Nelectra, Beroepsorganisatie voor de elektrobranche · Stationlei 78 bus 1/1 · 1800 Vilvoorde · 6 x jaar · 29ste jg · afgiftekantoor 8400 Oostende Mail − Oktober 2018 – 5
p.6 “Succesformule zorgt voor uitbreiding” (Elektro Hauben)
VERDER IN DEZE EDITIE
Op welke installatiematerialen betaal ik nu ook een Recupelbijdrage? Waarom veiligheidsinstructiefiches belangrijk zijn Kent u BIMCO al? Dossier batterijen en laadpunten Wat bracht IFA 2018?
VEILIG, GEMAKKELIJK EN SNEL INSTALLEREN. DIT IS ONZE BELOFTE.
Onze verpakkingen spelen daarbij een essentiële rol. Het begint bij het herkennen van het juiste product in een oogopslag. Hiervoor worden ze voortaan voorzien van een gekleurde wikkelfolie per productcategorie.
EASY UNROLLING
STRAIGHT EDGES
INSTANT RECOGNITION
PREFLEX® MET INSTALLATIEDRAAD 1,5 MM2
PREFLEX® MET DATAKABEL
PREFLEX® MET INSTALLATIEDRAAD 2,5 MM2
PREFLEX® MET COMMUNICATIE KABEL
PREFLEX® MET COAXKABEL EN LUIDSPREKERKABEL
PREFLEX® MET ALARMKABEL
www.preflex.com
VIVIANE REFLECTEERT
IoT MEETS ART: over het belang van samenwerken Houdt onze sectorfederatie zich nu ook al bezig met kunst, hoor ik u denken. Neen hoor, we herscholen ons niet tot galerij of tot een veilinghuis. We blijven de belangen van onze elektroinstallateurs en retailers verdedigen, wees gerust. Maar af en toe is het goed grenzen te verleggen, de blik te verruimen. En te verrassen. Even van de gekende, traditionele paden afwijken kan nieuwe werelden openen. Nét dat hebben we op 23 oktober in de Verbeke Foundation gedaan. Technologie en kunst liggen niet zo ver van elkaar, dat hebben we gemerkt, daar in Kemzeke. We hebben onze oogkleppen opzijgeschoven en over de muurtjes gekeken, want daar zit de toekomst. Installateurs uit diverse sectoren, retailers, beveiligingsondernemers, architecten, studiebureaus: vroeger deden ze elk hun eigen ding. De wereld anno 2018 ziet er anders uit. De “technische” tussenschotjes worden steeds kleiner. Samenwerken met elkaar is meer dan ooit nodig. En klaar zijn voor wat op ons afkomt. Om als sector weerwerk te bieden aan deze bedrijven die het niet zo nauw nemen met de kwaliteit van ons beroep, nu het (zelfs door de overheid) veel gemakkelijker wordt gemaakt voor iedereen om zich als elektricien op de markt te gooien. Technologieën gaan met elkaar communiceren; bedrijven doen dit best ook. Heeft u er al eens over nagedacht of de structuur van uw onderneming slagvaardig genoeg is om in te spelen op al deze veranderingen? Doet u dat op tijd en stond? Of maakt u er geen tijd voor vrij, want veel te druk? Het loont echt wel de moeite om hier even bij stil te staan. En ook daarin kan Nelectra u helpen. We ontwikkelden namelijk een “spel” dat u in staat stelt om na te gaan of uw bedrijf op het vlak van arbeidsorganisatie future-proof is. U vergroot hiermee de betrokkenheid van uw personeel en komt te weten of u aantrekkelijke jobs aanbiedt of niet. Vaak zijn we zo vastgeroest in gewoontes dat we de valkuilen niet meer zien. En tevreden medewerkers in een goed geolied bedrijf willen we toch allemaal? Maar ook bovenal rust in onze hoofden, met een gerust hart kunnen delegeren en kunnen vertrouwen in het kunnen van onze medewerkers, zodat we tijdens het weekend en ‘s avonds zelf ook kunnen genieten van wat het leven te bieden heeft.
Reageren? Viviane Camphyn Gedelegeerd bestuurder Nelectra viviane.camphyn@nelectra.be
3
4 I N H O U D
Weetjes over batterijen, laadstations en laadtijden Aandacht voor gezondheid, voice control en geconnecteerde toestellen op IFA2018
HALLO NELECTRA?
“Hoe belangrijk zijn factuurvoorwaarden bij de goedkeuring van mijn offerte?” Informatietijdschrift voor de professionelen uit de elektrosector. ElektroVisie/ElectroVision heeft een oplage van 7.450 exemplaren en is een tweemaandelijkse uitgave van: Beroeps-organisatie voor de elektrobranche Stationlei 78 bus 1/1 1800 Vilvoorde · t 02 550 17 11 · f 02 550 17 29 · www.nelectra.be redactieraad Viviane Camphyn, Eric Claus, Linda Claeys, Roger Coteur, Fallon Declerck, Pieter Feys, Els Heyrman, Ludo Holemans, Ronny Lannoo, Rudy Van den Bergh, Danny Hermans, Denise Weyers, Dirk Van Steenlandt
hoofdredacteur Els Heyrman 02 550 17 21 els.heyrman@nelectra.be reclameregie Trevi · Maria Walgraeve Meerlaan 9 · 9620 Zottegem 09 360 62 16 maria.Walgraeve@treviplus.be
reportages Linda Claeys linda.claeys@nelectra.be verantwoordelijke uitgever Viviane Camphyn Stationlei 78 bus 1/1 · 1800 Vilvoorde 02 550 17 11
drukkerij Goekint Graphics administratie Nadia Van Nuffel · 02 550 17 17 nadia.vannuffel@nelectra.be Marian Hemerijckx · 02 550 17 18 marian.hemerijckx@nelectra.be
vertaling Akira Translations
De artikels en de advertenties verschijnen onder de verantwoordelijkheid van de auteurs en de adverteerders. Overname van artikels is toegestaan mits schriftelijke toestemming van de uitgever. Lid van de Unie van Uitgevers van de Periodieke Pers.
Nelectra verwerkt uw persoonsgegevens met het oog op leden- of prospectenbeheer. Indien u dit niet wil, volstaat een mail naar info@nelectra.be. U kan uw gegevens inkijken en laten aanpassen via een eenvoudig verzoek, mét bewijs van identiteit, aan Nelectra, Stationlei 78 bus 1/1, 1800 Vilvoorde of via info@nelectra.be. Met vragen of klachten over gegevensverwerking kan u terecht bij de Gegevensbeschermingsautoriteit. Het algemeen privacybeleid vindt u op onze website www.nelectra.be. Uw gegevens werden mogelijks verkregen via een externe databank. Op eenvoudig verzoek kunt u meer info verkrijgen.
INHOUD
Samenwerken is een oplossing voor veel problemen 3
Viviane reflecteert
18 Portret BIMCO
IoT MEETS ART, over het belang van samenwerken
Eind vorig jaar werd het samenwerkingsverband BIMCO in het leven geroepen.
6
Elektro Hauben breidt uit
22 Wat bracht IFA 2018?
8
Nelectra informeert
IFA toonde een aantal interessante, spraakmakende innovaties.
8 Hallo Nelectra? 10 Welke vragen stelt u best bij het bestellen van kabels? 12 Waarom de veiligheidsinstructiefiches
24 Dossier batterijen
belangrijk zijn
14 Nelectra inviteert
14 Elektrodinner bij Nelectra Limburg 16 Bedrijfsbezoek van de werkgroepen Installatie & Oost-Vlaanderen aan een brouwerij
24 De haalbaarheid van batterijopslag 28 Weetjes over batterijen, laadstations en laadtijden 30 Wat met laadpunten in een appartement?
30 Technische tips
31 Batterijen en hun toepassingen: verschillende laadinfrastructuren 33 Statische elektriciteit kan gevaarlijk zijn
15 Sectornieuws
34 5 Vragen aan
17 Ledvance lanceert nieuw assortiment kantoorarmaturen
Pierre Benoit (CEO Rexel)
 5
6 E L E K T R O
HAUBEN BREIDT UIT
Meet, Cook & Eat: succesformule zorgt voor Amper 4 jaar na de opening van Elektro Hauben in Hoeselt, breidt deze dynamische zaak verder uit. Naast de verkoop van huishoudelijke apparaten en bruingoed, vragen de passies van beide bedrijfsleiders om meer ruimte. Yves Hauben is verzot op koken en zijn echtgenote Carine Biesmans is gepassioneerd door het onderwijs. Voeg die twee samen en je krijgt ‘Meet, Cook & Eat’, de kookdemo’s die al van bij het begin wekelijks op donderdagavond georganiseerd worden. En nu is er dus een uitbreiding voorzien: begin november staat de opening van het nieuwe gedeelte op stapel, waar niet alleen Meet, Cook & Eat zijn onderkomen zal vinden, maar ook Body Challenge. De extra ruimte moet plaats bieden aan workshops, kook- en andere cursussen, teambuildings, kinderkampen, netwerkevents, ... Zij zal ook gehuurd kunnen worden door organisaties of scholen die er kooksessies of andere cursussen willen laten doorgaan. Een stokpaardje van Carine is dan ook om met de scholen in contact te treden en zo leuke gezonde kookdemo’s aan te bieden aan kinderen en leerkrachten. De uitbreiding is een strategische zet en focust op de beleving voor de klant, dè manier om extra consumenten over de vloer te krijgen. www.elektrohauben.be
ELEK TRO HAUBEN BREIDT UIT
uitbreiding
 7
8 N E L E C T R A
INFORMEERT
Hallo Nelectra? Bij Nelectra kan u als lid steeds terecht bij onze adviseurs met al uw vragen over juridische, technische, sociale, fiscale, …. materies. Een greep uit de meest gestelde vragen van de voorbije maand. Meer info? Contacteer onze adviseurs Fallon of Nadia.
Op welke installatiematerialen moet vanaf nu ook een Recupelbijdrage betaald worden? Het toepassingsgebied van de Europese richtlijn betreffende afgedankte elektrische apparatuur werd vanaf 15 augustus 2018 uitgebreid naar alle apparatuur. Als gevolg daarvan werden per 1 juli 2018 een aantal producten en categorieën toegevoegd aan de apparatenlijst van Recupel. U bent vanaf nu dus ook een milieubijdrage verschuldigd op klein elektrisch installatiemateriaal, laadpalen, sfeer-, signalisatie- en veiligheidsverlichting.
Voor meer informatie, contacteer onze Nelectra-adviseurs
Fallon Declerck fallon.declerck@nelectra.be 02 550 17 14
Nadia Van Nuffel Nadia.VanNuffel@nelectra.be 02 550 17 17
Klein elektrisch installatiemateriaal Hierbij horen alle afzonderlijke verkochte elektrische en elektronische apparaten die deel uitmaken van een vaste elektrische installatie in residentiële/tertiaire/ industriële gebouwen. Enkele voorbeelden: domotica-systemen en bijhorende sensoren, detectoren, voedingen en modules, maar ook apart verkochte voedingen en sturingen voor verlichting en alle andere klein elektrisch materiaal zoals contactdozen, schakelaars, dimmers, condensatoren,… Voor deze nieuwe productcategorie (cat. 09.07) geldt een all-in Recupelbijdrage van 0,0100 € excl. btw of 0,0121 € incl. btw. Voor producten bestaande uit verschillende afzonderlijk verkochte componenten, geldt de bijdrage enkel op de hoofdcomponent die de stroom voert. Sfeer-, signalisatie- en veiligheidsverlichting De definitie van de verlichtingsarmaturen (cat. 05.02 en cat 05.50) werd verder uitgebreid, waardoor voortaan ook disco-, kerst-, signalisatie- en noodverlichting zijn opgenomen. Ook hier geldt een all-in Recupelbijdrage 0,0100 euro excl. btw of 0,0121 euro incl. BTW.
Laadpalen voor elektrische voertuigen Deze werden uitdrukkelijk opgenomen op de lijst (cat.09.54). Er geldt een administratieve Recupelbijdrage van 0,0100 excl. btw of 0,0121 € incl. btw. Daarnaast zijn er nog een paar wijzigingen: bepaalde categorieën werden geschrapt en bijdrages voor een aantal producten werden verlaagd. U kan de volledige apparatenlijst die geldt vanaf 01.07.2018 consulteren op de website van Nelectra. Alle wijzigingen t.o.v. de apparatenlijst 2017 zijn duidelijk zichtbaar in het rood gedrukt of doorgestreept. U rekent deze bijdrage door aan uw klant! In principe staat de Recupelbijdrage vermeld op uw aankoopfactuur van de leverancier en rekent u deze via een zichtbare vermelding door aan uw klant. Zo is het de consument/eindgebruiker die de Recupelbijdrage finaal betaalt. Let op indien u producten/materialen aankoopt in het buitenland! In dat geval moet u verifiëren of de buitenlandse leverancier aangesloten is bij Recupel. Als dat niet het geval is, wordt u immers als invoerder beschouwd en moet u zelf rapporteren en de milieubijdrage doorstorten naar Recupel. (FDC) Bij vragen hierover neemt u best contact op met Nelectra-adviseur Fallon Declerck fallon.declerck@nelectra.be of 02/550.17.14.
Hoe belangrijk zijn factuurvoorwaarden bij de goedkeuring van mijn offerte? Uitermate belangrijk. Uw factuurvoorwaarden moeten voorgelegd worden samen met de offerte én ze moeten afzonderlijk -als bijlage- “voor akkoord” ondertekend worden.
NELECTRA INFORMEERT
Waarom is dat zo belangrijk? Omdat u wil vermijden dat uw klant achteraf beweert dat hij niet op de hoogte was van uw factuurvoorwaarden. Als uw klant zou nalaten om de factuur te betalen na aanmaning van een advocaat en hij heeft uw factuurvoorwaarden niet (apart) ondertekend bij de ondertekening van de offerte, dan zal de rechtbank uw factuurvoorwaarden niet van toepassing verklaren. Hoeveel schadebeding en interesten kan ik opnemen in mijn factuurvoorwaarden? Voor het schadebeding wordt aangeraden om maximaal 10 % op de hoofdsom in uw factuur-voorwaarden op te nemen en voor de interesten een percentage van maximaal 7 à 8 % voor particuliere klanten.
Voor uw zakelijke klanten (handelaars) gelden de interesten volgens de wet betalingsachterstand inzake handelstransacties en dat is momenteel 8%. (NVN)
Moet ik melding maken van batterij-opslag? We weten ondertussen allemaal dat lokale productie-installaties tot 10kVA die op het distributienet aangesloten zijn, aangemeld moeten worden bij de distributienetbeheerder Eandis of Infrax (in de toekomst bij het ééngemaakte Fluvius). Voor grotere installaties vanaf 10kVA moet eerst een aansluitaanvraag ingediend worden. Deze verplichtingen rusten in principe op de eigenaar van de installatie, meestal uw klant dus.
Sedert 1 juni 2017 hebben installateurs in het kader van het decreet “Energiefraude” zelf ook een meldingsplicht en moeten zij alle installaties voor hernieuwbare energie die ze plaatsen overmaken aan de distributienetbeheerders. Ook batterijen, of algemener gesteld ‘opslagsystemen’, die aangesloten worden op het distributienet moeten in bepaalde gevallen gemeld worden bij de distributienetbeheerder. Meer daarover in een volgend nummer van ElektroVisie. Nelectra-leden krijgen hierover uitgebreide informatie in één van de volgende nieuwsbrieven. (FDC)
P U B L I R E P O R TA G E
Fasttel en ENGIE beveiligen luchthaven Charleroi Sinds begin jaren 1990, dus reeds lang voor de opening van het nieuwe gedeelte, beveiligt ENGIE de toegang tot de luchthaven van Charleroi. Badgelezers, camera’s, sloten en videofonie: ze behoren allen tot de aangeboden services. Sinds de aanslagen werden de eisen gesteld aan veiligheidsoplossingen binnen de luchtvaartsector alleen maar strenger. Enkel state-of-the-art toepassingen worden weerhouden. Vandaar dat ENGIE voor het uitrusten van de slagbomen en kritieke toegangsdeuren koos voor de nieuwe Wizard IP van Fasttel. Projectleider Mario Mathues: “ Binnen onze Groep, wordtFasttel al jaren gebruikt om de koppeling parlofonie met telefonie te maken. Hun analoge toestellen kom je dan ook vaak in grotere projecten tegen. Wij keken dan ook uit naar de realisatie van hun eerste full SIP videofoon. Het design van de Elite IP was meteen een schot in de roos. Glas en aluminium zijn uiteraard uitermate weersbestendig. Het kleurendisplay geeft dan weer extra mogelijkheden naar naamweergave en animaties die duidelijk weergeven aan de bezoeker dat de oproep gelanceerd is en de deur geopend wordt. De stembegeleiding maakt het bezoekersonthaal tot slot helemaal af.” Bij Fasttel zijn ze zeer tevreden met deze feedback. “ Dergelijke projecten met toppartners zijn mooie referenties natuurlijk”, pikt zaakvoerder Filip Hoskens in. “ Er komen steeds meer merken op de markt die parlofonie aanbieden. Het komt er dus als Belgische ontwikkelaar op aan om ons te onderscheiden van de vaak goedkopere buitenlandse oplossingen. Dit kan enkel door producten te ontwikkelen die zowel technisch als designmatig top zijn. We denken hier toch in geslaagd te zijn. Geen enkele andere deurtelefoon heeft zoveel troeven als de Wizard IP om zowel te scoren op de residentiële als de projectmarkt. Klanten als ENGIE, NMBS en Proximus kiezen voor het toestel omwille van zijn technische bagage. In de villabouw scoort hij dan weer voor zijn strakke topdesign. Dit is een zeldzame mix.”
9
10 N E L E C T R A
INFORMEERT
Welke vragen stelt u best bij het bestellen van kabels? Er zijn een aantal vragen die u zich best stelt, vooraleer u overgaat tot het bestellen van uw kabels: is de kabel een onderdeel van de bouwwerken? Moet de kabel al dan niet voldoen aan de CPR? Moet hij voldoen aan de CPR (bouwproductenverordening toegepast op kabels)? Welk document betreffende de CE-markering moet de kabel vergezellen vanaf het in de handel brengen tot zijn installatie. Welke normen gelden voor welke kabel?
Bij de aankoop van een kabel dient u eerst en vooral duidelijk te weten voor welke toepassing u de kabel zal gebruiken. Afhankelijk van de toepassing zal de kabel vergezeld zijn van een conformiteitsverklaring: • Is het een conformiteitsverklaring van “voor” de CPR (CE-markering) met de respectievelijke geharmoniseerde norm en de andere normen? Dan kan u de installatie realiseren volgens de “regels van goed vakmanschap” en voor de klant de conformiteit aantonen.
• Is het een conformiteitsverklaring op basis van de CPR (CE-markering) met de respectievelijke geharmoniseerde norm en de andere normen? Dan kan u de installatie realiseren volgens de “regels van goed vakmanschap” en voor de klant de conformiteit aantonen. In onderstaande conformiteitsverklaringen vindt u de gegevens voor deze twee verschillende kabeltoepassingen:
De conformiteitsverklaring van “voor” de CPR ( CE-markering) De EU-conformiteitsverklaring voor kabels gemaakt volgens de oude normering, van “voor” de CPR. Onderstaande tabel geeft de lijst weer van de geharmoniseerde normen in het kader van de richtlijn 2014/35/EU. Publicatiedatum in het Publicatieblad van de Europese Unie: 08/09/2017 (2017/C 298/02). Geharmoniseerde normen in het kader van de richtlijn 2014/35/EU EN ISO 11252
Lasers en laserapparatuur - Lasertoestel - Minimumeisen voor documentatie (ISO 11252:2013)
EN 13637
Hang- en sluitwerk - Elektrisch bestuurde uitgangssystemen gebruikt voor vluchtroutes - Eisen en beproevingsmethoden
HD 308
Aanduiding van aders van kabels en buigzame leidingen
HD 361
Geïsoleerde leidingen voor sterkstroom - Systemen voor de aanduidingen van leidingtypen
HD 368
Direct registrerende elektrische meetinstrumenten en toebehoren
HD 516
Het gebruik van geharmoniseerde leidingen voor laagspanning
HD 549
Vergaderinstallaties. Elektrische eisen en audio-eisen
HD 597
Koppelcondensatoren en capacitieve spanningsdelers
HD 603
Distributiekabels met een nominale spanning van 0,6 /1 kV
HD 604
Sterkstroomkabels met bijzondere eigenschappen bij brand voor elektriciteitscentrales en met een nominale spanning van 0,6 /1 kV en 1,9 /3,3 kV
HD 605
Elektrische leidingen - Aanvullende beproevingsmethoden
HD 626
Kabels met een nominale spanning Uo/U (Um) van 0,6, 1 (1,2 ) kV voor de bovengrondse elektriciteitsdistributie
De normen waaraan kabels van “voor” de CPR moeten voldoen zijn: § F1 :
NBN EN 50265 (NBN EN 60332-1-1 & NBN EN 60332-2-1)
§ F2 :
NBN EN 50266 (NBN EN 60332-3-24)
§ SA :
NBN EN 50267-2 of IEC 60754-2
§ SD :
NBN EN 61034-1 of -2 (oude norm NBN EN 50268-2)
§ FR1 :
NBN EN 50200 (ø ≤ 20 mm of sectie ≤ 2.5 mm²) ; NBN EN 50362 (ø > 20 mm of sectie > 2.5 mm²)
§ FR2:
NBN 713-020-Add.3
Deze normen moeten vermeld worden op het gegevensblad van de betreffende kabel. Soms wordt er ook verwezen naar de internationale norm IEC waarvan de EN normen afgeleid zijn.
NELECTRA INFORMEERT
De conformiteitsverklaring op basis van de CPR (CE-markering) De EU-conformiteitsverklaring voor kabels gemaakt volgens de nieuwe normering, de CPR. De kabels moeten voldoen aan: De verordening van 1 juli 2015 EU 2016/364 De geharmoniseerde norm van 10 juni 2016 EN50575: 2014/A1:2016 Indeling bouwproducten in Euroklassen voor kabels. Binnen die euroklassen zijn er aanvullende criteria. De normen: de euroklassen van kabels en de normen Indelingscriteria en aanvulleden criteria
Euroklassen Aca
B1ca
B2ca
FIGRA, HRRmax, THR
X
X
X
FS vlamuitbreiding (beschadigde lengte)
X
X
X
H Vlamuitbreiding
X
X
X
PCS Bruto calorische waarde
Rook: productie
Cca
Normen
Dca
Eca
Fca
X
EN ISO 1716 X
EN 50399 EN 50399
X
X
X
s1 of s2 of s3
Rook: transmissie
EN60332-1-2 EN 50399
s1a of s1b
EN 61034-2
Brandende druppels
d0 of d1 of d2
EN 50399
Aciditeit van de rook
a1 of a2 of a3
EN 60754-2
Certificeringsysteem AVCP
1+
3
4
FIGRA: brandvoortplantingssnelheid HRRmax: maximum van HRR (HRR: gemiddelde warmteafgifte) THR: totale warmteafgifte
Brandgedrag klasse Nota nr.74 aan de erkende organismen: het verband tussen de brandgedrag klassen uit artikel 104 van het AREI en de brandgedrag klassen volgens de geharmoniseerde norm EN 50575 2014/A1: 2016 Brandgedrag klassen volgens artikel 104 van het AREI
Brandgedrag klassen volgens de geharmoniseerde norm EN 50575: 2014/A1: 2016
F1
Eca of een brandreactie klasse die hoger is dan Eca
F2
Cca of een brandreactie klasse die hoger is dan Cca
SA
a1
SD
s1
Voor meer informatie, contacteer onze Nelectra-adviseur
Bij de aankoop van een kabel dient u eerst en vooral duidelijk te weten voor welke toepassing u de kabel zal gebruiken.
Freddy Steenackers freddy.steenackers@nelectra.be 02 550 17 23
 11
Wij gebruiken consequent de veiligheidsinstructiefiches van Nelectra, zodat onze werknemers op de hoogte zijn over de risico’s waaraan ze blootgesteld zijn bij het uitvoeren van hun werk. Bestel nu!
Waarom de veiligheidsinstructiefiches belangrijk zijn De welzijnswet verplicht u als werkgever om uw werknemers te informeren over de risico’s en de preventiemaatregelen bij hun werk. Bovendien moet u iedere werknemer een aangepaste vorming geven zodat zijn veiligheid en gezondheid gegarandeerd zijn. Om op een eenvoudige manier aan die verplichtingen te voldoen, ontwikkelde Nelectra -samen met Liantis (ex-Provikmo)- een tool. De leden die er gebruik van maken, zijn alvast heel tevreden. We pikken er één getuigenis uit: Luc Lenssens, veiligheidscoördinator bij Domica, vertelt.
U kan de veiligheidsinstructiefiches eenvoudig downloaden via een online tool. Zo kan u ze gemakkelijk en indien nodig aanpassen en personaliseren. Bestel uw persoonlijke toegangscode voor dit online platform in de webshop op www.nelectra.be. Leden van Nelectra betalen 45 euro. Als u geen lid bent, betaalt u 85 euro.
Aankopen van de veiligheidsinstructiefiches kan bij:
“Dit jaar viel één van onze werknemers van een ladder,” steekt hij van wal. “Gelukkig bleef de schade beperkt, maar hij had wel zijn pink gebroken. En een fractuur betekent dat we de dienst preventie op bezoek kunnen krijgen. Dat was het geval, maar gelukkig waren we in orde met alle veiligheidsinstructiefiches en risicoanalyses.”
ElektroVisie: dankzij de veiligheidsinstructiefiches? “Onder meer. De machines en gereedschappen moeten bijvoorbeeld ook gekeurd zijn en ook daar zijn wij volledig mee in orde. Maar u hebt gelijk: wij gebruiken consequent de veiligheidsinstructiefiches van Nelectra, zodat onze werknemers op de hoogte zijn over de risico’s waaraan ze blootgesteld zijn bij het uitvoeren van hun werk.”
Françoise Martens 02 550 17 16 Francoise.martens@nelectra.be
En dat doen jullie voor alle toestellen en gereedschappen. Dus ook voor een ladder? “Jawel. Elke keer dat we een nieuw toestel/gereedschap aankopen of een oud vervangen, wordt een fiche opgemaakt en ter beschikking gesteld van de werknemers. Zo kochten we onlangs een nieuw liftje en we hadden meteen de reflex om een instructiefiche te maken. We zien dit als een continu proces.”
Hoe kan u er zeker van zijn dat uw werknemers alle fiches gelezen hebben? “Wij sturen alles per mail door. Met leesbevestiging! Op die manier kan er nooit discussie ontstaan of een fiche al dan niet gelezen is.” Linda Claeys
Wil u ook gebruik maken van onze veiligheidsinstructiefiches? Nelectra biedt veiligheidsinstructiefiches aan voor de meest voorkomende machines en handgereedschappen in de elektrosector. De fiches staan gegroepeerd op een online platform. In totaal zijn er 140 veiligheidsinstructiefiches en 4 controlelijsten. Naast de veiligheidsinstructiefiches hebben Liantis (ex-Provikmo) en Nelectra ook modellen ontwikkeld die nuttig zijn voor alle beroepsgroepen. Zo zijn er onder andere documenten voor het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen zoals gehoorbescherming, veiligheidsbril en veiligheidsschoenen. Ook voor werken met gevaarlijke producten en het gebruik van ladder, rolsteiger, vaste steiger en een stelling op schragen zijn er modellen.
Profiset HERFSTACTIE 2018
Assortiment 2273 snelklemmen + Radio gestuurde High speed buggy
High speed buggy • • • • • • •
Full function radio gestuurd 2.4 Ghz Schaal 1:10 - ca. 40cm x 23cm x 16cm Max. snelheid 15 - 20 km/u Max. afstand 25m Incl. accu NI-MH 6V 600mAH Incl. batterijen voor de controller 2 x AA Incl. USB-laadkabel
De klemmenset 100 “COMPACT“ klemmen 2 x 0,5 … 2,5 mm² (m) Ref. 2273-202
100 “COMPACT“ klemmen 4 x 0,5 ... 2,5 mm² (m) Ref. 2273-204
400 “COMPACT” klemmen 3 x 0,5 ... 2,5 mm² (m) Ref. 2273-203
400 "COMPACT“ klemmen 5 x 0,5 ... 2,5 mm² (m) Ref. 2273-205
10 DIN-rail adapters voor serie 2273 Ref. 2273-500
Ref. 887-303
Beschikbaar bij uw WAGO groothandel tot einde voorraad.
€ 156,-
Adviesprijs excl. BTW
www.wago.be/profiset WAGO is a registered trademark of WAGO Verwaltungsgesellschaft mbH.
Drukfouten, fouten en wijzigingen voorbehouden.
Blue e+ chiller Tot 70% energiebesparing. Meer info op www.rittal.be
Nelectra inviteert
Elektrodinner van Nelectra-Limburg De provinciale werking van Limburg organiseerde op vrijdag 14 september het jaarlijkse Elektrodinner. Plaats van afspraak was feestzaal Kelsberkerhof in Nieuwerkerken. Chef Geert Boonen zorgde dit jaar opnieuw voor een
uitmuntend viergangendiner. Lou Muzzillo stond in voor het amusement en de aanwezigen voor de aangename sfeer. Proficiat aan voorzitter Frank Vanlangendonck en zijn enthousiaste team.
SECTORNIEUWS
Vaillant komt met PV totaalsysteem
Opening labo elektrische fiets
15
fietstechniek in de campus Gent en is momenteel één van de meest geavanceerde fietsateliers in Vlaanderen.
Ledvance werpt nieuw licht op shoppen
Net voor de start van het nieuwe opleidingsjaar stelde Syntra Midden-Vlaanderen trots Vaillant lanceerde recent het auroPOWER
haar gloednieuwe opleidingslabo elektri-
fotovoltaïsche totaalsysteem. Het is een
sche fiets voor dat gebruikt zal worden voor
compact, hoogkwalitatief gamma dat een
de nieuwe innovatieve opleiding
brede waaier aan mogelijkheden biedt. Dit
‘Servicetechnieker batterij elektrische fiets’.
dankzij de sterke compatibiliteit van de
De Gentse schepen voor Mobiliteit van de
componenten, zowel onderling als met
Stad Gent, Filip Watteeuw, heeft dit labo
andere Vaillant-producten. Om kwaliteit,
letterlijk ‘ingefietst’ als startschot.
betrouwbaarheid, toekomstbestendigheid,
Het lab is opgevat als een competentie-unit
een sterk prestatievermogen, efficiëntie en
bestaande uit een theoriehoek, een zestal
duurzaamheid te verzekeren, vervaardigt
werkposten uitgerust met werkbanken,
Vaillant alle componenten in Duitsland.
elektrische takels, diagnosecomputers en
Met vooraf geconfigureerde sets, zowel
batterijconditietesters. Verder staan alle
voor het systeem zelf als de draagconstruc-
types elektrische fietsen die vandaag op
tie, en een uitgebreid ondersteuningspak-
de markt beschikbaar zijn ter beschikking
ket is ook aan installatiecomfort gedacht.
van de cursisten. Het nieuwe labo is het
www.vaillant.be
sluitstuk in de uitbouw van het speerpunt
Een optimale verlichting helpt klanten de weg in de winkel te vinden en artikelen zo goed mogelijk te presenteren. En uiteraard moeten de verlichtingskosten zo snel mogelijk terugverdiend worden, via vlotte installatie, lage gebruikskosten en minimaal onderhoud. Met het nieuwe assortiment winkelarmaturen voldoet Ledvance aan al deze eisen. De uitgebreide reeks verlichtingsoplossingen is geschikt voor alle onderdelen van een winkel: de voorgevel, de etalage en het interieur. Er zijn armaturen, railsystemen, spots en tracklights, allen variabel en flexibel. www.benelux.ledvance.com
KNIPEX Quality – Made in Germany
KNIPEX: het merk voor elektrikers! KNIPEX Twistor16 Artikel-nr. 97 53 18 Zelfinstellende krimptang voor adereindhulzen > Vierkantig krimpprofiel, hoge capaciteit van 0,14 tot 16 mm² > 360° draaibaar crimpinzetstuk; met 8 voelbare insluitposities
www.knipex.com
16 N E L E C T R A
INVITEERT
Nelectra’s werkgroepen Installatie & Oost-Vlaanderen @ brouwerij VBDCK Hoe gaat een brouwerij om met de vraag naar elektriciteit? Leden van de werkgroepen Installatie & Oost-Vlaanderen
ontdekten de duurzame energievoorziening van Elugie bij brouwerij VBDCK in het Oost-Vlaamse Tielrode. De
Snel, eenvoudig, zeker. Hoogwaardige en betrouwbare oplossingen.
3M Belgium bvba/sprl www.3M.be/krimpkouskeuzekaart www.3M.be/resinbox470 3Melectrical.be@mmm.com
Elugie-elektriciteitscentrale is er aangesloten op de gasaansluiting en produceert vervolgens hoofdzakelijk stroom.
SECTORNIEUWS
17
Ledvance lanceert nieuw assortiment kantoorarmaturen Moderne kantoorverlichting moet veel meer doen dan alleen werkomgevingen voldoende verlichten. Verlichting in kantoren dient ook de concentratie en motivatie verhogen en moet bovendien slim en efficiënt bediend kunnen worden met het oog op lagere gebruikskosten.
Eén armatuur, drie opties De Ledvance Downlight Comfort behoort tot de highlights in het nieuwe assortiment
Gelijkmatige lichtverdeling, minder verblinding De Ledvance Linear IndiviLED beschikt
kantoorarmaturen van Ledvance. Dit
over zeer flexibele montageopties, waarbij
Ledarmatuur kan worden gebruikt als
kan worden gekozen uit opbouwmonta-
directe vervanging van CFL downlights (1x
ge, pendelmontage of rijverlichting met
18W, 2x 18W, 2x 26W). Door zijn antiver-
maximaal 20 armaturen. Dit armatuur
blindingseigenschappen (UGR < 22) en het
is leverbaar als een complete verlich-
lage flikkerniveau – dankzij speciale driver
tingsoplossing met DALI-sensor, met een
– is dit model perfect geschikt voor toe-
noodverlichtingsunit en als een uitvoering
passingen in kantoren. Nog een voordeel
met doorvoerbedrading. Het biedt een
is dat de Downlight Comfort beschikt over
potentiële energiebesparing tot 50% in
drie verschillende kleurtemperaturen
vergelijking met conventionele T5-
(3.000/4.000/5.700K), die rechtstreeks op
armaturen. IndiviLED®-optica zorgen voor
Het nieuwe assortiment kantoorarmaturen
het armatuur zelf kunnen worden geselec-
een gelijkmatige lichtverdeling en minder
van Ledvance laat zien hoe aan al deze
teerd. Dat betekent dat groothandelaars
verblinding, wat de concentratie verhoogt
verwachtingen kan worden voldaan.
en verlichtingsprofessionals niet langer
bij werkzaamheden achter de computer.
Het bevat Ledarmaturen in een groot
armaturen met verschillende kleurtem-
aantal uitvoeringen (paneelarmaturen,
peraturen op voorraad hoeven te hebben.
Het nieuwe assortiment kantoorarma-
lijnarmaturen en inbouwspots) – terwijl
Ze kunnen opslagkosten besparen door
turen van Ledvance biedt meer dan
de automatische bediening ervoor zorgt
maar één armatuurmodel op voorraad te
alleen een goed verlichte werkomgeving.
dat de armaturen alleen worden ingescha-
hebben en de kleurtemperatuur vlak voor
De armaturen leggen de basis voor een
keld wanneer dat echt nodig is. Andere
de installatie eenvoudig in te stellen. Ander
positieve werk-lichtbalans in allerlei
voordelen van Ledvance kantoorarma-
voordeel: dankzij de snel aan te sluiten
soorten werkomgevingen.
turen zijn onder meer de eenvoudige
terminal is er geen gereedschap nodig om
installatie, lage gebruikskosten en het
dit armatuur te installeren.
minimale onderhoud, waardoor ze zichzelf snel terugverdienen.
www.benelux.ledvance.com
18â&#x20AC;&#x2C6; B I M C O
GROEPEERT
BIMCO GROEPEERT
Waar technische installaties jaren terug eigenlijk volledig naast elkaar werkten, worden deze steeds meer met elkaar verbonden, wat voor comfort, bedieningsgemak en energieverbruik een heel goede zaak is, maar tegelijkertijd voor uitdagingen zorgt voor installatiebedrijven.
19
Hebt u al gehoord van BIMCO? Eind vorig jaar werd het samenwerkingsverband BIMCO in het leven geroepen. Wij leerden initiatiefnemers Kristof Van de Velde en Joris Rombaut kennen als twee gedreven ondernemers die ontdekten dat samenwerken een uitstekende manier is om grotere opdrachten aan te kunnen. Ook de klantentevredenheid is erbij gebaat. Ontdek hier hun boeiende verhaal…
Vooral bij uitgebreide opdrachten
de eerder aangehaalde grotere projecten:
deden beide zaakvoerders al langer
wanneer je als kleiner bedrijf niet over alle
een beroep op andere collega’s ter
expertise en/of mankracht beschikt om een
ondersteuning.
project tot een goed einde te brengen, biedt
“In het verleden werkten we af en toe met
BIMCO een oplossing. Maar de samenwer-
collega-installateurs als onderaannemers,”
king die beide ondernemers beogen gaat
vertelt Joris. “Maar we merkten -elk afzon-
veel verder dan dat.
derlijk- dat het aantal grotere opdrachten
“Ik denk bijvoorbeeld ook aan de situatie
toenam en de uitvoeringstermijnen korter
waarin je -als klein(er) bedrijf- service
werden. Hierdoor dienden we steeds vaker
moet bieden bij een klant en je jezelf niet
een beroep te doen op onderaannemers.
kan vrijmaken,” haalt Kristof een concreet
Daarom ontstond langzamerhand het idee
voorbeeld aan. “Ikzelf heb het al mee-
om een meer structurele samenwerking op
gemaakt dat een klant mij belt omdat er
te zetten.”
iets schort aan zijn elektrische installatie,
Zowel Joris als Kristof hebben een eigen
terwijl ik 100 km verder aan het werk
bedrijf, dat gespecialiseerd is in elektrische
ben… Dan is het bijzonder handig om hulp
technieken.
te kunnen inroepen binnen een eigen
“We kenden elkaar als collega’s,” vertelt
netwerk: iemand die op dat moment tijd
Kristof Van de Velde. “En we hadden al
heeft, kan iets bijverdienen. Bovendien
vaker samengewerkt toen we eind 2017
is mijn klant geholpen en heb ik het
beslisten om onze samenwerking in een
probleem professioneel opgelost.”
vastere vorm te gieten.”
Daarvoor moet je elkaar wel onvoorwaardelijk kunnen vertrouwen en zeker zijn
Elkaar ondersteunen Er werd gekozen voor de naam BIMCO, waarin we meteen BIM herkennen. Een
van de kwaliteit van elkaars werk.
En hoe zit het met de verantwoordelijkheden?
bewuste keuze? “Jawel,” bevestigt Joris ons vermoeden. “Wij zijn er allebei van
“Iedereen is verantwoordelijk voor zijn
overtuigd dat er binnen afzienbare tijd
eigen werk,” benadrukt Joris. “Ook qua
hoofdzakelijk met BIM -Bouw Informatie
verdiensten hebben we een fair model uit-
Model- zal gewerkt worden.”
gewerkt, waarbij er slechts een klein deel
BIMCO staat dus voor Bouw Informatie
voor de werking van BIMCO voorzien moet
Model Coöperatieve en wil een platform
worden en de rest verdeeld wordt volgens
zijn voor een aantal betrouwbare partners
de verhouding werklast en gepresteerde
die elkaar ondersteunen. Maar hoe zien ze
uren. Meer gedetailleerde informatie kan
dat concreet?
bij ons bekomen worden, maar het is de
Een voor de hand liggend voorbeeld zijn
bedoeling dat iedereen op het einde van de
20 B I M C O
GROEPEERT
Joris Rombaut (links) en Kristof Van de Velde: “Door samen te werken kunnen we de expertise van onze partners, elk in hun eigen vakgebied, optimaal benutten en onze klanten de beste oplossing aanbieden.”
Toekomst
rit een betere verdienste heeft, dan dat hij
wat voor comfort, bedieningsgemak en
het alleen zou aanpakken.”
energieverbruik een heel goede zaak is,
Omdat flexibiliteit één van de belangrijkste
maar tegelijkertijd voor uitdagingen zorgt
Op termijn wil BIMCO een netwerk
voordelen moet zijn van BIMCO, willen
voor installatiebedrijven. Door samen
worden van samenwerkende installateurs
de initiatiefnemers ook het samenwer-
te werken kunnen we de expertise van
die elkaar helpen, ondersteunen, personeel
kingsverband heel soepel houden: er werd
onze partners, elk in hun eigen vakgebied,
uitwisselen,…. Daarbij zal elke installateur
geopteerd voor de CVBA bedrijfsvorm
optimaal benutten en onze klanten de
afzonderlijk zijn eigen sterkte hebben (of
(coöperatieve vennootschap met beperkte
beste oplossing aanbieden. BIMCO is een
verder ontwikkelen), terwijl het netwerk
aansprakelijkheid). Daarbij is het jaarlijks
oplossing voor de problemen van vandaag,
zijn sterkte zal ondersteunen.
mogelijk om eruit te stappen, mocht de sa-
maar is meteen ook een voorbereiding
“Ik trek altijd de parallel met een groeps-
menwerking toch niet brengen wat ervan
voor de problemen in de toekomst.”
praktijk uit de medische wereld,” glimlacht
verwacht werd.
Lotgenoten
Klantentevredenheid
Joris Rombaut. “Inderdaad,” besluit Kristof Van de Velde. “En daarbij is het de bedoeling om klanten
Eén van de belangrijkste pluspunten van
steeds een gepaste oplossing te kunnen
Omdat de oprichters allebei actief zijn in
BIMCO is ook de klantentevredenheid. Niet
aanbieden.”
Oost-Vlaanderen, concentreert BIMCO zich
alleen omdat service en depannage veel
momenteel ook in die regio. Maar het is
sneller kan gebeuren, maar ook omdat
voor de toekomst zeker de bedoeling om
we door samen te werken onze klant het
verder uit te breiden. Maar naar wie richt
volledige pakket aan technieken kunnen
BIMCO zich?
aanbieden. Door deze aanpak ontlasten
“Wij zijn voornamelijk op zoek naar
wij onze klant. Wij zorgen er immers
kleinere bedrijven die met dezelfde
zelf voor dat alles op elkaar afgestemd is,
problemen kampen,” stelt Kristof. “Waar
waardoor deze zich kan concentreren op
technische installaties jaren terug eigenlijk
zijn corebusiness. Ook voor de opvolging
volledig naast elkaar werkten (elektrici-
werken we met één aanspreekpunt, die het
teit/netwerk/beveiliging/HVAC), worden
volledige project kent en coördineert.”
deze steeds meer met elkaar verbonden,
Linda Claeys
Meer informatie? www.bimco.be joris@bimco.be kristof@bimco.be
GREEN'UP UW ELEKTRISCHE AUTO
OPLAADSYSTEMEN VOOR ELEKTRISCHE VOERTUIGEN OF PLUG-IN HYBRIDES
MODE 2
MODE 2
MODE 3 COMMUNICEREND
MODE 3 COMMUNICEREND
ENKELFASIG GREEN’UP PREMIUM LAADSTATION Een systeem om het opladen lokaal of vanop afstand te beheren. Kunststof IP44.
MODE 2
GREEN’UP ACCESS PLEXO-CONTACTDOOS
Goedkoop, waterdicht en veilig systeem. 2P+A. Max. 16A
OPLAADBEHEER VIA EV CHARGE-APP
DRIEFASIG GREEN’UP PREMIUM LAADSTATION
1. Standaard via bluetooth
OCPP-compatibel laadstation. Metaal IP55
2. Met
(met EV CHARGE)
communicatiekit (optie)
MODE 2
GREEN’UP ACCESS IK 10 CONTACTDOOS
Robuust, slagvast en goedkoop systeem voor onbeschutte plaatsen. 2P+A. Max. 16A
THE GLOBAL SPECIALIST IN ELECTRICAL AND DIGITAL BUILDING INFRASTRUCTURES
METING EN WEERGAVE
I.communicatie + sturen van het opladen via PC.
22 I F A
INSPIREERT
Wat bracht IFA 2018? Iedereen weet dat consumentenelektronica geen gemakkelijke jaren achter de rug heeft, dus ook de CEO van IFA, Christian Göke, erkende voorzichtig dat het voor de industrie niet eenvoudig is geweest. De invloed van de brexit en handelsoorlogen werpen bovendien nog een extra schaduw.
“Lernout & Hauspie hadden het uiteindelijk toch bij het juiste eind,” analyseert Olivier Lanckriet. “Ze waren alleen te vroeg.”
Maar er zijn gelukkig ook positieve ontwikkelingen, zoals een aantal interessante, spraakmakende innovaties zoals het snelle 5G netwerk, artificiële intelligentie, spraakbesturing en -nog steeds- internet of things. Letterlijk alles is geconnecteerd: van groot witgoed tot en met klein-elektro. Ook Olivier Lanckriet, CEO Connect + Group (Exellent – Expert – CompuDeals – Brio), bracht een bezoekje en ontdekte dat “de wasmachine al met de koelkast kan praten”.
Gezondheidshype
Nieuwe tv’s
Alles is geconnecteerd Connected home is overal! “De wasmachine kan al praten met de koelkast,” lacht Olivier Lanckriet. “Alleen zoeken fabrikanten nog hard om er echt nuttige dingen mee te doen,” gaat hij iets ernstiger verder: “Het zal aan de consument zijn om te beslissen wat hij interessant vindt.”
Gezondheid is hot. Ook op IFA. Er vielen tal van hulpmiddelen te vinden om een goede gezondheid te bekomen of behouden. Bekendste producten zijn ongetwijfeld de fitnesshorloges, maar de knapste innovatie konden we -volgens Olivier Lanckriet- terugvinden bij Philips met de Smartsleep, een soort slimme hoofdband die de kwaliteit van de nachtrust bevordert (zie hieronder voor meer productinformatie). “Voor mij is dit hèt product van IFA 2018,” aldus nog Lanckriet.
Voor mij is SmartSleep van Philips hèt product van IFA 2018 Elektrische step Tot slot besteden we nog even aandacht aan een andere belangrijke eyecatcher: de elektrische step. “Over een paar jaar heeft iedereen in de koffer van de auto een step liggen die 30 km per uur kan en dit 30 km kan volhouden,” besluit de CEO van Connect + Group. Linda Claeys
Op productniveau vielen de nieuwe televisietoestellen op. “Wie denkt dat een televisietoestel niet meer kan verbeteren, heeft het goed fout,” bevestigt Olivier Lanckriet,. “Op IFA ontdekten we opnieuw grotere en betere toestellen: 8 k, Oled, Q led, enz…. Ook fantastisch om te zien is het -letterlijk- flexibeler wordende beeldscherm. Bij Royole zie je de dunste en meest buigbare schermen ter wereld. Goed genoeg om een beeldscherm in een T-shirt of een handtas in te bouwen.”
Voice control Voice control is aan een opmars bezig. We kennen ondertussen allemaal de Siri van Apple en nu woedt daarnaast ook een strijd tussen verschillende spraakassistenten. Vooral Amazon (met Alexa) en Google (met Assistant) proberen hun technologie op zoveel mogelijk apparaten te implementeren.
Om de jaarlijkse Internationale Funkausstellung (IFA) in Berlijn te omschrijven wordt meestal met superlatieven gewerkt. Deze beurs kan dan ook mooie cijfers voorleggen: 161.000 m² met 1.800 exposanten en een bezoekersaantal van om en bij de 250.000. En er valt altijd genoeg te ontdekken. En dan bedoelen we niet alleen innovaties, maar ook toekomstperspectieven, tendensen en droomscenario’s…
I FA I N S PI R E E R T
Beter slapen dankzij Philips SmartSleep
De SmartSleep-oplossing van Philips werd ontworpen voor mensen die onvoldoende slaap krijgen als gevolg van hun levensstijl. In tegenstelling tot slaaptrackers, die enkel het slaappatroon van de gebruiker volgen, zorgt SmartSleep op actieve wijze voor een meer diepgaande en langere diepe slaap. Dankzij twee kleine sensoren en geavanceerde algoritmes zorgt de SmartSleep voor een nauwkeurige identificatie van de slaapfases van een persoon door de nacht heen. Wanneer periodes van diepe slaap worden gedetecteerd, zorgt een klinisch bewezen technologie voor een realtime stimulans met behulp van geluidstonen op maat. Een bijbehorende app houdt een logboek bij van de verbetering van de slaap na verloop van tijd en biedt tips en advies om de best mogelijke slaap te creëren. SmartSleep maakt gebruik van de meer dan 2,8 miljard nachten met slaapgegevens die Philips de afgelopen tien jaar heeft verzameld. Philips heeft hiervoor nauw samengewerkt met een Sleep Medical Advisory Board samengesteld uit wereldberoemde slaapartsen, wetenschappers en medisch specialisten, die een cruciale rol hebben gespeeld in de end-to-end innovatie van SmartSleep. De doeltreffendheid werd getest in een willekeurig, zogenaamd double-blind klinisch onderzoek dat een toename van de hoeveelheid diepe slaap van mensen aantoonde. Ze scoorden ook aanzienlijk beter tijdens geheugentests en tests op motorische vaardigheden.
Efficiënter wassen met SingleWash van Miele
het zelfs volledig automatisch: wanneer de klant in de supermarkt binnenkomt, start SuperCool automatisch op en bij aankomst thuis kunnen de gekochte levensmiddelen vitaminevriendelijk worden opgeborgen. Maar de SmartDevice-app kan nog meer. Zo is de app de sleutel voor het moderne levensmiddelenbeheer. Uit een databank bestaande uit circa 3.500 producten inclusief voedingswaarde-informatie kan de actuele voorraad aan levensmiddelen automatisch worden bijgehouden.
Dankzij de nieuwe SingleWash-functie van Miele kan de consument voortaan de kleinste hoeveelheden wasgoed (tot zelfs één kledingstuk) zuinig, snel én hygiënisch wassen. Maar ook met een goed gevulde trommel wast dit toestel energiezuinig en handig, met ‘A+++ min 50 %’ in minder dan drie uur tijd. SingleWash stemt immers het water- en elektriciteitsverbruik en ook de duur van het programma af op de grootte van de lading wasgoed. Deze functie is gebaseerd op de door Miele gepatenteerde PowerWash 2.0-technologie met zijn precieze, op de lading afgestemde circulatiepomp en Spin&Spraytechnologie voor extra gebruiksgemak.
Samenwerking Philips en B&W
Liebherr: app voor levensmiddelenbeheer
Dankzij de integratie van de SmartDeviceBox in koel-vriescombinaties en wijnkoelers kunnen de Liebherrapparaten via de SmartDevice-app met de smartphone bediend worden. Niet alleen de besturing van het koelapparaat is mogelijk, maar ook statusmeldingen, wanneer bijvoorbeeld de stroom uitvalt of er een deur open bleef staan. Door de integratie van de apparaten in de spraakdienst Amazon Alexa is het bedienen intuïtiever dan ooit of gebeurt
23
Op IFA toonde Philips TV het eerste resultaat van haar samenwerking met de Britse audio expert Bowers & Wilkins: de Philips OLED+ 903 is de eerste televisie die profiteert van de expertise van beide bedrijven. De OLED+ 903 creëert een nieuwe standaard voor de beeld- en geluidskwaliteit van tv’s en biedt een betere kijkervaring dan eerdere of huidige tv’s. Dat is niet onopgemerkt voorbijgegaan: de TV wist al de prestigieuze EISA-award voor Best Home Theatre TV 2018 in de wacht te slepen. De OLED+ 903 is verkrijgbaar in een 55”- en een 65”-uitvoering, en beschikt niet alleen over een compleet vernieuwd en verbeterd geluidssysteem, maar ook over een 2018 Oled-technologie die voor 10% extra lichtopbrengst zorgt. Hij is ook uitgerust met de tweede generatie P5 Perfect Picture Processing Engine en een driezijdige Ambilight die naadloos aansluit op het randloze OLED-scherm.
24 D O S S I E R
B AT T E R I J E N
Wanneer is investeren voordelig? Bij steeds meer particuliere klanten rijst de vraag omtrent de haalbaarheid van batterijopslag bij hen thuis. Velen denken dat door het installeren van batterijopslag al hun zonneproductie kan opgeslagen worden en deze direct kan gebruikt worden in de residentiële installatie. Dit verhaal moet echter in het juiste perspectief geplaatst worden.
Op de X-as varieert de opbrengst/verbruik
jaarlijks verbruik, mits daar toch geen
verhouding, terwijl de diverse lijnen in de
vergoeding kan voor verkregen worden
hoogte verschillende opslagcapaciteiten
bij kleine residentiële installaties. Er zal
weergeven, gaande van 0 tot 5 kWh/MWh
enkel een hogere jaarlijkse kost zijn
batterijopslag.
(= prosumententarief). Een onderdimensio-
Indien de klant evenveel verbruik als
nering van de installatie daarentegen zorgt
opbrengst heeft op jaarbasis bedraagt de
voor een beperkte investeringskost, kan
zelfconsumptie zonder extra opslagcapa-
de meeste zonne-energie direct benutten
citeit amper 27.7% (punt 1). Indien men
in de residentiële installatie en vereist men
meer opslag integreert, stijgt de zelfcon-
een kleinere batterijbank. Op vandaag is
sumptie naar 54% (punt 2 – 1 kWh opslag
de meerwaarde hiervan beperkt, maar
per MWh verbruik) of zelf naar 72% ( 5
toekomstgericht zal onderdimensionering
kWh opslag per MWh verbruik) bij grote
in belang toenemen (zie later).
opslagcapaciteiten. Het moet echter wel duidelijk zijn dat het techno-economisch optimum gelegen is rond 1 kWh opslag per MWh verbruik. Indien men grotere opslag-
Gemiddeld gezien kan een eigenaar van
capaciteiten wenst te integreren, gaat dit
een PV-installatie -waarvan de jaarlijkse
gepaard met een serieuze meerkost die zich
productie even groot is als het jaarlijks
economisch niet meer rendabel maakt.
verbruik- 30% van het opgewekt vermogen direct gebruiken in zijn huishoudelijke in-
Indien de klant meer opbrengst genereert
stallatie. Via batterijopslag, kan de zelfcon-
dan jaarlijks verbruik, zal dit gepaard
sumptie van een installatie stijgen van 30%
gaan met een stijging van de zelfvoorzie-
naar 55 à 60% en dit zonder slimme aanstu-
ning, maar deze stijging zal minder groot
ring van bijvoorbeeld huishoudtoestellen.
zijn dan bij een correcte dimensionering
Hieruit kan meteen afgeleid worden dat
van opbrengst en verbruik. Vandaar
men door de integratie van batterijopslag
wordt op vandaag ten sterkste afgeraden
nog steeds sterk afhankelijk is van het
om meer productie te installeren dan
distributienet. De reden? Zonne-energie is
Hoe kan u de efficiëntie verbeteren? In figuur 2 wordt een weekprofiel getoond met een batterijbank van 1,5 kWh opslagcapaciteit per MWh verbruik waarbij er op jaarbasis evenveel productie is als verbruik. Op zonnige dagen kan de volledige batterijbank opgeladen worden en kan deze capaciteit op latere momenten aangesproken worden. In die figuur kan men ook direct de afwijking zien tussen opbrengst (= groene lijn) en verbruik (blauwe curve). Zo valt
seizoensgebonden (hoofdzakelijk productie in zomer en lentemaanden). Bovendien worden batterijen gebruikt voor dagelijkse opslag (eventueel iets langer) en dus niet voor seizoensopslag. Het is dus een utopie om te denken dat met een betaalbare (!) opslagcapaciteit, de eigenaar zonder enige sturing al zijn eigen zonne-energie kan opslaan en later gebruiken en zo dus het gebruik van het distributienet kan elimineren.
Wat is financieel interessant? De hoofdparameters die hiervoor moet onderzocht worden zijn de zelfconsumptie (= opgewekte energie die ogenblikkelijk verbruikt wordt) en de zelfvoorziening (= Gevraagde energie die ogenblikkelijk zelf kan voorzien worden). Figuur 1 toont deze 2 parameters voor een voorbeeldwoning.
Figuur 1: Zelfconsumptie (donkergroen tot geel) en zelfvoorziening (donkerblauw tot lichtblauw) in functie van opbrengst/verbruik (variatie x-as) verhouding voor verschillende opslagcapaciteiten van 0 tot 5 kWh/MWh
D O S S I E R B AT T E R I J E N
Figuur 2: Integratie van batterijopslag voor verhoogde zelfconsumptie met zuidelijk gerichte PV-installatie
de hoogste verbruikspiek in de avond of ochtend, net terwijl de hoogte piek van de
Hoe ziet het toekomstige hoogspanningsnet eruit?
PV-installatie gericht in het zuiden over de middag plaatsvindt. Mocht men de PV-installatie westelijk oriënteren zal men iets minder jaarlijkse opbrengst hebben met de installatie maar zou dit wel leiden tot een piekopbrengst in de late namiddag, wat dus direct zal resulteren in een hogere zelfconsumptie mits de productie voor een groter deel van de dag samenvalt met het verbruik van de klant. Zo kan men nog hoger geraken in zelfconsumptie en zelfvoorziening met verlaagde batterijcapaciteit en de kostprijs van de installatie verder drukken.
Bijkomende eisen Voor residentiële installaties is het op vandaag tevens geen sinecure om systemen te installeren. Zo zijn er momenteel wijzigingen aan de gang van de Synergrid C10/11 – waarin voorwaarden vermeld staan om onder andere decentrale productie-eenheden te koppelen aan het laagspanningsnet. Er zullen bijkomende eisen gesteld worden indien men opslagsystemen wil integreren in residentiële woningen. Mits het met batterijopslagsystemen mogelijk wordt om ook verder te verbruiken bij netuitval (eilandwerking), moet er ook een extra veiligheid ingebouwd worden. Op vandaag vertaalt dit zich in een extra ontkoppelingsrelais die ofwel al reeds geïntegreerd zit in de net-interactieve omvormer of die nog afzonderlijk moet worden aangekocht.
Elia investeert de komende 5 jaar 2,3 miljard euro in het Belgische hoogspanningsnet. Dat is het grootste investeringsprogramma ooit voor de netbeheerder. De infrastructuurwerken zijn nodig om de energietransitie mogelijk te maken, dat is de omschakeling naar een energiesysteem dat grote hoeveelheden hernieuwbare energie integreert en ook elektriciteitstransport mogelijk maakt met de buurlanden. Daarom bouwt Elia momenteel aan bijkomende interconnectoren met GrootBrittannië (Nemo Link-project) en Duitsland (ALEGrO-project). Er komt voor het eerst ook een zogenaamd ‘Stopcontact op Zee’ dat de kabels van de toekomstige windparken bundelt en gezamenlijk aan land brengt voor transport naar de grote verbruikerscentra. Intussen kijkt Elia ook naar een verdere tijdshorizon. Onlangs publiceerde de netbeheerder het Federaal Ontwikkelingsplan 2030-2040 dat de investeringsbehoeftes beschrijft om ook in de toekomst een betrouwbaar, duurzaam en betaalbaar elektriciteitssysteem te hebben. De publieke publicatie loopt 2 maanden. Alle info kan je terugvinden op: www.elia.be
25
26 D O S S I E R
B AT T E R I J E N
Wanneer investeren? Er kan dus geconcludeerd worden dat als de klant wil investeren in batterijopslag, men eerst moet kijken om verbruik en opbrengst zoveel mogelijk op elkaar af te stemmen. Eénmaal dit gebeurd is kan men een kleine batterijcapaciteit integreren die de zelfconsumptie van de klant verder zal laten toenemen. Hoe hoger de zelfconsumptie, hoe haalbaarder het project zal worden. Op vandaag moet men nog investeren in een nieuwe bidirectionele meter om de haalbaarheid te kunnen onderzoeken, aangezien een terugdraaiende teller geen positieve case aanlevert door het niet kwantificeren van de stijging van de zelfconsumptie. Vanaf 2019 zal de digitale meter aangeleverd worden. Daarnaast
Beter meten
hoeveel injectie er werkelijk plaatsvindt in het distributienet. Naast de uitrol van de
Waar men op vandaag slechts 1 keer per
digitale meter, wordt tevens in 2019 een
jaar de tellerstand hoeft door te geven, zal
nieuwe tarificatiestructuur ingevoerd. Op
dit in de toekomst wijzigen door de inte-
vandaag is er ook nog geen weet omtrent
gratie van de digitale meter. Met die meter
het type tarificatie die zal gehanteerd
zal men echter in staat zijn om op kleine
worden. Daarnaast zijn batterijen op
intervallen de data vanop afstand uit te
vandaag nog steeds een dure aangelegen-
lezen en zo een correct beeld verkrijgen
heid. Men verwacht wel nog steeds dat
van de werkelijke injectie in het distribu-
de prijs verder zal dalen om het verhaal
tienet versus het verbruik van de klant. Er
economisch haalbaarder te maken.
zal dus afgestapt worden van een terug-
zal de tarificatiestructuur en de beloofde subsidies voor opslagcapaciteit het batterijverhaal haalbaarder maken voor de residentiële klanten en zal men steeds meer en meer omschakelen naar slimme woningen waar opslagsystemen inherent deel zullen van uitmaken. Het is dus een kwestie van tijd vooraleer batterijopslag geïntegreerd wordt in de residentiële woningen. Jurgen Van Ryckeghem Projectingenieur Lemcko & docent Howest Energiemanagement
draaiende teller en men zal beter kunnen inschatten wat de werkelijke belasting is van zonne-energie op het distributienet.
Terugverdienbaar?
En de fabrikanten? Wij polsten even bij een aantal fabrikanten naar hun assortiment en hun toekomstvisie. Bij Viessmann zijn de thuisbatterijen leverbaar tot een capaciteit van 30kWh.
Natuurlijk is de haalbaarheid van opslag
Daarmee kan men ongeveer een weekje toekomen zonder stroomnet.
nog niet aan bod gekomen. Maar bo-
“Verbeteringen zitten er de komende jaren zeker nog aan te komen, want de tech-
venstaande zaken moeten in rekening
nologie staat nog in zijn kinderschoenen,” zo luidt het daar.
genomen worden om de kostprijs van de
Bij iLumen ontwikkelde men de thuisbatterij iLubat met een opslagcapaciteit van
installatie in die mate te beperken dat
1,5 kWh: “Voor grotere projecten kunnen er meerdere iLubat-batterijen in parallel
men een techno-economisch optimum
aan elkaar geschakeld worden.”
kan vinden. Op vandaag zijn dergelijke
Voorlopig zijn thuisbatterijen economisch nog niet echt interessant, maar bij
systemen op basis van verhoogde zelfcon-
Viessmann is men ervan overtuigd dat dit binnenkort wel het geval zal zijn:
sumptie en zelfvoorziening moeilijk terug-
“Vergelijk het met de zonnepanelen. Die waren 10 jaar geleden ook nog een luxe,
verdienbaar. Dit omwille van het principe
terwijl we nu toch al van een standaardproduct kunnen spreken.”
terugdraaiende teller en prosumententa-
“Vandaag is het nog te vroeg om volledig onafhankelijk van het net (off-grid)
rief. Men houdt daarbij geen rekening met
te werken,” klinkt het bij iLumen. “Met name tijdens de wintermaanden is de
batterijopslag of een verhoogde zelfcon-
opbrengst uit zonnepanelen onvoldoende om het verbruik te dekken.”
sumptie, mits men dit met een terugdraai-
Beide partijen zijn het erover eens dat de batterijen in de toekomst steeds verder
ende teller tevens niet kan kwantificeren.
zullen verbeteren.
Als men een economische evaluatie wil
Viessmann: “Het zal afhangen van de producenten van cellen welke energiedicht-
maken van batterijopslag moet men inves-
heid de toekomst zal bieden. Onze droom is een batterij zo groot als een gsm waar,
teren in een digitale meter (die pas vanaf
goed voor een maand energie, maar dat zal nog niet voor de eerste jaren zijn.”
2019 wordt uitgerold) of in een bidirecti-
iLumen: “De batterijopslagsystemen die in de toekomst ontwikkeld zullen worden,
onele meter (extra kost) zodanig verbruik
zullen ongetwijfeld een grotere capaciteit hebben dan de huidige generatie.
en injectie afzonderlijk opgemeten worden
Volledige off-grid toepassingen zullen in de toekomst wel haalbaar zijn.”
en zo ook kan gekwantificeerd worden
Complete oplossing voor lijnverlichting
Ledstrips
Profielen
Controllers
Voedingen
info@integratech.be
www.integratech.be
28 D O S S I E R
B AT T E R I J E N
Weetjes over batterijen, laadstations en laadtijden Elektrisch rijden is heerlijk en het is bovendien milieuvriendelijker dan een verbrandingsmotor. Maar wie er nog nooit van heeft geproefd, stelt zich toch vragen zoals “Hoever geraak ik?” en “Hoe lang duurt het laden?” laden. Dat vermogen is maar haalbaar tot
willen nog 10% reserve als we stoppen en
de batterij voor 80% geladen is, daarna
snelladen kan maar tot de batterij terug
vertraagt het laden.
80% vol is, dus moet de batterij een capaciteit hebben van minstens 57 kWh (40 kWh
Welke laders zijn er? De batterijlader in een elektrisch voertuig kan 1- of 3-fasig zijn. Met een 1-fasige lader kan je laden aan een 3-fasig laadpunt, maar je krijgt maar 1/3de van het
/ 70%). We schatten het rendement van het laadproces op 90%. Om 40 kWh bij te laden in een half uur moet het laadstation 89 kW kunnen leveren (40 kWh / 0,5 h / 90%).
Meer info?
vermogen. De 3-fasige laders vragen altijd 400 V.
Uiteraard valt er nog veel meer te vertellen
Je kan op verschillende plaatsen laden, aan
over het laden van elektrische voertuigen.
een laadpunt (Mode 3), een snellaadstation
Daarvoor verwijzen we graag naar de
(Mode 4) of desnoods aan een stopcontact
website http://www.milieuvriendelijke-
Het antwoord op deze eerste vraag lijkt
(Mode 2). Bij laden aan een gewoon huis-
voertuigen.be/laden van het Departement
simpel: je deelt de capaciteit van de batterij
houdelijk stopcontact moet de laadstroom
Omgeving van de Vlaamse overheid. Die is
(in kWh) door het verbruik (in kWh/100
beperkt blijven tot 10 A om elk gevaar van
door Volta ontwikkeld in opdracht van het
km). Een typische waarde voor het
oververhitting te vermijden. Sommige EV’s
departement.
werkelijke gemiddelde verbruik bedraagt
weigeren te laden als er geen nulgeleider is
Daarnaast heeft Volta net de laatste hand
17 kWh/100km. Er zit wel heel wat variatie
(3,230 V net). Bij een snellaadstation zit de
gelegd aan een reeks e-learning modules
op de uitkomst. Zo daalt de capaciteit van
batterijlader in het laadstation. Hiervoor
over laadinfrastructuur. Meer informatie
de batterij naarmate het kouder wordt. Het
vormt de batterijlader van het EV dus
daarover vindt u op de website van Volta
verbruik is bovendien afhankelijk van de
geen beperking. Maar niet alle EV’s zijn
via de QR-code hieronder. Ze kaderen in
wagen, de rijstijl en van het gebruik van
uitgerust om aan een snellaadstation te
een project dat gesteund wordt door het
verwarming of airco.
laden.
Agentschap Innoveren & Ondernemen van
Hoe lang duurt het laden?
Hoeveel keer moet u laden?
Hoever raakt u?
de Vlaamse overheid.
Hoe lang het laden duurt, hangt dan weer
De gemiddelde afstand die een wagen
af van een hele reeks factoren: de batterij,
dagelijks aflegt, bedraagt in Vlaanderen nog
de batterijlader, de laadkabel, het laadpunt
geen 50 km. Rekenen we voor de eenvoud
en het elektriciteitsnet. De zwakste schakel
met een verbruik van 20 kWh/100km, dan
in de keten bepaalt de laadsnelheid. Het
moet er zo’n 10 kWh bijgeladen worden. In
batterijmanagementsysteem (BMS) heeft
veel gevallen betekent dit dat enkele keren
het laatste woord.
per week opladen volstaat.
Hoe snel mag u laden?
En op vakantie?
Van de huidige Lithium-ion-batterijen in
Laten we nu een vakantietrip plannen,
een elektrisch voertuig (EV) wordt aange-
dat is altijd leuk. We aanvaarden een
nomen dat de maximale laadsnelheid die
rustpauze om de 2 uur. Daarin leggen we
niet nadelig is voor de levensduur, een half
hopelijk 200 km af. We rekenen opnieuw
uur bedraagt. Anders gezegd: een batterij
met 20 kWh/100km, de airco staat op.
van 20 kWh mag je met maximaal 40 kW
We moeten dus 40 kWh bijladen. We
Tot slot kan u met concrete vragen steeds terecht op tad@volta-org.be William Stinissen
Met steun van:
REXEL, de enige echte specialist in laadpalen!
Zet u in pole-position met Rexel en bied uw klanten de beste laadoplossing aan! ONZE TROEVEN: - Alle topmerken in huis • Alfen • EVBox • Hager • Legrand • Mennekes
- Krak in ons vak -
- Handige configurator -
Onze experten maken het verschil. Zij staan u met raad en daad bij om al uw laadprojecten van A tot Z tot een goed einde te brengen.
Met de configurator van Rexel kunt u in slechts 3 eenvoudige stappen het juiste laadpunt en de toebehoren kiezen, en ontvangt u een offerte met nettoprijzen.
• Mobility+ • Schneider Electric
Wenst u meer info over ons aanbod en services in EV? Contacteer ons via ev@rexel.be. Volg ons op de social media:
30 D O S S I E R
B AT T E R I J E N
Wat met laadpunten in een appartement? Hybride en elektrische auto’s zijn in opmars. Maar deze hebben natuurlijk ook laadpunten nodig. Als uw klant eigenaar is van een eengezinswoning stelt dat weinig problemen. Maar het is lastiger als hij eigenaar is van een appartement en zijn elektrische wagen of deze van een huurder in de garage wil opladen. Waar moet een appartementseigenaar dan rekening mee houden?
Toestemming In de meeste gevallen bevindt de
bedrijf, voorzien van een tussenteller, verzekering, keuring,…
garagebox of autostandplaats zich in een
Wanneer het om een individuele instal-
ondergrondse parkeergarage of op een
latie gaat is het evident dat de kosten
parking die bij het appartementsgebouw
van plaatsing, gebruik en verbruik voor
hoort. Voor de installatie van een laadpaal
rekening zijn van de betreffende eigenaar.
zal dan meestal een wijziging van de
Maar gezien het toenemend aantal hybride
gemeenschappelijk delen noodzakelijk
en elektrische wagens kan de VME ook bij
zijn. Daarover moeten steeds afspraken
3/4de meerderheid beslissen om meerdere
gemaakt worden met de vereniging van
gezamenlijke oplaadpunten te installeren
mede-eigenaars (VME) en is toestemming
en de kosten te delen. Ook dan is het be-
van de algemene vergadering vereist.
langrijk dat duidelijke afspraken gemaakt
Indien men kiest om te laden op een gewoon stopcontact dat is aangesloten op een aparte teller, zou de eigenaar in kwestie zijn wagen dus kunnen opladen zonder hiervoor langs de VME te moeten passeren. In alle andere gevallen moet er in principe steeds over gestemd worden in de algemene vergadering. De eigenaar van het appartement die een laadpunt wenst, moet het initiatief nemen en de syndicus vragen om dit op de agenda van de volgende vergadering te plaatsen.
Voor meer informatie, contacteer onze Nelectra-adviseur
bijvoorbeeld plaatsing door een erkend
worden over het gebruik en verbruik. Eigenaars die niet elektrisch rijden, hoeven namelijk niet per definitie mee te betalen.
Wat als de algemene vergadering weigert? Dan kan men zich in principe tot de rechtbank wenden om toestemming af te dwingen. Men kan zich beroepen op de wet op de mede-eigendom om van de rechter machtiging te verkrijgen om op eigen kosten een laadpaal te installeren.
De vergadering kan bepaalde voorwaar-
Voor zover bekend, is er echter nog geen
den aan de toestemming verbinden zoals
rechtspraak hierover bekend.
Europa verplicht oplaadpunten vanaf 2020 Met de nieuwe “Energy Performance in Buildings Directive” die op 9 juli 2018 in werking is getreden, stimuleert Europa het elektrisch rijden. Bij nieuwbouw of ingrijpende renovatie van residentiële gebouwen met meer dan 10 parkeerplaatsen, zullen voor elke parkeerplaats kabelgoten voorzien moeten worden om de installatie van een oplaadpunt in een later stadium mogelijk te maken. Voor niet-residentiële gebouwen (zoals bedrijven, kantoren, winkels,…) met minstens 10 parkeerplaatsen, geldt deze verplichting maar voor 20% van de parkeerplaatsen. Er moet dan wel minstens één laadpunt geïnstalleerd worden. Voor bestaande gebouwen verandert er (voorlopig) niets.
Fallon Declerck fallon.declerck@nelectra.be 02 550 17 14
Alle lidstaten, waaronder België, moeten deze Europese richtlijn tegen ten laatste 10 maart 2020 omzetten in de nationale wetgeving.
TECHNISCHE INFO
31
Wat zijn de verschillende laadinfrastructuren?
Meer en meer worden batterijen aangewend als opslagmogelijkheid van energie om deze dan onmiddellijk of achteraf te gaan gebruiken in zowel mobiele als vaste elektrische toepassingen.
We kennen verschillende types batterijen:
Technische kenmerken en veiligheid van batterijen:
Lithium-ion batterijen: Type batterij
Artikels 63 uit het AREI.
geschikt voor de opslag van energie
Toepassingsgebied voor niet huishoudelijke
bekomen uit zonnepanelen of te gebruiken
accu :
in elektrische voertuigen met een zeer
• Met nominale capaciteit groter dan of
grote opslagcapaciteit in verhouding tot het gewicht en met een vrij hoge
gelijk is aan 300Wh bij een ontlaadtijd van 5 uren;
oplaadsnelheid.
• Met nominale spanning groter dan 120V.
Loodzuurbatterijen: Type batterij dat
• Voor laadinrichtingen met nominaal
al vrij lang gebruikt wordt voor energie-
vermogen groter dan of gelijk aan 200VA;
opslag. De lage kostprijs maakt deze nog
De gegroepeerde vaste gelijkstroomproduc-
altijd zeer aantrekkelijk. De ontlaadeigen-
tie-eenheden met een totale energie-inhoud
schappen van dit type batterij zijn minder
van meer dan 20 000 VAh moeten zijn
gunstig dan deze van de lithium-ion batte-
opgesteld in batterijkasten of in exclusieve
rijen met overdimensionering tot gevolg.
ruimten van de elektrische dienst. De accu-
Nikkel-cadmium batterijen: de nik-
mulatorbatterijen zijn elektrisch geïsoleerd
kel-cadmium batterij wordt voornamelijk
van hun opstellingsplaats. Deze isolatie is
toegepast bij apparaten. Ze heeft een hoge
oa. bestand tegen de corrosieve inwerking
energiedichtheid en een hoger aantal
van elektrolyt. In de ruimten voor
cyclussen. Veel gebruikt bij loadleveling en
vaste accumulatorenbatterijen en in de
gridstabilisatie. De batterij gaat gepaard
laadruimten voor verplaatsbare accumu-
met grote gezondheidsrisico’s en daarnaast
latorenbatterijen mogen zich geen andere
ook vrij duur wat de energieopslag minder
voorwerpen bevinden dan die welke voor
aantrekkelijk maakt.
het laden, de bediening, de controle en
32 T E C H N I S C H E
INFO
het onderhoud van de accumulatoren-
batterijkoffers en de gelijksoortige ruimten
Daarnaast worden batterijen alsmaar
batterijen nodig zijn. Batterijruimten of
welke accu’s bevatten, zijn voorzien van
interessanter met de opkomst van de
-kasten zijn voorzien van duidelijke, goed
duidelijke, goed zichtbare en onuitwisbare
elektrische wagen, waar de energie welke
zichtbare en onuitwisbare aanduidin-
aanduidingen met betrekking tot het
uit de zon wordt gewonnen ’s nachts de
gen aangebracht, met vermelding van :
rookverbod en het verbod om open vuur te
auto oplaadt. Ook bedrijven beginnen
nominale spanning van de batterijen; het
maken en/of werkzaamheden te verrichten
deze batterijbackupsystemen te gebruiken.
toegangsverbod voor niet-gemachtigde
die aanleiding tot vonken kunnen geven.
Vermogens tot een aantal MWp fotovol-
personen; de elektrische gevaren, aange-
In ruimten voor vaste accu’s draaien
taïsche zonne-energie in combinatie met
bracht onder de vorm van een waarschu-
de deuren open in de richting van de
verschillende soorten batterijen voor een
wingsbord.(gele driehoek met zwarte rand
vluchtweg en zijn voorzien van een
totaalopslag van een aantal MWh voor de
met daarin een bliksemschicht)
anti-paniekslot. Elektrostatische ladingen
energiebesparende opslag zijn realistisch.
moeten afgeleid worden naar de aard en
Een Energy Management Systeem (EMS),
De vaste accumulatorenbatterijen,
niet isolerende vloeren zijn te voorzien.
beschouwd als de hersenen van het
geplaatst in gewone lokalen toegankelijk
De batterijkasten, -koffers en gelijksoor-
systeem, regelt ook de energiefactuur en
voor het publiek, zijn ondergebracht in
tige ruimten welke accu’s bevatten zijn
optimaliseert door het bepalen van het
omhulsels die een beschermingsgraad
voorzien van ventilatieopeningen ter
beste moment om te laden of de batterijen
van ten minste IP 2X (bescherming tegen
hoogte van het batterijcompartiment en uit
te ontladen op het meest gunstige moment
middelgrote voorwerpen(12,5 mm)) en
onbrandbaar materiaal opgebouwd.
en dit volgens de vraag van de consument, de weersomstandigheden, de prijs van
gesloten kunnen worden door middel van een veiligheidssleutel. Artikel 110 uit het AREI: Algemeenheden (voor vaste accumulatorbatterijen van het industriële type – niet huishoudelijk) De ventilatie, natuurlijk of kunstmatig, van de ruimte voor vaste of van de laadruimte voor verplaatsbare accu’s verzekert een voldoende verluchting van de ontsnappende elektrolyseproducten uit deze batterijen. Deze verdunning heeft een minimale vorming van een ontplofbaar waterstof/ luchtmengsel tot gevolg en beperkt tevens de afmetingen van de ruimte, onmiddellijk rond de accumulatorenbatterijen, waar nog een ontplofbaar mengsel bestaat. De elektrische toestellen die tot de ontsteking van een ontplofbaar waterstof/luchtmengsel aanleiding kunnen geven (b.v. vonkend materieel) zijn opgesteld buiten het volume van 0.50 m buiten de rand van het geheel van de accumulatorenbatterijen uitsteekt en die gelegen is aan de
Laadinfrastructuur voor elektrisch vervoer ? Laadpalen voor voertuigen zijn mogelijk
Ivan Diddens Technical Manager Electricity
keuze tussen traag- en snellaadsystemen en met of zonder intelligente koppeling tussen lader en voertuig. Er bestaat een groot risico op overlading of fouten bij het laden die niet ontdekt worden indien geen communicatie. Specifieke voorschriften van de leverancier zijn altijd te volgen. (Bvb. ventilatie /weerbestendigheid, enz.) en een elektrische keuring volgens AREI dient uitgevoerd te worden voor de opstart van de installatie alsook periodiek nazicht ter controle van beschadigingen of bvb. belemmering van de koeling. Ten allen tijde is veilig elektrisch materieel te gebruiken in een brandveilige omgeving.
Laadinfrastructuur voor zonneenergie ?
van 0,50m. De voorschriften hiervoor zijn
De populariteit in zonnepanelen heeft
niet van toepassing op de vaste accumula-
geleid tot de opkomst van een nieuwe
torenbatterijen ondergebracht in batterij-
technologie: zonnepanelen met opslag
kasten, -koffers of gelijksoortige ruimten
door middel van batterijen. Deze batterij-
voor zover:
en slaan overtollige stroom op, zodat op
• ze geplaatst zijn in één voor hen voorbe-
momenten van lage zonnestroom energie
• de scheidingswand tussen deze accumu-
variabelen.
in binnen- en/of buitenopstelling. Er is de
bovenkant van deze accu’s met een hoogte
houden compartiment en
energie op de energiemarkt en vele andere
kan worden opgewekt uit batterijen uit opgeslagen zonnestroom.
latorenbatterijen en de elektrische toe-
Batterij-opslag heeft nog steeds niet de
stellen geplaatst in dezelfde batterijkast,
massamarkt bereikt maar stilaan wint ze
-koffer of gelijksoortige ruimte, geen
sterk aan populariteit. Heel wat instal-
enkele opening heeft waarlangs een
lateurs bieden nu ook batterij-opslag
ontplofbaar mengsel kan doorstromen.
aan. De utopie om volledig onafhankelijk
De toegangen van de ruimten voor vaste
(off-grid) te worden van een energiele-
accu’s, van de laadruimten voor verplaats-
verancier is zeer aantrekkelijk, vooral
bare accu’s, van de batterijkasten, van de
met de verder stijgende energieprijzen.
In een volgende editie brengen wij een uitvoerige analyse van de niet- lood-zuur batterijen.
TECHNISCHE INFO
33
Statische elektriciteit: welke beschermende maatregelen moet u nemen? We laden ons allemaal statisch op. Als we een kat strelen of over een kunststoffen vloerbekleding lopen bijvoorbeeld. Dat opladen gaat zo geleidelijk dat je er niets van merkt. Pas wanneer je een voorwerp of persoon aanraakt, die tot een andere spanning is opgeladen, springt er letterlijk een vonkje over. Dat vonkje is een elektrostatische ontlading of ESD (Elektro Static Discharge) en wat we dan voelen is niet het mogelijke
potentiaalverschil dat aanwezig is, maar de
- bijkomende stervormige potentiaal
ontlaadstroom die er gaat lopen. Hoe groter
vereffeningsverbindingen van bescher-
deze stroom, hoe pijnlijker en/of hoe ge-
mingsgeleiders, vreemde geleidende
vaarlijker het is. In een medisch gebruikte
delen, afscherming elektrische stoorvel-
ruimte is dit een risico voor de patiënt. Met
den, geleidende rasters onder elektrisch
‘medisch gebruikte ruimte’ bedoelen we
geleidende vloeren, metalen schermen
een ruimte voor de diagnose, behandeling,
beschermingstransformatoren, bescher-
bewaking en verpleging van patiënten.
mingscontacten stopcontacten, patiënt-
Denk aan een ziekenhuis, dokterspraktijk… Een patiënt is elk levend wezen (mens of dier) dat een medisch/tandheelkundig onderzoek of behandeling ondergaat.
stoel, operatietafel, ….; - minimum één bijkomend potentiaalvereffeningspunt per 2 stopcontacten; - een specifieke vloerbekleding (antistatisch- dissipatief of geleidend) met onderliggend
Om de bescherming van patiënten tegen
een koperen strip die aangesloten is op
mogelijke elektrische gevaren en statische
de potentiaalvereffeningsstrip voor het
elektriciteit te waarborgen, moeten in
afvoeren van elektrostatische ladingen.
medisch gebruikte ruimtes aanvullende beschermende maatregelen genomen worden:
Rudy Van Den Bergh Innovation and Training Manager Electrotest
RFID lezer RGB verlichting 160° camera Kleurendisplay met 2-weg video Touch knoppen Klavier met wiegand uitgang Alu kader
BEELD & SPRAAK OP UW SMARTPHONE
www.fasttel.com
over WIFI/3G/4G
Luxury Door Entry Systems
34 5
VR AGEN A AN
De mens achter…. Pierre Benoit (CEO Rexel)
Samen met de nieuwe lay-out, lanceerden wij ook deze nieuwe reeks op onze laatste pagina. Hier willen wij bekende en niet-zo-bekende mensen uit de elektrosector een aantal minder evidente vragen stellen. Privé-vragen, die de mens achter de professional laten zien. Deze maand is het de beurt aan Pierre Benoit. Welke misvattingen bestaan er rond uw persoon? Veel mensen die denken mij te kennen, zien in mij een groot werker, een heel ernstig man. Deze perceptie, heeft me in het verleden niet geholpen bij de meisjes. Maar ik weet echt wel hoe ik plezier moet maken. Ik ben dol op humor en spot. De carnavalsperiode in Italië heeft van meer dan één van mijn vermommingen kunnen genieten: Elio Di Rupo, Carl Lagerfeld, Gipsy King of zelfs Madame Gertrude…
Zijn er nog karaktertrekken die we niet kennen? Ik ben een echt competitiebeest. Concurrentie motiveert me. En dan bedoel ik competitie in alles: petanque, voetbal, tennis, fietsen, maar ook aan een rood licht... En ik win weliswaar niet altijd -daar ben ik nederig in- maar ik ben er wel altijd van overtuigd dat ik de volgende keer zal winnen…
Hoe brengt u graag uw vrije tijd door? Sinds ik getrouwd ben, ben ik bezig met de restauratie van mijn huis in de eerste jaren en nu sinds 3 jaar met een kleine boerderij die ik wil transformeren in een bed & breakfast, zodat ik in de toekomst ook kan blijven openstaan voor contact met anderen.
Op welke verwezenlijking bent u het meest trots? De grote trots in mijn leven is ongetwijfeld mijn familie. In de eerste plaats zijn dat mijn vrouw en mijn drie succesvolle kinderen. En dan is er ook mijn grote Rexel-familie (personeel èn klanten) waar ik ook dol op ben: zij geven mij een goed gevoel en ik geniet van elke dag die ik samen met hen mag doorbrengen.
Wat is uw levensmotto? Ik heb twee favoriete uitdrukkingen en die hebben mijn medewerkers al meermaals gehoord: ‘relativeren’ en ‘angst vermijdt geen gevaar’. Aan u om deze te interpreteren.
Gira mobiele deurcommunicatie Met Gira DCS mobiel zet Gira een nieuwe standaard op het gebied van mobiele toegang tot deurcommunicatie. Door een update in de bekende DCS-IP-gateway kunt u de mobiele deurcommunicatie met de Gira DCS mobiel app op uw iOS- en Android-smartphones gebruiken. En nu ook via een eigen portaaloplossing van Gira. Veilig dankzij de versleuteling via Secure Data Access,
dat ook in de Gira S1 wordt gebruikt. Naast functies als sleutelloze toegangscontrole biedt DCS mobiel ook nieuwe functies, zoals Early Media of groepsgesprekken. Gira DCS mobiel is vormgegeven in het bekroonde Gira interfacedesign en biedt de gebruiker een maximaal bedieningscomfort. Meer informatie: www.gira.be