Panda Magazine 76

MAGAZINE

2016

Dossier Karpaten

Nr76 – FEBRUARI, MAART, APRIL 2016 TRIMESTRIEEL – AFGIFTEKANTOOR BRUSSEL X – P309290

Focus: het klimaatakkoord in 't kort

EUROPA’S GROOTSTE WILDERNIS Een schat die bewaard moet blijven

EDITO INHOUD In het kort

4-5

Dossier 6-16 • Europa’s grootste wildernis • De staat van de natuur in Europa © Doru Oprisan/WWF-Romania

EEN GROENE TOEKOMST IN EUROPA We streven allemaal naar vooruitgang en welzijn.

Jammer genoeg ligt de kostprijs van ons streven naar welzijn vaak hoger dan oorspronkelijk gedacht: we hebben de ontbossing zien toenemen en zijn getuige geweest van het uitsterven van iconische diersoorten en honderden andere minder bekende soorten.

Toch bevat Europa nog steeds grote gebieden waarin menselijke activiteiten de natuur nog niet aanzienlijk hebben verstoord. Vele daarvan bevinden zich in de regio van de Donau-Karpaten. Twee derde van de bruine berenpopulatie, de laatste Donausteuren – die 200 miljoen jaar hebben overleefd, tienduizenden natuurlijke waterlopen die een thuis zijn voor vissen, vogels en otters zijn hier te vinden. Maar deze gebieden lopen het risico uitgebuit te worden, zoals zovele andere voor hen.

We danken onze leden om ons te steunen in onze strijd! Het gaat immers om een gedeeld belang. Ons belang, van ieder van ons. We kunnen samen een toekomst creëren waarin we als mens in harmonie leven met de natuur, in Europa.

Costel Bucur Regional Director Forests and Protected Areas WWF Donau-Karpatenprogramma

Focus 17 Waarom voor FSC kiezen?

Legaten 18-19 De natuur als nalatenschap

• De grootste oerbossen van Europa

Kids

• W WF en Weleda slaan de handen in elkaar om onze oerbossen te beschermen

Het klimaatakkoord in 't kort

• De laatste grote carnivoren van Europa

Bedankt

20-21

Focus 22

23

DOSSIER

KARPATEN

EUROPA'S GROOTSTE WILDERNIS p. 6-16

© Dan Dinu

COLOFON: Panda magazine is een publicatie van WWF-Vlaanderen vzw. Alle rechten voorbehouden aan WWF. Het Pandalogo, het woord Panda en de afkorting WWF zijn handelsmerken van het World Wide Fund for Nature. Overname van teksten is toegestaan mits bronvermelding. • Werkten mee aan dit nummer: Ioana Betieanu, Céline De Caluwé, Carole Detroz, Sara De Winter, Margareta Heylen, Jerome Laycock, Antoine Lebrun, Florence Platteau, Charles Snoeck, Julie Vandenberghe, Isabelle Vertriest, Gwendoline Viatour. • Copywriting: Nicolas Chartier, Martin Collette, Charlotte Gijssels, Tanita Leclercq. • Coördinatie: Charlotte Gijssels. • Realisatie: www.propaganda.be. • Druk: Daddy Kate. • Foto voorpagina: Wild Wonders of Europe / Cornelia Doerr/WWF. • V.U.: Antoine Lebrun, E. Jacqmainlaan 90, 1000 Brussel

Panda magazine – Pagina 3

IN HET KORT STROPERS OP HETERDAAD BETRAPT IN ROEMENIË

OP REIS MET WWF

In september 2015 heeft een cameraval van WWF stropers gefilmd in het Tarcugebergte in Roemenië, een regio die als Natura 2000 is aan­geduid. De cameraval wordt gewoonlijk gebruikt om dieren te observeren. Ditmaal toonden de beelden echter hoe een groep mensen het bos introk en er later weer uitkwam met een prachtig hertengewei als jachttrofee. WWF heeft de beelden aan de bevoegde overheden over­gedragen. Die bevestigden dat de groep geen jachtver­gunning bezat.

© Silviu Matei

‘Deze zaak bewijst dat er nog altijd stropers actief zijn in onze wouden’, zegt Magor Csibi, directeur van WWF-Roemenië.

‘Stroperij is een misdaad met een grote impact op de biodiversiteit en de lokale gemeenschappen. WWF zal erover waken dat deze praktijken bestraft worden en dat deze zaak wordt opgevolgd. De overheden en de burgers die stroperij opmerken, moeten samenwerken opdat deze overtredingen voor eens en altijd een halt toegeroepen worden.’ Magor Csibi hoopt dat deze zaak zal uitgroeien tot een voorbeeld in de strijd tegen stroperij, en dat ze anderen ertoe zal aanzetten om sneller klacht in te dienen tegen stropers.

EARTH HOUR 2016: EEN GEBAAR VOOR DE PLANEET zetten in de strijd tegen de klimaatverandering en voor de bescherming van onze planeet.

WWF zal voor Earth Hour 10 originele en gemakkelijke ecotips delen via Facebook en Twitter. We vragen jou om mee te doen aan deze tips, en om deze acties zo veel mogelijk te delen met je vrienden en je familie, om zo veel mogelijk mensen te overtuigen om mee te doen. We hebben sinds december een klimaatakkoord, nu is het tijd voor actie!

Dit jaar vieren we Earth Hour op zaterdag 19 maart, van 20u30 tot 21u30.

We vragen je ook om voor Earth Hour je profielfoto op Facebook aan te passen en zo je steun te tonen.

© Michel Gunther/WWF

Wil je graag onze projecten ontdekken in de Karpaten? Vanaf nu kan het, via de georganiseerde reizen van Davidsfonds en KrisKras.

WWF werkte samen met KrisKras en Davidsfonds voor hun georganiseerde reizen naar onze projecten in Maramures, Roemenië. Maramures is een streek van 10 000 km², waarvan

reeds 35% of 350 000 hectare beschermd is als natuurgebied, en herbergt een hoge berenpopulatie.

De regio maakt deel uit van de Karpaten, de op één na grootste bergketen van Europa en de grootste wildernis van ons continent.

WWF promoot ecotoerisme omdat het kan bijdragen aan een duurzame ontwikkeling van de natuur en de lokale cultuur. Davidsfonds en KrisKras werken voor deze reizen zo veel mogelijk samen met lokale bewoners en respecteren het milieu.

De CO2-uitstoot van de vlucht wordt gecompenseerd, en een deel van de inkomsten wordt terug geïnvesteerd in de natuurbeschermingsprojecten van WWF ter plekke.

Meer informatie over de reizen vind je op www.wwf.be/reizen.

WWF PRESENTEERT: KUNG FU PANDA 3!

Naar aanleiding van de lancering van Kung Fu Panda 3 in Hollywood in januari 2016, slaan WWF, DreamWorks Animation en 20th Century Fox de handen in elkaar om de jeugd aan te sporen zich aan te sluiten bij #TeamPanda en zo alles te weten te komen over de prachtige panda’s en hun manier van leven. #TeamPanda toont kinderen op hun niveau hoe WWF panda’s en hun habitat beschermt, en zet de kinderen aan om mee te helpen. Acteur Jack Black, die zijn stem verleent aan Po, het hoofdpersonage in de Kung Fu Panda-films, legt het project uit in een videoclip en nodigt de kijkers uit om samen met WWF onze planeet te beschermen.

Sinds 9 jaar vragen we tijdens Earth Hour om de lichten gedurende een uur te doven. Dit jaar gaan we een nieuwe richting uit, ook al blijft deze symbolische geste welkom.

Natuurlijk zal WWF deze actie zoals elk jaar gebruiken om onze boodschap krachtig de wereld in te sturen.

En Po zelf? Die reist in Kung Fu Panda 3 met zijn vader naar het geheime paradijs van de panda’s. Daar maakt Po het onmogelijke waar: hij stoomt een hele ­familie klungelige panda’s klaar voor de strijd tegen de boosaardige Kai …

De actie gaat digitaal. Wij moedigen iedereen aan om hun sociale media, en vooral hun Facebookprofiel in te

Meer info vind je op www.wwf.be/earthhournl.

Kung Fu Panda 3 verschijnt in onze zalen op 23 maart 2016!

Panda magazine – Pagina 4

EU-TWIX VIERT ZIJN 10 JAAR

© WWF / James Morgan

TRAFFIC, het netwerk dat de ­handel in wilde fauna en flora monitort, ontwikkelde in 2005 samen met de Belgische politie ‘EU-TWIX’: European Union Trade in Wildlife Information eXchange.

TWIX is een database die ervoor zorgt dat de EU-landen informatie met elkaar kunnen uitwisselen, en de illegale handel in planten en dieren in Europa in kaart kunnen brengen.

Met de informatie die de landen inwinnen kunnen de overheden onderzoek uitvoeren, zowel binnen als buiten de Europese grenzen.

Het EU-TWIX-netwerk bestaat intussen 10 jaar en heeft zijn nut bewezen in Europa. EU-TWIX heeft gezorgd voor gemiddeld twaalf onderzoeken naar smokkelzaken per jaar. Intussen zijn er ook in Kameroen, Democratische Republiek Congo, Republiek Congo en Gabon pilootprojecten van TWIX gelanceerd, ‘AFRICA-TWIX’ genaamd. Deze projecten zouden de illegale handel in wilde planten diersoorten in Afrika moeten tegengaan.

Panda magazine – Pagina 5

Wist u dat?

Bepaalde bosbloemen vormen een indicator voor een bos dat langer dan 100 jaar niet beïnvloed is geweest door de mens. Als je bosanemonen tegenkomt in het bos, of boshyacinten, kan je er bijna zeker van zijn dat dit bos sinds 100 jaar onaangeroerd is geweest. Dit kan zelfs het geval zijn voor groene ruimtes langs de openbare weg.

DOSSIER

KARPATEN

Een schat die bewaard moet worden

EUROPA'S GROOTSTE WILDERNIS Beeld je even 13 000 diersoorten in, die slechts 100 hectare met elkaar delen: dit is een oerbos in de Karpaten.

De ervaring om in een echt oerbos te wandelen in Europa is nog maar weinigen gegund. Vroeger overal te vinden in Europa, is de ongerepte natuur hier nu uiterst zeldzaam geworden. Toch hebben we deze wilde natuur nodig. Hoe het staat met de natuur in Europa, waar de laatste grote wildernis te vinden is, met zijn eeuwenoude bossen en iconische diersoorten zoals de wolf, de beer en de lynx, leest u in dit dossier.

© Wild Wonders of Europe /Cornelia Doerr / WWF

Panda magazine – Pagina 6

Panda magazine – Pagina 7

Wist u dat?

In 2014 werden 50 000 steuren (ook wel Donausteuren genoemd) losgelaten in de Bulgaarse rivieren. Deze reus van de rivieren, gekend om zijn kaviaar, wordt ernstig bedreigd.

DOSSIER

KARPATEN

Het Groene Hart van Europa: de Karpaten

DE STAAT VAN DE NATUUR IN EUROPA © Wild Wonders of Europe/Konrad Wothe/WWF

Volgens een rapport van de Europese Commissie stelt de natuur in Europa het slecht.

60% van de diersoorten die wettelijk beschermd worden en 77% van de beschermde habitats staan op het spel.

Grote oorzaken van verlies aan biodiversiteit in Europa

De Karpatenregio, die zich over zeven landen uitstrekt, van Tsjechië, Polen, Slovakije, Oekraïne en Hongarije tot Roemenië en Servië, is de ultieme groene long van Europa.

Het vormt één van de laatste natuurlijke rijkdommen van het continent. WWF heeft deze regio erkend als een van de top 200 ecoregio’s ter wereld. Het is een combinatie van Europa’s laatste overblijvende oerbossen, onaangeroerde rivieren en moerassen.

Het is ook de thuis van lynxen, wolven en maar liefst twee derde van de volledige populatie bruine beren van Europa. Deze regio herbergt ook een levend fossiel, de steur, een vis die de dinosauriërs overleefde maar nu op de rand van uitsterven staat.

De bergketen van de Karpaten herbergt de grootste over­blijvende oerbossen in Europa buiten Rusland, naar schatting zo’n 300 000 ­hectare.

© Dan Dinu

HOE HET GROENE HART VAN EUROPA OVERLEEFDE OUD HOUT: EEN WAARDELOZE SCHAT

© Wild Wonders of Europe/Dieter Damschen/WWF

De economische en industriële ontwikkelingen in Europa eisten een hoge tol voor de oerbossen. In bepaalde gebieden werd de waarde van hun hout laag ingeschat, wat hen heeft beschermd tegen vernietiging. Holle bomen, bomen met gebroken kruinen, oude, droge en stervende bomen worden gezien als bomen van lage kwaliteit. Toch zijn het net deze bomen

UITBREIDING VAN INFRASTRUCTUUR Er blijft minder en minder plaats over voor natuur in Europa. Europa’s stads­ uitbreiding neemt leefruimte weg voor dieren en planten, die gedwongen worden om te verplaatsen of volledig kunnen verdwijnen. Ons continent is een van de meest gefragmenteerde ter wereld, een wirwar van wegen en infrastructuur die een zware impact hebben op de natuur.

De laatste 50 jaar zijn de transportnetwerken in Europa sterk toegenomen en hebben de stedelijke gebieden zich steeds ­verder uitgebreid. Tegen 2020 zouden naar schatting 80% van de Europeanen in stedelijk gebied wonen.

Panda magazine – Pagina 8

INTENSIEVE LANDBOUW Intensieve landbouw is de grootste oorzaak voor het verlies van biodiversiteit in Europa. Het gebruik van pesticiden, meststoffen, zware landbouwwerktuigen en veranderingen in landbouwpraktijken blijken erg schadelijk voor de organismen in de bodem. Na de Tweede Wereldoorlog is de intensieve landbouw sterk toegenomen, met een groot verlies aan biodiversiteit tot gevolg. Toch kan de landbouw ook net van levensbelang zijn voor het behoud van de ecosystemen.

Natuurvriendelijke landbouwsystemen die de bodem niet beschadigen, hebben omstandigheden gecreëerd waaraan plant- en

diersoorten zijn aangepast en die net een specifieke biodiversiteit bezitten.

EEN ZWARE ECOLOGISCHE VOETAFDRUK Het verbranden van fossiele brandstoffen en de luchtvervuiling zorgen voor grote schade voor onze ecosystemen: ze zorgen voor

verzuring, een overmaat aan voedingsstoffen in de bodem (dat voor een afname aan biodiversiteit zorgt) en blootstelling aan ozon. Ook voor de mens is de luchtvervuiling de grootste milieugerelateerde doodsoorzaak in Europa, met ongeveer 400 000 vroegtijdige sterfgevallen per jaar.

die karakteristiek zijn voor een oerbos, en bijzonder waardevol zijn voor de biodiversiteit van het bos en het behoud van een zelfregulerend ecosysteem. Maar ontbossing vormt wel een groeiende bedreiging: de vraag naar hout stijgt, en ook de oerbossen worden gekapt.

DE BERENPOPULATIE TEN TIJDE VAN DE SOVJETUNIE Als deel van het voormalige Oostblok, hebben de Karpaten in Roemenië niet dezelfde evolutie doorgemaakt als andere West-Europese landen.

Het communistische regime had een streng beleid over de jacht op bruine beren. Jagen was alleen toegelaten voor de partijleiders en enkel met speciale toelatingen, terwijl de straffen zeer streng waren. Zo komt het dat Roemenië 10 000 bruine beren telde in 1989, in die tijd ongeveer de helft van de hele berenpopulatie in Europa.

GOED WEGGEBORGEN WWF-BELGIË IN DE KARPATEN

De natuur in het Groene Hart van Europa kon niet alleen intact blijven

WWF-België geeft al sinds 2012 financiële steun en expertise voor

door de lage economische waarde van het oude hout maar ook dankzij

het natuur­b ehoud in de Karpaten. We werken samen met onze col-

haar moeilijke toegankelijkheid. Goed weggeborgen in het hoog­gebergte

lega’s in Roemenië en Oekraïne om de vrije natuur te beschermen,

waren de natuurlijke hulpbronnen amper bereikbaar. Met een lengte van

een habitat te verzekeren voor de grote carnivoren en de functies

bijna 1500 kilometer en een breedte van 100 tot 350 ­kilometer, vormen

van de ecosystemen te bewaren, die ook belangrijk zijn voor het

de Karpaten de op één na grootste bergketen van Europa.

leven van de lokale gemeenschappen. © Silviu Matei

© WWF-US / James Morgan

Panda magazine – Pagina 9

Wist u dat?

Beuken, sparren en dennen kunnen meer dan 300 jaar oud worden.

Eiken kunnen zelfs 500 jaar worden of ouder.

© Wild Wonders of Europe/Konrad Wothe/WWF

DOSSIER

© Wild Wonders of Europe/Cornelia Doerr/WWF

KARPATEN

© Wild Wonders of Europe /Cornelia Doerr / WWF

DE GROOTSTE OERBOSSEN VAN EUROPA De oerbossen hebben gedurende duizenden jaren deel uitgemaakt van ons dagelijkse leven. Vandaag zijn ze nog zelden te vinden in Europa.

ONDER DE BETOVERING VAN EEN EEUWENOUD BOS Oerbossen zijn prachtige, complexe systemen waarin kiemplantjes, volwassen en oude bomen elkaar afwisselen. Ook dode bomen en rottende boomstronken spelen een belangrijke rol in de oerbossen. Ze zorgen voor een natuurlijke omgeving waarin talloze dieren en planten kunnen huizen. De lange periode van ­stabiliteit en de diversiteit van microhabitats in een oerbos zorgen voor een vruchtbare omgeving voor vele plantensoorten, padden­stoelen en mossen.

De overvloed aan insecten die afkomen op dood hout trekt vogels aan, die dan

Panda magazine – Pagina 10

weer de mogelijkheid creëren voor andere bosdieren om te overleven.

Wolven, lynxen, beren, everzwijnen, edelherten, zeldzame planten, vogels, amfibieën en insecten vinden bescherming en voedsel in de oerbossen.

Deze plekken zijn van onschatbare waarde voor wetenschap, onderwijs en ecologie. Ze laten ons toe om een glimp op te vangen van het verleden en om de biologie en ecologie in een onaangeroerd ecosysteem te begrijpen.

DE WILDERNIS VAN DE ROEMEENSE KARPATEN Van de zeven landen

van het verlies van natuurlijke hulpbronnen.

De groot-

waarover de Karpaten zich uitstrekken, herbergt Roemenië het grootste gedeelte oerbos. Het vertegenwoordigt tot 65 procent van de overgebleven oerbossen in Europa en huisvest tot 13 000 plant- en diersoorten.

We kunnen hier ook eeuwenoude beukenbossen en eikenbossen terugvinden, bossen die vroeger over heel Europa te vinden waren, maar nu nog amper voorkomen.

OOK DE LAATSTE EUROPESE OERBOSSEN KUNNEN VERDWIJNEN Ondanks hun ontoegankelijke ligging zijn de Roemeense oerbossen vandaag kwetsbaarder dan ooit.

De toenemende houtkap, stroperij, vernietigende bouwwerken, intensieve landbouw, slecht beheer van gronden, en projecten die het milieu verwaarlozen zorgen

ste zilverspar die tot nu toe werd gemeten in Europa is

Er werd alvast een grote overwinning behaald: na de acties van de Roemeense burgers en WWF in 2011 paste de Roemeense overheid zijn wetgeving aan, en worden de oude bossen er sinds 2012 legaal beschermd.

Op dat moment begon WWF met het lange en complexe proces van de identificatie van deze bossen.

62,5 meter hoog en groeit in de Roemeense Karpaten.

voor de vernietiging van deze bossen.

Als natuurbehouds­ organisatie houdt WWF voet bij stuk in de regio, en voeren we actie op verschillende fronten. Op het terrein zetten we ons in om te beschermen wat nog bestaat en terug te brengen wat verloren is gegaan. Via instituten werken we aan een betere wetgeving, en in de gemeenschappen zijn we actief om mensen kennis te laten maken met duurzame ontwikkeling en de gevolgen

EEN FUNDAMENTELE STAP: DE GEBIEDEN KENNEN DIE BESCHERMING NODIG HEBBEN We nemen een staal van een oude beuk om de leeftijd van de boom te meten. Als we voorzichtig zijn en een speciale zalf gebruiken,

verwonden we de boom niet.

Dit is wat onze bosexperten op het terrein uitvoeren: hectare per hectare de bossen bestuderen, op basis van geanalyseerde satellietfoto’s.

WWF brengt momenteel alle oerbossen van Roemenië in kaart. Via dit proces kan de inventaris van primaire bossen in Roemenië ontwikkeld worden: een grondige ­analyse van de staat waarin de bossen verkeren, hun ligging, informatie over hun ecosystemen, en op sommige plaatsen inventariseren we zelfs alle plant- en ­diersoorten die er leven. Tot nu toe hebben we uitzonderlijk waardevolle gebieden kunnen evalueren, zoals Maramures, waar het Strâmbu B˘aiu¸t

© Doru Oprisan / WWF-Romania

De aanwezigheid van spechten is erg belangrijk voor het leven in de bossen.

Ze pikken gaten in het hout terwijl ze naar eten zoeken, en maken zo holen en schuilplaatsen voor vele andere diersoorten zoals uilen, vleermuizen, marters en knaagdieren. oerbos geïdentificeerd werd door WWF, of het F˘ag˘ara¸sgebergte, waar het identificatieproces zorgde voor de ontdekking van de grootste zilverspar (Abies alba) van Europa.

De identificatie van de ­bossen is van kritiek belang voor het behoud ervan. Het geeft de zekerheid dat alle oerbossen in kaart zijn gebracht en dat

ze zo ­wettelijke bescherming ­kunnen genieten.

Het proces is nog niet voltooid. De identificatie en het in kaart brengen van de oerbossen zal waarschijnlijk nog verschillende jaren duren.

Maar dit representeert enkel een momentopname voor een eeuwenoude zilverspar van het oerbos…

Panda magazine – Pagina 11

© Wild Wonders of Europe/Cornelia Doerr/WWF

DOSSIER

KARPATEN

WWF EN WELEDA SLAAN DE HANDEN IN ELKAAR OM ONZE OERBOSSEN TE BESCHERMEN Het behoud van de ongerepte natuur is erg dierbaar voor zowel WWF als voor Weleda, producent van duurzame natuurcosmetica en geneesmiddelen.

Daarom zal Weleda WWF helpen bij 50% van het identificatiewerk voor 2016, goed voor een gebied van 20 000 hectare oerbossen.

In de provincies Cara¸s-Severin en Hunedoara, in het zuidwesten van Roemenië, kan je een van de best bewaarde schatten van de Karpaten vinden: het grootste gedeelte oerbossen van deze bergketen. Zo’n landschappen zijn zeldzaam geworden in Europa, en hun waarde groeit met de dag. De bossen zijn hier verbonden met alpenweiden en natuurlijke bergrivieren, in een adem­benemend mozaïek van landschappen.

Panda magazine – Pagina 12

Voor dit ongerepte gebied geeft Weleda zijn steun. Met het ingezamelde geld zal Weleda WWF helpen om deze twee waardevolle gebieden te identificeren.

Via deze inventarisatie leert WWF de lokale planten, dieren en ecosystemen beter kennen, zodat daarna de nodige maatregelen kunnen worden genomen om ze verder te beschermen, zoals bijvoorbeeld het creëren van de ecologische corridors voor betere overlevingskans van dieren en planten.

Jij kan ook bijdragen aan de bescherming van de laatste oerbossen in Europa.

Van 21 maart tot en met 10 april 2016 doneert Weleda per verkocht product 1 euro aan WWF. Bovendien geniet je ook zelf een korting van 1 euro per product. Wees er snel bij!

Wist u dat?

Hoewel de bruine beer ook vlees eet, is hij voor een groot deel vegetarisch. Hij haalt ongeveer 75% van zijn calorieën uit plantaardig voedsel.

DOSSIER

© Michel Gunther / WWF © Silviu Matei

KARPATEN

DE LYNX, EEN MAJESTUEUZE KAT De Euraziatische (of boreale) lynx, niet te

met diepe wouden en prooien in overvloed.

verwarren met de Iberische lynx, is het

Dit solitaire roofdier leeft meestal

derde grootste roofdier in Europa, na de

boven 1000 meter hoogte en voedt zich

bruine beer en de wolf. Er werd lang op

voornamelijk met kleine hoefdieren, zoals

gejaagd, onder meer om zijn pels, en in de

reeën en gemzen.

19e eeuw is hij in bepaalde regio’s zelfs

DE LAATSTE GROTE CARNIVOREN VAN EUROPA In Europa, waar 40% van de zoogdieren vandaag met uitsterven zijn bedreigd, vormt de Karpatenregio een van de laatste thuishavens voor de grote carnivoren.

volledig verdwenen. Nadat hij in de jaren

Ondanks zijn relatief geruststellend statuut

1970 opnieuw werd geïntroduceerd in onder

als 'niet bedreigde diersoort' wordt de

andere het Juragebergte, spreidde zijn

Euraziatische lynx wel degelijk bedreigd.

populatie zich uit over Noord-Europa en

Ook vandaag nog wordt er voornamelijk

stabiliseerde ze zich.

om zijn pels op de lynx gejaagd, en die pelshandel blijft moeilijk te controleren.

Vandaag tellen we bijna 10 000 lynxen

Maar het dier heeft ook te lijden onder de

in meer dan twintig landen op het oude

woede van veehouders, die soms zware

continent, waarvan het merendeel in de

verliezen toeschrijven aan zijn onstilbare

bergen van de Karpaten leeft. Deze laatste

honger. Ook de ontbossing vormt een grote

grote wildernis van Europa biedt de lynx

bedreiging voor het dier, dat voornamelijk in

immers een ideale habitat en jachtgebied,

bossen leeft.

@ WWF-Malaisie

© Michel Gunther/WWF

gevonden. De dichte wouden en de diversiteit van de landschappen zijn ideaal

DE MYSTERIEUZE GRIJZE WOLF

voor dit krachtige dier. Maar zelfs in deze

DE BRUINE BEER, KONING VAN DE KARPATEN

verre uithoek van de natuur kan de bruine

In het hooggebergte van de Karpaten woont

gestabiliseerd. We tellen vandaag 200 000

gelijkenissen met die van de bruine beer en

beer het gevaar niet ontlopen. Ondanks zijn

een groot roofdier dat al sinds het begin der

wolven op de wereld, waarvan er ongeveer

de Euraziatische lynx, met name stroperij, de

statuut van bedreigde diersoort wordt er nog

tijden tot de verbeelding spreekt... De grijze

11 500 in Europa leven. De huidige grote

versnippering van zijn habitat en het gebrek

steeds legaal en illegaal op hem gejaagd.

wolf. Ooit het wijdst verspreide zoogdier

bedreigingen voor de grijze wolf tonen veel

aan beheer door de overheden.

Ook de houtkap, de mijnindustrie en de

ter wereld, is zijn habitat geslonken en

wegenbouw bedreigen de habitat van de

trekt hij zich nu terug in de laatste stukjes

bruine beer rechtstreeks en beïnvloeden zijn

wildernis. Er wordt immers op de grijze wolf

levenswijze. Hij heeft immers een uitgestrekt

gejaagd om zijn pels, maar ook om hem te

leefgebied nodig. Zo'n veranderingen in

weerhouden van aanvallen op het vee – een

het landschap kunnen zijn habitat opdelen

angst die vaak onterecht is. Daardoor schiet

en de levensvatbaarheid van een populatie

er wereldwijd nog maar een derde van de

De bruine beer, of Ursus arctos in het Latijn,

zijn ook lang slachtoffer geweest van de jacht,

tenietdoen. De verschijning van de mens in

oorspronkelijke wolvenpopulatie over.

is één van de grootste landzoogdieren en de

omwille van hun pels en vlees.

zijn habitat heeft nog andere dramatische

Sinds de jaren 1970 geniet hij echter een

meest wijdverspreide van de beerachtigen.

Vandaag treffen we de bruine beren enkel nog

gevolgen. Langzaam maar zeker went de

betere wettelijke bescherming en is hij

Er zijn wereldwijd niet minder dan 200 000

aan in de meest wilde en afgelegen gebieden

beer aan de aanwezigheid van de mens en

opnieuw geïntroduceerd in regio’s waarin

bruine beren, verspreid over Noord-Amerika,

van Europa. Hoewel hun aantal aanzienlijk is

aan de geluiden, de geuren en het afval die

hij was uitgestorven. In de Verenigde Staten

Azië en, in mindere mate, Europa. Ooit was

geslonken in de loop der eeuwen, zijn ze toch

deze aanwezigheid met zich meebrengt.

en Oost-Europa heeft de wolf bovendien

hij nochtans alomtegenwoordig op ons

nog goed verspreid over hun territorium met

Daardoor benadert hij de bewoonde

op natuurlijke wijze zijn oorspronkelijke

continent, maar geleidelijk aan is hij uit

zo’n 14 000 exemplaren, zonder de Russische

gebieden en landbouwgronden, waar

territorium kunnen terugwinnen, dankzij

bepaalde regio’s verdwenen, op de vlucht

populatie mee te tellen. In de regio van de

voeding toegankelijker is. Deze vorm van

de massale plattelandsvlucht van de lokale

voor de mens en diens onstilbare verlangen

Karpaten, en meer bepaald in Roemenië,

samenleven leidt tot conflicten, vaak met een

bevolking. De daling van het aantal wolven

naar nieuwe infrastructuren. De bruine beren

heeft twee derde van hen een schuilplaats

tragische afloop.

is toen gestopt, en hun aantal heeft zich

Panda magazine – Pagina 14

Er leven wereldwijd 200 000 wolven, waarvan er ongeveer 11 500 in Europa leven. © Chris Martin Bahr/WWF

© Chris Martin Bahr/WWF

Panda magazine – Pagina 15

Wist u dat?

FOCUS

Bruine beren kunnen 3,5 meter groot zijn, als ze op hun achterpoten staan.

DOSSIER

KARPATEN

Zo werd vastgesteld dat er vandaag 11 corridors in kritieke staat zijn rond de grens met Oekraïne. Deze corridors worden gebruikt door 280 beren.

WWF werkt tegelijk aan de bescherming van de oerbossen in de regio van de Karpaten, zoals je al kon lezen op p. 10-11. Momenteel lopen meerdere projecten om vijf van deze wouden als UNESCO Werelderfgoed te laten erkennen, een statuut dat meer mogelijkheden met zich mee zal brengen voor duurzame ontwikkeling, en de druk op de grote carnivoren kan verlichten.

De strijd tegen de stroperij is een ander hoofdthema van WWF. WWF steunt bijvoorbeeld het enige Europese weeshuis voor bruine beren. In dit centrum verblijven gemiddeld 10 tot 30 berenjongen die hun moeder verloren hebben, meestal door stroperij. Na twee jaar te hebben doorgebracht zonder enig menselijk contact, om hun natuurlijke instincten te behouden, worden de berenjongen opnieuw vrijgelaten in de natuur.

© WWF-Romania / Costel Bucur

OP HET TERREIN OM DE GROTE CARNIVOREN TE BESCHERMEN Grote roofdieren zoals de beer, de lynx en de wolf staan aan de top van de voedselketen. Hun aanwezigheid in onze gebieden heeft een erg grote invloed op de fauna en flora. Zonder hen zouden de ecosystemen volledig verstoord raken. Daarom is hun bescherming en die van hun habitat zo belangrijk. Met dit doel voor ogen zet WWF zijn middelen in op de bescherming en het behoud van de natuurlijke rijkdom van de Karpaten.

In heel deze regio werkt WWF voornamelijk samen met de beheerders van de beschermde zones, om het beheer van deze zones te versterken. Cruciaal voor de bescherming van het wild is de identificatie, het behoud en het herstel van de ecologische corridors. Dat zijn echte migratiegangen die de dieren toelaten om van de ene naar de andere natuurzone te trekken. Zo hebben de teams van WWF de verplaatsingen van vijf bruine beren met behulp van een gps opgevolgd in de regio van Maramures in Roemenië. Deze studie bood niet alleen een dieper inzicht in het gedrag van de beren, maar maakte het vooral ook mogelijk de ecologische corridors in kaart te brengen die de beren gebruikten.

Panda magazine – Pagina 16

Cameravallen in de wildste gebieden van de Karpaten vormen een andere methode om het wildleven op te volgen. Verder is in Roemenië met de steun van WWF een observatorium opgericht, van waaruit toeristen de beren in de natuur kunnen gadeslaan. Naast de inkomsten die dit project de regio zal opleveren, kan het bezoekers ook sensibiliseren rond het gedrag en de behoeftes van deze majestueuze ­dieren. WWF hoopt zo aan te tonen dat bruine beren veel meer waarde hebben levend dan dood, niet alleen voor de biodiversiteit maar ook voor de lokale economie.

© Brent Stirton/Getty Images/WWF-UK

WAAROM VOOR FSC KIEZEN? Weten we eigenlijk echt waar al het hout en papier dat we dagelijks gebruiken vandaan komt? Het FSC-label garandeert dat de bossen waarvan ze afkomstig zijn duurzaam beheerd worden.

FSC IN BELGIË België telt vandaag meer dan 23 000 hectare FSC-gecertificeerde bossen: het gaat vooral om FSCbossen in Vlaanderen en zo goed als het volledige Zoniënwoud in Brussel. Het FSC-hout op de Belgische markt is tussen 2008 en 2012 bijna verdrievoudigd tot 15%. En sindsdien is dit percentage alleen maar gestegen.

Wie voor FSC kiest, kiest voor een verantwoorde aan- en verkooppolitiek van hout en papierproducten op ecologisch, sociaal en economisch vlak. Met het FSC-label kan je zeker zijn dat de bossen die deze producten hebben voortgebracht beschermd worden en dat de rechten van de lokale bevolking gerespecteerd worden.

Maar dat is niet alles. Het FSC-label is ook een kwaliteitsmerk dat een economische rentabiliteit op lange termijn garandeert.

OOK DE HANDELAARS ZETTEN ZICH IN FSC en WWF zullen binnenkort samenwerken met verschillende ­retailers in België, die zich engageren om stapsgewijs het FSC-aanbod sterk te doen groeien en voor een transitie naar 100% FSC voor tropisch hout.

De deelnemende retailers zijn echte koplopers binnen hun sector. Ze

WAAR STAAT FSC VOOR? De Forest Stewardship Council (FSC) is een ngo die duurzaam bosbeheer stimuleert. Het makkelijk herkenbare FSC-label garandeert dat het product waarop het is aangebracht gemaakt is met hout uit verantwoord beheerde bossen.

© W ild W

on de rs of

Eu ro pe/S

ta ff an W

id st ra nd

nemen hun verantwoordelijkheid door niet alleen in hun assortiment te kiezen voor een overgang naar verantwoord hout, maar hier ook over te communiceren naar hun klanten toe. En dat is belangrijk. Want door voor FSC-hout te kiezen lever je juist een bijdrage aan de bescherming van de bossen en aan de lokale producenten. Houd je ogen open, want in de lente gaan we van start met onze FSC-campagne!

FSC in cijfers Wereldwijd

186 miljoen ha

FSC gecertificeerde bossen

29 887

FSC gecertificeerde bedrijven

In België

23 259 ha

FSC gecertificeerde bossen

700

FSC gecertificeerde bedrijven

/W W F

n welke Wil je ontdekke FSCleveranciers ucten prod gecertificeerde ië? Kijk dan verkopen in Belg ekfsc.be op www.ikzo © Doru Oprisan / WWF-Romania

Panda magazine – Pagina 17

LEGATEN

DE NATUUR ALS NALATENSCHAP Antoine Lebrun is de nieuwe directeur van WWF-België. Hij legt ons het belang uit van legaten voor WWF. Hij vertrouwt ons ook zijn toekomstvisie toe en spreekt over zijn engagement om de toekomstige generaties een rechtvaardige wereld na te laten, rijk aan diversiteit. De inzet: de bescherming van de ecosystemen die de mens toelaten in voorspoed te leven op deze planeet.

Antoine, jij bent de nieuwe directeur van WWF-België.

Hoe schat jij het belang in van de giften via legaat voor de financiering van WWF-België?

Antoine Lebrun: De legaten vertegenwoordigen 10 tot 20% van de privéfinanciering van WWF-België, wat een beduidend aandeel is. Maar hun waarde houdt meer in dan dat percentage op zich. Vaak gaat het om geldsommen die ons toelaten om de doorslag te geven voor nieuwe projecten. Op persoonlijk vlak stellen we het gebaar van deze schenkers erg op prijs. Het maakt ons werk zinvol en steunt ons in onze missie, met name een betere wereld nalaten aan onze kinderen en kleinkinderen.

Waaraan worden deze schenkingen precies besteed?

A.L.: Wanneer de erflater geen specifieke zaak opgeeft die hij of zij wil steunen, wordt het bedrag over verschillende uitgavenposten verdeeld: werk in de scholen, politieke acties, terreinprojecten. Maar het gebeurt ook dat de schenker een specifieke wens uitdrukt. Dat kan ons ertoe aanzetten nieuwe projecten op te zetten of te steunen. Tenslotte kunnen de

Panda magazine – Pagina 18

belangrijke geldsommen die we krijgen als hefboom dienen: dankzij deze eigen fondsen kunnen we makkelijker de publieke steun verkrijgen die nodig is voor grootschalige acties.

Legaten hebben dus ook een sterk hefboomeffect, bovenop hun eigenlijke waarde.

Hoe vervult WWF de laatste wens van erflaters in de praktijk?

A.L.: Dankzij ons wereldwijde netwerk van experts en partners zorgen we ervoor dat het geld zo goed mogelijk besteed wordt, in overeenstemming met de wensen van de schenker. Een van de schenkers vroeg bijvoorbeeld om bij te dragen tot de bescherming van de tijger. We hebben het geld dan toevertrouwd aan het 'Tigers Alive Initiative', dat ernaar streeft het aantal tijgers te verdubbelen tegen 2022. Doorgaans gaat het geld naar de bescherming van de habitat van de soort die de schenker heeft uitgekozen.

Het duolegaat kent veel succes.

Hoe verklaar je dat?

A.L.: Het duolegaat is een formule waarmee je op alle vlakken wint. (n.v.d.r.: zie kader). De erfgenamen van

© xxxx

© We Have Heart

de erflater in kwestie ontvangen een deel van de nalatenschap en genieten ook een serieus fiscaal voordeel. Dat is evenwel niet het enige voordeel. We zien ook dat de erfgenamen geïnspireerd worden door het goede doel dat hun erflater heeft gekozen. Ze zijn immers de 'erfgenamen' van de projecten die gesteund zullen worden dankzij dit legaat, die ze op hun beurt verder willen verdedigen. Zo wordt er een sterke band, een band met de natuur, doorgegeven. Dat verklaart ongetwijfeld het succes van legaten aan het WWF, en niet alleen van de duoformule.

Wat zijn volgens u als directeur van WWF-België de voornaamste prioriteiten voor de komende jaren?

A.L.: Prioriteit nummer één is de bescherming van de tropische wouden.

De warme en vochtige wouden, die zich langs de tropengordel uitstrekken, bieden onderdak aan de grootste diversiteit aan flora en fauna op aarde.

Helaas is dit ecosysteem ook een van de meest kwetsbare. De ongecontroleerde ontbossing en uitbuiting van natuurlijke rijkdommen betekenen voor deze habitats een ongeëvenaarde bedreiging.

De drijfveer achter onze acties is vooral

onze bekommernis om rechtvaardigheid.

De mens palmt steeds meer natuurlijke rijkdommen op aarde in. En die rijkdommen zijn dan nog zo verdeeld dat een handvol mensen evenveel bezit als de helft van de mensheid. De inzet is een eerlijke verdeling van de natuurlijke rijkdommen, niet alleen onder de ­mensen, maar onder alle levende wezens die samen het ecosysteem op deze planeet uitmaken, wat we onze biosfeer noemen. Het sleutelwoord, dat ook mijn engagement samenvat, is de term 'evenwicht': eerlijkheid tussen Noord en Zuid, tussen de mens en de andere levensvormen, tussen de generaties van nu en die van de toekomst. Ieder moet een ­waardig bestaan kunnen leiden

© Kate Holt / WWF-UK

Om de illegale houtkap te stoppen hebben we besloten de de bevolking te helpen om zelf hun brandhout te produceren.

volgens zijn behoeften, of men nu een mens is, een panda of een mangrovebos.

Wat is binnen deze optiek het opmerkelijkste project van WWF-België waaraan de legaten hebben bijgedragen?

A.L.: Dat is zonder enige twijfel het project in de streek van Goma, in de omgeving van het Virungapark in de Democratische Republiek Congo. Met de hulp van de plaatselijke bevolking bracht WWF aan de rand van het park een plantage van snelgroeiende bomen tot stand, op een gebied van 10 000 hectare.

Het doel is de naburige bevolking van Goma van duurzame houtskool te voorzien. Die bevolking is sterk toegenomen en de nood aan brandhout bracht hen ertoe om massaal bomen te kappen rondom maar ook binnen het park. Om dit te stoppen hebben we besloten de bevolking te helpen om zelf hun brandhout te produceren.

Dit is dus duidelijk een project gericht op meer evenwicht in de toegang tot natuurlijke rijkdommen, tussen de lokale bevolking en de dierensoorten in het Virungapark, maar ook tussen Noord en Zuid, met financiering door WWF-België. Men moet beseffen dat natuurbescherming vaak hand in hand gaat met de ontwikkeling van de plaatselijke bevolking.

Welke boodschap heb je voor onze lezers die een deel van hun vermogen aan WWF willen nalaten? Meer in het algemeen, hoe bekeer je sceptici tot de bescherming van de biodiversiteit?

A.L.: Wat ik zeg komt misschien wat brutaal over, maar in het licht van de wereldgeschiedenis zijn we slechts voorbijgangers. Niet alleen als individu, maar ook als soort. Net zoals 99 % van de soorten die ooit op aarde hebben geleefd, zal onze soort waarschijnlijk ooit verdwijnen en door nieuwe levensvormen worden opgevolgd. Maar ik ben niet fatalistisch. Integendeel, ik nodig iedereen uit de ogen te openen: wij zijn een deel van deze biodiversiteit die fundamenteel is voor ons evenwicht en voor onze omgeving. De biodiversiteit beschermen komt dus simpelweg op hetzelfde neer als de wereld beschermen waarin we geboren zijn en die onze bron is van geluk op aarde.

Daarom zetten we ons bij WWF in voor projecten op lange termijn, die verder kijken dan de problemen van nu. Wat we doen, doen we niet enkel voor onszelf, maar ook voor de volgende generaties, voor de mensheid. Dat is wat mij betreft de erfenis die ik wil nalaten.

DUOLEGAAT: DE WIN-WINFORMULE! Neem contact met ons op indien u

Met het duolegaat laat de schenker een deel van zijn vermogen na aan zijn erfgenamen, en vertrouwt de rest toe aan WWF. Als tegenprestatie betaalt WWF alle successierechten, ook die van de erfgenamen, zodat het uiteindelijke bedrag van de erfenis voor de erfgenamen hoger is dan wat ze zouden hebben gekregen indien ze als enige in het testament waren vermeld. En zo wint iedereen: de natuur en de rechthebbenden.

WWF in uw testament wenst op te nemen.

Telefonisch, bij ons op kantoor of bij u thuis bespreken wij dan graag uw wensen.

Margareta Crovetto-Heylen Relatiebeheerder Nalatenschappen Tel: 02/340.09.24 E-mail: legs@wwf.be

Panda magazine – Pagina 19

KIDS

Wist u dat?

OP ZOEK NAAR DE EUROPESE ‘BIG 5’!

OP SAFARI IN BELGIË? HET KAN!

Er werden meer dan 10 000 exemplaren van de eerste cd van Radio Oorwoud verspreid naar scholen en verkocht in winkels. Dat is zoveel als een gouden plaat.

RADIO OORWOUD ROCKS!

WWF-Rangers ontvangen een bonnenboekje met kortingen voor heel de familie bij heel wat musea, dier- en natuurparken.

© Ste fan Smets

/W WF

W WF- ranger s

© Ste fan Smets

Meer info vind je op www.rangerclub.be.

© WWF - Belgium

op safar i!

/W WF

d erzoek t of haar han Ranger Oc éane ond een pootafdruk van even groot is als de beer.

Op een koude maar zonnige dag trokken we met enkele WWF-Rangers naar het wildpark van de grotten van Han, op zoek naar de 5 meest indrukwekkende dieren van Europa.

We konden ze allemaal afvinken van

onze lijst: de bruine beer, de veelvraat, de lynx en de wolf. Enkel de wisenten (Europese bizons) lieten zich niet zien.

Een dag vol avontuur voor onze jonge WWF-Rangers!

© Robin Dua

Nieuw

Een mijlpaal voor ons educatieteam!

Wanneer u dit leest, rondden we de kaap van meer dan 60 000 verspreide educatieve materialen.

Dat wil zeggen dat er sinds 2009 meer dan 60 000 lespakketten werden aangevraagd of gedownload door leerkrachten in het basis en/of secundair onderwijs. WWF-België zet al jaren sterk in op educatie van kinderen en jongeren en doet dit op schoolniveau aan de hand van gratis pedagogische materialen. Voor WWF is het essentieel dat jongeren een correcte kijk krijgen op moeilijke thema’s zoals klimaatverandering, biodiversiteit, ecologische voetafdruk en energie.

Panda magazine – Pagina 20

Ons educatieteam ontwikkelt hiervoor lespakketten (Klimaatmap, Radio Oorwoud, Energiedoos, climatechallenge.be) die door leerkrachten gratis besteld of gedownload kunnen worden.

Sinds 2009 bestelden meer dan 24 000 verschillende leerkrachten minstens een of meerdere educatieve materialen. In totaal goed voor meer dan 60 000 verzonden pakketten.

Een aantal waar we zelf van duizelen.

Interesse in onze gratis klasmaterialen? www.wwf.be/school.

© Robin Dua

Op 17 januari werd de Ancienne Belgique in Brussel overspoeld door 1100 enthousiaste brulberen en nachtegalen! WWF lanceerde er de nieuwe cd van Radio Oorwoud ‘t Is altijd wat in mijn habitat.

RADIO OORWO HAAL DAN DE AUGDENGEMIST? DA’S BOVEN! 24 april 2016 De Panne – Drano uter aan zee 7 mei 2016 Herent – Wild in ’t park 12 mei 2016 Duffel – Fairtrade picknick 14 mei 2016 Kalmthout – Stra atfeesten 25 mei 2016 Willebroek - Kan aalfeesten

Speciale gasten: kangoeroe Hannelore Bedert, hoogzwanger, kwam met 2, condor Pieter Embrechts, capibara Dimitri Leue en Bart Peeters, die gewoon als zichzelf kwam.

De nieuwe Radio Oorwoud-cd neemt je mee door verschillende habitats: van hoog in de Andes tot diep in de zee, van protjeslatende capibara’s op de pampa tot dansende vleermuizen. Muzikaal plezier voor natuurfans van 6 tot 99.

Radio Oorwoud is te koop via de webshop van WWF (www.wwf.be/webshop) en in verschillende platenzaken en boekenwinkels.

© Robin Dua

Panda magazine – Pagina 21

FOCUS

BEDANKT

2015 WAS EEN SUCCES… DANKZIJ JOU!

HET KLIMAATAKKOORD IN 'T KORT Het is eindelijk zover: na jaren voorbereiden en mobiliseren hebben

Het afgelopen jaar heb je WWF geholpen om bedreigde dieren en hun leefgebied te beschermen, aandacht te vragen voor het klimaatvraagstuk en onze impact op de aarde te verminderen.

Je mag dan ook zonder meer trots zijn op onderstaande successen!

we een klimaatakkoord. Maar wat staat er concreet in dit akkoord?

Onze klimaatexpert, Julie Vandenberghe, legt uit wat de sterke en zwakke punten zijn van het lang verwachte akkoord.

MONDIAAL De vorige klimaatakkoorden waren slechts op een deel van alle landen ter wereld van toepassing.

De afgelopen jaren werd duidelijk dat we alle landen nodig hebben in de strijd tegen klimaatverandering, ook groeilanden zoals China, India en Brazilië. Hun aandeel in de wereldwijde uitstoot is zo toegenomen dat ook zij actie moeten ondernemen om de opwarming van de aarde tegen te gaan.

Deze keer hebben 195 landen zich achter hetzelfde akkoord geschaard, een ongeziene gebeurtenis.

STREVEN OM OPWARMING TOT 1,5°C TE BEPERKEN Het zag ernaar uit dat het akkoord de opwarming officieel zou beperken tot 2°C, wat volgens WWF nog steeds te veel is. Bij een opwarming van meer dan 2°C zouden de gevolgen namelijk veel minder beheersbaar zijn. In het akkoord staat echter ook dat we moeten streven naar een maximale opwarming van 1,5°C, wat van groot symbolisch belang is.

PREVENTIEF AANPASSEN EN SCHADE HERSTELLEN Het belang om ons aan te passen aan de gevolgen van de klimaatverandering wordt in het akkoord benadrukt. We moeten proberen de opwarming zo veel mogelijk te beperken, maar moeten stilaan ook inzien dat we de opwarming niet helemaal gaan kunnen stoppen.

Daarom zijn reeds investeringen nodig om ons voor te bereiden op

Panda magazine – Pagina 22

veranderingen. De aandacht voor de preventieve aanpassingen is goed nieuws voor de groep kleine eilandstaten, die de gevolgen van de klimaatverandering het sterkst voelen.

Loss & damage wordt ook erkend in het akkoord, een element waarvoor WWF sterk heeft gepleit: wanneer er een natuurramp gebeurt door de klimaatverandering, die heel wat schade veroorzaakt, zouden landen kunnen beroep doen op schadefonds.

INVESTEREN IN DUURZAME ENERGIE Bovendien worden alle landen aangemoedigd om duurzame, lage uitstootstrategieën voor hun economie uit te denken voor op lange termijn.

Investeren in hernieuwbare energie, weg van fossiele brandstoffen, is de boodschap.

VAAG EN MINDER BINDEND Toch blijft het akkoord vaag over hoe het concreet uitgevoerd moet worden. Dit moet de komende maanden en jaren uitgewerkt en opgevolgd worden. Het akkoord is ook minder bindend dan het Kyoto-protocol.

We moeten dus nauwlettend in de gaten houden of landen doen wat ze beloofd hebben.

IN REALITEIT RICHTING EEN OPWARMING VAN 3°C De nationale klimaatplannen zijn niet ambitieus genoeg. Het akkoord pleit

© WWF / Julie Vandenberghe

voor een beperking tot 2°C en zelfs 1,5°C, maar met de doelstellingen die zijn voorzien, gaan we richting een opwarming van bijna 3°C. WWF zal in de komende maanden dan ook sterk pleiten om de nationale klimaatplannen bij te stellen vooraleer ze in 2020 van start gaan. Het is duidelijk dat burgers en milieuorganisaties de vinger aan de pols moeten blijven houden en hun regeringen moeten blijven aanmoedigen om ambitieuze klimaatmaatregelen te nemen.

EEN AKKOORD HEBBEN WE, NU IS HET TIJD OM HET TE REALISEREN! Al bij al een redelijk positief akkoord, dat we ook aan jullie te danken hebben.

Bijna 800 000 mensen kwamen overal ter wereld op straat, om hun regeringen op te roepen om met een sterk klimaatakkoord naar huis te komen. Ook in 2016 hebben we jullie nodig! Met jullie steun kunnen we druk op de ketel houden en onze regeringen aanporren om ambitieuzer te zijn.

De kans om actie klimaat doet zich te nemen voor het a voor, met de 10 e l heel binnenkort ed Hour op zaterdag itie van Earth 19 20u30. Meer info maart, om www.wwf.be/ea vind je op rthhournl

© David Lawson / WWF-UK

MEER WILDE TIJGERS De majestueuze tijgers zijn wereldwijd met uitsterven bedreigd. Maar dankzij jouw steun voor WWF’s Tx2campagne om het aantal tijgers op de wereld te verdubbelen, is het aantal wilde tijgers in 2015 gestegen. Zo noteerde India een stijging van 1706 in 2010 tot 2226 tijgers. Nepal telde een stijging van 155 naar 198 tijgers. En ook het aantal Siberische tijgers groeide in Rusland de voorbije tien jaar tot 540 exemplaren, tegenover 423 à 502 tijgers in 2005.

EEN BINDEND MONDIAAL KLIMAATAKKOORD IN PARIJS Overal ter wereld organiseerden burgers evenementen om de beleidsmakers op de klimaattop in Parijs een signaal te geven. In Oostende kwamen op 6 december maar liefst 14 000 Belgen samen. Uiteindelijk keurden de nationale regeringen een bindend en mondiaal klimaatakkoord goed, met als doel de opwarming van de aarde te beperken tot 2° Celsius, of zelfs tot 1.5° Celsius.

MEER BESCHERMING VOOR HET VIRUNGAPARK Het Virunga Nationaal Park herbergt een enorme diversiteit aan habitats en diersoorten, zoals de bedreigde berggorilla.

Maar het park lijdt onder illegale houtkap, grotendeels voor de productie van houtskool. Daarom heeft WWF de afgelopen negen jaar, met jouw steun en in samenwerking met de lokale bevolking, al 10 000 hectare bomen aangeplant voor duurzame houtskoolproductie. Zo kunnen de bomen in het Virungapark blijven staan. In 2015 bereikte de eerste duurzame houtskool de markt van Goma, een mijlpaal voor ons project ter plekke.

WETTEN TEGEN HET LOZEN VAN BAGGERAFVAL IN HET GROOT BARRIÈRERIF In november gingen wetten van kracht die het rif moeten beschermen tegen baggerafval. Een grote overwinning, want meer dan 550 000 mensen en verschillende organisaties waaronder WWF zetten zich hiervoor in.

De Australische regering keurde echter een maand later baggerwerken ter grootte van 1 miljoen kubieke meter goed, in de unieke, beschermde UNESCO Werelderfgoedsite.

Door de werken wordt de habitat van tal van diersoorten opnieuw bedreigd. WWF zal de druk opnieuw opvoeren.

EEN RECORDAANTAL STEMMEN VOOR DE EUROPESE NATUUR De Europese Commissie besloot in 2014 om de Europese Vogel- en Habitatrichtlijnen te herzien. Toen de Commissie een publieke raadpleging organiseerde rond deze herziening, schoten WWF en meer dan honderd Europese organisaties in actie. En met succes. 520 325 mensen stemden voor het behoud en de versterking van de richtlijnen, een absoluut record! Via WWF-België, Natuurpunt en Natagora lieten 40 000 Belgen hun stem horen. Nu wordt de strijd voortgezet op politiek niveau. Wordt vervolgd!

© Wild Wonders of Europe/Konrad Wothe/WWF

Panda magazine – Pagina 23

5

De Karpaten strekken zich uit over 210 000 km², wat overeenkomt met 5 keer de grootte van Zwitserland.

13 000

Een oerbos in de Karpaten herbergt tot 13 000 verschillende plant- en diersoorten.

14

In juni 2015 werden 14 Europese bizons geherintroduceerd in het Roemeense Tarcugebergte, waarvan vier afkomstig zijn uit België.

4 500 000

4 500 000 hectare bos in Bulgarije, Roemenië en Oekraïne is gecertificeerd door FSC, het label voor duurzaam bosbeheer.

© WWF

Onze missie Het verlies van biodiversiteit tegengaan en bouwen aan een toekomst waarin de mens leeft in harmonie met de natuur.

www.wwf.be

WWF-België • E. Jacqmainlaan 90 • 1000 Brussel • Tel. 02 340 09 99 • Fax 02 340 09 33 • members@wwf.be • Het Infocenter is open van ma tot vrij van 9.00 tot 12.30 en van 13.30 tot 16.30.