WWF Magazine 106 NL

Magazine

Herfsteditie 2023

6/ DOSSIER

Ongerepte natuur in het groene hart van Congo

14/ OP HET TERREIN

Chiquitanos, baas in eigen bos

16/ FOCUS

Zoom op de Europese natuurherstelwet

NR 106 – SEPTEMBER OKTOBER NOVEMBER 2023 – TRIMESTRIEEL – AFGIFTEKANTOOR BRUSSEL X – P309290

Dossier

EDITO

“Samen kunnen we de kostbare bossen van Ntokou-Pikounda beschermen en zorgen dat laaglandgorilla's er hun cruciale rol kunnen blijven vervullen.”

De westelijke laaglandgorilla heeft onze hulp nodig. Samen kunnen we hem beschermen!

Scan de QR-code en doe een gift:

Hoewel ze zeldzamer worden met de dag, bestaan er op aarde nog plaatsen waar de wilde natuur heerst. Die wil WWF koste wat het kost beschermen. Een prachtig voorbeeld daarvan is Ntokou-Pikounda National Park, in het noorden van de Republiek Congo. In de vloedbossen en moerassen van het park leven fabelachtige dieren zoals olifanten, chimpansees en nijlpaarden, en een nieuwsgierige apensoort die je enkel daar vindt: Bouviers rode franjeaap. De biodiversiteit is er zo overweldigend dat je op het eerste gezicht zou denken dat er nog nooit een mens voet zette in het park.

Met het dossier van dit magazine nemen we je dus mee op ontdekkingstocht in de ongeschonden natuur. Ntokou-Pikounda is bovendien een veilige haven voor westelijke laaglandgorilla’s. Die soort is onmisbaar voor de gezondheid van het ecosysteem waarin ze leeft, maar is helaas ernstig bedreigd.

Hoewel het park diep in de natuur verscholen ligt, richt stroperij er fikse schade aan. En de beschikbare middelen voldoen helemaal niet om die dreiging te lijf te gaan. Rangers hebben meer materiaal en mensen nodig om de uitgestrekte, ongerepte natuur te beschermen tegen hebzuchtige stropers.

Daarom doen we dit eindejaar een beroep op jouw vrijgevigheid. Samen kunnen we deze kostbare bossen beschermen en zorgen dat laaglandgorilla's hun rol kunnen blijven vervullen in de rijke ecosystemen van Ntokou-Pikounda.

Ook dit jaar stond jij voortdurend aan onze zijde, en daarvoor wil ik je hartelijk bedanken. Je zorgde er bovendien mee voor dat de natuurherstelwet vandaag op tafel ligt. Hoe het daarmee gesteld is, lees je in de Focus van dit magazine. Door onze petities te tekenen, onze acties financieel te steunen en samen met ons door de straten van Brussel te trekken tijdens de klimaatmars op 3 december, maak jij het verschil!

Together possible!

Roseline C. Beudels - Jamar de Bolsée Voorzitster van de raad van bestuur van WWF-België

2

Magazine - HERFSTEDITIE 2023

© ALISON AVANZINI / WWF-BELGIUM

6/ DOSSIER

14/ OP HET TERREIN

© CANVA / VICTORCAP

© MARIZILDA CRUPPE / WWF-UK

Ongerepte natuur in het groene hart van Congo

Chiquitanos, baas in eigen bos

INHOUDSTAFEL 4 20 22

In ‘t kort Youth Bedankt

16/ FOCUS

Zoom op de Europese natuurherstelwet

Heb je een vraag of opmerking, wil je een adreswijziging doorgeven of ontvang je liever de digitale versie van dit magazine? Bel dan 02 340 09 20 of stuur een berichtje naar supporters@wwf.be.

COLOFON: WWF Magazine is een publicatie van WWF-Vlaanderen vzw. Alle rechten zijn voorbehouden aan WWF. Het logo en de initialen WWF zijn handelsmerken van het World Wide Fund for Nature. Overname van teksten met bronvermelding is toegestaan. • Werkten mee aan dit nummer: Maria José Alencastro, Alison Avanzini, Nicky Cremers, Pauwel De Wachter, Laurence Drèze, Sarah George, Aurélien Lurquin, Sam Nziengui-Kassa, Laure Raimondi, Reine Spiessens, Koen Stuyck • Coördinatie en redactie: Esther Favre-Félix, Emma Maris • Vertaling: Martin Collette • Ontwerp: inextremis.be • Druk: gedrukt door drukkerij VD op recycled cyclus silk 90 gr • Omslagfoto: © naturepl.com / Anup Shah / WWF • V.U.: Déborah Van Thournout, E. Jacqmainlaan 90, 1000 Brussel.

10.2019

Magazine - HERFSTEDITIE 2023

3

© EAM SAM UN / WWF-CAMBODIA

IN ‘T KORT

© LOR KIMS AN

/W W

F-C

AM

BO

AANTAL RIVIERSTERNEN STIJGT IN CAMBODJA Goed nieuws uit Cambodja! Onze teams voerden tussen februari en april 2023 onderzoek uit in de vloedbossen van de Mekong. Samen met de lokale gemeenschappen monitorden ze nesten van riviersternen (Sterna aurantia). Die soort kreeg in 2020 de status ‘kwetsbaar’ van het IUCN, want ze kampt met heel wat uitdagingen. Mensen verzamelen hun eieren, roofvogels en slangen eten eieren en kuikentjes op, dammen doen waterniveaus stijgen waardoor paaigronden (dat is waar vissen zich voortplanten) verdwijnen … Resultaat: de riviersternpopulatie daalde stevig. In 2016 telden we nog maar 31 riviersternen. Dit jaar waren dat er 71 – een toename van 130%! We zagen ook drie mooie, gezonde kuikentjes. Ons onderzoek toont dat de vogelpopulatie begint te herstellen, en dat is een hoopvol teken voor het behoud van de soort, in Cambodja en in de rest van de wereld. Dat mooie resultaat danken we aan de inzet van lokale gemeenschappen, die de nesten van de rivierstern bewaken rond de Mekong in de provincies Kratie en Stung Treng.

DIA

©

CE F

IEN

SC

De dystopische beelden van de Australische bosbranden van 2019-2020 staan in ieders geheugen gegrift. Na de ‘zwarte zomer’ rouwden we om het verlies van 3 miljoen koala’s, kangoeroes en andere dieren. Drie jaar later laten de gevolgen zich nog voelen.

Daarom blijft WWF er projecten financieren, zoals Eyes on Recovery. Onderzoekers plaatsten maar liefst 1.100 wildcamera’s in acht Australische gebieden die in de as werden gelegd, en verzamelden zo ruim zeven miljoen (!) foto’s. Die gebruiken we om het herstel van de fauna en flora te monitoren. Zoveel foto’s analyseren is wel bijzonder tijdrovend. Om het proces te versnellen, zetten de onderzoekers artificiële intelligentie in. En met resultaat! We konden het herstel van 150 inheemse diersoorten opvolgen. Zo zien we al terug koala’s in zwaar aangetaste gebieden, zoals de Blue Mountains en South East Queensland. En hoewel bijna het volledige leefgebied van de Sminthopsis aitkeni (een smalvoetbuidelmuis) in vlammen opging, tonen de beelden dat deze bedreigde soort aan een opmars bezig is.

Dat geeft hoop: langzaam maar zeker herstelt het land van de zwaarste natuurramp in zijn geschiedenis! Dankzij de verzamelde gegevens kunnen we de natuur ook efficiënter helpen met dat herstel: we gebruiken de beelden als basis voor beheersEF en beschermingsmaatregelen. Zo kunnen we invasieve soorten bestrijden, tijdelijke OR WIL toevluchtsoorden bieden aan dieren die hun leefgebieden verloren, en afgebrande DLIFE gebieden herbebossen. Together possible!

OR WILDLIFE

ARTIFICIËLE INTELLIGENTIE TOONT VEERKRACHT VAN AUSTRALISCHE NATUUR

©S

CIE

NC

4

Magazine - HERFSTEDITIE 2023

© WWF-BELGIUM

© WWF-THAILAND © WWF-THAILAND

WWF’S VERLANGLIJSTJE VOOR COP28 SAMBARS HERSTELLEN EVENWICHT IN THAISE BOSECOSYTEMEN Sambars zijn Zuid-Aziatische herten. Het IUCN beschouwt ze wereldwijd als ‘kwetsbaar’, en in Thailand zijn ze al verdwenen uit grote delen van het land. De belangrijkste oorzaken? Jacht en habitatvernietiging. Daarom steunt WWF het kweekprogramma voor sambars van het Thaise Department of National Parks, Wildlife and Plant Conservation (DNP). Met dat kweekprogramma wil DNP de sambarpopulaties herstellen in Thailand, omdat de herten een essentiële rol spelen in het ecosysteem: ze verspreiden plantenzaden, vormen een belangrijke prooi voor tijgers, en houden het bos in evenwicht.

Zodra de herten oud genoeg zijn, herintroduceren WWF en DNP ze in Mae Wong National Park en Khlong Lan National Park, beide in het westen van het land. Zo mochten in juli 14 sambars de wilde natuur herontdekken in Khlong Lan National Park. De vijf vrouwtjes van de groep kregen satelliethalsbanden. Daarmee, en met de wildcamera’s in de parken, kunnen de autoriteiten goed opvolgen hoe de sambars zich door de bossen verplaatsen, welke leefgebieden ze kiezen en hoe het met ze gaat. Het programma loopt nu drie jaar, en de teller staat op 90 vrijgelaten sambars!

Van 30 november tot 12 december verzamelen wereldleiders, ngo’s, bedrijven, jongerengroepen en andere belanghebbenden in Dubai voor de 28ste klimaattop. WWF is ook van de partij. Op COP28 ijveren wij ervoor dat: • wereldleiders definitief beslissen om fossiele brandstoffen uit te faseren tegen 2050, • deelnemende landen nieuwe klimaatplannen opstellen tegen 2050. Die plannen bevatten uitstootdoelen voor 2030 en 2035 die zorgen dat we de opwarming van de aarde kunnen beperken tot 1,5°C, • de top paal en perk stelt aan subsidies voor fossiele brandstoffen en schadelijke activiteiten zoals ontbossing (wist je dat België nu nog 13 miljard euro per jaar uitgeeft aan fossielebrandstofsubsidies?), • er méér publieke financiering vrijkomt – $ 100 miljard per jaar is niet genoeg, • het verlies- en schadefonds operationeel wordt en voldoende middelen bevat voor kwetsbare landen om zich aan te passen aan en om te gaan met de klimaatverandering, • de wereld de rol van de natuur erkent en volop inzet op nature-based solutions.

Wij houden voor jullie de vinger aan de pols. Volg ons en mis geen enkele update!

Magazine - HERFSTEDITIE 2023

5

DOSSIER Ongerepte natuur in het groene hart van Congo

6

Magazine - HERFSTEDITIE 2023

© ALISON AVANZINI / WWF-BELGIUM

Diep in Ntokou-Pikounda National Park herbergen veengebieden, vloedbossen en ondoorwaadbare moerassen olifanten, nijlpaarden en chimpansees. Je vindt er ook een van de grootste populaties van een ernstig bedreigde soort: de westelijke laaglandgorilla. Hoewel hun paradijs diep verdoken zit, loeren bedreigingen zoals grootschalige stroperij en bushmeathandel om de hoek. Onze teams strijden onvermoeibaar tegen die gevaren. Tegelijk ontdekken ze met mondjesmaat de verbazingwekkende biodiversiteit van dit wonderlijke park. Er is véél dat we nog niet weten. Gelukkig kunnen we rekenen op de steun van de lokale gemeenschappen en inheemse volkeren. De noden blijven er wel enorm.

Magazine - HERFSTEDITIE 2023

7

Dossier

Ondoordringbare, wilde natuur

© NTOKOU-PIKOUNDA NATIONAL PARK

In Ntokou-Pikounda, in het noordoosten van de Republiek Congo, reikt de wilde natuur verder dan het oog kan zien. Er is maar één manier om die 4.272 km² aan moerassen, veengebieden en vochtige savanne te verkennen: met de prauw dein je over brede, rustige rivieren. Aan weerszijden doemt de ondoordringbare jungle op; aapjes en kleurrijke vogels dartelen door het weelderige groen.

Ntokou-Pikounda National Park bestaat voor 60% uit waterrijke omgevingen. In de ruime rietvelden en open plekken voelen olifanten en nijlpaarden zich de koning te rijk. Waar zij doortrekken, vormen zich poelen die krioelen van vissen – één van de rijkdommen van het park – en verschillende soorten krokodillen, schildpadden en slangen, zoals de rotspython. In de bossen tieren Marantaceae welig. Ze vormen een doorlopende laag kruidachtige planten, tot het grote plezier van olifanten, luipaarden, chimpansees en westelijke laaglandgorilla's (zie p. 10). Ook minder bekende soorten zoals sitatoenga's (Tragelaphus spekii), bosduikers (Cephalophus) en boszwijnen (Potamochoerus) voelen zich er helemaal thuis. De vochtige savannes zijn dan weer bezaaid met termietenen pythonnesten, en herbergen buffelkuddes. Tot slot koos Bouviers rode franjeaap (zie p. 11) de boomtoppen van de vloedbossen als enige leefgebied. Tot voor kort dachten we zelfs dat de soort uitgestorven was!

OP ONTDEKKINGSTOCHT IN ONONTGONNEN GEBIED Ntokou-Pikounda heeft nog veel geheimen voor ons.

Onze onderzoekers trekken de ongerepte, moeilijk

8

Magazine - HERFSTEDITIE 2023

CENTRAAL AFRIKAANSE REPUBLIEK

KAMEROEN

GABON

Nationaal park Ntokou-Pikounda

REPUBLIEK CONGO

DEMOCRATISCHE REPUBLIEK CONGO

Brazzaville ATLANTISCHE OCEAAN ANGOLA

doordringbare natuur in om de mysteries van het park te ontrafelen en zo de soorten die er leven, beter te kunnen beschermen. Hun eerste opdracht? In kaart brengen welke soorten het park huisvest. Voor dat titanenwerk gebruiken ze transects. 'Met machetes kappen we een lineaire perimeter van 2 km uit in het bos. In dat gebied verzamelen en analyseren we alle sporen en bewijzen die dieren achterlaten, van uitwerpselen tot pootafdrukken’, vertelt Christian Ndzai, onderzoeksverantwoordelijke. Jongeren van de lokale dorpen werken mee aan die onderzoeken.

Daarvoor krijgen ze de nodige opleiding: ze leren gps-trackers gebruiken en de natuur observeren en beschrijven. 'Door de gemeenschappen te betrekken bij die biologische monitoring, worden ze trots op hun park', legt Christian uit. Transects zijn niet geschikt voor soorten die minder opvallende sporen achterlaten: die identificeren we met behulp van wildcamera's.

'Als we meer camera's hadden, zouden we een groter gebied kunnen bestuderen', verzucht Christian. De wildcamera’s leverden al beelden op van nijlpaarden en honingdassen, en natuurlijk van westelijke laaglandgorilla's!

© ALISON AVANZINI / WWF-BELGIUM

PARADIJS IN GEVAAR

Dit diep verscholen paradijs met ondoorwaadbare moerassen lijkt op het eerste gezicht goed beschermd tegen kwalijke invloeden van de mens. Toch eiste grootschalige handel in bushmeat tot voor kort massaal veel dierenlevens. Olifanten kregen de kogel voor hun ivoor, grote apen werden gedood om te dienen als lokaas voor breedvoorhoofdkrokodillen, die per honderden levend werden gevangen ...

Ook pangolinschubben, luipaardvachten en zelfs papegaaienhoofden zijn gegeerd op de illegale markt. Sinds WWF actief is in het park, nam de stroperij er gelukkig af. Volledig opgelost is het probleem niet: bushmeat uit Ntokou-Pikounda duikt soms op in dorpen ver daarvandaan. Het is dus duidelijk wat ons te doen staat. We moeten het park beschermen, en tegelijk zorgen dat de aangrenzende gemeenschappen er wel nog toegang toe hebben.

Rond Ntokou-Pikounda leven zo'n zevenduizend mensen.

Ze wonen in moeilijk bereikbare dorpen en hangen af van de visrijke rivieren van het park. 'Daarom mogen de lokale gemeenschappen vissen in het park. We hebben wel duidelijke afspraken over waar en wanneer vissen kan', zegt Alban Ntsiété, die instaat voor de relaties met de gemeenschappen. 'Voor WWF er was, trokken vissers uit heel Congo naar de Bobikarivier. Sommigen hadden zelfs oorlogswapens om te stropen', herinnert parkdirecteur Victor Mbolo zich. 'Er waren zoveel vissers dat we onderhandelingen opstartten met de lokale gemeenschappen. Die mondden uit in visakkoorden.' Die akkoorden bepalen de visseizoenen en de periodes van biologische rust. Visser Francis Epedsa (zie foto) is tevreden: 'Dankzij de rustperioden kunnen vissen zich beter voortplanten, en hebben wij meer vis om te vangen!' De akkoorden werden goedgekeurd door een gemeenschapsplatform dat WWF hielp oprichten.

'In dat platform zitten vertegenwoordigers van besturen, bedrijven, het maatschappelijk middenveld, traditionele autoriteiten en lokale gemeenschappen. Het biedt die gemeenschappen de kans om hun zorgen te delen en geeft hun inspraak in beslissingen’, zegt Alban Ntsiété.

Magazine - HERFSTEDITIE 2023

© ALISON AVANZINI / WWF-BELGIUM

© NTOKOU-PIKOUNDA NATIONAL PARK

DELEN IN DE RIJKDOMMEN VAN HET PARK

9

© NATUREPL.COM / FIONA ROGERS / WWF

Dossier

Westelijke laaglandgorilla's, vips van Ntokou-Pikounda Westelijke laaglandgorilla's leven in de dichte bossen van Centraal-Afrika, meer bepaald in tropische regenwouden en moeraslanden zoals die van Ntokou-Pikounda. Dit nationaal park herbergt een van de grootste populaties ter wereld, met wel duizenden gorilla's.

HECHTE, SLIMME FAMILIES Westelijke laaglandgorilla's leven gewoonlijk in familiegroepen met vijf tot tien (soms wel vijftig) individuen. Na negen maanden dracht bevallen vrouwtjes van één jong per keer. Wanneer ze vier maanden oud zijn, kunnen de kleintjes zich vastgrijpen en verplaatsen ze zich op de rug van hun moeder. De familiegroepen leven in territoria van 5 tot 25 km², en communiceren met minstens 22 verschillende geluiden. Elk geluid heeft een eigen betekenis. De gorilla's gebruiken ook instrumenten: met een stok meten ze hoe diep water is voor ze het oversteken. In gevangenschap kregen ze zelfs al een gebarentaal onder de knie.

Volwassen mannetjes hebben zilverwitte haren op de onderrug: daarvan komt de naam 'zilverrug'. Hoewel ze onvoorstelbaar sterk zijn, blijven de mannetjes over het algemeen kalm. Ze tonen hun kracht wél wanneer een ander mannetje hen uitdaagt. De dominante mannetjes organiseren alle activiteiten van de familie, van nestbouw en verplaatsingen tot maaltijden. Westelijke laaglandgorilla's eten meestal vegetarisch. Hun voorkeur gaat naar boomscheuten, schors, bast en blaadjes. Ze lusten ook meer dan 100 soorten fruit. Daardoor spelen ze een essentiële rol in hun leefgebied: ze verspreiden zaadjes

10

Magazine - HERFSTEDITIE 2023

Gewone naam: westelijke laaglandgorilla Wetenschappelijke naam: Gorilla gorilla gorilla IUCN-status: ernstig bedreigd Aantal: 316.000, waarvan 60% leeft in de Republiek Congo met haar unieke bossen vol Marantaceae.

Morfologie: westelijke laaglandgorilla's zijn 1,2 tot 1,7 m groot en wegen 68 tot 200 kg. Ze zijn dus kleiner dan andere gorillaondersoorten, en hebben kortere vachten, grotere schedels, en meer uitgesproken wenkbrauwbogen. Hun vacht is grijsbruin, met een rode of roodbruine tint op de kruin.

ERNSTIG MET UITSTERVEN BEDREIGD Wist je dat we erg nauw verwant zijn aan deze fascinerende dieren? En dat ze met serieuze bedreigingen kampen? De afgelopen 30 jaar verdween ruim 60% van de westelijke laaglandgorilla's. Oorzaken: stroperij, ziektes zoals ebola, en habitatvernietiging en

-versnippering. Nu leeft bijna 80% van de westelijke laaglandgorilla's in niet-beschermde gebieden. Daardoor vallen ze gemakkelijker ten prooi aan stropers. We moeten hun veilige haven in Ntokou-Pikounda dus koste wat het kost beschermen!

Doe een gift!

Help ons de westelijke laaglandgorilla te beschermen.

Scan de QR-code en doe een gift

© NTOKOU-PIKOUNDA NATIONAL PARK

en beïnvloeden de plantengroei. Zo geven ze mee vorm aan de biodiversiteit en structuur van hun omgeving.

Bouviers rode franjeaap, een unieke soort Tientallen jaren dachten we dat de soort uitgestorven was. Tot 2015, toen we Bouviers rode franjeaap herontdekten in Ntokou-Pikounda National Park.

Sinds de jaren zeventig dachten we dat Bouviers rode franjeaap van de aardbol was verdwenen. Maar in 2015 zag Lieven Devreese, een Belgische primatoloog, de soort opnieuw in Ntokou-Pikounda.

Voor de eerste beelden van het aapje was het wachten tot 2021.

Toen konden onze teams op het terrein de soort vereeuwigen in een filmpje dat de wereld rondging. 'Bouviers rode franjeaap is een inheemse soort. Ze leeft enkel hier, en is dus de grote trots van ons park', vertelt een enthousiaste Christian Ndzai. 'We willen graag weten hoeveel er precies zijn. Daarvoor moeten we meer onderzoek verrichten’, voegt hij toe. Drie wetenschappers van de Praagse University of Life Sciences kwamen al technieken testen waarbij ze de geluiden opnemen die de aapjes maken, maar er valt nog veel te ontdekken.

MEER VERTROUWEN DAN GOED VOOR ZE IS Bouviers rode franjeapen leven in groepen van bijna honderd. Ze kozen de moerasgebieden tussen de Bobika- en Sangharivier als leefgebied. Misschien vormen die rivieren een ecologische grens die hun belet om zich verder te verspreiden in het park. Wat ze in elk geval niet doen, is de aapjes voor gevaar behoeden. Bouviers rode franjeapen zijn erg nieuwsgierig. Ze zijn niet bang voor mensen, en dus een makkelijke prooi voor stropers. Dat bevestigt ranger Roland Okemba: 'Met drie doosjes kogels kan een stroper hele apenfamilies doden. Als we dat laten gebeuren, verdwijnt de soort.' Daarom moeten we de leefgebieden van het aapje beter beschermen.

Gewone naam: Bouviers rode franjeaap Wetenschappelijke naam: Piliocolobus bouvieri IUCN-status: bedreigd Dieet: blaadjes, fruit, bloemen en zaadjes Leefgebied: enkel in de moerasbossen van Congo

Magazine - HERFSTEDITIE 2023

11

© ALISON AVANZINI / WWF-BELGIUM

Dossier

Stroperij een halt toeroepen In prauwen doorkruisen rangers de moerassige, bijna ondoordringbare natuur. Die kanoachtige boten zijn de beste manier om je te verplaatsen onder het dichte bladerdak van de vloedbossen.

© ALISON AVANZINI / WWF-BELGIUM

Tijdens hun missies van 10 tot 15 dagen wagen rangers zich aan uitdagende omstandigheden om nauwkeurig alle sporen van de wilde natuur in kaart te brengen. Vooral de open plekken, waar grote dieren leven, interesseren hen.

Hun observaties zijn onmisbaar om de dieren in het park beter te begrijpen en te beschermen. Daarnaast nemen rangers nota van alle sporen die stropers achterlaten, zoals resten van jachtkampen, kogelhulzen en karkassen.

Alle informatie die ze verzamelen, voeren ze in in SMART. Die software berekent welke zones de meeste risico's inhouden en waar er jagers zijn.

WETSHANDHAVING MET RISICO VOOR EIGEN LEVEN Rangers zijn bedreven in hinderlagen, gewoonterecht, mensenrechten en strafrechtelijke arrestatieprocedures.

Regelmatig houden ze stropers aan. Soms betrappen rangers hen op heterdaad, soms worden ze getipt door informanten. 'Wanneer we stropers tegenkomen, gaan we eerst in gesprek: we weten hoe we zo’n situaties het best aanpakken', vertelt ranger Ruth Mondzongo. Haar job is erg divers. Ze stelt proces-verbalen op, neemt bushmeat en wapens in beslag, maakt strikken onklaar, en laat gevangen dieren zoals breedvoorhoofdkrokodillen levend weer vrij. 'We ondervragen de stropers, maken verslagen van de overtredingen, nemen foto's ... En dan sturen we alles op naar de directie', zegt Ruth.

'We denken niet dat stropers slechte mensen zijn – soms moeten we zelfs familie arresteren', vult Roland aan. Ranger zijn is trouwens niet zonder risico.

'Sommige mensen zijn gewelddadig. We hebben zelfs al meegemaakt dat stropers op ons schoten in het bos', zegt

12

Magazine - HERFSTEDITIE 2023

Ruth. 'De rangers sprongen in het water om hun hachje te redden', bevestigt Camille Mbete, adjunct-directeur van het park. 'De stropers verhandelen enorme hoeveelheden bushmeat. Ze gebruiken oorlogswapens – AK47's! – om bijvoorbeeld olifanten te doden.'

Het incident vond plaats in het uiterste noorden van het park. Daar troffen de rangers veel jachtkampen aan: stropers weten dat olifanten in die periode van het jaar naar daar trekken om de kruidachtige planten langs de rivieren te eten. Dat gebied beschermen is dus een prioriteit voor de rangers. 'Eerst zouden we met wildcamera's moeten analyseren wanneer de olifanten precies naar daar gaan’, zegt Christian Ndzai. 'Dan kunnen we de missies van de rangers zo inplannen dat ze de olifanten kunnen beschermen tegen stropers.'

© ALISON AVANZINI / WWF-BELGIUM

'De natuur heeft olifanten nodig. Dat heb ik met mijn eigen ogen gezien', vertelt ranger Roland Okemba. 'Zonder olifanten verdwenen ook de vissen en krokodillen uit het park. Dat was echt triest om te zien. Olifanten beïnvloeden hun leefgebied.

Wanneer ze door het bos en de moerassen trekken, blijven er grote plassen achter. In het regenseizoen doet de rivier het bos onderlopen, en dan vullen die plassen zich met vissen. Dat trekt schildpadden en breedvoorhoofd- en pantserkrokodillen aan.' Nu leven er weer olifanten in het park, maar hun situatie blijft zorgwekkend. Om te weten hoeveel olifanten er exact zijn, wil WWF in 2024 een wildinventaris opstellen.

TE WEINIG MIDDELEN

‘

Wat mij het meest aanspreekt in mijn job, is leren over natuurbehoud: ik wil het bos beschermen.

’

Ruth Mondzongo werkt sinds 2018 als ranger in Ntokou-Pikounda National Park.

OLIFANTEN KEREN TERUG

© NTOKOU-PIKOUNDA NATIONAL PARK

De inspanningen van de rangers werpen hun vruchten af! Grootschalige stroperij nam aanzienlijk af, én we zien dat olifanten, aapjes en reptielen langzaam maar zeker terugkeren. In 2019 zagen we bijvoorbeeld maar drie olifanten, in 2022 waren dat er al 23. 'Voor WWF aankwam, kreunde het park onder de illegale activiteiten', zucht Camille Mbete. 'Iedereen deed maar op: olifanten, krokodillen en vissen stierven bij de vleet', bevestigt Christian Ndzai.

Ondanks de inspanningen van de rangers, hebben stropers het nog altijd gemunt op de rijkdommen van het park. Ntokou-Pikounda heeft dus extra bescherming nodig. Camille Mbete maakt zich zorgen: 'Stroperij blijft een probleem. Dat zien we aan de enorme hoeveelheden bushmeat – bestemd voor grote steden – die we in beslag namen.' In 2022 konden rangers maar patrouilleren in 10% van het park. Om echt het verschil te maken, hebben ze dus véél meer mensen en middelen nodig.

BENIEUWD WAT DE STRIJD TEGEN STROPERIJ VORIG JAAR OPLEVERDE? ONZE RANGERS: - legden 2.371 km aan patrouilles af, waarvan 1.896 km per prauw, - hielden 34 mensen aan, - vonden vijf karkassen: twee pythons, een boszwijn, een nijlpaard en een chimpansee, - namen 405 kg bushmeat van acht diersoorten in beslag, - lieten 56 breedvoorhoofdkrokodillen, een schildpad, een python en een palmgier levend weer vrij, - namen twee jachtwapens en 105 strikvallen in beslag.

Help de rangers om de rijkdommen van Ntokou-Pikounda National Park te beschermen. Doe een gift!

Magazine - HERFSTEDITIE 2023

13

Chiquitanos, baas in eigen bos Je opbrengsten verhogen dankzij duurzaam bosbeheer – kan dat? Ja hoor. Dat bewijzen inheemse volkeren in het droge woud van Chiquitanía in Bolivia. Met de hulp van WWF verrezen ze uit de assen van de bosbranden van 2019 en zetten ze hun duurzame productie kracht bij.

 Palmarito de la Frontera In 2019 woedden er verwoestende branden in ZuidAmerika. Ook in Chiquitanía, in het oosten van Bolivia. Daar verteerden de vlammen maar liefst twee miljoen hectare tropisch droog woud. Bijna zes miljoen zoogdieren lieten het leven. De lokale gemeenschappen die afhangen van het bos, zagen de natuur rondom hen – en dus hun inkomsten – verassen. Maar ze bleven niet bij de pakken zitten.

TRADITIONELE BOSHOEDERS ‘Wij, Chiquitanos, hebben altijd al voor het bos gezorgd.

We willen de natuur waarmee we opgroeiden – de natuur van onze voorouders – blijven beschermen’, getuigt een inwoonster van Santa Mónica. De inheemse volkeren van Chiquitanía maken van oudsher duurzaam gebruik van de middelen die het bos biedt. Dan gaat het niet enkel over hout, maar ook over vruchten en oliën die de bomen voortbrengen.

NATUURLIJKE OLIËN EMANCIPEREN VROUWEN ‘Mijn grootouders hadden geen medicijnen – ze gebruikten wat ze in het bos vonden om sneller te

14

Magazine - HERFSTEDITIE 2023

genezen. Oliën, bijvoorbeeld’, zegt Ignacia Supepí (zie foto). Ook nu gebruiken  Ignacia Supepí woont in Río Blanco en was Chiquitanos de er voorzitster van de Asociación de Mujeres oliën van cusi- en Productoras. copaibabomen (Attalea speciosa en Copaifera langsdorffii) tegen koorts, haarverlies, buikpijn, hoest en meer. Vrouwen uit de gemeenschappen vormden verenigingen om de olie te oogsten en te verkopen, en emancipeerden zichzelf op die manier. ‘Vroeger hielden ze niet echt rekening met ons, vrouwen. Daar wou ik verandering in brengen.

Dankzij het bos is dat gelukt. Nu zorgen wij mee voor economische groei. We geven ook een percentage van onze opbrengst aan de gemeenschap’, getuigt Ignacia.

WWF steunde hun projecten van bij de start. Dankzij contacten met de privésector leerden de vrouwen hun olie verwerken tot cosmetische producten zoals zalf en shampoo. Zo konden ze hun productie opschalen en het proces professionaliseren: eerst werkten ze in een schoolgebouw, WWF hielp hen met hun eigen laboratorium en rustte dat uit met zonnepanelen.

© MARIZILDA CRUPPE / WWF-UK

© WWF-BOLIVIA / LA REGIÓN

OP HET TERREIN

DUURZAME HOUTOOGST MET BOSBEHEERPLANNEN EN CERTIFICATEN Behalve oliën en vruchten levert het bos ook hout op.

Daar maken de Chiquitanos duurzaam gebruik van: ‘Hout is een belangrijke bron van inkomsten voor onze gemeenschap. Dankzij ons doordachte, gestructureerde

© MARIZILDA CRUPPE / WWF-UK

© MARIZILDA CRUPPE / WWF-UK

Voor hun productie hangen de vrouwen af van het bos.

Ze gaan dus zo duurzaam mogelijk te werk. In plaats van de boom om te hakken, boren ze een gaatje in de stam en plaatsen ze er een buisje in om olie te verzamelen. Helaas overleefden niet alle copaibabomen de bosbranden.

‘Dat was heel pijnlijk om te zien’, herinnert Ignacia zich. ‘Nu werken we aan de oplossing: met de hulp van WWF legden we een boomkwekerij aan. De verbrandde gebieden herbebossen? Dat is onze droom.’

beheerplan zorgen we dat die inkomstenbron niet opdroogt. Dat we ook na afloop van het plan, over twintig jaar, nog hout hebben. Zo beschermen we onze bossen’, vertelt Mauricio Tomichá van Palmarito de la Frontera.

Alle gemeenschappen die met hout werken, moeten hun bosbeheerplannen ook laten certificeren. Dat proces mondt uit in een rood, geel of groen bosbeheercertificaat.

Drie jaar heeft het gekost, maar Palmarito de la Frontera was de eerste gemeenschap van Chiquitanía die het groene bosbeheercertificaat kreeg. Daarvoor kon Palmarito rekenen op de hulp van WWF. ‘Daar zijn we erg dankbaar voor. We moesten de nodige papieren en bewijzen verzamelen, en de fouten van de vorige bosbeheerders rechtzetten. WWF hielp ons daarmee, en maakte ons wegwijs in het systeem’, zegt Mauricio.

© MARIZILDA CRUPPE / WWF-UK

GROTERE AFZETMARKT, BETERE LEEFOMSTANDIGHEDEN Voor Palmarito de la Frontera opent het certificaat de deuren naar internationale markten, waar bosbeheerders hun duurzame hout tegen eerlijke prijzen kunnen verkopen. Het is ook een essentieel wapen in de strijd tegen illegale houtkap en -handel. Maria del Carmen Carreras werkt voor WWF in Bolivia en vertelt: ‘We leggen de gemeenschappen uit welke gevolgen illegale houtkap en -handel hebben. Zo groeien ze uit tot echte boshoeders die hun gebied beschermen.’

 Mauricio Tomichá is de wettelijke vertegenwoordiger van de Community Forestry

Organization van Palmarito de la Frontera. Die organisatie staat in voor het duurzame beheer van 9.600 hectare bos.

Met de inkomsten van de duurzame houtverkoop wil Palmarito de la Frontera de leefomstandigheden van de gemeenschap verbeteren, bijvoorbeeld met de gezamenlijke aankoop van een tractor. Daarnaast investeren ze in sport, onderwijs en gezondheid.

Dankzij het certificaat kwamen de inwoners ook nieuwe opportuniteiten op het spoor. ‘De volgende stap is ontdekken hoe we onze winsten kunnen verhogen door het hout te verwerken’, zegt Mauricio enthousiast. ‘We willen graag een houtzagerij bouwen, zodat we planken kunnen maken. Die brengen meer op dan onbewerkt hout!’

Magazine - HERFSTEDITIE 2023

15

FOCUS Zoom op de Europese natuurherstelwet © YVES ADAMS / VILDA

De beleidsmedewerkers van WWF hadden de laatste maanden hun handen vol met de natuurherstelwet. Die legde een hobbelig parcours af, maar kreeg deze zomer nipt de steun van de Europese lidstaten (Raad Milieu) en het Europees Parlement. Waar staat de wet nu, en welke impact gaat ze hebben op het werk van WWF? We vragen het aan onze collega’s, Reine en Laurence.  Zwartwaterven in Turnhout Waarom is de natuurherstelwet een gamechanger voor WWF?

IN EEN NOTENDOP

Meer lezen? Op wwf.be/nl/natuurherstel vind je onze artikels, persberichten en opiniestukken over de natuurherstelwet.

16

Laurence Drèze, beleidsmedewerkster biodiversiteit: Het grote verschil met de voorlopers van de wet, de Europese vogel- en habitatrichtlijnen, is dat de natuurherstelwet concrete, bindende doelstellingen oplegt. Dat is essentieel, want de geschiedenis leert ons dat vrijwillige aanpakken niet werken. En we hebben geen tijd om te talmen. In België verkeert zo’n 95% van de habitats in slechte staat van natuurbehoud. Op Europees niveau is dat 81%.

© WWF-BELGIUM

In juni 2022 kwam de Europese Commissie met een hoopvol en broodnodig voorstel: de natuurherstelwet.

Doel? Gedegradeerde ecosystemen herstellen, steden vergroenen, rivieren vrij laten stromen, het aantal bestuivers doen toenemen, drooggelegde veengebieden vernatten en bossen robuuster maken. Dat klinkt als muziek in de oren van natuurliefhebbers, maar niet iedereen zag enkel voordelen in het voorstel. De wet heeft dus al woelige watertjes doorzwommen!

Magazine - HERFSTEDITIE 2023

DE EUROPESE NATUURHERSTELWET

22 juni 2022 – Europese Commissie legt een voorstel voor een natuurherstelwet op tafel

1

Dit is al gebeurd

Hier zijn we nu

2

4

20 juni 2023 – Raad Milieu (EU-lidstaten) stemt in met een compromisvoorstel voor een natuurherstelwet

12 juli 2023 – Europees Parlement keurt ook een compromisvoorstel voor een natuurherstelwet goed

3

September 2023 – ± begin 2024 – trilogen: Europese Commissie, Raad Milieu en Europees Parlement zoeken consensus

duidelijk omschreven zijn. Zo zorgen we dat alle landen met dezelfde visie aan de slag gaan en vermijden we discussies. De raad volgde hier grotendeels het voorstel van de commissie. Helaas is de tekst die het parlement goedkeurde, een pak minder concreet.

De natuurherstelwet biedt ons dus de unieke kans om in actie te schieten.

Ze geeft ons ook meer slagkracht. Onze teams op het terrein en onze beleidsmedewerkers kunnen de wet inroepen om beleidsmakers op hun verantwoordelijkheden te wijzen. Om te zorgen dat de vooropgestelde deadlines gehaald worden, dat de overheid daarvoor de nodige middelen vrijmaakt.

WWF heeft ook gehamerd op het nietachteruitgangsprincipe, dat erg is afgezwakt in de teksten. We investeren veel tijd, energie en middelen in natuurherstel. Als we herstelde gebieden erop achteruit laten gaan, gooien we die aanzienlijke investering overboord. We moeten ook zorgen dat gebieden die pas later op de planning staan, minstens in hun huidige staat blijven. Anders kost het later weer meer om ze te herstellen.

De Europese Commissie legde het originele wetsvoorstel op tafel. De Raad Milieu en het Europees Parlement keurden ieder hun eigen versie van dat voorstel goed. Nu bestaan er dus drie versies! De teksten van de raad en het parlement zijn sterk verwaterde versies van het voorstel van de commissie. Welke geschrapte elementen zijn voor jou onmisbaar?

© WWF-BELGIUM

Reine Spiessens, beleidsmedewerkster biodiversiteit: Het originele voorstel van de Europese Commissie bevatte tijdsgebonden, kwantificeerbare doelstellingen voor natuurherstel, binnen en buiten Natura 2000-gebieden. Dat was voor ons essentieel: we moeten concreet zijn en durven zeggen wat we wanneer gaan doen. De verwachte resultaten moeten

Tot slot zette het oorspronkelijke voorstel stevig in op het herstel van veengebieden. Die slaan enorme hoeveelheden koolstof op als ze in goede staat zijn.

Verkeren ze in slechte staat, dan geven ze net veel koolstof vrij. Veengebieden herstellen is dus een belangrijk wapen in de strijd tegen de klimaat- en biodiversiteitscrisis. Het Europees Parlement heeft dat artikel er helemaal uitgehaald; de Raad Milieu heeft het sterk verzwakt.

Waarom? Er heerste vrees dat opnieuw vernatte veengebieden niet geschikt zouden zijn voor landbouw.

Wetenschappelijk onderzoek en praktijkervaringen leren ons dat er wél landbouw mogelijk is, maar in andere vormen. Fake news wakkerde die angst verder aan.

En hierop hopen we!

6 Raad Milieu en Europees Parlement stemmen en bekrachtigen de finale wettekst

5

Europese natuurherstelwet van kracht!

8 Lidstaten moeten hun eerste nationale natuurherstelplannen indienen: welke gebieden gaan ze herstellen, hoe en op welke termijn?

7

Lidstaten voeren hun nationale natuurherstelplannen uit

10 2030 – 20% van alle gedegradeerde Europese landen zeegebieden is hersteld

2050 – Alle gedegradeerde ecosystemen in Europa zijn hersteld

9 Magazine - HERFSTEDITIE 2023

17

WWF wil naar een verhaal waarin we samenwerken.

Daarom zetten we alles op alles om correcte informatie te verspreiden en om onduidelijkheden op te klaren.

Toen we bijvoorbeeld analyses zagen verschijnen waarbij we ons ernstige vragen stelden, evalueerden we samen met Natuurpunt zelf de impact van bepaalde maatregelen van de wet op de landbouwoppervlakte in Vlaanderen. De resultaten toetsen we af met experten om te garanderen dat ze klopten vóór we ze de wereld instuurden.

© WWF / EPO

Wat kenmerkt de aanpak van WWF in dit dossier?

 Foto gemaakt tijdens de perstrip van WWF-België naar Rivierpark Maasvallei, waar

de Maas weer de ruimte kreeg om te meanderen en zo de omliggende infrastructuur beschermt tegen overstromingen. Een prachtig voorbeeld van de voordelen van natuurherstel!

Tijdens de campagne voor de natuurherstelwet kregen we te maken met desinformatie. Welke impact heeft dat gehad op de onderhandelingen?

Laurence: Een enorme impact. Er is een breed publiek draagvlak voor de wet – zo’n 1,2 miljoen burgers vroegen hun beleidsmakers om een ambitieuze tekst, 6.000 wetenschappers tekenden een open brief waarin ze het belang van natuurherstel benadrukten en uitlegden waarom de wet zo belangrijk is, progressieve landbouworganisaties spraken zich positief uit … Toch waren de stemmingen bijzonder krap. De oorzaak?

Desinformatie vormde het speerpunt van campagnes van tegenstanders van de wet. Dat is een verontrustend signaal. Uiteraard moet er debat zijn, maar dat moet gestoeld zijn op correcte feiten en cijfers, op wetenschappelijke informatie. Dit is niet hoe WWF besluitvorming wil zien.

De natuurherstelwet kreeg hierdoor heel wat aandacht.

Het goede nieuws? Verschillende organisaties die zich anders misschien niet hadden uitgesproken, namen het voor de wet op. De Christelijke Mutualiteit benadrukte bijvoorbeeld het verband tussen gezonde natuur en gezondheidszorg.

Helaas mondden de discussies uit in polemiek tussen landbouw en natuur. We leken wel elkaars grootste vijanden. Maar landbouw en natuur zijn sterk met elkaar verweven: gezonde natuur biedt voordelen die landbouwproductie stimuleren, zoals betere bodemkwaliteit, gezonde populaties bestuivers ...

18

Magazine - HERFSTEDITIE 2023

Reine: De natuurherstelwet is bij uitstek een dossier dat niet enkel belangrijk is voor WWF, maar voor tal van organisaties. We hebben dus ingezet op partnerschappen. De Belgische Biodiversiteitscoalitie is daarvan een prachtig voorbeeld: omdat we met zeven organisaties aan hetzelfde touw trokken, hadden we heel wat impact in België.

Kenmerkend voor WWF is dat we altijd oplossingsgericht denken. We geven niet enkel aan waar het probleem volgens ons zit, we reiken beleidsmakers ook concrete oplossingen aan om de wet sterker te maken. Daarnaast blijven we iedereen informeren. Zo zorgen we voor een transparant en eerlijk proces. En als dat nodig is, zullen we opnieuw aan de alarmbel trekken zodat de wet in de positieve richting blijft evolueren. In dat geval hopen we dat we opnieuw op de waardevolle steun van onze supporters kunnen rekenen!

Tot slot: wat vinden jullie, als beleidsmedewerksters biodiversiteit van WWFBelgië, van de natuurherstelwet zoals die nu op tafel ligt?

Laurence: We zijn blij dat er een duidelijke intentie is om te werken aan biodiversiteitswetgeving op Europees niveau. Dat is essentieel om biodiversiteitsverlies doeltreffend aan te pakken. We moeten samenwerken met onze buurlanden om te zorgen dat dieren zich vrij doorheen Europa kunnen bewegen. Planten, dieren en lucht trekken zich niks aan van grenspalen.

Reine: We zijn wel bezorgd over bepaalde elementen die verdwenen in de voorstellen van de raad en het parlement, zoals de tijdsgebonden targets. De intentie om biodiversiteit te herstellen is niet voldoende. We hebben concrete en ambitieuze doelstellingen nodig rond wanneer, wat en hoe. De oproepen van ngo’s, burgers en wetenschappers moeten worden gehoord.

We hopen dus dat we naar een versterkte versie van de wet gaan. Een wet waarmee we onze internationale biodiversiteitsverplichtingen kunnen nakomen!

Bedankt voor jullie inzichten!

© NATUREPL.COM - ERIC BACCEGA / WWF

GEEF DE AARDE GROENER DOOR. NEEM WWF OP IN JE TESTAMENT. Als natuurliefhebber help je ons nu al om iconische diersoorten en onze prachtige natuur te beschermen. Dank je wel daarvoor!

Misschien heb je ook al eens nagedacht over hoe je herinnerd wilt worden. Wil je iets positiefs doorgeven? Dat kan. Door je erfenis (deels) aan WWF te schenken, geef je de volgende generaties een levende planeet.

Waarom zou je WWF kiezen als erfgenaam?

• Je redt wat echt belangrijk is: onze planeet!

• Je blijft het verschil maken voor de natuur.

• Je helpt ons bedreigde diersoorten en natuur van onschatbare waarde te beschermen.

Hoe werkt het?

WWF helpt je graag op weg. Op wwf.be/testamenten vind je nuttige info en antwoorden op veelgestelde vragen.

Dominique Weyers, onze Legacy Officer, staat ook altijd voor je klaar. Stuur een mailtje naar dominique.weyers@wwf.be of bel naar 0476 58 07 42.

ANTWOORDSTROOK:  Ik wil meer informatie over hoe ik WWF in mijn testament kan opnemen.  Ik heb WWF al in mijn testament opgenomen.  Ik wil graag meer informatie over de projecten van WWF. Wist je dat je je testament ook gratis online kunt opmaken? Daarvoor werkt WWF samen met de juridische adviseurs en experten van Legacio. Surf naar wwf.be/testamenten voor meer info.  Mevr.  Dhr.

 X. Voornaam: ........................................... Achternaam: ����������������������������������������������������������

Straat: ............................................................................................................................................... Nr: ������������������������� Postcode:............................................... Gemeente: ������������������������������������������������������������������������������������������������������ E-mailadres: ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� Telefoonnummer: ..................................................................... Geboortedatum: ������������������������������������������������������� Stuur de antwoordstrook terug naar WWF-België – Dominique Weyers, Emile Jacqmainlaan 90 • 1000 Brussel WWF-Belgium (E. Jacqmainlaan 90, 1000 Brussel) laat je gegevens verwerken door Black Tiger Belgium (Researchdreef 65, 1070 Brussel) volgens de Algemene Verordening Gegevensbescherming. We gebruiken je gegevens alleen voor de activiteiten op dit formulier. Je kan je gegevens altijd inkijken, laten aanpassen of schrappen via WWF. Meer weten over WWF en jouw gegevens? Surf naar wwf.be/nl/privacy.

We kunnen onze privacyverklaring ook met de post naar je opsturen.

Magazine - HERFSTEDITIE 2023

19

© WWF-BELGIUM

YOUTH

Deze winter komen WWF-jongeren weer massaal op straat tijdens de klimaatmars. En onze Rangers, die gaan op ontdekkingstocht in de natuur tijdens hun activiteiten. Ben je leerkracht en wil je de klimaatverandering doorgronden met je leerlingen? Daar kunnen onze pedagogische tools je mee helpen!

Klimaatverandering is een serieus onderwerp. Hoe maak je de oorzaken en gevolgen tastbaar voor je leerlingen? En hoe zorg je dat ze het ook nog eens leuk vinden om erover te leren?

Daar kan klimaatopschool.be je mee helpen!

De website biedt tools aan voor leerlingen uit verschillende leeftijdsgroepen, en laat de hele klas klimaatverandering uitpluizen met quizzen, spelletjes en filmpjes, ingedeeld per subthema. Kers op de taart? We hebben vijf gloednieuwe filmpjes gemaakt waarin we klimaatverandering aankaarten vanuit de leefwereld van jongeren. Wil je het in de klas hebben over de impact van fast fashion, smartphones of onze voeding op het klimaat? Surf dan snel naar klimaatopschool.be!

Ontwikkeld in samenwerking met de dienst Klimaatverandering van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu.

20

Magazine - HERFSTEDITIE 2023

© OTRA VISTA

LEER OVER KLIMAATVERANDERING MET DE FILMPJES VAN KLIMAATOPSCHOOL.BE!

Mis de tools en workshops van WWF-Scholen niet!

Scan de QR-code en schrijf je in voor onze nieuwsbrief.

© MOERASTOCHT

Ja, het wordt kouder en de zon gaat elke dag vroeger onder. Maar dat is geen reden om thuis te blijven. Zelfs de grootste koulijders zullen warmlopen van de winteractiviteiten van de Rangerclub!

© JACQUES DUCHATEAU

• Trek je regenlaarzen aan en kom op 19 november met het hele gezin naar het Donkermeer! Een gids van Durme vzw vertelt ons over otters en bevers, en neemt ons mee op een avontuurlijke tocht in het moerasbos, over brugjes en door sloten. Zo dicht bij de wilde natuur kwam je zelden!

• Ontpop je tot astronoom: kom op 16 december naar onze sterrenkijkernacht! Afspraak bij volkssterrenwacht Mira in Grimbergen voor een nacht die je nooit zal vergeten.

We hebben fantastische natuuractiviteiten gepland in 2024!

Mis ze niet: je vindt ze allemaal op de website van de Rangerclub.

© ANNE-SOPHIE FADIÉ

ONTDEK DE WINTERNATUUR MET DE RANGERCLUB! LAAT JE HOREN TIJDENS DE KLIMAATMARS OP 3 DECEMBER! De klimaatcrisis richt in alle uithoeken van de wereld onvoorstelbare schade aan. Ook onze biodiversiteit lijdt eronder! In België kampen we al met hittegolven, droogte en overstromingen. En dit is nog maar het topje van de ijsberg ...

Het goede nieuws? We kunnen de klimaatopwarming nog beperken tot 1,5°C. En elke tiende van een graad telt. Maar daarvoor moeten onze politici actie ondernemen, en wel nu!

Laat je stem oorverdovend klinken, zodat onze overheid ons zeker hoort. Trek met ons door de straten van Brussel op zondag 3 december, tijdens Kom op straat de nationale klimaatmars! voor het Klaar om in actie te komen? klimaat!

Kan je er niet bij zijn op 3 december, maar wil je toch in actie komen voor het klimaat? Doe dan mee aan #StandUpForClimate, en overtuig meteen ook al je vrienden! Op 1 december – twee dagen voor de klimaatmars, dus – brengt dit virtuele event jongeren (6 tot 25 jaar) samen die hun stem willen laten horen voor het klimaat. Vorig jaar zetten zo'n 45.000 jongeren acties op touw via filmpjes en foto's. Doe dit jaar mee met jouw vrienden, of met je klas! Wil je eerst meer ontdekken over de oorzaken en gevolgen van de klimaatverandering?

Waag je dan aan onze quiz! Meer info over

dit virtuele event?

Wil je zelf in actie komen voor een duurzamere toekomst? Schrijf je in voor de nieuwsbrief van het Youth-team van WWF: wwf.be/newsletter-youth Volg ons ook op Instagram voor meer tips en acties rond duurzaamheid: instagram.com/wwfyouthbe

Magazine - HERFSTEDITIE 2023

21

© BEAR AGAIN

BEDANKT!

Popa langoer – zegt je niks? Dat is normaal: je vindt dit aapje enkel in Myanmar, in Zuidoost-Azië.

We hebben het ook pas in 2020 ontdekt. Helaas is de Popa langoer nu al ernstig bedreigd. Naar schatting zijn er nog maar zo'n 250 individuen, verspreid over vier geïsoleerde, kwetsbare subpopulaties. We willen absoluut voorkomen dat dit mysterieuze aapje verdwijnt. Daarom treffen we sinds februari concrete maatregelen.

In maart organiseerden we onze eerste workshop: de 36 deelnemers (waaronder lokale experten en ngo-medewerkers) analyseerden de uitdagingen waarvoor de Popa langoer staat, en hoe we de soort kunnen redden. Doel van de workshop?

De samenwerking tussen verschillende natuurbehoudspelers optimaliseren. In juni 2023 onderzocht een team vier belangrijke zones in de leefgebieden van het aapje, en telde daar 190 Popa langoeren. De informatie die het team verzamelde, is essentieel om de koers van onze volgende acties te bepalen en de toekomst van de Popa langoer veilig te stellen. Jouw inzet is onmisbaar voor de biodiversiteit. Bedankt!

22

Magazine - HERFSTEDITIE 2023

Bear Again, het Roemeense berenweeshuis dat jij mee steunt, heeft dit jaar weer 15 welpjes opgevangen. De zeven berinnetjes en acht beertjes verloren allemaal hun mamabeer door menselijke activiteiten: elk jaar sterven en verdwijnen er tientallen berenmoeders door jacht, verkeersongevallen en ontbossing. Dan blijven hun kwetsbare welpjes moederziel alleen achter. De weesjes zijn te jong om voor zichzelf te zorgen – in de natuur hebben ze dus geen enkele kans om te overleven. Gelukkig grijpt het berenweeshuis in: ze voeden de beertjes op en zorgen dat ze zo weinig mogelijk in contact komen met mensen. Zo kunnen ze opnieuw de wilde natuur intrekken wanneer ze daar zelfstandig genoeg voor zijn. De elf beertjes die het weeshuis vorig jaar opving, leven nu in het derde en laatste omheinde domein. Volgende lente gaan ze het bos verkennen! Tot nu toe is er geen enkel beertje teruggekeerd naar het weeshuis – een fantastisch teken. Dankzij jouw giften kon het team dit jaar de omheiningen van het opvangcentrum verstevigen. Zo zijn de welpen beter beschermd tegen roofdieren.

Het weeshuis bouwde ook een derde tokkelbaansysteem om de beertjes op afstand te kunnen voeren. Samen maken we het verschil. Bedankt!

© BEAR AGAIN

HOOP VOOR DE POPA LANGOER, DANKZIJ JOU!

© WWF-MYANMAR

OPWEKKEND NIEUWS UIT ROEMEENS BERENWEESHUIS

Sneeuwluipaarden zijn zo moeilijk te spotten dat ze de bijnaam 'geest van de bergen' kregen.

Hun vacht biedt de perfecte camouflage: ze gaan helemaal op in het rotsachtige sneeuwlandschap waarin ze leven. Daardoor is het erg lastig om de soort te bestuderen. Maar in Mongolië hebben onze inspanningen hun vruchten afgeworpen!

Vier jaar lang voerden we intensief onderzoek.

Daar werkten meer dan 500 mensen aan mee, van wetenschappers tot lokale gemeenschappen.

We zetten 1.475 wildcamera's in en namen 29 bergtoppen onder de loep. Met resultaat: we hebben een solide schatting van het aantal sneeuwluipaarden in Mongolië. Met 953 doorkruisen ze de hooggebergten van het land. Mongolië heeft dus de op één na grootste populatie sneeuwluipaarden ter wereld, na China! Nu we weten met hoeveel ze zijn, kunnen we gerichte beschermingsacties invoeren voor deze majestueuze katachtige, die kampt met stroperij en habitatverlies.

Jouw hulp is essentieel. Bedankt!

© NATUREPL.COM / SYLVAIN CORDIER / WWF

DANKZIJ JOU HEEFT DE MONGOLISCHE SNEEUWLUIPAARD MINDER GEHEIMEN VOOR ONS

JIJ HELPT WILDE DIEREN IN MALAWI EN ZAMBIA!

© AFRICAN PARKS

In Malawi en Zambia beschermen we samen met vzw African Parks de iconische diersoorten van de Afrikaanse savanne. We monitoren dierenpopulaties, patrouilleren, ondersteunen lokale gemeenschappen en meer. Benieuwd wat we de afgelopen maanden waarmaakten met jouw steun?

• In Majete Wildlife Reserve, in Malawi, rustten we in juli vier leeuwen uit met gps-halsbanden. Zo kunnen we ze volgen en beter beschermen tegen stropers.

• We steunen de lokale gemeenschappen rond Nkhotakota Wildlife Reserve in Malawi bij de ontwikkeling van duurzame socio-economische activiteiten, zoals bijenteelt. Ze hebben al 2.895,8 kg honing geoogst!

Een boost voor de economische ontwikkeling van de gemeenschappen, en dat zonder negatieve gevolgen voor de natuurlijke hulpbronnen van het park.

• We blijven de leeuwen van Liuwa Plain National Park in Zambia nauwlettend opvolgen. Deze zomer zagen we hoe de troep van vier zich opsplitste in twee groepjes van twee. Dat deden de leeuwen omdat wildebeesten – hun favoriete prooi – dan migreerden naar de noordelijke rand van het park. Waarom het belangrijk is om de verplaatsingen van leeuwen te volgen? Zo kunnen we mens-leeuwconflicten voorkomen!

Magazine - HERFSTEDITIE 2023

23

WWF-­Vlaanderen vzw Emile Jacqmainlaan 90 1000 Brussel 02 340 09 20 wwf.be

Trimestrieel P309290

PB- PP B- 714

BELGIE(N) - BELGIQUE

Retourzending? Let op, dit vak mag niet worden bedekt. Bedankt!

DOE EEN GIFT OP GORILLA.WWF.BE OF SCAN DE QR-CODE: © naturepl.com / Felis Images / WWF