ΑΛΕΞΗΣ ΒΕΡΟΥΚΑΣ _ΕΡΓΑ 1992-2012 by NEREUS PUBLISHERS

Alexis Veroucas works 1992-2012

S Y RO S C UL T UR E 20 1 2

Alexis Veroucas

www.art.com.gr

Αλέξης Βερούκας

Alexis Veroucas works 1992-2012

S Y RO S C U LT U R E 2 0 1 2

www.art.com.gr

Αλέξης Βερούκας έργα 1992-2012

Σ Υ Ρ ΟΣ Π ΟΛ Ι Τ Ι Σ Μ ΟΣ 2 0 1 2

contents

Maro Douka

ingenious yet compassionate 16

works

Dimitris Î¤. Analis

the interior places of Veroucas 34

Alecos Fassianos

for Alexis 48

Takis Mavrotas

an internal, erotic wandering around the contemporary cities 52

Athina Schina

in arte veritas 114

Iris Kritikou

Zweisamkeit 136

Alexandros Kosmatopoulos

Salomeâ&#x20AC;&#x2122;s dance 184

list of plates

196

biographical note

204

bibliography

212

Alexis Veroucas

a visit to Pierre Soulages 216

acknowledgements

www.art.com.gr

περιεχόμενα 8

Μάρω Δούκα

επινοητής αλλά και συμπάσχων 17

έργα

Δημήτρης T. Άναλις

εσωτερικοί τόποι του Βερούκα 34

Αλέκος Φασιανός

για τον Αλέξη 47

Τάκης Μαυρωτάς

μια εσωτερική και ερωτική περιπλάνηση στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις 51

Αθηνά Σχινά

in arte veritas 108

Ίρις Κρητικού

Zweisamkeit 132

Αλέξανδρος Κοσματόπουλος

ο χορός της Σαλώμης 185

κατάλογος έργων

192

βιογραφικό σημείωμα

200

βιβλιογραφία

208

Αλέξης Βερούκας

μετά απο μια επίσκεψη στον Pierre Soulages 216

ευχαριστίες

επινοητής αλλά και συμπάσχων

Μάρω Δούκα

Πρώτα γνώρισα τον ζωγράφο. Λίγο αργότερα γνώρισα τον άνθρωπο. Ώσπου από πίνακα σε πίνακα, με τη συγκίνηση να ανοίγει αργά και σταθερά τον δρόμο προς την κατανόηση, ο καλλιτέχνης και ο άνθρωπος συμπλέοντας έγιναν ο συνομιλητής μου ζωγράφος Βερούκας και ο ακριβός φίλος μου Αλέξης. Δεν είμαι ειδική, είμαι όμως σε θέση, ελπίζω, να συναισθανθώ τη μακρόχρονη διαλογική σχέση του με το αστικό τοπίο, καθώς συμπλέκεται ποιητικά με τη μνήμη, και να εκτιμήσω την εικοσαετή τριβή του με το σώμα, καθώς διεκδικεί γυμνό τη βιωματική εμβολή του στον χώρο και τη σύμπραξη στο πάθος. «Laurion, 1992». Φαιό, βιομηχανικό τοπίο. Στο βάθος φαραωνικά τα κτίσματα. Ο ουρανός ελάχιστος. Η γη σαν άρρωστη: πατημένη, λερωμένη, μωλωπισμένη. Κι ένα κουρεμένο, ολόγυμνο αγόρι τοποθετημένο, σαν ναυαγός δαρμένο, κατάχαμα. Τι είναι αυτό που το παιδεύει στους αστραγάλους; Σκοινί αιχμαλωσίας; Ησυχία και εγκατάλειψη. Δεν υπάρχει ο ήλιος. Κι όμως θα πρέπει το ιστορημένο χώμα να είναι καυτό. Και όσο προσέχεις, λες κι έχει αρχίσει από ώρα να αποβάλλει, διασπείροντας εδώ κι εκεί, το αρχαίο μετάλλευμα. Ώσπου θα έρθει η στιγμή που ο πυρακτωμένος τόπος, βουτώντας κάθετα στον χρόνο, θα ενσαρκωθεί στο υποταγμένο, αλλά με την περισυλλογή του σκεπτόμενου, αγόρι. Ή και αντίστροφα. Ο πρώτος δικός μου πίνακας-κλειδί. «Le reveil, 1993-94, (Το ξύπνημα) ». Έξω από το παράθυρο σκοτάδι. Με επιμονή στα πλακάκια του τοίχου επιχειρείται η ρεαλιστική απεικόνιση ενός συνηθισμένου λουτρού. Μοναδική ένδειξη ανθρώπινης παρουσίας τα βαζάκια με τις γυναικείες κρέμες στην εταζέρα του θολωμένου καθρέφτη. Έπειτα; Το μάτι ξυπνά και γίνεται βλέμμα. Και βλέμμα εδώ δεν θα μπορούσε να σημαίνει παρά τη συνομιλία με την απουσία. Τα αντικείμενα φωτίζονται και θυμούνται. Οι γραμμές διαθλώνται. Το γαλάζιο αφήνεται στις πένθιμες εκδοχές του. Ανάμεσα από τις φθαρμένες γρίλιες του παραθύρου, αν επιμείνεις, θα διακρίνεις το περίγραμμα ενός κτίσματος, όπου κι εκεί θα υπάρχει ένα άλλο συνηθισμένο λουτρό με ένα άλλο «ξύπνημα» επίσης. Ο δεύτερος δικός μου πίνακας-κλειδί. «Οδός Σταδίου, Κυριακή, 1995-96». Σαν ταξιδιωτικό δελτάριο μνήμης υπό την σκέπη ενός επίμονου, δεσποτικά λυτρωτικού, θαλασσί. Η πηχτή γαλάζια επίστρωση του οδοστρώματος. Με τα πεντακάθαρα «καλά» της η πολύφερνη οδός Σταδίου. Έπειτα: οι τονισμοί του απορροφητικού λευκού και οι κλιμακώσεις του αφηγηματικού μαύρου. Ο ουρανός απαθής, αλλά και συνεκτικός και προστατευτικός, προς την αναπόφευκτη συνένωσή του με μια ακαθόριστη εστία φωτός. Εκατέρωθεν παραταγμένα με ιστοριογραφική διάθεση τα κτίσματα. Ποιοι και πότε τα έκτισαν; Για ποιες ανάγκες; Από ποιους κατοικούνται; Κι όπως η ερημιά αυτοαναλύεται αθόρυβα, κάτω αριστερά, μοναδικό σημάδι ζωής,

www.art.com.gr

10 ένα νεαρό ζευγάρι στο ημίφως αγκαλιασμένο. Το επικαλυμμένο λευκό στο μπράτσο της ερωτευμένης γυναίκας. Ο τρίτος δικός μου πίνακας-κλειδί. «Άνδρας που ξεσκεπάζει μια γυναίκα που ονειρεύεται, 2011». Η κάθοδος-έφοδος του αρσενικού από το μαύρο, το χαοτικό, το ανεξιχνίαστο, προς το ερμητικά αύταρκες, αν και ανάσκελα γυμνό, θηλυκό σώμα. Η σισύφεια αιώρηση του εκδιωγμένου από το περιβόλι της αμεριμνησίας; Ο αδυσώπητος άνδρας-κτήτορας καθώς ακροβατεί λαβωμένος επάνω από τη συντετριμμένη αλλά αλώβητη γυναίκα-κτήμα; Ή μήπως η χορευτική πάλη του άλλου μισού καθώς διεκδικεί βίαια το πλατωνικό του ολόκληρο μέσα από επώδυνα φροϋδικά περάσματα; Τα σώματα ανάστατα, εκτεθειμένα, αμετανόητα. Με το άχρονο σφρίγος της νεότητας που δεν υποχωρεί, με την ένθεη μανία του ορμέμφυτου που διεκδικεί, με τη βακχική αδηφαγία του πένθους που δεν ησυχάζει. Ο τέταρτος δικός μου πίνακας-κλειδί από την πρόσφατη, υψηλής αφηγηματικής πλαστικότητας, «ποιητική» συγκομιδή του Αλέξη. Σοδειά που θα μπορούσε να εκληφθεί και ως η ρωμαλέα τελετουργική αναπαράσταση της έκστασης στη ζωφόρο του αρχέγονου πάθους. Προσπαθώντας να πιάσω την άκρη του νήματος στην αφήγηση του Αλέξη Βερούκα. Και αφηγούμαι στη ζωγραφική, για μένα την πεζογράφο, δεν θα μπορούσε να σημαίνει παρά την αβεβαιότητα του χρώματος που καλείται να υποστηρίξει τη γραμμή και την αγωνία της γραμμής που καλείται να επιβάλει τους όρους της στο χρώμα. Γραμμή και χρώμα στην υπηρεσία ενός αεικίνητου φιλάνθρωπου βλέμματος ακατάπαυστα τροφοδοτούμενου από το συναίσθημα που καλείται κι αυτό με τη σειρά του να συνομιλήσει εριστικά με την ταξιθέτρια λογική. Η νηφαλιότητα του τοπίου που ακυρώνει τη φθορά, ο οξύς πόνος του σώματος που αποστρέφεται την ωραιοπάθεια, η αδιαλλαξία της ανάγκης που ματαιώνει τον συμβιβασμό, η επιμονή του χώρου που αντιστέκεται στη μακαριότητα. Από τη μια περίοδο στην άλλη, εδώ και είκοσι χρόνια, με τις αισθήσεις του στον τροχό, από το ένα ταξίδι στο επόμενο, από το έξω και από το ψηλά προς το πλησίον και το ένδον, αμφίδρομα, πάντα με τις ίδιες πολυμήχανες εμμονές του ο Αλέξης Βερούκας αλλά και πάντα πολιορκητής –εκπορθητής ανικανοποίητος– των ορίων του. Μάιος 2012

Λαύριο, 1992 (λεπτoμέρεια)

Laurion, 1992 (detail)

www.art.com.gr

ingenious yet compassionate

Maro Douka

First I met the painter. Shortly after, I came to know the person. From one painting to the next, emotion slowly and gradually opened the way to understanding, the artist and the person navigating together became my interlocutor, painter Veroucas and dear friend Alexis. Although not an expert, I hope I am in a position to comprehend his long-standing discursive relationship with the urban landscape that poetically interweaves with memory just as I can appreciate his 20-year history of pictorial friction with the human body – as the nude reclaims its visceral ramming of space in collaboration with passion. “Laurion, 1992”. Grey industrial landscape. Pharaonic buildings in the background. Scarcely any sky. Ailing earth – tromped on, filthy, bruised. A closely-cropped, stark-naked boy left like a castaway, lying beaten on the ground. What shackles his ankles? A captor’s rope? Silence and abandon. There is no sun – although saturated with history the ground here must be burning. The closer one looks, the more it seems that the earth has been exuding archaic ore for some time already, scattering it here and there. Until the moment arrives when the incandescent place, by plunging vertically into time, will be incarnated in the docile boy who has the concentration of a thinker. Or maybe it’s the other way around. My first key painting. “Le Reveil” (Waking up), 1993-94”. Darkness outside the window. Insisting on the wall tiles for a realistic rendering of an ordinary bathroom. The only hint of human presence is the women’s beauty creams on the glass shelf below the misted-up mirror. And after? The eye awakens and becomes a gaze. And here gaze means no less than a conversation with absence. Objects are lightened and remember. Lines are refracted. Azure abandons itself to doleful impressions. Between the shabby grey slats of the blind, if you look hard enough, you can discern the outline of a building where there might be another ordinary bathroom with its own “Waking Up”. My second key painting. “Sunday, Stadiou Street, 1995-96”. Like a traveller’s postcard souvenir below the awning of an obstinate and overbearingly redemptive blue. The dense azure covering the pavement of richly-endowed Stadiou Street, donning its spotless Sunday best. Further on, the accents of absorbent white and distensions of narrative black. Sky impassive but cohesive and protective, inevitably converging with an indistinct source of light. Street flanked by historiographically inclined edifices. Who built them and when? For what purpose? Who inhabits these dwellings? Just as desolation analyzes itself, down on the left a solitary trace of life – a young couple embracing in the penumbra. The shadowed white arm of the amorous woman. My third key painting. “Man uncovering a woman dreaming, 2011”. The descent-attack of the male from the dark, chaotic and inscrutable, towards the sealed self-sufficiency of the female body, even while naked and prone.

www.art.com.gr

14 Sisyphean suspension of the one banished from the garden of insouciance? The inexorable male proprietor, wounded, teetering over the woman-property, broken but unharmed? Or perhaps the dance-like struggle of the other half fiercely vindicates as such the Platonic whole via painful Freudian pathways? Bodies in uproar, exposed, unrepentant. With the timeless vigor of youth that does not retreat, the divinely inspired mania of impulse stakes its claim, the bacchanal gluttony of inconsolable grief. My fourth key painting, chosen from his recent works, all of a high narrative plasticity; Alexis’ “poetic” harvest. A yield that could be seen as the robust ritual representation of ecstasies on the frieze of primeval passion. Trying to grasp the end of the thread of Alexis Veroucas’ narration. As a writer, for me to relate via painting can only signify the incertitude of color, summoned to support the line whose anxiety is to impose its terms on color. Line and color in the service of a perpetually moving humanistic gaze, fuelled by sensation that is then called to converse combatively with orderly logic. The serenity of the landscape that nullifies deterioration, the acute pain of the body that spurns vanity, the intransigence of necessity’s law that cancels compromise, the persistence of the space that resists beatitude. From one period to the other for over twenty years now, grinding his senses, from one journey to the next, from outside and above to close-up and inside, in both directions, always with his selfsame ingenious fixations, Alexis Veroucas is forever the besieger and insatiable conqueror of his own boundaries. May 2012

english translation by Andrea Schroth

Οδός Σταδίου, Κυριακή, 1995-1996 (λεπτoμέρεια)

Stadiou street, Sunday, 1995-1996 (detail)

www.art.com.gr

works

έργα www.art.com.gr

1 χωρίς τίτλο

1 untitled

1991-1992

www.art.com.gr

2 επιβίβαση για την Κέα

2 embarquement pour Kea

1994

www.art.com.gr

3 γέφυρα στο Λαύριο

3 bridge in Lavrion

1996

www.art.com.gr

4 Λαύριο

4 Laurion

1992

www.art.com.gr

5 Πειραιάς

5 Piraeus

1994

www.art.com.gr

6 Πειραιάς 17:00

6 Piraeus 17:00

1993

from left: Irini Iliopoulou, Edouard Sacaillan, Anna Maria Tsakali, Kostas Markopoulos, Marina Lambraki-Plaka, Kostas Daoulas, Kelly Mendrinou, Alexis Veroucas

www.art.com.gr από αριστερά: Ειρήνη Ηλιοπούλου, Εδουάρδος Σακαγιάν, Άννα Μαρία Τσακάλη, Κώστας Μαρκόπουλος, Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, Κώστας Νταούλας, Κέλυ Μενδρινού, Αλέξης Βερούκας

εσωτερικοί τόποι του Βερούκα

the interior places of Veroucas

Δημήτρης T. Άναλις

Dimitris Τ. Analis

Ο Βερούκας ανήκει στην νεότερη γενιά των Eλλήνων ζωγράφων, αυτή που είδε τα σύνορα των στυλ να καταργούνται μαζί μ’ αυτά των ευρωπαϊκών κρατών. Έχοντας δοκιμαστεί με τον Τσαρούχη, τον Γκίκα, τον Γουναρόπουλο, τον Γαΐτη, τον Τσίγκο και τον Φασιανό, η ελληνική ζωγραφική απελευθέρωσε τους νέους ζωγράφους από το σύμπλεγμα του φολκλόρ, του «τοπικού και εθνικού», ή από την βιασμένη ιδιαιτερότητα, που βάραιναν πάνω στη δημιουργικότητά τους και περιόριζαν τους ορίζοντες μέσα σ’ ένα πνεύμα σoβινισμού ή ληγμένης επανάστασης. Λίγοι είναι οι νέοι καλλιτέχνες που τολμούν να πειραματιστούν πέρα από τα καθιερωμένα κάθε φορά όταν ζωγραφίζουν ένα πρόσωπο, ένα σώμα, ένα τοπίο και να αναζητήσουν μια σχέση κι ένα νόημα. Κι αν σήμερα το μη ανθρώπινο, το άμορφο ή το γελοίο χαίρουν τόσο μεγάλης εκτίμησης, δεν είναι αυτό δείγμα υπερβάλλοντος ναρκισσισμού και επιβεβαίωσης μιας χειρονομίας εντυπωσιακής όσο και αδιάφορης τελικά; Στον Βερούκα, εκεί που η ανθρώπινη μορφή δεν είναι παρούσα είναι λανθάνουσα. Έχουμε την αίσθηση της ανθρώπινης ύπαρξης ακόμη και στα τοπία. Κουβαλάει, επίσης, με μια κίνηση του χρωστήρα ώριμη, σίγουρη, ένα ολόκληρο πανόραμα αυτής της ιδιαίτερης ευαισθησίας που δημιουργεί το ελληνικό φως. Ζωγράφος του χρώματος, έμαθε πολύ γρήγορα να ελέγχει το χρώμα και τη φόρμα με τον Φασιανό και τις λεπτές αποχρώσεις του καθημερινού φωτός με τον Λεονάρντο Κρεμονίνι, τον δάσκαλό του στην École des Beaux-Arts του Παρισιού. Δουλεύοντας με τις διαφορετικές αποχρώσεις καταφέρνει να δώσει στις πόλεις και τα τοπία του μια έντονη βαθύτητα, τέτοια που έχουμε μάθει να αναζητούμε κυρίως στις νεκρές φύσεις. Κι εκεί είναι, μου φαίνεται, που έρχεται πιο κοντά στη δική του προσωπική αλήθεια. Μάρτιος 1994

Veroucas belongs to the younger generation of Greek painters, those who witnessed the abolition of the frontiers of styles along with those of the European states. Having proved itself with Tsarouchis, Ghika, Gounaro, Gaitis, Tsingos and Fassianos, Greek painting liberated younger artists from the complex of folklore, the “local and national” or the forced peculiarity which stifled their creativity and limited their horizons to a spirit of chauvinism or obsolete revolution. Few young artists are bold enough to venture beyond the fashionable when painting a face, a body or a landscape and seek some relation, some meaning. And if today the inhuman, the amorphous or the derisory are so universally accepted, isn’t this a sign of excessive narcissism and a confirmation of a gesture at once boisterous and uninteresting? In Veroucas, where the human figure is not present it is latent; one senses the human presence even in his landscapes. Yet his brush stroke, mature and confident, conveys also a whole panorama of that special sensibility offered by the Greek light. A colourist, Veroucas soon learned from Fassianos how to master form and colour, and from Cremonini, his teacher at the École des Beaux-Arts in Paris, how to handle the subtleties of everyday light. When he manipulates his ranges of colour, it is in order to provide his outdoor scenes and his landscapes with the intense profundity one normally expects to find in a still life. And that’s where it seems to me that he gets closest to his own personal truth. March 1994 english translation by Tony Moser

www.art.com.gr

with Stefanos Daskalakis in Auvers sur Oise, 1992

με τον Στέφανο Δασκαλάκη στο Auvers sur Oise, 1992

www.art.com.gr

για τον Αλέξη

for Alexis

Αλέκος Φασιανός

Alecos Fassianos

Ο Αλέξης Βερούκας παρατηρητής της πραγματικότητας, ερευνητής της φύσεως. Μόνον έτσι όμως ο καλλιτέχνης κοιτάζει το αντικείμενό του, σχεδόν από κοντά, μπορεί να επαληθεύσει τη μνήμη του. Γιατί πολλοί ζωγράφοι ζωγραφίζουν από τη φύση ή σχεδιάζουν για πολλά χρόνια στις σχολές, χωρίς να κατανοήσουν ποτέ αυτό που βλέπουν, γιατί μάλλον ήσαν αντιγραφείς της φύσης. Η μελέτη της πραγματικότητας είναι ακριβώς για να κατανοήσει ο καλλιτέχνης τη διάρθρωση του φυσικού. Είτε είναι άνθρωπος, ζώο, φυτό, ψάρι. Έτσι μπορεί μετά από τη μελέτη να αποτυπώσει στη μνήμη του το αληθινό. Εμένα μου αρέσει η ζωγραφική του, γιατί ακριβώς έχει αυτή την αναζήτηση της αλήθειας. Η αλήθεια είναι το φως, γιατί λάμπει και όλα φαίνονται. Στη ζωγραφική όλα πρέπει να φαίνονται, να μην κρύβονται μέσα σε τεχνικές που εξαπατούν. Μ’ αρέσει επίσης που ο Αλέξης ζωγραφίζει πρόσωπα αγαπημένα, αυτά που ζει. Κι εγώ, ακόμη και τώρα, ζωγραφίζω το κομοδινάκι που χρόνια με συντρόφευε δίπλα στο κρεβάτι μου με τη λάμπα. Ποτέ δεν μπορώ να ζωγραφίσω κάτι που δεν το έζησα. Παρίσι, 1994

Alexis Veroucas is an observer of reality, a student of nature. It is only when an artist looks at his subject up close that he can conﬁrm his memory. For many painters paint from nature or spend years drawing in schools without understanding what they see, probably because they are copiers of nature. The study of reality is meant to help the artist understand the makeup of the natural, be it a person, an animal, a plant or a ﬁsh. This is how, having studied the authentic, he can store it in his memory. I like his painting exactly because it has this quest for truth. The truth is light, because it shines and makes everything visible. In painting everything must be visible, not hidden behind techniques which deceive you. I also like the fact that Alexis paints the people dear to him, the ones he knows. I, too, even now, paint the little side table with the lamp that has been next to my bed for years. I can never paint something I have not experienced. Paris, 1994

english translation by Tony Moser

www.art.com.gr

7 le reveil (το ξύπνημα)

7 le reveil (waking up)

1993-1994

www.art.com.gr

8 oδός Σταδίου, Κυριακή

8 Stadiou street, Sunday

1995-1996

www.art.com.gr

9 σταθμός Λαρίσης

9 Athens railway station

1999

www.art.com.gr

10 Ομόνοια

10 Omonoia square

1999

at Zafos Xagorarisâ&#x20AC;&#x2122; studio, Athens 1996

www.art.com.gr στο εργαστήριο του Ζάφου Ξαγοράρη, Αθήνα 1996

Τάκης Μαυρωτάς

μια εσωτερική και ερωτική περιπλάνηση στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις Το ταξίδι του Βερούκα στον κόσμο των εικόνων συμπορεύεται με τη ζωγραφική του δράση ως προς την ερμηνεία της βαθύτερης ανάγκης του ανθρώπου για την ανακάλυψη και τη γνώση του κόσμου μας. «Η ποίηση και τα ταξίδια είναι τα μόνα πράγματα που αξίζουν στον κόσμο μας», λέει ο Κάρολος Μπωντλαίρ, και ο νέος ζωγράφος από την αρχή της καλλιτεχνικής του περιπέτειας θαρρείς ότι επιχειρεί να βιώσει αυτή την άρρηκτη σχέση. Το βλέμμα του, διεισδυτικό και επίμονο, εστιάζει στις πυκνοκατοικημένες περιοχές των σύγχρονων μεγαλουπόλεων επιχειρώντας να τονίσει την ιδιαιτερότητά τους μέσα από το χάος της σύγχρονης οικοδόμησης και την εισβολή του τεχνολογικού πολιτισμού. Η γαλήνη, που σπανίζει στις πολιτείες, αποδίδεται με έμφαση στις ζωγραφικές του εικόνες. Ο πόνος και η βία, η δυστυχία και η ευτυχία, κρυμμένες πίσω από τους τοίχους των κτιρίων, αφήνουν την αίσθηση της ζωής του ενός δίπλα στον άλλον σαν να είναι η καθοριστική μοίρα του σύγχρονου ανθρώπου. Έτσι, το σχέδιο, ο ρυθμός, το χρώμα και η αρμονία αφομοιώνονται από τον δημιουργό, με στόχο να κερδίσουν την αλήθεια της προσωπικής του έκφρασης και όχι για να ξεπεράσουν τη δυσκολία της αναπαράστασης. Έργα όπου το χρώμα και το φως, η σχεδιαστική οξύτητα και η πλαστική δύναμη της σύνθεσης δίνουν το προβάδισμα σ’ αυτήν την ίδια τη ζωγραφική πράξη, για να γίνει ο σιωπηλός αφηγητής της ποιητικής του εξομολόγησης. [...] Η ιστορία των πόλεων στις ανεπίσημες σελίδες της γράφεται από τις μικρές ατομικές, σημαντικές ή ασήμαντες, προσωπικές ιστορίες, που άλλες διατηρεί σαν μύθους και άλλες χάνονται στο πέρασμα του χρόνου. Τις εικόνες των τοπίων της πόλης διαδέχονται στο έργο του ερωτικές σκηνές κάποιων εφήβων σε κερκίδες γηπέδου ή μπροστά σ’ ένα οίκο ανοχής να περιμένουν στην ουρά, εντείνοντας την ατομική παρουσία στο ατέρμονο ταξίδι των επιθυμιών. «Η ζωγραφική», λέει ο δάσκαλος του Βερούκα, Λεονάρντο Κρεμονίνι, «έχει κάτι από την ερωτική πράξη, γιατί κάνω έρωτα σημαίνει αισθάνομαι με τη μέγιστη ένταση τον εαυτό μου και τον άλλον.» Ο έρωτας όμως έχει επίσης αυστηρή δομή όταν είναι κάτι παραπάνω από παιχνίδι. Η καθαρή, ή αμιγής ευχαρίστηση, χωρίς το αντίθετό της, την αυστηρότητα, την αμφισβήτηση και αμφιβολία, είναι κατά τη γνώμη μου μοναχική ουτοπία. [...] Φεβρουάριος 1997

πάνω από την Εθνικής Αμύνης, 2001-2002 (λεπτoμέρεια) above Ethnikis Aminis Avenue, 2001-2002 (detail)

www.art.com.gr

Takis Mavrotas

an internal, erotic wandering around the contemporary cities The journey of Veroucas in the world of images matches his painterly action, interpreting man’s deeper need to discover and know our world. “Poetry and travelling are the only worthwhile things in our world”, says Charles Baudelaire, and from the outset the young painter seems to be trying to experience this inseparable link. His gaze, penetrating and persistent, focuses on the densely populated areas of today’s cities as he attempts to underscore their particular character amidst the chaos of modern building and the inroads of technology culture. Serenity, a rare thing in the city, is emphasized in his pictures. Pain and violence, the misery and happiness behind the walls of the buildings,impart the sense of living close to one another as the essential fate of contemporary man. Thus the artist assimilates drawing, rhythm, colour and harmony in order to ensure the truth of his personal expression rather than to overcome the difficulty of representation. In his works, colour and light, the sharpness of the drawing and the composition’s powerful plasticity give way to the painterly act itself, which becomes the silent narrator of his poetic confession. [...] The unofficial pages of urban history are composed by the small personal stories, important or trivial, some remaining as myth, some lost to the passage of time. In his work cityscapes are succeeded by the erotic scenes of adolescents on stadium tiers or queuing outside a brothel, reinforcing the individual’s presence in the endless journey of desire. “Painting,” says Veroucas’ teacher, Leonardo Cremonini, “has something of the erotic act about it, because to make love means to feel myself and the other with the maximum intensity.” Yet love is also strictly structured when it is something more than a game. A pure, unadulterated pleasure without its opposite –rigorousness, questioning, doubt– is to me a solitary utopia. [...] February 1997

english translation by Tony Moser

Λονδίνο, 1996-1997 (λεπτoμέρεια) London, 1996-1997 (detail)

www.art.com.gr

Αθηνά Σχινά

in arte veritas

[...] Το «εγγύς», το κοντινό και μέγα του κόσμου, το συναντούμε να υπάρχει αναπνέοντας στα έργα του Αλέξη Βερούκα. Για να αποδώσει οικειότητα μέσα από μια «υπερβατική» διάσταση κι απ’ την άλλη πλευρά μια μεγακλίμακα στην οποία εγκατοικούν μυριάδες ατομικές ιστορίες, αποσπασματικές και ξεχασμένες, άλλες ζωντανές και διακοπτόμενες -που θυμίζουν τις εσωτερικές λειτουργίες ενός οργανισμού- ο ζωγράφος σηκώνει το δικό του βλέμμα και μαζί το δικό μας. Το βλέμμα του υπερυψούται πάνω από πολιτείες και λιμάνια, ατελέσφορα όνειρα κι άλλα ελπιδοφόρα που αναθρώσκουν κάτω από έναν γνώριμο, αλλά πάντα αδιάγνωστο ουρανό. Ο Βερούκας καταυγάζει και την ίδια στιγμή θολώνει τα σημεία όπου ρυθμικά του είναι απαραίτητα, ακροβατώντας ανάμεσα στο συγκεκριμένο και στην αφαίρεση, στον απόηχο της οχλοβοής και στην εκκωφαντική σιωπή. Στο εικαστικό του προσκήνιο μεταφέρει τους ιστούς μιας πόλης, κάποιου λιμανιού, μιας διασταύρωσης. Είναι εκεί που όλα παίζονται και όλα αμφισβητούνται. Η μοναξιά συναντά το τυχαίο και το συμπτωματικό παραμένει αείποτε διερωτώμενο και αδιασφάλιστο. Οι πολιτείες του Βερούκα είναι σαν τα σώματα των παθών και τα σώματα σαν τις πολιτείες του ενδεχόμενα υπαρκτού και του ανεκπλήρωτου: αναγνωρίζονται και παραμένουν εισέτι άγνωστες. Κατοικούνται, ενώ αποκαθηλώνονται. Αποκαλύπτουν σαν εικαστικές παντομίμες, ενώ αποκρύβουν. Περιθάλπουν και την ίδια στιγμή προδίδουν τον κρυφό τους ερωτισμό. Αυτές οι πολιτείες και τα σώματα, οι απουσίες και τα «δεικνυόμενα» θυμίζουν συλλαβές που έχουν απολέσει τα νοήματα τους. Δραπετεύοντας οι μορφές από τις «λέξεις» της εικασίας τους, ψάχνουν να βρουν τα νέα τους μέτρα, τόσο παλιά όσο το εισέτι αφανέρωτο. Οι «ιστορίες» τους διαρκώς αναμυθολογούνται, μέσα απ’ τις οποίες το «εγώ» ταυτίζεται με το κάθε περιστασιακό «εμείς», ενώ ο ρεαλισμός της «αφήγησης» διαπλέκει την παθητική με την ενεργητική φωνή, το λογικό με το ακατανόητο, τη διάρκεια με το εφήμερο. Τις μυρμηγκιές των ανθρώπων κάτω από τις στέγες τις υποψιαζόμαστε να ελέγχουν το δικό μας βλέμμα πίσω από μικρά ανοίγματα και σκοτάδια, πόρτες και παράθυρα που θυμίζουν τους πόρους ενός δέρματος τη στιγμή που επιτελεί την άδηλή του αναπνοή, κάτω από έναν ατλαζένιο ουρανό, άλλοτε πάλι συννεφιασμένο με αίγλη, αλλά κι αιθάλη κάποιου νόστου μακρινού και ανομολόγητου. Η οπτική του ζωγράφου, αγγιζόμενα σχεδόν απτική και μαζί αποστασιοποιημένη, υποκαθιστά εκείνην του χρόνου, στις σελίδες του οποίου διαβάζονται τα ορατά ως διαλανθάνοντα, τα ιδιωτικά ως ανώνυμα, αλλά και οι εκκοσμικεύσεις ως αποκρύψεις. Οδός Σταδίου, 1996-1997 (λεπτoμέρεια) Stadiou street, 1996-1997 (detail)

Ιούνιος 2005

www.art.com.gr

Athina Schina

in arte veritas

[...] The “proximity”, the intimacy and the enormity of the world, we find there, breathing, in the art of Alexis Veroucas. In order to render familiarity through a ‘transcendental’ dimension and, on the other hand, a mega-scale containing tens of thousands of stories, fragmentary and forgotten, others living and interrupted –reminiscent of the internal workings of an organism– the painter raises his eyes, and ours with them. They rise over cities and ports, dreams which are fruitless –but others bearing hope– which spring up beneath a familiar but always undiagnosed sky. Veroucas both sheds light upon and blurs the points which in terms of rhythm are necessary to him, performing a balancing act between the specific and the abstract, the reverberations of the crowd’s hubbub and its deafening silence. To the proscenium of his art he brings the fabrics of a city, of some port, of a crossroads. It is there that everything is hazarded and everything is called into question. Loneliness encounters random, and the coincidental remains forever in question, forever unsecured. Veroucas’ cities are like the bodies of the passions and the bodies like the cities of the contingently existent and of the unfulfilled: they can be recognised and still remain unknown. They reveal, like pantomimes of art, while they conceal. They succour and at the same time betray their covert eroticism. These cities and the bodies, the absences and the things which are pointed out remind one of syllables which have lost their meanings. As the forms escape from the ‘words’ of their surmises, they seek their new measures, the ancient and that which is still to come. Their “stories” are constantly being remythologised, and through these the “Ego” is identified with every circumstantial “Us”, while the realism of the “narrative” weaves the active voice with the passive, the reasonable with the incomprehensible, duration with the ephemeral. We suspect that the swarms of people beneath the roofs are controlling the direction of our own gaze behind the little apertures and darknesses, doors and windows which are reminiscent of the pores of the skin when it is performing its invisible respiration, under a steely sky, sometimes clouded with radiance, but also with the soot of some distant, and secretly unadmitted journey of return. The perspective of the painter, almost intimate, and distant, replaces that of time, in whose pages the visible is read as latent, the private as anonymous, and secularisations as concealments.

June 2005

english translation by Geoffrey Cox

Πάνω από την Αθήνα, 1997 (λεπτoμέρεια) Αbove Athens, 1997 (detail)

www.art.com.gr

11 Βαρκελώνη

11 Barcelona

1995

www.art.com.gr

12 Βελιγράδι

12 Belgrade

1996

www.art.com.gr

13 πάνω από την Αριστοτέλους 2001-2002

13 above Aristotelous square 2001-2002

www.art.com.gr

14 πίσω στον Πειραιά 1996-1997

14 back to Piraeus 1996-1997

www.art.com.gr

15 Μαδρίτη (Cine Callao) 1996-1997

15 Madrid (Cine Callao) 1996-1997

www.art.com.gr

« Αλέκτωρ», τεύχος αρ. 1, γκαλερί Βουρκαριανή, Αύγουστος 2001

“Αλέκτωρ”, issue no. 1, Vourkariani gallery, August 2001

έκδοση σε 50 αριθμημένα αντίτυπα 10 εικόνες με pochoir

edition of 50 numbered copies 10 images with pochoir

33 x 69 εκ.

33 x 69 cm

www.art.com.gr

16 Δελφοί

16 Delphi

2002

www.art.com.gr

17 θέατρο Επιδαύρου

17 ancient theatre of Epidaurus

2002

www.art.com.gr

18 θέατρο Επιδαύρου

18 ancient theatre of Epidaurus

2002

19 Δελφοί

19 Delphi

2003

www.art.com.gr

20 θέατρο Αλικαρνασσού

20 amphitheatre of Halicarnassus

2001

www.art.com.gr

21 Επίδαυρος

21 Epidaurus

2006

www.art.com.gr

22 πάνω από τον Πειραιά

22 above Piraeus

2007

www.art.com.gr

23 Λαύριο

23 Lavrion

2001-2002

www.art.com.gr

24 λιμάνι Θεσσαλονίκης

24 Thessaloniki port

2001-2002

www.art.com.gr

25 νέος της Σιδώνος

25 young man of Sidon

2002

www.art.com.gr

26 υπνοβάτης ανακλινόμενος

26 sleepwalker recumbent

2004

www.art.com.gr

at Valerio Adamiâ&#x20AC;&#x2122;s studio, Paris 2002

www.art.com.gr στο εργαστήριο του Valerio Adami, Παρίσι 2002

100

27 διπλό πορτρέτο

27 double portrait

2004

www.art.com.gr

102

28 διπλό πορτρέτο

28 double portrait

2004

www.art.com.gr

29 ένας κανονικός άνθρωπος

29 a normal person

2004

Zweisamkeit *

Ίρις Κρητικού

«Οι άνθρωποι είναι τόσο τρομερά μακριά ο ένας από τον άλλον • και πιο απομακρυσμένοι απ’ όλους είναι συχνά όσοι αγαπιούνται. Πετούν ο ένας στον άλλον όλον τους τον εαυτό, όμως κανείς τους δεν τον πιάνει κιόλας, κι έτσι απομένει πεσμένος κάπου ανάμεσα και πυργώνεται και στο τέλος τους εμποδίζει κι από πάνω να δουν και να πλησιάσουν ο ένας τον άλλον». Rainer Maria Rilke, Κισμέτ, Δεκατρείς ιστορίες αγάπης, μτφρ. Μαρία Τοπάλη, Eκδόσεις Νεφέλη, 2012

Βλέπω τα συμπαντικά έργα του Αλέξη Βερούκα από το 1994. Κοίτες μεσημβρινών λεωφόρων ξεχύνονται στην Αθήνα και το Παρίσι, ποταμοί δομημένης ύπαρξης πλέουν ορμητικά ως τον Πειραιά και τη Μαδρίτη. Εξακολουθητικά αμείλικτος καίει ο ήλιος, επάνω από το κίτρινο τεντόπανο στην πλατεία Ομονοίας. Στίχοι αλεξανδρινών ποιημάτων και σπαράγματα μάταιων χρησμών γραπώνονται στα βυθισμένα κοίλα των αρχαίων θεάτρων. Αιχμηρές εξέδρες δυτικών λουτροπόλεων αιωρούνται στην αιθάλη του ορίζοντα. Απαλοί ανατολικοί θόλοι συνωμοτικά περιθάλπουν τις ηδονές που το βλέμμα αφουγκράζεται. Αρχετυπικοί ραδινοί νεαροί άνδρες εγκαθίστανται κατά μόνας ή σε διπλά σιωπηλά πορτρέτα, χορογραφώντας με προσήλωση τη σκιά τους. Περιπλανώμενα αδέσποτα –φοβισμένα σκυλιά, παιδιά και ενήλικοι συνεστραμμένοι στα τέσσερα–, αδέξια επιχειρούν να ισορροπήσουν μπροστά στο θανάσιμο ερώτημα της Σφίγγας. Θραύσματα δροσερών μαρμάρων, παραληρηματικά γεωμετρικά μοτίβα μωσαϊκών, μονοχρωματικές ζώνες ελεγχόμενης διέλευσης ή ερωτικής συνεύρεσης: από στροβίλους και ψευδαισθήσεις, από κινδύνους και παραισθήσεις χτισμένα τα αξέχαστα δάπεδα του ζωγράφου. Βαθύφωνα μπλε, σφαγμένα κόκκινα και χωνεμένες ώχρες συνομιλούν: έτσι συστήνονται τα ακρογωνιαία χρώματα μιας ρέουσας και έκπαγλης τονικής πρωτογένειας. Θνήσκοντα και ξανά σκιρτώντα πεδία μάχης –ιδού οι μεγαλειωδώς απροετοίμαστοι για το αναπάντεχο περιστατικό αλλά και για τον ωσεί επιθετικό χρωστήρα καμβάδες του: όσο λιγότερος ο χρόνος που απομένει, τόσο εναγώνια μεγαλύτερες οι διαστάσεις της αναμέτρησης. Και εσχάτως, ετούτες οι εκτυφλωτικά γενναιόψυχες αυτοαναφορικές αφηγήσεις της ζωγραφικής του που μας αφήνουν εκστατικά αμήχανους, εκείνες οι αλλεπάλληλες και αμφίσημες εκρήξεις χειρονομιακού κενού και σχεδίου, διαφάνειας και σωματοποιημένου όγκου και χρώματος, εκτεθειμένης σάρκας και άυλου εκτοπίσματος, αυτές οι εξαίσιες θραυσματικές ασκήσεις απελπισίας και αυτογνωσίας, απέχθειας και έρωτα, αποστροφής και ανάγκης, συνωστισμένες σε παραμορφωτικά ζοφερά κελύφη: βιαιοπραγίες ύπαρξης και συνύπαρξης του ενός και των δύο, ωμοφαγία των σωμάτων και θνησιγένεια του εαυτού και του άλλου, λεπίδες λόγων και πράξεων στην κόψη του τότε, του τώρα και του ξανά. Στα όψιμα ετούτα έργα του Βερούκα όπου ο άνδρας και η γυναίκα έγκλειστοι πάσχουν, τα όρια μεταξύ επιθυμητού και απαγορευμένου, ζωηρού μεταφυσικού φόβου και ζωηρής φυσικής επιθυμίας,

www.art.com.gr

109

110 σκοπίμως συγχέονται. Η οδυνηρή αναμέτρηση του ζωγράφου με τη ζωγραφική πραγματοποιείται πλέον κυριολεκτικά «σώμα με σώμα», κατακτώντας μια οξεία απτική σχέση που το άχθος της ασφαλώς υπερβαίνει την προσηλωμένη επιδίωξη της πλαστικότητας. Ο σιωπηλός, σχεδόν άμορφος χώρος, οργώνεται από ταραχώδη συμβάντα και από καλειδοσκοπικά αρθρωμένες ηδονοβλεπτικές φαντασιώσεις και εμμονές, ενώ το non ﬁnito του καμβά που ορίζει τη σχεδόν μονοχρωματικά ενεργοποιημένη ζωγραφική επιφάνεια καταργεί τις ακόμη νωπές κοπιώδεις υφές της, αφομοιώνει βουβά τους ελλειπτικούς ανθρώπινους όγκους, την εγκλωβισμένη εντός του ολόσωμη γυμνότητα. Ο χρόνος εδώ τρέχει με ασυγκράτητη αλαζονεία, συναντά με ορμή τη φθορά καθώς η ιλιγγιώδης εξιστόρηση της εικόνας ανιχνεύει αμείλικτα τα φωτεινά σπλάχνα των ενοίκων της, αποσπώντας τους σταδιακά και το τελευταίο ψήγμα ιδιωτικότητας ή εσωστρέφειας. Ο Αλέξης Βερούκας ζει όπως ζωγραφίζει, αποσκιρτώντας από το νενομισμένα κανονικό. Διαθέτοντας ενδογενή δημιουργική πρωτογένεια και φρενήρη ζωγραφική ευχέρεια, επιστρατεύοντας αυτοπαθή και ιλιγγιώδη μυθοπλασία και βασανιστική αυτοκριτική, προτάσσοντας μια σπάνια κυτταρική ευγένεια και μια αυστηρότατη αισθητική έργου και βίου, φέροντας στη ραχοκοκαλιά της ζωγραφικής του την καθαρότητα του ελληνικού μέτρου μα υποστηρίζοντας με συνέπεια τον ευρωπαϊκό εικονοποιητικό ψυχισμό της, αναπτύσσοντας δαιδαλώδη ενδιαφέροντα και μια οξυδερκή, επικούρεια καλλιέργεια που υπερβαίνει το δοκούν πεδίο των εικαστικών του ενασχολήσεων. «Η μοναχική εμφάνιση του ανθρώπινου σώματος στον καμβά», γράφει ο ο Umberto Eco στη διαισθητική αναλυτική του προσέγγιση στο έργο του Leonardo Cremonini (βλ. Umberto Eco, «Cremonini’s epiphanies»), «αποτελεί λιγότερο μια αφηγηματική αναφορά και περισσότερο μια φωτεινή αποκάλυψη (epiphany = θεολ. Επιφάνεια): παρά την κρατούσα ζωγραφικότητά της, η ζωγραφική του ποτέ δεν παύει να αποτελεί αυτάρκη λογοτεχνικό και φιλοσοφικό τόπο. Αφηγείται, οργανώνει αυτοαναφορικές πλοκές και υπαινίσσεται μια σειρά από οπτικούς στοχασμούς επάνω στον ρόλο του ζωγραφικού αντικειμένου, του βλέμματος, της επιθυμίας, της ηδονής». «Αυτό», καταλήγει ο Eco, «αποτελεί συχνά το μεγάλο ρίσκο (αλλά και το δυνητικό πλεονέκτημα) των ζωγράφων που είναι καθ’ οιονδήποτε τρόπο αφηγηματικοί...»: το ρίσκο του να περιοριστούν στη δημιουργία έντεχνων θεματικών παραλλαγών και λογοτεχνικών ασκήσεων, ή, εντέλει, να κατορθώσουν να προκαλέσουν ικανές πνευματικές αποκρίσεις για τα θεμελιώδη ζητήματα της ύπαρξής μας. Ίσως αυτή ακριβώς η βασανιστική επιθυμία της πνευματικής απόκρισης, διατυπωμένη μέσα από ένα διαυγές και στίλβον ζωγραφικό γλωσσικό ιδίωμα, να αποτελεί το σημαντικότερο κληροδότημα του Leonardo Cremonini στον μαθητή του. Ο Αλέξης Βερούκας προχωρά –με βασανιστική για τον ίδιο συνέπεια– στις δικές του «φωτεινές αποκαλύψεις της ζωγραφικής», χρησιμοποιώντας την επιφάνεια και το σύμπαν του καμβά ως ένα επίπονο κληροδότημα γνώσης και μνήμης του κόσμου και, ταυτόχρονα, ως ανησυχητικό γενετικό μητρώο επιθυμιών και εμμονών του εαυτού. Σε κάθε φωτεινή αναλαμπή που παραθέτει στον θεατή μέσα από την καθηλωτική διαδικασία της κλειδαρότρυπας, την ώρα που «τα σώματα χωρίζουν λυπημένα / δίχως να βρουν ό,τι ζητούν...» 1, αποκαλύπτεται κάτι απροσδόκητα μεγαλύτερο από το τρέχον συμβάν της ζωγραφικής αφήγησης: κάτι που ήταν πάντοτε εκεί, αλλά που ποτέ πριν δεν μπορούσαμε να δούμε. Κάτι ανοίκειο που ραγδαία τρέπεται σε αμείλικτα οικείο και κοντινό. Ιούλιος 2012

www.art.com.gr * Zweisamkeit: γερμανικός όρος που αναφέρεται στη μοναξιά των δύο, μια μοναξιά «τρομερότερη από εκείνη του ενός». 1. «Η μοναξιά μοιάζει με τη βροχή: ... Πέφτει την ώρα που το φως πια δεν αντέχει / όταν τους δρόμους βάφουν πάλι τα σκοτάδια / κι όταν τα σώματα χωρίζουν λυπημένα / δίχως να βρουν ό,τι ζητούν, μένοντας ξένα...»: από το ποίημα του Rainer Maria Rilke «Μοναξιά», μτφρ. Κώστας Κουτσουρέλης.

112

Κώστας Καρυωτάκης «Πρέβεζα», εκδόσεις Μίμνερμος, 2008

Kostas Karyotakis «Preveza», Mimnermos publishers, 2008

έκδοση σε 10 αριθμημένα αντίτυπα με τέσσερις πρωτότυπους πίνακες

10 numbered copies with four original tables

24,5 x 18,5 εκ.

24,5 x 18,5 cm

www.art.com.gr

113

Zweisamkeit *

Iris Kritikou

“People are so terribly distant from each other; and most distant of all are often those who love each other. They throw their entire selves at each other, but neither contrives to catch it all, and thus the self remains fallen somewhere in between, fortiﬁes itself and, ﬁnally, the wall between them is so high it will not allow them to look over the top and see each other or to approach each other.” Rainer Maria Rilke, Kismet, Thirteen stories of love

I have seen the universal works of Alexis Veroucas since 1994. Dry courses of noon-day boulevards spill out through Athens and Paris, rivers of structured existence sail headily to Piraeus and Madrid. The sun continues to shine unrelentingly on the yellow awning in Omonoia Square. Verses of Alexandrian poems and fragments of futile prophecies cling to the sunken koila - the seating areas of ancient theatres. Sharp-edged piers of western spa towns levitate in the smoke on the horizon. Gentle eastern domes conspiratorially shelter the delights that saturate the gaze. Archetypal slender young men settle alone or in silent double portraits as they attentively choreograph their shadows. Wandering strays – frightened dogs, children and adults twisted on all fours, attempt to find their balance, faced with the Sphinx’s deadly question. Fragments of cool marble, delirious geometric motifs on mosaics, monochromatic zones of controlled transit or sexual intercourse: the painter’s unforgettable floors are built of vortices and illusions, dangers and hallucinations. Deep-voiced blues, slaughtered reds and well-digested ochres converse with each other: this is how the cornerstone colours of a flowing and dazzling tonal primacy are introduced. Fields of battle dying and springing up again, – here are his canvases, grandiosely unprepared for the unexpected turn of events but also for his almost aggressive paintbrush: the less time remaining, the agonizingly greater the dimensions of the conflict. And recently, these blindingly brave-hearted self-referential narratives in his painting, which leave us feeling ecstatically awkward, those successive and ambiguous explosions of gestural void and drawing, transparency and embodied volume and colour, exposed flesh and incorporeal displacement, these superb fragmentary exercises in despair and self-awareness, repugnance and sex, odium and need; crowded into distorting, dreary shells: acts of violence due to the existence and coexistence of one and of both; the flesh eaten raw from the bodies and the still birth of the self and the other; sharp blades of words and actions on the cutting edge of now and of again. In these, his latest works, where man and woman suffer, incarcerated, the borders between what is desirable and what is forbidden, between fierce metaphysical fear and shining physical desire, are deliberately obscured. The painful contest between the

www.art.com.gr

115

116 painter and his painting takes place literally mano a mano, capturing an acutely tangible relationship, whose burden indubitably exceeds the dedicated search for plasticity. The silent almost shapeless space is ploughed by tumultuous events and by kaleidoscopically articulated voyeuristic fantasies and obsessions, while the non finito of the canvas, which delineates the almost monochromatically activated painting surface, annuls its still wet copious textures, numbly absorbs the elliptical human volumes, the full nudity encaged within. Here, time runs with unstoppable arrogance; it counters decay with force, as the vertigo-inducing narrative of the image relentlessly traces the bright viscera of its tenants, gradually denuding them of any remaining morsel of privacy or introversion. Alexis Veroucas lives as he paints, defecting from all that is considered normal. With an inborn creative primacy and a frenzied facility for painting, he enlists reflexive and vertiginous myth creation and tortuous self-criticism, putting first a rare cellular courtesy and an extremely strict aesthetic of work and life; carrying in the core of his painting the purity of the Greek metron or measure, but also consistently supporting its European image-making psyche, developing labyrinthine interests and a discerning, assisting culture, which outflanks the conventional field of his visual arts occupations. “The solitary appearance of the human body on the canvas”, writes Umberto Eco in his perceptive analytical approach to Leonardo Cremonini’s oeuvre (see Umberto Eco, “Cremonini’s Epiphanies”), “constitute less a narrative reference and more a bright epiphany”: Despite its dominant pictoriallity, his painting never ceases to constitute a self-sufficient literary and philosophical locus. It narrates, it organises self-referential plots and hints at a series of visual ruminations on the role of the painted object, of the gaze, of desire, of pleasure. “This”, Eco concludes, “constitutes the greatest risk (but also a potential advantage) for those painters, who are narrators in any manner whatsoever…”: they risk limiting themselves to the creation of artistic variations on a theme and literary exercises, or, ultimately, managing to provoke sufficient mental responses on fundamental issues of our existence. Perhaps this painful desire for an intellectual response, formulated through a translucent and polished painterly language, may constitute the greatest bequest Leonardo Cremonini provided to his student. Alexis Veroucas proceeds – with tortuous consequences to himself – to his own “bright epiphanies of painting” – utilising the surface and the cosmos of the canvas as a painstaking bequest of knowledge and memory of the world, and, simultaneously, as a restless genetic registry of his own personal desires and obsessions. In each lambent spark, which he displays to the viewer through the riveting process of keyhole viewing, at the time when “two bodies who have found nothing, / disappointed and depressed, roll over” 1, something unprecedented and greater is revealed than the events of the painted narrative: something which was always there, but which we couldn’t see before; something unfamiliar, suddenly transformed to something mercilessly familiar and near. July 2012

english translation by Suzan Apostolakis

www.art.com.gr * Zweisamkeit: a German term which refers to the loneliness of the two, a loneliness “far worse than that of the one”. 1. “Being apart and lonely is like rain: ... It rains down on us in those twittering / hours when the streets turn their faces to the dawn, / and when two bodies who have found nothing, / disappointed and depressed, roll over; excerpt from Rainer Maria Rilke’s “Loneliness”.

30 αυτοπροσωπογραφία

30 self-portrait

2009

www.art.com.gr

31 Μπάιρον

31 Byron

2009

120

32 έφαγε το κήτος τον Ιωνά;

32 was Jonah swallowed by the whale?

2005

www.art.com.gr

33 άνδρας εντός πλαισίου

33 male figure in a frame

2007

www.art.com.gr

123

124

34 διπλή αυτοπροσωπογραφία

34 double self-portrait

2009

www.art.com.gr

126

35 αυτοπροσωπογραφία σε κόκκινο

35 self-portrait in red

2007

www.art.com.gr

129

130

36 δύο φιγούρες σε θόλο

36 two figures in a dome

2009

www.art.com.gr

132

Αλέξανδρος Κοσματόπουλος

ο χορός της Σαλώμης

Μες απ’ τις ιαχές, τη συρροή, εκεί που η μνήμη βάρβαρα χυμά σάπιο καρφί στην κλείδωση, προβάλλει πάντα αυτός ο κύριος τινάζοντας τα πέπλα απ’ το κορμί του να ζητά ένα νέο κεφάλι με άδειες κόγχες να μη τον τρων τα μάτια όταν κοιμάται.

37 Σαλώμη

37 Salome

2008

www.art.com.gr

136

Alexandros Kosmatopoulos

Salome’s dance

Amidst the shouting, the commotion, where memory brutally storms in, a rotten nail at the joint, that man always comes forth shaking the veils off his body, asking for yet another head with empty sockets lest the eyes devour him while he sleeps.

english translation by Tony Moser

38 Σαλώμη

38 Salome

2011

www.art.com.gr

140

39 άνδρας που ξεσκεπάζει γυναίκα που ονειρεύεται

2011

man uncovering a woman dreaming

www.art.com.gr

142

40 λευκή σελίδα

40 white page

2011

www.art.com.gr

144

41 γυναίκα μπροστά σε ισλαμικό καθρέφτη

41 woman before islamic mirror

2011

www.art.com.gr

148

42 ανδρική μορφή σε σύγχυση

42 confused male figure

2011

www.art.com.gr

150

43 γυναίκα που κρύβεται

43 woman hiding

2011

www.art.com.gr

152

44 άνδρας και γυναίκα

44 man and woman

2011

www.art.com.gr

156

45 o Μπάιρον βαδίζει II

45 Byron walking II

2011

www.art.com.gr

159

158

46 ανδρική μορφή σε ανισορροπία

46 unbalanced male figure

2011

www.art.com.gr

160

www.art.com.gr

162

47 o Μπάιρον βαδίζει

47 Byron walking

2011

www.art.com.gr

165

168

48 πορτρέτο του Αντώνη Μπενάκη

48 portrait of Antonis Benakis

2004

www.art.com.gr

167

168

49 Πηνελόπη Δέλτα

49 Penelope Delta

2006

www.art.com.gr

50 Θάνος Μικρούτσικος

50 Thanos Mikroutsikos

2011

www.art.com.gr

171

172

51 άνδρας μέσα σ’ έναν θόλο

51 male figure in a dome

2011

www.art.com.gr

176

52-53

Ύδρα I, II

Hydra I, II

2012

www.art.com.gr

179

180

www.art.com.gr

183

list of plates

www.art.com.gr

κατάλογος έργων

list of plates

untitled

Barcelona

Epidaurus

Byron

1991-1992 oil on canvas 100 x 100 cm

1995 tempera and oil on canvas 140 x 140 cm

2006 oil on canvas 140 x 140 cm

2009

Frissiras Museum

Kouvoutsakis Art Institute

Giorgos Κontogiorgis collection

private collection

embarquement pour Kéa 1994

Belgrade

above Piraeus

was Jonah swallowed by the whale?

tempera and oil on canvas 60 x 79 cm

1996 tempera and oil on canvas 150 x 150 cm

2007 oil on canvas 180 x 180 cm

2007 oil on canvas 50 x 85 cm

private collection

“4A” collection

Giorgos and Litsa Veroucas collection

Anthony & Asia Ηadjioannou collection

13 above Aristotelous square

Lavrion

male figure in a frame

1996 watercolor on paper 30,5 x 43,7 cm

2001-2002

2007

tempera and oil on canvas 150 x 150 cm

2001-2002 tempera and oil on canvas 70 x 70 cm

Kouvoutsakis Art Institute

private collection

Laurion

back to Piraeus

Thessaloniki port

double self-portrait

1992 oil on canvas 160 x 100 cm

1996-1997 tempera and oil on canvas 120 x 120 cm

2001-2002 tempera and oil on canvas 110 x 110 cm

2009 oil on canvas 198 x 147,5 cm

private collection

Kouvoutsakis Art Institute

private collection

bridge in Lavrion

oil on canvas 60 x 60 cm

oil on canvas 147 x 110 cm

Piraeus

Madrid (Cine Callao)

young man of Sidon

self-portrait in red

1994 tempera and oil on canvas 70 x 60 cm

1996-1997 tempera and oil on canvas 150 x 150 cm

2002 tempera and oil on canvas 120 x 100 cm

2007 oil on canvas 198 x 147,5 cm

private collection

Giorgos Naoum collection

private collection

Piraeus 17:00

Delphi

sleepwalker recumbent

two figures in a dome

1993 tempera and oil on canvas 70,3 x 70,3 cm

2002 tempera and oil on canvas 190 x 190 cm

2004 tempera and oil on canvas 190 x 190 cm

2009

private collection

Giorgos Naoum collection

Anthony & Asia Ηadjioannou collection

le reveil (waking up)

17 ancient theatre of Epidaurus

double portrait

Salome

1993-1994 oil on canvas 120 x 100 cm

2002 oil and pastel on paper 34 x 48,5 cm

2004 oil on canvas 140 x 140 cm

2008 oil on canvas 198 x 147,5 cm

Kouvoutsakis Art Institute

private collection

Frissiras Museum

Thanassis Michailidis collection

8 Stadiou street, Sunday

18 ancient theatre of Epidaurus

double portrait

Salome

1995-1996 tempera and oil on canvas 140 x 130 cm

2002 oil and pastel on paper 34 x 48,5 cm

2004 tempera and oil on canvas 190 x 150 cm

2011 oil on canvas 198 x 147,5 cm

“4A” collection

private collection

Thanassis Michailidis collection

Athens railway station

Delphi

a normal person

man uncovering a woman dreaming

1999 oil on paper, pasted on canvas 50 x 35 cm

2003 oil on paper 29 x 27 cm

2004 tempera and oil on canvas 140 x 45 cm

2011

Christos Christofis collection

private collection

Iris Kritikou and Alexis Bolotas collection

Thanassis Michailidis collection

oil on canvas 198 x 147,5 cm

Omonoia square

amphitheatre of Halicarnassus

self-portrait

white page

1999 oil on paper, pasted on canvas 40 x 30 cm

2001 oil on wood 120 x 120 cm

2009 oil on canvas 60 x 60 cm

2011 oil on canvas 198 x 147,5 cm

private collection

Thanassis Michailidis collection

χωρίς τίτλο

Βαρκελώνη

Επίδαυρος

Μπάιρον

1991-1992

1995

2006

2009

λάδι σε καμβά

τέμπερα και λάδι σε καμβά

λάδι σε καμβά

100 x 100 εκ.

140 x 140 εκ.

60 x 60 εκ.

Μουσείο Φρυσίρα

Πινακοθήκη Κουβουτσάκη

συλλογή Γιώργου Κοντογιώργη

ιδιωτική συλλογή

επιβίβαση για την Κέα

Βελιγράδι

πάνω από τον Πειραιά

έφαγε το κήτος τον Ιωνά;

1994

1996

2007

2005

τέμπερα και λάδι σε καμβά 60 x 79 cm

τέμπερα και λάδι σε καμβά

λάδι σε καμβά

150 x 150 εκ.

180 x 180 εκ.

50 x 85 εκ.

ιδιωτική συλλογή

συλλογή “4Α”

συλλογή Γιώργου και Λίτσας Βερούκα

συλλογή Αντώνη & Άζιας Χατζηιωάννου

13 πάνω από την Αριστοτέλους

Λαύριο

άνδρας εντός πλαισίου

1996

2001-2002

2007

υδατογραφία σε χαρτί

τέμπερα και λάδι σε καμβά

λάδι σε καμβά

30,5 x 43,7 εκ.

150 x 150 εκ.

70 x 70 εκ.

147 x 110 εκ.

Πινακοθήκη Κουβουτσάκη

ιδιωτική συλλογή

γέφυρα στο Λαύριο

Λαύριο

πίσω στον Πειραιά

λιμάνι Θεσσαλονίκης

διπλή αυτοπροσωπογραφία

1992

1996-1997

2001-2002

2009

λάδι σε καμβά

τέμπερα και λάδι σε καμβά

λάδι σε καμβά

160 x 100 εκ.

120 x 120 εκ.

110 x 110 εκ.

198 x 147,5 εκ.

ιδιωτική συλλογή

Πινακοθήκη Κουβουτσάκη

ιδιωτική συλλογή

Πειραιάς

Μαδρίτη (Cine Callao)

νέος της Σιδώνος

αυτοπροσωπογραφία σε κόκκινο

1994

1996-1997

2002

2007

τέμπερα και λάδι σε καμβά

λάδι σε καμβά

70 x 60 εκ.

150 x 150 εκ.

120 x 100 εκ.

198 x 147,5 εκ.

ιδιωτική συλλογή

συλλογή Γιώργου Ναούμ

ιδιωτική συλλογή

Πειραιάς 17:00

Δελφοί

υπνοβάτης ανακλινόμενος

δύο φιγούρες σε θόλο

1993

2002

2004

2009

τέμπερα και λάδι σε καμβά

λάδι σε καμβά

70,3 x 70,3 εκ.

190 x 190 εκ.

198 x 147,5 εκ.

ιδιωτική συλλογή

συλλογή Γιώργου Ναούμ

συλλογή Αντώνη & Άζιας Χατζηιωάννου

le reveil (το ξύπνημα)

θέατρο Επιδαύρου

διπλό πορτρέτο

Σαλώμη

1993-1994

2002

2004

2011

λάδι σε καμβά

λάδι και παστέλ σε χαρτί

λάδι σε καμβά

120 x 100 εκ.

34 x 48,5 εκ.

140 x 140 εκ.

198 x 147,5 εκ.

Πινακοθήκη Κουβουτσάκη

ιδιωτική συλλογή

Mουσείο Φρυσίρα

συλλογή Θανάση Μιχαηλίδη

οδός Σταδίου, Κυριακή

θέατρο Επιδαύρου

διπλό πορτρέτο

Σαλώμη

1995-1996

2002

2004

2008

τέμπερα και λάδι σε καμβά

λάδι και παστέλ σε χαρτί

τέμπερα και λάδι σε καμβά

λάδι σε καμβά

140 x 130 εκ.

34 x 48,5 εκ.

190 x 150 εκ.

198 x 147,5 εκ.

συλλογή “4Α”

ιδιωτική συλλογή

συλλογή Θανάση Μιχαηλίδη

σταθμός Λαρίσης

Δελφοί

ένας κανονικός άνθρωπος

1999

2003

2004

άνδρας που ξεσκεπάζει γυναίκα που ονειρεύεται, 2011

λάδι σε χαρτί, επικολλημένο σε καμβά

λάδι σε χαρτόνι

τέμπερα και λάδι σε καμβά

λάδι σε καμβά

50 x 35 εκ.

29 x 27 εκ.

140 x 45 εκ.

198 x 147,5 εκ.

συλλογή Χρίστου Χριστοφή

ιδιωτική συλλογή

συλλογή Ίριδας Κρητικού και Αλέξη Μπολώτα

συλλογή Θανάση Μιχαηλίδη

Ομόνοια

θέατρο Αλικαρνασσού

αυτοπροσωπογραφία

40 λευκή σελίδα

1999

2001

2009

2011

λάδι σε χαρτί, επικολλημένο σε καμβά

λάδι σε ξύλο

λάδι σε καμβά

40 x 30 εκ.

120 x 120 εκ.

60 x 60 εκ.

198 x 147,5 εκ.

ιδιωτική συλλογή

συλλογή Θανάση Μιχαηλίδη

www.art.com.gr

κατάλογος έργων

188

41 woman before islamic mirror, 2011 oil on canvas 198 x 147,5 cm Thanassis Michailidis collection

42 confused male figure, 2011 oil on canvas 198 x 147,5 cm Thanassis Michailidis collection

43 woman hiding, 2011 oil on canvas 198 x 147,5 cm Thanassis Michailidis collection

44 man and woman, 2011 oil on canvas 198 x 147,5 cm Thanassis Michailidis collection

45 Byron walking II, 2012 oil on canvas 198 x 147,5 cm Thanassis Michailidis collection

46 unbalanced male figure, 2011 oil on canvas 198 x 147,5 cm Thanassis Michailidis collection

47 Byron walking, 2011 oil on canvas 198 x 147,5 cm private collection

48 portrait of Antonis Benakis, 2004 tempera and oil on canvas 140 x 190 cm Benaki Museum

49 Penelope Delta, 2006 mixed media 150 x 150 cm private collection

50 Thanos Mikroutsikos, 2011 oil on canvas 198 x 147,5 cm private collection

51 male figure in a dome, 2011 oil on canvas 198 x 147,5 cm Frissiras Museum

52-53 Hydra I, II, 2012 oil and pastel on paper 264 x 194 cm each Thanassis Frissiras Gallery

Ρούλα Φρυσίρα, Βλάσης Φρυσίρας, Andrea Schroth, Αλέξης Βερούκας. Ρουέν, 1992 Roula Frissira, Vlassis Frissiras, Andrea Schroth, Alexis Veroucas. Rouen, 1992

41 γυναίκα μπροστά σε ισλαμικό καθρέφτη, 2011 λάδι σε καμβά