13
7
37
www.Nnmnm.com
7
رۆژنامهیهكى كولتوریى گشتییه
وتنهوه ی وان ه ی تایبهت لهماڵهكاندا درێژهی ههیه
15
7
2010/8/17
7 بو خهلک له خهلکهو ه
سهوزهو میوه لهتینوێت ی رۆژوو دهتانپارێزێ
سهوز ه
خوێندن
زۆرێك لهو خوێندكارانهی ناتوانن نمره بهدهست بهێننو خوازی������ارن لهكۆلیژه ب������هرزهكان درێژه بهخوێندن بدهن ،مامۆستای تایبهت دهگرن ،ئهوهش لهكاتێكدایه كه بهبڕیارێك������ی وهزارهتی پهروهرده وتن������هوهی وان������هی تایبهت لهالیهن مامۆس������تایانهوه قهدهغهكراوه
سێشهممه
المبۆرگینی چوار دهرگاش دهخرێت ه بهردهست
«من سهرابیترین پیاو ی دنیام ك ه بهردهوام سهوڵ لێدهدهم»
نرخ750 :دینار
پۆرشه
المبۆرگینی كه بهرههمهێنهرێكی بهناوبانگه لهدرووستكردنی ئۆتۆمبێله سپۆرتهكان لهئیتالیا ،یهكهمین مۆدێلی چوار دهرگایی خۆی بهمزوانه نمایش دهكات.
دیدار 11
بهكر رهش������ید ،ئ������هو پیاوهی ب������هردهوام لهدهریای هون������هردا وهك دهریاوانێك بێ ماندووبوون س������هوڵ لێ������دهدات ،ئهیهوێت لهگهڵ بهردهوامی رهوتی ژیاندا هونهرهكهی بهردهوام بێت« ،دهمهوێت ژیان بگۆڕمو هونهرهكهش������م ههمیشه زیندوو بێت
ئهو دایكو كوڕهی رێبواریان سهربڕی دهس��تگیركران الوان بۆئ������هوهی بتوان ی فوستانێكی گونجاو ههڵبژێریت پێویسته پێش ههموو شتێك ل������هوه دڵنیابیت كه ڕهنگهك������هی لهگهڵ ڕهنگی پێس������تتدا د هگو نجێ������ت ، ئهگهر ئ������ارهزووت لهههڵبژ ا ر د ن������ی فوس������تانی س������ور كرد ،ئ������هوا چهند پلهیهك������ی جیاواز لهم ڕهنگه ههیه ههر لهڕهنگی كراوهوه تا ڕهنگی مارۆنی ،كه ههمووی������ان ڕهنگی جوان������نو ه������هر یهكێكی������ان لهگهڵ جۆرێكی جیاوازی پێستتدا دهگونجێ.
ئهحمهد باڵهكی لهسۆران بكوژانی ئهو یاریدهدهره پزیشكییهی بهس������هربڕاوی دۆزرای������هوه ،دوێنێ دهستگیركرانو بهمهبهستی لێكۆڵینهوه رهوانهی دادگا كران. تۆمهتباران������ی ئ������هو رووداوه ك������ه بریتیب������وون لهدایكێ������كو دوو كچو كوڕێك������ی ش������انزه س������اڵ لهالی������هن هێزهكانی پۆلیسهوه دهستگیركرانو
18
تاوان
ی كچێك لهالیهن مێرد پورییهوه دهكرێت بهژن كچێكی تهمهن 18ساڵ لهالیهن مێردی پورییهوه ی سێكسی دهكرێتهسهرو دهكرێت بهژن، دهستدرێژ هاوكات بههۆی ههڕهشهلێكردنیشیهوه رووداوهك ه لهپوری دهشارێتهوهو دواتر خۆی دهسوتێنێت ،بهاڵم كهمیی رێژهی سوتاوییهكهو چاكبوونهوهی دهبێت ه سهرهتایهك بۆئاشكراكردنی رووداوهك ه الی پۆلیسو ی مێردی پورهك هی. دهستگیركردنو حوكمدان
ئهزموون
دڵدارییم نهكردووهو پێشم ناخۆش بوو هموههندیس بووم
8
دانیان بهوهدا نا كه دایكو كوڕهكه تاوانهكهیان ئهنجامداوهو كچهكانیش بهبیانووی ئهوهی پۆلیس������یان ئاگادار نهكردۆتهوه دهستگیركراون. ش������هوی 15/14ی ئهم مانگه ڕێبوار رهس������وڵ عهلی تهمهن 25س������اڵ كه خاوهن������ی دوو من������داڵو پیش������هی یاریدهری پزیش������كیه ،لهالیهن چهند كهس������ێكهوه تهلهفۆن������ی بۆدهكرێتو وهك������و كاری ڕۆژانهی خۆی دهچێت كانۆالی������ان بۆدابنێت ،ب������هاڵم دواتر
ڕێبوار دیارنامێنێتو بۆ ڕۆژی دواتر تهرمهكهی لهس������هر ڕێگای حاجیاوا بهس������هربڕدراوی دهدۆزرێت������هوه، لهوبارهیهوه س������هرچاوهیهك لهبنكهی پۆلیس������ی حاجی������اوا كه نهیویس������ت ن������اوی بنوس������رێت لهلێدوانێكیدا بۆ نم ن������م ئاش������كرایكرد دوای ئهوهی لهالیهن ماڵی ڕێب������وارهوه تهلهفۆنیان بۆدهكرێ������تو ئاگاداری������ان دهكهنهوه ل������هوهی نهگهڕاوهتهوه ماڵ ،دهس������ت بهلێكۆڵینهوه دهك������هنو ڕۆژی دواتر
ی لهدهرهوهی تهرمهكهی بهسهربڕدراو حاجی������اوا دهدۆزرێتهوهو ش������وێن ی چهقۆی پێوه دیاربووه. بهپێی وتهی س������هرچاوهكهی پۆلیس، بهبیانووی ئهوهی یهكێك لهكچهكانی ئهو ئافرهته ڕێبواری خۆشویستووهو ڕێبواری������ش پێیوتووه ك������ه منداڵی ههیهو نایهوێ ئهو پهیوهندییه دروست ب������كات ،بهاڵم دوات������ر دایكی كچهكه بهرووداوهكه دهزانرێتو پاش������تر ئهو رووداوهی لێدهكهوێتهوه.
فاروق لهبهردهم ماڵهكهیدا دهكوژرێت بهر لهس������ێ ساڵ لهمهوبهر دانیشتوانی گهڕهكی بهرانانی شاری س������لێمانی بههاتو هاواری دهمهبۆڵهیهكی نێوان فاروقو عهلی دهڕژێنه ك������ۆاڵنو لێكیان جیادهكهنهوه، ب������هاڵم یان������زه رۆژ لهمهوپێ������ش كاتێ������ك ف������اروقو منداڵهكانی لهس������هیران دهگهڕێنهوهو لهبهردهم ماڵهكهی خۆیاندا س������هرگهرمی داگرتن������ی كهلوپهلهكانیان بوون لهئۆتومبێلهك������هدا ،فاروق بهبهرچ������اوی منداڵهكانییهوه دهدرێته بهر گوللهی عهلیو گیان لهدهست دهدات.
3 کچێکیپێنج س��اڵه دهستدرێژیدهكرێتهس��هر بهیان سدیقی هاوسهری فاروقو منداڵهكانی.
دوای ئ������هوهی كوڕێك������ی 17س������اڵه لهالی������هن دایكو باوك������ی منداڵێكهوه دهس������تدرێژی سێكس������ی دهكاته سهر سكااڵ لهسهر كهس������ێك تۆماركراوه، كچێك������ی تهمهن پێنج س������اڵ ،لهالیهن بهتۆمهتی دهس������تدرێژی كردنه س������هر هێزهكانی پۆلیسهوه دهستگیر دهكرێت .كچهكهی������ان« ،دوای ئ������هوهی ئ������هو مالزم تهحس������ین محهمهد بهڕێوهبهری كوڕهمان دهستگیركردو لێكۆڵینهوهی بنكهی پۆلیسی ڕهواندز لهلێدوانێكیدا لهگهڵدا كرا ،دان������ی بهتاوانهكهدا ناو بۆ نم ن������م رایگهیان������د رۆژی 7/29بهپێی مادهی 393ی یاس������ای سزادان
دراوهته دادگا». باوكی كچهكهش لهلێدوانێكیدا بۆ نم نم وتی« :كچهكهمان س������هرهتا چهند جارێك باس������ی ل������هوه ك������ردووه كه جهس������تهی ئازاری ههیه ،بهاڵم لهترسا نهیدهوێرا باس������ی ب������كات ،بهاڵم دوای ئهوهی كه بردمانه الی دكتۆر زانیمان
فۆتۆ :بهرزان عهلی حهمه
كه دهستدرێژی كراوهته سهرو پهرده ی كچێنی لهدهست داوه« ،ههربۆیه دوای ئهوه سكااڵیان تۆماركردوهو گومانیان لهچهند كهس������ێك ههب������ووه« ،دواتر ڕوون بوویهوه كه ئهو كوڕه تاوانهكهی ئهنجام������داوهو دهس������تگیركرا ،ب������هاڵم كچهكهمان باری دهروونی باش نییه».
كوڕێك لهزینداندا خۆی دهكوژێت ڕۆژی 15ی ئهم مانگه بهندكراوێك عهمی������د ئهس������كهندهر بهڕێوهبهری ی گشتی پۆلیس������ی سۆران ههواڵهكهی لهبهندیخان������هی بنك������هی پۆلیس������ سۆرانی س������هر بهپارێزگای ههولێر پشتراس������تكردهوهو رایگهیاند ،ئهو بهدهمانچهی پۆلیسێك دوو فیشهك بهندییه بهدهمانچهی پۆلیسێك خۆی دهنێت بهخۆیهوهو خۆی دهكوژرێت .كوشتووهو لێكۆڵینهوهش لهو بارهیهوه
بهردهوامه. بهگوێرهی ئهو زانیارییانهی دهست نم نم كهوتووه ،ئ������هو كوڕه تهمهنی 27س������اڵهو خهڵك������ی ش������ارۆچكهی ههریری س������هر بهقهاڵی شهقاڵوهیه،
كچێك������ی خۆشویس������تووهو چۆت������ه داواییو نهیانداوهتێ ،پاشان كچهكه خۆی س������ووتاندووهو بهو هۆیهشهوه كوڕهكه دهس������تگیر كراوه لهالیهن پۆلیسهوه.
سێشهممه
nmnmpress@yahoo.com
ی لهسهیران فاروق ی گهڕانهو ه دوا لهبهردهم ماڵهكهیدا دهكوژرێت
لهماڵ ی تۆمهتبارهكهدا دهست بهسهر چهند پارچ ه حهبێكی ڤیاگراو چهند گرتهیهكی سێكسی خۆی لهگهڵ كهسانی تردا دهگیرێت ی ئهو ئێوارهی ههینیی ه لهگهڵ ژنهك هیو دوو منداڵهكهیدا لهسهیران گهڕانهوه ،هێشتا فاروق كهلوپهلهكانی لهئۆتۆمبێلهكهی ی دانهگرتبوو كه عهل هاوسێی بهفیشهكێك كۆتایی بهژیانی هێنا.
بهرزان عهلی حهمه لهسلێمان ی بهر لهسێ ساڵ لهمهوبهر دانیشتوانی گهڕهكی بهرانانی ش������اری سلێمان ی بههاتو هاواری دهمهبۆڵهیهكی نێوان ف������اروقو عهلی دهڕژێن������ه كۆاڵنو لێكیان جیادهكهن������هوه ،بهاڵم یانزه رۆژ لهمهوپێ������ش كاتێ������ك فاروقو منداڵهكانی لهسهیران دهگهڕێنهوهو لهب������هردهم ماڵهك������هی خۆیان������دا سهرگهرمی داگرتنی كهلوپهلهكانیان ب������وون لهئۆتومبێلهك������هدا ،ف������اروق بهبهرچاوی منداڵهكانییهوه دهدرێته بهر گوللهی عهلیو گیان لهدهس������ت دهدات. فاروق نامیق ،دوكاندارێكی تهمهن چل س������اڵهو لهعهلوهی س������لێمانی كاری دهك������رد بهوت������هی ژنهكهی، "سێ س������اڵ لهمهوبهر ئافرهتێك كه مهگهر خوا بزانێت جلو بهرگهكهی چۆن بوو ،ه������اتو وتی ماڵی كاك عهل������ی كامهیه ئهوهی ژن������ی نییه؟ مێردهكهشم پیشانی دا ،ئێمه پێشتر دهمانزان������ی كه چهن������دان ئافرهتو گهن������ج هاتووچۆیان دهك������ردو ئهم پیاوهش بهتهنیایهو كهس������ی لهگهڵدا نیی������ه ،مێردهكهم پێیوت كاك عهلی تائێس������تا ڕێزمان گرتوویت ،بهاڵم نازانین ن������اوهوه چۆنهو تۆ لهناوهوه چی دهكهیت ،ههرچ������ی بێت ئێمه ڕێزم������ان گرتوی������تو دهبێت تۆش ڕێزی گهڕهكهك������ه بگریت ،با ئهو ئافرهتو كوڕه گهنج������ه بێنهدهرهوه لهماڵهك������هت ،ئافرهتهك������ه وتی من لهفهرماندهیی دهوام دهكهم ڕۆژێكم بمێنێت بۆتۆ دهمێن������م ،وتی من بۆ وهرگرتنی تهقاوتی هاتووم ،پیاوهكهم (ف������اروق) پێیوت لهكوێ ش������كات دهكهیت بیك������ه لهجهریدهدا یهكتر دهبینینهوه ،ئهمه سێ ساڵ لهمهوپێش ڕوویدا ،مێردهكهم لهبهر كوڕهكهی شكاتی لێ نهدهكرد ،دهیوت بهشكم باش بێ������ت ،چونكه كوڕهكهی زۆر كوڕێكی باش بوو". بهیان س������دیق هاوس������هری فاروقی كوژراو ،ئهو دهمهبۆڵهیهی س������هرهوه بهس������هرهتای تێكچوون������ی نێوان������ی هاوسهرهكهیو عهلی ئهسعهد دهزانێت كه وهك خۆی گێڕایهوه ڕۆژی 8/6 لهگهڵ فاروقو منداڵهكانیدا چوون بۆس������هیرانو كاتێك گهڕاونهتهوه، لهب������هر دهرگای خۆیان س������هرقاڵی داگرتنی كهلوپهلهكان بووه كه لهپڕ بهدهنگی تهقهیهك بهئاگادێتهوه" ،كه چووم������ه دهرهوه عهلی دهمانچهیهكی بهههردوو دهستی گرتبوو ،فاروقی هاوسهریش������م كهوتب������وو بهپش������تاو
عهل������ی پێیوتم تۆش بك������وژم ،ئیتر من قیڕان������دمو خهڵكی گهڕهكم لێ كۆب������ووهوه ،ئهو كاته ك������ه چوومه دهرهوه هێشتا لهدهمانچهكهیهوه ههڵم بهرز دهبوویهوه". بهوت������هی بهیان ،بهر لهو رووداوهش عهلی ڕێگهی بهفاروقی هاوس������هری گرتووهو پهالماری داوهو بهردێگی كێش������اوه بهدهستیدا" ،فاروق چوو بۆالی كوڕهكهیو پێیوت نههاتووم سكااڵ بكهم ،بهاڵم بۆئهوهی بزانیت لهبهر تۆ تائێستا تهحهمولم كردووه، وهره چارهسهرێكی باوكت بكه ،من لهم ڕۆژانهدا ئافرهت������م لهماڵهكهیدا هێناوهتهدهرهوه". عهلی ئهسعهد كاسبكارێكی وشكه بووهو بهوت������هی پۆلیس لهماڵهكهیدا چهن������د پارچه حهبێك������ی ڤیاگراو چهند گرتهیهكی سێكس������ی خۆی لهگهڵ كهسانی تردا بهكوڕو كچهوه دهستگیركراونو ئێستاش لهالیهن دادگاوه دهستی بهسهردا گیراوه. رائی������د چیا مهحم������ود فهرماندهی كهرت������ی پۆلیس������ی بهختی������اری لهس������لێمانی ئاماژه ب������هوه دهدات ك������ه دوای ئ������هوهی بنكهكهی������ان لهرووداوهك������ه ئاگاداركراوهت������هوه، تۆمهتبارهكهیان دهستگیركردووهو
ماڵهك������هی بهجێهێش������ت ،ئهگین������ا لهقاتی س������هرهوه لهگهڵی������دا بوو"، ههروهه������ا تاریق باس������ی لهوه كرد كاتێك ك������ه تهلهفۆنیان بۆكردووه خهس������وی پێیوتووه فریای فاروقی ب������رات بكهوه هیالك������ه" ،وتم كێ بوو؟ وتی عهل������ی ،چوومه ژوورهوه فاروقم هێنایهدهرهوه ویس������تی تهقه لهمنیش ب������كات ،خێرا دهمانچهكهم لێسهندو كێشام بهس������هروچاویدا، تاوهكو پۆلیسهكان هاتنو بردیان، كه براكهم مرد لهخهس������تهخانهش ه������هر لێمدایهوه ،بهاڵم ئاس������ایشو فاروق نامیق پۆلیسهكان بۆماوهی 20دهقیقهیهك ڕاس������تهوخۆ ددان������ی بهتاوانهكهی منیان زیندانی كرد". داناوه" ،ئێس������تا بهپێی مادهی 205فاروق نامیق خاوهنی دوو منداڵی لهیاسای س������زادان دهستگیركراوه ،بچوكه كه یهكێكیان لهپۆلی چواری بهاڵم كاتێك لهالیهن نهخۆشخانهوه بنهڕهتیی������هو ئهویتریش������یان لهپۆلی ئاگاداركرای������ن كه كهس������ێكی لهو دووهو لهوب������ارهوه تاریق������ی برای جۆره ههیه ـ مهبهست فاروقه دوای فاروق بهڵینی دا كه تاوهكو بمێنێت ئهوهی دهگهیهنرێته نهخۆش������خانه ـ خزمهتی منداڵهكانی فاروقی برای فریانهكهوتین ئیفادهی لێوهربگرین ب������كات" ،ههرچهنده وهزعی مادیی فاروقی برام زۆر باش������ه ،بهاڵم من گیانی لهدهست دا". تاریق نامیق ،برا گهوهرهی فاروقی ههر دهس������تیان لێ بهرنادهمو چۆن ك������وژراو ب������اس ل������هوه دهكات كه خزمهتی منداڵی خۆم دهكهم ئاواش بكوژی براكهی لهسهر بهدڕهوشتی خزمهتی ئ������هوان دهك������هم ،چونكه لهچهن������د گهڕهكێكی ت������ر دهریان ف������اروق بۆئێمه ههم ب������را بوو ههم ك������ردووه" ،كوڕهك������هی لهبهر ئهم باوك بوو".
بهیان سدیقی هاوسهری فاروقو منداڵهكانی .فۆتۆ :بهرزان عهلی حهمه
2010 /8/17
ژماره37:
3
تۆ بهرۆژوویت؟ ههمیشه شوان رهنگبێ ئهم ناونیشانهی سهرهوه دیارترین پرسیاری ئهم مانگی رهمهزانهی موس������ڵمانان بێت كه بهردهوام لێرهو لهوێ لهالیهن خزمو دۆستو ناسیاوو نهناسهوه روبهڕووت بێتهوهو بێ هیچ بیركردنهوهیهكیش بهسهر زاران������دا پهخشو باڵوبێتهوه ،بهبێ ئهوهی س������اتێك بی������ر لهوه بكرێتهوه كه ئاخۆ تاچهند ئهم پرس������یاره پهیوهن������دی بهئازادیی ژیانی تایبهتی كهس������هكانهوه ههیهو تاچهن������د ئیمكانی ئهوه ههی������ه تاكهكان بچنه نێو وردهكاریی ئایینو بیروباوهڕو ش������ێوازی ژیانی كهس������انی ترهوه یاخود ئهو پێویس������تییه چییه كه وا لهكهس������ێك دهكات بگهڕێ بهدوای زانیاری ئهوتۆدا كه هیچ بهرژهوهندییهكی گشتی لهزانینیاندا نهبێت، جگهله تێركردنی فزولی شهخسیو بهكارهێنانهوهی وهك كارتێكی گوش������ارو ههڕهشه لهكاتی ناكۆكیو مهترسی لهدهستدانی بهرژهوهندییهكاندا. بهههڵهدا ناچ������م كه ئهگهر بڵی������م رێزلێنهگیراوترین باسوخواسی نێو كۆمهڵگهی كوردیی ،ئازادیی ژیانی تایبهتی كهس������هكان بێت ،بهجۆرێك ههموو كهس بێ هیچ ترسو شهرمو خۆخواردنهوهیهك ئامادهیه پرسیار لهبارهی تایبهتییترین پرس������ی نهێنی ژیانتهوه بكاتو خۆیشی بهدڵسۆزو خهمخۆری عهیاره بیستوچوارت بزانێ ل������هوهدا كه دزه بكاته نێ������و وردهكارییهكانی ئ������هو بوارانهی ژیانتهوه كه تۆ ح������هز بهباڵوبوونهوهو ئاشكرابوونیان ناكهیتو ناتهوێ ئهوانیدیكه بیزانن، ل������هوهش واوهتر ئهوهیه كه ئ������هم پهتایه پهڕیوهتهوه بۆ نێو كای������هی رۆژنامهگهریی ههرێمی كوردس������تانو بهبێئهوهی گوێ بدرێته كارو چاالكی كهس������هكانو پلهی بهرپرسیارێتیان ،ئهوهی لهژێر بهڕهیه دهخرێته س������هر بهڕهو بهههموو الیهكدا باڵودهكرێتهوه ،ئهمهش لهسهروهختی ههڵبژاردنهكان بهزهقی رهنگیدایهوه. بیرۆكهی پاراس������تنی نهێن������یو تایبهتمهندی ژیانی تایبهت������ی كهس������هكان ،مێژوویێك������ی دێرینی ههیهو تهریب بهقۆناغهكانی گهشهس������هندنی ئهو مێژووهش، گۆڕان بهس������هر واتاو ناوهخنی رهگهزهكانیدا هاتووه، چوارچێ������وهی رهگهزهكانی بهپێ������ی تێڕوانینی باوی كۆمهڵگاو كولتورو سیستمه جیاوازهكان ،بۆ ئازادیی دهربڕی������نو رۆژنامهگهریی لهگرژبوونو كش������انێكی بهردهوامدایه ،بهجۆرێ������ك ئهگهر ئازادیی دهربڕینو رۆژنامهگهریی شادهماری ئازادییه بهدهستهاتووهكانی مرۆڤایهتی بێت ،ئهوا پاراس������تنی ئیتیكیو یاس������ایی مافی ژیانی تایبهت������ی هاوواڵتیان ،تاجهگوڵینهی ئهو ئازادیانهیه كه بهرپرس������یارانه بهكاردههێنرێنو دهبنه ههوێن������ی مان������هوهو بهردهوامی ژیانی ت������اكو كۆی كۆمهڵگاكان. كهسانێكی زۆر ههن لهم ههرێمهی ئێمهدا كه حهزناكهن الی زۆر كهس ناوی راس������تهقینهیان ئاشكرابێو بهو ناوهوه بناس������رێن كه بۆخۆیانیان ههڵبژاردووه یاخود نایان������هوێ ئایی������نو بیروباوهڕی سیاس������ییو جۆری نهخۆش������ییهكانیانو باری داراییو ئاس������تی موچهو نامهو كورتهنامهی تایبهتیو ئیمهیڵو ژماره تهلهفۆنو وێنه شهخس������ییهكانیان ئاش������كراببن ،بهاڵم ههندێك وهك ئ������هوهی ههنگیان لهكل������ۆره داردا دۆزیبێتهوه، بهردهوام لهههوڵ������ی دزهكردنه نێو وردهكاریییهكانی ئهو تایبهتهمهندیانهی كهس������هكانو ئاش������كراكردنو باڵوكردنهوهیاندان ،هاوكات بههۆی س������نوردارییو نهبوونی وشیاریی یاسایی لهبارهی تاوانی پێشلكردنی ژیانی تایبهتی كهس������هكان ،لهوبارهوه كهمترین سكااڵ تۆماركراونو دهكرێن. ك������هم نین ئهو كچو ژنانهی لهس������هر كورته نامهیهك یان وێنهیهك یاخ������ود بههۆی ژم������اره تهلهفۆنێكهوه ژیانیان كهوتووهته بهر مهترسیو ههڕهشهی مهرگهوه، ئامارهكانی بهڕێوبهرایهت������ی توندوتیژی دژی ژنانو دۆسییهكانی دادگا راس������تی ئهم قسانه دهسهلمێنن، ههربۆی������ه گرنگه تاكهكانی كۆمهڵگه زیاتر وش������یار بكرێن������هوه بهمافو ئازادییهكان������ی ژیانیانو نه ههق بهخۆیان بدهن هی بهرامبهرهكانیان پێشێل بكرێت ،نه زهمینهی ئهوهش بڕخسێنن كه ههموو كهسو بێ هیچ پاس������اوێكی دروست دزهبكاته نێو تایبهتمهندییهكانی ژیانیان������هوه ،چونكه كوردوتهنی قس������ه كهوته زارێ دهكهوێته شارێ.
2 ی پورییهو ه دهكرێت بهژن كچێك لهالیهن مێرد سێشهممه
2010 /8/17
ژماره37:
nmnmpress@yahoo.com
"شهوان ه بهترسهوه ئهنووم ،وا ههست دهكهم عهبدواڵیهك ی تر دێت بۆم" كچێكی تهمهن 18ساڵ لهالیهن مێردی پورییهوه ی سێكسی دهستدرێژ دهكرێتهسهرو دهكرێت ی بهژن ،هاوكات بههۆ ههڕهشهلێكردنیشیهوه ی رووداوهكه لهپور ی دهشارێتهوهو دواتر خۆ دهسوتێنێت ،بهاڵم كهمیی رێژهی سوتاوییهكهو ی چاكبوونهوه دهبێت ه سهرهتایهك ی بۆئاشكراكردن رووداوهك ه الی پۆلیسو ی دهستگیركردنو حوكمدان مێردی پورهك هی.
دیمهن بورهان ی ترێ ،كچه كوردێكی ش������ارێك ی ی كوردس������تانه كه تهمهن ههرێم ی تهنها حهوت ساڵ دهبێت دایك بهنهخۆش������ی ش������ێرپهنجه گیان ی شهش لهدهس������ت دهداتو دوا ی ی بڕیار مانگ لهمردنی ،باوك ژنهێنان������هوه دهدات" ،پ������اش ی باوكم ی باوكم ،خوشك ژنهێنان منداڵی نهدهبوو منی گرته خۆیو
ی كردم". بهخێو ی باوك������ی ژن ی ئ������هوه دوا دههێنێتهوهو پهراوێزی دهخات، ی ئهو كچه گهنجه پوریو مێردهكه ی سهیر ی خۆ وهك دایكو باوك ی كه دهكات" ،پورمو مێردهكه بهباوهو دایه بانگم دهكردن زۆر ی بۆم باشبوون بهجۆرێك جێگه خێزانهكهی������ان بۆگرتبوومهوهو ی نهدهكرد". ێ دایك ههستم بهب ی ێ ههمیشه مێردهكه ی تر بهوته ی میهرهبان پوری وهك باوكێك لهئامێ������زی دهگ������رت ،ب������هاڵم ی "بهداخ������هوه ئامێزێ������ك بۆن باوكایهتی لێدههات لهئێس������تادا ی ی خوێن������ی لێدێت ،بۆنێك بۆن قێزهون". ی ی ترێ ،فهرمانبهر ی پور نهشمیل ی یهكێك لهفهرمانگهكانی ههرێم كوردس������تانهو رۆژانه لهكاژێر ی پاش نیوهڕۆ ههش������ت بۆدوو ی لهدهوامدا بووهو مێردهكهش������ ی خانووهكهیاندا لهژێرزهمین������ ی ههبووهو ی خواردهمهن دوكانێك ی كردووه. رۆژانه لهوێ كار ێ ئاماژه ب������هوه دهدات كه ت������ر ی گهیش������تبووه ههرچهنده تهمهن 12ساڵ ،بهاڵم لهچاو هاوڕێكانیدا ی ی گۆڕانێك ب������ااڵو ڕوخس������ار ی بهس������هردا هاتب������وو" ،بۆ زۆر
ی ژیان������م زۆر زووتر بهدبهخت������ لههاوتهمهنهكان������م گهورهب������وومو ی ی زۆر س������یماو بااڵم گۆڕانێك بهسهردا هات". ترێ بهیانییهك لهخهودا دهبێت ی ی رۆژانه كه پوری وهك پیشه پاش ن������ان خواردن������ی لهگهڵ ی دهڕوات بۆدهوامو مێردهك������ه ی عهبدواڵش دهچێته دوكانهكه خۆی" ،لهخهوێك������ی قوڵدابووم ی ی دهمو چاو كهسێك پهالمار ی بهس������تمهوه"، دامو چاوهكان������ كاتێكیش كه چ������اوی دهكاتهوه ی ترێ دهبینێ عهبدواڵی مێرد پوری بهسهر سهریهوهیهتی. ترێ هێش������تا ئهو ههس������ته پر لهئێش������هی بیرنهچۆت������هوه ك������ه ی ی كچێنی مێ������ردی پورهك������ه ی بهژن، نههێش������تووهو كردویهت ی "من لهخهودابووم ،هێندهم زان ی لهپشتهوه كهس������ێك چاوهكانم ی كهس������هكه بهس������ت من نهمزان ی كێ بوو ،چونكه هیچ دهنگێك نهدههات ههرچهند گریام هاوارم كرد بێ سوودبوو". ی پاش ئهوهی عهبدوواڵی مێرد پ������وری ،ت������رێ الق������ه دهكات ی بهوهش������هوه ناوهستێ دهرگاكه لهس������هر دادهخ������ات ههتا كهس ی قیژهو پێی نهزانێت ،بهاڵم دوا
گریانێك������ی زۆر ،ت������رێ هاوار ی بۆباوك������ی دهكات ك������ه فریا كهوێ������ت ،لهوكات������هدا عهبدواڵ دێته سهرهوهو دهرگاكهی بهزۆر دهكاتهوه" ،باوهشی پێداكردمو پێیوت������م كچ������م ئ������هوه چییه بۆ ی منی������ش ههرچهند وادهك������ه شهرمم دهكرد ،بهاڵم ورده ورده ی كردمهوهو بۆم باس كرد، هێمن ی بۆ بهاڵم ئهو چهند فرمێسكێك ڕشتمو پێیوتم با پورت نهزانێت خ������ۆم چارهس������هرت دهكهم ئهو بزانێت توڕهیه دهتكوژێت". دواب������هدوای ئ������هو رووداوه ی منداڵییو ترسو بێكهسی وا ێ كرد بێدهن������گ بێتو لهت������ر ی ی ناوناخی بهبێدهنگ هاوارهكان بسپێرێت. ێ ی تر پ������اش ماوهیهك لهبێدهنگ باس������ی ل������هوه كرد ك������ه چۆن ڕۆژێك ئهو لهحهمامدا دهبێتو مێردهك������هی پوری خۆی دهكات ی ی ئهوه ب������هژوورداو ههڕهش������ه لێدهكات كه ئهگهر بهپوری یان ههر كهس������ێكی ت������ر بڵێت ئهوا ی ئهوهی بۆ دروست دهكات تۆمهت كه لهگهڵ ئاریانی دراوسێیاندا لهس������هر جێگا بینیون������ی" ،ئهو ی لێكردمو منیش ترسام ههڕهشه چهند لێی پارامهوه بێ سوودبوو
ی گورچیل ه فرۆشتن دهستگیردهكرێت تۆڕێك تۆڕێكی گورچیل ه فرۆشتن لهدهۆك دهستگیردهكرێت ك ه بازرگیانیان بهو كهسانهوه ی كردووه كه گروچیل ه خۆیان دهفرۆشنو دواتر بهكهسانی نهخۆشیان فرۆشتۆتهوه.
جهمال حسێن له دهۆك ی ئهحمهد ع���هق���ی���د ف����هخ����ر ی نههێشتن ب�����هڕێ�����وهب�����هری ی ت��������اوان ل�����هده�����ۆك وێ�������ڕا ی پ�����ش�����ت�����ڕاش�����ت�����ك�����ردن�����هوه زان��ی��اری��ی�هك��ان لهلێدوانێكیدا بۆ نم نم ئاشكرایكرد كه ئهو تۆڕه لهچوار كهس پێكهاتوون، ی بهغدانو دوان لهوانه خهڵك
ی ی ت���ری���ش خهڵك دوان�����هك�����ه ی بهغدا ده��ۆك��ن" ،ئ �هو دوان���ه كهسهكانیان بۆئهمان هێناوهو گورچیلهكانیان ئ���هوان���ی���ش ف��رۆش��ت��ووه ب �هو ك�هس��ان�هی كه نهخۆش بوون". ن��اوب��راو ئ��ام��اژهی ب����هوهدا كه ی ی بههاوكار ی ئ������هوه دوا چهند كهسێك ئهو تۆمهتبارانه ی ئ��اش��ك��را دهك���رێ���ن ،ل�����هڕۆژ ی ئهم مانگهدا دهستهبهسهر 12
دهك���رێ���نو دوای دان نانیان بهتاوانهكانیاندا دهگوێزرێنهوه بۆ دادگا. ی تاوان ی نههێشتن ب�هڕێ��وهب�هر ی ئاشكراكرد ل �هده��ۆك ئ���هوه ك�ه ل �هرووداوێ��ك �ی هاوشێوهدا ی تریان دهسبهسهر حهوت كهس ی ی فرۆشتن ك��ردووه كه ههوڵ گورچیلهی خۆیان داوه ،بهاڵم "لهشوێنی فرشتنهكه گیرانو ی دادگا كراون". ڕهوانه
ی ڕهمهزان ی مانگ دوا
ی الوان دهبهسترێت ی ستراتیژیهت ی پڕۆژ ه كۆنفرانس
بهمهبستی دانانی س������تراتیژیهتێك بۆ چۆنێت������ی مامهڵهك������ردنو دیاریكردنی كێش������هكانی الوان ،ل������هدوای مانگ������ی ڕهمهزان وهزارهتی ڕۆش������نبیریو الوان كۆنفرانسێك رێكدهخات. ههرچهن������ده بڕیاربوو كۆنفرانس������هكه
ل������ه 8 /12ڕۆژی جیهان������ی الواندا ببهسترێت ،بهاڵم بههۆی ئامادهنهبوون ی كارهكان������یو مانگ������ی ڕهمهزان������هوه، كۆنفرانسهكه دواخرا بۆ دوای مانگی ڕهمهزان. فازڵ عوم������هر ڕاوێژكاری س������هرۆكی
حكوم������هت ب������ۆ كاروب������اری گهنجانو ڕێكخراوهكان������ی كۆمهڵ������گای مهدهن ی ئام������اژه بهوه دهدات كه ئ������هو پڕۆژهیه وهزارهتی ڕۆشنبیریو وهرزشو الوان سهرپهرش������تی دهكاتو لهپێناو دانانی ستراتیژێكی نیش������تمانییه بۆ چۆنێتی
مامهڵهكردن لهگهڵ كێشهكانی الواندا، "وهزارهتی ڕۆشنبیریو وهرزشو الوان بهه������اوكاری ڕێكخراوهكان������ی الوانو گهنجان ئهو س������تراتیژه دادهڕیژن بۆ ئهوهی لهماوهی ئهو چوارساڵهی كابینهی شهشهمدا كاری لهسهر بكهن".
80تۆمهتبار دهستگیر دهكرێن لهالی������هن دهزگا تهنفیزییهكانی ترهوه فهرمانی گرتنیان بۆدهرچووه ،هاوكات نم نم ـ سلێمانی 175كهس������ی تریش لهس������هر فهرمانی لهماوهی ههش������ت مانگ������ی رابردوودا دادوهر دهس������تگیركراون كه فهرمانی كهرتی پۆلیس������ی بهختیاری لهسلێمانی گرتنیان ههبووه. 80تۆمهتبار دهس������تگیر ك������ردووه كه بهپێ������ی ئهو ئامارهی بهرپرس������انی ئهو
كهرتهی پۆلیس خستویانهته بهردهست نم نم ،لهسهرهتای ئهمساڵهوه تا كۆتایی مانگی راب������ردوو لهو كهرت������هدا 270 ئهوراقی داخراو ههبووهو 355یش������یان ڕهوانهی دادگا ك������ردووه ،جگهلهوهش لهس������اڵی راب������ردوودا لهههمان كهرتی
پۆلیس 655ڕووداو ههبووه338 ،یان كۆتای������ی پێهێن������راوهو 317یش������یان ماونهتهوه. ههر بهپێی ئهو ئاماره ڕێژهی تاوانكاریو ڕووداوه كۆمهاڵیهتییهكان لهچاو ساڵی ڕابردوودا زیادیان كردووه.
چهن������د جارێك ب������هردهوام كه پورم لهماڵ نهدهبوو دههاته الم، ی نهمابوو تهواو منیش هێن������ده ی مهراقدا بخنكێم، لهناو گێژاو ی ههربۆی������ه ڕۆژێ������ك بڕی������ار خۆس������وتاندنم دا ،بهداخ������هوه زوو فری������ام كهوت������نو رووحم دهرنهچوو". ی ی جهس������ته ی %30 ی ئهوه دوا ی ترێ دهس������وتێتو چارهس������هر بۆدهك������هنو ل������ه نهخۆش������خانه دهردهچێ������ت ،پۆلیس لێكۆڵینهوه لهڕووداوهك������ه دهكاتو ئهوهش دهبێته دهروازهی������هك تا ههموو ی ی پورهك������ه ئ������هوهی مێ������رد ی بهس������هریدا هێناوه بۆ پۆلیس باس بكات. ی پۆلیس لێكۆڵینهوه دوای ئهوه دهكات دهردهكهوێ������ت ك������ه ی ی دهس������تدرێژ ی پور مێردهكه ی كردۆت������ه س������هرو بۆت������ه هۆ ئ������هوهش خۆس������ووتاندنیو ی دهبێته هۆی دهس������تگیركردن عهب������دواڵ" ،مێردهك������هی پورم ی 15س������اڵ ل������هدادگا حكوم������ ی بۆدهركراو ئێستا بهندكردن لهبهندینخانهیه". ی ی دیك������ه ت������رێ لهبهش������ێك گێرانهوهكانی������دا ب������ۆ ن������م نم ی لهوه كرد ك������ه كاتێك باس������
پوری ب������هو رووداوهكه دهزانێت ی ی جیابوونهوه لهمێردهكه داوا دهكات" ،پورم بهبیس������تنی ئهم ی لهدهست وش������انه تهواو هۆش������ ی لهعهبدواڵ وهرگرت، داو تهاڵق ی ی نهخۆش بهداخهوه ئێستا توش ی ب������ووه" ،ه������اوكات دهروون������ ی ئهو ڕووداوهشهوه ئێستا بههۆ ی ی نهماوهو لهماڵ ی پور ێ ال تر خاڵی باوكی ژیان بهسهردهبات، ی ی زۆر "ئێس������ته پورم ڕقێك������ ی لێمه ،لهبهرئهوه ناچ������ار لهماڵ ی باوكم دهژیم ،س������وپاس خاڵ������ بۆرێكخراوه ژن������انو ئافرهتان زۆر هاوكارییان كردم". ی بهس������هریدا دوای ههموو ئهوه هات ،ترێ ئام������اژه بهوه دهدات ی كه لهئێس������تادا بڕواو متمانه بهك������هس نهم������اوه" ،ش������هوانه بهترس������هوه ئهنووم ،وا ههس������ت ی تر دێت دهك������هم عهبدواڵیهك بۆم". تێبینی: ی ئهمهی سهرهوه رووداوێك ی واقیعییهو لهسهر داخاواز ی ی دهنگیو ناو كچهكه ،تۆمار ی راستهقینهی خۆیو ئهوان ی نم نم دیكهش بهپارێزراوی ال هێڵرانهوه.
ی 31خوێندكار لهكۆلیژهكان بههرهداران وهردهگیرێن
ئ����هو خ���وێ���ن���دك���اران���هی كه ئاستێكی بهرزییان لهتوانستی زی��رهك��یو زان��س��ت��ی��دا ههیه ههڵسهنگادنییان دوای ل�هك��ۆل��ی��ژهك��ان�ی بههرهداران وهردهگیرێنو بهپێی سیستمی ن����وێ����ی خ���وێ���ن���دن درێ������ژه بهخوێندن دهدهن. سهروهر سهعید لهسلێمانی بهڕێوهبهرایهتی دواناوهندی ن�����م�����ون�����هی�����یو ئ����هه����ل����یو ب����هڕێ����وهب����هرای����هت����ی گشتی فێركردنی ئامادهییو پیشهیی لهوهزراهتی پ�هروهرده ،دوێنێ ناوی ئهو قوتابیانهی ڕاگهیاند كه لهكۆلیژهكانی بههرهداران لهههر سێ پارێزگاكهی ههرێم وهردهگیرێن. لهههر سێ شارهكانی ههرێمی ك��ورس��ت��ان س���ێ ك��ۆل��ی��ژ بۆ ئ �هو ب �هه��رهداران �ه كراوهتهوه ك�����ه ل����هپ����ۆل����ی ش����هش����هم����ی ب��ن�هڕهت��ی دهرچ����وونو بهپێی ههڵسهنگاندن وهردهگیرێنو لهئێستا ق��ۆن��اغ�ی ح���هوت بۆ ن��ۆی��ان ه �هی �هو ب��ڕی��اری��ش �ه تا پۆلی دوان���زهی بنهڕهتی لهو كۆلیژه بخوێنن. بۆ ئهمساڵی خوێندن ،كۆلیژی ق �هاڵی ب �هه��رهداران لهههولێر 10خ��وێ��ن��دك��ارو ئهزمڕی ب���هه���رهداران لهسلێمانی 11 خوێندكارو كۆلیژی گارای ب���هه���رهداران 10خوێندكار وهردهگرێت.
سامان سیوهیلی یاریدهدهری بهڕێوبهری كۆلیژی ئهزمهڕی بههرهداران ئاماژهی بهوهدا كه سااڵنه ئ��اگ��اداری خوێندنگا ب���ن���هڕهت���ی���هك���ان دهك����رێ����ت ك���ه ئ����هو خوێندكارانهی توانایهكی ب �هزری زیرهكیان ه �هی �ه ،ب �هت��ای��ب �هت ئهوانهیان كه لهبابهتهكانی بیركاریو زان��س��ت��دا %100ی������ان ههیه، ئ����هم����ان����ه ب���پ���اڵ���ێ���ورێ���ن بۆ تاقیكردنهوهكانی بههرهداران، "ئ�����هو خ���وێ���ن���دك���اران���ه بهر ل�����هوهرگ�����ی�����ران�����ی�����ان دوو ت����اق����ی����ك����ردن����هوه دهك�������هن، تاقیكردنهوهیهكیان بهنوسینهو ب���ۆ ه �هڵ��س �هن��گ��ان��دن �ی توانا ژیریهكانی خوێندكارهكان، ئ��هگ��هر ل���هم تاقیكردنهوهی دهرچوو ئهوا بهشدار دهبێت لهتاقیكردنهوهیهكی زارهكی". ن����اوب����راو ئ����ام����اژهی ب����هوهدا ك����ه ژم����������ارهی وهرگ����رت����ن ل�هك��ۆل��ی��ژهك��ان�ی بههرهداران زۆرك�����هم�����ه" ،ت���هن���ه���ا ئهو ك �هس��ان �ه وهردهگ���ی���رێ���ن كه زۆر ب �هس �هرك �هوت��ووی �ی لهو ت��اق��ی��ك��ردن �هوان �هدا ئاستێكی بااڵیان بهدهستهێناوه". ی�������اری�������دهدهری كۆلیژی ئ��هزم��ڕ ب��اس �ی ل����هوهش كرد ك �ه دهرچ����ووی كۆلیژهكانی ب�����هه�����رهداران ب��هب��ێ نمرهو بهخواستی خۆیان بچنه ههر كۆلیژێك كه بیانهوێت.
5 کۆد سێشهممه
nmnmpress@yahoo.com
کێشه
نازانم ئهم ه خۆشهویستی ه یان كات بهسهربردنه؟
من كچێك ی تهمهن 18ساڵم ،ماڵمان لهشار ی دهۆكهو لهههشتهم ی بنهڕهتییهوه وازم لهخوێندن هێناوه ،ماوه ی دووساڵه پهیوهندیم لهگهڵ كوڕێك ههیهو زۆر یهكترمان خۆشدهوێت ،ههندێجار پێكهوه چوینهته دهرهوهو چهند جارێكیش دهست ی لهجهستهمهوه داوه ،بهاڵم كردار ی خراپ لهنێوانماندا ڕووی نهداوه. شتێك كه من دوودڵ دهكاتو تووش ی گومان ی كردووم لهم پهیوهندییه ،ئهوهیه كه تائێستا هیچ نیشانهیهك ی خۆشهویستیم لهو نهدیوه ،زۆرجار پرسیار ی ئهوهم لێكردووه كه كه ی دێته داوامو دهمخوازێت ،بهاڵم ئهو بابهتهكه دهگۆڕێتو خۆ ی توڕه كردووه ،نازانم ئهمه كات بهسهربردنه یان خۆشهویستیه؟ بۆیه هیوادارم ڕۆژنامه ی نم نم وهاڵمم بداتهوه بهوهی كه من چۆن رهفتار بكهم. ئهڤین لهدهۆك
و
كێش ه
چارهسهر
چا ر هس هر
سهردار رهئوف توێژهریكی كۆمهاڵیهتییهو ئاماژه بهوه دهدات كه پێویسته ئهو كچه هێنده خۆی بۆ كوڕهكه شل نهكات تا بتوانیێت دهست بۆ جهستهی ببات، چونكه كچان بهو رهفتارانه لهالی كوڕان ناشرین دهبن" ،ئهگهرێكی زۆر ههیه كه ئهو كوڕه نهیهوێت كچهكه بهێنێت ،لهبهرئهوهی ههر لهسهرتاوه ههوڵی ئهوهی داوه دهست بۆجهستهی بهرێتو كاتێكیش باسی هاوسهرگیری دهكات كوڕهكه توڕه دهبێت". ئهو توێژهره بهباشی دهزانێت كچهكه خۆی لهكوڕهكه دوربخاتهوه" ،ئهگهر خۆی دور نهخاتهوه ،رهنگه ئهو كوڕه سبهینێ شتێكی لێ بكاتو وهكو ئێستا باوه بهمۆبایل وێنهی بگرێتو دوایی كچهكه داهاتووی خراپ دهبێت".
کێشه
بهدهست ژنهكهمهو ه بێزار بووم
من گهنجێك ی تهمهن 26ساڵمو پیشهم مامۆستاییه ،ماوه دووساڵه كچێكی هاوڕێمم بهخۆشهویستی خواست ،كه ئهوكات بهههموو شتێكی من رازی بوو .ئێمه خانوویهكی گهورهمان ههیهو بهتهنها دایكممان لهگهڵدایه ،بهاڵم ئێستا هاوسهرهكهم شهوو ڕۆژ شهڕم پێدهفرشێتو زۆریش دڵی لێم پیسهو داوا دهكات لهدایكم جیابینهوهو بڕۆینه خانووی كرێوه ،منیش ئێستا زۆر بێزاربووم لهماڵهوه حهزناكهم بههیچ شێوهیهك بڕۆمهوه ماڵهوه ،چونكه دهزانم توشی كێشه دهبم. من قسه لهگهڵ ههر كچێك بكهم ئهو دهڵێت ئهوه حهزت لێیهتی ،جگهلهوهش كاتێك كهسێكی من دێت بۆ ماڵمان ئهو توڕه دهبێت ،تائێستا چهندینجار كردومانه بهشهڕو بڕیاری جیابوونهوهمان داوه ،بۆیه ئێستا بههیچ شێوهیهك حهزناكهم بڕۆمهوه ماڵهوه بۆ ئهوهی هاوسهرهكهم نهبینم ،لهبهرئهوهش جیانهبوینهتهوه خهڵك دهڵێن ئێوه بهخۆشهویستی هاوسهرگیریتان كردووه ،عهیبه جیاببنهوه ،بۆیه داواكارم ئهگهر چارهسهرێكی گونجاوتان الیه پێمان بڵین ،بۆجیابوونهوه یان مانهوهمان بهشێوهی سهرهتا؟ كهیوان لهسلێمانی
چارهسهر
و
كێش ه
چا ر هس هر
بهمهبهستی چارهسهر كردنی ئهو كێشهیه نم نم بۆچوونی پارێزهرێكو توێژهرێكی كۆمهاڵیهتی لهبارهوه وهرگرت. ئهحمهد سهردار پارێزێكهو جهختی لهوه كردهوه كه ئهو ژنو مێرده ئهتوانن پێكهوه بژین بهو مهرجهی ههردووالیان لهشتی لهیهكتر ببورن، " لهكاتێكدا ههردووكیان حهز نهكهن جیاببنهوه ،بهاڵم كێش������هیان ههبێت لهسهر ههندێك ههڵسوكهوت ،جیابوونهوهی دوو گهنج كارێكی ئاسان نییه ،بۆیه پێویسته سهردانی توێژهرێكی كۆمهاڵیهتی بكهن بۆئهوهی قسه بۆ ههردووكیان بكات". بهوتهی ئهو پارێزهره پێویسته كاتێك ئهو دوو گهنجه بڕیاری جیابوونهوه بدهن كه هیچ هیوایهكیان بهیهكتر نهمابێت" ،بهوتهی پیاوهكه ی داوای ماڵ جیایی دهكات ،رهنگه یهكسهر ئهوه كێشهكه چارهسهر بكات". ژنهكه ی دیكهوه س������تار جهبار وهك توێژهرێكی كۆمهاڵیهتی ئاماژه بهوه دهدات كه ئهو ژنو مێرده پێویس������ته لهالی كهس������ێكی دڵسۆزی لهالیهك ههردووكیان كێشهكه باس بكهن یان سهردانی توێژهرێك بكهن" ،ئهگهر توێژهرهكه ژن بێتو ژیانی هاوسهری پێك هێنابێت رهنگه بۆ ژنهكه باش������تر بێت ،ئهگهر توێژهرهكه ش������ارهزا بێت ههندێك نمونهی خۆی بۆ ژنهكه دێنێتهوه ،ئهوكات دور نییه ههر لهو ماڵهدا پێكهوه بژین". بهوتهی س������تار ،پێویس������ته بهتهواوی گوێ بۆ وتهی ژنهكهش بگیرێت" ،پیاوهكه گلهیی زۆری ههیه ،بهاڵم رهنگه ژنهكهش گلهیی زۆری ههبێتو قسهكانیش������ی تهواوبن" ،ههربۆیه ناوبراو جهختی لهوه كردهوه كه كێش������هی ئهو دوو كهس������ه چارهسهر دهكرێت ئهگهر بیانهوێت پێویستیش بهجیابوونهوه ناكات.
کێشه
ماوهی دووساڵ ه بهدوای ژندا دهگهڕێمو ناتوانم ههڵیبژێرم من كوڕێكی تهمهن 36ساڵمو نوێژو ڕۆژوو دهگرم ،ئێستا لهرێكخراوێك كاردهكهم ،ماوهی چوارساڵه بهدوای ژنێكدا دهگهڕێم كه لهگهڵمدا بگونجێتو بیخوازم ،بهاڵم تائێستا دهستم نهكهوتووه. ئێستا لهبهرامبهر ههموو كچێكدا قهلهقم ،چونكه ئهوهنده شتی خراپ لهسهر كچان باڵوبووهتهوه ،باوهڕم بهزۆر كچ نهماوه ،ههندێك كچ ههیه ،لهزۆر روهوه بهدڵمه ،بهاڵم لهوهدهچێ ئهوه نهبێت كه خۆم دامناوه لهدڵی خۆمدا ،بۆیه بهردهوام بیر لهوه دهكهمهوه كه ئهو كچهم دهست بكهوێت كه خۆم دهمهوێت. كه دهڕۆمه ههر شوێنێكیش ههموو كهسێك پێم دهڵێت تهمهنت ههمووی رۆشت بۆ ژن ناهێنیت؟ ئیتر بهوه زۆر دڵتهنگو بێزار دهبم ،بۆیه دهمهوێت پرسیار لهوه بكهم ئایا من چۆن بتوانم كهسێكی شیاوم دهست بكهێت بهو ههموو قهلهقیهوه ،ئایا ژنهێنان ئهو ههموو قهلهقییهی دهوێت؟ سوپاستان دهكهم ئهگهر وهاڵمێكم ی دروستم بدهنێ. ملكۆ لهههولێر
و
كێش ه
چارهسهر
چا ر هس هر
سهیران كهمال توێژهرێكی دهروونییهو باس لهوه دهكات كه گهنجان كاتێك ههست دهكهن تهمهنیان چووهته دوای سی ساڵیو نهیانتوانییوه ژن بهێنن یان شوو بكهن ،ئهوا كێشهی دهروونی بۆخۆیان دروست دهكهن" ،پێویست ناكات گهنجان خۆیان توشی ئهو كێشه گهورهیه بكهن ،چونكه ئهوه دهبێته هۆی ئهوهی توشی نهخۆشی دهرونیو خهمۆمۆكی ببن". بهبڕوای ئهو توێژهره دهروونییه بۆ هاوس������هرگیری ،پێویس������ته گهنجان كهسێك ههڵبژێرن كه هاوتای خۆیان بێت" ،ناكرێت 100%دوو كهس لهههموو شتێكیاندا وهكو یهك وابن ،پێویسته ئهو گهنجهش خۆی پرسیاری كهسێك بكات كه چهند كهسێك پێیان باش بێتو خۆشی ههڵسوكهوتی لهگهڵ بكات دوای ئهوهی زانی لهوهوه نزیكه داوای هاوسهرگیری لێ بكات ،ئهگهر ئهو گهنجه خۆی نوێژ بكاتو رۆژوو بگرێت پێدهچێت كهسێكی باش بێت ،بۆیه من بڕوام وایه كه دهتوانێت لهگهڵ كهسێكدا بژی كه ههندێك رهفتاریان لهیهكهوه نزیك بێت نهك ههموو رهفتارهكانیان".
كێشهو خ همو گرفتهكانتان
ی ئاگادار
خ و ێن ه ر ان ی ئا زی ز ی ن م ن م رۆژنامهكهمان ئهم الپ ه ڕ ه ی ه ی ت ه ر خا ن ك ر د و ه بۆ كێشهو گرفته ج ۆ رب ه ج ۆ ر ه ك ان تا ن، تا و ه ك و بت وا نین بهڕاوێژ لهگهڵ ك ه س ان ی شا ر ه زا د ا، و ه اڵ مو پێشنیاز ی گونجاو بۆ كێشهو گرفت ه ك ان تا ن ب د ۆ ز ین ه و ه و ز و وت ر چارهسهریان بكهین
گهنجان ی ئازیز دهتوان یاخود نام ه سۆزدارییو دهردهدڵییهكانتان بنێرن بۆ رۆژنام ه ی نم نم لهرێی ناونیشانهكان ی رۆژنامهكهوه یاخود لهرێی ئهم ئیمهیڵ ئهدرهسهوه:
2010 /8/17
ژماره37:
گۆشهیهکه ههفتانه ئاری ئەبوبەکر دهینوسێت
ڕەمەزان و ئازادی تاک ڕەم������ەزان وەک مانگێک������ی پیرۆز لەدونی������ای واڵتانی مو س������ڵما نا ند ا ، ک������ە کوردی������ش وەک میللەتێک������ی موسڵمان هاوبەشە لەب������ەرز راگرتنی ئ������ەو مانگ������ەدا، بەچ������اوی ڕێ������زو خۆشەویس������تییەوە س������ەیری دەکرێت ،وەک مانگێک کە ئەبێتە هۆی ئاش������تبوونەوەی گش������تی نێوان گشت چی������ن و توێژەکانی کۆمەڵ������گا ،کە جۆرێک لەلێبوردەییش بەکۆتایی ئ������ەم مانگەوە دیارە (جەژن). ئەوەی کە دەبێت ببێتە نەریت ،بوونی ئازادی م������رۆڤ و تاکەکان������ه لەگرتن������ی رۆژو یان نەگرتنی لەم مانگەدا ،بەش������ێوەیەک هەروەک چ������ۆن ئەوانەی کە بەڕۆژو دەب������ن ئازادن و چاوەڕوانی پاداش������تی ئیالهی������ن لەقیامەتدا، پێویس������تە هەموو کۆمەڵگا رێز لەو کەس������انە بگرێت کە دەیانەوێ������ت بەرۆژو بن و مانگی رەم������ەزان بەرزو پیرۆز رابگ������رن ،بەاڵم ئەم رێزگرتنە گشتییە نابێت بەشێوەیەک بێت ،کە بگاتە ئاس������تی بێ ڕێزی کردن بەئەندامانی تری کۆمەڵ������گا کە بەهەر هۆیەک������ەوە بێت، ناتوانن یان ناخوازن ب������ەرۆژو بن ،خواردن و خواردنەوەیان لەش������وێنە گشتییەکاندا لێ قەدەغ������ە بکرێ������ت بەناوی ئادابی گش������تی و ڕێزگرتن لەخەڵکانی رۆژوگر. هەروەک چ������ۆن ت������اک ئارەزومەندانە رۆژو دەگرێت بۆ پاداشتێکی قیامەتی ،خۆی برسی و تینوو دەکات تەنهاو تەنها لەبەر خوداوەند، کەوات������ە ه������ەر هەمان تاک دەبێ������ت بەرگەی ئەوە بگرێ������ت ئەگەر کەس������ێک لەبەردەمیدا بەجۆرێک لەجۆرەکان خواردن و خواردنەوە بەکارنههێنێت. ب������ە واتایەکی تر رەمەزان یان هەر مانگێکی ت������ر نابێت ببێت������ە هۆی گرتن������ەوەی ئازادی لەکەس������ەکان ،بەو ش������ێوەیەی ک������ە تاکەکان دەیخوازن ،جا خواردن و خواردنەوە ،پۆشینی جل و بەرگ یان س������ەیران و خۆش������ی بێت، چونک������ە هەروەک چۆن مانگ������ی ڕەمەزان بۆ رشتنی میهرەبانی خودایە بەسەر بەندەکانی خۆیدا ،ئاوەه������اش بۆ خۆشەویس������تیکردنی رێگەی دینداری و خوداپەرس������تییە الی ئەو تاکانەی ک������ە دوورن لەدینەوە ،جا ئەگەر ئەو کەسانەی کە نزیکن لەدینەوەو فەرمایشتەکانی خوداوەند بەجێ دەگەینن ،دەبێت هەر هەمان ئەو کەس������انە س������ەبرو لێبوردەیی������ان هەبێت بەرامبەر بەو کەس������انەی کە دوورن لەدینەوە بەئومێدی ئەوەی کە رایانکێشن بەالی دینەوە، ئەمەش چۆن دەکرێت؟ دەبێت کەسە نزیکەکان لەدینەوە کە بەڕۆژوو دەب������ن ،کارێک نەک������ەن کە ئەو کەس������انە بێزار بکرێ������ن بەمەحرومکردنیان لەخواردن و خواردن������ەوە ک������ە بەڕۆژوو ناب������ن ،چونکە بێزارکردنی������ان دەبێتە هۆی دوورکەوتنەوەی زیات������ر لەدی������ن ،بەپێچەوانەش������ەوە رێگەدانی ئ������ازادی زیاتر بەو کەس������انەی کە بەرۆژوو نین ،دەبێت������ە هۆی النیک������ەم نزیکبونەوەیان لەدین و س������ەیرکردنی مانگی رەمەزان وەک مانگێکی جیاواز بەدیوە پۆزەتیڤەکەیدا ،دەنا هەر بێزارکردنێکی کەسانی بەرۆژوو نەبوو، دەبێتە هۆی دوورکەوتنەوەی زیاتری مەودای نێوان ئەو کەسانەو دین. بۆیە ئازادی تاک لەرۆژوو گرتن یان نەگرتنی، بوون������ی بڕوای تاک ئازادان������ە بەو مانگە یان نەبوونی شەرتی یەکەمی ئەو میهرەبانییەیە کە هەم خوداوەندو هەم پەیڕەوانی دین وەس������فی دەکەن .دواج������ار نەڕۆژووگرتن و نەنەگرتنی پەیوەس������تە بەچواردەورمان������ەوە ،بەڵکو رۆژوو رێککەوتنێکی نێ������وان خوداوەندو تاکە ،بۆیە تاک ئ������ازادە بەهەموو ش������ێوەیەک لەگرتنی رۆژوو.
4 ی قهرهج لهسواڵكردنهو ه 500خانوو گهنجان دهنێرێت ه سهنتهر ه رۆشنبیرییهكان سێشهممه
2010 /8/17
nmnmpress@yahoo.com
ژماره37:
"ئێستا لهجیات ی سوڵكردن دهچین بۆسهنتهر ی ڕۆشنبیری"
ی دوا بهدوا نیشتهجێكردنیان لهكۆ، ی شاری دهۆك قهرهجهكان ههوڵی خۆڕۆشنبیركردنو خوێندن دهدهنو ی بهڕێوهبهری نههێشنت تاوانیش ئاماژه بۆ ی كهمبوونهوهی دیارده سواڵكردنی قهرهجهكان دهكات لهناوچهكهدا.
جهمال حسێن لهدهۆك لهپارێزگای ده������ۆك 1200خێزان بهناوی قهرهجهوه ناونوس������كراونو ی ی 2003لهگهڕهكهكان������ تاس������اڵ ناوشاری دهۆك سواڵیان دهكردو ی لهنێو خێوهتدا دهژیان ،بهاڵم بههۆ نیشتهجێكردنیان لهكۆمهڵگای ئادار دهستبهرداری س������واڵكردن بوونو ی بهسهردار هاتووه. ژیانیان گۆڕان ی خهلی������ل كهریم مێژوونووس������ێك نیش������تهجێی پارێ������زگای دهۆكهو باس ل������هوه دهكات كه قهرهجهكان ی لهبنچینهدا كوردنی������نو لهزۆربه واڵتان������ی دنی������ادا ههن������دێ كهس بهق������هرهج ناودهبرێن ،لهس������هرهتادا ی قاجاریانو واڵتی هند لهناوچ������ه ی 1800هوه، لهناوهڕاس������تی س������ااڵن هاتوونو لهدهۆك نیشتهجێ بوون. ناوب������راو ،جهخت ل������هوه دهكاتهوه ی ق������هرهج زۆرتر ك������ه قس������هكردن لهقاجارییهكان������هوه نزیك������ه ،بهاڵم بههۆی تێكهڵبوونیان لهگهڵ كورددا ی بوون، فێ������ری زمان������ی ك������ورد "قهرهج������هكان زمانێك������ی تایبهت ی بهخۆی������ان ههی������ه بهن������اوی زمان ی رۆمانی كه لهنێوان خۆیاندا قسه پێدهكهن".
واز لهسواڵكردن دێننو روو لهسهنتهره رۆشنبیرییهكان دهكهن كچێكی تهمهن 20س������اڵهی قهرهج كه خۆی به ههلز ناس������اند ب������ه نم نم، ئاماژهی بهوهدا كه ههر لهمنداڵییهوه گهورهكانی هانیان داوه سواڵ بكاتو وهك خ������ۆی دهی������وت :زۆر حهزم دهكرد وهكو كچه بادینییهكان بژیم، بهاڵم بۆمن زۆر زهحمهت بوو. س������هردار گهنجێكی دیكهی قهرهجهو باس لهوه دهكات ك������ه تاوهكو پێش چهند س������اڵێك خهریكی سوڵكردن بووه ،بهاڵم ئێستا وازیان لهسواڵكردن هێن������اوهو ڕووی������ان لهخوێن������دنو خۆڕۆشنبیركردن كردووه" ،ئهوكاته ئێم������ه لهخێمهدا دهژیاین ،ژنو منداڵ ههمووی ب������هرهو گهڕهكهكانی دهۆك دهچووی������ن بۆس������واڵكردن ،ئێس������تا حكومهت خانووی بۆدروستكردووینو لهجیاتی سوڵكردن دهچین بۆسهنتهری ڕۆشنبیری". بهبڕوای ش������ارهزایانو ئهزموندارانی ناوچهك������ه بهب������هراورد بهس������ااڵنی رابردوو ،قهرهجهكانی نیش������تهجێی پارێزگای دهۆك گۆڕانكاریی گهوره بهسهر باری ژیانو گوزهرانو ئاستی رۆشنبیرییو هۆشیاریاندا هاتووه. د.محهمهد س������هعید وهك لێكۆڵهرێكی دهروون������ی ب������اس ل������هوهدهكات كه قهرهجهكان زۆرتر لهمنداڵییهوه سواڵ دهكهنو كهس������ه گهورهكانیان هانیان دهدهن لهسهری بهردهوام بن ،ئهوهش ڕێگهخۆش������كهر دهبێت لهبهردهمیاندا بۆئهوهی لهپاڵ س������واڵكردندا كاری خراپیش بكهن" ،ههر گۆڕانكارییهك لهژیانی قهرهجهكاندا ڕووبدات كاری خراپ لهسهر ئهوان الدهچێتو بهرهو كۆمهڵگایهكی باشتر دهچن". لهالیهك������ی دیكهوه عهقی������د فهخری ئهحم������هد بهرێوهب������هری نههێش������تنی ت������اوان لهده������ۆك ئام������اژه بۆئ������هوه
ئادار ...ئهو كۆمهڵگایهی هانی قهرهجهكانی دا واز لهسواڵكردن بهێنن. دهكات ك������ه بهه������اوكاری پارێزگای دهۆك بهرنامهیهكی تێرو تهس������هلیان لهماوهی ش������هش س������اڵی رابردوودا داناوه بۆنههێشتنی س������واڵكردن كه تاڕادهیهكی زۆر س������هركهوتوو بووه، "ئێستا بهڕێژهی %80ی قهرهجهكان لهسواڵكردن دووركهوتوونهتهوه". دابینكردن ی 500خانوو ژیان ی قهرهجهكان دهگۆڕێت حهلیم قادر ،پیاوماقوڵو ریشسپیهك ی قهرهجهكان������هو ئاماژه بهباش������بوون ی رهوش������ ی ژیانی������ان دهكات ،ئهویش بهه������ۆ ی ئ������هوه ی لهس������اڵ ی 2007دا حكومهت������ی ههرێم������ی كوردس������تان نزیكه ی 500خان������ووی لهكۆمهڵگا ی ئادار بۆئهو قهرهجانه دروستكردووه
فۆتۆ :جهمال حسێن
كه لهبن خێمهدا دهژیان. لهكۆمهڵگاكان������ ی دهوربهر دهخوێننو نوێژك������ردن" ،دێن������ه مزگ������هوتو قورئانیش دهخوێنن". لهگ������هڵ كردنهوهی ئ������هو خانوانهدا بهردهوامی بهخوێندن دهدهن". رۆشنبیریش������یان س������هنتهرێكی لهالیهك������ ی دیكهوه یون������س فهرهج، قهرهجهكان موسوڵماننو دایك ی بۆكراوهت������هوهو وهك حهلیم ئاماژه ی موخت������اری كۆمهڵ������گا ی ئ������ادار ی بۆدهكات لهس������هرهتادا شتێك ی سهیر بوكێش 600ههزار دینار بهكاشی قهرهجان ئاماژه بهوه دهدات كه لهنێو وهردهگرێت بووه سهردان ی سهنتهرێكی رۆشنبیر ی كۆمهڵگاكه ی ئهوان������دا ئهو گهنجه ی بكهن ،ب������هاڵم "بهدهرچوونی یهكهم زۆربه ی قهرهج������هكان نوێژدهكهنو بیهوێ������ت كچێ������ك بخوازێت دهبێت مامۆس������تای قهرهج لهده������ۆك ژیان ی باوهڕیان بهئایین ی ئیسالم ههیه ،بۆیه 600ههزار دینار بهكاش������ ی بهدیار ی ئهوان������ ی ههم������ووی گۆڕی ،ئهوس������ا لهكۆمهڵگای ئ������اداردا مزگهوتێكیان بدات بهدایكی كچهكه ـ ئهمهش وهك ههس������تم پێكرد دهتوانن شۆڕشێك ی بۆدابی������ن ك������راوهو رۆژان������ه لهوێدا جۆرێك لهش������یربایی وای������ه ـ لهگهڵ رۆش������نبیری ی لهناو خۆیاندا ئهنجام س������روتو پهرستش������ه ئاینییهكانیان دوو ئهڵقهی دهزگیرانداریو گوارهو ب������دهن" ،ههربۆیه ڕۆژان������ه منداڵو بهجێدههێنن. زنجیرێ������ك كه بڕهك������هی له90گرام گهنج������ه قهرهج������هكان بۆس������هنتهر ی مهال س������اڵح پێش������نوێژ ی مزگهوت ی زیاتر نهبێ������ت بۆكچهك������ه بكڕێت، ڕۆشنبیریی دهچنو گو ێ لهسمیناره كۆمهڵگا ی ئادار ب������اس لهوه دهكات "لهن������او قهرهجهكان������دا ك������چ خۆ ی رۆش������نبیرییهكان دهگ������رن ،ب������هاڵم كه زۆربهی دانیش������توان ی كۆمهڵگا ی بڕیاری ش������ووكردن دهداتو نابێت "لهكۆمهڵ������گای قهرهجان قوتابخانه ی ئادار پێڕهوی ئایین ی ئیسالم دهكهنو هیچ كهسێك گوشاری لهسهر بكات ل������ێ نیی������ه ،من������دااڵنو گهنج������ان ههندێكیان بۆ ههر پێنج فهرزهكه ی بۆ پێكهێنان ی ژیان ی هاوسهرگیری".
ی كهركوك كۆدهكاتهو ه ژنو ژنخوازیی ...نهتهوهكان
"بههۆ ی ئهوه ی خزمو خزمایهتیمان لهگهڵ كورد ههیه ،كچ ی پورم هێناوهو وهك خێزانیك ی بهختهوهر لهماڵهوه دهژین" ی ی هاوسهرگیر بههۆ ی نێوان نهتهوه جیاوازهكان كهركوك ،خزمایهتیو نزیكبوونهوه لهنێوان ی سهندووهو نهتهوهكاندا پهره ی ڕێكخراوێكی بهرپرس ی مرۆڤیش ئاماژه بهوه ماف ی دهدات ك ه هاوسهرگیر لهنێوان نهتهوه جیاوازهكاندا ی لهسهر كاریگهر ی الیهن ه كهمكردنهوهی ناكۆك سیاسییهكان دهبێت.
زانیار داقوق ی لهكهركوك "بهه������ۆی ئ������هوهی خ������زمو خزمایهتیم������ان لهگ������هڵ ك������ورد ههیه ،كچی پ������ورم هێناوهو وهك خێزانیك������ی بهخت������هوهر لهماڵهوه دهژی������ن" ،ئهم������ه وت������هی نهجاح خێرواڵ بوو كه خۆی توركمانو
دایك������یو ژنهكهش������ی كوردنو بهوتهی خۆی لهرووی نهتهوهییهوه هیچ جیاوازیان لهنێوان یهكتردا نهك������ردووه" ،تهنه������ا گرفتێك لهنێواندا ههیه ئهویش جهژنهكانه، چونك������ه ئێمهی ش������یعه مهزههب لهگهڵ س������وننه مهزههب جیاوازی جهژنم������ان ههی������ه ئهویش یهك رۆژ لهدوای س������وننهكان جهژن دهكهین". نهجاح15 ،ساڵه ژیانی هاوسهریی پێكهوهن������اوهو خاوهن������ی چ������وار منداڵهو بهوتهی خۆی منداڵهكانی لهماڵ������هوه بهزمان������ی توركمانیو ك������وردی قس������هدهكهنو ئاماژه ب������هوهش دهدات كه ئهگهر كورد یان عهرهب داوای كچهكهی بكات دهیدات������ێ ،چونكه پێیوانییه هیچ جیاوازییهك لهنێوان نهتهوهكاندا ههب������ێو "وهك ی������هك خێزان ژیانمان بردۆته سهر".
ی ی نهتهوهكان هاوسهرگیر كهركوك تێكهاڵوتر دهكات ی نعمان سهفهر ،كوردێكی دانشتو ی ی دایك كهركوك������ه بهوتهی خ������ۆ ی كورده" ،خاڵهكانم عهرهبو باوك عهرهب������نو دوای ئ������هوهی براكهمو ك������وڕی خاڵ������م ژن بهژنیان كرد، ئێس������تا منداڵیان ههیهو لهوكاتهوه زیات������ر تێكهڵ بووی������ن" ،ههربۆیه جهخت لهوه دهكاتهوه كه تائێس������تا ی جگه لهكێش������هی بچوك كێش������ه ی نهداوه، گ������هوره لهنێوانیاندا ڕوو ی داقوق "ماوهی حهوت ساڵه لهقهزا ی كڕینو فرۆش������تن لهگهڵ مامهڵه عهرهبێكدا دهكهمو تائیستا كێشهو گرفت لهنیوانماندا ڕووی نهداوه". ی كێشهی نێوان هاوسهرگیر نهتهوهكان كهمدهكاتهوه ی لهنهتهوه زۆرێك لهو خێزانان������ه ی جیاوازهكان������ی كهركوكنو بههۆ هاوس������هرگیرییهوه لهیهكتر نزیك
بوونهتهوه ئاماژه ب������هوه دهدهن كه ێ هاوسهرگیری كێش������هو ملمالنێ نێوان نهتهوهكان كهمدهكاتهوه. ی كوردو حهردان حهس������هن ،باوك ی ی عهرهبه هاوكات بهرپرس������ دایك رێكخراوی میدیایه بۆمافی مرۆڤو ی ئاماژه بهوه دهدات كه نزیكبوونهوه ی ی كهرك������وك لهڕوو پێكهاتهكان هاوسهرگیرییهوه كاریگهری لهسهر كهمكردن������هوهی كێش������هی نێوان نهتهوهكانی ئ������هو پارێزگایه ههیه، ی ی زۆر لهكێشه ی بهشێك لهبهرئهوه ی كهرك������وك نێ������وان نهتهوهكان������ پهیوهندی بهو ملمالنێیانهوه ههبووه كه ڕژێمی پێش������وی بهعس لهنێوان نهتهوهكاندا دروستیكردوون ،بهاڵم "دوای پرۆس������هی ئازادی عێراق سیاس������هت گۆڕاو ئێسته نهتهوهكان پێكهوه دهژین". سوعاد حس������ێن ژنێكی نیشتهجێی ی ی توركمانهو باوك كهركوكه ،دایك
ی عهرهبهو ئاماژه كوردهو مێردهكه ب������هوه دهدات ك������ه ژنو ژنخوازیی نێوان نهتهوهكان كاریگهری لهسهر ی الیهنهكان دهبێتو دهبێـته سیاسهت ی ڕێگ������ر لهب������هردهم كهمكردنهوه ئاڵۆزیو پش������ێوییهكانی نێوانیان، "زۆر لهنهتهوهكان������ی ش������ارهكه متمانهم������ان بهیهكت������ر ههیهو بهبێ جی������اوازی پش������تگیری لهیهكت������ر دهكهین". ی هاوسهرگیری نێوان نهتهوهكان كهركوك پهره دهسێنێت ی د .ئهمی������ر خواك������هرهم پس������پۆڕ ی ئاماژه ب������هوه دهدات كۆمهاڵیهت������ ی ی ژنو ژنخ������واز ك������ه بهه������ۆ ی لهنێ������وان پێكهات������ه جیاجیاكان ی ی پهیوهند كهرك������وك پتهوبوون������ ئهو نهتهوانه رووی لهگهشهس������هندن ی دهبێت������ه كردووه"،هاوس������هرگیر
ی خزمایهتی زیات������رو لێك ه������ۆ نزیبوونهوهی نهت������هوهكان ،چونكه نهوهی������هك دروس������ت دهبێ������ت كه ئینتمای بۆههردووال دهبێت". ی ئهو پس������پۆڕه كۆمهاڵیهتییه جهخت لهوه كردهوه كه نهتهوه جیاجیاكان لهدامودهزگاو كۆلیژو پهیمانگاكاندا پێكهوهنو ئ������هوهش وایكردووه كه ێ بهشێك لهپهیوهندییهكانیان بگۆڕ بۆ هاوس������هرگیری" ،ئهم هۆكاره وایكردووه هاوس������هرگیری نێوان نهتهوهكان پهره بسێنێت". ی ناوب������راو كه ئێس������تا س������هرقاڵ توێژینهوهیهك������ه لهوب������وارهدا باس ل������هوه دهكات كه كێش������ه تایهفیو ئایینی������هكان ڕوو لهكهمبوونهوهنو ی گهنجی ئێس������تا زۆرت������ر گرنگ بهخواستو ئارهزووهكانی دهداتو ی دهیكاته بهالیهوه گرنگ نییه ئهوه هاوس������هری س������هر ب������ه چ نهتهوهو ئایینێكه.
سێشهممه
nmnmpress@yahoo.com
2010 /8/17
ژماره37:
ی ههی ه ی تایبهت لهماڵهكاندا درێژ ه ی وان ه وتنهو ه
خوێندكارێك :تهنها لهئهمساڵدا پێنج ههزارو پێنج سهد دۆالرم داوه بهمامۆستا ی تایبهت دهك������هنو لهههمان كات������دا ههر ئهو وانهیهیه". لهالیهك������ ی دیكهوه ههن������ا نهورهس بهڕێوهبهر ی ئامادهی ی هێژا ی كچان ئهوه ی ڕوونكردهوه كه وانه ی تایبهت بۆته دیاردهیهك ی بهرباڵو" ،زۆربه ی قوتابیان بۆزانین مامۆستا ی تایبهت ناگرن ،بهڵكو بۆت������ه چاولێكهر یو قوتابی������ان ئهبین������ن هاوڕێكانیان دهچنه وانه ی تایبهت ئهویش چاو ی لێدهكات".
ی زۆرێك لهو خوێندكارانه ناتوانن نمره بهدهست بهێننو خوازیارن لهكۆلیژه بهرزهكان درێژه بهخوێندن بدهن ،مامۆستای تایبهت دهگرن ،ئهوهش لهكاتێكدای ه ی كه بهبڕیارێكی وهزارهت ی پهروهرده وتنهوه وانهی تایبهت لهالیهن مامۆستایانهوه قهدهغهكراوه.
جهمال حسێن لهبادینان ههرچهنده زۆرب������ه ی پرۆگرامهكان ی خوێندنو سیس������تهم ی پ������هروهرده گۆڕانكار ی بهس������هردا هاتووه ،بهاڵم تائێس������تا دیارده ی بهكرێ گرتن ی مامۆستا ی تایبهت درێژه ی ههیه. نورا عهلی ،كچێك ی تهمهن 17ساڵهو قوتاب ی قۆناغ������ ی دوانزه ی ئامادهییهو بهوته ی خۆ ی بۆئهمساڵ ی خوێندنی، چوار مامۆس������تا ی گرتووه تا وانه ی تایبهت ی پێبڵێنهوه" ،تائێس������تا پێنج ههزارو پێن������ج س������هد دۆالرم داوه بهمامۆس������تا تا بتوان������م نمره ی باش بهدهس������ت بهێنمو بچمه كۆلێژێك ی بهرز". ناوب������راو ،ئاماژه بهوه دهدات كه ههر چوار مامۆس������تاكه ی كه گرتوویهت ی دێنه ماڵهوه بۆال یو لهژووره تایبهتهكه ی
سهرهڕای قهدهغهکردنی وتنهوهی وانهی تایبهت لهپهرهئهستندایه وانه ی تایبهت ی پێدهڵێنهوه" ،جار ی وا ههیه مامۆستاكان ئهوهنده زوو دێن، هێشتا من لهخهودام".
دووس������اڵه نهیتوانیوه لهب������هر وانه ی بیركار ی قۆناغ ی دوانزه تێبپهڕێنێت، بهوت������ه ی خ������ۆ ی لهب������هر گران������ ی نرخهكهش������ ی نهیتوانیوه مامۆستا ی تایبهت بگرێتو ئهوهش كاریگهر ی لهسهر دواكهوتن ی ههبووه" ،ههندێك قوتاب ی كه مامۆستا ی تایبهت دهگرن زۆربه ی بابهتهكان ناخوێننو چاوهڕێ ی مامۆستا تایبهتهكانیان دهكهن".
نرخهكه ی گرانه بهشێك لهو خوێندكارانه ی الوازن لهوانهكانیانداو خوازیار ی دهرچوونن لهپۆل ی دوانزه ی ئامادهیی لهبهر گران ی نرخهكه ی ناتوانن مامۆستا ی تایبهت بگرن. ههیف������ا عهل ی ك������ه خوێندكارێك ی مامۆستایان ڕا ی جیاوازییان ههیه تهمهن 17ساڵ ی پۆل ی دوانزهیه ،ماوه ی زۆرینه ی ئهو مامۆس������تایانه ی وانه ی
تایب������هت دهڵێنهوه بهماف������ ی خۆیان ی دهزانن كه وان������ه ی تایبهت دهڵێنهوه، بهاڵم ههند ێ لهمامۆستایان پێیانوایه وان������ه ی تایبهت كاریگهر ی لهس������هر كهسایهت ی مامۆستاكان دهبێت. مامۆس������تا ئاراز پس������پۆڕ ی زمان ی كوردیی������هو ئامادهی������ه وانه ی تایبهت بهقوتابیان بڵێت������هوهو ئاماژه بهوهش دهدات كه هیچ شهرمێك لهوتنهوه ی وان������ه ی تایبهت������دا ن������اكات" ،چۆن پزیش������كێك دوا ی دهوام دهچێ������ت لهعهیادهك������ه ی كاردهكات ه������هر
بهوش������ێوهیهش مامۆستا ماف ی ئهوه ی ههیه كه وانه ی تایبهت بڵێتهوه". لهالیهك������ ی ترهوه مامۆس������تا محهمهد كه وانه ی تایب������هت دهڵێتهوه ئاماژه ی ب������هوهدا كه دیاردهیهك������ ی باش نییه مامۆس������تا بكهوێته ژێر دهس������هاڵت ی قوتابی������ه دهوڵهمهندهكانهوه ،هاوكات ئهوهش ی نهش������اردهوه كه بهناچار ی ئ������هو كاره دهكات" ،ئێم������ه لهوانه ی تایبهت زۆر هیالك دهبین ،سهرهڕا ی ئهوهش كاریگهر ی لهسهر كهسایهتیمان ههیه ،چونكه ئێم������ه خۆمان دهچینه وتنهوه ی وانه ی تایبهت قهدهغهیه بهر دهرگا ی ماڵ������ ی قوتابیو داوا ی ئ������هوه دهكهین كه وان������ه ی تایبهتیان فهخ������ر ی كهل������هش بهڕێوهب������هر ی سهرپهرشتیار ی ئامادهی یو پیشهی ی پێبڵێینهوه". لهده������ۆك ئام������اژه ب������هوهدهدا كه بهبڕیارێك������ ی وهزارهت ی پ������هروهرده گرتن ی مامۆستا ی تایبهت وتن������هوه ی وانه ی تایب������هت لهالیهن چاولێكهرییه محمهد س������اڵح ش������ارهزا ی ب������وار ی مامۆس������تایانهوه قهدهغ������ه كراوهو كۆمهاڵیهت������ ی ب������اس ل������هوه دهكات ڕێوش������وێن ی یاس������ای ی لهگهڵ ئهو ك������ه دیاردهی وانهوتن������هوه ی تایبهت مامۆستایانه دهگیرێته بهر كه وانه ی وادهكات قوتابیان پش������ت بهخۆیان تایبهت دهڵێنهوه" ،بۆچارهسهركرن ی نهبهس������تن" ،قوتاب ی گ������و ێ نادهنه ئهم كێشهیه بیر لهوه كراوهتهوه كه وان������ه ئاس������اییهكانیانو دهڵێن گو ێ تهلهڤزیۆنێك ی پهروهردهی ی بكرێتهوه نادهمه مامۆستاكانم ،ئهوه ی لهشهش تا ئهو بۆشاییانه پڕ بكاتهوه". مانگدا دهمدهن ێ مامۆس������تاكان ،ال ی ناوبراو باس ی لهوه كرد كه ههند ێ مامۆستا ی تایبهت لهماوه ی 15ڕۆژدا حاڵ������هت ههیه كه مامۆس������تا بهپێ ی وهریدهگ������رم" ،ههربۆیه جهخت لهوه پێویست وانه نهڵێتهوه بهقوتابیهكان، دهكاتهوه كه باش������تره قوتاب ی گو ێ "ههند ێ حاڵهت لهدهۆك دروستبووه بهمامۆس������تاكان ی خۆی������انو خول ی كه مامۆستا ی تایبهت بهقوتابیهكه ی بههێزكردن بدهن ،چونكه "لهوانه ی خ������ۆ ی وتۆت������هوه ،دوا ی ئهوه ی پێی تایبهت������هدا پارهیهك ی زۆر س������هرف زانراوه مامۆستاكه سزادراوه".
خواست لهسهر زانكۆ ئههلییهكان زیاد دهبێت
تهنها لهماوه ی س ێ ڕۆژدا ههزارو 300فۆرم ی داواكار ی لهزانكۆیهك ی ئههل ی پڕكراوهتهوه ی زۆرێك لهو خوێندكارانه داوایان پێشكهش بهزانكۆ ئههلییهكان كردووه باس ی لهوه دهكهن كه لهزانكۆ ی خۆیان حكومیدا بهخواست ی وهرناگیرێنو بهڕێوهبهر تۆماری زانكۆیهكی ئههلیش ئاماژه بهوه دهدات ك ه ی مهرجییان ههیه بۆ وهرگرتن خوێندكاران. رابهر كهریم لهسلێمان ی "حهزێك ی زۆرم بۆكۆلیژ ی یاسا ههیه، دهترسم لهوه ی كه لهزانكۆ ی حكوم ی
وهرنهگیرێ������م ،بۆیه داوام پێش������كهش بهزانكۆ ی ئههل ی كردووه" ،ئهمه وته ی نهوژین سهعید ی تهمهن 18ساڵ بوو كه ئهمساڵ پۆل ی دوانزهیهم ی تهواوكردووه. ئهو خوێندكاره ڕێ������ژه ی نمرهكان ی %80یه ،بهاڵم لهبهرئهوه ی ترس ی ههیه كه بهئ������ارهزوو ی خۆ ی لهو بهش������ه ی دڵخوازییهت ی وهربگیرێ������ت ،فۆرم ی زانكۆیهك ی ئههل������ ی پڕكردۆتهوه تا بتوان ێ لهكۆلیژ ی یاسا وهربگیرێتو درێژه ب������هو خوێندنه بدات كه خۆ ی حهز ی لێیهتی. حهز دهكهن لهزانكۆ ی ئههل ی بخوێنن یاد جوامێر ،گهنجێك ی تهمهن 20ساڵهو لهسهر كورسیهك دانیشتبوو چاوهڕێ ی دهكرد بهردهم ی ئهو كارمهندانه چۆڵ بێت ك������ه فۆرم بۆخوێن������دكارهكان پڕ دهكهن������هوه تاوهكو ئهویش بتوانێ فۆرمێك وهربگرێت. بهوت������ه ی خۆی ،ڕێ������ژه ی نمرهكان ی %81یهو دهیهوێ لهبهش ی یاسا ی زانكۆیهك ی ئههل ی درێ������ژه بهخوێندن بدات ،ئهویش بههۆ ی باش
باسكردن ی ههندێ لههاوڕێكان ی كه لهو زانكۆیه ئههلیانه دهخوێنن ،وایكردوه ئهویش حهز لهوه بكات لهو زانكۆیانه درێ������ژه بهخوێندن ب������دات ،هاوكات ڕێباز تالب كه فۆرمهكه ی یڕكردبۆوه، وهك دهرچوویهك ی ئامادهی ی بازرگانی دهیهو ێ لهبهش ی دارای ی بانكی ی درێژه بهخوێندن بدات" ،ئهو بهش������ه حهزو هیوایهت ی خۆمه بۆیه لهو بهشه درێژه بهخوێندن دهدهم". خوێندن لهزانكۆ ی ئههل ی بهخواست ی خۆته زۆرێك ل������هو خوێندكارانه ی فۆرم ی زانكۆ ئههلییهكان پڕ دهكهنهوه ،ئاماژه بهوه دهدهن كه بهخواس������ت ی خۆیان فۆرم ی ئهو كۆلی������ژه پڕدهكهنهوه كه حهزییان لێیهتی. شیالن ئهحمهد ئهمساڵ لهپۆل ی دوانزه دهرچووهو ڕێژه ی نمرهكان ی %65هو دهیهو ێ لهیهك ێ لهزانكۆ ئههلییهكان درێ������ژه بهخوێندن بدات ،چونكه بهوته ی خ������ۆ ی لهڕێگه ی تۆمارگه ی گشتیی زانكۆ حكومیهكانهوه بهحهز ی
خۆی������ان وهرناگیرێ������ن" ،لهبهرئهوه ی بهخواس������ت ی خۆم وهرگیرێم دهچمه زانكۆ ی ئههلی ،دهمهو ێ ئهو بهشه تهواو بكهم كه خۆم مهبهس������تمه" ،ههربۆیه دهیهو ێ لهبهش ی زانسته ڕامیارییهكان درێژه بهخوێندن بدات. سهبارهت بهو بڕه پارهیهش كه دهبێت بۆ خوێندنهكه ی دابین ی بكات ،شیالن ئهحمهد ئاماژه ی بهوه دا خوێندن لهو زانكۆیانه خواس������ت ی خۆیانهو دهبێت ههوڵ ی بۆبدهن" ،چونك������ه ئامانجمه ههرچۆنێك بێت ههوڵ ی بۆدهدهم". داواكاریهك ی زۆر بۆ خوێندن لهزانكۆ ی ئههل ی ههیه د.كهنع������ان محهم������هد بهڕێوهب������هر ی تۆم������ارگا ی گش������ت ی لهزانك������ۆ ی گهشهپێدان ی مرۆی ی ئاماژه بهوه دهدات كه ئهمساڵ له8/8هوه دهستیان كردووه بهدابهشكردن ی فۆرم بۆخوێندكاران، "ئهمس������اڵ ڕێژه ی 350خوێندكار بهههموو كۆلیژهكان وهردهگیرێن ،بهاڵم تهنها لهماوه ی س������ ێ ڕۆژدا 1300فۆرم پڕكراوهتهوه". ناوبراو جهخت ی لهوه كردهوه
كه دواكارییهك ی زۆر ههیه بۆخوێندن لهزانكۆ ی ئههلی" ،پێشبین ی دهكهین كه نزیكه ی س������ ێ ههزار خوێندكار داوا پێشكهش ی زانكۆكهمان بكات". لهالیهك������ ی دیكهوه هونهر حس������ێن بهڕێوهب������هر ی ڕاگهیاندن������ ی زانكۆ ی جیهان لهههولێر ئاماژه بهوه دهدات كه تائێستا ڕهزامهند ی لهسهر ڕیژهی ئهو خوێندكارانه نههاتووهتهوه كه بڕیاره لهزانكۆكهیان وهریان بگرن" ،لهبهرئهوه ناتوانم ئهو ڕیژه ی خوێندكارانه بڵێم كه زانكۆكهمان وهریدهگرێـت". زانكۆ ی جیهان كه زانكۆیهك ی ئههلییه ههش������ت كۆلیژ ی ههیهو بۆئهمساڵ ی خوێندن لهههردوو بهش������ ی زانست یو وێژهی������ ی خوێن������دكار وهردهگرێت، بهاڵم لهههمان كاتدا ههڵس������هنگاندن بۆوهرگرتن������ ی خوێن������دكارهكان دهكهن" ،س ێ جۆر ههڵسهنگاندنمان ههڵس������هنگاندن ی ههی������ه، زیرهكی ،ههڵس������هنگاندن ی زمان������ ی ئینگلی������زی ، ههڵس������هنگا ند نی كۆمپیوتهر". بهوت������ه ی ناوب������راو
وهرگرتن ی خوێندكار لهزانكۆكهیان %50ی لهس������هر نمرهی������هو ئهویتر ی لهسهر ئهو س������ ێ ههڵسهنگاندنهیه كه خوێندكار ی پێ ههڵدهسهنگێندرێ. هاوكات بهڕێوهبهر ی تۆمارگه ی گشت ی زانكۆ ی گهش������هپێدان ی مرۆی ی ئاماژه بهوه دهدات كه نمرهیان دیاریكردووه بۆه������هر یهكێك لهو بهش������انه ی كه لهزانكۆكهیان ههیهو لهس������هروو ی ئهو نمرهیهشهوه خوێندكار بۆ ی ههیه بچێته كێبڕكێوه" ،بۆنمونه ئهو خوێندكاره ی %75ی كهمت������ر ههبێ������ت ناتوانێت بچێتـه بهش ی یاسا" .ناوبراو جهخت ی لهوه كردهوه كه بهپێ ی سیستهمێك ی دیاریكراو بهگوێره ی ئهو كورسیانه ی كه زانكۆكه دیاریكردووه بهرزترین نمره وهردهگرن.
زانکۆی جیهان ،یهکێک لهزانکۆ ئههلییهکانی کوردستان فۆتۆ :سایتی زانکۆی جیهان
6
سێشهممه
2010 /8/17
ژماره37:
nmnmpress@yahoo.com
یههرێمه" یحكومهت یئهو700خوێندكارهیدهنێردرێنهدهرهو هلهئهستۆ "خهرج
بهڕێوهبهر ی گشت ی نێردراوان لهوهزارهت ی خوێندن ی بااڵو توێژینهوه ی زانست ی بۆ دهرهوه 250خوێن������دكاره ،لهقۆناغ ی دووهم ی پڕۆس������ه ی ناردن������هدهرهوه ی قوتابی������ان 300كورس������ ی خوێندن ی ماس������تهرو دكتۆرا ئاماده دهكرێت، ههروهها 150ب������ۆ وهزارهتهكان ی تر، واته كۆ ی گش������ت ی ناردن������هدهرهوه ی خوێن������دكار لهئهمس������اڵدا دهگات������ه 700خوێندكار.
ی ی مرۆی بهرنام هی تواناساز ی لهوهزارهتی خوێندن ی ی حكومهتی ههرێم بااڵ كوردستان لهئهمساڵدا ی دهستدهكات بهناردنهدهرهوه ی 100ملیۆن خوێندكارانو بڕ دۆالری بۆ تهرخانكراوه تاوهكو خوێندكاران بتوانن لهزانكۆكانی درهوهی ههرێم ی ماستهرو دكتۆرا لهخوێندن درێژه بهخوێندن بدهن.
سازدانی :سهروهر سهعید د.گۆڤهند حسێن بهڕێوهبهر ی گشت ی نێردراوان لهوهزارهت ی خوێندن ی بااڵو توێژینهوه ی زانست ی لهدیمانهیهكیدا بۆ ن������م نم ئاماژه ب������هوه دهدات كه لهیهكهم پرۆسه ی تواناساز ی مرۆیدا 250خوێندكار ی یهكهم ی زانكۆو پهیمانگاكان ی ههرێم ی كوردستان دهنێرنه زانكۆكان ی درهوه بۆدرێژهدان بهخوێندن" ،خوێندكاره یهكهمهكان بهب ێ پێشبڕك ێ دهنێردرێنه دهرهوه". ناوبراو باس لهوه دهكات كه لهبهش ی دووهم������ ی بهرنامهكهیان������دا تهواو ی ئهو خوێندكارانه ی كه خوازیارن داوا پێش������كهش بك������هن جا لهههر وهزارهتێك بن ،دهتوانن داواكار ی پێش������كهش بكهن بۆدرێ������ژه دان بهخوێندن لهدهرهوه ی ههرێم" ،بهش ی دووهم ی بهرنامهكه بۆ ههر كهسێكه ك������ه خوازیاره درێ������ژه بهخوێندن بدات ،ب������هاڵم بۆوهرگرتنیان دهچنه پێشبڕكێوه".
د.گۆڤهند حسێن س������هروهر :دهكر ێ سهرهتا كهمێك باس ی پرۆسه ی تواناسازیمان بۆ بكه ی كه چۆنهو كارهكان ی چین؟ د.گۆڤهند :پرۆس������ه ی تواناساز ی كه ئهمس������اڵ لهالیهن حكومهت ی ههرێم ی كوردس������تانهوه بڕی������ار ی لهس������هر دراوه ،س������ااڵنه بهپێ������ ی پێویس������ت ی خوێن������دكاران دهنێردرێنه دهرهوه بۆ خوێندن ی ماستهرو دكتۆرا لهزانكۆ باوهڕپێكراوهكان������ ی ئ������هو واڵتانه ی دیاریك������راوه لهالی������هن وهزارهت������ ی خوێندن������ ی بااڵوه .لهس������هرهتادا ئهو خوێندكارانه دهنێردرێن بۆ دهرهوه، ك������ه دهگهڕێن������هوه باڵودهكرێن������هوه بهسهر زانكۆ تازهكان كه بهفهرمان ی س������هرۆكایهت ی حكومهت كراونهوتهوه وهك زانكۆ ی گهرمی������انو ههڵهبجهو س������ۆرانو كۆیهو زاخ������ۆو ڕاپهڕین، سهرهتا ی پرۆسهكهش بهناردنهدهرهوه ی یهكهم������هكان دهس������تپێدهكاتو كه دهگهڕێنهوه دابهشدهكرێن بهسهر ئهو زانكۆیانهدا. ڕێژه ی یهكهمهكان ك������ه دهنێردرێنه
سهروهر :ئایا ههموو یهكهمهكان دهنێردرێنه دهرهوه یان چهند كورسیهك ی دیارییكراو تهرخانكراوه بۆ یهكهمهكان بهپێ ی پێشبڕك ی وهردهگیرێن؟ د.گۆڤهند :ئ������هو خوێندكارانه ی كه یهكهمن بهب ێ پێشبڕك ێ دهنێردرێنه دهرهوه ،ئ������هوه ی ئارهزوو بكات بچێته دهرهوه بۆ خوێندن ئهوا دهنێردرێت، بهاڵم خوێندكار ههیه خۆ ی ئارهزوو ناكات یان بهه������ۆ ی بارودۆخێكهوه ناتوانێت بچێت������ه دهرهوه بۆ خوێندن ئهوا دهتوان ێ لهزانكۆكان ی كوردستان درێژه بهخوێندن بدات ،گرنگ ئهوهیه ئهو مافه ههی������هو خوێندكار دهتوانێ بچێ بخوێنێ. ئهو كهس������انه ی دهنێردرێن������ه دهرهوه بهپێ ی پسپۆڕ ی خۆیان دهنێردرێنه ئهو زانكۆیانه ی ك������ه وهزارهت ی خوێندن ی بااڵ ئاماده ی ك������ردووه كه زیاتر له 600زانكۆ ی بهناوبانگو ئاست بهرز لهواڵتان ی جیاجیاوه.
بهپێشكهش������كردن ی دهس������تكرا داواكار ی بۆوهزارهت������ ی خوێندن������ ی بااڵو وهزارهتهكان ی تر ،ئهو كهس������انه دهگرێتهوه كه لهوهزارهت ی خوێندن ی ب������ااڵو وهزارهتهكان ی ت������ر داواكار ی پێش������كهش دهك������هن بۆ درێ������ژهدان بهخوێندن لهدهرهوه ی ههرێم ،ئهوانه ی كه دهیانهوێت دهتوانن فۆڕم پڕكهنهوهو بچنه پێشبڕكێكهوه ،فۆرمهكه لهماڵپهر ی وهزارهت ههی������ه ،خوێندكار وێنهیهك لهبهڵگهنام������ه كهس������یهكان ی خۆی یو پێداویس������تیهكان ی پێشكهش������كردن دههێنێت ،پێشكهش ی ههر زانكۆیهك ی حكوم������ ی ب������كاتو فۆرمهك������ه ی لێوهردهگیرێ������تو دههێنرێ������ت بۆ وهزارهت ،دوا مۆڵهت بۆ پێشكهشكردن ی داواكار ی 2010/8/31یه ،پاش������ان بهپێ ی پێشبڕك ێ ههڵدهبژیردێن ئهمهش بهپێ ی ئهو پسپۆڕییه ی كه پێویستهو بهپێ ی ئ������هو پێش������بڕكێیه ی لهنێوان خوێندكاراندایه ،مهرجهكانیش دیاره، مهرج ی نمرهو توانست ی زمانو تهمهن مهرج ی ڕیزبهند ی دهرچوون ،ههیه.
سهروهر :ئایا حكومهت ههموو خهرجیهكان ی ناردنهدهرهوه ی خوێندكاران دهدات ،یان بهشێك لهخهرجیهكانیان بۆ دهگێڕێتهوه؟ د.گۆڤهن������د :ت������هواو ی خهرج������ یو تێچوونهكانی������ان دهدرێت������ێ ،ه������هر قوتابیهك پ������ڕۆژه ی تواناس������از یو بهعس������ات بیگرێتهوه ئهوا تێچوونیان دهكهوێته س������هر ئهو بڕه پارهیه ی كه سهروهر :قوتابیه یهكهمهكان قۆناغ ی تهرخانكراوه بۆ ئهو مهبهسته ،گشت یهكهم ی پرۆسهكه بوو ،ئه ی قۆناغ ی خهرجیهكان������ ی خوێندن������ ی لهكرێ ی دووهم ی تواناساز ی لهكهیهوه دهست ی خوێندن لهزانكۆكهو لهگهڵ دهرماڵه ی پێكردووه؟ د.گۆڤهند :قۆناغ ی دووهم ی پڕۆژهكه خوێندكارو كرێ ی هاتوچۆو خوێندن ك������ه 8/5ڕاگهیاندراو ڕاس������تهوخۆ لهئهستۆ ی حكومهت دهبێت.
سهروهر :بهشێك لهقوتابیه یهكهمهكان ژنو مناڵیان ههیه ،ئایا دهتوانن ژنو مناڵهكانیان بهرن ،واته خهرج ی خێزانهكهش ی دهكرێت؟ د.گۆڤهن������د :ئێم������ه وهك وهزارهت الریمان نییه كه خێزانهكه ی بهرێتو ڕێگرنین ،بهاڵم پشتیگر ی دارای ی بۆ ناكهین ،ئهگهر خێزانهكه ی فهرمانبهر بوو ئهوا خێزانهكه ی دهتوان ێ مۆڵهت بكاتو ئ������هوكات مۆڵهت ی بهموچهوه بۆدهكرێ������ت ،بهاڵم ئهگهر فهرمانبهر نهبێت تهنها دهتوان ێ لهس������هر ئهو پارهیه ی بۆ هاوس������هرهكه ی سهرف دهكرێت س������هفهر ب������كات ،ئهگهر هاوسهرهكه ی خوێندكار بهعسه بێت.
سهروهر :ئایا جگه لهوهزارهت ی خوێندن ی بااڵ لهوهزارهتهكان ی تر دهتوانن داوا پێشكهش بكهن بۆ خوێندن لهدهرهوه لهڕێگه ی پڕۆژه ی تواناسازییهوه؟ د.گۆڤهند :بهڵ������ ی لهقۆناغ ی دووهم ی پ������ڕۆژه ی تواناس������از ی ههم������وو وهزارهت������هكان بۆی������ان ههیه بهپێ ی پالن������ ی خۆیان خهڵ������ك بنێرن بۆ پێشكهش������كردن ی داوا ی خوێندن لهدهرهوه ،بهش������ ی ههر وهزارهتێك دهستنیش������اندهكرێت ،بهپێ������ ی ئهو پس������پۆڕیانه ی كه پێویس������تیهت یو لهگهڵ ژمارهیان دهستنیشانكراوهو بهپێ ی ئهو بڕه ی بۆیان دیاریكراوه فهرمانبهران������ ی ههم������ان وهزارهت كێبهرك������ ێ دهكهن لهنێوان یهكتردا بۆ وهرگیرانیان لهزانكۆكان ی دهرهوه، دوا ی ئهوه ی ئهو كهس������انه لهالیهن وهزارهتهكانهوه ههڵدهبژێردرێن دواتر ئێمه كاروبار ی ناردنهدهرهوهیان بۆ جێبهجێدهكهین.
سهروهر :دهنگۆ ی ئهوه ههیه كه ئهو خوێندكارانه ی دهنێردرێنه درهوه دهبێت لێهاتوو ی زمانیان ههبێت ئایا ئهمه تا چهند ڕاسته؟ د.گۆڤهند :مهرج ی زم������ان مهرجێك ی تهواوك������هره ،ئێم������ه دهزانی������ن زۆربه ی دهرچوان������ ی ئێم������ه توانس������ت ی زمان ی ئینگلیزییان كهمهو بههێزنین كه بتوانن ڕاستهوخۆ لهدهرهوه بخوێنن ،لهبهرئهوه ی ئهو خوێن������دكاره ی دهنێردرێته دهرهوه بۆ ماوه ی ش������هش مانگ كۆرس ی زمان وهردهگر ێ ل������هو زانكۆی������ه ی كه بۆ ی دهچێت ،بهاڵم ئهوه ی توانس������ت ی زمان ی باش بێت ئهوا چهند خاڵێك ی بۆ زیاد دهكرێت لهكات ی پێشبڕكێ ی وهرگرتندا، وات������ه ئهوانه مهرج������ ی تهواوكهره نهك س������هرهكی ،واته ئهو كهس������ه ی كه هیچ بهڵگهیهك ی نهبێت كه زمان ی باشه ،ڕێگه ی لێناگیر ێ بۆ پێشكهشكردن ی داواكاری. سهروهر :بهشێك لهقوتابیان گرفت ی پاسپۆرتیان ههیهو پاسپۆرتهكانیان بههۆ ی قهرهباڵغیهوه دوادهكهوێت ،ئایا وهزارهت ی خوێندن ی بااڵ هیچ ههنگاوێك ی ناوه بۆ ئاسانكار ی لهو الیهنهوه؟ د.گۆڤهند :ئهو كهسانه ی كه دهنێردرێنه دهرهوه ئێمه نوسراو ی ئاسانكارییان بۆ دهكهین بۆ بهڕێوهبهرایهت ی پاس������پۆرت، بهتایبهت بۆ یهكهمهكان ،بهاڵم ئهوانیتر تا دوا ی ناو دهرچوونیان لهپێشبڕك ێ ئهوكاته نوس������راو ی ئاس������انكارییان بۆ دهكهین، جگهلهوهزارهت ی خوێندن ی بااڵ دهتوانر ێ لهڕێگه ی زانكۆكانیش������هوه ئهو نوسراو ی ئاسانكارییانه بكرێت ،ههركهسێك لهو پالنه وهرگیرابێت پێویس������ته نوسراو ی ئاس������انكار ی بۆ بكرێت ،ئهو نوسراوانه چ ه ی زانك������ۆ یان وهزارهت بێت كار ی پێدهكرێ لهبهڕێوهبهرایهت ی پاسپۆرت.
ی بكهین؟ ی منداڵهكانمان چ لهگهڵ درۆكردن ن :نیره سادات حسین و :سهروهر سهعید پێ������م وت "درۆزن دوژمن������ ی خوایه"، بهاڵم وادیاره درۆكردن بۆئهو ئاس������ای ی بۆتهوه ،پێموت "بۆچ ی گوڵ ی باخچهكهت ههڵكهندووه" ،بهاڵم ئهم كاره ی خس������ته ئهس������تۆ ی براكهی ،ههتا دوێن ێ پێیوتم "ئازاد پاسكیلهكهم ی شكاندووه" ،بهاڵم بههی������چ جۆرێك ئ������هوه ڕووی نهدابوو. نههاواركردنو تهمێكردن ،نهپش������تگو ێ خستنو ئامۆژگاری ،هیچ یهكێك لهوانه كاریگهر ی لهسهر ی نییه. • بۆچ ی منداڵهكهم درۆدهكات؟ • له چ كهسێكهوه فێر ی درۆ بووه؟ • زیانهكان ی درۆزن ی چییه؟ • چ هۆكارێك درۆزن ی بههێز دهكات؟ • بۆ چارهسهركردن ی ئهم كێشهیه چی بكهم؟ ئهوه ی دهبێت بزانین منداڵ������ه پاكهكان ی ئێمه بهدرۆزن ی نایهنه دنیاوه ،ه������ۆكار ی درۆزنییهكهیان ئهو كهس������انهیه كه لهدهوروبهری������ن .ئهگهر ههر لهس������هرهتا ی منداڵیهوه هۆكارهكان ی درۆزن ی النهبرێت ،ئهوا ئهم ههڵسوكهوته ی لهال جێگیر دهبێت .زۆرێك لهباوكانو دای������كان ههوڵ ی ئهوهدهدهن كه ئهو جۆره كارانه فێر ی منداڵهكانی������ان بكهن كه لهدرۆ بهدوور بێ������ت ،لهكاتێكدا ئهگهر كارێك نهكهن كه من������داڵ درۆ بكات، پێویس������ت دهكات ههوڵ ی ئهوه بدهن كه منداڵهكهیان راست ی بڵێت. كهمێ������ك ورد ببن������هوه لهڕهفت������ارو گوفتارهكان������ ی خۆتان ،بی������ر ی خۆت
بهێنهرهوه كه چهندج������ار بهب ێ ئهوه ی ئاگات لهوه بێ������ت منداڵهكهت لهالتهوهیه لهگهڵ كهس������ان ی ت������ر درۆت كردووه؟ منداڵهكانتان لهدۆخ ی السایكردنهوهدانو دهتوانن ت������هواو ی ڕهفتارو گوفتار ی ئێوه تۆمار بكهنو السای ی بكهنهوهو بهم شێوهیه فێر ی درۆكردن دهبێت. ههڵبهت������ه ههند ێ لهقس������ه ی منداڵهكان كه ناواقعیی������ه ،بنهماكه ی ناگهڕێتهوه بۆ درۆكردن ،كهس������ ی درۆزن بهئاگاییهوه ڕاستیهكان بش������ارێتهوه یان بیانگۆڕێ، مناڵێ������ك كه خهیاڵهكان ی خۆ ی بهێنێته سهر زمانی ،ناتوانین ئهمه بهدرۆ ناوبنێین، ئهوه ی ئێمه بهدرۆزن ی منداڵ ناو ی دهبهین هۆكار ی جۆراوجۆر ی ههیه كه لهخوارهوه ئاماژه ی بۆ دهكهین: أ :درۆكردن ی بێئاگایانه: • خهیااڵو ی من������داڵ ناتوان ێ جیاواز ی بكات لهنێوان ئ������هوه ی لهخهیاڵی������دا دهبین������ ێو ئهوه ی بهڕاس������ت ی دهیبینێ ،ئهو لهتهمهن ی شهش تا ههشت س������اڵ ی توانا ی خهیاڵكردن ی ههیه ك������ه وێناك������ردنو خهیااڵتهكان ی خۆ ی بهش������ێوهیهك ی ڕاستهقینه بۆ ئێمه باس دهكات ،ئهمه یهكێكه لهقۆناغهكان ی گهشهسهندن ی ئهو. كات������ ێ ئارهزووهكان������ ی خ������ۆ ی ل������هم چوارچێوهی������هدا دهردهخات وهكو ئهوه ی حهزدهكات كه لهنزیكهوه لهگهڵ ئهژدیهاو ش������ێر ی گهوره شهڕ بكاتو وا بهئێمهش پیشاندهدات كه ئهو كاره ی ئهنجامداوهو واپێویس������ت دهكات كه لهباره ی تهواو ی بهشهكان ی ئهو شهڕه خهیاڵیهوه بدوێت. • وهرگرتن ی ئهزموون ی نو ێ مندااڵن دهیانهو ێ بزانن ئهگهر لهدۆخێك ی
تر ی جیاواز لهئێستایان ژیان بهسهربهرن دۆخهكهیان چۆن دهبێ������ت .لهبهرامبهر ئهوهدا دهیانهو ێ بهدرۆ وتن ئهو خواسته دهس������تهبهر بك������هن ،ئ������هم كاره یهكێكه لهنیش������انهكان ی خواست ی س������هربهخۆی ی منداڵهكان. ب :درۆكردن ی بهئاگا • ترس لهسهرزهنشت ئهو دهترس������ێت ئهگهر ڕاستییهكه بڵێت سهرزهنشت دهكرێت ،بۆیه درۆدهكات تا لهتهمێكردنو سهرزهنشت بهدوور بێت. • ههاڵتن لهلێپرسینهوه ی گهورهكا كات������ ێ منداڵهكه بهپرس������یار ی جیاواز دهخرێته ژێر گوش������ارهوهو لهڕاس������تیدا لێكۆڵینهوه ی لهگهڵ دهكهیت ،وا بهباشتر
دهزانێت كه ڕاس������تییهكه بش������ارێتهوه ب������ۆ بهرگریكردن لهكهس������ایهت ی خۆی، بهرهدكردنهوه ی ڕاس������تییهكان خۆ ی لهو تهنگانهیه. • الواز یو بێتوانای ی ههركات ێ ب������هزۆر كارێك لهمنداڵهكهت داواكهیت كه زیاتر بێت لهتواناو هێز ی ئهو لهڕاستیدا ناچارت كردووه ،ئهوا بۆ ئازادبوون لهو داواكارییه قورس������ه درۆ دهكات. • ئێرهی ی چاودێریكردن من������دااڵن زۆر بهه������ۆ ی ئێرهی������ یو چاودێریكردن ی خوشكو براكانیان درۆ دهكهن ،ههند ێ كات بینیوته كه بهنهێن ی منداڵهكه لهخ������ۆ ی بچوكتر ئازاردهداتو
دهیانگرێنێ ،ب������هاڵم لهبهرامب������هر تۆدا ئینكار ی لهو ڕهفتاره ی خۆ ی دهكات. • سهرهنجڕاكێشان ئهگهر ههس������ت بكات كه لهناو كۆمهڵ ێ لهگهورهسااڵن فهرامۆش������كراوهو كهس ئاگا ی لهئهو نیی������ه ،ههوڵ دهدات بهوتن ی ههند ێ قس������ه كه ڕاست ی نییه ،سهرنج ی ئهوانیتر بۆال ی خۆ ی ڕابكێشێت. • بهدهستهێنان ی شتێك (امتیاز) منداڵ ئهوه دهزانێت كه بهس������هركهوتنو وهرگرتن������ ی ئیمتیاز ی زیات������ر ئافهرین دهكرێتو خ������هاڵت وهردهگرێت ،ئهگهر بهتێپهڕبوون ی كات ئهو ئافهرینو هاندانه ی دهس������تنهكهوێت ئ������هوا بهدرۆك������ردنو باس������كردن ی ئیمتیاز ی ناڕاس������ت خۆ ی خهریك دهكات. • شاردنهوه ی ههڵهكان مندااڵنی������ش وهك ئێم������ه باوهڕییان به كهس������ایهت ی خۆیانه كات ێ سهرزهنشت دهكرێن ،نیگهران دهبن ،بهو هۆیهوه كات ێ ههڵهی������هك دهكهنو دهزان������ن بههۆ ی ئهو ههڵهیهوه سهرزهنشتو لۆمه دهكرێن ئهوا درۆ دهكهن. • تۆڵه كردنهوه كات ێ منداڵ بێزارو ناڕهحهته لهوانیتر بهتایبهت دایكو باوك ی لهبۆسهدا دهبێت تا لهكاتێك ی گونجاودا تۆڵهیان لێبكاتهوه، جار ی وا ههیه ئهم ههسته ئهوهنده بههێزه كه دهشێت بهئامادهبوون ی خهڵكان ی تر بهدرۆكردن ئاب������ڕوو ی دایكو باوك ی بهرێ������ت ،خ������راپ نیی������ه بزانیت ئهو مندااڵنه ی دهس������ت بۆ ئهم كاره دهبهن زیاتر ال ی ئهو مندااڵنه ههیه كه ههست ی الواز یو س������وكایهت یو چهوسانهوهیان ئهزموون كردووه.
• بێئاگای������ ی ب������اوكو دای������ك لهپهروهردهكردن ی مناڵهكهیان ههند ێ كات بهرپهرچدانهوه ی دایكو باوك لهبهرامب������هر ڕهفتاره نائاگاكان ی منداڵهكان ،ئ������هوان ناچار بهدرۆكردن دهكات ،كات ێ كه منداڵ ههست ی نهرێن ی خۆ ی دهردهخات بۆ ئهوانیتر بهتایبهت خوشكو براكان ی بهبهرپهرچدانهوه ی توند ی دایكو باوك ڕووبهڕوو دهبێتهوه، بهاڵم كات������ ێ كه ههس������تێك ی ئهرێن ی دهردهخات ،ههرچهن������ده درۆش بێت ئهوا پاداشت دهكرێتو دهستخۆشانه ی لێدهكرێت ،بهم شێوهیه بێئاگایانه فێر ی ئهوه دهبێت كه بهدرۆكردن ههلومهرج ی باشتر دهستهبهر دهكات. • ستایشكردن ی نابهجێ ی دایكو باوك كات ێ منداڵ بهزمان ی شیرین ی خۆ ی ئهو درۆیانه ی كه دهشێت لهكهسان ی ترهوه فێربووب������ن لهبهردهم ی دایكو باوكیان دهیڵێنو ئهوانیش بهب ێ ئاگاداركردنهوه ی ئافهرین ی لێدهكهنو ئهنجام ی ئهو كاره لهبهرچاوناگرن ،مناڵیش كه بهستایش ی دایكو باوك ی خۆش������حاڵه باوهڕ ی وایه كه بهدووباره كردن������هوه ی ئهو ڕهفتاره دهتوان ێ ههمیش������ه دایكو باوك ی شاد بكات. لهوان������ه ی كه وتم������ان دهتوانین بگهینه ئهوئهنجامه ی كه زیاتر ئهو مندااڵنه درۆ دهكهن كه ئهم تایبهتمهندییانهیان تێدایه: • ههست به سوكایهت ی دهكهن. • باوهڕبهخۆبوونیان الوازه. • ههمیشه بهشوێن ئاگادار ی كهسان ی ترهوهن. • باوهڕییان بهدایكو باكو كهس������ان ی تر نییه.
سێشهممه
nmnmpress@yahoo.com
سیدی نوێ
كامكارهكانو عهدنان كهریم لهكوردستان
2010 /8/17
ژماره37:
9
کۆنسێرت
بورهان مهجید جهژن ی ی تۆماردهكات كۆنسێرت سازدهكهن ساڵ ی كوردی دوای ههوڵدانێكی زۆر هونهرمهند بورهان مهجید تۆماركردن ی سیدییه نوێیهكه ی خسته بواری جێبهجێكردنهوهو یهكهم گۆران ی بهناوی جهژنی سهری ساڵ ی كورد ی تۆماركرد. لهپهیوهندیهك������ی تهلهفۆنیدا لهگهڵ نم ن������م بورهان مهجید دواكهوتن ی تۆماركردن������ ی ئهلبومهك������ه ی بۆنهبوون������ ی گهڕان������دهوه س������تۆدیۆیهكی باشو لهوبارهوه وت������ی " :لهم ڕۆژان������هدا یهكهم گۆرانی������م تۆمارك������رد ك������ه هۆنراوه ی هونهرمهند میدیا حسێنو ئاوازی خۆمهو مامۆستائهنوهر قهرهداغ ی مۆزیك ی بۆ ئامادهكردووه".
گروپی موزیكی كام������كاران باڵویانكردهوه كه لهجهژنی رهمهزاندا لهشاری تاران كۆنسێرت سازدهكهنو بڕیاروایه دوا ی ئ������هو كۆنس������ێرتهش بێنه كوردس������تانو بههاوكار ی هونهرمهند عهدنان كهریم دوو كۆنسێرت ی دیكه ساز بكهن. عهدنان كهریم لهچهند رۆژی رابردوودا گهڕایهوه ههرێم ی كوردستانو خهاڵت ی رێزلێنانی پێبهخشراو دواتر بۆشوێن ی نیش������تهجێبوون ی لهدهرهوه ی واڵت گهڕایهوه ،ههربۆیه نم نم لهپهیوهندییهكدا لهگهڵ یهكێ������ك لهئهندامانی خێزانهكه ی لهكوردس������تان ئهوه ی دهس������تكهوت كه هونهرمهند عهدنان كهریمو گروپ������ی موزیكی كامكاران رێكهوتوون لهس������هر كاتو ش������وێنو دهستنیشانكردنی ئهو گۆرانیانه ی بڕیاوایه لهكۆنس������ێرته هاوبهش������هكه ی نێوانیان بوترێت" ،لهمانگ ی 10دا كۆنسێرته هاوبهشهكهیان لهههردوو شار ی سلێمانیو ههولێر ساز دهكهن".
کلیپ
سواره محهمهد ،حهبیبهو نال ی بۆ سلێمان ی دهگهڕێنێتهوه
هونهرمهندی گۆرانیبێژ سواره محهمهد لهرێی كلیپكردن ی گۆران ی "شیر ی ئهبرۆت"هوه ،دهیهوێت لهرۆژ ی جهژندا حهبیبهو نال ی بگهڕێنێتهوه بۆشار ی سلێمانی. ئهو گۆرانییه لهش������یعر ی نالیو سیناریۆو دهرهێنان ی ئاكۆ سیرینییهو وهك بهرههم ی كهناڵی ناوخۆ ی گهل ی كوردس������تان ب������ۆ جهژن ی رهمهزان كلیپ دهكرێتو كارزان مهحمود كار ی مۆزیك ی ئامادهكردووه. س������واره محهم������هد لهب������ارهی وێنهگرت������نو كلیپكردن������ ی گۆرانییهكهیهوه لهلێدوانێكی������دا بۆ نم نم ئاش������كرایت كرد كه كاری دیكۆرو ش������وێن ی وێنهگرتن دهستنیش������ان كراوهو بڕیاره لهم رۆژانهدا دهس������ت بهوێنهگرتن بكهن" ،بۆجهژن ی رهمهزانیش وهك دیارییهك ی كهناڵی گهل ی كوردس������تان پێشكهشی بینهران دهكرێت". ئاكۆ سیرین ی دهرهێنهر ی كلیپی گۆران ی شیری ئهبرۆت ئاماژهی بهشوێن ی وێنهگرتن������ ی گۆرانیهكه كردو رایگهیاند ك������ه وێنهگرتنی لهماڵێك ی كۆن ی شار ی سلێمانیدایه كه ئهو ماڵه بهجوان ی ماوهتهوهو هۆكاری وێنهگرتنی لهو شوێنهش بۆئهوه گهڕاندهوه كه نالی شاعیر مۆركێكی جوان ی كوردهوارییهو دهبێ������ت بگهڕێیتهوه بۆئهو ش������ته فۆلكلۆریانه ی پێ ی سهرس������ام بووه" ،ئهو هۆنراوهیهی لهبهردهس������تمانایه عاشقانهیه بۆیه دهمانهوی ئهو كهشه دروست بكهین كه نال ی تێیدا ژیاوه ،لهكلیپهكهدا دهمانهو ێ پهیوهندی رۆحی نێوان نالیو حهبیبه پیشان بدهین".
بهرههمی نوێ
گروپ ی كوردیا فیلم بۆ فیلمسازیی مۆڵهت ی یاسای ی وهردهگرێت كۆمهڵێك سینهماكارو ئهكادیم ی كورد ،لهشاری سلێمانی مۆڵهت ی یاسای ی گروپ ی كوردیا فیلم بۆ كاری فیلمس������ازی وهردهگرنو رایدهگهیهنن كه بودجه لهحكومهت ی ههرێمی كوردس������تان وهردهگرنو بهمزوانه بهكورته فیلمێك خۆیان بهنێوهند ی فیلسازی ی كورد ی دهناسێنن. گروپ ی كوردیا فیلم لهئێس������تادا س������هرقاڵ ی كۆكردنهوهی س������یناریۆنو دهیانهوێت باشترین سیناریۆ ههڵبژێرین بۆئهوه ی كارێك ی باش پێشكهش بهنێوهند ی هونهری ی بكهن ،لهوبارهوه ئاكۆ س������یرین ی سهرپهرش������تیار ی كوردی������ا فیلم كه لهواڵت ی هۆڵهندا ماس������تهری بهدهس������تهێناوه لهبوار ی س������ینهمادا ،لهلێدوانێكیدا بۆ نم نم ئاشكرایكرد كه جگهلهدروستكردن ی فیلم كار ی دیكه ی وهك دراماو ڤیدیۆ كلیپ دهكهنو لهبواری وش������یار ی سینهماش������دا ۆرك ش������ۆپو ڕاهێنان دهدهن بهو خهڵكانهی كه دهیانهو ێ لهو بوارهدا خۆیان قاڵ بكهنهوه تاوهكو لهڕێگهی كهس������ان ی پس������پۆڕهوه كادیرهكانیان وشیارتر بكهنهوهو لهههموو بوارهكان ی تهكنیك ی سینهمادا ش������ارهزایان بكهن" ،گروپهكه ی ئێمه گروپ ی پشت كامێرایهو ههندێك ئهكتهریش������مان لهگهڵدایه ،بهاڵم زیاتر ئهو گروپهی ئێمه ئیش������كردنیان لهپش������ت ی كامێراوه دهبێتو ههموو بواره هونهرییهكانی سینهما بهئهنجام دهگهیهنین". بهوته ی سیرینی ،س������تاف ی گروپی كوردیا فیلم لهئێستادا لهبیست كهس پێكهات������وونو زۆربهیان خاوهن بڕوانامهی ماس������تهرو بهكارلۆیۆس������نو ههندێكیش������یان كه لهئهوروپا ژیاون كۆرس ی تایبهتیان لهبوار ی سینهمادا خوێندووهو لهئێستادا گهڕاونهتهوهو لهههرێم ی كوردستان لهگهڵ كۆمهڵێك لهدهرچووان ی پهیمانگا ی هونهره جوانهكان كاردهكهن.
پهشیمان بوونهوه
سهردار ئۆرتاچ ،ب ه کوردی گۆرانی دهچڕێت
دوا ی ئهوه ی گۆرانیبێژ ی تورك س������هردار ئۆرت������اچ لهكۆتای ی نهودهكاندا سهرزهنش������تی ئهحمهد كایای كرد بههۆی ئهوهی بڕیاریدا گۆرانی بهزمان ی ك������وردی بڵێت ،لهئێس������تادا ئۆرت������اچ بهزمانی ك������وردی گۆرانی دهڵێتو پاشگهزبووهتهوه لهبۆچوونه رهگهزپهرستهكانی. بهپێ ی ئاژانسهكانی ههواڵ ،سهردار ئۆرتاچ توركێكی توندڕهوهو پهشیمان ی خۆ ی لهكردهوه توندڕهوهكانی دهربڕیوهو داوای لێبووردن ی لهكایا كردووه بهه������ۆ ی ئهوه ی كه ئهو بووهته هۆی دهس������ت بهس������هركردنی كایا لهالیهن دهوڵهتی توركیاوه. گۆرانیبێژ ی تورك س������هردار ئۆرتاچ بۆ پشتڕاستكردنهوهی بۆچونهكان ی دهربارهی ئهحمهد كایاو گهل ی كورد بڕیاریداوه گۆرانی بهزمان ی كورد ی بڵێت.
فیلمكارتۆن ی پالنێت 51 دۆبالژ دهكرێت
دواب������هدوای دۆبالژكردنو باڵوكردنهوهی زنجی������ره درامای حاجی متوهلی، لهئێستادا ستۆدیۆی ئهكتهر لهشاری سلێمانی سهرقاڵی كاری دۆبالژكردنی فیلمكارتۆنی پالنێت 51ن ،بهاڵم هێش������تا ساغ نهبوونهتهوه لهسهر ئهوهی ئهو بهرههمهیان به چ كهناڵێك بفرۆشن. ئهو فیلمكارتۆنه بهرههمێكی ئینگلیزییهو وهرگێڕاوهته سهر زمانی كوردیو بهرههمی مندااڵنی ئهنیمهیشنه ،باس لهگهشتیارێكی ئهمهریكی دهكات بۆسهر ههسارهیهكی نوێو بهركهوتنی لهگهڵ ههبوونی ژیانێكی ئاسایی لهو ههسارهیه كه توش������ی گیروگرفت دهبێت ،بههۆی جیاوازی ناسینی مرۆڤ بۆ بۆشایی ئاسمانو ههسارهكان كه لهدوایدا دهردهكهوێت ئهو كهشتیوانهی نوێنهرایهتی م������رۆڤ دهكات بێئهوهی هیچ زیانێ������ك بگهیهنێت بهههس������ارهو ژیانی ناو ههسارهكه ،بهسهر گرفتهكاندا سهردهكهوێ. هێمن نهوزاد ،ئهردهاڵن عهبدول ،ئهژی حهمه نوری سهرپهریش������تیاری كاری دۆبالژو دهرهێنانی دۆبالژی فیلمكارتۆنی پالنێت 51دهكهن.
8
سێشهممه
2010 /8/17
ژماره37:
nmnmpress@yahoo.com
محهمهد تۆفیق رهحیم وتهبێژی بزوتنهوه ی گۆڕان:
دڵدارییم نهكردووهو پێشم ناخۆش بوو بووم بهموههندیس حهمه تۆفیق :بهس������وتفه گ������وێ لهگۆرانی دهگرم ،حهزم لهدهنگ������ی عهلی مهردانه، تازهكانیش جاروبار گوێیان لێدهگرم.
ی گۆڕان ی بااڵی بزوتنهوه بهرپرسێك ی ناسیاسی لهیهكهمین دیمان ه ی خۆیدا لهگهڵ نم نم ئاشكرا دهكات كه لههیچ شتێكی پهشیمان ی ی شتهكانی ژیانیش نییهو زۆرب ه بهرێككهوت بووه ،هاوكات دان بهوهشدا دهنێت ك ه پێی ناخۆش بووه كه بووه بهموههندیس، "چونك ه بۆ ڕۆژێك لهژیانمدا ئیشی ههندهسهم نهكرد ،ههرچهنده لهزانكۆیهكی زۆرباشی بهریتانیاو بهنمرهیهكی باشیش تهواوم كرد".
بهرزان :ئهگهر عهلی مهردان زیندوو بوایهو گۆرانییهكی بهسهر لیستی ڕكابهری ئێوهدا بووتایه ،ههر حهزت لهدهنگی دهكرد؟ حهمه تۆفیق :بهڵی ههر حهزم لێی دهبوو. بهرزان :دهزانیت چیشت لێ بنێیت؟ حهم������ه تۆفیق :ـ لوهاڵم ی ئهم پرس������یارهدا ڕووی كرده كوڕهكهیو وتی عهلی ئهزانم چێشت لێ بنێم؟ كوڕهكهشی وتی چێشتی خۆش لێدهنێت .
سازدانی بهرزان عهلی حهمه لهگردێك������ی پڕ لهپرس������یاری سیاس������یو وهاڵمی سیاس������ی ،گردێك كه زۆرینهی ئهوانهی سهردانی دهكهن تهنهاو تهنها بۆ ڕاییكردنی پرسو تاكتیكه سیاسییهكانه، لهوێ لهو گرده س������هر سهوزهی كه لهناو خهڵكدا بهگردهكهی نهوش������یروان مستهفا ناس������راوه ،ههرچی دهبیستیتو ههركهس دهبینیت ی������ان بۆ یهكالكردنهوه ی رهوت ی سیاسی خۆ ی هاتووه یان بۆ دهستكهوتنی وهاڵمی پرسیاره سیاسییهكانی ،تهنها ئێمه نهبێت لهدهرهوهی هاوكێشه سیاسییهكانو دهنگو رهنگه سیاسییهكان ،پرسیارگهل ی دوور لهسیاس������هتو ملمالنێكانیم������ان لهزاواكه ی نهوشیروان مستهفاو وتهبێژی بزوتنهوهی گۆڕان محهمهد تۆفیق ڕهحیم كردووه. ئهو لهسیمادا مرۆڤێكی توڕه دیاره ،بهاڵم بهقس������هكردن پیاوێكی ڕووخۆشو خۆش مهش������رهبه ،ههرچهن������د وهاڵمهكانی خاڵی نهبوون لهڕهنگو بۆی سیاسی ،بهاڵم زوو زوو بهپرسیارێكی تری ناسیاسی لهو دنیا جهنجاڵهی سیاسهت دوورمان دهخستهوهو لهگ������هڵ ئهوهش������دا هێش������تا وهاڵمهكانی بارگاویی������ن بههێڵه گهرمو س������اردهكان ی سیاسهتو لێی دانهدهبڕا. ئێمه بهنزیكهیی زیاتر لهپهنجا پرسیارمان لێك������رد ،بهاڵم وهك ئ������هوهی تاكتیكێكی سیاس������یمان لهگهڵ������دا ب������كاتو نهیهوێت هیچمان پێبڵێت ،زۆربهی پرسیارهكانی به بهڵێو نهخێر وهاڵم دایهوهو دواجار ئهمه ی لێ سهوز بوو كه لێرهدا دهیخوێننهوه. بهرزان :منداڵیت چۆن گوزهراند، منداڵێكی خواپێداو بوویت؟ لهژیاندا ئاخت بۆ هیچ شتێك ههڵكێشاوه؟ حهم������ه تۆفیق :نا ئاخم بۆ هیچ ش������تێك ههڵنهكێش������اوه ،چونكه باوكم دهوڵهمهند بووهو بهخۆش������گوزهرانی ژیانم بهس������هر بردووه. بهرزان :ئهی الوێتیت چۆن گوزهراند؟ حهم������ه تۆفیق :لهس������اڵی 1972چووم بۆ بهغداو ل������هوێ بووم بهقوتاب������ی زانكۆو
ل ه ژیانمدا ئاخم بۆ هیچ شتێك ههڵنهكێشاوه ،چونك ه باوكم دهوڵهمهند بووهو بهخۆشگوزهرانی ژیانم بهسهر بردووه
بهرزان :ئهی حهزت لهچ خواردنێكه؟ حهمهتۆفیق :جاروبار كهڵهشێری كوردی. بهرزان :ئهی پهیوهندیت لهگهڵ دینداریدا چۆنه ،بهڕۆژوو دهبیت؟ حهمه تۆفیق :من ههتاوهكو س������اڵی 2004 بهوپهڕی قهناعهتهوه بهڕۆژوو دهبووم ،بهاڵم لهوساڵهوه تائێستا لهبهر هۆی تهندروستی ب������هڕۆژوو ناب������م ،چونك������ه ڕۆژانه حهب دهخۆم ،خێزانهكهش������م بهڕۆژوو دهبێتو نوێژیش دهكات.
من ههتاوهكو ساڵی 2004بهوپهڕی قهناعهتهوه بهڕۆژوو دهبووم ،بهاڵم لهوساڵهوه تائێستا لهبهر هۆی تهندروستی بهڕۆژوو نابم ،چونك ه ڕۆژان ه حهب دهخۆم ،خێزانهكهشم بهڕۆژوو دهبێتو نوێژیش دهكات. س������اڵێك دوای ئهوه چوومه فهرهنس������ا ،بهپێش������مهرگه ،واته قهت وهكو موههندیس ساڵێكیش لهوێ بوومو دواتر لهبهرئهوهی ئیشم نهكردووهو ههموویم لهبیر چووهتهوه. س������اڵی 1974ش������هڕی عێ������راقو كورد دهستی پێكردهوه كهوتینه كاری سیاسی ،بهرزان :لهو ههموو فهوزاو هاوكێشه لهبهرئهوهی ئهوكاته حكومهتی فهرهنس������ا سیاسییانهدا كه تهواو دهبیت باقی زۆر دۆستی عێراق بوو ،داوایان لێكردم كاتهكانت بهچییهوه بهسهردهبهیت؟ بۆ ئیقام������ه بچم ڕهزامهن������دی حكومهتی حهمه تۆفیق :وهاڵ زۆربهی كاتهكان لێره عێراق بێنم ،لهبهرئ������هوهی نهمتوانی ئهوه ـ گردهكه ی زهرگهته لهش������ار ی سلێمان ی بكهم ،ناچار فهرهنس������ام بهجێهێش������تو ـ لهگ������هڵ برادهراندا دادهنیش������ین یاخود ڕۆش������تمه بهریتانیاو لهوێش پێنج س������اڵ پیاسهیهك دهكهین. خوێندمو ب������ووم بهئهندازیار ،ههر لهگهڵ تهواوكردنی خوێندن بووم بهپێشمهرگه .بهرزان :چ خزمایهتیهكت لهگهڵ لهتهمهنی 18س������اڵییهوه تاوهكو 25س������اڵی نهوشیروان مستهفادا ههیه ،راسته لهڕێی لهئهوروپ������ا ب������وومو لهس������اڵ ی 1974هوه ئهوهوه تێكهڵی بهسیاسهت بوویت؟ كهوتمه ناو سیاسهتهوهو باوهڕناكهم هیچی حهمهتۆفیق :ژنهكهی من خوش������كی ئهوه. پێبهخشی بم ،بهاڵم هیالكی كردم. نهخێر لهڕێگهی ئهوهوه تێكهڵی سیاس������هت نهبووم ،من پێشتر لهسیاسهتدا بووم. بهرزان :ئهی ژیانی تایبهتی تێك بهرزان :ئهگهر لهتهمهنی مندا بوویتایه نهدایت ،بۆنمونه جاران بهسابونكهرانو چیت دهكرد؟ ئۆرزدیدا پیاسهیهكت دهكرد ،سیاسهت حهمه تۆفی������ق( :بهپێكهنینهوه) چیمكردایه ئهوهی لێ تێك نهدایت؟ حهمه تۆفیق :ئێستاش ئهو پیاسهیه دهكهمو باش ب������وو؟ ڕهنگه ئهگ������هر لهتهمهنی تۆ بوومایه بهردهوام دهبووم لهخوێندن. موشكیلهی ئهوهم نییه. بهرزان :بهحیمایهوه؟ حهمه تۆفیق :نا بهتهنیا. بهرزان :ئهگهر سیاس������هت نهبووایه حهزت دهكرد ببیت بهچی؟ حهمه تۆفیق :وهاڵیی نازانم حهزم دهكرد بب������م بهچی ،بهاڵم پێم ناخ������ۆش بوو كه بووم بهموههندی������س ،چونكه بۆ ڕۆژێك لهژیانم������دا ئیش������ی ههندهس������هم نهكرد، ههرچهن������ده لهزانكۆیهك������ی زۆرباش������ی بهریتانیاو بهنمرهیهكی باش������یش تهواوم كرد ،ههر كه تهخهروجم كرد ههفتهیهك دوای ئهوه لهڕێی سوریاوه هاتمهوهو بووم
بهرزان :بهالی كام بهرنامهی تهلهڤزیۆنهكانهوه دادهنیشیت؟ حهمه تۆفیق :بهرنامهیهكی بی بی س������ی ههیه ناوی هاردۆركه زۆرم حهز لێیهتی، بهرنامهیهكی كهناڵ������ی ئهلعهرهبیهش ههیه بهن������اوی پانۆراما ئهویش������م ح������هز لێیه، كهناڵێكی فهرهنسیش ههیه سهیری ئهوهش دهكهم.
سهرس������هنگه كه بهالی من������هوه جوانترین بهرزان :دهڵێن پیاوی دووژنه جهرگی ش������وێنی كوردس������تانه ،خۆی ئهو شوێنه كون كونه؟ حهمه تۆفیق :دوو ژن نابێت چۆن دهبێت، خۆشه كه لێی مورتاحیت. م������ن ی������هك ژنو دوو كـــــــــــوڕو كچێكم ههیه. بهرزان :سهرت ماشو برنجی بووه، خهفهت لهپیری ناخۆیت؟ حهمه تۆفیق :بهتهواوهتی سپی بووه ماشو بهرزان :لهپاسكیل سواریو مهلهو برنجی نییه ،هیچی������ش خهفهت بۆ پیری دووگۆڵیو شتی وادهزانیت؟ ناخۆمو ههر گوێش������ی نایهمێو بهخهیاڵما حهم������ه تۆفیق :لهمهل������ه زۆر باش دهزانم، وهختی خ������ۆی فوتبۆڵو تهیبڵ تێنس������م نایهت. زۆركردووه. بهرزان :دڵداریو خۆشهویستیو شتی بهرزان :ئێستا وتهبێژی بزوتنهوهیهكی وات نهكردووه؟ حهم������ه تۆفیق :ن������هوهاڵ بهه������ۆی كاری سیاسیت ،حهزت دهكرد وتهبێژی فهرههنگی یاخود هونهری دهوڵهتێكی سیاسییهوه نهمكردووه. گهوره بوویتایه؟ بهرزان :هیچ لهڕابردووی خۆت پهشیمان حهمه تۆفیق :نا ح������هزم لێی نهبوو ،ئهوه باش بزان������ه كه لهتهمهنمدا ههوڵم بۆ هیچ نیت؟ حهمه تۆفیق :ههرش������تێك ك������ه كردوومه نهداوه ،ههرچیهكم بۆ هاتبێت بهس������وتفه بهقهناعهت������هوه كردووم������ه ج������ا ئهگ������هر بووه. ئهنجامهكهشی خراپ بووبێت ،ئهوه بهالی منهوه گرنگه ،ئهو ژیانهی بهڕێم كردووه بهرزان :ئێسا حهزت لهچییه؟ لێی موڕتاحم ،چونكه ئ������هوهی كردوومه حهمه تۆفیق :هیچ شتێكی تایبهتی نییه كه حهزی لێ بكهم. بهقهناعهتهوه كردوومه.
بهرزان :ئهگهر من كوڕی تۆ بوومایه بهرزان :سیاسهت بوو بهماڵ بهسهرتهوه دهتكردم بهچی ،بۆنمونه ئهگهر حهزم یان حهزو خولیات بوو؟ لهسهیارهیهكی مۆدێل بهرز بووایه بۆت حهم������ه تۆفی������ق :سیاس������هت تووش������ی دهكڕیم؟ حهمه تۆفی������ق :ئهگهر پ������ارهم ههبووایهو ئیلتیزاماتی كردمو لهئازادییهكانیش������ی بمتوانیای������ه بۆم دهكڕیت ،ئ������هوه كوڕمه كهم كردوومهتهوه ،چونكه ئهوهی سیاسهت ـ لهكات������ ی دیدارهك������هدا كوڕێكی لهوێ دهكات حهتمهن بهش������ێك لهئازادییهكانی كهم دهكاتهوه. دانیشتبوو ـ تائێستا بۆم نهكڕیوه. بهرزان :چ شوێنێكی كوردستانت زۆر بهرزان :وهك گهنجێك كه بێزارو پێخۆشه؟ حهمه تۆفی������ق :ئهو ش������وێنانهی كه زۆر بێتاقهت دهبم ،لهناو مۆبایلهكهمدا لێی بوومو حهزم ل������ێ بووبێت ،لهڕووی چهندین گۆرانی كوردی تێدایهو گوێی تهبیعهتهوه ح������هزم لهناوچ������هی زاوێتهو لێدهگرم ،تۆ واناكهیت؟
بهرزان :حهزت دهكرد لیستی گۆڕان 55كورسی بێنێت؟ حهمه تۆفیق 55 :كورسی مهعقوله ،بهاڵم حـــــــــــــــهزم نهدهكرد س������هد كورس������ی بێنێ������ت ،ئهوهش بهدڵنیایی������هوه دهڵێم ،كه پێیان وتم لیس������تی گۆڕان 25كورس������ی هێناوه ،ئیحساســــــــــــم دهكرد لهزۆربهی شوێنهكان كه لیستی گۆڕان دهنگی كهمی تیاهێناوه ئهو شوێنه تهزویری تێدا كراوه، ئێس������تاش قهناعــــــــهتم وای������هو پێموابوو لیس������تی گۆڕان لهس������هرو 45كورسییهوه دهیهێنا.
سێشهممه
nmnmpress@yahoo.com
2010 /8/17
ژماره37:
ی دنیام "من سهرابیترین پیاو ه بهردهوام سهوڵ لێدهدهم" ك
11
دهرهێنهر ی دراما ی گهم ه ی باڵندهكان بۆ بهكر رهشید ،ئهو پیاوهی بهردهوام لهدهریای هونهردا وهك دهریاوانێك ی ژیاندا ی رهوت بێ ماندووبوون سهوڵ لێدهدات ،ئهیهوێت لهگهڵ بهردهوام هونهرهك هی بهردهوام بێت" ،دهمهوێت ژیان بگۆڕمو هونهرهكهشم ههمیش ه زیندوو بێت ،ئهگهر وهك كهشتی نهزانێك بهردهوام سههوڵ لێ نهدهیت یان دوادهكهویت یان دهخنكێیت ،جا بۆبهردهوامی هون هرو ژیان دهبێت ههمیش ه سههوڵ لێ بدهیت". ی خۆیو ناوبراو ،لهدیمانهیهكیدا بۆ نم نم باس لهدوایین بهرههم ههڵسهنگاندن بۆ بهرههمهكانی پێشووی دهكاتو ئاماژه بهوه دهدات ك ه هیچ هێزێك ناتوانێت لهشانۆ دایبڕێت ،هاوكات ئهوهش ئاشكرا دهكات ی دوای زنجیره درامای گهم هی باڵندهكان كه لهئێستادا لهكوردستان تیڤ پێشكهش دهكرێت ،كار لهزنجیره درامای ههیئهدا دهكات كه بڕیاره بهم ی بكرێت. نزیكانه دهست بهوێنهگرتن سازدانی :جهمال ئهحمهد جهمیل جهمال :تۆ لهدراما ی گهمه ی باڵندهكاندا دهتهوێت چ ی بهنێوهند ی هونهریو كۆمهاڵیهت ی كۆمهڵگه ی كورد ی بڵێی؟ بهك������ر :م������ن وهك بهكر ڕهش������ید ل������هكاره هونهرییهكانم������دا ح������هز بهداهێن������ان دهكهم، بهردهوام ئهمهوێ������ت كۆمهڵگاكهم بهرهو پێش بڕوات ،بهرههمهكان ی من بهگشت ی چاكسازییه لهڕوو ی كێشمه كێش������هكان ی ژیان ،دهمهوێت ح������هزو ئازارهكانی������ان ل������هڕوو ی پۆزهتڤییو نهگهتیفهوه نیشان بدهم ،بۆئهوه ی هونهرو ژیان جوان بێت دهبێت ههمیش������ه بهرههم ی زیندوو بهخ������ش بكهین .ل������هو بهرههمان������ه ی من وهك دهرهێنهرو ئهكتهر نمایش������م كردوون ،بینهر شایهت ی ئهم حهقیقهتهن. جهمال :ئایا تا چهند بهكر ی دهرهێنهر لهم
بهرههمهیدا توانیوویهت ی گۆڕانكار ی لهفۆرم ی دراما ی كوردیو بهرههمهكان ی پێشوویدا بكات؟ بهكر :بێگومان كارك������ردن لههونهردا خۆ ی بۆخ������ۆ ی داهێنانه ،بۆیه م������ن وهكو دهرهێنهر س������تایل ی تایبهت������ ی خۆم������م ههی������ه ،ههروهها بهرههمهكان������م پ������ڕه لهخهن������دهو ئهندێش������هو خۆشهویس������تیو ڕاس������تییهكان ی ژیان ،ههموو كارێك ی نوێ������م ئهویترم بهرز دهنهخش������ێنێ، ههڵس������هنگاندن ی هونهرهكهشم لهال ی جهماوهره نهك لهال ی خۆم. جهمال :دهكرێت بزانین هۆكار ی چییه هونهرمهند بهردهوام سهرقاڵ ی دهرهێنان ی كار ی درامایه؟ بهكر :ژی������ان بهردهوامه ،دهبێ������ت هونهریش ب������هردهوام بێت ،كاركردن������ ی بهردهوام ی من لهكار ی هونهریی������دا بهدیهێنان ی خهونهكانمه، من ههس������ت بههیالك ی ناكهم دهمهوێت ژیان
بگۆڕمو هونهرهكهش������م ههمیشه زیندوو بێت. ئهگهر وهك كهشت ی نهزانێك بهردهوام سهوڵ ل ێ نهدهیت یان دوادهكهویت یان دهخنكێیت. جا بۆ بهردهوام ی هونهرو ژیان دهبێت ههمیشه سهوڵ لێ بدهیت. جهمال :لهگهڵ گهڕانهوهت بۆ نیشتمان بهشانۆ گهڕایتهوه نێوهند ی هونهری ،بهاڵم لهئێستادا لهو نێوهندهدا نابینرێیت؟ بهكر :شانۆ قوتابخانهیهكه ،بهردهوام وانه ی تێدا ئهڵێمهوه ،ش������انۆ لهڕۆحم جیانابێتهوه ،لهوهته ی گهڕاومهتهوه بۆ كوردس������تان چ������وار كار ی شانۆیم كردووه ،دوابهرههمی شانۆیشم (ژنێك بووه لهلم) ،بهرههم ی ش������انۆی ی تریشم ههیه كه لهس������اڵ ی ئایندهدا نمایش دهكرێت ،بۆیه دهڵێم هیچ هێزێك نییه من لهشانۆ بكات ،منو شانۆ دووعاشق ی ش������ێتین سنورمان نییهو بهردهوام گهمه دهكهین.
ژیانێك ی جوانیان بۆ دروست بكهین ،ههروهها بتوانین جارێك ی تر خۆشهویس������تیو ژیانێك ی تازهتر لهناو كۆمهڵگادا دروست بێت. جهمال :فۆرم ی كاركردن ی گهمه ی باڵندهكان تاچهند لهكارهكان ی پێشترت جیاوازه؟ بهكر :بێگومان ههموو كارێك ی نو ێ تێكستێك ی ت������ازهو خولیایهك ی ت������ازهو داهێنانێك ی تازه دروس������ت دهكات ،ئهم تێكس������تهم جیاوازتره لهتێكس������تهكان ی ت������ر ،ههر لهب������وار ی كار ی هاوچهرخدایه ،چونكه ئیش������هكان ی تریش������م لهب������وار ی وهس������یهتنامهو ژیلهم������ۆش ه������هر لهكێش������هكان ی ژیان ی ئهمڕۆمان ب������ووه ،بهاڵم ئهمج������اره تهجاوهزێك ی تر ههی������ه كه ئهتوان ی بهوێنهیهك ی تر بهداهێنانێك ی تر بهگهمهیهك ی تر جوانتر لهڕێگه ی گهنجهكانمانهوه لهڕێگه ی هونهرمهنده بهئهزمونهكانیشمانهوه كه بتوانین كارێك ی نو ێ بۆ ناو دراما ی كورد ی بهێنین، كهواته كاركردنم بهس������تایڵێك ی تازه لهبهین ی گهنجهكانو هونهرمهنده بهئهزموونهكاندایه.
جهمال :لهئێستادا دراما ی گهمه ی باڵندهكان نمایش دهكرێت كه تۆ وهك دهرهێنهر كارت تیاكردووه ،هۆكار ی ههڵبژاردن ی تێكست ی ئهو درامایه بۆچ ی دهگهڕێتهوه؟ بهكر :لهبهرئهوه ی گهمه ی باڵندهكان تێكستێك ی هاوچهرخ ی ئهم سهردهمهیه باس لهكێشمهكێش ی جیهان ی ئهمڕۆم������ان دهكات لهپۆزهتیفهكهیهوه باس لهموعانات ی گهنجو خۆشهویستیو بوار ی كۆمهاڵیهت ی ئهمڕۆمان دهكات ،ئهمه تێكستێكه كه ئاوێنه ی ئهمڕۆمانه .لهو درامایهدا دهمهوێ بڵێم ئهوه ی ههیه ئهوهیه كه ئهمڕۆمان جوانتر بكهی������نو بتوانین گهنجهكانم������ان بهو ئاواتو ئامانجه بگهیهنی������ن كه زۆرینهی������ان لهوانهیه جهمال :وهك ئاگادارین لهئێستادا سهرقاڵ ی بهدهس������تییهوه بناڵێنن ،بتوانی������ن بگهینه ئهو درامایهك ی نوێیت ،ئهوهیان چییهو باس لهچ ی ئامانجهو بتوانی������ن خهمهكانیان بڕهوێنینهوهو دهكات؟
ی ی نوێم بهدهس������تهوهیه بهناو بهكر :كارێك ی گهوره ی مامۆس������تا ههیئه كه لهنوس������ین س������هالم عهبدواڵیه ،ههیئه ئهو شوێنهیه كه ی ی گهورهیهو ڕژێم لهكهركوك زیندانێك������ ی مرۆڤهكان ،ئهم بهعس داینابوو بۆئازاردان ی ههڵقهدا ئهبینێتهوهو ی لهس كاره نوێیهم خۆ ێ فیلمه ،ئهمهش ی خاو ی كۆمپانیا بهرههم ێ ی بهئهزمونو ههند ێ هونهرمهن������د ههند ی تیادهكهن، ی الوی������ش كار هونهرمهن������د ی ی خوێندنهوهو تاوتوێكردن ئێستا سهرقاڵ ی تێكس������تو كارك������ردنو دیاریكردن������ ی نزیك������دا لۆكهیش������نینمو لهئایندهیهك������ ی تازهترتان لهوبارهوه ی تازهو ش������ت ههواڵ پێدهبهخشین. ی جهمال :بهدهر لهو درامهیه چ بهرههمێك ترت ئامادهیه؟ بهك������ر :من لهش������انۆو درام������ا بهردهواممو ی ی نوێم بهناو ی شانۆییهك لهئێستادا سهرقاڵ ی دنیام س������هراب ،من س������هرابیترین پیاو لههونهرو كارهكانم������داو دهمهوێت گۆڕان ی جوان بۆهونهرو ژی������ان بكهمو ئایندهیهك بۆواڵتهكهم دروست بێت.
ی لێژ دهكات ی خۆشنووس ی هاوچهرخ شوێن بههونهر تهكنۆلۆژیا
"هیچ كارێك ی هونهری ی نهماوه مهگهر الفیتهو ڕهقهم ی سهیارهو نهشره ی قوتابخان ه بنووسین" شوێنكاره هونهرییهكان ی كه لهئێستادا بهدوكان خۆشنوسهكان ناسراوه، ی لهرابردوودا ناوهندێك ی هونهری بوون بۆپهخشكردن ی كاری هونهری شێوهكار بهتایبهت خۆشنووسیو تابلۆكێشان ،لهگهڵ ی زهمهنداو هاتن ه بهرێكردن كای هی تهكنهلۆژیا بۆ ئهو نێوهنده ،شوێنكاره ی هونهرییهكان وهزیف ه خۆیان لهدهست داو لهناوهندێكی هونهرییهوه ی بوون ه شوێنێك بۆكار بازرگانی. ئا :هێڤار جهمال حهس������هن نامۆ كه خاوهن ی ش������وێنكار ی هونهر ی نامۆیه لهش������ار ی سلێمان ی ماوه ی چل ساڵه لهو بواره كار دهكاتو پێیوایه جارانو زهمهن ی مامۆستا سهید موحسینو خالی������د زام������دار بایهخی������ان زیاتر دهدا بههونهرهك������هو الیهن������ ی بازرگانییهكهیان بهالوه مهبهس������ت نهبوو ،مهبهس������تیان ئهوه بوو خزمهت ی شارهكه بكهن" ،بهاڵم ئێستا الیهن ی بازرگان ی بهسهر هونهرهكهدا زاڵه". بهش������ێك ی دیكه ی هونهمهن������دان هۆكار ی
لهناوچون ی هونهر ی خۆشنوس ی دهگهڕێننهوه ب������ۆ هاتنهن������اوهوه ی تهكنۆلۆژی������او كار ی جوانكار ی كۆمپیوتهر ،ئ������هوه جگهلهوه ی خهڵك ی لهئهمڕۆدا بهدوا ی كار ی هونهرییدا ناگهڕێنو زۆرت������ر تهكنهلۆژیا بهرۆحیاندا رۆچووهو چێژ ی هونهریان لهدهست داوه. ههردهوان عهبدواڵ كه ماوه ی س������ ێ ساڵه دوكان ی خۆشنوس ی ههیه لهشار ی سلێمان ی بهناو ی س������تایل ،باس لهدوێنێو ئهمڕۆ ی ش������وێنكاره هونهری������هكان دهكاتو ئاماژه ب������هوه دهدات ك������ه دوكان������ ی وێنهكێشو خۆشنوس������هكان وهك گهلهرییهك وابوون وێنهكانیان داواكار ی خهڵك ی لهس������هربوو، ج������اران چهندهها تابلۆ ی ج������وانو ناوازه لهالیهن هونهمهندانهوه درووست دهكرانو بهنرخ ی زۆرباش دهفرۆشرانو تائێستاش ههندێكی������ان لهدهرهوهو ناوهوه ناس������راون كارهكانی������ان دهك������ڕن" ،بهاڵم ئێس������تا بههۆ ی ئهوه ی ش������ت ی زۆر پێش������كهوتوو ی وهك كامێ������را ی دیجیتاڵ ی كه بهكوالێتو دیققه ی زۆر بهرز وێنه دهگرێت ،پرنتهر ی زۆر گ������هورهو كۆمپیوت������هر ئ������هو كارانه بهزیادهوه دهكهن كه پێش������تر وێنهكێشو خۆشنووس������هكان دهیانكرد ،وهزیفه ی ئهو شوێنانهیان سڕیهوه". ئهو خۆشنوس������ه دهگهڕێتهوه بۆسهردهم ی منداڵ ی خ������ۆیو باس ل������هوه دهكات كه ش������وێنكاره هونهرییهكان������ ی س������لێمان ی سیمایهك بوون لهسیما جوانهكان ی شارو ش������ار ی پێدهناس������رایهوه" ،كه مناڵ بووم بهناو بازاڕدا ئهڕۆش������تم س������هرنج ی ئهو تابلۆیانهم دهدا كه لهالیهن خۆش������نووسو
وێنهكێشهكانهوه كێشرابوون ،حهزم بهوێنه دهكردو چێ������ژم لێوهردهگ������رت .تابلۆ ی س������هر دوكانو بازاڕهكان ئ������هو دهمه كه لهالیهن چهند خۆشنووسو وێنهكێشێكهوه كێش������رابوون دوور ل������هوه ی ئێس������تا كه بهكۆمپیوت������هرو پرنتهر ی گهوره ی فلیكس ئهنجام دهدرێ������ت ،كارێك بوو بهجوهدو بهزهوقێك ی هونهری ی ئهنجام دهدرا ،با ئهو هونهره سادهش بووبێت یان ڕاستر بڵێین میلل ی یا بازرگان������ ی بوبێت ،بهاڵم ئهمڕۆ هیچ لهو سیماو خهسڵهته جوانه ی دۆێنێ ی ئهو جێگایان������ه نابینین������هوه" .ههردهوان عهب������دواڵ ئاماژه بهوه دهدا كه تهكنهلۆجیا لهگهڵ ئهوه ی پێش������كهوتنو ئاس������انكار ی بۆههموو شتێك كردووه ،بهاڵم لهو ڕووهوه ئهم پێشكهوتنه شته جوانهكان كه بهدهست ئهنجام دهدران بیرو خهیاڵ ی فڵچه ی نهرم ی وێنهكێش كه بهزهوق������ ی هونهر ی خۆیهوه تابلۆیهك ی درووس������ت دهكرد بهماوهیهك ی زۆر تا تهواو دهب������وو كهم ی كردهوه یان ههر نهیهێشت. لهالیهك ی دیكهوه حهس������هن نامۆ قسهكان ی ههردهوان تهواو دهكاتو ئاماژه بهوه دهدات كه لهوانهیه ئهوه ی لهئێس������تادا ههیه رهنگه سبهین ێ نهمێن ێ لهبهرئهوه ی ئهو جێگایانه ی ئ������هوان كار ی تێدا دهك������هن كار ی تر ی بازرگان ی زاڵ بووه بهس������هر بازاڕهكهدا، "وام������ان لێهاتووه زۆرب������ه ی دوكانهكان بدهین بهكر ێ یان بیفرۆشین لهبهرئهوه ی كارهكهمان هیچ گرنگیهك ی ئهوتۆ ی نهماوهو لهڕوو ی مادیهوه زیاتر سوودمهند دهبین". بهجی������اواز لهنام������ۆو ه������هردهوان ،عومهر
سهلیم كه خۆشنوسێك ی شار ی سلێمانیهو ماوه ی پانزه س������اڵه لهو بواره كار دهكات ه������ۆكار ی نهمان������ ی بهه������ا جوانهكان������ ی ش������وێنكاره هونهریهكان دهگهڕێنێتهوه بۆ ئهو كهس������انه ی لهو بوارهدا كار دهكهنو باس لهوه دهكات كه هونهر ی خۆشنووس ی بهه������ۆ ی چاپهمهنییهكانهوه بهها ی هونهر ی رهس������هن ی خۆشنووس������ ی خۆ ی لهدهست داوه ،چونك������ه ئێس������تا لهش������ارێك ی وهك س������لێمانیدا ك������ه نزیكه ی چ������ل دوكان ی خۆشنووس������ ی ههیه" ،توان������ا ی هونهریان زۆر الوازه ،ب������هاڵم بههۆ ی تهكنۆلۆجیاو ئامێر ی پێشكهوتوو چاپهمهنییهكانهوه كار دهكهنو هونهرهكهی������ان بهرهو پوكانهوهو لهناوب������ردن ب������ردووه" ،ب������هاڵم نامۆ ی خۆش������نوس روانین ی خۆ ی بۆ ئاینده ی هونهرهكه ی دهخاتهڕوو ئاماژه بهوه دهدات كه لهپێشانگاو پێش������بڕكێكاندا توانا ی خۆیان دهردهخهن" ،ئهگینا سهرشهقامو ئهمالو ئهوال مهحاڵه ئهم هونهره مردووه، زیندوو بكهنهوه" .عومهر سهلیم جهخت لهوه دهكاتهوه كه بههۆ ی چاپو پهخش ی هاوچهرخهوه بهرههمه هونهرییهكان بونهته كۆمهڵێك شت ی كۆنو بهسهرچوو ،خهڵك ی ناتوانن چێ������ژ ی لێوهربگ������رنو ئهوهش وایكردووه"هونهر ی خۆشنووس ی لهلێوار ی مهرگدا بژی" ،ههربۆیه عومهر پێشنیاز ی ئ������هوه دهكات ك������ه بۆئ������هوه ی هونهر ی خۆشنوس������ ی رهس������هن ی كورد ی لهنهمان رزگار بكرێ ،پێویسته ڕاده ی هۆشیار ی خهڵك بهرز بكرێتهوهو دهسهاڵتیش زیاتر پشتیوان ی ئهو هونهره بكات" ،زۆر ئیشو
پیشهو
سهکان ئهمڕۆ دهم به خۆشنو كارێك گۆڕانكار ی بهس������هردا هاتووهو بگره ههندێكیان ههر نهماون كه بهشێك لهو كارانه مۆركێك������ ی نهتهوهییان پێوه دیار بوو ،هونهر ی خۆشنووسیش بهههمان شێوه تووش ی ئهو پهتایه هاتووه". بهبڕوا ی بهش������ێك ی زۆر لههونهرمهندان لهئێستادا دوكان ی دوكان ی خۆشنوسهكان
فۆتۆ :هێڤار جهمال گلهیین بونهته ش������وێنێك بۆپهیداكردن ی بژێو ی ژیانو كهمتر كار ی جوانو داهێنهرانه ی لێدهردهكهوێت ،ههروهك حهس������هن نامۆ باس������ی دهكات هیچ كارێك������ ی هونهری ی نهماوه مهگهر الفیتهو ڕهقهم ی س������هیارهو نهشره ی قوتابخانه بكهن" ،الفیته نوسین ماوه ك������ه چاپخانهكان نهیك������هن ،یان ی تاحهدێك ئهوهش دهكهن ،دیوارنووسین ئهگهر بكرایه دیوارهكانیشیان دهنووسی".
10
سێشهممه
2010 /8/17
ژماره37:
nmnmpress@yahoo.com
ئهلبوم ئهلبومێكی نوێی جاكسۆن باڵودهكرێتهوه مهلیك������ی كۆچكردووی جیهانی پۆپ مایكڵ جاكس������ۆن لهمانگی یانزهی ئهمساڵدا ئهلبومێك ی نوێی باڵودهكرێتهوه. ئهو ئهلبوم������ه نوێییه س������هرجهمی ئهو گۆرانییانه لهخ������ۆ دهگرێ كه تائێس������تا باڵونهكراونهت������هوه، چونك������ه مایكڵ جاكس������ۆن بهر لهمردن������ی 10تراكی ئامادهك������ردوهو الی خۆی ههڵیگرت������وونو لهپ������اش مردنیشی كۆمپانیای سۆنی میوزیك ئهركی لهچاپدانو باڵوكردنهوهی ئ������هو ئهلبومه لهئهستۆ دهگرێت.
بۆچوون
راپ ی گهنجان پێویستییه ههمایۆن نهقشبهندی ه������هر كوردێك بۆ یهكهمجار گ������وێ لهگۆرانی راپ بێت بهه������هر زمانێك پێی وایه جۆرێك ل������ه گهڕهالوژێیه یان بێبنهمایه لهگۆرانیدا ،بهاڵم بهڕای من نوێترین ش������ێوازی گۆرانی وتنه كه گۆڕانكاری دروس������تكردبێ لهسهلماندنی بێسنووری شعرو مۆسیقادا. راپ س������نوربهزاندنو لوتكهی ش������عرو مۆس������یقاو ئاوازه كه مرۆڤ بهمدوایانهدا پێیگهش������تووه ،هاوكات گهش������هی دنیای ئاوازو مۆسیقاو هاتنهدهنگی رۆحی ڕهوانی مرۆڤه بهتێكهڵكردنی ش������عرو مۆس������یقاو ئاواز لهگهڵ ههستو نهس������تی رۆحو لهش كه بهههردووكیان كهفوكوڵی ویسته راستینیهكان دێتهسهرهوه كه راستهقینهی مرۆڤ لهشانۆو سینهما زیاتر دهرئهخهن ،چونكه گرفتو گللهییو رهخنه ههنوكهییهكانی بێژهر ههزارجار لهكامێرای زوم نزیكتر دهكهن������هوه ،ههروهها بێ������ژهر بهئاڕاس������تهیهكی نزیكترو راستیترو خێراتر بهویستو مهبهستهكانی دهگهیهنێ. راپ ش������كاندنی ئهو س������نورو پهرژینانهیه كه بهدرێژایی ژیان بهدهوری ناخی مرۆڤدا كرابون ،بهجۆرێ لهش������عرو ئاوازو دهنگدا مهرج نامێنێو مهرجه تایبهتیهكانی راپیش بۆ زۆرینهی مرۆڤهكان دهس������تدهدات كه ناخی دهربخات، ئهمهش دیس������ان بێ جی������اوازی رهگهزو زم������انو تهمهن بهتایبهتی چینی الوان كه الوان ئهو چینه كۆمهاڵیهتییهن كه گ������هالن لهروویانهوه پێش������دهكهون دهگۆڕێن ،الوانی كوردیش لهههموو رویهكهوه بهكهمتر لهگهالنی دی نازانم، بۆی������ه ئومێد ئهكهم كهفوكوڵو گلهو بناش������تی الوهكانی كوردستانم بهزمانی شیرینی كوردی بتوانێ وهرگری ئهو ئاڕاسته سهرتاسهریه بێت لهجیهاندا. الوهكانمان زامدارترو بهههستترو ژیرو بهتواناتر دهزانم، بۆیه ئومێد ئهكهم لهئێستاوه چیتر الوانی كوردیش شان بهشانی رۆشنبیری فكری سیاسی پێبهپێ لهگهڵ كاروانی گهالن لهروودابن ،ههرچهنده من شعرم بۆراپ نهنوسیوه، بهڵكو الوان بهسهلیقهی خۆیان شعرهكانی منیان بهچاك زانیوه كه ئهمهش جێی دڵخۆش������ییهو ئهوهش لهالوهكانمان چ������اوهڕوان دهك������هم كه چیتر ئ������هوان خۆی������ان ههموو پێداویستییهكانی خۆیان ههڵدهبژێرن ،چونكه لهتوانایاندا ههیهو ناشیانهوێ دوا بكهون. كاروان������ی پێش������كهوتنی گ������هالن بهتی������ژی ب������ا لهبهرهو پێش������چوندایه ،بۆیه پێویس������ته ئێمهش دهستوبرد بكهینو ئهركی سهرشانمان بێچهندوچوون ئهنجام بدهینو چیدی لهیهك ئاستو خواستی جێگیردا نهمێنین ،خهڵكی كورد ه������هرهوهزی بك������هن لهههموو ئاس������تهكانداو بتوانن دابو نهریتمان لهتیاچوون بپارێزینو رێزی بهرههمهكان ی پێشوو ئاس������تهكانیان بگرین بهبێ ئ������هوهی بهههڵهو دواكهوتویان بزانین ،ههروهها بهردو چینی تر لهسهر ئهو شوراو دیواره دابنێین كه پێشینان تا ئێرهیان بۆههڵچنیوین. ل������هم روانگهی������هوه من وهك ش������اعیرێك دهڵێم نهك راپ رهتناكهمهوه ،بهڵكو تاسهر ئیسقان هاوكاریو هاودهردی ناخو دڵی گهنجهكانم ،شانازی دهكهم بتوانم بهبێ جیاوازی ش������عریان بۆ بنوسم ،ههربۆیه ئهوهی وادهزانێ من دهتوانم یارمهتی بدهم من ئام������ادهم ئهوهش كه بهكردار ناتوانێت ب������ا بهگوفتارو دهم هانی گهنجو الوهكانمان بدهن كه راپ ببێته بهش������ێكی گۆرانی سهردهمیانه بۆدهربڕینی ههستو نهس������تی بێژهرو گوێگرهكان ،چونك������ه كاتێك كه مانای ش������عری بێژهرهكان لێكدهدهینهوه لهجۆرێك لهجۆرهكانی خهمو گلهییو ویستی گهنجهكانمان تێدهگهین.
ێ كهس "ههند ڕاپیان ناشیرین كردووه"
میران عوسمان بۆ
ی كورد نیگهرانه لهوهی ههندێ كهس راپهرێكی گهنج ی راپ ناشیرین دهكهنو هونهری گۆرانی وتن بهشێوه لهبهرچاوی بیسهراندا دهیشێوێنن ،هاوكات جهخت ی ی راپ كاریگهرییهك لهوهش دهكاتهوه كه هونهر ی ژیانی ههبووه. بهرفراوانی لهسهر گۆڕین سازدانی :دانیار عهبدواڵ میران عوسمانی تهمهن 20ساڵ لهسلێمان ی لهدایكب������ووهو ئێس������تا خوێن������دكاری پهیمانگای پ������هروهردهی وهرزش������ییهو لهساڵی 2005هوه ،تێكهڵی هونهری ڕاپ بووهو شانازی بههونهری ڕاپهوه دهكاتو بههونهرێكی سهركهوتووی ناودهبات. می������ران بۆ یهكهمج������ار لهگروپی sky دهس������تیكردوه بهڕاپو تێكهڵ بووه بهو هونهره ،ه������اوكات میران دوای گروپی ،skyگروپی kurd unitدامهزراندووه ك������ه ئامان������ج لێ������ی" ،پێشخس������تنو فراوانكردنی ڕاپ بووه لهكوردستان"، هاوكات ئ������هو گروپه لهپێن������ج ئهندام
پێكهاتووهو تائێستا حهوت كۆنسێرتی س������ازكردووه" ،لهس������اڵی 2008 كۆنس������ێرتێكمان ئهنجامدا بهناوی كوا ئ������ازادیو سهربهس������تی واڵت ،نهمانی ژیانم بهوتنی ڕاپ ،كه سهركهوتووترین كۆنس������ێرت بوو ،الیهنگرێكی باش������ی ههبوو". ناوبراو باس لهوهدهكات كه لهسهرهتای هاتنهن������اوهوهی ڕاپ ب������ۆ كوردس������تان زۆر ك������هس ڕێگر ب������وونو دژایهتیان ك������ردووهو پێیانوابووه لهگ������هڵ ئایینو كۆمهڵگای كوردییدا ناگونجێت ،بهاڵم "بهپێچهوانهوه زۆر ڕاپ ههیه لهس������هر ئایی������ن وت������راوهو بهش������ێوهیهكی زۆر جوانی������ش باس لهكێش������هو گرفتهكانی
خهڵك دهكات". بهوتهی میران گروپهكهیان س������تایڵێك ی جێگیری نیی������هو لهه������هر بهرههمێكی نوێدا ستایڵێكی جیاواز بهكاردههێنن، "لهسهرهتادا ڕاپ لهكودستان زۆر كهم بوو ،چونك������ه هونهرێكی تازه بوو زۆر گوێگ������ری كهم بوو ،بهاڵم بههۆی چهند ڕاپهرێكهوه ڕاپ لهكوردستان تا ساڵی 2009بهرهو پێشچوو" ،بهاڵم ئهو ڕاپهره ئهوهش ناش������ارێتهوه كه بههۆی ئهوهی ههندێ كهس كاری ناشیرینیان دهكرد بهناوی ڕاپ������هوه تا ماوهیهك ڕاپ بهرهو كهمبونهوه چووه ،بهاڵم "توانیمان ڕاپ ههس������تێنینهوهو بهردهوامبین لهسهریو ههرگیز كۆڵنادهین".
ی یاسایی داوای هک ك تۆمارد هكرێت ل هس هر راپ هرێ �����ه ب������هداوی ناوبانگدا بهگۆرانیبێژێ������ك ك� رهنس������ا بریس هۆرتۆڤۆ وهزیری ناوخۆی فه داوایهكی یاسایی لهسهر رایگهیاند كه بهنیازه بدول ئێكس تۆماربكات، گۆرانیبێژی راپ عه هیدا بهناونیشانی "تهقه چونكه لهكلیپه نوێك رشێكی ئاشكرا دهكاته لهپۆلیس بكه"دا ،هێۆلی������سو خهڵكیش هانی ی پ س������هر هێزهكان ی ئهدات لهدژی پۆلیس. كاری توندوتیژ لهمیانی س������هردانهكهیدا وهزی������ری ناوخ������ۆ وت������ی" :رێگ������ه نادهین بۆش������اری لی������ۆن
ۆسهر هێزهكانی پۆلیس دهگهڕێت ههڕهش������ه بكاتێك������دا ئهركی ئهوان �تبكات ،له درووس����� ئاسایشی هاوواڵتیانه". پاراستنی ئێك������س دهمانچهیهكی لهكلیپهكهدا عهبدولكات ،ئهوهش لهكاتێكدایه پێیهو ههڕهشهی پێده ی گهڕهكه میللییهكانی كه لهبهش������ێكی زۆر ڕووبوونهوهكان������ی نێوان فهرهنس������ادا رووبه پۆلیس لهپهرهسهندندان. گهنجانو هێزهكانی
لهئێستادا میرانو هاوڕێكانی سهرقاڵی ئامادهكردن������ی ئهلبومێكی نوێنو ئاماژه بهوه دهدات كه ڕاپ كاریگهری زۆری لهسهر ژیانی ههبووه" ،منی لهكهسێكی ئاس������اییهوه ب������ۆ كهس������ێكی هونهریی گۆڕیوه كه بتوانم هونهرم خۆشبوێتو بههۆی هونهری ڕاپ������هوه بتوانم لهژیان سهركهوتووبم" ،ههربۆیه میران جهخت لهوه دهكاتهوهكه ههموو ش������تێك الیهنی چاكهو خراپ������هی ههی������هو هیواخوازه خهڵكی بیر لهالیهنی باش������هی كارهكان بكهن������هوهو خراپه وهالنێ������ن" ،ههندێ كهس ڕاپیان ناش������یرین كردووه ،بهاڵم كاردهكهین بۆئهوهی لهكوردستان ڕاپ بهرهو پێشتر بهرین".
را پ ئ ۆ ب ا م ا د هگۆڕێت با راك ئۆبامای
س������ لهلێدوانێكدا رایگ هرۆكی ویالی ه ت � �� ��� ه ی ه ك گ هیاند ك رتووهكان نهوهی نوێیه بۆئهوهی هه ه ش �����ێوازی وتنی راپ ده ������ی ئهمریكا ن مو كارێكی باشه كه ئێمه وان لهئازارو ههستهكانیان گو ههس �����تی ت ل ه ێب ه گ ه ه ش ستهك ئۆباما ئا ن" ،بۆیه گونجان شكرایكرد كه راپ شێوازێ انیان بگهین". كی ن دنو ههڵس������و دوبارهبوونهوه ،ئهوهش و وێیهو نیشانهیه ب ۆ خ ۆ را گ ر ای یو كهو كردووه گۆڕان تیدا بێتو له راپ بهتایبهتی مامهڵهیان گهڵ چینه جیاوازهكاندا ب كاری بهس������هر ه ل ناوبانگێكی گهورهی له هگهڵدا بكات ،ههربۆیه له گشتیو چینی ئێ س � �� ر ��� اپ تا نێو ه دا ئۆباما رهكاندا ههیه.
ستایڵی EMOكهی سهری ههڵدا؟ ئیمۆ س������تایڵێكه له ڕۆكهوه وهرگیراوهو لهس������اڵی1980دا لهواشنتۆن بۆ یهكهمجار گروپی "هارد كۆر پهنك"دروس������تبوو كه یهكهم گروپی ئیمۆ بوونو لهسهرتادا پێیان دهوتن "ئیمۆ كۆر" یان "ئیمۆ هارد كۆر". ئهو جۆره س������تایله زیاتر لهبههاردا دهردهكهوتنو لهو سهردهمهدا زیاتر بههۆی گروپی "ئهمریكا پهنك رۆك"وه یارمهتی درانو ناویان باڵوبووهو دوای ئهوه گۆڕا بۆستایڵی پۆپ پهنك ،پاشتر لهگهڵ گروپی ئیندای رۆك لهس������اڵی1995دا یهكیگرتو لهالیهن جاوبریكهر لهگهڵ سهنی دهی ریاڵدهی هاوكاریهكی زۆر كران ،پاشان لهگهڵ ستایڵی پۆپدا یهكیان گرت. ئیمۆ ،س������تایلێكه لهناو موزیكدا كه موزیكی خۆی جیایهو سروتی تایبهت بهخۆی ههیه كه پێیان دهوترێ ئیمۆ ش������ناڵ ،بنهڕهتی ئهم ستایڵه لهستایڵی ئیندای میوزیكهوه هاتووهو بهدوایدا ستایڵی "پهنك"ی لێ دروس������تكراوهو پاش������ان ئیمۆ بهش������ێوهیهكی زۆر فراوان بووه بهتایبهتی لهواڵته ئهوروپیهكاندا. بهدوای ههموو ئهوانهدا كۆمهڵیك نوێكاریان تێدا كرد كه ئهو نوێكاریهش بریتی بوو لهستایڵی جلو بهرگیان ،پاشان ستایڵی قژیان ئهوهش یهكهمجار لهكچهكاندا زۆر باڵوبوو دواتر گوێزرایهوه بۆكوڕانو بههۆی جوانیو جیاوازی س������تایڵیانهوه خهڵكی سهرس������امبوون پێی ،ههر بۆیه خهڵكی بۆالی خۆی راكێشاو بووه ستایڵێكی پهسهندو دواتر پهرهی پێدراو گهشهی سهند.
سێشهممه
nmnmpress@yahoo.com
سامسۆنگ هاندێكی تایبهت بهمهسیج ناردن درووست دهكات كۆمپانیای سامسۆنگ نوێترین هاندی خۆی تایبهت بهو كهسانهی كه زۆر حهز بهناردنی مهسیج دهكهن، دهخاته بهردهست. بهپێی ههواڵێكی سایتی جی ئێس ئێم ئارێنا ،ناوی ئهو هانده نوێیهی سامس������ۆنگ A927 Flight IIهو كیبۆردێكی كامڵ������ی QWERTYی ههیه كه چوار ریز كلیلی لهس������هره ،جگهل������هوهش بهكارهێنهران دهتوانن لهو هاندهدا س������وود لهشاشهی سێ ئینجی لهمسی بهكواڵیتی وێنهی WQVGAوهربگرن. ئهو هانده پشتیوانی لهچوار باندی تۆڕی GSMو دوو باندی تۆڕی HSDPAدهكات .رهههندهكانی
ئهو هانده 118/-3/53-87/12و كێش������هكهی 99 گرامه .ئینتهرفهیس������ی ئهو هان������ده TouchWizهو 512مێگابایت میمۆری لهس������هره ك������ه دهتوانێت تا 16گیگابای������ت بهكارت������ی microSDزیادبكرێت.
كامێراك������هی دوو مێگاپیكس������لییه بهتوانای گرتنی ڤیدیۆ بهكواڵیتی 1200ـ 1600پیكس������ل ،ههورهها A927پش������تیوانی ل������ه ،HSDPAپهیوهندییهكانی بلوت������وز لهگ������هڵ A2DPو microUSBدهكات. بهش������ێكی دیك������ه لهتایبهتمهندییهكان������ی A927ی سامسۆنگ بریتییه لهWAP 2.0/xHTML, HTML، GPSو توانای بهكارهێنانی تۆڕه كۆمهاڵیهتییهكانی فهیسیوك ،تویتهرو مای سپهیس. II
Flight
پش������تیوانی دهنگییهكان������ی +WAV/eAAC
A927
لهفایل������ه P3/
و MP4/H.264دهكاتو پاترییهك������ی لیتیۆم������ی یۆن������ی لهس������هره ك������ه لهحاڵهت������ی كاركردندا 250كاژێ������رو لهكات������ی قسهكردندا پێنج كاژێر شهحن رادهگرێت ،بهاڵم زانیاری زیاتر سهبارهت بهنرخو كاتی خس������تنه بهردهس������تی ئهو هانده هێشتا باڵونهكراوهتهوه.
المبۆرگینی چوار دهرگاش دهخرێته بهردهست
مۆبایل
2010 /8/17
ژماره37:
13
ڤێرشنی نوێ
المبۆرگین������ی ك������ه بهرههمهێنهرێك������ی بهناوبانگ������ه لهدرووس������تكردنی ئۆتۆمبێله س������پۆرتهكان لهئیتالیا، یهكهمین مۆدێل������ی چوار دهرگایی خ������ۆی بهمزوانه نمایش دهكات. ئهگهرچ������ی بیرۆك������هی درووس������تكردنی مۆدێل������ی چواردهرگایی المبۆرگینی دهگهڕێتهوه بۆساڵی ،2008 بهاڵم پێدهچێت بهڕێوهبهرانی ئهو كۆمپانیایه لهو یهك دوو مانگهی ئهو دوواییهدا بڕیارێكی جیدیان لهباری درووستكردنی ئهو بهرههمه نوێیهوه دابێت. المبۆرگینی دوای پۆرشهو ئاستۆن مارتین چانسی خۆی بۆبهرههمهێنانی مۆدێلی چوار دهرگایی تاقیدهكاتهوه،
ههڵبهت هۆكاری سهرهكی درووستكردنی ئهو مۆدێله زیادبوونی داواكاریو دۆزینهوهی مش������تهری زیاتره لهبازاڕی ئۆتۆمبێلدا كه ئێستاو دوای قهیرانی دارایی جیهان رهوتێكی روو لهگهشهی دهست پێكردووه. بهوتهی ستێفان ویتكلمهن بهڕێوهبهری جێبهجێكاری المبۆرگین������ی س������ێ كانس������هپت بۆ مۆدێل������ی چوار دهرگای������ی المبۆرگینی خراوهت������هڕوو ،كه دواههمین نمونهی ئامادهكراو زیاتر لهگه ڵ رۆحی بهرههمهكانی المبۆرگینی یهكدهگرێتهوهو ناوی ئهو مۆدێلی چوار دهرگاییهش "ئیستاك" دهبێتو نرخهكهی لهسهروو 200ههزار دۆالرهوه دهبێت.
ئۆتۆمبێلهكانی داهاتوو بهههوا كار دهكهن پس������پۆڕان لهئێس������تادا دهتوان������ن بهس������وودوهرگرتن لهئهنزیمێك ك������ه لهجۆرێك لهبهكتری������ای ناو خاك بهدهستهاتووه ،ههوا بكهنه س������ووتهمهنییهكی پاك بۆ ئۆتۆمبێلهكانی داهاتوو. بهپێ������ی راپۆرتی رۆژنام������هی تیلگ������راف ،بهكتریای Azotobacter Vinelandiiك������ه بهگش������تی لهدهوروبهری ریش������هی رهوهكهكان دهس������تدهكهوێت، توان������ای بهرههمهێنانی جۆریك ئهنزیمی ههیه بهناوی نیترۆجین������از وانادیۆم كه لهسروش������تدا ل������هو گازه نیترۆجینی ئامۆنیاك بهرههمدێت ،بهاڵم ئێس������تا ئهو ئهنزیمه توانای خۆی لهبهرههمهێنانی پرۆپان نیش������ان داوه كه س������ووتهمهنییهكی پاكهو لهپیشهسازییدا زۆر بهكاردێت. لێكۆڵهران������ی زانك������ۆی كالیفرۆنی������ا رایانگهیاندووه بهگهشهی ورده وردهی ئهو ئهنزیمه دهتوانن زنجیرهیهكی درێژتر درووس������ت بكرێت كه دهبێته س������ووتهمهنی، تهنانهت ئهو پس������پۆڕانه هی������وادارن بهكارهێنانی ئهو ئهنزیمهو درووستكردنی زنجیرهی درێژتری كاربۆن بهكاربۆن بتوانێت لهداهاتوودا كۆمهڵێك رێگهی نوێ
بۆ بهدهستهێنانی سووتهمهنییهكی پاك بهێنێته ئاراوه، لهوبارهوه پسپۆڕان بۆیان دهركهوتووه كه ئهو ئهنزیمه لهئۆكسیجنو نیترۆجین بهدوور رادهگیرێتو بهشێوهی ئۆتۆماتیك درووس������تكردنی زنجی������ره كاربۆنییهكان بهدرێژی دوو یان س������ێ ئهتۆم دهست پێدهكات" ،ئهو
کۆمپیوتەر
فۆڵدهرێكی سیحراوی ل ه ویندهوزی 7دا درووست بكه
ش������ێوازی لهخ������وارهوهدا درووس������تكردنی فۆڵدهرێك������ی تایبهت������ان ب������ۆ ب������اس دهكهین كه ههموو رێكخس������تنهكانی ویندهوز لهتوێژبهن������دی جی������اوازدا دهخاته بهردهست. بۆ درووستی كردنی ئهم فۆڵدهره، لهههر شوێنێك كه حهزدهكهی وهك دیسكتۆپ یان یهكێك لهدرایڤهكان
فۆڵدهرێك������ی نوێ دروس������ت بكه، ی راس������ت ئهوی������ش بهكلیككردن لهش������وێنێكی بۆشاییو ههڵبژاردنی ،New > Folderدوای ئ������هو لهكۆتایی ناوی ئهو فۆڵدهرهدا دێری {465E--8E54 -ED7BA470 }8 2 5 C - 9 9 7 1 2 0 4 3 E 0 1 C بنوسه ،بۆ نمونهfolder_name.: 8E54-465E --{ED7BA470 }8 2 5 C - 9 9 7 1 2 0 4 3 E 0 1 C بهمش������ێوهیه فۆڵدهرێ������ك بهناوی folder_nameدروست دهكرێتو ناوی ئهو فوڵدهره دهتوانن بگۆڕنو لهبری folder_nameش������تێكی دیكه بهدڵخوازی خۆتان بنوس������ن. لهو فوڵدهره سیحراوییهدا دهتوانن تهواوی رێكخستنهكانی ویندهوزتان لهبهردهست بێت.
توانایه دهتوانێت لهپیشهس������ازییه جیاوازهكاندا رۆڵی زۆر گرنگ ببینێت". لهههموو خۆش������تر ئهوهیه كه ئ������هو ئهنزیمه دهتوانێت وهك سووتهمهنی ئۆتۆمبێلهكان بهكاربهبێنرێت ،ئهوه لهكاتێكدا ئۆتۆمبێلهكانی ئێستا مۆنۆكسیدی كاربۆن بهپێی لێكۆڵینهوهیهك������ی نوێ خهڵكی چین رۆژانه نی������وهی خهڵكی ئهمریكا سهیری تهلهڤزیۆن دهكهن ،بهاڵم زیاتر ئهگهری ئهوه ههیه كه ڤیدیۆكان لهسهر كۆمپیوت������هر ی������ان هاندهكانی مۆبایل سهیربكهن. بهپێ������ی لیكۆڵینهوهیهك������ی دامهزراوهی نیلسهن كه لهسهر ش������ێوازی خهڵكی جیهان بۆ كاركردن بهتهكنۆلۆژیا ،كه بهراپرسی له 27ههزار بهكارهێنهری ئۆنالی������ن ل������ه 55واڵت������ی جیه������ان ئهنجامیداوه ،سهیركردنی ڤیدیۆ لهسهر مۆبایل لهواڵتانی ئاس������یاو ئۆقیانوسیه زۆر باوتره لهئهمریكا یان ئهوروپا. لهكاتێكدا كه ئهمریكییهكان لهمانگی ئادارهوه زیاتر لهپێنج كاژێر لهرۆژدا س������هیری تهلهڤزیۆن دهكهن ،ئهو كاته بۆهاوواڵتیانی ئاسایی چینی لهرۆژدا دوو كاژێرو 36خولهك دهبێتو بهپێی
درووس������ت دهكهن ،ههربۆیه ئ������هو بیرۆكهیه لهئارادایه ك������ه لهداهاتوویهك������ ی زۆر نزیك������دا ،ئۆتۆمبێلهكان ل������هو دوكهڵ������هی كه خۆیان درووس������تیان ك������ردووه وهك س������ووتهمهنی س������وود ی لێوهرگرن ،ههوهرها ئهو ئهنزیمه دهتوانێت راس������تهخۆ ههوا بكاته سووتهمهنی، لهئێستادا چهندین ش������ێوه بۆگۆڕینی دی ئۆكسیدی كاربۆن بهمۆنۆكسیدی كاربۆن بوونی ههیه ،ههربۆیه لهداهات������وودا ئۆتۆمبێبلهكان ههر ب������هو خێراییهی كه تائێستا ههواو ژینگهیان پیس كردووه ،دهتوانن پاكی بكهنهوه. بۆئهوه ی ئهو پرۆژهیه بب������ێ بهئهمری واقیعو جێبهجێ بكرێ پێویستی بهرێژهیهكی زۆری ئهنزیمی نیترۆجیناز وانادیۆم ههیه كه بهدهستهێنانی كارێكی زۆر دژواره. ههرچهنده ئ������هو بهكتریایهو ئهنزیمهك������هی لهماوهیهك لهمهوبهرهوه ناس������راونو جینكهكان������ی كه ئهو ئهنزیمه بهرههمدههێنن له 20سا ڵ لهمهوبهرهوه جیاكراونهتهوه، بهاڵم هیچ تهكنۆلۆژیای������هك بۆبهرههمهێنانی قهبارهی پێویس������تی ئهو ئهنزیمه لهبواری پیشهسازیدا نییه ،یان ئهوهی ههیه نوێیهو زۆر بهكارهاتوو نییه.
ئهو راپۆرته ئهوكات������ه لهتایلهندا دوو كاژێرو 11خولهك دهبێت كه كهمترین رێ������ژهی س������هیركردنی تهلهڤزیۆنیان لهجیهان������دا ههی������ه ،ههروهها خهڵكی چینو هۆنگ كۆنگ زیاتر حهزدهكهن ڤیدیۆ لهكۆمپیوتهرهكانی شوێنی كاری خۆیاندا س������هیر بكهن ،ئهوهلهكاتێكدا كه هاوواڵتیانی ئهمریكی %40كهمتر لهوان لهش������وێنی كارهكایاندا سهیری ڤیدیۆ دهكهن. بهپێ������ی ئ������هو لێكۆڵینهوهی������ه خهڵكی س������عودیهو پاكس������تان رهنگه النیكهم دووبهرامب������هری زیات������ر لهخهڵكان������ی دیكهی جیه������ان ،كۆمپیوتهری تابلێت بهكاربهێن������ن یان بههی������وان بیكڕن، ئ������هوهش لهكاتێكدایه كه لهئهمریكا كه واڵتی ئهپ������ڵو ئایپهده ،خهڵك نزیكهی %20كهمتر ح������هز بهبهكارهێنانی ئهو ئامێره دهكهن.
تەکنەلۆژیا
جیاوازییهكانی بهكارهێنانی تهكنۆلۆژیا ل ه ناوچ ه جیاوازهكانی جیهان
12
سێشهممه
2010 /8/17
ژماره37:
nmnmpress@yahoo.com
ئاسایش ی لوبنان زنجیره ی مهسیح رادهگرێت ئاسایش������ی گش������ت ی لوبن������ان پهخش������ی زنجی������رهی تهلهڤزیۆنی مهس������یحی راگ������رت ك������ه لهگهڵ س������هرهتای مانگ������ی رهمهزان������دا لهه������هردوو كهناڵی مهناری س������هر بهحزبوڵ���ڵ��او ئێن بی ئێنی س������هر بهبزووتنهوهی ئهمهلی ش������یعه مهزههب نمایش دهكرا ،هاوكات ه������هردوو كهناڵهك������ه روونكردنهوهیهكی هاوبهشیان باڵوكردهوهو تێیدا ئاماژهیان بهوه كردووه كه زنجیرهكهیان لهپێناو دووركهوتنهوه لهههر قۆستنهوهیهكی نێگهتیڤو وروژاندنی ههندێك الیهن راگرتووه. زنجیرهك������ه بهرههم������ی كۆم������اری ئیس���ل��امی ئێران������هو بهس������وودوهرگرتن لهقورئان������ی پی������رۆز بهرههمهێنراوه، لهبهرامب������هردا پیاوانی ئایینی مهس������یح لهلوبنان پێیانوایه زنجیرهكه س������وكایهتی بهمهس������یح دهكاتو رووداوهكانی دوورن لهراستییهوه ،ههربۆیه ناڕهزاییان دهربڕیو داوای راگرتنیان كرد ،لهو رووهوه س������هرۆكی لیژنهی ئهسقهفی لهكهنیس������هی مارۆن������ی رایگهیاند ك������ه زنجیرهكه دووره لهراس������تییهوهو بنهماكانی ئایینی مهس������یحی رهتدهكاتهوه، ههروهها پێیوایه مهس������یح كوڕی خ������وا نییهو لهخاچیش نهدراوه ،بهڵك������و ئهوهی كه لهچ������اج دراوه یههودا بووهو ئهمانهیش پێچهوانهی ئایینی مهسیحن.
جهستن بیبێر لهگۆران ی وتنهوه بۆ سینهما س������تۆدیۆكانی Paramountی ئهمری������كا بۆبهرههمهێنانی فیلم ئاش������كرایان كرد ك������ه بهنیازن لهفیلمێكی نوێدا رۆڵی سهرهكی بدهن بهگۆرانیبێژی ههرزهكار جهستن بیبێر Justin Bieber ك������ه لهرێی ماڵپ������هڕی یوتوبهوه ناوبانگێكی باشی پهیداكردووه. بهپێی س������هرچاوهكان فیلمهكه ب������اس لهخولیاو تواناكانی بیبێر دهكات لهدنیای موزیكدا .فیلمهكه بهسیس������تمی سێ رهههن������دی بهرههم دههێنرێتو دهرهێنهری ناودار دهیڤس گۆگینهێم كاری دهرهێنانی بۆدهكات.
حهنان تورك ب ه رهشو سپ ی دهگهڕێتهوه دوای دابڕانێكی زۆر لهسینهما جارێكی ت������ر خانمه ئهكتهری سینهمای عهرهبی حهنان تورك دووپاتیكردهوه كه لهئایندهیهكی نزیكداو لهفیلمیكی كۆمیدیدا دهگهڕێتهوه بۆس������ینهما .رهشو سپی ،ناونیش������انی فیلمهكهیهو دهرهێنهر مهحمود كامل كاری دهرهێنان������ی بۆئهنجام ئهداتو بڕیاریش������ه لهدوای جهژنی رهمهزان دهست بهوێنهگرتنی دیمهنهكانی بكرێت. لهالیهكی دیك������هوه حهنان تورك كۆتای������ی بهوێنهگرتنی دیمهنهكانی زنجیره دارمای پشیله كوێرهكه هێناو بڕیاره لهم مانگهدا نمایش بكرێت .ل������هم درامایهدا حهنان رۆڵی پارێزهرێ������ك دهبینێت ك������ه بهتۆمهتی كوش������تن حوكمی لهسێدارهدانی بهسهردا دهسهپێنرێت.
خوازیاره وهك مایكل جاكسۆن بێت ئهس������تێرهی بواری گۆرانیو س������هما لی������دی گاگا ئاش������كرایكرد ك������ه خوازیاره رۆڵی سهرهكی لهفیلمێكدا ببینی������ت كه ت������هواوی تواناو خولیا هونهرییهكانی بخات������هروو ،لهبارهی فیلمهكهش������هوه وتی" :ئهمهوێت رۆڵی س������هرهكیی لهفیلمێكدا ببینم كه هاوشێوهی ههردوو فیلمی Moonwalkerگۆرانیبێژی ناوداری كۆچكردوو مایكل جاكس������ۆنو Dreamgirlsی ئهس������تێرهی دنیای گۆرانی بۆنسیه بێت" .بهپێی سهرچاوهكانی ههواڵ لهئهمریكا ،گاگا دهس������تیكردووه بهگفتوگۆكردن لهگهڵ بریان س������ینگێری دهرهێنهر بۆتاووتوێكردنی پرۆژهكهی.
سدیق ه ئهلمولالی ه
گهڕانهوه ی ئومێدێك بۆ سینهما ی عێراقی ئا :كاردۆ محهمهد ئهگهرچی ههندێ������ك لهلێكۆڵهران مێژووی س������ینهما لهعێراقدا دهگهڕێننهوه بۆسااڵن ی بهر لهبیس������تهكان ،ب������هاڵم بهپێ������ی بهڵگهو ئارگۆمێنت������هكان ئهو فیلمه س������ینهماییانهی له 1940_1920نمایش������كراون س������ینهمای بیانی ب������وون ،نموونهی ئ������هو فیلمانهی كه لهساڵی 1911بهس������هرهوه لهههوڵی "سینهما بلۆكی" لهش������هقامی رهشیدی شاری بهغدا نمایش������كراون ،وهك فیلم������ی "بهڕێكردنی تهرمی شا ئیدواردی حهوتهم"و "راوكردنی پڵنگ" ،دهك������رێ بڵێین نی������وهی دووهمی سااڵنی چلهكان سهرهتایهك بوو بۆ سینهمای عێراق������ی ئهوی������ش دوای درووس������تكردنی كۆمپانی������ای فیلمهكانی رهش������یدی عێراقی ـ میس������ریو بهرههمهێنانی فیلمی "كوڕی رۆژه������هاڵت" ،لهو مێژووهوه تا س������هرهتای شهس������تهكان چهندین فیلم بهرههمهێنران، وهك" :عالی������هو عیس������ام ـ "1949و "كێ بهرپرس������یاره ـ"1957و "س������هعید ئهفهنی ـ "1957ك������ه لهدهرههێنان������ی هونهرمهند كامهران حوسنی بوو.
سینهمای سااڵنی 1990ـ 2010 دوای نزیكهی سێ س������اڵ لهكۆتایهاتن ی جهنگی عێڕاق ـ ئێران لهس������اڵی 1991دا، جارێك������ی تر جهنگ ههڵگیرس������ا ،بهاڵم ئهمجارهیان ئاڕاستهكه ئێران نییه بهڵكو كوهیتهو لهگهڵ جهنگی پێشوودا جیاوازه، چونك������ه زۆربهی واڵته زلهێزهكان لهگهڵ ئهمریكادا بهش������داربوون لهرزگاركردنی كوهیتو وهش������اندنی گورزێكی ئێجگار بههێ������ز لهت������هواوی ژێرخان������ی ئابووری عێراق ،ئهمهیش وایكرد ئهو پاڵپشتییهی رژێمی بهعس لهپێناو بهرژهوهندییهكانی خۆی ههیبوو بۆ س������ینهما كۆتایی پێبێت، رژێ������م لهگ������هڵ كاڵبوون������هوهی بیرۆكهی داگیركارییهكان������یو فروانكردن������ی ئاش������كرابوونی خواس������تهكانی لهودیوی بانگهش������هكردنهكانی ب������ۆ پرۆژهیهك������ی س������تراتیژیی عهرهبی ،رۆژ بهڕۆژ ههستی بهنزیكبوون������هوهی وادهی مهرگ������ی خۆی دهكردو الی ئاش������كرابوو كه بوونیادی حزبهكهی لههزری هاوواڵتیدا ههرهسی هێناوهو جارێكی تر درووس������ت نابێتهوه، بۆیه لهگهڵ ئهوهی گهم������ارۆی ئابووریی هۆكارێكی تر بوو بۆسستبوونی سینهما هاوكات بڕوای بهعسیش بهزیندووبوونهوه لهڕێی سینهماوه الوازبوو ،لهگهڵ ئهوهشدا لهنێ������وان 1991ـ 1992دوو فیلم������ی سینهمایی بهرههمهێنران "نێرگز بووكی كوردس������تان ـ بهرههمی ب������هر لهجهنگی كهنداو"و "فیلمی شا غازی ـ ."1992 فیلمی نێرگز بووكی كوردس������تان باس لهخۆشهویستی كوڕو كچێك دهكات كه لهو س������هردهمه دا بۆك������ورد رهههندێكی سیاس������ی گهورهی ههبوو ،بهاڵم پێدهچێ چاوپۆشینی رژێم لهوهها كارێك دیسان مهبهس������تی ههبووبێ������ت بهتایبهتی دوای ئهنجامدان������ی كارهس������اتهكانی ئهنفالو كیمیابارانكردنی ههڵهبجه كه ئهیویس������ت ههمیش������ه خۆی بهبێ تاوان نیشان بدات، دوای رووخانی رژێم لهس������اڵی 2003هوه تا ئهمڕۆ س������ینهمای عێراقی تاڕادهیهك ههناس������هیهكی بهبهردا هاتوهتهوه ،ئهگهر وهك پێویس������تیش نهبێت ،بهاڵم دهكرێ بڵێن چهندین ههوڵی شێلگیرانه هاتوونهته ئاراوه.
سینهمای ههشتاكان سینهمای رژێم سینهمای س������ااڵنی ههش������تاكان لهعێراقدا ئهگهرچ������ی ل������هرووی ژم������ارهوه بهبهراورد لهگهڵ حهفتاكاندا زیاتربووه ،بهاڵم لهرووی هونهرییهوه ئاس������تێكی زۆر خراپی ههبووه، تهنانهت لهنێوهندی س������ینهمای عهرهبیش������دا هیچ ئامادهگییهكی نهبوو ،هۆكارهكهیش������ی دهگهڕێتهوه بۆ بااڵدهستبوونی رژێمی بهعس بهسهر تهواوی بواره هونهرییو ژیارییهكاندا. لهگهڵ ههڵگیرسانی جهنگی ئێران ـ عێراق ئیدی تهواوی ئهو بوارانه لهسهر بڕیاری رژێم خرانه خزمهتی جهنگهوه ،بۆئهو مهبهستهیش ههر كهس������ێك لهههر گۆش������هیهكدا جهنگی بهناو قادسیهی بهپیرۆزو مهزن باسبكردبایه پاڵپش������تییهكی بێس������نووری لێدهك������را، بهداخهوه ل������هو قۆناغهدا ژمارهیهكی بهرچاو لهس������ینهماكاران كهوتنه داوی خواستهكانی رژێمهوهو چهندین فیلمیان بهرههمهێنا وهكو فیلمی "ئهرك������هكان بهردهوامن" دهرهێنانی محهم������هد ش������وكری جهمیل" ،س������نووری گڕگرت������وو" دهرهێنانی س������احب حهدادو چهندین فیلمی تر ،ئهم قۆناغه لهالی زۆرێك سدیقه ئهلمولالیه وهك نموونهیهك لهرهخنهگران بهقۆناغی گاڵتهجاڕی سینهمای عێراقی ناودهبرێت ،چونكه وهك پێشتریش داوی چهندی������ن س������اڵ لهپهرتهوازهییو ئاماژهمان بۆكرد ،قۆناغێك بووه بۆ پیرۆز بێئومێدی لهس������ینهمای عێراق ،ئهتوانین راگرتنی بیرۆكهی جهنگو پاساوهێنانهوه ئام������اژه بهوهبكهی������ن ك������ه ئ������هم ههوڵهی بۆ رهفت������اره بێبنهماكانی رژێمی بهعس كه دهرهێن������هر حیكمهت بهیزان������ی لهفیلمی "س������دیقه ئهلمولالی������ه" ئومێدێكی نوێیه ئهو ههموو مهرگهساتهیان بهدواوه بوو. بۆ س������ینهمای عێراقی ،م������اوهی فیلمهكه
فیلمی ئیرین برۆكۆڤێچ لهگهلهری سهردهم نمایش دهكرێت ئا :كاوه حهسهن
فیلم������ی ،Erin Brockovichلهدهرهێنان������ی س������تیڤێن س������ادربێرگ ـهو ساڵی 2000لهئهمهریكا بهرههمهێنراوه، جۆلیا رۆبێرتسو دهی������ان ئهكتهری لێهاتوو رۆڵی تێدا دهبیننو ماوهكهی 121خولهك������ه .ئهم فیلمه پاڵێوراوه بۆ پێنج خهاڵتی ئۆسكارو توانیویهتی یهك دانهیان دهستهبهر بكات وهك باش������ترین ئهكتهری كچ ،ههروهها خاوهنی 27خهاڵت������ی جیهانی تره ،لهوانه :بافتا ،گۆڵدن گڵوب، لهندهن ،دااڵس ،فلۆریدا ،اڵس فیگاس ،نیویۆرك. پوختهیهك سهبارهت بهكچه ئهكتهری سهرهكی ئهم فیلمه: جۆلی������ا رۆبیرت������س Julia Robertsس������اڵی 1967 لهئهمهریكا لهدایكبووه ،س������هرهتای ژیانی س������هرقاڵبووه بهنمایشی جلو بهرگو س������اڵی 1987لهیهكهم فیلمیدا رۆڵ دهبینێت. س������اڵی 1989واته دوای دووسااڵ دهپاڵێورێت بۆخهاڵتی ئۆسكار وهك باش������ترین ئهكتهری كچ لهفیلمی Steel Magnoliasو پاش س������اڵێك دیس������انهوه دهپاڵێورێت بۆخهاڵتی ئۆس������كار وهك باش������ترین ئهكتهری كچ كه
25خولهكهو دهچێته قاڵبی كورته فیلمهوه، ب������هاڵم مامهڵهكردنی لهگ������هڵ ئاماژهكانی زمان������ی وێنهو كایهكردن������ی خهیاڵ بهبێ ترسو نیگهرانی لهنێو پانتایی تێكستدا بینهر ناچار دهكات لهكاتی پۆلێنكردندا تایبهتمهندییهكی بێهاوتای پێببهخشین. فیلمهك������ه بهناو ی گۆرانیبێژی بهناوبانگی كۆچك������ردوو س������دیقه ئهلمولالوهی������ه، بهاڵم ئیش������كردنی دهرهێن������هر لهدوورو ی بهژیانو بهس������هرهاتی نزیك پهیوهندی ئهو كهس������ایهتییهوه نیی������ه ،بهڵكو لهرێی دهنگییهوه دهمانبات������هوه بۆ رابردوویهكی دوورو كهلهپورێك������ی رهس������هنو تێكهڵكردنی ئهو رابردووه بهئێس������تا ههر لهسهرهتاوه ئۆتۆمبیلێكی مۆدێلی سااڵنی بیستهكانی سهدهی پێش������وو دهبینین كه ئۆتۆمبێلێك������ی مۆدێرنی بهتهنیش������تهوهیه، لههێك������ڕا ئۆتۆمێلێك������ی دیك������هی كۆن، بهتیژی������ی تێدهپهرێت ،پاش������ان دهچینه قاوهخانهیهك������ی بهغدای������ی بهت������هواوی ئهتمۆسفێرو كارهكتهرهكانییهوه ،مهقامی نازم غهزالی دهبیس������ترێت ،لهگرتهیهكی نزیكدا رووخساری گهنجێك دهبینرێتو لهقواڵی������ی گرتهك������هدا رادیۆیهكی كۆن ههی������ه ،لێرهوه دهرهێنهر گۆڕان بهس������هر زهمهن������دا دههێنێت ،ئهویش لهرێی بڕینی كارهب������او ههڵكردنی چ������راكان ،دواتر لهگهڵ ههڵكردنی موهلیدهیهكی كارهبادا، دهنگی موهلیدهكه زاڵدهبێت بهسهر دهنگی رادیۆك������هدا وهك ئاماژهیهك پێمان دهڵێ ئیدی لهزهمهنی ئێس������تادا چێژوهرگرتن لهبیس������تنی موزیكو گۆرانی������ش بوونی نهماوه. گهنجهكه قاوهخانهكه جێدههێڵێتو كامێرا بهدوای ههنگاوه قورسهكانیهوهیه ،دهگاته كۆاڵنێك كه گوێمان لهكهس������ێك دهبێت مهقام دهخوێنێتو كهس������ێكی تر قورئان، چهند منداڵێ������ك یاریی ئهكهن .گهنجهكه دهگاته ماڵ������هوه كارهبا ب������ڕاوه ،ئهمهیش
دیسان گهڕانهوهیه بۆ زهمهنی ئێستا. كات بهیانییهو لهخهو ههڵدهستێ بۆئهوه ی بچێته سهر كارهكهی لهرێی رادیۆكهیهوه گوێی لهگۆرانییهكی س������دیقه ئهلمولالیه دهبێت ،ئهمهیش وای لێدهكات دوابكهوێت، كاتێكیش كه بهرپرس������انی فهرمانگهكهی پرسیاری هۆكاری دواكهوتنهكهی دهكهن، لهوهاڵمدا دهنووس������ێت سدیقه ئهلمولالیه، ههربۆی������ه داوای لێدهك������هن هۆكارهك������ه بگۆڕێت بۆئهوهی سزا نهدرێت ،بهاڵم ههر سووره لهسهر وهاڵمهكهی. دهگهڕێتهوه بۆ ماڵو لهس������هر كورسیهك دائهنیش������ێتو تهماش������ای كاتژمێرهكهی دهكات ،سهعات یهكه ،خهوی لێدهكهوێ، خ������هون دهبینێتو بهكۆتك������راوی خۆی لهسهر كورسییهكه دهبینێتهوه ،دهستێكی بهس������تراوه بهزانكۆوهو دهس������تهكهی تری بهكۆتێكی پالستیكی ش������هتهكدراوه كه ئاماژهیه بۆ س������وپای ئهمریكا ،قاچهكانی بهزنجیرێك بهستراونهتهوه كه بازنهیهك لهئاگر دهوری داوه ،خهڵكانێكی نامۆ لهگهڵ چهند كهس������ێكی ئیدارهی فهرمانگهكهی دهرئهكهونو گاڵتهی پێئهكهن ،كتێبهكانی ش������یعرو هونهر دهخهنه نێو ئاگرهكهوه، لهههمانكاتدا گوێمان لهمۆس������یقاو دهنگی جهواهری دهبێت ،ههروهها دهنگی داخل حهسهنو س������دیقه ئهلمولالیه دهبیستینو لهههمانكات������دا راپێچ������ی نێ������و ئاگرهكه دهكرێ������ن ،لهخ������هو رادهبێت تهماش������ای كاتژمێرهكهی دهكات هێشتا ههر سهعات یهكه ،ئهچێته بهردهم ئاوێنهكه تهماش������ای خ������ۆی ئ������هكات لهئاوێنهك������هوه پیاوێكی ریش������دار دهرئهكهوێتو بهمهش كۆتایی دێت. لهم فیلمهدا سدیقه ئهلمولالیه سیمبولێكی بههێزه بۆ گوزراشتكردن لهرابردوویهكی پڕ لهرهس������هنایهتی كه ل������هم رۆژگارهدا گهیش������تووهته ئهوهی شوێنهواریشی دیار نهمێنێ������ت ،وێنهكان ت������هواوی ئاماژهكان دهگهیهنن������ه زهینی بینهرو ناچاری دهكهن ش������رۆڤهیان بۆ بكات ،بۆیه فیلمێكی لهم ج������ۆره خوێندن������هوهی زیات������رو چڕوپڕ ههڵدهگرێ������ت ،چونك������ه وش������یارییهكی سینهمایی دهوڵهمهندی لهپشتهوهیه. *س������دیقه ئهلمولالیه چیرۆكی حهسهن ئهلعانی ،س������یناریۆو دهرهێنانی حیكمهت بیزانی ،نواندنی باسم قههار سهرچاوهر: الس������ینما العراقیه ـ ویكیبدیا الموسوعه الحره www.elcinema.com www.elaph.com
فیلم
رۆڵی كچه س������ۆزانییهك ی بینیو ئازارهكانی ئهو ژنانهی دهردهخست كه هیچ كهسێك ئاماده نییه خۆشهویستیان لهگهڵ بكات. جۆلیا ،منداڵییهكی ناخۆش بهس������هردهباتو ههر لهچوار س������اڵییدا باوكو دایكی لهیهك جیادهبن������هوهو دایكی ش������وو دهكاتهوه بهپیاوێكی تر ،ئ������هوهش بۆ جۆلیا زۆر سهخت ئهبێت ،بهتایبهت دوای مردنی باوكی بهنهخۆشی ش������ێرپهنجه ،ئهو ههموو یادهوهرییه تاڵ������هش وا لهجۆلیا دهكات كه ژیانی بشێوێنێتو تاكو ئێستاش چهندینجار شووی كردووهو دووس������اڵی نهخایاندووه ،چونكه دوای نۆ ش������وو نهیتوانی خۆی ساغبكاتهوه كه لهگهڵ كامیان ئهتوانێت ژیانێكی درێژخایهن بباته سهر. جۆلیا لهژیانی هونهرییدا خاوهنی 35خهاڵتی جیهانییهو زۆر شایهنی لهوه زیاتریشه ،لهزۆربهی فیلمهكانیدا رۆڵی دهیهوێت كهسێكیان بهدیارهوه دابنێت بۆئهوهی ئیشێك ژنێكی پۆاڵ ئاس������ا دهبینێتو دهخوازێت زاڵبێت بهسهر بدۆزێتهوه بۆخ������ۆی ،ههروهها پ������اش دۆزینهوهی كار رووبهڕووی زهبهاڵحترین كۆمپانیا دهبێتهوه كه تاوانباره قورساییو ئاڵۆزی ژیاندا. رووداوهكانی ئهم فیلمه كه لهچیرۆكێكی راس������تهقینهوه بهژههراویكردنی گوندێك بهمادهی كیمیایی. ئهم فیلمه كاژێر 4:30خولهك ی رۆژی شهممه ی وهرگی������راوه ك������ه ههم������وو ئهمهری������كای ههژاندو باس لهژنێكی خاوهن س������ێ مندااڵ دهكات كه تووشی چهند داهاتوو 2010/8/21لهگهلهری سهردهم نمایشدهكرێتو هاتن بۆههمووانه. كێشهیهك دهبێتهوه لهوانه بهخێوكردنی منداڵهكانی كه
سێشهممه
nmnmpress@yahoo.com
2010 /8/17
ژماره37:
ی رۆژوو دهتانپارێزێ وهرزشی شهوان ه لهپاركهكان سهوزهو میو ه لهتینوێت
15
ی زۆرتر ه ی لهقازانج زیان
ژمارهیهك ی زۆر ی هاوواڵتیان بههۆ ی س������هرقاڵ ی رۆژانهوه ،ناچارن شهوانه بۆ وهرزش بچنه پاركهكان ،لهكاتێكدا ئهم جۆره وهرزشه زیان ی لهقازانج ی زۆرترهو بار ی تهندرووستیش تێكدهدات. د.جۆزیف راڵز پرۆفیسۆر ی زانكۆ ی جۆرج تاون لهئامۆژگارییهكدا ئاماژه بهوه دهدات كه شهوانه بۆ وهرزش سهردان ی پاركهكان مهكهن ،چونكه دارو درهخت كه رۆژانه ئۆكجس������ین ههڵدهمژن ،لهكات ی شهودا بهشێوه ی دووهم ئۆكسید ی كاربۆن لهگهاڵكانییهوه دهیداتهوه كه ئهمهش زۆر مهترسیداره بۆ جهسته ی مرۆڤو تهنانهت ژههراویش ی دهكات. ناوبراو جهخت لهسهر ئهوه دهكاتهوه كه باشترین سات بۆ وهرزش كاژێر 7،30 -5،30ی بهرهبهیان������ه ،چونك������ه دارودرهخت دهس������ت بهدهردانهوه ی ئۆكس������جین دهكهنو ژینگهش لهدوائاست ی خاوێن ی خۆیدایهتی ،خۆئهگهر ناچاریش بووی تهنها شهوانه وهرزش بكهیت ،ئهوا دوور لهدرهخت ی چڕوپڕو دارستان ،پیادهڕۆی ی بكه.
ی نوێ بۆ چارهسهرێك نهخۆشییهكان دڵ دهدۆزرێتهو ه پزیشكان ی ئوسترالیا بهداهێنان ی ئامێرێك ی نوێ ی تایبهت بهدڵ ،ههنگاوێك ی ناوازه ی گرنگیان بۆدۆزینهوه ی چارهس������هری نهخۆش������ییهكان ی دڵ ناوهو تاقیكردنهوهكهشیان سهركهوتوو بووه. پسپۆڕان ی بوار ی نهخۆش������ییهكان ی دڵو بۆرییهكان ی خوێن لهنهخۆشخانه ی گهوره ی سیدن ی رایانگهیاند كه كۆمهڵێك پزیشك ی پسپۆڕ ی نهخۆشییهكان ی دڵ ،توانیویانه جۆره چارهسهرێك بۆ ئهو كهسانه بدۆزنهوه كه توش ی گیران ی بۆرییهكان ی خوێنو الواز ی دڵ بوونهتهوه ،ئهویش لهڕێگا ی لێدان ی هۆرمۆنێك بهناو ی Gcsfكه لهڕێگه ی دهرزییهوه لهنهخۆشهكه دهدرێت. بهپێ ی وته ی ئهو پس������پۆڕانه كاتێك ئهو هۆڕمۆن������ه دهچێته ناو بۆرییهكان ی خوێنهوه ،لهههر شوێنێك خوێن مهیی بێت یاخود بۆرییهكان دووچار ی گیران بووبێ ،ئهوا ئهو هۆڕمۆنه پهستانێك دروست دهكاتو بۆرییهكه دهكاتهوه تا سوڕ ی خوێن بچێتهوه بار ی ئاسای ی خۆی ،پاشانیش هۆڕمۆنهكه یارمهت ی دڵ دهدات تا فهرمانهكان ی بهتهواوهت ی بهجێ بگهیهنێتو بهم چهشنهش چارهسهر ی نهخۆشییهكان ی بۆر ی خوێنو دڵ دهكات.
لهمانگ ی رهمهزان ی پیرۆزدا ،زۆرینه ی رۆژووگران دووچار ی تینوێت ی دهبنهوه، بۆئهو مهبهستهش لهگهڵ خواردن ی پارشێودا پێویسته سهوزهو میوه بخۆن. د.محهمهد خهتیب ی پسپۆڕ ی خۆراكناس ی رایگهیاند كه ئهو ئهنت ی ئۆكسیدانه ی لهناو میوهو سهوزهدا ههن ،ههندێ مادده ی ژههراویو چهور ی لهش لهناودهبهن، لهههمانكاتدا جهس������ته ی مرۆڤ بهئاودار ی دههێڵنهوهو ڕێگه لهئارهقكردنهوه ی زۆری������ش دهگرن ،ههربۆیه رۆژوهوان پێویس������ته بڕێك ی زۆر س������هوزهو میوه
لهپارشێودا بخوات.سهبارهت بهجۆر ی میوهو سهوزهكانیش ،ناوبراو ئاماژه بهوه دهدات كه شوتی ،كاڵهك ،قۆخو پرتهقاڵ كه بڕێك ی زۆر ئاو بهجهسته دهبهخشن، دهبنه مایه ی راگرتن ی هاوسهنگ ی ئاو ی لهش ی مرۆڤو بههۆ ی بوون ی مادده ی دژه ئارهقكردنهوهش لهو چهشنه میوانهدا ،ڕێگه لهبهفیڕۆچوون ی ئاو ی جهسته دهگرن .باشترین س������هوزه تهڕهتیزو كهوهرو شویته ،چونكه ئهمانهش ههمان خاسییهت ی میوهیان ههیه.
ی دا س هیر گ
ی ب هربان ات
ل هك
ن م هك هن! ۆ
ت هل هڤزی
ۆرینه ی ئهو ن دهریدهخهن ك �����ه زدهكهن ،نان ی ��تییهكا هڤزیۆن لێكۆڵین �����هوه زانس ���ی بهربانگدا سهیر ی تهل ن دهگهیهنن. تهندروستیا ی بهربانگدا رۆژووگرانه ی لهكات نو زیان به ات ك ه ل ه ك ندازه دهخۆ رایانگهیاند ��اتهدا خۆت زیاد لهئه �� ی � س چ را و ه ه ل ك و كه ی گات لهكات پزیشكان ی زانكۆ خ �����واردن تهرخان ب ه ،چونكه ئا ۆیت ،ئهمهش سهرقاڵ مهك �����ه بۆ نان هك خ ه كات یركردن ی تهلهڤزیۆنهو ۆت زیاتر خواردن ده ی دهبیتهوه. بهسه و خ ه ڵ ه لهئهندازه ی ار ی ق لهسهر ئهو تو نامێنێ ����� كو پاشانیش دووچ ی مهیدان ی ی ژانهس كردنهوهیهك ر ی قهڵهو یو ایه ی ا اق چ ت و و ی د وا ا، دهبێته م �����كانه لهد ی پێشوود نانخواردن ی زیش اڵن ا كه لهكات ی ئهو پ وگرانه ی لهماوه ی س ����� هسانه بوون رۆژو ك بوونهتهوه ،ئهو ك ان كردووه. هلهڤزیۆنیشی �� ژانهس ��� دا ،سهیر ی ت بهربانگ
ناب ێ ر ۆ ژ و ه و ا ن ل ه ش هودا زۆ ر خ ۆ ر ی له تۆڵش �����هوان ی م ان ی بكات! گ ی ر ه م ه ه ز ان ی پیرۆزد كردنهوه ی ب
ا، ر ئهوه ی ئاگادار ی س �����ێت یو تینوێت ی ر ژمارهیهك ی ز ۆ ر ل ه ر ۆ زی ۆژ ،حهز بهپڕخۆر ی دژوهوانان بۆ د.ئهحمهد ئهلواد ی سانهكان ی بن. ه ك ه ه ر ن ۆ ب ك ههن � هبێ بهخ ����دێ لهرۆژوهوان لهگ ی یانه ی پزی ش ك ا ن ل ه م ی ه وار سر رایگهیان ڵ نۆڕین ی به دهگهیهنێدن ی چهره سو شیرهمهن ی دهكهن رنامهكان ی تهلهڤزیۆندد كه شهوانه ت، چون بههۆ ی نهبوون ی جكه خۆراك ی ش �����هوانه كه زیانێك ی زۆر بهتهن ا ،دهس �����ت ق وڵ د ه لهشهودا دووچار ه ی رۆژوهوان لهكات رهبوو ی رۆژ ناكاته روستیان ناوبراو لهئامۆژگای نهخۆشییهكان ی گهده ی شهودا ،خواردن ی خ وهو تهنانهت جگه لهمیوه ،خۆ ی رییهكدا رایدهگهیهنێ و ریخۆڵهیان دهكاتهوه ۆراك ی زۆر . ت له چونكه هاوس �����هنگ یههموو جۆره سو كه پێویسته چ ر ه ۆ ر ژ ه و ه وا ن چهندین نهخۆش ی گهدهو ریخۆڵه ی م شیرهمهنییهك بهدو شهوانه ����� دهك تو ور بگرێت، اتهوه كه دیارترینیانرۆڤ تێكده چ ێ د و شێرپهنجه ی گهده وچار ی یه.
ی چهور ریخۆڵهكانت خۆراك سست دهكات
توێ������ژهران جهخت لهس������هر زیانهكان������ ی خۆراك ی پ������ڕ لهچ������هور ی دهكهنهوهو تاقیكردنهوهكانیشیان دهیسهلمێنێ كه چهور ی هۆكار ی سهرهك ی سستبوون ی ریخۆڵهو توشبوونه بهشێرپهنجه ی كۆئهندام ی ههرس. پزیشكان ی زانس������ت ی خۆراك لهلێكۆڵینهوهیهكدا لهسهنتهر ی پزیشكان ی نیویۆرك، رایانگهیاند كه دوا ی ئهنجامدان ی سێ تاقیكردنهوه لهسهر مشك ،دهركهوتووه كه خواردن ی خۆراك ی پڕ لهچهوری ،ریخۆڵه سس������ت دهكاتو توش������بوون بهنهخۆش ی ش������ێرپهنجه ی ریخۆڵهو تێكدان ی بار ی ئاسای ی كۆئهندام ی ههرس ،بهڕێژه ی %76 بهرز دهكاتهوه. ئهو پزیشكانه دهڵێن :خۆراك ی چهور كه ڕێژه ی فایبهر ی تیادا زۆرهو ڤیتامین Dو كالیسیۆم ی تێدا كهمه ،رۆژ لهدوا ی رۆژ توانست ی كۆئهندام ی ههرس نزم دهكاتهوه، زیان ی گهورهش بهكار ی ریخۆڵه دهگهیهنێتو سهرهنجام دهبێته مایه ی شێرپهنجه ی ریخۆڵه كه ئێستا ڕێژه ی توشبووان بهو نهخۆشییه ،لهخۆرههاڵت ی ناوهڕاستدا بهرهو بهرزبوونهوه دهچێتو ههریهك لهخواردن ی گۆش������ت ی س������ور ،بهكارهێنان ی ڕۆن ی گیانلهبهران جگه لهماسی ،مادده كحولییهكانیش ئاست ی چهور ی لهش بهرز دهكهنهوه.
ی منداڵ، پرسیار ه سێكسییهكان یبهراستگۆیی ه پێویست ی ی خێزان������هكان گیروگرفتیان لهگهڵ ش������ێواز زۆرین������ه ی منداڵ ههیه ،چونكه ی پرسیاره سێكسییهكان وهاڵمدانهوه ی ی وهاڵم نهدرێنهوه ئهوا كهسایهتییهك لهكاتێكدا ئهگهر بهدروست شهرمنیان لێ پهیدا دهبێت! ی ی پایتهخت ی مندااڵن لهئۆسلۆ ی تواناكان ی پهرهپێدان سهنتهر نهرویج ،لهئامۆژگارییهكدا ئاماژه بهوه دهدات كه پێویس������ته ی ههموو دایكو باوكێك ئهو راستییه بزانێ كه منداڵ لهتهمهن ی ی سێكس شهش تا نۆ س������اڵی ،حهز بهكۆمهڵێك پرسیا ر ی ساده وهاڵمیان دهكات ،بۆیه پێویسته بهراستگۆییو بهزمانێك ی وهاڵم نهگرنهبهر. ی نهشیاو بۆ وهرگرتنهوه بدرێتهوهو ڕێگا ی ی ئ������هو خێزانانه ل������هو ئامۆژگارییهدا هات������ووه :زۆرینه ی ی پرسیار ی داخراودان ،بهرهقیو لێدان وهاڵم لهكۆمهڵگایهك ی مندااڵن دهدهنهوه ،سهرهنجام زیان بهمنداڵهكانیان سێكس ی ش������هرمن ،ههربۆیه دهبێ قۆناغ دهگهیهننو دهبنه مرۆڤێك ی مندااڵن ی پرس������یار ی تهندروس������تانهتر بهقۆناغ ،وهاڵمێك بدرێتهوه.
14
سێشهممه
2010 /8/17
ژماره37:
nmnmpress@yahoo.com
ی كچیان قبوڵ نییهو نایبهنهو ه ماڵ" "ههندێ لهپیاوانو ژنانیش منداڵ بهڕێوەبهری نهخۆشخانهی منداڵبوونی سلێمانی بۆ ی ی زۆر لهژنان بهشێك سكپڕ دهیانهوێت لهرێی نهشتهرگهرییهوه منداڵیان ببێتو ی ههندێكیشیان لهترس ههڕهش هی مێردهكانیان منداڵی كچیان ناوێتو ههر لهنهخۆشخانهكهدا هاواردهكهن :كێ ئهو منداڵه كچهی دهوێت من نامهوێت ،لهبهرئهوهی مێردهكهم وتویهتی بهكچهوه مهیهرهوه.
سازدانی بهرزان عهلی حهمه
د.شلێر فایهق غهریب ههر چۆن بێت ئێمه فكرهكهمان پێ قبوڵه ،بهاڵم لهبهر تهسكی شوێنهكهمان ناتوانین بیكهین ،ئهگهر ئێمهش ڕۆژانه پێنج ب������ۆ ده لهدایكبوونمان ههبووایه، ئ������هوا زۆر بهئاس������انی دهمانتوان������ی هاوسهرهكانیش������یان لهگهڵدا بێنینه ژوورهوه تاوهك������و مهعاناتی ژنهكهی بهچاوی خۆی ببینێ������ت ،بهاڵم ئێمه بهش������ێوهیهكی تر حهلمان كردووهو بڕیارمانداوه كهسێك لهو كهسانهی كه ئافرهتهكه پێی خۆشه بیكهینه ژوورهوه لهگهڵیدا ،واته یهك كهس لهكهسوكاری نهخۆشهكه ڕێگهی پێدهدرێت بچێته ژوورهوه.
د.ش������لێر فایهق غهریب ،بهڕێوبهری نهخۆش������خانهی منداڵبوونی سلێمانی لهدیمانهیهكیدا بۆ نم نم ،ئاش������كرا ی دهكات ك������ه ههندێج������ار لهرۆژێكدا 60حاڵهت ی لهدایكبوونیان ههیهو بههۆ ی نهبوون ی ش������وێن ی گونجاوهوه ناتوانن وهكو پێویست نهخۆش لهنهخۆشخانهدا بهێڵنهوه" ،بهداخهوه كولتوری واڵتهكه وای لێهاتووه كهس نایهوێت بهڕێگهی سروشتی منداڵی ببێت ،ئێستا ژنانی س������كپڕ ه������هر لهدهرگاك������هوه داوای بهرزان :بهپێی ژمارهی دانیشتوان نهشتهرگهری دهكهن!". بێت ،ئێستا شاری سلێمانی دهبێت چهند نهخۆشخانهی منداڵبوونی بهرزان :لهزۆربهی واڵتانی دنیادا ههبێت؟ پیاوان لهگهڵ ژنهكانیاندا دهچنه د.ش������لێر :بهپێی ژمارهی دانیشتوان، ژوورهوه كاتێك منداڵیان دهبێت، ئهی بۆچی ئهوه لهواڵتی ئێمهدا پهیڕهو پێویسته ش������اری س������لێمانی چوار خهس������تهخانهی لهم تایپ������هی ئێمهی ناكرێت؟ د.ش������لێر :ئێمه ههموومان پشتگیری تێدابێ������ت لهگهڵ ده خهس������تهخانهی ئهو بیرۆكهیه دهكهینو پێمان باش������ه منداڵبوون لهتایپی دوو ،تایپی یهك لهم هاوسهری نهخۆش������هكه لهگهڵیدا بێته جۆرهی ئێمهیه كه ساڵهی لهدایكبوونو ژوورهوه تاوهكو ههس������ت بهمهعاناتی قاوشی لهدایكبوونو بهشی ژنانو هۆڵی ژنهك������ه ب������كات ،ب������هاڵم لهبهرئهوهی نهبهكامو بانكی خوێنو نهشتهرگهری خهس������تهخانهكه زۆر قهرهباڵغ������هوه خێراو نهشتهرگهری ژنانیشی تێدایه، لۆدێكی زۆری لهس������هره ناتوانین ئهوه ب������هاڵم تایپی دوو ئهوهیه كه س������اڵهی جێبهجێ بكهین ،جگهلهوهش پێموانییه لهدایكبوونو س������اڵهی نهشتهرگهری ئهو بیرۆكهیه لهسهداسهد پێشوازی لێ خێرای تێدایه ،بهاڵم هۆڵی نهبهكامو بكرێت لهالیهن خهڵكی ئێمهوه ،چونكه بانك������ی خوێن������ی تێدا نیی������ه ،وهك ههندێك پیاو ههیه كه بههیچ شێوهیهك ئهو تایپان������هی لهڕانی������هو قهاڵدزێو نایهوێت بچێته ژوورهوه لهگهڵ ژنهكهی ،چهمچهماڵو ...هت������د ههیه ،ههربۆیه
لهسهری ،بهداخهوه كولتوری واڵتهكه وای لێهاتووه كهس نایهوێت بهڕێگهی سروش������تی منداڵی ببێ������ت ،كهس نایهوێت ژان بیگرێت ،ههموو حهزی لهچاولێكهرییهو دهیهوێت بهكهمترین ئازارو كورترین ڕێگه ش������تی دهست بكهوێ������ت ،ئێمه وهكو خس������تهخانهی منداڵبوون ناتوانین بهپێی خواس������تی نهخۆش نهشتهرگهری بكهین ،چونكه نهشتهرگهری كێش������هی خۆی ههیهو لهوانهیه كێشهكانی نهشتهرگهری زۆر زیاتر بێت له لهدایكبوونی سروشتی، بهداخهوه ئێستا ژنانی سكپڕ كه دێن ههر لهدهرگاكهوه داوای نهشتهرگهری دهكهن ،لهبهرئهوهی چاو لهدراوسێكهیان یان خزمهكهیان دهكات كه لهس������هر خواس������تی خۆی لهخهستهخانهیهكی ئههلییدا نهشتهرگهری بۆ كراوه ،یان منداڵهو زوو شووی كردووهو لهژانو ئازار دهترسێت. لهواڵتی ئێمهدا وشیاری تهندروستی ئهوهنده نییه ك������ه ژن ئاماده بكرێت ب������ۆ منداڵبوون������ی ئاس������ایی لهالیهن دایكو خهس������وی یان ههركهسێكی ترهوه ،ههندێك جاریش كهسوكاری نهخۆشهكه داوای نهشتهرگهری دهكهن لهبهرئهوهی تاقهتی������ان نییه لهگهڵیدا بمێننهوهو دهیانهوێت بهكورتترین ڕێگه منداڵهكهیان بێ������تو ڕزگاریان بێت لهدهستی ،ئهمهش دهبێته هۆی مناقهشهو دهردهس������هرییهكی زۆری ئێمه لهگهڵ كهسوكاری نهخۆشهكهدا.
لهبهرئهوهی نهخۆش������خانهكهمان تاكه خهستهخانهیه لهناو شاری سلێمانیو دهوروبهری لهو لیڤڵهدا ،نهخۆشێكی زۆر ڕووی تێدهكاتو سااڵنه نزیكهی 14ههزار حاڵهتی منداڵبوونمان ههیه، ئهمهش حاڵهتێكی س������تاندارد نییه، لهبهرئهوهی بهپێی دانیشتوانی سلێمانی پێویستمان بهچوار خهستهخانهی لهم جۆره ههیه ،ئهگهر خهس������تهخانهیهك تاكه خهستهخانهیهك بێت كه خزمهتی دووملیۆنو دووس������هد ه������هزار كهس بكات ،ناتوانێت ئهو خزمهتگوزارییانهی كه بهپێی ستانداردی جیهانی پێویسته پێشكهشی بكات ،ئێمه قهڕهوێڵهكانی منداڵبوونمان ههشت قهرهوێڵهیه ،بهاڵم جاری واههیه 60لهدایكبوونمان ههیه، لهحاڵهتێك������دا ئهگهر ه������اتو ڕێژهی دانیش������تووان لهم ژمارهیه زیاتربوو، ئهوا كێشهیهكی گهورهمان بۆ دروست دهكات ،ئێستا ناتوانین وهكو پێویست نهخۆش لهخهس������تهخانه بهێڵینهوه ،بهرزان :دوواجار بۆیان دهكهن یاخود چونكه پێویستمان بهجێگهكهیهتی بۆ ڕهتیدهكهنهوه؟ كهسێكی تر. د.ش������لێر :ئهگهر نهخۆش كێش������هی نهبێت بهسوڕی ئاسایی لهدایكبووندا بهرزان :وهك باس دهكرێت زۆربهی دهڕوات ،ئهگهر لهچهند حاڵهتێكیشدا ئافرهتانی ئێستا بهنهشتهرگهری پێویستی بهنهشتهرگهری كرد ،لهچهند منداڵیان دهبێت ،هۆكاری ئهمه چییه ،دهقیقهیهك������دا ب������ۆی دهكرێت ،یان ئایا پێویستییه یان لهترسی ژانو ههندێك نهخۆش ههیه كه لهدهرگاكهوه ئازاری منداڵبوونه؟ دهزانیت كه پێویستی بهنهشتهرگهرییهو �����ۆ � ب �����ك � ڵ ه خ داواكاری د.ش������لێر: قهراری بۆ دهدرێت كه نهشتهرگهری نهش������تهرگهری یهكێكه لهكێشه ههره ب������ۆ بكرێت ،ی������ان ئ������هو حاڵهتانهی گهورهكانمان لهگ������هڵ خهڵكدا ،بگره كه گهرمنو خۆی������ان بهژانهوه دێنو یهكێكه لهو كێشانهی لهالیهن ههموو پێویستیان بهنهشتهرگهرییه بۆ ئهوانهش كهس������ێكهوه ڕهخنهمان لێدهگیرێت دهكرێن ،بهاڵم ئهوان������هی كه خۆیان
زۆره ،بهپلهی یهكهم منداڵی دووانهمان ههیه ،ساڵی پاریش چواریمان ههبوو، ڕێگهی بل������وری لهكوردس������تاندا زۆربووه ،لهسلێمانیدا دوو سهنتهری منداڵی بلوری لێی������ه ،زۆربهی ئهو مندااڵنهی كه بهوش������ێوهیه دروست دهبن بهزۆری دووانه دهردهچن ،لهههر واڵتێكدا سهنتهری بلوری باڵوبێتهوه منداڵی دووانهو سیانه زۆرتر دهبێت.
داوای دهك������هن یاخ������ود ژانی نییهو پێویسته نهشتهرگهری بكرێـن لیژنهیهك دهیان بینێتو ئهو لیژنهیه بڕیاردهدات. ساڵی پار چوارده ههزارو سهدو چلو پێنج منداڵ لهخهس������تهخانهكهماندا لهدایكب������وون ،لهوان������ه چوارههزارو چوارسهدو پهنجایان بهنهشتهرگهری بوون .لهمانگی یهك ی ئهمساڵیش������هوه تائێستا ،ههش������ت ههزارو پێنجسهدو پهنجا منداڵ لهدایكب������وون ،لهوانهدا نیسبهتی كوڕ زۆرتره ،بهبهردهوامیش بهرزان :ئهوهندهی بزانم كێشهیهكی ڕۆژان������ه چل بۆ پهنجا منداڵ لهدایك تری ئێوه ئهوهیه كه ههندێك دهبێت. لهپیاوان ڕێگهنادهن ژنهكانیان دكتۆری پیاو بیبینێت ،ئایا ڕاسته؟ د.شلێر :لهواڵتهكانی دهوروبهرمانو بهرزان :باس لهوه دهكرێت كه زۆرترین واڵتانی ئیسالمی ،زۆربهی ههندێ لهپیاوان منداڵی كچیان ناوێت ،راستو دروست ی ئهوه چۆنه؟ دكتۆرهكان������ی منداڵب������وون پیاون، د.شلێر :ههندێجار لهگهڵ كهسوكاری بۆنمونه سعودییهو ئوردونو میسرو نهخۆشدا تووشی ئهم گێرهو كێشهیه ئێران ،ئێمه یهك پسپۆڕی پیاومان دهبین ،ههندێ كهس منداڵی كچی پێ البوو كه ئهویش دكتۆر دلێر بوو كه قبوڵ نییه ئهمه نهك ههر پیاو ،بهڵكو خانهنشین بوو ،بهاڵم بۆئهوهی خهڵك ژنهكهش ،ههیه شهش حهوت منداڵی دڵنیابێتهوه ،ئهوهی كه ئیشه فیعلییهكه زۆری بهدوای یهكدا دهبێتو تووشی دهكات الی ئێم������ه ه������هر دكتۆره كێشهیهك دهبێت كه پێویست دهكات ژنهكانه ،خۆئهگ������هر دكتۆری پیاو جارێكی تر منداڵی نهبێت ،بهاڵم كه بووایه باشترهو نیشانهی پێشكهوتنه. پرسیاری لێدهكهیت ئهمه كچی زۆرهو دهیهوێت كوڕێكی ببێت ،خۆی دهخاته بهرزان :ئهی منداڵی نهبهكامو ی ههیه؟ تههلوك������هو ژیانی ئابوری خۆش������ی ناساغو ناشهرع تێكدهدات لهپێناوی ئهوهی كوڕێكی د.ش������لێر :بهڵێ ههیهو زۆریشه ،ئهو ببێتن یان ههندێجار تووش������ی ئهوه مندااڵن������ه چانس������ی ژیانیان زۆر بووین كه مێردهكهی پێیوتووه ئهگهر كهمیش������ه ،لهبهرئهوهی كێشهیهكی منداڵی كچت ب������وو لهگهل َخۆتا زۆری بۆدروس������ت كردووی������ن. نهیهێنیتهوه ،دایكهك������ه بهگرفتێكی ئهوهی منداڵی ناش������هرعی دهبێت زۆر منداڵهك������هی دهبێت لهبهرئهوهی لهشوێنان فڕێی دهدات ،كهم لهوانه ئهو كهس������انهی س������ایكۆلۆژیان باش دێن������ه الی ئێمه .لهههم������وو دنیادا نییه منداڵبوونهكهیان سهختتر دهبێت ئیش������ی تهندروستی ئهوهیه كه ئهو لهكهسانی تر ،ههندێجار باوكهكه دێته كهس������ه چی پێویسته بۆی بكرێت، ناو خهستهخانهو بهژنهكهی دهڵێت ئهو بیر لهوه نهكهیت������هوه مێردی ههیه منداڵهم ناوێت چونكه كچه ،دایكهكهش یان نیی������ه جولهكهیه ی������ان كافره عهرزی منداڵهكهی دهكاتو دهڵێ كێ یان ههر ش������تێك ،ئهگهر كچێك ئهو منداڵه كچهی دهوێت من نامهوێت هاتو منداڵی ناش������هرعی پێ بوو، لهبهرئ������هوهی مێردهك������هم وتوویهتی خۆ نایكهین������ه دهرهوه ،ههر دهبێت والدهكهی بۆبكهین ،بهاڵم ئاگاداری بهكچهوه مهیهرهوه. پۆلیس دهكهینو ئهوانیش لهڕێگهی بهرزان :ئهی ڕێژهی منداڵی دووانهو ڕێكخراوهكان������ی كۆمهڵی مهدهنیو سیانه چۆنه؟ یهكێتی ژنانهوه چارهسهری ئهو شته د.ش������لێر :منداڵی دووانهو سیانهمان دهكات.
ی كهمهر ی سادهو ئاسان بۆ ڕێك كردن چهند ڕاهێنانێك ڕاهێنان ی یهكهم: پاڵ بكهوهو ئهژنۆكانت بنوش������تێنهرهوه ،دهستهكانت بخهره ژێر س������هرتو بهتوند ی پاڵ بهماس������ولكهكان ی سكتهوه بن ێ بۆناوهوه ،پاش������ان سهرت بهرزبكهرهوهو پشوو بدهو بهم جۆره بهردهوام به .لهههفته ی یهكهمدا ڕۆژانه بۆم������اوه ی 30 -20جار ئهم ڕاهێنانه دووباره بكهرهوه ،الت ئاس������ای ی بێت لهڕۆژ ی دووهمدا ههست بهههندێك ئازار ی گهدهو پشتت بكهیت.
ڕاهێنان ی دووهم: ئهم ڕاهێنانه پێویس������ته 20ج������ار دووباره بكهیتهوهو پشووبدهیت ،پاشان 20جار ی تر دووباره ی بكهرهوهو بهوش������ێوهیه بهردهوام به ،ههروهك شێواز ی پێشتره، بهاڵم كاتێك سهرت بهرز دهكهیتهوه ههناسهیهك ی قوڵ ههڵمژهو پشوویهك ی تهواو بده.
ڕاهێنان ی سێیهم: ئهم ڕاهێنان������ه ڕۆژانه 20جار دووب������اره دهكرێتهوه، قاچهكانت بهرهو س������هرهوه جێگیر دهكهیتو پاشان لهكهمهرتهوه بهرز ی ئهكهیتهوهو بهمجۆره .ئهم ڕاهێنانه بۆبههێزكردن ی ماس������ولكهكان ی كهمهر ،پشت ،گهده، ڕانهكان ،ش������ێوهیان ڕێك دهكاتو شێوه ی لهشیش ڕێك دهكات.
ڕاهێنان ی چوارهم: كورس������ییهك بهێنهو س������هرینێك ی لهس������هر دابن ێ دهستهكانت ڕاستو چهپ بهپێچهوانه ی یهكهوه بخهره سهرس������نگت ،كۆتای ی كڵۆتهكانت لهسهر كورسییهكه دابن ێ پاش������ان بهدوا ی یهكدا ههستهو دانیشه ،بهاڵم لهكات ی ههستاندا پشت ببهسته بهماسولكهكان ی سكو پشتت نهك دهستهكانت كاتێكیش دانیشتیت پشتت با قهوس بێتو پاڵ بدهرهوه بهكورسییهكهوه ،ڕۆژانه دهجار ئهم ڕاهێنانه دووباره بكهرهوه ،پاش تێپهڕین ی ههفتهی������هك بیكه به 20جار ،ئهم ڕاهێنانه دهبێته هۆ ی ڕێككردن ی سكو توندكردنهوه ی ماسولكهكان ی قاچو ڕانهكانت.
سێشهممه
nmnmpress@yahoo.com
2010 /8/17
ژماره37:
17
گهنجێك :ههندێك لهگهنجان بهتهنهزولی دهزانن ههموو كارێك بكهن
"ئهم پیشهی ه وهك یادگارییهك ی باوكم وایه ،ههوڵ دهدهم نهوهكان ی خۆشم فێری ئهم كاره بكهم" " 23ساڵه لهم دوكانهدا شیرینی دروست دهكهین"، ئهمه وتهی گهنجێكی شیرینی فرۆشه كه بهوتهی خۆی ههر لهسهرهتای منداڵیهوه لهگهڵ ی خهریكی شیرینی باوك دروستكردن بووه ،هاوكات رهخنه لهو گهنجانش دهگرێت ك ه كار ناكهنو بهبێكاریی دهسوڕێنهوه.
رێباز سۆڵهیی ئ������هو گهنجه ئاماژهی ب������هوهدا كه ی ههم������وو بنهماڵهكهی������ان خهریك ش������یرینینو ی دروس������تكردن لهباوكیان������هوه ئهوكارهی������ان بۆماوهتهوه. ی خ������ۆی لهدوكانهكهیاندا بهوت������ه ی ی ش������یرین نزیكهی 60كهس فێر دروس������تكردن ب������وونو ئێس������تا ی خۆی������ان ههی������ه" ،زۆر دوكان������ دهمێكه ئهم دوكانهمان ههیهو ههر ی ههورامان بهبنهماڵ������هی ش������یرین ناومان دهركردووه".
نۆس������اڵیهوه لهگ������هڵ باوكیدا خهریك������ی دروس������تكردنی شیرینی بووه. ئ������هو گهنجه ههم������وو ڕۆژێك ی س������اڵ بهیانی������ان بهدرێژای������ لهكاژێ������ر شهش������هوه دهچێت������ه دوكانهك������هیو بانگ������ی ئێواره دهگهڕێتهوه ماڵهوه ،لهبهرئهوهی كارهكهیان������ه وردهكاری زۆری تیای������ه" ،ههرچهن������ده زۆر ماندوودهبین تا ئهو ش������یرینیه دروس������ت دهكهی������ن ،ب������هاڵم ی خهڵك ئێس������تا رووی لهكڕین ش������یرینی دهرهوه ك������ردووه"، ههربۆی������ه ناوبراو جهختی لهوه ك������ردهوه كه ئهو ش������یرینیهی ئهوان دروس������تی دهكهن زیاتر ی ی مانهوه سروش������تیهو توان������ا ههیه" ،ئهوان������هی كه لهئێرانو ی س������وریاوه دێن خومرهی زۆر تێدایه ،چهن������د ڕۆژێك ئهگهر بمێنێتهوه خراپ دهبێت".
باوكمم������ان ی پیش������هكه لهدهستبدایه" ،ههربۆیه نهشوان لهبهرئ������هوهی دوكانهكهی������ان ی ی ههبووهو ئهو وهستا ناوبانگ شیرینی بووه ،وازی لهخوێندن ی باوكیدا هێناوهو لهدوكانهكه ی دروستكردنی ی ش������یرین كار ك������ردووه" ،ئهوكاته پێم گوناح ب������وو دایبخهی������ن ،كهس������یش شاگردی نهدهكرد ،ناچار وازم لهخوێندنهكهم هێنا". ئهو ئێستا پهش������یمان نییه كه وازی لهخوێن������دن هێن������اوهو ی درێژهی بهپیش������هكهی باوك داوه" ،خوێندنی������ش ه������هر ی بژێویی������ه ،من بۆپهیداكردن������ ی ژیان������م ل������هم كارهدا بژێ������و دابینك������ردووهو خهڵكیش ههر بۆ ئهو ش������تانه ههوڵدهدهن كه ی من ئێستا ههمه ،ئهمهش فهزل خواو ههوڵدانی باوكمه". ناوب������راو دهیهوێ������ت لهس������هر ی ب������هردهوام پیش������هكهی باوك بێتو تا لهژیاندا بێت پهره بهو پیشهیه بدات" ،ئهم پیشهیه وهك ی باوكم وایه ،ههوڵ یادگارییهك ی خۆش������م فێری دهدهم نهوهكان ی ئهم كاره بكهم ت������ا بهردهوام ههبێت".
ی لهسهر خوێندن نهیتوان بهردهوامبێت ی بهوت������هی خ������ۆی ت������ا پۆل������ ی خوێندووه، س������ێیهمی ناوهند ئهویش لهب������هر بژێوی ژیانیان خۆی بۆ دوكانهك������ه یهكالیی كردوهت������هوه" ،ویس������تمان ی وردهكاری تێدایه كارهكه خۆی بهبهختهوهر دهزانێت دوكانهك������ه دانهخرێت ،چونكه نهش������وان عومهر كوڕێكی تهمهن ئهگ������هر بمخوێندای������ه ئهبوایه وهك خۆی باس������ی لێوه دهكات 32س������اڵهو بهوتهی خۆی لهتهمهنی دوكانهكهم������ان دابخهس������تایهو بهپارهی ئیش������هكهی توانیویهتی
هاوس������هرگیری ب������كاتو ببێته خاوهن������ی ئۆتۆمبێلو خانووش، "س������وپاس بۆخوا ههر لهسهر ئ������هم كاره س������هفهری دهرهوهی واڵتو عهمرهشم كردووه ،بۆیه ی رازیم لهكارهكهمو بهسهربهرز ئهژیم" ،لهگهڵ ئهوهش������دا ئهو گهنجه بهالیهوه ئاساییه كاتێك ی دهبینێ كه بوونهته هاوڕێكان دكت������ۆرو مامۆس������تا" ،نابێت ههموومان وهك یهك بین". نهش������وان پێیوایه ههركهسێك ی ی مسۆگهربێتو ئهخالق ژیان جوان بێـت ئهوه شههادهكهیهتی، ی "ئهمان������هش ههم������ووی فهزل ی گ������هورهو باوكمانه"، خ������وا ههربۆی������ه بێكاریی بۆ گهنجان بهخ������راپ دهزانێ������ت" ،ئهگهر من ش������ههادهم ههبوای������ه ڕهنگه ئێس������تا بێكار بومایه ،چونكه م������هرج نییه حكوم������هت ههموو كهس������ێك دابمهزرێنێ������ت ،ئهو بێكارییهش بۆگهنجان خراپهو شتێكی جوانیش نییه گهنجان لهبێكاری������دا بهش������هقامهكاندا بسوڕێنهوه". بهبڕوای ئ������هو گهنجه حكومهت كهمتهرخهم������هو گهنجانی������ش كهمتهرخهم������ن لهبهرامب������هر خۆیان������دا" ،زۆرێك لهگهنجان كاریان دهس������تدهكهوێت ،بهاڵم بهتهنازول������ی دهزانن ههندێك كار بكهن".
وهستایهكی شیرینی بهپارهی شیرینی دروستكردن زانكۆ تهواو دهكات "ئهگهر فهرمانبهر بومای ه ئێستا ئهم ئیش ه قورسهم نهدهكردو ڕهنگ بووای ه ئیسراحهتم بكردایه" سهباح عهلی
وهستایهكی تهمهن 45ساڵ، ی ی 27ساڵ ه خهریك ماوه شیرینی دروستكردنهو ههر ی بهپارهی شیرینیهكهش زانكۆی تهواوكردووه، "بههۆی گرانییهكهوه ،ناچار ی ی كار دانهمهزرامو خهریك شیرینی دروستكردن بووم".
ی 1965 س������دیق قادر لهس������اڵ لهدایكبووهو كۆلێژی كارگێڕیو ی ی موس������ڵ ی زانك������ۆ ئاب������وور ی تهواوكردووه ،ئێس������تا وهستا ش������یرینیه دروس������تكردنی ی لهسلێمانیو خۆی وتهنی" :ماوه ی ی دروستكردن 27ساڵه خهریك شیرینیمو لهگهڵ ئهوهشدا زانكۆم تهواوكردووه". "لهكارهكه زۆر ماندوو دهبین" ناوب������راو ب������اس ل������هوه دهكات كه كارهكهی������ان زۆر ناڕهحهته ی لهبهرئ������هوهی ئ������هو ئامرازانه ی دههێن������ن زۆر كۆننو ب������هكار ماندوی������ان دهك������هن" ،لهواڵتان ی ی ب������ووه بهئامێ������ر ههم������وو ی ئۆتۆماتیكی ،ب������هاڵم لهبهرئهوه ی زۆری دهوێت، ك������ه كارهبایهك كارهب������ا كهم������ه ناتوانی������ن ئهو ئامێرانه پهیدا بكهین" ،ههربۆیه ئاماژه ب������هوه دهدات كه ناچارن ی دروست ی كۆن شیرین بهشێواز ی بكهنو ئهو شێوازهش زۆر زیان بهجهستهیان گهیاندوون" ،خۆم ی فهقهرات بوومو ی نهخۆش توش برایهكیش������م ك������ه لهگهڵم ئیش ی ی نهخۆش دهكات ئهویش توش������ پشت ئێش������هو قاچ ئێشه بووهو ی چهندینج������ار نهش������تهرگهر كردووه".
وهس������تا س������دیق جهختی لهوه ی كردهوه كه بهپارهی دروستكردن ی شیرینی ،توانیویهتی لهسهردهم گهنجێتیدا زانك������ۆ تهواو بكات، "لهبهرئ������هوهی ئ������هو كاتهی كه ی 1991 دهرچووم لهزانكۆ س������اڵ ی زۆر ههبوو، ب������وو گرانییهك������ ی ی فهرمانبهری نهمتوانی بهپ������اره ی بژیم ناچار درێژهم بهپیش������ه ی دا". ی شیرین دروستكردن ی ئهگهرچ������ی س������دیق لهكارهكه ڕازییه ،بهاڵم ئهوهش ناشارێتهوه ههموو ههینیهك لهسهیرانه كه كارهكهی قورس������ه" ،ئهگهر فهرمانبهر بومایه ئێستا ئهم ئیشه بهوتهی خۆی لهههموو وهرزهكان ی درووس������ت دهكهن، قورسهم نهدهكرد ،ڕهنگ بووایه ش������یرین ئیسراحهتم بكردایه". بهاڵم رۆژانی ههیینی پشوویانه، ی ی ڕۆژان������ لهبهرئ������هوه زۆرب������ه ی خۆشیم نهدی" "لهگهنجێت ی ش������ار ههیینی دهچێته دهرهوه ی گهنجێت سهردهم ی وهستا سدیق بۆ س������هیرانكردن" ،لهبههاراندا س������هردهمی حوكمڕانی رژێمی ههیین������ی لێناپهڕێنم بۆئهزمهڕ بۆ بهعس بووه ،ههربۆیه ناوبراو باس دوكان بۆ ئهحمهد ئاوا بۆ ههموو لهوه دهكات كه هیچ خۆشییهكی ش������وێنهكان دهچینو گۆش������ت لهگهنجێتی خ������ۆی نهدیوه" ،كوا دهبرژێنین". ئهو سهردهمه خۆش������ی ههبووه ،وهستا سدیق لهكۆتایی قسهكانیدا لهزانكۆ ب������ووم چهندینجار بێ ئاماژهی بهوهدا كه لهگهنجی ئهم پاره گهڕامهوتهوه بۆ موسڵ ،بهاڵم س������هردهمهو حكوم������هت بێزاره، ئهتوانم بڵێم دڵمان ههر خۆشبوو "بهڕێوهبردنم������ان زۆر الوازه، ی لهبهرئهوهی وهك ئێس������تا بیرمان لێره ههر دوكانێ������ك نرخێك ههیه ،ههر بهڕێوهبهرێك خراپ لهدونیا نهدهكردهوه". ی دهباتو ئهو وهستایه باس لهوه دهكات كه بێ������ت حكوم������هت ال ی باشتر ،ئێستا ی ئهوان دهیخاته جێگایهك ی لهسهردهم خۆشهویست ئاس������ان نهبووه ،ب������هاڵم لهزانكۆ واڵت بووه بهخزمخزمێنه".
ی كچێكی خۆشویستووه" ،بههۆ ی ی ك������ه كچهك������ه خهڵك ئ������هوه ی ش������ارێكی تر بوو لهباش������وور ی ی هاوسهرگیر عێراق ،نهمتوان لهگهڵ بك������هم" ،دواتر وهس������تا س������دیق لهڕێگهی خزمایهتیهوه ی ی كردووهو ژنهكهش هاوسهرگیر "لهخۆمم زیاتر خۆش������دهوێت، ی تر ههرگیز ئامادهنیم بیر لهژن بكهمهوه نێوانمان زۆرخۆشه".
16
سێشهممه
2010 /8/10
ژماره36:
nmnmpress@yahoo.com
بهبهبڕیك تلیاكهو ه دهگیرێتو 12ساڵ زیندانی دهكرێت پیاوێك چیرۆكی زیندانی كردنهكهی دهگیڕێتهوهو ئهوه ناشارێتهوه كه بهبرێك تلیاكهوه دهستگیركراوه، بهوتهی خۆشی پاش ئهوهی زیندانی كراوه فێری نوێژو رۆژو بووهو یارمهتی ههژارانیش دهدات.
بهاڵم رۆژێك بههۆی بهكارهێنانی تلیاك������هوه دهس������تگیر دهكرێ������تو بهحكوم������ی 12س������اڵ زیندان������ی دهكرێت.
"نهمزانی زیندان ئهوهنده ناخۆشه" ئهو ك������ه بااڵیهكی ب������هرزی ههبوو بهرۆژوو بوو ،ماوهی زیاتر لهشهش ساڵه لهزینداندایهو ژیانی بهناخۆشی گوزهران������دووه" ،نهمدانی زیندان ئهون������ده ناخۆش������ه ،ئهگینا ههرگیز كاری نایاساییم نهدهكرد" ،ناوبراو شاخهوان مهحمود ك������ه زوو زوو دهیوت "بهس بڕۆمه كهریم پیاوێكی تهمهن 43س������اڵهو دهرهوه" ،باسی لهوه كرد كه لهوێ بهوتهی خۆی پارهیهكی زۆری ههیهو خۆی خزمهتی خۆی دهكاتو ئهوهش خاوهنی چهند هۆتێلو كارگهیهكه ،بۆ ئهو س������هرهتا زۆر قورس بووه،
"كههاتمه ئێره خهریك بوو ش������ێت دهبووم ،چونكه ئهم ش������وێنهم بهس لهتهلهفیزۆندا بینیبوو". كهریم س������ێ كورو سێ كچی ههیهو ههمیش������ه لهخهمی منداڵهكانیدایه، "ئهم زیندانه زۆر بێزاری كردووم، ب������هاڵم زۆر شتیش������ی فێركردم كه نهمدازن������ی ،ئهوان������هش یارمهت������ی ههژارانو نوێژو رۆژوو گرتن بوو". چۆن دهستی كرد بهتلیاك كێشان؟ ئهو پیاوه باس������ی لهو رۆژه كرد كه لهرێگهی هاوڕیهك������ی بازرگانیهوه، لهیهكێك لهواڵتهكانی دهرهوه فێری كێش������انی تلیاك ب������ووهو دواتر كه گهڕاوهتهوه بۆ كوردستان بڕێكی لهو تلیاكه پێب������ووه" ،ماوهی دوو مانگ
ئهو تلیاكهم لهال بوو نهمكێشا ،بهاڵم پاش ئهوهی رۆژێك چوار هاوڕێی خۆم������م دهعوهت ك������ردو چوین بۆ تلیاك كێشان بۆ باخهكهم ،مانگێك دوای ئهوه دهستگیر كرام". ئ������هو جهخت ل������هوه دهكات������هوه كه زانیویهتی كه یهكێك لههاورێكانی داویهتی بهدهس������تهوه" ،لهبهر ئهوهی من لهو هاوڕێیهم دهوڵهمهندتر بوومو بازرگانی زۆرم ل������هدهرهوه دهكرد، ئیت������ر ئهو كارهی لهگ������هڵ كردم"، كهری������م دوای ئهوهی دڵنی������ا بووه كه ئهو هاوڕێیهی ب������ووه ،تهلهفۆنی بۆ ك������ردووهو پێیوتووه" :ههرچیت لهگهڵ ك������ردم وازت لێ دێنم ،بهاڵم تێگهش������تم كه تۆ چۆن هاوڕێیهكیو ئیتر هیچت پێ ناڵێم".
پهشیمانم لهو كاره كهریم كه دهس������تێ جلی كوردی لهبهردا بوو ،ئاماژه بهوه دهدات كه لهناو زینداندا خهڵكێكی ههژاری زۆری تیای������هو ئ������هو یارمهتیی������ان دهدات" ،پێ������ش ئ������هوهی بێم������ه زیندانهوه هی������چ یارمهتی ههژارانم نهدهدا ،بهاڵم ئێس������تا لهم زیندانهدا خهڵك������ی ه������هژاری زۆر تیای������هو یارمهتیان دهدهم" ،ئهو ئهمهلی بهوه ههیه كه شهش ساڵی تر لهزیندان رزگاری بێ������تو بگهرێتهوه س������هر كارهكهیو ناو م������اڵو منداڵهكهی، "بهئاوات������هوهم جارێكی تر لهگهڵ منداڵهكانم پێك������هوه بژین ،چونكه ویستم ژن بۆ كوڕهكهم بهێنم وتی
ههتا تۆ لهزین������دان نهیهیته دهرهوه من ژن ناهێنم ،بۆیه ئهوه بهخهمێكی گهوره دهزانم كه ههموو خێزانهكهم بهو شێوهیه بهمنهوه خۆشیهكانیان نهماوه". ئ������هو ئێس������تا زۆر پهش������یمانه لهو كارهی ك������ه كردویهتی بۆیه وتی: "كه چوومه دهرهوهی زیندان خۆم دهزان دهبمه چ كهس������ێكو چۆن هاتوچۆی مزگهوت دهكهم ،چونكه بهراستی ئێستا لهژیان تێگهشتم كه پاره بهكهڵكی هیچ ش������تێك نایهت، من ئێس������تا 12دهفت������هر دهدهم كه بڕۆم������ه دهرهوه ،بهاڵم خ������ۆ بهپاره ئازاد ناكرێم". تێبینی: ناوی ئهم زیندانیه خزوازراوه
ی گهنج دهخرێت ه زیندا ن ی ئوتومبێلهكهیهوه كرێكارك بههۆ ساالر پاش ئهوهی بهپارهی كرێكاری ئۆتۆمبێلێك دهكرێت ،لهشارۆچكهكهی خۆیانهوه سێ فهفهر بهرهو سلێمانی دهبات ،بهاڵم بههۆی گهڕانی ئۆتۆمبێلهكهیهوه سێ فهنهرهكه گیان لهدهست دهدهنو ئهویش ههشت ساڵ زیندانی دهكرێت.
ژهنیار شاخهوان "بهئاواتهوه بووم ئۆتۆمبێلێك بكڕم، بهاڵم نهمزانی توشی ئهم رۆژه رهشهم دهكاتو چارهنوس������م لهناو دهبات"، ئهوه وتهی س������االری تهمهن 28ساڵ زۆرجار خێرایی لێخوڕین ی ئوتهمبێل خهونهكان ی گهنجان دهتارێنێت .فۆتۆ :سهفین ئیسماعیل بوو ،كه ماوهی س������اڵو نیوێكه لهناو سپی بوو ،ئاماژهی بهوهدا كه ههوڵ ناوبراو باسی لهوه كرد كه كچهكهی كه بهبۆنهی جهژن������هوه لێبوردنیان ههندێ ش������تی دهس������تهوه خهیك دهبم". زینداندا ژیان بهسهر دهبات. ناوب������راو كه تاو تاو چاوی پڕ دهبو دهدات تاخوێندن بهكچهكهی تهواو ناو ناوه "خۆش������ی" ،لهبهر ئهوهی ب������ۆ دهربچێ������تو حكومهكهی كهم ك������ردووه" ،لهبێتاقهتیدا ئهو كارانه لهئاوو كهمێك لهقسه كردن دهوهستا ،بكاتو وتی" :گهر بمێنم كۆڵنادهم كاتێك لهدای������ك بووه ،باوكی زۆر بكرێت������هوه" ،من بهئهنقهس������ت ئهو دهكهم ،چونكه بهراستی ئهگهر لهم خاوهنی كچێكه باسی لهوه كرد كه پێنج مانگ دوای تاكچهكهم دهبێت������ه محامی ،چونكه دڵخۆش بووه" ،بۆیه ناو نا خۆشی ،سێ كهس������هم نهكوشت ،سهیارهكهم زیندانهدا ش������تێك نهكهیت شێت ئهو گهنج������ه تهنها ماوهی ش������هش ئهوهی زیندانی دهكرێت ،كچهكهی ئهگهر من محامیهكی باشم ههبوایه ،چونكه دڵخۆش بوومو دهمهوێت ئهو لهدهس������تی وهرگرت������مو وهرگهڕاین ،دهبی������ت" ،ئ������هو زۆر دڵ������ی لهالی مانگ ل������هالی ژنهكهی بووه ،چونكه لهدایك دهبێت" ،كه وتیان كچهكهت ل������هوه دهچ������وو ئهوهن������ده زیندانی ههر لهخۆشیدا بژی وهكو منی لێ بهاڵم خزمهكانی لێم خۆش نهبوونو ژنهك������هیو منداڵهكهیهتی بهتایبهت دوو ساڵ لهمهوبهر ژیانی هاوسهری وتیان چۆن تۆ هیچت لێ نههاتووهو ژنهك������هی ،چونكه بهوت������هی خۆی لهدایك بووه ،یهكسهر دهستم كرد نهكرامایه" ،ئ������هو هیوایهكی زۆری بهسهر نهیهت". لهگهڵ كچێكدا پێك هێناوهو شهش ئهوانهی ئێمه م������ردوون" ،بۆیه ئهو تهنه������ا ماوهیهكی كهم دڵیان خۆش بهگری������انو ههرچهنده زۆر دڵخۆش بهكچهكهی ههیهو زۆر جار دهیبینێت مانگ دوای ئهوه بهئۆتۆمبێلهكهیهوه داواكارم كه لێبوودنێك دهبچێتو بووه پێك������هوه" ،خێزانهكهم ههموو حهز دهكات دهرهوهی زیندان بووم ،بهاڵم دڵتهنگیش بووم بهوهی كه لهزیندان" ،خێزانهكهم كه دێت بۆ وهردهگهرێتو س������ێ كهس لهناویدا لهحكومهكهم كهم بكرێتهوه ،بۆئهوهی جاێك ك������ه دێت بۆ الم دهس������ت ببینێت من لهوهوه نزیك نیمو نازی بكێشم" .الم ،ئهگهر زۆر گهرم نهبێت كچهكهم دهبن گیان لهدهس������ت دهدهن" ،خۆم دهكات بهگری������انو منیش دڵتهنگ دێنێت تابیبینم ،كه یهكهم جاریش ئهو كوڕه گهنجه هێش������تا ش������هش زوتر كچهكهی لهباوهش بگرێت. بهرهو شار دهچووم ،ئهو سێ كهسهم بینیم واههستم كرد ئهو رۆژهیه كه س������اڵو نیوی ماوه لهزیندان ئازاد ساالر ئێستا رۆژانه لهزیندان خۆی دهكات ،ئیتر دهزانم كه لهچ ژیانێكی دهیهوێت كچهكهی بكاته پارێزهر لهبهر خوا ههڵگرت نهك لهبهر پاره، بكرێ������ت ،بۆیه ئهمهلی ب������هوه ههیه بهدروستكردنی جزدانو ملوانكو ناخۆشدا دهژی". ساالر كه كورێكی قژ رهشی پێست ئازاد كراوم". بهاڵم نهمزانی توش������ی ئهو كێشهیه
سێشهممه
nmnmpress@yahoo.com
كاوڕ :ههندێ������ك ڕوداو ی چاوهڕوان نهكراو روودهدهن، بهاڵم ڕهنگه لهقازانج ی تۆبن لهبهرئهوه ههوڵبده ئهو ههالنه بقۆزیت������هوهو لهبهرژهوهند ی خ������ۆت بهكاری������ان بهێنیت ،پێویس������ته چاو بهههندێك بهڵگهنامه ی كۆندا بخشێنیتهوه. گا :ئهم ههفتهیه دهستهكهوته داراییهكانت ڕوو لهزیادبوون دهك������هن لهڕێگ������ه ی كڕینو فرۆشتنو ڕێكالمكردن بۆئهو كااڵیانه ی لهبهردهس������تدان، لهالیهن كهس������ێك ی دڵسۆزیشتهوه بڕێك پارهت بهدهست دهگات. دووان������ه :مهعنهویات������ت دادهبهزێ������ت لهئهنجام������ ی ترس������ت لهبوون ی ههندێك گۆڕان������كاریو ب������هرهو پێ������ش چوون ،پێویس������تت بهبڕیاردانێك ی قورس������ه لهكارهكهتدا ،بۆئهوه ی توش ی كێشهنهبیت خۆت بهدوربگره لهبهشدار ی كردن لهوتووێژ ی بێمانادا. قرژاڵ :ههندێك گۆڕانكار ی چاوهڕوان نهكراو روودهدهن كه پهیوهندی������ان بهچاالك ی كارهكانت������هوه ههیه ،بههۆ ی دڵس������ۆزیت بۆكارهك������هت بڕوانامه ی ڕێزلێنانت پێدهبهخشرێت ،لهكۆتای ی ههفتهدا بڕێك پارهت بهدهست دهگات. شێر :كهسێك ههوڵدهدات جوانییهكه ی بكاته هۆكارێك بۆڕاكێشان ی س������هرنجتو زۆر لهخش������تهبردنت، پهیوهست ی بهڕابردوتهوه ئهمهش وا ی لێكردویت نهتوان ی ههنگاو بهرهو داهاتوو بنێیت. فهریك :لهدۆخێك ی ناجێگیردا دهژیتو ناتوان ی بهئاسان ی لهگهڵ بارودۆخ������ه نوێیهكهدا ڕابێیت، بۆئهوه ی پشویهك بدهیت پێویسته بهزووی ی چارهس������هرێك بۆئهو كێشهیه بدۆزیتهوه كه ماوهیهكه سهرقاڵ ی كردویت. تهرازوو :ههواڵێكت پێدهگات كه پهیوهسته بهجێبهجێكردن ی ههندێ������ك لهكاروب������اره داراییهكانتهوه ،پێویس������ته لهمه زیاتر خ������ۆت ماندوو بكهیت ئهگهر ئهتهوێت پلهو پایهت لهكارهكهتدا بهرزبكهیتهوه ،رووبهڕوو ی كێشهیهك ی خێزان ی دهبیتهوه. دوپش������ك :ئهم ههفتهیه پڕه لهچاالك������یو جموجوڵ������ ی بازرگان������ ی لهكارهكهتدا، گهرچ������ ی زۆر خۆت ماندو دهكهی������ت ،بهاڵم ههس������ت دهكهیت هاوسهرهكهت وهك پێویست بایهخت پێنادات ،پهله مهكه لهبڕیارداندا ههموو شتێك كات ی خۆ ی ههیه. كهوان :ب������ۆ بهردهوامبوون لهپهیوهندی������ه س������ۆزدارییه نوێیهكهت������دا پێویس������ته لهئێس������تا زیات������ر گرنگ ی بهخۆشهویستهكهت بدهیت، ڕهشبین مهبهو كهمێك ئارام بگره ههموو شتێك بهدڵ ی تۆدهبێت. گیسك :ئهم ماوهیه ڕێڕهو ی كارهكان لهبهرژهوهن������د ی تۆنین ،لهبهرئهوه پێویس������ت ن������اكات خ������ۆت بێتاق������هت بكهیت ،بهر لهئیمزاكردن ی ههر بهڵگهنامهیهك ی یاسای ی پێویسته بهباش ی لهناوهڕۆكهكه ی بكۆڵیتهوه. س������هتڵ :ل������هم ههفتهی������هدا كارهكانت زۆر بهئاس������ان ی بهڕێوه دهچ������ن بهجۆرێك كه توش������ ی سهرس������وڕمان دهبیت ،بوارێك ی باش دێته بهردهمت بۆبهشداریكردن لهپڕۆژهیهكدا ،بهاڵم ههوڵبده الیهن ی تهندروستیت فهرامۆش نهكهیت. نهههنگ :لهتوانات������دا ههیه كۆنتڕۆڵ������ ی دۆخهك������ه بكهیتو گۆڕاناكارییهكان لهبهرژهوهن������د ی خ������ۆت بهكاربهێنیت ،پێشنیازێكت دهخرێته بهردهم بۆدهس������ت بهكاربوون لهپۆستێك ی بااڵتردا ههوڵبده ڕهت ی نهكهیتهوه.
2010 /8/17
ژماره37:
بهچیدا دهزانی ئافرهتێك متمانهی بهخۆ ی نییه؟
متمانه بهخۆبوون شتێكی پێویس������ته بۆبنیاتنانی كهسایهتی ،بهاڵم ههركاتێكیش خود ئهو متمانهیهی لهدهس������ت دا ئهوا كهس������ایهتی دهڕوخێ������ت ،ئهمانهی لهخ������وارهوه هاتوون نیش������انهكانی متمانه بهخۆنهبوون������ه بۆیه ئهگهر ههر خانمێك ئهم نیش������انانهی لهخۆیدا بهدیكرد ئهوا بهزوویی دهبێ فریای خۆی بكهوێت ،لهو نیشانانهش: .1ههست دهكات خۆشبهختی بهشی كهسانی ترهو ئهم لێی بێبهشه. .2ڕێز لهخۆی ناگرێتو لۆمهی خۆی دهكات لهسهر ماندووبوونو ئهو بڕیاره ههاڵنهی لهژیانیدا داوێتی. .3بچوكترین ڕهخنهی ئهوانیتر كاریگهری دهكاته س������هرو تێكی دهشكێنێت. .4زۆر ڕاڕای������ه لهبڕیارداندا ،بیرۆكهكانی نێگهتیڤن س������هبارهت بهژیانو كۆمهڵگه. .5تێڕوانین������ی بۆ ژیان بهرتهس������كه ،ههركاتێكیش كهس������ێكی سهركهوتووی بینی ههست بهكهمو كوڕی دهكات. .6له لهئهس������تۆگرتنی لێپرس������راوێتی دهترسێتو ههست دهكات شایانی نییه. .7ئامانجێكی ئاشكرای نییه لهژیانداو بهپێی هاوكێشهی ڕێككهوت ژیان دهگوزهرێنێ. .8كاتێك ڕای خۆی دهردهبڕێت ههرزوو پاشهكش������ه دهكات یان ڕاكهی دهگۆڕێت لهترس������ی ئهوهی نهوهك ئهوانیتر ڕهتی بكهنهوه یان گاڵتهی پێبكهن. .9ههمیش������ه ههس������ت بهت������اوان دهكات بهرامبهر ب������هو ههاڵنهی لهڕابردوودا تێیكهوتووه. .10زۆر لهههلهكان������ی ژی������ان لهدهس������ت دهدات بههۆی دودڵیو پهلهكردنهوه. .11لهسهر ههمان ئاستی ماددیو كۆمهاڵیهتیو دهروونی بهردهوام دهبێت ،بههۆی پێش نهكهوتنو تێكش������كانهوه لهبهرئهوهی واههست دهكات ژیانی لهدهست چووه. .12هاوڕێكانی لهدهست دهدات بههۆی دوودڵی ئهوانیتر بهرامبهر بههاوڕێیهتی كردنی. .13شهرمنهو ههست بهكهمو كوڕی جهستهییو پهستانی دهروونی دهكات. .14ههس������ت بهترس دهكات بهرامبهر بهكهسانێك كه متمانهیان بهخۆیان بههێزه. .15ههس������ت بهخهمۆكیو دڵهڕاوكێ دهكاتو ههست دهكات كهس لێی تێناگات. .16ههست بهناچوستیو ناتوانایی دهكات لهو ڕۆڵهی كه دهیبینێت چی وهك هاوسهر بێت یان وهك دایك.
پێست
شهش ئامۆژگار ی ساده بۆڕاگرتن ی خاوێن ی پێست بهشێوهیهك ی ڕۆژان ه ی كردنی پێس������تت ی ڕۆژانه بۆچاودێر ی ڕۆتین ی بهرنامهیهك دانان ی گهورهترین ی تهندروس������تیو پرشنگدار ی ڕاگرتن ڕهنگه هاوكار ی لهشت بكات بۆدرێژترین ماوه كه لهتوانادابێت ،ههروهها ئهندام ی وهك :تیشكی خۆر، كاریگهری هۆكاره دهرهكییه مهترسیدارهكان تهپو تۆز ،پاشماوهی ئارایشت لهسهر كهم بكاتهوه ،بۆئهم مهبهستهش ی خستووهتهڕوو ی كلیفیلیند چهند پێشنیازێك ی پزیش������ك دیدهنگه بۆ گرنگیدان بهپێست لهوانه: ی زۆر ئاوبخۆرهوه. .1ڕۆژانه بڕێك ی پێس������ت ی ش������ێداركهرهوه .2لهبهیانی������انو ئێواران������دا كرێم������ ی ئارایشت ی پاشماوه بهكاربهێنه ،پێش نوستن دڵنیابه لهلێكردنهوه بهڕوخسارتهوه. .3ب������ا ژهم������ه خۆراكییهكانت تهندروس������تو هاوس������هنگ بێتو دهوڵهمهندبێت بهڤیتامینو كانزاكان. ی ی پێس������تت كرێمی شێداركهرهوهو تۆنیك .4پاش خاوێنكردنهوه ی گونجاو لهگهڵ سروشت پێستت بهكاربهێنه. .5بهش������ێو هیهكی ی ڕێكوپێ������ك كرێم������ پێس������ت ههڵبژێ������ره، ئهگهر پێس������تت چهور ی كرێمێكدا بوو بهدوا ی بێت ێ كه خاڵ بگ������هڕ لهزهیت. .6ڕۆژان������ه ههندێك ی كورت تهرخان م������اوه بۆنوس������تن، بك������ه لهشهویش������دا ههوڵبده ههشت كاژێر تهرخان ی بكهیت بۆنوس������تنێك ئاسوده.
19
ی جوان ی فوستانێك ههڵبژاردن بۆئ������هوهی بتوانی فوس������تانێكی گونج������او ههڵبژێریت زهرد دهردهخ������ات ی������ان وهك ئ������هوهی زیادهڕۆیی������ان پێویسته پێش ههموو شتێك لهوه دڵنیابیت كه ڕهنگهكهی لهئارایش������تكردندا كردبێت ،لهبهرئهوه پێویس������ته زۆر لهگهڵ ڕهنگی پێس������تتدا دهگونجێت ،ئهگهر ئارهزووت ش������ارهزایانه ئارایشتهكهت ههڵبژێریت ،چونكه فوستانی لهههڵبژاردنی فوستانی سورر كرد ،ئهوا چهند پلهیهكی س������وور لهگهڵ لێوی كاڵ ی������ان بێڕهنگدا دهاللهت لهبێ جیاواز لهم ڕهنگه ههیه ههر لهڕهنگی كراوهوه تا ڕهنگی زهوقیت ئهكات ،بهنیس������بهت پاپوجو جانتاش������هوه مهرج مارۆنی ،كه ههمووی������ان ڕهنگی جواننو ههر یهكێكیان نییه لهگهڵ فوستانهكهتدا یهكڕهنگ بن ،بهاڵم هێندهش بوێرنهبیت فوستانی سوور لهگهڵ پاپوجو جانتای زهرد لهگهڵ جۆرێكی جیاوازی پێستتدا دهگونجێ. دوابهدوای فوس������تان پێویس������تت بهههڵبژاردنی ڕهنگی بپۆشیت بۆنمونه!! ئارایش������تی گونج������اوه لهگهڵی������دا ،پێویس������ته وردبیت ڕهنگی س������وور كهمو كوڕییهكانی پێس������ت دهردهخات، لهیهكخستنی ڕهنگی لێوهكانت ،زۆر لهخانمان ههڵه دهكهن لهبهرئهوه بهر لهنزیكبونهوهی ئاههنگهكه بهباشی گرنگی كاتێك لێوێكی ڕهنگ جیاواز لهگهڵ فوس������تانی ڕهنگ بهپێس������تت بده ،ش������ارهزایانه كرێمی شاردنهوهی كهمو سوور بهكاردێنن ،چونكه ئهم بهكارهێنانه ڕوخساریان كوڕی پێستو كرێمی ئهساس ههڵبژێره.
تاریك كردن ی چاو بهئارایشت ی دوكهڵی ئارایش������تكردنی چ������او ی ی س������هلیقهیهك بهتاریك������ ی دهوێ������ت ئهگهر تایبهت خ������ۆت بتهوێ������ت ئ������هو كاره بكهی������ت ،كارهكه ئاس������انهو هیچ ترسو ی ناوێ������ت ش������ڵهژان ی بهچهند ههنگاوێك ئاس������ان ئهتوانیت ێ ئهوه بكهیت ،بهب ئهوهی پێویس������تت ی بهه������اوكاری پس������پۆڕ جوانكاری ههبێت. ی چاوهكان س������هرهتا دهور ی ی ڕهش������ بهقهڵ������هم چاو ی فڵچهیهكهوه پالژهر بده ی ئهمه بهه������ۆ نهرم ڕهنگ بك������ه ،دوابهدوا ی ی بهباشی ڕهنگ بكه ،بهاڵم كه گهیشتیته گۆشه لهچاوهكانتو ههموو ی ی جوانتر ی شێوهیهك چاوهكانت هێڵهكه كهمێك الر بكهرهوه بۆئهوه ههبێت .ئهو بهش������هی پێڵووهكانت ك������ه بهقهڵهمهكه جیات كردووهتهوه ی ی ڕهساس بهباش������ی ڕهنگی بكه ،بۆئهم مهبهس������ته ههوڵبده پالژهرێك ی خوارهوهش ی بهكاربهێنیتو ههم������ان ڕهنگ بۆپێڵو ڕهن������گ كانزای ی بهكاربهێنه ،بهاڵم بهنهرمی ڕهنگهكهی لێبده با ڕهنگهكان لهگۆش������ه ی ی دهرهوهو ن������اوهوه" تاریكتربن بهراورد بهباق چاوهكاندا "گۆش������ه پێڵووهكه. ی ی پالژهرهكهدا فڵچهیهك ی قهڵهمهكه لهگهڵ ڕهنگ ی ڕهنگ بۆتێكهڵكردن ی چاوهكان ی ڕهش قهراغ نهرمو پاك بهكاربهێنه ،ئیس������تا بهئایالینهر سنورداربكهو پاشان ماسكارایان لێبده.
جوانکاری
18
سێشهممه
2010 /8/17
ژماره37:
nmnmpress@yahoo.com
ی ههی ه د ه نهێن
فۆتۆ :سهفین ئیسماعیل
بهدهستهێنان ی جوانییهك ی ههمیشهیی شتێك ی مهحاڵ نییه ،بهڵكو جێبهجێكردن ی چهند ههنگاوێك ی سادهو ئاسانهو ههموو خانمێك ئهتوان ێ پێ ی ههستێت لهوانهش: .1ئهنجامدان ی ڕاهێنان ی وهرزش ی لهههفتهیهكدا سێجار ههرجارێكیش بۆماوه ی كاژێرێك ،دهبێته هۆ ی چاالككردن ی سوڕ ی خوێن ،نههێشتن ی تهنگژه ی دهروونی ،گهشبونهوه ی پێست. .2نوستن بهپێ ی ئهو بهرنامه ی پسپۆڕان دایان ناوه لهشهوو ڕۆژێكدا ههشت كاژێر ،بۆچاالككردنهوه ی جهسته لهڕۆژ ی دواتردا ،لهبیرت بێت كه خاوێنكردنهوه ی پێست ی ڕوخسار زۆر گرنگه لهپێش نوستن. .3پێش دهرچوون بۆشوێن ی ئیشهكهت كرێم ی دژهخۆر بهكاربهێنه لهههموو وهرزهكاندا ،بهاڵم لهوهرز ی هاویندا پێویسته ڕێژه ی پاراستنهكه ی زیاتربێت. .4بهردهوام چاویلكه ی خۆر ی بهكاربهێنه ،چونكه پێست ی دهور ی چاوهكان لهتیشك ی خۆر دهپارێزێتو ناهێڵێت زوو چرچ ببێت. .5گهردنو بهش ی سهرهوه ی سنگت فهرامۆش مهكه ،چونكه پێست ی ئهوناوچهیه زوو چرچ دهبێت ،كرێم ی پاراستن ی بۆ بهكاربهێنهو بهكرێم ی شێداركهرهوه لهخوارهوه بۆسهرهوه مهساج ی بكه. .6لهههفتهیهكدا ڕۆژێك تهرخان بكه بۆبایهخدان بهتهواو ی لهشت، ماسكێك ی شێداركهرهوه بۆڕوخسارت بكه پاشان ماسكێك ی خۆراك بهخشین بۆ قژهكهت ،حهوز ی بانۆكهت پڕبكه لهئاو ی شلهتێن پاشان زهیت ی بۆندارو ههندێك خوێ ی تایبهت ی تێبكه بۆحهوانهوه ی لهشت. .7ههفتانه نینۆكهكانت ڕێكبخهو بۆیهیان بكه بهڕهنگ ی ئۆككهر ی مهیلهو پهمهی ی یان سپ ی عاج ی ئهگهر خانمێك ی كارگێڕی بویت ،ڕهنگه بریقهدارهكانیش وازلێبێنه بۆشهو ئاههنگ. .8بهئامێر ی تایبهت پێست ی مردوو ی پێیهكانت لێبكهرهوه ،نینۆكهكانت ڕێكبخهو بهبۆیهیهك ی نزیك لهڕهنگ ی پهنجهكانت بۆیهیان بكه. .9خانم ی شیكپۆش ههمیشه دوودهست ی نهرم ی وهك حهریر ی ههیه، لهبهرئهوه ههوڵبده بهیانیانو ئێواران كرێم ی شێداركهرهوهیان لێبدهیت. .10لهدانان ی ئارایشتدا زیادهڕۆی ی مهكه ،كات ی چوون بۆئیش سادهو ئارایشتێك ی ناسك بهسه بۆئهوه ی لهگهڵ سروشتی كا ر هكهتد ا بگونجێت.
ی زۆرێك لهو ژنو كچان ه سهردانی ئارایشتگاو كۆگاكانی پۆشاك دهكهن خوازیارن ڕهنگێك ههڵبژێرن كه لهگهڵ ڕوخساریاندا بگونجێتو خاوهنی ئارایشتگایهكیش ئاماژه بهوه دهدات ك ه ی ئافرهتان خۆیان ڕهنگ جلوبهرگو ماكیاژهكانیان دهگونجێنن. نیان جهبار لهسلێمانی "بۆههرالیهك بچم دهبێت جلو پێاڵوو ماكیاژهم بچێتهوه سهر ڕهنگی ئهو جلو بهرگانهی لهبهری دهكهم" ،خهزان ئاسۆ بهمش������ێوهیه دواو باسی لهشێوازهكانی خۆگۆڕینو گونجاندنی جلوبهرگهكانی كرد لهگهڵ ڕوخساریدا. بهوتهی خۆی ،بهپێی وهرزهكانی س������اڵ جلو بهرگهكان������ی دهگۆڕێو لهوهرزی زس������تاندا ئهو ڕیكۆتانهی لهسهرهتای ئ������هو وهرزهدا دهكهونه بازاڕهوه ههموو ڕهنگهكانی دهكڕێ ،چونكه زیاتر جلی سهرهوه دهردهكهوێت ،ههربۆیه ئهو كچه گهنجه كه تهنها لههاوینی ئهمس������اڵدا چوار پانتۆڵی سێ چارهكو 18بهدی كڕیوه ،جهخ������ت لهوه دهكاتهوه كه ئهو جلوبهرگان������ه "تهنها بۆ ئهم ماوهیهیهو زۆر بهكهمی بۆساڵی داهاتوو دهیكهمه بهرم".
شیرینی
خواردن
شۆربا ی مریشك
كهرهستهكان: پارچهیهك سنگی مریشكی لهتكراو، یهك پیازی جنراو ،یهك كڵۆ سیری وردك������راو ،نیوپاكهت س������پاگێتی، كوپ ونیوێك ئاو ،كهره. چۆنێتی ئامادهكردنی: كهرهك������ه دهكهین������ه ن������او ئهو دهفرهوه كه شۆرباكهی تیا لێدهنێین پاش������ان پیازهكهی دهكهینه سهرو تێكی دهدهین تا ئاڵ دهبێت ،پاش������ان سنگی مریشكهكهی تێدهكهینو لهسهر تێكدانی ب������هردهوام دهبی������ن لهگهڵ تێكدانهكهدا س������یرو سپاگێتییهكهش������ی تێدهكهین .دواجار ئاوهكهی تێدهكهینو ماوهی پانزه خولهك لێی دهگهڕێین تا پێدهگات.
مۆدیل
ی جلهكانیان دهگۆڕن ی رووخساریان لهگهڵ مۆدێل ی ههمیشهیی كچان رهنگ بۆ جوانییهك
گرنگی زۆر به میكیاج دهدات بهه������ره كهری������م گهنجێك������ی تهمهن 25س������اڵهو زۆر گرنگی بهڕێكخستنو گونجاندنی جلو بهرگهكانی دهدات بهتایبهت������ی لهكاتی چون������هدهرهوهی تایبهتو بۆنهو ئاههنگهكان دا. بهالی ئهو كچه گهنجهوه جوانی جلو بهرگ بهش������ێكه لهجوانی ڕووخسارو ههمیش������ه گرنگ������ی تایب������هت دهدات ماكیاژو ج������لو بهرگهكانی ،ههربۆیه بهالی������هوه گرنگ نییه ئهو میكیاجهی بهكاری دههێنێت لهگهڵ ئهو ئهو جلهی لهب������هری دهكات بگونجێ������ت ،چونكه "ههندێجار ڕهنگه ئهو جلهی لهبهری دهكهی������ت لهگهڵ ئ������هو میكیاجكردنه گونج������او نهبێت ،بۆیه بهپێویس������تی دهزانم ڕهنگێ������ك بهكاربهێنم لهگهڵ ڕووخس������ارمدا بگونجێت" ،هاوكات هێش������و عهلی وهك گهنجێك زۆرتر گرنگی بهس������تایلی جلهكانی دهدات، "حهزدهك������هم نانم نهبێ������ت بیخۆم، بهاڵم جلهكانم ج������وان بێت ،چونكه ڕێكخستن لهجلوبهرگدا زۆر گرنگه"، ههربۆیه هێش������وو لهكاتی گونجاندنی میكیاجهكهی������دا لهگهڵ ئ������هو جلهی لهب������هری دهكات ،زۆر ك������هم گرنگی بهوه دهدات كه ههمان ڕهنگی مكیاج بهكاربهێنێت" ،ب������هزۆری میكیاجی ڕهنگ������ی قاوهیی بهكاردههێنم ،چونكه لهگ������هڵ زۆرب������هی ڕهنگهكان������ی تر دهگونجێت". حهزی لهمۆدێلی كچه خلیجییهكانه زۆرێك ل������هو كچانهی جلو بهرگی جۆراوج������ۆر دهپۆش������ن دهیانهوێت
شیرین ی ڕهمهزان
كهرهستهكان: یهك پهرداخ ئاردی سپی ،س������ێ كوپ ئاو ،ی������هك هێلكه، ی������هك كهوچك خومره ،چارهكه كهوچكێكی چا شهكر. چۆنێتی ئامادهكردنی: خوم������رهو ش������هكرهكه لهنی������و پهرداخ ئ������اوی گهرمدا دهتوێنرێت������هوه لهالیهك دادهنرێت بۆئ������هوهی ههڵبێت. ئاردهكه دهكهینه نێو دهفرێكهوهو لهناوهڕاس������تدا چاڵی دهكهین بۆتێكردنی هێلكهكه پاشان خومرهو ئاوهكهی تێدهكهین ،جوان تێكی دهدهین تا ههویرهكه شێوهیهكی ش������ل وهردهگرێتو ماوهی كاژێرێ������ك لێی دهگهڕێین بۆئهوهی ههڵبێت. تاوهیهك ئههێنین كهمێك زهیتی تێدهكهینو باش گهرمی دهكهین ،ههویرهكه بهش بهش دهكهین بهپارچهی بچوك پاشان مۆزو بادام یان خامه دهكهینه ناوهكهیهوهو جوان دهیپێچینو لهزهیتدا سوری دهكهینهوهو پاش تهواوبوون پێشكهشی دهكهین.
لههاوڕێكانی������ان جی������اواز ب������نو الس������ایی ئهكت������هرو دراماكانی نێو "تهنها لههاوین ی تهلهڤزیۆنهكان بكهنهوه. گۆڤار محهمهد یهكێكه لهو كچانهی ك������ه بهڕێژهیهك������ی زۆر س������ه یریی ئهمساڵدا 4پانتۆڵی دراما بیانییهكان دهكاتو الس������ای ئهكتهو هونهمهن������دهكان دهكاتهوه، سێ چارهكو 18 "بهڕێژهییهك������ی زۆر الس������ایی مۆدێلی كچه خلیجیهكانو شێوازی جلوب������هرگو میكیاجكردنی ئهوان بهدییم كڕیوهو تهنها دهك������هم" ،ههربۆی������ه ح������هزدهكات ش������ێوازێكی جیاواز لههاوڕێكانی بۆ ئهم ماوهیهیه ههبێتو زۆرتر گرنگی بهڕێكخستنی ڕهنگهكان دهدات" ،حهزدهكهم ڕهنگه بهکاریان دێنن" گونج������اوهكان لهبهربكهم ،میكیاجی ههمان ڕهن������گ بهكاربهێنم ،چونكه خلیجییهكان لهگ������هڵ ڕهنگی جلو ئێكسسواراتهكانیان ،پێاڵوهكانیان ڕێك دهخهن". بهوه دهدهن ئهو جلو بهرگو پێاڵوو بابهتی كهمالیاتانهی الی ئێمه دهیبهن كچان لێهاتوون لهگونجاندنی گونجاوبن لهگهڵ ڕوخساریاندا". ڕهنگدا لهالیهك������ی دیكهوه جهمیله س������هعید خاوهنی پێش������انگاكانی جلو بهرگی خاوهن������ی ئاراش������تگایهكی ژنانهیهو ئافرهتانو ئارایشتگاكان ئاماژه بهوه ئاماژه ب������هوه دهدات كه زۆربهی ئهو دهدهن ك������ه كچ������ان بایهخێكی زۆر ئافرهتانهی دهچنه ئارایش������تگاكهی، دهدهن بهگونجاندنی ڕهنگهكانی جلو خۆی������ان ڕهنگ������ی میكیاجهكهی������ان بهرگو ماكیاژهكانیان. ههڵدهبژێرن" ،ڕهنگ������ه میكیاجهكه دیار جهم������ال خاوهنی پێش������انگای لهگ������هڵ ڕهنگ������ی جلهكانیش������یان پۆشاكی ئافرهتانی لهشاری سلێمانی ،نهگونجێ������ت ،بهاڵم دهڵێ������ن گرنگ ئاماژه بهوه دهدات كه گونجاندنێكی ئهوهیه لهگهڵ ڕوخسارمان بگونجێت، زۆر ههی������ه لهكات������ی كڕینی جلو ههندێ������ك كاتی������ش ههی������ه خۆمان بهرگداو كچانیش لهههڵبژاردندا زۆر ڕهنگ������ی میكیاجهك������ه بۆئافرهتهكان لێهاتوون" ،ئهو كهسانهی سهردانی ههڵدهبژێری������نو لهگ������هڵ ج������لو ئێمه دهكهن بهڕادهیهكی زۆر گرنگی بهرگهكهیدا دهیگونجێنین".
ئارایشت
ی بهسادهترین شێو ه جوان چاوهكانت پیشان بد ه
وهك وتراوه چاوهكان ئاوێنهی ڕوخس������ارن بۆیه خانمان ههمیشه ههوڵی ڕازاندنهوهیان دهدهن، بهچاوپۆش������ین لهشێوهو ڕهنگیان لهبهرئهوهی سحراویترین بهشن لهئهندامهكانی لهش .پسپۆڕانی جوانكاری چهند پێشنیازێكی سادهیان خس������تووهتهڕوو بۆگرنگیدان بهچاوهكان بهسادهترین شێوه ،یهكێك لهو ئامادهكراوانهی چاوهكانی پێدهڕازێنرێتهوه ماسكارایه ئهگهرچی یهكێكه لهو ئامادهكراوانهی زۆرترین فرۆشی ههیه لهنێو بازاڕهكانی جیهاندا ،بهاڵم وهك پێویست جوانی نابهخش������ێته چاوهكان ،ههربۆیه پێویسته ئامادهكراوی تر لهشێوهی كرێمی تایبهت بۆچاوهكان بهكاربهێنرێت بۆئهو كچانهی تهمهنیان له 25ساڵ كهمتره. كرێم دژی چرچ بوون بۆئهوانهی لهس������هرو 25س������اڵییهوهن ،ئهویش پێویس������ته بهش������ێوهیهكی ڕۆژانه بێت ،چونكه بهڕێگایهكی نمونهیی دادهنرێت بۆنهرمی پێڵووهكانو پاراس������تنی لهچرچ ب������وون ،ئهمانهش ههندێك تێبینی������ن بۆجوان ی چاوهكانت ،ئهگ������هر چاوهكانت بچووك بوون لهناوهوه ڕهش������یان مهكه ،بهڵكو تهنه������ا لهدهرهوه ئهو كاره ئهنجام بده ،بهقهڵهمێكی س������پی هێڵێك لهس������هر پێڵوی خوارهوه بكێشه بۆ فراوانبوونی چاوهكان������ت ،چاوێكیش كه كهموكوڕی بینینی ههبێت باشتروایه پالژهرێكی تاریكی بۆبكرێت یان النیكهم ڕهنگی پالژهرهكه لهڕهنگی كرێمی ئهساسهكه تاریكتر بێت.ئهگهر چاوت قوڵ بوو ئیتر بههۆی زی������ادی كێش یان ههرهۆیهكی تربێت ئهوا دوربك������هوهرهوه لهبهكارهێنانی ڕهنگ������ی ڕهش ی������ان ڕهنگ������ه تاریكهكان، لهبری ئ������هوان ڕهنگی كراوه بهكاربهێنهو بهدانانی هێڵ لهگۆشهی دهرهوهو ناوهوهی چاوهكانت دابنێ.
كۆندۆلیزا رایسو چیرۆك ی سهركهوتنی
نوسینی :ئهنتۆنیا فیلیكس ی بۆ عهرهبی :سهعید ئهلحسنیه وهرگێڕان ی بۆ كوردی :رێباز زهنگهنه وهرگێڕان
رۆژنامهیهكى كولتوریى گشتییه
س ه ر ۆ ك م ن د ا ڵ ی ن ا ش هرع ی بووه! پارێزهری فرن اندۆ لۆگۆی سهر
بوون بهسهرۆك ی یهكێتی ی تۆپ ی پێ ی ئهمریكا تهنها وهكو خهونێك ی كۆند ی دهمێنێتهوه لهپهراوێزی یهكێك لهالپهڕهكانی كتێبی بیرهوهرییهكانیدا، بوش ئاماژهی بهپشتبهستنی بهسكۆكرۆفت كردووه ،له پهراوێزهكهدا هاتووه« :ههمیش������ه ههستم بهوهدهكرد كه واباش������تره برنت وهزیری بهرگری بێت ،بهاڵم پێویستم ی كوڕ پێیبوو لهكۆشكی س������پیدا لهگهڵمدا بێت» ،بوش ههمان ههستی سهبارهت به كۆندی رایس ههیه. لهوانهی������ه كۆندی وای پێ باش������تر بووبێ������ت لهدوای كۆتاییهاتنی ههڵمهتی ههڵبژاردنه س������هرۆكایهتییهكهوه بهڕێوهبردن������ی یهكێتی������ی نیش������تیمانیی تۆپ������ی پێ������ی وهربگرتبای������ه ،ب������هاڵم لهجیاتی ئهوه رازیب������وو لهگهڵ جۆرجی كوڕدا بمێنێتهوه .ئهو بژاردهیهی لهبهرژهوهندی پۆڵ تاڵیبۆی سهرۆكی ههڵبژێردراوی یهكێتیی نهتهوهیی تۆپی پێدابوو كه لهئهركهكهی خۆیدا وهكو كۆمیساری ئهو یهكێتییه جێگیربوو ،چونكه مهسهلهكه نهخرایه بهر باسكردن. نووس������ینگهی یهكێتیی نیشتیمانیی تۆپی پێ كه لهبارك ئهڤنیوی نیویۆركه ،تهنها وهكو خهونێكی كۆندی مایهوه. لهو س������هروبهندهدا پێویست بوو ئهركێك بگرێته ئهستۆ ك������ه بهیهكێك لهپۆس������ته ههره گرنگهكان������ی حكومهتی ئهمریكا لهقهڵهم دهدرێت. بهشی دووهم كهلهپوورێكی ئهمریكایی پێكهاته فره رهگوریش������هكانی كۆمهڵگ������هی ئهمریكایی ناتوانێ������ت بێبههایهك������ی گرنگ������ی دیك������ه كار بكات: باوهڕبوون بهتوانای ج������واڵن بهرهو بهرزتر .بنهمای ئهو توانایهش پشت بهرێگهخۆشكردنی بوار لهڕێی خوێندنو رۆشنبیركردنههوه دهبهستێت .ئهم بهشهی ئهو خهونهیش لهدهس������ت دهچێت ...تهنها بهوه نهبێت كه خوێندن بۆ كۆندۆلیزا رایس ههمووان فهراههم بكرێت. دیمهن :ئێس������تا ئێمه لهكێڵگهیهكداین لهنزیك كلینتۆن، لهههرێمی گرین لهئاالباماو لهسهردهمی جهنگی ناوخۆدا. لهپشت ماڵه س������هرهكییهكهوه رووبهرێكی فراوانی زهوی كێڵدراو بهلۆكهی چێنراو لهسهر زهوییهكی رهنگ رهش كه ههرێمهكهی������ش بهههمان ن������اوی زهوییهكهوهیه ،واته پشتوێنی رهش .لهگهڵ نزیكبوونهوهی تاریكیدا كهشێك لهنیگهرانیی باڵ بهسهر بیناكاندا دهكێشێت .خزمهتكاره كۆیلهكانی س������هر بهماڵه س������هرهكییهكه بهدوای شوێندا دهگهڕێن بۆشاردنهوهی زیوو و ئهو شته گرانبههایانهی تر ك������ه لهماڵهكهدا ه������هن .كۆیله نێرین������هكان بهیهكدا دههاتنو پاڵیان بهیهكهوه دهنا بۆ شاردنهوهی چێشت. پێش ههفتهیهك لهههرێمهك������هدا دهنگۆی نزیكبوونهوهی س������هربازه یهكێتیخوازهكان لهناوچهكه وهكو ئاگری نێو پوشو پهاڵش باڵوبووهوه .ئهو دهنگۆیانه باسیان لهوهدهكرد كه سهربازهكان دهست بهسهر ماڵهكاندا دهگرنو ههرچی ببینن تااڵنی دهكهن .هێش������تا تووندوتیژیی شهڕهكانی دۆڵی رووباری تینیس������ی كه بهدووری سهدو پهنجا میل دهكهوێته باك������وورهوه هێورنهببووهوه ،ك������ه ئامانج لێی دهستبهسهراگرتنی رێگای سهرهكی باشوور بوو. ناوبهن������او چیرۆكی ئهو كاره دڕندانان������ه باڵودهبووهوه كه خێزانو ئهو كۆیالنهی س������هر بهخێزانهكانن لهالیهن هێ������زه یهكێتیخوازهكانهوه رووب������هڕووی دهبوونهوه كه دهچوونه ش������وێنی نیش������تهجێبوونی كۆیل������هكانو ماڵه س������هرهكییهكانهوه .ئهوه كچێكی گهنجه ناوی جۆلیایهو كچی س������پی پێس������ته خاوهن كێڵگهكهیهو یهكێكه لهكچه كۆیله رهشپێستهكانی ماڵهكه .جۆلیا فهرمانهكانی باوكی جێبهجێ كردووهو ئهسپهكانی كۆكردهوهو لهتهوێلهكهوه بۆش������وێنێكی شاراوهی ئهوتۆیان دهبات كه جگه لهخۆی كهس نایزانێت. ئهم دیمهنه بۆئهوه دهش������ێت ببێته سهرهتای فیلمێك كه ب������اس لهچیرۆك������ی كۆندی بكات .ئ������هم دیمهنه دایكی داپیره ،جۆلیا هید رایس دهردهخات كه منداڵێكه چاوی بهكۆیلهیی لهكێڵگهیهكی ههرێمی گرین دا كردهوه.
گۆرانبیژێك بۆ سهرۆكایهت ی هایت ی گ��ۆڤ��اری تایمی ئهمریكی ئاشكرایكرد كه ویكلیف جین ئهستێرهی گ��ۆران�یو موزیكی ئ �هم��ری��ك �ی ب���هڕهگ���هز خ �هڵ��ك �ی ه��ای��ت �ی خۆی بۆسهرۆكایهتی هایتی كاندید دهكات. ه��ای��ت�ی ك �ه س��اڵ �ی راب�����ردوو بومهلهرزهیهك دووچ����اری وێ��ران��ك��اری��ی�هك�ی گ����هورهی كرد، ت��ش��ری��ن �ی دووهم������ی ئ �هم��س��اڵ ههڵبژاردنی سهرۆكایهتی ئهنجام دهداتو ل�هوب��ارهوه جین وتی« :ئهگهر پێنج ساڵی سهرۆكایهتی لهخزمهتی هایتیدا نهبهمهسهر مانای وایه ههرچی گۆرانیم لهپێناوی مرۆڤایهتیدا وتووه ،مایهپووچ بوون». چ��اودێ��ران ل �هو ب��ڕوای �هدان ك�ه جینی تهمهن
ئۆباما
37س��اڵ كه خاوهنی شهعبیهتێكی زۆره لهنێو خهڵكی هایتیدا ،بهئاسانی دهتوانێت ئهو پۆسته مسۆگهر بكات. ن���اوب���راو دام���هزرێ���ن���هری ت��ی��پ�ی فیوجیزهو گۆرانییهكی لهگهڵ شاكیرای كچه هونهرمهندی كۆڵۆمبیدا ه�هی�ه ب �هن��اوی «ئ �هگ �هر سهرۆك بوومایه» ،ههروهها جین لهبارهی لهناوچوونی ئهو 300ه �هزار كهسهی بههۆی بومهلهرزهكهوه لههایتی مردن وتی :ئهگهر ئهو كارهساته رووی نهدایه 10ساڵی تر ئینجا خۆم بۆ سهرۆكایهتی كاندید دهك��رد ،بهاڵم ئێستا هایتی ناتوانێت چاوهڕوان بێت تا بیگێڕینهوه بۆسهدهی .21
www.Nnmnm.com
ژماره 37:
15
ۆكی پ فه رمانێكی دادگا دهداتو دهچێته ژێر اراگوای رایگهیاند ك ه س � ه رۆ ك ب ه ت بهڕێگهی اقیكردنهوهیهكی پزیشكییهوه بۆ مزووانه مل بۆ لۆگۆی ناشهرعی منداڵی د وو ه م ی زان ب ین وو ی ه ئ ؟ ه و ه ی ت ه كه ئایا منداڵ مهن 59ساڵ كه پێ شت ر ئ ه سق ه ف ێك ی كاتۆلیك ب ێكی بووه كه هێ ووه ،ئهوهی راگهیان ئهو دهنگۆیانه لهبار شتا ئهسقهف بووه. دبوو كه ساڵی پار هی بوون لهساڵی 2008دا پۆستی سه ی منداڵهوه زیانێك ی س یا س ی دی ار رۆكایهتی دهدات له هۆرتینسیا مۆران ئاشكرایكرد ك گرتهدهست ،بهتایبهتیش دوای ئهوه لۆگۆ دوای ئهوهی ی ه ك لۆگۆ باوكی كوڕه دووسااڵنهكهیهتی .ه خانمێك بهناوی
سێشهممه
2010 /8/17
خاوهن ئیمتیاز:
سهرنوسهر:
کۆمپانیای رووداو شوان ئادهم ئهیڤهس
بهڕێوهبهری نوسین :بهڕێوهبهری کارگێڕی: شاخهوان مهحمود دابان عیزهت
ناونیشان :سلێمانى شاڕێی سالم تهالرى سلێمانی مۆڵ -نهۆمی دووهم بۆ پهیوهندی : 3186176 - 07480151705 - 07710268004 Nmnmpress@yahoo.com
خواردنهك ه ی ئۆباما ڤیتۆ كرا ب��اراك ئۆبامای س�هرۆك�ی ئهمریكا لهمیانهی جهژنی چ�لو نۆ ساڵهی لهدایكبوونیدا بهپێكهنینهوه بهرۆژنامهنووسانی راگهیاند كه پاسهوانهكانی نهیانهێشتووه تامی ئهو شیرینییه بكات كه لهالیهن یهكێتی سهندیكاكانهوه بهبۆنهی لهدایكبوونیهوه پێشكهشیان كردبوو. ئهو دهزگایهی كه ئهركی پاراستنی سهرۆكهكانی ئهمریكای لهئهستۆدایه ،لهو خواردنانهش ورد دهبێتهوه كه بۆ سهرۆك ئاماده دهكرێت ،بۆیه ڤیتۆی بهكارهێنا بهرامبهر ئهو قاڵبه شیرینیهو نهیهێشت ئۆباما لێی بخوات ،ئهوهش وای لهسهرۆك ئۆباما كرد كه بهپێكهنینهوه بڵێت« :دڵنیام كه ئێستا پاسهوانهكان خۆیان سهرقاڵی خواردنی كێكهكهن» ،لهوكاتهشدا سهرجهم ئامادهبووان دایانه قاقای پێكهنین.
كنێدی
نهێنییهكان ی بنهماڵ ه ی كنێد ی
«بنهماڵهی كنێدی ...ههڵكشان بهرهو لهناوچوون» ناونیشانی تازهترین باڵوكراوهی نووسهرو وهرگێڕ«ئهحمهد هورێدییه» كه چیرۆكی گهورهترین خانهوادهیه كه بووهته جێی مشتومڕ له ئهمریكا. ئهو خانهوادهیه به«ئهفسانه» وهسفكراوهو بۆیهكهمجاریش له مێژووی ئهمریكادا سێ برای ئهو خانهوادهیه بوونهته ئهندامی ئهنجومهنی پیران له سێ ویالیهتی جیاجیاوه. لهڕێی وهرگێڕانی بهرگه ئینگلیزییهكهی ئهو كتێبهوه كه جۆن ماك جینیس نوسیویهتی ،هورێدی لهگهڵ خوێنهردا دهگهڕێت بۆ زانینی هاوپهیمانییهكانی كنێدی لهگهڵ سهركردهكانی مافیاو پۆلیسو ههواڵگریو راگهیاندن كه وهرچهرخاوه بۆ شهراكهت لهبازاڕهكانی پارهو وهبهرهێنان ،ئهوه وایلێكردووه بههاوڕێكانی بڵێت« :پارهو نفوزی من وایكردووه كه بتوانم شۆفێرهكهشم بكهمه ئهندامی كۆنگرێس».
كاسترۆ
یهكهم كۆپیی كتێبهك ه ی كاسترۆ بۆ ك ێ بوو؟ ڤیدڵ كاسترۆ سهرۆكی پێشووی كوبا یهكهم كۆپیی بهرگی یهكهمی بیرهوهرییهكانی بهناوی «سهركهوتنه ستراتیژییهكه« پێشكهشی یانگ جیێشی وهزیری دهرهوهی چین ك��رد كه س �هردان �ی ماڵهكهی كردبوو لههاڤانا. ك��اس��ت��رۆ ك �ه 13ی ئ��اب �ی ئ �هم��س��اڵ ی���ادی 84ساڵهی لهدایكبوونی خۆی دهكاتهوه ،بهرگه چینییهكهی كتێبێكی ت��ری خ��ۆی پێشكهشی ه �هم��ان وهزی���ر ك��رد بهناوی «فهرههنگی بیری ڤیدڵ ك��اس��ت��رۆ» ،ئ�هوی��ش دوای ئهوهی ههردووكیان تاووتویی بارودۆخی سهر گۆڕهپانی نێودهوڵهتییان كرد. كتێبی «سهركهوتنه ستراتیژییهكه« چیرۆكی ئهو جهنگه دهگێڕێتهوه كه ساڵی 1958چهكدارهكانی كاسترۆ ل��هدژی هێزهكانی فۆلجینسیۆ باتێستای دیكتاتۆردا بهرپایان كردو بردیانهوه لهباشووری خۆرههاڵتی كوبا، هاوكات كتێبهكه ژیاننامهیهكی كورتی كاسترۆی تێدایه كه بهباوكی شۆڕشی كوبا دادهنرێت.