FIRN energy biedt software op maat voor het sturen van energie
Elektrobarometer zakt: economische vooruitzichten zijn zorgwekkend
Wat wijzigt er voor de elektrosector in 2025?
Nelectra in gesprek met Nathalie Devriendt, de nieuwe directeur van ODE-Vlaanderen
2025 draait intussen op volle toeren en het is duidelijk dat dit jaar opnieuw talrijke uitdagingen en kansen met zich meebrengt voor onze elektrosector. De voortdurende technologische vooruitgang en de groeiende aandacht voor duurzaamheid bieden ongekende mogelijkheden, maar stellen ons tegelijk voor belangrijke uitdagingen.
De opkomst van slimme technologieën en de integratie van hernieuwbare energiebronnen blijven ons vakgebied in sneltempo transformeren. Dit vraagt om een herziening van onze traditionele werkwijzen. Het is dan ook essentieel dat we ons blijven bijscholen en openstaan voor nieuwe ontwikkelingen om aan de veranderende eisen van de markt te voldoen.
Hoewel op het moment van schrijven nog altijd geen federale regering gevormd is, staan er in 2025 toch weeral heel wat wijzigingen in regelgeving op ons af te komen. De adviseurs van Nelectra hebben zoals gewoonlijk een overzicht gemaakt van de belangrijkste zaken die onze sector raken. Je leest er verder in dit nummer meer over.
Ook samenwerking is in deze dynamische tijden belangrijker dan ooit. Door kennis en ervaringen te delen, kunnen we gezamenlijk sterker staan en inspelen op de complexiteit van moderne projecten. Laten we elkaar dus vooral blijven inspireren en ondersteunen!
Als federatie blijven we ons dag in dag uit inzetten voor onze leden en onze sector. We zullen dit jaar doorgaan met onder meer het verstrekken van de meest actuele informatie, het verlenen van honderden individuele adviezen, het behartigen van jouw belangen bij de beleidsmakers op diverse niveaus en het organiseren van infosessies en netwerkmomenten. Want ook in 2025 is Nelectra er voor jou en je bedrijf!
De feedback en betrokkenheid van onze leden zijn voor ons van onschatbare waarde! Ik hoop elk van jullie in de loop van het jaar dan ook persoonlijk te mogen ontmoeten op één van onze events.
Reageren?
Fallon Declerck
Gedelegeerd bestuurder Nelectra fallon.declerck@nelectra.be
24
Zorgt Europa voor minder rompslomp?
28
Word ik fabrikant als ik armaturen ombouw?
“Mag een gemeente of stad mij opleggen met welk keuringsorganisme ik moet werken?”
Informatietijdschrift voor de professionelen uit de elektrosector. ElektroVisie/ElectroVision heeft een oplage van 8.019 exemplaren en is een tweemaandelijkse uitgave van: het Nationaal Verbond van Zelfstandige Elektriciens en Handelaars in Elektrische Toestellen vzw (afgekort Nelectra), Stationlei 78 bus 1/1, 1800 Vilvoorde · BE 0410 342 662 RPR Brussel T: 02 550 17 11, info@nelectra.be, www.nelectra.be redactieraad Dirk Van Steenlandt, Eric Claus, Ludo Holemans, Frank Vanlangendonck, Rudy Van den Bergh, Danny Hermans, Linda Claeys, Fallon Declerck, Els Heyrman, Layla Redjeb, Vincent Boydens
hoofdredacteur Els Heyrman 02 550 17 21 els.heyrman@nelectra.be reclameregie
Trevi · Thomas Lannoo Meerlaan 9 · 9620 Zottegem 09 326 74 51 thomas@trevi-regie.be
De artikels en de advertenties verschijnen onder de verantwoordelijkheid van de auteurs en de adverteerders. Overname van artikels is toegestaan mits schriftelijke toestemming van de uitgever. Lid van de Unie van Uitgevers van de Periodieke Pers.
reportages Linda Claeys linda.claeys@nelectra.be verantwoordelijke uitgever Fallon Declerck Stationlei 78 bus 1/1 · 1800 Vilvoorde 02 550 17 11 vertaling Akira Translations translations@akiratranslations.be
drukkerij Bredero Graphics administratie
Nadia Van Nuffel · 02 550 17 17 nadia.vannuffel@nelectra.be
Marian Hemerijckx · 02 550 17 18 marian.hemerijckx@nelectra.be cover Frank Abbeloos
Nelectra verwerkt uw persoonsgegevens met het oog op leden- of prospectenbeheer. Indien u dit niet wil, volstaat een mail naar info@nelectra.be. U kan uw gegevens inkijken en laten aanpassen via een eenvoudig verzoek, mét bewijs van identiteit, aan Nelectra, Stationlei 78 bus 1/1, 1800 Vilvoorde of via info@nelectra.be. Met vragen of klachten over gegevensverwerking kan u terecht bij de Gegevensbeschermingsautoriteit. Het algemeen privacybeleid vindt u op onze website www.nelectra.be. Uw gegevens werden mogelijks verkregen via een externe databank. Op eenvoudig verzoek kunt u meer info verkrijgen.
Nathalie Devriendt (ODE): “Ik denk dat samenwerken een noodzakelijke, algemene maatschappelijke evolutie wordt.”
3 Fallon reflecteert
Geen nood… Ook in 2025 neemt Nelectra het voor je op!
6 Nelectra bezoekt haar leden
FIRN energy biedt software op maat voor het sturen van energie
8 Nelectra informeert
8 Hallo Nelectra?
10 Elektrobarometer
12 Nelectra behartigde uw belangen in 2024
14 Wat wijzigt er in 2025?
21 Infosessie: laadinfrastructuur voor bedrijfsvoertuigen
18 Sectornieuws
20 Europa Zorgt Europa voor minder rompslomp?
21 De Fluvius kortingsbon: wat zijn de ervaringen van onze leden?
22 Nelectra in gesprek met ODE-Vlaanderen “We hebben nood aan een duidelijke visie op lange termijn!”
26 Hoe slim is de actuele noodverlichting?
27 Wat zijn de keukentrends voor 2025?
28 Technische info
28 Word ik fabrikant als ik armaturen ombouw?
30 Wat zijn zwerfstromen en wat kan u ertegen doen?
32 De werven van het nieuwe AREI: hoe komen wijzigingen tot stand?
35 9 vragen aan
Freddy Steenackers, technisch adviseur Nelectra
Een batterijsysteem met een vermogen van 160 kilowattuur, een koppeling met de bestaande zonnepanelen, een energiemanagementsysteem gestuurd met op maat gemaakte software en artificiële intelligentie én een tool die in alle omstandigheden de winstberekening maakt. Dit omschrijft in een notendop het modulaire maatwerk van FIRN energy uit Menen voor een schrijnwerkerij in de buurt.
“De zaakvoerder van de schrijnwerkerij wou zijn verbruik optimaliseren en het beste halen uit zijn dynamisch energiecontract”, vertellen Nico Ramacker (rechts op de foto) en Frank Degezelle van FIRN energy. “De machines verbruiken er aardig wat energie en dat verbruik veroorzaakt heel wat pieken.”
De daken van het bedrijf waren sowieso al voorzien van zonnepanelen. Het systeem van FIRN energy zorgt er nu voor dat de eigen consumptie opgekrikt wordt en dat de energie -via de batterij- slim aangekocht en verkocht kan worden. “In dit concrete geval is er een batterijsysteem, maar we kunnen de injectie ook sturen als er alleen zonnepanelen zijn,” vult Frank Degezelle aan.
“Onze Firncontroller neemt beslissingen op basis van real-time prijsgegevens door gebruik te maken van de day-ahead prijs. Daardoor weet die wanneer je het beste energie kunt verkopen of kopen”, licht Nico Ramacker verder toe. “Curtailment is de Engelse naam voor wat we doen: we zorgen ervoor dat er geen injectie is op ongunstige uren, dat zijn de momenten dat de klant boetes zou krijgen voor het injecteren. We helpen dus ook de balans op het energienet te behouden.”
Zaakvoerders Frank Degezelle en Nico Ramacker kennen elkaar al jaren via hun partners die vriendinnen zijn. Frank had een bedrijf dat zonnepanelen installeerde, Nico was als ingenieur aan de slag in de telecomsector. Met hun ruime kennis over de toekomstige evoluties op de energiemarkt richtten ze een jaar geleden FIRN energy officieel op. En al kenden ze de energiemarkt erg goed, ze kenden toch een steep learning curve.
“Twee jaar geleden gingen we samen naar een beurs om inspiratie op te doen en dit jaar hadden we er zelf al een stand”, voegen de zaakvoerders er met veel trots nog aan toe.
Els Heyrman
Frank Abbeloos
Bij Nelectra kan je als lid steeds terecht bij onze adviseurs met al uw vragen over juridische, technische, sociale, fiscale,… materies. Hierbij een paar interessante vragen die de voorbije maanden de revue passeerden.
Ik bereid de foodtruck van een klant voor op de keuring. Welke specifieke aandachtspunten moet ik daarbij in gedachten houden?
Het AREI bepaalt de veiligheidsnormen voor alle elektrische installaties. Voor mobiele en verplaatsbare installaties, zoals foodtrucks, gelden specifieke voorschriften. Zo is een keuring niet alleen verplicht vóór ingebruikname en na elke belangrijke wijziging of uitbreiding, maar is daarnaast ook een jaarlijkse periodieke keuring vereist. Gezien de mobiele aard van foodtrucks, moeten de elektrische installaties voldoen aan specifieke eisen, zoals:
gemeente of regio waar uw klant een standplaatsvergunning heeft of wenst aan te vragen. Afhankelijk van de locatie en aard van de standplaats kunnen er aanvullende eisen zijn, zoals het gebruik van bepaalde types kabels of beschermingsmaatregelen bij bepaalde weersomstandigheden (LR)
Voor meer informatie, contacteer onze Nelectra-adviseurs:
Layla Redjeb layla.redjeb@nelectra.be 02/ 550.17.19
Freddy Steenackers freddy.steenackers@nelectra.be 02/550.17.11
• gebruik van kabels die geschikt zijn voor frequente verplaatsing en bestand zijn tegen mechanische belasting;
• bescherming van apparatuur tegen stof, vocht, temperatuurschommelingen,… passend bij de omgevingsomstandigheden waarin de foodtruck opereert;
• bevestiging van componenten moet stevig genoeg zijn om schade tijdens verplaatsing en transport te voorkomen;
Naast het ééndraadsschema en situatieschema die verplicht voorhanden moeten zijn bij de AREI-keuring, kunnen ook volgende documenten nuttig zijn: aardingsschema, verslag van uitwendige invloeden en eventueel evacuatieplan. Wanneer een foodtruck ook gasinstallaties bevat, is een afzonderlijke gaskeuring noodzakelijk.
Het kan bovendien ook nuttig zijn om je klant te adviseren zijn verzekeringspolis na te kijken. Zo kan hij verifiëren of die bepaalde specifieke voorwaarden oplegt of keuringen eist om volledige dekking te behouden.
Ook bij de lokale overheden kan best geïnformeerd worden of er eventuele aanvullende eisen zijn voor de elektrische installatie van foodtrucks. Dit kan variëren per
Mag ik zomaar productfoto’s van het internet plukken en gebruiken op mijn website?
Hoewel het verleidelijk kan zijn om een mooie foto simpelweg te kopiëren en te gebruiken, kunnen daar juridische risico’s aan verbonden zijn. Zonder de juiste toestemming loop je het risico op een inbreuk op het auteursrecht, wat kan leiden tot hoge boetes of schadeclaims.
Hoe zorg je ervoor dat je productfoto's legaal gebruikt?
Om voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking te komen moet de foto aan een aantal voorwaarden voldoen:
1. Het moet gaan om een werk dat voor menselijke waarneming vatbaar is.
2. Het werk moet een eigen, oorspronkelijk karakter hebben.
3. Het werk moet het persoonlijk stempel van de maker dragen. Eenvoudig gezegd betekent dit dat de foto het resultaat moet zijn van bepaalde creatieve keuzes van de fotograaf. Wanneer een foto aan deze voorwaarden voldoet, heeft de fotograaf het auteursrecht. Dit betekent dat je de foto niet zomaar mag gebruiken, tenzij je de toestemming hebt van de rechthebbende. Dit kan via een licentie of schriftelijke toestemming van de maker. Zorg ervoor dat duidelijk is waarvoor je de foto mag gebruiken (bijvoorbeeld commercieel gebruik). Ook zijn er websites waar je gebruik kan maken van rechtenvrije stockfoto’s (gratis of tegen betaling).
Productfoto’s: in principe niet auteursrechtelijke beschermd
Bij productfoto’s gaat het vaak om een correcte weergave van het product, zoals een typische foto van een schakelaar die strak is gefotografeerd tegen een witte achtergrond. Dergelijke foto’s benadrukken het product zonder enige creatieve bewerkingen, waardoor ze meestal niet onder auteursrechtelijke bescherming vallen. Het doel van deze foto is meestal een correcte en eenvoudige weergave van het product. Het product is in z’n geheel te zien, de kleuren zijn juist weergegeven en er is niet vanuit een aparte hoek geschoten. Weinig creativiteit dus. In zo’n geval ontstaat er dan ook geen auteursrecht en mag je de beelden meestal zonder toestemming gebruiken.
Toch zijn er in dat geval nog andere juridische aspecten om rekening mee te houden:
1. Merkenrecht: als een productfoto een merknaam, logo of ander beschermd merkteken toont, kan het gebruik van die foto zonder toestemming een inbreuk vormen op het merkenrecht. Het merkenrecht verleent de houder exclusieve rechten op het gebruik van het merk voor bepaalde producten en diensten, en staat hen toe op te treden tegen ongeoorloofd gebruik door derden.
2. Recht op afbeelding: wanneer een foto personen toont, is het recht op afbeelding van toepassing. Dit recht vereist dat toestemming wordt verkregen van de afgebeelde persoon voor het maken en gebruiken van hun afbeelding, tenzij specifieke uitzonderingen van toepassing zijn.
3. Contractuele beperkingen: dit betekent dat een foto soms onder een specifieke overeenkomst valt tussen de maker (bijvoorbeeld een fotograaf) en een bedrijf. Stel je voor dat een fabrikant een fotograaf inhuurt om productfoto's te maken. In dat geval kan de fabrikant met de fotograaf hebben afgesproken dat de foto's alleen door hen of een specifieke groep partners mogen worden gebruikt. Zelfs als er geen sprake is van auteursrecht, kan een conflict ontstaan met die afspraken als je de foto zonder toestemming gebruikt.
Kortom, productfoto’s mogen vaak gebruikt worden, maar let op bijkomende juridische aspecten zoals merkenrecht, rechten op afbeelding en contractuele afspraken. Zorg ervoor dat je altijd nagaat of je toestemming nodig hebt, zeker bij foto’s met herkenbare kenmerken of eigendomsrechten. Wil je zeker weten dat je correct handelt of heb je vragen? Neem dan contact op met onze juridisch adviseur. We helpen je graag verder! (LR)
Mag een gemeente of stad opleggen met welk keuringsorganisme je moet werken?
Als installateur krijg je soms te maken met klanten die beweren dat hun gemeente of stad hen verplicht om een specifiek keuringsorganisme in te schakelen. Maar kan dat wettelijk gezien wel? In dit artikel leggen we uit wat de wet zegt, hoe je hiermee omgaat als installateur, en welke stappen je kan ondernemen om je klant correct te informeren.
Wat zegt de wet?
In België is het wettelijk verplicht om elektrische installaties te laten keuren door erkende keuringsorganismen. De verantwoordelijkheid voor de keuring ligt bij de eigenaar, beheerder of uitbater, en daarom heeft deze in principe ook de vrije keuze van het keuringsorganisme. In de praktijk geven zij deze verantwoordelijkheid echter vaak uit handen aan de installateur die de werken uitvoert. Als installateur kan je dan zelf een erkend keuringsorganisme aanstellen, tenzij de klant specifieke instructies geeft. Indien de klant vooraf aangeeft met een bepaald keuringsorganisme te willen werken, moet je als installateur deze keuze respecteren.
Wat als de klant geconfronteerd wordt met een opgelegde verplichting?
Stel dat een klant bijvoorbeeld bij het verkrijgen van een uitbatingsvergunning van een handelszaak te horen heeft gekregen dat er in de gemeente of stad met een bepaald keuringsorganisme
samengewerkt moet worden. In dat geval kan je als installateur een belangrijke rol spelen door de klant te adviseren en uit te leggen dat dit in feite geen verplichting is en dat zij hier geen rekening mee hoeven te houden. Je kan de klant bijvoorbeeld adviseren om het lokaal bestuur schriftelijk de wettelijke grondslag voor deze verplichting mee te laten delen. Echter, als de klant ondanks jouw advies blijft vasthouden aan de keuze van dat specifieke keuringsorganisme omdat zij zich daar zekerder bij voelen, is het belangrijk om deze wens te respecteren, ook al heb je daar je bedenkingen bij. Een uitzondering geldt wanneer de gemeente of stad zelf de opdrachtgever is, bijvoorbeeld in het kader van een overheidsopdracht. In dat geval is de gemeente of stad de eigenaar, beheerder of uitbater van de installatie en mogen zij beslissen welk keuringsorganisme wordt ingeschakeld. Buiten deze situatie mag een gemeente of stad echter geen specifiek keuringsorganisme opleggen. Dit zou een inbreuk zijn op de vrije keuze van de eigenaar.
Conclusie
Een gemeente of stad kan niet opleggen om samen te werken met een specifiek keuringsorganisme, tenzij zij zelf de eigenaar, beheerder of uitbater zijn van de installatie. Het respecteren van de vrije keuze is essentieel, zowel door het lokaal bestuur als de installateur. Wanneer een klant twijfels heeft door instructies van een gemeente of stad, kan je hen informeren over hun rechten. (LR)
Elektrobarometer zakt opnieuw: economische
In december had 29% van de elektro-ondernemers meer werk dan in september. Bij 21% nam het werk af, terwijl de overige bedrijven een stabiel werkvolume rapporteerden.
Voor de komende maanden verwacht maar 17% een toename van het werk, terwijl 20% een daling voorziet. Hierbij is geen significant verschil te zien tussen elektro-installateurs en elektro-handelaars.
Druk op winstgevendheid houdt aan
De druk op de winstgevendheid blijft een belangrijk aandachtspunt. Bij 18% van de bedrijven is de rentabiliteit verbeterd, terwijl 25% een verslechtering rapporteert. Voor de overige 58% bleef de situatie ongewijzigd.
Herstel van korte duur: Elektrobarometer opnieuw in het rood Het herstel van het vorige kwartaal lijkt van korte duur. De Elektrobarometer daalt in het vierde kwartaal opnieuw tot onder de gezonde grens van 100,0 indexpunten. Vooral de economische situatie wordt minder rooskleurig ingeschat. Ook de verwachtingen van de elektro-ondernemers voor 2025 op het vlak van werkvolume en tewerkstelling liggen wat lager. Daarnaast blijft de winstgevendheid van de bedrijven zorgwekkend.
Tewerkstelling eerder stabiel
De werkgelegenheid binnen de elektrosector blijft relatief stabiel. 80% van de bedrijven heeft momenteel hetzelfde aantal medewerkers als enkele maanden geleden. 5% heeft meer personeel in dienst en 15% heeft minder medewerkers.
De vooruitzichten voor de komende maanden zijn verdeeld: 23% verwacht een verbetering en eenzelfde 23% vreest een (verdere) verslechtering. Voor 55% verandert er niets. Het probleem met slechte betalers blijft nijpend. 28% van de ondernemers meldt een toename van wanbetalers, terwijl slechts 14% een afname constateert.
De concurrentiedruk is iets toegenomen ten opzichte van het vorige kwartaal: 25% merkt een stijging, terwijl 11% een afname rapporteert. Deze percentages tonen een lichte verschuiving ten opzichte van de vorige meting.
Vooral bij de elektro-installateurs schommelt het personeelsbestand meer. Bij de handelaars blijft de werkgelegenheid stabieler. 99,4
De tevredenheid over de algemene toestand van de eigen bedrijven blijft grotendeels ongewijzigd. 56% van de elektrobedrijven is tevreden, 32% is neutraal en 13% is ontevreden.
De beoordeling van de algemene economische situatie is echter verslechterd. Slechts
Voor de komende maanden verwacht 16% extra personeel aan te nemen, terwijl 14% een afname voorziet.
15% van de ondernemers is tevreden, terwijl 51% aangeeft dat de situatie dringend beter moet. Bij de vorige meting lagen deze percentages nog op respectievelijk 22% en 43%.
Anja Larik
De elektrobarometer wordt sinds 2010 opgemaakt en is dé conjunctuurindicator voor de Vlaamse kmo bedrijven en zelfstandige ondernemers uit de elektrosector, zowel installateurs als handelaars. Een waarde boven index 100 wijst op een positief evoluerende conjunctuur, waarden onder index 100 op een negatieve evolutie. De jongste bevraging bij een vast, representatief panel gebeurde in de tweede helft van december 2024.
Als marktleider in Duitsland in het semi-pulbieke domein, biedt reev software-oplossingen die bedrijven in staat stellen hun energieverbruik te monitoren, de ecologische impact te verminderen en te werken aan verduurzaming. De nadruk ligt daarbij op het optimaliseren van het energieverbruik en het integreren van hernieuwbare energiebronnen. Belangrijk detail: reev was oorspronkelijk zelf installateur, zodat u er zeker van kunt zijn dat we het hier hebben over een gebruiksvriendelijk systeem dat zelfs voor occasionele gebruikers heel toegankelijk is.
reev beschikt over 7000 klanten met 50k laadpunten op het eigen platform. Deze expert in slimme, schaalbare en op maat gemaakte laadoplossingen is de ideale partner voor u als installateur van hernieuwbare energie. En daarbij maakt het niet uit of u als installateur of hoofd bij een bedrijf werkt of dat u als zelfstandige een eenmanszaak runt. Ook is het totaal onbelangrijk of u al veel expertise hebt opgebouwd in laadinfrastructuur of dat u een beginner bent. “Onze software is zo eenvoudig dat letterlijk iedereen ermee aan de slag kan,” benadrukt Jordi Steenman, Country Manager Benelux bij reev.
Eenvoudig
Gebruiksvriendelijkheid! Daar draait het bij reev om. Niet alleen voor u als installateur, maar ook voor de eindgebruiker. Training is niet nodig, al kan u met uw vragen altijd bij reev terecht, mocht dat nodig zijn. “Wij beschikken over een helpdesk, die installateurs in de lokale taal te woord kan staan,” klinkt het bij Jordi Steenman. “En wanneer de installateur een laadpaal aan het installeren is, kan hij ervoor kiezen om zich doorheen het hele installatieproces te laten begeleiden via een app op zijn telefoon.”
Flexibel
Ook flexibiliteit is een belangrijke eigenschap van de reevsoftware. Deze is immers individueel aanpasbaar en geschikt voor iedere toepassing van elke omvang of installatie. Bovendien kan reev met haar pakket inspelen op uiteenlopende behoeften. “Ons softwareplatform helpt installateurs en eindgebruikers bij het beheren en optimaliseren van installaties,” vertelt Jordi Steenman. “Zo maakt reev het mogelijk voor installateurs om installaties van klanten te monitoren en het energieverbruik en de prestaties van systemen in realtime bij te houden. Dit helpt installateurs om eventuele problemen snel op te sporen en snel te reageren.”
Intelligent reev differentieert zich van andere spelers in de markt door haar sterke energiemanagementcomponent, zeker wanneer er sprake is van netcongestie (=wanneer het elektriciteitsnetwerk overbelast raakt door een te grote vraag naar elektriciteit of onvoldoende capaciteit om de beschikbare stroom effectief te distribueren). reev kan dat slim oplossen door het intelligent herverdelen van de beschikbare energie.
Uniek is ook de mogelijkheid om diverse laadpalenmerken naast elkaar aan te sturen. “Daarmee pakken we een vaak gehoord probleem aan,” vertelt Jordi Steenman. “Zeker op bedrijvenparken waar het vaak voorkomt dat bedrijven elk met zijn eigen merk werkt. Daar slagen wij erin om met 1 softwaresysteem alles aan te sturen, waarbij iedereen afzonderlijk zijn eigen facturatie krijgt. Dit werkt veel efficiënter dan wanneer er elk merk afzonderlijk moet gemonitord worden.”
In het kort reev biedt:
• schaalbare software waarop meerdere laadpunten modulair op kunnen aangesloten worden
• energiemanagement dat zorgt voor een optimaal gebruik van de beschikbare energie
• flexibiliteit: ac en dc, kan verschillende merken naast elkaar aansturen
• handige en duidelijke en geautomatiseerde facturatie
Meer weten?
Surf dan snel naar: https://reev.com/nl
Sinds 1 oktober is de procedure voor het innen van de Fluvius kortingsbonnen voor winkeliers veranderd. Vanaf die datum is er een nieuwe verwerkingswijze van toepassing voor deze kortingsbonnen.
Nelectra vroeg al geruime tijd aandacht voor de problemen met de uitbetalingsprocedure voor de deelnemende handelaars.In reactie op onze aanhoudende inspanningen heeft Nelectra samen met Fluvius overlegd en een bevraging georganiseerd waarbij enkele leden konden deelnemen. Deze bevraging bevestigde de bestaande problemen, wat leidde tot een pilootproject voor het herzien van de uitbetalingsprocedure. Ook hierbij konden leden hun ervaringen delen, wat cruciaal was voor de ontwikkeling van de nieuwe verwerkingswijze.
Om de overgang soepel te laten verlopen, organiseerde Fluvius een webinar rond de nieuwe verwerkingswijze. Dit werd opgenomen en kan u herbekijken op onze website:
Bedrijven binnen de elektrotechnische sector klagen al langer over de kwalijke praktijk van bepaalde uitzendkantoren om een vaak fikse afkoopsom te vragen voor een definitieve aanwerving, zelfs indien die aanwerving plaatsvindt na de periode van uitzendarbeid, en zelfs indien de aanwerving een compleet andere functie betreft. De zogenaamde “war for talent” die meer dan ooit aanwezig is, heeft deze problematiek alleen nog maar versterkt.
Aangezien dezelfde verzuchtingen ook in andere sectoren de kop opsteken, besliste Nelectra begin dit jaar om dit dossier -samen met enkele
andere sectorfederaties en Unizo- aan te pakken en in overleg te treden met Federgon, de federatie van de HR-dienstverleners waaronder uitzendkantoren. Na een eerste overleg kwam niet meteen een oplossing uit de bus en ondertussen diende minister van Werk en Economie, Pierre-Yves Dermagne, zelf een wetsvoorstel in. Dat is uiteindelijk strenger uitgevallen dan wat wij bij Nelectra nodig achten, want met het oog op de krapte in de arbeidsmarkt, willen wij vooral een soepele samenwerking met de uitzendsector behouden.
De invoering van de Federal Learning Account (FLA) wordt voor de tweede keer uitgesteld, ditmaal tot 1 april 2025. Dit systeem, een registratietool voor alle opleidingen van werknemers in Belgische ondernemingen, zou oorspronkelijk op 1 april 2024 in werking treden. Na intensief lobbywerk, samen met o.a. Unizo, hebben we eerder al een eerste uitstel tot 30 november 2024 kunnen verkrijgen. Omdat wij het systeem nog steeds té belastend vinden voor onze kmo-elektrobedrijven, hebben we onze bezwaren opnieuw kenbaar gemaakt aan federale en Vlaamse politici. Eén van onze grieven was dat informatie die al gekend is bij verschillende overheidsdiensten en sectorfondsen, zoals Volta voor onze sector, opnieuw ingevoerd zou moeten worden.
Dit heeft ertoe geleid dat de sociale commissie van de Kamer op 23 oktober 2024 besloot om een tweede uitstel te verlenen, nu tot 1 april 2025. Nelectra zal samen met Unizo en andere federaties blijven lobbyen voor de volledige afschaffing van het systeem. We raden de bedrijven daarom voorlopig aan om nog te wachten met het invullen van de tool.
Sinds 1 januari 2025 is trouwens ook de doelgroep gewijzigd. Niet alleen mensen met een sociaal tarief en kleine verbruikers hebben nu recht op de bon, maar ook andere huishoudens. Het bruto-jaarinkomen bepaalt wie er recht op heeft. Hiervoor zijn grensbedragen opgesteld en het blijkt dat maar liefst 35% van de Vlamingen een bon kan aanvragen. De kortingsbonnen zullen dus nog belangrijker worden voor een bredere groep klanten. Dankzij de inspanningen van Nelectra zijn deze verbeteringen gerealiseerd, wat onderstreept hoe belangrijk onze rol in het lobbywerk is voor de belangen van de winkeliers. We hopen in ieder geval dat de terugbetaling vlotter zal verlopen!
De werkgroep retail van Nelectra helpt consumenten met het ontdooien
Tijdens de ijskoude dagen in januari 2024 contacteerde de redactie van het Radio 2-programma ‘ann&daan’ Nelectra met de vraag voor tips over het ontdooien van de diepvries. Hoe schakel ik de diepvries veilig uit? Kan ik het proces van ontdooien versnellen met kokend water of een schraper? Kan ik mijn diepvriesproducten buiten leggen nu het vriest? Hoeveel keer per jaar moet ik mijn
diepvries ontdooien en hoeveel bespaar ik als ik het doe? De deskundige antwoorden op de vele vragen kwamen van onze voorzitter van de werkgroep retail Ludo Holemans en ze werden voorgelezen door Xavier Taveirne de presentator van het programma WinWin die vertelde dat hij voor antwoorden aanklopte bij uw federatie Nelectra.
In een sector waarin bonafide ondernemingen zich inspannen om kwaliteit en betrouwbaarheid te waarborgen, is het verontrustend dat oneerlijke praktijken van enkelen de reputatie van de hele branche schaden. Nelectra begrijpt de zorgen van eerlijke ondernemingen en daarom zijn we blij met elk nieuw hulpmiddel dat malafide ondernemers een halt kan toeroepen. Zo is er nu het Centraal Register van Bestuursverboden, dat toegankelijk is via de applicatie ‘JustBan’ op Just-on-web (via eID
of itsme). Deze databank is publiek toegankelijk en biedt een overzicht van personen of ondernemers die een verbod hebben gekregen om gedurende drie tot tien jaar bestuursfuncties te bekleden in een onderneming. Consumenten kunnen nu eenvoudig controleren of een aannemer een bestuursverbod heeft opgelopen, waardoor ze weloverwogen beslissingen kunnen nemen. Ook onze leden kunnen nu zorgvuldig de achtergrond van potentiële hoofd- of onderaannemers controleren.
De commissie Financiën van de Kamer keurde een wetsontwerp goed om kmo’s beter toegang te geven tot overheidsopdrachten.
Op vraag van Nelectra, Unizo en enkele collega-federaties wil de federale overheid met een aantal ingrepen overheidsopdrachten kmo-vriendelijker maken. Concreet zullen er biedvergoedingen worden toegekend indien er ook een maquette, prototype, tekening, grafisch ontwerp of ander kunstontwerp vereist is. Dat maakt het voor architecten terug haalbaar om deel te nemen aan overheidsopdrachten.
Daarnaast komt er ook een bekendmaking van de voorlopige ranking in het klassement. Dat wil zeggen dat aanbesteders verplicht zullen zijn om reeds onmiddellijk
na de opening van de offertes de voorlopige rangschikking in het klassement mee te delen. Voor de toewijzing van de opdracht kunnen ondernemers/aannemers al een inzicht krijgen in hun kansen om de opdracht binnen te halen en dus ook hun aanbestedingstempo verder te bepalen.
Opdrachtgevers zullen tenslotte ook verplicht voorschotten aan kmo’s moeten toekennen in oplopende percentages, afhankelijk van de omvang van de onderneming. Dit om mogelijke liquiditeitsproblemen te voorkomen.
Deze maatregelen zijn broodnodig, want uit Europese cijfers blijkt dat het aantal gunningen van overheidsopdrachten aan kmo’s in ons land opnieuw gedaald is.
VAN
Sinds 1 januari 2024 moeten werkgevers voor elke dag dat ze hun werknemers in tijdelijke werkloosheid plaatsen een extra toeslag betalen van 5 euro per dag. Nelectra, Unizo en Bouwunie trekken aan de alarmbel. “De loonkosten in België zijn één van de hoogste van Europa en stijgen ook nog altijd sneller dan in onze buurlanden. Elke kost die daar nog eens bovenop komt, is dan ook nefast voor onze economie en brengt de concurrentiepositie van onze elektrobedrijven nog meer in het ge-
drang", stelde onze gedelegeerd bestuurder. Het volledige persbericht kan u nalezen op onze website onder de nieuwsberichten of via deze link:
Omwille van de herziening van de Europese Renewable Energy Directive dient het systeem rond RESCert aangepast te worden. RESCert is een onafhankelijk Belgisch certificeringsorgaan dat installateurs van hernieuwbare energiesystemen beoordeelt en hun vakbekwaamheid certificeert. In de toekomst zal het systeem worden uitgebreid naar energieopslag en oplaadpunten om aan de nieuwe vereisten en doelstellingen van de richtlijn te voldoen.
Nelectra is hiervoor in overleg gegaan met het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA), zodat bij dit hervormingsproces zoveel mogelijk rekening wordt gehouden met de bezorgdheden en standpunten van de sector. SpaceConnect NV, dat vanuit de Vlaamse Overheid een erkenning heeft voor het geven van de RESCert-opleidingen, is aangesteld om dit uit te werken. Hierbij worden verschillende pistes onderzocht, zowel de optie van behoud van de deelcertificaten als de mogelijkheid om aparte certificaten samen te voegen tot één uitgebreide opleiding. Hierbij houdt Nelectra rekening met de resultaten van onze eigen in juni uitgevoerde bevraging onder onze leden en proberen we jullie belangen zo goed mogelijk te verdedigen!
Bij Nelectra hechten we er veel waarde aan dat installateurs kwalitatief werk leveren en goed op de hoogte zijn van hun vakgebied. Het is essentieel dat de installateurs die de werkzaamheden uitvoeren, hun vaardigheden voortdurend ontwikkelen en dat de kennis die wordt opgedaan in de opleidingen ook daadwerkelijk wordt toegepast in de praktijk. Het hervormingsproces, waarbij de sector aldus actief betrokken wordt, verloopt gelukkig stapsgewijs. Ter ondersteuning van dit proces voerde Deloitte, in opdracht van VEKA, een bevraging om de praktijkervaringen van de installateurs in aanmerking te nemen. Een van de vragen in deze bevraging is bijvoorbeeld: "Wat zou volgens u kunnen bijdragen aan het verder verbeteren van de kwaliteit van uw werk als professional?" Deze bevraging is onder onze leden verspreid om ervoor te zorgen dat jullie mening zo goed mogelijk wordt meegenomen.
Een nieuw jaar gaat traditioneel gepaard met heel wat nieuwe of aangepaste wetten en regels. Naar jaarlijkse gewoonte maakt Nelectra een overzicht van de belangrijkste wijzigingen die voor onze elektrosector in het verschiet liggen. We deelden ze op in rubrieken volgens de overkoepelende topics. Hier volgt een greep uit de wijzigingen in 2025. Leden van Nelectra kunnen een uitgebreid verslag terugvinden op de Nelectrawebsite in het nieuws op de homepage. Een must-read voor elke elektro-ondernemer!
Wat wijzigt er voor installateurs in 2025?
1. AREI-wijzigingen
Op 1 maart 2025 treden belangrijke wijzigingen in het Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties (AREI) in werking.
Deze betreffen onder andere:
• Ruimten met bad en/of douche
• Laagspanningscontactdozen
• Publiek toegankelijke ruimten
Deze wijzigingen zijn bedoeld om veiligheidsmaatregelen te moderniseren en conformiteit te waarborgen. Overgangsbepalingen zijn voorzien voor lopende projecten.
2. Nieuwe aansprakelijkheidsregels voor hoofdaannemers en onderaannemers
Met de inwerkingtreding van Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek op 1 januari 2025 verandert het Belgische aansprakelijkheidsrecht ingrijpend. Hoofdaannemers en onderaannemers krijgen een grotere verantwoordelijkheid door de afschaffing van het samenloopverbod en de quasi-immuniteit. Om risico’s te beperken, biedt Nelectra exclusieve modelclausules voor leden. Deze clausules helpen zowel hoofdaannemers als onderaannemers om aansprakelijkheid beter te regelen en financiële risico's te beperken.
3. Hervorming betalingstermijnen voor overheidsopdrachten
Vanaf 1 januari 2025 wordt de betalingstermijn voor overheidsopdrachten strikter gereguleerd. Dit betekent dat overheidsinstanties verplicht zijn om facturen binnen een vaste termijn te betalen. Deze hervorming is bedoeld om betalingsachterstan-
den te beperken en een betere cashflow te garanderen, vooral voor kmo’s die vaak afhankelijk zijn van tijdige betalingen.
Wat wijzigt er voor zelfstandigen en bedrijfsvoering in 2025?
1. Aansprakelijkheid van bestuurders: nieuwe risico’s
Met de inwerkingtreding van Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek op 1 januari 2025 verandert het aansprakelijkheidsrecht grondig. De quasi-immuniteit voor bestuurders als hulppersonen vervalt, waardoor zij rechtstreeks buitencontractueel kunnen worden aangesproken door derden, bijvoorbeeld bij fouten in de uitvoering van contracten.
Toch blijven bestuurders beschermd door het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV), dat voorrang heeft op het Burgerlijk Wetboek. Het WVV stelt duidelijke grenzen: bestuurders kunnen enkel aansprakelijk worden gesteld voor fouten die de zorgvuldigheid van een normaal bestuurder overschrijden en voorziet in wettelijke aansprakelijkheidslimieten.
2. Nieuwe NACE-BEL-nomenclatuur Vanaf eind maart 2025 wordt de nieuwe NACE-BEL 2025-nomenclatuur ingevoerd, met een automatische conversie van de huidige 2008-codes. Na deze conversie kunt u via My Enterprise correcties of toevoegingen doorvoeren.
3. Register van helpers en werkende vennoten: einde van de gedoogperiode Sinds 1 juli 2024 bent u als ondernemer in de elektrosector verplicht om uw werken-
de vennoten (voor vennootschappen) en helpers (voor eenmanszaken) te registreren in het register van werkende vennoten en helpers. Vanaf 1 januari 2025 eindigt de gedoogperiode. Niet-geregistreerde personen kunnen leiden tot boetes tot 4.000 euro per persoon.
4. E-facturatie: bereid u voor op 2026
Vanaf 1 januari 2026 wordt e-facturatie verplicht voor alle B2B-transacties. Sinds 1 januari 2024 moeten bedrijven al in staat zijn e-facturen te ontvangen, en vanaf 1 juli 2024 mag een e-factuur niet meer geweigerd worden. Heeft uw bedrijf nog geen facturatiesoftware? Dan is het belangrijk om in 2025 de overstap te maken naar een pakket dat voldoet aan de Peppol-standaarden.
5. Sociaal statuut als zelfstandige: veranderingen vanaf 2025
Vanaf 1 januari 2025 stijgt de wettelijke pensioenleeftijd naar 66 jaar. Wie geboren is vanaf 1 januari 1960 bereikt de pensioenleeftijd pas in 2026. Gepensioneerden kunnen vanaf die leeftijd onbeperkt bijverdienen.
Daarnaast wordt de pensioenbonus ingevoerd voor wie langer werkt na de vroegst mogelijke pensioendatum. De bonus, vrijgesteld van belastingen, kan worden uitbetaald als een eenmalig bedrag of een maandelijkse toeslag.
6. Hervorming investeringsaftrek
Vanaf 1 januari 2025 wordt de investeringsaftrek hervormd en beperkt tot drie categorieën:
• Basisaftrek: 10% (20% voor digitale investeringen).
• Thema-aftrek: 30% tot 40% voor specifieke energie-, milieu- en digitale investeringen.
• Technologieaftrek: 13,5% (20,5% voor gespreide aftrek bij O&O).
7. Fiscale aftrek bedrijfswagens neemt af: wat moet u weten?
De fiscale regels rond bedrijfswagens verstrengen de komende jaren. Vooral voor benzine- en dieselwagens daalt de aftrekbaarheid van kosten stapsgewijs naar 0% in 2028.
Voor elektrische wagens blijft de aftrekbaarheid 100% als ze vóór 1 januari 2027 besteld zijn. Nadien daalt dit geleidelijk tot 67,5% in 2031.
8. Duurzaamheidsrapportering: wat betekent dit voor kmo’s?
De nieuwe regels rond duurzaamheidsrapportering, gebaseerd op de Europese CSRD-richtlijn, worden stapsgewijs ingevoerd. Hoewel kmo’s voorlopig niet verplicht zijn om te rapporteren, zullen grotere klanten en leveranciers wel informatie vragen over uw duurzaamheidsinspanningen om aan hun eigen rapporteringsplichten te voldoen.
9. Modernisering btw-regels
Vanaf 1 januari 2025 treedt de wet tot modernisering van de btw-ketting in werking. Deze wijzigingen zorgen voor meer flexibiliteit, duidelijkheid en vereenvoudiging binnen de btw-administratie. Er zijn belangrijke wijzigingen op vlak van indieningstermijnen, aangiftemodaliteiten, antwoordtermijnen en de boetestructuur.
Wat wijzigt er voor personeel in 2025?
1. Aansprakelijkheidsregelgeving wijzigingen voor werknemers
Vanaf 1 januari 2025 treedt een grondige hervorming van het Belgische aansprakelijkheidsrecht in werking met de invoering van boek 6 van het Burgerlijk Wetboek (BBR). Een opvallende wijziging is dat jouw klanten in bepaalde gevallen rechtstreeks jouw werknemers kunnen aanspreken voor schade die zij tijdens de uitvoering van hun werk veroorzaken. Tot nu toe genoten werknemers quasi-immuniteit, maar deze bescherming wordt deels aangepast.
2. Loonindexering arbeiders PsC149.01: + 3,58% & loonindexering bedienden PC 200: +3,58%
De lonen van de arbeiders en bedienden worden aan het begin van elk jaar automatisch aangepast aan de index. Het nieuwe indexcijfer dat van toepassing is op de lonen vanaf 1 januari 2025 bedraagt 3,58%.
3. FLA-verplichting uitgesteld
De verplichting om opleidingen te registreren in de Federal Learning Account (FLA) is uitgesteld tot 1 april 2025. Dit geeft ondernemingen extra tijd om hun registratiesystemen in orde te brengen. Nelectra zal samen met Unizo en andere federaties blijven lobbyen voor de volledige afschaffing van het systeem.
4. Verhoging verplaatsingskosten
In de sector Elektriciens (Paritair Subcomité 149.01) worden de werkgeverstussenkomsten in het woon-werkverkeer en de mobiliteitsvergoeding jaarlijks aangepast op 1 februari. U vindt de nieuwe tabellen op de website van Nelectra terug bij het nieuwsoverzicht op de homepage.
5. VAA bedrijfswagen stijgt
Vanaf 1 januari 2025 stijgt het voordeel van alle aard (VAA) voor bedrijfswagens door een verlaging van de referentie-CO2-uitstoot. Dit verhoogt het CO2-percentage in de VAA-formule, waardoor het belastbare voordeel stijgt. Elektrische wagens blijven vrijgesteld van deze impact.
6. Belastingvrije terugbetaling elektriciteitskosten voor thuis opladen bedrijfswagen
Sinds 5 december 2024 biedt circulaire 2024/C/77 werkgevers een duidelijke regeling om werknemers of bedrijfsleiders de
kosten voor thuis opladen van een bedrijfswagen belastingvrij terug te betalen. Deze tijdelijke regeling geldt tot 31 december 2025.
7. Studentencontingent terug naar 475 uren
Vanaf 1 januari 2025 wordt het studentencontingent verlaagd van 600 naar 475 uren per kalenderjaar. Dit betekent dat studenten maximaal 475 uren per jaar kunnen werken onder het gunstige stelsel van de solidariteitsbijdrage, waarbij er geen bedrijfsvoorheffing is en slechts een verlaagde RSZ-bijdrage wordt betaald (5,43% voor de werkgever en 2,71% voor de student).
8. Overdracht wettelijke vakantiedagen mogelijk
Sinds december 2024 kunnen wettelijke vakantiedagen in specifieke gevallen worden overgedragen naar de volgende twee kalenderjaren. De basisregel blijft dat deze dagen vóór 31 december van het vakantiejaar moeten worden opgenomen, maar bij overmacht is een uitzondering mogelijk.
9. Verhoging opzegtermijn deel II bij ontslag
Voor werknemers met een arbeidsovereenkomst die vóór 1 januari 2014 begon, wordt de opzegtermijn berekend in twee delen:
• Deel I: Opzegtermijn berekend volgens de regels van vóór 31 december 2013.
• Deel II: Opzegtermijn berekend vanaf 1 januari 2014, waarbij de anciënniteit opnieuw op nul begint.
Vanaf 2025 wordt de opzegtermijn voor deel II verhoogd van 33 naar 36 weken, een stijging met drie weken door een langere anciënniteit. Deze aanpassing geldt enkel voor werknemers waarvan de opzegtermijn in twee delen wordt berekend.
10. Doelgroepvermindering voor oudere werknemers
Sinds 1 juli 2024 kunnen geen nieuwe aanvragen meer worden ingediend voor de doelgroepvermindering voor zittende oudere werknemers jonger dan 62 jaar. Werknemers die op 1 juli 2024 minstens 62 jaar oud waren, behouden echter de doelgroepvermindering tot maximaal 30 juni 2028. Voor jongere werknemers (jonger dan 62 jaar) vervalt de doelgroepvermindering volledig, zonder overgangsmaatregelen. Vanaf 1 januari 2025 worden de bedragen en de toepassing van de doelgroepvermindering verder aangepast.
11. Controlekaart tijdelijke werkloosheid enkel nog digitaal
Vanaf 1 januari 2025 wordt de elektronische controlekaart eC3.2a verplicht voor alle werknemers en werkgevers (met uitzondering van slechts enkelen zoals “beschutte werkplaatsen”) bij tijdelijke werkloosheid. Deze maatregel vervangt de papieren controlekaart en versnelt de digitalisering van de werkloosheidsadministratie. Om de overstap soepel te laten verlopen, geldt er een overgangsperiode van zes maanden.
Wat wijzigt er voor energie en premies in 2025?
1. Verplichte laadinfrastructuur voor niet-residentiële gebouwen
Vanaf 1 januari 2025 geldt een nieuwe verplichting voor niet-residentiële gebouwen met parkeerterreinen van meer dan 20 parkeerplaatsen. Deze locaties moeten tegen die datum minstens twee oplaadpunten voor elektrische voertuigen voorzien.
2. Hervorming van het RESCert-systeem: de volgende stappen
Door de herziening van de Europese Renewable Energy Directive wordt het Belgische RESCert-systeem aangepast. Dit systeem certificeert de vakbekwaamheid van installateurs van hernieuwbare energiesystemen en zal voortaan ook energieopslag en oplaadpunten omvatten.
Nelectra werkt nauw samen met het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) en SpaceConnect NV om de hervorming vorm te geven. Daarbij wordt onderzocht of deelcertificaten behouden blijven of samengevoegd worden tot één uitgebreide opleiding.
3. Verplichting tot installatie van zonnepanelen
Bedrijven met een jaarlijks elektriciteitsverbruik van meer dan 1 gigawattuur (GWh) zijn verplicht om vóór 30 juni 2025 zonnepanelen te installeren. Voor overheidsgebouwen ligt de drempel lager, bij 250 megawattuur (MWh) per jaar. Eind december besliste de Vlaamse regering echter om de deadline van deze verplichting met 9 maanden te verlengen. Op voorwaarde dat men vóór 30 juni 2025 de bestelling plaatst of de contractuele verbintenis aangaat, krijgt men tot 1 april 2026 de tijd voor de bouw en aansluiting van de PV-installaties. Zie onze website voor actuele informatie.
4. Eigenaars van zonnepanelen kunnen plaatsing digitale meter niet langer uitstellen
Wie in Vlaanderen zonnepanelen heeft en nog een analoge, terugdraaiende teller gebruikt, kon initieel deze meter behouden en de digitale meter pas plaatsen tegen 1 januari 2025.
5. Wijzigingen Mijn VerbouwPremie
Vanaf 1 januari 2025 worden de premiebedragen voor renovatiewerken, waaronder elektriciteitswerken, verlaagd. Voor middelste inkomens daalt de vergoeding van 35% naar 25%, en voor lage inkomens van 50% naar 35%. Dit geldt ook voor andere werken zoals isolatie, ramen, deuren en sanitair. Premies voor warmtepompen, warmtepompboilers en zonneboilers blijven ongewijzigd, met aantrekkelijke bedragen die zeker tot eind 2025 van kracht zijn.
De EPC-labelpremie stijgt en wordt aangepast. Vanaf 6 januari 2025 kunnen enkel eigenaars deze premie aanvragen via het online loket van Mijn VerbouwPremie, met een hogere vergoeding bij naleving van ventilatie-eisen.
6. Einde van de EV-premie
De Vlaamse premie voor de aankoop van elektrische voertuigen, die particulieren tot €5.000 kon opleveren, wordt in 2025 afgeschaft.
7. EPC-certificaat verplicht voor grote niet-residentiële gebouwen
Sinds 2023 is een energieprestatiecertificaat (EPC NR) verplicht bij de verkoop en verhuur van niet-residentiële gebouwen.
Deze verplichting wordt vanaf 1 januari 2025 uitgebreid: ook grote niet-residentiële gebouweneenheden met een bruikbare vloeroppervlakte van 1000 m² of meer moeten dan beschikken over een EPC NR, ongeacht of het gebouw verkocht, verhuurd of overgedragen wordt.
8. EPB-eisen: wat verandert er en waarom is dit belangrijk voor de elektrosector?
Vanaf 1 januari 2025 worden de EPB-eisen voor nieuwbouw en renovaties strenger in Vlaanderen. De belangrijkste wijzigingen betreffen het verbod op gasaansluitingen voor nieuwbouw, verplichte hernieuwbare energie en strengere isolatie- en rendementseisen.
9. 8 distributienetbeheerders in Vlaanderen
Vanaf 1 januari 2025 worden de distributienetbeheerders voor elektriciteit en aardgas herschikt. Door fusies, gebiedswissels en naamswijzigingen blijven er nog acht netbeheerders over.
10. Stijging distributienettarieven
In 2025 stijgen de distributienettarieven aanzienlijk. Voor elektriciteit gaat het om een gemiddelde stijging van 33%, terwijl de tarieven voor aardgas met 6% toenemen. Deze stijging is het gevolg van hogere transmissiekosten, investeringen in het distributienet en het wegvallen van compensaties.
Wat wijzigt er voor retail in 2025?
1. Uitbreiding doelgroep-Fluvius kortingsbon energiezuinige huishoudtoestellen
Vanaf 1 januari 2025 wijzigen de voorwaarden en aanvraagprocedure voor klanten die in aanmerking komen voor een Fluvius-kortingsbon. Vanaf 2 januari 2025 kunnen consumenten hun aanvraag indienen onder de nieuwe wijzigingen. Vanaf dan gebeurt de aanvraag via de Vlaamse Overheid. Het recht op de bon zal worden bepaald door het bruto-jaarinkomen, waardoor tot 35% van de Vlaamse huishoudens een aanvraag kan indienen.
2. Nieuw energielabel voor droogkasten
Vanaf 1 juli 2025 voert de Europese Unie een nieuw energielabel in voor droogkasten. Dit label, met klassen van A t/m G, vervangt het huidige systeem van A+++ t/m D. Het nieuwe label is ontworpen om de energiezuinigheid van toestellen nog duidelijker en overzichtelijker te maken voor consumenten. Op onze website lees je meer over de overgangsperiode met dubbele labels, de verantwoordelijkheden voor handelaars en hoe u zich hierop voorbereidt.
3. Flexi at work: nieuwe verplichting
Vanaf 1 januari 2025 is de onlinedienst Flexi at work van de RSZ verplicht voor alle werkgevers die flexi-jobbers tewerkstellen. Dit betekent dat loongegevens binnen 5 kalenderdagen via dit platform moeten worden doorgegeven, bovenop de bestaande Dimona- en DmfA-aangiften.
4. Invoering herstelbaarheids- en levensduurindex
Vanaf 2 mei 2025 wordt in België de herstelbaarheidsindex ingevoerd. Fabrikanten, importeurs en verkopers moeten een score op 10 vermelden bij producten zoals vaatwassers, stofzuigers, laptops en fietsen. De mogelijkheid om een levensduurindex te verplichten voor wasmachines en televisies is voorzien, maar nog niet definitief vastgelegd. De invoering van deze verplichtingen gebeurt gefaseerd.
5. Verlenging garantietermijnen
Binnen de context van de circulaire economie en de onderhandelingen voor een nieuwe federale regering komen wijzigingen aan de wettelijke garantietermijnen voor elektro- en huishoudtoestellen opnieuw in beeld. Een verlenging van de garantietermijn van twee naar drie jaar ligt op tafel.
Daarnaast is er de impact van de Richtlijn 2024/1799 die fabrikanten vanaf 2026 verplicht om na herstellingen een verlenging van de aansprakelijkheidstermijn met 12 maanden te bieden. Voor retailers, die vaak het eerste aanspreekpunt zijn bij garantieclaims, betekent dit een bijkomende uitdaging. Het is cruciaal om te voorkomen dat België strengere regels oplegt dan wat de richtlijn vereist. Vanuit Nelectra zullen we waken over een evenwichtige omzetting van deze Europese richtlijn zonder bijkomende nationale verplichtingen.
Wat wijzigt er voor beveiliging in 2025?
1. Afschaffing verhoogde investeringsaftrek
Vanaf 2025 worden beveiligingsinvesteringen (van beroepslokalen en bedrijfsvoertuigen) niet langer erkend onder de verhoogde investeringsaftrek. Deze maatregel valt buiten de nieuwe thema’s van de investeringsaftrek. Voor beveiligingsinvesteringen die in 2024 werden gerealiseerd, blijft de verhoogde aftrek wel nog van toepassing.
2. Implementatie NIS2-richtlijn
Met de NIS2-wet, sinds oktober 2024 van kracht in België, worden strengere eisen gesteld aan organisaties in kritieke sectoren om hun cyberveiligheid te verbeteren. Met deze nieuwe regels wil de wet beter inspelen op de groeiende en complexere dreigingen voor netwerken en informatiesystemen.
Als beveiligingsinstallateur is het belangrijk om de toepassing en impact ervan te begrijpen, zeker met de verdere implementatie in 2025. De meeste beveiligingsbedrijven vallen hier in principe echter niet rechtstreeks onder, tenzij zij zelf diensten leveren die als essentieel worden beschouwd (bijvoorbeeld systemen voor kritieke infrastructuur).
3. Technische voorwaarden en opleiding voor camerasystemen
Nelectra blijft deze punten in 2025 verder opvolgen om de sectorbelangen te behartigen en zal leden informeren over relevante ontwikkelingen. Uiteraard houden onze adviseurs je ook in de loop van 2025 verder op de hoogte van relevant nieuws via onze ledenmails en de Nelectra-website! Heb je vragen? Aarzel niet om ons te contacteren.
6. Loonindex in de zelfstandige kleinhandel
In het paritair comité 201 (zelfstandige kleinhandel) wordt een loonindexering van 2% verwacht bij de overschrijding van de spilindex. De prognose hiervoor ligt in augustus 2025. Meer informatie volgt zodra dit wordt bevestigd.
Maar liefst 7 jaar na invoering van de vergunningsplicht voor ondernemingen die camerasystemen installeren, zijn er nog steeds geen technische voorwaarden noch opleidingsvereisten vastgesteld. Bedoeling is om een technische nota T030/1 op te stellen, vergelijkbaar met de bestaande T015/1 voor alarmsystemen. Binnen de FOD Binnenlandse zaken is ook een gezamenlijk overleg gestart binnen de werkgroep Quality & Excellence om het opleidingskader te moderniseren.
In 2024 organiseerde Nelectra -in samenwerking met Gibed- een hele reeks opleidingen rond het vernieuwde AREI. Op 3 december stopte de AREI on tour bus in de Sarem-vestigingen te Herent en Hasselt. Daar ging onze AREI-specialist, Rudy Van den Bergh, dieper in op het KB dat op 28 oktober 2024 in het Belgisch Staatsblad verscheen, met wijzigingen in de drie boeken van het AREI.
Het koninklijk besluit heeft als doel de veiligheidsmaatregelen te laten evolueren en de wijzigingen hebben voornamelijk betrekking op de voorschriften van kritische installaties op laagspanning en op zeer lage spanning van ruimten die een bad en/of douche bevatten (boek 1 – hoofdstuk 7.1) en keuze en gebruik van laagspanningscontactdozen van huishoudelijke en niet-huishoudelijke installaties op wisselspanning (boek 1 – onderafdeling 5.3.5.2). Ook het begrip "publiek toegankelijke ruimte" dat wordt gebruikt in de drie boeken van het AREI wordt gedefinieerd en duidelijk geïdentificeerd in elke niet-huishoudelijke elektrische installatie.
Stefanie Schneider is benoemd tot Algemeen Directeur van Cebeo en volgt daarmee Régis André op, die de afgelopen 4 jaar deze functie heeft bekleed en overkwam van Sonepar, het moederbedrijf van Cebeo.
Stefanie Schneider, die een masterdiploma handelsingenieur behaalde aan de Solvay Business School / Vrije Universiteit Brus-
sel, begon haar carrière bij de Boston Consulting Group. Ze deed uitgebreide ervaring op in de logistieke sector door haar carrière bij C&A, waar ze in 2015 in dienst trad. Sinds 2020 bekleedde ze er de functie van Managing Director voor de Benelux, waar ze verantwoordelijk was voor een netwerk van meer dan 200 winkels, 2 distributiecentra en bijna 3500 medewerkers.
Op Solar Solutions Kortrijk 2024 lag de focus op innovaties
Hoewel de Belgische markt een lichte vertraging zag, hing er een positieve sfeer bij de exposanten tijdens Solar Solutions Kortrijk, waar 5.392 professionals uit de duurzame-energiesector samenkwamen.
Bezoekers zagen een etalage van de toekomst, met meer dan 8.000 vierkante meter aan expositieruimte waar meer dan 100 exposanten innovaties en diensten presenteerden. Bezoekers konden de innovatieve boulevard verkennen, een ruimte die de doorbraken op het gebied van zonne-energie, slimme opslagsystemen, EV-laadinfrastructuur en groene HVAC-systemen tentoonstelde.
De vakbeurs onderstreepte niet alleen de groei en ontwikkeling van de hernieuwbare-energiesector, maar bood ook een waardevol platform voor netwerken en kennisdeling. Zo kregen bezoekers tijdens Solar Solutions Kortrijk niet alleen de kans om de stands van exposanten te verkennen, maar ook om deel te nemen aan een breed scala aan seminars. De Belgische editie profiteerde van een nauwe samenwerking met ODE, de Vlaamse organisatie voor duurzame energie.
Save the date! Solar Solutions Kortrijk 2025, de derde editie van Solar Solutions Kortrijk, zal plaatsvinden op 8 & 9 oktober 2025 in Kortrijk Xpo.
Nieuw energielabel voor droogkasten
Vanaf 1 juli 2025 introduceert de EU een nieuw energielabel voor droogkasten, met klassen van A t/m G. Het huidige label (A+++ t/m D) vervalt daarmee.
Belangrijk om te weten daarbij is dat fabrikanten verplicht zijn om vanaf 1 maart twee labels per toestel mee te leveren, met uitzondering van toestellen waarvan de einddatum 28-2-2025 is.
Vanaf 1 juli 2025 heeft u 14 dagen om alle toestellen te voorzien
van het nieuwe label en het oude label te verwijderen. Denk er ook aan dat uw website en brochures dan ook de nieuwe energiewaarden moeten bevatten.
Op onze website lees je meer over de overgangsperiode met dubbele labels, de verantwoordelijkheden voor handelaars en hoe u zich hierop voorbereidt.
PC Cycle: recyclage zonnepanelen op Mauritius
PV Cycle, PV Solutions, Leal Group en Ecoasis, een dochteronderneming van de ENL Group kondigden een baanbrekende samenwerking aan: ze willen op Mauritius een PV-recyclingfaciliteit oprichten voor zowel productieafval als voor afgedankte PV panelen. Deze joint venture speelt in op de groeiende behoefte aan duurzame afvalbeheeroplossingen in de regio. Strategisch gelegen zal de faciliteit zowel in de lokale behoeften voorzien als in de bredere Indische Oceaanregio. Elke partner draagt bij met specifieke expertise: PV Solutions brengt innovatieve recyclingmethoden via een exclusieve samenwerking met PV Cycle en hun technische knowhow, Leal Group biedt operationeel leiderschap, en Ecoasis ondersteunt met logistieke en technische infrastructuur.
Sinds 1 januari 2025 gaat de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG) verder onder een nieuwe naam: Vlaamse Nutsregulator.
Gereedschap voor de elektroinstallateur Verbindingstechniek
Kabeltoebehoren
Industrieproducten
Bevestigingsmaterialen
Midden-en hoogspanningstechnieken
Veiligheidsmateriaal
De taken en bevoegdheden zijn immers breder dan de elektriciteits- en gasmarkt. Zo is de Vlaamse Nutsregulator ook bevoegd voor het toezicht op de warmte- en koudenetten en de CO2-netten. Vanaf 1 januari 2026 komen er bovendien ook taken en bevoegdheden over water bij. Voorlopig blijven de website, het logo en de huisstijl dezelfde. Ook aan de dienstverlening (dashboards, website, rapporten, V-Test....) verandert er niets.
Ledvance lanceerde onlangs Floodlight Gen 4. Deze reeks robuuste armaturen beschikt over een indrukwekkende efficiëntie: tot 150 lm/W en een gemiddelde levensduur tot 75.000 uur. Aangevuld met innovatieve functies en vele nieuwe sensor- en fotocel-versies is deze Floodlight Gen 4 een be trouwbare en eenvoudig te installeren keuze voor een verscheidenheid aan buitentoepassingen.
De nieuwe Europese Commissie onder leiding van Ursula Von der Leyen is intussen uit de startblokken geschoten. En er wordt heel wat van verwacht. De wereld is immers veranderd en de Europese Unie zal daar rekening mee moeten houden. De concurrentiekracht van de Europese bedrijven staat onder druk, o.a. door de hoge energiekost, en de geopolitieke situatie is totaal veranderd, denk alleen maar aan de mogelijke gevolgen van het beleid van de nieuw verkozen Amerikaanse president. Eén van de strijdpunten van de Europese Commissie is de vermindering van de administratieve rompslomp voor onze bedrijven.
Terecht, want heel wat regelgeving en bijhorende administratieve lasten vinden hun oorsprong op Europees niveau. Dat was zeker de voorbije jaren zo, met o.a. een belangrijke toename aan (ontwerp) wetgeving in het kader van de groene en digitale transitie of de consumentenbescherming.
Die sterke toename aan regelgeving en administratieve lasten tast ondernemerschap aan en heeft een negatief effect op de productiviteit en dus op de Europese competitiviteit. De ambitie van de nieuwe Europese Commissie om de regeldruk en de administratieve lasten sterk te verminderen, is dus volledig terecht. De vraag is nu hoe ze dit concreet wil realiseren.
Verminderen met 25 en 35%
Eén van de doelstellingen van de Commissie is om de rapporteringsverplichtingen van ondernemingen te verminderen met ten minste 25%, en voor kmo’s met minstens 35%. Dat is echt wel nodig, want de voorbije jaren is het rapporteringsinstrument via veel Europese wetgevingen ingevoerd. Denken we alleen al maar aan de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). In principe legt die alleen aan grote bedrijven en bedrijven van openbaar belang de verplichting op om een duur-
zaamheidsverslag op te stellen. Met zo’n duurzaamheidsverslag moet een onderneming rapporteren over de impact, de risico’s en de opportuniteiten wat betreft milieu, sociale en bestuurlijke aspecten (Environmental, Social and Governance of ESG) doorheen haar volledige waardeketen. En zo worden dan kmo’s en dus ook o.a. elektro-installateurs hiermee geconfronteerd : ze worden door grote bedrijven gevraagd om vragenlijsten hierover in te vullen. Bij de omzetting van deze richtlijn in België heeft UNIZO erop aangedrongen dat een grote onderneming in dit kader niet zomaar gelijk welke informatie mag vragen aan kmo’s: de VSME geldt als informatie-maximum. De VSME is een Europese standaard voor duurzaamheidsrapportering door (niet-beursgenoteerde) kmo’s. De Belgische wet bepaalt dus dat een grote onderneming enkel gegevens uit die VSME mag vragen aan de kmo’s in haar waardeketen.
Maar hoe wil de Europese Commissie die rapporteringsverplichtingen aanpakken? Een eerste initiatief lijkt de zogenaamde Omnibus-richtlijn te zijn, aangekondigd voor 26 februari. Op het ogenblik van de redactie van deze tekst is er nog maar weinig over geweten,
maar het is de bedoeling om wijzigingen aan de rapporteringsverplichtingen aan te brengen bij 3 wetgevingen: de hierboven vermelde CSRD, maar daarnaast ook de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CS3D) en de Taxonomy Regulation. En dit zou moeten leiden tot tastbare vermindering van de administratieve rompslomp bij ondernemers. Alleen maar hier en daar een beetje bijschaven zal voor UNIZO en Nelectra niet volstaan. Ten gronde moet er voor ons ook een discussie komen over de toegevoegde waarde van al die rapporteringsverplichtingen bij ondernemingen om de beleidsdoelstelling – vaak de weg naar de klimaat neutrale samenleving –te realiseren.
Naast het nodige snoeiwerk in de rapporteringsverplichtingen kondigt de Commissie ook andere initiatieven aan om de administratieve rompslomp bij ondernemingen te verminderen. Zo bijvoorbeeld een striktere toepassing van de ‘one in, one out’ regel (voor elke nieuwe administratieve verplichting moet er een bestaande verdwijnen) en de toepassing van een nieuwe KMO en competitiviteitscheck.
We kijken er alvast naar uit! Er ligt veel werk op de plank!
Johan Bortier
Onze provinciale werkgroep West-Vlaanderen organiseerde midden november een gesmaakte infosessie rond laadinfrastructur in de Renault-garage Vansteeland in Izegem. Er viel niet alleen interessante informatie te rapen, er kon ook gelachen worden. Daarvoor zorgde de onnavolgbare Freddy Devadder.
Nu meer bedrijven hun wagenpark voorzien van e-vans en e-trucks, blijft ook de vraag naar laadinfrastructuur niet uit. Maar waar moet je allemaal rekening mee houden bij de uitrol van dergelijk laadpark?
Via diverse sprekers werd dit interessante onderwerp verder uitgediept. Renault zelf stelde zijn gamma en de mogelijkheden voor. Toon Vanhove presenteerde een simulatietool laadinfrastructuur van Lemcko/ UGent. Fluvius kwam bij monde van Wilfried Leukemans een aantal vragen rond het aansluitvermogen, de meter en de HS-cabine doornemen. En tot slot kregen een aantal
fabrikanten de kans om hun eigen laadinfrastructuur voor te stellen: Smappee, ABB, CCI en Efinance.
Aanvullend bezochten de aanwezigen de garage om kennis te maken met het
Nelectra vraagt al geruime tijd aandacht voor de -door onze leden gesignaleerde- problemen met de uitbetalingsprocedure van de Fluvius kortingsbonnen van 250 euro voor de aankoop van energiezuinige huishoudtoestellen. Elektro-handelaars moesten vaak maandenlang wachten op de terugbetaling. Nadat een bevraging de problemen bevestigde, veranderde Fluvius de procedure op 1 oktober en wij vroegen een paar leden naar hun ervaringen met de nieuwe manier van werken.
Wat is er gewijzigd?
De nieuwe verwerkingswijze zorgt voor transparante en snellere terugbetaling richting de winkelier doordat:
• de terugbetaling rechtstreeks aangevraagd moet worden bij Fluvius;
• Fluvius de terugbetaling zelf zal verzorgen en Highco Data niet meer als tussenpersoon zal optreden;
• De aanvraag volledig elektronisch verloopt via het Fluvius-portaal, waar kan worden gevolgd welke bonnen al dan niet zijn uitbetaald. De uitbetaling zal per bon plaatsvinden, waardoor het gemakkelijker wordt voor de winkeliers om de terugbetaling van de bon te koppelen aan de desbetreffende aankoop/klant/ factuur. Er is zelfs een veld voorzien om de eigen winkelreferentie toe te voegen. De opvolging kan dus veel efficiënter verlopen.
Om de overgang soepel te laten verlopen, organiseerde Fluvius een webinar, waarin de nieuwe verwerkingswijze wordt toegelicht. Het webinar werd opgenomen en kan u herbekijken op onze website:
gamma elektrische bedrijfsvoertuigen. Er was zelfs de mogelijkheid om een testrit te maken!
Hans Van Hees (Van Hees Electro uit Balen) is alvast heel tevreden: “Het is een topsysteem en zowel de verwerking als de uitbetaling verlopen heel vlot”.
Ook een aantal andere leden lieten ons (anoniem) weten dat zij de verbeteringen sterk appreciëren.
Er werden ons ook nog een aantal kleine opmerkingen doorgegeven om de administratieve afhandeling voor onze retailers bijkomend te optimaliseren en voor de verdere uitwerking daarvan, blijven wij in contact met Fluvius.
Deze wijziging komt trouwens geen moment te vroeg, aangezien de doelgroep onlangs is uitgebreid. Voorheen hadden enkel de zogenaamde “beschermde afnemers” die in aanmerking komen voor het sociaal tarief voor energie, recht op de kortings
Nathalie Devriendt, directeur ODE-Vlaanderen:
“We
Zowel Nathalie Devriendt, de nieuwe directeur van ODE-Vlaanderen, als Fallon Declerck, onze eigen gedelegeerd bestuurder, groeiden vorig jaar door naar een leidinggevende functie binnen de eigen organisatie. Beide dames hebben flink wat ervaring op de teller, maar zijn relatief nieuw in de huidige functie en dat zorgde niet alleen voor een mooie connectie, het leverde ook een boeiend kennismakingsgesprek op over belangenorganisaties, samenwerking, hernieuwbare energie en de ontzettend boeiende transitieperiode waarin we ons momenteel bevinden.
ODE-Vlaanderen, voluit Organisatie Duurzame Energie Vlaanderen, zet zich in voor de promotie en ontwikkeling van duurzame energie. Als belangenorganisatie vertegenwoordigt ze bedrijven, organisaties en andere stakeholders die actief zijn in de sector van hernieuwbare energie en energiebesparing.
“Wij bekleden een unieke positie in de markt, doordat wij de volledige waardeketen van de hernieuwbare energie groeperen,” benadrukt Nathalie Devriendt. “En dat is onze sterkte. Dankzij onze contacten met onder meer studiebureaus, energieleveranciers, producenten, installateurs, steden en gemeenten… kunnen wij perfect inschatten wat er doorheen de volledige keten gebeurt.”
Affiniteit met alle actoren
In haar indrukwekkend cv (zie kaderstuk), zien we dat biomassa/bioenergie als een rode draad doorheen de carrière van Nathalie Devriendt loopt. Fallon Declerck was nieuwsgierig naar hoe deze rijke ervaring haar visie op de energietransitie beïnvloed heeft.
“Ik ben heel tevreden dat ik het brede gamma van hernieuwbare energie kan en mag vertegenwoordigen,’ glimlacht Nathalie Devriendt.
“We zitten midden in de energietransitie, waarbij hernieuwbare energietechnologieën steeds meer samenwerken en we hun voordelen gezamenlijk moeten benutten. Vanuit mijn expertise in biomassa en bio-energie ken ik systeemintegratie goed, en nu kan ik deze kennis breder toepassen voor de volledige
sector van hernieuwbare energie. Met 20 jaar ervaring in verschillende rollen heb ik ook een sterke affiniteit met alle betrokkenen.”
Wij bekleden een unieke positie in de markt, doordat wij de volledige waardeketen van de hernieuwbare energie groeperen.
De brede systeemintegratie wordt een behoorlijke uitdaging voor iedereen in de sector! Momenteel bevinden we ons op een kruispunt; daar zijn beide dames het roerend over eens. Om te illustreren waar we ons precies bevinden tekent Nathalie Devriendt een transitiecurve, die er zo uitziet:
“Deze curve is voor elke toekomstdenker een leidraad en geldt voor elk groot veranderingstraject, dus ook voor de huidige energietransitie. De opwaartse curve staat hier voor hernieuwbare energie en de neerwaartse voor fossiele brandstoffen. Met hernieuwbare energie zijn we links onderaan begonnen met kleine experimenten, maar die proefperiode is definitief voorbij. We bevinden ons momenteel bijna op het kruispunt. De turbulentie in de markt en de pittige discussies zijn wat gaan liggen en er is een duidelijke consensus: iedereen is het erover eens dat hernieuwbare energie de enige realistische keuze is. Dat moeten we nu breed gaan uitrollen en ik vind het ontzettend boeiend dat ik mee het voortouw mag nemen op zo’n belangrijk moment in de energietransitie-geschiedenis.”
“Elke verandering brengt bij een aantal mensen weerstand met zich mee,” haalt Fallon Declerck een heikel punt aan: “Op wetenschappelijk vlak en onder onderzoekers is er zeker consensus, maar in de samenleving zien we toch twee stromingen. Er is een groep die volledig ‘mee’ is, maar er zijn ook mensen die terughoudender zijn. Welke obstakels zie jij nog en hoe kunnen we die overwinnen?”
Nathalie Devriendt ziet een grote rol weggelegd voor de overheid: “Het begint met een duidelijke langetermijnvisie, ondersteund door concrete beleidsmaatregelen die de weg wijzen. We moeten vooral het 'aan/af/ misschien' beleid uit het verleden vermijden. Daarom waren we erg blij in de beleidsnota van de nieuwe Minister van Energie, Melissa Depraetere, te kunnen lezen dat zij van plan is om een lange termijnvisie uit te werken. Dit, samen met de positieve communicatie, stemt ons hoopvol voor de toekomst.”
Nathalie Devriendt benadrukt verder het belang dat ze hecht aan samenwerking over de waardeketen zoals met Nelectra: “Installateurs zijn een belangrijke schakel in deze energietransitie! Jullie leden zullen er -volgens mij- echt de ambassadeurs van zijn.”
Dat kan onze gedelegeerd bestuurder alleen maar beamen: “We zien inderdaad een aantal
bedrijven die een voortrekkersrol spelen en effectief al ambassadeur zijn. En ik ben ervan overtuigd dat er nog velen zullen volgen.”
“De goede voorbeelden zullen obstakels en drempels wegwerken en het pad voor de overige spelers mee effenen,” vult Nathalie Devriendt verder aan.
Nathalie Devriendt merkt verder op dat de huidige uitdagingen zich steeds minder op technisch vlak bevinden: “Er ligt -volgens mij- nog heel wat werk op de plank voor een breder, multidisciplinair beleid en dan denk ik bijvoorbeeld concreet aan pv-panelen op appartementsgebouwen. Technisch zie ik daar geen enkel probleem, maar hoe dat concreet georganiseerd moet worden op een sociaal correcte manier…? En hoe dat met de Vereniging van mede-eigenaars (VME) concreet moet afgesproken worden?...”
“Ook op juridisch vlak is er nog een vacuüm,” weet Fallon Declerck. “Ik sluit mij volledig aan bij jouw analyse: onze installateurs zijn ondertussen perfect in staat om een technisch correcte installatie te realiseren, maar op praktisch, financieel en juridisch vlak hebben we nog een weg te gaan.”
“Het begint eigenlijk al met de basisakte van de notaris,” brengt Nathalie Devriendt onder
onze aandacht. “Op dit moment gebruiken notarissen steeds dezelfde standaardaktes, maar die bevatten nog geen bepalingen voor gemeenschappelijke energievoorziening. Ook laadinfrastructuren of collectieve warmtepompsystemen komen er nog niet in voor... Daar moet snel werk van gemaakt worden." We moeten dus terug meer collectief gaan denken! Fallon Declerck merkt op dat we daar wel al enige ervaring mee hebben: "Collectieve systemen kennen we bijvoorbeeld van de appartementsgebouwen waar de verwarming gezamenlijk wordt geregeld, met meters aan de radiatoren om individueel af te rekenen. Hoewel we inmiddels meer gericht zijn op individuele oplossingen, zal het collectieve denken door de energietransitie weer belangrijker moeten worden."
Alles smeekt om een grondig plan van aanpak en goed doordachte afspraken.
Nathalie Devriendt knikt instemmend: "We zien trouwens ook dat onze nieuwe Minister van Energie het collectieve weer in de spotlight zet. En dat is terecht, want het is volgens mij de beste manier om de burger te ontzorgen. Als iedereen alles individueel moet behe-
ren, wordt het nogal complex."
Niet alleen de complexiteit van het implementeren van pv-panelen, laadpunten, batterijen en energiemanagementsystemen vraagt om een gezamenlijke aanpak, ook de trend naar kleinere woningen maakt meer collectiviteit noodzakelijk. Zeker nu de installaties meer ruimte innemen en de technische ruimtes groter worden.
“En dan kom ik nogmaals terug op mijn pleidooi voor een langetermijnvisie,” benadrukt Nathalie Devriendt. “Zo’n collectieve systemen installeer je niet van vandaag op morgen! Een plan van aanpak voor bestaande gebouwen, voor nieuwe en nog te bouwen wijken, nog te ontwikkelen projectgronden…. Alles smeekt om een grondig plan van aanpak en goed doordachte afspraken.”
In dit verband vindt Fallon Declerck het jammer dat er de afgelopen jaren wel wat fouten gemaakt zijn. Er was niet altijd voldoende continuïteit (cfr. de afschaffing van de terugdraaiende teller en het jojo-premiebeleid) en we voelen wel wat weerstand bij consumenten die niet meer geneigd zijn om te investeren in nieuwe zaken uit schrik dat de overheid eerder gemaakte beloftes niet zal nakomen: “Daardoor riskeren we dat ook de installateurszijde een meer afwachtende houding aanneemt. Ik hoop oprecht dat het nieuwe beleid het vertrouwen van alle actoren terug zal kunnen herstellen.”
“Er was inderdaad een gebrek aan continuïteit, al heb ik er wel begrip voor dat een beleid soms moet bijgestuurd worden,” beaamt Nathalie Devriendt. “Toch wil ik niet te lang stilstaan bij het verleden: dat ligt achter ons en nu is het vooral belangrijk dat er duidelijkheid en investeringszekerheid is.”
Ook investeringszekerheid èn terugverdientijd ziet Nathalie Devriendt op lange termijn: “Terugverdientijden worden al te vaak naar voor geschoven als drijfveer om te investeren in hernieuwbare energie, maar dat mag niet de enige motivatie zijn! Als je bedenkt hoeveel investeringen gebeuren, zonder dat men
Ik denk dat samenwerken een noodzakelijke, algemene maatschappelijke evolutie wordt
Wie is Nathalie Devriendt?
Nathalie Devriendt is bio-ingenieur van opleiding en begon haar carrière bij Seghers Solids and Air. Daar werkte ze aan het ontwerp en de constructie van bio-energiecentrales in Europa. Tussen 2002 en 2016 werkte ze bij VITO als onderzoeker, met een focus op energie-efficiëntie en hernieuwbare energie. Sinds 2017 werkte Nathalie als onafhankelijk consultant aan innovatieve oplossingen op projectbasis voor verschillende bedrijven en organisaties in de (bio-)energie- en biomaterialensector (intercommunales, bedrijven, sectorfederaties, overheden).
Sinds 2022 is ze actief bij ODE Vlaanderen als beleidsmedewerker van het Bio-Energieplatform en sinds september 2024 is ze er algemeen directeur.
rekening houdt met terugverdientijden, dan is het absurd dat dit voor hernieuwbare energie het enige thema is.”
Uiteraard is er een impact op de financiën, maar dergelijke systemen gaan lange tijd mee en bieden op termijn een aantal andere voordelen.
“We mogen in dit verband de impact van de energiecrisis niet onderschatten,” pikt Fallon Declerck in. “Toen de brandstof- en energieprijzen de hoogte in schoten, maakte dat niet alleen de terugverdientijden een stuk korter, het heeft iedereen ook doen inzien hoe belangrijk onafhankelijkheid is.”
“Inderdaad! Zeker als we het breder -op geopolitiek niveau- bekijken, geeft hernieuwbare energie ons de nodige diversificatie om de prijzen stabieler te houden,” vult Nathalie Devriendt aan.
Tot slot vroegen we de kersverse directeur van ODE Vlaanderen wat ze als grootste uitdaging voor de toekomst ziet. En dan komt ze terug op de systeemintegratie waar het gesprek mee begon: “We moeten ervoor zorgen dat de opgewekte energie zo breed en efficiënt mogelijk kan ingezet worden. Daarom is de combinatie van alle verschillende elementen (van pv-panelen, over batterijen en laadpunten) ontzettend belangrijk. Die systemen en de integratie ervan moeten helpen om steeds meer hernieuwbare energie daadwerkelijk in te zetten in onze maatschappij.”
De diverse netbeheerders zijn momenteel al volop aan het meedenken in dit verhaal van integratie en flexibiliteit en dat stemt Nathalie Devriendt hoopvol: “Het elektriciteitsnet van de toekomst zal er helemaal anders uit zien. Hoe het concreet moet uitgewerkt worden, weten we nog niet tot in detail, maar het is
alvast positief dat er hard gewerkt wordt om de dynamiek van vraag en aanbod op elkaar af te stemmen en dat alle actoren actief aan het nadenken zijn over de ontwikkeling van een bruikbaar verdienmodel.”
Dat het ook voor installateurs niet eenvoudiger wordt, is voor iedereen duidelijk! Zeker niet in een sector die voornamelijk uit eenmanszaken en kleine bedrijven bestaat (70% van de werkgevers heeft minder dan 5 werk-
nemers in dienst). Fallon Declerck vraagt zich dan ook af hoe Nelectra en ODE Vlaanderen hen daarbij kunnen ondersteunen. Nathalie Devriendt: “Daar ligt voor ons beider organisaties inderdaad een rol weggelegd. Via opleidingen, maar ook door mee na te denken over het opvangen van de complexiteit via samenwerking. Je ziet dat trouwens ook in andere sectoren: artsen combineren hun expertises in groepspraktijken, boekhoudkantoren specialiseren zich in bepaalde domeinen… Ik denk dat samenwerken een noodzakelijke, algemene maatschappelijke evolutie wordt.”
“Dat denk ik ook,” eindigt Fallon Declerck dit gesprek met een positieve noot. “Dat zien we trouwens nu al in de praktijk: tijdens onze Nelectra-infosessies en -evenementen ontstaan waardevolle samenwerkingen dankzij de contacten die onze leden daar leggen.”
Linda Claeys Studio Dann
Energie besparen zonder moeite !
DOBISS domotica regelt je energieverbruik zonder dat het jou extra moeite kost. Met één druk op de knop doof je alle lichten, springt je verwarming uit of stop je het sluimerverbruik via je stopcontacten.
Gebruik méér van je eigen energie
Geef je slimme verbruikers voorrang
Hou je capaciteitstarief zo laag mogelijk
Maak van je warmtepomp een slimme verbruiker
Maak ook van je laadpaal een slimme verbruiker
Tip : let op de kleintjes (sluimerverbruik)
Krijg één betaalbaar systeem dat alles met elkaar verbindt
Domotica hoort vandaag thuis in elke woning of appartement. Vroeger was het een luxe, vandaag een evidentie. Met domotica bespaar je tijd en energie en kies je voor extra rust en comfort, eenvoudig én betaalbaar.
Belgische pionier in domotica
Sinds 1995 is DOBISS pionier binnen de Belgische domoticamarkt. Deel uitmakend van de internationale Fermax-groep, die gespecialiseerd is in de ontwikkeling van intercomsystemen, zit comfort, gebruiksgemak en technologische innovatie diep verankerd in ons DNA. Met DOBISS focussen we vooral op ecologie en veiligheid. We garanderen je een duurzame kwaliteit, eenvoudige installaties, configuratie en bediening.
Meer dan 800 installateurs in België
Tot 5 jaar garantie
30 jaar Belgische knowhow
Comfort, futureproof, eenvoud, veiligheid, één systeem
Woon langer thuis
Elke module van DOBISS werkt apart, maar ook perfect samen. Configureer alles zelf, het beste bewijs dat domotica slim en simpel is. Bedien je woning zoals jij het zelf wil. Met het DOBISS-systeem zorg je dat je nog lang en comfortabel thuis kan wonen.
Meer info :
https://dobiss.com/ info@fermax.be
Noodverlichting moet mensen helpen om veilig een gebouw of ruimte te verlaten in geval van brand of een andere noodsituatie. Daarom is het -letterlijk- van levensbelang dat de toestellen te allen tijde functioneren. Om gebruikers te helpen bij het controleren van de correcte werking van hun noodverlichting, maken fabrikanten het steeds eenvoudiger om de werking te controleren door de toestellen zelf slimmer te maken. Maar hoe slim zijn die toestellen ondertussen? En hoe passen ze in een slim gebouwbeheersysteem? Wij vroegen het aan een aantal belangrijke fabrikanten en kregen antwoord van ABB, Legrand en Schneider.
Legrand: automatische batterijmonitoring
Bij de noodverlichting met autotest van Legrand gebeurt de monitoring van de batterij automatisch: de batterij wordt elke drie maanden gecontroleerd en het toestel zelf wordt elke week gedurende 15 seconden getest. Via deze constante analyse met autotests, heeft de gebruiker een permanent zicht op de status van zijn toestellen. Dit wordt zichtbaar gemaakt met een statusled. Voorlopig is er bij Legrand nog geen alarm wanneer er iets niet in orde is, maar Jurgen Van Zaelen (Product Manager), kondigt verbetering aan: “We zijn volop bezig met de ontwikkeling van een nieuwe centrale voor geadresseerde armaturen. Momenteel kunnen toestellen enkel in een ‘netwerk’ geïntegreerd worden, via integratie in ons geadresseerd systeem.”
Naast deze ontwikkelingen is Legrand in Frankrijk bovendien bezig met het refurbishen van bestaande armaturen, om zo de afvalberg te verkleinen.
VanLien (ABB): centrale monitoring via app
Alle toestellen van VanLien hebben een zelftest. De autonoom werkende, decentrale toestellen hebben een zelftestfunctie met led-indicatie. Daarmee test de armatuur zichzelf regelmatig op correct functioneren. Batterijen, lamp en elektronica worden één keer per week getest (functietest). Twee keer per jaar wordt automatisch een brandduurtest uitgevoerd. Er zijn aanvullend ook toestellen met een LB400-zelftest, waarbij er een dagelijkse lamptest, wekelijkse functietest en 4-wekelijkse autonomietest plaatsvindt.
Daarnaast beschikt VanLien ook over toestellen die via een centraal inspectiesysteem gecontroleerd worden: bij het NaveoPro monitoringssysteem worden de armaturen
Schneider: flexibele oplossingen
Schneider Electric biedt een compleet assortiment noodverlichting aan onder de naam Exiway. Dit gamma omvat verschillende armatuurtypes:
• Standaardmodellen met een test-drukknop of magnetische drukknop voor basistoepassingen;
• Activa: zelftest modellen met of zonder communicatie (Activa en Activa Link);
• Dicube: adresseerbare modellen.
Deze drie armatuurtypes hebben per gamma exact hetzelfde design/afmetingen, waardoor ze heel eenvoudig onderling ingewisseld of vervangen kunnen worden, wanneer men een upgrade wil. Bijvoorbeeld: de modellen Exiway Trend (foto) bestaan in standaard en Activa types. Exiway Smartbeam bestaat in Activa en Dicube types. Exiway Smartled heeft voor dezelfde referentie zelftest en adresseerbare functionaliteiten (Activa/Dicube).
Deze toestellen worden dus, al naar gelang het model, manueel, periodiek of programmeerbaar getest.
Wanneer er een fout gedetecteerd wordt, krijgt de gebruiker -opnieuw afhankelijk van het model- een alarm via een app, via dedicated software of via zijn gebouwbeheersysteem (GBS).
De Exiway toestellen kunnen geïntegreerd worden in een Dalinetwerk of in een gebouwbeheersysteem via de Schneider Dicube-controller.
in een netwerk geïntegreerd en dat controleert de toestellen bedraad of draadloos.
De Naveo®Pro gateway werkt heel slim samen met een gebruiksvriendelijke, intuïtieve app.
Verder kunnen toestellen ook opgevolgd worden via Dali, het meest gebruikte platform voor de integratie van verlichting in gebouwbeheersystemen èn kan u ook testen via centrale batterijkasten.
Het afgelopen najaar vonden diverse lokale en internationale beurzen plaats. Daar vielen een aantal duidelijke trends te spotten. Wij stellen u hier de belangrijkste voor.
Ecologie en duurzaamheid
Zowel in de meubels als bij de toestellen is er steeds meer aandacht voor duurzaamheid. Zo wordt bijvoorbeeld gebruik gemaakt van fijngemalen lava, een natuurlijk en overvloedig beschikbaar materiaal. Enkele fabrikanten van premium huishoudelijke apparaten experimenteren met lava-composieten, vooral in ovens en kooktoestellen, vanwege de uitstekende prestaties bij hoge temperaturen.
Esthetiek
Ook op esthetisch vlak viel één en ander te beleven! De (on)opvallende Novy Undercover (zie foto bovenaan deze pagina) is een innovatieve inductiekookplaat die volledig geïntegreerd is in het keukenwerkblad, waardoor deze onzichtbaar is, wanneer niet in gebruik.
Innovatieve stenen fronten
Keramiek wint aan populariteit in de keuken door zijn hitte- en krasbestendigheid evenals het gebruiksgemak bij schoonmaken. Het Kara-model bij Sachsen is nu ook beschikbaar voor meubelfronten. Klanten kunnen kiezen uit zes trendy decors op basis van Dekton-oppervlakken van producent Cosentino waardoor stenen oppervlakken zowel tijdloos als trendy zijn. De fronten zijn ideaal te combineren met hout, lak of effen kleuren. Dit onderhoudsvriendelijke product wordt gemaakt met minerale bestanddelen.
Een aantal fabrikanten werpen de garantie in de strijd als belangrijke USP. Zo biedt Liebherr bijvoorbeeld tot 8 jaar (onder bepaalde voorwaarden) en Nolte verhoogde haar garantieperiode van 5 naar 10 jaar.
In elke keuken is wat extra bergruimte goed meegenomen. Voor haar kolommen onderkasten gebruikt Beeck draaielementen van Hettich die extra opslagruimte bieden en een soepele werking garanderen.
Een opvallende innovatie is het nieuwe greeploze systeem van Artego. Dit systeem maakt het mogelijk om met één greeplijst zowel lades als fronten te openen. Dit bevordert niet alleen de functionaliteit maar levert ook een strakker en minimalistischer design op.
Het gebeurt steeds vaker dat T5-armaturen met fluorescentielampen moeten omgebouwd worden naar toestellen met ledlampen. Dat ombouwen leidt meestal tot wijzigingen die een impact hebben op de veiligheid en de werking van het armatuur. Daarom is het noodzakelijk om alle wijzigingen die een invloed hebben op de conformiteit van het armatuur te herzien en te evalueren.
Als er belangrijke wijzigingen zijn aangebracht volgens de Blauwe Gids van de EU (2022), moet het product als een nieuw product worden beschouwd en moet er een conformiteitsbeoordelingsprocedure worden uitgevoerd.
Wat is een significante verandering?
De Blauwe Gids van de EU (2022) beschrijft het concept van significante verandering in detail: "Een product waarin na de ingebruikneming substantiële wijzigingen of herzieningen zijn aangebracht, kan als een nieuw product worden beschouwd indien:
• de oorspronkelijke prestaties, het oorspronkelijke gebruik of het oorspronkelijke ontwerp zijn gewijzigd zonder dat dit in de eerste risicobeoordeling is voorzien;
• de aard van het gevaar is gewijzigd of het risiconiveau is toegenomen ten opzichte van de desbetreffende harmonisatiewetgeving van de Unie;
• het product ter beschikking wordt gesteld (of in gebruik wordt genomen indien de ingebruikname ook binnen het toepassingsgebied van de toepasselijke wetgeving valt). Dit moet van geval tot geval worden beoordeeld en met name in het licht van het doel van de regeling en de aard van de producten die binnen de werkingssfeer van de betrokken regeling vallen.
Indien een gewijzigd product als nieuw product wordt geclassificeerd, moet het bij het ter beschikking stellen of in gebruik nemen voldoen aan de bepalingen van de wetgeving. Dit dient geverifieerd te worden aan de hand van de relevante conformiteitsbeoordelingsprocedure die in de relevante wetgeving is vastgelegd. Als uit de risicobeoordeling blijkt dat het gewijzigde product als een nieuw product moet beschouwd worden, dient u na te gaan of het gewijzigde product voldoet aan de toepasselijke essentiële eisen en moet de persoon die de essentiële wijzigingen aanbrengt aan dezelfde eisen voldoen als de feitelijke fabrikant, zoals het opstellen van technische documentatie, het afgeven van de EU-conformiteitsverklaring en het
aanbrengen van de CE-markering op het product." (cf. Blauwe Gids van de EU (2022).
Kortom, als er geen significante wijzigingen worden aangebracht in de zin van de Blauwe Gids, is het geen nieuw product en is de persoon die ombouwt geen fabrikant.
Wat zijn belangrijke wijzigingen?
Belangrijke wijzigingen die van invloed kunnen zijn op de risico's die aan het product zijn verbonden, zijn onder meer:
1. Wijziging van het oorspronkelijke vermogen:
Conversieoplossingen resulteren meestal in een lager stroomverbruik, wat over het algemeen minder warmte in de armatuur genereert en doorgaans het bijbehorende risico vermindert. Als het elektrische vermogen wordt verhoogd, is een onderzoek van geval tot geval noodzakelijk.
2. Wijziging van het gebruik:
Het gebruik van de armatuur mag niet worden gewijzigd. Bijv. binnenverlichting, kantoorverlichting of straatverlichting moet na de ombouw als zodanig worden gebruikt. In dit geval blijft het risico dat uit het gebruik voortvloeit ongewijzigd.
3. Verandering van het ontwerp:
Het ontwerp van de armatuur mag niet worden gewijzigd, bijv. stationaire armaturen met beschermingsklasse IP 65 moeten dezelfde eigenschappen blijven hebben. In dit geval blijft het risico dat voortvloeit uit het ontwerp ongewijzigd. Als de beschermingsklasse van de armatuur wordt gewijzigd, kan worden uitgegaan van een aanzienlijke wijziging, aangezien er een aanzienlijke wijziging is opgetreden in de eis voor bescherming tegen elektrische schokken.
4. Andere wijzigingen:
De vervanging van bestaande componenten en het gebruik van nieuwe leidt meestal tot gewijzigde EMC- en blauwlichteigenschappen. De fabrikant van de omzettingsoplossing moet de
EMC-conformiteit en de conformiteit van de blauwlichtkarakteristieken van de overeenkomstige omzettingsoplossing bevestigen. Om EMC-conformiteit te garanderen, moeten specifieke instructies, bijv. over afstanden tussen lijnen, worden opgevolgd.
Om een inschatting te kunnen maken van een verhoogd risico is een risicoanalyse en -beoordeling nodig. Als de risicoanalyse en -beoordeling leiden tot verhoogde risico's die niet werden gedekt door de oorspronkelijke conformiteitsbeoordeling, is een conformiteitsbeoordeling van de herziene armatuur vereist. De huidige normen en voorschriften zijn te vinden in het Publicatieblad van de EU en in nationale publicaties.
Wat moet u documenteren?
Voor producten die zonder noemenswaardige wijzigingen gemoderniseerd zijn, is een nieuwe conformiteitsbeoordeling dus niet nodig. Wanneer modernisering echter leidt tot een ingrijpende wijziging, moet een nieuwe conformiteitsbeoordeling schriftelijk worden gedocumenteerd (zoals bij een nieuw product) en worden opgenomen in de (nieuwe) conformiteitsverklaring. Het product dient dan opnieuw voorzien te worden van de CE-markering. Bovendien zijn ook alle verplichtingen van een fabrikant van toepassing. Aangezien de uitvoering van een conformiteitsbeoordelingsprocedure van een armatuur gepaard gaat met een zeer hoge inspanning voor de persoon die de armatuur achteraf inbouwt, moet de ombouwoplossing (ombouwlampen of ombouwsets) zo worden ontworpen dat deze niet leidt tot een verhoogd risico en dus niet tot een significante verandering van de armatuur. Om dit te garanderen, worden eisen gesteld aan de fabrikant van de retrofit-oplossing én aan de retrofitter van het bestaande armatuur:
1. Fabrikant van de retrofit-oplossing:
a) Risicoanalyse en beoordeling van de retrofit-oplossing uitvoeren
b) Bepalen van de EU-conformiteit van de retrofit-oplossing
2. Retrofitter van het armatuur:
a) Geschiktheidstest van de bestaande armatuur: technische/lichttechniek
b) Voer een risicoanalyse en beoordeling uit van de achteraf gemonteerde armatuur in combinatie met de geïnstalleerde ombouwoplossing (niet vereist voor retrofit en armatuur specifieke ombouwsets)
Waarmee moet rekening gehouden worden bij installatie, bediening en onderhoud?
• Vakkundige installatie: wijzigingen aan armaturen moeten worden uitgevoerd door gekwalificeerd personeel. Naleving van de instructies van de fabrikant: tijdens de montage of ombouw moeten de meegeleverde montage-instructies in acht worden genomen.
• Elektrische veiligheid: bij de installatie van armaturen moeten de geldende elektrische veiligheids- en installatievoorschriften in acht genomen worden, zodat mens en dier tegen risico’s beschermd zijn.
• Installatie van lichtbronnen: retrofit-lampen met dubbelzijdige fitting moeten voldoen aan de internationale veiligheidsnorm IEC 62776, voor fluorescentielampen met dubbelzijdige fitting - Veiligheidseisen.
• Testen en inbedrijfstelling: na installatie moeten de armaturen worden gecontroleerd op goede werking en veiligheid voor ze in gebruik worden genomen. Dit moet gebeuren door middel van een visuele en elektrische inspectie en een functietest.
• Documentatie: het wordt aanbevolen om alle relevante informatie over de installatie van armaturen te documenteren.
• Elektrisch onderhoud: wordt aanbevolen voor stationaire apparatuur.
• Onderhoud van de verlichting: in overeenstemming met het onderhoudsplan voor het behoud van de fotometrische waarden.
• Er wordt op gewezen dat markeringen (testmarkeringen) van de originele armatuur worden opgeschort vanwege retrofit.
Risicobeoordeling: eenvoudig schema
Voor meer informatie, contacteer onze Nelectra-adviseur:
Freddy Steenackers freddy.steenackers@nelectra.be 02/550.17.11
Metalen en infrastructuur waarin metalen worden gebruikt, kunnen aangetast worden door corrosie. Wanneer dit niet op de juiste manier wordt aangepakt of actief wordt voorkomen, kan dat verwoestende gevolgen hebben.
Metalen kunnen door verschillende soorten corrosie aangetast worden. Bij zwerfstroomcorrosie gaat het om een dynamisch en voorbijgaand type, dat te maken heeft met elektriciteit. Het kan zelfs veroorzaakt worden door traditionele corrosiepreventiemethoden. Ze lijken onvermijdelijk, maar u mag de desastreuze gevolgen ervan niet accepteren of negeren. Er zijn bovendien ook mogelijke risico’s van lek- en zwerfstromen bij het laden van elektrische auto’s op locaties met gewapend beton in parkeergarages.
Definities AREI
Afdeling 2.10.9. Elektromagnetische, elektrostatische of ioniserende invloeden (AM)
Om de uitwendige invloed “elektromagnetische, elektrostatische of ioniserende invloeden” aan te duiden wordt een code gebruikt die samengesteld is uit de letters AM gevolgd door een cijfer van 1 tot 6, zoals aangegeven in onderstaande tabel.
Hoofdstuk 5.3. Elektrische apparatuur (bescherming, bediening, scheiding en toezicht)
Afdeling 5.3.2. Keuze en ingebruikname van machines en elektrische toestellen in functie van de uitwendige invloeden
Te nemen maatregelen in het kader van zwerfstromen:
• Versterkte isolatie
• Speciale beschermingsbekledingen
• Kathodische bescherming
• Bijkomende equipotentiaalverbinding
Maatregelen tegen zwerfstromen
De schade als gevolg van corrosie aan structuren kan beperkt worden door:
• het nemen van maatregelen die de corrosiviteit van het milieu beïnvloeden;
• het aanbrengen van een passieve of actieve metaalbescherming.
Een passieve bescherming bestaat uit het aanbrengen van een bekleding of een verf op het metaal, zodat er tussen het metaal en het omringende milieu een isolerende werking ontstaat. Een actieve metaalbescherming bestaat uit een kathodische bescherming, een verlaging van de elektrochemische potentiaal van het metaal ten opzichte van het omringende milieu in de negatieve richting door het metaal geleidend te verbinden met een minder edel metaal. Het te beschermen metaal wordt op deze manier tot kathode gemaakt.
Vereenvoudigd is de werking van kathodische bescherming als volgt te omschrijven: in het corrosieproces migreren elektrisch positief geladen ijzerionen van het metaalraster naar het milieu.
De verplaatsing van positieve lading is in feite een elektrische stroom, de corrosiestroom.
Door nu bewust vanuit het milieu een (zeer kleine) stroom op het metaal te drukken die gelijk en tegengesteld is aan de corrosiestroom, wordt de corrosie tot stilstand gebracht. Daarmee wordt de natuurlijke potentiaal van het metaal verlaagd ten opzichte van een meetelektrode, waardoor het metaal niet meer kan reageren met de in het water aanwezige zuurstof. Omdat stroom van nature de weg van de minste weerstand zoekt, zal de stroom als eerste naar díe plaatsen gaan waar zwakke plekken in de coating aanwezig zijn.
Er zijn twee soorten kathodische bescherming: via opofferingsanoden en via opgedrukte stroom.
Opofferingsanoden:
Een galvanische anode (ook "opofferende anode" genoemd) bestaat uit een sterk onedel metaal, dat bij koppeling met de te beschermen structuur preferentieel door de corrosiereactie wordt aangetast. Door dergelijke koppeling met een onedel of elektronegatief materiaal, wordt de potentiaal van de te beschermen structuur verlaagd, waardoor zijn corrosie vertraagt. Bij voldoende lage potentiaal is vrijwel algehele corrosiebescherming mogelijk. Bij deze configuratie creëert men dus een galvanische cel, waarbij het onedele metaal fungeert als anode en de te beschermen structuur als kathode (vandaar de naam "kathodische bescherming")
Opgedrukte stroom:
Bij opgedrukte-stroom technieken wordt de potentiaal van de te beschermen ondergrondse structuur artificieel verlaagd door een koppeling van de structuur met de negatieve (-) pool van een uitwendige gelijkstroombron. De positieve (+) pool van de gelijkstroombron wordt gekoppeld aan een (inerte) hulpelektrode. Men creëert hierbij een elektrolytische cel, waarbij de te beschermen structuur fungeert als kathode en de hulpelektrode als anode. Bij voldoende lage potentiaal is vrijwel algehele corrosiebescherming mogelijk. Officieel heet de methode “opgedrukte stroom kathodische bescherming” (in het Engels “impressed current cathodic protection” - ICCP).
Rudy Van den Bergh Innovation & Training manager ElectroTest
Het AREI wordt beheerd door de FOD Economie.
Het oude AREI was een behoorlijk statisch gebeuren. De laatste grote wijziging in het oude AREI dateert van 2013 met het nieuwe artikel 104 waarin gesproken werd over vitale kringen en functiebehoud. Sinds 1 juni 2020 is het nieuwe AREI, boek 1,2,3 van toepassing. Maar er komen nog wijzigingen aan, want sinds 2022 werd een projectmatige aanpak voor wijzigingen aan het AREI ingevoerd. In dit artikel belichten we hoe dat in zijn werk gaat en wat er zit aan te komen.
Het nieuwe AREI bestaat uit 3 boeken:
• Boek 1: Installaties op laagspanning en op zeer lage spanning
• Boek 2: Installaties op hoogspanning
• Boek 3: Installaties voor transmissie en distributie van elektrische energie
Elk boek heeft de structuur van de IEC 60364 normenreeks. Er wordt niet meer gesproken over artikels maar over hoofdstukken, afdelingen en onderafdelingen. Het nieuwe AREI is digitaal beschikbaar op de website van Nelectra:
Projectmatige aanpak
Er is eveneens een concordantietabel beschikbaar die het verband legt tussen het oude AREI en het nieuwe AREI. Voor onderwerpen die aanleiding kunnen geven tot verschillende interpretaties zijn er thematische fiches beschikbaar op de website van de FOD Economie:
Deze fiches zijn geen wetgeving maar moeten helpen om de neuzen van de overheid, de erkende organismen en de installateurs in dezelfde richting te zetten.
Sinds 2022 is de projectmatige aanpak voor wijzigingen in het AREI ingevoerd. Alle stakeholders (= alle betrokkenen zoals overheden, installateurs, erkende organismen, fabrikanten, consumenten, Infrabel, grote chemische bedrijven…) kunnen elk jaar in september voorstellen indienen voor door te voeren wijzigingen/aanpassingen. De voorgestelde wijzigingen/aanpassingen zijn bij voorkeur gebaseerd op bestaande geschreven regels van goed vakmanschap, zijnde internationale normen, indien ze bestaan. De redenen voor wijzigingen/aanpassingen kunnen velerlei zijn, zoals verbeteren van fouten, voortschrijdend inzicht, nieuwe technologieën toelaten, actueel maken van bestaande teksten, …. De overige stakeholders kunnen dan hun commentaren geven en in januari van het jaar volgend op de indiening van het project beslist de wetgevende overheid uiteindelijk welke projecten mogen starten. In een beperkte werkgroep (WG) onder voorzitterschap van de indiener van het project wordt dan gestart met het uitwerken van een nieuwe tekst die vervolgens aan de voltallige WG voorgelegd wordt. Men krijgt 18 maanden de tijd om tot een definitief tekstvoorstel te komen. Indien de 18 maanden niet volstaan en er vertrouwen is in een goede afloop, kan men nog een éénmalige verlenging van 6 maanden krijgen. Indien er dan geen valabele tekst op tafel ligt wordt het project zonder resultaat beëindigd. Indien er wel een valabele tekst is dan zorgt de FOD Economie voor de verdere administratieve afhandeling. Dit houdt in: ter goedkeuring voorleggen aan het Vast Elektrotechnisch Comité, de Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk (indien van toepassing), de Hoge Raad voor Beveiliging tegen Brand en Ontploffing (indien van toepassing), de Europese Commissie en de Raad van State. Vervolgens wordt de tekst in een Koninklijk Besluit gegoten en voorgelegd aan de betrokken ministers en de Koning ter ondertekening. Tot slot wordt het KB gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Wetten en besluiten worden algemeen verbindend tien dagen na publicatie in het Belgisch Staatsblad, tenzij ze iets anders bepalen, wat bij wijzigingen van het AREI meestal het geval is.
Algemeen Reglement op de elektrische installaties
Boek 1
28.03.2023
Algemeen Reglement op de elektrische installaties
Boek 2
28.03.2023
Wat is er reeds gebeurd en wat zit in de pijplijn?
Hoofdstuk 7.22 Voeding van elektrische wegvoertuigen is in 2022 opgenomen in het nieuwe AREI. De tekst is gebaseerd op de internationale norm IEC 60364-7-722 Low-voltage electrical installations - Part 7-722: Requirements for special installations or locations - Supplies for electric vehicles. De werkzaamheden in een beperkte WG onder voorzitterschap van de FOD Economie zijn gestart voor de projectmatige aanpak van kracht was. Door de elektrificatie van het wagenpark was het noodzakelijk om voorschriften te hebben voor installatie van vaste laadinrichtingen (toegekende stroombaan, differentieelstroom van max 30 mA , verstorende gelijkstroomcomponent, noodonderbreking parkings, aanrijdbeveiliging)
KB van 5 maart 2023 met vooral belangrijke wijzigingen voor huishoudelijke installaties is sinds 1 juni 2023 van toepassing. De werkzaamheden in de WG Huishoudelijke installaties (WG1) onder voorzitterschap van de FOD Economie zijn gestart voor de projectmatige aanpak van kracht was. Belangrijke wijzigingen waren de volgende: gemeenschappelijke delen van een residentieel geheel niet meer huishoudelijk, bijkomende differentieels van maximum 30 mA stroomafwaarts van de differentieel aan het begin van de installatie.
KB van 3 oktober 2024 met een volledig nieuwe tekst voor Hoofdstuk 7.1. Ruimten die een bad en/of douche bevatten is
Algemeen Reglement op de elektrische installaties Boek 3
van toepassing vanaf 1 maart 2025. In Onderafdeling 5.3.5.2. Contactdozen en verlichting zijn de voorschriften voor contactdozen grondig gewijzigd. De nieuwe tekst van Hoofdstuk 7.1. is gebaseerd op voorschriften voor deze ruimten in de IEC 60364. De werkzaamheden in een beperkte WG onder voorzitterschap van VOLTA zijn gestart voor de projectmatige aanpak van kracht was. Belangrijke wijzigingen zijn het aantal volumes en de betere bepaling van die volumes en van de ruimte, meer toegelaten materieel in de volumes, opheffen van de onrealistische beperkingen bij installatie van contactdozen.
De herziening van Hoofdstuk 9.3. Werken aan elektrische installaties is onder voorzitterschap van Synergrid opgestart voor de projectmatige aanpak van kracht was. Het doel van de herziening is taken en verantwoordelijkheden van de installatieverantwoordelijke en de werkverantwoordelijke beter vast te leggen. Ook wordt er in de tekst met betrekking tot de rollen onderscheid gemaakt tussen kleine installaties (CODEX niet van toepassing) en grote installaties (CODEX van toepassing). De uitgewerkte tekst zit momenteel in de administratieve afhandeling.
Herziening van Hoofdstuk 7.103. Industriële accumulatorbatterijen onder voorzitterschap van Infrabel loopt op zijn einde in de voltallige werkgroep. Bij deze herziening gaat het niet meer om batterijen voor heftrucks maar over het gebruik van batterijen voor energieopslag in het kader van de energietransitie. Er wordt een duidelijk onderscheid gemaakt tussen op water
gebaseerde elektrolyten(waterstof) en niet op water gebaseerde elektrolyten. Ook wordt de brandveiligheid ten gronde meegenomen omdat men dergelijke batterijen ook aantreft op plaatsen waar de CODEX niet van toepassing is.
Uit voorgaande werkgroep is een werkgroep opgericht onder voorzitterschap van VOLTA om gelijkstroomnetsystemen uit te werken en op te nemen in het AREI. Hier zijn nieuwe begrippen naar boven gekomen zoals een PEL-geleider, een middelpuntsgeleider, een PEM-geleider. De netsystemen in gelijkstroom zijn dezelfde als in wisselstroom met dezelfde bijhorende beveiligingen tegen onrechtstreekse aanraking. De werkzaamheden in de werkgroep zijn afgerond en de tekst zit momenteel in de administratieve afhandeling.
In 2022 is dan de projectmatige aanpak gestart.
Volgende projecten zijn in 2022 gestart:
• De uitwerking van voorschriften in Deel 7 voor elektrische installaties in medisch gebruikte ruimten op basis van de internationale norm en de T013/IA Veilig installeren en veilig gebruik van medische uitrustingen Deel IA: Elektrische aspecten - Voorschriften voor het ontwerp en de realisatie van veilige elektrische installaties in medisch gebruikte ruimten is mislukt door het ontbreken van een consensus over de op te nemen details in de tekst tussen de belangrijkste actoren nl de installateurs en erkende organismen enerzijds en de sector van de ziekenhuizen anderzijds. De werkzaamheden zijn midden 2024 stopgezet.
• Verduidelijking van de voorschriften voor rechtstreekse en onrechtstreekse aanraking onder voorzitterschap van de vakbonden loopt op zijn einde in de voltallige werkgroep. Vooral definities worden gewijzigd en verduidelijkt en als belangrijke toevoeging wordt het afschermen van de omgeving (bvb plaatsen van isolerende matten) als bescherming tegen onrechtstreekse aanraking uitgewerkt.
• De voorschriften voor het meten van isolatie overeenkomstig Onderafdeling 6.4.5.1. Isolatiemeting onder voorzitterschap van het GTO (erkende organismen) zijn in herziening zodat duidelijker omschreven wordt hoe er gemeten moet worden (wat met vast aangesloten gebruikstoestellen?) en wanneer er gemeten moet worden en wanneer niet (wat met installaties die continu in dienst moeten blijven?). De werkzaamheden lopen op hun einde in de voltallige WG.
• Het actualiseren van Hoofdstuk 7.102. Bescherming tegen explosiegevaar in explosieve atmosferen onder voorzitterschap van het BEC is gestopt doordat de voorzitter het BEC verlaten heeft.
Volgende projecten zijn in 2023 gestart:
• De eventuele herziening van Onderafdeling 5.3.5.5. Smeltzekeringen en vermogensschakelaars e. Onderbrekingsvermogen zit enigszins geblokkeerd omdat het antwoord op de vraag of 3000A als minimum aansluitvermogen kan be-
houden blijven afhankelijk is van een door Synergrid goed te keuren netstudie.
• De herziening van de uitwendige invloeden onder voorzitterschap van de FOD Economie op basis van wat er hierover terug te vinden is in de internationale normen loopt op zijn einde in de werkgroep. Het is de bedoeling om in de mate van het mogelijke zaken te verduidelijken en te vereenvoudigen.
In 2024 zijn volgende projecten gestart:
• Herziening van Hoofdstuk 7.112. Huishoudelijke fotovoltaische installaties op laagspanning (≤ 10 kVA) gebeurt in een beperkte WG. De bedoeling is om op basis van de internationale norm een algemene tekst te schrijven die geldig is voor alle PV-installaties en niet enkel voor huishoudelijke installaties tot en met 10 kVA.
• In de beperkte werkgroep speciale netsystemen onder het voorzitterschap van VOLTA worden de niet geaarde netsystemen die men aantreft bij onder andere diesel-alternatorgroepen beschreven alsook de bijhorende beveiligingsmaatregelen. Over deze netsystemen vindt men niets terug in de internationale normering.
• Herziening van Hoofdstuk 7.102. Bescherming tegen explosiegevaar in explosieve atmosferen is recent terug opgestart onder voorzitterschap van VOLTA. De bedoeling is om op basis van de normenreeks IEC 60079 na te gaan of de huidige tekst onvolledig is en/of niet meer actueel is en om indien dat het geval is de tekst te vervolledigen en/of te actualiseren.
Besluit
Zoals je kan vaststellen zijn er heel wat werven. De gemiddelde doorlooptijd van een project (van de opstart tot het van toepassing zijn) ligt rond 4 à 5 jaar. Er zullen bijgevolg in de toekomst regelmatig koninklijke besluiten met wijzigingen in het AREI verschijnen in het Belgisch Staatsblad. Daarin worden ook altijd overgangsbepalingen voorzien voor de lopende projecten die na het van kracht worden van de nieuwe voorschriften een gelijkvormigheidscontrole voor indienstname moeten ondergaan. Voor bestaande installaties zijn er afwijkende beschikkingen voorzien die bij periodieke controles in acht moeten worden genomen. Het AREI werkt immers nooit met terugwerkende kracht. Om bij te blijven zal het bijgevolg voor ontwerpers en installateurs van belang zijn om de nodige opleidingen en infomomenten te blijven volgen in de toekomst.
Danny Hermans (VOLTA)
U weet wellicht wie bij Nelectra werkt en wat ieder van ons voor u kan doen. Als dat niet het geval is, vindt u het volledige team -met foto, functie en contactgegevens- terug op www. nelectra.be onder de rubriek 'contact'.
Op deze laatste pagina van ElektroVisie willen we ruimte maken om alle collega's één voor één op een iets andere manier aan u voor te stellen: wie zijn we, wat houdt ons bezig en wat doen we als we niet in de weer zijn voor Nelectra?
In dit nummer stellen we Freddy Steenackers aan u voor. Hij werkt ondertussen 11 jaar voor Nelectra als technisch adviseur en volgt alle technologische ontwikkelingen in binnen- en buitenland nauwgezet voor u op.
Wat is het eerste dat u doet als u 's morgens opstaat?
Naar buiten kijken om te zien welk weer het wordt.
Wat is uw lievelingsgerecht?
Everzwijnballetjes met frietjes en bosbessen
Welk boek heeft de afgelopen tijd indruk op u gemaakt? Waarom?
De groene tekst uit het AREI boek 1 versie 5. Het AREI wordt niet alleen moeilijker, het wordt ook minder duidelijk, want we worden steeds afhankelijker van persoonlijke interpretaties.
Positief is wel dat kennis en ervaring opnieuw nodig zijn èn dat er nieuwe mogelijkheden geboden worden voor betere elektrische installaties.
Hoe brengt u graag uw vrije tijd door?
Ik knutsel graag met hout. Ik herstel allerhande en maak ook nieuwe dingen.
Over welke investering bent u tevreden?
De isolatie van de daken van ons huis.
Wie bewondert u het meest en waarom?
Vakmannen en -vrouwen die hun vak kennen en die dat kunnen uitdragen zonder al te veel kapsones.
Wat is uw levensmotto?
Er komt voor alles een oplossing, als je het maar de tijd geeft. Wat vandaag niet kan, kan misschien morgen.
Wat vindt u belangrijke eigenschappen bij uzelf?
Nauwgezet werken. Nooit opgeven. En open staan voor verbetering en voor het leren van iets nieuws.
Hoe komt u tot rust?
Gaan wandelen of fietsen in de natuur.