Hoogtelijn 2/2018 by Koninklijke NKBV

WWW.NKBV.NL | APRIL 2018 | NR 2

NR 2 | APRIL 2018

BERGSPORTMAGAZINE VAN DE KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM- EN BERGSPORT VERENIGING

tirol

één grote speeltuin

WWW.NKBV.NL

INTERVIEW

Klimmer David Lama zoekt zijn grenzen op

01_HL0218_R01_Cover_def.indd 1

WANDELEN IN TIROL

De Adlerweg, de Ötztal Trek en een stukje Berliner Höhenweg

LYNGEN ALPEN Solotocht in het ruige Noorwegen

22-03-18 15:53

‘ONTSPANNEN DOOR EENVOUD’

Alexander, Bever klantenservice. Kampeerder. Alle indrukken en vele opties in het dagelijkse leven werken verlammend. Je mag niks missen, wilt alles volgen en veel te veel doen. Op een mooie camping of tijdens het sporten heb je daar geen last van. Vakantie vier ik het liefst op afgelegen plekken. Fietsen door Mongolië, wildkamperen in Zweden. Gewoon met niets anders bezig zijn dan wat er die dag moet: koffie maken bij het ontbijt, een beetje vissen, zwemmen in het stille water, een vuurtje maken. Ontspannen door eenvoud. En als je terugkomt bij je tent, lekker douchen en slapen. Moe en voldaan. BEKIJK ALEXANDERS FAVORIETE BUITENGEAR OP BEVER.NL/BUITENMENS/ALEXANDER

Naamloos-1 2

21-03-18 12:16

BUITEN BEGINT BIJ Naamloos-1 3

21-03-18 12:17 14-03-18 13:12

inhoud

Kijk voor meer informatie op nkbv.nl, hoogtelijn.nl, twitter.com/nkbv en op facebook.com/de.nkbv.

ACTUEEL 07 08 13 18 68 87 90

Voorwoord Joachim Driessen Op de Hoogte Vraag & Antwoord Depot: klimvrienden NKBV voor jou Gespot Vooruitblik

THEMA: TIROL 20 22 28 32 34 40 42 46 48 54 56 58 62 64

Hart van de Alpen Huttentocht langs de Adlerweg Basiskamp in het Stubaital Alles is mogelijk in Klimcentrum Innsbruck Interview met klimmer David Lama Inlopen op de Berliner Höhenweg De mooiste klimgebieden rond Innsbruck en de (verre) omgeving De Tiroler keuken De Ötztal Trek laat je alle kanten van het Ötztal zien Klettersteigen in het Pillerseetal E-biken in het Zillertal 50 jaar Kuratorium für Alpine Sicherheit Markt & Materiaal: made in Tirol Op mountainbikesafari

THEMA: TIROL

Tirol noemt zich graag het Hart van de Alpen, met Innsbruck als de hoofdstad van de Alpen. Het is een geliefd wintersportgebied bij Nederlanders, maar Tirol is meer. Het is de Oostenrijkse deelstaat met het meest dichtvertakte netwerk aan wandelpaden, waarbij je onderweg altijd wel een Gasthof of Alpenhut tegenkomt.

22 ADLERWEG

Uitdagende wandelroute

ALPINISME 72 Hoogalpiene beklimming: Grand Paradiso en Mont Blanc

WANDELEN 80 Solotocht in het ruige Noorwegen

EN VERDER 14 Portret van Elizabeth Hawley 71 Mijn Verhaal: NKBV-leden actief

in de regio Limburg

79 Medisch: rompstabiliteit

KLIMMEN

De mooiste gebieden rond Innsbruck

BASISKAMP

Vrienden maken in het Stubaital

4 | HOOGTELIJN 2-2018

04_HL0218_R02_Inhoud.indd 4

26-03-18 08:40

Vrouwen doen het goed in de sport in Nederland. Onder andere in schaatsen, shorttrack, wielrennen, volleybal, voetbal, hockey, judo, zwemmen, turnen en ijsklimmen. In al die sporten heeft ons land uitblinkers en kampioenen. Voor vrouwelijke sporters geldt hier geen glazen plafond.

stand

Het glazen plafond

Heel anders ligt dat in veel andere landen. Soms mag een vrouw zich niet vertonen in sportkleding (te veel bloot), wordt sport als vrouwonvriendelijk gezien (vechtsporten) of worden vrouwen in de maatschappij exclusief andere rollen toebedacht zoals zorg voor de kinderen, het gezin en het huishouden.

MEDISCH

Core stability

In die laatste categorie valt Pasang Lhamu Sherpa. Zij werd in 1961 geboren in het Everestdistrict en haar grote wens was als eerste vrouwelijke Sherpa op de top van de Everest te staan. Klimmen was voor Nepalese vrouwen ongehoord in die tijd. Maar Pasang Lhamu volhardde in haar wens. Ze beklom vele bergen en liet zien dat Nepalese vrouwen net zo dapper en sterk zijn als hun mannen. Haar vastbesloten en resolute karakter bracht haar na drie pogingen op 22 april 1993 op de top van de Mount Everest. Zij was toen 32, moeder van drie kinderen en stierf op diezelfde dag op de zuidtop door uitputting en slecht weer.

34 14

INTERVIEW

Klimmer David Lama

Na haar prestatie als eerste Sherpavrouw op Everest, kwam ook in Nepal de erkenning. Ze werd postuum onderscheiden met de Nepal Star, kreeg een eigen postzegel, een standbeeld en er werd een berg naar haar vernoemd. Er is nu een stichting met haar naam die vrouwen en kinderen uit achtergebleven berggebieden ondersteunt.

PORTRET

Elizabeth Hawley (1923-2018)

Nadat via fundraising ruim 150.000 dollar bijeen is gebracht komt er ook een film over haar leven, The Glass Ceiling. De documentaire wordt gemaakt door onder anderen de Amerikaanse producer Nancy Svendsen, schoonzus van Pasang. En door Alison Levine, beklimmer van de Seven Summits en leider van de eerste Amerikaanse Everestexpeditie voor vrouwen. Verder werkt ook Ang Dorjee Sherpa eraan mee, de oudste broer van Pasang.

Peter Daalder

Hoofdredacteur peter.daalder@hoogtelijn.nl WWW.NKBV.NL | APRIL 2018 | NR 2

NR 2 | APRIL 2018

Op de cover: David Lama klimt vaak in de omgeving van zijn woonplaats Innsbruck. Op de coverfoto klimt hij in het Rofangebergte, in de buurt van de Achensee in Tirol. Roanne van Voorst sprak de 27-jarige klimmer, die altijd op zoek is naar het uiterste van zijn grenzen. Je leest het interview op pagina 34. Coverfoto: Corey Rich (Red Bull)

BERGSPORTMAGAZINE VAN DE KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM- EN BERGSPORT VERENIGING

SOLO

Tocht door de Lyngen Alpen

tirol

één grote speeltuin

WWW.NKBV.NL

INTERVIEW

Klimmer David Lama zoekt zijn grenzen op

01_HL0218_R01_Cover_def.indd 1

WANDELEN IN TIROL

De Adlerweg, de Ötztal Trek en een stukje Berliner Höhenweg

LYNGEN ALPEN Solotocht in het ruige Noorwegen

22-03-18 10:51

HOOGTELIJN 2-2018 |

04_HL0218_R02_Inhoud.indd 5

22-03-18 16:25

LID WERFT LID ACTIE! ONTVANG FALKE WANDELSOKKEN T.W.V. â&#x201A;¬ 21,95

Ga jij al regelmatig de bergen in en profiteer je van de voordelen van het NKBV-lidmaatschap? Tip je vrienden om ook lid te worden en ontvang bij elke aanmelding een paar Falke wandelsokken. Kijk voor de actievoorwaarden op nkbv.nl/lwl De actie loopt t/m 31 juli 2018.

Falke wandelsok Dames

Falke wandelsok Heren

KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM- EN BERGSPORT VERENIGING I WWW.NKBV.NL

ADV lid werft lid-HL-def.indd 1 Naamloos-1 1

21-03-18 22-03-18 15:31 09:16

Joachim

Alpiene topsport Bovenstaande foto is genomen in Montserrat bij Barcelona. Ik kan er rustig poseren voor de foto, want het is een goed behaakte route. En als het even te lastig wordt (of te koud), daal ik gewoon weer af naar de dichtstbijzijnde kroeg voor een glas rioja. Is dat erg? Ik vind van niet. Er is een stroming die tekeergaat tegen behaking, want het zou niet het echte klimmen zijn. Ik vind het goed als beide mogelijk blijft. Een paar dagen zorgeloos klimmen in goed aangegeven routes en behaakt, daar teken ik graag voor.

ehaking past in het beeld van ‘avontuur, maar wel zonder risico’s’. Een andere trend is dat we van alles wat willen. Een keertje klimmen, dan een klettersteig, raften of surfen. Specialiseren lijkt uit te zijn. Alle Alpenverenigingen zien de interesse in het alpinisme teruglopen. Bij ons zijn de C1- en C2-cursussen wel populair, getuige het aantal boekingen dit jaar, maar na de C3 houdt het vaak op. En daarmee stagneert de alpiene topsport. Wie gaat er nog voor het Dru Noord Couloir Direct (ED/VI) of op expeditie naar de nog vele onbeklommen zesduizenders?

prestaties inspireren anderen om het avontuur te zoeken en nieuwe stukken van onze aarde te verkennen. De zucht naar nieuwe toppen en nieuwe routes heeft iets magisch en dat maakt onze sport zo mooi. We willen daar graag bij helpen. De NKBV Commissie Expedities & Alpiene Topsport (CEAT) heeft budget om leden financieel te ondersteunen, en als bestuur kunnen we helpen werkgevers te overtuigen dat een paar maanden weg niet carrièreverwoestend is, maar juist heel veel oplevert, óók voor de werkgever.

Dit jaar is er geen uitreiking van de BergsportAwards; er zijn helaas te weinig onderscheidende Nederlandse expedities geweest waaruit de jury kon kiezen. Om dezelfde reden kan ook Herman Plugge de laatste jaren niet altijd zijn Irish Coffee Award uitreiken aan de meest aansprekende expeditie van het afgelopen seizoen.

Aan iedereen die wel eens naar boven kijkt en denkt daar wil ik heen, zou ik willen zeggen: stop niet bij een C2- of C3-cursus, maar droom eens over het verdere verloop van je bergsportcarrière. Er is nog zo veel te ontdekken in de wereld, dus zet door!

De alpiene topsport staat onder druk, we zien een afname van het aantal Nederlandse expedities. Mede daarom heeft de NKBV een paar jaar geleden de NKBV Expeditie Academie in het leven geroepen; om een nieuwe generatie alpinisten op te leiden. Als bestuur stimuleren we alpiene topsport. Aansprekende

En is alpinisme toch niet jouw tak van sport, dan houd je het lekker bij wandelen of het klimmen van behaakte routes. Want ook dat is leuk.

Joachim Driessen,

Duurzaamheid De NKBV streeft naar een duurzame relatie met haar leden en alle partijen in het veld. Duurzaamheid is ook een kernwaarde als het gaat om natuur, milieu en sociale waarden. We brengen dit zo goed mogelijk tot uitdrukking in een duurzame inkoop en bedrijfsvoering. Hoogtelijn wordt verpakt in composteerbare biofolie en drukken we op FSC-papier: papier uit duurzaam beheerde bossen (een keurmerk met goedkeuring van het Wereld Natuur Fonds). Voor onze correspondentie gebruiken we 100% recycled papier. De ledenpasjes zijn gemaakt van 100% afbreekbaar pvc. We schenken duurzame koffie (Peeze) en hebben een CO2-neutrale postbezorging en dataopslag. En we promoten het reizen per openbaar vervoer naar bergsportbestemmingen. Als je toch met de auto of het vliegtuig reist, kun je overwegen om je CO2-uitstoot te compenseren. Dit kan eenvoudig via greenseat.nl.

Beter de bergen in met de NKBV NKBV-leden profiteren van voordelen en kortingen en ontvangen vijf keer per jaar Hoogtelijn. Met je lidmaatschap draag je bij aan het onderhoud van hutten en paden in de Alpen en het behoud van klimgebieden. Tip je vrienden om ook NKBV-lid te worden. Ze kunnen zich aanmelden op nkbv.nl en zien daar welke voordelen het lidmaatschap hen nog meer biedt.

Opzeggen lidmaatschap

Het NKBV-lidmaatschap loopt per kalenderjaar. Wil je je lidmaatschap voor volgend jaar beëindigen? Doe dat dan vóór 1 november op MijnNKBV.nl. Je ontvangt dan per e-mail een bevestiging van je opzegging. Na 1 november wordt je lidmaatschap automatisch verlengd voor het volgende kalenderjaar. Kijk voor meer informatie over het lidmaatschap op nkbv.nl. Partners van de NKBV

voorzitter NKBV mail: voorzitter@nkbv.nl twitter: @jdriessen06

HOOGTELIJN 2-2018 |

07_HL0218_R04_Joachim.indd 7

22-03-18 15:54

Nu sportklimmen onderdeel is van de Olympische Spelen in 2020, investeren diverse sportbonden behoorlijke sommen geld om de kans op een medaille in Tokio te verhogen. De Deutscher Alpenverein (DAV) bouwt samen met Augsburg en Beieren een trainingscentrum (totale kosten 6 miljoen euro) en investeert zelf zoals vorig jaar 600.000 euro om twee mannen en één vrouw in Tokio aan de start te krijgen. In Groot-Brittannië heeft UK Sport 630.000 pond (707.000 euro) beschikbaar. Vooralsnog maakt alleen Shauna Coxsey kans op financiële ondersteuning. De Nepalese Hoge Raad heeft het besluit van het Ministerie van Toerisme vernietigd om voortaan dubbelgeamputeerden en blinden te weren als bergbeklimmer. Het is het zoveelste besluit van het ministerie met betrekking tot bergbeklimmen dat niet tot uitvoer wordt gebracht. De zaak was aangespannen door een voormalige Britse Gurkha die beide onderbenen mist. Op de top van de Matterhorn ontstak de Zwitserse skigrootheid Pirmin Zurbriggen het ‘vuur’ voor de Olympische Winterspelen van 2026, waarvoor Sion kandidaat wil zijn en waarbij het alpiene skiën grotendeels in Zermatt moet plaatsvinden. Op 10 juni wordt over de kandidatuur gestemd in Wallis. Carlos Soria (79) uit Madrid is wat je noemt een krasse knar. Na zijn 60ste blijft hij maar 8000’ers verzamelen. De teller staat inmiddels op 9: Cho Oyu (60 jaar), Everest (62), K2 (65), Broad Peak (68), Makalu (69), Gasherbrum I (70), Manaslu (71), Kanchenjunga (75), Annapurna (77). Van de 14 8000’ers mist hij alleen nog de Dhaulagiri en de Shishapangma. De Australische Katie Sarah is de eerste vrouw met de Volcanic Seven Summits op haar naam. Als laatste beklom ze Mount Sidley (4285 meter op Antarctica). De andere (slapende) vulkanen zijn: Ojos del Salado (Zuid-Amerika, 6893 meter), Kilimanjaro (Afrika, 5895), Elbrus (Europa, 5642), Pico de Orizaba (Noord-Amerika, 5636), Damavand (Azië, 5610) en Mount Giluwe (Oceanië, 4368).

Dramatische redding en dode op Nanga Parbat De Poolse winterexpeditie op de K2 is op een opmerkelijke manier in het nieuws gekomen. Niet vanwege klimsucces, maar met een even spectaculaire als dramatische redding op de Nanga Parbat, bijna 200 kilometer verwijderd van de K2. Op de Nanga Parbat was hun landgenoot Tomasz Mackiewicz (43) aan het klimmen met de Française Elisabeth Revol (37). Bij hun derde poging haalden ze de top van de Nanga Parbat (8125 meter), maar toen sloeg het noodlot toe. De Pool was sneeuwblind, had bevriezingen en vertoonde tekenen van hersen- en longoedeem. De hulp kwam via via tot stand door Denis Urubko, Adam Bielecki, Piotr Tomala en Jaroslaw Botor die hun expeditie op de K2 onderbraken en naar de Nanga Parbat werden gevlogen. Revol moest haar Poolse klimmaat noodgedwongen op grote hoogte achterlaten en daalde verder af. In recordtijd bereikten Bielicki en Urubko de Franse klimster, die gered werd met ernstige bevriezingen aan beide handen en haar linkervoet nadat ze al hallucinerend haar schoen geruime tijd had uitgedaan. Mackiewicz was door het slechte weer niet meer te redden en stierf op ruim 7800 meter.

Foto ANP/AFP/Jean-Philippe Ksiazek

Wie ooit op expeditie is geweest in de Khumbuvallei, kent waarschijnlijk Lama Geshe in Pangboche die veel klimmers op boeddhistische wijze zegende. Lama Geshe stierf in februari j.l. op 87-jarige leeftijd, nadat hij acht jaar geleden geruime tijd was uitgeschakeld vanwege een ernstige hartaanval. Hij herstelde in Kathmandu en keerde terug naar zijn woonplaats.

Elisabeth Revol tijdens een persconferentie in Chamonix.

IRISH COFFEE AWARD VOOR DAVID BACCI De Nederlands/Italiaanse klimmer David Bacci heeft de Herman Plugge Irish Coffee Award gewonnen voor zijn beklimming van de 1000 meter hoge, zeer technische oostwand van de Cerro Murallón op de grens van Argentinië en Chili, en voor de beklimming van de Slovak Directroute op de 2800 meter hoge zuidwand van de Denali. Die laatste route is sinds de eerste beklimming in 1984 nog maar zeven keer succesvol herhaald. Bacci, 32 jaar geleden geboren in Naarden en nu wonend in Varese, won eerder al Herman Plugge en David Bacci met de trofee.

Foto Timo de Boer

Onder redactie van Peter Daalder

op de hoogte

Heb je nieuws voor Op de Hoogte, mail het naar hoogtelijn@nkbv.nl. Meer bergnieuws vind je op nkbv.nl, of volg ons op Facebook en Twitter.

een NKBV BergsportAward voor zijn beklimmingen op Cerro Torre en Fitzroy (Cerro Chaltén). Bacci, die in Maastricht internationale betrekkingen studeerde, is fulltime klimmer. Afgelopen winter werkte hij bij een skilift om zijn volgende tocht, op ski’s van het noorden van Scandinavië naar Rusland, te bekostigen. De Irish Coffee Award voor aansprekende beklimmingen buiten Europa wordt sinds 2000 uitgereikt in de woonkamer van Herman en Marina Plugge, waarna de gastheer zelf de Irish Coffee maakt. Juryvoorzitter Marc Heine liet weten dat er gekozen was voor Bacci boven de prestaties van Maaike Braat (Khan Tengri op de grens van Kazachstan en Kirgizië), een avontuurlijke expeditie met diverse beklimmingen in het Pamirgebergte van vier USAC-leden en de Manaslubeklimming van Adrienne Boerwinkel (als eerste Nederlandse vrouw op de hoofdtop, met extra zuurstof) en haar partner Tom Zydenbos.

8 | HOOGTELIJN 2-2018

08_HL0218_R06_Opdehoogte.indd 8

22-03-18 15:54

David Lama tijdens zijn beklimming.

Succes David Lama op de Sagzahn Verschneidung Foto Jakob Schweighofer

Na drie eerdere pogingen lukte het David Lama in januari om de Sagzahn Verschneidung tussen de Sagwand en de Schrammacher in het Valsertal in Tirol te beklimmen. Het is een route op de berg waarop Lama met Jorg Verhoeven al in 2008 op de noordflank succesvol was. De Sagzahn Verschneidung klom Lama deze keer met Peter Mühlburger. De route wordt door de klimmers gewaardeerd als M6/A2. Kijk voor een interview met David Lama op pagina 34.

goud weg voor de neuzen van Nieuwenhuys en Frima. Na een mooie race van ruim 14 kilometer en 1658 hoogtemeters, nam Mesman met een finishtijd van 2:16:6 ruim drie minuten afstand van zijn rivaal Nieuwenhuys. Geertsema pakte een nog ruimere marge op Frima, met een ruim 13 minuten snellere finishtijd.

Iedere Hüttenwirt vermeldt de huisregels op bordjes: niet roken, geen schoenen in de slaapruimtes, lakenzak verplicht, avondeten om zes uur. In de Lamsenjochhütte worden we verrast door een nieuw bord: “Om 4 uur toewijzing van de slaapplaatsen.” Ja, ook als je gereserveerd hebt. Tot die tijd moet je wachten. Om vier uur opent het loket. Met als gevolg drie kwartier file voor het kantoortje waar alles contant wordt afgerekend. Daar worden ook de douchemuntjes verstrekt. Gevolg: file voor de douches. Bij het avondeten geldt het afhaalprincipe. Opnieuw hoog in de bergen in de file. Zo lijkt de hut op het gewone leven, dat we juist wilden ontvluchten. Maar vooral onze eigen ergernissen hebben we niet beneden achtergelaten... [Peter Daalder]

en Passant

Files in de hut

Illustratie Toon Hezemans

Een bijzondere switch in het weekend van 17 maart tijdens het Bergans NK Toerskiën 2018. Waar vorig jaar Greg Nieuwenhuys en Hester Frima in het Zwitserse Disentis kampioen werden, revancheerden Jurgen Mesman en Dorien Geertsema zich door de titelhouders van de troon te stoten. Beide nummers twee van vorig jaar kaapten het

Foto Christa Schaar

Mesman en Geertsema winnen Bergans NK Toerskiën

Heb je ook een leuk bergverhaal meegemaakt? Mail je anekdote van 120 woorden naar hoogtelijn@nkbv.nl o.v.v. En Passant.

HOOGTELIJN 2-2018 |

08_HL0218_R06_Opdehoogte.indd 9

26-03-18 08:44

www.lasportiva.com Become a La Sportiva fan @lasportivatwitt Val di Fiemme, Trentino

ado

s bas m A a rtiv

po La S

O T N A

U R NK

A K C PI

It’s a never ending search. Running, climbing, traversing: exploring the nature of what we are. Exploring what we were born to do. LOOK AHEAD, ALWAYS.

SHOP NOW ON WWW.LASPORTIVA.COM

MOUNTAIN BOOTS HANDCRAFTED WITH PASSION WO R N A R O U N D T H E WO R L D

Makra Low Lady GTX® Design chosen by the Hanwag Women’s Alliance

Aanlooproutes naar kletterpassages voeren over het algemeen door rotsachtig en veeleisend terrein. De robuuste maar f lexibele MAKRA LOW LADY GTX® van HANWAG met haar gripvaste Vibram ® Pepe zool is hierbij een zeer betrouwbare begeleider. Het bovenwerk bestaat uit de lichte materialenmix van suède en Cordura ® en de schoen is gevoerd met het goed ademende en waterdichte Gore-Tex ®. Met de Ghilly-veterbinding die tot ver in de punt doorloopt, kun je zeer secuur veteren en daarmee de comfortabele pasvorm nog individueler aanpassen.

WWW.HANWAG.COM

HANDCRAFTED IN EUROPE

Liggend - Hoogtelijn - hanwag_MakraLowLady-NL_235x165.indd 1

Naamloos-2 1

15/03/2018 08:58

23-03-18 13:34

SPORTKLIMNIEUWS

Foto Lena Tem

IJsklimmers houden het hoofd koel

Dennis van Hoek.

Terwijl we in Nederland nog narilden van de kou-aanval van de ‘Siberische beer’, maakte het Nederlands IJsklimteam in Finland gretig gebruik van de ijzige omstandigheden tijdens de European

Cup Iceclimbing in Oulu, eind februari. Dennis van Hoek pakte het goud in Finland en claimde daarmee de eerste plek in de overall ranking van de speeddiscipline. Ook in de leaddiscipline pakte Dennis zeer verdienstelijk een medaille. Hij werd overall tweede, net als ijsklimster Marianne van der Steen. Marianne stond tijdens de European Cups twee keer op het Leadpodium met een tweede en derde plek in respectievelijk Domzale (SLO) en Bratislava (SVK).

Europees jeugd topsportfeest op EYCB

Op 2 en 3 juni organiseert de NKBV samen met Boulderhal Delfts Bleau een European Youth Cup Boulder, oftewel EYCB. Het is een wedstrijd van de internationale sportklimfederatie en een waar feestje voor de Europese jeugd bouldertop. Daarnaast is de EYCB een mooie kans voor jonge Nederlandse boulderaars die niet voor Jong Oranje werden geselecteerd, om zich te meten met internationaal talent. En misschien wel om zichzelf in de picture te klimmen! Op 2 juni vindt de kwalificatieronde plaats, waarin de acht beste dames en heren uit elke leeftijdscategorie (Jeugd B: 14-15, Jeugd A: 16-17, Jeugd Junioren: 18-19) zich kunnen plaatsen voor de finales op zondag. Meer informatie vind je binnenkort op nkbv.nl/eycb.

op de hoogte

Onder redactie van Naomi Persoon

Foto Climbing Works Instagram

Tim Reuser derde op CWIF Tijdens de Britse internationale boulderwedstrijd CWIF, ofwel de Climbing Works vorige maand, was een flinke vertegenwoordiging van onze nationale toppers aanwezig. Tiba Vroom, Julia Meijer, Michiel Nieuwenhuijsen en Tim Reuser klommen zo sterk dat ze de andere 95 deelnemers bij de dames en 203 deelnemers bij de heren achter zich lieten. Tim Reuser haalde precies de finale met een 6e plek. Van tevoren werd al gezegd dat Tim fit en sterk was, en dat liet hij zien. Met maar liefst 3 tops en 1 zone maakte hij zijn status als “Dark Horse” meer dan waar en pakte gewoon een ongekende 3e plek. Tiba en Julia kwalificeerden zich voor de halve finale met 20 boulders, Michiel met 28 en Tim zelfs met 29 uit 30 boulders. Uiteindelijk werd Tiba 16e. Julia miste maar net de finale, met uiteindelijk een knappe 8e plek. Michiel kon zijn kwalificatievorm niet terugvinden en werd uiteindelijk 19e.

MOUNTAIN NETWORK richtlijn logogebruik

MNlOgO sTAANdE vARIANT

MNlOgO lIggENdE vARIANT

de staande variant mag alleen gebruikt worden als een soort ‘label’. geplaatst vanuit de bovenkant van de pagina of vanuit de bovenkant van een illustratie-/fotokader

Indien plaatsing van de staande variant niet mogelijk is, gebruik dan de liggende variant van het logo. Op een witte ondergrond het logo met de grijsblauwe letters, op een donkere actergrond of op een foto de versie met witte letters.

Partners van het Nederlands Team Sportklimmen

Partners nationale wedstrijden

HOOGTELIJN 2-2018 |

08_HL0218_R06_Opdehoogte.indd 11

22-03-18 15:55

BEVER & NKBV TESTLAB Zo licht en warm als de Micro Puff Hoody van Patagonia zien we ze zelden. Eén van z’n belangrijkste eigenschappen: de jas verliest geen warmte als ‘ie nat wordt. Heerlijk voor die stiekem nog best frisse dagen in het voorjaar! Ons tweekoppige panel nam de proef op de som en testte de Micro Puff in de omgeving waar ‘ie voor bedoeld is: buiten.

KATRINA, 30 JAAR Verkoper bij Bever Den Haag the Globe. Gek op fietsen, wandelen, schrijven en koken. Reist het liefst op de fiets: kampeerspullen mee en slapen onder de sterren.

TESTERVARING: De jas is zo licht dat het voelt alsof je niks aan hebt. Ik testte ‘m tijdens 15 kilometer fietsen bij 5 graden. Ik ben een koukleum, dus draag meestal veel lagen: een thermoshirt, longsleeve-shirt, dunne fleece en daaroverheen nog een synthetische jas of windstopper. Onder de puff droeg ik alleen een longsleeve, bizar! Maar ik had het niet te koud of te warm. Het laatste half uur fietste ik door miezer en stond er hardere wind, maar ook die omstandigheden hadden geen invloed op het draagcomfort. Deze jas biedt veel bewegingsvrijheid en heeft fijne binnenen buitenzakken. Ultiem geschikt voor wandelaars, skiërs, bergbeklimmers en reizigers in allerlei weersomstandigheden. Ik ben er erg tevreden mee! Wel miste ik een capuchon en verstelbare trekkoordjes rond de heupen.

PATAGONIA MICRO PUFF HOODY Ultralicht jack met waterbestendige, donsachtige warmte dankzij de PlumaFill-synthetische isolatie.

VANAF

249,95

JOS, 26 JAAR Sinds 2011 lid van de NKBV en fervent rots-, alpiene- en ijsklimmer én trailrunner. Loopt het liefst hard over smalle paadjes, in het bos of door de polder.

TESTERVARING: Een ultralicht jack dat verbazend veel warmte afgeeft , zelfs in een omgeving van -5 waar ik geruime tijd stil stond. Ook tijdens het wandelen beviel het jack goed. De hoge kraag voorkomt warmteverlies bij je nek en door de iets langere fit komt er geen ‘tocht’ onder de jas door. Er zit zelfs een windvanger achter de rits, zodat ook daar geen wind doorheen blaast. Luxe! Al met al een ultralicht en zeer warm jack, warmer dan wat ik ooit gedragen heb - afgezien van echt dons. Eén van de zakken is een stuffsack, dus je kan het jasje superklein opproppen en meenemen en aan je tas of klimgordel hangen met een lusje dat al in de jas gestikt zit. Wel vraag ik me af of de slijtvastheid goed is: de ultradunne miniripstop-buitenkant laat je met rotsklimmen waarschijnlijk niet heel lang heel.

PATAGONIA OVER DE MICRO PUFF Een goed puffer jack is altijd compact inpakbaar, warm én weersbestendig. Een uitdaging, want dons isoleert niet wanneer het nat is en synthetische isolatie pak je moeilijk compact in. Met de unieke PlumaFill-isolatie lukt dit wél. Het draagt als dons, maar heeft de waterbestendigheid van een synthetische isolatie. Daarnaast is het superlicht en biedt het extreem veel warmte.

BEKIJK DE NIEUWE VOORJAARSCOLLECTIE OP BEVER.NL/NIEUW

Testlab_Hoogtelijn_2018_NKBV_DEF.indd 1 Naamloos-4 1

16-03-18 20-03-18 14:05 11:29

VRAAG & ANTWOORD Een comfortabel varend basiskamp voor klimvrienden

Project Zee&Berg

Sam van Haaster (61) is groot liefhebber van de bergsport en hij is gek op zeilen. Sinds hij in 2013 is gestopt als industrieel ontwerper, is hij zich gaan wijden aan wat hij noemt “serieus zeilen”. Vorig jaar ruilde hij zijn Amsterdamse woning in voor een zeewaardig schip, de 44 voets aluminium Janne, 23 jaar geleden getekend door de gerenommeerde jachtontwerper Dick Koopmans jr. Op de Janne wil hij graag bevriende groepjes klimmers, skiërs en andere buitensporters ontvangen. Een project dat hij Zee&Berg heeft gedoopt.

Sam van Haaster in de Amsterdamse haven aan de Hoogte Kadijk.

Foto Lex van den Bosch

Tekst Peter Daalder

Je bent het schip nog volop aan het verbouwen. Wat het niet goed genoeg? ‘’Jawel, het is een prima schip, zeer solide, licht en sterk. Maar ik verwacht vaak alleen te zeilen, dus voeg ik hulpmiddelen toe die dat mogelijk maken. Zoals een stuurautomaat die het schip op koers houdt, terwijl ik binnen warm en droog de wacht kan houden. In mijn werk heb ik veel producten gemaakt voor de medische wereld, zoals röntgenapparatuur. Ik heb altijd veel aandacht gehad voor ergonomie, gebruiksgemak en veiligheid. Die beroepsdeformatie is van invloed als ik naar het schip kijk. Deze maand moet het klaar zijn. Dan vaar ik weg, richting het noorden.” Hoe komt een bergsporter in een zeilschip? ‘’Ik heb Sneeuw- en IJscursussen van de NKBV gevolgd en heb veel trektochten gedaan op ski’s in Noorwegen en Zweden. Maar ik ben ook een enorme zeilliefhebber. Op een gegeven moment werd die combinatie lastig. Ik liet het zeilen prevaleren, met name in de zomer, maar ik wil ook vanuit het schip trektochten blijven maken. Daar verheug ik me erg op, vooral in de winter in Noorwegen en Zweden.” Wie kunnen er gebruik maken van het schip? “Ik richt me vooral op vriendengroepjes die naar hun gedroomde klim- of skilocatie willen. De onafhankelijkheid, het kunnen reageren op de omstandigheden, dat maakt het aantrekkelijk voor avontuurlijk ingestelde types die geen voorgekookt programma vragen. Aan boord zijn zes plaatsen, dus het gaat echt om kleine groepen.”

De Janne in Bretagne.

Wie kan dat betalen, op reis met een schipper en een schip? “Het is geen commercieel project, ik vind het leuk om avontuurlijk ingestelde mensen te ontmoeten en te kijken hoe hun plannen in

te passen zijn in mijn globale vaarplan. We delen de kosten van het eten, de brandstof en havengelden. Dat is alles. Het schip heeft het comfort van een varend basiskamp met een kachel, een warme douche, en een fornuis voor heerlijke ovenschotels.” Moeten de varende klimmers zeebenen hebben? “Ja en nee. Voor de grote oversteken, zoals van Nederland naar Noorwegen en de tocht naar Spitsbergen, is het wel prettig als de bemanning ook zeezeilervaring heeft. Het zijn meerdaagse tochten en je moet elkaar kunnen aflossen. Op de andere tochten langs de kust en rond de eilanden is dat niet nodig. Dan varen we vooral in beschermd water en overdag.” Wat is je plan voor de komende periode? “Dit jaar en in 2019 vaar ik rond de Noorse Zee. Eerst Noorwegen, Sognefjord, Jotunheimen, de Lofoten, in augustus naar Spitsbergen en in het najaar de Lyngen Alpen. Ik overwinter bij Tromsø en in maart 2019 verleg ik het schip naar Narvik, een prima uitvalsbasis voor cross countrytochten. In mei vaar ik opnieuw naar Spitsbergen en dan in de zomer alle eilanden af: Jan Mayen, IJsland, Faeröer, de Shetlands en de Orkneys. Dat najaar kom ik terug naar Nederland.” En daarna? “Ik ben een fan van H.W. Tilman, de Britse bergbeklimmer en zeezeiler. Die heeft inspirerende dingen gedaan: mooie reizen naar Groenland, noordelijk Canada en Patagonië. Wellicht dat ik in zijn kielzog ga varen als ik gelijkgestemde zielen mee krijg. Plannen te over.” Kijk voor meer informatie over Sam van Haaster en zijn schip op facebook.com/ GroteJanne.

HOOGTELIJN 2-2018 |

08_HL0218_R06_Opdehoogte.indd 13

22-03-18 15:55

14 | HOOGTELIJN 2-2018

14_HL0218_R41_PotretHwaley.indd 14

22-03-18 15:55

Elizabeth Hawley (1923-2018)

Gerespecteerd,

geliefd en gevreesd

Eigenzinnig, geestig, scherp, bloedfanatiek in haar werk en iemand die zelfs de sterkste en beroemdste klimmers ter wereld nerveus kon maken. De Amerikaanse journaliste Elizabeth Hawley woonde bijna zestig jaar in Kathmandu en overleed er begin dit jaar op 94-jarige leeftijd. Hawley was beroemd in de klimwereld vanwege het archief dat ze bijhield: de Himalayan Database bevat informatie over alle expedities in Nepal sinds 1905. Ze werd zowel gerespecteerd als gevreesd. “Ze was de beste mentor die ik me had kunnen wensen, maar wat was ik bang voor haar!”, aldus collega Kunda Dixit. Tekst Roanne van Voorst Beeld Pim Horvers

et is enkele uren na haar dood. Voor het kleine gebouw van de Himalayan Trust in Kathmandu, de Nepalese tak van een non-profit organisatie die grotendeels werd gerund door Hawley, is een condoleanceregister opgesteld. Een vergrote foto van Hawley is versierd met Afrikaantjes: de bloem die in Nepal wordt ingezet bij belangrijke gebeurtenissen. In een register schrijven sherpa’s en andere bekenden een laatste woord van eer en dank: Om Mani Padme Hum, schrijft een oude Nepalese man, met een donsjas aan en een muts op zijn hoofd. “U verdient uw rust”, schrijft een ander, “maar wat zullen we u en uw werk missen.”

Uitermate kritisch Elizabeth Hawley was geliefd, gevreesd en gerespecteerd in Nepal. Geliefd, omdat ze volgens vrienden en collega’s even geestig was als intelligent. Gevreesd, omdat ze de Himalayan Database beheerde en daarvoor alle klimmers aan de tand voelde die beweerden de Mount Everest of andere bekende bergen in Nepal te hebben beklommen. En omdat ze uitermate kritisch en uitgesproken kon zijn – over het gedrag van collega’s of andere mensen, over het land waarin ze woonde, of tegenover de mensen die ze interviewde. Maar bovenal werd ze gerespecteerd, omdat ze middels haar uitgebreide archief belangrijke informatie over expedities verzamelde en beschikbaar maakte voor een breed publiek. “Ze zette met haar werk Nepal op de kaart”, zegt Dr. Mingma Norbu Sherpa, de voorzitter van de Himalayan Trust. “Ze heeft enorm veel betekend voor de alpiene wereld en voor ons.”

Huisgenoot Samen met zijn collega’s ontvangt de voorzitter de binnendruppelende bezoekers – klimmers en andere Nepalezen die zojuist hebben gehoord dat Hawley is overleden. Ze serveren

zoete melkthee en wisselen herinneringen uit. De sfeer is bedrukt. Voor de Himalayan Trust-medewerkers was Hawley meer dan een collega: ze was een huisgenoot. In een kleine woning en een aangelegen studeerkamer at, sliep en werkte ze aan haar database of voerde ze taken voor de Trust uit. Baween Raj Tandukar werkte ruim dertig jaar met haar samen. Hij glimlacht als hij over haar spreekt. “Elke ochtend kwam ik rond acht uur binnen, en altijd zat zij al achter haar bureau. Keurig aangekleed, kaarsrecht, hard aan het werk. Ze sloeg geen dag over, kwam nooit te laat. Vergeleken met haar voelde ik me vaak maar lui.” “Ik vond haar altijd een beetje eng, was steeds op mijn hoede voor een uitbrander”, geeft een andere collega toe. Ze wijst op het bureau, waaraan Hawley werkte. Steevast gekleed in een rok en een blouse, soms in een broekpak. Nepali sprak ze niet, en ze deed ook geen moeite het te leren. Collega’s en medewerkers sprak ze in het Engels aan en ze reageerde geërgerd als een collega een taalfout maakte. “Dan voelde ik me onder haar ogen verschrompelen. Maar een hekel had ik niet aan haar. Daarvoor was ze te goed in haar werk. Zo precies als zij werkte, daar kunnen veel journalisten nog wat van leren.” Dat beaamt Kunda Dixit, de uitgever van de Nepali Times die in de jaren tachtig door Hawley als vervangend journalist werd ingehuurd als zij op vakantie ging. Hij was 27 toen hij voor haar begon te werken. “Achteraf bezien was ze de beste mentor die ik me kon wensen. Maar in die tijd dreef ze me regelmatig tot wanhoop. Ze kon keihard tegen me zijn. Als ik een deadline miste of iets niet had gedubbelcheckt, deed ze geen enkele poging om haar kwaadheid te verhullen. Ik was oprecht bang voor haar. Pas nu, achteraf, zie ik dat ze me door die strengheid heeft gemaakt tot de journalist die ik nu ben.”

HOOGTELIJN 2-2018 |

14_HL0218_R41_PotretHwaley.indd 15

22-03-18 15:56

De naam van Elizabeth Hawley in afrikaantjes op de plaats van de boeddhistische afscheidsceremonie.

Vaste bezoeker In het centrum van Kathmandu steekt een man in een zwart pak de straat over. Zijn naam is Rishi Pandey, hij is manager van een luxehotel in de stad. Als hij hoort dat mevrouw Hawley is overleden, staat hij zo plotseling stil dat auto’s beginnen te toeteren. Hij kende haar, natúúrlijk kende hij haar: “Miss Hawley was een vaste bezoeker van mijn hotel, en van alle andere hotels waar klimmers kwamen”, vertelt hij. “Ik zag die klimmers al in de lobby op haar zitten wachten. Als ze gespannen keken wist ik: straks komt mevrouw Hawley aanrijden in haar autootje. Grote mannen werden kleine jongetjes als zij binnenkwam!” Hij doet ze na: wringt met zijn handen, kromt zijn schouders naar voren, richt zijn blik naar de grond.

Het bureau waaraan Hawley bijna zestig jaar werkte.

van een expeditie waren teruggekeerd. “Ze weigerde interviews telefonisch af te nemen. Ze wilde de gezichtsuitdrukkingen kunnen zien, hun lichaamstaal. Voelen of hun verhaal klopte. En dan begon ze, halverwege een uitgesproken zin van een klimmer, vragen te stellen: “Je zegt dat je rond elf uur in het basiskamp was? Wat betekent dat, ‘rond elf’? Is dat tien voor elf, vijf voor elf, precies elf uur? En hoezo, je zag ‘5 of 6 andere klimmers’? Waren het er nou 5 of 6? Mag ik foto’s zien, die je hebt genomen?”

Onderkoeld

Details

Twee jaar voor haar dood droeg Hawley de meeste werktaken over aan een aantal assistenten, die haar al langere tijd hielpen bij het afnemen van de interviews. Maar ze hield een dikke vinger in de pap. “De eerste keren dat ik interviews ging doen, kwam ik terug met enorm veel informatie, maar het was nooit genoeg naar haar standaard”, verzucht Billi Bierling. De journaliste en alpiniste werd in 2002 zelf door Hawley ondervraagd voor ze begon aan de beklimming van de Baruntse. Ze was zo van haar onder de indruk, dat ze in 2004 besloot haar als vrijwilliger te gaan helpen. Veertien jaar later doet ze dat nog en beheert ze de database, inmiddels ondersteund door een team van drie mede-interviewers. “Dan moest ik terug van Miss Hawley, de klimmers om méér details vragen. Of ik kreeg de wind van voren omdat ik mijn haar niet netjes had geborsteld voor een interview. ‘Ga je zó aan het werk?’, vroeg ze dan, met een gezicht waar de afkeuring van afdroop.” De laatste twee jaar bezocht Bierling de oude mevrouw Hawley dagelijks. “Soms vond ik het best zwaar om haar vele gefoeter aan te horen, maar ik bewonderde haar ook om de accuraatheid waarmee ze altijd had gewerkt en moest vaak lachen om die karakteristieke directheid van haar.” Hun werkrelatie transformeerde, langzaam maar zeker, in een bijzondere vriendschap. Bierling was een van de weinige werkelijke vrienden van Hawley. Elizabeth Hawley had geen geliefde, geen kinderen, en behalve Bierling en enkele andere collega’s, geen andere mensen die ze graag dichtbij zich had. Haar meeste tijd spendeerde ze aan haar werk. En zelfs daar hechtte ze zich niet werkelijk aan.

Tandukar vergezelde haar af en toe tijdens haar interviews. “Klimmers waren allemaal bang van haar. Of je nou Messner heette of een onbekende Spaanse alpinist was: ze vroeg door tot in detail, viel je gerust in de rede, nam geen genoegen met vage claims.” Hawley bezocht de klimmers direct nadat ze in Nepal aankwamen, in hun hotel. Dat deed ze opnieuw nadat ze

“Toen ze gezondheidsklachten kreeg en het werk overdroeg aan mij, vroeg ik haar of ze het moeilijk vond om de database los te laten”, vertelt Bierling in de binnentuin van een hotel. Ze bestelt zwarte koffie; de cafeïne zal haar de dag door moeten helpen. De nacht ervoor is ze halsoverkop teruggekeerd van een toerski-

Dat Hawley zoveel respect afdwong bij klimmers, kwam niet door haar eigen fysieke prestaties – Hawley klom zelf niet en beschreef zichzelf in een interview eens als een echte city girl: voor haar geen gevriesdroogd eten, kou of ander ongemak. “Ik wil een stoel om op te zitten, een bed om in te slapen en heb mijn eten graag

‘Grote mannen werden kleine jongetjes als zij binnenkwam’ gekookt.” Dat zij desondanks klimmers wist te intimideren, kwam doordat ze zo doortastend te werk ging als journalist. Ze vergeleek de verschillende getuigenissen van expeditieteams om te zien of alles klopte. Als Hawley de claim van een klimmer dat hij de top had bereikt in twijfel trok, kwam de prestatie als “disputed” in de boeken te staan. Dat gebeurde onder andere bij de Nederlandse klimmer Bart Vos, die in 1984 zei dat hij de top van de Everest had bereikt. Velen twijfelden aan zijn verhaal en na overleg tussen de Nederlandse waarheidscommissie en Hawley werd de topbeklimming uit de boeken geschrapt.

16 | HOOGTELIJN 2-2018

14_HL0218_R41_PotretHwaley.indd 16

22-03-18 15:56

Wie was Elizabeth Hawley? vakantie in Kirgizië, nadat ze hoorde dat Hawley in het ziekenhuis was opgenomen. Ze kwam net te laat aan om nog afscheid te kunnen nemen. Haar telefoon licht constant op: telefoontjes en berichtjes van bekenden uit Kathmandu, mensen die willen weten waar en wanneer de boeddhistische afscheidsceremonie zal plaatsvinden. “Ik verwachtte dat ze het verdrietig zou vinden dat ik het archief voortaan zou bijhouden, omdat ze duidelijk zo’n passie had voor het werk. Maar ze keek me verbijsterd aan: ‘Hoe kun je nu in vredesnaam passie voelen voor een database?’, vroeg ze nijdig. ‘Ik heb geen passies. Ik doe mijn werk omdat ik deze taak nu eenmaal begonnen ben, en dus wil ik hem afmaken. En nu ik dat niet meer kan, moet jij het dus doen’.” Eigenlijk had ze kunnen weten dat ze zo’n onderkoeld antwoord op haar vraag zou krijgen, zegt Bierling. Miss Hawley deed dingen niet uit plezier of voorkeur, maar omdat ze nu eenmaal ooit had besloten dat ze ze op een bepaalde manier zou doen. En dus sprak ze uitsluitend Engels in Nepal, maakte een kok dagelijks een Westerse maaltijd voor haar klaar, at ze sinds haar eerste levensjaar elke ochtend een geprakte banaan als ontbijt en werkte ze ijverig aan de database. Voor de status of bekendheid deed ze haar werk ook al niet. Dat er in 2014 een Nepalese berg naar haar vernoemd werd, vond ze belachelijk. “Bergen horen geen namen van mensen te dragen”, meende ze, en trouwens, zij deed gewoon haar werk – wat was daar nu zo eervol aan?

De Amerikaanse journaliste Elizabeth (Liz) Hawley (1923-2018) wijdde haar leven aan het bijhouden van de door haar en Richard Salisbury opgerichte Himalayan Database, een enorm archief met informatie over expedities naar meer dan 450 belangrijke bergtoppen in Nepal. Hoewel dit geen officiële data zijn, wordt het door alpinisten wereldwijd gerespecteerd. Hawley had bijnamen als de Sherlock Holmes van het Nepalees alpinisme, en de Kroniekschrijver van de Himalaya. Zij werkte naast haar werk voor de database, mee in de Nepalese branche van de door Sir Edmund Hillary opgerichte NGO Himalayan Trust; een organisatie die zich bezighoudt met ontwikkelingshulp en noodhulp na rampen. 1923 Geboren in Chicago. 1946 Studeert af aan de Universiteit van Michigan. 1960 Werkzaam voor Reuters in Nepal, rapporteert over de eerste geslaagde Amerikaanse expeditie naar Mount Everest (1963). 1991 Database wordt gedigitaliseerd. 2017 Database wordt gratis toegankelijk via himalayandatabase.com. 2018 Elizabeth Hawley overlijdt in Kathmandu.

Prijzen en eervolle vermeldingen

1998 King Albert Memorial Foundation Award, voor geleverde diensten aan de alpiene wereld. 2003 Queen’s Service Medaille van de Nieuw-Zeelandse overheid, voor Hawleys werk in de Nepalese branche van de Himalayan Trust en voor haar diensten als ereconsul van Nieuw-Zeeland. 2003 Sagarmatha National Award (Nepal), voor het promoten van alpinisme en actief toerisme in Nepal. 2014 Peak Hawley wordt naar haar vernoemd, in Noord-West Nepal aan de grens met Tibet.

Boeken en films

• McDonald, Bernadette (2005), I’ll call you in Kathmandu. The Mountaineers Books, Seattle WA. • Hawley, Elizabeth; Salisbury, Richard (2011). The Himalaya by the Numbers, A Statistical Analysis of Mountaineering in the Nepal Himalaya (pdf). Kathmandu: Vajra Publications. • McDonald, Bernadette (2012). Keeper of the Mountains. Rocky Mountain Books, Canada; verfilmd in 2013.

Dankbaar Nadat ze in de jaren vijftig voor Reuters in Nepal begon te werken en een archief bij begon te houden van expedities, wilde ze niet meer terug naar de Verenigde Staten. Niet per se omdat ze nu zo van Nepal was gaan houden, maar omdat ze zich verantwoordelijk voelde voor de database. “Klimmers interviewen was haar taak geworden”, zegt Tandukar, haar collega bij de Himalayan Trust. “En die kon ze nu eenmaal alleen maar hier uitvoeren.” Maar Hawley sprak zich regelmatig kritisch uit over de corruptie in Nepal, het afval op straat, de ongeorganiseerde manier van werken van haar collega’s. “Dat deed ze zelfs tegen de ambassadeur, of andere hooggeplaatste Nepalezen”, zegt collega-journalist Dixit grinnikend. “Dat zouden andere journalisten hier toch echt niet snel durven, die zijn veel indirecter en beleefder.”

Foto boven Op een versierde vrachtwagen wordt Elizabeth Hawley van haar huis vervoerd naar de plaats van haar crematie. Foto onder Altaar voor Miss Hawley bij haar woonhuis.

En toch wilde ze er ook niet weg, nadat ze haar werk al lang had neergelegd. “Twee dagen voor haar dood voelde ze zich zwak en moe, dacht ze dat ze gauw zou sterven”, vertelt Dawa Kesi Sherpa, de zuster die haar de laatste zes jaar van haar leven verzorgde en bij haar was op het moment van overlijden. “Ze belde artsen en andere mensen om ze te bedanken: Billi, oude collega’s. Ze bedankte mij ook, terwijl ze anders vaak op me mopperde. En toen zei ze iets wat ik niet direct begreep. ‘I want to leave’, verstond ik – ik nam aan dat ze bedoelde dat ze naar de Verenigde Staten wilde, om begraven te worden. ‘Wilt u vervoerd worden naar huis?’, vroeg ik. Maar nee, zei ze pinnig: ‘I want to L-I-V-E; live!’ Ze wilde blijven leven.” Maar voortleven doet miss Hawley alleen nog in die ‘belachelijke’ Hawley Peak, en vooral in de Himalayan Database.

HOOGTELIJN 2-2018 |

14_HL0218_R41_PotretHwaley.indd 17

22-03-18 15:56

DEPOT

Een halve eeuw inventiviteit op zolder

Klimvrienden

Zolang er geklommen wordt, zijn klimmers op zoek geweest naar de ideale mobiele tussenzekering. We vroegen een aantal klimmers wat zij nog op zolder hadden liggen aan klemmaterialen, jong en oud. Vroeger werden voornamelijk touwtjes en zelfgemaakte klemblokjes gebruikt. Veel klimmers plunderden thuis de gereedschapskist en gebruikten stalen moeren als klemblok. Dit vormde de basis voor de zo welbekende nut van nu, in al haar verschijningsvormen. Sinds het eind van de jaren â&#x20AC;&#x2122;70 veranderde het aanbod mobiele tussenzekeringen radicaal door de introductie van zogenaamde camming devices. Tekst Anne van Leeuwen en Florian van Olden Beeld Martin Fickweiler en Frank Husslage

Oude vrienden

Nut (vanaf 1961) De eerste commercieel geproduceerde nuts stammen uit 1961 en lijken nog verdacht veel op de nutjes van nu. Een goed ontwerp is eenvoudig en tijdloos. Dit is een offset variant (asymmetrisch). [Nut van Gerke Hoekstra]

Hexentric/Rockcentric (vanaf 1971)

Holzkeil (zo oud als het rotsklimmen zelf) De Holzkeil is eigenlijk een onderschatte vorm van afzekeren. Maar ja, probeer hier maar eens een veiligheidskeuring voor te krijgen. Gevonden op een verloren plek ergens in de Badile Noordoostwand. [Foto en Holzkeil van Menno Boermans]

Tricam (vanaf 1981) De Tricam is een nut/cam hybride, maar lichter en goedkoper dan een echte cam. Behoorlijk old skool, maar zo nu en dan zie je er nog een aan de gordel van een oude klimgeit hangen. [Tricam van Frank Husslage]

De Rockcentric is een asymmetrische variant op de Hexentric. Door hun vorm zijn Hexentrics groter en lichter dan reguliere nutjes. Dat was nodig in die tijd, want al die stalen karabiners bezorgden je alsnog een hernia. [Rockcentric van Martin Fickweiler]

Micronut (jaartal onbekend) Vooral geschikt om jezelf artificieel aan voort te bewegen. Maar wie durft er ook in te vallen? [Micronuts van Gerke Hoekstra]

Ball nut (vanaf 1983) De ball nut is net als de tricam een nut/cam hybride. Omdat vooral kleine spleten zo lastig af te zekeren zijn, werd de ball nut uitgevonden. De balveer zorgt ervoor dat de nut expandeert, waardoor de nut beter blijft vastzitten. Ook deze kom je niet zo vaak meer tegen. [Ball nut van Gerke Hoekstra]

18 | HOOGTELIJN 2-2018

18_HL0218_R05_Tabletop.indd 18

22-03-18 15:57

nieuwe vrienden Joker (vanaf 1985) Deze Joker is een voorloper van de huidige cam, in het wild zie je hem bijna niet meer. [Joker van Frank Husslage]

Friend (vanaf 1978) Volgens de uitvinder van de Friend, Ray Jardine, keek klimlegende Royal Robbins met lede ogen naar de revolutie die de Friend in het klimmen had veroorzaakt. De sport zou door zijn uitvinding te makkelijk zijn geworden. [Friend van Ico Kloppenburg]

Camalot (vanaf 1987) De Black Diamond camalot was uniek door zijn twee assen en is de gouden standaard sindsdien. [Camalot van Martin Fickweiler]

Big Bro (1987) Wat gebruik je als de spleet waarin je klimt, zo breed is dat jij er zelf misschien wel in past, maar verder geen enkele tussenzekering? Dan tover je deze Big Bro uit je rugzak! Wie durft? [Big Bro van Martin Fickweiler]

Alien (vanaf 1988)

Touwbolletjes (tijdloos) Wat doe je als de rots te zacht is voor metalen tussenzekeringen? Afdalen, of dit knopentouwtje erin stoppen en doen alsof het een echte nut is? [Touwbolletjes van Martin Fickweiler]

Achtergrondfoto Niek de Jonge

Omega Pacific Link Cam (vanaf 2004) De in drieën gedeelde cam-lobes maken een veel grotere range mogelijk dan reguliere cams, wat ze in theorie breed inzetbaar maakt. Toch worden Link Cams weinig gebruikt, onder meer door het hoge gewicht en de eisen die de cam stelt aan plaatsingen. [Omega Pacific Link van Sieto van der Heide]

De ‘head’ van een Alien is smaller dan een vergelijkbare cam van dezelfde maat, doordat de veren in de cam-lobes zijn geïntegreerd. Samen met de erg flexibele kabel maakt dat hem meer geschikt voor ondiepe plaatsingen. Sommige klimmers zweren erbij. [Alien van Gerke Hoekstra]

HOOGTELIJN 2-2018 |

18_HL0218_R05_Tabletop.indd 19

22-03-18 15:57

Wandeling in het Sellraintal.

20 | HOOGTELIJN 2-2018

20_HL0218_R30_Thema_Opening.indd 20

22-03-18 15:58

THEMA

hartvan de alpen

TIROL

Thema: tirol

"Die Tiroler sind lustig, die Tiroler sind froh; sie trinken ein Gläschen und machen's dann so. Die Tiroler sind lustig, die Tiroler sind froh; sie verkaufen ihr Bettchen und schlafen auf Stroh. Die Tiroler sind lustig, die Tiroler sind froh; sie nehmen ein Weibchen und tanzen dazu. Erst dreht sich das Weibchen, dann dreht sich der Mann, dann fassen sich beide und tanzen zusamm'." Dit lied van Emanuel Schikaneder uit de komische opera Der Tyroler Wastel (1795) geeft al aan waarom veel mensen graag naar Tirol gaan: gezelligheid, wijn en een dansje, maar ook de mooie natuur in de bergen. Reden genoeg dus voor een thema in Hoogtelijn. Dit 'Hart van de Alpen' is een geliefd wintersportgebied bij Nederlanders, maar Tirol is meer. Het is de Oostenrijkse deelstaat met het meest dichtvertakte netwerk aan wandelpaden, waarbij je onderweg altijd wel een Gasthof of Alpenhut tegenkomt. Tekst Peter Daalder Beeld Lex van den Bosch

22 28 32 34 40 42 46 48 54 56 58 62 64

Huttentocht langs de Adlerweg Basiskamp in het Stubaital Alles is mogelijk in Klimcentrum Innsbruck Interview met klimmer David Lama Inlopen op de Berliner Höhenweg De mooiste klimgebieden rond Innsbruck en de (verre) omgeving De Tiroler keuken De Ötztal Trek laat je alle kanten van het Ötztal zien Klettersteigen in het Pillerseetal E-biken in het Zillertal 50 jaar Kuratorium für Alpine Sicherheit Markt & Materiaal: made in Tirol Op mountainbikesafari

54 Kitzbühel

32 42 Innsbruck Sankt Anton am Arlberg

56 40 42 Lienz

HOOGTELIJN 2-2018 |

20_HL0218_R30_Thema_Opening.indd 21

22-03-18 15:58

De Adelaar en de

Rolling Stones Huttentocht langs de Adlerweg

Wie de kaart van Tirol bekijkt, met het Inntal en de grote Tiroler bergkam, ziet met een beetje fantasie de contouren van een vogel die met uitgespreide vleugels boven het land zweeft. In Tirol is dat uiteraard de adelaar, symbool van de deelstaat en op wapens, vlaggen en postzegels alom aanwezig. Tirol heeft dat beeld aangegrepen voor het uitzetten van de Adlerweg, een uitdagende wandelroute met 24 etappes. Wij liepen er vijf, samen vormden die een fraaie huttentocht. Tekst Peter Daalder Beeld Aart Markies

22 | HOOGTELIJN 2-2018

22_HL0218_R31_Thema_Adlerweg.indd 22

22-03-18 15:59

THEMA

TIROL

et is vroeg op de dag, de zon heeft de lucht al flink verwarmd. Fotograaf Aart en ik zijn afgezet aan het einde van het alleen via een tolweg bereikbare stille Gramaital. Helaas is de Nostalgiebus uit Pertisau, een Zwitserse Bernapostbus uit 1959 die hier normaal rijdt, in reparatie. Een luxe wellnesshotel met Alpengenuss op de Gramaialm is de laatste bebouwing voor de grijze rotsklomp van de Lamsenspitze, 2508 meter, ruim 1200 meter boven ons. Het hotel heeft de hutten van de oude Kasalm laten staan en verkoopt daar brood, melk, kaas en spek, alles biologisch. Zelfs schnaps. Daaraan wagen wij ons maar niet, zo vroeg op de dag. We nemen voor onderweg wat brood en spek mee. En extra mineraalwater, want de thermometer staat al bijna op 35 graden.

In een andere wereld En dan wordt het stil. De eerste meters met de volle rugzak, de ijle lucht, de zinderende hitte die tussen de lage dennetjes blijft hangen, geen schaduw te bekennen. Er zijn gelukkig wat extra rustmomenten als Aart enkele groepjes medewandelaars fotografeert. De ruwe grijze kalksteen van het Karwendelgebergte is al warm. Er is geen zuchtje wind. Ik wandel, dus ik denk. De natuur is prachtig, ik ben verrukt van de omgeving. Gedachten gaan met me op de loop, brengen me in een andere wereld. Mijn voeten wennen aan het stijgende pad. Ik denk aan een boek dat ik vlak voor deze tocht las, De acht bergen van Paolo Cognetti. Een boek met prachtige beschrijvingen van de bergen, van het leven hoog boven het dal, van de rust, van klimtochten naar toppen, van de natuur. Een ideale plaats om alleen te zijn. In de kale bergen van de Dolomieten. Hier, in de eveneens kale rauwe wereld van de Adlerweg, denk ik aan de eerste alinea van Cognetti: “Mijn vader had in de bergen zo zijn eigen manier van wandelen. Daar was weinig meditatiefs aan, het was een en al eigenzinnigheid en bravoure. Hij klom zonder zijn krachten te doseren, ging altijd met iemand of iets de strijd aan en als hij het pad te lang vond, klom hij gewoon recht omhoog. Als je met hem mee was, was het verboden te pauzeren en verboden te klagen over honger, vermoeidheid of kou, maar een lied zingen mocht wel, vooral als het onweerde of als er dichte mist hing. En ook joelen als je je over de sneeuwvelden omlaag stortte.” Wat een genot om zo te kunnen schrijven. Het lopen is pittig, maar door de gedachten gedragen, hebben we de wellness-oase ver onder ons gelaten. De korte dennetjes met hun harde puntige takken zijn er nog steeds. Er zijn nauwelijks bloemen. Het is stil. Behalve de regelmaat van het hijgen, het tikken van de stokken op de rotsen en het zachtjes kraken van de steentjes onder de schoenen, is er geen enkel geluid.

Grijze schoenen Dronebeeld op het Schlauchkarsattel, het hoogste punt van de Adlerweg.

De schaduw van de Lamsenjochhütte is weldadig. Na de eerste halve liter vocht, Schiwasser deze keer, ontstaat het verlangen

HOOGTELIJN 2-2018 |

22_HL0218_R31_Thema_Adlerweg.indd 23

22-03-18 15:59

Een kabel op het laatste stuk naar de Hafelerkar boven Innsbruck.

DUITSLAND

Reutte

Gasthof Wald

Karwendel Wetterstein-gebergte 17 Lorea Hütte

10 11

Leutasch/Ahrn

Ehrwald 16

Karwendelhaus

Falkenhütte

9 Lamsenjochhütte

15 Hallerangerhaus

Miemingerkette

12 Bergstation Hafelekar Solsteinhaus

Anhalter Hütte

Vorarlberg 24

Lechtaler Alpen

Hanauer Hütte

Innsbruck

Imst

21 Württemberger Haus 22 Memminger Hütte

Tu x e r Vo r a l p e n

23 Ansbacher Hütte

Kaiserjochhaus

Landeck

Tirol

Matrei am Brenner SAS Art Studio

St. Anton am Arlberg St. Christoph am Arlberg

naar een douche, een bed desnoods, als het maar koel is. Maar in deze hut gelden geheel andere regels. De uitgifte van slaapplaatsen en douchemuntjes begint pas om vier uur. De meest enthousiasten lopen dan maar de huisberg op tegenover de hut. Op de top heb je een mooi zicht op de frisse Achensee waar vandaan we vanmorgen vertrokken. Aan de andere kant van de hut ligt een klettersteig die vrijwel recht omhoog gaat naar een doorgang in de bergkam. Op het grote steile gruisveld onder de Lamsenspitze zien we poppetjes huppelend en hollend, glijdend en springend naar beneden komen. Gewoon lopen blijkt daar niet mogelijk. Als ze bij de hut komen, zijn hun schoenen en benen bedekt met grijs stof van het opspattend gruis op de steile helling.

niet gezien. Gelukkig hebben we de foto’s nog, die ze op het kleine scherm bekijken. En weg zijn ze, licht vlinderend naar boven in hun felgekleurde hardloopkleren.

Skyrunners

Steenrivier

Tijdens het wachten op bad, bed en brood ontmoeten we vader Wiel en zoon Erik die vrijwel dezelfde tocht lopen als wij. De komende dagen komen we elkaar voortdurend tegen, van ontbijt tot aan zonsondergang. In de hut zijn ook twee jonge Nederlandse skyrunners. De vrouwen hebben ieder een piepklein rugzakje en hollen opgewekt honderden meters omhoog en omlaag. Het is hun eerste skyrunvakantie en het bevalt hen wel. Morgen even verder hollen, afdalen, dan weer omhoog en via een alternatieve route terug naar de tent aan de Achensee.

Vlak voor de Grosse Ahornboden stuiten we op een enorme steenrivier, zeker vijftig meter breed, die met grote keien zo te zien nog niet zo lang geleden, in een enorme stroom van de berg is gerold. We voelen ons in het land van de Rolling Stones. Let it rock, Rocks off en Stoned zijn de titels die ons te binnen schieten. Zij verkeren in hun nummers vaak in een gelukzalige zweverigheid, heel anders dan de harde stenen werkelijkheid van deze rollende stenen.

De volgende dag komen we de vrouwen inderdaad tegen. Rustig omhoog dribbelend terwijl wij nog aan het afdalen zijn en vooral denken aan een groot glas fris op de volgende alm. Wij hebben net ruim een half uur een groep van zeker dertig gemzen met veel kleintjes bekeken. Ze stonden op nog geen twintig minuten van de hut vlak boven het pad. Nee, de skyrunners hebben de beesten

Brenner

ITALIË

Zo mooi als het nu is, zo warm en liefelijk, zo groen en aangenaam, zo woest en allesvernietigend kunnen de bergen ook zijn. Denk maar aan de imposante beelden van de grote steenstorting en overstroming in het Zwitserse Bondo eind augustus. We steken de steenrivier over en komen op een grote vlakte, waar op 240 hectare ruim 2000 esdoorns groeien, sommige maar liefst 600 jaar oud. Het is een botanische rariteit op 1200 meter. De

24 | HOOGTELIJN 2-2018

22_HL0218_R31_Thema_Adlerweg.indd 24

22-03-18 15:59

Grote steenrivier op de Grosse Ahornboden.

THEMA

TIROL

Met de accu-adelaar naar de Rofanspitze

Om te acclimatiseren, lopen we vanaf de Erfurter Hütte naar de Rofanspitze (2259 meter), een deel van etappe 7 van de Adlerweg. Het is meteen een Kaisergebergte Kaisergebergte 3 3 mooie gelegenheid voor Aart om met Kufstein Kufstein Kaisergebergte 3 zijn nieuwe drone in de bergen te Kufstein 4 4 Gaudeamushütte Gaudeamushütte oefenen. Hij koos voor de Mavic Pro, 2 Gwercherwirt 2 Gasthof Gwercherwirt Gasthof 15 1 4 Gaudeamushütte 5 Gasthof Maier Gasthof Buchhacker St.Buchhacker Johann in Tirol Gasthof Maier St. Johann 1inkilo Tirol inclusief extra accu, oplader, Gasthof Waldhäusl Gasthof Waldhäusl 2 Gasthof Gasthof Gwercherwirt 6 6 1 Elmau Elmau 5 Gasthof Maier controller en opbergtas, die als klein Gasthof Buchhacker St. Johann in Tirol Gasthof Waldhäusl 6 Wörgl ElmauWörgl pakket makkelijk in een rugzak past. 7 7 Wörgl Alles bij elkaar zo’n 1500 euro. K a rErfurter w eHütte ndel 7 Kitzbühel Kitzbühel Filmen en foto’s maken met een drone Erfurter Hütte 8 8 Karwendelhaus Maurach Maurach is overigens niet overal toegestaan, Kitzbühel Erfurter Hütte 8 10 Maurach maar hier mag het. 9 11 Jenbach Falkenhütte Jenbach De ‘accu-adelaar’ heeft verrassend Lamsenjochhütte 9 Jenbach weinig last van de wind op de top van Hallerangerhaus Lamsenjochhütte de Rofanspitze. Twee alpenkauwen 12 vliegen nieuwsgierig rond de zacht Bergstation Hafelekar brommende indringer, waarmee we opnames maken van het topkruis op de berg en de pauzerende wandelaars. koeien grazen er onverstoorbaar verder. Mountainbikers komen 14 hard naar beneden over een breed pad dat naar de Falkenhütte Innsbruck 13 voert. Wij mijden de fietsers en verdwijnen in het esdoornbos, langzaam slingerend naar boven. Steeds met de imposante steile grijze wanden van de Karwendelbergkam aan onze linkerkant. Kössen

Kössen

Salzburgerland Salzburgerland Salzburgerland

Fleurige regenkleding

Tu x e r Vo r a l p e n

OpMatrei het Hohljoch am Brenner is het uitzicht prachtig. Een pad dat door de Ve n e d i g e r- g ro e p Ve n e d i g e r- g ro e p Glockner-groep Glockner-groep stenen onder aan de V e n e d i g e r g r o e p Johannishütte Johannishütte G l o c k n e r g r o e p Badener Hütte 5 Sudentendeutsche Kalser Stüdlhütte Badener Hütte 5 Sudentendeutsche Kalser Stüdlhütte wand slingert, vele poppetjes Hütte Tauernhaus Hütte Tauernhaus Eisseehütte Johannishütte Eisseehütte 1 1 Badener Hütte 5 Sudentendeutsche Kalser 3 Stüdlhütte 8 8 die daar hun weg zoeken en in de 3 9 9 2 2 4 Matreier 4 Matreier 7 7 6 Hütte Tauernhaus Eisseehütte 6 Tauernhaus Tauernhaus 1 verte, op een lichte verhoging, de 8 3 Bonn-Matreier-Hütte Bonn-Matreier-Hütte 9 2 4 Matreier 7 6 Tauernhaus Prägraten Prägraten hut. Uitnodigend, maar wel met een Brenner Lucknerhaus Lucknerhaus Bonn-Matreier-Hütte Matrei in Ost-Tirol Matrei in Ost-Tirol laatste venijnig klimmetje na een dag lopen. Kals am Grossglockner Kals am Grossglockner Prägraten Lucknerhaus Matrei in Ost-Tirol We zien dreigende wolken langzaam op ons Kals am Grossglockner afkomen. Warmte-onweer, we ontkomen er niet aan. De regenkleding slepen we niet voor niets mee, dat is een geruststelling. Het inpakproces met knopen, ritsen en klittenband is nog maar amper voltooid of de regen klettert flink neer. Wat lekker, een beetje koelte! Er valt één donderslag en dan is het alweer gebeurd. Het afpelritueel begint en de fleurige regenkleding wappert al gauw aan de rugzak om te drogen in de Lienz Lienz zon, die even snel terug is als de bui is verdwenen. nn

SAS Art Studio

ITALIË

Oost-Tirol Oost-Tirol

Oost-Tirol

Lienz

Beschermde hut De Falkenhütte sluit over een paar weken. De hut wordt grondig verbouwd, gemoderniseerd, maar is beschermd erfgoed en delen van de hut, met name de authentieke gelagkamer, mogen daarom niet worden veranderd. Twee jaar duurt de hele operatie. Het is een prima plek. Na het eten is het nog lang aangenaam om buiten te zitten, de ondergaande zon kleurt de kalkrotsen langzaam rood. ’s Ochtends ontbijten we buiten. De hut ligt op het oosten, dus de zon schijnt al vroeg op het terras. Wat een luxe, wat een verwennerij. We nemen het er nog maar even van, we hebben geen haast vandaag.

De vereniging uit 1879 heeft inmiddels ook plaats voor meisjes en vrouwen, maar handhaaft de naam MTV München. De hut is op een heel merkwaardige manier in en tegen de rotsen gebouwd, op een plaats waar de zon niet vaak doordringt. Het is er winderig. Er is een brede onverharde weg die zeer populair is onder mountainbikers van wie er op een mooie dag tientallen omhoog komen. En verder is er maar één pad, de toegangsweg naar het letterlijke hoogtepunt van de Adlerweg, de 2749 meter hoge Birkkarspitze. Dat loopt vrijwel vanaf de voordeur van de hut steil omhoog.

Hoogtepunt

Tocht op de iPad

Na een rustige, aangename wandeling komen we bij de volgende stop, het Karwendelhaus. Een grote klassieke Duitse hut van een bijzondere Sektion van de DAV: de Männer-Turn-Verein München.

Hüttenwirt Andreas Ruech, al negen jaar in het Karwendelhaus, maakt ‘s avonds in de warme en volle gelagkamer van de hut zijn rondje langs de tafels. Wat zijn jullie van plan? Vervolgens

HOOGTELIJN 2-2018 |

22_HL0218_R31_Thema_Adlerweg.indd 25

22-03-18 15:59

laat hij op zijn iPad prachtige beelden zien van de tochten. Extra aandacht heeft hij voor de lange en zware tocht naar het Hallerangerhaus, etappe 11 van de Adlerweg. Als je niet in drie uur vanaf de hut op het Schlauchkarsattel (2639 meter) bent, kun je beter omkeren, is de boodschap. Hij wacht de reacties niet af, vertelt zijn verhaal en zegt dat er ook nog een alternatieve route is. Bijna achttien kilometer lopen, niet al te veel dalen en stijgen, maar lang. En je moet vanaf de hut

De klim naar de top van de Birkkarspitze is een aanrader met een taxi naar het beginpunt worden gebracht. Voor een paar euro de man haalt een taxibusje de ‘omlopers’ op bij de hut en zet ze onderweg af bij het begin van de alternatieve route. Die loopt door het Hinterautal langs de Isar naar de Hallerangerhütte en wordt ook gebruikt als de hoge route niet begaanbaar is.

en de markeringen vaak weg zijn. Het hele bovenste deel van de route bestaat voornamelijk uit losse stenen. Loop je op het schema van de Hüttenwirt dan is een korte klim naar de top van de Birkkarspitze een aanrader: prachtige vergezichten en een plateau vol steenmannen. Op een aantal plekken is wat klauterwerk noodzakelijk, er hangen bij de afdaling op een paar plaatsen kabels. Het dalen is een heel stuk vooral gecontroleerd glijden. Alleen het laatste deel van de etappe is groen en loopt door het dal waar de Isar ontspringt. In deze droge periode zie je weinig van de rivier. De dag, met 1550 meter stijgen en 1550 meter dalen op 16 kilometer, en 8 liter drinken (onderweg noodgedwongen bijgevuld uit een koeientap en een beekje), verdient met afstand het predicaat Koning Gruis.

It’s Only Rock ’n Roll

Koning Gruis

En dan is er weer gruis. Veel los en fijn gruis. Twee stappen omhoog en eentje naar beneden. De route is op diverse plaatsen verstevigd met planken, met ijzeren pinnen in de rots vastgezet. Er liggen zelfs autobanden om een soort trappetjes te maken. We denken nog maar eens aan de Stones, het Karwendelgebergte blijft ze trouw. Maar we blijven niet zeuren: It’s Only Rock ’n Roll But I Like It.

De warmte, de hoogtemeters en de afstand zijn al voldoende voor een zware etappe. Het is extra zwaar omdat een behoorlijk deel van het pad uit los gruis bestaat, waarin de route onduidelijk is

Hoewel het gebied dicht bij Innsbruck ligt, valt de drukte, zelfs in een prachtige zomerweek, enorm mee. De hutten zijn goed bezet

De Lamsenjochhütte ligt centraal in een imposant deel van het Karwendelgebergte.

26 | HOOGTELIJN 2-2018

22_HL0218_R31_Thema_Adlerweg.indd 26

22-03-18 16:00

Grote delen van etappe 11 lopen door het Schlauchkardal.

THEMA

TIROL

en overdag kom je mensen tegen, maar het is zeker geen druk belopen gebied. Op de laatste dag komen we langs de Pfeishütte, waar ook veel mountainbikers, al dan niet met elektrische ondersteuning, naartoe fietsen. De drie Nederlandse studenten die al dagen dezelfde route lopen, drinken met ons een biertje op het terras van de hut.

Goetheweg Via de laatste gruishellingen lopen we naar de Hafelerkar, het liftstation op de Nordkette. Het pad heet de Goetheweg, fraai uitgehakt hoog boven Innsbruck. Het blijft een mooi gezicht, deze grote stad met de bruine Inn, de springschans, het vliegveld. Daar waar de koetsjes klaarstaan voor de keizerlijke Hofburg van de Habsburgers, waar het Gouden Dak schittert in het zonlicht. Zou Goethe dat ook van hieruit gezien hebben? Want waarom heet het anders Goetheweg? Kennelijk is het niet veel meer dan een marketingidee. Goethe was weliswaar twee keer in Innsbruck, waar hij op doorreis naar Italië overnachtte, maar in de bergen zette hij geen voet. Hoewel hij vanuit zijn koets in zijn Italienische Reise wel de pracht van de bergen beschrijft. De route staat op kaarten ook als Hermann Buhlweg. Die naam past veel meer bij de omgeving. Buhl, de beroemde alpinist uit Innsbruck, hoort thuis in de bergen waaraan hij zijn bekendheid dankt. En niet alleen op een pleintje bij het tussenstation van de Hafelerkarbaan dat naar hem is genoemd. Buhl geldt als pionier van de alpiene stijl in de Himalaya, waar hij als eerste de Nanga Parbat (1953) en Broad Peak (1957) beklom, naast aansprekende prestaties in Europa op de Piz Badile en de Watzmann.

Toppen in de verte Goetheweg of niet, het is een mooie plek voor een laatste rust. Innsbruck ligt als Madurodam aan onze voeten. We zien ontelbaar veel bergen, tot ver in Italië. We verlaten het land

van de adelaar, denken terug aan mooie dagen, gezellige hutten en goed gezelschap. We willen niet naar huis, maar nog even hier genieten. Ik denk weer aan een alinea uit het boek van Cognetti: “Mijn moeder, die hem had leren kennen toen hij nog een jongen was, zei dat mijn vader ook toen al op niemand wachtte en er altijd op gebrand was iedereen in te halen die hij boven zich zag: je moest dus stevige benen hebben om jezelf in zijn ogen aantrekkelijk te maken, en lachend liet ze doorschemeren dat zij hem op die manier had veroverd. Later ging ze, in plaats van bergtochten te maken, liever in het gras zitten, of stak ze haar voeten in een beekje, of bedacht hoe bepaalde grassen en bloemen heetten. Ook als ze boven op een berg stond, vond ze het vooral leuk om naar toppen in de verte te kijken, te denken aan die uit haar jeugd en zich voor de geest te halen wanneer ze daar was geweest en met wie, terwijl mijn vader, eenmaal op een top aangekomen, werd overvallen door iets van teleurstelling en alleen nog maar naar huis wilde.”

Huttentocht op de Adlerweg Reis

De afstand van Utrecht naar Innsbruck via Kempten is 900 kilometer, via München 1115 kilometer. Per ICE-trein vanaf Utrecht duurt de reis naar Innsbruck een uur of elf, met minimaal twee keer overstappen. Transavia vliegt tweemaal per week vanaf Schiphol naar Innsbruck.

Accommodatie

In het beschreven deel van de Adlerweg krijgen NKBV-leden overal de gebruikelijke huttenkorting. In sommige hutten kun je alleen met contant geld betalen. Voor iedereen, ook NKBV-leden, geldt dat je het best kunt reserveren, als je zeker wilt zijn van een bed. • Erfurter Hütte (DAV, erfurterhuette.at) • Lamsenjochhütte (DAV, davplus.de/

lamsenjochhuette) • Karwendelhaus (OeAV, karwendelhaus.com) • Hallerangerhaus (privéhut, met korting, hallerangerhaus.at) • Pfeishütte (OeAV, pfeishuette.at)

Sluiting hut

Zoals beschreven, wordt de Falkenhütte (DAV, davplus.de/falkenhuette) in 2018 en 2019 verbouwd en is er geen overnachting mogelijk. Een alternatieve route staat op visittirol.nl waarop je bovendien veel informatie over de Adlerweg in het Nederlands kunt vinden.

Routes en informatie

De Adlerweg is ontstaan in 2004 en bestond op een gegeven moment uit 126 etappes. Iedereen pikte een

graantje mee van de populaire route, het wemelde van de varianten. In 2015 en 2016 is de route geheel nieuw uitgezet en van nieuwe borden met het adelaarsvignet voorzien. De route loopt vanaf het Kaisergebergte bij St. Johann tot aan de Lechtaler Alpen en eindigt bij St. Christoph op de Arlbergpass. De noordelijke Adlerweg telt 24 etappes en een paar varianten. Sommige etappes zijn rond de 20 kilometer en lastig in te korten. Moeilijkheidsgraad van eenvoudig tot zwaar, waarbij de zwaarste etappes aan het einde van de tocht liggen. Hoogste punt is de Birkkarspitze (2749 meter) tussen het Karwendelhaus en het Hallerangerhaus, ook een zware etappe, met een stijging en daling op één dag van 1550 meter. Wie alle etappes loopt, klimt en daalt 23000 meter en legt

320 kilometer af. Een tweede, kleine adelaar vliegt in Oost-Tirol, waar het zuidelijke deel van de Adlerweg is uitgezet. Het zijn negen etappes, in totaal 93 kilometer en 8000 hoogtemeters. Kijk voor meer informatie op visittirol.nl en op tochtenwiki.nkbv.nl.

Kaarten en boeken

• Adlerweg, Anne Haertel. 2017, 1e druk. Uitgever: Rother. ISBN 978-37633-4490-1. Prijs € 14,90. GPS-tracks via de uitgever te downloaden. • The Adlerweg, Mike Wells. Uitgever: Cicerone. ISBN 978-1-85284-641-1. Prijs € 22,99. • Alpenvereinskarte Karwendelgebirge 5/2 (Mitte), 5/3 (Ost). 1:25.000. ISBN: 978-3-928777 21-6 (Mitte) en 09-4 (Ost). Prijs per stuk € 11,99.

HOOGTELIJN 2-2018 |

22_HL0218_R31_Thema_Adlerweg.indd 27

22-03-18 16:00

Koeien in Neustift.

Uitrusten op de Schlickeralm, nabij het Kreuzjoch. Alpengeluk bij de N端rnberger H端tte.

28 | HOOGTELIJN 2-2018

28_HL0218_R35_Thema_Basiskamp.indd 28

Terug naar het dal vanaf de N端rnberger H端tte.

22-03-18 16:01

THEMA

TIROL

Basiskamp in het Stubaital

leuker vrienden maakt

Vakantie is als je

Onze deelname aan het Basiskamp begon een paar maanden eerder met een telefoontje van hoofdredacteur Peter Daalder. Het gesprek verliep ongeveer als volgt. “Florian, jij was vorig jaar zo dapper uit de kast gekomen als wandelaar, met een artikel in Hoogtelijn nog wel! Het is tijd voor de volgende stap Florian, deze zomer kun je mee met een Basiskamp.” Als mensen twee keer je naam zeggen, dan weet je dat nee geen optie is. Ik twijfel, want op dat moment weet ik nog niet dat meegaan op Basiskamp zal aanvoelen als een warm bad. Tekst Florian van Olden Beeld Rutger Visser

Foto Florian van Olden

erwijl ik mompel dat ik nog even met Mare, mijn vrouw, moet overleggen, bedenk ik hoe ik in godsnaam aan haar moet uitleggen dat het Basiskamp een beter idee is dan op de bonnefooi naar het zonnigste deel van de Alpen rijden. De argumenten spoken door mijn hoofd. “Een Basiskamp, schat?” “Maar natuurlijk! De kinderen zullen wandelen met andere kinderen zoveel leuker vinden, dat ze onze rugzak gaan pakken in plaats van andersom.” Zou dit gaan werken? “’s Ochtends de akela groeten onder de vlag van de NKBV? Ben je mal! Samen een tocht bedenken bij een bak koffie of anders gewoon je eigen plan trekken.” Mogelijk, maar niet zeker. Mares reactie in de avond komt vanachter haar krant “Oh, gezellig schat, prima hoor.” Prima? Nu al? Ik besef dat ik in mijn eentje moet wennen aan deze geplande vakantie en schenk mezelf een borrel in.

mountainbiken in het Stubaital en is nu aan het prutsen met zijn camera. Schuin tegenover ons staat de familie van Marco en Susan. Drinkzakken hangen ondersteboven aan een lijn te drogen. Daaronder staan vijf gepakte dagrugzakken, keurig op een rijtje. De familie zit gezellig aan het ontbijt. Ik ben nu klaarwakker. “kleren aan!” roep ik naar mijn kinderen terwijl ik met een broek op mijn enkels door de tent hink. “Ze wachten op ons!” Vandaag gaan we met z’n allen een inlooptocht maken. Niet lang, maar lang en mooi genoeg om elkaar te leren kennen. Buiten worden we al gauw gerustgesteld. We vertrekken pas over een uurtje. Ik hoor een koffiepotje pruttelen op het vuur. Met extra koffie worden tempoverschillen soepeltjes gladgestreken. Marco en Susan blijken niet alleen punctuele maar ook geduldige en vriendelijke mensen te zijn.

Kennismaking

In het Stubaital zijn eindeloos veel mogelijkheden voor mooie dagwandelingen. Sommige wandelingen beginnen met een kabelbaan die je hoger in een zijdal afzet, andere wandelingen beginnen vanaf een parkeerplaats of zelfs vanaf de camping. Onze eerste gezamenlijke wandeling gaat over een slingerend bospad langs de Grawawatervallen omhoog naar een gemoedelijke alm. Onze kinderen Feije en Ida zijn we na een paar honderd meter al kwijt. Ze zijn vrienden aan het maken met de andere kinderen. Ook al behoren ze tot de jongsten, ze krijgen aandacht genoeg. Het is duidelijk, een vakantie is leuker als je vrienden maakt. De eerste tocht doen we gezamenlijk, maar wat wij de dagen erna doen, gecombineerd met andere gezinnen of niet, is aan ons. Wel gaan ’s avonds de volwassenen even in een kring de plannen voor de volgende dag(en) bespreken. Ik schuif aan en laat Rutger mijn camera zien zodat hij mij wat tips kan geven over sluitertijd, diafragma, scherpte en diepte (of scherptediepte zoals Rutger het noemt). Ongeveer twintig seconden lang weet ik precies hoe mijn camera werkt, daarna lost mijn kennis onherroepelijk op in een brij van fotografiejargon en camerafuncties. Ik spreek met Rutger af dat ik voor het artikel dankbaar foto’s van hem gebruik.

Als we Neustift binnenrijden, ons Basiskamp voor de komende twee weken, ben ik nog steeds bang voor scoutingachtige taferelen. Beelden schieten door mijn hoofd van een NKBV-vlag die plechtig wordt gehesen en een groep brave burgers die gebroederlijk liederen zingen terwijl ze hun schoenen invetten. Ik weet het, tegenwoordig gebruiken wandelaars een spuitbus. De camping is mooi gelegen aan het einde van het dorp. Het schemert al als we ons autootje het veld op draaien waar de andere gezinnen ook staan. Martin en Paula zijn deze week coördinator. Voorafgaand aan het kamp hebben zij een introductiemiddag georganiseerd en deelden kaartjes uit met de telefoonnummers van de andere deelnemers. Maar noem ze geen kampleider; net als de andere gezinnen zijn Martin en Paula ieder met hun eigen gezin gekomen om vakantie te vieren. Ze zijn allerhartelijkst en helpen ons om snel een plekje te zoeken zodat we in het laatste licht onze tent kunnen opzetten. Onze eerste ochtend in het Stubaital begint langzaam. Motregen tikt tegen het tentdoek en ik draai me nog een keer om. Dan steek ik mijn hoofd uit de tent. Rutger en Jesse staan een paar tenten verderop. Rutger komt net terug van een ochtendrondje

Dagwandelingen

HOOGTELIJN 2-2018 |

28_HL0218_R35_Thema_Basiskamp.indd 29

22-03-18 16:01

Bruggetje bij de Grawawatervallen.

Primeurs boven de Dresdner Hütte De meeste gezinnen zijn naast fanatieke wandelaars ook enthousiaste klettersteigers. De rotsmassieven in de buurt van berghutten in het Stubaital zijn bijna allemaal uitgerust met kabels en ladders, van oefenrotsjes tot honderden meters hoge bergwanden. Even heb ik in een winkel met klettersteigsets in mijn handen gestaan. Maar ik ben koppig geweest en heb ze laten liggen. Wij houden het gewoon bij het rotsklimmen. Gelukkig kun je op het massiefje naast de Dresdner Hütte de kabel letterlijk links laten liggen en mooi sportklimmen met de kinderen. Op het massiefje kun je zelfs doorklimmen boven de eerste touwlengte. We gaan voor het eerst als gezin multipitchen. Op een plateautje halverwege de rotswand groeperen we en doen we het handenklapspelletje dat Feije en Ida de dagen ervoor hebben geleerd. Daarna leg ik het touw naar Mare in mijn tuber en zeker ik haar in de tweede lengte. Ik voel grote opwinding bij deze mijlpaal, de kinderen vinden het vooral gezellig zo bij elkaar.

Een mijlpaal: we gaan voor het eerst als gezin multipitchen Boven de Dresdner Hütte hebben we nog een primeur: op de Fernauferner zetten de kinderen hun eerste stapjes op een heuse gletsjer. Leuk, maar het is ook bedroevend om te zien hoe ver het ijs zich heeft teruggetrokken. Met grote vilten lappen probeert men delen van de gletsjer in te pakken en het smelten van de ijslaag te beperken. Feije is boos. “Deze gletsjer is niet echt want hij is niet wit!”, roept hij terwijl hij over de grijze kiezelvlakte loopt. Het gebied zal beter tot zijn recht komen in de winter, wanneer de gevolgen van klimaatverandering niet zo zichtbaar zijn. Voor ons is het tijd om de groenere plekken van Stubai op te zoeken.

Franz Senn De Franz Senn Hütte is net als de Dresdner Hütte onderdeel van de bekende achtdaagse huttentocht in het Stubaital: de Stubaier Höhenweg. Maar in tegenstelling tot de Dresdner Hütte is de Franz Senn Hütte een rustige plek op een mooi groen plateau. Een mooi slingerend bospad brengt ons in ruim twee uur boven

op de Oberisalm. Daar, naast een watervalletje, staat de hut ons op te wachten. Het terras lonkt, maar de dag is nog niet voorbij. Eerst gaan we klimmen. Boven de Franz Senn Hütte zijn er diverse massiefjes waar je heerlijk kunt sportklimmen of klettersteigen. We hangen touwen uit en moedigen elkaar aan bij het klimmen. Sommige jonge deelnemers moeten grote angsten overwinnen om boven of weer beneden te komen. Dat is niet verrassend, een beetje adolescent slikt de geruststellingen van volwassenen niet voor zoete koek. Wat ze ook zeggen, het touw ís maar 10 mm dik. Nu pas valt het op dat voor Feije en Ida de hoogte eigenlijk nauwelijks een obstakel is. Ze hebben het volste vertrouwen in het touw, klimmen relatief soepel omhoog en laten zich gewillig zakken. Het heeft kennelijk voordelen om op jonge leeftijd te beginnen met de sport.

Plons De volgende dag wandelen we omhoog naar de Rinnenspitze. Hoe hoger we komen, hoe mooier en verder het uitzicht over het Oberbergtal is en hoe dichterbij de besneeuwde toppen van de Schrankogel lijken te zijn. Het laatste stuk omhoog gaat over een scherpe graat die als klettersteig is afgezekerd. De beklimming is niet heel moeilijk, maar voor onze kinderen nog iets te zwaar. In plaats daarvan buigen we af naar de hooggelegen Rinnensee, een prachtig meertje dat plotseling opdoemt als je een rotsachtig plateautje bent opgeklommen. We liggen nog maar net van het zonnetje te genieten als we een schreeuw horen, gevolgd door een diepe plons. Feije is languit in het meer gevallen. Hoe kan dit? We zullen er nooit achter komen welke steen het op zijn geweten had zo glad of wankel te zijn dat hij onderuit ging. Het is vooral zaak om hem snel in droge kleren te krijgen. Even later hangt zijn natte boeltje aan een opgespannen prusiktouw en loopt Feije rond in geleende T-shirts. Het hangt allemaal als een jurkje om zijn schouders. Gelukkig schijnt de zon nu en springt hij even later weer van steen tot steen alsof er niets gebeurd is. Dat het een zomer is met wisselvallig weer weten we onderhand wel. Het verrast ons niet wanneer we de volgende ochtend wakker worden terwijl er een dichte wolk rondom de hut hangt. We wachten tot de zon wat van de wolk oplost en dalen daarna af het dal in. We worden misschien wel nat, maar de mistflarden waarlangs we lopen leveren wel de mooiste uitzichten op.

30 | HOOGTELIJN 2-2018

28_HL0218_R35_Thema_Basiskamp.indd 30

22-03-18 16:01

THEMA

Feije klimt bij de Dresdner Hütte.

Foto Florian van Olden

TIROL

Regen in het Stubaital

De ondernemers in het Stubaital hebben duidelijk geen probleem met een kabelbaantje meer of minder. Dat heeft zijn voordelen. Op regenachtige dag helpt het ons over de streep om samen met Marc en Bianca en hun kinderen te wandelen vanaf het Kreuzjoch. Vanaf het kabelbaanstation kijken Marc en ik recht in de imposante en ruim 700 meter hoge Grosse Ochsenwand. Onder betere omstandigheden was ik samen met mijn campingbuurman de Schlicker klettersteig ingestapt. Het is een mooie lijn die dwars door de wand loopt. In plaats daarvan dalen we over een lekker pad de Schlickeralm af naar een tussenstation. Een soort reuzenknikkerbaan waar kinderen houten schijven in kunnen laten rollen, loopt parallel aan het pad over honderden meters naar beneden.

Vrienden Regen of niet, de laatste avond is het bonte avond. Onder het afdakje van het campingrestaurantje kijken we naar de toneelstukjes die worden opgevoerd door de kinderen. Het slimme toeristenbureau van Stubai heeft een stempelkaart ontworpen die je vol kunt krijgen door bij hutten, almen en enkele kabelbaanstations stempels te halen. Met een volle stempelkaart krijg je een medaille. Helaas, wanneer wij er een keer aan dachten een stempel te halen, bleek dat we de kaart niet bij ons hadden. Aan het einde van de week hadden wij in onze jas en rugzak allemaal losse papiertjes en servetjes met stempels erop. Hoe dan ook, te weinig voor een medaille. Boaz en Jael voeren een spelshow op waarbij Feije en Ida met hun kaart alsnog stempels kunnen halen in het publiek. Iedereen met een pen zet een mooie krabbel op hun kaart. Als die vol is, geven Boaz en Jael de medaille die zij eerder die dag hadden gekregen aan Feije en Ida. Iedereen is vertederd, Feije en Ida zijn trots. Die avond rits ik beide kinderen voor de laatste keer in Neustift in hun slaapzak. Feije en Ida willen alle kinderen van het Basiskamp uitnodigen op hun verjaardag. “Kan dat? Ik weet dat het nog bijna een jaar duurt!” “Misschien wel”, fluister ik en geef beiden een kus. Dikke regendruppels vallen op het tentdoek, maar ik stap naar buiten. Ik warm me wel weer op met een borrel bij de anderen.

Foto Florian van Olden

De Alpen hadden pech deze zomer. Zelfs Tirol, anders zo bekend om haar zonnige dalen en bloemige almen ontsprong de dans niet en veranderde af en toe in een koude mistige wereld waar je ook nog op je tellen moet passen. Natuurlijk verzanden wij in de regenrituelen die de camping nu eenmaal kent. We graven greppeltjes (om daarna toch maar de tent te verplaatsen), we klooien met tarps zodat we alle vier droog kunnen zitten voor de tent (gebukt want het tentdoek drukt zwaar naar beneden). Gelukkig biedt het Stubaital genoeg alternatieven voor wandelen door de regen. Innsbruck kent een van de modernste en grootste klimhallen van Europa, inclusief wedstrijdklim- en boulderwanden. Vanaf Neustift rij je er in een half uur naartoe. Stubai heeft zeker drie zwembaden die een natter alternatief bieden voor de klimhal. Wij kiezen voor het zwembad met de langste glijbanen, in Telfer.

Bergsport in het Stubaital Stubaital

Het Stubaital (stubai.at) is met haar 40 kilometer lengte, 850 kilometer aan wandelpaden en enorme gletsjergebied (het grootste van Oostenrijk) bepaald geen kleintje. In een klein half uurtje rijd je vanuit Innsbruck het dal in. Je kunt overnachten in een van de vijf gemeentes die het dal kent, waarvan Neustift, de laatste daarvan, een goede camping heeft.

Wandelen

De bekendste wandeltocht van het Stubaital is toch wel de Stubaier Höhenweg. Deze huttentocht is maar liefst 100 kilometer lang en kent in totaal 8000 meter hoogteverschil. Het goede nieuws: je kunt overnachten in acht verschillende hutten. Je kunt de tocht ook gedeeltelijk maken, want tussentijds afdalen naar het Stubaital is bijna altijd mogelijk. Natuurlijk is er genoeg te wandelen buiten deze geijkte paden. Ook voor liefhebbers van wat serieuzere tochten.

Klimmen en klettersteigen

Klettersteigliefhebbers kunnen hun hart ophalen in Stubai. Overal in het dal en bijna nooit ver van een hut vandaan kun je klettersteigs doen. Ook om het te leren zijn er leuke klettersteigs uitgezet, zoals

bij de Sulzenau Hütte, de Franz Senn Hütte of de Dresdner Hütte. De klettersteig op de Große Ochsenwand gaat door een 700 meter hoge wand. Sportklimmen is in het Stubaital wel mogelijk, maar beperkt zich voornamelijk tot enkele massieven in de buurt van berghutten. Multipitchen is mogelijk op de Kalkkogel en op de Elferturm.

Mountainbiken

Er is 720 kilometer aan mountainbiketrails.

Bergsportreizen.nl

De Basiskampen (voorheen Bergsportkampen) zijn veruit de grootste activiteit van Bergsportreizen.nl. Bij een Basiskamp gaan gelijkgestemde bergsporters met elkaar op vakantie. De formule is simpel, het effect is groot: gemeenschappelijke interesses leiden tot nieuwe en onverwachte ervaringen. Een Basiskamp duurt meestal twee weken, soms één, en heeft een maximum van 40 personen. Er zijn ook Basiskampen speciaal voor 50+, met een maximum van 25 deelnemers. Kijk voor meer informatie over Basiskampen die op verschillende plekken en met verschillende thema’s worden georganiseerd op bergsportreizen.nl/basiskamp.

HOOGTELIJN 2-2018 |

28_HL0218_R35_Thema_Basiskamp.indd 31

22-03-18 16:02

Spetterende generale voor WK 2018

Alles is mogelijk in

Klimcentrum Innsbruck Het grote nieuwe Kletterzentrum Innsbruck is af en dat willen ze weten in Tirol. Daarom zijn in september 2017 de beste jeugdklimmers van de wereld uitgenodigd om de opening te vieren met de wereldkampioenschappen Jeugd 2017. Het is meteen de generale repetitie voor de WK voor volwassenen die hier in 2018 plaatsvinden. En het is een reuze-event! Tekst Ico Kloppenburg Beeld Paul Lahaye

ls je mond niet openvalt van verbazing wanneer je het terrein van de WK Jeugd oploopt, dan ben je geen echte klimmer. De enorme leadwand buiten imponeert, de prachtige wedstrijdboulderwand aan de zijkant lonkt en dan moet je de gigantische hal nog binnengaan. Je voelt door de hele ambiance de spanning onder de honderden wedstrijdklimmers, die uit vijftig landen hier naartoe zijn gereisd om uit te maken wie de beste sportklimmers van de wereld zijn. De Nederlandse ploeg bestaat uit tien leden en twee begeleiders.

Keurkorps Deze WK voor de jeugd zijn een generale repetitie voor de WK voor volwassenen, die hier in 2018 plaatsvinden. Als je de internationale sportklimwereld kent, kijk je tijdens zo’n kampioenschap je ogen uit. De hal zit vol met teams die aan het trainen zijn en overal zijn (soms heel jonge) deelnemers bezig in routes van een moeilijkheidsgraad die je in Nederlandse hallen maar af en toe tegenkomt. Zoals bijvoorbeeld de Japans-Amerikaanse Ashima Shiraishi, die als training een 8b+ flasht. Maar ook de begeleiders en routebouwers vormen een keurkorps. Robyn Erbesfield-Raboutou bijvoorbeeld, die vroeger zelf alles won en nu moeder is van twee supersterke klimkinderen, begeleidt het Amerikaanse team. De routes worden gebouwd door de legendarische Franse klimmer Jacky Godoffe met een team waarin onder anderen Jorg Verhoeven en Kilian Fischhuber meewerken. Die drie samen zijn al bijna goed voor 80 podiumplekken bij World Cups.

Blik in de toekomst De wedstrijden zijn van een enorm hoog niveau en het publiek werpt een blik in de toekomst van de klimsport. Voor het Nederlandse

team blijken halvefinaleplekken het hoogst haalbare. Bijzonder is de aandacht voor het gecombineerde Olympische programma van Lead, Boulder en Speed. Vrijwel iedereen waagt zich serieus aan de snelheidswedstrijd. En dat is toch wel verrassend, gelet op alle kritiek die er is geweest op dit format, waarin veel klimmers zich toch ongemakkelijk voelen.

Nederlanders of Tirolers? Twee bekende Nederlandse klimmers verruilden de afgelopen jaren het vlakke Nederland voor de bergen en de klimscene van Tirol. Jorg Verhoeven en Nicky de Leeuw lijken hier allebei op hun plek en helemaal ingeburgerd. Hoe kijken ze zelf aan tegen hun keuze en voelen ze zich al Tirolers?

Nicky: ‘De klimsport kan nog een stuk professioneler’ Het is niet moeilijk om rond de WK Jeugd een afspraak met Nicky de Leeuw te maken. Hij ondersteunt het Oostenrijkse team als fysio en masseur en is dus altijd in de buurt. Mooie gelegenheid om bij te praten met een van Nederlands succesvolste sportklimmers, die acht jaar geleden voor de sport naar Innsbruck verhuisde. En hij heeft ook zijn draai gevonden: “Het is wel grappig, vroeger keek ik op tegen een aantal topklimmers met wie ik nu goed bevriend ben. Met Anna en Kilian kan ik het bijvoorbeeld heel goed vinden.” Dat je in Tirol altijd een grote groep topklimmers hebt om mee te trainen, was dé reden om te emigreren. Dat hij daarnaast goed is ingeburgerd en hier ook een toekomst ziet, komt vooral door de taal. “Toen ik hier kwam, sprak ik eigenlijk helemaal geen Duits”, legt Nicky uit. “Ik leerde dus meteen Tirools en dat werd enorm

32 | HOOGTELIJN 2-2018

32_HL0218_R39_Thema_WK&Jorg.indd 32

22-03-18 16:02

THEMA

TIROL

Jorg Verhoeven.

Nicky de Leeuw aan het werk op de WK Jeugd.

Kletterzentrum Innsbruck Meer informatie over het Kletterzentrum Innsbruck vind je op kletterzentrum-innsbruck.at. De WK van 2018 vinden plaats van 6 tot 16 september. Meer informatie hierover vind je op visittirol.nl/e-ifsc-wk-klimmen-2018. Op vimeo.com/233103267 staat een impressie van het klimcentrum.

en Tirol promoten, komt zijn verhaal vaak langs: de sterke Nederlander die ervoor koos om in Tirol te gaan wonen. Weet Jorg hoe ze hem hier noemen? “Ja, de Wahltiroler”, zegt hij direct. “Maar het vreemde is dat ze ook iemand die uit Salzburg hier komt wonen, zo noemen.” Het zegt iets over de kracht van het Tirolgevoel. Jorg is in bijna dertien jaar helemaal geïntegreerd en voelt zich naar eigen zeggen een toerist in Nederland. “Mijn toekomst ligt echt hier”, zegt hij. Dat hij met een Oostenrijkse is getrouwd, speelt daar natuurlijk ook wel een rol bij. “En ja, dat klinkt misschien bot, maar van Nederland mis ik eigenlijk niet veel.” gewaardeerd. Ze hebben het hier niet zo op Hochdeutsch.” Inmiddels maakt hij grapjes, scheldt en denkt hij in het Tirools. Natuurlijk heeft de afstand tot Nederland ook zijn nadelen. “Als er iets gebeurt, bijvoorbeeld in mijn familie, is het soms moeilijk dat ik ver weg zit.”

Wonderkind of doorzetter

Der fliegende Holländer

het publiek werpt hier een blik in de toekomst van de klimsport

Nicky was gediplomeerd masseur, maar voltooide ook in Duitsland de opleiding tot fysiotherapeut. Binnen het Oostenrijkse team is hij al langer actief als masseur, maar nu ook begonnen als fysiotherapeut bij de jeugd. “Vertrouwen – sowieso belangrijk tussen sporter en behandelaar – is bij de jeugd extra belangrijk”, legt hij uit. Als we praten over zijn toekomst maakt Nicky zijn ambities duidelijk: een plek als fysiotherapeut bij het Oostenrijkse team. “Ik hoop dat de sport nog professioneler wordt, zodat je met een complete staf een team kunt ondersteunen. Een topsporter moet eigenlijk altijd als dat nodig is meteen bij een fysio terecht kunnen.” Hij is alweer een tijd gestopt met wedstrijdklimmen, maar toen hij het laatste NK Boulder zag, kriebelde het wel weer: “Toen ik de boulders zag dacht ik wel, nou, die wil ik ook wel eens proberen.” Ondertussen heeft hij zich ook gewaagd aan een uitstapje naar Ninja Warrior Austria, waar hij met de snelste tijd in de finale stond. Dat levert hem nationale bekendheid en de bijnaam Der fliegende Holländer op.

Jorg: “In Nederland voel ik me een toerist” Na een paar dagen Innsbruck zijn we het gezicht van Jorg al een paar keer tegengekomen. In publicaties en filmpjes die Innsbruck

Jorg koos destijds voor Innsbruck vanwege het hogere klimniveau. “Als je in Nederland bijvoorbeeld een meisje van 13 bent dat 7b klimt, dan ben je iets heel bijzonders. Word je misschien als groot talent of wonderkind bestempeld. Hier in Innsbruck ben je

gewoon één van een grote groep talenten en word je dus veel meer uitgedaagd om door te groeien. Veel mensen zijn getalenteerd, maar je moet vooral ook een doorzetter zijn om de echte top te halen.” Hij weet hoe het is om als supertalent in Nederland op te groeien. Relativerend zegt hij: “Ik was een goede jeugdklimmer, maar de tijd was toen anders: nu zijn er veel meer klimmers en faciliteiten om te trainen.” Over faciliteiten gesproken: wat vindt hij van de nieuwe klimhal in Innsbruck? “Dat is wel een belangrijke impuls. Het is een geweldige hal, en niet alleen voor wedstrijdklimmers. Je merkt dat hij ook wordt gebruikt door klimmers die tot voor kort vooral buiten klommen.” Jorgs toekomst ligt dus in Oostenrijk, maar hoe gaat die toekomst eruit zien? Gaat hij door met topsport tot de Olympische Spelen van 2020? “Ik ben nu vijftien jaar met topsport bezig en dat is wel heel lang. Het zou mooi zijn als ik mijn wedstrijdcarrière zou kunnen afsluiten met deelname aan de Spelen. Ik ben nu samen met de NKBV aan het bekijken hoe de bond mij kan ondersteunen bij het realiseren van deze ambitie.”

HOOGTELIJN 2-2018 |

32_HL0218_R39_Thema_WK&Jorg.indd 33

22-03-18 16:02

‘Geen enkele bergtop is het waard om voor te sterven’ Klimmer David Lama

Hij is klein en tenger, oogt in het echt jonger dan op foto’s. Wie de 27-jarige David Lama in zijn thuisstad Innsbruck door de straten ziet lopen – spijkerbroek, blauwe donsjas, wollen muts boven vriendelijke ogen – kan zich haast niet voorstellen dat deze man een van de best presterende allroundklimmers ter wereld is. Zijn jongensachtige voorkomen is bedrieglijk: David weet precies wat hij wil. “Ik ben voortdurend bezig mijn uiterste grenzen op te zoeken.” Tekst Roanne van Voorst Beeld Manuel Ferrigato (Red Bull)

og in zijn tienerjaren werd David Lama meervoudig wereldkampioen sportklimmen en boulderen, later legde hij zich toe op het alpinisme en werd hij de eerste ter wereld die de Compressorroute op Cerro Torre vrij zou klimmen, hij trotseerde de Eiger noordwand (Paciencia) en schreef de eerste winterbeklimming van de Sagwand (Schiefer Riss) in de Oostenrijkse Valservallei op zijn naam.

Oefenen voor later David groeide op als kind van een Oostenrijkse moeder en een Nepalese vader. Ze namen hem mee op wandeltochten in de Alpen en de Himalaya en wakkerden zo zijn liefde voor de bergen aan. Toen hij vijf jaar was, werd hij ontdekt door de klimveteraan Peter Habeler, die merkte dat de kleuter zich op een opvallend soepele manier in de rotsen bewoog. Er volgden jaren bij een jeugdclub, onder leiding van coach Reini Scherer – die later een

goede vriend en vaste klimpartner van David zou worden. “Reini leerde ons meer dan competitieklimmen,” vertelt David in een restaurantje in het centrum van Innsbruck. Hij spreekt bedachtzaam, laat af en toe secondenlange stiltes tussen zijn zinnen vallen. “Veel meer dan hoe we prijzen moesten winnen, leerde hij ons wat een klimleefstijl is. Aan het eind van het wedstrijdseizoen nam hij ons altijd mee naar buiten, naar een gebied waar hij sportklimroutes boorde. Wij waren dan de eersten die die routes mochten proberen. Toen al beschouwde ik dat jaarlijkse buiten klimmen als het ‘echte’ klimmen. Wat we in de hal deden, dat was oefenen voor later, zo voelde het.”

Twee uitersten Hij werd een veelzijdige klimmer die twee uitersten in zich lijkt te hebben – aan de ene kant is er zijn bescheiden, zelfs enigszins verlegen uitstraling, aan de andere kant een ijzersterke wil en een

34 | HOOGTELIJN 2-2018

34_HL0218_R40_Thema_Interview.indd 34

22-03-18 16:03

THEMA

TIROL

HOOGTELIJN 2-2018 |

34_HL0218_R40_Thema_Interview.indd 35

22-03-18 16:03

Foto Stefan Voitl (Mammut)

onderkoelde manier van handelen bij stress. Tijdens het grootste gedeelte van ons gesprek is vooral de eerste kant van David zichtbaar. Als twee aangeschoten restaurantbezoekers, die op het overdekte terras vlak naast ons zitten, steeds luider beginnen te roepen en te lachen, knijpt hij met zijn ogen en krimpt zichtbaar iets in elkaar – alsof hij zich zo wil afschermen van het lawaai. Hij drinkt zijn cappuccino met kleine slokjes, verontschuldigt zich als hij me onverhoopt interrumpeert en spreekt met zachte stem over de bergen van duizenden meters hoog, die hij beklimt. Maar op enkele momenten toont zich de andere kant van David. Dan zit er ineens een man aan tafel die snel en schijnbaar vol zelfvertrouwen lastige beslissingen neemt. Een man die een duidelijke mening heeft over de klimwereld. Een man die teams samenstelt voor ambitieuze, soms levensgevaarlijke expedities. En een man die

tijdens zulke bedreigende momenten het hoofd koel houdt. David, als ik hem vraag naar de huidige populariteit van het sportklimmen: “Als je hier in de stad de klimhal inloopt, zie je klimmers met dynabands en apparaten hun spieren trainen. Ze hebben het niet over klimmen, maar over trainen. Dat heeft voor mij niets te maken met de liefde die ik voel voor bergen, met het technisch perfect willen bewegen in een route. De sportklimwereld is een fitnesswereld geworden en dat is niet mijn wereld.” Over zijn nieuwe sponsor The North Face vertelt David dat hij niets doet wat hij niet wil. “Geen reclamefilmpjes, geen beklimmingen waarmee ik een makkelijk succes kan behalen. Ik werk alleen met sponsors die accepteren dat ik mijn eigen projecten uitzoek – ook als die onbeklimbaar blijken. The North Face begrijpt dat. Natuurlijk.

36 | HOOGTELIJN 2-2018

34_HL0218_R40_Thema_Interview.indd 36

22-03-18 16:03

THEMA

TIROL

Wie is David Lama? Anders had ik geen contract met ze gesloten.” En, tegen de inmiddels gillende restaurantbezoekers naast ons: “Kunt u die glazen deur even dichtdoen? Bedankt.” Lieve glimlach, een toon in zijn stem die niet onvriendelijk is maar wel gedecideerd – het gezelschap gehoorzaamt direct.

Hartaanval Het is die kordate kant die ik ook meende te herkennen op een video-opname die me enkele weken voor ons gesprek onder ogen kwam. Het is een film over de Amerikaanse klimmer Conrad Anker, met wie David in 2017 voor de tweede keer de 6907 meter hoge Lunag Ri probeerde te beklimmen, een nog onbeklommen berg op de grens tussen Tibet en Nepal. De eerste keer, in 2015, moest het duo driehonderd meter voor de top terugkeren, vanwege de gevaarlijke rukwinden en ijzige temperatuur. Ditmaal kreeg Anker een hartaanval op ongeveer 6000 meter hoogte. Op het filmpje is te zien hoe Anker in elkaar zakt en op zijn rug in de sneeuw gaat liggen, zwaar ademend, een hand op zijn borstkas. Hij wil niet opgeven, wil afdalen tot het kamp en daar afwachten of hij zich straks beter voelt. David Lama belt in plaats daarvan een reddingshelikopter. Hij meldt Anker, die bijna twee keer zo oud is als hij en velen malen ervarener in het bergbeklimmen, dat er hulp wordt ingevlogen, zijn gezicht vertoont geen spoor van twijfel of stress. Nadat Anker naar Kathmandu is gevlogen voor behandeling, besluit Lama de toppoging in zijn eentje voort te zetten. “Ik wist wat me te doen stond, op dat moment”, vertelt hij me. “Ik ervoer ook geen paniek toen Conrad die klachten kreeg. Er was toch niets dat ik voor hem kon doen, anders dan om hulp bellen? Bergbeklimmen leert je te accepteren wat er is – slecht weer, rotsval of ziekte van je partner. Ik hielp hem naar het basiskamp, een uur of vijf naar beneden en daarna wilde ik afmaken waar we samen aan begonnen waren.” Dat lukte hem niet, tot zijn grote teleurstelling. Al moe van het sjouwen met de spullen van Anker naar het basiskamp begaf hij zich opnieuw omhoog, eerst richting het tweede kamp en daarna nog hoger. Hij maakte een bivak voor de nacht, begon ’s morgens in alle vroegte weer te klimmen. De top naderde, maar hij voelde zich steeds slechter. “De derde dag was ik volkomen uitgeput en hoestte stevig. Toen ik opnieuw bivak maakte, was mijn water bevroren en deed mijn gasstel het niet. Het was een moeilijke beslissing om terug te keren, maar ik twijfelde er niet aan dat ik dat moest doen. Ik wist zeker dat ik de top zou halen, maar ik wist ook zeker dat ik daarna de terugtocht niet zou overleven.” Vermoedelijk had hij gelijk met zijn inschatting. Toen zijn cameraman, die achter was gebleven in het tweede kamp, hem aan zag komen lopen, schrok die zich rot: David zag er slecht uit. “Ik sliep twaalf uur achtereen. Over de tocht naar het basiskamp deed ik twee uur langer dan op de heenweg, en dat terwijl mijn cameraman een groot deel van mijn spullen droeg. Ik was volkomen op, elke pas kostte me vreselijk veel moeite.”

Gehecht aan lijden Dat bergbeklimmen op grote hoogte fysiek zo zwaar is, vindt hij overigens niet erg. Sterker nog: hij is naar eigen zeggen “goed in lijden” en hecht er op een vreemde manier juist aan. “Alpinisme

David Lama (1990) is een Oostenrijkse sportklimmer, boulderaar en bergbeklimmer, ook wel bekend als het Wunderkind van de klimwereld. Nadat hij meervoudig Europees en wereldkampioen werd in het competitieklimmen, legde hij zich in 2010 toe op alpinisme. 2004, 2005 2006 2007 2006 - 2008 2010 2011 2012 2013

2014 2015, 2016 2017

Wereldkampioen Sportklimmen junioren. Europees kampioen (voorklimmen). Europees kampioen (boulder). Acht World Cup-overwinningen (boulder en voorklimmen). Eerste vrije beklimming van de Brento Centro, met Jorg Verhoeven. Beklimming van Paciencia op de Eiger Noordwand, met Peter Ortner. Eerste vrije beklimming van de Compressorroute, Cerro Torre (Patagonia), met Peter Ortner. Film over Lama Cerro Torre: A Snowball’s Chance in Hell; Eerste winterbeklimming van de Sagwand (Schiefer Riss) in de Valservallei (Oostenrijk), met Hansjörg Auer en Peter Ortner. Onsuccesvolle poging om de noordoostkant van de Masherbrum (Pakistan) te beklimmen, met Hansjörg Auer en Peter Ortner. Twee onsuccesvolle pogingen om Lunag Ri te beklimmen, met Conrad Anker. Beklimming van de klassieke Heckmairroute op de Eiger Noordwand, met Peter Habeler.

is zwoegen, stap na stap na stap. Doorzetten, lijden; dat kan ik goed. En het daagt me uit, dus ik wil er meer van.” Die laatste zin is veelzeggend. David lijkt in elke tak van de klimsport strenge eisen voor zichzelf te hanteren en kiest in het alpinisme liefst voor lastige, onbegane pieken. Zonder uitdaging verliest hij zijn interesse. “Geloof jij in liefde op het eerste gezicht? Nou, zo was het dus niet, met mij en bergklimmen. Ik rolde erin en raakte er langzaam maar zeker aan verknocht. Ik ontdekte dat er zo veel was dat ik niet wist en dat ik nog niet kon. Dat was in zekere zin

‘Bergbeklimmen leert je te accepteren wat er is’ nieuw voor me. Bij het sportklimmen won ik vrij makkelijk prijzen. Die nummertjes – eerste, tweede, derde – zeiden me allang niets meer, ik definieerde mijn succes op basis van mijn inspanning. Had ik tijdens een route alles gegeven? Dan was ik tevreden.” Alleen hoefde hij meestal lang niet alles te geven om toch te winnen. “En toen wilde ik op mijn negentiende ineens de Cerro Torre vrij klimmen. Iedereen waarschuwde me dat het onmogelijk zou zijn, en ze kregen gelijk. Deels vanwege de weersomstandigheden en deels omdat ik gewoon nog de vaardigheden miste die je voor zo’n complexe beklimming nodig hebt. Ik keerde terug, erkende mijn verlies, zag mijn overmoedigheid in en was vastbesloten om beter te worden.” Drie jaar later behaalde David de top, na ervaring op te hebben gedaan in de Alpen. Vele andere beklimmingen zouden volgen, vaak met succes, maar het gebeurt ook regelmatig dat hij halverwege terug moet keren. Omdat het te hard stormt, of omdat de beklimming nog lastiger is dan vermoed. “Bij het type bergen dat ik beklim, is het te verwachten dat je bij een eerste poging niet tot de top komt. Ik kies routes die nooit eerder werden beklommen.

HOOGTELIJN 2-2018 |

34_HL0218_R40_Thema_Interview.indd 37

22-03-18 16:03

Naamloos-1 1 FLEX_Soellaart_A4_Ola.indd 2 Tnf_S18_APEX

22-03-18 09:16 26/01/18 14:21

THEMA

TIROL

‘Misschien is de Masherbrum echt onbeklimbaar, misschien ook niet’

Dat betekent dat ik me enkel op basis van foto’s kan voorbereiden. Ik visualiseer zo’n route van tevoren, probeer me erop voor te bereiden hoe de tocht zal verlopen, maar je kunt het je nooit helemaal voorstellen.”

Masherbrum In feite is een eerste klimpoging daarmee ook een onderzoek: waar zitten de gevaarlijke passages, waar kun je het best kamp opslaan, waar riskeer je erge steenval? “Je houdt rekening met succes, maar zeker ook met de mogelijkheid dat je voor de top moet omdraaien. Dat is voor mij geen falen, want ik keer alleen voortijds terug als het levensgevaarlijk wordt voor mij of mensen met wie ik klim. Geen enkele bergtop is het waard om voor te sterven. Zelfs de Masherbrum niet”, zegt hij met ogen die plotseling oplichten. Hij pakt zijn telefoon erbij om me een foto te laten zien van de Pakistaanse berg die hij in 2014 probeerde te beklimmen. Aan de zijkanten van het scherm een strakblauwe lucht, daartussen een scherpe, grillige punt. “Intimiderend? Moet je nagaan – de rest van de berg paste niet op deze foto. Wat je hier ziet, is maar ongeveer de helft van de 7821 meter.” Het is ook het gedeelte dat David en zijn expeditieleden niet beklommen. Ze haakten voortijdig af. “Van tevoren dacht ik dat het moeilijk maar te doen zou zijn, als alles mee zou zitten – het weer, onze gezondheid. Wij waren fit, maar het was veel, veel zwaarder dan ik me had voorgesteld. We waren verrast door de complexiteit van de beklimming. Het was ook nog eens extreem gevaarlijk: door opstekende wind moesten we uren schuilen voor losse rotsblokken, die overal om ons heen door de lucht suisden. Daarna besloten we terug te keren.” Het is zijn droom om de Masherbrum alsnog te beklimmen, maar hij twijfelt of die uitdaging niet te risicovol is. “De bovenste helft, waar we nog niet zijn geweest, is nog technischer en gevaarlijker. Met de hoeveelheid rotsval en de snelheid waarmee het weer rond de top omslaat, is het maar de vraag of je er ooit weer wegkomt. En of je dat moet willen proberen.” Hij laat de vragen voorlopig onbeantwoord, al vermoedt hij dat zijn expeditieleden van destijds niet staan te springen om een tweede poging te doen. Misschien hebben ze gelijk, is deze berg werkelijk onbeklimbaar. Misschien ook niet. Hij weet niet of hij nog een poging gaat wagen, een nieuw team zal samenstellen. Het komend jaar moet

hij eerst maar eens zijn projecten afmaken in de Alpen en Nepal. Misschien probeert hij de Lunag Ri een derde keer op te komen. “Die uitdaging is een stuk minder groot. Daarvan weet ik zeker dat het gaat lukken.” Misschien niet de eerstvolgende poging, daarvoor is bergbeklimmen van te veel externe factoren afhankelijk. “Als je pech hebt, vlieg je naar een ver land en zit je je daar weken in een basiskamp te vervelen. Je hebt vaak maar een beperkt aantal dagen de kans om een toppoging te wagen, daarna waait het te hard of sneeuwt het alweer. Dan moet je het later opnieuw proberen.”

Toegevoegde waarde Opgeven is teleurstellend, uiteraard, maar het is ook wat ervoor zorgt dat zijn liefde voor het alpinisme niet dooft. “Ik moet hierin alles geven dat ik in me heb en dan nog lukt het me vaker niet dan wel om de top te behalen. Bij het competitieklimmen hield die uitdaging op een bepaalde manier op: nadat ik al zo vaak kampioen was geworden, zag ik geen reden om het opnieuw te proberen. Waarschijnlijk was het me ook niet meer gelukt, want ik verloor langzamerhand mijn interesse. Daarom richt ik me nu hoofdzakelijk op alpinisme. Laatst werd me weer eens heel duidelijk waarom alpinisme nu beter bij me past. Na een recente expeditie, waardoor ik drie maanden helemaal niet had kunnen klimmen in een hal, probeerde ik weer eens een aantal routes met een hoge moeilijkheidswaardering. Die klom ik eigenlijk gewoon probleemloos. Tja, dan heeft het voor mij dus ook geen toegevoegde waarde om regelmatig naar een klimhal te blijven gaan, dan meet ik me liever buiten, met de rotsen en de sneeuw.” Buikspieroefeningen, hangboarden, opdrukken – aan hem is het niet besteed. Om zich voor te bereiden op toekomstige beklimmingen zorgt hij er met name voor dat hij fit blijft, door veel hard te lopen, te toerskiën en te klimmen. Dat doet hij naar eigen zeggen “zo ongeveer in de achtertuin.” Welke berg hij straks ook uitkiest, het gaat hem niet zozeer om het bereiken van de top, maar om het gevoel dat hij zijn uiterste best heeft gedaan, dat hij alles heeft gegeven. “De laatste maanden klom ik vooral in Oostenrijk met vrienden en dat ging me makkelijk af. Ik genoot ervan, maar bedenk nu dat ik dat bevredigende gevoel van volkomen uitgedaagd zijn, een beetje mis. In 2018 wil ik mijn grenzen opnieuw gaan opzoeken. Ik wil graag nog veel meer lijden.”

HOOGTELIJN 2-2018 |

34_HL0218_R40_Thema_Interview.indd 39

22-03-18 16:04

dagwandeling Veel vlak en één stevig klimmetje

Inlopen op de Berliner Höhenweg Voor wie in het Zillertal wil gaan wandelen, bieden onderdelen van de Berliner Höhenweg mooie wandelopties en een prachtig uitzicht. Wij kozen voor de relatief eenvoudige etappe Schlegeis-Furtschaglhaus, wat een mooi inlooprondje is als je net vanuit ons vlakke land naar de bergen bent gekomen. Tekst Femke Welvaart Beeld Rik Burger

e 71 kilometer lange Berliner Höhenweg beslaat in totaal zeven tot negen etappes (afhankelijk van hoeveel je wilt lopen per dag) met 6700 hoogtemeters. Deze huttentocht door het Hochgebirgs-Naturpark Zillertaler Alpen is alleen geschikt voor ervaren wandelaars, maar niet alle etappes zijn even ingewikkeld. En voor vrijwel elke etappe geldt dat je hem ook als los rondje kunt doen. Zo kwamen wij aan in Mayrhofen en wilden we op onze eerste dag een rustige wandeling maken om te acclimatiseren. We namen de bus naar Schlegeis, waar een deel van het traject naar het Furtschaglhaus begint. De etappe start officieel in de Olpererhütte, zes kilometer en 507 hoogtemeters van de Schlegeisstuwdam.

Knalturquoise Vanaf de geasfalteerde parkeerplaats bij de Schlegeisstuwdam gaat het eerst vijfenhalve

kilometer over een zandweg langs het stuwmeer. Het is een vlak inlopertje met mooi uitzicht op de stuwdam, over het knalturquoise meer en op de gletsjer in de verte. Nadat we de rivier, die als toevoer dient van water voor het stuwmeer, zijn overgestoken, wordt het pad smaller en start na anderhalve kilometer een stevig klimmetje. We beginnen daar op 1911 meter en klimmen in anderhalve kilometer naar 2295 meter, waar we neerploffen op het terras van het Furtschaglhaus voor een stiekem toch wel welverdiende Große Schiwasser en een stuk Apfelstrudel.

Haasten voor de bus Via dezelfde route lopen we in hoog tempo terug naar de bushalte. De afdaling vanaf de hut gaat gestaag, wel valt het me daarna tegen hoe saai het vlakke stuk is. Heen was het als opwarmer best lekker, zo vlak en lang, maar op de terugweg duurt het wat mij betreft net te lang.

Het grootste deel van de wandeling heb je uitzicht op de gletsjer.

40 | HOOGTELIJN 2-2018

40_HL0218_R08_Thema_Dagwandeling.indd 40

22-03-18 16:04

THEMA

TIROL

Rondje Schlegeis - Furtschaglhaus - Schlegeis Route

De gewandelde etappe is onderdeel van de 71 kilometer lange Berliner Höhenweg in het HochgebirgsNaturpark Zillertaler Alpen en ligt ongeveer halverwege deze huttentocht.

Het Schlegeis stuwmeer.

De beschreven middelzware wandeling begint in Schlegeis, bij de bushalte Schlegeis Stausee. Vanaf hier is het in totaal 16,6 kilometer heen en terug. De eerste zes kilometer blijf je op 1800 meter, dan stijgt het licht en na een kilometer klim en klauter je in anderhalve kilometer naar boven, naar het Furtschaglhaus op 2295 meter. Deze klim maakt de route middelzwaar in plaats van eenvoudig. De route is met bordjes aangegeven en tijdens de klim wijzen de bekende rood-witte markeringen op de stenen de weg. Na het Furtschaglhaus kun je verder omhoog, in zes uur wandel je naar de Berliner Hütte op 2040 meter,

maar wij kozen voor een rondje en dus namen we dezelfde route terug naar de stuwdam. Reken op twee tot tweeënhalf uur wandelen van de stuwdam naar de hut en een kleine twee uur terug. Wil je op het terras van het Furtschaglhaus pauzeren met prachtig uitzicht (een aanrader), reken dan op een dagwandeling van dik vijf uur in totaal. Houd de tijd goed in de gaten, want de laatste bus vertrekt om 18.00 uur vanaf de parkeerplaats.

Reis

Wij verbleven in Schwendau, een dorpje vlak bij Mayrhofen. Dat ligt op 950 kilometer vanaf Utrecht. We wandelden in een uurtje naar het busstation van Mayrhofen, en reden vanaf daar in een klein uur naar boven. De duur van de heen- en terugreis met de bus is afhankelijk van het tijdstip waarop je bij de tolweg aankomt. Het is een eenbaansweg, dus kun je de pech

hebben dat je een kwartier moet wachten tot de tegenliggers dat stuk van de route hebben afgelegd. De busrit kost 16 euro p.p. voor een retour, inclusief tol.

Accommodatie

Wij sliepen in Hotel Neuwirt in het plaatsje Schwendau, maar in de regio zijn legio accommodaties te boeken. Wil je boven, in het Furtschaglhaus blijven, reken dan op € 17 euro voor volwassen NKBV-leden in een kamer en € 30 voor niet-leden. Zorg dus dat je je NKBV-ledenpas bij je hebt. Als je slapen in een Lager ook prima vindt, betaal je als volwassen NKBV-lid (v.a. 26 jr) € 12 en als niet-lid € 22. Voor kinderen liggen de prijzen lager. Een douchemuntje kost € 3,50 en Bergsteigeressen (alleen voor leden) kost € 8. Kijk voor meer informatie op furtschaglhaus.com.

Informatie

Alle gegevens over de Berliner Höhenweg vind je op mayrhofen.at.

HOOGTELIJN 2-2018 |

40_HL0218_R08_Thema_Dagwandeling.indd 41

22-03-18 16:04

mooiste

klimgebieden rond Innsbruck en de (verre) omgeving Denk aan Tirol en je ziet alpenweiden, witte toppen, gletsjergebieden. Maar zie je ook de vele mogelijkheden die er zijn voor sportklimmers? Want die zijn er, dubbel en dwars! Van Imst tot Lienz kijk je je ogen uit als het om rotsklimmen gaat. Ze noemen het Climbers Paradise Tirol en Hoogtelijn ging met een paar locals op stap voor een Tour de Tirol.

In Tirol kun je perfect sportklimmen, van korte routes tot multipitches van 20 lengtes en van klettersteigs tot krachtige boulders. Dat weten te weinig mensen, vonden ze in Tirol, en daarom is de website climbers-paradise.com in het leven geroepen. In combinatie met de bijbehorende app vind je alle informatie over elke vorm van klimmen in Tirol. Zelfs de klimhallen en de ijswatervallen staan erop. Voor Hoogtelijn moesten we ons beperken en kozen we de singlepitch sportklimgebieden. En we konden er maar een paar bezoeken. Allemaal bleken ze een heel eigen karakter te hebben en oh, wat leverde het fijne plaatjes op!

Tekst Ico Kloppenburg Beeld Paul Lahaye

42 | HOOGTELIJN 2-2018

42_HL0218_R38_Thema_Klimgebieden.indd 42

22-03-18 16:05

THEMA

TIROL

Foto links Martin Gstrein in Happy Birthday Henkel, 6b, op Eisenhut. Deze foto De wandeling naar de Muttekopfhütte is prachtig.

Martin Gstrein in Solaranlage, 5c+, op Schafskopf.

Imst Boven Imst ligt op 1934 meter de Muttekopfhütte. Een prachtig uitgangspunt voor alpiene wandelingen, maar sportklimmers bekijken het gebied ook met andere ogen. In een half uur ben je vanaf de lift bij de hut. Dan volgt een aanloop van maximaal 45 minuten, waarna je je hart kunt ophalen aan de mooie sportklimroutes die hier zijn geopend. De meeste routes zijn heel toegankelijk en goed gezekerd. Wil je een lange route klimmen? Dat kan hier ook: op de Hintere Platteinspitze kun je je hart ophalen in Plattenzauber, een route van 18 lengtes. Wij klommen in de sectoren Eisenhut, Rammstein, Teufelskralle, Schafskopf en Fölsefescht. Prachtige rots, heerlijke routes, zoals Happy Birthday Henkel, en een geweldig uitzicht. En ja, je ziet het goed op de foto’s: er ligt verse sneeuw, begin september. Toen we hier klommen, was er net een koufront overgetrokken dat zorgde voor een mooi poederlaagje. Want het blijven tenslotte de Alpen.

Johannes Steidl naast de Kaiser Max Grotte in een 6a.

Johannes Steidl in Plus pre de Ciel, 8a+, op massief Dodlwand.

Omgeving Innsbruck (I)

Omgeving Innsbruck (II)

Lisa Müller in Mai Ling, 6b, op massief Dodlwand.

Vlak bij de stad Innsbruck zijn vooral aan de noordkant van de stad heel wat kleinere klimgebieden te vinden. Wij gingen op zoek naar de twee verschillende gezichten van het klimmen vlak bij de bewoonde wereld. Het eerste is de Grottenwegwand. In 30 tot 40 minuten loop je omhoog en vind je vooral routes van rond de 20 meter die variëren van 5c tot 6c. Ideaal als je vanuit het hoofddal snel wat wilt klimmen. Pal ernaast ligt de grote Kaiser Max Grotte, waar de routes beginnen bij 7b en dus veel zwaarder zijn. Wij hielden het bij de gemoedelijke routes en genoten van het uitzicht op het Inndal en de bergen daarachter.

Pittig is ook het niveau van de beroemde Chinesische Mauer, iets verder van Innsbruck vandaan, boven Leutasch. Hier, aan de zuidkant van het Wettersteingebergte, komen vooral sterke klimmers aan hun trekken. Het is dan ook een favoriet trainingsgebied van Jorg Verhoeven, die hier in 2006 een 8c opende. Er zijn hier wel een paar zesdegraads routes, maar het aanbod wordt veel breder vanaf 7a. HOOGTELIJN 2-2018 |

42_HL0218_R38_Thema_Klimgebieden.indd 43

22-03-18 16:05

Oost-Tirol (I) Waarom is Oost-Tirol nog zo onbekend bij de Nederlanders? Natuurlijk, alpinisten kennen de Grossglockner en Bergsportreizen.nl organiseert al jaren een basiskamp in de Lienzer Dolomiten, maar toch. De streek lijkt soms wel het best bewaarde geheim van Tirol, waarover je op feestjes je mond houdt, omdat je bang bent dat anders iedereen erheen gaat. Wij gaan het dus toch verklappen: rijd door de Felbertauerntunnel en het is alsof je een ander land inrijdt. Een ander klimaat heerst er sowieso, aan de zuidkant van de hoofdketen van de Alpen: zachter en zuidelijker dan aan de noordkant. En de mensen lijken daar ook bij te passen. Ze zijn misschien nog net iets gastvrijer en relaxter dan elders in Tirol. Voor klimmers is de Dolomitenhütte, op 1616 meter hoogte, de eerste stop. Hier rijd je met de auto naartoe en kun je letterlijk onder het terras van de hut klimmen. En met 125 routes en vrijwel alle moeilijkheidsgraden ben je er niet snel uitgeklommen. En geven de vingers het toch op, dan is er altijd het terras van de hut, waar je kunt rekenen op een gastvrij onthaal. Wat wil je nog meer: een geniaal uitzicht, gastvrije hut, geen aanloop – de rots is naast of eigenlijk onder de deur – en heerlijk eten! Magdalena Habernig in La Rosi hol ma no a Bier, 7a.

Magdalena Habernig tijdens het inklimmen in Mensch ärgere dich nicht, 6a.

Aanloop vanuit Puitbach, met op de achtergrond het klimgebied Chinesische Mauer.

Oost-Tirol (II) De geasfalteerde weg stopt bij de Dolomitenhütte, maar de gravelweg gaat verder naar de Karlsbaderhütte, op 2260 meter het uitgangspunt voor sportklimmen op de zuidwand van de Roter Turm. De hut bereik je na een aanloop van twee uur van de parking. Heb je een e-bike? Dan ben je in een halfuurtje boven! Dan is het te voet nog 45 minuten naar de Roter Turm. En wie denkt dat alleen gemiddelde klimmers in Oost-Tirol aan hun trekken komen vergist zich, want daar, op 2600 meter, ligt misschien wel het hoogste extreme sportklimgebied van Oostenrijk. Het bordje naast het pad noemt vrij achteloos de achtstegraads routes die je hier op een indrukwekkend rijtje bij elkaar vindt. De lokale gids Magdalena moest flink in de buidel tasten om op deze hoogte de eerste 7a-lengte van de route La Rosi hol ma no a Bier – op het topobord laconiek als opwarmroute benoemd – te klimmen. De hoogte zorgt niet alleen voor zuurstofschuld, maar ook voor koele omstandigheden op warme zomerdagen. Voor deze routes is dat absoluut een pre. Keerzijde is natuurlijk dat je altijd beducht moet blijven op een weersomslag.

44 | HOOGTELIJN 2-2018

42_HL0218_R38_Thema_Klimgebieden.indd 44

22-03-18 16:05

THEMA

TIROL Oost-Tirol (IV)

Overzicht van Kleiner Falkenstein.

Onze roadtrip eindigt met een gebied dat we zeker niet het grootste of mooiste gebied van Oost-Tirol zullen noemen. Maar het heeft een paar troeven, waardoor het toch een plekje in dit artikel verdient. Op twee minuten lopen vanaf het Lucknerhaus op 1930 meter ligt namelijk een echt familieklimgebied. Routes van de derde tot en met de zesde graad in graniet met uitzicht op de Grossglockner. Als je hier je kinderen nog niet aan het klimmen krijgt, lukt het nergens!

Oost-Tirol (III) Na het bezoek aan de hooggelegen klimgebieden boven Lienz bezoeken we Falkenstein. Dit is met drie sectoren het belangrijkste sportklimgebied van Oost-Tirol, met perfecte rots en een aanloop van 20 minuten. Ook hier veel mooie routes in de zevende en achtste graad, maar zeker ook genoeg routes die gemakkelijker zijn. Onze gids Magdalena moest aan de bak in een 7c in de sector Kleiner Falkenstein.

Magdalena Habernig in Steinbeisser, 7c, op Kleiner Falkenstein.

Nikolas in Musik, 5a+, bij het Lucknerhaus.

Te veel mogelijkheden Wij zijn overtuigd: Tirol barst van de mogelijkheden voor sportklimmers, zeker als het ’s zomers te warm is om in het dal te klimmen. Wij hebben maar een paar gebieden kunnen bezoeken, maar allemaal waren ze – om verschillende redenen – de moeite waard. Nu is het een kwestie van tijd vinden om dingen te combineren, want juist voor de combinatie van bergwandelen, alpinisme en sportklimmen, gaat er weinig boven Tirol.

Climbers Paradise Klimmen en meer

De gebieden uit dit artikel vind je – samen met heel veel andere gebieden – op climbers-paradise.com en via de app van Climbers Paradise. Daar is trouwens veel meer te vinden dan alleen sportklimmen: ook de klettersteigs, klimhallen en ijsklimmogelijkheden staan erop.

Innsbruck

Innsbruck is, als hoofdstad van Tirol, een mooi uitgangspunt voor sportklimavonturen. De stad zelf is een studentenstad en er gebeurt dus van alles. Het is in een magneet

voor sterke klimmers, die elkaar treffen in het Kletterzentrum Innsbruck, dat ook een nationale functie vervult. Meer over het Kletterzentrum lees je op pagina 14.

Afstand

Innsbruck ligt op zo’n 900 kilometer van Utrecht. Van Innsbruck naar Lienz is het tweeënhalf uur rijden.

Magdalena Habernig tijdens het inklimmen in ‘Mensch ärgere dich nicht’ 6a.

Topo

Ga je klimmen rond Innsbruck? Dan is de papieren topo van Durner en Gürtler handig: Sportklettern Innsbruck, Am-Berg Verlag, ISBN 978-3-946613-01-5.

HOOGTELIJN 2-2018 |

42_HL0218_R38_Thema_Klimgebieden.indd 45

22-03-18 16:06

Foto Jörg Koopmann

Kaiserschmarrn

Foto Aichner Bernhard

Een typisch berghutgerecht: Tiroler Gröstl.

Van adellijke kookkunst tot boerenkost De Tiroler keuken

Nudeln, Nocken, Knödel, Plenten, das sind die vier Tiroler Elemente – zo luidt een oud Tiroler gezegde. De keuken van de Oostenrijkse deelstaat is vooral een boerenkeuken: voedzame, stevige kost. Maar er zijn ook adellijke invloeden en tientallen sterrenrestaurants.

Knoedels, Gröstl en Kaiserschmarrn

Tekst Marusja Aangeenbrug Beeld Tirol Werbung

Op de menukaart van Tirol staan veel gerechten met spek, kaas, brood en kwark. Wild, gevogelte en vis kwamen vooral op tafel bij de rijken, de minder fortuinlijke boeren moesten het doen met de restjes. Hiervan maakten ze bijvoorbeeld Tiroler Gröstl, een schotel met rundvlees, aardappels, spek of worst, die nog steeds heel populair is. Zillertaler Krapfen zijn deegtasjes met een hartige vulling. Als desserts zijn bijvoorbeeld Apfelstrudel of Kaiserschmarrn populair, hoewel het laatste gerecht inmiddels ook in andere Oostenrijkse regio’s wordt geclaimd. Vruchten worden vaak verwerkt tot gerechten met compote.

e traditionele keuken van Tirol telt veel stevige gerechten. De specialiteiten worden bij voorkeur gemaakt van regionale producten en betekenen een goede versterking na een dag in de berglucht. Nudeln (deegwaren), Nocken (gnocchi), Knödel (knoedels, deegballen) en Plenten (polenta) staan centraal in de keuken van de Oostenrijkse deelstaat. Op allerlei manieren komen ze terug op de spijskaart. Zo zijn er hartige en zoete varianten en worden ze soms in de soep gegeten, en soms heel of in schijven gesneden op het bord. Tiroler Speckknödel en Griesnocken (griesmeelgnocchi) worden bijvoorbeeld in soep geserveerd en Kaspressknödel, een platgedrukte knoedelvariant, gaat vaak samen met zuurkool. Schlutzkrapfen, hartig gevulde deegwaren, zijn vergelijkbaar met ravioli.

Het bekendste Tiroler gerecht is misschien wel knoedels. Die stonden vroeger bij rijk en arm op tafel. At men vroeger altijd uit dezelfde pan, voor knoedels werden er aparte borden uitgedeeld. Het eenvoudige volk at ze met de handen, de elite had speciale Knödelwürger, een soort dolkjes om de deegballen aan te rijgen.

De invloed van Philipine Welser Tirol is altijd een belangrijke verbinding geweest tussen ‘noord en zuid’. Met name de Italiaanse eetcultuur had daardoor invloed op de boerenkeuken. Maar ook de adel had een dikke vinger in de pap. In de 16e eeuw leverde Philipine Welser bijvoorbeeld een belangrijke bijdrage aan de Tiroler keuken. De vrouw van de

46 | HOOGTELIJN 2-2018

46_HL0218_R39_Thema_Tirolerkeuken.indd 46

22-03-18 16:06

THEMA

TIROL Jaarlijks belandt 50 miljoen kilo fruit in de brandewijn in Tirol. Op de Tiroler Schnapsroute geven brouwerijen uitleg over de verwerking en kun je de schnaps proeven.

landsvorst van Tirol, aartshertog Ferdinand II van Habsburg, stond bekend om haar kookkunst, haar kennis van kruiden en planten, haar schoonheid en haar sociale betrokkenheid. Het stel was ooit in het geheim getrouwd omdat Philipine een patriciërsdochter was. Het slot waar ze met de landsvorst woonde, slot Ambras bij Innsbruck, lag direct aan de handelsroute tussen noord en zuid. Er kwamen regelmatig gasten langs. Die konden genieten van overdadige maaltijden aan het hof. De kookkunsten van Philipine werden alom geroemd. Adellijken in heel Europa vonden het een eer om te gast te zijn in Innsbruck. Op tafel kwam bijvoorbeeld Tiroler Leber (kalfslever) en de sauce tyrolienne (een saus die goed bij gegrild vlees kan worden geserveerd). Philipine deelde haar recepten ruimhartig, zodat het in vorstenhuizen elders in Europa hip werd om Tiroler kost te serveren. Ook kwam er in 1545 een kookboek uit met 651 handgeschreven recepten dat wordt toegeschreven aan haar. Het boek is nog altijd te bewonderen in de nationale bibliotheek in Wenen.

Koksmutsen van Gault&Millau Ondanks de aristocratische invloeden is de Tiroler keuken vooral een boerenkeuken. In de vorige eeuw werd er jarenlang amper meer naar omgekeken, maar eind jaren ‘80 werden de Nudeln, Nocken, Knödeln en Plenten ineens herontdekt. Sindsdien zijn er allerlei varianten ontstaan die bovendien door chef-koks op een hoger niveau worden getild. In Tirol kun je daarom voortreffelijk eten. De regio telt veel sterrenkoks: restaurant- en hotelgids Gault&Millau deelde in 2017 liefst 116 Hauben (koksmutsen) uit aan 81 meesterkoks. Ben je op zoek naar een voedzame maaltijd in een berghut, kijk dan eens op visittirol.nl/5-berghutten-voor-fijnproevers. Liever verfijnd tafelen in een Haubenrestaurant? Kijk dan op visittirol.nl/haubenlokalen.

Recept Tiroler Speckknödel Ingrediënten (4 personen) • 6 oudbakken broodjes, in kleine blokjes gesneden • zout • ¼ liter melk • 2 eieren • 3 eetlepels paneermeel • 80 g spek, in zeer kleine blokjes • 30 g boter • bieslook • zout water • 1½ liter groente- of runderbouillon Bereiding • Warm een beetje melk op en week daar het brood in. Laat dit mengsel een paar minuten staan. Bak in de tussentijd het spek in boter uit. • Voeg de rest van de melk, de eieren en de spekblokjes toe aan het broodmengsel. Voeg zout toe en meng alles met de hand. Voeg het paneermeel toe (en nog wat extra als het deeg te vochtig is). • Maak van het deeg 8-12 knoedels die even groot zijn. Laat ze 10-15 minuten trekken in zacht kokend water met wat zout. • Doe de Tiroler Speckknödel in een grote kom, schenk de bouillon eroverheen en bestrooi met bieslook. Serveer met koolsla. Bron: visittirol.nl

De kok van de Aldranser Alm bereidt Speckknödel voor de gasten.

Met dank aan visittirol.nl en kulinarisches-erbe.at.

De bergen in Culinair genieten gaat in Tirol prima samen met een bergwandeling. Denk bijvoorbeeld aan een bergontbijt of een culinaire route.

Bergontbijt

Voor dag en dauw je bed uit, dan met de kabelbaan of te voet omhoog voor een stevig ontbijt met zelfgebakken boerenbrood, roerei, jam en ander lekkers op een alm? Het kan op allerlei plekken. Kijk op blog.tirol/nl (zoek op ‘Ochtendwandeling’) of fruehstueckamberg.at.

Culinaire wandelroutes

Leer meer over Tiroler specialiteiten en ingrediënten op de zestien Tiroler Genussrouten, culinaire wandelroutes die een paar uur of een dag duren. Centraal staan bijvoorbeeld geitenkaas, kruiden, chocolade of brood. Kijk op visittirol.nl/genussroute voor de wandelingen. Omdat er in Tirol veel schnaps wordt gebrouwen van lokaal fruit, is er ook een Schnapsroute, zie visittirol.nl/tiroler-schnapsroute.

HOOGTELIJN 2-2018 |

46_HL0218_R39_Thema_Tirolerkeuken.indd 47

22-03-18 16:07

De Ötztal Trek laat je alle kanten van het Ötztal zien

Hoge hutten Diepe dalen

Bekentenis: wij hebben nog nooit een volledige langeafstandwandeling gelopen. Ook de Ötztal Trek liepen we niet helemaal uit. Toch zijn we er drie keer voor naar Oostenrijk gereden. We zijn gegrepen door deze huttentocht, die een bijzonder beeld geeft van een mooi Oostenrijks dal. Tekst en beeld Ico Kloppenburg

48 | HOOGTELIJN 2-2018

48_HL0218_R34_Thema_OtztalTrek.indd 48

22-03-18 16:07

THEMA

TIROL Sneeuw op de Himmelsleiter.

Avondzon op de Hoher Nebelkogel (3211 m).

m met de bekentenis te beginnen: we nemen niet zo snel drie weken om onafgebroken een huttentocht te maken. Want er moet zo veel in een vakantie: geluierd, geklommen en gereisd. En toch heb je echt drie weken nodig om deze hele tocht goed te lopen. In 2011 hebben we een weekje over en rijden we naar het Ötztal voor de eerste drie etappes van deze Trek. Het worden prachtige wandeldagen en één ding is duidelijk: hier komen we terug om verder te wandelen. In 2016 pakken we de draad weer op, nu met etappes 6 tot en met 9 over een hoger gedeelte met sneeuw en ijs. Van de strenge Hochstubaihütte, via de vrolijke Hildesheimer Hütte en de Siegerlandhütte komen we bij het Brunnekogelhaus, hoog boven Sölden. Later die vakantie staan we op de Similaun en lopen we zo nog etappe 12. Ten slotte volgen in 2017 etappes 14 tot en met 16. Langs het Brandenburger Haus, dat als een burcht boven de gletsjers uittorent, de Vernagthütte en de Breslauer Hütte, aan de zuidkant van de Wildspitze. En de mooie etappes 20 en 21, van het intieme hutje aan de Hauersee, langs de Frischmannhütte, waar we net voor de bui binnen zijn, en de Erlanger Hütte. De Ötztal Trek is nog niet klaar, maar we hebben genoeg gezien om te weten dat het een absolute aanrader is. Met stille dalen en klassieke paden, hoge koude hutten en warme gemoedelijke hutjes, maar altijd met uitzicht op de bergen rond het prachtige Ötztal. ETAPPE 1

Uit het dal naar de Dortmunder Hütte (1949 m)

Altijd spannend: een parkeerplek zoeken voor je auto als je een meerdaagse tocht gaat lopen. Wij vinden een plekje vlakbij Ötztal Bahnhof en hopen dat we hier rustig en legaal staan. Het begin van de route: het onwennige zoeken van de start, die in elk geval veel minder duidelijk is dan bij andere wandelingen. Maar we vinden hem en ontstijgen langzaam het dal, eerst langs almen, dan ook door bos en langs vennen, tot we in het dal komen dat naar Kühtai voert. De Dortmunder Hütte ligt aan de weg en voldoet dus eigenlijk niet aan onze definities van een berghut, maar ach, het is er warm en gezellig en de kop is eraf: we zijn bij het begin begonnen aan deze Trek! ETAPPE 2

Naar de Schweinfurter Hütte (2028 m)

De dag begint vrij saai, richting het stuwmeer omhoog, maar dan volgt toch een leuke col waarvoor we af en toe handen en voeten nodig hebben: de Finstertaler Scharte op 2777 meter. Nog leuker is de Kraspespitze die we daarna beklimmen. Net geen 3000 meter hoog, maar met alle ingrediënten om ons het gevoel te geven dat we in twee dagen tijd van 700 meter tot een hoogalpiene omgeving zijn geklommen. En alles op eigen kracht.

ETAPPE 3

Winterse tocht naar de Winnebachseehütte (2362 m)

Het is 20 juli, maar als we ’s ochtends uit de hut kijken, had het net zo goed december kunnen zijn: verse sneeuw tot net boven de hut. De tocht over het Zwieselbachjoch (2868 meter) ziet er eenvoudig uit, dus we wagen het er maar op. Al snel ontspint zich een winterse wandeltocht, waarbij het zoeken is naar het pad en we soms kniediep door de opgewaaide sneeuw waden. Gelukkig is de afdaling niet ingewikkeld, maar we zijn blij als we de hut, bijna in zwart-wit, beneden zien liggen. Een dag die je met je neus op de feiten drukt: ook hoogzomer kan het weer hier compleet omslaan en kan een eenvoudige wandeling een serieuze onderneming worden. Maar het is ook een dag om nooit te vergeten. ETAPPE 6

Van de Hochstubaihütte (3174 m) naar de Hildesheimer Hütte (2899 m)

In juli 2016 slapen we, bijna als enigen, in de Hochstubaihütte. Voor de meeste wandelaars is de hut blijkbaar een dagtocht – dankzij het busje naar de Kleblealm, op bijna 2000 meter – en vanuit de hut zijn er eigenlijk geen interessante toppen te doen. Toch genieten we volop van de stilte rond de hut en de dreigende avondluchten die prachtige beelden opleveren op de huisberg, de Hoher Nebelkogel (3211 meter). De volgende dag dalen we af langs de Himmelsleiter, een pad dat zijn naam eer aan doet. Er ligt nog aardig wat sneeuw op en we zijn blij met de kabel die er hangt. Het wordt een prachtige dag, maar de route over de gletsjer had voor ons niet gehoeven. Vooral het drukke restaurant boven aan de lift, met alle bierdrinkende dagjesmensen detoneert. Gelukkig mogen we door naar de Hildesheimer Hütte, waar de sfeer veel uitbundiger is dan in de Hochstubaihütte. De huttenwaard is een echte gangmaker. Hij vindt het prachtig als vier Beierse dames van zekere leeftijd onder uit hun rugzak een dirndl – zelfgemaakt! – opduiken en zich omgekleed aan tafel melden. Graag laat hij zich met de uitbundige dames fotograferen. Wij bekijken het van een afstandje, samen met een paar gezellige Polen, die buiten hebben gekookt en trakteren op een drankje uit een grote petfles. Wat het is, blijft onduidelijk, maar het is helemaal uit Polen meegereisd om de vakantie te vieren, dus weigeren is geen optie. ETAPPE 7

Via de Siegerlandhütte (2710 m) naar het Brunnenkogelhaus (2738 m)

Net voor een grote groep Nederlanders, met veel kinderen erbij, vertrekken we richting Gamsplatzl (3018 meter), een brede

HOOGTELIJN 2-2018 |

48_HL0218_R34_Thema_OtztalTrek.indd 49

22-03-18 16:08

Avondlicht bij het Brandenburger Haus.

overgang met een bijna magische uitstraling naar de Siegerlandhütte. Het uitzicht op de Hildesheimer Hütte en de gletsjer van gisteren is magistraal. Het is alleen een vrij korte etappe van drieënhalf uur, en we zijn goed ingelopen, dus al voor de middag in de hut. Bij een kop goulashsoep ontstaat dan het plan om verder te lopen. Na wat rondbellen blijkt de enige optie om af te dalen door het Windachttal en weer omhoog te klimmen naar het Brunnenkogelhaus.

Het uitzicht op de gletsjer van gisteren is magistraal Nou lijkt dat op papier een hele tippel en we komen erachter dat die inschatting in de praktijk helemaal klopt. Het dal is lang, erg lang, en de klim naar het Brunnenkogelhaus best wel lang en pittig. We moeten dus diep in onze reserves tasten om, net op tijd voor het avondeten, in deze hut te zijn. De beloning is er gelukkig ook: een prachtige avond met schitterend licht over het dal en een heerlijke nachtrust. ETAPPE 9

Naar het Timmelsjoch (2509 m)

Dag 8 van de Trek hebben we door onze routekeuze overgeslagen en dag 9 lopen we tegen de richting. Wat een prachtige tocht is dit! Vanaf het Brunnenkogelhaus lopen we langs en over een lange graat waarbij we urenlang niemand tegenkomen. Tot we uiteindelijk langzaam afdalen naar het Timmelsjoch en de eerste dagjesmensen ontmoeten. ETAPPE 12

Naar de Similaunhütte (3019 m)

Later die vakantie lopen we vanuit Vent omhoog naar de Similaunhütte voor een beklimming van de Similaun. Daarmee pakken we de korte etappe 12 mee, door het lange dal, langs de Martin Busch Hütte. Het uitzicht op de Similaun mag er zijn, maar verder is dit niet het meest spannende deel van de tocht. ETAPPE 14

Naar het Brandenburger Haus (3277 m)

Voor etappe 14 tot en met 16 krijgen we gezelschap van Edwin, die met de Haagse Alpinistenkring twee weken op stap is geweest en nog een paar dagen over heeft. We beginnen in Vent, het leukste dorp van het Ötztal op 1895 meter, met een rustige klim naar het Hochjochhospiz (2413 meter). Koffie met koek leveren genoeg energie om daarna de klim naar de hoogste hut van de Trek te maken. Lang is het spannend waar we heen gaan, maar dan zien we het Brandenburger Haus, dat inderdaad als een burcht boven de Kesselwandferner uittorent. Onder een dreigende lucht steken we de gletsjer over, maar het grote onweer blijft gelukkig uit. Een plaquette spreekt zich uit tegen intolerantie en haat en herinnert

50 | HOOGTELIJN 2-2018

48_HL0218_R34_Thema_OtztalTrek.indd 50

aan een zwarte rand rond de geschiedenis van de hut. Joden werden hier van 1899 tot het eind van de Tweede Wereldoorlog geweerd. ’s Avonds zie ik in een boek over de geschiedenis van de Oostenrijkse hutten een foto van de hut uit 1909. Tot mijn verbazing staat daar dezelfde kachel als nu. “Leuk dat je dat opvalt”, zegt huttenwaard Albrecht. “Die kachel heeft jarenlang in het museum gestaan en is de trots van de sectie Berlijn.” Hij vertelt dat de kachel pas zes weken geleden weer is opgebouwd. De buitenkant van de kachel is authentiek, maar het binnenwerk helemaal vernieuwd. “De bouwer is daar twee dagen mee bezig geweest.” ETAPPE 15, 16

Naar de Breslauer Hütte (2844 m)

De volgende dag voert over de gletsjer richting Fluchtkogel. Wij laten de top links liggen en kiezen ervoor zo snel mogelijk over het Obere Guslarjoch (3361 meter) af te dalen naar de Vernagthütte. Jammer natuurlijk, maar met een reden. Het weer zal vandaag omslaan en een koufront nadert. Bovendien willen we twee etappes combineren en doorlopen naar de Breslauer Hütte. Dat lijkt dapper, maar volgens het gidsje is het vierenhalf uur voor dag 1 en maar twee uur voor dag 2. Zes en een half uur lopen, daarvoor draaien we onze hand toch niet om? We houden het droog tot een uurtje voor de Vernagthütte, maar het hele verdere deel van de dag regent het. Natuurlijk vertellen we onszelf dat het lekker stil is en dat de bergen ook mooi zijn als het regent, maar toch zijn we erg blij als eindelijk, na de zoveelste bocht, de Breslauer Hütte opdoemt. We onderwerpen het drooghok aan een uitgebreide test en we zijn niet de enigen: elk plekje in dit geurige hok is bezet met natte zooi van even natte gasten. Voor ons betekent dit ook een onderbreking van de Ötztal Trek: de Braunschweiger Hütte is volgeboekt en we gaan dus terug naar het dal. ETAPPE 20

De zon gaat onder bij het Brunnenkogelhaus. Op weg naar het Brandenburger Haus.

Van de Hauerseehütte (2383 m) naar de Frischmannhütte (2192 m)

De kleine Hauerseehütte ligt prachtig bij een meertje met dezelfde naam. Een natuurlijk meer dat kleiner en kleiner wordt door het smelten van de gletsjer hogerop. Wolfgang verwelkomt ons er met een bevende handdruk. Het is duidelijk dat hij aan een vorm van Parkinson lijdt, maar dat verhindert hem niet om een week ‘gastwaard’ te zijn. Dat doet hij samen met een bergkameraad, met wie hij graag een week “van de wereld” is. Hij leidt alles in goede banen in deze kleine zelfverzorgingshut. Dat betekent: zelf koken en eten mee naar boven dragen. Heet water krijg je wel van de hut. Eén keer per drie jaar levert de helikopter hout voor de kachel af. De waarden en waardinnen dragen zelf dus ook hun eten omhoog. De rest van de middag zitten we aan het meertje en verbazen ons over de kleur van het water en het spel van zon en wolken. Hier Uitstapje naar de Fundusfeiler.

22-03-18 16:08

THEMA

TIROL

HOOGTELIJN 2-2018 |

48_HL0218_R34_Thema_OtztalTrek.indd 51

22-03-18 16:08

Aanpasbaar voor een leven lang in de natuur G-1000 – slijtvast en veelzijdig. Aanpasbaar met Greenland Wax.

Greenland Jacket

een dichte stof van polyester en katoen, geïmpregneerd met onze Greenland Wax. Dat is de eenvoudige formule die we al 50 jaar gebruiken om een van de meest veelzijdige en slijtvaste outdoorstoffen ooit te creëren: Fjällräven’s g-1000. Breng gewoon wat meer wax aan om de water- en windbestendigheid te verbeteren en de duur

Naamloos-4 1

ervan te verlengen. Om de stof meer te laten ademen, was je de wax er gewoon weer uit. Onze uitrusting waarvoor we g-1000 gebruikt hebben, is zo gemaakt dat jij je een leven lang comfortabel voelt in de buitenlucht. Het maakt niet uit wie je bent. Het maakt niet uit wat je doet. www.fjallraven.nl

20-03-18 11:26

THEMA

TIROL Pootjebaden in de Hauersee.

door een groep geiten op een rots. Bij het meertje betrappen we een paar kikkers, die snel onder een steen in het water duiken. Na het meertje is het klimmen geblazen: met behulp van kettinkjes gaat het naar het Felderjochl (2797 meter). Aan de andere kant volgt een afdaling die, eerst vrij saai over een morenerug, later toch nog een paar spannende passages in petto heeft. Gelukkig maar, want van brede paden sukkelen we toch een beetje in slaap. Om half twee zijn we in de hut en om kwart over twee begint het te rommelen. Want prachtig weer betekent temperaturen boven de dertig graden in het dal en een onvermijdelijk zomeronweer. ETAPPE 21

regeert rust, in ons leven soms een bedreigde soort. Bij het avondeten is de onthaasting definitief ingetreden. We zijn de enige gasten en blijkbaar hebben we iets goed gedaan bij Wolfgang: hij zet koffie voor ons, échte koffie, en doet de afwas. We praten wat met de twee mannen over het leven ‘op’ de hut. Wolfgang doet dit werk als vrijwilliger al meer dan 15 jaar. Meestal heeft hij wel een paar gasten, soms komt er een paar dagen niemand. “Eigenlijk is er de laatste vijftien jaar weinig veranderd”, zegt hij. “Ja, de mensen hebben mobieltjes. En meer en meer willen ze allemaal dezelfde route lopen, de E5 van Oberstdorf naar Merano.” De kachel snort, de radio gaat even aan voor het weerbericht, maar meteen ook weer uit. De buitenwereld is hier wat minder belangrijk. Wij gaan vroeg naar bed, maar de gelegenheidswaarden hebben geen haast: zij zitten nog tot diep in de nacht te praten. Waarover weten we niet, maar het belemmert hen niet om ’s ochtends verse thee te serveren als we de slaapruimte uitkomen. Het afscheid is hartelijk: het was een voorrecht om bij hen te gast te zijn. De zon begeleidt ons naar de Frischmannhütte. Onderweg komen we vier wandelaars tegen. Vijf misschien, als je de man meetelt die, iets verderop, een afslag neemt, maar wel naar ons zwaait. We dalen een stuk en stijgen dan richting een verborgen meertje, dat de Weissen See heet, nieuwsgierig aangestaard

Naar de Erlanger Hütte (2550 m)

Onze laatste dag van de Ötztal Trek is er een van onderschatting. We gaan naar de Erlanger Hütte en willen dan meteen afdalen naar het dal. Probleemloos bereiken we de Feilerscharte en maken een uitstapje naar de Fundusfeiler, met 3079 meter het trotse hoogtepunt van de dag. Dan volgt een rommelige afdaling naar een vlakte waar we de splitsing naar het Pitztal links laten liggen. En dan begint de onderschatting. De kaart toont een route naar beneden door het Leierstal, die korter is, maar waardoor we de hut – en met de hut de belofte van een koel drankje – mis zullen lopen. Een tijdje lopen we te dubben welke route we zullen kiezen, tot het besef doordringt dat we de afslag naar het Leierstal al hebben gemist. Juist als we blij zijn dat sommige keuzeproblemen zichzelf oplossen, ontdekken we dat we nog een flinke tegenstijging voor de kiezen krijgen, voordat we de hut bereiken. Al met al is het half vijf als we in de hut aankomen. Ja, dat drankje is koel, maar het smaakt iets minder nu we ons realiseren dat het dal nog 1500 meter dieper ligt. Dat betekent dat we vandaag in totaal 2200 meter gaan afdalen! Plotseling krijg ik een voorgevoel van hoe mijn benen morgen zullen aanvoelen. Gelukkig kunnen we een taxi bellen en zo de fysieke pijn verzachten. Een prijzige oplossing, maar het dal lonkt en een extra nacht in de hut kost ook geld. Helaas kan de taxi niet tot het eind van de weg (op ruim 1800 meter) komen, omdat er een grote steenlawine is geweest. We moeten dus verder lopen. Al met al lopen we nog de benen uit ons lijf om op tijd bij de taxi te zijn, die ons gelukkig toch nog 500 meter afdalen bespaart.

De Ötztal Trek Trek

De Ötztal Trek is een wandeling in 22 etappes rond het Ötztal met een totale lengte van ongeveer 400 km. In die dagen maak je circa 30.000 hoogtemeters, wat neerkomt op ruim 1300 hoogtemeters per dag. En daar zit vrijwel niets bij wat je met mechanische hulp kunt overbruggen. Behalve een klein deel na etappe 9 (tussen Sölden en Obergurgl) is alles onverhard en kruis je maar een paar keer een stuk asfalt. Eigenlijk een

wonder dat je rond zo’n toeristisch dal een tocht kunt maken waarbij je zo weinig mensen tegenkomt.

Uitdagend

Het hoogste punt van de route is de Fluchtkogel, met 3497 meter een echte top. Ook als je die links laat liggen, kom je heel wat keren boven de 3000 meter, waarbij je in de Hochstubaihütte (3174 meter) en het Brandenburger Haus (3274 meter) op eerbiedwaardige hoogte slaapt. De route is ‘uitdagend’,

wat in Oostenrijk vaak met zwart wordt aangeduid. Voor vijf dagen is uitrusting voor op de gletsjer en bijbehorende ervaring nodig. In theorie kun je de route in één keer lopen en kom je dus alleen in het dal na dag 9. Eten en slapen kan in hutten. Alleen de Hauerseehütte is zelfverzorgend: je moet voor die dag je eigen eten meenemen. Natuurlijk kun je de tocht in delen afleggen, dan hoef je niet de hele tocht stijgijzers, touw en pickel mee te dragen.

Ötztal Bahnhof

Start- en eindpunt van de Trek zijn bij Ötztal Bahnhof en dus goed met de trein te bereiken. Het startpunt ligt op 850 kilometer rijden van Utrecht.

Route

Ga via de verkorte link goo.gl/tKfQpm naar de complete route en beschrijving. Die kun je ter plekke ook als Nederlandstalig boekje bij de VVV krijgen. Of scan de QR-code.

HOOGTELIJN 2-2018 |

48_HL0218_R34_Thema_OtztalTrek.indd 53

22-03-18 16:08

Klettersteigen in het Pillerseetal

Klauteren met hulp

Via de touwbrug steken we een dalletje over. Suzan verplaatst de karabiners bij een onderbreking.

Bij het klettersteigen verplaats je de karabiner bij elke onderbreking van de kabel.

We kijken achterom en zien donkere wolken achter ons het dal in rollen. Er komt slecht weer aan. Onze gids zet er stevig de pas in. En we zijn nog niet eens begonnen. Tekst en beeld Anne van Leeuwen

oen we vanochtend de gordijnen openden van ons pension in Sankt Jakob in Haus scheen de zon al volop, en na het heerlijke ontbijt was het al zo heet dat we ons in de schaduw moesten verschansen. Maar nu, eenmaal op de berg, komt het slechte weer snel dichterbij. Veel sneller dan gedacht. Het is drukkend warm en groepjes mensen dalen alweer af, terug naar het veilige dal. Wij lopen echter omhoog, in een jagend tempo. Voordat het losbarst willen we de klettersteig Marokka gedaan hebben, en ook weer afgedaald zijn. Geen tijd te verliezen dus.

Razendsnel Door onze jarenlange klimervaring zijn we wel wat gewend en we weten dat in de bergen snelheid soms cruciaal is. Het pad naar de route is goed aangegeven en dus kunnen we flink vaart maken.

We vinden het begin van de route moeiteloos. Goed getraind als we zijn, maken we ons razendsnel klaar voor de klim. Gordel aan, helm op, klettersteigset vast? Go! De gids staat er wat verloren bij. Dit soort klanten is hij niet gewend. Het is voor ons de eerste keer. Ondanks dat we beiden veel klimervaring hebben, hebben we allebei nog nooit een klettersteig gedaan. Omdat ik soms best last heb van de luchtigheid van een route vraag ik me af hoe dat bij een klettersteig is. Zal ik in de route last hebben van mijn voorklimangst of is dit toch echt anders? De gids heeft ons in de lift omhoog al uitgelegd wat het idee is: beide armen van de klettersteigset maak je vast aan de kabel die de hele route met je meeloopt. Bij elke onderbreking, en dat zijn er veel, moet je eerst de ene, en dan de andere klettersteig-arm verplaatsen, zodat je altijd gezekerd bent. Dat klinkt als een peulenschil. Maar in de route is het enorm wennen. Juist omdat je de karabiners aan de uiteindes van de armen zo vaak moet verplaatsen, vind ik het moeilijk om een ritme te vinden. Steeds weer kom ik met een schok tot stilstand. Oh ja, vergeten de karabiners mee te verplaatsen. Gelukkig gaat het gaandeweg steeds beter en lukt het ons allebei om flink tempo te maken.

54 | HOOGTELIJN 2-2018

54_HL0218_R33_Thema_Klettersteig.indd 54

22-03-18 16:09

THEMA

TIROL

Heel toegankelijk Het klimmen zelf is niet moeilijk, maar wel leuk en afwisselend. Het is een soort klauteren met hulp. Tijdens het klimmen maak je gebruik van verschillende soorten uitsteeksels; grepen en treden die van nature aanwezig zijn in de rots, maar ook vaak van hulpmiddelen die door de mens zijn geplaatst, zoals staalkabels, ‘nietjes’ en soms een heuse touwbrug om een dalletje te overbruggen. Dit maakt het klimmen van een klettersteig afwisselend en heel toegankelijk, bijvoorbeeld voor families met kinderen of mensen zonder klimervaring. Ondertussen klimmen we in de wolken. Het wordt nu ook snel kouder in onze T-shirtjes. Voortmaken dus. Tijdens het klimmen ben ik niet bang. Juist omdat het klimniveau zo ver onder mijn kunnen ligt, voelt het voor mij helemaal niet spannend. Toch is de route wel degelijk luchtig en zijn er passages waar je zo meters de diepte in kijkt. Een ideale combinatie!

Oorverdovend stil Opeens staan we op de top. Wat is het stil! Het ontbreken van het zoemende geluid van de karabiners die over de staalkabels glijden, maakt het oorverdovend stil. Omhuld door de wolken volgen we de rode paaltjes omlaag naar het Wildseeloderhaus, waar we het lokale sportdrankje Holunderbeersaft (vlierbloesemsap) bestellen. Dat smaakt heerlijk, want door onze haast hebben we nauwelijks gegeten of gedronken tijdens de tocht. De gids straalt van trots, nog nooit heeft hij deze klettersteig zo snel afgelegd. Als we de hut uitlopen is het koud. De regen laat nu niet lang meer op zich wachten. We zetten de pas er goed in en dalen, samen met de wolken, af naar het dal. We zien opeens een hele rij koeien staan, perfect gepositioneerd in een rij, precies op het hoogste puntje van de kam. De gids, tevens boer, vertelt dat deze dieren zeer sensitief zijn en waarschijnlijk het aankomende slechte weer aanvoelen. Hij krijgt gelijk. Eenmaal in het dal barst het onweer los en zal het de komende drie dagen niet stoppen met regenen.

Terwijl de wolken steeds dichterbij komen haast Suzan zich naar boven.

Klettersteigen in het Pillerseetal Marokka

De klettersteig Marokka (moeilijkheid B/C) telt 200 hoogtemeters en leidt naar de top van Marokka (1952 meter). Gemiddeld doe je een uur over de klim, maar dit is uiteraard sterk afhankelijk van je fitheid en ervaring. Reken voor de klim plus aan- en afloop in elk geval 3,5 uur.

Bereikbaarheid Marokka

Doorkijkje naar beneden.

Vanuit Fieberbrunn neem je het kabelbaantje naar de Lärchfilzkogel. Vanaf het bergstation volg je de markeringen richting het Wildseeloderhaus. Na een eerste klim, daar waar je weer onder de kabelbaan loopt, vind je de afslag naar de klettersteig (bord). De afloop is goed gemarkeerd met rode paaltjes en voert je naar het Wildseeloderhaus. Bij mooi weer heb je vanaf de top een prachtig uitzicht op de Grossvenediger en de Wilder Kaiser.

Pillerseetal

Het Pillerseetal is een lieflijk dal in Tirol en biedt vele mogelijkheden voor de hele familie. Naast de klettersteig Marokka zijn er nog tal van andere klettersteigs te vinden, zoals Henne (A/B, te combineren met Marokka), Adolari (B/C), Nackter Hund (C/D), en s’Schuasta Gangl (C/D, aanrader). Er zijn ook diverse opties om te klimmen, zoals bij Adolari en de Wiesensee, of de prachtige massieven van de Waidringer Steinplatte. Daarnaast kun je volop wandelen, mountainbiken en canyoningen in deze regio. Bij slecht weer is een kleine indoor klimhal in St. Jakob in Haus en zijn er legio wellnessmogelijkheden. Kijk voor alle mogelijkheden op kitzbueheler-alpen.com.

HOOGTELIJN 2-2018 |

54_HL0218_R33_Thema_Klettersteig.indd 55

22-03-18 16:09

E-biken in het Zillertal

Weg met de

heroïek

Zicht op het Tuxertal tijdens de afdaling vanaf Wangalm. Links ligt het dorpje Vorderlanersbach.

De e-bikes breken nu echt door in Nederland, al lijken wij ons nog wat te generen voor het extra vermogen uit de hulpmotor. Fietsgids Michael Platzgummer, een fitte vijftiger, legt haarfijn uit dat ze daar in het Oostenrijkse Zillertal inmiddels heel anders over denken. Een verhaal over fietsen met te snelle zonen en elke dag over de berg zoeven naar het werk. Tekst en beeld Lex van den Bosch

n de winter is hij skileraar, in de zomer tandempiloot bij het parapenten en fietsgids. Sinds de e-bike in opkomst is, krijgt Michael Platzgummer uit het Zillertal steeds meer werk op de fiets. En dat gaat steeds vaker met een e-bike of een e-mountainbike in het op veertig kilometer van Innsbruck gelegen dal aan de rivier de Ziller. Hoewel de voordelen van de e-bike in het hooggebergte evident zijn, ging de transitie niet vanzelf. De 56-jarige Michael heeft het allemaal zien gebeuren op zijn geboortegrond: “Niet alleen zijn er fietsverhuurpunten nodig, je moet ook locaties hebben waar je je accu kunt bijladen in het hooggebergte. Dat is hier allemaal prima gelukt, de restauranthouders op de berg begrijpen dat ze met een laadpunt extra klanten kunnen trekken.” Maar ook de onderkomens in het dal, die in de winter vaak veel meer gasten trekken dan in het zomer-

seizoen, hebben begrepen dat de elektrische fiets veel voordelen heeft. Michael: “De hotels in het Zillertal hebben niet alleen een skikelder, ze hebben nu meestal ook een e-bikeverhuur. Je zult het morgen wel zien als we de fietsen gaan ophalen.”

Elke dag bergop De volgende morgen heeft de fietsgids gezelschap van een jongeman: “Dit is Kurt, vroeger kon ik hem nog bijhouden, maar sinds hij op voetbal zit, is die tijd definitief voorbij.” Er verschijnt een verlegen lachje op het gezicht van de zestienjarige. Kurt lijkt een jongen van weinig woorden. En van hard fietsen waarschijnlijk, want als we even later opstappen, zie ik dat hij niet op een e-bike, maar op een gewone mountainbike rijdt. “Op standje Eco zijn we nu aardig aan elkaar gewaagd”, grapt Michael. Daarna wordt zijn toon wat serieuzer: “Als het omhoog gaat, wordt het moeilijk om nog samen op te fietsen. Als skileraar en fietsgids moet ik natuurlijk wel een beetje zuinig zijn op mijn lichaam. Vandaar dat ik tegenwoordig zelf meestal de e-mountainbike pak.” Het is een logisch verhaal. “Maar waarom zijn wij Nederlanders soms toch zo beschroomd over de e-bike?”, vraag ik Michael. “Het antwoord ligt boven op de berg”, zegt de gids. “Jullie Nederlanders zien fietsen in het hooggebergte graag als iets heroïsch, maar wij leven er hier middenin. Dan is zo’n e-bike gewoon ongelooflijk praktisch, vooral als je elke dag over de berg naar school of naar het werk

56 | HOOGTELIJN 2-2018

56_HL0218_R32_Thema_E-bike.indd 56

22-03-18 16:10

THEMA

TIROL

Zon, koffie en strandstoelen, wat wil je nog meer bij zo’n magistraal uitzicht over het dal?

moet. Maar ook als je moet revalideren, is zo’n fiets hier ideaal. Doordat je het bijgeleverde vermogen nauwkeurig kunt reguleren, voorkom je dat je het gewricht overbelast. Zo zat een vriend van me kort na zijn knieoperatie alweer op de elektrische fiets.”

Handige fietskaart Met de fietskaart bij de hand legt Michael uit welke routes je kunt doen in het Zillertal. “Het hoogste punt dat je kunt bereiken, is het Tuxer Joch op 2338 meter, onder aan de Hintertuxergletsjer. Een mooie plek, waar je ook wat kunt eten. Ook de route naar het Zamserdal, een ander zijdal van het Zillertal, kan ik je aanraden. Dan kom je langs het meer van Schlegeis, op 1800 meter hoogte. De zwaarste route is wat mij betreft de Kellerjochrunde, een zesenvijftig kilometer lange tocht waarin je tweeduizend meter omhoog en omlaag gaat. Als je gewoon beneden wilt blijven, kun je de Zillertaler Radweg volgen, die is zo’n zestig kilometer lang en loopt over de bodem van het dal.”

De jeugd heeft de toekomst Wij kiezen voor de route over de Penkenberg, een tocht waarbij je vrijwel van meet af aan moet klimmen. En hoewel afzien op de fiets iets prachtigs is, merk ik dat de extra watts op de steile stukken van de klim toch wel een genot zijn. Zeker als je in één keer 1300 hoogtemeters moet verstouwen. Ondertussen fietst Kurt zich het schompes. Aan alles is te zien dat hij verschrikkelijk hard moet trappen om ons bij te houden. Maar hij wil zich niet laten kennen. Terwijl Michael en ik nog wat converseren over de toekomst van de e-bike en het Zillertal, kijkt onze Kurt met een strakke blik vooruit. Gelukkig mag hij boven even bijtanken bij het restaurant, waar we ons natuurlijk graag bij aansluiten. Zon, koffie en strandstoelen, wat wil je nog meer bij zo’n magistraal uitzicht over het dal? En een laadstation voor de accu’s.

Vanaf de Penkenberg heb je een schitterend zicht op het Tuxertal.

Jausenstation Eenmaal weer onderweg houden we het panorama nog even vast. Tot we de afdaling naar Vorderlanersbach inzetten. Via een bochtig weggetje snellen we naar beneden, richting de houten huisjes van het dorp. “Nog even doorfietsen en dan komen we bij een lunchplek”, zegt Michael. En inderdaad, nog ruim voordat we in het dal zijn, komen we aan bij het Brunnhaus, een typisch Tiroler Gasthof op een zonovergoten alpenwei. Hoog tijd om een grote Brettljause te bestellen!

E-biken in het Zillertal Kaartmateriaal

Een must have is de Mountainbike-, E-bike & Radtourenkarte van het Zillertal, waarop alle fietsroutes staan, zo’n zestig in totaal, en ook de laadstations, berghutten en restaurantjes zijn ingetekend. Afstand, hoogteverschillen en moeilijkheidsgraad staan vermeld in een handige tabel op de achterkant. De kaart is te downloaden via zillertal.at of kan op aanvraag worden toegezonden.

Daarnaast is er een bike-folder beschikbaar op deze website. Beide zijn ook bij de verschillende toeristenbureaus van het Zillertal verkrijgbaar.

E-bike- en materiaalhuur

Grotere plaatsen in het Zillertal hebben een of meer sportzaken waar je een e-bike kunt huren, compleet met helm en eventuele aanhanger voor een kind. Bovendien kun je voor e-bikes vaak

terecht in hotels. De huurprijs per dag voor een e-bike schommelt tussen 25 en 30 euro. Op zillertal.at/bike kun je de adressen vinden, maar je kunt ze ook opzoeken op de fietskaart.

Helmplicht kinderen

In Oostenrijk moeten kinderen tot en met 12 jaar een helm dragen op de fiets, of ze nou zelf fietsen of niet. Voor volwassenen wordt een helm aangeraden.

HOOGTELIJN 2-2018 |

56_HL0218_R32_Thema_E-bike.indd 57

22-03-18 16:10

Veiligheid met hoofdletters Kuratorium fĂźr Alpine Sicherheit bestaat ruim 50 jaar

De Bergrettung Tirol heeft sinds 2007 een eigen opleidingscentrum in het Jamtal.

58 | HOOGTELIJN 2-2018

58_HL0218_R36_Thema_Veiligheid.indd 58

22-03-18 16:11

THEMA

TIROL

Een gesprek met Karl Gabl, president van het Kuratorium für Alpine Sicherheit in Innsbruck, gaat vooral over ongelukken, gevaarlijke situaties, ongevallenstatistieken, regels en aanbevelingen. Niet om je uit de bergen te houden, maar om je verblijf zo veilig mogelijk te maken. Tekst Peter Daalder Beeld Bergrettung Tirol

“V

eiligheid staat bij het Kuratorium centraal, het wordt met hoofdletters geschreven”, vertelt Karl Gabl (71), sinds 2004 onbezoldigd president van het Oostenrijkse instituut. “Het Kuratorium vaardigt geen bevelen uit, maar geeft aanbevelingen. En het brengt vaak verschillende partijen bij elkaar om problemen die met de bergsport te maken hebben op te lossen.” Hij heeft er net een moeizame sessie opzitten over een hut die moet worden verbouwd, maar waarbij de aannemer zich afvraagt of de rots boven de hut wel veilig is. Het Kuratorium haalt deskundigen vanuit verschillende disciplines bij elkaar en probeert tot een voor iedereen aanvaardbare oplossing te komen, waarbij de veiligheid voor alle betrokkenen voorop staat.

Terugdringen van gevaren Het Kuratorium is ontstaan na een lawine-ongeluk in Salzburg in 1965, waarbij dertien jongeren omkwamen. Dat veroorzaakte een enorme schok in het land, waarop professor Eduard Rabofsky het initiatief nam tot wat nu het Kuratorium is, een vooraanstaand onafhankelijk instituut dat werkt aan het terugdringen van gevaren in de bergen. Jurist Rabofsky was goed thuis in de bergen: eigenhandig hielp hij joden, communisten, strijders tegen Franco in de Spaanse burgeroorlog en door de nazi’s vervolgde mensen via de bergen te ontsnappen. In de oorlog deserteerde hij uit het leger en werd gevangengezet door de Gestapo. Hij werd daarna een gewaardeerd arbeids- en strafrechtjurist en was vanaf de oprichting tot zijn dood in 1994 onbezoldigd secretaris van het Kuratorium.

Platform “Het Kuratorium is een mooi voorbeeld van een platform, een netwerk waarin alle instanties die iets met de bergen te maken hebben, samenwerken. Dat gebeurt niet altijd zonder strijd of discussie. Instanties in Oostenrijk die iets met de bergen te maken hebben, zijn bij ons deelnemer”, vertelt Gabl tijdens de Alpinmesse in Innsbruck, georganiseerd door het Kuratorium. In twee dagen verzamelen 13.000 bezoekers informatie over bergsport, bergreizen en materiaal om de bergen in te trekken, en nemen 800 mensen deel aan workshops naast de diverse paneldiscussies met betrokkenen en deskundigen over veiligheid in de bergen. “Aan onze tafel zitten de bergpolitie, het ministerie van Binnenlandse Zaken, de Bergrettung, de gidsen, de Österreichischer Alpenverein, justitie, de Oostenrijkse skischolen, de Naturfreunde; in totaal zo’n dertig organisaties. Een aantal heeft een verantwoordelijkheid naar de eigen achterban, zoals de NKBV dat in Nederland heeft. Daar mengen wij

De Alpine Safety Area is een gebied in het Wipptal waar verschillende wandelen klettermogelijkheden zijn uitgezet. Bezoekers kunnen zo zelf ervaren wat de verschillen inhouden.

ons niet in, maar we kloppen wel bij organisaties aan als we denken dat er iets moet veranderen.”

Terugdringen bergongelukken De meest recente cijfers over ongelukken in een volledig jaar gaan over de periode 1 november 2015 tot en met 31 oktober 2016. In Oostenrijk zijn in die periode bijna 8000 ongevallen geregistreerd, waarbij in totaal 282 doden vielen. Veruit het grootste aantal ongelukken, 3570, gebeurt op de skipistes, gevolgd door bijna 1700 ongelukken in de zomer. Het aantal dodelijke slachtoffers ligt al jaren iets onder de 300. Daarvan vallen er 142 onder de klassieke zomerbergsporten (107 bij wandelen en klimmen, en 13 bij klettersteigen) en 66 onder de wintersporten. Het overige aantal (74) is verdeeld onder zelfmoord (29), arbeidsongelukken (18), de jacht (6), het verkeer (7) en 14 overige slachtoffers. “Dat totale aantal proberen we terug te dringen, maar je moet daar wel een kanttekening bij maken. Tussen 1955 en 2010 vielen er in heel Oostenrijk gemiddeld 25 lawinedoden per jaar, terwijl het aantal overnachtingen nu 7 miljoen per jaar is, tien maal zoveel als in 1955. Gelukkig gaan steeds meer mensen met een goede uitrusting buiten de pistes de bergen in. Niet alleen met lawinepieper, schep, sonde en airbag, maar ook met rugbescherming, een helm en mobiele hulpmiddelen. Niettemin blijft er altijd een restrisico. Dat proberen we te minimaliseren.”

Databank Karl Gabl is trots op de enorme databank waarin sinds 2004 de anoniem gemaakte gegevens zijn opgenomen van 91.000 ongevallen in de bergen, waarbij in totaal 140.000 personen betrokken waren. Op basis van die gegevens analyseert het Kuratorium waarom ongelukken gebeuren en of ze te voorkomen waren geweest. Gabl zelf groeide op in de bergen en is bergen skigids geweest. “Wij gaan onze berggidsen niet zeggen wat ze moeten doen. We zijn er niet bij, die mensen zijn ervaren, ze zijn vaak in de bergen. Er zijn situaties die een gids zelf ter plekke moet oplossen, dan put hij uit zijn ervaring. Dat zijn niet alleen maar regels en in de winter metingen van sneeuwprofielen. Een gids heeft vaak zo veel gezien, dat hij soms ook vertrouwt op zijn onderbuikgevoel. Maar ook dan kan het fout gaan. God is de architect in de natuur”, aldus Gabl. “Wij hebben nu een systeem voor wintersporters bedacht dat heet Stop&Go. Je moet daarbij letterlijk even stilstaan en je afvragen of de omstandigheden om op stap te gaan goed zijn. Dat heeft met het weer te maken, het pad of de route op de berg

HOOGTELIJN 2-2018 |

58_HL0218_R36_Thema_Veiligheid.indd 59

22-03-18 16:11

Specialist in Bergsport Verzekeringen W.A. Hienfeld B.V.

Voor meer informatie: Koninklijke NKBV te Woerden

hienfeldadv.indd 1

Postbus 75133 1070 AC Amsterdam +31 (0)20 - 5 469 469 info@hienfeld.nl

25/01/2018 11:13

TERRE The Original Compact Towels Compact & Lichtgewicht Antibacterieel Sneldrogend Super absorberend In diverse maten en kleuren

VERKRĲGBAAR BĲ DE MEESTE OUTDOORWINKELS

Terre towel AD 210 x 135.indd 1

hienfeld+terre.indd 1

www.rubytec.com 09/08/2017 14:25

23-03-18 13:37

THEMA

TIROL

Veilig de bergen in

Foto Stephanie Geiger

Foto Doris Lanzanasto

Wie zijn veiligheid in de bergen wil vergroten, kan voor informatie terecht bij het Kuratorium für Alpine Sicherheit: alpinesicherheit.at, op blog.tirol/ 10-tips-voor-veilige-bergtochten of in het NKBV Kenniscentrum: nkbv.nl/ kenniscentrum. Het noodnummer in Oostenrijk is 140.

Karl Gabl, president van het Kuratorium für Alpine Sicherheit.

en je eigen vaardigheden. En niet te vergeten in de winter de lawinewaarschuwingen. Ook als je eenmaal hebt beslist om op stap te gaan, moet je onderweg alert blijven.”

Weet waar je aan begint Het Kuratorium heeft veel onderwerpen op de agenda staan waarbij om advies of een mening wordt gevraagd. Zo zorgt het groeiend aantal klettersteigs voor hoofdbrekens. “Je moet echt weten waaraan je begint. Je materiaal moet in orde zijn en je moet weten hoe je het gebruikt. Aan de andere kant moeten de makers van een klettersteigroute veilig bouwen, de juiste informatie verstrekken. Ons wordt gevraagd om daar kritisch naar te kijken en er een mening over te geven.” Andere belangrijke onderwerpen zijn uitglijongevallen in de zomer, onbetrouwbare gletsjers in de herfst, het onbewaakte nachtskiën dat een rage lijkt te worden, het grote aantal hartproblemen bij wandelaars, het enorm groeiend aantal elektrische mountainbikes en de grote stijging van het aantal ongelukken door steenslag vanwege hogere temperaturen en het daardoor verdwijnen van de permafrost.

Acclimatiseren In het jaarboek analyse:berg dat het Kuratorium uitgeeft, zijn de gegevens van het jaarlijkse aantal ongelukken opgenomen. Gabl: “Omdat wij alle meldingen opnemen die bij de politie worden gedaan, komen ook de gegevens van mensen met hartproblemen in het boek terecht. Dat is ook voor Nederlanders een goede waarschuwing. Als je van Nederland naar Tirol komt, ga je van zeeniveau vaak in één dag al naar 3000 meter. Daar is maar 70 procent van de zuurstof op zeeniveau. Het lichaam is daaraan zeker na een dag nog niet gewend en dan kunnen er problemen ontstaan. Ons advies: acclimatiseer langzaam, in één of twee dagen. Zoals topsporters het doen.”

Alpine Safety Area Berggids Peter Veider is hoofd opleidingen en directeur van de Bergrettung Tirol. Hij is verantwoordelijk voor het opzetten van ASA, de Alpine Safety Area. Het is een gebied in het Wipptal waar verschillende wandelen klettermogelijkheden zijn uitgezet. Op die manier kunnen bezoekers zelf ervaren wat de verschillen in moeilijkheid inhouden. Wat betekent het als je een bord ‘zwarte bergweg’ ziet? Wat is het verschil tussen een wandelen een bergweg? En wat is het verschil tussen een A-, B- en AB-klettersteig? “Het systeem is opgezet ter preventie. We richten ons vooral op de bergwandelaars en mensen die een

Veilig een gletsjer oversteken.

klettersteig nemen. Struikelen en uitglijden zijn veelvoorkomende ongelukken. Driekwart overkomt een ongeluk bij het dalen. Er zijn simpele regels, maar er komen steeds weer nieuwe, onervaren mensen naar de bergen, dus je moet alles op een gegeven moment herhalen. Wie loopt, kijkt niet en wie kijkt, loopt niet. Heel simpel. Op een zwarte bergweg moet je geen last hebben van hoogtevrees (Schwindelfrei) en zeker op je benen staan, ook als je lastige stappen moet nemen (Trittsicher). Wie geen goede

‘Wie loopt, kijkt niet en wie kijkt, loopt niet. Heel simpel’ schoenen aan heeft, met een zware rugzak loopt en niet goed is geacclimatiseerd, loopt daar gevaar. Dat proberen we mensen die de bergen in willen vooraf duidelijk te maken. En dan nog. Op een zwarte bergweg houd je altijd een bepaald risico. Je kunt niet alles met kabels beveiligen.” Veider vertelt ook dat bijna de helft van de niet-dodelijke ongevallen ontstaat door struikelen valpartijen. De bedoeling is om een apart onderzoek te doen naar struikelongelukken onder brildragers. “Bij het dalen zien zij wellicht niet goed, doordat ze door het leesgedeelte van hun bril kijken en hun stappen niet goed zien.”

Lawinegevaar is levensgevaar Dat niet iedereen binnen het Kuratorium het altijd met elkaar eens is, blijkt als in een forum veiligheidsdeskundigen discussiëren over lawines en lawine-ongelukken. Michael Larcher is veiligheidsexpert van de OeAV. Hij is erg vóór regels en moet niets van een onderbuikgevoel of intuïtie hebben. “Ik ben voor het gebruik van een airbag tijdens het skiën buiten de piste, maar als je die hebt, ga dan niet harder skiën. In je auto zit ook een airbag, maar je gaat daardoor toch ook niet harder rijden?” Hij houdt vast aan een paar grondregels: “Zorg ervoor dat je een nooduitrusting bij je hebt. En dat je weet hoe je ermee moet omgaan, train dat met je bergvrienden. Vermijd in de winter steile hellingen. Bij een lawinewaarschuwing code 4 en 5 moet je niet de bergen in gaan. Zestig procent van de lawineslachtoffers valt overigens bij code 3. Want ook 3 is gevaarlijk. Blijf dan weg bij hellingen van 30-35 graden en hoger. En weet hoe je dat aantal graden berekent. Ik begrijp echt wel dat er mensen zijn die op zo’n stuk maagdelijke sneeuw willen skiën, maar bedenk: Lawinegevaar is levensgevaar.”

HOOGTELIJN 2-2018 |

58_HL0218_R36_Thema_Veiligheid.indd 61

22-03-18 16:11

markt & materiaal

MADE IN TIROL We gingen op zoek naar buitensportmateriaal dat gemaakt wordt in de grootste deelstaat van Oostenrijk, Tirol. Het is opvallend hoeveel familiebedrijven er actief zijn in deze sector. Onze redacteur Peter Daalder verzamelde ‘Made in Tirol’ tijdens een bezoek aan de Alpinmesse in Innsbruck. Onder redactie van Sieto van der Heide

Stokschildjes in een oud en een nieuw jasje

Wandelstokken waren vroeger van hout en hadden vaak metalen schildjes erop van plaatsen die je had bezocht. Deze traditionele schildjes, die al in 1880 werden geproduceerd, verdwenen bijna met de komst van de moderne stokken. Sandra Berghammer uit Tarrenz zorgde samen met haar partner Julian Lösche, die wandelstokken maakt, voor een wederopstanding. Zij kan 50.000 motieven leveren en je kunt ze zelf ontwerpen. Bevestigen is een kwestie van plakken geworden, hoewel de originele spijkergaatjes er wel nog steeds in zitten.

€ 3,50 berghammer-wandern.com

Je eigen ski’s van XQZT

XQZT spreek je uit als exquisit: uniek, enig in zijn soort. Dat staat voor de ski’s van architect Maria Wibmer en Daniel Neururer, afgestudeerd in de theoretische economie. In Ötztal-Bahnhof bouwen zij handmatig ski’s met een bamboekern, versterkt met glasfiber, carbon en titanium. Volledig naar de wens van de klant wat betreft lengte, breedte, stijfheid en design.

€ 1200 xqzt-skis.com

Een instapgordel van Stubai

Stubai bestaat al sinds 1897 en is als smederij in Fulpmes groot geworden met gereedschappen, koksmessen, houtbewerkingsapparatuur en een grote sportafdeling. Nieuw is de LUX lichtgewichtgordel van Dyneema voor hooggebergte-, gletsjeren skitochten, waar je instapt zonder je ski’s of stijgijzers uit te hoeven doen. Hij zit in een zakje zo groot als een telefoon en weegt 155 gram.

€ 49,95 stubai-sports.com

62 | HOOGTELIJN 2-2018

62_HL0218_R10_m&m.indd 62

22-03-18 16:12

THEMA

TIROL

Oranje boven bij Jolsport

Aan Jolsport in Bad Häring zit zowaar een Nederlands tintje. Kitty Bos, oorspronkelijk uit Enschede, runt het bedrijf met man en kinderen. Jol is de naam van de ouderlijke boerderij van Kitty’s man Martin Kaindl, die het bedrijf in 2005 begon. Iedereen in het bedrijf is sportief en helpt mee kleding en artikelen te ontwikkelen voor hardlopen, (mountain) biken, skyrunning en langlaufen. Nieuw zijn onder andere de oranje(!) handschoenen voor bikers en lopers. En de vrouwenpulli’s met roze mouwen en oranje boorden.

€ 49 (handschoenen) en € 99 (pulli) jol.at

Sleetjes van Kathrein

Rode band bij AustriAlpin

Sinds 1996 is AustriAlpin actief in de bergen de vliegsport. Vanaf dit jaar worden alle karabiners uitgerust met een rode band onder de sluiting. Zolang de sluiting niet goed dicht is, blijf je de rode band zien. En elk exemplaar heeft een identificatienummer. De fabriek in Fulpmes produceert ook de Hydra.Evo, een nieuwe klettersteigset, zeer geschikt voor lichtere klimmers. In steile passages heeft de set een extra Ferrata.Bloc-rem die een grote val tegengaat.

In 1886 begon Alois Kathrein in Prutz zijn timmerbedrijf. Er werden vooral hooiwagens gemaakt. En hooisleeën omdat het hooi ook moest worden vervoerd als er sneeuw lag. De vierde generatie Kathrein maakt inmiddels, wel nog steeds met de hand, sleetjes en rodels van blank massief essenhout. Voor kinderen om tochten te maken en er wedstrijden mee te sleeën. Je kunt kiezen uit verschillende kleuren bekleding.

Vanaf € 130 rodel.at

Vanaf € 12,15 (karabiners) en € 144,95 (Hydra.Evo) austrialpin.at

HOOGTELIJN 2-2018 |

62_HL0218_R10_m&m.indd 63

22-03-18 16:12

Foto boven In de Lisi Osl single trail route. Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s v.l.n.r. De laatste bocht voor de laatste afdaling naar Niederau, onze driedaagse route tussen Alpbach en Sankt Johann in Tirol, aan het water in Sankt Johann na drie dagen op de fiets, de route vanuit Alpbach laat je alle niveaus zien.

64 | HOOGTELIJN 2-2018

64_HL0218_R37_Thema_Mountainbiken.indd 64

22-03-18 16:15

THEMA

TIROL

Op mountainbikesafari

In de jungle van tirol De fietsroutes in Tirol slingeren als lianen door de bergen. We banen ons een weg door deze jungle en kiezen drie zeer gevarieerde en aaneengesloten etappes waar we proberen in het zadel te blijven zitten. Tekst en beeld Mirte van Dijk

et een supersonische mountainbike naast ons geparkeerd, bereiden we ons lijf alvast voor op een heftige eerste dag met in totaal zestig kilometer te gaan. De mountainbikesafari van drie dagen en bij elkaar opgeteld 140 kilometer belooft een leuke uitdaging voor beginners te zijn en een soort van dagelijkse work-out voor gevorderden. Op sommige stukken langs de route kun je daarom kiezen tussen een single track of een route over het ‘fietspad’. Die supersonische mountainbike is in beide gevallen geen overbodige luxe. De zon neemt deze ochtend deel aan onze warming-up en schijnt over de eerste bergkammen die we straks overschrijden. Ons startpunt ligt in Alpbach, de finish verwachten we over drie dagen te vinden in Sankt Johann in Tirol. De safari is begonnen. DAG

Etappe 13: van Alpbach naar Niederau/Wildschönau

We treffen onze gids onderaan de Wiedersberghornbahn in Alpbach. Vandaag staan er ruim tweeduizend hoogtemeters op het programma, waarvan duizend met de gondel. De overige negenhonderd hoogtemeters zijn, zou je denken, verspreid over de totale route van ongeveer vijfendertig kilometer. Maar niets is minder waar… Met de zon nog altijd in onze rug rijden we na de eerste afdaling vanaf de Wiedersberghornbahn, om de bijbehorende Wiedersbergerhorn (2127 meter) heen. De schaduw van deze piek bedekt maar een gedeelte van de fietsroute, die breed genoeg is voor

twee mountainbikers naast elkaar. Met de wind door onze helmen staren we vaker het prachtige dal in dan dat we voor ons uit kijken om steentjes te ontwijken. “Hier kun je nog afgeleid zijn door de schoonheid van het Alpbachtal, maar straks moeten we toch echt afstappen als we wat willen zien!” waarschuwt de gids ons alvast, met het oog op een moeilijkere afdaling. Tot aan de Inneralpbach kunnen we redelijk ontspannen. Eigenlijk is de lente de mooiste tijd van het jaar, alles staat in bloei en de hitte stijgt niet naar je hoofd. Maar misschien moet ik die gedachte straks herzien. Zodra we onder de lift naar de Schatzberg door zijn, begint de klim pas echt. Alles was tot nu toe slechts een training. We besluiten het tempo gemoedelijk te houden, want dankzij de afstand van de totale route kun je bijna de hele dag de tijd nemen. Ik kijk rustig om me heen terwijl mijn benen het ritme aanhouden. De koeien bij de oude, authentieke stallen hebben een nog mooier uitzicht over de vallei dan wij. Het is hier ook opvallend stil, op het geratel van de fietsen na. Hoewel deze beklimming de zwaarste van de hele trip is, is hij voor iedereen met een gemiddelde basisconditie goed te doen. Bovendien is de weg gladgestreken en hoef je jezelf niet tussen boomstronken of over kiezels te manoeuvreren. Met de lange, l-a-a-ange, afdaling tot aan Niederau in het vooruitzicht, voelt de klim als een heuse overwinning. De wind die de toch wel heftige zweetdruppels van onze voorhoofden blaast tijdens het bergafwaarts cruisen, is zeer welkom. Net als de koude Schiwasser op het terras in Niederau.

HOOGTELIJN 2-2018 |

64_HL0218_R37_Thema_Mountainbiken.indd 65

22-03-18 16:16

DAG

Etappe 14: van Niederau/Wildschönau naar Kirchberg

De afdaling van gisteren, tegen het decor van een zonsondergang en de rozige gloed die daarbij over de sluierwolken scheen, lijkt opeens een droom als we de volgende ochtend de gordijnen opendoen. Het komt met bakken uit de hemel. Alles is grauw, grijs en ellendig. Met de volgende etappe in het vooruitzicht, die maar liefst twee keer zo lang is als die van gisteren, proberen we ons maar te focussen op het feit dat er vandaag veel gondels en veel afdalingen op het programma staan. Vandaag zijn we niet op pad met een gids, maar met een trainerschuine-streep-atleet. Hij zal vast een expert zijn in motiveren als het even tegenzit, maar laten we niet op de zaken vooruit lopen. Jas aan, helm op en fietsen! De eerste lift die ons op weg helpt, is de Markbachjochbahn in Niederau. Waar we normaal gesproken een prachtig uitzicht hebben over de Roßkopf aan de ene kant en het Brixental aan de andere, zien we nu slechts een dikke grijze mistwolk. In de gondel wordt het steeds kouder en onze reeds natte kleding helpt ook niet. Al helemaal niet als we vanaf de top in hoog tempo afdalen. De route is breed, een soort groene piste in een skigebied. We zien ook overal aanwijzingen dat je exact op deze spot kunt skiën in de winter. De routes zijn hier veel toegankelijker opgezet, je kunt stukken overslaan, of toevoegen, en de hele etappe iets makkelijker naar wens aanpassen dan de etappe van gisteren. Wanneer het pad het bos induikt, voelt het opeens een stuk aangenamer, maar we zijn inmiddels ijskoud. Niemand zegt nog wat, zelfs de trainer weet geen motiverend zinnetje meer uit te brengen wanneer we met de fiets op onze nek een enorm veerooster oversteken. Nu zit er ook nog overal modder.

getraind heeft, loopt er een normale route omheen, zodat je elkaar onder aan de lift weer tegenkomt. Met warme bovenbenen hervatten we de route dwars door het dorp naar Klausen, waar de Fleckalmbahn omhoog gaat. Vanaf hier is het alleen nog maar klimmen en dalen, klimmen en dalen. We trappen naar de Jufenkamm en dalen helemaal, al slingerend, af naar het bruisende Kitzbühel. Er zitten een aantal technische passages in deze etappe, wat – in tegenstelling tot de route van gisteren – het mountainbikekarakter ten goede komt. Met veertig kilometer op de teller en nog twee kleine klimmetjes te gaan, is Sankt Johann al in zicht.

Goed te doen Waar de eerste dag wordt gekenmerkt door rust, mooie uitzichten en makkelijk toegankelijke routes, ontbreekt het in de tweede etappe (nummer 14) ietwat aan uitdagende afdalingen. Natuurlijk hielp de wolkbreuk niet mee, maar de route was duidelijk georiënteerd op de rondtrekkende mountainbiker, iets wat voor het gehele gezin een prima uitkomst is. Etappe 15 is veruit het meest interessant, maar let goed op de bewegwijzeringen, want voordat je het weet, sla je per ongeluk het interessantste deel over of bevind je je juist opeens in de jungle van heuse downhill-routes. In het zadel blijven zitten tijdens deze driedaagse tocht is goed te doen. Maar wil je de gehele safari volgen, van Nauders tot aan Walchsee, dan heb je toch echt een extra fietsbroekje nodig.

De trail slingert tussen rotsen en bomen door Na twee gondels besluiten we over de weg verder te gaan naar de eindbestemming van deze etappe. Donder en bliksem schieten tussen de laaghangende wolken door, we zijn tot op de draad doorweekt en van het prachtige uitzicht kunnen we alleen maar dromen… Het is mooi geweest, we kunnen de rest van de middag maar beter opwarmen in de sauna van het hotel. DAG

Etappe 15: van Kirchberg naar Sankt Johann in Tirol

Vandaag gaan we met z’n tweeën op pad. Een kleine uitdaging, want nu moeten we zelf de route naar Sankt Johann zien te vinden. Een simpele taak in eerste opzicht, maar als je je bedenkt dat we ons in een oerwoud van mountainbike-, e-bike- en familiefietspaden bevinden, is deze safari toch wel echt een ontdekkingstocht. Onze kleding is opgedroogd en de laatste buien trekken weg aan de horizon. In Kirchberg liggen een aantal single tracks van diverse niveaus, zoals de Lisi Osl Trail en de Gaisbergtrail. Zij zijn de reden dat deze etappe als zwaar wordt aangeduid. De trail gaat diep het bos in en slingert tussen rotsen en bomen door. Voor wie minder

66 | HOOGTELIJN 2-2018

64_HL0218_R37_Thema_Mountainbiken.indd 66

26-03-18 09:49

THEMA

TIROL

Mountainbiken in Tirol Reis

De website visittirol.nl geeft een heel uitgebreid advies over alle overnachtingen langs de fietsroutes, restaurants waar je goed kunt lunchen en bezienswaardigheden die je onderweg tegenkomt. Klik door naar ‘activiteiten’ en ‘fiets’ voor het complete overzicht plus een heleboel zinvolle reisinformatie.

Route

Op visittirol.nl kun je onder ‘activiteiten’, ‘sport’, ‘fiets’ en op die pagina ‘alle fietsroutes in één overzicht’, de optie ‘Tirol Mountainbike Safari’ aanvinken voor het complete overzicht van alle etappes. Alle etappes kun je afzonderlijk van elkaar als dagtochten doen. Je vindt hier de kaart, een routebeschrijving en de gps-coördinaten.

afleggen. Laat je bagage daarom vervoeren naar het hotel of de camping en stap op een mountainbike om van de lange, gevarieerde, afdalingen te kunnen genieten.

Liftpas

Voor deze safari heb je een zogenaamde tienritten-liftpas nodig. Zo kun je tien keer van de lift gebruikmaken. Plan je route dus zorgvuldig.

Hotels

Wij sliepen in Hotel Schneeberger, Niederau (etappe 13), Hotel Metzgerwirt, Kirchberg (etappe 14) en Hotel Brückenwirt, Sankt Johann (etappe 15).

Tips

De route is een combinatie van toerfietsen en mountainbiken. Echter, er zitten veel liftverbindingen tussen waardoor je de etappes niet met een toerfiets kunt

Foto’s v.l.n.r. Twee single trail varianten terug naar het beginpunt van de Gaisbergbahn, de eerste bochten in de afdaling vanaf de Wiedersbergerhornbahn in Alpbach, tussen Kirchberg en Kitzbühel.

HOOGTELIJN 2-2018 |

64_HL0218_R37_Thema_Mountainbiken.indd 67

22-03-18 16:16

nkbv voor jou

Kijk voor het laatste verenigingsnieuws op nkbv.nl of volg de NKBV op Facebook: facebook.com/de.nkbv.

Topvlagfoto Dit viertal 68- tot 75-jarigen passeerde op 29 oktober 2017 deze naamloze 5100 meter col in oostelijk Nepal, op weg naar de Lumbasumba col, die je rechts in de achtergrond ziet. “Onze Lumbasumba Trek begon in Dhoban en eindigde 14 dagen later in Taplejung. Deze col ligt net ten zuidwesten van de Lumbasumba La, buiten het gebaande pad, en is naar ons weten niet eerder door een trekkinggroep gepasseerd. Wij hebben in samenspraak met de Sherpa’s de col de N(epal)-N(etherlands) Friendship La gedoopt en de eerste gebedsvlaggetjes opgehangen.” Van links naar rechts: Pim Kamphuisen, Frank Boesveldt, Jan Eisenloeffel en Willem Maschhaupt (geknield).

Anhée: nieuw klimgebied in België Op 26 mei wordt aan de overzijde van Yvoir/Le Paradou een klein maar fijn nieuw klimgebied officieel geopend. In de steengroeve van Anhée kun je op ongeveer twintig perfect behaakte routes klimmen. De exacte moeilijkheid van de routes is op het moment nog niet bekend, maar zal naar verwachting tussen de 3 en 6a liggen. Het gebied is vanaf de gebruikelijke parking van Yvoir op de linkeroever van de Maas te bereiken.

Anhée is vrij klein, maar ideaal om te combineren met Le Paradou. Mogelijk wordt er later dit jaar nog een klimgebied aan de klimjaarkaart toegevoegd. Zodra daar meer over bekend is, melden we dat op nkbv.nl. Praktische informatie over de klimgebieden die door de NKBV samen met de Belgische klimverenigingen worden gepacht en onderhouden, vind je via goo.gl/BGcfZC.

Nieuwe Bergsportreizen 2018

Met onderzoek, feedback en op verzoek van deelnemers vernieuwt Bergsportreizen.nl jaarlijks haar reizen. Zo organiseren we deze zomer twee nieuwe activiteiten voor jeugdleden; een Multisportweek in Frankrijk en een J1 Multipitch Alpien Rotsklimmen in de Dolomieten, Italië.

Foto Zout Fotografie

In het Oostenrijkse Pitztal is er deze zomer een Basiskamp Skyrunning. De datum is zo getimed dat deelnemers aan het eind van hun Basiskamp kunnen deelnemen aan de Pitz Alpine Glacier Trail, een trailevenement met afstanden tussen de 15 tot 100 kilometer. Speciaal voor avontuurlijke gezinnen kun je tijdens de Basiskampen in de Ötztaler Alpen en Venedigergruppe een driedaagse gletsjertocht maken onder begeleiding van NKBV-tochtleiders. De nieuwe themareis Bergwandelen met hond gaat door! In juli trekt NKBV-tochtleider Willem Rietveld met hond Ben en negen honden met hun baasje de Ötztaler bergen in. Een avontuur voor mens en dier! Kijk voor alle bergsportreizen op bergsportreizen.nl.

Verdien een paar wandelsokken van Falke Ga je graag de bergen in en ben je tevreden over de voordelen van het NKBV-lidmaatschap? Tip je vrienden om ook lid te worden! Als NKBVambassadeur krijg je dan een paar prachtige Falke wandelsokken ter waarde van 21,95 euro cadeau. Op nkbv.nl/lwl lees je meer over deze actie, de voorwaarden en de termijn.

Grijs: damessokken. Rood: herensokken.

68 | HOOGTELIJN 2-2018

68_HL0218_R20_NKBVvoorjou.indd 68

22-03-18 16:17

Klimmen in België van de eigenaren. De NKBV draagt op haar beurt jaarlijks een vergoeding van ruim 90.000 euro af aan de Belgische federaties, om de toegang ook vrij te maken voor Nederlandse klimmers en om bestaande en nieuwe klimgebieden in te richten. Als NKBV-lid ondersteun je met je contributie dus ook het onderhoud aan de klimgebieden. Je kunt je klimkaart aanvragen via mijnnkbv.nl.

Foto Zout Fotografie

Wil je in België klimmen? Dan heb je een klimjaarkaart nodig. Met deze kaart kun je voor 20 euro per jaar in de 19 grootste en mooiste klimgebieden van België terecht. In tegenstelling tot elders in Europa liggen in België vrijwel alle rotsmassieven op privéterrein. Om de klimgebieden toegankelijk te maken voor klimmers, huren de Klim- en Bergsportfederatie (KBF) en de Club Alpin Belge (CAB) de rotsmassieven

Tochtenwiki Dit voorjaar komt er een update van de Tochtenwiki, de NKBV-tochtendatabase die je online kunt raadplegen (tochtenwiki.nkbv.nl) of als app kunt downloaden via de App Store of Google Play. Vooral de presentatie en navigatie zijn verbeterd. In de database vind je duizenden kant-en-klare tochten in de Alpen en daarbuiten. Je vindt er bijvoorbeeld de huttentochten van Bergsportreizen.nl die je zo kunt downloaden, je kunt routes selecteren die kindvriendelijk zijn, maar je kunt er ook je eigen tochten in plannen. Daarnaast zijn er al veel Alpenhutten aangesloten op het platform, zodat je je overnachting via ‘de Wiki’ kunt reserveren. De verwachting is dat de NKBV-Tochtenwiki app, afhankelijk van de snelheid van de app store, voor de zomer live is.

Tweet mee met de @NKBV Lummy Slager @lummyslager 13 mrt. Als antwoord op @NKBV @BergansBenelux Posterboy Frank doet ook weer mee. #nktoerskien

Workshops van Bergsportreizen.nl Tijdens de workshops van Bergsportreizen.nl maak je in eigen land of net over de grens kennis met diverse onderdelen van de bergsport, zoals bergwandelen, alpiene touwtechnieken en oriënteren met een GPS. Hiermee leg je een basis voor het echte werk in de Alpen. 20 april 21 april 22 april 12 mei 13 mei 27 mei 9 juni 16 juni 22 juni 24 juni

Bergwandelen voor gezinnen met kinderen van 2 – 7 jaar, Ardennen Basis Alpiene Touwtechnieken, Monte Cervino, Bergschenhoek Weerkunde in de Bergen, Weerribben-Wieden Klettersteig, Yosemite, Zwolle Klettersteig voor gezinnen met kinderen 8 – 14 jaar, Yosemite, Zwolle Klettersteig, Emscherpark Duitsland Klettersteig, Yosemite, Zwolle Basis Alpiene Touwtechnieken, Monte Cervino, Bergschenhoek Bergwandelen voor gezinnen met kinderen van 2 – 7 jaar, Ardennen Klettersteig voor gezinnen met kinderen 8 – 14 jaar, Monte Cervino, Bergschenhoek

Een aantal workshops hebben we in prijs kunnen verlagen. Kijk voor het complete workshopaanbod op bergsportreizen.nl/workshops. Workshops in de regio Naast de workshops die we landelijk aanbieden via Bergsportreizen.nl organiseren vijftien NKBV-regio’s elk een eigen activiteitenprogramma met workshops, lezingen en cursussen. Kijk voor meer informatie over de NKBV-regio’s en het workshop- en activiteitenaanbod bij jou in de buurt op nkbv.nl/regionaal-aanbod en klik op de website van jouw regio.

Siked @SikedClimbing 11 mrt. Kijk vandaag LIVE naar de halve finale en finale van de @rab_equipment CWIF 2018. Vier Nederlanders hebben zich voor de semi’s gekwalificeerd en zijn vanaf 12:55u (NL-tijd) te zien. Kijken dus! #CWIF18 @NKBV Marc Weening @MarcWeening 7 mrt. Wat gaaf: ik mag hier in augustus starten! 52km graatjes, blokken, kabels en sneeuwvelden. #running #beyond #trofeokima @Skyrunning_com #extreme @NKBV @MudSweatTrails Joachim Driessen @jdriessen06 5 mrt. T2 cursus WP Nsac op de top van de Wurmtalerkopf (3229m) boven het Pitztal. Natuurlijk met @NKBV vlag Ernst van der Leij @ErnstvanderLeij 4 mrt. Paar dagen heerlijk op sneeuwschoenen gewandeld. @NKBV @Kleinwalsertal #Steinmandl #Schwarzwasserhütte Mountain Network @MountainNetwork 23 feb. Demonstratie #TeamNL van de @nkbv en atletenteam van Mountain Network. Suzanne Verhaar @Suzanne_Verhaar 9 feb. Uurtje in de trein met de nieuwe #hoogtelijn #heerlijk @NKBV Wilco van Rooijen @wilcovanrooijen 7 feb. Goede herinneringen #Winnebachseehutte mijn 1e #bergsportcursus

HOOGTELIJN 2-2018 |

68_HL0218_R20_NKBVvoorjou.indd 69

22-03-18 16:32

Zomer in

Een vallei om op te laden. Kunt u ook niet wachten tot alles weer groen wordt en de bloemen weer beginnen te bloeien? Wilt u dan ook niets liever dan de natuur in? Het liefst in de bergen? Er is geen betere plek tot rust te komen en om afstand te nemen van uw volle agenda, dan in Gastein. In dit deel van het ‚Nationalpark Hohe Tauern‘ bevindt zich meer dan 600 kilometer aan wandelroutes. De meeste daarvan voeren u dwars door de ongerepte natuur. Hier leven de marmotten tussen alpenrozen en de oudste alpendennen van Oostenrijk. Kom tot rust langs de oevers van één van de sprankelende bergmeren en luister naar het zoemen van de bijen. Trek u wandelschoenen aan en ga er op uit, de natuur in.

gastein.com Naamloos-4 1

20-03-18 11:26

In Mijn Verhaal vertellen wandelaars, klimmers en alpinisten over hun bergsportervaringen Heb jij ook een leuk verhaal? Stuur dan een mail naar hoogtelijn@nkbv.nl.

‘De jongste sjouwt zijn Lego mee naar boven’ Marion Meijboom, werktuigbouwkundig ingenieur en Otto Rensen, werkzaam bij de Belastingdienst en in het laatste jaar van een studie Bestuurskunde, hebben twee zoons, Luc van 6 en Niels van 8. De bergsport is een gezamenlijke hobby, waarvoor ze zich ondanks hun drukke leven inzetten als vrijwilliger in de regio Limburg. Otto als lid van de Klimcommissie, Marion als lid van de Jeugdcommissie.

Naam: Marion Meijboom en Otto Rensen Leeftijd: 39 en 37 jaar Woonplaats: Voerendaal NKBV-lid sinds: 2006 Actief: in de Jeugdcommissie en de Klimcommissie

mijn verhaal

Actief in de regio Limburg

Tekst Peter Daalder Beeld Familie Meijboom en Rensen

et verhaal van Marion begint zoals bij velen. “Bij mij is de bergsport met de paplepel ingegoten; mijn ouders hielden van de bergen. Niet alleen tijdens vakanties gingen we daar naartoe – mijn vader was instructeur, dus waren er ook regelmatig klimweekeinden van de NBV. Op mijn elfde stond ik al op de gletsjer tijdens een alpiene tocht met mijn vader”, aldus Marion, die tussen haar 12e en 18e lid was van een NBV-jeugdgroep. Otto maakte pas tijdens zijn studententijd in Eindhoven kennis met de klimsport, waar hij het klimmen leerde in een hal. Een tijdje was er wat minder bergen klimactiviteit bij beiden, maar ze pakten het samen weer op met een C1- en een C2-cursus, gingen eerst wandelen en later klimmen in de bergen met de regio Oost-Brabant.

Vallekebergse Alpe Vrung Na hun studietijd kwamen Marion en Otto in Zuid-Limburg terecht waar op dat moment verschillende groepjes actief waren, zoals de Knav98, de Vallekebergse Alpe Vrung en de

Otto Rensen en Marion Meijboom op de Grosse Zinne in de Italiaanse Dolomieten.

Landgraafse Alpine Club. Een aantal mensen was bereid er tijd en energie in te steken als vrijwilliger en nu is er weer een goed draaiende regio Limburg van de NKBV, hoewel ook die dringend behoefte heeft aan nieuwe en extra handjes (zie kader). Marion: “Met een stel mensen hebben we een Jeugdcommissie opgericht. Bedoeld voor gezinnen met jonge kinderen. Eerst gingen we alleen wandelen, nu hebben we ook jaarlijks een kampeerweekeinde in combinatie met een klimweekeinde. Leuk en reuze gezellig om te doen.” Otto geeft aan dat de leden van de regio steeds meer zijn gaan klimmen. “Eerst in Venlo bij de regio Maashoek, omdat zij instructeurs hadden. Ik ben nu sportklimbegeleider en wil na mijn studie, als er weer wat meer tijd is, de opleiding volgen tot instructeur. Ondertussen organiseren we klimweekeinden, een kaderdag en cursussen Voorklimmen en

Spleetklimmen. Veel opleidingstrajecten deden we samen met de regio Maashoek.”

Vakanties In de zomer zit het gezin steevast ergens in de bergen, met zijn vieren of met andere gezinnen. Maar de ouders gaan ook alleen op pad. Otto is net terug van een paar dagen ijsklimmen in het Pitztal en Marion maakte deze winter een sneeuwschoentocht in de Vogezen. “En we proberen een lang weekeinde samen weg te gaan als de kinderen bij oma en opa zijn. We plannen dan niets, maar kijken waar het goed weer is.” De twee zoons hebben al een paar huttentochten met één overnachting achter de rug. “Zodra het terrein wat spannender wordt, vinden ze het leuk. En we doen spelletjes onderweg. Vorig jaar zaten we een nacht in een onbemand bivak, dat vonden ze heel leuk. Maar de jongste sjouwt nog wel zijn Lego en knuffels mee naar boven.”

Vrijwilligers gezocht

De regio Limburg heeft bijna 2500 leden en drijft voor de activiteiten op dertig zeer actieve vrijwilligers. Regiovoorzitter Alex Bijlsma is hard op zoek naar nieuwe aanwas: “Zonder hulp van onze leden is het onmogelijk het huidige programma de komende jaren te continueren of eventueel uit te breiden. We doen dus nadrukkelijk een beroep op de ‘kennis en kunde’ en inzet van onze leden, voor onze leden.” Kijk op nkbv.nl/vacatures voor een overzicht van de vacatures in de NKBV-regio’s. Dat kan voor eenmalige projecten zijn, of een vraag naar bestuursleden of instructeurs.

HOOGTELIJN 2-2018 |

71_HL0218_R14_NKBVregioLimburg.indd 71

22-03-18 16:17

Sander en Bernhart op een graatje richting de Cosmiqueshut (Arête à Laurence). Foto rechts: Dick (onder) en Sander op de Traverse van de Lachenal, in de technisch moeilijkste klim van de cursus.

Hoogalpiene beklimming: Gran Paradiso en Mont Blanc

sneeuw,

magie

& een nieuwe familie

Ik ben de laatste die aan komt lopen. Dit is haar dus, moeten ze gedacht hebben. Het enige gezicht dat nog ontbrak. Ze zitten allemaal aan een picknicktafel naast de zonovergoten parkeerplaats in Val Paradiso, Italië: de Nederlandse klimmers Sander en Dick, de bersportfotograaf Rogier, de Oostenrijkse gidsen Matthias en Bernhart, en Bernharts zusje en vader. Tekst Ruby de Witte Beeld Rogier van Rijn

72 | HOOGTELIJN 2-2018

72_HL0218_R42_Hoog-Alpienetocht.indd 72

22-03-18 16:18

Op weg naar de Mont Blanc, vlak na de beklimming van Mont Maudit. Vanaf hier lijkt de Mont Blanc een eitje, maar we voelen de hoogte en de weg naar de top is nog heel lang.

HOOGTELIJN 2-2018 |

72_HL0218_R42_Hoog-Alpienetocht.indd 73

22-03-18 16:18

Gids Bernhart in de moeilijkste passage van de Cosmiquesgraat. Daarachter de Grand Gendarme, Tacul, Maudit en Mont Blanc.

Op Arête à Laurence. De zus van Bernhart juicht.

n een stroom van toeristen lopen we richting Rifugio Vittorio Emanuele II. Het is hoogseizoen op de vlonder voor de hut. Mensen zitten op de tafels, banken en tegen de wand, met opgerolde broekspijpen en biertjes. Wij nemen plaats op de grond en leren elkaar kennen, want meer dan elkaars naam en geboortedatum gaf de deelnemerslijst niet prijs. Sander speelt gitaar en drum en werkt in de wegenbouw. Dick vindt dat het leven pas op 3000 meter begint en loopt jaarlijks de bulten van de Veluwe plat. Rogier is fotograaf, een bekende in de buitensportwereld en hij woont inmiddels tien jaar in Frankrijk. Zelf vertel ik over mijn leven in Chamonix. Onder leiding van Matthias en Bernhart nemen we deel aan een van de hoogalpiene tochten van Bergsportreizen.nl, die morgenochtend van start gaat met de beklimming van de Gran Paradiso en vijf dagen later eindigt met een poging op de Mont Blanc te staan, via Les Trois Monts: een waanzinnig mooie beklimming vanuit Refuge des Cosmiques, langs Mont Blanc du Tacul en Mont Maudit. Tussendoor bezoeken we zowel Courmayeur als Chamonix, traverseren we de graatjes van Lachenal en Cosmiques, en bereiden we ons fysiek en mentaal voor op de beklimming van West-Europa’s hoogste.

Beklimming van de Gran Paradiso Het is één uur ’s nachts en ik hoor de anderen woelen. Op de gang wordt gestampt en gelachen. Onze wekker gaat nog lang niet, maar drie uur later staan we dan toch met onze koplampen aan in de koude buitenlucht. We volgen de gidsen over een donkere morene

als een karretje in de achtbaan buigen we linksaf en dan weer rechts over een sneeuwrug en bereiken gelijktijdig met de zon een uitgestrekt veld van grote, platte stenen. De alpentoppen zeggen goedemorgen in zachte kleuren. Ik adem diep in. Iedereen kijkt om zich heen. Boven de hoofden van Dick en Sander rijst de Gran Paradiso. In drie touwgroepen volgen we het spoor langs de spleten van de Paradisogletsjer. Als een karretje in een achtbaan buigen we linksaf en dan weer rechts, over een sneeuwrug en langs een col richting de nauwe rotsgraat die naar de top leidt. Een korte maar verticale en ijskoude rotsbeklimming brengt ons naar het topplateau. Mensen vanuit alle windrichtingen bezetten de weg naar de madonna en pakken samen in het zonlicht. We passen er min of meer tussen. Ik manoeuvreer me naar een stukje vrije rots, iets lager in de zon, en geef mijn vingers en tenen de kans om te ontdooien. Boven me klinkt een mondharmonica. Het is Dick. Twee Engelsen zingen mee. Oh when the saints, go marching in…

We zetten de afdaling over de nauwe graat in. Later, aan de rand van de gletsjer, als de stijgijzers uit zijn, genieten we even zorgeloos van het feit dat we deze berg in onze zak hebben. De eerste vierduizender van de week is binnen. Bij terugkomst doet Rifugio Emanuele II zich plotseling anders voor. Meer… van ons. En ook Val Paradiso voelt anders aan, wanneer ik terugkeer met de groep met wie ik inmiddels een avontuur heb beleefd.

Courmayeur en Chamonix De lucht vult zich langzaam met wolken als we richting Courmayeur rijden, het pittoreske bergdorp aan de Italiaanse zijde van het Mont Blancgebied. In een nauw straatje vlak bij het centrum ligt ons hotel. We ploffen neer op de veranda, toch wel moe, en improviseren een middagprogramma: een cadeautje voor een driejarig dochtertje (knuffelsteenbok of steenboketui voor de eerste schooldag?), Italiaanse ijsjes en een zoektocht naar een haarborstel. Het regent even hard, maar wanneer we met biertjes op het terras zitten, breekt de zon door en veranderen we in een stel tevreden alpinisten die hun taak hebben volbracht en daarom even mogen ontspannen in Courmayeur. Die avond eten we in een pizzeria buiten het dorp. Ik zit aan de goede kant van de tafel, want tegenover me, achter mijn tafelgenoten, zie ik de Mont Blanc. Ik kijk om me heen en bedenk dat ik met al mijn tafelgenoten die grote berg daar ga beklimmen. Als het ons lukt. Laat het ons lukken. “Hebben jullie ze gezien?”, vraagt gids Matthias vrolijk als hij de volgende morgen op het ontbijt verschijnt. Sorry? Wie? Het blijkt Festa delle Guide in Courmayeur. Zodra we naar buiten stappen, zien we de traditioneel geklede gidsen in een optocht door het dorp lopen. Trompetten klinken. Kindjes met ijsbijlen zo groot als zijzelf lopen trots mee in de stoet door de smalle straten. We staan een tijdje grijnzend langs de rand van de weg en nemen dan onze eigen ijsbijlen mee onder het Massif de Mont Blanc door. Na elf kilometer duisternis belanden we in de zinderende hitte van Chamonix, rechtstreeks in de file van het hoogseizoen. Het plein voor de Aiguille du Midilift wordt doormidden gedeeld door een rij voor het kaartjesloket, waarin de toeristen, alpinisten en wijzelf langzaamaan gaarkoken. Maar dan zet de lift ons af op bijna 3800 meter hoogte en is het stil. Wit. Koud. Voor ons loopt

74 | HOOGTELIJN 2-2018

72_HL0218_R42_Hoog-Alpienetocht.indd 74

26-03-18 10:01

Gids Matthias in gesprek met Ruby op de Arête des Cosmiques.

een nauwe sneeuwgraat af naar Glacier du Géant, die ongehinderd de voeten raakt van talloze beroemde bergen. Ingepakt, op stijgijzers en aan touw lopen we naar de vlakte en langs de Cosmiquesgraat richting Refuge des Cosmiques. Voor ons zien we Mont Blanc du Tacul en de zigzag omhoog: die weg gaan we dus nemen als we de Mont Blanc beklimmen. Zo steil? De zon werpt een warme gloed in het vertrek waar wij samenkomen. We lopen rond op onze sloffen, grijpen naar verjaarde tijdschriften en slaan de andere alpinisten gade. We praten, plannen en speculeren over het weer. De gangen van het avondmaal worden afgewisseld met een sensationele schaaptekencompetitie. Onze spullen liggen al in het slaaphok, niet lang daarna wij ook.

De traverse van de Lachenal Het is ongeveer negen uur ’s ochtends. We lopen in een sliert door de mist over de gletsjer. Ik kan alleen Matthias aan het uiteinde van mijn touw onderscheiden, die vaag begint te stijgen en ons naar het daglicht boven op de graat van Lachenal leidt. We hebben een verrassingspanorama en vieren een klein feestje, want Mont Blanc du Tacul staat vlak naast ons. We kunnen haar bijna raken en toch rijst ze hoog boven ons uit. De graat loopt verder en brengt ons van de sneeuw naar de rotsen. We zetten de ijzeren puntjes van onze stijgijzers op ieniemienie treetjes in het graniet en schrapen langs de flanken van de Lachenal. Door een stel koude, hoekige schoorstenen wurmen we ons uiteindelijk een weg naar de top van de graat. De gidsen moedigen ons aan terwijl ze van bovenaf het touw inhalen. Ondanks de mistige start en de ruige klim is de dag kalm en gemoedelijk. Omdat er geen druk op de dagplanning staat, strijken we neer op de top en halen ons snoepgoed tevoorschijn. Ik luister naar de gesprekken van de anderen terwijl ik mijn ogen laat rusten op de gletsjers en pieken om me heen. Ze blijven elkaar opvolgen tot er alleen vage, grijze punten in de verte overblijven. De verhalen gaan inmiddels over reizen, het leven en de toekomst en ik moet lachen. Gewoon, van geluk.

De vooravond van Mont Blanc De spanning van vandaag concentreert zich vooral in de gemeenschappelijke ruimte van de hut, waar een levensgevaarlijk spel genaamd Jungle Speed de gemoederen van de tochtgroep

bezighoudt. Want op het midden van de tafel staat een houten totempaal en de uitkomst van een stel kaarten laat ons impulsief naar het ding grijpen, waardoor we onze nagels in elkaars vlees zetten en de totempaal tot twee keer toe met een noodvaart door de hut slingeren. Naast ons drinken de Oostenrijkers hun biertjes en spelen een kaartspel. De vader wordt aangezien voor huttenwaard door zijn joviale gang door de vertrekken van de Cosmiques. Hij doet me denken aan de kerstman. Dick verplaatst zich naar de ijzige kou van het dakterras en zit in alle kleren die hij meeheeft doodgemoedereerd van de bergen te genieten. Later die middag kruipt het gros het lager in, maar slapen is een tweede. Dan toch maar Jungle Speed, denken Sander, Rogier en ik. Als we die avond met zijn allen rond de tafel zitten en grote schalen met groenten en vlees worden uitgeserveerd, zie ik het spoor naar de Mont Blanc achter de ramen over de Tacul heen en weer slingeren. Wat staat ons te wachten? Hoe zwaar wordt dit? Kunnen wij dit? Hoe ziet de top eruit? Wat gaan we voelen als we op de top staan? Ze zeggen weleens dat de tocht naar de Mont Blanc gewoon een wandeling is, maar dan wat moeilijker. Kilian Jornet, de Spaanse trailrunner, doet hem in een paar uurtjes. Maar de helikopters vliegen af en aan; dit is de Mont Blanc, hier kun je niet zomaar op. Wat is dan de Mont Blanc voor ons? We eten, prepareren onze rugzakken, zetten de wekker en proberen te slapen.

Mont Blanc Vandaag Mont Blanc, denk ik zodra ik wakker word. Wij allemaal: Mont Blanc. Erger nog; Tacul, Maudit en dan Mont Blanc. Het is halfdrie ’s nachts, hoe durven ze? Dondert het niet toevallig buiten? Nee, het raam in ons slaaphok toont een sterrenhemel. Vanaf de sprong uit bed is er alleen nog een weg omhoog. De gidsen staan klaar, het touw is voorbereid, we zetten onze koplamp op en volgen het spoor waarvan we allemaal weten dat het ons zo’n 1500 meter hoger gaat brengen. Was er maar een treintje waar we in konden stappen. Was dat niet het plan geweest, eens, om een spoorlijn naar de top te bouwen?

HOOGTELIJN 2-2018 |

72_HL0218_R42_Hoog-Alpienetocht.indd 75

22-03-18 16:18

Naamloos-4 1

20-03-18 11:29

Op de top van de Mont Blanc, V.l.n.r: Matthias, Bernhart, Dick (achter), Ruby en Sander (voor).

De stemming op de Tacul deze nacht is serieus. Voor ik goed en wel wakker ben, sta ik al met handen en voeten in de steile sneeuw. De slingerweg gaat soms recht omhoog, langs gletsjerspleten die we nauwelijks van het donker kunnen onderscheiden. Onder onze voeten is het net zo zwart als tussen de sterren. We passeren touwgroepen die het al opgeven en zelfs een tuimelende klimmer die tot mijn opluchting aan touw blijkt te zitten. Pas als het spoor begint af te vlakken en de hemel kleur vertoont, kan ik oog hebben voor het decor. Een feloranje, horizontale lijn doorstreept het donker. De bergen zijn nog pikzwart. Mont Maudit, de tweede berg van onze duistere traverse, ligt nu voor ons. We passeren een file van treuzelende alpinisten en een serac die nog geen vijf meter van ons vandaan heel groot en gevaarlijk stilligt. Het resterende donker stelt weinig gerust. Opluchting kom pas als we ons verzamelen onderaan de col van Maudit; de weg voor ons is niet per se eenvoudig, maar staat eindelijk in de warme spotlights van een mooie dag. Nu zien we de uitdaging die ons rest, nu kunnen we ons voorbereiden op de stappen die we nog moeten maken. We klimmen twee lengtes over steil, blank ijs en laten alle touwgroepen achter ons. Vanaf de col werpen we een blik op de Mont Blanc. Wat is ze groot. En wit. En ver weg. De wind laat ons niet met rust gedurende de laatste klim. Ik zie onze rups omhoog kruipen en onder ons de rupsen van team Bernhart en team vader en zusje. We stijgen en stijgen en stijgen, voetje voor voetje in de sneeuw. Laat iedereen dit kunnen, denk ik telkens. Laat iedereen de top bereiken. De zon schijnt zo fel en we hebben zo’n wild parcours achter de rug; nu wil ik ons stuk voor stuk op de top zien.

Onze groep is de hoogste van allemaal, van heel west-europa Vanwege de helling kan ik niet inschatten waar de top van de sneeuwmassa zich bevindt. De weg is precies zo eindeloos als in de voorspellingen. Maar dan vlakt het toch echt af. Vlakt het echt af? Ja, dit moet de top zijn. Goh, is mijn eerste gedachte, hier passen wel zes touringcars. De top is vlak en langwerpig, bedekt met een laag vriendelijke sneeuw. Het is warm en windstil. We gooien onze tassen af en wachten tot iedereen bovenkomt. Dick, Sander, Rogier en de Oostenrijkers, onze groep is de hoogste van allemaal, van heel West-Europa, en wij kunnen overal over uitkijken. Wij zien alle bergen en alle windrichtingen. We zijn moe, maar we staan op de top van de Mont Blanc. Zo voelt dat dus. Die avond proosten we met een genepi in een hut die al bijna ligt te slapen. Sinds de beklimming van de Mont Blanc zit er een extra glinstering in de dag. De terugweg was lang en net zo delicaat als de beklimming, maar we zijn ongedeerd en trots bij de hut aangekomen. Trots ja. En gelukkig.

Onverwacht sentimenteel Ik sluip door een stille hut naar de ingang van de Cosmiques, waar het ochtendlicht me fel tegemoet komt. Het zusje zit al op de balustrade in de oranje gloed die ik nu ook op mijn gezicht voel. Stilletjes kijken we om ons heen, totdat de rest van de

groep ons weet te vinden en we samen fluisteren hoe bijzonder het is. De gletsjer, de bergen en de Mont Blanc rechts van ons; die 4810 meter waarop we gisteren stonden. De Cosmiquesgraat staat die ochtend al vol touwgroepen en wij sluiten rustig aan en genieten van de rots, die zo solide links en rechts uitsteekt. Het is het laatste parcours dat we samen afleggen. We hebben ruim de tijd om grapjes te maken, mondharmonica te spelen en de omgeving nog een keer in ons op te nemen. De lift van de Aiguille du Midi brengt ons terug in de realiteit. Ik sta niet zozeer te springen om weer door de straten van Chamonix te lopen. De tijd hier heeft stilgestaan, net als de hitte en de hoeveelheid toeristen. Maar we dringen toch door tot het centrum en sluiten de week af met een hipsterknakworst in de feeststraat van Chamonix. Daar zitten we op een rijtje: Dick, Sander, Rogier, Matthias, Bernhart, de vader en het zusje, en ik. We bespreken vrolijk de afgelopen week, herbeleven het moment op de Mont Blanc, bedanken de gidsen en spreken de hoop uit elkaar nog eens te zien. Het is toch een beetje gek. Iedereen gaat zo dadelijk zijn eigen weg. Onverwacht sentimenteel zit ik even later in de bus naar huis. Ik wil helemaal niet dat het over is. Ik wil mijn nieuwe, bij elkaar gesprokkelde familie helemaal niet parkeren als herinnering. De wereld stond een week lang in het licht van de opkomende en ondergaande zon, we leefden in een universum van sneeuw, magie en gezelligheid. De Mont Blanc was altijd bij ons. We stonden er notabene op. Nu ligt haar top weer op 4810 meter en verdwijnen mijn klimgenoten in hun eigen, verre levens. Maar goed, als we dan toch aangewezen zijn op de herinnering, dan zal die me erg dierbaar blijven.

Ook een hoogalpiene beklimming maken?

Wil je ook een hoogalpiene ervaring opdoen? Bergsportreizen.nl organiseert deze zomer vijf hoogalpiene beklimmingen in Italië, Frankrijk, Zwitserland en Oostenrijk. De hier beschreven tocht is de Hoogalpiene beklimming Gran Paradiso en Mont Blanc. Een hoogalpiene beklimming van Bergsportreizen.nl is een hoogalpiene tocht onder begeleiding van een berggids, waarbij je pittige toppen beklimt. Je gaat ’s ochtends heel vroeg op pad en komt vroeg in de middag weer terug in de hut, zodat je voldoende tijd hebt om uit te rusten voor de volgende tocht. Kijk voor meer informatie op bergsportreizen.nl/alpinisme/hoogalpiene-beklimming.

HOOGTELIJN 2-2018 |

72_HL0218_R42_Hoog-Alpienetocht.indd 77

26-03-18 10:10

LUZERN – DE STAD. HET MEER. DE BERGEN. De regio Luzern – het Lake Lucerne met zijn unieke berglandschap en bijzondere meren biedt in elk seizoen ontelbare mogelijkheden voor liefhebbers van bergsport. Er is veel te beleven: van het klimparadijs Melchsee-Frutt, over de Steenbok-trekking in Sörenberg tot tochten door het hooggebergte van de Alpen in Engelberg. Laat u inspireren en breng ons een bezoek op www.luzern.com

Naamloos-4 1 39574-IN_Hoogtelijn_230x297mm.indd 1

20-03-18 11:27 10.02.17 13:11

Deze rubriek is geschreven door de Medische Commissie van de NKBV. Heb je vragen? Kijk op nkbv.nl/kenniscentrum onder het kopje Medisch of vul het formulier in via nkbv.nl/medisch.

medisch

Het belang van core stability

Rompstabiliteit bij bergsporten Veel sporters trainen de stabiliteit van hun romp, ook wel core stability genoemd. Bij rompstabiliteit zijn vooral de kleine schuine buikspieren belangrijk, maar ook is het belangrijk de kleine rugspieren te controleren. Tenslotte is het aanspannen van de bilspieren belangrijk om de romp te controleren. Sommige sportscholen hebben een buikspierkwartier en bij yoga worden vaak oefeningen gedaan die de controle over de romp en het bekken verbeteren. Bergwandelaars hebben baat bij core stability omdat het ze helpt controle te houden in lastig terrein, en klimmers omdat ze met een stabiele romp hun armen minder belasten. Tekst Dieke Kok Beeld Toon Hezemans

en goede rompstabiliteit bij klimmers en bergwandelaars in ruig terrein kan blessures voorkomen. En het helpt wandelaars controle te houden als ze langs een kritische passage lopen, zeker als ze ook een zware rugzak dragen. Bij rotsklimmers is het kantelen van het bekken en het intrekken van de buikspieren belangrijk om goed met hun lijf aan de wand te ‘kleven’, omdat ze met de romp juist van de wand af te veel gaan hangen aan hun armen.

Voorkom chronische blessures Een slechte beheersing van de rompstabiliteit kan bij langdurige, repeterende belasting leiden tot chronische blessures, zoals rugklachten. Wat vaak voorkomt en ook samenhangt met onvoldoende controle over de romp, zijn pijnklachten aan de buitenzijde van de heup en knie. Als je de bil- en buikspieren onvoldoende aanspant bij langdurig bergwandelen, ga je te veel in je heup hangen, omdat je romp niet recht gehouden wordt. Aan de zijkant van je heup zit een spiertje, de tensor fasciae latae. Deze spier zet zich voort in een peesplaat aan de buitenzijde van het been, de tractus iliotibialis. Als je romp-

stabiliteit onvoldoende onder controle is, wordt deze peesplaat overbelast. Dat kan beginnen bij een lange bergwandeling en geeft klachten aan de zijkant van de heup, door sporters vaak geduid als slijmbeursontsteking. De klacht kan ook verder naar beneden in de peesplaat tot uiting komen: je voelt dan een scherpe pijn aan de buitenzijde net boven je knie. Dit heet een lopersknie en komt vooral tot uiting als je heel ver afdaalt, maximaal als je de knie 30 graden buigt. Vooral bergwandelaars met een zware rugzak lopen het risico op dit soort blessures.

Stabiliteit voor klimmers Rotsklimmers hebben baat bij een goede controle over hun romp om te voorkomen dat ze in de wand met hun billen naar achteren aan hun armen gaan hangen. Het is belangrijk om het bekken naar voren te kantelen en de navel in te trekken. Dat doe je met de schuine buikspiertjes die van onder de navel richting schaambeen en lies lopen.

Thuis trainen De beste voorbereiding is om thuis te beginnen met een aantal grondoefeningen,

zoals planken. Deze strekstand kun je steunend op je ellebogen en tenen uitvoeren, of zijwaarts. Begin met 30 seconden en bouw dat op naar 60 seconden. Een andere bekende oefening is de superman; ga op handen en knieën zitten en strek het linkerbeen en de rechterarm gelijktijdig uit en wissel daarna met de andere kant. Herhaal dit 15 keer. Een oefening waarbij je je bilspier en je kleine schuine buikspier goed traint, is het omgekeerde bruggetje. Steun op je ellebogen en zet je knie gebogen neer, met je voet op de grond. Strek om en om je linker- en je rechterbeen uit. Houd daarbij je bovenbeen, bekken en romp in een lijn en let erop dat je bil niet inzakt. Herhaal dit ook 15 keer. Online vind je vele voorbeelden van deze oefeningen. Zoek bijvoorbeeld op de trefwoorden exercise planking, exercise superman en exercise bridge. Vind je deze thuisoefeningen te saai, dan is een bouldersessie in de hal ook een goede training om de controle over je romp te verbeteren.

HOOGTELIJN 2-2018 |

79_HL0218_R15_Medisch.indd 79

26-03-18 08:46

80 | HOOGTELIJN 2-2018

80_HL0218_R43_LyngenAlpen.indd 80

22-03-18 16:19

Lyngen Light Solotocht in het ruige Noorwegen

Langzaam gleed de veerboot over het Ullsfjord richting Svensby. Het handjevol huizen leek extra nietig doordat erachter een keten van ontzagwekkende haaientanden torende, min of meer regelrecht uit zee verrijzend. Het mier-op-eenmarathongevoel bekroop me bij deze aanblik van de Lyngen Alpen en ik dacht bij mezelf: wat een onmogelijk gebied, onbegaanbaar, volslagen ontoegankelijk. Geen prettig gevoel. Dus toen de veerboot aanlegde en mijn auto het langgerekte schiereiland opreed, scheurde ik er blindelings omheen. Dat was de eerste keer, ik was alleen en onervaren. Wat ik bijvoorbeeld niet wist, was dat het precies dit soort ervaringen zijn die het zaadje zaaien. Tekst en beeld Jolanda Linschooten

HOOGTELIJN 2-2018 |

80_HL0218_R43_LyngenAlpen.indd 81

22-03-18 16:20

e tweede keer was ik niet alleen en al bezweek ik bijna onder mijn immense rugzak, samen met Frank werd dit het avontuur waaraan ik toe was: alles, maar dan ook alles, bij je dragen, geen bemande hutten, zelfs geen paden. We waagden ons over een kleine, apere gletsjer, op stijgijzers en met bonkend hart. Maar verder bepaalden de rivierdalen onze richting, daar onderin die vergletsjerde bergwereld was de voortgang al moeizaam genoeg. Stenen, schots en scheef, scherp als messen. Overal, altijd. Als een mier die een zandzak over 42 kilometer betonblokken zeult. Ik weet nog dat ik regelmatig dacht: dit nooit weer. Wat uiteraard de aanleiding werd voor deze derde keer. Want bergen zijn magnetisch. Fascinerend afschrikwekkend en tegelijk allemachtig mooi. Een wereld vol extremen die me een half leven kostte om te doorgronden en vooral, me te leren aanpassen. Want dat blijkt de sleutel. Niet eens zozeer het gemak waarmee je je voortbeweegt, maar vooral de acceptatie van het ongemak. In de bergen ben ik thuis, meer dat gevoel. Feitelijk dus onvermijdelijk dat ik op enig moment Lyngen Light bedacht: dat mijn rugzak dit keer slechts negen kilo weegt en ik van plan ben om in een krappe week solo het hele schiereiland te doorkruisen via niet alleen de dalen. Dit is namelijk een logisch gevolg van dat halve leven oefenen.

140 kilometer In vogelvlucht strekken de Lyngen Alpen zich uit over 90 kilometer schiereiland. Lang dus, maar met gemiddeld 20 kilometer niet heel breed. Evengoed een serieus gebiedje want tel Jotunheimen en Rondane bij elkaar op en je hebt de dimensie te pakken. Dat wil zeggen, qua oppervlakte. Want verder is er geen vergelijking mogelijk. De ruigte van deze bergketen op 69 graden noorder-

Vooral acceptatie van het ongemak blijkt de sleutel breedte is zelfs voor Noorse begrippen ongekend: er zijn geen doorgaande paden, de pieken zijn ongenadig steil, het barst er van de gletsjers, woeste beken en stenen. “Dalen vol steen zijn eerder regel dan uitzondering”, concludeerde ook William Slingsby, een van de Britse pioniers die zich pas vanaf 1950 zo noordelijk waagde. Mijn route, zelfbedacht en zorgvuldig uitgestippeld na heel wat uurtjes kaartgepuzzel, strekt zich uit van het zuidelijkste puntje bij Nordkjosbotn naar het uiterste noorden, waar het vuurtorentje van Lyngstuva boven zee prijkt. Die lijn kronkelt en slingert van oost naar west het schiereiland over, via bergpassen, een paar toppen, heel wat dalen en een aantal forse rivierdoorsteken; bij elkaar zo’n 140 kilometer met daarin zeker 9000 hoogtemeters.

Natte voeten accepteren Ervaring mag me dan hebben geleerd hoogtelijnen thuis te interpreteren en vooraf mogelijke doorwaadplekken te pinpointen, er blijft toch altijd een gapend gat met het daadwerkelijk in je doorweekte trailrunschoenen met minimalistische uitrusting door ijskoud gletsjerwater soppen. Het is de avond van mijn eerste dag Lyngen Light. Het fantastische midzomerlicht waaraan

Rustdag in de Jægervasshytta. Dan is het heerlijk ‘dwalen over de kaart’ naar de bergdagen die nog komen.

ik vooraf zo romantisch deze bergtocht wilde wijden, is tot monotoon grijs gereduceerd. Terwijl het zogenaamde gouden uurtje zich zo ver boven de poolcirkel in augustus toch tot meerdere uren uitstrekt – als het onbewolkt is. Maar het is niet onbewolkt, het regent. Gelukkig niet heel hard, denk ik aanvankelijk nog optimistisch en schud aan de overkant van mijn eerste rivier mijn schoenen heen en weer in een poging wat overtollig water kwijt te raken. Wat natuurlijk flauwekul is als je op je gympies door kniediep water waadt. En geen andere schoenen mee hebt. Dat is een bewuste keus. Want natte voeten zijn niet erg, zolang ik bij plus vijftien in beweging blijf. Bovendien onvermijdelijk in moerassige dalen. En lichtgewicht. Plus een zorg minder, want natte voeten accepteren loopt veel makkelijker dan voortdurend overal omheen lopen of springen. Maar dit was de allereerste onderdompeling en dat is toch even een ‘dingetje’. Omdat ik besef: vanaf nu tot aan het eind van deze tocht zullen mijn voeten overdag kletsnat zijn.

Kleine stappen Mijn voeten zijn gehard door urenlange hardlooptrainingen en langdurige behandeling met voetverzorgende crème. Door in topvorm te zijn, vergroot ik mijn mogelijkheden. Daardoor wordt de kaart groter, de kaart van de wereld zoals ik die ken. Maar desondanks voel ik me vooralsnog niet heel relaxed. Die natte heuphoge berkenstruikjes. De steile bergpas die me verderop wacht. Hier en daar zelfs een sneeuwveldje in de klim ernaartoe. Ik moet er nog inkomen, stel ik mezelf gerust. Morgen voelt alles beter. Dat is precies waar de schoen wringt. Morgen. Dan moet ik dus eerst ergens slapen. Dat betekent stoppen, bivakzak uitrollen, me staand in de regen uit mijn natte plunje wurmen en razendsnel die ene droge set aantrekken waarmee ik dan zonder nat te worden de slaapzak in moet schuiven. Kleine stappen in een logische volgorde. Toch herhaal ik ze wel twintig keer in mijn hoofd, voor ik ook echt zover ben om ze uit te voeren. Vijf minuten van wurmen, wringen, knielen en kruipen. Dan lig ik, samen met mijn cameraspullen droog in de bivakzak en de rest ernaast in de regen. En barst in lachen uit. Dit is niet uit te leggen, realiseer ik me. Want leuk is het niet, maar lachwekkend in elk geval wel.

Bivakzak Lichtgewicht onderweg zijn gaat om prioriteiten stellen. Met leuk heeft het niks te maken. Dat is de valkuil waar je in eerste instantie in stort. Dat je hoopt dat het één non-stop feest van genieten wordt. Onzin, genieten is luxe, die later komt. Misschien.

82 | HOOGTELIJN 2-2018

80_HL0218_R43_LyngenAlpen.indd 82

22-03-18 16:20

Onderweg vanaf Fastdalstinden naar de pas waar ik de rest van mijn spullen zolang heb achtergelaten. Aan de oever van het Rotenvikvatnet eet ik mijn laatste happen rantsoen van de dag.

Door loeisteil oerwoud naar een naamloze pas.

Allereerst is daar de hamvraag naar het doel van de tocht. Die varieert bij elke reis. In dit geval was de meegenomen bivakzak geen kwestie van ‘oh, wat ligt het toch heerlijk met zo’n doek direct op je neus’, maar een afweging van superlicht, overal en in elk weertype uit te spreiden. Dat wil zeggen dat ik eindeloos kan lopen zonder te moeten stoppen op dat ene unieke vlakke grasveldje. Dat betekent dat ik me bij storm geen zorgen hoef te maken of de haringen wel houden en de tentstok niet breekt – dat is mooi, want bij zo veel wind heb ik gerust zorgen genoeg. Die bivakzak, begrijp me goed, is noodzakelijk kwaad. Feitelijk een onding. Oncomfortabel tot en met. In elk geval als de regen

zoals nu onophoudelijk op het doek boven mijn neus roffelt en het dus een kwestie van afwachten is hoe snel de ademende boventijk verandert in aan weerskanten kletsnatte stof. Desondanks blijft zelfspot belangrijk. Want vrijheid is waar het om draait. En lichtgewicht mijn weg daarheen.

In de diermodus Steindalsbreen vormt een hooggelegen gletsjermassief met uitlopers in alle windrichtingen. Onbruikbare grond, heilige berg dan wel vervloekte onheilsbode: van oudsher had het handjevol mensen dat hier de smalle kuststrook bewoonde een haat-liefdeverhouding met het achterland. De Noren en Kvenen zagen zich gedwongen vooral van de rijkdom van het omringende water te leven. Alleen de Sami lieten hun rendieren deze gletsjerdalen in trekken. Door zowel Elvevolldalen als Steindalen waait een kille wind

HOOGTELIJN 2-2018 |

80_HL0218_R43_LyngenAlpen.indd 83

22-03-18 16:20

Het vuurtorentje van Lyngstuva markeert het uiterste landpuntje van de Lyngen Alpen.

vanaf het ijs omlaag. Dat maakt het doorwaden van deze woeste gletsjerbeken nog lastiger. Melkwit en ijskoud water dat zich bruisend een weg naar zee zoekt. Vanaf Stálloborri’s heuveltop tuur ik door mijn telelens de rivier af naar de meest geschikte doorwaadplek. Daarheen koers ik de volgende anderhalf uur. Op de vlakke dalbodem, daar waar de meeste vertakkingen zijn, steek ik Elvevollen over. Ik houd niet van stokken, maar hiervoor heb ik ze wel mee. En mocht er onverhoopt toch iets mis gaan, dan zit mijn rugzak los, maar raak ik mijn heuptasje met noodmateriaal in geen geval kwijt. Waterdicht verpakte lucifers, energierepen en een satelliet-noodbaken. Nog nooit gebruikt,

Ik heb veel meer energie dan je van drie clif bars zou verwachten maar de wetenschap dat het er is, biedt rust. Een steile klim vol losse stenen naar een bergmeer met nog meer wiebelstenen langs de oever. Ik beweeg, balanceer en ben. Wat er nog aan losse denkflarden over was, verdwijnt. De wind, de zon en zo nu en dan een korte plensbui. Verder uitsluitend dit bewegen door de bergen. Zo heb ik het graag. De ‘diermodus’ noem ik het. Dat ik echt begin te zien. In plaats van alleen maar een beetje rondkijken.

Op rantsoen Op Middagshaugen heb ik zulk fantastisch zicht dat ik even blijf zitten. Normaliter zou nu de thermos met koffie tevoorschijn komen. Helaas, lichtgewicht betekent alleen een bidonnetje gletsjerwater. Op andere momenten tijdens andere tochten, mag ik graag uitpakken met een blikje paté, een knijptube kaviaar en van die bruine zoete geitost, de Noorse kaasvariant die nog het meest op een blok stopverf lijkt. Samen met een halve kilo vers brood of desnoods een pakje hartkeks. Maar een halve Clif Bar is ook oké. Mijn rantsoen is drie op een dag. Gestoord weinig, ik weet het, maar mijn lijf heeft gek genoeg in de loop van de tijd geleerd dat prima te vinden en ik maak daar dankbaar misbruik van. Als ik later die ochtend op de plek aankom, waar ik eerder vanaf boven mijn volgende doorwaadplek had gespot, blijkt de oever vol rendiersporen. Wat me een glimlach bezorgt. Dit bedoel ik nou met de diermodus. Zien in plaats van kijken, betekent dat je

Rivieren doorsteken zoals in deze vrij kalme Stortindelva, is hier aan de orde van de dag.

het landschap leest. En dat de rendieren hier ook doorsteken, bevestigt dat ik op de goede weg ben.

De paradox van het reizen Dat gevoel dat ik op de goede weg ben, heb ik meestal maar heel even. Ik heb geleerd die momentjes te koesteren, maar ook te accepteren dat ze zeldzaam zijn. Dat de twijfels over het weer, de route en de obstakels doorgaans in no time weer de overhand krijgen. Om niet te spreken van de zorg over het al dan niet halen van wat ik vooraf als eind heb bestempeld. Dat dit nu eenmaal de eeuwigdurende paradox van het reizen is. Heen en weer geslingerd worden tussen genieten van wat nu is en gedachten over wat nog komt. Het gekke is alleen dat dit blije, dit lichte, niet meer verdwijnt. Ook waar het moordend zwaar door jungle-achtig woud steil omhooggaat. Mijn techniek die eerder onder rommelen dan klauteren valt, met gebruikmaking van de taaie kronkelstammen van kruipwilgjes als tijdelijk houvast. Ik heb geen haast, ik neem de tijd. De dag is lang en ook nadat de zon onder is gegaan, blijft het nog uren rozerood nagloeien. Zo bizar mooi dat het me ladingen energie geeft, veel meer dan je van drie Clif Bars zou verwachten. Dit zachtrode licht over Store Kjostinden linksboven en de Lyngen-zeearm rechts beneden. Dit ongehoord sterke gevoel in mijn lijf. Alsof ik nooit meer stoppen zal. Bedrieglijk, natuurlijk. Maar daarom niet minder aangenaam.

Extra beklimming Het is in deze uren, op de late avond van de derde dag, dat ik me realiseer dat die krappe negen kilo op mijn rug zoveel meer omhelst dan louter makkelijk bewegen. Aan de oever van het spiegelgladde Rotenvikvatnet rol ik in het laatste restje schemerlicht, het is dan inmiddels elf uur, mijn bivakzak uit. Halfovereind

84 | HOOGTELIJN 2-2018

80_HL0218_R43_LyngenAlpen.indd 84

22-03-18 16:20

selfie Jolanda fotografeerde en filmde zichzelf tijdens deze solotocht. Bekijk haar video op vimeo.com/231173081.

zittend in de slaapzak, knabbel ik de laatste happen energiereep. Fastdalstinden torent zo’n zevenhonderd meter boven me uit. Een donker dreigend silhouet waarvan ik thuis had bedacht dat die wel eens een mooie extra beklimming kon bieden. Op elke andere tocht zou ik dat plan nu herzien. Zo van ‘zonder die top is het hier al zwaar genoeg’ en ‘moet je die immense wanden zien. Dat wordt me echt te gek’. Maar dit is Lyngen Light en dat lichte is niet langer een leuke kreet, maar heeft zich ergens tussen oren en hart een plekje toegeëigend. Een plekje vol vertrouwen. Dat ik nu eerst lekker ga slapen en dat ik morgen bij goed weer gewoon omhoog ga en dan onderweg wel beoordeel of het lukt.

Haarscherp Fastdalstinden blijkt het dak van de Lyngen Alpen. Ik blijf maar rondjes draaien op die top. Fastdalstinden blijkt ook de bevestiging van dat vertrouwen. In mijn eigen oordeel. Ik hoef nergens per se omhoog, ik hoef ook geen records te breken en er is hier helemaal niemand voor wie ik mezelf moet bewijzen. Ik ben hierboven omdat het kan. Bergen beklimmen, bedenk ik me tussen driehonderdzestig graden pieken, gaat om het hele proces van in de natuur zijn en alle lessen die daarbij horen. Deze naar alle kanten weerkaatsende stilte van rotsen die nooit door menselijk ingrijpen zijn veranderd. Dat doet iets met je. Misschien omdat je haarscherp beseft dat het diezelfde rotsen een rotzorg zal zijn als jij hier een been breekt. Respect is als mijn rugzak continu om me heen, het maakt me klein en krachtig tegelijk.

Hemelse rustdag Tegenstellingen zijn dagelijkse kost hier in de Lyngen Alpen en voor nu pakt dat fantastisch uit, want na veertien uren buffelen en bikkelen, via Fastdalstinden door de stenigste dalen op aarde

naar het dichtstbegroeide bos vol kronkelberkjes en kruipwilgen, ben ik zomaar in het mini-saunaatje beland van Jægervasshytta, zo’n knusse Noorse houten DNT-hut waarvan ik uiteraard de sleutel op zak had! Razendsnel een dip in het Jægervatnet – voor zover mijn geradbraakte lijf nog enige snelheid kan produceren – en nog even terug de houtgestookte sauna in. In de wetenschap dat ik nu héél veel bij kan eten (omdat ik vooraf een depot met chips, chocola, crackers, kaas, worst, havermoutpap én niet te vergeten, koffie naar deze hut had gebracht) ligt het extra lekker op het bovenste bankje.

Verwilderde bewoonster Na zes loopdagen (plus een hele hemelse rustdag in Jægervasshytta, de enige DNT-hut in de Lyngen Alpen) bereik ik dan het vuurtorentje Lyngstuva. Het is een uur of vijf ’s middags, eigenlijk nog vroeg om al met lopen te stoppen. Maar het land houdt hier simpelweg op, de zee beukt aan alle kanten tegen de rotsen op. Het waait behoorlijk hard en de regen doet me besluiten in het minuscule schuurtje naast de vuurtoren te overnachten. Ik heb me net geïnstalleerd, benen op de houten brits, restje water in de bidon en uitzicht op het laatste stukje land, als daar ineens een Duits gezinnetje met drie kinderen vanuit het niets aan komt marcheren. De jongste stevent op de scheef in zijn scharnieren hangende schuurdeur af, steekt een nieuwsgierig koppie naar binnen en ik heb nog geen “Hoi” gezegd of de deur valt alweer dicht. Het kind rent naar zijn ouders en krijst “Da wohnt ja einer drin!” Als in één beweging keert de familie de vuurtorenschuur en haar verwilderde bewoonster de rug toe, terug naar de op anderhalf uur lopen gelegen parkeerplaats, waar ik mijn huurauto parkeerde voor ik aan deze tocht begon. Ik grinnik. Het kind heeft gelijk, ik ben hier best behoorlijk thuis.

HOOGTELIJN 2-2018 |

80_HL0218_R43_LyngenAlpen.indd 85

22-03-18 16:20

„When a new day dawns, the gentle natural landscape impresses.“

Kitzbühel, 365 days of magical hiking Start into the hiking season 31st May to 3rd June 2018 Kitzbühel, the hiker’s paradise in the heart of the Alps Some people call it hiking, walking, running or mountaineering. We call it the Kitzbühel Lifestyle – to feel, to experience that inimitable Kitzbühel verve! The Chamois City shows itself to be both attractive and diverse all year long. Kitzbühel has widespread appeal in both summer and winter, with its perfect symbiosis of charm and tradition, legend and idyllic landscapes.

True to the theme, 365 days of magical hiking. Kitzbühel lies nestled betwixt the Hahnenkamm and Kitzbüheler Horn, home to a true hiker’s paradise with over 1.000 kilometres of well-signposted hiking trails, providing diverse opportunities for every kind of hiker. “Shaped by the mountains, its zest for sport and the pursuit of the extraordinary – Kitzbühel is a synonym for passion, one that gives rise to an unmistakable way of life.”

Whether in and around Kitzbühel, along the banks of the streams or traversing the native grass mountains, Kitzbühel opens up unimagined perspectives and truly unforgettable alpine experiences!

Hiking Season 2018 Join us as we enter the Kitzbühel hiking season and discover this hiker’s paradise in the heart of the Alps during the grand season-opening weekend from 31st May to 3rd June 2018! Please find all information on hiking.kitzbuehel.com

Don’t dream it, book it. Oﬃcial Partner

Naamloos-1 1

booking.kitzbuehel.com

22-03-18 09:17

Volg @hoogtelijn op Twitter voor het laatste nieuws van de redactie. Tips zijn welkom op hoogtelijn@nkbv.nl.

Een kwestie van overleven De Nederlandse vertaling van het in 2016 uitgegeven Survival Handbook van militair survivalspecialist Colin Towell is een handzame pocket in A5-formaat met 320 pagina’s vol outdoortips, uitleg en overlevingsstrategieën, verpakt in een handige mess tin. Het boek is verdeeld in zeven hoofdstukken, waarin de voorbereiding, de juiste richting bepalen, kamperen en shelters bouwen, water en voedsel, noodscenario’s en eerste hulp aan bod komen. In de appendix vind je bovendien informatie over flora, fauna en giftige planten en insecten. Elk hoofdstuk begint met een korte inleiding, een overzicht van wat je in het hoofdstuk leert, en een oefening. En alle soorten terrein komen aan bod; bergachtige gebieden, maar ook de woestijn, zeeën en oceanen, of tropische gebieden. Deze gids is zo soepel geschreven, dat ik niet merk dat het een vertaling is. Een verademing! Alle tips, checklists en werkbeschrijvingen zijn voorzien van duidelijke werktekeningen en bijschriften die ook voor de niet-doorgewinterde survivalspecialist, marinier of commando goed te begrijpen en uit te voeren zijn. Zo lees ik hoe ik als er iets gebeurt met mijn rugzak, een draagframe van takken en touw kan maken. Of hoe ik water kan verzamelen, zelfs als de omgeving eruit ziet alsof er geen druppel water te vinden is. En snap ik hoe ik water kan zuiveren als ik geen filter bij me heb. Van dit boek krijg ik zin om de natuur in te stappen! [Femke Welvaart]

een zeer fraaie historische ingekleurde foto, gemaakt rond 1910 van een vrouwelijke alpinist op de Waldrastspitze in het Stubaital. Naast enkele bekenden als Ernest Hemingway, D.H. Lawrence, Goethe, Adolf Pichler (van de gelijknamige hut) en Erich Kästner (Drei Männer im Schnee, wie kent hem niet van de boekenlijst? Lekker dun boekje!), bespreekt ze vooral bij ons minder bekende, Oostenrijkse auteurs. De wandelingen zijn grotendeels dagtochten, goed beschreven, inclusief tips en bezienswaardigheden onderweg. En in het betreffende hoofdstuk wordt de regio nauwgezet beschreven met verwijzingen naar de literaire bijdragen van de besproken auteurs. Een Duitstalig boek voor liefhebbers van kunst en de Tiroler bergwereld. [Peter Daalder]

gespot

Wie tut ein wildes Wandern wohl, Christine Zucchelli Rotpunkt (2017), rotpunktverlag.ch ISBN: 978-3-85869-758-5 € 29,80

De Tiroolse etnoloog Christine Zucchelli heeft bij de Zwitserse uitgever Rotpunkt, met financiële ondersteuning van Tirol, een boek uitgebracht met literaire wandelingen in haar deelstaat. Ze had een overvloed aan materiaal, want er is veel geschreven over Tirol. Vooral over de gebieden langs de grote doorgaande routes en over plaatsen waar al vroeg toeristische activiteiten waren. Ze heeft geprobeerd de 22 literaire wandelingen zo verschillend mogelijk te maken en alle gebieden, inclusief Oost-Tirol, aan bod te laten komen. De meeste schrijvers die in romans, verhalen, gedichten, brieven en dagboekaantekeningen over Tirol hebben gepubliceerd, zijn mannen. Zucchelli heeft niettemin een aantal vrouwelijke auteurs in haar boek opgenomen en heeft als tegenwicht op de omslag gekozen voor

Onder redactie van Frank Husslage en Ico Kloppenburg

Schrijvend wandelen in Tirol

CAMPUSBOARD XXL Sommige mensen vinden een normaal campusboard niet voldoende marteling. Een Franse klimhal heeft daarom een lange versie gebouwd. Zo kun je rustig 35 campusbewegingen maken, gewoon omdat het kan. Als je het kan. Waarschuwing: het filmpje van @jeremybonder kan nogal intimiderend overkomen en schade opleveren voor je zelfbeeld als je moeite hebt met campusboards.

Het Survival Handboek & Mess Tin, Colin Towell Kosmos Uitgevers (2017), kosmosuitgevers.nl ISBN 9789021565491 € 20

Nominatie Mooiste Boekomslag voor De acht bergen Het opmerkelijke boek van de Italiaanse schrijver Paolo Cognetti, De acht bergen, was genomineerd voor de Librisverkiezing van het Mooiste Boekomslag. Het ontwerp is van bergliefhebber Eric Huysen van bureau Moker Ontwerp. De prijs ging uiteindelijk naar het boek Arabische sprookjes van knipkunstenares Geertje Aalders en ontwerpster Suzanne Nuis.

HOOGTELIJN 2-2018 |

87_HL0218_R13_Gespot.indd 87

22-03-18 16:21

IDENTITY â&#x20AC;&#x201C; LEER MET HERKOMSTBEWIJS

Meindl heeft al menig innovaties op het gebied van schoenen teweeg gebracht. De nieuwste innovatie heet Identity. Bij de modellen uit deze nieuwe serie bieden wij een gedetailleerd herkomstbewijs van het gebruikte leer aan. Hiermee verschaft Meindl een volledig transparante kijk op de productie van de schoenen, vanaf de alpenweide waarop de koeien grazen, de leerlooierij waar het leer bewezen milieuvriendelijk wordt gelooid tot de uiteindelijke productie. Al bij de leerlooierij wordt het leer voorzien van een identificatienummer welke handmatig in het leer wordt gedrukt. Dit identificatie nummer ook Identitynummer genoemd is dan in de schoen vereeuwigd op de binnenkant van de manchet. Op deze manier kan men de afgelegde levensweg van het gebruikte bovenleer op www. identity-leder.de volgen!

ORIGINAL

Tessin Identity

Linosa Identity

www.identity-leder.de

mei_Anz_LinosaIdentity_Hoogtelijn_230x297_NL_MAR14.indd 1 Naamloos-4 1

13.03.14 20-03-18 15:39 11:28

La Savoie Kikkerland (2017), Kikkerland.com ISBN 0612615084162 € 13,95

Ballenbak

Waar de Nederlandse vertaling van Het Survival Handboek fraai verpakt in een mess tin wordt geleverd, gaat dit boek over de Savoie nog een stapje verder. Wat een fraai bergenboek over de Savoie lijkt, blijkt alleen maar verpakking te zijn. Je bepaalt zelf de inhoud van je boek. Achter de keurige omslag van wat niet zou misstaan in een bergsportbibliotheek, gaat een lege doos schuil waarin je allerlei leuks kunt bewaren, zo lang dat maar niet al te groot is: van geheime liefdesbrieven of je verzamelde sportmedailles tot je internationale collectie huttensleutels of je creditcards. Voor wie de Savoie te groot vindt, is er een kleinere uitvoering onder de naam Italian Lakes. [Frank Husslage]

Kilian Jornet op de graat

De beste trailrunner van de wereld is erg actief op Instagram. Vaak mooie plaatjes met een romantisch ‘Ah’-gehalte, type ‘trailrunner-maakt-sprongvoor-ondergaande-zon’. Maar soms hebben ze ook een hoog ‘Oei!’-gehalte, zoals het filmpje dat je kunt zien via de link goo.gl/G5qmqE of de QR-code hierboven. Niet kijken als je last hebt van hoogtevrees!

Nepnieuws is enorm in opkomst. Hoewel de klimwereld (en dan vooral die van de Himalayaklimmers) al langer met het fenomeen te maken had, zien we nu ook boulderfoto’s langskomen waarvan we denken: really? Wat te denken van de ballenbak waarboven de Amerikaanse @Tradprincess hangt.

gespot

Pareltjes in je boekenkast

Nachtmerrie wordt sprookje Winters Tirol, een skilift, veertig inzittenden als haringen in een ton. En dan wordt het stil. De skilift blijft hangen in de lucht. “Ach, dat gebeurt wel vaker. We gaan zo weer verder.” Maar dat ‘zo weer verder’ komt niet. De haringen in de ton raken op elkaar aangewezen in hun eigen microkosmos. Hoog oplopende emoties: hoogtevrees, hoge nood, kou, honger, zijn er geen straaljagers in de buurt? Een nachtmerriescenario dat menig liftganger vast wel eens heeft gevreesd. Of heeft verdrongen tijdens de lange minuten op weg naar de lonkende piste. Als bedenkster van dit sprookje beschreef de Vlaamse auteur Annelies Verbeke dit inferno in een humoristisch en erg herkenbaar wisselgedicht. Maar het topniveau dat dit boek bereikt, zou ondenkbaar zijn zonder de tientallen eigenzinnige tekeningen van illustrator Klaas Verplancke. Een juweeltje in mijn boekenkast! [Frank Husslage]

Jorg en de 9b Je moet het maar durven: publiekelijk via sociale media aankondigen dat je van plan bent een 9b te klimmen. Natuurlijk is het alweer een ander verhaal als het Jorg Verhoeven is die dit aankondigt. Maar toch: ook voor Jorg betekent dit dat hij een stap moet zetten van extreem moeilijke routes naar een route van de buitencategorie. Toch gaat hij er optimistisch in. Sterker nog: op Instagram stelt hij zelfs de vraag of niet iedereen met voldoende tijd en wilskracht een 9b kan klimmen. Kijk op goo.gl/CXZjnt.

Tirol inferno, Annelies Verbeke, Klaas Verplancke De Bezige Bij Antwerpen (2017), debezigebijantwerpen.be ISBN 978 90 8542 299 0 € 22,50

HOOGTELIJN 2-2018 |

87_HL0218_R13_Gespot.indd 89

22-03-18 16:21

vooruitblik

Hoogtelijn 3-2018 verschijnt 1 juni THEMA

Colofon

Zomer

Hoogtelijn is het officiële tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging (NKBV). Het verschijnt vijf keer per jaar. De redactie staat open voor bijdragen van leden en derden waarbij de redactie het recht heeft, zonder opgave van redenen, de bijdragen niet te plaatsen. Het al dan niet op verzoek van de redactie aanbieden van artikelen aan Hoogtelijn impliceert toestemming voor openbaarmaking en verveelvoudiging ten behoeve van de elektronische ontsluiting van Hoogtelijn. Overname van (delen uit) artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie van Hoogtelijn.

Redactie

82 4000’ers

Jelle Staleman topte ze allemaal

Peter Daalder (hoofdredacteur) Femke Welvaart (eindredacteur) Mirte van Dijk, Sieto van der Heide, Frank Husslage, Marieke van Kessel, Ico Kloppenburg, Anne van Leeuwen, Florian van Olden, Ivar Schute.

Medewerkers

Suzan van der Burg, Jody Hagenbeek, Dim van den Heuvel, Christine Tamminga, Peter Uijt de Haag (correctie), Saskia Gottenbos (cartografie), Toon Hezemans (illustraties).

Redactie-adres

NKBV, t.a.v. Hoogtelijn, Postbus 225, 3440 AE Woerden hoogtelijn@nkbv.nl, hoogtelijn.nl

Advertentie-exploitatie

Patrick Baars Postbus 225, 3440 AE Woerden 0348-484066/06-18653645 patrick.baars@nkbv.nl

Productie en vormgeving

Studio ManagementMedia, Hilversum Anita Baljet

Druk

Stok Kangri

De ongerepte schoonheid van Ladakh

Senefelder Misset, Doetinchem Oplage: 39.300 ISSN: 1387-862X

Los abonnement

Niet-leden kunnen zich abonneren op Hoogtelijn voor € 22,50 per jaar. Kijk op nkbvwebshop.nl.

Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging Bellen 0348-409521 Bezoeken Houttuinlaan 16-A, 3447 GM Woerden Schrijven Postbus 225, 3440 AE Woerden Fax 0348-409534, info@nkbv.nl Betalen Bank: IBAN NL84RABO0161417213 BIC RABONL2U

90 | HOOGTELIJN 2-2018

90_HL0118_R12_Vooruitblik.indd 90

22-03-18 16:22

WANDELEN IN MARKANTE, VERLATEN BERGSTREKEN

VANA € 775 F ,P.P.

Vreemde voettochten • • • • •

Kleine groepen Bestemmingen binnen en buiten Europa Deskundige en professionele begeleiding Scherpe prijzen zonder winstoogmerk Bijzondere culturen

BEKIJK HET AANBOD OP BERGSPORTREIZEN.NL 100% dochter van de NKBV.

ADV_NKBV-vreemde voettochten-HL.indd 1 Naamloos-1 1

22-03-18 13:27 11:08 23-03-18

INFINITE POSSIBILITIES

™

Duurzaam

Hardlopen

Wandelen

Dit is de Aeon.

Klimmen

Een nieuwe, lichtgewicht en veelzijdige dagrugzak voor iedereen die er op uit gaat. Of je nu gaat wandelen of fietsen, de bergen in gaat, sneeuw, zand of modder trotseert: met de Aeon stap je in een wereld aan oneindige mogelijkheden.

Geventileerd

Lichtgewicht

Fietsen

Open the door to a world filled with Infinite Possibilities™ lowealpine.com/aeon

Naamloos-4 1

20-03-18 11:27