WWF Magazine 104 NL

EDITO

‘We leven niet los van de natuur, we maken er deel van uit!’

Het laatste biodiversiteitsnieuws lijkt (eindelijk) reden tot hoop te geven. Na de overwinning op biodiversiteitstop COP15 en het VN-verdrag over de bescherming van de volle zee, neemt het Europees Parlement deze zomer een natuurherstelwet aan. En dat er dieren zoals de lynx terugkeren naar België, en we vaker en vaker otters zien, stemt ons hoopvol. Het toont hoe veerkrachtig die soorten zijn, en bewijst dat de natuur opbloeit als we haar daar de kans toe geven.

We hebben dus bemoedigende vooruitzichten, en WWF denkt ook al aan wat daarna moet komen. In dit magazine delen we dan ook graag onze droom voor de Belgische natuur. Daarbij gaan we vooral dieper in op wat ‘rewilding’ zoal zou inhouden voor ons land. Rewilding betekent dat we natuurlijke processen de kans geven om gedegradeerde landschappen zelf te herstellen. Maar daarvoor moeten we eerst de juiste omstandigheden scheppen: we moeten rivieren opnieuw vrij laten stromen, zorgen dat wilde soorten heropleven, en de natuurlijke regeneratie van bossen haar werk laten doen. Die methode van natuurherstel brengt heel wat voordelen met zich mee: op lange termijn is ze niet alleen economisch voordeliger, ze maakt de natuur ook beter bestand tegen de klimaatverandering.

Teken hier! Op dit moment ligt er een dwingende wet op tafel die zich richt op het grootschalige herstel van de Europese natuur. Teken onze petitie en roep je politieke vertegenwoordigers op om een ambitieuze wettekst te steunen:

Herstellen en herwilderen is niet enkel een zaak van organisaties zoals de onze. Iedereen kan zijn of haar steentje bijdragen en een stukje wilde natuur terugbrengen naar ons land. Van kleine vzw’s die een beroep doen op het Fonds voor natuur bij ons (zie pag. 13 en pag. 24) tot individuele burgers. Als we wilde hoekjes in onze tuinen creëren, terreinen braak laten liggen, en onze steden vergroenen, hoeven we alleen maar toe te kijken hoe de wilde natuur er neerstrijkt. We leven namelijk niet los van de natuur, we maken er deel van uit! Nu moeten we nieuwe manieren vinden om er in harmonie mee samen te leven …

Dankzij jullie steun kunnen we hoge ambities koesteren voor onze natuurherstelprojecten. In België en overal ter wereld. Together possible!

Roseline C. Beudels-Jamar de Bolsée Voorzitster van de raad van bestuur van WWF-België

6/ DOSSIER

Rewilding in België

14/ OP HET TERREIN

Jaguar onder de loep in Suriname

18/ FOCUS

Duurzame eiwitkeuzes maak je zo

INHOUDSTAFEL

4 In ‛t kort

20 Youth 22 Bedankt

Heb je een vraag of opmerking, wil je een adreswijziging doorgeven of ontvang je liever de digitale versie van dit magazine? Bel dan 02 340 09 20 of stuur een berichtje naar supporters@wwf.be.

COLOFON: WWF Magazine is een publicatie van WWF-Vlaanderen vzw. Alle rechten zijn voorbehouden aan WWF. Het logo en de initialen WWF zijn handelsmerken van het World Wide Fund for Nature. Overname van teksten met bronvermelding is toegestaan. • Werkten mee aan dit nummer: Maria José Alencastro, Alison Avanzini, Céline De Caluwé, Laura de Kort, Titus Ghyselinck, Laure Raimondi, Corentin Rousseau, Pepijn T'Hooft, Déborah Van Thournout • Coördinatie en redactie: Esther Favre-Félix, Emma Maris • Vertaling: Martin Collette, Piet De Meulemeester • Ontwerp: inextremis.be • Druk: gedrukt door drukkerij VD op recycled cyclus silk 90 gr • Omslagfoto: © Martin Dellicour / WWF • V.U.: Déborah Van Thournout, E. Jacqmainlaan 90, 1000 Brussel.

10.2019

VN SLUITEN HISTORISCH VERDRAG OVER DE VOLLE ZEE

4 maart was een hoogdag voor de mariene biodiversiteit: de Verenigde Naties kwamen tot een akkoord over de bescherming van de volle zee. Die omvat bijna twee derde van het totale oceaanoppervlak. De High Seas Treaty wil tegen 2030 minstens 30% van dat oppervlak bestempelen als beschermd gebied. Menselijke activiteiten zullen er dus aan banden gelegd worden, milieuvriendelijke activiteiten kunnen wel nog. Die bescherming is essentieel, want de oceaan huisvest een waaier aan diersoorten, absorbeert zo’n vierde van onze koolstofemissies, en neemt ruim 90% van de wereldwijde overtollige hitte van het broeikasgaseffect op. WWF roept België als Blue Leader op om het verdrag zo snel mogelijk te bekrachtigen, en ervoor te ijveren dat het ambitieus en effectief wordt uitgevoerd.

UNITE BLAAST EERSTE KAARSJE UIT

De drie meest winstgevende misdaadsectoren ter wereld?

Drugshandel, namaakhandel en … milieucriminaliteit. Naar schatting levert de handel in wilde soorten, illegale boskap, verboden visvangst en afvalsmokkel tot zo’n 281 miljard dollar per jaar op. Onze planeet plunderen is een lucratieve activiteit, met veel te weinig risico’s voor de daders. En daar wou UNITE, een project van WWF, TRAFFIC en partners, verandering in brengen. UNITE bestudeert nauwgezet de werkwijzen van criminele netwerken in Europa. Die kennis gebruikt het om milieucriminaliteit de kop in te drukken. Met resultaat, want op één jaar tijd startte UNITE al 70 onderzoeken op naar de onlinehandel in wilde soorten!

Benieuwd wat UNITE op één jaar bereikte?

Scan de QR-code!

HOOP VOOR DE GLIMLACH VAN DE MEKONG

De Irrawaddydolfijn herken je aan zijn ronde, vrolijke snuit: hij lijkt wel te glimlachen. Helaas is er meestal niet veel reden tot lachen voor deze soort, want zelfs de grootste populatie – die in Kratie, Cambodja – bestaat maar uit zo’n 90 dolfijnen. 2022 sloot nog af met droef nieuws. Op tien dagen tijd werden er drie gezonde dolfijnen dood aangetroffen. De oorzaak? Illegale visvangst. WWF trok dus aan de alarmbel en vroeg de regering om patrouilles die de dolfijnen dag en nacht zouden beschermen. Gelukkig is er ook goed nieuws: in 2023 kwamen er al drie kalfjes bij. En in maart konden onze teams een pasgeboren Irrawaddydolfijntje vereeuwigen op deze foto. Hopelijk gaat 2023 verder op dit elan!

WWF IN UW TESTAMENT

Hebt u al eens over uw nalatenschap nagedacht? Behalve uw naasten, kan u ook de natuur in uw testament opnemen. Zo biedt u bedreigde soorten en hun leefomgeving een toekomst. WWF-experten werken wereldwijd in meer dan 100 landen aan de bescherming van de meest waardevolle pareltjes van de natuur. Elk jaar dragen nalatenschappen ten voordele van WWF aanzienlijk bij aan de financiering van deze projecten. Zonder het engagement van onze erflaters zouden we onze missie niet kunnen waarmaken. Samen maken we het verschil. Door een deel of het geheel van uw bezittingen na te laten aan WWF, schenkt u de volgende generaties een levende planeet.

ANTWOORDSTROOK:

 Ik wil meer informatie over hoe ik WWF in mijn testament kan opnemen. Gelieve contact met mij op te nemen.

 Ik heb WWF al in mijn testament opgenomen.

 Ik zou graag meer informatie krijgen over de projecten van WWF.

U kunt vanaf nu uw testament ook gratis online opmaken. WWF werkt hiervoor samen met de juridische adviseurs en experten van Legacio. Meer info op wwf.be/testamenten

 Mevr.  Dhr. Voornaam: ............................................. Naam: ...........................................................................

Straat: Nr:

Postcode: .............................................. Plaats: ...............................................................................................................

E-mailadres: ......................................................................................................................................................................

Telefoonnummer: .................................................................... Geboortedatum: .......................................................

Terug te sturen naar: Dominique Weyers • WWF-Belgium • Emile Jacqmainlaan 90 • 1000 Brussel

Of neem contact op via telefoon: 02 340 09 37 of 0476 58 07 42 • E-mail: dominique.weyers@wwf.be

WWF-Belgium, E. Jacqmainlaan 90, 1000 Brussel laat uw gegevens verwerken door Black Tiger Belgium, Researchdreef 65, 1070 Brussel volgens de Algemene Verordening Gegevensbescherming. We gebruiken uw gegevens enkel voor de op dit formulier vermelde activiteiten. U kan uw gegevens steeds inkijken, laten aanpassen of schrappen via WWF. Wilt u meer weten over WWF en uw gegevens? Surf naar wwf.be/nl/privacy. Wij kunnen u onze privacyverklaring ook per post bezorgen.

DOSSIER Rewilding in België

Onze droom voor België? Bloeiende biodiversiteit waarin sleutelsoorten zoals bevers, lynxen, wolven en otters gedijen en zich vrij kunnen verplaatsen doorheen ruime, wilde gebieden die met elkaar verbonden zijn. Maar hoe kan die droom werkelijkheid worden? We kunnen de natuur op verschillende manieren beschermen en herstellen, maar één methode springt eruit: rewilding. Die vernieuwende aanpak gaat uit van een dynamische kijk op de voortdurend veranderende natuur, en van zo weinig mogelijk menselijke tussenkomsten. In de uitgestrekte natuurlijke ruimten die op die manier ontstaan, kan de mens in harmonie leven met de natuur ...

Maak kennis met rewilding

© VILDA / YVES ADAMS

Rewilding, wat is dat?

Rewilding of herwildering is een methode van natuurbescherming en -herstel waarin natuurlijke processen meer ruimte krijgen. De drie kernprincipes van rewilding? Complexe voedselketens (met carnivoren, herbivoren, insecten, dood hout …) herstellen, natuurgebieden met elkaar verbinden en natuurlijke dynamiek toelaten. Kortom: de natuur zoveel mogelijk op haar beloop laten.

UITGESTREKTE DYNAMISCHE RUIMTEN

Rewildingprojecten kunnen zowel groot- als kleinschalig zijn, maar vaak bestaat de eerste stap erin grote, beschermde natuurlijke gebieden af te bakenen. De nationale parken die onlangs boven de doopvont zijn gehouden in Wallonië, zijn een goed voorbeeld. Je kan een gebied namelijk enkel herwilderen als natuurlijke processen er alle ruimte krijgen. Met natuurlijke processen bedoelen we de talloze interacties tussen planten, dieren en hun omgeving: bestuiving, fotosynthese, begrazing, ontbinding, erosie, overstromingen en getijden … Stuk voor stuk dynamische processen! Eén van de kernelementen van rewilding bestaat erin die dynamiek in de armen te sluiten. Zo leidt een beverdam bijvoorbeeld tot de vorming van poelen die zijn omgeven door dood hout. Bij hevige regen zal de dam het begeven. Gevolg: er ontstaat een grasland. Natuurlijke processen scheppen wildere habitats met een rijkere biodiversiteit, in het ritme van de natuur. Zo worden gedegradeerde landschappen geleidelijk aan vormgegeven en hersteld.

VOEDSELWEBBEN HERSTELLEN

Complexe voedselwebben herstellen is een ander sleutelelement van rewilding. Een voedselweb is het geheel van voedselketens die binnen een ecosysteem met elkaar verbonden zijn: van vleesetende roofdieren en grote planteneters over insecten tot dood hout. Hoe meer soorten er gedijen in het voedselweb, hoe veerkrachtiger het ecosysteem wordt, en hoe beter het dus bestand is tegen schokken. Je kan voedselwebben herstellen door bepaalde sleutelsoorten opnieuw uit te zetten (zie kadertekst), door ecologische corridors tussen natuurlijke gebieden te herstellen opdat soorten ook andere plekken kunnen koloniseren, door dood hout in de bossen te laten liggen, en door paaigebieden (waar vissen zich voortplanten) te herstellen.

MINDER MENSELIJKE TUSSENKOMSTEN

Rewilding staat bovendien voor zo weinig mogelijk menselijke interventie. Zodra we hebben gezorgd dat de natuur zichzelf kan herstellen, moet het herwilderde gebied het zowat alleen kunnen redden. Het landschap zal er na verloop van tijd dynamisch worden, met overstromingen, insecteninvasies en gebieden met een variërende bebossingsgraad. Het achterliggende idee: we laten die dynamiek de vrije loop en stellen alle vertrouwen in de natuur.

DE STREEFDOELEN VAN

WWF VOOR 2030:

- In België leven bloeiende populaties iconische zoogdieren.

- Minstens drie gebieden van meer dan 5.000 hectare zijn herwilderd. Die gebieden zijn beschermd, en de natuurlijke processen floreren er.

- Tegen 2030 zijn de grote natuurlijke gebieden van België ecologisch met elkaar verbonden, zodat er gezonde ecosystemen ontstaan waarin iconische zoogdieren zich vrij kunnen verplaatsen.

EEN TROEF VOOR DE MENS?

Rewilding gaat niet ten koste van de mens. Integendeel! Op termijn streven we ernaar de mens (opnieuw) echt in harmonie te laten samenleven met de natuur. Biodiversiteit beschermen is op zich enorm waardevol, en het levert de mens ook rechtstreekse voordelen op: herwilderde natuurlijke gebieden leveren namelijk veel meer ecosysteemdiensten dan gedegradeerde of bebouwde gebieden. Denk maar aan de opslag van regenwater, CO2-opslag, het voorkomen van overstromingen … Een voorbeeld: een rivier met zachte oevers die omgeven is door waterrijke gebieden, zal stroomopwaarts geleidelijk aan uit zijn bedding treden, in plaats van een ravage aan te richten in de steden stroomafwaarts. Tot slot hangt er ook een stevig prijskaartje aan het ‘traditionele’ beheer van natuurlijke gebieden. Als we de Europese doelstelling willen halen om tegen 2030 20% van de natuurlijke gebieden in Europa te herstellen (zie petitie op pag. 2), dan kan het voordelig zijn om aan rewilding te doen, want daarvoor zijn uiteindelijk weinig menselijke tussenkomsten nodig.

EN DE HERBIVOREN?

Bij rewilding denken we vaak aan carnivoren. Toch spelen grote herbivoren ook een belangrijke ecologische rol. De Europese bizon, bijvoorbeeld, is een zogenaamde sleutelsoort. In zijn omgeving creëert en onderhoudt hij een soort mozaïeklandschap dat deels bebost en deels open is. Europese bizons eten niet alleen grote hoeveelheden grassen en struiken: ze rukken boomschors los en verzwakken zo bomen, ze vertrappen de dichte ondergroei, en waar ze zich op de grond wentelen, ontstaan kale plekken. Andere zoogdieren, vogels en ongewervelden hebben alleen maar baat bij de plantendiversiteit die op die manier ontstaat en de omliggende natuur een natuurlijk verloop schenkt. WWF en Rewilding Europe werken samen aan de herintroductie van de Europese bizon in de Karpaten, in het zuiden van Roemenië. Intussen leven daar al goed honderd bizons. Dat project boost ook de lokale economie en toeristische activiteiten!

Otter zoekt levende rivieren

Decennialang waren er in België geen otters te bespeuren. Hoe dat kwam? Door habitatvernietiging en slechte waterkwaliteit. Maar er is hoop: sinds 2012 spotten we steeds vaker otters in ons land. In de valleien van de Schelde, de Maas en de Semois doet WWF er alles aan om hun habitat uit te breiden en hun overlevingskansen te vergroten.

Om rivieren te herwilderen, moeten we ophouden ze te zien als rechte waterlopen. Hun natuurlijke meanders moeten weer alle ruimte krijgen om de omliggende waterrijke gebieden periodiek onder water te zetten. Ook de ecologische continuïteit van de waterlopen moet worden hersteld. Zo kan sediment zich ongehinderd verplaatsen door waterlopen, en kunnen vissen stroomopwaarts naar hun paaigronden zwemmen. Daartoe verwijderen we alle kunstmatige obstakels, zoals in onbruik geraakte dammen. En dat komt alle prooien van de otter ten goede. De otter is bovendien een paraplusoort: als we actie ondernemen om hem te beschermen, helpen we meteen ook heel wat andere soorten, zoals vissen, vogels en amfibieën.

REWILDING DOOR HET BLAUWE NETWERK TE HERSTELLEN

Otters slapen nooit twee keer op dezelfde plek. Gevolg: ze hebben heel wat schuilplaatsen nodig. Daarom brengen we aanplantingen aan op kale of verharde oevers. Daarnaast herstellen we het ‘blauwe netwerk’: we verbinden stroomgebieden, vijvers en rivieren opnieuw met elkaar. Dat gaat van het herstel van waterrijke gebieden over het uitgraven van poelen tot het aanplanten van hagen. Tot slot bouwen we ‘otterducten’, zodat dieren de weg niet hoeven over te steken, wat het risico op aanrijdingen verkleint. Samen met onze Nederlandse partners hebben we ook een project opgezet dat als doel heeft de habitats van de otter in België en Nederland met elkaar te verbinden.

HONDEN IN ACTIE IN DE SEMOISVALLEI

Er leven naar schatting 5 à 10 otters in de Semoisvallei. Waar ze precies leven, proberen we te achterhalen met behulp van wildcamera’s en milieu-DNA-onderzoek, waarbij het water wordt geanalyseerd. Daarnaast nemen we geregeld deel aan wetenschappelijk veldwerk: we gaan op zoek naar spraints (de uitwerpselen van de otter). Gelukkig kunnen we daarvoor rekenen op de hulp van Ellen Van Krunkelsven, een politieagente die twee honden – Smokey en Pablo – heeft getraind om de typische geur van spraints te herkennen. Hun recentste speurtocht vond plaats in februari, tussen Jamoigne en Vresse-sur-Semois. Helaas leverde die niets op, maar van opgeven is geen sprake. Want als de honden op een spraint stoten, kunnen we die gebruiken om het DNA van de otter die hem achterliet, te analyseren. Spraints onthullen ook waar de otter vandaan komt en hoe het met zijn gezondheid gaat. Al die info helpt ons om gerichter te werk te gaan.

Opnieuw leren samenleven met de wolf

Dat er in België opnieuw grote carnivoren zoals wolven leven, toont dat het wilde leven terugkeert naar ons land. Die terugkeer is essentieel voor geslaagde rewildingprojecten, maar moet wel vergezeld gaan van steunmaatregelen voor wie met de wolf samenleeft.

Na een afwezigheid van 100 jaar heeft de wolf zich in 2018 opnieuw in België gevestigd! Ons land huisvest intussen verschillende wolvenparen: er leeft een wolvenroedel in Vlaanderen, en in Wallonië is al een tweede roedel op komst.

REGULERENDE FUNCTIE VAN DE WOLF

De lievelingsprooien van de wolf zijn everzwijnen, reeën en herten. Daar is in ons land geen gebrek aan. Als er grote roofdieren zijn, gaan die herbivoren zich anders gedragen: ze moeten zich vaker verplaatsen of bepaalde gebieden vermijden. Op die manier kan het bos waarin ze leven, zich beter herstellen. Zieke dieren zijn bovendien makkelijke prooien voor de wolf. Zo houdt hij de prooidierpopulaties gezond. De karkassen van zijn prooien zijn dan weer een zegen voor heel wat insecten en aaseters.

AANPASSEN AAN DE TERUGKEER VAN HET WILDE LEVEN

De terugkeer van de wolf brengt uiteraard uitdagingen met zich mee voor de veehouders in de buurt van zijn territorium. Daarom hebben WWF, Natuurpunt en Natagora in 2019 het Wolf Fencing Team Belgium (WFTB) opgericht. Dat netwerk van vrijwilligers helpt veehouders gratis om hun omheiningen wolfwerend te maken. ‘Tijdens het adviesbezoek bekijken we de bestaande afrastering en bereiden we een technisch dossier voor waarin we opnemen welke materialen nodig zijn om de omheining wolfwerend te maken (hoogte van de draden, stroomspanning ...)’, vertelt Laura de Kort, die voor WWF aan het project werkt. ‘De veehouders kunnen de aanpassingen zelf uitvoeren of ons om hulp vragen. We beschikken ook over noodreparatiekits voor wie het slachtoffer is geworden van een aanval, want wolven keren vaak op hun passen terug.’

Het WFTB helpt de veehouders ook met papierwerk. Mens en wolf kunnen namelijk alleen vreedzaam samenleven als er goed uitgewerkte ‘wolvenplannen’ zijn. Die bestaan al in Vlaanderen en Wallonië: veehouders die na een aanval schade hebben geleden, krijgen een vergoeding. Maar zoals uit het werk van het WFTB blijkt, volstaan aangepaste omheiningen om schade te voorkomen. Tot nog toe heeft geen enkele veehouder met wolfwerende omheiningen van het WFTB schade geleden!

KUNNEN ER OOK TE VEEL WOLVEN ZIJN IN BELGIË?

Een wolvenroedel heeft een territorium van 150 à 400 km2 nodig. In België is het aantal mogelijke territoria dan ook beperkt. Als een gebied te klein wordt, gaan de oudste welpen zich ergens anders vestigen. Gevolg: er zullen nooit te veel wolven zijn in België.

Meer connectiviteit voor de lynx

In de Semoisvallei werd er in 2021 een lynx op de gevoelige plaat vastgelegd. Maar kunnen er echt lynxen leven in ons land? Op basis van geavanceerde modelleringsmethoden schatten WWF en de Humboldt-Universität zu Berlin dat België en zijn grensgebieden plaats bieden voor een zestigtal lynxen.

De lynx is de grootste katachtige in Europa. Dit grote roofdier houdt van uitgestrekte bossen en jaagt vooral op reeën. Lynxen zijn eenzelvig en schichtig. Ze gaan contact met mensen uit de weg, en jagen doorgaans ‘s nachts, in een territorium van een honderdtal km2. In tegenstelling tot wolven vermijden lynxen gebieden die versnipperd zijn door menselijke activiteiten. En in België en Europa zijn de mogelijke leefgebieden van de lynx sterk gefragmenteerd door stedelijke gebieden, open ruimten en autowegen.

CONNECTIVITEIT, DE SLEUTEL TOT REWILDING

Om lynxen te kunnen huisvesten, moeten onze bosgebieden beter met elkaar worden verbonden. We kunnen bijvoorbeeld ecoducten aanleggen onder autowegen, en het ‘groene netwerk’ herstellen. Dat houdt in dat we bosgebieden opnieuw met elkaar verbinden met hagen, bosjes, met riet omzoomde poelen … Lynxen houden ook van bosranden waar de biodiversiteit bloeit. En om hun jongen op de wereld te zetten, verkiezen vrouwtjeslynxen gebieden met veel dood hout. Bovendien is de lynx een

paraplusoort: als we bosranden opwaarderen, dood hout dulden, en zorgen voor een betere connectiviteit in het algemeen, komt dat een brede waaier aan soorten ten goede, zoals hazelmuizen, bosrandvlinders, insecten en wilde katten.

INTERNATIONALE CONNECTIE

Als we de lynx in België een kans op overleven willen bieden, moeten we samenwerken met onze buurlanden. We moeten namelijk zorgen dat de dichtstbijzijnde lynxenpopulaties, zoals die van Palts in Duitsland, naar België kunnen komen. Dat er een lynx werd gespot in Wallonië, was dan ook een verrassing, want de dichtstbijzijnde populatie bevond zich 150 km verderop. Lynxen leggen zelden zo’n grote afstanden af. Vrouwtjeslynxen wagen zich er nog minder aan, waardoor het weinig waarschijnlijk is dat ons eenzame lynxenmannetje een partner zou tegenkomen in de Semoisvallei. Toch is het nuttig om de connectiviteit tussen de leefgebieden te verbeteren, want zo wint de wilde natuur aan veerkracht.

OOK PLANTEN HEBBEN CONNECTIVITEIT NODIG

Connectiviteit is ook belangrijk voor planten: in een goed verbonden ecologisch netwerk kunnen dieren –en zelfs de wind – zaden, pollen en nootjes beter verspreiden. Een betere verspreiding verhoogt het aantal plantensoorten, en zo worden bossen weerbaarder tegen ziekten, klimaatverandering …

Wanneer burgers zich inzetten voor de wilde natuur

De meeste rewildingprojecten zijn grootschalig van opzet, maar rewilding gebeurt ook buiten nationale parken en officiële instellingen.

Ook burgers kunnen de natuur in ons land opnieuw wat wilder maken! Ze kunnen bijvoorbeeld insecten helpen, want die spelen in elk evenwichtig ecosysteem een essentiële rol. Ze zorgen voor bestuiving, houden dieren- en plantenpopulaties onder controle, verspreiden zaden, hergebruiken organisch materiaal ... In Europese gebieden waar menselijke activiteiten de toon zetten, zou het aantal insecten naar schatting met 80% afgenomen zijn. Die verbijsterende terugval is te wijten aan het gebruik van pesticiden, aan de vernieling en de versnippering van natuurlijke habitats, en aan de klimaatverandering.

Die vaststelling heeft een groepje natuurgidsen ertoe aangezet om in Elzele in Henegouwen de vzw Petit Hameau, Grand Paradis op te richten. ‘We waren zo verbijsterd door het verlies aan biodiversiteit dat we de handen uit de mouwen wilden steken’, vertelt medeoprichtster Christine Everaerts. Eerst hebben de vrijwilligers oude maisvelden aangekocht, en daarna volgden ook de aanpalende beukenbossen. ‘We zijn de uitdaging aangegaan: we hebben 3.000 struiken aangeplant om hagen te vormen, en daarna hebben we 21 hoogstammige fruitbomen geplant. Zo hebben we een coulisselandschap doen ontstaan en een extensief beheerde bloemenweide aangelegd.’ Uiteindelijk wil de vzw er een gebied van groot biologisch belang van maken waar insecten het naar hun zin hebben. ‘Intussen hebben we hier 350

plantensoorten, vuursalamanders, en heel wat vogelsoorten, zoals de vink en de ransuil, hazelwormen ...’ Ook het aantal insecten stijgt, al gaat dat langzaam: er worden massaal pesticiden gebruikt in de regio.

REWILDING IN ONZE TUIN, KAN DAT?

Ook wie zijn of haar tuin wil herwilderen, kan bij de vzw terecht voor advies: ‘De beste manier om insecten te helpen? Zorg voor een grote variatie aan inheemse struiken en wilde bloemen.’ Stenen muurtjes, stapels dood hout en poelen zijn andere troeven. ‘Streef niet naar een ‘nette’ tuin. En blijf vooral ver weg van meststoffen, want de meeste bedreigde wilde planten verkiezen schrale bodems.’

STEUN VAN HET FONDS VOOR NATUUR BIJ ONS

De vzw kreeg steun van het Fonds voor natuur bij ons van WWF. Dat fonds wil lokale, kleinschalige initiatieven voor de Belgische natuur financieel ondersteunen.

Ben je zelf ook bezig met een project rond wilde natuur in je buurt? Neem gauw een kijkje op fonds.wwf.be en dien je project in!

Grand Paradis vzw organiseert ook rondleidingen en workshops. Doel: mensen bewustmaken van wat ze zélf kunnen doen om de biodiversiteit te beschermen. De vzw geeft bijvoorbeeld uitleg bij didactische insectenhotels.

 Petit Hameau

© WWF-BELGIUM / DELPHINE DELIRE

© WWF-BELGIUM / DELPHINE DELIRE

© OLA JENNERSTEN / WWF-SWEDEN

OP HET TERREIN

Jaguar onder de loep in Suriname

Dat koolstofnegatief

leven mogelijk is, bewijst Suriname. Het land is voor zo’n 93% bedekt met regenwoud, en vangt dus meer broeikasgassen op dan het uitstoot. Dat maakt van Suriname een belangrijk leefgebied voor tal van diersoorten, waaronder de jaguar. Over die koning van de jungle is in Suriname nog niet veel geweten, dus zette WWF er een monitoringproject op poten.

Voor het jaguarmonitoringproject werkt WWF samen met universiteit AdeKUS en ngo’s zoals ACT-Suriname (Amazon Conservation Team) en NeoWild. Vanessa Kadosoe (zie foto), een Surinaamse biologe, voert bij NeoWild onderzoek naar de jaguar, een dier waar ze al van kindsbeen af door gefascineerd is. In dit artikel geeft ze meer uitleg over het project.

DE JAGUAR ALS PARAPLUSOORT

“ Met deze studie willen we een goed beeld krijgen van de populatiedichtheid van de jaguars.”

Welke rol speelt de jaguar precies voor de mens? Vanessa legt het uit: ‘De jaguar is een erg belangrijke soort voor Suriname. Hij draagt bij aan de instandhouding van bossen en ecosystemen. Jaguars komen enkel voor in kwaliteitsvolle habitats met voldoende prooidieren. Waar je jaguars vindt, verkeert de omgeving dus in goede staat.’

Dat maakt van de jaguar een paraplusoort: met de maatregelen die WWF treft om de jaguar te beschermen, houden we grote gebieden bossen in goede staat. Daar hebben andere wilde dieren – ocelotten, poema’s, rode spiesherten … – baat bij, net als de lokale gemeenschappen!

© WWF-GUIANAS

AAN DE TOP VAN DE VOEDSELKETEN

‘De jaguar heeft 85 prooidieren’, weet Vanessa. Dat plaatst het roofdier aan de top van de voedselketen. Daar vervult hij een belangrijke rol: al jagend houdt de jaguar de populaties herbivoren (agoeti’s, rode acouchy’s, tapirs, paca’s …) onder controle. En dat is positief voor de lokale gemeenschappen, want als de kuddes grazers te groot worden, komen ze kostgronden (land waarop Surinamers producten telen voor eigen gebruik) leegeten.

Door die informatie te verspreiden, kunnen we de angst voor de jaguar weghalen en benadrukken dat zijn aanwezigheid ook voordelen heeft. De lokale gemeenschappen zien de jaguar namelijk nog vaak als een bedreiging. Hij valt soms vee aan, wat zorgt voor angst en agressie ten opzichte van de soort.

MAAR ÉÉN ROOFDIER DAT STERKER IS: DE MENS

Zelfs aan de top van de voedselketen is de jaguar niet veilig. Er is nog één roofdier dat sterker is: de mens. Zijn prachtige vacht en sterke tanden maken van de jaguar een gegeerde prooi voor stropers. De illegale handel in jaguarproducten komt plots en snel op in Suriname. Ook dat wil WWF met de nationale jaguarwerkgroep bestrijden, onder meer via bewustmakingscampagnes.

De mens maakt het bovendien moeilijker en moeilijker voor de jaguar om zich vrij doorheen zijn koninkrijk te bewegen. In het noorden moet het regenwoud plaats ruimen voor verstedelijking. Op andere plaatsen moet de wildernis wijken voor bosbouw en illegale goudmijnen. Onwettige goudwinning brengt bovendien andere problemen met zich mee, waaronder kwikvergiftiging. Kwik is uiterst verontreinigend en tast de volledige voedselketen aan. Zelfs honderden kilometers verderop vormt dat een bedreiging voor alle leven. Ook voor de lokale gemeenschappen, dus.

JAGUARMONITORING: LEEFGEBIEDEN BESPIEDEN

De jaguar heeft in Suriname te kampen met tal van bedreigingen. Om hem te kunnen beschermen, lanceerde WWF het nationale jaguarmonitoringproject. Vanessa vertelt er meer over: ‘Met deze studie willen we nagaan hoeveel jaguars er in Suriname leven. Zijn ze bedreigd? Nemen de populaties af? Om dat te

weten te komen, moeten we zo lang mogelijk onderzoeken uitvoeren in verschillende gebieden. Zo willen we een goed beeld krijgen over de populatiedichtheid van de jaguars.’

Met wildcamera’s verzamelt WWF waardevolle beelden op zes pilootsites in Suriname (zie afbeelding). We tellen er niet enkel de jaguars, maar ook hun prooidieren. Bovendien brengen we de vegetatie in de leefgebieden in kaart. Voor dat alles kan WWF rekenen op de hulp van lokale Amazon Conservation Rangers. Zij kregen de nodige opleiding om wildcamera’s te plaatsen en te onderhouden, en om de beelden aan de projectpartners te bezorgen. Dat de lokale gemeenschappen een belangrijke rol spelen in het monitoringproject, is logisch: zij kennen de bossen natuurlijk het best.



 Kaart met de zes gebieden waar we de jaguar monitoren in Suriname

 Vanessa Kadosoe (NeoWild) en Nicolas Tubbs (WWF-België) met een wildcamera in Brownsberg

Foto's van jaguars, genomen met een wildcamera

DOEL: NATIONALE STRATEGIE OM DE JAGUAR TE BESCHERMEN

Het nationale jaguarmonitoringproject is het eerste van zijn soort in Suriname. De metingen die WWF nu uitvoert, moeten een referentie opleveren voor toekomstige monitoringprojecten. Zo zien we hoe de jaguarpopulatie evolueert en welke impact menselijke activiteiten hebben op zijn leefgebied. Verder onderzoek is dus erg belangrijk, want het uiteindelijke doel is een nationale jaguarstrategie op poten te zetten. Die strategie moet leiden tot meer beschermde gebieden en duidelijke reglementering voor de bescherming van de jaguar.

JONG GELEERD IS OUD GEDAAN: BEWUSTMAKINGSPROJECT IN SCHOLEN

De soort monitoren is belangrijk, maar om de jaguar succesvol te beschermen, moet de lokale bevolking daar ook toe gemotiveerd zijn. Kinderen zijn volgens Vanessa een goede manier om de rest van de gemeenschap te bereiken: ‘Als we kinderen informeren over jaguars,

kunnen zij die informatie doorgeven aan hun ouders. Zo verdwijnt het beeld van de ‘slechte, gevaarlijke’ jaguar, en willen lokale gemeenschappen uiteindelijk meehelpen om de jaguar te beschermen.’

Samen met de Federation of Visual Artists in Suriname (FVAS) trok WWF dus naar tien Surinaamse scholen. Doel: de leerlingen informeren over de jaguar en het belang van natuurbescherming. De kinderen kregen afbeeldingen van en weetjes over jaguars. Vanessa deelt enkele van die weetjes: ‘Wist je al dat jaguars hele lieve, geduldige moeders zijn? En dat je individuele jaguars kan herkennen aan het patroon op hun vacht? Geen twee jaguars hebben hetzelfde rozettenpatroon, net zoals wij unieke vingerafdrukken hebben. Ook leuk om te weten: jaguars zijn vocale dieren. Wanneer ze zich willen voortplanten, roepen de vrouwtjes naar de mannetjes dat ze klaar zijn om kleintjes te krijgen. Dat wisten we nog niet, we hoorden het op de videobeelden!’

Met die inspiratie gingen de leerlingen aan de slag: ze maakten tekeningen van de jaguar. Elke school koos uiteindelijk een tekening om te vereeuwigen op een van de schoolmuren. De muurschilderingen gaan vergezeld van een klinkende boodschap over het belang van jaguarbescherming, en zijn zo een uithangbord voor de bewustmakingscampagne.

TENTOONSTELLING EN VOORPROEFJE VAN DE RESULTATEN

Om de kunstwerken te kunnen delen met de lokale gemeenschappen, organiseerde WWF samen met de Federation of Visual Artists in Suriname een nationaal jaguarevent. Dat vond plaats op 29 juni 2022. De aanwezigen kregen er ook een voorproefje van de resultaten van het jaguarmonitoringproject. Op het moment dat we dit artikel schrijven, zijn de onderzoekers namelijk nog volop bezig met de analyse van de verzamelde gegevens. Op definitieve resultaten is het dus nog even wachten.

Surinaams minister van Ruimtelijke Ordening en Milieu Silvano Tjong-Ahin tekende present voor het jaguarevent. Hij bevestigde er dat de Surinaamse regering zich volledig blijft scharen achter de

 Muurschildering in Surinaamse school en kinderen met hun kunstwerkjes

WWF-GUIANAS © WWF-GUIANAS

Jaguar Roadmap 2030. Die moet tegen 2030 uitmonden in een jaguarcorridor. Hoe? Door 30 belangrijke leefgebieden te beschermen en met elkaar te verbinden, van Mexico tot Argentinië. Een bemoedigende boodschap!

HAND IN HAND MET LOKALE GEMEENSCHAPPEN

Als deel van het onderzoek sprak WWF met leden van de lokale gemeenschappen over hun ervaringen met mens-jaguarconflicten. Daaruit leerden we dat de samenleving

IDENTITEITSKAART VAN DE JAGUAR

Gewone naam: jaguar. De Surinamers noemen hem tigri

Wetenschappelijke naam: panthera onca.

Levenscyclus: jaguars worden 12 à 15 jaar oud. Vanaf hun derde levensjaar hebben vrouwtjes om de twee jaar een nest met één tot vier welpen.

Grootte en gewicht: jaguars zijn 110 tot 190 cm lang en wegen 45 tot 110 kg. Dat maakt dat ze de grootste katachtigen zijn in Amerika!

Vacht: jaguars hebben een uniek rozettenpatroon. Zo kan je jaguars van elkaar onderscheiden. Wist je trouwens dat één op vijftig jaguars zwart is? Ook zij hebben unieke vlekken!

Voedingspatroon: deze carnivoren zijn allesbehalve kieskeurig. Van schildpadden over herten tot kaaimannen: met zijn krachtige kaken staat de jaguar aan de top van de voedselketen.

Leefgebied: vroeger vond je jaguars van de Zuidelijke Verenigde Staten tot in Argentinië, maar door ontbossing en landgebruiksverandering verloor de jaguar de helft van zijn leefgebied. Jaguars leven in een brede waaier aan biotopen (van droogbossen tot regenwouden), maar blijven het liefst in de buurt van water.

IUCN-status en bedreigingen: op de Rode Lijst van de IUCN is de jaguar ‘bijna bedreigd’. Zijn grootste vijand is de mens, die op hem jaagt en zijn leefgebied aantast en vernietigt.

op sommige plaatsen moeizaam verloopt. Bijvoorbeeld in Peperpot, waar jaguars soms vee aanvallen.

Positievere reacties kwamen uit Sipaliwini en Curuni. Daar vroegen de gemeenschappen om meer informatie, zodat ze kunnen helpen om de jaguar te beschermen. Ook in Bigi Poika, waar de gemeenschap via verhalen en liederen nog een sterke cultureel-spirituele band heeft met de jaguar, willen mensen ervoor zorgen dat deze iconische soort gedijt. Together possible!

Wil je WWF helpen om de jaguar te beschermen? Dat kan! Scan de QR-code en adopteer symbolisch een jaguar om onze jaguarprojecten te steunen.

Duurzame eiwitkeuzes

maak je zo

Evenwichtige voeding, daar heeft iedereen al van gehoord. Maar staan evenveel mensen stil bij de impact van onze voedselkeuzes op onze planeet? Voedselproductie zorgt wereldwijd voor zo’n kwart van de broeikasgasuitstoot, en vormt zo een van de belangrijkste oorzaken van biodiversiteitsverlies – ook in België. Welke producten daarin de grootste rol spelen? Je raadt het al: dierlijke eiwitbronnen.

“

Minder maar beter vlees eten is de meest efficiënte manier om je ecologische voedselafdruk te verkleinen.”

Vlees en zuivel zijn een belangrijke bron van eiwitten, en eiwitten zijn onmisbare bouwstoffen voor ons lichaam. Ze maken bloedcellen, enzymen en hormonen aan, en zorgen voor het onderhoud en herstel van lichaamsweefsels. We hebben dus eiwitten nodig, maar de productie van dierlijke eiwitbronnen heeft kwalijke gevolgen voor onze planeet. Gelukkig kan je ook duurzame eiwitkeuzes maken. Om Belgische consumenten daarbij te helpen, heeft WWF een Eiwitgids ontwikkeld. De belangrijkste leerpunten? Die lees je hier!

DIERLIJK: ‘MINDER MAAR BETER’

Wil jij je ecologische voedselafdruk verkleinen? Dan is minder maar beter vlees eten de meest efficiënte manier om dat te doen. Want dierlijke producten (vlees, zuivel en eieren) hebben over het algemeen een grotere impact op onze omgeving dan plantaardige producten. Daar zijn verschillende redenen voor, zoals methaanuitstoot, mestproductie en landgebruik voor voederproductie (wat vaak gepaard gaat met ontbossing en de vernietiging van andere waardevolle ecosystemen). Dat is waarom minder vlees eten belangrijk is. Wist je trouwens dat de gemiddelde Belg het dubbel van de aanbevolen hoeveelheid vlees eet, en we veel meer (dierlijke en plantaardige) eiwitten innemen dan we nodig hebben? Er is dus ruimte voor verbetering, en daarvoor hoef je dierlijke eiwitten niet helemaal van je menu te schrappen!

© SHUTTERSTOCK

© SHUTTERSTOCK

© SHUTTERSTOCK

Waarom we je ook aanmoedigen om beter vlees te eten? Wel, de impact van dierlijke eiwitbronnen verschilt sterk volgens de productiewijze. In de WWF-Eiwitgids zien we dat extensieve, biologische productiesystemen het best scoren. Dat zijn systemen waarin dieren meer ruimte hebben en zoveel mogelijk buiten kunnen grazen of rondlopen, en waarin er zo weinig mogelijk geïmporteerde voeders (denk maar aan soja) worden gebruikt. In die systemen gaat er ook meer aandacht naar dierenwelzijn.

HOE ZIT HET MET ZUIVEL EN EIEREN?

Ook zuivel en eieren zijn dierlijke producten. Het goede nieuws: ze hebben een minder grote impact dan vlees. Dat komt omdat de impact verdeeld is over een grotere productie. Kippen leggen elke dag eieren, melkkoeien geven – vanaf een bepaalde leeftijd en na het kalven – elke dag melk.

Sta hier ook even bij stil: voor een kilogram kaas is zo’n tien liter melk nodig. Daardoor ligt de impact van kaas een stuk hoger dan die van melk. Bovendien eten melkkoeien veel meer soja dan de meeste vleesrunderen. En hoe meer melk ze produceren, hoe meer soja ze nodig hebben, en hoe meer broeikasgassen ze uitstoten. De impact van zuivel en eieren is dus niet verwaarloosbaar. Uit de Eiwitgids blijkt wel duidelijk dat biologische zuivelproducten en eieren de kleinste impact hebben. Dus is de boodschap ook hier: maak duurzame keuzes!

DUURZAME SYSTEMEN IN DE MINDERHEID

Duidelijk: wanneer we in de winkel staan, moeten we bewuste keuzes maken. Helaas sturen de winkelrekken ons als consument automatisch richting de minst duurzame keuzes. Het aanbod aan duurzaam geproduceerde eiwitbronnen is gewoon veel kleiner! In cijfers: 95% van de productiesystemen voor kippen- en varkensvlees krijgt de slechtste score in de WWF-Eiwitgids. Die systemen hebben dus de grootste impact op klimaat en biodiversiteit, en besteden de minste aandacht aan dierenwelzijn. De producten van dierlijke oorsprong die wel goed scoren, vertegenwoordigen dus maar een fractie van de productiesystemen.

Bijkomend probleem: in de winkelrekken zie je niet meteen welke producten van duurzame systemen komen. Daarom roept WWF de voedselindustrie en retailers op om duurzame producten en plantaardige alternatieven zichtbaarder te maken in de winkel. Als consument kan je er nu wel al voor kiezen om je boodschappen te doen in biowinkels en bij lokale kleinhandelaars, die vaak meer informatie hebben over de afkomst van hun producten.

PLANTAARDIG: GOED VOOR ONZE PLANEET EN VOOR JE LICHAAM

Gelukkig vormen plantaardige alternatieven ook een goede bron van eiwitten. Dan denken we aan peulvruchten (linzen, kikkererwten, bonen), vleesvervangers (tofu, tempé, seitan …) en melkvervangers (zoals sojadrink en havermelk). Goed nieuws: de impact van plantaardige producten op klimaat en biodiversiteit ligt een stuk lager! En over dierenwelzijn hoef je je geen zorgen te maken als je kiest voor plantaardige alternatieven.

De beste keuze voor onze planeet, die maak je trouwens met biologische producten. Ook bij plantaardige eiwitbronnen zien we dat biologische productiesystemen altijd hoger scoren dan hun conventionele tegenhangers. Hoe dat komt? Biologische systemen leggen beperkingen op rond het gebruik van pesticiden en kunstmest. Gevolg: die producten zijn veel beter voor onze planeet.

Meer lezen? Scan de QR-code voor de volledige WWF-Eiwitgids!

OP EEN RIJTJE: DUURZAME EIWITKEUZES MAAK JE ZO

1 kg

10 l 1=10

Voor de productie van 1 kilo kaas is 10 liter melk nodig.

“ De beste keuze voor onze planeet, die maak je met plantaardige, biologische producten.”

Kies zoveel mogelijk voor plantaardige producten.

Dierlijke producten? Denk aan minder maar beter Sta stil bij de impact van onze voedselconsumptie: kies producten met een erkend duurzaamheidslabel, of koop lokaal, via korte ketens. Bio is beter!

YOUTH

Eat4Change is een project dat jonge Europese burgers aanspoort tot actie rond duurzame voeding. Hoe? Door aan te tonen dat hun individuele keuzes rechtstreekse gevolgen hebben voor onze planeet.

Zoals je in de Focus kon lezen, zorgt onze voedselproductie namelijk voor zo'n kwart van de wereldwijde broeikasgasuitstoot. Ze is een van de belangrijkste oorzaken van biodiversiteitsverlies.

WWF-GIDSEN HELPEN JONGEREN BETER TE ETEN

Met Eat4Change wil WWF jonge Belgen aansporen om voedselkeuzes te maken die beter zijn voor onze planeet. Daarom bieden we praktische tools aan voor duurzamere voeding:

Door duurzamer te eten, bewijzen we onze planeet dus een mooie dienst! Eat4Change

ging van start in mei 2020.

Doel: 500.000 jonge

• 'Onzichtbare soja' is een onlinetool die onthult hoeveel soja we onbewust – vooral via diervoeder – consumeren. En dat is meer dan je denkt! De tool legt ook uit wat sojaproductie en wereldwijde ontbossing met elkaar te maken hebben.

• De WWF-Viswijzer kent groene, oranje en rode labels toe aan verschillende vissoorten en helpt je zo om duurzamere viskeuzes te maken.

• De (jongerenversie van de) WWF-Eiwitgids analyseert de milieu-impact van verschillende eiwitbronnen (vlees, melkproducten, eieren en plantaardige eiwitten). In de gids vind je praktische tips onder het motto 'minder maar beter'. Dat betekent dat je 'minder' dierlijke producten eet, maar kiest voor 'betere' producten, afkomstig uit duurzame productiesystemen.

Europeanen inspireren om verandering teweeg te brengen op het vlak van voeding.

Scan de QR-code en ontdek de tools en meer info over Eat4Change!

HET YOUTH TEAM STUURT DUURZAME TRANSITIE AAN

Bij WWF zijn we ervan overtuigd dat jongeren een sleutelrol spelen in de transitie naar een toekomst met meer respect voor onze natuur. Elk jaar stellen we een vrijwilligersteam samen van 15- tot 25-jarigen uit heel België: jongeren die zich willen inzetten voor het milieu en verandering willen teweegbrengen. Samen vormen ze negen maanden lang het Youth Team. Ze volgen professionele opleidingen, kiezen projecten waaraan ze tijdens het programma willen werken en voeren die uit, en krijgen coaching op maat. Zo sluiten ze zich aan bij een geëngageerde groep natuurbeschermers. Nu werken we met het Youth Team rond duurzame voeding, in het kader van Eat4Change. Dit jaar verwezenlijkte het Youth Team deze projecten:

- Ze riepen @onourplanete en @cococuistot in het leven, twee Instagramaccounts boordevol recepten en informatie over de impact van onze voeding op het milieu. - In hun podcast Duurzaamheid gaat door de maag stellen ze de plaats van voeding in onze samenleving in vraag.

- Ze organiseerden film- en debatavonden in scholen en universiteiten.

- Ze maakten posters over seizoensproducten. Die pronken in verschillende winkels.

- Ze schreven een politiek manifest over toegang tot duurzame voeding.

- Ze hielpen een middelbare school om duurzame lunches aan te bieden.

Wil jij in ons volgende Youth Team zitten? Je vindt alle info op wwf.be/nl/youth-jongeren!

BEN JIJ TUSSEN 15 EN 25 JAAR OUD?

Schrijf je in voor de Youthnieuwsbrief! Dan houden wij je op de hoogte van onze activiteiten en het milieunieuws. Surf naar wwf.be/nl/youth-jongeren.

Volg ons op Instagram (@ wwfyouthbe) om te weten waar ons Youth Team mee bezig is en om andere duurzame projecten van jongeren zoals jij te ontdekken. Je krijgt er ook tips over hoe jij in actie kan komen voor onze planeet!

WORKSHOPS ROND DUURZAME VOEDING OP SCHOOL

Meer en meer jongeren staan stil bij hun impact op het milieu. Vooral de impact van hun voeding baart hun zorgen. Daarom organiseren we met Eat4Change een workshop voor jongeren vanaf 15 jaar. We leren hun begrijpen welke impact hun eetgewoonten hebben op het milieu. Samen zetten we ook de eerste stappen van een project rond duurzame voeding dat de jongeren kunnen opzetten in hun school of wijk, of waar ze maar willen. Dit schooljaar namen er al 60 scholen uit heel België deel aan onze workshop!

Wil jij de workshop ook naar jouw school halen? Surf naar wwf.be/nl/scholen!

BEDANKT

Van de kleinste stapjes tot de grootste sprongen: alle vooruitgang die we boeken voor natuurbehoud, hebben we aan jouw inzet te danken. Jouw steun zorgt dat we dag na dag kunnen bouwen aan een toekomst waarin mensen en dieren in harmonie samenleven. Bedankt!

INWONERS VAN MEER DAN 190 LANDEN VIERDEN EARTH HOUR 2023!

In alle uithoeken van de wereld doofden miljoenen mensen een uur lang de lichten op 25 maart. Honderden steden namen deel aan Earth Hour en zetten onze planeet een uur lang in de kijker. Onze unanieme boodschap klonk luid en duidelijk: we moeten nú zorg dragen voor de aarde. Jullie zakten ook massaal af naar Brussel om deel te nemen aan onze activiteiten voor de natuur. Fijn dat jullie erbij waren – bedankt!

CAMBODJAANSE OLIFANTEN BESTUDEREN

OM ZE BETER TE KUNNEN BESCHERMEN

Op de oostelijke vlakten van het Cambodjaanse Mondulkiri leiden zo'n 300 Aziatische olifanten (Elephas maximus) een relatief rustig leventje. Ze vormen een van de grootste populaties in ZuidoostAzië. In de wildreservaten van Srepok en Phnom Prich werken we samen met het team van WWF-Cambodja om hun leefgebied te beschermen en mens-dierconflicten te voorkomen. Hoe? We leren de verschillende kuddes onderscheiden en bestuderen hun verplaatsingen.

Afrikaanse savanneolifanten kan je van ver zien. Aziatische olifanten spotten in de droge wouden van Mondulkiri is daarentegen een hele uitdaging: ze zijn bijzonder goed gecamoufleerd! Maar we moeten de dieren kunnen herkennen om te kunnen zorgen dat de 252 families die in het gebied wonen, vredig kunnen samenleven met de olifanten. Daarom voeren we DNA-analyses uit op hun uitwerpselen. Dat helpt ons om de olifanten te identificeren en hun verplaatsingen te volgen. De afgelopen maanden kregen 33 biodiversiteitswetenschappers van WWF en Wildlife Conservation Society een opleiding rond stalen verzamelen op het terrein. Zo konden ze hun expertise verder uitbreiden. Een belangrijke stap, want hoe meer we weten over Cambodjaanse olifanten, hoe beter we deze bedreigde diersoort kunnen beschermen! Jij helpt ons daarbij. Bedankt!

BUITENGEWONE BEELDEN GEVEN HOOP VOOR DE TIJGER IN THAILAND

Wildcamera's spelen een centrale rol in het behoud van wilde soorten. Vaak leveren ze ook verrassend mooie beelden op! Enkele maanden geleden bezorgden wildcamera’s ons een blij weerzien met een tijgerin en haar drie welpjes. Die waren flink gegroeid sinds de laatste keer dat we hen zagen! De verantwoordelijke van het tijgerbehoudproject van WWF-Thailand, dr. Rungnapa Phoonjampa, noemt de beelden dan ook buitengewoon: 'Ik heb al veel tijgerfilmpjes van wildcamera's gezien, maar dit springt er echt uit. Prachtig! In Thailand leven er nog maar 148 à 189 tijgers. Camerabeelden zijn dus zeldzaam. Een tijgerin met drie gezonde welpjes filmen, dat is echt uitzonderlijk.' De tijger is een bedreigde diersoort: wereldwijd zijn er nog maar zo'n 4.000. Zien dat de grote katachtige het goed doet in gebieden waar we ons inspannen om de soort te beschermen, stemt ons dus optimistisch. Bedankt om dit mogelijk te maken, want het is dankzij jouw steun dat we wildcamera’s kunnen plaatsen!

Benieuwd naar het filmpje? Scan de QR-code om het te bekijken!

DANKZIJ JOU KONDEN WE ZEVEN LEEUWENWELPJES REDDEN IN ZAMBIA!

Vorige winter trok een rangerteam van Liuwa Plain National Park, een park dat we steunen in Zambia, naar het naburige Kafue National Park. Daar hielpen de rangers het lokale team om zeven weesleeuwtjes te redden. Hun moeders werden het slachtoffer van stropers. De rangers plaatsten de overlevende welpen in een 'boma', een tijdelijk verblijf waarin ze tegen roofdieren beschermd zijn. Zo kunnen de rangers een oogje in het zeil houden. Met de leeuwtjes gaat het goed! Ze groeien als kool en hebben zelfs een prooitje te pakken gekregen in hun verblijf. Hun natuurlijke jachtinstinct is zich dus al aan het ontwikkelen, en dat is een goed teken! De volgende stap: de welpen laten opnemen in een troep volwassen leeuwen in Kafue National Park. Leeuwinnen zorgen namelijk voor alle welpen van de troep, niet enkel voor hun eigen kleintjes. We rekenen op dat oeverloze moederinstinct om onze zeven weesjes een kans op overleven te geven. Intussen kunnen we dankzij jou de teams steunen die voor de welpen zorgen. Wereldwijd zijn er nog maar 20.000 wilde leeuwen. Elk leeuwleven telt, dus. Daarom zijn we jullie eindeloos dankbaar!