nmnm_36a

Page 1

‫له‌م وه‌رزه‌‬ ‫‪7‬‬

‫‪36‬‬

‫‪www.Nnmnm.com‬‬

‫‪7‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌كى كولتوریى گشتییه‌‬

‫گه‌رمه‌دا زۆرترین‬ ‫ئاو نۆش بكه‌‬

‫‪15‬‬

‫‪7‬‬

‫‪2010/8/10‬‬

‫‪7‬‬ ‫بو خه‌لک‬ ‫له خه‌لکه‌و ‌ه‬

‫گه‌رما‬

‫خوێندن‬

‫زۆرێك ل������ه‌و خوێندكارانه‌ی‌ خۆیان كورس������ ‌ی‬ ‫خوێندكاران‬ ‫خوێندن له‌زانكۆكانی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ هه‌رێم به‌ده‌س������ت‬ ‫له‌ده‌ره‌و‌هی‌ وه‌زاره‌تی‌ ده‌هێنن‪ ،‬خوازیارن له‌الی������ه‌ن وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌‬ ‫خوێندنی‌ بااڵ هه‌وڵی‌ بااڵوه‌ هاوكاری‌ بكرێن‌و به‌رپرس������ێكی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی‌ كورسی خوێندن������ی‌ بااڵش ئاماژه‌ ب������ه‌وه‌ ده‌دات كه‌ ته‌نها‬ ‫ماسته‌رو دكتۆرا ده‌ده‌ن ناویان تۆمارده‌ك‌هن‌و هاوكاری‌ مادی‌ ناكرێن‪.‬‬

‫سێشه‌ممه‌‬

‫‪13‬‬

‫نرخ‪750 :‬دینار‬

‫پۆرشه‬

‫كۆمپانیای پۆرشه‌ بیر له‌وه‌ ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫پۆرشه‌ گرانترین كه‌ یه‌كێك له‌پرۆژه‌كانی ئۆتۆمبێله‌‬ ‫هایبریدییه‌كانی خۆی بخاته‌ بواری‬ ‫ئۆتۆمبێلی‌‬ ‫جێبه‌جێكردنه‌وه‌‌و به‌نرخی ‪400‬هه‌زار‬ ‫هایبریدی‬ ‫پاون������د بیخات������ه‌ به‌رده‌س������ت ‪1000‬‬ ‫‌كات‬ ‫درووست ده‬ ‫به‌كارهێنه‌ری خوازیار‪.‬‬

‫راپ ‪11‬‬

‫راپ جۆرێك������ه‌ له‌جۆره‌كانی گۆرانی‬ ‫راپ له‌كوردستان تێك������ه‌ڵ له‌هه‌ڵس������وكه‌وتی راپ‪ .‬وتنی‬ ‫وشه‌یه‌ به‌بێ ئه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ گۆرانیه‌كه‌دا‬ ‫كه‌ی سه‌ری بگونجێ������ت‪ .‬راپ س������ه‌ره‌تا له‌ش������اری‬ ‫كیغس������تون له‌جامی������كا له‌كۆتای������ی‬ ‫هه‌ڵدا؟‬ ‫شه‌سته‌كان سه‌ری هه‌ڵدا‌‬

‫ی ده‌نێژرێت‬ ‫ی نه‌ناسراو له‌سلێمان ‌‬ ‫‪ 21‬ته‌رم ‌‬ ‫الوان‬ ‫«تا ژن نه‌هێنم به‌رۆژوو نابم»‬

‫له‌گه‌ڵ زیاتر نزیكبوونه‌و‌ه ‌ی مانگ ‌ی ره‌مه‌زان ‌ی ئه‌مساڵ‪ ،‬به‌شێك ‌ی زۆر ‌ی‬ ‫گه‌نجان هێش������تا له‌سه‌ر گرتن‌و نه‌گرتن ‌ی رۆژوو س������اغ نه‌بوونه‌ته‌وه‌و‬ ‫ئه‌ندامێك ‌ی یه‌كێت ‌ی زانایان ‌ی ئاین ‌ی ئیسالمییش ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات ك‌ه‬ ‫یه‌كێتییه‌كه‌یان سه‌رقاڵ ‌ێ ده‌ركردن ‌ی فتوایه‌كن بۆئه‌و كه‌سان‌ه ‌ی ك‌ه ناتوانن‬ ‫به‌ڕۆژوو بن‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫تاوان‬

‫‪ 23‬ته‌رم له‌الیه‌ن تیم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دوكان ده‌رده‌هێنرێت‬ ‫غه‌واس ‌‬

‫رێباز سۆڵه‌یی له‌دوكان‬

‫تیم ‌ی غه‌واس������ ‌ی دوكان له‌ماو‌ه ‌ی‬ ‫ساڵێكدا ‪ 23‬ته‌رم له‌ئاو ‌ی دوكان‬ ‫ده‌رده‌هێنن‌و سه‌رپه‌رشتیار ‌ی تیم ‌ی‬ ‫غه‌واسه‌كانیش ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات‬ ‫ك‌ه نه‌بوون ‌ی كارمه‌ندو ئوتومبێل ‌ی‬ ‫پێویس������ت وایك������ردوو‌ه نه‌توانن‬ ‫كۆنترۆڵ ‌ی رووداوه‌كان ‌ی خنكان‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬ ‫عارف فه‌ره‌ج سه‌رپه‌رش������تیار ‌ی‬ ‫تیم ‌ی غه‌واسه‌كان له‌به‌ڕێوبه‌رایه‌ت ‌ی‬ ‫به‌رگ������ر ‌ی شارس������تان ‌ی دوكان‬ ‫له‌لێدوانێكیدا بۆ نم نم ئاشكرایكرد‬ ‫ك‌ه به‌هۆ ‌ی به‌رزبوونه‌و‌ه ‌ی پله‌كان ‌ی‬ ‫گه‌رماو زۆربوون ‌ی گه‌ش������تیاران‬ ‫ل������ه‌وه‌رزی هاوین������دا خنكان������ ‌ی‬

‫ئه‌زموون‬

‫گه‌شتیاران ڕووله‌زیادبوونه‌‪" ،‬ته‌نها‬ ‫له‌ماو‌ه ‌ی ئه‌م ساڵدا تیم ‌ی غه‌واس ‌ی‬ ‫دوكان ‪ 23‬ته‌رمیان ده‌رهێناوه‌"‪.‬‬ ‫سه‌رپه‌رش������تیار ‌ی غه‌واس������ه‌كان‬ ‫ئام������اژ‌ه ب������ه‌وه‌ده‌دات ك������‌ه ته‌نیا‬ ‫هه‌شت كارمه‌ندیان هه‌یه‌‌و ناتوانن‬ ‫كۆنترۆڵ ‌ی ئه‌و هه‌موو گه‌ش������تیار‌ه‬ ‫بكه‌ن ك‌ه روو له‌ناوچه‌ك‌ه ده‌كان‪،‬‬ ‫هه‌ربۆی������‌ه داوا ‌ی ئه‌وه‌یان كردوو‌ه‬ ‫له‌الیه‌ن ‌ی په‌یوه‌ندی������دار كردوو‌ه‬ ‫ك������‌ه ئۆتۆمبێلێكیان ب������ۆ دابین‬ ‫بكه‌ن بۆئه‌و‌ه ‌ی بتوانین كه‌لوپ‌هل‌و‬ ‫پێداویستیه‌كانیان ‌ی پێبگوێزنه‌وه‌‪،‬‬ ‫دروس������تكردن ‌ی‬ ‫"داوا ‌ی‬ ‫كابینه‌یه‌كم������ان كردوو‌ه له‌س������ه‌ر‬ ‫ده‌ریاچه‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێستا بۆمان‬ ‫دابین نه‌كراوه‌"‪.‬‬

‫«به‌پاره‌ی هه‌الجیی دوو حه‌جم‬ ‫كردووه‌و ژنیشم بۆ كوڕه‌كانم هێناوه»‌‬

‫‪17‬‬

‫به‌پێی ئامارێكی شاره‌وانی سلێمانی له‌ماو‌ه ‌ی‬ ‫حه‌ڤ������د‌ه مانگدا‪ 21 ،‬ته‌رم ‌ی نه‌ناس������راویان‬ ‫ناشتووه‌و به‌رپرسێكی پۆلیسش جه‌خت له‌و‌ه‬ ‫ده‌كاته‌و‌ه ك‌ه هه‌ندێك له‌ته‌رمه‌كان به‌شێكی‬ ‫جه‌سته‌یان شێواوه‌‪.‬‬

‫به‌پێی وته‌ی به‌رپرسانی شاره‌وانی سلێمانی‪،‬‬ ‫ئه‌و كه‌س������انه‌ی كوژراون‌و ل������ه‌الی ئه‌وانه‌و‌ه‬ ‫نێژراون‪ ،‬به‌زۆری له‌سه‌ر كێشه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫بووه‌‪.‬‬ ‫جه‌م������ال س������ه‌عید‪ ،‬لێپرس������راو ‌ی به‌ش������ ‌ی‬

‫گۆڕستانه‌كان ‌ی شاره‌وان ‌ی سلێمانی‌‪ ،‬ئاماژه‌ی‬ ‫به‌وه‌دا ك‌ه له‌ماو‌ه ‌ی س������اڵێك‌و پێنج مانگ ‌ی‬ ‫رابردوودا‪ ،‬به‌ش������ه‌كه‌یان ناچاربوو‌ه ‪ 21‬ته‌رم‬ ‫به‌خاك بسپێرێت‪ ،‬ك‌ه ئه‌و ته‌رمان‌ه له‌خان‌ه ‌ی‬ ‫داد ‌ی پزیش������ك ‌ی س������لێمان ‌ی وه‌رگیراون‌و‬

‫كه‌س������وكاریان نه‌ب������ووه‌‪« ،‬له‌گۆڕس������تان ‌ی‬ ‫س������ه‌یوان‪ ،‬به‌ش������ێكمان هه‌ی‌ه تایبه‌ت‌ه به‌ته‌رم‌ه‬ ‫بێ كه‌س������وكاره‌كان‌و ژمار‌ه ‌ی نهێن ‌ی له‌سه‌ر‬ ‫گۆڕه‌كانیانه‌و ئه‌و ته‌رمان������‌ه ‌ی تێدا به‌خاك‬ ‫ده‌سپێردرێن‪ ،‬ك‌ه كه‌سوكاریان نییه‌»‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫ژنی‬ ‫به‌رپرسه‌كان‬ ‫خه‌ون‬ ‫ه‬ ‫به‌چییه‌و ‌‬ ‫ده‌بینن؟‬

‫‪8‬‬


‫سێشه‌ممه‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫ی گه‌ردن ئازاد ‌‬ ‫ی‬ ‫كاروان دوا ‌‬ ‫ی ده‌خنكێنێت‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫له‌هاوسه‌ره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ساتێك به‌ر له‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌ته‌كه‌ بكات ‌ه ملی‌‌و خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫بخنكێنێت‪ ،‬كاروان ته‌له‌فۆن ‌‬ ‫بۆخێزانه‌ك ‌هی‌ كردووه‌و‬ ‫پێیوت‪" :‬گه‌ردنم ئازادبكه‌‌و‬ ‫ی ژیانم‬ ‫له‌كه‌موكورتییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫بووره‌"‪ ،‬به‌اڵم هاوسه‌ره‌ك ‌ه ‌‬ ‫كاروان تێنه‌گه‌یشت‬ ‫له‌و‌هی‌ كه‌ ئه‌وه‌ دواقسه‌ی ‌ه‬ ‫له‌هاوسه‌ره‌كه‌یه‌و‌ه‬ ‫ده‌یبیستێت‪.‬‬

‫ی‬ ‫سنوور مه‌جید له‌سلێمان ‌‬ ‫كاژێر ‪‌ 10‬ی سه‌ر له‌به‌یان ‌ی رۆژ ‌ی ‪8/4‬‬ ‫تانیا محه‌مه‌د ‌ی ژن ‌ی كاروان‪ ،‬ته‌له‌فۆن‬ ‫بۆب������را گه‌وره‌كه‌ی هاوس������ه‌ره‌كه‌ی‬ ‫ده‌كات‌و پێیده‌ڵ������ێ‌‪" :‬وه‌ر‌ه تائێر‌ه‬ ‫ئیش������ێك ‌ی گرنگم پێته‌"‪ ،‬كاتێك‬ ‫براك������ه‌ی ده‌گات‌ه ئ������ه‌وێ ده‌بینێت‬ ‫كاروان ملی به‌په‌تێكه‌و‌ه هه‌ڵواسراوه‌‪،‬‬ ‫"ویس������تم بیهێنم‌ه خ������واره‌و‌ه به‌و‬ ‫ی‬ ‫هیوای‌ه ‌ی نه‌مردبێت‪ ،‬به‌ته‌نیا نه‌متوان ‌‬ ‫دایبگرم‌و له‌گ������ه‌ڵ تانیا دامانگرت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و مردبوو"‪.‬‬

‫كاروان ده‌ڕوات‌و ناگه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫كه‌یوان عوم������ه‌ر ‌ی برا گه‌ور‌ه ‌ی ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫گه‌نج������ه‌ی خۆی خنكاند‪ ،‬باس������ ‌‬ ‫له‌وه‌كرد ك‌ه كاروان كه‌سێك ‌ی قس‌ه‬ ‫خۆش بووه‌و له‌وجۆر‌ه كه‌سان‌ه بووه‌‪،‬‬ ‫ك‌ه كه‌م خه‌فه‌ت ده‌خۆن‌و گوێ به‌دنیا‬ ‫ناده‌ن‪.‬‬ ‫كاروان گه‌نجێكی ته‌مه‌ن ‪21‬س������اڵ‬ ‫ی‬ ‫بوو‪ ،‬دووس������اڵ له‌مه‌وبه‌ر زه‌ماوه‌ند ‌‬ ‫له‌گ������ه‌ڵ تانیای هاوس������ه‌ری كرد‪،‬‬ ‫به‌وت������ه‌ی خزمه‌كانی ماوه‌یه‌ك ‌ی زۆر‬ ‫په‌یوه‌ن������د ‌ی خۆشه‌ویس������ت ‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫تانیای هاوسه‌ری هه‌بوو‪ ،‬له‌قۆناخ ‌‬ ‫سه‌ره‌تاییه‌و‌ه واز ‌ی له‌خوێندن هێناو‌ه‌و‬ ‫ده‌ست ‌ی به‌كاركردن كردووه‌‪ ،‬پاش‬ ‫ی‬ ‫گواس������تنه‌و‌ه ‌ی ژنه‌كه‌شی له‌گه‌ڕه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاشت ‌ی شار ‌ی سلێمانی‌‪ ،‬خانویه‌ك ‌‬ ‫به‌كر ‌ێ گرتوو‌ه‌و پێكه‌و‌ه تێیدا ژیاون‪.‬‬ ‫ش������ه‌و ‌ی رووداوه‌ك������ه‌‪ ،‬كاروان‌و‬ ‫هاوس������ه‌ره‌كه‌ی له‌ماڵ ‌ی باوك ‌ی تانیا‬ ‫میوان ده‌بن‪ ،‬ب������ه‌اڵم كاروان به‌تانیا‬ ‫ده‌ڵێت‪" :‬من ده‌ڕۆمه‌و‌ه بۆماڵه‌و‌ه‌و تۆ‬ ‫لێر‌ه بمێنه‌ره‌وه‌"‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك كه‌یوانی‬ ‫برای‌و كه‌س‌ه نزیكه‌كان ‌ی ده‌یگێڕنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫كاتێك گه‌ڕاوه‌ته‌و‌ه بۆماڵه‌وه‌‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ������ه‌و‌ه ‌ی چه‌ند قوت������وو‌ه بیره‌یه‌ك ‌‬ ‫خواردووه‌ت������ه‌وه‌‪ ،‬ته‌له‌فۆن ‌ی بۆ تانیا‬

‫كردوو‌ه‌و پێیوتووه‌‪" :‬گه‌درنم ئازاد بانگهێش������ت ك������راون‪" ،‬تاكۆتایی‬ ‫بك������‌هن‌و له‌كه‌موكورتییه‌كان ‌ی ژیانم ئاهه‌نگه‌كه‌ش كاروان له‌و ئاهه‌نگه‌دا‬ ‫هه‌ڵپه‌ڕیوه‌و زۆر دڵ ‌ی خۆش������بووه‌‪،‬‬ ‫ببووره‌"‪.‬‬ ‫ته‌نانه‌ت نه‌تده‌توان ‌ی بچوكترین ئازار‌و‬ ‫كه‌سێكی كۆمه‌اڵیه‌تی بووه‌‬ ‫دوا قس‌ه ‌ی ئه‌و گه‌نج‌ه ئه‌و‌ه بوو‌ه ك‌ه خه‌م له‌رووخساریدا بدۆزیته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌خێزانه‌كه‌یی وتوو‌ه‌و پاشان په‌تێك ‌‬ ‫تانیا نازانێت هاوسه‌ره‌كه‌ی‬ ‫به‌س������ه‌قف ‌ی خانووه‌كه‌دا هه‌ڵواسیو‌ه‌و‬ ‫خۆی خنكاندووه‌‬ ‫ی‬ ‫خۆ ‌ی پ ‌ێ خنكاندووه‌‪ ،‬ك‌ه تا به‌یان ‌‬ ‫به‌و په‌ته‌و‌ه ماوه‌ته‌و‌ه‌و گیانی له‌ده‌ست له‌وكاته‌وه‌ی كاروان ده‌ڕوات‌و تانیا‬ ‫ی‬ ‫داوه‌‪ .‬له‌دوا ‌ی ئ������ه‌و رووداوه‌و‌ه تانیا له‌ماڵ ‌ی باوك ‌ی جێده‌هێڵێت‪ ،‬بۆبه‌یان ‌‬ ‫له‌نه‌خۆش������خان‌ه كه‌وت������ووه‌‪ ،‬چونك‌ه تانی������ا زۆر ته‌له‌فۆن ب������ۆ كاروان‬ ‫له‌ئه‌نجام������ی خه‌مێك������ ‌ی زۆره‌وه‌‪ ،‬ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم هه‌ڵیناگرێت‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه‬ ‫ی كاتێك ده‌ڕواته‌و‌ه بۆ ماڵ ‌ی خۆیان‌و‬ ‫الیه‌ن������ ‌ی ده‌روون ‌ی ته‌واو نیی‌ه‌و بار ‌‬ ‫ل������ه‌ژووره‌و‌ه كاروان به‌په‌تێك������ه‌و‌ه‬ ‫ته‌ندروستیش ‌یتێكچووه‌‪.‬‬ ‫عومه‌ر عه‌ل ‌ی ك‌ه خاڵ ‌ی كاروان‌ه باس ده‌بینێت ده‌ش������له‌ژێ‌‪ ،‬بۆی‌ه یه‌كسه‌ر‬ ‫ی‬ ‫له‌و‌ه ده‌كات ك‌ه ئه‌و خوش������كه‌زایه‌ی‪ ،‬به‌په‌ل‌ه ته‌له‌فۆن ب������ۆ كه‌یوان ‌ی برا ‌‬ ‫منداڵێك ‌ی زۆر س������ه‌ركێش‌و تووڕ‌ه هاوسه‌ره‌كه‌ی ده‌كات‪.‬‬ ‫بووه‌‪ ،‬ئاماژه‌شی به‌وه‌دا ك‌ه له‌ڕوو ‌‬ ‫ی به‌وت������ه‌ی عه‌ل������ی مام������ ‌ی كاروان‪،‬‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌و‌ه كه‌سێكی كۆمه‌اڵیه‌تی "برازاك‌هی‌و هاوسه‌ره‌كه‌ی ئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫بووه‌‪" ،‬كاروان به‌رده‌وام س������ه‌ردان ‌‬ ‫ی یه‌كتری������ان خۆشده‌ویس������ت‪ ،‬هیچ‬ ‫ی‬ ‫ی ش������ه‌وێك نه‌بووه‌‪ ،‬تانی������ا كاروان ‌‬ ‫خزمه‌كان ‌ی ك������رد‌وو په‌یوه‌ندییه‌ك ‌‬ ‫گه‌رم ‌ی له‌گه‌ڵ پورزا‌و خاڵۆزاكانیدا جێهێشتبێت‌و هه‌میش������‌ه به‌یه‌كه‌و‌ه‬ ‫بوون"‪ ،‬بۆی‌ه سه‌یر‌ه به‌الیه‌و‌ه ك‌ه ئه‌و‬ ‫هه‌بوو"‪.‬‬ ‫رۆژێ������ك به‌ر ل������ه‌و رووداوه‌‪ ،‬كور‌ه برازایه‌ی به‌و شێوه‌ی‌ه خۆی كوشتووه‌‪،‬‬ ‫پورێك������ ‌ی كاروان زه‌ماوه‌ند ‌ی ژن كه‌یوانی براش������ی تائێس������تا راماو‌ه‬ ‫گواس������تنه‌و‌ه ‌ی خ������ۆ ‌ی ده‌گێڕێت‌و له‌خۆخنكان������ی براكه‌ی‪" ،‬تێناگه‌ین‬ ‫كاروان‌و تانی������اش ل������ه‌و ئاهه‌نگه‌دا بۆخۆ ‌ی خنكاند‌و كێش‌ه ‌ی چ ‌ی بوو"‪.‬‬

‫ی نه‌ناسراو ده‌نێژێت‬ ‫ی ‪ 21‬ته‌رم ‌‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫شاره‌وان ‌‬ ‫"هه‌ندێك له‌ته‌رمه‌كان به‌شێك له‌جه‌سته‌یان شێواوه‌"‬ ‫به‌پێی ئامارێكی شاره‌وانی‬ ‫ی حه‌ڤد‌ه‬ ‫سلێمانی له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی ب‌‬ ‫مانگدا‪ 21 ،‬ته‌رم ‌‬ ‫خاوه‌نیان ناشتووه‌و‬ ‫به‌رپرسێكی پۆلیسش‬ ‫جه‌خت له‌وه‌ ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫كه‌ هه‌ندێك له‌ته‌رمه‌كان‬ ‫به‌شێكی جه‌سته‌یان‬ ‫شێواوه‌‪.‬‬

‫نه‌وزاد مه‌حموود له‌سلێمانی‬ ‫به‌پێ������ی وته‌ی به‌رپرس������انی ش������اره‌وانی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬ئه‌و كه‌سانه‌ی كوژراون‌و له‌الی‬ ‫ئه‌وان نێژراون‪ ،‬به‌زۆری له‌س������ه‌ر كێشه‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی بووه‌‪.‬‬ ‫جه‌مال س������ه‌عید‪ ،‬لێپرس������راو ‌ی به‌ش������ی‌‬ ‫گۆڕستانه‌كان ‌ی شاره‌وان ‌ی سلێمانی‌‪ ،‬ئاماژه‌ی‬ ‫به‌وه‌دا ك‌ه له‌ماو‌ه ‌ی ساڵێك‌و پێنج مانگی‌‬ ‫رابردوودا‪ ،‬به‌شه‌كه‌یان ناچاربوو‌ه ‪ 21‬ته‌رم‬ ‫به‌خاك بسپێرێت‪ ،‬ك‌ه ئه‌و ته‌رمان‌ه له‌خان‌هی‌‬ ‫داد ‌ی پزیشك ‌ی س������لێمان ‌ی وه‌رگیراون‌و‬ ‫كه‌س������وكاریان نه‌بووه‌‪" ،‬له‌گۆڕس������تانی‌‬ ‫س������ه‌یوان‪ ،‬به‌شێكمان هه‌ی‌ه تایبه‌ت‌ه به‌ته‌رمه‌‬ ‫بێ كه‌سوكاره‌كان‌و ژمار‌ه ‌ی نهێن ‌ی له‌سه‌ر‬ ‫گۆڕه‌كانیانه‌و ئه‌و ته‌رمان‌ه ‌ی تێدا به‌خاك‬ ‫ده‌سپێردرێن‪ ،‬ك‌ه كه‌سوكاریان نییه‌"‪.‬‬ ‫وه‌ك ئه‌و به‌رپرس������‌ه باس������ ‌ی لێو‌ه ده‌كات‬ ‫به‌ش������ێك ‌ی زۆر له‌و ته‌رمان������‌ه له‌ئه‌نجامی‌‬ ‫كێش������‌ه كۆمه‌اڵیه‌تی������ه‌كان ده‌كوژرێ������ن‪،‬‬ ‫"ئه‌وان‌ه هه‌ندێكیان ئاس������ه‌وار ‌ی لێدان‌و‬ ‫فیش‌هك‌و چه‌قۆ به‌سه‌ر جه‌س������ته‌یانه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫یان ده‌سوتێنرێن‌و له‌ش������ارۆچكه‌و شوێنه‌‬ ‫دووره‌ده‌س������ته‌كان فڕ‌ه ده‌درێ������ن‌و دواتر‬ ‫هێزه‌كان ‌ی پۆلیس ره‌وان‌ه ‌ی خان‌ه ‌ی دادی‌‬ ‫پزیش������ك ‌ی ده‌كه‌ن‪ ،‬دوا ‌ی مانگێك مانه‌وه‌‬ ‫له‌خانه‌د ‌ی داد ‌ی پزیشكی‌‪ ،‬به‌نوسراوێك‬ ‫ره‌وان������‌ه ‌ی ال ‌ی ئێم������‌ه ده‌كرێ������ت تاوه‌كو‬ ‫به‌خاكیان بسپێرین"‪.‬‬

‫له‌الیه‌كی تره‌و‌ه به‌پێی ئامارێكی به‌ش������ی‌‬ ‫گۆڕستانه‌كان هاتووه‌‪ ،‬له‌س������اڵ ‌ی ‪2009‬دا‬ ‫‪13‬ته‌رم ‌ی ب ‌ێ خاوه‌ن له‌الیه‌ن شاره‌وانییه‌وه‌‬ ‫نێژدراوه‌‪ ،‬ك‌ه ح������ه‌وت ته‌رمیان ته‌مه‌نیان‬ ‫له‌نێوان ‪35 - 25‬ساڵیدایه‌و له‌سه‌ر كێش‌هی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت������ ‌ی كوژراون‪ ،‬چ������وار ته‌رمیش‬ ‫منداڵ ‌ی كۆرپ‌ه ‌ی فڕێدراون‌و دووته‌رمیشیان‬ ‫له‌خان‌ه ‌ی به‌سااڵچوانه‌و‌ه وه‌رگیراون‪.‬‬ ‫هه‌ر به‌پێی ئاماره‌ك‌ه له‌ماو‌ه ‌ی پێنج مانگی‌‬ ‫ئه‌مساڵیشدا هه‌ش������ت ته‌رم ‌ی ب ‌ێ خاوه‌ن‬ ‫نێژدراون‪ ،‬ك‌ه چ������وار ته‌رمیان ته‌مه‌نیان‬ ‫ل‌ه ‪35 - 25‬س������اڵیدایه‌و سێ ته‌رمیشیان‬ ‫كۆرپه‌ل������‌ه ‌ی فڕێدراو ب������وون‪ ،‬ته‌رمه‌كه‌ی‬ ‫تریشیان له‌خان‌ه ‌ی به‌س������ااڵچوانه‌و‌ه بوو‌ه‌و‬ ‫به‌وته‌ی جه‌مال س������ه‌عید ئه‌وان‌ه ‌ی له‌سه‌ر‬ ‫كێش������‌ه ‌ی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌ی ك������وژراون‪ ،‬زیاتر‬ ‫ئافره‌تن‪ .‬‬ ‫جه‌م������ال باس ل������ه‌و‌ه ده‌كات دوا ‌ی ئه‌و‌هی‌‬ ‫ته‌رمه‌كانمان ناش������تووه‌‪ ،‬دوو ته‌رم له‌وانه‌‬ ‫خاوه‌نی������ان بۆ په‌یدا بووه‌و س������ه‌ردانیان‬ ‫كردوون‪" ،‬كه‌سوكار ‌ی یه‌كێكیان عه‌ره‌ب‬ ‫بوون‌و ئه‌و‌ه ‌ی دیكه‌شیان كورد بوون‪ ،‬كه‌‬ ‫ته‌رمه‌ك‌ه له‌نزی������ك دوكان دۆزرابویه‌وه‌"‪،‬‬

‫هاوكات جه‌ختیش������ی له‌و‌ه ك������رده‌و‌ه كه‌‬ ‫ژمار‌ه ‌ی نهێن ‌ی له‌سه‌ر گۆڕه‌كان داده‌نێن‬ ‫بۆئه‌وه‌ی ئه‌گه‌ر كه‌سوكاریان په‌یوه‌ندییان‬ ‫پێو‌ه بكه‌ن‪ ،‬دوای ناونیش������انی مردووه‌كه‌‬ ‫گۆڕه‌كه‌یان پێ نیشان بده‌ین"‪.‬‬ ‫ئه‌و لێپرسراو‌ه به‌هۆ ‌ی كاره‌كه‌یه‌و‌ه به‌رده‌وام‬ ‫دیمه‌ن ‌ی هه‌ژێنه‌ر ده‌بینێت‌و ئاماژه‌ی به‌وه‌‬ ‫كرد ك‌ه زیاتر به‌كۆرپه‌ل‌ه فڕێدراوه‌كان‌و‬ ‫ئ������ه‌و پیران‌ه خه‌فه‌ت ده‌خ������وات‪ ،‬له‌خان‌هی‌‬ ‫به‌سااڵچوانه‌و‌ه ره‌وان‌ه خان‌ه ‌ی داد ‌ی پزیشكی‌‬ ‫ده‌كرێن‌و خاوه‌نیان نییه‌‪" ،‬زستان ‌ی ئه‌مساڵ‬ ‫له‌كات ‌ی به‌فربارینه‌كه‌دا‪ ،‬ته‌رم ‌ی منداڵێكی‌‬ ‫كۆرپه‌له‌مان دۆزییه‌و‌ه ك‌ه له‌سه‌ر به‌فره‌كه‌‬ ‫كه‌وتب������وو ره‌ق بووبویه‌وه‌‪ ،‬ناچار بردمانه‌‬ ‫خان‌ه ‌ی داد ‌ی پزیشك ‌ی‌و له‌وێو‌ه ناشتمان"‪.‬‬ ‫ناش������تن ‌ی ته‌رم‌ه ب ‌ێ خاوه‌نه‌كان له‌س������ه‌ر‬ ‫خه‌رج ‌ی شاره‌وانیی سلێمانییه‌و له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫بڕێك پار‌ه ‌ی دیاریكراو‪ ،‬كه‌سێك كاری‌‬ ‫گۆڕهه‌ڵكه‌ندن‌و ناش������تن ‌ی مردوو ده‌كات‪،‬‬ ‫ته‌رمه‌ك������‌ه ده‌نێژێ������ت‌و بۆناش������تن ‌ی هه‌ر‬ ‫ته‌رمێكیش نرخه‌كان ل������‌ه ‪60‬هه‌زاره‌و‌ه تا‬ ‫‪70‬هه‌زار دینار ‌ی چاپ������ ‌ی نوێیه‌‪ ،‬به‌وته‌ی‬ ‫به‌پرسه‌كه‌ی شاره‌وانی هه‌ندێك ته‌رم هه‌ن‬

‫ك‌ه ماوه‌یه‌ك������ ‌ی زۆر‌ه ماونه‌ته‌وه‌و بۆنێكی‌‬ ‫ناخۆشیان دروستكردووه‌‪ ،‬ئه‌وان‌ه گرانتر‬ ‫ده‌نێژرێ������ن‪" ،‬ته‌رم ‌ی له‌و جۆر‌ه هه‌ی‌ه كه‌به‌‬ ‫‪200‬هه‌زار دینار ده‌نێژرێت"‪.‬‬ ‫عه‌می������د نه‌جمه‌دین ق������ادر‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫به‌رێوه‌به‌رایه‌ت ‌ی پۆلیس������ ‌ی سلێمان ‌ی ئاماژه‌‬ ‫به‌و‌ه ده‌دات ك‌ه تائێستا هیچ زانیارییه‌كیان‬ ‫نیی‌ه له‌س������ه‌ر ئه‌و ته‌رمان‌ه ‌ی له‌الیه‌ن بنكه‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رێتیه‌كان ‌ی سه‌ر به‌به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‌‬ ‫پۆلیس ‌ی سلێمان ‌ی دۆزراونه‌ته‌وه‌و ته‌سلیمی‌‬ ‫خان‌ه ‌ی دادوه‌ر ‌ی پزیشك ‌ی كراون‪" ،‬ئایا‬ ‫خاوه‌نیان بۆ په‌یدا ده‌بێت یان نا‪ ،‬چونكه‌‬ ‫دوا ‌ی ته‌س������لیمكردنیان ب������ه‌وان‪ ،‬دواتر‬ ‫به‌نوسراو ‌ی پزیش������ك ‌ی زانیارییه‌كانیان‬ ‫تۆمارده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬باس ل������ه‌و‌ه ده‌كات ك‌ه مانه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و ته‌رمان‌ه له‌خانه‌د ‌ی داد ‌ی پزیش������كی‌‪،‬‬ ‫ته‌نها بۆ ئه‌وه‌ی‌ه خاوه‌نیان بۆ په‌یدا ببێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم وادیار‌ه به‌ب ‌ێ خاوه‌ن ده‌مێننه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫شاره‌وان ‌ی به‌خاكیان ده‌سپێرێت‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫جه‌ختی له‌و‌ه كرده‌و‌ه ك‌ه هه‌ندێك له‌وانه‌‬ ‫كاتێك ك������‌ه پۆلیس ده‌ی������ان دۆزێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌شێك له‌جه‌سته‌یان شێوێنراوه‌‪.‬‬

‫‪2010 /8/10‬‬

‫ژماره‪36‌:‬‬

‫‪3‬‬

‫پیاو له‌‌نێوان دایك‌و‬ ‫هاوسه‌‌ردا‬ ‫كه‌ژاڵ ئیسماعیل له‌هۆڵه‌ندا‬ ‫دایك ‪ ...‬هاوس������ه‌‌ر ‪ ..‬دوو ژنی نزیك‌و كێشه‌یه‌‌كی‬ ‫كۆمه‌‌اڵیه‌‌تی گه‌‌وره‌‪.‬‬ ‫یه‌‌كێ له‌‌و كێش������ه‌ گه‌‌وران������ه‌ی به‌‌درێژای������ی مێژوو‬ ‫روب������ه‌‌رووی ژیانی هاوس������ه‌‌ریی بۆته‌‌وه‌و ئێستاش������ی‬ ‫له‌‌سه‌‌ربێت كێشه‌ی نێوان بوك‌و خه‌‌سووه‌‪ ،‬ئه‌‌وه‌ی الی‬ ‫هه‌‌مووان ئاش������كرایه‌ خۆشه‌‌ویستی دایكه‌و ئه‌‌و ئه‌‌ركه‌‬ ‫گه‌‌وره‌یه‌ی كه‌ له‌‌س������ه‌‌ر ش������انی مناڵه‌ به‌‌رابه‌‌ری‪ ،‬به‌‌اڵم‬ ‫نه‌‌بوونی‌ پاراستنی هاوس������ه‌‌نگی له‌‌نێوان خێزان واته‌‬ ‫ژن‌و دایكدا "دایكی پیاو" له‌‌الیه‌‌ن زۆربه‌ی پیاوانه‌‌وه‌‬ ‫بۆته‌ هۆكاری دروس������تبوونی كێش������ه‌ی ب������ه‌‌رده‌‌وام‪،‬‬ ‫راس������تییه‌‌ك هه‌یه‌ كه‌ پێوس������یته‌ نكوڵ������ی لێنه‌‌كرێت‪،‬‬ ‫ئه‌‌ویش بوونی ئه‌‌و هه‌‌س������ته‌ نادروس������ته‌یه‌ كه‌ له‌‌ناخی‬ ‫دایكدا دروس������ت ئه‌‌بێت به‌‌رابه‌‌ر كوڕه‌‌كه‌ی به‌‌تایبه‌‌ت‬ ‫دوای هاوسه‌‌رگیری‪ ،‬زۆربه‌ی دایكان پێیانوایه‌ كاتێ‬ ‫كوڕه‌‌كه‌یان ژن ئه‌هێنێت ده‌‌ستبه‌‌رداری خۆشه‌‌ویستی‬ ‫دای������ك ئه‌‌بێت‌و له‌وه‌ش������دا ژن "ب������ووك" به‌هۆكار‬ ‫ئه‌‌زانن‪ ،‬ئه‌‌م بیركردنه‌‌وه‌یه‌ش وایكردووه‌ ئه‌‌و كێشه‌یه‌‬ ‫به‌به‌رده‌وامی‌ به‌هه‌‌ڵواسراوی بمێنێته‌‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌‌رچ������ی ئێس������تا كۆمه‌‌ڵگه‌ جیهانیی������ه‌‌كان به‌‌ره‌‌و‬ ‫پێشچوون‌و هۆشیاری‌و رۆش������نبیری زۆر به‌خێرایی‬ ‫باڵوئه‌‌بێته‌‌وه‌‪ ،‬به‌‌اڵم هه‌‌ندێ له‌كێش������ه‌ كۆمه‌‌اڵیه‌‌تییه‌‌كان‬ ‫وه‌‌ك خۆیان ماون به‌‌تایبه‌‌ت كێش������ه‌ی ناته‌‌بایی نێوان‬ ‫بووك‌و خه‌‌سوو‪ .‬ئه‌گه‌‌رچی هه‌‌موو دایكێك خوازیاره‌‬ ‫كوڕه‌‌ك������ه‌ی بچێت������ه‌ ژیانی هاوس������ه‌‌رگیری‌و خێزان‬ ‫دروست بكات‌و هه‌‌رخۆشی به‌‌وكاره‌ هه‌‌ڵئه‌‌سێت‪ ،‬به‌‌اڵم‬ ‫دوای ژنهێنانی كوڕ‪ ،‬دایكی‌ به‌پله‌ی سه‌‌دوهه‌‌شتا لێی‬ ‫ده‌‌گۆڕێت‪ ،‬ئه‌وه‌ له‌‌كاتێكدا كه‌ هه‌‌ر دایك خودی خۆی‬ ‫پێش چه‌‌ند س������اڵێك چۆته‌ هه‌‌مان پرۆسه‌‌و دووریش‬ ‫نییه‌ گیرۆده‌ی كێشه‌ی خه‌‌سوو بووك نه‌‌بوبێت‪ ،‬به‌‌اڵم‬ ‫نه‌‌بوونی هۆش������یاری‌و ناكاریگه‌‌ری رۆشنبیری هه‌‌مان‬ ‫س������یناریۆ دووباره‌ ئه‌‌كاته‌‌وه‌و كێش������ه‌‌كه‌ له‌‌بازنه‌یه‌‌كی‬ ‫داخراودا ئه‌‌سوڕێنێت‪.‬‬ ‫به‌‌داخ������ه‌‌وه‌ خودی پیاو ه������ۆكاره‌ ب������ۆ به‌‌رده‌‌وامی‌و‬ ‫گه‌‌وره‌‌كردنی كێشه‌‌كه‌‪ ،‬ئه‌گه‌‌ر پیاو ماف‌و ئه‌‌ركه‌‌كانی‬ ‫به‌‌رابه‌‌ر هه‌‌ریه‌‌ك له‌‌دایك ده‌‌س������ته‌‌به‌‌ربكات‌و هه‌‌ریه‌‌ك‬ ‫له‌‌ژن‌و دایك به‌‌و شوێنه‌ی هه‌یانه‌ له‌‌ژیانیدا مامه‌‌ڵه‌یان‬ ‫بكات‪ ،‬بێگومان ئه‌‌و كێش������ه‌یه‌ دێته‌ چاره‌‌سه‌‌ركردن‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌‌رچ������ی دای������ك پێیوایه‌ ئه‌‌بێ ب������ووك ملكه‌‌چی‬ ‫داواكانی بێ������ت‌و به‌‌دڵی ئه‌‌و بكات‌و بووكیش حه‌‌زی‬ ‫به‌ئ������ازادی‌و یه‌‌كالیه‌‌نییه‌ له‌بڕی������اردان‌و هه‌‌ڵبژاردنی‬ ‫تایبه‌‌تمه‌‌ندییه‌‌كانیدا‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ لێره‌‌دا س������اردو گه‌‌رم‬ ‫لێكده‌‌ده‌ن‌و كێشه‌ی بووك‌و خه‌‌سوو په‌‌ره‌ ده‌‌سێنێت‌و‬ ‫ژیانی هاوسه‌‌ری روبه‌‌روی داڕمان ده‌‌بێته‌‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌‌وی س������ه‌یره‌ له‌‌پرسی بووك‌و خه‌‌سودا هه‌‌ردووكیان‬ ‫ژنن‌و وه‌‌ك یه‌‌ك هه‌‌ڵگری كۆمه‌‌ڵێك س������یفه‌‌تی جوانن‬ ‫له‌هه‌‌موویان جوانتر هه‌‌س������ت‌و س������ۆزو دڵفراوانی‌و‬ ‫لێبورده‌یین‪ ،‬هه‌‌ردووكیان ی������ه‌‌ك ره‌‌گه‌‌زی بریندارو‬ ‫زوڵملێكراوی نێو كۆمه‌‌ڵگ������ه‌‌ن‪ ،‬كه‌‌چی له‌‌به‌‌رابه‌‌ر ئه‌‌و‬ ‫ئه‌‌رك������ه‌ پی������رۆزه‌ی هه‌‌ریه‌‌كیان ناویانه‌‌ته‌ سه‌‌رش������ان‬ ‫لێبوردنی������ان نامێنێت‌و بووك‪ ،‬خه‌‌س������وو به‌ركه‌‌به‌‌ری‬ ‫خ������ۆی ئه‌‌زانێت‌و خه‌‌س������وش‪ ،‬ب������ووك به‌ركه‌‌به‌‌رێكی‬ ‫گه‌‌وره‌‌و پێیوایه‌ جگه‌‌رگۆشه‌‌كه‌ی داگیرئه‌‌كات‌و چیتر‬ ‫جێگه‌ی دایكایه‌‌تی لێژ ئه‌‌بێ‪.‬‬ ‫ئه‌‌و مه‌‌س������ه‌‌النه‌ی ئه‌‌بنه‌ هۆی دروس������تبوونی كێشه‌ی‬ ‫نێوانیان زۆریان پرسی چاره‌‌نوسین‌و تایبه‌‌تن به‌ژیانی‬ ‫ب������ووك وه‌‌ك‪ :‬چۆنێتی كاركردن‌و به‌‌ڕێوه‌‌بردنی ماڵ‪،‬‬ ‫جیابون������ه‌‌وه‌ واته‌ ژیان دوور له‌‌ماڵی باوك‪ ،‬مناڵبوون‌و‬ ‫ناونانی مناڵ‪ ،‬هاتوچ������ۆو چونه‌‌ده‌‌ره‌‌وه‌‪....... ،‬تد‪ ،‬به‌‌اڵم‬ ‫ئه‌گه‌‌ر بیركردنه‌‌وه‌یه‌‌كی واقعییانه‌یان هه‌‌بێت به‌‌رابه‌‌ر‬ ‫رۆڵی هه‌‌ریه‌‌كیان ئه‌‌وا ئه‌‌و كێشه‌یه‌ دروست نابێت‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌‌ر دایك وه‌‌ك كچی خ������ۆی له‌‌بووك بڕوانێت‪،‬‬ ‫بووك خه‌‌س������و وه‌‌ك دایك چاولێبكات‌و هه‌‌ست به‌‌و‬ ‫گه‌‌وره‌ی������ی‌و پیرۆزییه‌ی رۆڵی خۆی������ان بكه‌‌ن‪ ،‬ئه‌‌وا‬ ‫كێشه‌یه‌‌ك نابێت به‌‌ناوی كێش������ه‌ی بووك‌و خه‌‌سوو‪،‬‬ ‫ئه‌وكات پیاویش نابێته‌ س������وتماكی ئه‌‌و كێش������ه‌یه‌ی‬ ‫به‌‌درێژایی مێژوو زه‌‌ریبه‌ی ئه‌‌دات‪.‬‬


‫‪2‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /8/10‬‬

‫ژماره‪36‌:‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫هه‌رێم چۆن و له‌پێناوی چیدا کوژرا؟‬

‫"کوڕه‌که‌م به‌موچه‌ی پۆلیسییه‌كه‌ی دووملیۆن دیناری كۆكردبووه‌و‌ه تاوه‌كو هاوسه‌رگیری پێ بكات"‬ ‫به‌رزان عه‌لی حه‌مه‌‬

‫هه‌رێم ته‌مه‌ن������ی ته‌نها ‪21‬س������اڵ بوو‪،‬‬ ‫شۆفێری ئۆتۆمبێلی پۆلیسی فریاكه‌وتنی‬ ‫س������لێمانی بوو‪ ،‬به‌نیازبوو ماوه‌یه‌كی تر‬ ‫ژیانی هاوسه‌رگیری پێك بێنێت‪ ،‬بۆئه‌و‬ ‫مه‌به‌سته‌ش دووملیۆن دیناری به‌موچه‌ی‬ ‫پۆلیس������ییه‌كه‌ی بۆ ئه‌و ڕۆژ‌ه پاشه‌كه‌وت‬ ‫كردبوو‪ ،‬به‌اڵم ئیتر ئه‌و هه‌رگیز ناتوانێت‬ ‫ئه‌و ڕۆژ‌ه ببینێت‪ ،‬چونك‌ه ئه‌و ده‌ستڕێژی‬ ‫گولله‌یه‌ی له‌نزیك گه‌ڕه‌كی زه‌رگه‌ته‌ی‬ ‫سلێمانی نایان به‌ئۆتۆمبێلی پۆلیسه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌رێمی پێكا‌و بۆدواجار سه‌ری نایه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم تاك‌ه حه‌س������ره‌تی گ������ه‌وره‌ی دڵی‬ ‫باوكی هه‌رێ������م ئه‌وه‌ی‌ه ك‌ه نازانێت ئه‌و‬ ‫دووملیۆن دیناره‌ی بۆبدات به‌چی‪.‬‬ ‫هه‌رێم قاسم مه‌حمود له‌دایكبووی ساڵی‬ ‫‪ ،1989‬له‌ب������ه‌ر خراپ������ی بژێوی ژیان ‌ی‬ ‫تاوه‌ك������و دووه‌می ناوه‌ندی ده‌خوێنێت‌و‬ ‫وه‌ك باوكی ئاماژه‌ی پێده‌دات به‌ناچاری‬ ‫ده‌بێت به‌پۆلیس‌و ماوه‌ی ساڵ‌و نیوێك‌ه‬ ‫وه‌ك ش������ۆفێری ئۆتۆمبێلی پۆلیس������ی‬

‫فریاكه‌وتنی سلێمانی ده‌ستبه‌كار بووه‌‪.‬‬ ‫باوكی هه‌رێم ئاماژ‌ه ب������ه‌و‌ه ده‌دات ك‌ه‬ ‫ماوه‌یه‌ك������ی زۆر كوڕه‌كه‌ی بێكاربووه‌و‬ ‫له‌به‌ر بێكاری������ی كردوویه‌تی به‌پۆلیس‪،‬‬ ‫نزیك������‌ه ‌ی دوو هه‌فته‌ی������ه‌ك له‌مه‌وب������ه‌ر‬ ‫ئۆتۆمبێلێكی پۆلیس بۆده‌ستگیركردنی‬ ‫كه‌سێكی چه‌قۆوه‌شێن‪ ،‬ده‌چێت‌ه نزیك‬ ‫گه‌ڕه‌كی زه‌رگه‌ته‌‪ ،‬به‌اڵم برای كوڕه‌ك‌ه‬ ‫ده‌ستڕێژێك ده‌كات به‌ناو ئۆتۆمبێله‌كه‌ی‬ ‫پۆلیسدا‌و به‌خه‌س������تی هه‌رێم بریندار‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫پاش هه‌شت ڕۆژ مانه‌و‌ه له‌نه‌خۆشخانه‌‪،‬‬ ‫هه‌رێم گیانی له‌ده‌س������ت ده‌دات‌و دواتر‬ ‫نم نم به‌شداری پرسه‌كه‌ی ده‌كات‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌نێو پرس������‌ه ‌ی ئه‌و كوڕ‌ه گه‌نجه‌دا‪،‬‬ ‫قاسم مه‌حمود ‌ی باوك ‌ی هه‌رێم ك‌ه خۆشی‬ ‫مفه‌وه‌زی خانه‌نشینی پۆلیسه‌‪ ،‬به‌دڵێك ‌ی پڕ‬ ‫له‌گریانه‌و‌ه باسی له‌ئاواته‌كانی كوڕه‌كه‌ی‬ ‫ك������رد‌و رایگه‌یاند ك‌ه هه‌رێ������م ئاواتی‬ ‫ئه‌وه‌بوو‌ه مووچه‌ی پۆلیس زیاد بكرێت‌و‬ ‫به‌و ئومێده‌ش������ه‌و‌ه ده‌وام ‌ی كردوو‌ه ك‌ه‬ ‫بتوانێت پارچ������‌ه زه‌وییه‌ك وه‌ربگرێت‪،‬‬

‫ب������ه‌اڵم ن‌ه مووچه‌ی پۆلیس زیادكرا‌و ن‌ه‬ ‫پارچ‌ه زه‌وییه‌كه‌ش������ی وه‌رگرت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ته‌نها دووملی������ۆن دیناری له‌موچه‌ك‌ه ‌ی‬ ‫بۆ مایه‌و‌ه ك������‌ه به‌و هیوای‌ه كۆیكردبوو‌ه‬ ‫ك‌ه ژن������ی پێبهێنێت‪" ،‬ئه‌گ������ه‌ر ژنی‬ ‫بهێنای‌ه ی������ان ده‌بوو كرێچی بێت‪ ،‬یان‬ ‫شتێكمان بۆ بكردایه‌‪ ،‬هه‌ندێ كاتیش‬ ‫ده‌یوت ده‌چم‌ه ده‌ره‌وه‌ی واڵت‪ ،‬زۆریشی‬ ‫حه‌ز لێ ب������وو‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌ر ئیمكانیات‌و‬ ‫سۆزی من‌و دایكی دڵی نه‌ده‌هات بڕوات‪،‬‬ ‫هه‌مووجارێك دایكی پێیده‌وت ئه‌گه‌ر‬ ‫بڕۆیت سه‌عاتێك بێ تۆ ناژیم"‪.‬‬ ‫قاسم مه‌حمود خۆزگه‌ی ئه‌و‌ه ‌ی ده‌خواست‬ ‫ك‌ه بك������وژی كوڕه‌كه‌ی خ������ۆی بدای‌ه‬ ‫به‌ده‌ست پۆلیسه‌وه‌و ئاوا جه‌رگی ئه‌وی‬ ‫نه‌س������وتاندایه‌‪" ،‬كوڕه‌كه‌ی من شۆفێر‬ ‫بووه‌‪ ،‬ن‌ه چه‌كی پێبووه‌و نه‌داش������به‌زیو‌ه‬ ‫له‌ئۆتۆمبێله‌ك������ه‌دا‪ ،‬قه‌ره‌بووكردن������ه‌وه‌و‬ ‫خانه‌نشینیه‌كی هه‌رێم تاز‌ه چ سودێك‬ ‫به‌من ده‌گه‌یه‌نێت؟ هه‌رێم هێش������تا تامی‬ ‫ژیانی نه‌كردبوو‪ ،‬خۆشم پۆلیس بووم‌و‬ ‫به‌پاره‌ی پۆلیس������ی گه‌وره‌م كرد‪ ،‬ئێستا‬

‫وه‌زع������ی دایك������ی زۆر خراپه‌و ده‌بێت‬ ‫موراعات بكرێت"‪.‬‬ ‫باوك ‌ی هه‌رێم باس������ی له‌وه‌كرد له‌گه‌ڵ‬ ‫بیستن ‌ی ده‌نگ ‌ی ئۆتۆمبێله‌كانی پۆلیس‪،‬‬ ‫ترس ده‌كه‌وت‌ه دڵی خ������ۆی‌‌و ژنه‌ك‌هی‌‪،‬‬ ‫"هه‌میش‌ه ده‌ترساین‌و چاوه‌ڕێی شتێكی‬ ‫وامان ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وش������ه‌و‌ه ئه‌وه‌مان‬ ‫به‌چ������اوی خۆم������ان بین������ی‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫له‌هاوڕێكانی هه‌رێم هه‌ر به‌مۆبایله‌كه‌ی‬ ‫هه‌رێم ته‌له‌فۆنی بۆك������ردم‌و وتی وه‌ر‌ه‬ ‫بۆخه‌س������ته‌خان‌ه هه‌رێم نه‌خۆش������ه‌‪ ،‬من‬ ‫یه‌كسه‌ر ڕامكرد‌و دایكیشی به‌دوومدا‬ ‫ڕایك������رد‪ ،‬ك������‌ه چووم‌ه خه‌س������ته‌خان‌ه‬ ‫جه‌نازه‌یه‌كم بینی"‪.‬‬ ‫باوكی هه‌رێم سوپاس������ی حكومه‌ت ‌ی‬ ‫هه‌رێم������ ‌ی كوردس������تان ده‌كات‌و‬ ‫ده‌ستخۆش������یش له‌هه‌موو به‌رپرسانی‬ ‫پۆلیس ده‌كات ك‌ه ئاماده‌ییان نیشانداو‌ه‬ ‫تاوه‌ك������و بۆچاره‌س������ه‌ركردن بیبه‌ن‌ه‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی واڵت‪ ،‬به‌اڵم "دكتۆر ده‌یوت‬ ‫ته‌حه‌مول������ی ده‌ره‌و‌ه ن������اكات‪ ،‬چونك‌ه‬ ‫هه‌موو ناوس������كی ته‌قه‌ڵ������ه‌‪ ،‬هیچ ك‌هم‌و‬

‫كورتییه‌ك نه‌بوو‌ه له‌الیه‌ن حكومه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ب������ه‌اڵم ئومێ������ده‌وارم له‌پرۆس������ه‌ی‬ ‫دادگاییكردنه‌كه‌دا فه‌رامۆش نه‌كرێـت‪،‬‬ ‫چونك‌ه ئه‌و‌ه ته‌عدای‌ه بۆ سه‌ر حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم"‪.‬‬ ‫له‌حه‌سره‌تی له‌ده‌ستدان ‌ی كوڕه‌كه‌یدا‪،‬‬ ‫قاس������م مه‌حم������ودی باوك������ی هه‌رێم‬ ‫به‌ڵێنده‌دات ك‌ه له‌م������ه‌ودووا به‌هه‌موو‬ ‫شێوه‌یه‌ك هه‌وڵ بۆئه‌و‌ه بدات خوێندن‬ ‫به‌منداڵه‌كانی تری ته‌واو بكات‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی‬ ‫چاره‌نوسییان وه‌كو چاره‌نوسی خۆی‌‌و‬ ‫كوڕ‌ه له‌ده‌ستچووه‌ك‌ه ‌ی نه‌بێت‪" ،‬هه‌رێم‬ ‫له‌به‌ر هه‌ژاری نه‌یتوانی خوێندن ته‌واو‬ ‫بكات‪ ،‬زۆریشی حه‌ز به‌خوێندن بوو‪،‬‬ ‫به‌نیازبوو له‌خوێندنی ئێواران ده‌ست‬ ‫بكاته‌و‌ه به‌خوێندن‪ ،‬به‌اڵم ژیان بواری‬ ‫نه‌دا‪ ،‬هه‌تاوه‌كو سه‌ره‌تایشی ته‌واوكرد‬ ‫هیچ ساڵێك نه‌ده‌مایه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رێم له‌دوا ‌ی خۆ ‌ی باوك‌و دایكێك‌و‬ ‫دوو براو خوش������كێك ‌ی لێ به‌جێماوه‌‌و‬ ‫وه‌ك قاس������م مه‌حمود جه‌خت ‌ی له‌سه‌ر‬ ‫ده‌كرده‌و‌ه پۆلیسی پیشه‌یه‌كی پیرۆزه‌‪،‬‬

‫به‌اڵم ئه‌گ������ه‌ر كار هه‌بووای‌ه هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوڕ ‌ی نه‌ده‌ب������وو به‌پۆلیس‪" ،‬كچه‌كه‌م‬ ‫له‌پۆلی پێنجی ئه‌ده‌بییه‌و كوڕێكیش������م‬ ‫له‌سێی ناوه‌ندییه‌و ئه‌ویتریشیان له‌دووی‬ ‫ناوه‌ندییه‌‪ ،‬هه‌وڵیان بۆده‌ده‌م هه‌رچۆنێك‬ ‫بێت خوێندن ته‌واو بكه‌ن"‪.‬‬

‫ی به‌بێ‬ ‫ی كچه‌وه‌ ‪308‬رۆژ ‌ه شه‌ش زیندان ‌‬ ‫ی منداڵ ‌‬ ‫ی له‌دایكبوون ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫پیاوان هه‌ڕه‌ش ‌ه له‌ژنه‌كانیان ده‌كه‌ن لێپرسینه‌و ‌هده‌ستبه‌سه‌رن‬ ‫ی‬ ‫به‌هۆی‌ راگرتنیان بۆماو‌ه ‌‬ ‫ساڵێك له‌زیندان‌و‬ ‫لێنه‌پرسینه‌وه‌یان‪ ،‬شه‌ش‬ ‫زیندانی‌ له‌ده‌ستنوسێكدا‬ ‫ی‬ ‫كه‌ ئیمزای‌ هه‌ر شه‌شیان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌سه‌ره‌وه‌ی ‌ه ڕۆژنام ‌ه ‌‬ ‫نم نم ده‌كه‌نه‌ وێزگه‌یه‌ك‬ ‫ی سكااڵی‌ خۆیان‬ ‫بۆگه‌یاندن ‌‬ ‫به‌الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان‪،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گرتن‌و‬ ‫گواستنه‌وه‌ش ئاماژه‌ به‌و‌ه‬ ‫ده‌دات كه‌ دۆسییه‌كانیان‬ ‫ڕه‌وان ‌هی‌ دادگا كراوه‌و هێشتا‬ ‫نه‌گه‌یشتوونه‌ته‌ ئه‌نجام‪.‬‬

‫ی‬ ‫له‌ماو‌هی‌ هه‌شت مانگ ‌‬ ‫رابردوودا هه‌شت هه‌زار‬ ‫ی‬ ‫منداڵ له‌سنوری‌ پارێزگا ‌‬ ‫سلێمانی‌ له‌دایك ده‌بن‌و‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوبه‌ری نه‌خۆشخان ‌ه ‌‬ ‫منداڵبوونیش رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫ك ‌ه چه‌ندین پیاو هه‌ڕه‌شه‌یان‬ ‫له‌ژنه‌كانیان كردووه‌ ك ‌ه‬ ‫ئه‌گه‌ر منداڵه‌كه‌یان كچ بێت‬ ‫نه‌یه‌نه‌و‌ه بۆماڵه‌وه‌‪.‬‬

‫شێتێك گه‌ڕه‌كێك بێزار ده‌كات‌و‬ ‫ی نیی ‌ه بۆیان!‬ ‫حكومه‌تیش شوێن ‌‬

‫نم نم ـ پ‪.‬سلێمانی‌‬ ‫به‌ڕێوب������ه‌ری‬ ‫د‪.‬ش������لێرفایه‌ق‬ ‫نه‌خۆش������خانه‌ی منداڵبوون������ی‬ ‫س������لێمانی له‌لێدوانێكی������دا ب������ۆ‬ ‫ن������م نم بێزاری خۆی له‌ده‌س������تی‬ ‫ی‬ ‫هه‌ندێك پیاو ده‌ربڕی ك‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫ی منداڵ������ی‌ كچه‌و‌ه‬ ‫له‌دایكبوون������ ‌‬ ‫هه‌ڕه‌ش������‌ه له‌ژنه‌كانی������ان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫"رۆژێك وه‌رنه‌ خه‌سته‌خانه‌كه‌و‌ه‬ ‫بزانن چ ده‌رده‌سه‌رییه‌كمان هه‌ی‌ه‬ ‫به‌ده‌ست خه‌ڵكه‌وه‌‪ ،‬ساڵی رابردوو‬ ‫ژنێك له‌ترسی مێرده‌كه‌ی به‌ناو‬ ‫قاوش������ه‌كه‌دا ده‌گه‌ڕاو ده‌یوت ئه‌م‬ ‫منداڵ‌ه كچه‌م ده‌فرۆشم‪ ،‬مێرده‌كه‌م‬ ‫پێیوتووم ئه‌گه‌ر به‌كچه‌و‌ه بێیته‌و‌ه‬ ‫ته‌اڵقت ده‌ده‌م"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌وته‌ی ئه‌و به‌ڕێوبه‌ر‌ه به‌ش������ێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توڕه‌ده‌بن له‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌وان������ه‌ ‌‬ ‫زۆر ‌‬ ‫ی‬ ‫منداڵه‌كه‌یان كچ بێت‪ ،‬خه‌ڵكان ‌‬ ‫نه‌خوێن������ده‌وارو ئه‌وان������ه‌ن ك������‌ه‬ ‫ی ش������ار نیش������ته‌جێن‪،‬‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫"له‌وج������ۆر‌ه حاڵه‌تان������ه‌دا له‌نێ������و‬ ‫نه‌خۆشخانه‌كه‌مان بنكه‌ی پۆلیس‬ ‫هه‌یه‌‌و باوكه‌كه‌ ده‌ده‌ینه‌ ده‌س������ت‬ ‫پۆلی������س‪ ،‬ئه‌مج������ۆره‌ حاڵه‌تانه‌ش‬ ‫به‌رده‌وام������ه‌و رۆژان������ه‌ دووبار‌ه‬ ‫ده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫بۆبه‌دواداچوون������ی‌ زیات������ر نم نم‬

‫تایبه‌ت ب‌ه نم نم‬ ‫له‌س������كااڵ ‌ی ئه‌و ش������ه‌ش زیندانیه‌دا‬ ‫ی‬ ‫ك‌ه ئاڕاس������ت‌ه ‌ی وه‌زیر ‌ی دادو ماف ‌‬ ‫مرۆڤییان كردووه‌‪ ،‬هاتوو‌ه "ئێم‌ه ك‌ه‬ ‫تۆمه‌تباركراوین به‌تاوان ‌ی دزیكردن‌و‬ ‫ی‬ ‫ڕێگری‌‪ ،‬به‌هیچ شێوه‌یه‌ك ئاگادار ‌‬ ‫هی������چ كام له‌م تاوانان������‌ه نین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌زه‌بر ‌یئه‌شكه‌نجه‌‌ولێدانئیعترافمان‬ ‫پێكراوه‌‌و ل‌ه ‪2009/10/2‬ه‌و‌ه گیراوین‪،‬‬ ‫به‌ب ‌ێ هیچ لێپرسینه‌وه‌یه‌ك"‪.‬‬ ‫س������ه‌باره‌ت به‌و سكااڵی‌ه عه‌قید هیوا‬ ‫ی‬ ‫عه‌ل������ ‌ی به‌ڕێوب������ه‌ر ‌ی به‌ڕێوبه‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫گرتن‌و گواس������تنه‌و‌ه ‌ی س������لێمان ‌‬ ‫له‌لێدوانێكیدا بۆ نم نم ئاماژ‌ه ‌ی به‌و‌ه‬

‫دا ئه‌و كه‌سان‌ه ك‌ه له‌قه‌زاو ناحییه‌كان‬ ‫ده‌گیرێ������ن‪ ،‬هه‌م������وو ‌ی بۆماوه‌یه‌ك‬ ‫ڕاده‌گیرێن‌و دوات������ر ده‌نێردرێن بۆ‬ ‫ال ‌ی حاك������م‪ ،‬به‌اڵم "گرفته‌ك‌ه ئه‌وه‌ی‌ه‬ ‫ی‬ ‫جار ‌ی وا هه‌ی‌ه له‌بنك‌ه ‌ی پۆلیس‌و ال ‌‬ ‫حاكمیش كه‌یسه‌ك‌ه ناگات‌ه ئه‌نجام‪،‬‬ ‫ئه‌وكات‌ه نه‌ده‌توان ‌ی حكوم ‌ی بده‌یت‪،‬‬ ‫نه‌ده‌توان ‌ی به‌ریبده‌ی������ت"‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه‬ ‫عه‌قید هیوا جه‌خت ‌ی له‌و‌ه كرده‌و‌ه ك‌ه‬ ‫ی‬ ‫چه‌ند ڕاگیراوێكیان الی‌ه ك‌ه كێش‌ه ‌‬ ‫قورسن‌و نه‌گه‌یشتونه‌ت‌ه ئه‌نجام‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫له‌كاتێدای‌ه ك‌ه به‌پێ ‌ی یاس������ا نابێت‬ ‫له‌شه‌ش مانگ تێپه‌ڕێت‌و له‌زیندان‬ ‫بمێننه‌وه‌"‪.‬‬

‫په‌یوه‌ندیكرد به‌مقه‌ده‌م سه‌ركه‌وت‬ ‫ئه‌حمه‌د به‌ڕێوبه‌ری به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‬ ‫ی‬ ‫توندوتی������ژی دژ به‌ژنان‪ ،‬وێڕا ‌‬ ‫ی زانیارییه‌كان‬ ‫پشتڕاستكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی به‌وه‌دا ك������‌ه ئه‌وجۆر‌ه‬ ‫ئام������اژه‌ ‌‬ ‫كه‌یسانه‌ نایه‌ته‌ الی ئه‌وان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌پێی ئاماره‌كانی‌ به‌ڕێوبه‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی منداڵبوون������ ‌‬ ‫نه‌خۆش������خانه‌ ‌‬

‫ی له‌س������اڵی‌ رابردوودا‬ ‫س������لێمان ‌‬ ‫چوارد‌ه هه‌زار منداڵ‌و له‌هه‌ش������ت‬ ‫ی ئه‌مساڵیش������دا هه‌ش������ت‬ ‫مانگ������ ‌‬ ‫هه‌زار من������داڵ له‌دایكبوون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ندێك له‌و مندااڵن‌ه كچ بوون‌و‬ ‫ی ناڕه‌زایی‌و‬ ‫ئه‌وه‌ش بووه‌ته‌ ه������ۆ ‌‬ ‫توڕه‌ی������ی پی������اوان له‌ژنه‌كانیان‌و‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌لێكردنیان‪.‬‬

‫ده‌مێنێته‌وه‌و خ������ۆی پیس ده‌كات‌و‬ ‫هیچ كه‌سێكیش لێی ناپرسێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌هۆی ئه‌وه‌ی هیچ‬ ‫جه‌زا ئه‌حم������ه‌د هاوواڵتییه‌كی ئه‌و‬ ‫شوێنێك نییه‌ كه‌سانی‬ ‫گه‌ڕه‌كه‌یه‌و ئام������اژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات ك‌ه‬ ‫شێت‌و كه‌م ئه‌قڵ‌و بێكه‌سی‬ ‫چه‌ندینجار ته‌له‌فۆنیان كردوو‌ه بۆ‬ ‫بۆ ببرێت‪ ،‬ئه‌و كه‌سان ‌ه‬ ‫پۆلیس ك‌ه بێ������ن الی ببه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌سه‌رشه‌قام‌و كۆاڵنه‌كان‬ ‫ده‌مێننه‌وه‌و خه‌ڵكی گه‌ڕه‌ك‌و كاتێك پۆلیسه‌كان دێن ده‌ڵێن چی‬ ‫لێ بكه‌ین هیچ ش������وێنێك لێمان‬ ‫ڕێبواری سه‌ر ڕێگه‌كانیش‬ ‫به‌ده‌ستیانه‌وه‌ بێزاربوون‌و‬ ‫وه‌رناگرێت‪" ،‬ئه‌و ش������ێت‌ه ده‌چێت‌ه‬ ‫دادوه‌ری لێكۆڵینه‌وه‌ی‬ ‫ناوه‌ڕاستی شه‌قامه‌ك‌ه ده‌مێنێته‌وه‌و‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ئاماژ‬ ‫دادگای سلێمانیش‬ ‫ئه‌گ������ه‌ر النه‌برێت س������ه‌یار‌ه پانی‬ ‫به‌وه‌ ده‌دات كه‌ پێویست ‌ه‬ ‫ده‌كات������ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر له‌وێدا خۆی پیس‬ ‫چه‌ند كه‌سێك بێن‌و سكااڵ‬ ‫بكه‌ن له‌وه‌ی بێزاری كردوون ده‌كات‌و له‌ویاش ده‌مێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫تاوه‌كو دادگا بینێرێت بۆ‬ ‫فه‌رم������ان س������ه‌عید هاوواڵتییه‌كی‬ ‫لیژنه‌ی پزیشكی‪.‬‬ ‫دیك‌ه ‌ی ئه‌و گه‌ڕه‌كه‌یه‌و ئاماژ‌ه به‌و‌ه‬ ‫ده‌دات ك‌ه چه‌ندینجار ته‌له‌فۆنیان بۆ‬ ‫پۆلیس كردوو‌ه به‌اڵم نایه‌ن به‌الیدا‪،‬‬ ‫تایبه‌ت ب‌ه نم نم‬ ‫"ئه‌گه‌ر بیشی به‌ن هیچ شوێنێك‬ ‫لێیان وه‌رناگرێ������ت نه‌خه‌ڵوه‌تگه‌ی‬ ‫چه‌ند ماڵێكی گه‌ڕه‌كی مه‌ڵكه‌ندی پیری‌و ن‌ه ڕێكخراوه‌كان‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه‬ ‫سلێمان ‌‬ ‫ی ناڕه‌زایی خۆیان ده‌رده‌بڕن ده‌یبه‌ن له‌به‌رده‌می مزگه‌وتی گه‌وره‌دا‬ ‫له‌ده‌ست كه‌س������ێكی كه‌م ئه‌قڵ ك‌ه فڕێ������ی ده‌ده‌ن‪ ،‬بۆی‌ه باش������تروای‌ه‬ ‫هه‌میش������‌ه له‌ب������ه‌رده‌م ماڵه‌كانیاندا‬

‫شوێنێك هه‌بێت ك‌ه ئه‌و كه‌سانه‌ی‬ ‫بۆببرێت"‪.‬‬ ‫زانا حه‌مه‌س������اڵح قایمقامی قه‌زای‬ ‫مه‌ركه‌زی سلێمانیش ڕایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫ك‌ه هیچ شوێنێك نیی‌ه ئه‌و كه‌سانه‌ی‬ ‫بۆ ببه‌ن‪" ،‬باش‌ه وا پۆلیسشیشمان‬ ‫نارد ك‌ه الیبه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌ی بیبه‌ین‬ ‫بۆ كوێ؟"‪.‬‬ ‫ئه‌كره‌م عه‌باس دادوه‌ری لێكۆڵینه‌وه‌ی‬ ‫دادگای سلێمانی ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات‬ ‫ك‌ه هه‌ركه‌سێكی كه‌م ئه‌قڵ ته‌نانه‌ت‬ ‫ئه‌گه‌ر تاوانیش بكات به‌پێی یاسا‬ ‫س������زا نادرێت‌و ده‌بێ������ت بدرێت‬ ‫به‌لیژنه‌ی لێكۆڵینه‌وه‌ی پزیش������كی‌و‬ ‫ئه‌گه‌ر سه‌لماندیان ك‌ه شێت‌ه ئه‌وكات‌ه‬ ‫ده‌برێ������ت بۆ ش������ێتخانه‌‪" ،‬ڕۆژان‌ه‬ ‫چه‌ندین حاڵه‌تی له‌و جۆره‌مان هه‌یه‌‌و‬ ‫ده‌ینێرین بۆلیژنه‌ی پزیشكی‌و ئه‌گه‌ر‬ ‫شێت بوو به‌داواكاری ڕه‌سمی دادگا‬ ‫ده‌ینێرین بۆ ناوه‌نده‌كه‌ی هه‌ولێر‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وانیش له‌به‌ر بێ شوێنی زۆر‬ ‫به‌زه‌حمه‌ت وه‌ریده‌گرن"‪.‬‬


‫‪5‬‬ ‫کۆد‬ ‫سێشه‌ممه‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫کێشه‌‬

‫"باوكم ژنی دووه‌می هێناو له‌خانووه‌كه‌مان ده‌ری كردین"‬

‫من كوڕێكی ته‌مه‌ن ‪30‬ساڵم‪ ،‬ماوه‌ی چوار ساڵ‌ه باوكم ژنی دووه‌می هێناوه‌ته‌وه‌‌و دایكمی ته‌اڵق داوه‌‪ .‬خانوویه‌كمان هه‌بوو ك‌ه به‌ره‌نج ‌ی شانی هه‌موومان كردمانه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم دوای ته‌اڵقدانی دایكم باوكم هه‌موومانی‬ ‫ده‌ركرد‪ ،‬ئێم‌ه پێنج كچ‌و سێ كوڕین‪ ،‬له‌وكاته‌و‌ه له‌گه‌ڵ دایكماندا له‌كرێچیداین‌و ده‌سته‌اڵتیشمان زۆر كه‌م‌ه باوكم له‌خانوه‌ك‌ه ده‌ری كردین‪.‬‬ ‫ئێستا باوكم ده‌یه‌وێت ئه‌و خانوو‌ه بخات‌ه سه‌ر ژن‌ه تازه‌ك‌هی‌و ئێم‌ه له‌و خانوو‌ه بێبه‌ری بكات‪ ،‬بۆی‌ه ده‌مانه‌وێت له‌ده‌ستمان نه‌چێت‌و وه‌ریبگرینه‌و‌ه یان هیچ نه‌بێت به‌شی خۆمان وه‌ربگرینه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێك كه‌س‬ ‫ده‌ڵێن تاز‌ه ئێو‌ه هیچ مافێكتان به‌و خانووه‌و‌ه نه‌ماوه‌‪ ،‬بۆی‌ه داواكارین ك‌ه ئێو‌ه به‌دواداچونمان بۆ بك‌هن‌و چاره‌سه‌رێكمان بۆ بدۆزنه‌وه‌‪.‬‬

‫‌و‬

‫كێشه‌‬

‫چاره‌سه‌ر‬

‫چ‬ ‫ار ‌هس ‌هر‬

‫بۆ به‌دواداچوونی ئه‌و كێشه‌ی‌ه پارێزه‌ر بێستوون مه‌ولود ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات ك‌ه ئه‌گه‌ر له‌كات ‌ی ته‌اڵقدان ‌ی دایكیاندا‪ ،‬دایك ‌ی داوا ‌ی ماف ‌ی نیشته‌جێبوون ‌ی كردبێت‬ ‫ئه‌وا بۆ ماو‌ه ‌ی س ‌ێ ساڵ ماف ‌ی نیشته‌جێبوونیان به‌رده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫ئه‌و پارێزه‌ر‌ه باس له‌و‌ه ده‌كات ك‌ه باوك ماف ‌ی ئه‌و‌ه ‌ی هه‌ی‌ه ئه‌و خانوو‌ه بكات به‌ناو ‌ی هه‌ر كه‌سێكه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر بیكات به‌ناو ‌ی ژن‌ه تازه‌كه‌شییه‌و‌ه ئه‌وا له‌به‌شی‌‬ ‫باوكی‌‌و دوا ‌ی نه‌مان ‌ی خۆیش ‌ی هه‌ر به‌شییان به‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬چونك‌ه باوكیان میراتگر ‌ی ژن‌ه تازه‌كه‌یه‌تی‌‪.‬‬

‫کێشه‌‬

‫"باوكم زه‌كاتی نه‌داوه‌‪ ،‬ده‌مانه‌وێت بیده‌ین"‬

‫كچێكی ته‌مه‌ن ‪26‬ساڵم‪ ،‬باوكم چه‌ند مانگێگ‌ه كۆچیدوایی كردووه‌و سه‌روه‌تێكی زۆری له‌دوا به‌جێماوه‌‪ ،‬ئه‌و كاته‌ی خۆی زیندوو بوو به‌ره‌حمه‌ت بێت‪ ،‬هیچ ساڵێك زه‌كاتی سه‌روه‌ته‌كه‌ی ده‌رنه‌ده‌كرد‌و خێری‬ ‫نه‌ده‌كر‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه ئێم‌ه پێمان ده‌وت‪ ،‬به‌اڵم به‌گوێی نه‌ده‌كرین‪.‬‬ ‫باوكم ئیشی كڕین‌و فرۆشتنی خانوو زه‌وی بووه‌‌و ئێستاش نزیكه‌ی سێ خانووی خۆمان‌و دوو زه‌ویمان هه‌یه‌‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ش له‌بازاڕ شه‌ش دووكانمان هه‌ی‌ه داومان‌ه به‌كرێ‪.‬‬ ‫جگ‌ه له‌من دوو برای له‌خۆم بچوكترم هه‌ی‌ه له‌گه‌ڵ دایكم‪ ،‬ك‌ه هه‌موومان نوێژ ده‌كه‌ین‌و رۆژوو ده‌گرین‪ ،‬بۆی‌ه ده‌مانه‌وێت دڵنیابین ك‌ه ئایا ئێم‌ه ده‌توانین ئه‌و زه‌كاته‌ی سااڵنی پێشوو ده‌ربكه‌ین یان هه‌ر ئه‌مساڵ‬ ‫زه‌كات بده‌ین به‌سه‌‪ .‬ئێم‌ه ده‌مانه‌وێت بزانین ئه‌و پاره‌یه‌ی ك‌ه زه‌كاتی لێ ده‌رنه‌كراوه‌‪ ،‬حه‌اڵڵ‌ه یان حه‌رام؟ چونك‌ه نامانه‌وێت به‌هیچ شێوه‌یه‌ك پاره‌یه‌ك بخۆین ك‌ه دڵنیانه‌بین له‌حه‌اڵڵی‪.‬‬ ‫تارا له‌هه‌ڵه‌بجه‌‬

‫‌و‬

‫كێشه‌‬

‫چاره‌سه‌ر‬

‫چ‬ ‫ار ‌هس ‌هر‬

‫س������ه‌باره‌ت به‌و كێش������ه‌ی‌ه مه‌ال عومه‌ر سوێر ‌ی پێشنوێژو وتارخوێن ‌ی مزگه‌وت ‌ی سه‌واف له‌هه‌ولێر باس له‌و‌ه ده‌كات ك‌ه زه‌كات قه‌رزه‌و ئه‌گه‌ر پاره‌كان ‌ی ئه‌وكات‌ه ‌ی‬ ‫مابێت ه ‌ی پێش مردن‌و دوا ‌ی مردنیش ئه‌وا ده‌بێت هه‌موو ‌ی زه‌كات ‌ی لێده‌ربكرێت‌و بدرێت‌ه هه‌ژاران‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه ‌ی زه‌كات دیاریكراو‌ه به‌و پێی‌ه ‌ی شه‌رع دیاری‌‬ ‫كردوو‌ه ده‌بێت بدرێت‌ه فه‌قیرو هه‌ژاران‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر منداڵه‌كان ‌ی نه‌توانن ئه‌و زه‌كات‌ه ‌ی بۆ بده‌نه‌و‌ه ئه‌وا گوناهبار نابن‪ ،‬چونك‌ه له‌و ڕۆژه‌و‌ه ‌ی ك‌ه باوكیان ده‌مرێت‌و‬ ‫ئه‌و پاره‌ی‌ه ‌ی له‌پاش ‌ی به‌جێده‌مێن ‌ێ له‌وڕۆژه‌و‌ه ده‌بێـ‌ه ئه‌رك له‌سه‌ر ئه‌وان‌و ده‌بێت زه‌كاته‌ك‌ه بده‌ن‪ ،‬له‌هه‌مان كاتدا ئه‌گه‌ر باوك پێش مردن ‌ی وه‌سیه‌ت ‌ی كردبێت كه‌‬ ‫منداڵه‌كان ‌ی زه‌كاته‌ك‌ه ‌ی بۆ بده‌ن ئه‌وا له‌و كاته‌دا ده‌بێت منداڵه‌كان ‌ی ئه‌و زه‌كات‌ه ‌ی بۆ بده‌ن ك‌ه نه‌یداوه‌‪.‬‬

‫کێشه‌‬

‫"براكه‌م توڕه‌یه‌و رێگرییمان ده‌كات"‬

‫من كوڕێكی ته‌مه‌ن ‪28‬ساڵم‪ ،‬ئێم‌ه له‌ماڵه‌و‌ه كوڕین‌و دوو خوشكمان هه‌یه‌‪ ،‬برا گه‌وره‌كه‌مان زۆر توڕه‌یه‌و ناهێڵێت خوشكه‌كانمان مۆبایل بكڕین‪ ،‬ك‌ه یه‌كێكیان ئه‌مساڵ ده‌چێت‌ه زانكۆ‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی دڵی پیسه‌‌و‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌گه‌ر كچ مۆبایل هه‌ڵبگرێت‪ ،‬ئه‌وا حه‌ز له‌كوڕان ده‌كات‌و دوای ئێمه‌ش حه‌یامان ده‌چێت‪.‬‬ ‫باوكم ماوه‌ی چوار ساڵ‌ه له‌سه‌ر جێگا كه‌وتووه‌و دكتۆر ناردویه‌تیه‌و‌ه ماڵه‌و‌ه ك‌ه تا ماوه‌ی چه‌ند مانگێكی تر ده‌مرێت‪ ،‬بۆی‌ه ناتوانێت زۆر ئاگاداری ئێم‌ه بێت‪ ،‬هه‌ر برا گه‌وره‌ك‌هم‌و من ده‌چین‌ه سه‌ر دوكانه‌كه‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌ی ده‌به‌ین‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه خۆی به‌سه‌رماندا توڕ‌ه ده‌كات‌و ناتوانین زۆرجار قسه‌ی له‌گه‌ڵ بكه‌ین‪.‬‬ ‫ئێم‌ه ده‌مانه‌وێت ئێو‌ه رێگه‌چاره‌یه‌كمان بۆ بدۆزنه‌وه‌و ك‌ه چۆن هه‌ڵسوكه‌وتی له‌گه‌ڵ ئه‌و برایه‌مان بكه‌ین‪ ،‬تا ئه‌و توڕه‌ییه‌ی نه‌مێنێت‌و رێگری له‌خوشكه‌كانم نه‌كات‪.‬‬ ‫كاروان له‌پێنجوێن‬

‫‌و‬

‫كێشه‌‬

‫چاره‌سه‌ر‬

‫چ‬ ‫ار ‌هس ‌هر‬

‫سه‌باره‌ت به‌و كێشه‌یه‌‪ ،‬ستار جه‌بار توێژه‌ری كۆمه‌اڵیه‌تی ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات ك‌ه پێویست‌ه ئه‌و خێزان‌ه دوو رێگا بگرنه‌به‌ر یه‌كه‌میان هه‌موویان رێز له‌و برا گه‌وره‌یان بگرن‌و‬ ‫به‌نه‌رمی قسه‌ی له‌گه‌ڵ بكه‌ن‪ ،‬چونك‌ه ئه‌گه‌ر به‌وشێوه‌ی‌ه قس‌ه بك‌هن‌و هه‌ر واش داوای لێ بك‌هن‌و بۆی روون بكه‌نه‌و‌ه ك‌ه كڕینی مۆبایل بۆ خوشكه‌كه‌یان چه‌ند‌ه پێویسته‌‬ ‫یان هه‌رشتێكی تر ئه‌ویش به‌شێوه‌یه‌كی تر وه‌اڵم ده‌داته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی رێگای دووه‌میش ئه‌و توێژه‌ر‌ه كۆمه‌اڵیه‌تیی‌ه وتی‪ :‬كه‌سێكی نزیك یان هاوڕێیه‌كی خۆشه‌ویستی ئه‌و كوڕ‌ه راسپێرن‪ ،‬ك‌ه قسه‌ی له‌گه‌ڵ بكات‪ ،‬به‌اڵم نابێت یه‌كسه‌ر‬ ‫بابه‌ته‌ك‌ه بكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌بێت بڵێت منیش پێشتر وه‌كو تۆ توڕ‌ه بووم‌و رێگری هه‌موو شتێكم كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێستا گۆڕام‌و ئه‌و هه‌ڵسوكه‌وته‌م نه‌ماوه‌‪ ،‬تۆش پێویست‌ه بگۆڕێیت‪.‬‬

‫کێشه‌‬

‫"خۆشه‌ویسته‌كه‌م داوای چوون ‌ه ده‌ره‌و ‌ه ده‌كات"‬

‫من كچێی ته‌مه‌ن ‪16‬ساڵم ماوه‌ی چوار مانگ‌ه كوڕێكم له‌رێگه‌ی خوێندنگ‌ه ناسیوه‌و ئێستا خۆشه‌ویستمه‌‌و زۆرجار به‌ته‌له‌فۆن قس‌ه ده‌كه‌ین‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و زۆر داوای چوون‌ه ده‌ره‌وه‌م لێده‌كات‌و منیش ناوێرم بڕۆم‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی به‌ته‌واوی سیقه‌م له‌سه‌ری نییه‌‪ ،‬ئه‌ترسم كه‌سێكی نزیكیشم بمبینێت‪.‬‬ ‫ئه‌و كوڕ‌ه ته‌مه‌نی ‪22‬ساڵه‌و ماوه‌ی چه‌ند هه‌فته‌یه‌ك‌ه هه‌ڕه‌شه‌ی ئه‌و‌ه ده‌كات ئه‌گه‌ر له‌گه‌ڵی نه‌چم‌ه ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا وازم لێده‌هێنێت‪ ،‬من كوڕه‌كه‌م زۆر خۆشده‌وێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر بزانم ئه‌ویش هه‌روه‌كو من به‌راستی خۆشی‬ ‫ده‌وێم نامه‌وێت وازم لێ بهێنێت‪ ،‬تائێستا به‌هیچ كه‌سێكم نه‌وتووه‌‪ ،‬بۆی‌ه ده‌مه‌وێت ئێو‌ه رێگه‌یه‌كم بۆ بدۆزنه‌وه‌‪ ،‬چونك‌ه خۆشه‌ویسته‌كه‌م ده‌ڵێت ده‌بێت بڕۆین به‌سه‌یاره‌كه‌م له‌شوێنێك قس‌ه بكه‌ین‌و كه‌سیش نه‌مان‬ ‫بینێت‪ ،‬له‌ڕاستیدا ئه‌ترسم ئه‌و مه‌به‌ستی شتی تربێت‪ ،‬ئایا من بڕۆم یان نه‌ڕۆم‪ ،‬وازی لێ بهێنم یان نا؟‬

‫‌و‬

‫كێشه‌‬

‫چاره‌سه‌ر‬ ‫چ‬ ‫ار ‌هس ‌هر‬

‫ده‌رباره‌ی ئه‌و كێشه‌یه‌‪ ،‬گۆنا محه‌مه‌د وه‌ك توێژه‌رێكی كۆمه‌اڵیه‌تی ئاماژ‌ه ‌ی به‌و‌ه دا ك‌ه پێویست‌ه ئه‌و كچ‌ه كوڕه‌ك‌ه به‌باشی بناسێت ئینجا له‌گه‌ڵی بڕوات‌ه ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫"ئه‌و كچ‌ه ته‌مه‌نی منداڵه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌گه‌ڵ ئه‌و كوڕه‌دا بڕوات‌ه ده‌ره‌و‌ه ره‌نگ‌ه توشی هه‌ڵ‌ه ببێت"‪ ،‬بۆی‌ه ناوبراو به‌باشی ده‌زانێت ك‌ه ئه‌و كچ‌ه خوشكێكی له‌و كێشه‌یه‌‬ ‫ئاگادار بكاته‌و‌ه یان هاورێیه‌كی دڵسۆزی تا به‌یه‌كه‌و‌ه بڕۆن بۆ بینینی كوڕه‌كه‌‪" ،‬مادام ئه‌و كچ‌ه مه‌جالی نییه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر كوڕه‌ك‌ه خۆشی بوێت ئه‌وا نابێت زۆری لێ‬ ‫بكات‌و ئه‌گه‌ر له‌گه‌ڵی نه‌چێت‌ه ده‌ره‌و‌ه وازی لێ بهێنێت"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی ئه‌و توێژه‌ر‌ه ئه‌گه‌ر كوڕه‌ك‌ه كچه‌كه‌ی خۆش بوێت‪ ،‬له‌گه‌ڵیشی نه‌چێت‌ه ده‌ره‌و‌ه وازی لێناهێنێت‪.‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫خوێنه‌ران‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫ئا‬ ‫زی‬ ‫ز‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫م‬ ‫ن‬ ‫م‬ ‫ر‬ ‫ۆ‬ ‫ژ‬ ‫نا‬ ‫م‬ ‫ه‬ ‫‌ك‬ ‫‌هما‬ ‫ن ئ‌هم الپه‌ڕه‌ی‌هی ته‌رخان‬ ‫‌كرد‬ ‫و‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ۆ‬ ‫كێ‬ ‫ش‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫گ‬ ‫ر‬ ‫فت‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ج‬ ‫ۆ‬ ‫رب‬ ‫ه‬ ‫‌ج‬ ‫ۆره‌كان‬ ‫تان‪ ،‬تاوه‌كو بتوانین ب‌هڕاوێژ‬ ‫له‌گ‌ه‬ ‫ڵ‬ ‫ك‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫س‬ ‫ان‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫ش‬ ‫ار‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ز‬ ‫اد‬ ‫ا‪،‬‬ ‫و‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫اڵ‬ ‫‌‬ ‫م‬ ‫و پێشنیاز ‌‬ ‫ی گونجاو بۆ كێش‌هو‬ ‫گرفته‌ك‬ ‫ان‬ ‫تا‬ ‫ن‬ ‫ب‬ ‫د‬ ‫ۆز‬ ‫ین‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ز‬ ‫و‬ ‫وت‬ ‫ر‬ ‫چ‬ ‫ار‌هسه‌ریان بكه‌ین‬

‫گه‌نجان ‌ی ئازیز ده‌توان كێشه‌و‬ ‫خ ‌هم‌و گرفته‌كانتان یاخود نام ‌ه‬ ‫سۆزداریی‌و ده‌رده‌دڵییه‌كانتان‬ ‫بنێرن بۆ رۆژنام ‌ه ‌ی نم نم له‌رێی‬ ‫ناونیشانه‌كان ‌یرۆژنامه‌كه‌و‌ه‬ ‫یاخود له‌رێی ئه‌م ئیمه‌یڵ‬ ‫ئه‌دره‌سه‌وه‌‪:‬‬

‫‪2010 /8/10‬‬

‫ژماره‪36‌:‬‬

‫گۆشه‌یه‌ک‌ه هه‌فتان‌ه ئاری ئەبوبەکر ده‌ینوسێت‬

‫دامەزراندن لە‬ ‫کەرتی گشتی دا‬ ‫یەکێک لەو دیاردە‬ ‫ه������ەرە باوانەی ئەو‬ ‫واڵتان������ەی کە پێی‬ ‫دەوترێت واڵتە تازە‬ ‫گەشەسەندووەکان‪،‬‬ ‫کو لت������و ر ی‬ ‫دامەزاندن������ە ل������ە‬ ‫کەرت������ی گش������تی‬ ‫(حکوم������ی) دوای‬ ‫تە و ا و کر د ن������ی‬ ‫خوێندن‪.‬‬ ‫چاوەڕوان������ی دامەزران������دن دوای تەواوکردنی‬ ‫خوێن������دن لە کەرتی گش������تی لە واڵت������ە تازە‬ ‫گەشەس������ەندووەکان بە گش������تی و کوردستان‬ ‫ب������ە تایبەتی ل������ە الی ئەو گەنجان������ەی کە تازە‬ ‫خوێندنی������ان تەواوک������ردووە‪ ،‬خاوەنی چەندین‬ ‫ڕەهەندە‪ ،‬کە دەکرێت هەلوێستەی لەسەر بکرێت‬ ‫و لەو چاوەڕوانییە بڕوانین‪.‬‬ ‫یەک������ەم هۆ ئەوەی������ە‪ ،‬کە کوردس������تان خاوەنی‬ ‫پێگەیەکی تایبەت و تەندروس������ت نییە لە بواری‬ ‫کەرت������ی تایبەت دا‪ ،‬کە وا ب������کات کارو کرێ‬ ‫(موچە) ی فەرمانبەر ی������ان کرێکاری کەرتی‬ ‫تایبەت دیاری بکات لەکاتی هەر سەرپێچییەک‪،‬‬ ‫جا چ لەالیەن خاوەن کارەوە یا لەالیەن کرێکار‬ ‫و فەرمانبەری کەرتی تایبەتەوە بێت‪ ،‬کە وابکات‬ ‫ه������ەردوو ال پێش وەخت ماف و ئەرکی خۆیان‬ ‫بزان������ن و هیچیان نەتوان������ن کەمتەرخەم بن لە‬ ‫ماف و ئەرکەکانیاندا‪ ،‬بە مانایەکی تر هێش������تا‬ ‫هەلوم������ەرج و ئەتمۆس������فیری کەرتی تایبەت بە‬ ‫شیێوەیەکی مۆدێرن و سەردەمیانە کە گونجاو‬ ‫بێت لە دایک نەبووە‪.‬‬ ‫دیارە زەمینەس������ازی بۆ ل������ە دایکبوونی کەرتی‬ ‫تایبەت بە شێوەیەکی تەندروست و سەردەمیانە‪،‬‬ ‫پێش هەموو ش������ت دەبێت بە یاسا ڕێکبخرێت‬ ‫وە وەک چۆن ئ������ەرک و مافی کارمەندێک لە‬ ‫کەرتی گش������تی هەیە‪ ،‬دەبێت مافی کارمەند یا‬ ‫کرێکار لە کەرتی تایبەتیش������دا هەمان ماف و‬ ‫ئەرکی هەبێت یان النی کەم ئەرک و مافەکانی‬ ‫کارمەن������دی کەرت������ی تایبەت نزی������ک ببێتەوە‬ ‫لەکارمەندانی کەرتی گشتی‪.‬‬ ‫یەکیک������ی تر لەو هۆیانەی ک������ە کارمەندێتی و‬ ‫فەرمانبەرێت������ی کەرت������ی گش������تی الی خاوەن‬ ‫بڕوانامە نوێیەکان خۆشەویست دەکات‪ ،‬بوونی‬ ‫داهاتوویەکی باش������ە لە کەرتی گش������تی دا‪ ،‬جا‬ ‫چ ب������ە وەرگرتن������ی زەوی و س������ولفەی عەقار‬ ‫خانەنشینبوون یان س������ولفەی زەواج بێت‪ ،‬کە‬ ‫ئ������ەم ئیمتیازانە زۆربەیان تەنها بۆ کارمەندانی‬ ‫دەوڵەت و کەرتی گش������تی یە‪ ،‬کە دیس������انەوە‬ ‫ئەمەش یەکێکە ل������ە کەموکورتییەکانی پرۆژەی‬ ‫کەرتی تایبەت دا‪.‬‬ ‫یەکێکی تر لەو هۆکارانە‪ ،‬نەبوونی پیشەسازی‬ ‫و کارو بەرهەم������ی ناوخۆییە بە ش������ێوەیەک کە‬ ‫کەمترین پێداویس������تییەکانی کوردس������تان لە‬ ‫ناوخ������ۆدا بەرهەم دەهێنرێ������ت و بە پێچەوانەوە‬ ‫زۆرب������ەی زۆری پێداویس������تییەکان ه������اوردە‬ ‫دەکرێن‪ ،‬دەرئەنجام نەبوونی بەرهەمی ناوخۆیی‬ ‫ڕێگ������ری دەکات لەوەی کە هەموو ئەو پیش������ە‬ ‫پس������پۆڕییانەی کە لەزانک������ۆو پەیمانگاکان دا‬ ‫دەخوێنرێن‪ ،‬دواتر نەتوانرێت بە هەمان قەبارە‬ ‫س������وودیان لێوەربگیرێت‪ .‬ئەمەش دەبێتە هۆی‬ ‫چاوەڕوانی خ������اوەن بروانام������ەکان (بەهەموو‬ ‫ج������ۆر و لقەکانیی������ەوە) لەحکومەت و کەرتی‬ ‫گش������تی ب������ە دامەزراندیان‪ ،‬ک������ە دامەزراندن‬ ‫و ب������ە کارمەندکردن������ی زۆرب������ەی دەرچوانی‬ ‫زانک������ۆو پەیمانگاکان (ئەمە ئەگ������ەر ئامادەییە‬ ‫پیش������ەیی و ئابوریەکانی تر حساب نەکەین)‪،‬‬ ‫دواج������ار واڵتێک بونی������اد دەنێی������ن و جۆرە‬ ‫کولتورێک دەچێنین‪ ،‬کە کەسێتی تاکی کورد‬ ‫ل������ە کارمەندێتیدا دەبینێ������ت و کۆمەڵگایەکی‬ ‫ناچاالک‪ ،‬پاسیڤ و بێ بەرهەم دەخوڵقێنین‪ ،‬لە‬ ‫سەروو ئەمانەشەوە وا دەکات پێویستی زۆرترین‬ ‫هێزی کاری دەرەکی بین‪.‬‬ ‫لێرەوە دەتوانین بڵێین پێویستمان بە یاسایی و‬ ‫کولتورکردنی کارت������ی تایبەت هەیە‪ ،‬کە ماف‬ ‫و ئەرکی هەر س������ێ کوچکەی "تاک و بازاڕو‬ ‫دەوڵەت" تێیدا پارێزراو بن‪.‬‬


‫‪4‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /8/10‬‬

‫ژماره‪36‌:‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫گه‌نجان له‌سه‌ر گرتن‌و نه‌گرتن ‌ی رۆژوو ساغ نه‌بوونه‌ته‌وه‌‬

‫"تا ژن نه‌هێنم به‌رۆژوو نابم"‬ ‫ی‬ ‫ی ره‌مه‌زانی‌ ئه‌مساڵ‪ ،‬به‌شێك ‌‬ ‫ی مانگ ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ زیاتر نزیكبوونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی رۆژوو ساغ‬ ‫زۆری‌ گه‌نجان هێشتا له‌سه‌ر گرتن‌و نه‌گرتن ‌‬ ‫ی زانایانی‌ ئاینی‌ ئیسالمییش‬ ‫نه‌بوونه‌ته‌وه‌و ئه‌ندامێكی‌ یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌دات كه‌ یه‌كێتییه‌كه‌یان سه‌رقاڵێ‌ ده‌ركردن ‌‬ ‫فتوایه‌كن بۆئه‌و كه‌سان ‌هی‌ كه‌ ناتوانن به‌ڕۆژوو بن‪ .‬‬

‫نم نم ـ گه‌رمیان‬ ‫ی‬ ‫"خ������وا ‌ی گ������ه‌ور‌ه ئ������ه‌م مانگ‌ه ‌‬ ‫فه‌رزكردوو‌ه له‌سه‌رمان بۆی‌ه پێویست‌ه‬ ‫ی مانگه‌ك‌ه‬ ‫له‌س������ه‌رمان به‌ته‌واوه‌ت ‌‬ ‫ی ته‌مه‌ن‬ ‫بگرین"‪ ،‬ڕێب������از عه‌زیز ‌‬ ‫ی‬ ‫‪20‬س������اڵ به‌وجۆر‌ه ده‌دوا له‌هاتن ‌‬

‫داراوزارا‪ :‬بڕیارمانداو‌ه‬ ‫هه‌ركاتێك پرسیارێكمان هه‌بوو‬ ‫له‌بار‌ه ‌ی ئه‌ركه‌‪ :‬بایۆلۆژیی‪،‬‬ ‫ده‌روونیی‌و سێكسییه‌كان ‌ی‬ ‫خۆمان‪ ،‬به‌بێ هیچ ترس‌و‬ ‫شه‌رم‌و خۆخواردنه‌وه‌یه‌ك‬ ‫بیخه‌ین‌ه بـــه‌رده‌م كلینیك ‌ی‬ ‫نم نم‪ ،‬تاوه‌كو به‌ڕاوێژ له‌گه‌ڵ‬ ‫كه‌سان ‌ی پسپۆڕ‌و پشتبه‌ست‬ ‫به‌سه‌رچاو‌ه ‌ی زانستیی‪ ،‬وه‌اڵم ‌ی‬ ‫پرسیاره‌كان وه‌رگرینه‌وه‌‌و‬ ‫گومانه‌كانمان نه‌هێڵین‌و ببین‌ه‬ ‫خاوه‌ن ‌ی رۆشنبیرییه‌ك ‌ی زانستیی‬ ‫دروست له‌بار‌ه ‌ی رۆح‌و جه‌ست‌ه ‌ی‬ ‫خۆمان‪ ،‬ئێو‌ه ‌ی خوێنه‌ریش‬ ‫ده‌توانن به‌شدار‌و هاوكارمان‬ ‫بن له‌رێی ناونیشانه‌كانی‬ ‫رۆژنامه‌كه‌مانه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪nmnmpress@yahoo..com‬‬

‫زارا‪ :‬ماوه‌ی چوون‌ه ژیانی هاوسه‌‌رییم‬ ‫نزیكبۆته‌‌وه‌‪ ،‬به‌‌اڵم زۆر دوودڵ‌و رارام‪ ،‬ده‌‌ترسم‬ ‫سه‌‌ركه‌‌توو نه‌‌بم‌و ژیانی هاوسه‌‌ریم زوو‬ ‫هه‌‌ڵوه‌شێته‌‌وه‌‪ ،‬چیبكه‌م باشه‌؟‬ ‫نم نم‪ :‬یه‌‌كێ له‌‌و كێش‌ه گه‌‌ورانه‌ی روبه‌‌روی كچان‬ ‫ئه‌‌بێته‌‌و‌ه ترس‌ه له‌چوون‌ه نێو ژیانی هاوسه‌‌ری‪،‬‬ ‫هه‌‌ڵبه‌‌ت ئه‌‌و ترس‌ه كۆمه‌‌ڵیك هۆكاری هه‌یه‌‬ ‫وه‌‌ك‪ :‬په‌یوه‌‌ندی نێوان دایك‌و باوك‌و كێشه‌‬ ‫خێزانییه‌‌كان‪ ،‬زۆربوونی رێژه‌ی جیابونه‌‌وه‌‪،‬‬ ‫ترس له‌نه‌‌گونجان‌و ناته‌‌بایی‪ ،‬ترس له‌‌و كێشه‌‬ ‫كۆمه‌‌اڵیه‌‌تییانه‌ی له‌‌نێوان بووك‌و كه‌‌سوكاری‬ ‫مێردا دروست ده‌‌بێت ‪ ...‬تد‪ ،‬ئه‌‌مانه‌‌و گه‌‌لی‬ ‫هۆكاری دیك‌ه وه‌‌ك دوودڵی‌و راڕایی كه‌‬ ‫په‌یوه‌‌ست‌ه به‌باری ده‌‌روونییه‌‌وه‌‪ ،‬هه‌‌ڵبه‌‌ت بوونی‬ ‫ترس خۆی له‌‌خۆیدا هۆكار‌ه بۆ دواخستن‌و‬ ‫سه‌‌رنه‌‌كه‌‌وتنی پرۆسه‌ی هاوسه‌‌رگیری‪ ،‬جگه‌له‌‌و‬ ‫كێش‌ه زۆرانه‌ی رووبه‌ڕووی خێزان ئه‌‌بنه‌‌وه‌‬ ‫له‌‌ئاكامی نه‌‌گونجان‌و ناته‌‌بایی نێوان ژن‌و مێرد‬ ‫له‌هه‌‌موویان نزیكتر دایك‌و باوكه‌و خراپی‬ ‫پیاو ك‌ه بۆت‌ه كو‌لتورێك‌و جاره‌‌نووسی ژنی‬ ‫خستۆت‌ه نێو گێژاوی ترس‌و دووركه‌‌وتنه‌‌وه‌‬ ‫له‌هاوسه‌‌رگیری‪ ،‬جگه‌له‌زۆربوونی رێژه‌ی‬ ‫جیابونه‌‌و‌ه ك‌ه مه‌‌ترسییه‌‌كی گه‌‌وره‌ی‌ه بۆسه‌‌ر‬ ‫كۆمه‌‌ڵگه‌و له‌‌ئاكامی نابه‌‌رابه‌‌ری‌و كێشه‌‬ ‫ئابوری‌و كۆمه‌‌اڵیه‌‌تییه‌‌كانی ناوه‌‌وه‌و ده‌‌ره‌‌وه‌ی‬ ‫خێزان روبه‌‌ڕووی خێزان ئه‌‌بێته‌وه‌و توانای‬ ‫زاڵبونیان نامێنێت‪.‬‬ ‫راست‌ه ئه‌‌و هۆكاران‌ه كاریگه‌‌ری سلبییان‬ ‫ههی‌ه له‌‌سه‌‌ر ره‌‌گه‌‌زی مێ‪ ،‬به‌‌اڵم مه‌‌رج نییه‌‬ ‫هه‌‌موو خیزانێك ناته‌‌با بێت‌و روبه‌‌ڕووی‬ ‫هه‌‌ڵوه‌‌شاندنه‌‌و‌ه بێت‪ ،‬یان هه‌‌موو ژنێك‬ ‫یان پیاوێك سه‌‌ركه‌‌وتوو نه‌‌بن له‌پێكهێنانی‬ ‫خێزانێكی ته‌‌باو هه‌‌ماهه‌‌نگ‪ ،‬باوه‌‌ڕهێنان‬

‫ی ره‌مه‌زان‪.‬‬ ‫مانگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شار ‌‬ ‫ئه‌و گه‌نج‌ه دانیش������توو ‌‬ ‫ی ده‌زانێت‬ ‫ڕانییه‌یه‌‌و به‌پێویس������ت ‌‬ ‫ی رۆژو‬ ‫گه‌نجان خۆیان بۆ گرتن ‌‬ ‫ی الوه‌كییه‌و‌ه‬ ‫ئاماد‌ه بك‌هن‌و به‌شت ‌‬ ‫ئه‌و مانگ‌ه له‌ده‌ست خۆیان نه‌ده‌ن‪،‬‬ ‫ی له‌وه‌كرد ك‌ه‬ ‫هه‌ربۆی‌ه رێباز باس ‌‬

‫به‌‌خودو له‌‌بیركردنی ترس‌و دڵه‌‌ڕاوكێ‬ ‫باشترین رێگه‌چاره‌‌ن بۆسڕینه‌‌وه‌ی ئه‌‌و‬ ‫سلبیاتان‌ه له‌‌به‌‌رابه‌‌ر ته‌‌ماشاكردنی پرۆسه‌ی‬ ‫هاوسه‌‌رگیری وه‌‌ك پرۆسه‌یه‌‌كی مرۆیی‬ ‫هاوبه‌‌ش به‌‌مه‌‌به‌‌ستی دروستكردنی ژیانێكی‬ ‫ئاسوده‌‌و دواڕۆژێكی رووناك‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫پێویست‌ه دوركه‌‌ویته‌‌و‌ه له‌بیركردنه‌‌وه‌و‬ ‫خۆسه‌‌رقاڵكردن به‌سلبیاته‌‌كانی نێو خێزان‌و‬ ‫ئاكام‌ه خراپه‌‌كانی‪ ،‬باشتر وای‌ه له‌‌گه‌‌ڵ خێزان‌و‬ ‫كه‌‌سانی ئه‌زمونداردا زیاتر راوێژ بكهیت‬ ‫به‌مه‌‌به‌‌ستی سوود لێوه‌‌رگرتنیان‪.‬‬ ‫دارا‪ :‬خێزانه‌‌كه‌‌م زۆر سارده‌و منیش حه‌‌زم‬ ‫به‌سێكسه‌‪ ،‬ئه‌‌وه‌ش كێشهی نێوانمان‌ه ‪ ،‬به‌بڕوای‌‬ ‫ئێو‌ه ئه‌گه‌‌ر ژنێك ‌ی تر بێنم كارێكی خراپ‬ ‫ده‌‌كه‌‌م؟‬ ‫نم نم‪ :‬ئه‌گه‌‌رچی پرسی سێكس ئه‌‌مڕۆ‬ ‫پانتاییه‌‌كی فراوانی له‌‌ژیاندا گرتووه‌و بۆته‌‬ ‫بابه‌‌تی رۆژ‪ ،‬به‌‌اڵم له‌‌راستیدا سێكس ئامانج‬ ‫نیی‌ه بۆ به‌‌رده‌‌وامی‌و ئاسوودهیی‪ ،‬به‌‌ڵكو یه‌‌كێكه‌‬ ‫له‌‌و وه‌‌سیالنه‌ی ك‌ه مرۆڤ ئاسود‌ه‌ده‌‌كات‪ ،‬واته‌‬ ‫به‌‌ته‌‌نها مه‌‌رج نیی‌ه پێویست‌ه كۆمه‌‌ڵێك فاكته‌‌ری‬ ‫دیك‌ه هه‌‌بن تاوه‌‌كو سێكس نه‌‌بێت‌ه ئامانجی‬ ‫هاوسه‌‌رگیری‪.‬‬ ‫راست‌ه وه‌‌ك غه‌‌ریزه‌یه‌‌ك مرۆڤ ناتوانێت‬ ‫ده‌‌ستبه‌‌رداری بێت‌و له‌‌وانه‌‌ش‌ه سه‌‌رچاوه‌ی‬ ‫ئارامی‌و ئاسووده‌یی بێت‪ ،‬به‌‌اڵم كێسه‌‌كه‌‬ ‫له‌‌وه‌‌دای‌ه زۆربه‌ی ژنان به‌‌و شێوه‌ی‌ه له‌‌پرسی‬ ‫سێكس ناڕوانن‪ ،‬به‌‌ڵكو به‌هۆی ناهۆشیاری‌و‬ ‫نه‌‌بوونی رۆشنبیری سێكسی‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫‌چه‌‌پاندنی ره‌‌گه‌‌زی مێ هه‌‌ر له‌‌مناڵییه‌‌وه‌‬ ‫به‌حوكمی ئایین‌و كو‌لتور ك‌ه‌وه‌‌ك پرسێكی‬ ‫عه‌یب‌ه باسی لێوه‌‌ده‌‌كرێت‪ ،‬بۆت‌ه حاڵه‌‌تێكی‬ ‫درێژخایهن‌و هۆكارێك بۆ‬ ‫‌‌‬ ‫ده‌‌روونی‬ ‫هه‌‌ره‌‌سهێنانی رێژه‌یه‌‌كی زۆر له‌خێزان‪،‬‬ ‫ئه‌و‌ه وێڕای ئازاردانی كچ له‌‌الیه‌‌ن باوك‌و‬ ‫توندوتیژی‌و تۆقاندنی كچ به‌‌مناڵی ئه‌‌بن‌ه گرێی‬ ‫ده‌‌روونی‌و زیاتر له‌‌و پرس‌ه ساردی ده‌‌كه‌‌نه‌‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ده‌ر له‌وان‌ه پیاو هۆكار‌ه بۆدروستبوونی ئه‌‌و‬ ‫ساردیی‌ه له‌‌ژندا ئه‌‌ویش به‌هۆی بایه‌‌خنه‌‌دان‌و‬ ‫ناهۆشیاری له‌به‌‌رابه‌‌ر هۆكاری دروستبوونی‬ ‫ئه‌‌و ساردییه‌و هه‌‌وڵدان بۆ چاككردنی‪.‬‬ ‫به‌بڕوا ‌ی ئێم‌ه هیچ كێشهیه‌‌ك نییه‌‬ ‫چاره‌‌سه‌‌ری نه‌‌بێت‪ ،‬ساردی سێكسكی وه‌‌ك‬ ‫هه‌‌ر نه‌‌خۆشییه‌‌كی جه‌‌ستهیی‌و ده‌‌روونی‬ ‫دیك‌ه چاره‌‌سه‌‌ری هه‌یه‌و باشترین ده‌‌رمان‬ ‫خۆشه‌‌ویستی‌و رازیكردنی حه‌‌زو ئاره‌‌زووی‬ ‫ژن‌و چۆنیتی به‌‌خشینی چێژه‌‪ ،‬په‌له‌‌كردن‬ ‫له‌‌بڕیاردان جگ‌ه له‌گه‌‌وره‌‌كردنی كێشه‌و‬ ‫داڕمانی خێزان هیچی دیك‌ه ناگۆڕێت‪ ،‬بۆ‬ ‫گه‌‌ڕان به‌‌دوای خۆشیدا خێزانێك نائومێدو‬ ‫لێك ده‌‌ترازێنێت‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه سه‌‌ردانی پزیشكی‬ ‫ده‌‌روونی بۆ دیاریكردنی هۆكاری ئه‌‌و ساردییه‌‬ ‫باشترین رێگ‌ه چاره‌ی‌ه هاوكات ئارامی‌و‬ ‫خۆشه‌‌ویستی‌و گۆڕینی شێواز‌و شوێن‌و كاتی‌‬ ‫سێكسكردن‪ ،‬هه‌موو ئه‌‌مان‌ه به‌سه‌ر یه‌كه‌وه‌‬ ‫زیاتر كێشه‌‌ك‌ه چاره‌‌سه‌‌ر ده‌‌كه‌‌ن‪.‬‬

‫ئه‌گه‌ر ڕه‌مه‌زان س������ونه‌تیش بوای‌ه‬ ‫ئه‌وا ه������ه‌ر ده‌یگ������رت‪" ،‬پابه‌ندم‬ ‫ی‬ ‫ی پێغه‌مبه‌ر ‌‬ ‫به‌ئایینه‌وه‌‌و سونته‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫خوا جێبه‌جێ ده‌كه‌م ك‌ه هه‌ڵقواڵو ‌‬ ‫ی گه‌وره‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی خوا ‌‬ ‫ده‌ستوور ‌‬ ‫ی دیكه‌و‌ه به‌شێك له‌گه‌نجان‬ ‫له‌الیه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تایبه‌ت ‌‬ ‫ی بیروباوه‌ڕ ‌‬ ‫ی بوون ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫خۆیان‌و نه‌توانین ‌‬ ‫ی ڕه‌مه‌زان‬ ‫ی مانگ������ ‌‬ ‫س������روته‌كان ‌‬ ‫نایانه‌وێت به‌ڕۆژوو بن‪.‬‬ ‫ی ته‌مه‌ن‬ ‫عه‌باس كه‌ری������م گه‌نجێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شارۆچك‌ه ‌‬ ‫‪24‬ساڵه‌و دانیشتو ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫ك������ه‌الره‌‌و به‌درێژایی ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ڕه‌مه‌زان ‌‬ ‫ی مانگ ‌‬ ‫ی رۆژوو ‌‬ ‫به‌كه‌م ‌‬ ‫گرتووه‌‪" ،‬بڕواش ناكه‌م ئه‌مساڵ‬ ‫بتوانم بیگ������رم"‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه عه‌باس‬ ‫ی‬ ‫باس له‌و‌ه ده‌كات ك‌ه تا پرۆس‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌نجام نه‌دات ڕۆژو‬ ‫هاوسه‌رگیر ‌‬ ‫ی تاوان‬ ‫ناگرێت‪" ،‬ده‌زانم توش������ ‌‬ ‫ده‌بم‌و ڕۆژووه‌كه‌م به‌تاڵ ده‌بیته‌وه‌‌و‬ ‫ته‌نها ماندوبوونم بۆده‌مێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌موو ڕۆژه‌كان به‌ڕۆژوو نابێت‬ ‫ی‬ ‫ی ش������ار ‌‬ ‫ڕاژان محه‌مه‌د گه‌نجێك ‌‬ ‫س������لێمانییه‌‌و تاوه‌كو ئێستا هیچ‬ ‫ی ڕه‌مه‌زان‬ ‫ی بۆمانگ ‌‬ ‫ئاماده‌كاریه‌ك ‌‬ ‫نه‌كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش������دا‬ ‫ی توان������ا‬ ‫ده‌یه‌وێ������ت به‌گوێ������ر‌ه ‌‬ ‫ی ڕه‌مه‌زان بگرێت‪،‬‬ ‫ی مانگ ‌‬ ‫رۆژوو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌ن������د ڕۆژێك ‌‬ ‫"ئه‌گه‌رچ������ ‌‬ ‫ی ڕه‌مه‌زان بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ماو‌ه مانگ������ ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا ده‌مه‌وێت بیگرم‌و‬ ‫ی ئه‌م مانگ‌ه بێبه‌ش‬ ‫له‌پاداشته‌كان ‌‬ ‫نه‌بم"‪.‬‬ ‫ی ڕابردوو‬ ‫ی خۆی‌‪ ،‬س������اڵ ‌‬ ‫به‌وت������‌ه ‌‬ ‫ی بگرێت‪،‬‬ ‫نه‌یتوانییو‌ه هیچ ڕۆژێك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم ئه‌مساڵ بڕیاریداو‌ه به‌گوێر‌ه ‌‬ ‫ی به‌ڕۆژوو بێت‪" ،‬ڕه‌نگ‌ه‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫توانا ‌‬ ‫ی بگ������رم‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نه‌توان������م هه‌موو ‌‬ ‫بێگومان ه������ه‌ر چه‌ند ڕۆژێكیش‬ ‫بیت هه‌ر ده‌بێت بیگرم"‪.‬‬

‫ی گرتووه‌‌و‬ ‫له‌منداڵی������ه‌و‌ه رۆژوو ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاماده‌ی‌ه ئه‌مساڵیش وه‌كو ساڵه‌كان ‌‬ ‫ی بگرێت‪،‬‬ ‫ت������ر هه‌موو ڕۆژه‌كان������ ‌‬ ‫"گه‌رما‌و س������ه‌رما هی������چ كارم‬ ‫ی‬ ‫تێن������اكات‪ ،‬چونك‌ه ئه‌م‌ه فه‌رزێك ‌‬ ‫ی گه‌وره‌یه‌‌و پێویست‌ه جێبه‌جێ‬ ‫خوا ‌‬ ‫بكرێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی شانۆ ‌‬ ‫ی به‌ش ‌‬ ‫ناوبراو‪ ،‬خوێندكار ‌‬ ‫ی س������لێمانییه‌‌و‬ ‫هونه‌ر‌ه جوانه‌كان ‌‬ ‫ی ش������انۆ ده‌كات‪،‬‬ ‫ڕۆژان������‌ه پڕۆڤ‌ه ‌‬ ‫"ده‌زان������م پرۆڤه‌ك������ه‌ش ماندووم‬ ‫ده‌كات به‌تایبه‌ت ئێستا ك‌ه به‌ڕۆژوو‬ ‫نی������م‪ ،‬به‌اڵم هی������چ كات بیر له‌و‌ه‬ ‫ناكه‌مه‌و‌ه ك������‌ه ڕۆژوه‌كانم نه‌گرم‪،‬‬ ‫ی لێناكات‬ ‫گه‌رما كار ‌‬ ‫ی ه������ه‌ر ده‌یگرم ئه‌گه‌ر پرۆڤه‌ش������م‬ ‫ی گه‌نجێك ‌‬ ‫گۆران س������ه‌رگه‌ڵوی ‌‬ ‫ی پێنه‌كرێت"‪.‬‬ ‫ش������ارۆچك‌ه ‌‬ ‫نیش������ته‌جێی‬ ‫ی هه‌ر‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫پیره‌مه‌گرونه‌‌و به‌وت‌ه ‌‬

‫ب������ه‌ڕۆژو نه‌بێ������ت‪" ،‬ئه‌وانه‌ش ك‌ه‬ ‫ی فه‌قیره‌كان‬ ‫ناتوانن ده‌بێت پاداشت ‌‬ ‫بده‌نه‌و‌ه به‌پار‌ه بێت یان گه‌نم یان‬ ‫ی‬ ‫ی زانایان ‌‬ ‫هه‌ر ش������تیك ك‌ه یه‌كێت ‌‬ ‫ی بۆیان دیار ‌ی ده‌كات"‪.‬‬ ‫ئاین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئایین ‌‬ ‫ی زانایان ‌‬ ‫ئه‌ندامه‌ك‌ه ‌ی یه‌كێت ‌‬ ‫ی خواردنه‌و‌ه‬ ‫دژ ‌ی كردنه‌و‌ه ‌ی دوكان ‌‬ ‫ی ره‌مه‌زاندا‪،‬‬ ‫كحولییه‌كان بوو له‌مانگ ‌‬ ‫ی چێشتخانه‌یه‌ك‬ ‫ی زان ‌‬ ‫به‌اڵم به‌پێویست ‌‬ ‫ی������ان دووان له‌ه������ه‌ر ش������ارێكدا‬ ‫بكرێنه‌وه‌‪"،‬له‌به‌رئه‌و‌ه ‌ی خه‌ڵك هه‌ی‌ه‬ ‫سه‌فه‌ر ده‌كات یان نه‌خۆش‌ه ناكرێت‬ ‫له‌ماڵه‌و‌ه ئه‌وانیتر عه‌زیه‌ت بدات"‪.‬‬

‫فه‌توا ده‌رده‌ك������ه‌ن بۆ ڕۆژوو گرتن‬ ‫ی‬ ‫مه‌ال مس������ته‌فا حه‌س������ه‌ن ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیسالم ‌‬ ‫ی ئایین ‌‬ ‫ی زانایان ‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫كوردس������تان ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات ك‌ه‬ ‫پێویست‌ه هه‌موو موسوڵمانێك رۆژوو‬ ‫ی‬ ‫بیگرێت‪ ،‬چونك‌ه ئه‌و رۆژوگرتن ‌‬ ‫ئه‌و مانگ‌ه له‌سه‌ر هه‌موو موسڵمانان‬ ‫فه‌رزه‌‪.‬‬ ‫ی له‌وه‌كرد‬ ‫ئه‌و مامۆستا ئایینیی‌ه باس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زانایان سه‌رقاڵ ‌‬ ‫ك‌ه ئێستا یه‌كێت ‌‬ ‫ی فه‌توایه‌كن له‌س������ه‌ر ئه‌و‬ ‫ده‌ركردن ‌‬ ‫كه‌س������ان‌ه ‌ی ڕۆژوویان پێناگیرێت‪،‬‬ ‫"ئ������ه‌و فه‌توای������‌ه ‌ی ده‌رده‌كرێت بۆ‬ ‫نه‌خۆش‌و گه‌شتیار‌ه ده‌بێت په‌یڕه‌و‬ ‫ی‬ ‫بكرێ������ت‌و دوات������ر ڕۆژووه‌ك������‌ه ‌‬ ‫بگرێته‌وه‌"‪ ،‬هاوكات نابێ كه‌سێك‬ ‫نه‌خۆش نه‌بێت‌و سه‌فه‌ریش نه‌كات‌و‬

‫ی‬ ‫گه‌رما ‌ی ره‌مه‌زان بۆ الوازبوون ‌‬ ‫گورچیل‌ه یه‌كاویه‌كه‌‬ ‫ی‬ ‫ی پس������پۆڕ ‌‬ ‫د‪.‬ڕه‌نح محه‌مه‌د فوز ‌‬ ‫ی ئاماژ‌ه ب������ه‌و‌ه ده‌دات ك‌ه‬ ‫هه‌ن������او ‌‬ ‫ی درێژ‬ ‫ی ئاو بۆماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫نه‌خواردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاویندا زیانێك ‌‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌وه‌رز ‌‬ ‫ی مرۆڤ ده‌گه‌یه‌نێت‪،‬‬ ‫زۆر به‌جه‌سه‌ت ‌‬ ‫ی ك‌ه‬ ‫"به‌تایبه‌ت بۆ ئه‌و كه‌س������ان‌ه ‌‬ ‫ی خوێن‌و شه‌كره‌و‬ ‫ی فشار ‌‬ ‫نه‌خۆش ‌‬ ‫ی هه‌ناوییان هه‌یه‌"‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه‬ ‫نه‌خۆش ‌‬ ‫ئه‌و پسپۆڕ‌ه جه‌خت له‌و‌ه ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ێ گ������ه‌د‌ه ب������ۆ ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ك‌ه كات ‌‬ ‫ی زیاد‬ ‫زۆر چۆڵ بێت ترش������ه‌ڵۆك ‌‬ ‫ی زیادكرد‬ ‫ێ ترشه‌ڵۆك ‌‬ ‫ده‌كات‪"،‬كات ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وا گه‌د‌ه بریندار ده‌بێت‌و تووش ‌‬ ‫ی گه‌د‌ه ده‌بێت"‪.‬‬ ‫برین ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫ی گه‌رمایه‌ك ‌‬ ‫سه‌باره‌ت به‌بوون ‌‬ ‫ی ئه‌مس������اڵدا ئه‌و دكتۆر‌ه‬ ‫له‌ڕه‌مه‌زان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌وه‌دا ك‌ه ڕۆژان‌ه ئاوێك ‌‬ ‫ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی عاره‌قه‌و‌ه له‌جه‌س������ت‌ه‬ ‫زۆر له‌ڕێگ‌ه ‌‬ ‫ده‌ڕوات‪" ،‬دیسان ئه‌مه‌ش گرفت بۆ‬ ‫ی تاك دروست ده‌كات‪،‬‬ ‫ته‌ندورست ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر تۆ بچیت‌ه به‌رهه‌تاو هیچ شتێك‬ ‫ی‬ ‫نه‌خۆیت‌و نه‌خۆیته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا تووش ‌‬ ‫ی ته‌ندروس������تیت ده‌كات‬ ‫كێش������‌ه ‌‬ ‫ی گورچیله‌"‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت بۆ الوازبوون ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی ده‌زان ‌‬ ‫هه‌ربۆی‌ه د‪.‬ره‌نج به‌پێویست ‌‬ ‫ی دووگیان‌و نه‌خۆش ڕۆژوو‬ ‫كه‌سان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاسای ‌‬ ‫نه‌گرن‪ ،‬هه‌روه‌ها كه‌سان ‌‬ ‫ی‬ ‫پێویست‌ه نه‌چن‌ه به‌رخۆرو جه‌ست‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆیان هی���ل��اك نه‌كه‌ن تا ڕێژ‌ه ‌‬ ‫ی عاره‌ق ده‌رنه‌ده‌ن‪.‬‬ ‫زۆر ‌‬


‫ی وه‌زاره‌تی‌‬ ‫خوێندكاران له‌ده‌ره‌و ‌ه ‌‬ ‫خوێندنی‌ بااڵ هه‌وڵی‌ به‌ده‌ستهێنانی‌‬ ‫كورسی ماسته‌رو دكتۆرا ده‌ده‌ن‬ ‫ی‬ ‫زۆرێك له‌و خوێندكارانه‌ ‌‬ ‫خۆیان كورسی‌ خوێندن‬ ‫ی‬ ‫له‌زانكۆكانی‌ ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫هه‌رێم به‌ده‌ست ده‌هێنن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫خوازیارن له‌الیه‌ن وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫خوێندنی‌ بااڵو‌ه هاوكار ‌‬ ‫ی‬ ‫بكرێن‌و به‌رپرسێكی‌ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی بااڵش ئاماژه‌ به‌و‌ه‬ ‫خوێندن ‌‬ ‫ده‌دات كه‌ ته‌نها ناویان‬ ‫ی‬ ‫ی ماد ‌‬ ‫تۆمارده‌كه‌ن‌و هاوكار ‌‬ ‫ناكرێن‪.‬‬

‫ سه‌روه‌ر سه‌عید له‌سلێمانی‌‬ ‫یاسین حسێن‪ ،‬ته‌مه‌ن ‪30‬ساڵ به‌هه‌وڵ‌و‬ ‫ماندوبوون������ ‌ی خۆ ‌ی‌و ل������ه‌ده‌ره‌و‌ه ‌ی‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌ی خوێندن ‌ی بااڵ ڕه‌زامه‌ند ‌ی‬ ‫ی‬ ‫بۆخوێندن ‌ی ماجس������تێر له‌به‌ش������ ‌‬ ‫په‌یوه‌ندیی‌ه گشتیه‌كان ‌ی زانكۆ ‌ی پون‌ه ‌ی‬ ‫هندستان وه‌رگرتووه‌و بڕیار ‌ی داو‌ه‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌رك ‌ی خۆ ‌ی درێژ‌ه به‌خوێندن‬ ‫ب������دات‪" ،‬كرێ ‌ی ڕێگاو س������ااڵن‌ه ‌ی‬ ‫ی‬ ‫خوێندن‌و كرێ ‌ی ش������وقه‌و مه‌سره‌ف ‌‬ ‫ی‬ ‫ڕۆژانه‌م له‌و ‌ێ هه‌موو ‌ی خۆم دابین ‌‬ ‫ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات ك‌ه زۆرین‌ه ‌ی‬ ‫زه‌ماالت‌و كورس������ییه‌كان ‌ی خوێندن‬ ‫له‌ڕێگ‌ه ‌ی حكومه‌ته‌و‌ه بوو‌ه به‌واسته‌و‬

‫خزمخزمێنه‌‪" ،‬حه‌زو توانا ڕۆڵ نابینێ‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێت پشتگیرییه‌ك ‌ی باش ‌ی حزب ‌‬ ‫یان له‌وه‌زاره‌ت������ه‌و‌ه هه‌بێت تا بتوان ‌ێ‬ ‫ی‬ ‫له‌ڕێگ‌ه ‌ی حكومه‌ته‌و‌ه كورس������یه‌ك ‌‬ ‫خوێندن به‌ده‌ست بهێنێ‌"‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه‬ ‫یاس������ین باس له‌و‌ه ده‌كات ك‌ه ته‌نها‬ ‫له‌الیه‌ن وه‌زاره‌ت������ ‌ی خوێندن ‌ی بااڵو‌ه‬ ‫فۆرمێكی������ان بۆپڕكراوه‌ت������ه‌وه‌‪" ،‬ئه‌م‬ ‫فۆڕم‌ه ته‌نها بۆئه‌وه‌ی‌ه ك‌ه تۆ هاتیته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌خوێندنه‌كه‌ت وه‌زاره‌ت ‌ی خوێندن ‌‬ ‫بااڵ بڕوانامه‌كه‌ت قبوڵ بكات"‪.‬‬

‫ئه‌گه‌ر موچ‌ه ‌ی نه‌ده‌ن ‌ێ درێژ‌ه‬ ‫به‌خوێندن نادات‬ ‫ی‬ ‫ئه‌میر‌ه ش������ه‌ریف ك‌ه ئێستا فۆرم ‌‬ ‫زانكۆ ‌ی عه‌ره‌ب ‌ی ل‌ه لوبنان پڕكردۆته‌وه‌و‬ ‫خه‌ریك������ ‌ی كاروباره‌كانیه‌ت ‌ی تاوه‌كو‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌سپێكردنه‌و‌ه ‌ی ساڵ ‌ی نوێی‬ ‫خوێندندا بتوان ‌ێ له‌سه‌ر ئه‌رك ‌ی خۆ ‌ی‬ ‫له‌بوار ‌ی ده‌روونزانییدا ماجس������تێر‬ ‫بخوێنێ‌‪"،‬كرێ������ ‌ی خوێندنه‌كه‌م������ان‬ ‫هه‌ش������ت ه������ه‌زار دۆالره‌‪ ،‬ئه‌م‌ه جگ‌ه‬ ‫له‌تێچوون ‌ی ڕۆژانه‌"‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه ئه‌میر‌ه‬ ‫ی‬ ‫ك‌ه فه‌رمانبه‌رێك ‌ی حكومیی‌ه له‌هه‌وڵ ‌‬ ‫ئه‌وه‌دای������‌ه موچ������‌ه حكومییه‌ك������‌ه ‌ی‬ ‫بۆخوێندنه‌ك������‌ه ‌ی خ������ه‌رج بكرێت‪،‬‬ ‫"ئه‌گه‌ر ئه‌و موچه‌یه‌م نه‌ده‌ن ‌ێ ناتوانم‬ ‫درێژ‌ه به‌خوێندن بده‌م"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك������ ‌ی دیك������ه‌و‌ه به‌ش������ێك له‌و‬ ‫ی‬ ‫خوێندكاران‌ه ‌ی له‌الی������ه‌ن وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫خوێندن ‌ی بااڵ ‌ی هه‌رێم ‌ی كوردستانه‌و‌ه‬

‫كو ر س������ی‬ ‫خو ێند نی������ا ن‬ ‫ی‬ ‫له‌زانكۆكان������ ‌‬ ‫ده‌ره‌و‌ه بۆدابینكراوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ت������ه‌واو ‌ی تێچوون������ ‌‬ ‫خوێندنه‌كه‌ی������ان له‌الیه‌ن‬ ‫وه‌زاره‌ته‌و‌ه دابینده‌كرێت‪.‬‬ ‫س������ه‌رتیپ خاڵس ته‌مه‌ن‬ ‫ی‬ ‫‪24‬ساڵ‪ ،‬له‌قۆناغ ‌ی یه‌كه‌م ‌‬ ‫ماجس������تێر له‌زانك������ۆ ‌ی‬ ‫هاوڕێیه‌ت������ ‌ی نێ������وان‬ ‫گه‌الن له‌واڵت ‌ی ڕوس������یا‬ ‫ده‌خوێن ‌ێ‌و ئاماژ‌ه ب������ه‌و‌ه ده‌دات ك‌ه‬ ‫ی‬ ‫ساڵ ‌ی پار له‌الیه‌ن وه‌زاره‌ت ‌ی خوێندن ‌‬ ‫ی‬ ‫بااڵو‌ه پاڵێ������وراو‌ه بۆخوێندن له‌واڵت ‌‬ ‫رووس������یا‪" ،‬حكومه‌ت ‌ی هه‌رێم كۆ ‌ی‬ ‫تێچوون‌و مانه‌وه‌مان له‌و واڵت‌ه له‌ئه‌ستۆ‬ ‫ده‌گرێت‌و مانگان������‌ه ‪900‬دۆالرمان بۆ‬ ‫مه‌سره‌فكردن‌و س������ااڵنه‌ش هه‌زارو‬ ‫‪200‬دۆالرمان بۆ كرێ������ ‌ی هاتووچۆ‬ ‫ده‌ده‌نێ‌"‪.‬‬ ‫‪ 30‬خوێندكار ناویان تۆماركردووه‌‬ ‫ئه‌و خوێندكاران������‌ه ‌ی ك‌ه خوازیارن‬ ‫ل������ه‌ده‌ره‌و‌ه ‌ی هه‌رێم درێژ‌ه به‌خوێندن‬ ‫ی‬ ‫بده‌ن‪ ،‬بۆ ده‌س������تكه‌وتن ‌ی كورس������ ‌‬ ‫خوێندن په‌نا ده‌به‌ن‌ه به‌ر هاوڕێكانیان‌و‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و نوسینگان‌ه ‌ی ك‌ه په‌یوه‌ندییه‌كان ‌‬ ‫خوێن������دكاران له‌گ������ه‌ڵ زانكۆكاندا‬ ‫ڕێكده‌خه‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫د‪.‬عه‌بدولق������ادر نور ‌ی به‌رپرس������ ‌‬

‫ی ناویان تۆمارك������ردوو‌ه له‌بنكه‌كه‌مان‬ ‫س������ه‌نته‌ر ‌ی هون������ه‌ر ‌ی‌و كولتوری ‌‬ ‫مه‌ڵكه‌ندی‌‪ ،‬باس له‌و‌ه ده‌كات ك‌ه ماو‌ه ‌ی بۆئ������ه‌و‌ه ‌ی له‌واڵتان������ ‌ی ت������ر درێژ‌ه‬ ‫ی به‌خوێندن بده‌ن"‪.‬‬ ‫ساڵێك‌ه هه‌وڵ ‌ی دابینكردن ‌ی كورس ‌‬ ‫خوێندن ده‌ده‌ن بۆ ئه‌و خوێندكاران‌ه ‌ی‬ ‫خوازیارن ل������ه‌ده‌ره‌و‌ه ‌ی هه‌رێم درێژ‌ه‬ ‫ته‌نها دۆسییه‌یه‌ك بۆ‬ ‫به‌خوێندن بده‌ن‪ ،‬به‌اڵم "تائێس������تا‬ ‫خوێندكاره‌كان ده‌كرێته‌وه‌‬ ‫ی‬ ‫شتێك ‌ی ئه‌وتۆمان نه‌كردووه‌‪ ،‬چونك‌ه د‪.‬گۆڤه‌ند حسێن به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی گشت ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌دوا ‌ی ئه‌و زانكۆیانه‌دا ده‌گه‌ڕێین ك‌ه نێ������ردراوان له‌وه‌زاره‌ت ‌ی خوێندن ‌‬ ‫دانپێدانراو بێ������ت له‌الیه‌ن وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی بااڵو توێژینه‌و‌ه ‌ی زانست ‌ی ئاماژ‌ه به‌و‌ه‬ ‫خوێندن ‌ی بااڵوه‌"‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه ئاماژ‌ه ‌ی ده‌دات ك‌ه چه‌ند ش������ێوازێك هه‌ی‌ه‬ ‫به‌وه‌دا ك‌ه نوێنه‌رییان له‌چه‌ند واڵتێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆخوێندن له‌ده‌ره‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم "وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫وه‌ك مالیزیا هه‌یه‌و له‌كوردس������تانه‌و‌ه خوێندن ‌ی بااڵ ته‌نها الیه‌ن ‌ی دارای ‌ی بۆ‬ ‫پێداویس������تییه‌كان ‌ی پێشكه‌شكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و كه‌سان‌ه دابین ده‌كات ك‌ه له‌ڕێگ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫خوێندكاره‌ك������‌ه ‌ی ب������ۆ ده‌نێ������رن‪ ،‬به‌عسات‌و زه‌ماالته‌و‌ه له‌الیه‌ن وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫"هه‌رچه‌ند‌ه هی������چ په‌یوه‌ندییه‌كیان خوێندن ‌ی بااڵو‌ه ده‌نێردرێن‌ه ده‌ره‌وه‌"‪.‬‬ ‫نیی������‌ه به‌وه‌زاره‌ت������ ‌ی خوێندن ‌ی بااڵو به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی گشت ‌ی نێردراوان باس‬ ‫ی‬ ‫توێژینه‌و‌ه ‌ی زانس������تیه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ته‌نها له‌و‌ه ده‌كات ك‌ه به‌شێك ‌ی تر له‌وان‌ه ‌‬ ‫له‌ماو‌ه ‌ی ئه‌مساڵدا ‪30‬خوێندكار ك‌ه له‌س������ه‌ر داوا ‌ی خۆیان بۆخوێندن‬ ‫ی‬ ‫زۆرینه‌یان بۆ ماس������ته‌رو دكتۆرای‌ه ده‌چن������‌ه ده‌ره‌و‌ه‌و فه‌رمانگه‌ك������‌ه ‌‬

‫مۆڵه‌ت ‌ی به‌موچ������‌ه ‌ی ده‌داتێ‌‪" ،‬ته‌نها‬ ‫ئه‌و موچه‌ی‌ه ‌ی بۆ سه‌رف ده‌كرێت‌و‬ ‫له‌الی������ه‌ن وه‌زاره‌ت ‌ی خوێندن ‌ی بااڵو‌ه‬ ‫هیچ ‌ی بۆسه‌رف ناكرێت"‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه‬ ‫د‪.‬گۆڤه‌ن������د جه‌خت ل������ه‌و‌ه ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ك‌ه ئه‌و كه‌س������‌ه ‌ی فه‌رمانبه‌ر نییه‌و‬ ‫ته‌نها بۆ خۆ ‌ی حه‌ز ده‌كات درێژ‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌خوێندن بدات له‌الیه‌ن وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫خوێندن ‌ی بااڵو‌ه ته‌نها دۆسی‌ه ‌ی بۆ‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌‪" ،‬ئه‌ویش بۆ دڵنیابوون‬ ‫له‌باوه‌ڕپێك������راو ‌ی ئ������ه‌و زانكۆی‌ه‌و‬ ‫له‌هه‌مانكات������دا ك������‌ه ده‌گه‌ڕێت������ه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫كار ‌ی یه‌كسانكردن ‌ی بڕوانامه‌ك‌ه ‌‬ ‫بۆده‌كه‌ین"‪ ،‬هه‌ربۆی������‌ه داوا ده‌كات‬ ‫ك‌ه هه‌ركه‌س ‌ێ ده‌یه‌و ‌ێ بچێت‌ه ده‌ره‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫بۆ درێژه‌دان به‌خوێندن س������ه‌ردان ‌‬ ‫وه‌زاره‌ت������ ‌ی خوێندن ‌ی ب������ااڵ بكات‪،‬‬ ‫"ئێم‌ه دۆسی‌ه ‌ی نه‌فه‌ق‌ه خاص‌ه ‌ی بۆ‬ ‫ده‌كه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬

‫ی تایبه‌ت به‌خۆیان به‌ڕێوه‌ده‌به‌ن‬ ‫ی یه‌كه‌مین رادیۆ ‌‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫مندااڵن ‌‬ ‫ڕۆژان ‌ه هه‌شت كاژێر به‌رنام ‌ه ‌ی په‌روه‌رده‌ی ‌ی له‌ڕادیۆ ‌ی مندااڵن پێشكه‌ش ده‌كرێت‬ ‫ڕادیۆیه‌كی‌ تایبه‌ت به‌مندااڵن‬ ‫له‌سلێمانی‌ ده‌كرێته‌وه‌و‬ ‫ی‬ ‫رۆژان ‌ه چه‌ند به‌رنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫په‌روه‌رده‌یی به‌ڕاسته‌وخۆ‬ ‫له‌الیه‌ن مندااڵنه‌وه‌ پێشكه‌ش‬ ‫ی‬ ‫ده‌كرێت‌و به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ڕادیۆكه‌ش ئاماژه‌ به‌و‌ه‬ ‫ده‌دات كه‌ ویستوویان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ناو ڕاگه‌یاندن ‌‬ ‫بۆشای ‌‬ ‫مندااڵن پڕ بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬

‫ئاریان حه‌سه‌ن له‌سلێمان ‌ی‬ ‫ئ������اره‌زوو كه‌مال������ ‌ی ته‌م������ه‌ن یانز‌ه‬ ‫س������اڵ به‌رنامه‌ی هۆنراو‌ه‌و چیرۆك‬ ‫پێش������كه‌ش ده‌كات‌و هه‌موو ڕۆژێ‬

‫هۆنراو‌ه‌و چیرۆكی مندااڵن له‌ڕادیۆ ‌ی‬ ‫مندااڵنه‌و‌ه ده‌خوێنێته‌وه‌‪" ،‬مندااڵنێكی‬ ‫زۆر هۆنراوه‌و چیرۆك ده‌نووس������ن‌و‬ ‫ده‌ینێ������رن بۆڕادیۆكه‌مان‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ی‬ ‫توانام تێدابێ‌و فریایان بكه‌وم ده‌یان‬ ‫خوێنمه‌وه‌"‪ .‬میر سامان‪ ،‬منداڵێك ‌ی‬ ‫دیك‌ه ‌ی ته‌مه‌ن ‪12‬ساڵ‌ه ك‌ه له‌و رادیۆی‌ه‬ ‫بیژه‌ره‌و به‌رنام������ه‌ی ‪WOWKIDS‬‬ ‫پێش������كه‌ش ده‌كات‪ ،‬ك‌ه به‌رنامه‌یه‌كی‬ ‫ڕاس������ته‌وخۆی‌ه بۆفێربوونی زمانی‬ ‫ئینگلیزی‪" ،‬به‌رنامه‌كه‌م ڕاسته‌وخۆ‬ ‫به‌زمان ‌ی ئینگلیزیی������‌ه‌و مندااڵنیش‬ ‫په‌یوه‌ندیم پێو‌ه ده‌ك‌هن‌و به‌ئینگلیز ‌ی‬ ‫وتووێژ ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫به‌یانیان بۆ مافه‌كان ‌ی مندااڵنه‌‬ ‫دوا ‌ی ئ������ه‌و‌ه ‌ی ڕادی������ۆ ‌ی من������دااڵن‬ ‫به‌چه‌ند گۆرانییه‌ك ده‌ست به‌په‌خش ‌ی‬

‫ی‬ ‫خۆ ‌ی ده‌كات‪ ،‬پاش ئه‌و‌ه به‌رنام‌ه ‌‬ ‫مافه‌كان������ ‌ی من������دااڵن له‌الی������ه‌ن‬ ‫بێژه‌رێك������ ‌ی منداڵه‌و‌ه پێش������كه‌ش‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ڕۆزا محه‌مه‌د ‌ی ته‌مه‌ن ده‌سااڵن ك‌ه‬ ‫بچوكترین بێژه‌ری ڕادیۆی مندااڵنه‌‪،‬‬ ‫هه‌موو به‌یانیه‌ك به‌رنامه‌ی مافه‌كانی‬ ‫ی‬ ‫مندااڵن پێشكه‌ش ده‌كات‌و به‌وت‌ه ‌‬ ‫خۆ ‌ی كاره‌ك‌ه ‌ی زۆر به‌الو‌ه خۆشه‌و‬ ‫خوازیار‌ه له‌كوردستان مافی هیچ‬ ‫منداڵێك پێشێل نه‌كرێ‪" ،‬هیوادام‬ ‫به‌رنامه‌كه‌م ببێت������‌ه هۆی ڕێگرتن‬ ‫له‌پێشێلكاری مافه‌كان ‌ی مندااڵن"‪.‬‬ ‫ڕادیۆ ‌ی به‌باوك ‌ی كڕیوه‌‬ ‫ی‬ ‫زۆرێك ل������ه‌و مندااڵن‌ه ‌ی گوێگر ‌‬ ‫ڕادی������ۆ ‌ی مندااڵنن‪ ،‬ئام������اژ‌ه به‌و‌ه‬ ‫ده‌ده‌ن ك‌ه ڕادیۆیان هه‌یه‌و ڕۆژان‌ه‬

‫ی‬ ‫گ������وێ له‌به‌رنامه‌كان������ ‌ی ڕادیۆ ‌‬ ‫مندااڵن ده‌گرن‪.‬‬ ‫ئه‌له‌ند س������ه‌الح مندااڵێكی ته‌مه‌ن‬ ‫ی‬ ‫د‌ه س������اڵ‌ه‌و گوێگرێكی به‌رده‌وام ‌‬ ‫ڕادیۆی مندااڵن������ه‌‪ .‬به‌وت‌ه ‌ی خۆی‌‪،‬‬ ‫ڕادیۆیه‌ك������ی به‌باوك������ی كڕیو‌ه‌و‬ ‫زۆرب������ه‌ی كاته‌كانی له‌ماڵه‌و‌ه به‌ده‌م‬ ‫گوێگرتن له‌رادیۆی ده‌نگ ‌ی مندااڵنی‬ ‫سلێمانی به‌سه‌رده‌بات‪" ،‬ڕادیۆیه‌كی‬ ‫زۆر خۆشه‌و حه‌زده‌كه‌م هه‌مووكات‬ ‫گوێی لێبگرم به‌تایبه‌ت به‌رنامه‌ی‬ ‫فێربونی زمان������ی ئینگلیزیه‌كه‌و‬ ‫گۆرانییه‌كان ‌ی مندااڵن"‪ ،‬چونك‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌كاتی به‌رنام‌ه ڕاس������ته‌وخۆكان ‌‬ ‫رادی������ۆ ‌ی مندااڵن������دا په‌یوه‌ندیان‬ ‫پێوه‌ده‌كات‪" ،‬بومه‌ت������‌ه میوانیكی‬ ‫به‌رده‌وامی ڕادیۆی مندااڵن"‪.‬‬

‫بێژه‌رێکی منداڵ لەکاتی پەخشی بەرنامەکه‌یاندا فۆتۆ‪ :‬ئاریان حه‌سه‌ن‬

‫ڕادیۆك‌ه په‌روه‌رده‌یی‌ه‬ ‫فه‌رمان عه‌لی به‌ڕێوبه‌ری ئۆركێسترای‬ ‫س������لێمانی ئاماژ‌ه ب������ه‌و‌ه ده‌دات ك‌ه‬ ‫له‌ده‌ره‌نجام ‌ی هه‌ستكردن به‌و بۆشایی‌ه ‌ی‬ ‫له‌راگه‌یاندن ‌ی مندااڵندا هه‌س������تیان‬ ‫پێكردووه‌‪ ،‬بیری������ان له‌دامه‌زراندن ‌ی‬ ‫رادیۆكه‌یان كردوه‌ت������ه‌وه‌‪" ،‬زۆرب‌ه ‌ی‬ ‫به‌رنامه‌كان ‌ی من������دااڵن یان به‌یانیان‬ ‫زوو پێشكه‌ش ده‌كرێ‪ ،‬یان ئێواران‬ ‫له‌كاتی ن������ان خواردندای‌ه بۆی‌ه ئێم‌ه‬ ‫بیرمان له‌دروستكردنی ئه‌م ڕادیۆی‌ه‬ ‫بۆمندااڵن كرده‌وه‌"‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه ناوبراو‬ ‫باس ‌ی له‌و‌ه كرد ك‌ه ڕادیۆ ‌ی مندااڵن‬ ‫جگ‌ه له‌و مندااڵن‌ه ‌ی به‌رنام‌ه پێشكه‌ش‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬دوو كارمه‌ند ‌ی ته‌مه‌ن گه‌ور‌ه ‌ی‬ ‫تیای‌ه ك‌ه به‌رنامه‌ی س������ایكۆلۆژیای‬ ‫مندااڵن پێش������كه‌ش ده‌ك������ه‌ن‪" ،‬ئه‌م‬ ‫به‌رنامه‌یه‌و هه‌ندێ به‌رنامه‌ی ترمان‬ ‫هه‌ی‌ه ك‌ه مندااڵن ناتوانن پێشكه‌شی‬ ‫بكه‌ن بۆی‌ه په‌ن������ا ده‌به‌ینه‌به‌ر بێژه‌ری‬ ‫ته‌مه‌ن گه‌وره‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوبه‌ر ‌ی رادیۆ ‌ی ده‌نگ ‌ی مندااڵن‬ ‫باس ‌ی له‌وه‌كرد ك‌ه ته‌واو ‌ی به‌رنامه‌كان ‌ی‬ ‫ڕادیۆك������‌ه په‌روه‌رده‌یی������‌ه‌و ئامانج ‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌كردنی منداڵ‌ه به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫زانس������تی‪ ،‬بۆئه‌و مه‌به‌سته‌ش هه‌موو‬ ‫به‌یانییه‌ك كاژێر هه‌شت به‌رنامه‌كان ‌ی‬ ‫ڕادیۆ ‌ی مندااڵن به‌گۆرانی مندااڵن‬ ‫ده‌س������ت پێده‌كات‌و پاشتر به‌رنامه‌ی‬ ‫مافه‌كانی مندااڵن ده‌ست پێده‌كات‌و‬ ‫له‌دوای ئ������ه‌و پرۆگرامه‌ش به‌رنامه‌ی‬ ‫هۆنراوه‌و چیرۆك ده‌ست پێده‌كات‌و‬

‫داواتری������ش به‌رنام������ه‌ی ده‌رونزانی‬ ‫من������دااڵن‌و پاش������ان به‌رنامه‌یه‌ك������ی‬ ‫فیربوونی زمانی ئینگلیزیان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه شوێنێك ‌ی بچووكیان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ب������ه‌اڵم هه‌ر له‌و بینایه‌دا س������ه‌ره‌ڕا ‌ی‬ ‫ڕادیۆ ‌ی من������دااڵن خولی فێربوونی‬ ‫میوزیكیان بۆمن������دااڵن كردۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫"له‌دوای فێربوونیان ده‌یانخه‌ین‌ه تیپی‬ ‫میوزیكی باران"‪.‬‬ ‫یه‌كه‌مین ڕادیۆ ‌ی تایبه‌ت به‌مندااڵنه‌‬ ‫ئۆركێس������ترای مندااڵنی سلێمانی‬ ‫س������ه‌ربه‌خۆ ‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵه‌یه‌ك������ی‬ ‫په‌روه‌رده‌كردن������ی مندااڵنن‪ ،‬له‌رۆژ ‌ی‬ ‫‪ 2007/8/26‬دامه‌زراو‌ه‌و له‌س ‌ێ به‌ش‬ ‫پێكهاتووه‌‪ :‬ڕادیۆی مندااڵن‪ ،‬ڕادیۆی‬ ‫موزیك‪ ،‬تیپی موزیكی باران‪.‬‬ ‫به‌وت‌ه ‌ی به‌ڕێوبه‌ری ئۆركێس������ترای‬ ‫سلێمان ‌ی یه‌كێ له‌پرۆژ‌ه گرنگه‌كانی‬ ‫ئه‌م ئۆركێس������ترای‌ه ڕادیۆی مندااڵن‌ه‬ ‫ك‌ه نزیك‌ه ‌ی ساڵێك‌ه ده‌ست ‌ی به‌په‌خش‬ ‫كردووه‌‪" ،‬به‌یه‌كه‌مین ڕادیۆ داده‌نرێ‬ ‫ك‌ه تایبه‌ت بێ به‌مندااڵن‌و هه‌ش������ت‬ ‫كاژێر په‌خش������ی به‌رده‌وامی هه‌یه‌و‬ ‫زۆربه‌ی كارمه‌ندو بێژه‌ره‌كانیش������ی‬ ‫منداڵن"‪.‬‬ ‫شه‌پۆل ‌ی ئه‌م ڕادیۆی‌ه شار ‌ی سلێمان ‌ی‌و‬ ‫ده‌وروب������ه‌ر ‌ی ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬به‌م پێیه‌ش‬ ‫وك به‌ڕێوبه‌ران������ ‌ی ئ������ه‌م ڕادیۆی������‌ه‬ ‫ئاماژ‌ه ‌ی بۆ ده‌كه‌ن گوێگرێك ‌ی زۆری‬ ‫مندااڵنیان له‌ناوشارو ده‌ره‌و‌ه ‌ی شار ‌ی‬ ‫سلێمانی هه‌یه‌‪.‬‬


‫‪6‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /8/10‬‬

‫ژماره‪36‌:‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫“خ ‌ه‌ف ‌ه‌كردنی پرسیاری منداڵ‪ ،‬پ ‌ه‌رو ‌ه‌رد ‌ه‌كردنی ن ‌ه‌و ‌ه‌ی ‌ه‌كی كۆیل ‌ه‌ی ‌ه‌"‬ ‫كه‌ریم مسته‌فا‪ ،‬شاره‌زا له‌بوار ‌ی فه‌لسه‌ف ‌ه ‌ی منداڵ بۆ نم نم‬

‫ی‬ ‫زۆرێك له‌و مندااڵنه‌ ‌‬ ‫كه‌ پرسیار له‌سه‌ر ژیان‌و‬ ‫جه‌سته‌یان ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌الیه‌ن‬ ‫ی‬ ‫گه‌وره‌كانه‌وه‌ وه‌اڵمێك ‌‬ ‫ئه‌وتۆ نادرێنه‌وه‌و زۆرجاریش‬ ‫ی سه‌رزه‌نشت كردن‬ ‫تووش ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ پسپۆڕێك ‌‬ ‫ی‬ ‫بواری‌ فه‌لسه‌فه‌ پێداگر ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر پێویستیی خوێندن ‌‬ ‫ی‬ ‫وانه‌ی‌ فه‌لسه‌فه‌ له‌قۆناغه‌كان ‌‬ ‫خوێندنی‌ بنه‌ڕه‌تی‌ دوپات‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬

‫ سازدانی‌‪ :‬رابه‌ر كه‌ریم‬ ‫كه‌ریم مس������ته‌فا ش������اره‌زا ل‌ه بوار ‌ی‬ ‫فه‌لس������ه‌ف‌ه ‌ی منداڵ‌و خاوه‌ن ‌ی ماڵپه‌ر ‌ی‬ ‫فه‌لس������ه‌ف‌ه بۆ منداڵ له‌دیمانه‌یه‌كیدا‬ ‫له‌گ������ه‌ڵ نم ن������م ئاماژ‌ه ب������ه‌و‌ه ده‌دات‬ ‫ك‌ه من������داڵ خاوه‌ن������ ‌ی بیركردنه‌و‌ه ‌ی‬ ‫فه‌لس������ه‌فییه‌و پێویس������ت‌ه وه‌اڵم ‌ی ئه‌و‬ ‫پرس������یارانه‌یان بدرێته‌و‌ه ك‌ه دڵنیابن‬ ‫له‌ڕاست ‌ی وه‌اڵمه‌ك‌هی‌‪" ،‬نابێت وه‌اڵمی‬ ‫پرس������یارێكیان بد‌ه‌ین‌ه‌و‌ه‌‪ ،‬ك‌ه خۆمان‬ ‫هیچی د‌ه‌ربار‌ه نازانی������ن"‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه‬ ‫ناوبراو وان‌ه ‌ی فه‌له‌سه‌ف‌ه له‌قۆناغه‌كان ‌ی‬ ‫خوێندن������دا به‌پێویس������ت ده‌زانێت‪،‬‬ ‫چونكه‌"خوێندنی وان‌ه‌ی ف‌ه‌لس������‌ه‌ف‌ه‌‪،‬‬ ‫ل‌ه‌س������‌ه‌ر‌ه‌تای قۆناغ������ی بن‌ه‌ڕ‌ه‌تیی‌ه‌و‌ه‌‪،‬‬ ‫پێداویستیی‌ه‌كیس‌ه‌رد‌هم‌وكۆم‌ه‌ڵگ‌ه‌ی‌ه‌كی‬ ‫دیموكرات‌و ئازاد‌ه"‌‪.‬‬ ‫رابه‌ر‪ :‬ئایا منداڵ خاوه‌ن ‌ی‬ ‫بیركردنه‌و‌ه ‌ی فه‌لسه‌فییه‌؟‬ ‫كه‌ری������م‪ :‬س������‌ه‌ر‌ه‌تای بیركردن‌ه‌و‌ه‌ی‬ ‫ف‌ه‌لس������‌ه‌ف‌ه‌و ف‌ه‌لس������‌ه‌فاندن به‌ڕام������ان‬ ‫د‌ه‌ستپێد‌ه‌كات‪ ،‬منداڵیش به‌سروشت‬ ‫خ������ۆی ڕام������ان‌و لێووردبوون������‌ه‌و‌ه‌ی‬ ‫ه‌ه‌ی������ه‌‪ ،‬ك‌ه‌وابوو ب‌ه‌ڵێ منداڵ خاو‌ه‌نی‬ ‫بیركردن‌ه‌و‌ه‌یف‌ه‌لس‌ه‌فیی‌ه‌‪.‬‬ ‫رابه‌ر‪ :‬رامان‌و سه‌ره‌تا ‌ی بیركردنه‌و‌ه ‌ی‬ ‫فه‌لسه‌ف ‌ی ل‌ه‌ال ‌ی منداڵ‪ ،‬له‌چ ت‌ه‌م‌ه‌نێكدا‬ ‫س‌ه‌ره‌ه‌ڵد‌ه‌دات؟ ‬

‫ك‌ه‌ریم مست‌ه‌فا لەکاتی گوتن‌ه‌و‌ه‌ی وان‌ه‌ی ف‌ه‌لس‌ه‌ف‌ه ب‌ه‌مندااڵنی فێرگ‌ه‌ی ده‌اڵاڵن له‌ڕانیه‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌ری������م‪ :‬و‌ه‌ك زان������ا ‌ی په‌روه‌رده‌ی ‌‬ ‫سویس������ری ژان پی������اژ ‌ێ پێید‌ه‌ڵێت‬ ‫ئاگام‌ه‌ندی من������داڵ‪ ،‬به‌چوار قۆناغ‬ ‫دیارید‌ه‌كات‪ :‬قۆناغی یه‌كه‌م پاڵن‌ه‌ری‬ ‫ه‌ه‌س������تی ك‌ه له‌ی������‌ه‌ك ڕۆژیی‌ه‌و‌ه تا‬ ‫دووس������اڵییه‌‪ ،‬ل‌ه‌م قۆناغ‌ه‌دا زانیاری‌‪،‬‬ ‫ل‌ه‌ڕێگ‌ه‌ی ه‌ه‌ست‌ه‌كان‌ه‌و‌ه پ‌ه‌یدا د‌ه‌كرێت‬ ‫(ه‌ه‌ست‌ه‌كانی‪ :‬بیستن‪ ،‬بینین‪ ،‬چێژ‪،‬‬ ‫به‌ركه‌وتن)‪ .‬‬ ‫قۆناغی دووه‌م بیركردن‌ه‌و‌ه‌ی ئاقاڵنیه‌‬ ‫له‌دووس������اڵه‌و‌ه تا حه‌وت ساڵییه‌‪ ،‬ل‌ه‌م‬ ‫قۆناغ������‌ه‌دا منداڵ زانی������ار ‌ی ل‌ه‌م‌ه‌ڕ‬ ‫س������یمبول پ‌ه‌ی������داد‌ه‌كات‌و د‌ه‌توانێت‬ ‫س������یمبول ب‌ه‌كاربهێنێت‌و له‌سیمبول‬ ‫تێبگات‪.‬‬ ‫قۆناغ������ی س������ێیه‌م بیركردن������‌ه‌و‌ه‌ی‬ ‫ب‌ه‌رج‌ه‌س������ت‌ه‌یی له‌حه‌وت ساڵییه‌و‌ه تا‬ ‫یانز‌ه س������اڵی‪ ،‬ل������‌ه‌م قۆناغ‌ه‌دا منداڵ‬ ‫زۆر ب‌ه‌رج‌ه‌س������تییان‌ه (كۆنكرێتی)‬ ‫بیرد‌ه‌كات������‌ه‌وه‌‪ ،‬ب‌ه‌واتای‌ه‌ك������ی دیكه‌‬ ‫س������‌ه‌ر‌ه‌تای قۆناغ������ی بیركردن‌ه‌و‌ه‌ی‬ ‫لۆجیكیان‌ه‌ی منداڵ‌ه‌‪.‬‬ ‫دوا قۆناغ‪ ،‬قۆناغ������ی بیركردن‌ه‌و‌ه‌ی‬ ‫ئ‌ه‌ندێش‌ه‌یی ئه‌بستراكته‌‪ ،‬ل‌ه‌م قۆناغ‌ه‌دا‬ ‫من������داڵ ئ‌ه‌ندێش������‌ه له‌بیركردن‌ه‌و‌ه‌دا‬ ‫ب‌ه‌كارد‌ه‌هێنێت‌و قۆناغی ب‌ه‌رج‌ه‌ست‌ه‌یی‬ ‫تێد‌ه‌پ‌ه‌ڕێنێت‪.‬‬

‫به‌ب������ڕوای پیاژی‪ ،‬ئ������‌ه‌م قۆناغان‌ه‌ی‬ ‫بیركردن‌ه‌و‌ه‌ی ئاگام‌ه‌ندییان‌ه‌‪ ،‬بناغ‌ه‌ی‬ ‫ی‬ ‫گ‌ه‌ش‌ه یان گۆڕانكاری ڕ‌ه‌وشتییان‌ه ‌‬ ‫منداڵ������ن‌و س������‌ه‌رئ‌ه‌نجام من������داڵ‬ ‫گۆرانكاڕیی‌ه ڕ‌ه‌وشتیی‌ه‌كانی بۆ دوو‬ ‫قۆناغ داب‌ه‌شده‌بن‪:‬‬ ‫یه‌ك������ه‌م قۆن������اغ مۆراڵی واب‌ه‌س������ته‌‬ ‫ی‬ ‫به‌د‌ه‌ست‌ه‌اڵت‪ ،‬یان به‌زه‌بر‪ ،‬ك‌ه ته‌مه‌ن ‌‬ ‫دوو تا چوار س������اڵ ‌ی ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬ل‌ه‌م‬ ‫قۆناغ‌ه‌دا منداڵ پ‌ه‌یڕ‌ه‌وی له‌و ڕه‌وشت‌ه‬ ‫ده‌كات ك‌ه ل������‌ه‌د‌ه‌ر‌ه‌وی بیركردن‌ه‌و‌ه‌و‬ ‫خواستی خۆی‌ه‌و‌ه ب‌ه‌س‌ه‌ریدا س‌ه‌پینراو‌ه‌‪،‬‬ ‫ل‌ه‌الی‌ه‌ن‪ ،‬ب������اوان‪ ،‬خێزان‪ ،‬ب‌ه‌خێوك‌ه‌ر‪،‬‬ ‫یان زارۆخان‌ه‌و‌ه‌و خۆی هیچ ڕۆڵێكی‬ ‫له‌داڕشتن ‌ی ئ‌ه‌م ڕه‌وشته‌دا نیی‌ه‌‪ ،‬ت‌ه‌نها‬ ‫له‌ترسی س������زا یان له‌ب‌ه‌ر هه‌بوونی‬ ‫ی‬ ‫د‌ه‌س������ه‌اڵتی ئ‌ه‌و ك������‌هس‌و الی‌ه‌نان‌ه ‌‬ ‫به‌سه‌ریدا زاڵه‌‪ ،‬پ‌ه‌یڕه‌وی د‌ه‌كات‪.‬‬ ‫دووه‌م قۆناغ مۆراڵی س������‌ه‌رب‌ه‌خۆیه‌‪،‬‬ ‫س������‌ه‌رب‌ه‌خۆیان‌ه ك‌ه له‌چوار ساڵیی‌ه‌وه‌‬ ‫ده‌ستپێده‌كات‪ ،‬ل‌ه‌م قۆناغ‌ه‌دا منداڵ‬ ‫د‌ه‌ك‌ه‌وێت‌ه ب‌ه‌راورد‌و ه‌ه‌ڵس������‌ه‌نگاندنی‬ ‫كردار‌و گوتار‌و ه‌ه‌ڵسوك‌ه‌وت‌و ڕای‬ ‫ی‬ ‫خۆی ب‌ه‌رانب‌ه‌ر ب‌ه‌وانیتر‌و ئ‌ه‌گ‌ه‌ر د‌ه‌ر ‌‬ ‫نه‌بڕێت‪ ،‬ئ������‌ه‌وا ل‌ه‌ال ‌ی خۆی گه‌اڵڵ‌ه‌ی‬ ‫د‌ه‌كات‌و ڕ‌ه‌نگ‌ه پ‌ه‌رچ‌ه‌كرداریش������ی‬ ‫ب‌ه‌گوتار یان ب‌ه‌كردار هه‌بێت‪.‬‬

‫كه‌ری������م‪ :‬پ‌ه‌ندێك������ی ك������وردی ه‌ه‌ی‌ه‬ ‫د‌ه‌ڵێت‪ :‬ئه‌گ‌ه‌ر زمان بهێڵێت‪ ،‬س������‌ه‌ر‬ ‫ڕ‌ه‌ح‌ه‌ت‌ه‌! ب‌ه‌بڕوای من‪ ،‬ئ‌ه‌م ش������ێواز‌ه‌ی‬ ‫بیركردن‌ه‌و‌ه‌‪ ،‬ی‌ه‌كێك‌ه ل‌ه‌ه‌ه‌ر‌ه كڵۆڵترین‪،‬‬ ‫شێواز‌ه‌كانی بیركردن‌ه‌و‌ه‌‪ .‬ب‌ه‌داخ‌ه‌وه‌‪ ،‬تا‬ ‫ه‌ه‌نوك‌ه‌ش‪ ،‬ئ‌ه‌م ئایدیا چ‌ه‌وت‌ه له‌ڕژێمی‬ ‫پ‌ه‌رو‌ه‌د‌ه‌ی ‌ی ئێمه‌دا بااڵد‌ه‌سته‌‪ ،‬تائێستا‬ ‫له‌كوردستاندا سیست‌ه‌می فێركایمان‬ ‫نیی‌ه‌‪ ،‬ب‌ه‌ڵكو رژێمی پ‌ه‌رو‌ه‌رد‌ه‌مان ه‌ه‌ی‌ه‌‪.‬‬ ‫مرۆڤی ڕ‌ه‌س‌ه‌ن (ر‌ه‌س������‌ه‌ن به‌مه‌ب‌ه‌سته‌‬ ‫هایدیگ‌ه‌ریی‌ه‌ك������‌ه‌ی) نابێت س������‌ه‌ری‬ ‫ڕ‌ه‌ح‌ه‌ت بێت‪ ،‬ده‌بێت ه‌ه‌میش‌ه سوكرات‬ ‫ئاسا س‌ه‌رقاڵی پرس������یاركردن بێت‪،‬‬ ‫منداڵ ب‌ه‌گوێر‌ه‌ی داب‌ه‌ش������كردن‌ه‌ك‌ه‌ی‬ ‫پی������اژی‪ ،‬ل‌ه‌ت‌ه‌مه‌ن������ی دووس������اڵیی‌ه‌وه‌‬ ‫ب‌ه‌ر‌ه‌و ئاقاڵن‌ه بیرك������رد‌ه‌و‌ه د‌ه‌ڕوات‌و‬ ‫له‌ت‌ه‌م‌ه‌نی چوارساڵیی‌ه‌و‌ه بیركردن‌ه‌و‌ه‌ی‬ ‫مۆراڵییان������‌ه‌ی تێ������دا ده‌بزوێت‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫رابه‌ر‪ :‬ئایا پێویست‌ه وه‌اڵم ‌ی هه‌موو‬ ‫سیس������ت‌ه‌می فێركاری ده‌بێت وه‌اڵم‬ ‫پرسیاره‌كان ‌ی منداڵ بده‌ینه‌وه‌؟‬ ‫گۆی ئ‌ه‌م پێداویستی‌ه بێت‌‪ ،‬خوێندنی‬ ‫‌و‬ ‫ی‬ ‫‌ڵ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ب‬ ‫ه‬ ‫كه‌ریم‪ :‬وه‌اڵمی ئ‌ه‌م پرس������یار‌‬ ‫وان‌ه‌ی ف‌ه‌لس‌ه‌ف‌ه‌‪ ،‬ل‌ه‌س������‌ه‌ر‌ه‌تای قۆناغی‬ ‫گشت‬ ‫ن‌ه‌خێره‌‪ ،‬ب‌ه‌ڵی ده‌بێت وه‌اڵمی‬ ‫بن‌ه‌ڕ‌ه‌تیی‌ه‌و‌ه‌‪ ،‬پێداویستیی‌ه‌كی س‌ه‌رد‌هم‌و‬ ‫ئ������‌ه‌و پرس������یاران‌ه‌یان بد‌ه‌ین‌ه‌و‌ه كه‌ كۆم‌ه‌ڵگ‌ه‌ی‌ه‌كی دیموكرات‌و ئازاد‌ه‌‪.‬‬ ‫وه‌اڵم‌ه‌كانیان د‌ه‌زانین‪ ،‬یان تاڕاد‌ه‌ی‌ه‌كی‬ ‫زۆر له‌ڕاستی وه‌اڵم‌ه‌كان دڵنیاین‪.‬‬ ‫رابه‌ر‪ :‬ماوه‌یه‌ك ئێو‌ه له‌چه‌ند‬ ‫پرسیارێكیان‬ ‫ن‌ه‌خێر‪ ،‬نابێت وه‌اڵمی‬ ‫قوتابخانه‌یه‌ك ك‌ه له‌الیه‌ن ڕێكخراو ‌ی‬ ‫بد‌ه‌ین‌ه‌و‌ه‌‪ ،‬ك‌ه خۆمان هیچی د‌ه‌رباره‌ كۆمه‌كه‌و‌ه هاوكار ‌ی ده‌كرێت‪ ،‬وان‌ه ‌ی‬ ‫نازانین‪ ،‬یان له‌راس������تی وه‌اڵم‌ه‌كان فه‌لسه‌فه‌تان وته‌وه‌‪ ،‬پێتانوای‌ه مندااڵن ‌ی‬ ‫دڵنیانین‪ .‬ده‌بێت زۆر ڕاش������كاوانه‌ كورد توانا ‌ی ئه‌وه‌یان هه‌بێت ك‌ه‬ ‫ب‌ه‌منداڵ بڵێین "وه‌اڵمی ئ‌ه‌و پرسیاره‌ پرسیار ‌ی فه‌لسه‌ف ‌ی بخوڵقێنن؟‬ ‫نازانم!" وش‌ه‌ی نازانم دوو ڕامان ل‌ه‌ال ‌‬ ‫ی كه‌ری������م‪ :‬من������داڵ خ������ۆی خاو‌ه‌نی‬ ‫منداڵ د‌ه‌خوڵقێنێت‪ ،‬ی‌ه‌ك‌ه‌م‪ ،‬ڕامانێكی بیركردن������‌ه‌و‌ه‌ی ف‌ه‌لس������‌ه‌فیی‌ه‌‪ ،‬منداڵی‬ ‫نائومێدیان������ه‌‪ ،‬چونك‌ه منداڵ پێیوایه‌ كوردی������ش منداڵ������‌ه‌‪ ،‬ك‌ه‌وات‌ه منداڵی‬ ‫گ������‌ه‌ور‌ه‌س������ااڵن‪ ،‬ب‌ه‌تایب‌ه‌تی دایك‌و كوردی������ش خاوه‌ن������ی بیركردن‌ه‌و‌ه‌ی‬ ‫باوك‌و مامۆستاكانی‪ ،‬وه‌اڵمی گشت ف‌ه‌لس‌ه‌فیی‌ه‌‪.‬‬ ‫پرس������یارێكیان ل‌ه‌الی‌ه‌‪ .‬دوو‌ه‌م‪ ،‬ڕامان پێش ئ‌ه‌و‌ه‌ی له‌كوردس������تان‪ ،‬وان‌ه‌ی‬ ‫له‌نهێن ‌ی‌و گرنگی پرسیار‪ ،‬ئ‌ه‌م‌ه‌ش ف‌ه‌لس������‌ه‌ف‌ه به‌مندااڵن بڵێم‌ه‌و‌ه‌‪ ،‬چ‌ه‌ند‬ ‫وااڵكردن������ی د‌ه‌رواز‌ه‌ی ئ‌ه‌ندێش������‌ه‌و جارێك له‌ئۆسلۆ‪ ،‬ساڵی ‪ 2007‬چووم‌ه‌ته‌‬ ‫بیركردن‌ه‌و‌ه‌و گ‌ه‌ڕان‌ه به‌دوای وه‌اڵمدا‪ .‬فێرگ������‌ه‌ی ئۆرانی‌ه‌نب������ۆرگ‌و ل‌ه‌وێ‪،‬‬ ‫ل‌ه‌وان‌ه‌ی ف‌ه‌لس������‌ه‌ف‌ه‌دا ل‌ه‌گ‌ه‌ڵ منداڵ‌ه‌كان‬ ‫رابه‌ر‪ :‬وتنه‌و‌ه ‌ی وان‌ه ‌ی فه‌لسه‌ف‌ه بۆ‬ ‫دانیش������تووم‌و گوێ������م له‌گفتوگ������ۆی‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ڕۆڵێك‬ ‫مندااڵن له‌قوتابخانه‌كاندا چ‬ ‫نێوانیان‌و مامۆستاك‌ه‌یان گرتوو‌ه‌‪ .‬س ‌ێ‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێت له‌گه‌ش‌ه ‌ی عه‌قڵ ‌ی‌و ده‌روون ‌‬ ‫س������اڵ دواتر ی‌ه‌ك‌ه‌م وان‌ه‌م له‌فێرگ‌ه‌ی‬ ‫مندااڵندا؟‬ ‫بازارگ‌ه له‌م‌ه‌خموور وت‌ه‌و‌ه ك‌ه ی‌ه‌كێكه‌‬

‫ل‌ه‌و ‪ 50‬فێرگ‌ه‌ی‌ه‌ی‪ ،‬شێوازی سیست‌ه‌می‬ ‫فێركاری كۆم‌ه‌ك پ‌ه‌یڕ‌ه‌ود‌ه‌ك‌ه‌ن‌‪ ،‬ڕێژ‌ه‌ی‬ ‫ب‌ه‌ش������داربوون‌و ئاستی گفتوگۆكان‪،‬‬ ‫له‌مه‌خمور ب‌ه‌رزتربوو له‌ئۆرانی‌ه‌نبۆرگ‪،‬‬ ‫له‌فێرگ‌ه‌ی ده‌اڵاڵنیش‪ ،‬له‌ڕانی‌ه ه‌ه‌مان‬ ‫شێوه‌بوو‪.‬‬ ‫‌‬ ‫رابه‌ر‪ :‬نیاز ‌ی ئه‌وه‌تان هه‌ی‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌ی په‌روه‌رد‌ه ‌ی حكومه‌ت ‌ی هه‌رێم‬ ‫وتنه‌و‌ه ‌ی وان‌ه ‌ی فه‌لسه‌ف‌ه بۆمندااڵن‬ ‫فراوانتر بكه‌ن له‌قوتابخانه‌كان ‌ی‬ ‫كوردستاندا؟‬ ‫كه‌ری������م‪ ::‬چه‌ند جارێ������ك له‌باب‌هت‌و‬ ‫له‌دیداره‌كانماندا گرنگی ئ‌ه‌م باب‌ه‌ت‌ه‌مان‬ ‫بۆ ب‌ه‌رپرسیارانی پ‌ه‌رو‌ه‌رد‌ه باسكردوو‌ه‌‪،‬‬ ‫ل‌ه‌كابین‌ه‌ی پێش������ودا ل‌ه‌گ������‌ه‌ڵ هه‌ردوو‬ ‫وه‌زیر ‌ی په‌روه‌رده‌و خوێندن ‌ی بااڵ ئ‌ه‌م‬ ‫باب‌ه‌ت‌ه‌م باسكردوو‌ه‌و ئێستاش به‌ڕێز‬ ‫س‌ه‌فین دز‌ه‌یی‪ ،‬و‌ه‌زیری پ‌ه‌رو‌ه‌رد‌ه ل‌ه‌م‬ ‫باب‌ه‌ت‌ه ئاگاداركراوت‌ه‌و‌ه‌‪ ،‬ئیدی بڕیار‌ه‌كه‌‬ ‫ل‌ه‌ال ‌ی د‌ه‌س������ه‌اڵتدارانی كوردستان‌ه‌‪،‬‬ ‫ه‌ه‌ركات ئ‌ه‌وان ئ������‌ه‌م باب‌ه‌ت‌ه ب‌ه‌گرنگ‬ ‫بزانن‪ ،‬ئێم‌ه ئاما‌د‌ه‌ین‌و له‌خزم‌ه‌تداین‪ .‬‬ ‫رابه‌ر‪ :‬زۆرب‌ه ‌ی پرسیاره‌كان ‌ی مندااڵن ‌ی‬ ‫كورد‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌بوون‌و جه‌ست‌ه ‌ی‬ ‫خۆی وه‌اڵم نادرێنه‌و‌ه‌و زۆرجاریش‬ ‫سه‌رزه‌نشت ده‌كرێن له‌سه‌ری‌‪ ،‬ئه‌م‌ه‬ ‫چ كاریگه‌رییه‌ك ‌ی ده‌بێت له‌سه‌ر‬ ‫كه‌سایه‌ت ‌ی‌و بیركردنه‌و‌ه ‌ی منداڵ؟‬ ‫كه‌ریم‪ ::‬پرس������ی ژیان‌و بوون‪ ،‬ه‌ه‌رد‌ه‌م‬ ‫له‌پرس������‌ه ف‌ه‌لس������‌ه‌فیی‌ه گرنگ������‌ه‌كان‌و‬ ‫مندااڵنی������ش زۆر س������‌ه‌رقاڵی ئ������‌ه‌م‬ ‫پرسیاران‌هن‌و ده‌بێت وه‌اڵمیان بدرێت‌ه‌و‌ه‌‪،‬‬ ‫یان ڕێنمایی بكرێن بۆ پ‌ه‌یداكردنی‬ ‫وه‌اڵم‪ ،‬له‌ڕێگ������‌ه‌ی پ‌ه‌یدۆزیكردن������‌ه‌و‌ه‬ ‫‌(س������ێرچ)‪ .‬ئ‌ه‌و تابۆكردن‌ه‌ی پرسیار‌و‬ ‫س‌ه‌رز‌ه‌نش������تكردن‌ه‌ی ت������ۆ د‌ه‌یڵێیت‪،‬‬ ‫ك‌ه ڕ‌ه‌نگ‌ه سزادانیش������ی ل‌ه‌گ‌ه‌ڵدابێت!‬ ‫گش������تی د‌ه‌گ‌ه‌ڕێت‌ه‌و‌ه بۆ نامۆدێرنی‌و‬ ‫ل‌ه‌كارك‌ه‌وتوویی (رژێم������ی پ‌ه‌رو‌ه‌د‌ه‌)‪.‬‬ ‫ك‌ه‌سای‌ه‌تیی‌ه‌ك ك‌ه پرسیاركه‌ر نه‌بێت‪،‬‬ ‫ك‌ه‌س������ای‌ه‌تی‌ه‌كی كۆیل‌ه‌ی‌ه‌‪ .‬خ‌ه‌ف‌ه‌كردنی‬ ‫پرس������یاری منداڵ‪ ،‬پ‌ه‌رو‌ه‌رد‌ه‌كردنی‬ ‫ن‌ه‌و‌ه‌ی‌ه‌كی كۆیل‌ه‌ی‌ه‌‪.‬‬

‫ی منداڵ‬ ‫ی ال ‌‬ ‫ی توندوتیژ ‌‬ ‫ی خێزان له‌به‌رهه‌مهێنان ‌‬ ‫ڕۆڵ ‌‬ ‫ سه‌روه‌ر سه‌عید‬ ‫ی‬ ‫خێ������زان یه‌كه‌مین دام������ه‌زراو‌ه ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی‌ه‌و بونی������اد ‌ی یه‌كه‌م‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی‌و ڕه‌وشت ‌‬ ‫ی كه‌سایه‌ت ‌‬ ‫بۆپێكهێنان ‌‬ ‫من������داڵ له‌كۆمه‌ڵ������گادا‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه‬ ‫ی‬ ‫شێواز ‌ی ڕه‌وش������ت‌و هه‌ڵسوكه‌وت ‌‬ ‫ی ڕاسته‌خۆیان‬ ‫باوان كاریگه‌رییه‌ك ‌‬ ‫ی ڕه‌وشت‌و‬ ‫هه‌ی‌ه له‌ئاڕاس������ته‌كردن ‌‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وت ‌یمنداڵه‌كانیاندا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫دایباب������ه‌كان له‌په‌روه‌رده‌كردن������ ‌‬ ‫ده‌توان������ن‬ ‫منداڵه‌كانیان������دا‬ ‫ی ته‌ندروست بگرنه‌به‌ر‬ ‫ڕێچكه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫تا ئه‌و ش������ێوازو هه‌ڵسوكه‌وتان‌ه ‌‬ ‫منداڵه‌كانی������ان لێییانه‌و‌ه فێرده‌بن‬ ‫ی‬ ‫ی ژیان ‌‬ ‫بتوان������ن ب������ۆ به‌ڕێوه‌بردن ‌‬ ‫داهاتوویان س������وود ‌ی لێ ببینن‪،‬‬ ‫ب������ه‌اڵم به‌پێچه‌وانه‌و‌ه ئه‌و كێش������ه‌و‬ ‫گرفتان������‌ه ‌ی له‌نێ������و خێزانه‌كاندا‬ ‫ی‬ ‫ی ڕه‌وش������ت ‌‬ ‫ڕووده‌دات‌و بووون������ ‌‬ ‫خراپ‌و ناپه‌روه‌رده‌ییان‌ه له‌خێزاندا‬ ‫ی منداڵ‬ ‫ێ له‌ئاڕاسته‌كردن ‌‬ ‫ڕۆڵده‌گێڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێگ‌ه ‌ی خراپدا‪ ،‬ئه‌و‌ه ‌ی ئێم‌ه قس‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌س������ه‌رده‌كه‌ین له‌م بابه‌ته‌دا ڕۆڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫دایك‌و باوك������‌ه له‌به‌رهه‌مهێنان ‌‬ ‫توندوتیژ ‌ی ال ‌ی منداڵه‌كانیان‪.‬‬

‫ی گه‌ور‌ه‬ ‫دایكان‌و ب������اوكان ڕۆڵێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ڕه‌وش������ت ‌‬ ‫ده‌گێ������ڕن له‌وه‌رگرتن ‌‬ ‫توندوتیژ ‌ی له‌ڕێگ‌ه ‌ی چاولێكه‌ر ‌ی‌و‬ ‫الس������ایكرنه‌وه‌وه‌‪ ،‬كات ‌ێ دایكان‌و‬ ‫باوكان له‌به‌رچاو ‌ی منداڵه‌كانیان‬ ‫ی شه‌ڕانگێزان‌ه‬ ‫هه‌ڵده‌ستن به‌ڕه‌وشت ‌‬ ‫سه‌ره‌ڕا ‌ی ئه‌و‌ه ‌ی منداڵه‌ك‌ه ناڕه‌حه‌ت‬ ‫ێ‬ ‫ده‌بێت له‌وكار‌ه ئه‌وا هه‌ڵده‌س������ت ‌‬ ‫به‌السایكردنه‌و‌ه ‌ی ئه‌و ڕه‌وشته‌‪.‬‬ ‫ی ده‌روونیی‌ه‬ ‫باندۆرا ك������‌ه زانایه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫وا ‌ی ده‌بین ‌ێ ك‌ه منداڵ السای ‌‬ ‫نمون‌ه ش������ه‌ڕانگێزان‌ه ده‌كاته‌و‌ه ك‌ه‬ ‫پێیان كاریگه‌ره‌‪ ،‬نزیكترین كه‌س‬ ‫ی كاریگه‌ربێت دایك‌و‬ ‫منداڵ پێ ‌‬ ‫باوك������‌ه دواتریش مامۆس������تایان‌و‬ ‫ی‬ ‫هاوڕێكانه‌‪ ،‬ئه‌و نمون‌ه شه‌ڕانگێزان‌ه ‌‬ ‫منداڵ ده‌یبین ‌ێ ئه‌و‌ه ‌ی فێرده‌كات‬ ‫ی‬ ‫ك‌ه ك������‌ه ‌ی‌و چۆن هه‌ڵس������وكه‌وت ‌‬ ‫شه‌ڕانگێزان‌ه ده‌كات‪ .‬له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و كه‌س������ان‌ه ‌ی ك‌ه له‌ده‌وروبه‌ر ‌‬ ‫ی منداڵه‌ك‌ه‬ ‫ی‌و هان ‌‬ ‫منداڵه‌كه‌ن پاڵپشت ‌‬ ‫ی توندوتیژ ‌ی‌و‬ ‫ده‌ده‌ن له‌سه‌ر ڕه‌وشت ‌‬ ‫ی بۆ ده‌ڕه‌خسێنن‬ ‫شه‌ڕانگێز ‌ی هه‌ل ‌‬ ‫تا پێ������ڕه‌و ‌ی له‌توندوتیژ ‌ی بكات‪،‬‬ ‫جار ‌ی وا هه‌ی‌ه كه‌سوكار ‌ی منداڵ‬ ‫ده‌ستخۆشان‌ه له‌منداڵه‌كانیان ده‌كه‌ن‬

‫ك‌ه ئازار ‌ی كه‌س������ێك بدات یان‬ ‫توندوتیژ ‌ی بنوێنێ‌‪ ،‬به‌م ش������ێوه‌ی‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی توندوتیژ ‌‬ ‫منداڵ فێر ‌ی ڕه‌وشت ‌‬ ‫ده‌بێت‪ .‬‬ ‫ی‬ ‫ی تره‌و‌ه شڵه‌ژان له‌په‌یوه‌ند ‌‬ ‫له‌الیه‌ك ‌‬ ‫ی گرفت‌و جیابوونه‌و‌ه‬ ‫خێزان‌و بوون ‌‬ ‫ی‬ ‫كاریگه‌ر ‌ی ده‌بێت له‌س������ه‌ر الیه‌ن ‌‬ ‫ی نه‌وه‌كان‌و به‌شدار ده‌بێت‬ ‫ده‌روون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توندوتیژ ‌‬ ‫ی ڕه‌وشت ‌‬ ‫له‌ده‌ركه‌وتن ‌‬ ‫ی‬ ‫ال ‌ی منداڵ‪ ،‬هاوكات دیارنه‌بوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆرو غیاب ‌‬ ‫باوك بۆماوه‌یه‌ك������ ‌‬ ‫ی وه‌ك‬ ‫ئه‌و له‌خێزاندا به‌هه‌رهۆیه‌ك ‌‬ ‫س������ه‌فه‌ر زیندان یان م������ردن تا‬ ‫ی‬ ‫ڕاده‌یه‌ك ده‌بێـت‌ه هۆ ‌ی سه‌رهه‌ڵدان ‌‬ ‫ی توندوتیژ ‌ی ال ‌ی منداڵ‪.‬‬ ‫ڕه‌وشت ‌‬ ‫ی تر ك‌ه‬ ‫له‌ه������ۆكار‌ه خێزانییه‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌م ڕه‌وشته‌‪،‬‬ ‫ده‌بێت‌ه هۆ ‌ی ده‌ركه‌وتن ‌‬ ‫ی خێزانیدا‪،‬‬ ‫په‌شێویی‌ه له‌په‌یوه‌ندی ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌م په‌یوه‌ندیی‌ه له‌نێوان باوان‌و‬ ‫منداڵه‌كانیان������دا بێت یان له‌نێوان‬ ‫دایك‌و باوكدا‪ ،‬ئه‌مه‌ش ده‌وه‌ستێت‌ه‬ ‫ی‬ ‫س������ه‌ر بنه‌ما ‌ی ئه‌و شه‌ڕو هه‌رای‌ه ‌‬ ‫له‌به‌رچاو ‌ی منداڵه‌كانیاندا ده‌یك‌هن‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ڕه‌وشت ‌‬ ‫ده‌بێت‌ه هۆ ‌ی ده‌ركه‌وتن ‌‬ ‫ی‬ ‫توندوتیژ ‌ی له‌ناو ماڵ‌و له‌ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫م������اڵ‌و له‌قوتابخان������ه‌‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه ئه‌و‬

‫ی‬ ‫منداڵ‌ه ‌ی له‌ماڵه‌و‌ه فێر ‌ی توندوتیژ ‌‬ ‫ی ت������ردا ئه‌و‬ ‫ده‌بێت له‌ش������وێنه‌كان ‌‬ ‫ڕه‌وشتان‌ه دووبار‌ه ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ������ه‌و ژینگ‌ه خێزانیی������‌ه ‌ی ك‌ه پڕ‌ه‬ ‫ی‌و‬ ‫ی‌و خۆشه‌ویس������ت ‌‬ ‫له‌هه‌ماهه‌نگ������ ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌رموگوڕ ‌ی له‌نێ������وان ئه‌ندامان ‌‬ ‫خێ������زان‪ ،‬ده‌بێت������‌ه ده‌رفه‌تێ������ك‬ ‫بۆ گوزارش������تكردن له‌هه‌س������ت‌و‬ ‫ی‬ ‫ی مندااڵن به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫توانسته‌كان ‌‬ ‫نه‌رم‌و نیان‌و ته‌ندروست‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێت‌ه هۆ ‌ی ئه‌و‌ه ‌ی منداڵ پێڕه‌و ‌‬ ‫ی باش بكات ك‌ه هانده‌ر‌ه‬ ‫له‌ڕه‌وشتێك ‌‬ ‫ی‌و ه������اوكار ‌ی‌و‬ ‫بۆخۆشه‌ویس������ت ‌‬ ‫یه‌كتر ‌ی قبوڵكردن‪ ،‬س‌هر‌ئه‌نجام ئه‌م‬ ‫ش������ێواز‌ه له‌مامه‌ڵ‌ه ‌ی دایك‌و باوك‬ ‫ی باش ڕه‌نگده‌داته‌و‌ه‬ ‫به‌ش������ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌روون������ ‌‬ ‫له‌س������ه‌ر بونیادنان������ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ڕه‌وش������ت ‌‬ ‫منداڵ بۆ دیاریكردن ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪ ،‬ب������ه‌م پێیه‌ش ده‌بێت‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی په‌یوه‌ندیه‌ك ‌‬ ‫هۆ ‌ی دروستكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س������ه‌ركه‌وتوو ال ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت������ ‌‬ ‫ی‬ ‫منداڵ له‌گ������ه‌ڵ ئه‌وانیتر‌و ڕوودان ‌‬ ‫ی گونجاو‌و‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت������ ‌‬ ‫كارلێك ‌‬ ‫ی تردا‪،‬‬ ‫ی له‌گه‌ڵ خه‌ڵكان ‌‬ ‫هه‌ماهه‌نگ ‌‬ ‫هه‌م������وو ئه‌مانه‌ش هاوكار ‌ی منداڵ‬ ‫ی‬ ‫ی ڕه‌وشت ‌‬ ‫ده‌كات بۆبه‌رجه‌سته‌كردن ‌‬

‫ی‬ ‫ی باش‌و به‌ش������دار ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت������ ‌‬ ‫ی‌و‬ ‫ی خێزان ‌‬ ‫پێ������ده‌كات له‌بڕیاردان ‌‬ ‫ی خود ده‌كات‬ ‫هه‌ست به‌ڕێزگرتن ‌‬ ‫ی بااڵ‪.‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ������ه‌و لێكۆڵینه‌وان������‌ه ‌‬ ‫به‌پێ������ ‌‬ ‫ئه‌نجامدراوه‌‪ ،‬ئه‌و مندااڵن‌ه ‌ی هه‌ست‬ ‫ی‬ ‫ی‌و س������ۆزو خۆشه‌ویست ‌‬ ‫به‌ئارام ‌‬ ‫ده‌كه‌ن له‌خێزانه‌كه‌یاندا ئه‌وا ده‌توانن‬ ‫په‌ر‌ه به‌په‌یوه‌ندی كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانیان‬ ‫بده‌ن له‌گه‌ڵ ئه‌وانیتر‪ ،‬له‌هه‌مان كاتدا‬ ‫ی‌و تێكۆشانیان‬ ‫هه‌ستكردن به‌چاالك ‌‬ ‫گه‌ش������ه‌ده‌كات له‌قوتابخانه‌دا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ������ه‌و مندااڵن‌ه ‌ی هه‌س������ت به‌ڕق‌و‬ ‫ی‬ ‫بێزار ‌ی ده‌كه‌ن له‌خێزاندا له‌زۆرب‌ه ‌‬ ‫كاتدا هه‌س������ت به‌بێزار ‌ی ده‌ك‌هن‌و‬ ‫ی شه‌ڕانگێزان‌ه ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وت ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆرێ������ك ل������ه‌و مندااڵن������‌ه ‌‬ ‫خێزانه‌كانیان لێكترازاون‌و دایك‌و‬ ‫ی توند‬ ‫باوكیان جیابۆته‌و‌ه مه‌یلێك ‌‬ ‫بۆ توڕه‌بوون‌و دووره‌په‌رێز ‌ی الیان‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬له‌و جۆر‌ه خێزانانه‌دا‬ ‫ك‌هملمالنێ‌وپه‌شێو ‌یتیای‌هكارده‌كات‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی منداڵ‌و ده‌بێـت‌ه هۆ ‌‬ ‫سه‌ر ڕه‌وشت ‌‬ ‫ی زۆرێك‬ ‫تێرنه‌كردن‌و نوشوس������ت ‌‬ ‫له‌ئاره‌زووه‌كانیان‪ ،‬ڕه‌نگ‌ه له‌م كاته‌دا‬ ‫ی‬ ‫ی جۆر‌ه هه‌ڵس������وكه‌وتێك ‌‬ ‫الس������ای ‌‬

‫ی دایك ی������ان باوك بكه‌ن‬ ‫خراپ ‌‬ ‫ك‌ه له‌ڕوو ‌ی كۆمه‌اڵیه‌تیه‌و‌ه دروست‬ ‫نه‌بێت‪.‬‬ ‫گرفت‌و كێش������‌ه ‌ی نێو خێزانه‌كان‬ ‫ڕاس������ته‌وخۆی‌ه‬ ‫ی‬ ‫هۆكارێك������ ‌‬ ‫بۆخراپ������ه‌كار ‌ی‌و ش������ه‌ڕانیبوون‌و‬ ‫گۆش������ه‌گیر ‌ی مندااڵن‪ ،‬ئه‌و‌ه ‌ی ئه‌م‬ ‫بارودۆخ������‌ه خراپتر ده‌كات ئه‌وه‌ی‌ه‬ ‫زۆرب‌ه ‌ی كات له‌ب������ه‌ر ب ‌ێ جێگه‌و‬ ‫ی زۆرب‌ه ‌ی شه‌ڕو ئاژاوه‌كان‬ ‫رێگه‌ی ‌‬ ‫به‌به‌رچ������او ‌ی منداڵه‌كانیان������ه‌و‌ه‬ ‫ڕووده‌ده‌ن‪ ،‬منداڵیش له‌و شه‌ڕانه‌و‌ه‬ ‫ئام������اژ‌ه وه‌رده‌گرێ������ت‌و دوات������ر‬ ‫ی خۆی������دا پێ������ره‌و ‌ی له‌و‬ ‫له‌ژیان������ ‌‬ ‫ڕه‌وش������ت‌ه نێگه‌تیڤان������‌ه ده‌كه‌ن ك‌ه‬ ‫له‌خێزانه‌كه‌یه‌و‌ه وه‌ریگرتووه‌‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كان‬ ‫• حس������ین‪ ،‬د‪ .‬طه عبدالعظیم‪،‬‬ ‫اس������تراتیجیات إدار‌ه الغص������ب‬ ‫والعدوان‪ ،‬الطبع‌ه االولی‌‪ ،‬دارالفكر‪،‬‬ ‫عمان‪.2007 ،‬‬ ‫• مختار‪ ،‬وفیق صفوت‪ ،‬مشكالت‬ ‫االطفال السلوكی‌ه أسباب والطرق‬ ‫الع���ل��اج دار العلم والثقافه‌‪ ،‬قاهر‌ه‬ ‫‪.1999 ،‬‬


‫سێشه‌ممه‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫شانۆ‬

‫ه‬ ‫ره‌شه‌با ‌ی سلێمانی‌ شانۆ ‌ی ده‌شنێ موراد گاڵت ‌ه به‌و كچ ‌‬ ‫گه‌نجان له‌ئامێز ده‌گرێت ده‌كات ك ‌ه كۆپی ده‌كات‬ ‫شاری‌ س������لێمانی‌ فیستیڤاڵ ‌ی‬ ‫وه‌رزی‌ ڕه‌ش������ه‌بای‌ سلێمانی‌‬ ‫گه‌نج������ان‬ ‫بۆش������انۆی‌‬ ‫له‌خۆده‌گرێ������ت كه‌ هه‌ژده‌‬ ‫گروپی‌ شانۆ له‌سه‌رجه‌م‬ ‫شارو ش������ارۆچكه‌كانی‌‬ ‫پاریزگای������ه‌‬ ‫ئ������ه‌و‬ ‫به‌شداریی‌ تیاده‌كه‌ن‌و بۆ‬ ‫ماوه‌ی‌ سێ‌ مانگ به‌رده‌وام ده‌بێت‪.‬‬ ‫بورهان غه‌فور به‌ڕێوه‌به‌ری‌ به‌ڕێوه‌به‌رێتی‌ شانۆی‌ سلێمانی‌‬ ‫له‌رونكردنه‌وه‌یه‌كدا بۆ نم نم باس������ی‌ له‌فیس������تیڤاڵه‌كه‌ ك������ردو رایگه‌یاند كه‌‬ ‫له‌ئێس������تادا له‌خۆئاماده‌كردندان بۆده‌س������تپێك ‌ی وه‌رزی‌ ڕه‌ش������ه‌بای‌ سلێمانی‌‬ ‫بۆش������انۆی‌ گه‌نجان‪" ،‬ئه‌م وه‌رزه‌ تایبه‌ته‌ به‌ش������انۆی‌ گه‌نجه‌كان‪ ،‬ئیش������ه‌كان‬ ‫جۆرا‌وج������ۆرن‌و دوو میوانی‌ تێدایه‌ یه‌كێكیان له‌س������ویده‌وه‌‌و ئه‌ویترش������یان‬ ‫له‌دانیماركه‌وه‌ هاتوون"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌جیاوازی‌ فیس������تیڤاڵی‌ ئه‌مساڵی‌ به‌ڕێوه‌به‌رێتیه‌كه‌یان كرد‬ ‫له‌چاو فیستیڤاڵه‌كانی‌ سااڵنی‌ پێشوو‪" ،‬ئه‌و جیاوازییه‌ش خۆی‌ له‌وه‌دا ده‌بینێته‌وه‌‬ ‫كه‌ ئه‌م وه‌رزه‌ی‌ شانۆ جیانه‌كراوه‌ته‌وه‌ ئه‌مه‌ وه‌رزی‌ قه‌زا‌و ناحییه‌كانه‌ یان ئه‌مه‌‬ ‫وه‌رزی‌ ناوشاری‌ سلێمانییه‌‪ ،‬به‌هه‌ر هه‌موویان كۆده‌نگییه‌كیان دروستكردووه‌‬ ‫تاوه‌ك������و وزه‌ی‌ گه‌نج ده‌ركه‌وێ‌‪ ،‬چونكه‌ ش������انۆی‌ ئاینده‌مان له‌س������ه‌ر وزه‌‌و‬ ‫داهێنانه‌كانی‌ گه‌نجان بینا ئه‌كرێت‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌ گه‌نجه‌كانی‌ هیچ ش������وێنێكمان‬ ‫فه‌رامۆش نه‌ك������ردووه‌‌و ده‌مانه‌وێ‌ له‌نێوان ئ������ه‌و گه‌نجانه‌دا ده‌رهێنه‌ری‌ باش‬ ‫ئه‌كته‌ری‌ باش درووست ببێت كه‌ ئاینده‌ی‌ شانۆمانی‌ پێوه‌ به‌نده‌"‪.‬‬ ‫ناوی‌ وه‌رزی‌ ڕه‌ش������ه‌بای‌ سلێمانی‌ بۆش������انۆی‌ گه‌نجان‪ ،‬ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ڕه‌شه‌بای‌ سلێمانی‌ سیمایه‌كه‌ له‌و سیمایانه‌ی‌ كه‌ شاری‌ سلێمانی‌ پێده‌ناسرێته‌وه‌‪.‬‬

‫پێشانگا‬

‫شێرزاد هیران ‌ی بانگهێشت ‌ی‬ ‫خه‌ڵك ‌ی بۆ سروشت ده‌كات‬ ‫هونه‌رمه‌ند ‌ی فۆتۆگرافه‌ر ش������ێرزاد هیران ‌ی‬ ‫به‌چل‌و پێن������ج فۆتۆ ‌ی سروش������ت له‌هه‌ولێره‌وه‌ دێت‌و‬ ‫له‌شار ‌ی سلێمانی‌ به‌رهه‌مه‌كانی‌ نمایش ده‌كات‬ ‫تاوه‌كو به‌خه‌ڵك ‌ی ش������ار بڵێت‪ :‬وه‌رن دووربكه‌ونه‌و‌ه‬ ‫له‌جه‌نجاڵ ‌ی شارو رووبكه‌نه‌ سروشت‪ ،‬بۆئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫جارێك ‌ی تر پاك ببنه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌چه‌ن������د رۆژ ‌ی رابردوودا ش������ێرزاد ‌ی‬ ‫فۆتۆگرافه‌ر پێشانگایه‌ك ‌ی تایبه‌ت ‌ی‬ ‫فۆت������ۆی‌ له‌س������لێمان ‌ی ك������رده‌وه‌و‬ ‫سه‌رجه‌م ‌ی فۆتۆكانی‌ گرته‌یه‌ك‬ ‫ب������وون له‌جوان ‌ی سروش������ت‌و‬ ‫ئه‌یویس������ت له‌رێ������ ‌ی زووم������ ‌ی‬ ‫كامێراكه‌ی������ه‌وه‌ جوانییه‌كان������ ‌ی‬ ‫سروش������ت ‌ی كوردس������تان بدات‬ ‫به‌چ������او ‌ی بین������ه‌ر ‌ی ش������اردا‪،‬‬ ‫بۆئه‌و‌ه ‌ی چی������دی‌ جوانییه‌كان ‌ی‬ ‫سروش������ت له‌زهن������ی‌ خه‌ڵك������ ‌ی‬ ‫ش������اردا نه‌س������ڕێته‌وه‌‪ ،‬ب������ه‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ ‌ی نم نم ل������ه‌دووه‌م رۆژ ‌ی‬ ‫به‌س������ه‌ركردنه‌وه‌یدا تێبین������ ‌ی‬ ‫ك������رد به‌ه������ۆ ‌ی ئاماده‌نه‌بوون ‌ی‬ ‫هی������چ بینه‌رێكه‌وه‌‪ ،‬ش������ێرزاد‬ ‫هیران ‌ی س������ه‌رگه‌رم ‌ی كۆكردنه‌وه‌ ‌ی فۆتۆكان ‌ی‬ ‫ب������وو‪ ،‬له‌وباره‌و‌ه هیران������ی‌ له‌لێدوانێكیدا بۆ نم ن������م رایگه‌یاند كه‌ خه‌ڵك ‌ی‬ ‫سروشتی‌ واڵته‌كه‌ ‌ی خۆ ‌ی به‌جوانی‌ نابینێت‪ ،‬خه‌ڵك هه‌مووی‌ جه‌نجاڵ بوو‌ه‬ ‫له‌ناو ش������اره‌كان‌و الدێكانیان به‌جێهێشتووه‌‪" ،‬ئه‌و میوانانه‌ش ك‌ه دێنه‌ ئێر‌ه‬ ‫سروش������تی‌ جوانی‌ واڵته‌كه‌ی‌ ئێم‌ه هه‌رگی������ز نابینن‪ ،‬بۆیه‌ زیاتر حه‌زده‌كه‌م‬ ‫خه‌ڵكه‌ك‌ه به‌سروش������تی‌ خۆی‌ بناس������رێت‪ ،‬ب������ا وازبهێنن ل������ه‌و تابلۆیان‌ه ‌ی‬ ‫له‌س������ایته‌كان ده‌ریدێنن‌و ده‌یخه‌ن‌ه سه‌ر مۆبایل‌و له‌ماڵه‌كانیاندا هه‌ڵیده‌واسن‪،‬‬ ‫با سروشت ‌ی جوانی‌ واڵته‌كه‌ ‌ی خۆیان بخه‌نه‌ جێی‌ ئه‌وانه‌‌و وه‌رزه‌ جوانه‌كان ‌ی‬ ‫خۆی������ان زیاتر ببینن"‪ .‬س������ه‌رجه‌م ئه‌و پێش������انگایانه‌ ‌ی ش������ێرزاد هیران ‌ی‬ ‫ده‌یانكاته‌وه‌ خۆ ‌ی له‌فۆتۆ ‌ی سروش������تی‌ الدێكان‌و چوار وه‌رز‌ه ‌ی كودستاندا‬ ‫ده‌بینێته‌وه‌‌و له‌و رێیه‌ش������ه‌و‌ه ده‌یه‌وێت مرۆڤ ب������ۆ پاكبوونه‌وه‌‌و بینینه‌و‌ه ‌ی‬ ‫سروشت بانگهێش������ت بكات‪ .‬فه‌رهاد حه‌مه‌ئه‌مین وه‌ك شێوه‌كارێك ئاماژ‌ه‬ ‫بۆچۆڵ ‌ی ئه‌و جۆره‌ پێشانگایانه‌ ده‌كات‌و باس ‌ی له‌وه‌كرد زۆر هونه‌رمه‌ند ك‌ه‬ ‫له‌شار ‌ی سلێمان ‌ی پێشانگا ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ناوێكی‌ دیار نه‌بن‪ ،‬ئه‌وا خه‌ڵك ‌ی‬ ‫ئه‌و شاره‌ بایه‌خ به‌پێشانگاك‌ه ‌ی ناده‌ن‌و سه‌ردانی‌ ناكه‌ن‪.‬‬

‫‪2010 /8/10‬‬

‫ژماره‪36‌:‬‬

‫‪9‬‬

‫ئه‌لبومی گۆرانی‬

‫ئا‪ :‬الیه‌ن سدیق‬ ‫هونەرمەندی گۆرانیبێژ دەشنێ موڕاد دوای ئەوەی نازناوی‬ ‫شازادەی پۆپی کوردی و شاکیرای خۆرخه‌اڵتی ناوەڕاستی‬ ‫لەالیەن میدیا عەرەبی و جیهانییەکانەوە پێبەخشڕا ئێستا‬ ‫سه‌رقاڵ ‌ی کارکردنە لەئەلبوومی سێیەمی‪.‬‬ ‫دەش������نێ موراد لەلێدوانێکیدا بۆ نم نم وتی‌‪" :‬ئێس������تا لە‬ ‫کوردستانم و کار لە ئەلبومی سێیەمم دەکەم‪ ،‬رەنگە خەڵکی‬ ‫بڵی ئۆهـ ب������ەم خێراییەو ئەلبومی تازە؟!‪ ،‬بەاڵم من دەمە‌وێ‬ ‫زیاتر لەس������اڵێک خەریکی ئەو ئەلبومەم بم بۆئەوەی بتوانم‬ ‫وەک شیکە واوا لیڤلێک و قۆناغێکی تر بچمە پێشەوە"‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬تەنیا ئەوەندە ئاشکرا كرد ك‌ه لەنێو ئەلبومە تازەکەیدا‬ ‫گۆرانییەک ‌ی به‌ناونیشانی‌ كۆپی‌ تۆماركردووه‌‪"،‬تیایدا گاڵتە‬ ‫بەو کچە دەکەم کە هەردەم کۆپیم دەکات و پێیدەڵێم هێی‬ ‫کچێ چی دەکەیت ؟!‪ ،‬بەسە کۆپی من مەکە"‪.‬‬ ‫دەش������نێ موڕاد خاوەنی دوو ئەلبومی گۆرانییە بەناوەکانی‬ ‫هێ���ل��ا هۆپ������او (ۆم ش������یکە واوا‪ ،‬كه‌ توان������ی وەک یەکەم‬ ‫هونەرمەن������دی ک������ورد قۆناغێکی تازە بخات������ە نێو بواری‬ ‫کارکردنی‌ هونه‌ری‌ كوردییه‌وه‌‪.‬‬ ‫دوای‌ باڵوبوون������ەوەی ڤیدیۆ کلیپێکی لەکەناڵی ئاس������مان ‌ی‬ ‫رۆتانا‪ ،‬له‌ئێستادا سه‌رقاڵی‌ بەرهەمهێنانی ئەلبومێکی تازەیە‪.‬‬

‫فرۆشی به‌رهه‌م‬

‫گه‌له‌ر ‌ی سلێمان ‌ی پاالس‬ ‫بازاڕێك بۆساغكردنه‌وه‌ی‌ به‌رهه‌م ‌ی شێوه‌كاران‬

‫هه‌ژده‌ هونه‌رمه‌ندی‌ ش������ێوه‌كار به‌به‌رده‌وامی‌ به‌رهه‌مه‌كانیان له‌گه‌له‌ری‌ س������لێمان ‌ی‬ ‫پااڵس نمایش ده‌كه‌ن‌و له‌و رێیه‌ش������ه‌وه‌ ده‌یانه‌وێت ناس������نامه‌ی‌ هونه‌ری‌ كوردی‌‬ ‫بناسێنن به‌و میوانه‌ بیانیانه‌ی‌ سه‌ردانی‌ گه‌له‌رییه‌كه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬هاوكات گه‌له‌رییه‌كه‌‬ ‫بووه‌ته‌ ناوه‌ندێك بۆساغكردنه‌وه‌ی‌ به‌رهه‌می‌ شێوه‌كاریی هونه‌رمه‌ندان‪.‬‬ ‫گه‌له‌ری‌ سلێمانی‌ پاالس‪ ،‬گه‌له‌رییه‌كی‌ هه‌میشه‌ییه‌‌و به‌رهه‌می‌ هه‌ژده‌ شێوه‌كاری‌‬ ‫كوردی‌ تێدا نمایشكراوه‌‌و به‌رده‌وام له‌پێشوازی‌ میواناندایه‌‪.‬‬ ‫له‌هۆتێلی‌ سلێمانی‌ پااڵسی‌ شاری‌ سلێمانی‌‪ ،‬هونه‌رمه‌ند به‌ختیار هه‌ڵه‌بجه‌یی‌‬ ‫وه‌ك به‌ڕێوه‌ب������ه‌ری‌ گه‌له‌رییه‌كه‌ بۆ نم نم دواو باس������ی‌ له‌وه‌كرد كه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئ������ه‌وه‌ی‌ گه‌له‌رییه‌كه‌ رووخس������ارێكی‌ جوان������ی‌ به‌خش������یوه‌ته‌ هۆتێله‌كه‌‪،‬‬ ‫"كاتێ������ك بیانییه‌ك دێت داوای‌ كارێكی‌ ك������وردی‌ ده‌كات‪ ،‬ده‌یكڕێت‌و‬ ‫ئه‌یبات������ه‌وه‌ بۆواڵته‌كه‌ی‌ خۆی‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش بووه‌ته‌ پردێك بۆپه‌ڕینه‌وه‌ی‌ به‌رهه‌می‌‬ ‫هونه‌رمه‌ندانی‌ كورد بۆده‌ره‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا گه‌له‌رییه‌كه‌ شوێنه‌كه‌ بۆناساندنی‌‬ ‫ناسنامه‌ی‌ هونه‌ری‌ كوردی‌ به‌ده‌ره‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوب������راو‪ ،‬ئه‌وه‌ ده‌خاته‌ڕوو كه‌ به‌ده‌ر له‌نمایش������ی‌ تابل������ۆكان‪ ،‬گه‌له‌رییه‌كه‌ بووته‌ته‌‬ ‫ناوه‌ندێك بۆساغكردنه‌وه‌ی‌ به‌رهه‌می‌ هونه‌رمه‌ندان‪" ،‬بۆئه‌وه‌ی‌ ئیشی‌ هونه‌رمه‌ندان‬ ‫به‌س������وپاس نه‌ڕوات‪ ،‬هونه‌رمه‌ند بتوانێت له‌ڕێگه‌ی‌ فرۆشتنی‌ تابلۆكانییه‌وه‌ مه‌وادی‌‬ ‫پێبكڕێت‌و داهێنان بكات"‪ ،‬هاوكات هه‌ڵه‌بجه‌یی ئه‌وه‌شی‌ ئاشكراكرد كه‌ هونه‌رمه‌ندان‬ ‫سه‌ربه‌ستن له‌دانانی‌ نرخ له‌سه‌ر به‌رهه‌مه‌ هونه‌رییه‌كانیان‪" ،‬نرخی‌ به‌رهه‌مه‌كان له‌نێوان‬ ‫‪ 200‬ـ ‪7000‬دۆالردایه‌‌و به‌رزترین نرخی‌ به‌رهه‌می‌ فرۆش������راو له‌م گه‌له‌رییه‌دا ‪5000‬دۆالر‬ ‫بووه‌ كه‌ له‌الیه‌ن كه‌سێكی‌ میسرییه‌وه‌ كڕاوه‌و زۆربه‌ی‌ كڕیاره‌كانیش بیانین"‪.‬‬ ‫به‌ختیار هه‌ڵه‌بجه‌یی ش������ێوه‌كار له‌سۆنگه‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ "هیچ ش������تێك پیرۆز نییه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر خۆمان پیرۆزی‌‬ ‫نه‌كه‌ین"‪ ،‬داوا له‌هاوواڵتیان ده‌كات به‌رهه‌می‌ بیانی‌ نه‌كڕن‪ ،‬به‌ڵكو به‌رهه‌مێكی‌ كوردی‌ بكڕن‌و له‌ماڵه‌كه‌یاندا‬ ‫هه‌ڵیبواسن‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی‌ رێز بۆ هونه‌ری‌ كوردیی دابنرێت‌و خه‌ڵك به‌ڕێزه‌وه‌ سه‌یری‌ بكات‪.‬‬

‫ماڵی‌ مێرووله‌كان له‌له‌نده‌ن نمایش ده‌كرێت‬

‫دوای‌ نمایش������كردنی‌ له‌چه‌ندین فیس������تیڤاڵی‌ نێوده‌ڵه‌تیدا كورت������ه‌ فلیمی‌ "ماڵی‌‬ ‫مێرووله‌كان" كه‌ به‌رهه‌می‌ س������تۆدیۆی‌ ئه‌كته‌ره‌ له‌ش������اری‌ سلێمانی‌‌و له‌سیناریۆ ‌ی‬ ‫یاسه‌مین حه‌مه‌سه‌عید‌و نواندنی‌ ڕۆژان حه‌مه‌جه‌زا‌و ده‌رهێنانی‌ شاخه‌وان عه‌بدواڵیه‌‪،‬‬ ‫هه‌ڵده‌بژێردرێت بۆفیستیڤاڵی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ سۆڵۆ ئارت له‌له‌ند‌هن‌و بڕیاروایه‌ له‌مانگی‌‬ ‫یانزه‌دا له‌چوارچێوه‌ی‌ ئه‌و فیستیڤاڵه‌دا نمایش بكرێت‪.‬‬ ‫كورته‌ فلیمی‌ ماڵی‌ مێرووله‌كان باس له‌به‌سه‌رهاتی‌ ژنێك ده‌كات كه‌ له‌چوارچێوه‌ی‌‬ ‫چوار دیواردا ماوه‌ته‌وه‌‌و ئه‌یه‌وێت ئه‌گه‌ر بۆ س������اتێكیش بێت تروسكاییه‌ك هه‌بێت‬ ‫كه‌ به‌رده‌وامی‌ به‌ژیان بداته‌وه‌‌و هیوایه‌كی‌ بداتێ‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ هێڵی‌ كاردنییه‌وه‌ ش������اخه‌وان عه‌بدواڵی‌ ده‌رهێنه‌ر له‌لێدوانێكیدا بۆ نم نم‬ ‫رایگه‌یاند ئه‌و‌هی‌ كه‌ جیاوازه‌ له‌م ش������ێوه‌ ئیشكردنه‌یدا ئه‌وه‌یه‌ كه‌ وه‌كو زۆرینه‌ی‌‬ ‫ئه‌و كارانه‌ی‌ كه‌ له‌سه‌ر ژن ده‌كرێت باسی‌ ئازار‌و كێشه‌كانی‌ ژن به‌ڕاسته‌وخۆیی‌‬ ‫ناكات‪ ،‬به‌ڵكو ته‌نیا س������ێبه‌رێك بۆته‌ كابوس له‌مێشكیدا‌و خوڵقێنه‌ری‌ گرێی‌ ئه‌م‬ ‫كاره‌ی������ه‌‌و باس له‌وه‌ ده‌كرێت كه‌ ژن دوای‌ ئازادبوونیش������ی‌ له‌خودی‌ خۆیدا هه‌ر‬ ‫دیله‌‌و ڕۆحییه‌تی‌ به‌ئازاره‌كانییه‌وه‌ له‌چوارچێوه‌ی‌ دیواره‌كاندا ئه‌مێنێته‌وه‌‪" ،‬جا ئه‌و‬ ‫دیوارانه‌ی‌ ماڵ بێت یان زیندان یان هه‌ر شوێنێك كه‌ تیایدا دیل كرابێت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫كاره‌كته‌ری‌ ئه‌م كورته‌ فیلمه‌ به‌رده‌وام له‌خه‌یاڵدایه‌‌و هه‌موو ش������ته‌كانی‌ لێ‌ بووه‌ته‌‬ ‫وه‌هم‌و واقع‌و وه‌همی‌ له‌ال لێڵ بووه‌"‪.‬‬ ‫فیس������تیڤاڵی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ س������ۆڵۆ ئارت‪ ،‬گرنگی‌ به‌و كورته‌ فیلمانه‌ ده‌دات كه‌ یه‌ك‬ ‫بابه‌ت������ن‌و یه‌ك ئه‌كت������ه‌ر رۆڵی‌ تێدا ده‌بینێت‌و له‌ته‌نها ش������وێنێكی‌ دیاریكراودان‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش هۆكاری‌ وه‌رگرتنی‌ كورته‌ فلیمی‌ ماڵی‌ مێرووله‌كان بووه‌ له‌و فیستیڤاڵه‌دا‪.‬‬

‫‪130‬ملیۆن دینار بۆكار‌ه‬ ‫هونه‌رییه‌كان ‌ی گه‌رمیان‬ ‫ته‌رخان ده‌كرێت‬ ‫ئومێ������د س������ه‌عدواڵ به‌ڕێوه‌ب������ه‌ر ‌ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ ڕۆش������نبیریی‌ گه‌رمیان‬ ‫له‌لێدوانێكیدا بۆ نم نم ئاش������كرایكرد‬ ‫كه‌ له‌ئێستادا بڕی‌ ‪130‬میلۆن دیناریان‬ ‫ته‌رخانكردووه‌ بۆ ئه‌و گروپ‌و ڕێكخراوو‬ ‫س������ه‌نته‌ره‌ ڕۆش������نبیریان‌هی‌ كه‌ پرۆژه‌ی‬ ‫كاری‌ هونه‌رییان هه‌یه‌‪" ،‬بڕی‌ ‪75‬ملیۆن‬ ‫دیناری‌ ب������ۆ كاری‌ ش������انۆ‌و ‪35‬ملیۆن‬ ‫دیناریش������ی‌ بۆ كاری‌ میوزیك‌و ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌شمێنێته‌وه‌ بۆشێوه‌كارییه‌"‪.‬‬ ‫ناوب������راو‪ ،‬ئاماژه‌ی‌ ب������ه‌وه‌دا كه‌ ئه‌و بڕه‌‬ ‫پاره‌ی������ه‌ ته‌نه������ا ب������ۆ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌‬ ‫ڕۆش������نبیرییه‌كانی‌ س������ه‌ر به‌پارێزگای‌‬ ‫س������لێمانی ته‌رخانك������راوه‌‪ ،‬تاوه‌ك������و‬ ‫هونه‌رمه‌ن������دان بتوان������ن گرنگی‌ زیاتر‬ ‫ب������ه‌كاری‌ هونه‌ری������ی‌ خۆی������ان بده‌ن‪،‬‬ ‫"هه‌موو ڕێكخراوو گروپێك ده‌توانێت‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ ماڵپه‌ڕكه‌مانه‌وه‌ فۆرم پڕبكاته‌وه‌‬ ‫تاوه‌كو بڕی‌ پاره‌ی‌ پێویس������ت بۆ كاره‌‬ ‫هونه‌رییه‌ك������ه‌ی‌ وه‌ربگرێ������ت‪ ،‬ب������ه‌اڵم‬ ‫به‌مه‌رجێك له‌ڕێنمایه‌كانی‌ به‌ڕێوه‌به‌راتییه‌‬ ‫گشتیه‌كانی‌ ڕۆشنبیری‌ ده‌رنه‌چێت"‪.‬‬


‫‪8‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /8/10‬‬

‫ژماره‪36‌:‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫ژنی به‌رپرسه‌كان خه‌ون به‌چییه‌و ‌ه ده‌بینن؟‬ ‫ژنی به‌رپرسانی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان ئاماژه‌ به‌قورس‌و‬ ‫ی ژیانی‌ تایبه‌تی‌ خۆیان‬ ‫گران ‌‬ ‫ده‌ده‌ن له‌گه‌ڵ هاوسه‌ره‌كانیان‪،‬‬ ‫به‌شێكیان ئه‌و ده‌نگۆیان ‌ه‬ ‫ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ ئه‌وان‬ ‫جیاواز له‌ژنانی‌ دیك ‌ه ژیان‬ ‫ی‬ ‫بگوزه‌رێنن‌و هه‌ندێك ‌‬ ‫دیكه‌شیان پێیانوایه‌ ده‌بێ‬ ‫ی بكرێت له‌نێوان‬ ‫جیاواز ‌‬ ‫ئه‌وان ‌هی‌ له‌شاخ شوویان‬ ‫ی‬ ‫كردووه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌دوای‌ راپه‌ڕین بوونه‌ت ‌ه ژن ‌‬ ‫به‌رپرسان‪ ،‬هاوكات هه‌ندێ‬ ‫ی‬ ‫له‌ژنانی‌ دیك ‌ه خۆزگه‌ به‌ژیان ‌‬ ‫ئه‌وان ده‌خوازن‌و ده‌یانه‌وێ‬ ‫ئه‌گه‌ر بۆ چركه‌یه‌كیش‬ ‫بێت وه‌ك ژنی‌ به‌رپرسێك‬ ‫ی ژیان‬ ‫چێژو خۆشییه‌كان ‌‬ ‫تاقیبكه‌نه‌وه‌‪.‬‬

‫نه‌وزاد مه‌حمود له‌سلێمان ‌ی‬ ‫بێده‌نگتری������ن چی������رۆك چیرۆك ‌ی‬ ‫نێوماڵ������ ‌ی ئ������ه‌و به‌رپرس������انه‌ی‌ه ك‌ه‬ ‫شه‌وانه‌ له‌شاشه‌ی‌ ته‌له‌ڤزیۆنه‌كانه‌و‌ه‬ ‫به‌پێچه‌وان������ه‌ ‌ی‬ ‫ده‌رده‌ك������ه‌ون‪،‬‬ ‫هاوسه‌ره‌كانیانه‌و‌ه ك‌ه ونترین كه‌س ‌ی‬ ‫به‌رچاوی‌ میدیا‌و خه‌ڵكن‌و له‌خه‌یاڵ ‌ی‬ ‫ژنانی‌ كۆمه‌ڵگه‌ ‌ی كوردیشدا ئه‌وان‪،‬‬ ‫"ژیانێك ‌ی ئه‌فسانه‌یی‌‌و شاهانه‌یی"‬ ‫به‌س������ه‌رده‌به‌ن‪ ،‬هه‌ربۆی������ه‌ له‌رێگه‌ی‬ ‫ئه‌م راپۆرته‌وه‌ به‌دوور له‌سیاسه‌ت‌و‬ ‫ملمالنێی هاوسه‌رو حیزبیه‌كانیان‪،‬‬ ‫ژن ‌ی به‌رپرس������ان س������كااڵی‌ دڵ ‌ی‬ ‫خۆیان بۆ نم نم هه‌ڵده‌ڕێژن‪.‬‬ ‫له‌سێبه‌ر ‌ی عاره‌بانه‌دا‬ ‫ی‬ ‫كاتێك فاتیم‌ه به‌راوردێكی‌ ژیان ‌‬ ‫خۆی‌‌و ژن‌ه به‌رپرس������ێك ده‌كات‪،‬‬ ‫ێ ك‌ه‬ ‫خه‌ونی‌ ئ������ه‌و چۆله‌كه‌ی‌ه ده‌بین ‌‬ ‫باڵی‌ نیی‌ه بۆ فڕین‪" ،‬ئه‌وه‌ هه‌رگیز‬ ‫بۆ ئێمه‌و مانان نایه‌ته‌دی‌"‪.‬‬ ‫ی ته‌مه‌ن‬ ‫به‌ب������ڕوای‌ فاتیم������‌ه عه‌ل������ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س������ه‌ركرده‌كان ‌‬ ‫‪31‬س������اڵ‪ ،‬ژن ‌‬ ‫كورد‪" ،‬ئ������ه‌و خواپێداوانه‌ن"‪ ،‬ك‌ه‬ ‫له‌هیچ شتێكیان كه‌م نیی‌ه نه‌خه‌فه‌ت‬ ‫ده‌خۆن‌و ن������‌ه له‌هیچیان كه‌مه‌‪ ،‬بۆی‌ه‬ ‫واهه‌س������ت ده‌كات "چۆن دنیایان‬ ‫بردووه‌ت������ه‌وه‌‪ ،‬قیامه‌تی������ش ه������ه‌ر‬ ‫بۆئه‌وانه‌"‪.‬‬ ‫تاك‌ه س������ه‌رچاوه‌ ‌ی ژیانی ماڵه‌كه‌ ‌ی‬ ‫فاتیم������ه‌‪ ،‬ئ������ه‌و عاره‌بانه‌ی������ه‌ ك������‌ه‬ ‫هاوس������ه‌ره‌كه‌ی‌ رۆژان������‌ه به‌دوا ‌ی‬ ‫خۆیدا رایده‌كێشێ‌‌و له‌سێبه‌ر ‌ی ئه‌و‬ ‫عاره‌بانه‌یه‌دا‪ ،‬فاتیم‌ه به‌رده‌وام بیر‬ ‫ی ده‌كاته‌وه‌و‬ ‫ی منداڵه‌كان ‌‬ ‫له‌چاره‌نوس ‌‬ ‫ده‌ڵێ‌‪" :‬چۆن به‌خیلی������ان پێنابه‌م‪،‬‬ ‫ئ������ه‌وان هایالیڤ ده‌ژی������ن‌و ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫له‌خه‌یاڵیاندایه‌‪ ،‬له‌به‌رده‌ستیاندایه‌‪،‬‬ ‫ب������ه‌اڵم م������ن ئه‌گ������ه‌ر بمه‌وێ������ت‬ ‫كۆمپیوته‌رێ������ك ب������ۆ منداڵه‌ك������ه‌م‬ ‫بك������ڕم‪ ،‬ده‌بێ������ت چه‌نده‌ها مانگ‬ ‫بژمێرم"‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه فاتیمه‌ جه‌ختی‬ ‫ی سه‌ركرده‌یه‌ك‬ ‫له‌و‌ه كردو‌ه كه‌ ژن ‌‬ ‫به‌یه‌ك مانگ هه‌موو ماڵه‌كه‌ ‌ی له‌به‌ر‬ ‫خاتری‌ مۆدێ������ل ده‌گۆڕێت‪" ،‬حه‌ز‬ ‫ده‌كه‌م ئه‌گه‌ر بۆ چركه‌یه‌كیش بێت‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك ژن‌ه سه‌ركرده‌یه‌ك چێژه‌كان ‌‬ ‫ی بكه‌مه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ژیان تاق ‌‬

‫ده‌ڵێت‪" :‬خراپ نیی‌ه له‌گه‌ڵمان"‪.‬‬ ‫هێرۆ ره‌تیكرده‌وه‌ جیاواز ‌ی له‌نێوان‬ ‫ئه‌وان‌و هی������چ ژنێك ‌ی تردا هه‌بێت‪،‬‬ ‫"من به‌راوردی‌ ژیان ‌ی خۆم ده‌كه‌م‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌ر ژنێكی‌ ترو به‌ته‌بیعه‌تیش‬ ‫حه‌زم له‌جیاواز ‌ی نییه‌"‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫ژن‌ه گله‌یی له‌هاوس������ه‌ره‌كه‌ی‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫ده‌ڵێت‪" :‬حه‌زناك������ه‌م له‌گه‌ڵم بێت‬ ‫بۆبازاڕ‪ ،‬ده‌مه‌وێت خ������ۆم به‌ته‌نها‬ ‫ب������ڕۆم‪ ،‬چونك‌ه ئه‌و په‌ل������‌ه ئه‌كات‌و‬ ‫مه‌ج������ال نادات به‌ئ������اره‌زووی‌ خۆم‬ ‫شت ببینم‪ ،‬پیاو به‌گشتی‌ له‌بازاڕدا‬ ‫په‌له‌ئه‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ناوب������راو‪ ،‬ئه‌وه‌ی نه‌ش������ارده‌وه‌ ك‌ه‬ ‫چه‌ند س������اڵێك پێش ئێستا هیوا‬ ‫میزرا سابیری‌ هاوسه‌ری‌ جارجار‬ ‫داویه‌ت ‌ی به‌گوێیدا كه‌ ده‌یه‌وێت ژن ‌ی‬ ‫دووه‌م بهێنێ������ت‪" ،‬من زۆر مینج‌ه‬ ‫مین������ج ناكه‌م‪ ،‬ئه‌گه‌ر بیر له‌ش������ت ‌ی‬ ‫وابكات������ه‌وه‌‪ ،‬منی������ش مه‌رجی‌ خۆم‬ ‫هه‌یه‌"‪ ،‬به‌اڵم به‌وته‌ی خۆی ئێس������تا‬ ‫هاوس������ه‌ره‌كه‌ی ئه‌و "په‌یامه‌ تاڵه‌"ی‬ ‫نه‌ماوه‌‪" ،‬له‌وانه‌ی‌ه مه‌سه‌ل‌ه ته‌مه‌نه‌كه‌ ‌ی‬ ‫بێ������ت"‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه هێ������رۆ جه‌ختی‬ ‫له‌وه‌ ك������رده‌وه‌ كه‌ هاوس������ه‌ره‌كه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌موو س������ه‌رقاڵییه‌كانی‌‪ ،‬بۆ‬ ‫منداڵه‌كانی زۆرباشه‌و له‌گه‌ڵ خۆ ‌ی‬ ‫ده‌یانبات‌ه ده‌ره‌وه‌‪.‬‬

‫ژنی به‌رپرسه‌ ئیسالمیه‌كان‬ ‫ژنی به‌رپرس������ه‌ ئیس���ل��امیه‌كان باس‬ ‫له‌و‌ه ده‌كه‌ن ك������ه‌ ژیانی ئه‌وان وه‌كو‬ ‫ژیانی خه‌ڵكی ئاساییه‌‌و جیاوازییه‌ك ‌ی‬ ‫ئه‌وتۆی‌ نییه‌‪.‬‬ ‫به‌سۆز عه‌لی‌‪ ،‬هاوسه‌ری‌ عه‌بدولستار‬ ‫مه‌جید ‌ی ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌ب ‌ی سیاس������ ‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیس���ل��امی‌‪ ،‬ره‌تیكرده‌وه‌ ك‌ه‬ ‫پله‌وپایه‌ ‌ی هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ ژیانی‌ ئه‌وان ‌ی‬ ‫گه‌یاندبێت‌ه قۆناخێكی‌ پڕ له‌ئاسوده‌یی‌‪،‬‬ ‫"كاتێك ژنان ده‌ڵێ������ن ژیان ‌ی ئه‌وان‬ ‫زۆر خۆش������‌ه راست نییه‌‪ ،‬زۆر كه‌س‬ ‫به‌خۆشم ‌ی گوتووه‌ كه‌ ژنی‌ به‌رپرس‬ ‫له‌هیچ ‌ی كه‌م نییه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ له‌هه‌موو‬ ‫كه‌س مه‌غدورترین"‪.‬‬ ‫ناوب������راو‪ ،‬له‌س������اڵ ‌ی ‪2001‬دا‪ ،‬ژیان ‌ی‬ ‫هاوس������ه‌ری‌ له‌گ������ه‌ڵ عه‌بدولس������تار‬ ‫پێكهێن������اوه‌و له‌ئێس������تادا ته‌مه‌ن������ ‌ی‬ ‫‪26‬س������اڵه‌‌و پێیوایه‌ ژن ‌ی به‌رپرس������ان‬ ‫ئ������ه‌رك‌و ماندووبونێك������ ‌ی زۆری������ان‬ ‫به‌سه‌ره‌وه‌یه‌‪" ،‬میوانێكی‌ زۆر روومان‬ ‫تێ������ده‌كات‌و ماندووبون‌و هیالكیمان‬ ‫زۆره‌‪ ،‬به‌اڵم مادام بۆخزمه‌تی‌ ئیسالم‌ه‬ ‫گوێم لێی‌ نییه‌"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی خۆی‪ ،‬سه‌رقاڵییه‌ به‌رده‌وامه‌كان ‌ی‬ ‫هاوس������ه‌ره‌كه‌ی‌ زۆر له‌كات������ ‌ی ئ������ه‌و‬ ‫ده‌به‌ن‪" ،‬به‌ه������ۆی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫عه‌بدولستار ئه‌مساڵ له‌هه‌موو ساڵێك ‌ی‬ ‫ت������ر س������ه‌رقاڵتر ب������ووه‌"‌و له‌باره‌ ‌ی‬ ‫ی عیماد‬ ‫"كورسییه‌كه‌ ‌‬ ‫گه‌ش������ت‌و چوونه‌ده‌ره‌وه‌شه‌وه‌ به‌سۆز‬ ‫تاپۆ نییه‌"‬ ‫ی‬ ‫عه‌لی‌ ده‌ڵێت‪" :‬خراپ نییه‌‪ ،‬ئه‌مس������اڵ هاوس������ه‌ره‌كه‌ی عیماد ئه‌حمه‌د ‌‬ ‫سه‌فره‌یه‌كمان كردووه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس������ ‌‬ ‫ئه‌ندام������ی‌ مه‌كته‌ب������ ‌‬ ‫یه‌كێتی‌‪ ،‬باسی له‌وه‌كرد ك‌ه هه‌موو‬ ‫ی‬ ‫ی منداڵه‌كان ‌‬ ‫جارێ������ك به‌بی������ر ‌‬ ‫دێنێت������ه‌و‌ه ك‌ه ش������انازی‌ به‌پله‌و‬ ‫ی باوكیانه‌و‌ه نه‌كه‌ن‌و پشت‬ ‫پای‌ه ‌‬ ‫ی خۆیان ببه‌ستن‪.‬‬ ‫به‌كه‌سایه‌ت ‌‬ ‫ی ‪1961‬‬ ‫ت������ارا غه‌ریب له‌س������اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌خانه‌قین له‌دایكبووه‌و خوێندن ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوه‌ندی‌ ته‌واوكردووه‌‪ ،‬س������اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫‪1982‬به‌رێكك������ه‌وت ژیان������ ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵ عیماد ئه‌حمه‌د‬ ‫هاوسه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ژیان ‌‬ ‫پێكهێن������اوه‌‌و له‌ب������اره‌ ‌‬ ‫خ������ۆی‌و هاوس������ه‌ره‌كه‌یه‌و‌ه وتی‪:‬‬ ‫"ره‌نگ‌ه ژنانی‌ تر بۆ پله‌و پایه‌و‬ ‫ی ئێم‌ه بخوازن‪،‬‬ ‫پار‌ه ئاوات به‌ژیان ‌‬ ‫به‌اڵم خۆ ژیان هه‌ر پله‌وپایه‌ نییه‌‪،‬‬ ‫كاتێك شووم به‌عیماد كرد‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی بوو‌ه‬ ‫ی نه‌بووه‌‌و ئاسای ‌‬ ‫پله‌و پایه‌ ‌‬ ‫به‌المه‌وه‌و ئێستاش هه‌روایه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌وانه‌ ‌ی ك ‌ه‬ ‫ناوبراو‪ ،‬جه‌خت������ی له‌و‌ه كرده‌و‌ه‬ ‫ك‌ه ئه‌و كورسییه‌ی هاوسه‌ره‌كه‌ی‬ ‫له‌شاخ له‌گه‌ڵیان‬ ‫له‌س������ه‌ر‌ه موڵكی‌ ئ������ه‌وان نییه‌‪،‬‬ ‫"خۆم وارانه‌هێناوه‌ كه‌ تاس������ه‌ر‬ ‫پێشمه‌رگ ‌ه بوون‪،‬‬ ‫پاسه‌وان‌و پاره‌و سامانم هه‌بێت"‪،‬‬ ‫جیاوازن له‌وانه‌ ‌ی‬ ‫هه‌ربۆی‌ه تارا ئاماژه‌ی به‌وه‌دا ك‌ه‬ ‫زۆر ئاسوده‌یه‌‌و ماڵه‌كه‌ی خۆی‌و‬ ‫ك ‌ه دوای‌ راپه‌رین‬ ‫ی‬ ‫منداڵه‌كانی خۆشده‌وێت‌و له‌باره‌ ‌‬ ‫شویان كردووه‌‬ ‫ی‬ ‫بوون‌و نه‌بونیشه‌و‌ه وتی‪" :‬له‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عه‌ل ‌‬ ‫راپه‌رین هاتینه‌و‌ه له‌گرد ‌‬ ‫ناج������ی‌‪ ،‬خانویه‌كیان پێداین ك‌ه‬ ‫ی‬ ‫زۆر له‌مه‌ بچوكتربوو‪ ،‬میوانێك ‌‬ ‫زۆر زۆریش������م هه‌ب������وو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫حه‌زناكات له‌بازاڕ له‌گه‌ڵ‬ ‫ی له‌به‌هه‌شتم‪ ،‬من خۆم‬ ‫وامده‌زان ‌‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌ی بێت؟‬ ‫ی خۆم زۆر مورتاحم"‪.‬‬ ‫ژنی یه‌كێك له‌به‌رپرسه‌كان جه‌خت به‌ژیان ‌‬ ‫له‌و‌ه ده‌كاته‌و‌ه ك‌ه حه‌ز ناكات له‌گه‌ڵ به‌وت������ه‌ی ت������ارا غه‌ری������ب‪،‬‬ ‫س������ه‌رقاڵییه‌كانی‌ هاوسه‌ره‌كه‌ی‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌یدا بچێت‌ه ده‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫هێرۆ عه‌تا ماوه‌ ‌ی ‪26‬س������اڵ‌ه ژیان ‌ی كاتێك������ی‌ زۆر كه‌می������ان‬ ‫هاوس������ه‌ری‌ له‌گ������ه‌ڵ هی������وا میرزا هێشتووه‌ته‌و‌ه بۆ ئه‌وو منداڵه‌كانی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫سابیر ‌ی ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌ب ‌ی سیاس ‌ی هاوكات س������ه‌رقاڵترین قۆناغ ‌‬ ‫ی به‌و‬ ‫یه‌كگرت������وو ‌ی ئیس���ل��امی‌ به‌س������ه‌ر عیم������اد ئه‌حمه‌دی‌ مێ������رد ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جێگر ‌‬ ‫ده‌بات‌و له‌م������اوه‌ی‌ ئه‌و س������ااڵنه‌دا كات‌ه ده‌زانێ‌ كه‌ پۆست ‌‬ ‫ی‬ ‫ژیان‌ه سیاس������یه‌كه‌ ‌ی هاوسه‌ره‌كه‌ی س������ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت������ی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫ی پاره‌و‌ه به‌یه‌كه‌و‌ه‬ ‫ماندوویان نه‌كردووه‌‌و وه‌ك خۆ ‌ی هه‌بووه‌‪" ،‬له‌ساڵ ‌‬

‫نه‌چوینه‌ت‌ه ده‌ره‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێك‬ ‫ج������ار ده‌چینه‌ چێش������تخانه‌یه‌ك‬ ‫ل������ه‌ده‌ره‌و‌ه ن������ان ده‌خۆی������ن"‪،‬‬ ‫به‌اڵم تارا ئه‌وه‌ش ناش������ارێته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ك������ه‌ جوانتری������ن تایبه‌تمه‌ند ‌‬ ‫هاوس������ه‌ره‌كه‌ی‌ ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬ك‌ه زۆر‬ ‫كه‌م ت������وڕ‌ه ده‌بێت‪" ،‬ك‌ه توڕه‌ش‬ ‫"خۆم ئیش ده‌كه‌م"‬ ‫بوو‪ ،‬خراپ توڕ‌ه ده‌بێت"‪.‬‬ ‫تامین������ی هاوس������ه‌ری‌ محه‌م������ه‌د ‌ی‬ ‫حاج������ی‌ مه‌حم������ودی‌ س������كرتێر ‌ی‬ ‫حیزب ‌ی سۆشیالیس������ت ‌ی دیموكرات ‌ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬پێیوای‌ه كاتێك باس ‌ی‬ ‫خۆش������ ‌ی ژیانی‌ ژنی‌ سه‌ركرده‌كان‬ ‫ده‌كرێ������ت‪ ،‬ده‌بێ������ت بكرێ������ن‬ ‫به‌دووبه‌شه‌وه‌‪" ،‬ئه‌وانه‌ی‌ ك‌ه له‌شاخ‬ ‫له‌گه‌ڵیان پێشمه‌رگ‌ه بوون‪ ،‬جیاوازن‬ ‫له‌وانه‌ ‌ی كه‌ دوا ‌ی راپه‌رین ش������ویان‬ ‫كردووه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو كه‌ بۆخۆی‌ پێش������مه‌رگه‌ ‌ی‬ ‫شاخ بووه‌‌و هه‌ر له‌پێشمه‌رگایه‌تیشدا‬ ‫زه‌ماوه‌ن������د ‌ی له‌گ������ه‌ڵ محه‌ممه‌د ‌ی‬ ‫حاجی‌ مه‌حم������وود كردووه‌‪ ،‬جه‌تی‬ ‫له‌و‌ه كرده‌و‌ه كه‌ ژیانی ژنانی دوای‬ ‫راپه‌ڕین خۆش������تره‌‪" ،‬ژیان بۆ ئه‌و‬ ‫ژنان‌ه خۆشتره‌ ك‌ه له‌دوای‌ راپه‌رین‬ ‫ش������ویان به‌برپرس‌و سه‌ركرده‌كان‬ ‫كردووه‌"‪.‬‬ ‫تامی������ن كاك‌ه س������وور كه‌ ئێس������تا‬ ‫هاوسه‌ر ‌ی قادر‬ ‫له‌ئه‌وروپ������ا ژی������ان ده‌گوزه‌رێنێت‪،‬‬ ‫باسی له‌و‌ه كرد كه‌ به‌پاره‌ی خۆی‬ ‫عه‌زیز‪ :‬هاوسه‌ره‌كه‌م‬ ‫ده‌ژی‪" ،‬خۆم ئیش ده‌كه‌م‌و پاره‌ ‌ی‬ ‫دامه‌زرێنه‌ری‌ شۆڕشه‌‪،‬‬ ‫سۆش������یال وه‌رده‌گ������رم له‌ئه‌وروپا‪،‬‬ ‫كه‌چی‌ خه‌ڵكێك ك ‌ه‬ ‫رازی‌ نابم هایالڤ بژیم‪ ،‬چونك‌ه من‬ ‫زۆر به‌كوردایه‌تییه‌و‌ه‬ ‫پێشمه‌رگه‌بووم‌و ده‌زانم ك‌ه هایالڤ ‌ی‬ ‫بۆ ژن ‌ی شه‌هید‌و كه‌مئه‌ندام هێشتا‬ ‫ماندوونه‌بوو‌ه غه‌در ‌ی‬ ‫خه‌ونه‌"‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه بوون به‌هاوسه‌ر ‌ی‬ ‫لێده‌كه‌ن‬ ‫س������ه‌ركرده‌یه‌ك ‌ی ك������ورد‪ ،‬هیچ ‌ی‬ ‫له‌ژیانی‌ نه‌گۆڕیوه‌‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك������ی تره‌و‌ه مریه‌م س������دیق ‌ی‬ ‫ته‌م������ه‌ن ‪60‬س������اڵ‪ ،‬ك������ه‌ به‌وت������ه‌ ‌ی‬ ‫خۆی‌ یه‌كه‌مین ژنه‌ پێش������مه‌رگه‌ ‌ی‬ ‫شۆڕش������ ‌ی كوردبووه‌ ك������‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫د‪.‬عه‌ل������ ‌ی رانییه‌ی ‌ی هاوس������ه‌ر ‌ی ك‌ه‬ ‫"زۆربه‌ی ئیشه‌كان خۆم‬ ‫ئ������ه‌وكات دكتۆر ‌ی ش������ۆڕش بوو‌ه‬ ‫ده‌یكه‌م"‬ ‫تا ژیان محه‌مم������ه‌د له‌گه‌ڵ ژیان‌ه ژیانیان گوزه‌ران������دووه‌‪" ،‬ره‌نج ‌ی‬ ‫ی فه‌رهادم له‌گه‌ڵ ش������ۆڕش دا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی ئه‌سه‌س������ه‌رد ‌‬ ‫جه‌نجاڵه‌ك������ه‌ ‌‬ ‫ی ئێس������تا خه‌ڵك ‌ی تر وه‌زیره‌و ئه‌ندام‬ ‫هاوس������ه‌ری راه������ات‪ ،‬به‌ته‌واو ‌‬ ‫هیالك بوو‪ ،‬به‌اڵم ئێستا كه‌ له‌گه‌ڵ په‌رله‌مان‌و ده‌ستڕۆشتووون"‪.‬‬ ‫رۆژو شه‌وه‌ پڕ له‌سه‌رقاڵییه‌كانی‬ ‫ی‬ ‫هاوس������ه‌ره‌كه‌ی راهاتووه‌‪ ،‬گوێ ‌‬ ‫لێ نییه‌و پشتیش به‌و نابه‌ستێت‬ ‫ی ماڵه‌ك������ه‌ی‌‪،‬‬ ‫ب������ۆ به‌ڕێوه‌بردن������ ‌‬ ‫"زۆربه‌ی‌ ئیش������ه‌كانی‌ بازاڕیش‬ ‫خۆم ده‌یكه‌م"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ژی������ان محه‌م������ه‌د له‌دایكب������وو ‌‬ ‫ی هه‌ولێره‌و‬ ‫ی شار ‌‬ ‫ی ‪‌ 1961‬‬ ‫ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 1992‬ژیانی‌ هاوسه‌ر ‌‬ ‫له‌ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌گ������ه‌ڵ فه‌ری������د ئه‌سه‌س������ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫ی سه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ئه‌ندام ‌‬ ‫پێكهێن������اوه‌‪ ،‬له‌س������ه‌ره‌تاوه‌ زۆر‬ ‫ی‬ ‫به‌س������ه‌رقاڵیی‌و پڕكارییه‌كان������ ‌‬ ‫بێزارب������ووه‌‪،‬‬ ‫ناره‌ح������ه‌ت‌و‬ ‫ی‬ ‫"منداڵه‌كان زۆرجار به‌س كات ‌‬ ‫نانخواردن ده‌یبینن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌وته‌ی ژیان‪ ،‬كاتێك مێرده‌كه‌ ‌‬ ‫ل������ه‌ده‌وام ده‌گه‌ڕێت������ه‌و‌ه بۆماڵه‌و‌ه‬ ‫هاوسه‌ر ‌ی‬ ‫خراپتره‌‪" ،‬ك������‌ه دێته‌و‌ه ئه‌چێت‌ه‬ ‫ژووره‌كه‌ی‌ خۆی‌و به‌خوێندنه‌وه‌و‬ ‫عیماد ئه‌حمه‌د‪:‬‬ ‫وه‌اڵم������ی‌ موقابه‌ل������ه‌و ته‌له‌ف������ۆن‬ ‫له‌ساڵ ‌ی پاره‌و‌ه‬ ‫سه‌رقاڵ ده‌بێت"‪.‬‬ ‫به‌ر له‌وه‌ی‌ قس������ه‌ له‌گ������ه‌ڵ ژیان‬ ‫به‌یه‌كه‌و‌ه‬ ‫ی وابوو‬ ‫بكرێ‪ ،‬ئه‌سه‌سه‌رد بڕوا ‌‬ ‫نه‌چوینه‌ت ‌ه‬ ‫ك‌ه ژنی‌ به‌رپرسان وه‌ك پێویست‪،‬‬ ‫ده‌ره‌وه‬ ‫وه‌اڵم ناده‌ن������ه‌وه‌و قس������ه‌ ناكه‌ن‬ ‫له‌ب������اره‌ی‌ ئازاره‌كانیانه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی گله‌یی ئه‌وه‌ی‌ لێده‌كرد‬ ‫ژنه‌كه‌ ‌‬

‫كه‌ زۆر ك������ه‌م له‌گه‌ڵیدا ده‌چێت‌ه‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪" ،‬چوار مانگ جارێك‬ ‫به‌یه‌كه‌و‌ه ده‌چین‌ه ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫پیاسه‌ی وه‌رزییه‌"‪.‬‬

‫یه‌که‌مین ژن ‌ه‬ ‫پێشمه‌رگه‪:‬‬ ‫"ئه‌و به‌رپرسانه‌ ‌ی‬ ‫وه‌فایان بۆ‬ ‫ژنه‌كان ‌ی خۆیان‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬ناتوانن‬ ‫وه‌فایان بۆ‬ ‫ده‌وروبه‌ره‌كه‌ ‌ی‬ ‫خۆشیان هه‌بێت"‪‌.‬‬ ‫ئه‌و خاتوونه‌ نه‌خۆی‌‌و نه‌ هاوس������ه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫هیچ پۆس������تێكیان نییه‌‪ ،‬ب������ه‌اڵم ره‌خن‌ه‬ ‫له‌و به‌رپرس������انه‌ ده‌گرێ������ت كه‌ كاتێك‬ ‫له‌ش������اخ گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌ ژن������ی‌ دووه‌میان‬ ‫هێناوه‌ته‌وه‌‌و هاوسه‌ری‌ رۆژگاری‌ شاخ‌و‬ ‫پێش������مه‌رگایه‌تیان فه‌رام������ۆش كردووه‌‪،‬‬ ‫"ئه‌و به‌رپرس������انه‌ی‌ وه‌فایان بۆ ژنه‌كانی‌‬ ‫خۆی������ان نه‌بێ������ت‪ ،‬ناتوان������ن وه‌فایان بۆ‬ ‫ده‌وروبه‌ره‌كه‌ی‌ خۆشیان هه‌بێت"‪.‬‬ ‫دوای‌ ئ������ه‌و هه‌م������وو س������اڵه‌ی‌ ژیان������ی‌‬ ‫پێش������مه‌رگایه‌تی‌ ئێس������تا خاتوو مریه‌م‬ ‫له‌گه‌ڵ هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ له‌شارۆچكه‌ی رانییه‌‬ ‫درێژه‌ به‌ژیان ئاسایی خۆیان ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫"كه‌ژاڵ چاوه‌ڕێی‌ هاوین‌و به‌هاره‌"‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌ی قادر عه‌زیزی سكرتێر ‌ی‬ ‫حیزبی زه‌حمه‌تكێشانی‌ كوردستان‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌مانگی ته‌موزی ‪ 1987‬ژیانی هاوسه‌ری‬ ‫له‌گه‌ڵ قادر پێكهێناوه‌و چووه‌ته‌ ش������اخ‌و‬ ‫بووه‌ته‌ پێشمه‌رگه‌‪ ،‬پێیوایه‌ به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ ژنی‌ س������ه‌ركرده‌یه‌ كه‌س������ایه‌تیه‌كی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ بۆ دروست بووه‌‪" ،‬هه‌میشه‌‬ ‫ژیان‌و گوزه‌رانمان باشه‌‌و ئه‌مه‌ بۆ ژنێك‬ ‫خۆش������ه‌‪ ،‬ب������ه‌اڵم ئازادییه‌كانم لێ زه‌وت‬ ‫كراوه‌و ناتوانم بچمه‌ هه‌موو ش������وێنێك‌و‬ ‫وه‌ك ژنێكی‌ ئاسایی‌ هه‌ڵسوكه‌وت بكه‌م"‪.‬‬ ‫كه‌ژاڵ محه‌ممه‌د وسوو‪ ،‬له‌ئێستادا ته‌مه‌نی‌‬ ‫‪40‬ساڵه‌و تا قۆناغی‌ ناوه‌ندی‌ خوێندووه‌‌و‬ ‫سه‌رقاڵییه‌كانی‌ هاوسه‌ره‌كه‌ی به‌گرفتێكی‌‬ ‫گ������ه‌وره‌ بۆ خ������ۆی‌ ده‌زان������ێ‌‌و ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫"ناتوانین������ن به‌یه‌كه‌وه‌ بچی������ن بۆهه‌موو‬ ‫ش������وێنێك‪ ،‬یان وه‌ك كه‌سێكی‌ ئاسایی‌‬ ‫هه‌موو كاتێ������ك بتوان������ێ‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ من‌و‬ ‫منداڵه‌كان������دا كۆبێت������ه‌وه‌‪ ،‬زۆر به‌كه‌می‌‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ نان ده‌خۆین‪ ،‬مه‌گه‌ر هاوین یان‬ ‫به‌هار بچینه‌ ده‌ره‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوب������راو‪ ،‬وه‌ك������و پێش������مه‌رگه‌یه‌ك ك‌ه‬ ‫رۆژانێك پێشمه‌رگه‌ی‌ زه‌حمه‌تكێشانیش‬ ‫بووه‌‪ ،‬زۆر خه‌م به‌كێش������‌ه سیاسیه‌كان ‌ی‬ ‫هاوس������ه‌ره‌ك‌هی‌ ده‌خ������وات‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌ی‬ ‫دوا ‌ی دوو كه‌رتبوون������ی‌ حیزبه‌كه‌یان‪،‬‬ ‫دامه‌زرێن������ه‌ر ‌ی‬ ‫"هاوس������ه‌ره‌كه‌م‬ ‫شۆرشه‌كه‌یه‌‪ ،‬كه‌چ ‌ی خه‌ڵكێك ك‌ه زۆر‬ ‫به‌كوردایه‌تی������ه‌و‌ه ماندوونه‌بووه‌‌و دێت‬ ‫به‌و شێوه‌ غه‌در ده‌كه‌ن"‪.‬‬


‫سێشه‌ممه‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫"تابلۆكانم باس ل ‌ه ئازار‌و‬ ‫ی مێین ‌ه ده‌كات"‬ ‫مه‌ینه‌تییه‌كان ‌‬

‫‪2010 /8/10‬‬

‫ژماره‪36‌:‬‬

‫‪11‬‬

‫شێوه‌كار تریف ‌ه ئیبراهیم بۆ نم نم‬ ‫خانمه‌ هونه‌رمه‌ندی‌ شێوه‌كار‬ ‫تریفه‌ ئیبراهیم‪ ،‬به‌رده‌وام‬ ‫ی ره‌نگه‌وه‌ وه‌ك‬ ‫له‌رێگ ‌ه ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ئافره‌تێك گوزارشت ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌سته‌كانی‌ هه‌یه‌‌و وه‌ك خۆ ‌‬ ‫ئاماژ‌هی‌ پێده‌دات ڕه‌نگ‌و‬ ‫ی‬ ‫هێڵه‌كان‌و كه‌ره‌سته‌كان ‌‬ ‫بۆده‌ربڕینی‌ هه‌سته‌كانیه‌تی‌‌و‬ ‫ئاوێته‌ن له‌ئازار‌و ژیانی‌‪،‬‬ ‫"تابلۆكان باس له‌ئازارو‬ ‫مه‌ینه‌تییه‌كانی‌ مێین ‌ه‬ ‫ده‌كات"‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ ناوبراو‪،‬‬ ‫له‌دیمانه‌یه‌كیدا بۆ نم نم‬ ‫زیاتر تیشك ده‌خات ‌ه سه‌ر‬ ‫ی‬ ‫الیه‌نه‌كانی‌ تری‌ هونه‌ر ‌‬ ‫خۆی‌ وه‌ك ئافره‌تێك‪،‬‬ ‫هاوكات باس له‌دیارترین ئه‌و‬ ‫رێگریانه‌ ده‌كات كه‌ له‌ئێستادا‬ ‫ی‬ ‫روبه‌ڕووی‌ هونه‌رمه‌ندان ‌‬ ‫مێینه‌ ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬

‫بۆ ئه‌و گوزارش������تكردنه‌‪ ،‬ڕه‌ن������گ‌و هێڵه‌كان‬ ‫كه‌ره‌س������ته‌كان ‌ی من بۆ ده‌ڕبڕین ‌ی هه‌سته‌كانم‬ ‫ئاوێته‌ن له‌ئ������ازار‌و ژیان ‌ی من وه‌ك ئافره‌تێك‪،‬‬ ‫پاش������ان وه‌ك مرۆڤێك ده‌ربڕینم بۆسروشت‬ ‫ده‌خه‌م‌ه چوارچێ������و‌ه ‌ی تابلۆكانمه‌وه‌‪ ،‬ده‌مه‌و ‌ێ‬ ‫له‌ڕێ������گا ‌ی تابلۆكانمه‌و‌ه بڵێم ل������ه‌دوا ‌ی هه‌موو‬ ‫ئازار ‌ێ هه‌س������ت‌و ئیراد‌ه ‌ی مرۆڤ ده‌توانێت‬ ‫خه‌ون ‌ی دیكه‌ت بۆ بهێنێ‌‪ ،‬منیش وه‌ك تریف‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌ر كێشان ‌ی تابلۆیه‌ك كۆڵ ‌ێ ئازار فڕ ‌ێ‬ ‫ئه‌ده‌م‪ ،‬خه‌ونێك ‌ی جوان بۆ خۆم بنیات ئه‌نێم ك‌ه‬ ‫پێموای‌ه گه‌وره‌ی ‌ی مرۆڤ له‌چۆك دانه‌داندایه‌‪.‬‬ ‫جه‌مال‪ :‬بیرۆك‌ه ‌ی تابلۆكانت تا چه‌ند‬ ‫هه‌ڵقواڵو ‌ی نێو كۆمه‌ڵگ‌ه ‌ی كوردییه‌؟‬ ‫تریف������ه‌‪ :‬تابلۆكان������م ده‌ق������اوده‌ق هه‌ڵقواڵو ‌ی‬ ‫ئ������ه‌م كۆمه‌ڵگایه‌ن‪ ،‬ك‌ه تێیدا ب������اس له‌ئازار‌و‬ ‫مه‌ینه‌تییه‌كان ‌ی مێین������‌ه ده‌كه‌م‪ ،‬له‌كۆمه‌ڵگایه‌ك ‌ی‬ ‫نه‌ریتیدا ك‌ه هه‌میش������‌ه كار له‌سه‌ر الوازبوون ‌ی‬ ‫مێ ك������راوه‌‪ ،‬من ده‌مه‌و ‌ێ له‌پ������اڵ ئازاره‌كاندا‬ ‫گه‌شبین ‌ی نیشان بده‌مه‌وه‌‪.‬‬

‫جه‌مال‪ :‬تا چه‌ند له‌ڕێگ‌ه ‌ی ڕه‌نگه‌و‌ه توانیوت‌ه‬ ‫سازدانی‌‪ :‬جه‌مال ئه‌حمه‌د جه‌میل‬ ‫گوزارشت له‌ناخ ‌ی خۆت بكه‌یت وه‌ك‬ ‫ئافره‌تێك؟‬ ‫جه‌مال‪ :‬تریف‌ه ئه‌یه‌وێت له‌ڕێگ‌ه ‌ی‬ ‫تریف������ه‌‪ :‬یاری ك������ردن به‌ڕه‌نگ������ه‌كان مانا ‌ی‬ ‫تابلۆییه‌كانییه‌و‌ه چ ‌ی بڵێت؟‬ ‫پێداگیری‌‌و ئازایه‌تیم پێده‌به‌خشنه‌وه‌‪ ،‬تابتوانم‬ ‫تریفه‌‪ :‬من وه‌ك ئافره‌تێك گوزارش������تم هه‌ی‌ه له‌ڕێگایانه‌و‌ه وه‌ك ئافره‌تێك له‌گه‌ڵ ئازاره‌كان ‌ی‬ ‫بۆ هه‌س������ته‌كانم‪ ،‬به‌اڵم ش������ێواز ‌ی تایبه‌تم هه‌ی‌ه ژیان بجه‌نگم‪ ،‬م������ن وه‌ك ئافره‌تێك زۆرب‌ه ‌ی‬

‫ئه‌و تابلۆیان‌ه ك‌ه ده‌یكێشم گوزارشت له‌ناخ ‌ی‬ ‫خۆم ده‌كات‌و ڕه‌نگه‌كانیش ئه‌و هه‌ستانه‌ی‌ه ك‌ه‬ ‫گوزارشت ‌ی لێو‌ه ده‌كه‌م‪.‬‬ ‫جه‌مال‪ :‬ئایا تریف‌ه به‌هیچ قوتابخانه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫هونه‌رییه‌و‌ه په‌یوه‌سته‌؟‬ ‫تریف������ه‌‪ :‬ئه‌گه‌رچ ‌ی خۆم نابه‌س������تمه‌و‌ه به‌هیچ‬ ‫قوتابخانه‌یه‌ك������ ‌ی هونه‌رییه‌وه‌‪ ،‬ب������ه‌اڵم له‌كات ‌ی‬ ‫نه‌خش������اندن ‌ی زۆرب������‌ه ‌ی تابلۆكان������م زیات������ر‬ ‫له‌قوتابخان‌ه ‌ی موس������ته‌قبه‌ل ‌ی دا خۆم ده‌بینمه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌وڵیش ئه‌ده‌م سه‌ربه‌ستان‌ه كاربكه‌م‪.‬‬ ‫جه‌مال‪ :‬به‌بڕوا ‌ی تۆ تا چه‌ند خانم‌ه‬ ‫شێوه‌كاره‌كان توانیویان‌ه هه‌نگاو ‌ی سه‌رده‌میان‌ه‬ ‫بنێن له‌گه‌ڵ ڕه‌وت ‌ی هونه‌ر ‌ی جیهانیدا؟‬ ‫تریف������ه‌‪ :‬تاڕاده‌یه‌ك هه‌نگاو ‌ی باش������یان ناو‌ه‬ ‫له‌چ������او ئه‌و بارودۆخ‌ه ‌ی خانمان ‌ی ش������ێوه‌كار‬ ‫تیایدا بوون‪ ،‬ئێس������تا چه‌ند هه‌نگاوێك ‌ی باش‬ ‫چونه‌ت‌ه پێش ئه‌گه‌ر ژماره‌ش������یان زۆر نه‌بێت‌و‬ ‫نه‌گه‌شتن‌ه ئاس������ت ‌ی هونه‌ر ‌ی جیهانییه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ڕچه‌ش������كێنی‌‌و جه‌س������اره‌ت ‌ی ئه‌وه‌یان كردوو‌ه‬ ‫له‌چه‌ن������د واڵتێكدا چه‌ن������د خانمێك هه‌وڵیان‬ ‫ی هونه‌ر كه‌مێك‬ ‫داو‌ه به‌شدار ‌ی چه‌ندین پێشه‌نگایان كردووه‌‌و تریفه‌‪ :‬خۆشبه‌ختان‌ه ئێستا زۆرێك له‌ڕێگره‌ تره‌وه‌‪ ،‬ك‌ه ئه‌م������‌ه له‌ڕه‌وت ‌‬ ‫ی دواكه‌وتنیان‬ ‫ی خستون‌و ده‌شبێت‌ه هۆ ‌‬ ‫لێ������ره‌ش هه‌نگاو ‌ی باش ن������راو‌ه به‌و هیوای‌ه ‌ی سه‌خته‌كان بۆ خانمان كه‌م بونه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم دوا ‌‬ ‫بگه‌ینه‌و‌ه به‌هونه‌ر ‌ی جیهانی‌‪.‬‬ ‫ی خێزان ‌‬ ‫هه‌ندێك كێش‌ه ‌‬ ‫ی به‌داخه‌و‌ه هێشتا له‌ه������ه‌وڵ‌و هه‌ن������گاو‌ه هونه‌ریه‌كانی������ان‌و‬ ‫بنه‌بڕ نه‌ب������وون ك‌ه هۆ ‌‬ ‫ی ئه‌و خه‌ون‌ه هونه‌رییان‌هی‌‬ ‫ی وابه‌س������ته‌بوونی‌ فه‌رامۆش������كردن ‌‬ ‫جه‌مال‪ :‬به‌بڕوا ‌ی تۆ كێشه‌‌و گرفته‌كان ‌ی خانم‌ه خانمان به‌په‌روه‌رد‌ه ‌‬ ‫ی كاره‌‬ ‫ی منداڵ‌و ده‌ستێوه‌ردانی‌ پێش������تر هه‌یان ب������ووه‌‌و له‌داهاتوو ‌‬ ‫شێوه‌كاره‌كان خۆ ‌ی له‌چیدا ده‌بینێته‌وه‌؟‬ ‫خێزان ‌‬ ‫ی یان س������ه‌رقاڵبونیان به‌كاروباری‌ هونه‌ریه‌كانیاندا چاوه‌ڕوانیان ده‌كرد‪.‬‬

‫ی كۆده‌كاته‌وه‌‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی مندااڵن ‌‬ ‫ی هونه‌ری ‌‬ ‫تیپێك ‌‬

‫"ئه‌و په‌رش‌و باڵویی ‌ه ‌ی له‌كۆمه‌ڵگاكه‌ماندا هه‌یه‌‪ ،‬یه‌كه‌م زه‌ره‌رمه‌ند تیایدا منداڵه‌"‬ ‫ی‬ ‫ی مندااڵن ‌‬ ‫تیپی‌ هونه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫سلێمانی‌ له‌ساڵ ‌‬ ‫‪ 1992‬دامه‌زراوه‌‌و وه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ناوه‌ندێكی‌ هونه‌ری ‌‬ ‫مندااڵن به‌رده‌وام له‌و‬ ‫ی‬ ‫نێوه‌نده‌دا ئاماده‌بون ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌بووه‌‌و توانیویه‌ت ‌‬ ‫ی چاالك‌و‬ ‫مندااڵنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫به‌توانا له‌ده‌ور ‌‬ ‫كۆبكاته‌‌وه‌‌و گه‌لێك منداڵ‬ ‫له‌سه‌ر شێوازی‌ زانستیان ‌ه‬ ‫په‌روه‌رد‌ه بكات‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ی‬ ‫سه‌رۆكی‌ تیپی‌ هونه‌ر ‌‬ ‫مندااڵن هونه‌رمه‌ند‬ ‫ی‬ ‫موه‌فه‌ق عارف ئاماژ‌ه ‌‬ ‫بۆده‌كات مه‌به‌ست‬ ‫له‌دروستكردنی‌ هه‌ر تیپێك‬ ‫ی‬ ‫ئامانجێك‌و ستراتیجێك ‌‬ ‫له‌پشته‌‪" ،‬ئێمه‌ش له‌و‬ ‫بواره‌دا تیپه‌كه‌مان‬ ‫دامه‌زراند له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫ێ‬ ‫بنه‌مای ‌هی‌ ئه‌مانه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫خه‌ون‌و خولیاكان ‌‬ ‫مندااڵن بۆچه‌ند ساتێك‪،‬‬ ‫ی بۆ‬ ‫خۆشنوودییه‌ك ‌‬ ‫بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ دنیا جوان‌و‬ ‫ڕه‌نگاڵه‌ییه‌ك ‌هی‌"‪.‬‬

‫ی مندااڵن ‌ی سلێمانی لەکاتی یەکێک لەنمایشەکانیان فۆتۆ‪ :‬تایبەت‬ ‫تیپی‌ هونه‌ر ‌‬

‫توانیویان‌ه بچن‌ه ناو مندااڵنه‌وه‌‪ ،‬دواتر وه‌ك‬ ‫ده‌ست‌ه ‌ی به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی تیپ گه‌شتوونه‌ت‌ه ئه‌و‬ ‫بڕوای‌ه ‌ی ك‌ه به‌ته‌نیا ش������انۆ خۆ ‌ی ناتوانێ‌‬ ‫هه‌موو خه‌ونه‌كان ‌ی مندااڵن بهێنێت‌ه دی‌‪،‬‬ ‫هه‌ربۆی‌ه دوا ‌ی سێ ساڵ ناو ‌ی تیپه‌كه‌یان‬ ‫گۆڕ ‌ی بۆتیپ ‌ی هونه‌ر ‌ی مندااڵن‪" ،‬هونه‌ری‌‬ ‫مندااڵن گشتگیرتره‌‌و جیاوازتر‌ه له‌شانۆ‬ ‫بۆئ������ه‌و‌ه ‌ی ك‌ه ش������انۆش ده‌بێت‌ه ژانرێك‬ ‫له‌ژانره‌كان ‌ی هونه‌ر ‌ی جوان به‌گش������تی‌‪،‬‬ ‫بۆی‌ه له‌ناو ش������انۆییه‌ك ‌ی مندااڵندا سه‌ما‬ ‫ده‌بین ‌ی گۆران ‌ی ئ������اواز ڕیتم ڕه‌نگه‌كان‬ ‫هه‌موو هون������ه‌ره‌كان ده‌توان ‌ی كۆبكه‌یته‌وه‌‬ ‫له‌ناو ش������انۆییه‌ك ‌ی تایبه‌ت به‌مندااڵن كه‌‬ ‫به‌شانۆ ‌ی گۆران ‌ی مندااڵن ناسرابێ‌‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫ئا‪ :‬هێڤار جه‌مال‬ ‫ئامانج ‌ی په‌روه‌رده‌كردن ‌ی زانس������تییان‌هی‌‬ ‫وه‌ك سه‌رۆك ‌ی گروپه‌ك‌ه باسیكرد سه‌ره‌تا مندااڵن‌ه له‌هون������ه‌ردا بۆئه‌و‌ه ‌ی ك‌ه منداڵ‬ ‫تیپه‌كه‌یان به‌ناو ‌ی تیپ ‌ی شانۆ ‌ی مندااڵن چ������ۆن زانس������تییان‌ه پ������ه‌روه‌رد‌ه ده‌بێت‬ ‫دامه‌زراوه‌‌و ته‌نها له‌بواری نمایش ‌ی شانۆدا جیاواز له‌هه‌م������وو وانه‌كان ‌ی تر ‌ی تایبه‌ت‬ ‫كاریان كردووه‌‌و به‌كار‌ه شانۆییه‌كانیان به‌خوێندن بۆئه‌و‌ه ‌ی بتوان ‌ی له‌هونه‌ریشدا‬

‫ئاوا زانس������تییان‌ه پ������ه‌روه‌رد‌ه ‌ی بكه‌یت‌و‬ ‫گه‌ش������‌ه ‌ی پێبده‌یت له‌هه‌مانكاتدا بتوانی‌‬ ‫وا ‌ی لێبكه‌یت له‌ئاین������ده‌دا ئه‌گه‌ر ببێت‬ ‫به‌ئه‌كته‌ر به‌موزیكزانێك ‌ی باش‪ ،‬ئه‌گه‌رنا‬ ‫هه‌ر هیچ نه‌ب ‌ێ ببێت������‌ه بینه‌رێك ‌ی باش‌و‬ ‫چێژوه‌رگرێك ‌ی باش له‌هونه‌ر"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ند لهۆن ‌ی مامۆس������تا‌و به‌رێوه‌به‌ر‬ ‫ئام������اژ‌ه به‌و‌ه ده‌كات ك������‌ه تیپ ‌ی هونه‌ری‌‬ ‫مندااڵن������ ‌ی س������لێمان ‌ی په‌یمانگایه‌ك نییه‌‬ ‫بۆپێگه‌یاندن ‌ی كادر ‌ی هونه‌ری ‌ی به‌توانا‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و مندااڵن‌ه ‌ی له‌گه‌ڵ ئه‌و گروپه‌دا‬ ‫كارده‌كه‌ن ئه‌وان ڕێنمایان ده‌ك‌هن‌و په‌ره‌‬ ‫به‌توان������ا‌و به‌هره‌كانی������ان ده‌ده‌ن‪" ،‬ئیتر‬ ‫ده‌كه‌وێته‌و‌ه س������ه‌ر ئه‌و كه‌س‌ه خۆی‌‪ ،‬ئایا‬ ‫ئه‌توان ‌ێ ب������ه‌رده‌وام بێت له‌كۆلیژێك یان‬ ‫په‌یمانگایه‌ك ك������‌ه زیاتر ئه‌و بوار‌ه ‌ی كه‌‬ ‫خۆ ‌ی پس������پۆڕ ‌ی تیا هه‌ی‌ه یان ئه‌و بواره‌‬ ‫ك‌ه خۆ ‌ی حه‌ز ‌ی تیا ‌ی هه‌ی‌ه ك‌ه گه‌ش������‌هی‌‬ ‫پێبدات"‪.‬‬

‫ئه‌و‌ه ‌ی جێگ������‌ه ‌ی تێڕوانین������ ‌ی نێوه‌ندی‌‬ ‫هون������ه‌ر ‌ی كوردی‌ه تائێس������تا ناوه‌ندێك ‌ی‬ ‫گشت ‌ی هونه‌ر ‌ی مندااڵن له‌كوردستان‌و‬ ‫به‌تایبه‌ت ‌ی له‌سلێمانی نابینرێت ك‌ه گرنگی‌‬ ‫به‌تواناكان������ ‌ی مندااڵن ‌ی ك������ورد بدات‪،‬‬ ‫هونه‌رمه‌ند موه‌فه‌ق عارف وه‌ك كه‌سێكی‌‬ ‫پسپۆرو شاره‌زا له‌و بواره‌دا پێیوای‌ه شتی‌‬ ‫وا مه‌حاڵ������‌ه ك‌ه بتوانرێت هه‌موو منداڵی‌‬ ‫كوردس������تان له‌ناوه‌ندێكدا كۆبكه‌یته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئ������ه‌و‌ه ده‌خات������‌ه روو ك‌ه ئه‌كرێت‬ ‫س������ه‌نته‌رێك هه‌بێت بۆ هه‌ڵسه‌نگاندن‌و‬ ‫بۆ ڕێنما ‌ی كردن‪" ،‬به‌اڵم كۆكردنه‌و‌هی‌‬ ‫هه‌موو مندااڵن زه‌حمه‌ته‌‪ ،‬چونك‌ه منداڵ‬ ‫له‌ناو خوێندنگاكاندا ئه‌بێت زیاتر له‌وێ‌‬ ‫بوار ‌ی بۆ بڕه‌خسێنی‌‌و من بڕواموای‌ه كه‌‬ ‫س������ه‌نته‌رێك هه‌بێت له‌بااڵترین پۆستدا‬ ‫بێت ئه‌م سه‌نته‌ر‌ه كار ‌ی هه‌ڵسه‌نگاندن‌و‬ ‫ڕێنماییكردن ‌ی بوار ‌ی هونه‌ر ‌ی مندااڵن‬ ‫بێت‪ ،‬چونك‌ه هه‌موو بواره‌كان ‌ی مندااڵن‬

‫به‌یه‌كه‌و‌ه كار ‌ی له‌س������ه‌ر ده‌كرێت به‌اڵم‬ ‫له‌كوردس������تان به‌داخه‌و‌ه ئ������ه‌م په‌رش‌و‬ ‫باڵویی‌ه له‌كۆمه‌ڵگاكه‌ماندا هه‌یه‌‌و ڕه‌نگی‌‬ ‫داوه‌ت������ه‌و‌ه به‌ناو حیزبه‌كان‌و به‌ناو دام‌و‬ ‫ده‌زگاكانا به‌داخه‌و‌ه یه‌كه‌م زه‌ره‌رمه‌ند‬ ‫تیایدا منداڵ بووه‌"‪.‬‬ ‫له‌خس������تنه‌ڕوو ‌ی خ������‌هم‌و كێش������ه‌‌و‬ ‫به‌ربه‌سته‌كان ‌ی تیپ ‌ی هونه‌ر ‌ی مندااڵنی‌‬ ‫س������لێمانی‌‪ ،‬هونه‌رمه‌ند موه‌فه‌ق عارف‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆس������ه‌ره‌تا ‌ی دامه‌زراندنی‌‬ ‫گروپه‌كه‌یان‌و ده‌ڵێت‪" :‬ئێم‌ه ‪20‬س������اڵی‌‬ ‫ڕێك‌ه له‌بوار ‌ی هونه‌رییدا كار ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫به‌به‌رده‌وام������ ‌ی زۆرب������‌ه ‌ی كاره‌كانمان‬ ‫به‌خۆب‌هش‌و به‌پش������ت به‌ستن به‌خۆمان‌و‬ ‫به‌داهاتێك ‌ی زۆر كه‌مبووه‌‪ ،‬یه‌كه‌م خاڵ‬ ‫ئه‌و‌ه ‌ی ك������‌ه زۆر گرنگ‌ه ل������ه‌ال ‌ی ئێمه‌‬ ‫تاكو ئێس������تاش له‌حكومه‌ت ‌ی هه‌رێمدا‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت������ ‌ی په‌یوه‌ندی������دار هیچ جۆره‌‬ ‫بودجه‌یه‌كمان نیی������‌ه ك‌ه ئه‌و تیپ‌ه ‌ی پێ‬

‫بڕوات به‌ڕێوه‌‌و كار‌وباره‌كان ‌ی باره‌گا‌و‬ ‫ش������وێن ‌ی هۆڵ ‌ی پرۆڤ‌ه پ ‌ێ دابین بكه‌ین‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا تاكو ئێستا هیچ هۆڵێك‬ ‫یان هیچ باره‌گایه‌كمان نیی‌ه ك‌ه بتوانین‬ ‫ئێم‌ه ڕۆژان‌ه منداڵه‌كان ‌ی تیا كۆبكه‌ینه‌وه‌‌و‬ ‫په‌ره‌یان پێبده‌ین"‪.‬‬ ‫هونه‌رمه‌ند ‌ی پس������پۆر له‌بوار ‌ی هونه‌ری‌‬ ‫مندااڵندا كۆتای ‌ی قس������ه‌كان ‌ی به‌تیشك‬ ‫خستنه‌س������ه‌ر نێوه‌ن������د‌ه هونه‌ری������ه‌كان‬ ‫هێن������ا‌و ئاماژ‌ه ‌ی ب������ه‌وه‌دا ك‌ه ئه‌و هۆڵ‌و‬ ‫ستۆدیۆیان‌ه ‌ی تایبه‌تن یان هه‌ن له‌شاری‌‬ ‫س������لێمانی‌‌و ش������اره‌كان ‌ی ت������ردا‪ ،‬تاكو‬ ‫ئێستاش هیچ تایبه‌تمه‌ندییه‌ك ‌ی ستۆدیۆ‌و‬ ‫گه‌ل������ه‌ر ‌ی مندااڵنیان پێ������و‌ه نییه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫منداڵ به‌ئاس������ان ‌ی بتوان������ ‌ێ هاتووچۆی‌‬ ‫بكات‪ ،‬س������ه‌ره‌ڕا ‌ی ئه‌وه‌ش ده‌زگاكانی‌‬ ‫ڕاگه‌یاندن زۆر كه‌مته‌رخه‌من له‌ئاس������ت‬ ‫هونه‌ر ‌ی مندااڵن‌و به‌تایبه‌ت ‌ی ش������انۆی‌‬ ‫مندااڵن‪.‬‬


‫‪10‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /8/10‬‬

‫ژماره‪36‌:‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫ئه‌لبوم‬

‫ئه‌لبومێكی نوێی‬ ‫توپاك باڵوده‌كرێته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئه‌حمه‌د مسته‌فا‬ ‫دوای ‪13‬س������اڵ له‌مردن������ی توپاك‪ ،‬هه‌ندێ������ك له‌ئه‌لبوم‌ه‬ ‫تۆماركراوه‌كان������ی له‌الیه‌ن دارین كیت‌و باس������ت فیڵدی‌‬ ‫سه‌رۆكی كۆمپانیای دیكۆمێنتیانه‌وه‌ زیندوو ده‌كرێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌وباره‌وه‌ باس������ت فیڵد ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌ ده‌مێكه‌ توپاك‬ ‫ده‌ناس������ێت‌و ئه‌و ئه‌لبوم������ه‌ی‌ ده‌یگێرێته‌وه‌ بۆ س������ه‌رده‌مه‌‬ ‫كۆنه‌كان������ی توپ������اك ب������ۆ ئه‌وكاته‌ی كه‌ یه‌ك������ه‌م تراكی‬ ‫له‌دایكبوونی نیۆركی وتووه‌‪" ،‬كه‌ گوێم لێگرت وام هه‌ست‬ ‫ده‌كرد توپ������اك وه‌ك ره‌خنه‌گرێك گوێ له‌خۆی ده‌گرێ‬ ‫زۆر به‌م كاره‌ی سه‌رسام بووم‪ ,‬ئه‌م به‌رهه‌مه‌ له‌ساڵی ‪1988‬‬ ‫تۆماركراوه‌‌و به‌ئامێری نوێ نوێگه‌ریم تێدا كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كولتوره‌ جوانه‌ كۆنه‌كه‌یم ده‌س������تكاری نه‌كردوه‌‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی‬ ‫له‌رۆژگاری ئه‌مڕۆدا ئه‌و هونه‌ره‌ به‌شێوازێكی سه‌رده‌میانه‌‬ ‫به‌ر گوێ‌و هۆشمان بكه‌وێت"‪.‬‬

‫ژیاننامە‬

‫توپاك شاكور كێیه‌؟‬ ‫ئا‪ :‬دانیار‬

‫ئا‪ :‬دانیار عه‌بدواڵ‬

‫راپ جۆرێك������ه‌ له‌جۆره‌كان������ی گۆرانی‬ ‫تێك������ه‌ڵ له‌هه‌ڵس������وكه‌وتی راپ‪ .‬وتن������ی‬ ‫وشه‌یه‌ به‌بێ ئه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ گۆرانیه‌كه‌دا‬ ‫بگونجێ������ت‪ .‬راپ س������ه‌ره‌تا له‌ش������اری‬ ‫كیغس������تون له‌جامی������كا له‌كۆتای������ی‬ ‫شه‌سته‌كان س������ه‌ری هه‌ڵدا‌و له‌سه‌ره‌تای‬ ‫حه‌فتاكاندا له‌ویالیه‌ت������ه‌ یه‌كگرتوه‌كان‬ ‫ئه‌مری������كا له‌گه‌ڕه‌كی برونكس له‌نیۆرك‬ ‫له‌سه‌ر ده‌ستی ئه‌فریقیه‌كان په‌یدا بووه‌‪.‬‬ ‫له‌راپدا بێژه‌ر به‌شێوه‌یه‌كی‌ ره‌خنه‌گرانه‌و‬ ‫ن������اڕازی‌ باس له‌ناخی خ������ۆی ده‌كات‬ ‫بۆده‌ربڕینی ناخ������ی‌ دڵ‌و ده‌رونی‪ ،‬ئه‌م‬ ‫بێژه‌ره‌ راپانه‌ ب������ه‌وه‌ جیاده‌كرێنه‌وه‌ كه‌‬ ‫جله‌كانیان فش‌و كراوه‌یه‌‌و له‌ش������ێوه‌دا‬ ‫له‌جلی وه‌رزش������ی ده‌چێت‪ .‬راپه‌ر ده‌بێ‬ ‫وش������ه‌كانی‌ له‌گه‌ڵ ئیقاعی‌ مۆس������یقادا‬ ‫بگونجێنێ������ت‪ ،‬واته‌ یه‌ك كێش‌و وه‌زن‌و‬

‫نوێترین گۆرانی راپه‌ر‌ه بیانیه‌كان‬

‫توپاك شاكور له‌ ‪ 1971/11/16‬له‌دایكبووه‌‪ .‬دایكی‬ ‫ی رێكخراوی ره‌شپێس������ته‌كان ب������ووه‌‌و له‌و‬ ‫ئه‌ندام������ ‌‬ ‫سه‌رده‌مه‌دا دایكی له‌زیندان بووه‌‪ ،‬دوای ئازادكردنی‬ ‫به‌ره‌و هارلم رۆش������تن پاشان توپاك شاكوری‌ خست‌ه‬ ‫ی‬ ‫قوتابخانه‌ی‌ هونه‌ری وتنه‌و‌هی‌ بالتیمۆر‌و یه‌كه‌م ئه‌لبوم ‌‬ ‫به‌ن������اوی ‪ paclypse2‬باڵوك������رده‌وه‌ كه‌ ناوه‌ڕۆكی‬ ‫ئه‌لبومه‌كه‌ی باس له‌وان������‌ه ده‌كات كه‌ ئازاری منداڵ‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ها زۆربه‌ی تراكه‌كانی دژی حكومه‌ت‬ ‫بوون‪ ،‬ئه‌وه‌ش بووه‌ هۆی‌ راگرتنی‌ ئه‌لبومه‌كه‌‪ ،‬چونك‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی له‌حكومه‌ت ده‌گرت به‌ش������ێواز ‌‬ ‫جگه‌له‌وه‌ی‌ ره‌خنه‌ ‌‬ ‫راپ گۆرانییه‌كانی‌ وتبوون‪.‬‬ ‫جارێكی������ان پۆلیس������ێك هێ������رش ده‌كات������ه‌ س������ه‌ر‬ ‫ره‌شپێس������تێك‪ ،‬كاتێك توپاك شاكور ئه‌و‌ه ده‌بینێ‪،‬‬ ‫خۆی پێناگیرێ‌و هێرش ده‌كاته‌ س������ه‌ر پۆلیسه‌كه‌‌و‬ ‫ته‌ق������ه‌ی لێده‌كات‪ ،‬ب������ه‌اڵم دواتر به‌ه������ۆی‌ راگیران ‌‬ ‫ی‬ ‫دۆسییه‌كه‌و‌ه حوكم نادرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫توپاك‪ ،‬كه‌س������ێكی دادپه‌روه‌ر بوو‪ ،‬هاوكات توانا ‌‬ ‫نوسینی‌ ش������یعری‌ هه‌بووه‌و له‌گه‌ڵ گروپێك به‌ناوی‬ ‫"الس������فاح للحیات" هاوكارییه‌كی‌ باشی‌ كۆنگره‌ی‬ ‫چه‌كداماڵینیان كردووه‌‪.‬‬ ‫دوای ماوه‌ی������ه‌ك له‌نیۆرك له‌ن������او بینایه‌ك له‌الیه‌ن‬ ‫ی ئه‌و‌ه‬ ‫پاسه‌وانی‌ بیناكه‌وه‌ ته‌قه‌ی‌ لێده‌كرێت‌و ده‌نگۆ ‌‬ ‫باڵوده‌بێته‌وه‌ ك‌ه ده‌س������تدرێژی‌ كراوه‌ته‌س������ه‌ر‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دواتر راست ده‌رنه‌چوو‪.‬‬ ‫دوای‌ یه‌كه‌م ئه‌لبومی‌‪ ،‬ئه‌لبومێكی تری خسته‌ بازاڕه‌و‌ه‬ ‫به‌هۆی ئ������ه‌و ئه‌لبومه‌وه‌ هه‌رایه‌كی گ������ه‌وره‌ی نایه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌نیۆرك‪ ،‬ئه‌وه‌ش ب������ووه‌ هۆی‌ راگیرانی‌ ئه‌لبومه‌كه‌ ‌‬ ‫بۆماوه‌ی‌ هه‌ش������ت مانگ‌و پاش������تر به‌كه‌فاله‌ت ئازاد‬ ‫ی ئه‌لبومێكی تر به‌ناوی ئایز‬ ‫ده‌كرێت‪ .‬دوای‌ ئازادبوون ‌‬ ‫تۆمارده‌كات كه‌ باش������ترین فرۆشی هه‌بووه‌ له‌نیۆرك‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها توپاك شاكور به‌شداری له‌فلیمی گرێدلۆگ‬ ‫ده‌كات‌و له‌م فلیمه‌دا رۆڵی‌ عه‌سابه‌ ده‌بینێت‪.‬‬ ‫توپ������اك بۆتۆڵه‌كردن������ه‌وه‌ له‌دوژمنه‌كانی‪ ،‬له‌حه‌وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌یلول������ی‌ س������اڵی ‪ 1996‬رۆش������ت ب������ۆ تایس������ۆن‬ ‫بۆله‌ناوبردنی سوگ‪ ،‬چونكه‌ هه‌ریه‌ك له‌ئه‌ندرسۆن‌و‬ ‫ئۆزالند‌و ئه‌كاكوڕی لین‌و كریپ یه‌ك له‌دوای یه‌ك‬ ‫هه‌وڵ������ی‌ بۆله‌ناوبردنیان دابوو‪ ،‬كات������ێ توپاك ئه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌بیس������تێته‌وه‌ ده‌چێته‌ یانه‌ی‌ س������وگ‌و له‌گه‌ڵ كچان ‌‬ ‫ئه‌و یانه‌یه‌دا ده‌كه‌وێته‌ قس������ه‌كردن تاوه‌كو ش������وێنی‬ ‫دوژمنه‌كانی بدۆزێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌وكاته‌دا ده‌درێته‌ به‌ر‬ ‫ده‌س������تڕێژی‌ گولله‌و تیرۆر ده‌كرێت‪ ،‬هاوكات چوار‬ ‫گولله‌ به‌ر گروپی سوگپاك ده‌كه‌وێ‌و به‌په‌ل‌ه ده‌برێن‬ ‫بۆنه‌خۆشخانه‌‌و بڕیار ده‌درێ نه‌شته‌رگه‌ری قورگ بۆ‬ ‫توپاك بكرێت‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی س������ه‌ختیی برینه‌كه‌یه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ناتوانرێ نه‌شته‌رگه‌رییه‌ك‌هی‌ بۆ ئه‌نجام بدرێ‌و دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫حه‌وت رۆژ مانه‌وه‌ی‌ له‌نه‌خۆشخانه‌ له‌سانزه‌ی‌ ئه‌یلول ‌‬ ‫‪ 1996‬گیان له‌ده‌ست ده‌دات‪.‬‬

‫راپ له‌كوردستان كه‌ی سه‌ری هه‌ڵدا؟‬ ‫قافیه‌ی هه‌بێ‪ ،‬ب������ه‌اڵم ده‌نگی بێژه‌ره‌كه‌‬ ‫یان راپه‌ره‌كه‌ پێوانه‌ نییه‌ بۆ گۆرانییه‌كه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو جۆری مۆس������یقاكه‌ وش������ه‌كانی‬ ‫گۆرانییه‌كه‌و تێكس������ته‌كه‌ی پێوانه‌یه‌ بۆ‬ ‫هه‌ڵس������ه‌نگاندنی‌‪ .‬گرنگترین جۆره‌كانی‌‬ ‫راپ بریتین ل������ه‌‪ :‬راپی له‌جیاتی‪ ،‬راپی‬ ‫سكر‪ ،‬راپی جی فنك‪ ،‬راپی هاردكور‪،‬‬ ‫پۆپ راپ‪ ،‬راپ كور‪ ،‬رێگا تون‪.‬‬ ‫مێژووی‌ ده‌ركه‌وتنی‌ راپ له‌كوردستان‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆناوه‌ڕاس������تی‌ نه‌وه‌ده‌كانی‌‬ ‫سه‌د‌هی‌ پێشوو‪ .‬بۆیه‌كه‌مجار له‌سلێمانی‬ ‫له‌س������اڵی ‪ 1996‬راپ هات������ه‌ ئ������اراوه‌‌و‬ ‫یه‌كه‌مجار گۆرانی������ه‌ك به‌ناوی "جام"‬ ‫وت������را‪ ،‬دوای ئ������ه‌وه‌ گۆرانییه‌ك������ی تر‬ ‫به‌ناوی "كانی ماسی" له‌ساڵی ‪1998‬دا‬ ‫وترا‌و به‌دوایدا گروپێك به‌ناوی شێره‌‬ ‫سپیه‌كان دروستبوون‪ ،‬ئه‌م گروپه‌ زیاتر‬ ‫پۆپ بوون‌و له‌پێنج كه‌س پێكهاتبوون‪،‬‬ ‫پاشان له‌س������اڵی ‪2004‬دا گروپی ‪KGR‬‬

‫"‪"I'm Not a Star‬‬ ‫‪Rick Ross‬‬

‫"‪Let's Do It"Young Buck‬‬ ‫‪Prod. By Drama Boy‬‬

‫"‪"Time Is Money‬‬ ‫‪Alternative Pick: Akon Ft. Big‬‬ ‫‪Meech Rock City‬‬

‫دروس������تبوو كه‌ گروپێكی سه‌ركه‌وتوو‬ ‫بوون‪.‬‬ ‫له‌كۆتای������ی س������اڵی ‪2006‬دا گروپ������ی‬ ‫‪ SKY‬دروس������تبوو ك������ه‌ چاالكییه‌كی‬ ‫زۆریان هه‌بوو س������ه‌ركه‌وتنێكی باشیان‬ ‫به‌ده‌ستهێنا‪ ،‬ئه‌م گروپ‌ه له‌هه‌شت ئه‌ندام‬ ‫پێكهاتبوون‌و له‌ماوه‌ی‌ كاركردنیاندا سێ‬ ‫كۆنس������ێرتیان ئه‌نجامدا‪ ،‬پاشان گروپی‌‬ ‫‪ SoUTHy KURdi‬له‌ناوه‌ڕاستی ساڵی‌‬ ‫‪ 2007‬دروس������تبوو كه‌ له‌هه‌شت ئه‌ندام‬ ‫پێكهاتبوون‌و گه‌وره‌ترین كۆنسێرتیان‬ ‫كرد كه‌ ده‌نگدانه‌وه‌یه‌كی باشی هه‌بوو‪،‬‬ ‫توانیان ئاس������تی راپی كوردی به‌رزتر‬ ‫بكه‌نه‌وه‌و ببنه‌ سیمبولێك بۆ راپ‪ ،‬دوای‬ ‫ئه‌وه‌ گروپی‌ ‪west boys‬دروستبوو‪،‬‬ ‫پاشان ‪‌Kurdish rapper‬و ‪ ،LS‬دواتر‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪2007‬دا گروپی‌ ‪T KURD U‬‬ ‫‪ N I‬ك������ه‌ له‌پێنج ئه‌ن������دام پێكهاتبوون‪،‬‬ ‫دامه‌زراندنی‌ خۆیان راگه‌یاند‌و توانیان‬

‫"‪"One Life‬‬ ‫‪Fabulous Ft. Rock City‬‬

‫‪Fat Joe-Kilo (Feat. Clipse‬‬ ‫‪Camron).mp3‬‬ ‫‪Fat Joe Ft. Clipse and Cam'ron‬‬

‫"‪"Hip-Hop‬‬ ‫‪Cashis‬‬

‫به‌س������تایلێكی‌ جیاواز حه‌وت كۆنسێرت‬ ‫پێشكه‌ش بكه‌ن‪.‬‬ ‫ب������ه‌دوای‌ هه‌م������وو ئه‌مان������ه‌دا له‌س������اڵی‬ ‫‪2008‬دا گروپ������ی ‪ thugs‬دروس������تبوو‬ ‫كه‌ پێنج ئه‌ندام ب������وون‌و یه‌كه‌م گروپ‬ ‫ب������وون به‌ش������داری به‌رنام������ه‌ی "من‬ ‫جیاوازم" له‌كه‌ناڵ������ی‌ زاگرۆس بكه‌ن‪،‬‬ ‫ه������اوكات خاوه‌ن������ی ئه‌لبومێكن به‌ناوی‬ ‫"ته‌نان������ه‌ت خۆریش بۆم������ان ده‌گری"‬ ‫كه‌ س������ه‌ركه‌وتنێكی باشی به‌ده‌ستهێنا‌و‬ ‫ئه‌لبومه‌كه‌شیان ئورجیناڵ بوو له‌توركیا‬ ‫چاپك������را‪ ،‬ئ������ه‌م گروپ������ه‌ خاوه‌نی دوو‬ ‫كۆنس������ێرتن كه‌ یه‌ك له‌و كۆنسێرتانه‌‬ ‫دوو رۆژی خایاند‪.‬‬ ‫ب������ه‌دوای‌ هه‌موو ئ������ه‌م گروپانه‌دا چه‌ند‬ ‫گروپێكی‌ دیكه‌ دروستبوون‌و له‌ئێستادا‬ ‫خه‌ریكه‌ راپ ده‌بێته‌ به‌شێك له‌هونه‌ری‌‬ ‫كوردی‌‪.‬‬

‫"‪"The Warm Up Freestyle‬‬ ‫‪Lloyd Banks‬‬

‫"‪"Light It Up Freestyle‬‬ ‫‪Killa Kyleon‬‬

‫"‪".M.I.A‬‬ ‫‪Game‬‬

‫"‪"Tounges‬‬ ‫‪R. Kelly Ft. Ludacris‬‬

‫"‪"Man Is Down‬‬ ‫‪Ja Rule‬‬


‫سێشه‌ممه‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫یه‌كه‌مین رۆبۆتی هاوش������ێوه‌ی مرۆڤی گه‌شتیاری بۆشایی‬ ‫ئاسمان ك‌ه بڕیار‌ه له‌س������ه‌ره‌تا ‌ی پایزه‌وه‌ بچێته‌ وێستگه‌ی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی بۆشایی ئاس������مان بووه‌ته‌ ئه‌ندامی تویته‌ر‪ ،‬تا‬ ‫بیره‌وه‌رییه‌كانی خۆی له‌بۆشایی ئاسمان له‌و میكرۆبلۆگ‌ه‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌دا بنوسێت‪.‬‬ ‫به‌پێی راپۆرتی رۆژنامه‌ی تیلگراف‪ ،‬ئه‌و رۆبۆته‌ هاوشێوه‌ی‬ ‫مرۆڤ‌ه ك‌ه به‌رهه‌می هاوبه‌ش������ی ئاژانسی بۆشایی ئاسمانی‬ ‫ئه‌مری������كا‌و كۆمپانی������ای جینراڵ مۆت������ۆرزه‌‪ ،‬بۆ یارمه‌تی‬ ‫دانیشتووانی وێستگه‌ی نێوده‌وڵه‌تی بۆشایی ئاسمان بچێت‌ه‬ ‫ئه‌و وێستگه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و رۆبۆت‌ه وه‌ك مرۆڤ ده‌ست‌و قاچ‌و بااڵی هه‌یه‌‌و سه‌ری‬ ‫ئه‌و رۆبۆته‌ كامێرایه‌‌و مێش������كی له‌ناو س������كی دایه‌‪ .‬ناوی‬ ‫ئه‌و رۆبۆت‌ه ‪R2‬ه‌‌و ده‌توانێت به‌ده‌س������ت بنوسێت‪ ،‬شته‌كان‬ ‫به‌ده‌س������ته‌و‌ه بگرێت‌و ته‌نانه‌ت كار به‌هاندێكی هۆشمه‌ند‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫ئه‌و رۆبۆته‌ له‌یه‌كه‌مین پۆستی خۆی له‌سه‌ر تویته‌ر نووسی‪:‬‬

‫فه‌یسبوك‬

‫پیرترین‬ ‫به‌كارهێنه‌ری‬ ‫تویته‌ر‌و‬ ‫فه‌یس‬ ‫بوك گیانی‬ ‫له‌ده‌ست دا‬

‫سانسۆر‬

‫ئیمارات‌و سعودی ‌ه‬ ‫به‌كارهێنانی‬ ‫بله‌ك بێری‬ ‫سنووردار ده‌كه‌ن‬

‫"ناوی من ‪ Robonaut 2‬یان به‌كورتكراوه‌یی ‪ R2‬ه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ده‌فته‌ری بیه‌ره‌وه‌رییه‌ ئێستا زیاتر له‌دوو هه‌زار‌و ‪800‬‬ ‫الیه‌نگری هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و رۆبۆت‌ه وه‌ك به‌شێك له‌تاقیكردنه‌وه‌یه‌ك بۆ لێكۆڵینه‌و‌ه‬ ‫له‌س������ه‌ر مامه‌ڵ‌هی‌ نێوان مرۆڤ‌و رۆب������ۆت ده‌نێردرێت بۆ‬ ‫بۆش������ایی ئاس������مان‪ .‬ته‌نیا دوای ئه‌و تاقیكردنه‌وه‌ی‌ه ناسا‬ ‫ده‌توانێت بڕیاربدات كه‌ له‌پرۆژه‌كانی بۆش������ایی ئاسماندا‬ ‫رۆبۆته‌كان به‌كاربهێنێت یان نا‪.‬‬ ‫له‌یه‌ك ده‌یه‌ی رابردوودا دامه‌زراوه‌ی بۆش������ایی ئاسمانی‬ ‫ئه‌مریكا هه‌ن������گاوی گه‌وره‌ی له‌و ب������واره‌دا هه‌ڵێناوه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫له‌وباره‌و‌ه ئه‌ندازیارانی ناس������ا ده‌ڵێ������ن ‪ R2‬توانای ئێم‌ه‬ ‫له‌درووستكردن‌و دۆزینه‌وه‌ی شتی نوێ له‌بۆشایی ئاسماندا‬ ‫زیاتر ده‌كات‪ ،‬هه‌روه‌ه������ا پێیانوایه‌ نمونه‌ی تاقیكردنه‌وه‌ی‬ ‫رۆبۆتی هاوش������ێوه‌ی مرۆڤ ده‌توانێ������ت له‌چاالكییه‌كانی‬ ‫وه‌ك پیاسه‌كردن له‌بۆشایی ئاسمان‪ ،‬كاره‌كانی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫وێس������تگه‌ی بۆشایی ئاس������مان‌و له‌كاتی رووداوه‌ پیشبینی‬ ‫نه‌كراوه‌كاندا زۆر به‌سوودبێت‪.‬‬

‫به‌ته‌مه‌نتری������ن به‌كارهێن������ه‌ری ت������ۆڕ‌ه‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی������ه‌كان ك‌ه دواهه‌مین پۆس������تی‬ ‫خۆی له‌ڕۆژی شه‌ش������ی ئه‌م مانگه‌ له‌س������ه‌ر‬ ‫میكرۆبلۆگ������ی تویته‌ر داناب������وو‪ ،‬له‌ته‌مه‌نی‬ ‫‪104‬ساڵیدا گیانی له‌ده‌ست دا‪.‬‬ ‫به‌پێی راپۆرت������ی رۆژنامه‌ی ده‌یلی میره‌ر‪،‬‬ ‫ئیوی بین به‌ته‌مه‌نترین تویتنووسی جیهان‬ ‫بوو ك‌ه له‌برادفۆرد له‌باك������وری به‌ریتانیا‬ ‫ده‌ژی������ا له‌س������اڵی ‪1905‬دا له‌دایكب������ووه‌‌و‬ ‫له‌س������اڵی‌ ‪2008‬دا ئه‌كانته‌كه‌ی خۆی له‌سه‌ر‬ ‫میكرۆبلۆگ������ی تویته‌ر درووس������تكردووه‌‌و‬ ‫پێشتریش له‌ساڵی ‪2007‬دا‪ ،‬بووه‌ت‌ه ئه‌ندامی‬ ‫تۆڕی كۆمه‌اڵیه‌تی فه‌یس بوك‪.‬‬ ‫هه‌واڵ������ی مردن������ی ئی������وی بی������ن له‌الیه‌ن‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری ئه‌و خانه‌ی به‌سااڵچوانه‌ ‌ی ك‌ه‬ ‫تێدا ده‌ژیا له‌سه‌ر ئه‌كانته‌كه‌ی ئه‌و پیرێژن‌ه‬ ‫له‌تویته‌ردا دانرا‪.‬‬ ‫"خه‌ریكم ده‌چیم نانی نیوه‌ڕۆ بخۆم‪ .‬دوایی‬ ‫ده‌گه‌ڕێم������ه‌وه‌"‪ ،‬دواهه‌مین پۆس������ت‌ه كه‌ ئه‌و‬

‫رۆبۆت‬

‫یه‌كه‌مین رۆبۆتی گه‌شتیار بۆشایی‬ ‫ئاسمان ده‌بێته‌ ئه‌ندامی تویته‌ر‬

‫پۆرش ‌ه گرانترین‬ ‫ئۆتۆمبێل ‌ی هایبریدی‬ ‫درووست ده‌كات‬

‫كۆمپانی������ای پۆرش������ه‌ بیر ل������ه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك������ه‌ یه‌كێك‬ ‫له‌پرۆژه‌كان������ی ئۆتۆمبێل������ه‌ هایبریدییه‌كان������ی خۆی بخاته‌‬ ‫بواری جێبه‌جێكردنه‌وه‌‌و به‌نرخی ‪400‬هه‌زار پاوند بیخاته‌‬ ‫به‌رده‌ست ‪ 1000‬به‌كارهێنه‌ری خوازیار‪.‬‬ ‫به‌پێی راپۆرتی بی بی س������ی‪ ،‬كۆمپانیای پۆرشه‌ به‌هیوایه‌‬ ‫ژماره‌یه‌كی دیاریكراو له‌ئۆتۆمبێلی هایبریدی خۆی به‌ناوی‬ ‫‪ 918Spyder‬درووست بكات‪ .‬ئه‌و ئۆتۆمبێله‌ دوو مه‌كینه‌ی‬ ‫س������ووته‌مه‌نی‌و ئه‌لكترۆنی هه‌یه‌‪ ،‬له‌سه‌ر بنه‌مای ئه‌و پرۆژه‌یه‌‬ ‫درووست ده‌كرێت كه‌ ئه‌مساڵ ئه‌و كۆمپانیایه‌ له‌پێشانگای‬ ‫ئۆتۆمبێلی جینیفدا نمایشكردبوو‪.‬‬ ‫ئ������ه‌و ئۆتۆمبێله‌ له‌ماوه‌ی ‪3.2‬چركه‌دا له‌خێرایی س������فره‌وه‌‬ ‫ده‌گات������ه‌ ‪99.7‬كیلۆمه‌ت������ر له‌كاژێرێك������دا‪ ،‬النی������زۆری‬ ‫خێراییه‌ك������ه‌ی ‪318.6‬كیلۆمه‌تر له‌چركه‌یه‌كدایه‌‌و ده‌توانێت‬ ‫به‌س������وودوه‌رگرتن له‌مه‌كین������ه‌ی پ������اك‌و ئه‌لكتریكییه‌كه‌ی‬ ‫‪25‬كیلۆمه‌تر بڕوات‪.‬‬ ‫ئ������ه‌و ئۆتۆمبێل������ه‌ ده‌توانێت جێگره‌وه‌یه‌ك������ی باش بێت بۆ‬

‫به‌كارهێنه‌ره‌ ته‌مه‌ن ‪104‬ساڵه‌یه‌ی به‌ریتانیا‬ ‫ك‌ه له‌ڕۆژی شه‌شی ئه‌م مانگه‌ له‌سه‌ر تویته‌ر‬ ‫داینابوو‪.‬‬ ‫ئیوی بین له‌سه‌ر تویته‌ر زیاتر ل‌ه ‪57‬هه‌زار‬ ‫هاوڕێی هه‌بوو‪ ،‬كه‌ یه‌كێك له‌وان س������ارا‬ ‫هاوسه‌ری گۆردن براونی سه‌رۆكوه‌زیرانی‬ ‫پێشووی به‌ریتانیا بوو‪ ،‬دوای راگه‌یاندنی‬ ‫هه‌واڵی مردنی ئه‌و به‌كارهێنه‌ر‌ه به‌ته‌مه‌نه‌‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵێك������ی زۆر الپ������ه‌ڕ‌ه له‌س������ه‌ر تویته‌ر‬ ‫كرای������ه‌وه‌‌و پێش������كه‌ش كرا ب������ه‌و خاتون‌ه‬ ‫به‌ته‌مه‌نه‌‪.‬‬ ‫ساڵی رابردوو پێرژنێكی وێبلۆگ نووس‬ ‫كه‌ به‌دایه‌گ������ه‌وره‌ی وێبلۆگ نووس������ه‌كان‬ ‫به‌ناوبان������گ ب������وو‪ ،‬له‌ته‌مه‌نی ‪97‬س������اڵیدا‬ ‫گیانی له‌ده‌س������ت دا‌و له‌س������اڵی ‪2008‬یشدا‬ ‫پیره‌مێردێكی‌ وێبلۆگنووس كه‌ به‌ناونیشانی‬ ‫بابه‌گه‌وره‌ی وێبلۆگ نووسه‌كان ناوبانگی‬ ‫ده‌ركردبوو‪ ،‬له‌ ته‌مه‌نی ‪108‬س������اڵیدا گیانی‬ ‫له‌ده‌ست دا‪.‬‬

‫ئیمارات‌و سعودی‌ه به‌ئاشكراكردنی هه‌ڕه‌شه‌ ئاسایشییه‌كانیان‬ ‫ك‌ه هه‌ندێك له‌خزمه‌تگوزارییه‌كانی هانده‌كانی بله‌ك بێری‬ ‫تووش������ی ئه‌و واڵتانه‌یان ك������ردووه‌‪ ،‬به‌كارهێنانی هه‌ندێك‬ ‫له‌خزمه‌تگوزارییه‌كانی ئه‌و هاندانه‌ قه‌ده‌غ‌ه ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫به‌پێ������ی هه‌واڵێك������ی ب������ی بی س������ی‪ ،‬ئیم������ارات هه‌ندێك‬ ‫له‌خزمه‌تگوزارییه‌كان������ی هاندی بله‌ك بیری وه‌ك په‌یوه‌ندی‬ ‫ك������ردن به‌ئینته‌رنێ������ت‪ ،‬ناردنی مه‌س������یج‪ ،‬ئیمه‌یل‌و ناردنی‬ ‫مه‌س������یجی خێرای ل������ه‌و هاندانه‌وه‌ ب������ۆ هانده‌كانی دیكه‌ی‬ ‫بله‌ك بێری راگرتووه‌‌و س������عودیه‌ش دوابه‌دوای ئه‌و بڕیار‌ه‬ ‫به‌كارهێنانی خزمه‌تگوزاری ناردنی مه‌س������یج له‌نێوان دوو‬ ‫هاندی بله‌ك بێریدا قه‌ده‌غه‌كرد‪.‬‬ ‫ئ������ه‌و دوو واڵت‌ه به‌هۆی ك������ه‌م توانای������ی له‌كۆنترۆڵكردنی‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی كه‌ له‌نێوان ئه‌و هاندانه‌دا ئه‌نجام ده‌درێت‌و‬ ‫به‌هۆی ئه‌وه‌ی هانده‌كانی بله‌ك بێری به‌شێوه‌ی ئۆتۆماتیك‬ ‫دات������ای ره‌مزی ب������ۆ س������ه‌نته‌ره‌كانی زانی������اری ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫سنووره‌كانی ئه‌و دوو واڵته‌ ده‌نێرن‪ ،‬ناچار بوون ئه‌و بڕیار‌ه‬ ‫بده‌ن‪.‬‬ ‫قه‌ده‌غه‌كردن������ی به‌كارهێنان������ی خزمه‌تگوزارییه‌كان������ی ئه‌و‬ ‫هاندان‌ه له‌رۆژی ‪11‬ی ئه‌یلول ‌ی ئه‌مس������اڵه‌وه‌ ده‌ستپێده‌كات‌و‬

‫‪2010 /8/10‬‬

‫ژماره‪36‌:‬‬

‫‪13‬‬

‫ڤێرشنی نوێ‬

‫ئۆتۆمبێل������ی ‪Carreta GT‬ی ئ������ه‌و كۆمپانیایه‌‪ .‬نرخی ئه‌و‬ ‫ئۆتۆمبێله‌ نوێیه‌ ‪400‬هه‌زار پاوند (ده‌وروبه‌ری ‪600‬هه‌زار‬ ‫دۆالر) ده‌بێت كه‌ یه‌كێك له‌گرانترین ئۆتۆمبێله‌كانی ئه‌و‬ ‫كۆمپانیای‌ه ده‌بێت‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌مه‌كینه‌ ئه‌لكترۆنییه‌كان سوڕاندنه‌وه‌ی تایه‌كانی‬ ‫پێش������ه‌وه‌‌و مه‌كینه‌یه‌كی ئه‌لكترۆنی‌و به‌نزینی سوڕاندنه‌وه‌ی‬ ‫تایه‌كانی پش������ته‌وه‌یان له‌ئه‌س������تۆیه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌و ئۆتۆمبێله‌‬ ‫چوار حاڵه‌تی ش������ۆفێره‌ی له‌س������ه‌ره‌‪ ،‬بۆ نمون������ه‌ حاڵه‌ته‌ی‬ ‫ئه‌لكتریكی‌و حاڵه‌تی پێشبركێ‪.‬‬ ‫رێژه‌ی مه‌س������ره‌فی سووته‌مه‌نی ‪ 918Spyder‬ده‌وروبه‌ری‬ ‫پێنج لیتر له‌هه‌ر ‪160‬كیلۆمه‌تردایه‌‌و رێژه‌ی باڵوكردنه‌وه‌ی‬ ‫گازی دی ئۆكس������ایدی كاربۆنه‌ك������ه‌ی ‪70‬گ������رام ده‌بێت‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه������ا قه‌پاغی ئ������ه‌و ئۆتۆمبێله‌ له‌فایب������ه‌ری كاربۆنی‬ ‫درووس������تكراوه‌‪ .‬ئه‌و ئۆتۆمبێله‌ به‌نرخه‌ ته‌نیا ‪ 1000‬دانه‌ی‬ ‫بۆ كه‌سانێك لێ درووست ده‌كرێت‪ ،‬كه‌ داواكاری كڕینی‬ ‫ئه‌و ئۆتۆمبێله‌یان ئیمزا كردبێت‪.‬‬

‫مۆدیلێكی نوێی فۆرد‬ ‫له‌ڕێگه‌ی ئینته‌رنێته‌و‌ه‬ ‫نمایش ده‌كرێت‬ ‫دوای چه‌ن������د مان������گ چاوه‌ڕوان������ی‬ ‫ف������ۆرد مۆدێلی دووب������اره‌ دیزاینكراوی‬ ‫ئیكس������پلۆره‌ره‌ی ‪2011‬ی خۆی له‌هه‌فته‌ی‬ ‫داهات������وودا ب������ۆ به‌رچ������اوی گش������تی‬ ‫نمایشده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌و نمایشه‌ گشتییه‌ له‌ڕێگه‌ی ئینته‌رنێته‌و‌ه‬ ‫ئه‌نج������ام ده‌درێ������ت‪ ،‬كه‌ ئه‌م������ه‌ یه‌كه‌مین‬ ‫ج������اره‌ كۆمپانیایه‌كی ب������واری ئۆتۆمبێل‬ ‫مۆدێلێكی دووبار‌ه دیزاینكراوه‌ی خۆی‬ ‫پێش به‌ڕێوه‌چوونی پیشانگای ئۆتۆمبێل‬ ‫له‌سه‌ر ئینته‌رنێت نمایش بكات‪ .‬بڕیاروای‌ه‬

‫دوای ئه‌و س������عودیه‌یش له‌كۆتایی مانگی ‪10‬دا ده‌ستده‌كات‬ ‫به‌سنوورداركردنی خزمه‌تگوزارییه‌كانی ئه‌و هاندانه‌‪.‬‬ ‫عه‌بدولڕه‌حمان مازی ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی كۆنترۆڵی به‌داله‌ی‬ ‫سعودی‌ه هۆكاری‌ ئه‌و بڕیاره‌ ‌ی گه‌ڕانده‌وه‌ بۆ ئه‌و گوشاره‌ ‌ی‬ ‫كه‌ له‌سه‌ر كۆمپانیای به‌رهه‌مهێنه‌ری ئه‌و هاندانه‌ وات‌ه ‪RIM‬‬ ‫زیاد ده‌كرێت تا زانیاری په‌یوه‌ندییه‌كانی به‌كارهێنه‌ره‌كه‌ی‬ ‫ته‌نیا له‌كاتی پێویستدا باڵوبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫س������ه‌رۆكی ریگۆالتۆری به‌داله‌ی ئیمارات ئاشكرایكرد ك‌ه‬ ‫نه‌بوون������ی هاوئاهه‌نگی له‌گه‌ڵ‌ یاس������ا ناوخۆییه‌كان له‌الیه‌ن‬ ‫ئه‌و كۆمپانیای������ه‌وه‌‌و خزمه‌تگوزارییه‌كانی هانده‌كانی ‪RIM‬‬ ‫كۆمه‌ڵێ������ك نیگه‌رانی س������ه‌باره‌ت به‌ئاسایش������ی نه‌ته‌وه‌یی‪،‬‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌و دادوه‌ری درووس������تكردووه‌‌و له‌یانزه‌ ‌ی مانگی‬ ‫داهاتووه‌وه‌ تا ئه‌و كاته‌ی ك������ه‌ رێگه‌چاره‌یه‌كی هاوئاهه‌نگ‬ ‫له‌گ������ه‌ڵ‌ یاس������ا ناوخۆییه‌كانی ئ������ه‌و واڵت������ه‌ نه‌خرێته‌ڕوو‪،‬‬ ‫خزمه‌تگوزارییه‌كانی بله‌ك بێری ئه‌و ئابڵوقه‌یه‌یان له‌س������ه‌ر‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫به‌پێی راپۆرت������ه‌كان ژماره‌ی به‌كارهێنه‌ران������ی ئه‌و هاندان‌ه‬ ‫له‌ئیمارات ‪500‬هه‌زار‌و له‌س������عودی‌ه ‪400‬ه������ه‌زار به‌كارهێنه‌ر‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬

‫ئه‌و نمایش������كردنه‌ له‌به‌رده‌می كرێكاره‌كان‪ ،‬فرۆشیارو نوێنه‌رانی میدیا‬ ‫گش������تییه‌كان له‌س������ه‌نته‌ری كۆمپانیای فۆرد له‌"ده‌ربۆون"ی میچیگان‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪ .‬ئه‌و ئۆتۆمبێله‌ زستانی ساڵی داهاتوو ده‌خرێت‌ه بازاڕه‌وه‌‌و‬ ‫هێشتا نرخه‌كه‌ی دیاری نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫هۆندا‪ ،‬تۆیۆتا‌و جینراڵ مۆتۆرز به‌ركابه‌ری س������ه‌ره‌كی ئیكس������لۆره‌ری‬ ‫نوێی ف������ۆرد له‌بازاڕدا دێته‌ ئه‌ژمار‪ .‬ئ������ه‌و ئۆتۆمبێله‌ له‌جۆری ‪ v8‬دێت‌ه‬ ‫ئه‌ژمار‌و فۆرد رایگه‌یاندووه‌ كه‌ مه‌سره‌فی سوته‌مه‌نی ئیكسپلۆره‌ری نوێ‬ ‫ده‌وروبه‌ری ‪ %30‬كه‌متر له‌مۆدێله‌كه‌ی پێشووی ئه‌و ئۆتۆمبێله‌یه‌‪.‬‬

‫ئۆتۆمبێڵ‬

‫چه‌ند تایبه‌تمه‌ندی‬ ‫نوێ له‌ئۆتۆمبێله‌كانی‬ ‫نیساندا‬ ‫كۆمپانیای ئۆتۆمبێلی نیسان رایگه‌یاندوو‌ه‬ ‫به‌مه‌به‌س������تی كه‌مكردن������ه‌وه‌ی دڵه‌ڕاوك������ی‬ ‫نه‌فه‌ره‌كانی ناو ئۆتۆمبێله‌كانی له‌وه‌ به‌ده‌واو‌ه‬ ‫سیس������تمی ته‌هویه‌ی هه‌موو ئۆتۆمبێله‌كانی‬ ‫به‌رهه‌می ئ������ه‌و كۆمپانیایه‌ ڤیتامین س������ی‬ ‫به‌ش������ێوه‌ی س������پرای له‌ناو ئۆتۆمبێبله‌كه‌دا‬ ‫باڵوده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێ������ك له‌ئه‌ندازیاران������ی كۆمپانی������ای‬ ‫نیس������ان له‌تۆكیۆ له‌وباره‌ی������ه‌وه‌ وتی‪ :‬ئێم‌ه‬ ‫ده‌مانه‌وێت شۆفێره‌كان هه‌ست بكه‌ن له‌ناو‬ ‫ئۆتۆمبێله‌كه‌دا ئاسایش������ی زیاتریان له‌چاو‬

‫ده‌ره‌وه‌ هه‌ی������ه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها نیس������ان بڕیاریداو‌ه‬ ‫"كوش������نه‌ ئاس������انه‌كان" له‌ئۆتۆمبێله‌كان������ی‬ ‫به‌رهه‌م������ی خۆی������دا به‌كاربهێن������ن‪ ،‬ك‌ه ئه‌و‬ ‫كۆمپانیایه‌ به‌یارمه‌تی دامه‌زراوه‌ی بۆش������ایی‬ ‫ئاس������مانی ویالیه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كان (ناس������ا)‬ ‫درووس������تی كردوون‌و یارمه‌تی باش������ترین‬ ‫ش������ێوه‌ی گه‌ڕان‌و كه‌مكردنه‌وه‌ی ئێشه‌كانی‬ ‫له‌ش ده‌دات‪.‬‬ ‫له‌ڕاس������تیدا كۆمپانیاكان������ی ئۆتۆمبێل هه‌وڵ‬ ‫ده‌ده‌ن به‌خس������تنه‌ به‌رده‌س������تی حاڵه‌تێكی پڕ‬ ‫له‌ئارام������ی‌و ئاس������انتر له‌چ������او مۆدێله‌كانی‬ ‫پێشووی خۆیان‪ ،‬پش������كێكی زیاتر له‌بازاڕی‬ ‫جیهانی ئۆتۆمبێل������دا بۆخۆیان دابین بكه‌ن‪،‬‬ ‫هه‌وره‌ها نیسان به‌هیوایه‌ له‌ماوه‌ی سێ ساڵی‬ ‫داهات������وودا ته‌كنۆلۆژی������ای "دژ‌ه رووداوی‬ ‫هاتووچۆ"ی نوێی خۆی به‌كاربهێنێت‪.‬‬ ‫ئه‌و سیستم‌ه وه‌ك راداری پاپۆر‌و فرۆكه‌كانه‌‌و‬ ‫توان������ای ئ������ه‌وه‌ی هه‌یه‌ ك‌ه هه‌ر ش������تێك ك‌ه‬ ‫له‌ده‌وروب������ه‌ره‌وه‌ له‌خێرای������ی ‪60‬كیلۆمه‌ت������ر‬ ‫له‌كاژێرێك������دا ب������ه‌ره‌و ئۆتۆمبێله‌كه‌ت دێت‪،‬‬ ‫ده‌ستنیشان بكات‪.‬‬


‫‪12‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /8/10‬‬

‫ژماره‪36‌:‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫دیكابریۆ خه‌ونه‌كه‌ ‌ی‬ ‫ناهێنێته‌د ‌ی و گیبسۆنیش‬ ‫ده‌ستی‌ لێ هه‌ڵناگرێت‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ لیۆناردۆ دیكابریۆ‬ ‫ئه‌كت������ه‌ری‌ س������ینه‌مای‌ هۆلیود‬ ‫ئاش������كرایكرد كه‌ خ������ه‌ون به‌‬ ‫فایكینگ������ه‌وه‌ ده‌بینێ������ت ‪،‬و‬ ‫پاش������ان ده‌رهێنه‌ر و ئه‌كته‌ری‌‬ ‫سینه‌مایی‌ میل گیبسۆن دوای‌‬ ‫لێكرد رۆڵی‌ س������ه‌ره‌كی‌ له‌ فیلمه‌‬ ‫نوێكه‌ی������دا ببینێت كه‌ له‌ باره‌ی‌‬ ‫فایكینگه‌وه‌یه‌ و خودی‌ گیبسۆن‬ ‫كاری‌ ده‌رهێنانی‌ بۆ ئه‌نجامئه‌دات ‪ ،‬ماڵپه‌ڕی‌ "‪Radar‬‬ ‫‪"Online‬ی‌ ئه‌مریكای������ی‌ باڵویك������رده‌وه‌ ‪ ،‬لیۆن������اردۆ‬ ‫دیكابریۆ ئه‌س������تێره‌ی‌ سینه‌مایی‌ ‪ ،‬به‌هۆی‌ ره‌فتاره‌كانی‌ ئه‌م‬ ‫دواییه‌ی‌ گیبس������ۆنه‌وه‌ بڕیاریداوه‌ به‌شداریی‌ له‌و فیلمه‌دا‬ ‫نه‌كات‪ ،‬هاوكات به‌پێی‌ سه‌رچاوه‌كان له‌ ئێستادا گیبسۆن‬ ‫له‌گه‌ڵ دیكابریۆ له‌گفتوگۆدایه‌ تا بتوانێت قایلی‌ بكات بۆ‬ ‫رۆڵبینینی‌ له‌فیلمه‌كه‌دا‪.‬‬ ‫ئه‌م هه‌ڵوێس������ته‌ی‌ دیكابریۆ دوای‌ بڕیاری‌ ستۆدیۆكانی‌‬ ‫(هۆلیوود)دێت بۆ راگرتنی‌ س������ه‌رجه‌م ئ������ه‌و پرۆژانه‌ی‌‬ ‫كه‌ گیبس������ۆنی‌ به‌ڕه‌گه‌ز ئوس������ترالیایی‌ به‌شدارییان تێدا‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئه‌ویش به‌هۆی‌ به‌كارهێنانی‌ ده‌سته‌واژه‌ی‌ ناشرین‬ ‫و ره‌گه‌زپه‌رس������تانه‌ له‌ به‌رامبه‌ر ژنی‌ دووه‌می‌ كه‌ به‌ڕه‌گه‌ز‬ ‫ئه‌مریكاییه‌‪.‬‬

‫ی ره‌شه‌باكه‌دا‬ ‫ل ‌ه كات ‌‬

‫له‌گرتووخانه‌ ‌ی سیبیریا كه‌سێك گوێی‌ له‌ناڵه‌ ‌ی قوربانییه‌كان نه‌بوو‬ ‫ ئا‪ :‬كاردۆ محه‌مه‌د‬

‫ده‌رهێنانی‌‪ :‬مارلین جۆریس‬ ‫نواندنی‌‪ :‬ئیمیل ‌ی واتس������ن‪ ،‬جیم ‌ی پۆل‪،‬‬ ‫ئۆلریك تۆكور‪ ،‬ئاجاتا بۆزیك‬ ‫به‌رهه‌می‌‪ :‬ئه‌ڵمانیا‪ ،‬به‌لژیكا‪ ،‬فه‌ره‌نس������ا‪،‬‬ ‫پۆله‌ندا‬ ‫ ‬ ‫له‌وێ������دا جیهانێك������ ‌ی داخ������راو هه‌ی‌ه‬ ‫به‌ڕوو ‌ی خۆی������دا‪ ،‬قوربانییه‌كان ‌ی ئه‌و‬ ‫جیهان‌ه بریتی������ن له‌ته‌واو ‌ی مرۆڤایه‌تی‌‪،‬‬ ‫جیهانێك ‌ی نغرۆی‌ه له‌ئازارو مه‌رگه‌سات‪،‬‬ ‫هه‌رچییه‌ك������ ‌ی له‌باره‌و‌ه بنووس������رێت‌و‬ ‫بوترێ������ت ته‌نه������ا دڵۆپێك������‌ه له‌ده‌ریا ‌ی‬ ‫جیهانێك ك‌ه به‌ئه‌ن������دازه‌ ‌ی فراوانی ‌ی‬ ‫ش������وێنكات‌و مێ������ژوو‪ ،‬مه‌رگه‌س������ات ‌ی‬ ‫له‌خۆگرتووه‌‪.‬‬ ‫ل������ه‌و رۆژگار‌ه تاریك������ه‌دا له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫بوون ‌ی رۆشنبیران ‌ی روسیا‪ ،‬ده‌سه‌اڵت ‌ی‬ ‫س������تالین ‌ی هه‌بوو‪ ،‬ده‌سه‌اڵتێك بوو ك‌ه‬ ‫ش������ایه‌دحاڵ‌و ئه‌نجامده‌ر ‌ی شۆڕشێك‬ ‫بوو بۆ له‌ناوبردن������ ‌ی رۆڵه‌كان ‌ی خۆی‌‪،‬‬ ‫له‌میان ‌ی س������رووتێك ‌ی وه‌حشیگه‌رانه‌و‬ ‫خوێناویی������ه‌وه‌و له‌نێوان كه‌لله‌س������ه‌ر ‌ی‬ ‫قوربانییه‌كان������ه‌و‌ه هه‌نگاوه‌كان ‌ی به‌ره‌و‬ ‫ترۆپك ‌ی ده‌سه‌اڵت هه‌ڵئه‌نا‪.‬‬ ‫له‌نێوان سااڵن ‌ی س������ییه‌كان بۆچله‌كان‬ ‫ت������رس ت������ه‌واو ‌ی یه‌كێت ‌ی س������ۆڤێت ‌ی‬ ‫ته‌نی بوو‪ ،‬زه‌بر ‌ی س������تالین ‌ی له‌به‌رامب‌ه‬ ‫دوای‌ ئ������ه‌و س������ه‌ركه‌وتنه‌ ئه‌و كه‌س������انه‌دا ك‌ه بی������ر ‌ی جیاوازیان‬ ‫گه‌وره‌ی������ه‌ی‌ ل������ه‌ فیلم������ی‌ هه‌بوو‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌ی له‌نێو رۆش������نبیراندا‬ ‫ملیۆنێ������ری‌ الن������ه‌واز دا ك������‌ه هه‌میش������‌ه قوربانی ‌ی سیاس������ه‌ت ‌ی‬ ‫به‌ده‌س������تی‌ هێنا و چه‌ندین تاكڕه‌وانه‌ ‌ی كۆمۆنیزم ‌ی ستالین ‌ی بوون‪.‬‬ ‫خه‌اڵت������ی‌ نێوده‌وڵه‌ت������ی‌ یه‌ك له‌و قوربانیان‌ه ترۆتسكی‌‪ ،‬هاوڕێ‌و‬ ‫پێبه‌خش������را ‪ ،‬فرێدا پینتۆ هاوخه‌بات ‌ی ستالین بوو ك‌ه به‌دیارترین‬ ‫خانمه‌ ئه‌كته‌ری‌ هیندستانی‌ پیاوان������ ‌ی ش������ۆڕش هه‌ژمارده‌كرێت‪،‬‬ ‫له‌ فیلمێكی‌ نوێدا به‌ ناوونیشانی‌ ‪ ،Miral‬كه‌ به‌رهه‌مێكی‌ ب������ه‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ ‌ی هه‌ڵگ������ر ‌ی ئایدیاو‬ ‫هاوبه‌شی‌ نێوان ئه‌مریكا و ئیتالیا و ئیسرائیله‌ به‌شداریی‌ له‌ بیركردنه‌وه‌ ‌ی جیاواز بوو‪ ،‬له‌س������ته‌م‌و‬ ‫فێستڤاڵی‌ ڤینیسیا ده‌كات ‪،‬فیلمه‌كه‌ له‌ ده‌رهێنانی‌ (جۆلیان ناهه‌ق������ ‌ی هاوڕێك������ه‌ ‌ی رزگار ‌ی نه‌بوو‪،‬‬ ‫ش������نابل )ــه‌و له‌كاره‌كه‌یدا پشتی‌ به‌ ژماره‌یه‌ك ئه‌كته‌ری‌ س������تالین ترۆتس������ك ‌ی هاوڕێ������ ‌ی نارد‌ه‬ ‫عه‌ره‌بی‌ و ئه‌وروپایی‌ و ئه‌مریكایی‌ به‌ستووه‌‪.‬‬ ‫تاراوگ������ه‌و چه‌ندین واڵت������ ‌ی پێكردو‬ ‫رووداوه‌كان������ی‌ نێو فیلمه‌كه‌یش له‌ كتێبێكی‌ نووس������ه‌ری‌‬ ‫به‌وه‌ش رق‌و كین������ه‌ ‌ی دڵ ‌ی دانه‌كه‌وت‪،‬‬ ‫فه‌ڵه‌س������تینی‌‪-‬ئیتالیایی‌ (رۆاڵ جبریل)ــ������ه‌وه‌ وه‌رگیراون بۆی‌ه هه‌ستا به‌كوشتن ‌ی ته‌واو ‌ی خێزان‌و‬ ‫كه‌ باس له‌ هه‌وڵ و تێكۆش������انی‌ ژنێ������ك ده‌كات له‌ پێناو هاوڕێ‌‌و هاوبیرانی‌‪ ،‬له‌كۆتایشدا واڵت ‌ی‬ ‫درووستكردنی‌ خانه‌یه‌ك بۆ مندااڵنی‌ بێ‌ باوك له‌ فه‌له‌ستین مه‌كس������یك ترۆتسك ‌ی كوش������ت‪ ،‬ئه‌م‬ ‫له‌ دوای‌ جه‌نگی‌ ‪ 1948‬و درووستبوونی‌ ده‌وڵه‌تی‌ ئیسرائیل‪ ،‬فیلمه‌ش باس له‌و قۆناغ‌ه ده‌كات‪.‬‬ ‫فرێدا رۆڵی‌ میراڵ ده‌بینێت كه‌ كچێكی‌ فه‌ڵه‌س������تینییه‌ و له‌ ئیفیجینی������ا جێنزبۆرگ مامۆس������تا ‌ی‬ ‫خانه‌ی‌ مندااڵنی‌ بێ‌ باوكدا گه‌وره‌بووه‌‪ ،‬دوای‌ گه‌وره‌بوونی‌ ئه‌ده‌ب ‌ی روس������یی‌ه له‌زانكۆ‪ ،‬ئه‌ندامێك ‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندیك������ردوه‌ به‌ هێزه‌كانی‌ به‌رهه‌ڵس������تكارییه‌وه‌ ‪ ،‬به‌اڵم چاالك������ ‌ی حزب ‌ی ش������یوع ‌ی س������ااڵن ‌ی‬ ‫نیگ������ه‌ران و دوودڵه‌ له‌نێوان ئه‌و په‌یوه‌ندییه‌ س������ۆزدارییه‌ی‌ چله‌كان ‌ی یه‌كێت ‌ی سۆڤیه‌ته‌‪ ،‬مێرده‌كه‌یش ‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ گه‌نجێكی‌ نێو به‌رهه‌ڵستكارانداهه‌یه‌تی‌ و ئه‌و‌هی‌ له‌ كه‌س������ایه‌تییه‌ك ‌ی رۆش������نبیرو دی������ار‌ه‬ ‫خانه‌كه‌دا فێری‌ ب������ووه‌ كه‌ "له‌ جه‌نگدا فێربوون گرنگتره‌‬ ‫له‌چه‌ك" ‪.‬‬

‫فرێدا پینتۆ دوا ‌ی‬ ‫ملیۆنیریش به‌رده‌وامه‌‬

‫(كـــوڕ ‌ی بابل) به‌ره‌و‬ ‫ئۆسكار ‌ی ‪2011‬‬

‫هه‌روه‌ها ئه‌ندامێك ‌ی دیار ‌ی حزبه‌كه‌ ‌ی‬ ‫س������تالینه‌و سه‌رنووس������ه‌ر ‌ی یه‌كێ������ك‬ ‫له‌رۆژنامه‌كانه‌‪.‬‬ ‫ئیفیجینیا خانمێك ‌ی هه‌س������ت ناسكه‌‪،‬‬ ‫هه‌میش‌ه له‌گه‌ڵ خوێندكاره‌كانیدا باس‬ ‫له‌شاكاره‌كان ‌ی پۆش������كین‌و تۆلستۆی‌‌و‬ ‫چیخۆف ده‌كات‪ ،‬هه‌میش‌ه پێیوای‌ه داهێنان‬ ‫مرۆڤ ده‌گه‌یه‌نێت‌ه ترۆپك ‌ی پێشكه‌وتن‌و‬ ‫شارس������تانێتی‌‪ ،‬ئه‌وكه‌سه‌ ‌ی ك‌ه هاوڕای‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ بیركردنه‌وه‌كانی‌‪ ،‬س������یدرۆف ‌ی‬ ‫هاوپیش������ه‌یه‌ت ‌ی ك������‌ه له‌رۆژنامه‌كان������دا‬ ‫وتار ده‌نووس������ێت‌و تێیاندا گوزارشت‬ ‫له‌راوبۆچون ‌ی تایبه‌ت������ ‌ی خۆ ‌ی ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌اڵم ده‌سه‌اڵت نووسینه‌كان ‌ی به‌جۆرێك‬ ‫ش������رۆڤه‌ده‌كات ك‌ه له‌ژێر كاریگه‌ری ‌ی‬ ‫ئایدیا ‌ی ترۆتس������كیین‌و دژ به‌شۆڕش ‌ی‬ ‫حزبی پێش������ه‌نگ‌و س������ه‌رۆك ستالین ‌ی‬ ‫بێهاوتان‪ ،‬هه‌ربۆی������‌ه وتاره‌كان ‌ی ده‌بن‌ه‬ ‫مایه‌ ‌ی په‌لكێش������كردن ‌ی خۆی‌‌و ژنه‌كه‌ ‌ی‬ ‫بۆ گرتووخان‌ه به‌ب ‌ێ ئه‌وه‌ ‌ی كه‌س������ێك‬ ‫بتوانێت ده‌س������ت ‌ی یارمه‌تی������ان بۆدرێژ‬ ‫بكات‪ ،‬نه‌ك ه������ه‌ر ئه‌وه‌نده‌‪ ،‬به‌ڵكو داوا‬ ‫له‌ه������اوڕێ‌‌و هاوپیش������ه‌كان ‌ی ده‌كرێت‬ ‫تۆمه‌تباریان بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئیفیجینی������ا ‌ی هاوڕێ������ ‌ی به‌رامب������ه‌ر‬ ‫به‌به‌رپرس������ ‌ی حزبی������ ‌ی زانكۆك‌ه ئه‌و‬

‫فیلمی كچی یه‌ك ملیۆن دۆالر‬ ‫له‌گه‌له‌ری سه‌رده‌م نمایش ده‌كرێت‬ ‫ ئا‪ :‬كاوه‌ حه‌سه‌ن‬

‫فیلمی ‪ million dollar baby‬له‌ده‌رهێنانی كلین ستووده‌وس� � ��اڵی‬ ‫‪ 2004‬له‌ئه‌مه‌ری� � ��كا به‌رهه‌مهێن� � ��راوه‌‪ ،‬هی� �ل��اری س� � ��وانك‌و كلین‬ ‫س� � ��توودو مۆرگان فریمان رۆڵی سه‌ره‌كی تێدا ده‌بینن‌و ماوه‌كه‌ی‬ ‫‪135‬خوله‌كه‌‪.‬‬ ‫كۆمپانیای‌ بیرامیدیا كه‌ به‌ش������داره‌ له‌به‌رهه‌مهێنانی‌ فیلم ‌ی‬ ‫عێراقی‌ "ك������وڕی‌ باب������ل" ئاش������كرایكرد‪،‬به‌ هه‌ماهه‌نگی‌‬ ‫له‌گ������ه‌ڵ وه‌زاره‌ت������ی‌ رۆش������نبیریی‌ عێ������راق بڕیاریانداوه‌‬ ‫فیلمه‌كه‌ ده‌ستنیش������انبكه‌ن بۆ خه‌اڵته‌كانی‌ ئۆسكاری‌ ساڵی‌‬ ‫‪،2011‬ئه‌مه‌ی������ش ده‌بێت������ه‌ یه‌كه‌مین فیلم������ی‌ عێراقی‌ كه‌ له‌‬ ‫ئۆسكاردا به‌شداربێت ‪.‬‬ ‫ك������وڕی‌ بابل له‌ ده‌رهێنانی‌ محه‌مه‌د دوراجیی‌ یه‌ ‪ ،‬باس له‌‬ ‫داپیره‌یه‌كی‌ كوردو كوڕه‌زایه‌كی‌ ده‌كات‪ ،‬له‌ دوای‌ رووخانی‌‬ ‫رژێم له‌ س������اڵی‌ ‪ 2003‬دا‪ ،‬به‌دوای‌ كوڕه‌كه‌یدا ئه‌گه‌ڕێت كه‌‬ ‫پێشتر له‌ گرتووخانه‌یه‌كی‌ رژێمدا به‌ندكراوبوو‪،‬ده‌رئه‌نجام ‬ ‫گه‌ڕانی‌ ئه‌ودوانه‌ به‌ شوێنێ‌ كه‌سه‌ ونبووه‌كه‌یان زۆرێك له‌‬ ‫نه‌هامه‌تییه‌كانی‌ واڵت ئاشكرا ده‌كات ‪.‬‬

‫پووخته‌یه‌ك سه‌باره‌ت به‌كچه‌ ئه‌كته‌ری ئه‌م فیلمه‌‪:‬‬ ‫هی� �ل��اری س� � ��وانك ‪Hilary Swank .‬س� � ��اڵی ‪ 1974‬له‌ئه‌مه‌ریكا‬ ‫له‌دایكب� � ��ووه‌و له‌س� � ��اڵی ‪1990‬دا به‌ش� � ��دار بووه‌ له‌یه‌ك � � �ه‌م فیلمیدا‬ ‫به‌ناونیش� � ��انی هاری‌و خێزانی هاندرس� � ��ۆن‪ ،‬ئه‌م خانمه‌ هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ته‌مه‌نێكی كورتی هه‌یه‌ له‌جیهانی س� � ��ینه‌مادا‪ ،‬به‌اڵم له‌ ‪ 37‬فیلمدا‬ ‫به‌ش� � ��داری ك� � ��ردووه‌و خاوه‌نی ‪ 39‬خه‌اڵتی جیهانیی � � �ه‌ له‌وانه‌‪2 :‬‬ ‫ئۆسكار ‪ 2‬بۆستۆن ‪ 2‬براد كاست ‪ 2‬شیكاگۆ ‪ 2‬دااڵس ‪ 2‬فلۆریدا‬ ‫‪ 1‬گۆڵدن گڵۆپ ‪ 1‬كان‪.‬‬ ‫هیالری س� � ��وانك توانی له‌دوو فیلمدا به‌ته‌واوه‌تی خۆی ده‌رخات‌و‬ ‫وزه‌ ش� � ��اراوه‌كانی نواندن به‌كاربهێنێت‌و پێش� � ��كه‌ش به‌بینه‌رانی‬ ‫س� � ��ینه‌مای بكات‪ ،‬ئه‌ویش له‌فیلم� � ��ی الوه‌كان ناگرین‌و كچی یه‌ك‬ ‫ملیۆن كه‌ دوو خه‌اڵتی ئۆس� � ��كاری پێوه‌رگ� � ��رت‌و توانی بینه‌رانی‌‬ ‫سه‌رسام بكات‪.‬‬

‫تۆمه‌تان‌ه ره‌تده‌كاته‌وه‌و نووس������ینه‌كان ‌ی‬ ‫هاوڕێك������ه‌ ‌ی به‌ئاس������ایی‌‌و دوور‬ ‫ل������ه‌و تۆمه‌تان������‌ه له‌قه‌ڵ������ه‌م ده‌دات‪ ،‬ئه‌م‬ ‫هه‌ڵوێس������ته‌یش ده‌بێت������‌ه ه������ۆ ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫به‌هه‌ڵگری بیر ‌ی ترۆتسكیان‌ه ره‌وانه‌ ‌ی‬ ‫لێكۆڵین������ه‌و‌ه بكرێ������ت‌و له‌وانه‌وتن������ه‌و‌ه‬ ‫دووربخرێته‌وه‌‪ ،‬هه‌وڵه‌كان ‌ی مێرده‌كه‌ ‌ی‬ ‫بۆ رزگاركردن ‌ی ل������ه‌و بارودخ‌ه هیچ‬ ‫ئه‌نجامێك������ ‌ی باش������یان لێناكه‌وێته‌وه‌‌و‬ ‫ده‌رئه‌نج������ام ماف������ ‌ی ئه‌ندامێت ‌ی حزب ‌ی‬ ‫لێده‌س������ێندرێته‌وه‌و ده‌ستگیرده‌كرێت‪،‬‬ ‫پاشان ‪10‬ساڵ حوكم ‌ی زیندانیكردن‌و‬ ‫دوورخس������تنه‌وه‌ ‌ی بۆ سیبیریا به‌سه‌ردا‬ ‫ده‌س������ه‌پێنرێت‪ ،‬ئه‌م پێشهات‌ه چاوه‌ڕوان‬ ‫نه‌كراوه‌ش پرس������یارێك ‌ی گرنگ له‌ال ‌ی‬ ‫ئه‌فیجینی������ا ده‌وروژێنێ������ت‪ :‬ت������ۆ بڵێ ‌ی‬ ‫بگه‌ڕێم������ه‌و‌ه بۆ ژیان‪ ،‬ئاخ������ۆ تۆبڵی ‌ی‬ ‫نه‌مرم؟‬ ‫ی گ������ه‌ور‌ه له‌تاراوگ������ه‌دا‬ ‫كاره‌س������ات ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌رئه‌كه‌وێ������ت‪ ،‬ك‌ه زۆری������ی ژماره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ندییه‌كان‌و ئازارچه‌شتنیان به‌ده‌ست ‌‬ ‫ی دارستان‌و‬ ‫ستالینییه‌كان له‌ناوه‌ڕاست ‌‬ ‫ی سیبیریا‬ ‫ناوچ‌ه سه‌خت‌و به‌ستووه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تاوانه‌كان������ ‌‬ ‫ی راس������ته‌قینه‌ ‌‬ ‫وێن������ا ‌‬ ‫دژ به‌مرۆڤایه‌تیم������ان نیش������ان ده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫به‌جۆرێك س������ه‌دان كه‌س به‌جۆره‌ها‬ ‫ش������ێواز ئ������ازار ده‌درێ������ن‌و ئافره‌تان‬

‫ی‬ ‫ی كۆم������ه‌ڵ ده‌س������تدرێژی ‌‬ ‫به‌ش������ێوه‌ ‌‬ ‫سێكسیان ده‌كرێته‌سه‌ر‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئیفیجینی������ا له‌دایكی������ه‌و‌ه نامه‌یه‌ك������ ‌‬ ‫ی ده‌ستگیركردن‌و‬ ‫پێده‌گات ك‌ه هه‌واڵ ‌‬ ‫ی تێدایه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ی مێرده‌كه‌ ‌‬ ‫كوژران ‌‬ ‫له‌نامه‌ك������ه‌دا ئاماژ‌ه به‌وه‌ك������راو‌ه ك‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ئۆردوگایه‌ك ‌‬ ‫كوڕ‌ه بچووكه‌ك������ه‌ ‌‬ ‫ی برسێتییه‌و‌ه‬ ‫تایبه‌ت به‌مندااڵن به‌هۆ ‌‬ ‫ی له‌ده‌س������ت داوه‌و جگه‌ل‌ه كوڕ‌ه‬ ‫گیان ‌‬ ‫ی ژیان‬ ‫ی ك‌ه له‌گه‌ڵ داپیره‌ ‌‬ ‫گه‌وره‌كه‌ ‌‬ ‫به‌سه‌رده‌بات كه‌سی‌ تری‌ نه‌ماوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌گ������ه‌ڵ ب������ه‌ره‌و پێش������چوون ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵ‬ ‫رووداوه‌كاندا ئاش������نایه‌ت ‌‬ ‫د‪.‬ئه‌نتوان واڵت������ه‌ر په‌یدا ئه‌كات‌و‬ ‫ی لێده‌كات له‌هه‌ندێك‬ ‫واڵته‌ر داوا ‌‬ ‫ی نه‌خۆشخانه‌دا هاوكاریی‬ ‫كاروبار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ������ه‌و‌ه ‌‬ ‫ب������كات‪ ،‬پاش������ان دوا ‌‬ ‫ی ده‌رده‌كه‌وێت ك������‌ه د‪.‬واڵته‌ر‬ ‫بۆ ‌‬ ‫ی ئه‌ڵمانییه‌و‬ ‫س������ه‌ر به‌كه‌مینه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی س������تالینییه‌كانه‌و‌ه‬ ‫به‌ده‌س������ت ‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌وس������ێندراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬په‌یوه‌ندی ‌‬ ‫نێوانی������ان به‌هێزت������ر ده‌بێت‌و‬ ‫ی خۆشه‌ویس������تی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌گات‌ه راد‌ه ‌‬ ‫ی راپۆرت‌ه نهێنییه‌كانه‌و‌ه‬ ‫ده‌سه‌اڵت له‌رێ ‌‬ ‫به‌په‌یوه‌ندییه‌ك������‌ه ده‌زانێت‌و دكتۆره‌ك‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌گوێزێت������ه‌و‌ه بۆگرتووخانه‌یه‌ك������ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تێپه‌ڕبوون ‌‬ ‫تر‪ ،‬له‌كۆتاییش������دا دوا ‌‬ ‫‪10‬س������اڵ ئیفیجینی������ا ئازادده‌بێ������ت‌و‬ ‫به‌د‪.‬ئه‌نت������وان واڵته‌ر ش������اد ده‌بێته‌وه‌و‬ ‫ێ‬ ‫ی نو ‌‬ ‫ی گرتووخان‌ه ژیانێك ‌‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌ستپێده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی فیلمه‌ك������‌ه‬ ‫ی چیرۆك������ ‌‬ ‫ئه‌گه‌رچ������ ‌‬ ‫ی‬ ‫راسته‌قینه‌یه‌و به‌شێك‌ه له‌یاده‌وه‌رییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئۆجین������ا جێن������زرگ ك������‌ه ت������ه‌واو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ������ه‌و ژیان������‌ه تاڵ������‌ه ‌‬ ‫ئازاره‌كان������ ‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌شتووه‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌رهێنه‌ر توانیویه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پڕ س������تاتیكا به‌تێكڕا ‌‬ ‫ره‌هه‌ندێك ‌‬ ‫ی چیرۆكه‌ك‌ه ببه‌خش������ێت‌و له‌و‬ ‫فۆڕم ‌‬ ‫ئاڕاست‌ه مێژوویی‌ه وه‌ری بگێڕێت‌ه سه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی به‌هه‌س������ت ‌‬ ‫چیرۆكێ������ك ك‌ه پتر په‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژان‌ه ‌‬ ‫مرۆڤایه‌ت������ی‌‌و زام‌و خه‌م������ ‌‬ ‫مرۆڤه‌كان ببات‪.‬‬ ‫له‌و فیلمه‌دا هیچ دیكۆمێنتێك پیشان‬ ‫ن������ه‌درا‌و له‌هی������چ دیمه‌نێك������دا كه‌س‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌نانه‌ت ده‌نگیش ‌‬ ‫ی نه‌بین ‌‬ ‫س������تالین ‌‬ ‫ی هه‌موو‬ ‫نه‌بیسترا‪ ،‬هاوكات تارماییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ش������وێنێكیان داگیركردبوو‪ ،‬له‌ناخ ‌‬ ‫خه‌ڵكیدا ترس������یان ده‌چاند‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ی ده‌رهێنه‌ر‬ ‫ده‌گه‌ڕێت������ه‌و‌ه بۆ توانس������ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌س������ه‌رهاتێك ‌‬ ‫له‌چاره‌س������ه‌ركردن ‌‬ ‫ی له‌م جۆره‌دا‪.‬‬ ‫مێژووی ‌‬

‫فیلم‬

‫له‌فیلم� � ��ی الوه‌كان ناگری� � ��ن رۆڵی كچێكی ئیفلی� � ��ج ده‌بینێت ك‌ه‬ ‫ده‌یه‌وێ� � ��ت له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵگادا خۆی بگونجێنێ� � ��ت‪ ،‬به‌اڵم ده‌ورووبه‌ر‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی زۆر بێبه‌زه‌یانه‌ ده‌كه‌ونه‌ گاڵته‌پێكردنی‪.‬‬ ‫فیلمی دووه‌م كه‌ فیلمی ئه‌م هه‌فته‌یه‌مانه‌ ئه‌ویش "كچی یه‌ك ملیۆن‬ ‫دۆالر"ه‌‪ ،‬كه‌ رۆڵێكی به‌رچاوی هه‌بوو‪ ،‬توانی وه‌ك كچێكی به‌تواناو‬ ‫چاالك‌و خۆنه‌ویست كه‌ هه‌وڵی هه‌موو شتێك ده‌دات به‌س بۆئه‌وه‌ی‬ ‫ئامانجه‌كانی بهێنێته‌ دی‪.‬‬ ‫رووداوه‌كانی ئه‌م فیلمه‌ به‌سه‌ر سێ كه‌سایه‌تیدا دابه‌ش ده‌بێت‪:‬‬ ‫‪ .1‬كچێك له‌ته‌مه‌نی ‪31‬ساڵیدا ده‌یه‌وێت خۆی بخاته‌ گۆڕه‌پانی یار‬ ‫بۆكس� � ��ێن‪ ،‬ئه‌مه‌ش له‌پێناوی باوه‌ڕ به‌خۆهێنان وه‌ك مێینه‌یه‌ك كه‌‬ ‫بیه‌وێت خۆی له‌ناو جیهانیكی چاوچنۆك‌و ئاڵۆزدا بسه‌لمێنێت‪.‬‬ ‫‪ .2‬پیاوێك� � ��ی راهێنه‌ری یاری بۆكس� � ��ێن له‌كۆتای� � ��ی ته‌مه‌نیدایه‌و‬ ‫ده‌یه‌وێت پێش ئه‌وه‌ی بمرێت كچه‌كه‌ی ببینێت كه‌ ماوه‌یه‌كی‌ زۆره‌‬ ‫لێ� � ��ی جیابۆته‌وه‌‪ ،‬له‌هه‌مان كاتدا كچێك دێ� � ��ت بۆالی‌و پێیده‌ڵێت ئ � � �ه‌م فیلمه‌ خاوه‌ن� � ��ی ‪45‬خه‌اڵتی جیهانییه‌ له‌وان � � �ه‌‪ :‬چوار خه‌اڵتی‬ ‫ئه‌مه‌وێت ببیت به‌راهێنه‌رم‪ ،‬ئه‌میش یه‌كه‌م جارێتی شتی وا ببینێت‪ ،‬ئۆس� � ��كار‪ ،‬گۆڵدن گڵو‌وپ‪ ،‬ئیتاڵیا كانساس‪ ،‬نیویورك‪ ،‬سان دیگۆ‪،‬‬ ‫یابان‪ ،‬بۆستۆن‪ ،‬شیكاگۆ‪ ،‬قه‌یسه‌ر‌و فلۆریدا‪.‬‬ ‫چونكه‌ به‌س راهێنه‌ری پیاو بووه‌‪.‬‬ ‫‪ .3‬پاوێك� � ��ی پیری بێهیوا ـ كه‌ گێ� � ��ڕه‌ره‌وه‌ی فیلمه‌كه‌یه‌ ـ له‌هه‌موو‬ ‫ته‌مه‌نیدا هه‌ر شكس� � ��تی خواردوه‌‪ ،‬ده‌یه‌وێ� � ��ت نێوانی كچی یاری خوێنه‌رانی به‌ڕێ� � ��زی نم نم‌و هه‌ر بینه‌رێكی دیكه‌ كه‌ ده‌یه‌وێت ئه‌م‬ ‫بۆكس� � ��ێن له‌گه‌ڵ راهێنه‌ره‌كه‌یدا خۆش بكات‌و بچنه‌ گۆڕه‌پانێكه‌وه‌ فیلمه‌ ببینێ� � ��ت‪ ،‬ده‌توانن كاژێر ‪4:30‬خوله‌كی‌ ئێواره‌ی ش � � �ه‌ممه‌ی‬ ‫داهاتوو ‪ 2010/8/14‬له‌ گه‌له‌ری سه‌رده‌م له‌سلێمانی ببینن‪.‬‬ ‫كه‌ ئه‌وسه‌ری دیار نه‌بێت‪.‬‬


‫سێشه‌ممه‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫ئامۆژگار ‌ی خۆراك بۆمانگی‌‬ ‫پیرۆز ‌ی ره‌مه‌زان‬ ‫رۆژوگرتن له‌دید ‌ی زانست ‌ی پزیشك ‌ی كۆن‌و نوێیه‌وه‌‪ ،‬ده‌بێته‌مای‌ه ‌ی چاره‌سه‌ر ‌ی‬ ‫ژه‌هراویبوون‌و پش������وودان به‌گه‌ده‌و ریخۆڵه‌‪ ،‬بۆ كه‌مكردنه‌و‌ه ‌ی كێش������ ‌ی ل‌هش‌و‬ ‫دابه‌زاندن ‌ی چه‌وری‌‌و شه‌كر ‌ی ناو خوێنیش سودمه‌نده‌‪.‬‬ ‫د‪.‬مونیر‌ه ده‌وڵه‌ت ‌ی پسپۆڕ له‌نه‌خۆشییه‌كان ‌ی گه‌د‌ه له‌تاران له‌ئامۆژگارییه‌كدا بۆ‬ ‫رۆژوه‌وانان رایگه‌یاند‪ :‬له‌مانگ ‌ی ره‌مه‌زان ‌ی پیرۆزدا‪ ،‬پێویس������ت‌ه رۆژوه‌وان به‌بێ‬ ‫پارشێو رۆژوو نه‌گرێت‪ ،‬له‌كات ‌ی خواردن ‌ی نان ‌ی پارشێویشدا‪ ،‬خۆ ‌ی له‌خواردن ‌ی‬ ‫پڕ له‌چه‌وری‌‌و س������ارده‌مه‌نییه‌كان ‌ی كۆكاكۆال بپارێزێ������ت‪ ،‬به‌ڵكو زیاتر بایه‌خ‬ ‫به‌خواردن ‌ی خۆراك ‌ی س������وك‌و میوه‌و سه‌وز‌ه بدات تا گه‌د‌ه ‌ی له‌كات ‌ی رۆژوودا‬ ‫پشووبدات‌و پل‌ه ‌ی گه‌رم ‌ی جه‌سته‌ش ‌ی هاوسه‌نگ ‌ی خۆ ‌ی بپارێزێت‪.‬‬ ‫ناوبراو س������ه‌باره‌ت به‌نان������ ‌ی ئێوارانیش وتی‪ :‬رۆژوه‌وان له‌كات ‌ی ش������كاندن ‌ی‬ ‫رۆژووه‌كه‌یدا‪ ،‬ده‌بێ كه‌مترین شیرین ‌ی بخوات‌و خۆ ‌ی له‌خواردن ‌ی زۆر بپارێزێت‬ ‫تا گه‌ند‌ه ‌ی دووچار ‌ی تێكچوون‌و ناهاوسه‌نگ ‌ی نه‌بێت‪ .‬به‌ر له‌رۆژوو شكاندن‪،‬‬ ‫سه‌ره‌تا سوپ‌و سه‌وزه‌و پاشان خواردن‌ه سه‌ره‌كییه‌ك‌ه بخوات‪ .‬ئه‌و كه‌سانه‌ش ك‌ه‬ ‫نه‌خۆشیان له‌گه‌ڵدایه‌‪ ،‬پێویست‌ه به‌ڕاوێژكردن له‌گه‌ڵ پزیشكدا‪ ،‬رۆژوو بگرن‪.‬‬

‫رۆژووگرتن نه‌خۆشییه‌كان ‌ی دڵ‌و مێشك‬ ‫كه‌م ده‌كاته‌وه‌‬ ‫چه‌ند لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك ‌ی نوێ ده‌ریده‌خه‌ن ك‌ه رۆژووگرتن‪ ،‬ڕێژ‌ه ‌ی تووش������بوون‬ ‫به‌نه‌خۆشییه‌كان ‌ی دڵ‌و مێشك كه‌م ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫پزیش������كان ‌ی زانكۆ ‌ی نیوده‌له ‌ی له‌هیندستان له‌سه‌ر س������وده‌كان ‌ی رۆژووگرتن‬ ‫رایانگه‌یاند‪ :‬دوا ‌ی ش������ه‌ش لێكۆڵینه‌و‌ه ‌ی مه‌یدان ‌ی له‌سه‌ر ئه‌و كه‌سان‌ه ‌ی سااڵن‌ه‬ ‫رۆژوو ده‌گرن‪ ،‬ده‌ركه‌وتوو‌ه ك‌ه رۆژوو پش������وو به‌گ������ه‌د‌ه ده‌كات‪ ،‬ده‌بێته‌مای‌ه ‌ی‬ ‫كه‌مبوونه‌و‌ه ‌ی پرۆتین ‌ی ‪ C‬له‌جه‌س������ته‌دا ك‌ه هۆكار ‌ی سه‌ره‌ك ‌ی ته‌سكبوونه‌وه‌و‬ ‫گیرانی بۆرییه‌كان ‌ی خوێنه‌‪ ،‬ئه‌و كه‌س������انه‌ش ك‌ه رۆژوو ده‌گرن ئه‌وا دووچار ‌ی‬ ‫ئه‌م نه‌خۆشیی‌ه ‌ی دڵ نابن‪.‬‬ ‫له‌ده‌ره‌نجام������ ‌ی ئ������ه‌م لێكۆڵینه‌وه‌یه‌دا هاتووه‌‪ :‬پش������وودان به‌جه‌س������ت‌ه له‌ڕێگ‌ه ‌ی‬ ‫دووركه‌وتنه‌و‌ه له‌خواردن‌و خواردنه‌وه‌‪ ،‬ئارام ‌ی به‌مێش������ك ده‌به‌خشێت‌و بار ‌ی‬ ‫ده‌روون ‌ی رۆژووه‌وان ئاسود‌ه ده‌كات‪ ،‬ئه‌مه‌ش هۆكارێك ‌ی سه‌ره‌كیی‌ه بۆ ڕێگه‌گرتن‬ ‫له‌توشبوون به‌نه‌خۆشییه‌كان ‌ی مێشك‌و ده‌روون‪.‬‬

‫ی‬ ‫به‌رنامه‌ڕێژ ‌ی بۆ ڕووبه‌ڕووبوونه‌و‌ه ‌‬ ‫كێش������ه‌كان ‌ی ژیان‪ ،‬بار ‌ی ده‌روونیت‬ ‫ده‌پارێزێ������ت‌و‬ ‫له‌نه‌خۆش������ی‬ ‫ته‌نان������ه‌ت دووچار ‌ی نه‌خۆش������یی‌ه‬ ‫سایكۆماتییه‌كانیشت نابیت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫د‪.‬جۆنیار ش������تایه‌ر پرۆفس������یۆر ‌‬ ‫ئه‌ڵمان������ی‌‪،‬‬ ‫ده‌روونناس������ ‌ی‬ ‫له‌ئامۆژگارییه‌كدا داوامان لێده‌كات‬ ‫تا ‪ 14‬هه‌نگاو فێ������ر ببین‪ ،‬هه‌ركام‬ ‫ل������ه‌م هه‌نگاوانه‌ش م������رۆڤ به‌ره‌و‬ ‫س������ه‌ركه‌وتن ده‌ب‌هن‌و له‌توش������بوون‬ ‫به‌نه‌خۆش������ ‌ی ده‌روونی������ش دوورت‬ ‫ده‌خات������ه‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ڕێگاچاره‌ش������‌ه‬ ‫ب������ۆ ڕێگه‌گرت������ن له‌و نه‌خۆش������یی‌ه‬ ‫ده‌روونیان‌ه ‌ی ك‌ه نیش������انه‌كانیان ل‌ه‬ ‫جه‌سته‌دا ده‌رده‌كه‌ون‌و پێ ‌ی ده‌وترێ‬ ‫سایكۆس������ۆماتی‌‪ .‬ئه‌م پرۆفیس������ۆر‌ه‬ ‫هه‌نگاوه‌كان ‌ی به‌م چه‌شن‌ه خستۆته‌ڕوو‪:‬‬ ‫ی‬ ‫‪ .1‬لێهاتووی������ ‌ی چاره‌س������ه‌ر ‌‬ ‫مه‌سه‌له‌كان‌و ناكۆكییه‌كان فێرببه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‪ .2‬متمانه‌به‌خۆبوون‌و سه‌روه‌رییه‌كان ‌‬ ‫كه‌سێت ‌ی فێرببه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‪ .3‬هه‌رگی������ز خۆت ب������‌ه قوربان ‌‬ ‫هه‌ژمار مه‌كه‌‪.‬‬ ‫‪ .4‬ڕێبازه‌كان ‌ی به‌ڕێوه‌بردن ‌ی كات‬ ‫فێرببه‌‪.‬‬ ‫‪ .5‬ڕێگ������‌ه م������ه‌د‌ه هه‌س������ته‌كانت‬ ‫له‌ده‌روونت������دا په‌ن������گ بخۆن������ه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌س������ته‌كانی خۆت بۆ چوارده‌ورت‬ ‫ده‌رببڕه‌و وتووێژیان له‌سه‌ر بكه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‪ .6‬خ������ۆت ل‌ه مش������تومڕو ناكۆك ‌‬ ‫ناپێویست بپارێزه‌‪.‬‬ ‫‪ .7‬ته‌كنیكه‌كان ‌ی خۆئارامكردنه‌وه‌و‬

‫هێمن ‌ی فێرببه‌‪ ،‬له‌كات ‌ی پێویس������تدا‬ ‫هاریكاری ‌ی هه‌موو لێقه‌وماوێك بكه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‪ .8‬ته‌نه������ا مامه‌ڵ������ه‌و هاوڕێیه‌ت������ ‌‬ ‫له‌گ‌ه‌ڵ كه‌سان ‌ی گه‌ش������بین‌و خاوه‌ن‬ ‫ی‬ ‫بیروباوه‌ڕدا بكه‌‪ ،‬خۆت له‌كامڵگه‌رای ‌‬ ‫دووربخ������ه‌ره‌و‌ه چونك‌ه كه‌س كامڵ‬ ‫نییه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‪ .9‬كۆمه‌ڵێ������ك ئامانج ‌ی ش������یاو ‌‬ ‫واقیعیان‌ه به‌پێی توانسته‌كان ‌ی خۆت‬ ‫بۆ ژیان ده‌ستنیش������ان بكه‌‪ ،‬پاشان‬

‫خ ‌هوت خۆشتر بێ!‬

‫ی ئه‌و‌ه ده‌كه‌ن‬ ‫اواڵتی������ان گله‌ی ‌‬ ‫ژماره‌یه‌ك������ ‌‬ ‫ی زۆر له‌ه خۆش د‌هبینن‪ ،‬پزیشكانیش‬ ‫نا‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫خ‬ ‫ه‬ ‫�����‌هوان‌‬ ‫ی خۆش‌و ئاسوده‌‪،‬‬ ‫ك‌ه ش� ان ده‌كه‌ن ك‌ه بۆ خه‌وێك ‌‬ ‫ڕێنمایم‬ ‫ان له‌پێنج خۆراك بپارێزین‪.‬‬ ‫ۆم‬ ‫خ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫وان‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ش‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫پێویست‬ ‫ی‬ ‫ی كێش‌ه ‌‬ ‫ی جۆرج تاون بۆ چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫‌‬ ‫كۆ‬ ‫زان‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫كان‬ ‫پزیش‬ ‫ناخۆش‪ ،‬ل‌هئامۆژگارییه‌كدا‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌و ‌‬ ‫‌‬ ‫نین‬ ‫بی‬ ‫‌و‬ ‫ن‬ ‫زڕا‬ ‫‌و‬ ‫ی‬ ‫ی گله‌ی ‌‬ ‫ی زۆر هاواڵت ‌‬ ‫خه نگ‌هیاند‪ :‬رۆژان‌ه ژماره‌یه‌ك ‌‬ ‫رایا‬ ‫ی‬ ‫ی و‌هك رووداو ‌‬ ‫ی ناخۆش ‌‬ ‫ی خه‌و ‌‬ ‫له‌خه‌وزڕان‌و بینین ‌‬ ‫ی ب‌هرز‪ ،‬ونبوون‌و‬ ‫ه‌و‌ه له‌شوێن ‌‬ ‫ی‬ ‫ئۆتۆمبێل‪ ،‬ك‌هوتن‌ه خوار جۆر‌ه خ‌هوان‌هش نائاسود‌ه ‌‬ ‫ش‌هڕو پ‌هالمار د‌هبینن‌و ئه‌م‬ ‫ی بینین ئه‌م جۆر‌ه خ‌هوانه‌‪،‬‬ ‫ی سه‌ره‌ك ‌‬ ‫كردوون‪ .‬هۆكار ‌‬ ‫ی ش‌هوانه‌وه‌‪.‬‬ ‫‌‬ ‫پ‌هیو‌هست‌ه ب‌هخۆراك‬ ‫‌هتان‌هش‪ ،‬له‌م ئامۆژگارییه‌دا‬ ‫ی ئه‌م حاڵ‬ ‫بۆ چاره‌س������ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێواران یاخود ش‌هوچه‌ر‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫هاتووه‌‪ :‬پێویست‌ه له‌ژه‌م‌هنان ‌‬ ‫خواردن‌و خواردنه‌و‌ه ب‌هدوور‬ ‫ش‌هواندا خۆمان له‌پێنج‬ ‫ی سور‪ ،‬شیرینه‌مه‌نی‌‪،‬‬ ‫ی گۆشت ‌‬ ‫و‌هك خواردن ‌‬ ‫ی ت‌هماته‌و بیب‌هرو‬ ‫بگرین الو هاوش������ێو‌هكانی‪ ،‬ساس ‌‬ ‫كۆكاكۆ‬ ‫ی ئه‌لكهول به‌ر ل‌هخواردن‪.‬‬ ‫ی تیژ‪ ،‬خواردنه‌و‌ه ‌‬ ‫خۆراك ‌‬

‫ی جه‌سته‌ییه‌‬ ‫ی ئازار ‌‬ ‫چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫پزیش������كان ‌ی به‌ریتانی له‌چاره‌س������ه‌رێك ‌ی نوێدا بۆ ئازار ‌ی پشت‪ ،‬قاچ و‬ ‫ژانه‌س‌هر‌و داوا له‌هاواڵتیان ده‌كه‌ن ك‌ه بایه‌خ به‌هیپنۆتیزم بده‌ن‪.‬‬ ‫پسپۆڕان ‌ی زانكۆ ‌ی پزیشك ‌ی له‌نده‌ن رایانگه‌یاند‪ :‬هیپنۆتیزم تاك‌ه ڕێگاچار‌ه ‌ی‬ ‫ئه‌و مرۆڤانه‌ی‌ه ك‌ه دووچار ‌ی ئازار ‌ی پش������ت‌و قاچ‌و ژانه‌س������ه‌ر بوونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم نایانه‌وێ ك‌ه داوو ده‌رمان به‌كاربهێنن‪ .‬له‌ڕوو ‌ی بودجه‌شه‌وه‌‪ ،‬نرخ ‌‬ ‫زۆر هه‌رزانتر‌ه له‌و نه‌ش������ته‌رگه‌ریی‌‌و داوو ده‌رمانان‌ه ‌ی بۆ ئه‌م نه‌خۆشیان‌ه‬ ‫به‌كارده‌هێنرێت‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه پێویست‌ه هاوواڵتیان هۆشیار ‌ی ته‌واو ده‌ربار‌ه ‌ی‬ ‫هیپنۆتیزم په‌یدا بكه‌ن‪ ،‬تا دوور له‌ڕێگا پزیشكییه‌كانی تر‪ ،‬چاره‌سه‌ر ‌ی‬ ‫خۆیان بكه‌ن‪.‬‬

‫ژماره‪36‌:‬‬

‫‪15‬‬

‫‪ 14‬هه‌نگاو بنێ تا له‌كێش ‌ه ده‌روونییه‌كان به‌دوور بیت‬

‫ئ ‌هم خۆراكان ‌ه م ‌هخۆ تا‬

‫هیپنۆتیزمباشترین‬

‫‪2010 /8/10‬‬

‫هه‌ست‌ه توڕه‌ییه‌كانت كۆنتڕۆڵ بكه‌‪.‬‬ ‫‪ .10‬لێبوردن������ت به‌رامبه‌ر به‌خۆت‌و‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وانیتر هه‌بێت‪ ،‬به‌پێی توانسته‌كان ‌‬ ‫خۆت كار بكه‌‪.‬‬ ‫‪ .11‬ل‌ه سات ‌ی ئێس������تادا بژی‌‪ ،‬په‌ند‬ ‫له‌ڕاب������ردوو وه‌ربگ������ره‌‌و به‌رنام‌ه بۆ‬ ‫ئایند‌ه دابنێ‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‪ .12‬خۆراك ‌ی ته‌ندروس������ت مه‌رج ‌‬ ‫سه‌ره‌ك ‌ی ده‌روونێك ‌ی ته‌ندروستیشه‌‪،‬‬ ‫خۆت له‌به‌كارهێنان ‌ی مادد‌ه ئه‌لكهولی‌‌و‬

‫كافه‌ئینداره‌كان دووربخه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .13‬به‌رپرسیارێت ‌ی ژیان قبوڵ بكه‌‪،‬‬ ‫چاوه‌ڕێی ئ������ه‌و‌ه له‌چوارده‌وره‌كه‌ت‬ ‫مه‌ك‌ه ك‌ه سه‌رجه‌م پێداویستیه‌یكانت‬ ‫ی‬ ‫بۆ دابین بك‌هن‌و ده‌ب ‌ێ خۆت هه‌وڵ ‌‬ ‫ئه‌نجامدان������ ‌ی س������ه‌رجه‌م كاره‌كان‬ ‫بده‌یت‪.‬‬ ‫‪ .14‬ته‌ندروست ‌ی ده‌روون ‌ی بریتیی‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌بیر ‌ی چاك‪ ،‬وت‌ه ‌ی چاك‪ ،‬كردار ‌‬ ‫چاك‪.‬‬

‫ب ‌هرنام ‌ه ‌‬ ‫ی خۆراك‬ ‫بۆ ئافره‌تان ‌‬ ‫ی شیرد ‌هر‬

‫ئ‬ ‫افره‌تان ل‌هكات ‌ی منداڵبوون‌و گ‌ه‬ ‫ور‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫كر‬ ‫دنی‬ ‫دا‪،‬‬ ‫د‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫بێ‬ ‫بۆ‬ ‫س‬ ‫�‬ ‫�����‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫المه‌ت ‌ی ت‌هندروست ‌ی‬ ‫منداڵه‌كانیان‪ ،‬پشت‬ ‫به‌شیر ‌ی خۆیان ببه‌ستن و به‌ر‬ ‫بۆ خۆیان دابنێن تا ل‌هشیرپێداندا ته‌ندروست نامه‌یه‌ك ‌ی ڕێكوپێكی خۆراكیش‬ ‫بن‪.‬‬ ‫س������ه‌نته‌ر ‌ی پا‬ ‫شیرده‌ر ده‌ڵ رێزگار ‌ی ل‌هژنان ‌ی شیرده‌ر ل‌ه ئ‌ه‬ ‫مری‬ ‫كا‪،‬‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌ب‬ ‫ه‬ ‫‌ر‬ ‫نام‬ ‫ه‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫‌ك‬ ‫دا‬ ‫بۆ‬ ‫ئ‬ ‫افر‬ ‫ه‌تان ‌ی‬ ‫ێن‪ :‬ش������‬ ‫یر ‌ی دایك باشترین خۆراكه‬ ‫به‌منداڵ‌ده‌به‌خشێت‪ ،‬به‌الیه‌ن ‌ی كه‌مه‌و‌ه تا چ‌هند مان ‌و به‌ت‌هواو ‌ی ڤیتامین ‌ی پێویست‬ ‫گێ‬ ‫شیر ‌ی دایك زۆر پێویسته‌‪ ،‬چونك‌ه بڕێك ‌ی زۆر ش‌ه ك دوا ‌ی ل‌هدایكبوونی كۆرپه‌ل‌ه‬ ‫كر‬ ‫ه‌هروه‌ها بڕ ‌ی پرۆتین ‌ی شیر ‌ی دایك زۆرتر‌ه له‌ش ‌ی (الكتۆز) ده‌ب‌هخش ‌ێ به‌مندا ‌ڵ‬ ‫یر‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫كا‬ ‫نی‬ ‫ت‬ ‫رو‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‌ز‬ ‫مندا‌ڵ‬ ‫مكردنیش ‌ی بۆ‬ ‫هه‌ر خێراتر‌ه له‌شیر‌هكانی تر‪ ،‬چونك‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫چ‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ور‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫ش‬ ‫یر‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫دای‬ ‫ك‬ ‫ب‬ ‫ه‬ ‫‌ئا‬ ‫سان ‌ی د‌هبێت‌ههۆ ‌ی‬ ‫سكردن ‌ی له‌الیه‌ن‬ ‫منداڵه‌وه‌و بایه‌خیش ‌ی بۆ گ‌هور‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬س������‌هباره‌ت به‌به‌رنام‌ه ‌ی شیرپێدانیش‪ ،‬ئه‌م ه‌بوون‌و پارێزگاری له‌نه‌خۆش ‌ی‬ ‫س‬ ‫ل‌هرۆژان ‌ی ش �����یرپێداندا ده‌ب ‌ێ به‌رنامه‌ی‌هك دابن���� ه‌نته‌ر‌ه به‌ئافره‌تان راده‌گه‌یه‌نێ‪:‬‬ ‫��ر‬ ‫‌‬ ‫ێ‬ ‫ك‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫دابین بكات‪ .‬ئه‬ ‫خۆراك ‌ی منداڵ‌و دایك‬ ‫د‌هكات‌ه س������ه ‌م به‌رنامه‌ی‌هش د‌هبێت‌همای‌ه ‌ی ده‌س‬ ‫تك‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫وتن‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫كۆم‬ ‫ه‬ ‫‌ڵێ‬ ‫ك‬ ‫ڤی‬ ‫تام‬ ‫ین‬ ‫‌ر زی‬ ‫ك‌ه كار‬ ‫ادبوون ‌ی شیر ‌ی دایك‪ ،‬پێداویس‬ ‫شیرده‌ریش هه‌مان پێداویس �����ت ‌ی ئافره‌تان ‌ی سك تیی‌هكان ‌ی خۆراك بۆ ئافره‌تان ‌ی‬ ‫پڕ‬ ‫ب‌هشێو‌ه ‌ی رۆژان‌ه (هه‌موو ‌ی چوار تا ش‌هش فنجا ه‌‪ ،‬ه‌هروه‌ها پێدان ‌ی بڕ ‌ی شیر‬ ‫ن)‬ ‫پێ‬ ‫داو‬ ‫یس‬ ‫تیی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫كان‬ ‫د‌هكا‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫مندا‌ڵ دابین‬ ‫ت‪ .‬دواجاریش به‌ئافره‌تان ده‌ڵ‬ ‫ێن‪:‬‬ ‫پێو‬ ‫یس‬ ‫�‬ ‫����ت‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫افر‬ ‫ه‬ ‫‌ت‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫شی‬ ‫رد‬ ‫شێو‌ه ‌ی ئاسای ‌ی س‌ه‬ ‫ه‌ر دوو هێند‌ه ‌ی‬ ‫وزه‌و میو‌ه بخۆن‪ ،‬ئه‌ویش بۆ دابی‬ ‫یۆد‪ ،‬كالیسیۆم ك‌ه ئافره‌ت ‌ی شیرده‌ر پێویستن‪ .‬نكردنی كانزا ‌ی و‌هكو فسفۆر‪،‬‬

‫ی خوێنت ده‌كات‬ ‫ی شه‌كره‌و په‌ستان ‌‬ ‫توڕه‌بوون دووچار ‌‬ ‫ی ره‌فتارو مامه‌ڵه‌دا‪،‬‬ ‫ی له‌كات ‌‬ ‫ی خوێنسارد ‌‬ ‫پاراستن ‌‬ ‫ی شه‌كره‌و‬ ‫ی توشبوونت به‌نه‌خۆشییه‌كان ‌‬ ‫ڕێژ‌ه ‌‬ ‫ی خوێن كه‌م ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬توڕه‌بوونیش‬ ‫په‌س������تان ‌‬ ‫ی ئه‌م نه‌خۆشیانه‌ت ده‌كات!‬ ‫دووچار ‌‬ ‫ی جۆن‬ ‫ی زانك������ۆ ‌‬ ‫ی مه‌یدان������ ‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك������ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪‌ %72‬‬ ‫ی ده‌كات‪ :‬به‌ڕێژ‌ه ‌‬ ‫هاپكینزدا ئاشكرا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌كره‌و په‌ستان ‌‬ ‫تووشبوان به‌نه‌خۆشییه‌كان ‌‬ ‫ی تووشبووان‬ ‫ی ‪‌ %64‬‬ ‫خوێن ل‌ه ئه‌مریكاو به‌ڕێژ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌وروپا‪ ،‬ئه‌و كه‌س������انه‌ن ك‌ه له‌كارو‬ ‫له‌واڵتان ‌‬ ‫ره‌فتاردا توندوتیژن‌و له‌مامه‌ڵ‌ه رۆژانه‌شدا زوو‬ ‫ی خۆیان له‌ده‌ست ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫كۆنتڕۆڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌م لێكۆڵینه‌وه‌یه‌دا هاتووه‌‪ :‬توڕه‌بوون ده‌بێته‌مای‌ه ‌‬

‫ی مێش������ك‌و‬ ‫ی ده‌ماره‌كان ‌‬ ‫ی زۆرین‌ه ‌‬ ‫گرژبوون������ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س������ه‌ر ئه‌نجامدان ‌‬ ‫ی خراپ������ ‌‬ ‫كاریگ������ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ش هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م������ه‌ش هۆكار ‌‬ ‫فه‌رمانه‌كان������ ‌‬ ‫ی ناو‬ ‫ی ئه‌نسۆلین ‌‬ ‫ی ڕێژ‌ه ‌‬ ‫ی تێكچوون ‌‬ ‫س������ه‌ره‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌ستان ‌‬ ‫ی جێگیر ‌‬ ‫ی بار ‌‬ ‫جه‌سته‌و له‌ده‌ستدان ‌‬ ‫خوێنه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نسۆلین و فشار ‌‬ ‫له‌گ‌ه‌ڵ توڕه‌بووندا‪ ،‬ئاست ‌‬ ‫خوێنیش هه‌ڵكشان‌و داكشان به‌خۆیه‌و‌ه ده‌بینێ‪،‬‬ ‫ی ئه‌م دۆخانه‌ش������دا ئه‌وا‬ ‫له‌گه‌ڵ دووباره‌بوونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌م نه‌خۆش������یان‌ه ده‌بێت‪،‬‬ ‫مرۆڤه‌ك‌ه دووچار ‌‬ ‫كه‌وات‌ه خۆت له‌توڕه‌ب������وون به‌دووربگره‌‪ ،‬تا ل‌ه‬ ‫ی خوێنیش به‌دوور بیت‪.‬‬ ‫شه‌كره‌و په‌ستان ‌‬


‫‪14‬‬ ‫"له‌چوار هه‌زار منداڵ‪ ،‬منداڵێك كۆمی نییه‌"‬ ‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /8/10‬‬

‫ژماره‪36‌:‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫پسپۆڕێكی نه‌شته‌رگه‌ری مندااڵن بۆ نم نم‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژنامـه‌ ‌‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫نم نم له‌ژماره‌ی‌ پێشوویدا‬ ‫ی‬ ‫هه‌واڵی‌ له‌دایكبوون ‌‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪15‬منداڵی‌ به‌بێ‬ ‫كۆم باڵوكرده‌وه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫به‌دواداچوونی‌ زیاتر‬ ‫له‌بار‌هی‌ ئه‌و جۆر‌ه‬ ‫ی‬ ‫مندااڵنه‌و هه‌ندێ دیارده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تایبه‌ت به‌مندااڵن ‌‬ ‫دیكه‌ ‌‬ ‫تازه‌ له‌دایكبوو‪ ،‬نم نم‬ ‫ی‬ ‫دیمانه‌یه‌كی‌ تایبه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌ڵ پسپۆڕێك ‌‬ ‫ی مندااڵن‬ ‫نه‌شته‌رگه‌ر ‌‬ ‫سازكرد‪.‬‬

‫سازدانی به‌رزان عه‌لی حه‌مه‌‬

‫د‪.‬مه‌هدی عه‌زیز‬ ‫ده‌ب������ن كۆمیان نابێ������ت‪ ،‬وات‌ه كوێر‬ ‫ده‌بێته‌وه‌و له‌نزیك������ی كۆمه‌و‌ه كۆتایی‬ ‫پێدێت‪ ،‬هه‌ندێك له‌مان‌ه له‌جیاتی ئه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و كرانه‌وه‌یه‌ی كۆم بۆ ده‌ره‌وه‌ی له‌ش‬ ‫بێت‪ ،‬بۆ سه‌ر بۆری میز یان میزه‌ڵدان‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬ژماره‌یه‌كی كه‌میش������یان‬ ‫بۆری میزی������ان دروس������ت نابێت‌و‬ ‫له‌ئه‌نجام������دا منداڵه‌ك������‌ه یه‌ك كونی‬ ‫ده‌بێت بۆ پیسایی كردن‌و میزكردن‌و‬ ‫بۆده‌رچه‌ی كۆئه‌ندامی زاوزێش‪.‬‬

‫د‪.‬مه‌هدی عه‌زیز پسپۆڕی نه‌شته‌رگه‌ری‬ ‫مندااڵن له‌نه‌خۆش������خانه‌ی مندااڵنی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬ئاماژ‌ه به‌چه‌ند دیارده‌یه‌كی‬ ‫نام������ۆی نه‌خۆش������ییه‌كانی مندااڵن‬ ‫ده‌كات‌و ب������اس ل������ه‌وه‌ش ده‌كات ك‌ه‬ ‫له‌ماو‌ه ‌ی راب������ردوودا توانیویان‌ه كۆم‌و‬ ‫كۆئه‌ندامی زاوزێ‌و چه‌ند ئه‌ندامێكی‬ ‫تر بۆ مندااڵن ‌ی تاز‌ه له‌دایكبوو له‌رێی‬ ‫نه‌شته‌رگه‌رییه‌و‌ه دروست بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌رزان‪ :‬هۆكاری ئه‌م حاڵه‌ت‌ه چییه‌؟‬ ‫د‪.‬مه‌ه������دی‪ :‬ئه‌وه‌ی ك‌ه ئێم‌ه ده‌یزانینن‬ ‫به‌رزان‪ :‬باس له‌و‌ه ده‌كرێت ك‌ه‬ ‫دروست نه‌كردنی كۆم نه‌خۆشییه‌كی‬ ‫هه‌ندێك منداڵ له‌دایك بوون‬ ‫بۆماوه‌یی������ه‌‪ ،‬له‌هه‌م������وو واڵته‌كان������ی‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌ته‌و‌ه كۆمیان نییه‌‪ ،‬چاره‌سه‌ری جیهاندا هه‌ی‌ه به‌و واڵتانه‌ش������ه‌و‌ه ك‌ه‬ ‫ئه‌مان‌ه چییه‌؟‬ ‫باری ئابورییان باشه‌‪ ،‬هۆكاره‌كه‌شی‬ ‫كۆم‬ ‫‌بوونی‬ ‫ه‬ ‫ن‬ ‫�����ت‬ ‫�‬ ‫دروس‬ ‫د‪.‬مه‌ه������دی‪:‬‬ ‫به‌ش������ێوه‌یه‌كی ورد نه‌زان������راوه‌‪ ،‬بۆی‌ه‬ ‫حاڵه‌تێكی بۆماوه‌ییه‌‪ ،‬ئ������ه‌م حاڵه‌تان‌ه ناتوانین بڵێین مادده‌یه‌كی كیمیاوی‬ ‫له‌كاتی گه‌شه‌كردنی كۆرپه‌دا له‌سكی یاخ������ود نه‌خۆش������ییه‌ك له‌كات������ی‬ ‫دایك������دان ئه‌و به‌ش������ه‌ی ك������ۆم ك‌ه دروستبوونی كۆرپه‌له‌كه‌دا ده‌بێت‌ه هۆی‬ ‫دووابه‌شی ڕیخۆڵ‌ه ئه‌ستور‌ه دروست ئه‌م حاڵه‌ته‌‪.‬‬ ‫ده‌كات‌و له‌گه‌ل میزه‌ڵدان‌و بۆری میز‬ ‫جیاده‌بێته‌وه‌‪ ،‬به‌ته‌واوه‌تی گه‌ش‌ه ناكات‌و به‌رزان‪ :‬ئه‌و مندااڵنه‌ی كۆمیان نیی‌ه‬ ‫له‌ئه‌نجامدا ئه‌و مندااڵنه‌ی ك‌ه له‌دایك چیان بۆ ده‌كرێت؟‬

‫د‪.‬مه‌هدی‪ :‬پێویس������ت‌ه له‌یه‌كه‌م ساتی له‌دایك ده‌بن ڕیخۆڵه‌كه‌ی ته‌قیوه‌‪ ،‬له‌به‌ر‬ ‫له‌دایكبوونه‌كه‌دا پزیشك هه‌موو گیانی ئه‌و‌ه یه‌كسه‌ر پێویست به‌نه‌شته‌رگه‌ری‬ ‫منداڵه‌ك‌ه بپش������كنێت‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی هه‌ر كتوپڕ ده‌كات‪.‬‬ ‫ناته‌واویه‌ك یان هه‌ر نه‌خۆش������ییه‌كی‬ ‫بۆماوه‌یی له‌منداڵه‌كه‌دا هه‌بێت هه‌ستی به‌رزان‪ :‬ڕێژه‌ی ئه‌م حاڵه‌ت‌ه چه‌نده‌یه‌؟‬ ‫پێبكرێت‌و چاره‌سه‌ر ‌ی بۆ بدۆزرێته‌وه‌‪ ،‬د‪.‬مه‌هدی‪ :‬ئاماره‌كان وانیشان ده‌ده‌ن‬ ‫ئه‌م‌ه له‌زۆربه‌ی واڵتانی دنیادا ده‌كرێن‪ ،‬ك‌ه له‌زۆرب������ه‌ی واڵتانی دنیا‪ ،‬نزیكی‬ ‫به‌اڵم له‌واڵتانی وه‌ك������و واڵتی ئێمه‌دا چواره������ه‌زار منداڵ ك������‌ه له‌دایك‬ ‫هه‌ندێك حاڵه‌ت هه‌ی������‌ه تێده‌په‌ڕێت‪ ،‬ده‌بێت‪ ،‬ی������ه‌ك منداڵیان كۆمی نییه‌‪،‬‬ ‫ئه‌ویش یان له‌به‌ر نه‌بوونی پزیش������ك ئێم‌ه لێر‌ه سێ پزیشكین ك‌ه له‌بواری‬ ‫له‌كات������ی له‌دایكبوونه‌كه‌یدان یاخود نه‌شته‌رگه‌ری مندااڵندا كارده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫له‌به‌ر س������ه‌رقاڵی ئه‌و پزیشك‌ه له‌كاتی له‌ماوه‌ی شه‌ش مانگی ڕابردوودا ك‌ه‬ ‫له‌دایكبوونه‌كه‌یدا‪ ،‬ئێس������تا زۆربه‌یان من ده‌س������تبه‌كار بووم‪ ،‬چوار حاڵه‌تی‬ ‫دوای ڕۆژێك ی������ان دووڕۆژ دیاری له‌و جۆره‌م بینیوه‌و چاره‌س������ه‌رم بۆ‬ ‫ده‌كرێت‌و پێی ده‌زانرێت ك‌ه منداڵه‌ك‌ه ك������ردووه‌ن حه‌تمه‌ن هاوڕێكانیش������م‬ ‫پیس������ایی ناكات‪ ،‬به‌اڵم ك‌ه س������ه‌یری حاڵه‌تی������ان بینیوه‌‪ ،‬ئه‌گ������ه‌ر هه‌مووی‬ ‫شوێنی پیسایی كردنی ده‌كه‌یت‪ ،‬پێی كۆ بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬نزیك������ه‌ی ‪ 15‬منداڵ‬ ‫ده‌زانرێت ك‌ه هه‌ر دروست نه‌بووه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و نه‌خۆش������ییه‌یان هه‌بووه‌‪ ،‬پێشتر‬ ‫هه‌ندێك منداڵ هه‌ی‌ه هیچ ده‌رچه‌یه‌كی له‌م حاڵه‌تان‌ه له‌ده‌ره‌وه‌ی كوردس������تان‬ ‫نیی������ه‌‌و هی������چ پیس������اییه‌ك نایه‌ت‪ ،‬ده‌كران‌و هه‌ندێ������ك له‌وان‌ه ڕوویان‬ ‫هه‌ندێكیشیان كرانه‌وه‌ك‌ه بۆسه‌ر بۆری ده‌كرد‌ه پارێزگاكانی به‌غدا‌و موسڵ‪،‬‬ ‫میزه‌و منداڵه‌ك‌ه له‌بۆری میزه‌وه‌و له‌گه‌ڵ به‌اڵم ئێس������تا بۆ چوار ساڵ ده‌چێت‬ ‫میزه‌كه‌دا پیس������ایی ده‌كات‪ ،‬هه‌ندێك به‌ش������ی نه‌ش������ته‌رگه‌ری مندااڵن بۆ‬ ‫حاڵه‌تی تریش هه‌ی‌ه ك‌ه ده‌رچه‌ی هه‌یه‌‪ ،‬مندااڵن ده‌كرێت‪ ،‬نه‌شته‌رگه‌رییه‌ك‌ه‬ ‫به‌اڵم له‌شوێنی خۆی نیی‌ه یاخود زۆر كارێكی ئاسان نییه‌‪ ،‬چونك‌ه زۆربه‌ی‬ ‫باریكه‌‪ ،‬ده‌ستنیشانكردنی ئه‌م حاڵه‌ته‌ش زۆریان س������ێ قۆناغ نه‌شته‌رگه‌رییان‬ ‫چه‌ند ڕۆژێك دوواتر پێی ده‌زانرێـت‪ .‬ده‌وێـت‪،‬یه‌كه‌مقۆناغینه‌شته‌رگه‌رییه‌ك‌ه‬ ‫ده‌رهێنانی كۆڵۆن‌ه له‌دیواری سكه‌وه‌‌و‬ ‫به‌رزان‪ :‬منداڵ هه‌ی‌ه به‌هۆی ئه‌وه‌ی ك‌ه ئاڕاسته‌ی پیس������اییه‌ك‌ه ده‌به‌ین‌ه الی‬ ‫سكه‌وه‌و بۆماوه‌یه‌ك منداڵه‌ك‌ه له‌سكه‌و‌ه‬ ‫پێیان نه‌زانیو‌ه مردبێت؟‬ ‫د‪.‬مه‌هدی‪ :‬بێگوم������ان ڕێژه‌ی مردن پیسایی ده‌كات‪ ،‬تاوه‌كو له‌شی باشتر‬ ‫هه‌ی‌ه له‌مندااڵنه‌دا‪ ،‬به‌تایبه‌ت ئه‌گه‌ر پێی گه‌شه‌ده‌كات‌و توێكارییه‌كانی شوێنی‬ ‫نه‌زانرێـت‌و ماوه‌یه‌كی زۆر بمێنێته‌وه‌‪ ،‬كۆم بۆ پزیشكه‌ك‌ه ئاشكراتر ده‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌و پیسایی‌ه له‌ڕیخۆڵه‌یدا كۆده‌بێته‌وه‌و قۆناغ������ی دووه‌می������ش ئه‌وه‌ی‌ه ك‌ه له‌و‬ ‫ڕیخۆڵه‌ك‌ه ئه‌س������تور ده‌بێت‌و له‌وانه‌ی‌ه شوێنه‌دا كۆمی بۆ دروست ده‌كرێـت‪،‬‬ ‫بته‌قێت له‌ناو س������كیدا‪ ،‬مانه‌وه‌ی ئه‌م ئه‌مه‌ش كارێكی نه‌شته‌رگه‌ری تۆزێك‬ ‫حاڵه‌ته‌ش مه‌ترس������یداره‌و تووش������ی گرانه‌‪.‬‬ ‫هه‌وكردنی بۆش������ایی ناوسك ده‌بن‌و‬ ‫له‌وانه‌ی‌ه ببێت‌ه هۆی مردنی منداڵه‌كه‌‪ ،‬به‌رزان‪ :‬جگ‌ه له‌كۆم حاڵه‌تی تری‬ ‫له‌وان‌ه هه‌ندێ������ك حاڵه‌تیان هه‌ر ك‌ه نه‌خۆشی له‌و جۆر‌ه هه‌یه‌؟‬

‫ی سودمه‌ند بۆ پیاوان‬ ‫‪ 6‬خۆراك ‌‬

‫شه‌ش جۆر خواردن بخه‌ن‌ه نێو ژه‌مه‌كان ‌ی‬

‫‌ه ئامۆژگاریی‌هكدا بۆ پیاوان‪ ،‬داوا ده‌كه‌ن‬ ‫س������ه‌نته‌ر ‌ی پزیشكان ‌ی مۆس������كۆ ل‬ ‫ێت‪.‬‬ ‫ب‬ ‫زراو‬ ‫پارێ‬ ‫یان‬ ‫شك‬ ‫مێ‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌ست‬ ‫ه‬ ‫ج‬ ‫له‌م خۆراكان‌ه ‌ی تێدا بێت ك‌ه بریتین له‌‪:‬‬ ‫خواردنه‌وه‌‪ ،‬تا ه‌همیش‌ه ته‌ندروست ‌ی له‌گه‌ڵ هه‌ر ژ‌همێك ‌ی نانخواردندا‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫له‌م ئامۆژگارییه‌دا هاتوو‌ه هه‌وڵ بده‌ن‬ ‫ساردین تا ته‌ندروست ‌ی دڵتان بپارێزێت‪.‬‬ ‫ ماس ‌ی‬‫رتن ل‌ه شێرپه‌نج‌ه ‌ی پێست زۆر سودمه‌نده‌‪.‬‬ ‫‌گ‬ ‫ه‬ ‫ڕێگ‬ ‫بۆ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫كێو‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫بادام‬ ‫ه‌و‌ه ‌ی ئاست ‌ی ئارام ‌ی ده‌روونیتان ب‌هسوده‌‪.‬‬ ‫ ه‌وز‌ه ‌ی تاز‌ه و لۆبیا ‌ی سه‌وز بۆ ب‌هرزكردن‬‫ س ‌ی بخۆ تا توانا ‌ی سێكسیتان زیاتر بێت‪.‬‬‫ كونج‬‫خواردن ‌ی میو‌ه یاده‌وه‌ریتان ب‌ههێز ببێت‪.‬‬ ‫ه‌هه‌ر ژه‌م‌ه خواردنێك‪ ،‬قاپێك نیسكێن‌ه‬ ‫‬‫سوده‌و پڕ ل‌ه وز‌ه بۆ پیاوان‪ ،‬هه‌وڵ بد‌ه به‌ر ل‬ ‫ نیس������كێن‌ه خۆراكێك ‌ی زۆر ب‌ه‬‫بخۆیت‪.‬‬

‫ی‬ ‫‌همساڵ ‪ 7‬میلیۆن ك ‌هس ب ‌ههۆ ‌‬ ‫ئ‬ ‫ه‌نج ‌هو ‌ه گیانیان ل ‌هد ‌هست داوه‌‬ ‫شێرپ‬

‫‌و‌ه تا كۆتای ‌ی مانگ ‌ی ته‌مموز‪ ،‬پتر ل‌ه ح‌هوت‬ ‫ساڵه‬

‫‌ه ئامارێكدا رایگه‌یاند ك‌ه ل‌ه سه‌ره‌تا ‌ی ئه‌م‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌ی شێرپه‌نج‌ه ‌ی ئه‌مریكا ل‬ ‫میلیۆن كه‌س به‌شێرپه‌نج‌ه مردوون‪.‬‬ ‫ژمار‌ه ‌ی ئه‌و ك‌هسان‌ه ‌ی ل‌ه جیهاندا به‌هۆ ‌ی‬ ‫ودا‪،‬‬ ‫ئه‌م ئه‌نجومه‌ن‌ه ل‌ه ئامارێكدا ئاشكرا ‌ی كرد‪ :‬ل‌هماو‌ه ‌ی ح‌هوت مانگ ‌ی رابردو ڕێژه‌ی‌‪‌ %74‬ی ئه‌م ك‌هسانه‌ش دانیشتوو ‌ی‬ ‫زیك‌ه ‌ی ‪ 7,600,000‬ه‌هزار كه‌س بووه‌‪ ،‬ب‌ه‬ ‫شێرپه‌نجه‌و‌ه گیانیان له‌ده‌ستداوه‌‪ ،‬ن‬ ‫سك و گه‌د‌ه بوونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ژنانیش گیرۆد‌ه ‌ی‬ ‫واڵت‌ه پیشه‌سازیی‌هكان بووه‌‪.‬‬ ‫ئێ‬ ‫له‌م ئاماره‌دا هاتووه‌‪ :‬پیاوان زیاتر توش������ ‌ی شێرپه‌نج‌ه ‌ی خوێن‪ ،‬پرۆستات‪ ،‬ه‌م ن‌هخۆشیی‌هش‪ ،‬ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ پیسبوون ‌ی‬ ‫هۆكار ‌ی ب‌هرزبوونه‌و‌ه ‌ی ڕێژ‌ه ‌ی توشبووان ب‬ ‫شێرپه‌نج‌ه ‌ی م‌همك و خوێن ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ژینگه‌‪ ،‬خۆراك ‌ی ئێكسپایه‌رو نه‌شیاو‪.‬‬

‫د‪.‬مه‌هدی‪ :‬به‌ڵێ نه‌بوونی كۆم یه‌كێك‌ه‬ ‫له‌و حاڵه‌ت‌ه زگماكییانه‌‪ ،‬نه‌خۆش������ی‬ ‫ترمان هه‌ی‌ه وه‌ك دروس������ت نه‌بوونی‬ ‫ب������ۆری خواردن یان س������ورێنچك‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش حاڵه‌تێكی باوه‌‪ ،‬یان دروست‬ ‫نه‌بوون������ی به‌ش������ێك له‌ڕیخۆڵه‌‪ ،‬یان‬ ‫هاتنه‌ده‌ره‌وه‌ی ڕیخۆڵ‌ه له‌دیواری سكه‌و‌ه‬ ‫یان له‌شوێنی ناوكه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مان‌ه هه‌مووی‬ ‫حااڵتی یان نه‌خۆشی زگماكییه‌‪.‬‬ ‫به‌رزان‪ :‬ئه‌ی منداڵ هه‌ی‌ه زه‌كه‌ر‬ ‫یاخود ڕه‌حمی نه‌بێت؟‬ ‫د‪.‬مه‌ه������دی‪ :‬به‌ڵێ ئه‌وان������ه‌ش هه‌یه‌‌و‬ ‫ده‌چن‌ه گروپێك له‌نه‌خۆش������ییه‌و‌ه ك‌ه‬ ‫پێی������ان ده‌وترێت ئینته‌ر س������ێكس‪،‬‬ ‫هه‌ندێج������ار دایك‌و باوكی منداڵه‌ك‌ه‬ ‫یان پزیش������كه‌ك‌ه كاتێك منداڵه‌ك‌ه‬ ‫له‌دایك ده‌بێت ناتوانن بڕیار بده‌ن‬ ‫ك‌ه ئه‌و منداڵ‌ه كچ‌ه یان كوڕ‪ ،‬چونك‌ه‬ ‫كۆئه‌ندامی زاوزێ ل������ه‌ڕووی ده‌ره‌و‌ه‬ ‫ش������ێوه‌یه‌كی وای هه‌ی‌ه ك‌ه زه‌حمه‌ت‌ه‬ ‫بڕیاری له‌سه‌ر بدرێت‪ ،‬ئه‌مان‌ه هه‌ندێ‬ ‫پشكنینی كرمۆسۆمیان بۆده‌كرێـت‬ ‫تاوه‌ك������و بزانرێت ك������وڕ‌ه یان كچ‪،‬‬ ‫دووای ئ������ه‌وه‌ش نه‌ش������ته‌رگه‌رییان‬ ‫بۆده‌كرێت‪ ،‬هه‌ندێكیان هۆرماتێكیان‬ ‫هه‌ی‌ه ك‌ه زیاتر هی كوڕه‌‪.‬‬ ‫به‌رزان‪ :‬ئه‌وه‌ی باست كرد نێره‌موكن‬ ‫یان نه‌خۆشییه‌كی جیاوازه‌؟‬ ‫د‪.‬مه‌هدی‪ :‬ڕه‌نگ‌ه ئه‌گه‌ر یه‌كێك له‌م‬ ‫مندااڵن������ه‌ش گه‌وره‌بێت له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫ك������وردی‌و هه‌ندێك كۆمه‌ڵگه‌ی تردا‬ ‫پێی ده‌وترێ������ت نێره‌م������وك‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نێره‌موكی ڕاسته‌قین‌ه وات‌ه ئه‌و كه‌س‌ه‬ ‫به‌شێك له‌كۆئه‌ندامی زاوزێی نێر‌و‬ ‫به‌شێكیش������ی مێیه‌‪ ،‬ئه‌م������‌ه جۆرێك‌ه‬ ‫له‌چوار جۆری تێكه‌ڵبوونی سێكس ك‌ه‬ ‫له‌نێوانی نێرو مێیه‌‪ ،‬سێبه‌شی تریان‬ ‫نه‌خۆشه‌ك‌ه نێره‌و له‌به‌ر كه‌می هۆرمۆن‬

‫زه‌كه‌ر به‌باشی گه‌ش������ه‌ی نه‌كردوو‌ه‬ ‫یان گونه‌ك������‌ه توره‌كه‌ی گونه‌ك‌ه دوو‬ ‫شه‌قۆله‌یه‌و خه‌ڵك لێی تێك ده‌چێت‌و‬ ‫واده‌زانێت كچه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌بنه‌ڕه‌ته‌و‌ه كچه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش به‌كرداری نه‌شته‌رگه‌ری بۆی‬ ‫ڕێك ده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر دیاری‬ ‫نه‌كرابێت‌و به‌نێره‌موك به‌خێو بكرێت‪،‬‬ ‫ك‌ه گه‌وره‌بوو كاریگه‌ری قورسی له‌سه‌ر‬ ‫ده‌روونی منداڵه‌ك‌ه ده‌بێت‌و دواتریش‬ ‫ك‌ه گه‌وره‌بوو نه‌شته‌رگه‌ریت بۆ كرد‪،‬‬ ‫قبوڵكردنی ئه‌م جێنده‌ر‌ه تازه‌ی‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫منداڵه‌كه‌و‌ه شتێكی قورسه‌‪ ،‬بۆنمون‌ه‬ ‫تاوه‌كو دوانز‌ه ساڵ به‌كوڕ گه‌وره‌یان‬ ‫كردووه‌و ئێستا تۆ بڕیار بده‌یت ك‌ه‬ ‫كچ‌ه له‌به‌رئه‌وه‌ی كرۆمۆس������ۆمه‌كانی‌و‬ ‫هه‌ڵكه‌وته‌ی جه‌سته‌ی وای‌ه ك‌ه بكرێت‬ ‫به‌كچ‪ ،‬ئه‌و‌ه كارێكی گرانه‌‪.‬‬ ‫به‌رزان‪ :‬باست له‌و‌ه كرد ك‌ه هه‌ندێك‬ ‫منداڵ بۆری خواردنیشی نی‌ه ئه‌ی‬ ‫ئه‌وه‌یان چۆنه‌؟‬ ‫د‪.‬مه‌ه������دی‪ :‬خۆی ب������ۆری خواردن‌و‬ ‫بۆری هه‌وا له‌قۆناغی كۆرپه‌له‌ییدا یه‌ك‬ ‫بۆرین‌و دوات������ر جیاده‌بنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌میش‬ ‫به‌هۆی هۆكارێك������ه‌و‌ه ك‌ه به‌ته‌واوه‌تی‬ ‫نه‌زانراو‌ه ك‌ه زگماك‌ه یان هۆكارێكی‬ ‫ده‌ره‌كییه‌‪ ،‬به‌شێك له‌بۆری خواردن‬ ‫دروست نابێت ك‌ه ئه‌مه‌ش دروست‬ ‫نه‌بوو چه‌ند ئیحتیمالێك هه‌یه‌‪ ،‬یان‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ه به‌ش������ه‌كه‌ی خواره‌و‌ه ك‌ه له‌سه‌ر‬ ‫گه‌ده‌ی‌ه به‌بۆرییه‌كی باریك ده‌كرێته‌و‌ه‬ ‫بۆس������ه‌ر بۆری هه‌ناس‌ه یان به‌شه‌كه‌ی‬ ‫س������ه‌ره‌وه‌‪ ،‬یان هیچی������ان ناكرێته‌وه‌و‬ ‫یاخود هه‌ردووكیان ده‌كرێـته‌وه‌‪ ،‬وات‌ه‬ ‫پێنج ئحتیمالی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم زۆرترین‬ ‫حاڵه‌تیان ك‌ه نزیكه‌ی له‌سه‌ددا هه‌شتاو‬ ‫حه‌وت‌ه ئه‌وه‌ی‌ه ك‌ه بۆری هه‌ناس‌ه دروست‬ ‫نابێت‌و به‌شه‌كه‌ی س������ه‌ره‌و‌ه قه‌پاته‌و‬ ‫به‌ش������ه‌كه‌ی خواره‌وه‌ش كرانه‌وه‌یه‌كی‬ ‫بچوكی هه‌ی‌ه بۆسه‌ر بۆری هه‌وا‪.‬‬

‫له‌م وه‌رز ‌ه گه‌رمه‌دا زۆرترین ئاو نۆش بكه‌‬ ‫پزیش������ك ئامۆژگاریم������ان ده‌كات‬ ‫له‌گ‌ه‌ڵ گه‌رمتربوون ‌ی رۆژان ‌ی وه‌رز ‌ی‬ ‫هاویندا‪ ،‬زۆرترین ئاو ‌ی خاوێن نۆش‬ ‫بك‌ه تا بڕ ‌ی شله‌مه‌ن ‌ی له‌ده‌ستچوو‪ ،‬ل‌ه‬ ‫جه‌سته‌تدا قه‌ره‌بوو بكه‌یته‌وه‌‪.‬‬ ‫د‪ .‬جۆرج پیته‌ر ل‌ه گروپ ‌ی ته‌ندروست ‌ی‬ ‫ئه‌مریكی‌‪ ،‬ل������‌ه ئامۆژگارییه‌كدا بۆ‬ ‫هاواڵتیان ده‌ڵێ������ت‪ :‬له‌كات ‌ی وه‌رز ‌ی‬ ‫گه‌رم������ادا ك������‌ه‬ ‫ڕ ێ������ژ ه‌ ‌ی‬

‫ئاره‌قه‌ك������‌ه كردن ‌ی م������رۆڤ به‌رز‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬به‌گش������ت ‌ی ده‌بێته‌مای‌ه ‌ی‬ ‫سست ‌ی س������وڕ ‌ی خوێن و شله‌مه‌ن ‌ی‬ ‫ناو جه‌س������ته‌ش به‌ره‌و كه‌مبوونه‌و‌ه‬ ‫ده‌چێت‪ ،‬ئه‌گ������ه‌ر مرۆڤه‌ك‌ه له‌كات ‌ی‬ ‫خۆیدا ئاو ‌ی خاوێن نه‌خواته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫دووچ������ار ‌ی كۆمه‌ڵێك تێكچوون ‌ی‬ ‫بار ‌ی ده‌روونی‪ ،‬پاڵه‌په‌ستۆ ‌ی خوێن‪،‬‬ ‫هه‌ناس������ه‌ته‌نگی‌‪ ،‬ك������ه‌م خوێن ‌ی و‬ ‫نه‌خۆشییه‌كان ‌ی پێست ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬

‫هه‌روه‌ها ناوب������راو ئامۆژگاریمان‬ ‫ده‌كات‪ :‬ل‌ه وه‌رز ‌ی گه‌رمادا خۆمان‬ ‫ل‌ه تیش������ك ‌ی راس������ته‌وخۆ ‌ی خۆر‬ ‫بپارێزین‪ ،‬به‌تایبه‌ت چین ‌ی كرێكارو‬ ‫فه‌رمانبه‌رو وه‌رزشكار ك‌ه ل‌ه رۆژدا‬ ‫ماندوو ده‌بن و ئاره‌ق‌ه ده‌كه‌ن‪ ،‬ده‌بێ‬ ‫به‌رده‌وام ئ������اوی خاوێن بخۆنه‌وه‌و‬ ‫له‌ژه‌م ‌ی خواردنیشدا سه‌وزه‌و میو‌ه ‌ی‬ ‫نوێ بخۆن تا دووچار ‌ی تێكچوون ‌ی‬ ‫هاوسه‌نگ ‌ی شله‌مه‌ن ‌ی له‌ش نه‌بنه‌وه‌‪.‬‬


‫سێشه‌ممه‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫‪2010 /8/9‬‬

‫ژماره‪36‌:‬‬

‫‪17‬‬

‫هه‌الجێك‪ :‬به‌پاره‌ی هه‌الجیی دوو حه‌جم كردووه‌و ژنیشم بۆ كوڕه‌كانم هێناوه‌‬ ‫"له‌گه‌نجێتیدا ك ‌ه كچان ده‌هاتن بۆ دوكان حه‌زمده‌كرد قسه‌یان له‌گه‌ڵدا بكه‌م‪ ،‬به‌اڵم نه‌مده‌وێرا هیچیان پێبڵێم"‬ ‫پیاوێكی ته‌مه‌ن ‪71‬ساڵ باس‬ ‫له‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه نزیكه‌ی‬ ‫‪50‬ساڵ ‌ه كاری هه‌الجی‬ ‫ده‌كات‌و توانیویه‌تی‌ به‌و ئیش ‌ه‬ ‫حه‌ج بۆ خۆی‌و باوكیشی‬ ‫بكات‌و كوڕه‌كانیشی‌ بخات ‌ه‬ ‫ی خۆیان‪.‬‬ ‫سه‌ر ماڵ‌و حاڵ ‌‬

‫هێڤی عومه‌ر‬ ‫تۆفیق������ی ه������ه‌الج له‌س������اڵی ‪1941‬‬ ‫له‌دایكبووه‌و له‌س������اڵه‌كانی ‪1960‬ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌س������تی به‌كاری هه‌الجی كردووه‌‌و‬ ‫باسی له‌و‌ه كرد ك‌ه پێشتر به‌كه‌وان‬ ‫ئیش������یان كردووه‌‪" ،‬كه‌وان دارێك‌ه‬ ‫سه‌رێكی وه‌كو گۆچان الر ده‌كرایه‌وه‌و‬ ‫ریخۆڵه‌ی حه‌یوان وش������ك ده‌كراو‬ ‫ده‌خرای‌ه سه‌ر كه‌وانه‌كه‌‌و پێیان ده‌وت‬ ‫ژێ‪ ،‬ئێم‌ه به‌و‌ه لۆكه‌مان ده‌كوتی"‪.‬‬

‫له‌سااڵنی حه‌فتاو‌ه مه‌كین‌ه هات‬ ‫هه‌الجه‌كان ئیشیان كردنه‌وه‌ی لۆكه‌یه‌‪،‬‬ ‫ك������‌ه دوای ئ������ه‌وه‌ی به‌مه‌كینه‌كانیان‬ ‫لۆكه‌ك‌ه شیده‌كه‌نه‌و‌ه دۆش‌هك‌و پشتی‌و‬ ‫لێفه‌ی لێ دروست ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫حاجی تۆفی������ق ك������‌ه جامانه‌یه‌كی‬ ‫به‌ستبوو ش������ه‌ڕواڵیێك‌و كراسێكی‬ ‫له‌به‌ردا ب������وو‪ ،‬ئاماژه‌ی ب������ه‌وه‌دا ك‌ه‬ ‫له‌س������اڵه‌كانی ‪1970‬ه‌وه‌‪ ،‬مه‌كین������ه‌ی‬ ‫هه‌الجی گه‌شتووه‌ت‌ه شاری سلێمانی‌و‬ ‫ئه‌وكات ئیشه‌كه‌ی ئه‌وان تاڕاده‌یه‌ك‬ ‫ئاسان بووه‌‪" ،‬ك‌ه منداڵبووم یارمه‌تی‬ ‫باوكمم ده‌دا‪ ،‬به‌زۆر قوه‌تم به‌س������ه‌ر‬ ‫ئیشه‌كه‌دا نه‌شكا"‪.‬‬ ‫ئه‌و له‌گه‌ڵ دوورینی دۆش������ه‌كه‌كه‌ی‬ ‫به‌رده‌می������دا‪ ،‬جارجار س������ه‌یرێكی‬ ‫ده‌رزییه‌كه‌ی ده‌ستی ده‌كردو ده‌یوت‪:‬‬ ‫"كاتێك گه‌نج بووم‪ ،‬حه‌زم ده‌كرد‬ ‫بڕۆم بۆ گ������ه‌ڕان‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌ر باوكم‬ ‫نه‌مده‌وێرا ئیشه‌ك‌ه به‌جێبهێڵم"‪.‬‬

‫ئه‌و هه‌الج������‌ه ئاماژه‌ی ب������ه‌وه‌دا ك‌ه‬ ‫ئێش������ه‌كه‌یان له‌چ������او جاراندا زۆر‬ ‫ئاس������ان بووه‌‪ ،‬به‌اڵم ت������ۆزو خۆڵ‌و‬ ‫ده‌نگ������ی مه‌كینه‌ك������‌ه زۆر بێزاریان‬ ‫ده‌كات‪" ،‬به‌هۆی مه‌كینه‌كه‌وه‌‪ ،‬ئێستا‬ ‫له‌سه‌عاتێكدا ‪100‬كیلۆ لۆك‌ه ده‌كه‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب������ه‌اڵم جاران له‌رۆژێك������دا ‪20‬كیلۆ‬ ‫لۆكه‌مان ده‌كرده‌وه‌"‪.‬‬

‫باشتریان كردووه‌‪" ،‬جاران ته‌نێك‬ ‫لۆكه‌م ب������ه‌و مه‌حله‌ج‌ه ده‌ك������رده‌وه‌‪،‬‬ ‫‪700‬كیل������ۆ تۆو‌ه لۆك������ه‌ی هه‌بوو ك‌ه‬ ‫كیلۆی پێنج دیناری بۆ ده‌كردین‌و‬ ‫لۆكه‌كه‌ش كیلۆی سێ تا چوار دینار‬ ‫قازانجی ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم ئێستا باله‌یه‌ك‬ ‫لۆك‌ه ده‌كه‌ینه‌و‌ه ك‌ه له‌ئێرانه‌و‌ه بۆمان‬ ‫دێت قازانجی وه‌كو جاران نییه‌"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی ئ������ه‌و هه‌الج‌ه به‌ئه‌زمون‌ه لۆك‌ه‬ ‫چه‌ند جۆرێك������ی هه‌یه‌‪ ،‬لۆكه‌ی یه‌ك‬ ‫ده‌زوو‪ ،‬لۆك������ه‌ی پۆدس������ته‌ر‪ ،‬لۆكه‌ی‬ ‫منش������اری‪ ،‬لۆكه‌ی ئێرانی‌‪" ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫خۆمان لۆك‌ه بكه‌ینه‌و‌ه كیلۆی ‪750‬خێر‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر بیفرۆش������ینه‌و‌ه‬ ‫به‌هه‌الج كیلۆی ‪250‬خێر ده‌كات"‪.‬‬

‫"جاران قازانجی باشتربوو"‬ ‫حاج ‌ی تۆفیق ‌ی هه‌الج باسی له‌و‌ه كرد‬ ‫ك‌ه له‌ئێستادا به‌هۆ ‌ی نه‌مانی لۆكه‌ی‬ ‫شاره‌زووره‌و‌ه لۆكه‌ی په‌موو ناكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ئێران‌و س������وریاو حه‌ویجه‌و‌ه‬ ‫لۆكه‌ی������ان به‌ب������ێ ناوك ب������ۆ دێت‪،‬‬ ‫"لێر‌ه ده‌یكه‌ینه‌وه‌‌و دۆش‌هك‌و پشتی‌و‬ ‫"حه‌جم بۆ باوكم كرد"‬ ‫جارجاری������ش لێفه‌ی لێ دروس������ت‬ ‫ی له‌و‌ه كرد ك‌ه‬ ‫ده‌كه‌ین"‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه حاجی تۆفیق دان حاجی تۆفیق باس ‌‬ ‫ب������ه‌وه‌دا ده‌نێت ك‌ه ئه‌وكاته‌ی لۆكه‌ی ساڵی ‪ 1967‬ژنی هێناوه‌و شه‌ش‬ ‫ناوخۆی������ان به‌كارهێناو‌ه قازانجێكی كچ‌و سێ كوڕی بووه‌‌و ژنیشی بۆ‬

‫دوو كوڕی هێناوه‌‪ ،‬هاوكات هه‌ر‬ ‫ی هه‌الجییه‌و‌ه‬ ‫به‌و پاره‌یه‌ی له‌پیش‌ه ‌‬ ‫ی ده‌كات دووجار حه‌جی‬ ‫په‌ی������دا ‌‬ ‫كردووه‌‪" ،‬له‌خ������وار به‌زیاد بێت‬ ‫له‌ئیش������ه‌كه‌م رازی������م‪ ،‬به‌پاره‌كه‌ی‬ ‫خانووم كردووه‌و ژنم بۆ كوڕه‌كانم‬ ‫هێن������اوه‌و دووج������ار حه‌جیش������م‬ ‫كردووه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئه‌و‌ه ناشارێته‌و‌ه ك‌ه كاتی‬ ‫خۆی باوكی ده‌ستی كورت بووه‌‌و‬ ‫ئیش������ی هه‌الجیش وه‌كو ئێس������تا‬ ‫داهاتی نه‌بووه‌‪ ،‬بۆی‌ه نه‌یتوانیو‌ه حه‌ج‬ ‫بكات‪" ،‬باوكم زۆری حه‌ز ده‌كرد‬ ‫حه‌ج بكات‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌ر ده‌ستكورتی‬ ‫نه‌یتوانی‪ ،‬بۆی‌ه من له‌پاره‌ی ئه‌م ئیش‌ه‬ ‫حه‌جێكم بۆ كرد"‪ ،‬له‌ئێستاشدا‬ ‫ی تۆفیق دڵ������ی به‌كوڕه‌كه‌ی‬ ‫حاج ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆش‌ه ك‌ه به‌یانیان زوو پێش خۆ ‌‬ ‫ده‌چێت‌ه دوكان‌و ده‌ست به‌كاركردن‬ ‫ده‌كات‪" ،‬جاران زۆر زوو ده‌چووم‬

‫بۆ دوكان‪ ،‬به‌اڵم له‌خوا به‌زیاد بێت‬ ‫ئێستا كوڕه‌كه‌م پێش من ده‌چێت‌ه‬ ‫دوكان‌و م������ن دواتر ده‌ڕۆم ئیش‬ ‫ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫"دڵم بۆ كچ لێداوه‌"‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌الج له‌گێڕانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی تۆفیق ‌‬ ‫حاج ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی ژیان ‌‬ ‫سه‌رگوزشت‌ه ‌‬ ‫نه‌شارده‌و‌ه ك‌ه له‌كاتی گه‌نجێتیدا‬ ‫كاتێك ئیشی كردوو‌ه له‌دوكان‬ ‫كچان سه‌ردانی كردوون‌و حه‌زی‬ ‫كردوو‌ه قسه‌یان له‌گه‌ڵدا بكات‪" ،‬دڵم‬ ‫لێ������ی ده‌دا بۆیان‪ ،‬به‌اڵم نه‌مده‌وێرا‬ ‫هیچیان پێبڵێم"‪ ،‬هاوكات ئاماژه‌ی‬ ‫به‌وه‌ش دا ك‌ه ئه‌وكات وه‌كو ئێستا‬ ‫نه‌بووه‌‌و ئه‌وان نه‌یانتوانیو‌ه به‌ئاسانی‬ ‫له‌گه‌ڵ كچاندا قس������‌ه بكه‌ن‪" ،‬هه‌ر‬ ‫داوای یه‌ك كچم كرد‪ ،‬ئه‌ویش بوو‬ ‫به‌خێزانم‌و چه‌ندین ساڵ‌ه پێكه‌و‌ه‬ ‫ده‌ژین"‪.‬‬

‫ی كار‌و كاسپی‌‬ ‫گه‌نجێكی هه‌الج‪ :‬ده‌بێـت خه‌ونه‌كانمان بكه‌ین ‌ه قوربان ‌‬

‫"كاتێك یارمه‌ت ‌ی باوكم ده‌د‌هم‌و هه‌ستده‌كه‌م له‌ده‌ستم ڕازیی ‌ه زۆر خۆشحاڵم‪ ،‬چونك ‌ه باوك هه‌میش ‌ه دۆست ‌ی منداڵه‌كانێتی‌"‬ ‫"ئیشه‌كه‌م ناڕه‌حه‌ته‌‪ ،‬ته‌پ‌و‬ ‫تۆز‌و ده‌نگی مه‌كینه‌ك ‌ه‬ ‫ئیزعاجیان كردووم"‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫وته‌ی گه‌نجێكی ته‌مه‌ن‬ ‫‪33‬ساڵه‌‪ ،‬كه‌ ماوه‌ی ‪22‬ساڵ ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ باوكیدا خه‌ریكی‬ ‫هه‌الجییه‌‌و ده‌یه‌وێت تا‬ ‫كۆتایی ژیان ئه‌و كار‌ه بكات‪.‬‬

‫رێباز سۆڵه‌یی‬ ‫دڵشاد ساالر‪ ،‬ك‌ه ناسراو‌ه به‌دڵشادی‬ ‫س������االر ه������ه‌الج له‌س������اڵی ‪1977‬‬ ‫له‌دایكبووه‌و ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات كه‌‬ ‫نایه‌وێت له‌هیچ شوێنێك دابمه‌زرێت‬ ‫له‌به‌رئ������ه‌وه‌ی ته‌نه������ا خه‌ریك������ی‬

‫هه‌الجیه‌كه‌ی بێت‪.‬‬ ‫ئ������ه‌و گه‌نج������‌ه ده‌رچووی به‌ش������ی‬ ‫میكانیكی ئاماده‌یی پیشه‌سازییه‌‌و‬ ‫تائێس������تا له‌هی������چ فه‌رمانگه‌یه‌ك‬ ‫دانه‌به‌زیووه‌‪" ،‬به‌ه������ۆ ‌ی ئه‌و‌ه ‌ی كه‌‬ ‫مه‌جال������م نه‌ب������ووه‌‪ ،‬نه‌متوانیو‌ه واز‬ ‫له‌ئیشه‌كه‌م بهێنم‌و خۆم دامه‌زرێنم"‪،‬‬ ‫هه‌ربۆی������‌ه جه‌ختی ل������ه‌و‌ه كرده‌وه‌‬ ‫ك������‌ه به‌نیاز نیی������‌ه له‌فه‌رمانگه‌كان‬ ‫ی ئیش������ه‌كه‌م‬ ‫دامه‌زرێت‪" ،‬ئه‌گه‌رچ ‌‬ ‫زۆر سه‌خته‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت تۆزو ده‌نگی‬ ‫مه‌كینه‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم تاز‌ه له‌گه‌ڵ پیشه‌كه‌م‬ ‫راهاتووم‌و ناكرێت باوكم به‌ته‌نها‬ ‫ی خۆمم‬ ‫به‌ج������ێ بهێڵ������م‪ ،‬گه‌نجێت ‌‬ ‫به‌كاركردن به‌خشی‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬باسی له‌و‌ه كرد ك‌ه له‌به‌ر‬ ‫باوكی حه‌ز ناكات له‌هیچ شوێنێك‬ ‫ئیشی تر بكات‪" ،‬كه‌س ئاماد‌ه نییه‌‬

‫ببێت به‌شاگرد ‌ی ئه‌و جۆر‌ه ئیشانه‌‪،‬‬ ‫ی ئه‌م سه‌رده‌مه‌‪ ،‬بۆی‌ه‬ ‫به‌تایبه‌ت گه‌نج ‌‬ ‫من ناتوانم باوكم به‌جێبهێڵم‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ی هه‌یه‌و ده‌بێـت‬ ‫به‌ته‌نهای‌ه هه‌رمن������ ‌‬ ‫ی بده‌مه‌وه‌"‪.‬‬ ‫پاداشت ‌‬ ‫هه‌موو كه‌س حه‌ز ده‌كات به‌باشی‬ ‫بژی‬ ‫ئه‌و گه‌نج‌ه باس له‌و‌ه ده‌كات ك‌ه حه‌ز‬ ‫ده‌كات وه‌كو گه‌نجانی هاوڕێی ژیان‬ ‫بگوزه‌رێنێ������ت‪" ،‬منیش حه‌زده‌كه‌م‬ ‫ئیشێكی ئاسان بكه‌م‪ ،‬چۆن هه‌موو‬ ‫ك������ه‌س ح������ه‌ز ده‌كات وه‌كو چوار‬ ‫ده‌ور ‌ی خۆ ‌ی بژی‪ ،‬یاخود ژیانێكی‌‬ ‫ی هه‌بێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫بێك‌هم‌و كورت������ ‌‬ ‫زۆرب‌ه ‌ی ه������اوڕێ‌و هاوته‌مه‌نه‌كانم‬ ‫ی ڕاقیدان"‪.‬‬ ‫له‌سه‌یاره‌و ماڵ ‌‬ ‫به‌وته‌ی خۆی به‌هۆی س������ه‌رقاڵیان‬

‫به‌ئیش������ه‌كه‌یانه‌وه‌‪ ،‬رێگه‌ی چوونه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌شیان لێگیراوه‌‪" ،‬من دابڕاوم‬ ‫له‌و ژیانه‌ی ك‌ه وه‌كو گه‌نجێك بژیم‪،‬‬ ‫ی لێبكه‌مه‌وه‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫نامه‌وێت بیریش ‌‬ ‫ی پش������وومان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی هه‌ین ‌‬ ‫ڕۆژان������ ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر ڕێكبكه‌وێـت ده‌چینه‌ده‌ره‌وه‌"‪.‬‬ ‫"ئه‌گه‌ر باوكم لێم رازی بێت‬ ‫به‌خته‌وه‌رم"‬ ‫دڵش������اد جه‌ختی له‌وه‌ك������رده‌و‌ه كه‌‬ ‫ئ������ه‌و كات‌ه هه‌س������ت به‌به‌خته‌وه‌ری‬ ‫ده‌كات ك������‌ه باوك������ی له‌كاره‌كه‌ی‬ ‫رازیی������ه‌‪" ،‬كاتێك ك������‌ه یارمه‌تی‌‬ ‫باوكم ده‌د‌هم‌و هه‌ستده‌كه‌م له‌ده‌ستم‬ ‫ڕازییه‌‪ ،‬زۆر خۆش������حاڵم‪ ،‬چونكه‌‬ ‫باوك زۆر شیرینه‌و هه‌میش‌ه دۆستی‌‬ ‫منداڵه‌كانێتی‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و گه‌نج‌ه باس������ی ل������ه‌و‌ه كرد كه‌‬

‫زۆرینه‌ی گه‌نجان ئێستا له‌دایك‌و‬ ‫باوكیان دوورن‌و له‌بیریان كردوون‪،‬‬ ‫"من داخ ئه‌خۆم ك‌ه ئێستا گه‌نجان‬ ‫ی خۆیان له‌بیركردووه‌‪،‬‬ ‫دایك‌و باوك ‌‬ ‫ی زۆرب‌ه ‌ی خۆشییه‌كانی‌‬ ‫من ئه‌گه‌رچ ‌‬ ‫گه‌نجیم هه‌ر لێره‌دا به‌سه‌ربردووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هێشتا هه‌ست به‌به‌خته‌وه‌ری‌‬ ‫ده‌كه‌م‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ باوكمدام"‪.‬‬ ‫هه‌الج مێبازه‌؟‬ ‫هه‌رچه‌ن������د‌ه ئیش������ه‌كه‌ی ئ������ه‌وان‬ ‫مامه‌ڵه‌كردن‌ه له‌گ������ه‌ڵ ژناندا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دڵش������اد ئاماژ‌ه به‌وه‌دا ك‌ه له‌رێگه‌ی‬ ‫ئیشه‌كه‌یه‌و‌ه نه‌یتوانیو‌ه خۆشه‌ویستی‬ ‫ب������كات‪" ،‬ژن������ان زۆر ڕوو له‌ئێمه‌‬ ‫ی ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم خۆ ئێر‌ه شوێن ‌‬ ‫نیی‌ه ژوانێ������ك بكه‌یت‪ ،‬ئێر‌ه وه‌ك‬ ‫ناوچ‌ه ‌ی پیشه‌سازییه‌‪ ،‬ك‌ه ‌ی به‌كه‌ڵكی‬

‫ی تیا بكه‌یت"‪،‬‬ ‫ئه‌و‌ه دێـت خۆشه‌ویست ‌‬ ‫هاوكات ئه‌وه‌ش ناش������ارێته‌و‌ه ك‌ه‬ ‫ی به‌رده‌وامیان‬ ‫به‌هۆ ‌ی مامه‌ڵه‌كردن ‌‬ ‫له‌گ������ه‌ڵ ئافره‌تان هه‌ندێك خه‌ڵك‬ ‫به‌هه‌الج ده‌ڵێن مێب������از‪" ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫ی كۆنه‌‌و بۆ ئه‌و‬ ‫ی سه‌رده‌مان ‌‬ ‫قسه‌ی‌ه ه ‌‬ ‫كات‌ه ڕاست بوو‌ه ك‌ه به‌ته‌ون‌و ده‌ست‬ ‫ئه‌م ئیش‌ه له‌مااڵن كراوه‌"‪.‬‬ ‫ی خۆی‌‬ ‫ئه‌و گه‌نج‌ه گله‌ی������ی له‌ژیان ‌‬ ‫ده‌كات‌و ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات ك‌ه هه‌موو‬ ‫ش������ته‌كان له‌ته‌له‌ڤزیۆنه‌و‌ه ده‌بینن‌و‬ ‫ده‌فه‌ت������ی گه‌ڕانیان نیی������ه‌‪" ،‬هیچ‬ ‫ی ئه‌وه‌م نیی‌ه ك‌ه بتوانم بچم‬ ‫ده‌رفه‌ت ‌‬ ‫بۆ كۆنسێرتێك یاخود هه‌رشتێك‬ ‫ی بێت‪ ،‬كاره‌كه‌م‬ ‫ك‌ه خۆم حه‌زم لێ ‌‬ ‫به‌ستومیه‌تییه‌وه‌‪ ،‬ژیان قورس بووه‌‪،‬‬ ‫ده‌بێـت خه‌ونه‌كانمان بكه‌ین‌ه قوربانی‌‬ ‫كار‌و كاسپی‌"‪.‬‬


‫‪16‬‬ ‫ی‌و پوری ده‌كوژێت‬ ‫ی نه‌نك ‌‬ ‫ی له‌به‌ر ژنه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ئار ‌‬ ‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /8/10‬‬

‫ژماره‪36‌:‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫"هه‌ر له‌منداڵییه‌و‌ه پورم‌و نه‌نكم به‌خێویان كردم‌و له‌الی ئه‌وان بووم‪ ،‬به‌اڵم من چاكه‌كه‌م به‌كوشتن دانه‌وه‌"‬ ‫گه‌نجێك دوای ئه‌وه‌ی‬ ‫ده‌بینێت پوری‌و نه‌نكی‬ ‫له‌گه‌ڵ هاوسه‌ره‌كه‌یدا ده‌نگ ‌ه‬ ‫ده‌نگیانه‌‪ ،‬به‌ده‌مانچه‌كه‌ی‬ ‫ده‌یانكوژێ‌و له‌ئاكامدا‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌ی ده‌رباز ده‌بێت‌و‬ ‫خۆیشی بۆماوه‌ی ‪20‬ساڵ‬ ‫زیندانی ده‌كرێت‪.‬‬

‫ژه‌نیار شاخه‌وان‬ ‫ئاری ته‌مه‌ن ‪28‬س������اڵ‪ ،‬ماوه‌ی سێ‬ ‫ساڵ له‌مه‌وبه‌رو له‌ماڵه‌كه‌ی خۆیاندا‪،‬‬ ‫دوو كه‌سی نزیكی خۆی ده‌كوژێت‬ ‫ك‌ه ئێستا به‌رده‌وام بۆیان ده‌گری‪،‬‬ ‫"هه‌ر له‌منداڵیه‌و‌ه پ������ورم‌و نه‌نكم‬ ‫به‌خێوی������ان كردم‌و ل������ه‌الی ئه‌وان‬ ‫بووم‪ ،‬به‌اڵم من چاكه‌كه‌م به‌كوشتن‬ ‫دانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫"خۆم له‌خۆمدا توڕه‌م"‬ ‫ئاری ك‌ه ده‌س������تێك جلی كوردی‬ ‫ره‌نگ خاكی له‌به‌ردابوو له‌س������ه‌ر‬ ‫قه‌ره‌وێڵه‌كه‌ی له‌زیندان دانیشتبوو‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫باس������ی له‌وه‌كرد ك‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫له‌منداڵیی������ه‌و‌ه نه‌نك������ی‌و پ������وری‬ ‫به‌خێویان كردووه‌‪ ،‬كاتێك ژیانی‬ ‫هاوسه‌ریشی پێكهێناو‌ه بردونیه‌ت‌ه‬ ‫الی خۆی‪" ،‬نه‌نك������م خانوویه‌كی‬ ‫گه‌وره‌ی هه‌بوو‪ ،‬له‌گ������ه‌ڵ باپیر‌هم‌و‬ ‫پورمدا بوو‪ ،‬له‌و خانووه‌دا جێگه‌ی‬ ‫منیشی كردبوویه‌وه‌"‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه هیچ‬

‫ئار ‌ی له‌ئێس������تادا كوڕێكی له‌دوای‬ ‫خۆی به‌جێهیشتووه‌و به‌رده‌وام بیری‬ ‫ده‌كات‌و خۆزگ������‌ه ب������ه‌و‌ه ده‌خوازێ‬ ‫رۆژێ������ك بڕۆش������تایه‌ت‌ه ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و زیندانه‌و "ده‌س������تی كوڕه‌كه‌مم‬ ‫بگرتای‌ه‌و له‌بازاڕ شتم بۆ بكڕیایه‌"‪.‬‬ ‫زیندان قوتابخانه‌ی‌ه‬ ‫ئاری‌‪ ،‬جه‌ختی ل������ه‌و‌ه ده‌كرده‌و‌ه ك‌ه‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه له‌ژیانێكی ناخۆشدا رۆژو‬ ‫ش������ه‌و ده‌گوزه‌رێنێت‪ ،‬به‌اڵم زیندان‬ ‫فێری هه‌ندێ وان������ه‌ی كردوو‌ه ك‌ه‬ ‫پێشتر نه‌یزانیوه‌‪" ،‬زیندان قوتابخان‌ه‬ ‫بوو بۆ من‪ ،‬چونك‌ه ئه‌و شتانه‌ی لێر‌ه‬ ‫فێری بووم‪ ،‬پێش������تر نه‌مده‌زان ‌ی‌و‬ ‫قه‌درم نه‌ده‌زانی"‪.‬‬ ‫ئاری ك‌ه به‌ده‌م قسه‌كردنه‌و‌ه جارجار‬ ‫دڵی پڕ ده‌بوو س������ه‌یری هاوڕێكانی‬ ‫ده‌ك������رد‌و ده‌یوت‪" :‬من بۆ ژیانێكی‬ ‫باش������ترو خۆشتر شه‌ڕم كرد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ژیانێكی زۆر ناخۆشتر بوو به‌نسیبم‬ ‫ك‌ه هه‌رگیز له‌خه‌ویشدا نه‌مبینیووه‌‪،‬‬ ‫ بەشێک لەگەنجان دەبنە قوربانی ساتەوەختی هەڵچوون‌و تووڕه‌بوونی خۆیان فۆتۆ‪ :‬سه‌فین ئیسماعیل نه‌نكم وت������ی هه‌ركاتێك میراتمان‬ ‫به‌شكرد وه‌كو كوڕه‌كانم به‌شێكت‬ ‫‪20‬ساڵ زیندانی ده‌كرێت‬ ‫ده‌رگای ژوره‌كه‌دا دوو فیش������ه‌كم‬ ‫ی ده‌كوژێت‬ ‫ی‌و پور ‌‬ ‫نه‌نك ‌‬ ‫كێشه‌یه‌كی له‌گه‌ڵ نه‌كیدا نه‌بووه‌‪،‬‬ ‫ده‌ده‌مێ"‪ ،‬به‌اڵم نه‌نك ‌ی كوش������ت‌و‬ ‫‪406‬‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫�����اد‬ ‫�‬ ‫م‬ ‫‌پێی‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫�����‬ ‫�‬ ‫‌نج‬ ‫ه‬ ‫گ‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫كوشتم"‪.‬‬ ‫‌ناو‬ ‫ه‬ ‫پێو‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫خێزان‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫‌نگی‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌نگ‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌قاڵ‬ ‫ه‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫به‌اڵم دوای ژنهێنانه‌كه‌ی رۆژان‌ه ك‬ ‫خۆ ‌ی‌و ئه‌ویش������ ‌ی له‌میرات ‌ی‌و له‌زۆر‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫ماو‬ ‫عێراقی‬ ‫�����زادانی‬ ‫�‬ ‫س‬ ‫‌یاسای‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫‌نكی‬ ‫ه‬ ‫ن‬ ‫‌و‬ ‫ی‬ ‫�����ور‬ ‫�‬ ‫پ‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫�����‬ ‫�‬ ‫ئ‬ ‫�����اش‬ ‫�‬ ‫پ‬ ‫ئاری‬ ‫رۆژێك‬ ‫تا‬ ‫‌بێت‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌وام‬ ‫ه‬ ‫‌رد‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌نگی‬ ‫رۆشتووه‌ته‌وه‌‪ ،‬گوێی له‌ده‌نگ‌ه ده‬ ‫خۆشیی ژیان بێبه‌ش كرد‪.‬‬ ‫هاوسه‌ره‌ك‌هی‌و پوری‌و نه‌نكی بووه‌‪ ،‬خۆی ده‌كات به‌ماڵدا‪" ،‬ك‌ه رۆشتمه‌و‌ه ده‌كوژێت‪ ،‬ئاری له‌الیه‌ن پۆلیسه‌و‌ه ‪20‬ساڵ زیندانی ده‌كرێت‌و ئێستاش‬ ‫"كاتێك ك‌ه له‌ئیش ده‌ڕۆشتمه‌وه‌‪ ،‬توڕ‌ه بووم‪ ،‬بۆی‌ه ك‌ه چووم‌ه ژوره‌و‌ه‌و ده‌س������تگیر ده‌كرێت‪" ،‬ك‌ه خرام‌ه له‌ژیانێكی ناخۆش������دایه‌و به‌رده‌وام‬ ‫‌ی‬ ‫هاوس������ه‌ره‌كه‌م هه‌ر ده‌مه‌قاڵێی بوو‪ ،‬بینیم هه‌ر ش������ه‌ڕ به‌رده‌وامه‌‪ ،‬بۆی‌ه زیندانه‌و‌ه خه‌ریكبوو شێت ده‌بووم‪ ،‬ده‌گری بۆ ئه‌و دوو كه‌س‌ه ئه‌زیزه‬ ‫تێبینی‌‪:‬‬ ‫داراییمان‬ ‫ده‌یوت من واناژی������م"‪ ،‬ئه‌وه‌ش وا كردم به‌ده‌مانچه‌كه‌مداو ته‌قه‌م له‌نه‌نكم بیرم له‌و‌ه ده‌كرده‌و‌ه ك‌ه من له‌سه‌ر له‌ده‌ستی دا‪" ،‬ئێم‌ه باری‬ ‫ئاری‌‪ ،‬ناو ‌ی خوازراو ‌ی ئه‌و گه‌نجه‌ی‌ه‬ ‫‌بینم‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫ئێستا‬ ‫ی‌و كرد‌و كوشتم"‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه كاتێك ك‌ه كوش������تنی نه‌نكم‌و پورم زیندانی زۆر باش بوو‪ ،‬بۆی‌ه‬ ‫ی ده‌كات هه‌ندێجار له‌پور ‌‬ ‫له‌ئار ‌‬ ‫ك‌ه ئێستا له‌یه‌كێك له‌گرتوخانه‌كان ‌ی‬ ‫له‌م ش������وێن‌ه ناخۆش������ه‌دام‌و بیر ل‌ه‬ ‫ی تووڕ‌ه بێت‪" ،‬نازانم كێشه‌یان ده‌بینێت نه‌نكی كه‌وتووه‌و خوێناویی كرام"‪.‬‬ ‫نه‌نك ‌‬ ‫هه‌رێم ‌ی كوردستان درێژ‌ه به‌ماو‌ه ‌ی‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫پورم‬ ‫‌و‬ ‫م‬ ‫‌نك‬ ‫ه‬ ‫ن‬ ‫‌ستدانی‬ ‫ه‬ ‫‌د‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫زیندانی‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫رۆژ‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫خۆی‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫‌وت‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌و‬ ‫ت‬ ‫‌وێ‬ ‫ه‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫پوریشی‬ ‫شوێن‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫بوو‬ ‫منیش‬ ‫بوو‪،‬‬ ‫‌ڕ‬ ‫ه‬ ‫ش‬ ‫‌وام‬ ‫ه‬ ‫‌رد‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫بوو‪،‬‬ ‫چی‬ ‫زیندانییه‌ك‌ه ‌ی ده‌دات‌و په‌شیمان‌ه له‌و‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫شێتی‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫كار‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫بۆ‬ ‫‌گریم‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌وام‬ ‫ه‬ ‫‌رد‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ربۆی‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ه‬ ‫‌تاشیو‬ ‫ه‬ ‫ن‬ ‫�����ی‬ ‫�‬ ‫ریش‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫كراو‬ ‫ویستی‬ ‫"پورم‬ ‫‌دات‪،‬‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌كی‬ ‫ه‬ ‫�����‬ ‫�‬ ‫فیش‬ ‫خۆم‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫چونك‬ ‫�����ووم‪،‬‬ ‫�‬ ‫‌ب‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫�����وڕ‬ ‫�‬ ‫ت‬ ‫زۆر‬ ‫تاوان‌ه ‌ی ئه‌نجام ‌ی داوه‌‪.‬‬ ‫رابكات به‌دوایدا رام كرد‪ ،‬له‌به‌رده‌م ئێستا ریشێكی درێژی به‌رداوه‌ته‌وه‌‪ .‬كردم به‌رامبه‌ر ئه‌و ئه‌زیزانه‌م"‪.‬‬ ‫له‌خۆمدا توڕه‌م"‪.‬‬

‫ی دووه‌م كوڕه‌كه‌ی ده‌كوژێت‬ ‫ی ژن ‌‬ ‫ی هێنان ‌‬ ‫باوكێك دوا ‌‬

‫"ئه‌و شه‌وه‌ی كوڕه‌كه‌م كوشت‪ ،‬هه‌فته‌یه‌ك بوو ژنی دووه‌مم گواستبووه‌وه‌‪ ،‬نه‌مده‌زانی ژنهێنان به‌ره‌و ئه‌م رۆژگاره‌م ده‌بات"‬ ‫ی ژنی‬ ‫پیاوێك دوای‌ هێنان ‌‬ ‫دووه‌می‌ له‌الیه‌ن كوڕه‌كه‌یه‌و‌ه‬ ‫ته‌قه‌ی لێده‌كرێت‪ ،‬باوكه‌كه‌شی‬ ‫به‌مه‌به‌ستی ترساندنی یه‌ك‬ ‫فیشه‌ك ده‌ته‌قێنێت‌و هه‌ر به‌و‬ ‫فیشه‌كه‌ كوڕه‌كه‌ی ده‌كوژێت‪.‬‬

‫ شاخه‌وان مه‌حمود‬ ‫له‌دوا شه‌وی زستانی ساڵی ‪2006‬دا‪ ،‬شیروانی‬ ‫ته‌مه‌ن ‪18‬س������اڵ‪ ،‬ده‌مانچه‌یه‌ك هه‌ڵده‌گرێت‌و‬ ‫ب������ه‌ره‌و ماڵ‌ه تازه‌كه‌ی باوكی ده‌ڕوات‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ته‌قه‌ی ده‌رگادا س������ێ فیشه‌ك ده‌كات به‌سه‌ر‬ ‫ماڵه‌كه‌داو ه������اوار ده‌كات‪ :‬باوك‌ه منم ئه‌گه‌ر‬ ‫خۆت به‌پیاو ده‌زانیت وه‌ر‌ه ده‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫"میوانه‌كانم نارد كوڕه‌كه‌م هێور بكه‌نه‌وه‌"‬ ‫سابیر‪ ،‬باوكی شیروان له‌حه‌وشه‌كه‌دا گوێی‬ ‫له‌هاوارو توڕه‌یی كوڕه‌كه‌ی ده‌بێت‪ ،‬ل‌ه‌و كاته‌دا‬ ‫دوو خزم ‌ی میوانیان ده‌بن‪ ،‬ده‌یاننێرێت‌ه ده‌ره‌و‌ه‬ ‫تا كوڕه‌كه‌ی هێور بكه‌ن������ه‌وه‌‪" ،‬برازایه‌كم‌و‬ ‫ژنه‌كه‌ی له‌وێ بوون‪ ،‬ناردمن تا شیروان هێور‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم خۆم به‌هه‌ڵ‌ه كوشتم"‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه‬ ‫كاتێك ئه‌وان به‌ره‌و ده‌رگای حه‌وشه‌ك‌ه ده‌ڕۆن‬ ‫سابیر پێیان ده‌ڵێت‪" :‬بۆستن با فیشه‌كێك‬ ‫بكه‌م به‌ئاس������ماندا‌و تۆزێك دووربكه‌وێته‌وه‌‪،‬‬ ‫نه‌ك ته‌ق‌ه له‌ئێوه‌ش بكات"‪.‬‬

‫دارتوویه‌ك له‌به‌ر ده‌گاری حه‌وشه‌كه‌ی ماڵی‬ ‫ژن‌ه تازه‌كه‌ی س������ابیردا ده‌بێت‌و شیروانیش‬ ‫بۆكوشتنی باوكی ده‌چێت‌ه سه‌ر ئه‌و دار‌ه‌و وه‌ك‬ ‫خۆ ‌ی ده‌یگێڕێته‌وه‌‪" ،‬ك‌ه فیشه‌كه‌كه‌م ته‌قاند‪،‬‬ ‫ش������یروان هاواری كردو كه‌وت‌ه حه‌وشه‌كه‌وه‌‪،‬‬ ‫ك‌ه بینیم چه‌كه‌كه‌م له‌ده‌ست كه‌وت‌ه خواره‌وه‌و‬ ‫چووم‌ه سه‌ری"‪.‬‬ ‫حوكم ‌ی هه‌شت ساڵ زیندان ‌ی‬ ‫به‌سه‌ردا ده‌درێت‬ ‫سابیری ته‌مه‌ن ‪58‬ساڵ ك‌ه له‌نێو زیندان سه‌رو‬ ‫ریشی س������پی بووه‌و جامانه‌یه‌كی به‌ستبوو‪،‬‬ ‫باسی له‌و‌ه ده‌كرد ك‌ه ته‌نها ئه‌و كوڕه‌و چوار‬ ‫كچی هه‌بووه‌‪ ،‬كاتێك بینیویه‌تی كوڕه‌كه‌ی‬ ‫مردوو‌ه بوراوه‌ته‌و‌ه‌و بردویان‌ه بۆنه‌خۆشخانه‌‪،‬‬ ‫"ك‌ه هۆشم هاته‌و‌ه له‌نه‌خۆشخان‌هم‌و دوو پۆلیس‬ ‫به‌دیارمه‌وه‌یه‌"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی خۆی نه‌یزانیو‌ه ك‌ه خۆی كوڕه‌كه‌ی‬ ‫كوشتووه‌‪ ،‬تا بردویانه‌ت‌ه دادگا‪" ،‬دوای چه‌ند‬ ‫رۆژێك بردمیان‌ه بنك������ه‌ی پۆلیس‌و دادگا‪،‬‬ ‫له‌وێ پێیانوتم‪ ،‬چۆن كوڕه‌كه‌تت كوش������ت‪،‬‬ ‫منیش ئه‌وه‌ی بینیب������ووم گێڕامه‌وه‌"‪ ،‬پاش‬ ‫ئه‌وه‌ی سابیر هه‌موو رووداوه‌ك‌ه له‌الی دادوه‌ر‬ ‫ده‌گێڕێت������ه‌وه‌‪ ،‬داوای ش������اهیدی لێده‌ك‌هن‌و‬ ‫برازاك‌هی‌و داروس������ێیه‌كیان ك‌ه ئاگاداری‬ ‫ته‌واوی رووداوه‌ك‌ه بوو‌ه ده‌بن‌ه ش������ایه‌تحاڵ ‌ی‬ ‫كوشتن ‌ی ئه‌و كوڕه‌و دواتر به‌بڕیاری دادوه‌ر‬ ‫حكومی هه‌شت ساڵ زیندانی به‌سه‌ر سابیردا‬ ‫ده‌درێت‪.‬‬

‫هه‌فته‌یه‌ك الی ژن‌ه تازه‌كه‌ی بوو‬ ‫سابیر ئه‌و ش������ه‌وه‌ی كوڕه‌كه‌ی كوشتووه‌‪،‬‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك بوو‌ه ژنی دووه‌می گواستووه‌ته‌و‌ه‌و‬ ‫دوای ئه‌و‌ه به‌ره‌و زیندان براوه‌‪" ،‬نه‌مده‌زانی‬ ‫ژنهێنان ب������ه‌ره‌و ئ������ه‌م رۆژگاره‌م ده‌بات‪،‬‬ ‫له‌ژنی یه‌كه‌مم ته‌نها سێ كچم هه‌یه‌و له‌ژنی‬ ‫دووه‌میش هیچ منداڵم نییه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و هێش������تا هیوا ‌ی به‌ژیان ماوه‌و دڵی به‌و‌ه‬ ‫خۆش������‌ه ك‌ه سێ س������اڵ‌و چه‌ند مانگێكی‬ ‫تر له‌زیندان ئ������ازاد ده‌كرێت‌و ده‌چێته‌و‌ه‬ ‫نێو هه‌ردوو خێزانه‌ك������ه‌ی‪ .‬به‌وته‌ی خۆی‬ ‫ئه‌و ماوه‌یه‌ی له‌زیندان به‌س������ه‌ری بردووه‌‪،‬‬ ‫ژیانیكی زۆر ناخۆش‌و پڕ له‌كێش������‌ه بووه‌‪،‬‬ ‫بۆی‌ه دوای ئازادبوون������ی ده‌یه‌وێت‪ ،‬هه‌موو‬ ‫هه‌وڵێك بدات تا ژیانی خۆی‌و خێزانه‌كانی‬ ‫ئاسود‌ه بكات‪" ،‬ك‌ه ئازادكرام‪ ،‬ده‌بێت دڵی‬ ‫هه‌ردوو خێزانه‌كه‌م خۆش بك‌هم‌و خۆش������ی‬ ‫بۆخێزانه‌كان������م بگێڕمه‌وه‌‪ ،‬چونك‌ه ئه‌و دوو‬ ‫خێزان‌ه له‌و رۆژه‌وه‌ی من رۆشتووم خۆشییان‬ ‫نه‌ماوه‌"‪.‬‬ ‫تێبینی‌‪:‬‬ ‫سابیر‪ ،‬ناو ‌ی خوازراو ‌ی ئه‌و باوك‌ه كورده‌ی‌ه‬ ‫ی‬ ‫ك‌ه ئێستا له‌یه‌كێك له‌گرتوخانه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێم ‌ی كوردستان له‌سه‌ر تاوان ‌ی كوشتن ‌‬ ‫ی‬ ‫كوڕه‌ك‌هی‌‪ ،‬درێژ‌ه به‌ماو‌ه ‌ی حوكمه‌ك‌ه ‌‬ ‫ده‌دات‪.‬‬

‫لەکۆمەڵگەی کوردیدا هەندێ پیاوان منداڵەکانیان دەکەنە قوربانی فۆتۆ‪ :‬سه‌فین ئیسماعیل‬


‫سێشه‌ممه‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫كاوڕ‪ :‬ئه‌گه‌ر له‌و كه‌سانه‌یت‬ ‫به‌په‌رۆش������ه‌و‌ه كاره‌كانیان‬ ‫ڕاده‌په‌ڕێن������ن‪ ،‬ئ������ه‌وا ئ������ه‌م‬ ‫ماوه‌ی‌ه پ������ڕ‌ه له‌چاوپێكه‌وتن‬ ‫ك‌ه كاریگه‌ر ‌ی پۆزه‌تیڤیان‬ ‫ده‌بێت له‌سه‌ر كاره‌كه‌ت‪ ،‬به‌اڵم خه‌رجییه‌كانت‬ ‫ڕوو له‌زیادبوون ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌گه‌ڵ هاوس������ه‌ره‌كه‌ت‬ ‫هه‌ندێك كێشه‌ت ده‌بێت‪.‬‬ ‫گا‪ :‬هه‌س������ت به‌به‌هێ������ز ‌ی‬ ‫ده‌كه‌ی������ت‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه هه‌وڵ ‌ی‬ ‫سه‌پاندن ‌ی بیروبۆچونه‌كانت‬ ‫ده‌ده‌یت‌و فرمان ئاڕاس������ت‌ه ‌ی‬ ‫كه‌س������ان ‌ی ده‌وروپش������تت‬ ‫ده‌كه‌یت‪ ،‬له‌په‌یوه‌ندیی‌ه سۆزدارییه‌كه‌ت په‌شیمان‬ ‫ده‌بیت������ه‌وه‌و به‌ت������ه‌واو ‌ی له‌خۆشه‌ویس������ته‌كه‌ت‬ ‫دوورده‌كه‌ویته‌وه‌‪.‬‬ ‫دووانه‌‪ :‬كه‌سێكیت هه‌میش‌ه‬ ‫بیرۆك‌ه ‌ی نوێت هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نازانی������ت به‌باش������ ‌ی پالن‬ ‫بۆجێبه‌جێكردنیان دابنێیت‪،‬‬ ‫خه‌ون به‌شتێكه‌و‌ه مه‌بین‌ه ك‌ه‬ ‫مه‌حاڵ بێت له‌ب������ر ‌ی ئه‌و‌ه بڕیار ‌ی گونجاوبده‌و‬ ‫قۆناغ به‌قۆناغ كاره‌كانت جێبه‌ج ‌ێ بكه‌‪.‬‬ ‫قرژاڵ‪ :‬هه‌وڵ ‌ی قۆستنه‌و‌ه ‌ی ئه‌و‬ ‫هه‌الن‌ه بد‌ه ك‌ه دێن‌ه به‌رده‌مت‌‪،‬‬ ‫بۆهێمنكردن������ه‌و‌ه ‌ی ب������ار ‌ی‬ ‫ده‌روونیت هه‌وڵبد‌ه هه‌ندێك‬ ‫كات ته‌رخان بكه‌یت‌و دوور‬ ‫له‌دۆخ ‌ی كاروسه‌رقاڵ ‌ی به‌سه‌ر ‌ی ببه‌یت‬ ‫ش������ێر‪ :‬ئه‌م هه‌فته‌ی‌ه هه‌موو‬ ‫ش������تێك له‌به‌رژه‌وه‌ن������د ‌ی‬ ‫تۆده‌بێت هه‌وڵبد‌ه به‌باش������ ‌ی‬ ‫س������ود له‌هه‌م������وو كاته‌كان ‌ی‬ ‫ببینی������ت‪ ،‬هه‌وڵ ‌ی بینین������ ‌ی هه‌ندێك هاوڕێت‬ ‫ده‌ده‌ی������ت‌و بینینی������ان ش������ادومانت ده‌كات‪،‬‬ ‫خۆشه‌ویسته‌كه‌ت فه‌رامۆش مه‌كه‌‪.‬‬ ‫فه‌ریك‪:‬ده‌ستكه‌وت‌هداراییه‌كانت‬ ‫ڕوو له‌كز ‌ی ده‌كه‌ن له‌م هه‌فته‌یه‌دا‪،‬‬ ‫چونك‌ه به‌ب������ ‌ێ به‌رنام‌ه له‌پێناو‬ ‫به‌س������ه‌ربردن ‌ی چه‌ند كاتێك ‌ی‬ ‫خۆش������یدا خه‌رج������ ‌ی ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫پێویس������ت‌ه چاوێك به‌په‌یوه‌ندیی‌ه س������ۆزدارییه‌كه‌تدا‬ ‫بخشێنیتهوه‌‪.‬‬ ‫‌‬ ‫ته‌رازوو‪ :‬ڕه‌نگ‌ه پێویس������ت‬ ‫بكات له‌كاره‌كه‌تدا ڕوبه‌ڕوو ‌ی‬ ‫چه‌ند كه‌س������ێك ببیته‌وه‌‪،‬‬ ‫چونك‌ه هه‌وڵده‌ده‌ن كێشه‌ت‬ ‫بۆدروس������ت بك������ه‌ن‪ ،‬زۆر‬ ‫گرنگ ‌ی به‌هاوبه‌ش ‌ی پرۆژه‌كانت ده‌ده‌یت ته‌نها‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه ‌ی پاره‌ت لێو‌ه ‌ی ده‌ست بكه‌ویت‪.‬‬

‫س������ه‌تڵ‪ :‬مۆڵه‌تێك وه‌ربگر‌ه‬ ‫كه‌مێ������ك‬ ‫بۆئ������ه‌و‌ه ‌ی‬ ‫پش������ووبده‌یت‌و له‌جه‌نجاڵ ‌ی‬ ‫كاروفرمان دووربكه‌ویته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌كات ‌ی شۆفێریدا په‌ل‌ه مه‌ك‌ه‬ ‫نه‌بادا توش ‌ی ڕووداو ببیت‪،‬‬ ‫هه‌لێك بقۆزه‌ره‌و‌ه بۆناس������ین ‌ی كه‌سان ‌ی نوێ ‌ی‬ ‫پایه‌به‌رز تا له‌دواڕۆژدا سودیان ل ‌ێ ببینیت‪.‬‬ ‫نه‌هه‌ن������گ‪ :‬ئ������ه‌م هه‌فته‌ی������‌ه‬ ‫به‌خت ی������اوه‌رت ده‌بێت هه‌م‬ ‫له‌كاره‌كه‌تدا هه‌م له‌بره‌ودان‬ ‫به‌په‌یوه‌ندی������ت له‌گ������ه‌ڵ‬ ‫خۆشه‌ویسته‌كه‌تدا‪ ،‬ده‌رگای‬ ‫خۆش ‌ی به‌ڕوتدا ده‌كرێته‌و‌ه‬ ‫به‌شدار ‌ی له‌جێبه‌جێكردن ‌ی پڕۆژه‌یه‌ك ‌ی مه‌زندا‬ ‫ده‌كه‌یت‪.‬‬

‫ژماره‪36‌:‬‬

‫له‌بر ‌ی ڕێجیمكردن‬ ‫شوكوالته‌ ‌ی ڕه‌ش بخۆ!!‬

‫به‌پێ������ی‌ توێژینه‌وه‌یه‌ك������ ‌‬ ‫ی‬ ‫نوێ‌‪ ،‬ڕه‌نگه‌ ش������وكوالته‌ی‌‬ ‫ڕه‌ش كاریگه‌ری‌ له‌س������ه‌ر‬ ‫هه‌س������تكردن به‌تێربوون‬ ‫هه‌بێ������ت‪ ،‬به‌پێچه‌وان������ه‌ی‌‬ ‫ش������وكوالته‌یه‌ی‌‬ ‫ئ������ه‌و‬ ‫له‌دروس������تكردنیدا شیر‬ ‫به‌كارهات������ووه‌‪ ،‬ئه‌م������ه‌‬ ‫ئ������ه‌و واتای������ه‌ ده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫ك������ه‌ ش������وكوالته‌ی‌ ڕه‌ش‬ ‫باش������ترین هه‌ڵبژاردن������ه‌‬ ‫بۆكۆنتڕۆڵكردن������ی‌ كێش‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش س������ه‌رباری‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ك������ه‌ ش������وكوالته‌ی‌ ڕه‌ش‬ ‫له‌الیه‌نی‌ ته‌ندروس������تییه‌وه‌‬ ‫س������ودی‌ زۆره‌‪ ،‬پسپۆڕانی‌‬ ‫زانك������ۆی‌ كۆپنهاگ������ن‬ ‫ئاماژه‌ی������ان ب������ه‌وه‌دا كه‌‬ ‫ئه‌مجۆره‌ ش������وكوالته‌یه‌ ئاره‌زووت بۆخواردنی‌ ش������یرینی‌‌و خوێیه‌كان‌و‬ ‫چه‌ورییه‌كان كه‌مده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫توێژه‌ران توێژینه‌وه‌كه‌یان له‌سه‌ر شانزه‌ كه‌س ئه‌نجامدا‪ ،‬سه‌ره‌تا داوایان‬ ‫لێكردن بۆماوه‌ی‌ دوانزه‌ كاژێر نان نه‌خۆن‪ ،‬پاشان ‪100‬گرام شوكوالته‌ی‌‬ ‫ڕه‌ش������یان دانێ‌‪ ،‬پاش������ان بۆماوه‌ی‌ پێنج كاژێر دان������ران بۆوه‌رگرتنی‌‬ ‫ئاره‌زووكردنی������ان بۆنان خ������واردن‪ ،‬ئاره‌زوكردنیان بۆش������وكوالته‌‪،‬‬ ‫هه‌س������تكردنیان به‌برس������ێتی‌‪ ،‬ئاره‌زوكردنیان بۆخواردنی‌ خۆراكێكی‌‬ ‫دیاریكراو له‌هه‌موو نیوكاژێر جارێكدا‪.‬‬ ‫پاش تێپه‌ڕبوون������ی‌ دووكاژێرو نی������و توێژه‌ران ژه‌مێ������ك خۆراكیان‬ ‫پێشكه‌شكردن كه‌ بریتی‌ بوو له‌پیتزاو داوایان له‌به‌شداربووه‌كان كرد‬ ‫به‌هێمن������ی‌ تێر بخۆن‪ ،‬پاش ئه‌م ژه‌مه‌ هه‌س������تان به‌پێوانه‌كردنی‌ ڕێژه‌ی‌‬ ‫گه‌رمۆكه‌كانی‌ له‌ش������یان‌و تێبینیان كرد كه‌ به‌ڕێ������ژه‌ی‌ ‪ %15‬دابه‌زیوه‌‪،‬‬ ‫هه‌ربۆی������ه‌ توێژه‌ران ئاماژه‌یان به‌وه‌دا كه‌ خواردنی‌ ش������وكوالته‌كه‌ بووه‌‬ ‫ه������ۆی‌ كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ ئاره‌زووی������ان به‌رامبه‌ر به‌خواردنی‌ ش������یرینی‌‌و‬ ‫سوێری‌‌و چه‌وری‌‪.‬‬

‫كچان‬

‫لێوقڵشاندن ‌ی كچان بۆچ ‌ی‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌؟‬

‫دوپشك‪ :‬السای ‌ی كه‌سێك‬ ‫مه‌كه‌ره‌و‌ه ته‌نها له‌به‌رئه‌و‌ه ‌ی‬ ‫پێ ‌ی سه‌رس������امیت هه‌وڵبد‌ه‬ ‫وه‌ك سروش������ت ‌ی خ������ۆت‬ ‫هه‌ڵس������وكه‌وت بكه‌ی������ت‪،‬‬ ‫خێزانه‌كه‌ت له‌هه‌موو كاره‌كانتدا پش������تگیریت‬ ‫ده‌ك������ه‌ن‪ ،‬به‌مه‌ش متمان������‌ه به‌خۆبونت له‌ال زیاد‬ ‫ده‌كات‪ ،‬په‌یوه‌ندییه‌كانت سه‌ركه‌وتوون‪.‬‬ ‫كه‌وان‪ :‬بۆئه‌و‌ه ‌ی پله‌وپایه‌ت‬ ‫به‌رزبێته‌و‌ه پێویس������ت‌ه زیاتر‬ ‫خ������ۆت مان������دوو بكه‌یت‬ ‫له‌كاره‌كه‌ت������دا‪ ،‬كه‌مێ������ك‬ ‫ساده‌تر هه‌ڵسوكه‌وت له‌گه‌ڵ‬ ‫خۆشه‌ویس������ته‌كه‌تدا بك‌ه تا‬ ‫به‌لووت به‌رز وه‌سفت نه‌كات‪ ،‬بار ‌ی ته‌ندروستیت‬ ‫فه‌رامۆش مه‌كه‌‪.‬‬ ‫گیس������ك‪ :‬ئ������ه‌م هه‌فته‌ی������‌ه‬ ‫خه‌رجییه‌كانت كه‌م بكه‌ره‌وه‌و‬ ‫پاره‌كانت له‌شت ‌ی ب ‌ێ سوددا‬ ‫به‌فی������ڕۆ م������ه‌ده‌‪ ،‬ڕێگر مه‌ب‌ه‬ ‫كاتێ������ك هاوس������ه‌ره‌كه‌ت‬ ‫ئه‌یه‌وێت هه‌ندێك هاوكاریت‬ ‫له‌كاره‌كانتدا پێشكه‌ش بكات‪ ،‬هه‌ندێك كات‬ ‫ته‌رخان بك‌ه بۆئه‌نجامدان ‌ی چاالك ‌ی وه‌رزشی‌‪.‬‬

‫‪2010 /8/10‬‬

‫ی ده‌گه‌یه‌نێت؟‬ ‫ی تۆ چ ‌‬ ‫ی ال ‌‬ ‫مێینه‌ی ‌‬ ‫ئه‌مانه‌ی‌ خواره‌وه‌ هه‌ندێك پێش������نیاز‌ه هاوكاریت ده‌كه‌ن بگرن‪.‬‬ ‫بۆبه‌كارهێنانی‌ مێینه‌ییت‪ ،‬بۆبه‌ده‌س������تهێنان ‌ی دڵی‌ ئه‌وانه‌ ‌ی ‪ .6‬به‌خشنده‌به‌ ته‌نانه‌ت له‌هه‌سته‌كانیشتدا‪.‬‬ ‫له‌چوارده‌ورت������ن‌و چۆنێت������ی‌ مامه‌ڵه‌ك������ردن له‌گه‌ڵیانداو ‪ .7‬ئ������ارام‌و خۆڕاگرب������‌ه كاتێك ڕوبه‌ڕوو ‌ی كێش������ه‌یه‌ك‬ ‫ده‌بیته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ باش بزانه‌ ل������ه‌م گه‌ردونه‌دا كه‌س نیی‌ه‬ ‫مامه‌ڵه‌كردنیان له‌گه‌ڵ تۆدا به‌وشێوازه‌ی‌ خۆت ئه‌ته‌وێت‪:‬‬ ‫‪ .1‬س������نورێك دابن ‌ێ بۆقس������‌ه له‌ڕووییت نه‌وه‌ك به‌هۆیه‌و‌ه بێ كێشه‌بێت‪.‬‬ ‫‪ .8‬به‌هێزب������ه‌‌و ڕ ‌ێ به‌هیچ كه‌س م������ه‌د‌ه متمان‌ه به‌خۆبونت‬ ‫ئازاری‌ كه‌سێك بده‌یت یان برینداری‌ بكه‌یت‪.‬‬ ‫‪ .2‬سنورێك دابن ‌ێ بۆچاونه‌ترس������یت‪ ،‬زۆر شه‌رمن مه‌ب‌ه كه‌م بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .9‬به‌پێ������ ‌ی توانا هه‌وڵبد‌ه هه‌ر ش������تێك ‌ی نێگه‌تیڤت هه‌ی‌ه‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ش بێ‌ ئابڕوو مه‌به‌ خه‌ڵك ڕقیان لێت بێت‪.‬‬ ‫‪ .3‬متمان������ه‌ت به‌خۆت هه‌بێت‪ ،‬لوتبه‌رز مه‌به‌ به‌جۆرێك ك‌ه بیگۆڕی������ت به‌پۆزه‌تیڤ‪ ،‬ب������ه‌دوای‌ ك������‌هم‌و كوڕییه‌كانتدا‬ ‫بگه‌ڕێ‌و چاكیان بكه‌‪.‬‬ ‫خه‌ڵكی‌ لێت هه‌ڵبێن‪.‬‬ ‫‪ .4‬دوودڵ مه‌ب‌ه له‌هاوكاریكردنی‌ كه‌س������ێك ك‌ه پێویست ‌ی ‪ .10‬كه‌س������ایه‌تیی‌ه به‌هێزه‌ك������ه‌ت به‌كارمه‌هێن‌ه بۆزاڵبون‌و‬ ‫به‌ه������اوكار ‌ی تۆ هه‌یه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر دوژمنیش������ت بێت‪ ،‬ده‌ست به‌سه‌رداگرتن ‌ی ئه‌وانه‌ ‌ی له‌تۆ الوازترن‪.‬‬ ‫چونكه‌ به‌م هه‌ڵوێس������ته‌ ئه‌یس������ه‌لمێنیت كه‌ ت������ۆ زۆر له‌و‌ه ‪ .11‬نه‌رم‌و نیان‌و دڵس������ۆزو به‌وه‌فاو جوان به‌‪ ،‬نه‌ك ته‌نها‬ ‫گه‌وره‌تر ‌ی له‌س������ه‌ر بنه‌ما ‌ی دوژمنایه‌ت������ ‌ی مامه‌ڵ‌ه بكه‌یت‪ ،‬به‌ش������ێوه‌‪ ،‬به‌ڵك������و به‌هه‌ڵس������وكه‌وت‌و مامه‌ڵه‌كردنت له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وانیت������ردا به‌مه‌ش هه‌موو كه‌س وه‌ك ش������ازاد‌ه ‌ی كچان‬ ‫به‌مه‌ش خۆشه‌ویستی‌ خه‌ڵك به‌ده‌ست دێنیت‪.‬‬ ‫‪ .5‬ڕێزی‌ هه‌م������وو كه‌س بگره‌ تا ناچاریان بكه‌یت ڕێزت ئه‌تبینن‪.‬‬

‫چۆنێت ‌ی پرچكردن ‌ی قژه‌كه‌ت به‌شێوه‌ی‌ فه‌ڕه‌نسی‌‬

‫ی‬ ‫كچان به‌به‌رده‌وامی‌ ده‌پرس������ن بۆچی‌ لێویان ده‌قڵش������ێت‪ ،‬به‌بێ‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌دوای‌ هۆكاره‌كه‌یدا بگه‌ڕێن‪ .‬بێگومان قڵش������اندنی‌ لێوه‌كان هۆكار ‌‬ ‫ی ئاگاداریان بین‪ ،‬له‌و هۆكارانه‌ش كه‌م‬ ‫ی هه‌یه‌ ك‌ه پێویست‌ه به‌باش ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی ناوپۆشی‌ ده‌مه‌‪ ،‬كه‌ هه‌ڵده‌ستن‬ ‫ی به‌رگ ‌‬ ‫ی پاش������كۆ ‌‬ ‫ی ئه‌و غودانه‌ ‌‬ ‫ده‌ردان ‌‬ ‫ی لیك‌و به‌هۆیه‌وه‌ لێوه‌كان ته‌ڕ ده‌بێت‌و ناقڵش������ێت یان زۆر‬ ‫به‌ده‌ردان ‌‬ ‫ی ده‌كات‌ه سه‌ر پێستی‌ لێوه‌كان‪،‬‬ ‫خواردنی‌ ترشی‌‌و سوێری‌ ك‌ه كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی به‌رده‌وام‬ ‫ی وش������ك ی������ان هه‌واگۆڕكێ ‌‬ ‫هه‌روه‌ها زۆر خۆدان‌ه به‌رهه‌وا ‌‬ ‫ی وشكبونه‌وه‌ی‌ لێو یان‬ ‫له‌گه‌رمه‌و‌ه بۆساردو به‌پێچه‌وانه‌شه‌و‌ه ده‌بێته‌ هۆ ‌‬ ‫ی پێس������ته‌كه‌ی‌ به‌ددانه‌كان‬ ‫خوگرتن به‌گه‌س������تنی‌ لێوه‌كان‌و لێكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ده‌كات‪.‬‬ ‫ی توشی‌ قڵشاندن ‌‬ ‫یاخود زمان هێنان به‌لێودا به‌به‌رده‌وام ‌‬ ‫ی قڵش������اندنیانه‌‪.‬‬ ‫ی وه‌ك ‪ B، D، c‬هۆكارێكی‌ تر ‌‬ ‫ی ڤیتامینه‌كان ‌‬ ‫كه‌م������ ‌‬ ‫ێ هۆكاری‌ تریش هه‌ی‌ه ك‌ه له‌نه‌خۆش������ییه‌و‌ه دروس������ت ده‌بن یان‬ ‫هه‌ند ‌‬ ‫نه‌خۆش������ین پێویست‌ه ئاگاداریان بیت ئه‌وانیش وه‌ك بێهێزی‌‪ ،‬الوازی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی گورچیل‌ه ده‌بن‌ه هۆ ‌‬ ‫كه‌م خوێنی‌‪ ،‬هه‌وكردنی‌ مشه‌خۆر‪ ،‬نه‌خۆشیه‌كان ‌‬ ‫ی لێوه‌كان‪.‬‬ ‫وشكبونه‌وه‌و قڵشاندن ‌‬

‫‪19‬‬

‫وه‌رزی‌ هاوینه‌و له‌سشواركردنی‌ قژه‌كه‌ت‬ ‫بێ������زار بویت‪ ،‬ڕێ������گای ت������ر زۆره‌ بۆ‬ ‫ڕێكخستنی‌ كه‌ زۆر ئاس������ان‌و له‌هه‌مان‬ ‫كاتیش������دا مۆدێرنه‌ ئه‌ویش پرچكردنی‌‬ ‫قژه‌كه‌ته‌ به‌ش������ێوازی‌ فه‌ڕه‌نسی‌‪ ،‬هه‌روه‌ك‬ ‫له‌م وێنانه‌دا ده‌رده‌كه‌ون‪.‬‬ ‫وێنه‌كان له‌چه‌په‌وه‌ بۆڕاست‪:‬‬ ‫‪ .1‬كه‌مێكی‌ كه‌زییه‌كه‌ له‌شێوه‌ی‌ سێگۆشه‌دا‬ ‫له‌به‌شی‌ پێشه‌وه‌ی‌ سه‌ر جیابكه‌ره‌وه‌و بیكه‌‬ ‫به‌دووبه‌شه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬یه‌كێكیان بخه‌ره‌س������ه‌ر ئه‌ویتر‪ ،‬ئیتر‬ ‫گرنگ نییه‌ ڕاس������ت بخه‌یته‌ سه‌ر چه‌پ‬ ‫یان به‌پێچه‌وانه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .3‬كه‌مێك كه‌زییه‌ی‌ تر له‌الی‌ ڕاس������تی‌‬ ‫سه‌ر هه‌ڵبگره‌‪ ،‬په‌نجه‌ت به‌كاربهێنه‌ بۆئه‌م‬ ‫مه‌به‌سته‌‪.‬‬ ‫‪ .4‬په‌نجه‌ گه‌وره‌و په‌نجه‌ توته‌ به‌كاربهێنه‌‬ ‫بۆگرتنی‌ به‌شه‌ تازه‌كه‌ له‌كه‌زییه‌كه‌‪.‬‬ ‫‪ .5‬به‌ش������ێكی‌ تر له‌الی‌ چه‌پی‌ كه‌زییه‌كه‌‬ ‫هه‌ڵبگره‌و تێكه‌ڵی‌ كه‌زییكی‌ الی‌ ڕاستی‌‬ ‫بكه‌‪.‬‬ ‫‪ .6‬له‌س������ه‌ر ئاڵوگۆڕكردنی‌ كه‌زییه‌كان‬ ‫به‌رده‌وامب������ه‌‪ ،‬به‌مه‌رجێ������ك هه‌مووی������ان‬ ‫له‌قه‌باره‌دا وه‌ك یه‌ك بن‪.‬‬ ‫‪ .7‬ئیس������تا دوو كه‌زییه‌ به‌یه‌ك ده‌س������ت‬ ‫بگره‌ له‌هه‌م������ان كاتدا په‌نج������ه‌ گه‌وره‌و‬ ‫په‌نجه‌ توته‌ی‌ ده‌سته‌كه‌ی‌ ترت به‌كاربهێنه‌‬

‫جوانکاری‬

‫سه‌ر الی‌ ڕاست‪ ،‬له‌الی‌ ڕاستیش به‌شێك‬ ‫هه‌ڵبگره‌و به‌ره‌و الی‌ چه‌پ بیبه‌و بیخه‌ر‌ه‬ ‫سه‌ر الی‌ چه‌پ‪.‬‬ ‫‪ .13‬به‌هه‌مان ڕێگا به‌رده‌وامبه‌ به‌دانانی‌‬ ‫كه‌زییه‌كان له‌س������ه‌ر یه‌كت������ر‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫دووكه‌زی������ت به‌ده‌س������تێكت گرت������ووه‌‬ ‫كه‌زییه‌كی������ش به‌ده‌س������ته‌كه‌ی ترت هه‌تا‬ ‫هه‌موو قژه‌ك������ه‌ ت������ه‌واو ده‌كه‌یت‌و پاش‬ ‫ته‌واوبوون به‌باش������ی‌ بیبه‌س������ته‌ بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫پرچه‌كه‌ نه‌كرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆگرتنی‌ كه‌زییه‌كی‌ نوێ‌‪.‬‬ ‫‪ .8‬به‌ش������ه‌ نوێیه‌كه‌ به‌ره‌و س������ه‌ره‌وه‌ به‌رز‬ ‫بكه‌ره‌وه‌‪ ،‬به‌په‌نجه‌ گه‌وره‌ی‌ ئه‌و ده‌س������ته‌ت‬ ‫بیگره‌ كه‌ دووكه‌زییه‌كه‌ی‌ ترت پێگرتووه‌‬ ‫هه‌وڵبده‌ قژه‌كه‌ له‌بن������ه‌وه‌ ڕێك بخه‌یت‌و‬ ‫به‌سافی‌ بیهێنیت‪.‬‬ ‫‪ .9‬به‌ش������ه‌ نوێیه‌كه‌ به‌ره‌و الی‌ چه‌پ ببه‌و‬ ‫تێكه‌ڵی‌ كه‌زییه‌كه‌ی‌ الی‌ چه‌پی‌ بكه‌‪.‬‬ ‫‪ .10‬له‌كاتی‌ پرچه‌كه‌دا با ده‌س������ته‌كانت‬ ‫له‌یه‌ك������ه‌وه‌ نزیك بن‪ ،‬ب������ه‌اڵم كه‌ چویته‌‬ ‫ده‌وری‌ كه‌لله‌ی‌ سه‌ر ده‌سته‌كانت كه‌مێك‬ ‫له‌یه‌ك دورخه‌ره‌وه‌ بۆئ������ه‌وه‌ی‌ قژه‌كه‌ پڕ‬ ‫ده‌ربكه‌وێت‪.‬‬ ‫‪ .11‬قژه‌كه‌ به‌ره‌و س������ه‌ره‌وه‌و به‌هێڵێكی‌‬ ‫ڕێك پرچ بكه‌‪.‬‬ ‫‪ .12‬كه‌زییه‌ك ل������ه‌الی‌ چه‌پ هه‌ڵبگره‌و‬ ‫بیكه‌ به‌دوو به‌ش������ه‌وه‌ به‌ش������ێكیان بخه‌ره‌‬


‫‪18‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /8/10‬‬

‫ژماره‪36‌:‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫ه سپۆنسه‌ری زه‌ین ئه‌تاتی لوبنانی باڵوده‌کرێته‌وه‌‬ ‫هب‌‬ ‫ئه‌م الپه‌ره‌ی ‌‬

‫‌‬ ‫په‌ڵ‌ه گۆڕانی ڕه‌نگ ‌ی پێسته‌ له‌سروشتی خۆیه‌وه‌ بۆ ڕه‌نگێك ‌ی تۆختر دروستبوون ‌ی‬ ‫په‌ڵ‌ه زیاتر له‌ڕوخسار ‌ی كچاندا ده‌بینرێت‌و توش ‌ی گیروگرفتیان ده‌كات‪.‬‬ ‫دروستبوون ‌ی په‌ڵ‌ه له‌ته‌مه‌نی‌ هه‌رزه‌كاریدا زیاتر ڕووده‌دات‌و هۆكاره‌كه‌شی‌ زۆرتر‬ ‫به‌كارهێنان ‌ی ماكیاژی‌ زۆرو ناته‌ندروست‪ ،‬لێدان ‌ی ڕاسته‌وخۆ ‌ی تیشك ‌ی خۆر‬ ‫له‌پێست‪ ،‬ماڵه‌ دوا ‌ی منداڵ بوون‪ ،‬ئاسه‌واری‌ زیپكه‌و سوتاویی‌‌و برین‪ ،‬په‌ڵه‌ ‌ی كه‌م‬ ‫خوێنییه‌‪ ،‬هاوكات دووجۆر په‌ڵه‌مان هه‌یه‌‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م ‪ :‬په‌ڵه‌ی‌ سه‌رپێست‬ ‫ئه‌م جۆره‌ په‌ڵه‌ی‌ه ك‌ه به‌هۆی‌ تیشك ‌ی خۆرو به‌كارهێنان ‌ی ماكیاژو هه‌ندێك‬ ‫هۆكاری‌ تر دروست ده‌بێت به‌تایبه‌ت له‌ته‌مه‌ن ‌ی هه‌رزه‌كار ‌ی تا ته‌مه‌نه‌كان ‌ی‬ ‫سه‌روتر چاره‌سه‌ره‌كانی‌ له‌سه‌نته‌ره‌كه‌مان به‌م ده‌رمان‌ه سروشتیان‌ه ده‌بێت‪:‬‬ ‫‪ PLEACTION،CREAM،DERMCREAM‬ئه‌م ده‌رمانانه‌ به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫به‌رنامه‌داڕێژراو به‌كارده‌هێنرێن‌و له‌ماوه‌یه‌ك ‌ی دیاریكراودا چاره‌سه‌رده‌بێت‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ :‬په‌ڵه‌ ‌ی ژێرپێست‬ ‫ئه‌م جۆر‌ه په‌ڵه‌ی‌ه له‌ژێر پێستدای‌ه وه‌ك ماڵ‌هی‌ منداڵ بوون‪ ،‬چاره‌سه‌ری‌ ئاسان‬ ‫نییه‌و پێویست ‌ی به‌كات‌ه سه‌ره‌تا له‌ڕێگای‌ خواردنی‌ ده‌رمان ‌ی سروشتییه‌وه‌ ده‌بێت‬ ‫هه‌تا له‌ڕێگه‌ی‌ ڕیخۆڵه‌كانه‌وه‌ بتوانرێت ژێرپێست پاكبكرێته‌وه‌و دووبار‌ه په‌ڵ‌ه‬ ‫هه‌ڵنه‌داته‌وه‌‪ ،‬به‌م جۆر‌ه ده‌رمان‌ه سروشتییان‌ه ده‌بێت ) ‪TRIPE ACTION‬‬ ‫‪ )،CREAM،BOWELCLEANING ،CREAM‬به‌كارهێنانی‌ ئه‌م ده‌رمان‌ه‬ ‫سروشتییانه‌ له‌گرفت ‌ی په‌ڵ‌ه ڕزگارمان ده‌كات‪ ،‬نموونه‌شمان زۆرالیه‌ ك‌ه په‌ڵه‌ ‌ی‬ ‫هه‌بوو‌ه له‌هه‌موو جۆره‌كان ‌ی په‌ڵه‌و توانیومانه‌ چاره‌سه‌ری‌ په‌ڵه‌كه‌ ‌ی بكه‌ین‪ ،‬ئێستا‬ ‫خاوه‌ن ‌ی پێستێك ‌ی پاك‌و بێكێشه‌یه‌‪.‬‬ ‫سه‌نته‌ر ‌ی زین ئه‌تات ‌ی لوبنان ‌ی له‌سه‌رئاستی‌ واڵتان ‌ی جیهاندا ناسراو‌ه‬ ‫بۆپێداویستیه‌كان ‌ی خانمان‌و كێشه‌كانیان له‌بوار ‌ی قه‌ڵه‌وی‌و هه‌موو كێشه‌كان ‌ی‬ ‫تری‌ جه‌سته‌و ڕوخساردا وه‌ك‪:‬‬

‫ی په‌ڵه‌و ماڵه‌و شوێنه‌واری‌‬ ‫‌• البردن ‌‬ ‫زیبكه‌‪.‬‬ ‫ی ته‌مه‌ن‪.‬‬ ‫ی چرچی‌‌و خه‌ت ‌‬ ‫• البردن ‌‬ ‫ی له‌ش‪.‬‬ ‫ی په‌ڵه‌و زیبك‌ه ‌‬ ‫• البردن ‌‬ ‫ی به‌رچاو‪.‬‬ ‫ی ره‌ش ‌‬ ‫• البردن ‌‬ ‫ی سنگ‌و ورگ‪.‬‬ ‫• توندكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی سنگ‪.‬‬ ‫• گه‌وره‌كردن ‌‬ ‫ی برژانگ‌و برۆ‪.‬‬ ‫• به‌هێزكردن ‌‬ ‫ی نینۆك‪.‬‬ ‫• به‌هێزكردن ‌‬ ‫ێ لێزه‌ر‪.‬‬ ‫ی موو به‌ب ‌‬ ‫• بنه‌بڕكردن ‌‬ ‫ی زیبك‌ه به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫• بنه‌بڕكردن ‌‬ ‫هه‌میشه‌یی‌‪.‬‬ ‫ی بنباڵ‌و قاچ‌و‬ ‫ی بۆن ‌‬ ‫• بنه‌بڕكردن ‌‬ ‫ده‌م‪.‬‬ ‫ی رومه‌ت‪.‬‬ ‫• به‌رزكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی لێو‪.‬‬ ‫گه‌وره‌كردن ‌‬ ‫ی بااڵ‪ 7_3 /‬سم‬ ‫• به‌رزكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌‪ 45‬رۆژدا‪.‬‬ ‫ی كێش‪ 15_7 /‬كغم‬ ‫• به‌زاندن ‌‬ ‫له‌‪ 30‬رۆژدا‪.‬‬ ‫ی كێش‪ 4 _2 /‬كغم‬ ‫• زیادكردن ‌‬ ‫له‌‪ 30‬رۆژدا‪.‬‬ ‫ی قژوه‌رین‌و‬ ‫• چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫به‌هێزكردنی‌‪.‬‬ ‫ی صدفیه‌‪،‬‬ ‫ی نه‌خۆش ‌‬ ‫• چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫به‌ڵه‌كی‌‪ ،‬ئه‌كزیما‪.‬‬ ‫ی نه‌خۆش‌ه قۆڵۆن‪.‬‬ ‫• چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫ی قاچ‌و‬ ‫ی قڵیشان ‌‬ ‫• چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫ورگ‌و ران‪.‬‬ ‫ی ئافره‌تان‌و‬ ‫ی نه‌زۆك ‌‬ ‫• چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫پیاوان‪.‬‬ ‫ی پرۆستات‪.‬‬ ‫• چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫ی مایه‌سیری‌‪.‬‬ ‫• چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫ی (دار‬ ‫ی نه‌خۆش ‌‬ ‫• چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫ثعلب) ده‌رده‌ڕێوی‌‪.‬‬ ‫ی هۆرمۆن‌و سوڕی‌‬ ‫• چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫مانگانه‌‌و كه‌م خوێنی‌‪.‬‬ ‫ی رۆماتیزمه‌‪.‬‬ ‫• چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫ی لێو بۆ هه‌میشه‌یی‌‪.‬‬ ‫• سوركردن ‌‬ ‫ی سوتان‌و‬ ‫ی ئاسه‌وار ‌‬ ‫• البردن ‌‬ ‫نه‌شته‌رگه‌ری‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‬ ‫ی تر‪.‬‬ ‫كێشه‌یه‌ك ‌‬

‫چه‌ند‬

‫• ازالة البقع والشامات وأثار حب‬ ‫الشباب‪.‬‬ ‫• ازالة التجاعيد والخطوط الناتجة‬ ‫عن التقدم فى السن‪.‬‬ ‫• ازالة البقع وحب الشباب‬ ‫الموجودة على الجسم‪.‬‬ ‫• ازالة السود حول العينين‪.‬‬ ‫• شد الصدر والبطن‪.‬‬ ‫• تكبير الثدى‪.‬‬ ‫• تقوية الرموش والحواجب‪.‬‬ ‫• تقوية األظافر‪.‬‬ ‫• ازالة الشعر دون استعمال‬ ‫الليزر‪.‬‬ ‫• ازالة حب الشباب بصورة‬ ‫دائيمة‪.‬‬ ‫• ازالة روائح األبطن والقدمين‬ ‫والفم‪.‬‬ ‫• تكبير الخدين‪.‬‬ ‫• تكبير الشفتين‪.‬‬ ‫• اطالة القامة من ‪ 7_2‬سم ‪45‬‬ ‫يوما‪.‬‬ ‫• تخفيف الوزن الزائد من ‪15_7‬‬ ‫كغم خالل ‪ 30‬يوما‪.‬‬ ‫• زيادة الوزن من ‪ 4_2‬كغم‬ ‫خالل ‪ 30‬يو‌ما‪.‬‬ ‫• عالج تساقط وتقوية الشعر‪.‬‬ ‫• عالج أمراض الصدفية والبهاق‬ ‫واألكزيما‪.‬‬ ‫• عالج الدولى وظهور شرايين‪.‬‬ ‫• عالج مرض قولون‪.‬‬ ‫• عالج تشقق القدمين والبطن‬ ‫والفخذ‪.‬‬ ‫• عالج العقم لدى النساء‬ ‫والرجال‪.‬‬ ‫• عالج البروستات‪.‬‬ ‫• عالج البواسير‪.‬‬ ‫• عالج دار ثعلب‪.‬‬ ‫• عالج األختالل الهورمونى‬ ‫والعادة الشهرية وفقر الدم‪.‬‬ ‫• عالج الروماتيزم‪.‬‬ ‫• صبغ الشفتين باللون األ حمر‬ ‫وبصورة دائيمة‪.‬‬ ‫•ازالة أثار الحروق والعمليات‬ ‫الجراحية‪.‬‬ ‫• مع عالج مجموعة أخرى من‬ ‫األمراض‪.‬‬

‫ی تۆفیق‬ ‫سه‌نگه‌ر عه‌ل ‌‬ ‫ی خانمان‬ ‫ی جوانكار ‌‬ ‫ی شاره‌زا له‌بوار ‌‬ ‫ی پسپۆڕ ‌‬ ‫خاوه‌ن ‌‬ ‫ی لوبنانی‬ ‫ی زه‌ین ئه‌تات ‌‬ ‫له‌سه‌نته‌ر ‌‬

‫ئه‌توان������ ‌ی كه‌س������ایه‌ت ‌ی خانم������ان‬ ‫ئاش������كرابكه‌یت ئه‌گ������ه‌ر كه‌مێك‬ ‫به‌وریاییه‌و‌ه تێبین ‌ی جوڵه‌ ‌ی ده‌ست‌و‬ ‫په‌نجه‌كان������ ‌ی بكه‌ی������ت‪ ،‬ئه‌مان������ه‌ش‬ ‫هه‌ندێك ئاماژه‌ن ك‌ه گوزارش������ت‬ ‫له‌كه‌سایه‌ت ‌ی خانمان ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئافره‌تێكت بین ‌ی له‌كاتێكدا‬ ‫هه‌ڵوێس������تێك ‌ی‬ ‫ڕووب������ه‌ڕوو ‌ی‬ ‫تۆقێن������ه‌ر ببوه‌وه‌ له‌تاو په‌ش������ۆكان‬ ‫ده‌س������ته‌كان ‌ی به‌رزكردب������ووه‌وه‌و‬ ‫په‌نجه‌كانی‌ كه‌وانه‌یی‌ كردبوو ئه‌وا‬ ‫خاوه‌ن كه‌س������ایه‌تییه‌كی‌ هه‌ستیارو‬ ‫خۆپه‌رس������ته‌‪ ،‬چونك������‌ه كه‌وانه‌ی������ ‌ی‬

‫په‌نجه‌كان ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كه‌ن كه‌ ئه‌و‬ ‫ئافره‌ته‌ خۆ ‌ی له‌هه‌موو شتێك به‌الو‌ه‬ ‫گرنگتره‌‪ ،‬یان ئه‌گ������ه‌ر له‌كاتێكدا‬ ‫ویستی‌ هه‌بێت بۆهه‌ڵگرتنی‌ شتێك‌و‬ ‫په‌نجه‌كان������ ‌ی به‌تی������ژ ‌ی كه‌وانه‌ی������ ‌ی‬ ‫بكات ئ������ه‌وا ئافره‌تێك ‌ی كه‌لله‌ڕه‌ق‌و‬ ‫ڕه‌زیله‌و حه‌زی‌ له‌ده‌س������ه‌اڵت گرتن‌ه‬ ‫ده‌سته‌‪ .‬ئه‌گه‌ر ئافره‌تێكیش له‌كات ‌ی‬ ‫ئاخاوتندا ده‌س������ته‌كان ‌ی له‌سه‌ریه‌ك‬ ‫دانا ئ������ه‌وا به‌وریاییه‌و‌ه قس������ه‌كان ‌ی‬ ‫هه‌ڵده‌بژێرێ������ت‌و به‌په‌ل������‌ه نیی������‌ه‬ ‫له‌ده‌رخستنی‌ شته‌كانداو به‌ئاسانیش‬ ‫ده‌س������تبه‌ردار ‌ی ڕاكان������ ‌ی نابێت‪،‬‬

‫مۆدیل‬

‫هۆكاره‌كان ‌ی دروستبوون ‌ی په‌ڵه‌و‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی‬

‫تێستێك‬ ‫ی‬ ‫بۆزانین ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌سایه‌ت ‌‬ ‫خانمان‬ ‫ی‬ ‫له‌ڕێگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫جوڵ ‌ه ‌‬ ‫ده‌سته‌كانییه‌وه‌‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ش������ه‌و‌ه ئ������ه‌و ئافره‌تانه‌ ‌ی‬ ‫له‌كات������ی‌ ئاخاوتندا ده‌س������ت زۆر‬ ‫ده‌جوڵێنن ئ������ه‌وا ناجێگیرن‌و زوو‬ ‫ده‌گۆڕێن‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئافره‌تێك له‌كات ‌ی ئاخاوتندا‬ ‫شتێك ‌ی له‌نێو ده‌سته‌كانیدا شارده‌و‌ه‬ ‫ئ������ه‌وا زۆر ن������ه‌رم‌و نیانه‌و بۆكار ‌ی‬ ‫په‌رستار ‌ی ش������یاوه‌‪ ،‬چونكه‌ توانا ‌ی‬ ‫خۆبه‌خش������ین ‌ی زۆره‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫چاونه‌ترسان‌ه به‌دوا ‌ی شتێكدا گه‌ڕا‬ ‫ئه‌وا كه‌م هه‌سته‌‌و خه‌یاڵی‌ زۆر‌ه یان‬ ‫ئه‌گ������ه‌ر هاتوو له‌كات������ ‌ی ئاخاوتندا‬ ‫سه‌یر ‌ی ش������تێكی‌ كرد به‌بێ‌ ئه‌وه‌ ‌ی‬

‫ده‌س������تی‌ لێبدات ئه‌وا سروشتێك ‌ی‬ ‫كه‌مێك ترس������نۆكی‌ هه‌ی������ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گه‌ر هات������وو له‌كات ‌ی گوێگرتندا‬ ‫په‌نجه‌كان ‌ی به‌یه‌ك������دا كردبوو ئه‌وا‬ ‫ده‌الل������ه‌ت له‌به‌ئاگایی‌‌و گرنگ ‌ی دان‬ ‫به‌وشتان‌ه ده‌كات ك‌ه له‌چوارده‌ورین‪.‬‬ ‫ده‌ست دانان له‌سه‌ر سنگ له‌كات ‌ی‬ ‫ئاخاوتن������دا مانا ‌ی ئه‌و‌ه ده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫ك‌ه به‌قسه‌كان ناقایل‌ه یان ناڕازییه‌‪،‬‬ ‫ئافره‌تێكیش ك‌ه میزاجی‌ ناجێگیرو‬ ‫زووبێزار ببێ������ت له‌گه‌ڕان به‌دوا ‌ی‬ ‫ش������تێكدا ئه‌وا له‌كات ‌ی ئاخاوتندا‬ ‫پێیه‌كان ‌ی ده‌جوڵێنێت‪.‬‬

‫ی خۆناساندن‬ ‫ئه‌ته‌كێت ‌‬ ‫ئای������ا هی������چ بنه‌مای������ه‌ك هه‌ی������‌ه‬ ‫بۆخۆناس������اندن به‌تایبه‌ت ئه‌گه‌ر‬ ‫بۆجاری‌ یه‌كه‌م بێت؟‬ ‫بێگومان وه‌اڵمی‌ ئه‌م پرس������یار‌ه‬ ‫ئه‌رێی‌ه ك������ه‌ كارێكی‌ ئاس������انه‌و‬ ‫پێویست ‌ی به‌مه‌شق نیی‌ه له‌به‌رئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ڕۆژان������‌ه دووب������اره‌ ئه‌بێته‌و‌ه چ ‌ی‬ ‫له‌نێ������و ماڵدابێت یان له‌ش������وێن ‌ی‬ ‫ئیش������دا‪ ،‬ئه‌ویش ل������ه‌دوو خاڵدا‬ ‫كورت ده‌بێته‌وه‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬یان ئه‌وه‌تا تۆ دوو ئافره‌ته‌كه‌ ‌ی‬ ‫تر به‌یه‌ك ده‌ناسێنیت‪.‬‬ ‫‪ .2‬ی������ان ئه‌وه‌ت������ا دووئافره‌ته‌ك‌ه‬ ‫ناوه‌كانی������ان ده‌گۆڕن������ه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬

‫ئارایشت‬

‫ئاماژه‌دان به‌سروشت ‌ی كاره‌كانیان‪.‬‬ ‫س������ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌م بنه‌مای‌ه گشتییه‌‪،‬‬ ‫بنه‌مای‌ تریش هه‌یه‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬ئه‌وئافره‌ت������ه‌ ‌ی ته‌مه‌نی‌ كه‌متر‌ه‬ ‫ده‌ناسێنرێت به‌وئافره‌ته‌ی‌ ته‌مه‌ن ‌ی‬ ‫له‌م گه‌وره‌تره‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬یان ئه‌وئافره‌ته‌ی‌ ك‌ه پله‌وپایه‌ ‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت ‌ی نزمت������ر‌ه به‌و ئافره‌ت‌ه‬ ‫ده‌ناس������ێنرێت ك‌ه پل������ه‌و پایه‌ ‌ی‬ ‫به‌رزتره‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م������ه‌ بنه‌مایه‌ك ‌ی‬ ‫ئاڵ������ۆزه‌‪ ،‬چونك������‌ه هه‌م������وو كات‬ ‫ناتوان ‌ی به‌دروس������ت ‌ی ئه‌م‌ه دیار ‌ی‬ ‫بكه‌یت‪.‬‬ ‫‪ .3‬له‌خۆناساندندا هه‌رگیز ته‌نها‬

‫ناو ‌ی یه‌كه‌م مه‌هێنه‌‪ ،‬به‌ڵكو هه‌موو‬ ‫ناوه‌كه‌ به‌ته‌واوی‌ بڵێ‌‪.‬‬ ‫‪ .4‬هه‌روه‌ه������ا ده‌س������ته‌واژه‌ ‌ی‬ ‫فه‌رمانك������ردن به‌كارمه‌هێن������ه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫نمون‌ه بڵێت ف���ڵ��ان كه‌س ئه‌بێت‬ ‫ئه‌م خانمه‌ بناسیت‪ ،‬به‌ڵكو له‌بر ‌ی‬ ‫ئه‌مه‌ وشه‌ ‌ی ش������یاو به‌كاربهێنیت‬ ‫بۆنمونه‌‪ :‬به‌یارمه‌تیت‪ ،‬ئه‌مه‌وێت‪...‬‬ ‫تد‬ ‫‪ .5‬كاتێ������ك كچێك������ی‌ هاوڕێت‬ ‫به‌هاوڕێیه‌ك ‌ی دیكه‌ت ده‌ناسێنیت‬ ‫وش������ه‌ ‌ی هاوڕێ‌ بۆكه‌سی‌ یه‌كه‌م‬ ‫به‌كارمه‌هێنه‌‪ ،‬تا كه‌س������ی‌ دووه‌م‬ ‫هه‌ست نه‌كات كه‌س������ێك ‌ی نامۆی‌ه‬

‫به‌تۆ‪.‬‬ ‫‪ .6‬كاتێ������ك ئه‌ته‌وێت كه‌س������ێك‬ ‫بناسیت داوا ‌ی لێمه‌كه‌ ناو ‌ی خۆ ‌ی‬ ‫بڵێ‌‪ ،‬به‌ڵكو تۆب‌ه وتن ‌ی ناو ‌ی خۆت‬ ‫ده‌ست پێبكه‌و خۆت بناسێنه‌‪.‬‬ ‫‪ .7‬كاتێك كچێك به‌كچێك ‌ی تر‬ ‫یان كۆمه‌ڵێك كچ ده‌ناس������ێنیت‬ ‫هه‌موو ج������ار ‌ێ ناوه‌كه‌ی‌ دووبار‌ه‬ ‫مه‌كه‌ره‌وه‌‪ ،‬به‌ڵك������و ته‌نها یه‌كجار‬ ‫ناوی‌ بهێنه‌‪.‬‬ ‫‪ .8‬له‌كۆتای������ی خۆناساندنیش������دا‬ ‫پێویس������ت‌ه ئ������ه‌م ده‌س������ته‌واژانه‌ت‬ ‫بیرنه‌چێت‪ :‬خۆشحاڵ بووم‪ ،‬ئه‌م‌ه‬ ‫شه‌ره‌فێكی‌ گه‌وره‌بوو بۆمن‪...‬تد‪.‬‬

‫ی هایالیت كردن له‌ماڵه‌وه‌‬ ‫چۆنێت ‌‬

‫پێش ئه‌وه‌ی‌ كرداره‌كه‌ ئه‌نجام بده‌یت بۆماوه‌ی‌ س������ ‌ێ ڕۆژ قژه‌كه‌ت مه‌ش������ۆ‪،‬‬ ‫ت������ا ڕێگه‌ به‌زه‌یتی‌ سروش������ت ‌ی قژه‌كه‌ت بده‌یت ڕه‌گه‌ك������ه‌ی‌ بپارێزێت‌و ڕێگ‌ه‬ ‫له‌وه‌رین‌و خراپبوونی‌ قژه‌كه‌ت بگرێت له‌كات ‌ی ڕه‌نگكردنیدا پێویس������ته‌ قژه‌ك‌ه‬ ‫ته‌واو وشك بێت‪.‬‬ ‫چۆنێتی‌ ڕه‌نگكردنی‌‪:‬‬ ‫قژه‌كه‌ له‌ناوه‌ڕاس������تدا ئه‌كه‌ین به‌دووبه‌ش������ه‌وه‌‌و به‌باشی‌ ش������انه‌ی‌ ده‌كه‌ین‪ ،‬ئه‌م‬ ‫به‌ش������كردن‌ه هاوكاریمان ده‌كات كه‌زییه‌كان وه‌ك یه‌ك هه‌ڵبژێرین‪ .‬ئێس������تا‬ ‫به‌شێكیان به‌ته‌وقه‌ كه‌پس ده‌كه‌ین پاشان به‌شانه‌یه‌ك كه‌ كۆتاییه‌كه‌ی‌ درێژبێت‬ ‫به‌ش������ه‌كه‌ی‌ تری‌ قژه‌ك‌ه ده‌كه‌ین به‌چه‌ند كه‌زییه‌كه‌وه‌ به‌ئاڕاس������ته‌ی‌ سه‌ره‌وه‌و‬ ‫خواره‌وه‌‪ ،‬ئێس������تا ئه‌و كه‌زییانه‌ جیاده‌كه‌ین������ه‌وه‌ كه‌ ئه‌مانه‌وێت ڕه‌نگ ‌ی بكه‌ین‪.‬‬ ‫ئینجا ڕه‌نگه‌كه‌ ئاماده‌بكه‌و به‌و فڵچه‌یه‌ ‌ی قژه‌كه‌ت پێ جیاكرده‌و‌ه كه‌زییه‌كان ‌ی‬ ‫پ������ێ ڕه‌نگ بكه‌ به‌مه‌رجێ ئینجێك یان دووئینج له‌ڕه‌گ ‌ی قژه‌كه‌وه‌ دووربێت‪،‬‬ ‫ڕه‌نگه‌ك������ه‌ی‌ لێبد‌ه ئاگاداربه‌ پێویس������ت‌ه كه‌زییه‌ك‌ه هه‌موو ڕه‌نگ بكه‌یت به‌ب ‌ێ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ به‌ر قژه‌كه‌ بكه‌وێت‪ ،‬پاشان به‌ئه‌له‌منیۆم بیپێچه‌‪.‬‬ ‫بۆپاراستنی‌ ڕوخسارت له‌كاریگه‌ری‌ ئه‌م ڕه‌نگه‌ ئه‌توانیت پێش ده‌ستپێكردن ‌ی‬ ‫كاره‌كه‌ ڤازلینی‌ لێبده‌یت‪ ،‬ئه‌گه‌ریش به‌ر پێس������تت ك������ه‌وت یان كاریگه‌ر ‌ی‬ ‫به‌جێهێشت ئه‌وا ڕاسته‌وخۆ پاك ‌ی بكه‌ره‌وه‌ ده‌رمانی‌ ددان شتن پاككه‌ره‌وه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫باشه‌ بۆئه‌م مه‌به‌ست‌ه كه‌مێكی‌ لێبده‌و دواتر به‌ئاو ‌ی سارد بیشۆ‪.‬‬ ‫شتێكی‌ تریش كه‌ گرنگه‌ باس بكرێت دانانی‌ خاول ‌ی یان پارچ‌ه قوماشێك ‌ی‬ ‫ڕه‌نگ تاریكه‌ له‌سه‌ر ش������انت بۆئه‌وه‌ ‌ی پۆشاكه‌كانت پیس نه‌بن‪ ،‬پاش ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ڕه‌نگه‌كه‌ت لێدا ماوه‌ ‌ی ‪45 - 25‬خوله‌ك لێیگه‌ڕێ‌ به‌بێ‌ ئه‌و‌هی‌ دایبپۆش������یت‬ ‫واته‌ ته‌نها با ئه‌له‌منیۆمه‌كه‌ی‌ پێوه‌بێت‪ ،‬یان ئه‌توانی‌ له‌ژێر سشواردا دابنیشیت‬ ‫بۆئاسانكردن ‌ی كاره‌كه‌ دوای‌ ته‌واوبوون ‌ی ئه‌وماوه‌یه‌ قژت ته‌نها به‌ئاوو به‌لسه‌م‬ ‫بشۆ‪.‬‬


‫نوسینی‌‪ :‬ئه‌نتۆنیا فیلیكس‬ ‫ی بۆ عه‌ره‌بی‌‪ :‬سه‌عید ئه‌لحسنیه‌‬ ‫وه‌رگێڕان ‌‬ ‫ی بۆ كوردی‌‪ :‬رێباز زه‌نگه‌نه‌‬ ‫وه‌رگێڕان ‌‬

‫جۆرج بوش‪:‬‬

‫‪www.Nnmnm.com‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /8/10‬‬

‫رایس كه‌سێك ‌ی زۆر تمانه‌پێكراوه‌‬ ‫زۆرجار ده‌نگه‌ده‌نگ له‌س������ه‌ر ئه‌و‌ه دروست ده‌بێت ك‌ه‬ ‫ئاخۆ پێشكه‌وتنمان به‌ئاڕاس������ته‌ ‌ی بنیاتنان ‌ی ئه‌مریكا ‌ی‬ ‫یه‌كگرتوودا به‌ده‌س������تهێناوه‌‪ .‬باوه‌ڕم وای‌ه له‌س������ه‌رده‌م ‌ی‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌تی‌ جۆرج ‌ی كوڕدا هه‌ست به‌راد‌ه ‌ی گرنگ ‌ی‬ ‫درێژه‌دان به‌و پێشكه‌وتن‌ه ده‌كه‌ن ك‌ه له‌ماوه‌ ‌ی س ‌ی ساڵ ‌ی‬ ‫رابردوو به‌و ئاڕاس������ته‌یه‌دا به‌دیمان هێناوه‌‪ ،‬ده‌بینن ك‌ه‬ ‫ئیداره‌یه‌ك ‌ی گش������تگیر بنیات ده‌نرێ������ت‪ ،‬ئیداره‌یه‌ك ‌ی‬ ‫پێكهاتوو له‌هه‌ردوو پارت‪ ،‬ره‌نگ������ه‌ له‌هه‌موو ئه‌وانه‌یش‬ ‫گرنگتر ئه‌و‌ه ببینن ك‌ه ئیداره‌ك‌ه جه‌ختده‌كاته‌وه‌ له‌سه‌ر‬ ‫به‌یه‌كگرتووی ‌ی وه‌س������تانمان‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر دابه‌شبووین‪،‬‬ ‫ئه‌وا ده‌ڕوخێین منیش زۆر شاناز ‌ی ده‌كه‌م ك‌ه رۆڵێك‬ ‫له‌م ئیداره‌یه‌دا ببینم‪.‬‬ ‫له‌یه‌كه‌مین رۆژ ‌ی كاركردنیدا له‌كۆشك ‌ی سپی‌‪ ،‬واته‌ رۆژ ‌ی‬ ‫بیست‌و دوو ‌ی مانگ ‌ی كانوون ‌ی دووه‌م ‌ی ساڵی‌‪ ،2001‬بوش‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌ی رێوڕه‌سم ‌ی سوێندخواردن ‌ی ئه‌ندامانی‌ تیم‌ه‬ ‫ئیداریی‌ه ئاس������ت به‌رزه‌ك‌ه ‌ی كرد‪ .‬رێوڕه‌سمه‌ك‌ه له‌به‌ش ‌ی‬ ‫خۆرهه‌اڵتی‌ كۆش������كی‌ س������پی‌ به‌ڕێوه‌چوو‪ .‬كارل رۆف‬ ‫راوێ������ژكار ‌ی یه‌كه‌م ‌ی بوش ك������‌ه جۆرج ‌ی كوڕ به‌ناو ‌ی‬ ‫منداڵ‌ه لێهاتووه‌كه‌ بانگ ‌ی ده‌كات له‌ال ‌ی راستی‌ كۆند ‌ی‬ ‫راوه‌ستابوو‪ ،‬ك‌ه ده‌ست ‌ی راستی‌ به‌رزكرده‌وه‌و وتی‌‪:‬‬ ‫من‪ ،‬كۆندۆلی������زا رایس‪ ،‬به‌فه‌رمی‌ س������وێند ده‌خۆم ك‌ه‬ ‫پش������تیوان ‌ی له‌ویالیه‌ت‌ه یه‌كگرت������ووه‌كان بكه‌م‌و له‌هه‌موو‬ ‫دوژمنێك ئیتر ده‌ره‌ك ‌ی ی������ان ناوخۆیی‌ بن بیپارێزم‪.‬‬ ‫س������وێندیش ده‌خۆم ك‌ه بڕوا‌و دڵسۆزی ‌ی راستگۆیانه‌ ‌ی‬ ‫خۆم بۆ ئه‌وه‌ ‌ی وتم‪ ،‬بپارێزم‪ ،‬هه‌روه‌ها س������وێند ده‌خۆم‬ ‫ك‌ه ئ������ه‌م پابه‌ندبوونه‌م به‌ویس������تێك ‌ی ئازادان‌ه قبوڵكرد‪،‬‬ ‫ب������ ‌ێ هیچ دوودڵیی‌هك‌و ب ‌ێ هی������چ نیازێك بۆ راكردن‬ ‫له‌به‌رپرسیارێتی‌‪ ،‬سوێندیش ده‌خۆم ته‌واو ‌ی ئه‌ركه‌كان ‌ی‬ ‫ئه‌و نووس������ینگه‌ی‌ه له‌ئه‌س������تۆ بگرم ك‌ه خه‌ریك‌ه ده‌چم‌ه‬ ‫ناوییه‌وه‌‪ ،‬ده‌با خوا یارمه‌تیم بدات‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌رۆژنامه‌كان ئه‌و كار‌ه ‌ی راوێژكاری‌ ئاسایش ‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی������ ‌ی له‌پش������ت پ������ه‌رده‌و‌ه ئه‌نجام������ی‌ ده‌دات‪ ،‬به‌و‌ه‬ ‫وه‌سفكرد‪ ،‬به‌شێك‌ه له‌و سیستمه‌ ‌ی سه‌رۆك له‌قاڵب ده‌دات‬ ‫زیاتر له‌و‌هی‌ رێگه‌ی‌ پێبدات سیاسه‌تی‌ واڵت وێنا بكات‪.‬‬ ‫له‌وتارێ������ك ك‌ه له‌ رۆژنام‌ه ‌ی نیو برزنس باڵوكراوه‌ته‌و‌ه‬ ‫هاتوو‌ه ‪:‬‬ ‫«نابێ������ت راوێژكاران������ ‌ی وه‌ك������و كیس������نج‌هر‌و رایس‬ ‫به‌ته‌نها كه‌س������ان ‌ی دره‌وش������اوه‌بن‪ ،‬به‌ڵكو ده‌بێت له‌كات ‌ی‬ ‫پێویستدا توانای‌ تێكه‌ڵكردن ‌ی تێڕوانین‌و رێبازگه‌لێك ‌ی‬ ‫جۆراوجۆری������ان هه‌بێ������ت‌و هه‌ندێ‌ جاریش بكش������ێن‌ه‬ ‫دواو‌ه بۆ ئه‌و‌هی‌ رێگ������‌ه به‌به‌روبومی‌ كاره‌كانیان بده‌ن‬ ‫ببنه‌ موڵكی‌ ئه‌وانه‌ی‌ كاریان بۆ ده‌كه‌ن‪ .‬به‌وش������ه‌گه‌لێك ‌ی‬ ‫ساده‌تر ده‌ڵێین س������ه‌رۆكی‌ ئه‌مریكا به‌رهه‌م ‌ی كارێك ‌ی‬ ‫ده‌س������ته‌جه‌معیی‌ه ك‌ه كۆمه‌ڵه‌ كه‌س������ێك له‌پێكهێنانیدا‬ ‫به‌شدارییان كردووه‌»‪.‬‬ ‫ئه‌و مه‌سه‌ل‌ه گرنگان‌ه ‌ی راوێژكار ‌ی ئاسایشی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌و‬ ‫س������ه‌رۆك تاوتوێ ‌ی ده‌كه‌ن‪ ،‬واده‌خوازێت هه‌ردووكیان‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ك ‌ی لێوانلێو له‌متمانه‌ی������ان له‌نێواندا هه‌بێت‪.‬‬ ‫تێبینیش ده‌كه‌ین سه‌رۆك‪ ،‬كۆندی‌ به‌و‌ه وه‌سف ده‌كات‬ ‫«كه‌سێك ‌ی زۆر متمانه‌پێكراوه‌»و رایسپاردوو‌ه له‌مه‌سه‌ل‌ه‬ ‫جیهانییه‌كاندا مه‌شقی پێبكات‌و به‌رده‌وام له‌زۆر شتدا‬ ‫راوێ������ژ ‌ی پێده‌كات‪ ،‬س������ه‌رباری‌ ئ������ه‌و بیروڕایان‌ه ‌ی ك‌ه‬ ‫كۆیكردوونه‌ت������ه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها بۆ ئه‌ركه‌ یه‌كالیكه‌ره‌وه‌كان‬ ‫ده‌ینێرێت‌ه ده‌ره‌وه‌‪ .‬لێره‌و‌ه به‌ڕوون ‌ی ده‌رده‌كه‌وێت جۆرج ‌ی‬ ‫كوڕ متمانه‌ ‌ی به‌رای������س هه‌یه‌‪ ،‬ته‌واو وه‌كو چۆن باوكی‬ ‫(بوش‪‌ -‬ی باوك‪ .‬وه‌رگێڕ) متمانه‌ ‌ی به‌برنت سكۆكرۆفت‬ ‫راوێژكار ‌ی ئاسایش ‌ی نه‌ته‌وه‌ی ‌ی خۆ ‌ی هه‌بوو‪.‬‬ ‫دوا ‌ی كۆبوونه‌وه‌یه‌كی‌ په‌یمانی‌ ناتۆ كه‌ له‌مانگ ‌ی ئایار ‌ی‬ ‫س������اڵ ‌ی ‪ 1989‬س������ازدرا‪ ،‬بوش������ی‌ باوك نامه‌یه‌ك ‌ی بۆ‬ ‫سكۆكرۆفت نووسی‌‪ ،‬كه‌ تێیدا راد‌ه ‌ی پشت پێبه‌ستن ‌ی‬ ‫راوێژ‌و پش������تیوان ‌ی ئه‌وی‌ روونكردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌نامه‌كه‌دا‬ ‫هاتووه‌‪« :‬هه‌میشه‌ ئه‌و رێنماییه‌ درووسته‌م له‌یاد ده‌بێت‬ ‫ك‌ه پێشكه‌ش������تكردم‪ ،‬سوپاست ده‌كه‌م بۆ رۆڵی‌ گرنگ‌و‬ ‫پش������تیوانیكردنت‪ ،‬هه‌روه‌ها سوپاست ده‌كه‌م‪ ،‬چونكه‌ تۆ‬ ‫ئه‌و هاوڕێیه‌می‌ ك‌ه متمانه‌ت پێده‌كه‌م»‪.‬‬

‫ژماره ‪36‌:‬‬

‫‪14‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌كى كولتوریى گشتییه‌‬

‫كۆندۆلیزا رایس‌و‬ ‫چیرۆك ‌ی‬ ‫سه‌ركه‌وتنی‬

‫چوار گه‌نج‬ ‫منداڵێك‬ ‫القه‌ده‌ك ‌هن‌و‬ ‫ده‌یكوژن‬

‫خاوه‌ن ئیمتیاز‪:‬‬

‫هه‌وراز‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ په‌نجاب ‌ی پاكس������تان‪ ،‬چوار گه‌نج‪،‬‬ ‫دوا ‌ی ئ������ه‌وه‌ ‌ی كچێك������ ‌ی ته‌مه‌ن چوار س������اڵ‬ ‫ده‌ڕفێن������ن ك‌ه ل������ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ماڵه‌ك‌هی‌ خۆیاندا‬ ‫یاری ‌ی ده‌كرد‪ ،‬القه‌ ‌ی ده‌كه‌ن‌و پاشان ده‌یكوژن‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵ������‌ه ‌ی هه‌واڵ������ ‌ی پاكس������تان (جنك) ك‌ه‬ ‫به‌زمان ‌ی ئه‌رد ‌ی هه‌واڵ������ه‌كان په‌خش ده‌كات‬ ‫ئاش������كرایكرد چ������وار گه‌نج «س������اره‌»یان‬ ‫له‌نزیك ماڵ ‌ی خۆیان به‌ره‌و شوێنێك ‌ی چۆڵ‬ ‫رفاندووه‌‌و س������ێ‌ رۆژ به‌ندیان كردووه‌‌و له‌و‬ ‫ماوه‌ی������ه‌دا به‌نۆر‌ه القه‌یانكردووه‌‪ ،‬پاش ئه‌وه‌ ‌ی‬

‫بار ‌ی ته‌ندروست ‌ی خراپ ده‌بێت ده‌یكوژن‌و‬ ‫ته‌رمه‌ك������ه‌ ‌ی له‌نزی������ك ماڵه‌ك������ه‌ ‌ی خۆی������ان‬ ‫فڕێده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫دوا ‌ی ئاگاداركردن������ه‌و‌هی‌ پۆلی������س‪،‬‬ ‫گومانلێكراوێ������ك ده‌س������تگیرده‌كه‌ن ك������‌ه‬ ‫دواتر ده‌رده‌كه‌وێ یه‌كێك������‌ه له‌چوار گه‌نج‌ه‬ ‫تاوانباره‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم هێش������تا گ������ه‌ڕان به‌دوا ‌ی‬ ‫س������ێ‌ تۆمه‌تباره‌كه‌ ‌ی تردا به‌رده‌وامه‌‪ ،‬كه‌ بۆ‬ ‫شوێنێك ‌ی نادیار رایانكردووه‌‪ .‬ئه‌و رووداو‌ه‬ ‫یه‌ك������ه‌م تاوان ‌ی له‌و جۆر‌ه نیی������ه‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌و‬ ‫واڵت������ه‌دا ده‌یان تاوان������ ‌ی القه‌كردن ‌ی منداڵ‬ ‫تۆمار كراون‪.‬‬

‫سێكس‬

‫کۆمپانیای رووداو شوان ئاده‌م ئه‌یڤه‌س‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری نوسین‪ :‬به‌ڕێوه‌به‌ری کارگێڕی‪:‬‬ ‫شاخه‌وان مه‌حمود دابان عیزه‌ت‬

‫ناونیشان‪ :‬سلێمانى شاڕێی سالم‬ ‫ته‌الرى سلێمانی مۆڵ ‪ -‬نهۆ‌می دووه‌م‬ ‫بۆ په‌یوه‌ندی‪ :‬‬ ‫‪3186176 - 07480151705 - 07710268004‬‬

‫سێكس و خه‌و ال ‌ی بریتانییه‌كان‬ ‫راپرسییه‌كی‌ س������ه‌نته‌ر ‌ی «ئاده‌نبر‌ه ‌ی تایبه‌ت به‌خه‌و» ‌ی‬ ‫بریتان ‌ی ده‌ریخس������تووه‌‪ ،‬زۆرب‌ه ‌ی بریتانییه‌كان‪ ،‬شه‌وانه‌‪،‬‬ ‫خه‌وتنی������ان پێباش������تر‌ه له‌پیاده‌كردن ‌ی خۆشه‌ویس������تیی‌‌و‬ ‫ئه‌نجامدان ‌ی سێكس له‌گه‌ڵ هاوسه‌ره‌كانیاندا‪.‬‬ ‫به‌پێ راپرس������ییه‌ك‌ه ‪‌ %79‬ی ئه‌و ‪ 8500‬كه‌سه‌ ‌ی به‌شداری ‌ی‬ ‫راپرس������ییه‌كه‌یان كردوو‌ه ئه‌وه‌یان پێباش������تر‌ه ش������ه‌وان‌ه‬ ‫كاته‌كانیان به‌خه‌و به‌س������ه‌ربه‌رن‪ ،‬نه‌ك به‌به‌س������ه‌ربردن ‌ی‬ ‫خۆشه‌ویس������ت ‌ی نوان������دن‌و سێكس������كردن له‌گ������ه‌ڵ‬ ‫هاوسه‌ره‌كانیاندا‪.‬‬ ‫توێژه‌رانی‌ س������ه‌نته‌ره‌ك‌ه ئه‌وه‌یش������یان ئاشكراكردوو‌ه ك‌ه‬ ‫حه‌وت كه‌س له‌هه‌ر ‪ 10‬كه‌سێك به‌ده‌ست ناڕێك‌و پێك ‌ی‬ ‫خه‌وتنه‌و‌ه ده‌ناڵێنن‪ ،‬چوار یه‌ك ‌ی به‌شداربووانیش كێشه‌ ‌ی‬ ‫ك������ه‌م خه‌وییان هه‌یه‌‪ ،‬له‌وباره‌وه‌ د‪.‬كریس ئیدزكۆس������ك ‌ی‬ ‫رایگه‌یان������د ك������‌ه كه‌م خه‌ویی‌ كێش������ه‌ ‌ی ته‌ندرووس������ت ‌ی‬ ‫لێده‌كه‌وێت������ه‌وه‌‪« ،‬ناڕێكوپێك ‌ی له‌خه‌وتن������دا به‌ته‌نها كار‬ ‫ناكات‌ه سه‌ر جۆری‌ ژیان‪ ،‬به‌ڵكو مه‌ترسی ‌ی به‌رزبوونه‌وه‌ ‌ی‬ ‫فشار ‌ی خوێن‌و جه‌ڵت‌ه ‌ی دڵ ‌ی لێده‌كرێت‪».‬‬

‫گه‌نجی مۆدێرن‬

‫سه‌رنوسه‌ر‪:‬‬

‫‪Nmnmpress@yahoo.com‬‬


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.