Hoogtelijn 5-2014 by Koninklijke NKBV

WWW.NKBV.NL | NOVEMBER 2014 | NR 5

BE RGS PORT M AGA Z I N E VA N DE KON I N K L I J K E N E DE R L A N D S E K L I M - E N BE RGS PORT V E R E N IGI NG

sN UW Lachend de winter in

SURVIVAL ZWEDEN Afzien en genieten

P R BER EVOEL Vergeten skitoeren

CORSICA

In weer en wind

OP DE TOPPEN VAN JE KUNNEN

De ultieme beloning voor de weg omhoog: je eigen sporen trekken door de verse poeder. Alleen jij, je partner en het knisperende geluid van de verse sneeuw. Natuurlijk is dit niet zonder risico’s. Als NKBV’er ga je altijd goed voorbereid op pad. Goed verzekerd, goed voorgelicht en goed getraind. En uiteraard met de beste materialen. Bij Bever helpen we je graag met de keuze voor het beste materiaal voor jouw avontuur in de sneeuw. Als NKBV’er krijg je bovendien 10% korting op ons assortiment*. *Kijk voor de voorwaarden op bever.nl/nkbv Check bever.nl/snowsafety of bezoek een van onze 40 winkels

^^^ inhoud ^^^

Actueel 7 Column Frans Demmers 8 Winterslaap 10 Op de Hoogte 76 NKBV voor jou 92 Filmfestival DMFF 5 jaar 95 Gespot 98 Vooruitblik Accent 18-61 Winter 20 Vergeten skitoeren 26 Voor het eerst op sneeuwschoenen 30 IJsklimmen in een te warme winter 36 IJskoude Polar Challenge 40 Freeriden in Nieuw-Zeeland 45 Mijn bergsportcarrière: Maartje Tjeerdsma 48 Survival in Zweden 54 De mooiste toerskitochten volgens Corinne Genoud

^^^ hoogtelijn 5 2014 ^^^

18 SNEEUW!

Win ter

Extra dik nummer met het complete winterreisaanbod van de NKBV.

Bergwandelen 17 Mijn bergsportcarrière: Derk Egeler 78 Elba: goed in vooren najaar Sportklimmen 70 En Route: Sardinië 82 Graniet op Corsica 88 Nieuwe opzet NK Lead 90 Gesprek met Peter Croft Alpinisme 62 Interview Eric Frankenmolen 72 Ama Dablam: bereikbaar? Uitrusting 16 Vergelijking: hoofdlampen 68 Markt & Materiaal 81 Beveraanbiedingen

62 INTERVIEW: ERIC FRANKENMOLEN Na zeven maanden coma

Techniek & Veiligheid 68 Veilig buiten de piste 61 Medisch: bevriezing rm atie op: Kijk voor meer info ww w.nkbv.nl ww w.hoogtelijn.nl ww w.twitter.com/nkbv ok.com/de.nkbv Facebook: ww w.facebo

HOOGTELIJN 5-2014

IJSKOUDE POOLTOCHT

AMA DABLAM

Expeditie van 300 kilometer

Niet voor iedereen

^^^ hoogtelijn 5 2014 ^^^

^^^ redactioneel ^^^

82 CORSICA

Klimmen op een mooi eiland

92 5 JAAR BERGFILMS DMFF in Heerlen

Sudelfeld Tussen München en Salzburg, net voor de afslag naar Innsbruck, ligt Bayrischzell. Een klein ZuidDuits dorp waar de blauwwitte wimpels wapperen in de kleuren van Beieren. Ooit ontmoetten we daar op de langlaufski’s de voormalige Bondspresident Richard von Weizsäcker. Hij heeft er een vakantiehuis en roemde de rust in deze uithoek van Duitsland. Met die rust is het inmiddels wel gedaan. Bayrischzell, meer in het bijzonder het skigebied Sudelfeld, staat model voor de klassieke strijd in veel Alpendorpen tussen het milieu en de eigenaar van de skiliften. In die strijd heeft ook de Deutscher Alpenverein (DAV) zich gemengd. Gezamenlijk met de Bund Naturschutz verzocht de DAV de rechter om een bouwstop uit te vaardigen voor een waterbekken van 150.000 m³, de vernieuwing van de liften en de uitbreiding van de kunstsneeuwinstallaties. Sudelfeld is een relatief klein en laag skigebied tussen 800 en 1560 meter. Vaak ligt er te weinig sneeuw om er goed te skiën en dan brengt kunstsneeuw uitkomst. De werkzaamheden zijn volgens de DAV belastend, omvangrijk en ingrijpend. Voor het behoud van het kwetsbare gebied wilden de bezwaarmakers de Beierse regering dwingen tot een meer op de toekomst gerichte aanpak en visie, waarbij Sudelfeld tot voorbeeld zou dienen voor de ontwikkeling van het toerisme in het Duitse Alpengebied. Het bezwaar is grotendeels afgewezen en de bulldozers doen hun verwoestende werk. De enige winst is dat er geen 4,5 maar 3,5 maanden kunstsneeuw mag worden gemaakt. Vanaf nu is de naam Sudelfeld een begrip voor de strijd tegen het automatisme om de natuur een handje te helpen in gebieden waar te weinig sneeuw valt voor een onbezorgde wintersport.

Peter Daalder, hoofdredacteur peter.daalder@hoogtelijn.nl WWW.NKBV.NL | OKTOBER 2014 | NR 5

BE RGS PORT M AGA Z I N E VA N DE KON I N K L I J K E N E DE R L A N D S E K L I M - E N BE RGS PORT V E R E N IGI NG

sN UW Lachend de winter in

88 LOTTO NK LEAD

Nieuwe opzet titelstrijd

SURVIVAL ZWEDEN Afzien en genieten

P R BER EVOEL Vergeten skitoeren

CORSICA

In weer en wind

r01-HL0514-cover.indd 1

27-10-14 10:51

Een groep skiërs in de bergen van Niseko, Japan. Foto: Ananda van Welij

HOOGTELIJN 5-2014 |

I n t r o d u c i n g o u r n e w S k i T o u r i n g C o l l ec t i o n F W 1 4 /1 5

column nkbv ^^^ column nkbv ^^^ column nkbv ^^^

D RZ M NKBV

Vol vertrouwen Mijn laatste column in Hoogtelijn; deze maand treed ik terug als voorzitter van de NKBV. Uiteraard ga je dan terugkijken, vergelijken. Er is veel veranderd sinds ik achtenhalf jaar geleden bestuurslid werd. Sommige van die zaken zijn heel zichtbaar, zoals het logo en de website, andere zijn dat een stuk minder maar wel net zo belangrijk. Ons bestuursmodel bijvoorbeeld, waarbij het NKBV-bureau een duidelijkere rol kreeg onder het motto “Centraal faciliteren om lokaal te kunnen organiseren”.

angzaam maar zeker is verandering niet meer bijzonder voor de NKBV, maar is het onderdeel van de dagelijkse gang van zaken. Alle NKBVleden hebben invloed op veranderingen en beter nog: de veranderingen ontstaan meestal op initiatief van de leden! Het gebruik van nieuwe media en vooral ook het ledenpanel en brainstormsessies spelen hierin een belangrijke rol. Er zijn ook zaken onveranderd gebleven, zoals de betrokkenheid van onze vrijwilligers. Veel sportorganisaties luiden de laatste jaren de noodklok wegens het snel teruglopende aantal vrijwilligers. En natuurlijk heeft ook de NKBV wel eens een probleem om mensen te vinden, bijvoorbeeld voor het bestuurlijk kader, maar er is nog steeds een grote groep vrijwilligers die de vereniging drijvend houdt en bijdraagt aan voortdurende verandering en verbetering. In vergelijking tot andere sportorganisaties is de NKBV bijzonder succesvol. We zijn financieel gezond en steeds meer mensen sluiten zich bij ons aan. Inmiddels is ons ledenaantal gegroeid naar 58.000. De manier waarop we ons hebben georganiseerd en we inspelen op de (veranderende) wensen van onze leden dient tot voorbeeld van andere sportorganisaties. Maakt dat

De NKBV streeft naar een duurzame relatie met leden en alle partijen in het veld. Duurzaamheid is ook een kernwaarde als het gaat om natuur, milieu en sociale waarden. We brengen dit zo goed mogelijk tot uitdrukking in een duurzame inkoop en bedrijfsvoering. Hoogtelijn en onze reis- en cursusgidsen drukken we op FSC-papier: papier uit duurzaam beheerde bossen (een keurmerk met goedkeuring van het Wereld Natuur Fonds). Voor onze correspondentie gebruiken we 100% recycled papier. De nieuwe ledenpasjes zijn gemaakt van 100% afbreekbaar pvc. We schenken duurzame koffie (van Peeze), hebben een CO2-neutrale postbezorging en dataopslag, en promoten het reizen per openbaar vervoer naar bergbestemmingen.

BETER DE BERGEN IN MET HET NKBVLIDM TSCHAP

het waard om achtenhalf jaar in het bestuur van de NKBV te functioneren? Ook, maar zeker niet alleen. Het is natuurlijk leuk om te mogen bijdragen aan alle positieve ontwikkelingen die de afgelopen jaren plaatsvonden, maar de meeste voldoening kreeg ik door alle energie die ik voelde in mijn samenwerking (en soms ook lastige discussies) met al die mensen die met hun passie voor de klim- en bergsport een enorme bijdrage leverden aan de NKBV. Ik wil al deze vrijwilligers en bureaumedewerkers enorm bedanken voor die inzet.

Word NKBV-lid!

Heb ik nog wensen voor de NKBV? Uiteraard! Allereerst hoop ik dat we de komende jaren een zo breed mogelijke sportklimcompetitie in Nederland kunnen bewerkstelligen. Het bestuur van de NKBV stelde hiervoor een ambitieus plan op om het sportklimmen in Nederland een plaats te laten krijgen als een reguliere wedstrijdsport. Verder hoop ik dat we onze ambitie om de Tukhut te moderniseren en uit te bouwen tot een belangrijke trekpleister in de Ardennen, kunnen waarmaken. Ik heb er alle vertrouwen in dat dat lukt.

Opzeggen

Frans Demmers, voorzitter NKBV

NKBV-leden profiteren van voordelen en kortingen en ontvangen vijf keer per jaar Hoogtelijn. Met je lidmaatschap draag je bij aan het onderhoud van hutten en paden in de Alpen en het behoud van klimgebieden. Tip je vrienden om ook NKBV-lid te worden. Ze kunnen zich aanmelden op nkbv.nl en zien daar welke voordelen het lidmaatschap hen nog meer biedt.

Het NKBV-lidmaatschap loopt per kalenderjaar. Wil je je lidmaatschap voor volgend jaar beëindigen? Doe dat dan vóór 1 november op www.mijnnkbv.nl. Na deze datum wordt je lidmaatschap automatisch verlengd voor het volgende kalenderjaar. Je ontvangt per e-mail een bevestiging van je opzegging. Wil je meer weten over het lidmaatschap? Kijk op www.nkbv.nl.

HOOGTELIJN 5-2014 |

n ijs Een bed in sneeuw e

WINTERSLAAP Na een dag hiken, skiën of klimmen in de ijskoude winterlucht wil je meestal niets liever dan een warm bed. Dan kun je op je gemak je schoenen laten drogen, heb je geen last van klappertanden en sta je de volgende dag vol energie weer op de berg. Toch zijn er genoeg avonturiers die het prima vinden om in de sneeuw hun eigen pensionnetje te graven of eenvoudigweg de tent als hotel te beschouwen. Dankzij de gezonde berglucht, heldere sterrenhemel en vredige stilte vergeet je die koude voeten meteen!

“De foto van de iglo is genomen bovenop de Maiskogel, vlakbij Kaprun. We hadden enkele dagen vrij en wilden met een paar vrienden het winterseizoen vieren. Na het bouwen hebben we ’s avonds zelfs gebarbecued boven een kampvuur en sliepen we vervolgens met z’n vieren in de iglo. Geen moment koud gehad! De temperaturen lagen rond de min tien, maar in de iglo was het een paar graden boven nul. De volgende ochtend konden we door de verse poedersneeuw tot in het dal naar beneden snowboarden.” [Stephan Verheij]

“Eigenlijk wilden we de Grossglockner beklimmen. Maar toen we aan de voet stonden, trok het opeens helemaal dicht. We zagen niks meer! Er zat niets anders op dan omkeren. Eenmaal thuis vonden we het wel zonde, dus pakten we de tent en reden we terug. Het vignet voor de Glocknerstrasse hadden we tenslotte toch al. Het zicht werd steeds slechter, dus hiketen we een uurtje omhoog en groeven we in vier uur een enorm sneeuwhol. De volgende ochtend was de ingang helemaal dichtgesneeuwd!” [Rens de Wild]

“Vanaf het Zweedse Kurravaara trokken we tweeënhalve week met een slee richting het noorden. Het was in de extreme kou maar liefst -42 graden! En toen begaf de thermometer het. Op een kraakheldere ochtend stalden we al onze spullen uit om die voor ons vertrek weer in orde te maken.” [Jesse Borm]

HOOGTELIJN 5-2014 | ONDER REDACTIE VAN MIRTE VAN DIJK

“Op de Dachsteingletsjer maakten we deze zogenaamde doghouses om te oefenen. De methode: eerst een diepe kuil graven, dan enorme stukken sneeuw uitzagen, die tegen elkaar aan zetten en opstapelen, en je hebt in no time een shelter. Mocht het weer ineens omslaan dan kun je daarin schuilen en overnachten als het moet.” [Martine van der Hoorn]

“De tent staat op het Bochbagsattel (2380 meter), vlak naast de Wösterspitze (2557 meter), in Vorlarlberg. Ik wilde namelijk vlak voor zonsondergang op de Wösterspitze staan, wat ook is gelukt. De nacht erna was ijskoud! Ik had mijn schone sokken al gebruikt en moest daardoor de volgende ochtend proberen met stijfbevroren sokken mijn net zo bevroren boots aan te trekken. We wilden een couloir afdalen, maar vlak voor de top zijn we omgedraaid. Een halve meter brede windlip met links en rechts een rotswand van 200 meter was te extreem voor mijn reisgenoten.” [Irian van Helfteren, foto van Jarno Leskinen]

“De sneeuwstorm duurde twee hele dagen. Er viel in die periode meer dan een meter sneeuw. We zaten in Noorwegen, ongeveer 300 kilometer boven de poolcirkel, en onze tentjes waren ingesneeuwd. Met grote vlokken kwam het uit de lucht vallen. En een wind! Om een beetje beschut te kunnen zitten, besteedden we de hele dag aan het bouwen van een compleet fort. We konden geen kant op, dus het was bouwen om warm te blijven of slapen en bevriezen.” [Mirte van Dijk]

“Het is onze eerste nacht op de Hardangervidda in Noorwegen. Hoewel het er ongeveer min tien is, heb ik heerlijk kunnen slapen! Het uiteindelijke plan was om de Hardangervidda over te steken op toer/langlaufski’s en sledes. Helaas is de oversteek niet gelukt, maar de reis was hoe dan ook geslaagd!” [Arne Trommelen]

“Na een zevendaagse trekking in het Noorse Jotunheimen liepen we langs deze plek en dachten: dit is perfect voor een sneeuwhol! We hadden het niet gepland, maar het leek ons zo gaaf. We besloten om en om te graven, dan kun je tussendoor een beetje uitrusten en met die lage temperaturen is het beter niet te veel te zweten. Het was een uiterst comfortabele nacht. Buiten min twintig, maar binnenin rond het vriespunt. Alleen hadden we niet gerekend op de spierpijn door het graven...” [Niels Smit]

HOOGTELIJN 5-2014 |

^^^ opuwsde hoogte ^^^ op de hoogte ^^ e Hoogte, ^^^ op de hoogte ^^ voor Op d v.nl. e Heb je ni ar hoogtelijn@nkb w.nkbv.nl, na t p ww mail he vind je o Twitter. s w u e i n g r en Meer be Facebook p o s n o of volg

Mogelijk eerstbeklimming Gursan, India Aernout van Heuven, Dick Hogeweij, Maarten Hogeweij, Tatiana Moltchanova en Jan Belt beklommen afgelopen zomer een zijtop van de Mentok II (6150 meter) en de Gursan (6370 meter) in Ladakh in India. Het is waarschijnlijk de eerste keer dat klimmers de top van de Gursan bereikten. Het gebied rond de Mentok en de Gursan wordt weinig bezocht door klimmers. Volgens Van Heuven was het de bedoeling om “toppen te beklimmen die niet op het standaardlijstje staan.” Het team begon de tocht met een trekking over een aantal passen boven de 5000 meter, bij de uiteindelijke beklimming moest Belt afhaken. Tijdens de klim bleven de technische moeilijkheden beperkt. Volgens Van Heuven was de moeilijkheidsgraad ongeveer PD-niveau. Wil je meer weten over de tocht? Op 23 november 2014 geeft Van Heuven een lezing bij Mountain Network in Nieuwegein.

UIAA tegen ladders op Mount Everest De internationale bergsportfederatie UIAA verzet zich tegen plannen voor het plaatsen van vaste ladders en staalkabels op Mount Everest. De Nepalese regering opperde eerder dit jaar het plan om ladders te plaatsen op de zogeheten Hillary Step (8760 meter), de laatste lastige passage voor de top van de berg. Tijdens de algemene vergadering, eind oktober, veroordeelden de afgevaardigden de plannen voor ladders en andere klimhulpmiddelen omdat het “de waarde van de prestatie vermindert, het gevoel van avontuur bederft en misbruik van deze prachtige plek in de hand werkt.” Volgens UIAA-voorzitter Frits Vrijlandt, die zelf in 2000 de top van Mount Everest bereikte, ligt de verantwoordelijkheid voor de uiteindelijke beslissing bij de Nepalese regering. “Mount Everest is een Werelderfgoedlocatie. Het is een plek van universeel belang, niet alleen voor Nepal, maar voor de hele wereld. We hopen dat de Nepalese regering daar rekening mee houdt.”

IJsklimwedstrijd op kalkrots: Dennis van Hoek zesde IJsklimmen op rots? Boven een kolkende zee? Natuurlijk kan dat – in Engeland. De kalkrots langs de Engelse zuidkust, onder meer bij Dover, Beachy Head en op Wight, is zacht genoeg om met stijgijzers en ijsbijlen te beklimmen. Tien van de beste ijsklimmers van de wereld kwamen op 18 en 19 oktober naar de zuidwestkust van het Engelse Isle of Wight voor het Red Bull White Cliffs Event, een wedstrijd op de meer dan honderd meter hoge kalkrotsen bij The Needles. Tijdens de wedstrijd moesten de deelnemers een zo snel mogelijke tijd neerzetten op de 123 meter lange, overhangende route. Winnaar Alexey Tomilov wist de route te klimmen in 16 minuten en 46 seconden. De enige Nederlandse deelnemer Dennis van Hoek bereikte uiteindelijk de zesde plaats in 26 minuten en 25 seconden.

10 |

Meld je nu aan voor het NK Toerskiën Wil je een gooi doen naar de nationale toerskititel? Meld je dan nu aan voor het Nederlands kampioenschap op 10 januari 2015 in het Zwitserse Villars-Gryon. Het NK is dit jaar onderdeel van het Zwitsers kampioenschap. De individuele race op zaterdag telt mee voor het NK; de vertical race, die een dag later wordt gehouden, niet. Deelname aan de wedstrijd kost CHF 60 (ongeveer € 50), deelname aan beide wedstrijden kost CHF 100 (€ 83). Meld je aan via Tinyurlcom/qjz6fy5 en kijk voor meer informatie op Villars-gryon-2015.ch. Wie wel buiten de piste wil strijden, maar toch liever met de lift gaat, kan meedoen aan het NK Freeride van 26 tot 30 januari in het Franse Tignes. Het kampioenschap staat volgens de organisatie open voor “iedereen die redelijk off-piste kan skiën, snowboarden of telemarken.” Kijk voor meer informatie op Dutchfreerideweek.com.

Recordhoeveelheid afval weggehaald Deelnemers aan schoonmaakacties van Respect the Mountains haalden dit jaar een recordhoeveelheid van 5120 kilo afval uit de Europese berggebieden. De zogeheten Envirotrek Clean Ups trokken dit jaar op acht verschillende locaties 613 deelnemers, zowel toeristen als lokale bevolking. Het verzamelde afval bestond onder meer uit 459 vuilniszakken vol zwerfvuil, oud ijzer en autobanden en –deuren.

UIAA wil Olympische status ijsklimmen De internationale bergsportkoepel UIAA wil dat ijsklimmen een Olympische sport wordt op de Winterspelen van 2022. Een delegatie onder leiding van de Nederlandse UIAA-voorzitter Frits Vrijlandt sprak daarover half september in Lausanne met vertegenwoordigers van het Internationaal Olympisch Comité. “IJsklimmen is als wedstrijdsport populairder dan ooit”, aldus Vrijlandt. Hij verwijst onder meer naar de demonstratie-ijsklimwand op het Olympic Park in Sotsji, eerder dit jaar (foto). Er zijn nog twee overgebleven kandidaatsteden voor de Winterspelen van 2022, Almaty in Kazachstan en Peking in China.

NKBV-leden omgekomen in Zwitserland NKBV-leden Evert Leijendekker en Peter Vis zijn vrijdag 5 september verongelukt bij de beklimming van de Grand Combin (4314 meter) in Zwitserland. Beide mannen waren zeer actief binnen de NKBV. Het tweetal vertrok ’s ochtends uit de hut en toen zij ’s avonds niet terugkeerden, werd alarm geslagen. De bergredding trof hen later levenloos aan. Hoe de twee mannen zijn verongelukt, is nog onduidelijk. Een week eerder, op 31 augustus, verongelukte een 65-jarige Nederlandse wandelaar bij een tocht op de Lausitzer Höhenweg in Zuid-Tirol. De man is waarschijnlijk uitgegleden op een steile passage, waarna hij met zijn hoofd tegen een steen is gekomen.

HOOGTELIJN 5-2014 | ONDER REDACTIE VAN ERNST ARBOUW

^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^

Lezers reageren “Naast het vastleggen van de boot en de takel naar de zolder gebruiken we oud touw in het calamiteitenplan op school, als geleidetouw voor kleutergroepen. Wanneer er rookontwikkeling is en kleuters kunnen kwijtraken, moeten ze allemaal het touw pakken en geleidt de leerkracht ze naar buiten. Bij ons thuis doet het oude touw dienst als BOOMSTAMSCHOMMEL en TOUWLADDER. Ook als leidsel bij de paarden doet het touw het goed.” [Germa Zeldenthuis]

ateriaal 2e leven bergsportm

PENSIONADO’S Soms kom je op de gekste plaatsen klimtouw, haken of karabiners tegen. Voor ons een reden om in een oproep op Twitter en LinkedIn te vragen naar meer toepassingen van gebruikt bergsportmateriaal. Op de Hoogtelijnredactie stroomden de reacties van NKBV-MacGyvers binnen. Zo kregen we een verrassend zicht op de oude dag van buitensportspullen.

“Door de kern en mantel van oud klim- of prusiktouw te scheiden, kun je een paar leuke dingen doen. Ik schuif de mantel over een elektrische kabel en werk hem aan beide kanten weg met isolatietape of krimpkous. Zo heb je een fleurige kabel, zoals die van een strijkijzer. Met een stekker en een lampfitting maak ik er een leuke LAMP van. En de kern gaat niet verloren, die gebruikt mijn moeder in de tuin voor het opbinden van planten of ik pak er cadeautjes mee in.” [Tom Phillips]

“In mijn KAPSTOK heb ik enkele oude ijsschroeven gemonteerd. En die doen het beter dan de officiële kleerhaken, waarvan er inmiddels een gebroken is. Het mechaniek van een ruitenwisser van mijn oude Volvo340 heb ik ooit tijdens een vakantie gerepareerd met een reserveonderdeel van een stijgijzer. Terug in Nederland vond zelfs de Wegenwacht het een vakkundige reparatie.” [Ron Bloksma]

Wim Hof

“Oké, het is geen materiaal maar KLEDING. Wel duidelijk met een tweede leven...” [Bram Munnichs]

“Wat een leuk thema, maar where to begin. We gebruiken onze oude buitensportspullen graag nogmaals: oud klimtouw als vliegengordijn, oud touw met karabiners als sleepkabel. Met oud klimtouw, karabiners en rotshaken hebben we de lijsten met afbeeldingen van onze favoriete buitensportgebieden in de Alpen opgehangen. Verder maakten we een HANGWIEG voor de geboorte van ons zoontje en hingen deze op met het klimtouw van ons laatste avontuur (half jaar sabbatical in onder meer de Alpen) en oude karabiners.” [Patrick Kuik]

“Ik heb een DEURMAT van oud klimtouw.” [Karen van Starrenburg]

“Mijn pickel ligt al jarenlang (gelukkig werkloos) onder mijn bed. Mocht er ooit een inbreker/insluiper in mijn huis komen. Verder gebruiken we elke zomer PRUSIKTOUW als waslijn op de camping en laatst heb ik nog gedacht het gras te beluchten middels mijn stijgijzers. Maar dat vond ik wel een tikkeltje te ver gaan.” [Geke Timmerman]

“Wij hebben van ons oude materiaal door Wilma Marijnissen, een bevriend beeldend kunstenaar uit Den Haag, een KUNSTWERK laten maken. Zo krijgen de ijsboren, mephaken, nutjes, acht, kaartkompassetjes en de hms een geheel nieuwe uitstraling. Het heeft zelfs wat van een abstracte klimwand.” [Rob Lith]

“Ik zet ons paard vast aan een BANDSCHLINGE met karabiner. Oud touw gebruik ik bij het snoeien van bomen.” [Henri Spaans]

Nog m r schlinges, karabiners en klimtouw

“Niet zo origineel, maar dit is al vele jaren mijn KAPSTOK. Volgens mij zit er zelfs nog een schlinge en/of karabiner bij die ik mee had bij de eerste Nederlandse vrouwenexpeditie in 1988.” [Myra de Rooy]

Al mijn materiaal is nog in gebruik, hoezo een tweede leven? – Rob van Wijk | Je kunt van een stoelframe en oud touw een mooie klimstoel maken. – Job van de Noort | Van oude ski’s of snowboards kun je boekenplanken maken maar ook tuinmeubels zoals bankjes en stoeltjes. – Valentijn Mees | Van oude schlinges en een karabiner kun je een toiletrolhouder maken. – Anita Bos | Pit Schubert zei “Das Das Seil kan nie Reissen”, Reissen dus ik gebruik oude bergtouwen om beroepsmatig bomen te snoeien. Niet om me te zekeren, maar om takken af te vangen en te laten zakken. – Thomas Rijniers | Schuif de mantel van een dik prusik- of enkeltouw over het slangetje van de camelbag. Dat isoleert een beetje waardoor je eerste slok water ’s zomers niet zo warm is. Of snijd oud touw in stukken, net zo lang als je deuropening, uiteinden tussen twee latjes klemmen en deze aan elkaar schroeven. Doet super goed dienst als vliegengordijn. Nog mooier als je verschillende kleuren touw gebruikt. – Sjors Verbrugge

HOOGTELIJN 4-2014 | ONDER REDACTIE VAN FEMKE WELVAART

r05-HL0414-tabletop.indd Alle pagina's

HOOGTELIJN 4-2014 |

22-10-14 15:56

Pensionado’s De gevlochten deurmat van Karen Starrenburg in Hoogtelijn #4 leidde tot meerdere vragen van lezers. Voor wie een knutselklusje zoekt tijdens de donkere dagen vonden wij Knoopenzo.nl. Kijk maar eens op Knoopenzo.nl/knots46/0.htm. Ook Erna Timmer-Flikkema uit Dordrecht reageerde op het gerecyclede klimmateriaal: “Toen 21 jaar geleden onze zoon Mark werd geboren, heeft mijn man Anthony van zijn kleinste micronut, en van die van zijn beste vriend, twee oorbellen laten maken. Ik ben er heel blij mee. Zulke oorbellen heeft niemand!”

Aanvulling Het portret van Gerard van Sprang dat we gebruikten in Hoogtelijn #4 op pagina 20 is gefotografeerd door Charles Dufour.

Terugroepactie

ABS Lawineairbags Producent ABS roept lawineairbags uit het seizoen 2011-2012 terug. Het gaat om zogeheten ABS Vario Base Units met serienummers die beginnen met 612 of 712. Bij tests van de lawinerugzak bleek dat na langdurige opslag de klittenbandsluiting zo stevig wordt dat de airbag zich tijdens een noodgeval mogelijk niet kan uitvouwen. Kijk voor meer informatie en een contactformulier op de website van ABS via Bit.ly/1F3wHkG.

column

Klimmen in stilte. Zo heet het dunne boekje dat Wim Hof schreef in 1998 voordat hij bij het grote publiek bekend werd als The Iceman. Er staan bizarre foto’s in van Hof die in atletische poses een extreme beheersi ng van zijn lichaam toont. Op een foto kijken we Hof in het gezicht terwijl hij op één arm staat en de andere arm horizontaal uits trekt. De rest van zijn lichaam is verborgen achter zijn hoofd en schouderpartij, alsof hij helemaal geen lichaam heeft. Het is een bedwelmende foto, een van de redenen waarom ik dit boekje kocht toen het op de mark t verscheen. In de jaren daarna ging Wim Hof op de commerciële toer en was hij te zien in dive rse niet al te serieus te nemen programma’s. De man heeft een gezin en moet dat onderhou den – zoveel werd wel duidelijk. Niet dat het kleinigheden waren waarmee hij op tv kwam. Zo ging Hof meer dan een uur in een paar kuub ijsklontjes zitten, een wereldre cord. Gevolgd door camera’s probeerde hij vrij wel naakt de Mont Blanc, Kilimanjaro en Ever est te beklimmen. Klimmen in stilte was er niet meer bij. Wim Hof beweert dat hij door meditati e en jarenlange training zijn autonoom zenu wstelsel kan beïnvloeden, iets met bete kenis voor de gezondheidszorg. Dit is diverse malen wetenschappelijk onderzocht; het laatste onderzoek, door het academisch ziekenhuis van Nijmegen, kwam groot in de media want Hof leek zijn gelijk te hale n. En toch ook weer niet, de resultaten werden genuanceerd en bekritiseerd. Mijn meni ng: het zijn de mensen aan de rand van het speelveld die nieuwe wegen inkleuren. Wim Hof heeft nooit in stilte geklommen. Ivar Schute

HOOGTELIJN 5-2014 |

^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^

Altena (links) en De Leeuw bereiken de top van Peak Dankova.

Foto Maarten Altena

Expeditienieuws

Succesvolle beklimming Peak Dankova, Kirgizië Arjan de Leeuw en Maarten Altena bereikten op 14 september de top van de 5982 meter hoge Peak Dankova in Kirgizië. Het tweetal beklom de berg, die ligt in het Kokshaal Too in het grensgebied tussen Kirgizië en China, via de westgraat. Ter voorbereiding op hun beklimming maakten De Leeuw en Altena eerst twee acclimatisatietochten naar de naamloze toppen P.5081 en P.5161. Kijk voor meer informatie over de expeditie op Verticaldissidents.net en bekijk een korte trailer via Vimeo.com/108548831.

Maarten Altena op een steile passage van de Peak Dankova.

Stephan Wijnkamp naar Baruntse Nederlandse teams op Noordwand Matterhorn Berggids Jelle Staleman en de Belgische klimmer Jonas Vandermaesen beklommen eind september de Schmidroute op de Matterhorn noordwand. De klassieke route over de noordwand van de berg wordt vaak gezien als technisch niet heel moeilijk (TD, V) maar de beklimming is bij normale omstandigheden lastig te zekeren. De laatste week van september werd gekenmerkt door relatief goede condities op klassieke noordwanden in de Alpen. Na Staleman en Vandermaesen klommen ook Jeroen Vels, Wouter van Dijk en Niels van Veen de route over de noordwand van de Matterhorn. De Schmidroute werd in 1931 voor het eerst geklommen door de Duitsers Franz en Toni Schmid. De twee broers kwamen voor hun beklimming op de fiets uit München naar Zermatt. De beklimming was destijds zo bijzonder dat het tweetal op de Olympische Spelen van 1932 een speciale bergsportmedaille kreeg uitgereikt. Toni Schmid kreeg de prijs postuum toegekend; hij was kort daarvoor verongelukt bij de beklimming van de Großes Wiesbachhorn in de Glocknergroep in Oostenrijk. De eerste Nederlandse beklimming van de Schmidroute werd volbracht door Ronald Naar en Lucas Wildervanck.

12 |

HOOGTELIJN 5-2014

Bergsportadvocaat en bergredder Stephan Wijnkamp (zie Hoogtelijn #4 2014) vertrok begin oktober naar Nepal voor de beklimming van de Baruntse (7168 meter). De beklimming van de berg is een zelfgeorganiseerde internationale expeditie. Overige deelnemers zijn Fabian Wilhem (Oostenrijk), Conny Becker (Duitsland) en Pemba Nuru Sherpa (Nepal). De Baruntse is tot nog toe door negen Nederlanders beklommen. Volg de expeditie via Expedition.bergsportrecht.eu.

Deelnemers Academie trainen in Chamonix De vijf deelnemers aan de NKBV Expeditie Academie trainden begin oktober in Chamonix onder leiding van berggids Martijn Schell en NKBV-hoofdinstructeur Court Haegens. Het vijftal klom onder meer op de Chardonnet, de Peigne en de Tacul. Daarnaast zijn er lange ijs- en mixed routes geklommen op de Frendo Pijler, de Courtes en de Aiguille Verte. Volg de NKBV Expeditie Academie via Expeditieacademie.nl.

^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte

^^^

sportklimnieuws Boulderen in Rotterdam en Amersfoort Vlakbij het Marconiplein in Rotterdam West is de achtste boulderhal van Nederland geopend. Bolder Neoliet (bolder zonder u, als in ‘paal om schepen aan te leggen’, want Rotterdam) heeft een boulderoppervlak van meer dan 750 vierkante meter. De hal is gevestigd in een voormalig koffie- en theepakhuis uit het begin van de twintigste eeuw. De officiële opening is medio november, zie voor meer informatie Neoliet.nl. Op 22 november opent ook boulderhal Kei in Amersfoort haar deuren. De negende Nederlandse boulderhal is gevestigd aan de Soesterweg, direct achter het station. Rond de opening wordt een week vol feestelijke activiteiten gehouden. Kijk voor meer informatie op Keiboulderhal.nl.

Mark Brand zevende op Jeugd WK Lead De zestienjarige Amsterdamse sportklimmer Mark Brand werd eind september zevende tijdens het Wereld Jeugdkampioenschap Sportklimmen in Noumea, Nieuw-Caledonië. In de voorronde van de categorie Jeugd A Lead plaatste Brand zich als twintigste voor de halve finale, waar hij vervolgens zijn finaleplek veiligstelde met een achtste plaats. In de finale klom Brand naar greep 36, waarmee hij eindigde als zevende van de wereld. Daan Groskamp en Teun Keusters vertegenwoordigden het Nederlands team in de categorie Jongens Junioren. Zij bereikten in de halve finale respectievelijk de zeventiende en tweeëntwintigste plaats.

Lotto NK Lead op Klimmuur Centraal Op zaterdagavond 22 november wordt in Klimmuur Centraal in Amsterdam de finale van het Lotto NK Lead 2014 geklommen. De beste acht heren en acht dames binden dan met elkaar de strijd aan om de Nederlandse leadtitel. Extra bijzonder: de routes bij het NK worden gebouwd door de Nederlandse wereldtopper Jorg Verhoeven. Kijk op pagina 88-89 voor meer informatie over deze spectaculaire wedstrijd.

Klimmen tegen kanker De hele dag boulderen, een gaaf t-shirt en lekker eten, en dat allemaal voor het goede doel. Op zaterdag 8 november houdt Klimmuur Den Haag een boulderevenement voor Climbers Against Cancer (CAC). Deze internationale organisatie, opgericht door de Brit John Ellison, haalt via klimmers wereldwijd geld op voor onderzoek naar medicijnen om kanker te bestrijden. “Only when you’ve been in the deepest valley can you know how magnificent it is to be atop the highest mountain”, aldus Ellison. Speciale CAC t-shirts zijn te koop via nkbvwebshop.nl, tijdens het Lotto NK Lead in Amsterdam (22 november) en tijdens het NJK Lead (9 november) in Sittard. Kijk voor meer informatie op Climforcac.wordpress.com.

Partners van het Nederlands Team Sportklimmen

Partners nationale wedstrijden

Mountain Network logo op grijs-blauwe achtergrond

grijs-blauw CMYK: RGB: web:

35 / 15 / 0 / 35 135 / 148 / 169 #8794a9

HOOGTELIJN 5-2014 |

^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^

Vr g & Antw rd Transplantatiepatiënten beklimmen Kilimanjaro

‘Ik wist dat het emotion l zou worden’ Mieke Pape (44) uit Zwolle kreeg in 2008 twee donorlongen. Dit najaar beklom ze met een groep van acht getransplanteerden, begeleiders en familieleden de Kilimanjaro (5895 meter). Direct na thuiskomst vertelt ze over de tocht naar de hoogste top van Afrika. “Op de topdag voelde ik me weer net als toen ik ziek was: geen zuurstof.” Wow, gefeliciteerd. Ik kan me voorstellen dat je hoofd nog helemaal overloopt van de indrukken en verhalen. We zitten nu thuis naar de foto’s te kijken om nog eens te zien wat we allemaal hebben beleefd. We zijn twaalf dagen weggeweest. Het was een prachtige tocht, maar zwaar, zwáár. Zo ontzettend zwaar. Ik heb er geen woorden voor. Het had heel hard geregend, waardoor de paden heel modderig waren, en het was ijskoud. De eerste nacht in de tent werd het direct min zeven. Hoe ben je erbij gekomen je aan te melden voor deze tocht? Eigenlijk heb ik me niet aangemeld, ik ben gevraagd. In februari vroegen ze vanuit het UMCG of ik het zag zitten om mee te gaan. Eerlijk gezegd wist ik niet eens waar de Kilimanjaro lag. Ik bedoel: ik wist dat het in Afrika was, maar verder had ik geen idee. Ik heb direct ‘Ja’ gezegd. Het was altijd al mijn ultieme droom om naar Afrika te gaan. In april was er in Groningen een selectiedag met een uitgebreide inspanningstest. Dan ga je op de hometrainer en wordt

14 |

HOOGTELIJN 5-2014

alles gemeten: ECG, zuurstofopname. Aan het eind van de middag hoorde ik dat ik mee mocht. Daarop volgde nog een gesprek met een maatschappelijk werker: ‘realiseer je dat je een hoge berg opgaat, dat je in tentjes dicht op elkaar slaapt’, dat soort dingen. En toen? Hard trainen? Toen ik in februari hoorde dat ik misschien meekon, ben ik direct als een gek gaan trainen. Ik had sowieso al het plan om met mijn man de Mont Ventoux op te fietsen, dus dat kwam mooi uit. Na de selectiedag

^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^

kreeg iedereen een trainingsschema. Toen ben ik vooral veel gaan lopen. Elke dinsdag en donderdagavond vijftien kilometer, twee keer in de week naar de sportschool en in het weekend een lange wandeling. Heb je ooit getwijfeld of je het zou halen? Sommige mensen vonden het een beetje roekeloos was – Ze zeiden: ‘Mieke, zou je dat nou wel doen?’ – maar zo voelde het helemaal niet. Ik voelde me zo ontzettend fit, zo sterk. In de voorbereiding heb ik ook op kleine dingen gelet: geen alcohol, goed eten en drinken, voldoende rusten. Voor mijn operatie lag ik op een ziekenhuisbed in de huiskamer, met een blauw gezicht, een fles van tien liter zuurstof en longen die elk moment konden gaan bloeden. Dan is de belangrijkste vraag: ga ik dood of niet? Dat scheelde uiteindelijk ook niet zo veel. Op een bepaald moment heb ik een longbloeding gehad, daardoor ben ik op de urgentielijst gekomen en werd ik binnen drieënhalve week geopereerd. Op de topdag voelde ik me weer net als toen ik ziek was: geen zuurstof, loodzwaar. Beschrijf eens hoe jullie op de top aankwamen? Het was zo heftig en zo koud en tegelijk zo mooi. We waren op Stella Point, onder de top, toen net de zon opkwam. Dan kun je een beetje opwarmen aan de eerste stralen terwijl je uitkijkt over een eindeloze wolkenzee. Ik wist wel dat het emotioneel zou worden. Tegelijkertijd had ik gehoopt dat het een soort verwerking zou zijn, een afsluiting van m’n ziekteperiode en de transplantatie. Dat is natuurlijk niet zo. Zoiets sluit je niet in één keer af.

Toen ik getransplanteerd was, zeiden ze: ‘Een stel donorlongen gaat acht jaar mee.’ Ik zit nu op zesenhalf jaar. Daarna kom ik weer op de wachtlijst. Na deze tocht heb ik wel heel sterk het gevoel dat ik nog wel een tijdje verder kan. Ik heb nog voldoende energie om van alles te doen. Heb je plannen? Niet zozeer om toppen te beklimmen. Mijn grote wens is een tocht maken op IJsland. Ik weet nu dat ik tegen de kou kan, en we hebben de spullen.

HOOGTELIJN 5-2014 |

Foto: ByRyan Photography

leken e g r e v n e p m a l d f o o H

PETZL TIKKA R+ VERSUS BLACK DIAMOND REVOLT Hoofdlampen zijn in de laatste tien à vijftien jaar veranderd. Vroeger zat er een halogeenlampje in en was zo’n hoofdlamp best groot. Dankzij de introductie van ledlampjes is het formaat tegenwoordig veel kleiner. Bovendien gaan deze lampjes veel minder snel stuk en dat is ook mooi meegenomen.

ehalve het verschil in lampjes, zijn tegenwoordig ook de batterijen anders. Vroeger waren ze groot en zwaar, met de komst van AAA-batterijen was dat probleem alvast opgelost.

Accuduur versus kijkrichting

nodig. Daarom is deze hoofdlamp voor een lange tocht minder geschikt. Gebruik je hem tijdens activiteiten zoals trailrunnen, dan is de lamp juist erg geschikt vanwege zijn Reactive Lighting modus: door een geïntegreerde lichtsensor schijnt de lamp in dezelfde richting als de kijkrichting van de drager.

Het nadeel van met name lithium AAA-batterijen is dat ze relatief duur zijn. Daarom ontwierpen Petzl en Black Diamond hoofdlampen die je via USB en je computer kunt opladen: de Tikka R+ en de ReVolt hebben beide een via USB herlaadbare accu. Doordat je de accu van de Tikka R+ niet kunt vervangen, heb je een oplaadpunt

Voor lange tochten is de ReVolt geschikter, omdat je die met zowel de oplaadbare accu als met reguliere alkaline batterijen kunt gebruiken. Je laadt de hoofdlamp thuis op via USB en neemt een paar reserve batterijen mee.

Petzl Ti a R+

Black Diamond ReVolt

Gewicht: Accu: Maximale lichtoutput: Brandtijd:

112 gram 1850 mAh

Gewicht: Accu:

170 Lumen (afhankelijk van instellingen) minimaal 3,5 uren bij 170 Lumen (afhankelijk van instellingen) wit (maximaal, reactive en instelbaar), rood € 74,95 Reactive Lighting modus: de lichtoutput wordt automatisch aangepast aan de omgeving Alleen met de bijgeleverde accu te gebruiken

Maximale lichtoutput: 110 Lumen (afhankelijk van instellingen) Brandtijd: 12 uren bij 110 Lumen (bijgeleverde NiMH), 70 uren bij 110 Lumen (alkaline) (afhankelijk van instellingen) Lichtkleur: wit (maximaal, instelbaar), rood Prijs: € 71,95 + Naast USB, ook te gebruiken met normale AAA-batterijen – Normale batterijen zijn veel sterker dan de bijgeleverde oplaadbare accu’s

Lichtkleur: Prijs:

+ –

Meer informatie op www.petzl.com.

16 |

100 gram 3x 1000 mAh NiMh oplaadbare batterijen (bijgeleverd) of 3 AAA-batterijen

Meer informatie op www.blackdiamondequipment.com.

HOOGTELIJN 5-2014 | TEKST SIETO VAN DER HEIDE

Derk Egeler op de Peak Lenin.

Opa Kees Egeler op de top van de Huansan.

ière Mijn bergsportcarr

Vader Michiel Egeler voor de Biancograat.

‘OPA KIJKT OVER MIJN SCHOUDER MEE’ “H

elaas heb ik mijn opa nooit gekend”, vertelt Derk Egeler, zoon van Michiel en kleinzoon van Kees Egeler. “Maar via mijn oma, vader en ooms heb ik hem toch leren kennen. Mijn liefde voor het bergbeklimmen begon eigenlijk pas in 2006 toen ik voor de tweede keer het boek van mijn opa las,

NKBV-ledenpas

Naam: Derk Egeler Leeftijd: 29 jaar Woonplaats: Amsterdam

2014

NKBV-lid sinds: 2009 Beroep: Marketeer bij Heineken Motto: ‘Success doesn’t come by wishing but by hard work bravely done’ (C. Egeler) Inspirerend boek: De Witte Spin (H. Harrer) Droom: ‘Nog veel meer mooie bergen beklimmen’

Naar onbestegen Andes-toppen. Toen wist ik ineens dat ik ook die kant op wilde.” Opa Egeler stond in 1952 als eerste op de Huansan (6395 meter), destijds de hoogste onbestegen top van de Andes. Daarnaast was hij expeditieleider van Nederlands eerste Himalaya-expeditie naar de Nilgiri (7061 meter). Hij schreef er dagboeken over vol. “Die dagboeken gebruikte hij bij zijn lezingen waar mijn vader als kleine jongen trots op de eerste rij zat. De opbrengst ervan gebruikte hij dan weer voor zijn volgende expeditie.” Uiteindelijk traden ze allemaal in zijn voetsporen: Derks vader, zijn ooms en ook zijn zusjes gingen de bergen in. “Mijn vader stopte met klimmen toen wij werden geboren; hij wilde geen risico’s meer nemen. Maar opa stopte niet toen hij kinderen kreeg, ook al vond mijn oma de expedities wel heel spannend. In de jaren vijftig was de communicatie natuurlijk totaal anders dan nu. Waar mensen tegenwoordig vanaf de top van de Everest naar huis bellen, was het vroeger soms weken wachten op een brief of telegram. Maar echt bang was ze nooit. En ze wist dat de bergen zijn passie waren en dat niets hem had kunnen tegenhouden.” Derk beklom met zijn klimmaatje Reinier Deiters onder andere de Mont Blanc en ze deden de Peak Lenin (7134 meter). “Mijn eerste expeditie! Daar heb ik opa’s hoogterecord verbeterd.” Iets wat Derk overigens verder onbelangrijk vindt. “Ik heb niet de ambitie om achtduizenders te beklimmen en minimaal zes weken op één berg door te brengen. Ik wil gewoon genieten en mooie bergen blijven beklimmen. En als ik dan bijvoorbeeld in de Alpen ben, heb ik echt het gevoel dat hij bij me is. Ik voel dan een soort warmte alsof hij over mijn schouder meekijkt en over me waakt.”

TEKST FEMKE WELVAART | HOOGTELIJN 5-2014 |

18 |

HOOGTELIJN 5-2014 | TEKST FEMKE WELVAART | FOTO ANANDA VAN WELIJ (RIDER: TIMO HERMELER)

Win ter

SNEEUW EN IJS In de winter verruilen we lachend onze bergschoenen voor warme laarzen of sneeuwschoenen en klimmen we op toerski’s, splitboards of met onze dikke freerideski’s op de rug door het witte berglandschap. Ver buiten de pistes, weg van de liften en de daarbij horende drukte. In deze wintereditie van Hoogtelijn neemt berggids en toerskiër Roeland van Oss ons mee naar de Tour du Soleil, stapt Merel van der Lande voor het eerst op sneeuwschoenen, gaan we ijsklimmen in het Kaunertal, snowboarden in Nieuw-Zeeland en op wintersurvival in Zweden, en bezoeken we de deelnemers aan de Polar Challenge. En waar vind je nog cultuur, rust en een fantastisch uitzicht? Corinne Genoud tipt haar toerski top 5.

HOOGTELIJN 5-2014 |

tochten ‘vergeten’ toerski

ALLEEN OP DE WERELD Doordat je niet de lift neemt maar zelf op je ski’s omhoogloopt, kom je als toerskiër op plaatsen waar je bijna geen andere wintersporters tegenkomt. Maar doordat de populariteit van toerskiën flink stijgt, lijken de bekende routes steeds drukker te worden. En dat is jammer, want dat gaat ten koste van die eenzaamheid, wildernis en het pure berggevoel. Berggids Roeland van Oss neemt ons mee op de Tour du Soleil waar het nog steeds stil en onaangetast is.

en van de bekendste skitoeren is de Haute Route, die van Chamonix naar Zermatt gaat. Tijdens deze zesdaagse toerskitocht ga je van hut naar hut en kom je door een van de ruigste berglandschappen in de Alpen. Het is een tocht met een rijke historie en het is de logische lijn tussen twee van de meest belangrijke Alpensteden. Zo logisch, dat deze route steeds drukker wordt en de charme van het toerskiën verloren gaat. Maar gelukkig zijn er nog heel veel andere mooie en rustige skitoeren. Routes die de locals wel kennen, maar die niet in het nieuws komen. Toeren waar de hutten nog rustig zijn en het genieten van de bergen voorop staat.

Tour du Soleil

vervolg van de Haute Route! Deze route begint in Realp, een klein dorp vlak naast Andermatt in een kleine vallei waar Zwitserland nog echt Zwitsers is: kleine houten huizen, knisperend haardvuur en glinsterende sneeuw op de bomen.

Warm welkom

In maart beginnen Tania en ik aan deze route. Het weer is die dag niet geweldig en het voelt alsof we te vroeg zijn: de voorspelling voor de volgende dagen is perfect en dat past beter bij een toerskitocht met de naam Soleil erin. Buiten het treinstation gaan onze ski’s aan en laten we het dorp snel achter ons. Omhooglopend op onze ski’s volgen we de Witenwasseren, die als een slang

De Tour du Soleil, op de grens tussen Italië en Zwitserland, is een goed voorbeeld van zo’n ‘vergeten’ toerskitocht: een mooie route, tussen de Simplonpas en Andermatt in. Eigenlijk het logische

Alleen op de wereld, hoog boven de Simplonpas.

20 |

HOOGTELIJN 5-2014 | TEKST EN FOTO’S ROELAND VAN OSS

Vrijhei

Tijdens h et toersk iën reis je naar de a op je ski’ ndere, zo s van de wel berg over glets ene plek op als be jers; het rgaf. Doo is altijd e ervaring. r de berge e n avontuur Eigenlijk n, en een b maakt he en eindig ijzondere t niets uit t; vaak zi waar deze jn de zelfb reis begin edachte t routes de beste!

door het dal naar beneden kronkelt. Vanwege het slechte zicht gebruiken we onze GPS en daarnaast heeft de huttenwaard ons ook een handje geholpen: elke honderd meter staat een houten paal die de route aangeeft. Uiteindelijk komt de Rotondohut in zicht. Een mooie stenen hut waar de haard brandt en de sfeer goed is. En omdat we de enige bezoekers zijn, trakteert de waard ons op een heerlijke kaasfondue. Maar hoe gezellig het ook is, we kunnen het niet te laat maken want morgen moeten we weer vroeg op pad. En wat voor een dag is dat! Het slechte weer is verdwenen en de hemel is strakblauw. In de vroege ochtend is de lucht heerlijk

koud en knisperend. Voor ons ligt een grote witte gletsjer met een aantal mooie hoge bergen in de verte. Er zijn geen sporen; wij lopen als eerste over deze magische vlakte. Langzaam komen we bij de Witenwasserenpas en het uitzicht is fantastisch: voor ons ligt het Berner Oberland en in de verte kun je de Mönch, Eiger en Jungfrau zien. De wereld is wit en het lijkt alsof we de enigen zijn die door dit landschap trekken. Geen steden, geen huizen, geen beschaving. Alleen maar eindeloze witte bergen. Via deze pas skiën we om de Piz Rotondo en beginnen we aan de afdaling richting All’Acqua.

Dik pak sneeuw

Het dorpje All’Acqua ligt in het Italiaanse gedeelte van Zwitserland (Ticino) en heeft een andere sfeer dan de Zwitserse kant. Italiaanse huisjes, een relaxte sfeer, goede koffie, je kent het wel. Vanuit dit dal klimmen we langzaam maar gestaag weer omhoog. We lopen

HOOGTELIJN 5-2014 |

en dergelijke is open. Naast de kast hangt een briefje: “Graag afrekenen wat je gebruikt.” In Zwitserland kan dat nog…

Pittoresk

De Rotondohut, boven Andermatt (2570 meter).

het eerste stuk over de Nufenenpas en het is moeilijk voor te stellen dat over enkele maanden hier de auto’s weer rijden. Alle borden en vangrails liggen bedolven onder een dik pak sneeuw. Dan laten we de weg achter ons en maken we ons eigen spoor richting de Corno Gries. Deze moderne hut ligt als een vuurtoren bovenaan het Val Corno. De glazen bovenkant geeft een geweldig uitzicht aan alle kanten terwijl we onze chocolademelk en versgebakken appeltaart bestellen.

De volgende ochtend stijgen we een klein stukje naar de Albrunpas waarna we heerlijk afdalen naar het Lago di Devero. Weer een stuwmeer, maar dit keer moeten we er dwars overheen. Hoewel er talloze sporen over het meer lopen, is het toch een raar gevoel: we lopen over het ijs en hebben geen flauw idee hoe dik het is. Zonder problemen bereiken we de overkant waar we het dorpje Alpe Devero binnenskiën. Dit kleine, pittoreske dorp heeft enkel skiliften en ligt in het Italiaanse deel van Zwitserland. Ook hier is het erg rustig en de gemoedelijke sfeer voel je in het hele dorp. Oude mannetjes zitten buiten op een bankje, er is een dorpsfontein, wat knusse Italiaanse barretjes en natuurlijk weer goede koffie. Wij besluiten hier niet te overnachten, maar om door te gaan. Verder naar Alpe Veglia en de Arognahut. Dit is in het volgende dal en onbereikbaar in de winter. Bergen omsluiten het dal en

Hoogtepunt op 3247 meter

Ook de volgende dag is het een prachtige dag en zijn we al vroeg onderweg. We willen vandaag een lange dag maken, helemaal naar de Binntalhut. Vanuit de Corno Gries gaat het naar de Griessee, een kritisch punt in de toerskitocht. Omdat dit een stuwmeer is, kun je niet over het bevroren oppervlak lopen en dus moet je erlangs. Maar dit is steil terrein en een goede routekeuze is belangrijk. Gelukkig ligt er bij ons al een spoor dus kunnen we vrij eenvoudig langs het meer skiën. Vanaf daar gaat het langzaam omhoog, over de Griesgletsjer, met als hoogtepunt de Blinnenhorn (3247 meter). Een heerlijke, langzaam stijgende wandeling over de uitgestrekte gletsjer, met als toetje de mooie beklimming van de top. Deze gaat over in een wat smallere kam tot je niet meer hoger kunt. De top! En wat volgt is een heerlijke afdaling. Er staan wel enkele sporen maar Tania en ik kunnen er nog genoeg naast zetten. De sneeuw is heerlijk los en met een geweldig uitzicht naar Italië skiën we naar beneden. We komen langs de Rifugio Claudio e Bruno, wat normaal een van de overnachtingsmogelijkheden is. Nu is de hut nog dicht, maar we kunnen het niet laten om even binnen te gluren. Dat klinkt makkelijker gezegd dan gedaan, want de ingang zit op de eerste etage!

Open zonder waard

Na een welverdiende lunch gaan we door naar de Mittlebärgpas en vanaf daar is het een mooie en lange afdaling naar de Binntalhut. Deze hut heeft geen waard in de winter, maar is wel open. Tot onze grote verbazing zijn we niet de enigen: twee andere toerskiërs zitten in de keuken en hebben een aantal grote pannen op het vuur staan. “Zijn jullie de baas hier?” vragen we. “Nee, wij zijn net als jullie aan het toerskiën. Maar de hele voorraadkast is open, dus we kunnen samen eten wat we willen!” En inderdaad, de voorraadkast met rijst, tonijn, mayonaise, soep

22 |

HOOGTELIJN 5-2014

de huisjes van het kleine dorp steken mooi uit de sneeuw. Van de weg is niets te zien. De Arognahut is gelukkig gedeeltelijk open en we zijn de enigen. Er is hout en we hebben wat te eten bij ons, dus zo komen we de avond wel door. De volgende ochtend gaan we op stap voor onze laatste etappe. We lopen door een mooie vallei richting onze laatste echte klim naar de Chaltwasserpas en de Monte Leonehut. Het laatste stuk is nog behoorlijk steil en met de hoeveelheid sneeuw ook nog best even spannend. Met de ski’s op de rugzak klauteren we tussen de rotsen door. Dan wordt het minder steil en lopen we vanuit de schaduw de zon in. Voor ons ligt het Rhônedal met Brig diep verscholen onderin. Rechts in de verte kunnen we de bergen van het Berner Oberland zien en links ligt Italië voor ons uitgestrekt. Ja, we zijn moe. Maar wat een fantastische tocht!

in de hut hangt een briefje: ‘graag afrekenen wat je gebruikt’

Van Alpe Devero richting Alpe Veglia.

Toerskiën op de Tour du Soleil De Tour du Soleil is iets moeilijker dan de Haute Route: een paar stukjes in de afdaling zijn steil en je slaapt een of meerdere nachten in een Winterraum. Het is iets meer avontuur, met de mogelijkheid om enkele toppen te doen, maar de tocht is daardoor ook serieuzer.

Seizoen

Omdat je een aantal bevroren meren moet oversteken, is het aan te raden deze toerskitocht iets eerder in het seizoen te plannen, vanaf begin maart.

Bijzondere overnachting

De Binntalhut is een bijzondere plaats en het systeem van eerlijkheid verdient hier respect. De hele tocht voel je de rust, wildernis en het avontuur; het rustieke gevoel van de Italiaanse valleien. Een mooie afsluiting van de tocht is een nacht in het klooster op de Simplonpas.

Route

Realp - Rotonohut - Corno Grieshut - Claudio Brunohut - Binntal Alpe Veglia - Simplonpas.

HOOGTELIJN 5-2014 |

KBV Toerskiën met de N

OP DE TOP WACHT DE BELONING Een rode of zwarte piste? You’ve been there, done that. Je kunt ook prima off-piste skiën maar je wilt meer: afzien en toch genieten op je weg naar boven en dan met nog meer plezier in de diepe poedersneeuw afdalen. Voor starters en gevorderden is er een ruim aanbod aan toerskireizen en -cursussen. We doen hier een greep uit het aanbod. Kijk voor het volledige overzicht en de specifieke data en prijzen op Bergsportreizen.nl.

Niveau: basis

Toerski Begi ersweken Oefen je skitechniek buiten de piste en het beroemde Spitzkehren en leer omgaan met lawinepiepers. Plaatsen en data: • Gargellen (Montafon, Oostenrijk): 21-27 feb / 28 feb-6 maart (WOMEN ONLY) / 7-13 maart / 14-20 maart / 21-27 maart 2015 • Kühtai (Stubaier Alpen, Oostenrijk): 15-21 februari 2015 • Ötztaler Alpen (Oostenrijk): 21-27 feb / 28 maart-3 april / 4-10 april 2015 Prijzen: € 1.060 (Gargellen) / € 925 (Kühtai) / € 1.095 (Ötztal)

basiscursus Tijdens de Basiscursus in het Ötztal (Ostenrijk) maak je dagtochten vanuit een comfortabel pension en leer je de basisprincipes voor het zelfstandig maken van eenvoudige toerski- of splitboardtochten. Data: 31 jan-7 feb / 7-14 feb 2015, Prijs: € 1.095

Niveau: lichte tochten

Foto: Rogier van Rijn

standpl tstochten Tijdens de Standplaatstochten maak je begeleide skitoeren vanuit een vaste accommodatie. Je bewaart al je energie voor stijgen, dalen en genieten. • Tuxer Alpen (Oostenrijk): 8-14 feb / 22-28 feb 2015 • Vernagt (Ötztaler Alpen, Oostenrijk): 7-13 maart / 11-17 april 2015 • Langtalereck (Ötztaler Alpen, Oostenrijk): 14-20 maart / 28 maart -3 april 2015 • Bivio (Graubünden, Zwitserland): 28 feb-6 maart / 4-10 april 2015 • Allgäuer Alpen (Duitsland): 15-18 jan / 19-22 feb 2015 • Passeiertal (Italië) - (individuele reis): 14-21 maart / 21-28 maart / 28 maart-4 april / 4-11 april 2015 • Venediger (Osttirol, Oostenrijk): 14-20 feb / 21-27 feb 2015 • Val di Rhêmes (Gran Paradiso, Italië): 21-27 maart 2015 Prijzen: van € 515 (Venediger) tot € 979 (Passeiertal)

24 |

HOOGTELIJN 5-2014

Niveau: gevorderden

L r zelfstandig dagtochten maken Je hebt al eens getoerskied of gesplitboard en wilt nu zelf een tocht leren plannen. in de Silvretta (Oostenrijk) train je je lawinekennis, de basisprincipes van sneeuwkunde en je leert zoeken in een lawine met meerdere slachtoffers. Datum: 1-6 maart 2015, Prijs: € 720

winter Reizen & Cursu en

Niveau: gevorderden (lichte tocht)

Niveau: vergevorderden (zware tochten)

In de Fanes & Sennes (Dolomieten, ItaliĂŤ) kun je naast mooie afdalingen genieten van de Italiaanse keuken en comfortabele hutten. Data: 21â&#x20AC;&#x201C;27 feb, 7â&#x20AC;&#x201C;13 maart 2015, prijs: â&#x201A;Ź 610

Al tientallen jaren is de rondtocht Pitztal-Ă&#x2013;tztal (Oostenrijk) een klassieker, waarbij je vrijwel alle bekende toppen van het Ă&#x2013;tztal aandoet. Een fysieke en alpiene uitdaging voor de ervaren toerskiĂŤr. Data: 4-10 april; 25 april-1 mei 2015, prijs: â&#x201A;Ź 575

Een ervaring om n it te vergeten

Oostenrijkse kla ieker

Tocht d r drie kantons Niveau: gevorderden (middelzware tochten)

Alpend rkruising

In de Ski-Transalp (Duitsland-ItaliĂŤ) met gebruik van liften, korte stijgingen en prachtige afdalingen van de AllgĂ¤u naar SĂźd-Tirol. (Internationale groep) Data: 4x in januari / 9â&#x20AC;&#x201C;13 feb / 16â&#x20AC;&#x201C;20 maart / 6â&#x20AC;&#x201C;10 april 2015 Prijs: â&#x201A;Ź 925

dreilandentour silvre a Prachtige uitzichten, mooie afdalingen en een letterlijk hoogtepunt op de Piz Buin (3312 meter). Data: 4-10 en 18-24 april 2015, prijs: â&#x201A;Ź 640

ToerskiĂŤn pur sang Prachtige hutten en pittige afdalingen in de Sellrainer HĂśhenweg (Stubaier Alpen, Oostenrijk). Deze tocht gaat over de hoogste toppen in het Sellrain en gebruikt zes prachtige hutten. Datum: 8â&#x20AC;&#x201C;14 maart 2015, prijs: â&#x201A;Ź 575

Tu en ijskli ers en bontja en In Wildstrubel (Berner Alpen, Zwitserland) toer je tussen het mondaine Zwitserse Crans Montana en het bekende ijsklimgebied van Kandersteg. Data: 14-20 maart; 28 maart-3 april; 11-17 april 2015 Prijs: â&#x201A;Ź 605

Over zuidelijke ijska en In de Adamello (Trentino, ItaliĂŤ) toer je over de meest zuidelijke ijskappen van Europa. Data: 23-27 maart; 13-17 april, prijs: â&#x201A;Ź 510

Toeren in n spr kjesdecor De tocht over de Haute Route de Queyras (Frankrijk) is ideaal voor toerskiĂŤrs die rust en ruimte zoeken en hun dag graag afsluiten met een goed glas wijn en lekker eten. Data: 28 feb-6 maart; 14-20 maart 2015, prijs: â&#x201A;Ź 875

Toeren in het Val Bedretto (Lepontische Alpen, Zwitserland) waar Wallis, Uri en Tessin elkaar raken! Een rondtocht die begint en eindigt in Realp. Data: 22-27 maart 2015, prijs: â&#x201A;Ź 590

De Ma erhorn van aď&#x161;że kanten De Matterhorn is met zijn 4477 meter het middelpunt van de toerskironde in het Wallis (Zwitserland). Toeren over de gletsjers die rond deze berg liggen. Datum: 19-24 april 2015, prijs: â&#x201A;Ź 630

De haute route van Oostenrijk Over prachtige toppen en door lange dalen loopt Oostenrijks eigen Haute Route (Hoch Tirolâ&#x20AC;&#x201C;Osttirol, Oostenrijk). Hier maak je een van de zwaarste toerskitochten in de Alpen,met dagetappes waarbij je 1.000-2.000 hoogtemeters maakt. Datum: 12-17 april 2015, prijs: â&#x201A;Ź 610

tocht met aď&#x161;żure Vijfdaagse doorsteek door het nationale park van de Ă&#x2030;crins (Haute Route Ă&#x2030;crins, Frankrijk). Het nationale park is een van de ruigste van de Alpen. Voor toerskiĂŤrs met alpiene ervaring is dit de parel van alle tochten. Data: 5-10 april; 19-24 april 2015, prijs: â&#x201A;Ź 850

prachtige rondtocht In de Piz PalĂźâ&#x20AC;&#x201C;Bernina (Zwitserland) beklim je via imposante gletsjers enkele fameuze bergtoppen. De Piz ChapĂźtschin bijvoorbeeld, en de Piz GlĂźhschaint, de Piz Bernina en de Piz PalĂź. Datum: 12-18 april 2015, prijs: â&#x201A;Ź 680

De moeder aď&#x161;żer toerskitochten De moeder aller toerskitochten is de beroemde Haute Route tussen Chamonix en Saas Fee (Frankrijk en Zwitserland). Deze tocht is en blijft een serieuze en zware onderneming, met moeilijke aanlopen en pittige afdalingen. Hierbij is een ijzersterke conditie, veel hoogalpiene toerskiervaring en alpiene ervaring noodzakelijk. Datum: 28 maart-4 april 2015, prijs: â&#x201A;Ź 790

Niveau: gevorderden (zwaar/middelzwaar)

Hu entochten

Zwerven door de bergen. Van hut naar hut , steeds weer verse sporen achterlatend in de sneeuw. Elke dag iets nieuws ontdekken, zoalsÂ de Klassieke Ă&#x2013;tztaler Rundtour of de Haute Route. â&#x20AC;˘ Ortler (ItaliĂŤ) - (middelzwaar): 14-20 feb / 18-24 april 2015 â&#x20AC;˘ Berner Oberland (Zwitserland) - (zwaar): 4-10 april / 11-17 april 2015 Prijs: â&#x201A;Ź 745 (Ortler) / â&#x201A;Ź 1.185 (Berner Oberland)

Kijk voor meer informatie op Bergsportreizen.nl. HOOGTELIJN 5-2014 |

schoenen w u e e n s p o t s r e e t Voor he

TIJD VOOR DE NATUUR Op sneeuwschoenen ontvlucht je de wintersportdrukte en wandel je relatief eenvoudig de stilte van de bergen in. Veel Europese wintersportgebieden ontwikkelden speciale wandelpaden en alsmaar stijgende verkoopcijfers tonen aan dat ik niet de enige ben die nieuwsgierig is naar een sneeuwschoentocht. Hoog tijd dus om mijn ski’s een dag te laten staan voor een debuut op de raquettes in het Zwitserse Champéry.

et de gehuurde sneeuwschoenen in mijn hand kijk ik jaloers naar de skiërs en snowboarders die links en rechts voorbijsuizen. Het voelt nog erg onwennig, zo’n enorm oppervlak onder mijn voeten. Om een stap te zetten, til ik mijn voet hoog op. “Nee, dat hoeft niet”, zegt gids Nathalie. “Klik je schoenen aan de achterkant los; zo kun je gewoon lopen.” Bij het plan om te gaan sneeuwschoenwandelen was ik nogal sceptisch. Begrijp me niet verkeerd, ik houd enorm van bergwandelen, maar zo’n tocht leek me meer iets voor, nou ja, mensen die niet van een uitdaging houden. Dat ik het volledig bij het verkeerde eind had, blijkt als we een eindje op weg zijn.

Helpende hand

Omdat ik denk dat ik net zo goed zonder deze dingen over de sneeuw kan lopen, doe ik ze af. Ik word meteen gestraft: bij de eerste stap zak ik diep in de sneeuw. Ik bind ze snel weer onder en ga achter Nathalie aan die ondertussen ‘off-piste’ het spoor van een hert volgt. Om naar het pad terug te keren, maakt ze een kleine bocht terwijl ik gemakzuchtig denk dat ik wel even snel achteruit kan stappen. Dat gaat dus niet met sneeuwschoenen. Ik val achterover en

26 |

lig door het gewicht van mijn rugzak als een hulpeloze kever op m’n rug. Als mijn groepsgenoten zijn bijgekomen van het lachen, krijg ik gelukkig een helpende hand. Dat krijg je als je sceptisch bent. Na een uurtje lopen, wordt het stiller in de groep. Ineens vallen andere dingen op. Het geluid van de smeltende sneeuw die langs de takken druppelt, de zoete geur van de dennenbomen, de frisse lucht. Het ritme van de sneeuwschoenen brengt je bovendien in een soort trance. Mediteren in beweging. Ik begin te begrijpen waarom mensen dit doen.

Onderschat plezier

Als we vier uur later terug zijn in Champéry ben ik de eerste om toe te geven dat ik het totaal heb onderschat. Sneeuwschoenwandelen is niet voor watjes. Bergop is het zelfs met een goede conditie behoorlijk zweten. Maar wat ik misschien nog wel het meest heb onderschat, is het plezier. Waar je tijdens het skiën en snowboarden alleen aandacht hebt voor je omgeving als je stilstaat, geniet je tijdens een sneeuwschoenwandeltocht veel bewuster van de natuur. Bovendien kun je nog eens een goed gesprek voeren. Als je conditie

dat toelaat. Voor mij is het duidelijk: het blijft niet bij deze ene keer.

Check, check, dubbelcheck

Net als met bergwandelen, kun je op alle niveaus sneeuwschoenwandelen. Hoe extremer de tocht, hoe belangrijker de voorbereiding. Natuurlijk moet je je wapenen tegen de kou, maar let vooral ook goed op het weerbericht en weet dat voor tochten in alpien terrein uitgebreide lawinekennis noodzakelijk is. Als je twijfelt, kun je beter een gids inhuren. Ga je voor het eerst op pad of wil je een stap verder dan je gewend bent, dan kun je ook

HOOGTELIJN 5-2014 | TEKST MEREL VAN DER LANDE EN LEX VAN DEN BOSCH | FOTO’S LEX VAN DEN BOSCH

na n rtje lopen, vaen in ns andere dingen op

Spoorzoeken in de sneeuw

De met knalroze bordjes gemarkeerde sneeuwschoenwandelroutes rond Champéry zijn eenvoudig zelf te lopen. Bovendien heeft Champéry Tourisme (Champery.ch) een boekje met daarin informatie over de natuur en tekeningen van de pootafdrukken van dieren, zodat je zelf kunt spoorzoeken. Leuker is het om met een gids op pad te gaan, omdat die je meer achtergrondinformatie kan geven. Zo weet Nathalie te vertellen dat de moeflons ’s winters alleen in de omgeving van Champéry zitten. De dieren werden ooit vanuit Corsica en Elba naar deze regio gebracht als jachttrofeeën en zijn waarschijnlijk gebleven, omdat de steile beboste bergen met de grote rotsblokken lijken op die van de eilanden. De moeflons krijgen bij Champéry hun jongen en gaan dan op zomervakantie naar Frankrijk om in de winter terug te keren. Langs de sneeuwschoenwandelpaden rond Champéry wemelt het van de vossen-, dassen-, reeën-, sneeuwhazen- en konijnensporen, dus er valt genoeg te spotten.

HOOGTELIJN 5-2014 |

Opmars van de sneeuwschoen

met de NKBV op sneeuwschoentocht. Meer informatie hierover vind je op pagina 29 en via Bergsportreizen.nl.

Goed uitgerust

In de meeste gevallen volstaan je bergschoenen, maar bij extreme kou kunnen gevoerde schoenen nodig zijn. Vergeet ook niet om je gamaschen mee te nemen. Voor een stabiele tred zijn telescoopstokken

ideaal, vooral om je gemakkelijk aan de wisselende hoogte van het sneeuwdek aan te passen. Verder is het erg handig om een extra ijzerdraadje in je rugzak te steken. Eventuele mankementen aan de sneeuwschoen zijn hiermee vaak snel verholpen. Vermijd ten slotte heftige zweetpartijen en neem een extra kledinglaag en warme drank mee voor tijdens de pauzes onderweg.

Steeds vaker is sneeuwschoenwandelen een serieuze hoofdactiviteit tijdens de wintersportvakantie. Illustratief voor deze stijgende populariteit zijn de verkoopcijfers van sneeuwschoenen in Zwitserland: sinds de millenniumwisseling is de verkoop daar verdertigvoudigd. Veel skigebieden haakten in op die trend en legden gemarkeerde paden aan, speciaal voor sneeuwschoenwandelaars. Zo zijn alleen al rond Champéry – aan het begin van de Portes du Soleil en van oudsher een skiresort – in de afgelopen jaren zes sneeuwwandelpaden gemarkeerd. Dit zijn korte routes van 1,8 tot 4 kilometer. Doorgewinterde sneeuwschoenwandelaars zoeken het hogerop en kiezen voor meerdaagse sneeuwschoenwandeltochten.

Wie de sneeuwschoen past...

De houten voorvader van de sneeuwschoen – ooit bedacht door Canadese boeren zodat ze hun erf niet sneeuwvrij hoefden te maken – evolueerde via een aluminium tussenvorm tot hightech kunststofvarianten die soms zelfs carbonvezels bevatten. Het kost weinig moeite om 400 euro of meer aan een modern paar uit geven, maar er zijn ook prima sneeuwschoenen onder de 200 euro verkrijgbaar. Wat alle sneeuwschoenen met elkaar gemeen hebben, zijn scherpe kanten onder het frame en scharnieren die het stijgen vergemakkelijken. Bovendien kun je de hiel meestal met een opklapbare beugel verhogen. Wil je het luxer, dan kun je kiezen voor een schoen die je ook aan de zijkanten kunt verstellen om comfortabel steile hellingen te traverseren. De meeste modellen werken nog met riempjes die je om de (berg)schoenen vastmaakt, maar instapmodellen met kliksystemen winnen snel terrein. Huur als je voor het eerst gaat sneeuwschoenwandelen een paar voor universele doeleinden. Tenzij je meteen voor de extreme omstandigheden gaat natuurlijk. Bedenk dan dat het draagvermogen van de sneeuwschoenen afgestemd moet zijn op je lichaamsgewicht. Op te kleine sneeuwschoenen een dikke laag poeder op niet voorgelopen tracks te lijf gaan (lees: weinig belopen gebied bij lage temperaturen in Finland of Canada), is absoluut onbegonnen werk. Zeker als het steil omhooggaat. In hoogalpien gebied kunnen te grote schoenen je juist weer in de problemen brengen bij lastige passages.

28 |

HOOGTELIJN 5-2014

Als je de hak van de sneeuwschoen losmaakt, kun je prima lopen in de sneeuw.

winter Reizen & Cursu en

en sneeuwschoentocht

TECHNIEK, MATERIAAL EN

HEEL VEEL SNEEUW

Foto Olivier Maire

Wil je graag met sneeuwschoenen op alpien avontuur maar voelt het nog te onwennig om dat zelfstandig te doen? De NKBV helpt je bij je eerste en de daarop volgende stappen. Je kunt al in Nederland beginnen met een kennismakingsworkshop in SnowWorld Zoetermeer of je volgt een van de sneeuwschoencursussen in Duitsland, Frankrijk, Italië of Oostenrijk.

Niveau: basis

Ke ismakingsworkshop in SnowWorld Zoeterm r Voor beginners organiseert de NKBV in december en januari de workshop Sneeuwschoenwandelen. Tijdens deze kennismakingsworkshop in SnowWorld Zoetermeer ervaar je hoe het wandelen op sneeuwschoenen is en wat je moet doen om verantwoord op pad te gaan. Eigen materiaal is niet nodig, je oefent op het nieuwste materiaal van MSR en Black Diamond. Data workshop: 15 december 2014 / 7 januari 2015 Prijs: € 55

Niveau: basis/gevorderd

Ook organiseert de NKBV voor beginners en gevorderden reizen onder begeleiding van een gids of Nederlandse Mountain Leader in Oostenrijk, Italië, Duitsland en Frankrijk. De gemiddelde tochtduur is drie tot zes uur. • Karwendel, Oostenrijk (januari/februari/maart 2015) • Passeiertal, Italië (december 2014/januari/februari/maart 2015) • Nagelfluhkette, Duitsland (januari/februari/maart 2015) • Van Oberstdorf naar Südtirol, Duitsland en Italië (jan/feb/maart 2015) • Vallée de Clarée, Frankrijk (februari 2015) • Winterwandelen Sauerland 50+, Duitsland (februari 2015) • Pays du Mont-Blanc, Frankrijk (maart 2015) • Grand Tour du Beaufortain, Frankrijk (februari 2015)

Voor zowel beginners als gevorderden biedt de NKBV verschillende cursussen aan in Oostenrijk: in de Oetztaler Alpen (maart/april 2015), de Stubaier Alpen (maart 2015) en de Glockner (maart/april 2015). Tijdens deze sneeuwschoentochten leer je naast de techniek van het wandelen lawineberichten lezen en gevaren herkennen. Verder is er aandacht voor tochtenplanning, weerkunde en reddingstechnieken. Je loopt gemiddeld vijf tot acht uur per dag en wandelt – afhankelijk van het gebied – soms over gletsjers, uiteraard gezekerd aan het touw.

Sn uwschoencursu en in Oostenrijk

Kijk voor meer informatie over de reizen en cursussen op Bergsportreizen.nl en klik op Sneeuwschoenwandelen. Je vindt hier ook de diverse vertrekdata en specifieke prijzen. HOOGTELIJN 5-2014 |

Foto Bas Goris

Wandelreizen onder begeleiding

LIEFST ALS HET IJs- EN IJsKOUD IS

ertal n u a K k e o z e b m e s k i l B

Hoe ingewikkeld is het eigenlijk om een lang weekend of een week ijswatervallen te klimmen? Hoogtelijn nam de proef op de som en ging naar het Oostenrijkse Kaunertal. En wat blijkt? Zelfs als de omstandigheden eigenlijk, eh, best waardeloos zijn, is er nog genoeg te doen!

30 |

HOOGTELIJN 5-2014 | TEKST ICO KLOPPENBURG | FOTOâ&#x20AC;&#x2122;S BRAM MUNNICHS

IJsklimmevnamnedter Steen Marianne portdag Winter (16 november in

rgs Volg tijdens de Be van topklimster rkshop IJsklimmen wo de r) ee rm Zoete Steen. Marianne van der ag.nkbv.nl. atie op Bergsportd orm inf er me Kijk voor

ang hoeven we niet te zoeken op The Hague/Rotterdam Airport: supersnel zijn we door de incheck en zitten we aan de koffie met uitzicht op het vliegverkeer. Een klein vliegveld heeft zo zijn voordelen! Hetzelfde geldt na de landing in Innsbruck, waar een snelle transfer ons uit het drukke Inntal het stille Kaunertal in brengt. Tot zover gaat alles goed, maar we zien ook één probleem: het is veel te warm voor de maand februari. Pas als we de tunnel uitrijden die je in het dal brengt, zien we de eerste vlekken sneeuw langs de weg. Wat moet dit worden? Voor ijs moet het vriezen en dat heeft het blijkbaar veel te weinig gedaan de afgelopen tijd.

Toegankelijk voor iedereen

Op mijn vraag aan de chauffeur van het transferbusje of hij ons logeeradres wel kan vinden, antwoordt hij laconiek: “So viele Haüser gibt es hier doch nicht.” En Haus Renate kun je inderdaad niet missen, zo groot staat het op de muur. Dus zo staan we binnen een paar uur vanuit de polder in Vergötschen, een groepje huizen dat de naam ‘dorp’ niet mag dragen. Deel één van onze missie is geslaagd. Reggi Penz heet ons welkom en is de gastvrijheid zelve. Ze is een Nederlandse die haar hart verloor aan het Kaunertal en aan een Tiroler die ze hier ontmoette, Andreas. Hij is berggids, maar ook iemand met ‘gouden handjes’, gezien de bijzondere lampen en andere aanpassingen in het interieur die hij maakte. De eerste vraag aan Reggi en Andreas is natuurlijk: wie is Renate? De naam blijkt een eerbetoon aan de moeder van Andreas, die het pension ooit begon. Inmiddels heeft het pension een metamorfose ondergaan. Ze bouwden een paar prachtige appartementen aan het huis, waarbij één ding meteen opvalt: ze zijn volledig rolstoelvriendelijk. Reggi is trots op de prijs die het dal in 2013 won voor de toegankelijkheid voor minder validen. Deze Eden Award prijkt prominent in de gang, naast de foto met handtekening van Nicolien Sauerbreij, die hier regelmatig verblijft.

Waar is het ijs?

Na een goede nachtrust onder het dons gaat het dan gebeuren: we gaan op zoek naar ijs! Andreas zet ons af onder aan de Sagmühlfall, die volgens hem wel moet lukken. Meteen stuiten we op het eerste obstakel: de beek. Normaal kun je daar zo overheen lopen, maar het zachte weer zorgt nu voor een brede stroom die zich niet

bi en n p r r st n we vanuit de polder in Vergötschen

zomaar laat oversteken. Wel liggen er een paar dikke takken over het water en gewapend met een stok proberen we daar veilig overheen te komen. Op stijgijzers, om niet uit te glijden, want het hout is spekglad door het water. Bijna gaat het fout, maar met een snelle sprong bereik ik de overkant. Het is duidelijk dat de eerste lengte van onze route niet bestaat. Losse meuk en stukken druipend ijs is alles wat we vinden. We moeten nog even in onze buidel met alpinistische ervaring tasten om, na een omweg en een abseil aan een dode boom, bij het ijs te komen. Daar vinden we, aan een grote boom die in het couloir ligt, een abseiloog: we zijn dus op een standplaats gekomen. Maar we vragen ons ook hardop af waarmee we eigenlijk bezig zijn. Bram klimt de eerste lengte voor (de derde uit de gids) en ik de tweede. Toch best wel spannend, want sommige stukjes zijn bijna loodrecht. Vooral het zetten van de ijsboren blijft een ‘dingetje’. Eén keer laat ik een boor vallen, maar voor de rest gaat het allemaal goed. Als we de meeste moeilijkheden achter de rug hebben, kiezen we voor een abseil over de route: een HOOGTELIJN 5-2014 |

Laaglanders in de verse sneeuw.

Op stijgijzers over het gladde hout.

ijsboor achterlaten is zeker financieel niet verstandig. Het abseilen gaat aan eisuhren of abalakovs en aan het oog in het touw rond de boom. Inmiddels is het ook gaan regenen en als we eindelijk door de prut en over de beek zijn, zien we eruit als speleologen. Nee, we hopen echt dat het de komende dagen beter wordt. En daar lijkt het wel op want als we hoger in het dal komen, gaat de regen over in sneeuw die in dikke vlokken blijft vallen.

Winterwonderland

Wat is er mooier dan wakker worden in de bergen en zien dat er ’s nachts een pak sneeuw is gevallen? Vooral het moment dat de zon door de grijze lucht prikt en ervoor zorgt dat je snel je zonnebril opzet, is fantastisch. Dat moment komt aan het eind van de ochtend van onze tweede dag van deze ultrakorte trip. Voor ons betekent de verse sneeuw ook: uitkijken met de ijswatervallen, waar ook sneeuw naar beneden kan komen. We trekken dus de sneeuwschoenen aan en maken een wandeling richting de Verpeilhütte. Andreas heeft duidelijk aangegeven tot waar we kunnen gaan zonder lawinegevaar. Het levert een prachtige dag op in Winterwonderland, zonder dat we iemand tegenkomen. Hoe leuk het voor laaglanders ook is om rond te stappen op sneeuwschoenen, wij kwamen hier voor het ijs! Daarom zijn we blij dat we een gesprek hebben met Florian Schranz, de kenner bij uitstek van de lokale ijswatervallen. We kennen hem al van foto’s uit de topo, waar hij de route Angst vor Lust (WI-6) voorklimt. “Bold free hanging icicles”, volgens de topo. Ja, zo ziet dat er dus uit… Florian biedt aan dat zijn zoon Christophe met ons meeklimt. Als hij ons ziet twijfelen, verzekert hij ons lachend dat we bij Christophe in goede handen zijn.

Zeker geen ‘kaasje’

En zo rijden we de volgende dag met de jonge aspirant-gids uit het dal omhoog. Eerst naar het eind van het dal, waar een paar hele mooie watervallen liggen. Helaas is het weer te somber om

32 |

HOOGTELIJN 5-2014

In de Sagmühlfall.

daar leuk te klimmen en fotograferen. Daarom gaan we aan de slag in de Verschneidung, een oude groeve met een aantal korte, geschakelde watervallen. Met verbazing zien we hoe Christophe vrijwel ongezekerd de eerste trede van de waterval omhoog klimt. Zonder hard in het ijs te hakken, hangt hij rustig de bijlen in bestaande gaten. Pas bij de uitklim plaatst hij zijn eerst ijsschroef, vlak voor de overgang naar de sneeuw. Hij legt uit dat juist die overgang voor hem het gevaarlijkst is. In steil ijs is hij op zijn gemak, maar je weet nooit wat er gebeurt als je bij de uitklim in een sneeuwmassa verder klimt. Of, zoals zijn vader Florian het zegt: “Wenn du im senkrechten bist, ist die Käse gegessen.” Voor ons is het naklimmen van de vrijwel loodrechte treden van de waterval toch allesbehalve ‘kaasje’. Het is hard werken om, zonder in het touw te hangen, de ijsboren eruit te draaien en netjes verder te klimmen. Gelukkig helpen de aanwijzingen van Christophe goed: gebruik de structuur van het ijs en maak, geduldig, mooie gaatjes voor de bijlen. Aan het eind van de dag geeft Christophe een kleine demonstratie. Hij klimt vanaf de rots in een vrijhangend ijsgordijn. Met bewondering kijken we toe hoe hij heel voorzichtig zijn bijlen in het gordijn tikt en dan een voor een de stijgijzers in het ijs zet. Nee, van schoppen is hier geen sprake! Florian legt uit dat de omstandigheden, met temperaturen van 0 of -1, precies goed zijn voor zo’n avontuur. Is het kouder dan kan het ijs versplinteren en is het warmer, tja, dan is het helemaal onverantwoord.

Boys will be boys

Redelijk onder de indruk dalen we door de verse diepe sneeuw af naar de auto. Als we omkijken, zien we dat ook Florian de route klimt. Boys will be boys! Voorzichtig glibberen we de weg af in de richting van het pension. Ons bliksembezoek zit erop. De volgende ochtend vertrekken we naar het vliegveld en na de lunch draaien we alweer mee in de gewone Nederlandse routine. Terugkomen moeten we zeker nog een keer, maar dan wel als het ijs- en ijskoud is!

IJsklimmen in het Kaunertal Afstand & Vervoer

Het Kaunertal is net als het bekendere Pitztal en Ötztal een zijdal van het Inntal. Het ligt op ongeveer 100 kilometer van Innsbruck en ruim 900 kilometer van Utrecht. Landeck en Imst zijn met de trein te bereiken. In de winter kan dat (buiten de bekende vakantieperiodes) voor een heel aantrekkelijk tarief. Wij kozen voor vliegen naar Innsbruck en een taxitransfer naar het Kaunertal. Helaas niet goed voor het milieu, maar verreweg het snelst en soms ook heel voordelig. Voor de transfer gebruikten we Four seasons travel, zie Tirol-taxi.at. In het dal zelf rijden skibussen, maar een auto kan handig zijn voor wie zelfstandig de watervallen wil bereiken.

Documentatie

• Ter plekke kun je voor een paar euro een gidsje kopen. • Ook op internet zijn de topo’s te vinden via de lange URL Issuu.com/tiroler_oberland/ docs/tol_kaunertal_eiskletterfuehrer of het portal climbers-paradise.com. Kijk daar bij de regio ‘Tiroler Oberland’ voor de informatie over veertien watervallen die variëren van eenvoudig tot extreem moeilijk. • Berggids Florian Schranz en zijn zoon Christophe kennen het dal en de mogelijkheden als hun broekzak. Kijk op Eisalpin.at voor meer informatie en cursussen. Wij klommen de Sagmühlfall, 200 meter, vier lengtes WI-3+ en een paar lengtes van de Verschneidung, WI-4+. Op Vimeo.com/95188248 (of scan de QR-code) is een korte video te zien van onze klimtrip.

Andere winteractiviteiten

v rzichtig tikt florian zijn bijlen in het gordijn

Het dal is een eldorado voor ijswatervalklimmers. Daarnaast is het dal uitstekend geschikt voor sneeuwschoenwandelen en toerskiën. Pisteskiërs kunnen terecht op de Kaunertalergletsjer en in Fendels, waar je tussen 2100 en 3200 meter 54 kilometer piste en een funpark vindt. De skibus van Vergötschen naar de lift doet er ruim een half uur over.

Accommodatie

Het vinden van een hotel of pension hoeft geen probleem te zijn. Wij verbleven in Haus Renate (Hausrenate.com). Kijk op Goo.gl/ZBJHBz voor meer informatie over de Eden-award. Verder vind je in het dorp Feichten (1273 meter) prima eetgelegenheden en een supermarkt.

HOOGTELIJN 5-2014 |

hienveld 1-2 fc.adv 27.3.2003 14.33 B&R Pagina 1

WIJ Wij VERZETTEN verzetten BERGEN bergen VOOR u U voor ist in SpecialSpecialist ineringen k e z r e v t r rgspo bebergsportverzekeringen W.A. HIENFELD B.V.

W.A. Hienfeld b.v.

Postbus 75133

1070 AC Amsterdam

Postbus 75133, 1070 AC Amsterdam T 0031 (0)20 - 5 469 469 Telefoon 0031(0)20 - 5 469 469 F 0031 (0)20 - 6 427 701 Telefax 0031(0)20 - 6 427 701 E info@hienfeld.nl

E-mail

info@hienfeld.nl

Voor informatie: Koninklijke NKBV te Woerden

Voor informatie: Koninklijke NKBV te Woerden.

Hotel Esprit Montagne

skigebied Portes du Soleil, Frankrijk.

DE ideale uitvalsbassis voor de sportieve levensgenieter: Meer dan 600 km pistes in twee landen, vele sneeuwwandel routes, lokale gerechten en alpenwijnen.

www.hotelespritmontagne.com

info@hotelespritmontagne.com / 0033-450-71 26 90

winter

cursus ijsklim men

Reizen & Cursu en

IJSBIJLEN IN DE AANSLAG Wat is er spannender dan het bedwingen van een bevroren waterval? Stijgijzers en ijsbijlen in de aanslag. Met uiterste concentratie, kracht en techniek overwin je de natuur. En jezelf.

Niveau: basis

Ke ismakingsworkshop ijskli en Tijdens de workshop IJsklimmen maak je kennis met ijsklimmen en leer je stijgijzertechnieken toe te passen of te verbeteren. Je plaatst en belast ijsbijlen en plaatst zekeringen in het ijs. Deze workshop wordt gegeven door Marianne van der Steen, lid van het Nederlands ijsklimteam. Zij weet je als geen ander de fijne kneepjes van het ijsklimmen bij te brengen. De workshop wordt in de Bever Icewall (Den Haag) gegeven, in de maanden december 2014 en januari 2015.

Niveau: basis

Basiscursus IJskli en De cursus voor beginnende ijsklimmers in de Stubaier Alpen (Oostenrijk) bestaat onder meer uit stijgijzertechnieken, het plaatsen van je ijsbijlen, zekeringstechnieken en standplaatsbouw in ijs. Het streven is dat je aan het eind van de cursus één of meerdere touwlengtes kunt voorklimmen. De basiscursus wordt in januari en februari 2015 gegeven.

Niveau: vergevorderden

Mastercla IJskli en Voor de gevorderde ijsklimmer die de puntjes op de i wil zetten, is de masterclass IJsklimmen in het Ötztal (Oostenrijk) een uitkomst. Op de eerste dag herhaal je alle technieken, daarna ga je flink aan de slag in pittige routes van meerdere touwlengtes. De waardering van de te beklimmen routes loopt van WI 4+ tot een touwlengte WI 6- in de Burgsteinfall. Afsluitend beklim je de Kriseilbachfall in Tumpen, een magistrale 6 touwlengtes in WI 4+. De masterclass wordt in februari 2015 gegeven.

Niveau: gevorderden

Gevorderdencursus IJskli en

Kijk voor meer informatie over de ijsklimcursussen en -workshops op Bergsportreizen.nl en klik op IJsklimmen.

Niveau: basis

Workshop Dryt len

Drytoolen is ijsklimmen zonder ijs. Hierbij klim je met ijsbijlen rotsroutes die anders onbeklimbaar zouden zijn. In de drie uur durende workshop leer je hoe je op een veilige manier drytoolroutes klimt. Deze routes zijn met speciaal hiervoor ontworpen drytoolgrepen gebouwd. De workshop Drytoolen wordt in december 2014 gegeven. HOOGTELIJN 5-2014 |

Foto Hans van der Steen

Heb je al eerder in ijs geklommen, maar wil je nu je techniek verbeteren? Kies dan voor de gevorderdencursus IJsklimmen in de Stubaier Alpen (Oostenrijk). Elke dag ga je samen met een berggids op zoek naar uitdagende routes. Je techniek gaat snel vooruit tijdens het (na-)klimmen van moeilijke watervallen, maar de nadruk ligt vooral op het voorklimmen van routes. Natuurlijk worden alle (reddings)technieken opgefrist en wordt er aandacht besteed aan terugtochtmethodes. De gevorderdencursus wordt in februari 2015 gegeven.

zweden n i e i t i d e p x e r e t n i w

DE MEESTE

STEMMEN GELDEN

Vier dagen door de arctische wildernis, voortgetrokken door sledehonden van het Noorse Signaldalen naar Väkkerä in de kop van Zweden. Een 300 kilometer lange winterexpeditie ver boven de poolcirkel. Het is de chance of a lifetime voor iedereen die van avontuur houdt, niet schrikt van een beetje sneeuw en het leuk vindt om te leren overleven in de arctische toendra.

oor de 23-jarige Manon Kloosterman is het de kans van haar leven: ze meldde zich aan met een filmpje, liet zo veel mogelijk mensen op haar stemmen en werd uiteindelijk dankzij 2790 likes geselecteerd als een van de twintig deelnemers aan de Fjällräven Polar Challenge 2014. “Ik hou van kamperen. Rondtrekken, me verplaatsen; een klein pakketje mee zodat ik overal mijn eigen huisje kan opzetten.” Bang voor de kou is ze niet. “De eerste dag was het even wennen. Het was een lange, erg koude dag met veel wind. Voor het eerst mijn tent opzetten, de stokken strak in de voetjes. Dan ben je aan het prutsen, je bent moe, hongerig, je lijf doet pijn en alles waait weg. Op zo’n moment denk ik: het mag van mij ook maar één dag duren… Maar als vijf minuten later de tent staat en ik door het bewegen weer warm ben, zie ik wat een geweldige ervaring dit is. En dan wil ik veel meer. En langer!”

Vereende krachten

Iedereen kan meedingen naar een plek in het jaarlijks terugkerende winteravontuur. Twintig ‘gewone’ mensen, van over de

36 |

hele wereld met doorsneebanen en zonder enige outdoorervaring, krijgen de kans om te ervaren hoe het is om te overleven in de arctische wildernis. “Dit is iets wat ik zelf nooit had kunnen regelen”, vertelt Manon. “De afstand, de honden, de kleding, de expertise – omdat ik de meeste stemmen binnenhaalde, lag het ineens allemaal binnen handbereik. Maar de aanloop ernaartoe was wel zenuwslopend hoor. Ik stopte met volleybaltraining, als de dood dat ik een blessure zou oplopen. Ik benaderde kranten in de omgeving van mijn woonplaats Doesburg, ging naar de lokale radio en kreeg zelfs een paar minuten zendtijd bij Hart van Nederland. Verder liet ik vrienden via Facebook mijn filmpje delen en nam mijn vader flyers mee naar zijn werk. 10 minuten wachten op de trein? Ik sprak op het perron iedereen aan en gaf ze mijn flyer mee. Alles om maar zo veel mogelijk stemmen te verzamelen. Wat een spanning. Tegen het einde van de selectietijd at ik niet meer, ik sliep nauwelijks; zo bang dat ik net niet zou winnen.” Eind december kwam het verlossende antwoord: Manon mocht als enige Nederlandse mee op avontuur.

HOOGTELIJN 5-2014 | TEKST FEMKE WELVAART | FOTO’S HÅKAN WIKE (FJÄLLRÄVEN)

Aanmelden

Vrijheid

Wil je net als Manon me edingen naar een plek in het team van de Fjällrä ven Polar Challenge 201 5? Kijk op www.fjallraven.c om/polar/application en meld je aan.

Onderweg leert Manon overleven in de kou. “Thuis had ik het altijd koud. Hier leerde ik hoe ik daarmee om kan gaan. Want wat als je buiten leeft en het koud krijgt? Je kunt niet even naar binnen waar de kachel brandt. Ik merkte hier dat het helpt als je gewoon doorgaat – eten, ook als je geen honger hebt, voor de honden zorgen, een bivak scheppen – voor je het weet ben je warm! Hetzelfde geldt voor vermoeidheid: thuis was ik altijd moe. Hier ben ik vol energie. Ik ben buiten, vol adrenaline. Ik heb geen benul van tijd. Al die ongemakken en restricties heb ik thuisgelaten.”

Survival expert

De Zweedse outdoorexpert Johan Skullman leert de deelnemers hoe ze met simpele middelen vuur kunnen maken, wat je moet doen om ’s nachts warm te blijven in je slaapzak en hoe je ervoor zorgt dat je tent niet wegwaait. De oud-officier van de Zweedse krijgsmacht weet precies hoe het menselijk lichaam reageert op HOOGTELIJN 5-2014 |

At h l e t e s : C o ry R i c h a r d s , E m i ly Ha r r i n g t o n L o cat i o n : T e l l u r i d e , C O / P HOTO : K EITH L A D Z INS K I

I N N O VAT I O N

FOR FIRSTS

S tan d ing at t h e pinna c le of engineere d d esign , t h e F u se Uno j a c k et d elivers revol u tionar y prote c tion b u ilt li k e not h ing else . Dis c over m ore at t h enort h fa c e . c o m

NEVER STOP EXPLORING

â&#x201E;˘

‘Tijd? Dat begrip heb ik thuisgelaten’

Vuur maken, sneeuw smelten: basisprincipes die al gauw routine worden.

winter en Reizen & Cursu

NKBV-tocht met sledehonden stress, hitte of kou en hoe je die ongemakken relatief eenvoudig de baas blijft. “Hij leerde me de basisprincipes die nu routine zijn geworden. Ik voel geen kou meer, ik ben niet moe; elke dag geniet ik van het uitzicht en de honden.” De stoere studente Geneeskunde gaat verder met het scheppen van haar bivak waarin ze vannacht zal slapen. Bang voor de wildernis en de primitieve omstandigheden is ze niet. “Ik geniet alleen maar. Nu kan het nog. Over een paar dagen is het voorbij en ga ik weer terug naar Nederland. Nee, niet met het vliegtuig want dat durf ik niet.”

Voor iedereen die ook op een slee door de arctische bossen wil trekken maar niet wil strijden om de meeste stemmen, organiseert de NKBV een sledehondentocht van zeven dagen in het Zweedse Jämtland. Iedereen met een goede basisconditie, doorzettingsvermogen en zin in avontuur kan mee. Kijk voor meer informatie, de data en prijzen op Bergsportreizen.nl en klik op Sledehondentochten.

HOOGTELIJN 5-2014 |

w-Zeeland u e i N r u u t n o v a n e e Alles-in-

JETLAG VAN

TWEE SEIZOENEN

Stel je voor: je reist tijdens de Nederlandse zomer af naar de besneeuwde bergtoppen Down Under. Je beklimt daar via het tropische regenwoud de ijskoude gletsjer. Een jetlag van een paar uur? Nee, dit is er één van twee complete seizoenen. Irian van Helfteren, professioneel freerider en snowboardgids, klom en boardde aan de westkust van het Zuidereiland en nam deel aan twee freeridewedstrijden.

40 |

e steile besneeuwde berghellingen en luidruchtige watervallen in het regenwoud begroeten ons als we de Hippie Camper instappen en aan onze reis beginnen. Als een gordijn schuiven de wolken langs de bergwanden en dalen met reusachtige bomen. Om ons heen zien we kleine meren en kromme boompjes begroeid met mos. Het regent. Maar dat doet het hier meer dan 250 dagen per jaar.

IJslawines

Onze eerste stop is het Westland Tai Poutini Park, bekend door Mount Cook, met 3754 meter de hoogste berg van Nieuw-Zeeland. Wij gaan Mount Sealy beklimmen met twee overnachtingen in de Mueller Hut. Maar voordat we ook maar één stap op de berg zetten,

HOOGTELIJN 5-2014 | TEKST IRIAN VAN HELFTEREN EN MIRTE VAN DIJK | FOTO’S IRIAN VAN HELFTEREN EN IRIS KAMMERHOFER

Met klimspullen en wintersportuitrusting via het tropische regenwoud naar de ijskoude gletsjer.

moeten we allereerst informatie inwinnen over de sneeuwcondities en weersomstandigheden. Want een freerider is altijd op zoek naar afdalingen die minder toegankelijk zijn dan de pistes en routes van een standaardskigebied. Lawinegevaar dus. De lawines waarmee wij rekening moeten houden, zijn geen sneeuw-, maar ijslawines die van hoger gelegen gletsjers kunnen afbreken. Het heeft bovendien al vijf weken niet meer gesneeuwd, sterker nog: drie van de vijf weken waren er zware windstormen die in Europa zelden of niet voorkomen. De hoop op verse sneeuw hebben we dus al opgegeven en het is nog maar de vraag of we omhoog komen met onze sneeuwschoenen. We starten onze tocht met het risico dat we hem voortijdig moeten afbreken omdat de ijzige omstandigheden te gevaarlijk zijn.

Stap voor stap

Onze rugzakken zijn goed gevuld. Naast voldoende proviand voor drie dagen hebben we ski’s, snowboards, sneeuwschoenen, film- en fotocamera’s, en een lawineset (pieper, schep en sonde) bij ons. Het duurt echter niet lang voordat we onze ski’s en snowboards van onze rugzakken moeten halen omdat we te breed zijn voor het dichte struikgewas. De klim wordt al snel steiler en het is zo warm dat we in ons ondergoed het eerste deel van de berg beklimmen. De subtropische temperaturen geven een zomers gevoel. Als we bij de sneeuwgrens onze sneeuwschoenen onderbinden, komen twee bergbeklimmers naar beneden. Ze zijn omgekeerd vanwege extreem ijzige condities. Uiterst voorzichtig klimmen we verder, elke stap het ijzer van onze sneeuwschoenen driftig in het ijs hakkend. Het wordt steeds steiler en de sneeuw is net zo hard en ijzig als de gemiddelde schaatsbaan in Nederland. Ons tempo neemt ook langzaam af wanneer de zon langzaam verdwijnt achter de vlijmscherpe kammen van Mount Sefton. Het is niet ver meer. Over een helling van ongeveer veertig graden en een gapend uitzicht in de afgrond, zetten we onze laatste stappen voordat we doodop bij de Mueller Hut aankomen. De goede nachtrust geeft ons voldoende energie voor een paar fantastische beklimmingen in de dagen daarna.

De Mueller Hut ligt op 1800 meter en geeft uitzicht op gletsjers, verticale rotswanden en de hoogste bergtoppen van Nieuw-Zeeland.

van Antarctica waait, rijden we de indrukwekkende westkust omhoog tot Arthur’s Pass. Het National Park dat hierbij hoort kent vele gezichten, van uitgestrekte rivierbeddingen tot dicht regenwoud, gescheiden door hoge besneeuwde bergtoppen. Aan de westkust eindigen de bergen direct in de oceaan, waardoor je vanaf het strand binnen twintig minuten via het tropische regenwoud tot aan de gletsjer omhoog kunt rijden. Craigieburn ligt ver weg in het hart van het gebergte en is een skigebied met drie sleepliften. We zijn hier toch niet voor de pistes, maar voor een wedstrijd van de Freeride World Qualification Tour. Dit is de enige competitie in zijn soort op freeridegebied, want er bestaan geen World Cups of WK’s. Laat staan dat het binnenkort op het programma van de Winterspelen verschijnt. De Freeride World Qualification Tour is een voorbereiding op de Freeride World Tour (FWT). De FWT bestaat uit zes wedstrijden, waarin de beste zestien snowboarders en dertig beste skiërs van de wereld

Freeride World Tour

Volgende stop: Craigieburn Valley Ski Area. Vanaf de zuidkust, waar de bomen scheefgroeien door de extreme wind die direct

Uiterst behoedzaam klimmen we met onze sneeuwschoenen over het ijs. HOOGTELIJN 5-2014 |

het tegen elkaar opnemen. De wedstrijden vinden verspreid over de hele wereld plaats. Om aan de FWT te mogen deelnemen, moet je eerst de top drie in de Freeride World Qualification Tour bereiken. De Craigieburn Open is een van deze kwalificatiewedstrijden die in dit geval twee dagen duurt. Mits de weersomstandigheden meezitten. Deelnemen aan zo’n wedstrijd vergt veel voorbereiding: je bestudeert de wedstrijdhelling aandachtig, probeert de perfecte afdaling te zoeken en vervolgens uit je hoofd te leren. De score die de jury geeft, hangt af van de moeilijkheid, snelheid, stijl en controle tijdens je afdaling.

Plat op de berg Beide wedstrijden eindigt Irian op de eerste plaats.

Freerideavontuur in Nieuw-Zeeland Seizoenen & Weer De wintermaanden in Nieuw-Zeeland zijn juni, juli en augustus. Het weer varieert sterk en van dag tot dag, het weerbericht is daardoor veel minder betrouwbaar dan de voorspellingen in Europa. Nieuw-Zeeland bestaat uit twee eilanden. De sneeuwgrens op het Zuidereiland kan dalen tot 500-600 meter.

Afstand Nieuw-Zeeland is ongeveer 23 uur vliegen vanaf Nederland en heeft een tijdsverschil van tien uur in onze wintertijd.

42 |

HOOGTELIJN 5-2014

Op weg naar het skigebied Craigieburn vinden we het bord Craigieburn Open en rijden een afgelegen hobbelpad omhoog. Tijdens deze zeven kilometer lange klim met diepe gaten in de weg, gaapt naast ons de diepte van een behoorlijke afgrond. En omdat er precies plek is voor één voertuig, zijn we blij dat we geen tegenliggers tegenkomen. Eenmaal boven blijkt het skigebied gesloten vanwege de harde wind. Dan maar te voet naar de top; we willen de wedstrijdhelling heel graag van tevoren bekijken. Zelfs lopend is het niet makkelijk om de harde wind te trotseren. Af en toe moeten we plat op de berg gaan liggen om niet weg te waaien. Gelukkig is het gebied de volgende dag gewoon open en omdat we op de parkeerplaats hebben overnacht, staan we al vroeg in de startblokken voor de wedstrijd. Hoewel de sneeuw meer ijs dan sneeuw is, verloopt de wedstrijd zoals we hopen. Van de twee wedstrijden in twee dagen eindig ik bij beide op de eerste plek. Dat had ik in deze omstandigheden – zo verschillend van wat we in de Alpen gewend zijn – nooit durven hopen.

winter Reizen & Cursuss en

KBV freeriden met de N

POEDER PROOF Manoeuvreren op het scherpst van de snede, slim en snel naar beneden langs natuurlijke obstakels: freeriden geeft dat gevoel van vrijheid. Kun je al off-piste skiën maar wil je meer? Oefen in de poeder en leer de ideale lijn vinden. Niveau: basis

Niveau: basis

Je eerste freeride tracks

Freeriden met fantastisch uitzicht

Test je reactievermogen en zoek de beste poeder tijdens de freerideweek in Sölden (Ötztaler Alpen, Oostenrijk). Een week maximaal skiën in de poedersneeuw en zo min mogelijk lopen. Dit alles onder begeleiding van een erkende berggids die je meeneemt naar de mooiste plekken. Data Freeriden in Sölden: 25-29 jan / 1-5 maart 2015 Prijs: € 715

In Monta Rosa (Aosta, Italië) ski je omringd door machtige vierduizenders van de Mont Blanc en het Wallis. Een week vol suizende superlatieven: schitterend gebied, uitdagende afdalingen, pittige couloirs. Soms loop je een half uur tot een uur op ski’s omhoog met de lijn naar beneden als beloning. Data Freeriden in Monta Rosa: 1-6 feb / 22-27 feb 2015 Prijs: € 945

Niveau: basis

Niveau: gevorderden

Je kunt al buiten de piste skiën, maar wilt meer ervaring opdoen door kilometers te maken. Tijdens de freerideweek in Kaltenbach (Zillertaler Alpen, Oostenrijk) ga je met de skilift omhoog en daal je buiten de piste weer af. Af en toe loop je een stukje omhoog. Datum Freeriden in Kaltenbach: 15-21 maart 2015 Datum workshop: 5-7 december 2014. Prijs: € 1.095

Vijf dagen knallen in een van de sneeuwzekerste gebieden in de Alpen. Veel poeder en lange afdalingen. Sankt Anton am Arlberg en de omliggende skigebieden bieden een enorm off-pisteterrein, met verschillende mooie couloirs en afdalingen tussen de bomen door. Je overnacht in het rustige Pettneu. Data Freeriden in Sankt Anton: 18-23 jan / 1-6 feb 2015 Prijs: € 970 (jan) / € 1.070 (feb)

Meer kilometers buiten de piste

Adrenaline in supersneeuw

Niveau: basis

Freeriden boven de 2000 meter

Foto Rogier van Rijn

Samen met een gids door het freerideparadijs in Ischgl (Silvretta, Oostenrijk). Hij weet de beste spots te vinden, ver van het feestgebeuren. Er zijn afdalingen met meer dan 1000 meter hoogteverschil en diverse runs door het bos. Data Freeriden in Ischgl: 16-20 feb / 16-20 maart 2015 Prijs: € 860

Kijk voor meer informatie op Bergsportreizen.nl en klik op Freeriden.

HOOGTELIJN 5-2014 |

.la www tiva spor .com • Bec o La me a Spor

po @las rtiva

Jack

tiva f an

twitt

Spectr

Photo © La Sportiva

e Sparkle LA SPORTIVA ® is a trademark of the shoe manufacturing company “La Sportiva S.p.A” located in Italy (TN)

Halo

NKBV-ledenpas

2014 Naam: Maartje Tjeerdsma Leeftijd: 13 jaar Woonplaats: Lettelbert

NKBV-lid sinds: 2012 School: 2 vwo Hobby: “Voetballen met de meiden C1 van VVV Pelikaan-S” Held: “Mijn moeder. Omdat ze altijd voor me klaarstaat”

“

ière Mijn bergsportcarr

‘VEEL GEZELLIGER MET EEN GROEP’ W

e gaan nooit naar de kennismakingsdag, want daarvoor wonen we te ver weg”, vertelt de Groningse Maartje Tjeerdsma. “Daarom was het voor vertrek best spannend, omdat ik de groep pas in de bergen ontmoette.” Deze zomer ging ze voor de derde keer met haar ouders op bergsportkamp, dit keer naar het Italiaanse Entracque. “Ik leer mensen niet zo makkelijk kennen, maar met Maren uit Enkhuizen werd ik meteen vriendinnen. En aan het vorige bergsportkamp heb ik Fenne uit Culemborg overgehouden. We zien elkaar niet zo vaak omdat we natuurlijk ver van elkaar wonen, maar in de herfstvakantie ga ik bij haar logeren.” Tijdens de NKBV-bergsportkampen stippelen de ouders zelf mooie routes uit, soms met een overnachting in een berghut in plaats van op de camping. “Dat vond ik het allerleukst. De man in de hut kon namelijk heel goed koken. Hij maakte voor ons een vijfgangendiner met lasagne, pasta en allemaal kleine

dingetjes. Zo lekker!” Sommige wandelingen waren vermoeiend, andere vond Maartje meevallen. “Tijdens één wandeling hadden we veel sneeuw. Dat vond ik een beetje eng – ik moest mijn voeten goed in de sneeuw zetten anders gleed ik weg – maar het was wel heel leuk! En het is heel gezellig met de groep: veel minder saai dan wanneer ik alleen met mijn ouders op vakantie ga. En ook voor mijn ouders is het leuker!” Naast wandelen met de andere gezinnen, is er tijdens het bergsportkamp voldoende ruimte en tijd om andere dingen te doen. “Op de camping was een zwembad en ik wilde ook nog wel eens voetballen op het veldje. Het leuke van het kamp is dat het allemaal kan. Dat je zelf mag weten wat je doet. Dus soms ging ik mee en andere keren gingen mijn ouders wandelen en bleef ik met andere kinderen en één ouder op de camping.” Maartje wil best nog een keer op bergsportkamp. “Ik wil sowieso altijd iets actiefs doen, want van de hele tijd lui zijn word je juist moe.” TEKST FEMKE WELVAART | HOOGTELIJN 5-2014 |

De expeditie vindt 200 kilometer ten noorden van de poolcirkel plaats en neemt je mee over een bergketen en door het grootste permafrostgebied van Europa.

WIL JIJ DIT OOK?

Meld je dan aan voor Fjällräven Polar In april 2015 is het weer zover: 20 nieuwe deelnemers krijgen de kans om een team honden door de bergen en de toendra te leiden, buiten te slapen en te ervaren hoe het is om in de winter buiten te leven. En jij kunt een van de gelukkigen zijn die deze belevenis in een van de laatste wildernissen van Europa samen met ons gaan meemaken. Een uniek winteravontuur Met Fjällräven Polar willen wij laten zien dat het buitenleven in de winter veilig en aangenaam kan zijn. Met de juiste apparatuur en voorbereiding kun je met extreme kou leren omgaan en deze

zelfs leren waarderen. Het ijskoude landschap is dan ook adembenemend mooi. Tijdens de expeditie zijn de outdoorexperts van Fjällräven altijd aanwezig om je te begeleiden en hun kennis te delen. Aanmelden Vanaf 18 november t/m 12 december kun je je aanmelden op onze website. Het is de bedoeling dat je een fi lmpje uploadt met argumenten waarmee je ons en je vrienden ervan overtuigt dat juist jij degene bent die in Signaldalen aan de start moet staan. De helft van de deelnemers wordt geselecteerd op

basis van het aantal stemmen en de andere helft kiezen wij bij Fjällräven persoonlijk uit. Als je geselecteerd bent, bereid je dan voor op het indrukwekkendste winteravontuur van je leven: vier dagen in een unieke omgeving ver boven de poolcirkel.

Lees meer en meld je aan op www.fjallravenpolar.com

winter Reizen & Cursu en

NIETS HOEFT, ALLES KAN Een week lang gezelligheid en afwisseling met het hele gezin, samen met andere gelijkgestemde Nederlandse gezinnen. Dat kan met de winterbergsportkampen van de NKBV. Ook in de winter.

Foto’s Han Wouters

mp Winterbergsportka

Niveau: basis en gevorderd

In de zomer al eens op bergsportkamp geweest? In de winter kun je genieten van hetzelfde succesvolle recept, onder andere in Villa Foree in het Zwitserse Kandersteg. Rondom deze veelzijdige wintersportlocatie kun je toerskiën, ijsklimmen en sneeuwschoenwandelen met andere gezinnen die het ook leuk vinden om samen in de sneeuw actief te zijn. Villa Foree beschikt over twee-, vier-, zes- en achtpersoonskamers, een grote keuken met alle mogelijke apparatuur, een eetzaal en een ontspanningsruimte. Elk gezin heeft zijn eigen slaapkamer; de andere vertrekken worden gedeeld. Het ontbijt, de lunch en het diner verzorg je zelf of met de andere deelnemers. Plaats en datum: Kandersteg, 14-21 februari 2015. Prijs: volwassenen € 199; kinderen t/m 17 jaar € 179; kinderen t/m 4 jaar gratis.

Het Oostenrijkse Huben is een nieuwe standplaats voor het NKBV-winterbergsportkamp. Ook hier kun je kiezen uit verschillende skigebieden en kun je met de andere gezinnen toerskiën, ijsklimmen en op de ruim 180 kilometer geprepareerde wandelpaden en loipes sneeuwschoenwandelen en langlaufen. Anders dan tijdens het winterbergsportkamp in het Zwitserse Kandersteg, verblijf je in Huben in je eigen caravan of camper. Uiteraard voorziet de camping wel in een gas-, water- en stroomaansluiting (16A) en is het sanitair verwarmd. Op de camping is bovendien een winkeltje en een restaurant. Plaats en datum: Huben, 14-21 februari en 21-28 februari 2015. Prijs: volwassenen € 39; kinderen t/m 17 jaar € 17; kinderen t/m 4 jaar gratis.

Samen wintersporten in zwitserland

winterkamperen in Oostenrijk

Kijk voor meer informatie op Bergsportreizen.nl en klik op Winterbergsportkampen. HOOGTELIJN 5-2014 |

den e w Z n i s u s r u c l a v i v Wintersur

AFZIEN, GENIETEN EN

VOLHOUDEN Struikelend over ondergesneeuwde rotsblokken in de pikdonkere nacht, voel ik dat mijn schoenen doorweekt raken door het wegzakken in de poreuze ijslaag op zompige moerassen. Maar je hoort me niet klagen, want zojuist hebben we gevonden wat we zochten: sporen van elanden. Het is de vierde avond van de wintersurvivaltraining en de instructeurs trakteren ons op een nachtelijke zoektocht naar wilde dieren.

e volgen de sporen een steile heuvel op en bereiken een plateau. Daar ontdekken we, zwak verlicht door de wolkeloze hemel, ovale kringen met de afdrukken van grote lijven: hier sliepen kortgeleden elandmoeders met hun kinderen, we tellen er meer dan twintig. De stilte en de duisternis versterken de intensiteit van de Zweedse wildernis en maken voelbaar indruk op de zwijgende expeditieleden. Het laat ons de kou en vermoeidheid vergeten. Vanochtend begonnen we aan de uitdaging die het hoogtepunt is van deze week: een driedaagse overlevingstocht

door besneeuwde Zweedse bossen, met een minimum aan proviand en een bivak in zelfgebouwde onderkomens.

‘Slechts’ -10°C

Värmland is een regio in het westen van Zweden tegen de grens met Noorwegen. In de uitgestrekte bossen leven de grootste populaties elanden en wolven van Scandinavië. Hier organiseren Dennis Bornebroek en Aylmer Graeler voor de tweede keer de wintersurvivalcursus voor de NKBV-regio Gelderland. Beiden zijn professioneel buitensportinstructeur en delen een passie voor survival en de natuur. De eerste editie was een afstudeerproject

Na de wakproef helpt mijn buddy me in mijn kleren.

48 |

HOOGTELIJN 5-2014 | TEKST MASJA DE ROY | FOTO’S ROBERT VAN POPPEL EN MARCEL HIRS

Wintersurvival in Zweden Route

Met de auto naar Ransbysätter en dan de veerboot Puttgarden-Rødby. Vanaf Utrecht ongeveer 1400 kilometer. Of 850 kilometer als je de veerboot Kiel-Göteborg neemt. Met de trein is het ongeveer 24 uur reizen. Je kunt ook vliegen op Oslo of Stockholm en dan in vier uur met de trein naar Lysvik reizen.

Georganiseerd met de NKBV-regio Gelderland De volgende wintersurvivaltocht van de NKBV-regio Gelderland is van 25 tot en met 31 januari 2015. Kijk voor meer informatie op Gelderland.nkbv.nl. Een paklijst, programmadetails en inschrijven kun je opvragen via nkbvwintersurvival@gmail.com Prijs (onder voorbehoud): € 345 voor NKBV-leden, € 375 voor niet-NKBV-leden.

van Aylmer voor zijn ALO-opleiding in Groningen. Die week was het 24 graden onder nul. Wij treffen het: deze week vriest het ‘slechts’ tien graden.

Een paradijselijk oord

De eerste helft van de week konden we wennen aan de kou in het blokhuttenparkje Eden. Deze verwijzing naar het paradijs is een treffende en tegelijk ironische naam voor dit verblijf; idyllisch maar primitief. Het ligt in een gemengd bos boven de steile rand van een klein rivierdal. Centraal staat een ronde groepshut met lange tafels rondom een grote vuurplaats. Verspreid over het terrein staan lage slaaphutten met een houtkachel in het midden en een vlonder waarop maximaal zes personen naast elkaar kunnen liggen. Er is geen stromend water of elektriciteit. De wc is een houten hokje boven een latrine. Ware luxe betekent hier: een zweetsessie in de sauna onderin het dal, waarna je de keuze hebt tussen een ijskoud bad in de rivier of een zachte duik in de sneeuw.

Sprong in ijskoud water

We tasten met onze voeten het onbetrouwbare ijs af, op zoek naar een oversteekplaats. De opdracht is een tocht op kaart en kompas naar het Älgsjönmeer, hemelsbreed ongeveer drie kilometer, dwars door de bossen en over het grote moeras. We steken de rivier over op de plek waar we de minste onderstroming vermoeden, geknield op boomstammen die we één voor één over het ijs schuiven om

ons gewicht te verdelen. Na drie uur komen we bij het meer waar een wak van circa twee bij vier meter in het ijs is gezaagd. Straks zullen we daar om de beurt in springen. Het is een oefensituatie om je te laten ervaren hoe het is om door het ijs te zakken en met behulp van ijspicks uit een wak te klimmen. De begeleiders hebben aan de waterkant alvast een groot vuur gestookt waar de drenkelingen zich na afloop kunnen opwarmen. Uitkleden tot aan mijn ondergoed geeft de eerste shock, de twintig meter naar het wak op blote voeten over het ijs de tweede. Dan de aarzeling, aan de rand van het wak. De snerpend koude wind tegen mijn blote huid, hoe sneller dit klaar is, hoe beter ... Nu springen ... Eén, twee, en gáán! Trappelend pak ik de ijspicks vast, het koude water snijdt mijn adem af. Binnen zes seconden sta ik alweer op het ijs. Terug bij het kampvuur wrijft mijn buddy Wouter me droog met een handdoek. Ik probeer mijn kleren aan te trekken, maar ik heb geen controle over mijn spieren. Wouter wringt mijn armen door de mouwen van mijn thermo. Naast me voeren mijn groepsgenoten bibberende gesprekken, ook zij hebben zojuist de wakproef doorstaan.

Warm en droog blijven

De eerste drie dagen trainden we basissurvivalvaardigheden zoals vuur maken, navigeren, onderdak bouwen, water en voedsel verzamelen. Ook doen we bushcraft, zoals houtsnijden, sneeuwschoenen vlechten en vallen en strikken maken, dat uitsluitend HOOGTELIJN 5-2014 |

vaak zijn onze bezigheden gericht op warm blijven Op overlevingstocht.

dient voor echte noodsituaties. Tussen de trainingssessies koken we authentieke Zweedse maaltijden op het houtvuur, waarboven we onze schoenen en sokken te drogen hangen. Heel anders dan tijdens wintersport en koude alpiene tochten, die beginnen en eindigen in een warme berghut of resort, zijn onze bezigheden vaak gericht op warm blijven. ’s Avonds jagen we met een blok hout in de kachel de vrieskou tijdelijk uit de hut; ’s morgens staan de ijskristallen op onze slaapzakken.

Navigeren op kleine schaal

“Heb je je stappen geteld? Hoe weet je dan hoever je intussen hebt gelopen? Dus waar ben je nu op de kaart?” Dennis, expert in oriëntatie, stelt op de juiste momenten een kritische vraag, om ons te behoeden voor al te grote dwalingen. We navigeren naar het meer waar we onze eerste bivak zullen opslaan. De schaal van de kaart is klein: één op vijftigduizend, bovendien zijn er geen paden. En hoe vind je een bevroren riviertje in een ondergesneeuwd landschap? Hoever ben je omgelopen op zoek naar een oversteekplaats? In de achterhoede mopperen mijn teamgenoten omdat ik ons een kilometer de verkeerde kant op heb gestuurd. Zij slepen de ouderwetse legerslee achter zich aan, die telkens blijft steken achter de boomstammen waar we ons tussendoor wurmen.

Tijd vliegt

Schuifelend op boomstammen steken we de rivier over.

50 |

HOOGTELIJN 5-2014

De bivakplek is een rotsachtige heuvel naast een vismeertje. Voor de eerste nacht wordt de groep van tien deelnemers in tweeën gesplitst en bouwt elke groep één onderkomen. We verdelen het werk met zijn vieren, de drie mannen hakken en zagen terwijl ik het dak bouw. Stammen van omgevallen bomen dienen als dwarsbalken. Dunne takken en twijgen vlecht ik er tussendoor, zodat de sneeuw erop blijft liggen. Terwijl het donker wordt en we nog steeds niet klaar zijn, beseffen we hoeveel tijd ons ontwerp vergt. Het natte hout brandt na veel mislukte pogingen precies lang genoeg voor voedsel en een mok thee, maar voordat we zelf zijn opgewarmd, is het alweer

Onbetrouwbaar ijs.

op. Net op dat moment nodigt Aylmer ons uit voor de nachtelijke wildtocht, waarna we alsnog voldaan en opgewarmd gaan slapen.

Eindeloos sneeuw smelten

De volgende dag wordt er in tweetallen gewerkt en kunnen we kiezen: een navigatie-opdracht met extra voedsel als beloning, of op deze plek blijven met meer tijd om een nieuw bivak te bouwen en te vissen. Wouter en ik kiezen voor het laatste. Met de ervaring van de eerste nacht besluiten we een grotere voorraad brandhout aan te leggen. Dat deze keuze de juiste was, ervaar ik later: wanneer de hut klaar is, heb ik hoofdpijn door vochttekort. We stoken vuur, warmen onze soep op en smelten zakken vol sneeuw in de vrijgekomen soepblikken. Gebrek aan voedsel of domweg vergeten om bijtijds te eten of drinken, blijkt meer deelnemers parten te spelen. Groepsgenoot Anne komt vragen of hij in onze hut mag komen slapen. Zijn maat kreeg hongerklop tijdens het bouwen van hun hut en is door de instructeurs opgevangen.

Instructeur Dennis demonstreert het navigeren.

winter su en Reizen & Cur

Buddies forever!

De laatste avond zitten we met z’n drieën rond het vuur en genieten van de laatste restjes rantsoen. Mijn doorweekte schoenen staan op stokken en Wouter controleert mijn voeten op tekenen van bevriezing. Ik merk op hoe bizar het is om op je veertigste met een stel onbekenden hutten in het bos te bouwen en daar samen in te slapen. En als na morgen de betovering voorbij is, wat blijft er dan over? Het besef dat ik nieuwe kameraden heb die net zo maf zijn als ikzelf. Buddies forever! Wat een grandioze ervaring.

video Benieuwd naar bewegende beelden van deze survivaltocht? Bekijk de videoreportage van Masja op youtube.com/NKBV en kijk onder het kopje ‘Van NKBV-leden’.

Winterkamperen met de NKBV Wil jij ook je tentje openritsen in een knisperend verstild sneeuwlandschap, maar heb je het liever iets minder extreem? De NKBV organiseert in februari 2015 een driedaagse winterkampeertrektocht in de Belgische Hoge Venen, een bijzonder natuurgebied tussen Eupen en Malmedy. In drie dagen loop je met volle bepakking van en naar Malmedy/Bévercé via Jalhay, Küchelscheid en Bévercé. Je legt per dag ongeveer 25 kilometer af en kampeert op lokale campings. ’s Avonds eet je in de lokale horeca. Deze trektocht is geschikt voor beginners en gevorderden met een goede basisconditie. Zo nodig krijg je ’s avonds en onderweg instructie in het gebruik van kaart, kompas en GPS. Houd er rekening mee dat je voor deze tocht een wandelen kampeeruitrusting nodig hebt die is berekend op winterse omstandigheden.

Kijk voor meer informatie op Bergsportreizen.nl en klik op Winterkamperen.

HOOGTELIJN 5-2014 |

Veiligheid

ZEKER

BUITEN DE PISTE Wil je graag het off-pistelandschap ontdekken maar ontbreekt het je aan ervaring of kennis, dan kun je een kennismakingsworkshop bij de NKBV volgen. Je leert dan op een laagdrempelige manier hoe je moet omgaan met de off-pistegevaren. Deze winterse workshops, opleidingen, cursussen en reizen organiseert de NKBV in samenwerking met Nederlandse UIAGM-berggidsen, wePowder en het Snow Safety Center.

Workshop Lawinekunde

Foto Paul LeClercq

leer Lawineberichten lezen

52 |

Achter de schoonheid van het sneeuwlandschap gaat het gevaar van lawines schuil. De situatie wordt lokaal scherp in de gaten gehouden en gecommuniceerd, maar hoe lees je zo’n lawinebericht? Tijdens de workshop Lawinekunde leer je lawineberichten lezen en analyseren. Deze workshop, die gegeven wordt in Woerden, biedt in twee avonden (van 19.00 tot 22.00 uur) aan de hand van beeldmateriaal, theorie en kleine opdrachten inzicht in de belangrijkste principes van de lawinekunde. Na afloop ben je in staat om lawineberichten te interpreteren. Wil je daarna een stap verder en je kennis in de praktijk toepassen, dan kun je deelnemen aan een van de toerskicursussen of sneeuwschoentochten van de NKBV. Er zijn workshops in januari 2015 en februari 2015 Prijs: € 65

HOOGTELIJN 5-2014

Workshop Eerste hulp en Zelfredzaamheid

Improviseren en samenwerken

Vanuit de NKBV-Tukhut in de Ardennen ga je tijdens de workshop Eerste hulp en Zelfredzaamheid een weekend aan de slag met de meest voorkomende bergsportletsels. Je krijgt praktische handvatten om jezelf en anderen bij te staan en het zal je snel duidelijk worden dat improvisatie en samenwerking in benarde situaties onontbeerlijk zijn. De workshop wordt gegeven in samenwerking met Fylgjur en is gebaseerd op het Handboek Survival Medicine. Bij het goed doorlopen van het weekend ontvang je na afloop een First Aid pasje. Datum workshop: 5-7 december 2014 Prijs: € 190

winter Reizen & Cursu en

Foto ByRyan Photography

Snowsaf Bergsporettdyatijdens de g Winter Op de Bergspor tdag Winter (1

6 november) ge Snow Safety Ce eft het nter workshop s in de sneeuw SnowWorld Zo van etermeer. WeP owder verzorgt een lezing over die dag lawinegevaar.

Workshop Lawinepiepertraining

piepers zoeken in het zand

Om niet afhankelijk te zijn van verse sneeuw, worden in het Hollandse zand diverse oefenstations ingericht. Hier leer je tot in detail hoe het zoeken in zijn werk gaat. Aan alle aspecten van het zoekproces wordt aandacht besteed. Verder kun je diverse nieuwe piepermodellen uitproberen. Mensen met geen of weinig ervaring komen in een basisgroep, de rest die al vaker met piepers heeft gewerkt en behoefte heeft aan een volgende stap, komt in de gevorderdengroep. Datum workshop: 7 december 2014

Foto Rogier van Rijn

Lawinepiepers kunnen levens redden bij een lawine. Ben je hard toe aan je jaarlijkse piepertraining, moeten de puntjes weer eens op de i worden gezet of wil je graag leren hoe lawinepiepers werken? Op deze dag vertellen de instructeurs van het Snow Safety Center je alles over piepers en kun je onder hun deskundige begeleiding oefenen met zoeken. Er zijn lezingen over materiaal en de werking van piepers en je kunt kennismaken met het nieuwste materiaal. Van piepers tot elektronische sondes en airbags. Ook is het voor de meeste modellen mogelijk om je pieper van de nieuwste software te laten voorzien.

Kijk voor meer informatie en de prijzen op Bergsportreizen.nl en klik op Workshops.

HOOGTELIJN 5-2014 |

recteur Corinne Genoud, di me Zwitserland Toeris

‘IK ZOEK RUST IN DE BERGEN’ De voorbereidingen voor het winterseizoen zijn in volle gang. Tochten worden uitgezocht, locaties besproken. Maar waar gaan de mensen die in het toerisme werken zelf naartoe? Hoogtelijn vroeg Corinne Genoud, directeur van Zwitserland Toerisme in Amsterdam, naar haar ervaringen als toerskiër en naar haar vijf favoriete toerskigebieden.

orinne Genoud is klein, tenger, een echte sportvrouw. Ze is 44 jaar geleden geboren in het Val d’Anniviers, een gebied met bergreuzen als de Weisshorn, Zinalrothorn en Dent Blanche binnen handbereik. “De mensen waren vroeger bang voor de bergen. Het waren duivels. De krachten van de natuur, zoals lawines, hadden betekenis voor de bewoners. Vaak was dat religieus. Mijn oom nam me wel eens mee naar een hut. Ik vond dat toen zwaar en moeilijk. Hij ging met klimtoeristen omhoog, ik wachtte in de hut tot ze terugkwamen. Van hem en van Hüttenwarte zoals Joseph Savioz van de Grand Mountet Hütte boven Zinal heb ik een enorm respect gekregen voor de bergen. Helaas zijn de bergen op een aantal plaatsen een beetje een Disney World geworden.” De directeur van Zwitserland Toerisme vond in Nederland bij gebrek aan bergen een andere sportieve passie: de triatlon. Vooral het zwemmen in deze zware discipline bevalt haar. “Het geeft hetzelfde gevoel van rust als in de bergen. Het is in Nederland overal druk, behalve in het water. Ik heb deze zomer in alle meertjes om Amsterdam gezwommen. Heerlijk. Dat golvende gevoel in het water is hetzelfde als de cadans van het omhoog lopen bij het toerskiën. Ik noem het mijn Meditatieve Energiequelle.”

Asterix en Obelix

Hoewel geboren in het Franstalige deel van Zwitserland, is Genoud even goed in het Schwyzertütsch als in het Frans. Haar werk bracht haar nooit in Franstalig Zwitserland. Wel onder andere in Zermatt en IJsland (“Ik heb twee IJslandpaarden meegenomen naar Nederland”) voordat ze zes jaar geleden directeur werd van Zwitserland Toerisme in Amsterdam, van waaruit ze het Alpenland vertegenwoordigt. Nederland is een van de zeven prioriteitslanden voor de Zwitsers. Als je alles bij elkaar optelt, staat ons land op de derde plaats van het aantal buitenlandse overnachtingen in Zwitserland. “Ik heb Nederlands geleerd door Asterix en Obelix

54 |

Corinne Genoud op weg naar de Claridenhütte.

te lezen. In het begin leerde ik zinnetjes uit mijn hoofd als ik boodschappen deed. Begonnen ze bij de kassa over zegels sparen en bonnetjes. Dat begreep ik niet, maar Nederlanders schakelen dan makkelijk over op het Engels. Wat dat betreft, is Amsterdam een moeilijke plaats om de taal te leren. Op de boerderij in Broek in Waterland waar de paarden stonden, was dat beter. Daar moest ik wel Nederlands spreken.”

HOOGTELIJN 5-2014 | TEKST PETER DAALDER | FOTO’S CORINNE GENOUD

Met een lokale gids naar de Ferdenrothorn.

Urenlang onderweg

Veel minder vaak dan ze zou willen, staat Genoud op de toerski’s. “Je kunt niet zomaar even die kant op vliegen en een tocht maken. Acclimatiseren is belangrijk.” Natuurlijk ging ze in haar jeugd skiën. “Maar ik ben met het toerskiën vrij laat begonnen, pas zo’n jaar of 15 geleden. Ik was meer van de langeafstandsporten. Mountainbiken was mijn sport. Urenlang onderweg in de bergen. Skiën was vooral heel gezellig. Woensdagmiddag gingen we na school de berg op. Meer voor de gezelligheid dan om zo veel mogelijk afdalingen te maken. Op een gegeven moment werd het me te druk in de skigebieden. Die worden steeds groter en het skiën moet steeds harder. Ik wil de bergen anders beleven.”

In vier dagen verslaafd

“Het toerskiën heeft me helemaal gegrepen. Ik ga elk jaar op pad met een bergsportschool en een groep super serieuze mensen. Op mijn eerste grote tocht maakte ik kennis met een fantastische

berggids, Marianne Ebneter. Zij is een humorvoller Energiebündel, een bijzondere vrouw die ik blindelings vertrouw. Tijdens mijn Einführungskurs liet zij ons honderden Spitzkehren oefenen totdat we niet meer op onze benen konden staan. Die Spitzkehren zitten er bij mij nog steeds in. Daarvoor ben ik haar enorm dankbaar. Het geeft me zo veel extra zekerheid als het steiler en ijziger wordt. Na vier dagen op pad met haar was ik verslaafd aan het toerskiën.” “Als ik ergens aan begin, ga ik er meteen voor 300 procent mee aan de slag. Alles of niets. Zo is de passie voor het toerskiën ontstaan. Na die kennismaking deed alles pijn, want ik had allemaal oude spullen. Te zware schoenen, oude zware ski’s, maar het gevoel was er meteen. Heerlijk zo’n gids die mensen helpt hun doel te bereiken. Ik zie mezelf niet als toppenjager. Hoge bergen, het hoeft voor mij niet. Ik wil altijd serieus acclimatiseren. Een top is fantastisch, maar de weg ernaartoe is veel HOOGTELIJN 5-2014 |

belangrijker. De voorbereiding op een trip vind ik ontzettend leuk. Dat begint thuis al met het inpakken. Of ik een tandenborstel wel of niet meeneem. En ja, dan heb ik de steel er al afgezaagd. Maar ook de discussie in de hut. Samen met de gids bekijken wat de mogelijkheden zijn. Niet of ik om twaalf uur op de top sta.”

De 5 van

Corinne Genoud

1 2 3 4 5

Tour Soleil “Je skiet in het Binntal (Wallis), het Bedrettotal (Tessin) en een stukje in Italië. Letterlijk van de ene in de andere wereld. Je hoeft nooit te twijfelen of je in Italië bent. Veel Italiaanse skiërs dragen van die dunne wedstrijdbroeken, ski’s en materiaal van Trab, alles is even kleurig. En het eten is natuurlijk Italiaans. Mensen zijn er luidruchtiger. Een mooi contrast.” Meer informatie op Mittlenberg.ch.

Val Forno in Bergell (Graubünden) “Dit is een van de meest verrassende tochten die ik ooit heb gemaakt. Het is het spiegelbeeld van wat Zwitserland zo bijzonder maakt. Je bent in Graubünden, maar de mensen praten er Italiaans en Reto-Romaans. Het eten is anders, de mensen zijn anders. Bij slecht weer zijn we een keer hiernaartoe uitgeweken. De Forno-Hütte ligt ver weg en hoog. Iedereen was blij dat we er eindelijk waren. Toen bleek dat we voor elke dagtocht dat laatste steile stuk eerst moesten afdalen en ’s avonds weer omhoog. Toch mooi.” Meer informatie op Fornohuette.ch.

Met een gids op stap

Veiligheid is voor Genoud een belangrijk onderwerp. “Je kunt wel een lawinepieper meenemen of een sneeuwschep, maar als je niet weet wat je ermee moet doen, heeft dat geen zin. Het materiaal is veel lichter geworden, het lopen gaat makkelijker. Het geeft veel mensen helaas het gevoel dat ze het allemaal makkelijk zelf kunnen. Dat is geen goede ontwikkeling. Ik zeg niet dat je nooit iets alleen of zonder gids kunt doen, maar zodra het wat ingewikkelder wordt, ga ik het liefst met een lokale gids op stap. Dat zijn mensen die sneeuw kunnen voelen, ruiken. Ze kennen de geluiden van de bergen. Er bestaat geen honderd procent zekerheid, maar je kunt wel de risico’s zo klein mogelijk maken. En soms bereik je niet wat je wilt. Dat moet je accepteren. Zo werkt dat in de bergen.” Genoud voelt zich thuis in een groep. “Heerlijk, dat groepsgevoel in zo’n Seilschaft. Je hebt anderen nodig want veel van die tochten kun je niet alleen maken. In het begin is er in een groep vaak

De Glarner Alpen.

Furkagebied “Met onder andere de Albert Heimhütte. Zo’n hut waar het toilet wat je noemt nog avontuurlijk is. Maar ook de hut waar ze de beste appeltaart in de bergen maken. Dat vergoedt veel. Daar is bijna altijd goede sneeuw. Omhooggaan is leuk, maar afdalen in goede sneeuw is écht een belevenis. In dat gebied kun je alle kanten op naar de beste afdalingen. Zo’n plaats als Andermatt met de Oberalp is een beetje vergeten. Ten onrechte.” Meer informatie op Andermatt.ch/en/Skitouren.

Rondom de Jungfrau (Berner Oberland) “De afdaling naar Blatten (Wallis) is voor de lekkerbekken. Het is al bijzonder om met de eerste trein van de Jungfraubahn ’s ochtends omhoog te gaan met alle Aziaten. Je voelt je een alien in een wagon vol toeristen. Boven loop je net zo hard te puffen vanwege de ijle lucht. En dan daal je af naar de Konkordiaplatz. Zo’n contrast met de moderne wereld boven. Het voelt alsof je mag ontsnappen. Schitterende tocht met goede condities in het voorjaar. En meestal pik je ook nog een topje van een drie- of vierduizender mee.” Meer informatie op Grindelwaldsports.ch/en/alpine-ski-tours.html.

Powder Days op de Lötschenpass “Het leukste van dit gebied, naast de gave poederafdalingen, is de overgang naar Leukerbad via de Lötschenpas en Gizzifurgge. En dan aansluitend nog even in Leukerbad in een thermaalbad liggen. Daarna moet je met het openbaar vervoer terug, gelukkig is dat in Zwitserland ook een belevenis.” Meer informatie op Loetschental.ch/en/things-to-do/winter/ski-touring.

56 |

HOOGTELIJN 5-2014

‘in de bergen ben je zo klein, je bent er echt niets’

sprake van competitie. Dat duurt een paar uur, want daarna wordt de tocht voor iedereen zwaar en voelt iedereen de rugzak van acht, negen kilo. Soms zit je letterlijk aan elkaar, met een touw. Je moet je voortdurend aanpassen. Aan het weer, de sneeuw, de steilte van de berg, gevaarlijke passages. Ik heb er veel van geleerd, ook in het normale leven. Het is een goede vorm van een levensschool. In zo’n groep maakt het niet uit wie je bent. CEO van een groot bedrijf of een caissière. De hiërarchie blijft achter op het parkeerterrein. De zwakste schakel bepaalt en die moet je helpen. Iedereen bedenkt strategieën om verder te kunnen, ook als je denkt dat het niet meer gaat. Ik doe dat zelf ook. Als het te groot en te zwaar wordt, splits ik het probleem in kleinere stukken. Het worden dan spelletjes. Tien stappen per keer of een steen verderop bereiken als doel. En daarna weer verder kijken. Ik gebruik dit soort dingen ook in het dagelijkse leven.”

‘Als het te zwaar wordt, bedenk ik spelletjes’

Vier dagen geen douche

“Wat ben je klein in de bergen. Je bent echt niets. Totaal onbelangrijk. Op zulke momenten voel ik dat ik gast ben op een berg. En ben ik dankbaar dat de berg me accepteert. In werk en privé hebben veel mensen het druk. Je moet presteren, doorgaan. Ik ook. Daarom zoek ik in de bergen de rust. Waar je één paar

sokken bij je hebt, één onderbroek en je vier dagen niet doucht. Vaak is er niet eens water. Normaal moet je daaraan niet denken, maar in zo’n week in de bergen kun je niet anders. Heerlijk. Gelukkig heb je tegenwoordig heel licht materiaal en merinowol zodat je spullen veel minder stinken. Dat scheelt wel”, lacht ze.

De ‘Tien van Corien’

Voor dit artikel koos Corinne Genoud haar vijf favoriete toerskigebieden. En smokkelt ze er links en rechts wat bij, zodat we toch op de ‘Tien van Corien’ uitkomen. “Ja joh, ik ben enthousiast over veel gebieden, hutten en tochten. Vooral de gebieden die op de grens tussen regio’s of landen liggen. Het is in de Silvretta [dat is de eerste extra…] mooi om de ene dag in Zwitserland te zijn, in een Zwitserse hut met Zwitsers eten. En de volgende dag, maar één dagtocht verder, ben je in een andere wereld. In een Oostenrijkse hut, je eet er Knödel en Schnitzel.” Ze is ook verrukt van de Tuoi Hütte [de tweede extra]: “Een kleine hut met zo veel aandacht voor de gasten en de producten die ze verkopen. Eigen samengestelde thee uit de regio. Met liefde en passie bereid. Zó echt. Gelukkig zie je dat steeds vaker, vooral in de kleinere hutten.”

Haute Route

Natuurlijk stond de Haute Route [derde extra], van Chamonix naar Zermatt oorspronkelijk op haar lijstje. “Dat is zo’n mooie, klassieke tocht. Die bestaat al zó lang. Hoe gek is het om dat te bedenken? Die pioniers die daaraan in 1911 begonnen, onvoorstelbaar. Je gaat er niet heen voor rust, want iedereen is er. Maar het is een fantastische omgeving. Tussenin heb je vaak één of twee hotel-overnachtingen. Een keer lekker slapen en douchen, dat is ook fijn!” “De Claridenhütte [vierde extra] in Glarus is net verbouwd. Heel liefdevol gerenoveerd. En ja, een kamer voor zes mensen is aangenamer dan zo’n grote zaal voor vijfentwintig. Ik was er een keer alleen met onze groep, alle andere groepen hadden afgebeld vanwege de weersvoorspelling. Wij hadden er twee prachtige dagen.” HOOGTELIJN 5-2014 |

Al in hoger sferen? Helemaal niet! Want elke goede prestatie begint in het hoofd. Poedersneeuw? Maar zeker!

ALYESKA PROTECTION AIRBAG VEST Prima inVESTering Wie zich bij het powderen zonder rugzak buiten de piste wil begeven, hoeft vanaf nu niet meer zonder airbag op pad. Ons superlichte vest zit perfect. De lawineairbag gaat in geval van nood open ter bescherming van hoofd en nek en zorgt zo voor opwaartse druk in de lawine. Praktisch: het gecapitonneerde rugdeel biedt bovendien plaats aan schep en sonde. Conclusie van onze Pro Team-atleten: het beste vest! www.mammut.ch

erdmannpeisker / Robert Bรถsch

Proeve van volwassenheid.

Een groot project

Voordat Genoud aan haar lijstje toekomt, noemt ze ook nog de Simplon, ook zo’n grensgebied [nummer vijf] en een skisafari in Grindelwald. En ze frommelt nog de Finsteraarhornhütte (Berner Oberland) en de Cristallinahütte (Bedrettotal, Tessin) in haar opsomming. Volgens haar mooie voorbeelden van fraai gerenoveerde hutten. “Mooi geïntegreerd in het landschap. Hutten die je van een afstand nauwelijks ziet,

plaatsen om intensief te beleven.” Ze vertelt dat ze zeker oog heeft voor activiteiten buiten ‘haar’ eigen Zwitserland. “Er staat een groot project op stapel, de Transalp op ski’s. Van Nice naar Wenen. Het is een meerjarenproject, met de mensen van Bergpunkt.ch uit Worb bij Bern. Vertrouwde berggidsen met wie ik bijna al mijn grote tochten heb gemaakt. Ik verheug me erop.”

Skitoeren in Zwitserland Tijdens de Bergsportdag Winter geeft Corinne met berggids Edward Bekker een voordracht over toerskiën in Zwitserland. Kijk op Bergsportdag.nkbv.nl en op MySwitzerland.com/winter, Bergpunkt.ch en Edwardbekker.com.

150 jaar wintertoerisme in Zwitserland

Volgens de overlevering was pater Johann Josef Imseng in 1849 de eerste Zwitser op ski’s. Hij gleed op lange houten latten van Saas-Fee naar Saas-Grund om een stervende bij te staan. Het zou tot 1864 duren tot het wintertoerisme startte. In Sankt Moritz ging hotelier Johannes Badrutt een weddenschap aan met een aantal Engelse zomergasten. Hij nodigde ze uit om in de winter te blijven en verzekerde hen dat ze op zijn terras van de zon konden genieten. In december kwamen de Britten en ze gingen pas na Pasen weer naar huis, bruin van de zon. De Engelse schrijver sir Arthur Conan Doyle, schepper van detective Sherlock Holmes en zijn assistent Watson, maakte de eerste geregistreerde toerskitocht in Zwitserland. Met twee andere ‘pioniers’ maakte hij in 1894 een skitocht van Davos-Frauenkirch (1500 meter), via Maienfelder Furka (2436 meter) naar Arosa (1800 meter). Heel gemakkelijk was het niet: zijn ski’s waren 2.40 meter lang en 10 centimeter smal en hij droeg zachte schoenen die in losse bindingen zaten.

HOOGTELIJN 5-2014 |

medisch ^^^ medisch ^^^ medisch ^^^ medisch ^^^ medisch de geschreven door Deze rubriek is sie van de NKBV. Medische Commisar medisch@nkbv.nl Vragen? Mail na.nl/kenniscentrum of kijk op Nkbv Medisch. onder het kopje

BEVRIEZING OP DE LOER Het is een prachtige dag om te skiën: een strakblauwe lucht, het is windstil en er schijnt een lekker zonnetje. Je zou niet zeggen dat het -20˚C is. Bij de lift krijgen we de waarschuwing: “You have frostnip on your cheekbones and should not go up without protecting that!” We hebben pas één afdaling gedaan en nu al is de huid over onze jukbeenderen bevroren.

anneer je naar de bergen of koude gebieden gaat, moet je oppassen voor bevriezing en is het verstandig om je aan een aantal regels te houden (zie de opsomming hiernaast). Bij de meest milde vorm van bevriezing is de huid bleek, gevoelloos en bij het opwarmen zeer pijnlijk. Wanneer je het letsel bijtijds ontdekt, herstelt het zonder restschade. Is er sprake van een bevriezingsletsel, dan moet dat lichaamsdeel zo snel mogelijk worden opgewarmd in een waterbad van 40 tot 42 graden gedurende 15 tot 30 minuten. Nog belangrijker is dat het bevroren lichaamsdeel niet opnieuw bevriest omdat de kans op blijvende schade dan heel groot is. Om deze reden moet je het lichaamsdeel pas ontdooien

als je kunt garanderen dat het niet weer opnieuw bevriest. Bovendien moet je het bevroren lichaamsdeel beschermen tegen verder afkoelen en mechanische schade (wrijving, stoten). Zo kan een spalk (SAM® splint) ervoor zorgen dat het lichaamsdeel niet meer kan bewegen. Daarnaast kun je het best drie keer per dag 400 milligram ibuprofen innemen. Zorg verder voor transport naar een ziekenhuis waar ze dit soort letsels kunnen behandelen. Het allerbelangrijkst is natuurlijk dat je bevriezingsletsel voorkomt. Als je de volgende regels aanhoudt en weet hoe je moet handelen als er toch een bevriezingsprobleem is ontstaan, kun je erger voorkomen.

Workshop

Onderkoeling en koudeletsel In januari en februari 2015 kun je bij de NKBV de drie uur durende workshop Onderkoeling en koudeletsel volgen. Je gaat dan uitgebreid in op de gevaren van extreme kou, onderkoeling en het letsel dat je kunt oplopen. Er is aandacht voor de risicofactoren en hoe je je lichaam het best tegen kou beschermt. En dan hoeven de omstandigheden niet eens zo extreem te zijn. Onderkoeling ligt in de bergen altijd op de loer, zeker wanneer tijdens het toerskiën of freeriden iemand gewond raakt. Raken je vingers, tenen of je gezicht beschadigd door kou, dan kan dat tot langdurige problemen leiden. Het is dus beter om dat te voorkomen. De workshop is geschikt voor iedereen die in de bergen wandelt of klimt.

Hoe voorkom je bevriezingsletsel?

• Voorkom zweten. Zorg voor een normale kerntemperatuur en vochthuishouding. • Beperk het gebruik van medicatie en middelen die de doorbloeding van ledematen beperken, zoals bètablokkers. • Bescherm alle huid (ook de hoofdhuid) tegen de kou en houd je huid droog. • Zorg voor voldoende doorbloeding van je ledematen en vermijd dus verstikkende kleding of strak zittende schoenen. • Eet voldoende. • Gebruik chemische handen voetwarmers. • Controleer je lichaam regelmatig op tekenen van koudeletsel en houd elkaar in de gaten. • Vermijd temperaturen onder de -15˚C of beperk de duur van de blootstelling aan deze temperaturen. • Alpinisten die hoger dan 7500 meter gaan, doen er verstandig aan zuurstof te gebruiken. Zuurstof zorgt ervoor dat de bloedvaten wijder blijven, waardoor de huid beter doorbloed blijft en daardoor minder snel bevriest.*

Lezing Onderkoeling en Koudeletsel

Tijdens de Bergsportdag Winter op 16 november in Zoetermeer geeft de Medische Commissie een lezing over onderkoeling en koudeletsel. Kijk voor meer informatie op Bergsportdag.nkbv.nl. *[Noot van de Hoogtelijnredactie:] Een beklimming met extra zuurstof is volgens de NKBV Commissie Expedities Alpiene Topsport (CEAT) niet by fair means. Uit veiligheidsoogpunt is het meenemen van zuurstof als noodvoorziening wel aan te raden.

winter Reizen & Cur su en

Kijk voor meer informatie op Bergsportreizen.nl en klik op Workshops.

TEKST REMCO BERENDSEN | HOOGTELIJN 5-2014 |

ERIC FRANKENMOLEN

‘IK KAN NIET ZIELIG

IN EEN HOEKJE ZITTEN’ Jarenlang klom Eric Frankenmolen vijftig uur per week her en der in Europa. Frans graniet, klassieke noordwanden, bevroren watervallen en acrobatische drytoolroutes – hij deed het allemaal, en hij blonk erin uit. Tot hij in de zomer van 2006 na een ongeluk bijna zeven maanden in coma lag. “Op een bepaald moment vroeg ik aan m’n moeder wat me was overkomen.”

“M

ijn moeder merkte dat ik haar met mijn ogen volgde als ze rond mijn bed liep. Daar begon het mee.” Eric Frankenmolen (39) zit in zijn kamer in Eindhoven. Elke zin, ieder woord kost moeite. Alles moet letter voor letter worden ingetypt op een spraakcomputer. De stiltes in het gesprek, als Frankenmolen zijn antwoorden intikt, worden gevuld met achtergrondgeluid: spelende kinderen op straat, een voorbijscheurende brommer, de enorme klok aan de muur die de seconden wegtikt. Een ingeblikte damesstem (“Dat was beter te verstaan”) vertelt stukje bij beetje over klimmen en coma. Hoe hij in Chamonix dag na dag zware routes klom, vijftig uur per week, en hoe hij stapje voor stapje wakker werd in een verpleeghuis in Nederland, zijn lichaam in de kreukels, zijn brein bijna tot stilstand

62 |

gekomen. Het is de eerste keer dat hij zijn hele verhaal aan de buitenwereld vertelt. “Ik hoor dat mensen vragen: ‘Hoe is het toch met die gast?’ Dat kan ik op deze manier vertellen.”

Opnieuw aanzwengelen

Na het eerste oogcontact met zijn moeder kwam Frankenmolen heel, héél langzaam bij uit zijn coma. “Ken je die film Kill Bill?”, vraagt hij. In de film wordt de hoofdpersoon na vier jaar coma in één klap wakker, op een nogal heftige manier. “Zo gaat het dus niet.”

HOOGTELIJN 5-2014 | TEKST ERNST ARBOUW | FOTO’S LAURENS AAIJ

“Toen ze in het verpleeghuis merkten dat ik langzaam uit mijn coma raakte, zijn ze direct met therapieën begonnen. Onderdeel daarvan was het opnieuw aanzwengelen van mijn hersenen. M’n brein had acht weken platgelegen. Drie weken in een ziekenhuis in Genève en vijf weken in een ziekenhuis in Tilburg.” Frankenmolen vertelt dat hij in die tijd leerde werken met een letterkaart. Als hij iets wilde zeggen, moest hij dat letter voor letter aanwijzen. Hij maakt een geluid dat het midden houdt tussen gegiechel en een

‘Ken je Kill Bill? Zo gaat wakker worden uit een coma dus niet’

HOOGTELIJN 5-2014 |

Op de letterkaart wees ik: ‘I.K K.L.I.M N.O.O.I.T A.L.L.E.E.N’

diepe zucht. “Na een paar weken was de grijze massa al redelijk op gang. Toen stond de ergotherapeut te balen voor een dichte badkamerdeur. Met het opnieuw opstarten van mijn hersenen kwam ook mijn persoonlijkheid weer langzaam terug: die deur had ik dus op slot gedraaid onder het motto: douchen doe ik zelf wel.” Zijn herinneringen aan die eerste periode zijn wazig. “Net zoals jij niks meer weet van de eerste drie jaar van je leven.” “Volgens mijn moeder vroeg ik op een bepaald moment wat me was overkomen. En op de letterkaart wees ik: ‘I.K K.L.I.M N.O.O.I.T A.L.L.E.E.N’. Toen ze me het hele verhaal vertelden, wist ik blijkbaar direct wie Fred was.”

Frédéric

Frankenmolen en zijn Franse klimmaat Frédéric Le Quang maakten in juni 2006 samen de overschrijding van de Tré-la-Tête, ten zuidwesten van de Mont Blanc. Voor twee door de wol geverfde klimmers een eenvoudige onderneming. Waarschijnlijk is tijdens een korte afdaling een van de twee gestruikeld, waarna de ander is meegesleurd. Frankenmolen en Le Quang vielen ruim driehonderd meter. Le Quang was op slag dood, Frankenmolen werd een dag later toevallig gevonden, bewusteloos. Hij legt zijn spraakcomputer op de grond en loopt naar zijn bureau. In een van de lijsten aan de muur zit een fotootje: glunderende klimmers op een standplaats, met in de diepte een landschap van rots en sneeuw en ijs. Hij wijst. Dan opent hij op de computer een pagina van het weblog dat hij in die tijd bijhield: 26 juni 2005, de beklimming van de Contamineroute op de Pointe Lachenal, 250 meter zevendegraads klimmen. “Die foto is bovenaan die klim gemaakt.”

64 |

HOOGTELIJN 5-2014

Revalidatie

Een helikopter van de Franse reddingsdienst vloog Frankenmolen rechtstreeks naar het universiteitsziekenhuis in Genève. Na drie weken werd hij, nog steeds in coma, naar Nederland gebracht. Daar kwam hij, na een periode van vijf weken in een ziekenhuis in Tilburg, uiteindelijk terecht in een verpleeghuis in Capelle aan den IJssel. “Fysiek moest ik alles opnieuw leren: zitten, opstaan, lopen. Wat ik op dat moment nog niet wist, is dat er een beperkte houdbaarheid geldt voor het opnieuw opstarten van je hersenen.” Hij is kritisch over de behandeling en de beslissingen die tijdens zijn revalidatie zijn genomen – kritiek die niet bij iedereen in zijn omgeving goed valt. Naar aanleiding van zijn ervaring maakte hij een dik document met feiten en tips over hoe de behandeling in zijn ogen beter had gekund. “Om te voorkomen dat ze bij nieuwe comapatiënten opnieuw het wiel moeten uitvinden. Ik heb het opgestuurd naar mijn therapeuten en naar vier andere instanties die iets met comapatiënten doen.” Had hij, achteraf gezien, net zo fanatiek aan zijn revalidatie gewerkt als hij op dat

moment had geweten dat hij bepaalde dingen – fietsen, klimmen, off-piste skiën – nooit meer zou kunnen? Hij denkt lang na. “M’n geheugen over die tijd is heel brak. Dat maakt het lastig om antwoord te geven.”

Omschakelen

Frankenmolen beschrijft in het kort hoe zijn dagindeling eruit ziet. Alles kost tijd. “Ik heb een half uur nodig om me aan te kleden. Ik eet twee keer warm, dat kost me twee keer een uur omdat slikken heel moeilijk gaat. Daarom heb ik ook een ‘stopcontact’ op mijn buik. Daarop kan ik vier keer per dag sondevoeding of gewoon water aansluiten. Overdag ben ik minimaal nog een dagdeel kwijt met therapie; logopedie, fysiotherapie. Met daarbij alle dagelijkse oefeningen die dit kreupele lichaam nodig heeft om niet nóg kreupeler te worden, zit mijn week alweer redelijk vol.” In de eerste periode van zijn revalidatie schreef Frankenmolen regelmatig updates voor zijn blog. Daar is hij mee gestopt. “Ik deed dat als tijdelijke invulling, tot ik weer naar Chamonix zou gaan. Helaas: niet meer klimmen betekent niet meer schrijven.” Hij vertelt dat hij wel

Wie is … Eric Frankenmolen Eric Frankenmolen (1975) volgde op zijn zestiende een beginnerscursus bij de toenmalige Nederlandse Bergsportvereniging. Twee jaar later klom hij zijn eerste eenvoudige vierduizenders en in de jaren daarop ontwikkelde hij zich in razend tempo tot een van de beste en actiefste klimmers van zijn generatie. Na een cursus watervalklimmen in 1999 vormt hij met Maikel van Sundert, Fedor Broekhoven, Elwin van der Gragt en Menno Boermans het Dutch Iceclimbing Team.

bezig is de klimverhalen op zijn weblog te vertalen. “Ik realiseerde me op een gegeven moment dat die Fransen en Zwitsers en Britten anders geen idee hebben dat ze in mijn stukjes voorkomen.” “Het was behoorlijk omschakelen van een leven van vijftig klimuren per week naar mijn bestaan nu. Ik zei vroeger altijd: ‘Kop dicht en doorlopen’, dat is de titel van een boek over het vreemdelingenlegioen. Dat doe ik dus maar: kop dicht en doorlopen. Ik zou niet zielig in een hoekje kunnen zitten. Ik moet het ermee doen dat ik de rest van mijn leven gehandicapt ben.”

Aanpassen

“Een half jaar voor het ongeluk heb ik het met m’n ouders gehad over de kans dat er iets zou gebeuren. Daarbij was ik heel stellig: als er iets gebeurt, pas ik me aan.” De kans op een ongeval was op dat moment verre van abstract. In Frankenmolens vriendenkring waren kort na elkaar een paar ernstige ongelukken gebeurd, onder meer de dood van Maikel van Sundert en het overlijden van zijn Franse klimmaat Didier Manu, allebei in 2004. “Achteraf heb ik me verbaasd over hoe ik direct

daarna het klimmen weer oppakte.” Hij verwijst naar een stuk op zijn weblog, geschreven op 29 juli 2009, onmiddellijk na de dood van Didier: ‘Geen idee waarom wij, en veel alpinisten in het algemeen, zo stoïcijns doorgaan met het uitvoeren van de plannen en beklimmingen die op ons programma staan. Rationaliteit? Het leven gaat door? Geen mooie klimdagen willen missen? Egoïsme dus? Geen idee.’ “Volgens mij is het perfect onder woorden gebracht door Joe Simpson in de verfilming van Touching the Void: ‘We were doing it because it was fun. Just briljant fun.’ Daarna ben ik de tekst kwijt, maar het fragment eindigt met: ‘En soms ging het mis, dan was het iets minder leuk’. “Mijn moeder zegt nu: ‘Je hebt jouw passie, jouw droom gevolgd.’ Ik ben trouwens wel blij dat ik dat gedaan heb, hoor. Hij kijkt even op, dan typt hij: “That’s life.” De computer spreekt zijn woorden in het Nederlands uit.

Vermist

In oktober 2010 zorgde Frankenmolen voor grote beroering door ineens te verdwijnen uit het huis waar hij op dat moment beschermd woonde. Zijn vermissing leidde

1996 Eerste klimzomer van acht weken. 1997 Al na twaalf dagen snowboarden een afdaling van de Pointe de Fréjus (2934 meter). 1998 Eerste klassieke noordwand (l’Ailefroide) tijdens Alpien+. 1999 Cursus watervalklimmen bij de NKBV. 2000 Eerste klimwinter van drie weken. 2001 Eerste drytoolroute Krass (M8) in Kandersteg, Zwitserland. 2002 Afgestudeerd aan de TU Delft. 2002 Chamonix Mont-Blanc wordt een uitvalsbasis voor zijn klimactiviteiten. 2004 Eerstbeklimming bevroren waterval Répentance Hyper (Wi7), Cogne, Italië. 2005 Eerste bigwall (poging), Torre Centrale del Paine, Patagonië. 2006 Coma na ongeluk op Tré-la-Tête; begint na negen weken weer op prikkels te reageren.

onder meer tot een landelijk politiebericht, nieuws over zijn verdwijning werd duizenden keren gedeeld op social media. Pas na een paar dagen werd hij teruggevonden, in de Alpen, onderweg naar de Tré-la-Tête. Zich onbewust van de ontreddering die hij veroorzaakte, was hij naar Chamonix vertrokken – zonder geld, zonder medicijnen, zonder zijn speciale voeding, met in zijn rugzak alleen een fles water. Onderweg heeft hij iemand zover gekregen een metrokaartje voor de oversteek van Parijs voor hem te kopen. In Les Contamines is hij gaan lopen in de richting van de Refuge de Conscrits. “Ik snapte er helemaal niets van. Wat had ons op zo’n simpele tocht als de overschrijding van de Tré-la-Tête nou genekt? Ik was ervan overtuigd dat het allemaal wel boven zou komen bij het zien van de berg.” Uiteindelijk werd hij teruggevonden door de Franse bergreddingsdienst PGHM. Dezelfde gendarme die hem in de zomer van 2006 het leven redde, vond hem voor de deur van een lagergelegen hut, liggend op een slaapmatje. “Gevalletje zelfoverschatting. Ik dacht dat ik het allemaal zelf wel even zou regelen, net zoals ik dat vóór het ongeluk deed.” De agent die hem redde – bergredding is in Frankrijk een politietaak – verklaarde later dat hij dacht dat Frankenmolen zichzelf van het leven wilde beroven. Hij wuift het weg: “Dat is wel het laatste dat ik zou doen...” HOOGTELIJN 5-2014 |

LIFESTYLE & TRAVEL THE LIFESTYLE PRODUCTS FROM BERGANS OF NORWAY ARE SMART GARMENTS ADAPTED TO A NORDIC CLIMATE WITH THE PROTECTIVE PROPERTIES OF TECHNICAL CLOTHING.

SPECIALLY DEVELOPED FOR LIFESTYLE & TRAVEL

Osen Down/Wool Jacket

FREDRIK SCHENHOLM

BERGANS OF NORWAY HAS BEEN DRIVEN BY DEDICATED AND PASSIONATE OUTDOOR ENTHUSIASTS FOR OVER A CENTURY. WITH THE NORWEGIAN WILDERNESS AS OUR PLAYGROUND AND SEASONED POLAR EXPLORERS AND ADVENTURERS ON OUR TEAM, WE CREATE TECHNICAL PERFORMANCE GARMENTS AND HIGH QUALITY OUTDOOR EQUIPMENT. ALWAYS AIMING TO PROVIDE YOU WITH THE ULTIMATE OUTDOOR EXPERIENCE – REGARDLESS OF SEASON AND ACTIVITY.

EKSTREM TURGLEDE

bergans.com

MFS®-VAKUUM-SYSTEM

Bergans-Osen_EN_230x135+3.indd 1

21/10/14 14:28

COMFORT OP HET HOOGSTE NIVEAU MFS®-VAKUUM-SYSTEM SPEZIELLE POLSTERSCHÄUME SPECIALE SCHUIMVOERING Weiches geweven Manschettenpolster Zacht, schuimretikuliert bovenaan.

MFS®-VAKUUM-SCHAUM MFS® VACUÜMSCHUIM Exakte und druckfreie Anpassung an jede Fußform Drukverlagend, past zich perfect aan elke voet im Knöchel-, Manschetten und Laschenbereich. Bis aan; hetreichend. gebiedDer rond veter in denin Ballen Fuß de wirdenkels, weich aber enghaakjes umschlossen. en – oogjes, tot aan de bal van de voet. De voet wordt zacht, maar strak omhuld. RETIKULIERTERSCHUIM SCHAUM GEWEVEN bis in den Zehenbereich, garantiert eine perfekte Anzorgt voor een perfecte pasvorm tot aan passung. het gebied rond de tenen.

SPEZIELLE POLSTERSCHÄUME Weiches Manschettenpolster retikuliert

MFS®-VAKUUM-SCHAUM Exakte und druckfreie Anpassung an jede Fußform im Knöchel-, Manschetten und Laschenbereich. Bis in den Ballen reichend. Der Fuß wird weich aber eng umschlossen.

Vakuum Lady Ultra

Vakuum Men Ultra

mei_Anz_VakuumMen_Hoogte_210x135_MAI14.indd 1

RETIKULIERTER SCHAUM bis in den Zehenbereich, garantiert eine perfekte Anpassung.

www.meindl.de

15.05.14 11:01

‘Er is n beperkte houdb rheid v r het opnieuw opstarten van je hersens’ “Het is de bedoeling dat ik die gendarme komende zomer weer ontmoet”, vertelt hij. Sinds het ongeluk, en sinds zijn solo-expeditie, is Frankenmolen een paar keer in Chamonix geweest om klimmaten op te zoeken. Nu is het zijn bedoeling om een tocht te maken. “Het liefst deed ik die simpele overschrijding van de Tré-la-Tête, maar Menno [Boermans, red.] heeft me een beetje afgeremd: ‘Laten we eerst eens kijken hoe het gaat met wandelen, daarna weten we meer.’ Chamonix is gelukkig geen Wallis. De hutten liggen relatief dichtbij, twee uur lopen in plaats van zeven uur.” Hij kijkt op: “Een voorzichtige schatting is dat ik voor die twee uur wel de hele dag moet uittrekken.”

Fragmenten uit ‘Alleen in m’n hoofd’ van Het Klokhuis. Animatie: Maarten Berkers, artwork: Dirk van Dulmen. (Kijk voor de namen van alle medewerkers op Youtu.be/o5rzVzUbJKQ.)

Songtekst Het tv-programma Het Klokhuis maakte begin 2014 een aflevering over coma met een hoofdrol voor Eric Frankenmolen. Hoogtepunt van het programma is een liedje van tekstschrijver Jurrian van Dongen waarin uitspraken van Frankenmolen zijn verwerkt. De muziek bij het lied is gecomponeerd door David Middelhoff; acteur Matteo van der Grijn zingt het lied. “Mijn reactie aan Jurrian was: ‘Potverdikkies, de spijker op zijn kop!’ Op de zinsnede ‘Ik lach ook genoeg…’ na dan. Want helaas-pindakaas, er zijn in dit ‘nieuwe leven’ zelden dingen die me vrolijk maken”, aldus Frankenmolen. Het liedje is te bekijken via Youtu.be/o5rzVzUbJKQ; het hele programma via Bit.ly/klokhuisocoma. Je ziet hier maar een deel van mij Maar er is ook een stuk Dat achterbleef daar op de berg

Van het ongeluk Ik viel honderden meters diep Toen ging het beeld op zwart Ik werd in maanden langzaam wakker Ik kon niets, ik was zo verward Nu moet ik wennen aan dat ik er nooit aan wen Dat ik een soort van tweede keer geboren ben Alleen in m’n hoofd ben ik nog dezelfde Alles zoveel kapot Alleen in m’n hoofd Zelfs al schreeuw ik het uit, dan nog klinkt het geluid Alleen in m’n hoofd Alles moest opnieuw daarna Niks wist m’n lichaam meer Leren opstaan, lopen, fietsen Als voor de eerste keer Dat is zo moeilijk, maar nog minder moeilijk dan Het denken aan de dingen die ik nooit meer kan

Alleen in m’n hoofd beklim ik nog bergen En ik zwem weer in zee Alleen in m’n hoofd En ik zing en ik praat maar die wereld bestaat Alleen in m’n hoofd Toch kan ik niets met zielig doen of spijt Medelijden heb ik weinig aan Alles is een avontuur, dat vind ik nog altijd Als ik klimmen kon, zou ik zo weer gaan Alleen in m’n hoofd kan ik soms balen Maar ik lach ook genoeg (in m’n hoofd) Dus doe gewoon en betrek me bij ieder gesprek Neem me mee, blijf dichtbij Vier het leven met mij Dan heeft elke stap zin Dan voel ik me minder Alleen in m’n hoofd

HOOGTELIJN 5-2014 |

Hoogtezon

In Chamonix lijkt elke lokale gids de Julbo Monte Bianco te dragen. Zelf droegen we een Monte Bianco vier weken non-stop tijdens een reis naar Nepal. Dat moeten toch goede tekenen zijn? De bril is verkrijgbaar in meerdere soorten en categorieën lenzen. De goedkoopste variant heeft Spectron 4-lenzen (cat. 4), de duurste heeft Cameleonlenzen, zogenaamde fotochromatische lenzen, die zich aanpassen aan de lichtsterkte (cat. 2-4).

Prijs: € 74,95 (Spectron 4) / € 159,95 (Cameleon) Meer informatie: www.julbo-eyewear.com

L I R E T A M & MARKT Winter! Tijd voor sneeuw, dalende temperaturen, winterbergsport en koude handen. Dit jaar houden de verschillende merken je weer lekker warm en helpen ze je maximaal genieten.

Warme vingers

Het Zweedse Hestra maakt al lange tijd handschoenen. Een van hun bestsellers is de Heli Ski-lijn, met onder andere deze Heli Ski 3-Finger. De handschoen-want combineert de voordelen van traditionele handschoenen (bewegingsvrijheid van je duim en wijsvinger) en wanten (drie vingers lekker warm bij elkaar). Perfect om mee te skiën, ook goed tijdens expedities!

Prijs: € 125 Meer informatie: www.hestragloves.com

Geen zin in skiën? Ga sneeuwschoenwandelen!

In deze editie van Hoogtelijn schrijven we over de lol van sneeuwschoenwandelen. Het is niet moeilijk om te leren en het enige wat je nodig hebt, zijn sneeuwschoenen. MSR heeft sinds kort de Revomodellen in zijn collectie: de Explore is geschikt voor dagelijks gebruik, terwijl de Ascent meer geschikt is voor een alpiene omgeving.

Gewicht Explore: 1574-1790 gram (afhankelijk van de grootte) - Prijs: € 219,90 Gewicht Ascent: 1703-1926 gram (afhankelijk van de grootte) - Prijs: € 249,90 Meer informatie: www.msrgear.com

Ski meets urban

Het Franse Eider is bekend om zijn sportieve kleding. In de nieuwe collectie zien we een crossover van producten, zoals deze Manhattan Jacket. Bedacht om zo van de skipiste het dorp in te gaan, met een stijl die past bij beide.

Prijs: € 280 (heren) / € 270 (dames) Meer informatie: www.eider.com

68 |

HOOGTELIJN 5-2014 | ONDER REDACTIE VAN SIETO VAN DER HEIDE

Lichtjaar

Je zonnebril draag je in de zomer (in de bergen of casual) maar natuurlijk ook in de winter als je gaat skiën of boarden. Deze brillen van Altitude Eyewear kun je in alle zonnige seizoenen dragen.

Gebruik jij on bergsportmaterverwoestbaar des tijds heef iaal dat de tand t doorstaan? Mail het ons! ho ogtelijn@nkbv. nl

Prijs: € 49,95 Meer informatie: www.altitude-eyewear.com

‘37 J R LATER ZIT IK ZELF ACHTER HET ST R’ Als actieve bergsporters hebben we toch wel een beetje pech dat we zo ver van de Alpen wonen. Maar ik moet eerlijk bekennen dat ik dat nooit zo erg heb gevonden. Mijn vader nam ons namelijk altijd mee op ‘wereldreis’ als we naar de Alpen reden in deze Citroën HY. Hij kocht het busje, of de campingbus zoals wij hem noemen, gloednieuw in 1977. Of het nou zomer of winter was, de campingbus reed mijn vader overal omhoog, omlaag en tussendoor. Een van de eerste avonturen zie je op de foto. Uitgerust met ski’s, extra jassen en een stapel dekens reden mijn ouders zo door naar Winterberg. Nu, 37 jaar later, ben ik zelf degene achter het stuur. En de 1000 kilometer naar de Alpen is nog steeds een wereldreis. Het duurde bijna een week voordat we in Vénosc, onderaan het skigebied van Les Deux Alpes, aankwamen, maar de campingbus tuft anno 2014 nog steeds overal vredig omhoog, omlaag en tussendoor.

Powerstretchy hoodie

Dat Zweedse bedrijven goed weten hoe ze comfortabele winterkleding moeten maken, laat Houdini zien. We probeerden hun van powerstretch gemaakte Power Houdi tijdens een driedaagse huttentocht in Trentino. Heerlijk in de vroege ochtend als je nog koud en stram de hut uitwandelt, of tijdens de lunch wanneer je je bezwete rug tegen afkoelen wilt beschermen. Onze redacteur – naar eigen zeggen een enorme koukleum – hoopt nu op een flink vriezend winterseizoen zodat ze hem de hele dag mag aanhouden. Naast kleding maakt Houdini ook handige accessoires, zoals de Wrist Gaiter. Handig als je je armen veel strekt en je polsen warm wilt houden.

Mirte van Dijk snowboardster en allround bergsporter

Prijs: Power Houdi € 190 / Wrist Gaiters € 25 Meer informatie: www.houdinisportswear.com HOOGTELIJN 5-2014 |

^^^ en route ^^^ sportklimroute ^^^ en route ^^^

ardinië S , e z t i r o l o G i d a i Agugl

ITALI NSE MAGIE “Superlatieven schieten tekort als we de Aguglia di Goloritze willen beschrijven. Ik ben nog nooit op een plek geweest waar het zo wild en zo mooi was. Een plek waar de rots, perfect in alle opzichten, zo goed past bij het diepe blauw van de zee en het groen van de jeneverbes. Het zou echter verkeerd zijn om deze plek te beschrijven als het beste van het beste. In plaats daarvan zou ik zeggen dat de Aguglia een eigen emotie biedt, iets anders dan sportklimmen of alpinisme, iets dat men moet ervaren.” [Vrije vertaling uit Pietra di Luna van Maurizio Oviglia.]

a het lezen van de topo staat de Aguglia di Goloritze – symbool voor klimmen op Sardinië – direct op nummer één van ons verlanglijstje. Na een dik uur lopen, blijkt de karakteristieke punt inderdaad een mooi stuk rots: grijs, neigend en compact. In de genadeloze zon lonkt de azuurblauwe zee beneden ons. Maar: daar mogen we pas induiken als we hebben geklommen. Snel aan de slag dus! Gelukkig waait het flink en eenmaal van de

70 |

grond zorgt dat voor wat verkoeling. De eerste lengte is lastig: harde passen met gladde treden en grepen. Ik ben genoodzaakt terug te gaan en het ‘scherpe uiteinde van het touw’ aan mijn klimmaatje te geven. Hem lukt het wel. Als ik – na veel moeite – aankom bij het relais, vertelt hij dat we een verkeerde afslag hebben genomen en dus in een moeilijkere route zitten. Dat verklaart een hoop. Vrij gemakkelijk maken we de overstap terug de route in en kunnen

HOOGTELIJN 5-2014 | TEKST EN FOTO’S ANNE VAN LEEUWEN

^^^ en route ^^^ sportklimroute ^^^ en route ^^^

Aguglia di Goloritze Reis & Gebied

De Aguglia di Goloritze ligt in Gennargentu, een nationaal park aan de oostkust van het eiland. Vanaf Baunei rijd je met de auto steil omhoog richting Golgo. Volg de weg ongeveer tien kilometer en vanaf daar de borden naar Goloritze of Su Porteddu (onverharde weg). De auto kun je tegen een kleine vergoeding bij de bar Su Porteddu achterlaten. Vanaf daar loop je in een uur over een goed pad naar beneden. Reken ruim anderhalf uur voor de terugweg. Klimmen kan het hele jaar door, maar de zomer kan erg warm zijn. Trek de hele dag uit voor deze tocht, zeker als je na het klimmen even wilt afkoelen in de zee en nagenieten op het strand.

we onze weg vervolgen. Bij de tweede standplaats kijk ik omhoog: een prachtige, grijze plaatlengte, maar zeer intimiderend. Mijn klimmaatje gaat voor en voorzichtig, stapje voor stapje, kruipt hij omhoog. Als ik moet nakomen, ben ik helemaal klaar voor de strijd. Het klimmen vereist balans en voetenwerk – grepen lijken geheel te ontbreken – maar de lengte is prachtig. Super technisch, en alles klopt precies. Ik geniet, betoverd door deze ‘Sole incantatore’.

Route

Sole incantatore (Italiaans voor ‘zontovenaar’): noordzijde, 6c (6b obl.), 140 meter, 6b, 6b+, 6b+, 6c. Technisch, op de vingers, grijze kalk. De rots is over het algemeen prachtig compact. Het klimmen is continu 6b/6c en geen weggevertje. De afzekering is prima: bij alle sleutelpassages zitten er boorhaken op de juiste plek, sporadisch vind je nog wat mephaken. Nuts en friends vonden wij overbodig. Abseilen over de route. Op de Aguglia di Goloritze vind je ook nog een aantal andere routes, waarvan Easy Gymnopedie de makkelijkste is (6b+ max., 5c obl.).

Literatuur

Pietra di Luna (2011, 5de editie) van Maurizio Oviglia.

HOOGTELIJN 5-2014 |

Ama Dablam, nepal

EEN BERG

VOOR IEDEREEN?

72 |

HOOGTELIJN 5-2014 | TEKST EN FOTO’S SIETO VAN DER HEIDE

De iconische Ama Dablam in Nepal, die op een steenworp afstand ligt van â&#x20AC;&#x2DC;groteâ&#x20AC;&#x2122; bergen zoals Everest en Lhotse, werd voor het eerst beklommen in 1961. Vierendertig jaar later stond er voor het eerst een Nederlander op de top. Sinds die topprestatie groeit het aantal klimmers dat hoopt ook op de Ama Dablam te staan, explosief.

HOOGTELIJN 5-2014 |

De route gezien van net onder Kamp 1.

m de vraag die we in de kop stellen maar meteen te beantwoorden: nee, het beklimmen van Ama Dablam (6856 meter) is niet voor iedereen. Op basis van statistieken zou je een andere aanname kunnen doen: daar waar in 1995 Robert Eckhardt als eerste Nederlander op de top stond, stond twaalf jaar later ‘pas’ de tiende Nederlander op de top. In 2013 (weer zes jaar later) stonden nummers 19, 20 en 21 (ondergetekende) op de top. Als je dat zou uittekenen in een grafiek, krijg je een curve die bijna net zo steil is als de berg zelf. De berg is dus populair geworden.

Geen wandelberg

Waarom is ‘Moeders Ketting’ dan toch niet voor iedereen? De berg is niet vergelijkbaar met Aconcagua of Denali – het is geen ‘wandelberg’. Ondanks het feit dat er tegenwoordig vanaf net onder kamp 1 een vast touw wordt aangelegd naar de top, moet je wel een beetje kunnen klimmen. Toegegeven, tussen Advanced Base Camp en kamp 1 is het maar tweedegraads scrambelen, maar vanaf kamp 1 wordt het een stuk steiler. Een ervaren alpinist zal er niet al te lang bij stilstaan, maar die ervaring moet je wel hebben. Als je ervoor kiest niet te jumarren (met stijgklemmen omhoogbewegen), maar vrij klimmend in kamp 2 bovenop de Yellow Tower wilt komen, moet je op 6000 meter hoogte ongeveer twintig meter

74 |

HOOGTELIJN 5-2014

Ama Dablam gezien vanaf Pengboche.

De zuidwestgraat gezien vanaf Kamp 1.

5c klimmen. Net na kamp 2 krijg je dan de Grey Couloir, een vrij lang stuk mixed terrein met moeilijkheidsgraad M3. Om uiteindelijk op de top te komen, moet je via Mushroom Ridge met haar onstabiele sneeuwformaties uiteindelijk nog langs een paar honderd hoogtemeters in 45 tot 50 graden steile sneeuw. En vanaf de top moet je dan alles weer afdalen.

Full-service packages

Tijdlijn Ama Dablam

1961 Eerste beklimming door Mike Gill, Barry Bishop, Mike Ward & Wally Romares. 1995 Eerste Nederlandse beklimming door Robert Eckhardt (zuidwestgraat). 2003 Eerste Nederlandse vrouw op de top: Katja Staartjes. 2004 Nederlandse expeditie doet zonder succes een poging via de noordgraat. 2006 De berg breekt gedeeltelijk af – 6 doden. 2007 Tiende Nederlander op de top. 2013 Eenentwintig Nederlandse beklimmingen.

De laatste tien jaar bieden steeds meer commerciële expedities een full-service package aan. Vrijwel alles wordt daarbij geregeld: vluchten, acclimatisatie, een basiskamp, hoge kampen, vaste touwen en sherpa’s. Dat maakt de berg, in elk geval logistiek gezien, zeker bereikbaar en door de hulp van sherpa’s is het iets gemakkelijker bewegen op de berg. Maar vergis je niet: uiteindelijk moet je het zelf doen. Had ik de top bereikt zonder ‘mijn’ sherpa? Misschien niet. Wat ik wel zeker weet, is dat ik zonder de ervaring die ik in de jaren ervoor heb opgebouwd, zeker niet op de top zou hebben gestaan. Concluderend kan ik zeggen dat Ama Dablam dus niet een berg is voor iedereen, maar ze is ook zeker niet onbereikbaar. Zolang je de juiste ervaring hebt en weet waaraan je begint met deze technische berg van bijna 7000 meter hoog, is het zeker te doen. Succes met de voorbereiding! HOOGTELIJN 5-2014 |

^^^ de nkbv voor jou ^^^ de nkbv voor jou ^^^ de nkbv

JE LIDMAATSCHAP IN 2015 Waarschijnlijk ontving je de afgelopen weken een aantal e-mails of brieven over het NKBV-lidmaatschap en de diensten die de NKBV biedt. De NKBV wil haar dienstverlening namelijk nog klantvriendelijker, duurzamer en efficiënter maken. Wat verandert er precies per 2015? Een overzicht.

Dezelfde bet lwijze v r ae gezinsleden

Wijzigingen rond de NKBV-reisverzekering

Om het betalen van het NKBV-lidmaatschap en andere -diensten voor leden zo eenvoudig en overzichtelijk mogelijk te maken, trekt de NKBV de betaalwijze van alle gezinsleden gelijk. Tot vandaag kon het voorkomen dat je lidmaatschap automatisch werd geïncasseerd, terwijl je de reisverzekering wel nog zelf moest overmaken. Met het risico dat je door die eerste automatische incasso je reisverzekering vergat en onverzekerd op vakantie ging. Dat is dus vanaf nu anders. Óf je machtigt de NKBV om alle diensten die je bij de NKBV afneemt automatisch te incasseren, of je kiest voor handmatige betaling. Deze betaalwijze geldt automatisch voor alle NKBV-leden binnen één gezin.

Tot op heden ontvingen alle NKBV-leden jaarlijks een factuur voor de reisverzekering. Dus ook de leden die geen reisverzekering hadden afgesloten via de NKBV. Dat gaat nu veranderen.

Machtiging afgeven of intrekken

Op MijnNKBV.nl kun je zien met welke betaalwijze jij bent geregistreerd. Wil je deze manier van betalen veranderen, dan kun je dat eenvoudig in de MijnNKBV-omgeving aanpassen.

Digitale facturen

Foto ByRyan Photography

Een andere verandering bij het betalen van het NKBV-lidmaatschap, is de facturatie. Vanaf 2015 stuurt de NKBV haar facturen alleen nog als pdf naar alle leden van wie een e-mailadres bekend is. Bovendien staan de facturen in de MijnNKBV-omgeving. Dit scheelt een hoop papierwerk (beter voor het milieu) en verzendkosten. Check daarom op MijnNKBV.nl of het e-mailadres dat bij jouw gegevens staat het juiste is.

76 |

HOOGTELIJN 5-2014

Verzekerd in 2015

Alle leden met een NKBV-reisverzekering in 2014, kregen vorige maand de vraag of ze ook per 1 januari 2015 via de NKBV verzekerd willen zijn. Wil je de verzekering inderdaad voortzetten, dan hoeft je niets te doen. Heb je nu een NKBV-reisverzekering, maar wil je die volgend jaar niet meer? Laat het ons dan weten voor 30 november 2014 en je reisverzekering eindigt op 31 december 2014. Volgend jaar bekijkt de NKBV in overleg met de verzekeraars hoe het afsluiten en verlengen van de reisverzekering nog makkelijker kan.

Bewijs van verzekering

Per 2015 staat niet meer op je NKBV-ledenpas vermeld dat je bent verzekerd via de NKBV. Je krijgt voortaan een digitaal polisblad per e-mail. Deze staat vervolgens ook bij je gegevens op MijnNKBV.nl. Dit digitale polisblad is het bewijs dat je een reisverzekering bij de NKBV hebt afgesloten. Uiteraard staat het telefoonnummer van de alarmcentrale wel nog op de achterkant van je ledenpas, ook als je niet verzekerd bent via de NKBV.

Nog geen NKBV-reisverzekering?

Ben je nog niet verzekerd via de NKBV? Via MijnNKBV.nl kun je de reisverzekering het hele jaar door afsluiten.

voor jou ^^^ de nkbv voor jou ^^^ de nkbv voor jou ^^^

Het juiste mailadres Omdat de NKBV haar communicatie over het lidmaatschap, de facturen en diensten zo veel mogelijk via e-mail doet, is het belangrijk dat jouw e-mailadres bij de NKBV bekend is. Check daarom via MijnNKBV.nl of en zo ja op welk e-mailadres je de digitale berichten krijgt. In de MijnNKBV-omgeving kun je al je persoonlijke gegevens 24/7 toevoegen of wijzigen.

Klimj rk rt De NKBV gaat in 2015 de ledenpas en klimjaarkaart in één pas combineren. Handiger voor jou en minder papierverspilling van de NKBV.

Klimmen in 2015

Had je in 2014 een klimjaarkaart? Dan zorgt de NKBV ervoor dat deze in 2015 automatisch doorloopt. Je hoeft dan dus niets te doen.

Opzeggen klimjaarkaart

Had je in 2014 een klimjaarkaart maar wil je deze niet in 2015? Laat het ons dan voor 30 november 2014 weten via MijnNKBV.nl.

Tw t m met de @NKBV

Aanvragen klimjaarkaart

NKBV-leden die in 2014 geen klimjaarkaart hadden maar in 2015 wel op de Belgische rotsen willen klimmen, kunnen het hele jaar door de klimjaarkaart afsluiten. Je ontvangt daarna een nieuwe ledenpas.

Marianne vd. Steen @dersteen • 9 oktober Vet. De @NKBV organiseert een jeugd #ijsklim cursus! http://tinyurl.com/qdocspq

Foto ByRyan Photography

Arjen Cuijpers @Arjen_Cuijpers • 8 okt. 16 november, de 1e bergsportdag winter van de @NKBV in Zoetermeer. LEUK!! #outdoor

Nieuwe ledenpas in december De NKBV-ledenpas is geldig van 1 januari t/m 31 december 2015. Deze pas ontvang je in december bij de nieuwe Bergsportreizengids met alle NKBV-workshops, -cursussen en -tochten.

De meeste stemmen

Via Facebook.com/de.nkbv konden volgers hun voorkeur uitspreken voor de foto op de nieuwe NKBV-ledenpas. Er is massaal op gereageerd, waarbij de alpiene foto de meeste stemmen kreeg.

NKBV-ledenpas

2015

Heb je nog vragen naar aanleiding van deze veranderingen of over je eigen gegevens? Neem dan contact op met de NKBV-Ledenservice: ledenservice@nkbv.nl of (0348) 409521.

EdwinvanScherrenburg @EvScherrenburg • 25 sep. Lezing Simone Moro #Gouda pracht #alpinist @NKBV

Rutger Burgers @rutgerburgers • 20 sep. Nieuwe @NKBV tochtleiders met diploma in het zonnetje tijdens evaluatiedag alpiene tochten 2014 Harrie Keusters @harriekeusters • 14 sep. Nederlands Jeugdteam Lead op weg naar WK in Nieuw-Caledonië (of all places, reisje 30 uur) @NKBV Anita Bakker @anita_anitajuni • 6 sep. Een superdag in Hotton @NKBV introductie cursus rotsklimmen! Milos van Leeuwen @MilosvanLeeuwen • 10 aug. Bij de Gurgler Ferner, tijdens afdaling van Hochwildehaus naar Obergurgl met @NKBV Otztal kamp. Geweldige ervaring Marjolijn Steffens @Marjolijnstef • 9 aug. Vakantievoorpret en voorbereidingen @NKBV goed voorbereid op pad inclusief verzekering! Suzanne @SuzannevdBooren • 7 aug. Zojuist lid geworden van @NKBV en de bergtocht in Oostenrijk geboekt. Jetzt geht’s los! AD.nl @ADnl • 1 aug. Waarschuwing voor lawinegevaar in Alpen http://tinyurl.com/myxxck3 HOOGTELIJN 5-2014 |

a Monte Capanne, Elb

GENIETEN ZONDER ZON

‘Ga maar even opzij, die meneer wil er graag langs,’ attendeer ik m’n maatje op een hardcore bergwandelaar, die met veel vertoon zijn plaats opeist op het pad. De Teutoonse drillsergeant-op-vakantie marcheert stevig door, wij zagen hem beiden niet aankomen. Even later wordt hij gevolgd door een dame die wat moeite heeft het tempo te volgen, op weg naar de denkbeeldige vetlederen medaille. Onweerstaanbaar dringt het woord tucht zich aan mij op. Ik frons mijn wenkbrauwen: we hadden toch een leuke, ontspannen graatwandeling in gedachten? 78 |

HOOGTELIJN 5-2014 | TEKST EN FOTO’S FRANK HUSSLAGE

Lekker wandelen op mooi graniet met La Calanche in de achtergrond.

Zicht op Poggio.

e lopen deze mooie septemberdag naar de hoogste top van het eiland Elba, de 1018 meter hoge Monte Capanne. Waar de meeste topkandidaten dit doen vanuit Marciana, te voet of met het liftje, hebben wij een wandeling in gedachten die de graat van La Calanche (905 meter) en de zuidgraat Monte Capanne aan elkaar knoopt: vijf uur ontspannen wandelen klauterplezier. Als de Teutonen ons voorbijmarcheren, zijn we vanaf de parkeerplaats onder de Monte Perone een uurtje onderweg. We zijn precies op het punt waar Sentiero 00 begint, het zwaarste gemarkeerde voetpad van het eiland, volgens een bord alleen voor expert hikers. Het pad is hier en daar voorzien van stevige staalkabels die als een trapleuning houvast bieden. Een pracht van een bergspeeltuin, door de kabels ook voor de modale wandelaar goed begaanbaar.

Spaeter

Bij het eerste metaal komt er een kink in de medaillekabel: eega vindt de kabels niet leuk. Ondanks roodhoofdig aandringen, wil ze niet verder. Dit gaat nog wel even duren en ik ga me hier niet mee

bemoeien. Via een kabelloos omweggetje zijn we het kibbelende stel zo voorbij en al snel zijn we op de top van La Calanche. Tegenover ons ligt Corsica, beneden ons de kust in de zon, terwijl wij zelf net onder een wolkendek zitten. Die wolk is jammer voor de foto’s, maar heel prettig tegen de anders fel brandende zon. Pal onder ons ligt de Monte Bartelomeo, de top waarop we eerder deze week al rotsklimmend onze tanden stukbeten. Tijdens deze drinkpauze komt De Sergeant pal naast ons zitten. Alsof deze graat geen honderden meters ruimte biedt. Even later volgt zijn bijna huilende partner. Op mijn vriendelijk bedoelde opmerking dat ze niet moet vergeten te genieten, sist ze me toe “Das Geniessen kommt spaeter.”

Speeltuin

Op een kruising tussen de Grande Traversata Elbana en onze ‘00’ laat de Rother wandelgids zijn lezers terugbuigen naar het uitgangspunt. Zonde, want hier start een tweede speeltuin naar de top van Monte Capanne: tweehonderd hoogtemeters ruwe granietplaten, als een sintelbaan naar de top. Hier en daar geven staalkabels en rood-witte strepen zekerheid aan hen die dat nodig hebben, maar HOOGTELIJN 5-2014 |

Het kabelbaantje met tweepersoonskooitjes vanuit Marciana heeft daarentegen een heel hoog schattigheidsgehalte. Topkruis La Calanche.

binnen een breedte van ruim honderd meter kun je hier doen en laten wat je wilt: steiler of vlakker, wat meer greepjes en tredes of meer een wandelpad: je hebt het voor het uitkiezen. Twee Italiaanse levensgenieters van minstens zeventig jaar oud bieden hier een hartverwarmend tegenwicht tegen de kilte van de medaillekandidaten. Rustig en ontspannen, vrolijk keuvelend en zelfs zingend gaan ze samen naar boven. Het zou me niets verbazen als er in hun rugzak een fles koele landwijn zit. Boven zijn we snel uitgekeken: ja het uitzicht is mooi, meer dan dat zelfs. Maar wat verpesten die radioantennes deze top.

Kabel en wegmarkering op weg naar de top van Monte Capanne.

Na een goede cappuccino in het topcafeetje gaat de afdaling snel. Nu nemen we wel het onderste wandelpad terug naar de parkeerplaats. Grote granietplaten en een prachtige flora. Boven ons de helling waar we vanochtend moeflons zagen, met hun imposante gekrulde horens. Het laatste half uur zijn we eigenlijk vooral bezig met het begluren van de sierlijke, handpalmgrote vlinders en bontgekleurde hagedissen die hier in groten getale voorkomen. Totdat onverwacht de stilte wordt verstoord. Ik dacht dat ze in onze koffiepauze wel voorbijgestiefeld zouden zijn. Niet dus. De sergeant mag zijn medaille gaan afhalen: “Es war sehr anstrengend, aber wir haben es geschafft!” wordt ons vol trots meegedeeld. Nu gaat vast het grote genieten beginnen.

Wandelen op Elba Accommodatie & Vervoer

Elba is een eiland van zo’n twintig bij twintig kilometer voor de westkust van Italië en ten oosten van Corsica. Het vooren het najaar zijn een prima tijd voor buitensportactiviteiten, hoogzomer is het er erg heet. Tientallen baaitjes en strandjes bieden een heerlijke afsluiting van een hete dag. Het heldere water is prima om te duiken, snorkelen en kanoën. In het toeristenseizoen lijkt het eiland een Duitse kolonie; een voordeel daarvan is dat je makkelijk met Duits uit de voeten kunt. Elk dorpje of stadje op het eiland kent vele hotels en appartementen. De campings liggen allemaal centraal of aan de oostkant, het westen heeft geen camping: het landschap is daar te steil en te ruig. In het hoogseizoen zijn de campings vol en druk, reserveren is dan verstandig. Elba kent een goed net van autobussen langs de kust. De beschreven wandeling zou met openbaar vervoer bereikbaar zijn via de kabelbaan vanuit Marciana. Per dag varen er tientallen veerboten tussen Piombino op het vasteland van Italië en Portoferraio op Elba. Een overtocht duurt een uur. Piombino ligt zo’n 1400 kilometer vanaf Utrecht. Veel toeristische informatie over Elba vind je verzameld op www.infoelba.com.

80 |

HOOGTELIJN 5-2014

Wandeling

De beschreven wandeling staat grotendeels beschreven in de Kompass Wanderführer Elba, en is de zwaarst beschreven wandeling uit die gids. We hebben hem zelf wat uitgebreid door de top van Monte Capanne mee te nemen. Op hetzelfde technische niveau is deze tocht makkelijk nog een keer uit te breiden door de noordgraat mee te nemen. De wandelgids beschrijft 40 tochten en tochtjes, maar er is veel meer te wandelen dan dat. Let op: ook rotsklimmen kan op Elba, in het mooist denkbare graniet. De klimtopo van Versante Sud laat in dit geval wel ongebruikelijke steken vallen. De korte sportklimroutes zijn goed beschreven, maar de meertouwlengteroutes kloppen meermalen niet. Reken erop dat deze routes slecht of niet behaakt zijn en dat je blij mag zijn als je twee haken vindt op een standplaats. Ook al staat er anders beschreven. Een aantal standplaatsen heb ik najaar 2014 voorzien van betrouwbare maillons rapide, maar uiteraard niet allemaal. Touwlengtes van 60 meter met twee tot vier tussenhaken en geen plaatsingsmogelijkheden voor nuts of friends zijn geen uitzondering. Als je dit allemaal kunt handelen, zijn de rotsen boven Chiesi een klimparadijs voor granietfans.

Kaarten & Gidsen

Kaart: Kompass Isola d´Elba 1+25.000. Wandelgids: Kompass Wanderführer + Karte Elba (met landkaart 1: 30.000 en alle wandelingen te downloaden in GPX-formaat), ISBN 9783850269551. Klimgids: Versante Sud, Toscana e isola D’Elba (www.versantesud.it).

leden Korting voor NKBV-

IJSKOUDE GADGETS Winterbergsportplannen? Laat je ook dit seizoen adviseren over de nieuwste materialen en de coolste gadgets. Als NKBV-lid krijg je bij Bever op vertoon van je ledenpas 10% korting in de winkels en online.

Wil je iets bestellen in de webwinkel van Bever? Stuur dan eerst een kopie of foto van je NKBV-ledenpas naar webservice@bever.nl. Vermeld in de mail je naam, adres, telefoonnummer

en eventueel je Bever Cardnummer. Zodra de NKBV-korting aan je Bever Card is gekoppeld, ontvang je een bevestiging en kun je ook online 10% korting krijgen op bever.nl.

LICHTGEWICHT BESCHERMING

HIGHTECH GO LE Oakley brengt met de Airwavegoggle design en technologie naar een hoger niveau. De ingebouwde head’s up display combineert je gps, bluetooth®, accelerometer, barometer en gyro-sensoren tot bruikbare informatie tijdens je run. Bovendien kun je de berichten van je telefoon in je bril zien en met Buddy tracking je prestaties delen met andere Airwavegebruikers. De bril is voorzien van een Oakley Switchlock waardoor je de verschillende glazen van de Airwave gemakkelijk wisselt. De goggle voelt zacht aan op je gezicht en gaat volledig opgeladen zes uur lang mee. + Voorgeladen kaarten + Audiobediening + Track & Share + Oakley Plutonite® lenzen: filteren 100 procent van alle uv-straling

prijs

€ 649,95

NKBV-leden betalen

De POC Fornixhelm is super licht en zorgt dankzij aramide vezels die zijn versmolten met de foam voering toch voor een uitstekende stabiliteit en bescherming. De Fornix heeft zes verstelbare topventilatieopeningen, twee ventilatieopeningen aan de voorkant en twee achter, en de helm heeft dankzij het zogenoemde turn-ringmaat verstelsysteem een comfortabele pasvorm. + Efficiënt verstelbaar ventilatiesysteem + Goggleventilatie voorkomt condensvorming + Goggle clip + Slechts 420 gram

prijs

€ 149,95

NKBV-leden betalen

€ 134,95

€ 584,95

HOOGTELIJN 5-2014 |

sica Col de Bavella, Cor

82 |

Klimmen ain Europ

HOOGTELIJN 5-2014 | TEKST CHRISTA ERKENS EN MARTIN FICKWEILER | FOTO‘S MARTIN FICKWEILER

GETEISTERD DOOR

WEER EN WIND Corsica associeerde ik vroeger met Napoleon die er in 1769 is geboren. Twee klimreizen naar het eiland later, roept de naam bij mij vooral herinneringen op aan prachtige klimroutes, ongerepte natuur en door weer en wind uitgesleten rotsformaties. Vooral de ongerepte, wilde natuur is heel typerend voor Corsica dat ook wel ﾃ四e de Beautﾃｩ wordt genoemd.

Casper ten Sijthoff op het prachtige graniet van Teghie Lisce.

HOOGTELIJN 5-2014 |

Celine en Rogier aan het einde van de moeilijkheden van Le Dos de l’Éléphant.

ijdens mijn laatste reis naar Col de Bavella moesten we ons met veel daadkracht een weg banen door woeste vegetatie om uiteindelijk, na lang zwoegen, de voet van de wand te bereiken. De beloning bleek deze investering meer dan waard: nergens anders in Europa vind je granieten wanden met zulke bijzondere structuren en welvingen.

Ruig en ongerept

Op een onverharde parkeerplaats langs de D268 hebben we onder een eeuwenoude eik ons kampement opgeslagen. Hoewel we direct langs de doorgaande weg bivakkeren, is het er meestal rustig. Slechts een enkele automobilist kiest voor de bochtige weg van Col de Bavella naar Solenzara. Een bijkomend pluspunt van deze bivakplek is het heerlijke, verfrissende bad dat we elke dag nemen in het waterbassin van de Polischellu wanneer we vuil en bezweet bij de tent terugkomen. De omgeving is ruig en nog ongerept, indrukwekkende granieten kathedralen rijzen op uit dichtbeboste heuvels, de een nog ontoegankelijker dan de ander. Dit woeste overwoekerde paradijs moeten we bevechten voordat we aan een route kunnen beginnen. Dat lijkt ook de reden te zijn dat de bergen van de Bavella onbekend zijn bij de gemiddelde Europese klimmer. Een andere reden vond ik op internet. Lokale klimmers zouden in het verleden weinig ruchtbaarheid hebben gegeven aan dit prachtige gebied in het binnenland van Corsica, omdat ze het avontuur wilden waarborgen en de ongereptheid van het gebied zo onaangetast mogelijk wilden

84 |

HOOGTELIJN 5-2014

laten. Geef ze eens ongelijk: qua schoonheid en rotskwaliteit doet het niet onder voor beroemde granietgebieden zoals Yosemite.

Vertrouwen in de wrijving

Tijdens een verkenningstocht op de eerste dag weten we na drie uur zwoegen de tassen met klimmateriaal onderaan de wand te krijgen. De volgende dag moeten we weer zoeken om aan het begin van de route te komen. Het begin van Le Dos de l’Éléphant (6b+) op Punta u Corbu is meteen behoorlijk steil, maar mooie rotsstructuren en voldoende goede grepen maken de beklimming van het onderste deel niet moeilijker dan 6b+. Zodra de pijler na vijf lengtes in steilte afneemt, worden de grepen kleiner en spaarzamer. Het is zaak volledig op mijn voeten te vertrouwen en hoewel de wrijving van de rots uitstekend is, wordt het klimmen spannender doordat de haken in dit gedeelte van de route soms behoorlijk ver uit elkaar zitten. Zolang ik vertrouwen heb in de wrijving en mijn voeten netjes blijf gebruiken, blijkt ook dit terrein goed beklimbaar. Op de schouder van Punta u Corbu waar de route JEEF (7a) ook bovenkomt, zullen we morgen terugkomen. Door twee routes op dezelfde wand te klimmen, hoeven we ons slechts eenmaal met volle rugzakken een weg door de woest beboste heuvels te banen.

Regen

De volgende ochtend klettert de regen op het tentdoek en vervliegt ons plan om die dag JEEF te klimmen. Na een bezoek aan het zuidwestelijk gelegen dorp Zonza zakt de moed ons in

granieten kathedralen rijzen op uit de dichtbeboste heuvels

Casper ten Sijthoff vindt houvast hoog op de Teghie Lisce.

HOOGTELIJN 5-2014 |

TIKKA TIKKA RXP RXP 速速

Concentrated power and versatility, with 100% pure Reactive Lighting.

www.petzl.com www.petzl.com

de schoenen: de weersvoorspelling geeft aan dat het voorlopig geen dag meer helemaal droog is. Om toch nog wat te kunnen klimmen, besluiten we een kortere route op de Teghie Lisce te doen. De volgende ochtend sjouwen we voor de tweede keer met onze rugzakken door het Corsicaans oerbos. Doorntakken haken in mijn kleding en opnieuw moet ik Casper vragen om zijn zakmes. Terwijl ik mezelf bevrijd van de doorns kom ik tot de conclusie dat de ontoegankelijke ligging van deze prachtige wanden ervoor zorgt dat alleen zeer gedreven klimmers deze magische wereld zullen betreden. Dit ongerepte en wilde gebied kan zichzelf zonder moeite beschermen en in stand houden. Martin Fickweiler wordt in de serie Klimmen in Europa gesponsord door:

Bivakplek onder een oude eik bij de Polischellu.

Klimmen op Corsica Beste tijd

Het klimaat op Corsica is typerend voor berggebieden die aan de Middellandse Zee liggen: warm in de zomer en ’s winters koud en sneeuwrijk. Klimmen kun je er het best in het late voorjaar en de vroege herfst. Wij waren er begin oktober. De temperatuur was aangenaam maar we troffen helaas veel regen. Ook kan het er flink waaien. Het blijft natuurlijk een berg in zee, wat ook garant staat voor een wonderschoon uitzicht op zee in de hogergelegen gebieden. Desalniettemin moesten we ons aanpassen aan het weer en konden we niet alles klimmen zoals we dat vooraf hadden gepland.

Reis

Er zijn verschillende mogelijkheden om van het Franse vasteland naar Corsica te gaan. Met de auto kun je overvaren vanaf Marseille, Toulon of Nice. De prijzen variëren sterk per seizoen (tussen de 250 en 1.000 euro voor twee volwassenen plus auto).

Accommodatie

Op Col de Bavella is een onverharde parkeerplaats waar je vrij mag kamperen. Neem dan wel water uit het dal mee. Ook op de parkeerplaats bij de Pulischellu is het mogelijk je tentje op te slaan.

Documentatie

Topo’s en kaarten zijn te koop in Calvi (Maison de la Presse), Corte (Altishop), en Ajaccio (Altimonti). Kaart Corsica: IGN R19/1:250 000.

Rots & Routes

Voor een eerste kennismaking met het grillige en soms wat fragiel lijkende gesteente van Col de Bavella biedt Col de la Tana een uitstekende gelegenheid. Het ligt aan de weg en is zeer goed behaakt. Er is ook een klimtuin op Col de Bavella met een grote variëteit aan korte routes in een wilde omgeving. De prachtige wanden van Teghie Lisce, Punta u Corbu en U Lunarda bieden de meest toegankelijke meertouwlengteroutes van het gebied. Verder biedt Col de Bavella nog gelegenheid voor pioniers die in gebieden willen zijn die slecht gedocumenteerd en nagenoeg onbehaakt zijn. De platen van Punta Polischellu en de geïsoleerd gelegen wanden op Tafunata di Paliri zijn hier goede voorbeelden van.

Materiaal

Wetten & Regels

Op Col de Bavella kun je – met respect voor natuur en andermans eigendommen –klimmen en wandelen. Er gelden geen speciale milieumaatregelen en je hebt er geen vergunning nodig.

Andere activiteiten

Ook voor andere buitensporten biedt Corsica veel avontuurlijke mogelijkheden. Er schijnt de laatste jaren geïnvesteerd te zijn in nieuwe paden voor wandelaars en fietsers. Door heel Corsica liggen er wandelpaden waarvan de bekendste de GR 20 is, die Calenzana in het noorden verbindt met Conca in het zuiden en die door een hooggelegen landschap voert. De wandelpaden, ruiterpaden en mountainbikeroutes leiden naar dorpjes die over de weg niet bereikbaar zijn. Ook voor snorkelen en canyoning is Corsica een paradijs.

Meer informatie

Kijk voor meer informatie op Visit-corsica.com en Rendezvousenfrance.com.

Voor een aantal routes op de Bavella heb je voldoende aan 12 setjes, een dubbeltouw en een helm, maar er zijn ook genoeg avonturen te vinden waarvoor je cams en nuts nodig hebt. Laat je per route dus goed informeren door de topo of door andere klimmers.

HOOGTELIJN 5-2014 |

Lotto NK lead 2014

COMPACT EN Foto Tim van der Linden

SPECTACULAIR

88 |

HOOGTELIJN 5-2014 | TEKST ANNE VAN LEEUWEN

Het einde van het jaar nadert en daarmee loopt ook het nationale wedstrijdseizoen af. Zaterdag 22 november strijden de beste wedstrijdklimmers van ons land in Amsterdam om de titel Nederlands kampioen Lead 2014. Dit jaar belooft spectaculairder dan ooit te worden. We spreken de drie grote mannen achter dit evenement.

Lotto NK Lead 2014

Datum: zaterdag 22 nov ember 2014 Locatie: Klimmuur Centraa l Amsterdam Dagprogramma vanaf 12. 00 uur. Finale dames om 19.00 uur, finale heren om 20. 15 uur. Bestel je tickets à € 10 via amsterdam@deklim muur.nl. Kijk voor meer informa tie op Nklead.nkbv.nl en #NKLead. alkmaar rotterdam

Tim van der Linden – NKBV Wedstrijdsport:

‘Een evenement als dit m k je samen’ Tim van der Linden is vanuit de NKBV de sturende kracht achter dit Nederlands kampioenschap. “Ik ben verantwoordelijk voor alle Nederlandse wedstrijden op het gebied van de klim- en bergsport, maar uiteindelijk maak je een evenement als dit wel samen.” Hij heeft een duidelijke visie op de wedstrijdsport. “Dit jaar wordt het helemaal anders. In plaats van een

toch wel langdradig ‘incrowd’ feestje willen we dat de NK’s evenementen worden die voor iedereen leuk en spannend zijn. Zo hopen we dat de sport verder professionaliseert en dat de wedstrijdsport de breedtesport stimuleert. Een livestream is daarin een eerste stap: je kunt de wedstrijd live volgen en dus zelfs vanuit huis meegenieten van deze krachtmeting.” Maar er verandert

meer. In plaats van een halve en een hele finale op één dag, wordt de halve finale dit jaar op een andere dag georganiseerd. “Zo bestaat het NK alleen nog uit één finaleroute. Voordeel is dat het publiek niet eindeloos hoeft te wachten tussen de halve en hele finale en de route-

bouwers in de pauze niet meer als een dolle te werk hoeven gaan om alles op tijd om te schroeven. Bijkomend voordeel is dat er op die manier ook strenger gefilterd wordt: alleen de allerbeste klimmers verschijnen aan de start, de subtop valt bij de halve finale af. Dit maakt de wedstrijd compacter en spannender.”

Rogier Wouters – manager De Klimmuur in Amsterdam:

‘We werken hard n n m i publieksevenement’

‘Spectaculair v r zowel het publiek als de kli er’ Neerlands trots op het gebied van klimmen, Jorg Verhoeven, doet al jaren succesvol mee in het internationale wedstrijdcircuit en is voor het vierde jaar op rij regerend Nederlands kampioen Lead. Voor het eerst treedt hij niet als deelnemer op, maar als hoofdroutebouwer. En dat is natuurlijk best wennen. Toch is het een bewuste keuze om dit jaar niet mee te doen met het Lotto NK Lead. “Sinds twee jaar heb ik mijn wedstrijddoel naar het boulderen verschoven. Omdat dat me na tien jaar lead klimmen meer variatie biedt. Vorig jaar lukte het niet om aan het NK

Boulder mee te doen omdat die wedstrijd precies tussen twee World Cups viel. Daarom besloot ik toen toch aan het Lotto NK Lead deel te nemen.” Jorg vindt het belangrijk om nationale wedstrijden te klimmen. “Ook al woon ik in het buitenland, ik voel me wel een Nederlandse klimmer en ik doe al jaren met veel plezier mee. En toen ze me vroegen om als hoofdroutebouwer op te treden, was ik meteen enthousiast.” Jorg gaat voor de twee finaleroutes zorgen: die voor de dames en voor de heren. “Het mooiste is natuurlijk een spectaculaire route die voor het publiek en de

zeven uur ’s avonds start, moet Rogier ook nadenken over wat hij met de resterende tijd op zaterdag doet. “De Klimmuur sluiten is geen optie, daarvoor is het NK een te grote investering. Daarom werken we hard aan een mooi publieksevenement, iets met een high-line op acht meter hoogte bijvoorbeeld, of een wedstrijd voor de ‘gewone’ klimmer.” Rogier kennende, hoeven we ons geen zorgen te maken over zijn invulling van zo’n evenement.

Jorg Verhoeven – hoofdroutebouwer:

week voordat het NK plaatsvindt, moet alles klaar zijn voor de hoofdroutebouwer, Jorg Verhoeven, om de routes te bouwen en uitgebreid te testen.” Zo veel werk aan de wand heeft natuurlijk een grote invloed op de klimmers die Centraal dagelijks overspoelen. “Om de overlast voor onze klanten tot een minimum te beperken, vullen we de hoofdwand meteen na het NK weer met mooie, klimbare routes.” Omdat het compactere kampioenschap pas rond

Gl a ssbe

podia, stoelen, en geluids- en lichtinstallaties. Ook het regelen van (een groot deel van) het personeel en de horeca rust op mijn schouders. Maar de grootste klus is misschien wel de hoofdwand – zo’n derde van de hele klimmuur – die we leeg moeten maken en aan moeten passen. Een kleine

klimmer aantrekkelijk is. De uitdaging ligt in het inschatten van het niveau van de deelnemers; de route moet voor alle deelnemers uitdagend zijn, hij moet voor mooie spreiding zorgen en het zou helemaal mooi zijn als de beste klimmer hem net kan toppen.” Jorg neemt natuurlijk een berg aan wedstrijdervaring mee en staat er zelf vol vertrouwen in. Hij kent een groot aantal deelnemers en heeft de afgelopen NK’s van heel dichtbij kunnen bestuderen. Bij het bouwen van een wedstrijdo J on Fo t

Rogier is manager van de razend drukke Klimmuur Centraal. In 2004 tot 2007 organiseerde De Klimmuur ook al het NK, dus helemaal nieuw is de organisatie van zo’n groot evenement niet voor hem. Toch komt er altijd heel wat bij kijken. “De Klimmuur zal een groot gedeelte van de ‘hardware’ organiseren, zoals

route is het belangrijk om met de juiste grepen en elementen te werken. De NKBV stelt een aantal volumes beschikbaar, maar er zullen ook nieuwe grepen en elementen komen van de sponsoren. “Ik hoop op een spannende wedstrijd en de klimmers hebben er zin in. Met een aantal Oostenrijkse grepen die ik zelf meeneem, wil ik de route een eigen touch geven. Ik ga er iets moois van maken.” HOOGTELIJN 5-2014 |

‘OVERLEVEN IS EEN MUST’

KLIMMER EN ALPINIST PETER CROFT

Puur plezier, dat is wat je ziet in Peter Angst Crofts ogen, als hij in de hoofdwand van Hoe gaat hij om met de spanning die ongezekerd klimmen “Ik weet nog goed hoe ik voor het eerst met de auto door Monte Cervino zijn eerste route topt. Ook oplevert? het drukke verkeer van Vancouver reed: dát was eng”, zegt Croft. al is het maar een vijfje, ook al is het Wat hij wil zeggen, is dat klimmen voor hem het meest natuurlijke maar ‘plastic’ en ook al heeft hij een is wat hij kent. En soleren gaat volgens hem vooral over eerlijk zijn tegen jezelf. Je angsten onder ogen zien en tegelijk niet bang zijn jetlag van hier tot Californië. Plezier, om terug te gaan als je het niet vertrouwt. “Ik ben wel eens na maar ook uitdaging, soms op het randje, 200 meter teruggeklommen omdat ik een greep niet vertrouwde. lopen als een rode lijn door zijn lange Overleven is een must.” En toch wil hij zichzelf niet zien als ‘die klimcarrière. soloklimmer’. “In een groot avontuur wil je het liefst op pad zijn met vrienden, mensen met wie je op hetzelfde level zit.”

eter Croft zit met een bruin biertje in de najaarszon voor Monte Cervino. Morgen is hij de hoofdgast op het feest van de klimhal in Bergschenhoek, die twintig jaar bestaat. Net heeft hij met eigenaar Peter Loef door de polder gefietst, om een indruk te krijgen waar hij is aanbeland. Ik blader met hem door het boek Rock Stars, dat fotograaf en klimmer Heinz Zak in 1997 maakte. Er staat een foto in van Croft die mij een wee gevoel in de onderbuik geeft: voeten op wrijving, handen in een vage greep. Maar vooral: geen gordel en geen touw.

90 |

Alles paste

Behalve als soloklimmer is hij befaamd vanwege supersnelle beklimmingen van grote routes. El Cap, waar veel touwgroepen meerdere bivaks in hebben, beklom hij in minder dan vijf uur. Maar met klimmen tegen de stopwatch heeft hij eigenlijk niks. Snel klimmen is een manier om veel te kunnen doen op één dag, met een goede vriend, zonder te veel materiaal mee te hoeven slepen. Maar helemaal focussen op een snelheidsrecord vindt hij niks, of, zoals hij het zelf zegt: “De stopwatch op zichzelf is een doodlopende straat.”

HOOGTELIJN 5-2014 | TEKST ICO KLOPPENBURG | FOTO’S BYRYAN PHOTOGRAPHY EN ICO KLOPPENBURG

Toen hij 17 was, begon Peter met klimmen. Hij had wat sporten geprobeerd, maar het was het allemaal niet: te veel regeltjes, te competitief, te afgebakend in tijd ook. Tot iemand hem meenam op een klimtocht. Onmiddellijk wist hij dat dit was wat hij wilde: “Alles paste en ik wist meteen dat dit was, wie ik was, niet alleen wie ik wilde zijn, zoals met die andere sporten.”

Geweldig alternatief

Wie zou denken dat hij niets moet hebben van de klimmuur, zoals waar we nu onder zitten, vergist zich. “Ik wou dat ik zo’n wand had gehad toen ik begon met klimmen”, zegt Croft. “Dit is een geweldige manier om te trainen als je geen rots in de buurt hebt!” Zelf is hij verhuisd van Canada, waar het vaak grijs en nat was, naar Californië, met veel rots en veel mooi weer. Klimhallen hebben er volgens hem voor gezorgd dat het potentieel aan klimmers veel groter is geworden. “Alex Honnold is begonnen als een hallenklimmer!”

Dezelfde klimmer

Wat ziet hij, als hij kijkt naar die bloedstollende foto van bijna twintig jaar geleden in het boek van Zak? “In principe zie ik nog steeds dezelfde klimmer”, zegt Peter. En over twintig jaar hoopt hij nog steeds te klimmen. Hij vertelt over een zwarte periode, waarin hij door een ernstige schouderblessure was uitgeschakeld.

Wie is Peter Croft?

Peter Croft werd geboren op 18 mei 1958 in Canada, maar woont sinds jaar en dag in Bishop, Californië. Hij werd vooral beroemd door een aantal gewaagde solo’s zoals de beklimming van Astroman (5.11c of 7a) en zeer snelle beklimmingen van big walls in Yosemite Valley. Prestaties die pas jaren later werden herhaald. Zelf beschouwt hij zich in de eerste plaats als een allround klimmer en alpinist. Tegenwoordig betekent dat het klimmen van hele lange alpiene graten en traverses. Peter schreef een aantal boeken over klimmen, zoals The Good, the Great, and the Awesome: The Top 40 High Sierra Rock Climbs uit 2002, een boek over lichtgewicht alpiene klimmen, en Climbing Mt. Whitney uit 2005. Hij wordt gesponsord door Evolv en The North Face.

Toen de dokter eindelijk groen licht gaf voor zijn eerste gemakkelijke route was hij zo gelukkig. “Ik kon het niet geloven. Ik dacht: als ik nooit meer iets moeilijkers kan klimmen dan dit ben ik al tevreden!” Even is Peter stil en dan verzucht hij “I just love the activity!”

‘V r het rst met de auto d r het dru e verk r van Vancouver. Dat is pas eng!’

HOOGTELIJN 5-2014 |

erlen e H F F M D m u r t s u l e eerst

‘ONTDEKKINGSTOCHT

DOOR EEN BRIJ VAN FILMS’

Het eerste Dutch Mountain Film Festival (DMFF) ontstond per toeval, vijf jaar later is het festijn in Heerlen uitgegroeid tot een volwassen filmfestival en aangesloten bij de IAMF, de internationale organisatie ter promotie en bevordering van de bergfilm.

Foto Pascal Moors

aar kan een bergfilmfestival beter zijn tenten opslaan dan in Klimmen in het Limburgse Heuvelland? In Klumme, zoals het dorp in het Limburgs heet op de plaatsnaamborden, woont Thijs Horbach, een van de initiatiefnemers van het festival. Het andere deel van het duo, Toon Hezemans, komt bezweet op de afspraak aan na een tocht op de mountainbike vanuit Maastricht.

De eerste volle zaal

De twee kennen elkaar van het klimmen en de Limburg Mountain Challenge (LMC), een wedstrijd over twintig uur met allerlei opdrachten die met bergsport te maken hebben. Fietsen, lopen, klimmen, kanoën. Toon en Thijs wonnen met twee anderen de

De directeuren van DMFF: Thijs Horbach (links, 35, huisarts in opleiding) en Toon Hezemans (52, cartoonist, kunstenaar).

De 3 van Toon 1

De drie mooiste DMFF-films volgens Toon Hezemans uit het aanbod van de afgelopen vier jaar:

South van Frank Hurley uit 1919. “Een prachtig verhaal over de overlevingstocht van Sir Ernest Shackleton op South Georgia. Imposant als je weet hoe hij die film heeft gemaakt met een grote loodzware camera. Heel bijzonder.”

Il Capo van Yuri Ancarani uit 2010. “Een prachtig artistiek portret van een marmergroeve in Italië, waarin de voorman de enorme graafmachines dirigeert als in een Italiaanse opera. In die film komen mijn passies als bergliefhebber en kunstenaar bij elkaar.”

L’enfant d’en haut van Ursula Meier uit 2012. “De film is ook vertoond als Sister. Het is een rauw sociaal drama over een skioord in de Zwitserse bergen. Achter een façade van sneeuwpret gaat een harde, bittere werkelijkheid schuil.”

En de wensen van Toon? “De Japanse film Tsurigidake van Daisaku Kimura uit 2009. Het gaat over een onbeklommen top in 1907 in Japan. Een strijd tussen de antieke en moderne manier van klimmen. We zoeken een goede Engelse vertaling, dan staat de film in februari op de agenda. En ik zou het mooi vinden om een Werner Herzog retrospectief te maken met Herzog als speciale gast. Hij is 72, dus we moeten niet al te lang wachten.”

92 |

HOOGTELIJN 5-2014 | TEKST PETER DAALDER

LMC in 2005. “En toen waren we de klos,” vertelt Thijs, “want de winnaars organiseren de wedstrijd een jaar later. Wij vonden het leuk om de wedstrijd op film vast te leggen. Op die manier konden we de LMC wat meer aandacht geven. We huurden een zaaltje, waar de deelnemers gratis toegang hadden. Iedereen was benieuwd, dus alle teams van vier man waren er en wat vrienden en familie, in totaal honderd man. Maar de LMC-film duurde maar tien minuten, dus dat was wat mager voor zo’n volle zaal. Toen was net de film E11 van Paul Diffley over Dave MacLeod in première gegaan. Die hebben we toen vertoond en we hadden nog een mooi skifilmpje.” “Die avond is heel enthousiast ontvangen”, herinnert Toon zich. “Veel mensen vroegen ons om zoiets vaker te doen. Daarmee zijn we aan de slag gegaan, samen met het filmhuis in Heerlen.”

Dezelfde passie

Zo ontstond de eerste aflevering van het DMFF met vijf films. De zaal met tweehonderd stoelen was meteen uitverkocht. Horbach: “We hebben het langzaam uitgebouwd. Naast de filmdag op zaterdag

hebben we een maand lang tentoonstellingen, een fotowedstrijd en een activiteitenprogramma op zondag met lopen, klimmen, skiën, mountainbiken en trailrunnen. We proberen de sfeer van een berghut te benaderen. We zoeken mensen met eenzelfde passie voor de bergen en willen niet te massaal worden. En we blijven hier in Limburg, waar de bergen beginnen.” “We zoeken niet zozeer naar klimfilms,” vult Hezemans hem aan, “maar proberen ook artistieke bergfilms te laten zien. Films met een verhaal dat iets verder gaat dan alleen de berg. Dat is vanaf het begin ons doel geweest. Het leukste is om films voor een breed publiek te vinden die hier onbekend zijn. Daarnaast hebben we een wedstrijd om de DMFF Awards. Daarvoor kan iedereen films inzenden. Er is steeds meer bewegend beeld, door de drones en helmcamera’s, maar bewegend beeld is nog geen film! De jury – waarin wij niet zitten – beoordeelt de inzendingen en de winnaars krijgen aandacht in het avondprogramma.” “Het avontuur in de bergen begint waar je buiten de gebaande paden komt. En dan

Dutch Mountain Film Fest

ival

Het DMFF is van 23 februari t/m 1 maart 2015 op verschil lende locaties in Heerlen. Het filmp rogramma is op zaterdag 28 februari van 12.00 tot 00.00 uur. Kijk voor meer informatie op Dmff .eu.

zie je opeens steenmannetjes, want we zoeken toch graag naar structuur. Dat verhaal over de bergen, is wat wij zoeken”, zegt Thijs. “Net zoals je op de berg soms lang moet zoeken voordat je iets moois vindt, zo maken wij een ontdekkingstocht door een brij van films.”

De 3 van Thijs

De drie mooiste films uit de DMFF-historie volgens Thijs Horbach:

1 Nanga Parbat van Joseph Vilsmaier uit 2010. “Deze film laat de grootsheid van de Himalaya zien en gaat over de omstreden beklimming van de berg door de Messnerbroers. Fictie en historie komen hier mooi samen in een bergtocht vol avontuur.”

2 Hiver Nomade van Manuel von Stürler uit 2012. “De film volgt twee herders en laat pijnlijk zien hoe we vervreemd zijn van de natuur en hoe we vechten om een beeld ervan in stand te houden dat misschien helemaal niet meer bestaat. Eigenlijk zijn we maar bezoekers in de bergen.”

3 The Sphinx/Sfinga uit 2011 van Vojko Anzeljc en Gregor Kresal. “Een hele verrassende film over de geschiedenis van de route Sfinga op de Triglav in Slovenië. Met mooie technische klimbeelden en een geniaal script. Vriendschap in de bergen is hechter dan elders, dat laten deze klimmers zien.”

Op de wensenlijst van Thijs: Beyond the Edge uit 2013 van Leanne Pooley, het docudrama over de Everestbeklimming van Hillary en Tenzing. “We hopen die komend festival te vertonen. En daarnaast ben ik erg benieuwd naar Nederlandse producties van bergfilms.”

HOOGTELIJN 5-2014 |

SALOMON MOTION FIT Salomon introduceert deze winter kleding en tassen die maximale bewegingsvrijheid bieden en specifiek afgestemd zijn op de bewegingen van sporters. Motion Fit is het resultaat van nauwkeurige analyses van het soort bewegingen dat bergsport atleten maken. Het biedt hen meer comfort zodat zij hun bewegingen preciezer kunnen maken en de kleding hen hierin niet hindert. Motion Fit is een nieuwe manier van ontwerpen en luidt een nieuw tijdperk in voor bergsport performance. “Motion Fit is more than just tailoring and articulation,” vertelt Alastair Kendrick, Salomon’s Head of design Apparel & Gear, “when we begin creating a performance jacket, pant or pack, we first look very carefully at the ways athletes move during specific sports. How they move their arms when descending in steep, challenging conditions. How much they need to lift their legs to climb something on a fast alpine ascent. Are they crouching down a lot? Or more upright? In addition to enabling movement, keeping the garment tailored to the body helps advanced fabrics perform optimally, so apparel breathes better, moves better, and keeps you comfortable in more conditions. ” Motion Fit is speciaal ontworpen voor de disciplines alpine skiën, alpine touring, langlauf/cross-country, hiking en trail running. De pasvorm van de kleding verschilt per sport. De backcountry skibroeken hebben bijvoorbeeld iets meer ruimte bij de bovenbenen voor de buig- en strekbewegingen, en extra stof bij het zitvlak zodat de broek niet afzakt als je bukt om bijvoorbeeld je schoenen vast te maken. De hiking jackets bieden meer ruimte bij de schouders, hebben iets voorgevormde ellebogen en speciale panden onder de oksels zodat de armen zonder knellen iedere kant op kunnen bewegen. Welke bewegingen de sport die je uitoefent ook van je verlangt, de kleding blijft altijd op zijn plaats. Dezelfde manier van ontwerpen heeft Salomon doorgevoerd in haar collectie tassen. Zoals geldt voor alle producten die Salomon maakt, is ook Motion Fit ontworpen en uitgebreid getest door top atleten uit alle bergsport disciplines. Motion Fit = bewegingsvrijheid! Kijk voor de totale kledingcollectie met Motion Fit op www.salomon.com.

EXTENDING ARMS AND SHOULDERS

FREE ARM MOVEMENT

REACHING OVERHEAD

^^^ gespot ^^^ gespot ^^^ gespot ^^^ gespot ^^^ Verloting Courage

Hoogtelijn verloot één exempl aar van Courage, Im Schatten des Nanga Parbat 193 4. Wil je kans maken op dit Duitstalige boek? Stuu r dan voor 10 december 2014 een mail met het onderw erp ‘Courage’ naar hoogtelijn@nkbv.nl en wie weet ben jij de winnaar.

J rkalender 2015

Boek

In de jaarkalender Passie voor bergsport eert de NKBV de Nederlandse bergsporthelden. In de eerste uitgave in 2014 stond Ronald Naar centraal, in 2015 is dat Martin Fickweiler. Martin brengt, net als Ronald dat zo treffend deed, met een professioneel oog zijn passie voor bergsport in beeld. De twee bundelden ooit hun krachten, in 2005, toen zij voor een mini-expeditie naar de binnenlanden van Suriname vertrokken. Tijdens zijn expedities en reizen bleek fotografie voor Martin het belangrijkste middel om zijn belevenissen met anderen te kunnen delen. De laatste jaren ontwikkelde hij zich van fotograferend klimmer tot klimmend fotograaf. Zijn werk wordt nationaal en internationaal gepubliceerd in kranten

Moedige mensen

en tijdschriften, waaronder verschillende bijdragen aan Hoogtelijn. Je kunt de kalender nu al bestellen via nkbvwebshop.nl. Prijs: € 17,50 (excl. verzendkosten).

Boek

3394 problemen 545 pagina’s dik en vol prachtige foto’s: de nieuwe bouldergids van het Peak District is een lust voor het oog. Met 3394 problemen in 66 afzonderlijke bouldergebieden moet er voor iedereen wat bij zijn. Natuurlijk, veel routes vallen voor de gemiddelde boulderaar af omdat ze óf te moeilijk zijn, of voorzien van het ontmoedigende icoontje van een gevleugeld hart… Maar dan nog: met een goede crashpad en een beetje geluk met het weer moet het mogelijk zijn een paar prachtige

gritstone-boulders te drukken. Handig: de gps-coördinaten van de parkings staan vermeld, maar er is ook een QR-code waarin de coördinaten zijn weergegeven. Dit in afwachting van de app die bij deze gids in ontwikkeling is. [Ico Kloppenburg] Peak Bouldering, Adrian Berry en Alan James Uitgave: Rockfax.com, mei 2014, www.rockfax.com ISBN: 978-1-873341-72-8 Prijs: £ 29,95 of € 38,99 (online)

film

Hemelbestormers Afgelopen voorjaar reisde een groep van twaalf Nederlanders naar Tibet om de Cho Oyu (8201 meter) te beklimmen. Documentairemaker Geertjan Lassche (ook bekend van de films Zwart IJs en De Uitverkorenen) ging ‘embedded’ in de groep mee om deze expeditie vast te leggen. Hij kwam erachter dat presteren op grote hoogte de nodige problemen en wrijvingen opleveren en dat een berg zich niet laat dwingen – de expeditie was uiteindelijk niet succesvol in het bereiken van de top.

Naast de interpersoonlijke drama’s en dilemma’s is er aandacht voor de Nederlanders die eerder op deze berg zijn omgekomen. Het resultaat is de documentaire Hemelbestormers, die inmiddels is geselecteerd voor het prestigieuze IDFA filmfestival, waar de film op 21 november in het Eye in Amsterdam in première gaat. Op 26 december komt de film in een verkorte versie op tv (21:15 uur, NPO 3). [Sieto van der Heide]

Hermann Hoerlin was een van de beste vooroorlogse Duitse bergbeklimmers. Hij bezat geruime tijd ’s werelds hoogterecord met de beklimming van de Jongsong Peak (7483 meter). Hoerlin was vanwege zijn twijfel over de competentie van de expeditieleider en het overlijden van zijn vader, niet bij de Duitse Nanga Parbatexpeditie van 1934 die in een drama met vele doden eindigde. Bij de eveneens desastreus verlopen expeditie naar deze Duitse ‘Schicksalsberg’ twee jaar later, was hij eveneens afwezig. De fysicus Hoerlin baarde opzien met zijn wetenschappelijk onderzoek tot op 6100 meter naar kosmische straling. Hij viel ook op door zijn afkeer van het nationaal-socialistische bewind dat een stevige vinger in de pap had bij de Duitse Alpenvereniging, waar Hoerlin in het bestuur zat. Het drama van 1934 op de Nanga Parbat brengt hem in contact met de joodse Käthe Tietz wiens man Willi Schmid kort daarvoor door de SS is vermoord in De Nacht van de Lange Messen. Hoerlin helpt de vrouw bij het schrijven van persberichten en het ondersteunen van het thuisfront van de omgekomen klimmers. Het was een taak die Tietz samen met haar door de nazi’s abusievelijk vermoorde man op zich had genomen. Het boek beschrijft hoe deze twee moedige mensen vele hobbels overwinnen. Hoerlin en Tietz worden verliefd, een onmogelijke combinatie in het fascistische Duitsland. Toch trouwen ze en vertrekken naar de Verenigde Staten. Dochter Bettina Hoerlin maakte aan de hand van vele honderden brieven van haar ouders een interessant en menselijk verhaal over twee mensen die figuurlijk vele bergen verzetten maar letterlijk alleen nog hun ‘huisberg’ Lake Peak bij Santa Fe beklommen. [Peter Daalder]

Courage - Im Schatten des Nanga Parbat 1934, Bettina Hoerlin Uitgave: Tyrolia-Verlag Innsbruck-Wien, 2014, www.tyroliaverlag.at ISBN: 978-3-7022-3336-5 Prijs: € 24,95

ONDER REDACTIE VAN FRANK HUSSLAGE EN ICO KLOPPENBURG | HOOGTELIJN 5-2014 |

^^^ gespot ^^^ gespot ^^^ gespot

Twi er

op Twitter voor Volg @hoogtelijn ie. ws van de redact het laatste nieu

Verloting Wandern wie ge ma

lt Nieuwsgierig naar de schilde rijen en hun originelen? Stuur voor 10 dec ember 2014 een mail met het onderwerp ‘Wa ndern wie gemalt’ naar hoogtelijn@nkbv.nl en wie weet ben jij de gelukkige winnaar van dit moo ie exemplaar.

Boek

Punk rock op de berg

Schilderijen in het wild

Een oorverdovende lawine op de eerste drie pagina’s sleurt je meteen met een rotgang het boek in. Een veelbelovend begin van The Calling, het verhaal van de Canadese alpinist Barry Blanchard (55). Als kleine jongen uit een arm gezin wordt Blanchard na een logeerpartij bij zijn oma op de bus gezet, terug naar huis. Hij zit naast een dame die hem foto’s uit De Witte Spin (Die Weisse Spinne) laat zien, het beroemde boek van Heinrich Harrer uit 1959 over beklimmingen van de Eiger Noordwand. Gegrepen door deze bergfoto’s zet Blanchard alles op alles om ook te klimmen. Eerst nog in spijkerbroek en met touwen die in zijn heupen snijden, ’s nachts stiekem abseilend van gebouwen in de stad, later in de bergen met andere grote klimmers zoals Kevin Doyle, Voytek Kurtyka en David Cheesmond. Na jarenlang spijbelen en geld bij elkaar schrapen voor het minste klimmateriaal, groeit hij uit tot een alpinist van wereldformaat die zijn stappen zette in de Rocky Mountains, Alaska, de Alpen, Peru, Pakistan en op Mount Everest. Met nummers van Led Zeppelin, Joy Division, The Sex Pistols, The Clash en The Pogues op zijn walkman schetst Blanchard een mooi tijdsbeeld. Zeker als je de genoemde muziek even opsnort op Spotify en die tijdens het lezen van hoofdstuk 2 afspeelt. Hoe harder hoe beter. Ondertussen schrijft Blanchard grote gebeurtenissen in zijn leven weg alsof het niets is. Eén zin, een alinea; in sneltreinvaart neemt hij je mee achteruit, vooruit, en weer terug, en laat hij je zo nu en dan uithijgen bij een bijzondere ontmoeting of ingewikkelde beklimming. Zo worden sommige gebeurtenissen uit zijn leven slechts aangestipt waaraan hij met gemak een heel hoofdstuk of zelfs compleet boek had kunnen besteden. Het houdt de vaart er lekker in, maar het is ook jammer en de vele namen en gebeurtenissen maken het wel wat chaotisch. En zo blijft de lawine nog lang doorrommelen. [Femke Welvaart]

Vandaag de dag worden we overvoerd met de mooiste foto’s van onze geliefde berglandschappen. Zelfs de knulligste telefoon produceert foto’s in een technische kwaliteit die twee decennia geleden alleen nog met dure apparatuur werd gehaald. Nog meer decennia geleden was de verbeelding aan de macht in de reproductie op het platte vlak van het berglandschap: het schilderslinnen en de kwast. Ruth Michel en Konrad Richter zochten tientallen schilderijen van Graubünden bij elkaar en volgden de sporen daarvan. In het boek Wandern wie gemalt volgen ze in veertien wandelingen artiesten als de locals Giovanni, Augusto en Albert Giacometti, maar ook bijvoorbeeld de Engelsman William Turner. Bij de werken worden de originelen gezocht en in het boek naast elkaar afgebeeld. Inderdaad: de verbeelding aan de macht. Waar de fotograaf in het pre-computertijdperk weinig meer gereedschappen had dan standplaats en uitsnede om beelden te creëren, hadden deze schilders al een vrijheid waar Photoshop nog lang van moest dromen. Een boek om je vingers bij af te likken. [Frank Husslage]

Wandern wie gemalt Graubünden, Ruth Michel Richter en Konrad Richter Uitgave: Rotpunktverlag, Zurich, 2014, http://www.rotpunktverlag.ch ISBN: 978-3-85869-594-9 Prijs: € 36,00

Park rschijf v r bergsporters Met deze parkeerschijf maak je van thuisblijvers geen spoorzoekers. Dit is een initiatief van de gezamenlijke Bergsteigerdörfer in Oostenrijk. Wie een auto opvallend lang geparkeerd ziet staan, kan dankzij deze parkeerschijf zien of de eigenaar gewoon een lange trip maakt of dat hij eigenlijk al terug had moeten zijn. En maar hopen dat ongenode gasten geen gebruik van deze kennis maken…

film

De andere 7 su its

The Calling, A Life Rocked by Mountains, Barry Blanchard Uitgave: Patagonia Books, www.patagonia.com/ books ISBN: 978-1938340314 Prijs: $ 27,95

96 |

Mickey Schaefer is een Amerikaans klimmer en fotograaf die zijn hart heeft verloren aan Patagonië. De afgelopen jaren beklom hij met verschillende vrienden op zeven Argentijnse bergen zeven nieuwe routes. In opdracht van zijn sponsor Patagonia is uit alle beelden van die klimtrips een film gemaakt met de titel Force, die binnenkort ook op internet te bewonderen is. In oktober was hij in Nederland om deze film te promoten. Verwacht geen gepolijste beelden: veel van de beelden werden geschoten met een kleine camera, omdat de focus lag bij het klimmen.

Verwacht dus ook geen shots van bloedstollend moeilijke klimpassages of grote valpartijen: als je iemand zekert, heb je meestal het touw goed vast. Wat je wel ziet, is een schitterend document over een wild gebied, waar Schaefer als door een natuurkracht naartoe wordt getrokken. En een verhaal over de vriendschap met de mensen aan zijn klimtouw.

HOOGTELIJN 5-2014 | ONDER REDACTIE VAN FRANK HUSSLAGE EN ICO KLOPPENBURG

^^^ gespot ^^^ gespot ^^^

^^^

Boek

Kruimeltapijt d r k rtenland

Gezien….

Topo’s en landkaarten maken een onmisbaar deel uit van de bergsport. Dit magazine heet niet voor niets Hoogtelijn: het is vernoemd naar dat wat bergen tot bergen maakt op een landkaart. De meeste boeken over landkaarten gaan over de prozaïsche kant ervan: schaal, kleuren, hoogtelijnen, hellingshoeken en wat dies meer zij. Met het boek Op de Kaart benadert auteur Simon Garfield het fenomeen landkaart vanuit een veel poëtischer hoek: hij volgt het ontstaan van landkaarten vanuit de klassieke oudheid tot nu. Garfield vertelt over de eerste schetsen op stenen en dierenhuiden, over de kolossale eerste atlassen van de Nederlandse uitgever Johannes Blaeu tot reisgidsen, uiteraard over Google Maps en over nog veel en veel meer. Vooral dat veel en veel meer maakt dat ik dit boek eigenlijk niet echt interessant vind. Op mij komt het over dat Garfield hoofdstukken heeft benoemd, die hij zo grondig mogelijk is gaan vullen vanuit de meest diverse bronnen. Degelijk, maar in mijn ogen te veel als los zand aan elkaar hangend. Hij biedt de lezer geen leidend kruimelspoor door kaartenland maar een te vrijblijvend kruimeltapijt. Garfield heeft zijn boek verlucht met tientallen illustraties van landkaarten. Helaas moest dit kennelijk zo goedkoop mogelijk: ze blijven beperkt tot grauwe, slecht leesbare afbeeldingen in fletse grijstinten op ruw papier. Jammer, want goede illustraties hadden het geheel naar een wezenlijk hoger niveau kunnen tillen. Hopelijk volgt er ooit nog een aanvulling op dit boek in de vorm van een goed gedrukte platenatlas. [Frank Husslage]

Bij het overlijden van de Nederlandse cineast George Sluizer op 20 september, zond het NOS-journaal een kort portret van hem uit. Daarin een fragment uit het programma Het uur van de wolf uit 2006, waarin Sluizer zegt: “Zodra ik een berg zie, wil ik naar boven!”

video

Leven v r n berg Op de kaart, Simon Garfield Uitgave: Podium, Amsterdam, 2013, www.uitgeverijpodium.nl ISBN: 978-90-5759-571-4 Prijs: € 25,00.

Twi er

Verj rdagsf stje van n bergreus Op 17 september werd Reinhold Messner 70 jaar oud. Dat kon niet ongemerkt voorbij gaan! Op twitter lezen we bijvoorbeeld bij @katjastaartjes: “Legende Reinhold Messner vandaag 70 jaar: interview http://tinyurl.com/qz8nfck (met @Springinsfeld) over toerisme + bergen die kunnen helen.” Uit het interview, waarnaar Katja verwijst, leren we wat deze bergreus doet op zijn verjaardagsfeestje: hij gaat met zijn vrienden nog één keer onder de sterrenhemel slapen!

Boek

A s v r alpinisten Onder redactie van Peter Mienes

MeteoSwiss

Fraaie app die een zesdaagse voorspelling biedt voor geselecteerde plaatsen in Zwitserland en daarnaast de Allgemeine Lage en prognose in tekst weergeeft. De buienradar laat van de afgelopen en komende zes uur het neerslagbeeld zien, van de Franse Alpen tot West-Tirol. Op een kaart kunnen de actuele waarden worden getoond van zonneschijn, temperatuur, neerslag, luchtvochtigheid, dauwpunt, wind, sneeuw en föhnindex. Meer informatie: zoek in de iTunes store op MeteoSwiss. Prijs: gratis.

Rome2rio

Thema Ziertal In een lange traditie is onder de titel Berg 2015 het 139ste Alpenvereinsjahrbuch verschenen. Zoals al meer dan een eeuw lang, licht het boek een berggebied diepgravend uit. Ditmaal valt deze eer te beurt aan de Zillertaler Alpen: de oorsprong van het gebied, de hedendaagse kletterscene en de aansprekende alpiene beklimmingen van het afgelopen decennium. Verder is er aandacht

Terry Abraham houdt van een berg. Om precies te zijn: hij houdt van Skafell Pike, met 977 meter de hoogste berg van Engeland. Hij houdt zo veel van die berg dat hij een jaar lang alles in beeld bracht op en rond de berg. En dat levert prachtige plaatjes op. De officiële trailer is te bekijken via goo.gl/KPwA6f en smaakt naar meer.

Hirschbichler aan het woord gelaten. Andere onderwerpen zijn de gletsjers in de Himalaya en de betekenis van de eerste wereldoorlog voor de bergsport in Europa. [Frank Husslage]

voor de Schotse extreembergsporter Sandy Allen en wordt Karakorum-deskundige Barbara

Berg 2015, Anette Köhler Uitgave: Tyrolia-Verlag, Innsbruck-Wien 2014. ISBN: 978-3-7022-3410-2 Prijs: € 18,90

Stel: je geniet van een skivakantie in het Franse Monêtier-les-Bains en wilt een dagje skiën in La Grave. Maar hoe laat gaat de bus? Rome2rio vertelt het je binnen een paar seconden en is vergevingsgezind als je iets niet helemaal juist spelt. Op een kaartje wordt het verloop van de reis getoond. De app is op de hoogte van de tijdtabellen van duizenden bus-, trein-, veer-, en vluchtoperators wereldwijd. Meer informatie: zoek in de iTunes store op Rome2rio. Prijs: gratis.

HOOGTELIJN 5-2014 |

^^^ vooruitblik ^^^ vooruitblik ^^^ vooruitblik Hoogtelijn 1-2015 verschijnt 13 februari

Colofon

Hoogtelijn is het officiële tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging (NKBV). Het verschijnt vijf keer per jaar. De redactie staat open voor bijdragen van leden en derden waarbij de redactie het recht heeft, zonder opgave van redenen, de bijdragen niet te plaatsen. Het al dan niet op verzoek van de redactie aanbieden van artikelen aan Hoogtelijn impliceert toestemming voor openbaarmaking en verveelvoudiging ten behoeve van de elektronische ontsluiting van Hoogtelijn. Overname van (delen uit) artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie van Hoogtelijn.

Redactie

Peter Daalder (hoofdredacteur) Femke Welvaart (eindredacteur) Ernst Arbouw, Mirte van Dijk, Sieto van der Heide, Frank Husslage, Marieke van Kessel, Ico Kloppenburg, Anne van Leeuwen, Bram Munnichs, Florian van Olden, Ivar Schute.

MET JE HOND DE BERGEN IN

Medewerkers

Jody Hagenbeek, Christine Tamminga, Arnold Tang, Peter Uijt de Haag, Milka van der Valk Bouman (correctie), Saskia Gottenbos (cartografie), Toon Hezemans (cartoons).

PASS’ARAN

Vijfdaagse trektocht door onaangetaste Pyreneeën

Redactie-adres

NKBV, t.a.v. Hoogtelijn, Postbus 225, 3440 AE Woerden hoogtelijn@nkbv.nl, www.hoogtelijn.nl

Advertentie-exploitatie

ManagementMedia BV Postbus 1932, 1200 BX Hilversum Tel. 035-6232756, fax 035-6232401 Peter Dierdorp, Olger Kooring, Maikel van Wiggen peter.dierdorp@managementmedia.nl olger.kooring@managementmedia.nl maikel.vanwiggen@managementmedia.nl

Vormgeving

PETER HABELER spreekt op de Bergsportdag Zomer

Studio ManagementMedia, Edith van de Giessen (art director), Anita Baljet

Druk

Senefelder Misset, Doetinchem Oplage: 39.000 ISSN: 1387-862X

Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging

Tocht over de bevroren Zanskar 98 |

HOOGTELIJN 5-2014

Bellen 0348-409521 Bezoeken Houttuinlaan 16-A, 3447 GM Woerden Schrijven Postbus 225, 3440 AE Woerden Fax 0348-409534, info@nkbv.nl Betalen Bank: IBAN NL84RABO0161417213 BIC RABONL2U

BERGSPORTDAG WINTER 2014 Zeker buiten de piste

16 november SnowWorld Zoetermeer 09:30 - 16:30 uur GRATIS entree

bergsportdag.nkbv.nl

Toerskiën, freeriden, sneeuwschoenwandelen en meer

KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM- EN BERGSPORT VERENIGING I WWW.NKBV.NL

FOR THE MOST EXTREME CONDITIONS IN THE WORLD

WATERAFSTOTEND

DONS

Bij Rab verwerken we al ruim 30 jaar dons en in die tijd hebben we een grote reputatie opgebouwd. Door de unieke waterafstotende behandeling functioneert dit topkwaliteit dons nu nog beter en helpt het klimmers bij het verder verleggen van hun grenzen onder de meest extreme omstandigheden ter wereld.

DROOGT SNELLER ABSORBEERT MINDER WATER BEHOUDT ZIJN VOLUME IS FLUORCARBONVRIJ

RAB.UK.COM