nmnm_39

‫‪39‬‬

‫‪www.Nnmnm.com‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌كى كولتوریى گشتییه‌‬

‫سێشه‌ممه‌‬

‫‪7‬‬

‫‪7‬‬

‫ژمارەیەكی زۆر دەرمانخانەی نایاسایی لەالیەن بەڕێوبەرایەتی بەشی‬ ‫نەهێشتنی ماددە سڕكەرەكان لەدەزگای ئاسایشی سلێمانی چەندین‬ ‫جار داخراون‪ ،‬بەاڵم دووبارە كراونەتەوە‌و كەس������ەكانیش بەبڕیاری‬ ‫دادوەر بەكەفالەت ئازاد كراون‪.‬‬ ‫عەمید جەاللی مینە بەگ بەرپرس������ی بەش������ی نەهێش������تنی ماددە‬ ‫س������ڕكەرەكانی لەئاسایشی س������لێمانی ئاماژەی بەوەدا كە لەماوەی‬ ‫ڕابردوودا چەندینجار ڕایانگەیاندووە كە لەسلێمانی نزیكەی سێ‬ ‫سەد دەرمانخانەو لەڕانیەش نزیكەی چوار سەد دەرمانخانەی نایاسایی‬

‫هەیەو بەشێوەیەكی نایاسایی دەرمان بەخەڵك دەفرۆشن‪« ،‬چەندین‬ ‫كەسمان دەستگیر كردووە كە لەو دەرمانخانانە دەرمانیان كڕیوە‪،‬‬ ‫ئێمە چەندینجار دامان خستوون‌و ئەو كەسانەمان دەستگیركردووە‪،‬‬ ‫بەاڵم بەداخەوە دادوەر بەكەفالەت ئازادیان دەكات»‪ ،‬هەربۆیە ناوبراو‬ ‫داوا لەوەزارەتی تەندروستی‌و پەرلەمانی كوردستان دەكات یاسایەكی‬ ‫تایبەت بەمامەڵەی دەرمان لەهەرێمی كوردس������تان دەربكات‪« ،‬ئەو‬ ‫كەس������انەی مامەڵەیان بەدەرمانەوە كردووە هەر لەپۆلیس‌و پزیشكەوە‬ ‫تیایاندا بووە تاوەكو بەكرێكار‌و مامۆستا دەگات»‪.‬‬

‫‪2010/8/31‬‬

‫‪7‬‬ ‫بو خه‌لک‬ ‫له خه‌لکه‌و ‌ه‬

‫هێشتا دەرمانخانە نایاساییەكان دانەخراون‬

‫نرخ‪750 :‬دینار‬

‫لۆکه‬ ‫‌ بۆ نم نم ده‌دوێت ‪9‬‬

‫لەماوەی هەفتەیەكدا دوو هاوواڵتی دوای چەند رۆژێك لەدیارنەمانیان بەكوژراویی دەدۆزرێنەوە‬

‫دوێنێ تەرمی گەنجێکی بێسەروشوێنکراوی ئێزدی دۆزرایەوە‬ ‫تاوان‬

‫گیرفان بڕەكان سەر‬ ‫لەپۆلیس دەشێوێنن‬ ‫بەرزان عەلی حەمە‬ ‫لەش������ەوانی پێش جەژنی ڕەمەزان كە خەڵكی بۆكڕینی‬ ‫پێداویستییەكانی جەژن ڕژاونەتە بازاڕەكانەوە‪ ،‬چەند‬ ‫گروپێكی گیرفان بڕین لەناو شاری سلێمانیدا سەریان‬ ‫هەڵداوەو تائێستاش لەالیەن هێزەكانی پۆلیسی نەهێشتنی‬ ‫تاوانەوە چەند كەس������ێكیان لێ دەستگیركراون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەوتەی بەرپرسانی پۆلیس دەستگیركرنی ئەو كەسانە‬ ‫ئاس������تەمە‪« ،‬چونكە ئەو كەس������انە گروپن‌و یەكێكیان‬ ‫كەتەرەك������ە دەدات لەجانتای ژن������ان‌و جێیدەهێڵێت بۆ‬ ‫ئەویتر‌و ئەویتر دەیڕفێنێت‪ ،‬ئەگەر لەوكاتەدا نەیگریت‬ ‫كە كەتەرەكەی لێدەدات‪ ،‬دەڵێت وەرە بمگەڕێ من هیچم‬ ‫پێ نییە‪ ،‬ئیتر پۆلیس������یش هیچ بەڵگەیەكی بەدەستەوە‬ ‫نابێت بۆدەس������تگیركردنی‪ ،‬چونكە ش������تەكان لەالیەن‬ ‫كەس������ێكی ترەوە فڕێنراوە‌و هەر دەبێت تۆ لەو كاتەدا‬ ‫دەستگیری بكەیت كە كەتەرەكەی لێدەدات‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫ئێمە دووان س������یانێك لەوانەمان دەس������تگیركردووەو‬ ‫لەلێكۆڵینەوەدا ددانیان ناوە بەتاوانەكەیاندا»‪.‬‬ ‫مالزمی یەك سەركەوت ئەحمەد ئەفسەری لێكۆڵینەوە‌و‬ ‫بەرپرسی بەش������ی ڕاگەیاندنی بەڕێوبەرایەتی پۆلیسی‬ ‫نەهێش������تنی تاوان لەس������لێمانی ئاماژە بەوە دەدات كە‬ ‫جگە ل������ەو گروپە گیرفانبڕانە‪ ،‬دیاردەی دزینی تابلۆی‬ ‫ئۆتۆمبێلە علوجەكان س������ەری هەڵداوە‌و تائێستاش ‪10‬‬ ‫س������كااڵی لەو جۆرە تۆماركراوە‪ ،‬هاوكات هێزەكانیان‬ ‫بەهاوكاری دەزگای ئاسایش س������ەرقاڵی لێكۆڵینەوەن‪،‬‬ ‫«چەند س������ەرەداوێكمان لەسەر ئەوەش دەستكەوتووەو‬ ‫ئێستا شوێنی ئەو كەس������انەمان دەستنیشان كردووەو‬ ‫لەقۆناغی دەستگیركردنیانداین»‪.‬‬

‫جەمال حسێن لەدهۆك‬

‫گەنجێكی ئێزدی دوای چوار‬ ‫رۆژ لەدیارنەمانی لەشارۆچكەی‬ ‫شاریای سەر بەپارێزگای دهۆك‪،‬‬ ‫پاشنیوەڕۆی دوێنێ تەرمەكەی‬ ‫شارۆچكەیە‬ ‫ئەو‬ ‫لەنزیك‬ ‫دۆزرایەوە‪ ،‬هاوكات دوای دوو‬ ‫ڕۆژ لەدیارنەمانی پیاوێكی تەمەن‬ ‫‪35‬ساڵە بەكوژراوی دەدۆزرێتەوەو‬ ‫بەڕێوەبەری پۆلیسی زاخۆش ئاماژە‬ ‫بەوە دەدات كە تائێستا كەس لەسەر‬

‫ئەو ڕووداوانە دەستگیرنەكراوە‪.‬‬ ‫كاژێر‪10‬ی بەیانی ڕۆژی ‪8/26‬‬ ‫گەنجێكی ئێزدی بەناوی بارز‬ ‫خەاڵت یەزد كە تەمەنی ‪20‬ساڵەو‬ ‫خوێندكاری زانكۆی دهۆكە دیار‬ ‫نامێنێت‌و كاژێر یەكی پاشنیوەڕۆی‬ ‫لەنزیك‬ ‫تەرمەكەی‬ ‫دوێنێ‬ ‫شارۆچكەی شاریا دەدۆزرێتەوە‪،‬‬ ‫لەوبارەوە خەاڵت یەزدی باوكی‬ ‫بارز لەلێدوانێكیدا بۆ نم نم راستی‬ ‫پشتڕاستكردەوەو‬ ‫رووداوەكەی‬ ‫رایگەیاند كە ئەوان كێشەیان‬

‫لەگەڵ هیچ كەسێكدا نییەو‬ ‫كوڕەكەیان بەشێوەیەكی ئاسایی‬ ‫لەماڵ چۆتەده‌رەوەو نەگەڕاوەتەوە‪،‬‬ ‫«بەاڵم رۆژی ‪ 8/30‬تەرمەكەیمان‬ ‫دۆزییەوە»‪.‬‬ ‫لەالیەكی دیكەوە محەمەد حەسەن‬ ‫زاخۆ‬ ‫پۆلیسی‬ ‫بەڕێوەبەری‬ ‫لەلێدوانێكیدا بۆ نم نم ڕایگەیاند‬ ‫كە لەرووداوێكی هاوشێوەدا‬ ‫نیوەشەوی ‪ 26‬ـ ‪27‬ی ئەم مانگە‬ ‫لەڕێگەی تەلەفۆەوە پەیوەندی‬ ‫بەپیاوێكی تەمەن ‪35‬ساڵەوە دەكەن‬

‫بەناوی دڵخواز موسلیم‪« ،‬دوای‬ ‫لەماڵ دێتەدەر بۆماوەی چوار ڕۆژ‬ ‫دیارنامێنێت»‪ ،‬هەربۆیە دەست‬ ‫بەبەدواداچوون دەكەن‌و رۆژی‬ ‫‪28‬ی ئەم مانگە لەناو ئۆتۆمبیلەكەی‬ ‫خۆیدا‌و بەكوژراوی تەرمەكەی‬ ‫لەالیەن پۆلیسەوە دەدۆزرێتەوە‬ ‫كە چوار فیشەكی پێوە بووە‪،‬‬ ‫«كوژراوەكە خەڵكی زاخۆیەو‬ ‫ئێستە لێكۆڵینەوە لەڕووداوەكە‬ ‫بەدەوامە‪ ،‬بەاڵم تائێستا كەس لەسەر‬ ‫ئەو ڕووداوە دەستگیرنەكراوە»‪.‬‬

‫نزیكەی ‪ 70‬گەنج دیپۆرتی هەرێم دەكرێنەوە‬

‫‪2‬‬

‫ئه‌زموون‬

‫حه‌مه‌ی حاجی مه‌حمود‬ ‫له‌ژیانی پاش وه‌زیریی‬ ‫خۆی ده‌دوێت‬ ‫‪8‬‬

‫هێشتا بكوژانی ئەو هاوواڵتیەی لەسەر زللەیەك كوژرا دەستگیر نەكراون‬ ‫ئەحمەد باڵەكی لەسۆران‬

‫دوای ئەوەی رۆژنامەی نم نم لەژمارەیەی پێشوویدا‬ ‫باڵویك������ردەوە كە هاوواڵتیەك لەس������ەر زللەیەك‬ ‫دەكوژرێت‪ ،‬هێشتا بكوژانی دەستگیر نەكراون‌و‬ ‫بەڕێوەبەری پۆلیسی سۆرانیش ئاماژە بەوە دەدات‬ ‫كە چەند كەسێكییان دەستگیركردووە‌و گومان‬ ‫دەكرێت دەستیان لەو كوشتنەدا هەبوبێت‪.‬‬ ‫ڕۆژی ‪ 8/22‬هاوواڵتیی������ەك بەن������اوی ف������واد‬ ‫عەبدولڕەحمان بەهۆی كێشەیەكی كۆمەاڵیەتیەوە‬ ‫لەسەر زللەیەك كوژراو كەسوكاریشی ڕایدەگەیەنن‬

‫كە نەدۆزینەوەی بكوژەكە كێشەكە ئاڵۆزتر دەكات‪.‬‬ ‫عەمید ئەس������كەندەر بابەكر بەڕێوبەری پۆلیسی‬ ‫س������ۆران لەلێدوانێكیدا بۆ نم نم جەختی لەوە‬ ‫كردەوە كە تائێستا كەسی مەبەست بەهۆی ئەوەی‬ ‫ش������وێنی نادیارە نەتوانراوە دەستگیر بكرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم «شەش كەسی ترمان دەستگیركردوە كە‬ ‫گومانیان لێدەكرێت ئەو ڕۆژەی ئەو هاوواڵتییە‬ ‫ك������وژراوە تەقەیان كردبێ������ت‪ ،‬چونكە چەكیان‬ ‫پێ بووە»‪ ،‬هەربۆیە عەمید ئەس������كەندەر باسی‬ ‫لەوەشكرد كە لێكۆلینەوە لەكێشەكە بەردەوامە‪،‬‬ ‫«ئەمری دەس������تگیركردن بۆ زیاتر لە‪ 10‬كەس‬

‫لەوان������ەی پەیوەندی������ان بەكێش������ەكەوە هەبووە‪،‬‬ ‫دەرچووە»‪.‬‬ ‫كوڕە مامێكی كوژراوەكە كە نەیویس������ت ناوی‬ ‫بنوسرێت لەلێدوانێكیدا بۆ نم نم ئاشكرایكرد كە‬ ‫بەهۆی ئەوەی بكوژەكە دەستگیرنەكراوە كێشەكە‬ ‫خەریك������ە ئاڵۆزتر دەبێت‪« ،‬ئەگ������ەر بكوژەكە‬ ‫دەستگیربكرێت تا ڕادەیەگی زۆر كێشەكە بەرەو‬ ‫باشی ئەچێت»‪.‬‬ ‫فواد عەبدولرەحمان تەمەنی ‪40‬س������اڵەو خەڵكی‬ ‫گوندی باڵەكیانی سەر بەقەزای سۆرانە‌و لەماوەی‬ ‫ژیانیدا دووژنی هێناوە‪.‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫‪2010 /8/31‬‬

‫ژماره‪39‌:‬‬

‫"ئەگەر نانەواكان بیمە نەدەن دەدرێنە دادگا"‬

‫كرێكارانی نانەواو سەمونخانەكان لەقەرەبوو نەكردنەوەیان نیگەرانن‬ ‫كرێكارانی نانەواو‬ ‫سەمونخانەكان لەالیەن‬ ‫بەڕێوبەرایەتی كارو‬ ‫دەستەبەری كۆمەاڵیەتی‬ ‫مانگانە بڕێك پارەیان‬ ‫لێوەردەگیرێت‌و كرێكارانی‬ ‫نانەواخانەكانیش ئاماژە‬ ‫بەوە دەدەن كە چەندین‬ ‫جار تووشی سووتان بوون‌و‬ ‫قەرەبوو نەكراونەتەوە‪.‬‬ ‫هۆگر كەمال لەسلێمانی‬ ‫بۆ خانەنش������ینكردن‌و قەرەبوكردنەوەیان‬ ‫لەكات������ی تووش������بوون بەكارەس������ات‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەرایەت������ی كارو دەس������تەبەری‬ ‫كۆمەاڵیەتی بڕێك پارە لەكرێكرانی نانەوا‌و‬ ‫س������ەمونخانەكان وەردەگرن‌و س������ەرۆكی‬ ‫س������ەندیكای نانەوایانیش ئەوە بەكێش������ە‬ ‫دەزانێت‌و ئاماژە بەوە دەدات كە نانەواكان‬ ‫ویستویانە مان بگرن‪.‬‬ ‫كام������ەران رەحیم كە بۆماوەی‪20‬س������اڵە‬ ‫كاری نانەوای������ی دەكات ئام������اژە ب������ەوە‬ ‫دەدات ك������ە دوای تێپەڕبوونی س������اڵێك‬ ‫لەناونوسینیان لەبەڕێوەبەرایەتی دەستەبەری‬ ‫كۆمەالیەت������ی لەالیەن ئەو بەڕێوەبەرایتیەوە‬ ‫دراونەت������ە دادگا‪" ،‬گوایە پارەمان نەداوە‪،‬‬ ‫چونكە ئەوانیش ماوەی ساڵێكە لەئێمەیان‬ ‫نەپرس������یوەتەوە"‪ ،‬هەربۆیە كامەران باسی‬ ‫لەوە كرد كە كات ‌ێ دەچنە بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫كارو دەستەبەری كۆمەاڵیەتی یەك ملیۆن‌و‬ ‫‪977‬هەزاریان لێدەسەنن‪" ،‬پێیانوتین ئەگەر‬ ‫پارەكەمان نەدەن������ ‌ێ دەتان دەین بەدادگا‪،‬‬

‫کرێکاران به‌دوای قه‌ره‌بووکردنه‌وه‌وه‌ن‬ ‫ئێمەش ناچار پارەكەمان دانێ‌"‪ ،‬ئەوەش‬ ‫وایكردووە لەمەودوا كامەران‌و هاوڕێكانی‬ ‫مانگانە پارەی زەمانەكەیان "بەناچاری"‬ ‫بدەن كە ‪32‬هەزارو پێنجەس������د دینارە‪،‬‬ ‫"ئەگەر هەموو گیانت بس������وتێ‌‌و لەسەر‬ ‫عارەبانە بیت‪ ،‬ئەوكات كەمێك پارەت بۆ‬ ‫سەرف دەكەنەوە"‪.‬‬ ‫ناوبراو پێیوایە ئەگەر نەیانتوانی كاربكەن‬ ‫پێویستە خانەنشینیان بكەن‪" ،‬بەاڵم تائێستا‬ ‫شتی وا ڕووی نەداوە‌و ئەوان هەر پارەكەی‬ ‫خۆیان وەردەگ������رن‌و هەقی هیچی تریان‬ ‫نییە‌و دینارێكت نادەنەوە"‪.‬‬ ‫لەالیەك������ی ترەوە زانا ئەحم������ەد خاوەنی‬ ‫س������ەمونخانەی كۆمەڵەی هەرەوەزی باسی‬ ‫لەوەك������رد كە چەن������د كرێكاریان البێت‬ ‫دەبێ������ت زەمانیان بۆ بدەن‪" ،‬كرێكارمان‬ ‫هەبووە ‪20‬سااڵ زەمانمان بۆداوە‪ ،‬بەاڵم كە‬ ‫بیەوێت وەریبگرێتەوە ‪%5‬ی پارەكەی بۆ‬ ‫سەرف دەكەنەوە"‪.‬‬ ‫قەرەبوویان نەكردونەتەوە‬ ‫سەربەست نامیق كە كاری شەالعی دەكات‬ ‫لەیەك ‌ێ لەنانەواكانی شاری سلێمانی ئامادە‬

‫فۆتۆ‪ :‬سه‌فین ئیسماعیل‬ ‫نییە ئەوبڕە پارەیە بدات كە بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫كارو دەس������تەبەری كۆمەاڵیەت������ی داوای‬ ‫دەكەن‪" ،‬من ئامادەنییم ئەو پارەیە بدەم‪،‬‬ ‫ئەگەر بشدرێمە دادگا"‪.‬‬ ‫ناوب������راو‪ ،‬باس لەهاوڕێیەكی ش������ەالعی‬ ‫دەكات كە سوتاوەو جەس������تەی شێواوە‪،‬‬ ‫بەاڵم كاتێك چونەتە بەڕێوەبەرایەتی كارو‬ ‫دەستەبەری كۆمەاڵیەتی یارمەتییان نەداون‪،‬‬ ‫"چوینە بەڕێوەبەرایەتی زەمان‪ ،‬دوای بێنە‌و‬ ‫بەردەیەكی زۆر‪50‬هەزاریان بۆ س������ەرف‬ ‫كردین"‪.‬‬ ‫بورهان عەلی كە بۆماوەی دوانزە س������اڵە‬ ‫كاری نانەوای������ی دەكات‌و بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫كارو دەس������تەبەری كۆمەاڵیەتی پارەیان‬ ‫بەناوی بیمەوە لێوەرگرتووە‪ ،‬جەخت لەوە‬ ‫دەكاتەوە كە كاتێك نانەواكەیان هه‌فته‌ی‬ ‫پێشوو س������وتا‪" ،‬هەر نەشهاتن بەالماندا‬ ‫كەچی پ������ارەی زەمانەكەش نەدەین دەمان‬ ‫دەنە دادگا"‪.‬‬ ‫پارەكە نەدەن دەیاندەینە دادگا‬ ‫عەبدولمەجید فەرەج لێپرسراوی هۆبەی‬ ‫پشكنین لەبەڕێوەبەرایەتی كارو دەستەبەری‬

‫كۆمەاڵیەت������ی جەختی لەوە ك������ردەوە كە‬ ‫ئەوان یاس������ا جێبەج ‌ێ دەكەن‪" ،‬كرێكار‬ ‫هەبووە یەك رۆژبووە ناویمان نوس������یوە‪،‬‬ ‫توش������ی نەخۆشیەك یان ش������تێك بووە‬ ‫نەیتوانیوە بەردەوام بێت لەسەر كارەكەی‬ ‫خانەنشینیمان بۆخێزانەكەی بڕیوەتەوە"‪،‬‬ ‫هەربۆیە ‪%5‬ی بیم������ە لەكرێكار‌و ‪%12‬ی‬ ‫لەخاوەنكار وەردەگرن‪" ،‬ئەگەر ئەو پارەیە‬ ‫نەدەن ئەوا مۆڵەتی حەفتەیەكیان دەدەینێ‌‪،‬‬ ‫ئەگەر هەر نەهاتن بەدەنگمانەوە غەرامەیان‬ ‫دەكەین‪ ،‬ئەگەر پارەكەشیان نەدا دەیاندەینە‬ ‫دادگا"‪.‬‬ ‫نەیانهێشتووە نانەواكان مان بگرن‬ ‫باق������ی محەمەد س������ەرۆكی س������ەندیكای‬ ‫نانەوا‌و س������ەمونخانەكانی شاری سلێمانی‬ ‫ئام������اژەی ب������ەوەدا كە هەرچ������ی نانەوا‌و‬ ‫سەمونخانەیان هەیە لەش������اری سلێمانی‬ ‫ناویان لەبەڕێوەبەرایەتی كارو دەستەبەری‬ ‫كۆمەاڵیەتی نوسراوە‪" ،‬خاوەن نانەوا هەیە‬ ‫وەك ق������ەرز نۆ ملیۆن دیناری بۆهاتۆتەوە‬ ‫كە داهاتەكەیان ئەوەندە نییە‌و ئەگەر ئەو‬ ‫پارەی������ەش نەدەن یان پێیان دادەخەن یان‬ ‫دەیانخەنە بەندیخانەوە"‪ ،‬هەربۆیە ناوبراو‬ ‫ئەوەی خستەڕوو كە دەبێت كرێكار هیچ‬ ‫كارێك������ی تری نەبێت‌و ماوەی س������اڵێك‬ ‫بێ������ت ئ������ەو كارە بكات ئ������ەوكات بیمە‬ ‫دەیگرێتەوە‪"،‬ب������ەاڵم دائیرەی زەمان گو ‌ێ‬ ‫بەوەنادات‌و ن������اوی هەموو ئەو كرێكارانە‬ ‫دەنوسن كە كار دەكەن"‪.‬‬ ‫بەوتەی خۆی تائێس������تا قسەیان لەگەڵ‬ ‫چەندین ش������وێن كردووە‪ ،‬كێش������ەكەیان‬ ‫چارەسەرنەكراوە بەو هۆیەشەوە چەندینجار‬ ‫نانەواكان‌و سەمونخانەكان ویستویانە مان‬ ‫بگرن‌و رێپێوان بكەن‪" ،‬بەاڵم لەبەر خاتری‬ ‫هاوواڵتیان من نەمهێش������توە‌و هەر وتومە‬ ‫بەڵكو چارەسەر بكرێ‌"‪.‬‬

‫عەرەبەكانی نیشتەجێی هەرێم خۆیان فێری كوردی دەكەن‬

‫"زۆرم پێناخۆشە هەندێ كەس بەكوردی پرسیارم لێدەكەن‌و ناتوانم وەاڵمیان بدەمەوە"‬ ‫زۆرێك لەو عەرەبانەی‬ ‫ماوەیەك لە هەرێمی‬ ‫كوردستان دەمێننەوە‬ ‫فێربوونی زمانی كوردی‬ ‫بەپێویست دەزانن‌و‬ ‫بەڕێوەبەری دەزگای كۆچ‌و‬ ‫كۆچبەرانیش ئاماژە بەوە‬ ‫دەدات كە بەهۆی زۆریی‬ ‫خێزانەكان‌و دووریان‬ ‫لەیەكترەوە نەتوانراوە‬ ‫لەڕووی فێركردنی زمانەوە‬ ‫كاری پێویستیان بۆ بكرێت‪.‬‬ ‫هەكار مەحمود لەسلێمانی‬ ‫"زمانی كوردی ئاس������انە‌و فێربوونیشی زۆر‬ ‫گرنگە"‪ ،‬ئەمە وت������ەی خالد عەبدواڵی تەمەن‬ ‫‪34‬س������اڵە كە ماوەی ساڵ‌و نیوێكە لەسلێمانی‬ ‫نیشتەجێیە‪.‬‬ ‫ئەو هاوواڵتییە عەرەبە كە لەیەكێك لەكۆگاكانی‬ ‫فرۆشتنی پێاڵو كاردەكات ئاماژە بەوە دەدات‬ ‫كە تا رادەیەكی باش لەزمانی كوردی تێدەگات‬ ‫بەتایبەت لەكارەكەی خۆیدا لەزۆربەی هەموو‬ ‫كڕیارەكان������ی تێ������دەگات‪" ،‬فێربونی زمانی‬ ‫كوردیم بەالوە گرنگە‪ ،‬بەتایبەتی بۆئەوەی بزانم‬ ‫كڕیارەكان چییان دەوێت"‪.‬‬ ‫بەشێكی زۆر لەوانەی خۆیان فێری كوردیی‬ ‫دەكەن‪ ،‬ئەو هاوواڵتییە عەرەبانەن كە لەشارەكانی‬ ‫باشورو ناوەڕاستی عێراقەوە بەهۆی نائارامی‌و‬ ‫ناس������ەقامگیریی ناوچەكانیانەوە روو لەشارو‬ ‫شارۆچكەكانی هەرێمی كوردستان دەكەن‪.‬‬ ‫ئەحمەد محەمەد‪ ،‬گەنجێكی تەمەن ‪19‬س������اڵەو‬ ‫ماوەی دووس������اڵە بەهۆی خراپی بارودۆخی‬ ‫بەغداوە هاتوەتە هەرێمی كوردستان‌و لەشاری‬ ‫س������لێمانی نیش������تەجێییە‪" ،‬كەمێك كوردی‬

‫فێرب������ووم‌و تاڕادەیەك لێی تێدەگەم"‪ ،‬ئەوەش‬ ‫وایكردووە لەرووی مانەوەو تێگەیشتنەوە گرفتی‬ ‫نەبێت‪" ،‬بۆ جێبەجێكردنی كارەكانم لەڕووی‬ ‫زمانەوە تووشی كێشە نەبووم"‪.‬‬ ‫یەكەم كەسە بۆ خولی زمانی كوردی‬ ‫سامح رەمەزان‪ ،‬هاوواڵتییەكی عەرەبی تەمەن‬ ‫‪30‬س������اڵە‪ ،‬بەوتەی خۆی نزیكەی دووس������اڵە‬ ‫بەمەبەستی كاركردن رووی كردوەتە هەرێمی‬ ‫كوردس������تان‌و ل������ەوێ ژیان بەس������ەر دەبات‪،‬‬ ‫ئەوەش وایكردووە ئاش������نای زمان‌و كولتوری‬ ‫كوردیی بێت‌و تا ئاس������تێكی باش لەزمانەكە‬ ‫بگات‪ ،‬بەاڵم "ئەوەی بەالمەوە گرانە ئەوەیە كە‬ ‫جیاوازی لەزمانەكەدا هەیە لەنێوان شارەكانی‬ ‫كوردستاندا كە ئەمەش هەندێجار كێشەی بۆ‬ ‫دروستكردووم"‪.‬‬ ‫ناوبراو جەخت لەوە دەكاتەوە كە ئەگەر خولی‬ ‫فێربونی زمانی كوردی بكرێتەوە ئەوا یەكەم‬ ‫كەس دەبێت خۆی ناونووس بكات‪ ،‬چونكە "‬ ‫فێربوونی زمانی كوردیم بەالوە زۆر گرنگە"‪.‬‬ ‫لەالیەك������ی دیكەوە دینا ك������ە كچێكی تەمەن‬ ‫‪22‬ساڵی خەڵكی بەغدایە‪ ،‬بەوتەی خۆی ماوەی‬ ‫سێ س������اڵە لەش������ارێكی هەرێمی كوردستان‬ ‫نیش������تەجێییە‌و كەمێك لەزمان������ی كوردی‬ ‫تێدەگات‪ ،‬بەاڵم "ناتوانم قسەی پێبكەم‪ ،‬زۆرم‬ ‫پێناخۆشە كە هەندێ كەس بەكوردی پرسیارم‬ ‫لێدەكەن‌و ناتوانم وەاڵمیان بدەمەوە"‪ ،‬هەربۆیە‬ ‫حەزدەكات زۆر زوو فێری ببێت‪" ،‬حەزدەكەم‬ ‫شوێنێك هەبێت بۆ فێربوونی زمانی كوردی‬ ‫تا بتوانم ئەگەر كەمێكیش بێت فێری كوردی‬ ‫ببم"‪.‬‬ ‫‪ 500‬عەرەب بەشداری‬ ‫خولێكی زمانی كوردی دەكەن‬ ‫رێكخراوێكی الوان‪ ،‬خولێكی فێربوونی زمانی‬ ‫كوردی لەش������اری هەولێر ب������ۆ ‪ 500‬عەرەب‬ ‫دەكاتەوەو ئامادەكارییش دەكات بۆكردنەوەی‬ ‫خولی نوێ‌‪.‬‬ ‫شاد محەمەد لێپرسراوی رێكخراوی تواناسازی‬ ‫الوان ئام������اژە بەوە دەدات كە رێكخراوەكەیان‬

‫هه‌ندێ ل‌ه گه‌نج‌ه عه‌ره‌به‌کان بڕوانامه‌ی زمانی کوردی وه‌رده‌گرن‬ ‫لەماوەی رابردوودا خولێكی فێربوبوونی زمانی‬ ‫كوردیان بۆئەو هاوواڵتییە عەرەبانە كردووەتەوە‬ ‫كە لەناوەڕاست‌و باشووری عێراقەوە هاتونەتە‬ ‫هەرێمی كوردستان‌و لەهەولێر نیشتەجێ بوون‪،‬‬ ‫"نزیكەی ‪500‬كەس تێیدا بەشداربوون"‪ ،‬ئەو‬ ‫بەشدارییە زۆرەش وای لێكردوون ئامادەكاریی‬ ‫بك������ەن بۆكردنەوەی خولێكی ت������ر لەمانگی‬ ‫ئەیلولدا‪" ،‬تائێس������تا زیاد لە ‪2700‬كەس ناوی‬ ‫خۆیان بۆبەشداریكردن لەخولەكەدا نوسیووە"‪.‬‬ ‫زمانی كوردی نازان ‌ێ‬ ‫بەشێك لەو گەنجانەی كە سەردانی هەرێمی‬ ‫كوردس������تان دەكەن خولی فێربوونی زمانی‬ ‫كوردی بە پێویست دەزانن‪.‬‬ ‫محەمەد گەنجێكی ‪ 22‬س������اڵە‌و ماوەی چەند‬ ‫هەفتەیەكە بەمەبەس������تی كارك������ردن لەدیالەوە‬ ‫هاتۆتە سلێمانی‪ " ،‬چەند جارێكی تر هاتومەتە‬ ‫س������لێمانی‪ ،‬بەاڵم تا ئیستا هیچ فێری زمانی‬ ‫كوردی نەبووم‌و بەالمەوە قورس������ە"‪ .‬ناو براو‬ ‫جەخت لەوە دەكاتەوە كە بونی خولی فێربونی‬ ‫زمانی كوردی شتێكی باشە‪" ،‬هەرچەندە كەم‬ ‫دەرفەتمان هەیە‪ ،‬بەاڵم زۆر پێویستە خولمان بۆ‬

‫بكەنەوە تا فێری زمانی كوردی بین"‪.‬‬ ‫نەتوانراوە كاری پێویستیان بۆ بكرێت‬ ‫جەب������ار ئەحمەد بەڕێوب������ەری دەزگای كۆچ‌و‬ ‫كۆچبەران لەس������لێمانی باس لەوە دەكات كە‬ ‫لەسنوری شاری سلێمانیدا دۆسییەی ‪8851‬‬ ‫خێزان������ی ع������ەرەب لەدەزگاكەی������ان هەیە كە‬ ‫زۆربەیان لەساڵی ‪2006‬ەوە‪ ،‬هاتونەتە شارەكە‪.‬‬ ‫ناوب������راو ئاماژە بەوە دەدات كە بەهۆی زۆریی‬ ‫خێزانەكان‌و دوورییان لەیەكترەوە نەیانتوانیوە‬ ‫لەڕووی فێركردنی زمانەوە كاری پێویسیتان‬ ‫بۆ بكرێت‪ ،‬بەاڵم "چەند ڕێكخراوێك هەوڵی‬ ‫ئەوەیان داوە پاس������ی تایبەت‌و ش������وێنیان بۆ‬ ‫خوێن������دكارە عەرەبەكان دەگرت تا ببرێن بۆ‬ ‫خوێندنگاكان بۆ فێربونی زمانەكانی كوردی‌و‬ ‫ئینگلیزی"‪ ،‬هاوكات لەكەمپی قاالوە بەهۆی‬ ‫ژم������ارەی خێزانە عەرەبەكانەوە ش������وێنێكیان‬ ‫بۆفێربوون بۆدابینكردوون‪ ،‬چونكە "نزیكەی‬ ‫‪200‬خێزانی عەرەبی لێ نیشتەجێ بوو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێستا تەنها ‪ 55‬خێزانیان ماوەتەوەو ئەوانیتر‬ ‫گەڕاونەتەوە ناوچەكانی خۆیان"‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫رەمەزان سواڵكردن‬ ‫تۆخ دەكاتەوە‬

‫هۆگر كەمال‬ ‫سواڵكردن دیاردەیەكی جیهانییەو كوردستانیش‬ ‫لەم دیاردەیە بەدەر نییە‪ ،‬بەاڵم لەهەر واڵتە‌و سواڵكەران‬ ‫ج������ۆرە كولتورێك������ی س������واڵكردن بەكاردەهێنن‪،‬‬ ‫بۆئەوەی زۆرترین پارەیان دەستبكەوێت‪ ،‬لەواڵتانی‬ ‫ئەوروپا س������واڵكەران پەنا دەبەنە بەر ئامێرەكانی‬ ‫مۆس������یقا‌و لەكاتی س������واڵكردنەكەیاندا كاڵوێك‬ ‫لەبەردەم خۆیان دادەنێن‌و چەند پارچە موزیكێك‬ ‫دەژەنن تا خەڵك������ی پارەیان بداتێ‌‪ ،‬بەاڵم لەواڵتی‬ ‫ئێمە بەگش������تی س������واڵكەران پەنا دەبەنە بەر وشە‬ ‫ئاینیەكان‌و پاڕانەوە لەخەڵكی‪ ،‬بۆئەوەی هەس������ت‌و‬ ‫س������ۆزی هاوواڵتیان ببزوێنن‪ ،‬ت������ا بڕێك پارەی‬ ‫كەمیان پێببەخشن‪.‬‬ ‫لەكوردستاندا بەهۆی الیەنی كۆمەاڵیەتی‌و ئایینیەوە‬ ‫هەمیش������ە خێركردن‌و زەكات بەخش������ین هەبوە‌و‬ ‫هەیەو جیابووە لەس������واڵكردن‪ ،‬ب������ەاڵم بەدەر لەوە‬ ‫قەرەجەكان‪ ،‬بەشێك بوون لەداهێنەرانی سواڵكردن‬ ‫لەكوردستان‪ ،‬سەرەتا ئەوانیش بەدانایی دەستیان‬ ‫بەكارەكە ك������رد‪ ،‬ئەویش لەڕێگ������ەی فاڵگرتنەوە‌و‬ ‫دەس������تگرتنەوەوە‪ ،‬دواتر وردە وردە شەرمی سەر‬ ‫شەقامیش������یان شكا‌و س������واڵكردنیان دەستپێكرد‪،‬‬ ‫لەڕێی چەند ڕس������تەیەكی ئایینی‌و كۆمەاڵیەتیەوە‬ ‫وایان لەخەڵك دەك������رد بەزەییان پێیاندا بێتەوە‌و‬ ‫خێری������ان پێبكەن‪ ،‬دواتر وردە وردە س������واڵكردن‬ ‫تەشەنەی كرد تا گەیشتە ئەمڕۆ‪ ،‬كە دایك منداڵی‬ ‫خۆی دەس������وتێن ‌ێ بۆخاتری س������واڵكردن‌و حەپی‬ ‫خ������ەو دەداتە منداڵەكەی‌و تا ئێ������وارە منداڵەكەی‬ ‫بەس������كی برس������ی بێهۆش دەكات‪ ،‬باوك منداڵە‬ ‫كچە بێنازە جوانەكەی بەزۆر فێری س������واڵكردن‬ ‫دەكات‌و لەخوێندن بێبەشیان دەكات‪ ،‬یاخود كوڕ‬ ‫دایكە بەتەمەنەكەی بەسەیارەیەك دەبات لەشوێنێك‬ ‫فڕێی دەدات‪ ،‬بۆئەوەی سواڵ بكات‌و ئێوارەش هەر‬ ‫بەهەمان سەیارە دەیباتەوە‌و پارەكەی لێدەسەنێت‪،‬‬ ‫یاخود لەپاس������دا پیرێژنێ������ك داوای خێر دەكات‬ ‫بڕێكی باش پارەی بۆ كۆدەكرێتەوە‌و دادەبەزێت‌و‬ ‫سواری پاسێكی تر دەبێت‪ ،‬هەمان كردار دووبارە‬ ‫دەكاتەوە‪ ،‬جاری وا هەیە ژنێك یان گەنجێكی قۆز‬ ‫دێنە بەردەمت‌و دەڵێن پرسیارێك‪ ،‬كە لێت نزیك‬ ‫دەبنەوە داوای پارەت لێدەكەن‪.‬‬ ‫ئەوەی جێگەی س������ەرنجە ئێستا مانگی ڕەمەزانە‌و‬ ‫دەبینین سواڵكردن لەهەموو شوێنێك تۆخبۆتەوە‌و‬ ‫بەهەر كوچەیەك������دا رەت دەبیت‪ ،‬گوێت لەدەنگی‬ ‫ژنێك‪ ،‬كچێ������ك‪ ،‬منداڵێك‪ ،‬پیاوێك������ی بەتەمەن‪،‬‬ ‫ژنێكی بەتەمەن دەبێت كە دەڵێن لەبەر خاتری ئەم‬ ‫مانگی ڕەمەزانە توخ������وا خێرێكمان پێبكەن‪ ،‬هەر‬ ‫هاوواڵتییەكیش بەالیاندا ڕەت دەبێت دەستدەكات‬ ‫بەگیرفانی������دا‌و پارەیان دەدات������ێ‌‪ ،‬ئەویش بەهۆی‬ ‫ئەوەوەیە كە هاوواڵتیانی كوردس������تان هۆشیارنین‬ ‫لەبەرامب������ەر ئەو دیاردەیە‪ ،‬من لێرەوە ئەو دیاردەیە‬ ‫دەخەمە ئەس������تۆی حكومەتی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫چونكە چەندینجار بیستومانە ئەو سواڵكەرانەیان‬ ‫گرت������وە‌و ئازادیان كردون‪ ،‬ب������ەاڵم لەجیاتی ئەوە‬ ‫پێویستە حكومەت شەڵتەرێكی تایبەت بەسواڵكەران‬ ‫بكات������ەوە‌و لەڕێگ������ەی توێ������ژەری دەروون������ی‌و‬ ‫كۆمەاڵیەتی������ەوە بیانگەڕێنن������ەوە دۆخی ئاس������ایی‬ ‫مرۆڤانەی خۆیان‌و وەك ئەو ژنە سەوزەفرۆشانە‌و‬ ‫پیرەمێردە تەزبیح فرۆش������انە بەئارەقی ناوچەوانی‬ ‫خۆیان بژین‪.‬‬ ‫هاوواڵتیان هەركاتێك كە خێر بەس������واڵكەرێك‬ ‫بكەن‪ ،‬ئەوا هاندەرێكی باش������ن ب������ۆ زیادكردنی‬ ‫ئەو دیاردەیە‪ ،‬هاوكات ئایینی پیرۆزی ئیس���ل��ام‬ ‫ڕێگەی لەس������واڵكردن گرتووە‪ ،‬لەبەرئەوە پێویستە‬ ‫هاوواڵتیان بەهۆش������یارییەوە خێر بكەن‪ ،‬لەجیاتی‬ ‫ئەوە با هاوواڵتیان خێر بەو ماڵە هەژارانە بكەن كە‬ ‫نەفسیان ئەوەندە بەرزە‪ ،‬ناتوانن داوای دینارێك‬ ‫لەكەس بكەن‪ ،‬كە ئەوانەش ئێواران بەچاوی خۆمان‬ ‫لەو كەنااڵنە دەیبینین كە سەردانیان دەكەن‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /8/31‬‬

‫ژماره‪39‌:‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫نزیكەی ‪ 70‬گەنج دیپۆرتی هەرێمی كوردستان دەكرێنەوە‬

‫زیاد لەپێنج هەزار پەنابەر بەزۆر نێردراونەتەوە هەرێمی كوردستان‬ ‫بڕیارە حكومەتی‬ ‫بەریتانیا لەسەرەتای‬ ‫ئەم مانگەدا نزیكەی‪70‬‬ ‫پەنابەر ڕەوانەی هەرێمی‬ ‫كوردستان بكاتەوەو‬ ‫سكرتێری فدراسیۆنی‬ ‫پەنابەرانیش داوا‬ ‫دەكات حكومەتی هەرێم‬ ‫بەشێوەیەكی ناڕاستەوخۆ‬ ‫ئەو سیاسەتە قبوڵ‬ ‫نەكات‪.‬‬ ‫سه‌روه‌ر سه‌عید له‌سلێمانی‌‬ ‫"زیاد لە‪ 60‬گەنج دەبین هەموومان‬ ‫بەبێ‌ ئ������ەوەی تاوانێكمان كردبێت‬ ‫لەكاتی ئیمزاكردن������دا گرتیانین‌و‬ ‫ئێس������تە بلیتی فڕۆكەمان دراوەتێ‌‬ ‫ت������ا ‪ 9/6‬لەڕێگ������ەی فڕۆكەخانەی‬ ‫بەغ������دادەوە بمانگێڕن������ەوە"‪ ،‬ئەمە‬ ‫وتەی ئەیوب س������ادقە كە یەكێكە لەو‬ ‫پەنابەرانەی ماوەی چەند س������اڵێكە‬ ‫لەبەریتانی������ا دەژی‌و بەوتەی خۆی‬ ‫لەكاتی ئیمزاكردن������دا گرتوویانە‌و‬ ‫بڕیارە بەزۆر بینێرن������ەوە هەرێمی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫ئ������ەو پەنابەرە ئاماژە بەوە دەدات كە‬ ‫ماوەی چوار ڕۆژە لەزیندانی لەندەن‬ ‫هێشتویانەتەوە‪" ،‬لە ‪8/4‬ەوە گیراوین‬ ‫دوای چوار ڕۆژ ناردیانین بۆكەمپی‬ ‫دۆڤەر‪ ،‬بەاڵم ‪18‬نەفەرییان لێناردین‬ ‫بۆكەمپی دۆن كاس������ەر"‪ ،‬هەربۆیە‬ ‫ئەی������وب باس������ی لەوەك������رد كە ‪60‬‬

‫پەنابەر تكتی تەیارەیان بۆ بڕدراوە‬ ‫تا ڕۆژی ‪ 9/6‬بنێردرێنەوە‪" ،‬ڕۆژی‬ ‫‪ 9/1‬پێنج پەنابەر دەگێڕنەوە"‪.‬‬ ‫لەبەرامبەر ئەو هەڵمەتەدا دەش������تی‬ ‫جەمال سكرتێری گشتی فدراسیۆنی‬ ‫پەنابەران������ی عێراقی ئام������اژە بەوە‬ ‫دەدات ك������ە هەڵمەتێك������ی گەورەیان‬ ‫بەڕێخس������تووە لەئاستی كوردستان‌و‬ ‫عێ������راق‪ ،‬بۆبەگژداچوون������ەوەی ئەو‬ ‫سیاسەتە‪" ،‬ڕێژەیەكی زۆری حزب‌و‬ ‫ڕێخراوەكانی كوردستان‌و ڕۆژنامە‬ ‫ئەهلیی������ەكان‌و خەڵكی ئازادیخوازی‬ ‫كوردستان پشتگیرییان لەكەمپینی‬ ‫سەرتاسەری فدراسیۆنی پەنابەرانی‬ ‫عێراقی كردووە"‪.‬‬ ‫سكرتێری فدراس������یۆنی پەنابەران‬ ‫ب������ڕوای وایە حكومەت������ی هەرێمی‬ ‫كوردستان لەدوای بەدەنگەوەهاتنی‬ ‫ڕێكخراوەكەیان‌و ڕۆژنامەنووسان‌و‬ ‫ڕێكخ������راوە جۆربەجۆرەكان������ی تر گه‌نجان له‌به‌زۆر ناردنه‌وه‌یاندا حکومه‌تی هه‌رێم تۆمه‌تبار ده‌که‌ن‬ ‫س������ەرۆكی لیژنەی ماف������ی مرۆڤ‬ ‫بۆ ئەو كێش������ەیە ئێس������تا لەهەردوو سیاسەتە قبوڵ نەكات"‪.‬‬ ‫فرۆكەخانەكەی هەولێرو س������لێمانی بەپێی ئ������ەو ئامارەی لەبەردەس������ت لەپەرلەمانی كوردستان ئاماژە بەوە‬ ‫پەناب������ەران وەرناگرن������ەوە‪ ،‬ب������ەاڵم فدراس������یۆنی پەنابەراندایە لەماوەی دەدات كە پەرلەمانی كوردس������تان‬ ‫"ڕێگای ناڕاستەوخۆیان گرتۆتەبەر چوار ساڵی ڕابردوودا زیاد لەپێنج دژی ب������ەزۆر ناردنەوەی پەنابەرانە‪،‬‬ ‫ئەوی������ش بەناردن������ەوەی پەنابەران هەزار پەنابەر بەزۆر نێردراونەتەوە‪" ،‬ئ������ەو كەس������انەی ك������ە چوونەتە‬ ‫لەڕێگەی فرۆكەخانەی بەغدادەوە"‪" ،‬ئ������ەو واڵتان������ەی ك������ە پەنابەران دەرەوە لەخۆش������یا نەڕۆیش������توون‪،‬‬ ‫هەربۆی������ە دەش������تی جەخت������ی لەوە دەنێرن������ەوە بەمامەڵەیەكی نامرۆڤانە بۆدابینكردن������ی ژیانێكی باش������تر‬ ‫كردەوە كە هیچ ش������تێك لەكێشەی دەنێردرێنەوە"‪ ،‬هەربۆیە سكرتێری ڕوویان لەو واڵتانە كردووە"‪.‬‬ ‫ب������ەزۆر نادرن������ەوەی پەناب������ەران ئەو فدراسیۆنە جەخت لەوە دەكاتەوە ئ������ەو پەرلەمانت������ارە جەخت������ی لەوە‬ ‫نەگۆڕاوە‪" ،‬ئێمە حكومەتی هەرێمی كە ئ������ەو كەس������انەی نێردراونەتەوە ك������ردووە كە لەڕێگەی نوس������راوی‬ ‫كوردستان بەتەرەفی ئەم بارودۆخە بەشێكییان تووشی نەخۆشی بوون‌و فەرمییەوە ناڕەزایی خۆیان بەهەموو‬ ‫دەزانین‪ ،‬داوامان لەحكومەتی هەرێم هەندێكیش������یان خۆیان كوشتووە‪ ،‬الیەنە پەیوەندی������دارەكان بەزمانی‬ ‫ئەوەیە كە بەزووترین كات هەڵوێستی "ئەمەش مەرگەسات‌و كارەساتێكی ئینگلیزی‌و عەرەب������ی ڕاگەیاندووە‪،‬‬ ‫"ل������ەدوای هەڵبژاردنی ئەم خولەی‬ ‫خۆی لەسەر ئەم بابەتە ساغ بكاتەوە‪ ،‬گەورەیە"‪.‬‬ ‫بەش������ێوەیەكی ناڕاس������تەوخۆ ئ������ەم لەالیەك������ی ترەوە س������االر مەحمود پەرلەمان هی������چ وەجبەیەك پەنابەر‬

‫لەچاو دووساڵی رابردوودا‬ ‫ژمارەی زیندانیانی ژن لەدهۆك زیادی كردووە‬ ‫لەماوەی شەش مانگی‬ ‫ڕابردوودا ‪ 27‬نەوجەوان‌و‬ ‫نۆ ژن لەدادگای‬ ‫دهۆك دادگایكراون‌و‬ ‫گواستراونەتەوە‬ ‫بۆ بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫چاكسازی‌و ‪12‬ژنیش‬ ‫لەسەر لەشفرۆشی‬ ‫گیراون‪.‬‬ ‫جەمال حسێن لەبادینان‬ ‫بەڕێوەب������ەری چاكس������ازی ژن������ان‌و‬ ‫نەوجەوانان لەدهۆك لەدیمانەیەكیدا بۆ‬ ‫نم نم ئاماژە بەوە دەدات كە گرتنی ژنان‬ ‫بەتاوانی جۆراوجۆر لەش������اری دهۆك‬ ‫ڕوو لەزیادبوونە‌و لەماوەی شەش مانگی‬ ‫رابردوودا ‪12‬ژن لەدهۆك بەهۆی كاری‬ ‫"لەشفرۆشی"ەوە‪ ،‬دەستگیر كراون‪.‬‬ ‫ئیسماعیل ئیبراهیم ئۆرەیی بەڕێوەبەری‬ ‫چاكس������ازی ژن������ان‌و نەوجەوان������ان‬ ‫ئام������اژە ب������ەوە دەدات كە لەش������ەش‬ ‫مانگ������ی ڕاب������ردوودا ‪ 16‬نەوج������ەوان‬ ‫بەتاوانی دزیك������ردن لەدادگای دهۆك‬ ‫حوكم������دراون‌و پێن������ج نەوجەوانیش‬ ‫بەتاوان������ی لێ������دان‌و برینداركردن������ی‬ ‫نەوجەوانێكی������ش‬ ‫ئەنقەس������ت‌و‬ ‫بەتاوانی س������اختەكردنی پاس������پۆرت‌و‬ ‫نەوجەوانێكیش بەتاوانی بێڕەوش������تی‌و‬ ‫یەكێك������ی تریش بەتاوان������ی هەڵگرتنی‬ ‫چەك‌و ساختەكاری حوكمدراون‪.‬‬

‫ئیسماعیل ئیبراهیم ئۆرەیی‬ ‫ئەو بەڕێوەبەرە باسی لەوەشكرد كە دوای‬ ‫ئەوەی دادگا بڕیار لەسەر تۆمەتبارەكان‬ ‫دەدات‌و حوك������م دەدرێ������ن گیراوەكان‬ ‫دەنێرنە بۆ بەڕێوبەرایەتییەكەی ئەوان‪،‬‬ ‫"هەركەسێ‌ بێتە چاكسازی سێ‌ فایلی‬ ‫بۆ دەكرێتەوە‪ ،‬فایلێكی تەندورس������تی‪،‬‬ ‫فایلێكی كۆمەاڵیەتی‌و فایلێكی یاسایی"‪.‬‬ ‫لەئێس������تادا ‪ 165‬نەوج������ەوان‬ ‫لەبەڕێوبەرایەتی چاكس������ازی دهۆكە‌و‬ ‫چاوەڕێ������ی بڕی������اری دادگا دەك������ەن‪،‬‬ ‫"‪72‬ی������ان بەتاوانی مۆڵەت������ی هاتوچۆو‬ ‫‪44‬ی������ان بەتاوان������ی دزی‌و هەش������تیان‬ ‫بەتاوان������ی لێ������دان‌و دوان بەتاوان������ی‬ ‫مەیخواردن������ەوەو س������ێ‌ مێرمنداڵی������ش‬ ‫بەتاوانی لەشفرۆشی لەچاكسازییە"‪.‬‬ ‫بەوتەی ئیس������ماعیل ئیبراهی������م لەناو‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی چاكسازیدا قوتابخانەو‬ ‫نەخۆش������خانە هەی������ەو چەندین خولی‬ ‫فێربوونی سەرتاش������ی‌و ئاس������نگەری‌و‬ ‫مۆزیك‌و كۆمپیوتەریان بۆكردونەتەوە‪،‬‬ ‫"ئێمە دەمانەوێت لەناو چاكس������ازیدا‬ ‫فێ������ری كارێك بب������ن بۆئ������ەوەی كە‬

‫ئازادبوون بتوانن پیشەیەكیان هەبێت"‪،‬‬ ‫هەربۆی������ە ناوبراو ئام������اژەی بەوەدا كە‬ ‫لەم������اوەی ش������ەش مانگی راب������ردوودا‬ ‫ش������ەش ژن بەتاوانی لەشفرۆشی‌و سێ‌‬ ‫ژنیش بەه������ۆی فێڵب������ازی‌و خیانەتەوە‬ ‫حوكمدراون‪.‬‬ ‫پێنج ژن منداڵییان لەگەڵدایە‬ ‫لەئیس������تادا ‪ 62‬ژن‪ ،‬لەبەڕێوەبەرایەتی‬ ‫چاكسازی ژنان‌و نەوجەوانان چاوەڕێی‬ ‫دادگا دەكەن‪" ،‬لەوانە دە ژن بەتاوانی‬ ‫فێڵكردن‌و دە بەهۆی دزی‌و هەش������تیان‬ ‫بەهۆی س������واڵكردن‌و پێنج ژن بەهۆی‬ ‫س������اختەكاری‌و دوو ژن بەه������ۆی‬ ‫هەڕەش������ەكردنەوە‌و دوو ژنیش بەهۆی‬ ‫تیرۆرەوە گیراون"‪ ،‬هاوكات پێنج ژن‬ ‫لەوانەی دەستگیركراون منداڵەكانیان‬ ‫لەگەڵدایەو لەوێ بەخێویان دەكەن‪.‬‬ ‫چاكسازییەكە فراوان دەكەن‬ ‫ئیسماعیل ئیبراهیم ئەوەی ئاشكراكرد‬ ‫ك������ە لەبەرنامەیاندایە پێنج هۆڵ بۆ ئەو‬ ‫زیندانیانە بكەنەوە كە تەمەنیان لەنێوان‬ ‫‪ 18‬ـ ‪23‬س������اڵیدایە‪" ،‬هەر تۆمەتبارێك‬ ‫بگیرێت‌و تەمەنی لەنێوان ‪11‬ـ ‪18‬ساڵیدا‬ ‫بێ������ت دوای بڕیاری دادگا یەكس������ەر‬ ‫ڕەوان������ەی چاكس������ازی دەكرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەگەر تەمەنی س������ەرو ‪18‬س������اڵ بێت‬ ‫دەنێردرێت بۆچاكسازی گەوران"‪.‬‬ ‫بەوتەی بەڕێوبەری چاكسازی دهۆك‪،‬‬ ‫پڕۆژەیەكی������ان بەدەس������تەوەیە ك������ە تا‬ ‫تەمەنی ‪23‬ساڵ زیندانییەكان ڕەوانەی‬ ‫چاكس������ازی گ������ەوران نەكرێت‪ ،‬بەڵكو‬ ‫لەش������وێنێكی جیاواز بن لەوان‪" ،‬بۆئەم‬ ‫مەبەس������تەش پێن������ج هۆڵ������ی گەورەیان‬ ‫بۆدەكەین"‪ ،‬هەربۆیە ئ������ەو بەڕێوەبەرە‬

‫جەخت لەوە دەكاتەوە كە بەراورد بەدوو‬ ‫ساڵی رابردوو ژمارەی زیندانیكردنی‬ ‫ژن������ان لەده������ۆك تاڕادەی������ەك ڕووی‬ ‫لەزیادبوون كردووە‪ ،‬چونكە لەس������اڵی‬ ‫‪ 009‬دا تەنها ‪ 39‬ژن لەچاكسازیەكەدا‬ ‫بوون‌و لەس������اڵی ‪2008‬یش������دا ‪136‬ژن‬ ‫گیراون كە زۆرترینیان لەس������ەر دزی‌و‬ ‫سواڵكردن‌و لەشفرۆش������ی بووە‪" ،‬ئەو‬ ‫گرفتانە ل������ەوەرزی هاوین������دا زۆرتر‬ ‫دەبێت‪ ،‬چونكە پشووەو مندااڵن زۆرتر‬ ‫دێن������ە دەرەوەو تێكەڵ بەهاوڕێی خراپ‬ ‫دەبن"‪.‬‬ ‫بینایەكی نوێیان بۆ دروست دەكرێت‬ ‫ئورەیی باس������ی لەوە كرد كە بڕیاری‬ ‫دروستكردنی بینایەكی نوێ‌‌و مۆدێرن‬ ‫ب������ۆ چاكس������ازییەكەیان دەرچووە‪ ،‬كە‬ ‫لەسەر ‪ 50‬دۆنم زەوی لەنزیك گوندی‬ ‫س������ێجێ دروس������ت دەكرێت‪ ،‬هاوكات‬ ‫ئەوەشی خس������تەڕوو كە نەخشەی ئەو‬ ‫بینای������ە تەواوبووەو بەش������ێوەیەكی زۆر‬ ‫مۆدێرن دروس������ت دەكرێت‪" ،‬تائێستا‬ ‫لەرۆژهەاڵتی ناوەڕاس������تدا پڕۆژەیەكی‬ ‫لەوشێوەیە دروس������ت نەكراوە‪ ،‬چەندین‬ ‫وەرش������ەو مەلەوانگەو كارگەو گۆڕەپانی‬ ‫تۆپی پێ‌و هەتا شوقەی بۆفەرمانبەرانی‬ ‫چاكسازی تیایە"‪.‬‬ ‫ئیسماعیل ئیبراهیم ئۆرەیی بەڕێوەبەری‬ ‫چاكسازی ژنان‌و نەوجەوانان جەختی‬ ‫لەوە ك������ردەوە كە لەنێو ئ������ەو بینایەدا‬ ‫جێگەی ژنان جیاوازەو بەش������ێوەیەكی‬ ‫زۆر ب������اش ش������وێنەكان پۆلێن كراون‪،‬‬ ‫"ش������وێنێك دانراوە بۆ ئەو گەنجانەی‬ ‫ك������ە تەمەنیان دەكەوێت������ە نێوان ‪ 18‬بۆ‬ ‫‪22‬ساڵییەوە"‪.‬‬

‫ئێس������تاكە‬ ‫نەنێردراونەت������ەوە‪،‬‬ ‫ناڕەزاییەك������ە لەئاس������تی حكومەت‌و‬ ‫پەرلەم������ان‌و خەڵ������ك‌و ڕێكخ������راوە‬ ‫مەدەنییەكاندا بۆتە كێشەیەك‪ ،‬لەبەر‬ ‫ئەوە لەهەرێمی كوردستان پێشوازی‬ ‫لەهاتنەوەیان ناكرێت"‪.‬‬ ‫لەالیەكی دیك������ەوە د‪.‬كاوە مەحمود‬ ‫وتەبێ������ژی حكومەت������ی هەرێم������ی‬ ‫كوردس������تان ئەوە ڕەتدەكاتەوە كە‬ ‫حكومەت������ی هەرێم دەس������تی هەبێت‬ ‫لەناردن������ەوەی پەنابەران بۆ هەرێمی‬ ‫كوردس������تان‪" ،‬ئەوە راس������ت نییە‪،‬‬ ‫بەش������ێوازێكی ڕەس������می ڕام������ان‬ ‫گەیاندووە ك������ە حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان بەهیچ شێوەیەك لەگەڵ‬

‫ئ������ەوەدا نییە كە پەناب������ەران بەزۆر‬ ‫بنێردرێنەوە"‪ ،‬هەربۆیە جەختی لەوە‬ ‫كردووە كە بەشێوەیەكی فەرمی ئەو‬ ‫حكومەتانەیان ئاگادار كردۆتەوە كە‬ ‫لەگەڵ بەزۆر ناردنەوەی هاوواڵتیاندا‬ ‫نی������ن‪" ،‬پێمان وتوون كە ئێمە دژی‬ ‫بەزۆر ناردنەوەی پەنابەرانین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەر پەنابەرێ������ك خۆی بیەوێ‌ ئەوا‬ ‫ئازادە لەگەڕانەوەی"‪.‬‬ ‫بەدەر لەهەموو ئەوانەش كۆمەڵێك‬ ‫نوسەرو رووناكبیرو ڕۆژنامەنووس‬ ‫كەمپینێك������ی ناڕەزاییان پێكهێناوە‬ ‫دژ بە بەزۆر ناردنەوەی پەنابەران‌و‬ ‫یاداشتێكییان ئاراستەی پەرلەمان‌و‬ ‫حكومەت������ی هەرێمی كوردس������تان‬ ‫ك������ردووە‌و لەبەش������ێكیدا هاتووە‪،‬‬ ‫"هێش������تاكە كێش������ە‌و گرفتی ئەو‬ ‫س������ەدان پەنابەرەی ك������ە لەماوەی‬ ‫راب������ردوودا دیپۆرتكراونەت������ەوە‬ ‫چارەس������ەرنەكراوەو ژیانی������ان‬ ‫ڕاگی������راوە‪،‬‬ ‫بەهەڵواس������راوی‬ ‫بەدیپۆرتكردنەوەی ئەم وەجبەیەش‬ ‫هێن������دەی تر ب������اری هاوواڵتیانی‬ ‫پەنابەری كوردس������تان س������ەخترو‬ ‫دژوارتر دەكات"‪.‬‬ ‫لەكۆتایی یاداشتەكەدا كە تائێستا‬ ‫‪ 403‬كەسایەتی جۆراوجۆر ئیمزای‬ ‫ك������ردووە چەن������د داواكارییەكیان‬ ‫كردووەك������ە بریتین ل������ەداواكاری‬ ‫هەڵوەش������اندنەوەی ت������ەواوی ئ������ەو‬ ‫ڕێككەوتننام������ە نهێنیانەی لەنێوان‬ ‫هەرێم������ی كوردس������تان‌و عێراق‌و‬ ‫واڵتانی ئەوروپادا كراون‪ ،‬هاوكات‬ ‫داوای قەرەب������ووی پەناب������ەران‌و‬ ‫كەسووكاریان دەكەن‪.‬‬

‫لەچۆمان بەبێ پشكنینی‬ ‫پزیشكیی گۆشت‬ ‫دەفرۆشرێت‬ ‫ئەحمەد باڵەكی لەچۆمان‬ ‫قەزای چۆمان یەكێكە لەقەزاكانی س������نوری پارێزگای هەولێر‌و ژمارەی‬ ‫دانیش������توانی نزیكەی ‪25‬هەزار كەسە‪ ،‬سەڕەرای چەندین كەموكوڕی لەم‬ ‫قەزایە‪ ،‬تائێستا سەربڕینخانەیەكی تیادانیە‪.‬‬ ‫بەهۆی نەبوونی س������ەربڕینخانەوە گۆشتفرۆشەكانی قەزای چۆمان لەماڵ‌و‬ ‫دوكانەكانیان ئاژەڵەكان سەردەبڕن‌و بەبێ‌ پشكنینی پزیشكی دەیفرۆشنە‬ ‫هاوواڵتیان‌و پزیشكێش ئاماژە بەوە دەدات زۆرێك لەو گۆشتفرۆشانەی‬ ‫لەقەزای چۆمان گۆش������ت بەهاوواڵتیان دەفرۆش������ن باس لەوە دەكەن كە‬ ‫بەهۆی نەبوونی قەسابخانەوە ئاژەڵەكان لەكۆاڵنەكاندا سەردەبڕن‪.‬‬ ‫گەیالن ئەكرەم خاوەنی قەسابخانەیەو بەوتەی خۆی زۆرجار ئەو گۆشتەی‬ ‫كە دەیفرۆش������ن لەالیەن پزیش������كەوە پش������كنینی بۆناكرێت‌و ڕاستەوخۆ‬ ‫دەیفرۆش������نە هاوواڵتیان‪" ،‬سەربڕینخانەیەكی كۆن هەبوو لەچۆمان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫حكومەت هیچ بایەخێكی پ ‌ێ نەداوە ئێستاش نازانین كراوەتە چی؟"‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬جەخت ل������ەوە دەكاتەوە كە ئەگەر حكومەت س������ەربڕینخانەیان‬ ‫بۆدروس������ت بكات ئەوا ئاژەڵەكان لەو ‌ێ سەردەبڕن‪ ،‬بەاڵم "ئەگەر بۆمان‬ ‫دروس������ت نەكرێت ناچارین كە هەر لەناو كوچ������ەو كۆاڵنەكان ئاژەاڵن‬ ‫سەرببڕین‌و بەبێ‌ پشكنین بیفرۆشینە هاوواڵتیان"‪.‬‬ ‫هیمداد قادر هاوواڵتیەكی دانیش������توی قەزای چۆمان������ەو ئاماژە بۆئەوە‬ ‫دەدات كە ئەو گۆش������تەی لەقەس������ابخانەكان دەیكڕن لەكوچەو كۆاڵنەكان‬ ‫س������ەردەبڕدرێت‌و بەب ‌ێ پش������كینینی پزیشكی دەیفرۆش������نە هاوواڵیتان‪،‬‬ ‫"تائێس������تا ئەم قەزایە ب ‌ێ س������ەربڕینخانەیە‌و حكومەتی هەرێم نەیتوانیەوە‬ ‫سەربڕینخانەیەك لێرەبكاتەوە"‪ ،‬هەربۆیە ئەو هاوواڵتیە باس لەوە دەكات‬ ‫كە بەهۆی بوونی وەرزی گەرماوە‌و س������ەرنەبڕینی ئاژەڵەكان لەش������وێنی‬ ‫تایبەت بۆنی ناخۆش‌و پیس لەناو مااڵن‌و بازاڕدا باڵوبۆتەوە‪.‬‬ ‫عەبدلواحی������د گوانی قایمقامی قەزای چۆم������ان لەلێدوانێكیدا بۆ نم نم‬ ‫وێڕای پشتڕاس������تكردنەوەی وتەی قەسابەكان دان بەوەدا دەنێت كە ئەو‬ ‫گۆش������تەی هاوواڵتیان ئەیكڕن هیچ مەرجێكی تەندروس������تی تیادا نییە‪،‬‬ ‫"چەندینجار داوامان كردوە لەس������ەروی خۆمان كە س������ەربڕینخانەیەك‬ ‫دروس������ت بكەن‪ ،‬بەاڵم جێبەجێیان نەكردووە"‪ ،‬هەربۆیە هیوادارە الیەنە‬ ‫پەیوەندیدارەكان بەدەنگیانەوە بچن‌و سەربڕینخانەیەكیان بۆدروست بكەن‪.‬‬

‫‪5‬‬ ‫کۆد‬ ‫سێشه‌ممه‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫بێكاری هەڕەشە لەگەنجانی كەركوك دەكات‬

‫‪ 80‬هەزار بێكار لەتۆڕی پاراستنی كۆمەاڵیەتی ناوی خۆیان تۆماركردووە‬ ‫ڕیژەی بێكاری لەشاری‬ ‫كەركوك ڕوو لەزیادبوونەو‬ ‫زۆرێك لەبێكارەكان ناوی‬ ‫خۆیان لەتۆڕی پارستنی‬ ‫كۆمەاڵیەتی تۆماركردووەو‬ ‫ئەندامێكی ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی عێراقیش‬ ‫ئاماژە بەوە دەدات كە‬ ‫چارەسەركردنی ئەو پرسە‬ ‫پەیوەستە بەپێكهێنانی‬ ‫حكومەتی نوێی عێراقەوە‪.‬‬ ‫زانیار داقوقی لەكەركوك‬ ‫عەلی مەحمەدی تەمەن ‪35‬ساڵ‪ ،‬دانشتوی داقوقەو‬ ‫خاوەنی خێزانەو دەرچوی كۆلێژی ئەندازیاریە‪،‬‬ ‫ئاماژە بەوە دەدات كە چەندین جار فایلی ئاراستەی‬ ‫الیەنە حكومی‌و حیزبیەكان كردووە تا كارێكی‬ ‫دەستكەوێت‪ ،‬بەاڵم "تائیستا هیچ كەسێك ئاوڕی‬ ‫لێنەداومەتەوەو كارێكم دەستنەكەوتووە"‪.‬‬ ‫بەوت������ەی ناوب������راو زۆربەی ئەو كەس������انەی كە‬ ‫لەناوچەكەی������ان ش������یعە مەزهەب������ن‌و زۆرینەیان‬ ‫دامەزراون‪ ،‬بەاڵم تا ئێستا ئەو بەبێكاری ماوەتەوە‪،‬‬ ‫"ئێستا ناوی خۆم لەتۆڕی پاراستنی كەركوك‬ ‫تۆماركردوە تاكارێكم دەستكەوێت یان موچەم بۆ‬ ‫ببڕنەوە‪ ،‬بەاڵم تائێستا هیچم بۆ نەكراوە"‪.‬‬ ‫ماوەی نۆ ساڵە بێكارە‬ ‫ساالر ئەحمەدی تەمەن ‪32‬ساڵ گەنجێكی شاری‬ ‫كەركوكە‌و دەرچوی پەیمانگای ئاودێریە‪ ،‬بەوتەی‬ ‫خۆی ماوەی نۆ ساڵە بێكارەو بەهۆی بێكارییەوە‬ ‫حەزو خولیاكانی لەدەس������ت داوە‪" ،‬چەندینجار‬ ‫الی الیەنی حكومی‌و حیزبی فۆرمم پڕكردۆتەوە‬ ‫تا كارێكم دەستكەوێت‪ ،‬بەاڵم جگە لەبەڵێن هیچ‬ ‫شتێكی ترم گو ‌ێ لێنەبووە"‪.‬‬ ‫‪ 80‬هەزار بێكار خۆیان ناونوس كردووە‬ ‫جەواد جەناب������ی ئەندامی لیژن������ەی چاودێری‬ ‫كاروباری كۆمەاڵیەت������ی لەئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫كەرك������وك ئاماژە ب������ەوە دەدات كە تائێس������تا‬ ‫لەدوای پرۆس������ەی ئ������ازادی عیراق������ەوە لەالیەن‬ ‫تۆڕی پاراستنی كۆمەاڵیەتییەوە ‪80‬هەزار بێكار‬ ‫بەمەبەس������تی وەرگرتنی موچ������ەی مانگانە ناوی‬ ‫خۆیان تۆمارك������ردوە‪ ،‬بەاڵم "موچە بۆ ‪15‬هەزار‬ ‫كەس دابینكراوە"‪ ،‬هەربۆی������ە ناوبراو جەختی‬ ‫لەوە كردەوە كە ناوی ئ������ەو ڕێژەیەیان ڕەوانەی‬ ‫وەزارەتی كارو كاروباری كۆمەاڵیەتی كردووە‪،‬‬ ‫بەاڵم بەهۆی نەبونی بودجەی تەرخانكراوەوە بۆ‬ ‫ئەو مەبەستە نەتوانراوە موچە بۆئەو ڕێژە گەورەیە‬

‫بێکاریی گه‌نجان هه‌ڕه‌شه‌ له‌ داهاتووی کوردستان‌و عێراق ده‌کات‬ ‫دابین بكریێت‪.‬‬ ‫بەوت������ەی جەواد جەناب������ی وەزارەتی كاروباری‬ ‫كۆمەاڵیەت������ی عێ������راق هی������چ هاوكارییەك������ی‬ ‫فەرمانگاكان������ی خۆی ناكات وەكو پێویس������ت‌و‬ ‫كەمتەرخەمن‪" ،‬تائێس������تا جگەلەموچەی بێكار‪،‬‬ ‫وەزارەت ئام������ادە نیی������ە موچەی پێن������ج هەزار‬ ‫كەمده‌رامەت‌و ه������ەژارو نەخ������ۆش‌و كەمئەندام‬ ‫لەشاری كەركوك دابین بكات"‪.‬‬ ‫هەلی دامەزراندن لەكەركوك كەمە‬ ‫بەهۆی جێگیرنەبوونی باری ئەمنی‌و بوونی كێشە‬ ‫لەش������اری كەركوك هەلی دامەزراندن لەشاری‬ ‫كەركوك بەڕێژەیەك������ی بەرچاوو ڕووی لەكەمی‬ ‫كردووە‪.‬‬ ‫جەواد جەناب������ی جەخت لەوە دەكاتەوە كە هەلی‬ ‫دامەزران������دن بۆكەرك������وك بەڕێژەیەكی كەمە‌و‬ ‫بەوتەی خ������ۆی حكومەتی عیراق������ی هاوكاری‬ ‫بێكارانی كەركوك ناكات‪ ،‬بەڵكو پیش������تگوێی‬ ‫خستوون‪" ،‬وەزارەتەكانی عێراق بەناوی بێكارانی‬ ‫ش������ارەكەوە لەخەڵكی باشورو ناوەراستی عیراق‬ ‫بۆكەركوك دادەمەزرێن������ن خەڵكی كەركوكش‬ ‫لەدامەزراندن بێبەشكراون"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئەوەشی نەشاردەوە كە ناوی ئەو ‪15‬هەزار‬

‫كەس������ەی كە لەت������ۆڕی پاراس������تنی كۆمەاڵیەتی‬ ‫لەكەرك������وك موچەوەردەگرن لە ‪%20‬ی گەندەڵی‬ ‫تیدای������ە‌و موچەی ترییان هەی������ە‪ ،‬بەوتەی خۆی‬ ‫داوایان لەوەزارەتی كاروباری كۆمەاڵیەتی كردووە‬ ‫لیژنە بۆ لێكۆڵینەوە لەوبارەیەوە دروس������ت بكات‪،‬‬ ‫بەاڵم "تائێس������تا وەزارەت ئەو داوایەی پشتگو ‌ێ‬ ‫خستوە‌و ئامادە نییە لێكۆڵینەوە بكات"‪.‬‬ ‫دواكەوتنی پێكهێنانی حكومەت‬ ‫كاریگەری هەیە‬ ‫لەالیك������ی دیك������ەوە بایەزید حەس������ەن ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق جەخت لەوە دەكاتەوە‬ ‫كە ناكۆك������ی نێوان لیس������تە براوەكانی عێراق‬ ‫بەهۆی دواكەوتن������ی حكومەتی نوێوە كاریگەری‬ ‫گەورەی بۆسەر دامەزراندنی ‪111‬هەزار بێكار كە‬ ‫تائیستا دوای پەسەندكردنی لەالیەن ئەنجومەنی‬ ‫وەزیران وەزارەتی دارایی ئاراستەی ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەران ك������راوە‪" ،‬ئەنجومەنی نوێنەران توانای‬ ‫پەسەندكردنی نییە تاكو حكومەت پێكنەهێنرێت"‪.‬‬ ‫ناوبراو باسی لەوەش كرد كە زۆربەوی ئەندامانی‬ ‫پەرلەمانی عیراقی داوایان كردوە بەپێكهێنانی‬ ‫ئەنجومەنی خزمەتی گشتی بۆئەوەی ئەو ئەنجومەنە‬ ‫فەرمانبەر دامەزرێنێت نەك ئەنجومەنی نوێنەران‪.‬‬

‫چوار ملیۆن بێكار لەعێراق هەیە‬ ‫بەپێی ئامارێكی نەتەوە یەكگرتوكان‌و بریكاری‬ ‫نێودەوڵەتی كە لەسەر ئاماری وەزارەتی كاروباری‬ ‫كۆمەاڵیەتی عیراق باڵوكراوەتەوە نزیكەی چوار‬ ‫ملێون بێكار لەعیراق هەیە‪.‬‬ ‫باقر جەب������ر زوبێدی وەزی������ری دارایی عیراق‬ ‫لەبەیاننامەیەكدا ڕایگەیان������دووە ڕێژەی بێكاری‬ ‫لەعێ������راق ڕوو لەزیاد بوون������ە‌و ‪%20‬ی عێراقی‬ ‫ل������ەدەرەوەی واڵتدایە‪ ،‬هەروەها ڕاپۆرتیكی نەتەوە‬ ‫یەكگرتووەكان ئاماژە ب������ەوە دەدات كە نزیكەی‬ ‫هەشت ملیۆن مرۆڤی عێراقی لەژێرخانی هەژاریدا‬ ‫دەژین‌و نزیكەی یەك ملیۆن‌و نیو بێوژن‌و پێنج‬ ‫ملیۆن منداڵی بێ دایك‌و باوك لەعێراقدا هەیە‪،‬‬ ‫هاوكات وەزارەتی كاروباری كۆمەاڵیەتی عێراقی‬ ‫لەسەرجەم فەرمانگاكانی كاروباری كۆمەاڵیەتی‬ ‫لەگشت پارێزگاكانی عیراق ملیونێك‌و ‪225‬هەزار‬ ‫كەسیان لە لیستی بێكاران تۆماركردووە‪.‬‬ ‫لەالیەكی دیكەوە وەزارەتی كاروباری كۆمەاڵیەتی‬ ‫عێراقی باڵویكردۆتەوە كە وەزارەتەكەیان ‪683‬‬ ‫هەلی كاری بۆبێ������كاران تەرخان كردوە بۆ ئەو‬ ‫كەسانەی لەالیەن فەرمانگەكانی سەر بەوەزارەتی‬ ‫كارو كاروب������اری كۆمەاڵیەت������ی ن������اوی خۆیان‬ ‫تۆماركردوە‪.‬‬

‫ێ‬ ‫هێڵی گەنجان خەو لەچاوی خۆشەویستەكان دەتۆرێن ‌‬

‫"كێ خوا دەیدات ‌ێ مانگانە ‪ 100‬نامەی بەالش‌و لە ‪12‬ی شەوەوە بۆ نۆی بەیانی بە ‪12‬دینار قسە بكەیت"‬ ‫بەهۆی كەمی نرخی‬ ‫یەكەكانی‪ ،‬زۆرێك لەگەنجان‬ ‫بۆ قسەكردن لەگەڵ‬ ‫خۆشەویستەكانیان هێلی‬ ‫گەنجانی ئاسیاسێڵ لەشەواندا‬ ‫بەكاردەهێنن‌و پسپۆرێكی‬ ‫دەروونیش ئاماژە بەوە دەدات‬ ‫كە زۆر بەكارهێنانی مۆبایل‌و‬ ‫شەونخونی تووشی گرفتی‬ ‫دەروونیان دەكات‌و چاالكیان‬ ‫كەمدەكاتەوە‪.‬‬ ‫دەشتی ئەنوەر لەگەرمیان‬ ‫هاوژین حەسەن كچێكی تەمەن ‪21‬ساڵەو سودێكی‬ ‫زۆربەی كات هێڵی گەنجان بەكاردەهێنێ‌‪" ،‬ئێستا‬ ‫ژمارەیەكی زۆر گەنجان دەبینی ئەم سیمكارتەیان‬ ‫پێیە‪ ،‬ئەگەر نرخی قسە‌و بەرنامەكانی باش نەبێت‬ ‫ئەوا گەنجان ڕووی تێناكەن"‪.‬‬ ‫لەو كاتەوەی سیمكارتی هێڵی گەنجان دروست بووە‪،‬‬

‫ئەو كچە گەنجە تەنها ئەو سیمكارتە بەكاردەهێنێت‪،‬‬ ‫چونكە "بۆقسەكردن لەسیمكارتەكەی ترم باشترە‌و‬ ‫ناچار ئەوم البردووە ئێستا تەنها سیمكارتی هێڵی‬ ‫گەنجان بەكاردەهێنم"‪.‬‬ ‫تابەیانی بەهێڵی گەنجان قسە دەكات‬ ‫زۆرێك لەگەنجان بەهۆی هەرزانی نرخی قەسەكردنی‬ ‫یەكەكانی هێڵی گەنجان لەشەودا تا بەرەبەیان قسە‬ ‫لەگەڵ هاوڕێیان‌و خۆشەویستانیان دەكەن‪.‬‬ ‫بڕیار حسێن ماوەیەكی زۆرە سیمكارتی گەنجانی‬ ‫كڕیوە‪ ،‬بەوتەی ناوبراو ئەو س������یمكارتە دەرگایەكی‬ ‫خێر بووە لەعاشقەكان كراوەتەوە‪" ،‬كێ خوا دەیدات ‌ێ‬ ‫كە مانگانە ‪ 100‬نامەی بەالش‌و شەوانەش لەكاژێر ‪12‬‬ ‫بۆ نۆی بەیانی بە ‪ 12‬دینار قسە بكەیت"‪.‬‬ ‫ئەو كوڕە گەنجە بەهۆی سیمكارتی هێڵی گەنجانەوە‬ ‫شەوانە لەدوای كاژێر دوانزەی شەو بەو سیمكارتە‬ ‫قسە دەكات تا كاژێر چواری بەیانی‪ ،‬بەاڵم" ئەگەر‬ ‫بەس������یمكارتەكەی تر بێت ئەوا ئەو چوار كاژێرە‬ ‫دەكاتە دوو كاژێر‪ ،‬چونكە سیم كارتی كەنجان بە‬ ‫‪ 12‬دینار قسە دەكەیت"‪.‬‬ ‫هەموو كاتەكەی بەتەلەفۆن ناباتە سەر‬ ‫بەشێك لەگەنجان خاوەنی سیمكارتی هێل ‌ێ گەنجانن‪،‬‬ ‫بەاڵم ئاماژە بەوە دەدەن كە بەهۆی هەرزانییەوە هەموو‬ ‫شەوەكانی خۆیان بۆ تەلەفۆنكرن تەرخان ناكەن‪.‬‬

‫ئامانج خالد خوێندكاری زانكۆیەو ئێستا سیمكارتی‬ ‫هێڵ ‌ێ گەنجان بەكاردەهێن ‌ێ ئاماژە بەوە دەدات كە‬ ‫ئەو سیمكارتە سەرەڕای سوودەكانی زیانیشی هەیە‪،‬‬ ‫"سودەكانی ئەوەیە زۆرتر دەتوانی قسەی پێبكەیت‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوەش بزانین زیان������ی زۆرەو ئەویش ئەوەیە‬ ‫توشی شەونخونیت دەكات"‪.‬‬ ‫ئەو گەنجە بەوتەی خۆی خۆشەویستی هەیەو زۆربەی‬ ‫شەوەكان بەهێڵ ‌ێ گەنجان تەلەفۆن دەكات‪ ،‬بەاڵم كات‌و‬ ‫سنوری بۆخۆی داناوە‪" ،‬لەبەر خاتری سیمكارتیكی‬ ‫گەنجان هەموو كاتەكەی خۆمان لەش������ەودا تەرخان‬ ‫ناكەین بۆ قسەكردن‪ ،‬ئەی سبەی كە ڕۆژ دەبێتەوە‬ ‫ئیشێكمان هەبوو چی بكەین"‪.‬‬ ‫كاریگەری خراپی هەیە‬ ‫گێالس عەبدواڵ مامۆستای دەروونناسی لەكۆلێژی‬ ‫پەروەردەی چەمچەماڵ ئاماژە بەوە دەدات كە مۆبایل‬ ‫وەكو ئامێرێكی پێش������كەتووو دەتوانی سودی لێوەر‬ ‫بگریت لەهەمان كاتدا توشی زیانیش بكات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫"هەڵس������وكەوتكردن لەگەڵ مۆبای������ل پەیوەندی بە‬ ‫گەنجەكەوە هەیە كە ئایا بەشێوەیەكی باش یان خراپ‬ ‫بەكاری دەهێنێ‌"‪.‬‬ ‫ئەو پس������پۆڕە دەروونیە جەختی ل������ەوە كردەوە كە‬ ‫كاتێك گەنجان لەدوای دوانزەی شەو قسە دەكەن‬ ‫بەو سیمكارتە كاریگەری خراپی لەسەریان دەبێت‪،‬‬

‫"ش������ەوان ناخەون‌و خۆیان بەقسەكردنەوە خەریك‬ ‫دەكەن‌و توشی شەونخونی دەبن‌و چاالكیشیان كەم‬ ‫دەبێتەوە‌و سستر دەردەكەون"‪.‬‬ ‫ئەو مامۆستایە باسی لەوە كرد كە دەبێت گەنجان‬ ‫بزانن چۆن مامەڵە لەگەڵ كەسی بەرامبەریاندا بكەن‪،‬‬ ‫"بۆ ئەوەی توش������ی گرفت نەبن‌و هەڵسوكەوتێكی‬ ‫تەندروستانە بكەن"‪.‬‬ ‫كێشەكان وەك سیمكارتی ئاساییە‬ ‫عەبدواڵ حەس������ەن بەرێوەری گشتی پەیوەندییەكان‬ ‫لەكۆمپانیای ئاسیاس������ێڵ ئاماژەی ب������ەوەدا كە ئەم‬ ‫هێڵە نرحەكەی ‪ 6‬هەزار دینارەو ‪ 100‬كورتە نامەی‬ ‫بێبەرامەری تیایە‪" ،‬لە ‪ 12‬ش������ەوەوە بۆ نۆی بەیانی‬ ‫نرخی یەك دەقیقە ‪12‬دینارە‪ ،‬نرخی یەك كورتەنامە‬ ‫‪12‬دینارە‪ ،‬داشكاندنی نرخی ئینتەرنێت بە رێژەی‬ ‫‪٪75‬ە"‪.‬‬ ‫ناوبراو باس������ی لەوە كرد بەه������ۆی ئەو هەرزانیەی‬ ‫لەپەیوەندیدا هەیەتی سیمكارتی گەنجان پێشوازی‬ ‫زۆری لێكراوە‪" ،‬راستە هێڵەكە ناوی گەنجانە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەموو توێژەكانی تر لێی سوودمەند بوون"‪.‬‬ ‫ئ������ەو بەڕێوەب������ەر جەختی ل������ەوەش ك������ردەوە كە‬ ‫تائێس������تا حاڵەتی نەخوازراوی بەرچاو بەدینەكراوە‬ ‫لەسیمكارتی گەنجان‪" ،‬ئەگەر كێشەش هەبێت وەك‬ ‫سیمكارتە ئاساییەكان وایە"‪.‬‬

‫‪2010 /8/31‬‬

‫ژماره‪39‌:‬‬

‫گۆشه‌یه‌ک‌ه هه‌فتان‌ه ئاری ئەبوبەکر ده‌ینوسێت‬

‫گەنج‌و نێرگەلە‬ ‫هەموو دیاردەیەکی‬ ‫کۆمەاڵیەتی‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫س������ە ر هە ڵد ا نید ا ‪،‬‬ ‫پێویستە لێکۆڵینەوەی‬ ‫لەس������ەر بکرێ������ت‌و‬ ‫لە س������ە ر هە ڵد ا ن‌و‬ ‫ئێس������تاو داهاتووی‬ ‫ئ������ەو دیاردەی������ە‬ ‫بکۆڵرێتەوە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫کاری زانک������ۆو‬ ‫س������ە نتە ر ە کا نی‬ ‫لێکۆڵینەوەن‪ ،‬بەتایبەتی سۆسیۆلۆژەکان‪.‬‬ ‫دیاردەی سەرهەڵدانی نێرگەلەکێشان بەتایبەتی‬ ‫لەن������او گەنجان������ی کوردس������تاندا لەماوەیەکی‬ ‫کورت‪ ،‬ب������ەاڵم بەچڕی‌و زۆری‪ ،‬پێویس������ت بوو‬ ‫ه������ەر لەس������ەرەتاوە لێکۆڵین������ەوەی ئەکادیمی‌و‬ ‫زانس������تی لەس������ەر بکرێت‌و کۆمەڵگا لەهۆکارو‬ ‫چارەس������ەرەکانی ئ������اگادار بکرێن������ەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەداخەوە تائێستا هیچ لێکۆڵینەوەیەکی جدییمان‬ ‫نەبینوە لەس������ەر ئ������ەم دیاردەیە ک������ە هۆکاری‬ ‫س������ەرهەڵدان‌و تەشەنەسەندنەکەیمان بەو چڕییە‬ ‫وەک دیاردەیەکی کۆمەاڵیەتی بۆ دیاری بکات‌و‬ ‫هۆکارو پێش������نیازی چارەس������ەرو پەرگرتن بەو‬ ‫دیاردەیەمان بۆ ڕوون بکاتەوە‪.‬‬ ‫ئەگەرچ������ی وەک لەس������ەرەوە ئاماژەمان پێکرد‬ ‫کە دەبوایە زووتر کاربکرایە لەس������ەر دیاردەی‬ ‫نێرگەلەکێش������ان‪ ،‬بەاڵم ئێس������تاش درەنگ نییە‪،‬‬ ‫کە خۆش������بەختانە ئیس������تاو لەم چەند ڕۆژانەی‬ ‫ڕابردوودا دەبینرێت‪ ،‬وەزارەتی تەندروس������تی‬ ‫هەرێ������م دەس������تیکرددوە بەهەڵمەتي������ك دژی‬ ‫دیاردەی نێرگەلەکێش������ان‪ ،‬بەئومیدی پەرگرتن‌و‬ ‫کەمکردنەوەی نێرگەلەکێش������ان بەتایبەتی لەناو‬ ‫گەنجاندا‪.‬‬ ‫هەم������وو کەمپاینێک‪ ،‬بەهەم������وو جۆرەکانییەوە‪،‬‬ ‫دڵخۆش������کەرەو جێگەی ئومێدوە‪ ،‬چونکە بوونی‬ ‫ئەو کەمپاینانە دەبێتە وشیارکردنەوەی کۆمەڵگا‌و‬ ‫بەتایبەتی������ش گەنجان‪ ،‬بەاڵم ب������ۆ ئەوەی کە ئەم‬ ‫کەمپاینەو هەم������وو کەمپاینێکی تر دژی الدان‬ ‫ی������ان دیاردە خراپ������ە س������ەرهەڵدراوەکانی ناو‬ ‫کۆمەڵگا س������ەرکەوتوبێت‪ ،‬دەبێ������ت کەمپاینەکە‬ ‫هاوتەریب بێت لەگەڵ پ������رۆژەی ئەلتەرناتیڤ‌و‬ ‫جێگ������رەوەی دی������اردە دیاریکراوەک������ە‪ ،‬بە واتا‬ ‫کەمپای������ن دژی نێرگەلەکێش������انی گەنجان‪ ،‬کە‬ ‫خ������ۆی لەوش������یارکردنەوەی گەنجاندا دەبینێت‬ ‫لەزیانەکان������ی‪ ،‬دەبێت هاوتەری������ب بێت لەگەڵ‬ ‫بوونی پرۆژە بۆ گەن������ج‪ ،‬گەڕاندنەوەی هیوا بۆ‬ ‫گەنج‪ ،‬بۆ ئ������ەوەی کە گەن������ج بتوانێت خەونی‬ ‫هەبێت‪ ،‬هەوڵ بدات بۆ بەدەستهێنانی هیواکانی‪،‬‬ ‫چونکە دواجار ئەبێت ل������ەوە تێبگەین کە گەنج‬ ‫لەکوردس������تاندا بێ هیوابووە ل������ە ژیان‪ ،‬گەنج‬ ‫خاوەنی چەندین خەون‌و خولیایە‪ ،‬کە ئەس������تەمە‬ ‫پێیان بگات‪ ،‬ئەس������تەمبوونی گەیشتن بە خەون‌و‬ ‫خولی������اکان وا دەکات کە گەن������ج بیهیوا بێت‌و‬ ‫چیدی خەون نەبینێت‪.‬‬ ‫گەنجێ������ک کە بەهەزار دەردەس������ەری خوێندن‬ ‫تەواو بکات‪ ،‬بەاڵم ئەنجامەکەی بەوە بشکێتەوە کە‬ ‫بێکار بێت‪ ،‬یاخود ئەگەر کاریشی دەستکەوت‪،‬‬ ‫نەتوانێت پرۆسەی هاوسەرگیری ئەنجام بدات‪،‬‬ ‫نەتوانێت النیکەم نی������وەی ئارەزوو‌و خولیاکانی‬ ‫بهێنێتە دی‪ ،‬بێگومان لەسوچێکی چایخانەکاندا‬ ‫(لەگ������ەڵ ڕێزی زۆرم ب������ۆ چایخانەکان‌و هەموو‬ ‫ئەوان������ەی تێیدا دادەنیش������ن‪ ،‬وە لێ������رەدا هیچ‬ ‫مەبەستێکی خراپمان نییە‪ ،‬بەقەد ئەوەی کە باس‬ ‫لە دیاردەکە دەکەینەوە) کات بەس������ەر دەبات‌و‬ ‫نێرگەلە لەس������ەر نێرگەلە دەکێشێت‪ ،‬خۆ ئەگەر‬ ‫نێرگەل������ەش نەبێت‪ ،‬ئەوا ئه‌گ������ه‌ر هەیە دیاردەی‬ ‫تر س������ەرهەڵبدات‪ ،‬کە گەنج خۆی پيوە خەریک‬ ‫بکات‪.‬‬ ‫بۆی������ە پێموای������ە ک������ە زۆربوون������ی دی������اردەی‬ ‫نێرگەلەکێش������ان لەهەم������وو س������وچ‌و قوژبنێکی‬ ‫کوردستاندا‪ ،‬ئەوەندەی بەندە بەنەبوونی پرۆژە‬ ‫بۆ گەنجان‌و بیئومێدی گەنجی کورد لەئایندە‌و‬ ‫هەموو خ������ەم‌و خولیاکان‪،‬نيو ئەوەندە بەند نییە‬ ‫بەخودی نێرگەلە وەک سوبستانێکی دیاردەکە‪،‬‬ ‫کە دەش������ێت ئ������ەم سوبس������تانە بگۆڕدرێت لە‬ ‫نێرگەلەوە بۆ سوبستانیکی تر‪.‬‬ ‫بۆیە لەدواج������اردا ئەگەر بمانەوێت ڕیگە بگرین‬ ‫لەدیاردەیەک‪ ،‬ئەبێت ئەلتەرناتیڤمان پێ بێت‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەی بەئامانجی کەمپاینەکەمان بگەین‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /8/31‬‬

‫ژماره‪39‌:‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫چیای زاوا لەشوێنێكی گەشتیارییەوە دەبێتە شوێنی خۆكوشتن گەنجان‬

‫لەدوای س ‌ێ مانگ لەژیانی هاوسەریی گەنجێك لەچیای زاوا خۆی هەڵدەداتە خوارەوەو دەمرێ‬ ‫لەماوەی سێ‌ مانگدا دوو‬ ‫گەنج‌و ژنێك لەچیای‬ ‫زاوا بەئۆتۆمبیل خۆیان‬ ‫هەڵداوەتە خوارەوەو‬ ‫گیانیان لەدەست داوە‪،‬‬ ‫ئەفسەرێكی فەرماندەیش‬ ‫ئاماژە بەوەدەدات كە بۆ‬ ‫بەرگرتن لەو دیاردەیە دوو‬ ‫زاڵگەیان لەسەر چیاكە‬ ‫داناوە‪.‬‬

‫جەمال حسێن لەبادینان‬ ‫نزیكە چل ڕۆژ لەمەوپێش گەنجێك كە‬ ‫س ‌ێ مانگ بوو ئاهەنگی هاوسەرگیری‬ ‫كردبوو‪ ،‬بەهۆی بوونی كێشە لەگەڵ‬ ‫هاوس������ەرەكەی لەنیوەڕۆدا لەس������ەر‬ ‫چیاكە بەسەیارەكەیەوە خۆی دەخاتە‬ ‫خوارێ‌‌و گیان لەدەست دەدات‪ ،‬پێش‬ ‫س������ ‌ێ مانگیش گەنجێكی ‪19‬سااڵن‬ ‫بەئۆتۆمبی������ل خۆی خس������تەخوارێ‌و‬ ‫گیانی لەدەست دا‪.‬‬

‫داراوزارا‪ :‬بڕیارمانداو‌ه‬ ‫هه‌ركاتێك پرسیارێكمان هه‌بوو‬ ‫له‌بار‌ه ‌ی ئه‌ركه‌‪ :‬بایۆلۆژیی‪،‬‬ ‫ده‌روونیی‌و سێكسییه‌كان ‌ی‬ ‫خۆمان‪ ،‬به‌بێ هیچ ترس‌و‬ ‫شه‌رم‌و خۆخواردنه‌وه‌یه‌ك‬ ‫بیخه‌ین‌ه بـــه‌رده‌م كلینیك ‌ی‬ ‫نم نم‪ ،‬تاوه‌كو به‌ڕاوێژ له‌گه‌ڵ‬ ‫كه‌سان ‌ی پسپۆڕ‌و پشتبه‌ست‬ ‫به‌سه‌رچاو‌ه ‌ی زانستیی‪ ،‬وه‌اڵم ‌ی‬ ‫پرسیاره‌كان وه‌رگرینه‌وه‌‌و‬ ‫گومانه‌كانمان نه‌هێڵین‌و ببین‌ه‬ ‫خاوه‌ن ‌ی رۆشنبیرییه‌ك ‌ی زانستیی‬ ‫دروست له‌بار‌ه ‌ی رۆح‌و جه‌ست‌ه ‌ی‬ ‫خۆمان‪ ،‬ئێو‌ه ‌ی خوێنه‌ریش‬ ‫ده‌توانن به‌شدار‌و هاوكارمان‬ ‫بن له‌رێی ناونیشانه‌كانی‬ ‫رۆژنامه‌كه‌مانه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫زارا‪ :‬ئه‌مه‌وێت سووڕی مانگانه دوابخه‌م‬ ‫تا بتوانم مانگی ڕه‌مه‌زان هه‌موو‬ ‫به‌ڕۆژووبم‪ ،‬ئایا حه‌بی مه‌نع باشه‬ ‫بۆدواخستن؟‬ ‫نم نم‪ :‬پێموانییه دواخستنی سووڕی‬ ‫خوێنی مانگانه كارێكی باش بێت چ‬ ‫له‌ڕووی ته‌ندروستی یان شه‌رعییه‌وه‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی سووڕی خوێنی سروشتی‬ ‫دروستبوونی ژن وایكردووه و كارێكی‬ ‫خۆكرد یان ئه‌نقه‌ست نییه‪ ،‬وه‌ك‬ ‫مۆڵه‌تێك وایه له‌مانگی ڕه‌مه‌زاندا چجا‬ ‫له‌سه‌ره‌تا یان ناوه‌ڕاست یان كۆتایی‬ ‫مانگه‌كه‌دا بێت‪ ،‬دەتوانیت له‌مانگه‌كانی‬ ‫دوای ڕه‌مه‌زان ئه‌و ڕۆژانه بگرێته‌وه‪،‬‬ ‫به‌كارهێنانی حه‌ب بۆ ڕێگرتن له‌هاتنی‬ ‫خوێنی مانگانه له‌وانه‌یه له‌ڕووی جه‌سته‌ی‬ ‫كاریگه‌ری هه‌بێت بۆسه‌ر ته‌ندروستی‬ ‫به‌تایبه‌ت ئه‌و ژنانه‌ی كه له‌وله‌بیان داناوه‬ ‫بۆ به‌رگریكردن یان ڕێگری له سكپڕی‬ ‫و‌مناڵبوون و تێكچوونی سوڕی مانگانه‪،‬‬ ‫جگه‌له‌وه‌ی وه‌رگرتنی حه‌بی مه‌نع‬ ‫پێویسته ‪ ١٠‬ڕۆژ پێش سووڕی مانگانه‬ ‫و تاكۆتایی مانگ واته نزیكه‌ی ‪١٧‬ڕۆژ‬ ‫به‌كاربێت‪.‬‬ ‫دارا‪ :‬ڕۆژه سپییه‌كانی مانگ‬ ‫كامانه‌ن؟ كاته‌كانی دوعاكردن چین‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌مانگی ڕه‌مه‌زاندا؟‬

‫زاوا‪ ،‬ئه‌و چیایه‌ی له‌شوێنێکی گه‌شتیارییه‌وه‌ بووه‌ته‌ شوێنی خۆله‌ناوبردنی‬ ‫بەس������اغی چووە سەر چیاكەو هاواری‬ ‫زاوای س ‌ێ مانگە خۆی دەكوژێت‬ ‫دەربارەی ئ������ەو ڕووداوە مالزم عەلی كرد كە هاوسەرەكەی خۆی خستۆتە‬ ‫باسی لەوە كرد كە كاتی نیوەڕۆ بوو‪ ،‬خوارێ‌"‪ ،‬دوای ئەوەی پۆلیس دەگاتە‬ ‫زیاد لەس ‌ێ ڕۆژ بوو ئەو گەنجە بەناوی س������ەری دەبینن گیانی لەدەست داوە‪،‬‬ ‫بیالل‌و هاوسەرەكەی لە‌و كاتەدا دەهاتنە "هاوسەرەكەی تەنها برینداربوو‪ ،‬ئەو‬ ‫س������ەر چیا‪" ،‬بەاڵم ئێمە نەماندەزانی لەگەڵ خۆ كوشتن نەبوو‪ ،‬بەاڵم نەشی‬ ‫دەزانی بیالل خۆی دەكوژێت"‪.‬‬ ‫بۆچی دێن"‪.‬‬ ‫دوای ئ������ەوەی بی���ل��ال لەس������ەر چیا ئاخینكی ژنی بیالل كە لەنەخۆشخانەی‬ ‫دەوەستێت‌و پاش كەمێك ئۆتۆمبیلەكەی فریاكەوتنی دهۆك بوو ئاماژەی بەوەدا‬ ‫دەكەوێتە خوارەوە‪" ،‬هاوس������ەرەكەی كە پێش خۆكوشتنەكەی‪ ،‬هاوسەرەكەی‬ ‫نەخۆش������ی دەروونی لەگەڵ������دا بووە‬ ‫"بەردەوام بەگومان ب������وو لەمن‪ ،‬وای‬ ‫بیردەك������ردەوە ك������ە پەیوەندیم لەگەڵ‬ ‫خەڵكی ت������ر هەیە"‪ ،‬هەربۆیە ئاخنیك‬ ‫ئ������ەوەی ڕەتكردەوە ك������ە ئەو گومانانە‬ ‫نم نم‪ :‬ڕۆژه سپییه‌كان ئه‌و ڕۆژانه‌ن‬ ‫كه تیایدا موسوڵمان ئه‌توانێت ل‌ه‬ ‫مانگێكدا به‌ڕۆژوبێت به‌تایبه‌ت‬ ‫ڕۆژانی ‪١٥-١٤-١٣‬ی مانگ‪ ،‬كاتێك‬ ‫مانگ له ناوه‌راستی ئاسماندا و ته‌واو‬ ‫ڕووناك و ڕه‌گی سپی ئه‌بینرێت‪.‬‬ ‫كاته‌كانی دوعاكردن له‌مانگی‬ ‫ڕه‌مه‌زان و هه‌ركاتێكی دیكه‌دا شه‌وی‬ ‫لیله القدر كه قورئانی پیرۆزی‬ ‫تێدا هاته خوار‪ ،‬كاتی بارانبارین‪،‬‬ ‫له‌كاتی بانگه‌كان‪ ،‬دوا ساته‌كانی‬ ‫ڕۆژی هه‌ینی‪ ،‬له‌كاتی سوجده‌بردن‬ ‫(له‌وكاته‌ی مرۆڤ زۆر له‌خودا‬ ‫نزیك ئه‌بێته‌وه‪ ،‬هه‌موكاته‌كانی مانگی‬ ‫ڕه‌مه‌زان) مرۆڤ هه‌ركات بییه‌وێت‬ ‫له‌خوا بپاڕێته‌وه ودوعاكانی قه‌بوڵ‬ ‫بكات گه‌ر به نه‌فسێكی پاك و دڵێكی‬ ‫فراوانه‌وه پڕ له‌خۆشه‌ویستی و باوه‌ڕ به‬ ‫خودا دوعا بكات هه‌ڵبه‌ت هه‌مووكات‬ ‫له‌خودا نزیك‌ه و دوعاكانی قه‌بوڵن‪.‬‬ ‫زارا‪ :‬سووده‌كانی نوێژكردن چین ؟‬ ‫ئه‌مه‌وێت له‌سه‌ر نوێژكردن به‌رده‌وام‬ ‫بم؟‬ ‫نم نم‪ :‬نوێژردن ئه‌بێته هۆی‬ ‫پاكبوونه‌وه‌ی ڕۆح‌و جگه له پاكی‬ ‫جه‌سته‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی مرۆڤی نوێژكه‌ر‬ ‫هه‌میشه بایه‌خ به‌پاكوخاوێنی جه‌سته‌و‬ ‫جلوبه‌رگ ئه‌دات‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ی‬ ‫یه‌كێكه ل‌ه ئه‌ركانه‌كانی ئیسالم‌و‬ ‫وه‌ك زه‌خیره‌یه‌كی گرنگ وایه بۆ‬ ‫ڕوبه‌ڕوبونه‌وه له‌گه‌ڵ خودا‪ ،‬جگه‌له‬ ‫پاكوخاوێنی نوێژكردن هۆكارێكه بۆ‬ ‫ڕێكخستنی كاتی خه‌وتن وهه‌ستان‪،‬‬ ‫ڕێكخستنی و پابه‌ندبوون به كۆمه‌ڵێك‬ ‫ئادابی جوانه‌وه‪ ،‬به‌رگریكردن‬ ‫له‌تووشبون به نه‌خۆشییه ده‌رونییه‌كان‬ ‫وه‌ك‪" :‬شكست‪ ،‬ڕووخاندن‪ ،‬نه‌بوونی‬ ‫باوه‌ڕو متمانه كه ئه‌مانه ئه‌و نه‌خۆشییه‬ ‫ده‌رونییه درێژخایه‌نانه‌ن ئێستا‬ ‫له‌زۆربه‌ی كۆمه‌ڵگ‌ه جیهانییه‌كاندا‬ ‫باڵون"‪ ،‬پاراستنی ته‌ندروستی‌و‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ی توشبوون به‌ئازاری‬ ‫پشت‌و ماسوولكه‌كان‪ ،‬له‌هه‌موویان‬ ‫گرنگتر ڕاهاتن له‌سه‌ر ڕێكخستنی‬ ‫كاره فسیۆلۆجییه جه‌سته‌ییه‌كان‌و‬ ‫پابه‌ندبوون ب‌ه ڕێكخستنی كات‌و‬ ‫له‌یادنه‌كردن‪ ،‬دوركه‌وتنه‌وه له‬ ‫ڕه‌وشت‌و تاوانه ناشرینه‌كانی دژ‬ ‫به‌كۆمه‌ڵگه‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬جه‌مال حسێن‬ ‫هاوواڵتیان‬ ‫تەنها بۆ نەخۆش������یەكەی دەگەڕایەوەو‬ ‫پەیوەندی ب������ەو دڵەڕاوكێیەوە هەبووكە‬ ‫دروستبووبوو الی‪.‬‬ ‫بۆبەرگرتن لەكارەسات دوو زاڵگەیان‬ ‫داناوە‬ ‫ئ������ەم دوو ڕووداوە كاریگەری خراپی‬ ‫هەبووە لەسەر الیەنی دەروونی خەڵكی‬ ‫دهۆك‌و لەالیەكی ترەوە وای لەحكومەت‬ ‫ك������ردووە كە ڕێگاچارەی������ەك بۆ ئەو‬ ‫كێشەیە بدۆزێتەوە‪.‬‬ ‫م���ل��ازم عەلی یاس������ین ئەفس������ەری‬ ‫فەرماندەیی دهۆك لەزاڵگەی سەرچیای‬ ‫زاوا ئاماژەی ب������ەوەدا كە چیای زاوا‬ ‫جێگەیەك������ی گەش������تیارییەو ڕۆژانە‬

‫لەئێوارەدا ڕێژەیەك������ی زۆر لەخەڵكی‬ ‫بۆ س������ەردان دەچنە ئەوێ‪" ،‬بەداخەوە‬ ‫بەهۆی خۆكوشتنی دوو گەنجەوە ئەو‬ ‫خۆشییەی نەماوە"‪.‬‬ ‫ناوب������راو‪ ،‬جەختی لەوە كردەوە كە بۆ‬ ‫س������ەالمەتی هاوواڵتیان دوو زاڵگەیان‬ ‫لەسەر چیا داناوە‪ ،‬بەاڵم "ناكرێت هەر‬ ‫كەس������ێك هات پێی بڵێیت تۆ چیت‬ ‫دەوێت‪ ،‬چونكە جێگەیەكی گەشتیارییە‌و‬ ‫ناكرێت خۆشی لەخەڵك تێكبدەین"‪.‬‬ ‫س������ەبارەت ب������ەو گەنجەی كە س������ ‌ێ‬ ‫مان������گ لەمەوپێ������ش لەچیاكەوە خۆی‬ ‫هەڵدایەخوارێ‌‪ ،‬ناوبراو باس لەوە دەكات‬ ‫كە نەیانتوانیوە كۆنترۆڵی بكەن "ئەو‬ ‫بەخێراییەكی زۆر هات‌و لەزاڵگەكەش‬ ‫ڕانەوەس������تا‪ ،‬پاشان چووە سەرچیاكەو‬ ‫تەلەفۆنێكی بۆ دەزگیرانەكەی كردو تا‬ ‫ئێمە گەیشتینە الی ئەو بەئۆتۆمبیلەكەوە‬ ‫خۆی فڕێداو نەماتوانی بیگیرین"‪.‬‬ ‫ساڵح یوس������ف مامی بیالل باسی‬ ‫لەوە كرد كە بیالل پێش������مەرگەیەو‬ ‫هاوسەرەكەی پۆلیسە لەبەڕێوەبەرێتی‬ ‫ێ‬ ‫نیش������تەجێبوونی دهۆك‪ ،‬پێش س ‌‬ ‫مانگ هاوس������ەرگیری پێكهێناوەو‬ ‫ێ‬ ‫ماڵەك������ەی لەناحیەی سەرس������نك ‌‬ ‫بۆناوشاری دهۆك گواستەوە‪" ،‬پێش‬ ‫ساڵێك بیالل تووشی نەخۆشیەكی‬ ‫دەروون������ی بوو‪ ،‬هیچ كێش������ەیەكی‬ ‫گەورە لەنێوان ئەوو هاوسەرەكەیدا‬ ‫نەبوو"‪.‬‬

‫كاریگەری خراپی‬ ‫دەبێت لەسەر كۆمەڵگا‬ ‫د‪.‬محەمەد س������ەعید پسپۆڕی دەروونی‬ ‫جەختی ل������ەوە كردەوە كە پەیدابوونی‬ ‫كێشەیەكی لەو جۆرە كاریگەری خراپی‬ ‫لەسەر كۆمەڵگا دەبێت‪" ،‬ئەگەری هەیە‬ ‫ئەو كەسانەی كە كێش������ەی دەروونی‬ ‫یان خێزانیان هەیە‌و بیر لەخۆكوشتن‬ ‫دەكەنەوە ئەوا ڕەنگە هەوڵبدەن بەهەمان‬ ‫ڕێگا هەوڵی خۆكوشتن بدەن"‪.‬‬ ‫ناوب������راو ئاماژەی بەوەش������دا كە هەر‬ ‫ڕوودانێك������ی لەو ج������ۆرە كاریگەری‬ ‫دەكاتە سەر زیاتر لە ‪20‬كەس‪" ،‬ئەگەر‬ ‫بیری خۆكوش������تن لەبیركردنەوەیاندا‬ ‫بێت‪ ،‬چونكە وا بیر دەكەنەوە كە ئەمە‬ ‫باشترین ڕێگاچارەیە بۆ كۆتایهێنان‬ ‫بەژیان"‪.‬‬ ‫ئ������ەو پس������پۆڕە دەروونییە ئەوەش������ی‬ ‫خستەڕوو كە بەشێك لەو كچانەی شوو‬ ‫دەكەن هاوڕێی كوڕیان هەیەو ئەمەش‬ ‫كاریگ������ەری دەكاتە س������ەر پەیوەندی‬ ‫هەردووكیان‌و ئەم������ەش دەبێتە هۆی‬ ‫ئەوەی كە گومان لەیەكتری بكەن‪.‬‬ ‫لەالیەكی دیكەوە سەرچاوەیەكی پۆلیس‬ ‫ئاماژەی ب������ەوەدا كە دوای پەیدابوونی‬ ‫ئەو دوو ڕووداوە پۆلیس������ی پاێزگای‬ ‫دهۆك‌و بەڕێوەبەرێـتی هاتۆچۆ لەگەڵ‬ ‫پارێ������زگاری ده������ۆك كۆبوونەوەی‬ ‫كردووە‪" ،‬دەبێت ئەو ڕێگەیە بگیرێت‬ ‫بۆ گەشتیاری بەكارنەیات"‪.‬‬

‫كچان سەریان كردووەتە پێاڵوی فالت‬ ‫بەهۆی بوونی مۆدێل‌و‬ ‫دەركەوتنی مەترسییەكانی‬ ‫پێالوی بنبەرز زۆرێك‬ ‫لەكچان پێاڵوی فالت‬ ‫بەكاردەهێنن‌و پسپۆڕێكی‬ ‫تەندورستیش ئاماژە بەوە‬ ‫دەدات كە پێاڵوی بنبەرز‬ ‫چەندین كێشەی مەترسیدار‬ ‫بۆ ئافرەتان دروست‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫بەڕێز عەبدولكەریم لەسلێمانی‬ ‫ناز محەمەدی تەمەن ‪33‬ساڵ لەدوكانێكدا‬ ‫سەرقاڵی پێاڵو كڕین بوو‪ ،‬ئاماژەی بەوەدا‬ ‫كە زۆرتر پێاڵوی فالت بەكاردەهێنێ‌‪،‬‬ ‫چونكە "ناتوانم بەردەوام لەسەر پێاڵوی‬ ‫بەرز بڕۆم بەتایبەتی بۆ ڕۆشتنی زۆر"‪،‬‬ ‫هەربۆیە ناز هەند ‌ێ كات پێاڵوی بنبەرز‬ ‫بەكاردەهێنی بەتایبەت بۆ بۆنەو شوێنە‬ ‫تایبەت������ەكان‪" ،‬چونكە جوانی بەدیمەنی‬ ‫ڕوخسارو شێوازی جلوبەرگ دەدات"‪.‬‬ ‫تەندروستی بەالوە گرنگە‬ ‫باخان عومەری تەمەن ‪22‬ساڵ باس لەوە‬ ‫دەكات كە بەردەوام پێاڵوی فالت لەپێ‬ ‫دەكات‌و جوانی ڕوخس������ار‌و بەژنڕێكی‬ ‫ناگەڕێنێتەوە بۆپێالوی بەرز‪" ،‬هیچ گوێ‬ ‫بەوە نادەم ب������ااڵم بەرزە یا نزمە گرنگ‬ ‫تەندروس������تی خۆمە"‪ ،‬هەربۆیە ئەو كچە‬ ‫گەنجە ب������اس ل������ەوە دەكات كە حەزی‬ ‫لەپێاڵوی ب������ەرز نییە‪" ،‬پێاڵوی بنبەرزم‬ ‫نییەو نازانم پێوەی بڕۆم"‪.‬‬ ‫پێاڵوی بنبەرز لەپێ دەكەن‬ ‫هاژە ئەمین تەمەن ‪20‬ساڵ كە خوێندكاری‬ ‫زانكۆیە هیوایەتی پێاڵوكڕینە‌و بەردەوام‬ ‫بەپێی مۆدێ������ل‌و ڕەنگی جلوبەرگەكانی‬ ‫پێ���ڵ��او دەكڕێ‪" ،‬زیات������ر پێاڵوی بەرز‬ ‫لەپێدەك������ەم‪ ،‬چونك������ە حەزناكەم لەچاو‬ ‫هاوڕیكانم نزمترب������م"‪ ،‬هاوكات كانی‬ ‫كەمالی تەمەن ‪36‬ساڵ باس لەوە دەكات‬ ‫كە هەر لەمنداڵییەوە بەئاواتەوە بووە زوو‬

‫فۆتۆ‪ :‬سه‌فین ئیسماعیل‬ ‫پێالوی فالت الی کچانی کورد ده‌بێته‌ مۆده‌‬ ‫گ������ەورە ب ‌ێ تا پێاڵوی بەرز لەپێ بكات‪ ،‬گەنجان ئ������ەوە بزانن پێالوی بەرز باش خانمان دروس������ت دەكات‪" ،‬پێویستە‬ ‫"بەردەوام پێ���ڵ��اوی بەرزم لەپێ دەكرد نییە كە كەوتنە تەمەنەوە ئەو كاتە زیانیان لەس������ەر پێاڵو ‌ی بەرز زۆر ڕێنەكرێت‪،‬‬ ‫ئەگەر خانمان لەپێیانكرد‪ ،‬ئەوا پێویستە‬ ‫هەمیش������ە دایكم لێم توڕە ئەبوو دەیوت پێدەگەیەنێت"‪.‬‬ ‫زوو زوو لەپێیان ‌ی دابكەنن‌و پشوو بدەن‬ ‫پێاڵوی فالت ڕەواجی پەیدا كردووە‬ ‫خراپە‪ ،‬بەاڵم بەگوێم نەكرد"‪.‬‬ ‫ئەو كچە گەنجە خۆزگەی ئەوە دەخواز ‌ێ زۆرێك لەپێشانگاكانی پێاڵوی ئافرەتان بەپێیان"‪.‬‬ ‫كە بەقس������ەی دایكی بكردایەو پێاڵوی كە پەپێی خواستی ئافرەتان پێاڵو دەهێنن ناوبراو باس ل������ەوە دەكات كە ئەگەر‬ ‫بنبەرزی لەپێ نەكردایە‪ ،‬چونكە "توشی ئاماژە ب������ەوەدەدەن كە پێ���ڵ��اوی فالت پاژن������ە ‌ی پێ���ڵ��او لەپێنج س������انتیمەتر‬ ‫زیاتر بێت‪ ،‬ئەوا كێش������ە بۆئەژنۆكان‌و‬ ‫فەقەراتی پشتی كردم لەئێستادا ناتوانم خواستی زۆری لەسەرە‪.‬‬ ‫كاروان ئەحمەد خاوەنی پێشانگایەكی بڕبڕە ‌ی پشت دروست دەكات‪ ،‬چونكە‬ ‫هەر لەپێی بكەم"‪.‬‬ ‫پێاڵوی ئافرەتانە لەشاری سلێمانی باس "قورس������اییەك ‌ی زۆر دەكەوێتە سەر‬ ‫ل������ەوە دەكات كە ب������ەردەوام ئەو جۆرە بەش ‌ی پەنجەكان ‌ی پێشەوە‪ ،‬ئەوەش دەبێتە‬ ‫تەنها بۆ بۆنەكان پێاڵوی بەرز لەپێ‬ ‫پێاڵوانە دەهێنێتە ب������ازاڕەوە كە لەالیەن هۆ ‌ی ش������كاندن ‌ی ئێسكە بچووكەكان ‌ی‬ ‫دەكات‬ ‫ئەڵماس كەریم خانمێكی تەمەن ‪42‬ساڵە‌و هاوواڵتیانەوە مۆدێلەو خواس������تی زۆری پەنجە گەورە ‌ی پێ"‪.‬‬ ‫بەوتەی ئەو دكت������ۆرە‪ ،‬ئەو ژنانەی كە‬ ‫لەیەكێك لەفەرمانگەكانی شاری سلێمانی لەسەرە‪.‬‬ ‫فەرمانبەرە‪ ،‬بەوتەی خۆی كاتێك گەنج ناوبراو ئاماژە ب������ەوە دەدات كە هەردوو بەدرێژای������ی رۆژ پێ���ڵ��اوی پاژنەبەرز‬ ‫بووە بەردەوام پێ���ڵ��اوی بنبەرزی لەپێ جۆری پێاڵوی بەرزو فالت دەفرۆشێت‪ ،‬بەكاردێنن تووشی ش������یتاڵبوونەوەی‬ ‫كردووە‪" ،‬هیوایەتم بوو‪ ،‬بەاڵم ئێستا پیر بەاڵم "لەئێس������تادا زیاتر پێاڵوی فالت ریش������اڵەكانی ئێس������كی پێ دەبنەوەو‬ ‫بەهۆی������ەوە هەس������ت بەئازارێكی زۆر‬ ‫بووم ناتوانم پێوەی بڕۆم"‪ ،‬هەربۆیە ئەو كڕیاری زیاترە"‪.‬‬ ‫دەك������ەن‪" ،‬بەتایبەتی لەكاتی هاتووچۆ‬ ‫پێاڵوی بنبەرز مەترسیدارە‬ ‫خانمە ئێس������تا تەنها یەك جوت پێاڵوی‬ ‫بەرزی هەی������ە ئەویش بۆ بۆنەكان لەپێی د‪.‬نیشتمان ئارام پسپۆڕی جومگە ئاماژە بەس������ەر پەیژە ی������ان قادرم������ەكان‌و‬ ‫دەكات‪" ،‬هەر پێالوی فالت لەپێ دەكەم بەوە دەدات كە پێاڵوی بنبەرز چەندین هەنگاونان������ی بەپەلەیان بۆ گەیش������تن‬ ‫تەنان������ەت لەكاتی كارەكانیش������ما‪ ،‬دەبێ كێشە ‌ی مەترسیدار بۆ سەر تەندروست ‌ی بەشوێنێكی دیاریكراو"‪.‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫‪2010 /8/31‬‬

‫ژماره‪39‌:‬‬

‫ب‌ه هۆی ده‌ستوه‌ردانی حیزبییه‌و‌ه که‌سی نه‌شیاو ده‌کرێت‌ه راگری کۆلێژه‌کان فۆتۆ‪ :‬سایتی زانکۆی سه‌الحه‌دین‬

‫هەر ڕاگرێك چوار ساڵ خزمەتی ڕاگری هەبێت دەگۆڕدرێت‬ ‫"ئه‌م پرۆژه‌ی ‌ه هه‌یمه‌نه‌ی حیزب له‌زانکۆکاندا که‌مده‌کاته‌وه‌"‬ ‫وەزارەتی خوێندنی بااڵ‬ ‫تەواوی ئەو ڕاگرانە‬ ‫دەگۆڕێت كە لەچوارساڵ‬ ‫زیاترە ڕاگرن‌و بۆ ئەم‬ ‫مەبەستەش لەدەزگاكانی‬ ‫ڕاگەیاندن بانگەشە بۆ‬ ‫پێشكەشكردنی داواكاری‬ ‫دەكات‪ ،‬ئەندامێكی لیژنەی‬ ‫پەروەردەو خوێندنی بااڵی‬ ‫پەرلەمانی كوردستانیش ئەوە‬ ‫بەهەنگاوێكی ئیجابی دادەنێت‬ ‫بۆسەربەخۆبوونی زانكۆكان‪.‬‬

‫چوارساڵە ڕاگرن بەپێی ڕێنمایی نوێی‬ ‫وەزاەتی خوێندنی ب������ااڵ دەگۆڕدرێن‌و‬ ‫بەپێی هەڵسەنگاندن‌و لێهاتووی ڕاگری‬ ‫نوێ لەجیگایان دادەنرێت‪.‬‬

‫ك ‌ێ لێهاتووە دەبێتە ڕاگر‬ ‫هاوژین مەحمود مامۆس������تای كۆلیژی‬ ‫پەروەردەی بنیات لەزانكۆی سەالحەدین‬ ‫ئاماژە بەوە دەدات كە سوودی گۆڕینی‬ ‫ڕاگرەكان لەوەدایە كە ئیتر كەس������انی‬ ‫بەتوان������ا بەپێی لێهاتووی������ی دادەنرێن‪،‬‬ ‫"سااڵنی پێشوو لەناوچەكانی سلێمانی‬ ‫ئەوەی یەكێتی بوایەو پشتگیری بكرایە‬ ‫لەالیەن یەكێتی������ەوە دەكرای������ە ڕاگر‌و‬ ‫الی پارتی������ش ئەوەی پش������تگیری لق‌و‬ ‫ناوچەكانەوە هەبوایە ئەوا دەبووە ڕاگر"‪.‬‬ ‫سەروەر سەعید لەسلێمانی‬ ‫ناوبراو باسی لەوەكرد كە لەم سیستمە‬ ‫ت������ەواوی ڕاگرەكانی زانك������ۆی كۆیەو نوێیەدا چانس بۆ هەموو كەس������ێكە كە‬ ‫زۆرێك لەڕاگرەكانی زانكۆی سلێمانی‌و بەپێی لێهاتوویی داواكاری پێش������كەش‬ ‫هەموو ئەو ڕاگرانەی زانكۆی سەاڵحەدین‌و بكات‪" ،‬ئەو پۆس������تەی كە ڕادەگەیەنر ‌ێ‬ ‫دهۆك‌و سۆران‌و هەولێری پزیشكی كە لەتەلەڤزیۆن‌و ڕۆژنام������ەكان بۆ فەقیرو‬

‫حیزبی‌و ناحیزبی وەك یەكە"‪ ،‬هەربۆیە‬ ‫بەالی ئەو مامۆس������تایەوە ئەو ش������ێوازە‬ ‫س������ودێكی زۆری ب������ۆ بەرزكردنەوەی‬ ‫توانستی زانس������تی هەیە‪ ،‬بەاڵم "بۆ ئەو‬ ‫كەسانەی بێتوانان‌و چەند ساڵە لەڕێگەی‬ ‫حزبەوە دانراون بێگومان زەرەری هەیە"‪.‬‬ ‫پێویستە پڕۆژەكە بابەتیانە جێبەجێ‬ ‫بكرێت‬ ‫فەرمان عەل������ی مامۆس������تای كۆلیژەی‬ ‫پەروەردەی چەمچەماڵ بەپێویستی زانی‬ ‫ئەو پڕۆژەی������ە بەش������ێوازێكی بابەتیانە‬ ‫جێبەجێبكرێت‪" ،‬بەاڵم ئایا بەو ش������ێوە‬ ‫بابەتیانەیە جێبەجێدەكرێت"‪ ،‬هەربۆیە‬ ‫ئەو مامۆستایە ئەو گومانەی نەشاردەوە‬ ‫كە وەك خۆی پڕۆژەكە جێبەجێنەكرێت‪،‬‬ ‫"لەماوەی پێش������وودا چەن������د ڕاگرێك‬ ‫دانراون‪ ،‬ئایا بەپێی ئەو سیستەمە دانراون‬ ‫یان بەشێوازە كۆنەكە؟"‪.‬‬ ‫لەالیەكی ترەوە شازاد مامۆستا لەكۆلیژی‬ ‫ئەندازیاری زانكۆی سلێمانی باسی لەوە‬

‫كرد كە جێبەجێكردن������ی ئەو پڕۆژەیە‬ ‫لەیەك كاتداو گۆڕینی ئەو هەموو ڕاگرە‬ ‫لەیەك كاتدا‪ ،‬ڕەنگە كیش������ەی ئیداری‬ ‫دروست بكات‪.‬‬ ‫تەواوی ڕاگرەكان دەگۆڕێن‬ ‫بەشێك لەو زانكۆیانەی كە گۆڕانكاریی‬ ‫بەسەر پێكهاتەكانیاندا دێت‌و هاوكات ئەو‬ ‫زانكۆ نوێیانەی كە بۆ ئەمساڵی خوێندن‬ ‫دەكرێنەوە تەواوی ڕاگری كۆلیژەكانیان‬ ‫بەپێی هەڵسەنگاندن دیاریدەكرێت‪.‬‬ ‫د‪.‬خدر مەعسوم سەرۆكی زانكۆی كۆیە‬ ‫ئاماژەی بەوەدا كە لەجیهاندا نییە ڕاگر‬ ‫هەتا هەتایە ڕاگر بێت‪" ،‬یاسای خزمەتی‬ ‫زانكۆیی كە دانراوە پۆستی ڕاگرایەتی‬ ‫بۆماوەی چوارس������اڵە"‪ ،‬هەربۆیە نابروا‬ ‫باسی لەوە كرد كە بەهۆی ئەو دۆخەی‬ ‫لەكوردستان هەبووە وایكردووە بۆ زیاتر لە‬ ‫دە ساڵ كەسێك ببێتە ڕاگر‪" ،‬دەسەاڵتی‬ ‫حیزبی لەكوردس������تان ڕۆڵی هەبووە لەو‬ ‫بوارەدا"‪ .‬سەرۆكی زانكۆی كۆیە جەختی‬

‫لەوەش كردەوە كە بۆ ئەمساڵی خوێندن‬ ‫هەموو ڕاگرەكانیان دەگۆڕێت‌و ڕاگری‬ ‫نوێ بەپێی لێهاتوویی‌و هەڵس������ەنگاندن‬ ‫لەشوێنیان دادەنێن‪.‬‬ ‫بەوتەی د‪.‬خدر مەعس������وم تەنها چوار‬ ‫ڕاگریان هەیە ماوەی ڕاگرایەتیان لەچوار‬ ‫س������اڵ زیاتر بووە‌و یاساكە دەیگرێتەوە‪،‬‬ ‫ب������ەاڵم "بەه������ۆی ئ������ەوەی گۆڕانكاری‬ ‫بەس������ەر كۆلیژەكاندا هات������وو زۆربەی‬ ‫بووە بەكۆلی������ژی ئاوێتەكراو (فەكەڵتی)‬ ‫لەبەرئەوە هەموو ڕاگرەكان دەگۆڕێت"‪.‬‬ ‫هەیمەنەی حزب لەزانكۆدا كەمدەكاتەوە‬ ‫د‪.‬جەعف������ەر عەلی ئەندام������ی لیژنەی‬ ‫پ������ەروەردەو خوێندنی بااڵ لەپەرلەمانی‬ ‫كوردس������تان باس������ی لەوە ك������رد كە‬ ‫جاران ئەو دەرفەتە یەكس������انە نەبووە‬ ‫لەب������ەردەم مامۆس������تایانی زانك������ۆ تا‬ ‫خۆیان هەڵبژێرن ب������ۆ ڕاگرایەتی یان‬ ‫س������ەرۆكی زانكۆ‪" ،‬هەموو ڕاگرەكان‬ ‫لەسەر بنچینەی پشتگیری‌و رازیبوونی‬

‫حیزب دادەنران"‪ ،‬هەربۆیە بەوتەی ئەو‬ ‫پەرلەمانت������ارە ئەم پڕۆژەیە وادەكات كە‬ ‫دەستی حیزب لەزانكۆدا كورت ببێتەوە‪،‬‬ ‫"هەرچەندە ئ������ەم پڕۆژەیە بەتەواوەتی‬ ‫دەس������تی حیزب كۆت ناكات لەزانكۆ‪،‬‬ ‫بەاڵم هەیمەنەی حیزب لەزانكۆدا كەم‬ ‫دەبێتەوە"‪.‬‬ ‫بەوت������ەی د‪.‬جەعفەر عەلی‪ ،‬ئەو پرۆژەیە‬ ‫لەڕووی زانستییەوە س������وودێكی زۆر‬ ‫گەورە دەگەیەن ‌ێ بەبەرەو پێش������چوونی‬ ‫خوێندن������ی زانكۆیی لەكوردس������تان‪،‬‬ ‫"زۆرێ������ك لەڕاگ������رەكان ئ������ەو توانا‬ ‫زانستیەیان نەبووە كە ببنە ڕاگر‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەپاڵپشتی حیزب توانیویانە ئەو شوێنە‬ ‫بەدەست بهێنن"‪ ،‬هەربۆیە هەنگاوەكەی‬ ‫وەزارەتی خوێندنی ب������ااڵی بەبوێرانە‬ ‫وەس������فكرد‌و وتی‪" :‬ئەمە هەنگاوێكی‬ ‫ئازایان������ەی وەزارەتی خوێندنی بااڵیە‪،‬‬ ‫سەرەڕای ئەو ڕێگریانەی بۆی دروست‬ ‫دەكرێت‪ ،‬بەاڵم بەباوەڕی من لە ئایندەدا‬ ‫سەركەوتنی باش بەدەستدەهێنێ‌"‪.‬‬

‫چارەنووسی خوێندكارانی ئامادەییە پیشەییەكان نادیارە‬

‫خوێندكارانی ئامادەییە پیشەییەكان دوای دەرچوونیان بەبێكاری دەمێننەوە‬ ‫دوای سێ‌ ساڵ لەخوێندنی‬ ‫پیشەیی خوێندكارانی‬ ‫ئامادەییە پیشەییەكان‬ ‫لەزانكۆو پەیمانگاكان‬ ‫وەرناگیرێن‌و هەلی‬ ‫دامەزراندنیان نییە‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری ئامادەیی‬ ‫پیشەییش ئاماژە بەوە دەدات‬ ‫كە پێویستە دەرچوانی‬ ‫خوێندنی پیشەیی خۆیان‬ ‫لەگەاڵ بازاڕدا بگونجێنن‌و كار‬ ‫بكەن‪.‬‬ ‫هۆگر كه‌مال له‌سلێمان ‌ی‬ ‫"ماوەی دووساڵە تەواوم كردوە‌و لەهیچ‬ ‫شوێنێك وەرنەگیراوم‌و دانەمەزراوم"‪،‬‬ ‫ئەمە وتەی ئەحمەد وریایە كە دەرچوی‬ ‫خوێندن������ی پیش������ەییە‌و بەوتەی خۆی‬ ‫پەشیمانە لەوەی كە س ‌ێ سااڵ لەخوێندنی‬ ‫پیشەیی خوێندویەتی‪.‬‬ ‫ئەو خوێندكارە نیگەران بوو لەوەی كە‬ ‫ئەوان بەشی پیشەییان تەواو كردووەو‬ ‫ش������وێنێك نیی������ە كاری تی������ا بكەن‪،‬‬ ‫"لەهەموو واڵتێ������ك خوێندنگەیەكی‬ ‫تایبەت بەفێركردنی پیش������ەكان هەیە‌و‬ ‫دوای تەواوكردنیشیان لەكارگەكان‌و‬

‫وازی لەخوێندن هێناوە‬ ‫رێژین ساڵح كە خوێندكارێكی پیشەیی‬ ‫بوە‌و لەقۆناغی دووەمدا وازی لەخوێندن‬ ‫هێناوە‪ ،‬بەوتەی خۆی س������ەرەتا زۆر دڵی‬ ‫بەبەشی پیش������ەیی خۆشبووەو زۆر هەوڵی‬ ‫بۆداوە‪ ،‬بەاڵم "لەساڵی دووەمی خوێندنمدا‬ ‫مانگرتنی خوێندكارانی پیشەیی دەستی‬ ‫پێك������رد‪ ،‬دوای ئ������ەو هەم������وو مانگرتنە‪،‬‬ ‫هیچ كارێك بۆ خوێندكارانی پیش������ەیی‬ ‫نەكرا‪ ،‬پاش ئەوە وازمهێنا‌و دەس������تمكرد‬ ‫بەئیشكردن"‪.‬‬

‫خوێندکارانی ئاماده‌یی‌ه پیشه‌ییه‌کان خۆپیشاندان بۆ دامه‌زراندنیان ده‌که‌ن فۆتۆ‪ :‬بورهان حه‌سه‌ن‬ ‫خوێندنی پیش������ەیی ن������ە لەزانكۆ ببنە كەسێكی بەرهەمهێن‪.‬‬ ‫كەرتە تایبەتیەكاندا كاردەكەن"‪.‬‬ ‫ئەو خوێندكارە باس������ی لەوەشكرد كە نەلەپەیمانگاش وەرنەگیرێن‪" ،‬ئەگەر هاوكار محەمەد كەئێستا خوێندكاری‬ ‫كەرت������ی تایبەت ئەوەن������دە بەهێز نییە نمرەی زۆر بەرزیش بێنن‪ ،‬لەپەیمانگە قۆناغی كۆتایی ئامادەیی پیش������ەییە‬ ‫باس ل������ەوە دەكات ك������ە خوێندنی‬ ‫كە بەپێی بەش������ەكان هەموو دەرچووی وەردەگیرێن"‪.‬‬ ‫پیش������ەیی لەخۆی بگرێ������ت‪" ،‬تەنها ناوب������راو‪ ،‬ب������اس ل������ەوەش دەكات پیش������ەیی دەبێت خوێندكار فێری‬ ‫لەسۆپەرماركێتەكان كەمێك هەلی كار ك������ە خوێن������دكاران دەزان������ن هیچ پیش������ەیەك بكات‪" ،‬بۆئەوەی دوای‬ ‫داهاتویەكیان نابێت لەخوێندنەكەیان‪ ،‬تەواوكردنی خوێندنەكەی بتوانێت‬ ‫هەیە‪ ،‬ئەو هەلەش زیاتر بۆ كچانە"‪.‬‬ ‫لەبەرئەوە گوێ بەخوێندنەكە نادەن‪ .‬ببێتە كەسێكی بەرهەمهێن‌و كارێك‬ ‫بكەین بۆژیانی خۆمان"‪.‬‬ ‫ێ بەخوێندن نادەن‬ ‫گو ‌‬ ‫بەوتەی خۆی ئەو خوێندكارە ئێستا‬ ‫خوازیارن فێری پیشە بن‬ ‫ی������ادگار مەحم������ود خوێندكارێكی‬ ‫ێ‬ ‫دەرچ������وی ئامادەی������ی بازرگانییە زۆرێ������ك لەخوێندكارانی ئامادەییە نیگەران������ە لەوەی كە تەنها دەیانەو ‌‬ ‫ئاماژەی بەوەدا كە بەهۆی گوێنەدانی پیش������ەییەكان جەخت لەوە دەكەنەوە بڕوانامەیەكیان هەبێت‪" ،‬دەمەوێت‬ ‫وەزارەت������ی پ������ەروەردە بەخوێندنی كە خوازی������ارن دوای تەواوكردنی بڕوانامەیەك������م هەبێ������ت‪ ،‬دوای������ش‬ ‫پیش������ەیی وایك������ردوە دەرچوان������ی خوێندنەكەیان فێریی پیشەیەك بن‌و واسیتەیەك دەبێت پێی دابمەزرێین"‪.‬‬

‫پێویستە حكومەت پیشەیان بۆ دابین بكات‬ ‫هانا فازاڵ مامۆس������تای ئامادەیی پیشەیی‬ ‫باسی لەوەكرد كە ساڵی پار بەرپرسانی‬ ‫پ������ەروەردە س������ەردانی ئامادەییەكەیانیان‬ ‫ك������رد‌وەو خوێندكارانی������ش لەب������ارەی‬ ‫داهاتویانەوە پرسیاریان لێكردبوون‪" ،‬ئەو‬ ‫بەرپرس������انە بەخوێندكارەكانیان وتبوو‬ ‫بۆ دەخوێنن‪ ،‬ك������ە نە دادەمەزرێن نە هیچ‬ ‫شوێنێكیش وەرتان دەگرێت"‪.‬‬ ‫ناوب������راو جەخت ل������ەوە دەكات������ەوە كە‬ ‫خوێندكارەكانی������ان بەخەمس������اردیەوە‬ ‫دەخوێن������ن‪ ،‬هەربۆیە هانا بەپێویس������تی‬ ‫دەزانێت كە حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫كارگەیەكی پێویس������ت ب������ۆ دەرچووانی‬ ‫ئامادەییە پیشەییەكان بكاتەوە‪" ،‬بۆئەوەی‬ ‫خوێندكاران������ی پیش������ەیی بتوانن بەپێی‬ ‫پسپۆڕیەتیان لەو شوێنانە كاربكەن"‪.‬‬

‫پێویستە خۆیان لەگەڵ بازاڕدا بگونجێنن‬ ‫یوسف عەبدواڵ بەڕێوەبەری خوێندنی‬ ‫پیشەیی لەوەزارەتی پەروەردە ئاماژە بەوە‬ ‫دەدات كە لەدووس������اڵی ڕابردوودا زۆر‬ ‫هەوڵیان داوە بۆباش������كردنی خوێندنی‬ ‫پیشەیی‪" ،‬لەدرێژەی ئەو پالنەی دامان‬ ‫ناوە هەوڵمانداوە پڕۆگرامەكان بگۆڕین‬ ‫بۆسەرجەم بەشەكانی خوێندنی پیشەیی‬ ‫بەپێ������ی تەكنەلۆجیای ن������و ‌ێ بۆ هەموو‬ ‫پسپۆڕییەكان"‪.‬‬ ‫ناوبراو باس������ی لەوەشكرد كە گۆڕینی‬ ‫پڕۆگرامەكانی خوێندنی پیشەیی بەشی‬ ‫كشتوكاڵی لەكۆتایدایە‪" ،‬دوای تەواوبونی‬ ‫ئەو بەش������ەش دەستدەكەین بەبەشەكانی‬ ‫ت������ر"‪ ،‬هەربۆیە جەختی ل������ەوە كردەوە‬ ‫كە چەند بەش������ێكی نوێیان كردۆتەوە‪،‬‬ ‫"وەك دیزاین‪ ،‬چاككردنی كۆمپیوتەر‌و‬ ‫دروومان"‪.‬‬ ‫س������ەبارەت بەوەرگرتنی خوێندكارانی‬ ‫پیش������ەیی لەزانك������ۆ‌و پەیمانگ������ەكان‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری خوێندنی پیش������ەیی باسی‬ ‫لەوە كرد كە جگە ل������ەوەی یەكەمەكان‬ ‫لەزانك������ۆ وەردەگیرێ������ن‪ ،‬دەرچوان������ی‬ ‫خوێندنی پیشەییش ئەگەر نمرەكەیان لە‬ ‫‪ %70‬زیاتر بێت لەپەیمانگا تەكنیكیەكان‬ ‫وەردەگیرێن‪ ،‬بەاڵم "پێویستە دەرچوانی‬ ‫خوێندنی پیش������ەیی هەوڵب������دەن بەپێی‬ ‫پس������پۆڕێتیان خۆیان لەگ������ەاڵ بازاڕدا‬ ‫بگونجێنن‌و كاربكەن"‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /8/31‬‬

‫ژماره‪39‌:‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫"هیوا بۆهاوكاری خوێندكارە كەمدەرامەت‌و زیرەكەكان بەردەوام دەبێت"‬ ‫كوێستان موسا بەڕێوەبەری پڕۆژەی هیوا بۆ‬ ‫‪2008‬دا‪ ،‬كەوتە بواری جێبەجێكردنەوە‬ ‫بۆهاوكاریكردنی ئەو خوێندكارانەی‬ ‫ك������ە كەمدەرامەت������ن‌و لەهەمان كاتدا‬ ‫زیرەكن‪ ،‬بۆئەوەی كەمدەرامەتیەكەیان‬ ‫كارنەكات������ە س������ەر خوێندنەكەیان‌و‬ ‫بەردەوام بن‪.‬‬

‫پڕۆژەی هیوا كە لەالیەن‬ ‫مولتەقای عێراقیەوە بودجەی‬ ‫بۆ دابێن دەكرێت هاوكاری‬ ‫ئەو خوێندكارانە دەكات‬ ‫كە لەزانكۆكانی هەرێمی‬ ‫كوردستان كەمدەرامەت‌و‬ ‫زیرەكن‪ ،‬ئەویش لەرێی‬ ‫بڕینەوەی موچەیەك بۆیان‪.‬‬

‫سازدانی‪ :‬سەروەر سەعید‬ ‫كوێستان موسا بەڕێوەبەری پڕۆژەی‬ ‫هی������وا لەدیمانەیەكی������دا ب������ۆ نم نم کوێستان موسا‬ ‫ئاماژە ب������ەوە دەدات كە پڕۆژەكەیان‬ ‫هاوكاری ئەو خوێندكارانە دەكات سەروەر‪ :‬دەكر ‌ێ سەرەتا باسی‬ ‫ك������ە بەهرەمەن������دو كەمدەرامەتن‪ ،‬پڕۆژەی هیوامان بۆبكەی‌و ئەم‬ ‫"ئ������ەم هاوكاریی������ە خوێندكارانی بیرۆكەیە چۆن سەریهەڵدا؟‬ ‫هەموو زانكۆ حكومیەكانی هەرێمی كوێس������تان‪ :‬ئەم پڕۆژەی������ە‪ ،‬پڕۆژەی‬ ‫كوردس������تان دەگرێتەوە بەزانكۆی د‪.‬بەرهەم ساڵحە كە سەرۆكی بۆردی‬ ‫مولتەق������ای عێراقییە‪ ،‬ئ������ەم مولتەقایە‬ ‫كەركوكیشەوە"‪.‬‬ ‫ناوب������راو باس ل������ەوەش دەكات كە دوو پ������ڕۆژەی هەی������ە‪ ،‬ك������ە یەكیان‬ ‫هاوكاری ئەم پڕۆژەیە لەالیەن مولتەقای پێیدەوترێت (واعدون) ئەوە هاوكاری‬ ‫عێراقیەوە دابیندەكرێت‌و پڕۆژەیەكی خوێندكارەكانی باش������ووری عێراق‬ ‫هاوشێوەش������یان هەیە لەباش������ووری دەكات‪ ،‬هەروەها پ������ڕۆژەی هیوا كە‬ ‫عێراق‪" ،‬تەنها لەس������اڵی پاردا دوو ه������اوكاری خوێن������دكارە بەبەهرەو‬ ‫هەزار خوێندكار سوودمەند بوون‌و كەمدەرامەتەكانی زانكۆكانی هەرێمی‬ ‫بودجەكەش������ی لەالی������ەن مولتەقای كوردس������تان دەكات بەزانك������ۆی‬ ‫كەركوكیش������ەوە‪ ،‬ئەم پڕۆژەیە لەساڵی‬ ‫عێراقیەوە دابینكراوە"‪.‬‬

‫سەروەر‪ :‬تائێستا چەند خوێندكار‬ ‫لەپڕۆژەكەتان سوودمەندبوون؟‬ ‫كوێستان‪ :‬سەرەتای پڕۆژەكە لەساڵی‬ ‫‪2008‬دا‪ ،‬تەنها خوێندكارانی زانكۆی‬ ‫س������لێمانی گرتەوە كە ژمارەیان ‪450‬‬ ‫خوێن������دكار گرتۆت������ەوە‪ ،‬واتە هەموو‬ ‫زانكۆكان������ی هەرێمی كوردس������تانی‬ ‫نەگرتەوە‪ ،‬بەاڵم بۆساڵی ‪ 2009‬ـ ‪2010‬‬ ‫توانیمان س������نوری كارەكان فراوان‬ ‫بكەین‌و هەموو زانكۆ حكومییەكانی‬ ‫هەرێمی كوردستانی گرتەوە بەزانكۆی‬ ‫كەركوكەوە‪ ،‬ڕێژەی خوێندكارەكانیش‬ ‫زیاد لەدوو ه������ەزار خوێندكار لێی‬ ‫سوودمەند بوون‌و لەكۆی ئەو ڕیژەیە‬ ‫‪ 607‬خوێندكار لەزانكۆی سلێمانی‪،‬‬ ‫‪ 545‬خوێندكار لەزانكۆی سەالحەدین‪،‬‬ ‫‪ 307‬خوێن������دكار لەزانكۆی دهۆك‪،‬‬ ‫‪ 286‬خوێن������دكار لەزانكۆی كۆیە‪،‬‬ ‫‪ 190‬خوێندكار لەزانكۆی كەركوك‪،‬‬ ‫‪ 52‬خوێندكار لەتەكنیكی سلێمانی‪،‬‬ ‫‪31‬خوێندكار لەهەولێری پزیشكی ‪19‬‬ ‫خوێندكار لەتەكنیكی هەولێر لەپڕۆەكە‬ ‫سوودمەند بوون‪.‬‬

‫سەروەر‪ :‬ئەو هاوكارییانەی كە ئێوە‬ ‫دەیكەن زیاتر هاوكاری مادییە‪،‬‬ ‫الیەنی مادی ئەم پڕۆژەیە ك ‌ێ دابینی‬ ‫دەكات؟‬ ‫كوێس������تان‪ :‬الیەنی مادی پڕۆژەكە‬ ‫د‪.‬بەره������ەم صاڵح دابین������ی دەكات‪،‬‬ ‫بەش������ێكی ئ������ەو پارەی������ەش لەالیەن‬ ‫ڕێكخراوە خێرخوازییەكانەوە دابین‬ ‫دەكرێت‪ ،‬ئەو ب������ڕە هاوكارییەی كە‬ ‫دەدرێتە خوێندكارەكان بۆماوەی نۆ‬ ‫مانگە‪ ،‬واتە لەسەرەتای دەستپێكردنی‬ ‫س������اڵی تازەی خوێندنەوە تا كۆتایی‬ ‫ساڵ‪ ،‬بۆ هەر مانگێك ‪100‬هەزار دینار‬ ‫دەدرێتە خوێندكارەكان‪ .‬ساڵی پار‬ ‫سەرەڕای نۆ مانگەكە مانگێكی زیادە‬ ‫وەك دیاری درا بەخوێندكارەكان‪.‬‬

‫سەروەر‪ :‬ئەو مەرجانە چین كە‬ ‫خوێندكارێك ئەتوان ‌ێ لەپڕۆژەی‬ ‫هیوا سودمەند بێت؟‬ ‫كوێس������تان‪ :‬یەك������ ‌ێ لەومەرجانەی‬ ‫ك������ە جەختی لێدەكرێت������ەوە دەبێت‬ ‫لەخوێن������دكارە زیرەك������ەكان بێت‪،‬‬ ‫ئێم������ە ت������ا س������اڵی ‪ 2009‬داوای ‪10‬‬ ‫كەس������ی یەكەممان دەكرد لەكۆلیژی‬ ‫زانك������ۆكان‪ ،‬بەاڵم بۆ س������اڵی ‪2010‬‬ ‫داوای پێنج كەس������ی یەكەممان كرد‬ ‫ك������ە بەخول������ی یەك������ەم دەردەچێت‬ ‫لەیەكەمەوە تا پێنجەم سودمەند دەبێت‬ ‫لەپڕۆژەك������ە‪ ،‬ئەمانە الی ئێمە هەموو‬

‫نمرەی لەسەرە‪ ،‬ئێمە فۆرمێكمان هەیە‬ ‫كە خوێندكارەكان پڕی دەكەنەوە‌و‬ ‫پێویستە خوێندكارەكان بەڵگەنامەی‬ ‫پێویس������تیان بۆ پڕكردن������ەوەی ئەو‬ ‫فۆڕمە هەبێت‪ ،‬دوای ئەوەی فۆڕمەكە‬ ‫دەگەڕێت������ەوە پڕۆژەی هیوا لەس������ەر‬ ‫ئەو پرس������یارانە ئێمە هەڵسەنگاندن‬ ‫ب������ۆ پڕۆژەكە دەكەی������ن‌و دواتریش‬ ‫ئەولەوییەت دەدەین بەكەمدەرامەتەكان‪.‬‬ ‫سەروەر‪ :‬بەشێك لەو كەسانەی كە‬ ‫لەپێنج یەكەمەكەن ڕەنگە كەسانی‬ ‫دەوڵەمەند بن‪ ،‬ئایا ئەو كەسانەش‬ ‫دەگرێتەوە؟‬ ‫كوێس������تان‪ :‬ئێمە بەپێی زانیاری ناو‬ ‫فۆڕمەكە كاردەكەین‪ ،‬پڕۆژەكە باس‬ ‫لەخوێندكاری زیرەك‌و كەمدەرامەت‬ ‫دەكات‪ ،‬ئەبێ������ت ئ������ەو فۆرمەی پڕ‬ ‫دەكرێت������ەوە لەگ������ەڵ مەرجەكان������ی‬ ‫پڕۆژەك������ەدا یەكبگرێت������ەوە ئەوكات‬ ‫ئ������ەو یارمەتی������ەی دەدرێ������ت‪ ،‬واتە‬ ‫مەرج نییە تەنها ب������ەس هەژارەكان‬ ‫وەریبگرن‪ ،‬زۆرتر هەڵسەنگاندنەكە‬ ‫لەس������ەر زیرەكیەكەی������ە‪ ،‬بۆنمونە ئەو‬ ‫خوێندكاران������ەی دەرەوەی ش������ارن‪،‬‬ ‫یان لەخێزانێكن باوكیان پیشەیەكی‬ ‫ئەوت������ۆی نییەو ژم������ارەی ئەندامانی‬ ‫خێزانیان زۆرە ی������ان بڕی موچەی‬ ‫باوك������ی كەم������ە‪ ،‬ئەمان������ە هەمووی‬ ‫ڕۆڵی هەی������ە لەوەی كە ئەو یارمەتییە‬ ‫بیگرێتەوە‪.‬‬

‫سەروەر‪ :‬بەشێك لەخوێندكاران ڕەنگە‬ ‫دەرامەتی ئەوتۆیان نەبێت‪ ،‬بەاڵم دەچنە‬ ‫زانكۆ ئەهلییەكان‪ ،‬ئایا ئەم پڕۆژەیە‬ ‫خوێندكارانی زانكۆ ئەهلیەكان‌و‬ ‫كۆلیژەكانی ئێواران دەگرێتەوە؟‬ ‫كوێستان‪ :‬ئەم پڕۆژەیە لەساڵی پاردا نە‬ ‫زانكۆئەهلییەكانیگرتەوە‪،‬نەئێوارانیشی‬ ‫گرتەوە‪ ،‬سەبارەت بەئێواران باسیان لەوە‬ ‫كرد كە زۆرینەیان دۆخی ئابوورییان‬ ‫باشەو فەرمانبەرن‪ ،‬لەبەرئەوە بڕیارماندا‬ ‫نەك بۆ زانكۆ ئەهلییەكان تەنانەت بۆ‬ ‫كۆلیژە حكومییەكانی ئێوارنیش نەبوو‪،‬‬ ‫بەاڵم بۆ ئەمساڵی نوێی خوێندن هێشتا‬ ‫بڕیاری نوێم������ان دەرنەكردووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ساڵی پێرارر كۆلیژەكانی ئێوارانیشی‬ ‫گرتبۆوە‪.‬‬ ‫سەروەر‪ :‬بۆئەمساڵی خوێندن بڕیارە‬ ‫چەند خوێندكار سوودبەخش بێت‬ ‫لەو پڕۆژەیەی ئێوە؟‬ ‫كوێس������تان‪ :‬دیاریكردن������ی ڕێ������ژەی‬ ‫خوێندكار بۆ هاوكاریكردن دەكەوێتە‬ ‫سەر ئەو بودجەیەی كە دابیندەكرێت‬ ‫بۆ پڕۆژەكە‪ ،‬س������ەرەڕای ئەوەش بەپێی‬ ‫ئ������ەوەی كە دیاریدەكرێ������ت لەهەموو‬ ‫زانكۆكان������ی هەرێمی كوردس������تان‬ ‫هاوكاری خوێن������دكارەكان دەكەین‪،‬‬ ‫بۆنمونە پارس������اڵ بودجەی دوو هەزار‬ ‫خوێندكارم������ان هەبوو‪ ،‬ل������ه‌و بڕه‌ش‬ ‫هاوكاری بۆ خوێندكاران دیاری كرا‪.‬‬

‫لەگەڵ دزیكردنی مناڵەكانمان چی بكەین؟‬ ‫• ن������اڕەزای دەربڕین بەرامب������ەر بەدۆخێك‬ ‫كە ڕووب������ەڕووی بۆتەوە‪ ،‬یان كێش������ەیەك كە‬ ‫بەدەستیەوە دەناڵێنێ‌‪.‬‬

‫ن‪ :‬نیرە سادات حسین‬ ‫و‪ :‬سەروەر سەعید‬ ‫ئەو ش������ەوە كە لەمیوانی گەڕاینەوە منداڵەكەم‬ ‫"كە خەو بردبوویەوە" كیس������ەیەكی ڕەش������ی‬ ‫لەدەستدا بوو‪ ،‬كات ‌ێ كردمەوە بینیم كلیلی ئەو‬ ‫ماڵەی سەردانمان كردبوو لەگەڵ بوكەڵەیەكی‬ ‫منداڵەكەیان‌و مۆبایلێك لەناو كیس������ەكەدایە‪،‬‬ ‫جارێكیش ك������ە لەقوتابخان������ە گەڕایەوە بینیم‬ ‫قەڵەمدادەرێكی ج������وان لەجانتاكەیدا بوو كە‬ ‫لەكەلوپەلەكانی هاوپۆلەكەی دەری هێنابوو‪ ،‬واتە‬ ‫باوەڕ بكەم كە ئەو دزی كردووە؟ چۆن ئەبێت؟‬ ‫• بۆچ������ی مناڵەك������ەم كەلوپەلەكانی ئەوانیتر‬ ‫هەڵدەگرێ‌؟‬ ‫• زیانەكانی ئەو كارە بۆ منداڵەكەم چییە؟‬ ‫• ئایا هەموو منداڵێك ئەو كارە ئەنجام دەدات؟‬ ‫• چۆن بتوانم بەر بەو كارە بگرم؟‬ ‫• ئایا ئەشێت دزیكردن بۆ ئەو ببێتە نەریت؟‬ ‫ئەوەی كەدەبێت بزانین‬ ‫پەلە مەكە! مناڵەكەی تۆ دز نییە‪ ،‬وا س������ەیری‬ ‫بابەتەكە مەك������ە كە ئەو دزێك������ە‪ ،‬هەڵگرتنی‬ ‫كەلوپەلەكانی ئەوانیتر بەب ‌ێ مۆڵەت وەك زۆر‬ ‫لەڕەفتارەكانی تری منداڵ تا ئاستێك سروشتیە‪.‬‬ ‫لەبنەڕەتدا چەمكێك بەناوی دزی مندااڵن تا‬ ‫تەمەنێكی تایبەت نەناس������راوە‪ ،‬لەبەرامبەر ئەوە‬ ‫ئەگەر مناڵێكی س ‌ێ ساڵە كەلوپەلی ئەوانیتری‬ ‫بەب ‌ێ مۆڵەت هەڵگرت������ووەو الی خۆی دایناوە‪،‬‬ ‫ناتوانین ئەو كارە بەدزی ناوبەرین‪ .‬گەشەكردنی‬ ‫ئەم چەمكە لەمێشكی مندااڵندا بەهێواشی‌و دوای‬ ‫شێوەگرتنی هەستكردن بەموڵكایەتی ڕوودەدات‪،‬‬ ‫لەس������ەرەتاكانی مناڵیدا ئەو هێش������تا نازانێت‬ ‫سوود وەربگرێت لەكەلوپەلەكانی ئەوكەسانەی‬ ‫كە لەدەوروبەرین‪ ،‬لەوتەیەكدا قەدەغەی تایبەتی‬ ‫كەسێك بە چ مانایەكە؟ نابێت تۆمەت بدەینە‬ ‫پاڵ منداڵەكان‌و تەمێیان بكەین‪ ،‬چونكە ڕەنگە‬ ‫ئەو توندی‌و تەمێكردنە نابەجێیانە هۆكارێك‬ ‫بێت پەلكێشكردنیان بۆ الدان‪.‬‬ ‫تا پێش پێنج س������اڵی‪ ،‬كات ‌ێ منداڵ شتێك كە‬ ‫هی خۆیشی نییە‌و حەزی لێیەتی‌و هەڵیدەگرێت‪،‬‬ ‫بەب ‌ێ ئەوەی بزانێت كە ئەوە كارێكی دروست‬ ‫نییە‪ .‬هەڵبەت������ە لەالی هەند ‌ێ منداڵ هەڵگرتنی‬

‫نهێنیانەی كەلوپەلەكانی دایك خواس������تێكی‬ ‫زۆرەو هۆكارەكەی ئەو پەیوەندییە نەخوازراوەی‬ ‫دایكە لەگەڵ منداڵەكەی‪ ،‬بەش������ێوەیەكی گشتی‬ ‫لەو شێوەیەدا‪ ،‬منداڵ كاردانەوەی توندوتیژانەی‬ ‫بەرامبەر بەدایك هەیە‪ ،‬بەاڵم ئەو دزییانەی كە‬ ‫لەقوتابخان������ە ڕوودەدات ڕەنگە هۆكارەكەی بۆ‬ ‫گروپی هاوتەمەنەكانی بگەڕێتەوە‪.‬‬ ‫منااڵنی قۆناغی سەرەتایی هەندێ كات ناتوانن‬ ‫ڕەفتارەكانی خۆیان كۆنترۆڵ بكەن‌و چەندین‬ ‫كار ئەنج������ام دەدەن كە لەهەمان كاتدا دەزانن‬ ‫كارێكی دروس������ت نییە! گەورەتربوونی مناڵ‌و‬ ‫ئاش������نابوونی بەچەمكەكانی وەك‪ ،‬موڵكایەتی‪،‬‬ ‫مۆڵەت وەرگرتن‪ ،‬ڕەچاوكردنی مافی ئەوانیتر‪،‬‬ ‫پاراس������تنی تایبەتمەندییەكانی ئەوانیتر‪..‬هتد‪،‬‬ ‫ئەوانە بەئاگاییەوە دەسازێنن‌و لەو ڕووەوە ئەگەر‬ ‫بەئاگایی‌و مەبەستەوە چەندین كار ئەنجامبدات‪،‬‬ ‫پێویستە ئەوانە بەڕاستی وەربگرین‌و پاڵنەرەكان‌و‬ ‫بنەماكانی ئ������ەو كارە بدۆزینەوە‪ .‬پێش ئەوەی‬ ‫ڕووبەڕوو بین������ەوە لەگەڵ ئەو مناڵەی دزیەكەی‬ ‫كردووە‪ ،‬دەبێت بەڵگە دەروونناس������یەكانی ئەو‬ ‫كارەی بناسین‌و بەدواداچوونی بۆ بكەین‪.‬‬

‫لەو خێزانانەی كە ئەو شێوە ڕەفتارانەیان هەیە‬ ‫ئەو جۆرە مندااڵنە زۆرتر بەرچاو دەكەون‪:‬‬ ‫‪ .1‬ئەوخێزانانەی كە ڕەفتاری پەراوێزخستن‌و‬ ‫نامهیرەبانانەیتیایە‪.‬‬ ‫‪ .2‬ئ������ەو خێزانانەی كە جیابوون������ەوە تیایدا‬ ‫ڕوویداوە‪.‬‬ ‫‪ .3‬خێزانی تاك سەرپەرشت‪.‬‬ ‫‪ .4‬ئەو خێزانانەی كە كێشەی ئابووری زۆریان‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫چ هۆكارێك دەبێتە هۆی ئەوەی كە منداڵ پەنا‬ ‫بۆ دزیكردن بەرێت؟‬ ‫هەند ‌ێ هۆكار هەیە كە مندااڵن لەسەربنەمای‬ ‫ئەوانە چەندین كار ئەنجام دەدەن‪ ،‬ئەو كارانەش‬ ‫بریتین لە‪:‬‬ ‫• حەزك������ردن بەدەرخس������تنی خ������ودو‬ ‫سەرنجڕاكێشانیئەوانیتر‪.‬‬ ‫• تۆڵەكردنەوە‪.‬‬ ‫• بەدەستهێنانی توانا‪.‬‬ ‫• هەژاری‪.‬‬ ‫• پیشاندانی توندوتیژی‌و نەفرەت‪.‬‬

‫ئەوەی كە نابێت ئەنجامی بدەین‬ ‫• هەرگیز س������یفەتی دزی پێوە مەلكێنەو بەو‬ ‫سیفەتە بانگی مەكە‪.‬‬ ‫• كات ‌ێ ئاگادار دەبی لەوكارەی ڕاس������تەوخۆ‬ ‫پەرچە كردارت نەبێت‪.‬‬ ‫• مەیكەرە بەر لێپرس������ینەوەو پرسیاركردن‪،‬‬ ‫چونكە ئەش������ێت خۆی نەزانێت بۆ ئەو كارەی‬ ‫كردووە‪.‬‬ ‫• مەچەكی مەگرەو تەڵەی بۆ دامەن ‌ێ تا لەكاتی‬ ‫دزیكردنەكەدا غافڵگی������ری بكەیت‪ ،‬ئەم كارە‬ ‫دەرئەنجامێكی خراپ بەدوای خۆیدا دەهینێ‌‪.‬‬ ‫• ئابڕووی لەالی كەسانی تر مەبەو كەسایەتی‬ ‫منداڵەكە مەشێوێنە بەبیانوی ئەوەی تا ئەوانیتر‬ ‫پەندی لێوەرگرن‪ ،‬بۆئەوانی تریشی باس مەكە‪.‬‬ ‫• خۆت بپارێزە لەتەمێكردنی ڕاستەوخۆو توند‪.‬‬ ‫• ئامۆژگاری مەكە‪.‬‬ ‫• بێڕێزی‌و سوكایەتی بەكەسایەتی مەكە‪.‬‬ ‫• گێچەڵ‌و بەدواداچ������وون وازلێبێنە‪ ،‬چونكە‬ ‫كاریگەری نییە‪.‬‬ ‫• كات ‌ێ ئەو ئامادە بێت باسی شێوەی شارەزایی‌و‬ ‫لێهاتووی دزان بەسەرسوڕمانەوە مەكە‪.‬‬ ‫ئەبێت چی بكەین‬ ‫* پێدوایستیەكانی بناسەو دەرفەتی گونجاو‬ ‫بۆناسینی پیداویس������تیەكانی ئەو دیاری بكە‪،‬‬ ‫بۆنمونە لەجیاتی ئەوەی بڵێیت "مەگەر تۆ چی‬ ‫كەموكورتیت هەیە كە ئ������ەو كارە دەكەیت"‪.‬‬ ‫دەتوانیت بڵێی������ت‪" ،‬حەزدەكەم لەدەرفەتێكی‬ ‫گونجاودا پێكەوە دانیشین‌و بابەتە جیاوازەكانمان‬ ‫تاوتوێ بكەین‪ ،‬تۆ چ كاتێك پێشنیازدەكەی؟"‬ ‫* بەرپرس������یارێتی بدەرێ‌‌و هان������ی بدە تا‬ ‫لەچاالكییە كۆمەاڵتیەكاندا بەش������داری بكات‪،‬‬ ‫وەكو لەجێی ئەوەی كە بڵێیت‪" ،‬ئەو كەسەی كە‬ ‫دزی دەكات جێگەی لەالی كەسانیتر نییەو هیچ‬ ‫كەس ئەوییان قبوڵ نییە"‪ .‬دەتوانیت بڵێیت "وا‬ ‫هەست دەكەم كە تۆ كەسێكی بەرپرسیاری‌و‬ ‫دەتوانی هەند ‌ێ لەكارەكان������ی قوتابخانە یان‬ ‫كۆاڵن لەئەس������تۆ بگری‌‪ ،‬ئێم������ەش هاوكاریت‬ ‫دەكەین"‪.‬‬

‫* بەش������ێوەیەكی لۆژیكیانە هەڵسوكەوت بكە‪،‬‬ ‫وەكو لەجیاتی ئەوەی كە بڵێیت "چاوم ڕۆشن!‬ ‫لەكێ������وە ئەو كارە ناش������یرینانە فێربوویت؟"‬ ‫دەتوانیت بڵێیت "ئەم دەفت������ەرە بچووكە كە‬ ‫هی هاوڕێكەتە ئەبێ������ت بۆی بگێڕیتەوە"‪ ،‬ئەم‬ ‫ڕستەیە بەئاوازێكی پێداگرییەوە بڵێ‪ ،‬بەاڵم بەب ‌ێ‬ ‫سەرزەنشتكردن‪ ،‬ئەگەر بۆپاراستنی ئابڕووی‪،‬‬ ‫الی ت������ۆ ئینكاری لەو كارەكرد‪ ،‬تۆ ئەو داوایە‬ ‫قبوڵ مەكە‪ ،‬بەاڵم ئەو ب������ەدرۆزن ناو مەهێنە‪،‬‬ ‫بەڵكو بەهەمان پێداگرییەوە ئەو ڕستەیەی خۆت‬ ‫دووبارە بكەرەوە‪ ،‬ئەگەر پێویستبوو دەفتەرەكەی‬ ‫دەربهێنەو دووبارە بەدڵنیاییەوە بڵ ‌ێ "ئەبێت ئەم‬ ‫دەفتەرە بۆهاوڕێكەت بگەڕێنیتەوە‪ ،‬چونكە هی‬ ‫ئەوە"‪.‬‬ ‫* ڕێگەچارەكان������ی بۆ ڕۆش������ن بك������ەرەوە‪،‬‬ ‫ڕزگاری بكە لەو بنبەس������تیەی كە گرفتاری‬ ‫بووە‪ ،‬بەش������ێوەیەك قس������ەی لەگەڵدا مەكە كە‬ ‫ناچار بێت بەدرۆكردن‪ ،‬وەكو لەجیاتی ئەوەی‬ ‫بڵێیت "بۆچی ئ������ەم كارەت كرد‪ ،‬زوو بیڵێ‌‪،‬‬ ‫بۆچی پارەكانی كچە پورەكەت هەڵگرتووە؟"‬ ‫ئەتوانی������ت بڵێیت "هەرچ������ی زووترە پارەی‬ ‫كچە پورەكەت بگەڕێن������ەوە بۆی"‌و هانی بدە‬ ‫ك������ە لەچوارچێوەی داوای لێبوردن لەهەڵەكەی‬ ‫پارەكە بگەڕێنێتەوە‪ ،‬ئەگەر بۆپاراستنی ئابڕووی‬ ‫خۆی ڕوونكردنەوەی دا بەربەس������ت لەبەردەم‬ ‫قسەكردنیا مەكە‪ ،‬پێی بڵ ‌ێ هەركات ‌ێ كە پارەی‬ ‫پێویست بوو پێویستە بابەتەكە لەگەڵ تۆ باس‬ ‫بكات‪ ،‬نەك ئەوەی پارەی كەسانی ترهەڵگرێت‪.‬‬ ‫وەكو لەجیات������ی ئەوەی كە بڵێی������ت "ئەوەت‬ ‫دەویست كە ئابڕووی من بەریت؟" دەتوانیت‬ ‫بڵێیت‪" ،‬وا بیرم دەكردەوە كە هەر بابەتێك‬ ‫یان پێداویستیەكەت هەبوو بەخۆم دەڵێیت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێستە دڵم گیراوە‪ ،‬هەست بەنائومێدی دەكەم"‪.‬‬ ‫ئاگاداری خۆت لەو كارانەی كە ئەنجامی داوە‬ ‫بەش������ێوەیەك پیشان بدە كە هەم پشت بەستن‬ ‫بەتۆ لەناو نەچێت‌و هەمیشە وەاڵمی درۆ نەداتەوە‪.‬‬ ‫وەكو لەجیاتی ئەوەی كە بڵێیت‪" ،‬خۆم بینیم كە‬ ‫دەتویست بەهێواشی جانتای برادەرەكەت سەیر‬ ‫بكەیت"‪ ،‬دەتوانیت بڵێیت "كوڕەكەم ! تۆ بەب ‌ێ‬ ‫مۆڵەت دەستت دا لەجانتای هاوڕێكەت! پێشتر‬ ‫پێم وتبووی بۆ سوود وەرگرتن لەكەلوپەلەكانی‬ ‫ئەوانیتر پێویستە لەخۆیان مۆڵەت وەربگرین‪،‬‬ ‫بەاڵم لەم كارەت زۆر ناڕەحەتم"‪.‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫لۆكە‪ :‬تا هونەرمەند جوان بێت‬ ‫ێ‬ ‫دەرفەتی زیاتری بۆ دەڕەخس ‌‬ ‫سازدانی‪ :‬الیەن سدیق‬

‫پرۆڤەو گوێگرتن‬

‫لۆكە زاهیر لەساڵی ‪ 1988‬لەشاری سلێمانی لەدایكبووە‌و بەوتەی‬ ‫خۆی مناڵێكی ئارام بووە‌و حەزی لەكاری هونەری بووە‪" ،‬هەر‬ ‫لەمنداڵیەوە حەزم لەهونەری گۆرانی وتن كردووە"‪ ،‬هەربۆیە ئەو‬ ‫هونەرمەندە شۆخە لەئێستادا تەنها بەكاری هونەرییەوە سەرقاڵە‪،‬‬ ‫"پرۆڤەو گوێگرتن لەموزیك هەموو ژیانمی گرتووە"‪ ،‬ئەوەش‬ ‫وایكردووە تائێستا دوو ئەلبوومی بەرهەم بهێنێ‌و هەنوكە سەرقاڵی‬ ‫كاركردن بێ لەئەلبومێكی نوێدا‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬باس لەوە دەكات كە جوانی ئافرەت هەموو كاتێك مەرج‬ ‫نییە بۆ سەركەوتنی كاری هونەری‪ ،‬بەاڵم ئەوەش ناشارێـتەوە‬ ‫ێ كات هاوكارە بۆ سەركەوتنی هونەرەكەی‪" ،‬ئەگەر‬ ‫كە هەند ‌‬ ‫هونەرمەند جوان بێت دەرفەتی زۆرتری بۆ ئەڕەخسێ‪ ،‬ئەمەش‬ ‫لەهەموو دنیا هەروایە"‪.‬‬ ‫"هەبوو نەبوو"‪ ،‬ناوی نوێترین ئەلبومی لۆكەیە كە لە ‪ 15‬تراك پێكهاتووە‌و چەند ستایلێكی موزیكی‬ ‫تیایە‌و بەهەردوو زاراوەی كرمانجی وسۆرانی‌و زمانی عەرەبی گۆرانی وتووە‪" ،‬سێ دوێتیشی تیایە لەگەڵ‬ ‫هونەرمەندان‪ ،‬دەشنێ‌و میرا‌و د‪.‬بەلقیس"ەو سەرجەم ئاوازەكانی ئەلبومەكەشی هەڵكەوت زاهیر بۆی داناوە‪،‬‬ ‫هەربۆیە لۆكە باس لەوەش دەكات كە هاندەری سەرەكی هونەرمەند هەڵكەوت زاهیرە‪" ،‬تاماوم قەزاری ئەو‬ ‫بەڕێزەو خێزانەكەمم‪ ،‬بێگومان زۆر هاندەرم بوون"‪.‬‬ ‫لۆكە لەشێوازی گۆرانیدا حەزی لەشێوازی"تەرەب"‌و لەخواردنیشدا‬ ‫حەزی لەیاپراخە‪ ،‬هاوكات زۆر گرنگی بەجلوبەرگ دەدات‪،‬‬ ‫"زۆرحەزم بە جلوبەرگی جوانە"‪.‬‬ ‫ئەو الوە گۆرانیبێژە هەر چەندە گوێ لەهەموو گۆرانیەك دەگرێ‌‪،‬‬ ‫بەاڵم "سەرسامم بەئەسمەهان"‪.‬‬ ‫لەالیەكی دیكەوەو لەبارەی ئەزمونی سۆزداریی‌و دڵداریی خۆی‬ ‫ئاماژە بەوە دەدات كە عاشقبوونی تایبەتە بەخۆی‌و هێشتا كاتی‬ ‫ئەوەی نەهاتووە بیر لەهاوسەری داهاتووی بكاتەوە‪ ،‬هاوكات سەبارەت‬ ‫بەپەیوەندییە ئینتەرنێتیەكانی كە چەند كەسێك بەناوی ئەوەوە‬ ‫لەفەیسبوكدا خۆیان دەناسێنن‪ ،‬لۆكە ئاماژە بەوە دەدات كە حەزی‬ ‫پێناكات‌و ئێستا بەكاری ناهێنێت‪" ،‬چونكە لەالیەن كەسانی ترەوە‬ ‫زۆر خراپ بەكاردەهێنرێت"‪.‬‬ ‫دواجار لۆكە ئومێد دەكات لەداهاتوودا بگات بەو خەونەی هەیەتی‬ ‫لەهونەردا‪ ،‬بەاڵم ئاشكراشی ناكات كە چ خەونێكی لەو بوارەدا‬ ‫هەیەو دەیەوێ بەچی بگات‪.‬‬

‫لەموزیك هەموو‬

‫ژیانمی گرتووە‬

‫تاماوم قەرزاری‬ ‫هەڵكەوت‬ ‫زاهیرو‬ ‫خێزانه‌که‌مم‬

‫‪2010 /8/31‬‬

‫ژماره‪39‌:‬‬

‫‪9‬‬

‫‪8‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /8/31‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫ژماره‪39‌:‬‬

‫وەزیرانی كابینەی پێشوو بەچییەوە سەرقاڵن؟‬

‫بەرزان عەلی حەمە‬

‫هەندێك لەوەزیرەكانی كابینەی پێشووی حكومەتی هەرێمی كوردستان‪ ،‬دوای تەواوی بوونی وادەی وەزارەتەكەیان‪ ،‬ئێستا لەپۆستی تردا كاردەكەن‌و‬ ‫هەندێكیشیان بەهەمووشێوەیەك لەپۆستی سیاسی‌و ئیداری دووركەوتونەتەوەو بەكاری تایبەتی خۆیانەوە سەرقاڵن‪.‬‬

‫بەوتەی خۆیان وەزیری پەروەردەو شەهیدان بەكاری‬ ‫مامۆستاییەوە سەرقاڵن‌و وەزیری ئەوقافیش سەرگەرمی‬ ‫كاری كش������توكاڵ‌و جوتیارییە‪ ،‬ب������ەاڵم وەزیری داد‬ ‫حەزی لەپارێزەرییە‌و دڵخۆش������ی خۆی بەوە دەربڕی‬ ‫كە ئێستا ژیانی ئاسایی خۆی تێدەپەڕێنتێت‪" ،‬سەرم‬ ‫سووكە‪ ،‬لەبەرئەوەی پێشتریش پارێزەر بووم‪ ،‬پێناسی‬ ‫پارێزەرانم هەی������ە‌و بەنیازم ناوەندێك������ی پارێزەران‬ ‫بكەمەوە‪ ،‬بەاڵم جارێ دەستم پێنەكردووە"‪.‬‬

‫لەوەزیرییەوە بۆ پارێزەری‌و مامۆستایی‬

‫دامەزرا‪ ،‬من گەڕامەوە بۆ زانكۆ‪ ،‬بۆئەوەی وانەی خۆم‬ ‫بڵێمەوە‪ ،‬ژیانی ئێس������تام زۆر خۆشتر‌و نۆرماڵترە"‪،‬‬ ‫هەربۆیە ناوبراو ئەوە ناش������ارێتەوە كە هەركەس������ێك‬ ‫بەرپرس������یارێتی هەبوو موڵكی خۆی نییە‌و زۆرینەی‬ ‫ئازادییەكانی‌و ژیانی تایبەتی خۆی لەدەست دەدات‪،‬‬ ‫"بەاڵم كە بەرپرسیارێتییەكی وا گەورەت لەئەستۆدا‬ ‫نەبوو‪ ،‬ئازادتر دەبیت"‪.‬‬ ‫ئەو خاتوونە پێیوایە بەرپرسیارێتی وەزیرەكان بەپێی‬ ‫وەزارەتەكە جیاوازن‪" ،‬من هەمیش������ە مامەڵەم لەگەڵ‬ ‫موئەسەس������ات‌و خەم‌و ئازاری خەڵك دەكرد‪ ،‬شێوەی‬ ‫ژیانیشم ئەو قاڵبەی وەرگرتبوو‪ ،‬بەاڵم ئێستا دەتوانم‬ ‫پێبكەنم دەتوانم ش������ادبم دەتوانم بچمە بۆنەی خۆش‪،‬‬ ‫ئەوكاتە مەحكوم بووم بەوەی كە هەر لەناو تراژیدیا‬ ‫بژیم‪ ،‬ئەمەش تەنها لەبەر ئەوەی وەزیری ش������ەهیدان‬ ‫بووم"‪.‬‬

‫لەوەزیرییەوە بۆ شۆفێری جێب‬

‫فاروق جه‌میل‪:‬‬ ‫ئێستا که‌ لەوەزارەت نەماوم مەسئولییەتم‬ ‫لەسەر شان نەماوەو لەئیستراحەتێكی‬ ‫باشدام‌و خەریكی خوێندنەوەم‬

‫ف������اروق جەمیل وەزیری پێش������ووی داد ئاماژە بەوە‬ ‫دەكات ئەگەر ئێس������تا پۆس������تەكەی بدەنەوە‪ ،‬بەهیچ‬ ‫شێوەیەك وەری ناگرێتەوەو حەزی پێی نییە‪" ،‬باوڕم‬ ‫پێبكەن ژیانی ئێستامم زۆر زۆر پێ خۆشترە‪ ،‬بەش‬ ‫بەحاڵی خۆم ئێستا زۆر زۆر موڕتاحترم لەبەرئەوەی‬ ‫س������ەرم س������وكە‪ ،‬من كە ئێس������تا لەوەزارەت نەماوم‬ ‫مەسئولییەتم لەسەر ش������ان نەماوەو لەئیستراحەتێكی‬ ‫باشدام‌و خەریكی خوێندنەوەم"‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئاماژە بەوە دەدات دوای تەواوبوونی ماوەی‬ ‫وەزیرییەكەی‪ ،‬تا پێش ماوەیەك لەمەوبەریش سەرۆكی‬ ‫دەستەی نەزاهەی یەكێتی نیشتمانی كوردستان بووەو‬ ‫دوات������ر خۆی وازی لێ هێن������اوە‪" ،‬چونكە لەم واڵتە‬ ‫مەسئولییەت تۆزێك زەحمەتەو ئەوەی دەتەوێت بۆت‬ ‫ناكرێت‪ ،‬ئەگەر بۆش������ت نەكرێ������ت دوور بیت لێی‬ ‫باشترە‪ ،‬ئێستا ژیانم زۆر ئاساییە"‪.‬‬ ‫لەالیەك������ی ترەوە چنار س������ەعد وەزیری پێش������ووی‬ ‫كاروباری شەهیدان‌و ئەنفالكراوان‪ ،‬باسی لەوەكرد‬ ‫كە گەڕاوەتەوە بۆ زانكۆی س������ەالحەدین‌و لەبەش������ی‬ ‫كۆمەڵناس������ی وانە دەڵێت������ەوە‪" ،‬هەر ك������ە كابینەی‬ ‫پێنجەم كارەكانی خۆی تەواوكرد‌و كابینەی شەشەم‬

‫چنار سه‌عد‪:‬‬ ‫ئێستا دەتوانم پێبكەنم‌و شادبم‌و بچمە‬ ‫بۆنەی خۆش‪ ،‬ئەوكاتە مەحكوم بووم‬ ‫بەوەی كە هەر لەناو تراژیدیا بژیم‪،‬‬ ‫ئەمەش تەنها لەبەر ئەوەی وەزیری‬ ‫شەهیدان بووم‬

‫حه‌مه‌ی حاجی مه‌حمود‪:‬‬ ‫ئێستاش زۆربەی وەختەكان بەتەنیا‬ ‫دەگەڕێم‪ ،‬جارێك ئەگەر بچمەوە‬ ‫شارەزوور جێبێكی بچوكم هەیە بەو‬ ‫جێبەوە بەتەنیا لەشارەزووردا دەگەڕێم‬ ‫جی������اواز لەوەزیریەكان������ی تر كاك������ە حەمە‌و چەند‬ ‫وەزیرێك������ی تری وەزیری ب������ێ وەزارەت بوون‪ ،‬ئەو‬ ‫تەنها موچەكەی‌و پۆس������تەكەی وەزیرانە بوو ئەگینا‬ ‫وەكو خۆی باسی دەكات بەدرێژایی كابینەی پێنجەم‬ ‫یەك ئیمزای نەكرد‪.‬‬ ‫محەمەدی حاج������ی مەحمود جگەلەوەی س������كرتێری‬ ‫گشتی حیزبی سۆسیالیستی دیموكراتی كوردستانە‪،‬‬ ‫ئەندامی پەرلەمان‌و وەزی������ری هەرێم بوو لەكابینەی‬ ‫پێنجەم‌و خول������ی دووەمی پەرلەمانی كوردس������تاندا‪،‬‬ ‫ئاماژەی بەوە كرد كە تەنها لەبەر پێویستی‌و داواكانی‬ ‫حی������زب پۆس������تی وەزیری هەرێمی قب������وڵ كردووە‪،‬‬ ‫"زیات������ر ئێس������تا خەریكی خوێندنەوەم‌و ئێس������تاش‬ ‫شتەكان ئامادەدەكەم بۆ بەرگی پێنجەمی ڕۆژژمێری‬ ‫پێشمەرگەیەك‪ ،‬ڕۆژانە دێمە مەكتەبی سیاسی‌و كاری‬ ‫ڕۆژانە دەك������ەم‪ ،‬هەندێك س������ەردانی كۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫پرس������ەش دەچم‌و بڕێك وەختیش تەرخان دەكەم بۆ‬ ‫وەاڵمدانەوەی تەلەفۆن‌و ئەو ئیمەیالنەی كە بۆم دێت"‪.‬‬ ‫كاكە حەمە لەدوای تەواوبوونی ماوەی وەزارەتەكەی‪،‬‬ ‫باس������ی چەند ڕۆژێك لەمەوپێش������ی كرد كە بەتەنیا‬ ‫چووەت������ە دوكانێك لەفولكەی دەس������تەكەی ش������اری‬ ‫س������لێمانی‪" ،‬خاوەن دووكانەكە پێیوت������م تۆ لەبرای‬ ‫حەم������ەی حاجی مەحمود دەچی������ت ئەو نیت؟ منیش‬ ‫پێموت با ب������رای ئەوم‪ ،‬من كاتەكان������م كەمە ئەگینا‬ ‫پێمخۆش������ە ڕۆژانە لەناوبازاڕدا بگەڕێم‪ ،‬خۆ ئێستاش‬ ‫زۆرب������ەی وەختەكان بەتەنیا دەگەڕێم‪ ،‬جارێك ئەگەر‬ ‫بچمەوە شارەزوور جێبێكی بچوكم هەیە بەو جێبەوە‬ ‫بەتەنیا لەشارەزووردا دەگەڕێم"‪.‬‬

‫ئەوقاف‌و گەشتوگوزار‬ ‫حەزیان لەوەبەرهێنان‌و جوتیارییە‬ ‫نەمرود بەش������یر وەزیری پێش������ووی گەش������توگوزار‬ ‫ئاماژە بەو دەدات كە دوای تەواوبوونی پۆس������تەكەی‬ ‫تێكەڵی كاری سیاس������ی بووە‪ ،‬چونكە ئەو سكرتێری‬ ‫گش������تی پارتی نیشتمانی ئاش������ورییە‪" ،‬خۆم حەزم‬ ‫بەگەش������توگوزارەو ئەوكاتەش خواستی ئەوەم هەبوو‬ ‫وەزارەتی گەشتوگوزار هەڵبژێرم‪ ،‬چونكە كوردستان‬

‫واڵتێك������ی گەش������تیارییە"‪ ،‬هەربۆی������ە پێی خۆش������ە‬ ‫لێكۆڵینەوە لەس������ەر گەش������توگوزار ب������كات‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫كاتێك میوانەكان دێنە كوردستان‪ ،‬زانیاریان لەسەر‬ ‫گەشتوگوزا پێبدات‪" ،‬حەزیشم لەوەبەرهێنانە لەبواری‬ ‫گەش������توگوزار‪ ،‬چونك������ە واڵتەكەی ئێمە بەڕاس������تی‬ ‫واڵتێكی گەشتوگوزارییە"‪.‬‬ ‫لەالیەكی دیكەوە شێخ محەمەد شاكەلی وەزیری پێشوو‬ ‫ئەوقاف‌و كاروباری ئایینی‪ ،‬ئێستا لەدەشتی گەرمیان‬ ‫تراكتۆر لێدەخوڕێت‌و س������ەرقاڵی كش������توكاڵكردنە‪،‬‬ ‫"خۆم لەكۆنەوە شارەزاییم هەیە لەبواری باخدارییدا‪،‬‬ ‫زەوی خۆش������م هەی������ەو ڕووبەرێك������ی ئەو دەش������تەم‬ ‫س������ەوز كردووە‪ ،‬كاری ئێس������تام زۆر بەالوە خۆشە‌و‬ ‫جارجاریش دەخوێنمەوە"‪.‬‬ ‫دڵشاد عه‌بدولڕه‌حمان‪:‬‬ ‫وەزیری پێشووی ئەوقاف باس لەوەدەكات كە ئێستا‬ ‫ئێستا خەریكی بابەتێكم وەكو‬ ‫لەجاران ئازادترەو دەتوانێ هیواكانی خۆی لەبواری‬ ‫كش������توكاڵدا بێنێتە دی‪" ،‬هیچ ح������ەزم لەوەزیریی‬ ‫توێژینەوەیەك لەسەر ئەو‬ ‫نییە" لەبەرئەوەی چەند جارێك پۆس������تی وەزیریی‬ ‫گۆڕانكارییانەی لەسیستەمی‬ ‫وەرگرت������ووە لەوان������ە وەزیری كش������توكاڵ‌و وەزیری‬ ‫پەروەردەدا ئەنجاممان دا‬ ‫ڕۆش������نبیری‌و وەزی������ری ئەوقاف‪" ،‬بۆی������ە دەمەوێت‬ ‫ش������وێنەكە چۆڵ بێت بۆ ئەو كەس������انەی كە زەوقیان‬ ‫لێیەتی‪ ،‬ئێستاش ئەم جەوە كشتوكاڵییەم هەیە‌و دار‌و‬ ‫هەیە‪،‬‬ ‫دارەخت‌و میوەی بەری وەك پرتەقاڵ‌و زەیتوونم‬ ‫كردووە‪ ،‬ئێس������تاش خەریك������ی ئەنجام������ە پراكتیكیەكانی‬ ‫خۆم ئیشی تیادەكەم‌و تراكتۆر لێدەخوڕم"‪.‬‬ ‫ئ������ەو تویژینەوانەم لەتاقیگ������ەدا"‪ ،‬هەربۆیە ئێس������تا جگەلە‬ ‫بەدواداچوونی ڕۆژانەی بۆبابەتە سیاسیەكان‪ ،‬بەدواداچوون‬ ‫وەزیری ژینگە بەحیزبایەتییەوە سەرقاڵە‬ ‫لەبواری پەروەردەش������دا دەكات‪" ،‬ئێستا خەریكی بابەتێكم‬ ‫دارا محەمەد وەزیری پێشووی ژینگە ئاماژەی بەوەدا وەكو توێژینەوەیەك لەسەر ئەو گۆڕانكارییانەی لەسیستەمی‬ ‫ك������ە كاتێك وەزیر بووە تەنها یەك ڕۆژ توانیویەتی پ������ەروەردەدا ئەنجاممان دا‌و لەبواری پەروەردەدا‌و ئاس������ۆو‬ ‫لەگەش������تەكانیدا بمێنێتەوە‪" ،‬پاش نەمانم لەو پۆستە ئاین������دەی پ������ەروردە لەكوردس������تان"‪ .‬وەزیری پێش������ووی‬ ‫س������ەردانی واڵتانی چین‌و مالیزیا‌و دوبەیم كردووە‌و پەروەردە‪ ،‬بەهۆی سەرقاڵی پێشترییەوە ئێستا زیاتر گرنگی‬ ‫بەئارەزووی خۆم دەمێنم������ەوە‪ ،‬چونكە ئەگەر وەزیر بەمنداڵەكانی دەدات‪" ،‬كوڕو كچێكم هەیەو زۆرتر لەجاران‬ ‫نەبیت زۆر ئیس������تراحەت تری������ت‪ ،‬هەرچەندە ئەوە لەگەڵ ئەواندا دەمێنمەوە‪ ،‬زیاتر ئاگاداری یەكترین‪ ،‬جگەلەوە‬ ‫شەرەفێكی گەورەیە كە مرۆڤ بتوانێت وەزیر بێت‌و بەڕێوەبەری ڕێگه‌پێ������دراوی كۆمپانیایەكی خزمەتگوزرای‬ ‫خزمەتێك بكات"‪.‬‬ ‫نەوتم كە كار لەبواری پااڵوتنی نەوتدا دەكات"‪.‬‬ ‫ناوب������راو دوای بەجێهێش������تنی وەزارەت������ی ژینگە‪،‬‬ ‫لەئێس������تادا گەڕاوەتەوە بۆسەر پۆس������تە حیزبیەكەی‬ ‫ك������ە ئەندامی س������ەركردایەتی كۆمەڵی ئیس���ل��امی‬ ‫بووە‪" ،‬لەواڵت������ی ئێمەدا لەبچوكتری������ن كارمەندەوە‬ ‫بۆگەورەترینیان تەلەفۆن بۆ وەزیر دەكەن‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫ئێمەش ك������ە بڕیارمان دابوو دەرگا لەس������ەر كەس‬ ‫دانەخەی������ن‪ ،‬بەاڵم ئێس������تا لەوان������ەش ڕزگارم بوو‬ ‫ئەروەاڵیی ئێستا موڕتاحترم"‪.‬‬ ‫لەالیەك������ی ت������رەوە‪ ،‬وەزیری پێش������ووی پ������ەروەردە‬ ‫دڵش������اد عەبدولڕەحمان ئێستا سەرقاڵی توێژینەوەیە‬ ‫لەخوێندنەكەی خۆیدا‪" ،‬من دكتۆرام هەیە لەكیمیای‬ ‫خاك‌و ئاو‌و لەدوو توێژینەوەی زانس������تیدا بەشداریم‬

‫ته‌ها به‌رواری‪:‬‬ ‫بەداخەوە دژایەتییەكی زۆری وەزارەت‬ ‫كرا‌و فەرهەنگی الوازی حكومەت بەتایبەت‬ ‫لەالیەن حەلیفە ستراتیژیەكانمانەوە‬ ‫ئەنەرژییەكی زیادی نیگەتیڤی لەئێمە برد‬

‫محه‌مه‌د شاکه‌لی‪:‬‬ ‫ئێستا به‌باخدارییه‌وه‌ خه‌ریکم‌و‬ ‫دار‌و دارەخت‌و میوەی بەری وەك‬ ‫پرتەقاڵ‌و زەیتوونم هەیە‪ ،‬خۆم‬ ‫ئیشی تیادەكەم‌و تراكتۆر لێدەخوڕم‬

‫تەها ب������ەرواری وەزیری پێش������ووی وەزرش‌و الوان پێیوایە‬ ‫هەم������وو مرۆڤێكی سیاس������ی ئاواتەخ������وازە ڕۆژێك بگاتە‬ ‫پلە‌و پۆس������تێكی بەرز‪" ،‬بۆ من وەكو كوڕە پێش������مەرگەیەك‬ ‫ش������ەرەفێكی گەورەبوو كە ئەو متمانەم الی س������ەركردایەتی‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان‌و ڕێزدار نێچیرەڤان بارزانی‬ ‫پێببەخشرێت وەكو وەزیر لەكابینەی پێنجدا كاربكەم‪ ،‬ئەوە‬ ‫ئەزموونێكی زۆر دەوڵەمەند بوو بۆ من لەهەموو ڕوویەكەوە"‪.‬‬ ‫تەها بەرواری لەئەزموونی خۆیەوە بەو ڕاس������تییە گەشتووە‬ ‫كە ئەگەر لەكوردس������تان كارێكی ج������دی بكرێت ڕەخنەی‬ ‫زۆری لێدەگیرێت‪" ،‬بەداخەوە دژایەتییەكی زۆری وەزارەت‬ ‫كرا‌و فەرهەنگی الوازی حكومەت بەتایبەت لەالیەن حەلیفە‬ ‫س������تراتیژیەكانمانەوە ئەنەرژییەكی زیادی نیگەتیڤی لەئێمە‬ ‫برد"‪.‬‬ ‫س������ەبارەت بەئازادییە تایبەتییەكان‌و پۆستی وەزیریی‪ ،‬تەها‬ ‫ب������ەرواری ئاماژە ب������ەوەدەكات كە "وەكو ك������ەس نەبوونی‬ ‫مەس������ئولییەت ئازادییەك������ی زۆر گەورەی������ە‪ ،‬ب������ەاڵم وەكو‬ ‫سیاس������ەتمەدار پلەی وەزیریی دەرفەتێك������ی گەورەیە بۆهەر‬ ‫كەس������ێك لەهەرواڵتێك بێ������ت‪ ،‬من پێش������تریش نوێنەری‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردس������تان ب������ووم لەباكوری ئەوروپا‌و‬ ‫دوای ماوەیەكی درێژی كاركردن هەس������تمكرد پێویستیم‬ ‫بەكاتە تاوەكو بۆماوەیەكیش لەگەڵ ماڵ‌و منداڵەكانم بم"‪.‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫‪2010 /8/31‬‬

‫ژماره‪39‌:‬‬

‫‪11‬‬

‫"لەدرامای جەنگیزخانەوە‬ ‫هەموو مرۆڤێك دەتوانێ ئایندەیەكی باش دروست بكات"‬

‫تەها محەمەد لەرۆڵی جەنگیزخان بۆ‬ ‫شانۆكارێك كە رۆڵی‬ ‫دەنگی دۆبالژكراوی‬ ‫جەنگیزخان دەبینێ‪،‬‬ ‫ئەو زنجیرە درامایە‬ ‫بەدەروازەیەك دەناسێنێ‬ ‫بۆئەوەی تاكەكان‬ ‫گەشبینانەتر لەژیان‬ ‫بڕوانن‌و لەهەوڵدان‬ ‫بۆبەدیهێنانی خەونەكانیان‬ ‫بێئومێد نەبن‌و كۆڵ نەدەن‪.‬‬ ‫سازدانی‌‪ :‬جه‌مال ئه‌حمه‌د جه‌میل‬ ‫هونەرمەند تەها محەمەد‪ ،‬شانۆكارێكی‬ ‫نێوەن������دی ش������انۆی كوردیی������ەو لەو‬ ‫نێوەندەش������دا وەك ئەكتەر توانیویەتی‬ ‫بوونی خۆی بسەلمێنێ‌و بەمدوایانەش‬ ‫رۆڵ������ی پاڵەوان������ی س������ەرەكی زنجیرە‬ ‫درامای دۆبالژك������راوی جەنگیزخان‬ ‫بینی كە لەئێس������تادا لەس������ەر شاشەی‬ ‫كەناڵی ئاس������مانی كوردس������تا نمایش‬ ‫دەكرێت‪.‬‬ ‫ناوبراو لەیەكەم دیمانەیدا بۆ نم نم باس‬ ‫ل������ەو كارە دۆبالژكراوەی‌و كاریگەری‬ ‫لەسەر تاكەكانی كۆمەڵگە‌و شانۆكەی‬ ‫دەكات‌و ئام������اژە ب������ەوەش دەدات كە‬ ‫نایەوێت بەشداری شانۆییەكانی ئەمڕۆ‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫جەمال‪ :‬تا چەند درامای جەنگیزخان‬ ‫بۆتە جێگەی رەزامەندی تەها لەو رۆڵە‬ ‫سەرەكییەی لەدۆبالژەكەدا پێت دراوە؟‬

‫تەها‪ :‬وەكو ئەكتەرێك‌و كەس������ێكی‬ ‫ئەكادیم������ی لەوانەیە خۆمان هەڵەكان‬ ‫زیات������ر ببینی������ن‪ ،‬لەوانەی������ە زیاتر‬ ‫لەتموحی ئێمەدا نەبێت‪ ،‬بەاڵم وەكو‬ ‫هەوڵدانێكە‌و ئێمە حەز دەكەین هەوڵی‬ ‫زیاتر بدەین بەگوێرەی ئەم پانتایەو‬ ‫هەموو نەواحییەكان‌و زروفی ئابوری‌و‬ ‫سیاسی‌و هەموو حاڵەتەكان‪ ،‬هەوڵێكە‬ ‫نەك بڵێین بەتەواوەتی‌و لەسەدا سەد‬ ‫لەتموحی خۆماندا بێت‪.‬‬ ‫جەمال‪ :‬وەك چاوی هونەرمەندێك‬ ‫لەدەرەوەی ئەو كارە‪ ،‬جەنگیزخان‬ ‫لەگەڵ كارە دۆبالژ كراوەكانی تر‬ ‫چۆن هەڵدەسەنگێنی؟‬ ‫تەها‪ :‬بەڕاس������تی گەر هەر ش������تێك‬ ‫بڵێم بۆ وەاڵمی ئەو پرسیارە لەوانەیە‬ ‫زۆر سەخت بێت‪ ،‬چونكە پێشتر كە‬ ‫ئەزمونی چەند كارێكی ترم هەبووە‬ ‫ێ ئەو كارەمان‬ ‫بەردەوام دەپرسم "ئەر ‌‬ ‫ێ ئەو ئیش������ە باش������ە؟"‪،‬‬ ‫چۆنە‪ ،‬ئەر ‌‬ ‫چونك������ە خۆم بەقورس������ی توانیوومە‬ ‫هەڵیسەنگێنم‪ ،‬ئێستا لەوانەیە كارێكی‬ ‫دۆبالژی ت������رم بینیب������ێ‌‌و بەالمەوە‬ ‫باش������تر بووبێ‌‪ ،‬چونكە پێش������تر من‬ ‫نەمزانیووە ئەو كەسایەتیە چۆن قسە‬ ‫دەكات‪ ،‬ئێس������تا كەس������ێكی كوردی‬ ‫ئەو دۆب���ل��اژەی ك������ردووە لەوانەیە‬ ‫بەشتێكی باش������ی بزانم‪ ،‬ئیشی خۆم‬ ‫بۆهەڵسەنگاندن بەڕاستی قورسە ئەو‬ ‫جیاوازییە بكەم لە نێوان ئیش������ێكی‬ ‫خۆم‌و ئیش������ێكی تردا ئەوە ئەبەخشم‬ ‫بەبینەر‪.‬‬

‫بەهەژاری دەست پێدەكات‪ ،‬ئەبێت‬ ‫ئینس������ان هەوڵ بدات ب������ۆ نموونە‬ ‫ئێس������تا تۆ بڵێیت لەتموحی ئاستی‬ ‫جیهانیدا بێت لەوانەیە نەتوانین ئەو‬ ‫كارە بكەی������ن‪ ،‬بەاڵم هەوڵدانێكە ئەم‬ ‫هەوڵدانەش م������ن بەخراپی نازانم‌و‬ ‫دەبێت هەوڵی بۆ بدەین‪ ،‬تاوەك لەو‬ ‫رێگەیەوە وەك س������ەرەتایە هەر هیچ‬ ‫نەبێت بینەری كوردی ئاشنا بكەین‬ ‫بەكارە درام������ی‌و فیلمە ناوازەكانی‬ ‫جیهان‪ ،‬كە ئەم������ەش دەبێتە خاڵی‬ ‫وەرچەرخ������ان ل������ەكاری هونەری‬ ‫دۆبالژكردن‪ ،‬ئەمەش خۆی لەخۆیدا‬ ‫دەبێتە هۆی زیاتر رۆشنبیركردنی‬ ‫تاكەكانی كۆمەڵگە‪.‬‬

‫جەمال‪ :‬درامای جەنگیزخان‪،‬‬ ‫چی پێیە بۆ نێوەندی هونەری‌و‬ ‫كۆمەاڵیەتی كوردی؟‬ ‫تەها‪ :‬بەدڵنیایی������ەوە دەڵێم كارێكی‬ ‫مێژوویی������ە‌و لەروانگەی ئەو كارەوە‬ ‫دەتوانی������ن وەك هەم������وو مرۆڤێك‬ ‫ئایندەیەكی باش دروس������ت بكەین‪،‬‬ ‫بەراس������تی ئێس������تا پێویس������تمان‬ ‫بەمێژووی������ەك دەبێت تاوەك كاری‬ ‫سیاس������ی لەس������ەر بكەین‪ ،‬ئیشەكە‬ ‫ئیشێكی سیاسیە‌و لەو رێگەیەوە هەموو‬ ‫ش������تەكان دەبنە خاڵێكی بونیادنەر‬ ‫بۆ دروستكردنی ئیمراتۆریەتێك‌و‬ ‫ێ ناوچەی‬ ‫داگیركردن������ی كۆمەڵ������ ‌‬ ‫جی������اواز لەناوچەنش������ینی خۆت‪،‬‬ ‫دەبینین تموحی ئەو كەس������ایەتییە‬ ‫كە لەش������ێوەی قەبیلەیەك‌و هۆزێكی جەمال‪ :‬بەرهەمی داهاتووی تەها‬ ‫ێ ئیمپراتۆریەتێك چییە؟‬ ‫بچكۆلەوە بی������ەو ‌‬ ‫دروس������ت بكات‪ ،‬ئەم كارە دەبێتە تەها‪ :‬بەداخەوە لەئێس������تادا ئاشكرا‬ ‫پێش������ینەیەك بۆ س������وود وەرگرتن نییە بۆیە ناتوانم هیچ بڵێم‪.‬‬ ‫لەڕوانگەی ئێمە گەر دیدگای ئێمە‬ ‫بیخوێنێتەوە بەش������ێوەیەكی باش بۆ جەمال‪ :‬ئەی شانۆكەت چی‬ ‫ئەم حاڵەتە سیاسییەی ئێمە‪ ،‬لەوانەیە لێكرد؟‬ ‫زۆر ئینس������انی سیاسی‌و كەسایەتی تەها‪ :‬من ش������انۆم زۆر پێخۆش������ە‪،‬‬ ‫تر سوود لەو كارە درامییە دۆبالژە ماوەی������ەك بەر لەئێس������تا كارێكی‬ ‫ش������انۆیم ڕەتكردەوە‪ ،‬چونكە ئەو‬ ‫وەربگرن‪.‬‬ ‫تموحەی كە هەمە لەشانۆدا لەئێستادا‬ ‫جەمال‪ :‬ئەتوانین بڵێین لەئێستادا‬ ‫ناتوان������م بەرجەس������تەی بكەم‪ ،‬من‬ ‫ناوەندە هونەرییە كوردییەكان‪،‬‬ ‫ناتوانم لەكاری شانۆدا درۆ بكەم‪،‬‬ ‫توانای بەرهەمهێنانی دۆبالژكراوی چونكە كاری شانۆ لەوانەیە قورستر‬ ‫بەردەوامی كارە هاوچەرخەكانی‬ ‫بێ������ت ل������ەكاری دۆبالژكردنەكە‪،‬‬ ‫تری هەیە؟‬ ‫جی������اوازی زۆرە بۆیە لەئێس������تادا‬ ‫تەها‪ :‬هەموو ش������تێك لەس������ەرەتاوە ناتوانین قسە لەسەر ئەو جیاوازییە‬

‫بینەران لەسینەماكان تۆراون‬

‫بكەین‪ ،‬كاتێك������ی زۆری دەوێت‪،‬‬ ‫بەو تموحەی كە من دەستم پێكرد‬ ‫لەشانۆدا لەزەمەنێكدا كە من توانیم‬ ‫پانتاییەك پڕ بكەمەوە لەش������انۆكەم‬ ‫بەهۆی زروفی ئابوری‌و سیاس������ی‬ ‫قورساییەك لەس������ەرمان دروست‬ ‫بوو كاری كردە سەر شانۆكەمان‪،‬‬ ‫ئەو حاڵەتە ڕۆحییەی كە لەشانۆدا‬ ‫كە توانیوومانە بەرجەستەی بكەین‬ ‫ێ ناتوانم‬ ‫لەئێستادا بمەوێ‌‌و نەمەو ‌‬ ‫بەو ش������ێوەیە ئیش بكەم‪ ،‬بۆیە زۆر‬ ‫لێی دەترسم كە دەچمە ناو كارێكی‬

‫ش������انۆییەوە لەوانەی������ە درۆ لەگەڵ‬ ‫خۆمدا بكەم‪ .‬من ناڵێم ئەو ئیشانەی‬ ‫كە ئێس������تا دەكرێن زۆر خراپن‪،‬‬ ‫بەس بەڕاس������تی ناچێتە ئاس������تی‬ ‫شانۆییەكی زۆر جدییەوە‪ ،‬من جگە‬ ‫لەوەی وەكو بژێ������وی ژیان كاری‬ ‫ێ‬ ‫مامۆستایەتی دەكەم‪ ،‬ئەگەر بمەو ‌‬ ‫بەو جدیات������ەی جارانەوە بچمە ناو‬ ‫كاری ش������انۆییەوە لەوانەیە بەهۆی‬ ‫ش������انۆوە نەتوانم حەقی تەواو بدەم‬ ‫بەپیشەی مامۆستایەتیم‪ ،‬بۆیە ناتوانم‬ ‫درۆ لەگەڵ خۆم‌و شانۆكەم بكەم‪.‬‬

‫"چ واڵت‌و هەرێمێكی ئەم دونیایە ب ‌ێ سینەمایە‪ ،‬بێجگەلە واڵتەكەی لەمەڕ خۆمان؟"‬ ‫"ساڵ بەساڵ خۆزگەم‬ ‫بەپار"‪ ،‬ئەمە تێڕوانینی تەها‬ ‫عەبدواڵی خاوەنی سینەما‬ ‫سیروانی شاری سلێمانی بوو‬ ‫لەبارەی بینەری سینەماكانی‬ ‫ئێستاوە‪.‬‬ ‫تەها لەكاتێكدا وایوت‬ ‫كە رۆژانە چاوەڕوانی‬ ‫ئەو بینەرانە دەكات كە‬ ‫بەپەنجەكانی دەست‬ ‫دەژمێردرێن كە سەردانی‬ ‫سینەماكەی دەكەن‪" ،‬وەزعی‬ ‫سینەما لەكوردستان‌و‬ ‫بەتایبەتی شاری سلێمانی‬ ‫باش نییە‌و بینەرانی سینەما‬ ‫رۆژانە روو لەكەمی دەكەن"‪.‬‬ ‫ئا‪ :‬هێڤار جه‌مال‬ ‫ئ������ەو خاوەن س������ینەمایە ئاماژە بەوە‬ ‫دەدات كە ئەو بینەرانەی س������ەردانی‬ ‫س������ینەما دەكەن ئەو كەس������انەن كە‬ ‫لەدەرەوەی ش������ارەوە دێن بۆسەردانی‬ ‫دكت������ۆر یاخود ئیش������ێكیان هەیە‌و‬ ‫كاتی مەوعیدەكەی������ان نەهاتووە بۆ‬ ‫پڕكردنەوە‌و بەسەربردنی كاتەكەیان‬ ‫س������ەردانی س������ینەما دەكەن یاخود‬ ‫ێ لەمیوانە عەرەبەكان سەردانی‬ ‫هەند ‌‬ ‫س������ینەما دەكەن‪ .‬بەوتەی خۆی‪ ،‬تەها‬

‫ل‌ه کوردستان رۆژبه‌ڕۆژ هۆڵه‌کانی سینه‌ما به‌ره‌وچۆڵبوون ده‌ڕۆن‬ ‫عەبدواڵ لەساڵی ‪1988‬ەوە سەرقاڵی دیڤیدی زۆرو زەبەن لەبازاڕدا هەیە‪،‬‬ ‫كاری سینەمایە‌و هۆكاری لەناوچوون‌و بێئ������ەوەی هیچ كەس لێپرس������ینەوە‬ ‫نەمان������ی س������ینەما لەش������ارەكانی بكات بەشێوەیەكی نایاسایی بەهەزار‬ ‫هەرێمی كوردس������تان دەگەڕێنێتەوە دیناری چاپ دەفرۆشرێت"‪.‬‬ ‫بۆپێش������كەوتنی تەكنەلۆژیا بەتایبەتی ناوبراو‪ ،‬ئام������اژەی بەوەدا كە زیانی‬ ‫تەلەڤزیۆنەكان‪" ،‬ئێمە ئەگەر بمانەوێت سینەما هێندە زۆرە لەباسكردن نایەت‪،‬‬ ‫ماف������ی فیلمێك بۆخۆم������ان بكڕین چونكە فیلمی سینەمایی واتە ‪35‬ملم‪،‬‬ ‫زەرەر دەكەین‪ ،‬لەبەرئەوەی بەب ‌ێ هیچ نەك سیدی‌و دیڤیدی‪" ،‬ئێمە مافی‬ ‫گوێدانە یاسایەكی مافی فیلم كڕین‪ ،‬پەخشكردنی وەردەگرین‌و فیلمێك‬ ‫بەخێرایی فیلمەكان لەتەلەڤزیۆنەكان دەكڕین بە ‪ 1000‬تا ‪10000‬دۆالر‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پەخ������ش دەكرێت‪ ،‬ب������ەدەر لەوەش لەوالوە بە چەند دەفرۆش������رێت؟"‪.‬‬

‫لەالیەكی دیك������ەوە هونەرمەند ئازاد‬ ‫فاتیح لەهۆكارەكانی نەمانی سینەمادا‬ ‫دەپرسێت‪" ،‬باشە دەپرسم حكومەت‬ ‫پرسی بۆچی سینەماكان روخێنران؟‬ ‫ئەگەر حكومەت یاس������ایەكی لەبارەی‬ ‫مافی فیلم پەخش������كردن هەبووایە‌و‬ ‫بەج������دی لێپرس������ینەوە‌و چاودێری‬ ‫لەس������ەر تەلەڤزیۆنەكان‌و بازاڕەكان‬ ‫هەبووایە كە بەش������ێوەیەكی نایاسایی‬ ‫فیلم پەخش دەكرێت‌و دەفرۆشرێت‪،‬‬ ‫هەرگی������ز وەزعی س������ینەماكانمان‬

‫فۆتۆ‪ :‬فه‌رزین حه‌سه‌ن‬ ‫بەئێستا نەدەگەشت‪ ،‬من لێرەوە دەڵێم‬ ‫چ واڵت‌و هەرێمێك������ی ئەم دونیایە‬ ‫ێ س������ینەمایە‪ ،‬بێجگەلە واڵتەكەی‬ ‫ب‌‬ ‫لەم������ەڕ خۆمان"‪ .‬ئ������ەو هونەرمەندە‬ ‫ك������ە لەبواری ش������انۆدا كاردەكات‌و‬ ‫خ������ەون‌و خولیایەك������ی تایبەت������ی‬ ‫بۆسینەما هەیە‪ ،‬لەحاڵی سینەماكان‬ ‫بێدەنگ نابێ������ت‌و روو لەحكومەت‬ ‫دەكات‌و دەپرس������ێ حكومەت دەیان‬ ‫یاس������ای لەبارەی ئابورییەوە هەیە‪،‬‬ ‫بۆكۆكردن������ەوەی س������ەرمایە‪" ،‬ئەی‬

‫بۆ كەس������ێك ناپرس������ێتەوە لەحاڵی‬ ‫سینەماكانمان؟ باشە دەپرسم ئیش‌و‬ ‫كاری وەزارەت������ی رۆش������نبیری‌و‬ ‫ئ������ەو هونەرمەن������دە بەڕێزانەی لەو‬ ‫شوێنەدا كاردەكەن چییە؟ تائێستا‬ ‫هیچ پرۆژەیەك‌و دانیش������تنێكیان‬ ‫بۆگەڕاندنەوەی بینەر بۆسینەماكان‬ ‫ئەنجامداوە؟"‬ ‫خاوەن سینەما س������یروانی شاری‬ ‫س������لێمانی تەه������ا عەب������دواڵ باس‬ ‫بونیادنان������ەوەی‬ ‫لەس������ەرلەنوێ‬ ‫س������ینەماكەی دەكات‌و ئامادەی������ە‬ ‫لەماوەی ش������ەش مانگ بۆساڵێك‪،‬‬ ‫س������ینەمایەكی مۆدێرن لەش������اری‬ ‫س������لێمانی دابنێ������ت بۆخزمەت������ی‬ ‫ش������ارەكەی‌و هونەردۆس������تان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫داوای لەحكوم������ەت ئەوەی������ە پارچە‬ ‫زەوییەك������ی بۆ دابین بكات لە‪ 500‬‬ ‫تا ‪600‬مەت������ر بێت بۆ ئەو كارەی‬ ‫لەشوێنێكی گونجاوی شاردا‪ ،‬بەدەر‬ ‫لەوەش داوا دەكات یاسایەكی تایبەت‬ ‫هەبێت دەربارەی مافی فیلم كڕین‌و‬ ‫س������ینەما‪" ،‬من بەڵێندەدەم بینەران‬ ‫بگەڕێنەوە بۆهۆڵی س������ینەماكان"‪،‬‬ ‫ئ������ەوەش لەكاتێكدایە كە هەرچەندە‬ ‫تەه������ا عەبدواڵ نیازی فرۆش������تنی‬ ‫سینەماكەی نییە‪" ،‬بەاڵم هەڵكەوتە‌و‬ ‫ش������وێنی جوگرافی������ای س������ینەما‬ ‫سیروان پێمان دەڵێت ئەو جێگەیە‪،‬‬ ‫جێگەی سینەما نییەو لەئایندەشدا‬ ‫باڵەخانەیەكی بازرگانی چاوەڕوانی‬ ‫هەمان جێگەیە"‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /8/31‬‬

‫ژماره‪39‌:‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫ دیمان ‌ه‬

‫ێ خۆشەویستی ناتوانیت شیعری عاشقانە بنوسیت"‬ ‫"بەب ‌‬ ‫بەهاری ڕەزائی خانمە شاعیری ناسراوی ئێرانی بۆ‬ ‫سازدانی‪ :‬هێمن قادر‬ ‫بەه������اری رەزائی‪ ،‬س������اڵی ‪1979‬‬ ‫لەپارێزگای گەیالنی باكوری ئێران‬ ‫لەدایكبووە‪ ،‬لەس������ەردەمی منداڵیدا‬ ‫شعر وەك خولیایەك بووە بەبەشێك‬ ‫لەژیانی‌و خ������اوەن چەند كتێبێكی‬ ‫ش������عری بەناوبانگە لەسەر ئاستی‬ ‫ئەدەبی ئێران‌و بەشداری چەندین‬ ‫ڤیس������تڤاڵی ناوخۆی������ی‌و دەرەوەی‬ ‫ئێرانی ك������ردووە‌و لەدیمانەیەكیدا‬ ‫بۆ نم نم‪ ،‬بەهاری رەزائی سەبارەت‬ ‫بەژیان‌و بەرهەمەكانی دەدوێ‪.‬‬ ‫هێمن‪ :‬بەهۆی ئەوەی لەشارێكی‬ ‫كەنار دەریا ئەژیایت‪ ،‬تاچەن‬ ‫ئەو سروشتە كاریگەری هەبووە‬ ‫لەسەر دەرونی تۆو پێگەی هەیە‬ ‫لەشعرەكانتدا؟‬ ‫رەزائ������ی‪ :‬م������ن چونك������ە لەتەمەنی‬ ‫نۆس������اڵییەوە دەس������تمكرد بەشعر‬ ‫نووس������ین‪ ،‬ب������ەاڵم بەش������ێوەیەكی‬ ‫پڕۆفیش������ناڵ‪ ،‬لەتەمەنی ‪17‬ساڵییەوە‬ ‫دەس������تمكردووە بەباڵو كردنەوەی‬ ‫شعرو بەرهەمەكانم‪ ،‬ئەو شارەی من‬ ‫تیایدا دەژیام لەكەنار دەریاوە بوو‬ ‫سرووشتێكی جوانی هەبوو‪ ،‬هەربۆیە‬ ‫ئ������ەو سرووش������تە كاریگەرییەكی‬ ‫زۆری لەشعری مندا هەیە‪.‬‬ ‫هێمن‪ :‬ئەگەر زیاتر بدوێیت‬ ‫لەبارەی یەكەم بەرهەم‌و باڵوكراوە‬

‫ئەدەبیەكانت‌و بەشداریت لەكۆڕو‬ ‫ڤیستیڤاڵە جیهانییەكان؟‬ ‫رەزائ������ی‪ :‬یەك������ەم بەرهەمم بەناوی‬ ‫(ئانیت������ا‪ ،‬بوك������ی چ������واروەرزی‬ ‫لەس������اڵی‪1990‬‬ ‫بێدەنگ������ی)‬ ‫چاپكردووە‪ ،‬ئەم كتێبە زیاتر شعرە‬ ‫غینائی‌و خۆشەویس������تیەكانی منی‬ ‫لەخۆگرتووە‪ ،‬كتێبی دووەمم بەناوی‬ ‫(خودا خەونێكی نوێتری بۆبینیوم)‪،‬‬ ‫لەس������اڵی ‪ 2002‬بەچاپگەیەن������را‪،‬‬ ‫ێ بوو‬ ‫ئەمەش دەس������پێكێكی ن������و ‌‬ ‫بۆمن بۆئەوەی جیهانگەلێكی نوێم‬ ‫كەش������ف كردو دۆزیمەوە‪ ،‬كتێبی‬ ‫سێهەمم لەس������اڵی‪ 2004‬چاپكردووە‬ ‫بەن������اوی (ڕێ������ك ئەم������ڕۆ دەبوایە‬ ‫تیرباران������م بكەیت) ئ������ەم كتێبەش‬ ‫وەك باشترین كتێبی شعری ساڵ‬ ‫لەالیەن گۆڤ������اری نیگاهی نو واتە‬ ‫ڕوانین������ی نوێ‌ لەئێراندا ناس������را‪،‬‬ ‫دوو كتێبیشم لەژێر چاپدایە‪ ،‬ساڵی‬ ‫‪ 2006‬لەكۆنفرانسێكی نێونەتەوەیی‬ ‫لەئەنقەرە بەشداریم كرد‪ ،‬هەروەها‬ ‫بەش������داری فیس������تڤاڵی ئەدەب������ی‬ ‫گەالوێژم لەكوردستان كردووە‪.‬‬

‫بۆنووسین‪ ،‬بەاڵم من پێموایە دەبێت‬ ‫بتوانێت لەدەروونی خۆیدا عەشق‬ ‫یان خۆشەویستی مەجازی هەبێت‪،‬‬ ‫ناتوانی������ت بەب������ێ‌ خۆشەویس������تی‬ ‫شیعری عاشقانە بنوسیت‪.‬‬

‫سەرەتاییەكانم هەبوو‪ ،‬بەاڵم كاتێك‬ ‫گەورە بووم گەلێ������ك جیهانیترم‬ ‫بین������ی‪ ،‬هەوڵمدا هیچی������ان بۆخۆم‬ ‫نەیانكەمە نموونە بۆ الساییكردنەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم لەهەموویان فێرببم‪.‬‬

‫هێمن‪ :‬ئاستی شاعیرە ئافرەتەكانی‬ ‫ئیران لەئیستادا لەچ قۆناغێكدایە؟‬ ‫رەزائی‪ :‬لەئیس������تاو ل������ە ڕابردوودا‬ ‫گۆرانیكی گەورە لەش������عری ژنانی‬ ‫ئیران رووی داوە‪ ،‬كە بەڕاشكاوی‬ ‫دەتوانم بڵێم شاعیرانی ئەم بەرەیەی‬ ‫ئێم������ە ئەگەر لەالی ی������ەك ریزیان‬ ‫بكەین‪ ،‬شاعیرانی ژن تایبەتمەندییە‬ ‫تاكە كەس������ییەكانیان لەش������اعیرە‬ ‫پی������اوەكان زۆر زیات������رە‪ ،‬لەبواری‬ ‫چەندایەتیشەوە ئەگەر ئەم بەرەیەی‬ ‫شاعیرانی هاوتەمەنی ئێمە باسیان‬ ‫لێوە بكەین‪ ،‬ژمارەی ژنانی ناسراوو‬ ‫بەرچاو‪ ،‬ژمارەیان زیاترە‪.‬‬

‫هێمن‪ :‬تاچەند ئاشنایەتیت لەگەڵ‬ ‫شعرو ئەدەبیاتی كوردی هەیەو‬ ‫چۆن هەڵی دەسەنگێنیت؟‬ ‫رەزائ������ی‪ :‬لەڕێ������گای میدیۆم������ی‬ ‫وەرگێڕان������ەوە بەتایب������ەت كە لەم‬ ‫س������ااڵنەی دوایدا زیادی كردووە‪،‬‬ ‫بەدواداچوونی ئەو ش������تە دەكەم‌و‬ ‫دەخوێنم������ەوە‪ ،‬بەاڵم دەبێت ئەوەش‬ ‫بڵێم زۆر بەووردبینانە تائیس������تا‬ ‫سەرنجم نەداوە‪ ،‬بەاڵم هەست دەكەم‬ ‫بەدواداچوون‌و خوێندنەوەی زیاترم‬ ‫هەبێت‪ ،‬زۆر زیات������ر حەز دەكەم‬ ‫لەگەڵ شعری ئەمڕۆی كوردستاندا‬ ‫ئاشنابم‪ ،‬بەاڵم ئەوەی وەری دەگێرنە‬ ‫سەر زمانی فارسی‪ ،‬راستە شعری‬ ‫هاوچەرخ������ی كوردس������تانە‪ ،‬وەكو‬ ‫ش������ێركۆ بێك������ەس ك������ە لەئێران‬ ‫ش������اعیرێكی زۆر ناس������راوەو‬ ‫بەرهەمەكانی خۆشەویستن‌و ئێمه‌ش‬ ‫ده‌توانی������ن له‌ڕێگ������ه‌ی وه‌رگێڕانی‬ ‫به‌رهه‌مه‌کانیانه‌وه‌ پێیان ئاشنا بین‪.‬‬ ‫هێمن‪ :‬كاتێك بۆیەكەمجار‬ ‫سەردانی كوردستانت كرد چ‬ ‫هەستێكت ال دروست بوو؟‬ ‫رەزائی‪ :‬بەرلەوەی بێم بۆكوردستان‬ ‫دیمەنێك������ی ترم لەمێش������كدا بوو‪،‬‬

‫هێمن‪ :‬زیاتر چ شاعیرێك‬ ‫كاریگەری بەسەر تۆدا هەبووە؟‬ ‫رەزائی‪ :‬بڕوام بەئەوپەڕ ش������اعیری‬ ‫یان ئەبەد ش������اعیری نییە‪ ،‬وەبڕوام‬ ‫بەدروس������تبوونی بت������ەكان‌و مڵۆزم‬ ‫هێمن‪ :‬خۆشەویستی تاچەند‬ ‫ش������اعیرانی‬ ‫هەوێنێك بووە بۆنووسینی دەقێكی لەش������اعیرانیتر‌و‬ ‫ناوب������ەدەرەوە نیی������ە‪ ،‬كاتێ������ك كە‬ ‫شعری‌و چ خۆشەویستییەك‬ ‫تەمەنم كەم بوو‪ ،‬فروغ‌و شاملو لەو‬ ‫لەپشت شعرەكانتەوەیە؟‬ ‫رەزائی‪ :‬ش������اعیرەكان هەموو كات شاعیرانە بوون كە زۆر هۆگریان‬ ‫پێویس������تیان بەئیلهامێكی دەرەكی بووم‌و ئارەزووم لێیان بوو‪ ،‬تەنانەت‬ ‫هەبووە بۆئەوەی هاندەرێكیان بێت كاریگەریش������یان لەس������ەر كارە‬

‫بەاڵم بەئامادەبوون������م بۆیەكەمجار‬ ‫لەكوردس������تان‪ ،‬ت������ەواو پێچەوانە‬ ‫ب������ووەوە‪ ،‬ل������ەڕووی كولتووریەوە‬ ‫كوردس������تان كولتورێكی جوانی‬ ‫هەی������ە‪ ،‬بەاڵم لەبەر بەربەس������تەكان‬

‫چەمكی ژیان‌و مەرگ لە گران تۆرینۆ دا‬ ‫ئاخۆ دەكرێت ژیانێكی ئاسایی ببێتە بابەتی فیلمێك؟‬

‫ئا‪ :‬كاردۆ‬ ‫ژیانێ������ك ك������ە تاوانێكی تێدانەبێت ی������ان بەدەربێت‬ ‫لەدەسدرێژیی سێكسی‌و ناجۆریی‌و ماددە هۆشبەرەكان‪،‬‬ ‫ژیانێ������ك وەك ژیانی هەریەكێك لەئێمە كە هەندێك‬ ‫ئاستەنگی‌و دەردەسەری تێدایە‪ ،‬لەهەمان كاتدا چەند‬ ‫س������اتێك بێگەردی‌و خۆشنوودیشی بەس������ەردا زاڵە‪،‬‬ ‫لەهەمووی گرنگتر‪ ،‬پڕە لەخۆشەویستی‌و شەیدابوون‌و‬ ‫چاوەڕوانی‪ ،‬وەك ئەم ژیانە س������ادەو س������اكارەی كە‬ ‫ملیۆنەها مرۆڤ لەسەرتاسەری جیهاندا هەیانە‪ ،‬ئاخۆ‬ ‫دەش ‌ێ بكرێتە فیلمێكی سینەمایی؟‬ ‫ئەكتەرو دەرهێنەری ناودار كلینت ئیس������تود لەفیلمە‬ ‫نوێكەیدا گران تۆرینۆ وەاڵمی هەموو ئەو پرس������یارانە‬ ‫ئەداتەوەو ئەیس������ەلمێنێت كە بابەتی هونەر مرۆڤە‪ ،‬ئەم‬ ‫فیلم������ە دووەم كاری دەرهێنانی ئیس������تودە لەماوەی‬ ‫س������اڵێكدا كە تێڕامان‌و بیركردنەوەی فەیلەس������وفێكە‬ ‫لەبارەی چەمكی مەرگ‌و ژیانەوە ئەمەیش لەكاتێكدایە‬ ‫كە تەمەنی بەرەو هەڵكش������ان دەچێت‌و گەیش������تووەتە‬ ‫نزیكەی ‪80‬ساڵ‪.‬‬ ‫فیلمەكە ب������اس لەپیرەمێردێ������ك دەكات ناوی وڵتەر‬ ‫كوالیسكییە‪ ،‬لەسەرەتای پەنجاكاندا سەربازێك بووە‬

‫لەجەنگی كۆری������او وەك كرێكارێكیش لەكارگەیەكی‬ ‫درووس������تكردنی ئۆتۆمبێل������ی جۆری ف������ۆرد كاری‬ ‫كردووە‪ ،‬هەمیش������ە لەرێی خۆشەویسترین شتیەوە كە‬ ‫ئۆتۆمبێلەكەیەتی لەجۆری گراندتۆرینۆ مۆدێلی ‪1972‬‬ ‫وابەستەی یادەوەرییەكانێتی‪ ،‬ئەم مرۆڤە لەدوای مردنی‬ ‫ژنەكەیەوە كە لەدیمەنی سەرەتادا بەخاك دەسپێردرێت‬ ‫هەست بەتەنهاییەكی زۆر دەكات‪ ،‬ئیدی كەسێك نییە‬ ‫لێی تێبگات‪ ،‬تەنانەت كوڕو كوڕەزاو ژنەكانیان خۆیان‬ ‫ل ‌ێ بەدوورئەگ������رن‪ ،‬چونكە نەیانتوانیوە هەوڵێكی كەم‬ ‫بدەن بۆئەوەی لێی تێبگەن‌و هۆكاری بێتاقەتییەكانی‬ ‫بدۆزنەوە‪ ،‬بەاڵم كوالیس������كی قوربانییەكی بێدەسەاڵت‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵكو خاوەن هەڵوێستێكی توندڕەوانەیەو ناتوانێت‬ ‫رەگەزپەرستی خۆی بەرامبەر بەدراوسێ‌ چینییەكانی‬ ‫بش������ارێتەوە‪ ،‬ئەمەیش پەیوەندیی بەرابردووەوە هەیە‪،‬‬ ‫ئ������ەو لەكاتی جەنگ������دا چەندین كۆریی كوش������تووەو‬ ‫تائێستایش دەمانچە زەبەالحەكەی‌و تفەنگەكەی ماون‌و‬ ‫هەڵیگرتوون‪ ،‬بەردەوامە لەتانەدانی رەگەزپەرس������تانە‌و‬ ‫رەتكردن������ەوەی هەوڵەكانی ئەو قەش������ەیەی كە داوای‬ ‫لێدەكات پەشیمانی بنوێنێت‌و بگەڕێتەوە بۆ كڵێسا‪.‬‬ ‫كاتێك قەش������ەكە باسی مەرگ‌و ژیانی بۆ دەكات ئەم‬ ‫بەتوندی پرسیاری لێدەكات‪" ،‬تۆ چی لەبارەی ژیان‌و‬

‫مردنەوە دەزانیت؟" دواتر بەشێك لەو مەرگەساتانەی‬ ‫بۆ دەگێڕێتەوە كە لەكاتی جەنگدا دووچاریان بووەو‬ ‫تائێس������تایش كاریگەرییان هەیە بەسەریەوە‪ ،‬كاتێكیش‬ ‫قەش������ەكە پرس������اری ژیانی لێدەكات‪ ،‬نازانێت چۆن‬ ‫وەاڵمبدات������ەوە‪ ،‬بەڵكو دان ب������ەوەدا ئەنێت كە ژیانی‬ ‫بریتی بووە لەپووچی‪.‬‬ ‫س������وو‪ ،‬ئ������ەو كچە هەژارەی������ە كە لەگەل������ی كەمایەتی‬ ‫هیمۆنگە‪ ،‬بەش������ێكیان بەرەچەڵ������ەك دەگەڕێننەوە بۆ‬ ‫تایالندو بەش������ێكی تریان بۆ چین‪ ،‬ئەمان ناس������راون‬ ‫بەوەی هەڵگری بیروباوەڕی كۆمۆنیس������تیین‌و لەكاتی‬ ‫ش������ااڵوەكانی لەناوبردنی كۆمۆنیس������تەكاندا لەڤیتنام‬ ‫هەاڵتوون‪ .‬ئەم كچ������ە ئەگاتە ئەو رادەی������ەی بتوانێت‬ ‫بەس������تەڵەكی پیرەمێردەك������ە تێكبش������كێنێت‌و بخزێتە‬ ‫نێو ژیانیەوەو گۆڕانی بەس������ەدرا بهێنێت‪ ،‬ئەگەرچی‬ ‫كوالیسكی هەمیشە خۆی ل ‌ێ دوورئەگرێت‌و بەتوندی‬ ‫وەاڵم������ی ئەداتەوە‪ ،‬بەاڵم ئەم هەمیش������ە خ������ەم لەژیانی‬ ‫ئەخوات‌و ئازار ئەچێژێت‌و نیگەرانە لەوەی لەكۆمەڵگە‬ ‫دابڕاوە‪ .‬دەرئەنجام وەك ب������اوك‌و كچێكیان لێدێت‌و‬ ‫چەند جارێك ژیانی كچەكەو براكەی لەمردن رزگار‬ ‫ئەكات‪.‬‬ ‫تاو‪ ،‬كە برای كچەكەیە دوای ئەوەی بەپاڵشتی باندێك‬ ‫ه������ەوڵ ئ������ەدات گراندتۆرینۆكە بڕفێنێ������ت‌و لەالیەن‬ ‫كوالیس������كییەوە دەسگیرئەكرێت ش������ەرم‌و ترسێكی‬ ‫زۆر دای ئەگرێت‪ ،‬كوالیس������كی گوشاری باندەكەی‬ ‫لێدوورئەخات������ەوە كە ب������ەردەوام زۆر لەتاو ئەكەن تا‬ ‫بگەڕێتەوە نێوانی������ان‪ ،‬ئەمەیش دەبێتە وەرچەرخانێكی‬ ‫تر لەژیانیدا‪ ،‬بەاڵم لەرووداوێكی چاوەڕوان نەكراودا‬ ‫باندەكە لەبەرامبەر داكۆكیكردنی كوالیس������كی لەتاو‪،‬‬ ‫دەستدرێژیی سێكسی دەكەنە سەر سوو‪.‬‬ ‫كوالیسكی تووشی نەخۆشی ش������ێرپەنجەی سییەكان‬ ‫ب������ووەو دڵنیای������ە لەنزیكبوون������ەوەی وادەی مردنی‪،‬‬ ‫لەهەمانكاتدا لەئاس������ت ئەو تاوانەی دەرهەق بە سوو‬ ‫ئەنجامدراوە بێدەنگ نابێ������ت‌و رووبەرووی باندەكە‬ ‫دەبێتەوە‪ ،‬بەاڵم بەب������ێ‌ بەكارهێنانی چەك‪ ،‬كاتێكیش‬ ‫بەگوللەی باندەك������ە ئەپێكرێت‌و گیانی لەدەس دەدات‬ ‫بە شێوەیەكی یاسایی ژیان لەبكوژەكان ئەشێوێنێت‌و‬ ‫لەنێو زینداندا ژیان بەس������ەر ئەبەن‪ ،‬لەكۆتاییشدا تاو‬ ‫دەبێتە خاوەنی گراند تۆرینۆكە ئەمەیش پاش ئەوەی‬ ‫لەكوالیس������كییەوە فێرئەبێ������ت كە چ������ۆن رووبەڕووی‬ ‫ئاستەنگییەكانی ژیان بووەستێتەوە‪.‬‬

‫نەیانتوانیوە خۆی������ان خۆیان بن‪،‬‬ ‫زۆرم پێ‌ خۆشبوو پەیوەندی زیاتر‬ ‫دروست بێت‪ ،‬بەاڵم ئەوە دروست‬ ‫نەبوو رەنگە پێویس������تی بەكاتێكی‬ ‫زیاتر هەبێت‪.‬‬

‫چێژی موزیكی‬ ‫چیایی كەمال سەعدی‬ ‫مامۆستای بەشی موزیك‬ ‫له‌زانكۆی سەاڵحەدین‬ ‫چێژ‪ :‬لەموزیكدا گرینگیدان‌و پێدانی‬ ‫نرخ‌و بەهایە بەو شتەی كە گوێبیستی دەبین‪ .‬چێژی‬ ‫موزیكی هەست بزواندنی مرۆڤە بۆ بەها جوانەكانی‬ ‫موزیك‪ .‬بۆیەپێویستە ئەوەندە گرنگی بەگوێگرتن بدەین‬ ‫ئەگەر بۆ جارێكیش بێت‪ ،‬تاوەكو مێشك‌و ئەقڵمان بۆ‬ ‫كرداری بیستن‌و چێژوەرگرتن ڕابهێنین‪ ،‬بەجۆرێك‬ ‫كەلەسەریشمانە بزانین بەرلە گوێگرتن‌و گوێ‌ لێبون‬ ‫چی ڕوودەدات‪ ،‬چونكە جیاوازیەكی زۆر لە نێوان‬ ‫(گوێگرتن)‌و (گوێ‌ لێبوون) هەیە‪.‬‬ ‫گوێگرتن‪ :‬پەیوەستە بەبارودۆخی عەقلی‌و ئامانجێكە‬ ‫بۆ فێربوون‪ ،‬بەاڵم گوێ‌ لێبوون پەیوەستە بەكرداری‬ ‫گوێچكە‪ ،‬زانایانی موزیك گوێگرتنیان پۆلین كرد بۆ‬ ‫دوو ئاست‪،‬لەوانە‪:‬‬ ‫‪ -1‬ئاستی هەستی (المستوی الحسی)‪ :‬ئەمە ئاسانترین‬ ‫ڕێگایە بۆ گوێگرتن لە موزیك‪ ،‬چونكە تەنها بۆ‬ ‫مەبەستی چێژ وەرگرتن بەخودی دەنگە موزیكییەكان‬ ‫گوێدەگریت‪ .‬بەمەش تەسلیم بەگوێگرتن دەبین‬ ‫بەبێ‌ بیركردنەوە یان نرخ دانانێك بۆ موزیكەكە‌و‬ ‫كاریگەری خۆی دەبێ‌ لەسەر هەست‌و سۆز‌و دەرونی‬ ‫گوێگر ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ئاستی گوزارشت (المستوی التعبیری)‪ :‬كاتێك‬ ‫گوێ‌ لە موزیكێك دەگرین هەوڵدەدەین گوزارشت لەو‬ ‫مانایە بكەین كە موزیكەكە لە خۆی گرتووە‪ ،‬لێرەدا‬ ‫مرۆڤ لە خەیاڵی خۆیدا وێنەكان دەكێشێ‌‪ ،‬ئەم وێنە‬ ‫كێشانەش لە مرۆڤێكەوە بۆ مرۆڤێكیتر دەگۆڕێت‪،‬‬ ‫چونكە بیركردنەوەی مرۆڤەكان ڕێژەیین‌و لە كەسێكەوە‬ ‫بۆ كەسێكیتر دەگۆڕێن‪ ،‬بەم پێیە سودەكانی چێژ‬ ‫وەرگرتن لەم خااڵنەدا كۆدەكرێنەوە‪:‬‬ ‫• ڕاهێنانی گوێچكە بەئارامی‌و لەسەرخۆ هەزمكردنی‬ ‫بیستن‪.‬‬ ‫• بەخشینی ئارامی بەمێشك‌و عەقڵی مرۆڤ‪.‬‬ ‫• دروستكردن‌و بنیاتنانی بیرۆكەی نوێ‌‪.‬‬ ‫• خاو بونەوەی جەستە‪.‬‬ ‫• دوركەوتنەوە لە كێشەو گرفت‪.‬‬ ‫• باوەڕ بەخۆبوون‪.‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫کۆمپیوتەر‬

‫مۆدێلی نوێ‬

‫بچوكترین كۆمپیوته‌ری دیسكتۆپی جیهان‬

‫ماوه‌یه‌ك������ی زۆر‌ه كۆمپانی������ا جی������اوازه‌كان‬ ‫بی������ر له‌بچوككردن������ه‌وه‌ی كۆمپیوته‌ره‌كان‌و‬ ‫له‌هه‌مانكات������دا زیادكردن������ی تواناكانی������ان‬ ‫ده‌كه‌ن������ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم بۆ گه‌یش������تن به‌و ئامانجان‌ه‬ ‫تائێستا پێشكه‌وتنی ئه‌وتۆ نه‌هاتووه‌ت‌ه ئاراوه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێك ل������ه‌و كۆمپانیایان‌ه ك������‌ه له‌و بواره‌دا‬ ‫س������ه‌ركه‌وتنی به‌ده‌س������تهێناو‌ه كۆمپانی������ای‬ ‫ئه‌یسوس������‌ه كه‌ به‌رهه‌مه‌كانی خۆی ماوه‌یه‌ك‌ه‬ ‫به‌ن������اوی ‪ EeeBOX‬خس������تووه‌ت‌ه بازاڕه‌وه‌‌و‬ ‫قه‌باره‌ی ئه‌و ئامێر‌ه وه‌ك درایڤێكی تیشكیی‌ه‬ ‫(بۆ نمون‌ه دیڤیدی درایڤ)‪ ،‬كه‌ توانای ئه‌و‌ه‬ ‫به‌به‌كارهێنه‌ران ده‌به‌خش������ێت تا ئه‌و ئامێر‌ه‬ ‫به‌ئاسانی هه‌ڵگرن‌و بگوازنه‌وه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێ������ك له‌نوێتری������ن مۆدێله‌كان������ی ك‌ه له‌و‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ی‌ه مۆدێلی ‪EeeBox PC EB1502‬ه‌‌و‬ ‫یه‌كێك له‌سه‌رنجراكێشترین تایبه‌تمه‌ندیه‌كانی‬ ‫ئه‌و ئامێره‌ به‌كارهێنانی پله‌تفۆرمی ‪ion‬ی‬ ‫كۆمپانی������ای ‪nVidia‬ی‌ه ك������‌ه هێزێكی زیاتر‬ ‫ده‌به‌خش������ێت‌ه كۆمپیوته‌ره‌ك������ه‌‌و توانای زۆر‬ ‫باش له‌بواره‌كانی مۆڵت������ی میدیا‌و كاروبار‌ه‬ ‫ئیدارییه‌كان ده‌به‌خشێته‌ به‌كارهێنه‌ران‪.‬‬

‫یاری‬

‫به‌پێی هه‌واڵه‌كان ئه‌و ئامێره‌ پرۆسیس������ه‌ری‬ ‫‪1.6‬گیگاهرت������زی‌و‬ ‫‪Atom N270‬ی‬ ‫‪512‬كیلۆبای������ت میم������ۆری ‪L2‬ی هه‌ی������ه‌‪.‬‬ ‫ئۆپه‌ریتینگ سیستمی ئه‌و ئامێر‌ه ‪Windows‬‬ ‫‪XP Home‬ه‌‌و دوو گیگابایت رامی ‪DDRII‬‬ ‫ی له‌س������ه‌ره‌‪ .‬ئه‌یس������وس هارددیس������كێكی‬ ‫‪160‬گیگابایتی بۆ ئ������ه‌و به‌رهه‌م‌ه داناو‌ه ك‌ه‬ ‫خێرای������ی س������وڕانه‌وه‌كه‌ی ‪5400‬خول یه‌ك‬ ‫خوله‌كدایه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و ئامێر‌ه تۆڕی وایه‌رلێس������ی هه‌ی‌ه به‌توانای‬ ‫پشتیوانی له‌ستانداردی جۆری ‪ n‬كه‌ به‌پێی‬ ‫ئ������ه‌و س������تاندارده‌ به‌كارهێن������ه‌ران ده‌توانن‬ ‫به‌خێرایی زیاتر له‌چ������او رابردوو داتاكانی‬ ‫خۆیا به‌ئیش������تراك دابنێن‪ ،‬هه‌روه‌ها به‌هۆی‬ ‫ئه‌و ته‌كنۆلۆژیای������ه‌و‌ه به‌كارهێنه‌ران ده‌توانن‬ ‫له‌ئامێره‌كانی دیك‌ه وه‌ك ته‌له‌ڤزیۆن‪ ،‬سیستم‌ه‬ ‫ده‌نگییه‌كان‪ ،‬ئامێره‌كانی یاری‌و‪...‬هتد‪ ،‬ك‌ه ئه‌و‬ ‫ته‌كنۆلۆژیایه‌یان له‌سه‌ره‌‪ ،‬په‌یوه‌ندی ببه‌ستن‌و‬ ‫فایله‌كانی خۆیان به‌ئیشتراك دابنێن‪.‬‬ ‫‪ EeeBOX‬ش������ه‌ش پۆرتی ‪ ،USB 2.0‬یه‌ك‬ ‫پۆرت������ی ‪ D-SUB‬و ‪ HDMI‬به‌مه‌به‌س������تی‬ ‫په‌یوه‌ندبوون به‌مۆنیته‌ر‌و ته‌له‌ڤزیۆن‪ ،‬پۆرتێكی‬ ‫‪‌eSATA‬و پۆرتێكی تۆری هه‌یه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێك������ی دیك������ه‌ له‌تایبه‌تمه‌ندیی������‌ه زۆر‬ ‫سه‌رنجڕاكێش������ه‌كانی ئه‌و ئامێ������ر‌ه بوونی‬ ‫ریمۆت كۆنترۆڵه‌ ك‌ه رێگه‌ به‌به‌كارهێنه‌ران‬ ‫ده‌دات به‌ئاسانی ئه‌و ئامێره‌ كۆنترۆڵ بكه‌ن‪،‬‬ ‫ه������اوكات تایبه‌تمه‌ندییه‌كان������ی دیكه‌ی ئه‌و‬ ‫ئامێ������ره‌ بریتین له‌س������لۆتی میمۆری ریده‌ر‪،‬‬ ‫توان������ای ده‌نگ������ی ‪ ،S/PDIF out‬ماوس‌و‬ ‫كیبۆردی وایه‌رلێس‪.‬‬

‫كۆمپانیای لینۆڤۆ ك‌ه چواره‌مین به‌رهه‌مهێنه‌ری گه‌وره‌ی كۆمپیوته‌ری‬ ‫جیهان������ه‌‪ ،‬به‌مه‌به‌س������تی ركابه‌رایه‌ت������ی له‌به‌رامب������ه‌ر كۆمپانیاكانی‬ ‫مایكرۆسۆفت‌و سۆنی‪ ،‬كۆمپانیایه‌ك بۆدرووستكردنی كۆنسولێكی‬ ‫ڤیدیۆی بۆ بازاڕی چین دامه‌زرێنێت كه‌ پێده‌چێت به‌رهه‌مه‌كه‌ی‬ ‫به‌خێرایی بگاته‌ بازاڕه‌كانی واڵتانی ناوچه‌كه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ������ی راپۆرت������ی چایناده‌یل������ی نزیك������ه‌ی ‪40‬ك������ه‌س‬ ‫له‌ئه‌ندازیارانی پرۆگرامی لینۆڤ������ۆ بۆ كار له‌‪Beijing‬‬ ‫‪eedoo Technology‬دا هه‌ڵب������ژاردووه‌ كه‌ ئه‌ركی‬ ‫درووس������تكردن‌و دیتنه‌وه‌ی بازاڕی كۆنس������ولی ئاری‬ ‫"ئێی باكس"ی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ������ی راپۆرتی ئ������ه‌و رۆژنامه‌ی������ه‌ لینۆڤۆ له‌گ������ه‌ڵ‌ دوو كۆمپانیای‬ ‫دیكه‌ س������ه‌رمایه‌گوزاری پێویستیان بۆ ئه‌م مه‌به‌س������ته‌ ئه‌نجامداوه‌‪ ،‬به‌اڵم بڕی‬ ‫سه‌رمایه‌گوزارییه‌كه‌ باڵونه‌كراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌هۆی ئه‌وه‌ی كه‌ ئه‌و به‌رهه‌م‌ه نوێی‌ه بۆبازاڕی چین ئاماده‌ده‌كرێت‪ ،‬پێده‌چێت‬ ‫به‌خێرای������ی ئ������ه‌و ئامێره‌ بگات������‌ه بازاڕه‌كانی واڵتانی ناوچ������ه‌ی خۆرهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ڕاست‌و له‌و واڵتانه‌دا فرۆشی باشی هه‌بێت‪.‬‬

‫فێربه‌ چۆن له‌ئینته‌رنێتدا به‌رگری له‌خۆت بكه‌ی‬ ‫ئا‪ :‬محەمەد هاجەری‬ ‫به‌شی‌ دووەم‬ ‫لێكۆڵه‌رانی س������ه‌نته‌ری خزمه‌تگوزاری ئاسایش������ی ئینته‌رنێت‬ ‫‪ Cyber Defender‬به‌لێكۆڵینه‌و‌ه له‌س������ه‌ر مه‌ترس������یدارترین‬ ‫چاالكییه‌كانی كه‌ ده‌توانێت به‌شێوه‌ی ئۆنالین ئه‌نجام بدرێت‪،‬‬ ‫باسیان له‌چۆنییه‌تی به‌رگری كردن له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و مه‌ترسیان‌ه‬ ‫كردووه‌‪.‬‬ ‫ره‌نگ‌ه نه‌توانین بڵێن ته‌واوی چاالكییه‌ ئۆنالینه‌كان ده‌توانن بۆ‬ ‫كۆمپیوته‌ر‪ ،‬به‌كارهێنه‌ر‌و هه‌رێمی كه‌سێتی به‌كارهێنه‌ر خراپ‌و‬ ‫مه‌ترسیداره‌‪ ،‬به‌اڵم به‌دڵنیاییه‌وه‌ ژماره‌یه‌ك له‌چاالكییه‌كان هه‌ن‬ ‫ك‌ه ئه‌نجامدانی ئه‌وان به‌ته‌نیای ده‌توانێت كێش������ه‌ گه‌وره‌كان‌و‬ ‫ره‌نگه‌ قه‌ره‌بووكردنه‌وه‌یان زۆر سه‌خت بێت‪.‬‬ ‫مه‌ترسی پێنجه‌م‪:‬‬ ‫یاری ئۆنالین له‌هه‌ر وێب سایتێكدا‬ ‫رێگه‌ی به‌رگری‪:‬‬ ‫‪ .1‬له‌كات������ی داونلۆدی پرۆگرامه‌كانی ی������اری بێبه‌رامبه‌ر زۆر‬ ‫ئاگاداربه‌‪ ،‬چونك‌ه ئه‌گه‌ر پرۆگرامه‌كه‌ ئالوده‌ بووبن مه‌ترس������ی‬

‫گه‌ور‌ه بۆ كۆمپیوته‌ره‌كه‌تان درووست ده‌كات‪.‬‬ ‫‪ .2‬هیچ زانیارییه‌كی كه‌سێتی خۆت مه‌خ‌ه به‌رده‌ست كه‌سانێكی‬ ‫ك‌ه به‌شێوه‌ی ئۆنالین یاریان له‌گ‌ه ‌ڵ ده‌كه‌ی‪ ،‬چونك‌ه له‌ساده‌ترین‬ ‫حاڵه‌ت������دا دارایی������ه‌ مه‌جازییه‌كانی خۆتان له‌ده‌س������ت ده‌د‌هن‌و‬ ‫له‌خراپترین حاڵه‌تدا پاره‌كانتان له‌ده‌ست ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫‪ .3‬فری������وی داوی كۆن������ی "رازه‌كان������ی فارم وی������ل" مه‌خۆ‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌گه‌ر وابێت ڤایرۆس������ێكی ترۆجانت داونلۆدكردووه‌‌و‬ ‫یان زانیارییه‌كانی فه‌یس������بوكی خۆت خس������تووه‌ت‌ه به‌رده‌ست‬ ‫تاوانكارێكی مه‌جازی‪.‬‬ ‫مه‌ترسی شه‌شه‌م‪:‬‬ ‫ئه‌نجامنه‌دانی رێكخس������تن له‌سه‌ر به‌ش������ی ئاسایشی فه‌یسبوك‌و‬ ‫ئه‌كتیڤكردنی به‌شی دانانی زانیاری له‌به‌رده‌ستی "هه‌موان"‬ ‫رێگه‌ی به‌رگری‪:‬‬ ‫‪ .1‬رێكخستنی ئاسایشی فه‌یسبوك به‌وردی بخوێنه‌وه‌‌و رێگه‌مه‌د‌ه‬ ‫به‌ش������ی "هاوڕێی هاوڕێكانم" توان������ای بینینی زانیارییه‌كانی‬ ‫وه‌ك ژم������اره‌ ته‌له‌ف������ون‪ ،‬رێككه‌وتنی له‌دایكب������وون‌و زانیاریی‌ه‬ ‫كه‌سێتییه‌كانی تۆیان هه‌بێت‪.‬‬ ‫‪ .2‬ته‌نیا "هاورێكان" ده‌بێت به‌شه‌ كه‌سێتییه‌كانی زانیارییه‌كانی‬ ‫تۆ ببینن‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ پێویسته‌ له‌هه‌ڵبژاردنی "هاورێكان"تدا زۆر‬

‫ژماره‪39‌:‬‬

‫‪13‬‬

‫بیجۆ یه‌كه‌مین ئۆتۆمبێلی دیزلی‬ ‫ته‌واو هایبریدی جیهانی نمایش ده‌كات‬

‫كۆمپانیای فه‌ره‌نس������ی ئۆتۆمبێلی بیجۆ به‌هیوایه‌ تا‬ ‫به‌هاری س������اڵی داهاتوو یه‌كه‌مین ئۆتۆمبێلی دیزلی‬ ‫ت������ه‌واو هایبریدی جیهانی نمایش بكات‌و ناوی ئه‌و‬ ‫ئۆتۆمبێله‌شی ناو‌ه ‪3008‬ی هایبریدی‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی ئه‌و كۆمپانیای‌ه ك‌ه گه‌وره‌ترین به‌رهه‌مهێنه‌ری‬ ‫ئۆتۆمبێل‌ه له‌فه‌ره‌نس������ا‪ ،‬نمایش������كردنی ئه‌و ئۆتۆمبێل‌ه‬ ‫ده‌بێته‌ س������ه‌ره‌تایه‌ك بۆ وه‌رزێك������ی نوێی له‌مێژووی‬ ‫پیشه‌سازی ئۆتۆمبێلدا‪.‬‬ ‫هێزی مه‌كینه‌ی ئه‌و ئۆتۆمبێل‌ه ده‌گات‌ه ‪ 163‬ئه‌سپ‌و‬ ‫مه‌كینه‌ی دیزلی ئه‌و ئۆتۆمبێل‌ه له‌جۆری دوو لیترییه‌‪،‬‬

‫لینۆڤۆ كۆنسولی‬ ‫یاری ده‌خاته‌ به‌رده‌ست‬

‫‪2010 /8/31‬‬

‫هه‌روه‌ها ئ������ه‌و ئۆتۆمبێل‌ه مه‌كینه‌یه‌ك������ی ئه‌لكتریكی‬ ‫به‌هێزی ‪ 37‬ئه‌سپی له‌سه‌ره‌‪.‬‬ ‫ی س������ووته‌مه‌نی ئ������ه‌و ئۆتۆمبێله‌ له‌س������یكلی‬ ‫خه‌رج ‌‬ ‫تێكه‌اڵودا نزیكه‌ی ‪3.8‬لیتری له‌هه‌ر ‪100‬كیلۆمه‌تردا‬ ‫ده‌بێت‌و ئه‌و ئۆتۆمبێله‌ نوێی‌ه له‌هه‌ر یه‌ك كیلۆمه‌تردا‬ ‫ده‌وروبه‌ری ‪99‬گرام دی ئۆكسایدی كاربۆن به‌رهه‌م‬ ‫ده‌هێنێت‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌رهه‌م‌ه نوێیه‌ بیجۆ له‌فه‌ره‌نسا به‌رهه‌م ده‌هێنرێت‌و‬ ‫به‌هاری س������اڵی داهاتوو له‌بازاڕه‌كان������ی ئه‌وروپادا‬ ‫ده‌خرێته‌ به‌رده‌ست خوازیاره‌كان‪.‬‬

‫گ������ووگڵ‌ س������ه‌رقاڵی تاقیكردن������ه‌وه‌ی‬ ‫خزمه‌تگ������وزاری په‌یوه‌ن������دی ته‌له‌فونییه‌‬ ‫له‌رێگ������ه‌ی ئینته‌رفه‌یس������ی "گ������ووگ ‌ڵ‬ ‫چات"ه‌وه‌ تا جیمه‌یل بكاته‌ جه‌مس������ه‌رێكی‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان له‌جیهانی ئه‌مڕۆدا‪.‬‬ ‫گ������ووگ ‌ڵ خزمه‌تگوزاریی������ه‌ك له‌س������ه‌ر‬ ‫بنه‌مای وێب له‌جیمه‌یل������دا تاقیده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ك������ه‌ رێگ������‌ه به‌به‌كارهێن������ه‌ران ده‌دات‬ ‫له‌ناو ئینبۆكس������ه‌وه‌ په‌یوه‌ندی ته‌له‌فونی‬ ‫بگرێت‪ .‬ئه‌و تایبه‌تمه‌ندییه‌ له‌په‌نجه‌ره‌ی‬ ‫"گ������ووگ ‌ڵ چات"ه‌وه‌ ده‌س������تپێده‌كات‬ ‫كه‌ له‌الی چه‌پ������ی خواره‌وه‌ی الپه‌ڕه‌ی‬ ‫جیمه‌ی������ل داده‌نرێت‌و توان������ای ئه‌و‌ه‬ ‫به‌به‌كارهێنه‌ران ده‌به‌خشێت تا له‌گه‌ڵ‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‬ ‫ك‌ه ناویان له‌لیسته‌كه‌دایه‌ به‌ئه‌ینته‌رفه‌یسێكی به‌هێزتر له‌ئینته‌رفه‌یسی ‪Google‬‬ ‫‪ Voice‬په‌یوه‌ندی ده‌نگی ببه‌ستێت‪.‬‬ ‫گ������ووگ ‌ڵ بۆماوه‌ی������ه‌ك كاركردنی له‌س������ه‌ر ئ������ه‌و تایبه‌تمه‌ندیی������ه‌ وه‌النابوو‪.‬‬ ‫خزمه‌تگوزاری "گووگڵ‌ تاك" دووساڵ‌ له‌مه‌وبه‌ر وه‌ك به‌رنامه‌یه‌كی ته‌له‌فونی‬ ‫ئینته‌رنێت������ی (‪ )VoIP‬باڵوكرایه‌وه‌‌و دوای ئه‌ویش گووگڵ‌ كاتێكی زۆری بۆ‬ ‫‪ Google Voice‬سه‌رفكرد‪ ،‬به‌اڵم پێده‌چێت خزمه‌تگوزاری نوێ به‌رنامه‌یه‌كی‬ ‫‪ VOIP‬له‌سه‌ر بنه‌مای وێب بێت‪ ،‬به‌تایبه‌تی كه‌ دواهه‌مین كۆمپانیا كه‌ گووگ ‌ڵ‬ ‫كریوه‌یه‌تی به‌ناوی ‪ ،Gizmo5‬توان������ای ئه‌و كۆمپانیایه‌ی له‌بواری ‪VOIP‬دا‬ ‫زیاد كردووه‌‪.‬‬ ‫وردبین بی‪.‬‬ ‫مه‌ترسی حه‌وته‌م‪:‬‬ ‫په‌یوه‌ندبوون به‌تۆڕه‌ وایه‌رلێسه‌كان‬ ‫رێگه‌ی به‌رگری‪:‬‬ ‫‪ .1‬له‌ش������وێنه‌ گش������تییه‌كانی وه‌ك فرۆكه‌خان������ه‌‌و هۆتیله‌كاندا‬ ‫ئاگاداری په‌یوه‌ندبوون به‌تۆڕه‌ وایه‌رلێس������‌ه نه‌ناس������راوه‌كان به‌‪،‬‬ ‫بۆنمون‌ه ئه‌گه‌ر له‌هۆتیلێكی‌و ده‌ته‌وێت به‌ئینته‌رنێته‌و‌ه په‌یوه‌ست‬ ‫بی‪ ،‬س������ه‌ره‌تا له‌یاساییبوونی تۆڕه‌كه‌ دڵنیابه‌‪ ،‬چونكه‌ له‌كاتێكدا‬ ‫ك‌ه ت������ۆ تۆڕێكی به‌رواڵه‌ت ئاسایش������ی‌و واقیعی بۆ ئینته‌رنێت‬ ‫به‌كارده‌هێنی‪ ،‬هه‌كه‌ره‌كان ده‌توانن كۆنترۆڵی كۆمپیوته‌ره‌كه‌ت‬ ‫به‌ده‌ست بهێنن‪.‬‬ ‫‪ .2‬رێكخستنی حاڵه‌تی به‌كارهێنان له‌شوێنه‌ گشتییه‌كان له‌الپ‬ ‫تۆپه‌كان‪ ،‬ئاسایشی كاره‌ك‌ه زیاتر ده‌كات‌و هه‌روه‌ها به‌ئیشتراك‬ ‫دانه‌نانی فایله‌ جیاوازه‌كان له‌ش������وێنه‌ گشتییه‌كاندا ده‌توانێت‬ ‫ببێت‌ه هۆی ئاسایشی زیاتر‪.‬‬ ‫مه‌ترسی هه‌شته‌م‪:‬‬ ‫به‌كارهێنانی یه‌ك پاسوۆرد بۆ هه‌موو چاالكییه‌ ئۆنالینه‌كان‬ ‫رێگه‌ی به‌رگری‪:‬‬ ‫‪ .1‬له‌به‌ركردن������ی ده‌ی������ان پاس������وۆرد كارێكی س������ه‌خته‌‌و‬ ‫هه‌ربۆیه‌ش ش������تێكی سه‌یر نییه‌ كه‌س������ێك له‌پاسوۆردێك‬ ‫بۆ هه‌موو چاالكییه‌ ئۆنالینه‌كانی س������وودوه‌ربگرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌و پاسوۆرده‌ ئاش������كرابێت‪ ،‬ته‌واوی ژیانی ئانالینی‬ ‫به‌كارهێنه‌ره‌كه‌ی ئاشكرا ده‌بێت‪.‬‬

‫ئینته‌رنێت‬

‫خزمه‌تگوزارییه‌كی‬ ‫نوێ له‌الیه‌ن‬ ‫گووگڵ‌‬

‫‪ .2‬پاسوۆردی جیاواز بۆ كاره‌ جیاوازه‌كان به‌كاربهێنه‌‪،‬‬ ‫بۆنمون������ه‌ پاس������وۆردی ئیمه‌یله‌كه‌ت با جی������اواز بێت‬ ‫له‌پاسوۆردی چوونه‌ ناو تۆڕی كۆمه‌اڵیه‌تی‪.‬‬ ‫‪ .3‬ئیكس������پلۆره‌رێكی تایبه‌ت ده‌توانێت یارمه‌تیت بدات‬ ‫پاسوۆردێكی س������ه‌ره‌كیت هه‌بێت بۆبه‌كارهێنانی هه‌موو‬ ‫پاس������ۆرده‌كانت‪ .‬به‌مش������ێوه‌یه‌ ئه‌گ������ه‌ر خزمه‌تگوزارییه‌‬ ‫ئۆنالینه‌كان������ت پاس������وۆردی جی������اوازی هه‌بێ������ت‪،‬‬ ‫ته‌نی������ا به‌له‌به‌ركردن������ی پاس������وۆردێك ده‌توانی هه‌موو‬ ‫پاسوۆرده‌كانی دیكه‌ت له‌به‌رده‌ست بێت‪.‬‬ ‫مه‌ترسی نۆیه‌م‪:‬‬ ‫هه‌وڵدان بۆ وه‌رگرتنی پایپه‌د‪ ،‬پلی ستیش������ینی ‪ 3‬یان‬ ‫ئامێره‌ ئه‌لكترۆنیكییه‌كان به‌شێوه‌ ئۆنالین‬ ‫رێگه‌ی به‌رگری‪:‬‬ ‫‪ .1‬درووس������ت بیری لێبكه‌وه‌‪ ،‬هیچ ئایپه‌دی بێبه‌رامبه‌ر‬ ‫ناداته‌ تۆ‪ ،‬ئه‌گه‌ر وایه‌ فریویان مه‌خۆن‪.‬‬ ‫‪ .2‬خ������ۆت له‌هه‌م������وو ج������ۆره‌ به‌ڵینێكی به‌خش������یش‌و‬ ‫ده‌س������كراوه‌یه‌یه‌ك كه‌ هی������چ به‌ره‌ندێك������ی به‌ناوبانگ‬ ‫پشتیوانی لێناكات بپارێزن‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر ئه‌و پێشنیازه‌‬ ‫له‌الیه‌ن به‌ره‌نده‌ ئۆنالینه‌كانه‌وه‌ بێت كه‌ تۆش ده‌ناسی‪.‬‬ ‫‪ .3‬پاكیجی پرۆگرامی ئاسایشی ئاپده‌یتكراو به‌كاربهێنه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ به‌گش������تی پرۆگرامه‌كان ده‌توانن ئه‌و پێشنیازانه‌‬ ‫هه‌ڵبسه‌نگێنن‌و رێگه‌ له‌فریوخواردنی به‌كارهێنه‌ر بگرن‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /8/31‬‬

‫ژماره‪39‌:‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫ئه‌س������تێره‌ ‌ی هۆلی������وود‬ ‫ئه‌نجلین������ا جول������ ‌ی‬ ‫دوای‌ س������ه‌ردانه‌كه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌مدوایی‌ه ‌ی بۆ سه‌راییڤۆ‬ ‫ئاش������كرایكرد ك‌ه به‌م‬ ‫نزیكان‌ه ده‌س������تده‌كات‬ ‫به‌وێنه‌گرتن������ ‌ی فیلمێك‬ ‫كه‌ باس له‌چیرۆكێك ‌ی‬ ‫خۆشه‌ویس������ت ‌ی ده‌كات‬ ‫له‌س������ه‌رده‌می‌ جه‌نگ������ ‌ی‬ ‫بۆسنه‌دا له‌نێوان سااڵن ‌ی‬ ‫‪.1995-1991‬‬ ‫جول������ی‌ له‌ب������اره‌ ‌ی ئه‌و‬ ‫فیلم������ه‌وه‌ ئام������اژه‌ ‌ی‬ ‫به‌وه‌دا ك������‌ه فیلمه‌كه‌ چیرۆكێك ‌ی خۆشه‌ویس������تییه‌و‬ ‫هیچ گوتارێك ‌ی سیاس������ ‌ی له‌پش������ته‌و‌ه نییه‌‌و له‌ماوه‌ ‌ی‬ ‫وه‌رز ‌ی پایزدا ده‌ستده‌كات به‌وێنه‌گرتن ‌ی دیمه‌نه‌كان ‌ی‬ ‫فیلمه‌كه‌‪.‬‬

‫ده‌رهێن�‬ ‫ئه‌لم �����ه‌ری‌ ن������اودار ‌ی ئیس������پانی‌ پێدرۆ‬ ‫ۆدۆ‬ ‫نوێكه‌ ڤار ده‌س������تیكرد به‌وێنه‌گرتنی‌ فیلم‌ه‬ ‫‌ی‬ ‫ب‬ ‫ه‬ ‫‌نا‬ ‫وونی‬ ‫شان‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫‪o‬‬ ‫‪La piel que habit‬‬ ‫یاخود‬ ‫ئ‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫پێس‬ ‫�‬ ‫�����ت‬ ‫ه‌ ‌ی ك‌ه تێی������دام‌و هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌ئه‌‬ ‫نتۆ‬ ‫نیۆ‬ ‫ب‬ ‫سه‌ره‌ك اندێراس‌و ماریس������ا باریدس رۆڵ ‌ی‬ ‫ی‌ تێدا ئه‌گێرن‪.‬‬ ‫بودجه‌ی‌ ته‌‬ ‫‪10‬ملیۆن رخانك������راو بۆبه‌رهه‌مهێنان ‌ی فیلمه‌ك‌ه‬ ‫یۆ‬ ‫دیمه‌نه‌كان رۆی������ه‌و بڕیار‌ه م������اوه‌ی‌ وێنه‌گرتن ‌ی‬ ‫������‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫چیرۆك������ نزیكه‌ ‌ی س������ێ مان������گ بخایه‌نێت‪.‬‬ ‫‌ی‬ ‫فه‌ره‌نس��� فیلمه‌ك������ه‌ له‌رۆمانێك������ی‌ نووس������ه‌ر ‌ی‬ ‫���ای‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫تێر‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ج‬ ‫ۆن‬ ‫كێته‌وه‌ وه‌رگیراوه‌‌و باس‬ ‫له‌پزیش������‬ ‫كێك‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫وانكاری������ی‌ د‌هكات ك‌ه ژنه‌كه‌ ‌ی‬ ‫به‌ه �����ۆ ‌ی‬ ‫روو‬ ‫جه‌س������ته‌ ‌ی دوای‌ ئۆتۆمبیله‌وه‌ به‌ش������ێكی‌ زۆر ‌ی‬ ‫ئه‬ ‫له‌ده‌ستدان ‌س������ووتێت‌و دواتر ئه‌بێته‌ هۆی‌ گیان‬ ‫ی‌‪.‬‬ ‫پاش تێپه‌ڕب‬ ‫وون‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬س������اڵ به‌س������ه‌ر رووداوه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫پزیش �����كه‌ك‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫له‌ناوچوون ‌رێ ‌ی دۆزینه‌وه‌ ‌ی چاره‌س������ه‌رێك بۆ‬ ‫‌ی‬ ‫خه‌ون ‌ی شان‌هكان ئه‌گاته‌ ئه‌و داهێنانه‌ ‌ی هه‌میش‌ه‬ ‫پێو‬ ‫ه‬ ‫‌د‬ ‫ه‬ ‫‌بین‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫ك‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫ه‬ ‫‌ویش درووس������تكردنی‌‬ ‫پێستی‌ مرۆڤه‌‪.‬‬

‫ودی‌ ئه‌لین ستایش ‌ی‬ ‫ژنه‌ك ‌ه ‌ی ساركۆز ‌ی ده‌كات‬

‫ده‌رهێن������ه‌ری‌ ئه‌مریكایی‌ ودی‌ ئه‌لین له‌ستایش������كردن ‌ی‬ ‫ئه‌كت������ه‌ری‌ س������ینه‌مایی‌ كارال برون������ی‌ ژن������ی‌ نیكۆال‬ ‫ساركۆزی‌ سه‌رۆكی‌ فه‌ره‌نسا به‌رده‌وامه‌ كه‌ له‌فیلمێكی‌‬ ‫نوێیدا به‌ناونیشانی‌ ‪ Midnight In Paris‬به‌شداریی‌‬ ‫پێك������ردووه‌و له‌ئێستایش������دا س������ه‌رقاڵی‌ وێنه‌گرتن������ی‌‬ ‫دیمه‌نه‌كانێتی‌‪.‬‬ ‫ئه‌لی������ن به‌رۆژنامه‌ی‌ كوریری‌ دیال س������یرای‌ ئیتاڵیایی‌‬ ‫راگه‌یاند كه‌ كارال له‌فیلمه‌كه‌دا زۆر پرۆفش������ناڵه‌‌و زۆر‬ ‫به‌باشی‌ رۆڵه‌كه‌ی‌ به‌رجه‌سته‌كردووه‌‪ ،‬به‌ جۆرێك هیچ‬ ‫یه‌كێك له‌دیمه‌نه‌كانی‌ النابه‌ن‪.‬‬ ‫له‌م فیلمه‌دا كه‌ بڕیاره‌ له‌ساڵی‌ داهاتوودا نمایش بكرێت‬ ‫كارال برۆن������ی‌ له‌مۆزه‌خانه‌ی‌ رۆدین كارده‌كات‌و رۆڵی‌‬ ‫چاودێر ده‌بینێت‪ ،‬چیرۆكی‌ فیلمه‌كه‌یش به‌س������ه‌رهاتی‌‬ ‫ژن‌و مێردێك ده‌گێڕێته‌وه‌ كه‌ له‌ژیانی‌ هاوس������ه‌رییان‬ ‫گۆڕانی‌ چاوه‌ڕواننه‌كراوی‌ به‌سه‌ردا دێت‪.‬‬

‫سپێلبێرگ‬ ‫له‌زنجیره‌یه‌ك ‌ی نوێدا‬ ‫ده‌رهێنه‌ر ‌ی س������ینه‌ما ‌ی‬ ‫ئه‌مریكای������ی‌ س������تیڤن‬ ‫سپیلبێرگ ك‌ه خاوه‌ن ‌ی‬ ‫چوار خه‌اڵت ‌ی ئۆسكاره‌‪،‬‬ ‫له‌مانگ������ ‌ی تش������رین ‌ی‬ ‫داهاتوودا ده‌ستده‌كات‬ ‫به‌و ێنه‌گر تن������ی‌‬ ‫ز نجیر ه‌یه‌ك������ی‌‬ ‫ته‌له‌ڤزیۆن ‌ی له‌ئوسترالیا‬ ‫به‌ناوونیشانی‌ تیرا نۆڤا‪.‬‬ ‫رۆژنامه‌ ‌ی گۆڵدكۆست‬ ‫بالتن ‌ی ئوس������ترالیای ‌ی‬ ‫باڵویكرده‌و‌ه زنجیره‌ك‌ه‬ ‫له‌ج������ۆر ‌ی خه‌یاڵ������ ‌ی‬ ‫زانستییه‌و له‌الیه‌ن ستۆدیۆ ‌ی ‪20‬سێنتێشری‌ فۆكس ‌ی‬ ‫ئه‌مریكایی������ه‌وه‌ له‌چه‌ن������د ناوچه‌یه‌ك ‌ی ئوس������ترالیا‬ ‫وێنه‌ده‌گیرێت‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ رۆژنامه‌ك‌ه زنجیره‌ك‌ه بریتیی‌ه ل‌ه ‪13‬ئه‌ڵقه‌و باس‬ ‫له‌ئاین������ده‌ ده‌كات كاتێك جیهان به‌هۆ ‌ی زێده‌ڕۆی ‌ی‬ ‫له‌پێش������كه‌وتنه‌كان‌و زۆربوونی‌ رێژه‌ ‌ی دانیش������توان ‌ی‬ ‫زه‌ویه‌وه‌ دووچاری‌ گرفت ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم زاناكان بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ گرفته‌كه‌ هه‌وڵئه‌ده‌ن زه‌و ‌ی بگه‌ڕێننه‌و‌ه بۆ‬ ‫قۆناغی‌ به‌ر له‌مێژوو‪.‬‬

‫دوا ‌ی مردنی‌ جه‌ست ‌ه ‌ی ده‌پارێزن‬

‫ئه‌نجێلینا جۆلی‌ له‌جه‌نگ ‌ی‬ ‫بۆسنه‌دا‬

‫پێسته‌ك ‌ه ‌ی ئ ‌هلمۆدۆڤار‬

‫ئه‌س������تێره‌ی‌ پۆپی‌ ئه‌مری������كا بریتنی‌‬ ‫س������پێرس خوازی������اره‌ دوای‌ مردنی‌‬ ‫جه‌س������ته‌ی‌ له‌نێو نایترۆجینی‌ شلدا‬ ‫پارێ������زگاری‌ ل������ێ‌ بكرێ������ت به‌و‬ ‫هیوایه‌ی‌ له‌ئاینده‌دا بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫ژیان‪.‬‬ ‫له‌هاوڕێكان������ی‌‬ ‫یە‌كێ������ك‬ ‫ئاش������كرایكرد كه‌ س������پێرس‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ هه‌واڵی‌ به‌س������تنی‌‬ ‫جه‌س������ته‌ی‌ واڵت دیزنی‌ له‌نێو‬ ‫نایترۆجین������دا پێگه‌یش������ت‪،‬‬ ‫ده‌یه‌وێ������ت هاوش������ێوه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫دوای‌ مردن������ی‌‪ ،‬له‌نێ������و‬ ‫نایترۆجیندا بمێنێته‌وه‌ به‌و‬ ‫هیوایه‌ی‌ پێشكه‌وتنه‌كانی‌‬ ‫مرۆڤ بگه‌نه‌ ئاستێك‬ ‫له‌ئاینده‌دا بیگه‌ڕێننه‌وه‌‬ ‫بۆ ژیان‪.‬‬ ‫ه������ه‌ر ل������ه‌و رووه‌وه‌‬ ‫سپێرزی‌ ته‌مه‌ن ‪28‬ساڵ‬ ‫به‌باوك������ی‌ راگه‌یاندووه‌‬ ‫له‌پاش مردنی‌ به‌ش������ێك‬ ‫له‌پاره‌و ماڵ‌و موڵكه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌و پێناوه‌دا خه‌رج بكات‪.‬‬

‫بۆ یه‌كه‌مین جار ساندرا بولوك‌و تۆم هانكس‬ ‫له‌ فیلمێكدا به‌شداری‌ ده‌كه‌ن‬ ‫ی ئه‌مریكا س������اندرا بولوك‌و تۆم هانكس بۆیه‌كه‌مین‬ ‫ی سینه‌ما ‌‬ ‫بڕیار‌ه هه‌ردوو ئه‌س������تێره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی “‪ Extremely Loud and Incredibly Close‬به‌شدار ‌‬ ‫جار له‌فیلمێكدا به‌ناوونیشان ‌‬ ‫ی ده‌رهێنانی‌ بۆ ئه‌نجام بدات‪.‬‬ ‫ی كار ‌‬ ‫بكه‌ن‌و واش بڕیار‌ه ستیڤن دالدار ‌‬ ‫ی نووسه‌ر جۆناسان سافران فۆیره‌وه‌ وه‌رگیراوه‌و باس ل‌ه‬ ‫ی فیلمه‌ك‌ه له‌رۆمانێك ‌‬ ‫چیرۆك ‌‬ ‫ی نهێنییه‌كیان بۆ به‌جێهێشتووه‌و‬ ‫ی ته‌مه‌ن نۆ ساڵ ده‌كات كه‌ دایك‌و باوك ‌‬ ‫منداڵێك ‌‬ ‫ی ‪2001‬دا كوژراون‪ ،‬هه‌ریه‌ك له‌ بولوك‌و هانكس‬ ‫ی س������ێپته‌مبه‌ر ‌‬ ‫ی ‪‌ 11‬‬ ‫له‌هێرش������ه‌كان ‌‬ ‫ی منداڵه‌ك‌ه ده‌گێڕن‪.‬‬ ‫ێ دایك‌و باوك ‌‬ ‫رۆل ‌‬

‫په‌نگوینه‌كانی‌ جیم كاری‌‬ ‫ی بگێڕێت‬ ‫ی رۆڵی‌ سه‌ره‌كی ‌‬ ‫بڕیار‌ه ئه‌س������تێره‌ی‌ س������ینه‌مای‌ ئه‌مریكا جیم كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تایب������ه‌ت به‌مندااڵن به‌ناوونیش������ان ‌‬ ‫له‌فیلمێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فیلمه‌ك‌ه له‌چیرۆكێكی‌ مندااڵن������ه‌و‌ه وه‌رگیراوه‌ ك‌ه مێژووه‌كه‌ ‌‬ ‫بیرۆك������ه‌ ‌‬ ‫ی ‪.1938‬‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆساڵ ‌‬ ‫ی س������ه‌رمایه‌دارێك‬ ‫ی ته‌م������ه‌ن ‪48‬س������اڵ كاره‌كته‌ر ‌‬ ‫له‌م فیلم������ه‌دا كار ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رجه‌س������ته‌ده‌كات‌و له‌الیه‌ن هاوڕێیه‌كیه‌وه‌ ش������ه‌ش باڵنده‌ی‌ په‌نگوین ‌‬ ‫گۆڤار ‌ی ‪hola‬ی‌ ئیسپانی باڵویكرده‌وه‌‪ ،‬له‌ئێستادا ئه‌كته‌ری‌ سینه‌مای‌ ئیتالیای ‌ی‬ ‫ی‬ ‫بۆبه‌خێوكردن ده‌ستده‌كه‌وێ‌‪ ،‬ده‌رئه‌نجام په‌نگوینه‌كان ئاراسته‌ی‌ ژیان ‌‬ ‫مۆنیكا بیلۆچ ‌ی له‌ژیانی‌ ئاسای ‌ی خۆیدا دایكێكی‌ به‌سۆزه‌و له‌په‌روه‌رده‌كردنی‌ كچ‌ه‬ ‫ئه‌گۆڕن‌و وانه‌ی‌ زۆری‌ فێرئه‌كه‌ن‪.‬‬ ‫كۆرپه‌كه‌یدا هه‌ست به‌به‌خته‌وه‌رییه‌كی‌ زۆرئه‌كات‪.‬‬ ‫ی ‪2012‬ــدا‬ ‫فیلمه‌ك‌ه له‌ده‌رهێنانی‌ مارك وه‌یته‌رس������ـه‌و بڕیاره‌ له‌س������اڵ ‌‬ ‫به‌پێ ‌ی گۆڤاره‌كه‌ بیلۆچ ‌ی پێی‌ باشه‌ سه‌رقاڵ ‌ی په‌روه‌رده‌كردن ‌ی منداڵه‌كه‌ی‌ بێت‌و‬ ‫نمایش بكرێت‪.‬‬ ‫هه‌موو چركه‌ساتێك لێی‌ نزیك بێت‪ ،‬بۆیه‌ به‌نیازنییه‌ به‌م نزیكانه‌ بگه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫بۆ سینه‌ما‪ .‬بیلۆچی‌ ژنی‌ ئه‌كته‌ری‌ فه‌ره‌نسای ‌ی ڤینسێنت كاسسێله‌و دوو كچیان‬ ‫هه‌یه‌‪،‬به‌ناوی‌ دیڤای‌ ته‌مه‌ن شه‌ش ساڵ‌و لیۆن كه‌ چه‌ند مانگێك‌ه له‌دایكبووه‌‪.‬‬

‫له‌گه‌ڵ كچه‌كه‌یدا به‌خته‌وه‌ره‌‬

‫‪Mr Poppers Penguins‬‬

‫جه‌یمس كـــامیرۆن ئامۆژگار ‌ی دیل تۆرۆ ده‌كات‬

‫ده‌رهێنه‌ر ‌ی ناودار جه‌یمس كامیرۆن‬ ‫داوا ‌ی له‌گولێرم������ۆ دێ������ل ت������ۆرۆ ‌ی‬ ‫هاوپیش������ه‌ی‌ كرد له‌پێناو پاراس������تن ‌ی‬ ‫ناوبانگ������ی‌ هونه‌ریی‌ خۆی‌ ده‌س������ت‬ ‫له‌پرۆژه‌ ‌ی به‌رهه‌مێنانی‌ فیلمی‌ هۆبیت‬ ‫هه‌ڵبگرێت‪.‬‬ ‫كامی������رۆن ه������ۆكار ‌ی داواك������ه‌ ‌ی بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ گه‌ڕانده‌وه‌ ك‌ه پیته‌ر جاكس������ۆن‬ ‫ده‌رهێنه‌ر ‌ی هه‌رسێ‌ به‌شه‌ك‌ه ‌ی فیلم ‌ی‬ ‫“‪ The Lord of the Rings‬خاوه‌ن ‌ی‬ ‫پرۆژه‌كه‌یه‌و هه‌ر ئه‌وی������ش ده‌توانێت‬ ‫كار له‌سه‌ر ئه‌و چه‌شن‌ه بیرۆكانه‌ بكاتو‬ ‫تێیدا س������ه‌ركه‌وتووبێت‪" ،‬ماوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫زۆره‌ ئام������ۆژگار ‌ی دیل تۆرۆ ئه‌كه‌م‬ ‫بۆئه‌وه‌ ‌ی ده‌ست له‌و پرۆژی‌ه هه‌ڵبگرێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ پێموایه‌ ئه‌م كه‌ش������تیی‌ه ده‌بێت‬ ‫ته‌نها یه‌ك كه‌شتییه‌وانی‌ هه‌بێت"‪.‬‬ ‫دی������ل تۆرۆ م������اوه‌ ‌ی چه‌ند س������اڵێك‬ ‫له‌نیوزالندا ژیاوه‌ بۆپێشكه‌ش������كردن ‌ی‬ ‫پێشنیازو بیرۆكه‌و ده‌ستنیشانكردن ‌ی لۆكه‌یش������نه‌كان ‌ی فیلمه‌ك������ه‌‪ ،‬ب������ه‌اڵم له‌كاره‌ك‌ه كش������ایه‌وه‌و پیته‌ر جاكسۆن له‌ته‌قه‌الدایه‌ بۆئه‌و‌ه ‌ی بگه‌ڕێته‌وه‌و وه‌ك‬ ‫له‌س������ه‌ره‌تای‌ ئه‌مساڵدا وه‌ك ده‌رهێنه‌ر ش������وێنه‌كه‌ ‌ی گرته‌وه‌‪ ،‬له‌ئێستایش������دا ده‌رهێنه‌رێك كار ‌ی تێدا بكات‪.‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫‪2010 /8/31‬‬

‫ژماره‪39‌:‬‬

‫‪15‬‬

‫ی منداڵدانه‌"‬ ‫ی ژنان گرێ ‌‬ ‫"زۆرترین نه‌خۆشیه‌كان ‌‬

‫د‪.‬گواڵن عه‌ل ‌ی تۆفیق پسپۆڕ ‌ی نه‌خۆشیه‌كان ‌ی ژنان‌و منداڵبون بۆ‬

‫‪‌ %25‬ی كچان هیچ گرفتێكیش������یان نییه‌‌و‬ ‫په‌رد‌ه ‌ی كچێنیشیان له‌ده‌ست نه‌داوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خوێنیان نییه‌‪ ،‬بۆی‌ه ده‌بێت پیاوان له‌وباره‌یه‌و‌ه‬ ‫ڕۆش������نبیریان هه‌بێت‪ ،‬چونك������‌ه كچ هه‌ی‌ه‬ ‫په‌رد‌ه ‌ی ته‌نك‌ه یان مه‌تاتیه‌‌و هه‌ش‌ه فه‌تح‌ه ‌ی‬ ‫په‌رده‌ك‌ه ‌ی زۆر گه‌وره‌ی������ه‌‪ ،‬یه‌كه‌مجاریش‬ ‫سێكس ده‌كات هه‌ر خوێن ‌ی نابێت‌و پیاویش‬ ‫واهه‌ست ناكات په‌رد‌ه ‌ی هه‌بێت‪.‬‬

‫ی‬ ‫پسپۆڕێكی نه‌خۆشییه‌كان ‌‬ ‫ژنان‌و منداڵبوون ئاماژ‌ه‬ ‫به‌وه‌ ده‌دات كه‌ كچان‌و‬ ‫ژنان زیاتر له‌جاران هۆشیار‬ ‫بوونه‌ته‌وه‌و به‌بێ‌ ترس‌و شه‌رم‬ ‫ی‬ ‫باسی‌ كێشه‌كانی‌ كۆئه‌ندام ‌‬ ‫زاووزێیان بۆ پزیشكه‌كان‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫سازدانی‌‪ :‬هۆگر كه‌مال‬ ‫ی‬ ‫ی تۆفی������ق پس������پۆڕ ‌‬ ‫د‪.‬گ������واڵن عه‌ل������ ‌‬ ‫ی ژن������ان‌و منداڵب������ون‪،‬‬ ‫نه‌خۆش������یه‌كان ‌‬ ‫له‌دیمانه‌یه‌كیدا بۆ نم نم باس له‌و‌ه ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫ی زاووزێ ‌‬ ‫ی كۆئه‌ندام ‌‬ ‫ك‌ه نه‌خۆشیه‌كان ‌‬ ‫ژنان زۆرو جۆراوج������ۆرن‪" ،‬زۆرترین‬ ‫ی منداڵدانه‌"‪.‬‬ ‫ی ژنان گرێ ‌‬ ‫نه‌خۆشیه‌كان ‌‬ ‫ی ژنان ده‌كات ك‌ه تا‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئامۆژگار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ ده‌رهێنان ‌‬ ‫ناچار نه‌بن نه‌شته‌رگه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌ندروست ‌‬ ‫منداڵ ناكه‌ن‪ ،‬چونك‌ه "گرفت ‌‬ ‫بۆ ژنه‌ك‌ه دروس������ت ده‌كات‌و هه‌ندێجار‬ ‫ی منداڵدان ده‌رهێنان"‪.‬‬ ‫ده‌بێت‌ه هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫هۆگر‪ :‬زۆرترین نه‌خۆشیه‌كان ‌‬ ‫ی ژن چ نه‌خۆشییه‌كه‌؟‬ ‫منداڵدان ‌‬ ‫ی ژنان‬ ‫د‪.‬گواڵن‪ :‬زۆرترین نه‌خۆشیه‌كان ‌‬ ‫ی منداڵدانه‌‪ ،‬ئه‌م نه‌خۆشیه‌ش ‪%25‬‬ ‫گرێ ‌‬ ‫ی ده‌بن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی ئێم‌ه توش������ ‌‬ ‫ی ال ‌‬ ‫ژنان������ ‌‬ ‫ی نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ئه‌م نه‌خۆشی‌ه زۆر مه‌ترس ‌‬ ‫ی گرێكه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی قه‌بار‌ه ‌‬ ‫مه‌ترسییه‌كه‌ی به‌پێ ‌‬ ‫ی بچوكیش‬ ‫چونك‌ه ئه‌گه‌ر یه‌ك بۆ سێ گرێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نییه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر قه‌بار‌ه ‌‬ ‫بێت مه‌ترس ‌‬ ‫ئه‌و گرێی‌ه گه‌وره‌تربێت‪ ،‬وات‌ه بگات‌ه سێ‬ ‫ی ده‌بێت‬ ‫بۆ چوار سانتیمه‌تر‪ ،‬كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی ژنه‌كه‌‌و منداڵبونی‌‪،‬‬ ‫له‌س������ه‌ر منداڵدان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جار له‌ڕێگ‌ه ‌‬ ‫ئه‌م نه‌خۆشیه‌ش زۆرب‌ه ‌‬ ‫ی ده‌زانن ك‌ه سۆنه‌ر‬ ‫رێكه‌وته‌و‌ه ژنان پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س������وڕ ‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌ندێجاریش له‌كات ‌‬ ‫مانگانه‌دا خوێن‌و ئازاریان زۆر ده‌بێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫هه‌ندێجاریش ئه‌م نه‌خۆشیی‌ه ده‌بێت‌ه هۆ ‌‬ ‫ی منداڵنه‌بون بۆ‬ ‫ی كێش������‌ه ‌‬ ‫دروس������تبون ‌‬ ‫ژنه‌كه‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌م نه‌خۆشیی‌ه ده‌بن‬ ‫ی ك‌ه توش ‌‬ ‫ئه‌و ژنان‌ه ‌‬ ‫زیاتر ته‌مه‌نیان له‌نێوان ‪ 30‬بۆ ‪40‬ساڵیدایه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و ژنانه‌ش ك‌ه منداڵیان نابێت‬ ‫ی ئه‌م نه‌خۆش������یی‌ه ده‌بن‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫توش������ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫توشیش بێت زیاتر ده‌بێت‌ه هۆ ‌‬ ‫ی نه‌بێت‪.‬‬ ‫ئه‌و ژن‌ه منداڵ ‌‬

‫د‪.‬گواڵن عه‌لی‬ ‫هۆگر‪ :‬ته‌مه‌ن چ ڕۆڵێك ‌ی هه‌ی‌ه له‌و‌ه ‌ی ك‌ه‬ ‫گرفت ‌ی منداڵ نه‌بوون بۆ ژنان دروست‬ ‫بكات؟‬ ‫د‪.‬گواڵن‪ :‬له‌ڕاستیدا ئێستا كێش‌ه ‌ی منداڵ‬ ‫نه‌بوون باوترین‌و گه‌وره‌ترین نه‌خۆش������ ‌ی‬ ‫ژنان ‌ی كوردس������تانه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌هۆ ‌ی ئه‌و‌ه ‌ی‬ ‫كچانێك ‌ی زۆر ته‌مه‌ن مندا‌ڵ هه‌ن ك‌ه شوو‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬هێلكه‌دانیان ئاماده‌نی‌ه بۆ منداڵبون‪،‬‬ ‫بۆی‌ه ئه‌گه‌ر تا شه‌ش مانگ منداڵ ‌ی نه‌بوو‬ ‫ئه‌و ژن‌ه ده‌چێ������ت ده‌رمان به‌كارده‌هێنێت‪،‬‬ ‫ئ������ه‌و ده‌رمانانه‌ش هۆرمۆنات������ه‌‪ ،‬هۆرمۆن‌ه‬ ‫سروش������تییه‌كان ‌ی خۆ ‌ی تێكده‌چێت‪ ،‬بۆی‌ه‬ ‫گه‌وره‌ترین كێش‌ه ‌ی منداڵ نه‌بوون ته‌مه‌ن ‌ی‬ ‫ژنه‌كه‌یه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌وان‌ه ‌ی دره‌نگیش شوو‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌ر توش ‌ی گرفت ‌ی منداڵ نه‌بوون‬ ‫ده‌بن‪ ،‬بۆی‌ه باش������ترین ته‌مه‌ن بۆ منداڵبون‪،‬‬ ‫ته‌مه‌ن ‌ی ‪ 20‬بۆ‪30‬ساڵییدایه‌‪.‬‬ ‫هۆگر‪ :‬ئایا نه‌خۆش هه‌ی‌ه نه‌وێرێت یاخوود‬ ‫به‌هۆ ‌ی شه‌رمكردنیه‌و‌ه نه‌توانێت سه‌ردان ‌ی‬ ‫پزیشك بكات؟‬ ‫د‪.‬گ������واڵن‪ :‬ئێس������تا كچان‌و ژن������ان زۆر‬ ‫هۆش������یاربونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ك‌ه گرفتێكییان ده‌بێت‬ ‫دێن‌ه الم������ان‌و ئێم������ه‌ش چاره‌س������ه‌ریان‬ ‫ده‌كه‌ی������ن‪ ،‬زۆرجاریش له‌گه‌ڵ باوك‌و برا ‌ی‬ ‫خۆیان دێن������‌ه المان‪ ،‬ئه‌و‌ه جگ������‌ه له‌و‌ه ‌ی‬ ‫هه‌ر نه‌خۆش������ێك بیه‌وێت نه‌ش������ته‌رگه‌ر ‌ی‬ ‫ئه‌نجامبدات‪ ،‬ده‌بێت پێش������تر پش������كنین ‌ی‬ ‫نه‌خۆش������ییه‌كان ‌ی ئایدز‌و له‌گه‌ڵ پشكنین ‌ی‬ ‫نه‌خۆش������ ‌ی زه‌ردوویی‌‪ ،‬جۆر ‌ی ‪ b‬و ‪ ،c‬ك‌ه‬ ‫ئه‌مانه‌ش نه‌خۆش ‌ی كوشند‌ه ‌ی سێكسین‌و‬ ‫به‌خوێن‌و سێكسكردن باڵوده‌بێته‌وه‌‪ ،‬بۆی‌ه‬ ‫هیچ نه‌خۆش������یه‌ك بۆ ‌ی نیی‌ه نه‌شته‌رگه‌ر ‌ی‬ ‫بۆ بكرێت تا ئه‌و پشكنینان‌ه ‌ی بۆ نه‌كرێت‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ده‌بێت‌ه هۆ ‌ی ئ������ه‌و‌ه ‌ی ئێم‌ه بزانین‬ ‫رێژ‌ه ‌ی توشبوانیش به‌م جۆر‌ه نه‌خۆشیان‌ه‬

‫ی باش‬ ‫چۆن چاویلكه‌یه‌ك ‌‬ ‫هه‌ڵبژێرین؟‬

‫ده‌وت������رێ قه‌در ‌ی چاو ال ‌ی كوێره‌‪ ،‬كه‌وات‌ه چاویلكه‌یه‌ك������ ‌ی باش هه‌ڵبژێر‌ه تا هه‌ردوو‬ ‫چاوه‌كانت سه‌المه‌ت بن‌و نه‌چیت‌ه ڕیز ‌ی كوێره‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌نته‌ر ‌ی نه‌خۆشییه‌كان ‌ی چاو له‌س������تۆكهۆڵم ‌ی پایته‌خت ‌ی سوید‪ ،‬له‌ئامۆژگارییه‌كدا‬ ‫رایگه‌یاند‪ :‬خراپ ‌ی كوالیت ‌ی چاویلكه‌و هه‌ڵه‌كردن له‌شێواز ‌ی هه‌ڵبژاردنیدا‪ ،‬ده‌بێته‌مای‌ه ‌ی‬ ‫الوازكردن تا ده‌گات‌ه كوێربوون ‌ی چاو ‌ی ئه‌و كه‌س������ان‌ه ‌ی چاویلك‌ه بۆ جوان ‌ی یاخود بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ر ‌ی كه‌م بینین به‌كارده‌هێنن‪.‬‬ ‫س������ه‌باره‌ت به‌ش������ێواز ‌ی ده‌ستنیش������انكردن ‌ی چاویلك‌ه ‌ی گونجاویش‪ ،‬ئه‌و س������ه‌نته‌ر‌ه‬ ‫له‌ئامۆژگارییه‌كدا ده‌ڵێت‪ :‬ده‌بێ س������ه‌ره‌تا سه‌ردان ‌ی پزیشك بكه‌یت‌و ئاست ‌ی توانست ‌ی‬ ‫چاوه‌كانت بپشكنیت‪ ،‬له‌كات ‌ی كڕین ‌ی هه‌ر چاویلكه‌یه‌كدا هه‌وڵ بد‌ه باشترین چاویلك‌ه‬ ‫بكڕیت ك‌ه ئاست ‌ی كوالیتی‌‌و پێكهاته‌ك‌ه ‌ی به‌رزه‌‪ ،‬به‌الیه‌ن ‌ی كه‌مه‌و‌ه شه‌ش مانگ جارێك‬ ‫سه‌ردان ‌ی پزیشك ‌ی چاو بك‌ه تا له‌كات ‌ی پێویستدا چاویلكه‌كه‌ت بگۆڕیت‪ .‬بۆ پاراستن ‌ی‬ ‫ده‌مار ‌ی چاو‪ ،‬له‌كات ‌ی پێویس������تدا چاویلك‌ه به‌كاربهێن‌ه ت������ا ده‌ماره‌كانی بینین به‌ره‌و‬ ‫الوازبوون نه‌چن‪.‬‬

‫چه‌نده‌‪ ،‬ئه‌مساڵ ده‌ركه‌وت ته‌نها یه‌ك كه‌س‬ ‫نه‌خۆش������ ‌ی ئایدز ‌ی هه‌ی‌ه له‌كوردستاندا‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها نه‌خۆش ‌ی زه‌ردویش هه‌ی‌ه له‌واڵت ‌ی‬ ‫ئێمه‌‪ ،‬ئێمه‌ش ك‌ه بزانین كه‌سێك ئه‌و جۆر‌ه‬ ‫نه‌خۆشیان‌ه ‌ی هه‌یه‌‪ ،‬ئێم‌ه ئه‌و ستاف‌ه ‌ی كار‬ ‫ده‌كه‌ین ده‌س������تكێش له‌ده‌ست ده‌كه‌ین‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كه‌س������ه‌ش ك‌ه ئیشمان له‌گه‌ڵ ده‌كات ده‌بێ‬ ‫بزانێ ئه‌و كه‌س������‌ه ئه‌و نه‌خۆشیی‌ه ‌ی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و ش������تان‌ه ‌ی ك‌ه بۆ نه‌خۆشێك‬ ‫به‌كاردێ������ت یه‌كس������ه‌ر كۆده‌كرێت������ه‌وه‌‌و‬ ‫ده‌سوتێنرێ‪ ،‬بۆ ئه‌و‌ه ‌ی نه‌خۆشیه‌ك‌ه زیاتر‬ ‫باڵونه‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هۆگر‪ :‬پێتوای‌ه ده‌ستكار ‌ی كردن ‌ی شوێن‌ه‬ ‫هه‌س������تیاره‌كان ‌ی ژنان به‌تایب������ه‌ت به‌هۆ ‌ی‬ ‫خه‌ته‌نه‌كردنه‌و‌ه یاخود جوانكار ‌ی هه‌ند ‌ێ‬ ‫ئه‌ندام ك‌ه له‌الیه‌ن ئافره‌تانه‌و‌ه ده‌كرێت ببێت‌ه‬ ‫هۆ ‌ی الواز ‌ی سێكسی‌؟‬ ‫د‪.‬گواڵن‪ :‬بۆنمون������‌ه خه‌ته‌نه‌كردن ‌ی كچان‬ ‫ده‌بێت������‌ه هۆ ‌ی الواز ‌ی كردار ‌ی سێكس������ ‌ی‬ ‫له‌ژناندا‪ ،‬هه‌ندێجاری������ش ژن هه‌ی‌ه له‌دوا ‌ی‬ ‫منداڵبون ‌ی توش������ ‌ی حاڵه‌ت ‌ی گه‌وره‌بوون ‌ی‬ ‫منداڵدان ده‌بێت‪ ،‬ك‌ه ئه‌وه‌ش پێویس������ت ‌ی‬ ‫به‌نه‌شته‌رگه‌ر ‌ی هه‌ی‌ه بۆ ئاساییكردنه‌و‌هی‌‪،‬‬ ‫چونك‌ه ئ������ه‌و‌ه ده‌بێت‌ه ه������ۆ ‌ی الوازكردن ‌ی‬ ‫كردار ‌ی سێكسی‌‪ ،‬به‌اڵم جوانكار ‌ی نابێت‌ه‬ ‫هۆكار ‌ی الوازكردن ‌ی كردار ‌ی سێكسی‌‪.‬‬ ‫هۆگر‪ :‬چ ‌ی ده‌بێت‌ه هۆ ‌ی ئه‌و‌ه ‌ی كچێك‬ ‫ك‌ه په‌رد‌ه ‌ی كچێن ‌ی له‌ده‌ست بدات هه‌وڵ ‌ی‬ ‫دورینه‌و‌ه ‌ی بدات ؟‬ ‫د‪.‬گواڵن‪ :‬خۆ ‌ی هۆكاره‌ك‌ه ‌ی كۆمه‌ڵگه‌یه‌‪ ،‬ك‌ه‬ ‫قبوڵ ‌ی ئه‌و‌ه ناكه‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌شو ‌ی یه‌كه‌مدا‬ ‫بوك خوێنیش ‌ی نه‌بێت‪ ،‬ئه‌و شه‌و‌ه پیاوه‌ك‌ه‬ ‫قسه‌ش نه‌كات‪ ،‬به‌اڵم دوای ‌ی هه‌ر ده‌یداته‌و‌ه‬ ‫به‌ڕوی������دا‪ ،‬به‌اڵم خۆ ‌ی هه‌ر به‌سروش������ت ‌ی‬

‫"كچ ن ‌ه‬ ‫به‌كه‌وتن ن ‌ه‬ ‫به‌خۆهه‌ڵدان‬ ‫په‌رده‌ ‌ی‬ ‫له‌ده‌ست‬ ‫نادات"‬

‫هۆگر‪ :‬زۆرجار باس له‌و‌ه ده‌كرێت كچ‬ ‫به‌هۆ ‌ی كه‌وتنه‌و‌ه یان به‌هۆ ‌ی خۆهه‌ڵدانه‌و‌ه‬ ‫په‌رد‌ه ‌ی كچێن ‌ی له‌ده‌ست ده‌دات‪ ،‬ئایا ئه‌م‌ه‬ ‫تاچه‌ند ڕاسته‌‌و بوون ‌ی هه‌یه‌؟‬ ‫د‪.‬گواڵن‪ :‬ئه‌م‌ه زۆر دوور‌ه له‌ڕاستییه‌وه‌‪ ،‬كچ‬ ‫ن‌ه به‌كه‌وتن ن‌ه به‌خۆهه‌ڵدان په‌رد‌ه ‌ی له‌ده‌ست‬ ‫نادات‪ ،‬به‌ڵكو كاتێك كچ په‌رد‌ه ‌ی له‌ده‌ست‬ ‫ده‌دات ك‌ه شتێك بچێت به‌ناو له‌شیا‪ ،‬چونك‌ه‬ ‫هه‌ی‌ه مناڵه‌‌و ئه‌یهێنن بۆ ال ‌ی ئێمه‌‪ ،‬كه‌شتێك ‌ی‬ ‫تیژ چو‌ه به‌ناو له‌شیدا له‌كات ‌ی كه‌وتن‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫له‌و حاڵه‌ته‌دا نوسراو ‌ی پۆلیس ‌ی بۆ ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫كه‌وا ئه‌م كچ‌ه له‌فاڵن‌ه رۆژدا كه‌وتوه‌‌و په‌رد‌ه ‌ی‬ ‫نه‌م������اوه‌‌و دوریویانه‌ته‌وه‌‪ ،‬ده‌بێت كچه‌ش ئه‌و‬ ‫نوس������راو‌ه هه‌ڵبگرێت بۆ كات ‌ی شوكردن‪ ،‬ڕێگ‌ه له‌منداڵبون ‌ی بگرێ������ت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫بۆ ئه‌و‌ه ‌ی پێش������ان ‌ی ئه‌و كه‌س‌ه ‌ی بدات ك‌ه ته‌مه‌ن ‌ی له‌نێوان ‪15‬بۆ ‪25‬س������اڵ ‌ی بێت ئه‌وا‬ ‫ده‌یه‌وێت هاوسه‌رگیر ‌ی له‌گه‌ڵدا بكات‪.‬‬ ‫هه‌ر زۆرباش‌ه ئه‌گه‌ر بۆماو‌ه ‌ی ساڵێك یان‬ ‫زیاتر نه‌هێڵن منداڵیان ببێت‪ ،‬بۆی‌ه پێویست‌ه‬ ‫هۆگر‪ :‬له‌ئێستادا زۆرب‌ه ‌ی ژنان‬ ‫له‌شه‌ش مانگ تا ساڵێك ڕێگ‌ه له‌منداڵبون‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌خواست‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌بێت‪،‬‬ ‫به‌نه‌شته‌رگه‌ر ‌ی منداڵیان ده‬ ‫بگرن‪.‬‬ ‫خۆی‌و هاوسه‌ره‌ك‌ه ‌ی نه‌ك به‌بڕیار ‌ی‬ ‫پزیشك‪ ،‬ئه‌م جۆر‌ه منداڵبون‌ه تاچه‌ند‬ ‫هۆگر‪ :‬سوڕ ‌ی مانگان‌ه ‌ی كچان بۆچ ‌ی‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌؟‬ ‫باشه‌‌و چ ‌ی ده‌رده‌خات؟‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌مێشك‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫‌بێت‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫سكپڕ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ژن‬ ‫د‪.‬گواڵن‪:‬‬ ‫د‪.‬گواڵن‪ :‬كچان‌و ژن������ان واده‌زانن ده‌بێت‬ ‫خۆ ‌ی ده‌ربكات‪ ،‬ك‌ه به‌نه‌شته‌رگه‌ر ‌ی منداڵ ‌ی س������وڕ ‌ی مانگانه‌یان ‪28‬رۆژ جارێك بێت‪،‬‬ ‫ببێت‪ ،‬هه‌ت������ا د‌ه رۆژ پێش منداڵبونه‌ك‌هی‌‪ ،‬به‌اڵم ئ������ه‌و‌ه وانییه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌گه‌ر س������وڕ ‌ی‬ ‫ئینجا سه‌ردان ‌ی پزیش������ك ‌ی پسپۆڕ بكات‪ ،‬مانگان������‌ه ل‌ه ‪21‬ب������ۆ ‪35‬رۆژ جارێك بێت‬ ‫ك‌ه پشكنین ‌ی بۆ بكات‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌و پزیشك‌ه ئه‌وا ئاس������اییه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها رۆژه‌كان ‌ی سوڕ ‌ی‬ ‫پێ ‌ی بڵێت تۆ به‌سروش������ت ‌ی منداڵت نابێت‪ ،‬مانگانه‌ش ل������‌ه دوورۆژ بۆ ح������ه‌وت رۆژ‬ ‫ئینجا ده‌بێت بیر له‌نه‌شته‌رگه‌ر ‌ی بكاته‌وه‌‪ ،‬به‌ئاسای ‌ی داده‌نرێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر خوێنیش له‌كات ‌ی‬ ‫چونك‌ه نه‌ش������ته‌رگه‌ر ‌ی منداڵبون ترسێك ‌ی س������وڕ ‌ی مانگانه‌دا كه‌م بێت یان زۆر ئه‌و‌ه‬ ‫زۆر ‌ی له‌ناوچون ‌ی دایكه‌ك‌ه ‌ی تێدایه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئاساییه‌‪ ،‬به‌اڵم گرنگ ئه‌وه‌ی‌ه له‌خوێنه‌كه‌دا‬ ‫موزاعه‌فاتێك ‌ی زۆریش ‌ی هه‌یه‌‪ ،‬ك‌ه هه‌ندێكجار كڵۆ ‌ی گه‌ور‌ه ‌ی تێدا نه‌بێت‪ ،‬چونك‌ه له‌وانی‌ه‬ ‫ده‌بێت‌ه هۆ ‌ی منداڵ������دان ده‌رهێنانیش‪ ،‬بۆ ئه‌و ژن‌ه توش������ ‌ی كه‌م خوێن ‌ی بكات‪ ،‬سوڕ ‌ی‬ ‫سكێك ‌ی تریش ئه‌و ژن‌ه گرفت ‌ی بۆ دروست مانگانه‌ش بۆ كچ ده‌ریده‌خات ك‌ه هێلكه‌دان ‌ی‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫هه‌یه‌‌و به‌تان‌ه ‌ی منداڵدان ‌ی دروستبوه‌‌و یه‌كه‌م‬ ‫نیشانه‌ش������‌ه بۆ ئه‌و ‌ی بزانرێ كۆئه‌ندام ‌ی‬ ‫هۆگ������ر‪ :‬زۆرێك له‌هاوس������ه‌ر‌ه ت������ازه‌كان زاوزێ ‌ی مێین‌ه ته‌واوه‌‪ ،‬دروس������تبون ‌ی سوڕ ‌ی‬ ‫له‌سه‌ره‌تادا بڕیار ده‌ده‌ن بۆ ماوه‌یه‌ك رێگ‌ه مانگانه‌یه‌تی‌‪ ،‬ئه‌گ������ه‌ر ژنێكیش هۆڕمۆنات ‌ی‬ ‫له‌منداڵبون بگرن‪ ،‬ئای������ا ئه‌م‌ه كاریگه‌ر ‌ی نێرین‌ه ‌ی زیاتر بێت‪ ،‬ئه‌وا سوڕ ‌ی مانگان‌ه ‌ی‬ ‫ده‌بێت بۆ نه‌زۆك ‌ی ئافره‌ته‌ك‌ه له‌داهاتودا؟‬ ‫زۆر دواده‌كه‌وێت‪ ،‬هه‌ش‌ه هه‌ر له‌زكماگیه‌و‌ه‬ ‫د‪.‬گواڵن‪ :‬ئه‌گه‌ر ژنه‌ك‌ه ته‌مه‌ن ‌ی له‌س������ه‌روو منداڵدان ‌ی نییه‌‪ ،‬بۆی‌ه س������وڕ ‌ی مانگانه‌ش ‌ی‬ ‫‪30‬ساڵیه‌و‌ه بێت‪ ،‬ئه‌وا باش نیی‌ه له‌سه‌ره‌تاو‌ه نابێت‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /8/31‬‬

‫ژماره‪39‌:‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫ی ده‌دۆزرێته‌و ‌ه‬ ‫ی نوێ بۆ قه‌ڵه‌و ‌‬ ‫ده‌رمانێك ‌‬ ‫ی نوێ‬ ‫ی ده‌رمانێك������ ‌‬ ‫ی فه‌ره‌نس������ ‌‬ ‫بیرمه‌ندان������ ‌‬ ‫ی قه‌ڵ������ه‌وی‌‌و خۆالوازك������ردن‬ ‫بۆچاره‌س������ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫ده‌دۆزنه‌وه‌‌و له‌ئێستاش������ه‌و‌ه ژماره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ده‌رمانه‌ك‌ه‬ ‫هاوواڵتی������ان خۆیان بۆ كڕین������ ‌‬ ‫ناونووس كردووه‌‪.‬‬ ‫ی لویس پاس������تۆر‬ ‫ی زانكۆ ‌‬ ‫ی پزیش������ك ‌‬ ‫تیمێك ‌‬ ‫ی لۆمۆندی فه‌ره‌نسیان راگه‌یاند ك‌ه‬ ‫به‌رۆژنام‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاوواڵتیان به‌هۆ ‌‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫رۆژان‌ه ژماره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌خۆش������ییه‌كان ‌‬ ‫قه‌ڵه‌وییه‌و‌ه دووچار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خوێن‌و س������ه‌كت‌ه ‌‬ ‫دڵ‌و گوش������ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه قه‌ڵه‌وه‌كان وێڵ ‌‬ ‫ده‌رمان‌و چاره‌س������ه‌رن له‌سه‌نته‌ر‌ه‬ ‫ی‬ ‫پزیشكییه‌كاندا‪ ،‬دواجار مژد‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌یان ده‌ده‌ینێ ك‌ه ده‌رمانێك ‌‬ ‫ی دۆزیوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫نوێمان بۆ قه‌ڵه‌و ‌‬ ‫ی ئه‌و ده‌رمان‌ه نوێیه‌ش‬ ‫ده‌ربار‌ه ‌‬ ‫ده‌ڵێ������ن‪ :‬ئ������ه‌م ده‌رمان‌ه ناو‌ه‬ ‫ی ‪‌SRT1720‬ه‬ ‫زانستییه‌ك‌ه ‌‬ ‫ی به‌كارهێنانیدا‪،‬‬ ‫ك‌ه له‌كات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س������وتاندن ‌‬ ‫ده‌بێته‌مای‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ل‌هش‌و له‌دوا ‌‬ ‫ی زیاد‌ه ‌‬ ‫چه‌ور ‌‬ ‫د‌ه رۆژ له‌به‌كارهێنانییه‌و‌ه مرۆڤه‌ك‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌چێت‌و ده‌توانێ له‌ماو‌ه ‌‬ ‫به‌ره‌و الواز ‌‬ ‫ی پێنج كیلۆ كه‌م‬ ‫یه‌ك مانگدا نزیك‌ه ‌‬ ‫بكات‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی خۆراك ‌‬ ‫ی بۆ به‌رنام ‌ه ‌‬ ‫یانز ‌ه ئامۆژگار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌ندروس������ت ب������ۆ خۆراك ‌‬ ‫به‌رنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بۆ هه‌موو مرۆڤێك هه‌یه‌‌و‬ ‫رۆژانه‌‪ ،‬بایه‌خ ‌‬ ‫ی ده‌خاته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی دوور ‌‬ ‫له‌توشبوون به‌نه‌خۆش������ ‌‬ ‫پسپۆڕانیش یانز‌ه ئامۆژگاریان له‌وباره‌یه‌و‌ه‬ ‫خستۆته‌ڕوو‪.‬‬ ‫ی ڤیه‌ننا‬ ‫ی توێژینه‌و‌ه خۆراكییه‌كان ‌‬ ‫ناوه‌ند ‌‬ ‫ل‌ه نه‌مس������ا‪ ،‬یانز‌ه ئام������ۆژگاری گرنگ بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی پارێزگار ‌‬ ‫هه‌مووان ده‌خاته‌ڕوو ك‌ه گره‌نت ‌‬ ‫له‌ته‌ندروس������تی‌‌و ڕێگه‌گرتن له‌توش������بوون‬ ‫به‌نه‌خۆش������یی‌ه درێژخایه‌نه‌كان ده‌كات‌و ئه‌م‬ ‫ئامۆژگارییانه‌ش بریتین له‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬رۆژان‌ه ‪ 6.8‬په‌رداخ ئاو نۆش بكه‌‪.‬‬ ‫ی نانخواردندا ئاو مه‌خۆره‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬له‌كات ‌‬ ‫ی باش بخۆو‬ ‫‪ .3‬ب������ه‌ر له‌خواردن‪ ،‬زه‌اڵته‌یه‌ك ‌‬ ‫خۆت له‌خوێ دووربخه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫ی خواردن نان بخۆیت‪ ،‬به‌اڵم به‌یانیان وه‌ك پادشاو نیوه‌ڕۆیان وه‌ك شازاده‌و ئێواران وه‌ك‬ ‫‪ .4‬هه‌وڵ بد‌ه هه‌ر سێ ژه‌م ‌‬ ‫هه‌ژار نان بخۆ!‬ ‫ی كه‌م ره‌نگ‌و كه‌م شه‌كر بخۆره‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .5‬چا ‌‬ ‫ی بچوك بۆ نان خواردن هه‌ڵبژێره‌‪.‬‬ ‫‪ .6‬هه‌میش‌ه قاپ ‌‬ ‫‪ .7‬به‌ئارامی‌‌و له‌سه‌رخۆ نان بخۆ‪ ،‬خۆت له‌په‌له‌كردن به‌دوور بگره‌‪.‬‬ ‫ی خه‌مۆكی‌‌و دڵه‌ڕاوكێدا نان مه‌خۆ‪.‬‬ ‫‪ .8‬له‌كات ‌‬ ‫ی هه‌میشه‌خۆر به‌!‪.‬‬ ‫‪ .9‬كه‌م خۆر ‌‬ ‫ی په‌له‌وه‌ر بخۆ‪.‬‬ ‫ی سور‪ ،‬گۆشت ‌‬ ‫ی گۆشت ‌‬ ‫‪ .10‬له‌بر ‌‬ ‫ی نانخواردندا بخۆ‪.‬‬ ‫ی تاز‌ه له‌سات ‌‬ ‫‪ .11‬سه‌وزه‌و میو‌ه ‌‬

‫ی بۆ خۆپاراستن ل ‌ه شێرپه‌نج ‌ه‬ ‫‪ 10‬ئامۆژگار ‌‬ ‫س������ااڵن‌ه ژماره‌یه‌ك ‌ی زۆر له‌دانیش������وان ‌ی جیهان دووچار ‌ی نه‌خۆشییه‌كان ‌ی‬ ‫ش������ێرپه‌نج‌ه ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬تائێستاش چاره‌سه‌رێك ‌ی بنه‌بڕ ‌ی بۆ نه‌دۆزراته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌توانین خۆمان له‌توشبوون ‌ی بپارێزین‌و بۆئه‌و مه‌به‌سته‌ش د‌ه ئامۆژگاریتان‬ ‫بۆ ده‌خه‌ینه‌ڕوو‪.‬‬ ‫سه‌نته‌ر ‌ی به‌گژداچوونه‌و‌ه ‌ی نه‌خۆشییه‌كان ‌ی شێرپه‌نج‌ه له‌واشنتۆن‪ ،‬كۆمه‌ڵێك‬ ‫ئامۆژگار ‌ی بۆ هاوواڵتیان خس������تۆته‌ڕوو ك‌ه په‌یڕه‌وكردنیان ده‌بێت‌ه مای‌ه ‌ی‬ ‫دووربوونت له‌و نه‌خۆشیی‌ه كوشنده‌یه‌‌و ئه‌مه‌ش ئه‌و ئامۆژگارییانه‌ن‪:‬‬

‫‪ .1‬وه‌زن ‌ی خۆت كۆنتڕۆڵ بكه‌‪ ،‬ئه‌و كه‌س������ان‌ه ‌ی نۆ كیلۆ قورساییان له‌ئاست ‌ی ‪ .6‬ش������ێواز ‌ی نانخواردنت ڕێك بخه‌‪ ،‬به‌یانیان زۆرترین‌و ئێواران كه‌مترین‬ ‫نان بخۆ‪.‬‬ ‫ئاسای ‌ی زۆرتره‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ‌ی توشبوونیان به‌شێرپه‌نج‌ه زیاتره‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬بڕێك ‌ی زۆرتر میوه‌و سه‌وز‌ه ‌ی نوێ بخۆ به‌تایبه‌ت گێزه‌ر‪ ،‬شلیلك‪ ،‬گێالس‪ .7 ،‬ڤیتامین ‪C‬و ‪‌ E‬ی پێویست بۆ جه‌سته‌ت دابین بكه‌‪.‬‬ ‫‪ .8‬ڕۆحییه‌ت ‌ی خۆت به‌رز بكه‌ره‌وه‌‪ ،‬به‌گه‌شبینییه‌و‌ه له‌ژیان بڕوانه‌‪ .‬په‌یوه‌ندییه‌ك ‌ی‬ ‫كه‌له‌رم‌و كه‌ره‌وز‪.‬‬ ‫باش له‌گه‌ڵ دۆستان‌و خزمان دروست بكه‌‪.‬‬ ‫‪ .3‬به‌پێ ‌ی به‌رنام‌ه وه‌رزش بكه‌‪ ،‬رۆژان‌ه ‪ 30‬خوله‌ك زیاتر وه‌رزش بكه‌‪.‬‬ ‫‪ .9‬الیه‌ن ‌ی كه‌میش ‪7.8‬كاژێر بخه‌و‌ه تا پشوو بده‌یت‪.‬‬ ‫‪ .4‬چه‌ور ‌ی ناو خۆراك كه‌متر به‌كاربهێنه‌‪.‬‬ ‫‪ .5‬كاربۆهیدرات ‌ی باش‌و گونجاو به‌كاربهێن‌ه به‌تایبه‌ت نان ‌ی جۆ‪ ،‬لۆبیاو پاقله‌‪ .10 .‬خۆت له‌دڵه‌ڕاوكێ بپارێزه‌‪.‬‬

‫ی پیر بی‬ ‫به‌رله‌و ‌ه ‌‬ ‫ی پشت چه‌مانه‌و ‌ه بكه‌!‬ ‫چاره‌سه‌ر ‌‬

‫ژماره‌یه‌ك ‌ی زۆر ‌ی هاوواڵتیان كێش‌ه ‌ی چه‌مانه‌و‌ه ‌ی پشتیان‬ ‫له‌ته‌مه‌ن ‌ی پیریدا هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌قۆناغ ‌ی گه‌نجییدا ده‌توانی‬ ‫ك‌ه به‌ڕێوشوێنێك ‌ی ته‌ندروست‪ ،‬خۆت له‌و كێشه‌یه‌ی ته‌مه‌ن ‌ی‬ ‫پیر ‌ی به‌دوور بگریت‪.‬‬ ‫س������ه‌نته‌ر ‌ی پارێزگار ‌ی جه‌س������ت‌ه له‌پاریس رایگه‌یاند ك‌ه‬ ‫ژماره‌یه‌ك������ ‌ی زۆر له‌و مرۆڤان‌ه ‌ی ك������‌ه بااڵبه‌رزن به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌واڵتان ‌ی ئه‌وروپادا‪ ،‬كێش‌ه ‌ی چه‌مانه‌و‌ه ‌ی پشتیان له‌قۆناغ ‌ی‬ ‫پیریدا هه‌یه‌‌و هۆكاره‌كه‌ش������ ‌ی ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆمامه‌ڵه‌كردنی‬ ‫قۆناغ ‌ی گه‌نجێت ‌ی له‌گه‌ڵ شێواز ‌ی كاركردنه‌كانیاندا‪.‬‬ ‫ده‌ربار‌ه ‌ی چاره‌سه‌ر ‌ی ئه‌و دیارده‌یه‌ش‪ ،‬ئه‌و سه‌نته‌ر‌ه ئاماژ‌ه‬ ‫به‌و‌ه ده‌دات ك‌ه پشت چه‌مانه‌و‌ه چاره‌سه‌ر ‌ی نییه‌‪ ،‬به‌اڵم مرۆڤ‬ ‫ده‌توانێ له‌قۆناغ ‌ی گه‌نجێتییه‌و‌ه خۆ ‌ی رابهێنێ تا دووچار ‌ی پشت چه‌مانه‌و‌ه نه‌بێت بۆ نمون‌ه له‌كات ‌ی كاركردن به‌كۆمپیوته‌ر‪،‬‬ ‫راوه‌ستان له‌شوێن‌ه گشتییه‌كان‪ ،‬له‌كات ‌ی پیشه‌و كاردا ده‌بێ پشتمان به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی راست رابگرین‌و خۆمان له‌گه‌ڵ چه‌مانه‌و‌ه ‌ی پشت‬ ‫رانه‌هێنین تا شێواز‌ه ستونییه‌ك‌ه ‌ی بڕبڕه‌ی پشت تێكنه‌چێت‪ ،‬هاوكات بۆ ئافره‌تانیش پێویست‌ه پێاڵو ‌ی پاژنه‌به‌رز له‌پێ نه‌كه‌ن‪.‬‬

‫خواردنه‌و ‌ه گازییه‌كان‬ ‫زیان ب ‌ه دڵ ده‌گه‌یه‌نن‬

‫كۆمه‌ڵێك پزیشك ئاگادارمان ده‌كه‌نه‌و‌ه ك‌ه خواردنه‌و‌ه گازییه‌كان‬ ‫ی مرۆڤ‬ ‫ی دڵ ‌‬ ‫به‌تایبه‌ت كۆكاكۆالو بیبسی‌‪ ،‬هه‌ڕه‌ش������‌ه ل‌ه ته‌ندروست ‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌وات‌ه خۆت له‌خواردنه‌وه‌یان به‌دوور بگره‌‪.‬‬ ‫ی ش������ه‌كر‬ ‫ی ڕێژ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌مری������كا رایگه‌یاند‪ :‬زۆر ‌‬ ‫ی پزیش������ك ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی دڵ ده‌ك‌هن‌و سااڵن‌ه‬ ‫له‌خواردنه‌و‌ه گازییه‌كاندا‪ ،‬هه‌ڕه‌ش‌ه له‌ته‌ندروست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌خۆش������ ‌‬ ‫ش������ه‌ش هه‌زار ژن‌و پیاو له‌ئه‌مریكا به‌وهۆیه‌و‌ه دووچار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گلیسیریدو كۆلیستڕۆڵ ‌‬ ‫ی تر ‌‬ ‫دڵ‌و ش������ه‌كر‌ه ده‌بن‪ ،‬چونك‌ه ڕێژ‌ه ‌‬ ‫ی ناو خواردنه‌و‌ه گازییه‌كان به‌رز‬ ‫ی ش������ه‌كر ‌‬ ‫ی له‌ش به‌هۆ ‌‬ ‫زیانبه‌خش ‌‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌واوه‌ت ‌‬ ‫ئه‌و ئه‌نجومه‌ن‌ه ئاماژ‌ه بۆ ئه‌و‌ه ده‌كات ك‌ه پێویست‌ه كۆنتڕۆڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خواردنه‌و‌ه گازییه‌كان بكرێت‪ ،‬تا ئاست ‌‬ ‫ی به‌رهه‌مهێنان ‌‬ ‫كۆمپانیاكان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ستاندارد بێ‌و ته‌ندروست ‌‬ ‫ی ناو خواردنه‌وه‌كانیان به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫شه‌كر ‌‬ ‫به‌كارهێنه‌ر له‌به‌رچاو بگرن‪.‬‬

‫سێ هۆكار‬ ‫ی كۆرپه‌ل ‌ه‬ ‫ی له‌بارچوون ‌‬ ‫ده‌بنه‌مای ‌ه ‌‬

‫لێكۆڵینه‌و‌ه جۆراوجۆره‌كان له‌سه‌ر له‌بارچوون ‌ی‬ ‫كۆرپه‌له‌‪ ،‬جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌و‌ه ده‌كه‌نه‌و‌ه ك‌ه سێ‬ ‫هۆكار ‌ی سه‌ره‌ك ‌ی ده‌بنه‌مای‌ه ‌ی ئه‌و دیارده‌ی‌ه له‌ناو‬ ‫ژنان ‌ی سكپڕدا ك‌ه شیاو ‌ی چاره‌سه‌ركردنن‪.‬‬ ‫د‪.‬ماری ستیڤان سه‌رۆك ‌ی ئه‌نجومه‌ن ‌ی ته‌ندروست ‌ی‬ ‫ژنان له‌ئه‌مریكا رایگه‌یاند ك‌ه ژماره‌یه‌ك ‌ی زۆر ‌ی‬ ‫ژنان سه‌ردان ‌ی ناوه‌ند‌ه پزیشكییه‌كان ده‌كه‌ن‪ ،‬چونك‌ه‬ ‫كۆرپه‌له‌كه‌یان له‌بارچووه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش دووچار ‌ی خه‌مۆكی‌‌و‬ ‫دڵه‌ڕاوكێیان ده‌كات به‌تایبه‌ت ئه‌و ژنان‌ه ‌ی ك‌ه چاوه‌ڕوان ‌ی‬ ‫هاتن‌ه دونیا ‌ی یه‌كه‌مین منداڵن‪.‬‬ ‫ئه‌و پزیشك‌ه ئاشكرایكرد سێ هۆكار ‌ی سه‌ره‌ك ‌ی هه‌ن‬ ‫ك‌ه بار ‌ی ته‌ندروست ‌ی ژنان ‌ی سكپڕ ده‌شێوێنن‌و مه‌ترسیش بۆسه‌ر كۆرپه‌ل‌ه دروست ده‌كه‌ن تا ده‌گات‌ه له‌بارچوون‪،‬‬ ‫ئه‌و سێ هۆكاره‌ش بریتین له‌قه‌ڵه‌وی‪ ،‬جگه‌ره‌كێشان‌و خواردنه‌و‌ه ‌ی ئه‌لكهول‪ ،‬خۆراك ‌ی ناته‌ندروست‌و بێ به‌رنام‌ه ك‌ه‬ ‫ته‌ندروستی منداڵدان تێكده‌ده‌ن تا ده‌گات‌ه ئه‌و ئاست‌ه ‌ی كۆرپه‌له‌ك‌ه گیان ‌ی ده‌كه‌وێت‌ه مه‌ترسییه‌وه‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫كۆمپیوت��ه‌ر به‌ش��ێوازێك ‌‬ ‫ته‌ندروست به‌كاربهێن ‌ه‬

‫به‌كارهێنان ‌ی كۆمپیوته‌ر بۆت‌ه پیش������‌ه ‌ی رۆژانه‌مان‪ ،‬له‌هه‌مانكاتدا ده‌بێ به‌شێوازێك ‌ی‬ ‫ته‌ندروست مامه‌ڵ‌ه ‌ی له‌گه‌ڵدا بكه‌ین ئه‌گه‌رنا دووچار ‌ی نه‌خۆشییه‌كان ‌ی مێشك‪ ،‬چاو‪،‬‬ ‫پشت‌و پێست ده‌بینه‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌نته‌ر ‌ی پزیشك ‌ی زانكۆ ‌ی جۆرج تاون رایگه‌یاند‪ :‬زیاد به‌كارهێنان ‌ی كۆمپیوته‌ر‬ ‫دووچار ‌ی كۆمه‌ڵێك نه‌خۆش ‌ی وه‌ك‪ :‬نه‌خۆشیی‌ه سایكۆسۆماتییه‌كان‌و ئازار ‌ی مل‌و‬ ‫بڕبڕ‌ه ‌ی پشت‌و كز ‌ی چاوو الوازبوون ‌ی هێز ‌ی دڵ ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆ خۆپاراس������تنیش له‌زیانه‌كان ‌ی كۆمپیوته‌ر ده‌بێ ل‌ه هه‌ڵبژاردنی مێزو كورسیدا‬ ‫شاره‌زا بیت‪ ،‬كۆمپیوته‌ره‌ك‌ه له‌ئاست ‌ی ئاسۆی ‌ی چاوت بێت تا مل خوار نه‌كه‌یته‌وه‌و‬ ‫دووچار ‌ی ئازار ‌ی بڕبڕ‌ه ‌ی مل نه‌بیت‪ ،‬ل������ه‌دوا ‌ی هه‌ر ‪30‬خوله‌ك كاركردن‪ ،‬كه‌مێ‬ ‫له‌كۆمپیوته‌ره‌ك������ه‌ت دوور بكه‌ره‌وه‌و پیاس������ه‌یه‌ك بكه‌‪ .‬ب������ۆ به‌كارهێنان ‌ی كیبۆرد‪،‬‬ ‫ده‌ستكێشێك ‌ی ته‌نك ‌ی پزیشك ‌ی له‌ده‌ست بكه‌‪ ،‬چاویلك‌ه ‌ی تایبه‌ت به‌چاویش له‌چاو بك‌ه‬ ‫تا چاوت له‌له‌ره‌له‌ر ‌ی زیانبه‌خش ‌ی مۆنیته‌ر ‌ی كۆمپیوته‌ر به‌دوور بیت‪.‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫ی ‪80‬ساڵ ‌ه به‌"ناعیالجی‌" درێژ ‌ه به‌كاره‌ك ‌ه ‌ی ده‌دات‬ ‫عه‌ریزه‌نووسێك ‌‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫‪2010 /8/31‬‬

‫ژماره‪39‌:‬‬

‫‪17‬‬

‫"به‌خوا دڵداریم نه‌كردووه‌‪ ،‬فه‌قێیه‌ت ‌ی مانع بوو‪،‬‬ ‫ده‌بوو حه‌یا ‌ی خۆتت بپاراستای ‌ه تا له‌كه‌دار نه‌بیت"‬ ‫عه‌ریزه‌نووسێكی‌ ته‌مه‌ن‬ ‫ی ژیانی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫‪80‬ساڵه‌‪39 ،‬ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چاپ‌و عه‌ریزه‌نووس ‌‬ ‫ئامێر ‌‬ ‫به‌سه‌ربردووه‌و ئاماژه‌ به‌و‌ه‬ ‫ده‌دات كه‌ هه‌رچه‌نده‌ كه‌وتۆت ‌ه‬ ‫ی كز بوون‪،‬‬ ‫ته‌مه‌نه‌وه‌و چاوه‌كان ‌‬ ‫به‌اڵم نایه‌وێت ده‌ست له‌و‬ ‫پیشه‌یه‌ی‌ هه‌ڵگرێت‪.‬‬

‫ سه‌روه‌ر سه‌عید‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س������اڵ ‌‬ ‫م������ه‌ال عه‌بدولڕه‌حمان پێنجوێن ‌‬ ‫‪ 1930‬له‌پێنجوێ������ن له‌دایكب������ووه‌‪ ،‬هه‌م������وو‬ ‫ی به‌یانییه‌و‌ه‬ ‫به‌یانیه‌ك له‌كاژێر هه‌شت‌و نیو ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی تا عه‌ریزه‌ ‌‬ ‫ی س������لێمان ‌‬ ‫دێت‌ه دادگا ‌‬ ‫ی دادگا‬ ‫ێ ك‌ه بۆ كاروبار ‌‬ ‫كه‌س������ان‌ه بنووس ‌‬ ‫ی ‪1971‬ه‌و‌ه‬ ‫پێویس������تیان پێیه‌تی‌‪" ،‬ل‌ه ساڵ ‌‬ ‫ی عه‌ریزه‌نووسین كردووه‌‪،‬‬ ‫ده‌س������تم به‌كار ‌‬ ‫سه‌ره‌تا له‌كه‌ركوك ده‌ستم به‌م كار‌ه كرد"‪.‬‬ ‫ی ‪ 20‬ساڵ له‌سه‌ربازی‌ بووم‌ه‬ ‫"دوا ‌‬ ‫عه‌ریزه‌نوس"‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و عه‌ریزه‌نووس‌ه به‌س������ااڵچوو‌ه ئاماژه‌ ‌‬ ‫ی ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫ی كاره‌كه‌ ‌‬ ‫به‌وه‌دا ك‌ه مێژوو ‌‬ ‫ی ك‌ه خانه‌نش������ین ده‌بێت‬ ‫ب������ۆ ئه‌و كات������ه‌ ‌‬ ‫ێ نه‌جمه‌م‬ ‫له‌سه‌ربازی‌‪" ،‬نائب زابت بووم‪ ،‬س ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێش به‌عس‪ ،‬له‌دوا ‌‬ ‫ی زه‌مان������ ‌‬ ‫هه‌بوو ه ‌‬ ‫ی كرد‬ ‫ی ‪20‬ساڵ‌و ‪ 40‬ڕۆژم عه‌سكه‌ر ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫هاتمه‌و‌ه بۆ كه‌رك������وك‪ ،‬له‌كه‌ركوك چوم‌ه‬ ‫ی كه‌ركوك‪ ،‬مدیره‌ك‌ه‬ ‫ی مرور ‌‬ ‫به‌ر ده‌رگا ‌‬

‫ی قه‌واعیدم پێوتبوو‪ ،‬تیایدا"‪ .‬ناوب������راو ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات ك‌ه‬ ‫ی ده‌رس������ ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫وه‌خت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نیوه‌ڕۆ س������ه‌رقاڵ ‌‬ ‫ێ ببم������‌ه عه‌ریزه‌نووس‪ ،‬ڕۆژان‌ه تا نزیك ‪‌ 12‬‬ ‫پێم������وت ك‌ه ئه‌مه‌و ‌‬ ‫ی خۆی‌‌و ماڵ‌و‬ ‫ی بانگ كرد‌و پێیوت كاره‌كه‌یه‌تی‌‌و به‌وه‌ش بژێو ‌‬ ‫ئه‌ویش معاونه‌ك������ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دابین ده‌كات‪" ،‬بێزارم له‌وه‌ ‌‬ ‫منداڵه‌كان ‌‬ ‫ئه‌و كابرایه‌ بكه‌ به‌عه‌ریزه‌نووس"‪.‬‬ ‫ی درێژ‌ه ب������ه‌م ته‌مه‌نه‌و‌ه ئه‌و كار‌ه‬ ‫ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی لێكردووم‬ ‫ی وا ‌‬ ‫ده‌كه‌م‪ ،‬به‌اڵم ناعیالج������ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 36‬ساڵ‌ه له‌دادگای‌ سلێمان ‌‬ ‫ماوه‌ ‌‬ ‫ده‌ست له‌و كاره‌ هه‌ڵنه‌گرم"‪.‬‬ ‫عه‌ریز‌ه ده‌نوسێ‌‬ ‫ی كز بوون‌و‬ ‫ئه‌و پیره‌مێ������رد‌ه چاوه‌كان������ ‌‬ ‫ی پێگه‌یاندووه‌‬ ‫ی له‌چاودایه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش������دا به‌عه‌ریز‌ه نوسین نۆ منداڵ ‌‬ ‫عه‌ینه‌كێك ‌‬ ‫ی ‪1952‬ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی ده‌رده‌هێنا مه‌ال عه‌بدولڕه‌حمان له‌س������اڵ ‌‬ ‫جاروب������ار زه‌ڕه‌بین‌ه گه‌وره‌كه‌ ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی هێناوه‌‌و تائێس������تا نۆ منداڵ ‌‬ ‫ێ ئه‌و نوس������راوان‌ه بخوێنێته‌و‌ه ك‌ه ژن ‌‬ ‫تا بتوان ‌‬ ‫"هه‌ر ب������ه‌م كار‌ه هه‌موویانم پێگه‌یاندووه‌‌و‬ ‫ده‌خرێن به‌رده‌می‌‪.‬‬ ‫ی به‌و‌ه دا ك‌ه ئێس������تا هه‌موویان كارو پیش������ه‌یان هه‌یه‌و‬ ‫به‌ده‌م كاركردن������ه‌وه‌‪ ،‬ئاماژه‌ ‌‬ ‫ی خۆیانن"‪.‬‬ ‫ی خه‌ریكی‌ ژیان ‌‬ ‫ی ماوه‌یه‌ك له‌كه‌ركوك كار ‌‬ ‫ی ئ������ه‌وه‌ ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی دۆخێكه‌و‌ه ئ������ه‌و پیره‌مێرد‌ه ك‌ه جار جار كه‌س������ێك‬ ‫ی ده‌كات به‌هۆ ‌‬ ‫عه‌ریزه‌نووس������ ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی ده‌كرد تا دانیش ‌‬ ‫ێ ده‌س������ت ده‌هات‌ه الی‌‌و فه‌ر‌موو ‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێت������ه‌و‌ه بۆ پێنجوێن‌و له‌و ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی عه‌ریزه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی چاپه‌ك������ه‌ ‌‬ ‫ی به‌ئامێ������ر ‌‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫به‌عه‌ریز‌ه نووسین ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌وه‌كرد ك‌ه خێزانه‌كه‌ش ‌‬ ‫ی بنووسێ‌‪ ،‬باس ‌‬ ‫‪ 1974‬دێت‌ه سلێمانی‌‌و له‌وكاته‌و‌ه له‌دادگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ ساڵ له‌خۆ ‌‬ ‫ی هێش������تا له‌ژیاندا ماوه‌و س ‌‬ ‫ی تائێستا عه‌ریز‌ه ده‌نوسێ‌‪" ،‬دوا ‌‬ ‫سلێمان ‌‬ ‫ی بچوكتره‌‪.‬‬ ‫ی ش������ۆڕش هاتم‌ه س������لێمان ‌‬ ‫هه‌ره‌سه‌كه‌ ‌‬ ‫ی خانویه‌كم‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌ماڵ‌و مناڵ������ه‌وه‌‪ ،‬دوا ‌‬ ‫گه‌نجایه‌تی‌ به‌فه‌قێیه‌تیه‌وه‌ به‌سه‌ر برد‬ ‫ی ده‌ستم‬ ‫ی س������لێمان ‌‬ ‫ێ گرت له‌دادگا ‌‬ ‫به‌كر ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و عه‌ریزه‌نووس‌ه به‌سااڵچووه‌‪ ،‬گه‌نجێت ‌‬ ‫كرده‌وه‌ به‌عه‌ریز‌ه نوسین"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی ك‌ه له‌پێنجوێن به‌س������ه‌ر بردووه‌‌و به‌وته‌ ‌‬ ‫ی خۆش������بوو‌ه به‌و‌ه ‌‬ ‫ئ������ه‌و له‌ژیانیا دڵ ‌‬ ‫ی هه‌ر له‌وێ‬ ‫ی هه‌تا بردوویان‌ه بۆ عه‌س������كه‌ر ‌‬ ‫ی قه‌س������ام له‌دادگا ‌‬ ‫بوو‌ه به‌عه‌ریزه‌نووس ‌‬ ‫ی زۆر شاره‌زای‌ه بووه‌‪.‬‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫س������لێمانی‌‪ ،‬به‌وته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌و‌ه كرد ك‌ه به‌رله‌وه‌ ‌‬ ‫ی ناوبراو‪ ،‬باس������ ‌‬ ‫ی ش������ه‌رعی‌‌و قانونی‌‪" ،‬قه‌سام ‌‬ ‫له‌قه‌س������ام ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌و‌ه‬ ‫ێ بووه‌‌و هه‌ر به‌هۆ ‌‬ ‫ێ فه‌ق ‌‬ ‫ی ئه‌و كه‌س������ه‌ی‌ه ك‌ه ئه‌مرێت‌و ژن بێن������ ‌‬ ‫ی ه‌‬ ‫ش������ه‌رع ‌‬ ‫میرات به‌جێده‌هێڵێ‌‪ ،‬وه‌ره‌سه‌كانیش به‌پێ ‌‬ ‫ی بكات‪" ،‬به‌خوا دڵداریم‬ ‫ی نه‌یتوانیو‌ه دڵدار ‌‬ ‫شه‌ریعه‌ت ‌‬ ‫ی مانع ب������وو‪ ،‬ده‌بوو‬ ‫ی ئیس���ل��ام دابه‌شده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم نه‌ك������ردووه‌‪ ،‬فه‌قێیه‌ت ‌‬ ‫ی مه‌ده‌ن ‌‬ ‫ی قانون ‌‬ ‫ی به‌پێ������ ‌‬ ‫ی قانون ‌‬ ‫قه‌س������ام ‌‬ ‫ی خۆتت بپاراس������تای‌ه ت������ا له‌كه‌دار‬ ‫ی حه‌یا ‌‬ ‫داب������ه‌ش ده‌كرێت‌و نێرو م ‌‬ ‫ێ یه‌كس������انن نه‌بیت"‪.‬‬

‫به‌ته‌نها ئه‌و ئامێری‌ چاپ به‌كارده‌هێنێ‌‬ ‫م������ه‌ال عه‌بدولڕه‌حمان ته‌نها عه‌ریزه‌نوس������ ‌ی‬ ‫ناو دادگا ‌ی س������لێمانیی‌ه ك‌ه به‌ئامێر ‌ی چاپ‬ ‫ده‌نوس������ێ‌‪ ،‬هه‌ر له‌و كاته‌دا ئاماژه‌ ‌ی بۆ یه‌ك ‌ێ‬ ‫له‌عه‌ریزه‌نوسه‌كان ‌ی ته‌نیشت ‌ی كرد وتی‌‪ :‬ئه‌ویش‬

‫هه‌یه‌تی‌‪ ،‬به‌اڵم به‌كار ‌ی ناهێنێ‌‪ ،‬هاوكات باس ‌ی‬ ‫له‌و‌ه ك������رد ك‌ه به‌هۆ ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی زۆر ده‌س������ت ‌ی‬ ‫ڕاهاتوو‌ه له‌س������ه‌ر ئامێره‌كه‌‌و ده‌ست ‌ی توانا ‌ی‬ ‫گرتن ‌ی قه‌ڵه‌م ‌ی نییه‌‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌و‌ه هه‌ر به‌ئامێر ‌ی‬ ‫چاپ عه‌ری������زه‌كان ده‌نوس������ێ‌‪" ،‬به‌تابیعه‌ك‌ه‬ ‫نه‌بێت خه‌تم به‌باشی‌ بۆ نانوسرێ‌"‪.‬‬

‫گه‌نجێكی‌ عه‌ریزه‌نووس‪ :‬حه‌زده‌كه‌م بچمه‌ كۆلیژی‌ یاسا‬ ‫"په‌یوه‌ندیم له‌گه‌ڵ كچاندا نییه‌و دڵداریشم تاقینه‌كردۆته‌وه‌"‬ ‫ی‬ ‫كوڕێكی‌ گه‌نج له‌ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ژد‌ه ساڵییه‌وه‌ له‌جێ ‌‬ ‫باوكی‌ عه‌ریزه‌ ده‌نوسێ‌‌و‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌دات ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و كار‌ه سه‌رچاوه‌ ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫بژێوییانه‌و ڕێگر ‌‬ ‫دروست نه‌كردووه‌‪.‬‬

‫سه‌روه‌ر سه‌عید‬ ‫ی‬ ‫دان������ا حه‌مه‌ره‌ئ������وف‪ ،‬ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ێ ساڵ‌ه‬ ‫ی س������ ‌‬ ‫‪21‬س������اڵه‌و ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كار ‌‬ ‫ی باوك������ ‌‬ ‫له‌ش������وێن ‌‬ ‫ی ده‌كات‌و هاوكات‬ ‫عه‌ریزه‌نوس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێنجه‌م ‌‬ ‫ی قۆناغ ‌‬ ‫خوێندكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ئاماده‌یی������ه‌‪" ،‬به‌ه������ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عه‌ریزه‌نوس������ ‌‬ ‫بتوانم كار ‌‬ ‫ی‬ ‫بك������ه‌م‪ ،‬چومه‌ت������‌ه قوتابخانه‌ ‌‬ ‫ئێواران"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئ������ه‌و گه‌نج‌ه ك‌ه تیش������ێرتێك ‌‬ ‫ی له‌به‌رداب������وو ب������ه‌ده‌م‬ ‫ڕه‌ش������ ‌‬ ‫ی به‌وه‌دا‬ ‫عه‌ریزه‌نوسینه‌و‌ه ئاماژه‌ ‌‬ ‫ك‌ه ڕۆژان‌ه له‌كاژێر هه‌ش������ت‌و‬ ‫ی به‌یانییه‌و‌ه ت������ا كاژێر‬ ‫نی������و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نووس������ین ‌‬ ‫دوانز‌ه س������ه‌رقاڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاوواڵتیانه‌‪" ،‬به‌هۆ ‌‬ ‫عه‌ریزه‌ ‌‬ ‫ی یه‌كش������ه‌مم‌ه‬ ‫ی ڕۆژان ‌‬ ‫ئ������ه‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌وام ده‌كرێته‌و‌ه زۆر هیالك‬ ‫ده‌بین"‪.‬‬

‫دانا حه‌م‌ه ره‌ئوف خه‌ون به‌و‌ه ده‌بینێت پیشه‌که‌ی له‌ عه‌ریزه‌نوسییه‌وه‌ ببێت‌ه پاریزه‌ریی فۆتۆ‪ :‬سه‌روه‌ر سه‌عید‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ژد‌ه ساڵییه‌و‌ه كار ‌‬ ‫ی "په‌یوه‌ندیم له‌گه‌ڵ كچان نییه‌" هاوڕێكانی������دا ب������كات‪ ،‬هاوكات له‌ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی خوێندنگادا ئێواران خه‌ریك ‌‬ ‫ی له‌و‌ه كرده‌و‌ه ك‌ه له‌بر ‌‬ ‫جه‌خت ‌‬ ‫ی ده‌كات‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫ی به‌كچانیشه‌و‌ه عه‌ریزه‌نووس������ ‌‬ ‫ی ك‌ه هیچ په‌یوه‌ندییه‌ك ‌‬ ‫ی ئ������ه‌وه‌ ‌‬ ‫ێ له‌خوێندنگ‌ه ئ������ه‌و گه‌نج‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫ی ئه‌و كار‌ه ده‌كات‪" ،‬ئه‌م خوێندن‌ه له‌یه‌ك ‌‬ ‫باوك ‌‬ ‫ی ل������ێ نه‌كردوو‌ه‬ ‫ی وا ‌‬ ‫ی نییه‌‪" ،‬په‌یوه‌ندی������م له‌گه‌ڵ كچان ئه‌گه‌رچ������ ‌‬ ‫ی فێنككه‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی س������لێمانی‌‪ ،‬هیچ ئامێرێك������ ‌‬ ‫ی ئێوارانه‌كان������ ‌‬ ‫عه‌ریز‌ه نوس������ین‌ه سه‌رچاوه‌ ‌‬ ‫ی ساردبێته‌وه‌‌و زۆریش‬ ‫ی نییه‌و دڵداریش ناكه‌م‌و تاقیش������م له‌پیشه‌كه‌ ‌‬ ‫ی ‪ 2005‬وازم له‌خوێندن النه‌ب������وو جارب������ار عاره‌ق������ ‌‬ ‫ی "له‌ساڵ ‌‬ ‫بژێویمان������ه‌و هیچ ڕێگرییه‌ك ‌‬ ‫لێی رازییه‌‪ ،‬به‌اڵم پێشی ناخۆش‬ ‫ی له‌و‌ه نه‌كردۆته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی ده‌سڕی‌‌و باس ‌‬ ‫ی بۆدروست هێن������ا‪ ،‬به‌اڵم دوات������ر چومه‌و‌ه ناوچه‌وان ‌‬ ‫لێنه‌كردووم‌و گرفت ‌‬ ‫له‌شوێنی‌ باوك ‌‬ ‫بوو‌ه ك������‌ه له‌خوێن������دن دابڕاوه‌‪،‬‬ ‫ی س������ه‌رقاڵییه‌و‌ه‬ ‫ی كارده‌كات نه‌كردووم"‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه له‌هاویندا ب������ه‌ر خوێندن‌و ب������ه‌و هۆیه‌و‌ه كرد ك������‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫ی بچوك ‌‬ ‫دانا ك‌ه له‌ش������وێنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاسا "به‌اڵم هیوادارم بتوانم له‌كۆلیژ ‌‬ ‫ی عه‌ریز‌ه نوس������ین چووم‌ه ئێ������واران‪ ،‬له‌وانه‌كاندا به‌عه‌ریز‌ه نوسین ناپه‌رژێت‌ه سه‌ر حه‌ز ده‌كات بچێته‌ كۆلیژ ‌‬ ‫ی ته‌نها كار ‌‬ ‫ی ده‌نووس ‌‬ ‫شوشه‌به‌ندا عه‌ریزه‌ ‌‬ ‫ی یاسا وه‌ربگیرێم"‪.‬‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی ك������‌ه پیاس������ه‌یه‌ك له‌گه‌ڵ ئ������ه‌و گه‌نج������‌ه به‌وت������ه‌ ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی مامناوه‌ندم"‪.‬‬ ‫ی به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ده‌وام ‌‬ ‫ی ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم له‌كات ‌‬

‫‪16‬‬ ‫ی‬ ‫ی‌و هۆكاره‌كان ‌‬ ‫ی هاوسه‌رگیر ‌‬ ‫ی كچان له‌پرۆس ‌ه ‌‬ ‫دواكه‌وتن ‌‬ ‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /8/31‬‬

‫ژماره‪39‌:‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫باخان ئه‌حمه‌د محه‌مه‌د‬ ‫ی ژیان‌و‬ ‫له‌گ������ه‌ڵ به‌ره‌و پێش������چوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كای������ه‌ ‌ی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ئاڵۆزبوون������ ‌‬ ‫ێ‬ ‫چه‌ندی������ن كێش������ه‌ ‌ی ن������و ‌‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگاكاندا س������ه‌رهه‌ڵده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵگ������ه‌ ‌ی ئێم������ه‌ش‌وه‌ك هه‌موو‬ ‫ی ت������ر به‌ده‌رنیی������‌ه‬ ‫كۆمه‌ڵگاكان������ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌پێشكه‌وتن‌و گۆڕان‌ه به‌رده‌وامه‌كان ‌‬ ‫ناوخۆو جیهان‪ ،‬به‌هۆ ‌ی ئه‌مه‌شه‌و‌ه‬ ‫ی زۆر له‌كای������‌ه‬ ‫گۆڕانكارییه‌ك������ ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان������دا دروس������تبووه‌‪،‬‬ ‫ی به‌م ڕاده‌یه‌ش‬ ‫بێگوم������ان گۆڕانێك ‌‬ ‫كێشه‌و گرفتی‌ لێده‌كه‌وێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی كچان له‌پرۆس������ه‌ ‌ی‬ ‫دواكه‌وتن������ ‌‬ ‫هاوس������ه‌رگیر ‌ی یه‌كێك������‌ه ل������ه‌و‬ ‫ی‬ ‫گرفتان������ه‌ ‌ی ك������‌ه به‌ش������ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ئاشكرا له‌نیوه‌ ‌ی سه‌ده‌ ‌ی بیسته‌مدا‬ ‫ی له‌م جۆر‌ه‬ ‫سه‌ریهه‌ڵدا‪ ،‬دیارده‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌روون ‌‬ ‫سه‌ره‌ڕا ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی بارێك ‌‬ ‫ناله‌بار دروس������ت ده‌كات‪ ،‬له‌هه‌مان‬ ‫ی‬ ‫كات������دا كاریگه‌ریی‌ه نێگه‌تیڤه‌كان ‌‬ ‫به‌س������ه‌ركۆمه‌ڵگادا ده‌ش������كێته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ك������و زان������ا بیك������ه‌ر ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ی هاوسه‌رگیر ‌ی‬ ‫گرنگترین خاڵه‌كان ‌‬

‫ی‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی������‌ه جیهانێك������ ‌‬ ‫بۆتاكه‌ك������ه‌س دروس������ت ده‌كات‬ ‫ك‌ه ئه‌م������ه‌ش جیهانێك‌ه تاكه‌كه‌س‬ ‫ی خۆ ‌ی ‌وه‌ك‬ ‫تێیدا ده‌توانێت ژیان ‌‬ ‫ی بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی مانادار تاق������ ‌‬ ‫ژیانێك ‌‬ ‫چونك‌ه له‌هاوسه‌رگیریدا دووكه‌س‬ ‫به‌دیده‌كرێت ك‌ه پێكه‌و‌ه به‌شدار ‌ی‬ ‫ی ژیان ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌وه‌ ‌ی ك‌ه‬ ‫بونیادنان ‌‬ ‫له‌و پڕۆس������ه‌یه‌دا دوبار‌ه پێناسه‌ ‌ی‬ ‫خود ‌ی خۆیان ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫پرۆس������ه‌ ‌ی هاوس������ه‌رگیر ‌ی ته‌نها‬ ‫ی تێركردن‌و پڕكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ئامانج ‌‬ ‫سێكس������یه‌كان‌و‬ ‫پێویس������تیی‌ه‬ ‫ی‬ ‫خستنه‌وه‌ ‌ی منداڵ‌و په‌روه‌رده‌كردن ‌‬ ‫ی‬ ‫من������داڵ نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئامانجیش������ ‌‬ ‫ی‬ ‫فه‌راهه‌مك������ردن‌و گه‌وره‌كردن������ ‌‬ ‫په‌یو ه‌ندییه‌كۆمه‌اڵیه‌تی������ه‌كا ن‌و‬ ‫په‌یوه‌ندیی‌ه ش������ه‌رعی‌‌و یاس������ایی‌و‬ ‫ئ������اكاری‌‌و ئابورییه‌كان������‌ه له‌نێوان‬ ‫ی‬ ‫گروپ‌ه خزمایه‌تییه‌كان‌و گروپه‌كان ‌‬ ‫تر ك‌ه تیایدا به‌شدارن‌و ملكه‌چن‬ ‫ی هاوسه‌ریی‌‌و فه‌رمان‌و مه‌رج‌و‬ ‫بۆژیان ‌‬ ‫ی هاوس������ه‌رگیری‌‪،‬‬ ‫داواكاریه‌كان������ ‌‬ ‫چونك‌ه كاتێك ك‌ه كۆمه‌ڵگا ڕێژه‌ ‌ی‬ ‫زیاتر ‌ی هاوسه‌رگیر ‌ی سه‌ركه‌وتو ‌ی‬ ‫ی كۆمه‌ڵێك‬ ‫تێدابێت ده‌بێت‌ه خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باش‌وه‌ك دروستبون ‌‬ ‫خه‌س������ڵه‌ت ‌‬ ‫ی به‌هێز‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ن������د ‌ی كۆمه‌اڵیه‌ت������ ‌‬ ‫ی ته‌ندروست‬ ‫ی هاوواڵت ‌‬ ‫دروستبوون ‌‬ ‫ل������ه‌ڕوو ‌ی جه‌س������ته‌یی‌و فیزیكی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌مانكاتدا به‌رزبوونه‌وه‌ ‌ی ئاست ‌‬ ‫ڕۆشنبیری‌‌و ڕێژه‌ ‌ی خاوه‌ندارێتی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫موڵكایه‌ت������ی‌‪ ،‬به‌پێچه‌وان������ه‌و‌ه كه‌م ‌‬ ‫پرۆس������ه‌ ‌ی هاوس������ه‌رگیر ‌ی ده‌بێت‌ه‬ ‫ی ڕه‌وشتی‌‌و تاوان له‌ناو‬ ‫هۆ ‌ی الدان ‌‬ ‫الواندا‌و به‌رزبونه‌وه‌ ‌ی ڕێژه‌ ‌ی كۆچ‬ ‫ی له‌په‌یوه‌ندیی‌ه‬ ‫له‌الواندا‌و الوازی������ ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كاندا‪.‬‬

‫ی‬ ‫پێویس������ت‌ه بزانین ك������‌ه دواكه‌وتن ‌‬ ‫كچان له‌پڕۆس������ه‌ ‌ی هاوس������ه‌ریدا‬ ‫ی ژیان‌و‬ ‫قۆناغێك������‌ه له‌قۆناغه‌كان������ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪30‬ساڵ ‌‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‌‬ ‫پاش ته‌واوكردن ‌‬ ‫ی ده‌بن‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌وه‌دا‬ ‫كچان تووش ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت ك‌ه كچه‌ك‌ه له‌بارێك ‌‬ ‫ی ئاڵ������ۆزدا ده‌ڕوانێت������‌ه‬ ‫ده‌روون������ ‌‬ ‫دواڕۆژ ‌ی خۆی‪.‬‬ ‫ی كچان‬ ‫له‌كوردس������تان دواكه‌وتن ‌‬ ‫ێ‬ ‫له‌پڕۆس������ه‌ ‌ی هاوس������ه‌رگیر ‌ی تاد ‌‬ ‫ڕوو له‌زیادب������وون ده‌كات‌و‬ ‫ی گونجاو ‌ی‬ ‫ئه‌گ������ه‌ر چاره‌س������ه‌رێك ‌‬ ‫بۆنه‌دۆزین������ه‌وه‌‪ ،‬ئ������ه‌وا دوورنیی‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی خراپتر له‌قه‌یره‌ی ‌‬ ‫ده‌ره‌نجامێك������ ‌‬ ‫به‌سه‌ر كچاندا بێنێت‪ ،‬لێره‌دا ئێم‌ه‬ ‫باس له‌چه‌ن������د هۆكارێك ده‌كه‌ین‬ ‫ی كچان‬ ‫ك‌ه بۆت‌ه ه������ۆ ‌ی دواكه‌وتن ‌‬ ‫له‌پرۆسه‌ی‌ هاوسه‌رگیری‌‪ ،‬له‌وانه‌‪:‬‬ ‫هۆكار ‌ی خ������ودی‪ :‬ئه‌م ه������ۆكار‌ه‬ ‫په‌یوه‌ند ‌ی به‌خ������ود ‌ی كچه‌و‌ه هه‌ی‌ه‬ ‫ك‌ه زۆرج������ار ‌ی ‌واهه‌ی������‌ه ئاوات‌و‬ ‫ئاره‌زوو ‌ی كچ������ان له‌ڕاده‌به‌ده‌ر‌ه بۆ‬ ‫نمون‌ه وه‌ك ئ������ه‌وه‌ ‌ی چاوه‌ڕێ بێت‬ ‫ی‬ ‫مێرد به‌كه‌سێك بكات ك‌ه خاوه‌ن ‌‬ ‫ی زۆر بێت‌و‬ ‫سه‌روه‌ت‌و س������امانێك ‌‬ ‫ی له‌ڕاده‌به‌ده‌ر ‌ی هه‌بێت‬ ‫جوانییه‌ك������ ‌‬ ‫ك‌ه بێگوم������ان كۆبوونه‌وه‌ ‌ی هه‌موو‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م خواستانه‌ ‌ی كچان ال ‌ی كوڕان ‌‬ ‫ئه‌م ڕۆژگار‌ه تاڕاده‌یه‌ك نه‌گونجاوه‌‪.‬‬ ‫ه������ۆكار ‌ی خوێن������دن‪ :‬هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫ی ژیانیی‌‌و‬ ‫خوێن������دن پێویس������تیه‌ك ‌‬ ‫ی نیش������تیمانیی‌‌و‬ ‫دینیی‌و ئه‌ركێك ‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌‪ ،‬ب������ه‌اڵم له‌هه‌مان كاتدا‬ ‫ی‬ ‫بۆت‌ه گرفت له‌به‌رده‌م ش������وكردن ‌‬ ‫ی دواخستووه‌‪،‬‬ ‫كچان‌و شوكردنیان ‌‬ ‫ئه‌مه‌ش كاریگه‌ر ‌ی زۆر ‌ی له‌س������ه‌ر‬

‫ی كچان له‌و پڕۆس������ه‌یه‌دا‬ ‫دواكه‌وتن ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬بۆنمون������‌ه كچێك له‌قۆناغ ‌‬ ‫زانكۆ یان په‌یمانگادایه‌‪ ،‬شوكردن‬ ‫ب������ۆ ‌ی ل������ه‌م قۆناغ������ه‌دا ل������ه‌ڕوو ‌ی‬ ‫ی‬ ‫ده‌روون������ی‌و ژینگه‌یی������ه‌و‌ه كارێك ‌‬ ‫زۆر چاك������ه‌‪ ،‬ب������ه‌اڵم به‌پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫هه‌ندێ له‌كچان تاكو له‌خوێندندابن‬ ‫ش������وكردن ده‌خه‌ن������‌ه الوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ی‬ ‫بگه‌ڕێین به‌ش������وێن س������ه‌رهه‌ڵدان ‌‬ ‫ئه‌م گرفت‌ه نه‌ویس������تراوه‌دا چه‌ندین‬ ‫هۆكار ده‌رده‌كه‌وێت ك‌ه زۆربه‌یان‬ ‫ی هه‌ڵ������ه‌ ‌ی‬ ‫ی تێڕوانین������ ‌‬ ‫له‌ئه‌نجام������ ‌‬ ‫مرۆڤه‌كانه‌و‌ه بۆ پڕۆسه‌ك‌ه دروست‬ ‫ی‬ ‫ب������وون‪ ،‬له‌وان������‌ه جیاكردن������ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌پڕۆسه‌ ‌‬ ‫ی هاوسه‌رگیر ‌‬ ‫پڕۆسه‌ ‌‬ ‫خوێن������دن ‌وه‌ك ده‌وترێ������ت یان‬ ‫قوتابی‌‌و خوێن������دن یان ماڵداری‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش������دا چه‌ندین نمونه‌ ‌‬ ‫ج������وان‌و به‌رجه‌س������ته‌مان هه‌ی‌ه ك‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی هاوس������ه‌ر ‌‬ ‫خوێن������دكار ژیان������ ‌‬ ‫پێكهێن������اوه‌‌و س������ه‌ركه‌وتوانه‌ش‬ ‫ی‬ ‫خوێندنه‌ك������ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫توانیویه‌ت������ ‌‬ ‫ته‌واوبكات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪ :‬داب‌و نه‌ریت ‌‬ ‫هۆكار ‌‬ ‫هه‌ندێك خێزان ك‌ه به‌هیچ جۆرێك‬ ‫ڕازی نابن كچه‌كانیان جگه‌له‌خزم‌و‬ ‫ی تر‬ ‫ی خۆیان به‌هیچ كه‌س ‌‬ ‫ناسیاو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ڕوو ‌‬ ‫بده‌ن‪ ،‬ئه‌م‌ه جگه‌ل������ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خراپ ‌‬ ‫ته‌ندروس������تییه‌و‌ه هۆكار ‌‬ ‫لێده‌كه‌وێت������ه‌وه‌‪ ،‬له‌هه‌م������ان كاتدا‬ ‫ئه‌گ������ه‌ر بێت‌و ئه‌م حاڵه‌ت‌ه به‌رده‌وام‬ ‫بێت‪ ،‬ئ������ه‌وا كچان زیات������ر به‌ره‌و‬ ‫ی ده‌بات‪ ،‬هاوكات‬ ‫مان������ه‌وه‌و قه‌یره‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫ب������اوك‌و براس������االری‌‌و نه‌بوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كچان هۆكارێك ‌‬ ‫ده‌س������ه‌اڵت ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تیی������‌ه بۆدواكه‌وتن ‌‬ ‫تر ‌‬ ‫كچان له‌پڕۆسه‌ی‌ هاوسه‌رگیریدا‪.‬‬

‫هۆكار ‌‬ ‫ی ئابووری‌‪ :‬ئ������ه‌م هۆكار‌ه‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێك‌ه له‌و كێشه‌و گیروگرفتانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌پرۆس������ه‌ ‌‬ ‫ك������‌ه كاریگ������ه‌ر ‌‬ ‫هاوسه‌رگیریدا هه‌یه‌‪ ،‬چونك‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌مڕۆ له‌ڕوو ‌‬ ‫سه‌رنج بده‌ین الو ‌‬ ‫ی نزمدایه‌و‬ ‫ئابوورییه‌و‌ه له‌ئاستێك ‌‬ ‫ی پته‌و ش������ك نابات ك‌ه‬ ‫بنه‌مایه‌ك ‌‬ ‫ی پێك‬ ‫ی هاوس������ه‌ر ‌‬ ‫بتوانێت ژیان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بێكار ‌‬ ‫بهێنێ������ت‪ ،‬له‌به‌رئ������ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی گرتۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی الوان ‌‬ ‫ی توێژ ‌‬ ‫زۆربه‌ ‌‬ ‫هه‌ندێج������ار له‌وانه‌ی������‌ه كچه‌ك������‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئابوور ‌‬ ‫له‌خێزانێكدا بێت ئاست ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆرباش بێت‌و هه‌میش‌ه چ خود ‌‬ ‫ی چاوه‌ڕێی‬ ‫خۆی‌و چ كه‌س������وكار ‌‬ ‫ی ئابوورییه‌و‌ه‬ ‫كوڕێك بن ك‌ه له‌ڕوو ‌‬ ‫ی خۆیدا بێت ك‌ه ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌ئاس������ت ‌‬ ‫زۆرجار ڕێك ناكه‌وێت‌و دواجار‬ ‫ئه‌و كێشه‌یه‌ی‌ لێده‌كه‌وێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی تر ئ������ه‌و داواكاریی‌ه‬ ‫هۆكارێك������ ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆرانه‌ی‌ه ك‌ه له‌الیه‌ن دایك‌و باوك ‌‬ ‫كچان������ه‌و‌ه ده‌خرێت‌ه به‌رده‌م كوڕان‬ ‫ی داواكردن������دا‪ ،‬ئه‌مه‌ش ‌وا‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫له‌ك������وڕان ده‌كات نه‌توان������ن بچن‌ه‬ ‫ی‬ ‫ژێر ئه‌و بار‌ه قورسه‌وه‌‌و به‌ناچار ‌‬ ‫له‌داواكردنی‌ كچه‌ك‌ه ده‌كشێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌بوون ‌‬ ‫ی تره‌و‌ه كێش������ه‌ ‌‬ ‫له‌الیه‌ك ‌‬ ‫ی تر‌ه‬ ‫ی نیشته‌جێبوون یه‌كێك ‌‬ ‫شوێن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پرۆسه‌ ‌‬ ‫ی دواكه‌وتن ‌‬ ‫له‌گرفته‌كان ‌‬ ‫هاوسه‌رگیری‌‪ ،‬چونك‌ه ئه‌گه‌ر ئێم‌ه‬ ‫ی به‌خته‌وه‌ر‬ ‫بمانه‌وێت خێزانێك������ ‌‬ ‫پێك������ه‌و‌ه بنێی������ن پێویس������تیمان‬ ‫ی ژن‌و پیاو هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌سه‌ربه‌خۆبوون ‌‬ ‫ی تایبه‌ت به‌خۆیانداو‬ ‫له‌ش������وێنێك ‌‬ ‫ژی������ان بردنه‌س������ه‌ر دوور له‌هه‌موو‬ ‫ی كوڕو كچ‪ ،‬چونك‌ه‬ ‫ی ماڵ ‌‬ ‫سانسۆرێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م س������ه‌ربه‌خۆبوون‌ه پێویستیه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌ره‌سه‌ندن ‌‬ ‫زۆر گرنگه‌‌و له‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌كنه‌لۆجیاو‌ه په‌ره‌ ‌‬ ‫پیشه‌س������از ‌‬

‫ی‬ ‫س������ه‌ندووه‌‪ ،‬به‌اڵم زۆرجار به‌هۆ ‌‬ ‫ی نیشته‌جێبوونه‌و‌ه‬ ‫ی ش������وێن ‌‬ ‫نه‌بوون ‌‬ ‫ی‬ ‫كوڕان س������ڵ ده‌كه‌نه‌و‌ه له‌پڕۆس‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوسه‌رگیری‌‌و ئه‌مه‌ش ده‌بێت‌ه هۆ ‌‬ ‫دواكه‌وتن له‌و پڕۆسه‌یه‌دا‪.‬‬

‫نه‌بوونی‌ شوێن ‌ی‬ ‫نیشته‌جێبوون‬ ‫یه‌كێك ‌ی تر‌ه‬ ‫له‌گرفته‌كان ‌ی‬ ‫دواكه‌وتن ‌ی‬ ‫پرۆسه‌ ‌ی‬ ‫هاوسه‌رگیری‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئێم ‌ه بمانه‌وێت‬ ‫خێزانێك ‌ی‬ ‫به‌خته‌وه‌ر پێكه‌و‌ه‬ ‫بنێین پێویستیمان‬ ‫به‌سه‌ربه‌خۆبوون ‌ی‬ ‫ژن‌و پیاو هه‌یه‬

‫ێ له‌خێزان‌و كۆمه‌ڵگادا‬ ‫ی نێوان نێرو م ‌‬ ‫ی ره‌گه‌ز ‌‬ ‫جیاواز ‌‬

‫ ئه‌ڤین حه‌سه‌ن‬ ‫ی‬ ‫ی دایك ئاواته‌خواز ‌‬ ‫ئه‌وس������اته‌ ‌‬ ‫مناڵێكه‌و هیواخ������واز‌ه كۆرپه‌یه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی هۆگر ‌‬ ‫بێنێت‌ه دنیاوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ ‌‬ ‫ی ئ������ه‌و مناڵه‌ی������‌ه ئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫بوون������ ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه نیی‌ه كوڕبێت‬ ‫ئاواته‌خ������واز ‌‬ ‫یان ك������چ‪ ،‬ته‌نه������ا دایك������‌ه له‌و‬ ‫قۆناغه‌دا ئ������ه‌و جیاوازیی‌ه ناكات‪،‬‬ ‫ی كات‌و له‌گ������ه‌ڵ‬ ‫به‌تێپه‌ڕبوون������ ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵگاو‬ ‫گه‌وره‌بوونیدا یاساكان ‌‬ ‫ی به‌س������ه‌ردا ئه‌س������ه‌پێت‌و‬ ‫خێزان ‌‬ ‫له‌گه‌ڵی������ا گه‌ور‌ه ئه‌ب������ن‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫ی مێ‌‪ ،‬هه‌ر له‌س������ه‌ره‌تاو‌ه‬ ‫بۆڕه‌گه‌ز ‌‬ ‫ێ ئه‌سه‌ننه‌وه‌و‬ ‫ی ل‌‬ ‫ناس������كی‌‌و پاك ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی پ‌‬ ‫ی س������ه‌پاو ‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك یاس������ا ‌‬ ‫ی ئه‌م‌ه‬ ‫پیاد‌ه ئه‌ك������ه‌ن‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ ‌‬ ‫عه‌یبه‌ی‌ه بۆتۆ‪ ،‬چونك‌ه كچی‌‪ ،‬ئه‌م‌ه‬ ‫ش������ه‌رم‌ه بۆتۆ چونك‌ه كچی‌‪ ،‬ئه‌م‬

‫جۆر‌ه جلوبه‌رگان������‌ه له‌به‌ر مه‌كه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی پیرۆزی‌‌و گه‌وره‌ی ‌‬ ‫چونك‌ه ئاست ‌‬ ‫تۆ له‌جلوبه‌رگ������دا ده‌رئه‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫ئاوا به‌ڕێ������گادا مه‌ڕۆ‪ ،‬جوان نیی‌ه‬ ‫بۆتۆ‪...‬هتد‪.‬‬ ‫هه‌م������وو ئه‌مان������‌ه له‌بۆته‌یه‌ك������دا‬ ‫ی ش������ه‌ره‌ف‌و‬ ‫كۆئه‌كرێته‌و‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ی ئافره‌ت‪ ،‬هه‌ر‬ ‫یاساو رێك‌و پێك ‌‬ ‫ئه‌مانه‌ش‌ه وایكردوو‌ه زۆرترین ئه‌و‬ ‫ی هه‌رزه‌كاریدا‬ ‫ی له‌ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ئافره‌تانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كێش������‌ه ئه‌ب������ن‪ ،‬به‌هۆ ‌‬ ‫توش������ ‌‬ ‫ی ش������ه‌رم‌و ترسه‌و‌ه‬ ‫دروس������تبوون ‌‬ ‫بێت به‌تایبه‌ت‪ ،‬ك‌ه له‌ڕاستیدا ئه‌م‌ه‬ ‫ی ڕه‌گه‌زیی‌ه به‌سه‌ر‬ ‫ته‌نها جیاواز ‌‬ ‫ی كوردیدا‬ ‫ی كۆمه‌ڵ������گا ‌‬ ‫ئافره‌ت������ ‌‬ ‫ئه‌سه‌پێنرێت‪ ،‬ئه‌گینا ترس‌و شه‌رم‬ ‫له‌ئه‌زه‌له‌و‌ه له‌گه‌ڵ مرۆڤدا له‌دایك‬ ‫نابێت‪ ،‬به‌ڵكو ده‌وروبه‌رو كۆمه‌ڵگاو‬ ‫ی تر ئه‌و ترس‌و‬ ‫چه‌ند فاكته‌رێك ‌‬ ‫شه‌رمه‌ دروست ئه‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ی له‌نێوان‬ ‫ی جیاواز ‌‬ ‫كاریگه‌رییه‌كان ‌‬

‫ی‬ ‫هه‌ردوو ڕه‌گ������ه‌زدا هه‌ر له‌ته‌مه‌ن ‌‬ ‫هه‌رزه‌كاریدا ته‌واو نابێت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ی هاوسه‌رگیریشدا‬ ‫ی پرۆسه‌ ‌‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫ی ئه‌بێت‪،‬‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی تایبه‌ت ‌‬ ‫كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی خێزانی‌‌و‬ ‫ك������‌ه دواجار كێش������ه‌ ‌‬ ‫ی لێ‌ ئه‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫جیابوونه‌وه‌یش ‌‬ ‫ی نێ������ر به‌تایبه‌ت‬ ‫ی ره‌گه‌ز ‌‬ ‫ئ������ه‌وه‌ ‌‬ ‫باوك‌و ب������راو هه‌ندێجار دایكیش ‬ ‫ی پیدابنێن ئه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫نایانه‌وێت دان ‌‬ ‫ی‬ ‫ك‌ه ئاف������ره‌ت وه‌ك بوونه‌وه‌رێك ‌‬ ‫ی ترسناك‬ ‫ناسك‌و وه‌ك ماده‌یه‌ك ‌‬ ‫س������ه‌یر ئه‌كه‌ن‪ ،‬ك������‌ه ئه‌گه‌ر زۆر‬ ‫ی‬ ‫ی له‌هه‌موو هه‌ڵس������وكه‌وتێك ‌‬ ‫ئاگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌بێت‪ ،‬ئه‌وا وه‌ك مه‌سه‌له‌ ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫شووش������ه‌ك‌ه ئه‌زرینگێت������ه‌وه‌‪ ،‬ك‌ه‬ ‫له‌راستیدا ئه‌و ناسكیی‌ه له‌بنه‌ڕه‌تدا‬ ‫ی نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌و‌ه خێزان‌و‬ ‫بوون ‌‬ ‫ده‌وروب������ه‌رو كۆمه‌ڵگای������‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫گه‌وره‌بوون������دا ئه‌و ناس������كییه‌ت‬ ‫ی‬ ‫به‌سه‌ردا ئه‌سه‌پێنێت‪ ،‬بۆی‌ه زۆربه‌ ‌‬ ‫ی له‌بنه‌ڕه‌ت������دا‬ ‫ئ������ه‌و خێزانان������ه‌ ‌‬

‫ی‬ ‫به‌ش������ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫مناڵه‌كانی������ان‬ ‫ته‌ندروس������ت پ������ه‌روه‌رد‌ه ئه‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ی مراهقی‌‌و‬ ‫كاتێك ئه‌گات‌ه ته‌مه‌ن ‌‬ ‫گه‌نجێت������ی‌‪ ،‬ئه‌وس������ا راس������تی‌‌و‬ ‫ی ئه‌زانێت‪،‬‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫دروس������تییه‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌وێت‌و‬ ‫ی چ������ ‌‬ ‫ئه‌زانێ������ت خۆ ‌‬ ‫ی ئه‌كات‪ ،‬چۆن هه‌ڵس������وكه‌وت‬ ‫چ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ژیان ‌‬ ‫ئ������ه‌كات‌و چۆن رێچك������ه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌گرێت؟ ب������ه‌اڵم كاتێك‬ ‫خ������ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م هه‌موو یاس������ا نه‌ویس������تراوه‌ ‌‬ ‫به‌سه‌ردا ئه‌سه‌پێنرێت‌و بچوكترین‬ ‫ی له‌هه‌ده‌ر ئه‌گیرێت‪،‬‬ ‫ی الواز ‌‬ ‫خاڵ ‌‬ ‫ئه‌وس������ا زیاتر ئه‌كه‌وێت‌ه هه‌ڵه‌وه‌و‬ ‫ی ال ئه‌بێت‌ه ترس‌و‬ ‫هه‌موو ش������تێك ‌‬ ‫ی‬ ‫دوودڵ������ی‌‪ ،‬هه‌رچه‌ن������د‌ه ره‌گه‌ز ‌‬ ‫ی نیی‌ه له‌كۆمه‌ڵێك‬ ‫كوڕیش بێبه‌ر ‌‬ ‫یاس������او كێش������ه‌و كه‌م‌وك������وری‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم بۆئه‌وان زیاتر له‌س������ه‌ریان‬ ‫ی‬ ‫ئه‌كه‌وێ������ت‪ ،‬چونك������‌ه هه‌ڵه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ئافره‌ت له‌به‌رامبه‌ر هه‌مان‬ ‫بچوك ‌‬ ‫ی كوڕ نییه‌‪ ،‬ك‌ه‬ ‫ی گه‌وره‌تر ‌‬ ‫هه‌ڵ������ه‌ ‌‬

‫پیاوی‌ كۆمه‌ڵگای‌ كوردی‌ هه‌میشه‌ به‌چاوی‌ جه‌سته‌وه‌ له‌ئافره‌ت ئه‌ڕوانێت‌و‬ ‫كه‌مترین پیاو ئه‌توانێت له‌په‌نجه‌ره‌ی‌ رۆحییه‌وه‌ بچێته‌ دڵی‌ ئافره‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش وایكردووه‌ كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر خودی‌ په‌یوه‌ندی‌ خۆشه‌ویستی‌‌و‬ ‫هاوسه‌رگیریش هه‌بێت‪ ،‬كه‌ زۆرجار نابنه‌ ئاوێن ‌هی‌ دڵ‌و ژیانی‌ یه‌كتر‬

‫هه‌ردووكی������ان هه‌م������ان هه‌ڵه‌یان‬ ‫ی‬ ‫ی ڕه‌گه‌ز ‌‬ ‫كردبێت‪ ،‬وه‌ك ئ������ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی زۆر جیاواز بێت‬ ‫نێر بونه‌وه‌رێك ‌‬ ‫له‌ن������او كۆمه‌ڵگاو هه‌موو چاوه‌كان‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌من‪.‬‬ ‫جی������ا له‌هه‌م������وو ئه‌مان������‌ه ئ������ه‌و‬ ‫ی له‌س������ه‌ر ئافره‌تن‬ ‫تێڕوانینان������ه‌ ‌‬ ‫ی زۆر جیاوازن له‌سه‌ر‬ ‫تێڕوانینێك ‌‬ ‫ی ئافره‌ت‪،‬‬ ‫ی ئاف������ره‌ت بوون ‌‬ ‫خود ‌‬ ‫ی هه‌میش‌ه‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵگا ‌‬ ‫پیاو ‌‬ ‫ی جه‌س������ته‌و‌ه له‌ئافره‌ت‬ ‫به‌چ������او ‌‬ ‫ئه‌ڕوانێ������ت‌و كه‌متری������ن پی������او‬ ‫ی رۆحییه‌و‌ه‬ ‫ئه‌توانێ������ت له‌په‌نجه‌ره‌ ‌‬ ‫ی ئافره‌ت������ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫بچێت������‌ه دڵ ‌‬ ‫ی له‌س������ه‌ر‬ ‫وایك������ردوو‌ه كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی خۆشه‌ویس������تی‌‌و‬ ‫ی په‌یوه‌ند ‌‬ ‫خود ‌‬ ‫هاوس������ه‌رگیریش هه‌بێ������ت‪ ،‬ك‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی دڵ‌و ژیان ‌‬ ‫زۆرجار نابن‌ه ئاوێنه‌ ‌‬ ‫یه‌كتر‪.‬‬ ‫ئه‌گ������ه‌ر واقعبینان������‌ه بی������ن ئه‌م‌ه‬ ‫ی نێر نیی‌ه‬ ‫ی ره‌گه‌ز ‌‬ ‫ته‌نها تاوان������ ‌‬ ‫ك������‌ه ئه‌وج������ۆر‌ه خوێندنه‌وانه‌یان‬ ‫ی به‌رامب������ه‌ر هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ب������ۆ ره‌گ������ه‌ز ‌‬ ‫ی هه‌مان‬ ‫به‌ڵكو ئه‌ویش گی������رۆده‌ ‌‬ ‫ی ن������او كۆمه‌ڵگای������ه‌و‬ ‫پ������ه‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫ی خێ������زان‌و ده‌وروبه‌ر‬ ‫په‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كاریگه‌ریان هه‌ی‌ه له‌دروستكردن ‌‬ ‫ی ئه‌ودا‪ ،‬ئه‌و‌ه ڕاستییه‌ك‌ه‬ ‫تێڕوانین ‌‬ ‫ی خۆیه‌و‌ه‬ ‫ك‌ه ئافره‌ت به‌ئافره‌تبوون ‌‬ ‫ی‬ ‫جوان������ه‌و پیاوی������ش به‌پیاوبون ‌‬ ‫خۆیه‌و‌ه جوانه‌‌و هه‌ردووڕه‌گه‌زیش‬ ‫ی‬ ‫به‌یه‌كه‌و‌ه جوانن‪ ،‬به‌اڵم جیاواز ‌‬ ‫ی له‌نێوان ئ������ه‌م دووانه‌دا‬ ‫ڕه‌گه‌ز ‌‬

‫ی خراپ‬ ‫زۆرتری������ن كاریگ������ه‌ر ‌‬ ‫ئه‌سه‌پێنێت‪ ،‬وه‌ك ئه‌بینین ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌الی������ه‌ن زۆرێ������ك له‌س������ه‌نته‌ر‌ه‬ ‫رۆشه‌نبیری‌‌و رێكخراو‌ه مه‌ده‌نی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی رێكخراوه‌كان ‌‬ ‫ته‌نانه‌ت خ������ود ‌‬ ‫ی‬ ‫ئافره‌ت������ان‌و ژنانی������ش‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ ‌‬ ‫ی ڕق‬ ‫ئیش له‌سه‌ر دروس������تبوون ‌‬ ‫ی به‌رامب������ه‌ر‪،‬‬ ‫ك������راو‌ه له‌ڕه‌گ������ه‌ز ‌‬ ‫ئه‌وه‌ند‌ه ئیش له‌سه‌ر ئه‌و‌ه نه‌كراو‌ه‬ ‫ی پشت ئه‌و كێشانه‌و‌ه‬ ‫له‌هۆكاره‌كان ‌‬ ‫بكۆڵنه‌وه‌و ه������ه‌ردوو ڕه‌گه‌ز وه‌كو‬ ‫ی مامه‌ڵه‌ی������ان له‌گه‌ڵ بكرێت‪،‬‬ ‫خۆ ‌‬ ‫بۆنمون‌ه تائیستا زۆرێك له‌پیاوان‬ ‫ی‬ ‫واهه‌ست ئه‌كه‌ن ك‌ه رێكخراوێك ‌‬ ‫ی ئافره‌ت‌و‬ ‫ئافره‌تان ب������اس له‌ماف ‌‬ ‫ی به‌رامبه‌ر به‌ئافره‌تان‬ ‫توندوتی������ژ ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی گه‌یاندن ‌‬ ‫ئه‌كرێت‪ ،‬خ������ود ‌‬ ‫ی وا ئه‌وترێت‬ ‫په‌یام‌ه به‌ش������ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی له‌الیه‌ن‬ ‫ك‌ه زیاتر رق‌و توندوتیژ ‌‬ ‫ی پیاوه‌و‌ه دروست ئه‌كات‪،‬‬ ‫ره‌گه‌ز ‌‬ ‫تاڕاده‌یه‌ك زۆری������ش له‌ئافره‌تان‬ ‫ی خۆیان‬ ‫نازانن چۆن ئ������ه‌و مافه‌ ‌‬ ‫به‌ده‌ست بێنن‌و به‌سه‌ر كێشه‌كاندا‬ ‫ی‬ ‫زاڵب������ن‪ ،‬به‌ڵك������و كاردانه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫توندوتیژی������ش به‌كارئه‌هێنرێ������ت‬ ‫ی به‌رامبه‌ردا‪،‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ڕه‌گ������ه‌ز ‌‬ ‫چونك‌ه ماف‌و ئازادی‌‪ ،‬ش������تێك‬ ‫ی‬ ‫نیی������‌ه داوا بكرێت ی������ان وه‌ر ‌‬ ‫ی ئه‌و كه‌س‌ه‬ ‫بگریت‪ ،‬به‌ڵكو خود ‌‬ ‫ی ئه‌توانێت هه‌وڵ بۆئه‌و ماف‌و‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی بێنێت‪،‬‬ ‫ئازادیی‌ه بدات‌و به‌ده‌ست ‌‬ ‫بێگومان ئه‌مه‌ش به‌خۆسه‌پاندن‌و‬ ‫توندوتیژیه‌وه‌ به‌ده‌ست ناهێنرێت‪.‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫‪2010 /8/31‬‬

‫ژماره‪39‌:‬‬

‫‪19‬‬ ‫سەیرو سەمەر‬

‫سه‌یروسه‌مه‌ره‌ ‌ی‬ ‫شاژنه‌كان له‌مێژودا‬

‫كاوڕ‪ :‬س������وربە لەس������ەر‬ ‫ڕوونكردنەوەی وتەكانت نەبا‬ ‫ئەوانیتر بەهەڵە لێت تێبگەن‪،‬‬ ‫پێویس������تە ئەوە هەڵبژێریت‬ ‫كە بەڕاستی مەبەستتە نەك‬ ‫ئەوەی ئ������ارەزوت لەس������ەریەتی‪ ،‬ئاگاداربە زۆر‬ ‫لەسەر شت مەڕۆ كاتێك لەگەڵ خۆشەویستەكەت‬ ‫دەدوێیت‪.‬‬ ‫گا‪ :‬هەندێ������ك ب������واری‬ ‫ڕۆمانس������ی ن������و ‌ێ دێن������ە‬ ‫بەردەم������ت‪ ،‬ب������ەاڵم نابێت‬ ‫بەپەلە بیت لەهەڵبژاردنیدا‪،‬‬ ‫بەرەو پێش������چونێكی كتوپڕ‬ ‫ڕوودەدات لەژیانی تایبەتیتدا‪ ،‬پێویستە بەوریایەوە‬ ‫مامەڵەی لەگەڵ بكەیت‪.‬‬ ‫دووانه‌‪ :‬ئەم هەفتەیە هەس������ت‬ ‫بەكەمێك بێزاری دەكەیت‪،‬‬ ‫بەاڵم نابێت ب������ێ هیوابیت‪،‬‬ ‫چونك������ە زۆر نابا ئەو دۆخە‬ ‫تێپەڕدەبێت‌و هەموو شتێك‬ ‫ئاسایی دەبێتەوە‪ ،‬كێشە خێزانییەكان كەمێك‬ ‫سەقاڵت دەكەن‌و لەكارەكەت دوورتدەخەنەوە‪.‬‬ ‫ق������رژاڵ‪ :‬ئەمڕۆ دەگەڕێیتەوە‬ ‫سەر دۆخی پێشوت كە لێوان‬ ‫لێوبوو لەچاالكی‌و خۆشی‪،‬‬ ‫بەگشتی ئەم ماوەیە دەتوانی‬ ‫ئاس������ودەبژیت‪ ،‬یەكێ������ك‬ ‫لەخزمەكانت س������ەردانت دەكات بەمەبەس������تی‬ ‫هاوكاریكردنی هەوڵبدە ڕەتی نەكەیتەوە‪.‬‬ ‫شێر‪ :‬لەس������ەرەتای هەفتەدا‬ ‫هەوڵبدە پەیوەندی بەهەندێك‬ ‫لەهاوڕێ‌‌و دۆس������تەكانتەوە‬ ‫بكەی������ت‪ ،‬ڕەنگ������ە بڕێك‬ ‫پارەت بێتەدەست بەهۆیەوە دەتوانی قەرزەكانت‬ ‫بدەیتەوە‪ ،‬نهێنییەكانت ئاشكرامەكەو هەوڵبدە‬ ‫بەشێوەیەكی دبلۆماسی ڕەفتاربكەیت‪.‬‬ ‫فه‌ری������ك‪ :‬هەندێك هەواڵ‌و‬ ‫زانیاری تایبەت بەكارەكەت‬ ‫پێ������دەگات‌و س������ودیان لێ‬ ‫دەبینیت‪ ،‬ئەگەر هەمیش������ە‬ ‫بەترسەوە بژیت‌و ئەو بیرۆكە‬ ‫ڕەشانە لەمێش������كت دەرنەكەیت ئاسودەنابیت‪،‬‬ ‫پەیوەندییەكی ڕۆمانسی نو ‌ێ دەبەستیت‪.‬‬ ‫ت������ه‌رازوو‪ :‬هێم������ن ب������ە‬ ‫لەڕەفتارەكان������ت‌و هەوڵ������ی‬ ‫سەركێش������ی مەدە‪ ،‬چونكە‬ ‫بەس������ەرتدا‬ ‫ب������ەزەرەر‬ ‫دەشكێتەوە‪ ،‬ئەگەر كەسێك‬ ‫بێ������زاری كردیت دان بەخۆتدا بگرەو كەمێك‬ ‫بیربكەرەوە بەرلەوەی هەركاردانەوەیەك بنوێنیت‬ ‫بەرامبەری‪.‬‬ ‫دوپشك‪ :‬بەر لەهەنگاونان‬ ‫بۆهەر كارێك باش������تروایە‬ ‫پالنی پێش������وەختت هەبێت‬ ‫بۆی‪ ،‬لەبواری ڕۆمانس������یدا‬ ‫هەفتەیەكی باشە بۆتۆ دەتوانی‬ ‫بەخۆشی بیگوزەرێنی لەگەڵ خۆشەویستەكەتدا‪،‬‬ ‫بەاڵم هیچ بڕیارێك مەدە‪.‬‬ ‫كه‌وان‪ :‬هەستەكانت شێواو‬ ‫بیروبۆچونت ئاڵۆزە لەبەرئەوە‬ ‫ئاگات لەخۆت بێت‪ ،‬پێویستە‬ ‫هیچ بڕیارێك نەدەیت‌و دان‬ ‫بەخۆت������دا بگریت تاچەند‬ ‫ڕۆژی داهاتوو‪ ،‬بەاڵم ئەتوانی‬ ‫پش������ت بەهەندێك هاوڕێی دڵسۆزت ببەستیت‬ ‫بۆهاوكاری كردنت‪.‬‬ ‫گیسك‪ :‬بۆئەوەی بەدووربیت‬ ‫لەكێشەو ڕووداوی ناخۆش‬ ‫ئ������ەم هەفتەیە هی������چ جۆرە‬ ‫گەشتێك ئەنجام مەدە‪ ،‬ڕەنگە‬ ‫ڕووب������ەڕووی كێش������ەیەكی‬ ‫یاس������ایی ببیت������ەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەكارەكەتدا هەندێك بەرەو پێش������چونی باش‬ ‫بەڕێوەیە‪.‬‬

‫بەشی دووەم وكۆتایی‪:‬‬

‫شاژنە مارگرێت‪ :‬شاژنی نەمسا هاوسەری فیلیپی سێهەم‪ ،‬چەندكەسێك‬ ‫ویس������تیان گ������ۆرەوی حەریری وەك دیاری پێش������كەش بك������ەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەتوڕەبون������ەوە ڕەتیكردەوە‌و بەتوندیش سەرزەنش������تی كردن‪ ،‬ئەوانیش‬ ‫توڕەییەكەیان ڕەوییەوە كاتێك بۆیان دەركەوت كە ش������اژن قاچەكانی‬ ‫زۆر باریك‌و الوازن‌و هەمیش������ە ڕقی لێیان دەبێتەوە‪ ،‬بەهۆی ئەوەشەوە‬ ‫دیارییەكەی ئەوانی ڕەتكردەوە‪.‬‬

‫گەنجێتیت نو ‌ێ بكەرەوە!!!‬ ‫پێویس������ت ناكات خەرجییەكی زۆر بدەیت تا هەمیشە‬ ‫گەنجت������ر لەتەمەنی ڕاس������تەقینەی خ������ۆت دەربكەویت‪،‬‬ ‫لەم بارەی������ەوە جانیت لویفلر ڕاوێش������كاری جوانكاری‬ ‫لەش������اری نیویۆرك ئاماژە بەوە دەدات كە پڕوپاگەندە‬ ‫زۆرە بۆنوێبونەوەو بەدەس������تهێنانەوەی گەنجێتی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پ������ڕ خەرجی‌و لەهەم������ان كاتدا مەترس������یدارە‪ ،‬ئەوەش‬ ‫لەكاتێكدا زۆرین������ەی ئەو ڕێگایانەمان لەبیركردووە كە‬ ‫سادەوئاسان‌و كەم خەرجین‪ ،‬هەربۆیە لویفر پێشنیازی‬ ‫چەند ڕێگایەكی كردووە بۆكەمكردنەوەی س������اڵەكانی‬ ‫تەمەن كە بەخێرایی تێپەڕدەبن‪.‬‬ ‫یەك لەو پێش������نیازانە پۆش������ینی پۆش������اكی سپییە‪ ،‬كە‬ ‫رەونەقێك دەبەخشێتە ڕووخسارو هێڵ‌و چرچی پێست‬ ‫دەش������ارێتەوە‪ ،‬ب������ەاڵم ئەمەش مانای ئەوە نییە پێس������تی‬ ‫ڕووخسار فەرامۆش بكەین‪ ،‬مەرجیش نییە لەدەرمانخانە‬ ‫پزیشكییەكان پێست پاككەرەوە بكڕین‪ ،‬بەڵكو ئەتوانین‬ ‫لەماڵەوە س������ۆدەی نان‌و ئاوی س������نەوبەر تێكەڵ بكەین‌و‬ ‫بیدەین لەڕوخسارمان‌و دواتر بەئاوی ساردبیشۆین‪.‬‬ ‫لەكاتی دانانی ئارایش������تدا باش������تروایە ئەساسی ڕەنگ‬ ‫ك������راوە بەكاربهێنین‌و دوربكەوین������ەوە لەبەكارهێنانی‬ ‫ئ������ەو قەڵەم لێوانە كە ڕەنگی������ان لەپەلكەزێڕینە دەچێت‪،‬‬

‫لەبری ئەمە با ئارایش������تەكان بەڕەنگی مسی‪ ،‬قوڕقوشم‪،‬‬ ‫نیكڵ بێت‪ ،‬بۆگرنگیدان بەلێوەكانیش هەفتەی جارێك‬ ‫بەلس������ەمی لێبدرێت‌و بەفڵچ������ەی ددان كە خاوێن بێت‬ ‫تەنها بۆئەم مەبەستە تەرخان كرابێت لەپێست‌و خانەی‬ ‫م������ردووەكان پاكی بكەینەوە‪ ،‬پاش������ان بەلس������ەمی تری‬ ‫لێبدرێت‪ ،‬لەم������ەش گرنگتر زەردەخەنەیە با هەمیش������ە‬ ‫خەندە لەس������ەر لێوەكان بێت‪ ،‬چونكە ڕووگەش دەكات‌و‬ ‫پێستی ڕوخسار توند دەكات‪.‬‬ ‫هەركاتێك باس لەجوانی‌و بەژن ڕێكی بكرێت یەكێك‬ ‫لەهەن������گاوەكان بریتییە لەوەرزش������كردن‪ ،‬بۆیە جانیت‬ ‫لویفلر جەخت لەس������ەر ئەوە دەكاتەوە كە وەرزشكردن‬ ‫زۆر پێویس������تە بەتایبەت وەرزش������ی ڕێڕۆشتن بۆچاالك‬ ‫بونەوەی س������وڕی خوێن‪ ،‬هەروەها دەبێتە هۆی ئاڵبونی‬ ‫پێس������تی ڕووخسارو بەخش������ینی ڕەونەق پێی‪ ،‬بێگومان‬ ‫ڕێڕۆش������تنیش مەرجی خۆی هەیە كە پێویستە بەڕێكی‬ ‫بەڕێدا بڕۆیت‪ ،‬هەروەها گوشار بخەیتە سەر سك بەرەو‬ ‫ناوەوە س������ەرت بەرز بێت‌و ش������انەكانت بەرەودواوە بن‪،‬‬ ‫هاوكات خاڵێك������ی تر كە زۆر گرنگە هەڵمژینی هەوای‬ ‫خاوێن‌و پڕ ئۆكس������جینە‪ ،‬چونكە خۆراك دەبەخش������ێتە‬ ‫لەش‌و زیندەگی بۆپێست‌و دەماغ دەگەڕێنێتەوە‪.‬‬

‫یاری‬

‫‪u‬‬ ‫‪k‬‬

‫‪o‬‬ ‫‪d‬‬

‫یار ‌ی سۆدۆكۆ‬

‫ی‬ ‫یاری‌ س������ۆدۆكۆ یارییه‌كه‌ بیروهۆش فراوان ده‌كات‪ ،‬وش������ه‌ی‌ سۆدۆكۆش وشه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ته‌نی������ا) ده‌گه‌یه‌نێت‪ ،‬یارییه‌ك‌ه پێكهاتوو‌ه له‌نۆ چوارگۆش������‌ه‬ ‫یابانیی������ه‌ واتای‌ (ژماره‌ ‌‬ ‫ی هه‌موو چوارگۆشه‌كان ده‌كات‌ه‬ ‫ی ئاسۆیی‌ وات‌ه كۆ ‌‬ ‫ی ستونی‌‌و نۆ چوارگۆشه‌ له‌بار ‌‬ ‫له‌بار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كتربڕ ده‌چێت‪ ،‬به‌اڵم له‌بری‌ وش‌ه ژماره‌ ‌‬ ‫ی له‌وش������ه‌ ‌‬ ‫هه‌ش������تاویه‌ك خانه‌‪ ،‬به‌نزیكه‌ی ‌‬ ‫ی نه‌ناسراو بوو له‌الیه‌ن‬ ‫دیاریكراوه‌‪ .‬ئه‌م یاریی‌ه له‌بنه‌ڕه‌تدا یارییه‌كی‌ چینییه‌‌و یارییه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه‬ ‫زانای‌ سویس������ری‌ بواری‌ ماتماتیك لیۆناردۆ ئۆیله‌ر داهێن������را‪ ،‬ئیتر دوابه‌دوا ‌‬ ‫له‌ڕۆژنامه‌كاندا باڵوبوه‌وه‌و خه‌ڵك هۆگری‌ بوون‪.‬‬

‫‪su‬‬

‫یاسا ‌ی یارییه‌كه‌‪:‬‬ ‫ێ‬ ‫پێویسته‌ چوارگۆش������‌ه به‌تاڵه‌كان به‌ژمار‌ه ‪ 9-1‬پڕبكه‌یته‌و‌ه به‌ب ‌‬ ‫ی ئه‌و ژمار‌ه له‌چوارگۆش������‌ه س������تونییه‌كه‌و ئاسۆییه‌كه‌شدا‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫دوباره‌بوبێته‌وه‌‪.‬‬ ‫پێش شیكاركردن‪:‬‬

‫سه‌تڵ‪ :‬لەگەڵ هاوسەرەكەت‬ ‫توش������ی كێش������ەو دەمەقاڵی‬ ‫دەبیت ئەم������ەش بێتاقەتت‬ ‫لەكارەكان������ت‬ ‫دەكات‌و‬ ‫ب������ەاڵم‬ ‫دواتدەخ������ات‪،‬‬ ‫پێویس������تە لەمە زیاتر خۆت‬ ‫ماندووبكەیت بۆئەوەی بەرەو پێش بچیت‪.‬‬ ‫نه‌هه‌ن������گ‪ :‬كارەكان بەرەو‬ ‫جێگیرب������وون دەڕۆن‌و‬ ‫بەهۆیەوە ب������اری دەروونیت‬ ‫ب������ەرەو باش������تر دەچێت‪،‬‬ ‫چەند مەس������ەلەیەكی تایبەت‬ ‫بەخۆت ی������ەكال دەكەیتەوەو‬ ‫ئەمەش ئاسودەت دەكات‪ ،‬گرنگیدان بەهەندێك‬ ‫كاروباری كۆن ی������ان پەیوەندییەكی ڕابردوو‬ ‫سەرقاڵت دەكات‪.‬‬

‫ش������اژنەولهلمینا ماری������ا‪ :‬خاتونی ئۆرانج دناس������ۆ‪ ،‬ك������ە لەدوایدا بوو‬ ‫بەشاژنی هۆڵەندا كاتێك لەساڵی ‪ 1948‬وازی لەتەختی پاشایەتی هێنا‬ ‫سەروەتەكەی پێنسەد ملیۆن دۆالر بوو‪.‬‬

‫‪7‬‬

‫‪6‬‬

‫‪9‬‬

‫‪7‬‬

‫‪2 4‬‬ ‫‪8 6‬‬ ‫‪4 2 9‬‬

‫‪4‬‬

‫‪9 4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪5‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪8 1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬

‫ش������اژنە كلیۆپاترا‪ :‬كاتێك دوای مردنی باوكی بەتلیمۆس������ی یانزەهەم‬ ‫چووە س������ەر تەختی پاشایەتی‪ ،‬لەسەر وەس������یەتی باوكی هاوسەرگیری‬ ‫لەگەڵ برا بچوكەكەی بەتلیمۆس������ی س������ێیەم كرد‪ ،‬پاشان هاوسەرگیری‬ ‫لەگەڵ دوو پیاوی تر كرد كە لەبەناوبانگترین س������ەركردەكانی ئەوروپا‬ ‫بوون‪ ،‬یەكەمیان قەیس������ەر یولیۆس بوو س������اڵی ‪47‬ی پێش زاینی بوو‪،‬‬ ‫دووەمیشیان مارك ئەنتۆنیۆ ساڵی ‪41‬ی پێش زایین‪.‬‬ ‫موتش������یه پیان‪ :‬خزمەتكاری كۆش������كی قەیسەری واڵتی چین بوو‪ ،‬پاش‬ ‫ماوەیەك بوو بەقەیس������ەری ئەو واڵتە پاش ئەوەی خوشك‌و براو دایك‌و‬ ‫قەیسەریشی كوشت‪.‬‬ ‫قەیسەر ئوجینی‪ :‬هاوسەری ناپلیۆنی سێیەم‪ ،‬كاتێك پێاڵوێكی دەكڕی‬ ‫نرخی چەندێك گرانیش بوایە تەنها یەك جار بەكاری دەهێنا‪.‬‬ ‫ئەلیزابیپ ش������اژنی نەمس������ا‪ :‬هەموو ش������ەوێك پێش نوستن دەسڕێكی‬ ‫تەڕی لەناوقەدی دەپێچا‪ ،‬چونكە پێی وابوو ئەو دەس������ڕە ناوقەدو بەژنی‬ ‫باریك‌وڕێك دەكات‪.‬‬ ‫كریستیان ئیرهاردن‪ :‬بۆماوەی سی ساڵ شاژنی پۆڵەندابوو لەساڵەكانی‬ ‫‪ ،1727 -1697‬بەاڵم هەرگیز پێی نەخستە ناوپۆڵەندا‪.‬‬ ‫دیزی كالری‪ :‬كچی یەكێك لەبازرگانەكانی مارسیلیا‪ ،‬مارەی بڕا لەس ‌ێ‬ ‫سەرباز لەدواییدا هەرسێكیان بوون بەشازادە‪ ،‬سەربازی یەكەم ناپلیۆن‬ ‫پۆناپ������ەرت‪ ،‬دووەم جۆزیف بەرنادوت‪ ،‬بەاڵم كە هاوس������ەرگیری لەگەڵ‬ ‫بەرنادۆت كرد تەختی پاشایەتی واڵتی سویدی لەئەستۆگرت‪.‬‬ ‫دۆقی ئەڵمانی ماری ئۆجیس������ت‪ :‬لەنێو حەوزی بانیۆكەیدا پێش������وازی‬ ‫لەمیوانە فەرمییەكانی دەكرد‪.‬‬

‫جوانیت لەسروشتەوە وەربگرە ‬

‫بێگومان هەریەك لەئێمە ئەوە دەزانین كە هیچ ئامادەكراوێك هێندەی‬ ‫مادە سروش������تییەكان بەس������ود‌و چاك نین بۆجوانكاری‪ ,‬لەنێوان ئەو‬ ‫ماددانەشدا زەیتە سروشتییەكانە ئەمانەی خوارەوە چەند نمونەیەكن‬ ‫كە هەریەكێكیان بۆمەبەستێك بەكاردێن‪.‬‬ ‫زەیتی سوبێرچارەس������ەری زبری‌و كەرتبونی ق������ژ دەكات‪ ,‬هەروەها‬ ‫زەیت������ی مەعدەن������وس لەگ������ەڵ زەیتی س������مڵ بۆچارەس������ەری زیپكە‬ ‫بەكاردێت‌و باشتروایە لەبەیانیانیشدا بەئاوی مەعدەنوس بشۆردرێت‪.‬‬ ‫بۆپرشنگداری‌و س������پیبونەوەی ڕووخساریش زەیتی ڕێحانە باشترین‬ ‫هەڵبژاردنە‌و زەیتی كەتانیش بۆبەهێزكردنی قژ بەكاردێت‪ ,‬هەروەها‬ ‫بۆكەمكردنەوەو البردنی چرچی ڕوخس������ار زەیتی ش������مڵی‌و زەیتی‬ ‫كاهوو بەسودە‪.‬‬ ‫بۆكەمكردنەوەی ڕەش������ی هەندێك ش������وێنی جەس������تە زەیتی نەعنا‬ ‫بەكاربێنە‪ ,‬هەروەها بۆچارەس������ەری ئازاری جومگەو پشتیش زەیتی‬ ‫خەردەل دیاریكراوە‪ .‬بۆیەكخس������تنی ڕەنگی ڕووخسار ڕۆنی كونجی‬ ‫یەكاویەكە‪ ,‬ڕۆنی ڕەشكەش بەكاردێت بۆچارەسەری خوروی پێست‪،‬‬ ‫بێگومان هەریەك لەزەیتەكان لەالینی تریشەوە سودیان لێدەبینرێت‪،‬‬ ‫ئەگەر بێتو بەشێوەیەكی تەندروس������ت بەكاربهێنرێن زۆرینەی كات‬ ‫پێویستت بەسەردانی پزیشك نابێت‪.‬‬

‫شیرینی‬

‫ژماره‪39‌:‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫پسكیت بەخورما‬

‫ڕەچەتەیەكی‬ ‫ئەفسوناوی بۆچاوەكانت‬ ‫وەك ئەوەی هاوێنەت‬ ‫لەچاودابێت‬

‫مۆدیل‬

‫‪18‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /8/31‬‬

‫كه‌ره‌سته‌كان‪:‬‬ ‫س������ێ‌ كوپ ئارد لەهەر جۆرێك بێت‬ ‫یان ئاردی گەنم بێت‪ ،‬یەك كەوچكی‬ ‫بچ������وك س������ۆدە‪ ،‬نیو ك������وپ ڕۆنی‬ ‫ڕووەكی‪ ،‬نیو ك������وپ كەرەی تواوە‪،‬‬ ‫نیو كوپ ئاوی س������ارد‪ ،‬نیو كوپ‬ ‫شەكر‪.‬‬

‫ئەگەر پێت خۆش������بوو لەبۆن������ەو ئاهەنگەكاندا چاوەكانت‬ ‫ببریس������كێنەوە وەك ئەوەی هاوێن������ەت لەچاودابێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫هەر لەماڵەكەی خۆتدا ئەم ڕەچەتەیە ئامادە بكەو بەكاری‬ ‫بهێنە‪ .‬چای ڕووەك بێنەو بەباش������ی‌و بەبێ‌ شەكر گەرمی‬ ‫بكە پاش������ان بیخەرە ناوفرێزەرەكەوە تاچینی س������ەرەوەی‬ ‫دەیبەس������تێ‌‪ ،‬بەاڵم چینی ژێرەوە وەك خۆی دەمێنێتەوە‪،‬‬ ‫ئەو بەش������ەی كە نەیبەستووە ئاوی گوڵی تێبكە پارچەیەك‬ ‫ێ مەترسە‬ ‫لۆكەی تێهەڵبكێشەو لەس������ەر چاوەكانت دایبن ‌‬ ‫ئەگەر چەند دڵۆپێكی چووە ناو چاوتەوە‪ ،‬كەمێك پشوو‬ ‫بدەو پاشان كارەكە دوبارە بكەرەوە تا ئەوكاتەی هەست‬ ‫دەكەیت چاوەكانت ئیسراحەتیان كردووە‪ ،‬ئیستا بچۆرە‬ ‫بەر ئاوێنەو سەیری چاوەكانت بكە دەبینیت چۆن بریقە‬ ‫دەدەن‪.‬‬ ‫تێبینی‪ :‬چا دوای بەس������تن ڕەنگەكەی وەك شیری لێدێت‬ ‫ئەوەش ئاساییە‌و لێی مەترسە‪.‬‬

‫ناواخنەكەی‪:‬‬ ‫نیو كیلۆ خورمای شێلدراوی بێ ناوك‪ ،‬نیو كوپ كەرە‪.‬‬ ‫چۆنێتی ئامادەكردنی‪:‬‬ ‫ئاردو س������ۆدەكە تێكەڵ دەكەین‪ ،‬ش������ەكرو ئاوەكەش بەجیا تێكەڵ‬ ‫دەكەین‌و ئەیكەنە س������ەر ئەوانیتر‪ ،‬كەرە تواوەكەو ڕۆنە ڕووەكیەكە‬ ‫ئەكەینە س������ەریان‌و هەمویان بەباش������ی تێكەڵ دەكەین تا ش������ێوەی‬ ‫هەویرێكی شل وەردەگرێت‪.‬‬ ‫بۆ ئامادەكردنی ناوەكەش������ی‪ ،‬كەرەو خورماك������ە تێكەڵ دەكەین تا‬ ‫ش������ێوەیەكی ن������ەرم وەردەگرێت‪ .‬هەندێك ئارد دەپرژێنینە س������ەر‬ ‫مێزەكەو هەویرەكەی دەكەینە س������ەرو باڵوی دەكەینەوە تا شێوەی‬ ‫الكێشەیەكی گەورە وەردەگرێت‪ ،‬خورما ئامادەكراوەكە دەكەینە ناو‬ ‫هەر پارچە هەویرێكەوەو ڕووەكەی دەپێچین‌و هەویرەكەش دەئاڵێنین‬ ‫بەدەوری خورماكەدا‪ ،‬پاش������ان بەئامێرێكی تایبەت هەویرەكە پارچە‬ ‫پارچە دەكەین بەش������ێوەی سێگۆشەی بچوك‌و لەسەر سینی فڕنەكە‬ ‫ڕیزی������ان دەكەی������ن‌و دەیخەینە ناو فڕنەوە‪ ،‬كە پل������ەی گەرمییەكەی‬ ‫‪350‬پل������ەی فەرەنهایت بێت هەتا پس������كیتەكە دەبرژێت‪ ،‬پاش������ان‬ ‫دەریدەهێنین تا س������ارد دەبێتەوە‌و لەدەفرێكدا كە هەوا لێی نەدات‬ ‫هەڵیدەگرین‪.‬‬

‫شۆربا‬

‫شۆربای ڕەمەزان‬ ‫كه‌ره‌سته‌كان‪:‬‬ ‫نیو پەرداخ نیسكی زەرد‪ ،‬یەك ماجی‪،‬‬ ‫خوێ‌‪ ،‬بیبەر‪ ،‬بەهارات‪ ،‬دووپارچە كوسج‪،‬‬ ‫دوگێزەر‪ ،‬پەتاتە‪ ،‬ئاو‪ ،‬زەیتی گەنمەشامی‪،‬‬ ‫پیازێكی جنراو‪ ،‬یەك تەماتەی شێلدراو‪.‬‬ ‫چۆنێتی ئامادەكردنی‪:‬‬ ‫پیازەكە دەكەینە ناو ڕۆنەكەوەو لێی دەگەڕێین‬ ‫تا ئاڵ دەبێت‪ ،‬پاش������ان تەماتەكەی تێدەكەین‌و نیسك‌و س������ەوزەكان‬ ‫دەشۆینەوەو دەیكەینە ناوی‌و ئاوی تێدەكەین تا ئەو ئاستەی سەوزەكان‬ ‫دادەپۆشێت‪.‬‬ ‫دوای ئەوانە خ������وێ‌‪ ،‬ماجی‪ ،‬بیبەر‪ ،‬بەهاراتەكەی تێدەكەین‌و لەس������ەر‬ ‫ئاگرەك������ە دایدەنێین ت������ا پێدەگات‪ ،‬ئیت������ر ئەیكەینە ن������او دەفرەوەو‬ ‫بەمەعدەنوس دەیڕازێنینەوە‪.‬‬

‫لەڕێگەی ئەم تێستەوە ڕێژەی مێینەییت دیاری بكە‬ ‫‪ o‬چ جۆرە قوماشێك پەسەند دەكەیت؟‬ ‫ لۆكە‬‫ حەریر‬‫ دانتێل‬‫‪ o‬بۆنی پەسەند الی تۆ كامەیە؟‬ ‫ ڕووەكی‬‫ مسك‬‫ گوڵ‬‫‪ o‬ئەو ش������تە چییە كە هەمیشە لەنێو جانتای‬ ‫دەستتدا بوونی هەیە؟‬ ‫ بۆن‬‫ ماسكارا یان قەڵەم لێو‬‫ یەك كیسە ئارایشتی تەواو‬‫‪ o‬كام جۆری فیلم پەسەند دەكەیت؟‬ ‫كۆمیدی‬‫ دراما‬‫ ڕۆمانسی‬‫‪ o‬بەئاسانی شەرم دەكەیت؟‬ ‫ بەدەگمەن‬‫ هەندێك كات‬‫ هەمیشە‬‫‪ o‬ئێوارەیەكی ڕۆمانس������ی نمونەیی الی تۆ‬

‫پاککه‌ره‌وه‌ی‬ ‫ده‌موچاو‬

‫بیست خولەك بۆپێستێكی ب ‌ێ خەوش‬

‫گیرۆدەی بەدەس������ت پاك نەكردنەوەی پێستت‌و باڵوبونەوەی خەوش لەسەری؟ ئایا‬ ‫بەدوای ڕێگەیەكدا دەگەڕێیت ئاسان بێت‌و تێچونیشی كەم بێت بۆڕزگاربوون لەو‬ ‫كێشەیەی جوانیتی داپۆشیوە‪،‬‬ ‫ئەمەی خوارەوە ڕێگەیەكی‬ ‫ئاسانە لەكەمترین كاتدا‌و‬ ‫بەتێچونێك������ی ئاس������ان‬ ‫ڕووخسارت پاك دەكاتەوە‪.‬‬ ‫پەتاتەی������ەك بكوڵێنە تا ئەو‬ ‫ئاستەی بتوانی بیشێلیت‪،‬‬ ‫پاش������ان بیكەرە دەفرێكەوە‬ ‫لەگەڵ كەمێك ماس������ت‌و‬ ‫كەوچكێ������ك نیشاس������تە‬ ‫تێكەڵی بكە‪ .‬هەفتەی جارێك‬ ‫بی������دە لەڕوخس������ارت‪ ،‬یەكەم‬ ‫جار ب������ا چارەكێ������ك پێوەی‬ ‫بێت‪ ،‬بەاڵم دوات������ر كاتەكە بكە‬ ‫بەبیست خولەك تا ڕوخسارت‬ ‫لەگەڵی ڕادێت ئەوس������ا كاتەكە‬ ‫بكە بەكاژێرێك‪.‬‬

‫چۆنە؟‬ ‫ نان خواردن لەچێشتخانەیەكی نایاب‬‫ ئۆپرا پاشان نان خواردن‬‫ ن������ان خواردنێ������ك هاوس������ەرەكەت لەژێر‬‫ڕوناكی مۆمدا بۆتی ئامادەكردبێت‬ ‫‪ o‬پیاوی نمونەیی الی تۆ كێیە؟‬ ‫ قسەخۆش بێت‬‫ دڵسۆزبێت‬‫ هەستیار بێت‬‫‪ o‬كاتێك ئەچیتە دەرەوە پێویس������تت بەچەند‬ ‫لەكات هەیە بۆئامادەبونت؟‬ ‫ نیو كاژێر‬‫ كاژێرێك‬‫ ‪ 3 -2‬كاژێر‬‫‪ o‬پۆشاكی پەسەند الی تۆ كام جۆرەیە؟‬ ‫ پۆشاكێك ئاسودەییم پێببەخشێت‬‫ نوێترین مۆدێلی پۆشاك‬‫ پۆشاكێك مێینەییم دەربخات‬‫‪ o‬ڕەنگی پەسەند الی تۆكامەیە؟‬ ‫ ڕەنگاوڕەنگ‬‫ رەنگی گەرم‬‫‪ -‬ڕەنگی كراوە یان باستیل‬

‫• وەاڵمەكان‪:‬‬ ‫‪ .1‬ئەگ������ەر زۆری وەاڵمەكانت (‪ )1‬بوو‪ :‬تۆ زۆر‬ ‫نەرم‌و نیانیت‪ ،‬خەیااڵویت‌و سروشتێكی ئارامت‬ ‫هەیە‪.‬هەس������تێكی جوانت هەیە بەرامبەر بەهەموو‬ ‫كەس بەسۆزیت‌و لەگەڵ هەمووان باشیت‪ ،‬سیفاتە‬ ‫مێینەییەكانت بەئاسانی تیاتدا دەبینرێن‪ ،‬متمانەی‬ ‫زۆرت بەخۆت هەیە‪.‬‬ ‫‪ .2‬ئەگ������ەر زۆری وەاڵمەكانت (‪ )2‬بوو‪ :‬ڕێژەی‬ ‫ن������ەرم‌و نیانی������ت مامناوەن������دە‪ ،‬سروش������تێكی‬ ‫هونەرمەندانەت هەیە‪ ،‬سەرنجڕاكێش‌و ڕاستگۆیت‪،‬‬ ‫شیكپۆش‌و ئەفسوناویت‪ ،‬زەوق‌و سەلیقەی جوانت‬ ‫بووە تەهۆی ج������ێ س������ەرنجی چواردەورەكەت‪،‬‬ ‫هەس������تكردن بەجوانی‌و مێینەیت لەرووكەش������دا‬ ‫ڕەنگ دەدەنەوەو بەمەش هەموان سەرسامن پێت‪.‬‬ ‫‪ .3‬ئەگەر زۆری وەاڵمەكان������ت (‪ )3‬بوو‪ :‬نەرم‌و‬ ‫نیانی������ت لەئاس������تێكی بەرزدای������ەو متمانەیەكی‬ ‫زۆرت بەخ������ۆت هەیە‪ ،‬دڵڕفێنیت‌و هەمووان وەك‬ ‫كەسێكی زۆر سەرنجڕاكێش دەتبینن‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫سیفەتانە پیش������ان هەموو كەس نادەیت ئەمەشە‬ ‫ن������ەرم‌و نیان������ی‌و مێینەییتی سەرنجڕاكێش������تر‬ ‫كردووە‪ ،‬چونك������ە ئامادەنیت مێینەییت بۆهەموو‬ ‫كەس دەربخەیت‪.‬‬

‫کچان‬

‫كچان چۆن خۆیان‬ ‫لەهەڵس‌وكەوتی نەشیاو دەپارێزن؟‬ ‫زۆرجار ڕێك دەكەوێت لەش������وێنێكدا ئیتر خوێندنگابێت یان شوێنی ئیش كەسێك بێزارت‬ ‫دەكات‌و هەوڵدەدا هەستت برینداربكات‪ ،‬ئەگەر دوچاری هەڵوێستێكی لەو چەشنە بوویت چۆن‬ ‫ێ ڕزگاردەكەیت؟ یان دەبێت چی بكەیت بۆبەرگرتن لەو دیاردەیەو دورخس������تنەوەی‬ ‫خۆت������ی ل ‌‬ ‫لەخۆت؟ ئەمانەی خوارەوە ئامۆژگاری تایبەتن بەوجۆرە هەڵویستانە‪.‬‬ ‫كاتێك كەس������ێك بێزاری كردیت هەوڵبدە كۆنترۆڵی خۆت بكەی������ت‌و توڕەنەبیت لەبەرئەوەی‬ ‫چاوەڕوان������ی كاردانەوەیەكە تا وەاڵمت بداتەوە‪ ،‬چونكە پێش������تر بەرنامەداڕێژی بۆئەو كردارەی‬ ‫كردووە‪ ،‬ئەگەر كۆنترۆڵی هێمنیت بكەیت ئەو هەست بەبێزاری دەكات‌و وازت لێدێنێت‪ .‬نەكەی‬ ‫توندوتیژی لەگەڵدا بگۆڕیتەوە لەبەر ئەوەی ئەو كەس������انەی بەدوای شەڕو ناخۆشیدا دەگەڕێن‌و‬ ‫لەتۆ بەهێزترن‪ ،‬ش������ەڕكردنیش ئاڵۆزی زیاتردەكات‪ ،‬بۆیە باش������تروایە هەمیشە خۆت لەكەسەكە‬ ‫دووربخەیتەوەو داواكارییەكانی ڕەت بكەیتەوە‪.‬‬ ‫ئەگەر كرا هەوڵبدە ژیرانە بیربكەیتەوەو هەڵوێس������تەكە بەگاڵتەجاڕیانە وەربگریت یان ئەتوانی‬ ‫لەشكۆمەندی كەسەكە كەم بكەیتەو بەداواكردنی دوبارەكردنەوەی ئەو ڕستەیەی كە بەمەبەستی‬ ‫بێزاركردنت دەریدەبڕێت‪ ،‬بەمەش توشی شەرمەزاری دەبێت‪ .‬هەرگیز پێمەكەنە كاتێك كوڕێك‬ ‫توانجێكی تێگرتیت لەبەرئەوەی وەك ڕازی بونێك وایە بەرامبەر بەكردارەكەی‌و ڕێی بۆخۆش‬ ‫ێ دایت ژمارە تەلەفون یان‬ ‫دەكات دوبارەی بكاتەوە‪ ،‬یان ئەگەر هاتوو پارچە كاغەزێكیان بۆفڕ ‌‬ ‫ناونیشانێكی لەسەر بوو نەكەی هەڵی بگریتەوە تەنانەت ئاوڕیشی لێمەدەرەوە‪ ،‬چونكە ئەوە وەك‬ ‫تەڵەیەك وایە بۆتۆی كچ‪.‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌كى كولتوریى گشتییه‌‬

‫‪www.Nnmnm.com‬‬

‫ژماره ‪39‌:‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /8/31‬‬

‫خاوه‌ن ئیمتیاز‪:‬‬

‫کۆمپانیای رووداو‬

‫سه‌رنوسه‌ر‪:‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری نوسین‪:‬‬

‫شوان ئاده‌م ئه‌یڤه‌س شاخه‌وان مه‌حمود‬

‫ناونیشان‪ :‬سلێمانى شاڕێی سالم‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری کارگێڕی‪:‬‬ ‫ته‌الرى سلێمانی مۆڵ ‪ -‬نهۆ‌می دووه‌م‬ ‫دابان عیزه‌ت‬

‫بۆ په‌یوه‌ندی‪ :‬‬

‫‪3186176 - 07480151705 - 07710268004‬‬ ‫‪Nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫‪RIKLAM‬‬