7
46
رۆژنامهیهكى كولتوریى گشتییه
www.Nnmnm.com
7
15
پهروهرد ه
بۆچی منداڵهكانمان لهقوتابخانه ههڵدێن
2010/10/26
7 بو خهلک له خهلکهو ه
تەندروستی بهكارهێنانیمۆبایل هۆكار ی ههڵوهرین ی قژو قهڵهویی ه
سێشهممه
هیوندای سۆناتا خهاڵتی ئۆتۆمبێلی ههڵبژاردهی خۆرههاڵتی ناوهڕاست وهرگرت 13
نرخ750 :دینار
ئۆتۆمبێل
راپۆرت بلوتوسهكان ی خوێندكاران ی زانكۆ داناخرێن 6
7
ی دهزانرێت ی لهشفرۆش ی زیادبوون حكومهت بهبهرپرسیار
«حكومهت بیر لهوه ناكاتهوه بهئازادكردن ی ئێم ه چهندین كچ ی تر تووش ی لهشفرۆش ی دهكهین» كچ������ه كوردێك������ ی تهمهن 17س������اڵ دوا ی شهش جار لهدهستگیركردن ی بهتاوان ی لهشفرۆشی ،شارهكه ی خۆ ی بهجێدههێڵێتو روودهكاته شارێك ی دیك������ه ی ههرێم������ ی كو ر د س������تا نو حكو مهت������ی ههر ێم������ی كوردستانیش
بهبهرپرسیار ی دهس������تبهردارنهبوون ی چهندین كچ ی تر تووش ی بهندكردنو پاش چهند مانگێ������ك دوا ی ئهوه ی بزانن ههڕهش������ه ی كوش������تنت لهسهر خۆیو دهیان كچو ژن ی كورد دهزانێت لهشفرۆش ی دهكهین». لهوه ی دوای ئازادبوونیشیان بهكهفالهت ئهژی������ن ،ناو ی خ������وازراو ی ئهو كچه نییه ،دهتنێرنه دهرهوه ،منیش ناچار بگهڕێنهوه سهر ههمان كار« ،لهكار ی كوردهی������ه ك������ه ئێس������تا لهیهكێك بووم ئهو باندانه بدۆزمهوه كه كار ی لهشفرۆش ی زیاتر چ ی بكهم؟ حكومهت لهگرتوخانهكان ی ههرێم ی كوردستان لهشفرۆش ی دهكهنو ئهوانیش دهیان دهفتهرێك بۆكلیپێك ی گۆران ی سهرف دهستبهسهرهو گلهیی ئهوهی لهحكومهت ی خستمه بهردهم ههموو تهمهنهكان». دهكات ،بۆنایهت شوقهمان بۆبكاتهوهو ههرێم ی كوردستان ههیه كه تائێستا ئهو كچه كورده ئهوهش ناش������ارێتهوه كارمان بۆبدۆزێتهوه ههتا كچان ی تر شوێنیێكی دروست نهكردووه بۆئهو كه تا لهش������فرۆش جوانترو تهمهنی توش������ ی ئ������هم كاره قێزهونه نهكهینو كهس������انهی كه لهماڵهوه توندوتیژیان كهمتر بێت پ������ارهی زیاتر دهكات، خۆشمان ئیسراحهت بكهین ،حكومهت بهرامبهر دهكرێتو رووبهرووی كوشتن «بۆههر شهوێك به 100دۆالر كار ی بیر لهوه ناكاتهوه بهئازادكردن ی ئێمه دهبنهوه« ،س������هنتهرو ڕێكخراوهكان سێكسیم لهگهڵ كهس������ێكدا دهكرد،
ب������هاڵم تهنها پێنج دۆالر دهدرا بهمن، لهگهڵ نانخواردندا ،پارهكهی تری بۆ بهرپرسی باندهكه بوو». بهوتهی خۆی س������هرۆكی باندهكهیان عهرهب ب������ووهو خهڵكی بهغداد بووه، ئهو بڕه پارهیه ی لهس������ۆزانییهكانهوه دهس������تیدهكهوت ،پێنج دۆالری دهدا بهكچ ی كوردو 20دۆالر بۆ عهرهبهكانو 30دۆالریش بۆ فارسهكان ،كاتێكیش بهس������هرۆكی باندهكهیان������ی وت������وه پارهكهیان كهم������ه ،ئهویش پێیوتوون:
«ئێ������وه ناچ������ارن بهخۆڕاییش بێت كارم لهگهڵدا بكهن ههتا نهتانكوژن، بۆیه پارهی زیاتر بهكچه عهرهبهكانو فارسهكان دهدهم ،چونكه عهرهبهكان ههتا بهیان ی سهمادهكهنو دهزانن چۆن كار ی سێكس ی بكهن ،كچه فارسهكان سهرنجڕاكێشو جواننو وهكو تلیاك وان ه������هر یهكجار پیاو بیان بینێ������ت ناتوانێت نهیهتهوه بۆالیان ،ئهمانه دهمكهنه ملیارلێر».
چنار سهعد :فهیسبوکم نییهو هێشتا شووم نهکردوو ه هاتوچۆ
16 8
ی خاوهن پێداویستی ه تایبهتهكان داوا ی دهكهن ی گشت ی شۆفێر مۆڵهت سالم حهمه خان لهیاداش������تێكدا كه وێنهیهكی بۆ نم نم نێردراوه خاوهن پێداویس������تیه تایبهتهكانی شاری س������لێمانی داوای مۆڵهتی گشتی شۆفێری دهكهنو نهقیبێك������ی هاتوچۆش ئاماژه بهوه دهدات كه لیژنهی پزیش������كی بڕیار لهس������هر پێدانو پێنهدانی مۆڵهتی گشتی بهكهسانی خاوهن پێداویستی تایبهت دهدات. لهو یاداش������تهدا هاتووه« :ئێمه وهك خاوهن پێداویس������تییه تایبهتهكان داوا لهبهڕێوهبهرایهت������ی هاتوچۆ دهكهین كه پێداچوونهوهیهك بكات بۆ ئهو بڕیاره كه ئهوانهی توانای بهكارهێنانی ئۆتۆمبیلی گشتییان ههیه، مۆڵهتیان پێبدرێت». لهبهش������ێكی تری یاداش������تهكهدا ئاماژه بهوه دراوه كه دهبوو حكومهت خ������ۆی هاوكاری كهس������انی خاوهن پێداویس������تی تایبهت������ی بكردایه، «لهبهرئهوه داواكارین لهبهڕێوهبهرایهتی هاتوچۆی س������لێمانی چاوێك بهو بڕیارهدا بخش������ێنێتهوهو ڕهچاوی بارودۆخی خاوهن پێداویستییه تایبهتهكان بكات» .لهوبارهوه نهقیبی هاتوچۆ بهختیار محهمهد ئاماژهی بهوه دا كه گرفتهكه لهخودی یاس������ای هاتوچۆدایه« ،یاس������اكه باسی لهحاڵهتێك كردووه كه كاتێك كهس������ێك خوازیاری بهدهس������تهێنانی مۆڵهتی ش������ۆفێری گشتیه ،سهرهڕای كارهكانی تری پێویسته پشكنینی پزیش������كی بهئهنجام بگهیهن������ێ» ،ههربۆیه جهختی ل������هوه كردهوه كه لیژنهیهكی پزیشكی چارهنوسی ئهو كهسه دیاری دهكات بهوهی مهرجی پێدانی ئهو مۆڵهتهی تێدایه یاخود نا ،بهاڵم نهقیب بهختیار پێشنیازی ئهوه كردووه كه كهس������انی خاوهن پێداویستی تایبهت بتوانن تهكسی بهكاربهێنن« ،مادام ئهو دهتوانێ������ت ئۆتۆمبیلێكی تایبهت لێبخوڕێت، ئهوا دهتوانێ تهكسیش لێبخوڕێت».
فێستیڤاڵ
ی ی فیلم ی فیستیڤاڵ 19فیلم بهشدار ی ههڵهبج ه دهكهن دیكۆمێنتار مهرهبان سهالم لهههڵهبجه
Reklam
ی ی یادگار ی لههۆڵ ی دیكۆمێنتار ی فیلم دوێنێ یهكهمین فیس������تیڤاڵ ی كرد. ی بهكارهكان ههڵهبجه دهست ی ی سهرجهم دهرهێنهران ی 19فیلم لهبهرههم ئهو ڤیستیڤاڵه بهبهشدار كوردستان بهڕێوه دهچێت كه ههریهك لهو فیلمانهش بهشێك لهدیارده ی پیشان دهدهن. ی كورد ی كۆمهڵگا كۆمهاڵیهتیو گشتیهكان ی ی چوار ڕۆژ بخایهنێ������تو لهكۆتای بڕیاره ئهم ڤیس������تیڤاڵه م������اوه ڤیستیڤاڵهكهشدا خهاڵت بهسهر فیلمه بهشداربووهكاندا دابهش بكرێن.
سێشهممه
nmnmpress@yahoo.com
ی ڕهدوو دهكهوێت ی كچێك لهگهڵ ی یهكهم ی ژن پیاوێك دوا "ئهو ڕۆژه ی بڕیار ی ڕۆیشتنمان دا یهكسهر سهر ی خۆمان ههڵگرتو زیاتر لهدوو مانگ خۆمان ونكرد" ژنو پیاوێكی نیشتهجێی ی ی سۆران باس حاڵهت سنور لهڕهدووكهوتنهكهیان دهكهنو ئاماژه بهوهش دهدهن ك ه بههۆی ئهو كردارهیانهوه ههڕهشهیان لهسهرهو تائێستا الیهنی پهیوهندیدار ی كێشهكهیانی یهكالی نهكردۆتهوه.
كات������ێ خۆشهویس������تیهكهیان درێ������ژه دهكێش������ێت ،ت������ا دهگاته ئ������هو ڕادهیه ی خێزانی یهكهمی پێیدهزانێ " ،ئهگهرچی پێی ناخۆش بوو ،بهاڵم من پێموت كه من ئهو كچه ههردێنم بهههر ش������ێوهیهك بێت خۆشهویستییهكهمان تا ساڵی 2008ماوهی چوار ساڵی خایاند".
بڕیار دهدات كچهكه بفڕێنێت كاتێ دهیهوێ بهشێوهیهكی ئاشكرا بچێته داوای ئ������هو كچهی خۆش������یدهوێت ،پێی ڕادهگهیهنن كه نایدهن������ێ ،ناوبراو بڕیار ئهحمهد باڵهك ی لهسۆران دهدات ك������ه كچهكه بفڕێنێ������ت" ،لهگهڵ خێزانهكهم پالنێكمان دانا بۆئهوهی چۆن حهسهن ،ناوی خوازراوی پیاوێكی تهمهن ئهو كاره بك������هم بچم بۆكوێ ،ئهو ڕۆژهی 33ساڵهو ئێسته خاوهنی دوو ژنو شهش بڕیاری ڕۆیش������تنمان دا یهكسهر سهری منداڵه. خۆمان ههڵگرتو زیاتر لهدوو مانگ خۆم دوو ساڵ لهمهوبهر كچێكی خزمی خۆیان ونكرد لهس������نوری پارێ������زگای كهركوك لهگهڵی رهدوو دهكهوێت" ،لهس������اڵی 2001مانگی ههنگوینیم بهسهر برد لهشوێنێكیش هاوسهری یهكهمم خواستو بهڕێكهوتیش بهمهالیهك لهخۆمم مارهكرد". ژنی یهكهمم هێناوه". سوڵحی عهشایهری دهكات ناوب������راو ،باس ل������هوه دهكات كه لهدوای ئ������هوهی ژنی یهكهم دههێنێ������ت پهیوهندی كاتێ ماڵی كچهكه بهفڕاندنی كچهكهیان خۆشهویس������تی لهگ������هڵ خزمێكی خۆیان دهزاننو ههڕهشه لهحهسهن دهكهن بهوهی دادهنێ" ،س������هرهتا نیان س������هرنجی منی كه دهیك������وژن ،ناوبراو ههوڵی س������وڵحی ڕاكێش������او توش������ی داوی خۆشهویستی عهش������ایهری دهدات10" ،ه������هزار دۆالرو ب������ووم ،ئهگهرچی س������هرهتا ڕازی نهدهبو ،خوش������كێكی خ������ۆم دانێ لهب������ری ئهو ب������هاڵم دواتر ئهویش منی خۆشویس������تو كچهی������ان كه فڕاندبووم ،هاوكات مهرجی ئهوهش������یان بۆدانام كه نابێت بێیتهوه ئهو پهیوهندیمان دانا". كاتێ لهالیهن براكانی نیانهوه پێدهزانرێ ناوچهیه" ،ههربۆیه ئێستا لهسنوری سۆان كه حهس������هن پهیوهن������دی ههی������ه لهگهڵ نیشتهجێیهو بهوتهی خۆی مهترسی لهسهر خوشكهكهیان ههڕهشهی كوشتنی لێدهكهن ،گیانی ههیه" ،بههۆی ئهوهی كه ههڕهشهم "پێیانم وت ئهم كچه بههیچ شێوهیهك بۆ لهسهره زوو زوو خانوهكهم دهگۆڕم". تۆ نابێت ،منیش خۆشهویس������تیهكهم وای تووش ی گرفت دهبێت لێهاتبوو ئ������هو كچه لهگهڵ خوێنما تێكهڵ ببوو ئهو كچهش بهههمان ش������ێوه بوو بۆ ههرچهنده حهسهن ،ئاماژه بهوه دهدات كه پهش������یمان نییه لهو كارهی ،بهاڵم ئهوهش من".
10ههزار دۆالرو خوشكێكی خۆم دانێ لهبری ئهو كچهیان كه فڕاندبووم، هاوكات مهرجی ئهوهشیان بۆدانام كه نابێت بچمهوه ئهو ناوچهیه
دوای سوڵح هێشتا كێشهكهیان یهكالی ی نهبۆتهوه بهه������ۆ ی ئهو گرفته ی لهگ������هڵ ماڵ ی باوك ی نیان ههیهتی ،بهوته ی خ������ۆ ی چهندینجار كهمینی������ان بۆ داناوه" ،ههر زوو پۆلیس������م ئ������اگادار كردۆت������هوهو دهرب������از بووم"، ه������اوكات گلهی ی ئهوهش دهكات كه الیهن ی پهیوهندیدار وهك پێویست لهكێشهكهیان ی نهكۆڵیونهتهوه" ،تاوهكو ئێستا ئێمهو ئهوان بانگ نهكراوین كه كێش������هكهمان لهدادگا بۆچارهسهر بكهن ،بۆئهوه ی منیش بهئازاد ی ژیان ی خۆم بهسهربهرم". هاوسهرهكه ی پهشیمان نییه لهڕهدووكهوتن نی������ان ن������او ی خ������وازراو ی ئ������هو كچهیه كه بهخواس������ت ی خ������ۆ ی لهگهڵ حهس������هن ڕهدووكهوتووهو ئێسته خاوهن ی دوو منداڵهو پهش������یمان نییه لهو كارهی" ،بهس حهسهنم ههبێت ههموو دونیا دێنێت ،بهاڵم جارجار بیر ی دایكمو بابمو براكانم ئهكهم ئهگهرچ ی ئهوان تازه منیان بێبهش كردوه". بهوته ی خ������ۆی ،زۆرجار بیتس������ویهت ی كه براكان������ ی وتویانه ئهگ������هر خاوهن ی چهند مناڵی������ش بێت ههر ئهیك������وژن" ،من زۆر جار كه ئهو بیرانه ئهكهمهوهو ئهو قس������انه دهبیس������تم دونیام ل ێ ئهبێته دۆزهخ ،چونكه زۆر ناخۆشه ئازاد نهبیت". حهس������هنو نی������ان خوازی������ارن الیهن������ ی پهیوهندیدار بهدهم كێش������هكهیانهوه بچنو چارهس������هرێكیان بۆ بدۆزنهوه" ،سهرهڕا ی ئهوه ی سوڵحمان كردووه ،تائێستا ههڕهشه ی كوشتنمان لهسهره".
ناشارێتهوه كه بههۆی ئهو ڕهدووكهوتنو بارودۆخی دوو ژنهیهوه تووش������ی كێشه ب������ووه" ،هی������وادارم كهس ئ������هو ههڵهیه نهكات ،چونكه بهڕاستی من ئێستا توشی چهندین كێشه بومهتهوه ،جگهلهوهی كه ههڕهشهی كوشتنم لهسهره لهگهڵ خێزانه نوێیهكهم ،زۆرجاریش گهر من لهماڵهوه نهبم ئهوا كێش������ه لهنێ������وان خێزانهكانم ڕووئهدات". جگهلهوهی مهترسی لهسهرهو بهو هۆیهوه ناتوانێ بهئاشكرا بچێته دهرهوه هاوكات باس ل������هوهش دهكات ك������ه بههۆی ئهو ڕووداوهوه هیچ یهكێ������ك لهخانهوادهی تێبینی: و خێزانهك������هی هاتووچۆی������ان ناك������هن لهبهر پاراستن ی ژیانیان ،ناو ی راستهقینه ی حاشایان له كچهكهیان كردوه. حهسهنو نیان ال ی نم نم پارێزراوه.
ی ئافرهتان بهردهوام ه لهكوردستان بهزۆر بهشودان
"ماڵهوهمان دوژمنداربوون ،ههربۆی ه لهبر ی خوێن لهپیاوێكیان ماره كردم ك ه دوژمنمان بوو" ی زۆرێك لهو ئافرهتان ه بهزۆر مارهكراون یان گهوره بهبچوكیان پێكراوه باس ی ناخۆشی ژیانیان لهئهزموون ی دهكهنو مامۆستایهك ئایینیش ئاماژه بهوه دهدات كه ئایینی ئیسالم دژی بهزۆر ی بهشوودانی ئافرهتانهو ئهوه ههیه پهیوهندی بهكۆمهڵگاوه ههیه.
ئاوات عوسمان لهڕانیه س������ارا ،ژنێك ی تهمهن 40ساڵهو لهئێستادا خاوهنی س ێ كوڕو دوو كچهو ئاماژه بهوه دهدات كه تهمهن ی تهنها 14س������ااڵن بووه كه كات ێ كۆمهڵ ێ پی������او دهچنه ماڵیانو خوشكهكه ی پێیڕادهگهین ێ كه بۆ داوا ی ئ������هو هاتوون" ،باوك������م پێیوتن رۆژێك وهرنو مارهی بببڕن". بهوت������ه ی خ������ۆ ی ئ������هو ڕۆژه ی هاتوون بۆمارهبڕین������ ی بهزۆر دهرگا ی لهس������هر خۆ ی داخس������تووه" ،دهرگای ژورهكهم بهسهرخۆمدا داخست ،هاوارم دهكرد من نامهوێت ش������ووبكهم ،بهاڵم برا گهورهكهم دهرگاكهی ش������كاندو ب������ۆم هاته ژورهوه زۆر ی لێ������دامو پێیوتم بڕۆ لهالی مهالكه بڵێ ڕازیم". ئهگهرچ������ ی ئهو خاتونه باس لهوه دهكات
كه لهئێستادا گرفت ی لهگهڵ هاوسهرهكهی نیی������ه ،بهاڵم "ئهو ڕۆژهم بیرناچێتهوه كه بهزۆر مارهیان بڕیم". بووه قوربانی بهها ی خوێن س������ازگار ،خاوهن ی تاقه كچێكهو ئاماژه ب������هوه دهدات كه ماڵهوهی������ان دوژمندار بوونو لهب������ر ی خوێن داویانه بهپیاوێك، "منیان ماره كردبوو ،ب������هاڵم نهدههاتن بمگوازنهوه ،دهستیشی لێ ههڵنهدهگرتم، بۆیه بیرمدهك������ردهوه نهمدهزانی دهبێت چی بكهم". ئهو ،باس لهوه دهكات كه سهرهنجام دوا ی ئهوه ی تهمهن������ ی زۆر دهبێت بهپارهیهك ی زۆر دهست ی لێههڵدهگرن" ،دوای ئهوهی ههموو تهمهنم لهس������هر دانا ،قژی ڕهش������م لهماڵی باوكم س������پیكرد" ،ههربۆیه دوا ی ئهوه ی لهو كهس������ه جیادهبێت������هوه دواتر لهگهڵ كهس������ێك ی تردا هاوس������هرگیر ی دهكات" ،ئهو پیاوه ی هاته داوام ژنهكه ی مردبوو ،منیش گهیش������تمه ئ������هوهی كه ش������وبكهم باشتره لهوهی كه زیاتر بهسااڵ بچمو شوو نهكهم". گهوره بهبچوك ی پێكرا خۆزگه ،خوێن������دكاری قۆناغی دووهمی پهیمانگایهو ب������اس لهوه دهكات كه كات ێ مام������ ی هاوس������هرگیر ی دهكات داوا ی كچێكو ئاڵتون ی لێدهكهن" ،مامم لهبهر بهرژهوهن������دی خۆی رازیب������وهو پێیوتون ئهگهر خۆزگه گهوره بوو ئهوه پێشكهشی
كه خۆیان خوازی������ار ی نین" ،هاوكات ئاماژه ی بهوهش������دا كه بهزۆر بهشوودان ی ئافرهتان كاریگهر ی لهس������هر داهاتوو ی منداڵهكانی دهبێت" ،چونكه بهشێوهیهك منداڵهكان ی پ������هروهرده دهكات كه خۆ ی پێیدا تێپهڕیوه".
كوڕهكهت������ان بێ������ت" .كات������ ێ دایك������ ی ئامۆژنهكه ی كه خۆزگه ی لهبریدا دراوه س������هردان ی ماڵ ی مام ی دهك������هن ،بهوته ی ناوب������راو دایك ی ئامۆژن������ ی بهكوڕهكه ی دهڵ������ ێ ئهوه خۆزگهیه كه بهمنداڵ ی لێمان ماره ك������ردی" ،ئهو ك������وڕه دهڵێت لهتۆ زیاتر كهسم ناوێت ،منیش پێموتوه شوو بهههموو كهس بكهم ش������وو بهتۆ ناكهم، كۆمهڵگا سهپاندویت ی ئهوانیش دهڵێن ئهگهر شوی پێناكهی ئێمه نهك ئایینی ئیسالم كچهكهی خۆمان دهبهینهوه". نهجمهدی������ن وادی ،ئهندام������ی مهكتهبی تهنفیزی یهكێتی زانایانی ئایینی ئیسالمی كوردس������تان ،جهخت لهوه دهكاتهوه كه پێویسته مرۆڤ ئازاد بێت ئایین ی ئیس���ل��ام لهگهڵ بهزۆر بهشوودانی لهبڕیارداندان نهبهز رهس������وڵ مامۆس������تا ی دهرونزان ی ئافرهتان������دا نییه" ،ئهمه كۆمهڵگایه ئهوهی لهپهیمانگای هون������هره جوانهكانی ڕانییه ،سهپاندوه نهك ئایینی ئیسالم" . بهپێویست ی دهزان ێ مرۆڤ لهبڕیارهكانیدا ناوبراو ،باس������ ی لهوهش������كرد كه ئهوان ئ������ازاد بێ������ت" ،بهتایبهتی لهپرۆس������هی لهیهكێتی زانایان ی ئایین ی یاس������ایهكیان هاوس������هرگیریدا ،چونك������ه پرۆس������هی داوهت������ه پهرلهمان ی كوردس������تان تا بهر هاوس������هرگیری پرۆسهیهكی درێژخایهنه ،لهو دیارده نهش������یاوانه بگرن كه لهكات ی ئهمه ش������تێك نییه كاتێك بهدڵت نهبێت مارهبڕیندا ڕوودهدهن" ،بۆئهوهی كۆمهڵه مامۆستایهكی ش������هرعزانو خاوهن دینو ڕهتی بكهیتهوه". ناوبراو ،باس ی لهوهش كرد كه دیارده ی ویژدان مۆڵهت������ی مارهبڕینیان پێبدرێو بهزۆر بهشوودان ی ئافرهتان لهكۆمهڵگا ی مهالیهك لهدهرهوهی دادگا یاخود مجهوری دواكهوت������وودا بوون ی ههی������ه" ،ههند ێ مزگهوتێك بێت مافی ئهوهیان نهبێت كه كات تهنانهت بۆ چارهسهركردن ی كێشه وا بهههر ش������ێوهیهك بێ������ت ئافرت ماره كۆمهاڵیهتییهكانیان كچیان لهبهرامبهردا بكهن". داوه". تێبنی: ئهو مامۆس������تایه بهپێویست ی دهزانێت كه زیاتر كار بۆ هۆشیاركردنهوهی پیاوان لهسهر داوا ی خۆیان ،ناو ی راستهقینه ی بهشێك لهبهشدارانی ئهم راپۆرته بكرێت" ،تا چۆن ڕێز لهئافرهت بگرنو نهنوسرا. ب������هزۆر ژیانێكیان بۆ دروس������ت نهكهن
2010 /10/26
ژماره46:
3
یاساو ویژدان ی كامیان مهحهك ی كۆمهڵگهن؟ بهڕێوهبردن ئاوات عهبدولخالق ئهگ������هر دیموكراس������ی وهك بنهمایهكی گرنك������ی ژیانی كۆمهڵگهو مرۆڤایهتی دابنێنێ������ن بهتایبهت لهبهڕێوهبردنو حوكمڕانییدا ،ئهوا پێویسته ههندێجار چاوێك بخشێنینهوه بههاوت������ا دژهكهیدا دیكتاتۆریهتو س������تهمكاری ،بۆئهوهی لهبههاو چهمكه گرنگهكانی دیموكراس������ی بگهین دهكرێت لێرهدا كۆمهڵگه خۆمان بهنموونه وهربگرین. راسته لهسایهی رژێمه دیكاتۆریهته یهك لهدوای یهكهكانی عێراق س������هدهیهكمان لهت������اوانو كوش������توبڕ تێپهڕاندووه بهتایبهت لهسااڵنی شهستهكانی سهدهی رابردوودا ،روونتر بڵێم لهوكات������هی كه رژێمی بهع������س فهرمانڕهوایی واڵتی گرتهدهست ،ئهگهر لێرهدا دیكتاتۆریهت یان رژێمی بهعس دوو الیهنه وهربگرین ،الیهنی یهكهم ئهو رژێمه س������تهمكارو خوێناوییهی������ه كه ههموومان پێكهوه قوربانی دهس������تی ئهو رژێم������ه بووین بهبێ جیاوازی ،كهوات������ه ههموومان پێكهوه میللهت������ی كورد قوربانیو زهرهرمهندی یهكهمی دهس������تی بهعس بووین ،لهبهرئهوه كهسیش������مان الریمان نییه لهوهی ك������ه وهك وتم بهعس رژێمێكی دیكتات������ۆریو تۆلیتاریو مرۆڤكوژب������ووه ،بهاڵم دهكرێت ئهم������ه وهك الیهنی یهكهم تهماش������ابكهین یان بڵێین وهك سیاس������هتی گش������تی رژێم (دیكتاتۆریهت) لهبوارهكانی حیزبی ،سهربازی ،ئهمنی. الیهنی دووهمی رژێمی دیكتاتۆریهت بهتایبهت لهمهس������هلهی ئیدارهو خزمهتگوزاری������ی ،ناكرێت ئهم بوارانه بهپوچهڵو داتهپیو تهماش������ا بكهینو كهڕهتی س������فری بكهینو ههستی نهتهوهییو زوڵمو زۆرهكانی (بهعس ،دیكتاتۆریهت) وامان لێبكات كه ههموو ئهو شتانهش������ی كه سوودی لێوهرگیراوه لهبن ههڵتهكێنین ،بۆنموونه كێ ئهتوانێ نكۆڵی لهوه بكات كه لهس������ااڵنی حهفتاو ههش������تاكانی س������هدهی رابردوودا لهبوارهكان������ی ئی������دارهو خزمهتگوزاریدا نی������و هێندهی ئێس������تا گهندهڵیو مهحس������وبیهتو بێمتمانهیی ههبووبێت ئهم راس������تییه الی ئهو كهس������انهیه كه لهئێمه بهتهمهنترنو بهش������ێك لهئیدارهكردنی سیس������تمی دیكاتۆرییان بینیوه لهكوردستاندا. دهپرس������م كێ ههیه لهئێمه ئێستا لهم س������هردهمی ئیدارهو دیموكراس������ییهدا بهبێ واسیتهو ناسینی كهسێك سهردانی فهرمانگهی������هك بكات بۆ راپهڕاندن������ی مامهڵهیهك ،یاخود ك������ێ لهئێمه ئهو كاتهی كه كهس������ێكی دهگهیهنێته بهردهم نهخۆشخانه دڵنیایه كهمتهرخهمی ناكرێت لهچارهسهركردنی نهخۆشهكهی یان پشتگوێ ناخرێت ،بێگومان كهس ،بهاڵم ئهی كێ لهئێمه لهس������اڵی ههش������تاكانی سهدهی رابردوودا كهسێكی نهخۆشی گهیاندبێته نهخۆشخانهو ههمان ههستی ههبووبێت بهرامبهر س������تافی ئهو نهخۆشخانهیه ئهمهشیان بێگومان ك������هس ،چونكه دڵنیابووی لهوهی كهس ناوێرێت بچووكترین كهمتهرخهمی بكات بهرامبهر هیچ كهس������ێك لهبهرئ������هوهی س������زاكهی لهبهرچاو بوو ،یان ك������ێ لهئێمه س������هردانی فهرمانگهیهكی كردووه وهك ئێس������تا دهستی دهستیو واسیتهو مهحسوبییهتی بینیوه. من ناڵیم دیكاتۆریهت باش������تره لهدیموكراسی ئهمه مهحاڵه بۆسیستمی حوكمڕانیو بهتایبهت ئیدارهو خزمهتگوزاری، بهاڵم دهڵێم زۆرجار دهكرێتو ش������تێكی ئاس������اییه ئهگهر كۆمهڵگ������ه ههبێ������ت نهتوانێ هون������هری مامهڵهكردن لهگهڵ بنهماكانی دیموكراس������ی مافی مررۆڤدا بكات ،باشتروایه ههندێ یاس������ای رژێمو سیس������تمه دیكتاتۆرییهكان پهیڕهو بكرێت لهبواری ئیدارهو خزمهتگوزاریدا زۆر ئیجابی تره لهو یاساو بنهمایانهی كه كۆمهڵگه ناتوانێت دیموكراسییهتدا بهكاریان بهێنێتو كاریان پێبكات. ئهوهی ئێس������تا ئێمه ل������هم ههرێمهی خۆمان������دا دهیبینین لهسایهی دیموكراس������یو مافی مرۆڤدا ئهم پاشاگهردانیو گهندهڵیو بێمتمانهییو نادادپهروهرییهیه كه سهرچاوهكهی دیموكراس������یو بهههڵه تێگهیشتنه لهدیموكراسییهت كهواته كۆمهڵگ������ه یاس������ا بهڕێوهی دهب������ات ئیتر یاس������اكه لهكام سهرچاوهیهنهوه نزیك بێت "دیموكراسی یان دیكتاتۆری" نهك ویژدانی مرۆڤ������هكانو خاترو خزمایهتی ،ئهو نموونه جوانو شارس������تانیو دیموكراس������ییهی لهواڵتانی ئهوروپا دهیبینی������ن ویژدان������ی مرۆڤهكان دروس������تیان نهكردووهو نهیان هێناوهته كایهوه ،بهڵكو ئهوه ئهو یاس������او رێس������ایانه بهرههمیانهێناوه كه پهیڕهو دهكرێت ههمووان لهبهردهمیدا یهكس������انن ،ئهگهرنا ههتا مرۆڤێكی بهوی������ژدان پهروهرده دهبێت سهدان مرۆڤی بێویژدان پهیدادهبن ،كهواته باددان بهحهقیقهتدا بنێین ئهگهر تاڵیش بێت.
2 ی ئاڵتون هاوسهرگیریی گهنجان سست دهكات بهرزبوونهو ه سێشهممه
2010 /10/26
ژماره46:
nmnmpress@yahoo.com
"ئهگهر ئاڵتون گران نهبوایه ،مانگێك پێش ئێستا هاوسهرگیریم كردبوو" ههندێك لهگهنجانی ههرێمی كوردستان باس لهوه دهكهن ك ه بههۆی گرانی ئاڵتونهوه، لههاوسهرگیری پهشیمان بونهتهوه، زهرهنگهرهكانیش هۆكارهكهی بۆ بهرزبونهوهی ئاڵتون لهبۆرسهی جیهانی دهگێڕنهوه.
هێڤی عومهر لهسلێمانی ئ������هو گهنجانهی لهم������اوهی چهند ههفتهی پێشوودا بهنیازی ژنهێنان بوون ،ههندێكیان بههۆی گرانی ئاڵتونهوه هاوس������هرگیرییهكهیان دواخس������تووهو ههندێكیش������یان پهشیمان بونهتهوه لههاوسهرگیری. گهنجان هاوسهرگیری دوادهخهن س������ۆزان جهمالی تهمهن 24ساڵ زهرهنگهرێك������دا لهدوكان������ی دانیش������تبوو ،ئاماژهی بهوهدا كه ماوهی دوو مانگه هاتوونهته داوایو دوای رازیبوونی بهنیاز بوون لهم مانگه لهگهڵ دهس������تگیرانهكهیدا بڕۆن بۆ ئاڵتون ههڵگرتن" ،بهپێی ی مارهبڕینهكهمان دهبوایه گرێبهست 25مس������قاڵ ئاڵتونی بۆ بكردمایه، بهاڵم كه چووین������ه بازاڕو ئاڵتون بهو ش������ێوهیه گران بوو ،هاتینهوه ماڵهوهو ئاههنگی گواس������تنهوهمان دوادهخهی������ن تا ئاڵت������ون تۆزێك ههرزان دهبێت". ناوب������راو ،ئهوهی نهش������اردهوه كه ههفت������هی چهند رۆژێ������ك دێته بازاڕو نرخی ئاڵتون دهپرسێت، "ئێمه بهنی������از بووین كه ئاڵتونی عهیاره 21ب������ه 180ههزار دینار بێت ،بهاڵم ئێستا بهبێ حهقدهست چووهت������ه 250ه������هزارد دینار كه ئهوهش نرخێكی زۆره بۆ ئێمه". ی ترهوه ئاریان عهلی تهمهن لهالیهك 30س������اڵ لهگهڵ دهستگیرانهكهیدا لهب������هردهم دوكانی زهرهنگهرێكدا خهریك������ی س������هیركردنی ئاڵتون ی لهوه ك������رد كه ب������وون ،باس������ ی ل������هدوای ئ������هوهی داوای ژن������ كردووه ئاڵتونی������ش گران بووه،
گهنجان بههۆی بهرزبوونی نرخی ئاڵتونهوه هاوسهرگیری دوادهخهن فۆتۆ :شاخهوان مهحمود "ماڵی باوكی دهس������تگیرانهكهم بگوێزێتهوه" ،ئهگهر ئاڵتون گران پهلهم لێدهك������هن كه بیگوێزمهوهو نهبوای������ه ،مانگێك پێش ئێس������تا ئێم������هش ه������هر ڕۆژهو بیانویهك هاوسهرگیریم كردبوو". دهدۆزین������هوه ،چونك������ه پارهكهم بهش������ی ئهو بڕه ئاڵتونه ناكات كه گرانی ئاڵتون پهشیمانی كردهوه چهن������د گهنجێك ك������ه بهنیازی لهگرێبهستهكهماندا نوسراوه". ئاری������ان ،باس������ی لهوهك������رد كه ژنهێن������ان ب������وونو داوای چهند دهبێ������ت 30مس������قاڵ ئاڵت������ون كچێكیش������یان كردب������وو ،بههۆی ی ئاڵتونو زۆری بڕی بۆدهس������تگیرانهكهی ب������كات ،گرانی نرخ ب������هاڵم بهوت������هی خ������ۆی ئهگهر ئاڵتونهكهوه پهشیمان بوونهوه. ئهو ب������ڕه ئاڵتون������ه بكڕێت ئهوا س������ارا س������یروان كچێكی تهمهن بهش������ی ئاههنگو ناوماڵو چهند 27س������اڵهو ئاماژهی ب������هوهدا كه پێداویستیهكی تریان پێنامێنێت ،مانگێ������ك پێش ئێس������تا كوڕێك "دهس������تگیرانهكهم پێیوت������م ،بڕۆ هاتۆته داوایو ئهمیش س������هرهتا بۆالی ئهو ه������اوڕێ زهرهنگهرهت داوای 35مسقاڵ ئاڵتونی كردووه، ئاڵتونهكان بهێنه تا ئاههنگهكهی پاش������ان كردویهتی به 25مسقاڵو پێوه دهكهین ،دواتر ئهوهی كه زیاد كوڕهك������ه رازی ب������ووه" ،دهبوایه بێت دهیبهینهوهو ناهێڵێن خزمی ههفتهی������هك دوای داواكارییهكهم هیچ كهس������ێكمان بهوه بزانێت" ،م������ارهی ببڕیمایه ،بهاڵم كه لهگهڵ ههربۆیه ئهو كوڕه گهیشتۆته ئهو خوش������كهكانی چوبون������ه بازاڕو بڕوای������هی كه ل������هم ههفتهیهدا ئهو نرخ������ی ئاڵتونی������ان زانیبوو كه كاره ب������كاتو دهس������تگیرانهكهی گران بووه ،وتیان با 20مسقاڵت
بۆبكهین ،چونك������ه ئاڵتون گرانه كه زانی������ان رازی نهبووم ،وتیان براكهمان دهچێت بۆئهوروپاو ژن ناهێنێت". ی دیك������هوه جهبار محهمهد لهالیهك كوڕێكی تهمهن 35ساڵهو ئاماژهی بهوهدا ك������ه ماوهی چوار س������اڵه بهدوای كچێك������دا دهگهڕێت كه بهدڵی ببێتو هاوسهرگیری لهگهڵ بكات" ،چهند ههفتهیهك لهمهوبهر كچێكیان بۆدۆزیمهوه دوای ئهوهی پرس������یارم كردو بینیم یهكترمان بهدڵ بوو ،بهاڵم كه كار گهیش������ته سهر داواكارییهكانی وازم هێنا، چونكه داوای 60مسقاڵ ئاڵتونو خانووی جی������او ناوماڵی تهواوی دهك������رد ،بهههم������وو مهرجهكانی رازی بووم ،بهاڵم ئاڵتونهكه بكات ی له 55مسقاڵ به 35مسقاڵ ،كهچ كهمت������ر نههاته خ������وارهوه ،بۆیه منیش وازم لێهێنا". ی ل������هوه كردهوه جهب������ار ،جهخت
كه لهئێس������تادا ههركهسێك ژن بهێنێتو ئاڵتونی بۆ بكات ،ئهوا دهبێت س������واڵ ب������كات" ،ئاڵتون زۆر زۆر گ������ران ب������ووهو مهگهر كهس������ێك دهوڵهمهند بێت ،ئێستا ژن بهێنێت". هیچ كاتێك ئاڵتون ئهوهنده گران نهبووه زهرهنگ������هرهكان گران������ی نرخ ی ئاڵتون بۆ نرخی بۆرسهی جیهانی دهگهڕێننهوهو جهخت لهوه دهكهنهوه ك������ه ڕۆژانه بهس������هعات نرخهكان زیادو كهم دهكهن. یادگار حهكیم خاوهن ی دوكانێكی زهرهنگهرییهو باس������ ی لهوه كرد كه ماوهی 12س������اڵه خهریكی كڕینو فرۆش������ی ئاڵتون������هو نهیبیس������تووه نرخ������ی ئاڵت������ون بهو ش������ێوهیه ی ئ������هم چهند ههفتهیه گ������ران ببێت، "ماوهی دووساڵه ئاڵتوونی عهیاره 21ل������ه 135ه������هزار دین������ارهوه
ی گیان لهدهست دهدات ی سوتان كچێك دوا بههۆی ئاگركهوتنهوه ی لهماڵی هاوواڵتیهكی ناوچ ه خهلیفاندا تهواوی خانووهك ه دهسوتێتو كچێكیش گیان ی لهدهست دهدات ،بهڕێوهبهر ی ژنانیش ی دژ توندوندوتیژ ئاماژه بهوه دهدات ك ه لێكۆڵینهوه لهسوتانی كچهك ه ی بهردهوامهو تا ئێستا ڕاپۆرت پزیشكی دادوهرییان بۆ نههاتۆتهوه.
ی لهسۆران ئهحمهد باڵهك
ی هاوواڵتیهك ی ئاگركهوتنهوه لهماڵ بههۆ ی كوێستان ی تهمهن 21ساڵ بهناو كچێك ی ی كارگه ی گهڕهك دهروێش دانیش������تو ی خهلیفان ،دهسوتێتو ی شارۆچكه قیر گیان لهدهست دهدات. ی كچهكه ی باوك دهروێش س������هالم صابر ی ئاماژه بهوه دهدات كه س������هر لهبهریان ی ك������ه لهههموو 10/23ئ������هو كچهك������ه ی ی گهورهت������ره ل������هژوور منداڵهكان������ چێش������تلێنانیان خهوتووه" ،من لهپڕێكدا ی ی بهیان بهئاگا هاتم كات نزیك شهش������ ی ئهكرد باوكه بوو كوڕهكهم ههر هاوار گی������ان فریام������ان كهوه ئاگ������ر لهماڵمان ێ بهپهله ههڵسام بینیم ماڵهكه بهربووه ،كات پڕب������ووه له دوك������هڵ" ،ههربۆیه كاتێك ی منداڵه ی ڕزگاركردن������ بهپهل������ه ههوڵ������
ی ی دهدات ،دواتر دهچێته ال بچوكهكان������ ی هیچ كچه گهورهك������هی" ،كه چوومه ال ههستێكی نهمابوو". ی دراوس������ێكانیان ئاگرهكه ی ئ������هوه دوا ی كۆنت������رۆڵ دهكهن" ،تا گهیش������تینه ال ی لهدهس������ت دابوو، كچهكهم������ان گیان������ ی ێ بردمان بۆنهخۆش������خانه دهس������تبهج ی ی پزیشك ی لهوێش ڕهوانه ی گشت سۆران دادیان كردوه لهههولێر". دهروێش سهالم كه نۆ مانگ پیش ئێستا ی كردووه، ی دوای ی كۆچ هاوس������هرهكه ی قورستر كهوتوهته لهئێس������تادا ئهركێك ی بچوكم ههیه، سهر ش������انی" ،چوار مناڵ كرێكارمو هیچ موچهیهكیشم نییه". ی ناوبراو ،جهخت لهوه دهكاتهوه كه بههۆ ی س������وتاوه" ،كاتژمێر غ������ازهوه ماڵهكه
ی كچهكهم ههڵستاوه چاو ی بهیان شهش������ نانم بۆ ئامادهب������كات ،بهاڵم كه كچهكهم ی ی نان ئامادهكردن بووه بۆم خهو خهریك ی غازهوه ئاگر لێكهوتۆتهوهو دواتر بههۆ ی ماڵهكهمانو لهماڵهكهمان بهربووهو تهواو كچهكهشم سوتا". ی ی توندوتیژ ی بهڕێوبهر نهقیب خۆشهو ی ژنان لهس������ۆران لهلێدوانێكیدا بـۆ دژ ی ی بهوه دا ك������ه بهگوێره نم ن������م ئاماژه ی لهباوكی كچهكه وهرگیراون، ئهو وتانه ی ماڵیان بووه، ی گڕگرتن رووداوهكه بههۆ ی خۆیان لهو بهاڵم ئ������هوان لێكۆڵین������هوه ی بارهیهوه دهكهن" ،تاوهكو ئێستا پشكنین ی دادوهریمان بۆنههاتۆتهوه كه پزیش������ك كچهكه چۆن س������وتاوه ،بهاڵم لێكۆلێنهوه لهم بابهته بهردهوامه".
دهچێت������ه 185ه������هزار دین������ارو دادهبهزێت������هوه ،بهاڵم ئهمجاره چۆته 240ههزار دینارو ماوهی مانگێكه بهرزبوونهوهو دابهزینێكی بهرچاوی بهخۆیهوه نهبینیوه". ئ������هو زهرهنگهره ئاماژهی بهوهدا كه ماوهی مانگو نیوێكه بههۆی گرانی نرخهوه فرۆش������ی ئاڵتونیان كهمی كردووه" ،ج������اران رۆژانه چهند بوكو زاوای������هك دههاتن ئاڵتونیان ههڵدهگرت ،بهاڵم ئێس������تا خهڵك زیاتر بۆس������هیری ئاڵتونو زانینی نرخ������ی ئاڵتون دێ������تو زۆرینهی خهڵك ئاڵتونهكانیان دهفرۆشنهوه". بهوتهی یادگار ئێس������تا تهنها كوڕه دهوڵهمهندهكان زیاتر هاوسهرگیر دهك������هنو ئاڵتون������ی زۆر دهب������هن، "ئهگ������هر خهڵكی ئاس������ایی بێتو ئاڵتون بۆ هاوس������هرگیری بكڕێت، ئاڵتونێك������ی كهم دهكڕن كه جاری وا ههی������ه لهحهوت مس������قاڵهوه تا 12مسقاڵه".
5 کۆد سێشهممه
nmnmpress@yahoo.com
كهسێكی گونجاو نی ه بیكهم ه دایكی منداڵهكان
کێشه
و
كێش ه
چارهسهر ستار جهبار توێژهرێكی كۆمهاڵیهتیهو ئاماژهی بهوهدا كه پێویسته ئهو پیاوه كهسێكی گونجاو بدۆزێتهوه كه ههموو راستی خۆی پێبڵێت لهوهی كه ژیانی چون دهڕوات ،بۆئهوهی لهرووی دهرونیهوه بێتهوه سهر خۆو خهمی منداڵهكانی نهمێنێت .ناوبراو بهپێویستی زانی كه ئهو پیاوه ههوڵبدات كهسێكی خزمی خۆی یان كهسێكی كه بیناسێت ببێته هاوسهریو لهو كێشهیه رزگای دهبێت. ستار جهختی لهوه كردهوه كه ئهگهر ئهو پیاوه بتوانێت خۆی بگونجێنێت لهگهڵ ئهو كهسهی كه دهبێته خێزانی ،ئهوا ئهویش لهگهڵ منداڵهكانی باش دهبێتو ژیانێكی خۆش بهسهر دهبهن.
كچهكهم هیچی نیهو بهردهوام دهڵێت نهخۆشم
کێشه
من ژنێكی تهمهن 45ساڵم ،كچێكی تهمهن 16ساڵم ههیه ،كه ماوهی شهش مانگ لهمهوبهر توشی نهخۆشییهك بوو ،لویهك لهالی سنگیهوه دهرهاتو دوای ئهوهی بردمانه الی دكتۆر ههموو پشكنینێكی بۆ كرد ،گومانی ئهوهی ههبوو كه ژێرپهنجهی مهمك بێت ،بهاڵم دوای دهركهوتنی ئهنجامی ههموو پشكنینهكان ،پێی وتین كه هیچ پهیوهندیهكی بهژێرپهنجهوه نیه. پاش ئهوه دكتۆر رۆژێكی بۆ دیاری كردین كه نهشتهرگهی بۆ كچهكهم بكات تا ئهو لووه لهلهشیدا دهربهێنێت ،ئیتر كهناری كچم زۆر دهترساو دهیوت" :ئێوهو دكتۆرهكانیش راستم پێناڵێن ،من دهزانم توشی ئهو نهخۆشییه بوومو دهتانهوێت مهمكم ببڕنهوه" ،ههرچونێك بوو بردمان بۆ نهشتهرگهریو نهشتهرگهرییهكهی بهسهركهوتووی بۆ كرا ،كه بهنجهكهشی خاو بوویهوه ههر هاواری دهكردو دهیوت" ،ئێوه مهمكتان بڕیم". لهو رۆژهوه تائێستا بهردهوام دهڵێت من تازه ژێر پهنجهی مهمكمهو نهجاتم نهبووه لهدهستی ،ههر بۆیه سهردانی سێ دكتۆری ترمان پێ كردووهو پێیان وتووه كه ئهو هیچ جۆره نهخۆشییهكی نیه ،بهاڵم دهڵێت "پێش ئهوهی لهگهڵ مندا بچنه الی دكتۆرهكان ،خۆتان پێی دهڵێن مهڵی ئهو نهخۆشییهی ههیه" ،بۆیه ئێستا زۆر قهلهقهو بهردهوام بیر دهكاتهوهو بهتهواوی خوێندنهكهشی فهرامۆش كردووه. جابۆیه داواكارم كهئێوه رێنماییهكمان بكهن تالهو كێشهیه رزگارمان ببێت. شیالن عهالدین لهسلێمانی
چارهسهر
و
كێش ه
چا ر هس هر
دهربارهی ئهو كێشهیه شاناز ئهحمهد توێژهرێكی دهرونیهو ئاماژه بهوهدهدات ئهگهر دایكو باوكی ئهو كچه دڵنیان كچهكهیان بههیچ شێوهیهك ئهو نهخۆشییهی نیه ،با بهتهنها خۆی یان لهگهڵ هاوڕێیهكیدا بنێرن بۆ الی دكتۆرێكی ترو راستهوخۆ دكتۆرهكه بهخۆی بڵێت هیچت نیه، بۆیه وتی"واباشتره یهكێك لههاوڕێكانی بهو كچه بڵێت ،تۆ بهردهوام لهنهخۆشی ژێرپهنجه دهترسیتو دهڵێیت ئهو نهخۆشییهمه ،وهره بهدزی ماڵهوهتانهوه دهچینه الی دكتۆرێكی ترو پشكنینهكانی پێشووش دهبهینو پشكنینی تازهش دهكهین ،دكتۆرهكه هیچ لهئێمه ناشارێتهوه". ناوبراو باسی لهوه كرد كه پێویسته كاتێك دهچنه الی دكتۆرهكه پێی بڵێن ،ئێمه چهند پشكنینێكمان كردووه ،دكتۆر پێی وتووین نهخۆشی ژێر پهنجهی مهمكیهتی ،بۆیه هاتووین دڵنیا بینهوه" ،ئهو دكتۆرهش زۆر دڵنیای دهكاتهوه كه هیچ نهخۆشییهكی نیهو ئهگهرێكی زۆر ههیه بهوه نهخۆشییهكهی لهبیر بچێتهوه".
كوڕهكهم سێ ساڵهیهو ناهێڵن لهخویندنگ ه بخوێنێت
کێشه
من ژنێكی تهمهن 35ساڵم ،كوڕهكهم تهمهنی 16ساڵهو خوێندكاری قوناغی ههشتهمی بنهڕهتیهو ماوهی سێ ساڵهو لهو پۆلهدا دهمێنێتهوه ،كه ئهمساڵ لهدوو وانهدا كهوتبوو، وانهیهكیان بهر پهڕینهوه دهكهوتو ئهوهی تریشیان ههشت نمرهی دهویست ،مامۆستاكانی نهیانداێ. بۆیه ئێستا پێیان وتووه كه لهو خوێندنگهیه نهخوێنێتو بڕواته خوێندنگهی ئێواران ،بهاڵم لهنزیك ماڵی ئێمهوه ئهو خوێندنگهیهی لێ نیه ،بۆیه ئێستا نازانم چی بكهم بۆئهوهی كوڕهكهم لهخوێندن دانهبڕێت .ئهگهر بینێرمه خوێندنگهی ئێواران ئهوا شهو لهدهوام تهواو دهبنو ئهویش لهناو ئهو ههموو كوڕه گهورهدا بێت رهنگه توشی كێشه ببێتو شهوان لهدوای دهوامهوه بڕوات بۆ شوێنانی تر. شهونم توانا لهههولێر
چارهسهر
و
كێش ه
چا ر هس هر
دهربارهی كێشهی ئهو خوێندكاره بهرێوهبهری پهروهردهی مهڵبهندی سلێمانی كهمال نوری ئاماژهی بهوهدا كه بهپێی ڕێنماییهكان، ئهو خوێندكارانهی كه لهقۆناغی ههشتهمی بنهڕهتین ،پێویسته تهمهنیان له 15ساڵ زیاتر نهبێت .دهربارهی دابڕانیش لهخوێندن وتی: "لهئێستادا خوێندن زۆر ئاسان بووه ،ئهگهر خوێندكارێك نهتوانێت لهخوێندنی ئاسایی بخوێنێت ئهوا دهتوانێت لهخوێندنی ئێواران (نائاسایی) درێژه بهخوێندن بدات ،یان لهرێگهی تاقیكردنهوهی وهرزهكانهوه لهخوێندنگهكهی خۆی ،كتێب وهربگرێتو تهنها بۆ تاقیكردنهوهی وهرزی بچێت بۆ خوێندنگهو تاقیكردنهوه بكات ،كه ئهوه كارێكی ئاسانه بۆ خوێندكار ،بهمهرجێك لهماڵهوه رۆژانه كهمێك وانهكانی بخوێنێت.
ی نم نم ی ئازیز دهتوان كێشهو خهمو گرفتهكانتان یاخود نامه سۆزدارییو دهردهدڵییهكانتان بنێرن بۆ رۆژنامه گهنجان ی رۆژنامهكهوه یاخود لهرێی ئهم ئیمهیڵ ئهدرهسهوه: لهرێی ناونیشانهكان nmnmpress@yahoo.com
ژماره46:
گۆشهیهکه ههفتانه ئاری ئەبوبەکر دهینوسێت
من پیاوێك ی تهمهن 38ساڵم ،فهرمانبهرمو خاوهن ی دوو كچم ،شهش مانگ پێش ئێستا بههۆ ی نهگونجانمان لهگهڵ هاوسهرهكهم جیابووینهوه ،ئێستا بهتهنها خۆمو دوو كچهكهم لهخانویهك ی كرێدا دهژین. كێشه ی من ئهوهیه ماڵ ی باوكم زۆرم لێدهكهن كه ژن بهێنمهوهو دهڵێن" ،دهبێت ژن بێنیتهوه بۆئهوهی خزمهت ی خۆتو منداڵهكانت بكات ،بتوانی ژیانت درێژه پێبدهی"، منیش تائێستا نهمتوانیوه بڕیار بدهم ،چونكه دهترسم كهسێك ی گونجاو نهدۆزمهوه تاوهكو ببێته دایكێك ی باش بۆ دوو كچهكهمو كێشه ی زیاترم بۆ دروست ببێت ،دووكچهكهم لهدهست بدهم .بۆیه داواكارم لهبهرێزتان چارهسهرێك ی گونجاوم بۆ بدۆزنهوه سوپاستان دهكهم. خۆشم لهگهڵ ئهوهدام كهژن بێنم ژیانم باشتر دهبێت ،بهاڵم تهنها ترسی ئهوهم ههیه كه ژنهكه خرابێتو ببێته هۆی دهربهدهر كردنو سهرلێشێوانی منداڵهكانم ،كه ههرگیز ژنێكی لهو جۆره ناهێنم ،بۆیه بهردهوام لهبیری منداڵهكاندام. ی شهمێران لهسلێمان
چا ر هس هر
2010 /10/26
nmnmpress@yahoo.com
تەنها هاوسەرگیری مەدەنی چارەسەرە 3
دوو هەفتەی پێشوو قسەمان لەسەر دەرئەنجام هۆکارەکانی و درەنگکەوتنی پرۆسەی هاوسەرگیری گەنجان کرد ،هەوڵ دەدەین وەک دوابەش لەم هەفتەیەدا قسە لەسەر چارەسەر بکەین ،چارەسەرێک ،کە ئەویش خاوەنی کۆمەڵێک ئیشکالە ،بەاڵم هەروەک چۆن ئایین پێماندەڵێت لەکاتی هەڵبژاردنی دوو زەرەردا ،پێویستە ئەو ئەگەرەیان هەڵبژێرین کە کەمترین زەرەری هەیە ،بەپێچەوانەشەوە لەکاتی هەڵبژاردنی دوو قازانجدا ،زۆرترین قازانج هەڵبژێرین ،بەهەمان شێوە پێویستە لەنێوان هەڵبژاردنی زەرەرێکی گەورەی وەک "قەیرەبوونی گەنجان"و لێخۆشبوون لەهەندێک کولتوری کوردی و هەندێک بیروبۆچون لەسەر وشەی ئەخالق و هاوسەرگیری و....هتد ،پێویستە وریایانە مامەڵە بکەین و بزانین کامیان هەڵدەبژێرین. بەکورتی چارەسەری قەیرەیی تەنها بەهاوسەرگیری مەدەنی دەکرێت ،کە بەبڕوای من خۆی لەم خااڵنەدا دەبینێتەوە: .١گەڕاندنەوەی دوابڕیار بۆ تەنها خودی "کچ و کوڕ" وەک دوو بونەوەری سەرەکی بەشدار لەپرۆسەی هاوسەرگیریدا ،واتا کارێک بکرێت کە سەربەخۆیی بڕیاردان تەنها لەالیەن کچ و کوڕەوە بێت ،لەگشت پنت و پرۆسەی هاوسەرگریدا، دایک و باوکان ،کەسوکارەکان ڕۆشنبیربکرێن بەدەرئەنجامە خراپەکانی خۆهەڵقورتاندن. .٢کەمکردنەوەی مەسرەف ،هەر لەئاڵتون ،ناوماڵی زۆرو شەکراوخواردنەوە تا دەگاتە "جیازی"و زۆریتر لەو مەسەرفە زیادانەی کە بەکوڕ دەکرێت، وشیارکردنەوەی کۆمەڵگا لەڕێگەی ڕێکالم و بەرنامەی کۆمەاڵیەتی ،کەناڵەکانی ڕاگەیاندن ،لەگەڵ وتارو فتوا ئاینییەکان ،لەدەرئەنجامە خراپەکانی زۆری مەسرەف ،تێگەیشتنی کەسوکار لەوەی کە نرخی کچ لە ئاڵتون و مەسرەفی زۆردا نییە، بەپێچەوانەوە هەندێجار بەهۆی قەرزاری مەسرەفی زۆرەوە ،ژیانیان دەبێتە جەهەنەمێکی نهێنی. .٣پێدانی زیاتری سولفەی زەواج ،بەهەردووكیان، (بۆئەوەی هەردووکیان ببنە هاوبەش لەقەرزەکەدا)، لەبەرچاونەگرتنی ئەوەی کە ئایا فەرمەنبەری حکومەیین یان نا. .٤دانی زەوی یان هەوڵدان بۆ دروستکردنی شووقە لەالیەن حکومەتەوە کە تایبەت بێت بەو کەسانەی تازە دەچنە پرۆسەی هاوسەرگیرییەوە ،بەکرێیەکی کەم ،بۆئەوەی بارسووکی بۆ گەنجان بکات. .٥هەوڵدان بۆ هاوبەشکردنی کچ و کوڕ وەک هاوبەش لەپێکهێنان و کێشانی خەرجی ناوماڵ ،بۆ ئەوەی کە هەردووال وەکیەک بن لەبەرپرسیارێتیدا. .٦نەهێشتن یان کەمکردنەوەی مارەییەکی زۆر کە الوان دەترسێنێت لەنزیکبونەوە لەهاوسەرگیری، ئەمەش زیاتر کاری لیژنەی فەتواو مەال ئاینییەکانە، کە لەوتارو فتواکانییاندا هەستن پێی. .٧هەوڵی سەربەخۆکردنی ئابووری تاک ،چ کچ یا کوڕ ،بۆئەوەی کە ببێتە هاندەر بۆ سەربەخۆکردنی کەنجان لەکاتی بڕیارداندا. .٨دەرکردنی یاسای تایبەت بۆ سزادانی ئەو کەسوکارانەی کە ڕێگردەبن لەپرۆسەی هاوسەرگیری کچ و کوڕەکانیان ،یاسا دەبێتە هۆی پشتئەستورکردنیگەنجان. .٩کردنەوەی سەنتەرو ئینستۆت بۆ داڵدەدانی کچان و کوڕان ،لە کاتی ڕێگریکردن یان هەڕەشەکردن لەالیەن کەسوکاریانەوە. ئەمانە بەگشتی هەوڵێک بوون بۆگرتنەبەری ڕێوشوێن ،چ لەالیەن حکومەت ،پەرلەمان ،ڕێکخراوە مەدەنییەکان ،مەال ئاینییەکان ،یان هەر کەس و الیەنێکی پەیوەندیدار ،بۆ ئەوەی کە بتوانین بە هەموو الیەکمان ڕێگری بکەین لەدرەنگکەوتنی پرۆسەی هاوسەرگیری گەنجان.
4
سێشهممه
2010 /10/26
ژماره46 :
nmnmpress@yahoo.com
هاوسهرگیری خزم ه نزیكهكان ژیانی منداڵهكانیان دهخات ه مهترسییهو ه "بههۆ ی ئهوه ی ژنهكهم ئامۆزا ی خۆم ه دووان لهمنداڵهکانم تووشی ساالسیما بوون" ی زۆرێك لهوانه لهگهڵ خزمی خۆیاندا هاوسهگیریان كردووه، ی چهندین نهخۆش درێژخایهنیان تیا ی دهركهوتووهو پسپۆڕێك تهندروستیش ئاماژه بهوه ی دهدات كه ئهو خزمانه ی لهنێو خۆیاندا هاوسهرگیر دهكهن ئهگهری دهركهوتنی نهخۆشیهكانیان تێدا ی زیاتره ،بهبهراورد بهوانه ی لهگهڵ كهسانی دهرهوه ی خێزانهكانیان ژیان هاوسهریی پێكدێنن. سهنگهر حهسهن "ههرچهن������ده خێزانهكهم 10س������اڵ لهخۆم گهورهت������ره ،بهاڵم لهبهرئهوهی كچه ئامۆزای خۆم بوو كهس������وكارم زۆریان لێكردم ك������ه بهیهك رازی بی������ن" ،س������ۆران ڕهس������وڵی تهمهن
داراوزارا :بڕیارمانداوه ههركاتێك پرسیارێكمان ههبوو لهباره ی ئهركه :بایۆلۆژیی، دهروونییو سێكسییهكان ی خۆمان ،بهبێ هیچ ترسو شهرمو خۆخواردنهوهیهك بیخهینه بـــهردهم كلینیك ی نم نم ،تاوهكو بهڕاوێژ لهگهڵ كهسان ی پسپۆڕو پشتبهست بهسهرچاوه ی زانستیی ،وهاڵم ی پرسیارهكان وهرگرینهوهو گومانهكانمان نههێڵینو ببینه خاوهن ی رۆشنبیرییهك ی زانستیی دروست لهباره ی رۆحو جهسته ی خۆمان ،ئێوه ی خوێنهریش دهتوانن بهشدارو هاوكارمان بن لهرێی ناونیشانهكانی رۆژنامهكهمانهوه. nmnmpress@yahoo.com
زارا :من دایكی منداڵێكم تهمهنم 25ساڵه ،ماوهی ساڵێكه بههۆی جیابوونهوهم لهمێردهكهم ژیانم وهك دۆزهخ وایه لهماڵهوه ،هیچ ئازادییهكم نییه تهنانهت دهرهوهش نابینم ،مردنم لهم ژیانه خۆشتره ،چۆن بتوانم خۆم ڕزگار بكهم؟ نم نم :یهكێك لهو كێشه كۆمهاڵیهتییانهی ڕووبهڕوی ژن ئهبێتهوه دوای جیابوونهوهیو گهڕانهوهی بۆ ماڵی باوك ،ئهو گێژاوی كێشه نوێیهیه كه ژن تێیدهكهوێت ،لهالیهك ڕوانینو خوێندنهوهی ههڵهی كۆمهڵگهو لهالیهكی دیكه ئهو قهیرانه توندهی ئهخرێته سهر ههڵسوكهوتی ژن لهناو خێزاندا، هۆكاری سهرهكی كولتورو دابو نهریته كۆمهاڵیهتییهكانهو كاریگهری لهسهر ژنی تهاڵقدراو ههیهو لهنێو كۆمهڵگهدا بهتاوانبارو كهسێك ی خراپ لێی دهڕوانرێت ،ئهوه جگهلهكاریگهری ئهو بوچوونه ههڵهیه لهسهر خێزان. ئهگهرچی بۆ ڕزگاربوون لهزوڵمی پیاوێك زۆرجار ژن جیابونهوه ههڵدهبژێرێت، بهاڵم ڕوبهڕووی زوڵمێكی گهورهتر ئهبێتهوه ئهویش ئهو زوڵمه گهورهیهیه كه كۆمهڵگهو خێزان بهرامبهری دهیكهین، بۆ ڕزگاربوون لهو قهیرانه كۆمهاڵیهتیو دهروونییه خۆڕاگریو دروستكردنی متمانهی ژنه بهخۆیو لهبیركردنی
35ساڵ بهوجۆه لهپێكهوهنانی ژیانی هاوسهری خۆی دوا. بهوت������هی خ������ۆی م������اوهی ح������هوت س������اڵه لهگ������هڵ ئامۆزایهك������ی خۆی هاوس������هرگیری كردووهو ئێس������تا خاوهنی چ������وار منداڵن كه دوانیان باری تهندروس������تیان ت������هواو نییه، "تووش������ی نهخۆشی تاالسیما بوون، ئهم نهخۆشییهش لهماڵی مامم بوونی ههیه ،برایهكی خێزانهكهم ،چهندین ساڵه تووشی نهخۆشی خوێنبهربوون ب������ووه" ،ئهوهش بارێكی ناخۆش������ی ب������ۆ دروس������تكردووه" ،ژیانم لێتاڵ ب������ووه ،زۆرجار لهجهژنو بۆنهكاندا ئهوهندهی ههوڵی پهیداكردنی بتڵی خوێ������ن دهدهم بۆمنداڵهكانم ،ههوڵی كڕینی جلو بهرگیان نادهم". ی ئێسكه نهرمه منداڵهكهی توش بووه خدر شێركۆی تهمهن 40ساڵ ئاماژه بهوه دهدات كه ماوهی 15ساڵه لهگهڵ كچێكی خزمی خۆیدا هاوسهرگیری ك������ردووهو خاوهنی پێن������ج منداڵه، "منداڵ������ی پێنجهمی������ان ب������اری
ڕابردوو دهستپێكردنی ژیانێكی نوێیه ،ئهوه جگهلهخۆنزیككردنهوهی لهدایكو باوكو خێزان بهگشتیو دروستكردنهوهی ئهو وێنا شێواوهی كه لهنیگای خێزاندا بهرامبهری دروستبووه، هاوكات خۆ سهرقاڵكردن بهو كارانهی كه لهگێژاوی غهمو بیركردنهوه بهدووری ئهگرن وهك تهواوكردنی خوێندن ،كاركردن ،هاوكاریكردنی خێزان ،بهستنی پهیوهندی كۆمهاڵیهتی، بیركردنهوه لهدروستكردنی ژیانێكی نوێو دواڕۆژێكی ڕووناكتر ،چونكه بمانهوێت یان نا ناتوانین وا بهئاسانی ئهو ڕوانینهی كۆمهڵگه بسڕینهوه كه سهدان ساڵه لهبیرو زهینی كۆمهڵگهدا چێنراوه، تهنها ژن بههێزو توانای خۆی ئهتوانێ پێگهی خۆی لهناو خێزاندا قایم بكات . دارا :ماوهی سێ مانگه ژنم هێناوه، ژنهكهم ڕووخساری جوان نییه ،بهاڵم ههڵسوكهوتی جوانهو زۆر خۆشی ئهوێم ،ئهمهوێت لێی جیاببمهوهو پهشیمانم ،بهاڵم ناتوانم؟ نم نم :بهداخهوه زۆربهی پیاوان پێیانوایه جوانی پێوهره بۆسهركهوتنی پرۆسهی هاوسهرگیری ،بهاڵم لهڕاستیدا جوانی ههروهك شتێكی ئاسایی تهنها ماوهیهكهو دواتر ئاسایی ئهبێتهوهو لهبهر چاوی خاوهنهكهی نامێنێت، ههر ئهوهشه بۆته هۆی دروستبوونی كۆمهڵێك كێشهی كۆمهاڵیهتیو تهنانهت خیانهتی هاوسهرییش ،دڵنیام كه بهتهنها جوانی مرۆڤ پێوهر نییه بۆ سهركهوتنو درێژهپێدانی ژیانی هاوسهری ،بهڵكو گهلێك جوانی وهك جوانی دهروون ،ڕهوشتو ههڵسوكهوت ههن كه زۆر پێویستن، تهنانهت دهنگو قسهكردنو بهخشینی خۆشهویستی ئهمانه ههموو زامن ی ئهوه دهكهن كه جوانییهكی بێسنوور بهمرۆڤ ببهخشن ،خۆ ئهو ژنانه كهم نین كه زۆر جوانن ،بهاڵم بهختهوهر نین یان فرسهتی هاوسهرگیرییان لهدهست داوه ،كهوابوو جوانی ژن مهرج نییهو زهمهن زامن ی دروستبوونی خۆشهویستیو بهستنی پهیوهندییهكی گهلێك جوانترو بههێزتره لهجوانی ڕوخسار ،دواتر تاوانی كهسێك چییه كه رووخسار ی جوان نهبێت، لهكاتێكدا كه ئهوه شتێك نییه مرۆڤ دهستی تێیدا ههبێت.
تهندروس������تی تهواو نییهو تووش������ی ئێس������كه نهرمه بووه"و لهئێستاشدا كه تهمهنی گهش������توهته حهوت ساڵی، منداڵهكهی ناتوانێت لهسهر پێیهكانی خۆی ب������ڕوات" ،منداڵهكهم بردووه ب������ۆالی زۆر دكتۆر ،ب������هاڵم باوكم چهند جارێك باس������ی منداڵهكانی خۆی كردووه كه لهمنداڵیدا بهچوار ساڵ پێیان گرتووه".
ترسی لهبوونی منداڵی نهخۆش ههیه زۆرێ������ك ل������هو خێزانان������هی خزم ی یهكت������رنو ئ������اگاداری ئ������هوهن كه هاوس������هرگیری لهگهڵ خزمدا دهبێته هۆی گواستنهوهی نهخۆشی ،ترسیان لهخستنهوهی منداڵ ههیه. كرمانج هیوای تهمهن 30ساڵ ماوهی چ������وار س������اڵه لهگ������هڵ ئامۆزایهكی خۆی هاوس������هرگیری كردووهو یهك منداڵیان ههیه ،ب������هاڵم بهوتهی خۆی باری تهندروستی منداڵهكهیان باشه، "منداڵهكهمان تاقانهیهو حهزدهكهین منداڵێكی ترم������ان ببێت ،بهاڵم زۆر ئهترسم منداڵی دووهمان ناتهندروست دهربچێت"، ئهو ترسهش ماوهی سێ ساڵه خۆیو هاوس������هرهكهی تووش������ی دڵهڕاوكێ كردووه" ،نهخۆشی درێژخایهن لهنێو خێزانهكهمان������دا بوونی ههیه ،ئهویش بههۆی ئهوهی عادهتی كهس������وكارمان وایه كه ههرگیز رازی نابن لهدهرهوهی خزمایهتیهكهماندا كوڕو كچمان بچنه نێو پرۆسهی هاوسهرگیرییهوه".
ترسی لهگواستنهوهی ئامۆزاكهی ههیه شڤان ئهحمهد تهمهن 19ساڵ ماوهی ش������هش مانگ������ه كچێك������ی ئامۆزای خۆی م������اره بڕیوه ،ب������هاڵم بهوتهی ش������ڤان دایكی كچهكه نهخۆش������ی درێژخایهن������ی لهگهڵدای������هو ئهوهش تووش������ی دڵهڕاوكێی كردووه لهزوو گواس������تنهوهی دهس������تگیرانهكهی، "ههرچهن������ده پش������كنینی خوێنمان ئهنج������ام داوه ،لهكات������ی مارهبڕیندا كێش������همان نهبووه ،بهاڵم نهخۆشی ئامۆژنم بهڵگهیهكه ب������ۆ دواكهوتنی پرۆسهی هاوسهرگیریم". خزمهكان ئهگهری گواستنهوهی ناوب������راو ،باس لهوه دهكات كه ههر نهخۆشییهكان زیاتر دهكهن لهمنداڵیهوه دیاردهیهكی نهخۆش������ی لهگهڵدای������ه" ،ب������هاڵم ماڵ������ی ماممو د.بهختیار ئیس������ماعیل ،پس������پۆڕی ئامۆژنم دهڵێن ئهگهر كچهكه ش������وو نهش������تهرگهری گش������تی جهخت لهوه دهكاتهوه كه ههندێك نهخۆشی ههیه بكات چاك دهبێت".
لهڕێگهی جینهكان������هوه ئهگوازرێتهوه، "ئهو كهس������انهی كه لهخزمی نزیك هاوسهرگیریی دهكهن ،وهكو ئامۆزاو پ������ورزاو خزمه نزیك������هكان ئهگهری نهخۆشییهكانیان زیاتره". بهوتهی ئهو پزیشكه ئهو نهخۆشیانهی كه ئێس������تا لهدهرئهنجام������ی ئهوجۆره هاوس������هرگیرییه باڵوه ،تاالس������یماو خوێنبهرب������وونو ش������ێرپهنچهو زۆر نهخۆش������ی تره" ،ئهو نهخۆش������یانه زۆرت������ر لههاوس������هرگیری خزم������ی نزیك������هوه دهردهك������هون" .ناوبراو، باس لهوه دهكات كه لهكوردس������تان پش������كنینی زۆر ورد ب������ۆ جینهكان نییه" ،ئێس������تا ههندێ نهخۆشی ههیه لهجیهاندا پهرهی سهندووه لهرێگای جینهوهیه زیاتر ئهم نهخۆشیانهش لهو كهسانهدا سهر ههڵدهدهن كه لهخێزانه نزیكهكانی یهكتر ژنخوازی دهكهن، ه������هر نهخۆش������ییهك لهخێزانێك������دا بوونی ههبوبێ������ت ،بێگومان ئهگهری دوبارهبونهوهی ههیه". ئهو پزیش������كه بهپێویس������تی دهزانێت ڕێگری پێكهوهنانی ژیانی هاوسهری ل������هو كهس������انه بكرێت ك������ه خزمو كهس������ی نزیكی یهكت������رن ،ئهویش لهڕێگهی رێنماییو هۆشیاركردنهوهی هاوواڵتیان������هوه" ،بۆئهوهی ئهم جۆره هاوس������هرگیریه لهئاین������دهدا نهبێته
بارگران������یو قورس������ایهكی ئابوری لهس������هر خێزانو واڵت وهك تاالسیما كه ئێس������تا ڕێژهیهكی زۆری منداڵی كوردستان پێوهی دهناڵێن".
منداڵهكهمان تاقانهیهو حهزدهكهین منداڵێكی ترمان ببێت ،بهاڵم زۆر ئهترسم منداڵی دووهمان ناتهندروست دهربچێت
ی دهغهڵهتێنن لهچاتیشدا كوڕانو كچان یهكتر
كوڕێك :ماوه ی سێ مانگ ه زۆرب ه ی شهو لهگهڵ كوڕێكدا بهچات قس ه دهك همو كامێرای پێئهكهمهوه بهمۆبایل چات دهكات ئ������اراس ،كوڕێكی تهمهن 20س������اڵهو بهمۆبایل چ������ات دهكات" ،ماوهی دوو ساڵ زیاتره لهگهڵ چهند هاوڕێیهكمدا بهبهردهوام������ی بهن������اوی كچهوه چات ئهكهین" ،مهبهستیش������ی ل������هو كارهی ئهوهیه كه كوڕان وهحدهی بۆ بنێرن. بهوتهی خۆی ش������ارهزایی لهو بوارهدا ههی������هو توانیویهت������ی چهندی������ن كوڕ ههڵبخهڵهتێنێت" ،ههر بهو هۆیهش������هوه ئێستا ش������ارهزایی تهواوم لهكچان دا ههیه".
ی زۆرێك لهو كچو كوڕان ه ی لهكاتی چاتكردندا ڕهگهز خۆیان دهگۆڕن باس لهوه دهكهن كه بۆ بهسهر ی ی كاتو پهیداكردن بردن ی هاوڕێ لهڕهگهزهك ه تر ئهو كاره دهكهنو پسپۆڕێكی دهروونییش ئاماژه بهوه دهدات ك ه ی ی رهگهز ئهو كهسانه خۆیان دهگۆڕن دهكهون ه پۆلێنی كهسایهتیی ه نائاساییهكانهوه. ههردی نهجاتو ئازا ئهحمهد هون������هر ،كوڕێك������ی تهمهن 25س������اڵه ماوهیهك������ی زۆره بهن������اوی كچ������هوه لهسهر ئینتهرنێت چات لهگهڵ كوڕان دهكات" ،ئهو كوڕانهی قسهیان لهگهڵ دهكهم داوای وێنهم لێدهكهن ،منیش لهیهكێ������ك لهماڵپهڕهكان������هوه وێنهی كچێك دێنمو پش������انیان ئهدهم دهڵێم ئهمه وێنهكهمه". بهوتهی خۆی زۆرجار ئهو كهسانهی چاتی������ان لهگ������هڵ دهكات ب������اوهڕی پێدهدهك������هن" ،ماوهی س������ێ مانگه زۆربهی شهو لهگهڵ كوڕێكدا بهچات قس������ه دهكهمو كامێرای پێئهكهمهوه، ئهو وادهزانێ من كچم زیاتر قس������هی سێكس������ی ئهكهین ،چهن������د جارێك داوای پهیوهن������دی دهنگ������ی كردووه من دهڵیم ناتوانم ،لهگهڵ خوش������كهكهم لهژورێ������ك ئهنووی������ن" ،ه������اوكات جهخت ل������هوهش دهكات������هوه كه ئهو كارهی بۆ كاتبهسهربردنه" ،لهڕێگهی چاتكردنهوه دڵی زۆر كهس������م خۆش كردووه". بۆدڵنیابوون لهكچان خۆی دهكاته كچ زۆرێك لهو كوڕانهی ڕهگهزی خۆیان دهگۆڕن ل������هو ڕێگهی������هوه دهیانهوێ دڵنیاب������ن لهكچانو دواتر قس������هیان
کوڕانو کچان دهبنه قوربانی داخراویی کۆمهڵگا لهگهڵ������دا بكهن .س������ۆران ،گهنجێكی داخڵ دهبم ،چونكه كوڕان قس������هی تهمهن 23س������اڵهو ئاماژه بهوه دهدات سێكس������ی دهنووس������ن كه وهاڵمیش كه ماوهیهكی زۆره كه دهچێته س������هر نادهیتهوه جنێوی ناش������رین ئهدهن"، ئینتهرنێتو چات دهكات بهدوو ناوهوه ههربۆیه جهخت ل������هوه دهكاتهوه كه داغ������ڵ دهبێت" ،یهكێكی������ان بهناوی كاتێ������ك بهناوی ك������وڕهوه دهچێته كوڕهوه ئهویتر بهناوی كچهوه" ،چونكه چاتهكان������هوه هی������چ گرفتێك������ی بۆ بهوتهی خۆی ئامانج لهو كارهی ئهوهیه دروست نابێت" ،ئهو كاته ئهوانهی كه لهریگای ناوی كچهوه برادهرهكانی خ������ۆم مهبهس������تمه قس������هیان لهگهڵ ب������ۆ گاڵتهپێكردن بخات������ه مهوقیفهوه ،دهكهم". "ههر لهم ڕێگایهش������هوه دڵنیادهبم كه ئهو كچ������ه گهنجه ئاماژه بهوه دهدات ئهو كچانهی قس������هیان لهگهڵ دهكهم كه ههموو ئهو كوڕانهی چات دهكهن خراپ نی������ن" ،لهڕێگ������هی چاتهوه بهڕاستی كچن یان نا؟". ئهو كوڕه گهنجه سهرهڕای ئهوهی كه كوڕێكی باش������م ناس������یوهو ئێستهش چهندین كهسی خستۆته داوهو گاڵتهی پهیوهندییمان ههیه". پێكردوون ،بهاڵم خۆیشی لهههڵه بهدهر لهالیهك������ی ت������رهوه الرا كه كچێكی نهب������ووهو چهندجارێ������ك تێكهوتووه ،تهمهن 19س������اڵه ،ب������اس لهوه دهكات "جارێكیان هاوڕێیهكی خۆم بوو زۆر كه زۆرجار بهن������اوی كوڕهوه چات گاڵتهی پێكردم ،ئیتر منیش لهدوای دهكات" ،ل������هو ڕێگهی������هوه توانیومه ببم بهئادمی������ن لهیهكێك لهچاتهكان، ئهوهوه بهم شێوهیه چات ئهكهم". چونك������ه زۆر زهحمهته كچێك بكهن كچانیش ڕهگهزی خۆیان دهگۆڕن بهئادمین"و لهو رێگهیهش������هوه چهند تهنی������ا ،كچێك������ی تهمهن 21س������اڵهو كچێك������ی ناس������یوهو ئیمهیلهكانیانی جهخت لهوه دهكاتهوه كه بهشهوان تا داوه بهه������اوڕێ كوڕهكانی تا ئهوان درهنگانێك سهرگهرمی ئینتهرنێتو قسهیان لهگهڵ بكهن" ،زۆرجار كه چاتكردنه" ،كهمجار بهناوی كچهوه پێیان دهڵێم كچم ،باوهڕم پێناكهن".
گهنجان لهڕووی كۆمهاڵیهتییهوه كهپتكراون تهها حس������ێن پس������پۆڕێكی دهرونییهو ئاماژه ب������هوه دهدات ك������ه كۆمهڵگای ك������وردی كۆمهڵگهیهك������ی داخراوهو گهنجان لهڕووی سێكسیو پهیوهندییه كۆمهاڵیهتیهكان������هوه كهپتكراون" ،ئهم خهفهكردنهش وایكردووه كه كهناڵی ت������ر بدۆزێتهوه ب������ۆ خۆبهتاڵكردنهوه یان خۆ دوورخس������تنهوه لهش������هرمو دڵهڕاوكێ". ناوب������راو ،ب������اس ل������هوه دهكات كه ههندێ بابهت ههی������ه گهنجان ناتوانن بهشێوهیهكی ئاسایی باسی بكهن ،بۆیه پهنا دهبهنه بهر ئینتهرنێتو لهو كهناڵهوه باس لهپهیوهندییه سێكسیهكان دهكهن كه ناتوانن بهش������ێوهیهكی ئاس������ایی لهكۆمهڵگ������هدا باس������ی بك������هن" ،پهنا ئهباته ب������هر ئینتهرنێتو لهوێ بهناوی خوازراوهوه ئهوهی دهیهوێت دهیكات". ئهو پس������پۆڕه دهروونییه جهخت لهوه دهكاتهوه كه ئهو كهس������انهی رهگهزی خۆیان دهگۆڕن لهچاتدا ئهكهونه ناو پۆلێنی كهسێتی نائاسایی" ،كهسێتی ئاسایی پهیوهندییه كۆمهاڵیهتیهكانیان ئاس������اییه ،بهاڵم زۆربهی ئهوانهی ئهم كاره ئهك������هن گوش������اری دهروونیو گۆشهگیریان ههیه". تێبینی: ی زۆر ی خۆیان بهشێك لهسهر داوا ی لهبهشدارانی ئهم راپۆرته ناو راستهقینهیان نهنوسرا.
سێشهممه
nmnmpress@yahoo.com
2010 /10/26
ژماره46 :
بێ مامۆستایی لهههڵهبج ه پسپۆڕییهكان دهگۆڕێت "مامۆستامان ههی ه خۆ ی پسپۆڕی كوردیه ،بهاڵم ئیستا وان ه ی بیركاریمان پێدهڵێتهوه" سهرهڕای ئهوهی كه زۆرێك لهدهرچوانی زانكۆو پهیمانگاكان دانامهزرێن لهالیهن حكومهتی ههرێمهوه، زۆرێك لهقوتابخانهكانی ناوچه جیاجیاكانی ههرێمی كوردستان گرفتی كهمی مامۆستایان ههیه. مهرهبان سهالم لهههڵهبجه زۆرێك لهخوێندكارانو مامۆستایان ی ئهو قوتابخانانه ی كه گرفت ی نهبوونو كهم ی مامۆس������تایان ههیه باس لهوه دهكهن كه تائێستا چهند وانهیهكیان نهخوێندووهو لێپرسراو ی ڕاگهیاندن ی پ������هرهوهده ی ههڵهبجهش ئام������اژه بهوه دهدات كه لهڕێ ی دابینكردن ی مامۆستا ی پێویس������تهوه ههوڵ ی چارهسهركردن ی كێشهكه دهدهن. وانه ی كیمیایان نهخوێندووه "ماوه ی مانگێكه خوێندن دهس������ت ی پێك������ردووه ،وان������ه ی كیمیام������ان فهرامۆش������كردووه بهه������ۆ ی نهبوون ی مامۆس������تا ی تایبهت بهو مادهیه" ،ئهمه وته ی دانهر مهحموده كه خوێندكار ی خوێندن������گا ی ڕهههن������د ی ئێوارانه لهههڵهبجه. ناوبراو ،ئاماژه ی بهوهدا كه مامۆستا ی
وانه ی كیمیایان نییهو تاوهكو ئیستا ئهو كهمتهرخهم ی ههیه ،زۆر مامۆستا ههیه وانهیهیان نهخوێندووه"،بههۆ ی نهبوون ی دانامهزرێنو زۆریششیان دهنێردرێنه مامۆستاوه پسپۆرییهكان دهگۆڕن بۆ گونده دوورهدهستهكان". پڕكردنهوه ی مادهكان ،مامۆس������تامان ههیه خۆ ی پس������پۆڕی كوردیه ،بهاڵم زۆر ی وانهكان مامۆستایان ی نیگهران كردووه ئیستا وانه ی بیركاریمان پێدهڵێتهوه". لهالیهك ی ترهوه شنۆ عزهت خوێندكار ی زۆرێك لهمامۆس������تایان باس لهوه شهشهم ی زانستییهو باس لهوه دهكات دهكهن كه بههۆ ی نهبوون ی مامۆستا ی كه تاوهكو ئیس������تا مامۆستا ی وانه ی پێویس������تهوه زیاد لهپێویست ی خۆیان زیندهوهرزانیان نییه" ،تائێستا تهنها وانه دهڵێن������هوه ،بهوته ی خۆیان زۆر هیالك دهبنو بهپێ ی پێویست ناتوانن وانهیهكمان لێ نهخوێندوه". بهوت������ه ی ئ������هو خوێن������دكاره ئهوان فریا ی وانهكان بكهون. خوێن������دكار ی بهكالۆری������نو كات ی باخهوان حهمهس������هعید مامۆستا ی كهمیان لهبهردهستدا ماوه بۆ خوێندن ،وان������ه ی ئینگلیزیی������ه لهقوتابخانه ی "پێویسته مامۆستامان بۆ دابینبكرێت ش������ارهزور ی كوڕانو ئام������اژه بهوه تاوهكو بتوانی������ن پڕۆگرامهكان تهواو دهدات كه لهههفتهیهكدا 25بهش������ه وانه ی ههیه" ،ڕۆژانه چوار بۆ پێنج بكهین". وانه دهڵێم������هوه ئهمهش زۆر ماندووم لهههفتهیهكدا دوو وانه ی ئینگلیز ی دهكات". ئهو مامۆس������تایه ئام������اژه ی بهوهدا دهخوێنن نهژاد صاڵ������ح خوێندكارێك ی ترهو ك������ه چهندینجار داوای������ان كردووه باس لهوه دهكات كه بههۆ ی نهبوون ی مامۆس������تایان بۆ دابی������ن بكرێت، مامۆستاوه لهههفتهیهكدا تهنها دوو بهاڵم گو ێ بهداواكانی������ان نهدراوه، وانه ی ئینگلیز ی دهخوێنن" ،ئهمهش "سهرپهرش������تیارهكانمان ڕاستهوخۆ ب������ۆ تهواوكردن ی كتێبهكه زۆر زۆر مامۆستایان ی تازه دامهزراو بۆ الدێ كهمهو ئهگهر مامۆستا ی دیكهمان بۆ دوورهدهستهكان دهگوێزنهوه" دابین نهكرێت ئهوه تاوهكو كۆتای ی لهالیهك������ ی ترهوه خونچ������ه عهبدواڵ مامۆس������تا ی وانه ی كیمیایهو لهپۆل ی ساڵ نیوه ی بابهتهكه ناخوێنین". ئهو خوێندكاره جهخت ی لهوه كردهوه حهوتهم ی بنهڕهتیو پۆلهكان ی 10تا كه كهم ی مامۆس������تا بووهته گرفت 12ی ئامادهی ی وانه دهڵێتهوه" ،ئهمه بۆیان" ،گرنگ ی وانهكان كهمبۆتهوه وایكردووه لهههفتهیهك������دا 30وانه
قوتابیان ی ههڵهبجه چاوهڕێ ی هاتن ی مامۆستا ی پسپۆڕ دهكهن فۆتۆ :مهرهبان سهالم بڵێمهوهو بهو هۆیهشهوه زۆر هیالك دهبمو زۆربه ی كات وادهكات فریا ی وتنهوه ی تهواو ی وانهكان نهكهوم". كێشهكه چارهسهر دهكهن لێپرسراوی ڕاگهیاندن ی بهڕێوهبهرێـ ی پ������هروهرده ی ههڵهبج������ه جهخ������ت ل������هوه دهكاتهوه كه كێش������ه ی كهم ی مامۆس������تایان ههی������هو بهوته ی خۆ ی
ئێس������ته لهگهڵ وهزارهت ی پهروهرده خهریك ی چارهسهركردن ی كێشهكهن. ئاك������ۆ حهمهئهمی������ن لێپرس������راو ی ڕاگهیاندن ی بهڕێوهبهرێـ ی پهروهرده ی ههڵهبجه ئاماژه ی بهوهدا كه لهبنهڕهتدا دهرچوو ی زانكۆ لهههند ێ پسپۆڕییدا كهم������ه "،لهبهرئهوه ئیس������تا ئهزمه ی مامۆستامان ههیهو ئهمهش گرفت ی بۆ دروستكردوین ".
بۆچی منداڵهكانمان لهقوتابخانهههڵدێن
النه حهمهحهسهن
زۆرجار دهبینین لهسهرهتا ی كردنهوه ی قوتابخانه یان لهكات ی ئاس������ای ی دهوام ی قوتابخان������هدا ،قوتابیهك ی������ان چهند قوتابیهك بهب ێ ئهوه ی هۆیهك ی دیاریكراو لهالی������هن قوتابخانهوه ههبێت ئامادهنین بگهڕێنهوه ناو قوتابخانهو دهیانهو ێ واز لهقوتابخانه بهێنن ،چهندین هۆكار ههیه كه ڕۆڵ دهبین ێ لهبهرجهس������تهكردن ی ئهم ڕهوش������ته ال ی منداڵ كه سهرهنجام وا لهمن������داڵ دهكات نهتوان ێ لهگهڵ ئهو بارودۆخ������ه ی كه پێیدهوتر ێ قوتابخانه ڕێ بكاتو حهز بهههاڵتن بكات لێی. هۆكارهكان������ی نهچون������ی من������داڵ بۆ قوتابخانه ئهگهری ههیه ڕقی منداڵ بێت لهدایكو باوكی ،ههس������ت بهوه دهكات دایكو باوكی ئاسوده ئهبن بهڕۆشتنی منداڵهكهیان بۆقوتابخان������ه ،لهم بارهدا دهبێت بگهڕێینهوه بۆ هۆكارهكانی ناو خێزانی منداڵهكه ،لهوانهیه هۆكارهكان ناكۆكی نێوان دای������كو باوكی بێت یاخود بونی باوهژن یان لهدهس������تدانی دای������ك ،ڕهفتاری منداڵ ل������هم كاتهدا جۆرێك لهشهڕانگێزی پێوه دیاره دژی باوك یاخود دای������ك ،ههروهها چهند هۆكارێك ههن وهك سس������تی توانای منداڵ ،كاتێك لهقوتابخانهیهكی ئاساییه ناتوانێ س������هركهوتن بهدهستبهێنێت كه ئهمهش دهبێته هۆی ش������كاندنهوهو تهنگهتاوك������ردن لهالیهن مامۆس������تاوه، ش دهبێته مایهی گاڵتهو پێكهنینی ئهوه هاوڕێكان������ی لێرهدا من������داڵ بڕیاری نهچونه قوتابخانه دهدات ،بۆیه پێویسته ئهم حاڵهتانه تاقیكردنهوهو ی زیرهكیان تو بنێرێن بۆ شوێنی تایبهت بۆ بكرێ ئهگهر پێویستی كرد ،ئهگهر دهركهوت كه توانا ی زیرهك ی وهك پێویست نییه
ئهوا لهبهش ی پهروهرده ی تایبهت تۆمار بهرهو ئاڵودهب������وونو بهكارهێنانی ماده بكرێتو مامۆستا ی تایبهت ی بۆ دابنرێت بێهۆش������كهرهكانو تاوانكردن...هتد، لهقوتابخانهكهدا. جگه لهمهش زۆر ئاسانو ئاساییه گهر ش������ارهزایان ی بواری پ������هروهرده ئاماژه درۆو دزی بكات ،وه ببێته قسههێنهرو بهدیاردهی ههاڵتن دهكهن لهقوتابخانهو قسهبهرو شهڕو ئاژاوه لهناو خێزانهكهیدا هۆكارهكهی دهگهڕێننهوه بۆ ئهو الدانهی دروستبكات. كه لهڕهوشتی منداڵدایه ،ئهویش بههۆی بۆیه پێویس������ته خێزانی هۆشیار پالن تێكهڵبونی لهگهڵ گروپێك لهمندااڵنی دابنێ������ت بۆ ڕاهێنانی منداڵ لهس������هر خ������راپ ،ی������ان بهه������ۆی كهمتوانایی دووری لهماڵ������هوه بۆ چهند كاژێرێك ژی������ریو عهقڵیهوه ،یاخود نهبونی توانا لهرۆژێكدا ،بۆنمونه پێش چونه قوتابخانه ب������ۆ كۆبیری (تركی������ز)و نهگونجانی بخرێت������ه دایهنگهو باخچهی س������اوایان سیستهمی فێركردن بۆی یان منداڵهكه تاكو ئامادهبكرێ بۆ قوتابخانه ئهمهش خۆی الدانی ڕهوشتی ههیهو ژینگهكهش بۆخۆی پێدانی ههله لهبهردهم منداڵدا یارمهتیدهرێت������یو ئاڕاس������تهی دهكات بۆ ئ������هوهی فێربێت لهس������هر چۆنێتی
ههڵسوكوتكردن لهگهڵ دهوروبهرهكهیدا ،ههڵس������وكهوتكردن لهگهڵ مندااڵندا، ههروهها ئهركی قوتابخانهیه كه ههستێت چونكه بهپێی زۆربهی لێكۆڵینهوهكان بهس������ازدانی ئاههنگی پێشوازیكردن س������هرجهم ئهو گرێو گۆڵو تێكچونو لهمندااڵن بهوپهڕی سۆزو خۆشهویستیو پهش������ێویانهی كه مرۆڤ لهگهورهبوندا باوهش������كردنهوهوه بۆ مندااڵن بۆئهوهی توشی دێن ،س������هرچاوهو ڕهگهكانیان ئهو ترسو تۆقینه الی منداڵ كه ههیه پهیوهندی بهمنداڵیی������هوه ههیه ،كهواته نهمێنێت بهرامب������هر بهقوتابخانه ،ههر ئهتوانین بڵێین ك������ه جیهانی منداڵ، لهڕۆژی یهكهمهوه هان بدرێنو ئاههنگو جیهانێكه لێ������وان لێ������وه لهبهرائهتو چاالك������یو كهرنهڤــاڵ������ی گهورهیان بۆ پاكیو جوانی ،لهس������هر ههموو الیهك سازبكرێتو لێپرس������راوانو دایكانو پێویس������ته ههر لهخێ������زانو دایهنگهو باوكانی منداڵهكان لهوێ ئامادهبن. باخچهی ساوایانو گهڕهكو قوتابخانه، پێویسته لهسهر دهستهی فێركردن كه ك������ه ژینگهیهكی دهروون������ی لهبار بۆ مامۆستایانن لهقوتابخانه سهرهتایهكاندا ،منداڵ دهس������تهبهر بكات ك������ه تێیدا ش������ارهزاییان ههبێت لهسهر چۆنیهتی منداڵ ههست بهئاس������ایشو ئارامیو
ناوبراو ،جهخت ی ل������هوه كردهوه كه ههموو ههوڵێكیان خس������تۆته گهڕ بۆ دابینكردن ی مامۆستا بۆ ههموو خوێندن������گاكان" ،بهپێ ی میالكهكانیان مامۆستایان بۆ دابین دهكهین ،بهاڵم چاوهڕێ ی كارهكانین ل������هوهزارهت ت������هواو بكرێتو ئهو كێشهیهش چارهسهر دهكهین".
دڵنیاییو ڕێزو خۆشهویس������تی بكاتو پێداویس������تیهكانی بۆ دابین بكرێت، ئهم������هش دهبێته ه������ۆی بهرههمهێنانی منداڵێكی تهندروس������تو ساغڵهم ،ههر لێرهوه دهتوانین بڵێین ئایندهی گهشی شارس������تانییهتو گهشهسهندنی ههموو كۆمهڵگهیهك بهستراوه بهنهوهكانییهوه، تاچهند تهندروس������تو دوور لهگرێو چهپاندنو گرفت ی دهروونی بن هێنده ئایندهیهكی گ������هشو ڕوون بۆ گهلو نیش������تمانهكهیان لهئهستۆدهگرنو ئهبنه كهسێكی بهرههمهێن ،بۆ كۆمهڵگا.
پێویست ه خێزانی هۆشیار پالن دابنێت بۆ ڕاهێنانی منداڵ لهسهر دووری لهماڵهوه بۆ چهند كاژێرێك لهرۆژێكدا
6
سێشهممه
2010 /10/26
ژماره46 :
nmnmpress@yahoo.com
ی پسپۆڕو 87بیناى قوتابخان ه ههیه" ی زۆرمان بهمامۆستا "پێویستیهك
فاخرحهسهن بهڕێوهبهر ی پهروهرده ی سۆران بۆ ی بهڕێوهبهری پهروهرده سۆران جهخت لهوه دهكاتهوه كه بهڕێوهبهرایهتیهكهیان چهندین كێشهی ههیه ك ه ی سهرهكیترینیان نهبوون بینای قوتابخانهیه.
سازدانی :ئهحمهد باڵهك ی فاخر حهسهن بهڕێوهبهر ی پهروهرده ی سۆران لهدیمانهیهكیدا بۆ نم نم باس لهوه دهكات كه پالنیان داڕش������تووه بۆ باشكردن ی پرۆسه ی پهروهردهو فێرك������ردن ،ه������اوكات ئ������هوهش ناشارێتهوه كه نهبوون ی مامۆستا ی پسپۆڕ كێشه ی بۆ دروستكردوون، "پێویستییهك ی زۆرمان بهمامۆستا ی پس������پۆڕ ههیه ،چونكه دامهزراندن ی مامۆستایان وهك پێویست نییه". ناوب������راو ،ئاماژه ب������هوه دهدات كه كێش������هیهك ی گهوره ی ناوچهكهیان لهب������وار ی پ������هروهردهدا نهبوون������ ی بینا ی گهنج������اوه" ،پێویس������تمان بهدروستكردنی 87قوتابخانه ههیه، بۆئهوه ی كێش������هكانمان چارهسهر بێت". ئهحمهد :ئهوپالنانه چییه كه لهبهردهستاندایه بۆ زیاتر گرنگیدان بهبهرهو پێشچوون ی ڕهوش ی پهروهرده لهسۆران؟ م فاخر :ب ههاوكار ی سهرپهرشتیاران ی بهڕێوهب������هر ی پهروهردهی������ یو
فاخر حهسهن قوتابخانهكان بیرمان لهبهرنامهیهك ی باش كردۆتهوه بۆبهرهو پێشبردن ی بوار ی پهروهرده لهس������نورهكهمان، ئهوی������ش بهئهنجامدان������ ی چهن������د كۆبونهوهیهك لهگهڵ سهرپهرشپاران ی پهروهردهی ی پس������پۆڕو بهڕێوهبهر ی قوتابخانهكان ،بۆ ئاڕاس������تهكردن ی چهند ڕێنماییهك ی پێویست بۆ زیاتر گرنگیدان بهبوار ی پهروهرده. ئهحمهد :تاچهند كێش������هتان ههیه لهگهڵ نهبوون ی مامۆستا ی پسپۆر؟ م.فاخر :كێشه ی نهبوون ی مامۆستا ی میالك زۆره ،چونكه پێویس������تمان بهژمارهیهك������ ی زۆر ی مامۆس������تا ی پس������پۆڕ ههیه ،ئهو ژماره زۆرهش تاوهكو ئێستا دانهمهزراون ،ئهمهش ئهگهڕێت������هوه بۆئهوه ی ك������ه ڕێژه ی دامهزراندن������ ی مامۆس������تایان وهك پێویست نییه لهوهزارهت ی پهروهردهو ئهنجومهن ی وهزیران.
ئهحمهد :ماوه ی چهند ساڵێكه پرۆگرامهكان ی خوێندن گۆڕاوه، تا چهند ئهم پرۆگرامه سهركهوتوو بووه لهفێركردنو پێگهیاندن ی قوتابیاندا؟ م.فاخر :گۆڕین ی پڕۆگرام لهكاتێك ی ب������اش بڕی������ار ی لهس������هر دراوه، پرۆگرامه كۆنهكه سیس������تهمێك ی سهقهت بوو لهگهڵ سیستهم ی نوێ ی پهروهردهو گۆڕانكارییه نوێیهكاندا نهدهگونجا ،ئهم پرۆگرامه نوێیهش لهڕێگا ی خول ی زانست یو بهههوڵ ی سهرپهرش������تیارانو مامۆس������تایان ی پس������پۆڕهوه س������هركهوتنێك ی باش بهدهست دههێنێت. ئهحمهد :دهبینین زۆرێك لهبابهتهكان لهڕوو ی پراكتیكیهوه گرنگیان پێنادرێت ،بۆنمونه وانهكان ی زانستو كۆمپیوتهر كه تهنها بهزارهك ی دهخوێندرێت، هۆكارهكه ی بۆچ ی دهگێڕنهوه؟ م.فاخ������ر :لهب������هر كهم������ ی بینا ی قوتابخان������هكانو زۆر ی قوتابی������ان لهقوتابخانهكان������دا تاوهكو ئێس������تا نهتوان������راوه هۆڵ ی تایب������هت بهوانه زانستییهكانو كۆمپیوتهر تهرخان بكرێت ،ههر لهبهر ئهوهش دهبینین زۆرین������ه ی قوتابخانهكانم������ان دوو دهوام������ ی تیای������هو بهش������ێك ی زۆر ی ی 40بۆ 45قوتاب لهپۆلهكان ڕێژه تیای������ه ،بهاڵم لهداهات������وودا ههوڵ ی خوێندكار ی زۆر ئهدهین كێشه ی چارهس������هر بكهینو گرنگییهك ی بابهته تایبهتیش بهتاقیگهكان������ زانستیهكان بدهین.
ئهحمهد :زۆرێك لهقوتابخانهكان ی ناوچهكه كۆننو پێویستیان بهنۆژهنكردنهوه یان دروستكردن ههیه ئێوه تاچهند بیرتان لهچارهسهركردن ی ئهم كێشهیه كردۆتهوه؟ م.فاخر :لهس������هرهتا ی دهست بهكار بوونم لهمانگ ی ههشت ی ئهمساڵ ،بهر لهكردنهوه ی دهوام ی قوتابخانهكان ههوڵ������ ی نۆژهنكردن������هوه ی چهند قوتابخانهیهكمان دا ،لهبهرنامهشمان دایه چهند قوتابخانهیهك ی تر بهپێ ی توانا ن������ۆژهن بكهین������هوه ،بۆئهوه ی ژینگهیهك������ ی لهباری������ان ههبێت بۆ خوێندن ،ههروهها دروس������تكردن ی بینا ی ن������وێ لهبهرنامهدایه ،بهپێ ی پالن ی وهزارهت ی پ������هروهرده ههوڵ ئهدرێت ئهو بینایانه ی كه دروست ئهكرێن باش بنو لهگهڵ سیستهم ی نوێ ی پهروهرده ی بگونجێنو تهواو ی پێداویستیهكان ی خوێندن ی تیایدا بێت. ئهحمهد :چهند قوتابخانه ی تر دروست بكرێت كێشه ی بینا ی قوتابخانه لهسنورهكهدا چارهسهر ئهبێت؟ م.فاخر :ئێم������ه ژمارهیهك ی زۆر ی قوتابخانهم������ان پێویس������ته ،چونكه لهس������نور ی ناحی������ه ی س������یدهكان كهسهر بهقهزا ی س������ۆرانه زۆرێك لهقوتابخان������هكان كۆن������نو دوو پۆلیشن ،كه 64قوتابخانه ئهبن ،ئهم قوتابخانان������ه كهڵك ی ئهوهیان نهماوه خوێندن تیایاندا ب������هردهوام بێت، كۆ ی گش������ت ی ئهو قوتابخانانه ی كه
ئێمه پێویستمان پێیهت ی بریتین له87 قوتابخانه بۆئهوه ی كێش������هكانمان چارهسهر بێت لهسنورهكهمان. ئهحمهد :تاچهند دهرچون ی پۆل ی یهكهمو دووهمو سێیهم ی بنهڕهت ی لهبهرژهوهند ی قوتاب ی دایه؟ م.فاخر :پۆل������ ی یهك������همو دووهمو سێیهم لهبهرئهوه ی سهرهتا ی ژیان ی قوتابییه لهبوار ی خوێندن ،پێویسته مامۆس������تایان لهم س������ ێ پۆله زیاتر گرنگ ی بهقوتاب ی بدهنو زیاتر قوتاب ی فێربكهنو ڕا ی بهێنن ،بهشێوازێك ی پهروهردهیانه پهروهردهیان بكهن نهك لهسهرهتا ی دهس������تپێكردن ی ژیان ی خوێندن������ ی خۆ ی توش������ ی ترسو دڵهڕاوك ێو دهرنهچون ببێت ،بهڵكو ئهبێت بهكۆمهڵێك ه������ۆكار وره ی بهرز بكرێتهوه ،بۆئهوه ی خوێندن ی لهال خۆشهویس������ت بێتو بهردهوام بێت لهسهر خوێندنهكهی. ئهحمهد :سااڵنه پهڕاوگهو پێداویست ی خوێندن دهدرا بهقوتابیانو ئهو خوێندكارانهش كه دووره دهست بوون دهرماڵهیان دهدرایه ،بۆ ئهمساڵ ێ خوێندن ئهو پێداویستیانه دهدرێن؟ م.فاخ������ر :وهزارهت ی پهروهرده بهپێ ی بڕیارێك ی تایبهت������ ی خۆ ی پێدان ی پهڕاوگهو دهفتهرو قهڵهم ی بهقوتابیان ڕاگرتووه ،دی������اره پاش لێكۆڵینهوه پێیان باش������بووه ئ������هم هاوكاریانه ڕابگیرێن ،س������هبارهت بهدهرماڵه ی هاتوچۆ ی قوتابیان چهند ساڵێك پێش ئێس������تا ئهم دهرماڵهیه نهماوهو
ڕاگیراوه بهپێ ی بڕیارێك ی وهزارهت ی پهروهرده. ئهحمهد :تاوهكو ئیستا ههندێك پهرتوك نهگهیشتۆته دهست ی قوتابی، بهتایبهت قوتابیان ی پۆل ی 12ی وێژه یو زانست ی ئهمه تا چهند زیان بهقوتاب ی دهگهیهنێت؟ م.فاخر :لهب������هر ئ������هوه ی زۆربه ی ێ پهرتوكهكان گۆڕاونو پهرتوك ی نو لهچاپ دراوه ،ئێستاش بهبهردهوام ی پهرتوكهكان دێن ،بهاڵم بهدڵنیایهوه دواكهوتن������ ی پهڕتوكهكان كارێك ی س������لب ی ئهبێت لهس������هر پڕۆسه ی فێركردنو قوتاب������ ی دوائهكهوێت لهوانهكاندا.
وهزارهت ی پهروهرده بهپێ ی بڕیارێك ی تایبهتی خۆ ی پێدان ی پهڕاوگهو دهفتهرو قهڵهم ی بهقوتابیان ڕاگرتووه
ی زانكۆ داناخرێن ی خوێندكاران بلوتوسهكان
كچێك :چهندینجار لهڕێگ ه ی بلوتوسهكهمهوه فیلمو وێنهی سێكسیم بۆ هاتووه زۆرێك لهگهنجانی ناو كافتریای زانكۆ جهخت لهوه دهكهنهوه كه بلوتوسهكانیان بهكراوهیی دادهنێنو ئهو وێنهو گرتانهیان لهالیهن خوێندكارانی ترهوه بۆ دێت كهحهزی لێدهكهنو پسپۆڕێكی كۆمهاڵیهتیش ئهم دیاردهیه بۆ هۆكاری تهكنهلۆژیاو كهپتی سێكسی گهنجان دهگێڕێتهوه.
هاكار مهحمود لهسلێمان ی ههستیاری تهمهن 21ساڵ ڕۆژانه كاتێك دهچێته كافتریای زانكۆ بلوتوس������هكهی دهكاتهوهو چهندین وێن������هو گرت������ه وهردهگرێت كه لهنێوانیشیاندا گرتهی سێكسیو وێنهی وروژێنهری تێدایه" ،منیش چهندی������ن وێنهو ش������عر بۆ ئهو كهسانه دهنێرم كه بلوتوسهكانیان كراوهتهوه". ئهو گهنجه جهخت لهوه دهكاتهوه ك������ه ئ������هو دیاردهی������ه لهنێ������وان ههردوو ڕهگ������هزدا ههیه" ،ناوێك ب������ۆ بلوتوس������هكه دادهنێی������ن كه س������هرنجڕاكێش بێت تاكو شتی زیاتری بۆ بنێرن".
ڤایرۆس������هوه زیان بهخوێندكاران بگهیهنن". ئهو خوێندكاره ئهوهش ناشارێتهوه كه بهشێك لهگهنجهكان دهیانهوێت لهو ڕێگهیهوه هاوڕێی تازه بناس������ن، ب������هاڵم "ههندێكی������ان بڕوایان بهو یهكترناس������ینه نیی������ه ،چونكه هیچ ڕاستگۆیییهكی تێدا نییه".
بلوتوسهكانیان لهكافتریادا كراوهیه زۆرێ������ك ل������هو خوێندكاران������ه ی كه دهچن������ه كافتری������ا ی زانكۆوه بولتوس������هكانیان دهكهنهوه تا لهو ڕێگهیهوه چهندین بابهت ی جۆراوجۆ وهربگرن. الڤهی تهمهن 20ساڵ ڕۆژانه لهكافتریا بلوتوس������ی مۆبایلهكهی دهكاتهوهو چهندین وێنهش دهنێرێتو چهندین بلوتوسهكه ی ناكاتهوه وێن������هو گرتهش������ی بۆ دێ������ت كه "لهنێوانیدا چهندین گرتهو وێنهی بهشێك لهخوێندكاران ی زانكۆ لهناو كافتریادا بلتوسهكانیان ناكهنهوهو سێكسی تێدایه". ناردن ی وێنهو گرتهكان بهكارێك ی لهالیهك ی ت������رهوه بۆكان ی تهمهنی نهشیاو دادهنێن. 22ساڵ ش������هوانه چهندین گرتهی ههژان ،كچه خوێندكارێكی تهمهن سێكس������ی لهڕێگهی ئینتهرنێتهوه 21س������اڵهو ئهو دیاردهیه بهنهش������یاو دادهبهزێنێ������تو ب������ۆڕۆژی دواتر دهزانێ������ت بۆخوێندكاران ی زانكۆ، لهكافتریا باڵوی دهكاتهوه" ،بهشێك "ئهوه ئاس������تی خوێندكاری زانكۆ ل������هو خوێندكارانه ی كه گرتهكان نیی������ه ،چونك������ه ئێره ش������وێنێكی زانستییه". وهردهگرن كچن". ناوبراو ،باس لهوه دهكات كه ههرگیز ترس ی لهوهرگرتن ی ڤایرۆس ههیه لهكافتریا بلوتوس������هكهی ناكاتهوه، ئ������اواره محهمهد تهمهنی 24س������اڵهو چونكه "هیچ سودێكی نییهو تهنها خوێندكار ی زانكۆیه ،بهوته ی خۆ ی گرتهو وێنهی سێكسی دهنێرن". ههندێجار كه بلوتوسهكهی دهكاتهوه كهپت ی گهنجان هۆكاره لهترس������ی ڤایرۆس هیچ ش������تێك وهرناگرێ������ت ،چونكه "ههندێ لهو د.نهجات محهمهد س������هرۆكی بهشی كهسانهی كه بلوتوسهكانیان دهكهنهوه كۆمهڵناسی لهزانكۆی سلێمانی ،ئاماژه تهنه������ا دهیانهوێت لهڕێگهی ناردنی بهوه دهدات كه بهشێوهیهك ی گشت ی
هۆكار ی ئهم دیاردهیه بۆ ئاس������ان ی بهكارهێنان ی مۆبای������ل دهگهڕێتهوه، "مۆبایل لهكۆمهڵگهی ئێمهدا شتێكی وهرگی������راوه ،پێویس������تیهك بوو كه دروس������ت بوو بۆمان نهك لهخودی كۆمهڵگهی ئێمهوه دروست بێت". ناوبراو ،باس ی لهوهكرد كه گهنجهكان لهزۆر الیهنهوه كهپتكراون "،لهڕووی سێكس یو كۆمهاڵیهتیهوه ههروهها ل������هڕووی تێڕوانین ب������ۆ ڕهگهزی بهرامبهر". بهوته ی ئهو پس������پۆره كۆمهاڵیهتییه
گهن������ج وهاڵمی بۆ ئهو پرس������یارانه دهس������تناكهوێت كه الی دروس������ت دهبێ������ت ،ه������اوكات كهناڵهكان������ی ڕاگهیاندن������ ی بههۆكارێ������ك دانا ب������ۆ وروژان������دی گهنج������ان" ،لهو كهنااڵنهوه ههموو ڕووكاریی ژیانی سێكس ی دهبینن لهبهرامبهر ئهمهشدا لهكۆمهڵگ������هدا ههموو ڕێگرییهكیان لێدهكرێت تهنانهت لهم كۆمهڵگهیهدا هیچ پهروهردهیهكی جنسی نییه"، ههربۆی������ه د.نهجات جهخ������ت لهوه دهكاتهوه كه گهنج دهیهوێت لهڕێگه ی
بلوتوس������هكانهوه ئارهزووهكان������ی تێر ب������كات ،بهتایبهتی ئ������ارهزووه سێكسییهكانی". ناوبراو ،جهخت ی ل������هوه كردهوه كه لهكۆمهڵگ������هی كوردییدا هزرێكی كۆمهاڵیهتی گشتی نییه كه ئاڕاستهی پرۆس������هی پێگهیاندنی كۆمهاڵیهتی بكات ،هاوكات زانكۆ بهشوێنێك ی لهب������ار دادهن ێ بۆ پهیوهند ی كچانو كوڕان" ،ههردوو ڕهگهزهكه پێشتر تێكهاڵوبوونیان نییه تا قۆناغی زانكۆ لێره كاتی پشوو یهكبینیان زیاتره".
سێشهممه
nmnmpress@yahoo.com
کتێب
كامۆ ،دوا ی نیو سهده دهگهڕێتهوه كاترین كامۆی كچ ی نوسهر ی ن������اودار (ئهلبێ������ر كامۆ) له رێگ������ه ی دهزگای چاپهمهنی (میش������ل الف������ون) چهندین كتێب ی ن������وێو ناوازه چاپو باڵودهكاتهوه. دوا ی تێپهڕبوون نیوس������هده بهس������هر مـهرگ������ ی (ئهلبێر كامۆ) ی نوسهرو فهیلهسوف، چهندی������ن كتێب������ی جیاواز دهرب������اره ی چۆنێتی ژیانو بهرههمهكانی كامۆ له الیهن كاتری������ن كام������ۆ ی كچ ی نوسهرهوه باڵو دهكرێتهوه. كاتری������ن كام������ۆ كچ������ی نووس������هر ی ناوبراو ،له كتێبێكدا كه له رێگای دهزگای چاپهمهنی میشل الفون باڵو دهكرێتهوه ،ئاماژه بهژیانی ئهو نووس������هره دهداتو لهو كتێبهدا، ئاماژه بهخهباتهكانی ئهو نووسهره لهجهزائیر دهداتو لهگهڵ بهدهستهێنانی خهاڵتی نوبڵی ئهدهبی له الیهن نوسهرهوه. بڕیار وایه س������اڵی داهاتوو ،ژیاننامهی كامۆ له ژێر ناونیش������انی (ئهلبێر كامۆ ك������وڕ ی جهزائیره) باڵو بكرێتهوه ،ئهو بهرههمهش له الیهن دهزگای چاپهمهنی فایارد باڵو دهكرێتهوه .كتێبێكی تر كه له نووسینی (ژان لوك مۆرۆ) س������هبارهت بهو نووسهره له الیهن دهزگای چاپهمهنی ئارشیپێل باڵو دهكرێتهوه. جێگهی ئاماژه پێكردنه له ماوه ی رابردوودا ،كتێبێك لهسهر بهرههمهكانی كامۆ له نوس������ینی روبێرت الفون باڵو كرایهوهو بووه جێگه ی س������هرنج ی نێوهنده ئهدهبیو رهخنهیهكان ی جیهان.
مۆسیقا
لهئینگلتهرا مۆزیك لهمندااڵن ی موسڵمان قهدهغ ه دهكرێت
"فیستیڤاڵ ی فیلم ی كوردی لهبهریتانیا فیستیڤاڵێكی نهناسراوه لهجیهاندا" هونهرمهن������د ئ������اوات عوس������مان وهك زۆربه ی لهخۆرئاوا دهكات دوای چهند كارێكی شانۆیی، ش������انۆكارهكانی ت������ر ی ك������ورد ،كاتێك روو ش������انۆ جێدههێڵێتو خۆ ی لهبوار ی فیلمسازیدا دهبنێتهوهو لهو بوارهشدا درێژه بهخوێندن دهدات، هاوكات لهو رێگهیهش������هوه چهن������د ههنگاوێك ی گرنگ دهنێت بۆ س������ازدان ی فیستیڤاڵ ی فیلم ی كورد ی لهئهوروپا. ناوبراو ،باس لهكاركردن ی هونهرمهند لهئهوروپا دهكاتو ئهوه دهخاتهڕوو كه لهبهر ئهوهی بهردهوام مرۆڤی كورد بهكهسی پله دوو سهیر دهكرێتو بهسهرڕهش یان پهنابهر یان بهبێگانه ناودهبرێ، "قورستر دهچێته ناو دنیای كاركردنهوه لهوێ، دهب ێ قوربانی بده ی بۆئهوه ی كارێك بكه ی كه كارتكرد ئ������هوكات دهچیته ناو كایه ی ئیشكردنهوه". ئهوهی جێگهی س������هرنجه س������ااڵنه فیس������تیڤاڵی فیلم������ی ك������ورد ی لهبهریتانی������ا س������ازدهكرێتو ئاوات عوس������مان ی������هك لهو
ژماره46 :
9
فیستیڤاڵ
هونهرمهندانهیه كه ئهركی سازدان ی ئهو فیستیڤاڵه لهخۆدهگرێتو لهلێدوانێكیدا بۆ نم نم ئاماژه بۆ ئهوه دهكات كه فیستیڤاڵ ی فیلم ی كورد ی دهرگا كردنهوهیهكه بۆپیش������اندان ی فیلم" ،لهبهرئهوه ی فیستیڤاڵهكه نهناسراوه لهجیهاندا". ناوبراو ،ئهوه ئاش������كرا دهكات ك������ه وهرگرتن ی خهاڵت لهو فیستیڤاڵهدا بۆ ئهوه نییه هونهرمهند بناس������ێنێت بهجیهان ،وهكو ئۆسكارو بهرلینو سباس������تیانو كان نییه ،بهڵكو ئهمهوێ لهرێی ئهم فیس������تیڤاڵهوه جارێ بینهری ك������ورد فیلمهكانم ببینێت ،بۆیه یهكسهر بهب ێ بیركردنهوه فیلمێك ی خۆم ی بۆدهنێرم". فیس������تیڤاڵ ی فیلم ی كوردی ،له واڵت ی بهریتانیا س������از دهكرێ������تو تهنها فیلمی ك������ورد ی لهخۆ دهگرێتو لهس������هرجهم واڵتان ی جیهانهوه فیلم ی كورد ی بهشدار ی لهو فیستیڤاڵهدا دهكهن ،بهاڵم لهئاس������ت ی جیهاندا ئهو فیستیڤاڵه ،فیستیڤاڵێك ی نهناسراوه.
فیلم
شوێنێك بۆ یاری خهاڵتی باشترین سیناریۆو فیلمی بهدهستهێنا دوای ئ������هوهی بهفیلمی ش������وێنێك بۆ یاری توان������ی دوو خ������هاڵت لهبهیروت بهدهستبهێنێت ،سینهماكارو دهرهێنهر ش������هوكهت ئهمی������ن ئاش������كرایكرد كه وهكو س������ینهماكارێكی كورد بهشداری لهفیس������تیڤاڵه جیهانیی������هكان دهكاتو بهدهستهێنانی ههر خهاڵتێكشی بۆ گهلی كورده. شهوكهت ئهمین ،لهدوای بهدهستهێنانی دوو خهاڵت لهبهیروتی پایتهختی لوبنان بۆ باش������ترین س������یناریۆو فیلم ،تیشكی خسته سهر سینهمای كوردی بهگشتیو فیلمهكهی خۆی كه سهرهڕای وهرگرتنی چهندین خهاڵت توانیویهتی دوو خهاڵت لهفیستیڤاڵی بهیروت بهدهست بهێنێت.
ی ی پهیمانگا بهمهرج بڕوانام ه ی شانۆیی ی بهرههمێك نمایشكردن ههندێك لهبنهماڵه موسڵمانهكان لهشاری لهندهن ی پایتهخت ی بهریتانیا موزیك لهمنداڵهكانیان قهدهغه دهكهنو رێگهیان پێنادهن بهش������داری لهخولهكانی موزیكی قوتابخانهكانی ئهو شاره بكهن. بهپێیی ئهو ههوااڵنهی لهمیدیاكان ی جیهاندا باڵوكرایهوه ،موسڵمانان ی ئهو واڵته هۆكاری ئهو حاڵهته بۆ حهرامبوونی موزیك دهگهڕێننهوه ،بهاڵم بهرپرسی ئهنجومهنی موسڵمانهكانی بهریتانیا رایگهیاند كه رێژهیهكی كهم لهموس������ڵمانی شاری لهندهن فێربوونی موزیك بهبابهتێكی حهرام دهزاننو رێگ������ه بهمنداڵهكانیان نادهن ههوڵ بۆ فێربوونی ئامێرهكانی موزیك بدهن. بهپێی ئاژانس������هكانی ههواڵ بهس������هدان قوتابی موس������ڵمان لهش������اری لهن������دهن بههۆی ئهوهی خاوهن دایكو باوكێكی موس������ڵمانن ،ناتوانن بهشداری لهخولهكانی فێربوونی موزیك لهقوتابخانهكان بكهن ،ئهوهش لهكاتێكدایه كه وانهی موزیك بهیهكێك لهوانه سهرهكییهكانی سیستمی پهروهردهی بهریتانیا دادهنرێت ،هاوكات ئهنجومهنی موس������ڵمانهكانی بهریتانیا خوازیاری چارهس������هری ئهو كێشهیهو بهكارهێنانی سهرجهم پێداویستیهكانی پهروهردهیین بهتایبهتی رهخساندن ی ههل ی خوێندن ی موزیك بۆههموو قوتابیان بهبێ جیاوازی.
2010 /10/26
مهرجی دهرچوونی خوێندکاران ،نمایشکردنی بهرههمێکی شانۆییه
ی وهك نهریتێكی سااڵنه بهشی شانۆی پهیمانگا هونهره جوانهكان سلێمانی ،ههموو ساڵێك ی ی نمایشێكی ش������انۆییهوه كارنامه لهرێگه دهرچوون دهبهخش������ێته خوێندكارانی دوا ی ی بهش������ی ش������انۆو بڕیاروایه قۆناغ قۆناغ ی ی ئهمس������اڵ یهكهمی نمایش������هكانی كارنامه ی ی مانگ ی خوێندكاران لهسهرهتا دهرچوون داهاتوودا دهست بهنمایشكردن بكهن. ی بهش������ی شانۆ دایڕشتووه ی ئهو نهریته بهپێ
ی ی پۆل س������ااڵنه ههری������هك لهخوێندكاران������ ی ی دهرهێنان ههڵدهستن بهئامادهكردن پێنجهم ی لهیهكێك لهدهقه جیهانیو ی شانۆی دهقێك ی خۆماڵیی������هكانو ههم������ان دهق پێشكهش������ ی مامۆس������تاكهی دهكات كه وانهی دهرهێنان ی دهرهێنان ی وانه پێدهڵێت ،دواتر مامۆستا ی دهقهكهو پاشان ههڵدهس������ێت بهخوێندنهوه لیژنهی������هك لهس������ێ مامۆس������تا پێكدێت بۆ ی ههڵس������هنگاندنی ئهو دهقه شانۆییه بۆئهوه
شانۆ
پهسهند بكرێتو دواتر نمایش بكرێت. ی بهشی ش������انۆ فهرهاد لهوبارهوه س������هرۆك عهب������دواڵ لهلێدوانێكیدا بۆ نم نم باس لهوه ی دهرهێنان دهكات كه جگهله خوێندكاران خوێندكارانی دوا قۆناغی نواندنیش وهك ی ئهكتهر رۆڵ دهبیننو لهو رێگهیهوه كارنامه دهرچوون لهپهیمانگا وهردهگرن" ،ئهوانیش ههروهك دهرهێنان كارنامهی دهرچوونیان ههیه". ی ی كارنامه ی وهرگرتن������ ناوبراو ،گرنگ������ دهرچ������وون لهوهدا دهبینی ك������ه ئهگهر ههر خوێندكارێك ل������هو كارنامهیهدا دهرنهچێت ی تریان یان كهموكوڕی ههبێت" ،چانسێك پێدهدرێ������تو كارهكهی دووباره دهكرێتهوه، ئهگ������هر ههروا بوو بڕوانامهی������ان نادرێتێو ی ئهبێت س������اڵی داهاتوو بێنهوه بۆ كارنامه دهرچوون". ی دهرچوونی ئهمساڵی بۆ وهرگرتنی كارنامه خوێندن لهو پهیمانگایه چوارده خوێندكار ی ی دهرهێنان ،چوارده كارنامه لهپۆلی پێنجهم دهرچوونیان ئهبێتو كات������ی پرۆڤهكردنی ش������انۆییهكان ماوهی بیستو ههشت ڕۆژهو ی دوای ئهوهش ئاماده دهبن بۆئهوهی كارنامه دهرچوونیان نمایش بكهن.
8
سێشهممه 2010 /10/26
ژماره46 :
nmnmpress@yahoo.com
ی وانهوتنهو ه ی شههیدانهو ه بۆ هۆڵهكان چنار سهعد لهوهزیر "ئهگهر كچ ی مهسئولیش نهبوومای ه چانس ی ئهوهم دهبو ببم بهوهزیر"
بهرزان :لهم كۆنگرهی پارتییدا هیچ ههوڵت نهدا ببیت بهئهندامی مهكتهبی سیاسی؟ چنار :دیاره لهناو كۆنگرهدا ئهو بڕیاره دهدرێت ،ئهگهر بزانم پارتی پێویستی بهمنهو ئهو دهرفهتهم بۆبڕهخس������ێت، ئامادهم بۆ خزمهتكردن.
ی شههیدو وهزیری پێشو ی ئهنفالكراوان لهدوا ی دهستلهكاركێشانهوه رێكخراوێك دادهمهزرێنێتو سهر لهنوێ دهست بهوانهوتنهوه دهكات ی سهاڵحهدین، لهزانكۆ ی 36ساڵ هاوكات لهدوا ی لهتهمهن هێشتا ژیان هاوسهریی پێكهوهنهناوهو ی چاویشی لهئهندامێت ی مهكتهبی سیاسی پارت دیموكراتی كوردستانه. سازدانی :بەرزان عەلی حەمە زۆربهی پرسیارهكانم بهپێكهنینهوه لێكرد، ئهویش ه������هر بهوجۆره بهدهم پێكهنینهوه وهاڵمی دهدایهوه ،ههربۆیه لهسهرهتاوه تا كۆتایی گفتوگۆكه خهنده لهسهر لێوی ههردووكمان بوو. و د هی ه ش زیری ه و ر ه وب ه م ئهو س������اڵێك له چنار سهعد ئهنفالك������راون بوو ،وهك خۆی باس������ی دهكات ئ������هو كات������ه مهحك������وم ب������وو ئینگلیزیمو زیاتر گهش������هی پێدهدهم، بهگریانو نههامهتیو دهردهسهرییهكانی دهرچوونم زیاتر بووهو دهرفهتم زۆرتر ك������وردهوه ،ب������هاڵم پێیوایه ئێس������تا كه بووه بۆدانیش������تن لهگهڵ برادهرهكانم، م������اوهی وهزیرایهتییهكهی ت������هواو بووه ،ههرچهنده ئێس������تاش سهرقاڵم ،چونكه كهسێكی ئازادهو دهتوانێت پێبكهنێتو من یهكێكم لهو كهس������انهی كه نازانم بچێته ئاههنگهكان ،ههرچهنده ئێس������تا بێئیش بم ،ههمیش������ه خهریكی پڕۆژهو پێدهكهنێتو دهتوانێـت دڵی خۆش بێت ،ئهنواع كاری جۆراو جۆرم ،ئیش������هكان بهاڵم وهك ئ������هوهی نهیهوێت دڵی خۆش ههمهڕهنگن لهبهرئهوه ههس������ت بهبهرههم بێ������ت ،ڕێكخراوێكی دروس������تكردووهو دهك������همو كهمتریش تراژیدیای تێدایه، دیسانهوه ههر لهگهڵ ئهنفالو كیمیابارانو بهاڵم ههمیشه شاناز ی بهخۆمهوه دهكهم نههامهتییهكاندا مامهڵه دهكات. كه توانیم بۆ ماوهیهك ی كورت خزمهت ی چنار سهعد عهبدواڵ وهزیری پێشووی كهسوكار ی شههیدو ئهنفالكراوان بكهم. وهزارهت������ی ش������ههیدو ئهنفالك������راون لهدیمانهیهكی تایبهتیدا لهگهڵ نم نم ،باس بهرزان :تۆ وتت ڕانههاتووم بێكاربمو لهژیانی خ������ۆیو ئاواتهكانیو هۆكار ی ههمیشه كارم ههیه ،گهنجێكی زۆری شووی نهكردن ی دهكات. كورد بێكاره ،تۆ بۆ بێكار نیت ،ههر لهبهر ئهوهی كچی بهرپرسیت؟ بهرزان :لهسااڵن ی پێشوودا وهزیر بوویت ،چنار :نه بهس������هری ت������ۆ ،من خۆم كار ئه ی ئێستا چیت؟ دروست دهكهم ،لهوكهسانهم كه لهماڵیش چنار :مامۆس������تای وانهبێژم لهزانكۆی بم نازانم دابنیشم ،ههر ئیش نهبێت دوو س������هاڵحهدین لهكۆلێژی ئێواران بهشی كتێ������ب دێنمو دوو وتار دهنوس������م یان كۆمهڵناس������ی ،ههروهه������ا س������هرۆكی پڕۆژهیهك دهنوسم ،زۆرجار ڕێگه بهخۆم پهیمانگای كوردی������م بۆڤیكتمۆلۆژیو دهدهم نامهیهك بۆ مهسولێكی دیاریكراو بهرهنگاربوونهوهیجینۆساید. دهنوس������مو دهڵێ������م بیرۆكهیهكم ههیهو پێمباشه وابكهین ،ئێستاكه خهریكم كار بهرزان :ژیان ی وهزیریی خۆشبوو؟ لهس������هر ئهوه دهكهم كه چۆن گوزهران ی چنار :وهاڵیی ئێستا زۆر خۆشتره ،ئهو ئهو خێزانانه دابین بكهین كه سهرۆكی كات������ه ژیانی من ههمووی كار بوو ،ئهو خێزانهكه مهحكوم������هو لهزیندان ژیان كارهش كه پهیوهندییهكی ڕاستهوخۆم بهسهردهباتو خێزانهكه بێسهرپهرشت ههبوو لهگهڵ ئهو كهسانهی كه كێشهو ماوهتهوه ،خۆم تهلهفۆنم لهگهڵ وهزیری ئازارو مهینهتیی������ان ههبوو ،بۆیه ههموو كاروباری كۆمهاڵیهتی ئاس������ۆس خان ژیانم بب������ووه تراژیدی������ا ،تهنانهت كه كرد ،ئێستا خهریكی ئهوهین بهرنامهیهكی دهنوستم زۆربهی وهخت خهونم بهوانهوه تهلهڤزیۆنی چهند زنجیرهیی لهسهر ئهو دهبینی ،بهاڵم ئێس������تاكه دهتوانم بڵێم بابهته ئامادهبكهین. تاڕادهیهكی زۆر خۆمم ،تاڕادهیهكی زۆر ئهوه ههندێك لهو كارانهیه كه ههندێجار دهتوانم مومارهسهی ژیانی شهخسی خۆم بهالی������دا دهچم ،ی������ان ب������هالی كاری بكهمو كاتم زۆره بۆخوێندنهوهو خهریكی ئیعالمیدا دهڕۆم ،حهزدهكهم سهرپهرشت ی كاری ڕۆش������نبیرییو فێربوونی زمانی بهرنامهیهك بكهم تایبهت بێـت بهكێش������ه
كۆمهاڵیهتییهكان ،ههندێجار خۆم لهگهڵ تهلهبهكانم س������ێرڤه دهكهم ،بۆنمونه ساڵی پار دهمویست س������ێرڤهیهك بكهم لهسهر ئهوهی كه چهن������ده گهنجی كورد بیری لهوه كردووهتهوه سهركردایهتی ئهم واڵته بكات؟ ئهوه یهكێك لهپرس������یارهكان بوو كه لهپۆل������دا لهتهلهبهكانم كردو وتم هیچ كاتێك بیرتان لهوه كردووهتهوه سهرۆكی واڵت بن؟ زۆر كهمیان ئهو ههستهیان تێدا بوو ،زۆر ناڕهحهت بووم ،بۆیه بڕیارمدا ئهو س������ێرڤهیه بكهم بزانم بۆ؟ بۆیه دایمه س������هرقاڵم ،برادهرهكانم پێمدهڵێن میس بهرزان :خۆت لێی دهخوڕیت؟ چنار :زۆرجار ،مۆڵهتی شۆفێرییم ههیه، بیزی( .بهپێكهنینهوه). ههر لهمێ������ژهوه كه لهزانك������ۆ بووم ،من ل������هو ئافرهته كهمانه بووم كه س������هیارهم بهرزان :ئهو كارانهی كه دهیكهیت لێدهخ������وڕی ،ئ������هو كاتهی ك������ه تازه لهئهنجامیدا پارهت دهستدهكهوێت؟ تهخهڕوجم كرد لهبهكالۆریۆس فهرمانبهر چنار :ئهسڵهن ...ئهسڵهن... بووم لهزانكۆی س������هاڵحهدین ،ئهوكات بهرزان :ئهی بهچی دهژیت؟ بهبیرم دێت باوكم بڕیاری دا سهیارهم بۆ چنار :مهعاش������ی خۆم ،تهقاوتی وهزیری بكڕێت ،مارسیدسێكی 190م ههبوو ،ئهوه وهردهگرمو تهواو... ساڵی ،2000زۆریش حهزدهكهم سهیاره لێبخوڕم ،چونكه كه سهیاره لێدهخوڕمو بهرزان :كهم نییه ،بهشت دهكات؟ بهش������هقامهكاندا دهس������وڕێمهوه ههست چنار :نا باشه زۆرباشه ،بهزیادیشهوهیه بهئازاد ی دهكهم. بهشم دهكاتو هیچ موحتاج نییم. بهرزان :تۆ وتت لهقوتابییهكانمم پرسیوه، ئهی ئهگهر ئێمه لهتۆ بپرسین خۆت ببیت بهرزان :ئهی موكافهئهی وتارو نوسینهكانت لهڕۆژنامهكان وهردهگریت؟ بهسهرۆكی ههرێم چیدهكهیت؟ چنار :ئهس������ڵهن یهك فلسی وهرناگرم ،چنار :بێگومان مهبهس������ت لهو پرسیاره ئهزانم كه لهموقابیل������ی ئهوهدا پاره ههیه ئهوه نیبه كه من تموحێكی ئاوام ههبێت، بهس من بۆ پاره ناینوس������م ،لهبهرئهوهی بهڵكو حیكمهتی ئهو پرسیاره لهوهدا بوو س������وپاس بۆ خوا ئهحتیاج نیم ،تهنانهت كه دهمهویست بزانم چهنده گهنجی كورد ههوڵمداوه پارهی موحازهرهكانم لهزانكۆ تموحییان ههیه بۆ ئیدارهكردنی واڵتهكهی بدهمه ئ������هو قوتابییانهی كه موحتاجن ،خۆیان ،چهنده گهنجی كورد ههوڵدهدات چونكه مهبلهغێكه دهكرێت كهس������ێك خۆی دروست بكاتو ئازایهتیو جورئهتی كێش������هیهك ی ژیانی خۆی پێ چارهسهر تێدایه بۆ ئهوهی لهبواری سیاسیدا كار بكات ،بهداخهوه ئهسڵهن ههندێك گهنج بكات. نهك ههر بهخهیاڵیدا نایهت لهمهسولییهتی زۆر گهورهدا ،بهڵكو لهمهسولییهتی زۆر بهرزان :ئێ خۆ تۆ وتت حهزم لهژیانی بچوكیش������دا كار بكات دی������اره لهوهدا وهزیریی نییه ،ئهی ئهم بهزمه چییه ئهوهنده ی دام������هزراوه پهروهردهییهكان دروستكردووهتهوه بۆ خۆت؟ بهرپرس������ن لهدروس������تبوون ی ئهو دۆخه چنار :ڕاس������ته مهس������ئولییهت خۆش نییه ،ب������هاڵم ناكرێت تۆ ڕهفزی ههموو خود ی گهنج بهرپرس نییه. ئامانجی من ئهوه بوو گهنجهكانمان هان مهس������ولییهتێك بكهیتهوه ،بێگومان تۆ بدهم خۆیان پهروهرده بكهن ،لهبهرئهوه ی كه لهمهركهزی بڕیارهوه نزیك بوویت ئایندهی ئهم واڵته بهدهس������ت ئهوانهوهیه ،دهتوانیت دهورێك������ی زیاترت ههبێت، تهم������هن س������نورداره ،ئهوانهی ئێس������تا ب������هاڵم لهههمان كاتیش������دا ئهركێك ی بهرپرسیارێتییان ههیه دوو بهیانی دهبێت قورسیشت دهكهوێته ئهستۆو لهئاست ی كهس������ێكی تر جێگهیان بگرێتهوه ،بۆیه كهس������یدا كۆت������ت دهكاتو ئازادییه لهناو گهنجهكانی ئێمهدا پێویست ههمیشه كهسییهكانت ل ێ زهوت دهكات ،بێگومان ئ������هو كادیره ئامادانه ههبن كه ئهو ئهركه كارك������ردن لهوهزارهتێكیش������دا وهكو لهئهستۆ بگرن ،حیكمهت لهپرسیارهكهی وهزارهتهكهی ئێمه كه پڕه لهمهئهساتو من بۆئهوه بوو ،بهاڵم بهداخهوه وهكو گوتم ناخۆشیو كۆمهڵێك كهس دهبینیت كه شهوقو حهماسهتهكان بۆ ئهو مهسهلهیه زۆر ههمیشه مهعاناتیان ههیه جیاوازه لهگهڵ وهزارهتی بۆنمونه گهشتوگوزار. الواز بوو.
سوپاس بۆ خوا ئهحتیاج نیم ،تهنانهت ههوڵمداوه پارهی موحازهرهكانم لهزانكۆ بدهمه ئهو قوتابییانهی كه موحتاجن ،چونكه مهبلهغێكه دهكرێت كهسێك كێشهیهكی ژیانی خۆی پێ چارهسهر بكات
بهرزان :ئهرێ مۆنیكاكهی وهزارهتت بۆ خۆت ههڵگرت؟ چنار :ئهرهوهاڵ ،ئ������هوه ههدییه بوو ،من لهوهزارهت دوو سهیارهم ال بوو ،یهكێكیان بۆحیمایهو ئهویتریشیان بۆخۆم ،بهرلهوه ی ببم بهوهزیر خۆش������م س������هیارهم ههبوو، موحتاج نهب������ووم ،ئهنجومهنی وهزیران بڕیاریدا ههم������وو وهزیرهكانی كابینهی پێنجهم سهیارهكانیان ال بمێنێتهوه ،ئهوهی پاسهوانهكانم تهسلیم كردهوه.
بهرزان :بهڕاست ئهگهر كچی بهرپرس نهبوویتایه دهبوویت بهوهزیر؟ چنار :مهبهستت ئهوهیه شانست دهبوو ببیت بهوهزیر ،پێموایه بهڵێ ،لهبهرئهوهی ئهوانهی كه ئێس������تا وهزیرن مهرج نییه ههمووی������ان كوڕو كچو كهس������وكاری بهرپرس بن ،بهڵكو زۆربهیان كوڕه فهقیرو ههژارنو بهپێش������همهرگایهتیو خهبات گهشتوون بهو ئاس������ته ،ههندێكیشیان بهرزان :فهیسبووكت ههیه؟ ئهكادیمیو بهتوانان بۆیه گهش������توونهته چنار :نا بهاڵم بهداخهوه لهو ماوهیهدا ئهو پۆس������ته ،من تهوهقوع دهكهم كچی من لهدهرهوه بووم ئاگاداریان كردمهوه بهرپرس������یش نهبوومایه رهنگه ههر ئهو كه ئایا مهوقیعم ههیه؟ ههندێكیشیان چانسهم دهبوو كه ڕۆژێك لهڕۆژان ببم وتیان ئاگاداربه بهناوی تۆوه شتیان بهوهزیر ،لهبهرئهوه ی ئهم دهرفهته لهبهردهم كردووهتهوه ،بهداخهوه خهڵكێك كه ههمو هاوواڵتییهك ی كوردستان ئاوهاڵیه ،من پێیان دهڵێم نهخۆش بهناوی منهوه سهبارهت بهبوون ی منیش بهوهزیر دیاره دوو مهوقیعیان كردووهتهوه یهكێكیان لهناو خانهوادهكهی ئێمه چوار منداڵین ،نهما ،بهاڵم یهكێكیان ههر ماوه ،بهاڵم دوو ك������چو دوو كوڕ ،م������ن لهناویاندا ئهسڵهن من هیچ مهوقیعێكم نییه ،من نهیهكهممو نهكۆتاییش ،ئهگهر مهبهست خهبهرم داوه بهكۆمپانیای فهیسبووك ك������وڕه لهخانهوادهكهم������دا كوڕ ههبوو ،كه ئهوه هی من نییه. ئهگهر گهورهترینه ئهویش خوشكهكهمه، تهنانهت ئهگهر خاوهن شههادهش بووایه بهرزان :ئهرێ تۆ عهلی ههڵهبجهییت لهمن شههادهی بهرزتریش ههبوو ،ئهی چۆن دۆزییهوه؟ چن������ار :وهاڵ عهلی خۆی هاته المان، بۆ چنار؟ پێموایه ئهوه وهاڵمهكهیه بۆئهو كهسانهی من لهت������اران مهوعیدم ههبوو لهگهڵ ئ������هو پرس������یاره دهكهن ،ئهگ������هر قهرار حكومهتی ئێران وهفدێكی ڕهسمی وابووایه ههر شوێنهكه پڕ بكهنهوه شهرت بووین ،ك������ه لهتهیارهك������ه دابهزین نهبوو چانسهكه لهسهر من بێت ،ڕهنگ یهكهم دیدارم دانیش������تنێكمان كرد بوو خوش������كی گهورهترم دههات ئهو كه بۆ تهع������اروف ،م������ن پێموتن جگه لهدانیشتنه ڕهسمییهكان من پهیامێكی موههندیسهیه. خهڵكی ههڵهبج������هم پێیه ،من هاتووم داوای كۆمهڵێ������ك منداڵ دهكهم كه بهرزان :پارهی ئهو ڕێكخراوه ی لهم واڵته ون بوون ،وتیان ئیتیفاقهن دروستكردووه لهكوێوه دێتو كێ ئێستا یهكێكمان لهالیهو دهڵێت من دهتانداتێ؟ چنار :خۆمان ،ههتا ئێس������تا فهندمان خهڵكی ههڵهبجهمو ناوم عهلییه ،وتیان لهالیهن حكومهتهوه نیی������ه ،لهبهرئهوهی ئامادهی بیبینیت؟ وتم من لهئاسمان كۆمهڵێك ئیجرائاتی ئیداری پێویست بۆ ئ������هو حاڵهتانه دهگهڕێ������م ،بۆیه بوو .بهپێی بڕیاری ئهنجومهنی وهزیران مهوعیدمان داناو یهكسهر ئێوارهكهی دهبێ ههر ڕێكخراوێك بۆماوهی چهند هێنای������ان ،ههر كه هات������ه ژوورهوه مانگێك كار بكاتو چاالكی ههبێت ،وت������م تۆ ههڵهبجهییت ،كه بینیم زۆر پاشان لهس������هر ئهو ئهساس������ه پارهی خۆشمویس������ت ،بهدبهخت ی ئهو كوڕه بۆ دابین دهكرێت ،دوات������ر بهداخهوه لهوهدا دهبوو لهفهحسهكه دهرنهچێت كه سهرهی ئێمه گهیش������ت ،قهرارێك كه ههڵهبجهییه. لهئهنجومهنی وهزیران������هوه دهرچوو كه میزانییهی ههم������وو ڕێكخراوهكان كهم بهرزان :ئهگهر مافم ههبێت ئهم دهكرێتهوه ،ئیتر ئێستا لهسهر میزانییهی پرسیارهت لێ بكهم ،ئایا زهواجت كردووه؟ خۆمان بهڕێوهی دهبهین. چنار :نهخێر زهواجم نهكردووه. بهرزان :مهبهستت مووچهی خانهنشینییهكهیخۆته؟ چنار :بهڵ ێ خوا ش������اهیده ،لهوه زیاتر بهرزان :دهتوانم پرسیاری تر بكهم؟ هیچی ترمان نیی������ه ،مانگانه نزیكهی چن������ار :ب������ۆ زهواجم نهك������ردووه؟ ملیۆنێك دین������ار لهمووچهكهی خۆم (بهپێكهنینهوه) دهدهم. بهرزان :بهڵێ ئهوه پرسیارهكهم بوو. چنار :تائێستا رێكنهكهوتووه ،ههروهها بهرزان :ئهی پێداویستییهكان ی من دهمهوێت ئهو كهس������هی زهواجی ئۆفیسهكهت لهكوێ بوو؟ چنار :ئهوانهش ههر خۆمان ههندێكیمان لهگهڵ دهكهم لهئهق������ڵو لهمهعرفهدا لهماڵهوه هێناوهو ههندێكیمان بهمانگانه دهوڵهمهند بێت نهك لهمادده ،ڕهنگه ههرجارهی شتێك دهكڕین ،كهوانتهرهكه ئهوه بهالی منهوه گرنگ بووبێت. ههر خۆی تێیدا بوو ،ههندێكیش������یان بهههدییه بۆی������ان هێناین خوا خێریان بنوسێت.
پرۆفایل
چنار سهعد عهبدواڵ ،لهدایكبووی ساڵی 1974ی ههولێرهو خاوهنی بڕوانامهی دكتۆرایه لهكۆمهڵناسی پ������هروهردهو م������اوهی س������اڵێك پهرلهمانت������ار ب������ووه لهپهرلهمانی كوردس������تانو دوواتر لهكابینهی پێنجهم������ ی حكومهت������دا ب������وو بهوهزیری كاروباری ش������ههیدو ئهنفالكراوان ،ئێستاش مامۆستای زانكۆی سهاڵحهدینه ،جگهلهوهش ڕێكخراوێك������ی دامهزراندووه بۆ كاركردن لهسهر دۆسێی ئهنفالو كیمیابارانی كوردستان كه ههر خۆیش ی سهرۆكی ڕێكخراوهكهیه.
سێشهممه
nmnmpress@yahoo.com
2010 /10/26
ژماره46 :
11
ی شێوهكارییدا بهكارهێناوه" "زۆر هونهرییان ه كۆمپیوتهرم لهبهرههم هونهرمهند ناهیده سدیق بۆ خانمه هونهرمهندێك كاری كۆمپیوتهریی تێكهڵ بههونهری شێوهكاری دهكاتو لهرێگهی ئهو فۆرمه كاركردنهوه بهتهكنهلۆژیاكردنی هونهرهكهی دهخاتهڕوو.
سازدانی :جهمال ئهحمهد جهمیل هونهرمهند ناهیده سدیق ،جیاواز لهشێوهكاران ی كورد توانیویهت ی كار ی كۆمپیوتهری ی تێكهڵ بهڕهنگ ی كارهكان ی بكاتو لهو ناهیده سدیق رێگهیهوه ستایلێك ی تایبهت بهخۆ ی لهكارهكانداو توانیوومه سهرنج ی خهڵك ی بۆكارهكانم ڕابكێشم، بدۆزێتهوه. ئهمهش وایكردووه بناسرێتهوه كه ناهیده كار ی شێوهكار ی دهكات جهمال :لهروو ی فۆرمو شێواز ی ئیشكردنهوه جیاواز ی لهكارهكانتا بهكۆمپیوتهر كه شێوازێكه ئهتوانم بڵێم تازهیه لهناو ئێمهدا بهتایبهت ی ههیه ،ئهو جیاوازییهش خۆ ی لهتێكهڵكردن ی كار ی كۆمپیوتهری یو لهكوردستان. شێوهكاریدا دهبینێتهوه ،تاچهند جهمال :چیرۆكو رهنگ ههوڵتداوه ئهم شێوهكاركردنهت لهبهرههمهكانتا دووبارهن ،ئهتوانین ببێته ستایل ی كاركردنت؟ ناهیده :ئهتوانم بڵێم تاڕادهیهك ی بڵێین تۆ لهم خاڵهدا وهستاویتو باش بووه بهستایلێك ی باش بۆ كار لهخاڵێك ی دیاریكراودا من ،چونكه من بهشێوازێك ی زۆر دهكهیت؟ هونهرییانه كۆمپیوتهرم بهكارهێناوه ناهیده :ناتوانین بڵێین لهباسو
ناوهڕۆكدا وهستاوینو باس لهیهك چیرۆك دهكهین یاخود یهك ڕهنگ بهكاردێنین لهكارهكهدا، بهڵكو هونهرمهند ههر تابلۆیهكو ههر ڕهنگێك ی باس لهڕوداوێكو چیرۆكێك دهكات ههریهكێكیان تایبهتمهندێت ی خۆی ههیه ،بهاڵم زۆركات ئهكرێت ڕهنگێك یان بابهتێك كه كاریگهر ی زۆر ی لهسهر ناخ ی هونهرمهندهكه ههیه دووباره دهبێتهوه یان ڕهنگێك چێژ ی لێوهردهگریتو لهگهل دهروونییدا ئهگونجێ ،چونكه ههر ساتێك بۆ خۆ ی كاریگهر ی تایبهت ی خۆی ههیه بهال ی هونهرمهندهوه جا بهههر شێوازێك بێت بهڕهنگ یان بهشێوه دهریدهبڕێت ،بهاڵم من وهك كچێك زیاتر باس لهخۆش یو ناخۆشییهكان ی ئافرهت دهكهمو زۆریش حهز بهڕهنگه ساردهكان دهكهم ،حهزم لهجوڵهیه لهكارهكاندا ههبێت. جهمال :ئایا تێكهڵكردن ی كار ی كۆمپیوتهری ی بهرهنگ ،ئهوه دهگهیهنێت كه رهنگ ال ی تۆ نهیتوانیووه كار ی خۆ ی بكات؟ ناهیده :ههر ڕهنگێك بۆ خۆ ی جوانترین دهربڕینه ،بۆههر بیرو
بێتهوهو لهبهردهم ی خهڵكداو خۆمو بینهریش توش ی بێزار ی ببین. كارهكانم زهیتیه یاخود بهماده ی سهربهست وهك قتوو بتل ی فڕێدراو چهندین شتی تر كه لهپێشانگا ی جوڵهیهك لهبێدهنگیدا نمایشكراوه یان كۆمپیوتهره كه دوو پێشانگا ی لهم شێوازهم كردۆتهوه.
بۆچونێك ی ژیان بهڕهنگ دهربڕین جوانتر دهبێتو ڕهنگ ال ی من جوانو خۆشهویسته ،بۆیه حهزدهكهم ههموو شتهكان لهبهرامبهرمدا ڕهنگاوڕهنگ بێت ،لهههمانكاتدا ڕهنگ سهرهكییترین كهرهسهیه لهكارهكانمداو ههر ڕهنگێك مانایهك ی تایبهت یو جوانییهك ی خۆ ی ههیه لهال ی من بهتایبهت ی جهمال :تاچهند ژن ناسنامه ی پهمهیی. بهخشیووهته كارهكانت؟ ناهیده :بهدڵنیاییهوه ،زۆربهی جهمال :ئهتوانین بڵێین ئهم فۆرمه كاركردنه ی تۆ بهتهكنهلۆژیاكردن ی زۆر ی كارهكانم باس ی ئافرهت ی كردووهو ئهوهش بهروون ی لهنێو هونهرهكهته؟ كارهكانمدا دیاره ،چونكه ئهو ناهیده :بهڵ ێ ئهتوانین. كارانه لهناخ ی كچێكهوه ههڵقواڵوهو داڕێژراوه. جهمال :ئایا ناهیده كار بۆ بونیادنان ی هونهرێك ی جیاوازو جهمال :وهك هونهرمهندێك ی تایبهت بهخۆ ی ئهكات؟ ناهیده :زۆر بهئاشكرای یو ڕوون ی ئافرهت لهرێگه ی رهنگهوه چ ی دیاره كه من حهزم لهكار ی السای ی ئهڵێیت؟ نییه ،ههمیشه حهز بهنوێگهر ی ناهیده :ئهمهوێت بڵێم ههمیشه دهكهم ،تهنانهت ههر كردنهوه ی شتهكان جوانن ههستهكان پێشانگایهكم تایبهتمهندێت ی خۆ ی بێگهردنو باس لههاورێیهتییهك ی ههبووه ،بۆئهوه ی خهڵكیش توش ی پیرۆز دهكهن ،چونكه مرۆڤ خۆشهویستییهوه بێزار ی نهبێت لهكات ی سهرنج بههاوڕێیهت یو دانیاندا بۆ پێشانگاكهم ،حهز دهكهم دهژی بهتایبهت ئافرهت ،باس بهو شێوازه بناسرێم نهك یهك لهجوان ی وهفاو ڕاستگۆی ی دهكات ستایلم ههبێتو ههمیشه دووباره بهرامبهر ههموو مرۆڤێك بهتایبهت ی
هاوڕێییهتی ،باس لهخهم ی ئافرهت دهكات بهههموو بهشهكان ی ژیانهوه، كهواته ههموو ڕهنگێك جوانو پیرۆزه ،ههربۆیه ئهمهویت بڵێم من وهك كچێك كار ی هونهری ی دهكهم بۆدهرخستن ی توانا ی هونهری یو فیكر ی خۆم بهرامبهر هاوڕێیانو هونهرمهندان.
ئهمهوێت بڵێم ههمیشه شتهكان جوانن ههستهكان بێگهردنو باس
لههاورێیهتییهكی
پیرۆز دهكهن
لهفیلمو دراما كوردییهكاندا جوانی رووخساری ئهكتهر دهكرێت ه پێوهر دهرهێهرێك :لهسهر دهقو فیكری دهق روخساری ئهكتهر دهستنیشان دهكرێت ههندێك لههونهرمهندان جهخت لهوه دهكهنهوه ك ه زۆرجار دهرهێنهرهكان بۆ ههڵبژاردنی ئهكتهرهكان پشت بهتوانای هونهریی نابهستن ،بهڵكو گرنگی بهجوانی روخسار دهدهنو دهرهێنهرانیش باس لهوه دهكهن كه ئهوان بهپێی دهقو نوسین كهسایهتییهكان دیاری دهكهن نهك روخسار.
ئا :هێڤار جهمال
ی ههڵیدهگرن كه ئهتوانن بهشێوازێك راستهقینه نواندن بكهن". بهوت������هی گهزی������زه گهلێك جار روخسار وهكو ش������كڵو فیگهر ی دهموچاو ناش������یرینه ،ب������هاڵم ئهو ی ی جوانهو راستگۆی روخساره رۆح كهس������ایهتیهكه دهگهیهنێ������ت" ،بهو روخس������اره ناش������یرینهوه دهبێته ی زۆر ج������وان لهبهردهم كهس������ێك بینهر". ی ترهوه هونهرمهند پشتیوان لهالیهك نور ی بهدهوی ،باسی لهوه كرد كه ی وهرگرتن ال ی سهرهكیترین ههست مرۆڤ تهنها چ������اوه" ،گرنگترین ی ش������ت بۆ خۆتێركردنمان بینین رووكهش������ه جوانهكانه" ،ههر بۆیه پش������تیوان پێیوایه لهبهر ئهو هۆیه ی ئێس������تا ئهو حاڵهته وهك نهریتێك باو ی لێهاتووه" ،ههر ئهوهنده ئهو كچه یاخود ك������وڕه كه جوان بوو ئیتر كێشه نییه".
بهوت������هی چهن������د ئهكتهرێك ههر ی ی جوان ئهكتهرێ������ك س������یمایهك ی ههبێت لهدراماو فیلمهكاندا ڕۆڵ ی دهدرێتێ ،ئهو خاڵهش س������هرهك ئهوهندهی بۆ پیشاندانی روخساری جوان������ی ئهو كهس������هیه ئهوهنده بۆ "لێهاتوویی ئهكتهر گرنگ نیه" سهركهوتوویی ئهكتهرهكه نییه. پش������تیوان ،پێیوایه گهران بهدوا ی رووخس������ار ی ج������وان لهفیل������مو دراماكاندا خهریك������ه دهبێته باو، رووخسار ی جوان مهرج ی "ئێس������تا وایلێهاتووه گرنگ نییه نزیكبوونهوه ی بینهره بهبڕوا ی هونهرمهند گهزیزه عومهر ،چ������ۆن نوان������دن ئهكرێت ،گرنگ ی روخس������ار ی جوان ئهوهیه كهس������ایهتیهكه سبه ی ڕۆژ ههڵبژاردن������ ی سهرهكییه بۆ نزیكبونهوه ی لهنێ������و خهڵكدا وهك ش������ۆخێك بهشێك ی بهناوهوه بنێنو ی س������هرهكییه ،باسبكرێتو شتێك بین������هر" ،مهرجێك ی خهڵكی، ی س������هر زمان ئهو روخس������اره تاچهند ئهتوانێت ببێته بهیت ی ئهبێت كێشه نییه". دوا ی ئهوه چ ی نوسهر بگهیهنێت". كهسایهت ی دیكهوه گهزیزه جهختی ناوبراو ،باس������ی ل������هوه كرد ئهو لهالیهك ی دراما لهوه كردهوه كه ئهوهنده ی نواندن كهسه ی كه كار ی دهرهێنان ی راستهقینهیه ی پهیام یان فیلم دهكات ،پێوس������ته بهدوا ی كاری گهیاندن ی دراماو فیلمهكهدا بگهڕێت ،بۆ بینهر ،ئهوهنده روخسار ی جوان رۆح ی دراماو فیلم ئهو ئهكتهرانه كاریگهر ی نییه" ،رهنگه روخساره "رۆح
گرنگترین شت بۆ خۆ تێركردنمان بینینی رووكهشه جوانهكانه جوانهك������ه لهچهن������د حهلقهیهكدا سهرنجڕا بكێش������ێت ،دواتر بینهر ی لێیدهچێ������ت ،لهبهر ئهوهی تاقهت ی روخسار تێر بینهر زوو لهجوان ی دهبێت" ،بۆیه ئهو خانمه بهپێویست ی راستهقینه زیاتر دهزانێت نواندن ی پێبدرێت وهك لهرووخسار. گرنگ ئاش������نا رهئوف یهكێكه لهئهكتهره دیارهكانو جهخت������ی لهوه كردهوه ی جوان ی جوان كهس������ایهت كه ناخ دروست دهكات ،نهك روخساری جوان ،بۆیه پێیوای������ه "كاركردن لهس������هر ئهو بنهمایه س������هركهتوو نابێت ،چونكه روخس������ار ی جوان ی جوان دروست ناكات"، كهسایهت بۆیه ئهو بهپێویس������تی دهزانێت كه دهرهێنهرهكان بنهما هونهرییهكان ی بك������هن بهپێوانه ب������ۆ ههڵبژاردن ی جوان، ئهكتهر ،نهك روخسارێك "گ������هر ئ������هو حاڵهت������ه رووبدات، ئهوا بهرههم������ه هونهرییهكه نابێت
ی نێوهند ی جێگه ی سهرنجو تێڕامان هونهر یو رهخنه ی جدی".
جوان ی مهرج نییه گهزی������زه ،جهخت ل������هوه دهكاتهوه ی ك������ه دهرهێنهر چهند پێویس������ت بهروخس������ار ی جوان������ه لهدراماو فیلمهكاندا نیش������ان بدرێت ،دوو ی بهئهكتهر ی بهتوانایه هێنده پێویست ی بۆ كارهكهی" ،ئهوانه ی نواندنێك راس������تهقینه دهكهن ،زیاتر جێگه ی خۆیان دهكهنهوه ،لهن������او بینهردا لهچ������او ئهوانهی روخس������ارێكی جوانیان ههیه" ،ههربۆیه ئهو خانمه ئاماژه بهوه دهدات كه لهكارهكانیدا روخس������ار بهرێژهیهكی كهم بهكار دههێنێت. لهالیهكی ترهوه پشتیوان باسی لهوه كرد ك������ه ههندێك دهرهێنهرهكان گرنگ������ی بهروخس������ار دهدهن یان ئهكتهرهكان بهسهرنجراكێش������ترین ی ش������ێوه دهڕازێننهوه" ،بهڕاس������ت ی دراما ی ئێمه زۆربه ی دهرهێنهران بهو بیردۆزه كاردهكهن ،كه ئهمهش خهتهرترین حاڵهت������ه ڕووبهڕوومان بۆتهوه". ئ������هو هونهرمهن������ده پێیوایه ئهگهر نوسهر ئهو كهس������ایهتییه ی لهسهر ئهو ئاس������ته دانا بێت ،بهاڵم بهال ی ی لهدراماو ی س������هرهك ئهوهوه مهرج فیلم������دا ئهوه نییه ك������ه ئهكتهر ی ی جوان بێتو گهنج بێت، سهرهك ی بێت ،زۆر "گ������هر مهرج جوان������ لهئهكتهره جیهانیهكان جوان نین، بهاڵم خاوهن ئهفراندنن" ،ههربۆیه ئهوهش ناش������ارێتهوه كه ههندێجار دهرهێنهركان پێش ئهوه ی سیناریۆ بنوس������ن چهند ئهكتهرێك دیاری
دهك������هن ب������ۆ كارهكهی������انو بهب ێ ئهوه ی بزانن كهس������ایهتیهكه چۆن درووس������ت دهبێت یان ش������ێوهیان چۆن������ه" ،بهداخ������هوه زۆرب������ه ی كاركردنهكانمان لهگهڵ یهكتریدا، یو ی شهخس چۆته ڕیز ی ناس������ین كوڕ ی چاكو كۆبونهوه ی شهوانه". ی دیكهوه گهزیزه پێیوایه بۆ لهالیهك كار ی دراماو فیلم مهرج نییه ئهو كهسه ی رۆڵ دهبینێت هونهرمهند بێت" ،كهس������انێك ههن حهزیان لهنواندنهو روخس������اریان دروسته، بهق������هدهر حهزهكهی������ان توانایان نیه ،كهس������انێك ههیه روخسارو نواندنی������ان گونجاوهو هونهرمهند نین ،رهنگ������ه بتوان������ن بهكارێك جێگه ی خۆیان بكهنهوه".
روخسار ی جوان بۆجیاكردنهوه ی ههژارو دهوڵهمهنده دهرهێن������هرهكان جهخ������ت ل������هوه دهكهن������هوه ك������ه لهههم������و فیلمو دراماكاندا بهپێی دهقو نوس������ین ئهكت������هرهكان ههڵدهبژێ������رن هیچ كاتێك ئهكتهرێ������ك ناهێننه ناو كارهكهوه كه لهدهقهكهدا نهبێت. دهرهێنهر بهكر رهش������ید ئاماژهی بهوهدا كه كاركردنی ئهوان لهسهر لۆكهیش������نه كه چ لۆكهیشنێك یان شوێنێك لهس������هر دهقهكه دیاری دهكرێت" ،هیچ ش������تێك نییه یان هیچ ئهكتهرێك نیی������ه دهرهێنهر لهخۆیهوه بیهێنێتو پیشانی بدات بهبێ ئ������هوهی مانایهك بگهیێنێت، لۆكهیش������نی ج������وان لهدهق������هوه ههڵدهبژێرێت". ناوب������راو ،باس������ی لهوه ك������رد كه لهرێگهی لۆكهیش������نهوه س������هرجهم
ش������تهكان دیاری دهكرێتو ههر ئهوهش������ه كه روخس������اری جوان دی������اری دهكات" ،ههن������دێ جار روخساری جوان بۆ جیاكردنهوهی چینی ههژارو دهوڵهمهنده نهك بۆ پیش������اندانی روخساری كهسێكی جوان بهبێ مانا". بهكر ،دوپاتیك������رهوه كه ئهو هیچ كاتێك باوهڕ ن������اكات دهرهێنهر لهسهر جوانی روخس������ار ئهكتهر دهستنیش������ان بكات" ،لهسهر دهقو فیكری دهق روخسار دهستنیشان دهكرێت".
بهداخهوه زۆربهی كاركردنهكانمان لهگهڵ یهكتریدا ،چۆته ڕیزی ناسینی شهخسیو كوڕی چاكو كۆبونهوهی شهوانه
10
سێشهممه
2010 /10/26
ژماره46 :
nmnmpress@yahoo.com
گۆشەیەكە تایبەت بەناساندنی ئامێرە مۆسیقیەكان
پیانۆ
ئامادەكردنی :جەمال جەالل Sizi1991@gmail.com
ی كریستینا ی ئهمریك ی پۆپ ی گۆران كچه ئهستێره ی پێنج ی تهمهن بیستو نۆ ساڵ ،دوا ئهگیلێرا ی جیابوونهوه لهگۆردن ی داوا ساڵ هاوسهرگیر ی دهكات. ی مێرد برادمان ی ئهوه دێت كه ی كریس������تینا دوا ئ������هو داوایه یو برادمان گهیشتووته ی نێوان خۆ ناكۆكییهكان ی ئاستێك كه بوارێك نهماوه بۆ چارهسهركردن ی كرستینادا كێش������هكان ،هاوكات لهو داوایه ی ی ئهو ماڵو موڵكه ئهوهش هاتووه كه سهرجهم كه ههی������ه دهگهڕێتهوه بۆ كرس������تینا ،چونكه ی هاوسهرگیریدا ئاماژهكراوه پێشتر لهگرێبهست ی ئهو گرێبهستهدا ی ههڵوهشاندنهوه ی لهكات بهوه
جیابوونهوه
کۆک
كریستینائهگیلێرا ی جیابوونهو ه دهكات داوا ی كریستینا ی ئهو ماڵو موڵكه س������هرجهم ی هاوسهرگیریش������دا ههیه لهپێشو لهكات ی دهگهڕێتهوه ب������ۆ كریس������تینا .لهدوا ی ی ئهوه جیابوونهوهش كریستینا داوا ی ی بهخێوكردن كردووه كه ئهرك������ ی 2008 ی كوڕیان كه س������اڵ ماكس������ ی لهدایكب������ووه بكهوێت������ه ئهس������تۆ ههردووالیهن. ی ی زیات������ر لهمانگێك������ه ههواڵ م������اوه كریس������تیناو ی جیابوون������هوه گ������ۆردن برادم������ان لهناو ڕاگهیاندنهكاندا باڵوبۆتهوه.
ی دهستپێدهكات ی كالسیك لهئهبوزهب ی مۆسیقا ی سێیهم وهرز ئا :شۆرش محهمهد ی پیانۆ ،یهكێكه لهئامێره كلیل������دارهكانو لهخانه ی ی پیانۆ لهئهنجام بهناوبانگترینی ئهو ئامێرانهیه .دهنگ ی پهیدا دهبێتو ی چهكوشهكان لهسیمهكان پیاكێشان ی كلیلهكانهوه ی فشار ئهم چهكوش������انهش لهئهنجام ی پیانۆ بهنده بهجێگهیهكهوه دهكهونه جوڵه .سیمهكان ی دهنگ" ی یاخود ڕووكار ێ "شوێنگه كه پێیدهوتر ی دهنگهكان ئهگێڕێ. ی بههێزكردن كه ڕۆڵ ی ئامێ������رهكانو كامڵترین ئامێر پیانۆ وهك دایك ی ئهوهیه كه پیانۆ ی ئهم ناوبانگهش دهناس������رێ .هۆ ی زۆر فراوان لهدهنگهكان بهرههم ێ مهودایك ئهتوان ی ئهو ی تر تهنیا بهشێك بێنێت لهكاتێكا كه ئامێرهكان ی ئێستایدا مهودایه بهرههم دێنن .پیانۆ لهشێوهكان ی ی بهرههمهێنان ی ههیه توانا زیاتر لهحهوت ئۆكتاڤ ی 20تا 5000هێرتز ی لهس������نور فریكوێنس������هكان ی دهبێت ،ئهوهش لهكاتێكدا بهبهراوورد لهگهڵ ئامێر ی ههیهو باشترین ی چوار ئۆكتاڤ ڤیۆلۆن تهنیا توانا ێ ی كهمتر لهس������ ی ئهدا گۆرانبێژی������ش تهنیا توانا ی ههیه. ی دهنگ ئۆكتاڤ ی داهێنهرهكه ی ی زاین ی 1701 ی لهس������اڵ بارتۆلۆمیۆ كریستۆفور ی داهێنا .پێش ی ئیتالیا پیان������ۆ ی پادۆڤا لهش������ار ی بهكاردههێنا كه ی كۆنتر ی پیانۆ لهئامێرێك داهێنان ی هارپسیكۆرد بوو. ناو ی پیانۆ ناو پیانۆ لهدوو وشهوه دروست بووه pianoforteكه ی بههێز دێت. ی نهرمو forteبهمانا pianoبهواتا ی ههبوو كه ی تایبهت پیانۆ لهس������هرهتادا ش������ێوازێك ی ی گ������هورهو لهچهندین پارچه پێیان������دهوت پیانۆ ی جۆراوجۆراو دروس������ت بووهو شێوازو دیزاینێك ی ههیه لهن������او ژوورو مااڵن������دا دادهنرێتو جوان ی جوان بهماڵهكه ئهبهخشێ. دیكۆرێك ی پیانۆ كلیلهكان ی پیانۆ بۆ ی بۆ ههر ئۆكتاڤێك حهوت كلیلی س������پ ی ی فا سۆڵ ال سی" سهربار ێم حهوت نۆته" ،دۆ ڕ ی ڕهش لهنێوان ئهم كلیله سپیانه ،كۆمهڵێك كلیل ێ لهكلیله س������پیهكاندا ههی������ه لهنێوان كلیله ههند یو ی تر س یو فا ههروهها سپیهكانیش سپیهكان م ی نیو ی ڕهنگ ڕهش لهپیانۆ بهمانا دۆ .ههر كلیلێك نۆته دێز دێت. ی پیانۆ جۆرهكان ی ی دیوار • پیانۆ ی ئیسپینێت • پیانۆ ی كنسول • پیانۆ ی گهوره • پیانۆ نۆته نوسین لهپیانۆ ی لهسهر دوو هێڵ "ههڵئهگر"ئهنجام ئهدرێ .ههڵگر ی ی ڕاستو خوارهوهش بۆ دهست ێ بۆ دهس������ت سهر ی ی سهرهوه بهكلیل ی ههڵگر ی ئاسای چهپ .بهشێوهیهك ی ی هێڵ ی فا ی خوارهوهش بهكلیل س������ۆڵو ههڵگر چوارهم نیشان دهكرێت.
دهتوانیت لهم ماوهیهدا لههۆڵهكان ی شار ی ئهبوزهب ی لهئیمارات گوێت لهسهمفۆنیای ی "سیگڤراید ی شوانكاره" ی ڕیتچارد ڤاگنهر بێت كه ئۆركێسترا ی كۆنسێرتۆجیۆ ی شاهانه ی هۆڵهند ی پێشكهش������ ی دهكات ،هاوكات دهشتوانی گوێت لهمۆس������یقا ی "ئاداگیتۆ" بێ������ت بهئامێرهكان ی ژێدار یو هارمۆنیكا. لهگ������هڵ ئهوه ی كه دهتوانیت ئام������اده ی چهندین ئاههنگ ی مۆزیك ی تر بیت كه ئۆركێس������ترا ی ڤێلهارمۆن ی بهرلین سازیان دهكات .لهگهڵ ئاههنگهكان ی ئۆركێسترا ی ئێزگهو تهلهڤزیۆن ی نیشتیمان ی ئیتاڵیا ،دهشتوانیت ئاماده ی ئاههنگه مۆزیكییهكان ی ئۆركێسترا ی شانۆ ی ڤینیسیاو ئۆركێسترا ی ب ی ب ی س ی لهندهن ی بیت ،ههموو ئهمانهو چهندین گروپ ی مۆزیك ی دیكهش چاالكییهكان ی خول ی سێیهم ی فێستیڤاڵ ی ئهبوزهب������ ی بۆ مۆزیك ی كالس������یك پێكدێنن كه بهیهكهم جۆر ی فێس������تیڤاڵ دهژمێردرێت بۆ مۆسیقا ی كالسیك لهناو جیهان ی عهرهبیدا.
ئهو فێستیڤاڵه كهموێنهیهش س������ێیهم ساڵه سازدهكرێتو س������ااڵنهش لهمانگ ی تش������رین ی یهكهم تاكو مانگ ی ئایار بهردهوام دهبێ������ت .الیهن ی ڕێكخهر ی ئهم فێس������تیڤاڵهش "دهزگا ی ئهبوزهب ی بۆ ڕۆشنبیر یو كولتوور"ه ،بههاوكار ی چهند پرۆگرامێك ی تر بۆ قوتابیان ی زانكۆكان. یهكهم چاالك ی خول ی ئهمساڵ ی فێس������تیڤاڵهكه بهژهندن ی سهمفۆنیا ی "سیگڤراید ی شوانكاره" ی یهكێك لهشاكاره مۆس������یقییهكان ی ڕیتچارد ڤاگنهر دهس������ت ی بهكارهكان ی خۆیكرد ،بهئیزافه ی پێشكهشكردن ی سهمفۆنیا ی پێنجهم ی ڤاگنهر ،ههروهها پێشكهشكردن ی سهمفۆنیا ی "ئاداگیتۆ" بهئامێرهكان������ ی ژێدارو هامۆنیكا ،ئهم س������همفۆنیایه لهناو فیلم ی "مردن لهڤینیسیا"دا ناوبانگێك ی زۆر ی پهیداكرد. وا بڕیاره لهمانگ ی تشرین ی دووهم ی ئهمساڵدا ئۆركێسترا ی ڤێلهارمۆن������ ی بهرلی������ن بگهن������ه ئهبوزهبی ،ئهم������هو لهنێو چاالكییهكان ی ئهم فێستیڤاڵه چهند مانگییهدا سهمفۆنیا ی چوارهمو پێنجهم ی چایكۆڤس������ك ی لهگهڵ گهوره مۆسیقار "دانیاڵ بارنبۆی������م"دا لهمانگ ی كانون ی دووهم ی 2011دا پێشكهش دهكرێت.
ههر لهو هاتنه ی بارنبۆیم كه ناسراوه بهژهندن ی پیانۆ بهتهنیا س������هركردایهت ی ئۆركێسترا مۆزیكییهكه ی دهكات بهناو ی ئۆركێسترا ی "ستاتسكابڵ بهرلین" .بڕیاره فێستیڤاڵهكه لهئاههن������گو چاالكییهكان ی خۆ ی ب������هردهوام بێتو لهو میانهیهش������دا باش������ترینو بهناوبانگترین ئۆركێستراكان ی ئیتاڵیا ئاماده دهبن لهگهڵ گهوره ژهنیار ی چهلۆ ی ئیتاڵ ی "یۆیۆما"و بهدوای������دا "یۆیۆما" خۆ ی بهتهنیا ئاههنگێك ی مۆزیك ی س������ازدهكات لههۆڵ ی قهاڵ ی ئهلجاهیل ی لهش������ار ی عهین لهمانگ ی ئازار ی ساڵ ی 2011دا. لهالیهك ی دیكهوهو لهمانگ ی نیس������ان ی س������اڵ ی داهاتوودا ئۆركێسترا ی ڤینیسیا ههس������تن بهسازكردن ی نمایشێك ی ئۆپێراڵ ی مۆزیك ی ش������اكار ی جواكینۆ ی ڕۆسێن ی بهناو ی "سهرتاش ی ئیشبیلییه". بڕیاروایه كۆتای ی ئهم فێستیڤاڵه كه خول ی 2010ـ 2011 یه بهپێشكهشكردن ی چهندین سهمفۆنیاو مۆسیقا ی شانۆو فیلمه بهناوبانگهكان بهێنرێت كه لهالیهن ئۆركێس������ترا ی ب ی ب ی س ی لهندهنییهوه سازبكرێت بهسهركردایهت ی گهوره مایسترۆ كیت لۆكهارت.
ی ئهلبوم ه پڕداهاتهكانی ههفت ه یوروژێنهر یگرت ه یئهو ه بههۆ
ی كرایهسهر تێدا بوو هێرش
ی كه ی نوێترین ئهلبوم لهپاش نمایشكردن ئا :شۆڕش ی Who Owns My Heart بهناونیشان ی س������ایرس لهالیهن ی بوو ،هونهرمهند مایل ی گۆرانیبێ������ژ مایل دواههمی������ن كلیپ������ ی ی كه چهند گرتهیهك ی باوكانهوهو بهو هۆیه ی چهند گرتهیهك ی ئهوه سایروس ،بههۆ ی ی تێ������دا بوو ك������ه بهزیان ی تێ������دا بوو لهالیهن باوكانهوه وروژێن������هر وروژێنهر ی مناڵهكانیان دهیبینن، پهروهردهكردن������ ی توندبۆوه. ی ڕهخنهیهك رووبهڕوو ی توندبۆوه. ی رهخنهیهك ڕووبهڕوو لهو كلیپهدا س������ایرس وادهردهكهوێت كه ی ی ڕووت تازه لهخهو رابووهو جلوبهرگێك ی چهند لهبهردایهو لهس������هر پێخهفهكهش������ ی دهكات، ی سێكس ی وروژێنهر جوڵهیهك ههروهها دهچێته حهمامو ماكیاژ دهكاتو ی دهكات بۆ چوون بۆ ئاههنگێك ئامادهكار ی وروژێنهرهوه. بهجلوبهرگێك
جهمال جهالل نوێترین بهرههمی موزیكی "تۆبی كی������ت" بهن������اوی "Bullets in "the Gunبهفرۆش������ی 71 ههزار نوسخه لهیهكهمین ههفتهی باڵوبوونهوهیدا لهبازاڕی موزیكی ئهمهریكا بهپلهی یهكهمی ئهلبومه پ������ڕ داهاتهكانی ئ������هو ههفتهیه دهستنیشان كرا. بهپێ ی ههواڵی "واریتی" ئهلبومی "ساردهمهنی ههمینگوای" بهرههمی نوێی "كن������ی چیس������نی" لهیهكهمین ههفتهی باڵوبونهوهی بهفرۆش������ی 65ههزار نوس������خه لهپل������هی دووهمو ئهلبوم������ی موزیكی "دو -وێپس" بهرههمی "برۆنۆ مارس" بهفرۆش������ی 55ههزار بهرگ لهههفتهیهكدا لهپلهی سێیهم دهستنیشان كرا. ئهلبوم������ی موزیكی گۆرانیبێ������ژی ن������اوداری راپ "ئێمینێم" بهناوی "چاكبوونهوه" لهو ههفتهیهدا 52ههزار نوس������خه ی لێ فرۆشراو چووه پلهی چوارهم ی ڕیزبهندیهكه ،لهبهرامبهردا ئهلبومی "ههر شتێك بدهی، ههمان شت بهدهست دێنی" 43ههزار دانه ی لێفرۆشراو پلهی پێنجهمی پێبهخشرا. ئهلبوم������ی موزیك������ی " " Flock veilل������ه"واكا ف���ل��اكا فلیم������ز" بهفرۆشی37ههزار نوسخه توانی پلهی شهشهم بهدهست بێنێتو ئهلبومی "ههزار خۆر"ی "لینكۆلن پارك" 37ههزار دانهی فرۆشراو لهپلهی حهوتهم دهستنیشان كرا. لهئهلبومهكانی دیكهی ئهو ههفتهیه كه بهگش������تی داهاتێكی باش������یان بهدهست نههێناوهو ئهلبوم ی "خهیاڵی گهنجانه" بهرههمی "كتی پری" فرۆش������ی 32ههزار نوسخه پله ی ههش������تهمو "هاندان ،سهختیو چێژ وهرگرتن" ی بهرههمی "تری سانگز" فرۆشی 32ههزار نوسخه ،چووه پلهی نۆیهم. دوای������ن ئهلبومی موزیكی "س������اڵی بێ باران" ی بهرههمی "س������ێلنا گۆمێز"و "دسین" ،لهرێگای فرۆشێكی 27ههزار نوسخهییهوه لهپلهی كۆتایی ئهو لیسته دهستنیشان كرا.
سێشهممه
nmnmpress@yahoo.com
هیوندای سۆناتا خهاڵتی ئۆتۆمبێلی ههڵبژاردهی خۆرههاڵتی ناوهڕاست وهرگرت
مۆدێلی نوێی س������ۆناتا س������یدان، یهكێكه لهبهرههمهكانی هیوندای مۆت������ۆرز كه یهكهمی������ن خهاڵتی ئۆتۆمبێلی ههڵبژاردهی خۆرههاڵتی ناوهڕاس������تی mema 2010ی
ئۆتۆمبێل
جینرا ڵ مۆتۆرز یهكهمین ئۆتۆمبێلی چینی خۆی ههناردهكرد
بهناونیشانی باشترین ئۆتۆمبێلی ئهو كالسه بۆخۆی دابینكرد. ئهو خهاڵته ل������ه 14ی ئۆكتۆبهرو لهگ������هڵ كردن������هوهی دهیهمی������ن پێشانگای نێودهوڵهتی ئۆتۆمبێلی
ئهمریك������ی كۆمپانی������ای جین������راڵ مۆت������ۆرز دهس������تیكرد بهههناردهكردن������ی یهكهمی������ن ئۆتۆمبێلی چینی بهرههمی خۆی. كۆمپانی������ای گهورهتری������ن بهرههمهێنهری ئۆتۆمبێل لهئهمریكا رایگهیاند ههناردهكردنی یهكهمین بهرههمی چینی ئ������هو كۆمپانیایه بهن������اوی چیڤرۆلیتی نیوس������یل، كه لهڕاس������تیدا سیدانێكی بچوكه
گهشهی داهاتی جیهانی IT دهگات ه 2.5تریلیۆن دوالر
كۆمپانیای لێكۆڵینهوهی گارتنێر لهپێش������بینییهكدا رایگهیاند كه تێچووهكانی جیهانی تهكنۆلۆژیای زانیاری تا ساڵی 2011بهگهشهی زیاتر له %3ی بوجهكان ،دهگاته 2.5تریلیۆن دۆالر. بهپێی ئهو راپۆرته بڕی تێچووی خهرجك������راو بۆتهكنۆلۆژی������ای زانیاری لهئهوروپ������او ئهمریكای باش������وور ب������هردهوام كهم������هو لهههندێك بازاڕدا وهك ئهوروپاو ئهمریكای باكور خزمهتگوزاری دارای������ی ناگاته ئهو رێژه بهرزهی كه لهساڵی 2008و پێش قهیرانی داراییهكهی جیهان ههبووه. لهبهرامب������هردا ب������ازاڕه ت������ازه پێگهیش������تووهكانی وهك چی������نو ئهمریكای باش������ور لهتێچووهكانی زانی������اری تهكنۆلۆژی������ای دامهزراوهیی������دا پێش������ڕهو دهبن، چونكه كۆمپانیاكان لهو ناوچانهدا ب������ۆكاری ئابووری زانس������تیانه ئاماده دهكرێن.
ش������ارجه لهئیم������ارات درایه ئهو كۆمپانیایه. memaلهالیهن 12پس������پۆڕی ب������واری ئۆتۆمبێل ل������ه نۆ واڵتی خۆرههاڵت������ی ناوهڕاس������ت ك������ه
ب������ۆ چیلی دهس������تپێكردووه .ئهو ئۆتۆمبێل������ه لهالی������هن كۆمپانیای شانگهای جینراڵ مۆتۆرزهوه بۆ واڵتی چیلی ههنارده كراوه. ئ������هو كۆمپانیای������ه پرۆژهیهك������ی هاوبهش������ی كۆمپانیای ئهمریكی جین������راڵ مۆت������ۆرزو كۆمپانیای ئۆتۆمبێلی چینی شانگهایه. بڕیاروای������ه ئ������هو ئۆتۆمبێل������ه لهبازاڕهكان������ی وهك ئهمری������كای باش������ور ،ئهفریق������ای باك������ورو خۆرههاڵتی ناوهڕاس������تدا بخرێته بازاڕهوه .جینراڵ مۆتۆرز یهكهمین بهرههمهێنهری ئۆمبێلی دهرهكی چینییه كه ئۆتۆمبێلهكانی بهرههمی خۆی لهو واڵتهوه ههنارده دهكات. كۆمپانی������ای جین������راڵ مۆت������ۆرز لهئێستادا بهگهورهترین كۆمپانیای بهرههمهێنهری ئۆتۆمبێلی چاالك لهبازاڕی چین دێته ئهژمار.
بهپێی ئهو پێش������بینییهی گارتنێر، بوجهكان������ی جیهانی تهكنۆلۆژیای زانیاری بههۆی كێشه داراییهكانی زۆربهی واڵتانی جیهان تا چوار س������اڵی داهاتوو ههر بهمش������ێوهیه دهبێ������تو بۆس������اڵی 2014دهگاته 2.8تریلیۆن دۆالر. بهوتهی جێگری گهوره بهڕێوهبهری جیهان������ی لێكۆڵینهوه لهگارتنێردا، زانیاریی������هكان نهوت������ی س������هدهی بیستو یهك دهبنو سهرچاوهیهك دهبێ������ت بۆئیدارهكردنی ئابووری بهشێوهیهكی نوێ كه لهرابردوودا توانای ئهو كارهی نهبووه.
بهگش������تی نوێنهری پیشهس������ازی ئۆتۆمبێلی خۆرههاڵتی ناوهڕاستن، جێبهجێ دهكرێت. داوهرهكان مۆدێلهكان������ی ك������ه لهماوهی 12مانگ������ی رابردوودا
النیكهم لهپێنج واڵتی خۆرههاڵتی ناوهڕاستدا خراونهته بهردهست، ههڵدهسهنگێنن .ئهو ههڵسهنگاندنه ل������ه 10روانگهی جیاوازهوه وهك كاركردنی باش������تر ،تهكنۆلۆژیا، كاراییو نرخی ئۆتۆمبێلهكه لهخۆ دهگرێ������ت .بهتایبهتی س������هرنجی دادوهران لهس������هر ئهوهیه كه ئایا دهتوانێت لهو ناوچهیهدا سهرنجی مش������تهری ب������هرهوه الی خ������ۆی رابكێشێت یان نا؟ لهالیهك������ی دیك������هوه ب������هردهوام بازاڕی خۆرههاڵتی ناوهڕاس������ت روو لهگهش������هيه بۆبهرههمهكانی رۆڵزرۆی������س .ئ������هو كۆمپانیای ئۆتۆمبێلی سۆپهرلۆكسه بهریتانییه رایگهیاندووه فرۆش������ی بهرههمه گرانهكانی رۆڵزرۆیس لهناوچهی باش������ووری خهلیجو خۆرههاڵتی ناوهڕاس������ت %150لهچاو ساڵی رابردوو گهش������هی ك������ردووه كه جێگهی ئومێ������دی بهڕێوهبهرانی ئهو كۆمپانیای ئۆتۆمبێله. لهو نێوهندهدا گهش������هی فرۆشی لهئهبوزهب������ی رۆڵزرۆی������س جێگ������هی سهرس������ووڕمان بووهو
2010 /10/26
ژماره46 :
پێشانگا
گهیش������تووهته .%250لهوبارهوه، تۆرس������تهن مۆل������هر بهڕێوهبهری رۆڵزریس ل������هو ناوچهیهدا وتی: "لهوپ������هڕی سهرس������ووڕمانی م������نو هاوكارهكانم������دا بازاڕی دوبهی لهچاو ب������ازاڕی ئهبوزهبی بۆبهرههمهكانی ئێمه دواكهوتووهو بارودۆخ������ی فرۆش������ی ئێم������ه لهپاتهختی ئیمارات باشتر بووه". لهگهڵ ئهوان������هدا دهیهمین خولی پێش������انگای نێودهوڵهتی ئۆتۆمبێل رۆژی 14ی ئهم مانگه لهشارجهی ئیمارات دهس������تی بهكاركرد كه تێدا چهندی������ن ئۆتۆمبێلی نوێو كۆن نمایشكران. نمایش������ی ئۆتۆمبێل������ه كۆنهكان بووه هۆی زیادبوونی بهش������داری س������هردانكهران لهو پیشانگایهدا ك������ه ئۆتۆمبێلێكی مۆدێلی 1928 بهناونیشانی كۆنترین ئۆتۆمبێلی ئهو پێشانگایه بهشداری پێكرابوو. ئ������هو پێش������انگایه لهپانتاییهكی 58ه������هزار مهت������ری دوجای������ی بۆماوهی پێنج رۆژ لهس������هنتهری پێش������انگاكانی ش������ارجه درێژه بهكارهكانیدا.
چۆن تهمهن ی كۆمپیوتهرهكهتان زیاد دهكهن؟
بهنزیكبوون������هوه ل������هوهرزی س������هرماو س������ۆڵهی زس������تانو بهكارهێنان������ی ئامێرهكانی گهرمای وهك زۆپاو هیتهر دهستپێدهكاتو بهمشێوهیه پلهی گهرمی ژوورهكانی ناوماڵو ش������وێنی كار زیاد دهبێ������ت ،بهو پێیهش پل������هی ههوای ناو كهیسی كۆمپیوتهرهكهشتان زیاد دهكات. لهئێستادا زۆربهی پس������پۆڕانی ITلهو بڕوای������هدان ك������ه فێنككردن������هوهی ناو كهیس كاریگهری باش������ی ههیه لهس������هر درێژكردن������هوهی تهمهن������ی بهش������هكانی كۆمپیوت������هر ،ههربۆی������ه لێ������رهدا ئاماژه به ش������هش كاری پێویس������ت دهدرێ بۆ فێنكردنهوهی ناو كهیسهكهتان: .1ههموو ههفتهیهك دهرگای كهیسهكهتان بكهوهو تهواوی فانهكان ،بهتایبهتی فانی CPUلهتۆزو خۆڵ پاك بكهوه. .2هیچ������كات بهگس������كی كارهبایی یان ئامێره هاوش������ێوهكانی فان������هكان پاك مهكهوه ،ئ������هو كاره دهبێته هۆی ئهوهی فانهكان بهخێرایی بس������وڕێنهوهو ببێته
هۆی گهرمبوونی لهن������اكاوی مهكینهی فانهكهو زۆر زووتر خراپ بێت ،تهنانهت ئهگهری ئهوه ههیه كه فانهكه ئیتر لهكار بكهوێت .دهتوانن دهستهس������ڕێك لهگهڵ چهن������ده دڵۆپێك ئاو بۆ ئهم مهبهس������ته بهكاربهێنن. .3ئهگهر كهیسهكهتان شوێنی تایبهتی بۆفانی زیات������ر ههیه ،فانی دیكهش������ی بۆدابنێن .ئهگهر سهیری ناو كهیسهكهتان بكهن ،ش������وێنی فانی دیكهتان بهرچاو دهكهوێت. .4ئهگ������هر بههی������وای كڕین������ی فانی بۆبهشهكانی وهك CPU ،Powerیان گرافیك كارتی ،داوا لهفرۆش������یارهكه بكه ت������ا فانێكت بداتێ ك������ه خێرایی سووڕانهوهكهی زۆربێتو پهڕهی زۆری لهس������هر بێت .ئهو فانانه بههۆی پهڕهی زیاترو خێراییهكهیان یارمهتیتان دهدهن بۆباشتر فێنككردنهوهی ناو كهیسهكهتان، ئهمهش لهكاتێكدایه كه چهند س������اڵێكه فانی ئاویی هاتونهته ن������او بازاڕهوه كه
تابلێتی ئێچ پی نمایشكرا كۆمپانی������ای هیولی������ت پ������اكارد كۆمپیوتهرێكی تابلێتی شاشه لهمس كه بهوین������دهوزی مایكرۆس������ۆفت بۆبهكارهێن������هره كاردهكات پریفیشناڵهكان نمایشكرد. ئهو كۆمپیوتهره تابلێته ناوی "ئێچ پی س������لیت "500هو شاش������هیهكی 8.9ئینچ������ی ههیه ك������ه ههندێك بچوكت������ره لهشاش������هی 9.7ئینچی ئایپهدی ئهپڵو نرخهكهی 800دۆالره كه بهگش������تی هاونرخ������ی مۆدێلی بهرزی ئایپهده. لهكاتێكدا كه ئایپهد بۆبهكارهێنانی ئاس������ایی ئامادهك������راوه ،ئێ������چ پی ئامێرهك������هی خۆی بۆمش������تهرییه ئیدارییهكان خستووهته بهردهستو بهتواناكان������ی ئ������هو بهرههم������ه بۆ پرۆسێس������ی دیكۆمێنهت������هكانو فایلهكان������ی بهرنام������هی ئۆفی������سو بهرنامهكان������ی مایكرۆس������ۆفتی ئهو بهرههمهیدا ههڵگوتووه. كێش������ی ئامێری "س������لیت "500 نزیك������هی 0.68كیلۆگرام������ه كه هاوكێش������ی ئایپ������هدهو بهویندهوز
س������ێڤن كاردهكات ك������ه نوێترین ڤێرژن������ی ئۆپهریتینگ سیس������تمی كۆمپیوتهری مایكرۆسۆفته ،ههروهها دوو كامێرای ههیه كه یهكێیان بۆ چاتی ڤیدیۆی������ه .پۆرتێكی USB یش������ی لهس������هره كه توان������ای ئهوه بهبهكارهێن������هران دهبهخش������ێت تا كیبۆرد یان ماوس یان پرینتهر لهو ئامێره ببهستن. تابلێتهكهی ئێچ پی پهیوهندی وای فای بۆ بهكارهێنان������ی ئینتهرنێت ههی������ه ،بهاڵم توان������ای بهكارهێنانی نهوهی سێیهمی مۆبایلی نییهو جارێ تهنیا لهئهمریكا دهخرێته بهردهست. ئ������هو ئامێره پێنج كاژێ������ر تهمهنی پاتری ههی������هو لهگ������هڵ قهڵهمێكی دیجیتاڵ������ی دهخرێت������ه بهردهس������ت ك������ه توانای ئ������هوه بهبهكارهێنهران دهبهخشێت تا راس������تهوخۆ لهسهر شاشهكهی بنوسێت. تابلێتی "س������لیت "500دوو رۆژ دوای راگهیاندنی دهس������تپێكردتی فرۆش������ی تابلێتی گالكس������ی تهبی سامس������ۆنگ لهئهمری������كا بهنرخی
600دۆالر ،نمایشكرا. گالهكسی تهب كه وهاڵمی سامسۆنگه ب������ۆ ئایپ������هدی بهرههم������ی ئهپ������ڵ، بهپرۆگرام������ی ئاندرۆیدی گووگڵ كاردهكاتو شاش������هیهكی لهمس������ی 7ئینجی ههیه ،لهوبارهوه س������تیڤ جۆبزی بهڕیوهبهری جێبهجێكاری ئهپ������ڵ ههفتهی راب������ردوو رهخنهی لهتابلێت������ه 7ئینجیی������هكان گرتو
13
كۆمپیوتهر
ههندێكیان نرخهكهیان گرانه ،ههربۆیه ئهگهر كێشهی پارهت نییه ،پێشنیازدهكهم ئهو فانانه بهكاربهێنی. .5بهبچوكتری������ن دهنگ������ی فان������هكان، بهخێرای������ی س������هیری بك������هن بزان������ن كێشهكهی چییهو چ شتێك بووهته هۆی ئ������هو دهنگه .زۆرتری������ن دهنگی فانهكان بهه������ۆی بهریهككهوتنی ش������تهكان ناو كهیسهكه وهك كێبڵ یان تهپو تۆزه كه ئهوهیان ههندێجار دهبێته هۆی سووتانی فانهكهش. .6فانی CPUیهكێكه لهگرنگترینو ههس������تیارترین بهش������هكانی ن������او كهیس������هكهت .خێراییو پل������هی گهرمی CPUو مهزهرب������ۆردی سیس������تمهكهی خۆتان لهرێكخس������تینی BIOSسیستمهكه رێكبخهن ،ههروهها ئهگهر ههست دهكهی سیستمهكه بهبێ هۆ ریستارت دهبێتهوه یان بهردهوام جام دهكات یان خاوه ،بۆ یهكهمین ههنگاو بهوشێوهیه كه لهسهرهوه باسكرا فانی CPUهكهت ،چێك بكه.
رایگهیاند شاشهكهیان زۆر بچوكهو سهبارهت بهسهركهوتنی ئهو ئامێره تێڕوانینی سلبی خۆی راگهیاند. بهپێ������ی راپۆرت������ی كۆمپانی������ای گارتنێ������ر لێكۆڵین������هوهی چاوهڕواندهكرێت فرۆش������ی تابلێت لهدهوروب������هری 20ملی������ۆن ئامێ������ر لهئهمس������اڵدا ،بگاته 55ملیۆن ئامێر لهساڵی داهاتوودا.
12
سێشهممه
2010 /10/26
ژماره46 :
nmnmpress@yahoo.com
قهیران ی دارای ی ئۆسكاری مهكسیكی گرتهوه ئهكادیمی������ای هون������هرو زانس������ته س������ینهماییهكانی مهكس������یك ك������ه بهئهكادیمیای ئۆس������كاری مهكسیك ناس������راوه ،لهرووی ئابوورییهوه بهبارودۆخ������ی قهیران������ ی دارایی������دا تێدهپهڕێتو بهو هۆیهشهوه ئهگهری داخستنی ئهو ئهكادیمیایه لهئارادایه. بهرپرس������انی ئهو ئهكادیمیایه رایگهیاندووه كه لهئایندهیهك ی نزیك������دا بڕی������اری كۆتای������ی خۆی������ان لهس������هر بهردهوامبوونی چاالكییهكانی ئهو ئهكادیمیایه یان داخستنی بهفهرمی رادهگهیهنن. ئهندامان������ی ئهكادیمی������ا دوای دیدارێ������ك لهگ������هڵ نوێنهران������ی ناوهندی نهتهوهیی فیلمی مهكسیك ،TMCINEبڕیاری كۆتایی خۆیان لهو بواره رادهگهینن .ئهو ئهكادیمیایه ك������ه بۆم������اوهی 64س������اڵه كاری هونهریی دهكات ،سااڵنه رێوڕهسمی خهاڵتهكان������ی فیلمی ئاریهل بهڕێوه دهباتو بوجهی ئهو ئهكادیمیای������هش لهرێگای ناوهن������دی نهتهوهیی فیلمی مهكسیك تهرخان دهكرێت ،بهاڵم لهم������اوهی رابردوودا ئهو بوجهی������ه رووی لهكهمبوونهوه ك������ردووه .ناوهندی نهتهوهیی فیلمی مهكس������یك مانگی كانونی دووهمی ئهمساڵ ،بوجهیهكی 250ههزار دۆالری ئاراس������تهی ئهكادیمی������ا كردو لهو كاتهوه تاكو ئێس������تا هیچ یارمهتییهكی دیكهی ئاڕاس������تهی ئ������هو ئهكادیمیایه نهكردووه. رێوڕهسمی خهاڵتهكانی فیلمی ئاریهل كه ههموو ساڵێك لهس������هرهتای وهرزی بههار لهمهكسیك بهڕێوه دهچێتو باشترین بهرههمه سینهماییو تهلهڤزیۆنییهكانی ئهو واڵته دهستنیشان دهكات كه بهئۆسكاری مهكسیكی ناسراوه.
شهوان ی عهرهب لهههزارو یهك شهوهدا
ئهنتۆنی هاكینز ئهكتهری ن������اوداری بهریتانی لهفیلمی ش������هوانی عهرهب������ی رۆڵ دهبین������ێ كه لهس������هر بنهمای چیرۆكهكانی ههزارو یهك شهوه بهرههم دههێنرێت. ش������هوانی عهرهبی درامایهكی مێژوویی������هو تێیدا ئاماژه بهژیانی ئهفس������هرێكی الو دهدرێت كه دوای كوژرانی پاش������ا ،بههاوكاری چهند قارهمانێك������ی دیكه ههوڵ بۆ تۆڵهسهندنهوه دهدات. ئهنتۆنی هاكینز لهفیلمهكهدا رۆڵی جادووگهرێكی خراپ بهناوی فاروتو دهگێرێت كه دهیهوێت بگاته دهس������هاڵت. لهگهڵ ئهوهشدا جاك راسل كاری دهرهێنان بۆئهو فیلمه دهكاتو بڕیاروایه كاری وێنهگرتنی بهم نزیكانه تهواو بێت. ئهنتۆن������ی هاكینز ئهكتهری ناوداری بهریتانی ،ئێس������تا بهرۆڵگێران لهفیلمی س������ور س������هرقاڵهو فیلمی بێدهنگی مهڕهكانیش بهرههمێك ی دیارو ناودارترین بهرههمی ئهو ئهكتهرهیه كه رۆڵی تێدا بینیووه.
ی دهكرێت ه فیلم وشك ه ساڵ
وشكهس������اڵ ی كه مهترس������یهك ی گهوره ی وشكهس������اڵی دهربارهی ژینگ������ه بهرههم دهرهێنانی فیلمی سینهمایی "رزگاری" بۆسهر ژیانی مرۆڤایهت ی دروستكردووه ،دێن������نو بڕیاروای������ه كاری دهرهێنان بۆ توانی خهاڵت بهدهست بێنێت .چیرۆكی دهبێته جێگه ی بایهخ ی سینهماكارانو لهو ههمان فیل������م لهالیهن الرێن������س گافهوه فیلم ی وشكه ساڵی باس لهداهاتوویهكی روانگهیهشهوه لهواڵتی بهریتانیا ستۆدیۆ ی ئهنجام بدرێت. نزی������ك دهكات كه چهندین ملیۆن كهس وركس ئینتهرنش������نال بههاوكاری "من گاف ،لهكاتی بهڕێوهچوونی فیس������تیڤاڵی بههۆ ی وشكهس������اڵییهوه گیان لهدهس������ت مید فیلمز" ،فیلم ی ئهكش������نی ترسناكی فیلمی ئێدینبۆرۆی ئیسكۆتلهندا ،لهرێگهی دهدهن .بهرههمهێن������هرو دهرهێنهری ئهو
فیلم������ه بهههڵبژاردنی ئهكتهر بۆ فیلمهكه س������هرقاڵنو بڕیاروای������ه لهئایندهیهك������ ی نزیكدا كاری وێنهگرت������ن بۆ ئهو فیلمه دهستپێبكات. س������یناریۆی فیلمی وشكهس������اڵی لهالیهن كۆلین ئۆدانل نوسراوهتهوه.
ی نابینا دهبێت ه باڵوێزی ئاشتی هونهرمهندێك
س������كرتێری گش������تی نهت������هوه یهكگرت������ووهكان ب������ان ك������ی مۆن، ستیڤی واندێری نابیناو گۆرانیبێژو ئاوازدانهری ئهمهریكی وهك باڵیۆزی ئاش������تی نهت������هوه یهكگرت������ووهكان دهستنیشان كرد. س������ااڵنه رێكخ������راوی نهت������هوه یهكگرتووهكان ،كهس������ێكی دیار كه ی مرۆڤدۆس������تانه بكات دهكاته كار ی خۆیو لهو میانهیهش������دا بان باڵوێز ك������ی م������ۆن لهرایگهیهنراوێكدا وتی: "ئێمه ههموومان دهزانین ،س������تیڤی واندێ������ر ،یهكێك������ه لههونهرمهندانی گهورهی بواری موزیك كه لهدونیادا ی گۆرانییهكان������ی ئاس������ودهییو هیوا بهمرۆڤایهت������ی بهخش������یووه ،واندێر مرۆڤێكه كه لهبواری مرۆڤدۆس������تانه چاالك������ی زۆری ههب������ووه ،ههروهها یارمهتی زۆری ئاڕاس������تهی مندااڵنی ههژارو كهمدهرامهت كردووه". ی ی فهرمییداو لهبارهگا لهرێوڕهسمێك
نهت������هوه یهكگرت������ووهكان ناس������اند، ی نابین������ا لهلێدوانیێكیدا واندێ������ر بۆراگهیاندنهكان وت������ی" :ئهخوازم ئهوانهی لهرووی تهندروستییهوه هیچ كێشهیهكیان نییه ،یارمهتی كهسانی كهمئهن������دام ب������دهن ،من هی������وادارم س������هرجهم دانیش������توانی دونیا ببنه خاوهن روانگهیهكی تهندرس������ت بۆ كهمئهندامهكان������ی كۆمهڵگاكانیانو بزان������ن لهدونیایهك������دا ،ئهگ������هر تهنانهت یهكێ������ك لهتاكهكانی دونیا، كهمئهندام بێتو توانایی پێویس������تی بۆبهڕێوهبردن������ی ژیانهك������هی نهبێت، كهس������انی دیكه ناتوانن بهشێوهیهكی ئاسایی بیر لهو بابهته بكهنهوه". نابینای������هك ی دهستنیش������انكردن ی نهتهوهی������ه ب������ۆ باڵوێ������زی ئاش������ت ی یهكگرت������ووهكان ،دهنگدانهیهك������ ی گهوره ههبوو ،پێش������وازییهكی گهرم نهتهوه یهكگرت������ووهكان لهنیۆیۆرك ،گۆرانیبێژی ئهمهریكی. ی ی ئ������هوهی بان ك������ی مۆن كه لهنێوهنده هونهرییو سیاس������ییهكان ی لهدوا ی ئاشت بان كی مۆن نازناوی باڵوێز ی جیهان لێكرا. ی وهك باڵی������ۆزی ئاش������تی كۆمهڵگه جیاوازهكان ی نابیناو ئاوازدانهرو واندێ������ر بهخشیه واندێر
راستی تاڵ ،جیهان دهههژێنێت ی دیارو چاوهڕوان لهئهنجامێك ی نهكراودا فیلمی رۆمانس������ "راس������تی ت������اڵ" ی رابیرت ی دهرهێن������هر توانی لوكتیچ������ لهنمایشی فیلمه جیهانیهكاندا، داهاتێكی چ������اوهڕوان نهكراو بهدهس������ت بێنێ������تو زۆربه ی نێوهندهكان������ی س������ینهما ی جیهانی سهرسام بكات. ی س������هرچاوهكانی ههواڵ بهپێ فیلمی راس������تی تاڵ لهههفتهی یهكهم������ی نمایش������كردنیدا، داهات������ی 12.1ملیۆن دۆالری ئهمهریك������ی كۆدهكات������هوهو ی لهزیاتر سهرجهم داهاتهكهش لهپهنج������ا واڵت������ی جیهانهوه، جگهله ئهمریكاو كهنهدا خۆ ی گهیانده زیاتر ل������ه 70ملیۆن دۆالر. كۆكردن������هوه ی ئ������هو داهاته
بۆ فیلمێك بهبێ بهش������داری ن������اودارهكان، ئهس������تێره س������هركهوتنی ئ������هو فیلم������ه دهس������هلمێنێت ل������هدهرهوهی س������نوورهكانی ئهمهری������كاو كهنهدا. دوو ئهكت������هر ی وهك جیرارد باتلێ������رو كاتری������ن هیگل كه ل������هو فیلم������هدا رۆڵ������ی دوو پێشكهش������كاری تهلهڤزیۆن������ی دهبین������ن كه لهگ������هڵ یهكتردا كێش������هیان ههی������هو ئهم������هش بهجۆرێك س������هرنجی زۆربه ی ی س������ینهما ی ئارهزوهمهندان������ ب������ۆ ال ی فیلمهكه راكێش������ا ی داهاتێك������ ك������ه توان������ ی لهو ش������ێوهیه كۆبكاتهوه كه ببێته جێگهی تێڕامانو ههڵوێس������ته ی لهئاس������ت لهس������هركردن نێوخۆییو جیهانیدا.
سێشهممه
nmnmpress@yahoo.com
2010 /10/26
ژماره46 :
15
ی دهرمان بێزار بیت" ی شهكرهدا ،نابێت لهپارێزو بهكارهێنان "لهنهخۆش د.تهها مهحو ی لێپرسراو ی سهنتهر ی نهخۆش ی شهكرهو كوێره گالندهكان بۆ ی ی سهنتهر لێپرسراو ی شهكرهو كوێره نهخۆش گالندهكان جهخت لهوه ی دهكاتهوه كه نهخۆش شهكره كاریگهری لهسهر ی جهست ه زۆرب هی ئهندامان ی ههیه ،ههربۆیه بهپێویست ی لێ دهزانێت كه خۆپارێز ی بكرێتو بهپێی ڕێنماییهكان ی بۆ پزیشك چارهسهر بهكاربهێنرێت.
سازدانی :ڕابهر كهریم د.تهها عوسمان مهحو ی لێپرسراو ی ی شهكرهو س������هنتهر ی نهخۆش������ ی كوێره گالندهكان لهس������لێمان لهدیمانهیهكیدا بۆ نم نم ئاماژه بهوه ی شهكره لهههموو دهدات كه نهخۆش تهمهنهكان������دا دهردهكهوێت ،بهاڵم ی زۆربه ی ئهو كهسانه ی كه توش شهكره ئهبن ئهوانهن كه تهمهنیان لهسهروو 35س������اڵهوهیه ،هاوكات جهخ������ت لهوه دهكات������هوه كه ئهو ی شهكرهیان ههیه كهسانه ی نهخۆش دهبێت پابهندبن بهو ڕێنماییانه ی پزیشكو سهنتهر ی شهكره بۆیان ی دائهنێت" ،ئهبێ������ت دهرمانهكان ی بهكاربهێنێتو بهڕێكو پێك������ پارێز ب������كات ،نابێت بێزار بێت ی دهرمان". لهپارێزو بهكارهێنان
د.تهها عوسمان مهحوی ی زۆره ،ئهو كهسه خواردنهوهیهك ی وش������ك دهبێ������ت نان زۆر دهم ئهخواتو ب������هرهو الواز ی ئهڕوات ی لهههمان كاتدا لهوانهیه ههوكردن زوو زوو ی ههبێ������ت یان دومهڵ دهرب������كات ،ئهو كهس������انه ی كه شهكرهیان ههیه بێتاقهتو خهواڵوو ئهبنو زووش هیالك ئهبن.
ڕابهر :لهچ كاتێكدا بڕیار ئهدرێت ی ی نهخۆش كه نهخۆشێك توش شهكره بووه؟ ی شهكره د.تهها :دهستنیشانكردن ی ئهو نیش������انانه ی ئاس������انه بهپێ تیایدا دهردهكهوێ������ت ،دوا ی ئهوه شیكار ی ش������هكره ی بۆ دهكرێت، ی سروش������تیدا ئهگهر لهئاس������ت ی شهكره چییه؟ ڕابهر :نهخۆش ی نهبێت ئهوا ئهو كهس������ه نهخۆش ه كر ه ����� � ش ی ����� � خۆش د.تهه������ا :نه ش������هكره ی ههیه ،جار ی وا ههیه بهرزبوون������هوه ی ڕێژه ی ش������هكره ی ی سروشت لهخوێندا كه لهئاست زیاتر بێتو ببێت������ه هۆ ی ئهوه ی كاریگ������هر ی ههبێ������ت لهس������هر ی تر ی دهم������ارهكانو بهش������هكان ی ت������ر ی مرۆڤو كۆئهندامهكان������ گۆڕان������كار ی لهخانهكاندا بكاتو زیان بهخانهكان بگهیهنێت. ی ی نهخۆش ڕابهر :نیشانهكان شهكره چین؟ ی شهكره ئاو د.تهها :نیش������انهكان
نیشانه ی نییه ههر خۆ ی دهچێت شیكار ی ئهكات كات ێ ئهنجامهكه ی دهردهچ ێ دهبینین ش������هكرهكه ی بهرزه ،شیكارییهكه ی بۆ دووباره دهكهینهوه ئهگ������هر دووجار بهرز بوو مانا ی وایه ئهو كهسه شهكره ی ههیه. ی توشبوون ڕابهر :هۆكارهكان ی شهكره چییه؟ بهنهخۆش ی زۆرن ئێستا د.تهها :هۆكارهكان ئهم نهخۆشیه باڵوبۆتهوه لهههموو جیهاندا هۆكارهكه ی ئهگهڕێتهوه بۆ خ������واردنو وهرزش نهكردن، ی ه������اوكات قهڵ������هویو زیادبوون كێشو دڵهڕاوكێو تهنگژه ی بار ی ی ترهوه هۆكار ی دهرونی ،لهالیهك ی كاریگهر ی ههیه لهسهر بۆماوهی ی شهكره، توشبوون بهنهخۆش������ ی ی نهخۆش دوو جۆر ی س������هرهك شهكرهمان ههیه یهكێكیان ئهوانهن كه منداڵو گهنج������ن جۆرهكه ی تری������ان ئهوانهن ك������ه بهتهمهننو ی ش������هكره ئهبن، ی نهخۆش توش ی زۆربه ی ئهو كهسانه ی كه توش شهكره ئهبن ئهوانهن كه تهمهنیان لهسهروو 35س������اڵهوهیه ،هۆكار ی ی زیاتر كاریگهر ی لهسهر بۆماوهی بهتهمهن������هكان ههی������ه ،كاریگهر ی دهوروبهر زیاتر لهمنداڵو گهنجدا دهردهكهوێت. ڕابهر :ئایا بهرزبوونهوه ی شهكر یان نزمبوونهوه ی كامیان مهترسیدارتره؟ د.تهه������ا :ههردووكی������ان خراپن، بۆ نموون������ه ئهو كهس������انه ی كه ش������هكرهیان ب������هرزه كاریگهر ی ههی������ه لهس������هر كۆئهندامهكانو
وهرزش نهكردن ،تهنگژهو قهڵهوی هۆكارن بۆ توشبوون بهنهخۆشی شهكره
بهكارهێنانیمۆبایل ی یههڵوهرین هۆكار قژو قهڵهویی ه توێژین������هوه زانس������تییهكان دهریدهخ������هن كه زۆر ی مۆبایل، بهكارهێنان ی قژ ههیهو دووچار ی كاریگهر ی لهس������هر ههڵوهرین ی پێویستدا مۆبایل قهڵهویشمان دهكات ،كهواته لهكات بهكاربهێنه!. ناوهند ی توێژینهوه پزیشكییهكان لهواشنتۆن رایگهیاند: ئهو كوڕو كچه گهنجانه ی كه زیاتر لهس������ێ س������اڵه ی مۆبایل بهكاردههێنن ،كاریگهری لهسهر بهبهردهوام ی مێش������كو غوددهیان دهدانێت ،ئهمهش هۆڕمۆنهكان ی جهسته. ی قژو قهڵهوبوون دهبێته مایه ی زۆر وهرین ی ئهم ناوهنده ئاشكرا ی كرد كه دوا ی لێكۆڵینهوهیهك ی لهسهر 200گهنج ،دهركهوتووه كه مۆبایل بۆته مهیدان هۆ ی كهمبوونهوه ی توانا ی سێكس������ی ،كهمبوونهوه ی س������ترۆجینو پڕۆجسترۆن لهجهس������تهدا ،پاشانیش ئهگهر ی توشبوون بهشهكرهو فشار ی خوێنیش زیاتر دهكات.
ی ئهو ی لهش خانهكانو ش������انهكان مرۆڤه ،لهههمان كاتدا ش������هكره نزمیش بێتهوه ههر خراپه ئهبێته هۆ ی ئهوه ی ئهو كهسه بلهرزێت، ی ی بێتو بێهێز ئهبێتو توش برس ی پهله ئهكات دڵهڕاوك ێ ئهبێت دڵ ی زۆر سارد ئهكات ،ئهگهر ئارهق ئهمه چارهسهر نهكرێت ئهبێته هۆ ی ئهوه ی نهخۆش������هكه لههۆش خۆ ی ی ف ێ ببێت ،هاوكات بچێتو توش س������هر ئێشه ی بۆ دروست ئهبێت، ی ههڵچوون ئهبێت ناتوانێت توش ی پرسیار وهكو پێویس������ت وهاڵم بداتهوه. ی ی دهرمان ڕابهر :ئایا بهكارهێنان ی نادروست چ شهكره بهشێوهیهك ی لهسهر نهخۆشهكه كاریگهرییهك ههیه؟ ی د.تهها :ئهو كهسانه ی كه نهخۆش شهكرهیان ههیه دهبێت پابهندبن بهو ڕێنماییانه ی كه پزیش������كو سهنتهر ی شهكره بۆیان دائهنێت، ی ی بهڕێكو پێك ئهبێت دهرمانهكان بهكاربهێنێتو پارێز بكات ،نابێت ی بێزار بێت لهپارێزو بهكارهێنان دهرمان ،ئێمه ناڵێین ئهو كهس������ه ی ل ێ قهدهغه بكرێت، ههموو شتێك چونكه ئهتوانێ������ت ههموو جۆره خواردنێك بهكاربهێنێت ،بهاڵم ی ڕابگرێت، بهمهرجێك هاوسهنگ ئهبێت برنجو شیرینیو نان كهمتر ی زیاتر بهكاربهێنێ������ت ژهمهكان ی ئهبێت س������هوزهو میوهو گۆشت ی بێت. ماس
زۆر كات بهه������ۆ ی بهرزبوونهوه ی ش������هكرهوه ڕوودهدات ،ههروهها كاریگهر ی لهس������هر گورچیلهكان ههیه ،به بهرزبوونهوه ی ش������هكر فشار ی خوێنیش بهرز دهبێتهوه، بهرزبوونهوه ی شهكر وا لهگورچیله ی دهكات كه توانا ی پرۆتین پااڵوتن نهمێنێتو گورچیله سست ببێتو ی بهغهس������ل بێت یان پێویس������ت ی لهدهست لهكۆتاییدا گورچیلهكان بدات. ی ی ترهوه كاریگهر ی سهرهك لهالیهك ی دڵ ههیه ،دهبێته لهسهر دهمارهكان ی نۆرهدڵێو جهڵته هۆ ی دروستبوون لهدڵدا ،ههروهها كاریگهر ی تر ی ههیه لهسهر ئهو دهمارانه ی دهچێت ی بۆ مێش������ك لهوانهیه توشبوون جهڵته ی دهم������اخ لهڕێگهیهوه ڕوو بدات ،یان ئهو دهمارانه ی دهچێت ی بكات ی برین بۆ پێ لهوانهیه توش یان ئهو برینه بگاته ئهو ڕادهیه ی گانگرین دروست بێتو ئهو پێیه بڕینهوه ی پێویست بێت.
ڕابهر :ئایا مهرجه ئهو كهسه ی كه ی شهكره ههبێت لهباوانیدا نهخۆش ی شهكره لهوهچهكانیدا نهخۆش دووباره ببێتهوه؟ د.تهها :ئهگ������هر هاتوو خێزانێك ش������هكرهیان ههبێت م������هرج نییه ی ش������هكره منداڵهكانیان تووش������ بب������ن ،بهاڵم كه تهمهنی������ان بهرهو ی پێش������هوه دهڕوات قابیلیهت������ ی شهكرهیان ی نهخۆش دروستبوون زۆر ئهبێ������ت ،بهاڵم ئهگهر دایكو ی باوكهكه ههردووكیان نهخۆش������ ش������هكرهیان ههبوو ،ئهوا لهوانهیه ی ی گشت ڕابهر :بهشێوهیهك ی شهكره لهمنداڵهكانیشدا نهخۆش ی شهكره چ نهخۆش ی باوكو دووباره بێتهوه ،بۆماوهی ی ی لهسهر ئهندامان كاریگهرییهك دایك ههردووكیان كاریگهرییان جهسته ههیه؟ ی د.تهها :كاریگ������هر ی زۆر ی ههیه ههیه بۆ تووش������بوون بهنهخۆش ی شهكره. لهس������هر زۆرێ������ك لهئهندامان جهس������ته ،لهوان������ه دهبێت������ه هۆ ی ی ش������هكره ی چاو ،ئ������هو دهمارانه ی رابهر :ڕێژه ی ئاس������ای دابهزین ی نابات ،لهههمان چهنده؟ چاو خوێن بهباش كاتدا لهوهیه ببێته هۆ ی ئهوه ی ئهو د .تهها :ئهگهر ئهو كهسه بۆ ماوه ی ی نهخواردبێتو نهخۆش������ه چاو ی لهدهست بدات ههشت كاژێر نان ی شهكره بكاتو ڕێژهكه ی خوێنبهربوون ههی������ه لهچاودا كه پشكنین
لهنێ������وان ( 110بۆ )126بێت ئهوا ی شهكره ی ی دروستبوون قابیلهت ههیه ،بهاڵم ئهگهر ڕیژهكه ی له 110 كهمتر بێت ئهوا ئاس������اییه ،ئهگهر ڕێژه ی شهكر لهخوێندا بێته ژێر 100هوه ئهوا باشتره. ی ڕابهر :چۆن خۆمان لهنهخۆش شهكره بپارێزین؟ د.تهها :خۆپاراستن بهوه ئهبێت ئهو ی كهسه وهرزش بكات ،خواردنهكان ی زۆر گونجاو بێت ،نابێت خواردن بخوات ،یان بهردهوام ئهو خواردنانه بهكاربهێنرێت كه وزه ی زۆر تیایه لهبهرئ������هوه ی قهڵهو نهبێت ،چونكه قهڵهوبوون هۆكاره بۆ توش������بوون ی شهكره ،كهواته وهرزش بهنهخۆش نهكردن ،تهنگژهو قهڵهو ی هۆكارن ی شهكره. بۆ توشبوون بهنهخۆش
ئهو كهسانهی كه نهخۆشی شهكرهیان ههیه دهبێت پابهندبن بهو ڕێنماییانهی كه پزیشكو سهنتهری شهكره بۆیان دائهنێت
كۆمپیوتهر ی پیاوان زیاتر دهكات نهزۆك ی ی رۆژانه كاركردن بهكۆمپیوتهر بۆته پیش������ه ی هاواڵتیان ،پس������پۆڕانیش ی زۆر ژمارهیهك������ ی كۆمپیوتهر لهسهر جهخت لهس������هر كاریگهر ی دهكهنهوه. نهزۆك ی ی سیدن دهس������تهیهك لهپزیش������كانی زانكۆ ی الپتۆپو لهئوسترالیا رایانگهیاند كه بهكارهێنان ی ی مرۆڤ ،دهبێته مایه ی لهجهسته نزیككردنهوه ی ی جهستهو توانا ی مهنگهنیز ی ڕێژه كهمبوونهوه ی پیاوانیش الواز دهكات ،ئهمهش دهبێته سێكس ی لهپیاوان. ی نهزۆك یهكێك لههۆكارهكان ئهو پزیشكانه رایدهگهیهنن كه پێویسته الپتۆپو كۆمپیوتهر 10س������م لهجهس������تهوه دوور بێت ،تا ی لهكۆمپیوتهرهوه دهردهچن زیان ئهو تیشكانه ی پیاوان ی س������پێرم ی سێكس������یو هێز بهتوانا نهگهیهنێت.
14
سێشهممه
2010 /10/26
ژماره46 :
nmnmpress@yahoo.com
قاو ه بۆ ژنان بهسود ه
دهستهیهك لهپزیش������كان ی ناوهند ی ئهنجلس بۆ نهخۆشییهكان لهئهمریكا، جهخت لهسهر چهندین سود ی قاوه بۆ ژنان دهكهنهوه. ئهم ناوهن������ده دوا ی لێكۆڵینهوهیهك لهسهر توخمه پێكهێنهرهكان ی قاوه، ڕایانگهیاند :ئهو ژنانه ی لهرۆژێكدا یهك كوپ قاوه دهخۆنهوه ،مهترس ی توش������بوونیان بهنهخۆش������ ی شهكره بهڕێژه ی %13كهم دهكاتهوه ،ههروهها خواردنهوه ی چ������وار كوپ قاوه ئهم ڕێژهیه دهگهیهنێته ،%47هاوكات ئهو ناوهنده ئاشكرا ی دهكات كه پێویسته قاوه لهدوا ی نانخواردن بخورێتهوه، چونكه لهكات ی برسێتیدا رهنگه زیان بهگهده بگهیهنێت و تهنانهت مرۆڤهكه دووچار ی ڕش������انهوهو ئازار ی گهده بكات. دهرهنجامهكان ی ئ������هم لێكۆلێنهوهیه لهسهر 700ژن ی تهمهن 18ـ 35ساڵ ی ئهمریكی تاقیكراوهتهوه.
ی بمێنیتهوه؟ دهتهوێ بهگهنج
ی رزگار بكهن؟ پیاوان چۆن خۆیان لهورگ زل
كهم نین ئهو كهسانه ی خهفهت بهزوو پیربوونهوه دهخۆن، یاخود حهز دهكهن جهستهو ڕووخساریان ههر بهگهنج ی بمێنیتهوه ،ئهگهر لهم مرۆڤانهیت ئهوا 10ڕێنمای ی پهیڕهو بكه مانهوه ی گهنجێتیت لهسهر ئێمه! سهنتهر ی پارێزگار ی لهتهندروست ی لهئهڵمانیا رایگهیاند: پێویس������ته كۆمهڵێك خۆراك ی س������ودمهند بخۆین كه پارێزگار ی له رووخس������ارو جهستهمان دهكات ،خۆمان لهههندێ خ������ۆراكو خواردنهوهش بپارێزین كه دهبێته مایه ی زوو پیربوون ،ڕێنماییهكانیش بریتین له: .1میوهو سهوزه ی تازه بخۆ. .2ههفتانه دوو جار ماس ی بخۆ. .3چا ی سهوز بنۆشه. .4سیر ی تازه بهماست یاخود ڕووبه ههنارهوه بخۆ. .5خۆراكه پڕ لهكالۆرییهكان مهخۆ. .6خۆراكه پڕ لهچهورییهكان مهخۆ. .7گۆشت ی سور مهخۆ. .8لهمادده ئهلكهولییهكان دوور بكهوهرهوه. .9جگهره مهكێشه یاخود كهم ی بكهرهوه. .10شیرین ی زۆر مهخۆ.
ژمارهیهك ی زۆر پیاو ههن بهدهست گهورهییو زل ی ورگیانهوه دهناڵیانن ،كاتێكیش سهردان ی بازاڕ دهكهن ئهوا جلوبهرگ ی بهدڵ ی خۆیان بۆ نابێت ،بهاڵم پزیشكان چارهسهریان بۆ ئهو حاڵهتهش دۆزیوهتهوه! لهوبارهوه د.جۆزیف پاترۆ پس������پۆڕ ی بهژنڕێك ی لهزانكۆ ی پاریس رایگهیاند كه بۆ رزگاربوون لهورگو گۆشت ی زیادهو قهڵهویی ،كۆمهڵێك ڕێنمای ی پزیش������ك ی ههیه تا ئهو پیاوانه ڕزگار بكاتو ببنه خاوهن ی بهژنێك ی ڕێك ،لهوانه: .1ههم������وو رۆژێك چوار جار خ������ۆراك بخۆ بهمهرجێ له 400كالۆر ی زیاتر نهبێت. .2رۆژانه لهچوار كاژێر زیاتر بهبرسێت ی مهمێنهرهوه. .3دڵهڕاوك������ێ كۆنتڕۆڵ بكه ،چونك������ه لهكات ی دڵهڕاوكێدا هۆڕمۆن ی كۆرتیزۆل لهجهس������تهدا بهرههم دێت كه چهور ی لهورگدا كۆ دهكاتهوه. .4واز لهكار ی سهرمێز بهێنه ،یاخود بهردهوام لهجوڵهدا به. .5ڕێژه ی نانخواردن تۆمار بكهو ههرگیز زیادهخۆر ی مهكه. .6وهرزشو پیاس������ه ی ئێ������واران لهبیر مهك������ه ،خواردن ی ئێوارانیشت با ههژارانه بێ. .7ههموو س������پێده ی بهیان ی و كات ی ئێواران15 ،جار بهپێوه بوهستهو ههردوو دهستهكانت بۆال ی قاچت شۆڕ بكهرهوه.
خۆراك ه گیاییهكان ی درێژتر ی باشترو تهمهنێك تهندروستییهك پزیش������كهكان جهخت لهس������هر كاریگهری ی خۆراكه گیایی������هكان لهس������هر تهم������هن درێ������ژ ی دهكهنهوه، ئامۆژگاریش������مان دهكهن كه بهپێ������ ی توانا خۆمان لهگۆشتخۆر ی دووربخهینهوه. كۆمهڵه ی پزیشكان ی خۆراكناس ی لهفهرهنسا رایانگهیاند كه مرۆڤ پێویسته لهپێناو تهندروستییهك ی باشترو تهمهنێك������ ی درێژتردا ،خۆراك ی گیای������ ی بخاته ناو پرۆگرام ی خواردن ی رۆژانهی������هوه ،چونكه زۆرینه ی گژوگیا سروش������تییهكان پڕن لهماده ی سودمهند بۆ لهش ی مرۆڤو ههر ئهم ماددانهش تهندروست ی مرۆڤ دهپارێزێت. ئهم كۆمهڵهیه ئاماژه بهوه دهدات كه ههر چوار نهخۆشییه كوش������ندهكه كه بریتین لهدڵو شێرپهنجهو شهكرهو فش������ار ی خوێن ،لهدهرهنجام ی گۆشت ی سورو كهم ی خۆراك ی گیاییهوه دووچار ی مرۆڤ دهبن ،باشترین چارهسهریش ئهوهیه خۆراك ی گیای ی جێگهی گۆشت بگرێتهوهو بیخهینه لیست ی نانخواردن ی رۆژانهمانهوه.
ژههر ه شیرینهكه ی دهكات ههڕهش ه لهمرۆڤایهت ی سهرجهم هاواڵتیان ی جیهان رێكخراو ی تهندروست ی ژههره شیرینهكه ی بهكارهێنان لهمهترس������ییهكان ی ش������هكر ئاگادار دهكاتهوه، یاخود زۆر خواردن چونكه سهرچاوه ی چهندین نهخۆشییه. ئهم رێكخراوه لهبهیاننامهیهكدا رایگهیاند :شهكر كه ی كیمیاییهو دهبێتهمایه ی بهرزبوونهوه ی ماددهیهك راس������تهوخۆ ی ڕێژه ی كۆلیس������تڕۆڵ لهجهستهدا، ی شهكره س������هرهنجام مرۆڤ دووچار ی نهخۆش������ دهكات. ئهم رێكخراوه جهخت لهوه دهكاتهوه كه ش������هكر ی پێستو كاریگهر ی راستهوخۆ ی لهسهر پیربوون ی بینین ههیه ،بۆیه پێویسته كهمبوونهوه ی ئاس������ت كهمترین ڕێژه ی لهخۆراكدا بهكاربهێنرێت ،ئهو كهسانهش تهمهنیان لهسهروو 40ساڵهوهیه ،دهبێ وهك ی كوشنده بنۆڕنه شهكر. ژههرێك
سێشهممه
nmnmpress@yahoo.com
2010 /10/26
ژماره46 :
17
ی دهیهوێ بیگۆڕێ ی بهپینهچێت ی 20ساڵ لهتهمهن ی بهسهربردن گهنجێك دوا "حهز دهكهم خهریك ی كارێك ی تر بم تا مورتاح بم لێی ،چونك ه زۆر بێزارم لهكار ی پینهچێتی" گهنجێكی تهمهن 30ساڵ ك ه ماوهی20ساڵ لهتهمهن ی خۆ ی بهپیشهی پینهچێتییهوه بهسهربردووه ،بێزاره لهكارهك هیو حهز بهگۆڕین ی دهكات" ،ههرچهنده ئێست ه شاگردی براكهمم ،بهاڵم حهز دهكهم كارهكهم بگۆڕم". سهروهر سهعید ی عهلی تهمهن 30س������اڵ، مهه������د ئام������اژه بهوه دهدات ك������ه لهتهمهن دهساڵیهوه ماوهیهك وهك خاوهنكارو ی ماوهیهكیش وهك ش������اگرد كار كردووهو لهئێستاشدا خێزاندارهو ی ههر ب������هو پیش������هیهی توانیویهت ی خێزانهك������هی بژێنێت" ،ماوهیهك زۆر بۆ خ������ۆم كارم دهكرد ،بهاڵم ئێسته وهك شاگرد كار دهكهم". ی لهوه كرد كه زۆر ناوبراو ،باس بێ������زاره لهكارهكهیو حهز دهكات ی ڕۆژێك لهڕۆژان چانس������ی ئهوه ی بۆبێته پێش������هوه كه بتوانێت واز
لێ بهێنێ������تو بیگۆڕێت" ،حهز ی تر بم دهكهم خهریك������ی كارێك تا مورتاح بم لێ������ی ،چونكه زۆر ی پینهچێتی". بێزارم لهكار ی نهبوو ی بۆ خۆشهویستهك ه ی بهدهم كارك������ردنو وهاڵمدانهوه ئهو مشتهرییانهی كه پرسیارییان ی ی باس������ ی پینهچ لێدهكرد ،مههد ی لهوه كرد كه وهك ههر گهنجێك ی داوه ،بهاڵم ی خۆشهویست تر ههوڵ "ئهوهی خۆشمدهویست بۆم نهبوو، لهدهس������تم چ������وو" ،ههربۆیه پاش بێئومێدبوونی لهو خۆشهویستهی، ی ی لهگ������هڵ خزمێك هاوس������هگیر ی ی خۆ خۆی������ان دهكاتو بهوت������ه ی لهئێستادا لهگهڵ ئهو كچه خزمه بووهته خێزانی ،خۆش������یدهوێتو خۆشحاڵه بهوهی چووهته نێو ژیانی، "ئهوهنده ژنهێنانهكهم سودفه بوو یهك������هم ڕۆژ پێموت داده ،خاڵۆزام بوو ،بهاڵم ئێسته خۆشمدهوێت".
"ئهگهر كرێچی بیت ژیانت زۆر ناڕهحهت دهبێ������ت" ،لهگهڵ ههموو ی لهكاژێر ئهوانهش������دا ئهگهرچ������ ی ی بهیانییهوه ت������ا درهنگان شهش������ ئێ������واره كاردهكاتو بهوهۆی������هوه زۆر هیالك دهبێت" ،بهاڵم گوێم ی لهسهرهو لێی نییه ،چونكه ژیانم ی لێ������دهدهم ،ههربۆیه كرێخان������و ی بهردهوام دهبم لێی". بهناچار
ی ی خوێندن ی فێر كوڕه مامهك ه دهكات ئهو گهنجه ب������هدهم كاركردنهوه ی كه خهریك������ی بزمارڕێژكردن تاكه قۆنهرهیهك بوو ،ههرچهنده ی ی شهقامهكهو كاركردن قهرهباڵغ ی دهپچڕاند، جاروبار قس������هكان ی ی بهوهدا كه ئهگهرچ بهاڵم ئاماژه نهچۆته ب������هر خوێن������دن ،بهاڵم ی دهتوانێ بخوێنێتهوه" ،ئهوكاته ی خوێندنم ب������وو لهدهرهوه وهخت بووینو قوتابخان������هی لێ نهبوو، لهالدێیهك������ی دووردا بووم ،دوور بووم لهخوێندنو نوس������ینهوه"، ی دهكات ی بێزار كرێچێت ی ههربۆیه دوات������ر بهههوڵی خۆیو ئهو كوڕه گهنجه ئێس������تا لهخانو كرێدایهو جهخت لهوه دهكاتهوه كه بهه������ۆی ك������وڕه مامێكیی������هوه ی ژیانی لێ تاڵ كردووه ،تاڕادهیهك شارهزای خوێندنهوهو كرێچێت
ێ بیگۆرێ فۆتۆ :سهروهر سهعید مههدی بێزارهله پینهچێتیو دهیهو ی شهوان نووسین دهبێت" ،زۆربه ی كوڕه مامهكهم دهچووم ب������ۆ ال ی كه مامۆس������تایه ،ههندێ ش������ت فێركردم". ی لهحكومهت ههی ه گلهی ی ی عهلی لهگهڵ خستنهڕوو مههد ی بۆ نم نم ،گلهییو دهردهدڵییهكان ی ی ههرێم گازن������دهی لهحكومهت
كوردستان ههبوو ،چونكه لهگهڵ ی ی سیاسیش ی الیهنێك ئهوهی پێناس ی ی خۆ لهگیرفاندایه ،بهاڵم بهوته هیچیان بۆنهكردووهو تائێستاش ی بێ موچهی������ه" ،وهكو حوكمڕان حهزم ل������هم حكومهت������ه كوردییه ی بۆ ی س������وود نهماوه ،لهبهرئهوه فهقیر نییه".
ی ی ئهوه ئهو كوڕه گهنج������ه بههۆ ی ی زۆر كهمهوه دهس������ت لهتهمهنێك ی پینهچێـت������ی كردووه، ب������هكار ی ی بهدیهێنان ی وتهن������ی فریا خۆ خهونو حهزهكان������ی نهكهوتووه، "فریا نهكهوت������م تهنانهت یاریش بك������همو حهزهكان������ی منداڵ������یو گهنجێتیم جێبهجێبكهم".
ی 21ساڵ ه پینهچییه ی ههشت ساڵ لهسهربازی ،ماو ه وهستا محهمهد دوا "دهرزییهك چوو بهپهنجهمداو پهنجهم ی كون كرد ،توند بهپالیس ڕامكێشا تا دهرهات" بۆجانتاكهی نهیزانی بوو ئهوانه ی تیای������ه ،پێموت ئ������هو جانتایهی تۆ ی وهاڵ نازانم، ی تیانهبوو ،وت هیچ������ بهاڵم لهبهغ������دادهوه هاتووم ،كات ێ پێم������وت ئ������هو ش������تانهی تیابووه، خهریك بوو ببورێتهوه". لهكاتی گهڕاندنهوه ی ئهو شتانه ی لهجانتاك������هدا بوون ب������ۆ ژنهكه، ژنهكه ویس������تویهتی دیاری بداتێ، "ب������هاڵم م������ن لێ������م وهرنهگرت، ئێس������تهش جاروبار كه دهمبین ێ ی ساڵوم لێدهكاتو دهڵێت من ژن ئاڵتونهكهم".
پیاوێكی تهمهن 57ساڵ، زیاد لهبیست ساڵ ه خهریك ی كاری پینهچێتییهو زۆر ڕازییه لهپیشهك هی ،بهاڵم جهخت لهوه دهكاتهوه كه بههۆی ههرزانی نرخ ی پێاڵوو شتو مهكهوه هئێستادا پیشهك ه ی ڕوو ل لهكزیو كهمبوونه. سهروهر سهعید محهمهد عهبدواڵ ،ماوه ی 21س������اڵه خهریكی پینهچێتییهو تائێس������تاش ی ی 57ساڵه ،هیچ پیشهیهك كه تهمهن تر ی نهبوهو نهیگۆڕیوهو كاتێكیش ی بهو پیش������هیه ك������ردووه دهس������ت سهرهتای گرانییهكه بووه" ،بههۆ ی ی زۆر ئهو گرانییهك������هوه خهڵكێك ی ی زۆر بوو فڕێ پێاڵوهی ماوهیهك دابوو ئهیهێنا تا بۆ ی چاكبكهینو ی بكات". لهپێ بهوت������هی خۆی ئ������هوكات بههۆ ی ی ههژارییهوه،خهڵكێكیزۆر سهردان ك������ردوونو پێاڵوهكانی������ان پینه ی دهكرد ،بهاڵم "ئێسته بارودۆخ خهڵكی ب������اش بووهو وهكو جاران نهماوه". ی چهكوش������هكهیدا لهگهڵ تهقهتهق ی بزماررێژكردنو ك������ه س������هرقاڵ ی تاكه قۆنهرهیهك بوو، چاككردن ئاماژهی ب������هوهدا كه لهئێس������تادا كارهكه ی روو لهكزییهو زۆر كهم بۆتهوه" ،پێ���ڵ��او ههرزانهو جار ی ێ وا ههی������ه ئهگهر كهس������ ێ بیهو بهتهواوی پێاڵوێ������ك چاك بكات
وهستا محهمهد دڵخۆشهبهپیشهك هی فۆتۆ :سهروهر سهعید ی نزیكهی نی������وه ی نرخی پێاڵوێك تر ی تێدهچێ������ت ،ههربۆیه خهڵك دهچێت جوت ێ تازه دهكڕێت". ههشت ساڵ سهرباز بووه محهم������هد عهب������دواڵ ،لهگێڕانهوه ی ی خۆ ی گلهیی ههیه، ی گهنجێت ژیان چونكه ههر خهریكی س������هربازیی ی بووه" ،چوار پێنج جار حكومهت ی ی كردینو تهس������ریح بهعس بانگ ی ئێران كردین ،ه������هر لهحهرب������ عێراقدا ههش������ت س������اڵ سهرباز ی ب������ووم" ،ئ������هوهش هاندهرێك������ ی بههێز بووه لهوه ی زمانی عهرهب ی كهم چوومه فێربێ������ت" ،ماوهیهك ی چوار ،ئێس������ته ی تا پۆل مهحلوم
دهتوانم بخوێنمهوهو بنووسم". ی دهست ی بهپالیس دهرزییهك ه دهرهێنا بههۆ ی ئ������هوهی محهمهد عهبدواڵ، خهریك������ی دهرزیو بزم������اره زۆر ڕووداوی بهس������هرهاتووهو ڕووداوهكانی������ش ئازارییان داوه، ێ مامۆستایهك دانیشتبوو، "ڕۆژ دهرزیی������هك چ������وو بهم س������هر ی نینۆكهم������داو لهو دی������وهوه هاته دهرهوه" ،ههربۆی������ه ئام������اژهی بۆ ی پهنجه گ������هورهی دهس������تی چهپ كردو وتی" :كاتێ خوێن فیچقه ی كردو پالیسهكهم دا بهمامۆستاكه پێموت ڕایكیێشه ،دهرنهدههات".
دواتر كاتێ دهرزییهكه لهمهكینهكه دهكات������هوه ،مامۆس������تاكهش بۆ ی دهرنای������اتو دهچێت������ه دهرهوهو تهحهمولی نامێنێت" ،بۆخۆم توند بهپالیس ڕامكێشاو دهرمهێنا". ی لێدهكات ژن ی ئاڵتونهك ه ساڵو ناوبراو ،باس لهڕووداوێك دهكات كه ڕۆژێك ژنێ������ك قۆنهرهكه ی ی چاك ك������ردووه ،بهاڵم جانتایهك ی پێب������ووهو لهدوكانهكهیدا ڕهش������ لهبیر ی چووه" ،كاتێ سهیرم كرد ههش������ت ههزار دیناری ئهس������ڵیو ی نزیك������ه ی ح������هوت ت������اك بازن تیابوو ،ئهوكات������ه ی ژنهكه هاتهوه
ی پێباشتره ئهم سهردهم ه ئ������هو پینهچییه بهتهمهن������ه ،بهدهم ی لهو ئهشكهنجهو كاركردنهوه باس ی ناڕهحهتیانه كرد كه لهس������هردهم بهعسدا بهسهری هاتووه ،ههربۆیه بهههم������وو كهموكوڕییهكانهوه ئهم سهردهمهی پێباشتره" ،ههرچۆنێك بێت ئهم س������هردهمهم پێباشتره تا ی بهع������س ،لهوهته ی ههم حكومهت ئهوهنده بێترسو مورتاح نهبووم، ئهوهندهش دهوڵهمهن������د نهبووم"، بهاڵم ناوبراو ،ئهوه ی بهپێویس������ت دهزانی كه حكوم������هت هاوكار ی ی فهقیرو ه������هژار بكات، خهڵك������ "ئ������هم حكومهته ی خۆش������مان كه ی زۆر ی ههیه حهقه پارهو س������امان كاربك������هنو یارمهتی خهڵكی زۆر بدهنو چاویان لهخهڵكهوه بێت". ی بهالوه خۆش ه كارهك ه ی دوو محهم������هد عهب������دواڵ ،خاوهن ك������وڕو س������ێ كچ������هو زۆرب������ه ی منداڵهكان������یو خێزانهك������ه ی بهو كاره پێگهیان������دووهو بهخێ������و ی كردوون ،شاناز ی بهكارهكهشییهوه
ی دهكاتو بهالیهوه خۆشه" ،لهكات گرانییهكهدا ههر بهم ئیش������ه وهك مهلیك ژیاوین" ،هاوكات ئهوهش ی ناش������ارێتهوه ك������ه منداڵهكان������ جاروبار پێیدهڵێن واز لهو پیشهیه بهێنێت" ،بهاڵم من ئهم ئیش������هم پێخۆش������ترهو حهزناك������هم واز ی لێبهێنم". ههرچهن������ده ئێس������ته بهردهوام������ه لهكارهك������ی ،ب������هاڵم بهوته ی خۆ ی لهكارهك������ه ی بێزارنییهو ئومێد ی ئهوه دهخوازێ كه ئ������هو تهمهنه ی ی بیباتهسهر، ماوێتی بهس������هالمهت "شوكرم بهم بهش������ه ،داوا لهخوا ئهك������هم ئ������هو تهمهن������ه ی ماوم������ه ی بهس������هالمهتیو بهئیمان������هوه بهڕێ بكهم".
شوكرم بهم بهشه ،داوا لهخوا ئهكهم ئهو تهمهنهی ماومه بهسهالمهتیو بهئیمانهوه بهڕێی بكهم
16
سێشهممه
2010 /10/26
ژماره46 :
nmnmpress@yahoo.com
ی هێشتا لهكارهكهی بهردهوامه لهشفرۆشێك پاش شهش جاربهندكردن
"بۆ ههر شهوێك ب ه 100دۆالر كاری سێكسیم لهگهڵ كهسێكدا دهكرد ،بهاڵم تهنها پێنج دۆالر دهدرا بهمن" ئهژین كچێكی تهمهن 17ساڵهو دانیشتووی یهكێك لهشارهكانی ههرێمی كوردستانهو تائێستا بهتۆمهتی لهشفرۆشی شهش جار لهالیهن پۆلیسیهوه دهستگیر كراوه ،ئێستاش بهههمان تۆمهت لهزینداندایه.
دیمهن بورهان
ی لهگهڵدا كردووه .ناوبراو گلهیی سێكس ئ������هوهی لهحكومهت ههبووو كه تائێس������تا ش������وێنیێكی دروس������ت نهكردووه بۆ ئهو كهسانهی كه لهماڵهوه توندوتیژیان بهرامبهر دهكرێتو رووبهرووی كوش������تن دهبنهوهو دهیوت" ،س������هنتهرو ڕێكخراوهكان پاش ی ی بزانن ههڕهشه ی ئهوه چهند مانگێك دوا كوشتنت لهسهرنیه ،دهتنێرنه دهرهوه ،منیش ی ناچاربووم ئهو باندانه بدۆزمهوه كه كار ی دهكهن ئهوانیش دهیان خستمه لهشفرۆش بهردهم ههموو تهمهنهكان". بهوتهی ئهو كچه ئهوانهی كاری سێكسیان لهگهڵ كردووه دواتر ئازاریان داوه" ،جار ی تهمهن 60ساڵ هاتۆتهالم كه ههبووه پیاو ی وهكو باپیرم وابووه زۆربهدڕندانه ئازار داوم ،پاش تهواو بوونیشی لێیداومو دهیوت ی ناسكیو جوانیبهكهی تۆوه منیشت بههۆ ی گوناه كرد". توش
"لهزیندان زیاتر هی������چ جیگایهك بۆمن ی ی تێدانییه ،چونكه پاش ئهوه ئاسایش������ ی خۆشهویس������تهییهوه پهنامبرده لهڕێگ������ه ی ڕزگاربوونم الی یاس������ینو بهمهبهس������ت ی باوكو برا دڵپیس������هكانم، لهتوندوتی������ژ ئهویش وتی بابتكهمه ژن دواتر دهتهێنم، لهبهرامبهر 100دۆالر ی سهرگهردانم دهكات"، رازی بوومو نهمزان كاری سێكسی كردووه �����ارێكی � ش ه ل ه ك ه ی ه كچ ئهوه وت������هی ئهو ئهژین ئهوه ناش������ارێتهوه كه تا لهشفرۆش ی شارێك ه ل ئێستا و ه ڵهاتوو كوردستانهوه هه جوانترو تهمهنی كهمتر بێت پارهی زیاتر ی كوردستان زیندانیه. تر دهكات" ،بۆ ههر ش������هوێك به 100دۆالر كاری سێكسیم لهگهڵ كهسێكدا دهكرد، گلهیی لهسهر حكومهت ههی ه بهاڵم تهنها پێنج دۆالر دهدرا بهمن ،لهگهڵ و ه ر ه ب كاتێك ئهژین لهش������ارهكهی خۆیهوه نانخواردندا ،پارهكهی تری بۆ بهرپرسی ش������ارێكی تری كوردس������تان رۆیشتووه ،باندهكه بوو" .بهوتهی خۆی س������هرۆكی هیچ ش������وێنێك نهبووه تا داڵدهی بدهن ،باندهكهیان عهرهب بووهو خهڵكی بهغداد ی دهكهوت ی دهس������ت بۆیه بهوتهی خۆی بهجادهو كۆاڵنهكانداو ب������ووه ،ئهو بڕهپارهیه ی گهڕاوهو ه������هر رۆژهو گهنجێك بهپارهی لهسۆزانییهكان پێنج دۆالری دهدا بهكچ لهفهی������هك لهگهڵیدا ڕایب������واردووهو كار ی ك������وردو 20دۆالر بۆعهرهب������هكانو 30
دۆالریش بۆ فارسهكان .ئهو جهختی لهوه كردهوه كه كاتێك بهسهرۆكی باندهكهیانی وتوه پارهكهمان كهمه ،ئهویش پێی وتوون: "ئێ������وه ناچارن بهخۆڕای������ش بێت كارم لهگهڵدا بكهن ههتا نهتانكوژن ،بۆیه پارهی زیاتر بهكچه عهرهبهكانو فارسهكان دهدهم، ی سهمادهكهنو چونكه عهرهبهكان ههتابهیان ی بكهن ،كچه ی سێكس������ دهزانن چۆن كار فارسهكان سهرنجڕاكێشو جواننو وهكو تلی������اك وان ههریهكجار پیاوبیان بینێت ناتوانێت نهیهتهوه بۆالیان ،ئهمانه دهمكهنه ملیارلێر".
تێبینی: ئەم چیرۆكەی سەرەوە روداوێكی راستەقینەیەو لەیەكێك لەشارهكانی هەرێمی كورستاندا رویداوە، لەبەر پاراستنی باری كۆمەاڵیەتی ناوی راستەقینەی ئەو كەسانە الی نم نم پارێزراوە.
لهكاری لهشفرۆشی بهردهوام دهبم ی شهش������هم ی بۆجار ئهژی������ن پاش ئ������هوه لهبهندیخانه دهستگیر كرابوویهوه ئاماژهی بهوهدا كه دوای ئازاد بوونیشی بهكهفالهت دیسان دهستدهكاتهوه بهكاری لهشفرۆشی، ی بكهم، ی زیاتر چ ی لهشفرۆش������ "لهكار ی لهدهرهوه حكومهت دهفتهرێك بۆكلیپێك ی سهرف دهكات ،بۆنایهت ی سێكس گۆران شوقهمان بۆبكاتهوهو كارمان بۆبدۆزێتهوه ی ئهم كارهقێزهونه ی ترتوش������ ههتا كچان نهكهینو خۆشمان ئیس������راحهت بكهین". ی حكومهت بیرلهوه ناكاتهوه بهئازادكردن ی بهندكردنو ی ترتووش ئێمه چهندین كچ ی دهكهی������ن" ،ڕۆژانه كاری لهشفرۆش������ ی لهشفۆش������ی روو لهزیادبوونه ،ههتاكێشه ی بهردهوام بێت ،لهشفرۆشیش كۆمهاڵیهت ی زیاد دهبێت ،چونك������ه %90ی ئهوكچانه ی لهشفرۆش������ن وهك من ،بههۆی كێشه ش بوون". كۆمهاڵیهتیهوه توو
كچێك دوای مردنی دایكو باوكی دهبێت ه لهشفرۆش پاش مردنی كهریم ژنهكهی پهیوهندی خۆشهویستی لهگهڵ پێاوێك دروست دهكاتو دوو كچیشی دهبێت ه لهشفرشو دواتر لهالیهن پۆلیسهوه دهستگیر دهكرێن.
دیمهن بورهان پاش مردن ی كهریمی باوكیان ئهركی بهخێوكردنی (بهیانو بهستهو بهنانو ڕهیان) دهكهوێته ئهس������تۆی ش������نۆ ی دایكیان ،ئهویش بهنهێن ی پهیوهند ی خۆشهویس������ت ی لهگ������هڵ كامهراندا دهبهستێت. لهترسی نهێنیهكانی ههموو پرسێك بهكچهكهی دهكات بهیان ك������ه كچی گهورهی ئهو ماڵهیهو تهمهن ی 16ساڵه ،رۆژان لهگهڵ دایكی دهچێته دهرهوه تا وایلێدێت دهزانێت كه لهگهڵ پیاوێكدا پهیوهندی خۆشهویستی ههیه ،بۆیه رۆژێك لهماڵهوه بهدایكی دهڵێ������ت" :لهمڕۆوه من ئ������ازادم چ ی بكهمو بۆكو ێ بچم ،گهر ڕێگریم بكه ی ئهوا بهخاڵهكانم دهڵێم كهتۆ دڵدار ی دهكهیت" .ل������هو رۆژه به دواوه بهیان بهیانی������ان دهڕوات������ه دهرهوهو ئێواره دهگهرێتهوه ،لهچوونه دهرهوهكانیشیدا سهردانی كافتریاكان دهكاتو لهوێ خۆی فێری نێرگهلهكێشان دهكات. پاش ئهوهی ماوهیهك بهتهنیا دهڕواته دهرهوه ،دوات������ر بهس������تهی تهم������هن
15س������اڵو بهنانی تهمهن 13س������اڵی لهماڵ������هوه بمێننهوهو ناچ������ار بهرهو خوشكیشی لهگهڵ خۆی دهبات ،لهوهوه سهنتهرێكی دژبهتوندوتیژ ی ههڵدێن. لهگهڵ كوڕانی ههرزهكاردا دهس������ت بهنان كچێنی لهدهست دهدات تێكهڵ دهكهنو بهس������تهو بهنان دهبنه هاوڕێی چهن������د كورێكو پهیوهندی م������اوهی چهن������د ههفتهیهكی������ش لهو خۆشهویستییان لهگهڵ دروست دهكهن .سهنتهره دهمێننهوهو دواتر دهڕۆنه ناو خانوو ی میرات ی باوكیانهوه ،بۆیه تهواو ئازاد دهب������نو هۆگر ی ناو كافتریای بهيان شوو دهكاتو دایكی گهنجان������هكان دهبن������هوه ،كاتێ������ك دهمرێت ش������هش مان������گ دوای ئ������هوهی ڕۆژانه دهڕۆن������ه دهرهوه درهنگانێكی بهپهیوهندییهك������هی دایك������ی زانیوه ،ش������هو دهگهرێنهوه .بهنان پهیوهندی داواكار ی بهیان دهچێتو ئهویش بۆ خۆشهویس������تی لهگهڵ سامانی تهمهن رزگار بوون لهو ژیانه ناخۆشه شوو 18ساڵدا دروست دهكاتو بهو هۆیهوه دهكات .چهند مانگێك بهسهر شوو پهردهی كچێنی لهدهست دهدات ،بۆیه كردنهكهی بهیاندا تێپ������هر دهبێت ،ئهو كچه وتی" :بهویست ی خۆم كچێن ی ش������نۆی دایكیو رهییانی تهمهن سێ خۆم پێشكهش بهسامان كردو پاش ساڵی خوش������كی لهسهفهر كردنێكدا دوومان������گ پێكهوهبوونم������ان ،ههموو بهرووداوی هاتوچۆ گیان لهدهس������ت ڕۆژێك دههات حهزه سێكس������یهكهی بهتاڵ دهكردهوهو دواتر رۆش������ت بۆ دهدهن. پاش تهواو بوونی پرس������هكه بهستهو ئهوروپ������او نهمدییهوه" .بهوتهی خۆی بهنان ب������ێ كهس دهبنو دهچنه ال ی چهند رۆژێك پێ������ش ئهوهی بڕوات بهیان ی خوش������كیان ،ب������هاڵم ئهویش بهن������ان پێی وت������ووه" :بهجێم مههێڵه نایانگرێته خۆیانو پێیان دهڵێت" :من گهر دهتهوێت ،ش������وت پێدهكهمو بۆ ناتانگرمهخۆم ،چونكه مێردهكهم ڕاز ی ههر ش������وێنێك بڕۆیت لهگهڵت دێم، نیهو سهرلهخۆم ناشێوێنم ،بڕۆنه ال ی ب������هاڵم ئهو وتی بهرااڵیهكی وهكو تۆم خاڵهكانم" .خاڵهكانیشیان بهمهرجێك بۆچییه". بهستهو بهنان ئهگرنه خۆیان كه بههیچ دوای ئ������هوهی س������امان ،بهن������ان ک نهڕۆنه دهرهوهو پێیان دهڵێن :بهجێدههێڵێت ،باری دهروونی ئاڵۆز شێوهیه "دهتان گرینه خۆمان ،بهاڵم دهبێت پ ێ دهبێتو بڕی������ار دهدات كه پهیوهندی نهخهنه دهرهوه بهتهنیاو حهیامان نهبهن لهگهڵ هیچ كوڕێكدا دروست نهكات، بهسته ی خوشكیش ی لهگهڵ كاردۆدا بڕۆنه ال ی كوڕو جگهرهبكێشن". ماوهی چهن������د ههفتهی������هك ئه دوو هاوڕێیهت������ی دروس������ت دهكات بهب ێ خوشكه لهالی خاڵهكانیان دهمێننهوه ،ئهوهی هیچ پهیوهندییهك ی سێكس������ ی بهاڵم لهبهر ئهوهی پێش������تر خوشكه لهگهڵی������دا ههبێت ،ههم������وو ڕۆژێك گهورهكهیان فێری ئهو چوونه دهرهوهی پێكهوه دهرۆنه كافتریاو درهنگانێكی كردب������وون ،ناتوانن بهو ش������ێوهیهک شهو دهگڕێنهوه.
بهتۆمهتی لهشفرۆشی دهستگیر دهكرێن شهوێك كاردۆ لهكات ی بردنهوه ی بهنانو بهستهدا دهبینێت گۆمهڵێك گهنج بهئۆتۆمبێلێكهوه ش������وێنیان كهوتوونو ئهویش دهترس������ێت بێن بۆیان ،بۆیه یهكسهر ههردوو كچهكه دهبات بۆ ماڵ ی ئاس������ۆی هاوڕێ ی كه كوڕ ی بهرپرسێك ی دهسهاڵتدار بووهو پێی وتووه" :ئهمانه هاوڕێمنو بێكهسن، گهنج دوایان دهكهوێت بیانگهیهنه ماڵ ی خۆیان گهنج لهتۆ دهترس������ێت دوات ناكهون" ،ئاسۆ ههردوكیان دهگهێنێته ماڵهوهو پاش چهند رۆژێك پهیوهند ی تهلهفۆن ی دهكهوێته بهین ی نێوانیانهوه، ئاس������ۆ داوا ی پهیوهند ی سێكس������ ی لهبهنان دهكاتو ئهویش رازی دهبێت. پاش ئ������هوهی ئاس������ۆ چهندین جار سهردانی ئهو دوو كچه دهكات ،خهڵكی ئهو گهڕهكه سكااڵیهك لهسهر بهنانو بهستهو ئاسۆ تۆمار دهكهنو لهالیهن پۆلیسهوه بهتۆمهتی كاری لهشفرۆشی دهستگیر دهكرێن ،ئێستا ههرسێكیان لهبهندیخان������ه ژیان بهس������هر دهبهنو پهش������یمانن لهو كارانه ی ئهنجامیان داوهو توشی ئهو ههڵه گهورهیه بوون. تێبینی: ئەم چیرۆكەی سەرەوە روداوێكی راستەقینەیەولەیەكێك لهشارهكانی هەرێمی كورستاندا رویداوە ،لەبەر پاراستنی باری كۆمەاڵیەتی ناوی راستەقینەی ئەو كەسانە الی نم نم پارێزراوە.
"خوشك ه گهورهكهم فێر ی لهشفرۆشی كردم"
سێشهممه
nmnmpress@yahoo.com
كاوڕ :بهوپ������هڕ ی متمان������ه بهخۆبونهوه ههڵس������وكهوت دهكهیت ،ئهمهش هاندهرێك ی باش������ه بۆبهڕێوهبردن������ ی كارهكان������ت ،پهیوهندی������ت بهخۆشهویستهكهتهوه بههێز دهبێت بهجۆرێك ههست دهكهیت نیوهكه ی تر ی ڕۆحته. گا :چهن������د پێش������نیازێكت دهخرێته ب������هردهمو دهبیته هۆ ی راكێش������ان ی سهرنج ی سهرۆك كارهكهت ،لهڕوو ی سۆزدارییهوه باشتروایه چیتر ههستهكانت لهخۆشهویس������تهكهت نهشاریتهوهو ئهوه ی لهدڵتدایه بیدركێنیت. دووانه :بێ������زار دهبیت له ڕۆتینات ی كارو دوبارهبونهوهو لێكچون ی ڕۆژهكانت ،ههوڵبده پشویهك بدهیتو ههندێك كات لهگ������هڵ خێزانهكهتدا بهسهر ببهیت تا هێمنیو ئاسودهییت بۆبگهڕێتهوه. ق������رژاڵ :ئهم������ڕۆ چ������اوت بهكهس������انێك دهكهوێ������ت كه ڕێگ������ه ی كاركردنیانت ب������هدڵ نییهو دهبن������ه هۆ ی دواكهوتن ی كارهكانت ،زۆر ڕهخنه لهخۆشهویس������تهكهت مهگرهو ههوڵبده كهمێك دبلۆماسیانه ڕهفتار ی لهگهڵ بكهیت تا پهیوهندییهكهتانسهركهوتووبێت. ش������ێر :ههوڵب������ده پالنه نوێكان������ ی كارهكهت ال ی هی������چ كهس������ێك باس نهكهیت نهوهك ببێته هۆ ی شكس������تهێنانیان ،ئهم ماوهیه بیر لهبهستن ی پهیوهن������د ی س������ۆزدار ی مهك������هرهوه ،چونكه سهركهوتوو نابێت. فهری������ك :وریابه كهس������ێك دهیهوێت ئاژاوه بخاته نێوان تۆو یهكێك لههاوڕێ نزیكهكانتهوه، باشتروایه بڕوا بهههموو ئهوانه نهكهیت كه دهیان بیس������تیت، پارێزگار ی لهپهیوهندییهكهت بكه ،چونكه بوار ی تر نییه بۆبهستن ی پهیوهند ی نوێ. ت������هرازوو :ههموو كاتهكانت بۆجێبهجێكردن ی كارهكانت تهرخان دهكهی������تو دهبێته پێشهنگ ی بهرنامهكان ی ئهم ههفتهیهت ،پێویستت بهكات ی زیاتره بۆدڵنیابوون لهههس������تهكانت بهرامبهر بهخۆشهویستهكهت. دوپشك :باش������تروایه بیر لهڕێگهیهك ی نو ێ بكهیتهوه بۆدهرچ������وون لهوب������اره ناههمواره ی بهسهرت هاتووه، ئاگادار ی ڕهفتارو قسهكانت به بهرامبهر هاوسهرهكهت نهوهك ههست ی بریندار بكهیت. ك������هوان :واز لهكهلهڕهق������ ی بهێنهو لهس������هر ش������تێك س������ورمهبه ك������ه هێنانهد ی زهحمهته ،چونك������ه ناتوان ی كهسێك ی نمونهی ی بدۆزیتهوه كه خاڵ ی بێت لهههموو كهم وكوڕییهك ،ئاگادار ی بار ی تهندروستیت به. گیسك :س������هرهڕا ی ههموو ماندوبونێكت هێشتا ههست دهكهی������ت زۆر بههێواش������ ی بهرهوپێ������ش دهچی������ت لهكارهكهتدا ،لهههستهكان ی خۆشهویستهكهت تێبگهو هیچ مهرجێك ی بهسهردا مهسهپێنه. سهتڵ :متمانه بهههموو كهس مهكهو نهێنییهكانیشت ال ی ههم������وو ك������هس مهدركێنه با كێش������هت بۆدروس������ت نهبێ������ت ،زیاتر پهیوهس������ت به بهخۆشهویس������تهكهتهوهو گرنگ ی زیاتر ی پێبده ئهگینا لهدهستت دهچێت.
نهههن������گ :ش������هرم مهك������ه لهپێش������نیا ز كر د نی بیرۆكهكانت ئهگهرنا دوایی پهش������یمان دهبیتهوه ،لهگهڵ خۆشهویس������تهكهتدا پێكهوه چهندین كات ی ڕۆمانس ی بهسهردهبهن.
چۆن بهباشترین شێواز لهگهڵ
2010 /10/26
ژماره46 :
19 جوانکاری
ی پاژن ه بهرز خۆت ڕادێنیت؟ ڕهنگ ی ئارایشت ی گونجاو پاپوج بۆپێستت بناسه
ههندێ������ك لهخانم������ان دیمهنێكی كۆمیدیان ههیه كاتێك بهپاپوجی پاژنه ب������هرزهوه بهڕێدا دهڕۆن یان ناچار دهبن لهبۆنهكاندا پێاڵوێكی س������اده بپۆشن ،بۆخۆالدان لهم دۆخهو بونی متمانه بهخود پهیڕهوی ئهم رێنماییانهی خوارهوه بكه كههاوكاریت دهكات وهك سوپهر مۆدێل بهپاژنهی بهرزهوه بهڕێدا بڕۆیت. س������هرهتا بهڕاهێنان دهس������ت پێدهكات پاپوجێكی پاژنه بهرز لهپێبكهو لهبهردهم ئاوێنهیهكی درێژدا بوهس������ته پاشان جارێك بهالی ڕاستو جارێكیش بهالی چهپدا البكهرهوه ،ئهم ڕاهێنانه فێرت دهكات چۆن پارێزگاری لههاوسهنگیو ڕێك وهس������تانت بكهیت ،پاش ئهمه دهست بكه بهڕۆشتن بهههنگاوی بچوك بهاڵم لهسهر زهوییهكی ڕهق نهك لهسهر فهرشو ڕاخهر .لهكاتی ڕۆش������تندا باقاچهكانت جێگیرو لهیهك نزیك بنو پشتیش������ت ڕێك بێت ئهژنۆكانیش������ت ههم������وو ههنگاوێكدا متمان������هت بهخۆتو لێزانین������ت زیاتردهبێت تاكارهكه مهنوش������تێنهرهوه ،لهگهڵ سروش������تی دهبێت بهالتهوه ،باشتریش وایه سهرهتا بهپاپوجێكی بهرزی مامناوهند دهس������ت پێبكهیت كهبه(رۆكی) ناس������راوه پاشان قۆناغ بهقۆن������اغ بهرزییهكه زیاد بكهیت .ههروهها گرنگیش������ه پاپوجهكه ساده بێت بۆنمونه قهیتانو قایش لهخۆنهگرێتو پێشێكی درێژی ههبێت تابیرت الی ڕێڕۆش������تنهكهت بێت لهبری ههست كردن بهئازار. پ������اش ئ������هوهی ههنگاوی بچوك������ت نا لهگ������هڵ ئاگاداربون لهشێوازی دانانی قاچهكانت چهند جارێك لهشوێنهكهت دهرو ژووربكه ،بهههموو الیهكدا ئاوڕ بدهرهوه كهمێك بۆهستهو پاشان دهست بكهرهوه بهڕۆشتن ههركاتێكیش ههس������تت بهمتمانه بهخۆبوون كرد ج������ۆری زهوییهكه بگۆڕه ،بێگومان ئهمهش بهردهوامی دهوێ تابهتهواوی لهگهڵی ڕادێیت ،ههوڵب������ده جارجار جۆری پاژنهكه بگۆڕیت بۆ نمونه پاپوجی زۆر بهرز تاقی بكهرهوه. ئهگ������هر بۆنهیهكت ههبوو بهنی������از بوویت پێاڵوی پاژنه بهرز لهپێبكهی پێویس������ته پێش������تر لهماڵهوه ڕاهێنانێك������ی باش ئهنج������ام بدهیت ،چونكه س������هماكردن یان ههڵپهڕكێ وهك ڕۆشتن نییه. ئ������هوهی ماوهتهوه باس بكرێت لهههمان كات������دا زۆر گرنگه بون������ی متمانه بهخۆبون������ه ،چونكه ههم������وو كارێ������ك لهس������هر هتا و ه كهمێ������ك ترسو دودڵی تێدایه بهاڵم بهكهمێ������ك ڕاهێن������ان ومتمان������هی زۆر بهخود ئهوا بهزوی������ی لێهاتووان������ه لهگهڵی ڕادێیت.
یاری
d u s
شیكاری ژمارەی پێشوو: 1 5 9 6 4 8 3 2 7
7 3 2 5 9 1 8 6 4
8 1 6 7 5 2 9 4 3
6 7 5 8 3 4 1 9 2
9 8 1 3 2 5 4 7 6
3 2 4 1 6 9 7 8 5
5 4 3 9 7 6 2 1 8
4 6 8 2 1 7 5 3 9
2 9 7 4 8 3 6 5 1
سۆدۆکۆی ئەمجارە: 2
3 7
1 9
1 8
.1بۆپێستی سپی: فاوهندهیشن (كرێمی ئهساس) پێویسته یهك پله تاریكتربێت لهڕهنگیپێستت. بۆدرهكهش پلهیهك كاڵتربێت لهكرێمی ئهساسهكه. شادوی ڕهنگ كاڵ وهك شین ،سهوز ،وهنهوشهیی. ماسكارای قاوهیی تاریك. بۆبرۆكانیش سێبهرێكی كهمێك تاریكتر لهڕهنگی قژی بۆبهكاربهێنه. پالژهر (س������هرڕومهت) ڕهن������گ پرتهقاڵی ،س������وور ،پهمهیی بهههمووپلهكانیهوه. ڕۆجو قهڵهمی لێوسنوداركردن بهڕهنگه هێمنهكان بهكاربهێنه. .2بۆپێستی سپی مهیلهوپرتهقاڵی :ڕهنگی ئهم جۆره پێسته زیاتر مهیلهو س������ووره لهبری ڕهنگی زهرد ،زۆرترین كاتیش خاوهنهكهی ڕهنگی قژ ی سوور یان كاڵه. فاوندهیشنی شل بهڕهنگی پرتهقاڵی یان قۆخی. شادۆی ڕهنگ كراوه لهگهڵ قاوهیی تاریك. ماسكارای ڕهنگ ڕهش یان شین. برۆكان ڕهنگی برۆنزی یان مهیلهو سوور بكه. بۆ ڕهنگی پالژهرو لێوهكانیش پرتهقاڵی مهیلهو زهرد لهبری پرتهقاڵیمهیلهو سوور بهكاربهێنه.
دوو ههنگاو بۆئاڵ بوونی لێوهكانت
u k o
یار ی سۆدۆكۆ
بهشی یهكهم:
7
3 3 9 8 7 2 4 5 6 8 9 6 5 5 7 3 9 3 7 1 5 8 9
لێ������وهكان بهش������ێكن لهجوانی������تو بایهخپێدانیان ئهو جوانییه تهواو دهكات، بۆ ئهم مهبهس������تهش ئهگهر پێت خۆشبوو بهشێوازێكی سروشتیو ئاسان لێوهكانت ئاڵ بكهی������ت ههر لهنێ������و ماڵهكهتدا ئهم ڕهچهتهیهی خوارهوه دروست بكهو بهدوو ههنگاو كارهكه ئهنجام بده. لهههن������گاوی یهكهمدا پێس������ت ی مردوو ی لێوهكان������ت لێبك������هرهوه بهبهكارهێنان ی ڤازلینو فڵچه ی ددان شتن بهم شێوهیه: كهمێك ڤازلین لهس������هر فڵچه ی ددانهكه دابنێو بهنهرمی لهلێوهكانت ی بخشێنه پاشان بۆماوه ی چهند چركهیهك دهستهسڕێك ی گهرم ی لهسهر دابنێو دواتر ئهم ڕهچهتهیه بهكاربهێنه .ڕهچهتهكه پێكهاتووه لهیهك كهوچ������ك مێوی ههنگوین ،دوو كهوچك
ڕۆنگهرچهك ،ی������هك كهوچك ی چا ڕۆن ی كونجی ،یهك پارچه چهوهندهر ی گوشراو. چۆنێت ی ئامادهكردنی :مێو ی ههنگوینهكه بكهره نێو كوپێك������هوهو كوپهكهش لهنێو دهفرێك������دا دابن ێ كه ئ������اوی كوڵهاتو ی تێدابێت تا بهباش������ ی دهتوێتهوه پاش������ان كهرهس������تهكان ی تر ی بكهره س������هر ،بهاڵم چهوهندهرهك������ه بهپێ ی ئ������هو ڕهنگه تێبكه كه ئارهزوو ی دهكهی������ت ،واته مهرج نییه ههم������وو ی تێبكهیت ،كاتێ������ك ئامادهت كرد بیكهره نێ������و قوتویهكهوه كه بتوان ی س������هرهكهی دابخهی������تو لهپ������اش ههموو بهكارهێنانێك بیخهرهوه نێو بهفرگرهكه. ڕۆژانه دوو تا س������ ێ جار بهكار ی بهێنه پاش ههفتهی������هك دهگهیت������ه ئهنجامێك ی سهرسوڕهێنهر.
18
ژماره46 :
nmnmpress@yahoo.com
چ ی دهبێت ه هۆ ی زوو چرچ بوون ی پێست؟
تهندروس������تیو ش������ێوازی ژیانو دابو نهریتهكانی ڕۆژانه ،یهكێكن لهو هۆكاره دهرهكیانه ی ڕێخۆش������كهرن بۆچرچ بوون ی پێس������ت ،بۆڕێگرتن لهمهش پێویس������ته چاودێری ئهو نهریتانه بكهین كه كاریگهری نێگهتیڤ دهكهنه سهر پێستمان ،ههربۆیه پێویسته ئاگاداری ئهم نهریتانهی خوارهوه بن: ئهگهر جگهرهكێش������یت ی������ان زۆرین������ه ی كاتهكانت لهگهڵ كهس������ان ی جگهرهكێشدا بهسهردهبهیت ،ئهوا دوكهڵ ی جگهرهكه كاریگهر ی نێگهتیڤ دهكاته سهر پێستت ،لێكۆڵینهوهكان ئهوهیان سهلماندووه كه خۆدانه بهر دوكهڵ ی جگهره كاردهكاته س������هر زیادبونی چرچ ی ڕوخسارو پێستیش وش������ك دهكاتهوه ،چونكه ڤیتامین (ج) لهلهشدا ناهێڵێت كه بهتوخمێك ی سهرهك ی لهپاراستنی جوانیو شێدار ی پێست دادهنرێت. هۆكارێكی تر زۆر خۆدانه بهر تیشكی خۆره كه دهبێته هۆ ی دروستبون ی خاڵ ی قاوهییو وشكبونهوه ی پێستو توشبون بهشێرپهنجه ی پێست ،بۆیه باشتروایه كرێم ی پاراستن (دژهخۆر) بهكاربهێنیت بۆپاراستنی پێست لهتیشكی سهرو وهنهوش������هیی ،ههروهها ههوا ی زۆر ساردو نزمبونهوه ی پلهكانی گهرماش دیس������ان بههۆكارێكی تر دادهنرێت بۆ زیاتر بوون ی مهترسی چرچ بوونی پێست ،لهو روهوه پێویسته كرێمێك ی شێداركهرهوه ی چاك بهكاربهێنرێت. ئهنجام نهدان ی ڕاهێنانه وهرزش������ییهكانیش بههۆكارێكی تر دادهنرێت، چونكه وهرزشكردن سوڕ ی خوێن ئاسان دهكاتو پارێزگار ی لهزیندوێت ی پێست دهكات ،پسپۆڕانیش باس لهوه دهكهن كه وهرزشكردن بهبهشێك ی بنچینهییو زۆر گرنگی بهرنامه ی پاراستن ی پێست دادهنرێت. پێویس������ته ئهوهش بزانیت كه مڕومۆچ ی ههمیشهیی بههۆكاری زوو چرچ بوونی پێست دادهنرێتو بهردهوام بوون لهسهری ماسولكهكانی ڕوخسار لهسهر ئهوباره ڕادێنێت ،ههربۆیه ههوڵبده لهوه دووربكهویتهوه تا پێستت گهنجێتیو زیندوێت ی خۆ ی بپارێزێت،هاوكات كهم نوستنیش هۆكارێك ی تری پیربوون ی پێس������ته س������هرهڕای ئهوه ی دهبێته هۆ ی دهركهوتنی هێڵ ی ڕهش لهژێر چاوهكاندا ،لێكۆڵینهوهكان دهریانخس������تووه كه باش������ترین ناوهند ی نوس������تن الی ههرزهكاران 7ـ 9كاژێره ،س������هرهڕای پێویست ی كهمكردن������هوه ی كافایینهكانو خۆبهدورگرتن لهخ������واردن ،النیكهم دوو كاژێر پێش نوستن.
مۆدێل
چۆن دوا ی نوێترین مۆدێل دهكهویت؟
پاپوجێك������ی گونجاو ،ڕینكۆتێكی نمونهیی ،ئهو جانتایهی ئارهزووت نیی������ه وازی لێبهێنیت ،دۆزینهوهی ئهو پارچه س������هرهكییهی لێدانی دڵت خێرا دهكات ،بهرهنگاربونهوهش زۆر قورس������ه لهسهردهمێكدا كه تێیدا مۆده بووهته بهش������ێكی تایبهت لهژیانمان ،بهاڵم پسپۆڕان چهند ڕێنماییهكیان پێش������كهش كردووه وهك ڕێبهرێكی ئاس������ان هاوكاری خانم������ان دهكات ،تاوهك������و بهپێی مۆدێ������ل بڕۆن بهبێ ئهوهی ماندوو ببن. تهن������ورهی درێژو نهخش������ێنراو مۆدهیهك������ی گهورهی ئهم وهرزهیه، لهبهرئهوه دڵنیابه لهوهی بهشێوهیهكی دروس������ت ههڵ������ی دهبژێریت. بهنیسبهت درێژی تهنورهكهوه باش������تروایه نزیك������هی چوار ئینج لهخ������وار ئهژنۆوه بێت، ههروهه������ا پێویس������ته پێوانهی كهمهریش������ت بزانیت نهوهك لهنێو تهنورهك������هدا ون ببیت، پسپۆڕان هاتوون نهخشهسازی چاكهتی كورتیان كێش������اوه بۆئهو ج������ۆره تهنورانه تۆش ئهتوانی ڕێكیان بخهیت.
تێست
پێست
سێشهممه
2010 /10/26
ی لهڕێگ ه ی ڕهنگ چاوهكانهو ه ی كهسایهت خانمان بناس ه چاوهكان سهرنجڕاكێشترین بهش ی ڕوخساره ،چونكه یهكهم شوێنه كه س������هرنج ی بهرامبهر ڕادهكێشێت، كچانی������ش لهزۆرب������ه ی كاتهكاندا چاوهكانی������ان وهك هۆكارێ������ك بهكاردێن������ن بۆدهبڕین������ ی س������ۆز، نازكردن ،بهرهن������گاری ،زۆربه ی كاتی������ش لهڕێ������ ی نیگاكانیش������هوه خۆشهویست ی دروست دهبێت. ئهمانه ی خوارهوهش رووخس������ار ی
كهس������ایهت ی كچانه لهڕێگه ی ڕهنگ ی چاوو شێوهكهیهوه. خاوهن������ ی چ������اوه ڕهش������هكان: دهمارگی������رن ،غیرهی������ان زۆره، ههستیان ناسكه ،سۆزیان بههێزه، زۆربه ی كات دوای دڵیان دهكهون لهبر ی عهقڵیان. چاو ی ش������ین :ئازاو بوێرن ،خۆیان خۆش������دهوێت ،ئاڵ������ۆزن ،بهقوڵ ی بیردهكهن������هوه ،زۆر ههس������تارن،
خ������اوهن زهوقو س������هلیقهیهك ی هونهرین ،ساردوسڕن. خاوهنی چاوه سهوزهكان :ئیرادهیان بههێ������زه ،دڵیان پاك نییه ،لهڕوو ی سۆزهوه ساردن ،لهسهر ڕای خۆیان سورنو كهللهڕهقن. چاوی قاوهیی :بهبهزهیین ،بهسۆزن، شهرمنن ،سهرنجڕاكێشن ،حهزیان لهكاركردنه ،بڕو بیانویان زۆره. چاو ی ههنگوینی :هێواشو هێمنن،
دوا ی عهقڵی������ان دهك������هون لهبر ی دڵیان ،حهزیان لهخۆدهرخس������تنه، لهڕووی س������ۆزدارییهوه جێگیرن، كهمدوون. چاو ی بچووك :زیرهكن ،بهتوند ی مامهڵه دهك������هن ،وردبینو عهقڵیان كامڵه. چاوی خ������ڕ :بیركردنهوهیان كهمه، خۆتێههڵقورتێن������ن ،جموجوڵی������ان زۆره ،خهڵكیان خۆشدهوێ.
ی ژورهكهت شهش بیرۆك ه بۆ بۆنخۆشكردن
بیرۆكه ی یهك������هم :چهند دڵۆپێك لهزهیت������ی بۆنخۆش بك������هره نێو قاپێك ئ������اوی زۆر گهرمهوه ،ئهم قاپ������هش لهنێو ژورهك������هدا دابن ێ پ������اش كهمێك بۆنێك������ی خۆش باڵودهكاتهوه. بیرۆك������هی دووهم :ههندێك بۆن بپرژێنه سهر ئیسفنجێكو بهئاو ی گهرم تهڕ ی بكه ،دواتر ئیسفنجهكه بك������هره نێ������و گوڵدانێك������هوهو لهژورهكهدا دایبنێ ،ڕۆژ ی دووجار
ئیسفنجهكه بهئاوی گهرم تهڕ بكهو ههفتهی دووجاریش بۆن ی لێبده. بیرۆكهی س������ێیهم :چهند دڵۆپێك بۆن بپرژێنه بهگڵ������ۆپو كراوه ی دهرگاو ش������وێنی داگیرس������اندن ی گڵۆپهكان ،پاش چهند چركهیهك ژورهكه پڕدهبێت لهبۆنێكی خۆش ی سروشتی. بیرۆكه ی چ������وارهم :زیاتر بۆ ئهو ماڵهیه كه جگهرهكێش������ی تێدایه، چونكه جگ������هره بۆنێكی ناخۆش
کچان
پاش خۆی جێدێڵێت .باش������ترین ڕێگهش بۆئهم مهبهسته تێكهڵكردن ی چهند دڵۆپێك زهیت ی بۆنخۆش������ه لهگهڵ كهوچكێك خوێ ،پاش������ان بیپرژێنه بهگڵۆپهكاندا یان لهسهر ئاگ������ر گهرم ی بكه ،بۆنێكی خۆش باڵودهكات������هوهو بۆنی جگهرهكهش ناهێڵێت. بیرۆكه ی پێنجهم :ئهمهیان تایبهته بهش������وێنی ههڵگرتن������ ی پۆش������اك (كهنت������ۆر) ،بۆئ������هم مهبهس������تهش
كهمێ������ك گوڵهمێخ������هك لهگ������هڵ توێكڵی پرتهقاڵ ی وشك بكهره نێو پارچه قوماشێكی بچوكهوهو لهنێو جلهكان������دا ی������ان لهگیرفانهكاندا دایبن ێ بۆنیان خۆش دهكات. بیرۆكهی شهشهم :ئهمهیان لهبازاردا ههیهو ڕێژهكهش������ی زۆره ئهویش مۆمی بۆنخۆش������ه ك������ه لهالیهكهوه دیمهنێك ی ڕۆمانس������ی دهبهخشێته ژورهكهت لهالیهك ی ت������ر بۆنێك ی خۆش باڵودهكاتهوه.
ئهگهر ئهتهوێت بهژنت ڕێك بێت پهتپهتێن بك ه ئهتهوێت چهوری لهش������ت بتوێنیتهوه ،وهرزش������كردن بهپێیهكان������ت ،ی������ان بهاڵم خهرجی تهواوت نییه بۆكڕینی بازدانی بچووك ،ماوه ماوهش پشوی ئامێری وهرزشی ،ناتوانیت بهئاسانی كورت بهلهشت بده. ڕاهێنانه وهرزشییهكان ئهنجام بدهیت كاتی پهتپهتێنهكه با پشتت ڕێك بێت، لهنێ������و ماڵهكهتدا؟ بۆ ئهم مهبهس������ته س������هرت بهرزبگره لهڕێك������ی بڕبڕهی تهنها پێویس������تت بهگوریسێك ههیه پشتتو ماس������ولكهكانی سكت بهرهو بۆتواندنهوهی چهوریو بهدهستهێنانی ناوهوه پهستانیان لهس������هربێت ،بهاڵم بهژنێكی ڕێ������ك بهههرزانترین نرخ ،ئهگهر تازه بهتازه دهس������تت كردبوو یارییهكهش بریتییه ل������ه 30ـ40جار بهم وهرزشه ئهوا لهكاتی پهتپهتێنهكهدا لهبازدان ،پاشان س������ی چركه پشوو ئاڵوگۆڕ بهپێیهكانت بكه. ب������ده پێ������ش ئ������هوهی جارێك������ی تر بهدهستپێكردنی وهرزشهكه لێدانهكانی دهس������ت پێبكهیتهوه ،بهاڵم پسپۆڕانی دڵت خێرا دهبێت ،ههوڵبده بهردهوام وهرزش������ ی ئامۆژگاری دهكهن پێش بیت تا لێدانهكان ڕێك دهبنهوه ،واته دهستپێكردنی وهرزش������هكه ڕهچاوی بهپهرۆشهوه وهرزش������هكه ئهنجام بده، كاتێكی������ش وهرزش������هكهت تهواوكرد ئهم خااڵنه بكرێت: گوریس������هكه درێژییهك������ی گونجاوی ڕاستهوخۆ مهوهس������ته ،بهڵكو كهمێك ههبێتو بهپێی پێویست بتوانی درێژتر پیاسه بكه تا لێدانهكانی دڵت ئاسایی ی������ان كورتی بكهیت������هوه ،بهحۆرێك دهبنهوه. لهگ������هڵ درێژی بااڵت������دا بگونجێت ،پاش تهواوبوون ،باشتروایه قاچهكانت بۆزانینی ئهمهش بهڕێكی بوهس������تهو ڕابكێش������یتو ناوچ������هی سكیش������ت قاچت لهناوهڕاس������تی گوریس������هكهدا بهجۆرێ������ك بێ������ت وهك لهب������اری دابنێ ئهگهر كۆتاییهكانی گوریسهكه پاڵكهوتندا تا پشوو بدهن. لهژێ������ر باڵهكانت تێپ������هڕ بوون ،ئهوا بۆدهرخس������تنی كهم������هرت بهوپهڕی درێژییهك������هی گونج������اوه ،ئهگهریش مێینهییت������هوه ،ئهگهر ك������هشو ههوا كورتتر یان درێژت������ر بوو ئهوا زۆر س������ارد بوو ئهتوانی گۆرهوی لهگهڵدا بپۆش������یت ،بهاڵم ئهگهر كهشو ههوا ماندوت دهكات. بهر لهدهس������تپێكردنی ئهم وهرزش������ه گونجاوب������وو گۆرهوی لهپ������ێ مهكه، باش������تر وایه ههندێ وهرزشی ساده باپێاڵوهكانیش������ت بهرز ب������ن ،بهاڵم ئهنج������ام بدهی������ت ،بۆنمونه پیاس������هو بهرزییهكی مامناوهندیان ههبێت.
شاژن واز ی ل ه ئاوه حهیاتهك ه هێنا
كۆندۆلیزا رایسو چیرۆك ی سهركهوتنی
نوسینی :ئهنتۆنیا فیلیكس ی بۆ عهرهبی :سهعید ئهلحسنیه وهرگێڕان ی بۆ كوردی :رێباز زهنگهنه وهرگێڕان
رۆژنامهیهكى كولتوریى گشتییه
بهریتانیا
21
* یان������هو ژوورهكانی ی������اری بلی������ارد :رێگه نادرێت رهشپێس������تو سپیپێست پێكهوه یان لهیهك تیپدا لههیچ ی بلیارددا ،هی������چ جۆره یارییهك یانه ی������ان ژوورهكان بكهن. * ئاودهستهكانی پیاوان :دهبێت ههموو خاوهن كارێك كه كار بهكهس������انی سپیپێس������تو رهشپێست دهكات، ی جیاوازیان بهشێوهیهك بۆ دروست بكات كه ئاودهست ی پێی بگهن. بهئاسان ی توانا كاریان بۆ ئهوه ی بهپێ باپیرهو داپیرهی كۆن������د ی نێو كۆمهڵگا دهكرد منداڵهكانیان لهو جۆره دیمهنانه بپارێزن ،بۆ نموونه رێگهی������ان بهمنداڵهكانیان نهدهدا، ی ی دارایی بنهماڵهكهی������ان ،لهماڵ بۆباش������تركردنی بار سپیپێستهكاندا كار بكهن. ی س������ییهكانو چلهكانی س������هدهی رابردوودا لهس������ااڵن ی ی بێرمینگهام وا راهاتبوون كار منداڵه رهشپێستهكان ی پاككردنهوهی ماڵی بنهماڵه سپیپێستهكانو ئامادهكردن ی ی بنهماڵه خواردن بۆ ئهو بنهمااڵنه بكهن ،بهاڵم تاكهكان ی ی ئ������هو كارانهیان نهدهكرد .كۆندیو كچه خاڵهكان را ی راهاتب������وون لهس������هر گوێگرتن لههۆش������داریدانهكان باپیرهیان كه ههمیش������ه بهههموان������ی دهوت« :ههمووتان ی ـن». ی را ههمیشه ئهوهتان لهبیربێت كه له بنهماڵه ی ی بیركردنهوه لهههڵس������وكهوتی ههردوو بنهماڵه لهمیانه ی تێبینی ئهوهی كرد ،ئهوان خۆیان باپیرهكانی ،كۆند ی لهكۆمهڵگ������هی دهوروبهریان رزگاركردب������وو ،كۆند ی دهڵێت« :ئهوان یاس������ای باویان ش������كاند ،س������هربار ی چێژوهرگرتن ههموو ئهو ههلومهرجه ب������اوه ،چۆنییهت ی ی ئاس������وودهیان ئاش������كراكرد كه بهشێوهیهك لهژیانێك ی پڕیانكردبوو لهدهس������تكهوت .ههرگیز ههستیان تایبهت بهوه نهدهكرد كۆت كراون». رایس لهوتارێكدا لهرۆژنامهی بێرمینگهام نیوز كه بۆ ی تهرخانكردبوو ی بێرمینگه������ام ـ خوێنهره گهنجهكان ی پێویستتان بۆ فێربوون لهو نووسیویهتی« :ئهگهر كات ی ئهم خهڵكه ئاساییهوه تهرخانكرد ،ئهوا زیاتر بیروڕاكان ی ئێستا بۆ ئێوهو سهردهمه رهتدهكهنهوه كه دهڵێت ژیان منیش لهپێش������ینانمان گرانتره ...ئهوان پیاوو ژنگهلێك ی بێبهش������كردنیان رهتدهكردهوه كه ب������وون ،دیمهنهكان ی دهورهی دابوونو توانییان بهدرێژایی مێژوو رهوش������ ی ج������ار بهش������ێوازێكی نزیك ژیانی������ان جار ل������هدوا لهسیحرییانه بگۆڕن .ئهوان ئهو كهسانهن كه سهركهوتنه كهسییهكانیان ،واڵتهكهیان لهسهر رێی پێشكهوتن بهرهو پێشهوه برد». ی رایس یهكێ������ك لهخزمهكانی رایس كه ن������اوی كون ی ئێمه ئ������هو تێڕوانینه بههێزهیان ـ������ه دهڵێت« :باپیران ی رێگایهكه كه جیهان ههبوو كه دهڵێت رهگهزپهرس������ت ی تۆوه نییه كه لهوهدا ههڵیبژاردووه ،پهیوهندی بهدۆزهكه كورتدهكرێت������هوه ،دهبێت له ههر كارێكدا كه لهژیانتدا ههڵیدهبژێریت ،ههمیش������ه بااڵدهستو سهركهوتوو بیت، ی باپیرانمان وایان داناوه ،ژیان سیستمێكه بریتییه لهوه ههموو رۆژێك كتێبێك بخوێنیتهوه ،س������هرباری ئاین، ئاین ،ئاین». ی رای، ی ئهلبێرتو مات ئهنگیال ،كه یهكێك������ه لهكچهكان وهك������و قوتابییهكی زیرهك لهژهنینی پیانۆدا دهركهوتو پهیوهن������دی بهزانكۆوه كرد بۆئ������هوهی مۆڵهتی فێربوون وهرگرێت .ئهنگیال دهس������تیكرد به فێربوونی میوزیكو ی فایرفێڵد كه ی بااڵی پیشهساز زانس������ت لهخوێندنگه زۆربهی خوێندكارهكانی لهرهشپێس������تهكاننو دهكهوێته ی بێرمینگه������ام كه ی خۆرئ������اوا ی باش������وور ناوچ������ه ی ی ئهو شارهیهو لهسهر گردێك ی پێش������كهوتوو ناوچهیهك ی پۆاڵ. بهرز بنیاتنراوه كه دهڕوانێته كارگهكان ی ی پیشهس������از ی خوێندنهكهی������دا لهخوێندنگه لهكات������ ی فارفێڵد ،ئهنگیال گهنجێكی سهر بهكڵێسای مهشیخییه ی ئهو سهردهمه، ی ئامۆژگارهكان ناسی ،كه وهكو زۆربه جگ������ه لهكارهكهی خۆی وهك������و ئامۆژگارێك ،لهههمان ی خوێندنگ������ه وانهی دهگوت������هوه ،لهپێن������او پهیداكردن ی داراییدا. سهرچاوهیهكی دیكه
ئهمریکا
ئۆباماو لهناوبردن ی ئهفسانهكان ب��اراك ئۆباما بهشداریی بهرنامهیهكی تهلهڤزیۆن ی دهك��ات بهناو ی «لهناوبردن ی ئهفسانهكان» بۆ راستكردنهوهی زانیارییه ههڵهكان ،كه بهرنامهیهكهو زانست بۆجێبهجێكردنی زانیارییه ناڕاسته باوهكان بهكاردههێنێت. بهشداریكردنی ئۆباما لهو بهرنامهیهدا لهكهناڵی دیسكهڤهری له 12/8ی ئهمساڵ، بهشێكه لهههوڵهكان ی كۆشك ی سپی بۆ دهرخستنی بایهخهكان ی فێركردن ی زان���س���ت���ی .ب���هرن���ام���هك���ه چهند پ��رس��ی��ارێ��ك�ی گ��رن��گ تاووتو ێ دهك��ات ،لهوانه :چی دهبوو ئهگهر رۆش���ن���ای���ی دار ی كریسمس ب���ب���وای���هت���ه ه����ۆ ی سوتاندن ی م��اڵ�هك��ان؟ ئ �ه ی چ� ی دهب���وو ئهگهر ئۆتۆمبیلهكان سوتهمهنییان نهبوایه بۆ ك��ارك��ردن؟ كۆشك ی سپ ی ئاماژه ی ب�هوهداوه كه زنجیرهكه النیكهم 13ملیۆن كهس لهههفتهیهكدا تهماشا ی دهكهن، بهتایبهت ال ی ئهوانه ی تهمهنیان لهنێوان 9ـ 14ساڵیدایه.
www.Nnmnm.com
ژماره 46 :
رایس :باپیرانم یاسا ی باو ی سهردهمهكهیان شكاند
ی دووهم ناچار ی بهریتانیا ئاشكرایكرد كه شاژنه ئهلیزابێس كۆشكی شاهانه ی دهبێت واز لهو جۆره ئاوه بێنێت كه ههمیشه بهكاری هێناوه ،ئهویش بههۆ ی ی رێك متمانه ی 400ساڵ ی بهرههمی دههێنا كه ماوه ی ئهو كۆمپانیایه داخستن ی نێو كۆشكی شاهانهی بهریتانیای بهدهستهێنابوو. كهسایهتییهكان ی ی ئاوی مالڤرن ۆتهر لهناوهڕاست ی بهرههمهێنان ی نزیك لهكۆمپانیا سهرچاوهكان ئ����ی����ن����گ����ل����ت����هرا رای���ان���گ���هی���ان���د ی ك����ه داخستن ی كۆمپانیاكه بههۆ ئ�������هوهوهی�������ه ك����ه چیتر ناتوانێت لهسهر ب �هره �هم��ه��ێ��ن��ان ب�����هردهوام ی بێت ،چونكه ركابهری دیكه ی بۆ پهیدابووه .شاژنه ئهلیزابێس ی ش���ان���زهدا یهكهم ی �هك �هم ل���هس���هده ی ك���هس ب���وو ك �ه ئ���هو ئ���اوه ی ت��اق��ی��ك��ردهوهو پهرۆش ی خۆی بۆ نیشاندا ،دوا 300س���اڵ���ی���ش شاژنه ی ێ ئاو ڤیكتۆریا بهب م���ال���ڤ���رن ب����ۆ هیچ ی شوێنێك گهشت نهدهكرد!
سێشهممه
2010 /10/26
خاوهن ئیمتیاز:
سهرنوسهر:
کۆمپانیای رووداو شوان ئادهم ئهیڤهس
بهڕێوهبهری نوسین :بهڕێوهبهری کارگێڕی: شاخهوان مهحمود دابان عیزهت
ناونیشان :سلێمانى شاڕێی سالم تهالرى سلێمانی مۆڵ -نهۆمی دووهم بۆ پهیوهندی : 3186176 - 07480151705 - 07710268004 Nmnmpress@yahoo.com
هۆنگ کۆنگ
حکومهت وهزیرهكان ی سوك دهكات
وهزی��ری تهندروست ی هۆنگ كۆنگ داوا ی لهبهرپرسان ی واڵتهكه ی كرد كێشی خۆیان سوك بكهن بۆ ئ�هوهی ببنه نموونه بۆ ههموو دانیشتوانی واڵت. یۆرك شاو یات وهزیری تهندروستی هۆنگ كۆنگ رایگهیاند كه ههندێك لهوهزیرانو یاسادانهران قهڵهون ،پێویسته رێكی لهشو الر ی خۆیان بپارێزن تا ببنه نموونهگهلێك كه خهڵك چاویان لێبكات. وهزیرهكه ی هۆنگ كۆنگ روونیشیكردهوه كه ئهگهر بهرپرسانی واڵتهكه ی ئهو كاره بكهن ،ئ �هوا خهڵك ههست بهجیاوازیی ك����ۆم����هاڵی����هت���� ی ناكهن لهنێوانیاندا.
تورکیا
گویل حیجاب ی ژنهك ه ی بهسهر عهلمانییهكاندا سهپاند
عهبدوڵاڵ گویل سهرۆكی توركیا بڕیاریدا دووركهوتنهوه لهههر حاڵهتێك ی نائاسایی بههۆ ی تاڕادهیهكی بهرچاو توانی سهرپۆش ی هاوسهرهكه ی گۆڕانكارییهك بخاته نێو پرۆتۆكۆڵ ی ئاههنگگێڕان ی ئامادهبوون ی ئافرهتانی سهرپۆش بهسهر لهو بهسهر تێكڕای نهیارهكانیدا بسهپێنێت بهبێ ئهوه ی رۆژ ی كۆمارییهوه كه دهكاته 29ی تشرینی یهكهم ی ئاههنگانهدا.بهوتهی چاودێران ،گویل بهم كاره ی دووچاری هیچ كێشهیهك ی یاسایی ببێتهوه!! ههموو ساڵێك. گول له 27ی ئابی ساڵ ی 2007هوه تائێستا وا راهاتووه كه دوو ئاههنگ بهو بۆنهیهوه سازدهكات ،یهكهمیان بهیانیانه كه فهرمانده سهربازیو سیاسییهكان بانگ دهكاتو خۆیشی بهتهنیا دهڕوات لهترسی ئهوه ی تووشی پێكادان نهبێت لهگهڵ سهربازییهكاندا كه ههڵوێستێكی توندیان ههیه بهرامبهر حیجاب ی هاوسهرهكهی ،ئێوارانیش ئاههنگێكی تر سازدهكات لهگهڵ رۆژنامهنووسانو هونهرمهندانو نوێنهران ی رێكخراوهكانی كۆمهڵ ی مهدهنیو وهرزشكارانو بزنسمانهكانو هاوسهرهكانیان ،بێگومان ئهمهیان بهئامادهبوونی هاوسهره سهرپۆش لهسهرهكهی! گویل ئهو بڕیارهشی بهجهنهراڵ ئیشق كۆشنهر ی سهرۆك ی ئهركانی سوپا راگهیاندووه بۆ ئهوه ی تووش ی شۆك نهبێتو نهیكاته فهرتهنه! ئهو بڕیارهش دوای ئهوه هات كه عهلمانیو سهربازییهكان تووڕهو نیگهران دهبوون بهبهشداریكردنی هاوسهرهكه ی گویل بهسهرپۆشهوه لهبۆنه رهسمییهكاندا. ئهحمهد نهجدهت سیزاری سهرۆكی پێشوو یهكهم كهس كه پێشنیازی ئهم نهریته ی كرد لهپێناو