Hoogtelijn 4/2018 by Koninklijke NKBV

WWW.NKBV.NL | SEPTEMBER 2018 | NR 4

NR 4 | SEPTEMBER 2018

BERGSPORTMAGAZINE VAN DE KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM- EN BERGSPORT VERENIGING

Frankrijk meer dan de clichés

WWW.NKBV.NL

ÎLE DE LA BEAUTÉ Klettersteigen en wandelen op Corsica

01_HL0418_R01_cover.indd 1

DROOMROTSEN Sportklimmen in de Drôme

JUNGLETOCHT

Beklimming van de Carstensz Piramide

21-08-18 09:55

NIEUWE COLLECTIE Alles voor avontuur op niveau

Grote hoogten, lange paden. Bereid je voor op het onverwachte! Voor alle avonturen hebben wij de juiste gear: stevige wandelschoenen, kleding die je beschermt tegen de elementen en rugzakken met ruimte voor al je spullen.

Hoogtelijn_4_2018_def.indd 1 Naamloos-1 2

14-08-18 15:46

6 2

4 1 • PETZL - BINDI HOOFDLAMP 49,95 2 • HAGLÖFS - MID II FLEX PANT DAMES 159,95 3 • ARC'TERYX - GAMMA LT HOODY DAMES 229,95 4 • ADIDAS TERREX TRACEROCKER HEREN 99,95 5 • LEATHERMAN - CHARGE TTI PLUS MULTITOOL 249,95 6 • BACH - SHIELD 22L RUGZAK 129,95 7. PATAGONIA MICRO PUFF HOODY HEREN 279,95 8. STANLEY - 0,47L ISOLATIEFLES 34,95

Naamloos-1 3

08-08-18 14-08-18 16:25 15:46

inhoud

Kijk voor meer informatie op nkbv.nl, hoogtelijn.nl, twitter.com/nkbv en op facebook.com/de.nkbv.

ACTUEEL 08 Op de Hoogte 95 Gespot

NKBV 07 Voorwoord Joachim Driessen 84 NKBV voor jou

THEMA: FRANKRIJK

THEMA: FRANKRIJK Bergliefhebbers kunnen hun lol op in Frankrijk: in de Vercors, Écrins en Drôme bijvoorbeeld, en op prachtige langeafstandspaden zoals de GR5, de GTJ en de GR20 op Corsica. We klommen, klauterden, wandelden en lieten ons inspireren door deze Franse schoonheden.

18 Couleur locale 20 Depot: wegwijzers 22 Volharding op de GR20 28 Klimmen in de Drôme 32 Wandelen op de Grande

Traversée du Jura

36 Klettersteigen op Corsica 40 GR5: kleine verhalen

op een grote tocht

46 Sneeuwschoenwandelen

in de Noord-Franse Alpen

52 Klimmen in de Vercors 56 Ode aan de Grand Briançonnais

in vier seizoenen

64 Markt & Materiaal: spullen

van Franse bodem 66 Interview met klimmer, skiër en berggids François Lombard

JURA

Nazomeren op de Grande Traversée du Jura

ALPINISME 87 Mijn Verhaal: 19-jarige

Sanne beklimt Island Peak

88 Beklimming van de

Carstensz Piramide

UITRUSTING

78 Kledingeisen voor wandelaars,

trailrunners en alpinisten

HAUTE SAVOIE

EN VERDER

Sneeuwschoenwandeltocht

73 Medisch: de zin en onzin van compressiekousen 74 Heinrich Heine en de Brocken 82 Dutch Mountain Film Festival 98 Vooruitblik

52 FAILLE DE PRESLES Klimmen in de Vercors

4 | HOOGTELIJN 4-2018

04_HL0418_R02_inhoud.indd 4

21-08-18 09:58

“Geschiedenis is niet wat er gebeurd is, geschiedenis is wat de mensen zich herinneren.” Deze uitspraak is van Jan Blokker, publicist met grote interesse in geschiedenis. Ik moest daar aan denken bij het lezen van een boek dat ik onlangs kreeg van een goede vriend. Het is een oudje uit 1923, geschreven door Ph.C. (Philips Christiaan) Visser. De titel staat in kapitale gouden letters op de groene stoffen omslag: Naar Himalaya en Karakorum. Een prachtig document dat goed omschrijft wat ‘op expeditie gaan’ destijds betekende. Visser was geograaf, glacioloog en diplomaat. Hij was getrouwd met jonkvrouw Jenny Hooft, de naamgever van de gelijknamige pickel, een prijs voor vrouwelijke bergsporters met opzienbarende prestaties in de klim- en bergsport.

LAAGJES

Kledingeisen voor wandelaars, trailrunners en alpinisten

HOOGSPANNING

Klettersteigen op Corsica

stand

‘Den hoogen berg’

Diplomaat Visser was begin jaren twintig gestationeerd in Calcutta. Van daaruit maakte hij met zijn vrouw, als eerste Nederlanders vier expedities naar het Karakorumgebergte. In 1922, 1925, 1929 en 1935. Ze brachten er de gletsjergebieden in kaart en Visser deed uitvoerig verslag van hun tochten. Voor het boek putte hij uit zijn dagboek en uit de brieven naar de Nieuwe Rotterdamsche Courant.

INTERVIEW

Klimmer François Lombard

CARSTENSZ PIRAMIDE 65 kilometer door de jungle

De expeditie in 1922 maakten Visser en zijn vrouw samen met twee door hen ingehuurde Zwitserse gidsen en een hele trits inlandse dragers en verzorgers. Visser gaf zijn ogen goed de kost en beschrijft in kleurrijk taalgebruik het dagelijks leven, het eten en drinken onderweg, het contact met de plaatselijke bevolking en uiteraard het klimmen. Ondersteund door zeventig prachtige foto’s. Bij hun “strijd met den hoogen berg” bleef zijn vrouw achter in het basiskamp en probeerde Visser de top te halen. Dat mislukte. Wie met het boek van Visser in de hand dit stukje vaderlandse (klim)geschiedenis leest, krijgt alleen maar meer bewondering voor deze Nederlandse pioniers.

Peter Daalder

Hoofdredacteur peter.daalder@hoogtelijn.nl

WWW.NKBV.NL | SEPTEMBER 2018 | NR 4

NR 4 | SEPTEMBER 2018

BERGSPORTMAGAZINE VAN DE KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM- EN BERGSPORT VERENIGING

Frankrijk meer dan de clichés

WWW.NKBV.NL

ÎLE DE LA BEAUTÉ Klettersteigen en wandelen op Corsica

01_HL0418_R01_cover.indd 1

DROOMROTSEN Sportklimmen in de Drôme

JUNGLETOCHT

Beklimming van de Carstensz Piramide

16-08-18 12:33

Op de cover: de GR20 op het Franse eiland Corsica dankt haar imponerende karakter aan de lange afstanden en grote hoogteverschillen. Ze snijdt Corsica van noord naar zuid in tweeën. In totaal zijn het zestien etappes, waarvan negen op Haute-Corse liggen en zeven op Corse-du-Sud. Coverfoto: Mirte van Dijk

HOOGTELIJN 4-2018 |

04_HL0418_R02_inhoud.indd 5

21-08-18 09:58

Luzern – De staD. Het Meer. De Bergen. De regio Luzern – het Lake Lucerne met zijn unieke berglandschap en bijzondere meren biedt in elk seizoen ontelbare mogelijkheden voor liefhebbers van bergsport. Er is veel te beleven: van het klimparadijs Melchsee-Frutt, over de Steenbok-trekking in Sörenberg tot tochten door het hooggebergte van de Alpen in Engelberg. Laat u inspireren en breng ons een bezoek op www.luzern.com

Naamloos-3 1 39574-IN_Hoogtelijn_230x297mm.indd 1

09-08-18 14:36 10.02.17 13:11

Joachim Joachim Driessen in Sy, bij de heropening van het klimmassief.

Klimmen een urban sport? Binnen NOC*NSF krijgt de klimsport veel waardering als het gaat om wat de NKBV doet voor en met haar leden en ook respect voor de groei van onze sport, met name het indoor klimmen. Ik moest wel even fronsen toen een collega-voorzitter zei dat wij als ‘urban sport’ in de lift zitten; ik associeer de klim- en bergsport vooral met buiten en bergen en niet met de stad. Uitgezonderd het oefenen op het ‘Amstelmuurtje’ dat wij vroeger deden op zomeravonden in Amsterdam.

oor sommige leden vallen we inderdaad in dezelfde categorie als skateboarden en streetrunning. Samen met de opkomst van de wedstrijdsport zorgt dit voor een nieuwe generatie klimmers, die het anders doen dan wij met ons Amstelmuurtje. Klimmers, die al op jonge leeftijd zeer goed hebben leren klimmen en bij wie de klimtechniek belangrijker is dan de juiste knoopjes of commando’s. Als we deze categorie klimmers ook binnen onze vereniging willen houden, zullen we moeten veranderen. In het project Vereniging van de Toekomst wordt nagedacht hoe de NKBV zich zou moeten organiseren om de activiteiten voor alle leden tot haar recht te laten komen. Ook in het opleiden en examineren van jonge instructeurs moeten we ons aanpassen. De beoordelaar, die zelf vooral heeft geleerd de knopen goed te leggen en dat heel belangrijk vindt, moet leren oog te hebben voor andere stijlen. In mijn ogen is een jonge instructeur die een 7c kan klimmen een rolmodel voor

jeugdige klimmers. Zo’n jongen of meisje afrekenen op het verkeerd om leggen van een halve mastworp of het niet kunnen takelen van een klimmer in een traverse, betekent dat ze afhaken en dat zou zonde zijn. Het is voor de vereniging belangrijk dat we de nieuwe generatie klimmers koesteren en niet alleen waarderen wie op de klassieke manier door de SAC’s en NKBV is opgeleid. De NKBV verandert. Door de komst van klimhallen gaat het klimniveau in de hele wereld hard omhoog. Ik geloof niet dat we een urban sport zijn of worden, daarvoor is buiten gewoon nog veel te leuk. Wel moeten we meeveranderen als vereniging, in onze organisatiestructuur, maar vooral in de cultuur, zodat de nieuwe generatie klimmers zich ook bij ons thuis blijft voelen en ze de schoonheid van het buitenklimmen met ons kan delen.

Joachim Driessen,

Duurzaamheid De NKBV streeft naar een duurzame relatie met haar leden en alle partijen in het veld. Duurzaamheid is ook een kernwaarde als het gaat om natuur, milieu en sociale waarden. We brengen dit zo goed mogelijk tot uitdrukking in een duurzame inkoop en bedrijfsvoering. Hoogtelijn wordt verpakt in composteerbare biofolie en drukken we op FSC-papier: papier uit duurzaam beheerde bossen (een keurmerk met goedkeuring van het Wereld Natuur Fonds). Voor onze correspondentie gebruiken we 100% recycled papier. De ledenpasjes zijn gemaakt van 100% afbreekbaar pvc. We schenken duurzame koffie (Peeze) en hebben een CO2-neutrale postbezorging en dataopslag. En we promoten het reizen per openbaar vervoer naar bergsportbestemmingen. Als je toch met de auto of het vliegtuig reist, kun je overwegen om je CO2-uitstoot te compenseren. Dit kan eenvoudig via greenseat.nl.

Beter de bergen in met de NKBV NKBV-leden profiteren van voordelen en kortingen en ontvangen vijf keer per jaar Hoogtelijn. Met je lidmaatschap draag je bij aan het onderhoud van hutten en paden in de Alpen en het behoud van klimgebieden. Tip je vrienden om ook NKBV-lid te worden. Ze kunnen zich aanmelden op nkbv.nl en zien daar welke voordelen het lidmaatschap hen nog meer biedt.

Opzeggen lidmaatschap

Het NKBV-lidmaatschap loopt per kalenderjaar. Wil je je lidmaatschap voor volgend jaar beëindigen? Doe dat dan vóór 1 november op MijnNKBV.nl. Je ontvangt dan per e-mail een bevestiging van je opzegging. Na 1 november wordt je lidmaatschap automatisch verlengd voor het volgende kalenderjaar. Kijk voor meer informatie over het lidmaatschap op nkbv.nl. Partners van de NKBV

Voorzitter NKBV voorzitter@nkbv.nl @jdriessen06

HOOGTELIJN 4-2018 |

07_HL0418_R04_Joachim.indd 7

21-08-18 09:58

Goed nieuws voor de liefhebbers van treinreizen. De slaaptrein naar de Alpen maakt mogelijk zijn rentree in 2020. Het plan is een dagelijkse directe verbinding tussen Amsterdam Centraal en Düsseldorf, München, Wenen en Innsbruck. Het wordt een gezamenlijk project van NS en de Oostenrijkse spoorwegen ÖBB, dat al een aantal treinstellen heeft besteld. De 79-jarige Carlos Soria, de Spaanse bergbeklimmer die na zijn 60e probeert alle 14 bergen boven de 8000 meter te beklimmen, heeft bij zijn twaalfde berg, de Dhaulagiri, moeten opgeven vanwege het slechte weer. De bevolking van Wallis heeft tegen de kandidatuur van Sion voor de Olympische Winterspelen van 2026 gestemd. Ruim de helft was tegen. Ook Graz heeft zich teruggetrokken. In september 2019 worden de Spelen toegewezen. Kandidaten zijn nog Calgary, Sapporo, Stockholm (Åre), Erzurum (Turkije) en een gezamenlijk bod van Milaan, Turijn en Cortina d’Ampezzo. De Italiaanse justitie heeft een 36-jarige nietofficiële kliminstructeur veroordeeld tot een gevangenisstraf van twee jaar en een boete van 21.000 euro. De man was in 2013 met een groep van tien jonge Italiaanse klimmers actief in Orpierre, Frankrijk. De 12-jarige Tito Traversa maakte tijdens het klimmen een val van bijna 50 meter omdat zijn gordel niet correct was aangedaan. Een moeder van een van de klimmers had de fout gemaakt, maar justitie houdt de leider van de groep daarvoor verantwoordelijk. Overigens worden in Italië celstraffen tot en met twee jaar bij een eerste veroordeling niet uitgezeten in de gevangenis. Begin augustus is het Zuidtiroler dorp Lungiarü het 26e Bergsteigerdorf geworden. Het dorp in de Dolomieten ligt op 1400 meter in het Val da Lungiarü (Campiller Tal) en voldoet aan de strenge eisen van de Bergsteigerdorpen, waar het toerisme milieuvriendelijk is en er aandacht is voor de (Ladinische) cultuur. De hoogste berg in het dorp is de Piza de Pöz, de oostelijke Pueztop (2913 meter). Wie wel eens gaat klimmen in het Luxemburgse Berdorf op de grens met Duitsland, moet rekening houden met een volledig vernielde weg tussen Beaufort en Berdorf. Deze CR364 is deels weggeslagen na zware regenval en aardverschuivingen begin juni. De weg blijft het hele jaar afgesloten en wordt in die tijd hersteld.

Record Alex Honnold en Tommy Caldwell op The Nose: 1:58:07 Alex Honnold en Tommy Caldwell zijn onbetwist twee van ’s werelds beste rotsklimmers. Hoe hoger, steiler, gladder, moeilijker, hoe beter. In eigen land kunnen deze klimmers zich al jaren uitleven in Yosemite, waar de honderden meters hoge loodrechte wanden van El Capitan en The Half Dome een enorme aantrekkingskracht hebben. Zoals Europese klimmers zich wagen aan records op de noordwanden van de Matterhorn en de Eiger, zo hadden beide Amerikanen dit jaar hun zinnen gezet op de 900 meter hoge granieten wand van The Nose, een van de routes op El Capitan. Honnold (33) en Caldwell (40) namen geen genoegen met het tweemaal scherper stellen van het record, omdat ze dicht tegen de grens van twee uur zaten (2 uur, 1 minuut en 50 seconden). Daarop volgde binnen enkele dagen nog een poging, nadat ze als training in mei en juni The Nose al een dozijn keer beklommen. Op 6 juni vertrokken de twee voor hun derde recordklim binnen enkele dagen. Met ontbloot bovenlijf en een minimum aan materiaal, slaagden ze in hun missie, hoewel Caldwell, na een ongeluk in 2001 nog maar met 9,5 vingers, onderweg een jumar verloor. Binnen de twee uur raasden Honnold en Caldwell naar boven, waar andere klimmers drie tot vijf dagen nodig hebben: 1 uur, 58 minuten

Tommy Caldwell (links) en Alex Honnold na hun snelheidsrecord op The Nose, een van de routes op El Capitan in Yosemite.

en 7 seconden. Honnold denkt dat het nog sneller kan en dat het optimum ergens rond de anderhalf uur ligt. Maar vooralsnog is hij tevreden met hun tijd op The Nose. Zij verbeterden de tijd die hijzelf in 2012 neerzette met Hans Florine (54) met maar liefst 25 minuten. Diezelfde Florine, die The Nose al meer dan 100 keer beklom, brak beide benen bij een val begin mei. Vlak voor de tweede poging van Honnold en Caldwell verongelukten op 2 juni twee zeer ervaren klimmers op de Salathé Wall van El Capitan. Tim Klein en Jason Wells vielen zo’n 300 meter voor de ogen van veel bezoekers die naar Yosemite National Park waren gekomen om de recordpoging van Honnold en Caldwell te volgen.

Foto @tedhesser

Onder redactie van Peter Daalder

op de hoogte

Heb je nieuws voor Op de Hoogte, mail het naar hoogtelijn@nkbv.nl. Meer bergnieuws vind je op nkbv.nl, of volg ons op Facebook en Twitter.

8 | HOOGTELIJN 4-2018

08_HL0418_R06_Opdehoogte.indd 8

21-08-18 10:07

Het Sloveense berggidsenechtpaar Andrej en Marija Štremfelj.

Recall lawinepiepers voor nieuwe software Ortovox heeft de 3+ lawinepiepers teruggeroepen. De piepers met softwareversie 2.1 krijgen nieuwe software vanwege een mogelijk optredende onderbreking van de zendfunctie. Zie ortovox.com/recall-3plus voor meer informatie.

Carrièreprijs Piolet d’Or voor Sloveen Štremfelj Voor de tiende keer reikt de organisatie van de Piolets d’Or een carrière-onderscheiding uit. In september ontvangt de Sloveen Andrej Štremfelj (61) deze prijs. De berggids uit Kranj is een allround alpinist en beklom diverse 8000’ers, waaronder Everest als eerste via de West Ridge Direct. Hij opende een nieuwe route op Gasherbrum I en op de Shishapangma in alpiene stijl via de zuidpijler, hij beklom een aantal 7000’ers in de Himalaya als eerste en

in 1990 stond hij samen met zijn vrouw en berggids Marija als het eerste echtpaar op de top van Everest. Onder de genomineerden voor de Piolets d’Or van 2017 is de Nederlands/Italiaanse klimmer David Bacci met zijn collega’s Matteo Bernasconi en Matteo della Bordella met hun beklimming van de oosttop van de Cerro Murallon (2770 meter) in Argentinië. Bacci won eerder dit jaar de Herman Plugge Irish Coffee Award.

Gezocht: Alpiene tourenleiders

Ben je verzot op gletsjertochten in de Alpen of voettochten op andere bijzondere plekken en deel je dit plezier en je kennis graag met anderen? En ben je in staat avontuur en uitdaging te combineren met veiligheid en verantwoordelijkheid? Dan ben jij de juiste man of vrouw om in januari 2019 te starten met de NKBV-kaderopleiding Alpiene tourenleider 3. Met deze opleiding kun je Alpiene Touren en Vreemde Voettochten van Bergsportreizen begeleiden. Meld je voor 1 november aan via academie.nkbv.nl.

en Passant

Tevreden Flo(w) “Florian, ik wil met dit weer ook het liefst op mijn matje liggen, maar laten we ten minste die zes touwlengtes boven de Grimselsee klimmen”, spoort Dries me aan. Uren nadat we zijn begonnen (we hebben de motivatie in de klim niet kunnen vinden) komen we eindelijk boven aan de route: geen top, gewoon twee haken in een hete wand. “Bah, abseilen”, mopper ik en gooi futloos het eerste touw uit. Maar dat hangt in één keer helemaal perfect. We kijken elkaar aan, schakelen zonder een woord te zeggen en handelen nu alsof er noodweer aankomt: abseilen, doorhalen, uitgooien, abseilen ... go, go, go! Een kwartier later staan we dom grijnzend onder aan de route. Tijdens het klimmen vind je soms het geluk in het bereiken van een flow; het moment dat alles vanzelf lijkt te gaan. Nooit gedacht dat je die ook op een kale, verhitte abseilpiste kunt vinden. [Florian (‘Flo’) van Olden]

Illustratie Toon Hezemans

Heb je ook een leuk bergverhaal meegemaakt? Mail je anekdote van 120 woorden naar hoogtelijn@nkbv.nl o.v.v. En Passant.

HOOGTELIJN 4-2018 |

08_HL0418_R06_Opdehoogte.indd 9

21-08-18 10:08

De ongekend zware storm begin januari, die in Frankrijk de naam Eleanor kreeg, heeft het toerisme in Chamonix en met name bij de Aiguille du Midi behoorlijk dwarsgezeten. De storm met windsnelheden tot 250 kilometer per uur beschadigde het bovenste deel van de lift naar de Aiguille du Midi dusdanig dat de lift pas op 4 juli kon worden geopend. De lift tussen de Aiguille du Midi en Pointe Helbronner in Italië, waar twee cabines van de kabel vielen, blijft de hele zomer gesloten en wordt mogelijk pas bij het begin van het winterseizoen heropend.

Foto Peter Daalder

op de hoogte

Eleanor zit Chamonix behoorlijk dwars De cabines naar Pointe Helbronner.

Route in Setesdal nu acht touwlengtes Piet Jacobs en Paul Gevers openden eind april het klimseizoen in het Noorse Setesdal door vier nieuwe touwlengtes (UIAA 7, 6+, 5 en 5) in te boren boven de bestaande route Freelancer (5-, 5, 6+ en 7-). Hans Weniger is in 2003 met deze route gestart en had de eerste drie touwlengtes geopend. Vervolgens hebben Axel Hake en Reinhard Arndt in 2010 de vierde lengte geopend. Weniger had beide Nederlanders zijn zegen gegeven om de route af te maken. Die is nu acht touwlengtes en leidt tot de top van de klimberg Loeffjell. Op de granieten wanden in het gebied zijn ruim 500 routes te vinden. Kijk voor meer informatie op facebook.com/kletternimsetesdal.

Paul Gevers (links) en Piet Jacobs in het Setesdal.

Nieuwe IML: Roy van Langen Roy van Langen uit Apeldoorn, binnen de NKBV Regio Oost ook actief als sportkliminstructeur en kaderlid SKI, heeft zijn opleiding tot International Mountain Leader (IML) afgerond. Afgelopen winter heeft Van Langen in Chamonix en omgeving de laatste opdrachten in de praktijk met succes uitgevoerd. Kijk voor meer informatie over de opleiding op nlaiml.org.

LEZERSREACTIES Mooie herinneringen Van Dick Kruithof ontvingen we een enthousiaste reactie op het artikel Whisky on the Rocks (Hoogtelijn #3, pagina 24): “Heerlijk, hartelijk, super bedankt voor het leuke artikel over de Alpstein. Wat een mooie herinneringen borrelden

op... À propos borrelen, de Säntis Malt is een prima whisky. Zo goed zelfs dat m’n verjaardagsgeld er voor gebruikt gaat worden! Een paar foto’s die ik heb gemaakt tijdens onze huttentocht een paar jaar geleden zijn bewerkt als advertenties voor Säntis Malt. In Schotland zeggen ze ‘Slàinte’ en in Zwitserland ‘Zum Wohl’ maar voor het prachtige artikel zeg ik ‘Op Je Gezondheid’.”

Kinderfietsje “Iedere keer als ik de Hoogtelijn van april (#2, 2018, pagina 22) opendoe, ben ik gefascineerd door de foto van de Adlerweg”, schrijft Aleida van Dijk. “Dat kinderfietsje naast de hut … ?? Zo grappig, op die plek! Hebben jullie enig idee hoe dit zit?” Fotograaf Aart Markies heeft geen idee: “Het fietsje stond ook nog op slot, maar verder… Je zou er een spannend verhaal over kunnen verzinnen!”

Pyreneeën op de Bergsportdag In het artikel over de Pyreneeëntocht van Jolanda Linschooten (Hoogtelijn #3, pagina 68) staat dat die tocht onderwerp is van haar lezingen bij Mondiavisueel in 2019. Die lezing geeft Jolanda echter alleen op de NKBV Bergsportdag op 20 januari 2019. Bij Mondiavisueel staat in 2019 haar ‘Geheimen van de poolnacht’ op het programma.

10 | HOOGTELIJN 4-2018

08_HL0418_R06_Opdehoogte.indd 10

21-08-18 10:08

EVEREST Succes voor recordaantal klimmers op elf topdagen

Een bijzonder jaar op Mount Everest Op 29 mei was het 65 jaar geleden dat Tenzing Norgay en Edmund Hillary als eersten Mount Everest (8848 meter) beklommen. Van een lastige operatie ver van de bewoonde wereld is expeditieklimmen op de hoogste berg ter wereld veranderd in een commercieel circus, met alle gevaren en uitwassen van dien. De Everest is bij velen nu niet meer dan het onder-

deel van een bucketlist en ondanks alle bedreigingen, van acute hoogteziekte tot de kans op ijs- en sneeuwlawines, is de berg populairder dan ooit. Dit voorjaar gaat de boeken in als het meest succesvolle klimseizoen in de Everestgeschiedenis met ruim 700 beklimmingen, ruim 470 van Nepalese zijde en 240 van de Tibetaanse kant. Tussen 14 en 24 mei stonden

Nepali in 25 dagen op drie 8000’ers

City-break, luxe tent én top voor $ 130.000

Een buitengewone prestatie leverde de 27-jarige Nepalese Nima Jangmu Sherpa: binnen 25 dagen beklom zij de drie hoogste bergen van Nepal. Op 29 april beklom ze Lhotse (8516 meter) op 14 mei Mount Everest en op 23 mei Kanchenjunga (8586 meter). Ze gebruikte zuurstof en vloog met een helikopter naar de derde berg.

De drie deelnemers van het Nepalese Seven Summit Treks, die 130.000 dollar betaalden, inclusief een korte citybreak in Kathmandu per privé-helikopter, stonden allen op de top. Per persoon ondersteund door twee sherpa’s, met gebruik van extra zuurstof en ondergebracht in luxe tenten met een goed bed, internetverbinding, laptop en een kleedje voor het bed.

Nima Jangmu Sherpa.

Record: 22 keer op de top van Everest

De 48-jarige Nepalese gids Kami Rita Sherpa stond voor de 22e keer op de top, evenveel als zijn landgenoten Apa Sherpa Phurba en Tashi Sherpa. Beide laatsten zijn gestopt met klimmen, Kami wil in elk geval doorgaan totdat hij de 25 heeft volgemaakt.

Van Hillary Step naar Hillarytrap Het is nu wel duidelijk: de Hillary Step, de gevreesde 12 meter hoge rots vlak onder de top, is bij de grote aardbeving in 2015 verdwenen. Het is nu de Hillarytrap geworden, een helling van 30 procent, die geen bottleneck meer vormt op weg naar de 8848 meter. De Hillarytrap, op 17 mei gefotografeerd door de Amerikaan Casey Grom van RMI Expeditions.

Vrouw met record en snelste Seven Summits De 44-jarige Lhakpa Sherpa, die in de VS woont, stond op 16 mei voor de negende keer op de top. Een record voor vrouwen. En de Australiër Steve Plain behaalde op 14 mei na 117 dagen het record van de snelste Seven Summits. De Everest was zijn zevende top. Het oude record stond op 126 dagen. Lhakpa Sherpa.

Gestrand bij achtste poging

Nobukazu Kuriki.

er maar liefst elf dagen achter elkaar mensen op de top. Het weer was zelden zo lang zo goed. Het aantal doden bleef beperkt tot vijf, het gemiddelde van een normaal Everestjaar. Er waren opmerkelijke prestaties te melden, bijzondere gebeurtenissen en een aantal mooie mijlpalen. Hieronder verzameld, mede met dank aan Alan Arnette.

De Japanner Nobukazu Kuriki wist van geen ophouden. Voor de achtste keer deed de 36-jarige klimmer een poging op Everest. Bij een eerdere tocht in 2012 verloor hij van negen vingers het bovenste kootje. Dit jaar stierf hij in kamp 3 na heftige longproblemen. De vier andere doden op Everest waren dit jaar Damai Sarki Sherpa, die in een spleet viel; Pasang Norbu Sherpa en de Macedoniër Georgi Petkov die stierven aan een hartaanval, en Lama Babu Sherpa die vermist raakte tijdens de afdaling van de top.

Voor $50.000 aan cryptogeld op de top Sinds eind mei ligt er een doosje op de top van Everest met 50.000 dollar aan cryptogeld. Wie het vindt mag het hebben. Het is een stunt van de social networksite ASKfm. De Oekraïense klimmer Taras Pozdnii begroef het doosje op de top. Een tweede doosje met cryptogeld ter waarde van 50.000 dollar nam hij weer mee terug en werd onderdeel van een winactie. De groep klimmers van deze PR-stunt, die in slecht weer op de top waren, werd ondersteund door onder anderen Lama Babu Sherpa. Tijdens de afdaling in slecht weer, hevige wind en kou, verdween hij en is niet teruggevonden. De directie van ASKfm is achteraf niet gelukkig met deze marketingactie, die kan worden bijgeschreven bij de niet geslaagde voorbeelden om publiciteit te zoeken.

Weer een keer een grote schoonmaak Een Chinese schoonmaakactie op Everest heeft volgens eigen zeggen 16.500 kilo aan afval van de berg gehaald. Van poep tot achtergelaten zuurstofflessen, tenten en ander materiaal. Dertig Tibetaanse bergbeklimmers annex vuilnismannen zijn twee maanden in touw geweest voor de actie, die tot op de top rommel heeft weggehaald.

Liftgondel uit Tirol wordt infraroodcabine Een oude gondel van de lift naar het Spieljoch in het Zillertal is verhuisd naar het basiskamp van Everest aan de Tibetaanse kant. Op 5200 meter doet de gondel nu dienst als een infraroodcabine om uitgeputte klimmers te laten herstellen. Het is een idee van Physiotherm, een bedrijf uit het Tiroler dorp Thaur dat infrarood saunacabines verkoopt.

HOOGTELIJN 4-2018 |

08_HL0418_R06_Opdehoogte.indd 11

21-08-18 10:08

W A A R V A N G A AT

JOUW HART SNELLER KLOPPEN BELEEF JOUW MOMENT IN TIROL

www.love.tirol

„Het liefst ga ik zo hard mogelijk naar beneden.“

Ehrwald

AMELIE OGRIS, JONGE SKIESTER

Naamloos-3 1

09-08-18 14:37

Foto Job van Hemert

Job van Hemert en Leon Diependaele, een Belg die al geruime tijd in Amsterdam woont, beklommen de route Freerider op El Capitan in Yosemite. Zij zijn na David Bacci en Jorg Verhoeven de derde en vierde Nederlander die deze route succesvol als vrije beklimming voltooiden. The Nose deden Job en Leon in 10 uur.

Foto Florian Tolle

Vier Nederlanders als eersten op Kachqiant Een expeditie in alpiene stijl van Bas Visscher, Ruud Rotte, Danny Schoch en Menno Schokker naar het Pakistaanse Hindu Rajgebergte, heeft de eerste Nederlandse beklimming opgeleverd van de Kachqiant (6015 meter). De groep was vijf weken actief in de Dasbar Valley. Het lukte niet om de berg in één keer te beklimmen. Slechte sneeuwcondities en een ijzige wind zorgden ervoor dat de groep

bij een eerdere poging op 5500 meter moest omdraaien. De expeditie werd financieel ondersteund door de Commissie Expedities & Alpiene Topsport (CEAT) van de NKBV.

op de hoogte

Van Hemert en Diependaele succesvol op Freerider

Foto Swaen Harmsen

EXPEDITIENIEUWS

Lees een uitgebreid verslag van de expeditie op basvisscher.blog/2018/ 08/01/first-ascent-op-de-kachqiant.

De scherpe graat van de Kachqiant.

Gesprek met Wilco van Rooijen over de beklimming van de Kanchenjunga:

Na twee maanden wachten met veel slecht weer, was het eindelijk zover: prima omstandigheden op de Kanchenjunga (8586 meter), in het oosten van Nepal. Maar op dat moment zaten Wilco van Rooijen en Cas van de Gevel om acht uur met een eitje aan het ontbijt. “Het was om misselijk van te worden. Met de verrekijker zag ik de klimmers om 12 uur ’s middags op de top staan’, vertelt Wilco nadat zijn klimmaat Cas niet meer vooruit te branden was. “Het leek op hoogteziekte, hoewel hij daarvan niet alle verschijnselen had. Het was gewoon onmacht, dit hebben we zo nog nooit meegemaakt. We hebben geen moment geaarzeld: stoppen, omdraaien en wegwezen. Terug naar Kathmandu moesten we nog een keer van 2800 meter naar een col op 3600 klimmen. En daar kreeg Cas ook weer last. In Nederland is hij helemaal binnenstebuiten gekeerd, maar ze hebben niets kunnen vinden.”

Verlanglijst De derde hoogste berg ter wereld stond al heel lang op de verlanglijst van beide klimmers. “Het

Foto teamwilco.nl

‘De top niet gehaald, maar wat is het een schitterende berg’

Cas van de Gevel (links) en Wilco van Rooijen.

is zo’n prachtig, onontgonnen gebied. Het ligt ver van Kathmandu. 14 uur in de bus, een dag in de jeep en dan nog vier dagen lopen van 10 tot 12 uur”, verelt Wilco, die zich had aangesloten bij de expeditie van de Indiër Arjun Vajpai. In totaal stonden er in het basiskamp zo’n zestig tentjes, vrij veel voor de Kanchenjunga. Er was onder andere een expeditie van een Indisch bedrijf, die Wilco schaart onder de gelegenheidsklimmers. “Zij kopen zich in bij een expeditie. Het is een totaalpakket, ze dragen zelf niets, klimmen met zuurstof en laten alles doen door hun sherpa’s. Wij vroegen ons echt af of dit nog leuk is. In het basiskamp maakten we afspraken met de andere groepen, maar

op de berg hield niet iedereen zich eraan. Dan wordt het levensgevaarlijk.”

Alpiene stijl Wilco en Cas zijn vastbesloten terug te gaan. “Het is er zo geweldig mooi. Je loopt stukken door tropisch regenwoud, er zijn bijna geen theehuisjes. Het is zo’n mooi dal, ruw. En opeens sta je in een soort amfitheater met al die bergen om je heen. Dat is echt fenomenaal. Ook de Jannu is zo’n prachtige berg, die ligt naast de Kanchenjunga. We gaan dan met zijn tweeën, één touw en in alpiene stijl. We kennen de berg nu, weten waar we kampen kunnen neerzetten. We moeten alleen een beetje geluk met het weer en veel geduld hebben.”

HOOGTELIJN 4-2018 |

08_HL0418_R06_Opdehoogte.indd 13

21-08-18 10:08

NEDERLANDSE LOTERIJ IS TROTSE PARTNER VAN DE NEDERLANDSE SPORT

Wij zijn de naam achter Staatsloterij, Lotto, Eurojackpot, Miljoenenspel, Lucky Day, Krasloten en Toto. Samen laten wij heel veel mensen winnen en niet alleen met miljoenen aan prijzengeld.

Zo steunt Nederlandse Loterij de Nederlandse sport jaarlijks met een bijdrage van meer dan 40 miljoen!

Wij dragen hiermee bij aan een stevig fundament onder

de Nederlandse Sport, met als doel sport en beweging voor iedereen

mogelijk te maken. Van jong tot oud, van Olympisch tot Paralympisch en van revalidatie tot gehandicaptensport.

Door mee te spelen met één van onze spellen, steun jij dus óók de Nederlandse Sport.

NEDERLANDSELOTERIJ.NL

Naamloos-3 1

09-08-18 14:35

SPORTKLIMNIEUWS

Foto Zout Fotografie

Meer en Don van Laere deel aan de Wereld Jeugdkampioenschappen Lead, Boulder en Speed in Moskou. Ze behaalden er de respectievelijk 17de en 14de plaats. Als afsluiting van het seizoen is vrijwel het hele team in Brussel om van 31 augustus t/m 2 september nog een laatste keer hun spierballen te tonen tijdens het Europees Jeugdkampioenschap Boulder. Volg het team via facebook.com/dutchclimbing/ of instagram.com/dutchclimbingteam/.

Het zomerseizoen is bijna voorbij en daarmee ook de drukke klimzomer van Jong Oranje. Veelvuldig was het team van de partij tijdens European Youth Cups. Vooral de 15-jarige Paul Brand gooide hoge ogen. Niet alleen haalde hij tijdens de EYC Boulder in Delft zijn eerste finale, hij ging er gelijk met de bronzen medaille vandoor. Ook in Uster (EYC Lead) en Sofia (EYC Boulder) plaatste de klimmer zich knap voor de finales. Halverwege augustus namen Lynn van der

Het gaat goed met de klimsport in Nederland. Dat merk je niet alleen aan de toegenomen aandacht voor de sport in de media, maar ook aan de drukbezochte boulderen leadwedstrijden. Jaarlijks worden er vier landelijke boulderwedstrijden en vier leadwedstrijden georganiseerd, steeds in verschillende hallen. Omdat we merken dat ondanks de groei van de sport het aantal aanmeldingen voor de leadcompetitie iets achterloopt ten opzichte van die voor de bouldercompetitie, is het format voor Lead aangepast. Deelnemen kan nu vanaf niveau 6b en je klimt vier in plaats van de twee kwalificatieroutes die je gewend bent. Extra klimmeters dus en een iets lager instapniveau. Omdat de nationale competitie nog steeds geldt als kwalificatiemogelijkheid voor het NK Lead 2018, blijft de uitdaging voor de toppers gelijk. Meedoen? De inschrijving voor Lead 1 bij Rock Steady in Bussum is inmiddels gesloten, maar je kunt je nog opgeven voor Lead 2: 23 september in

Foto Tim van der Linden

Nieuw format Nationale Leadcompetitite

Mountain Network, Amsterdam, Lead 3: 14 oktober in IVY Climbing, Sittard en Lead 4: 11 november in Neoliet, Tilburg. Kijk voor meer informatie op nkbv.nl/sportklimmen.

Terugblik NK Boulder 2018

Foto Zout Fotografie

Klimzomer Jong Oranje

op de hoogte

Onder redactie van Marijke van Haaren

Het NK Boulder 2018 in de Apollohal in Amsterdam is dit jaar gewonnen door meervoudig kampioene Vera Zijlstra en Jong Oranjeklimmer Don van Laere. Met twee tops in twee pogingen wist Zijlstra in een spannende finale de jonge Lauranne Dufour en de kampioene van 2016 Julia Meijer van de troon weg te houden. Bij de heren bracht Don van Laere het NK naar een hoger niveau door alle vier de finaleboulders schijnbaar moeiteloos te toppen. Vorig jaar werd Van Laere derde op het NK Boulder. Nu wist hij zijn concurrenten Timo Tak (2T7 4B11) en Mark Brand (2T6 3B6) voor te blijven. Bekijk alle hoogtepunten van de spannende finale via tinyurl.com/y84bmvlz.

Foto IFSC-Lammer

Nederlandse toppers op WK in Innsbruck

MOUNTAIN NETWORK

Van 6 t/m 16 september vindt in het Oostenrijkse Innsbruck het WK Sportklimmen plaats. Vanuit het Nederlands Team Sportklimmen zijn toppers Nikki van Bergen (Lead), Vera Zijlstra (Boulder) en Jorg Verhoeven (combi) van de partij, evenals paraklimmers Renske Nugter, Fedde Benedictus en Mees Vooijs. Voor wie geen seconde van het spektakel wil missen, zendt Eurosport bijna alle finales van het WK en de halve finales Lead uit. Het commentaar wordt verzorgd door onze eigen Hoofd Jury Boaz Pauw. Check het volledige programma op innsbruck2018.com.

richtlijn logogebruik

MNlOgO sTAANdE vARIANT

MNlOgO lIggENdE vARIANT

de staande variant mag alleen gebruikt worden als een soort ‘label’. geplaatst vanuit de bovenkant van de pagina of vanuit de bovenkant van een illustratie-/fotokader

Indien plaatsing van de staande variant niet mogelijk is, gebruik dan de liggende variant van het logo. Op een witte ondergrond het logo met de grijsblauwe letters, op een donkere actergrond of op een foto de versie met witte letters.

Partners van het Nederlands Team Sportklimmen

Partners nationale wedstrijden

HOOGTELIJN 4-2018 |

08_HL0418_R06_Opdehoogte.indd 15

21-08-18 10:10

Naamloos-1 1

14-08-18 15:45

VRAAG & ANTWOORD op de hoogte

Broeinest Twente timmert aan de weg

Outdoor Award voor klimschoen Van links naar rechts: René Geerlings, Kenny Suh, Jonathan Tse, Irene Pieper en Elmer Hendriks.

In de wereld van de buitensportmaterialen is de Outdoorbeurs in Friedrichshafen een van de belangrijkste. Op de mega beursvloer laten alle outdoormerken hun nieuwste spullen en ontwikkelingen zien. Hoogtepunt is voor hen de uitreiking van de Outdoor Awards, ook wel de Oscar van de Buitensport genoemd. Op Facebook zagen we een foto voorbijkomen van een bekend gezicht en zo’n Award. Alle reden om te bellen met René Geerlings – want hij was het – om meer te horen over het hoe en waarom. Tekst Ico Kloppenburg Beeld Nihil

René, je hebt een Outdoor Award! Van harte gefeliciteerd! Waarmee heb je hem gewonnen? Dankjewel! Ja, we hebben een award gekregen voor de Haywire, de nieuwe schoen van Mad Rock. En omdat wij die schoenen voor een groot deel van Europa importeren, mochten wij de prijs ophalen. Helaas was het geen goud, maar we zijn er wel heel blij mee. De jury spreekt over “Een spannende en duurzame ontwikkeling” en “Een belangrijke doorbraak.” Ronkende teksten! Zeker. Maar het is ook mooi wat er is gedaan. Normaal wordt het rubber van een klimschoen in delen rond een sok geplakt. Bij deze schoen is voor het eerst de hele rubberen voorkant van de schoen in één mal gemaakt. Daardoor heb je geen risico meer dat de naden losgaan en blijft de concave form van de schoen veel beter behouden. Je weet wel, die agressieve vorm die dat soort schoentjes heeft. En het mooie is: je hebt veel minder materiaal nodig. Je kunt je wel voorstellen dat bij het snijden

van het rubber van klimschoentjes heel veel materiaal verloren gaat. Bij dit proces heb je daar geen last meer van.

om op de Outdoor een hele stand te huren en als je elkaar zo kunt helpen, waarom zou je dat dan niet doen.

Dat is mooi en goed voor het milieu dus. Waarom heeft niemand dit eerder gedaan? Het is best ingewikkeld om die voorkant goed te modelleren. Mad Rock is daar nu in geslaagd en de andere fabrikanten kijken met veel belangstelling. Dus ik neem aan dat er wel anderen gaan volgen.

Toplogger ken ik. Ben ik een grote fan van trouwens! Ja, die app doet het goed, vooral omdat hij super gebruiksvriendelijk is, denk ik. Maar Irene is ook bezig met een andere app, die veel meer gericht is op klimtraining. Hij heet Fitclimbing en we zijn hem nu uitgebreid aan het testen. De app maakt gebruik van de principes van intervaltraining. Die ideeën zijn natuurlijk zo oud als Sinterklaas zijn kont, maar worden bij het klimmen nog vrij weinig gebruikt. Het is een doorontwikkeling van de aanpak die Michel Kleinjan had in zijn trainingsaanpak. We hebben het de jongens van Gimme Kraft laten zien en die waren onder de indruk. Dus dat belooft wat!

Kennen we jou en Irene Pieper ook niet van de kleding van Nihil? Klopt helemaal. Irene timmert lekker aan de weg met Nihil, dat gaat behalve in Europa ook goed in Japan en Korea. Maar we stonden met nog meer producten op de beurs: we hadden een grote emmer met boulderborstels neergezet, om Woodstok te promoten. Die kregen op deze manier ook wat aandacht. En verder deelden we de stand met Koen Swinkels, van Toplogger. Het is best duur

Zien we die app terug op de Outdoor van 2019? Zeker weten. We gaan voor een Award!

HOOGTELIJN 4-2018 |

08_HL0418_R06_Opdehoogte.indd 17

21-08-18 10:10

Thema: Frankrijk

couleur locale Kaas, stokbrood en wijn – de clichés van het Franse leven. Maar die stereotypen zijn niet voor niets ooit een cliché geworden: ze zijn onlosmakelijk verbonden met het bourgondische Franse leven. Gelukkig heeft Frankrijk voor bergliefhebbers veel meer te bieden: de Vercors, Écrins, Drôme en langeafstandswandelingen zoals de GR5, de GTJ en de GR20 op Corsica. In deze editie van Hoogtelijn speciale aandacht voor deze Franse schoonheden. En vooruit, dan nemen we het stokbrood en die kaas en wijn in onze rugzakken mee. Tekst Femke Welvaart Beeld Mirte van Dijk

20 22 28 32 36 40 46 52 56 64 66

Depot: wegwijzers Volharding op de GR20 Klimmen in de Drôme Wandelen op de Grande Traversée du Jura Klettersteigen op Corsica GR5: kleine verhalen op een grote tocht Sneeuwschoenwandelen in de Noord-Franse Alpen Klimmen in de Vercors Ode aan de Grand Briançonnais in vier seizoenen Markt & Materiaal: spullen van Franse bodem Interview met klimmer, skiër en berggids François Lombard

18 | HOOGTELIJN 4-2018

18_HL0418_R30_Thema_Opening.indd 18

21-08-18 10:20

THEMA

FRANKRIJK

Zonsopgang om 05:00 uur net boven Refuge dâ&#x20AC;&#x2122;Usciolu, Corsica.

HOOGTELIJN 4-2018 |

18_HL0418_R30_Thema_Opening.indd 19

21-08-18 11:34

DEPOT

nooit meer verdwalen

wegwijzers Het belangrijkste visuele signaal om het langeafstandspad GR5 te volgen, is het wit-rode teken dat in Luxemburg werd vervangen door een gele stip en in Zwitserland door een gele rechthoek. Maar de GR5-signaleringen zijn niet de enige die je onderweg tegenkomt. Op de GR5 kruis je ontelbare lokale en regionale wandel-, langlauf-, en mountainbikepaden; een grote hoeveelheid bordjes en klodders verf die Gerton Heyne tijdens zijn tocht over de GR5 fotografeerde. Beeld Gerton Heyne

20 | HOOGTELIJN 4-2018

20_HL0418_R05_Thema_Depot.indd 20

21-08-18 10:22

THEMA

FRANKRIJK

“De routebordjes en -tekens vormen een bonte verzameling van kleuren en vormen, die allemaal zijn bedoeld om de weg te wijzen”, vertelt Gerton Heyne. “Het geeft tegelijk aan hoe georganiseerd het leven hier is en hoe bewegwijzerd de natuur in Europa is. Het is weinig romantisch en eigenlijk is er daardoor weinig wilde natuur meer. Je moet wel heel onvoorbereid of onoplettend zijn om echt te verdwalen in de Europese bossen en wouden, bergen en dalen.” Kijk op pagina 40 voor de reportage van Gerton Heyne over zijn GR5-tocht.

HOOGTELIJN 4-2018 |

20_HL0418_R05_Thema_Depot.indd 21

21-08-18 10:22

Volharding op de GR20

Corsica van noord naar zuid

“Negen etappes in negen dagen.” Als je het hardop zegt, dan klinkt het realistisch, vanzelfsprekend zelfs en toegankelijk. Maar wie echt zo volhardend is op de GR20, heeft veel geluk of is erg dapper. Tekst en beeld Mirte van Dijk

Afdaling naar Refuge de l’Onda na een klim van ruim 1000 meter.

22 | HOOGTELIJN 4-2018

22_HL0418_R31_Thema_Corsica.indd 22

21-08-18 10:26

THEMA

FRANKRIJK

HOOGTELIJN 4-2018 |

22_HL0418_R31_Thema_Corsica.indd 23

21-08-18 10:26

Op weg naar Refuge de Tighjettu, kort na Pointe des Éboulis.

et is vrijdagmiddag wanneer we met z’n vieren op de boot tussen Toulon en Ajaccio zitten. Met de zoute zeelucht in onze haren varen we gemoedelijk de bijna azuurblauwe zee door, de scherpe bergtoppen die zijn omringd met grote wolkenformaties tegemoet. In de officiële wandelgids van de Fédération Française de la Randonnée liegen de hoogtemeters er niet om: de GR20 op het Franse eiland dankt haar imponerende karakter aan de lange afstanden en grote hoogteverschillen. Ze snijdt Corsica van noord naar zuid in tweeën, met Calenzana als starten Conca als eindpunt. Of andersom. In totaal zijn het zestien etappes, waarvan negen op Haute-Corse liggen en zeven op Corse-du-Sud. In het kleine dorpje Vizzavona, dat vrijwel precies in het midden van het eiland ligt, komen de etappes van noord en zuid bijeen. Omdat het openbaar vervoer uitsluitend in de zomermaanden dienst doet, en dan ook nog eens slechts twee keer per dag van noord naar zuid en twee keer van zuid naar noord, hebben we besloten een auto mee te nemen.

Een alpenkauw die rond de top van de Monte Cinto om ons heen cirkelde.

Door een ongeluk in 2015 is het beroemde Cirque de la Solitude definitief gesloten.

Na zeven uur varen over het stille water rijden we in de avondzon, met plakkende armen en benen van de zoute wind, in een snikhete auto het kleine Ajaccio uit.

Vroege vogels In het nog verkoelende ochtendlicht zijn wel tien verschillende kleuren groen te ontdekken. De lentezon prikt door de hoge dennenbomen en het frisse smeltwater klotst langs het wandelpad naar beneden. Hier en daar zorgt het voor een glibberige oversteek. Rond deze tijd van het jaar, begin juni, zijn de goed gemarkeerde wandelpaden nog vrij leeg. We komen nauwelijks andere bezwete rugzakdragers tegen. Op de eerste dag wandelen we van Vizzavona naar Refuge de l’Onda. Het is een goede opwarmer met ruim 1200 hoogtemeters op en 700 neer. Ik kan het niet helpen, maar ik voel me een klein beetje gestrest: eenentwintig kilo. Dat is het gewicht van mijn rugzak. Dankzij de informatie in de wandelgids loop ik nu in een geforceerd tempo in het vrolijke vogelgetjilp, met kampeeruitrusting, twee liter water en voedsel voor negen dagen op mijn rug. “In de hutten slaap je nauwelijks vanwege de drukte, het eten laat te wensen over en pas op voor de enorme onweersbuien”, waarschuwen verschillende resultaten na mijn digitale zoekopdracht ‘GR20’. De keuze om een eigen tentje en wat eten mee omhoog te sjouwen, leek dan ook de meest comfortabele. Alhoewel ik daar nu, zwetend in het ochtendgloren met nog ruim duizend hoogtemeters en misschien een onweersbuitje in het vooruitzicht, mijn twijfels bij heb…

Hut- en tentleven Uitgeput ploffen we een voor een in het gras bij Refuge de l’Onda. Omdat de GR20 zo populair is, is het niet toegestaan te bivakkeren in het wild. Je tent zet je dus op in de buurt van een

24 | HOOGTELIJN 4-2018

22_HL0418_R31_Thema_Corsica.indd 24

21-08-18 10:27

THEMA

FRANKRIJK Foto’s links: een van de salamanders die we dicht bij het wandelpad zagen en een hagedis – die zitten zitten overal, in alle kleuren.

Beneden in de bossen van Corsica zitten vele, vele, wilde zwijnen. Bang zijn ze niet, dus let goed op.

meestal vrij primitieve hut. In dit geval is dat in een klein weitje tussen de paardenpoep. Het eten is er over het algemeen duur, simpel en gelimiteerd, maar een koud biertje is er altijd te krijgen. Voor een euro mag je misschien je telefoon opladen, mits de stroom niet is uitgevallen, de huttenwaard goede zin heeft en de tien wachtenden voor je voor het slapengaan geholpen zijn. Ik heb dan ook direct ‘powerbank op zonne-energie’ op mijn paklijst geschreven. Onderaan het kampeerweitje kun je met enige moeite een toegang vinden tot het ijskoude smeltwater. Schoenen uit, voeten erin en je komt niks tekort na zo’n lange wandeling. Wanneer we rond zes uur na een koud badderavontuur terugkomen bij de weide, zien we dat het aantal tentjes behoorlijk is toegenomen. De late starters blijken dus de kans te lopen dat er geen enkele vierkante meter meer vrij is. Wil je zeker zijn van een slaapplek en niet in het drukke lager, dan kun je zelfs een tent reserveren. In de eerste plaats hoef je dan je eigen tent en matje niet mee te slepen én je bent 100 procent zeker van een heerlijke horizontale nacht. Puntje van aandacht is wel, en je kunt er echt niet omheen in Frankrijk, dat je in een semistormbestendige vijfseconden-popuptent van de Decathlon ligt. Streep de voor- en nadelen maar tegen elkaar af.

Verslagen Vanaf Refuge de l’Onda beginnen we de volgende ochtend vroeg aan onze tweede etappe naar Refuge de Petra Piana. Wolken cirkelen om de rotsformaties die we achter ons laten, maar de dreiging op een flinke onweersbui blijft niet onopgemerkt. Op de kaart en in de wandelgids is het soms moeilijk in te schatten of er een alternatieve route naar het dal mogelijk is als het noodweer daadwerkelijk losbarst, maar ik kan me er niet te veel door laten afleiden, want hoe hoger we komen des te ingewikkelder het wandelpad. Er liggen grote rotsblokken waar je overheen

moet klauteren. Bergbeekjes die dankzij het smeltwater tot een rivier zijn getransformeerd, kun je nauwelijks met droge voeten oversteken en de routemarkeringen zijn wat minder frequent aanwezig. Het is warm en koud tegelijk, de wind giert, donkere wolken bouwen een muur om ons heen. In de nacht raast er een enorme onweersbui over onze tent. Het echoot aan alle kanten en de regen vormt langzaam maar zeker een minirivier onder onze tent door. Dit belooft niks goeds voor de rest van de dag. Omdat de derde etappe grotendeels over een graat loopt, lijkt het ons niet verstandig daar in de stromende regen met slecht zicht overheen te balanceren. Ik wurm me in

Hoe hoger we komen, des te ingewikkelder het wandelpad mijn regenkleding, schiet zo snel als ik kan de tent uit en ren met de wandelkaart onder mijn jas naar de hut. De meeste wandelaars zijn al aan de dalafdaling begonnen en na een half uur staren op de kaart komen we tot de conclusie dat we beter hetzelfde kunnen doen. Er is geen enkel alternatief om van hier naar de volgende hut te lopen. We zijn verslagen, maar vastberaden: we komen terug voor een revanche, want de koningsetappe van de GR20 met als hoogtepunt de beklimming van de Monte Cinto laten we niet zomaar aan ons voorbij gaan. En met die gedachte keert ieders glimlach weer terug op de natgeregende gezichten.

Vernieuwde etappe De hoogste etappe van de GR20, en daarmee tevens de populairste, loopt van Refuge d’Ascu Stagnu naar Refuge de Tighjettu. Sinds

HOOGTELIJN 4-2018 |

22_HL0418_R31_Thema_Corsica.indd 25

21-08-18 10:27

Naamloos-3 1

09-08-18 14:37

THEMA

FRANKRIJK

Pietra, het bier van Corsica, is in elke hut te krijgen. Zelfs als er niets anders te eten of drinken is.

De zonsopgang om 05:00 uur net boven Refuge d’Usciolu. Op de top van de Monte Cinto, met uitzicht over de zee.

een groot ongeluk waarbij zeven wandelaars om het leven kwamen, is de oude route via het Cirque de la Solitude afgesloten. Op een hoogte van 2607 meter heb je vanaf de Pointe des Éboulis al een prachtig uitzicht dat reikt tot aan de zee in het noorden en de piek van de Monte Cinto in het oosten. Een piek die je nu met 100 hoogtemeters extra in ongeveer drie uurtjes op en neer kunt klimmen tijdens deze vernieuwde etappe. De voorafgaande dagen zijn we vanwege het slechte weer naar het zuiden van het eiland gevlucht. De GR20 ligt daar wat lager en is daardoor een stuk aangenamer. Nu we de negen etappes niet meer in negen dagen kunnen lopen, kan ik ook de zware eenentwintigkilorugzak voor de helft legen. Hoewel de tweedaagse etappe rondom Refuge d’Usciolu onze benen warm hield en een rustdag onze schouders goed deed, kunnen we niet wachten om te ontdekken wat er vanaf de top van de Monte Cinto te zien is. Het weer is omgeslagen en het lijkt erop dat de zon eindelijk aan onze kant staat.

Corsica’s hoogste Om vijf uur ’s ochtends veter ik mijn bergschoenen dicht. Het is niet de eerste keer dat we zo vroeg vertrekken. Met de zee zo dicht om je heen is elke zonsopgang de moeite waard. Bovendien kom je op die manier voor het weer aan het einde van de middag omslaat aan bij de hut en heb je een goede plek om je tent op te zetten. In de blauwe lucht trekt nog een dikke donkere wolk voorbij, maar het licht begint langzaam roze te kleuren in de frisse ochtenduurtjes. We beginnen aan de klim van de ruim duizend

Het topboek op de Monte Cinto is doorweekt en stampvol.

hoogtemeters die ons naar de Pointe des Éboulis op 2607 meter leidt. Vanaf daar is het volgens het boekje nog anderhalf uur naar de top van de Monte Cinto (2706 meter). Na enkele soms ietwat ingewikkelde klauterpartijen over rots, morene en oude sneeuwresten worden we verrast door het uitzicht vanaf Corsica’s hoogste piek en een enorm sterke, ijskoude wind. Het is een vreemd gevoel: met uitzicht op zee, de zon in je gezicht en handschoenen aan, een berg beklimmen. We zien talloze vissersboten rondom Calvi en zelfs de slingerwegen op het langgerekte land tussen de kust en de bergen. Er zijn daar beneden tientallen mensen die nu de Monte Cinto fotograferen. En ik sta erbovenop. Ik zwaai even naar ze. Wanneer we onze namen in het topboek willen schrijven, blijkt dat het doorweekt en stampvol is. Ik kijk naar de wandelgids met diverse notities in mijn hand. Zonder deze gids waren we deze dagen niet goed doorgekomen. In hoeverre heeft het boekje gelijk gehad? Negen etappes in negen dagen en met eenentwintig kilo op je rug is misschien ambitieus. Maar het is haalbaar. Met mooi weer.

GR20 - Documentatie Wandelgids & Kaarten

Topo Guides GR20 FFRandonnée ISBN 978-2-7514-0965-3 (Franstalig) Kaarten IGN 1:25.000 4149 OT, 4250 OT en 4251 OT

Tochtenwiki

In de NKBV Tochtenwiki vind je meer gedetailleerde tochtinformatie. Ga naar hoogtelijn.nl en klik op de link naar de inspiratielijst.

HOOGTELIJN 4-2018 |

22_HL0418_R31_Thema_Corsica.indd 27

21-08-18 10:27

Klimmen in de Drôme

Droomrotsen We schrijven eind vorige eeuw, ergens in de nadagen van de toenmalige Koninklijke Nederlandse Alpen Vereniging (KNAV). Met de zojuist geïntroduceerde klimkaartenregeling is de grote vrijheid van het klimmen in de Belgische Ardennen net ten grave gedragen. Ook de Duitse klimmers maken kennis met de eerste klimverboden. Als je het nog jonge sportklimblad Limits mag geloven, is Zuid-Frankrijk the place to be, het non plus ultra voor sportklimmers. En bovendien is het daar altijd mooi weer! Wat let ons nog? Als stoere KNAV-kring trekken we de stoute schoenen aan en gaan een week klimmen in Zuid-Frankrijk. Tekst en beeld Frank Husslage

e schrijven 2018. Ik ben de tel kwijtgeraakt hoe vaak ik afreisde naar de Zuid-Franse rotsen, meestal in het departement Drôme of omgeving. De verhalen uit Limits klopten niet helemaal. IJskoude vingers waren soms mijn deel, de mistral kent geen geheimen meer voor me en bij mijn meest recente bezoek joegen augustusregens me uit mijn toch heus Schotlandproof tentje. Wat echter absoluut wel klopt, is dat deze regio voor een modale sportklimmer als ik inderdaad het non plus ultra benadert.

Onbeperkt De roemruchte KNAV-trip bracht me destijds naar Saoû. Niet wetende dat ik daarmee kennismaakte met een van de mooiste sportklimregio’s überhaupt, was het een openbaring voor mijn in Duitse en Belgische rots gevormde techniek en ervaring. Bepalend voor het klimniveau aldaar was vooral de angst voor spiegelgladde treetjes en greepjes en handigheid met nuts en de zojuist geïntroduceerde friends. Rondom Saoû niets van dit al: om de drie meter een betrouwbare haak en elke greep of tree bleek ruw. Wat een feest. De temperaturen rondom het vriespunt in de Zuid-Franse herfst konden die pret amper drukken. En niet slechts een of twee massieven, maar ruimschoots voldoende voor

een klimmersleven lang plezier. Routes van twintig meter op de intieme Les Abeilles, tot driehonderd meter lang op de majestueuze Trois Becs. En dat in alle moeilijkheidsgraden. Hier werd ik grondig verpest voor de Nederland omringende klimgebieden. Overigens: bijna een kwart eeuw verder prijken de meeste klassiekers op de Trois Becs nog steeds hoog op mijn verlanglijstje.

Logistiek In die afgelopen decennia bewezen twee centraal gelegen plaatsen hun waarde. Als uitvalsbasis voor een week rotsklimmen in de Drôme zijn campings rondom Buis-les-Baronnies en Die ideaal. Beide zijn middelgrote plaatsen met supermarkt, bakker, horeca et cetera, zonder dat je meteen last hebt van de drukte van een grotere plaats. Daarbij kennen beide plaatsen veel, heel veel meters beklimbare rots op maximaal twintig autominuten, maar soms ook letterlijk op loopafstand van de camping. De Franse klimfederatie FFME heeft heel veel werk gestoken in prima topo’s van de noordelijke en zuidelijke Drôme. In twee forse klimgidsen, samen bijna 800 pagina’s, zijn 44 massieven tot in de puntjes gedocumenteerd. Vreemd is, dat het minstens zo interessante middendeel van de Drôme tot nu toe onbesproken bleef. Gelukkig laten deze centraal gelegen gebieden zich makkelijk verkennen aan de hand van een handvol lokaal uitgegeven gidsen. De eerst uitgegeven van deze twee FFME-topo’s, Escalade en Drôme Provençale, beschrijft het zuidelijke deel van het departement. Van de dertien aldaar beschreven gebieden zijn er elf binnen een autokwartier vanaf Buis-les-Baronnies. Alle reden dus om op een camping aldaar ons basiskamp op te slaan.

Verticaal ballet

Rocher du Saint-Julien: een drakenrug die uit het landschap oprijst.

Hoewel ik me thuis zo goed mogelijk heb ingelezen, is de eerste kennismaking met de rotsen bij Buis toch een volledige verrassing. Zittend onder de enorme overhang vol zevende- en achtstegraads routes van Baume Rousse, gaat de zon langzaam onder. Mont Ventoux, de waker over de vallei, kleurt roze. Een messcherpe kartelgraat achter het dorp lijkt de rug van een draak, die lang-

28 | HOOGTELIJN 4-2018

28_HL0418_R32_Thema_SportklimmenDrome.indd 28

21-08-18 10:30

THEMA

Foto Janneke van den Bosch

FRANKRIJK

Een touw blijkt het podium waarop een klimster haar ballet uitvoert.

HOOGTELIJN 4-2018 |

28_HL0418_R32_Thema_SportklimmenDrome.indd 29

21-08-18 10:30

Pennes le Sec is een van de onbekende pareltjes van de Drôme.

Badderriviertje bij Passo Hannibal.

zaam uit de bodem oprijst. Het is de Rocher du Saint-Julien, een van de mooiste klimmassieven in de regio. Dan klinkt zacht, heel zacht een dwarsfluit. Later valt een hobo in. Prachtige, verstilde muziek in de verder zwijgende zomeravond. Als de eerste sterren verschijnen, zakt er voor de overhang een touw. Tien meter verderop zakt nog een touw. Twee klimmers laten zich zakken tot net onder het dak, met tussen hen in een horizontaal touw. Dit touw

Hier vind je routes van basale viertjes tot knalharde zevens blijkt een podium waarop een derde klimster haar ballet uitvoert, haar bewegingen gedragen door steeds nadrukkelijker aanwezige muziek. Onze eerste kennismaking met dit fantastische klimmassief is een samenwerking tussen de dorpsklimclub en het zomerse blaasmuziekfestival. Hoe bijzonder wil je het hebben?

Klimniveau Als ik een heel goede dag heb, klim ik tot zesde graad. Voorof naklimmend, op boorhaken of op eigen protectie maakt me allemaal niet zo veel uit. Maar zwaarder wordt het echt niet. Het wordt zelfs gestaag minder. Lang geleden was deze zesde graad een leuk niveau. Maar mijn niveau is niet veranderd, terwijl het sportklimmen zich verder ontwikkelde. Tegenwoordig klimt een kind van twaalf, dat nog maar twee maanden bezig is met onze mooie sport, me fluitend voorbij. In de hal dan. Het zij zo. Aan klimmen op mijn eigen beperkte niveau beleef ik nog steeds een hoop lol. Maar dat is dus niet hier in deze vette overhang.

Dat is meteen het mooie van deze regio: op vrijwel alle massieven vind je routes van basale viertjes tot knalharde zevens of nog zwaarder. Klimmers van alle niveaus kunnen hier samen op pad gaan en toch ieder aan zijn trekken komen op zijn eigen niveau. Pal rechts van de muzikale grot in Baume Rousse, terrein voor topklimmers, zit een hele ris leuke vierde- en vijfdegraads routes. Een beginnende klimmer kan daar perfect zijn verticale eerste stappen zetten. Het is vast toeval, maar hier in de regio zie je vaak dat de routes van de ene naar de andere kant van een massief keurig in zwaarte toenemen. Je kunt ’s ochtends links in een vierdegraads route beginnen, om aan het einde van de dag rechts op hetzelfde massief aan de top van je kunnen te zitten. Een heel mooi voorbeeld van deze oplopende zwaarte tref je in het massief Baume Noire, net ten noorden van Buis-les-Baronnies. Een ideaal massief voor een luie zomeravond, als de hitte van de dag verdwijnt en het uitzicht over de valleien doorloopt tot aan de Montagnes de Lure, de Mont Ventoux en de Dentelles de Montmirail. Slechts zelden kom je hier iemand tegen. In elf routes van elk zo’n vijftig meter lang schuift het niveau stapje voor stapje van 4b naar 7a. Helm op: de rotsen zelf zijn bomvast, maar de geiten boven trappen wel eens een steen los.

Zonnewarmte Voor wie overdag de zomerwarmte wil vermijden, zijn de massieven rondom de Passo Hannibal perfect. Weliswaar dicht langs de weg, maar alle klimniveaus op voorraad boven een koel badderriviertje tussen de bomen. Anticiperend op de zonnestand kun je kiezen voor de noord- of de zuidkant van de rivier. Voor de heetste zomerdagen is er altijd nog het magnifieke alternatief van een waterwandeling annex baddertocht door de Gorges du Toulourenc, aan de voet van de Mont Ventoux. Van de rotsen aan de onderloop van deze kloof is me helaas geen topo bekend. Het topmassief van de regio, de drakenrug Rocher du Saint-Julien, met zijn routes tot drie touwlengtes lang, kent helaas alleen een zonzijde. Hier is het op hete zomerdagen echt plannen welke route je op welk uur klimt. En hopen dat er geen andere touwgroep hetzelfde plan heeft, want het is een drukbezocht massief. De schaduwkant van Saint-Julien is volgespijkerd met een klettersteig. In voor- en naseizoen, als je graag wat warmte op je rug voelt, is het echter een van de mooiere massieven die ik in heel Zuid-Frankrijk ken.

Die Het stadje Die is hemelsbreed maar vijftig kilometer noordelijker, maar al snel anderhalf uur rijden vanuit Buis-les-Baronnies. Het ligt ideaal voor het klimmen in de noordelijke en centrale Drôme.

30 | HOOGTELIJN 4-2018

28_HL0418_R32_Thema_SportklimmenDrome.indd 30

21-08-18 10:30

THEMA

FRANKRIJK

Klimmen in de Drôme De topo Escalade en Drôme, Vercors Sud & Drôme des collines beschrijft 17 massieven. En in vrijwel geen daarvan heb ik geklommen. De meeste routes daarin zijn voor mij te moeilijk, terwijl er in de centrale Drôme een overvloed is aan routes op mijn niveau.

Sport of rots? Uiteraard zijn er de rotsen rondom Saoû. Wie na een lange autodag vanuit Nederland neerstrijkt op het grasveld-met-douchehok dat daar camping heet, kan meteen na aankomst zijn hart ophalen in de École d’escalade op de camping. Een topo heb je hier niet per se nodig, de rots is zwaar overbehaakt en als je ergens echt niet doorheen mocht komen, kun je jezelf altijd weer laten zakken. Die topo, Saoû, Les Trois Becs et ses environs, koop je de volgende dag maar bij de supermarkt of in het dorpscafé. Daarmee kom je een week klimmen wel door: de klimgids kent meer dan 2500 routes van 3 tot 8C, de langste route telt maar liefst 13 touwlengtes. Het merendeel van de routes zit aan de zonnige zijde van de vallei waarin ook de camping en het dorpje liggen. De lange routes zitten grotendeels op de Trois Becs, een massief aan de oostzijde van het Fôret de Saoû. Hier wordt de grens tussen sportklimmen en rotsklimmen expliciet overschreden. Dit semi-alpiene klimmen kom je ook tegen aan de randen van het Plateau de Vercors, pal boven Die: de topmassieven Glandasse en Archiane grossieren in mooie, lange, maar soms zeer complexe routes. Echt makkelijk worden die nergens, vaak kennen ze zelfs artificiële passages. De standaard topo hiervoor is Escalades dans le Dios van Duhaut en Ibarra. Deze topo is zeker niet uitputtend, maar geeft een goed overzicht van de mooiste routes in de ruime omtrek van Die.

Stress of geen stress Tot die ruime omstreken van Die hoort zeker Dalle du Claps. Je klimt hier letterlijk op de grens van de Drôme. Een enorme rotswand is hier ooit naar beneden geschoven en ligt nu verspreid in brokken langs de oever van de rivier. Een ideaal gebied voor een dag boulderen en korte routes op alle niveaus in een zeer familievriendelijk gebied. Voor de liefhebbers van stressvrij bewegen langs een rotswand is er aan de overkant van de rivier een klettersteig. Wie echter zijn zenuwen op de proef wil stellen, kiest voor de kale rotsplaat die overbleef na de rotsverschuiving. Op de Dalle du Claps gaat hardlopen over in 200 meter 5b wrijvingsklimmen, met slechts af en toe een haak en weinig plaatsingsmogelijkheden voor eigen protectie. Je klimt pal in de zon, de topo geeft er twee tot vier uur voor, dus neem zeker voldoende drinken mee. Wie graag klimt in klimtuinen Belgische stijl, kiest voor de massieven Romeyer en Valcroissant. Afhankelijk van je verblijfplaats zijn beide vrijwel op loopafstand van Die en goed voor respectievelijk 114 en 32 routes. Romeyer tekent voor hoofdzakelijk 7e en 8e graad, Valcroissant is goed om je zesdegraads niveau te perfectioneren. Wie in plaats van dat-wat-we-thuis-ook-al-hebben iets echt bijzonders zoekt, doet er goed aan naar de Sucettes de Borne te gaan. Vanaf de parkeerplaats is dat een stevige wandeling voor 48 routes. Maar dan heb je wel superfotogenieke routes, op rotsnaalden waarvan je zou verwachten dat ze bij de eerste aanraking zouden omvallen.

Gebied

Het departement Drôme is goed toegankelijk. Vooral in de voor- en nazomer is het weer vaak zo goed als je het jezelf wensen kunt en het eten en onderdak zijn zo aantrekkelijk als je het van Zuid-Frankrijk mag verwachten. Met goed 1000 kilometer rijden vanaf Utrecht is het ver voor een weekend, maar een prima bestemming voor een week klimmen. Buis-les-Baronnies is slecht bereikbaar met openbaar vervoer; Die is met slechts twee overstappen per trein bereikbaar vanuit Utrecht.

Meer dan de Drôme

Dit artikel focust op het departement Drôme, maar de klimmerij houdt zich niet zo aan bestuurlijke grenzen. Net buiten de Drôme zijn er voor minstens nog een klimmersleven lang mooie rotsen te vinden. Van volledig door Nederlanders sufgeklommen gebieden, waar je zeker bekenden uit je eigen klimhal tegenkomt, tot pareltjes waar je een heel massief voor jezelf kunt hebben. Denk aan Orpierre, Dentelles de Montmirail, Mont Aiguille en de rotsen rondom Sisteron.

Topo’s

• Zuidelijke Drôme: Escalade en Drôme Provençale, uitgave FFME, ISBN 2-91560-25-X, € 28. • Noordelijke Drôme: Escalade en Drôme, Vercors Sud & Drôme des Collines, uitgave FFME, ISBN 978-2-3577-1078-8, prijs € 35. • Romeyer, le Claps, Valcroissant, Penne-le-Sec, St Croix, Vallon de Baïn, Les sucettes de Bornes: Grimper dans la Drôme, Dios: Falaises et grandes voies, Uitgave FFME, ISBN 2-908330-35-0, prijs onbekend. • Romeyer, Valcroissant, Le Claps, Pennes-le-Sec, Vallon de Baïn, Sucettes de Borne, Gorges des Gâts, Volvent: Escalade dans le Diois, uitgegeven door de FFME (geen ISBN-nummer, ik kocht hem bij de kantoorboekwinkel te Châtillon-en-Diois, prijs € 17. Let op: er is een nieuwe uitgave van deze topo uit 2017. Daarin worden nogal wat routes terecht zwaarder gewaardeerd en komen er veel nieuwe routes bij. • Saoû, Les Trois Becs en omgeving: Grimper dans la Drôme, Saoû. Uitgave FFME, ISBN 978-2-9511542-1-6, prijs € 25. • Trois Becs, Glandasse, Archiane, Aiguilles de Bénevise, Paroi de Tussac, Rocher du Combeau, Dalle du Claps, en een paar losse routes door de streek heen: Escalades dans le Diois door Duhaut en Ibarra, ISBN 9782914007184, prijs € 17,95. • 34 massieven tussen Grenoble – Romans – Crest – Die – Monestierde-Clermont: Les écoles d’escalade du Vercors, Dominique Duhaut, ISBN 978-2914007344, nieuwprijs onbekend.

Tochtenwiki

In de NKBV Tochtenwiki vind je meer gedetailleerde tochtinformatie. Ga naar hoogtelijn.nl en klik op de link naar de inspiratielijst.

Klimmer op de Aiguille de Buis.

HOOGTELIJN 4-2018 |

28_HL0418_R32_Thema_SportklimmenDrome.indd 31

21-08-18 10:30

Foto’s van boven naar beneden La Grenotte in Prémanon, De route op dag 1 is vooral heel groen, Glooiend stuk richting La Borne au Lion. Foto rechts De eerste uren van Prémanon naar Les Molunes lopen we door het bos.

32 | HOOGTELIJN 4-2018

32_HL0418_R37_Thema_GrandeTraversee.indd 32

21-08-18 10:32

THEMA

FRANKRIJK

Geluk in de Jura Grande Traversée du Jura

Op het terras van Le Relais des Moines, aan het pleintje achter de kerk, kiezen we voor de daglunch. Uit een open raam waaien flarden van een dame die aria’s oefent. Verder is het doodstil in het dorp. Het is een prachtige nazomerdag, er wappert een verkoelend windje en het dorp lijkt al een beetje in slaap gesukkeld. Het einde van de zomer doet haar intrede en wij maken ons op voor drie etappes in het zuidelijke deel van de Grande Traversée du Jura, de GTJ. Tekst Femke Welvaart Beeld Rik Burger en Femke Welvaart

e zijn in Chézery-Forens en eten een eenvoudige driegangenlunch, zo een waarvan ik vermoed dat de kok het precies zo thuis voor haar gezin op tafel zet: eerlijke kost zonder fratsen, smakelijk en sympathiek. Dit menu du jour is een bordje couscous voor, dan kip in tijm-roomsaus met quiche als hoofdgerecht, tussendoor een rondje kaas (“Fromage blanc ou sec?”) en tot slot een verrassend lichte gateau aux framboises en net van het vuur gehaalde, nog napruttelende espresso. Alle gangen plus koffie kosten ons veertien euro; voor de kwart liter wijn die we delen, vraagt ze twee euro extra. De kabinetsformatie, tweets van Trump en het afschuwelijke nieuws van busjes die op mensenmassa’s inrijden, zijn even heel ver weg.

Start in Prémanon We krijgen een lift van Chézery-Forens naar Prémanon, waar we slapen in La Grenotte. Een groep van 21 fietsers (het merendeel 60+, allemaal fit en blozend) is net aangekomen en zit fris gewassen aan de houten tafel buiten. Ook twee jongens met rugzakken komen op wandelschoenen aanlopen. Er is geen plek meer in de hut, maar ze mogen hun tent opzetten op het veldje voor de gîte, waar ze vervolgens hun eigen potje koken. Wij eten met 29 man aan één lange tafel in de gîte. Het is een drukte van jewelste met die vrolijke mannen. We zijn de enige twee Nederlanders en zitten tussen een Frans gezin van vier en een ouder stel. Ook zij gloeien na van de zon en proberen elkaar te verstaan in het bulderende geluid van de fietsers. Iedereen kletst met iedereen – goed voor ons Frans! Eigenaresse Isabelle en haar man Jean zetten een stevige maaltijd in grote schalen op tafel. Eerst een simpele salade, zoals alleen de Fransen dat kunnen. Heerlijk! Dan tartiflette: aardappelen, room, witte en blauwe kaas. Goddelijk, maar we hebben het nog niet verdiend... We eten onszelf moed in voor de vele kilometers

morgen. Dan fromage blanc en daarna nog tarte aux prunes. En dan plof ik. Bedtijd! Het is tien uur, beneden zingen en klappen de fietsers. Het klinkt gezellig en het duurt maar even. Morgen onze eerste etappe, van Prémanon naar Les Molunes: 26 kilometer, 8 uur wandelen volgens het gidsje.

Prémanon – Les Molunes We verlaten La Grenotte en al snel zitten we in een stevige klim. Het zweet drupt uit mijn haar; de toon is gezet. De eerste uren lopen we door het bos. Het voordeel is de schaduw, nadeel is dat je geen uitzicht hebt. Als het heeft geregend, kan het er modderig en glad zijn. Bij ons viel er alleen vanmorgen een bui, dus is het nog prima te bewandelen. Na twee uur wandelen stoppen we bij Gîte de Frasse voor koffie. Verschrikt springen een paar meisjes uit de bediening in de houding. Gauw draaien ze de parasols op en nemen ze plaats achter de bar. We zijn kennelijk de enigen en kiezen voor de gezellige houten bankjes met kussens op het terras buiten. Vanaf daar gaat het weer door het bos, soms kruip-door-sluipdoor, andere stukken op brede paden (pistes in de winter) en geasfalteerde stukken. Over de bewegwijzering hoeven we niet in te zitten – regelmatig wijzen bordjes of verf op bomen ons de weg.

Mont Blanc Bij de Crêt Pela op 1495 meter zien we de contouren van het Mont Blancmassief. Het is heiig, dus meer dan silhouetten zijn het niet. Dan trekt het bos open en lopen we lange tijd over een groene weide waar koeien grazen of wat liggen te herkauwen. We komen niemand tegen, en dat op zo’n mooie nazomerdag in het weekend! Na Lajoux is het nog even stijgen. Ik ruik mijn stal en dan lijkt elke kilometer langer. We zijn dik zes uur onderweg – volgens het gidsje is de totale afstand acht uur. Weer lopen we het bos

HOOGTELIJN 4-2018 |

32_HL0418_R37_Thema_GrandeTraversee.indd 33

21-08-18 10:33

Heerlijke nazomerdag in Chézery-Forens.

Het lunchmenu van Le Relais des Moines.

in, terug in de schaduw. Na een uurtje wandelen we het bos uit, een hoogvlakte over. Kort daarna zien we voor ons La Vie Neuve liggen, de gîte die in een voormalige dorpsschool huist. Gauw de schoenen en sokken uit, en in het zonnetje aanschuiven aan de picknicktafel. De eigenzinnige herbergier Jean-François houdt van het avontuur en blijkt de afgelopen jaren een paar serieuze tochten te hebben gemaakt in Scandinavië. Hij doet zijn best in de herberg, maar het gaat chaotisch en echt gastvrij voelt het er niet. (Iets wat hij waarschijnlijk ook wel wist, want inmiddels is hij weer op avontuur en de gîte gesloten.) Deze eerste wandeling was in elk geval een mooie dag, die steken we in onze zak. Uiteindelijk liepen wij de etappe in zeven uur, de twee korte pauzes niet meegerekend. Morgen gaat onze tweede etappe van Les Molunes naar Lélex: 26 kilometer, 7,5 uur wandelen volgens het gidsje.

Les Molunes – Lélex Jean-François laat ons niet voor 8:00 uur ontbijten. Ook als we aangeven dat we het liefst vroeg vertrekken (want het wordt een lange etappe) is het antwoord: helaas. Wil je ontbijten en een lunchpakketje mee - le picnic, uiteraard met stokbrood en Comté - dan moet je wachten. Dus starten we net als gisteren om 8:30 uur. De dag begint glooiend en koel. Precies goed om de pijntjes van gisteren er rustig uit te lopen. Na een uur gaat het wat meer omhoog en al gauw mengt het zweet zich met het zonlicht op mijn schouders. Wat hebben we een geluk met dit prachtige weer in de Jura! De Duitse dame die ons gisteravond in de hut uitnodigde om bij haar groepje-van-vier aan tafel te komen zitten, vertelde ons dat ze al veel etappes van de GTJ heeft gelopen en in nog geen enkel jaar zo veel zon heeft gehad. Regen en mist komen vaker voor.

Sprookjesbos Het is een lange wandeldag op niet al te ingewikkeld terrein. We pauzeren bij Le Berbois. De paar druppels van een verloren regenbui zijn alweer overgewaaid. Een uurtje later hebben we

Kaasparadijs

Wees niet verrast als je in elke hut met trots een kaasgerecht krijgt voorgeschoteld. Een welkome stevige hap na een lange dag wandelen! Denk aan tartiflette, blauwe kaas door de salade, of kaasfondue. Omdat de boeren er vroeger voor moesten zorgen dat ze genoeg te eten hadden in de strenge winters, maakten ze kazen die lang houdbaar waren. De Comté, Morbier, Mont d’Or en Bleu de Gex zijn hiervan de bekendste: fantastische kaassoorten die niet meer weg te denken zijn uit de Jura.

Wandelaars zetten hun tent op in de tuin van La Grenotte.

moeite de juiste route te vinden, waarschijnlijk hebben we ergens een markering gemist. Er zijn nu meerdere paden en niet één heeft de oranje GTJ-sticker. We pakken het gidsje erbij en vervolgen onze route via een (vermoedelijk) ski-bosweggetje, wat een beetje saai dalen is, met veel gruis en stenen. Verder heeft de route een paar pittige korte klimmetjes, niet te extreem, en pas aan het einde, door een sprookjesverlicht bos in de Vallée de la Valserine vraagt de afdaling alle kracht van mijn bovenbenen. Het pad is prachtig en het ligt vol dennennaalden waardoor het voelt alsof ik op wolken loop. Zacht en verend. Na de afdaling is het nog drie kwartier naar Lélex. Chambres d’hôtes Le Pomme de Pin is een welkome accommodatie: veel blank hout en een heerlijke kamer met eigen douche en toilet. Op een terras in dit skidorp dat ’s winters waarschijnlijk een stuk drukker is, bestellen we een welverdiend drankje en genieten we van de avondzon. Deze tweede etappe liepen wij net als voorspeld in het gidsje in 7,5 uur, pauzes niet meegerekend. Morgen gaat onze derde en laatste etappe van Lélex terug naar Chézery-Forens: 19,5 kilometer, volgens het gidsje 8,5 uur wandelen tot Chalet du Gralet, vanaf daar is het nog een stukje naar Chézery-Forens, dat net buiten de GTJ valt en dus niet in de gids wordt beschreven.

Lélex – Chézery-Forens, via Crêt de la Neige We besluiten voor deze laatste dag alleen het hoogstnodige mee te nemen en laten één rugzak in het pension achter – die halen we aan het einde van de dag op, als we weer bij onze auto in Chézery zijn. Ah - de luxe van een dagtocht zonder rugzak! De dag begint meteen met een drie uur durende pittige klim naar de Crêt de la Neige. 1000 hoogtemeters zonder pauze of stukje vlak. Eerst via een breed brokkelig stenen pad, dan door prachtig groen bos met hoge bomen en zacht lichtgroen mos. Dan weer brokkelstenen, dan weer naaldbomen. Langzaam klimmen we boven de boomgrens uit. Wat een grappige afwisseling! Nu is het even wat minder extreem klimmen via kronkelpaadjes en dan nog een laatste klim. Achter me klinkt gehijg: een pezig mannetje in hardloopkleding komt de berg op rennen en zegt me vrolijk gedag. Als we op de col aankomen, rent hij al richting de volgende bult. Wij blijven wel staan en nemen de tijd om naar het Meer van Genève te kijken. Het is een bewolkte dag, maar heel even worden het water, de fonteinen en de stad door een paar donzen stralen uitgelicht.

Hoogste top van de Jura Na een korte pauze vervolgen we onze weg naar de hoogste top van de Jura. Hier geen topkruis, alleen een houten bordje: Crêt de la Neige, 1720 meter. We hangen de NKBV-vlag uit en maken

34 | HOOGTELIJN 4-2018

32_HL0418_R37_Thema_GrandeTraversee.indd 34

21-08-18 10:33

Na Crêt Pela gaat het bos over in glooiend grasland.

Op weg naar het hoogste punt, Crêt de la Neige.

THEMA

FRANKRIJK

Dwars door de Jura Route

een topselfie. Vanaf daar is het twintig minuten lopen naar de 1718 meter hoge Reculet, waar wel een groot kruisbouwsel staat, ook al is deze top net iets lager. Dat komt doordat de hoogte van de Crêt de la Neige vijftien jaar geleden is opgewaardeerd van 1717,6 naar 1720 meter. De Reculet was dus tot 2003 met 1718 meter de hoogste.

Met 1720 meter is de Crêt de la Neige de hoogste van de Jura Onder de top kun je kiezen tussen twee routes: rechtsaf via de geel gemarkeerde route onderlangs naar Chézery (minder steil, niet per se korter), of via Passage du Gralet en een naamloos colletje op 1361 meter hoogte, en vanaf daar naar Chézery. In een kleine drie uur lopen we het laatste stuk terug naar het dorp waar we een paar dagen geleden onze auto parkeerden. Wanneer ik bij Hôtel du Commerce een drankje wil bestellen en de bar leeg tref, kijk ik om het hoekje de bijkeuken in. Aan twee tafels met plastic tafelkleden zitten drie grijze dames aardappelen te schillen en boontjes te doppen. Het ruikt er vertrouwd – naar moeders keuken. Een van de dames vraagt of ze een teiltje water voor de vermoeide voeten zal brengen. Ik had er zelf niet aan gedacht, laat staan erom durven vragen, maar wat een lief aanbod en goed idee! Het koude water voelt goed, het stramme lijf gaat in de relaxstand. “Merçi beaucoup madame. Et deux bières s’il vous plaît!”

Uitzicht tijdens het laatste stukje naar Chézery-Forens

De Grande Traversée du Jura (GTJ) is 388 kilometer lang en loopt van Mandeure in het noorden naar Culoz in het zuiden. De etappes zijn 15 tot 25 kilometer lang. Wij liepen in drie etappes van Prémanon naar Chézery-Forens, in het zuidelijke deel van de GTJ. De route loopt grotendeels onder de boomgrens, over glooiend terrein met hier en daar een steiler klimmetje, en komt niet hoger dan 1720 meter. Voor iedereen met een beetje bergwandelervaring is het goed te doen, houd wel rekening met moeilijker omstandigheden bij slecht weer. Als het regent of sneeuwt (en dat doet het met enige regelmaat) kan een deel van de route veranderen in glibberig terrein. Wat de route pittiger dan gemiddeld maakt, zijn de soms lange etappes. De beste periode om de GTJ te lopen, is in de maanden tussen mei en oktober. Behalve een wandelroute is er ook GTJ-fietsroute, -ruiterpad en -mountainbikeroute, en kun je ’s winters bij voldoende sneeuw op een aantal delen langlaufen of sneeuwschoenwandelen. Kijk voor meer informatie, het plannen van je route en accommodatie op gtj.asso.fr.

Bereikbaarheid

Chézery-Forens ligt op 900 kilometer rijden vanaf Utrecht. Het begin van de GTJ, Mandeure (vlak bij Montbéliard) is 700 kilometer rijden. Met de trein en bus rijd je in ongeveer 8 uur van Utrecht naar Montbéliard. De trein gaat via Basel of Parijs naar Mulhouse, vanaf daar kun je met de bus verder.

Accommodatie

Langs de route vind je verschillende hutten en pensions waar je kunt overnachten. Er is beperkt plaats, dus is het verstandig om vooraf te reserveren. Bovendien kan de kok zo rekening houden met het aantal mensen dat die avond mee-eet.

Documentatie

De Franstalige gids La Grande Traversée du Jura… à pied van TopoGuides geeft alle etappes van de GTJ, met detailkaarten, een beschrijving van de route per etappe en waar je kunt overnachten. ISBN 9782751408931, € 16,40.

Hulp bij het uitstippelen van je tocht

Wil je advies bij de planning van je route, stuur dan een mail naar info@gtj.asso.fr of bel +33 (0)384 51 51 51. En wil je tijdens de huttentocht wat lichter wandelen, dan kun je kiezen voor bagagevervoer. Kijk voor meer informatie hierover op de site van Roule ma Poule: agence-roulemapoule. fr of stuur een e-mail naar contact@agence-roulemapoule.fr. Op http://lavieneuve.123siteweb.fr/ lees je meer over de avonturen van avonturier en ex-herbergier Jean-François (‘Jeff’) Fillod.

Tochtenwiki

In de NKBV Tochtenwiki vind je meer gedetailleerde tochtinformatie. Ga naar hoogtelijn.nl en klik op de link naar de inspiratelijst.

HOOGTELIJN 4-2018 |

32_HL0418_R37_Thema_GrandeTraversee.indd 35

21-08-18 10:34

Hoog spanning Klettersteigen op Corsica

Het schitterende Franse eiland Corsica wordt ook wel Ile de BeautĂŠ genoemd. In een grote variatie aan bergmassieven vind je rust, ruigte en avontuur. En bijkomend voordeel: de zee! Als je vuil en bezweet terugkomt uit de bergen, kun je je heerlijk opfrissen in het diepblauwe water van een van de vele schitterende baaien die het eiland rijk is. Tekst en beeld Ellen en Marcel de Zeeuw

36 | HOOGTELIJN 4-2018

36_HL0418_R36_Thema_Klettersteig.indd 36

21-08-18 10:36

THEMA

FRANKRIJK

Een voor een nemen we de kabelbrug, die eindigt op een smal plateautje. HOOGTELIJN 4-2018 |

36_HL0418_R36_Thema_Klettersteig.indd 37

21-08-18 10:36

Deze wand is niet heel steil, maar in de winter wel heel glad.

uitzichtpunt bij de stuwdam, om de blikken van passerende automobilisten te ontwijken. In het verleden maakten we al eens een wandeltocht langs het stuwmeer van Tolla. Nu gaan we de andere kant op, aan de uitstroomzijde van de stuwdam de kloof in. Nog even een foto voor we ons in het avontuur storten.

Afdaling Al snel na het uitzichtpunt zien we tegen een rotswand een houten bord met via ferrata en een pijl naar beneden. We haken ons vast aan de eerste kabel en beginnen de afdaling. Eerlijk gezegd valt het eerste stukje wat tegen. Het gaat enigszins steil naar beneden, maar niet erger dan je op veel wandelroutes hier tegenkomt. We haken ons steeds plichtsgetrouw vast, maar vragen ons wel af of dit nu echt nodig is. Maar al gauw wordt de route veel steiler en zijn we blij met de metalen beugels die aan de rotswand zijn vastgemaakt. Ideaal om op te staan, of om je aan vast te houden. De stuwdam vanwaar we zojuist nog naar beneden keken, doemt steeds hoger naast ons op.

De route verandert van richting en gaat nu van het stuwmeer vandaan.

et is januari 2017: we maken ons op voor onze eerste klettersteigroute op Corsica, bij het stuwmeer Tolla. Wij hebben de benodigde materialen, maar onze dochter Debbie niet. Gelukkig is dit geen probleem: in Ajaccio kunnen we bij een adventurebedrijf een volledige set huren. Bovendien krijgen we een kaartje mee van de door ons te volgen route. De verhuurder is ook nog zo attent om mobiele telefoonnummers uit te wisselen. Hij vraagt ons bovendien om hem te bellen als we klaar zijn met de route. Zo is er in elk geval iemand op de hoogte van ons doen en laten, en kan hij alarm slaan als we niet rond de verwachte tijd terugkomen. De gehuurde klimset hoeven we pas later die dag ergens in de stad aan een tuinhekje te hangen.

onder ons wild stromend water, boven ons vliegen alpenkauwtjes In vol ornaat Vanaf Ajaccio is het drie kwartier rijden naar de startlocatie. In het hoogseizoen heb je hier waarschijnlijk moeite om een parkeerplek te vinden, maar nu, begin januari, zijn we de eersten. Op de parkeerplaats ondergaan we een kleine metamorfose: gordel met klettersteigset om, helm op, wandelschoenen aan, handschoenen aan, rugzak om. Het voelt wat ongemakkelijk, misschien zelfs wat overdreven. Gauw lopen we naar het

De route verandert van richting en gaat nu van het stuwmeer vandaan. De ene keer zijn het redelijk horizontale stukken, dan weer vrij steile klimmetjes. Hier helpen kleine vierkante metalen steuntjes en metalen beugels ons om steun te vinden op de gladde rotsen. Vervolgens verlaten we de begroeide hellingen en staan we voor een rode, glad gesleten en steile rotshelling. Ergens diep onder ons horen we het ruisen van de rivier. Gelukkig is ook deze wand goed voorzien van steunpunten, dus gaat de afdaling behoorlijk snel. Onder ons zien we het snel stromende water, boven ons vliegen alpenkauwtjes. Verder is er nergens beweging. Het steeds harder klinkende geluid van de rivier benadrukt de stilte en de rust om ons heen. En zo gaan we steeds verder de kloof in. Hier komt het moeilijkste deel van de klettersteigroute; de wand is niet eens zo heel erg steil, maar wel spekglad. In de winter sijpelt hier voortdurend water langs en de vele mossen en algen maken daar dankbaar gebruik van. Bijkomend probleem is dat de maker van deze route waarschijnlijk langere benen had dan de vrouwen in ons gezelschap. Want de steuntjes staan net wat te ver uit elkaar. Gelukkig hebben we ook nog een kabel om ons aan vast te houden, en zo passeren we al glibberend toch ook dit deel van de route.

Kabelbrug Op een kleine horizontale strook houden we even een drinkpauze. De temperatuur is aangenaam, maar van dit kletteren krijg je het toch wel warm! En we zien dat de route vanaf hier weer gaat klimmen, dus wat energie opdoen is geen overbodige luxe. Dan gaan we omhoog langs een vrij vlakke wand. We zijn inmiddels helemaal geroutineerd in het in- en uitklippen van onze karabiners en krijgen steeds meer handigheid in het vinden van houvast voor onze handen en voeten. Alleen op de moeilijkste stukken pakken we nog de kabel vast. We gaan een bocht om en staan

38 | HOOGTELIJN 4-2018

36_HL0418_R36_Thema_Klettersteig.indd 38

21-08-18 10:36

THEMA

FRANKRIJK

Vanaf het startpunt zien we het stuwmeer van Tolla liggen.

Het laatste stuk van de overspanning wiebelt meer dan verwacht.

ineens voor een enorm gat. Vier gespannen kabels leiden naar de overkant: één voor onze voeten, twee voor onze handen en één boven ons hoofd om onze karabiners aan te bevestigen. Deze laatste voorkomt dat je op de brug moet in- en uitklippen. Het mag duidelijk zijn dat we deze kabelbrug één voor één nemen. Eenmaal op de brug blijkt dat het helemaal niet zo moeilijk is, alleen het laatste stuk van de overspanning wiebelt meer dan verwacht. De brug eindigt bij een smal plateautje, net groot genoeg om met twee personen te wachten op nummer drie. En natuurlijk om onze NKBV-vlag uit de rugzak te pakken.

Naar de topgraat Denk je alles gehad te hebben, moet je vanaf het plateautje onder een groot rotsblok langs, zo de diepte in stappen! Ver beneden ons stroomt de rivier. Gelukkig lijkt het erger dan het is: ook hier zitten weer metalen stapjes om je voldoende steun te geven. Wel begint hier het echte werk, steil naar boven, soms weer iets naar beneden en een enkele keer een lichte overhang. Deze klettersteig wordt een familieroute genoemd, maar voor kleinere kinderen lijkt ons dit wel heel erg zwaar. Er is weinig ruimte om te pauzeren, maar onder een overhangende rots vinden we een min of meer horizontaal plateautje, in de schaduw van de bergwand. Vanaf het kleine plateau gaat de route weer een stukje behoorlijk steil omhoog, waarna een makkelijk, vrij vlak pad volgt, waar we wat tempo maken. Daardoor missen we bijna de splitsing in de

route. Die is niet echt duidelijk aangegeven, dus je zou er zo voorbij lopen. De route rechtdoor is langer – want om de berg heen – dan de route met kabel die rechts omhoog loopt. Deze kortere route gaat steil omhoog naar de graat van de berg. Omdat dit onze eerste klettersteigervaring is, vinden we het zo wel mooi genoeg, dus kiezen we voor de kortere route. Op de graat hebben we een schitterend zicht op het stuwmeer en de omliggende bergen en vanaf hier is het nog maar tien minuten lopen naar de auto. Het pad is redelijk horizontaal, maar zeker niet breed of gebaand. Best vreemd dat hier maar weinig staalkabels zijn aangebracht! Na ongeveer tweeënhalf uur zijn we weer bij ons beginpunt. Stoffig, maar zeer voldaan. En onze uitrusting heeft goede diensten bewezen.

Helm nodig Gelukkig hebben we geen vallend gesteente meegemaakt, maar bij de diverse overhangen hebben we wel meerdere keren behoorlijk ons hoofd gestoten. Een helm is echt onontbeerlijk. En de handschoenen beschermden onze handen goed tegen de vaak scherpe rotsen. Als we de verhuurder van de klettersteigmaterialen een sms sturen dat we weer bij de auto zijn, antwoordt hij per ommegaande dat hij blij is met ons bericht. En wij zijn blij met deze mooie ervaring. Dit vraagt om meer. Komende zomer nemen we de lange route!

Klettersteigen op Corsica Bereikbaarheid

Een nadeel van Corsica is de bereikbaarheid, want het is natuurlijk een eiland. Wel kun je het goed bereiken per vliegtuig. Vervolgens heb je eigen vervoer nodig (auto huren), want anders kom je op Corsica nergens. Op het eiland is openbaar vervoer, maar dat rijdt zeer sporadisch en hoofdzakelijk op de belangrijkste doorgaande wegen. Een startpunt voor een wandeling is dus met het openbaar vervoer moeilijk te bereiken. Houd, als je voor de huur van een motor of scooter kiest, rekening met de wegen van Corsica: zeer bochtig en vaak met steentjes op de weg. Ga je met je eigen auto naar Corsica, dan kun je vanaf Nice, Toulon, Marseille en vanuit Italië met de dag- of nachtboot naar het eiland. Kijk voor meer informatie op nl.corsicaferries.com.

Bosbrandgevaar

In tijden van grote droogte worden bepaalde delen van het eiland afgesloten voor wandelaars. Het gevaar van bosbranden is dan te groot, zeker

als er ook nog wind staat. Informeer je hierover via internet (zoek op ‘Carte du risque incendie en Corse’) en pas zo nodig je plannen aan. Respecteer de gebiedsverboden en breng jezelf en de eventuele reddingswerkers niet onnodig in gevaar.

Klettersteigcursus

Als je voor het eerst wilt klettersteigen en je hebt geen instructeur of gids, zoals in deze reportage, dan is een klettersteigworkshop of -cursus vooraf aan te raden. In een paar avonden leer je de techniek, hoe je de uitrusting gebruikt en topo’s leest, wat de risico’s zijn en hoe je die kunt voorkomen. Kijk op bergsportreizen.nl/klettersteigen voor de verschillende mogelijkheden.

Geocaching

Na de tocht die in dit artikel is beschreven, zijn we in de zomer teruggegaan voor de lange route. Die leidde onder meer langs een stuk met heel mooi geërodeerde rotsen. Ook tijdens die tocht zijn we

niemand tegengekomen en waren de rust en de stilte een genot om te ervaren. Tip: als je deze klettersteig ook wilt doen, begin dan vroeg. Het eerste deel loop je namelijk volledig in de zon en dan kan de warmte behoorlijk oplopen. Houd je van geocaching? Ergens in deze route is een cache verstopt…

HOOGTELIJN 4-2018 |

36_HL0418_R36_Thema_Klettersteig.indd 39

21-08-18 10:37

Kleine verhalen op een grote tocht

3,5 miljoen

voetstappen over de

GR5

Een van de bekendste langeafstandswandeltochten is de GR5, die van de Noordzee bij Hoek van Holland naar Nice aan de Middellandse Zee loopt. Een tocht die grotendeels door Frankrijk gaat én door alle berggebieden in het oosten van Frankrijk. Van de Ardennen, via de Vogezen en de Jura naar de Alpen en de Franse Voor-Alpen. Gerton Heyne en zijn vrouw Marie-José Eijkemans, die een deel niet meeliep, maakten een verslag met oog, en soms een knipoog, voor alledaagse, kleine, maar zo bepalende verhalen. Tekst Gerton Heyne Beeld Gerton Heyne & Marie-José Eijkemans

40 | HOOGTELIJN 4-2018

40_HL0418_R34_Thema_GR5.indd 40

21-08-18 10:39

THEMA

FRANKRIJK

PERSPECTIEVEN

Ik heb drie rugzakken gebruikt. Eén van 65 liter om een volle bepakking mee te sjouwen. Ik reisde light met een rugzak van 38 liter van Visé naar de Vogezen en met mijn rode rugzak van 45/55 liter van de Vogezen naar de Alpen. Ik ben van dat rode ventje gaan houden. Vlak na de Refuge du Fond des Fours, om de volgende ochtend de klim naar Col des Fours te maken, het hoogste punt: 2976 meter.

Eerste dag in de Alpen, van Thonon naar Refuge de Bise met uitzicht op het Meer van Genève.

e GR5 is een aaneenschakeling van bergen en dalen, van rivieren en beken, van landen en grenzen, van bomen en struiken, van regen en zon. Er zat geen saaie dag tussen, maar het karakter of de ervaring van de wandeling wordt voor een belangrijk deel bepaald door ogenschijnlijk kleine gebeurtenissen en door ogenschijnlijk onbelangrijke keuzes of beslissingen. Het zijn tegelijkertijd situaties die iets zeggen over de manier waarop je als wandelaar je avontuur aangaat en beleeft. De GR5 is één pad; weliswaar met een aantal varianten, maar laten we ervan uitgaan dat het een vastgelegd traject is dat van de

Ik kreeg oog voor de verschillende perspectieven van waaruit een verhaal kan worden verteld. Het is mooi én functioneel. Kijk maar eens hoe je een col of een route kunt verbeelden: als kaart, foto, via een beschrijving, hoogteprofiel of een richtingaanwijzer. Het ‘Grote Verhaal’ van de wandeltocht ligt dus besloten in de ‘Kleine Verhalen’.

»»

»» ETEN

Op straat of op de hotelkamer lepel je een salade vanuit een (schoongemaakt!) afvalemmertje. Of de bakker die in het ene dorp er niet meer is en in het volgende dorp op vrijdag gesloten is. En dat je dan, als een geschenk uit de hemel, een rondtrekkende boulangerie-auto tegenkomt. Ons noodrantsoen is een ‘trekkersbrood’, een soort King Corn. Dat blijft zeker een week goed en is licht en compact. Plus een zakje puree (als er heet water is) en twee blikjes tonijn in tomatensaus.

»» KLEREN

De haast onmogelijke opgave om in de Alpen een goede onderbroek te kopen. De waarde van de hoed.

Noordzee naar de Middellandse Zee loopt. Maar er zijn evenzoveel ervaringen over dat ene pad als er wandelaars zijn. Ze maken allemaal hun eigen keuzes, hebben hun eigen waarneming, hun eigen ervaringen en vertellen een eigen verhaal. Aan de wandelaarsdis hoor je vooral de vraag “Waar kom je vandaan?” en “Waar ga je naartoe?” Vervolgens gaat het over hoe iemand dat doet. De antwoorden vertellen het verhaal van de loper, maar vooral ook over de loper. Eén pad, ontelbare ervaringen. Dit verhaal over de GR5 is dus geen wandelgids of de feitelijke en persoonlijke beschrijving van het pad. De werkelijke ervaring zit hem in de alledaagse verhalen. Vertelsels als parabels.

HOOGTELIJN 4-2018 |

40_HL0418_R34_Thema_GR5.indd 41

21-08-18 10:39

»» SLAPEN

Elke dag weer. In een dortoir, op een eigen kamer, bij de mairie, in een tent, naast de hut, in een hotel, met of zonder mat en slaapzak. Verhalen over snurkers! Na drie nachten met snurkers riep ik in het vierde dortoir bij aankomst: “Est-ce qu’il y a des ronfleurs ici?” In de Franse Alpen, het is hoogseizoen, nemen we toch maar een tentje mee. En een slaapzak. En een matje. Geen kookspul, want dat wordt te zwaar. Mijn rugzak weegt dat stuk van de route 13 kilo, die van Marie-José 9. Kamperen in de Vanoise.

Het mooiste gebied in de Alpen vond ik de Vanoise. Op aanraden van een andere wandelaar was ik vanuit Refuge du Fond des Fours van de GR5 afgegaan. Via de Col de la Rocheure kwam ik op een soort hoogvlakte. Omdat het een minder gangbaar pad was, liep ik daar alleen. Prachtig weer, fantastische wolkenpartijen, overweldigende natuur, en de zaligheid van de eenzaamheid.

Vat op afstand en tijd Onderweg is het soms heet, dan weer koud, er zijn lange dagen, blaren, mooie kerken, kapellen en dieren. In totaal zette ik 3,5 miljoen voetstappen, in kilometers ruim 2100 in totaal. Ik schat met regelmaat de nog te lopen afstand. Tot aan het volgende dorp. Tot aan de volgende bron. Tot aan de eerstvolgende winkel. Tot aan de refuge. Tot aan het bier. 4 km, 3 km, 2,5 km. In mijn hoofd zet ik die afstanden steeds af tegen de te overbruggen afstand van mijn huis naar het centraal station in Tilburg. Dat is precies 1,5 km. Een minuut of twintig. In het zicht van de finish houd ik mezelf steeds voor ‘naar station Tilburg lopen’ of ‘naar het station en weer terug’. Of veelvouden daarvan. Ik krijg daarmee mentaal vat op afstand en tijd. Hoe vaak ik dat stukje in mijn hoofd niet gelopen heb…

Mijn pedometer laat zien dat ik op de GR5 ongeveer 3,5 miljoen stapjes heb gezet. Elk been heeft dus 1,75 miljoen keer 75 kilo gedragen: ruim 131 miljoen kilo.

»» DRINKEN

Het is een dagelijkse zoektocht naar water. In bronnen, op kerkhoven, waar altijd een kraantje is voor de bloemen, bij fonteinen. Na elke wandeling staat er bier te wachten en een fles wijn bij de avondmaaltijd.

Kijken en terugkijken Het is 20 mei. Vanuit Arry (Lotharingen, ergens tussen Metz en Nancy) lopen we verder naar het zuiden. Net na het dorp is een point de vue. Een informatiebord belooft dat je bij goed weer de Vogezen kunt zien. Het is goed weer. We turen en zien aan de horizon inderdaad de contouren van de Vogezen. Opwinding maakt zich van me meester. “En daar de Col du Donon!”, roep ik enthousiast. Over een dikke week zijn we daar… Het is 20 juli. We beklimmen de Grand Ballon d’Alsace. Het is grandioos weer. Zonnig, geen wolkje aan de lucht. Het is warm, maar de belofte van indrukwekkende vergezichten stuwt ons omhoog. En welbeschouwd is het kinderspel in vergelijking met wat ons in de Alpen nog te wachten staat. Wanneer we bezweet de top bereiken, ervaren we een uitzicht dat boven verwachting is. Zicht rondom. We kijken terug op de Vogezen waar we ruim een week hebben gelopen. Helemaal naar rechts stijgt de Mont Blanc overal bovenuit. Weer opwinding.

42 | HOOGTELIJN 4-2018

40_HL0418_R34_Thema_GR5.indd 42

21-08-18 10:39

THEMA

FRANKRIJK

Mont Blanc: mijlpaal op de GR5

Al vanaf de Vogezen zag ik voor de eerste keer de Mont Blanc. Ik wist toen dat ik nog een aantal weken te lopen had voordat ik daarlangs zou lopen. Eerst de Vogezen uit, door de Jura, langs het Meer van Genève en over de nodige Alpenpassen. Meestal uit beeld, maar soms zag je hem weer lonkend opdoemen. Als een magneet. De dag voordat ik naar de Mont Blanc zou lopen, was ik ziek. Noodgedwongen bleef ik een dag in een hut achter. De volgende dag ben ik een beetje brak toch vertrokken. Het was matig weer. Veel wolken. Op de top van de Brévent – het ultieme punt om naar de Mont Blanc te kijken – flitsten de wolken even open. Daarna sloten ze zich weer. Ik heb een uur in kou en wind op de Brévent gewacht. Pas toen ik een stuk was afgedaald, braken de wolken echt open en kreeg ik het overweldigende schouwspel van berg, gletsjer en dal te zien. Een mijlpaal op de wandeling.

Groter en imposanter Een vergezicht krijgt een andere betekenis wanneer je een afstand zelf te voet overbrugt. Je kunt over de Mont Blanc vliegen; die is dan dichtbij maar lijkt toch vooral op een driedimensionale foto waar je niet in kunt treden. Met een auto het vergezicht inrijden is indrukwekkend. Je ziet de berg snel groter en imposanter worden. Met een fiets is de ervaring al intenser omdat jij, jij met jouw eigen lichaam en spierkracht, de afstand overbrugt, je het landschap en daarmee ook de berg eigen maakt. Maar dat gevoel is subliem wanneer je zonder vervoermiddelen van welke soort ook, met alleen je eigen voeten, je eigen lijf, je bloed en je zweet die ruimte verovert. Die wordt van jou. Je bent geen passant maar een heuse veroveraar. Vanuit of vanaf een vervoermiddel laat de ruimte en het landschap je wel toe maar er blijft afstand: ‘je mag me wel zien, maar ik word niet van jou’. Wanneer je wandelt, voel je wat een kilometer is, ervaar je wat de afstand is tussen de Grand Ballon en de Mont Blanc. Wandelend zuig je elk facet van de omgeving in je op. Het gaat in elke vezel zitten. De pijn om het landschap te veroveren nestelt zich in je spieren, in je bloed. Je kwelt je lichaam, voedt het, verzorgt het om die verovering mogelijk te maken.

Collega-wandelaars Wat is het leuk op één pad met zo veel wandelaars die de GR5 allemaal op hun eigen manier doen en variëren in startpunt, eindpunt, exacte route, wijze van overnachten, tempo, bagage,

»» COMMUNICATIE MET DE BUITENWERELD Die verrekte app, die fijne app, geen bereik en de schrik thuis wanneer ik onverwacht vanuit een berghut bel.

bestedingen. Er zijn niet twee lopers die het hetzelfde doen. Het zijn spiegels om je eigen handelen en voorkeuren te bezien. Warme herinneringen heb ik aan Pierre, de Belg die in Frankrijk woont. Wij liepen enkele dagen gezamenlijk in ons eigen tempo en hadden genoeglijke gesprekken, hoewel Pierre Waal is en geen woord Nederlands spreekt. Mijn Frans is ook niet al te best en het gaat met horten en stoten en handen en voeten, maar het gaat. Il va. Zogezegd. Pierre loopt wat langzamer dan ik, maar toch haalt hij me in. Pierre is van de rekkelijken en pakt kennelijk af en toe de bus. Ik denk ook aan Andrea, een bekende Amerikaanse DJ, die als een slak maar zo taai als wat over de bergen loopt en bij wie ik me zo’n opgejaagd wezen voel, omdat ik vrees te laat te komen in de volgende hut. Ik herinner me de vijf Belgische mannen en Carlos, de trailrunner uit Barcelona. En het jonge Nederlandse koppel op de Tour du Mont Blanc. In een dag of elf rondom de Mont Blanc, typisch zo’n bucketlisttocht. Zij jong, blond, paardenstaart. Hij stoer met piratenzakdoek op het hoofd. Eerste lange wandeltocht samen. Een steile route, te veel bagage, een zak appels aan de rugzak. De komende twee dagen zucht zij nog steeds onder de last van de rugzak. Steeds denk ik

HOOGTELIJN 4-2018 |

40_HL0418_R34_Thema_GR5.indd 43

21-08-18 10:39

> DMFF #8: De beste bergfilms en alles over bergen zie je 2-3-4 nov. > Dutch Mountain Film Festival #8 31 okt – 9 nov ‘18 > Dagelijks bergfilms in Heerlen en Aken DMFF > Filmpremières > Filmawards > Meet & greet > Foto, cartoon & kunst expo > Lezingen > Filmmakerprogramma > Kids programma > Actief randprogramma

Info & tickets > dmff.eu

> Ticket korting! Code: Hoogtelijn

www.lasportiva.com Become a La Sportiva fan @lasportivatwitt

LA SPORTIVA ® is a trademark of the shoe manufacturing company “La Sportiva S.p.A” located in Italy (TN)

Val di Fiemme, Trentino

Naamloos-3 1

Lycan is the trail running shoe ideal for medium distances, training and sky running. It features a rock-ground, high durability Sole with Frixion Blue compound and mesh uppers with abrasion resistant reinforcements. Developed and tested in Val di Fiemme, Trentino, Dolomiti. LYCAN: OFF-ROAD SPIRIT.

SHOP NOW ON WWW.LASPORTIVA.COM

21-08-18 11:42

THEMA

FRANKRIJK Col du Girardin.

»» HET HOOFD

En waar is het hoofd mee bezig geweest? Met diepzinnigheden, terugblikken in het verleden, zwerven als Swiebertje (‘zoek de Swieber in jezelf’), alleen met het pad bezig zijn, leeg lopen.

»» UITZICHTEN

De schoonheid, het machtige gevoel te zien waar je in een week naartoe loopt. Het zicht op Col de Donon, het Zwarte Woud, de Alpen, en de Mont Blanc.

»» DE WEG VINDEN

Wat te denken van afwijken van de route? Talrijke kleine verhalen over de rekkelijken en preciezen daarin. En over het avontuur daarvan.

»» HECHTEN

Je gaat houden van je schoenen. Maar ik ben ook gaan houden van het plastic flesje met roze dop dat ik in de Jura vond en dat nog een dikke maand met me meereist.

tranen in haar ogen te zien. Hij is vooral zwijgzaam en glimlacht. Hij denkt er het zijne van. In de dagen daarna loop ik naar Refuge de la Croix du Bonhomme. Het is haast filelopen. Jonge stellen, meiden alleen, groepen jongeren. Het is een soort tienertoer maar dan voor twintigers. Na de refuge verlaat ik de TMB. Waar die oostwaarts gaat, loop ik over de magistrale Crête des Gittes naar het zuiden. Het is meteen een verlaten pad. Geen mensen, wel gemzen. Heerlijk.

roofbendes, wilde dieren. Daarmee vergeleken is het wandelen van de GR5 met al haar slaap- en eetplekken, bewegwijzering en communicatiemogelijkheden net iets wilder dan een wandeling door de Efteling. Ik overdrijf. Wat ik probeer te zeggen, is dat het met een absoluut willen haast makkelijk te doen is. Het wandelen schept mentale vrijheid. Meester over eigen tijd en ruimte.

Mentale vrijheid Het avontuur van de GR5 begint met een diepe wens, een ambitie. Niet te overzien. Zo ver, zo veel stapjes, zo veel praktische problemen en bezwaren. Maar doorgaan. Tak, tak, pats, pats. Dan kom je er. Ik stel me van alles voor bij de afstand, het weer, de bergen, de eenzaamheid, de leegte van het landschap. En aan het eind realiseer ik me dat het allemaal te overwinnen is. Stefan Hertmans beschrijft in De Bekeerlinge de gedwongen wandeltocht van een jong stel dwars door Frankrijk, tegen het eind van de 11e eeuw. Dat vergde pas moed. Donkerte, honger,

Eigen boekwerk

Gerton Heyne maakte met vormgeefster Teuntje van de Wouw een A4-boekwerk van ruim 80 pagina’s over zijn tocht: Over looppaden en wandelbanen. Daarin beschrijft hij in een aantal Kleine Verhalen zijn wandeltocht. En hij vertaalt zijn wandelervaringen naar metaforen voor organisaties. Het boekwerk is voor € 12,50 te bestellen via gertonheyne@gmail.com.

HOOGTELIJN 4-2018 |

40_HL0418_R34_Thema_GR5.indd 45

21-08-18 10:39

Stappen waar het eigenlijk niet kan Sneeuwschoenwandelen in de Noord-Franse Alpen

Sneeuwschoenwandelen is veel meer dan wandelen in sneeuw waar het ondoenlijk is met alleen bergschoenen vooruit te komen. Het dragend oppervlak en de stijghulp van de sneeuwschoenen ontsluiten het alpiene winterlandschap op dezelfde manier als toerskiĂŤrs dat ervaren. Kaart en gps zijn noodzakelijk om een route te volgen. Natuurlijk zijn er tochten langs lintjes of uitgezette (paaltjes)routes, maar die veranderen al snel in platgetreden paden. Die wegen niet op tegen de eigen stappen in het zachte witte terrein. Tekst en beeld Aart Markies

Berijpte naaldbomen maken het landschap zwart-wit.

46 | HOOGTELIJN 4-2018

46_HL0418_R35_Thema_Sneeuwschoenen.indd 46

21-08-18 10:41

THEMA

FRANKRIJK

HOOGTELIJN 4-2018 |

46_HL0418_R35_Thema_Sneeuwschoenen.indd 47

21-08-18 11:38

Wat een leuke inspanning.

Afdaling door het bos.

“G

efeliciteerd met je verjaardag”, is het eerste wat ik hoor van kamergenoot Gideon als de wekker om 7 uur ’s morgens gaat. Deze week sneeuwschoenlopen in de Noord-Franse Alpen is inderdaad mijn verjaardagscadeau. Ik ga er vandaag maar extra van genieten, want net deze donderdag staat de afsluitende, lange wandeltocht op het programma. Sinds zondag ben ik met acht deelnemers in de Haute Savoie voor de basiscursus Sneeuwschoenwandelen. International Mountain Leader (IML) Peter Mienes is onze tochtleider. Deze keer samen met IML-stagiair Sebastian. Een vakkundig duo dat ons elke dag voorziet van theorie en aansluitend mee de sneeuw in neemt. Het doel zijn niet lange, maar vooral leerzame sneeuwschoentochten, waarin voldoende tijd is om de theoretische basis in praktijk te brengen.

Pieper, schep en sonde De eerste dag maken we kennis met onze lawine-uitrusting: pieper, schep, sonde en voor de meesten een lawineairbag. We testen rugzakken met een airbagsysteem dat wordt geactiveerd met een batterij. Kort na de uitleg staat de groep met grote rode zakken op de rug en wat licht op de benen te grappen naar elkaar. Dat voelt goed! Er ontstaat een goed gesprek over de off-piste risico’s van

bij de uitlopen van sneeuwlawines krijgt het lawinebericht een gezicht sneeuwschoenlopen. Lawinegevaar ligt op de loer, net als bij toerskiërs en freeriders. Mienes draagt zelf altijd een airbag: “Zelfs relatief kleine lawines kunnen slachtoffers maken.” Over de andere uitrusting is weinig discussie. De pieper gaat bij iedereen in de zendmodus. Elke tocht begint met een batterij- en signaaltest. De lichtgewicht schep en sonde vinden eenvoudig een plek in ieders rugzak. Zo is de zogeheten drie-eenheid bij elke deelnemer geborgd. We leren de risico’s beperken en zijn goed voorbereid. Op naar de sneeuw om onze nieuwe tools en sneeuwschoenen te proberen. We zijn zo blij als koeien die voor het eerst de wei in

gaan. Het draagvermogen door de oppervlakte van de sneeuwschoen geeft comfort en vrijheid. De stijghulp, met stijgijzers onder de binding, geeft grip en stevigheid. Nieuwe looptechnieken vragen om een tocht. Maar bij de pieperoefeningen en de theorie over lawinekunde blijken ook al snel nadelen: achteruitlopen is heel lastig en de sneeuwschoenen die geen veiligheidsbinding kennen, blijken een anker aan je voeten.

Matig risico Gelukkig hebben we deze week een voornamelijk gunstige lawinesituatie: matig, waarde 2. Peter vermeldt daarbij dat dit matige risico op de lawinegevarenschaal de helft van de winter geldt, maar dat er in die periode toch 32 procent van alle fatale slachtoffers vallen. Opgelet dus bij een sneeuwdek met ongunstige opbouw en steilere hellingen. Regelmatig kiezen we voor een veilige afstand van minimaal 10 meter tussen de lopers. Vol van alle nieuwe indrukken en theorie zitten we ’s avonds in hotel Esprit Montagne aan een culinair diner. Prachtig opgemaakte gerechten en opmerkelijke smaakcombinaties. De kok blijft de hele week zijn best doen. Waar de gesprekken eerst nog over de nieuwe avonturen gaan, leren we elkaar gaandeweg steeds beter kennen. De groep is divers in zijn karakteristieken en vaardigheden. Van BN’er tot pensionado en van ultrawandelaar tot trailrunner en recreant. En het gaat niet alleen meer over successen. Mondjesmaat komen ook mislukkingen en verkeerde keuzes op tafel. Hoe gaat het met partners thuis en kinderen als die er zijn? En het gaat vooral ook over wat je nog niet hebt gedaan.

Regelmaat Maandag, dinsdag en woensdag verlopen in dezelfde regelmaat. In de ochtend steeds rondom de beamer. Peter en Sebastian leren ons van alles over sneeuw, opbouw en gevaar. Weer, terrein en oriëntatie worden uitgebreid besproken. Elke dag het lawinebericht. Wij maken onze aantekeningen, doen oefeningen en stellen berekeningen op. Aansluitend een tocht van meerdere uren, lunch onderweg en ’s avonds uitrusten en smullen. Woensdagavond kiezen we de route voor de volgende dag. Weer en lawinegevaar zijn gunstig. Gefeliciteerd! Geen theorie, alleen

48 | HOOGTELIJN 4-2018

46_HL0418_R35_Thema_Sneeuwschoenen.indd 48

21-08-18 10:42

Oefeningen met de lawinepieper.

lopen. We gaan via Pas de la Bosse naar Pointe de Lachau en terug over Col d’Ubine, via een Auketrail, vernoemd naar de favoriete paden van de Nederlandse eigenaar van het hotel. Als de dagtocht te zwaar is, kunnen we halverwege al terug of de groep splitsen, een uitzonderlijke mogelijkheid met onze gids en zijn stagiair. Geruststellende opties om met de hele groep op pad te gaan.

Peter Mienes geeft uitleg over de route.

We bevinden ons aan de noordgrens van de Portes du Soleil, misschien wel het grootste wintersportgebied ter wereld. Het is een enorm weids en niet al te hoog gebied. Het hoogste punt is slechts 2466 meter. Op Pointe de Lachau stampen wij 1962 meter aan. Noordoostelijk zien we de bergen van Les Cornettes de Bise in het massief van Chablais (2432 meter) op de grens met Zwitserland, beschermd Natura 2000-gebied. Het Meer van Genève moet daarachter liggen. Met de auto rijden we naar ons startpunt onderaan Chalets de Chevenne.

Piepercheck Langs een rivierbedding over een bevroren wandelpad lopen we in een treintje naar boven. De sneeuw knispert onder onze sneeuwschoenen. We maken best wel lawaai en ik ben benieuwd of we nog wild kunnen spotten. Waarschijnlijk horen

Theorie op de helling.

de gemzen en steenbokken ons al op grote afstand en zijn ze vertrokken voordat wij ze zien. Hoger in het terrein wordt de sneeuw zachter en maken we nog slechts een zacht soppig geluid. De hellingen worden steiler en we maken de onderlinge afstand groter. We passeren regelmatig uitlopen van losse sneeuwlawines. Wat een kracht, wat een sneeuwmassa en hoe dichtbij. Het lawinebericht krijgt een gezicht. Natuurlijk hebben wij onze piepercheck gedaan en ik ben blij met m’n airbag. Op alle sleutelpassages staan we stil om de theorie te toetsen, iets warms te drinken of een snack te eten. Op zo’n moment zien we in de verte dieren. Grote gebogen geweien, het moeten wel steenbokken zijn en iets verder op diezelfde flank zien we gemzen. Ze zijn ver weg en trekken zich niets van ons aan. Bij Pas de la Bosse, op de lunchplek, bepalen we wie nog een extra omloop wil maken of terug wil naar het dal. Het wordt fiftyfifty. Sebastian begeleidt Mieke, Diederik, Mirjam en Paulus door het bos terug naar de parkeerplaats.

HOOGTELIJN 4-2018 |

46_HL0418_R35_Thema_Sneeuwschoenen.indd 49

21-08-18 10:42

Kleurrijk én groen.

VAUDE ECO PRODUCT

Dit artikel is geverfd met behulp van het “ecolour“ proces. Dit zorgt voor minder uitstoot en vergt minder water en energie. En toch is de kleur, zoals je kunt zien, net zo levendig als bij conventionele textielverfmethoden. Geweldig voor de ogen – en voor het milieu!

greenshape.vaude.com

Men‘s Rienza Jacket II Fleecejack voor wandelen • Aangenaam warm • Modieuze gebreide look, milieuvriendelijk gefabriceerd

S18_MS_NL_Hoogtelijn Magazin_210x135+5.indd 1

MFS®-VAKUUM-SYSTEM

30.07.2018 13:28:55

COMFORT OP HET HOOGSTE NIVEAU MFS®-VAKUUM-SYSTEM SPEZIELLE POLSTERSCHÄUME SPECIALE SCHUIMVOERING Weiches geweven Manschettenpolster Zacht, schuimretikuliert bovenaan.

MFS®-VAKUUM-SCHAUM MFS® VACUÜMSCHUIM Exakte und druckfreiepast Anpassung an jede Fußform Drukverlagend, zich perfect aan elke voet im Knöchel-, Manschetten und Laschenbereich. Bis aan; hetreichend. gebiedDer rond veter in denin Ballen Fuß de wirdenkels, weich aber enghaakjes umschlossen. en – oogjes, tot aan de bal van de voet. De voet wordt zacht, maar strak omhuld. RETIKULIERTERSCHUIM SCHAUM GEWEVEN bis in den Zehenbereich, garantiert eine perfekte Anzorgt voor een perfecte pasvorm tot aan passung. het gebied rond de tenen.

SPEZIELLE POLSTERSCHÄUME Weiches Manschettenpolster retikuliert

MFS®-VAKUUM-SCHAUM Exakte und druckfreie Anpassung an jede Fußform im Knöchel-, Manschetten und Laschenbereich. Bis in den Ballen reichend. Der Fuß wird weich aber eng umschlossen.

Vakuum Lady Ultra

Vakuum Men Ultra

mei_Anz_VakuumMen_Hoogte_210x135_MAI14.indd 1

vaude+meindl.indd 1

RETIKULIERTER SCHAUM bis in den Zehenbereich, garantiert eine perfekte Anpassung.

www.meindl.de

15.05.14 11:01

21-08-18 11:45

THEMA

FRANKRIJK

In de Noord-Franse Alpen is de bewegwijzering op orde.

naar boven. Een ander heeft wat hoogtevrees en trilt op z’n benen als we stilstaan. We blijven bij elkaar. We steunen elkaar. Stap voor stap, zigzaggend naar Pointe de Lachau. Op ruim 1900 meter maken we onze topfoto. De euforie voelt alsof we op de Mont Blanc staan, alleen is die tweeënhalf keer hoger. Op een heldere dag hadden we die hoogste top van de Alpen kunnen zien. De afdaling is heerlijk met de sleep-glijbeweging die we hebben geleerd. Omvallen in de verse sneeuw is als kindervreugd.

Superlatieven Peter gaat met Jelle, Jeroen, Gideon en mij verder omhoog. Het is de hele dag al behoorlijk bewolkt en het zicht is matig. Na het uitzwaaien worden we al snel schimmen op de flank van de berg.

Euforie De helling is bijna 30 graden, afgedekt met een dikke laag verse sneeuw bovenop een harde onderlaag. Het lopen is zwaar. Met elke inzet probeer ik de stijghulpen door de sneeuw in de onderlaag te drukken voor grip. Wandelstokken helpen bij de balans. De helling is lang. Tussen de lichte begroeiing van kale struiken ervaar ik dat alleen conditioneel. Als de begroeiing verdwijnt, oogt de steilte als een akelig lange glijbaan. Ik concentreer me op m’n ademhaling, schoenen stokinzet. Het gaat langzaam. De voortgang in het groepje is divers. Eén raakt volledig uitgeput en schreeuwt zichzelf met vallen en opstaan

Op de terugweg drinken we een tapbiertje in zo’n typisch Franse gelagkamer. Een schemerige ruimte met één grote porseleinen tirage de bière, één soort bier, zes lege tafeltjes en een waardin die ons na het tappen alleen laat. Het maakt ons niet uit, we hebben alleen oog voor elkaar, zitten nog vol met inspanningshormonen en komen superlatieven te kort om onze tocht te beschrijven. Jelle en Jeroen laten ons hotel links liggen en kiezen voor pizza en pasta in het dorp. Die koolhydraten weten ze zo snel te verorberen dat ze op tijd terug zijn voor mijn feestelijke dessert. Met de complete groep sluiten we het ‘ommetje’ smaakvol af. Wat een mooie trip: 5 uur bewogen, 8 uur onderweg, 11,9 kilometer gelopen met 1195 hoogtemeters. Het voelt vertrouwd om met de sneeuwschoenen op pad te zijn. Souvenirs douces.

Basiscursus sneeuwschoenwandelen Kennismaken

Het is even wennen om op sneeuwschoenen te lopen. Wie wil kennismaken met sneeuwschoenwandelen, volgt een kennismakingsworkshop van Bergsportreizen in SnowWorld Zoetermeer of gaat mee op basiscursus. In het aanbod van Bergsportreizen vind je vier basiscursussen. De drie cursussen in Oostenrijk – in het Ötztal, de Silvretta, of in de Stubaier Alpen, gaan al een forse stap verder dan de basis, hebben een gletsjertocht in het programma, slapen op hoogte in een berghut en kennen zelfs meerdere standplaatsen. Naast de sneeuwschoenen gaan stijgijzers mee.

De basiscursus in de Franse Haute-Savoie is het meest relaxed met dagtochten vanuit een fijn hotel met Nederlandse eigenaar in La Chapelle d’Abondance. Je oefent hoe het is om te lopen met sneeuwschoenen onder je wandelschoenen. Ook leer je looptechnieken zoals traverseren, klimmen en omhoog- en naar beneden lopen in poedersneeuw. Tijdens de cursus krijg je theorie en praktijk over lawine- en sneeuwkunde, weer, tochtplanning, risicomanagement en oriëntatie in de winter. In het terrein oefen je reddingsmethoden met lawinepieper, schep en sonde.

Kijk voor meer informatie op bergsportreizen.nl/ sneeuwschoenwandelen/basiscursus.

Bereikbaarheid

Vanaf Utrecht is het 932 kilometer rijden. Vanaf de snelweg (Monthey) ben je nog 28 kilometer onderweg naar La Chapelle. Zonder Zwitserlandvignet kun je aanrijden door Frankrijk via Genève; alternatief is door Duitsland via Basel en Lausanne. Kies je liever het ov dan kun je met de trein naar Champéry. Van daar is het nog 25 kilometer met de bus of taxi naar La Chapelle. Het dichtstbijzijnde vliegveld bij de Portes du Soleil is Genève op 118 kilometer rijden.

HOOGTELIJN 4-2018 |

46_HL0418_R35_Thema_Sneeuwschoenen.indd 51

21-08-18 10:42

Faille de Presles in de Vercors

Klimmen in Europa

Eigenzinnig microklimaat Verscholen in het hart van Parc Naturel Régional du Vercors ligt een klimgebied dat qua steilte, rotskwaliteit en sfeer grote gelijkenis heeft met het nabij gelegen en veel bekendere Gorges du Verdon. Toch is Faille de Presles in een aantal opzichten juist ook heel anders. Zo zijn de routes eenvoudig te bereiken en loop je na het klimmen via een goed pad weer terug naar de auto of gîte.

ergeleken met de Verdon is het massief van Presles overzichtelijk en biedt het een veel grotere verscheidenheid aan relatief eenvoudige routes. De enige onzekere variabele in dit gebied is het weer, want de Vercors heeft zonder twijfel een heel eigen microklimaat.

Kracht van de natuur Terwijl we de A49 van Grenoble richting Valence volgen, rijden we langs velden vol walnootbomen en krijgen we steeds beter zicht op het plateau van de Vercors. Plotseling doemen er donkere wolken aan de horizon op. Een eerste bliksemflits laat zich in de verte zien. Ook de steile groene heuvels om ons heen zien er al nat uit en een waterval stort eerder gevallen regenwater het dal in. Het voorjaar in de Vercors is nat en koud geweest. Tot twee keer toe heb ik deze reis vanwege het weer moeten uitstellen. En ook nu, wanneer we de afslag richting Pont-en-Royans nemen, slaat de regen genadeloos op de voorruit. Ik pak mijn telefoon en zoek opnieuw het weerbericht op: morgen moet het grand beau zijn. Ik besluit er verder niet bij stil

te staan en geniet van de omgeving en de kracht waarmee de natuur van zich laat horen.

Deze moet je doen! In de middag vinden we beschutting in de gîte van Bernard en Dominique. Al twintig jaar wonen ze hier in een prachtige boerderij boven op Faille de Presles en verhuren ze accommodatie aan wandelaars en klimmers. De haard brandt en Bernard komt langs om de mogelijkheden van de komende dagen te bespreken. Hij lijkt alle routes te kennen en heeft duidelijk een eigen voorkeur. Dit gaat zelfs zo ver dat hij, in een vrije ruimte in zijn huis, een aantal panoramafoto’s heeft hangen waarop hij al zijn favoriete routes heeft ingetekend. Bernard laat ons wel vijftien verschillende routes zien, maar wat opvalt is dat één routenaam veelvuldig valt: Exodus (270 m 7a). Dit is duidelijk de route die we tijdens ons verblijf in Presles moeten doen. Terwijl hij nog een blok hout op het vuur gooit, belooft hij morgenochtend mee te gaan om ons de aanlooproute naar Exodus te laten zien.

52 | HOOGTELIJN 4-2018

52_HL0418_R38_Thema_Klimmenineurope.indd 52

21-08-18 10:44

THEMA

FRANKRIJK

Fleur Derks in de zesde touwlengte (6c) van Exodus (270 m 7a).

HOOGTELIJN 4-2018 |

52_HL0418_R38_Thema_Klimmenineurope.indd 53

21-08-18 10:44

warme lucht langs de rotsen omhoogkomen. Het belooft een heerlijke klimdag te worden. Bernard wijst ons waar Exodus ongeveer begint en met behulp van staalkabels dalen we af over Rampe de Choranche, een hellende band die vanuit het westen het begin van sector Paroi Rouge (1003 meter) markeert. Ergens halverwege Rampe de Choranche zien we de met blauw geschilderde letters Exodus op de rots staan. Het begin van de route is hiermee eenvoudig gevonden.

Fleur Derks in de achtste touwlengte (6b+) van Les Singes en Hiver (250 m 7a).

Scherpe oranje kalk

Exodus (270 m 7a) Zoals voorspeld, is de hemel vanmorgen wolkeloos en beschijnt de zon vanuit het oosten de heuvels om ons heen. Mistflarden bewegen langzaam langs de wand omhoog en tijdens het ontbijt komt Bernard langs om te vertellen dat we ons niet hoeven te haasten. “Still too cold to climb.” Toch zijn we niet veel later al onderweg vanaf de gîte. We willen profiteren van dit mooie weer! We volgen een onverharde weg en wat paadjes tot op een kleine col. Op de col voel ik vanaf de andere kant een fijne stroom

De eerste twee touwlengtes gaan gelijk steil omhoog en voelen zwaarder dan de routebeschrijving doet vermoeden. De derde touwlengte is een eenvoudige traverse, maar deze zorgt er wel voor dat we boven de Rampe de Choranche ervandaan klimmen en plotseling op een geëxponeerde plek in de wand komen. In de volgende paar touwlengtes is de rots overwegend oranje van kleur en zijn er scherpe, maar houvast biedende watergaatjes en randjes. Hoewel de huid van mijn vingers het behoorlijk zwaar te verduren krijgt, zijn de scherpe structuren uitstekend geschikt om op te staan. Touwlengte zes van Exodus was ooit de sleutelpassage van de route. De eerstbeklimmers hadden deze touwlengte destijds met sky hooks geklommen en vonden het daardoor niet nodig om in de traverse waarmee de touwlengte begint, veel boorhaken te zetten. Tegenwoordig wordt de route geklommen zonder gebruik te maken van deze artificiële klimtechnieken en zijn er degelijke boorhaken in de rots aangebracht om de passage veilig te kunnen klimmen.

Bevorderen van het klimplezier

Materiaal uitzoeken voor de deur van de gîte Entre Ciel et Pierres, wat Tussen Hemel en Stenen betekent.

Dit soort aanpassingen blijken kenmerkend voor Presles. Waar in veel andere gebieden moeilijk wordt gedaan over het aanbrengen van extra haken, lijkt het in Presles vooral te gaan om het bevorderen van het klimplezier. De wand waar we doorheen klimmen, blijft tot aan het einde toe steil. In de laatste touwlengte worden we nog getrakteerd op een uitdagende piazspleet en dan is het ineens gedaan. We zijn aangekomen op een platte brede band, waarvandaan we in twintig minuten weer terug kunnen lopen naar de gîte.

54 | HOOGTELIJN 4-2018

52_HL0418_R38_Thema_Klimmenineurope.indd 54

21-08-18 10:45

THEMA

FRANKRIJK

Foto links Aan de voet van sector Fahra Kiri, met halverwege de wand de grote en comfortabele band Vire Médiane. Foto midden Fleur Derks in de zesde touwlengte (6c) van Exodus (270 m 7a). Foto rechts Straatbeeld van het rustige plaatsje Choranche.

Overvloed aan vegetatie We nemen eerst nog even de tijd om te genieten van het prachtige uitzicht. Wat op deze mooie warme dag opvalt, is dat er aan de oostkant van de Vercors, op de toppen van Le Grand Veymont (2341 meter) en La Grande Moucherolle (2284 meter) een spierwit laagje sneeuw ligt. Verder zie ik zo ver als ik kan kijken prachtige steile kliffen, omgeven door een overvloed aan vegetatie. Beneden in het dal zie ik hoe de rivier de Bourne door een kleine opening

ontsnapt uit een stuwmeer en verder kronkelt richting Choranche, om vervolgens via Pont-en-Royans het regionaal park van de Vercors te verlaten. Wanneer onze waterflessen leeg zijn, lopen we terug naar de gîte. Het is tijd om iets kouds te gaan drinken en Bernard opnieuw om advies te vragen. Hij weet ongetwijfeld waar we morgen nog meer van dit soort prachtige klimavonturen kunnen vinden.

Martin Fickweiler wordt in de serie Klimmen in Europa gesponsord door:

Klimmen in Presles Reis

Faille de Presles ligt ten zuidwesten van Grenoble in het departement Isère, 1000 kilometer rijden vanaf Utrecht. Er gaat ook een TGV naar Grenboble. Vlieg je naar Grenoble, dan is het ongeveer driekwartier rijden vanaf het vliegveld. Vanaf Marseille is het een krappe drie uur rijden.

Beste seizoen

De wanden van Presles zijn oosten zuidgeoriënteerd. De beste tijd om in Presles te klimmen is daarom in het voor- en najaar. In de zomer is het er erg warm en in de winter is de kans op sneeuw groot. Toch kun je er in de winter op zonnige dagen zeker wel klimmen.

Accommodatie

In de omgeving van Presles zijn veel campings, gîtes en hotels te vinden. Slechts enkele bieden de luxe om ’s morgens te voet naar het klimgebied te gaan. Wellicht de best gelegen gîte is Entre Ciel et Pierres (entrecieletpierres.com).

Rotskwaliteit en routes

Het bijna vijf kilometer lange, en op veel plaatsen 250 meter hoge massief

van Presles huisvest meer dan 200 multipitchroutes. Het accent ligt vooral op plezierig klimmen; de routes zijn over het algemeen voorzien van goede boorhaken, eenvoudig te bereiken en vaak te voet weer af te dalen.

Materiaal

De meeste routes in Presles zijn voorzien van boorhaken en kun je met vijftien setjes klimmen: sommige routes hebben de tand des tijds maar net doorstaan en moet je (gedeeltelijk) afzekeren met eigen materiaal. Het is raadzaam om een helm, dubbeltouw en een paar extra bandschlinges mee te nemen.

Documentatie

Klimgids: Escalades à Presles van Dominique Duhaut (2017). ISBN: 978-2914007610. € 19,-. Meer algemene informatie vind je op vercors.fr en france.fr.

Laatste ‘Klimmen in Europa’

Dit is de laatste beklimming uit de reeks Klimmen in Europa van Martin Fickweiler. Volgend jaar starten we met een nieuwe klimserie: Iconen.

De rotswanden van Presles met de sectoren Chrysanthèmes en Fhara Kiri.

HOOGTELIJN 4-2018 |

52_HL0418_R38_Thema_Klimmenineurope.indd 55

21-08-18 10:45

Vier seizoenen in de Grand Briançonnais

Een ongekend mooie speeltuin In 2002 besloot ik dat Nederland te vlak was. Het gebrek aan bergen maakte dat ik weg wilde. De bergen voelden veel meer als thuis dan het drukke en platte Nederland. Ik moest en zou naar de Alpen verhuizen. De Alpen zijn groot, maar het stond voor mij vast dat ik naar Briançon en omgeving, de Grand Briançonnais, zou afreizen. Simpelweg omdat dit volgens mij het allermooiste speelterrein is van de gehele Alpen. Ik vond hier mijn leven, mijn werk en tegenwoordig mijn eigen gezin. Daarom een ode in vier seizoenen aan deze Franse streek waar ik nog steeds elke dag mijn ogen uitkijk en nooit uitgespeeld raak. Hier ga ik nooit meer weg. Tekst en beeld Rogier van Rijn

WINTER

Rondom Briançon vind je honderden, nee, duizenden watervallen die elk jaar bevriezen in de meest geweldige muren, sigaren en pegels. Ik werd verliefd op de dalen rond Briançon vanwege deze watervallen. Nog steeds begint mijn hart sneller te kloppen als de temperaturen ’s winters onder nul schieten. De dalen rondom Briançon zijn een waar mekka voor ijsklimmers.

56 | HOOGTELIJN 4-2018

56_HL0418_R33_Thema_Odeaandebergen.indd 56

21-08-18 11:54

THEMA

FRANKRIJK

Hoog in de Queyras, boven Ceillac, in de Lavine droite 4+/5 aan het begin van de winter, nog zonder sneeuw. HOOGTELIJN 4-2018 |

56_HL0418_R33_Thema_Odeaandebergen.indd 57

21-08-18 11:54

VOORJAAR

Mijn verliefdheid veranderde in houden van toen ik kennismaakte met de sneeuw in deze hoek van de Zuid-Alpen. Want er valt hier veel sneeuw en de sneeuw blijft van geweldige kwaliteit. Het is echt de poederschatkamer van de Alpen. Omdat er rond de Briançonnais verschillende weersystemen samenkomen, gaat er ’s winters bijna geen week voorbij zonder dat er ergens, in deze regio, verse sneeuw valt. Maar het is niet alleen de geweldige sneeuw, ook het terrein leent zich voor de meest fantastische skitochten. De lariksbossen zijn een ware speeltuin en naast en boven die lariksbossen vind je alles, van glooiende alpenweides tot de allersteilste afdalingen. Ik sta elk jaar van eind oktober tot juni op de ski’s, in goede sneeuw!

58 | HOOGTELIJN 4-2018

56_HL0418_R33_Thema_Odeaandebergen.indd 58

21-08-18 10:49

THEMA

FRANKRIJK

Boven het Freissinièresdal in de klassieke Tête des Raisins-afdaling.

HOOGTELIJN 4-2018 |

56_HL0418_R33_Thema_Odeaandebergen.indd 59

21-08-18 10:50

Op de geweldig mooie en niet al te moeilijke zuidgraat van de Pic du Glacier Blanc (AD), met de grote noordwanden van de Glacier Noir op de achtergrond.

ZOMER

Vlak naast BrianĂ§on ligt het Parc National des Ă&#x2030;crins, het beroemde nationale park met veel toppen boven drieduizend meter. Hier vind je de meest geweldige klimroutes: enorme graatoverschrijdingen, zware noordwanden en heerlijk graniet en kalk in de dalen. Het perfecte terrein om te klauteren en te klimmen. Of het nou op behaakte multipitchroutes is of door onbehaakt terrein, de mogelijkheden zijn eindeloos. Zestien jaar nadat ik hier ben aangekomen, is mijn bucketlist alleen maar langer geworden, terwijl ik verre van stil zit. Hoe geweldig is dat!

60 | HOOGTELIJN 4-2018

56_HL0418_R33_Thema_Odeaandebergen.indd 60

21-08-18 10:50

THEMA

FRANKRIJK

HOOGTELIJN 4-2018 |

56_HL0418_R33_Thema_Odeaandebergen.indd 61

21-08-18 10:50

In de afdaling van de Grand Glaiza (3293 m), een geweldige drieduizender die fantastisch is op ski’s, te voet of met de mountainbike. In de Queyras op de grens met Italië.

HERFST

Het probleem rondom Briançon is eigenlijk dat er te veel te doen is. Want als ik mijn handen niet al vol heb aan het skiën, rotsen ijsklimmen, zijn hier in de Grand Briançonnais duizenden kilometers aan geweldige wandelpaden waar je (zolang je niet in het nationale park komt) ook mag mountainbiken. Het lijkt wel alsof deze paden zijn gemaakt met mountainbikers in hun achterhoofd. Bikend kun je hier toppen van meer dan 3000 meter beklimmen en vind je daarna de meest geweldige afdalingen. En dat weer voor elk niveau!

62 | HOOGTELIJN 4-2018

56_HL0418_R33_Thema_Odeaandebergen.indd 62

21-08-18 10:51

THEMA

FRANKRIJK

Rogier van Rijn (38) is beroepsfotograaf. Hij werkt voor verschillende Franse en Nederlandse opdrachtgevers, waaronder de NKBV en Bergsportreizen.

HOOGTELIJN 4-2018 |

56_HL0418_R33_Thema_Odeaandebergen.indd 63

21-08-18 10:51

markt & materiaal

FINE FLEUR Voor de rubriek Markt & Materiaal doken we op de Franse markt: buitensportmerken genoeg in Frankrijk! We zochten een paar mooie spullen met Franse roots voor je uit. Onder redactie van Sieto van der Heide

Eider

Het Franse merk Eider (spreek uit Eidèr) is van alle markten thuis. In de hikingcollectie vallen de geruite Squamish en de Kallio hikingshirts op: een voorbeeld dat wandelkleding niet saai hoeft te zijn. De heren Kallio is verkijgbaar in een effen kleur of ruitje en het shirt voor dames is er onder andere in een cap sleeve.

€ 59,95 (Kallio Print), € 53,95 (W’s Kallio Capsleeve) € 59,95 (W’s Squamish Capsleeve) eider.com

Beal

Ik heb wel eens klimmers horen zeggen: “Waarom zou je ooit klimmen met een touw dunner dan 9,8 millimeter?” Dan is mijn antwoord: “Omdat het kan.” Er worden zulke goeie, dunne, lichte touwen gemaakt dat er eigenlijk geen reden is om nog met die dikke zware touwen rond te sjouwen. Beal maakt in de categorie ‘dun en licht’ de Opera: een superdun (8,5 millimeter!) en dus superlicht (48 gram per meter) enkeltouw. Door de Unicoretechnologie zijn mantel en kern met elkaar verweven, waardoor deze na verloop van tijd niet los kunnen komen en ook minder uitzetten. Door de Golden Dry impregnering blijft het touw droger en schoner en zo licht mogelijk.

Blue Ice

Geboren en getogen in Chamonix: Blue Ice is een nog relatief jong en klein bedrijf dat functionele en lichtgewicht spullen maakt voor met name alpien klimmen en toerskiën. De gordels zijn daarvan een mooi voorbeeld, zoals deze Choucas, die met 180 gram erg licht is. Het model voor 2019 is nog lichter: slechts 140 gram! De van Dyneema gemaakte gordel is misschien niet het allercomfortabelst om in te klimmen (want niet gepolsterd), maar als je echt licht wilt... De nog lichtere versie, Choucas Light, weegt een verbijsterende 89 gram, maar is meer een noodgordel. Je kunt er in vallen, en dus ben je veilig, maar erg comfortabel zal het niet zijn. Aan jou de keuze!

€ 60 (Choucas, 180 gr), € 70 (Choucas Light, 89 gram in maat M) blueice.com

€ 159 (50 meter) beal-planet.com

64 | HOOGTELIJN 4-2018

64_HL0418_R10_Thema_MM.indd 64

21-08-18 10:53

THEMA

FRANKRIJK

Diepgang

Petzl

Het klinkt niet Frans, maar Petzl komt er wel vandaan. Vrijwel iedereen die klimt, of dat nou professioneel hoogtewerk of sportief klimmen is, heeft minimaal één product van Petzl. Een Tikka hoofdlamp, bijvoorbeeld, of een Attache carabiner, een Meteor helm of de nieuwe superlichte Sirocco. De hier afgebeelde minimalistische Bindi hoofdlamp is dit seizoen nieuw en kun je zowel op je hoofd als rond je nek dragen.

€ 49 petzl.com

Millet

Zeg Millet en ik denk meteen aan de klassieke Millet One Sport hooggebergteschoenen. Maar het Franse merk maakt natuurlijk veel meer outdoorspullen, zoals een grote collectie kleding, zowel technisch als lifestyle. Daarnaast maken ze schoenen voor minder grote hoogte, zoals de Millet Amuri. De Amuri is een schoen van het type dat je de laatste tijd wel meer ziet: hij zit tussen een approach- en boulderschoen in en kan eigenlijk ook beide. Een veelzijdig en vlot ogend model dus, dat wel net iets meer voor klimmers dan voor wandelaars lijkt gemaakt.

€ 139 millet-mountain.com

Julbo Shield Op deze plek stond jarenlang de Gouwe Ouwe, een rubriek waarin we bergsportmateriaal lieten zien dat de tand des tijds heeft doorstaan. Het is nu tijd voor iets nieuws: in Diepgang gaan we wat dieper in op een merk of product. Voor deze eerste editie bekeken we een zonnebril van Julbo. Julbo maakt al honderddertig jaar, namelijk sinds 1888, zonnebrillen. Destijds werden de brillen voor jagers gemaakt, inmiddels kennen veel mensen het merk vanwege de bergsport- en andere outdoorzonnebrillen. Een van de nieuwste modellen van Julbo, de Shield, komt uit het bergsportsegment. De zonnebril is een zogenaamd cross mountainmodel, omdat de bril zich goed leent voor zowel mountainbiken als alpinisme en je er door het eigentijdse design ook prima mee door het centrum van Chamonix kunt lopen. Julbo biedt vrijwel haar gehele spectrum van glazen aan voor dit model, waardoor je de bril precies op jouw sport kunt laten aansluiten. Onze tip voor alpinisten: kies de Cameleon fotochromische glazen, die afhankelijk van de sterkte van de zon meekleuren van categorie 2 tot en met categorie 4. Aan beide zijkanten van de bril zit een zogenaamd side shield, een afscherming die je kunt verwijderen als je hem niet nodig hebt. Dit kapje voorkomt dat de zon die in de sneeuw weerkaatst, via de zijkant van de bril alsnog in je ogen komt. Precies om die reden hadden de gletsjerbrillen

vroeger het kenmerkende leren flapje aan de zijkanten. Als je in de bergen wandelt of klimt, zijn de side shields dus aan te raden. Ga je ermee mountainbiken, dan kun je ze er prima af halen. Wij hebben de Shield met Cameleonglazen uitgeprobeerd en merkten dat de Cameleonglazen hun werk goed doen: bij weinig zonlicht bleven de glazen lichter dan bij felle zon en op de gletsjer kleurden ze op hun donkerst. Ideaal. Hoe de pasvorm is, verschilt natuurlijk van persoon tot persoon, maar voor onze tester was die perfect. Eindconclusie: een aanrader. Prijs: vanaf € 95, met Cameleon glazen € 190. Kijk voor meer informatie op julbo.com.

Cristallier zonnebril van Julbo (begin 1900).

HOOGTELIJN 4-2018 |

64_HL0418_R10_Thema_MM.indd 65

21-08-18 10:53

‘Ik wil niet meer hoeven

Klimmer, skiër en berggids François ‘Babar’ Lombard

presteren’

Ze kennen hem allemaal in het bouldergebiedje Chiomonte. Het ligt net over de Italiaanse grens en een uurtje rijden van zijn huis in Frankrijk. De klimmers begroeten de voormalig sportklimwereldkampioen met zijn bijnaam: Babar, naar het olifantje uit een populaire tekenfilm. Die naam lijkt een opmerkelijke keuze voor de lange, slanke Fransman en zelf weet hij eigenlijk ook niet meer precies waarom de vrienden van zijn middelbare school die naam voor hem bedachten. Voor zijn klimcarrière reisde François Lombard (47) de hele wereld over, maar telkens weer keerde hij terug naar deze plek. Hier heeft hij alles wat hij nodig heeft: zijn vriendin, dochter, de rotsen, sneeuw, en veel, heel veel vrienden. Tekst Roanne van Voorst Beeld Rogier van Rijn

“B

abar! Babar! Help je me even?” klinkt het vanachter een rots. Zijn geliefde Cathy vraagt of hij haar wil spotten terwijl ze een poging doet om een hoge boulder te beklimmen. En nu hij er toch staat, wijst hij een andere klimmer een minuscuul treetje aan op de rots en sleept hij haastig een crashpad naar het gedeelte waar een collega-berggids en goede vriend naar beneden probeert te klimmen. Aan niets is deze zondagmiddag te merken dat François een voormalig wereldkampioen sportklimmen is, tot zijn vijfendertigste fanatiek meedeed aan competities, de eerste Fransman was die ooit 9a klom en afgelopen zomer nog een 8c+-route wist te toppen. Sterker nog: hij komt bijna niet aan klimmen toe, zo druk is hij met het assisteren van de mensen om hem heen. Het lijkt hem niks uit te maken. De middagzon heeft de rotsen droog en warm gemaakt, zijn vriendin bracht zelfgebakken amandelcake

mee, er zijn vrienden om grappen mee te maken en vanavond wordt er pizza gegeten met iedereen die mee wil. Het leven is goed. “Die 8c+, daar was ik wel tevreden mee, ja, dat dat nog lukte op mijn zesenveertigste”, zegt hij, op een manier die verraadt dat hij het eigenlijk maar ijdel vindt om het uitgebreid over zichzelf te hebben. Hij staat op en brengt een klimmer een doek waarmee ze haar klimschoentjes kan schoonwrijven – modder en zand verminderen de grip. “Ç’est chouette! Wat gaaf!”, juicht hij, als een jongen na een aantal keer proberen en met veel fysieke inspanning een boulder weet te klimmen die voor François een peulenschil moet zijn. Zijn enthousiasme lijkt oprecht; zijn ambities om zelf zijn krachten te meten, lijken opmerkelijk laag voor iemand wiens leven al meer dan dertig jaar draait om klimmen. “Ik houd heel erg van klimmen”, legt hij uit terwijl we in het gras zitten, met

66 | HOOGTELIJN 4-2018

66_HL0418_R40_Thema_Interview.indd 66

21-08-18 10:55

THEMA

FRANKRIJK

HOOGTELIJN 4-2018 |

66_HL0418_R40_Thema_Interview.indd 67

21-08-18 10:55

Wie is François Lombard? François Lombard (47) werd geboren in het Franse l’Argentière la Bessée, een dorpje in de Écrins. Hij is een veelzijdige bergsporter: hij begon zijn klimcarrière als sportklimmer (wereldkampioen in 1994), later legde hij zich toe op alpinisme, ijsklimmen en skiën. François is gecertificeerd ski- en snowboarddocent en UIAGM-berggids. Hij werkt voor Powder Guides, een reisorganisatie die werd opgezet door de Nederlandse berggids, klimmer en skiër Martijn Schell. Samen met zijn vriendin Catherine (Cathy) Jolibert organiseert François verschillende (ijs)klimfestivals en andere sportieve evenementen in de regio. Daarnaast begeleidt hij namens het Centre de Formation talentvolle klimmers en skiërs die berggids willen worden.

uitzicht op de boulderaars. “Als ik mijn lichaam de bewegingen voel maken die nodig zijn om van de ene naar de andere greep te komen, dan ben ik gelukkig. En als ik naar een rots kijk en ik ontdek een lijn die beklimbaar is, krijg ik direct zin die uit te proberen. Dat heb ik gemeen met de meeste professionele klimmers, vermoed ik. Maar ik zit tegelijkertijd wat anders in elkaar dan veel klimmers die ik ken: ik houd niet van competitie, ik houd niet van keihard trainen en ik heb er geen enkele moeite mee om honderd keer dezelfde, makkelijke boulders of routes te klimmen.” Hij wijst om zich heen. “Dit is voor mij bekend gebied. Als ik hier gewoon een beetje kan klimmen en tegelijkertijd lol kan maken met vrienden, ben ik blij. Ik wil in mijn klimmen vooral kunnen genieten van de rotsen, ik wil niet meer hoeven presteren.”

Anorexia De woorden ‘niet meer’ zijn veelzeggend. Er was een tijd – nog niet eens zo heel lang geleden – dat hij niet zo ontspannen had kunnen genieten van een dagje bij de rots. “Of breder, van het leven”, zegt hij met zachte stem. Hij houdt zijn ogen gericht op de boulders, zijn vingers leggen een knoop in een grassprietje. “Toen ik competities begon te klimmen, ging dat de eerste jaren heel goed. Vanuit het niets won ik wedstrijden; ik werd gezien als natuurtalent. Maar waar andere klimmers van mijn leeftijd professioneel trainden, hun buikspieren en vingers versterkten, was ik alleen maar aan het buitenklimmen. In deze regio werd er nog niet professioneel gecoacht. Dat ging zich wreken. Na die eerste paar successen begon ik steeds vaker van andere klimmers te verliezen. Ik stelde de mensen van mijn klimvereniging teleur, maar vooral mezelf. Toen begon ik tijdens wedstrijden te kijken naar wat andere klimmers van hun trainers aan oefeningen moesten doen en ik ging ze nadoen. Ik keek ook naar hoe ze eruitzagen, zag dat ze mager waren en probeerde af te vallen. Ik begon rigide regels rondom eten te hanteren – eigenlijk at ik zo goed als niets meer. Het resultaat was fenomenaal. Ik merkte dat ik inderdaad hogere gradaties kon klimmen als ik zowel sterk was als heel mager.” Eén probleem: hij werd ook extreem ongelukkig van die combinatie. “Ik voelde me opgejaagd, onrustig, zwak, obsessief – en na een tijd realiseerde ik me dat ik anorexia had”, vertelt hij. Een eetstoornis die toen nog amper

‘Ik was het gewoon zat om goed in iets te moeten zijn’ bekend was, maar die hij toch bij zichzelf herkende. “Het inzicht kwam met een schok. Een eetstoornis? Ik was toch een atleet, ik deed toch gewoon wat je hoorde te doen? Maar ik zag ook in dat het abnormaal was dat ik de hele dag aan het nadenken was over wat ik wel en niet mocht eten. Ik besloot dat ik zo niet wilde doorleven, zelfs niet als dat ten koste zou gaan van mijn sportprestaties.” Het lukte hem weer wat aan te komen. Maar ook nadat hij weer gezond begon te eten, merkte hij dat een deel van zijn obsessie voor presteren, kracht en lichaamsvet gewoon bleef voortbestaan. “Die was inherent aan het competitieklimmen. Ik voelde de druk om sterker te worden, te winnen, had het gevoel niet onder te mogen doen voor de anderen. De wedstrijden maakten me onzeker, en …”

Hij maakt zijn zin niet af, zet zijn ellebogen achter zich in het gras en leunt achterover. “Nou ja, zoals nu, dit, hier zitten, die gezelligheid, die mooie rotsen, daar had de manier waarop ik klimsport was gaan beleven niets meer mee te maken.” En dat terwijl hij in eerste instantie juist verknocht was geraakt aan die sport vanwege het gebrek aan prestatiedrang en competitie.

Faalangst François speelde tot zijn puberteit tennis en hoewel hij goed presteerde tijdens trainingen, verloor hij steevast zijn wedstrijden. Faalangst, legt hij uit. “De sport zelf vond ik erg leuk, het snelle bewegen en richten met de bal, maar zodra ik tegenover iemand kwam te staan en ik de druk voelde om het beter te moeten doen dan die ander, verstijfde ik

68 | HOOGTELIJN 4-2018

66_HL0418_R40_Thema_Interview.indd 68

21-08-18 10:55

THEMA

FRANKRIJK

ik daar niet angstig van. Ik voelde me gedragen door mijn trainer, door iemand die in me geloofde.” Hij bloeide ervan op, zijn zelfvertrouwen groeide. Van een naar eigen zeggen extreem verlegen en sociaal onhandige jongen werd hij niet alleen de beste klimmer van het team, maar sloot hij ook vriendschappen met zijn medeklimmers. En toen het team met dezelfde trainer op klimvakantie ging in de Verenigde Staten en de destijds 17-jarige François daar onvoorbereid meedeed aan een internationale wedstrijd en een prijs in de wacht sleepte, wist hij zeker: hij zou professioneel klimmer worden. Die droom ging bijna direct in vervulling, want nog tijdens de reis werd hij gevraagd om in het Franse nationale team te komen klimmen. “Vanaf dat moment werd ik gesponsord, vloog ik de hele wereld over, deed ik overal mee aan wedstrijden.” En hij presteerde goed: hij werd wereldkampioen.

Kwestie van geluk van nervositeit en presteerde ik niks meer.” Met klimmen was dat anders. Daar had je geen externe tegenstanders, was het alleen hijzelf tegen wie hij kon vechten, en de rots. De eerste keer dat zijn vader – een ervaren bergbeklimmer – hem meenam om in de Écrins te sportklimmen, merkte François direct dat hij zich op zijn gemak voelde in de rotsen. Het gesteente aan te raken, eroverheen omhoog te lopen. “Ik was elf, hing voor het eerst in mijn leven aan een touw en dat voelde heel logisch. Eigenlijk heel gek, als ik er nu zo over nadenk, maar ik voelde me op mijn plek in de bergen. Ik was helemaal niet bang, keek zonder angst vanaf de top de diepte in. En ik hoefde alléén mezelf maar uit te dagen. Het was werkelijk een heerlijke dag.” Het zou desondanks nog even duren voor François opnieuw zou klimmen – dat gebeurde pas toen er een jeugdclub werd opgericht in een nabijgelegen stadje en zijn ouders hem aanboden er twee keer

per week naartoe te rijden. Doordat hij in deze nieuwe sport niet de prestatiedrang ervoer waar hij bij het tennissen zo hevig onder gebukt ging, berustte hij als nieuwe klimmer in zijn middelmatigheid. “Ik was niet slecht, maar zeker ook niet goed. Ik deed ook niet echt mijn best, ik vond het gewoon leuk. Achteraf denk ik dat ik het gewoon zat was om goed in iets te moeten zijn. Ik wilde in die tijd eindelijk kunnen sporten zonder ambitie of verwachtingen.”

Wedstrijd tegen jezelf De klimtrainer van het jeugdteam zag meer in hem dan hij in zichzelf en daagde hem toch uit zijn talenten te ontwikkelen. Hij vroeg de jonge François af en toe mee te gaan op de klimweekenden die hij voor zijn eigen gezin organiseerde. En daar leerde François dat je jezelf ook kunt uitdagen zonder zenuwen of schaamte. Dat je kunt doorzetten, op lastige momenten. “Ineens ging ik met sprongen vooruit,” herinnert hij zich. “Ik werd beter dan de andere jeugdklimmers, maar dit keer werd

Maar, hoho – hier moet hij even wat rechtzetten. Dat hij wereldkampioen werd, dat was een kwestie van geluk, zegt hij. Dat ik niet denk dat hij nou zo extreem goed was. Nee, eigenlijk won hij alleen maar omdat de andere klimmers in die tijd al zo serieus getraind werden, dat ze tijdens de wedstrijd strak stonden van de zenuwen. Hij niet. Hij vond het bijzonder om in een mooie klimhal te mogen klimmen, maar koesterde verder geen enkele verwachting: “De sportklimbegeleiding was hier in de regio nog lang niet zo ontwikkeld als daar. Mijn ouders zouden pas later een boulderen trainingswandje bouwen voor mij en de andere kinderen uit mijn dorp, waarop ik soms oefende, zodat ik niet alleen maar buiten klom. En over voeding en krachttraining wisten ze bij mij op de club niks. Dus in die eerste jaren deed ik echt maar wat.” En juist daardoor won hij die wedstrijd, houdt hij vol. “Echt puur geluk.” Maar vanaf het moment dat hij die titel in de wacht sleepte, waren de verwachtingen ineens torenhoog. Zowel die van anderen, als die van hemzelf. Zijn spieren en zenuwen namen toe, zijn gewicht en de lol in het klimmen namen af.

Andere disciplines Ruim tien jaar geleden besloot hij te stoppen met competitieklimmen. Hij verlegde zijn blik naar andere bergsportdisciplines: skiën, ijsklimmen, bergbeklimmen in de Himalaya en de Andes. Hij vond het allemaal even leuk. “Deze takken van sport bleken

HOOGTELIJN 4-2018 |

66_HL0418_R40_Thema_Interview.indd 69

21-08-18 10:55

GOED UITGERUST NAAR BOVEN met de uitgebreide klimcollectie bij Bever

1 • LA SPORTIVA - MYTHOS 128,95 2 • OCUN - TWIST BASIC 54,95 3 • 8BPLUS - BRUNO 26,95 4 • BLACK DIAMOND HALF DOME 54,95 5 • BLACK DIAMOND - 9,4 DRY 70M ENKELTOUW 219,95 6 • OMAD ROCK - AGAMA 84,95

5 6

ONTDEK DE HELE COLLECTIE KLIMMEN OP BEVER.NL

Productpagina_Hoogtelijn_2018_NKBV_def.indd 1 Naamloos-1 1

08-08-18 15:44 08:46 14-08-18

THEMA

FRANKRIJK

‘Klimmen is altijd een gevecht; het doet pijn’ veel vriendelijker dan het technische sportklimmen dat ik kende. Klimmen is altijd een gevecht – het doet pijn, je moet doorzetten, bewegingen maken die niet lijken te kunnen. Maar bij skiën bijvoorbeeld, hoeft dat allemaal niet, daar ga je vanzelf, zoef, zoef” – hij doet de bewegingen na, vouwt zijn handen om onzichtbare stokken, zijn bovenlijf swingt van links naar rechts. Diepe zucht, grote grijns: “Ah, ç’est formidable.”

IJsklimmen Hij werd gecertificeerd ski- en snowboardleraar, nam steeds vaker klanten mee de bergen in. Zo rolde hij uit het professionele klimwereldje en in het vak van berggids: “Ik woon nou eenmaal in de Écrins”, lacht hij. “Er zijn hier zoveel mensen berggids. Alle coaches uit mijn jeugdteam vroeger waren berggids.” En dus was het niet zo’n gek idee om dat vak zelf ook uit te gaan oefenen. Of om ijs te klimmen. “De Franse klimwereld is relatief klein, je komt elkaar tegen, je hoort van andere klimmers wat ze aan het doen zijn. Een paar bekende klimmers vroegen me om eens met hen mee te gaan ijsklimmen; ik vond het direct een verademing.” Hij legt uit: “Als je jarenlang heel moeilijke, technische routes hebt geklommen, dan is ijsklimmen qua techniek ineens relatief makkelijk. Ik klom al snel op het hoogste niveau.” Ook nu blijft hij bescheiden, want hij benadrukt direct dat hij ook nog veel te leren had. “Ik wist niets over sneeuw, over hoe ijs zich gedraagt. Ik hakte mijn ijsbijlen zomaar overal in, ging het ijs te lijf zoals ik vroeger de rotsen benaderde. Maar rotsen zijn betrouwbaar, statisch – die kon ik lezen. IJs niet.”

Bewust van gevaar Hij maakte een verkeerde inschatting, boorde de punt van zijn bijl in ijs dat dunner was dan het eruitzag en viel vanaf acht meter hoogte op de grond – hij landde vlak naast zijn zekeraar. Het gevolg: twee gebroken enkels en een voorzichtiger aanpak. “Doordat ik leerde ijsklimmen, werd ik me ineens bewust van gevaar, dat had ik met sportklimmen eigenlijk nooit zo gevoeld. Ik moest leren om me voor te bereiden op een klim, om vanaf de grond al ver omhoog te kijken, te speuren naar stukken dun of zacht ijs. Ja, dat was soms eng, ja, maar ook een nieuwe, uitdagende oefening voor me, die me fascineerde.” De stress die hij tijdens ijsklimmen of alpinisme ervaart, loopt soms flink op, maar het is nooit vergelijkbaar met de druk die hij vroeger voelde in competitieve sportklimcompetities. “Dat geldt ook voor boulderen en voor langere routes klimmen. Een tijd terug klom ik met vrienden in Yosemite en moest ik klimmen in stijlen die ik hier in Frankrijk nooit heb kunnen oefenen. Elke touwlengte verbaasde ik me weer over de rotsstructuur, over de bewegingen die ik moest maken om omhoog te kunnen. Het was geweldig – ik tegen de rots, met de rots, en samen met een paar ontzettend goede medeklimmers. Samen waren we een team, samen lukte het ons om op de top te komen. Zoiets zou ik nog weleens willen doen, de komende jaren.” Hoewel. “Voor zo’n groot doel zou ik dan wel een beetje serieus moeten gaan trainen, denk ik. Nou ja, dat zien we dan nog wel. Ik heb nu eerst zin in pizza en een biertje, jij?”

HOOGTELIJN 4-2018 |

66_HL0418_R40_Thema_Interview.indd 71

21-08-18 10:55

FJ Ä L L R Ä V E N

B E R GTAGE N Engineered for a life above the tree line where the trees don’t grow but your spirit does.

w w w. f j a l l r av e n. n l /b e r g ta g e n

Naamloos-3 1

09-08-18 14:35

Deze rubriek is geschreven door de Medische Commissie van de NKBV. Heb je vragen? Kijk op nkbv.nl/kenniscentrum onder het kopje Medisch of vul het formulier in via nkbv.nl/medisch.

medisch

De zin en onzin van compressiekousen

Compressiefans, -believers en -sceptici Steeds meer mensen gebruiken compressiekousen. Met name hardlopers zijn er enthousiast over, maar ook worden ze in toenemende mate door wandelaars aangetrokken. Zijn ze inderdaad zo nuttig? Is het de investering waard of is het een hype? En is het iets voor topsporters, of heeft iedere actieveling er baat bij? Tekst Maartje Melse en Dieke Kok Beeld Toon Hezemans

anneer we lopen of rennen, wordt het bloed dat naar de onderbeenspieren wordt gepompt in belangrijke mate weer terug omhooggewerkt door de ‘kuitspierpomp’: door het samentrekken van de kuitspieren wordt het bloed in de aderen van het onderbeen (en ook de lymfe) weer richting het hart gestuwd. Het achterliggende idee van compressiekousen is dat ze deze kuitspierpomp ondersteunen en dus de terugvoer van bloed naar het hart bevorderen. Ze geven enige tegendruk. De afvoer van schadelijke afvalstoffen zou hiermee dus ook efficiënter gebeuren. Daarnaast bestaat er een theorie dat compressie van de kuitspieren door middel van een kous de mate van schade op microniveau ten gevolge van schokken en vibraties vermindert. Beide vermeende effecten moeten in theorie leiden tot het verbeteren van sportprestaties en het versnellen van herstel na een training.

Zin of onzin? Klopt de compressiekoustheorie? Als je het de compressiefans vraagt, zijn ze ervan overtuigd dat ze harder lopen en dat de spierpijn daags na de inspanning veel minder is. Echter, wetenschappers zijn er nog niet over uit. Wanneer we een blik werpen op verschillende wetenschappelijke studies dan komen daar tegengestelde resultaten uit, zeker wat

betreft het verbeteren van de (ren)prestaties. Ook de zogenaamde ‘running economie’ (combinatie van sportprestatie en fysiologische metingen) wordt er niet duidelijk voordeliger van met compressiesokken. Meer consistent zijn de onderzoeksbevindingen op het gebied van herstel: de mate van spierpijn en de duur tot volledig herstel na een zware inspanning lijken wel significant baat te hebben bij compressiesokken. Wel goed om te weten is dat het leeuwendeel van het onderzoek enkel is gericht op marathonatleten en trailrunners en niet op de ‘gewone’ bergwandelaar. Minstens zo interessant is die laatste groep, maar daar weten we dus nog niet veel over, helaas. Een ander interessant feit is dat hoe meer de deelnemers aan het onderzoek geloofden in het positieve effect van de kousen, hoe beter hun sportprestaties en herstel waren.

Kuitklachten bij wandelaars Als je kuitklachten hebt bij bergwandelen dan kun je proberen of compressiekousen helpen. Kies dan voor het type tube, met de voet vrij. Deze zijn specifiek op de kuit gericht en gaan langer mee doordat je ze niet vaak hoeft te wassen, de (zweet)voet blijft dan buiten de kous. Ook belangrijk bij preventie van kuitklachten bij sport is vochtinname. Te weinig drinken is geassocieerd met kramp in de kuiten. Zorg voor voldoende vochtinname

tijdens inspanning, liefst isotone sportdrank. Rekken van de kuitspieren is ook bevorderlijk om de belastbaarheid te verhogen. Als al deze maatregelen niet helpen, kan er een medische oorzaak zijn voor onderbeenklachten. Veel voorkomend is ‘scheenbeenvliesontsteking’: hierbij is pijn maximaal op de aanhechting van voetspieren aan het scheenbeen (het mediaal tibiaal stress syndroom). Kuitkramp kan ook komen door chronisch te hoge druk in een spiercompartiment. Dit komt voor bij atleten die de belasting in korte tijd fors opvoeren. Chirurgisch klieven van het vlies rondom de spier kan soelaas bieden. Ten slotte kan er sprake zijn van een stressfractuur, een spontane botbreuk in het onderbeen. Dit komt met name voor bij atleten die heel veel kilometers maken. Dit is een botoverbelastingsblessure; het bot wordt dan als het ware zwakker door mechanische overbelasting, soms ook mede door hormonale verstoring en een te caloriearm dieet bij zeer veel hardloopkilometers.

Tegengaan van uitslag Of de bergwandelaar baat heeft bij compressiekousen is voor ons als Medische Commissie niet geheel duidelijk. Bij kuitklachten valt dit te proberen, naast bovengenoemde maatregelen. Verder zijn er wandelaars die zeggen dat de kous helpt bij het tegengaan van uitslag op voeten en onderbenen. Als gevolg van warmte kunnen tijdens het wandelen de adertjes vlak onder de huid springen, wat een rode, jeukende en soms wat branderige uitslag geeft. Compressiekousen gaan dit volgens die fans grotendeels tegen. Tip: houd de kousen nog een uurtje na afloop van de wandeling aan.

HOOGTELIJN 4-2018 |

73_HL0418_R15_Medisch.indd 73

21-08-18 10:56

De rokken van de Brocken Heinrich Heine en zijn berg

Heinrich Heine is een Duitse dichter en schrijver die leefde in de eerste helft van de 19e eeuw. Met zijn boek Die Harzreise vestigde hij niet alleen zijn naam, maar blijft hij ook voor altijd verbonden met het Nationaal Park Harz, en de eenzame top die daar de horizon domineert: de Brocken. De dichter beklom de berg, en Hoogtelijn volgde hem in zijn voetsporen, bijna tweehonderd jaar na dato. Tekst en beeld Ivar Schute

Auf die Berge will ich steigen, Wo die frommen Hütten stehen, Wo die Brust sich frey erschließet, Und die freyen Lüften wehen. Auf die Berge will ich steigen, Wo die dunkeln Tannen ragen, Bäche rauschen, Vögel singen, Und die stolzen Wolken jagen. Lebet wohl, Ihr glatten Säle, Glatte Herren! Glatte Frauen! Auf die Berge will ich steigen, Lachend auf Euch niederschauen. Uit: Heinrich Heine, Die Harzreise (Prolog) (1824)

n de souvenirshop is een mutsje te koop waarop ‘1141 meter’ staat. Op het monument, buiten op de kale winderige top, staat op een gedenkplaat in bronzen reliëf ‘1142 m’ geschreven, net een metertje hoger. Hoe dan ook, we lopen boven de boomgrens. Dat is bijzonder te noemen, je verwacht dat die grens iets hoger ligt. Maar op deze eenzame berg heerst een microklimaat: de Brocken is een kale top met stenen, een beetje gras en een paar ontzettend lelijke gebouwen. In die zin doet de Brocken, de hoogste top van de Harz, een Duits middelgebergte, sterk denken aan de Mont Ventoux. En waar deze Franse berg zijn eigen literator heeft in de persoon van de Italiaanse dichter Petrarca, heeft de Brocken zijn Heinrich Heine, de Duitse romanticus – de romantiek, waar Heine zich even hard weer tegen afzette. Niettemin, naast de ontzettend lelijke gebouwen staat een stenen monument met daarop, in bronzen reliëf, het hoofd van Heine (1797-1856).

Schillen Als je een ui pelt, krijg je niet alleen tranen in je ogen, maar sta je met schillen in je handen. De rokken van de ui wordt dat genoemd. Niet geheel toevallig heeft een autobiografisch boek van Günther Grass die titel. Grass pelt in dat boek zijn verleden af, laag na

74 | HOOGTELIJN 4-2018

74_HL0418_R42_Brocken.indd 74

21-08-18 10:57

Zelf wandelen

Voor navolgers: er bestaat een Heinrich-Heine-Weg. Deze beslaat het laatste stukje van het verhaal, van de Brocken naar Ilsenburg, of omgekeerd. Kijk op tochtenwiki.nkbv.nl (zoek op Heinrich-Heine-Weg) of op de site ausflugsziele-harz.de via de verkorte link goo.gl/BPs5oY.

laag. Zo stel ik me die eenzame en iconische bergen ook voor: laag na laag ligt over de Brocken en de Ventoux uitgespreid. Een mythische laag, een religieuze, een natuurwetenschappelijke, een politieke en nog vele lagen meer. Voer voor schrijvers, die daar weer hun eigen laag aan toevoegen, de literaire. Je vraagt je af wat zo’n berg met al die lagen of betekenissen moet, of hoe de berg eraan komt. Wie daar achter wil komen, dient ze te ervaren.

Geen ziel De paar dagwandelingen die we door de Harz maken, zijn een tikje onbevredigend. Eenvormig bos van naaldbomen, wandelpaden waar te veel mensen lopen, het gemis aan fluitende vogels, een meertje met een dam ervoor – hoe wonderlijk dat je aan de oever van een stuwmeer altijd ziet dat de natuur het anders zou oplossen, zo’n oever mist iets: er zit geen ziel in. Zijn het verkeerde keuzes, graven we niet diep genoeg of laten we ons misleiden door gebaande paden? Ik ga het zomaar geloven. Heinrich Heine was een criticus, maar ook een romanticus. Het beeld dat hij schetste van de Harz is niet dat wat nu op mijn netvlies staat. We zullen verder moeten gaan. Het is tijd om de Brocken te beklimmen.

Begin van het toerisme Heinrich Heine en Francesco Petrarca schelen vijfhonderd jaar, maar hun verhalen vertonen desondanks een sterke gelijkenis. Op 6 april 1336 beklom Petrarca met zijn broer de Mont Ventoux en schreef hierover een beroemd geworden brief aan een leraar van hem. Beroemd omdat Petrarca stelde de top te hebben beklommen puur vanwege de natuurbeleving, omdat die berg er nu eenmaal was, waarmee Petrarca zich in de ogen van latere historici plaatste op de scheidslijn tussen de donkere religieuze middeleeuwen en de daarop volgende renaissance waarin de mens, kennis en kennisvorming centraal stonden. Zijn beklimming is geroemd als ‘het begin van het toerisme’, en hijzelf als de eerste alpinist, maar hoe leuk dat ook klinkt, het klopt niet. In zijn brief toont Petrarca openheid voor de natuur om hem heen: dat was het grote belang van zijn beklimming, een nieuw paradigma.

Twee titanen In de herfst van 1824 beklom Heinrich Heine de Brocken. Ook hij was geen alpinist en zijn tocht geen eerstbeklimming, maar dat de beleving van de natuur centraal stond, toont bijna elke alinea van het verhaal Die Harzreise dat hij erover schreef: “Overal vond ik vochtige mosbanden, want de vuistdikke stenen zijn met de mooiste mossoorten bekleed, als was het lichtgroen fluweel. Lieflijke koelte en dromerig brongemurmel. Hier en daar ziet men hoe het water zilverachtig onder de stenen wegsijpelt en de naakte boomwortels en de varens bevochtigt. Als men zich naar dit gebeuren overbuigt, dan hoort men als het ware de

geheime ontstaansgeschiedenis van de planten en de bedaagde hartenklop van de berg.” Het is het verslag van een wandeling die oorspronkelijk vier weken in beslag nam, in de herfstvakantie van 1824. Heine studeerde rechten aan de universiteit van Göttingen, waar hij overigens enkele jaren daarvoor was weggestuurd doordat hij een medestudent tot een duel had uitgedaagd. Hij begon de wandeling in Göttingen, en liep via Goslar en de Brocken naar de Unterharz, naar Halle en Weimar, waar hij Goethe bezocht. Opvallend genoeg is dit bezoek tussen beide titanen niet beschreven. Naar het schijnt was het bezoek voor beiden teleurstellend verlopen, exponenten van verschillende generaties als zij waren. Uiteindelijk zou Heine zich in Die Harzreise beperken tot de Oberharz, een wandeling van zes dagen.

Graven we niet diep genoeg of laten we ons misleiden? In Die Harzreise is niet alleen de natuur onderwerp, maar ook het toenmalige academische klimaat, waar Heine zich tegen afzette. Door Goethe niet te noemen, toont hij daarmee tevens respect voor de oude geleerde man en het vermogen een onderscheid te kunnen zien tussen zijn werk en het bejaard dogmatisme dat hem zo teleurstelde.

Ziek Heine vergt wat van de lezer. Niet zozeer omdat hij ontoegankelijke teksten schreef, integendeel, maar omdat hij ons verplaatst naar het discours van de Duitse Bond aan het begin van de negentiende eeuw, met alle personages – waar Heine in zijn reisverslag op een vileine manier mee afrekende – en politieke strubbelingen van toen. Aan een hedendaagse uitgave van een van zijn boeken kleeft dan ook meestal een fors notenapparaat. Toch maakt het volgende citaat wel iets duidelijk: “Op de straatweg woei een frisse ochtendbries, de vogels zongen monter en het werd ook mij langzamerhand weer blij te moede. Iets dergelijks had ik hard nodig. Ik was de laatste tijd niet buiten de pandectenstal geweest, Romeinse casuïsten hadden een grauw spinnenweb in mijn geest geweven, mijn hart zat als het ware vastgeklemd tussen de onwrikbare paragrafen der zelfzuchtige rechtssystemen…” Heine had het helemaal gehad met de universiteitsstad Göttingen (“De fraaie stad is op zijn aangenaamst als men er met de rug naartoe staat.”) Hij voelde zich ziek en deed iets heel verstandigs: een berg beklimmen. Een stadje verderop, in Nordheim, viel er al aardig wat van hem af: “Alle gerechten waren smakelijk bereid en

HOOGTELIJN 4-2018 |

74_HL0418_R42_Brocken.indd 75

21-08-18 10:57

ONTDEK HET ONVERWACHTE ONTDEK HET ONVERWACHTE

REISPROGRAMMA

ZWITSERLAND ZWITSERLAND Herfstkleurenreis vanuit Ascharina Herfstkleurenreis vanuit Ascharina

MAROKKO

MAROKKO Lichte trekking Saghro-gebergte & Rozenvallei Lichte trekking Saghro-gebergte & Rozenvallei

t to Boek eekttot Bo m t 31-10 31-10 me

- ,€4€04,0 ! g n n i i t t r r o o k ktinKogrstincogdsec:odge: !

CANADA CANADA West-Coasttrail & zeldzame Rockeys West-Coasttrail & zeldzame Rockeys

RUSLAND RUSLAND Trektocht naarMongun-Taiga Mongun-Taiga Trektocht naar

Kor 182018 te2li0jn n g ij l o e o t H g o Ho

Met onze reizen trek je elke dag door een bijzonder berglandschap in

Met onze reizen trek je elke dag door een bijzonder berglandschap in alle seizoenen van het jaar. Je verblijft in een zorgvuldig gekozen en alle seizoenen van het jaar. Je verblijft in een zorgvuldig gekozen en comfortabel chalet óf je zoekt het avontuur op tijdens een trektocht comfortabel chalet óf je zoekt het avontuur op tijdens een trektocht van hut naar hut. Je reist in kleine groepen met ervaren gidsen om van hut Je reist in kleine groepen met ervaren gidsen om hetnaar grotehut. genieten te delen. het grote genieten te delen.

Laat je inspireren op BERGWANDELEN.COM

Laat je inspireren op BERGWANDELEN.COM Naamloos-1 0235_Adv_Bergwandelen_NKBV_A4.indd 2 2

12:47 14-08-18 21-08-18 13:32

vermochten mij meer te behagen dan de smakeloze, academische spijzen, de zouteloze, lederen stokvissen met verlepte kool, die mij in Göttingen plachten te worden voorgezet.” Het aanzien van Heine in Duitsland was lange tijd tweeslachtig: men haatte hem, of men had hem lief. Friedrich Nietzsche zei over hem: “Heine verschilt van de meeste Duitse dichters, omdat hij alle schijnheiligheid veracht, hij laat zien wie hij is, met alle menselijke eigenschappen en alle menselijke fouten.” Vaak is Heine aangevallen op zijn Joodse identiteit. Inmiddels heeft hij echter zitting in het pantheon der grote Duitsers, als groots dichter die zich af wist te zetten tegen de zwaarte van de biedermeiertijd, en lichtvoetige toegankelijke taal in feuilleton en reisverhaal wist te verpakken.

De charme van naaldbomen De Harz valt uiteen in de hoger gelegen Oberharz in het westen en de Unterharz in het oosten. Deze laatste wordt over het algemeen als ‘lieflijker’ ervaren; de naaldbomen van de Oberharz bekoren minder. Heine kiest in zijn Harzreise op twee manieren stelling. In de eerste plaats zijn zijn natuurbeschrijvingen een kritiek op het bekrompen academische klimaat van Göttingen en in de tweede plaats wijdt hij bijna geen woord aan de Unterharz. De naaldbomen van de hogere delen van de Harz hebben hun charme, als je het maar wilt zien: “De bergen waren in hun witte nachtmantels gehuld, de sparren schudden zich de slaap uit de leden, de frisse morgenwind hapte naar hun afhangende groene haren, de vogels hielden een bidstonde, het gras in het dal schitterde als een met diamanten bezaaide gouden deken, waarover de herder met zijn klingelende kudde schreed. Ik had wel kunnen verdwalen. Een mens slaat steeds zijwegen en voetpaden in en gelooft daardoor vlugger bij zijn bestemming te geraken. Zoals het leven in het algemeen gaat, zo gaat het ook in de Harz.”

Verhalen De Brocken verrast ons. Naast het bronzen reliëf staan diverse gebouwen van de Stasi, de toenmalige geheime dienst van de DDR, immers, aan de westelijke voet van de Brocken liep de muur, in het dal van de Ilse, waar Heine een nat pak haalde. Een dominante uitkijktoren huisvest een museum dat aandacht schenkt aan het Nationaal Park Harz, daarnaast staan een paar barakken, een soort tv-toren of weerstation, en de moderne versie van het Brockenhaus. Dat zag er in de tijd van Heine wel anders uit: “De muren zijn verbazend dik, om de wind en winterse kou buiten te houden, het dak is laag, in het midden staat een torenvormige uitkijkpost en bij het huis behoren nog twee nevengebouwtjes, waarvan de ene in vroeger tijden de Brockenbezoekers onderdak verschafte.” Tot na de Wende was de Brocken ontoegankelijk. In het museum wordt hier aandacht aan geschonken. In een vitrine ligt het Handbuch für den Grenzdienst, naast wat spionageapparatuur en een grenspaal met prikkeldraad. Een verzilverde lepel trekt de aandacht; in 1993 beklom Heinz Volz de Brocken, liep naar het Brockenhaus en bracht deze lepel terug. Hij had de lepel in april

1945 meegenomen toen hij als Duitse soldaat op de Brocken was gestationeerd. De lepel vergezelde hem in krijgsgevangenschap en zijn leven daarna, tot 1993. Verhalen, het zijn de rokken van de ui.

Duitse degelijkheid Wat in de souvenirshop niet te koop is, is een uitgave van Die Harzreise. Dat valt me dan een beetje tegen; er liggen wel andere boeken van hem. We lopen weer naar het bronzen reliëf en zien wat Heine zag in 1824: “De Brocken is een Duitser, met Duitse degelijkheid toont hij ons helder en duidelijk, in één reuzenpanorama, de vele honderden, veelal aan de noordkant gesitueerde steden, stadjes en dorpen en de rondom gelegen bergen, bossen, rivieren en vlakten – oneindig ver uitgestrekt. Maar juist daardoor lijkt alles een scherp getekende, helder verlichte detailkaart, nergens wordt het oog door het mooie landschap gestreeld. Zo gaat het altijd als wij, Duitse rekenaars, door onze eerlijke nauwgezetheid alles en alles willen weergeven en er dan nooit eens aan denken juist dat éne detail op een extra mooie manier te schetsen. De berg heeft ook iets Duits-bedaagds, verstandigs, tolerants, juist omdat hij de dingen zo ver en helder kan overzien. En als zo’n berg zijn reuzenogen opent, kan hij toch wel wat méér zien dan wij dwergen, die met onze stompzinnige oogjes op hem rondklauteren.”

Tot na de Wende was de Brocken ontoegankelijk. In het museum op de top van de Brocken vind je onder meer een grenspaal met prikkeldraad, het Handbuch für den Grenzdienst en een verzilverde lepel. Elk stuk heeft zijn eigen verhaal.

Auf dem Berge, steht die Hütte, Wo der alte Bergmann wohnt; Dorten rauscht die grüne Tanne, Und erglänzt der gold’ne Mond. In der Hütte steht ein Lehnstuhl, Reich geschnitzt und wunderlich, Der darauf sitzt, der ist glücklich, Und der Glückliche bin Ich! Uit: Heinrich Heine, Die Harzreise (Bergidylle) (1824)

Verantwoording

Die Harzreise is in 1824 als feuilleton verschenen in het tijdschrift Der Gesellschafter. In 1826 verscheen het in gewijzigde vorm in Heines boek Reisbilder. Separate boekuitgaven dateren van later. Voor dit artikel is gebruikgemaakt van de Nederlandse vertaling van A. van AmerongenWoudstra (Privé-domein, Arbeiderspers, 1975), met daaraan toegevoegd het verslag van publicist Martin van Amerongen: In het voetspoor van de dichter. Het was de tijd van de DDR: Van Amerongen is het dan ook niet gelukt de Brocken te beklimmen. Het boek is niet meer leverbaar. Wel leverbaar is bijvoorbeeld de ook voor dit artikel gebruikte Duitse uitgave van uitgeverij Reclam (Stuttgart, 2016, kijk op reclam.de of zoek online op ‘Reclams Universal-Bibliothek Nr. 2221’). De gedichtfragmenten zijn overgenomen uit deze uitgave. De tekst is ook gratis digitaal beschikbaar (in het Duits): gutenberg.org/ebooks/24249.

HOOGTELIJN 4-2018 |

74_HL0418_R42_Brocken.indd 77

21-08-18 10:57

Les in laagjes

Kledingeisen voor wandelaars, trailrunners en alpinisten

Het aanbod in sporten outdoorkleding is enorm. Er zijn veel merken en bijna allemaal hebben ze elk seizoen een nieuwe collectie. Hoe weet je wat voor jou de juiste keuze is? Waar begin je? Daar gaan we je in dit artikel bij helpen. Wel kiezen we een duidelijke focus: we beperken ons tot de lagen die wandelaars, trailrunners en alpinisten dragen op hun bovenlichaam. Shirtjes dus, en truien en jassen.

Foto Fjällräven

Tekst Sieto van der Heide

ls je denkt aan bergsportkleding, dan denk je waarschijnlijk aan laagjes. De theorie is dat meerdere lagen zorgen voor flexibiliteit, zodat je je kleding kunt aanpassen aan veranderende omstandigheden en, als je ze goed kiest, de lagen elkaar helpen in de functie die ze hebben in die ‘laagjestheorie’.

Laagjestheorie Er wordt meestal gesproken over drie lagen: de basis-, middelste en buitenste laag, in de outdoorwereld ook wel base-, mid- en outer layer (of shell) genoemd. Omdat de meeste kledingmerken die Engelse termen gebruiken, doen wij dat hier ook.

Welke laag doet wat? De baselayer is de eerste laag, die direct op de huid zit. Simpel gesteld helpt deze laag je met je lichaamstemperatuur en je

zweet. Als je sport, verbruik je energie. Die energie wordt omgezet in warmte. Afhankelijk van de buitentemperatuur ga je vervolgens zweten om die warmte weer af te voeren. Dat zweet is niet fijn als je kleding het opvangt, klam wordt en je weer te veel afkoelt. De baselayer heeft daarom als eerste taak: het managen van je zweet. Daarmee helpt het je in tweede instantie ook met de tweede taak: een prettig en comfortabel ‘microklimaat’ houden, dicht bij de huid. De midlayer is de tweede laag en heeft als belangrijkste taak de warmte vast te houden. Kleding maakt namelijk geen warmte, het houdt alleen de warmte die het lichaam maakt vast. Als de temperatuur buiten hoger is dan die van je lichaam, heb je geen midlayer nodig. Is het koud, dan geldt: hoe lager de buitentemperatuur, des te dikker de midlayer. Probeer hierbij de juiste

78 | HOOGTELIJN 4-2018

78_HL0418_R44_Materiaal.indd 78

21-08-18 10:58

Foto Bergans

hardshell beter. Die biedt meer bescherming tegen de regen, maar ademt weer minder goed dan een windshell. Nog een derde overweging voor je keuze is het materiaal van de shell: als je als alpinist bijvoorbeeld dicht op rotsen zit, dan is een (meestal dunne) windshell snel versleten en stuk. Je kunt dan toch beter een meer ‘bombproof’ shell kiezen die gemaakt is voor alpinisten.

neem liever twee dunne truien mee dan één dikke warme trui balans te vinden – een te dikke midlayer houdt te veel warmte vast, waardoor je gaat zweten. In dat geval kun je de baselayer beter uittrekken. Dat is de reden waarom er op onze paklijsten voor de cursussen en tochten meestal staat: “warme trui, liever 2 dunne dan 1 dikke” – met twee dunne lagen heb je meer opties.

Wat heeft welke sport nodig?

De outer layer, ook wel shell genoemd, is meestal de laatste laag en heeft bescherming als belangrijkste taak. Deze beschermt je tegen invloeden van buitenaf, zoals wind of regen. De weersomstandigheden zijn daarom een belangrijke overweging in het kiezen van je shell. Als je bijvoorbeeld alleen wind en geen regen verwacht, kun je kiezen voor een softshell of een windshell. Een windshell ademt het best en laat zo het zweet door dat de andere lagen afvoeren. Zo’n windshell houdt bovendien vaak nog wel een licht buitje tegen. Verwacht je wel veel regen, dan voldoet een

Omdat hardlopen erg intensief is, genereert het lichaam veel warmte en is zweten nodig om het lichaam af te koelen. Kleding voor trailrunners moet dus heel goed met zweet om kunnen gaan. Het zit vaak losser en het materiaal moet het zweet kunnen afvoeren. De baselayer is vaak van polyester. Dat droogt relatief snel en het heeft een grove structuur, om de waterdamp goed en snel af te voeren. Vanwege de hogere lichaamstemperatuur hebben trailrunners vaak geen midlayer nodig. Wil je die toch aan, dan

Elke sport stelt andere eisen aan je kleding, omdat intensiteit en omgeving voor elke sport anders zijn. Voor elke sport kies je daarom het best andere kleding.

Trailrunning

HOOGTELIJN 4-2018 |

78_HL0418_R44_Materiaal.indd 79

21-08-18 10:58

is fleece of een andere synthetische isolatielaag aan te raden. Omdat veel renners in zware regen niet snel naar buiten gaan, zal een trailrunner als bovenste laag minder vaak een bombproof hardshell dragen, maar kiezen voor een windshell. Het grote voordeel van een windshell is dat hij afkoeling door wind voorkomt, heel goed ademt, veel lichter is dan een hardshell en ook tegen een spatje regen kan.

Wandelen

Foto Arc’teryx

Als je gaat wandelen, is de intensiteit van je beweging veel lager dan bij trailrunners, maar een wandeling duurt vaak wel lang – een hele dag, soms zelfs meerdere. Natuurlijk kunnen er tijdens een wandeling intensievere stukken zijn en is je lichaam wel aan het werk, wat warmte genereert. Maar die warmte is minder en veel beter te managen dan bij trailrunning – je kunt makkelijker stoppen en je kleding aanpassen aan de omstandigheden.

De spullen

In omstandigheden waarbij je minder zweet, is een baselayer van merinowol erg geschikt. Ook als je hem meerdere dagen draagt, want wol houdt minder luchtjes vast dan polyester of nylon. Overigens zijn er layers van polyester die ook het probleem van nare luchtjes tegengaan, bijvoorbeeld door er zilver in te verwerken. De midlayer kan ook prima van merinowol zijn, maar fleece is ook een goeie optie. De shell, ten slotte, hoeft niet bombproof te zijn en is vaak een hardshell. Zo ben je beter voorbereid op een mogelijke weersomslag.

Alpinisme Alpinisme zit qua intensiteit tussen trailrunning en wandelen in, maar die inspanning kan behoorlijk variëren: het heeft een typisch ‘stop & go’ karakter. De ‘go’ momenten kunnen erg intensief zijn, net als

Vanwege het enorme aanbod aan base-, mid- en outer layers kunnen we niet alle merken en alle kleding laten zien. We moeten dus een greep doen uit het aanbod en kiezen per sport voor de drie varianten binnen één merk. De wildcards zijn een mix van merken en multi-inzetbaar, voor zowel wandelen als alpinisme. De merken die we hier afbeelden zijn niet per se beter dan andere merken, maar geven wel een mooi voorbeeld. Dus als je je gaat oriënteren, houd dan bovenstaande informatie in je achterhoofd en kijk vervolgens welke prijsklasse, kleur, model of merk het best bij jou en jouw activiteit past.

wandelen Baselayer van Patagonia, de Capilene Daily Graphic T-Shirt (96 gram), € 45. Kenmerk: stretchy baselayer die ook nog eens superlicht is.

Midlayer van Patagonia, de Performance Better Sweater Hoody (383 gram), € 160. Kenmerk: biedt warmte, functionaliteit en ziet er ook nog leuk uit.

Shell van Patagonia, de Torrentshell Jacket (301 gram), € 140. Kenmerk: simpel ontworpen waterdicht jack van deels gerecycled H2No materiaal.

trailrunning Baselayer van Arc’teryx, de Motus Crewneck Long Sleeve Shirt (120 gram), € 70. Kenmerk: technisch synthetisch trailrunning shirt met uitstekend zweetmanagement.

Midlayer van Arc’teryx, de Argus Jacket (385 gram), € 200. Kenmerk: biedt warmte en ook de weer- en windbestendige eigenschappen van een windshell.

Shell van Arc’teryx, de Norvan Jacket (215 gram), € 350. Kenmerk: ultra-minimalistische Gore-Tex hardshell voor intensieve trails in de regen.

80 | HOOGTELIJN 4-2018

78_HL0418_R44_Materiaal.indd 80

21-08-18 10:59

trailrunning, maar duren vaak minder lang. Net als bij een trailrun is het bij een beklimming belangrijk dat je niet te veel gewicht en volume meezeult. Veel alpinisten kiezen voor een baselayer van merino. Als midlayer is ook weer merinowol geschikt, net als fleece of een andere synthetische isolatielaag. Hier wordt ook wel dons gebruikt. Dat heeft als nadeel dat het minder goed warm houdt als het nat wordt, maar als voordeel dat het een stuk lichter is dan de synthetische isolatievariant.

Foto Fjällräven

Als shell wordt vaak gekozen voor een bombproof waterdichte variant, bijvoorbeeld van Gore-Tex of een vergelijkbaar stevig en waterdicht materiaal. Of je kiest voor softshell als buitenlaag; die is niet waterdicht, maar ademt wel beter dan een hardshell. Bovendien komen er steeds meer shells op de markt die aanvoelen als een dunne softshell, met de ademende eigenschap, maar toch volledig waterdicht zijn – ideaal!

alpinisme

wildcards

Baselayer van Fjällräven, de Bergtagen Woolmesh Sweater (170 gram), € 169. Kenmerk: een merino baselayer met zogenaamde bodymapping zodat het shirt optimaal zijn werk kan doen.

Baselayer van Icebreaker, de Men’s Cool-Lite Sphere Short Sleeve Crew (100 gram), € 69. Kenmerk: als je het over merinowol (of een merinomix) hebt, mag het merk Icebreaker niet ontbreken.

Midlayer van Bergans, de Cecilie Wool Jacket with Hood (390 gram), € 150. Kenmerk: een materiaalmix van wol en polyester.

Midlayer van Fjällräven, de Bergtagen Lite Insulation Jacket (430 gram), € 329. Kenmerk: licht en compact jack met synthetische isolatie.

Shell van Fjällräven, de Bergtagen Eco-Shell Jacket (550 gram), € 579. Kenmerk: technische shell van gerecycled materiaal voor alpinisme en toerskiën.

Shell van The North Face, de Summit L5 FuseForm Gore-Tex C-Knit Jacket (360 gram), € 500. Kenmerk: dankzij de FuseForm technologie met Gore-Tex blijf je comfortabel droog.

HOOGTELIJN 4-2018 |

78_HL0418_R44_Materiaal.indd 81

21-08-18 10:59

8e Dutch Mountain Film Festival in Heerlen

Humor, BUILDEREN en vooral veel

bergfilms Het achtste Dutch Mountain Film Festival (DMFF) heeft naast bergfilms ook aandacht voor andere kunstvormen waarbij bergen centraal staan. Zo is er dit jaar een expositie van cartoons die speciaal voor het DMFF zijn gemaakt. Cartoonist Berend Vonk, wekelijks te zien in de dagbladen Trouw en De Limburger, stelde de expositie samen. Tekst Peter Daalder

oor het eerst wordt het DMFF in het najaar gehouden. Festivaldirecteur Toon Hezemans legt uit: â&#x20AC;&#x153;Het is een logischer plek na een actieve zomer. Het is dan wintertijd, een mooie periode voor het festival. Bovendien hoeven we nu geen rekening meer te houden met carnaval.â&#x20AC;?

Cartoon van Coen Braber (Amsterdam). Cartoon van Toussaint Essers (Maastricht).

82 | HOOGTELIJN 4-2018

82_HL0418_R41_DMFF.indd 82

21-08-18 11:00

Cartoon links Gady Mirtenbaum (Kerkrade). Cartoon onder RGvT (John Reid, Bastiaan Geleijnse, en Jean-Marc van Tol).

En het filmfestival is terug in Heerlen. Toon: “De provincie wil de stad Heerlen als festivalstad op de kaart zetten en als locatie voor urban sports. Zo zijn we met het DMFF voor 2019 en 2020 al verzekerd van subsidie.”

Heel veel films Op zaterdag 3 november is het grootste aantal films te zien in diverse zalen van Theater Royal, een prachtig ouderwets filmtheater. Een dag eerder is de uitreiking van de DMFF Awards, wordt de prijswinnende film vertoond en gaat er een film op het DMFF in première. Verder is er onder andere The Dawn Wall over de bekende klimmer Tommy Caldwell, die met Alex Honnold in mei het snelheidsrecord heeft neergezet op The Nose, Base van Michael Ford over basejumpers en Der Mann aus dem Eis van Jurgen Vogel over Ötzi.

Builderen Een andere activiteit naast de bergfilms is een workshop Builderen in Heerlen, de stad die in het bouwbesluit heeft opgenomen dat nieuwe gebouwen zó moeten worden gemaakt dat je erop moet kunnen klimmen. Dat past bij de focus op urban sports, die in Heerlen verder wordt ontwikkeld. In Schunck, een ontmoetingsplaats voor kennis en cultuur, is de berghut uitgangspunt voor creatieve ideeën met betrekking tot de bergwereld. Je kunt er een aantal films zien en naar de expositie ‘Nomadic Mountains’. Kijk voor het volledige programma in Aken en Heerlen, van 31 oktober tot en met 9 november 2018, op dmff.eu.

HOOGTELIJN 4-2018 |

82_HL0418_R41_DMFF.indd 83

21-08-18 11:00

Topvlag Deze topvlagfoto werd op 18 augustus 2017 genomen op de 3045 meter hoge Wallhorntörl tijdens de Hohe Venediger huttentocht. “Een prachtige afwisselende tocht; we hebben genoten”, aldus Frans Kroese die de foto instuurde. Heb jij afgelopen zomer ook een topvlagfoto gemaakt en nog niet met ons gedeeld? Stuur hem dan naar communicatie@nkbv.nl en wie weet wordt jouw foto in Hoogtelijn, de Bergsportreizengids of social media met onze leden gedeeld.

Foto Frans Kroese

Bovenste rij van links naar rechts: Robbert Profittlich (tochtleider), Hans Molenaar, Audrey Rohen, Wouter Winkelhorst, Roel Pelzer. Onderste rij van links naar rechts: Margreet Beekman, Frans Kroese en Evelien Hoogendoorn.

Nieuwe winterreizen

WIN KAARTEN VOOR DE E.O.F.T.

LAWINEKUNDE SNEEUWSCHOENWANDELENOFF-PISTE TECHNIEK TOERSKIËN FREERIDEN IJSKLIMMEN wintertrekkings mini-expedities

In oktober komt de European Outdoor Film Tour weer naar Nederland: een filmtour met korte outdoor-multisportfilms vol adrenaline. Tussen 10 en 30 oktober draait de E.O.F.T in Nederland. Wil je kans maken op gratis kaarten? Zoek dan gauw de NKBV-nieuwsbrief van 30 augustus op om te zien wat je daarvoor moet doen! Geen prijs? Kaarten zijn te koop via eoft.eu/nl.

WINTER 2018-2019

Reizen &

cursussen Foto Rogier van Rijn

BERGSPORTREIZEN.NL

De winterreizengids is uit! Voor sneeuwschoenwandelaars zijn er veel nieuwe bestemmingen aan het programma toegevoegd. Ontdek op sneeuwschoenen de Griekse Pindos Mountains bijvoorbeeld, de verborgen parel in het Italiaanse Piemonte of de Spaanse Pyreneeën. Breng een kerstweek door in het hart van de Franse Alpen, of combineer het sneeuwschoenwandelen met twee nachten winterkamperen onder de Zweedse sterrenhemel. In Schotland organiseren we een winter-

NIEUW * Wandelen in Griekenland * Winterkamperen in Schotland * Toerskiën op de Etna

01_wintergids2018_R01_ Cover.indd 1 16-08-18 12:49

kampeertrekking in de Cairngorms. Naast de bekende toerskibestemmingen in de Alpen kun je deze winter ook mee skiën op de hoogste actieve en grootste vulkaan van Europa, de Etna (3343 meter). Of ga mee op ontdekking in het onbekende en nog niet ontdekte Bulgarije. Kijk voor meer informatie over alle winterreizen in de gids die met deze Hoogtelijn is meegestuurd, of kijk op bergsportreizen.nl.

Foto Pavel Klement

nkbv voor jou

Kijk voor het laatste verenigingsnieuws op nkbv.nl of volg de NKBV op Facebook: facebook.com/de.nkbv.

Eindejaarskorting: extra voordelig verzekerd Dat de NKBV-reisverzekering je avontuurlijke bergsportvakanties dekt, is bij ruim 75% van onze leden wel bekend, maar dat het ook dekking geeft tijdens een nazomerse stedentrip, rondreis of duikvakantie, weet niet iedereen. Dus of je nou op wintersport gaat, een zomerse bergportvakantie boekt of een strandvakantie, de NKBV-reisverzekering

biedt het hele jaar door uitkomst. Heb je nog geen NKBV-reisverzekering en wil je aan het einde van dit jaar nog weg? Na 1 oktober kun je hem extra voordelig afsluiten via mijnnkbv.nl: voor slechts 15 euro ben je dan voor de rest van het jaar verzekerd voor al je vakanties. Op nkbv.nl/verzekering lees je alle details en voorwaarden van deze actie.

84 | HOOGTELIJN 4-2018

84_HL0418_R20_NKBVvoorjou.indd 84

21-08-18 11:01

Foto SAC

De Lämmerenhütte.

Gegenrecht Fonds Via je lidmaatschap draag je bij aan het zogeheten Gegenrecht Fonds. De Alpenverenigingen gebruiken het geld uit dat fonds, waar de NKBV jaarlijks 400.000 euro aan overmaakt, voor het onderhoud van hutten, paden en bewegwijzering in de Alpen en Pyreneeën. Wie dit jaar naar de Lämmerenhütte in Zwitserland of de Oostenrijkse Plauener Hütte, Gruttenhütte of Salmhütte trekt, kan met eigen ogen zien hoe het fonds is ingezet voor de verduurzaming en restauratie van deze hutten. Duurzame energie Tussen de Zwitserse Gemmipass en het Wildstrubelmassief ligt de Lämmerenhütte (2502 meter) van de SAC, de Schweizer Alpen-Club. De hut is een populaire bestemming voor dagwandelingen en startpunt voor vele klimtochten, en werd het afgelopen jaar uitgebreid met kleinere kamers, een comfortabele lounge en een vaatwasser. Daarnaast zijn er zonnepanelen, thermische collectoren, een waterturbine en een gasketel geplaatst voor duurzame energie en (warm) water. Ook werd de keuken uitgebreid, zijn er nieuwe sanitaire voorzieningen en is het rioolwaterzuiveringssysteem opgeknapt. Milieuzegel Op 2363 meter hoogte ligt in het Oostenrijkse Zillertal de Plauener Hütte. Sinds 2013 draait de hut op water- en zonneenergie, waardoor de huttenbaas afscheid kon nemen van hun dieselmotor. Een jaar later zijn er een nieuwe waterkrachtcentrale (drukleiding, turbine, regelsysteem, gebouwcentrale) en een zonnecollector geïnstalleerd. De jongste aanpassing aan de hut was de bouw van een volledig nieuwe afvalwaterzuiveringsinstallatie. Voor al deze verduurzamingen heeft de hut in 2017 het DAV-milieuzegel ontvangen.

Authentieke uitstraling In het Oostenrijkse Wilder Kaisergebergte ligt op 1620 meter de Gruttenhütte. Een hut die al in 1900 werd gebouwd door de DAV. De bijgebouwen Kempflehaus en Dornhaus werden vorig jaar afgebroken om plaats te maken voor de uitbreiding van de Gruttenhütte; er is een nieuwe gemeenschappelijke ruimte gebouwd en de sanitaire voorzieningen zijn vernieuwd. Ook zijn er nu meerdere vierpersoonskamers. De authentieke uitstraling van de hut is bij de verbouwing en renovatie zo veel mogelijk behouden. Kleine tweelingbroer In 1926/1928 bouwde Sektion Wien (OeAV) in het hart van de Hohe Tauern een stenen huis, de huidige Salmhütte. Sindsdien is de Oostenrijkse hut aan de voet van de Grossglockner niet verder uitgebreid, tot twee jaar geleden. Toen is een ‘kleine tweelingbroer’ naast de hut gebouwd, waarbij zo veel mogelijk hetzelfde eenvoudige materiaal en dezelfde stijl werden gebruikt als in de originele Salmhütte. Het is een houten gebouw en ook het interieur bestaat uit massief houten bedden, tafels en stoelen. Het bijgebouw heeft wel een modernere en grotere keuken, meer zitplaatsen en bedden, en een droogruimte. Dankzij zonnepanelen gaat het opwekken van energie zo duurzaam mogelijk. Bedankt Door jouw bijdrage via het NKBV-lidmaatschap blijven hutten bereikbaar en kunnen ze worden aangepast op de toekomst. Veel dank! Wil je meer weten over het Gegenrecht Fonds? Kijk dan in het NKBV-Kenniscentrum (nkbv.nl/kenniscentrum) en zoek op ‘onderhoud’.

Presentatie van het boek Sporen NKBV-regio Maashoek-voorzitter Pierre Smetsers schreef een overzicht van vijftien jaar hoogalpiene beklimmingen in de Alpen. Hij presenteert zijn boek Sporen op zondag 2 september om 14.00 uur in Klimtuin de Fliegerhorst in Venlo.

November workshopweken Wil je ook ervaren hoe het is om op sneeuwschoenen te wandelen? Of hoe het voelt om met stijgvellen omhoog te lopen? Volg dan onze kennismakingsworkshops in SnowWorld Zoetermeer. Op 12, 13 en 15 november organiseren we onze workshops Sneeuwschoenwandelen en op 19, 20 en 22 november

de Toerskiworkshops. De prijs van deze workshops is 50 euro. Kijk voor meer informatie in de meegestuurde Winterreisgids (vanaf pagina 12 en 26) of kijk op bergsportreizen.nl. Hier vind je ook informatie over andere workshops, zoals IJsklimmen, Lawinekunde en Piepertraining.

Tweet mee met de @NKBV Zillah de Groot @zillahdegroot 19 jul. Heerlijke week inlopen bij Sölden voordat #C2Stubaital @NKBV start. Ik kijk alvast richting ‘next weeks playground’ vanaf de Gaislachkogl. Rien Jans @rienjans 15 jul. Op de Hohe Riffl (3338 mtr) afgelopen week, bij de Grossglockner, C2-training @NKBV Siked @SikedClimbing 9 jul. Goud voor Vera Zijlstra en Don van Laere bij het NK Boulderen 2018! Het was weer een mooi feestje in Amsterdam. https://siked.nl/vanlaere-en-zijlstra-zijn-nederlands-kampioenboulderen/ … @NKBV Rudmer Heerema @rudmer 7 jul. De finalisten worden voorgesteld! Bij het NK boulder van de @NKBV in de Apollohal in Amsterdam. Hopelijk zit hier de #Tokyo2020 deelnemer bij! En dit is misschien wel het NK met het meest relaxte publiek in Nederland Joachim Driessen @jdriessen06 7 jul. Vanavond @NKBV NK Boulder. Mooi spektakel. Met Vera Zijlstra en Don van Laere als terechte winnaars. Annemarie Schamp @AnnemarieSchamp 7 jul. Dat je met je net behaalde rijbewijs en vader en vriend naar Zwitserland rijdt om de #allalinhorn top 4027m te beklimmen. Prrretty impressive. #onvergetelijk #klimmen @NKBV Peter Janssen @PeerJanssen 26 jun. Zo meteen weer op pad naar volgende hut. #huttentocht2018 @NKBV @Hoogtelijn Marieke @marie_ke1977 17 jun. Downburst: De hemelpoorten gaan open boven de Oostenrijkse Alpen @Hoogtelijn @NKBV

HOOGTELIJN 4-2018 |

84_HL0418_R20_NKBVvoorjou.indd 85

21-08-18 11:01

THE BASE CAMP DUFFEL BORN IN 1986. EXPLORING EVER SINCE.

AVAILABLE AT

Wadi Rum Preserve, JORDAN | Photo: Tim Kemple

Naamloos-3 1

14-08-18 16:28 02/05/18 11:43

In Mijn Verhaal vertellen wandelaars, klimmers en alpinisten over hun bergsportervaringen Heb jij ook een leuk verhaal? Stuur dan een mail naar hoogtelijn@nkbv.nl.

Naam: Sanne Nauta Geboortedatum: 22 juni 1998 Dagelijkse bezigheid: Vorig jaar stopte ik met werken om te gaan reizen. Momenteel zit ik in Noorwegen en ben ik op zoek naar een tijdelijke baan. Lievelingsboek: Reiken naar de top van Stacy Allison. Grootste droom: Het beklimmen van Mount Everest. Inspirator: Katja Staartjes

‘Afdalen voelde als opgeven’ Na een mislukte poging om Mera Peak en Island Peak in één expeditie te beklimmen, stond NKBV-lid Sanna Nauta op haar negentiende toch nog op haar eerste 6000’er. “Ik heb naar mijn lichaam geluisterd en ben met een positieve instelling opnieuw aan de klim begonnen. Ik ben ervan overtuigd dat ik daardoor de tweede keer wel op de top van Island Peak stond.”

mijn verhaal

De eerste 6000’er van Sanne Nauta (20)

Tekst Femke Welvaart Beeld Sanne Nauta

an jongs af aan namen Sannes ouders haar mee de bergen in. “Toen ik zeven was namen ze mij en mijn broer al mee naar Nepal, voor een trekking door de Himalaya, in het Lower Mustanggebied. Ik herinner me nog veel van deze indrukwekkende reis en vond het een hele ervaring, maar ik werd pas echt enthousiast over wandelen in de bergen toen mijn ouders ons meenamen op een Basiskamp – toen nog Bergsportkamp – via de NKBV.” Na een aantal Basiskampen, een C1-cursus, de cursus Indoor Toprope en een outdoor klimcursus ging Sanne opnieuw naar Nepal. Eerst met haar broer en moeder, en later in haar eentje, met een georganiseerde trekking naar Everest Base Camp. Hier hoorde ze voor het eerst over de ‘trekking peaks’ Mera Peak en Island Peak. Het zaadje was geplant.

Lastige beslissing In 2018 ging Sanne op expeditie naar de Mera en Island Peak, maar moest ze vroegtijdig omkeren vanwege hoogteziekte. “Ik wist dat ik mezelf moest dwingen om langzaam te lopen en de tijd moest nemen om goed te acclimatiseren, maar kennelijk zijn we toch te snel gestegen, waardoor ik op 4850 meter last kreeg van hoogteziekte. Na drie rustdagen voelde ik me beter en maakten we een acclimatisatietocht naar 5000 meter.” Ook dat ging goed, maar bij Mera Peak High Camp, op 5700 meter, werd ze zo misselijk en de hoofdpijn zo erg, dat ze voor een lastige beslissing stond. “Ik wilde niet het risico lopen dat het te laat zou zijn om af te dalen, met de kans dat mijn situatie zou

verslechteren en ik met een reddingsactie naar beneden moest worden gehaald. Maar afdalen voelde als opgeven. Toch besloot ik terug te keren, naar een dorpje op 4700 meter, waar mijn lichaam zich weer begon te herstellen.”

Nieuwe poging “Na de mislukte poging om op de top van Mera Peak te staan, kon ik nog Island Peak beklimmen, maar ook dat was geen succes: de hoogteziekte bleef weg, maar door het minimale eten dat we kregen – alleen popcorn en noodles als lunch en na tien uur over de Amphulabtsa-pas een rolletje kokoskoekjes – waren mijn klimpartner en ik zo ziek en uitgeput dat we ook op Island Peak besloten om te draaien.” Natuurlijk was Sanne teleurgesteld over het mislukken van beide beklimmingen. “Dus ik besloot in Kathmandu twee weken rust te nemen en daarna opnieuw naar Island Peak te gaan.” Dit keer voelde ze zich energiek en had ze nergens last van. “Ik voelde me zelfverzekerd en vastberaden om de top te bereiken, maar ook zenuwachtig. Want wat als het toch niet zou lukken? Ik wilde niet nog een keer teleurgesteld worden.” Om 01:00 uur begint ze aan de beklimming. “De eerste vier tot zes uur wandelden we geleidelijk omhoog, over rots en losse steentjes. Vanaf de gletsjer op 5800 meter hadden we alleen nog sneeuw en ijs en 100 meter onder de top wachtte een steile klim. Hier moest ik voor elke stap die ik zette 30 seconden rusten om op adem te komen. Zo frustrerend!” Maar het lukte: om

09:00 uur stond Sanne op de top van de 6189 meter hoge Island Peak.

Euforie en adrenaline Eenmaal boven merkte Sanne dat ze de hele dag nog niks had gegeten, behalve twee biscuitjes en veel suikerthee. “Maar door de hoogte, inspanning en adrenaline voelde ik daar niets van.” In de dagen na haar succes werd ze alleen maar trotser. “Teruggaan voor een tweede poging is het helemaal waard geweest! Ik heb naar mijn lichaam geluisterd en ben met een positieve instelling de berg opgegaan. Ik ben ervan overtuigd dat ik daardoor de tweede keer wel op de top stond. En nu kan ik niet wachten om terug te gaan naar de Himalaya. Mijn volgende doel is The Great Himalaya Trail, die van West- naar Oost-Nepal loopt.”

HOOGTELIJN 4-2018 |

87_HL0418_R14_Mijnverhaal.indd 87

21-08-18 11:02

Ochtendritueel in het basiskamp.

88 | HOOGTELIJN 4-2018

88_HL0418_R43_Carstensz.indd 88

21-08-18 11:05

Foto Peter de Jong

65 Beklimming van de Carstensz Piramide

kilometer door de

jungle Het tweemotorige vliegtuigje zweeft met een eentonige bromtoon boven de jungle van West-Papoea. We zitten vol met 14 personen, 300 kilo bagage en twee piloten. Ik kijk naar beneden en zie niets anders dan groen onder ons doorglijden. In de verte hangt een lage grijze bewolking waardoor ik het Carstenszgebergte niet kan zien. Jammer, want het is de Carstensz Piramide die we gaan beklimmen, via Illaga en een vijfdaagse jungletocht van 65 kilometer. Tekst en beeld Wilco Dekker

Aankomst op het vliegveld van Illaga.

HOOGTELIJN 4-2018 |

88_HL0418_R43_Carstensz.indd 89

21-08-18 11:05

Omhoog door ruig rotsterrein.

Ffoto Edmund Spoden

We waden regelmatig door enorme watergebieden.

Basiskamp.

p het kleine vliegveldje zijn we een bezienswaardigheid, maar Indonesische militairen houden de nieuwsgierige dorpelingen op afstand. We worden een kleine ruimte in geloodst, waar het hoofd van de plaatselijke politiemacht ons ontvangt. In plaats van de verwachte controle van documenten krijgen we een welkomstspeech en de zegen van het dorp voor een behouden reis en veilige terugkomst. Dan gaan we richting de rand van de jungle, met het halve dorp in ons kielzog. Het landschap doet me denken aan mijn werk bij Artsen zonder Grenzen in Congo: veel groen, wat zandwegen, lemen hutjes, veel kinderen langs de kant van de weg, een heuvelachtig landschap en een primitieve manier van leven.

Spullen De eerste nacht slapen we in onze tenten op het terrein van de dorpsoudste in Illaga. De tenten zijn aan de krappe kant, maar met wat creativiteit lukt het om al onze spullen een plek te geven. Vanwege hevige regenval wil je hier niets buiten de tent laten staan. We zijn met tien mannen, één vrouw en onze gids Willy; een internationaal gezelschap uit Letland, Liechtenstein, Italië, Zwitserland, Duitsland, Nepal en Nederland. Omdat we al vier dagen met elkaar onderweg zijn, is het eerste ijs al gebroken, maar door de groepsgrootte klikt het nog niet echt. We dragen onze eigen spullen zelf, ongeveer 15 kilo, maar de tenten en het voedsel worden door de porters gedragen, die 13 dagen met ons meelopen. Na onderhandelingen worden het acht dragers en een kok. Gelukkig gaat Werner ook mee, een Duitser die hier al twintig jaar woont en de Indonesische taal voldoende machtig is om de dragers aan te sturen. Het totale team komt daarmee op 22 personen met wie we op weg gaan naar de Carstensz Piramide. Ik voel me goed en heb er enorm veel zin in. Laat het avontuur maar beginnen!

Keukentent in het kamp.

Dichte jungle De komende vijf dagen moeten we 65 kilometer door de jungle om bij het basiskamp te komen. Gemiddeld 12,5 kilometer, 7,5 uur lopen en 800 hoogtemeters per dag. Dat is op zich prima te doen, maar de omstandigheden zijn totaal anders dan in sneeuw en ijs. Iets waar niet iedereen echt bij heeft stil gestaan. Ik ook niet. De eerste dag door de jungle is zwaar, maar erg mooi. We pakken ruim 1000 hoogtemeters en klimmen in de klamme vochtigheid en door de dichte jungle, voetje voor voetje omhoog. Het zweet gutst onder mijn pet door. We lopen op rubberlaarzen, een goed afgewogen keuze tussen het comfort van droge sokken en het ongemak van warm rubber om je voeten. Op mijn rug draag ik een 75 liter rugzak – je hebt ongeveer 50 liter nodig, dus deze is wat ruim, maar ik kan hem mooi klein dichttrekken en de aanbevolen 50 liter is eigenlijk net te klein. Bij de meesten is het passen en meten, en voornamelijk proppen, om alles erin te krijgen.

Pijl en boog Als we net twee uur onderweg zijn, worden we tegengehouden door een man, nauwelijks gekleed en flink besmeurd met verf en voorzien van pijl en boog. Hij beweegt druk heen en weer en verspert ons de doorgang. Als we er toch langs willen, wordt de pijl in de boog gelegd. De man is ziedend en richt zijn pijl wisselend op ieder van ons en lijkt al onze lichaamsdelen te scannen om te zien wat het beste mikpunt is. Gelukkig lukt het onze lokale gids Werner om voor een klein bedrag de doorgang ongehinderd voort te zetten. Ik had dit soort verhalen al wel gelezen, maar om het ook echt mee te maken is andere koek.

Samenwerking met de dragers De volgende dagen zijn zwaar. Het zijn met name de omstandigheden die me parten spelen. De dragers die we hier hebben geregeld,

90 | HOOGTELIJN 4-2018

88_HL0418_R43_Carstensz.indd 90

21-08-18 11:06

Uitzicht vanaf de top.

Deze eerste dag klimmen we van 2350 naar 3350 meter. De temperatuur daalt behoorlijk en de eerste wolken laten zich zien. Rond 15:00 uur komen we aan op een vlakte waar net een paar tenten kunnen staan. En nu? Waar zijn de dragers met de tenten en het eten? Gelukkig duurt het niet heel lang voordat de eerste dragers op de vlakte aankomen, maar dat zal de komende dagen wel anders worden. Ze lopen in hun eigen tempo en maken zich niet druk over de tijd of ons reisschema. De dragers fabriceren een keukentent van takken en plastic zeil. Er wordt aan een kampvuur gewerkt, maar de rook overheerst – al het hout is nat. Ook dat zal de komende dagen niet veranderen. Het lukt een enkeling om zijn sokken te drogen te hangen, maar met die rook is het lastig. We zetten de tenten zo vlak mogelijk neer en als we eenmaal liggen, voel ik al dat dit een lange nacht gaat worden van draaien, verliggen en zoeken naar de beste houding.

Kleur in de verte

Kampvuur voor theewater.

zijn in niets te vergelijken met de sherpa’s die ik in Nepal leerde kennen. Sherpa’s zijn getraind en opgeleid om klimmers te helpen. Onze dragers zijn locals die sporadisch een tocht als

ik zak soms tot mijn kuiten weg; water stroomt mijn laarzen in deze ondernemen. Ze kunnen niet veel dragen, we kunnen niet met ze communiceren en we snappen elkaar niet. De Papoea’s zijn een trots volk en werken voor een ander ligt niet in hun aard. Ze trekken hun eigen plan en lopen in hun eigen tempo. We komen daar pas achter als we bij ons eerste kamp aankomen. Maaltijd bij de dorpsoudste.

De volgende dagen blijven we rond de 3500 meter lopen, variërend omhoog en omlaag, waardoor we uiteindelijk toch de nodige hoogtemeters maken. Langzaam verandert het landschap van een dichte jungle in een ruige grasvlakte met hoge varens, bosjes en struiken. We hadden op onze eerste dag geluk met het weer blijkt achteraf. Toen was het de hele dag droog. Dat is vanaf nu over. Alleen ’s ochtends is het vier uurtjes droog en de rest van alle dagen regent het bijna onophoudelijk, 20 uur per dag. Nu snap ik de regenlaarzen, het regenpak en de paraplu op de paklijst. Ik ben blij dat ik een gewone paraplu heb meegenomen en geen opvouwbare. Alhoewel die laatste wat handiger lijkt qua omvang, gaan de meeste stuk op deze expeditie. Door alle regen die er valt, waden we geregeld door enorme watergebieden, moerassen en snelstromende riviertjes. Mijn laarzen zakken soms tot mijn kuiten weg en vaak lukt het niet ze weer snel genoeg omhoog te trekken, waardoor er water in mijn laars stroomt. Aan natte sokken ontkom je niet tijdens deze expeditie. We lopen af en toe samen, dan weer grote stukken ver uit elkaar. Er is nauwelijks een pad zichtbaar, alleen wat voetstappen van een voorganger als het water ze niet onzichtbaar maakt. Dan is wat kleur in de verte je enige houvast om de richting te bepalen. Het zou me niets verbazen als je hier zomaar verdwaalt. Wie vindt jou hier nog?

Nattigheid Het eten is deze dagen minimaal. Daar was ik al voor gewaarschuwd, maar dat het alleen pasta, wit brood, eieren, jam, thee en koffie zou worden, had ik niet verwacht. Zelfs met de paar energierepen die ik heb meegenomen loop ik achter de feiten aan. Elke dag merk ik dat ik energie inlever en niet aanvul. Ook de hygiëne is niet zoals we dat in het Westen gewend zijn. Het is een kwestie van tijd voor de eerste maagkrampen opspelen en de inhoud als bruin water mijn lichaam verlaat. Tel daarbij op dat alles nat is en we de tenten in de regen opzetten. Gelukkig heb ik een paar waterdichte zakken bij me, waarin ik mijn slaapzak en wat kleding bewaar en droog kan houden. Na het avondeten duik ik mijn bed in; slaap is deze dagen mijn beste vriend. Ik wring mijn sokken nog eens goed uit, rol ze in mijn handdoek, wring nog een keer en trek ze aan als ik mijn slaapzak in ga. Hopelijk zijn het morgen weer droge sokken.

Gesloopt De laatste dag naar het basiskamp is een stevige klim door het laatste stukje groen dat overgaat in ruig rotsterrein. De eerste

HOOGTELIJN 4-2018 |

88_HL0418_R43_Carstensz.indd 91

21-08-18 11:06

Specialist in Bergsport Verzekeringen W.A. Hienfeld B.V.

Voor meer informatie: Koninklijke NKBV te Woerden

hienfeldadv.indd 1

Postbus 75133 1070 AC Amsterdam +31 (0)20 - 5 469 469 info@hienfeld.nl

25/01/2018 11:13

TERUGROEPACTIE 3+ LAWINE PIEPERS MET SOFTWARE

VERSIE 2.1

Door terugkoppeling van onze SAFETY ACADEMY PARTNERS zijn we erachter gekomen dat, in uiterst zeldzame gevallen, er een tijdelijke verstoring van het signaal kan plaatsvinden bij onze 3+ lawine pieper met software versie 2.1. De oorzaak van de signaalverstoring is een fout in de software. De nieuwe software versie 2.2 sluit dit probleem uit.

Bezoek www.ortovox.com om uit te vinden of jouw lawine pieper onder de terugroepactie valt, of om meer informatie te vinden over het verkrijgen van de nieuwe software versie 2.2.

Voor zover wij weten heeft deze software fout niet tot problemen geleid. Om er zeker van te zijn dat de gebruikers geen enkel risico lopen hebben wij besloten uit voorzorg een terugroepactie op te zetten en roepen we alle 3+ lawine piepers met software versie 2.1 terug. APPARATEN DIE ONDER DE TERUGROEPACTIE VALLEN MOGEN NIET LANGER GEBRUIKT WORDEN ZONDER DE BENODIGDE SOFTWARE UPDATE.

180525_RECALL3+_Dutch_210x135_LS.indd 1

vaude+meindl.indd 1

09.08.18 11:53

21-08-18 11:47

Een van de Seven Summits

Vier van onze twaalf expeditieleden stonden ooit op de top van Mount Everest. Alle vier vonden de omstandigheden van deze tocht zwaarder dan hun ervaring op Everest. Ook lees ik op fora dat deze beklimming door sommigen tot de zwaarste van de Seven Summits wordt gerekend. Ik kan me daar iets bij voorstellen. Dit was een pittige expeditie, maar het was het dubbel en dwars waard. Elke berg brengt me elke keer weer iets nieuws. Zo ook deze keer. Deze expeditie leerde mij waar mijn grens ligt en welke factoren daarbij bepalend zijn: mijn gezondheid en het potentieel gevaar dat ik niet kan overzien. In april 2019 wil ik Mount Everest via de noordzijde beklimmen. Je kunt me volgen via grenzenaandetop.nl.

Naar de top Het basiskamp is primitief, maar voldoet om de nodige rust te pakken. We oefenen wat klimtechnieken en leggen alle materialen en kleding klaar die we morgen nodig hebben voor onze toppoging. Het is woensdag 17 januari, 03:05 uur wanneer het alarm van mijn horloge afgaat. We ontbijten om 03:30 uur en gaan dan op pad met al onze spullen: regenkleding, gordel, karabiners, een acht, schlinges, jumar, extra touw en wat extra warme kleding. Meer hebben we niet nodig. De eerste anderhalf uur lopen we in het donker en de regen naar de voet van de Carstensz Piramide. Rond 05:00 uur wordt het iets lichter en starten we onze klim. We trekken handschoenen aan tegen de scherpe uitsteeksels van het kalksteen. Op de meeste plekken ligt vast touw dat jaarlijks wordt gecontroleerd. Ik haak mijn jumar in en begin te klimmen. Ruim 550 meter in 3,5 uur. De gradaties verschillen van 3-4 tot sommige stukken 5. Er zitten een paar uitdagende passages tussen. Ik voel me gesterkt door de zekering aan het vaste touw, maar realiseer me ook dat een misstap tot een behoorlijke val kan leiden. Rond 08:30 uur staan we trots op de top. Heel even zien we de oceaan in de verte en is er wat blauwe lucht. Dan trekt alles langzaam dicht. Na een half uur draaien we om en gaan we terug. Ik weet dat 70 procent van alle ongevallen tijdens de afdaling gebeurt en ben op mijn hoede. Alles lijkt nu veel steiler en op bijna alle punten is abseilen de veiligste weg naar beneden. Ondertussen begint het weer te regenen en stroomt het water al snel als een waterval tussen ons door naar beneden. Ik ben blij als we na twee uur dalen weer op de grond staan. Het laatste stuk loop ik terug naar het basiskamp met Peter, Melle en Arnold. We kijken elkaar aan en de glimlach op ons gezicht en de voldoening in onze ogen spreekt boekdelen. Job done, mission accomplished!

88_HL0418_R43_Carstensz.indd 93

Mooie passage.

Het team, van links naar rechts: Ernst Huber, Wilco Dekker, Peter de Jong, Voldemars Spruzs, Willy Comploi, Edmund Spoden, Karin Gamreiter, Melle van den Boorn en Arnold Frick.

Ffoto Peter de Jong

zozeer op kracht als wel door het tekort aan energie. De regen, klamheid, hygiĂŤne, het gebrek aan slaap, het eentonige eten, tekort aan vitaminen en het gesteggel met de dragers hebben allemaal impact op de fitheid van mijn lichaam. En dan moet overmorgen het echte werk nog beginnen.

De afdaling.

Ffoto Edmund Spoden

De voldoening en glimlach op ons gezicht spreken boekdelen

Ffoto Peter de Jong

klimtechnieken kunnen we toepassen om bij de Nieuwzeelandpas te komen. Deze pas snijdt door de eerste bergrug die we moeten passeren om zicht op de Carstensz Piramide te krijgen. Het is even droog als we vroeg in de middag het einde van de pas naderen. Daar ontvouwt zich een spectaculair decor, alsof we een Lord of the Rings scene inlopen. We zien in de verte het basiskamp al liggen. Net daarachter rijst een enorme steile rotswand recht omhoog de lucht in. Getekend door uitgesleten geulen, die als slierten de wand een tekening geven. Heel even zien we tussen de wolken de top. Daar willen we overmorgen naartoe. Nu eerst de laatste kilometer naar het basiskamp en dan een dag rust om de broodnodige energie op te doen. Ondanks alle training en voorbereiding ben ik gesloopt. Niet

HOOGTELIJN 4-2018 |

21-08-18 11:06

Naamloos-3 1

13-08-18 11:48

Volg @hoogtelijn op Twitter voor het laatste nieuws van de redactie. Tips zijn welkom op hoogtelijn@nkbv.nl.

gespot

Onder redactie van Frank Husslage en Ico Kloppenburg

De GR5 in de Jura en in de Vogezen Het bekendste langeafstandspad in Frankrijk is de GR5, die door alle oostelijke Franse berggebieden loopt (zie de reportage hierover op pagina 40). De ervaren wandelaars Les en Elizabeth Smith beschrijven in de tweede druk van hun Ciceronegidsje de route tussen Schirmeck, bekend van het concentratiekamp Natzweiler, en Nyon, aan het Meer van Genève (518 kilometer). Verder wijken ze in de gids af van de GR5

en beschrijven ze ook de GR53. Die sluit bij Schirmeck aan op de GR5 en overbrugt de 170 kilometer tussen Wissembourg in de noordelijke Vogezen aan de Duitse grens, vlak bij Karlsruhe. [Peter Daalder] The GR5 Trail Vosges and Jura, Les & Elizabeth Smith Uitgever: Cicerone (2017), cicerone.co.uk ISBN 9781852848125, € 22,95

Wandelingen in de Haute-Savoie Dertig dagwandelingen in het zuidelijke deel van de Haute Savoie zijn bij elkaar gebracht door Janette Norton, voormalig gids in Zwitserland. Zij overleed in 2013 en de derde druk van deze gids is aangevuld en gecontroleerd door haar man Alan Norton en Pamela Harris, een vriendin met wie ze veel wandelde. De tochten, goed gedocumenteerd en beschreven in de degelijke Ciceronetraditie, zijn rond Annecy, de vallei van de Arve, Samoëns en de bergketen van de Aravis. Ze variëren van 7 tot 17 kilometer met hoogteverschillen van 345 tot 1320 meter. [Peter Daalder]

Morteratsch Rock

Foto The Bad

Aan welke muziek denk je bij het zien van een prachtig bergtheater, zoals de Morteratschgletsjer in Zwitserland? Philip Glass? Wagner of Vivaldi misschien? Eric Noorman is drummer in de adventure rockband The Bad en alpinist. Hij denkt aan beukende drums en snoeiharde gitaren. Vorig jaar lukte het hem om een videoclip op te nemen midden op de Morteratschgletsjer. Morteratsch Rock dus. Via youtube.com/thebad kom je op het kanaal van de band. Je kunt daar de clip van het nummer Spirals zien en genieten van de prachtige shots op de bergen. En van de muziek natuurlijk.

Eric Noorman van The Bad.

Helm op bij boulderen? Walking in the Haute Savoie: South, Janette Norton Uitgever: Cicerone (2017), cicerone.co.uk ISBN 978-1-8528-4811-8 € 19,95

Dat boulderen niet zonder gevaar is, weten we natuurlijk. Maar het idee dat je met 150 kilo aan rots naar beneden kunt komen, zat nog niet tussen onze oren. Tot we op goo.gl/bneSp2 de beelden zagen van Brian Koralewski. De vraag is natuurlijk of een helm hem had geholpen: de zwaarste verwondingen had hij aan zijn been.

Eindelijk Margalef Hoewel het al twintig jaar geleden is dat de eerste routes in Margalef werden ingericht, is nu pas een mooie en complete topo van het klimgebied verschenen. Sterker nog, de winter van 2017-18 leverde gelijk twee topo’s op. We bespreken hier de topo van Vicent Palau, een van de meest actieve behakers. Deze fullcolour gids bevat meer dan 1400 routes die zijn ingetekend op foto’s van de wanden in alle 82 sectoren. Margalef is de afgelopen jaren een van Europa’s populairste klimbestemmingen geworden en dat is gezien de hoeveelheid routes, het brede scala aan moeilijkheidsgraden en de ligging in de prachtige Serra de Montsant niet vreemd. De populariteit had ook nadelen, maar gelukkig is er veel verbeterd op het vlak van het managen van de toestroom van klimmers. Zo zijn er twee kampeerplaatsen gekomen en is de refugio vernieuwd en uitgebreid. Het dorpje Margalef draait inmiddels meer op klimmen dan op olijfolie en de uitgave van deze twee topo’s zal daar vast aan bijdragen. [Harald Sven] Margalef Climbing Guidebook, Vicent Palau Uitgever: margalefclimb.com (2017) € 28 euro (bij Refugio Can Severet) of € 32 (online)

HOOGTELIJN 4-2018 |

95_HL0418_R13_Gespot-1.indd 95

21-08-18 11:07

built to last just like you

Mauricio Mendez, Xterra World Champion

SUUNTO 9 •

120 hours of battery in Ultra mode

•

Intelligent battery technology to make sure the battery lasts for as long as you need

•

Tested to the extreme - thousands of hours of testing in toughest conditions

suunto.com

MOUNTAIN BOOTS HANDCRAFTED WITH PASSION B O R N I N B AVA R I A - WO R N A R O U N D T H E WO R L D

Hanwag Sirius II GTX Sterk, stabiel, stijgervast, waterdicht en isoleert tot -15 graden. Een bovenwerk uit 3,2 mm dik bergrundleer. Voorzien van een Gore-Tex voering en een Vibram Alpin Light profielzool. Minder naden verminderen het risico op drukpunten, irritatie en slijtage. De gelagerde veterogen maken het veteren ook bij flinke kou eenvoudig. Geschikt voor hoogalpiene touren, gletsjer, ijs,-en firntouren in onherbergzaam terrein als ook voor ijsklimmen.

WWW.HANWAG.COM

robijns+hanwag.indd 1

HANDGEMAAKT IN EUROPA

21-08-18 11:49

gespot

Himalaya op eigen wijze Voor wie graag zelfstandig onderweg is in de Himalaya en verder wil kijken dan een rondje Annapurna, Everest Basecamp of Mera Peak, zijn er twee prachtige gidsen verschenen. De ene is splinternieuw, de andere is een derde, bewerkte druk. Adventures in Nepal beschrijft 126 tochten, van eendaagse inlooptochtjes tot meerweekse trekkings en van het laagland tot ver boven de boomgrens. Het boek start met een gedegen beschrijving van het land en de praktische zaken rondom het zelf organiseren, daarna komen in vogelvlucht de tochten voorbij. De auteurs geven een korte omschrijving van de tocht, de duur en de zwaarte ervan en daarbij feitelijke informatie zoals startpunt, mogelijkheid tot bevoorrading en onderdak onderweg, de benodigde permits en beste reistijd. Voldoende informatie om te bepalen wat je wilt, en daarna kun je verder via internet

zelf de meest actuele informatie erbij zoeken. Dat zelf zoeken lijkt raar, maar maakt het boek in mijn ogen tot de beste gids van Nepal die ik ken. Eindelijk een gids die niet is verouderd op het moment dat hij van de drukpers rolt. Voor het minder overlopen Bhutan heeft Bart Jordans zijn gids herzien. Daarin beschrijft hij 22 trekkings door een van de meest geïsoleerde delen van de Himalaya. Het blijft bijzonder: Bart is afkomstig uit een miniem Zeeuws-Vlaams dorpje, maar is ondertussen een wereldwijd erkend auteur van trekkinggidsen over de hele Himalaya. Met de eerste druk van Trekking in Bhutan haalde Jordans de finale van het Banff Mountain Book Festival 2006. Nu, twaalf jaar later, is de gids weer volledig actueel. [Frank Husslage]

LEVEN, KIJKEN EN ERVAREN Na het ongekend grote succes van De acht bergen van de Italiaanse auteur Paolo Cognetti is de uitgever er snel bij om ander werk van de schrijver te presenteren. Geheel in dezelfde stijl is er nu De buitenjongen, dat drie jaar vóór De acht bergen is geschreven. Was het zijn vingeroefening? Het verhaal is aanzienlijk korter en heeft hetzelfde thema als zijn succesverhaal. Een jonge man uit de stad trekt naar het Aostadal, waar hij leeft in een hut op de alm. Zijn collega op de alm is een jonge vent uit de buurt, die vee hoedt in de zomer, van de eenvoud van het bergleven houdt en ’s winters bij de skilift werkt. De stadsbewoner, een schrijver die geen letter meer op papier krijgt, wat voelt als niet slapen of niet eten, ervaart dat hij in de bergen zijn eigen tegenpool wordt. Hij kijkt anders en ervaart de natuur. De rotsen, de weiden, het wild. Het bergleven. Er is geen sprake van eenzaamheid, hij leeft op. Cognetti is een heerlijke schrijver, zijn zinnen zijn soms subliem: “Vrijheid, ik zag haar rusten onder de hemel en in de velden, bebouwd met liefde en goud, afgeschermd door prikkeldraad” en: “Ik heb nooit een kameraad gevonden die zo kameraadschappelijk was als de eenzaamheid.” De Italiaan verplaatst de lezer moeiteloos midden in de woeste natuur. Er gebeurt van alles en eigenlijk ook niets. Kleine voorvallen uit het bergleven die van belang zijn voor wie zich heeft losgemaakt van de alledaagse drukte. [Peter Daalder] De Buitenjongen, Paolo Cognetti De Bezige Bij (2018), debezigebij.nl ISBN: 9789403122304 € 18,99

Adventures in Nepal, Marit Bakke en Olav Myrholt Himalayan Maphouse (2017), himalayan-maphouse.com ISBN: 978-9937-649-71-1 € 29,90

Trekking in Bhutan, Bart Jordans Cicerone (2018), cicerone.co.uk ISBN 9781852849191 € 25,50

Eindeloos klimmen Om je duurvermogen te trainen, hoef je geen eindeloze routes aan touw te klimmen. Er zijn ook klimmachines waarop je eindeloos kunt doorklimmen. Ga bijvoorbeeld naar Modena, Italië, waar je bij Equilibrium op een hele flinke jongen aan de gang kunt. Gianluca Sirotti laat op Facebook zien hoe het werkt. Zie goo.gl/ZiLPMQ of scan de QR-code.

Jongen van acht op Old Man of Hoy De achtjarige Edward Mills heeft de Old Man of Hoy geklommen voor het goede doel. Zijn moeder heeft borstkanker en hij wilde geld inzamelen Edward Mills op voor Climbers Against Old Man of Hoy. Cancer. Via goo.gl/ vpn2Y3 (of scan de QR-code) zie je de beelden van Edward, die de beklimming “best eng” noemde, en zijn trotse moeder. Hij is meteen ook de jongste klimmer die op de top van deze beroemde sea-stack in Orkney stond.

HOOGTELIJN 4-2018 |

95_HL0418_R13_Gespot-1.indd 97

21-08-18 11:08

vooruitblik

Hoogtelijn 5-2018 verschijnt 16 november THEMA

Bergsportdag

Haute Route Pyrénées

Jolanda Linschooten liep 850 kilometer en 50.000 hoogtemeters in 20 dagen

Fietsen

Colofon Hoogtelijn is het officiële tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging (NKBV). Het verschijnt vijf keer per jaar. De redactie staat open voor bijdragen van leden en derden waarbij de redactie het recht heeft, zonder opgave van redenen, de bijdragen niet te plaatsen. Het al dan niet op verzoek van de redactie aanbieden van artikelen aan Hoogtelijn impliceert toestemming voor openbaarmaking en verveelvoudiging ten behoeve van de elektronische ontsluiting van Hoogtelijn. Overname van (delen uit) artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie van Hoogtelijn.

Redactie

Peter Daalder (hoofdredacteur) Femke Welvaart (eindredacteur) Mirte van Dijk, Sieto van der Heide, Frank Husslage, Marieke van Kessel, Ico Kloppenburg, Anne van Leeuwen, Florian van Olden.

Medewerkers

Over de rug van de Andes

Suzan van der Burg, Jody Hagenbeek, Dim van den Heuvel, Christine Tamminga, Peter Uijt de Haag (correctie), Saskia Gottenbos (cartografie), Toon Hezemans (illustraties).

Redactie-adres

NKBV, t.a.v. Hoogtelijn, Postbus 225, 3440 AE Woerden hoogtelijn@nkbv.nl, hoogtelijn.nl

Advertentie-exploitatie

Patrick Baars Postbus 225, 3440 AE Woerden 0348-484066/06-18653645 patrick.baars@nkbv.nl

Productie en vormgeving

Studio ManagementMedia, Hilversum Anita Baljet, Johanna Baptist

Bloemenbingo

Druk

Spaar ze allemaal

Senefelder Misset, Doetinchem Oplage: 41.000 ISSN: 1387-862X

Los abonnement

Niet-leden kunnen zich abonneren op Hoogtelijn voor € 22,50 per jaar. Kijk op nkbvwebshop.nl.

Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging

Hel, loutering en paradijs op de GR11

Bellen 0348-409521 Bezoeken Houttuinlaan 16-A, 3447 GM Woerden Schrijven Postbus 225, 3440 AE Woerden Fax 0348-409534, info@nkbv.nl Betalen Bank: IBAN NL84RABO0161417213 BIC RABONL2U

98 | HOOGTELIJN 4-2018

98_HL0418_R12_Vooruitblik.indd 98

21-08-18 11:08

De NKBV draagt jaarlijks €400.000 bij aan het zogeheten Gegenrecht Fonds. Vanuit dit fonds zijn het afgelopen jaar vier berghutten gerenoveerd en verduurzaamd. Meer weten? Kijk op www.nkbv.nl/gegenrecht

DANKE! MERCI! GRAZIE! DANKZIJ JOUW LIDMAATSCHAP BLIJVEN HUTTEN BEREIKBAAR EN TOEKOMSTBESTENDIG

ANK ALS D IJDRAGE JE B T VOOR JG JE TO G KRI RTINGEN O K 50%ERNACHTINN V A O P O M E E R D T E N. T IN U ERGH B 0 0 1.2

Plauener Hütte

KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM- EN BERGSPORT VERENIGING I WWW.NKBV.NL

Advertentie 1 Naamloos-1gegenrecht-230x297-v3.indd 1

15-08-18 21-08-18 09:45 11:21

We are the warmth beneath icy skies. Everything we make is designed by climbers, for climbers. Each piece is crafted by peak and crag to give you absolute protection, comfort and mobility when you really need it.

W W W.R AB.EQUIPMENT

Wintercollectie nu in Rab-shops bij Kathmandu in Amsterdam, Utrecht en Nijmegen

Naamloos-3 1

09-08-18 14:36