ElektroVisie
Vakblad voor de elektrosector
Nelectra, Beroepsorganisatie voor de elektrobranche, Stationlei 78 bus 1/1, 1800 Vilvoorde / Tweemaandelijks (6 x jaar) - achtentwintigste jaargang / Afgiftekantoor 8400 Oostende Mail / P2A9571
Een uitgave van NELECTRA
23
ap r 17
WWW.NELECTRA.BE
EUROPA: STRIJDEN TEGEN SOCIALE FRAUDE AANKOOPGROEPERINGEN | BRIO SMART HOME | CORRECT BEVEILIGEN DE SECTOR | ELECTRO BRAIN
De standaard. Hergedefinieerd. LEDVANCEÂŽ LED armaturen. Vanaf februari 2017 is het assortiment LED armaturen van LEDVANCE uitgebreid met nieuwe producten. Zo is de Panel LED nu ook beschikbaar in 120 x 30 cm en introduceert LEDVANCE zowel de Floodlight LED als de High Bay LED in nieuwe kleurtemperaturen. Daarnaast is de Spot LED nu ook beschikbaar in een dimbare versie. Deze en nog meer uitbreidingen in het assortiment zijn nu beschikbaar, om uw dagelijks werk nog gemakkelijker te maken! LEDVANCE biedt voor elke toepassing een armatuur dat perfect aan alle eisen voldoet.
3 jaar garantie
5 jaar garantie
NELECTRAVISIE
U bent toch niet
geflitst?
B
de nieuwe energielabels . Nelectra vroeg aan Veronique Willems, de elgische bedrijven deden nooit vaker een beroep op arbeidsnieuwe topvrouw van UEAPME, wat de plannen van deze belangrijke krachten uit andere Europese landen dan vorig jaar. Volgens stakeholder zijn en hoe deze kan wegen op het Europees beleid. cijfers van het kabinet voor de bestrijding van de sociale fraude waren er 190.000 buitenlandse werknemers en 27.000 zelfstandigen Ondertussen zijn ook de sectorale onderhandelingen voor nieuwe, tijdelijk aan de slag in ons land. Het hoogste aantal ooit. Het loon dat aan te passen of te verlengen collectieve arbeidsovereenkomsten deze werknemers krijgen moet conform zijn met de lonen van onze aropgestart. Nelectra onderhandelt voor haar leden-kmo’s met de nobeiders; ook de Belgische arbeidsvoorwaarden moeten worden geresdige aandacht voor minder regelneverij en voor evenwichtige afsprapecteerd. Socialezekerheidsbijdragen worden dan weer betaald in het ken. Bij het afsluiten van goede akkoorden hebben zowel bedrijven thuisland, niet in het land van tewerkstelling. Is dit een zwakke schakel als onze werknemers baat. Want rompslomp is er voor bedrijven al in het systeem van de plannen voor eerlijke concurrentie? Nelectra genoeg, zonder dat we er als sector nog een schepje bovenop doen. vroeg het op de man af in een gesprek met Staatssecretaris voor BeIn dat opzicht vroegen we tijdens het gesprek met staatssecretaris strijding van de Sociale Fraude Philippe De Backer. Alle werkgeversDe Backer trouwens of de werfen werknemersorganisaties van onze melding niet eenvoudiger kan. elektrosector sparen geld noch In plaats van alle aanwezige armoeite om samen met het kabinet NPAK EEN GEZAMENLIJKE AA beiders te melden, zou het toch van de bevoegde staatssecretaT AK MA DE AU FR LE CIA moeten volstaan enkel die meris de fraude in onze sector aan te VAN SO R! KE ER ST dewerkers te melden die ziek of pakken. Een overzicht van de acONZE SECTOR afwezig zullen zijn op de werf? De tiepunten die we gezamenlijk oncontrole kan toch gebeuren door der de coördinatie van ons paritair de overheid? Benieuwd of aan deze sectororgaan VOLTA ondernemen, zorg gevolg wordt gegeven. Hebben we door de almaar groter workan u vinden in deze editie van ElektroVisie. Binnenkort analyseren we dende informatiestroom inzake rechten en plichten nog tijd om “onde resultaten die door deze samenwerking met alle partijen al bereikt dernemer” te zijn? In de “laatste bladzijde” legt Dirk Van Steenlandt, zijn. Het is zeker geen eenvoudig dossier, maar dit gezamenlijk aanpakonze provinciaal voorzitter van Nelectra Oost-Vlaanderen, de vinger ken maakt onze sector sterker en de kans op eerlijke tewerkstelling op de wonde… en dito concurrentie groter. Detacheringsfraude, waarbij malafide bedrijven dumpingprijzen hanteren, moet worden aangepakt, en dan niet Wil u uw ervaringen over bovenstaande (of andere) onderwerpen alleen in België, maar vooral ook op Europees niveau. met ons delen? Trouwens, wat Europa betreft, werd vorige maand de 60ste verjaardag gevierd van het verdrag van Rome. Op 25 maart 1957 werd er de oprichting van de Europese Economische Gemeenschap ondertekend. Het verdrag vormt de basis voor de huidige Europese Unie. Omdat veel belangrijke dossiers worden gemaakt op dit niveau, wil Nelectra de banden met de Europese federatie voor kmo’s UEAPME nauwer aanhalen. In een aantal dossiers moet Europa ons inziens Viviane Camphyn een versnelling hoger schakelen, en ook meer aandacht hebben voor Gedelegeerd bestuurder Nelectra onze micro-ondernemingen, en dit in het belang van zowel onze inViviane.Camphyn@nelectra.be stallateurs als retailers. Voor deze laatste leden denken we o.a. aan T 02/550.17.11
april 2017 - ElektroVisie | 3
INHOUD
8
Steeds in de actualiteit: de strijd tegen sociale fraude! Het fenomeen van de detachering heeft zware gevolgen voor de elektrotechnische sector. Per dag sneuvelen hierdoor 2 jobs! Onze sector lanceerde vorig jaar een plan voor eerlijke concurrentie. We spraken vorige maand met staatssecretaris voor bestrijding van de sociale fraude: Philippe De Backer.
NELECTRA-VISIE U bent toch niet geflitst?
Vorig nummer lanceerden we onze reeks over de diverse aankoopgroeperingen die ons land rijk is. Meerdere van hen zijn overigens collectief aangesloten bij Nelectra en bieden hun leden daardoor toegang tot de diensten en voordelen van deze federatie. Deze maal trokken we naar Herentals voor een inspirerend gesprek met Peter Vanthienen van keukengroepering BRIO.
20
Véronique Willems, de nieuwe secretaris-generaal van UEAPME, de Europese belangenorganisatie voor KMO’s, maakte graag tijd voor een gesprek met de top van Nelectra. Hoe kunnen de belangen van de elektro-KMO nog beter verdedigd worden? En wat met de energielabels, de sociale fraude en de standaardisatie?
EUROPA 3
NELECTRA INFO Opgelet voor boetes!
14
5
INSTALLATIE
Gesprek met UEAPME-topvrouw Willems
DISTRIBUTIE Aankoopgroepering (2) BRIO
Digitaal platform Aybu
27
Apple Homekit
27
Slimme thermostaten
28
20 > 22
14 > 17
Concurrentievervalsing door buitenlandse webwinkels 5
Smart Home: kans voor de elektrowinkel? 18
Correct beveiligen van een domotica-systeem 29
Hallo Nelectra
Voorjaar bij LG
19
Parlo- en videofonie
30
Nieuwe norm HDMI 2.1
19
De Constructie Product Richtlijn of CPR
31
6
Onbetaalde facturen worden aangepakt! 6 We spraken met staatssecretaris De Backer
8 > 11
DE SECTOR Sectortest Electro Brain
24/25
Infosessie ‘Innovatieve arbeidsorganisatie’ 12/13
Opleiding laadinfrastructuur
Regiovoorzitter 34
Symposium ‘Verwarming en elektriciteit’ 26
Informatietijdschrift voor de professionelen uit de elektro-sector. Elektro Visie/Electro Vision heeft een oplage van 10.070 exemplaren. Elektro Visie is een tweemaandelijkse uitgave van:
redactieraad
Viviane Camphyn, Eric Claus, Roger Coteur, Fallon Declerck, Pieter Feys, Els Heyrman, Ludo Holemans, Christophe Louage, Ronny Lannoo, Wouter Vloebergh, Rudy Van Den Bergh, Danny Hermans, Denise Weyers, Dirk Van Steenlandt
reclameregie
Beroepsorganisatie voor de elektrobranche Stationlei 78 bus 1/1, 1800 Vilvoorde tel. 02/550.17.11, fax 02/550.17.29 www.nelectra.be
hoofdredacteur: Marc Van Hove
tel. 02/550.17.21, fax 02/550.17.29, e-mail: marc.vanhove@elektrovisie.be
4 | ElektroVisie - april 2017
TREVI, Willem Holemans, Meerlaan 9, 9620 Zottegem tel. 09/360.62.16, fax 09/367.49.88 e-mail: willem.holemans@trevi-regie.be
vertaling
Miles Translations Wetstraat 26/11, 1040 Brussel tel. 02/739.45.23 e-mail: translations@milesgroup.be www.milesgroup.be
26
DE LAATSTE BLADZIJDE Voorzitter 34
reportages
Wouter Vloebergh, Mediadienst UNIZO e-mail: wouter.vloebergh@telenet.be
verantwoordelijke uitgever
Viviane Camphyn, Stationlei 78 bus 1/1, 1800 Vilvoorde, tel. 02/550.17.11 De artikels en de advertenties verschijnen onder de verantwoordelijkheid van de auteurs en de adverteerders. Overname van artikels is toegestaan mits schriftelijke toestemming van de uitgever. Lid van de Unie van Uitgevers van de Periodieke Pers
drukkerij
Goekint Graphics, 8400 Oostende, tel. 059/51.43.43, fax 059/51.44.43 e-mail: info@goekint.be www.goekint.be
administratie
Françoise Martens, tel. 02/550.17.16 e-mail: francoise.martens@nelectra.be Marian Hemerijckx, tel. 02/550 17 18 e-mail: marian.hemerijckx@nelectra.be
NELECTRA INFO
Opgelet voor boetes!
SOCIALE CONTROLES IN DE ELEKTROTECHNISCHE SECTOR Op initiatief van de Staatssecretaris voor de bestrijding van de sociale fraude Philippe De Backer werd door de sociale inspectiediensten op donderdag 16 maart 2017 een flitscontrole uitgevoerd in de elektrotechnische sector. Bij die sociale flitscontrole kregen werkgevers op éénzelfde moment verschillende inspectiediensten over de vloer (RSZ, FOD WASO, RVA...) die elk overgingen tot de controle van de aspecten waarvoor ze bevoegd zijn. Deze aangekondigde controles hebben vooral tot doel bedrijven te sensibiliseren. Controles op grote schaal blijven immers het beste middel om werkgevers bewust te maken zich aan de regels te houden: de gecontroleerde werkgevers worden met hun neus op de feiten gedrukt, de niet-gecontroleerde overtreders beseffen dat zij de volgende keer aan de beurt kunnen zijn en het risico om op inbreuken betrapt te worden reëel is. Er zullen regelmatig aangekondigde controles worden uitgevoerd. Deze flitscontroles worden steeds tijdig aangekondigd op de
website van Nelectra. Daarnaast zullen uiteraard ook onaangekondigde controles blijven bestaan en zal sociale fraude zwaar beboet worden. Het is dus belangrijk dat u steeds met alle administratie in orde bent! Dit klinkt simpel maar dit blijkt in de praktijk niet steeds het geval te zijn: o.a. Dimona-aangiftes, arbeidsovereenkomsten en -reglement, werfmelding, Checkin@work, Limosamelding voor buitenlandse werknemers, … Op de website van Nelectra kunnen ingelogde leden een informatiebrochure en checklist raadplegen met een volledig overzicht van de documenten die een sociaal inspecteur tijdens een (al dan niet aangekondigde) controle kan vragen. Zo kunt u zelf nagaan welke zaken u eventueel nog in orde moet brengen. Voor verdere info kunt u steeds terecht bij Nelectra-adviseur Fallon Declerck: fallon.declerck@nelectra.be of 02/550.17.14.
Nelectra steunt elektrohandelaar:
Concurrentievervalsing door buitenlandse webwinkels wordt aangepakt! Buitenlandse webshops die elektrische en elektronische apparatuur verkopen in Vlaanderen, vallen onder dezelfde verplichtingen als Vlaamse webwinkels en lokale detailhandelaars. Sommigen leven de Recupel-wetgeving echter niet of onvoldoende na: Recupel-bijdragen worden niet aangerekend en/of de terugnameplicht voor afgedankte toestellen wordt niet nagekomen. Volgens artikel 3.4.4.8 van Vlarema (Vlaams Reglement betreffende het duurzaam beheer van materiaal-kringlopen en afvalstoffen) zijn de eindverkopers van elektronische apparaten die zo’n toestel bij de consument aan huis afleveren, immers verplicht om bij levering het afgedankte apparaat gratis in ontvangst te nemen. Dat betekent dat wanneer een elektrozaak bijvoorbeeld een wasmachine komt leveren, ze ook verplicht is om het oude toestel mee te nemen. Deze verplichting geldt ook voor leveringen van elektrische en elektronische toestellen die online worden besteld en aan huis worden geleverd, maar in de praktijk heeft de consument niet steeds de mogelijkheid om zijn afgedankte toestel effectief terug mee te geven. Nelectra kent deze problematiek en volgt dit nauwgezet op! Van Recupel vernamen wij reeds dat alle grote buitenlandse spelers zoals Bol.com, Amazon en Coolblue bij hen aangesloten zijn en het probleem zich vooral voordoet bij de kleinere spelers. Recupel gaat actief op zoek naar deze webshops en neemt eerst zelf
contact op om hen te informeren over de verplichtingen. Indien de bedrijven niet reageren, geeft Recupel de contactgegevens door aan de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) die bevoegd is voor de handhaving. Naar aanleiding van een parlementaire vraag lichtte Vlaams minister van Omgeving, Natuur en Landbouw Joke Schauvliege toe dat OVAM eind 2016 vijftig buitenlandse bedrijven heeft aangeschreven met de vraag om zich in regel te stellen. De contactgegevens van buitenlandse webshops die blijven weigeren, zullen opnieuw worden doorgegeven aan de toezichthoudende overheid van het betreffende land, die dan kan optreden. Volgens de Minister ligt dit moeilijker voor landen buiten de EU, maar blijft ook in 2017 de controle van de webwinkels een van de prioriteiten van de OVAM.
Inbreuken die u zelf zou vaststellen kunt u steeds signaleren aan Nelectra- adviseur Fallon Declerck: 02/550.17.14 of fallon.declerck@nelectra.be.
april 2017 - ElektroVisie | 5
NELECTRA INFO
HALLO NELECTRA ?
Moet ik nu wel of niet mijn installateurscode afgeven?
Regelmatig stellen beveiligingsinstallateurs ons de vraag hoe ze zich precies kunnen beschermen voor de mogelijke gevolgen wanneer men de installateurscode afgeeft. De beveiligingsonderneming is sinds het KB van 25 april 2007 verplicht bij de oplevering van het systeem de installateurscode zonder bijkomende kosten over te maken aan de eigenaar van het alarmsysteem. Sinds 2015 voert FOD Binnenlandse Zaken strengere controles uit op de naleving hiervan. Bij Nelectra beseffen we maar al te goed welke gevolgen de afgifte van de installateurscode voor u kan hebben op het gebied van kwaliteitsgarantie en aansprakelijkheid. Binnen Nelectra’s werkgroep beveiliging bespraken we recentelijk deze problematiek. Tijdens deze werkgroep bleek dat ook de huidige werkwijze rond de installateurscode voor een aantal veiligheidsrisico’s zorgt. Om
deze reden deden de leden een aantal suggesties die kunnen leiden naar een definitieve oplossing. De voorstellen tot oplossing zullen aan Alia Security worden overgemaakt die samen met FOD Binnenlandse Zaken streeft naar een geschikte werkwijze voor onze sector. Nelectra/Alia Security houden jullie op de hoogte. Meer info bij Nelectra-adviseur Christophe Louage, christophe.louage@nelectra.be
Mag voortaan iedereen elektrische installaties komen plaatsen?
Afschaffing vestigingswetgeving: (nog) niet voor elektro De Vlaamse regering heeft op vrijdag 17 maart 2017 de principiële beslissing genomen om de vereiste beroepsbekwaamheden op te heffen voor een aantal gereglementeerde beroepen. Voor de bouw, elektrotechniek en aanverwante beroepen is een afschaffing
van de vestigingswetgeving (vooralsnog) niet aan de orde! Nelectra heeft samen met enkele andere sectorfederaties kunnen bekomen dat de vestigingsreglementering voor deze beroepen eerst grondig wordt geëvalueerd. Gelet op de nieuwe Europese regelgeving lijkt een aanpassing van de vestigingswetgeving in zijn huidige vorm ook voor deze beroepen onvermijdelijk. Nelectra benadrukt wel dat het niet om een afschaffing zonder meer mag gaan! Ongeschoolde en onervaren zelfstandigen zomaar op de Belgische markt toelaten creëert immers een ongelijk speelveld en oneerlijke concurrentie. Bovendien komen ook de veiligheid en kwaliteit voor de consument in het gedrang. Nelectra zal er tijdens de verdere besprekingen dan ook op aandringen om samen met de betrokken sectoren een goed alternatief uit te werken. Meer info bij Nelectra-adviseur Fallon Declerck, fallon.declerck@nelectra.be
PROFESSIONELE AANPAK INVORDERING VAN ONBETAALDE FACTUREN LOONT:
‘CollectOnline’ van Nelectra ook in 2016 een succes Klanten die hun factuur niet of slechts gedeeltelijk betalen, betekenen een probleem waar ondernemers bijna dagelijks mee geconfronteerd worden. Bovendien is het een tijdrovende bezigheid om uiteindelijk toch (misschien) aan het achterstallige bedrag te geraken. Als telefoontjes en herinneringsbrieven geen effect meer hebben ,dan kunnen Nelectraleden aankloppen bij de dienst “Online schuldinvordering en juridische bijstand”. Een unieke service in samenwerking met advocatenkantoor Beelen en het softwarebedrijf CollectOnline. Dankzij deze dienst kunnen elektrotechnische installateurs en elektrohandelaars via een eenvoudige online toepassing deze problemen efficiënt aanpakken.
Hoe werkt het CollectOnlineplatform?
Deze dienst kent een toenemend succes, getuige het stijgend aantal Nelectra-leden dat hierop intekent. Sinds de opstart van dit nieuwe CollectOnline platform – oktober 2011 – werden maar liefst 2.050 invorderingen ingebracht, waarvan er 1.097 dossiers onmiddellijk na de eer-
Leden van Nelectra die aangesloten zijn bij de online schuldinvordering en juridische bijstand brengen de facturen die niet (volledig) betaald geraken in, in een online systeem en dat systeem start dan een automatische herinneringsprocedure op. Als de herinneringsbrief geen of geen volledige betaling oplevert, stuurt het advocatenkantoor een aanmaning
6 | ElektroVisie - april 2017
ste aanmaning werden voldaan. De overige 953 invorderingen (voor een totaal bedrag van 232.236 €) werden overgedragen aan het advocatenkantoor en hiervan is momenteel reeds 61% voldaan! In 2016 werd in 6 op de 10 dossiers een positief resultaat geboekt en kon een volledige betaling bekomen worden. 25% van de dossiers zijn nog lopende, omdat de onderhandelingen tussen beide partijen nog aan de gang zijn of omdat er gekozen werd voor een gerechtelijke procedure. Het systeem is zeer gebruiksvriendelijk en geeft de aangesloten Nelectra-leden op elk moment een duidelijk overzicht van het verloop van de procedure verbonden aan de invordering van niet-betaalde facturen.
naar de wanbetaler. Er wordt maximaal gestreefd naar een invordering zonder extra kosten voor de klant, alles wordt zoveel als mogelijk teruggevorderd van de tegenpartij. Later wordt er, indien gewenst en nodig, overgegaan tot een gerechtelijke procedure. Eén advocatenkantoor volgt het volledige dossier van schuldinvordering op van a tot z. Indien een dagvaarding nodig blijkt te zijn, gebeurt er eerst een solvabiliteitsonderzoek van de wanbetaler. Dit om onnodige kosten te vermijden. Ondernemers uit de elektrosector houden de volledige controle over het verloop van de procedure en kunnen hun dossiers via het online platform permanent opvolgen. Zowel handelaars als installateurs maken gebruik van het CollectOnline platform. Voor een minimale jaarlijkse bijdrage kunnen er onbeperkt incassodossiers ingebracht worden, ongeacht het bedrag of het aantal facturen. Ook interesse in deze voordelige dienst, exclusief voor Nelectra-leden? U leest er alles over in de rubriek ledentools op onze website www.nelectra.be Voor meer informatie, contacteer Nadia Van Nuffel, Dossierbeheerder CollectOnline, nadia.vannuffel@nelectra.be of 02/550 17 17.
INDUSTRIËLE LEDVERLICHTING
Reflectoren
IBL
60°
100°
70°
Integra IBL Bayled: High & fast ROI Een vernieuwend industrieel armatuur met het accent op zijn unieke koellichaam. “Cold-forge pure aluminium”
100W - 150W - 200W
HBRO
• • • • • •
Uitwisselbare PCB met NICHIA SMD leds 1-10V dimbare Meanwell HBG driver Beschikbare reflectoren 60°, 70° en 100° 110Lm/Watt 120° - 4000K Lifetime 50.000 L70B50
65
50.000u
Integra HBRO Bayled: Industriële zekerheid Een robuust industrieel armatuur met vernieuwend design. “Akzo nobel interpon 600” coating voor agressieve omgevingen
100W - 150W - 200W
• • • • • • •
Uitwisselbare PCB met Philips lumiled T Glazen cover 1-10V dimbare Meanwell HBG driver 110Lm/Watt 120° - 4000K ENEC certificatie Lifetime >54.000 L70B50
65
54.000u
Super snelle montage
Dreamline Integra Dreamline: High end linear lighting Is een eindeloos combineerbaar lijnverlichtingsysteem dat elke gewenste realisatie mogelijk maakt.
30~48W - 42~72W
info@integratech.be
• • • • • • •
Edison SMD2835 leds Zeven-aderige bedrading Standaard 1-10V dimbaar - DALI in optie Lenzen 30/60/90/120° - asymmetrisch 25° 130Lm/Watt - 3000 of 4000K Driver met instelbaar vermogen Lifetime 54.000 L70B50
www.integratech.be
40
54.000u
Less energy, more light
NELECTRA INFO — We hebben in Europa vrij verkeer van personen dus mensen die elders meer kunnen verdienen, zullen dat ook doen. Maar we worden hierdoor geconfronteerd met oneerlijke concurrentie en fraude en die bestrijden we op verschillende niveaus. —
Philippe De Backer Bio: Federaal staatssecretaris voor Bestrijding van de Sociale Fraude, Privacy en de Noordzee sinds 2 mei 2016 Voordien: Europees parlementslid en voorzitter Jong VLD Studies: Doctor in de biotechnologie Geboren in Ekeren, 4 december 1978
8 | ElektroVisie - april 2017
NELECTRA INFO NELECTRA SPRAK MET PHILIPPE DE BACKER, STAATSSECRETARIS VOOR BESTRIJDING VAN DE SOCIALE FRAUDE, PRIVACY EN NOORDZEE
Europa moet een tandje bijsteken maar ik blijf intussen niet bij de pakken zitten. Het valt telkens weer op. De talrijke buitenlandse werkkrachten op Belgische werven. Polen, Roemenen, Bulgaren, Portugezen, … Deze gedetacheerde werknemers, zeg maar tijdelijke arbeidskrachten uit het buitenland, werken hier massaal en zijn goedkoper omdat de sociale zekerheid in hun thuisland veel lager is dan in België. Een strijd met ongelijke wapens dus. Bovendien en daar ligt het grootste probleem, leent het systeem van detachering zich tot fraude waarbij de Belgische arbeidsvoorwaarden die hier gevolgd moeten worden vaak met de voeten worden getreden: buitenlandse werkkrachten werken veel meer uren, worden onderbetaald en wie controleert of de sociale zekerheid wel degelijk betaald wordt in hun thuisland?
H
et fenomeen van detachering heeft zware gevolgen voor de elektrotechnische sector. Per dag sneuvelen hierdoor 2 jobs. De sector sprak een plan voor eerlijke concurrentie af (zie kadertekst) met minister van middenstand, zelfstandigen en KMO’s Willy Borsus en staatssecretaris voor bestrijding van de sociale fraude Philippe De Backer. Philippe De Backer: “In 2016 waren er 190.000 buitenlandse werknemers en 27.000 zelfstandigen tijdelijk aan de slag in ons land. Dat is het hoogste cijfer ooit. Dan gaat het om bedrijven die buitenlandse deskundigen naar hier halen omdat ze bepaalde kennis hebben of omdat er in een bepaalde sector niet voldoende werknemers in eigen land zijn om het werk te doen. 60% zijn mensen uit de buurlanden, maar werkkrachten uit Oost-Europa zijn vaak goedkoper 90 tot 95% van de detacheringen gebeurt volgens de regels van de kunst maar er zijn helaas ook misbruiken. Viviane Camphyn, gedelegeerd bestuurder Nelectra: Hoe worden misbruiken vandaag de dag aangepakt? Philippe De Backer: “We hebben in Europa vrij verkeer van personen, dus mensen die
elders meer kunnen verdienen, zullen dat ook doen. Maar we worden hierdoor geconfronteerd met oneerlijke concurrentie en fraude en die bestrijden we op verschillende niveaus. Enerzijds was er de lastenverlaging zodat onze Belgische werknemers zich niet uit de markt prijzen en dat hebben we gedaan via de taxshift van 8,5 miljard euro tegen 2020. Om de bedrijven meer zuurstof te geven, hebben we de patronale werkgeversbijdragen van 33% naar 25% verlaagd. We sturen ook performante inspectiediensten de baan op om de uitwassen aan te pakken, hebben een meldpunt opgestart waar fraude en wanpraktijken gesignaleerd worden en door akkoorden te maken met de verschillende Europese landen zorgen we ervoor dat de controles beter kunnen verlopen.
— We zetten meer in op speurwerk. Via datamining proberen we de malafide bedrijven er op voorhand uit te halen en die te controleren. — Viviane Camphyn: Is er sinds de ondertekening van het plan voor eerlijke concurrentie vooruitgang geboekt? Philippe De Backer: “We hebben het probleem van de toestroom van buitenlandse arbeidskrachten die hier komen werken sector per sector bekeken. In de transportsector, de bouwsector en ook de elektrotechnische sector. Via deze sectorale aanpak kunnen we heel goed inspelen op de specifieke noden van de sector. Maar er blijven nog wel horizontale problemen en ook die pakken we stap voor stap aan. Zo zijn we bijvoorbeeld volop openbare besturen: gemeenten, provincies, OCMW’s aan het sensibiliseren om oog te hebben voor extreem lage offertes via de nieuwe wet op de overheidsopdrachten. Bij een prijsverschil van 20 tot 30 % moet er een alarmbel afgaan. We krijgen er hier op het kabinet heel veel vragen over van lokale besturen dus de bewustwording lijkt op de goede weg. We hebben de Europese handha-
vingsrichtlijn omgezet en ik zet in op bilaterale akkoorden, akkoorden met de landen zelf om fraude met hun onderdanen tegen te gaan. Zo is er een akkoord met Bulgarije en Frankrijk maar binnenkort ook met Polen en Slovenië.”
Flitscontroles Eric Claus, Voorzitter Nelectra: Flitscontroles zijn een concreet resultaat van bovenstaande actieplan dus enerzijds positief. Nelectra zou in de plaats van aangekondigde flitscontroles liever onaangekondigde, gerichte en snelle controles zien op de grote werven. Philippe De Backer: “We doen beide controles. We hebben de inspectiediensten hervormd en we hebben heel wat nieuwe inspecteurs in dienst om op het terrein te controleren. We richten ons voornamelijk op de malafide bedrijven. De onaangekondigde controles zijn een essentieel onderdeel van de controles op fraude. Maar ook de aangekondigde zijn belangrijk. We komen dan te weten of we op dat moment het probleem minder vaststellen. En we zien een lichte vermindering maar geen substantiële. Tegelijk kunnen we ook de specifieke regels nog eens goed uitleggen en een signaal geven dat iedereen met alles in orde moet zijn. Viviane Camphyn: Het is natuurlijk belangrijk dat de bonafide bedrijven niet steeds gecontroleerd worden. Philippe De Backer: “Door datamining en een hervorming van de inspectiediensten pakken we specifiek dat probleem aan. Toen ik 6 maanden geleden begon als staatssecretaris voor de bestrijding van sociale fraude waren er maar liefst 8 verschillende inspectiediensten. We hebben de diensten doorgelicht en hebben vastgesteld dat er een overlap was. Ik heb dan een hervorming doorgevoerd van 8 naar 5 diensten, het aantal inspecteurs opgetrokken en de inspecteurs meer bevoegdheden gegeven. Het grote voordeel van de hervorming van de inspectiediensten is dat kmo’s niet meer te maken krijgen met dubbele controles die vaak ervaren werden als pestcontroles. Vroeger gebeurde het wel eens dat er een controleur van de arbeidswetgeving langskwam en de volgende dag een controleur die de socialezekerheidswetgeving kwam nakijapril 2017 - ElektroVisie | 9
NELECTRA INFO ken. Dat moet via onder meer een centraal kadaster van dossiers en uniforme processen verleden tijd zijn. We zetten ook meer in op speurwerk. Via datamining proberen we de malafide bedrijven er op voorhand uit te halen en die te controleren. Die aanpak loont, we hebben echt een stap vooruit gezet want vorig jaar haalden we 200 miljoen euro op met fraudebestrijding, een record. We stoppen dus de fraude op het terrein.” Viviane Camphyn: Sociale inspecteurs mogen natuurlijk geen boemannen zijn voor de bedrijven maar dienen ook te coachen. Philippe De Backer: “ Dat klopt. Ook dat staat centraal in de hervorming van de sociale inspectiediensten. Een bedrijf dat de regels goed volgt, moeten we ook coachen. Dat vraagt voor een mentaliteitswijziging en we geven onze inspecteurs hiervoor een opleiding. De meeste bedrijven proberen op een correcte manier te werken maar ik kom ook schrijnende verhalen tegen van Polen, Roemenen die hier weken komen werken die niet eens betaald worden en zelfs de terugkeer naar hun land niet kunnen betalen. Daar moeten mijn inspectiediensten hard tegen optreden.”
Philippe De Backer: “Onze inspecteurs moeten ook coachen.”
Eric Claus: “Wordt er ook nagedacht om de meldingsplicht te hervormen? Zal deze in de toekomst ook gelden voor werven van 250.000 euro? En is het niet logischer dat er een melding van afwezigheid komt in plaats van een aanwezigheidsmelding? Philippe De Backer: “We willen zeker op termijn bekijken of een melding van afwe-
zigheid een betere manier van werken is. Een evaluatie van het bestaande systeem komt eraan. Als we de meldingsplicht van 500.000 naar 250.000 euro zouden verlagen, moeten we bekijken of we enerzijds hierdoor de fraude op een betere manier bestrijden en anderzijds onze bedrijven niet te veel administratief werk bezorgen.”
De sociale partners:
Plan eerlijke concurrentie Wat? ››Plan met concrete maatregelen, een doortastende aanpak van deloyale concurrentie en sociale fraude van de sector Wie? ››Uitgewerkt met en ondertekend door minister van Middenstand, Zelfstandigen en KMO’s Borsus, staatssecretaris voor Bestrijding van sociale fraude Philippe De Backer en de sociale partners van onze sector Waarom? ››Elke werkdag gaan 2 jobs verloren door sociale fraude en deloyale concurrentie
10 | ElektroVisie - april 2017
of - 1.047 jobs op 2 jaar tijd, - 4% van de arbeidsplaatsen in de sector. Welke maatregelen? 15 concrete maatregelen, de belangrijkste: ››De oprichting van een meldpunt eerlijke concurrentie waar elk vermoeden van sociale fraude en sociale dumping kan gemeld worden: https://www.meldpuntsocialefraude.belgie.be/ ››De uitwerking van een systeem waardoor ongeoorloofd lage prijzen geweerd kunnen worden bij overheidsaanbestedingen ››Het aantal onderaannemers in de verti-
cale keten wordt beperkt. Ellenlange ketens van onderaanneming zetten de prijs onder druk, wat kan leiden tot arbeidsprestaties aan dumpinglonen. ››Een verhoogde en betere samenwerking tussen inspectiediensten in Europa. ››De ‘Nederlandroute’ wordt aangepakt. Nederland voert de top 10 aan van de landen met de meeste detacheringen. Heel wat valse detacheringen gebeuren via niet-erkende Nederlandse uitzendbedrijven. ››Betere identificatie van Belgen en buitenlanders op werven
NELECTRA INFO
v.l.n.r. Eric Claus, Philippe De Backer, Viviane Camphyn, Fallon Declerck
Sociale fraude beboeten Fallon Declerck, adviseur Nelectra: Er worden boetes opgelegd voor wie sociale fraude pleegt, maar krijg je dan ook nog je geld? Philippe De Backer: “Het allerbelangrijkste is dat de wanpraktijken en dus concurrentievervalsing effectief gestopt worden. Wat de boetes betreft, worden deze soms geïnd via de administratieve weg en we merken dat dat strenger moet opgevolgd worden. En als je boetes via het gerecht laat gaan, is timing vaak een probleem. Ik heb nu die 2 werelden bij elkaar gebracht om te zien hoe we dat kunnen veranderen. “
— Als we de meldingsplicht van 500.000 naar 250.000 euro zouden verlagen, moeten we bekijken of we enerzijds hierdoor de fraude op een betere manier bestrijden en anderzijds onze bedrijven niet te veel administratief werk bezorgen — Fallon Declerck: U pleit al een tijd voor een Europese databank van gedetacheerden waardoor inspectiediensten sneller en eenvoudiger informatie kunnen uitwisselen en controleren of een buitenlandse werknemer of zelfstandige in orde is met alle regels. Hoever staat het ermee? Philippe De Backer: “Een Europese databank waarin je kan controleren of een buitenlandse werkkracht met alle verplichtingen in orde is, is een groot deel van de oplossing en Europa moet dringend een
tandje bijsteken om dit te realiseren maar we blijven intussen niet bij de pakken zitten. De fraude moet stoppen. Onlangs brachten we de inspectiediensten uit de Benelux en Frankrijk samen met het doel om efficiënt gegevens uit te wisselen. En ik maak bilaterale akkoorden met verschillende landen: Polen, Bulgarije, Roemenië. Er zijn ook contacten met Tsjechië, Slovenië en Portugal in de maak. Dankzij een bilateraal akkoord kunnen de sociale inspectiediensten gegevens uitwisselen en kunnen we controleren of een Bulgaarse werknemer correct de sociale zekerheidsbijdrage betaalt. Dat is ook in het belang van de landen van herkomst want als hun onderdaan geen sociale zekerheid betaalt, zien zij zo ook inkomsten aan hun neus voorbijgaan. Verder maak ik ook werk van de aanpak van de Nederlandroute. Na de verkiezingen in Nederland pikken we de draad weer op om het probleem van valse detacheringen via Nederland aan te pakken (zie kadertekst).” Viviane Camphyn: Hoe staat u tegenover het betalen van sociale lasten in het land van tewerkstelling? Dit zou de naleving van de sociale zekerheid in het land van herkomst in één beweging van tafel vegen. Philippe De Backer: “ Ik weet dat het leeft en logisch zou kunnen lijken maar voor mij is dat het niet. Want hoe pak je dat dan aan? Als we het bedrag zelf innen, verplichten we de administratie om op de hoogte te zijn van alle sociale zekerheidssystemen dus van zowel Portugal, Polen, Frankrijk, Nederland, … en dat kunnen we niet maken want dit zou heel wat administratieve rompslomp met zich meebrengen. Of als je beslist om de RSZ in België te innen aan Belgische tarieven, hoeveel stort je dan door? Dat is een enorme administratie voor bedrijven en kmo’s. En moet die persoon dan ook kunnen genieten
van de Belgische systeem van sociale zekerheid? Eric Claus: De afschaffing van de vestigingswet is niet meteen uw bevoegdheid maar we willen onze bekommernis daarover toch ook aan u voorleggen. Als de verplichting van beroepsbekwaamheden wegvallen, vrezen we dat consumenten niet voldoende beschermd zijn en dat nieuwe ondernemers hun kansen op succes niet kunnen behouden. Philippe De Backer: “Europa eist dat we de vestigingswet afschaffen want die bestaat niet in andere landen. We kunnen niet onze eigen mensen verplichten om een certificaat te hebben terwijl buitenlandse bedrijven die hier werken dat niet moeten hebben. Je mag niet vervallen in corporatisme. We zijn nog volop bezig aan het zoeken naar een oplossing maar er is voorlopig nog geen pasklare oplossing.”
— De meeste bedrijven proberen op een correcte manier te werken maar ik kom ook schrijnende verhalen tegen van Polen, Roemenen die hier weken komen werken, die niet eens betaald worden en zelfs de terugkeer naar hun land niet kunnen betalen. — Fallon Declerck: U pleitte onlangs voor flexijobs in arbeidsintensieve sectoren, ook in de bouwsector. Is dit ook van toepassing op de elektrotechnische sector? Philippe De Backer: “We hebben een heel rigide arbeidsmarkt en we moeten zien hoe we die kunnen versoepelen. We hebben nu al met succes de flexi-job in de horeca geïntroduceerd en 20.000 mensen maken er vandaag al gebruik van. We willen dat nu uitbreiden naar gepensioneerden en ook naar andere sectoren die schreeuwen om meer flexibiliteit. Een combinatie van betaalbare overuren en een extra werkkracht die een paar dagen een extra tandje komt bijsteken? Zouden heel wat elektrobedrijven daar niet mee geholpen zijn? Tekst: Els Heyrman Foto’s: Dann
april 2017 - ElektroVisie | 11
NELECTRA INFO NELECTRA-INFOSESSIE “INNOVATIEVE ARBEIDSORGANISATIE IN EEN TECHNISCHE OMGEVING”
20%
meer productiviteit bij Niko dankzij innovatieve arbeidsorganisatie
De beslissing van de regering Michel om de pensioenleeftijd op te trekken tot 67 jaar in 2030 sloeg voor velen in als een bom. 71% van de bevolking ziet het niet zitten om tot zijn 67ste te werken, zo blijkt uit een enquête van het weekblad Knack. Zal ik fysiek nog in staat zijn dit werk te doen tot mijn 67ste?, vragen velen zich af. Mensen willen langer werken als het aangenaam werken is, als ze met goesting kunnen werken, zegt Frank De Craecker. Als expert van Flanders Synergy wil hij bedrijven en organisaties slagvaardiger maken en tege-
lijkertijd meer aantrekkelijke jobs creëren. Dat kan door mensen betekenisvolle jobs te laten doen, in team, met een gemeenschappelijk doel en met minimale regels. Dit zijn enkele van de vuistregels van innovatieve arbeidsorganisatie. Nelectra organiseerde hierover in maart een inspirerende infosessie bij Niko, producent van elektrisch materiaal. Zij werken volgens deze principes want als bedrijf moet je ervoor zorgen dat werken tot 67 jaar mogelijk wordt, klinkt het daar: “we zijn gekend voor de kwaliteit van onze producten, we moeten ook onze kwaliteit doortrekken in onze jobs”.
Op de bovenste verdieping van het eigentijdse hoofdkantoor van Niko langs de E17 worden we ontvangen door Goedele Heylen, Operations Director en Daniël Hofman, Manager Projects & Engineering van Niko. Zij zijn de drijvende kracht achter het veranderingsproces van Niko waarbij ze innovatieve arbeidsorganisatie implementeerden op de werkvloer. In dat proces werden ze begeleid door Flanders Synergy. “De resultaten zijn bemoedigend’, vertelt Goedele Heylen. “Sinds we werken volgens de principes van innovatieve arbeidsorganisatie is de productiviteit gestegen met 20%, het service level sterk verbeterd en de doorlooptijd en het absenteïsme gedaald. De stap naar innovatieve arbeidsorganisatie was een logische stap voor Niko, vervolgt ze.
Future proof met innovatieve arbeidsorganisatie
Frank De Craecker: “Iedereen heeft het recht om langer met goesting te werken!”
Nelectra-leden op bezoek bij Niko 12 | ElektroVisie - april 2017
Goedele Heylen: “We zijn een familiebedrijf van de derde generatie, pioniers in het gebruik van bakeliet in een vernieuwde toepassing namelijk elektriciteit. Niko is zeer goed gekend bij de consument maar om de onderneming future proof te maken en in 2020 de zeer ambitieuze targets te halen, moest de productie anders georganiseerd worden. Want we komen in een andere wereld terecht waar de klant centraal staat en waar snel op zijn noden moet ingegaan worden. De klant van vandaag wil geen 20 afdekplaatjes meer in dezelfde kleur en allemaal enkelvoudig. Die wil er 7 in antraciet kleur waarvan 4 tweevoudige, 3 bruine enkelvoudige, 5 zwarte enzovoorts. En hij wil ook zijn producten snel. Als we dat kunnen realiseren, kunnen we meer klanten winnen. Frank De Craecker: “Bedrijven moeten mee met de veranderingen in de maatschappij: klanten verwachten andere producten, jobs verdwijnen, er komen er nieuwe bij, grenzen tussen specialismen vervagen. We moeten ons dus slimmer organiseren”, vult Frank De Craecker van Flanders Synergy aan. “Want waarom zouden mensen tot hun 67ste willen werken? Ons uitgangspunt is dat iedereen het recht heeft om langer met goesting te
NELECTRA INFO
Goedele Heylen: “Mensen kunnen veel meer dan wat ze vandaag doen.” werken door kwaliteitsvol te werken. In ons land vallen nog te veel mensen uit door burnout of zelfs bore-out. Betekenisvol werk houdt mensen aan de slag en dus moeten we ook organisatievormen creëren waarin dat maximaal mogelijk is. We zijn hiervoor inspiratie gaan zoeken in de Scandinavische landen en Nederland die hierin al veel verder staan. Flanders Synergy heeft ondertussen al enkele grote bedrijven begeleid naar een innovatieve arbeidsorganisatie, onder meer bij Niko, Bombardier, Etap, Barco. Maar niet alleen grote bedrijven, ook kleine bedrijven begeleiden we. Zoals bijvoorbeeld Duva, een producent van chocolade met 7 werknemers.”
Klantgerichte productie en teams herbekijken Goedele Heylen: “We hebben eerst en vooral onze manuele assemblage aangepakt daar waar de producten gemaakt worden en waar veel handenarbeid aan te pas komt. Om daar quick response manufacturing te kunnen doorvoeren en dus de doorlooptijd van de producten te verlagen, hebben we de teams herbekeken. We hebben de mensen met verschillende werkdisciplines samen gezet en laten samenwerken in een team. Zo is de procesingenieur naar de werkvloer verhuisd, gebeurt de kwaliteitscontrole ter plaatse, is de onderhoudstechnicus aan het team toegevoegd zodat er snel op pannes kan ingespeeld worden en kan het team onmiddellijk bevoorraad worden want de
onderdelen staan op de werkvloer en niet meer in een magazijn.” Frank De Craecker: “De basis van het hele proces is vertrouwen. Het innovatieve bestaat erin dat je teams autonomie en verantwoordelijkheid geeft : laat mensen regelen wat ze zelf kunnen regelen. Geef ze uitdagingen, ook moeilijke want complexe taken dagen uit. Geef hen een doel, zorg dat ze als team resultaten moeten halen. Maar leg hierbij minimale regels op, laat mensen het zelf regelen. Op dit moment nemen heel wat werkgevers die verantwoordelijkheden op zich en zijn heel wat ondernemers pompiers, ze blussen nu alle brandjes. Dat kan je natuurlijk niet volhouden tot je 67ste.”
“Ik wist niet dat ik mocht nadenken” Goedele Heylen: “Eenvoudig was het zeker niet. Bij de implementatie merkten we dat we de theorie van innovatieve arbeidsorganisatie wel goed geleerd hadden maar dat we vergeten waren dat we met mensen bezig waren want arbeidsorganisatie draait altijd om mensen. Jarenlang hadden we hen gezegd dat ze moesten uitvoeren en nu moesten ze plots ook zelf organiseren. Zelfsturende teams wil niet zeggen dat alles vanzelf geregeld wordt. Je moet sturen naar een zelfsturing. Spreek met je team, mensen kunnen veel meer dan wat ze vandaag doen. En je moet ook veel meer opleiding geven aan werknemers.” Sommige teams gaan al
een stapje verder en nemen de autonomie die ze gekregen hebben helemaal ter harte, merken de aanwezigen van de infosessie tijdens een unieke en boeiende blik achter de schermen onder leiding van Daniël Hofman, Manager Projects & Engineering van Niko. Zo bepaalt het team zelf wie verantwoordelijk is voor de opvang van nieuwe collega’s, maakt het team zelf een schema op met de kennisgraad van het productieproces zodat gemakkelijk beslist kan worden wie, welke taken kan overnemen als er een collega tijdelijk uitvalt of vakantie wil nemen. We zijn er nog niet en moeten nog hard werken aan onze innovatieve arbeidsorganisatie op de werkvloer maar naast een betere productiviteit en betere dienstverlening naar de klanten is het mooiste resultaat dat onlangs op een teamdag iedereen aanwezig was ook al hadden heel wat mensen hun vrije dag.” Tekst: Els Heyrman Foto’s: MVH
De vuistregels van innovatieve arbeidsorganisatie: - Laat mensen regelen wat ze zelf kunnen regelen - Zorg ervoor dat er resultaatgericht gewerkt kan worden - Geef een volledig project aan een team, complexe opdrachten dagen het team uit Geïnteresseerd in innovatieve arbeidsorganisatie bij u op de werkvloer? Contacteer Flanders Synergy Of Nelectra (viviane.camphyn@ nelectra.be). Nelectra zal haar leden een tool aanreiken om op een concrete en eenvoudige manier innovatieve arbeidsorganisatie op de werkvloer in kleine ondernemingen te implementeren.
april 2017 - ElektroVisie | 13
DISTRIBUTIE
14 | ElektroVisie - april 2017
DISTRIBUTIE AANKOOPGROEPERINGEN ONDER DE LOEP VAN ELEKTROVISIE (2)
“Het groepsgevoel is dé sterkte van Brio” Rondkuierend in het kook- en badwalhalla van Brio, in het Kempense ‘Silicon Valley’ langsheen de autosnelweg E313 in Herentals, ontdekt de EV-reporter een heel fraaie en functionele inloopdouche, verderop zie ik de swingende staafmixer waarmee een kwisprogramma op TV zo graag uitpakt, terwijl ook het ‘direct flush’-toilet best van pas kan komen op m’n ouwe dag in een of ander rust- of verzorgingstehuis. Het assortiment steekt de ogen uit. Gul worden we begroet door Peter Vanthienen, formule manager kitchen bij de aankoopgroepering. Koffietje? Dra vertelt hij honderduit over zijn groep die heel deskundig de krachten bundelt van zelfstandige ondernemers in de keuken- en badkamerwereld, voor veel differentiatie en toegevoegde waarde zorgt en garant staat voor daadwerkelijke inzet en verstandhouding tussen leveranciers, detailhandelaren en hun klanten. Maar Brio heeft nog veel méér te bieden, zo blijkt. Een verhaal over veel ervaring en know-how waarin gestreefd wordt naar nauwgezetheid en perfectie, zonder valse beloftes. Paginagroot poseren in ElektroVisie, dat moet je verdienen. Peter Vanthienen (55) had al volop z’n sporen verdiend in de elektrobranche, bij Grundig en Whirlpool, toen hij vier jaar geleden from scratch van wal stak met Brio, onbevooroordeeld en met een schone lei. Zaken doen, de handen uit de mouwen steken was z’n tweede natuur. Z’n ondernemende vader, handelaar in meststoffen, metterdaad bijstaan, vrachtwagens laden,…hij deed het graag en vaak. En bij Brio voelt hij zich nu helemaal in z’n sas. Die grote foto is dus wel verantwoord…
Van de Kempen tot in Brugge Peter Vanthienen : “Het Brioverhaal begon zo’n vier jaar geleden bij Johan Van Loock in Hulshout, waar hij al twintig jaar een groothandel voor sanitair en keukenmate-
riaal runt, ECK of Elektro & Sani & Center Kempen. Zijn groothandel verstevigen en aanvullen met het groeiende samenaankoopsegment was de doelstelling. Samen met Olivier Lanckriet van Exellent richtte hij onze aankoopgroep voor keukens en sanitair op. Johan zocht mensen met ervaring en kon een ‘spring-in-’t-veld’ als mij best gebruiken. Zo werd ik verantwoordelijk voor het keukengedeelte, terwijl Griet Moonen sanitair en bad meubilair onder haar hoede nam. De combinatie van keukens en badkamers dééd het, zo’n totaalproject bood veel slaagkansen. ECK functioneert als voorraadplatform, en deze meerwaarde is van cruciaal belang voor de vlotte opleveringen van onze klanten. Op die manier ontstond de link van ECK naar Brio Group, met maatschappelijke zetel in Hulshout. Elke klant van het ECK-platform is automatisch Brio-kooplid. De koepel boven ECK en Brio is Connect+, de in Brugge gevestigde organisatie, beheerd door onder meer Olivier Lanckriet, die ook het vroegere EP:, de Belgische tak, opslorpte en ruim 800 winkels verenigt. Op 18 april 2013 ging Brio van start op de openingsreceptie in Brussel en van dan af werden er intense contacten gelegd met leveranciers en klanten.”
Sanitair en keukens, zoek de verschillen…. “We zijn méér dan een aankoopgroepering. Het jaar 2016 sloten we af met 76 partners, vooral in de Antwerpse Kempen, WestVlaanderen en zelfs Charleroi, want ook Wallonië willen we ‘inpalmen’, al blijft dat een andere markt waar vooral ketens het voor het zeggen hebben. Wat Brio vooral niét is, da’s een kredietverstrekker of bank. We hoeven geen winst te maken op onze producten, contante betaling is de regel, het geld blijft hier niet ‘plakken’. De combinatie sanitair-keukens staat voor een succesverhaal in totaalinterieur. Op beide domeinen primeert vakkennis, zowel in het opbouwen
van de stock als wat de relatie met leveranciers betreft. In ons land vormt sanitair een groothandelsmarkt, in tegenstelling tot huishoudelektro, waar rechtstreekse belevering de regel is. En via de groothandel kunnen we concurrentiële prijzen aanbieden. De keukensector bestaat in grote mate uit ‘zelfmakers’, vooral getalenteerde schrijnwerkers die zich manifesteren als vaklieden mét service. In het sanitair daarentegen tref je doorgaans installateurs, plaatsers, loodgieters aan. Maar de combinatie van beide, totaalinterieur zeg maar, blijkt heilzaam. Al maken de keukenbouwers alles binnen de ruimte, zonder leidingen aan te leggen, en zijn sanitair installateurs vooral actief en creatief in de muur. In zowel keukens als badkamers zweren we bij maatwerk en degelijk materiaal, in tegenstelling tot de eerder op het prijsaspect gefocuste ketenbedrijven. Hoewel: veel van onze partners of leden blijken bij nader inzien vaak goedkoper dan die grootwinkels.” “Onze partners ondersteunen we onder meer met een marketingverhaal, zonder als ‘eenheidsworst’ door het leven te gaan. Een gezamenlijke folder maken we niét, Brio is géén globaal uithangbord. We benadrukken ieders identiteit en vakmanschap en bieden ondersteuning achter de schermen. En ook al is elke ketenmentaliteit ons vreemd, het groepsgevoel blijft onze oppertroef: collegialiteit, ideeënuitwisseling, dat soort zaken. Op termijn willen we evolueren tot keurmerk, dat kwaliteit en perfecte plaatsing hoog in het vaandel voert. De diversiteit van ons aanbod verhoogt de slagkracht, we laten de klant kiezen wat hij of zij zelf wil, de dampkap kan van leverancier X komen, de spoelbak van bij fabrikant Y. Als je een droom verkoopt, dan is de prijs bijkomstig voor de consument. Het is essentieel, de mensen een goed gevoel te geven. En voor alle duidelijkheid: je kan pas service aanbieden als je iets verdiend hebt, de marges zijn belangrijk.” april 2017 - ElektroVisie | 15
DISTRIBUTIE
16 | ElektroVisie - april 2017
DISTRIBUTIE Connectiviteit en groepsvoordelen Peter Vanthienen: “Onze klanten/partners wapenen we ook met doorgedreven opleiding, op het vlak van productkennis, vlot verkopen of het ‘counteren’ van de internetverkoop. Onze training over websites en sociale media is sterk in trek, de opleiding ‘koken’ verloopt in een heel ontspannen sfeer. We hechten veel belang aan connectiviteit of verbondenheid: de betere sanitair- of keukenhandelaar moét voldoende afweten van iPad, smartphone en zo meer, en bovendien zorgen wij voor doorgedreven connectiviteit tussen leverancier en winkelier, want de consument van vandaag is ontzettend goed geïnformeerd. Met al onze leveranciers maken we sluitende afspraken, naar de leden toe lijsten we de voorwaarden op over wat ze kunnen verwachten op onder meer prijsgebied, en naast het gewone gamma toestellen of producten bieden we ook andere gamma’s aan, zodat het rendement van de detailhandelaar stijgt. Via het ECK-platform en Connect+ kunnen we alle mogelijke kranen, werkbladen, scharnieren, elektrotoestellen en noem maar op aanleveren en de beste prijzen hanteren. Het is wel opletten geblazen. Als bijvoorbeeld een Duits merk een prima prijs-kwaliteitverhouding heeft, is het niet zinvol om dat product bij ons te fabriceren”. “En dan zijn er de group deals van Brio, de groepsvoordelen voor onze partners. Niet voor niets werken we graag samen met Nelectra, bijvoorbeeld als het gaat om het sensibiliseren van de handelaars over de Recupel-terugnameplicht of over de veiligheid van elektrische aansluitingen. Wie een beroep wil doen op een partner-sociaal secretariaat, krijgt korting, en hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld verzekeringen of tankkaarten”. Vol lof is Peter Vanthienen overigens over het lidmaatschap bij onze federatie Nelectra: “Ieder zijn job, natuurlijk, want je kan niet overal zijn en àlles weten. Nelectra vind ik de ideale schakel tussen overheid en vakmensen, bijvoorbeeld wat richtlijnen en normen over installatie en ventilatie betreft. Daarover advies geven laten we over aan de Nelectra-deskundigen, daar hoeven de keuken- en sanitairvakmannen (m/v) geen tijd of energie in te stoppen. Alleszins is de juridische en sociale bijstand van federatie Nelectra niet te versmaden”. *** Terloops en om te bewijzen hoe groot het pakket is dat Brio beheert, toont Peter
Peter vanthienen: “We maken nooit valse beloften.”
Vanthienen ons een lijvig Brioboek over sanitair, een heuse bijbel noemt hij het. Naar de leden toe geeft dat logboek zeer gedetailleerd uitleg over producten en acties, over wat voorradig is. Die informatie is ook te raadplegen op de websites van Brio en ECK. En dan is er de ruime en toch heel overzichtelijke showroom in Herentals, waar kleinhandelaars hun klanten kunnen begeleiden en de meest recente technische snufjes laten zien of ook uitproberen. Ter afronding vat Vanthienen samen waar de Brio Group zoal voor staat: “Het is een samengaan van heel wat elementen of aspecten. Van know-how, ervaring en integriteit. Van verstand en emotie. Van een verfrissende aanpak en origineel uit de hoek komen. Nooit valse beloften maken, maar de daad bij het woord voegen. En
een vertrouwensrelatie met de partners uitbouwen. De klanten ideeën en inspiratie aanreiken natuurlijk, bijvoorbeeld bij de inrichting van hun etalage en showroom, zodat zijzelf hun klanten kunnen inspireren en de consument zijn of haar droom kan waarmaken. Vindingrijke en verantwoorde reclame- en communicatieplannen op het getouw zetten. Transparante prijzen, snelle en gewaarborgde leveringen ook. Doorgedreven opleiding en vorming, zoals eerder toegelicht. Plus perfecte technische ondersteuning. Op al die gebieden willen we het verschil blijven maken”. www.brio-group.be en www.eck-brio.be Een reportage van Marc Van Hove, Els Heyrman, Fallon Declerck en Wouter Vloebergh (tekst). De foto’s zijn van Luc Daelemans. april 2017 - ElektroVisie | 17
DISTRIBUTIE
Smart Home - OOK EEN KANS VOOR DE ELEKTROWINKEL? Het is tegenwoordig al ‘Smart’ wat de klok slaat. Dat was ook heel duidelijk tijdens de IFA-beurs in Berlijn vorig najaar. Het ‘smart home‘ en het ‘internet of things’ zijn begrippen die onlosmakelijk verbonden zijn. Steeds meer apparaten zijn aangesloten op het internet, zowel binnenshuis als buitenshuis. Je kunt tegenwoordig nagenoeg elk apparaat in huis met het internet koppelen en met andere apparaten laten communiceren, via wifi of bluetooth. Door de koppeling met het internet ontstaan er eindeloze mogelijkheden voor draadloze bediening en communicatie, zowel met de gebruiker als tussen de apparaten zelf. Wat zijn nu de gevolgen voor de elektrohandelaar? Biedt dit extra kansen qua verkoop, maar tegelijk wellicht extra eisen aan die verkoper? We vroegen het aan productspecialist Frederick Desmedt van Nelectra-lid Elektro Taelman uit Bellegem.
Wat denk jij over de ‘slimme’ en dus verbonden huishoudtoestellen? Is de consument hier nu (eindelijk) rijp voor? Frederick Desmedt: “Zowat iedereen lijkt wel te beseffen dat smart home de toekomst is, en dat er steeds meer toepassingen zullen volgen. Veel klanten hebben er al van gehoord en zijn min of meer op de hoogte, maar zijn er best nog wat kritisch over en hebben heel wat vragen Wij ondervinden, als je de werkelijke voordelen vertelt, dat de klant er wel meer open voor staat. In het huis van de (nabije) toekomst vind je dus allerlei apparaten en voorzieningen die aan elkaar gekoppeld zijn. Denk daarbij aan huishoudelijke apparaten, verlichting, verwarming, airconditioning, televisies, computers, spelcomputers, audiosystemen, beveiligingssystemen en camera’s. Al deze apparaten kunnen worden aangestuurd vanuit huis, ongeacht de kamer waar je je in bevindt. Maar je kunt ook voor bepaalde tijdsschema’s zorgen per apparaat en alles ver weg van huis bedienen, via smartphone, tablet, computer of een ander apparaat. Meer Comfort, energiebewust, veiligheid en vooral tijdswinst of je nu thuis bent of niet, daar heeft iedereen wel een boodschap aan, de toekomst is echt wel dichterbij dan sommigen nog denken !”
En wat met de Nest-toestellen? Of de andere merken, verkoopt dat bij jullie? “Dergelijke toestellen hebben een uitgebreide demonstratie nodig. Gelukkig hebben we in de winkel een volledig stand, uitgerust met alle courante smart home toestellen. Tijdens de demonstratie van slimme thermostaten bijvoorbeeld, gaat het heel vaak over dezelfde voordelen : 1 : energie besparen. Met een slimme thermostaat wil je natuurlijk zien hoeveel je verbruikt en hoeveel je uiteindelijk bespaart ten opzichte van het gebruik zonder slimme thermostaat. De meeste slimme thermostaten geven je middels de applicatie of een webinterface de mogelijkheid om het verbruik te bekijken, of laten zelfs zien hoeveel je bespaard hebt. De belangrijkste vraag is wellicht; hoeveel energie (en geld) bespaar ik dan met zo’n slimme thermostaat? Fabrikanten beweren je energierekening met 15-25 procent te kunnen verlagen maar het ligt allemaal grotendeels aan de gebruiker en 18 | ElektroVisie - april 2017
zijn of haar gebruikspatroon. Als je nu al energiebewust bezig bent en dus de verwarming op een gecontroleerde manier inzet dan is de besparing misschien 100 euro op jaarbasis. Ben je iemand die er niet naar omkijkt en altijd de verwarming aan heeft staan dan kan dit oplopen tot honderden euro’s op jaarbasis. Natuurlijk is het een en ander afhankelijk van de grootte van je huis, het aantal ruimten, de gezinssamenstelling, enz. 2 : comfort. Een slimme thermostaat denkt met je mee, en in sommige gevallen denkt hij voor je. Het is de bedoeling dat de thermostaat inspeelt op en rekening houdt - met je levensstijl, en aan de hand hiervan de meest optimale schema’s voor de verwarming van je huis samenstelt. Dit moet uiteindelijk natuurlijk resulteren in een lager energieverbruik. Het leren kennen van de gebruiker is op verschillende manieren mogelijk, afhankelijk van de thermostaat waar je voor gaat. Bij nagenoeg allemaal is het uiteraard mogelijk zelf de controle te houden en dus middels de app voor je smartphone of tablet te bepalen wanneer de verwarming ingeschakeld wordt en op welke temperatuur deze ingesteld wordt. Maar, we willen er natuurlijk zo weinig mogelijk naar omkijken en hiervoor zijn slimme thermostaten met handige functies uitgerust. Aanwezigheidsdetectie bijvoorbeeld, met sensoren of via geo-fencing.”
Komen consumenten bij jullie met vragen over Smart Home? “Zeker: de basisvraag hierbij is dan: “ In hoever hebben we daadwerkelijk iets aan deze slimme producten voor in huis en is dit werkelijk dé toekomst ?”. De andere meest voorkomende vragen zijn: “Wat is er precies allemaal op de markt en wat is voor mij nu het meest interessant?” en ook: “Heeft die draadloze technologie bereik in heel mijn woning, en vooral is alles wel betrouwbaar ?”. Ander voorbeeld: “Als alles over wifi gecoördineerd wordt, wat gebeurt er dan bij een stroompanne ?” Elke vraag heeft een antwoord of een toepassing met verschillende voordelen, het is de uitdaging om net dat voordeel te vinden dat de vraag van de klant het best beantwoordt en waar hij/zij zich het best bij voelt. Gelukkig biedt onze uitgebreide demostand een heel mooi overzicht, en zijn onze verkopers goed opgeleid, klaar voor elke vraag.”
Samengevat: de producten zeer goed kennen en ook demonstreren: dat is wat effectief heel wat kansen biedt aan de elektrohandelaar? Frederick: “Ja, dat vat het allemaal wel samen!” mvh
DISTRIBUTIE
Voorjaar bij LG
OLED AAN DE MUUR LG ontving dealers en pers in de Wild Gallery in Vorst om haar nieuwste producten voor te stellen. Manager Engineering Benelux, Jeroen Peeters, deed met ons de tour en toonde alvast de highlights. Alvast even meegeven dat LG sinds vorig jaar marktleider is in het premium segment, dankzij de OLED-gamma. In de totale TV-markt zijn ze nummer 2. Allereerst: curved TV is out! Geen gebogen schermen meer bij de tv’s van LG. De Belgische consument is niet (meer) geïnteresseerd. Een gebogen scherm vind je enkel nog bij de monitoren van LG, waar ze hun nut bewijzen als multischerm in 21:9. Maar terug naar het TV-gamma: absolute blikvanger was uiteraard de slechts 2,57 (!) millimeter dikke en 77 inch grote LG Wallpaper OLED TV. Deze wordt (heel makkelijk) opgehangen met enkele magneten, voeding en signaal worden doorgegeven via een platte kabel. Prijsgunstiger zijn dan weer de ‘klassieke’ OLED-tv’s, die overigens de zelfde beeld-
kwaliteit bieden. LG zit ondertussen aan de zesde generatie OLED-schermen en verzekert een lifespan van 60 tot 100.000 uur. De brightness is met 25% toegenomen en men bereikt nu 1.000 nits. Naast OLED is er ook een LCD-gamma met als topmodellen Super UHD 4K TV. Bij de huishoudtoestellen vielen vooral de vierdeurs koelkast met doorzichtige, dubbele deur op. Deze laat toe om zaken die meest gebruikt worden in een apart compartiment te zetten, waardoor niet telkens de volledige deur moet geopend worden. Luidens LG geeft dit een besparing in verbruik van wel 40%. Tweemaal aankloppen op de deur laat het licht binnenin branden zodat je door de doorzichtige deur ziet wat er allemaal in de koelkast zit. Toch handig! Je kan het toestel onder je ‘gewone’ wasmachine zetten of volledig apart: de TwinWash, een 2 kg wasmachine, type bovenlader en goed voor twee kilogram was. Ook handig
Jeroen Peeters toonde trots de unieke LG Wallpaper OLED TV en een nieuw soort van toestel: de LG Styler, een smalle hoge kast, waarin je kleren via stoom en beweging, opgefrist worden en dus langer gedragen kunnen worden. Afsluiten doen we met de nieuwste smartphone, de G6, eerst getoond tijdens het recente Mobile World Congress in Barcelona. LG’s beste telefoon tot nu: fraai scherm (5.7”), mooie (metalen) behuizing, twee camera’s en waterdicht. Toch voor even en tot een diepte van anderhalve meter. mvh
Smart Home
NORM HDMI 2.1 BINNENKORT OFFICIEEL Het HDMI Forum, Inc. bestaat uit de belangrijkste internationale fabrikanten van consumer electronics, personal computers, mobiele apparaten, kabels en componenten. Het is een open vereniging. Het HDMI Forum wil graag dat zoveel mogelijk bedrijven deelnemen aan de ontwikkeling van toekomstige versies van de HDMI-norm en wil ook het ecosysteem van met elkaar communicerende HDMI-geschikte producten uitbreiden. Momenteel bestaat het HDMI Forum uit 80 bedrijven. Het was de technische werkgroep van het HDMI Forum die de specificaties van HDMI 2.1 vastgelegd heeft. HDMI Specificatie 2.1 is de meest recente update van de specificaties voor HDMI, waarbij verschillende nieuwe eigenschappen voor het HDMI ecosysteem ingevoerd worden. De update ondersteunt hogere video-resoluties en ‘refresh rates’, waaronder 8K60 en 4K120, Dynamic HDR en een toegenomen band-
breedte met een nieuwe 48G kabel. Versie 2.1 van de HDMI-specificaties is compatibel met eerdere versies van de Norm. We geven alvast enkele highlights van deze nieuwe norm. · Hogere video-resoluties zorgen voor ondersteuning van een reeks aan hogere resoluties en een snellere refresh waaronder 8K60 Hz en 4K120 Hz voor een meer intense beeldbeleving en een schokvrij detailbeeld bij snelle actiescenes. · Dynamic HDR maakt dat het beeld op elk moment getoond wordt met de ideale instelling voor diepte, detail, helderheid, contrast en met bredere kleurwaarden, voor elke scene en zelfs beeld per beeld. · 48G-kabels maken een bandbreedte mogelijk van 48Gbps zodat niet-gecomprimeerde HDMI 2.1 ondersteund wordt, waaronder 8K video met HDR. De kabel is retro compatibel met eerdere versies van HDMI en kan gebruikt worden met bestaande HDMI-toestellen.
· eARC ondersteunt de meest vooruitstrevende audioformaten zoals ‘object-based’ audio en zorgt er ook voor dat de nieuwste audiosignaalbesturingen zoals het automatisch detecteren van een toestel mogelijk worden. · De Game Mode VRR omvat een variabele refresh rate, waardoor een 3D grafische processor een vloeiender en meer gedetailleerd spelbeeld kan leveren zonder haperingen. Pieter Feys Domica bvba april 2017 - ElektroVisie | 19
EUROPA We maken met België deel uit van één van de grootste economische markten ter wereld namelijk de Europese markt, maar onze kmo’s profiteren daar nog onvoldoende van en dat moet veranderen. Het zijn drukke tijden voor Véronique Willems. In januari van dit jaar trad ze aan als nieuwe secretaris-generaal van UEAPME, de Union Européenne de l’artisanat et des petits et moyennes entreprises of kortweg dé stem van de KMO’s in Europa. 67 Europese ondernemersorganisaties uit 34 landen zijn
bij UEAPME aangesloten om hun belangen te verdedigen in Europa. En bij die Europese instellingen is Véronique Willems al enige jaren kind aan huis. Want voordien was ze verantwoordelijke voor Europese zaken binnen Unizo. Dat ze de geknipte persoon is om UEAPME te leiden, dat voelen we meteen.
Aan het hoofd van de tafel in haar kantoor in de Europese wijk zit een secretaris-generaal die haar dossiers door en door kent. Voor Nelectra maakt ze graag tijd in haar drukke agenda om over de Europese dossiers die u als elektrohandelaar en elektroinstallateur aanbelangen te spreken. Het is een hartelijk weerzien want Nelectra klopte ook vroeger al bij haar aan om uw belangen in Europa te verdedigen. De stem van kmo’s wordt nog te weinig gehoord. Europa focust te veel op high end innovation en te weinig op kleine bedrijven uit traditionele sectoren die ook vernieuwend kunnen zijn. Veronique Willems: “Ik heb van bij het begin van mijn mandaat al benadrukt dat Europa meer aandacht moet hebben voor microbedrijven en daar wil ik de komende vijf jaar hard voor vechten. De Europese Unie heeft in het verleden veel aandacht besteed aan de startende, innovatieve, snelgroeiende bedrijven en te weinig aan de kmo’s zoals wij die kennen. Bedrijven die zorgen voor een dak boven ons hoofd, brood op de plank, diverse diensten leveren, … De meerderheid van de kmo’s in Europa stelt 4 mensen te werk. En daar zijn de Europese instellingen te weinig mee bezig. Er moet binnen Europa dringend werk gemaakt worden van de toepassing van het principe ‘Think small first’. Alle wetgeving die Europa maakt, moet afgestemd zijn op deze bedrijven. Kmo’s moeten Europese regels toepassen, maar zien weinig return vanuit Europa. Subsidies zijn voor hen weinig toegankelijk en ondersteuning voor bijvoorbeeld financiering wordt via lokale intermediaren (bv. PMV) toegekend. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er bij kleine ondernemingen anti-Europese gevoelens zijn.”
Online verkoop in heel Europa Fallon Declerck: De Europese Commissie werkt aan een evaluatie van de EU-richtlijnen inzake consumentenwetgeving. In
< Véronique Willems: “Europa moet meer aandacht hebben voor kleine ondernemingen.” 20 | ElektroVisie - april 2017
EUROPA
“We moeten kmo’s warm maken voor de digitale transformatie.”
het najaar 2016 liep hierover een publieke raadpleging, maar er werd ook een studieopdracht gegeven aan een consultant. Ook een aantal Nelectra-leden hebben hieraan deelgenomen. Zijn er ondertussen al resultaten bekend? Véronique Willems: “Europa evalueert de consumentenwetgeving en heeft tegelijk wel al voorstellen gedaan om de regels voor online verkoop van goederen en digitale inhoud te wijzigen. Daarnaast wordt een voorstel behandeld dat discriminatie op basis van nationaliteit of woonplaats verbiedt. Elke inwoner van Europa moet een product kunnen bestellen op een buitenlandse website aan de voorwaarden die in dat land gelden. De combinatie van al deze voorstellen zou het opvolgen van verkopen over de grens, met regels voor garantieverplichtingen, verplichte verkoop enzovoort zwaar kunnen maken voor kleine bedrijven. Europa denkt dus veel te weinig aan de gevolgen voor de kleine elektrohandelaars. En dat kan niet voor mij want zo prijs je de kmo’s uit de markt.” Viviane Camphyn: Is er eigenlijk een oplossing die zowel de kleine als de grote webwinkels zint?
Véronique Willems: “Als je de kleine gaat verplichten te verkopen aan alle landen in de hele Europese Unie dan vrees ik dat ze hun webshop gaan sluiten. En dan zijn ze helemaal niet meer mee met de digitale evolutie. En dat is wel het laatste wat er mag gebeuren. Dat is trouwens een tweede belangrijk aandachtspunt in mijn job als secretarisgeneraal van UEAPME: kmo’s warm maken voor de digitale transformatie.” Viviane Camphyn: In ons land krijgen we vaak te horen dat kmo’s achterop hinken op dat vlak maar het is moeilijk om ondernemers te overtuigen van de kansen op de digitale markt. Véronique Willems: “Een ondernemer heeft vandaag de dag geen keuze. Hij moet mee zijn. Wij moeten hem tools aanreiken zodat hij kan overleven in tijden van digitalisering en globalisering. Op dit moment is er binnen de Europese Unie weinig economische groei. Die groei moeten we buiten de EU gaan zoeken en we moeten onze ondernemingen ondersteunen om die weg in te slaan. Met UEAPME willen we de Europese organisaties samenbrengen zodat ze van elkaar kunnen leren. We vragen al jaren aan Europa om hiervoor fondsen te voorzien.
Italië is geïnteresseerd in het ‘Handmade In Belgium’-label. Misschien kunnen wij wel iets opsteken van de Duitse federaties en hun aanpak om kmo’s te helpen de omslag te maken naar de digitale economie? ”
Energielabels van A tot en met G Fallon Declerck: UEAPME volgt mee op dat handelaars niet de dupe worden van het voorstel van verordening met betrekking tot de energie-etikettering. Europa wil de indeling van de energielabels aanpassen van A tot en met G in plaats van de huidige indeling van A+++ tot en met D. Dat voorstel verplicht ook de detailhandel om oude energie-etiketten te vervangen in een zeer korte periode. Nelectra protesteerde hier in het verleden tegen want de termijn was voor onze handelaars niet haalbaar. Hoever staat het hiermee? Véronique Willems: “In de oorspronkelijke tekst was er sprake van 1 week tijd om alle toestellen te voorzien van nieuwe labels. Dat was natuurlijk niet haalbaar. Het voorstel van het Parlement was vervolgens om de vervanging van de energielabels in de winkel te voorzien op 3 weken, de Raad stelde voor om hier 14 werkdagen voor uit te trekken. Op 21 maart 2017 hebben het Parlement, april 2017 - ElektroVisie | 21
EUROPA
Viviane Camphyn: "Standaardisatie is voor onze ondernemingen vaak een duur proces." de Raad en de Commissie dan uiteindelijk een consensus bereikt die ervoor zorgt dat elektronicazaken voldoende tijd hebben om de labels aan te passen. Er zou ook een opdeling per productgroep komen.” Fallon Declerck: Volgens het eerste voorstel worden ook de kosten van de herziening afgewenteld op de handelaar (bijvoorbeeld : wanneer fabrikanten geen label hebben meegestuurd, dient de handelaar dit in een database op te zoeken, te printen, zelf te voorzien…). Dit is onhaalbaar voor de zelfstandige kleinhandelaar. Ook voor de voorlichtingscampagne wordt op de detailhandel gerekend, zonder daarvoor een grondig overleg aan te kondigen. Véronique Willems: “Het principeakkoord dat op 21 maart 2017 werd bereikt, voorziet dat het de producenten zijn die de nieuwe labels moeten voorzien op de toestellen die al in de winkel staan. Verkopers moeten wel duidelijk aangeven in hun reclame in welke categorie het betrokken product zich bevindt.”
Sociale fraude – detachering Viviane Camphyn: Detachering en sociale fraude liggen de Belgische elektrosector zwaar op de maag. Welke rol ziet u voor UEAPME weggelegd in deze materie? 22 | ElektroVisie - april 2017
Véronique Willems: “Als Europese organisatie is mijn eerste prioriteit om onze leden te verzoenen. Belgische ondernemingen zijn niet altijd happig op de detachering van bijvoorbeeld Roemenen en Polen maar in Europa is er nu eenmaal vrij verkeer van personen. Je kan een EU-burger niet de kans ontzeggen om in een ander land aan de slag te gaan. Het is belangrijk dat de regels gerespecteerd worden. Een gedetacheerde werknemer moet hetzelfde loon krijgen als een Belgische werknemer en dat gaat al voor een deel de ongelijkheid wegwerken. In de aanpak van sociale fraude is het noodzakelijk dat de inspectiediensten uit de verschillende landen elkaar begrijpen, dat er een goede samenwerking is en er dus een goede uitwisseling van informatie kan zijn. Controles moeten er zijn, maar ze mogen onze bedrijven niet extra belasten. Viviane Camphyn: We zouden ook UEAPME willen vragen om er mee voor te zorgen dat bonafide bedrijven hier niet het slachtoffer van worden. Véronique Willems: “Bonafide bedrijven die moeite hebben om de details van de regelgeving toe te passen, moeten ondersteund worden. Het belangrijkste is dat de sjoemelaars die de wet met de voeten treden, aangepakt worden. Dat is ook het standpunt van UEAPME.”
Standaardisatie – normalisatie Viviane Camphyn: Kan Europa standaardisatie (het opleggen van een bepaalde norm of standaard van een product) gemakkelijker toegankelijk maken voor kmo’s? Voor onze ondernemingen is dit vaak een duur proces. Véronique Willems: “Op Europees vlak worden hier heel wat inspanningen voor geleverd. In 2014 is een nieuwe verordening in werking getreden voor stakeholders zoals kmo’s. We hebben SBS, Small Business Standards opgestart wiens missie het is om kmo’s bewuster te maken van de voordelen van standaardisatie. SBS moedigt hen aan om actief deel te nemen aan dit belangrijke proces. Nelectra kan zeker experten voorstellen om actief deel te nemen aan de technische comité van CEN, CENELEC, ETSI. (Er worden al meteen contactgegevens uitgewisseld zodat Nelectra dit verder kan opnemen). Viviane Camphyn: Hartelijk dank om zo snel na uw aantreden al tijd vrij te maken in uw agenda. We wensen u heel veel succes met deze zeer mooie uitdaging bij UEAPME en bedankt om onze belangen mee te behartigen in Europa.
Tekst: Els Heyrman Foto’s: Studio Dann
Krachtige smart USB-lader van 3,5A De smart USB-lader van Niko heeft een laadvermogen van 3,5A en is daarmee de krachtigste USB-lader op de markt. Hij detecteert welk type toestel aangesloten is en laadt 2 toestellen tegelijkertijd op de snelste manier op. Deze lader laat zich net zo snel en gemakkelijk installeren als een stopcontact.
Referentiecode 420-00510.
PA-804-01
www.niko.be
DE SECTOR 149.01 JURYLID PETER GOOVAERTS OVER SECTORTEST ELECTRO BRAIN
“Proeven zijn realistisch en haalbaar” “Elektricien, da’s denken en doen” lees ik ruggelings op het t-shirt van een jongeman die deelneemt aan de nationale sectorproef Electro Brain in de gebouwen van groothandel Cebeo in Gent. Doordacht en dapper sleutelt, koppelt en plugt hij aan het op het eerste gezicht ingewikkelde werkpaneel. Nauwlettend kijken de juryleden (‘evaluatoren’ staat op hun naamkaartje) toe, nu en dan helpen of corrigeren
ze de studenten, veelal laatstejaars, in een elektro-opleiding. Gent is één van de plekken waar Electro Brain plaatsvindt, en als de jongeren de proef met succes doorstaan (zestig procent halen is een vereiste), krijgen ze een heuse Electropass. ElektroVisie was een hele poos aanwezig bij de test in Gent en sprak er met onder meer jurylid Peter Goovaerts, afgevaardigde van onze federatie Nelectra.
Na een jaartje proefdraaien als pilootproject, schoot Electro Brain begin 2017 definitief uit de startblokken. Het evenement loopt nog tot in mei. Met die organisatie hoopt Volta, de koepel van Tecnolec, het FBZ en Vormelek, de opleiding van elektriciens extra te ondersteunen. “Terwijl eerder bij de wedstrijd Elektro Challenge enkel de allerbesten aan het eind van de rit volop aandacht kregen, biedt Electro Brain een beter beeld van de stand van zaken op het vlak van vorming en opleiding”, zegt Volta-adviseur Veerle Van Antenhove. “De eenmalige proeven zijn een goeie spiegel van het aanwezige potentieel. Zowel de sector als het onderwijs zijn gebaat bij deze formule, zo kunnen ze de pijnpunten makkelijker opsporen, signaleren en de troeven aankaarten. Volta evalueert het geheel en koppelt dan terug naar het onderwijs”.
“Leerrijk en uitdagend evenement” De jury, daar in het Cebeocomplex in Gent, bestond uit zelfstandige ondernemers uit de elekrobranche en een afgevaardigde van keuringsorganisme Vinçotte. Namens onze federatie Nelectra mocht Peter Goovaerts de leerlingen begeleiden en beoordelen.
Peter Goovaerts: “De oefeningen zijn niet complex.” 24 | ElektroVisie - april 2017
Peter Goovaerts : “Het is verrijkend en plezierig om op die manier de evolutie in de elektrosector te kunnen volgen. Gedurende enkele jaren was ik jurylid bij de Elektro Challenge, de proef Electro Brain is de opvolger daarvan. De jongelui -uitsluitend van het mannelijke geslacht, de meisjes gaven verstek- worden getoetst op hun vaardigheden, vooral in functie van de arbeidsmarkt. Na enkele sessies te hebben bijgewoond, heb ik de indruk dat het merendeel onder hen nog niet helemaal klaar is om een technische job aan te kunnen. De oefeningen zijn niet echt complex, wel realistisch, er komen vooral klassieke dingen, standaardzaken aan bod. In principe is dat dus best haalbaar. Deze nationale proef is alvast een grote uitdaging. Ik hoop al jaren
DE SECTOR 149.01 een gemotiveerd medewerker voor mijn KMO te kunnen ‘vinden’, maar zo eenvoudig ligt dat niet. En de meest bekwame jongelui vinden later doorgaans onderdak als mecanicien in bijvoorbeeld de chemie of de auto-assemblage, waar ze een héél behoorlijke verloning krijgen. Of ze stromen door naar het graduaat of worden bachelor. In mijn onderneming in Sint-Niklaas (beveiliging, toegangscontrole, nieuwe computertechnieken) zijn naast een man die er al zeventien jaar werkt, nog drie jongeren aan de slag. Ik kan degelijke medewerkers zeker gebruiken. Goed opgeleide jonge elektriciens vinden is echter moeilijk. Bovendien worden ze op school niet altijd klaargestoomd voor de zaken waar wij mee bezig zijn, en wie de allernieuwste technologieën wél onder de knie heeft, vindt meestal een job bij grotere bedrijven, in grote gebouwen. Mijn ene zoon is twintig, volgt les aan het VTI in Beveren, en dààr gaan ze binnenkort wel lessen in glasvezeltechniek organiseren. Jan zou eerlang in m’n bedrijf komen werken. M’n andere zoon, Juul, is vierdejaars, welke richting hij zal uitgaan valt nog af te wachten.” “Als jurylid, evaluator zo je wil, bij Electro Brain moet ik tijdens de proef bijspringen waar nodig, corrigeren, bijsturen. Volta liet hier uitstekend materiaal en panelen opstellen, met de hulp van gulle sponsors. De meeste scholen beschikken echter niét over dergelijk functioneel materiaal. Hoe dat komt? Voor het gros van de scholen is het makkelijker om één grote aankoop van honderdduizend euro te doen -da’s een investering waarvoor je eventueel subsidie kan krijgen-, dan honderd aankopen van telkens duizend euro, wat als een loodzware kost wordt ervaren. Mijn indruk is dat de meeste componenten waarmee onze scholen werken, verouderd zijn. Langs deze weg doe ik een suggestie aan Volta: waarom de panelen en componenten die voor Electro Brain worden gebruikt in de rest van het jaar niet uitlenen aan de onderwijsinstellingen? “. Peter Goovaerts vindt het alvast boeiend om als jurylid van Electro Brain voeling te kunnen houden met de jeugd. “Slechts enkelen worden zelfstandig elektricien. En als je een elektrobedrijf, hoe kleinschalig ook, wil opstarten, moet je naast technisch inzicht ook over onder meer administratieve en economische vaardigheden beschikken.”
Technische uitrusting Die dinsdag praatten we in Gent ook met leerkrachten van het KA Geraardsbergen. Alain Huyghe en Niels Govaert vinden dat
Peter Goovaerts begeleidt namens Nelectra de scholieren
alvast hun school wél prima is uitgerust met technisch didactisch materiaal, ook al is bij Electro Brain alles dan wel splinternieuw. Naar hun smaak zijn de theoretische en praktische tests nuttig, hun studenten zetten daar hun beste beentje voor zegt leraar Marc Lammens van VTS Sint-Niklaas (zijn studenten werken en leren deeltijds) . Wat de infrastructuur, het materiaal, betreft, zijn de voorzieningen in onze school in hartje SintNiklaas best toereikend en functioneel, maar in onze hoofdschool is het budget krapper”. *** De elektrobedrijfswereld en het onderwijs moeten dus, om toekomstgericht te blijven, nog duchtig met elkaar overleggen, de violen gelijkstemmen en waar nodig een tandje bijsteken, ook op het vlak van werkmateriaal. Maar dat een degelijke elektrojob moet worden voorafgegaan door een volwaardige, praktijkgerichte opleiding, staat als een paal boven water. Dat toont Electro Brain aan.
Boven in het Cebeogebouw snuister ik in de bundel theoretische meerkeuzevragen die de studenten die dinsdag moeten beantwoorden. Vraag in de afdeling elektrotechniek: welke plug moet je gebruiken bij het plaatsen van een aftakdoos op een houten steunbalk? Nylon, hout, metaal of helemaal géén plug? Vraag in de afdeling installatie: welke waarde heeft het genormaliseerde kortsluitvermogen van de schakelaars in residentiële installaties? Benieuwd of al die zéér onderlegde dames en heren van de ElektroVisie-redactieraad daarop zonder haperen kunnen antwoorden. Indien niet, dan mogen ze te rade gaan bij de al bij al dynamische jonge deelnemers aan de nationale sectorproef Electro Brain. www.volta-org.be Tekst: Wouter Vloebergh Foto’s: Fallon Declerck
april 2017 - ElektroVisie | 25
DE SECTOR 149.01 Opleiding Laadinfrastructuur bij Volta vanaf het najaar 2017 Elektrische voertuigen winnen langzaam terrein in België. Van alle wagens die eind september 2016 op onze Vlaamse wegen reden, waren er ongeveer 6.800 elektrisch. Dat is niet veel. Toch merken we dat de elektrische wagen aan belangstelling wint. Aangespoord door de klimaatdoelstellingen moedigt de overheid het gebruik van de elektrische wagen aan. Bovendien wordt het assortiment uitgebreider. De belangrijkste voordelen zijn: • het vermijden van lokale emissies; • het rijcomfort;
• de mogelijkheid om het voertuig goedkoop op te laden, thuis of op het werk. Een goede laadinfrastructuur is daarom noodzakelijk om het gebruik van elektrische voertuigen te stimuleren. Omdat er steeds meer vragen zijn van elektro-installateurs aangaande laadsystemen start Volta met opleidingen laadinfrastructuur vanaf het najaar. De opleiding zal niet alleen theoretisch maar ook praktisch zijn en zal op verschillende plaatsen worden georganiseerd.
Verschillende aandachtspunten worden behandeld zoals de impact van een laadsysteem op het aanwezige net. Vanzelfsprekend komen ook de verschillende laadmodi aan bod alsook de belangrijkste normen. Niet alleen laden op (semi-)publieke plaatsen en op bedrijventerreinen wordt behandeld maar ook thuisladen. Voor meer info kan u terecht bij Geert Verhoeven van Volta (geert.verhoeven@volta-org.be)
Symposium “Verwarming & Elektriciteit” Op 16 mei van 12u tot 17u organiseert Volta een symposium “Verwarming & Elektriciteit” bij Living Tomorrow (Vilvoorde). Tegenwoordig wordt er heel wat hernieuwbare energie lokaal opgewekt en meestal is deze energie beschikbaar in de vorm van elektriciteit (zoals met PV-panelen). Het is interessant om deze energie zo veel mogelijk lokaal te verbruiken. Ze kan onder meer dienen om sanitair warm water te maken en om de woning te verwarmen. Warmtepompen en elektrische verwarming (al dan niet met
26 | ElektroVisie - april 2017
accumulatie) zijn meer dan ooit aan de orde. Op het seminarie worden de resultaten voorgesteld van twee studies, van de universiteiten van Gent en Luik. Hierin worden verschillende opties voor het verwarmen van de woning en het opwekken van sanitair warm water met mekaar vergeleken voor goed geïsoleerde woningen. Er wordt berekend hoeveel zelfconsumptie mogelijk is in functie van verschillende types woningen/appartementen en van het soort opstelling. Zo wordt onder meer een vergelijking gemaakt tussen de opslag
in een batterij met opslag in een thermisch vat bij gebruik van een warmtepomp en PV. Ook de EPB-berekening van de verschillende systemen komt aan bod. Daarnaast is er een presentatie over het belang van goed isoleren. Sprekers zijn onder meer: Professor Michel De Paepe (UGent) Professor Vincent Lemort (ULg) Sylvain Quoilin (European Commission (Joint Research Centre) & ULg) Voor meer info kan u terecht bij Paul Jacobs (paul.jacobs@volta-org.be)
INSTALLATIE
Aybu – Home Automation DIGITAAL PLATFORM
In februari werd een eerste versie van Aybu online gezet teneinde mensen te laten kennismaken met de mogelijkheden die dit eerste digitale platform biedt en waar zowel eindklanten, installateurs, architecten als bouwpromotoren samen werken aan een digitaal dossier. Aybu heeft meerdere doelen in functie van het profiel van de gebruiker die met Aybu wenst te werken. Wanneer een architect Aybu wenst te gebruiken, kan deze op eenvoudige manier de plannen van de woning
invoeren en hierop de gewenste functionaliteiten intekenen. Het project kan bewaard worden en de architect krijgt onmiddellijk een budgetindicatie, samen met de mogelijkheid een meetstaat en lastenboek af te drukken. De architect koppelt ook de bouwheer en kan ook één of meerdere installateurs uitnodigen op het platform om een offerte te maken. Als bouwheer kan een digitaal dossier aangemaakt worden, waar zowel de architect kan uitgenodigd worden alsook een of meerdere installateurs. De bouwheer kan zijn plannen invoegen en de gewenste functionaliteit intekenen. Het voordeel is dat de bouwheer op eenvoudige manier meerdere varianten kan maken met andere functionaliteiten en/of andere afwerkingen, zodanig dat een realistisch beeld verkregen wordt van zijn budget. Installateurs die klant zijn bij Aybu – Domica kunnen hun instellingen wijzigen, teneinde het aanbod in de diensten en producten die zij aanbieden juist te definiëren.
Als bouwpromotor kan op eenvoudige manier een project toegevoegd worden in de huisstijl van de onderneming. Hierna kunnen individuele deelprojecten per project aangemaakt worden, waarbij hun eindklant de mogelijkheid krijgt enkele aanpassingen door te voeren op de elektrische installatie. Ook het wijzigen van bijvoorbeeld de binnenpost van de videofonie met een onmiddellijke prijsindicatie behoort tot de mogelijkheden. Op de achtergrond wordt volop ontwikkeld aan de volgende versie om de bouwheer, installateur, architect en bouwpromotor nog meer mogelijkheden ter beschikking te stellen. Voor meer info kan U steeds terecht op www.aybu.be of info@aybu.be PF
Smart Home - APPLE HOMEKIT Apple kondigde reeds in 2014 HomeKit aan, een oplossing om allerlei slimme apparaten in huis te bedienen vanaf je iPhone en iPad. HomeKit laat je toe de verlichting, verwarming, gordijnen en garagedeuren met Siri te besturen vanaf uw IOS-apparaat. Vandaag wint HomeKit steeds meer aan populariteit.
Wat is HomeKit? HomeKit is een platform waarmee apparaten in huis met Apple-producten kunnen ‘praten’. Heb je bijvoorbeeld een lamp die met je iPhone is verbonden, dan kan je deze op afstand bedienen. Dit wordt ook wel huisautomatisering of domotica genoemd, vandaag wordt ook steeds meer over IoT gesproken, Internet of Things. Als beheerder van het huis kun je taken automatiseren in nieuwe Woning applicatie. Met deze app kun je vanaf iOS 10 snel al je HomeKit apparaten en accessoires bedienen en gebruiken. Dankzij automatiseren kun je automatisch bepaalde taken en scènes activeren en laten uitvoeren. Hierdoor wordt bijvoorbeeld mogelijk om bij zonsondergang automatisch de
lampen in te schakelen, bij het verlaten van de woning de thermostaat uit te schakelen, bij het naderen van de woning de poort aan de oprit te laten openen, … Om deze optie te kunnen gebruiken moet je wel beschikken over Apple TV 4 (met tvOS 10) waar hetzelfde iCloud is geactiveerd als in iOS 10. Heb je geen Apple TV 4, maar wel een iPad met iOS 10 die altijd thuis is, dan kan deze ook dienst doen als 'hub'. Sinds iOS 10 is er ook een aparte HomeKit-app van Apple genaamd Home. Deze is beschikbaar voor zowel de iPhone, iPad als een Apple Watch met watchOS 3. Met de Home-app kun je scènes activeren, apparaten instellen en automatisering regelen.
Met welke apparaten werkt HomeKit? HomeKit kan praten met alle apparaten die het protocol ondersteunen. Hardwarefabrikanten die HomeKit willen gebruiken moeten contact opnemen met Apple. Er zijn al diverse fabrikanten die ondersteuning voor HomeKit hebben toegezegd, zoals iHome, Honeywell, Philips, Kwikset, Broadcom, Netatmo, Velux en Withings.
Bestaat er een koppeling tussen KNX en HomeKit? Deze koppeling bestaat en wordt reeds door meerdere fabrikanten gemaakt en ondersteund. Twee fabrikanten die hier sterk mee bezig zijn, zijn Thinka en ProKNX. Via HomeKit kan de KNX installatie op een eenvoudige manier nog intelligenter gemaakt worden.
Alternatieven Er is een sterke evolutie bij andere systemen en fabrikanten om IoT steeds meer toegankelijk te maken. Voorbeelden hiervan zijn Amazon Alexa in de Amazon Echo , Microsoft Cortanan, Google Home en vele anderen. We zijn benieuwd wat de toekomst ons brengt, maar het is duidelijk dat alle fabrikanten hard aan de weg aan het timmeren zijn.
Pieter Feys Domica bvba april 2017 - ElektroVisie | 27
INSTALLATIE
Slimme
thermostaat Wat is een thermostaat? Een thermostaat is niet meer dan een temperatuurvoeler die aangeeft, via een open/ gesloten contact of een communicatie protocol, dat een ingestelde temperatuur wel of niet bereikt is. De centrale regeling van de verwarming gebruikt deze informatie samen met de gegevens van andere sensoren om te bepalen of de ketel moet bijwarmen en welke circulatiepompen en kranen moeten aangestuurd worden.
Wat maakt een thermostaat slim? Programmeerbare thermostaten bestaan al langer. Men kan hierbij voor elke dag van de week verschillende periodes en bijhorende gewenste temperatuur instellen. Nadeel is wel dat dit niet altijd op een gebruiksvriendelijke wijze kan gebeuren. Via een cryptisch menu en met de handleiding in de hand kan het, maar dit is voor velen al een stap te ver. Resultaat: bij installatie wordt meestal wel een weekprogramma (samen met de installateur) ingesteld, maar als later de gewoontes in huis veranderen, bijvoorbeeld andere werkuren, dan blijft een aanpassing van het programma van de thermostaat vaak achterwege. Een slimme thermostaat onderscheidt zich van een programmeerbare thermostaat op 3 punten: l Connectiviteit l Gebruiksvriendelijkheid l Optimalisatie algoritme met leerfunctie
Connectiviteit Hoewel draadloze thermostaten al langer bestaan, werd deze techniek voornamelijk toegepast om de thermostaat te verbinden met de CV regeling. In de context van de slimme thermostaat betekent connectiviteit dat de thermostaat in het HAN (Home Area Network) gekoppeld wordt. Via de koppeling met het HAN en de gateway in huis is de thermostaat ook verbonden met het internet. Enerzijds zorgt deze connectiviteit ervoor dat de thermostaat kan beschikken over informatie aangeboden door andere thermostaten of sensoren in huis en door diensten op het internet. Anderzijds is de thermostaat ook bereikbaar en instelbaar van op toestellen in huis of van op afstand. Hoewel deze connectie gebruikt kan worden om de thermostaat met de CV regeling te koppelen, wordt dit in de meeste model28 | ElektroVisie - april 2017
len niet toegepast. Hiervoor gebruikt men de (bestaande) gebruikelijke 2- of 4-draads connectie. Vermoedelijk omdat de meeste CV regelingen ofwel geen connectiviteit op ZigBee of IP niveau aanbieden, ofwel een eigen protocol gebruiken. Een bijkomend voordeel is dat hiermee onderhoud of monitoring van op afstand mogelijk is. Ben je beheerder van meerdere gebouwen of ruimtes, dan kan je de thermostaat een alarm laten geven wanneer deze afwijkingen van het normale gedrag constateert. Zo kan men bijvoorbeeld een slecht werkende pomp op het spoor komen.
Gebruiksvriendelijkheid De thermostaat laat zich op een gebruiksvriendelijk wijze instellen en ook programmeren indien nodig. Dankzij de bovenvermelde connectiviteit kan men gebruiksvriendelijke toestellen met een grotere display en betere invoermodi, zoals een PC, smartphone of tablet gebruiken om met de thermostaat te communiceren en deze in te stellen. Dit kan doorgaans via een webportaal (op het internet), een web pagina draaiend op een ingebouwde webserver of via een app die rechtstreeks met de thermostaat communiceert. Via deze interface kan men ook extra informatie ingeven welke voor de optimalisatie kan gebruikt worden zoals het gezinsprofiel. Een gebruiksvriendelijk toestel zorgt ervoor dat men minder weerhouden wordt om de thermostaat anders in te stellen of te programmeren om veranderde gewoontes in huis op te vangen. De thermostaat kan eveneens (alarm)meldingen doorsturen via mail of SMS, alsook rapporten genereren over het verbruik als hij verbonden is met een verbruiksmeter. Tenslotte benutten sommige thermostaten de display ook om andere dan de gebruikelijke thermostaatgegevens te tonen. Ze tonen bijvoorbeeld ook zaken zoals de weersvoorspelling voor de volgende dagen, het huishoudelijk verbruik, de opbrengst van de zonnepanelen of het actuele tarief.
Optimalisatie algoritme met leerfunctie Hierbij een aantal voorbeelden van leerfuncties: l De slimme thermostaat analyseert hoe lang het duurt vooraleer een ruimte af-
koelt en opwarmt, en bepaalt zo de tijd nodig om de ruimte op te warmen of af te koelen. l De slimme thermostaat bepaalt aan de hand van sensoren (bijvoorbeeld aanwezigheidsdetectoren in de thermostaat zelf) of de bewoners langere tijd weg zijn of zelfs met vakantie, en houdt hiermee rekening om de temperatuur in het gebouw of ruimte te laten zakken of stijgen. l In plaats van dat de thermostaat moet geprogrammeerd worden, leert de thermostaat uit de dagelijkse temperatuurinstellingen door de bewoners het patroon van de bewoners. Het patroon hoeft dus niet op voorhand vast geprogrammeerd te worden. Telkens de gebruiker een andere temperatuur instelt, onthoudt de thermostaat dit en past desnoods na verloop van tijd dit patroon aan. Het is ook soms zinvol om hierbij rekening te houden met de seizoenen, in de winter mag de thermostaat vaak iets lager staan omdat de kledij vaak hieraan aangepast is. De verbinding met het internet laat de thermostaat toe extra informatie te gebruiken om optimaal te regelen: l Het algoritme kan aan de hand van de weersvoorspelling de regeling bijsturen. Heeft de ruimte bijvoorbeeld een grote glaspartij op het zuiden, dan kan de regeling hiermee rekening houden wanneer er veel zon voorspeld wordt. Anderszijds leert het algoritme vooraf aan de hand van eigen metingen en deze weersinfo dat de temperatuur in de ruimte sterk door de zon kan beïnvloed worden. Is er een zonnewering voorhanden, dan kan het nuttig zijn deze ook aan de thermostaat te koppelen.
Besluit Slimme thermostaten zijn slechts één van het groeiend aantal ‘intelligente’ apparaten die op het web worden aangesloten en in staat zijn om met mensen en met elkaar samen te werken. Het maakt met andere woorden deel uit van het Internet of Things. De slimme thermostaat zorgt ervoor dat de grens met een energiebeheersysteem vager wordt, en kan de eerste stap zijn naar een energiebeheersysteem voor het geheel van toestellen en technische systemen in huis. Geert Verhoeven Volta
INSTALLATIE
Correct beveiligen van een domotica-systeem Meer en meer wordt domotica toegepast in de residentiële en tertiaire sector. Hierbij worden meestal vrij programmeerbare modules gebruikt die uiteraard enkel aan te wenden zijn binnen hun gebruiksgrenzen. Er zijn zelfs zelfbouwpakketten aanwezig om als doe-het-zelver een domotica-systeem te bouwen. Het is dus belangrijk om ook eens stil te staan bij de correcte beveiliging van dergelijke systemen. In dit artikel gaan we eens dieper in op dit onderwerp.
-
-
Beveiliging van de module(s) Elke domotica-installatie beschikt over één of meerdere uitgangsmodules die op een correcte wijze dienen beveiligd te worden. Die uitgangsmodules kunnen nogal variëren van fabrikant tot fabrikant en van de te bedienen belasting. Het spreekt voor zich dat we dit niet voor elke fabrikant kunnen beschrijven. In wat volgt worden een aantal algemene aandachtspunten meegegeven : - Lees aandachtig de gebruiksaanwijzing van de fabrikant van de desbetreffende uitgangsmodule. Sommige modules kunnen enkel 6A, 10 A of 16A schakelen. Het zal dan ook zaak zijn de juiste beveiliging te kiezen in functie van die maximale nominale stroom van de betrokken uitgang van modules. - Let ook op het maximale vermogen dat dergelijke modules kunnen verwerken in functie van de type belasting die erop
-
-
aangesloten is (capacitief, inductief of resistief). Sommige fabrikanten laten toe dat iedere uitgang apart kan beveiligd worden of een groep van uitgangen. Bijvoorbeeld een uitgangsmodule met 8 uitgangen waarvan er 2 groepen van 4 zijn gemaakt met elk hun eigen voeding. Vanzelfsprekend dienen de voor schriften van het AREI gevolgd te worden. Zo zal men in een residentiële installatie minimum 2 verlichtingskringen dienen te hebben. Kringen voor stopcontacten mogen maximaal 8 enkelvoudige of meervoudige stopcontacten bevatten. De uitgangen die een stopcontact of een groep van stopcontacten bedienen, dienen uiteraard beveiligd te zijn in functie van de maximale nominale stroom en schakelcategorie van de uitgang. Deze kringen moeten aangesloten worden met een minimale doorsnede van 2,5mm². Een andere optie is deze uitgang te gebruiken om een contactor aan te sturen en deze contactor dan te beveiligen op de klassieke manier. Dit opent tevens de mogelijkheid om een manueel / automatische mode in te lassen die erg handig is indien de module faalt wanneer dit niet standaard voorzien is in de module zelf. Opgelet met gemengde kringen (verlichting en stopcontacten). Deze dienen aangesloten te worden met een minimale doorsnede van 2,5mm². In de meeste gevallen dient tevens een stopsignaalkring draadbreukveilig
opgevat te worden indien dit een veiligheidsfunctie heeft. Wat aandacht bij het parametreren van dergelijke ingang is dus aan de orde.
Beveiligen van de voeding De beveiliging van de voedingsmodule dient een aparte beveiliging te zijn en aangepast aan de voorschriften van de fabrikant. Sommige fabrikanten bevelen zelfs B-automaten (ogenblikkelijke uitschakeling bij maximaal 5 x Inom) aan om hun voedingsmodule te gaan beveiligen. Je zal dus opnieuw de gebruikshandleiding van de fabrikant goed door moeten nemen. In de meeste gevallen is de uitgangsspanning van deze voedingsmodules een ZLVS (Zeer Lage VeiligheidsSpanning). Onderstaande tabel geeft een overzicht van de toegelaten spanning in functie van de toestand van het menselijk lichaam. In de meeste gevallen zullen de voedingen voldoen, maar dit is toch iets om in het achterhoofd te houden wanneer men dergelijke spanning gebruikt in vochtige lokalen, zoals badkamers, zwembad – en saunaruimten enz.. ..
Jan De Geyter Technical Manager Electricity
Code
Toestand menselijk lichaam
Wisselspanning
Gelijkspanning met rimpel
Gelijkspanning zonder rimpel
BB1
Droge huid of vochtig door transpiratie
50 V
75 V
120 V
BB2
Natte huid
25 V
36 V
60 V
BB3
In water ondergedompeld
12 V
18 V
30 V
april 2017 - ElektroVisie | 29
INSTALLATIE
Parlo- en videofonie VEILIGHEID BEGINT AAN DE VOORDEUR Mensen hebben een steeds grotere nood aan veiligheid, of beter: willen een veilig gevoel. En dus is er ook steeds meer de vraag naar een videofoon. Men wil zien wie er voor de deur staat. En dat op een fraai groot scherm (7 inch) en liefst in kleur!
Een correcte elektrische plaatsing Alle elektrische installaties moeten uitgevoerd worden met veilig elektrisch materieel, overeenkomstig hun bestemming, en op gepaste wijze onderhouden worden in al hun samenstellende delen volgens de voorschriften van het AREI en de regels van goed vakmanschap, zodanig dat bij foutloos onderhoud en gebruik overeenkomstig hun bestemming, de veiligheid van personen alsook het behoud van goederen niet in gevaar komt. De voeding (meestal ZLVS - Zeer Lage Veiligheids Spanning) van een parlofoon-/ videofooninstallatie komt gewoonlijk van een veiligheidstransformator en/of een elektronische inrichting. Deze voedingen moeten beschermd worden tegen overbelasting en kortsluiting. Dit kan gebeuren door het plaatsen van de nodige zekeringen en/of automaten aan de primaire en/of secundaire van de voeding, rekening houdende met de uitvoering van de voeding. Het is namelijk zo dat de fabrikant mogelijk interne beveiligingen voorziet in de voeding. Dit kunnen we vaststellen aan de hand van de aangebrachte symbolen. Voor de elektrische leidingen die geen integrerend deel uitmaken van een elektrische machine of toestel, wordt het gebruik van geïsoleerde geleiders met een doorsnede kleiner dan 2,5 mm² verboden. Een uitzondering hierop is een doorsnede vanaf 0,5 mm² voor elektrische leidingen die deel uitmaken van bedienings-, controle-, signalisatie- of meetstroombanen. Dus ook van parlo-/videofoons. Uiteraard is een beveiliging tegen overbelasting te voorzien in functie van de gekozen doorsnede.
30 | ElektroVisie - april 2017
Leiding‑ doorsnede
Maximum zekering
Maximum automaat
0,5 mm²
2A
4A
0,75 mm²
4A
6A
1 mm²
6A
10 A
De actieve delen van stroombanen op ZLVS moeten fysisch gescheiden worden van stroombanen op andere spanningen. Teneinde de beschermingsscheiding te verwezenlijken, moet één van de hierna vermelde schikkingen zijn getroffen: - een fysische scheiding van minimum 10 mm tussen de geleiders van stroombanen op ZLVS en de geleiders van andere stroombanen; - de geleiders van de stroombanen op ZLVS moeten, naast hun basisisolatie, voorzien zijn van een bijkomende isolatie (mantel, buis, ...); - een meeraderige kabel of een groepering van geleiders mogen stroombanen op verschillende spanningen bevatten op voorwaarde dat de geleiders van de stroombanen op ZLVS en op ZLBS geïsoleerd zijn, hetzij individueel, hetzij collectief, voor de hoogst voorkomende spanning. Voor de isolatie van de elektrische leidingen, als bescherming tegen rechtstreekse aanraking, is een testspanning van 500V voldoende. Indien er stopcontacten gebruikt worden moeten de contactstoppen en/of contactdozen onuitwisselbaar zijn met toestellen op andere spanningen.
Afhankelijk van de afstand tussen de verschillende onderdelen van de installatie is het noodzakelijk van aangepaste kabelsecties te voorzien (zie fabrikantvoorwaarden). En vergeet tenslotte niet om rekening te houden met de ‘uitwendige invloeden’: een aangepaste IP-graad dus. Voor buiten: IP54.
En de privacy? Valt een videoparlofoon eigenlijk onder de Camerawet? De Camerawet is van toepassing op de plaatsing en het gebruik van “ bewakingscamera’s” met het oog op “bewaking en toezicht”. Een videoparlofoon wordt in beginsel gebruikt om de persoon die aanbelt te identificeren, hetgeen verschillend is van het doeleinde “bewaking en toezicht”. Hieruit volgt dat de Camerawet in beginsel niet van toepassing is op videoparlofoons. Wordt deze videoparlofoon echter als een “bewakingscamera” gebruikt, dan zullen de regels van de Camerawet wel nageleefd moeten worden. Contacteer voor meer info hierover: Nelectra-adviseur Christophe Louage, christophe.louage@nelectra.be mvh Bronnen: RVDB en Privacycommissie
NIEUW
Maak kennis met de vernieuwde GT-reeks: alles mag gezien worden.
GT1M3L
7” wordt de nieuwe standaard bij modulaire videofonie. Maar als het budget of de beschikbare ruimte wat beperkter is, bevelen we warm onze 3,5” variant aan. Beiden hebben een unieke groothoekcamera van maar liefst 170° zodat alles gezien mag worden.
GT1C7L
Exclusief verdeler: CCI nv | Louiza-Marialei 8/5, 2018 Antwerpen T: 03/ 232 78 64 | info@ccinv.be | www.ccinv.be
De Schrack Technik Infodagen 2017 zijn terug! 16 mei Deinze | 18 mei Hasselt Telkens vanaf 18u00
W VOORSTELLING SCHRACK OPLOSSINGEN W INFO OVER ACTUELE THEMA’S W CONSTRUCTION PRODUCTS REGULATION W INSCHAKELSTROMEN W ....
Inschrijven kan via www.schrack.be
INFOD
AGEN
2017
INSTALLATIE
De elektricien, de groothandel en de CPR In alle landen van de Europese Unie is sinds 24 april 2011 “VERORDENING (EU) Nr. 305/2011 VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD van 9 maart 2011 tot vaststelling van geharmoniseerde voorwaarden voor het verhandelen van bouwproducten en tot intrekking van Richtlijn 89/106/EEG van de Raad” (Publicatieblad van de EU van 4 april 2011), beter gekend als de Constructie Product Richtlijn, van kracht. Hierin staat dat alle marktdeelnemers die een rol vervullen in de toeleverings- en distributieketen passende maatregelen moeten nemen om te waarborgen dat zij uitsluitend bouwproducten op de markt aanbieden die aan de voorschriften van de verordening voldoen, met als doel de prestaties van bouwproducten te garanderen en de fundamentele eisen voor bouwwerken na te leven. Er worden in de CPR dus geen eisen opgelegd aan de gebruiker van een bouwproduct, dus ook niet aan de installateur. Er worden in de CPR wel eisen opgelegd aan fabrikanten en groothandels.
Heeft de CPR dan geen impact op het werk van de installateur? Toch wel. Er staat immers verder in de CPR dat de fundamentele eisen voor bouwwerken, die opgesomd zijn in bijlage I van de CPR, de basis vormen voor het opstellen van normalisatiemandaten en geharmoniseerde technische specificaties, waarin de essentiële kenmerken van de bouwproducten worden vastgelegd. Dat wil zeggen dat geharmoniseerde normen voorzien in de methoden en criteria om de prestaties van bouwproducten met betrekking tot hun essentiële kenmerken te beoordelen. Geharmoniseerde normen voorzien in een sluitende methode om de prestaties van bouwproducten met betrekking tot hun essentiële kenmerken te beoordelen, zonder dat daarbij de nauwkeurigheid, betrouwbaarheid en bestendigheid van de testresultaten in het gedrang komen. Onder de fundamentele eisen voor bouwwerken staat met betrekking tot brandveiligheid dat het ontstaan en de verspreiding van vuur en rook binnen het bouwwerk zelf alsook de 32 | ElektroVisie - april 2017
Brandgedrag klassen volgens artikel 104 van het AREI
Brandgedrag klassen volgens de geharmoniseerde norm EN 50575:2014/A1:2016
F1
Eca of een brandreactieklassen die hoger is dan Eca
F2
Cca of een brandreactieklassen die hoger is dan Cca
SA
a1
SD
s1
uitbreiding van de brand naar belendende bouwwerken beperkt moeten blijven. Bewoners moeten het bouwwerk in geval van brand kunnen verlaten of alleszins in veiligheid worden gebracht en de veiligheid van reddingsploegen moet in acht genomen worden. In bijlage IV van de CPR staat dat stroom-, besturings- en communicatiekabels die blijvend worden verwerkt in bouwwerken of delen ervan, alsook vaste brandbestrijdingssystemen (Brandalarm- en detectiesystemen, vaste brandbestrijdingssystemen, brandbeveiligings- en antirooksystemen en explosiebeveiligingsproducten) bouwproducten zijn die moeten voldoen aan de CPR.
Geharmoniseerde normen voor de CPR Vanaf 1 juni 2016 werden de normen EN 50575:2014 en EN 50575:2014/A1:2016 beschouwd als een geharmoniseerde normen voor kabels in bouwwerken met betrekking tot hun brandreactiegedrag voor de CPR. Er is een overgangsperiode voorzien tot 1 juli 2017, gedurende dewelke oude regelgeving of de nieuwe normen kunnen toegepast worden. Vanaf 1 juli 2017 worden alleen nog de normen EN 50575:2014 en EN 50575:2014/A1:2016 als geharmoniseerde normen beschouwd.
Classificatie van kabels De classificatie van kabels met betrekking tot de primaire (verspreiding van het vuur) en de secundaire brandreactie(rookontwikkeling) overeenkomstig de norm NBN C30-004 is overgenomen in art 104 van het AREI. Het gaat hier om F1, F2, SA en SD. In artikel 104 wordt eveneens beschreven in welke omstandigheden welke kabel met betrekking tot zijn primaire en secundaire brandreactie moet geïnstalleerd worden door de installateur. De omzetting van de kabelclassificatie volgens de NBN C30-004:2004 naar de nieuwe
classificatie volgens de geharmoniseerde Europese normen voor de CPR zal moeten gebeuren om de installateur toe te laten de juiste kabel te kiezen overeenkomstig de voorschriften van het AREI. Hiertoe zal het AREI en meer bepaald artikel 104 moeten aangepast worden via een KB. Als tussenoplossing heeft de wetgevende overheid die het AREI beheert een nota nr 74 aan de erkende organismen gepubliceerd met als titel: Artikel 104 van het AREI – Toegelaten klassen betreffende het brandgedrag van elektrische leidingen (zie ook www.nelectra.be). In deze nota staat bovenstaande omzettingstabel: Verder staat er in de nota nog dat elektrische leidingen met een brandgedrag overeenkomstig de klassen F1, F2, SD en/of SA die reeds op de markt werden gebracht voor het einde van de co-existentie periode (1 juli 2017) verder mogen gebruik worden zonder beperking in de tijd. Wanneer de nodige informatie zoals de brandreactieklasse enz. niet terug te vinden is op de kabel, is het belangrijk voor de installateur om, in een taal bepaald door de betrokken lidstaat, de nodige technische documenten van de kabel (op papier of in elektronische vorm) te hebben zodat hij kan aantonen dat hij de juiste kabel op de juiste plaats geïnstalleerd heeft. De distributeurs van kabels moeten hiervoor zorgen zoals vermeld in de CPR. De kans is reëel dat kabels die voldoen aan de Europese geharmoniseerde normen voor de CPR duurder zullen zijn dan bestaande kabels die voldoen aan de NBN C30-004. Het is bijgevolg belangrijk om hiermee rekening te houden bij het opstellen van offertes voor toekomstige projecten. Auteur: Danny Hermans, VOLTA
OORSPRONG Domino wordt geproduceerd door Duemmegi. Dit Italiaans bedrijf, dat ISO9001 gecertifieerd is, is reeds meer dan 25 jaar actief met het ontwikkelen van robuuste bus communicatiesystemen en is bovendien ook de fabrikant van het gebouwenbeheersysteem CONTATTO.
DE DOMINO BUS
EXTENTIES
De Domino bus werkt met 2 draden en dit over een afstand van 1000m. Het type kabel dat men gebruikt is om het even en men hanteert een vrije bus topologie.
Voor uitgebreide systemen beschikt het DOMINO-systeem ook nog over een krachtige controle module de DFCP4 met ingebouwde webmodule. Deze module laat toe om zeer doorgedreven functionaliteiten te kunnen aanbieden. Zo hebben we 2024 virtuele punten, 512 timers, registers, counters. Mogelijkheid om scripts te schrijven.
Domino is een elektrisch stuursysteem voor residentieel gebruik. De gangbare toepassingen zijn woonentiteiten, villa’s, appartementen, serviceflats, winkelruimtes en restaurants.
SYSTEEMBESCHRIJVING
PROGRAMMATIE
In tegenstelling tot CONTATTO maakt DOMINO gebruik van decentrale intelligentie. Dit betekent dat er geen controlemodule nodig is om het systeem te laten opereren. Dit brengt mee dat de instapprijs aanzienlijk terugschroeft en dit maakt het systeem dus ook zeer geschikt voor kleinere installaties. Domino beschikt over een aantal ingangs- en uitgangsmodules. Zo kunnen we tot 254 ingangs- en uitgangsmodules configureren op de DOMINO bus. Bovendien kunnen we dit nog eens 32 maal uitbreiden mits het plaatsen van een centrale module de DFCP4.
De programmatie gebeurt met BDtools of BDwizard.
Hierbij hebben we een brede waaier aan module types
Schakelmodules Dimmodules Rol of screenmodules Temperatuurmodules Analoge in of uitgangsmodules DALI-module DMX-module Meteomodule …
www.hiacc.com www.duemmegi.it
Met BDwizard kan men het systeem programmeren zonder voorkennis van programmatie doordat men in de software de input kan slepen naar de output (drag en drop)
Vanuit BDwizard kan men de programmatie importeren in BDgraph. Dat is een tool om een webapplicatie te maken zodat men de installatie kan bedienen met een tablet of smartphone. Men kan ook natuurlijk zelf webpagina’s ontwikkelen. De softwarepakketten zijn gratis te downloaden op www.hiacc.com mits aanvraag van een login.
Hierbij zijn 3 com poorten voorzien (1 x RS232 en 2x RS485) waardoor we kunnen communiceren met andere toestellen die ook modbus of modbus TCP/IP spreken. Normaal staat de DFP4 als slave in de installatie maar men kan ook com 4 instellen als master. Zo kan men bv. warmtepompen direct uitlezen via de DFCP4 en de gegevens verwerken. Om te communiceren met andere systemen zoals KNX, BACnet, SONOS, Honeywell, alhua… hebben we de server van Hsyco. Hun website: www.hsyco.com.
PIR-detectoren Hiacc is leverancier van PIR-detectoren op 12 of 24V.
Voor de smartphonegebruikers is er ook nog een applicatie. Voor Android, aCasaMia en voor Apple, iCasaMia. Deze zijn volledig gratis.
Deze detectoren worden op maat gemaakt. Met of zonder terugmelding, korte of lange detectie, in te bouwen in verschillende merken Niko, Bticino, Lithoss…
info@hiacc.com
0475 70 17 22
LAATSTE BLADZIJDE
Administratieve rompslomp Daarbij komt de steeds veranderende reglementering en de impact van een algemene Europese regelgeving, waardoor de spelregels voortdurend veranderen. Denk aan het vestigingsattest dat ter discussie staat, werken in het buitenland, werken met arbeiders of onderaannemers uit de Europese Unie & sociale dumping, de nieuwe normen (bv “CPR” voor kabels) en de vereniging met art 104 dat ook niet echt wil vlotten. De logica tussen de Europese verordeningen en ons AREI, het lastenboek 400 dat al jaren achterloopt en hopelijk mede dankzij de sector een update kan krijgen.
Beste collega , Zie jij soms ook het bos door de bomen niet meer?! Laatst, tijdens een bijeenkomst, opperde een collega dat je door de steeds grotere input van informatie i.v.m. rechten en vooral plichten, eigenlijk geen tijd meer hebt om effectief “ondernemer” te zijn. Administratieve vereenvoudiging is dan wel het sleutelwoord waaraan wordt gewerkt volgens onze overheid, maar tegelijkertijd groeien de diverse administratieve taken door bijkomende verplichtingen aan snel tempo. Diverse sites van de overheid zouden vooral de sociale en fiscale zaken moeten vereenvoudigen maar zijn niet altijd een zegen of eenvoudig in gebruik. Diverse menu’s en vreemd woordgebruik voor bepaalde diensten en verklaringen leiden snel tot verwarring. Uiteindelijk blijft het een uitgebreide administratieve taak en dus pure tijdroof.
˜ Verlicht onze administratieve taken, zodat we voluit kunnen ondernemen!
Vooral in kleinere bedrijven, waar de zaakvoerder zich reeds om alles moet bekommeren, wegen al die bijkomende taken zwaar door. Als kapitein van je bedrijf dien je in eerste instantie voor een degelijk zakelijk beleid te staan, d.w.z. organisatie en planning, aansturing en motivatie personeel, opmaken en opvolgen contracten, met de klant contacten onderhouden, administratie, wetgeving, KB’s, CAO, normen, innovatie, computer software en beveiliging, enz.
˜
En dan hebben we het nog niet gehad over de verschillen tussen Vlaanderen, Brussel en Wallonië i.v.m. reglementering, fiscaliteit, administratie, subsidie en…. Dringend gezocht dus: een “GPS“ die de route tussen de bomen helpt terug te vinden. Dat zou mooi zijn: alle overbodige ballast opruimen door vereenvoudiging, samenvoeging en een eenvormig beleid.
Het zou een heel verschil maken! Besluit: er is nog veel werk aan de winkel voor wetgever en onze organisaties! Aan alle belanghebbenden: veel moed gewenst. Met collegiale groeten
En bij dit alles rendabel zijn en blijven! Al die andere belangrijke, noodzakelijke taken worden aangevoeld als extra belastend: sociale aspecten, ARAB, veiligheidsbeleid (veiligheid en welzijn op het werk), met daaruit volgend diverse risicoanalyses, veiligheidinstructiekaarten, preventieplannen, werfmeldingen, onderhoud bedrijfsuitbating, periodieke controles, opleiding, vorming en ….? Dan blijft de cruciale vraag op het einde van de rit: “Ben ik nu echt met alles in orde?”
Dirk Van Steenlandt Voorzitter Nelectra Oost-Vlaanderen
NIEUWE WEBSITE Vergokan, producent van metalen kabeldraagsystemen, lanceert een gloednieuwe website. Naast een eigentijdse, frisse look en een heldere navigatiestructuur, kreeg de site een responsief webdesign. Simpel gezegd past de website zich aan aan het scherm waarmee een bezoeker de website bekijkt. Of dit nu een desktop monitor is, een tablet, of een smartphone.
Bovendien werd een partnerzone voorzien die voorbehouden is voor klanten en partners die over een login beschikken. Deze partnerzone zal deze maand operationeel zijn.
Nieuw op de website is de e-catalog waarin klanten alle technische productinformatie terugvinden en per product een aparte datafiche kunnen downloaden.
De nieuwe site komt tegemoet aan de strategische keuze van Vergokan om haar klanten en partners de best mogelijke service te bieden.
De focus werd gelegd op de markten waarin Vergokan actief is en de specifieke oplossingen die de firma hiervoor aanbiedt.
Info: www.vergokan.com
34 | ElektroVisie - april 2017
Ubie verbindt jouw Internet of Things toestellen met elkaar ĂŠn met Qbus en KNX domotica ubiebox.com
More to come ...
NEW CITROËN JUMPY ALLES WORDT MOGELIJK
“GLASVEZEL IN HET HELE GEBOUW, DAT LIJKT ME HET BESTE.” VERTREKKENSKLAARAANBIEDINGEN NEW CITROËN JUMPY MAAT XS 1.6 BLUEHDI 95 MAN COMFORT
13.265€
(1)
vanaf
op opties 50% dekorting
(5)
ONMIDDELLIJK BESCHIKBAAR
business.citroen.be (1) Prijs ‘vanaf’ ZBTW op 01/04/2017, inclusief fleetkorting, voorbehouden aan bezitters van een ondernemingsnummer, waaronder de voorwaardelijke premies: EcoTech premie , overnamepremie en stockpremie(4). Volgens model en afwerking. (2) CITROËN biedt u een EcoTech premie van 600€ ZBTW aan voor de overname en de recyclage van uw oude voertuig bij aankoop van een nieuwe CITROËN Jumpy. Het voertuig moet volledig zijn en minimum 6 maanden Y Y ingeschreven zijn op naam van de koper van het nieuwe voertuig. (3)FCITROËN biedt u, bij aankoop van een nieuwe CITROËN Jumpy een voorwaardelijke overname premie van 600€ ZBTW. (4) CITROËN biedt u een stockpremie van 1.000€ ZBTW bij aankoop van een nieuwe CITROËN Jumpy in stock besteld en geleverd vóór 30/04/2017. (5) Offerte Optie+ : CITROËN biedt u 50% korting op alle opties. Voor meer inlichtingen en voorwaarden brengt u een bezoek aan uw dichtstbijzijnde CITROËN verkooppunt. Aanbieding geldig van 01/04/2017 t.e.m. 30/04/2017, deze aanbieding geldt zolang de voorraad strekt. V.U.: V. Rzasnicki, Parc de l’Alliance - Avenue de Finlande 4-8 – 1420 Braine l’Alleud. De prijzen in dit document zijn onder voorbehoud van drukfouten. (2)
(3)