Наҷот №44 (2014)

«...Бешубња, њизби Худо ѓолиб хоњад буд»,

Ќуръон: сураи Моида, ояти 56

Монеъи илму њунар аммома нест

НАШРИЯИ

њИЗБИ

НАњЗАТИ

ИСЛОМИИ

ТОљИКИСТОН

№ 44 (814) Панљшанбе, 30 - юми октябри соли 2014 -и милодї, мутобиќ ба 6 - уми Муњаррам, соли 1436 - и њиљрии ќамарї

Таљрибаи Тољикистон собит кард, ки њељ як элитаи сиёсї ба танњої наметавонад ба таври самарабахш ва давомнок кишварро идора кунад. Илова бар ин, манфиъати элитаи њукумрон на њамеша ба манфиъати тамоми миллату кишвар мутобиќат мекунад. Танњо мувозинати манфиъати гуруњои сиёсї, ќавму мањалњои мухталиф дар маљмўъ барои њифзи манфиъати давлат, истиќлолу истиќрори он замонат дода метавонад.

Муњаммадшариф Њимматзода, «Дидгоњ ва масоил»

ЊАСРАТИ БЕБАРЌЇ Тољикистон, кай чароѓон бинамат? Гоњ-гоњ дар хоб фурўзон бинамат. Бечароѓї гар будї таќдири мо, Дар ќиёмат кош тобон бинамат. Ваъдањо доданд, ки рушан мешавї, То ба кай ман торикистон бинамат? Дар зимистон барќи ман ѓайб мезанї, Гоњ-гоњ дар мулки Афѓон бинамат! Хонаи бечорагон зулматсаро, Дар сарои хоси хосон бинамат. Хонаву кошонаам тор асту тор, Кош як шаб ман фурўзон бинамат. Ваъдањои номзадон БАРЌ асту БАРЌ! Баъди «выбор» кош чароѓон бинамат... Мухлиси «Наљот»

Воќеъияти андозсупорї ва иљтимоЪї набудани давлат

Масъулиятшиносї ва хидматгузорї дар пешгоњи Худо

Хулоса ин аст, президенти Тољикистон барои Русия номувофиќ аст

Номаи Санавбар Абдуллоева унвонии Азизамоњ Рањмонова

2

30 октябри соли 2014

хабар

Боздошти пулисњо дар Душанбе

Саид Љўрахонзода сардори Раёсати умури дохилии ш. Душанбе ВУД

Ољонси мубориза бо корупсия се афсари Раёсати корњои дохилии шањри Душанберо њангоми гирифтани 400 доллар аз ду сокини пойтахт боздошт кардааст. Дафтари матбуъоти Ољонсї дар сўњбат бо «Озодї» гуфтааст, се афсари пулис, майор Мањмадуллоњ Њикматов, лейтенанти калон Нозим Рўзиев ва лейтенант Азизхоља Халиловро бо њамин иттињом рўзи 21 октябр дар назди тарабхонаи “Вохўрї”-и пойтахт боздошт карданд. Тавре ин манбаъ мегўяд, афсарони раёсати корњои дохилї ду сокини пойтахтро дар яке аз бозорњои шањр боздошт карда, аз љайби онњо 9 000 рубли русї ва 110 сомонї пайдо ва ба дуздї мутањам кардаанд. Афсарони пулис боздоштшудањоро аз кушодани парвандаи љиної тарс дода, пешнињод кардаанд, ки агар 500 доллар биёранд, озод мешаванд. Мањз дар њамин поя ду сокини пойтахт ба Ољонсї мурољиъат ва кормандони бахши душанбегии он рўзи 21 октябр дар назди тарабхонаи “Вохўрї” афсаронро зимни гирифта-

www.nahzat.tj

ни 400 доллар боздошт кардаанд. Генерал Саид Љўрахонзода, сардори раёсати мазкур дар робита ба боздошти афсарони пулис гуфтааст, онњо барои ин амали номатлуби содир карда бояд дар назди ќонун љавоб дињанд. Ин маќомдори аршади пулис афзуда, ки афсарон масъулияти ин амали худ ба дўш доранд ва вобаста ба рафторашон посух медињанд ва агар аз чунин муносибати онњо хабар меёфтам, худам ВАО-ро дар љараён мегузоштам. Љои тазаккур аст, ки Тољикистон дар радифи 20 кишвари фасодзадатарини дунё ќарор дора два нињодњои ВУД њамеша дар љумлаи идороти давлатии фасодзадаи кишвар ном бурда мешаванд ва сари чанд ваќте дар бораи боздошти афсарони пулис дар даст доштани онњо дар корупсия хабарњо нашр мешаванд. Аммо ќазияи боздошти дастаљамъонаи се афсари пулис дар њолест, ки даст доштани ин гуна маъмурон дар ќонуншиканињо мавзўъи доѓ ва беобрўкунандае барои ВУД боќї мемонад.

Фаластин ва љаласаи фаврии ША СММ

Ангезаи масъулони ЊНИТ дар Кўлоб боло меравад Дар шуъбаи ЊНИТ дар минтаќаи Кўлоб љаласаи моњона баргузор гардид, ки дар он масъулини њизбї аз навоњии атроф ширкат доштанд. Дар ибтидо онњо аз кору пайкори хеш гузориш дода, баъзе аз пешнињодоти хешро ба рањбарияти шуъбаи минтаќавї ва марказии ЊНИТ расониданд, ки аксари ин пешнињодњо бар интихоботи ќарибулвуќуъи парлумонї ва маљлисњои мањаллї рабт доштанд. Дар хотимаи љаласа, як барномаи омўзишї ба њозирин пешнињод гардид, ки ба боло бурдани ангезаи мардум љињати ширкат дар интихобот

буд. Исмоил Рањматов, масъули баргузории барномаи омўзишї таъкид кард, ки чунин даврањо дар ноњияњо низ бояд баргузор шаванд.

Эълон шудани айбнома алайњи Хайруллоњ Саидов, писари Зайдуллоњ

Ољонсии мубориза бо коррупсия алайњи Хайруллоњ Саидов, писари калонии Зайдуллоњ аз рўи моддаи 340, ќисми 2, Кодекси љиної айб эълон кард, ки он аз 2 то 5 соли зиндон ё то 36 њазор сомонї љаримаро пешбинї мекунад. Айбнома рўзи 27-уми октябр дар њузури вакили мудофеъ, Исњоќ Табаров эълон гардида, дар он аз шиносномаи таќаллубї, ки гўё бо маслињати пешакї ва бо истифода аз техникаи компютерї анљом гирифтааст, гуфта мешавад. Таври маълум, ин нињод Зайд­уллоњ­ ро низ аз дастандаркорони ин ќазия хондааст, ки гўё санаи таваллуди фарзандашро 4 сол калониашон дода, яъне ѓайриќонунї сабт кардааст. Аммо

Хайруллоњ Саидов зимни иќрор ба ќисмате аз гуноњаш гуфтааст, падараш дар ин ќазия комилан даст надорад ва шиносномаи таќаллубиро њанўз соли 1995 замони гуреза будан дар Маскав гирифтааст ва њадафи калон нишон додани синну сол њар чї зудтар пайдо кардани њаќќи тањсил дар Ирон мебошад. Аммо Ољонсї талош дорад, ки санаи таќаллубкориро соли 2000ум, замони вазирии Зайдуллоњ нишон дињад ва њамчун далели дигаре алайњи ў истифода барад. Ин дар њолест, ки Ољонсї рўзи 24-уми октябр бо пахши иттилоияе гуфтааст, тафтиши пешакии парвандаи љиної алайњи Зайдуллоњ дар њоли анљомёбист ва таъкид карда, ки дар робита ба парвандањои Зайдуллоњ алайњи 14 нафари дигар, аз љумла 4 нафар масъули ширкати сохтмонии «Тољсохтмон Байналмилал», 6 мутасаддии Раёсати сохтмони асосии шањри Душанбе ва 4 масъули ширкатњои дигари тиљоратї парвандаи љиної боз шудааст.

Њуљљатуллоњи Фаѓонї - сафири нави ЉИИ дар Тољикистон

Риёз Мансур, намояндаи хоси Фаластин дар СММ аз Шўрои амнияти он дархост карда, ки љаласаи фаврии хешро дар мавриди ќонуншиканињои Исроил нисбати фаластинињо доир намояд. Тибќи гузориши хабаргузорињо, дипломати фаластинї гуфтааст, ин раванд оромї ва осоиштагии мардумро зери хатар оварда, љаласаи фаврии Шўрои амнияти СММ бояд даъват карда шавад. Риёз Мансур ишора аз ѓорату аз

худ кардани 35 хонаи фаластинињо карда, гуфтаааст, мо тамоми ин гуна њолатњоро башиддат мањкум менамоем. Ин шикоятњо дар њолеанд, ки Пан Гї Мун, дабири кулли СММ, њамчунин маќомоти ИМА дар суханони ќаблии худ таъкид доштанд, ки иќдоми Исроил љињати сохтани марказњои нави яњудинишин муѓойир бо њуќуќи байналмилал буда, ба талошњои пайдо кардани роњи њалли ќазияи Фаластин осеб мерасонанд.

Љумњурии Исломии Ирон баъд аз як сол сафири нави хешро барои Тољикистон муаян кард. Агарчи дар мавриди интихоби сафири нави ин кишвар дар Тољикистон аз манобеъи расмии иронї иттилоъе мерасид, вале мушаххас шудани нафари хос ба ин симмат хеле тул кашид. Тавре хабаргузории «ВВС” иттилоъ медињад, пас аз як соли анљоми масъулияти сафирии Алї Асѓари Шеърдўст дар Тољикистон,

акнун ин симатро Њуљљатуллоњи Фаѓонї ба уњда мегирад. Љаноби оќои Њуљљатуллоњи Фаѓонї ќабл аз интихоб шуданаш ба њайси сафири Ирон дар Тољикистон, масъулияти сафирии кишварашро дар Афѓонистон сарбаландона анљом додааст. Интизор меравад, љаноби оќои Фаѓонї аввалњои моњи оянда вориди пойтахти Тољикистон, шањри Душанбе хоњад шуд.

www.nahzat.tj

30 октябри соли 2014

хабар

Айби хешро дар дин набинед Шоистаи тањсин аст, ки дар ин замонаи пуртазод дарТољикистони азизу кўчаки мо ќариб њамаи динњо озоданд. Пайравони дини Ислом, ки зиёда аз 90% ањолї марбут ба он њастанд, њама дар фазои ором чи бо њам ва чи бо дигар дину равияњо ба бунёдкорї машѓул буда, яке бо дигаре дар мухолифат нестанд. Шањрвандон инро, албатта, њис мекунанд ва сарфароз њам њастанд аз ин Ватан. Боз њам мехоњанд, ки аз потенсиали дини Ислом зиёдтар ба фоидаи давлат истифода шавад. Яъне, давлат ва њукумат метавонанд дилпурона дар њар самт ба дин такя намояд. Вале, аз мушоњидањои њамарўза маълум мешавад, ки садгузорињои њукумат ба хати кадом њадафе дар иддае аз манотиќ ављ мегиранд. Мо инљо факту далелњоеро намеорем, чунки њар як фарди солимаќл мантиќи авзоъи мањалли худро дарк мекунад. Биёед, дўстона њамзистии осоишта дошта бошем ва бо кордонии худ, ќуввату ѓайрат ва илму донишамонро ба ободии диёри њамешасабз равона созем. Љомеъа бозичае нест,

ки њар сол њангомаеро пиёда сохта, таваљљуњи мардумро ба он банд намої. Љомеъа ниёз ба рушди истењсолот ва афзоиши корхонањоро дорад, ки мардум кор кунанду маош гиранд ва ба суханпардозињои бемаънї дода нашаванд. Њамагуна неру агар бе сарвару бе соњиб монад, маълум аст, ки ба роњи нодурусту хатарзо майл пайдо мекунад. Аз ин рў, њукумат танњо дар њамраъй будан бо дин халќро ба сўи хеш дилгарм мекунад. Аммо каме дар бораи иќтисодиёт. Њукумат аз бунёди ину он корхона ва роњандозии истењсолот иттилоъ медињад, вале баъд аз гузашти ваќт бо сабабе ин нуќтањои «истењсолотї» аз кору фаъолият бозмемонаду ба гўшаи фаромўшї супорида мешаванд. Агар њукумат дар њамбастагї бо дин сари ин масоил кор бигирад, торњои хо-

болуд ва истеъдоди фитрии инсонњо бедор мешавад. Яъне, рў ба истењсолот меоранд. Мо бояд истењсоли мањсулотеро фикр намоем, ки дар он нишони миллат бошаду берун аз њудуди кишвар талабот пайдо намояд. Танњо бо ин васила арзи хориљиро ба Тољикистон ворид менамоему фахри ватандорї афзун мешавад. Имрўз расонањои таблиѓотии давлат «хизмати хирсона»-еро руи даст гирифтаанд, ки инро ягон душман намекунад, њатто дар фикри чунин кор њам нестанд. Масалан, фаќат мегуянду менависанд, ки обу барќи тољик ё љалби туризм роњи халосї аз вартаи бўњрони иќтисодисту онро танњо ва танњо фаќат давлат ташкил карда метавонад. Мардуми оддї ин хел муносибатро ба мушоњида гирифта, дилшикастагї дар онњо ављ мегирад ва њолати карахтию интизориро интихоб мекунанд. Яъне, интизори он меистанд, ки Њукумат кай ину он сохтмонро ба анљом мерасонад ва гўё бо ин серию пурї мешуда бошаду љойњои корї фаровон.

Маќсад аз ин навишта њамин аст, ки давлат бо дасти худ фањмида ё нофањмида фаъолнокии равонии инсонњоро кундзењн, њатто мањв месозад. Таљрибањои зиёд дар даврони собиќ нишон доданд, ки дин ягон маќсади фишору дахолат ба корњои давлатиро надорад, толиби вазифаву мансаб њам нест. Инсони мусалмони воќеъї пайваста дар хидмати мардум буда, њамнафасу њамдами онњост. Худашро аз мушкилоти мардум дар канор намегираду карру фарро дўст намедорад, аз рўи имконият дархости онњоро амалї сохта, манфиатљўї намекунад, тайёр аст дар назди Худо ва халќи Худо содиќ бимонад. Охир-ул-амр гуфтаниям: Зињї идеологияи исломї!

Файзиддин Зарифї, сокини ш.Кўлоб

3

Сањнаи хусумати љањаннамиён “Ва (дар рўзи ќиёмат) њамаи онњо дар пешгоњи Худованд њозир мешаванд, дар ин њангом заифон ба мустакбирон мегўянд: “Мо пайравони шумо будем, оё (имрўз) метавонед чизе аз азоби Худоро аз мо дафъ кунед?” Мегўянд: “Агар Худо моро њидоят мекард, мо албатта шуморо њидоят мекардем. Баробар аст бар мо хоњ бетоќатї кунем ё сабур бошем, моро љои гурез аз азоб нест”, (Сураи Иброњим, ояти 21). Дар оёти ќаблї, чунончи мушоњида намудем, Худованд сањнаи бањсу љидол, мухолифату муќовимати гурўњњоеро бо паёмбарон, ки даъвати њаќро напазируфта ва бо истифода аз васоили дар ихтиёр доштаашон дар роњи даъвати анбиё монеъа эљод карда буданд, тасвир намуда буд. Дар ин оят ба хотири такмили бањсњои боло сањнаи дигар, сањнаи гуфтугў миёни роњбарону пайравони онњо ва суоли сарзанишоњангу посухи бедалел ва даъвои ин гурўњњоро дар рўзи Ќиёмат тасвир кардааст. Ваќте ки муддати будубоши халоиќ дар зери замин ба поён мерасад, њама аз ќабрњояшон берун меоянд ва дар мањшаргоњ барои муњосаба дар назди Худо њозир мешаванд ва тамоми аъмоли онњо ошкор мегардад. Дуруст аст, ки дар дунё барои Худо на дар замин ва на дар осмон чизе пўшида нест, вале аксари инсонњо ин њаќиќатро ба хубї эњсос намекунанд. Онњо дар дунё њангоми оњанги анљоми амал кардан тарзе вонамуд менамуданд ва њамин тавр гумон њам доштанд, ки метавонанд аъмолашонро аз Парвардигор пўшонанд, аммо он рўз бо тамоми аъмол ва сифоте, ки дар дунё барои дигарон пинњон буд, дар назди Худо зоњир мешаванд ва яќин мекунанд, ки миёни онон ва Худованд њељ њиљобе вуљуд надорад: “Ва (дар рўзи ќиёмат) њамаи онњо дар пешгоњи Худованд њозир мешаванд”. Пайравони заифу итоатпеша ва таќлидкор ваќте мебинанд, мустакбироне, ки аз ѓурури љоњу мол ва ќуввату ќудраташон худро аз дигарон бузург медиданд ва ќудрати зоњирии онњо водорашон мекард, то аз имони ба Худо ва оёташ аз рўи такаббур ва бузургманишї сарбоззананд, бо онњо баробар ва њама бо шармандагї мунтазири азобанд. Дар ин лањза гуфтугў ва даргирии сахте миёни ин ду табаќаи инсонњо, табаќаи мустакбирон, ки пешво ва фармондор буданд ва табаќаи поин, ки мутеъ ва фармонбардор, сар мешавад. Худованд сањнаи мазкур ва њоли бархўрди ин ду тоифаи мунтазири азобро чунин тасвир намудааст: “Дар ин њангом заифон ба мустакбирон мегўянд: “Мо пайравони шумо будем, оё (имрўз) шумо метавонед чизе аз азоби Худоро аз мо дафъ кунед?” Маънои ин ќисмати оят ин аст, ки заифони пайрав аз рўи итобу сарзаниш мегўянд, мо дар дунё аз шумо пайравї ва итоат кардем, бо рањбарии шумо бо паёмбарон душманї варзида, даъвати эшонро напазируфтем ва ононро такзиб кардем. Шумо њар чи мехостед, мо онро анљом медодем, омили аслї дар ин бадбахтии мо шумоед, акнун бигўед, оё имрўз аз дасти шумо ягон коре бармеояд? Оё имрўз метавонед моро аз ин бадбахї бирањонед, ё аќаллан миќдоре аз азоби Худоро аз мо дур кунед? Лозим ба ёдоварист, ки мункирони њаќ ва касоне, ки дар ин дунё аз ибодати Худои ягона ва мувофиќати паёмбарон рў мегардонанд, ду табаќаанд. Табаќаи мустакбирон ва ашрофи ќавм, ки бо ривољ додани мазњабњои хурофї ва сохта ва таълимоти гумроњкунанда дар миёни оммаи мардум, ба таври доимї талош меварзанд, то онњоро дар занљири бандагию ѓуломї нигоњ дошта, пояњои ќудрат ва љоњу маќоми худро устувор ва манобеи сарвату дороияшонро њифз намоянд. Ин гурўњ бо мазоњиби ростин ва даъвати паёмбарони илоњї, ки афкори инсонњоро бедор мекунад, пайваста мухолифат меварзанд. Гурўњи дигар афроди заифанд, ки аз бузургони ботилмадор кўр-кўрона, ё бо таљоњул таќлид ва итоат мекунанд. Дар ояти мавриди бањс заиф унвон шудани ин табаќаи инсонњо аз он лињоз аст, ки ба иллати заъфи рўњию равоние, ки аз таъсири муњити љомеъаи носолим дар аксари ањли љомеъа ба вуљуд меояд, онњоро водор месозад, ба хотири љалби манфиате аз каромати инсонї, озодии шахсї, озодии тафаккур ва андеша, озодии эътиќод ва озодии интихоби роњ даст бардошта, худро тобеи мустакбирони саркаш ва золиму ситампеша созанд ва даври онњо њалќа зада, ѓайри Худоро итоат кунанд. Ин тоифа бехабар аз онанд, ки заъфу сустї узр нест, балки гуноњ аст ва Худованд гирфтори заъф гаштани бандаро дўст намедорад. Офаридгори инсон намехоњад, ки банда аз њуррияти худододї, ки фазилату бартарияти ў дар он ва мизони каромати ўст, ба ихтиёри худ даст кашад.

(Идома дорад) Зубайдуллоњи Розиќ

4

30 октябри соли 2014

www.nahzat.tj

тањлил хайрхоњї зоњир менамояд, зеро садоќат яке аз асосњои муњими дини ислом аст. Ваќте ба фарзанд масъалаеро мефањмонему мегўем, ки ин корро накун, ки хатост, пас ўро огоњї медињем аз аркони дини хеш, чун амал кардан бо аркони дин њамагуна лаѓжишњоро аз байн мебарад. Дини ислом дар таърихи 14-асраи худ бењтарин шахсиятњоро ба љомеъа додааст, ки бо як мењру муњаббат ва сидќан Исломро пањн карданд ва амалкарди хешро холисанлиллоњ анљом доданд. Иддае аз онњо маќому мартабаи ба-

танќид ва мазаммат ќарор медињанд. Ба иззати нафси касе расиданї нестам, вале шоњид мегардам, ки ин гуна нимчамуллоњо масъалаеро гўё файсала карда, њукми дурўѓин мебароранд. Дар њоле ки сари барањна хондани Ќуръон боке шояд надошта бошад, вале онро бояд њамчун бахтнома ва сарчашмаи муќаддас эњтиром ќоил шуд. Бузургони гузашта ва имрўз ба ин гуна масоил ањамияти нињоят бузург медоданд, агарчи эњтимол тањлилу фањмиши Ќуръонро надоштанд. Онњо бо як одоби муайян, чањорзону нишаста китоб мехонданд, мањз ин гуна эњтиромњо љой доштанд, ки суханашон ќадр дошт. Имрўз бо тамоми далелњои ќуръонї сухан мекунанд, вале касе парвои касе надорад, њар касе дунболи кори худ аст. Яъне бо ин беэњтиромї сиёсати Ќуръон аз байн рафта истодааст. Банда таъкид мекунам, агар мо чизи шахсие дошта бошему ба он беќадрї

дар бораи шумо барин пешво дар минбари исломї љой нест, хуб мебуд ба навиштани маќолаву китобњо машѓул шавед. Њатто душманони огоњ аз дин њам ба шумо таъна мезананд, ки фањмиши ќобили мулоњизаеро надоред. Пас бояд ба пояњои баландтари илм бираседу тавонмандие пайдо намоед дар пуштибонї аз арзишњои динї ва таънашунавии душманон ќарор нагиред. Барои банда мутолиаи китоби “Дидгоњ ва масоил”-и устод Муњаммадшариф Њимматзода бисёр хуш омад. Маќолаи љавобие дорад ба навиштаи Зиё Абдулло, ки дар баробари далоили илмї овардан ба нуктаи муњими дигаре ишора мекунад, ки хеле аљиб аст: “Шумо, ки пайрави дини Зардушт њастед ва ба гуфтањои Авесто гўё амал мекунед, “гуфтори нек, пиндори нек, рафтори нек”, чаро ба њамин гуфта амал намекунед”?. Воќеъан, дуруст аст, инњо медонанд, ки дини авастои онњо дар ягон љо ба

Масъулиятшиносї ва хидматгузорї дар пешгоњи Худо Мо, мусулмонњо дорои дине њастем, ки назди Худо бењтарин ва муќоисанашаванда бо дигар динњост. Паёмбари ислом (с) гуфтааст: “Ба тањќиќ Ислом назди Худо бењтарин ва мањбубтарин дин аст. Пеш аз Ислом дунё дар ѓафлату торикї ва зулму љањолат ба сар мебурд, новобаста аз мављудияти адёни гуногун, чун онњо барои ќавму ќабила ва макону замони хос буданд. Дар таърих њазорњо паёмбар гузаштааст, ки камтарини онњо дорои китоб буданду шариъати худро доштанд, он њам хоси мањаллу макон. Аммо Худованд лутф карду мањбубтарин шахсияти хешро баргузид ва китоби бењтаринаш, Ќуръонро фиристод, ки нури илму маърифатро дар дунё мисли шуъоњои офтоб пањну парешон кард. Тамомии баракату пешравињо ва аз илм бархурдор шудани мардуми олам аз амну баракати Ќуръон ва паёмбари мањбуби Худо, њазрати Муњаммади Мустафо (с) аст. Пас бояд мо ифтихор аз ин дин ва шахсияти маорифпарварро дошта бошем, чун дар садри Ислом ва замони футуњоти Ислом мардум ахлоќу одоби беназири пайравони он, махсусан пешвои Ислом, Муњаммад (с) бе ягон мушкил ќабул доштанд, њатто онњое, ки ба ин дин бовар надоштанд. Њама ќабул доштанд, ки Ислом аз назди Аллоњ омадааст ва заминї нест. Ислом шахсиятњоеро тарбият кард ва ба љањониён муаррифї кард, ки осмонї будани онро таќвият бахшид. Воќеъан, Ислом мардумро аз зулмату гумроњї наљот дод ва ба онњо роњи дурусти зиндагиро нишон дод, ки таслимшудагони роњ вориди љаннати љовидонианд. Аз Абуруќая Тамим ибни Авс-Дорї (р) ривоят аст, ки Пайѓамбар (с) гуфт: “Дини ислом насињат аст” Гуфтем: Насињат барои кист? Гуфт: Насињат барои Худо барои Ќуръон, барои Пайѓамбараш ва барои пешвоёни мусулмонон ва барои омма”, (ривояти Муслим) Маќсад аз насињат садоќату хайрхоњист. Мусулмони асил дар муносибат ба Аллоњ, китоби Ў, пайѓамбараш ва ба сарварони мусулмонон, умуман нисбат ба њамаи мусулмонон садоќату

ландеро соњиб ва ба номи асњоби поки Расулуллоњ (с) машњури љањон гаштанд. Онњо дар имони худ бо Худо ва Паёмбараш (с) содиќу устувор буданд, аз ин рў муваффаќ шуданд. УСТУВОРЇ - ЉАВЊАРИ ИСЛОМ.

- Аз Абубакр ва ё Абуамрата Суфён ибни Абдуллоњ ас-Саќифї (р) ривоят аст, ки гуфта: Ай Пайѓамбари Худо, барои ман дар бораи Ислом он чунон сухани пурмазмуну равшане бигў, ки ѓайр аз ту дар бораи он аз шахси дигаре напурсам. Гуфт: Бигў ба Худо имон овардам, сипас дар он устувор бош, ( ривояти Муслим). Сањобањо дар зиндагї рўзи орому осудаеро надиданд, балки аз рўзи ба ислом мушарраф шудан то дами марг дар набард бо мушрикину мунофиќин буданд. Мо имрўз кўчактарин азоби сањобаеро надорем, агар азобу машаќќате дошта бошем њам, он аз њисоби масъулияти диндориамон аст. Вале онњо азобњои гуногунеро аз љониби мавлову хољањое медиданд. Бубинед, њазрати Билол, бузургтарин љавонмарди љањони ислом ва мактаби Муњаммадиро бо чи азобњое гирифтор карданд, вале ваќте нури имону Ислом дар ќалбаш љўш мезад, аз имон нагашт. Ин сабру субот буд, ки Худованд барои онњо маќоми волое дод дар Ќуръони карим: “Муњаммадуррасулуллоњ валлазина маъњу”. Имрўз њам Ислом раќибони худро дорад ва онњо мехоњанд ин дини поку муќаддасро аз байн бибаранд, вале дасткутоњанд, зеро нигањбони он Худост. Аммо масъулияти мусалмонист, ки аз Ислом ва пешвоёни он дифоъ кунем. Мутаассифона, муњаббати мусулмонї ба шиддат поин рафтааст, дар замони Расули Худо (с) асњоб яке барои дигаре љони худро фидо мекарданд. Имрўз дар љомеъаи мусулмонии мо њамдигарро ба шохањои мухталиф таќсимбандї кардаем, ки вањдати исломиро аз байн бурдааст, њатто дар баъзе пешвоёни мо њам ин корњо дида мешаваснд. Чанд нафаре аз пешвоёни асили исломиро аз минбарњо хориљ њам карданд. Иддае аз толибилмон њам, ки аз њалќаи улуми исломї гузаштаанд ё не, хаёл мекунанд тамоми чизро фањмидаанд ва ходимони асили исломиеро зери тозиёнаи

намоем оё касе ба ќадри он мерасад. Ќуръон моли мост, эй толиби илм, агар ба китоби муќаддаси хеш эњтиром намегузорї, оё бегонае ба он эњтиром мегузорад? Онњо ваќте аз пайравони ин китоб рафтори номатлубро эњсос мекунанд, пас муњимияти масъаларо низ аз байн мебаранд. Мо бояд арзишњои динии худро ќадр намоем ва фарњанги исломї доштанамонро душманони дин дарк намоянд. Масъулиятшиносиро таќвият бахшем, новобаста ба кї ва чї будани хеш. Имрўз њар зардуштї ва дигаре Исломро мазаммату тањќир карда, фарњанги худро байни мусулмонон таблиѓ мекунад, вале мусулмонњо хомўшанд, ки хеле дардовар аст. Дар матбуъот ва шабакањои иљтимоъї мушоњида мешавад, ки рисолањои тањќиромезе нисбат ба Ислом ба нашр мерасанд, вале Шўрои уламо, ки масъулияти аввал аз он аст, хомўш меистад. Банда, масъулиятшиносии хешро назди дин, аз устоди шодравон Муњаммадшариф Њимматзода медидам, ки бењтарин тањќиќу пажуњишњояшро дар љавоби ин гуна душманон рўи сањифа меовард. Феълан ин гуна масъулиятшиносиро дар навиштањои ишони Мањмудљони Тураљонзода дидан мумкин аст. Пас ба хулосае омадам, ки имрўз хизмати асосиро назди дин ЊНИТ карда истодаанд, агарчи ин вазифаи мустаќими ин њизб нест, балки аз Шўрои уламост. Бо боварии комил гуфта метавонам, ки толибилми имрўза ба љуз китобњои дарсї адабиёти дигареро мутолиа намекунад ва аз бузургон ва намояндагони муосири дин касеро намешиносанд. Агар хизмат ба дини Худоро хоњем, бояд ба гузаштагони худ дар андўхтани илм таќлид намоем, ки чигуна бо доштани илми васеъ пуштибонї аз арзишњои исломї ва чї хизмате дар роњи Худо мекарданд. Бо ин тарсончакие, ки имрўзиён дорем, заррае аз муќаддасоти хеш пуштибонї карда наметавонем. Дар ин авохир тавассути шабакањои телевизионї филмњои аз аќл берунро ба намоиш гузоштанд, ки бо истифода аз Ислом ба тањќири ислом роњ доданд. Аммо масъулини Шўрои уламо эътирозе ба Кумитаи радио ва телевизиони њукуматї нарасонд. Ман ба њайси кўчактаринњо гуфтаниам, имрўз дигар

кор намеравад, вале номуси таълимоти коммунистї онњоро намегузорад, ки аз ин роњ бигарданд. Аммо моро зарур аст, ки њар душманеро бо аркони динии худашон маѓлуб гардонем. Пас мутолиаи адабиётњои дигаре лозим мегардад. Оё устод Њимматзода аз хондани ин гуна адабиётњо зарар кард? Баръакс дар муќобили душманони дин рост истода “мушти обдоре” бар дањони онњо зад ва масъулияти хешро назди дин ва Худои хеш анљом дод. Касоне таънаи бесаводї мезаданд, фањмиданд, ки ин дин соњиб дорад. Имрўз њастанд касоне, ки худро ба забон мусулмон мегиранд, лекин дар амалкарди худ аз “Авесто”-и пўсида истифода мебаранд. Мо, мусулмононро зарур аст вазифаи худро дар њифзи фарњангу арзишњои динї бидонем, мисли устод Њимматзода асарњо тасниф намоем, то наслњои баъдї донанд, ки ходимони диние доштем дар ањди давлатдории авввалњои асри 21, ки воќеъан хизмат кардаанд. Бигузор номи онњо дар тазкирањои тозатаълифи баъдињо сабт гардад. Олимони бемасъулияте, ки илмро хонданду ба он амал накарданд, балки хиёнат дар дин карданд, аз љумла бастани масљиду мадрасањо, мањрум сохтани љавонон аз рафтан ба масљидњо њам бояд дар тазкирањо љо пайдо намояд. Бале, ин гуна корњо назди Худо азоби дарднокеро хоњанд дошт, зеро дар шаъни олимони динфурўш, ки риъояи хољањо карданд, ваъидњои сахте додааст. Дар охир аз Худованди мењрубон барои кулли мусулмонон ва љавонони толибилм бедор шудани њувияти диндорї ва масъулиятшинос буданро таманно дорам ва дар ин замони фитна барои Ислому муслимин нусрате насиб гардонад. Банда ќазовати навиштаи хешро ба хонанда њавола мекунам, бигузор сањву хатои онро худ нишон дињад, агар ба иззати нафси касе расида бошад, маъзарат мехоњам. Агар иштибоњ кардаам, онро бо изњори назаре ифшо намоед, то хешро ислоњ кунам, чун ин назари як донишљўст. Боќї дар паноњи Аллоњ таборак ва таъоло бошед. Њомидуллоњи Иззатуллоњ

5 Воќеъияти андозсупорї ва иљтимоЪї набудани давлат www.nahzat.tj

30 октябри соли 2014

мавќеъ

Сайидумар Њусайнї, муовини аввали рањбари ЊНИТ ва вакили њизб дар парлумон зимни муњокима ва натиљагирї аз иљрои буљети кишвар дар Маљлиси намояндагон вориди муњокима шуда, мавќеъи хешро дар ќиболи воќеъиятњои чигунагии даромаду масрафњои буљет ва баъзе љанбањои дигари зиндагї матрањ сохтааст, ки муњтавои онро барои огоњии хонандаи хеш ба нашр мерасонем. Сайидумар Њусайнї раёсат ва вакилони Маљлиси намояндагонро мухотаб ќарор дода, мегўяд: Имрўз мо дар муњокимаи парлумоние њузур дорем, ки дар он иљроиши нуњмоњаи буљети кишвар барои соли 2014 мавриди тањлил ва бањсу баррасї ќарор дорад. Дар ин муњокима шоњиди ироъаи њисоботи вакили Маљлиси намояндагон, намояндаи Вазорати молия ва дигар нињодњои марбута оид ба иљроиши буљет гардидем. Воќеъан метавон гуфт, њисоботњо дарбаргирандаи фаъолияти тамоми соњањои муњими кишвар буданд, балки ќисми даромаду харољотњои буљетро хеле хуб ошкор сохтанд. Аз гузориш бармеояд, ки иљроиши буљет њам дар бахши доромадњо ва њам дар бахши харољотњояш дар нуњ моњи сипаришуда чи дар сатњи марказ ва чи дар сатњи мањалњо барзиёд иљро гардидаанд, дар ин љода гўё мушкилоти љиддие вуљуд надорад. Метавон гуфт, ки нињодњои марбута дар якљоягї масъулияти хешро љињати иљроиши буљети кишвар ќисман анљом додаанд. Вале мутаассифона, боз њам соњаву ширкат ва корхонањое њастанд, ки ояндабинии хешро ба таври ањсан барномарезї накардаанд. Биноан ин гуна ояндабинињо норушан монда, сабаби ба буљети кишвар маблаѓњои камтар ворид гаштан шудааст. Аз ин хотир, дар иљроиши буљет костагие ба назар мерасад, монанди андоз аз фурўши нахи пахта, ба миќдори 51,9% ва андоз аз фурўши алюминий, ба миќдори 6,8%, ки ба њамин миќдор иљро гардидаву бас, ки ин миќдори иљроиш њам умдатан ба андозсупорандагони бузург, корхонањои аслї ва калонтарини кишвар тааллуќ доранд. Њамчунин иљро нагардидани наќшаи андоз аз фоида ва аз арзиши иловаи дохилї низ аз љониби корхонаву ширкатњои бузург ба назар мерасад. Барои мисол, Корхонаи воњиди давлатии «Роњи Оњани Тољик», ба миќдори 61,4 миллион

сомонї, Ширкати «Барќи Тољик» ба миќдори 91,1 миллион сомонї ва Ширкати алюминии Тољик ё Талко, њудуди 100 миллион сомонї андозро кам ворид кардаанд, ки ин иљроиши буљетро дар баъзе ќисматњо ба мушкил мувољењ намудааст. Ин њолат дар нисбати баъзе аз ширкатњо муддати солњост, ки бењбуд пайдо накардааст ва њукуматро лозим аст, ки љињати ислоњи вазъияти мављуд дар ин ширкатњои азим таљдиди назар намояд. Аз њисобот низ бармеояд, ки Тољикистон њоло њам барои кишварњои хориљї њамчун бозори воридотї боќї мондааст. Ин дар њолест, ки Маљлиси намояндагон ворид намудани тамоми таљњизоту технологияњои истењсолиро аз бољи гумрукї ва аз тамоми андозњо озод гардонидааст ва ВАО њам аз кушода шудани садњо корхонањои истењсолї хабар медињанд. Яъне њоло нишоне аз кишвари содиротї шудан ба назар намерасад ва ин љо мањсулоти кишоварзиву боѓот дар назар нестанд. Аз маблаѓи зиёда аз чањор миллиард доллар, ки гардиши солонаи ба расмият даровардашудаи савдои хориљии кишварро ташкил медињад, маблаѓи 3,526 миллион доллараш ба воридот рост меояд, ки нисбати соли гузашта зиёда аз 20% боло рафтааст. Ин љо атрофи воридоти ќочоќї, ки шояд зиёдтар аз ин маблаѓ бошанд, њарфе намезанем. Вале мутаассифона, аз ин маблаѓ танњо 776,9 миллионаш ба содирот рост меояд, ки аз соли гузашта ба маблаѓи 103,2 миллион ё 11,7 % камтар аст. Ин миќдори ночизи содирот њам мутаассифона, боз шомили алюминий ва нахи пахта мебошанд, ки њамчун ашёи хом содир мегарданд. Яъне наметавон гуфт, ки аз Тољикистон мол ё мањсулоти саноатие ба хориљ содир гардидааст. Воќеъан ин њолати ногувор барои иќтисодиёти њар кишваре нигаронкунанда њисобида мешавад, аммо дар фаъолияти масъулини

мо нисбати ин вазъият кадом ташвише эњсос намешавад. Ин љо бо бањсу баррасии ин мавзўъ аз масъулини дахлдор ва аз молистењсолкунандагони ватанї талаб карда намешавад, ки молњои истењсолкардаи хешро ба хориљ аз кишвар содир намоянд. Шояд рўзе ба ин њадаф њам бирасем, балки танњо аз онњо умед ва хоњиш ин аст, ки аќаллан талаботи бозори дохилиро ќисман таъмин намоянд, то ќадам ба ќадам воридоти молњои ниёзи мардум аз хориљ камтар гашта, мардум аз молу ашёи саноати ватанї истифода намоянд. Бад-ин васила њам мардум ва њам буљети кишвар ѓанитар гардида, ниёзмандии миллат ба молу ашёи хориљї коста мегардад. Ин њолат аз он шањодат медињад, ки саноати ватанї рушди лозим ва заруриро касб накардааст. Њамин гуна рушдњои зоњирианд, ки дар бозори дохилї молњои ватанї заррае љои молњои

ватаниро гирифта натавонистаанд. Ин њама сабабу омилњои худро доранд ва њукумати кишварро зарур аст, ки ин сабабу омилњоро пайдо намуда, бањри илољи онњо барномаи љиддиеро рўи даст бигирад. Ба ин васила њам саноат рушд пайдо намояду њам бозори дохилї. Дар воќеъ бозорро аз монополияи молњои хориљї наљот бахшида, онро ба мањсулоти ватанї таъмин бояд кард. Масъалаи дигаре, ки мехоњам онро манзури шумо, вакилони муњтарам, гардонам, ин тахсис додани буљет ба нињодњои њукумати кишвар аст. Њама медонем, ки Вазорати тандурустї дуввумин вазорати масрафкунандаи буљет мањсуб меёбад. Дуруст аст, ки ба шањрвандон Конститутсияи Тољикистон расонидани ёрии тиббиро тариќи муассисањои тандурустии давлатї ройгон кафолат додааст, вале имрўзњо шоњиди он мегардем, ки дар тамоми ин гуна муассисањо

ёрии тиббї комилан пулакї анљом мегирад, њатто ворид гаштан ба иддае аз муассисањои тиббї њам пулакї шудааст. Ин гуна амалњо ба назму низом дароварда нашудаанд ва маълум нест, ки пули додаи мариз ва корафтодае ба кадом њисоб ворид мегардад. Аз ин рў пешнињод дорам, ки кафолати њуќуќи конститутсионии шањрванд љињати дарёфти ёрии тиббї таъмин карда шавад. Агар њукумат ин кафолатро таъмин карда наметавонад, пас маблаѓњои пардохт кардаи мардумро барои табобат ба танзим дароварад ва бигузор ин маблаѓњои мардум комилан ба њисоби вазорат рехта шаванд, то ба ин васила њадди аќал як вазорате ба худкифої бирасаду масрафњои буљети кишвар ба ин вазорат сол ба сол кам гарданд. Ба њар њол, ин пешнињоде буд дар заминаи воќеъиятњои кишвар, ки беш аз пеш иќтимоъї будани низоми давлатдориро зери суол ќарор медињанд.

6

30 октябри соли 2014

www.nahzat.tj

ѓаразњо

Таъсиси иттињодияи ягонаи муњољирин, вале њадафњо бўйнок

Дар назар аст, ки бо пешнињоди раисони диаспорањои худсохти тољикї иттињодияи наве барои муњољирон дар Русия таъсис дода шавад. Ин пешнињод зимни мулоќоти сардори давлати Тољикистон бо соњибкорони тољик дар шањри Душанбе ба миён омад. Ин њам дар њолест, ки феълан беш аз 80 диаспора дар ќаламрави Русия фаъолият доранд ва гўё њамаи онњо пайи дифоъи њуќуќњои муњољирин кору фаъолият мекунанд. Вале таъсиси иттињодияи навро агарчи иддае барои мардуми тољик ба манфиат донанд њам, дигарон инро фоли нек намедонанд, чаро?

Хабарнигори тањлилгар, Абду­ќаюми Ќаюмзод, таъсиси иттињодияи навро фоли нек намедонад ва мегўяд: фикр мекунам, ташкили чунин як созмони ягонаи муњољирин бо пуштибонии маќомоти давлатї муваффаќ нахоњад буд. Чун дар замони сафирии Абдумаљид Достиев, ки ин таљрибаро дошт, ташкили чунин созмоне бобарор набуд. Дигар ин ки иттињодия љузъи фаъолияти сафорат ва консулгарињо хоњад шуд, ки њатман ба љойи мушкили муњољиронро њал кардан, ба љилва додани фаъолияти худ мепардозад. Аз ин лињоз, бигзор њамин созмонњои мављуда амал кунанд, зеро онњо бо маќомоти зирабти Русия алоќа ва њамкорї дошта, аз мушкилоти муњољирин бохабаранд. Пас агар њамин диаспорањо дар умум гирдињам оянду кори худро таќвият дињанд, оё кори муњољирон хубтару бењтар намешавад? Дар посух ба ин суол љаноби Ќаюмзод гуфт: На, фикр намекунам. Зеро он љо њар диаспора дар алоњидагї фаъолият дорад ва роњбарияти диаспорањо омода нестанд, ки ба манфиати роњбари дигар, аз кори то ба имрўз анљомдодааш даст кашад. Чун дар ин љо масъалаи молї дар миён аст, баръакс ин кор људоиро байни муњољирон, бахусус диаспорањо жарфтар месозад. Тарки ватан, нуфузхоњии њукумат ва рисолати роњбарон

Аммо Шокир Њакимов, доктори улуми њуќуќшиносї мегўяд, аввал ин ки Њукумати ЉТ бар хилофи арзишњои демократї ба њама чиз дахолат мекунад ва ин ба як одати он табдил ёфтааст. Яъне ба таври сунъї њизб

таъсис медињад, номзадњоро бар зидди шахсиятњои баномусу эътирофгардида бо маќсади вонамуд кардани интихоботи одилона тавсия медињад. Кумитаи тадорукотро оид ба ташкили созмон дар хориљи кишвар пешнињод менамояд ва ѓайраву њоказо. Аммо таљриба аз он гувоњї медињад, њар нињоде, ки аз боло тибќи дастуру њидоятњо бо маќсади сиёсї созмон меёбад, дар байни мардум мањбубият пайдо намекунад. Шањрвандон дар заминаи пайдо накардани хоњишоти худ ва аз надоштани имконияти амалї намудани њуќуќњои конститутсионї ватанро тарк карда, дар њиљрат дунболи њалли мушкилоти фарзандону пайвандон мегарданд. Бояд иќрор кард, ки аслан давлат мехоњад ба созмонњои муњољирон таъсир дошта бошаду њамоњангсозу танзимгари онњоро таъин ва идора намояд, мегўяд доктори илмњо, вале онњо то он дараља бефаросат нестанд, ки моњияти чунин амалњои доирањои манфиатхоњро эњсос накунанд, хеле зираку њушёранд, балки худашон медонанд, ки чї тавр бо ин гуна созмонњои фармоишї муносибат ва робита барќарор намоянд. Ш. Њаким мегўяд, гап сари хубию нохубї нест, балки дар нияту њадаф ва то чї андоза рисолату таъиноти худро самаранок ба анљом расонидани ин созмон аст. Ба њар њол, “ман бо усули таъсиси он розї нестам, чунки ин як амали сунъист, мањдудиятњои љиддї низ дорад”.

Абдуллоњи Давлат, раиси Иттињодияи муњољирони муќими Русия мегўяд: аљиб ин аст, ки соли 2007 низ чанд моњ ќабл аз баргузории анљумани таъсисёбии чунин як иттињодия Муњаммадсаид Убайдуллоев ба Маскав омада, мисли имрўз вохўрињоеро гузаронид. «Њамон иттињодияе, ки аз тарафи њукумат созмон ёфт, баъдан маълум гардид, ки наќшаи заъиф кардани созмонњои дигари муњољиринро доштааст, ки гўё ба њукумат мухолифат меварзиданд. Баъди оне, ки байни љамъиятњо тафриќаи оштинопазир ба вуљуд омад, дигар на иттињодия лозим шуду на мо. Дар он замон ба ваъдањои нафарони масъул дар Њукумати ЉТ бовар кардем ва ба хотири вањдату њамбастагї тамоми кўшишњоро равонаи он кардем, ки як ташкилоти умумирусиягии тољикистониён таъсис шавад. Њатто сафири ваќти Тољикистон дар Русия, Абдумаљид Достиев низ бовар дошт, ки њукумат тољиконро ба њам овардан мехоњад. Аммо баъдтар фањмидем, ки чунин набудааст, њанўз аз рўзњои аввал тафриќаандозї шурўъ шуд. Масъулини хосе аз Тољикистон меомаданд, нафарони тасодуфиеро пеш дароварда, «дублёр»-ии шуъбањоеро алайњи мо месохтанд, сафирро њам аз ин корњо огоњ намекарданд. Ин гуна масъулин њоло њам дар атрофи љаноби Рањмонанд. То љое медонам, ташаббуси таъсиси ташкилоти нав

њам кори дасти њамонњост. Њоло љавонони ба майдон омада, аз мо дида љасуртаранд, ба њукумат бовар надоранд ва нотарсона интиќод мегиранд. Пас њамон «меъмор»-њо ва бозингароне, ки чунин як намояндагии марказонидашударо дар Русия таъсис додан мехоњанд, дониста бошанд, ки корашон ѓалат аст. А. Давлат гуфт, то љое медонам, амалњои аввалини сафири нав ба нафъи шањрвандон аст ва нашавад, ки иѓвогарињои гурўњњои манфиатдор ба кораш халал расонанд ва талошњояшро барбод дињанд. Њадди аќал ду нафареро медонам, ки дар тафриќаандозї байни тољикони муќими Русия моњиранду таљрибадор ва дар сафорат мансабњои баланд доранд. Мушкилоти муњољирон- ќазияи кўњна Бо вуљуд, мушкилоти муњољирон печидатар мегарданду маќомот гўё рафъи онњоро мехоњанд, вале то ба њол ягон масъалаи умдаи муњољирон њалли худро наёфтааст. Дар њоле ки ба гуфтаи Шавкати Муњаммад, тањлилгари тољики муќими Русия, талабот барои њамаи шањрвандони хориљї як аст, аз љумла барои онњое, ки аз Тољикистонанд. «Аммо њолати љавобгў будани шањрвандони њар кишвар фарќкунада мебошад. Масалан, муњољирони Чин аксаран бо забони русї дуруст њарф зада наметавонанд, вале ба корњои пасту чиркин машѓул намешаванд, онњо ба тиљорату истењсолот сару кор доранд. Мардуми мо бошанд, бештар кореро љустуљў мекунанд, ки риск надоштаву мењнати зењнї дар миён набошад. Онњо ваќте бо либосњои љандаву чиркин дар љойњои љамъиятї бо дигарон рў ба рў мешаванд, хоњ -нохоњ ба муќобилат дучор мегарданд.

Дигар ин ки мегўяд Ш. Муњаммад, бештари муњољирони мо ба забони русї, њатто љумлае навишта наметавонанд. Дар њавопаймо дањњо нафарро мебинем, ки бо вуљуди сафари зиёд доштан, корти муњољиратро пур карда наметавонанд. Чунин њолатњо масъулини соњаи муњољирати Русияро маљбур карда, ки низому талаботи сахттарро ба роњ монанд, то дар масъалаи муносибат бо муњољирон мушкилот камтар шавад. Бо ин маќсад, маќомоти рус маљбуранд њар нафареро, ки тарзи суњбат, одобу ахлоќ, масъулиятшиносї надошта бошад, истирдод менамоянд. Вале дар умум бояд иќрор кард, ки њиљ миллати Осиёи Марказї, мисли тољикон бењуќуќ ва бесарпаноњу беиззат нест. Иддаи дигаре аз тањлилгарон ба ин боваранд, ки таъсиси иттињодияи ягонаи муњољирини тољик хуб аст, агар маќсад барќарорї ва њифзи њуќуќњои онњо бошад. Чун то ба њол аксари муњољирин дар бораи мављудияти диаспорањои пароканда кадом иттилое надоранд. Ба бовари Аъзамшоњи Ширговадї роњбарияти Тољикистон дар интихоби онњое ки сарпарастии чунин як иттињодияро ба дўш мегиранд, шинохти дуруст ва мунсифонаеро рўи даст бигирад ва чунин шахсонро аз байни муњољирин пайдо намояд. Зеро танњо чунин афрод аз вазъи муњољирон хубтару бењтар огоњ буда, дар рўзи сахт дар пањлуи муњољирон буда метавонанд .

Абдуррањмон С.

www.nahzat.tj

30 октябри соли 2014

воќеъият

7

Маќомоти кишвар дар сатњи олї пайваста аз пешрафту рушд њарф мезанад, мисли дигар кишварњои рў ба рушд. Эњтимол раванди рушди иќтисод ё ба таври дигар амнияти иќтисодии мардумро кафолат додан мехоњад, аммо мушкилоти мављуд роњи рушди имкониятњои соњибкориро бастааст. Ба њар њол, аксари соњибкорон ин мушкилотро дар адами амнияти иќтисодї мебинанд ва аз он нигаронанд. Бале, соњибкороне њастанд, ки дар хориљ аз кишвар сарвати зиёд андўхта, мехоњанд онро дар Ватан мавриди истифода ќарор дињанд. Вале аз он нигаронанд, ки амнияти иќтисодиро дар кишвар эњсос намекунанд ва барои њифзи мол, њатто љони онњоро кадом ќонуне кафолат дода наметавонад, чунки амалкарди доирањои алоњида берун аз чањорчўбаи ќонун аст. Яъне агар онњо дар Тољикистон корхона ё майдатарин коргоње њам бунёд созанд, хавфи аз худ кардани ин корхона аз љониби доирањои хос њамеша вуљуд дорад. Мушкилоти «њамкорї» бо нињодњои андозситонї бањси дигарест, ки њоло дар ин маврид чизе намегўем. Муњиддин Кабирї, рањбари ЊНИТ зимни вохўрии ахири хеш бо љавонон хитобан ба маќомоти болоии кишвар гуфт: Мутмаин бошед, мо он ќадар инсофе дорем, ки пешравињои шуморо бубинему ќадрдонї кунем ва Худоро шукр, мо аќлу дирояти онро низ дорем, ки мушкилоти шуморо њам бубинему бо љасорат бигўем, ки бародарон, дар баъзе љойњо иштибоњ мекунед. Биёед аз њоло ба ислоњот шурўъ кунем. Рањбари ЊНИТ ва вакили парлумон њамчунин ба масъулини давлатї талаб пеш гузошт, то ба мардум ваъда бидињанд, ки дигар ба моликияти онњо бо бањонањои гуногун дастдарозї намешавад, чунки моликияти хусусї ќудсияти ќонунї дорад, мардум бояд мутмаин бошанд, ки моликияти онњоро њељ касе ѓасб карда наметавонад ва њифзи ин моликият љузъе аз вазифањои аслии њукумат аст. “Моликияти хусусї дар назди Конститутсия ва ќонунњои дигари кишвар муќаддас аст, дар назди шумо њам бояд ќудсият пайдо кунад. Албатта, на ба маънои ќудсияти илоњї ё динї, балки ќудсияти ќонунї. Феълан аз баъзе инсонњо охирин риштаашонро њам гирифта истодаанд, мардумро ба њолате наоред, ки мисли нафари гуруснае ризќашро аз дањони шер њам бигирад”, тазаккур дод М. Кабирї. Дар ин робита, бешак, чандин мисол овардан мумкин аст, барои мисол ширкати тиљории “Орима” ва кашмакашињое дар бозори “Ином”-и ноњияи Шањритус, ки аз мавзўъњои доѓи рўз ба шумор мераванд, њоло дар мавриди бе ягон асоси њуќуќї ва ќонунї зада гирифтани бозори «Саховат» дар шањри Турсунзода чизе намегўем. Дар њоле ки

Амнияти иќтисодї дар Тољикистон амалї нест њуќумати иљроияи мањаллї бо ќарори ѓайриќонунии хеш кайњо ихтиёрдории ин бозорро ба кумитаи љавонони шањр вогузор кардааст. Аммо соњибкорзан, Санавбар Абдуллоева ва иддаи дигаре коргоњњои хурду бузургеро бо пули худ ва хуни љигар обод намуда бошанд њам, доирањое онњоро ба таври муфт аз худ мекунанд. Оё оќибати ширкатњои мутааллиќ ба Зайд Саид ва наздикони ў, ки дар роњи хидмат ба миллат корњои чашмгиреро анљом додаанду тамоми мардум инро эътироф дорад, љуз ољонсии мубориза бо фасод, ба чї анљомида истодааст? Оё соњибкорони огоњ ва соњибандеша инро намебинанду тањлил намекунанд? Њаќшиносии њукумати имрўза то ба њамон њаддест, ки зери бори доирањои хос ќарор дошта бошї, дар баробари пешнињоди андешаи алтернатив, новобаста ба иќтисодї ё сиёсї будани соњиби он њатман шикаста мешавад, яъне «дастовард»-и бародар Зайд Саид 26 сол паси панљараи мањбас ќарор гирифтан шуду бас. Мушкилоту камбудињо дар самти соњибкорї ва дар умум амнияти иќтисодї нињоят зиёданд, њамонњое худро дар амният мебинанд, ки болои сари онњо афроди хос истодаанд. Дар ин маврид Њољї Ѓайбуллоњи Додарбек, яке аз омўзгорони собиќ дар шањри Душанбе мегўяд, дар Тољикистон амнияти иќтисодї ба даст намеояд, зеро назорат љиддї набуда, дуздї ба ављи хеш расидааст. Њар касе чизе ба даст овард, њатман ба кисаи худ меандозад. Барои мисол, дуздии њаќќи пардохти истифодаи барќ, ки нозирони барќ аз мардум маблаѓроо љамъоварї мекунанд, вале њамаи он ба љои лозима намерасад. Мардум инро дарк кунанд њам аз ин мушкилот њарф намезананд. Ин раванд њамин тарз идома ёбад, њељ гоњ бењбудиро эњсос нахоњем кард, њатто бо фаъол сохтани «Роѓун»-и овозадор њам. Ваќте масъули давлатї миёни њалолу њаром фарќ намегузораду арзишњои исломї авлавият пайдо намекунанд ва давлат рў ба хидма-

ти аслии мардум намеорад, ин њама суханпардозињо як њарфи пуч боќї мемонанд, -афзуд Њољї Ѓайбуллоњи Додарбек, чунки сабаби асосї дар паст будани маърифати динии љомеъа аст, њалолу њаромро бояд фарќ гузошт ва аз дуздї ва дурўѓгўї канор рафт. Дар воќеъ, агар дуздї љой надошта бошад, раисони собиќи ширкати “Барќи тољик”, мошини гаронбањои 100 њазор доллараро аз куљо пайдо кард, масъалае, ки дар мавриди он ВАО-и даврї зиёд навиштанд. Пас ваќте амнияти иќтисодї таъмин нест, ба Тољикистон њамонњое сар мезананд, ки зери бори «монополист»-њо ќарор дошта бошанд. Умед Љайњонї, як тољики муќими Русия мегўяд, аз бархеи муњољирин шунидааст: Касе аз муњољирон дар Тољикистон фаъолиятеро роњандозї дошта, вале афроде аз хешовандони раисиљумњур макони кории ўро аз худ кардаанд. Пас бо чунин зўрдастиву бедодгарињо аз амният њарф задан мантиќ надорад ва бо ин мардум мушкил то рўзи Ќиёмат њалли худро намеёбад. Оё «тољик шўришу ошўбе дошт боре, ки њаќќашро аз њоким бигирад? Њаргиз, пас имрўз њам ин корро карда наметавонад, њаргиз», афзуд У. Љайњонї. Бародари дигари огоњ аз умури иќтисодї, Абдулбосит Нуралиев њам мегўяд, дар Тољикистон амнияти иќтисодї вуљуд надорад ва иќтисоди кишвар комилан аз Русия ва Чин вобастааст. Ба соњибкорон кафолат ва шароити озоди фаъолият дода намешавад. “Аз як тараф андозњои зиёди миёншикан ва аз тарафи дигар, фишори гурўњ ва шахсони муайян ба рушди соњибкорї ва иќтисод имкон намедињад. То даме ки шароит барои раќобати озод дар байни соњибкорон ва дастгирии онњо аз љониби давлат воќеъият пайдо намекунад, рушди соњибкорї ва дар умум пешрафти иќтисод дар кишвар номумкин аст. Албатта, ин гуфтањо ба самти амалии масъала дахл доранд, аз лињози назарї мушкилот чандон љиддї нестанд, яъне дар ќонунгузорї монеъаи зиёд дида намешавад. Пас мушкил амалї нашудан ё авлавият пайдо на-

кардани њукми ќонун аст”. Абдулбосит Нуралиев њалли масъаларо дар таъмини баробарњуќуќии њамаи соњибкорону сармоягузорон, бахусус барои соњибкорони ватанї дида, мегўяд: Имтиёз додан ба њамаи соњибкору маблаггузороне, ки дар истењсолоти ватанї сањм гузоштан мехоњанд. Яъне озод кардани онњо аз баъзе андозњои бемаънї, бавижа, дар давраи аввали соњибкорї. Ба коркарду истењсоли мањсулоти ватанї ва сармоягузорї дар иќтисоди дохили кишвар љалб кардани њамватанони соњибкор, ки дар хориљ аз кишвар фаъолият доранд. Зеро онњо кам нестанд ва нисбат ба сармоягузорони хориљї ба халќу ватани хеш некхоњанд. Њељ кадоме аз сармоягузор ё ташкилоту бонк ва муассисањои хориљї бе дарназардошти манофеъ дираме ба миллати мо намедињад. Вале садњо тољики миллионер дар берун ба тиљорат машѓуланд, агар давлат ба онњо имкону шароити фаъолияти озоди тољириро бидињад, сањми нињоят азиме дар пешрафту ободии ватани худ, Тољикистон гузошта метавонанд. Вале афсўс, ки вазъ дигаргуна аст, барои соњибкорони дохилї ва берунї њам фишору монеъањо зиёданд, андак раќобати солиме низ дида намешавад, гуфт А. Нуралиев. Дар умум коршиносон бар ин назару боваранд, ки агар амнияти иќтисодї вуљуд медошт, Тољикистон бо гомњои устувор рў ба пешравї меовард ва сармогузорони дохиливу хориљї низ бедудилагї љалб мешуданд. Вале чун кафолат барои њифзи мол надоранд, ба кишварњои амнтар рў меоранд. Пас асли масъала ин аст, ки оё давлатмардони мо љойи кори бештар барои мардум ва ободии кишварро мехоњанд ё ташвиќи берунрафтани мардум ва бештар шудани љои пои худро интизор доранд? Оё ин раванд шакли аслии давлатдорист ё мушкил дар љои дигар аст? Эњтимол ба ин суолњо интихоботи парлумонии соли 2015 ва чигунагии натиљаи он посух бидињад. А. Сиддиќшоњ

8

30 октябри соли 2014

www.nahzat.tj

мусоњиба

Суњбати ихтисосии Рањматилло Зоиров, раиси ЊСДТ бо рўзноманигор Абдуќаюми Ќаюмзод дар иртибот ба омодагии сотсиал-демократњо ба интихоботи парламентии соли 2015 ва шароити ширкату њузури ин њизби сиёсии мухолиф дар ин маъракаи муњими сиёсї.

- Љаноби Рањматилло Зоиров, омодагии ЊСДТ ба интихоботи ќарибулвуќўъи парлумонї чигуна аст? Њизби сотсиал-демократи Тољикистон марњила ба марњила ба интихоботи парлумонї омодагї гирифтааст. Аз 7 октябри соли љорї мо ба марњилаи нињої ворид шудем ва омодагии пурра барои иштирок дар интихоботи маќомоти намояндагии Тољикистон, аз љумла Маљлиси намояндагон ва маљлисњои мањаллиро оѓоз кардаем. Дар ин давра, аввалан барномаи пеш аз интихоботиро тањия ва ба анљумани њизб пешнињод мекунем, дуввум шахсияти номзадњо ба њавзањои якмандатї ба Маљлиси намояндагон, маљолиси шањриву вилоят ва ноњиявию љамоатњо, њамчунин

кабр дар анљуман фењристи њизбиро муайян кардем, аз 25 –уми декабр пешбарии номзадњоро ба њавзањои якмандатї оѓоз мекунем, ки ин то 11-12 январ идома дошта метавонад. Барои маљлисњои мањаллї баъди 6-уми январ маъракаи пешбарии номзадњо оѓоз ёфта, 21 –уми январ ба анљом мерасад.

- Дар интихоботи пеширў имкони эътилоф бо њизб ва дигар гурўњњои сиёсиро дар чї њам мебинед, оё ин имконпазир њаст?

- Ташкили эътилоф аз љињати њуќуќї ѓайриимкон аст. Зеро ќонунгузорї ташкили ин гуна њамбастагиро, номзад пешбарї карда тавонад, нишон надодааст. Лекин бо ањзоб ва нињодњои љомеъаи шањрвандї барќарор кардани њамоњангсозї дар

Р. Зоиров:

Хулоса ин аст, президенти њавзаи ягонаи умумиљумњуриявї, яъне фењристи њизбиро низ маълум мешаванд. Бахши дигари кор дар ин марњила маълум кардани шахсони боэътимод барои номзадњост. Рўйхати ин афрод њам дар њоли анљомёбист. Њамчунин рўйхати гурўњњои эњтимолиро, ки дар љараёни интихобот, баъд аз таблиѓу тарѓиби номзадњо ва барномаи њизб машѓул мешаванд, ба сифати нозир дар њавзаву участкањои интихоботї муайян мекунем. Бар изофа дар шањру навоњї ва вилоятњо ќабл аз баргузории анљуман конфронсњои интихоботии њизб доир мешаванд, анљуманро рўзи 17-уми декабр таъин кардаем. Фењристи њизбї ё номзадњоро ба њавзаи ягонаи љумњуриявї, эњтимол то 10-уми декабр дар Шўрои сиёсии њизб мушаххас намуда, ба Анљуман тавсия намоем. Дар анљуман имкони ивази номзадњо дар фењристи њизбї вуљуд дорад, чун ин њуќуќи анљуман аст, ки ба фењристи номзадњои њизбї нуќтаи таммат мегузорад.

- Тахминан дар фењристи њизбї асомии чанд нафар ба унвони номзад сабт хоњад шуд?

- Барои пешнињоди шумораи комил ягон мамониъат вуљуд надорад. Мушкили ягона ин имконоти молиявист, ки барои таблиѓу тарѓиб кифоят мекунад? Инро њам баъд аз 10-уми декабр муайян карда метавонем, ки ин имкониятро дорем ё хайр. Аммо масъалаи даќиќ кардани номзадњо ба њавзањои инфиродиро як каме дертар маълум менамоем. Тибќи ќонун фењристи њизбї то 60 рўз рўзи пеш аз интихобот, баъд аз оне, ки рўзи баргузории он эълон гардид, пешнињод мешавад. Барои њавзањои инфиродї ин муњлат 45 рўз муќаррар шудааст, пас номзадњо барои њавзањои якмандатї дертар маълум мешавад. Агар 17-уми де-

мавриди масоили интихоботї мумкин аст. Њар њизби сиёсї метавонад намояндаи љомеъаи шањрвандиро, яъне ѓайрињизбиро аз номи њизб пешбарї ё дастгирї намояд.

- Ахиран дар банди пешнињоди номзадњои њизбї ба њавзаи ягонаи умуми љумњуриявї таѓйироте дар ќонуни интихоботи парлумонї ба вуљуд омад, ки мантиќи он чандон рушан нест. Ин таѓйиротро чи тавр метавон тавзењ дод ё фањмид?

- Дар ќонун меъёр таѓйирот надида он љо навишта шудааст, ки аз 63 вакили Маљлиси намояндагон, 65%и он аз њавзањои якмандатї ва 35% аз њавзаи ягонаи умумиљумњуриявї интихоб мешаванд. Яъне танњо 22 нафар тавассути рўйхат њуќуќи вакил шуданро пайдо мекунанд, агар њизб 100%-и раъйро ба даст биёрад. Аммо дар ќонун ба таври бемаънї шумораи рўйхатро то 45% боло бурдаанд, ки интихоб шудани 28 нафар аз рўйхати њизњбї имкон надорад.

- Хуб, агар чунин њаст, чаро ќонунгузор ба чунин кор даст задааст ва ё ба як чунин амали нолозим роњ додааст?

- Аз таљрибаи интихоботњои гузашта бармеояд, ки Њизби њокими халќї-демократї аз рўйхати 22 нафарии худ 13- 14 нафарро шомили парлумон мекард. Вале Президенти ЉТ, ки раиси ин њизб аст аз байни вакилони интихобшуда дар давоми 3-4 соли кори парлумонї ба ин ё он мансаби давлатї вакилеро таъин мекунад. Табиист, ки нафари баъдии дар фењрист буда вориди парлумон мегардид. Њамин тавр нафарњои дар рўйхат боќимонда њам тамом шуда, барои президент мушкилоти кадрї пеш меомад. Ба мањзи њамин мушкил, махсус барои ЊХДТ, ки парламентро сарчашмаи омодасозии кадрї ё захоири кадрї истифода мекунад, ба ќонунгузорї иловањои

бемаъниеро ворид карданд, ки то 45% ё 28 нафарро пешнињод кардан мумкин мегардад. Метавон гуфт, ин таѓйирот танњо барои ЊХДТ буд, зеро ањзоби дигари Тољикистон њаргиз чунин имконият пайдо намекунанд. Аз нигоњи мантиќ ва принсипњои ќонунгузорї ин таѓйирот бар зидди худи ќонуни интихобот аст. Зеро барои вакилони њизбї тибќи њавзаи умумиљумњуриявї танњо 22 курсї муќаррар шудааст, аммо 28 номзад интихоб мешаванд. Яъне барои 22 вакансияи ќонунї 28 нафар пешбинї мешавад ва 6 нафаре, ки умуман ба вакансия дахл надоранд, дар давоми кори парлумон бидуни интихоб вакил мешаванд. Хулосаи калом ин аст, ки фаќат 22 нафар тибќи ќонун раъй ба даст меоранд, он њам барои 35%-и курсињо дар парлумон. 6 нафари баъдии рўйхат бошанд ѓайриќонунї вакили парлумон мешаванд.

- Аз таљрибаи ширкат дар интихоботњо доштани чї ќадар пулро лозим мебинед, то маъракаи муътадиле дошта бошед? Дар интихоботи парлумонии соли 2010 њаљми маблаѓи гарав ба 200 маоши њадди аќал баробар буд. Њозир инро то 4000 сомонї муќаррар кардаанд ва номзад новобаста аз кадом тараф пешнињод шуданаш бояд ин маблаѓро бисупорад. Аммо бар мабнои таљрибае, ки имкони пардохти ин њама маблаѓро мо надорем. Бешак, имкониятњое, ки ЊХДТ дорад, бо имконоти ЊСДТ баробар нестанд, њатто тамоми ањзоби сиёсии кишвар имконияти ЊХДТ-ро дар якљоягї надоранд. Чун ин њизб дар асл њукумат аст ва аз захоири маъмурї ва имкониятњои дигари њукумат бебаркаш истифода мебарад. Аммо аз лињози кадрї ва хираду заковати аъзои ЊСДТ паст меистад.

Аз рўи он ки мо ягон вазифа ва мансабе дар маќомоти давлатї надорем ва њизби мухолиф њастем, пайдо кардани маблаѓ душвор мегардад. Раиси ЊХДТ, ки президент аст, аъзои њизб, њатто ѓайрињизбињоро моил мекунад, ки танњо ба манфиати ин њизб хизмат намоянд. Ин нуктаро низ бояд гуфт, ки имрўз агар дар маќомоти давлатї ва тиљорат намояндаеро аз ЊСДТ пайдо намоянд, њамон лањза аз вазифа сабукдўш мешавад ва тиљораташ ба муфлисї мубаддал мегардад.

- Имконот ва зарфиятњои ЊХДТро дар воќеъ дигар ањзоб надоранд, аз љумла истифода аз захоири маъмурї, истифода аз дигар захоир, ки ба њангоми интихобот аз он истифода мешавад ва бар изофа худи ин маърака, то љое мушоњида кардем, бевосита тањти назорати ЊХДТ мегузарад, ки ин имтиёзњоро ањзоби дигар надоранд. Аммо њоло пурсиданиам, ки дар ин интихобот бо чї шаклу шева пеш меравед ва оё ширкататон аз интихоботњои ќаблї тафовут дорад ё не?

- Бале, албатта, таѓйирот дорем. Агар дар интихоботњои пешина, рўйхати њизбї аз њисоби аъзои њизб ташкил ёфт, ин навбат рўйхати њизбиро бо шомил кардани намояндањои нињодњои љомеъаи шањрвандї, яъне ѓайрињизбињо комил хоњем кард. Ин яке аз фарќиятњоест дар усулу тарзи ширкати ЊСДТ дар интихобот, яъне онро 50 дар 50 тартиб медињем. Њаводиси Украина, Сурия, махсусан овозањои тазоњуроти доирнашудаи 10-уми октябр нишон доданд, ки то кадом дараља маќомот дар Тољикистон мавриди тарсу њарос ќарор доранд. Дар чунин вазъият ширкат дар интихобот аз як тараф сабук, вале аз тарафи дигар мушкилоти зиёдеро пеш

www.nahzat.tj

30 октябри соли 2014

мусоњиба меорад. Барои мисол, соли 2010 ќабл аз оѓози интихобот президент ваъда ва кафолат дод, ки интихоботи шаффофу демократиро таъмин менамояд, лекин ин корро карда натавонист, баръакс 20-25 рўз ќабл аз рўзи раъйдињї маќомот даст ба таъќибу фишороварии ањзоби мухолиф ва номзадњои онњо заданд. Аз ин рў, интихоботи гузашта комилан дар фазо ва шароити нобаробар баргузор шуд, ки натиљаашро на танњо ањзоби мухолиф, инчунин нозирони байналмилал эътироф накарданд. Агар ЊХДТ дар интихоботи соли 2010 анљумани худро аз њама охир доир карду шумораи номзадњояш дар фењристи њизбї ва њавзањои якмандатиро пинњон дошт, вале ин навбат њанўз 10 сентябр нишасте доир намуда, рўзи баргузории анљумани худро эълон кард, ки аз тариќи рўйхат 28 кас ва дар 41 њавза номзад пешбарї мекунад. Яъне он итминоне, ки соли 2010 президент ва ЊХДТ ба ѓалабаи худ доштанд, ин навбат ба чунин пирўзї бовар надорад. Аз ин љост, ки њизбро хеле барваќт ба

ки бештар аз 10%-и раъйро ба даст меорад. Албатта, дар зоњир ин як амали мусбї ва демократист. Аммо дар асл ва ин кор барои номзадњое, ки бо ЊХД наздикї надоранд, татбиќ намешавад. Зеро ваќте комиссияњои участкавї ва дар умум тамоми умуру низоми интихоботї зери назорати њукумат ва њизби њоким ќарор дорад, баъид аст, ки барои номзадњое аз ќабили ЊНИТ ва ЊСДТ беш аз 10%и раъйро ќоил шаванду ў битавонад гаравпулии худро бигирад. Ин кор бо чунин тарзи низоми интихоботї аслан шуданї нест. Онњо номзадеро, ки маъќулашон нест, тарзе ташкил мекунанд, ки то 9% овоз мегираду бас, агар инро хоњанд. Дар интихоботи пешина ЊХДТ аз 41 њавза дар 39-тои он номзад пешбарї кард. Дар ду њавзаи дигар имкон дод, ки намояндањои ањзоби ислоњоти иќтисодї ва аграрї ба парламент шомил шаванд, яъне ин супориш буд. Ин навбат онњо дар 41 њавза номзад пешнињод мекунанд ва дар ин асос њар њизбе, ки мехоњад ба парлумон шомил шавад, бояд бо ЊХДТ созиш кунад. Дар сурати ѓайр

њукумат, махсусан КДАМ ва ВУД ба манфиати худ бисёр хуб истифода карданї буданд. Яъне онњо сахт мунтазир буданд, ки бубинанд аз дохил кињо ин тазоњуротро дастгирї мекунад, кадом гурўњ аз одамњо ва њизбњо мебароянд? Ваќте ин доирањо ба митинг мебароянд, ба рўйхати “сиёњи њукумат” ворид мешуданд. Аз рўи он ахборе, ки дар даст дорам, дар маќомоти њифзи њуќуќ њамон рўз то 10 њазор сарбозро дар њолати омодабош ќарор дода буданд. Онњо тазоњуротчиёнро ба њабс гирифта, љинояткор муаррифї мекарданд. Дар чунин њолат ягон лидер ё ќувваи сиёсї ба ин роњ рафта наметавонад, ки кадрњои худро зери хатар гузорад. Аз нигоњи этикаи сиёсї лидер бояд дар бораи њаёт ва ќадру ќиммати одамоне, ки дар он ширкат мекунанд, масъулият дошта бошад.

- Ваќте Шумо аз эълон шудани митинг аз љониби Ќувватов ва шарикони сиёсиаш шубња доред, пас аз тарафи кї ин митинг эълон шудааст?

- Фикр мекунам, Умаралї Ќувватов

9

Тољикистон дар арафаи интихоботи Маљлиси Олї талаби истеъфои президент ва сарнагунии ў сариваќтї нест, балки бемаврид аст. Агар ин талабот дар соли 2013 ваќти интихоботи президентї пешнињод мегардид, онро мавридї гуфтан мумкин буд. Бубинед, тўли 10 сол, ман изњор медорам, ки президенти имрўза дигар њуќуќи интихоб шудан ба ин маќом ва чунин салоњиятро њам надорад. Лекин мутаассифона, дар интихоботи ахири президентї ин чизњоро амалї гардонида натавонистем. Ду сабабро гуфтам, русњо имконият ва иљоза доданд, ки тољикњо тазоњурот доир ва талаб намоянд, ки президенти феълї ба истеъфо равад. Бале, ин њолату шароит ва чунин муносибати маќомоти Русия касро ба хулосае мерасонад, ки президенти Тољикистон ба Русия номувофиќ мебошад.

- Бархе бар ин назаранд, ки агар Р.Зоиров то интихобот истеъфо дињад, њизбаш обрўи сиёсї касб мекунад ва имкон дорад худаш

Тољикистон барои Русия номувофиќ аст

маъракаи интихобот сафарбар кард. Аз ин хотир аз њоло мегўям, вазъият тавре мешавад, ки агар интихоботи навбатї барои ЊХД аз як тараф њалкунанда бошад, аз дигар тараф нисбати ањзоби сиёсии мухолиф фишору таъќибњои зиёд рўй даст гирифта мешаванд. Ин нукта њам аз фарќиятњои интихоботи ќарибулвуќўъ аз интихоботњои ќаблї хоњад буд. Нуктаи дигар ин аст, бубинед, дар интихоботи президентии соли 2013 ба муњољирон имкони ширкат дар марњилаи љамъоварии имзоро надоданд, яъне бахши бузурге аз љамъияти ќобили раъйи мардуми Тољикистон аз њуќуќи иштирок дар дастгирии номзадњо мањрум гардиданд. Феълан њам айни њамон вазъият њоким аст. Яъне шароити ширкати муњољирин дар интихобот номаълум мебошад. Ба ќонуни интихобот таѓйирот ворид карданд, ки дар асоси он намояндањои консулгарї дар њудуди худ комиссия ва участкањои интихоботиро ташкил мекунанд. Аммо чизи ташвишоваре, ки имкони озод ва мунсифона баргузор кардани интихоботро ба сифр баробар мекунад, сардори намояндагї ё консулгарї раиси комиссияи интихоботї шудан аст. Ин даќиќан чунин маъно дорад, ки раисони комиссияњои интихоботї танњо ба манфиати як њизб интихоботро љамъбасту натиљагирї мекунанд. Парадокс ин аст, ки дар интихоботњои ќаблї њам айни чунин вазъ буд, аммо ќонун инро танзим накарда буд, њоло амалкарди хешро ќонунї карданд. Ин нукта њам аз тафовутњои интихоботи пешорўст. Фарќияти дигаре, ки метавон онро мусбат талаќќї кард, ин пас гардонидани маблаѓи гарави интихоботї ба номзадест дар њавзањои якмандатї,

номзад раъйи лозим ба даст намеоварад, балки ба ў “овоз” наменависанд. Њамин пешнињод кардан ба 41 њавза худ фишороварї ба ањзоби дигар аст.

- Шумо митинги баргузорнашудаи мухолифини берун аз кишварро мањкум кардед. Ин ќарори худи Шумо буд ё њукумат хоњиш кард ва ё натиљаи кадом муомила, аз љумла дар масъалаи интихобот буд?

- Ин љо сабабњое њастанд, аммо ќаблан бояд бигўям, мо бо њукумат ягон хел муомила надоштему надорем, дигар ин ки масъала чанд пањлу дорад: 1. Рўзи 10-уми октябрро кї тазоњурот эълон кард? Маълум мешавад, ки инро нафароне эълон карданд, ки ба митинг ва мухолифин дахле надоранд, аз љумла ба мухолифини дохилї њам. Мухолифини дохилї ин митингро эълон накардаанд, агар Умаралї Ќувватов эълон карда бошад њам бо ањзоби дохилї дар ин бора чизе нагуфтаву њамоњанг накардааст. Дар кишвар ў структурањои худро надорад, ки ин митингро ташкил ва роњбариву назорат намояд. Ѓайр аз ин ташаббускорон аз “Гурўњи 24” дар дохил набуданду митинги эълонкардаро ташкил накарданд. Муњимтар аз њама, ќуввањое, ки митинг эълон мекунанд, худ мустаќим дар митинг иштирок накарда, њатто њадафи муайян надоранд, одамњоро сарсону саргардон карда, онњоро зери хатар мегузоранд, ки аз лињози ахлоќ ва њуќуќ дуруст нест.

2. Эълон шудани ин митингро

ин гуна митингњоро дар њудуди Русия якчанд бор ташкил кард ва дар ин маврид њар гуна васила ва усулњои ташвиќу таблиѓро истифода кард, ин як. Аммо ваќте митинг дар Тољикистон ба рўзи 10 октябр таъин шуд ва аз он бархе аз маќомот истифода карданду рекламаи онро љиддї гирифтанд, ин њар як сиёсатмадорро ба фикр кардан мебарад. Ба њар њол, ба назар чунин расид. Яъне дар чунин њолат агар Умаралї Ќувватов бо мухолифини дохилї ин чизро масъалагузорї мекард, бевосита болои чанд масъалаи њуќуќиву ташкилї тасмим гирифта мешуд, ки ин суњбати дигар аст. Аз тарафи дигар омодагирињои маќомот як навъ тамрин ва машќе барои нерўњои ќудратии Тољикистон буд, ки барои ояндаи наздик нигаронида шудааст.

- Як чизи дигар, муњољирони тољик дар Русия чанд навбат митинг ташкил карданд, чаро барои онњо иљозат доданд, магар маќомоти Русия ба онњо шариканд? Њатто гуфта мешавад, ки дар њамин митинги баргузорнашудаи дохилї њам русњо даст доранд, зеро Тољикистон дар ин авохир љойгоњи Русияро бо Чин ва Амрико иваз кардааст, оё ин њарфњо љой доранд? Фикр мекунам ин љо ду сабаб аст, ки ба чунин хулоса мебарад. Якум, маќомот дар Русия барои баргузории ин тазоњуротњо иљозат доданд, дуввум мавзўи талаботи митинги дохилї сарнагун кардани њокимият ва президенти Тољикистон аст. Аз дигар тараф, феълан дар

вориди парламент шавад. Дар ин маврид чї мегўед?

- Фикр мекунам, чунин андеша ва таклифро танњо душманони ЊСДТ пешнињод карда метавонанд. Агар то интихобот истеъфо медодам, пеш аз њама ба ин кор њукумат ва њизби њоким хурсанд мешуданд. Лекин аз ќабл интихоби худамро кардаам, дар рўйхати њизбї дар маќоми аввал нахоњам буд, агар тарси њукумат аз вакили парлумон шудани Р. Зоиров бошад. Дар ин маврид њам кадом ќасди инќилобї ё ташаннуљи авзоъ дар миён нест. Таъкид мекунам, барои ман вазифа доштан ё вакили парлумон будан муњим нест. Аз љои аввал будан дар рўйхати њизбї даст кашидам, дар миёна ё охир љо хоњам гирифт, агар њукумат дар парламент ЊСДТ-ро бе Зоиров дидан хоњад, ин љо мањдудият вуљуд надорад, марњамат - Фарз кардем, боз њам ЊСДТ шомили Маљлиси намояндагон нагардид, он гоњ чї кор хоњед кард?

- Чањор соли пеш эълон карда будам, ки агар дар интихоботи соли 2015 ЊСДТ њизби парламентї нашавад, истеъфо хоњам дод.

- Имкониятњои ЊСДТ дар кадом минтаќа бештаранд?

- Доимо ЊСДТ-ро њизби 3 минтаќа њисоб мекунанд, дар пойтахти кишвар, вилоятњои Суѓду Бадахшон. Бешак, имконоти мо дар вилояти Хатлон камтар аст. Дар навоњии тобеъи марказ бошад дар ин авохир имконотњо таѓйир ёфтанд ва мо љонибдорони худро рўз ба рўз бештар карда истодаем.

10

30 октябри соли 2014

www.nahzat.tj

мурољиъат

Ба М. Кабирї

Њузури раиси ЊНИТ ва вакили Маљлиси намояндагон, муњтарам Муњиддин Кабирї, ассалому алайкум ва рањматуллоњи ва баракотуњ. Банда, ба њайси як љавони донишљў пешнињод ё Мурољиате дорам ба Шумо ва фикр мекунам, ягона гурўњи сиёсии њимояткунанда аз Ислом ЊНИТ ва шахси Шумост, ки њамчун вакили мардумї дар парлумон тибќи тавон аз арзишу муќаддасоти исломї њимоят мекунед. Аз ин рў, тасмим гирифтам, пешнињоди худро мавриди назари љаноби Шумо ќарор бидињам. Њамчун дўстдори Ислом ваќте мебинам, ки доирањое гуноњ содир карда, дар пасманзари он Исломро интиќод мегиранд, хомўш истода наметавонам. Имрўз яке аз масъалањои нињоят доѓ, ки Љањони Ислом, бахусус Тољикистонро ба шакли ошкор фаро гирифтааст, густариши тундгарої ва бесомонї миёни љавонон мебошад. Ин масъала боиси ташвиши Њукумати ЉТ њам гардидаву шояд љўёи роњњалњо бошад. Ташвишњо дар њоле бештар ошкор мешаванд, ки як љониб дар ин маврид љониби дигарро гунањгор мебинанд ва касе иќрор намешавад, ки айб дар куљосту сабаб чист, ки ин мушкил болои љавонон, њатто наврасони кишвар бор шудааст. Намедонам њукуматдорон то кадом дараља дунболи рафъ сохтани ин мушкиланд. Ба њар њол ба назар мерасад, ки то љое роњи њалли ин мушкилро љўёанд, аммо боз њам масъала љиддият аст, ки инро эњсос намекунам. Агар онњо љиддї мебуданд, маслињатњои хуби доирањои маъруфро ќабул медоштанд. Пас маълум мешавад, ки ташвишу нигаронињо рўякианд. Аз ин рў гуфтаниам, ки агар ин масъала онњоро воќеъан нигарон сохта бошад ва ба амнияти миллату давлат халал ворид намояд, ба пешнињодњои њар шањрванди мусалмоне бояд таваљљуњ зоњир мекарданд. Чун низоми давлатдории мо демократист ва ба озодии андеша ва афкор ќонунгузорї

эњтиром ќоил аст. Њоло мехоњам бо дарназардошти њарфњои боло фикри худро дар хусуси сабабњои ба вуљуд омадани ин мушкилї ва пешгирии он баён созам ва бовар дорам, ки ин андеша дар дохили ЊНИТ ва берун аз он мавриди тањлилу баррасї ќарор мегирад. Банда дар яке аз маќолањоям, ки дар “Наљот” ба табъ расида буд, љузъиётеро дар ин маврид ба тавре баён дошта будам. Њоло мехоњам ќисмате аз онро пешкаш намоям, ки аз нигоњи ман хеле муњиманд. Сабаби асосии ба ин мушкил расидани љомеъаро дар бароварда нашудани эњтиёљоти аслии 90%-и шањрвандони кишвар мебинам, бахусус эњтиёљоти динии онњо, ки дунболи пайдо кардани маълумоти комил аз дину фарњанги хешанд. Барои њар як инсони огоњ њам маълум аст, ки мањз њамин масъала боиси љангњои мазњабї гаштааст. Аммо мардуми тољик 70 сол дар зери таълимоти њукумати лодинии Шўравї ќарор дошту аз дарки назокатњои динї ва фарњангии худ мањрум буд. Хушбахтона, истиќлолият омад ва дар як марњалаи нињоят мањдуд худро озод дида, майл пайдо карда ба ободии дину оинаш. Миллат мехост зери ливои Ислом ќоматашро рост кунад, вале баъди чанде бо ќабул шудани ќонунњои нави боз њам бегона, хешро мањрумшуда аз муќаддасоти хеш дид, махсус ќишри бисёр њассоси он љавонон. Тасмимгирињо дар мавриди манъи

љавонони то 18-сола ба масљид ва нагирифтани таълим дар назди рўњониён дилсардиеро миёни љомеъа ба бор овард. Дар њоле ки мањз њамин ду макон ба навраси мусалмон маълумоти пурраи динї медоданд. Оё чї мушкил дошт зери назорати бевоситаи давлати миллї ин корро ба таври шаффоф роњандозї кардан? Инро љавонон љузъе иќдомоти мањрумсозї аз василањои аслии дарёфти мероси гаронбањои динї ќабул карданд. Суоли дигар ин аст, ки бо ин гуна мањдудсозињо љавони озодаи мусалмон ин маълумотро аз куљо дарёфт намояду хешро комил созад? Эњтимол посух ин бошад, ки аз Донишкадаи исломї! Агар посух њамин бошад, пас иштибоњ мекунанд, чун то расидан ба донишкада фурсат аллакай аз даст рафтааст ва бо маѓзи холї ворид шудан ба даргоњи мавриди назар маънї надорад. Маќомот пайваста мегўянд, љавонони мо ба гурўњњо дода мешаванд. Аммо дар ин маврид гуфтаниам, ки барои пешгирии воќеъа пеш аз вуќуъ, бояд дар синну соли мактабї, њатто то мактабї фарзанди мусалмон бояд таълим бигирад ва дар бораи мазњабу пешвои он, аќида ва аркони динї маълумоти кофї дошта бошад, ки дар ин раванди маълумотпароканињои зиёд фиреб нахўрад. Дар ин маврид моро лозим аст, ки ба њукумати ЉТ, бахусус Вазорати маориф ва илм ин масъаларо пешнињод кунему љўёи таъљили роњи њал бошем. Пайдо кардани роњи њал мушкили имрўза ва фардои миллатро аз байн мебарад. Яъне Вазорати маориф ва илмро лозим аст, ки дар низоми таълим ё марљаъи таълими макотиби тањсилоти њамагонї таљдиди назар намояд, њадди аќал соатњоеро дар давраи таълим ворид намояд, ки дар баробари дигар бузургони илму адаб, хонанда аз њаёту фаъолият ва осору мероси гаронбањои пешвои мазњаб, Имом Абуњанифа таълим бигирад. Чаро дар мавриди Имоми Аъзам ва љойгоњи ў дар љањони Ислом, фарзанди мусалмони тољик чизе намедонад? Љавони тољик њатто тамоми бузургони илму адаб ва фарњанги хешро танњо њамчун шоир мешиносаду бас. Аз ин хотир пиёда шудани ин масъаларо яке аз василањои бурунрафт аз мушкилоти рў ба рушди љомеъаи мусалмонии кишвар мебинам ва пешнињодам ин аст, ки дар марљаъи таълими макотиби кишвар бояд дарсњое, мисли “Мазњабшиносї”, “Таърихи дин” ва “Маърифати Ислом” тадрис шаванд. Имоми Аъзам бояд дар баробари Абулќосим Фирдавсї, Саъдиву Њофиз ва дигарон омўхта шавад, танњо барои як синф не, балки то расидан ба марњалаи хатми мактаб. Љавони тољик ташнаи ин гуна дигаргунињо дар низоми таълим аст.

Њукумати ЉТ соли 2009-ро соли бузургдошти Имоми Аъзам эълон дошт, ки боиси касби эњтиромаш дар љомеъа гашта, обрўи Тољикистонро дар арсаи љањонї баланд бардошт. Дар ин давом китобу рисолањое аз љониби донишмандону муњаќќиќони тољик таълифу нашр гардиданд. Яъне барои љомеъаи ноогоњ то љое маълум гардид, ки ин марди шариф мероси зиёди илмї доштааст ва аз ин мерос тамоми мусулмонони љањон истифода мебаранд. Пас оё инро чигуна бояд фањмид, ки дар љањон аз фарњангу адаби Имоми Аъзам таълим мегиранду насли љавони тољик аз мероси падари маънавии худ мањрум мондааст? Банда ба ин боварам, ки мероси адабї ва фарњангии Имоми Аъзам аз њамаи он бузургоне, ки имрўз дар адабиёт мехонем, бузургтару фарогиртар аст. Бисёре аз бузургони илму адаб дар њалли масъалањое, ки Имоми Аъзам дар соњањои мухталиф њаллу фасл кардааст, ољиз будаанд, танњо як “Фиќњи акбар”-аш фарогири тамоми масоил аст. Бигузор донишмандону муњаќќиќон пањлуњои ин гуфтањоро мавриди омўзиш ќарор дињанд, ки ин марди шариф шомили адабиёт ва фарњанги мо буда метавонад ё не?! Вале банда бисёр афсус мехўрам, мардони донишманду мањаќќиќе, ки воќеъан барои миллат дар ин шабу рўз мисли обу њаво лозиманд, дар байни мо нестанд, ба хусус устодони марњум Сайид Абдуллоњи Нурї ва Муњаммадшариф Њимматзода. Комилан ба ин боварам, ки тањќиќу пажуњиши илмии устод Њимматзода миёни донишмандони улуми динї ва дунявї љойгоњ ва маќоми воло доранд. Хулоса, агар њар шахси соњибандеш одилона файсала кунад ва ин пешнињодњоро мавриди амал ќарор дињад, бовар дорам, ки њадди аќал 80%-и мушкилоти фарњангї ва мазњабии мо аз байн мераванд. Аз Шумо, љаноби Муњиддин Кабирї хоњишам ин аст, ки ин мурољиату пешнињоди бандаро баъд аз тањлилу баррасї, агар лозим бидонед, ба Њукумати ЉТ њамчун дархости вакилї пешнињод намоед. Мурољиату дархости хешро бо самимияти хос, он њам ба хотири рафъи мушкилот дар фањмиши дину оин, барќарории амну субот ва њамбастагии миллату давлат иншо кардам, чизи дигареро интизор надорам. Ва аз Худованди мењрубон таманнои онро дорам, ки он ќобили ќабули масъулин ва мояи сулњу вањдат, амну субот ва дўстиву њамбастагии љавонону наврасони мо ќарор бигирад.

Бо эњтиром, Њомидуллоњи Иззатуллоњ, донишљў

www.nahzat.tj

30 октябри соли 2014

ёдошт

11

Муллосайфиддин Марги Муллосайфиддин марги сода набуд, марги рўшної бар торикї, марги хирад бар зулматистони кўрдилї ва марги фурўѓи рўшноии дониш бар кундию нодонї, марги дурназарии биниш бар ноњинљории кундфањмї ва марги ифтихор бар тарсўию кўрнамакї буд. Офаридгори бузург Муллосайфиддинро бањри нияту амали хайр офарид, ки дар миёни издињом, масири дардошноињо ва фурўѓи дину диёнатро рањнамо бошад. Ў аз доираи асилзодаву озодагон сабзид, ки аз болооби Зарафшон бархоста, «даст ба кору дил ба ёр» доштаанд, аз насли мунавварфикрону мутаддайинон, ки мардумро ба масири покниятї, родмардиву ростї њидоятбахш буданд. Дар ин масир он ќадар амиќу даќиќ сар фурў бурду ба худ печид, ки мухотабонаш огоњу ноогоњ хешро волаву шайдои маќоми суханвариаш менамуданд. Дар таблиѓу тарвиљи ѓояњои Ислом, ин дини муборак ва сиёсати он азизмарди дањр буд, ки мардумро дар атрофи хеш басиљ намуда, њидоят мебахшид. Дар ин маќом лањзае орому сокит набуд, балки њар тапиши дили њассоси мутаддайинеро дар бедории роњи наљот, худшиносиву худошиносии мардум њидоят медод, то дигарњо њам бидонанд, ки Худои бузург њар нафаре аз моро бањри чї ва барои кадом њадаф офаридааст. Дар маѓзомаѓзи гуфтор ояту њадис ва сурањои китоби осмонї бо њама муќаддасот парафшону рўњнавоз буданду панља ба олами ботинии инсонњо зада, масири зиндагиро бо нури мунаввари яќин њидоят мебахшиданд. Аз лањни ширадору обдори яздониаш сирату сурат ва симои олимону орифон, сўфиёну зоњидон ва зиндагиномаи њама инсонњои мутаддайин бар нубуѓи хирадосои азалии хеш ба зуњур мепайваст.

- чењраи маъруф

Ишон дар љавњари гуфтори хирадзои сўфимашрабонааш масири муќаддаси илму ирфонро пайваста таблиѓу тарвиљ мекард, дар ин масир ба шахсияте мубаддал гардида, номбардори бузургоне аз табаќаи Арбобиён буд. Мардуми зањматќарини Мовароуннањру Хуросон, билхусус Фалѓарзамин аз вуљуди фариштанињодаш изњори шукрон мекарданд, зеро дар зоњиру ботини суханварї аз миёни ќарнњо сирату сурати ирфонкешонаи Шайх Аттору Саноии Ѓазнавї, Љалолиддини Румиву Мавлоно Љомї њамеша рањнамояш буданд. Ин марди шариф, новобаста ба синну сол назди пиру барно шахсият ва мусоњиби таъсиргузор буд. Њар боре ба аёдаташ ба Дарѓи болооби Зарафшон мерафтанд ё аз љое ба дења бармегашт, суњбату нишастњои хос меорост. Дар ин гуна нишасту суњбатњо дар воќеъ ин марди Худо чароѓи рањнамо буд, ки њамаро ба водии маърифати дарунмоягии ин миллати дардошно, ба олами рўњонии бузургворони гузашта њидоят мекард. Офаридгори бузург дар миёни

Арбобиёни болооби Зарафшон воќеъан Арбоби илму ирфони баъдиро офарид, ки пайвандгари маърифати суннатии мардумони азизи Дарѓ, хосса болооби Зарафшону кишвари тољикон ќарор гирифт. Ў аз зумраи нахустин фориѓуттањсилони мадрасаи Имоми Аъзами Душанбешањр буда, ки дар кушодани муаммоњои сарбастаи масири динї устодону њамсабаќонашро дар њайрат гузоштааст. Дар бањсу мунозирањои динї ба тарзи њамешагї њумои илму ирфони суннатият дар осмони бахти мунаввараш баландпарвозї мекарданд. Ташнагии масири илм ишонро ба мадрасаи Девбанди Њиндустон ва шуъбаи њуќуќи Донишгоњи Хуљандшањр њам кашонид. Ин донишгоњњоро бо њавсалаи тамом ва маърифати олї хатм бинмуд, ки тавре ривоят мекунанд, устодонаш ўро чароѓи тобноки динии Осиёи Марказї мењисобидаанд. Муллосайфиддин дар нимароњи умри хеш дар илму таблиѓи шариати исломї хастанопазирона иќдом мекард ва 6 асари дар ин

самт таълифнамудааш, њар кадоме гўша-гўшањои торикии ин дини муќаддасро барои равандагони масираш бо маърифати тамом раќам мезананд. Дар охир бояд ёдовар шуд, ки тамоми бузургони олам аз дењоти баландкўњ ба хотири фарогирии маърифат ба шањрњо рафта, дар миёни шањрнишинон маќоми хос дарёфтаанд. Ба њаќиќат ба ситорагоне мубаддал гаштаанд, ки роњи кањкашони инсонњоро ба нури яздонофариди хеш мунаввару мукаррам мегардонанд. Алњаќ, Муллосайфиддин аз зумраи њамин гуна инсонњои дарёдониши ин миллати дардошно буд. Чї чора, дар ин дунё касе љовидон нахоњад монд. Аз ин хотир гуфтанием, ки маќсад аз офариниши инсон, дар дилу дидаи бозмондањо маќоми љовидона касб кардан аст, то ба дигарон сабаќе бигардад ва баро ин бузургвор дуо мекунем, ки Худои бузург рўњи поки марњумро дар дунёи љовидон шод бигардонад.

Муњаммадљовид аз н. Айнї

12

30 октябри соли 2014

www.nahzat.tj

ину он

Монеъи илму њунар аммома нест Њељ гоњ рўймолу њиљоб, ришу салла ва масљиду мадраса монеъи илму дониш набуд ва нест. Синову Мавлавї, Зебуннисову Робиъаи Балхї ва дигаре аз бузургони таьрихии гузаштаи мо, ки имрўз мояи ифтихоранд, њама аз масљиду мадраса бо ришу салла ва њиљобу рўсарї нобиѓа гаштаанду дар сањифаи таърих љо ёфтаанд.

Хонандаи муњтарам, ба хотири рушду ташаккули дониши фарњангї ва тафрењи шумо нашрия тасмим гирифт, дар гўшае аз суњуфи худ суолњоеро њузуратон матрањ намояд. Худро санљед ва бањра гиред, хонандаи арљманд! Посухи даќиќи суолњо дар шумораи оянда мунташир хоњад шуд.

имтињон

1) Паёмбар (с) дар кадом соли њиљрї ба Табук лашкар кашид? а) Соли 5-уми њиљрї; б) Соли 10-уми њиљрї; в)Соли 9-уми њиљрї.

2) Моњи аввали солшумории њиљрї кадом аст? а) Муњаррам; б) Сафар; в) Зулњиљља.

3) Аввалин китоби осмоние, ки нозил шуд, кадом аст? а) Ќуръони карим; б) Забур; в) Таврот.

4) Аввалин шањид дар љанги Бадр, кї буд? а) Њамза ибни Абдулмутталиб; б) Мусъаб ибни Умайр; в) Асвад ибни Абдулањад. Як бор ба њарфи Маркс ва шогирдони ў, «динро афюни миллатњо» ва «душмани илму дониш» гуфта, аз бањри њар чизе, ки нисбате ба дину ойин дошт, мисли масљиду мадраса, хатту забон ва њиљобу чодар гузаштем, насли љавонро аз масљиду мадраса дур карда, гўё ба кино ва театр тарбият додем, ба умеди он, ки ба ќофилаи тамаддун ва дониши љањонї бирасем. Вале, мутаассифона, чуноне мебинем, ба он чизе, ки умед

доштем, нарасидаем, њатто дар радифи давлатњои љањони дуввум њам дохил нагаштаем. Бинобар ин, масъулини маорифро бењтар мебуд, то ба љойи мухолифат бо ришу њиљоби донишљў, дар фикри њарчї боло бурдани сатњи таълиму тарбия мешуданд. Ва хуб мебуд, дар ин гуфтањои пурмаѓз ва воќеъии Аллома Иќбол тафаккур намуда, дарси ибрат мегирифтанд:

Ќуввати Маѓриб на аз чангу рубоб, На зи раќси духтарони бењиљоб.

5) Аввалин метроро дар куљо сохтанд ва ба истифода доданд? а) Инглистон; б) Амрико; в) Фаронса.

6) Интихоботи парлумонии Тољикистон сари чанд сол баргузор мешавад? а) 6 сол; б) 5 сол; в) 7 сол.

7) Љузъи 30-юми Ќуръони карим чанд саљдаи тиловат дорад? а) Се саљда; б) Як саљда; б) Ду саљда.

На зи сењри соњирони лоларўст, На зи урён соќу на аз ќатъи мўст.

8) Калимаи “мизон” чанд маротиба дар сураи “Аррањмон” зикр шудааст?

Мањкамии ў на аз лодинї аст,

а) Се маротиба; б) Ду маротиба; в) Дањ маротиба.

На фурўѓаш аз хати лотинї аст. Ќуввати Маѓриб аз илму фан аст,

9) Њазрати Абубакри Сиддиќ чанд фарзанд дошт?

В-аз њамин оташ чароѓаш равшан аст.

а) 5-то; б) 6-то; в) 4-то.

Њикмат аз ќатъу буриди љома нест, Монеъи илму њунар аммома нест.

10) Пойтахти аввалини Покистон кадом шањр буд? а) Пешовар; б) Лоњур; в) Карочї.

Илму фанро ай љавони шўху шанг, Маѓз мебояд, на малбуси фаранг Эшони Мањмудљон

Љавоби суолњои Шумораи гузашта: 1)а 2)в 3)в 4)б 5)б 6)а 7)в 8)б 9)в 10)в

www.nahzat.tj

30 октябри соли 2014

Назм

Харидор надорам

13

(Њаљвия)

Ман гўшанишин гашта дигар кор надорам, Њољї шудаам, даъвии ашљор надорам, Дар шањр њама душману як ёр надорам, Андар гузаре мањрами асрор надорам, Дилгир шудаам, чунки харидор надорам.

Чун мардуми дењ гашт хабардор зи њолам, Огоњ чу буданд зи кирдору фиолам, Бовар нанамуданд ба донишу камолам, Чун омада диданд, ки афтодаву лолам, Аз кас хабару бар касе гуфтор надорам.

Овони љавонї сабаќе чанд гирифтам, Аз рањгузару бехабарон панд гирифтам, Дуздидаму з-он пул шакару ќанд гирифтам, Расво шудам, досу хару банд гирифтам, Дидам ба дарав хоњиши ин кор надорам.

Гуфтанд ба шайхам, ки: «Чї кардї ту ба ин зор, Афюн бихўронидаї, ё банги сарозор, Ё ки ба сараш хўрд ду-се зарби табарвор, Бечора кашидаст басе сахтиву озор», Шайх гуфта, ки: «Ман гоње чунин кор надорам.

Рафтам, ки бихонам ба яке мактаби олї, Њуљљат бисупоридаму карданд суоле, Як њарф нашуд гуфта аз ин каллаи холї, Аз дар бурунам карда бигуфтанд, ту нолї, Гуфтам: «Ба шумо сабаќи гуфтор надорам».

З-он рўз, ки омад бари ман дар талаби илм, Як лањза наёсуд ва сар бар талаби илм, Бинњоду фурў рафт ба рўзу ба шаби илм, Бардошт варо илму чунин аст њаби илм, Акнун бибаредаш, ки ба ў кор надорам».

Ѓамгин шудаму бар кати «Чойхона» нишастам, Чое бихаридам, лаби ноне бишикастам, Ногоњ касе омаду бигрифт зи дастам, Гуфто, ки: «Туро рањбару ѓамхор ман астам, Дигар ту магў ёри вафодор надорам».

Дар дењ ба чанд сол будам назди бародар, Риш мондаму хондам зи китобњо, ки саросар, Бо њарфи кириллик буду аз дину сано барАллоњ буду Пайѓамбару Ќуръон, ки сафо барДил доду яќин шуд тани бемор надорам.

Бурда ба дари хонаи хуштарњу калоне, Ў рафту бигуфто, ки: «Биисто ту замоне», Баъд аз нафасе чанд, баромад ду љавоне, Дастам бигирифтанду бибурданд чуноне, Гўё, ки дилу ботини ин кор надорам.

Дар њафта ду борї чу бирафтам бари шайхам, Азёд намудам сура аз дафтари шайхам, Дар кор кўшоиш шуду аз бовари шайхам, Имом ба дењ гаштаму кимёгари шайхам, Аз бахти баланд зи кас озор надорам.

Бурданду ба як шайх намуданд муридам, Он шайх назар кард ба ман хаста бидидам, Гуфто: «Ба ту њар љавр, ки карданд шунидам, Роњи њама бадхоњу бадон бар ту буридам», Гуфтам, ки: «Ба љуз ту каси ѓамхор надорам».

Он ваќт маро хонаву дар њам зану фарзанд, Пешвоии дењ будиву чун марди барўманд, Аз ман бигирифтанд њама хурду калон панд, Њам кор дуохониву таълимгару тавбанд, Андеша намудам дигар аѓёр надорам.

Чандест ба љои сабаќу таќриру такрор, Ин шустани даст асту басо хидмати бисёр, В-аз бањри фурўш нимшабон рафтани бозор, Њам тоза нигањ доштани хонаву анбор, Фармони: «Сабаќ гир ва биспор» надорам.

Ногоњ яке «ибни зино» рахт бияфканд, Бар дењу маро кард забун, хор ва харбанд, Гуфто, ки: «Надорад хираду илм чу кўранд, Онон, ки намуданд ба ў байъату гуфтанд: «Пираст ба мо», ман ба ин иќрор надорам».

Дањ сол маро хидмату рафтор њамин буд, Љои талаби илм фаќат кор њамин буд, Хоњиши дили бесару бемор њамин буд, Шайхам чу бидидї гање, гуфтор њамин буд: «Бар мартабаву илми ту инкор надорам».

Аз шумии ў рафт њама шуњрату шастам, Бадбахт, дилу даст ва поњо бишикастам, Акнун чу ба кунље ба дили зор нишастам, Ку ёри вафодор, ки пурсад зи шикастам, Дар рўи замин њељ мададгор надорам.

Ногањ чї балое ба сарам омаду бемор, Гаштам ва парешон суханон будї ба гуфтор, Бас номи бузургон ба дањон чун хати паргор, Даврї буду бигристаму гуфтаме зор: «Љуз номи шумо дар дилу афкор надорам». Омад ба сари болинам он шайхи гиромї, Гўш дод, ки гуфтам њама аз мардуми номї, Мегиряму гуфтор зи Румиву Низомї, Аз саъдиву Фирдавсиву Хоќониву Љомї, Љуз номи бузургон чизи такрор надорам. Ў гўш њамекарду пасон гуфт: «Бародар, Имрўз ба дониш кї бувад бо ту баробар? Ку Буаливу ањли бузургон, ки саросар, Гирди ту нишинанд сабаќгиру фаро сар, Оранд ба гуфтат, ман аз ин ор надорам.

Абдуњалим Њусайнї

14

30 октябри соли 2014

www.nahzat.tj мушкилот

Номаи Санавбар Абдуллоева унвонии Азизамоњ Рањмонова

Ќосим Ќосимов, вакили мудофеъи Муњибуллоњ Саъдуллоев, раиси ноњияи Шањритус дар суњбат бо «Озодї» гуфтааст, аз мўњтавои номаи Санавбар Абдуллоева, яке аз моликони бозори «Ином»-и ин ноњия унвонии Азизамоњ Рањмонова, њамсари президент њанўз хабар надорад. Ин љаноби донандаи њуќуќ маќсади хешро шарњ дода гуфтааст, хонум Абдуллоева дар фиристодани номаи хеш комилњуќуќ аст, аммо дар масъалаи бањси додгоњї бояд ба ќонун эњтиром гузошта, онро бо роњњои ќонунї њаллу фасл кунад, на тавассути номанависї ва истифода аз минбари матбуот. «Бањси бозори «Ином»-и ноњияро Суди олии иќтисодї бар асоси ќонун њал кардааст ва њама арзу шикоятњои баъдї њам бояд дар чањорчўби ќонун њаллу фасл шаванд». Ба њар њол, хонаводаи Абдуллоевњо чанд сол боз бо Муњибуллоњ Саъдуллоев ва шарики ў Холназар Достиев бар сари сањмияњои бозори «Ином» даъво доранд. Ду нафари баъдї пайваста як њарфро такрор мекунанд, ки гўё 50%-и сањмияњои бозори «Ином»ро аз Абдуллоевњо туњфа гирифтаанд, дар њоле ки Абдуллоевњо инро рад мекунанд. Номаи хонум Абдуллоева нахустин мурољиати мустаќимест тариќи ВАО ба бонуи аввали Тољикистон дар робита ба рафтори хешовандонаш. Агарчи чунин номањо унвонии љаноби Рањмон њам дар мавриди кирдорњои хешовандонаш дар ину он минтаќа зиёд буданд, вале касе ба кадом вокуниши ошкоре шоњид нагардид. Номаи Санавбар Абдуллоева бо чунин њарфњо оѓоз меёбад: Салом, њамсари мењрубони Президенти мамлакат, янгаи муњтарам, зани хеле зебою апаи оќила, Азизамоњ! Мо њама хуб медонем, ки шавњари Шумо - Президенти мамлакат, Љаноби Олї, Эмомалї Рањмон, барои кишвари мо, Тољикистони азиз чї ќадар хизмат кардааст. Нодида гирифтани ин њаќиќат ношукрист, шурўъ аз рањонидани љумњурї аз вартаи њалокат дар љанги гражданї, то роњсозињову наќбсозї ва барпойдории соњаи маорифи вайрону валангор ва тандурустии футуррафта. Гўё, шавњари Шумо ва Президенти моро Худованд барои њамин вазифа дар ваќти муайян дар вазифаи муайян барои њалќ интихоб кард. Одамони рамузфањм инро њам мефањманд, ки сањми Шумо, янгаи гиромї, бонуи аввали Тољикистон њам, дар ин њама муваффаќиятњои Љаноби Олї њаст. Баъди ин њама талошу пайкор ва зањмату ташвиши як миллату як кишвар Шумо будед, ки бегоњ њамсари худро бо табассум пешвоз мегирифтед ва бо мењрубонињои худ, мисли њар зани мусалмон, хастагиашро берун меовардед ва рўзи дигар бо ќувваи

нав назди мардум гуселаш мекардед. Ин корњо хизмат ба Ватан њам њастанд. Ман ва онњое, ки мисли ман фикр мекунанд, аз Шумо, янгаи азиз, барои њама пешрафтњои Тољикистон миннатдорем. Худо шоњид аст, ки инро аз тањи дил ва самимї мегўям. Барои чї ба Шумо менависам? Масъалае, ки дар борааш мурољиат мекунам, кори маќомоти масъул ва ашхоси мансабдор аст, аммо њељ яке аз онњо бо сари баланд њаќиќатро нагуфтанду њаќ кор накарданд. Мегўянд, ки “шумо њаќ њастед...”, аммо бо овози паст илова мекунанд, ки “хайр, аз дасти мо чї меояд”. Янгаи азиз, ман маљбур шудам, ки ба Шумо мурољиат кунам. Агар Шумо њамчун зан – модар маро нафањмед, каси дигар намефањмад. Ба Худо, ман дигар намедонам ба куљо мурољиат кунам. Апаи азиз, ба гумонам, тамоми мардуми Тољикистон, њатто берун аз он аз мушкили ман хабар доранд. Ман ,Санавбар Абдуллоева, аз Шањритус, њамсари њамон тољире њастам, ки бо бародари Шумо, Муњибуллоњ Саъдуллоев бањсњои судї дошту дорад. Бовар дорам, Шумо хабар надоред, ки бародаратон Муњибуллоњ бозори шавњарам, ягона василаи рўзгузаронии мову фарзандонамонро кашида гирифтанист. Янгаи азиз, ин бозорро ману шавњарам њама дороиамонро фурўхта, дар гўшаи вайронае обод кардем. Ман зани шањрї, тарки Душанбе карда, панљ писарам гастарбайтер нашавад гуфта, соли 2006 ба Шањритус рафтам. Хишт мекашонидаму барои 70-80 одам ѓизо мепухтам... Рўзњое буданд, ки бо фарзандони хурдсолам таги селофан хоб мерафтем, то корхона обод шавад... Бурдаи нони фарзандонамонро нисф ва ќарзу ќавола карда, бо азоби зиёд корхонаву бозор сохтем, ки якљо бо писарон роњаташро бинем. Аммо, мутаассифона, бародари Шумо њама осоиши зиндагии моро барњам зад… Акнун ман як зани тољик маљбурам дар ба дари суду прокуратура гардам, миёни мансабдорону адвокатњо ва журналистон додхоње кобам... Бародаратон аз мо солњои сол њаќ мепурсид, ба ў медодем, зеро шавњарам фикр мекард, ки шарти соњибкорї дар ин ноњия њамин аст. Њисоби ин пулњоро Худо медонаду бас. Соли 2011 бозоре, ки бо сад њавасу орзу ба номи писарам “Ином” ном мондем, бо кадом иллате сўхту чанд муддат њаќќи ўро дода натавонистем. Муњибуллоњ ѓазаб карду моро ба миќдори 100 њазор сомонї љарима ё «иск» баст. Ин маблаѓро њам бо мушкилоти зиёд ёфта, ба ў додем. Гумон кардем, баъди ин моро ба њоли худ мемонад, аммо атрофи ў Ќорї Нусрату Шайх Муњаммадљону Абдулазиз гуфтанї одамони тасодуфї пайдо шуда, маблаѓњои њангуфти дигар талаб кард. Билохира, рўзе гуфт, тамоми бозорро ба ў дињем. Не гуфтему дар бало мондем. Апаи муњтарам, зиёда аз 3 сол мешавад, ки додаратон бо мо, он њам барои моли худамон, дастбагиребон аст. Барои додхоњї ба њама маќомотњои дахлдор мурољиат кардам, на суд

ва на прокурор ба додамон нарасиданд. Ба хотири хеши Љаноби Олї будан, њама парвандањоро ба фоидаи Муњибуллоњ њал мекунанд. Бо аризањои додаратону машваратчиёни худхоњу бевиљдонаш алайњи шавњарам Б.Абдуллоев 18 парвандаи љиноятї боз шуд. Ин парвандањо он ќадар беасос буданд, ки касе аз прокурору кормандони Агентии мубориза зидди коррупсия нахостанд дар ин парвандањои беисботу дурўѓ сањм гиранд. Ман ба хулосае омадам, ки зањматњои Президент тамоман барбод нарафтаанд. Давлат ва адолат дар кадом шакле бояд вуљуд дошта бошаду Худованд пуштибони халќаш аст. Янгаи азиз, ба мулоќоти Президент дар Шањритус маро нагузоштанд ворид шавам, натавонистам арзамро ба худи он кас бирасонам. Додаратон тариќи шиносњояш дар маќомот њама роњњоро ба сўи Президент ба рўям баст. Хостам аризаамро ба дасташон супорам, аммо гирди хонаамро кормандони милиса ињота карда, намонданд ба ин вохўрї равам. Чун исрор кардам, маро маљбур ба мошин шинонда, ба ШКД бурданду бе њиљ асосе наздики се соат нигоњ доштанд. Њол он ки соњибкорзане њастам, ки барои беш аз 1000 одам љойи корї додаву хељ хатаре ба љамъият надорам. Дар натиља, ин њама ноадолатї ва зулму истибдод алайњи ман, янгаи азиз, аз бародари Шумо, Муњибуллоњ боќї монд ва байни мардум достони хеле њузнангез шуд. Мардуми ноогоњ ин њама ноадолатиро марбут ба Шумову Президент медонанд, ки бо онњо розї шуда наметавонам. Ин њамагї як шањрванди Тољикистон аст, ки ба мо зулм мекунад ва машваратчиёнаш њастанд, ки аз камтаљрибагии ў истифода бурда, номи Шумову шавњари мењрубонатонро сиёњ карданї мешаванд. Янгаи азиз, магар як бозор ё њатто дањ бозор меарзад, ки номи поки Шумо ва шавњари бузургворатонро доѓдор кунад? Ба гумонам, ин њама ашёи рўзгор асту хеле поинтар аз манзалати Шумо! Магар Љаноби Олї барои њамин љумњуриро аз вартаи њалокат рањонид, ки имрўз аз номи ў ва бар зидди хоњиши ў ба раъият зулм кунанд? Апаи азиз, тоќати ман тоќ шуд ва

маљбур шудам, ки ба Шумо мурољиат кунам, зеро касе ба доди ман расидан намехоњад ва ба назар мерасад, ки ин љо дахолати Шумо ё Љаноби Олї зарур аст. Шунидам, ки пеш аз сафари Љаноби Олї ба Хатлон Шумо њам ба вилоят сафар доштед. Хеле мехостам дар њузури шумо бошаму арзи худро расонам. Руст намекунам, гурўњњои бадхоњи хориљї њам чанд бор хостанд моро барои пиёда гардонидани ѓаразњои худ истифода баранд, аммо розї нашудем. Агар бозор ва ризќу рўзии мо барои тинљиву оромии Тољикистон зарур бошад, аз бањраш мегузарем. Баъди ин њама ноадолатї ману панљ писарам ба Ватан, Президенти худ ва Шумо янгаи мењрубон, содиќем! Ман њамчун як модари мазлум ба Шумо янгаи бузургворам мурољиат мекунам, ки садди роњи бародари хурдии худ шавед, то аз ин беш зулм накунад. Гумон дорам, њоло Шумо барои Муњибуллоњ ба љои модаред, аз ин лињоз, ба гапатон гўш медињад. Аз Шумо ба љуз адолат чизи дигаре талаб надорем. Биёед, мо ду модар ин њама зулму ноадолатиро барњам занем, то беш аз ин ба обрўи оламшумули Љаноби Олї ва шавњари Шумо латма ворид нашавад. Аз Шумо илтимос мекунем ба додаратон фањмонед, ки моро ба њоли худ гузорад. Шукр кунад, ки тиљорату даромадњо дорад, моро аз як дороии худ мањрум насозад. Бигзорад, мо њам озод нафас кашему дами осоишта занем. Моли кас ба одам на обрў медињаду на баракат. Апаи азиз, инак, дасти ману домони поку боиффати Шумо! Аз барои Худо ва ба хотири нарехтани обрўи шавњаратон дар ќазияи мо адолатро барќарор кунед, то мову фарзандонамон то њастем, Шуморо мисли модари худ эњтиром кунем. Охирин умедам Худованд аст, њоло ба ў мурољиат накардам…. Маро бубахшед, ки ин номаро тариќи матбуот равон кардам, зеро бовар надорам, ки ба тарзи дигар ба Шумо бирасад. Худованд нигањбони Тољикистону мардумони адолатпарвараш бошад! Санавбар Абдуллоева, ноњияи Шањритус

www.nahzat.tj

30 октябри соли 2014 чењра

(Идома аз шумораи гузашта) Чињил маќоми сўфия Бисмилоњи-р-рањмонир-рањим. “Чињил маќоми сўфия” яке аз асарњои форсии ирфонии Мир Сайид Алии Њамадонї ба њисоб меравад. Рисолаи мазкурро яке аз муридони Шоњи Њамадон – Њайдари Бадахшї “Маќомоти сўфия” номидааст. Бидон, ки сўфиро чињил маќом аст ва чињил маќом бибояд, то ќадами вай дар кўи тасаввуф дуруст ояд. Ва агар аз ин чињил маќом якеро фуру гузорад, ба сафои сўфї роњ наёбад. Маќоми аввал ният аст. Сўфиёнро бояд ки андешаи эшон он бувад, ки агар њарду олам бад-эшон дињанд, чун дунё ва неъматаш ва уќбо ва љаннаташ, дунёву неъматашро ба роњи Ќуръон исор кунанд. Ва уќбову љаннаташро ба мўъминон исор кунанд ва балову мењнатро худ ихтиёр кунанд. Маќоми дуюм иноят бувад. Агар дар хилват бошанд Худойро бинанд ва агар бо халќ бошанд њам Худойро бинанд. Ва њар чи љуз хок бувад назди эшон ботил бувад ва таѓйири олам сари эшонро наљунбонад ва балои Њаќ мењри эшонро кам накунад. Маќоми сеюм тавба аст. Њама халќ тавба кунанд, ки њаром нахўранд, аз бими он ки гирифтор нагарданд дар оташу уќубат. Ва эшон тавба кунанд, ки њалол нахўранд, аз бими он ки набояд гирифтор оянд даври њаром ва шубњат уфтанд. Маќоми чањорум иродат аст. Њама љањониён роњату неъмат ва мол хоњанд ва эшон ранљу шафќат ва Худойро хоњанд. Маќоми панљум муљоњида аст. Мардум љањд кунанд, то дањро бист кунанд, эшон љањд кунанд, то бистро нест кунанд. Маќоми шашум муроќиба аст. Ва муроќиба њаќ нигоњ доштан аст дар хилват ва ѓайри хилват лољарам подшоњи олам эшонро маъсум дорад аз маъсият. Маќоми њафтум сабр аст. Агар балои Кавнайнро ба рўи ў гуморанд дар он оњ накунанд ва агар мењнати кавнайни оламайн бар эшон фуруд ояд, ба љуз сабр чизе дармони худ намесозанд. Маќоми њаштум зикр аст. Ба дил Ўро донанд ва ба забон Ўро хонанд ва агар дар монанд, љуз ба даргоњи Ў роњ надоранд. Маќоми нуњум мухолифати нафс аст. Њафтод сол нафсашон менолад дар орзуи як неъмат ва наёбанд љуз ранљу мењнат. Маќоми дањум ризо аст. Агар гурусна бошанд ва агар барањна бошанд, аз Худои хеш ва дар кўи ихтиёр ќадам нанињанд ва љуз роњи шавозуъ насипаранд. Маќоми ёздањум мувофиќат аст. Балову офияти ато ва манъ назди эшон яксон бувад. Маќоми дувоздањум таслим аст. Агар тири ќазо аз камингоњи бало ба сари эшон борад, худро Иброњим дорад ба борони тири манљаниќ таслим надињад ва пеши тири бало љонро сипар созад. Маќоми сездањум таваккул аст. Дар таваккул маќом доранд, на аз халќ савол кунанд ва на аз Холиќ ва Ўро мебинанд ва Ўро мепарастанд аз барои Ў. Ва саволу гуфтор дар миён на, лољарам подшоњи олам эшонро ба ваќти худ рўзї мерасонад ва њисоб дар миён на. Маќоми чордањум зуњд аст. Аз њама дунё мураќќаъе доранд ба сад пора. Ва карбосу намад ва гилем алвони мураќќаъ назди эшон бењтар аз суфу сафрост ба њазорбора. Маќоми понздањум ибодат аст. Њама рўз машѓул бошанд ба хондани Ќуръон ва тасбењ гуфтан. Ва њама шаб истода бошанд дар хизмати Офаридгори рањмон. Танњошон дар хизмати Њаќ кўшон ва дилњошон аз шавќи мавло љўшон ва сарњошон аз бањри мушоњидаи Њаќ хурўшон.

15

Ба ифтихори 700 - солагии Мир Сайид Алии Њамадонї Маќоми шонздањум вараъ аст. Аз њар таом нахўранд ва аз њар либос напўшанд ва бо њар касе нанишинанд ва љуз муњаббати Њаќ нагузинанд. Маќоми њабдањум ихлос аст. Њама шаб намоз кунанд ва ба рўз рўза доранд. Ва чун нуќсон дар тоат бинанд, панљоњсола тоат ба як шурбати об бифурўшанд ва ба саге дињанд, он гоњ гўянд: Эй нафс, донистї, ки он чи кардї, Худойро нашоист. Маќоми њаждањум сидќ аст. Як ќадам ба ростї беризои Њаќ нанињанд ва як нафас ба ростї бе ёди мавло назананд. Ва забонашон аз дил хабар дињад ва дилњои эшон аз асрори њазрати рубубият хабар дињад. Маќоми нуздањум хавф аст. Њар гоњ ки дар адли Ў нигаранд, аз азамати бими њазрати мавло дар гудозанд ва бар тоаташон эътимод на. Маќоми бистум ризо аст. Њар гоњ ки дар фазли Ў нигаранд аз шавќ менозанд ва биму фуруѓ дар миён на. Маќоми бисту якум фано аст. Нафси худро дар буттаи фано бигудозанд ва аз њар чи дуни Њаќ аст фонї шаванд ва забонњошон њадисе нагўянд љуз номи Ў ва танњошон наљунбанд љуз ба тоати Ў ва пойњошон нараванд љуз ба даргоњи Ў ва сарњошон љавлон накунад љуз ба њазрати Ў. Маќоми бисту дуюм баќо бошад. Агар ба рост нигаранд ва агар ба чап ва агар бархезанд ва агар биншинанд, Њаќро бинанд ва дар њама њол бо Њаќ бошанд, боќї гарданд ба баќои Ў ва розї шаванд ба фазлу атои Ў. Маќоми бисту сеюм илмуляќин аст. Чун ба дидаи илмуляќин дарнигаранд аз арш то фарш бубинанд ва њиљоб дар миён на. Маќоми бисту чањорум њаќќуляќин аст. Чун ба дидаи њаќќуляќин дарнигаранд аз њама мукавванот (махлуќот ва мављудот) ва маснуот даргузаранд ва бечуну бечигуна дар Њаќ нигаранд ва њиљоб дар миён на. Маќоми бисту панљум маърифат аст. Андар њама кавнайн ва оламайн Њаќро шиносанд ва андар шинохтанашон туњмат на. Ва ба дилу љон Ўро пурсанд ва дар тоаташон шубњат на. Маќоми бисту шашум вилоят аст. Дунёву охират дар њиммати эшон нагунљад ва њамаи неъматњои бињиштї дар дидаи эшон ба заррае нагунљад. Маќоми бисту њафтум муњаббат аст, зеро ки аз њама кавн дўсташон яке бошад ва муњтољон бо яке бошад, зеро ки зоњирашон бо ботинашон яке бошад. Маќоми бисту њаштум шавќ аст. Танњошон аз шавќу мењри Њаќ мегудозад ва дилњошон дар њазрати ќудс менозад. На андешаи фарзанду аёл ва на фикри дунёву мол. Маќоми бисту нуњум вањдат аст. Дар дунёшон наёбанд ва дар ќиёматашон наёбанд ва бар сиротшон наёбанд, дар њазрати ќудс бошанд. Он љо, ки эшон бошанд, Њаќ бо эшон бошад ва эшон бо Њаќ бошанд. Маќоми сиюм ќурбат аст. Агар гўянд Бор Худойро оммаи ањли куфру исёнро ва ањли ширку туѓёнро дар кори мо кун, подшоњи олам гуфтори эшонро рад накунад. Маќоми сиву якум унс аст. Агарчи шахсан дар дунё бувад, дилшон дар њазрати мавло бувад ва агар танњошон фаршї бувад, дилњошон аршї бувад. Маќоми сиву дуюм дар матн вуљуд надорад. Маќоми сиву сеюм кашф аст. Миёни Њаќ ва миёни эшон њиљоб набувад. Агар фуру нигаранд то пушти говмоњї бубинанд ва агар боло нигаранд аршу курсї ва лавњу ќалам то хатират-ул-ќудс њељ чиз эшонро њиљоб нашавад.

Маќоми сию чањорум муњољира аст. Як турфатулъайн аз бисоти хизмати њазрат холї набошанд. Мањоми сиву панљум таљрид аст. Агар ба дўзахашон бифиристанд ё бињишт марњабо гўянд. На бад-ин шод шаванд ва на бар он ѓамгин ва аз дўстї нагарданд. Маќоми сиву шашум тафрид аст. Дар дунё ѓариб бошанд ва дар миёни халќ фарид бошанд. Агар бизанандашон озурда нашаванд ва агар бинавозандашон фирефта нашаванд. Маќоми сиву њафтум инбисот аст. Ба хизмати њазрати Ў густох бошанд. Агар подшоњи олам марг бад-эшон фиристад фармонаш бизанад ва то аз дўст нидо нашунаванд љон ба таслим накунанд. Ва аз Мункару Накир бок надоранд ва аз ќиёмат наандешанд, як ќадам бар Сирот нињад ва кадами дигар дар фирдавси аъло нињанд ва дар њуру ќусур нанигаранд, то дидори Даббул-ѓаррат набинанд. Маќоми сиву њаштум тањайюр аст. Њама њайрон бошанд ва бо бонгу фиѓон. Ва халќ гурезон бошанд ва дар њалќаи даргоњ овезон бошанд. Маќоми сиву нуњум нињоят аст. Ба манзилгоњ расида бошанд ва ранљи бодияњо ва мењнат кашида бошанд, дар њалќаи даргоњ овезон бошанд. Маќоми чињилум тасаввуф аст. Сўфї он бувад, ки аз њама муродњо софї бувад. Ва чашмаш аз хиёнат ва забонаш аз ѓайбат ва фузул софї бувад. Ва рўњи ў аз ѓаму ѓаш софї бувад ва нафси ў аз шањват дур ва гуфтораш мувофиќи кирдор. Аз софї дилаш арш бувад. Ва аз дунё вањшї бувад ва дилаш аз ѓафлат софї бувад. Ва чунин ин чињил маќом бад-ин авсоф, ки ёд кардем, бурида шавад ва бад-ин маќом расида он гоњ сўфї бувад ва ўро сўфї тавон хонд. Ва агар аз ин маќомњо яке надида бошад, њанўз ба њељ љо нарасида бувад ва ўро сўфї натавон хонд. Ва ин чињил маќом пайѓамбаронро будааст алайњимуссалом. Аввалин маќом Одамрост алайњи­ муссалом ва охирин маќом Муњаммад Расулуллоњ саллаллоњу алайњи ва саламро. Муњаммад пайѓамбари Худо ва санои Худо бар он ва ситоиши Худо ягонагиашро ва дуруд бар онњое, ки роњи ростро пайраванд. Њалли мушкил «Њалли мушкил» яке аз рисолањои њаљман хурди Мир Сайид Алии Њамадонист, ки ба забони форсии дарї иншо шудааст ва дар мавзўи маърифати Худо бањс мекунад. Бисмиллоњир- рањмонир- рањим. Эй мушкили њаллу њалли мушкил, З-он сўи азал бињишт манзил. Эй азиз, бидон, ки ѓарази љамеи њукамо ва уламо аз тасонифу авзои анвои улум маърифати китоби суннат аст. Ва љамеи улум олоту адавоти (олоти њусули чизе) тањсили асрори шариф ва одоби тариќат аст. Ва маќсуд аз ирсоли љамеи русул ва нузули љамеи кутуб маърифати зоти мутаолия бувад изза шаънуњу. Ва дараљоти маърифат мутавофут аст ба њасби камолу нуќсони истеъдодот ва ќуввату заъфи ќобилиёт. Дараљаи аввал, ки томии дараљот аст, он аст, ки банда бидонад, ки ўро Худованде аст ягона, ќодири ќадим бе мислу зид ва нид(д) (монанд, њамто ва назир), ки њар чи хост, кард ва буд, њар чи хоњад кунад ва бошад. Ин миќдор маърифат шомил аст љамеи ањли имонро ва маљмуи излоф (љамъ кардан, наздик кардан ва вољиб шудан) ва љиболро (кўњњо) дар ин мушорикат аст. Дараљаи дуюм маърифати истидлолї аст, ки уламо русум ва мафњумоту мазмунот ва лавозими алфози китоби суннат дарк кунанд ва ба бароњини наќлия ва

аќлия зоти сонеъро исбот доранд. Дараљаи сеюм маърифати шуњудї аст, ки аз тазкияи нуфус ва тасфияи ќулуби авлиёву анбиёро алайњи муссалом ба воситаи зурубу таърифоти илоњї аз вањю илњом ва илтифоти малакї ва илњомоти раббонї ва воридоти ѓайби макшуф гардид. Ва дар бидояти ин њол лаззат тобеи икдоњи асрори таљаллиёти раббонї ва тавотили осори каъсоти њаќоиќи ирфонї масти завќи шуњудї гарданд. Хулосаи сухан он аст, ки бидонї, ки мушкили њалли раббонї баёни њамд аст. Ва он иборат аст аз аввалиёте, ки ифтитоњи он аз зоташ изофї аст ва он мабдаи олами арвоњ аст. Пас њар фардеро аз афроди мартаба азале бувад ва азали азоил иборат аст аз имтидоди (дарозї) баќои вуљуди мутлаќ ва он масун (нигоњ дошташуда ва мањфуз) ба замон нест ва ифтитоњи он аз адам не. Чун ин муќаддима маълум кардї, бидон, ки файзи вуљуд, ки аз матлаи људии фувият тулуъ мекунад, то он гоњ, ки ба маърифати олами љисмонї мунтањо гардад бар њашт аз манозили маротиби љабарутї ва малакутї гузар меёбад. Аввал мартабаи њиссї аст ва файзи нозил дар ин манзил ба сифати њаёт мунсанеъ гардад ва дар ин мартаба ўро моњияти вуљудї хонанд ва сирри рўњонї гўянд. Пас аз ин љо ба манзили илм нузул кунад ва ин љо ба сифати олиме муттасиф шавад ва дар ин мартаба ўро маълум хонанд. Пас аз ин љо ба манзили иродат нузул кунад, ин љо ба сифати муридї барояд ва дар ин мартаба ўро мурод гўянд. Пас аз ин љо ба мартабаи ќудрат нузул кунад ва ин љо асаре аз осори ќодирї касб кунад ва дар ин мартаба онро маќдур хонанд. Ва аз ин љо ба манзили момеї нузул кунад ва њаќиќате аз ин сифот бо ў њамроњ гардад ва дар ин мартаба онро маснўъ гўянд. Пас аз ин љо ба манзили басирї нузул кунад ва дар арсаи ин вилоят биної сифати ў шавад ва дар ин мартаба ўро малњуз (ба дунболаи чашм нигаристашуда) хонанд. Пас аз ин љо ба манзили каломї нузул кунад ва дар тасарруфоти ањкоми ин њазрат мустаиди каломи рўњонї гардад ва дар ин мартаба онро калима хонанд. Ва њар фарде аз афроди вуљуд калимае аз калимоти Аллоњ аст. Ва ин њафт манзил аз маротиби љабарутии вуљуд аст ва ин асморо аиммаи асмо гўянд ва мафотењи ѓайб хонанд. Ва баъд аз он ба манзили њаштум, ки олами арвоњ аст, нузул кунад ва ин оламро малакут хонанд ва ѓайб гўянд. Ва дар ин олам истеъдоди истикмоли (комил намудан) ин сифот муњайё гардонад. Пас аз ин љо ба љињати тадбири баданї маљъул ба манзили шањодат нузул кунад ва шахс вуљуди хориље дар олами њиссї зоњир гардад. Ва нисфи доираи вуљуд ба зуњури ў тамом шавад. Ва бидояти нисфи маодї дарпайвандад. Пас чун маълум кардї, ки аъмоли арвоњ, ки олами малакут аст, азали вуљуди афрод ва аъёни олами шуњудї аст. Ва њар фардеро аз афроди олами њиссї дар ин олам њаќиќате аст, ки он азали он мављуд аст ва он акси азали азоил, ки он имтидоди баќои њувият аст. Пас он кас, ки гуфт, ки з-он сўи азал ба њашт манзиле рост гуфт, ки файзи вуљуд аз њувияти ѓайб бар њафт манзил аз маротиби љабарут гузар кардааст то ба манзили малакут расидааст, ки он азали аъёни муќайида аст. Пас њазрати њувият, ки матлуби њаќиќист барои ин азал дар манзили њаштум бувад. Валлоњу аълам.

Фароњамсоз С. Шарифов.

16

30 октябри соли 2014

www.nahzat.tj

НАСИЊАТ ГЎШ КУН, ЉОНО...

Панду андарз

Фасли хазон расиду зи гулњо асар намонд, Аз булбулон ба боѓ ба љуз болу пар намонд. Лабрез шуд зи љўши гадо кўчањои шањр, Чандон, ки бар насим талоши гузар намонд. (Сайидои Насафї)

Аз каломи Њаќ - Балки њар касе вафо кунад бар ањди худ ва парњезгорї кунад, пас њамоно Худо дўст медорад парњезгоронро, (сураи «Оли Имрон», ояти 76).

- Њамоно касоне, ки мегиранд дар ивази паймони бастаи худ ба Худо ва дар ивази савгандњои худ бањову ќимати ночизеро, ин гурўњ бенасибанд дар охират. Ва сухан нагўяд Худованд ба онон ва рањмат накунад ононро дар рўзи ќиёмат ва пок насозад ононро ва онњорост азоби дарднок (сураи «Оли Имрон», ояти 77).

- Ва њар кї талаб кунад ѓайри Ислом дини дигареро, пас њаргиз ќабул карда нахоњад шуд аз ў (ин динеро, ки ѓайри Ислом аст) ва ў дар охират аз љумлаи зиёнкорон аст, (сураи «Оли Имрон», ояти 77). Аз ањодиси шариф - Аз Абўњурайра (р) ривоят аст, ки Расули Худо (с) фармуд: Њаргоњ њангоми хутбаи имом ба дўстат гуфтї, ки хомўш шав, сухани ботиле гуфтаї, (ё Шумо кори бењуда анљом додаед), савоби намози љумъа кам мешавад.

- Љобир (р) аз Паёмбар (с) ривоят карда, ки «њадди фосила миёни инсон ва ширку куфр (албатта, куфри амалї) тарки намоз аст», (яъне фарќ байни онњо тарки намоз аст), (Имом Муслим).

- Љобир (р) аз Паёмбар (с) ривоят мекунад, ки фармуд: Њар як фард дар кадом њолате ки вафот кардааст, дар њамон њолат мабъус (хезонда) мешавад, (Имом Муслим).

- Аз Ибни Умар (р) ривоят шудааст, ки гуфт: аз Паёмбар (с) шунидам, ки мефармуд: «Шахси

муъмин дар рўзи ќиёмат ба Парвардигораш наздик мешавад, то он љое, ки Худованд пўшиш (рањмат ва њимоят)-и худро бар ў мегустарад ва ўро ба иќрор ба гуноњаш водор карда, мефармояд: «Оё фалон гуноњ ва фалон гуноњро ба ёд дорї?», (банда) мегўяд: Худовандо, медонам. Худованд мефармояд: «Ман дар дунё онњоро барои ту пўшондам ва имрўз низ онњоро барои ту меомурзам» ва баъд аз он номаи аъмоли некўяш ба ў ато мешавад» ,(њадиси «Муттафаќун-алайњ». Ќавли ёрони Расулуллоњ - Аз се чиз касе хайр надидааст: маъсият (гуноњ)-у ањдшиканї ва макр, (њазрати Абўбакри Сиддиќ (р)).

- Касе ки рози худро пинњон дорад, ихтиёр ба дасти худаш мебошад, (њазрати Умар (р)).

- Мусалмонон шаш ќисм тарс доранд: 1. Тарс аз Аллоњ (љ), ки давлати имонро аз ў нагирад, 2. Тарс аз малоикаи марг, ки рўњашро ќабз накунад, 3. Тарс аз аз дунё, ки аз охират ѓофилаш накунад, 4. Тарс аз зану авлод, ки Худованд (љ)-ро фаромўш насозанд.

5. Тарс аз малоика, ки гуноњояшро нанависад.

6. Тарс аз шайтон, ки ба дом наандозад, (њазрати Усмон (р)).

- Дунё мисли дарёст, мадду љазр ва мављ дорад, гоње мављњои хеле ќавию гоње ором ва ором буданаш хеле кам. (касе ки дар дарёст бояд бидонад, ки мављ њам њаст ва касе ки дар ин дунёст, бояд бидонад, ки мушкилот вуљуд дорад), (њазрати

Алї (р)).

- Бишнав-бишнав, ки яке аз сањоба мегўяд: Дар љанги Табук бештари ёрон аз ташнагї аз по даромада буданд ва амзодаи ман њам дар ин миён буд, ман митњара (офтоба) пуроб кардам ва дар талаби ишон шудам, чун ба сарваќти амзода расидам, гуфтам: об хоњї хўрд? Ў ба дигаре ишора кард ва чун ба ў рафтам, ў ба дигаре ишорат кард ва чун бар он сеюм рафтам, ў љон дода буд ва бар дуввуми рафтам ў њам мурда буд ва бар аввалин рафтам ў њам рафта (мурда) буд, (Зиёвуддини Нахшабї). Аз ќавли бузургон - Ваќте касе аз ту (дар коре ) машварат хост (ва онро ба назди ту овард), ба вай (бо хайрхоњї ва њисси амонат) машварате бидењ, ки яќин намої он туро ба даргоњи Аллоњ таъоло наздик ва муќарраб мегардонад, (њазрати Имоми Аъзам (р)).

- Авом аќида доранд, касе ки бидуни ранљи сакарот ва ногањонї бимирад, хушќисмат аст, ки комилан иштибоњ мебошад. Сакарот боиси каффораи гуноњони муъмин ва баланд кардани дараљоти ў мешаванд. Ва баръакс, мавти ногањонї (мафољот) матлуб нест, ( Мавлоно Муњаммад Умари Сарбоз).

- Хољагии дунё ба монанди шамъи барафрўхтааст ва тоифае, ки ба гирди он даромадаанд, аёлу атфол ва хадаму њашами ўянд. Њар яке ба навъе дар муроъоти ў мепўянд ва сухан бар муроди ў мегўянд, ки ногоњ субњи содиќи аљал бидамад ва тунбоди ќањри марг бивазад, хољаро бинї, ки дар ќабзаи Малакулмавт гирифтор гардад ва аз тахти мурод бар тахти номуродї афтад. Чун ба гўристонаш баранд, атфолу аёл ва онњое, ки озоданд ба якборагї аз вай эъроз (рўй бартобанд) кунанд, (Саъдии Шерозї).

- Он чизе, ки ман дар сафарњо ниёз дорам, пеш аз њама Ќуръони маљид аст. Дар њамаи сафарњо ин китоби муќаддас њамсафари доимиям аст, баъдан ањодиси Паёмбари Ислом, «Сањењи Бухорї», «Њидоя»-ро ва китоб дар бораи ахлоќи исломи «Тариќаи Муњаммадї»-ро низ бо худ мебурдам. Агар боз љои холї мемонд, њатман «Гулистон»-у «Бўстон»-и шайх Саъдї ва Маснавии Мавлоноро њам мегирифтам, (Сайид Абдуллоњи Нурї).

- Њангоме ки дар ташкили хонавода кўтоњї ба амал ояд, ба ин маънї, ки аз як модари ѓайри мусалмон ва аз як падари бетафовут, ки надонад, писарону духтаронаш, њамчунин њамсараш ба чї коре машѓуланд, дигар бояд ба Ислом ва ин гуна фарзандон худоњофизї кард, (Юсуф Ќарзовї).

- Аз эътимоду итминон камтар зарар мебарем, то аз бадгумонї ва бадхаёлї, (Муњаммади Њиљозї). Фароњамсоз Муњиддин Асозода

Муњаррир: Њикматуллоњ Сайфуллоњзода sangvori@mail.ru Телефон: 918-66-98-46 Котиби масъул: Шоњ Абдї Хабарнигорон: Субњияи Њомид Умед Сиддиќшоњ

Нашрия дар сомонаи

www.nahzat.tj

ќобили дарёфт аст Телефон: 625-77-28 Њафтанома дар заминаи гуногунандешї маќолањоеро низ ба нашр мерасонад, ки хилофи мавќеи ЊНИТ ва нашрия мебошанд. Масъулияти дурустии аснод ва далели њамагуна маводи воридшуда ба дўши муаллифон аст. Дастхат ва аксњо баргардонида намешаванд. «Наљот» меъёрњои ахлоќии фаъолияти журналистиро дар Тољикистон эътироф намудаву менамояд. Нашрия аз гузориши хабаргузорињои «Авесто», «Tojnews», «Азия плюс», «Ozodagon», «Форс», «Islamnews/ru», сомонаи родиоњои «Озодї» ва «ВВС», истифода мекунад. Њафтавор тањти раќами 0104/рз дар Вазорати фарњанги Љумњурии Тољикистон номнавис шудааст ва бо теъдоди 4300 нусха дар матбааи “Муаттар”-и ЊНИТ ба чоп мерасад. Супориши раќами 170. Нархаш шартномавї. Суратњисоби мо: 20402972316264, «Амонатбонк»

Нишонии идора: ш. Душанбе, кўчаи Борбад, хонаи раќами 1, дафтари марказии Њизби Нањзати Исломии Тољикистон, тел: 625-77-28