czym” jest bardzo szerokie, nie odnosi się jedynie do zdolności kreacyjnych czy manualnych. Traktuję je jako pojęcie zbierające szereg kompetencji. Człowiek twórczy samodzielnie myśli i interpretuje. Zadaje pytanie i wątpi. Niezależnie od sytuacji czy problemu jest zdolny do proponowania różnorodnych rozwiązań, niekoniecznie tych najprostszych. Pytanie właściwie dotyczy tego jak tworzyć sytuacje czy też warunki, by twórczy pierwiastek w człowieku uruchomić? Ujmując to jeszcze inaczej, co należy robić, aby człowiek mógł ćwiczyć się w używaniu swoich twórczych zasobów? Czym mogłaby być otwarta forma edukacji? I wreszcie – w jaki sposób szkoła, muzeum, dom może być tym miejscem, które zamiast nauczać kształci swoich użytkowników? Wyobraźmy sobie taki przekład – my jako ludzie, odpowiedzialni za programy edukacyjne, jako rodzice i opiekunowie dostarczamy ramę. Jest to rama, która nie daje niczego w postaci gotowej, skończonej, opracowanej. To rama czekająca na wypełnienie treścią – ludzką aktywnością. A także relacjami, emocjami, doświadczeniami. Jednocześnie najlepiej, gdy tych ram jest dużo. Mogą być wówczas wielokrotnie wypełniane, na rozmaite sposoby, z różnych, ludzkich perspektyw, tak, żeby można było je razem ze sobą zestawiać. Można wtedy widzieć jak wiele jest rozwiązań, a każdy z nas zupełnie inaczej widzi i interpretuje świat. Zastanawiając się nad tym czym rama ma
być i jak ją rozumieć, chciałabym wskazać na parę zasad, które zbliżą nas do bardziej konkretnych postulatów. W odniesieniu do tego, co umieściłam w tej publikacji jest to spięcie najważniejszych elementów metodycznych w pracy z dziećmi. To tylko cztery punkty-hasła – a jednak wiele zmieniają jako wyznaczniki pewnych wartości i sygnał skupienia się na nieco innych, miękkich kompetencjach dzieci. Proces zamiast efektu Końcowe efekty pracy dzieci i to, co są w stanie podczas warsztatów stworzyć jest ważne, ale nie można zapominać o ogromnym znaczeniu samego procesu. Sztuka nawet w wykonaniu profesjonalistów to nie jest tylko poryw geniuszu czy kwestia talentu. Wręcz przeciwnie - twórczość to raczej rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji, wymagające wielu prób i błędów. To eksperymentowanie z ideami lub w bardziej fizycznym sensie – materią. W szkole dzieci rozliczane są z efektów, wysokie noty otrzymują za prace „poprawnie” wykonanie. Nieudolności czy niedostosowanie się do wzoru traktowane są często jak porażka. Tymczasem my dorośli, wiemy już, że uczymy się przez całe życie. Wiemy, że potrzebujemy zarówno sukcesów, jak i porażek. Dlatego wydaje mi się, że warto pozwolić sobie na błędy, a czasem wręcz prowokować je – żeby nieustannie pokazywać, że to one nas uczą. Z moich
79
