nmnm_43

‫ئۆتۆمبێل‬

‫تەندروستی‬ ‫‪7‬‬ ‫بو خه‌لک‬ ‫له خه‌لکه‌و ‌ه‬ ‫‪7‬‬

‫‪43‬‬

‫‪www.Nnmnm.com‬‬

‫‪7‬‬

‫‪١٤‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌كى كولتوریى گشتییه‌‬

‫له‌گه‌ڵ الساری ‌ی‬ ‫منداڵه‌كانمان چ ‌ی‬ ‫بكه‌ین؟‬

‫‪6‬‬

‫كات ‌ێ له‌گه‌ڵ منداڵ‌ه س ‌ێ ساڵه‌كه‌م ده‌مه‌و ‌ێ‬ ‫كارێك ئه‌نجام بده‌م ڕووبه‌ڕووم ده‌وه‌ستێت‪،‬‬ ‫سه‌ر ‌ی به‌رز ده‌كاته‌وه‌و ده‌سته‌كان ‌ی مشت‬ ‫ده‌كات‪ ،‬پێیه‌كان������ ‌ی له‌زه‌و ‌ی توند ده‌كات‪،‬‬ ‫ددانه‌كان ‌ی توند له‌س������ه‌ر یه‌ك داده‌نێت‌و‬ ‫هاوار ده‌كات‪« ،‬نامه‌وێ‌»‪.‬‬

‫‪2010/10/5‬‬

‫پێكه‌نین له‌شێرپه‌نجه‌و‬ ‫نه‌خۆشییه‌كان ‌ی دڵ‬ ‫ده‌تپارێزێت‬

‫منداڵ‬

‫په‌روه‌رده‌ ‌ی كه‌ركوك‬ ‫داوای‌ پاراستن ‌ی‬ ‫گیان ‌ی خوێندكاران‬ ‫ده‌كات ‪7‬‬

‫سێشه‌ممه‌‬

‫نوێترین‬ ‫ئۆتۆمبێلی‬ ‫ئه‌لكتریكی جیهان ‪13‬‬

‫نرخ‪750 :‬دینار‬

‫پەروەردە‬

‫لەسەر كچێكی ‪17‬ساڵ‬ ‫كوڕێك بە ‪10‬ساڵ زیندانی‬ ‫حوكم دەدرێت‬

‫گەنجێكی پارێزگای دهۆك بەتاوانی جوتبوونی لەگەڵ كوڕێكی تەمەن ‪23‬س������اڵی دراوسێیاندا‬ ‫لەگەڵ كچێكی تەمەن حەڤدە س������اڵ‌و دڕاندنی بەناوی «م» دروست دەكات‌و نزیكەی سێ ساڵ‬ ‫پەردەی كچێنی‪ ،‬بەدەساڵ زیندانی حوكم دەدرێت‪ .‬درێژە بەپەیوەندییەكەیان دەدەن‌و لەو ماوەیەشدا‪،‬‬ ‫ئەو كچە تەمەن حەڤدە ساڵە ئەگەرچی بەخواستی «ئەو كچە بەڕەزامەندی خۆی چەندینجار لەگەڵ‬ ‫خۆی لەگەڵ ئەو كوڕە گەنجەدا جوتبووەو پەردەی كوڕەكە چونەتە دەرەوەو كرداری سێكس������ییان‬ ‫كچێن������ی لەدەس������ت داوە‪ ،‬بەاڵم بەه������ۆی ئەوەی ك������ردووە‌و هەموو ئەو كاران������ەش بەڕەزامەندی‬ ‫نەگەشتووەتە تەمەنی یاسایی‪ ،‬دادگای دهۆك بە كچەكە بووە»‪.‬‬ ‫ئەو كچە تەمەن حەڤدە س������اڵە ن������اوی «ن»ە‌و‬ ‫‪10‬ساڵ زیندانی‪ ،‬سزای كوڕەكەی دا‪.‬‬ ‫بەوتەی شایەتحاڵێكی رووداوەكە كە لەكوڕەكەوە بەوتەی یەك ‌ێ لەهاوڕێ كچەكانی كە لەقوتابخانە‬ ‫نزیكە‪ ،‬دەس������تپێكی ئەو رووداوە دەگەڕێتەوە بۆ پێكەوەن‪« ،‬ئەو ك������چ‌و كوڕە زۆر یەكترییان‬ ‫ئەو كاتەی كە كچەكە پەیوەندی خۆشەویس������تی خۆشدەویست»‪.‬‬

‫ئه‌زمون‬

‫‪3‬‬

‫بەهادین نوری هێشتا خەون‬

‫بەعێراقێکی سۆشیالیستییه‌و ‌ه دەبینێت‬ ‫ئەو پیاوەی لەچلەكانی س������ەدەی ڕابردووەوە بەبێ هەڵبژاردن‬ ‫كرایە سكرتێری گشتی حزبی شیوعی عێراق‌و بووە یەكەم‬ ‫كورد كە بەبێ ڕكابەر ئەو پۆستە بەدەست بهێنێت‪ ،‬لەئێستادا‬ ‫گرفتاری سەر جێگایەو بەدەگمەن نەبێت لەبیری‬ ‫كەسدا نەماوە‌و كەس لێی ناپرسێتەوە‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫نواندن‬

‫گوڵی بامێ عاشق دەبێت‬

‫هونەرمەند عەبدواڵ خەیات لەئێستادا سەرقاڵی وێنەگرتنی‬ ‫درامای هەیئەیە كە لەنوسینی سەالم عەبدواڵ‌و سیناریۆ‌و‬ ‫دەرهێنانی بەكر ڕەش������ید‌و بەرهەمی خاوێ‌ فیلم‌و تێیدا‬ ‫رۆڵی خدر دەبینێت‪ ،‬هەروەك خۆی باسیكرد بەجیاواز‬ ‫لەدراماكانی تر‪ ،‬لەدرامای هەیئەدا عاش������قە‪،‬‬ ‫بەبێئ������ەوەی هیچ كێش������ەیەكی لەگەڵ ژندا‬ ‫بۆدروست ببێت‪.‬‬

‫‪9‬‬

‫هه‌ندێ له‌گه‌نجان به‌پاساوی خۆشه‌ویستی خیانه‌ت له‌هاوڕێیه‌تی نێوانیان ده‌که‌ن‬

‫فۆتۆ‪ :‬سه‌ربه‌ست مه‌نمی‬

‫‪Reklam‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫‪2010 /10/5‬‬

‫ژماره‪43‌:‬‬

‫لەسەر كچێكی ‪17‬ساڵ كوڕێك بە ‪10‬ساڵ زیندانی حوكم دەدرێت‬

‫"ئەوكات هەرزەكار بووم‌و چەندینجار لەگەڵیدا دەخەوتم ئاگاداری ئایندەی خۆم نەبووم"‬ ‫لەوێ درێ������ژە بەژیانی دەدات‪ .‬ئەو كچە تەمەن‬ ‫حەڤدە ساڵە لەسەنتەری نەوا لێدوانی بۆ نم نم‬ ‫داو جەخت������ی لەوە كردەوە كە ئەوكاتەی لەگەڵ‬ ‫ئەو كوڕەدا پەیوەندی هەبووەو لەگەڵیدا خەوتووە‪،‬‬ ‫هەرزەكار ب������ووەو ئ������اگاداری ئایندەی خۆی‬ ‫نەبووە‪" ،‬ئەو كوڕە بەمنی دەوت خۆشمدەوێیت‌و‬ ‫دەتخوازم‪ ،‬هەربۆیە من خۆم بەدەس������تەوە دەدا‪،‬‬ ‫چەندینجار كرداری سێكسی لەپشتەوە لەگەڵم‬ ‫ك������ردووە"‪ ،‬بەاڵم بەوتەی خ������ۆی دواینجار كە‬ ‫سێكسی لەگەڵ دەكات‪ ،‬دەبێتە هۆی لەدەستدانی‬ ‫پەردەی كچێنی‪" ،‬من نەمدەزانی كێش������ەكە وا‬ ‫گەورە دەبێت‪ ،‬تا كەوتمە ئەم دۆخە ناهەموارەوە‪،‬‬ ‫كە ئێستە دەزانم مەسەلەكە چییە"‪.‬‬

‫گەنجێكی پارێزگای دهۆك‬ ‫بەتاوانی جوتبوونی لەگەڵ‬ ‫كچێكی تەمەن حەڤدە ساڵ‌و‬ ‫دڕاندنی پەردەی كچێنی‪،‬‬ ‫بەدەساڵ زیندانی حوكم‬ ‫دەدرێت‪.‬‬ ‫جەمال حسین لەبادینان‬ ‫ئەو كچە تەمەن حەڤدە ساڵە ئەگەرچی بەخواستی‬ ‫خۆی لەگەڵ ئەو كوڕە گەنجەدا جوتبووەو پەردەی‬ ‫كچێنی لەدەس������ت داوە‪ ،‬ب������ەاڵم بەهۆی ئەوەی‬ ‫نەگەشتووەتە تەمەنی یاسایی‪ ،‬دادگای دهۆك بە‬ ‫‪10‬ساڵ زیندانی‪ ،‬سزای كوڕەكەی دا‪.‬‬ ‫بەڕەزامەندی كچەكە بووە‬ ‫بەوتەی شایەتحاڵێكی رووداوەكە كە لەكوڕەكەوە‬ ‫نزیكە‪ ،‬دەس������تپێكی ئەو رووداوە دەگەڕێتەوە بۆ‬ ‫ئەو كاتەی كە كچەكە پەیوەندی خۆشەویستی‬ ‫لەگەڵ كوڕێكی تەمەن ‪23‬س������اڵی دراوسێیاندا‬ ‫بەناوی "م" دروست دەكات‌و نزیكەی سێ ساڵ‬ ‫درێژە بەپەیوەندییەكەیان دەدەن‌و لەو ماوەیەشدا‪،‬‬ ‫"ئەو كچە بەڕەزامەندی خۆی چەندینجار لەگەڵ‬ ‫كوڕەكە چونەتە دەرەوەو كرداری سێكس������ییان‬ ‫كردووە‌و هەموو ئەو كاران������ەش بەڕەزامەندی‬ ‫كچەكە بووە"‪.‬‬ ‫ئەو كچە تەمەن حەڤدە س������اڵە ن������اوی "ن"ە‌و‬ ‫بەوتەی یەك ‌ێ لەهاوڕێ كچەكانی كە لەقوتابخانە‬ ‫پێك������ەوەن‪" ،‬ئەو كچ‌و ك������وڕە زۆر یەكترییان‬ ‫خۆشدەویست"‪.‬‬

‫که‌پتی سێکسی‌ په‌یوه‌ندیی ‌ه خۆشه‌ویستییه‌کان ده‌گۆڕێ بۆ دوژمنایه‌تی‬ ‫كە بەچ������اوی خۆی بینیویەت������ی "م"ی تەمەن‬ ‫‪23‬س������اڵ لەگەڵ "ن"ی هاوڕێی������دا جوتبووەو‬ ‫لەكچێنی خستووە‪.‬‬

‫ئەو هاوڕێیەی كچەكە لەرۆژی دادگاییكردنەكەدا‬ ‫وەك ش������ایەتی رووداوەك������ە ئام������ادە ب������ووە‌و‬ ‫لەلێدوانێكی������دا ب������ۆ نم نم س������وێندی خوارد‬ ‫كە بەچ������اوی خۆی بینیویەتی ئەو كچ‌و كوڕە‬ ‫كرداری سێكس������ییان ئەنجام داوە‪" ،‬جارێك "ئەوكات هەرزەكار بووم‌و ئاگاداری ئایندەی‬ ‫برای كچەكە پێی زانی كە خوشكەكەی حەز بەو‬ ‫خۆم نەبووم"‬ ‫كوڕە دەكات‪ ،‬ماوەیەك ڕێی لێگرت‪ ،‬بەاڵم كچەكە دوابەدوای یەكالبوونەوەی دۆسییەكەو سزادانی‬ ‫لەڕێگەی قوتابخانەو بەبیانووی نەخۆشییەوە لەگەڵ كوڕەكە‌و ئاش������كرابوونی لەدەستدانی پەردەی‬ ‫كوڕەكە دەڕۆیشتە دەرەوە"‪ .‬ئەو هاوڕێیەی "ن" كچێنی لەدادگا‪ ،‬بۆئەوەی گیانی لەمەترس������ی‌و‬ ‫كە لەگەڵ ئ������ەوەی لەقوتابخانەدا بەیەكەوە بوون هەڕەشەی كوشتن بەدوور بێت‪ ،‬لەئێستادا كچەكە‬ ‫لەگەڕەكیش دراوسێیانە‌و جەختی لەوە كردەوە رووی كردووەتە بنكەی نەوا بۆ پاراستنی ژنان‌و‬

‫هاوڕێییەكی ئاشكرای دەكات‌و‬ ‫‪10‬ساڵ حوكم دەدرێ‬ ‫پارێزەری ئەو كچە تەمەن حەڤدە س������اڵەی كە‬ ‫نەیویست ناوی بنوسرێت‪ ،‬لەلێدوانێكیدا بۆ نم‬ ‫نم ئاماژەی بەوەدا كە دوای لێكۆڵینەوەی دادگاو‬ ‫ڕاپۆرتی پزیشكی ئاشكرا بووە كە ئەو كچە لەو‬ ‫پەیوەندیەوە كچێنی لەدەستداوە‪ ،‬بەاڵم "كوڕەكە‬ ‫دان بەو تاوانەیدا نانێت"‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬باس������ی لەوە كرد كە پێشتر كوڕەكە‬ ‫بەهیچ شێوەیەك دانی نەدەنا بەو كارەی لەگەڵ‬ ‫كچەكەدا كردبووی‪ ،‬بەاڵم بەهۆی ئەوەی لەالی‬ ‫هاوڕێیەكی خۆی باسی كردبوو‪ ،‬لەو ڕێگەیەوە‬ ‫توانرا تاوانەكەی بەسەردا بسەپێنرێت‪" ،‬لەبەرئەوە‬ ‫بەپێی یاسای سزادانی عێراقی حوكمی دە ساڵ‬ ‫زیندانی بەسەر كوڕەكەدا درا"‪.‬‬ ‫تێبینی‪:‬‬ ‫ناوی راستەقینەی بەشدارانی ئەم راپۆرتە الی‬ ‫نم نم پارێزراوە‪.‬‬

‫گەنجانی ناوخۆ بێكار‌و بیانییەكانیش پڕ كارن‬ ‫ڕۆژانی هەینی باخی گشتی‬ ‫سلێمانی جمەی دێت لەو‬ ‫كرێكارە بیانیانەی كە بۆ دیتنی‬ ‫هاونیشتمانی‌و هاوپیشەكانیان‬ ‫ی‬ ‫ی بەڕێوەبەر ‌‬ ‫كۆدەبنەوە‪ ،‬جێگر ‌‬ ‫ش‬ ‫كارو دەستەبەری‌ كۆمەاڵیەتی ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاماژە بەوەدە دا كە بەهۆ ‌‬ ‫نەبوونی‌ پسپۆڕ‌و كارنەكردنی‬ ‫گەنجانی ناوخۆوە‌‪ ،‬ژمارەی‬ ‫كرێكارە گەنجە‌ بیانییەكا ‌ن‬ ‫لەهەرێمی كوردستان رۆژ بەرۆژ‬ ‫لەزیادبووندان‪ ،‬ئەوەش لەكاتێكدایە‬ ‫كە هێشتا حكومەتی هەرێم بڕیاری‬ ‫قەدەغەكردنی هاتنەناوەوەی‬ ‫كرێكاری بیانی جێبەجێ‬ ‫نەكردووە‪.‬‬ ‫ڕامان سەعید لەسلێمانی‬ ‫كلیجا سورتان كچێكی فلیپینی تەمەن ‪24‬ساڵە‌و‬ ‫هەموو ڕۆژانی هەینی دێتە باخی گشتی سلێمانی‬ ‫بۆ بینینی هاونیشتمانیی‌و هاوپیشەكانی‪.‬‬ ‫ئەو‪ ،‬ماوەی س ‌ێ ساڵە وەك خزمەتكار لەماڵێكدا‬ ‫كاردەكات‌و بەوتەی خۆی سەرەتا هیچ كەسێكی‬ ‫نەناسیوە‌و"تەنها بەتەلەفون لەگەڵ كەسوكارمدا‬ ‫قس������ەم دەكرد‪ ،‬بەاڵم ئێستا هەموو ڕۆژانێكی‬ ‫هەینی دێمە ئەم شوێنەو كۆمەڵێكی زۆر هاوڕێم‬ ‫هەیە كە پێكەوە قسە دەكەین‌و پشت بەیەكتریش‬ ‫دەبەستین"‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬باسی لەوە كرد كە سەرەتا ئەو ماڵەی‬ ‫كاری لێدەك������رد زۆر هیالكی������ان كردووەو‬ ‫جگەل������ە پاككردنەوەی ماڵ������ی خۆیان هەفتانە‬ ‫ماڵی خزمەكانیشی هاتوون بەدوایداو كاریان‬ ‫پێك������ردووە‪ ،‬هەربۆیە پاش ئ������ەوەی ناڕەزایی‬ ‫دەردەبڕ ‌ێ لەو ش������ێوە مامەڵەی������ەی لەگەڵیدا‬ ‫دەكرێت بارودۆخی كاركردنی لەئێستادا بەرەو‬ ‫باشتر رۆش������تووە‪ ،‬بەاڵم "زۆر بیری خێزان‌و‬ ‫كەس������وكاری خۆم دەكەم‌و حەز بەڕۆشتنەوە‬ ‫دەكەم"‪.‬‬

‫هه‌ندێ له‌و گه‌نجه‌ بیانییانه‌ی له‌هه‌رێمی کوردستان کارده‌که‌ن‬ ‫ڕۆژانی هەینی هاوڕێكانی دەبین ‌ێ‬ ‫هینا كچێكی ئەس������یوب ‌ی تەمەن ‪25‬ساڵە‌و لەگەڵ‬ ‫چەن������د هاوڕێیەكی كچ‌و كوڕی������دا لەنێو باخی‬ ‫گشتی دانیشتبوو‪ ،‬ئاماژەی بەوەدا كە بەدەست ئەو‬ ‫بوایە دەمێك بوو دەڕۆشتەوە بۆواڵتەكەی خۆی‪،‬‬ ‫"من لەكۆمپانیایەك كاردەكەم كە پاككردنەوەو‬ ‫خواردن ئامادەك������ردن‌و بەدەمەوەچونی فەرمانم‬ ‫لەئەس������تۆدایەو ڕۆژانە بەش������ێوەیەكی بەردەوام‬ ‫كاردەكەم"‪ ،‬هەربۆیە زۆر ماندوو دەبێت‪" ،‬تەنها‬ ‫ڕۆژانی هەینی پش������وو دەدەم‪ ،‬زۆر دڵخۆش دەبم‬ ‫كە ڕۆژی هەینی دێت‪ ،‬چونكە ڕاستەوخۆ دێم بۆ‬ ‫ئێرەو هاوڕێكانم دەبینم"‪.‬‬ ‫هەرچەندە هینا بۆخۆی ڕووبەڕووی دەستدرێژی‬ ‫سێكسی نەبۆتەوە‪ ،‬بەاڵم ئاماژەی بەوەدا كە بەشێك‬ ‫لەهاوڕێكانی ڕووبەڕووی ئەو جۆرە دەستدرێژیانە‬ ‫بونەتەوە‪" ،‬هەندێجار لەالیەن ئەو كوڕ‌و پیاوانەوە‬ ‫كە كاریان لەال دەكەین داوای ئەوەمان لێكراوە‬ ‫كە سێكسیان لەگەڵدا بكەین‪ ،‬تەنانەت بەشێك‬ ‫لەهاوڕێكانم لەبەر ئەوەی دەستدرێژی سێكسیان‬ ‫لێكراوە وازیان لەكارەكانی خۆیان هێناوە"‪.‬‬ ‫كرێكاری بیانی ڕوو لەزیادبوونە‬ ‫نەزم ‌ی موس������ا جێگ������ر ‌ی بەڕێوەبەر ‌ی گش������ت ‌ی‬ ‫كارو دەس������تەبەر ‌ی كۆمەاڵیەت������ ‌ی لەوەزارەت������ ‌ی‬ ‫كارو كاروب������اری كۆمەاڵیەت ‌ی حكومەت ‌ی هەرێم‬ ‫ئام������اژەی بەوەدا كە بەهۆ ‌ی نەبوون ‌ی پس������پۆڕو‬

‫كرێكار ‌ی خۆماڵ ‌ی یاخود دەسنەبردن بۆهەموو‬ ‫جۆرە كارێك تادێت ژمارە ‌ی كرێكار ‌ی بیان ‌ی‬ ‫لەهەرێمدا ڕوو لەزیادبوون دەكات‪" ،‬حكومەتی‬ ‫هەرێ������م بڕیاری قەدەغەكردن������ی هاتنە ناوەوەی‬ ‫كرێكاری بیانیی بۆ هەرێم نەداوە"‪ ،‬بەاڵم بەوتەی‬ ‫نەزمی موسا لەئێس������تادا حكومەت بەپێی چەند‬ ‫مەرج‌و ڕێنمایییەك ڕێگە بەهاتنی كرێكاری بیانی‬ ‫دەدات‪" ،‬پێویستە كرێكار گرفتی تەندروستی‬ ‫نەبێ������ت‌و بەش������ێوەیەكی فەرم������ی لەواڵتەكەی‬ ‫خۆیەوە هاتبێ������ت"‪ .‬بەپێی ئام������اری وەزارەتی‬ ‫كار‌و كاروب������اری كۆمەاڵیەتی تائێس������تا ‪1546‬‬ ‫كرێكاری بیانی بەشێوەیەكی فەرمی‪ ،‬لەڕێگەی ‪20‬‬ ‫كۆمپانیای تایبەتەوە كە مۆڵەتی هێنانی كرێكاری‬ ‫بیانیانیان هەیە هاتوونەتە هەرێمی كوردستانەوە‪،‬‬ ‫هاوكات بەپێ������ی ڕاپۆرتێكی باڵوێزخانەی واڵتە‬ ‫یەكگرتوەكانی ئەمریكا لەعێراق‪ ،‬كچان‌و ژنانی‬ ‫فلیپینی‌و ئەندەنوسی بەقاچاغ هێنراونەتە ناوچە‬ ‫كوردییەكان بۆئەوەی بەزۆرەملێ وەك كارگوزاری‬ ‫ماڵ‌و فەرمانگەكان كارییان پێبكرێت‪.‬‬ ‫كۆمپانیا چاودێری كرێكارەكان دەكات‬ ‫لەوەاڵمی ئەو راپۆرتەی ئەمەریكادا‪ ،‬نزار مستەفا‬ ‫بەڕێوەبەر ‌ی كۆمپانیا ‌ی بەوابەلئەس������ەد بۆهێنان ‌ی‬ ‫دەس������ت ‌ی كار‪ ،‬ئاماژە بەوە دەدات كە ئەوان ئەو‬ ‫كچ‌و ژنانەی دەیانهێن������ن بەپێ ‌ی ڕێككەوتنێك‬ ‫كە لەگەڵ ك������ەس‌و كاریاندا دەكرێ دەهێنرێنە‬

‫هەرێمی كوردستانەوەو دەبێت خاوەن ماڵ مانگ ‌ی‬ ‫‪150‬دۆالر بدات بەخزمەتكارەكە‌و جێگا ‌ی مانەوە‌و‬ ‫خواردنیش ‌ی بۆ دابین بكات‪ ،‬ئەویش لەبەرامبەردا‬ ‫ئەرك������ ‌ی بەخێوكردن ‌ی من������داڵ‌و خزمەتكردن ‌ی‬ ‫ماڵەكە دەگرێتە ئەستۆ‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬جەختی لەوە كردەوە كە كارگوزارەكان‬ ‫ئاگاداركراونەتەوە كە كاتێك روبەڕووی كێشەیەك‬ ‫دەبنەوە‪ ،‬راستەوخۆ بەتەلەفون كۆمپانیاكە ئاگادار‬ ‫بكەنەوە ت������ا بچن بەهانایان������ەوە‪" ،‬بەردەوامیش‬ ‫چاودێر ‌ی ئەو كرێكاران������ە دەكەم بزانم خاوەن‬ ‫كارەك������ە‪ ،‬نایانچەوس������ێنێتەوە‪ ،‬جگەلەوەش هەر‬ ‫كارمەندێك ‌ی بیان ‌ی لەحاڵەت ‌ی سەرپێچی كردنیدا‬ ‫پابەنددەبێت بەیاسا ‌ی سزادان ‌ی عێراقییەوە"‪.‬‬

‫"تەنها ڕۆژانی هەینی‬ ‫پشوو دەدەم‪ ،‬بۆیە زۆر‬ ‫دڵخۆش دەبم كە ئەو‬ ‫ڕۆژە دێمە باخی گشتی‌و‬ ‫هاوڕێكانم دەبینم"‬

‫‪3‬‬

‫زۆرەملێ لەبەشوودانی‬ ‫كچان بەردەوامە‬ ‫شاخه‌وان مه‌حمود‬ ‫ماوەی چەند هەفتەیەك لەمەوبەر‪ ،‬سەردانی‬ ‫ماڵ������ی هاوڕێیەكم كرد لەقەزایەكی س������ەر‬ ‫بە پارێزگای س������لێمانی‪ ،‬كاتێك شەو لەوێ‬ ‫مامەوە‪ ،‬كچێكی هاوسێیان بەدەم‌و چاوێكی‬ ‫خەماوی‌و زۆر شەرمنانەوە هاتە ژورەوەو وتی‪،‬‬ ‫"نیان خان لەماڵەوەیە؟ ئیشم پێیەتی"‪ .‬دواتر‬ ‫كچەكە هاتە ژورەوەو چووە الی ئەو كچەی‬ ‫كە ئیش������ی پێی هەبوو‪ ،‬كە ڕۆیشتە دەرەوە‬ ‫نیان وتی‪" ،‬توخوا ئەوە شووكردنە؟ ئەو كچە‬ ‫بەزۆر دەدرێت بەكوڕیك"‪ ،‬یەكسەر منیش‬ ‫پرسیم چۆن؟‬ ‫ئەوەی كە تێگەیشتم لەو كچە تەمەن ‪ 20‬ساڵە‪،‬‬ ‫ئەوەبوو كە چەند ساڵێك پێش ئێستا باوكی‬ ‫گیانی لەدەستداوە‌و برایەكیان سەرپەرشتی‬ ‫خێزانەك������ەی گرتووەتە ئەس������تۆ‪ .‬هەر ئەو‬ ‫ك������وڕە هەموو ئازادیەكانی ئ������ەو خێزانەی‬ ‫زەود كردووە‪ ،‬ئەو كچ������ە یەكێك بوو لەو‬ ‫قوربانیانەی دەس������تی براك������ەی‪ ،‬كە لەژێر‬ ‫فشاردا مارەی برابوو‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەی بەبێ رەزامەندی خۆی دابویان‬ ‫بەشوو‪ ،‬خۆشی كوڕەكەی بەدڵ نەبوو‪ ،‬بۆیە‬ ‫دڵی خۆی بۆ هاوڕێ كچەكانی كردبوویەوەو‬ ‫ماوەیەكی زۆر گریابوو‪ ،‬كاتێكیش ئەو شەوە‬ ‫هات������ە الی نیان بۆجلی ك������وردی هاتبوو‪،‬‬ ‫چونكە بەیانیەكەی س������وكە ئاهەنگێكیان بۆ‬ ‫كچەكە دەگێڕا لەماڵی خۆیان‪ ،‬بەاڵم كاكی‬ ‫زاوا لەبی������ری چووبوو تەنها پارچە جلێك‬ ‫بۆ هاوسەری داهاتووی بكڕێت‪ ،‬ئەو كچەش‬ ‫نەیدەویس������ت لەبەرچ������اوی هاورێكانیدا‬ ‫بەجلێكی كۆنەوە ئاهەن������گ بگێڕێت بۆیە‬ ‫دەستێ جلی نیانی پۆشی‪.‬‬ ‫دەمەوێ������ت لێرەوە ئ������ەو دای������ك‌و باوك‌و‬ ‫سەرپەرشتیاری خێزانانە ئاگادار بكەم‪ ،‬كە‬ ‫هاوسەرگیرییەكی لەو شێوە ئەنجامی باشی‬ ‫نابێت ب������ۆ دواڕۆژ‪ ،‬چونكە رۆژانە دەبینین‬ ‫چەندین هاوس������ەر بەهۆی كێشەوە لەیەك‬ ‫جیادەبنەوە یان دەمێننەوەو توش������ی گرفتی‬ ‫دەروونی‌و كۆمەاڵیەتی دەبن‪.‬‬ ‫بۆ سەلماندنی ئەو قسانەش چەندین نمونەی‬ ‫زین������دوو هەیە‪ ،‬كە ژنێك هاوس������ەرەكەی‬ ‫بەدڵ نەبێت یان هاوس������ەرەكەی نەتوانێت‬ ‫داواكارییەكانی دابین ب������كات‪ ،‬بەدڵنیایەوە‬ ‫بەدوای كەس������ی دووەمدا دەگەرێت‪ ،‬ئەگەر‬ ‫دوای جیابوونەوە بێ������ت لەمێردەكەی یان‬ ‫مێردداریش بێت‪ ،‬ئەمە تەنها بۆ ژنان نیە‪،‬‬ ‫بەڵكو بەپێچەوانەشەوە بۆ پیاوانیش راسته‌‪.‬‬ ‫زۆربەی جیابوونەوەكان تێنەگەشتنی ژنان‌و‬ ‫پیاوانە لەیەكتری‪ ،‬كە زۆرجار لەسەرەتاشەوە‬ ‫ئەو حاڵەت������ە دەردەكەوێت‪ ،‬بۆنمونە كاتێك‬ ‫كچێك ئامادە نیە شووبكاتە كورێك‪ ،‬چۆن‬ ‫ئامادەیە بیكاتە نزیكترین كەسی لەدنیادا‌و‬ ‫ش������ەریكی بكات لەهەموو شتێكیدا‪ ،‬كەواتە‬ ‫رەنگە لەژێر فش������اردا ش������ووی پێ بكات‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوە جەس������تەیەتی كە لەالی ئەو پیاوە‬ ‫دەمێنێتەوە‪ ،‬دڵی‌و چاوی‌و هەس������تی هەموو‬ ‫رۆژێك لەالی ئەو كەسەیە كە بەخەیاڵی خۆی‬ ‫شیاوی ئەو بووەو بۆی نەبووە‪.‬‬ ‫بۆیە گرنگە خۆمان لەوە بپارێزین كە كچ‌و‬ ‫خوشكەكانمان نەخەینە سەر رێگای خراپ‌و‬ ‫نەبینە بەربەست لەئاست بەشوودانیان‪ ،‬چونكە‬ ‫دواتر ئەگەر جیاببنەوە ئێمە ناتوانین ژیان‬ ‫بۆ خۆیان‌و منداڵەكانیان بگەرێنینەوە‪ ،‬یان‬ ‫توشی الدان بوون‪ ،‬رەنگە بەشێوەیەكی خراپ‬ ‫مامەڵەیان لەگەڵ بكەین‪ .‬دەبێت ئێمە نەبینە‬ ‫هۆی ئەوەی كە كچان ژیانی هاوسەرەكانیان‬ ‫بەدڵی ئێمە هەڵبژێرن‌و ژیانی رۆژانەشیان پڕ‬ ‫بێت لەكێشەو گرفت‪.‬‬ ‫‪Shaxawan.mahmood@yahoo.coom‬‬

‫‪2‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /10/5‬‬

‫ژماره‪43‌:‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫خەرەندی ڕەواندز ‪ ...‬لەشوێنی رۆشنبیرانەوە دەبێتە دۆڵی مەرگ‬

‫لەماوەی چەند ساڵی ڕابردوودا چەندین گەنج لەو خەرەندەوە كۆتاییان بەژیانیان هێناوە‬ ‫خەرەندی ڕەواندز كە‬ ‫بەدۆڵی مەرگ ناسراوە‪،‬‬ ‫لەماوەی چەند ساڵی‬ ‫ڕابردوودا چەندین گەنج‬ ‫كە گرفتی كۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫دەروونیان هەبووە‪،‬‬ ‫لەو شوێنە كۆتاییان‬ ‫بەژیانی خۆیان هێناوە‪،‬‬ ‫ڕۆشنبیران‌و ڕۆنامەنوسانی‬ ‫ناوچەكەش خوازیارن‬ ‫كە چیتر گەنجان‬ ‫خۆیان نەبنە قوربانی‌و‬ ‫هەوڵی چارەسەركردنی‬ ‫كیشەكەیانیان بدەن‪.‬‬

‫ئەحمەد باڵەكی‬ ‫هەندێك لەگەنجان‌و دانیشتوانی‬ ‫رەوان������دز ئام������اژە ب������ەوە دەدەن‬ ‫گەنجان خەرەن������دی رەواندزیان‬ ‫كردووەتە ش������وێنی كۆتایی هێنان‬ ‫بەژیانیان‪.‬‬ ‫ئ������ازاد كەری������م هاواڵتیەك������ی‬ ‫دانیش������تووی ناوچەی رەواندزەو‬ ‫باس������ی لەوە ك������رد ك������ە چەند‬ ‫مانگێ������ك پێش ئێس������تا كچێك‬ ‫براوەتە ماڵی كورێك‌و لەو كوڕە‬ ‫مارەكراوە‪ ،‬پاش������ان برای كچەكە‬ ‫دژی ئەو مارەبڕینە وەستاوەتەوەو‬ ‫وتویەتی‪" ،‬ئەبێ������ت ئەم مارەبڕینە‬ ‫هەڵبوەش������ێتەوە"‪ ،‬دواتر كچەكەش‬ ‫لەخەمی ئەوەی براكەی كێش������ەی‬ ‫بۆ دروس������ت ك������ردووە‪ ،‬چووەتە‬ ‫س������ەر خەرندەكەو خۆی فڕداوەتە‬ ‫خ������وارەوە‪ ،‬ب������ەوەش گیان������ی‬ ‫لەدەستداوە"‪.‬‬ ‫زۆرترین قوربانی كچانن‬ ‫كەم������ال فەت������اح ك������ە گەنجێكی‬ ‫دانیش������تووی ئ������ەو ناوچەیەی������ە‪،‬‬ ‫ئاماژەی بەوەدا كە چەند س������اڵێك‬ ‫لەمەوب������ەر كچێك لەب������ەر خراپی‬ ‫باوەژنەكەی لەو خەرەندەوە خۆی‬ ‫فڕێداوەتە خوارەوە‌و ویس������تویەتی‬

‫كۆتایی بەژیان������ی خۆی بهێنێت‪،‬‬ ‫"لەقەراغێك گیرئەبێت‌و دواتریش‬ ‫ڕزگار ئەكرێت‪ ،‬ئێس������تاش ژیانی‬ ‫هاوس������ەری پێك هێناوە ژیانێكی‬ ‫خۆش لەگەڵ هاوس������ەرەكەی ئەباتە‬ ‫س������ەر"‪ .‬هاوكات جەالل ساالری‬ ‫تەمەن ‪ 45‬س������اڵ باسی لەوە كرد‬ ‫كە لەس������اڵی ‪1988‬كچێك بەناوی‬ ‫هەیفا كورێكی خۆش ویس������تووەو‬ ‫دوای ئ������ەوەی خێزانەكەیان پێیان‬ ‫زانیوە‪ ،‬هەڕەش������ەی كوشتنیان لێ‬ ‫كردووە‪ ،‬وتی "دواتر ئەو كچە لەو‬ ‫خەرەندەوە خۆی فڕێدایە خوارەو‬ ‫گیان������ی لەدەس������تدا‪ ،‬كوڕەك������ەش‬ ‫كەكچەكەی خۆش دەویست ئێستا‬ ‫لەژیان������دا ماوە ژیانی هاوس������ەری‬ ‫پێك هێناوە"‪.‬‬ ‫جێگەی ڕۆشنبیران‌و هونەرمەندانە‬ ‫لەڕۆش������نبیران‌و‬ ‫زۆرێ������ك‬ ‫ڕۆژنامەنووس������انی ڕەواندز پێیان‬ ‫وای������ە ك������ە خەرەن������دی ڕەواندز‬ ‫ش������وێنێكی گرن������گ ب������ووە ب������ۆ‬ ‫شۆڕش������گێران‌و تێكش������كاندنی‬ ‫دوژمنانی كورد‪.‬‬ ‫زەینەل خەیری نوسەرو ڕۆژنامەنوس‬ ‫باس لەوە دەكات كە ئەو خەرەندە‬ ‫یەكێكە بووە لەپەناگاكانی خەڵكانی‬ ‫شۆڕش������گێڕ‪" ،‬ئەگەر بەشێوەیەكی‬ ‫جوگرافیانە سەیری بكەین‪ ،‬ئەبینین‬ ‫ئەو خەرەن������دە رەواندزی كردوەتە‬ ‫قەاڵیەك������ی س������ەخت لەمێ������ژوی‬ ‫كوردا"‪ .‬ناوب������راو ئاماژەی بەوەدا‬ ‫كە ئەو قەاڵیە ب������ەدووری ڕواندز‬ ‫دروس������ت بووە بەدرێ������ژای ‪10‬كم‬ ‫لەهەردوالوە‪ ،‬كە ڕواندزی كردۆتە‬ ‫ش������ورایەكی پۆالین‪ ،‬هەروەها وتی‪،‬‬ ‫"هەرچەن������دە ئ������ەو خەرەندە بووە‬ ‫بەهۆی گیان لەدەستدانی هەندێك‬ ‫گەنج‪ ،‬بەاڵم جێگای هونەرمەندان‌و‬ ‫رۆشنبیرانیش������ە‪ ،‬زۆرێك لەكلیپی‬ ‫هونەرمەن������دان لەخەرەن������د بووە‌و‬ ‫زۆری������ك لەش������ێوەكارانی بیانی‌و‬ ‫ناوخۆی������ی ش������ێوەی خەرەندیان‬ ‫دروست كردوە"‪.‬‬

‫خه‌ره‌ندی ر‌واندز ده‌بێت ‌ه گۆڕستانی گه‌نجان فۆتۆ‪ :‬ئه‌حمه‌د باڵه‌کی‬ ‫ئ������ەو ڕۆژنامەنوس������ە ئ������ەوەی‬ ‫نەش������اردەوە كە تائێستا نزیكەی‬ ‫‪ 15‬كەس خۆیان لەو ش������وێنەدا‬ ‫كوش������تووە‪ ،‬بۆی������ە بەنیگەرانیەوە‬ ‫دەڵێت‪" ،‬بەدرێژای مێژوو چەند‬ ‫حاڵەتێك لەو شوێنەدا روویداوە‪،‬‬ ‫كەچی ئەو ناوە قێزەونەیان لێناوە‬ ‫ك������ە دۆڵ������ی مەرگە"‪ .‬ه������اوكات‬ ‫رۆژنامەن������ووس ن������وری بێخاڵی‬ ‫ئاماژەی بەوەدا كە چەندین جار‬ ‫گەنجان بەهۆی نەخۆشی دەرونی‬ ‫یان كێشەی عاش������ق بوونەوە لە‌و‬ ‫خەرەن������دەوە خۆی������ان فڕێداوەتە‬ ‫خوارەوە‪.‬‬

‫لەبارودۆخێكی نادیاردا كچێك‬ ‫بەسوتاوی گیان لەدەست دەدات‬ ‫كچێكی تەمەن ‪19‬‬ ‫ساڵ بەهۆی سوتانی‬ ‫‪%81‬ی جەستەیه‌و‌ه‬ ‫گیان لەدەستدەدات‌و‬ ‫كەسوكارەكەی بەگومانن‬ ‫لەخۆسوتاندنەكەی‪،‬‬ ‫دوای خۆشی نامەیەك‬ ‫بەجێدەهێڵێت‪.‬‬ ‫تایبەت بەنم نم‬ ‫ئێوارەی ‪ 9/29‬كچێكی تەمەن ‪19‬س������اڵ‪،‬‬ ‫لەش������اری س������لێمانی دەس������وتێت‌و گیان‬ ‫لەدەس������ت دەدات‪ ،‬بەوت������ەی هاواڵتیەكی‬ ‫دراوس������ێی ماڵی كچەكە‪ ،‬ئەو كچە خۆی‬ ‫س������وتاندووە‌و س������ێ‌ نامەی لەدوای خۆی‬ ‫ب������ۆ ك������ەس‌و كارەكەی بەجێهێش������تووە‪،‬‬ ‫كە دوانیان دڕێن������دراوەو یەكیان ماوە‌و‬ ‫تیایدا داوای گ������ەردن ئازایی لەدایك‌و‬ ‫كەسوكارەكەی دەكات‪.‬‬ ‫كەسێكی نزیك لەكچەكــەش تایبەت بە نم‬

‫ن������م رایگەیاند كە پێیان وتووە كچەكەتان‬ ‫لەحەمام خ������ۆی س������وتاندووە‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫گومان������ی هەیە لەگی������ان لەدەس������تدانی‬ ‫كچەکه‌ی������ان‌و وتی‪" :‬م������ن گومانم هەیە‬ ‫لەس������وتانی كچەك������ە‌و داواكارم پۆلیس‬ ‫لێكۆڵینەوە لەو بارەیەوە بكات"‪.‬‬ ‫ئەو كچ������ە تاپۆلی پێنجەمی س������ەرەتایی‬ ‫خوێن������دووەو لەتەمەن������ی ‪ 12‬س������اڵییەوە‬ ‫دایكی ل������ەال نەماوەو ل������ەالی باوەژنێكی‬ ‫دەژی‪ ،‬هەفتەیەك لەمەو پێش به‌س������وتاوی‬ ‫گه‌یه‌نراوه‌ت������ه‌ نه‌خۆش������خانه‌و له‌وێ گیانی‬ ‫له‌ده‌ستداوه‌‪ .‬بەپێی وتەی ئەو كەسە پێش‬ ‫گیان لەدەس������تدانی كچەكە‪ ،‬دایكی لێی‬ ‫پیس������یوە بۆ وات لەخۆت كردووە‪ ،‬ئەویش‬ ‫وتویەتی‪" ،‬شەیتانەكە وایلێكردووم"‪.‬‬ ‫س������ەرچاوەیەك لەبەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی‬ ‫سلێمانی ئاماژەی بەوەدا كە لێكۆڵنەوە لەو‬ ‫رووداوە بەردەوام������ەو ئەگەر كچەكە خۆی‬ ‫س������وتاندبێت‪ ،‬دەبێت شوێنەواری شتێك‬ ‫هەبیت لەناو حەمامەكەدا بۆ خۆسوتاندن‌و‬ ‫وتی‪" ،‬هێش������تا لێكۆڵینەوەكە نەگەیشتۆتە‬ ‫ئەنجام كە ئایا كچەكە خۆی س������وتاندووە‬ ‫یان س������وتێنراوە‪ ،‬بۆیە لێكۆڵینەوەی زۆر‬ ‫وردی بۆ دەكرێت"‪.‬‬

‫"پێویستە رێوشوێنی توند‬ ‫بگیرێتەبەر"‬ ‫بەرێوەبەری پۆلیس������ی رەواندز‬ ‫ئاماژە ب������ەوەدەدات ك������ە چەند‬ ‫كەس������ێكی ناوچەكان������ی تریش‬ ‫ل������ەو خەرەن������دەوە هەوڵ������ی‬ ‫رزگار‬ ‫خۆكوش������تنیانداوەو‬ ‫كراون‪.‬‬ ‫عومەر سدیق بەڕێوەبەری پۆلیسی‬ ‫ڕواندز جەختی ل������ەوە كردەوە‬ ‫كە ئەو خەرەندە بووە بەش������وێنی‬ ‫خۆكوشتنی هەندێك له‌گەنجان‌و‬ ‫باس������ی ل������ەوە كرد ك������ە جگە‬ ‫لەهاواڵتیانی ڕواندز‪ ،‬هاواڵتیانی‬

‫گەنجێك چوار ئەندامی‬ ‫خێزانەكەی دەكوژێت‬

‫ئەحمەدباڵەكی لەهەولێر‬

‫بەگومانی هەبوون������ی پەیوەندی‬ ‫خۆشەویس������تی كوڕێ������ك لەگەڵ‬ ‫خوشكەكەیدا‪ ،‬گەنجێكی گوندی‬ ‫گرد جۆتیاری س������ەر بەناحیەی‬ ‫بەحرك������ە لەخۆرهەاڵتی هەولێر‪،‬‬ ‫چ������وار لەئەندامانی خێزانەكەی‬ ‫دەكوژێ������ت‌و یەكێك������ی دیكەش‬ ‫بەسەختی بریندار دەكات‌و دواتر‬ ‫دەستگیر دەكرێت‪ ،‬هاوكات ئەو‬ ‫كوڕەش دەس������تگیر دەكرێت كە‬ ‫گومانی هەبوونی پەیوەندییەكەی‬ ‫لێدەكرێت‪.‬‬ ‫عەمی������د عەبدولخال������ق تەلعەت‬ ‫بەڕێوب������ەری پۆلیس������ی هەولێر‬ ‫وێ������ڕای پشتڕاس������تكردنەوەی‬ ‫زانیاریی������ەكان لەلێدوانێكیدا بۆ‬ ‫نم نم روونیك������ردەوە كە رۆژی‬ ‫هەینی كوڕێكی تەمەن ‪20‬س������اڵ‬ ‫بەن������اوی س������ەرهەنگ حەمی������د‬ ‫هەڵدەس������تی بەكوشتنی خوشكی‬ ‫خ������ۆی‪ ،‬بەگومانی ئ������ەوەی كەوا‬ ‫پەیوەندی خۆشەویس������تی لەگەڵ‬

‫ێ‬ ‫دەورب������ەری ڕەواندزیش هەند ‌‬ ‫جار هەوڵی خۆكوش������تنیان داوە‬ ‫لەو س������نورە‪" ،‬ماوەی������ەك لەمەو‬ ‫ب������ەر هاواڵتیەكی دانیش������توی‬ ‫س������ۆران هەوڵی������دا خێزانەكەی‬ ‫خۆی فڕیبدات������ە خوارەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫فریانەك������ەوت‌و توانیمان ژنەكە‬ ‫ڕزگار بكەین"‪.‬‬ ‫لەبەرامب������ەر خۆكوش������تنی ئەو‬ ‫گەنجانەدا‪ ،‬هاژە ش������ێخ سلێمانی‬ ‫جێگ������ری س������ەرۆكی لیژن������ەی‬ ‫بەرگری لەمافەكان������ی ئافرەتان‬ ‫لەپەرلەمانی كوردستان ئاماژەی‬ ‫ب������ەوەدا كە خەرەن������دی ڕواندز‬

‫كوڕێكدا هەبووە‪ ،‬دوای كوشتنی‬ ‫خوش������كەكەی كۆنتڕۆڵ لەدەست‬ ‫دەدات‌و دەستڕێژی گوللە لەهەموو‬ ‫ئەندامان������ی خێزانەكەی دەكات‪،‬‬ ‫لەئەنجام������دا دایك������ی‌و برایەك‌و‬ ‫خوشكێكی دیكەشی دەكوژێت‌و‬ ‫برایەكی تریش������ی بەس������ەختی‬ ‫برین������دار دەكات ك������ە ئێس������تا‬ ‫لەنەخۆش������خانە لەژێرچاودێری‬ ‫تەندروس������تیدایە‪" ،‬ئ������ەو كوڕە‬ ‫خوێن������دكاری پۆلی شەش������ەمی‬ ‫وێژەیە‌و ئێستا دەستگیركراوەو‬ ‫دانی بەتاوانەكەیدا ناوە"‪.‬‬ ‫ئەگەرچی ئەو بەرپرسەی پۆلیس‬ ‫بەپاس������اوی كۆمەاڵیەتییبوون������ی‬ ‫رووداوەك������ەوە ئامادەنەب������وو‬ ‫لەئێس������تادا زانی������اری زیات������ر‬ ‫بدركێنێت‪ ،‬بەاڵم ئاش������كرایكرد‬ ‫ك������ەوا "ئ������ەو كەس������ەی گوایە‬ ‫پەیوەندی هەبووە لەگەڵ خوشكی‬ ‫ئ������ەو ك������وڕە‪ ،‬ئەویش ئێس������تا‬ ‫دەستگیركراوە‌و لێكۆڵینەوە لەم‬ ‫كێش������ەیە بەردوامە‪ ،‬چونكە ئەم‬ ‫كێشەیە زۆری دەوێت"‪.‬‬

‫بەدۆڵی مەرگ ناس������راوە‌و وتی‪،‬‬ ‫"بەداخ������ەوە تائێس������تا چەندین‬ ‫كەس بەهۆی كێشەی جیاجیاوە‬ ‫خۆی������ان فڕێداوەتە خ������وارەوەو‬ ‫گیانیان لەدەست داوە"‪.‬‬ ‫ئ������ەو پەرلەمانتارە نیگەران بوو‬ ‫لەوەی گەنج������ان كۆتای بەژیانی‬ ‫خۆیان دەهێن������ن‪" ،‬خەرەند بۆتە‬ ‫جێگ������ەی زۆرێ������ك لەگەنجان‬ ‫بەتایب������ەت عاش������قان كە خۆیان‬ ‫فڕێبدەدەن������ە خ������وارەوە"‪ ،‬بۆیە‬ ‫بەپێویستی زانی رێوشوێنی توند‬ ‫بگیرێتە بەر بۆ نەهێش������تنی ئەو‬ ‫رووداوانە‪.‬‬

‫‪ 13‬هاواڵتی‬ ‫ل ‌ه سلێمانی خۆیان دەسوتێنن‬ ‫لەماوەی سێ مانگداو‬ ‫لەرۆژی ‪ 6/1‬تا‬ ‫‪ 8/30‬لەپارێزگای‬ ‫سلێمانیدا ‪13‬‬ ‫هاواڵتی بەهۆی‬ ‫خۆسوتانەوە گیانیان‬ ‫لەدەستداوە‪.‬‬ ‫دەشتی ئەنوەر‬ ‫بەپێی ئامارێكی بەرێوەبەرایەتی‬ ‫پۆلیس������ی پارێزگای سلێمانی‬ ‫لەماوەی سێ مانگداو لەرۆژی‬ ‫‪ 6/1‬ت������ا ‪ 8/31‬لەناو ش������اری‬ ‫س������لێمانیدا ‪ 7‬هاواڵت������ی‌و‬ ‫لەدەرەوەی ش������اریش ش������ەش‬ ‫هاواڵتی بەهۆی خۆ س������وتانەوە‬ ‫گیانی������ان لەدەس������تداوە‪ .‬بەپێی‬ ‫ئامارەك������ە نۆ ك������ەس لەوانەی‬ ‫خۆی������ان س������وتاندوە ئافرەت‬ ‫ب������وون‌و چوار كەس������یان پیاو‬ ‫بوون‪ .‬هاوكات كامەران جاسم‬

‫بەڕێوەب������ەری بنكەی پۆلیس������ی‬ ‫نەخۆش������خانەی گشتی كەالر بە‬ ‫نم ن������م ی ڕاگەیاند‪" ،‬لەماوەی‬ ‫بیس������ت‌و چ������وار كاتژمێ������ری‬ ‫ڕاب������ردوودی رۆژی ‪3‬ی ئ������ه‌م‬ ‫مانگه‌ یان������زە هاواڵتی بریندار‬ ‫هێنراوەتە نەخۆشخانەی كەالر‬ ‫بەمەبەستی چارەسەركردن‪ ،‬كە‬ ‫سێ‌ كەس������یان بەهۆی لێدانی‬ ‫ت������ەزووی كارەباوە بووە‌و چوار‬ ‫كەس������یان ب‌ه هۆی روداوەكانی‬ ‫هاتوچۆب������وون‪ ،‬هاواڵتیەكیش‬ ‫دووپشك پێوەی داوە"‪.‬‬ ‫ێ‬ ‫ناوبراو ئاماژەی بەوەدا كە س ‌‬ ‫ئافرەت توندوتیژیان بەرامبەر‬ ‫ئەنجام������دراوە لەالیەن كەس‌و‬ ‫كاریانەوە‌و بووەتە هۆی بریندار‬ ‫بوونیان‪ ،‬كە دایكێك‌و دوو كچ‬ ‫بوون‪ ،‬هەروەه������ا ژنێكی تەمەن‬ ‫‪ 60‬س������اڵیش جەستەی سوتاوەو‬ ‫دانیش������توی ناحیەی رزگاری‬ ‫بووە‪" ،‬بەوتەی كەس‌و كارەكەی‬ ‫لەكاتی چا لێناندا توش������ی ئەو‬ ‫روداوە بووە"‪.‬‬

‫‪5‬‬ ‫کۆد‬ ‫سێشه‌ممه‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫‌و‬

‫ژنه‌ك ‌هم‌و تۆراوه‌و ناگه‌ڕێته‌و‌ه‬

‫كێش ‌ه‬

‫کێشه‌‬ ‫چا‬ ‫ر ‌هس ‌هر‬

‫‌و‬

‫كێش ‌ه‬

‫چاره‌سه‌ر‬

‫سه‌باره‌ت به‌و كێشه‌ی‌ه ستار جه‌بار ك‌ه توێژه‌رێكی كۆمه‌اڵیه‌تیه‌‪ ،‬ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات ك‌ه پێویست‌ه ئه‌و ژن‌و مێرد‌ه كه‌سێكی باوه‌ڕپێكراوی‬ ‫نزیكی خۆیان رابسپێرن تا له‌گه‌ڵ هه‌ردوو خێزانه‌ك‌ه قسه‌بكات‌و تێیان بگه‌ێنێت ك‌ه نابێت ئه‌و دوو كه‌س‌ه له‌یه‌ك جیاببنه‌وه‌‪ ،‬چونك‌ه ئه‌وان‌ه‬ ‫ده‌توانن رێك بكه‌ون‪" ،‬به‌بڕوای من ئه‌گه‌ر مامۆستایه‌كی ئاینی به‌توانا رابسپێرن‌و هه‌موو شتێكی تێبگه‌ێنن‪ ،‬ده‌توانێت دایك‌و باوكی‬ ‫هه‌ردووكیان رازی بكات‌و كێشه‌كه‌ش چاره‌سه‌ر بكات‪ ،‬چونك‌ه زۆربه‌ی دایك‌و باوكانمان گۆێ له‌مامۆستایانی ئاینی ده‌گرن‌و به‌گوێیان‬ ‫ده‌كه‌ن"‪.‬‬

‫‌و‬

‫هه‌ندێ خوێندكار گاڵته‌م پێده‌كه‌ن‬

‫كێش ‌ه‬

‫کێشه‌‬ ‫چا‬ ‫ر ‌هس ‌هر‬

‫من كورێكی ته‌مه‌ن ‪ 22‬ساڵم‌و خوێندكاری قۆناغی دووه‌می زانكۆم‪ ،‬ماڵمان له‌گوندێكی نزیك قه‌زای پێنجوێنه‌‪ ،‬ماوه‌ی ساڵێك‌ه هاتووم‌ه زانكۆو زۆرێك له‌خوێندكار‌ه كوڕه‌كانی‬ ‫هاوڕێم‪ ،‬ك‌ه ده‌زانن من زۆر له‌گه‌ڵ ئه‌وان ناوه‌ستم‌و به‌ته‌نیام نزیكم ده‌كه‌ونه‌وه‌و ته‌ئلیقم لێ ده‌د‌هن‌و گاڵته‌م پێ ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌تایبه‌ت ئه‌وكاتانه‌ی ك‌ه له‌پۆلدا قسه‌یه‌ك ده‌كه‌م یان پرسیارێك‬ ‫ده‌كه‌م‪.‬‬ ‫ئه‌و‌ه وای لێكردووم ك‌ه تاقه‌تی زانكۆم نه‌بێت‌و ئه‌مساڵیش زۆر دره‌نگ ده‌ڕۆمه‌و‌ه بۆ ده‌وام‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی ئه‌وان ئه‌و شتانه‌یان له‌بیر بچێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم هیچ باوه‌ریش ناكه‌م‪ ،‬له‌ئێستاو‌ه له‌خه‌می‬ ‫ئه‌وه‌دام ك‌ه چۆن ئه‌مساڵیش به‌رێ بكه‌م‪ ،‬چونك‌ه كاتی ده‌وام زۆر كێشه‌م بۆ دروست ده‌ك‌هن‌و له‌الی كچه‌كاندا گاڵت‌ه به‌قس‌ه كردنه‌ك‌هم‌و به‌خۆشم ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫له‌الی زۆر هاوڕێم باسم كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم كه‌سیان چاره‌سه‌ریان پێ نه‌بووه‌و وتویان‌ه ده‌ی گوێی مه‌ده‌رێ‪ ،‬ئێستا نازانم چی بكه‌م بۆئه‌وه‌ی له‌ده‌ست ئه‌و كێشه‌ی‌ه رزگارم بێت‌و له‌رووی‬ ‫ده‌رونیه‌و‌ه توزێ پشوو بده‌م‪.‬‬ ‫ئازاد له‌پێنجوێن‬

‫‌و‬

‫كێش ‌ه‬

‫چاره‌سه‌ر‬ ‫چا‬ ‫ر ‌هس ‌هر‬

‫شاناز ئه‌حمه‌د توێژه‌رێكی ده‌رونیه‌و ئاماژ‌ه به‌وه‌ده‌دات ك‌ه پێویست‌ه ئه‌و گه‌نج‌ه بڕوا ئه‌و توانایه‌ی خۆی بهێنێت‌و هیچ كاتێك خه‌م به‌و قسان‌ه‬ ‫نه‌خوات‪ ،‬بۆی‌ه وتی‪" :‬زۆرجار هه‌ندێ كه‌س له‌شوێنێكدا كۆده‌بنه‌و‌ه بۆ ئه‌وه‌ی كه‌سانی نزیكیان ناشیرین بكه‌ن‪ ،‬یان خه‌ڵك وا تێده‌گه‌ێنن ك‌ه‬ ‫ئه‌وان زۆر قس‌ه خۆشن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان مه‌به‌ستیان‌ه له‌سه‌ر حسابی كه‌سانی تر خۆیان ده‌ربخ‌هن‌و نازانن به‌و‌ه ناشیرین ده‌بن"‪.‬‬ ‫ناوبراو جه‌ختی له‌‌و‌ه كرده‌و‌ه ك‌ه ده‌بێت ئه‌و گه‌نج‌ه به‌ره‌و روی ئه‌و جۆر‌ه كه‌سانه‌‪ ،‬بوه‌ستێته‌وه‌و لێیان قبوڵ نه‌كات ك‌ه ئه‌و هه‌ڵسوكه‌وته‌ی‬ ‫به‌رامبه‌ر‌ه بكه‌ن‪" ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌و گه‌نج‌ه ئه‌و جۆر‌ه شتانه‌یان لێ قبوڵ نه‌كات‪ ،‬ئه‌وانیش ناتوانن‪ ،‬به‌و شێوه‌ی گاڵته‌ی پێ بك‌هن‌و واز له‌و كاره‌یان‬ ‫ده‌هێنن‪ ،‬چونك‌ه ئه‌وان‌ه ته‌نها به‌هه‌ڵوێستی وه‌كو خۆیان‌و توند تریش واز له‌و كاره‌یان ده‌هێنن‌و هه‌رگیز ناچنه‌و‌ه سه‌ری"‪.‬‬

‫ئه‌ترسم ئه‌مساڵیش خوێندن له‌ده‌ست بده‌م‬

‫‌و‬

‫كێش ‌ه‬

‫کێشه‌‬ ‫چا‬ ‫ر ‌هس ‌هر‬

‫من كچێكی ته‌مه‌ن ‪19‬ساڵم‌و خوێندكاری په‌یمانگام‪ ،‬ساڵی پار له‌گه‌ڵ چه‌ند كوڕێكدا هه‌ر خه‌رێكی چوون‌ه كافتریاو پیاسه‌كردن بووین‪ ،‬كاتی وانه‌كانم به‌شتی تر به‌رێ‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬بۆی‌ه ك‌ه سه‌ری ساڵ هات له‌چه‌ند وانه‌یه‌كدا كه‌وتم‌و ئیتر دڵی خۆمم به‌و‌ه خۆش كرد ك‌ه له‌و وانانه‌دا تاقیكردنه‌و‌ه ده‌ك‌هم‌و ده‌رده‌چم‪ ،‬به‌اڵم سێ مانگی هاوین‬ ‫هیچ سه‌عییه‌كم نه‌كرد تاكاتی تاقیكردنه‌وه‌‪ .‬ئیتر ئه‌و كات‌ه كه‌وتم‌ه ئه‌مالو ئه‌والو هه‌وڵدان‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌ر زۆری وانه‌كان نه‌مده‌توانی به‌سه‌ریدا زاڵ ببم‪ ،‬بۆی‌ه ك‌ه چووم‌ه‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌‪ ،‬له‌هیچ وانه‌یه‌كدا ده‌رنه‌چووم‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی ئێستاش زۆر نیگه‌رانی كردووم‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ه ك‌ه ساڵێكم له‌ده‌ست چوو‪ ،‬ئه‌ترسم ئه‌مساڵیش به‌هه‌مان شێو‌ه له‌گه‌ڵ ئه‌و هاورێیانه‌م وانه‌كان فه‌رامۆش بك‌هم‌و دیسان‬ ‫ده‌رنه‌چمه‌وه‌‪ ،‬چونك‌ه چه‌ند رۆژێك‌ه ده‌وام ده‌ستی پێكردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ك‌ه ده‌چم‌ه په‌یمانگا حه‌ز ده‌كه‌م به‌هه‌مان شێوه‌ی پار‪ ،‬بڕۆینه‌و‌ه كافتریاو قسه‌ی خۆش‌و پیاس‌ه بكه‌ین‪،‬‬ ‫به‌اڵم ده‌زانم ئه‌مان‌ه هه‌مووی زه‌ره‌ره‌‪ ،‬به‌س نازانم چۆن واز له‌و‌ه بهێنم‪.‬‬ ‫ژوان ئارام له‌سلێمانی‬

‫‌و‬

‫كێش ‌ه‬

‫چاره‌سه‌ر‬ ‫چا‬ ‫ر ‌هس ‌هر‬

‫ده‌رباره‌ی ئه‌و كێشه‌ی‌ه گۆنا محه‌مه‌د ك‌ه توێژه‌ری كۆمه‌اڵیه‌تی‌ه ئاماژه‌ی به‌وه‌دا ك‌ه ده‌بێت ئه‌و كچ‌ه له‌ئێستادا بیر له‌پاش‌ه رۆژی خۆی‬ ‫بكاته‌و‌ه ك‌ه هاورێكانی خوێندن ته‌واو ده‌ك‌هن‌و ئه‌ویش هه‌ر وه‌كو خۆی ده‌مێنێته‌و‌ه یان چه‌ند ساڵێك دوای ئه‌وان خوێندن ته‌واو ده‌كات‪.‬‬ ‫جه‌ختیشی له‌و‌ه كرده‌و‌ه ك‌ه پێویست‌ه ته‌نیا له‌گه‌ڵ یه‌ك هاورێی خۆیدا په‌یوه‌ندی به‌رده‌وامی هه‌بێت‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی كاریگه‌ری له‌سه‌ر ئه‌ویش‬ ‫هه‌بێت‌و نه‌هێڵێت وانه‌كانی فه‌رامۆش بكات‪" ،‬ئه‌گه‌ر به‌رده‌وام له‌گه‌ڵ هاوڕێیه‌كی بێت‌و سیقه‌ی پێی هه‌بێت‪ ،‬هاوڕێكه‌ی ده‌توانێت له‌هه‌ندێ‬ ‫‌واش ‌هتوشی كێشه‌ی گه‌وره‌تر ده‌بێت"‪.‬‬ ‫شت دووری بخاته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر هه‌ر وه‌كو ئێستا بێت هه‌ركه‌سێك بانگی بكات‌و بڕوات له‌گه‌ڵی‪ ،‬ئهكێ‬

‫‌و‬

‫چا‬ ‫ر ‌هس ‌هر‬

‫گه‌نجان ‌ی ئازیز ده‌توان كێشه‌و خ ‌هم‌و گرفته‌كانتان یاخود نام ‌ه سۆزداریی‌و ده‌رده‌دڵییه‌كانتان بنێرن بۆ رۆژنام ‌ه ‌ی نم نم‬

‫له‌رێی ناونیشانه‌كان ‌ی رۆژنامه‌كه‌و‌ه یاخود له‌رێی ئه‌م ئیمه‌یڵ ئه‌دره‌سه‌وه‌‪:‬‬ ‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫ژماره‪43‌:‬‬

‫گۆشه‌یه‌ک‌ه هه‌فتان‌ه ئاری ئەبوبەکر ده‌ینوسێت‬

‫من كورێكی ته‌مه‌ن ‪ 31‬ساڵم‌و ماوه‌ی چوار ساڵ‌و نیو‌ه ژیانی هاوسه‌ریم پێكه‌وه‌ناوه‌و دوو منداڵم هه‌یه‌‪ ،‬ماوه‌ی سێ مانگ له‌مه‌وبه‌ر له‌گه‌ڵ خێزانه‌كه‌مدا كێشه‌ك كه‌وت‌ه نێوانمانه‌وه‌و‬ ‫من زۆر لێ توره‌بووم‌و قسه‌م پێ وت‪ ،‬ئه‌ویش زۆر توڕ‌ه بوو یه‌كسه‌ر رۆشته‌و‌ه بۆ ماڵی باوكی‌و دوو منداڵه‌كه‌ی به‌سه‌رمندا به‌جێهێشت‪.‬‬ ‫منیش یه‌كسه‌ر هه‌ردوو منداڵه‌كه‌مم برده‌و‌ه بۆ ماڵی باوكم‪ ،‬ئیتر كێشه‌ك‌ه له‌ده‌ستی من‌و خێزانه‌كه‌دا نه‌ماو چوو‌ه ده‌ستی دایك‌و باوكی من‌و ئه‌و‪ ،‬دوای رۆژێك منداڵ‌ه بچووك‌ه‬ ‫ته‌مه‌ن یه‌ك ساڵه‌كه‌مم بۆ نار به‌كه‌سێكدا‌و دواتر به‌ته‌له‌فۆن قسه‌م له‌گه‌ڵ كرد پێی وتم‪" ،‬كێشه‌ك‌ه له‌ده‌ست مندا نه‌ماوه‌و منیش حه‌ز ده‌كه‌م بێمه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم تاز‌ه دایكم ناهێڵێت‬ ‫بێمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫كاتێك چووم‌ه ماڵی باوكیشم وتیان بۆ ته‌اڵقی ناده‌یت ئه‌و‌ه چه‌ند رۆژێك‌ه رۆشتووه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر تۆو منداڵه‌كانی خۆش بویستای‌ه خۆی ده‌هاته‌وه‌‪ ،‬ئیتر له‌و‌ه تێگه‌شتم ك‌ه كێشه‌ك‌ه‬ ‫كه‌وتووه‌ت‌ه ژێر ده‌ستی باوك‌و دایكمان‪ .‬یه‌ك جار به‌دایك‌و باوكمم وت بۆ نه‌یهێنینه‌و‌ه له‌به‌ر منداڵه‌كان‪ ،‬وتیان‪" ،‬چیی‌ه بیری ده‌كه‌یت‪ ،‬ئه‌گه‌ر بیری ده‌كه‌یت بڕۆ بیهێنه‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئیتر نه‌یه‌یت بۆ ئێره‌‪ ،‬منیش حه‌زم نه‌كرد ئه‌و‌ه دروست ببێت‪ ،‬بۆی‌ه ماوه‌ی سێ مانگ‌ه تۆراوه‌و نه‌هاتووه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫تائێستا من كوڕه‌كه‌م سێ جار بردوو‌ه بۆ ئه‌وه‌ی بیبینێت‌و ئه‌ویش كچه‌كه‌ی هێناوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌دزییه‌و‌ه قسه‌مان كردووه‌‪ ،‬وه‌كو ئه‌و كاته‌ی په‌یوه‌ندی خۆشه‌ویستیمان هه‌بوو‪،‬‬ ‫خۆمان له‌خزم‌و ك‌هس‌و كار ده‌شارده‌وه‌‪ ،‬چونك‌ه ئه‌گه‌ر بیانبینینای‌ه ئه‌وا حه‌یایان ده‌بردین‪ ،‬ئێستا هه‌ردوكمان له‌و‌ه تێگه‌شتووین ك‌ه ئه‌و‌ه هه‌ڵه‌یه‌كی گه‌ور‌ه بوو‌ه ك‌ه كێشه‌كه‌مان‬ ‫گه‌ور‌ه كردووه‌و باوك‌و دایكمان ئاگادار كردووه‌ته‌وه‌‪ .‬بۆی‌ه ده‌مه‌وێت جه‌نابتان له‌رێگه‌ی رۆژنامه‌كه‌تانه‌وه‌‪ ،‬چاره‌سه‌رێكی كێشه‌كه‌م بكه‌ن‪ ،‬چونك‌ه زۆر یه‌كترمان خۆش ده‌وێت‬ ‫له‌گه‌ڵ خێزانه‌ك‌هم‌و نامانه‌وێت تامردن له‌یه‌ك جیاببینه‌وه‌‪.‬‬ ‫كه‌یوان سه‌باح له‌رانیه‬

‫چا‬ ‫ر ‌هس ‌هر‬

‫‪2010 /10/5‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫مەال و کێشە کۆمەاڵیەتییەکان‬

‫ڕاپۆرتێکی‬ ‫لە‬ ‫ڕۆژنامەی نم نم دا‬ ‫ئەوەکرابوو‪،‬‬ ‫باسی‬ ‫کە مەالکان بۆ‬ ‫یە کال یکر د نە و ە ی‬ ‫کێشە کۆمەاڵیەتییەکان‬ ‫بەرناکەون‪ ،‬تا ئەو‬ ‫ڕادەیەی کە مەال هەبووە‬ ‫شەو لە خەودا خەبەریان‬ ‫کردۆتەوە بۆ چارەکردنی کێشەی کۆمەاڵیەتی‪.‬‬ ‫لە ڕاپۆرتەکەی ڕۆژنامەی نم نم دا تەنها‬ ‫ئیشارەت بە کێشەی خێزانی نێوان ژن‌و مێرد‬ ‫کرابوو‪ ،‬بەاڵم لەسەر ئەرزی واقیع چەندین جار‬ ‫بینیومانە‪ ،‬کە مەالکان بۆ یەکالکردنەوەی هەموو‬ ‫جۆرە کێشەیەکی کۆمەاڵیەتی بەکاردەهێنرێن‬ ‫یان دەوریان هەیە لە چارەکردنی دا‪.‬‬ ‫ئەوەی کە دەمانەوێت تیشکی بخەینە سەر‪،‬‬ ‫پەروەردەکردنی ئەو گەنج‌و الوە تازە‬ ‫پێگەیشتوانەی ئێستایە لەسەر بەکارهێنانی‬ ‫مەال بۆ کێشە کۆمەاڵیەتییەکانیان‪ ،‬کە‬ ‫ئەمەش دواجار بۆ هەمیشەیی نەوە دوای نەوە‬ ‫پەروەردە دەکات لەسەر پشتبەستن بە مەال لە‬ ‫کێشەکاندا‪ ،‬لەبری گەڕانەوە بۆ خودی یاسا‌و‬ ‫دادگا‪ ،‬وەک یەکەمین‌و دواهەمین دامەزراوەی‬ ‫یاسایی بۆ یەکالکردنەوەی هەموو جۆرە‬ ‫کێشەیەک‪ ،‬بە کێشە کۆمەاڵیەتییەکانیشەوە‪.‬‬ ‫ئێمە وەک نەوەی حەفتا‌و هەشتاکان‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بەوە پەروەردە کرابێتین کە لە یەکالکردنەوەی‬ ‫کێشەکاندا بگەڕێینەوە بۆ مەالکان‌و ئەوان‬ ‫بڕیاردەر(یان یارمەتیدەر) بن بۆ چارەکردنی‬ ‫کێشەکانمان‪ ،‬جا چ کێشە کۆمەاڵیەتییەکان یان‬ ‫هەرجۆرە کێشەیەکی تر‪ ،‬ئەوا وەک نەوەیەکی‬ ‫بەرپرسیار دەبێت هەوڵ بدەین کە مناڵەکانمان‪،‬‬ ‫نەوەکانی دوای ئێمە وا ڕابهێنین‪ ،‬کە لەبری‬ ‫هانا بردن بۆ مەال‌و شێخ‌و مشایەخ‪ ،‬پێویستە‬ ‫هانا بۆ یاسا بەرین‌و دادگاکان بکەینە ئەو‬ ‫مینبەرەی کە کێشەکانمان چارەسەر بکات‪.‬‬ ‫چونکە تا ئێمە بۆ یەکالکردنەوەی کێشە‬ ‫کۆمەاڵیەتیەکان هانا بۆ مەالکان ببەین‪ ،‬خەونی‬ ‫بە دامەزراوەیی کردنی داودەزگا یاساییەکان‪،‬‬ ‫لە دوانگەی خەیاڵدا دەمێنێتەوە‌و بۆ هەتا هەتایە‬ ‫نابێتە واقیع‪ ،‬بە پێچەوانەشەوە‪ ،‬لەگەڵ هەوڵ‬ ‫دان بۆ پێگەیاندنی گەنجان‌و نەوەی نوێ‌و‬ ‫ئاشناکردنیان بە یاسا‌و دادگاکان‪ ،‬دەبێتە ئومێد‬ ‫بۆ چاندنی ڕەگی یاسایکردنی کۆمەڵگاکەمان‪،‬‬ ‫وەک کۆمەڵگایەکی تەندروست‌و یاساسەروەر‪.‬‬ ‫ئەوەی ئێمە ئیدیعای دەکەین‌و ئاواتەخوازین‬ ‫کە چارەکردنی کێشە کۆمەاڵیەتییەکان‬ ‫لەدەستی مەالکان دەربهێنرێت‌و یاسا‌و دادگا‬ ‫ببنە ئەو مەنزڵگایەی‪ ،‬کە ماف بۆ مافخوراو‬ ‫بگێڕێتەوە‌و مافخۆریش بە سزای خۆی بگات‪،‬‬ ‫گەڕاندنەوەی ڕێزیشە بۆ مەال بەڕێزەکان‌و‬ ‫ئەنجامدانی کارو ئەرکیانە‪ ،‬وەک ئەوەی هەیە‪،‬‬ ‫چونکە دواجار مەالکان خاوەنی کۆمەڵێک‬ ‫ئەرکی دینین‪ ،‬کە دەشێت مرۆڤ پرسیان‬ ‫پێبکات لە پەیوەند بە دین‌و ئەو ئەرکانەی‬ ‫مرۆڤ بەرامبەر بە خوداوەندی هەیە‪.‬‬ ‫بە ئومێدی ئەوەی کە نەوەکانی ئێستا هەوڵ‬ ‫بدەن کە لەبری مەالکان‪ ،‬یاسا‌و دادگاکان‬ ‫بکەنە شوێنی یەکالکردنەوەی هەموو جۆرە‬ ‫کێشەیەک‪ ،‬وە مەال بەڕێزەکانیش هەوڵ بدەن‬ ‫لە ئاست بەرپرسیارێتی خۆیاندا بن‌و ئەرکی‬ ‫سەرشانی خۆیان سووکبکەن بەوەی کە ڕێگە‬ ‫بە خۆیان نەدەن بۆ چونە ناو ورد‌و درشتی‬ ‫کێشەکانی خەڵکەوە‪ ،‬بەڵکو تەنها وەک‬ ‫"واعیظ" لە پەیوەند بە کێشە دینییەکانی‬ ‫مرۆڤ‌و نێوانی تاک‌و خوداوەند تەداخول بکەن‪.‬‬ ‫چونکە گەڕاندنەوە بۆ یاسا‪ ،‬جگە لەوەی کە‬ ‫هەوڵێکە بۆ بەدامەزراوەیی کردنی دادگاکان‪،‬‬ ‫هەوڵێکیشە بۆ هەڵگرتنی تابو لەسەر دادگاکان‬ ‫لەالیەن خەڵکەوە(مەسەلەی تابوی گەڕاندنەوە بۆ‬ ‫دادگاکان لەناو کۆمەڵگای کوردی دا بابەتێکی‬ ‫سەربەخۆیە‪ ،‬بۆیە ئومێددەکەم کە بتوانین لە‬ ‫وتارێکی تری ئەم گۆشەیەدا قسەی لەسەر بکەین)‪،‬‬ ‫چونکە ناوی دادگا لە ناو خەڵکی ئێمەدا بۆتە‬ ‫تابویەک‪ ،‬کە نزیکبونەوە لێی‪ ،‬مافخوراو بیت یان‬ ‫تاوانبار‪ ،‬لە پێگەی کۆمەاڵیەتیت دادەبەزێنێت‪.‬‬ ‫بۆیە هیوادارین کە بتوانین بە هەموو الیەکمان‬ ‫هەوڵ بۆ گەڕاندنەوەی ڕێز بۆ دادگاکان بدەین‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /10/5‬‬

‫ژماره‪43‌:‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫داراوزارا‪ :‬بڕیارمانداو‌ه‬ ‫هه‌ركاتێك پرسیارێكمان هه‌بوو‬ ‫له‌بار‌ه ‌ی ئه‌ركه‌‪ :‬بایۆلۆژیی‪،‬‬ ‫ده‌روونیی‌و سێكسییه‌كان ‌ی‬ ‫خۆمان‪ ،‬به‌بێ هیچ ترس‌و‬ ‫شه‌رم‌و خۆخواردنه‌وه‌یه‌ك‬ ‫بیخه‌ین‌ه بـــه‌رده‌م كلینیك ‌ی‬ ‫نم نم‪ ،‬تاوه‌كو به‌ڕاوێژ له‌گه‌ڵ‬ ‫كه‌سان ‌ی پسپۆڕ‌و پشتبه‌ست‬ ‫به‌سه‌رچاو‌ه ‌ی زانستیی‪ ،‬وه‌اڵم ‌ی‬ ‫پرسیاره‌كان وه‌رگرینه‌وه‌‌و‬ ‫گومانه‌كانمان نه‌هێڵین‌و ببین‌ه‬ ‫خاوه‌ن ‌ی رۆشنبیرییه‌ك ‌ی زانستیی‬ ‫دروست له‌بار‌ه ‌ی رۆح‌و جه‌ست‌ه ‌ی‬ ‫خۆمان‪ ،‬ئێو‌ه ‌ی خوێنه‌ریش‬ ‫ده‌توانن به‌شدار‌و هاوكارمان‬ ‫بن له‌رێی ناونیشانه‌كانی‬ ‫رۆژنامه‌كه‌مانه‌وه‌‪.‬‬

‫جلوبەرگ‌و ڕاسستكرنەوەی هەڵەكان‬ ‫بەدوور لەشكاندن‌و هەڵچوون ‪.‬‬

‫مندااڵن دەبنە قوربانیی تۆران‌و‬ ‫لێكجیابوونەوەیباوانیان‬

‫دارا‪ :‬تەمەنم ‪٢٦‬ساڵەو خێزاندارم‬ ‫ئارەزوویەكی زۆرم بۆ سێكسكردن‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم وەك پێویست زەكەرم‬ ‫ڕەق نابێت‌و توانای سێكسیم الوازە‪،‬‬ ‫بەبڕوای ئێوە چارەسەرم چییە؟‬ ‫نم نم‪ :‬سستی‌و الوازی توانای‬ ‫زۆرێك لەو هاوسەرانەی‬ ‫سێكسی لەو تەمەنەدا پێویستی‬ ‫كە بڕیاری جیابوونەوە‬ ‫بەچارەسەری خێرا هەیە‪ ،‬هۆكاری ئەو‬ ‫دەدەن گرفتی لەخۆگرتنی‬ ‫حاڵەتە یان دەروونییە وەك قەلەقی‌و‬ ‫منداڵەكانیان بۆ دروست‬ ‫بیركردنەوەو هەستكردن بەالوازی‬ ‫دەبێت‌و ڕێكخراوێكی‬ ‫بەتایبەت بیركردنەوەی بەردەوام‬ ‫ژنانیش شوێنێكی تایبەت‬ ‫لەو كێشەیە‪ ،‬هەوڵبدە كێشەكە لەیاد‬ ‫بۆ بینینی منداڵەكان‬ ‫خۆت بەریتەوە‪ ،‬بەتایبەت لەكاتی‬ ‫دەكاتەوەو لەرێییەوە‬ ‫سێكسكردندا‪ ،‬چونكە بیركردنەوە‌و‬ ‫چەندین هاوسەری لەیەك‬ ‫سێكس بەو مەبەستە پرۆسەكە فەشەل‬ ‫تۆراو بەیەك دەگەیەنێتەوە‪.‬‬ ‫پێدەهێنێت‌و كاریگەری زیاتری‬ ‫ئەبێت ‪.‬‬ ‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬ ‫بێت‬ ‫جەستەیی‬ ‫كێشەكەش‬ ‫ئەگەر‬ ‫میهرەبان سەالم لەهەڵەبجە‬ ‫واتە ئیلتهابی مەسانەو پڕۆستات‪،‬‬ ‫ئەوا چارەسەری ئاسانەو‬ ‫زارا‪ :‬مێردەكەكەم بەردەوام وەك‬ ‫لەهەردوو جوان جەمال ماوەی ش������ەش مانگە‬ ‫حاڵەتەكەدا ـ دەروونی‌و جەستەیی ـ‬ ‫موراهیقێكی گەوره‌یە‪ ،‬نابەرپرسە‬ ‫پێویستە سەردانی پزیشكی پسپۆڕ لەگەڵ هاوس������ەرەكەی جیابۆتەوە‌و‬ ‫بەرامبەر من و منداڵەكانم‪ ،‬خیانەتم‬ ‫بكەی‪ ،‬تاوەكو ڕێگەچارەی شیاوو هەموو هەفتەیەك لەڕۆژانی شەممان‬ ‫لێئەكات‪ ،‬چۆن بتوانم بیگۆڕم؟‬ ‫كچەكەی ئەباتە باخچەیەكی نزیكی‬ ‫نم نم‪ :‬پیاو هە‌میشە خۆی بەگەورە پێویست وەرگریت ‪.‬‬ ‫ماڵەوەیان تاوەكو ئەو ڕۆژەی لەگەڵ‬ ‫حەزی‬ ‫بەردەوام‬ ‫نازانێت‌و‬ ‫باوكیدا بباتە سەر‪" ،‬كچەكەم الی‬ ‫بەنوێكردنەوه‌یە‪ ،‬ئەگەر حوكمدانت زارا‪ :‬تەمەنم ‪٢٠‬ساڵە‪ ،‬لەهەموو‬ ‫لەسەر جلوبەرگ‌و هەڵسوكەت بێت‪ ،‬شتێك ئەترسم بەتایبەت حەمام‪،‬‬ ‫خ������ۆم بووە‪ ،‬بەاڵم هەمیش������ە ڕێگەم‬ ‫ئاساییەو زۆر كەس هەن حەزیان هۆكارەكەشی ئاژاوەو لێدانی دایكمە بەباوكی داوە بیبینێت‪ ،‬هەموو ڕۆژانی‬ ‫بەڕێكپۆشییە‪ ،‬بەاڵم هەریەك لەژن‌و لەقۆناغی منداڵیمدا‪ ،‬هەستئەكەم‬ ‫ش������ەممەیەك بەیانی تاوەكو ئێوارە‬ ‫پیاو دوای چوونە نێو پرۆسه‌ی شێت ئەبم‪ ،‬چیبكەم باشە؟‬ ‫لەگەڵی دەبێت‌و پاشان دەیهێنێتەوە"‪.‬‬ ‫منداڵی‬ ‫قۆناغی‬ ‫هاوسەرگیری پێویستە وەك كەسێكی نم نم‪ :‬بێگومان‬ ‫ناوبراو باس������ی لەوەك������رد كە ئەو‬ ‫مرۆڤە‪،‬‬ ‫گەشەی‬ ‫قۆناغی‬ ‫كامڵ بەرابەر بەو ئەركه‌ی لەئەستۆیانە هەستیارترین‬ ‫دۆخە كاریگەری لەس������ەر كچەكەی‬ ‫مامەڵە بكەن‪ ،‬چونكە هیچكام لەژن‌و پەروەردەو پەیوەندی خێزان‌و بڕی‬ ‫خۆشەویستی‌و بایەخی دەوروبەر بەجێهێشتووە‌و یەكتربینینی لەگەڵ‬ ‫پیاو بەتەنها توانای هەڵگرتنی ئەو‬ ‫بەرپرسیارییە گەورەیەیان نییە‪ ،‬دواتر كاریگەرییان لەسەر چۆنێتی‬ ‫پەروەردە ڕۆڵی گرنگی هەیە بەتایبەت دروستبوونی كەسایەتی هەیەو‬ ‫لەقۆناغی باڵغبوون‌و دواتردا‪ ،‬پێویستە كۆمەڵیك كێشەی دەروونی لەالی‬ ‫هەریەك لەكچ‌و كوڕ ئەو قۆناغە تاك دروست ئەكەن‪ ،‬بەتایبەت ترس‌و‬ ‫بژین تاوەكو كاریگەری نەبێت لەسەر دڵەڕاوكێ كە زۆرجار ئەبێتە هۆی‬ ‫قۆناغەكانی دیكەی ژیان‪ ،‬بۆ گۆڕینی نەخۆشیییەكی دەروونی درێژخایەن‌و‬ ‫پێویستی بەچارەسەری پزیشكی‬ ‫مێردەكەشت پێویستە ‪:‬‬ ‫بەرپرسیارێتی هەیە‪ ،‬ئەگەرچی ئەو ترسە هیچ‬ ‫هەستی‬ ‫‪.١‬‬ ‫لەڕێگەی پرسكردن‌و راگۆڕینەوەو راستی‌و بنەمایەكی نییەو دەتوانرێت‬ ‫بەشداریكردنی لەبەڕێوەبردنی ماڵ‌و چارەسەر بكرێت لەرێگەی‪:‬‬ ‫‪ .١‬لەیادكردنی ڕابوردوو بەتایبەت‬ ‫پەروەردەی خێزاندا ‪.‬‬ ‫‪ .٢‬بەخۆدا چوونەوەو چاككردنی كێشەو ڕووداوە ناخۆشەكان ‪.‬‬ ‫ئەو هەڵەو كەموكوڕیانەی كە پیاو ‪ .٢‬دروستكردنی متمانە بەخود‬ ‫لەڕێگەی چوونە ئەو شوێنانەی ئەبنە‬ ‫دوورئەخاتەوە ‪.‬‬ ‫‪ .٣‬دابینكردنی پێداویستییەكانی هۆی ترس بەتایبەت بەتەنها‪.‬‬ ‫پیاو وەك هەڵسوكەوت‌و ئەوەی ئەو ‪ .٣‬داخستنی ئەو الپەڕانەی ئەبنە‬ ‫هۆی ڕەشبینی ‪.‬‬ ‫دەیخوازێت ‪.‬‬ ‫‪ .٤‬دووركەوتنەوە لەتوڕەبوون‌و ‪ .٤‬تێكەڵبوون بەكۆمەڵگەو گەڕان‬ ‫بەدوای خاڵە الوازەكان‌و هەوڵدان بۆ‬ ‫موحاسەبەو چاودێری پیاو ‪.‬‬ ‫‪ .٥‬دروستكردنی بارودۆخێكی بەهێزكردنیان‪ ،‬چونكە بەتەنها هێزو‬ ‫شیاوو ئارام بۆ پیاو بۆ رێگرتن متمانە ئەتوانن هاوكاری تاك بكەن‬ ‫بۆ لەیادكردنی ڕابوردوو رووداوە‬ ‫لەدووركەوتنەوە لەماڵ‌و منداڵ‪.‬‬ ‫‪ .٦‬بەشداریكردن لەهەڵبژاردنی تاڵ‌و ناخۆشەكان ‪.‬‬

‫باوكی بوەتە هۆی درووس������تبوونی‬ ‫گرێی دەروون������ی‪" ،‬كە ئەگەڕێتەوە‬ ‫پرس������یاری باوك������ی دەكات‌و دەڵێ‬ ‫بۆچی لەگەڵ ئێمە ناژی؟"‪.‬‬

‫ڕێگەنادەن منداڵەكەی ببین ‌ێ‬ ‫بەپێ������ی ئامارێك������ی خان������ەی دادی‬ ‫هەڵەبجەی ش������ەهید‪ ،‬لەماوەی شەش‬ ‫مانگ������ی ڕاب������ردوودا ‪ 46‬حاڵەت������ی‬ ‫لێكجیابونەوە ڕوویداوەو زۆرینەشیان‬ ‫كێش������ەی گرتنەخۆی منداڵەكانیان‬ ‫هەیەو بەیەكالیكردنەوەش������ی پەنا بۆ‬ ‫دادگاكان دەبەن‪.‬‬ ‫س������ازگار فەت������اح كە بەچ������اوی پڕ‬ ‫فرمێسكەوە لەبەردەم ژووری دادوەردا‬ ‫بەپەرۆش������بوو بۆبینینی منداڵە یەك‬ ‫ساڵەكەی‪ ،‬ئاماژەی بەوەدا كە ماوەی‬ ‫یەك مانگە لەمێردەكەی جیابۆتەوە‌و‬ ‫"لەوكاتەوە كچەكەمیان لێسەندووم‌و‬ ‫ناهێڵن بیبینم"‪ ،‬هەروەها لەم ماوەیەدا‬ ‫چەندینج������ار هەوڵی ئ������ەوەی داوە‬ ‫منداڵەكەی ببینێ‌‪ ،‬ب������ەاڵم ڕێگەیان‬ ‫ن������ەداوە‪ ،‬هەربۆیە پەن������ای بۆ دادگا‬ ‫هێناوە‪" ،‬بۆئەوەی ئەو مافەم بسەنمەوە‌و‬ ‫ئەرك������ی پەروەردەكردنی منداڵەكەم‬ ‫بگرمە ئەستۆ"‪.‬‬

‫كێشەیان لەبینینی منداڵەكنیان نییە‬ ‫ئازاد مەحمود یەكێك بوو لەو پیاوانەی‬ ‫ماوەی دوو مانگ������ە لەهاتووچۆدایە‬ ‫بۆئەوەی كێشەی جیابوونەوەی لەگەڵ‬ ‫هاوس������ەرەكەی لەدادگادا كۆتایی‬ ‫پێبهێنێت‪" ،‬بەهۆی ئەوەی كە لەگەڵ‬ ‫خێزانەكەمدا نەگونج������ام بڕیاری‬ ‫لێكجیابوونەوەمان دا"‪.‬‬ ‫ناوبراو خاوەنی دوو منداڵە‌و بەوتەی‬ ‫خۆی بەپێی بڕیاری دادگا كچەكەی‬ ‫الی خۆی دەبێت‌و كوڕەكەش الی‬ ‫دایكی دەبێت تاوەكو تەمەنی دەگاتە‬ ‫‪18‬س������اڵی‪" ،‬لەم ماوەی������ەدا دایك‌و‬ ‫ب������اوك ئەتوانن دوو هەفتە جارێك‬ ‫منداڵەكانیان ببینن"‪ ،‬بەاڵم دادگا‬ ‫ئەو بڕیارەی داوەتە دەس������ت خۆیان‬ ‫كە لەكوێ منداڵەكانیان ببینن‪" ،‬ئێمە‬ ‫كێشەمان نابێت لەباخچە یان شوێنە‬ ‫لەڕێكخراوێكی ژنان‬ ‫گشتییەكان یان ڕێكخراوەكانی ژنان‬ ‫منداڵەكانیان دەبینن‬ ‫بێت‪ ،‬چونكە بەڕەزامەندی هەردوو مەحمود عوسمان یەكێكە لەو پیاوانەی‬ ‫المان لەیەكتر جیابوینەتەوە"‪.‬‬ ‫ك������ە كوڕەكەی هێناب������وو بۆ ئەوەی‬ ‫دایكی بیبینێت‪ .‬ئەو‪ ،‬ئاماژەی بەوەدا‬ ‫ك������ە ح������ەز دەكات منداڵەكەی الی‬ ‫خۆی پەروەردە بكات‪ ،‬بەاڵم "هەموو‬ ‫ڕۆژانێكی دووشەممە ئەیهێنمە یەكێك‬ ‫لەڕێكخراوەكانی ژنان بۆئەوەی دایكی‬ ‫بیبینێت"‪ ،‬هاوكات باسی لەوەش كرد‬ ‫كە بەهۆی ئەوەی بەزەیی بەمنداڵەكەیدا‬ ‫هاتۆت������ەوە چەندینج������ار هەوڵیداوە‬ ‫كێشەكانیان چارەسەربكەن‌و دووبارە‬ ‫پێكبێن������ەوە‪ ،‬بەاڵم "بەهۆی قس������ەی‬ ‫كۆمەڵ������گاوە نەمانتوانی������وە دووبارە‬ ‫بچینەوە الی یەكتر"‪.‬‬

‫دووبارە هاوسەرگیری دەكەنەوە‬ ‫"پ������اش ئ������ەوەی ڕۆژێ������ك چوومە‬ ‫خوێندنگە منداڵەكەم بهێنمەوە‪ ،‬كە‬ ‫بینیم لەگەڵ خوش������كەكەیدا پێكەوە‬ ‫دەستیان گرتبوو چاوەڕێی ئێمەیان‬ ‫دەكرد بچین بەشوێنیانا‪ ،‬بڕیارماندا‬ ‫پێك بێینەوە"‪ ،‬ئەمە وتەی س������ەاڵح‬ ‫مەجیدە كەپاش ئەوەی ماوەی س������ ‌ێ‬ ‫ساڵ‌و نیو لەخێزانەكەی جیابوبویەوە‬ ‫كوڕەكەی الی خۆی‌و كچەكەی الی‬

‫هاوس������ەرەكەی بووە‪ .‬ناوبراو باسی‬ ‫لەوە كرد كە كچ‌و كوڕەكەی هۆگری‬ ‫یەكتربوون‌و یەكتریان خۆشدەویست‪،‬‬ ‫"دەبوایە بچینەوە الی یەكتر‪ ،‬چونكە‬ ‫ب������ەردەوام یەكترم������ان ئەبینیەوە"‪،‬‬ ‫هەربۆیە ئەو دوو هاوس������ەرە دووبارە‬ ‫بری������اری ئ������ەوە دەدەن بچنەوە الی‬ ‫یەكتر‪" ،‬یەكگرتنەوەمان بەباش زانی‪،‬‬ ‫بەتایبەت لەبەر منداڵەكانمان‪ ،‬ئێستاش‬ ‫لەژیانێكی خۆشداین"‪.‬‬ ‫ڕێكخراوەكەیان‬ ‫بەشی بینینی منداڵییان هەیە‬ ‫ش������ارا عەبدولكەری������م بەرپرس������ی‬ ‫لق������ی ش������ارەزووری یەكێتی ژنانی‬ ‫كوردس������تان ئاماژە بەوە دەدات كە‬ ‫لەڕێكخراوەكەیاندابەشیكۆمەاڵیەتیان‬ ‫هەیە كە لەنێویدا بەش������ێكی تایبەت‬ ‫بەبینینی منداڵ هەی������ە‪" ،‬دایكان‌و‬ ‫باوكان منداڵەكانیان ئەهێنن بەپێی‬ ‫ئەو ڕێنمایانەی كە لەدادگاوە بۆمان‬ ‫دێت كاتیان ب������ۆ دابین دەكەین بۆ‬ ‫دووهەفتە چ������وار كاتژمێر یەكتری‬ ‫دەبینن"‪ .‬ناوبراو جەختی لەوە كردەوە‬ ‫ك������ە لەڕێكخراوەكەیان������دا لەڕێگەی‬ ‫بینینی دایك‌و باوكی منداڵەكانەوە‬ ‫توانیویانە چەندی������ن خێزان بەیەك‬ ‫بگەیەننەوە‪ ،‬چونكە "هەم منداڵ‌و هەم‬ ‫دایك‌و باوكەكانیش توشی گرفتی‬ ‫كۆمەاڵیەتی‌و دەروونی بوو بوون"‪.‬‬

‫"كچەكەم دوای‬ ‫بینینی باوكی‬ ‫كە ئەگەڕێتەوە‬ ‫پرسیاری دەكات‌و‬ ‫دەڵێ بۆچی باوكم‬ ‫لەگەڵ ئێمە ناژی؟"‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫‪2010 /10/5‬‬

‫ژماره‪43 :‬‬

‫ی یه‌كپۆشی خوێندكاران دابه‌ش ده‌كات‬ ‫سیستم ‌‬

‫"خوێندكار كاتێك ده‌چێت ‌ه زانكۆ‪ ،‬پێویست ‌ه ئازاد بێت له‌پۆشین ‌ی جلدا"‬ ‫ماوه‌ی‌ چه‌ند ساڵێكه‌ هه‌وڵی‌‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌درێت كه‌ سیستمی‌‬ ‫یه‌كپۆشی‌ له‌نێو خوێندكارانی‌‬ ‫زانكۆدا پیاده‌بكرێت‪ ،‬له‌و‬ ‫نێوه‌نده‌شدا خوێندكاران ڕای‌‬ ‫جیاوازییان هه‌یه‌‌و به‌شێكی‌‬ ‫زۆریان به‌كارێكی‌ باشی‌ ده‌زانن‪،‬‬ ‫هاوكات یارده‌ده‌ری‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫زانكۆی‌ سلێمانی‌ بۆ كاروباری‌‬ ‫خوێندكاران ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌دات‬ ‫كه‌ ئه‌گه‌ر پێویست بكات بۆ‬ ‫یه‌كپۆشی‌ خوێندكارانی‌ زانكۆ‪،‬‬ ‫ڕاپرسی‌ ئه‌نجام ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫یه‌کپۆشی جیاوازیی‌ه چینایه‌تییه‌کان که‌متر ده‌کاته‌و‌ه‬

‫هه‌كار مه‌حمود له‌سلێمان ‌ی‬ ‫"ئه‌مه‌ش ته‌نها له‌به‌ر ڕۆتینه‌و خۆم‬ ‫"جیاوازی له‌نێوان خوێندكاراندا حه‌ز به‌و‌ه ناكه‌م"‪.‬‬ ‫نامێنێت‌و هه‌ژارو ده‌وڵه‌مه‌ند به‌یه‌ك‬ ‫چاو س������ه‌یر ده‌كرێن"‪ ،‬ئه‌م‌ه وت‌ه ‌ی یه‌كپۆش ‌ی جیاواز ‌ی كه‌مده‌كاته‌و‌ه‬ ‫هه‌رێز عومه‌ر ‌ی ته‌مه‌نی‪20‬ساڵ‌ه ك‌ه به‌ش������ێك له‌خوێندكاران ‌ی زانكۆ‬ ‫خوێندكار ‌ی به‌ش������ی بیركاریی‌ه‌و به‌باش ‌ی ده‌زانن سیستم ‌ی پۆشین ‌ی‬ ‫ح������ه‌ز ب������ه‌و‌ه ده‌كات جلوبه‌رگ ‌ی جل‌و به‌رگ ‌ی خوێندكاران ‌ی زانكۆ‬ ‫خوێندكاران������ ‌ی زانكۆ ببێت‌ه یه‌ك ببێـت‌ه یه‌كپۆش������ ‌ی تا جی������اواز ‌ی‬ ‫ره‌نگ‌و ش������ێواز‪ ،‬له‌ب������ه‌ر ئه‌و‌ه ‌ی چینایه‌ت ‌ی نێوان خوێندنكاران كه‌م‬ ‫پۆشین ‌ی جلوبه‌رگ ‌ی زانكۆ یه‌كپۆش ‌ی ببێـه‌وه‌‪.‬‬ ‫نییه‌‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه ناوبراو زۆر به‌كه‌می كاردۆ عوسمان ك‌ه خوێندكاری‬ ‫جله‌كان������ ‌ی دووب������ار‌ه ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬قۆناغ ‌ی دووه‌م ‌ی زانكۆ ‌ی سلێمانیی‌ه‬

‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دای‌ه ك������‌ه زانكۆ ببێت‌ه‬ ‫یه‌كپۆش������ ‌ی‌و به‌ش������تێكی باشی‬ ‫داده‌نێت‪ ،‬چونك‌ه "جیاوازی باری‬ ‫دارایی خوێندكاران له‌جلوبه‌رگدا‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت‌و هه‌ندێ خوێندكار‬ ‫توانای ئه‌وه‌ی نیی������‌ه ك‌ه جلێكی‬ ‫زۆر بكڕێت بۆ ئه‌وه‌ی ڕۆژان‌ه جل‬ ‫دووبار‌ه نه‌كات������ه‌وه‌"‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه ئه‌و‬ ‫خوێندكار‌ه هه‌موو هه‌وڵێك ‌ی ده‌دات‬ ‫ت������ا جله‌كان ‌ی ڕۆژان������‌ه ‌ی دووبار‌ه‬ ‫نه‌كات������ه‌وه‌‪" ،‬هه‌رچی پاره‌م پێبێت‬ ‫له‌ده‌رماڵه‌و ئه‌وه‌ی ماڵه‌وه‌ش ده‌مده‌نێ‬

‫ڕاگه‌یاندن كارده‌كات‪ .‬ئه‌و‪ ،‬دژی‬ ‫یه‌كپۆش������ییه‌و‌ه "ته‌نها ئه‌و چوار‬ ‫ساڵه‌مان هه‌ی‌ه ك‌ه به‌دڵی خۆمان جل‬ ‫له‌به‌ر بكه‌ین له‌هه‌موو قۆناغه‌كانی‬ ‫ت������ری خوێندندا یه‌كپۆش������ی‌ه با‬ ‫له‌زانكۆ نه‌بێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و خوێن������دكار‌ه ك������‌ه به‌بیریدا‬ ‫نای������ه‌ت ڕۆژێك جل������ی دووبار‌ه‬ ‫كردبێته‌و‌ه‌و ئاماژ‌ه ب������ه‌و‌ه ده‌دات‬ ‫ك‌ه س������ااڵن‌ه نزیكه‌ی س ‌ێ ملیۆن‬ ‫دینار ته‌نها بۆ جلوبه‌رگ ته‌رخان‬ ‫ده‌كات‪" ،‬هه‌رچه‌ند‌ه بار ‌ی داراییشم‬ ‫مامناوه‌نده‌"‪.‬‬ ‫ده‌ریا محه‌مه‌د ك‌ه ته‌مه‌نی ‪23‬ساڵه‌و‬ ‫خوێن������دكاری قۆناغ������ی س������ێی‬ ‫جوگرافیای‌ه له‌گه‌ڵ یه‌كپۆشیدا نییه‌‪،‬‬ ‫چونك‌ه له‌قۆناغه‌كانی تردا یه‌كپۆشی‬ ‫هه‌بووه‌‪" ،‬با له‌زانكۆ ئازاد بین ل‌ه‬ ‫ده‌یده‌م‌ه جلوبه‌رگ‪ ،‬ئه‌مه‌ش حه‌زی له‌به‌ركردنی جلوبه‌رگدا"‪.‬‬ ‫خۆم نیی‌ه‌و ته‌نها چاولێكه‌رییه‌"‪.‬‬ ‫حه‌ز ناكات جله‌كان ‌ی دووبار‌ه‬ ‫حه‌ز به‌یه‌كپۆش ‌ی ناكات‬ ‫بكاته‌و‌ه‬ ‫به‌ش������ێك له‌خوێندكاران ‌ی زانكۆ شاخه‌وان‪ ،‬كوڕێكی ته‌مه‌ن ‪21‬ساڵ‌ه‌و‬ ‫ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌ده‌ن ك‌ه قوناغه‌كان ‌ی خوێن������دكاری قۆناغ������ی س������ێی‬ ‫تر ‌ی خوێندنیان یه‌كپۆش ‌ی بووه‌و ئه‌ندازیاریی‌ه‌و به‌هیچ ش������ێوه‌یه‌ك‬ ‫حه‌ز ده‌كه‌ن دوا قۆناغ ‌ی خوێندنیان له‌گه‌ڵ یه‌كپۆش������ی نیی������ه‌‪ ،‬چونك‌ه‬ ‫به‌ئاره‌زوو ‌ی خۆیان به‌رگ بپۆشن‪" .‬خوێندكار كاتێك ده‌چێت‌ه زانكۆ‬ ‫بێستان ئیبراهیم‪ ،‬كچێك ‌ی ته‌مه‌نی پێویس������ت‌ه ئازاد بێت له‌پۆش������ین ‌ی‬ ‫‪22‬س������اڵه‌و خوێندكاری به‌ش������ ‌ی جلدا"‪.‬‬ ‫ڕاگه‌یاندنه‌و له‌یه‌كێك له‌ده‌زگاكانی هه‌رچه‌ند‌ه ئه‌و له‌ڕۆژه‌كان ‌ی هه‌فته‌دا‬

‫جله‌كان ‌ی دووبار‌ه ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ئاماژ‌ه‬ ‫به‌و‌ه ده‌دات ك‌ه حه‌ز ناكات هه‌موو‬ ‫ڕۆژ ‌ێ یه‌كج������ۆر به‌رگ بپۆش������ێ‌‪،‬‬ ‫"خۆش نیی‌ه زۆرب������ه‌ی ڕۆژه‌كان‬ ‫هه‌مان جلت له‌به‌الدا بێت"‪.‬‬ ‫ڕاپرس������ ‌ی ب������ۆ ئه‌نج������ام ده‌ده‌ن‬ ‫د‪.‬ئ������اراس فه‌ریق یاری������ده‌ده‌ری‬ ‫س������ه‌رۆكی زانكۆ ب������ۆ كاروباری‬ ‫خوێندكاران ئام������اژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات‬ ‫ك‌ه تائێستا هیچ بڕیارێكی ڕه‌سمی‬ ‫نه‌دراو‌ه به‌مه‌به‌ستی یه‌كپۆشی‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫"وه‌ك كاروب������اری خوێندكاران‬ ‫س������اڵی پار ڕاپرسیه‌كمان له‌نێوان‬ ‫خوێندكارانی زانكۆ ئه‌نجام داو‌ه‬ ‫به‌مه‌به‌س������تی زانینی ئ������اره‌زووی‬ ‫خوێندكاران له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌ته‌‪ ،‬بۆی‌ه‬ ‫ئه‌گه‌ر هه‌ركاتێك بڕیاری یه‌كپۆشی‬ ‫بدرێت‪ ،‬ئه‌وا ئه‌و ڕاپرسیی‌ه ده‌ده‌ن‬ ‫به‌الیه‌نی به‌رپرس"‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه به‌وت‌ه ‌ی‬ ‫خۆ ‌ی ئه‌گه‌ر پێویست بكات‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ڕاپرس ‌ی نو ‌ێ ئه‌نجام ده‌ده‌ن‬ ‫ناوب������راو جه‌خت ‌ی ل������ه‌و‌ه كرده‌و‌ه‬ ‫ك‌ه یه‌كپۆش������ی دیمه‌نێكی جوانتر‬ ‫به‌خوێن������دكاری زانك������ۆ ده‌دات‌و‬ ‫له‌خه‌ڵكی ئاسایی جیای ‌ی ده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫"ئه‌م‌ه جگه‌له‌وه‌ی جیاوازی نێوان‬ ‫خوێندكاران نایه‌ڵێت‪ ،‬چونك‌ه هه‌موو‬ ‫یه‌ك جلوبه‌رگ له‌به‌رده‌كه‌ن"‪.‬‬

‫ی خوێندكاران ده‌كات‬ ‫ی گیان ‌‬ ‫ی پاراستن ‌‬ ‫ی كه‌ركوك داوا ‌‬ ‫په‌روه‌رد ‌ه ‌‬

‫"چه‌ندینجار بینیومان ‌ه ك ‌ه له‌ناو شار یان له‌نزیك قوتابخانه‌كان ته‌قینه‌و‌ه ڕویداوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش ترس ‌ی بۆ ئێم ‌ه دروستكردووه‌"‬ ‫ی ‪422‬هه‌زار خوێندكار‬ ‫نزیكه‌ ‌‬ ‫بۆ ساڵی‌ نوێی‌ خوێندن‬ ‫له‌شاری‌ كه‌ركوك ڕوو‬ ‫له‌ناوه‌نده‌كانی‌ خوێندن‬ ‫ی‬ ‫ده‌ك ‌هن‌و به‌ڕێوه‌به‌ری‌ پۆلیس ‌‬ ‫كه‌ركوكیش ڕایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫ی‬ ‫كه‌ بۆپاراستنی‌ گیان ‌‬ ‫مامۆستایان‌و خوێندكاران‬ ‫ی سه‌رجه‌م‬ ‫له‌سنور ‌‬ ‫ی‬ ‫قوتابخانه‌كان مه‌فره‌زه‌ ‌‬ ‫پۆلیس‌و بازگ ‌هی‌ كاتییان‬ ‫دابینكردووه‌‪.‬‬

‫ زانیار داقوق ‌ی له‌كه‌ركوك‬ ‫زۆرێ������ك له‌خوێندكاران������ ‌ی كه‌ركوك‬ ‫ترسییان له‌كرده‌و‌ه توندوتیژییه‌كان هه‌یه‌و‬ ‫به‌ڕێوبه‌ر ‌ی به‌ش������ ‌ی كورد ‌ی له‌په‌روه‌رد‌ه ‌ی‬ ‫كه‌ركوكیش ئاماژ‌ه بۆئ������ه‌و‌ه ده‌كات ك‌ه‬ ‫پۆلیس له‌سه‌رجه‌م قوتابخانه‌كان ‌ی كه‌ركوك‬ ‫دابین ده‌ك‌هن‌و به‌ربه‌س������ت ‌ی كۆنكرێتیش‬ ‫له‌ب������ه‌رده‌م قوتابخان������ه‌كان داده‌نێ������ن‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د خه‌لی������ل خوێندكارێك ‌ی ته‌مه‌ن‬ ‫‪18‬ساڵه‌و له‌خوێندنگا ئاماده‌ییه‌كان ‌ی شار ‌ی‬ ‫كه‌ركوك ده‌خوێنێ‌‪ ،‬ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات ك‌ه‬ ‫له‌كات ‌ی چونیدا بۆقوتابخان‌ه ترس ‌ی زۆر ‌ی‬ ‫له‌ته‌قینه‌وه‌كان هه‌ی������ه‌‪ ،‬چونك‌ه "خۆمان‬ ‫چه‌ندینجار بینیومان‌ه ك‌ه له‌ناو شار یان‬ ‫له‌نزیك قوتابخانه‌كان ته‌قینه‌و‌ه ڕویداوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ترس ‌ی بۆ ئێم‌ه دروستكردووه‌"‪.‬‬ ‫مه‌ترسییان‬ ‫له‌كرده‌و‌ه توندوتیژیه‌كان هه‌ی‌ه‬ ‫مه‌حمود عه‌بدولقادر ‌ی ته‌مه‌ن ‪55‬س������اڵ‬ ‫ك‌ه كچه‌ك‌ه ‌ی خوێندكار ‌ی پۆل ‌ی سێیه‌م ‌ی‬ ‫ناوه‌ندیی‌ه جه‌خت ‌ی له‌و‌ه كرده‌و‌ه ك‌ه به‌هۆ ‌ی‬ ‫خراپ ‌ی بار ‌ی ئه‌من ‌ی له‌شاره‌ك‌ه مه‌ترسی‌و‬ ‫دڵه‌راوكێیان له‌بار‌ه ‌ی ژیان ‌ی منداڵه‌كانیان‬ ‫هه‌یه‌‪" ،‬به‌تایبه‌ت بۆ حاڵه‌ت ‌ی ڕفاندن‪ ،‬چونك‌ه‬ ‫ساڵ ‌ی پار له‌الیه‌ن گروپ‌ه توندڕه‌وه‌كانه‌و‌ه‬

‫نه‌ته‌وه‌کانی که‌رکوک له‌چاره‌نوسی قوتابییه‌کانیان دڵنیا نین‬ ‫له‌ش������ار ‌ی كه‌رك������وك چه‌ندینج������ار ش������اره‌ك‌ه ك������رد ك������‌ه چاودێ������ر ‌ی‬ ‫خوێندكارانی������ان ڕفان������د"‪ ،‬هه‌ربۆی������‌ه قوتابخانه‌كان‌و ژیان������ ‌ی خوێندكاران‌و‬ ‫به‌پێویس������ت ‌ی ده‌زانێت ك‌ه هێز ‌ی ئه‌من ‌ی مامۆس������تایان بكه‌ن‪" ،‬تا بتوانین گیان ‌ی‬ ‫له‌س������نور ‌ی قوتابخانه‌كان باڵوبكرێته‌وه‌‪ ،‬خوێندكاران‌و مامۆس������تایان بپارێزین"‪.‬‬ ‫چونك‌ه "ئێستا ئه‌و چه‌كداران‌ه ده‌ستیان‬ ‫داوا ‌ی دانان ‌ی‬ ‫كردو‌ه به‌ته‌قینه‌و‌ه ‌ی جۆراوجۆرو ڕفاندن"‪.‬‬ ‫به‌ربه‌ست ‌ی كۆنكرێت ‌ی ده‌كه‌ن‬ ‫له‌الیه‌ك ‌ی دیكه‌و‌ه فه‌وزی‌ه عه‌بدواڵ جێگر ‌ی‬ ‫به‌ڕێوبه‌ر ‌ی په‌روه‌رد‌ه ‌ی گشت ‌ی كه‌ركوك شێرزاد ڕه‌ش������ید به‌ڕێوبه‌ر ‌ی په‌روه‌رد‌ه ‌ی‬ ‫باس������ ‌ی له‌و‌ه كرد ك‌ه ئه‌مس������اڵ له‌شار ‌ی به‌ش������ ‌ی كورد ‌ی له‌كه‌رك������وك ئاماژ‌ه ‌ی‬ ‫كه‌رك������وك پێش������واز ‌ی ل������‌ه ‪422‬هه‌زار ب������ه‌وه‌دا ك‌ه بۆس������اڵ ‌ی نوێ������ ‌ی خوێندن‬ ‫خوێندكار ‌ی هه‌ردوو ره‌گه‌ز ‌ی نێرو مێ بوار ‌ی ئاسایش������یان ڕیكخستو‌ه بۆئه‌و‌ه ‌ی‬ ‫ده‌ك‌هن‌و ئه‌وه‌ش ناش������ارێته‌و‌ه ك‌ه كرده‌و‌ه چاودێری ئاس������ایش‌و ئارام ‌ی سه‌رجه‌م‬ ‫توندوتیژییه‌كان مه‌ترسین بۆسه‌ر بوار ‌ی قوتابخان������‌ه‌و ناوه‌نده‌كان������ ‌ی خوێن������دن‬ ‫پ������ه‌روه‌رده‌‪" ،‬ئێم������‌ه وه‌ك به‌رپرس������ان ‌ی بكه‌ن‪" ،‬ئه‌و لیژنان‌ه س������ه‌ردانی مه‌یدان ‌ی‬ ‫پ������ه‌روه‌رد‌ه ‌ی كه‌رك������وك مه‌ترس������یمان به‌رده‌وام������ ‌ی قوتابخان������ه‌كان ده‌كات"‪.‬‬ ‫له‌ك������رده‌و‌ه توندوتیژیی������ه‌كان هه‌ی������ه‌"‪ .‬به‌وت‌ه ‌ی خ������ۆ ‌ی به‌ڕێوه‌به‌رێت ‌ی په‌روه‌رد‌ه ‌ی‬ ‫ناوب������راو‪ ،‬ئاماژ‌ه ‌ی ب������ه‌وه‌دا ك‌ه ماوه‌یه‌ك‌ه كه‌ركوك به‌هاوكار ‌ی هێز‌ه ئه‌منییه‌كان‬ ‫نائارام������ ‌ی‌و ك������رده‌و‌ه ‌ی توندوتی������ژی بۆپاراستن ‌ی گیان ‌ی خوێندكاران له‌هه‌ر‬ ‫له‌شار ‌ی كه‌ركوك س������ه‌ر ‌ی هه‌ڵداوه‌ته‌وه‌‪ ،‬پێش������هات‌و رووداوێك ‌ی مه‌ترس������یدار‪،‬‬ ‫هه‌ربۆی������‌ه داوا ‌ی له‌هێ������ز‌ه ئه‌منییه‌كان ‌ی ئ������اگادار ‌ی پۆلیس‌و هێ������ز‌ه ئه‌منیه‌كان‬

‫كراوه‌ته‌و‌ه بۆدانان ‌ی به‌ربه‌ست له‌سه‌رجه‌م‬ ‫قوتابخانه‌كان������ ‌ی ناوش������ار‪" ،‬ئ������ه‌وه‌ش‬ ‫به‌مه‌به‌س������ت ‌ی ڕێگرت������ن له‌ئه‌نجامدان������ ‌ی‬ ‫ك������رده‌و‌ه ‌ی توندوتی������ژ ‌ی‌و خۆكوژ ‌ی‌و‬ ‫ته‌قاندن������ه‌و‌ه ‌ی بۆمب ی������ان ئۆتۆمبیل"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوبه‌ر ‌ی به‌ش������ ‌ی كورد ‌ی له‌كه‌ركوك‬ ‫ئام������اژ‌ه بۆئ������ه‌و‌ه ده‌كات ك������‌ه پۆلیس‬ ‫له‌سه‌رجه‌م قوتابخانه‌كان ‌ی كه‌ركوك وه‌ك‬ ‫پاس������ه‌وان دابین كراوه‌‪" ،‬هه‌رچه‌ند ئێم‌ه‬ ‫ئاماده‌باش������ ‌ی بۆخۆپاراستن له‌كه‌ركوك‬ ‫ئه‌نج������ام ده‌ده‌ی������ن‪ ،‬به‌اڵم ب������ار ‌ی ئه‌من ‌ی‬ ‫ش������ار ‌ی كه‌ركوك ئارام‌ه‌و خوێندكاران‬ ‫به‌ب ‌ێ مه‌ترس������ ‌ی ده‌چن‌ه قوتابخانه‌كان"‪.‬‬ ‫ش������ێرزاد ڕه‌شید باس ‌ی له‌و‌ه كرد ك‌ه بۆ‬ ‫پاراستن ‌ی گیان ‌ی خوێندكاران به‌ربه‌ست‬ ‫له‌پێ������ش قوتابخانه‌كان دروس������تده‌كه‌ن‬ ‫به‌مه‌به‌س������ت ‌ی دوورخس������تنه‌و‌ه ‌ی كار ‌ی‬ ‫توندوتی������ژ ‌ی نه‌وه‌ك مه‌ترس������ ‌ی له‌ئارادا‬ ‫هه‌بێ������ت‪ ،‬چونك‌ه "ئێس������تا بارودۆخ ‌ی‬ ‫ئه‌من������ ‌ی ش������اره‌ك‌ه ڕوو له‌ئارامیی������ه‌"‪.‬‬

‫كه‌ركوك ئارام‌ه‌و خوێندن به‌رده‌وام‌ه‬ ‫به‌پرسان ‌ی ئاسایش ‌ی شار ‌ی كه‌ركوك‬ ‫ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌ده‌ن ك‌ه بارودۆخ ‌ی ئایاش ‌ی‬ ‫ش������ار ‌ی كه‌ركوك ئارام������ه‌و كرده‌و‌ه‬ ‫توندوتیژییه‌كان ڕوویان له‌كه‌مبوون‬ ‫ك������ردووه‌‪ ،‬هاوكات ئاماده‌باش������ ‌ی بۆ‬ ‫پاراستن ‌ی گیان ‌ی خوێندكاران ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫لی������وا جه‌م������ال تاهی������ر به‌ڕێوبه‌ر ‌ی‬ ‫پۆلیس ‌ی گشت ‌ی كه‌ركوك باس له‌و‌ه‬ ‫ده‌كات ك‌ه ش������ار ‌ی كه‌ركوك ئارام‌ه‌و‬ ‫هیچ كرده‌وه‌یه‌ك������ ‌ی توندوتیژ ‌ی دژ‬ ‫به‌خوێندكاران له‌ئارادا نییه‌‪" ،‬هه‌ڕه‌ش‌ه‌و‬ ‫گوڕه‌شه‌یه‌ك نه‌كراو‌ه‌و ئێمه‌ش به‌ڵین‬ ‫به‌شار ‌ی كه‌ركوك ده‌ده‌ین ك‌ه ده‌توانین‬ ‫ئاسایش ‌ی سنوره‌ك‌ه بگرین‌ه ئه‌ستۆ"‪،‬‬ ‫هه‌ربۆی‌ه خوێندكاران������ ‌ی كه‌ركوك‬ ‫دڵنیا ده‌كاته‌و‌ه ك‌ه ئه‌وان به‌ب ‌ێ ترس‌و‬ ‫دڵه‌ڕاوكێ درێژ‌ه به‌خوێندن ‌ی خۆیان‬ ‫بده‌ن‪" ،‬ئێمه‌ش وه‌ك هێز‌ه ئه‌منییه‌كان‬ ‫له‌س������نور ‌ی س������ه‌رجه‌م قوتابخانه‌كان‬

‫ی‬ ‫ی پۆلی������س‌و بازگ������‌ه ‌‬ ‫مه‌ف������ره‌ز‌ه ‌‬ ‫كاتیمان له‌و نزیكان‌ه دابینكردوه‌"‪.‬‬ ‫ی پۆلیس جه‌خت له‌و‌ه‬ ‫ئه‌و به‌ڕێوبه‌ر‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كاته‌و‌ه ك‌ه كه‌ركوك له‌پارێزگاكان ‌‬ ‫ی عێ������راق ئارامت������ره‌و ئه‌و‬ ‫دیك������‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نائارام ‌‬ ‫ی له‌بار‌ه ‌‬ ‫پڕوپاگه‌ندانه‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫ش������اره‌كه‌و‌ه ده‌كرێ������ن‪ ،‬كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی خوێندن نابێت‪.‬‬ ‫له‌سه‌ر پرۆس������‌ه ‌‬ ‫ی ت������ره‌و‌ه په‌روین محه‌مه‌د‬ ‫له‌الیه‌ك������ ‌‬ ‫ی پ������ه‌روه‌رده‌و‬ ‫ی لیژن������‌ه ‌‬ ‫س������ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارێزگا ‌‬ ‫ی بااڵ له‌ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫خوێندن ‌‬ ‫ی كه‌ركوك‬ ‫كه‌رك������وك پارێ������زگا ‌‬ ‫ی هه‌ڕه‌ش������ه‌ئامێز‬ ‫هیچ كرده‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ناكه‌ن‪،‬‬ ‫دژ به‌خوێندكاران ب������ه‌د ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توندوتیژ ‌‬ ‫"هه‌رچه‌ند ك������رده‌و‌ه ‌‬ ‫ی ناو‌ه‬ ‫ی ئه‌من ‌‬ ‫دژ به‌پۆلیس‌و هێ������ز ‌‬ ‫ناو‌ه هاوواڵتی������ان ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌هیچ جۆرێك دژ به‌خوێندكاران‬ ‫ی‬ ‫هی������چ هه‌ڕه‌ش������ه‌یه‌ك ب������ۆ گیان ‌‬ ‫خوێن������دكاران نیی������‌ه‌و نه‌ب������ووه‌"‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /10/5‬‬

‫ژماره‪43 :‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫ی له‌بارنییه‌"‬ ‫ی وه‌رزش ‌‬ ‫ی كوردستان بۆ په‌روه‌رد ‌ه ‌‬ ‫ی قوتابخانه‌كان ‌‬ ‫"ژینگ ‌ه ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی چاالك ‌ی وه‌رزش ‌ی‌و دیده‌وان ‌ی‌و ژینگه‌و ته‌ندروست ‌ی له‌وه‌زاره‌ت ‌ی په‌روه‌رده ب‌ۆ‬ ‫ی‬ ‫به‌رپرسێكی‌ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫په‌روه‌رد‌ه ئاماژه‌ به‌و‌ه‬ ‫ده‌دات ك ‌ه گرفت هه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌جێبه‌جێكردنی‌ په‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌رزشی‌ له‌قوتابخانه‌كان ‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كورستاندا‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌ێویستی‌ ده‌زانێ‌ ك ‌ه گرنگ ‌‬ ‫ی‬ ‫زیاتر به‌په‌روه‌رد‌هی‌ وه‌رزش ‌‬ ‫قوتابخانه‌و خوێندنگاكان‬ ‫بدرێت‪.‬‬

‫سازدانی‌‪ :‬سه‌روه‌ر سه‌عید‬ ‫جه‌الل عه‌زیز فه‌ق ‌ێ به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی چاالك ‌ی جه‌الل عه‌زیز فه‌قێ‬ ‫وه‌رزشی‌‌و دیده‌وانی‌‌و ژینگه‌و ته‌ندروست ‌ی‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت ‌ی په‌روه‌رد‌ه له‌دیمانه‌یه‌كییدا بۆ قوتابخانه‌كان‌ه ك‌ه گۆڕه‌پان ‌ی وه‌رزش������ ‌ی‬ ‫نم نم ئام������اژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات ك‌ه په‌روه‌ر‌ه ‌ی تیانییه‌‪ ،‬مامۆستا ‌ی وه‌رزش ژوور ‌ی نییه‌‪،‬‬ ‫وه‌رزش ‌ی له‌قوتابخانه‌كان ‌ی كوردستاندا كه‌لوپه‌ل ‌ی پێویس������ت به‌گوێر‌ه ‌ی ژمار‌ه ‌ی‬ ‫چه‌ندین گرفت ‌ی هه‌ی‌ه ك‌ه سه‌ره‌كیترینیان‪ ،‬قوتابی‌‌و خوێندكار نییه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش ده‌بێت‌ه‬ ‫"بینا ‌ی قوتابخانه‌كان‌ه ك������‌ه گۆڕه‌پان ‌ی هۆكارێ������ك ك‌ه كاره‌كان به‌سس������ت ‌ی‬ ‫وه‌رزش ‌ی تیانیی‌ه "‪.‬‬ ‫بڕوات‪ ،‬هه‌ركاتێ������ك ك‌ه كه‌موكوڕی‌‌و‬ ‫ناب������راو‪ ،‬ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات ك‌ه له‌هه‌وڵ ‌ی ڕێگ������ر ‌ی هه‌بێت مامۆس������تا ‌ی وه‌رزش‬ ‫گۆڕین ‌ی سیستم ‌ی په‌روه‌رد‌ه ‌ی وه‌رزشیدان ناتوانێت كاره‌كان������ ‌ی جێبه‌جێبكات‪،‬‬ ‫له‌قوتابخانه‌كاندا‪" ،‬پالن ‌ی ستراتیژیمان هاوكات ژێرخان ‌ی ئابوور ‌ی وه‌رزش������ ‌ی‬ ‫گۆڕین ‌ی پرۆگرام ‌ی په‌روه‌رد‌ه ‌ی وه‌رزشیی‌ه له‌كوردس������تان ڕێگر‌ه له‌به‌رده‌م گه‌ش‌ه ‌ی‬ ‫له‌س������ه‌رجه‌م قوتابخانه‌و خوێندنگاكان ‌ی وه‌رزش������ ‌ی له‌كوردس������تان‪ ،‬به‌اڵم ئێم‌ه‬ ‫هه‌رێم ‌ی كوردستان"‪.‬‬ ‫گرفتمان له‌جێبه‌جێك������ردن په‌روه‌رد‌ه ‌ی‬ ‫وه‌رزش ‌ی هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌ویش ده‌كه‌وێته‌و‌ه سه‌ر‬ ‫سه‌روه‌ر‪ :‬به‌شێوه‌یه‌وه‌یه‌ك ‌ی گشت ‌ی‬ ‫كه‌وادر ‌ی وه‌رزش������ی‌‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه پێویست‌ه‬ ‫ڕه‌وش ‌ی په‌روه‌رد‌ه ‌ی وه‌رزش ‌ی چۆن‬ ‫زیاتر گرنگ ‌ی به‌په‌روه‌رد‌ه ‌ی وه‌رزش������ ‌ی‬ ‫ده‌بینن له‌قوتابخانه‌كان ‌ی هه‌رێم ‌ی‬ ‫بدرێت‪.‬‬ ‫كوردستان؟‬ ‫سه‌روه‌ر‪ :‬ئێو‌ه ئاماژه‌تان به‌وه‌دا ك‌ه‬ ‫م‪.‬جه‌الل‪ :‬به‌ڕاس������ت ‌ی ڕه‌وش������ ‌ی وه‌رزش ژینگ‌ه ‌ی قوتابخانه‌كان له‌بار نیی‌ه‬ ‫له‌سه‌رجه‌م قوتابخانه‌و خوێندنگاكان ‌ی بۆ په‌روه‌رد‌ه ‌ی وه‌رزشی‌‪ ،‬ئایا هیچ‬ ‫هه‌رێم ‌ی كوردس������تان به‌ب������اش نابینم‪ ،‬پالنێكتان هه‌ی‌ه بۆ باشكردن ‌ی ژینگ‌ه ‌ی‬ ‫چونك‌ه په‌رورد‌ه ‌ی وه‌رزش������ ‌ی چه‌ندین قوتابخان‌ه‌و گۆڕه‌پان ‌ی پێویست ‌ی‬ ‫گرفت ‌ی هه‌یه‌‪ ،‬سه‌ره‌كیترین گرفت بینا ‌ی وه‌رزش ‌ی دروست بكه‌ن؟‬

‫م‪.‬جه‌الل‪ :‬له‌ڕوو ‌ی ژینگ‌ه ‌ی سروشتی‌‌و‬ ‫وه‌رزش������ییه‌وه‌‪ ،‬ژینگ������‌ه ‌ی هه‌م������وو‬ ‫قوتابخانه‌كان ‌ی كوردستان له‌بار نیی‌ه‬ ‫بۆ په‌روه‌رد‌ه ‌ی وه‌رزش������ی‌‪ ،‬چونك‌ه ئه‌و‬ ‫گۆڕه‌پانان‌ه ‌ی ك‌ه له‌سه‌رده‌مان ‌ی پێشوودا‬ ‫بۆ قوتابخانه‌كان دوستكراوه‌‪ ،‬گونجاو‬ ‫نین‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ش له‌ڕوو ‌ی كه‌موكوڕ ‌ی‬ ‫له‌كه‌لوپه‌ل ‌ی وه‌رزش‌و ژوور ‌ی وه‌رزش‪،‬‬ ‫بۆ نمون‌ه جار ‌ی وا هه‌ی‌ه مامۆستا چوار‬ ‫وان‌ه ده‌ڵێته‌و‌ه كه‌چ ‌ی ش������وێنێك نیی‌ه‬ ‫خۆ ‌ی لێ بش������ووات تا ئ������ه‌و عاره‌ق‌ه ‌ی‬ ‫بسڕێته‌وه‌و بۆن ‌ی لێنه‌یه‌ت‪.‬‬ ‫هه‌وڵ ‌ی ئه‌وه‌مان داو‌ه ئ������ه‌و قوتابخان‌ه‬ ‫نوێیان‌ه ‌ی ك‌ه دورست ده‌كرێت بتوانین‬ ‫نه‌خش‌ه ‌ی گۆڕه‌پان‌و مه‌یدان ‌ی بده‌ین ‌ێ‬ ‫به‌ال ‌ی كه‌م ‌ی گۆڕه‌پانه‌ك‌ه جێگ‌ه ‌ی باله‌و‬ ‫باسكه‌و تێنس ‌ی تۆپ ‌ی ده‌ست ‌ی گۆنجاو ‌ی‬ ‫تیا دروس������ت بكرێت ك‌ه پێویست ‌ی ب‌ه‬ ‫‪25‬مه‌ت������ر پانی‌‌و ‪50‬مه‌تر درێژ ‌ی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه������ا ئه‌گه‌ر بگونج������ ‌ێ هۆڵێك ‌ی‬ ‫وه‌رزش ‌ی داخراویش������ ‌ی هه‌بێت‪ ،‬هه‌ر‬ ‫له‌به‌ر ئه‌و‌ه ئێم‌ه سیسته‌ممان داناو‌ه بۆ‬ ‫گۆڕانكار ‌ی وه‌رزشی‌‪ ،‬بۆئه‌و مه‌به‌ست‌ه‬ ‫س������اڵ ‌ی ‪ 2008‬كۆنگر‌ه ‌ی وه‌رزشیمان‬ ‫به‌س������ت تا بتوانین په‌ر‌ه به‌وه‌رزش������ ‌ی‬ ‫قوتابخانه‌كان بده‌ین‪.‬‬ ‫سه‌روه‌ر‪ :‬گرنگترین ئه‌و پالن‌ه‬ ‫ستراتیژیان‌ه چی بوون ك‌ه له‌كۆنگره‌دا‬ ‫خستوتانه‌ت‌ه ڕوو‪ ،‬بۆ به‌ره‌وپێشبردن ‌ی‬ ‫وه‌رزش له‌قوتابخانه‌كان ‌ی هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردستان؟‬ ‫م‪.‬جه‌الل‪ :‬پالن ‌ی ستراتیژیمان گۆڕین ‌ی‬ ‫پرۆگرام������ ‌ی په‌روه‌رد‌ه ‌ی وه‌رزش������یی‌ه‬ ‫له‌سه‌رجه‌م قوتابخانه‌و خوێندنگاكان ‌ی‬ ‫هه‌رێم ‌ی كوردستان‪ ،‬له‌قۆناغ ‌ی باخچ‌ه ‌ی‬ ‫س������اوایان تا په‌یمانگا ‌ی وه‌رزش������ی‌‪،‬‬ ‫ده‌مانه‌وێت سیس������ته‌مێك دانێین بۆ‬

‫وان������‌ه ‌ی وه‌رزش‪ ،‬س������ه‌ره‌ڕا ‌ی ئه‌وه‌ش‬ ‫هه‌وڵ ‌ی دابینكردن ‌ی بودجه‌مان داو‌ه بۆ‬ ‫ژێرخان ‌ی ئابور ‌ی وه‌رزش بۆ قوتابخانه‌و‬ ‫خوێندنگاكان‪ ،‬ئه‌ویش به‌دروستكردن ‌ی‬ ‫هۆڵ ‌ی داخراوو گۆڕه‌پان‌و مه‌یدان‪.‬‬ ‫هه‌وڵ ‌ی ئه‌وه‌مان داو‌ه ك‌ه چۆن په‌یوه‌ند ‌ی‬ ‫له‌نێوان وه‌زاره‌ت ‌ی په‌روه‌رده‌و وه‌زاره‌ت ‌ی‬ ‫خوێندن������ ‌ی بااڵو لیژن������‌ه ‌ی ئۆڵۆمپی‌‌و‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌ی ڕۆشنبیر ‌ی دروست بكر ‌ێ بۆ‬ ‫ئه‌و‌ه ‌ی په‌ر‌ه به‌الیه‌ن ‌ی وه‌رزش ‌ی بدرێت‪،‬‬ ‫یه‌ك ‌ێ له‌پالنه‌كان ‌ی تر ئه‌وه‌ی‌ه شاره‌كان‬ ‫به‌سه‌ر چه‌ند بازنه‌دا دابه‌شبكرێت بۆ‬ ‫ئه‌و‌ه ‌ی گۆڕه‌پان ‌ی وه‌رزش ‌ی داخراو بۆ‬ ‫زستان دروست بكرێت‪ ،‬تائێستا جگ‌ه‬ ‫له‌دهۆك یه‌ك په‌روه‌رد‌ه هۆڵ ‌ی داخراو ‌ی‬ ‫بۆ چاالك������ ‌ی وه‌رزش������ی‌‌و گۆڕپان‌و‬ ‫مه‌یدان������ ‌ی نییه‌‪ ،‬ئه‌م������ه‌ش گه‌وره‌ترین‬ ‫كۆسپ‌و كاره‌ساته‌‪.‬‬ ‫سه‌روه‌ر‪ :‬ئێو‌ه پرۆگامێك ‌ی‬ ‫دیاریكراوتان داڕشتوو‌ه تا وه‌ك هه‌ر‬ ‫مه‌نهه‌جێك ‌ی تر بخوێنر ‌ێ له‌قوتابخانه‌و‬ ‫خوێندنگاكان؟‬ ‫م‪.‬جه‌الل‪ :‬ئێم‌ه به‌رنام‌ه ‌ی دوستكردن ‌ی‬ ‫پرۆگراممان هه‌یه‌‪ ،‬هه‌موو قۆناغه‌كانمان‬ ‫به‌پێی ته‌مه‌ن ‌ی من������داڵ جیاكردۆته‌و‌ه‬ ‫ب������ۆ پرۆگرام������ه‌كان‪ ،‬بۆنمون‌ه یه‌كێ‬ ‫له‌مامۆستاكان كتێبێك ‌ی داناو‌ه به‌ناو ‌ی‬ ‫(ڕێنوێن ‌ی وه‌رزش ‌ی بۆ قۆناغ ‌ی چوار‌هم‌و‬ ‫شه‌شه‌م ‌ی بنه‌ڕه‌تی‌) ئه‌م پڕۆگرام‌ه ئێست‌ه‬ ‫له‌ژێر لێكۆڵینه‌و‌ه ‌ی ئێمه‌دایه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫كتێبێك ‌ی ترمان له‌به‌رده‌ستدای‌ه به‌ناو ‌ی‬ ‫ڕێبه‌ر بۆ مامۆس������تایان ‌ی وه‌رزش������ی‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها بۆ پۆل ‌ی حه‌وت‌و هه‌ش������ت‌و‬ ‫ن������ۆ پرۆگرامێكمان له‌به‌رده‌س������ت‌ه ك‌ه‬ ‫زانكۆ ‌ی سلێمان ‌ی دایناو‌ه له‌الیه‌ن چه‌ند‬ ‫دكتۆرێكه‌و‌ه ئه‌م‌ه ت������ه‌واو بوو‌ه ته‌نها‬ ‫ڕێبه‌رێك ماو‌ه بۆ مامۆستایان ك‌ه چۆن‬

‫وه‌رزش ‌ی ئێس������ت‌ه له‌الیه‌ن ڕێكخراو ‌ی‬ ‫‪ GSP‬یه‌و‌ه ك‌ه ڕێكخراوێك ‌ی ئه‌مه‌ریكیی‌ه‬ ‫خولێك بۆ نزیك‌ه ‌ی ‪ 30‬مامۆس������تا ‌ی‬ ‫وه‌رزش������ ‌ی كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئ������ه‌وه‌ش وه‌كو‬ ‫ئه‌زمونێك ئه‌گه‌ر سه‌ركه‌وتوو بێت ئه‌وا‬ ‫له‌هه‌موو كوردستان جێبه‌جێ ‌ی ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫چه‌ند وانه‌بێژێك������ ‌ی ئه‌مریك ‌ی وان‌ه ‌ی‬ ‫تی������ا ده‌ڵێنه‌و‌ه له‌مانگ ‌ی ده‌و‌ه ده‌س������ت ‌ی‬ ‫پێده‌كه‌ین‌و ئه‌مه‌ش ده‌بێت‌ه س������ه‌ره‌تا ‌ی‬ ‫هه‌نگاوێك ‌ی گرنگ ب������ۆ په‌ره‌پێدان ‌ی‬ ‫تواناكان ‌ی مامۆستایان ‌ی وه‌رزش‪.‬‬

‫ئه‌م وانه‌ی‌ه بڵێنه‌وه‌‪ ،‬ئێست‌ه وا خه‌ریك ‌ی‬ ‫پرۆگرام ‌ی وه‌رزش������ ‌ی پۆله‌كان ‌ی ده‌‌و‬ ‫یانزه‌و دوانزه‌ین‪ ،‬له‌هه‌وڵداین پالن ‌ی ئه‌م‬ ‫وانان‌ه دابنێین‪.‬‬ ‫ئێست‌ه ئێم‌ه په‌یمانگا ‌ی وه‌رزشیمان هه‌ی‌ه‬ ‫ك‌ه مامۆستا ‌ی قۆناغ ‌ی بنه‌ڕه‌ت ‌ی دروست‬ ‫ده‌كات‪ ،‬هه‌روه‌ها كۆلیژ ‌ی په‌روه‌رد‌ه ‌ی‬ ‫وه‌رزش������یمان هه‌ی‌ه ك‌ه مامۆس������تا ‌ی‬ ‫ئاماده‌ی ‌ی به‌ره������ه‌م ده‌هێنێت‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫ئه‌و پرۆگرامان‌ه له‌كۆلیژ‌و په‌یمانگاكان‬ ‫بخوێنرێ������ت‪ ،‬چونك‌ه دوات������ر ئه‌وان‬ ‫به‌خوێندكاران ‌ی ده‌ڵێن‪ ،‬ئه‌گه‌ر توانیمان‬ ‫ئه‌و كاران‌ه بكه‌ین‪ ،‬ئه‌وا ڕه‌وش ‌ی په‌روه‌رد‌ه سه‌روه‌ر‪ :‬بیرتان له‌و‌ه نه‌كردۆته‌و‌ه‬ ‫ك‌ه له‌هه‌ر شارێك كۆمه‌ڵگایه‌ك ‌ی‬ ‫له‌كوردستان به‌ره‌و پێشه‌و‌ه ده‌ڕوا‪.‬‬ ‫وه‌رزش ‌ی بۆ چاالكی‌ه وه‌رزشییه‌كان ‌ی‬ ‫قۆتابخانه‌كان دروست بكه‌ن؟‬ ‫سه‌روه‌ر‪ :‬تائێستا ده‌بینین زۆر‬ ‫م‪.‬جه‌الل‪ :‬بیر ‌ی لێكراوه‌ته‌وه‌و ئێس������ت‌ه‬ ‫له‌قوتابخانه‌كان وان‌ه ‌ی وه‌رزش‬ ‫هه‌وڵ������ ‌ی جێبه‌جێكردن������ ‌ی ده‌ده‌ی������ن‪،‬‬ ‫یان ده‌كه‌ن‌ه وان‌ه ‌ی كۆتاییه‌و‌ه یان‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌ن ‌ی وه‌زاره‌ت ‌ی ش������اره‌وانی‌‌و‬ ‫ده‌یگۆڕن به‌وانه‌یه‌ك ‌ی تر‪ ،‬ئێو‌ه هیچ‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌ی كشتوكاڵ گشتاندن كراو‌ه‬ ‫گشتاندنێكتان كردوو‌ه بۆ ئه‌و‌ه ‌ی‬ ‫ك‌ه ‪ 15‬دۆن������م زه‌و ‌ی ته‌رخان بكرێت‬ ‫وان‌ه ‌ی وه‌رزش ‌ی وه‌ك هه‌ر وانه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ب������ۆ گۆڕه‌پان������ ‌ی وه‌رزش‌و دیده‌وان ‌ی‬ ‫تر بخوێنرێت؟‬ ‫م‪.‬جه‌الل‪ :‬ئێم‌ه له‌كۆبونه‌وه‌ماندا له‌گه‌ڵ په‌روه‌رد‌ه ‌ی هه‌ر شارێك‌و هه‌وڵبدر ‌ێ‬ ‫سه‌رپه‌رش������تیاران‌و مامۆس������تایان ‌ی ساڵ به‌س������اڵ به‌پێ ‌ی بودج‌ه بۆهه‌موو‬ ‫وه‌رزش������یدا‪ ،‬ئه‌وه‌مان پێوت������وون ك‌ه ش������اره‌كان ئه‌و كۆمه‌ڵگای‌ه دروس������ت‬ ‫نابێ������ت وان������‌ه ‌ی وه‌رزش بكه‌وێت������‌ه بكرێت‪ ،‬به‌اڵم ئێس������تا ته‌نها ش������ار ‌ی‬ ‫وان‌ه ‌ی یه‌ك‌هم‌و كۆتای������ی‌‪ ،‬له‌كۆنگر‌ه ‌ی ده������ۆك دروس������تیكردووه‌‪ ،‬پالن������ ‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌ی ‌ی وه‌رزش������یش ئه‌وه‌مان پێ گه‌شه‌پێدان ‌ی وه‌رزش به‌و‌ه ده‌كرێت ك‌ه‬ ‫ڕاگه‌یاندوون‪ ،‬به‌نوسراو ‌ی فه‌رم ‌ی دراو‌ه حكومه‌ت پشتگیریمان بكات‪ ،‬ژێرخان ‌ی‬ ‫به‌قوتابخانه‌كان ك‌ه به‌هیچ ش������ێوه‌یه‌ك ئاب������ور ‌ی وه‌رزش به‌هێز بكات‪ ،‬پالن ‌ی‬ ‫نابێت وان‌ه ‌ی وه‌رزش بكرێـت‌ه وانه‌یه‌ك ‌ی هه‌مه‌الیه‌ن‌ه هه‌بێ������ت له‌الیه‌ن زۆرێك‬ ‫تر‪ ،‬وات‌ه وه‌ك هه‌ریه‌كێك له‌وانه‌كان ‌ی له‌وه‌زاره‌ته‌كانه‌و‌ه هاوكار ‌ی بكرێت بۆ‬ ‫جێبه‌جێكردن ‌ی ئه‌و پالنه‌‪.‬‬ ‫تر سه‌یر ده‌كرێت‪.‬‬ ‫سه‌روه‌ر‪ :‬ئایا هیچ هه‌وڵێك دراو‌ه ك‌ه ل������ه‌ڕوو ‌ی چاالكییه‌كان������ه‌و‌ه هه‌وڵ������ ‌ی‬ ‫توانا‌و لێهاتووی ‌ی مامۆستایان ‌ی وه‌رزش ئه‌و‌ه ده‌ده‌ی������ن ك‌ه له‌گه‌ڵ كۆمپانیاكان‬ ‫ڕێكبكه‌وین ك‌ه خه‌رج ‌ی سااڵن‌ه ‌ی یاری‌‌و‬ ‫به‌رز بكرێته‌وه‌؟‬ ‫م‪.‬جه‌الل‪ :‬به‌ڵ������ێ‌‪ ،‬له‌ڕوو ‌ی دانان ‌ی پالن گۆڕه‌پان‌و مه‌یدانه‌كان������ ‌ی په‌روه‌رد‌ه ‌ی‬ ‫بۆ په‌ره‌پێدان ‌ی تواناكان ‌ی مامۆس������تا ‌ی شاره‌كان دابین بكات‪.‬‬

‫ی بكه‌ین؟‬ ‫ی منداڵه‌كانمان چ ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ الساری ‌‬ ‫ن‪ :‬نیر‌ه سادات حسین‬ ‫و‪ :‬سه‌روه‌ر سه‌عید‬

‫كات ‌ێ له‌گه‌ڵ منداڵ‌ه س������ ‌ێ س������اڵه‌كه‌م‬ ‫ده‌مه‌و ‌ێ كارێك ئه‌نجام بده‌م ڕووبه‌ڕووم‬ ‫ده‌وه‌س������تێت‪ ،‬س������ه‌ر ‌ی به‌رز ده‌كاته‌وه‌و‬ ‫ده‌سته‌كان ‌ی مش������ت ده‌كات‪ ،‬پێیه‌كان ‌ی‬ ‫ل������ه‌زه‌و ‌ی توند ده‌كات‪ ،‬ددانه‌كان ‌ی توند‬ ‫له‌س������ه‌ر یه‌ك داده‌نێت‌و هاوار ده‌كات‪،‬‬ ‫"نامه‌وێ‌"‪.‬‬ ‫توڕ‌ه ده‌بم‪ ،‬كات ‌ێ ش������ه‌ڕ ‌ی له‌گه‌ڵ ده‌كه‌م‪،‬‬ ‫كاتێك ‌ی تر هه‌وڵ ده‌ده‌م به‌میهره‌بانی‌‌و‬ ‫سۆزه‌و‌ه هان ‌ی بده‌م بۆ كاره‌كانی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫زۆرب‌ه ‌ی كات بێسووده‌‪ ،‬چاره‌یه‌كم نیی‌ه‬ ‫جگه‌له‌و‌ه ‌ی له‌به‌رده‌م خواسته‌كانییدا كۆڵ‬ ‫ده‌ده‌م‪ ،‬چونك������‌ه ئه‌زموون ئه‌و‌ه ‌ی بۆ من‬ ‫ده‌رخستوو‌ه ك‌ه گوشارخستن‌ه سه‌ر ئه‌و‬ ‫سوود ‌ی نییه‌و ئه‌و كاره‌كان ‌ی خۆ ‌ی هه‌ر‬ ‫ئه‌نجام ده‌دات‪.‬‬ ‫• چ منداڵێك به‌السار ناوده‌برێت؟‬ ‫• چ هۆكارێك ده‌بێـت‌ه هۆ ‌ی الساری ‌ی‬ ‫منداڵه‌كه‌م؟‬ ‫• چ هۆكارێك الساری ‌ی منداڵه‌كه‌م‬ ‫زیاد ده‌كات؟‬ ‫• كاریگه‌رییه‌كان ‌ی الساری ‌ی بۆسه‌ر‬ ‫منداڵه‌كه‌م چییه‌؟‬ ‫• له‌گه‌ڵ منداڵ ‌ی السار چ ‌ی بكه‌ین؟‬ ‫ئه‌و‌ه ‌ی ده‌بێت بزانین‬ ‫یه‌ك������ ‌ێ له‌قۆناغ������‌ه سروش������تییه‌كان ‌ی‬ ‫گه‌شه‌كردن ‌ی منداڵ كاتێك‌ه ك‌ه به‌شوێن‬ ‫ناسین ‌ی ده‌وروبه‌رو په‌یداكردن ‌ی پێگه‌یه‌ك‬ ‫بۆ خۆ ‌ی له‌و شوێنه‌دا ده‌گه‌ڕێ‌‪ ،‬ئه‌م قۆناغ‌ه‬ ‫له‌ته‌مه‌ن ‌ی س ‌ێ ساڵییه‌و‌ه ده‌ستپێده‌كات‌و‬ ‫كاردانه‌و‌ه ‌ی جی������اواز ‌ی له‌گه‌ڵدا ده‌بێت‬ ‫ك‌ه دیارترینیان سه‌رپێچییه‌‪ .‬تێپه‌ڕاندن ‌ی‬

‫چونك‌ه ئاگادار ‌ی زۆر ‌ی تۆ ده‌بێت‌ه هۆ ‌ی‬ ‫به‌هێزبوون ‌ی ئه‌و ڕه‌فتار‌هی‌‪.‬‬ ‫• زیاد له‌پێویست بڕیار ‌ی به‌سه‌ردا مه‌ده‌‪،‬‬ ‫چونك‌ه ئه‌م كار‌ه الساری ‌ی زۆرتر ده‌كات‪.‬‬ ‫• چاوه‌ڕوانی‌‌و پێشبین ‌ی بێجبت نه‌بێت‪،‬‬ ‫كارێك له‌منداڵه‌كه‌ت داوا بك‌ه ك‌ه پێشتر‬ ‫فێرت كردبێت‪.‬‬ ‫• هیچ كاتێك ئه‌و مه‌ترس������ێنن به‌و‌ه ‌ی‬ ‫ك‌ه خۆشتان ناوێن‪ ،‬چونك‌ه تۆ په‌ناگا ‌ی‬ ‫ئه‌ویت‪.‬‬ ‫• به‌پێ ‌ی توانا به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی ڕێك ئه‌رێ‌‌و‬ ‫نه‌ر ‌ێ مه‌كه‌‪ ،‬وه‌كو له‌جێ ‌ی ئه‌و‌ه ‌ی ك‌ه پێ ‌ی‬ ‫بڵێیت‪" ،‬ئه‌وه‌ند‌ه له‌س������ه‌ر قه‌نه‌فه‌كانه‌و‌ه‬ ‫خ������ۆت هه‌ڵمه‌ده‌"‪ ،‬پێ ‌ی بڵ������ێ‌‪ " ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌س������ه‌ر قه‌نه‌فه‌ك‌ه هه‌ڵبه‌زو دابه‌ز بك‌ه ‌ی‬ ‫خراپ ده‌بێت‌و ناتوانین ئیتر له‌س������ه‌ر ‌ی‬ ‫دابنیشین‌و سه‌یر ‌ی ته‌له‌ڤزیۆن بكه‌ین"‪.‬‬

‫ده‌ش������ێت كاریگ������ه‌ر ‌ی خراپ ‌ی ببێت‬ ‫له‌سه‌ركه‌سایه‌ت ‌ی ئه‌و منداڵ‌ه ك‌ه له‌ئاینده‌دا‬ ‫نه‌توان ‌ێ به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی باش ڕووبه‌ڕوو ‌ی‬ ‫كێشه‌كان ‌یببێتـه‌وه‌‪.‬‬ ‫زۆر پێداگر ‌ی مه‌ك ‌ه‬ ‫ئه‌بێت ئاگامان ل������ه‌و‌ه بێت ك‌ه منداڵ‬ ‫ناتوان ‌ێ مه‌نتق ‌ی گه‌وره‌سااڵن تێبگات‌و‬ ‫له‌قسه‌كانی‌ خۆت‪،‬‬ ‫بزان������ ‌ێ ك‌ه دای������ك‌و ب������اوك بۆچ ‌ی‬ ‫ئه‌م كاره‌ت ده‌بێـت ‌ه‬ ‫له‌س������ه‌رپێچییه‌كان ‌ی ئه‌و ت������وڕ‌ه ده‌بن‪،‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا پێویست‌ه دایك‌و باوك ئه‌و‌ه‬ ‫هۆ ‌ی الساری ‌ی‬ ‫بزانن ك‌ه ئه‌و ڕه‌فتار‌ه ‌ی منداڵ به‌ته‌واو ‌ی‬ ‫سروشتییه‌‪ ،‬ئه‌رێ‌‌و نه‌رێ ‌ی زیاد له‌پێویست ‌ی‬ ‫منداڵه‌كه‌ت‬ ‫دایك‌وب������اوك دوور‌ه له‌مه‌نتقه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫نابێت وا بیر بكه‌نه‌و‌ه ك‌ه منداڵه‌كه‌یان‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ت������ه‌واو ‌ی داواكانیاندا به‌ب ‌ێ‬ ‫چه‌ندوچون ملكه‌چ ‌ی بكه‌ن‪ .‬منداڵێك ك‌ه‬ ‫ئه‌م قۆناغ‌ه بۆ گه‌ش‌ه ‌ی كه‌سایه‌ت ‌ی منداڵ هاوسه‌نگ ‌ی كه‌سایه‌ت ‌ی هه‌ی‌ه له‌قۆناغێك ‌ی‬ ‫زۆر پێویسته‌‪ ،‬ئه‌و به‌شوێن به‌ده‌ستهێنان ‌ی تایبه‌ت ‌ی ته‌مه‌ن "ناوت������ن" فێرده‌بێت‌و‬ ‫س������ه‌ربه‌خۆییه‌وه‌یه‌‪ ،‬ه������ه‌ر به‌وهۆی������ه‌و‌ه ئه‌زموون������ ‌ی ده‌كات‪ .‬به‌تێپه‌ڕبون ‌ی كات‌و‬ ‫ده‌بێت چ ‌ی بكه‌ین؟‬ ‫سه‌رپێچ ‌ی ده‌كات یان پێداگر ‌ی ده‌كات‪ .‬زیادبوون ‌ی ته‌مه‌ن ‌ی ده‌یه‌و ‌ێ گوێبیس������ت ‌ی‬ ‫• پێش هه‌ر ش������تێك دایك‌و باوك ‌ی‬ ‫له‌م نێوه‌دا ئه‌گه‌ر دایك‌و باوك‌و كه‌سان ‌ی قس‌ه ‌ی باشتر بێت له‌گه‌ور‌ه سااڵنی‌‪.‬‬ ‫چوارده‌ور ‌ی ك‌ه كاریگه‌رییان هه‌ی‌ه له‌سه‌ر‬ ‫له‌سه‌رخۆو هێمن به‌و له‌هه‌وڵه‌كان ‌ی خۆت‬ ‫منداڵه‌ك‌ه هه‌ڵسوكه‌وت ‌ی دروست بزانن‬ ‫بێئومێد مه‌به‌‪.‬‬ ‫ئه‌و‌ه ‌ی ك‌ه نابێت ئه‌نجام ‌ی بده‌ین‬ ‫له‌گه‌ڵ ئ������ه‌ودا‪ ،‬كه‌وات‌ه هاوكاریی پێش • زی������اد هه‌ڵمه‌چ������ۆ‪ ،‬ت������وڕ‌ه مه‌به‌‪ ،‬ئه‌و • هاندان ‌ی منداڵه‌كانتان به‌ڕاست ‌ی بگره‌‪.‬‬ ‫ئاگاییان كردووه‌‪.‬‬ ‫منداڵێكه‌‪ ،‬له‌زۆرب‌ه ‌ی كاتدا الس������اری ‌ی • ڕێنماییه‌كانت بۆئاست ‌ی تێگه‌یشتن ‌ی‬ ‫ئه‌و ڕوون بك������ه‌و‌ه تا به‌ته‌واو ‌ی تێبگات‬ ‫له‌ڕاستیدا به‌نیشاندان ‌ی ئه‌و ڕه‌فتارانه‌ی‌ه منداڵه‌كان ئه‌نجام ‌ی توڕه‌بوون ‌ی تۆیه‌‪.‬‬ ‫من������داڵ فێر ‌ی ئه‌و‌ه ده‌بێ������ت ك‌ه چۆن • زۆر پێداگ������ر ‌ی مه‌ك‌ه له‌قس������ه‌كان ‌ی ك‌ه پێویس������ت‌ه چۆن ڕه‌فتار بكات‪ ،‬وه‌كو‬ ‫له‌به‌رامب������ه‌ر ئه‌و دۆخ������‌ه ‌ی ك‌ه نابێت خۆت‪ ،‬ئه‌م كاره‌ت ده‌بێـت‌ه هۆ ‌ی الساری ‌ی له‌جیات ‌ی ئ������ه‌و‌ه ‌ی ك‌ه بڵێی������ت‪" ،‬حه‌ز‬ ‫ده‌ك‌ه ‌ی فێر بیت ك‌ه من‌و باوكت چۆن‬ ‫قبوڵ ‌ی بكات‌و وه‌اڵم ‌ی "ن������ا" بداته‌وه‌‪ ،‬منداڵه‌كه‌ت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها بنه‌ماكان������ ‌ی باوه‌ڕبه‌خۆبوون‌و • به‌وش������‌ه ‌ی وه‌كو "منداڵ ‌ی السار"‌و ددانه‌كانمان ده‌ش������ۆین‪ ،‬ببین‌ه هه‌میش‌ه‬ ‫ددانه‌كانمان پاكه‌"‪ .‬دواتر به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫پشتبه‌س������تن به‌خ������ۆ ‌ی بۆ دروس������ت "منداڵ ‌ی خراپ" بانگ ‌ی مه‌كه‌‪.‬‬ ‫ده‌بێت‪ .‬به‌داخ������ه‌و‌ه ك‌ه دایكان‌و باوكان • به‌ئاماده‌بوون������ ‌ی منداڵه‌كه‌تان هات‌و دروست ددان شوشتن ‌ی فێر بكه‌؟‬ ‫زۆربه‌یان سه‌رپێچییه‌كان ‌ی منداڵه‌كانیان هاوار له‌گه‌ڵ هاوس������ه‌ره‌كه‌تان مه‌كه‌ن‪ • ،‬ده‌رفه‌ت ‌ی بده‌ر ‌ێ تا هاوكاریت بكات‪،‬‬ ‫وه‌كو له‌جیات ‌ی ئه‌و‌ه ‌ی ك‌ه بڵێیت‪" ،‬بڕۆ‬ ‫به‌الساریی‌‌و سه‌ركه‌ش ‌ی له‌قه‌ڵه‌م ده‌ده‌ن‪ ،‬چونك‌ه تۆ نمون‌ه ‌ی منداڵه‌كه‌تی‌‪.‬‬ ‫به‌ب ‌ێ حه‌وس������ه‌ڵه‌یی‌‌و توڕه‌بوون‌و ش������ه‌ڕ • منداڵه‌كه‌تان ناچار مه‌ك‌ه بۆ كارێك ئه‌والو‌ه ده‌س������ت‌و پێ ‌ی م������ن مه‌گره‌"‪.‬‬ ‫ده‌توانیت بڵێی������ت‪" ،‬ده‌توان ‌ی یارمه‌تیم‬ ‫سه‌رزه‌نشتیان ده‌كه‌ن‪ ،‬ئاگایان له‌و‌ه نیی‌ه ك‌ه حه‌ز ‌ی لێ ‌ی نییه‌‪.‬‬ ‫ك‌ه به‌و جۆر‌ه په‌رچه‌كردار‌ه نه‌گونجاوان‌ه • زۆر له‌ڕه‌فتاره‌كان ‌ی ئاگادار ‌ی مه‌كه‌وه‌‪ ،‬بد‌هی‌؟ من زۆر خۆش������حاڵ ده‌بم ك‌ه بۆ‬

‫پێش������وازیكردن له‌میوانه‌كان قاپه‌كان‬ ‫له‌سه‌ر مێزه‌ك‌ه دابنێیت"‪.‬‬ ‫• كات ‌ێ ك‌ه كارێك ‌ی باش ئه‌نجام ده‌دات‬ ‫سوپاس ‌ی بكه‌‪ ،‬بۆنمون‌ه بڵێیت‪" ،‬وا بیرم‬ ‫نه‌ده‌كرده‌و‌ه ش������ته‌كان ئاوها بس������ڕی‌‪،‬‬ ‫سوپاس������ت ده‌كه‌م‪ ،‬كار ‌ی منت ئاسان‬ ‫كرد"‪.‬‬ ‫• بۆ كارێك ك������‌ه ده‌ته‌وێت ئه‌نجام ‌ی‬ ‫بده‌یت به‌ڵگ‌ه ‌ی مه‌نتق ‌ی بهێنه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫• ئه‌گ������ه‌ر دوا ‌ی چه‌ندینج������ار پێوتن‬ ‫ه������ه‌ر به‌رگر ‌ی كرد‪ ،‬به‌پێوتن ‌ی كه‌مێك‬ ‫ته‌مێكاران‌ه س������ود وه‌رگ������ره‌‪ ،‬بۆنمون‌ه‬ ‫چاالكییه‌كان ‌ی بوه‌ستێنه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌كات ‌ی‬ ‫ته‌ماشاكردن ‌ی ته‌له‌ڤزیۆندای‌ه بیكوژێنه‌وه‌و‬ ‫پێ ‌ی بڵ������ ‌ێ چۆن پێموت ‌ی ئ������ه‌و كاره‌ت‬ ‫ئه‌نجام نه‌دا ئاوها ت������ا د‌ه ده‌قیق‌ه ‌ی تر‬ ‫ته‌له‌ڤزیۆن ده‌كوژێته‌وه‌‪ ،‬ئیتر ئه‌وه‌ند‌ه ‌ی‬ ‫تر سه‌رزه‌نشت ‌ی مه‌كه‌و زۆر چه‌ندوچون ‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ مه‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت دوا ‌ی د‌ه ده‌قیق‌ه‬ ‫ته‌له‌ڤزیۆنه‌ك‌ه ‌ی بۆ هه‌ڵبكه‌یته‌وه‌‪.‬‬ ‫• ئ������ه‌و ده‌یه‌وێت س������ه‌ربه‌خۆی ‌ی خۆ ‌ی‬ ‫به‌ده‌ست بهێنێت‪ ،‬هه‌وڵ بد‌ه ئه‌و ئاوات‌ه ‌ی‬ ‫بۆ فه‌راهه‌م بكه‌یت‪ ،‬مۆڵه‌ت ‌ی هه‌ڵبژاردن ‌ی‬ ‫پێب������ده‌‌و پێ ‌ی بڵێ‌‪" ،‬حه‌ز ده‌ك‌ه ‌ی به‌كام‬ ‫پێ���ڵ��اوه‌و‌ه بچی������ت ب������ۆ قوتابخانه‌؟"‪،‬‬ ‫"به‌بۆچوون ‌ی ت������ۆ له‌هه‌ینیدا بچین بۆ‬ ‫پارك یان بۆ سینه‌ما؟"‪" ،‬حه‌ز ده‌كه‌ی‬ ‫بۆسه‌ردان جل‌ه شینه‌كانت له‌به‌ر بكه‌ی‬ ‫یان سپیه‌كان؟"‪.‬‬ ‫• ئه‌و ڕێنمایین‌ه ‌ی ك‌ه ده‌یده‌یت ‌ێ زیاتر‬ ‫بۆ ‌ی ڕوون بك������ه‌ره‌وه‌‪ ،‬بۆنمون‌ه له‌جیات ‌ی‬ ‫ئ������ه‌و‌ه ‌ی بڵێی������ت‪" ،‬ئه‌وه‌ند‌ه خوش������ك‌ه‬ ‫بچوكه‌كه‌ت ئازار مه‌ده‌‪ ،‬نزیك ‌ی مه‌كه‌وه‌و‬ ‫ب������ڕۆ ئه‌وب������ه‌ره‌وه‌"‪ .‬ده‌توانیت بڵێیت‪،‬‬ ‫"ئه‌زانم ك‌ه زۆرت خۆش������ده‌وێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌و زۆر بچوكه‌و تێناگات ك‌ه تۆ ماچ ‌ی‬

‫ده‌كه‌ی‌‌و ده‌یالوێنیته‌وه‌‪ ،‬كات ‌ێ ده‌س������تت‬ ‫له‌س������ه‌ر د‌هم‌و چاو ‌ی داده‌نێ ‌ی هه‌س������ت‬ ‫به‌ته‌نگ‌ه نه‌فه‌س������ ‌ی ده‌كات"‪ .‬له‌م كاته‌دا‬ ‫به‌دانان ‌ی ده‌ستت له‌س������ه‌ر د‌هم‌و چاو ‌ی‬ ‫ئه‌زمونێك ‌ی ناخۆش ‌ی بۆ دروست ده‌بێت‌و‬ ‫بڵێیت‪" ،‬له‌به‌ر ئه‌و‌ه ده‌گریات‪ ،‬ده‌توان ‌ی‬ ‫به‌م شێوه‌ی‌ه بیالوێنیته‌وه‌"‪ ،‬دواتر ڕێگ‌ه ‌ی‬ ‫دروست ‌ی فێر بكه‌‪.‬‬ ‫• به‌ئارام������ی‌‌و له‌س������ه‌رخۆی ‌ی به‌ڵگ‌ه ‌ی‬ ‫كاره‌كانتان ڕوون بكه‌ن������ه‌وه‌‪ ،‬بۆنمون‌ه‬ ‫له‌جیات������ ‌ی ئه‌و‌ه ‌ی بڵێیت‪" ،‬س������ه‌دجار‬ ‫پێموت������ ‌ی ده‌س������ت له‌كه‌لوپه‌له‌كان������ ‌ی‬ ‫باوكت������ه‌و‌ه م������ه‌ده‌"‪ ،‬ده‌توانیت بڵێیت‪،‬‬ ‫"كچه‌كه‌م من به‌ب������ێ ئه‌و‌ه ‌ی پێت بڵێم‬ ‫بوكه‌ڵه‌كه‌ت هه‌ڵگرم‌و بیكه‌م‌ه شوێنێك ‌ی‬ ‫تر تۆ ناڕه‌حه‌ت نابیت؟ هیچ كه‌سێك‬ ‫حه‌زناكات كه‌سێك به‌ب ‌ێ مۆڵه‌ت ده‌ست‬ ‫بۆ كه‌لوپه‌له‌كان ‌ی به‌رێت"‪.‬‬

‫بۆ كارێك‬ ‫ك ‌ه ده‌ته‌وێت‬ ‫ئه‌نجام ‌ی بده‌یت‬ ‫به‌ڵگه‌ی‌ مه‌نتق ‌ی‬ ‫بهێنه‌ره‌وه‌‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫كوێستانی قەندیل‬ ‫بەدوای خەاڵتدا دەگەڕێ‌‬

‫دوای بەشدار بونی لە چەندین فیستیڤاڵی نێو دەوڵەتی فیلمی كوێستانی‬ ‫قەندیل‪ ،‬دەچێتە خولی نۆیەمی فێس������تیڤاڵی چاوی س������ێیەمی ئاسیایی لە‬ ‫واڵتی هیندستان‪.‬‬ ‫كوێستانی قەندیل‪ ،‬چیرۆكی خوشەویستی سێ فەقێی مزگەوتێكە كە لە‬ ‫ژیان‌و خوشەویستی ئەوانەوە دەچێتە ناو ژیانی دەیان دایكی منداڵ وون‬ ‫بوو لە كوێس������تانی قەندیل‪ .‬فیلمی كوێستانی قەندیل لە میانەی نۆیەمین‬ ‫فێس������تیڤاڵی فیلمی چاوی س������ێیەم لە واڵتی هیندستان نیشان دەدرێت‌و‬ ‫هەمان فیستسڤاڵ تایبەتە بە فیلمەكانی كیشوەری ئاسیا‪ ،‬كە لە سێ بەشی‬ ‫پێكهاتووە‪ ،‬بەش������ی كێبەركێی فیلمی درێژی یەكەم‪ ،‬بەش������ی كێبەركێی‬ ‫فیلمی درێژی دووەم‌و بەشی كورتە فیلمەكان‪.‬‬ ‫فیلم������ی كوێس������تانی قەندیل لە دەرهێنان������ی تەها كەریم������ی‪ ،‬بەرهەمی‬ ‫بەرێوەبەرایەتی س������ینەمای سلێمانی سەر بە وەزارەتی رۆشنبیری‌و الوانی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردس������تانە‪ ،‬لەناوچەی قەرەداغی ش������اری سلێمانی‬ ‫دەوروبەری وێنەی گیراوە‪.‬‬ ‫دەرهێن������ەر‪ :‬تەها كریمی‪ ،‬وێنەگر‪ :‬كەیوان یوس������فی‪ ،‬مونتاژ‪ :‬محەمەدرەزا‬ ‫وەتەندوس������ت‪ ،‬موزی������ك‪ :‬فەردین خەلعەتب������ەری‪ ،‬بەرێوەب������ەری بەرهەم‪:‬‬ ‫عەبدورەحمان محەمەد‪ ،‬راگەیاندن‪ :‬هاوڕێ كەریمی‪.‬‬

‫گوڵی بامێ عاشق دەبێت‬

‫هونەرمەند عەبدواڵ خەیات لەئێستادا سەرقاڵی‬ ‫وێنەگرتنی درامای هەیئەیە كە لەنوسینی سەالم‬ ‫عەبدواڵ‌و س������یناریۆ‌و دەرهێنانی بەكر ڕەشید‌و‬ ‫بەرهەمی خاوێ‌ فیلم‌و تێیدا رۆڵی خدر دەبینێت‪،‬‬ ‫هەروەك خۆی باسیكرد بەجیاواز لەدراماكانی‬ ‫تر‪ ،‬لەدرامای هەیئەدا عاش������قە‪ ،‬بەبێئەوەی هیچ‬ ‫كێشەیەكی لەگەڵ ژندا بۆدروست ببێت‪.‬‬ ‫درام������ای هەیئ������ە‪ ،‬درامایەك������ی واقعییە‌و باس‬ ‫لەڕاكردنی گەنجێكی ك������ورد دەكات لەزیندان‬ ‫بەناوی س������ەالم عەبدواڵ‪ ،‬كە لەسەردەمی رژێمی‬ ‫بەعس������دا لەزیندانی هەیئ������ەدا زیندانی بووە‌و‬ ‫لەو زەمەن������ەدا توانیووەیەتی لەهەیئەی كەركوك‬ ‫ڕابكا‌و ئێستاش لەژیاندایە‪.‬‬ ‫كارەكت������ەری خدر ك������ە رۆڵ������ی هونەرمەندی‬ ‫ناوبراوە لەدرامای هەیئەدا‪ ،‬كەس������ێكی خەڵكی‬ ‫دەرەوەی ش������ارە‌و لەگرتوخانەی هەیئە زیندان‬ ‫دەكرێت‌و دەبێتە هاوڕێی سەالم عەبدواڵ‪.‬‬ ‫عەبدواڵ خەیات وەك خۆی باسیكرد بەجیاواز‬ ‫لەدراماكانی تر كە دەینااڵند بەدەست كێشەكانی‬ ‫ژنەوە‪ ،‬لەم دراما نوێیەدا لەدەست كێشەكانی ژن عه‌بدواڵی خه‌یات له‌دیمه‌نێکی زنجیر‌ه درامای هه‌یئه‌ دا‬ ‫رزگاری دەبێت‪ ،‬بەاڵم خدر رۆڵی عاش������قێك‬ ‫ێ‬ ‫دەبینێت كە لەالدێكەی خۆیاندا خۆشەویستێكی مەبەس������تیان لەخس������تنەڕووی كێشەكانی ژن‪ ،‬دەكات������ەوە ك������ە ئەگەر كارێكت ك������رد دەب ‌‬ ‫هەیە‌و بەنیازە بیخوازێت‪ ،‬بەاڵم لەو كاتەدا خدر ناش������یرینكردنی ئەو توێژە دی������ارەی كۆمەڵ چاكتر‌و سەرنجڕاكێشتر بێت لەكاری پێشتر‪،‬‬ ‫دەستبەس������ەر دەكرێت‌و دیار نامێنێت‪ ،‬هەربۆیە نییە‪ ،‬بەڵكو دەیانەوێت لەو رێگەیەوە ئاڕاستەی "ئەگ������ەر وانەبێت كەواتە تۆ چەقبەس������تویت‌و‬ ‫چارەنوسی خۆی‌و خۆشەویستەكەی بەنادیاریی كۆم������ەڵ بەرەو دنیایەكی تەندروس������ت بەرن‪ ،‬ناتوانیت بچیتە ناو بینەرەكەت"‪.‬‬ ‫دەمێنێتەوە‪" ،‬لەم درامای������ە كاریگەری ئافرەتم "ئ������ەم دنیایە بەبێ‌ ئاف������رەت وەكو بیابانێكی بەپێی وتەكانی عەب������دواڵ خەیات‪ ،‬وێنەگرتنی‬ ‫درام������ای هەیئ������ە لەتەواوبووندای������ە‌و پ������اش‬ ‫شەقبردوی بێ‌ ئاو وایە"‪.‬‬ ‫لەسەر نییە‪ ،‬بەاڵم خۆشەویستم هەیە"‪.‬‬ ‫خەی������ات كە بەكارەكتەری گوڵی بامێ لەدرامای ناوبراو‪ ،‬ئاماژە بەوە دەدات كە هیچ درامایەك تەواوبوون������ی كارە هونەرییەكانی تری پەخش‬ ‫وەس������یەتنامە زیاتر ناس������را‪ ،‬باس لەوە دەكات ب������ێ‌ كەم‌و كوڕی نابێت‪ ،‬بەاڵم جەخت لەوەش دەكرێت‪.‬‬

‫دراما‬

‫درامایەكی نوێ لەقۆناغی وێنەگرتندایە‬

‫رێبواری ئازادی‬

‫سیدی نوێ‬

‫چۆمان بۆ پایتەختی دڵ‬ ‫گۆرانی دەچرێ‌‬

‫رێبواری ئازادی‬

‫دوای ئەوەی ماوەیەكی زۆر بەس������ەر یەكەم ئەلبومیدا تێپەڕی كە ساڵی ‪2003‬‬ ‫بەناوی "هەنارە" باڵویكردەوە‪ ،‬هونەرمەندی الو چۆمان رەش������ید سەرقاڵی‬ ‫دڵ" كە بەنیازە‬ ‫بەرهەمهێنانی ئەلبومێكی نوێیە بەناوی "پایتەختی‬ ‫بەر لەكۆتایی ئەمساڵ باڵوی بكاتەوە‪.‬‬ ‫لەبارەی ئەلبومەكەیەوە چۆمان رەش������ید‬ ‫لەلێدوانێكیدا بۆ نم نم ئاش������كرایكرد‬ ‫كە لەئێستادا س������ەرقاڵی كاركردنە‬ ‫لەئەلبومێكی نوێ������دا كە لە نۆ تراك‬ ‫پێك������دێ‌‌و هەش������ت گۆرانی س������لۆو‬ ‫گۆرانییەك������ی ش������ادی تێدایە‌و یەك‬ ‫لەگۆرانیەكانیش������ی بەش������ێوەزاری‬ ‫هەورامی تۆم������ار دەكات‪" ،‬هۆنراوەی‬ ‫گۆرانییەكانم خۆی لەشیعری تەها حاجی‬ ‫مەحمود‪ ،‬وەفایی‪ ،‬رێبازدا دەبینێتەوە"‪.‬‬ ‫س������ەرجەم ئ������اوازی گۆرانییەكانی‬ ‫چۆم������ان‪ ،‬لەالی������ەن خۆیەوە‬ ‫دان������راون‌و هونەرمەند‬ ‫هێمن حس������ێن كاری‬ ‫موزی������ك جێبەجێ‌‬ ‫دەكات‌و دوات������ر‬ ‫لە س������تۆ د یۆ ی‬ ‫چوارچ������را تۆمار‬ ‫د ە كر ێ������ت‌و‬ ‫بالودەكرێت‪.‬‬

‫ژماره‪43 :‬‬

‫‪9‬‬ ‫نواندن‬

‫فیستیڤاڵ‬

‫‪2010 /10/5‬‬

‫لەئەزمونێكی ت������ری دەرهێنانیدا‪،‬‬ ‫دوای زنجی������رە درام������ا نامەكانی‬ ‫ئەش������رەف‪ ،‬هونەرمەن������د لوقمان‬ ‫غەری������ب كاری دەرهێن������ان بۆ‬ ‫ێ دەكات‪.‬‬ ‫زنجیرە درامایەكی نو ‌‬ ‫ناوب������راو‪ ،‬لەلێدوانێكی������دا بۆ نم‬ ‫نم ئاش������كرایكرد كە كارەكانی‬ ‫زنجیرە درامای رێحان لەقۆناغی‬ ‫وێنەگرتندایەو بەهەمان س������تایلی‬

‫نامەكانی ئەش������رەف كاردەكات‪ ،‬لەئەكت������ەرە بەش������داربووەكانی‬ ‫ب������ەاڵم پەیامێك������ی جیاوازت������ر زنجی������رە درام������ای نامەكان������ی‬ ‫لەدرامای پێش������ووی پێش������كەش ئەش������رەف‪ ،‬لەم دراما نوێیەش������دا‬ ‫بین������ەران دەكات‪" ،‬لەم كارەمدا بەش������داری دەكەن������ەوەو رۆڵی‬ ‫ه������ەوڵ ئەدەم توانایەكی باش������تر تیادەبینن‪.‬‬ ‫ببەخشمە كارەكەم‪ ،‬تاوەكو بینەر‌و زنجیرە درامای رێحان دەمانباتەوە‬ ‫دراما پێكەوە بدوێن"‪.‬‬ ‫بۆساڵەكانی پەنجا‪ ،‬دەرهێنەریش‬ ‫زنجی������رە درامای ریح������ان پەنجا ه������ۆكاری ئ������ەو گەڕانەوەی������ە‬ ‫حەلقەیە‌و نزیكەی سەد هونەرمەند دەگێڕێتەوە بۆ ئەوەی روداوەكانی‬ ‫بەش������داری تێدا دەكەن‌و بەدەر رێحان چیرۆكێكی راستەقینەیەو‬ ‫لەچەند ئەكتەرێكی نوێ‪ ،‬بەشێك لەسااڵنی پەنجاكاندا روویداوە‪.‬‬

‫لوقمان غه‌ریب‬

‫فیلم‬

‫پاڵەوانی تایتانیك كۆچی دوایی كرد‬

‫گلۆریا له‌ پیریدا‬

‫خات������وو گلۆری������ا ئەكت������ەری دی������اری‬ ‫ئەمەریكی‌و رۆڵگێ������ڕ لەفیلمی تایتانیك‬ ‫لەتەمەنی س������ەد س������اڵیدا كۆچی دوایی‬ ‫كرد‪.‬‬ ‫گلۆری������ای ئەكتەر لەفیلم������ی تایتانیك‪،‬‬ ‫لەدەی������ەی س������ییەكاندا گرنگتری������ن‬ ‫ئەكتەری ئافرەت ب������وو لەهۆڵیۆد‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دوای دابڕانێك������ی زۆر‌و دووركەوتنەوە‬ ‫لەبواری س������ینەما‌و كاركردن لەهونەری‬ ‫ش������ێوەكاری‪ ،‬لەس������ااڵنی حەفتاكانەوە‬ ‫س������ینەما ژیانی داگی������ر دەكاتەوە‌و لەو‬ ‫بوارەد چەندین رۆڵی گرنگ دەبینێت‪،‬‬ ‫بەاڵم ئ������ەوە نابێتە هۆی ئ������ەوەی ببێتە‬ ‫ناوێك������ی دیاری س������ینەمای ئەمەریكی‪،‬‬ ‫هەربۆیە دوای رۆڵبینینی لەرۆڵی كیت‬ ‫وینس������لیت لەفیلمی تایتانیك‪ ،‬بەتەواوی‬ ‫ژیانی بۆ كەسایەتیەكی دیاری سینەمای‬ ‫جیهانی گۆڕا‪.‬‬ ‫ئ������ەو هونەرمەندە دوای ئەوەی ماوەیەكە‬ ‫بەهۆی تووشبوونی بەنەخۆشی شێرپەنجە‬ ‫لەدنیای دەرەوە داب������ڕا‪ ،‬بەهۆی هەمان‬ ‫نەخۆش������ییەوە لەتەمەنی س������ەد ساڵیدا‬ ‫كۆچی دوایی كرد‪.‬‬ ‫گلۆریا ل‌ه گه‌نجێتیدا‬

‫‪8‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /10/5‬‬

‫ژماره‪43‌:‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫بەهادین نوری هێشتا خەون بەعێراقێکی سۆشیالیستییه‌وه‌ دەبینێت‬

‫"سێ ژنم هیناوە‌و زیاتر لە‪30‬ی واڵتی دنیا گەڕاوم‪،‬له‌ژیانیشمدا ئەوەم كرد كە بەدڵی خۆم بوو"‬ ‫ئەو پیاوەی لەچلەكانی‬ ‫سەدەی ڕابردووەوە بەبێ‬ ‫هەڵبژاردن كرایە سكرتێری‬ ‫گشتی حزبی شیوعی عێراق‌و‬ ‫بووە یەكەم كورد كە بەبێ‬ ‫ڕكابەر ئەو پۆستە بەدەست‬ ‫بهێنێت‪ ،‬لەئێستادا گرفتاری‬ ‫سەر جێگایەو بەدەگمەن‬ ‫نەبێت لەبیری كەسدا نەماوە‌و‬ ‫كەس لێی ناپرسێتەوە‪.‬‬

‫ئاواتم ئەوە بوو كە‬ ‫عێراق ببێتە واڵتێكی‬ ‫سۆشیالیستی‌و حیزبی‬ ‫شیوعی دەسەاڵت‬ ‫بگرێتە دەست‪،‬‬ ‫بەاڵم سۆڤیەت‬ ‫گوێیان ڕاكێشاین‌و‬ ‫نەیانهێشت‬

‫سازدانی‪ :‬بەرزان عەلی حەمە‬ ‫بەهادی������ن نوری ك������وڕی پیاوێكی‬ ‫ئیمان������داری ناوچ������ەی قەرەداغە‪،‬‬ ‫رۆژگارێك ناوو دەنگێكی دیاری‬ ‫س������ەر گۆڕەپانی سیاسی بوو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەه������ۆی نەخۆش������كەوتنییەوە چەند‬ ‫س������اڵێكە بەبێدەنگ������ی درێژە بەدوا‬ ‫ساتەكانی تەمەنی دەدات‪.‬‬ ‫ب������ەر لەچەن������د س������اڵێك لەمەوبەر‬ ‫داوا لەجەالل تاڵەبانی سەركۆمارو‬ ‫هاوڕێ������ی رۆژگاری گەنجی خۆی‬ ‫دەكات ك������ە هاوكاری ب������كات تا‬ ‫بۆچارەس������ەركردنی بینێرێت������ە‬ ‫دەرەوەی واڵت‪ ،‬بەاڵم هیچ وەاڵمێكی‬ ‫نادرێتەوەو دوات������ر بەناچاری ئەو‬ ‫داوایەی كە ب������ۆ تاڵەبانی ناردبوو‬ ‫لەڕۆژنامەی هاواڵتی باڵودەكاتەوە‌و‬ ‫ئەوەش دەبێتە دەروازەیەك بۆئەوەی‬ ‫هەن������دێ لەهاوڕێكان������ی دوێنێی‌و‬ ‫س������ەركردەكانی ئەمڕۆ‪ ،‬پەیتاپەیتا‬ ‫خەڵك بنێرنە س������ەردانی‌و دەستی‬ ‫هاوكاری بۆدرێژبكەن‪.‬‬ ‫بەهادین نوری‪ ،‬ئێس������تا لەماڵەكەی‬ ‫خ������ۆی لەگەڕەكی س������ابونكەرانی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬لەس������ەر جێگە كەوتووە‌و‬ ‫جەخت لەوە دەكاتەوە كە هەرچەندە‬ ‫تاڵەبان������ی ل������ەدوای باڵوكردنەوەی‬ ‫داواكارییەك������ەی دە هەزار دۆالری‬ ‫بۆدەنێرێ������ت‪ ،‬ب������ەاڵم "وتب������ووی‬ ‫باخەریكی خەباتی خۆی بێت"‪.‬‬ ‫بەهادین ن������وری‪ ،‬لەمانگی ئازاری‬ ‫ساڵی ‪ 1927‬لەدایكبووە‌و ئێشتاش‬ ‫خەون بەس������ەركەوتنی سیس������تمی‬ ‫سۆش������یالیزم بەسەر سەرمایەداریدا‬ ‫دەبینێت‪ ،‬هاوكات زۆر بەوە بێزار‬ ‫دەبێت كە لەس������ەر نوێ������ژ‌و ڕۆژ‌وو‬ ‫س������روتە ئاینییەكان پرسیاری لێ‬ ‫بكەیت‪ ،‬هەروەك خۆی دەیگێڕایەوە‪:‬‬ ‫"ڕۆژنامەیەك هاتبوو پرس������یاری‬ ‫بێمان������ای دەكرد‪ ،‬ب������اوەڕت بەخوا‬ ‫هەیە؟ ئ������ەی بەزین������دوو بوونەوە؟‬ ‫ئ������ەی بەجەهەنم؟ ئەو پرس������یارانە‬ ‫شتی فەلس������ەفین‌و ناكرێت لەهەموو‬ ‫كەسێك بپرسیت"‪.‬‬ ‫بەرزان‪ :‬چەند ساڵێك لەمەوبەر‬ ‫لەڕۆژنامەكاندا نامەیەكت‬ ‫باڵوكردەوە كە پێشتر بۆ مام‬ ‫جەاللت ناردوو تا هاوكاریت‬ ‫بكات‪ ،‬بۆچی پێش ئەوە هاوكاری‬ ‫نەكردیت؟‬ ‫بەهادی������ن ن������وری‪ :‬ئەو پرس������یارە‬ ‫دەبێـت لەم������ام جەالل بكرێت نەك‬ ‫لەم������ن‪ ،‬پێموایە مام جەالل مەوقیفی‬ ‫گۆڕی یەكەم لەبەر ئەوەی س������ەدام‬ ‫ڕووخاو ئ������ەو ئەحتیاجی بەخەڵكی‬ ‫تر نەما كە پێشتر ئەحتیاجی پێیان‬ ‫هەبوو‪ ،‬دووەمیش ئەوە بوو كە ئێمە‬ ‫كۆبوونەوەیەكم������ان لەبزوتن������ەوەی‬ ‫دیموكراسیخوازان كرد‌و بەیانێكمان‬

‫به‌هادین نوری‬

‫دەرك������رد‪ ،‬لەو بەیانەدا نوس������یمان‬ ‫س������ەدام نەم������ا‌و ئیتر ئەو پاس������اوە‬ ‫نەماوە كە دەنگ بدرێت بەیەكێتی‌و‬ ‫پارتی‪ ،‬ئێم������ە داوامان كرد دەنگ‬ ‫بدەن بەكەسی شایستە‪ ،‬وتمان ئەو‬ ‫دوو حیزبەو س������ەركردایەتییەكەی‬ ‫شایس������تەی ئەوە نی������ن كە دەنگیان‬ ‫بدەنێ‪ ،‬ئەوە س������ەبەبێكی سەرەكییە‬ ‫كە جەالل تاڵەبان������ی لێم زویربوو‪،‬‬ ‫وادی������ارە كەیفی بەئێم������ە نایەت‌و‬ ‫حەزی بەچارەی كەسانی وەكو من‬ ‫نییە‪ ،‬حەزی بەچارەی ئەو كەسانەیە‬ ‫كە ماس������تاوی بۆ بكەن‌و بەش������ان‌و‬ ‫بازووی������دا بخوێنن‪ ،‬منی������ش لەوە‬ ‫نیم‌و ئ������ەوە بەمن ناكرێت‪ ،‬لە ‪2003‬‬ ‫دوواجار بوو ك������ە جەالل تاڵەبانیم‬ ‫بینی������وە‪ ،‬ئیتر ن������ەم بینیەوە‪ ،‬چەند‬ ‫جارێ������ك هەوڵمدا بیبینم‪ ،‬بەاڵم كە‬ ‫زانیم ئەو نایەوێت من ببینێت ئیتر‬ ‫وازم لێهێنا‪ ،‬منیش ئەوەم دەكەوێت‬ ‫بەو هەموو خەباتەوە بۆنەخۆشییەكەم‬ ‫هاوكاری بكرێم‪ ،‬مام جەالل خۆی‬ ‫نەخۆش بوو چەندین هەزار دۆالری‬ ‫لەخۆیدا س������ەرف كرد لەئەمەریكا‪،‬‬ ‫كەچ������ی تەنها ی������ەك دەفتەری بۆ‬ ‫من ناردبوو پێ������ی وتبووم بابڕوات‬ ‫خەباتی خۆی بكات‪.‬‬ ‫بەرزان‪ :‬ئەی خۆ داوایان كرد‬ ‫لەكابینەكەی كۆسرەت ڕەسوڵدا‬ ‫ببیت بەوەزیر بۆچی نەت كرد؟‬ ‫بەهادین نوری‪ :‬كاتێك كۆس������رەت‬ ‫ڕەس������وڵ لە ‪31‬ی ئ������اب وەزارەتی‬ ‫نوێی دروستكردەوە‪ ،‬زۆر هەوڵیان‬ ‫لەگەڵم������دا بب������م بەوەزی������ر‪ ،‬بۆ ئەو‬ ‫مەبەس������تە د‪.‬كەمال ف������واد‌و عومەر‬ ‫ئاغای س������ورچی‌و ق������ادر عەزیز‌و‬ ‫حەمەی حاجی مەحمود لەبارەگای‬ ‫بزوتن������ەوەی دیموكراس������یخوازان‬ ‫هاتنە الم‌و داوایان لێكردم كە ببمە‬ ‫وەزیر‪ ،‬بەاڵم من نەمكرد‌و حەزم لێی‬ ‫نەبوو‪ ،‬پێموتن ئەگەر ئێوە تەمسیلی‬ ‫بزوتنەوەی دیموكراس������یخوازانتان‬ ‫دەوێت‪ ،‬ئەوە من قبوڵمەو برادەرمان‬ ‫هەیە دەستەدات بۆ وەزیری پەروەردە‪،‬‬ ‫یان وەزیری ڕۆشنبیری‪ ،‬ناوەكەشیم‬ ‫دانێ‪ ،‬وتم ئەگەر وەزیری عەدلتان‬ ‫دەوێت ئەوە فواد بابانتان دەدەمێ‪،‬‬

‫ئەگەر وەزیری شتێكی میكانیكیتان‬ ‫دەوێت ئەوە كەسی شیاوتان بدەمێ‪،‬‬ ‫سێ موڕەش������ەحم دانێ‪ ،‬بەاڵم ئەوان‬ ‫وتیان تۆمان بەشەخس������ی دەوێت‪،‬‬ ‫بۆیە من نەمك������رد‌و بەئەقڵی خۆمم‬ ‫كرد‌و ئێستاش پەشیمان نیم‪.‬‬ ‫بەرزان‪ :‬ژیانی هاوسەریت چۆن‬ ‫پێكەوە ناو لەژیانتدا چەند ژنت‬ ‫هێناوە؟‬ ‫بەهادین نوری‪ :‬تائێس������تا سێ جار‬ ‫ژنم هێناوە‪ ،‬ج������اری یەكەم‌و دووەم‬ ‫هەردووكیان كادری حیزبی بوون‪،‬‬ ‫پێویستە ئەوەش بڵێم كە من باوەڕم‬ ‫بەوە نییە م������رۆڤ دوو ژنی لەیەك‬ ‫كات������دا هەبێت‪ ،‬م������ن ژنێكم نەما‬ ‫ئەوكاتە ژنێكی ترم هێنایەوە‪ ،‬ژنی‬ ‫یەكەم������م جولەكەیەكی عێراقی بوو‬ ‫بەناوی ماردرێن بەحەبیبەش بانگم‬ ‫دەكرد‪ ،‬كادری حیزبی شوعی بوو‪،‬‬ ‫لەو ژنە سێ منداڵم هەیە هەرسێكیان‬ ‫لەس������ویدن‪ ،‬س������ەالم گەورەكەیانە‬ ‫لەدایكبووی ‪53‬یەو پرۆفیس������ۆرە‬ ‫لەفیزی������ای بایلۆژیدا‪ ،‬كچەكەش������م‬ ‫بەناوی حەیات دوای شۆڕشی ‪14‬ی‬ ‫تەموز لەدایكبووە‪ ،‬ئێس������تا پزیشكی‬ ‫تایبەتمەندە لەنەخۆش������ییە هەناویی‌و‬ ‫دەروونیی������ەكان‪ ،‬پەری كچیش������م‬ ‫كارمەندە لەسوید‌و ئەویش كۆلێژی‬ ‫بایۆلۆژی تەواو كردووە‪ ،‬هەرسێكیان‬ ‫لەیەكێتی سۆڤێت خوێندنیان تەواو‬ ‫كرد‪ ،‬ژنەكەی تریش������م هەر كادری‬ ‫حیزب������ی بوو‪ ،‬عەرەبێكی ش������یعەی‬ ‫بەس������راوی ب������وو بەن������اوی عائیدە‬ ‫یاسین‪ ،‬لەویش كوڕێكم هەیە ئێستا‬ ‫ئەویش لەسویدە‌و لەدایكبووی ساڵی‬ ‫‪68‬ە‪ ،‬ژنی سێیەمیش������م ئەمەیە كە‬ ‫ئێستا لەگەڵمدایە‪ ،‬كوردەو خەڵكی‬ ‫قەرەداخە‪ ،‬ئەم نەخوێندەوارەو دوو‬ ‫منداڵ������م لێی هەیە بەن������اوی ژوان‌و‬ ‫كەمان‪ ،‬تەمەنیان ‪13‬ساڵ‌و ‪11‬ساڵن‪،‬‬ ‫بەهەموویان شەش منداڵم هەیە‪.‬‬ ‫بەرزان‪ :‬خۆت چیت خوێندووە؟‬ ‫بەهادی������ن نوری‪ :‬كە هاتینە ش������ار‪،‬‬ ‫پ������اش ماوەی������ەك باوك������م زەختی‬ ‫ئەخس������تە س������ەرم كە لەبیارە الی‬ ‫م������ەال كەریم������ی مودەڕی������س یان‬

‫لەقەراخ الی خاڵم ش������ێخ مستەفای‬ ‫شێخ مەجید بخوێنم‪ ،‬ئەو مەالیەكی‬ ‫ناسراوبوو‪ ،‬منیش ئەوەم ڕەفز كرد‌و‬ ‫حەزم لێی نەبوو‪ ،‬دەمویست دەوامی‬ ‫مەكت������ەب بكەم‪ ،‬دواتر گەش������تینە‬ ‫چارەس������ەرێكی ناوەندی كە لەماڵی‬ ‫خۆمان ب������م‌و نەچم ب������ۆ فەقێیەتی‪،‬‬ ‫واڕێكەوتی������ن كە ئەو دەرس������انەی‬ ‫ئەو دەیەوێ������ت بیخوێنم‌و لەمەكتەبی‬ ‫ئێوارانیش دەوام بكەم‪ ،‬لەسەر ئەوە‬ ‫ڕێككەوتی������ن‪ ،‬فیعلەن هەردووكیانم‬ ‫جێبەج������ێ ك������رد‪ ،‬لەخوێندنی الی‬ ‫باوك������م‌و م������ەالی مزگەوتەكەمان‬ ‫نەحو صەرفم خوێند‌و باشیش لێی‬ ‫تێگەشتم بەو ڕادەیەی كە ئێستاش‬ ‫شارەزایی باشم لێی هەیە‌و دەتوانم‬ ‫دەرس بڵێم������ەوە لەزانكۆ‪ ،‬لەهەمان‬ ‫كات������دا مەكتەبیش������م خوێند‌و دوو‬ ‫س������ێ پۆلم بەس������اڵێك تەواو كردو‬ ‫چوومە ناوەندی‪ ،‬لەناوەندی مامەوەو‬ ‫شەهادەی س������ێم وەرگرت‪ ،‬لەپۆلی‬ ‫چواریش چەن������د مانگێك دەوامم‬ ‫ك������رد تاكو ئەمر بیلقەبزم دەرچوو‬ ‫لەسەر ش������وعییەت‪ ،‬دوای ئەوە خۆم‬ ‫ش������اردەوەو دوات������ر لەحوزەیرانی‬ ‫‪49‬دا چووم بۆ بەغ������داد‪ ،‬كاتێك‬ ‫بووم بەبەرپرسی حیزبی سلێمانی‬ ‫لیژنەیەكم دروس������تكرد‌و لەهەمان‬ ‫ساڵدا بووم بەس������كرتێری گشتی‬ ‫حیزبی شوعی عێراقی‪ ،‬واتە بووم‬ ‫بەكەسی یەكەمی ئەو حیزبە تاوەكو‬ ‫نیسانی ‪‌53‬و لەو س������اڵەدا گیرام‌و‬ ‫حوكم������ی ئیعدامم������ان بۆدەركرا‪،‬‬ ‫ئەوەب������وو حەملەیەك������ی گ������ەورەی‬ ‫جەماوەری������ی لەناو عێ������راق‌و واڵتە‬ ‫عەرەب������ی‌و ئەوروپییەكان س������ەری‬ ‫هەڵداو داوای ئازادكردنی ئێمەیان‬ ‫دەكرد‪ ،‬ئیت������ر بەو هۆیەوە حوكمی‬ ‫ئیعدامی������ان ڕەفز ك������رد‌و كردیان‬ ‫بەزیندانی هەتاهەتایی‪ ،‬شەش ساڵم‬ ‫تەواو نەكرد شۆڕش������ی ‪14‬ی تەموز‬ ‫ڕووی داو ڕژێمی پاشایەتی ڕووخاو‬ ‫ئێمەش لەسجن دەرچووین‪ ،‬ئەو كاتە‬ ‫خۆشم‌و هاوسەرەكەش������م لەسجندا‬ ‫بووین‪ ،‬س������ەالمی ك������وڕم لە‪53‬دا‬ ‫لەس������جن لەدایكب������وو‪ ،‬نەیدەزانی‬ ‫دنیایەكی ت������ر هەیە ل������ەدەرەوەی‬ ‫س������جن‪ ،‬تەنانەت شتێكی عەنتیكەی‬

‫لەسەر هەیە كە ڕۆژێكیان ئیدارەی‬ ‫س������جنی ژنان كەرێك������ی بەبارەوە‬ ‫بردووەتە س������جنەوە‪ ،‬لەب������ەر ئەوەی‬ ‫سەالمیش تەنها كۆتر‌و پشیلەو ژنی‬ ‫دیب������وو‪ ،‬كردبوویەوە هات‌و هاوار‌و‬ ‫وتب������ووی دایە پش������یلەیەكی گەورە‬ ‫هات (بەپێكەنینەوە)‪ ،‬دواتر ژنێك‬ ‫بردبوویە دەرەوەی سجن‌و بردبووی‬ ‫بۆ س������ینەما‪ ،‬س������ەالم لەبەر ئەوەی‬ ‫تەنها مواجەهەی س������جنی بینی بوو‬ ‫وەیزانیبوو ئەوێش هەر مواجەهەیە‪.‬‬ ‫بەرزان‪ :‬ئەی خۆشترین كاتی‬ ‫تەمەنی خۆت چی بوو؟‬ ‫بەهادین نوری‪ :‬تائێس������تا دووجار‬ ‫ش������تی خۆش������ی سیاس������یم دیوە‪،‬‬ ‫جارێكیان لەسجندا بووم ڕژێمی‬ ‫مەلەكی ڕووخا‪ ،‬جارەكەی تریش‬ ‫ئەوەب������وو ك������ە س������ەدام ڕووخا‪،‬‬ ‫خۆش������ترین ش������تی سیاس������ی كە‬ ‫لەتەمەن������ی خەباتگێڕیم������دا دیومە‬ ‫ئەوەب������وو ك������ە پێمواب������وو بەوە‬ ‫بەش������ێك لەئاواتەكان������م هاتەدی‪،‬‬ ‫ب������ەاڵم بەداخەوە ئەو ئاواتەی خۆم‬ ‫نەهاتەدی كە بۆی بووم بەشوعی‪،‬‬ ‫ئەوی������ش ئەوەبوو كە عێراق ببێت‬ ‫بەسۆشیالیس������تی‪ ،‬ب������ەاڵم ئ������ەوە‬ ‫نەهاتەدی‪ ،‬ئێس������تاش ه������ەر ئەوە‬ ‫ئاواتمەو دڵنیاش������م سەدی سەد كە‬ ‫ڕۆژێك لەڕۆژان ه������ەر دێتەدی‪،‬‬ ‫بەاڵم بەو شێوازە نا كە ئێمە زوو‬ ‫لەكتێب������دا خوێندبوومانەوەو تێی‬ ‫گەش������تبووین‪ ،‬حەتمەن ئەو نیزامە‬ ‫هەر دێت‪ ،‬ب������ەاڵم بەو جۆرەنا كە‬ ‫لەكتێبەكاندا نوس������راون‪ ،‬چونكە‬ ‫س������ەرمایەداری ناتوانێت كێشەی‬ ‫كەس چارەسەر بكات‪.‬‬ ‫بەرزان‪ :‬ئەی بە چ شتێكی‬ ‫ناسیاسی خۆشحاڵ بوویت؟‬ ‫بەهادین نوری‪ :‬شتی خۆش زۆرە‬ ‫لەژیان������دا بەس ئ������ەو تام‌وچێژەی‬ ‫نییە كە ئینس������انێك كەس������ێكی‬ ‫سیاس������ی بێـت‌و س������ەركەوتنێكی‬ ‫گەورەی سیاس������ی ببینێت‪ ،‬تەنها‬ ‫ئاوات������م ئ������ەوە بوو ك������ە عێراق‬ ‫ببێت������ە واڵتێكی سۆشیالیس������تی‌و‬ ‫حیزبی شوعی دەستەاڵت بگرێتە‬ ‫دەس������ت‪ ،‬ئەو شانسەشی هەبوو كە‬ ‫لەشەس������تەكاندا دەستەاڵت بگرێتە‬ ‫دەس������ت‪ ،‬بەاڵم س������ۆڤیەت گوێیان‬ ‫ڕاكێشاین‌و نەیانهێشت‪ ،‬ئەو كاتە‬ ‫ئێمەش دەروێش بووین‪.‬‬ ‫بەرزان‪ :‬ئەی ئێستا كاتەكانت‬ ‫چۆن بەسەر دەبەیت؟‬ ‫بەهادین نوری‪ :‬ناتوانم بخوێنمەوە‪،‬‬ ‫چونكە چاوەكانم ب������اش نابینن‪،‬‬ ‫خەڵ������ك بەباش������ی ناناس������مەوە‪،‬‬ ‫ناش������توانم بەپ������ێ پیاس������ە بكەم‪،‬‬ ‫بەسەیارە دەگەڕێم بەمالو بەوالدا‪.‬‬ ‫بەرزان‪ :‬ئێستا كە لەماڵەوە‬ ‫كەوتوویت‌و نەخۆشیت‪ ،‬هیچ‬ ‫خەفەت بۆ پیربوونی خۆت‬ ‫ناخۆیت یان بیر لەڕابردووی‬ ‫خۆت ناكەیتەوە؟‬ ‫بەهادین ن������وری‪ :‬جا كەس هەیە‬ ‫لەدنی������ادا پیربێ������ت‌و پێی خۆش‬ ‫بێت؟ ئەگەر كەسێكی وا هەبێت‬ ‫ئ������ەوە بێئەقڵ������ەو ئەقڵ������ی بەدنیا‬ ‫ناش������كێت‪ ،‬پیری ناخۆشە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بتەوێت‌و نەتەوێ������ت هەر ئێخەی‬

‫ئینسان دەگرێت‪ ،‬لەو زروفەی كە‬ ‫تیای ژیام ئ������ەوەم كرد كە بەدڵی‬ ‫خۆم بوو‪ ،‬پەش������یمان نیم لەهەموو‬ ‫ئەو خەباتەی كە كردوومە‪ ،‬چونكە‬ ‫بۆ خۆمم نەكردووە‌و كە دەستمكرد‬ ‫بەخەباتی سیاس������ی‌و لێشی هاتمە‬ ‫دەرەوە هیچ������م لەدنیادا نەبووە ئەو‬ ‫جالنە نەبێ كە لەبەرمدایە‪ ،‬نزیكەی‬ ‫سی واڵتی دنیام دیوە‪ ،‬لە‪‌62‬و ‪63‬‬ ‫لەیەكێتی سۆڤیەت بووم‌و خەڵك‌و‬ ‫ڕژێمی س������ۆڤییەتم بەشتێكی باش‬ ‫دەهاتە بەرچاو‪ ،‬فیعلەن ئەو وەختە‬ ‫باش������یش بوو‪ ،‬بەاڵم كە لەس������اڵی‬ ‫‪64‬دا خرۆش������ۆفیان بەئینقالبێك‬ ‫البرد‌و برێجنێف بوو بەشەخس������ی‬ ‫یەكەم‪ ،‬وردە وردە شتەكان گۆڕا‪،‬‬ ‫بیست ساڵ حوكمڕانی برێجنێف‬ ‫هەموو شتێكی خراپ كرد‪ ،‬چونكە‬ ‫كابرایەكی هیچ‌و پوچ‌و خڵەفاو بوو‪،‬‬ ‫هەر ئەوەندەی دەویست كە ڕادیۆ‌و‬ ‫تەلەڤزیۆن‌و ڕۆژنامەكان بە شان‌و‬ ‫بازوویدا بڵێن‌و وەسفی بكەن‪.‬‬ ‫بەرزان‪ :‬ئەی گوێ لەگۆرانی‬ ‫دەگریت‪ ،‬حەزت لەدەنگی كێیە؟‬ ‫بەهادی������ن نوری‪ :‬ح������ەزم لەدەنگی‬ ‫دی���ل��ان‌و س������ەید عەلی ئەس������غەر‬ ‫بوو‪ ،‬ح������ەزم لەعەبدولوەهاب‌و ئوم‬ ‫كەلسوم‌و ئەس������فەهان‌و فەیروزیش‬ ‫هەی������ە لەن������او عەرەبەكاندا‪ ،‬حەزم‬ ‫لەمقامات������ی عێراق������ی‌و زۆری������ش‬ ‫ح������ەزم لەقەتار‌و ئەاڵوەیس������ی بوو‪،‬‬ ‫لەهەمووی������ان زیاتر حەزم لەقەتار‌و‬ ‫ئەاڵوەیسی بوو كە تائێستاش حەزم‬ ‫لێیەتی‪ ،‬حەزیشم لەدەنگی مەزهەری‬ ‫خالقی‌و ناس������ری ڕەزازییە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫عەب������دواڵ گۆرانی شاعیریش������دا‬ ‫برادەرایەت������ی‌و عەالقەم������ان زۆر‬ ‫خۆش ب������وو‪ ،‬ماوەیەكیش پێكەوە‬ ‫لەسجن بووین‪.‬‬

‫بەهادین نوری‪:‬‬ ‫"ڕۆژنامەیەك هاتبوو‬ ‫پرسیاری بێمانای‬ ‫دەكرد‪ ،‬باوەڕت‬ ‫بەخوا هەیە؟ ئەی‬ ‫بەزیندوو بوونەوە؟‬ ‫ئەی بەجەهەنم؟‬ ‫ئەو پرسیارانە شتی‬ ‫فەلسەفین‌و ناكرێت‬ ‫لەهەموو كەسێك‬ ‫بپرسیت"‪.‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫‪2010 /10/5‬‬

‫ژماره‪43‌:‬‬

‫‪11‬‬

‫"كاركردنم لەفیلم‌و درامادا وای لێنەكردووم شانۆ پشتگوێ بخەم"‬ ‫شەماڵی عەبەڕەش بۆ‬ ‫ئەكتەرێكی كوردی دوورە‬ ‫واڵت ئاماژە بەوە دەدات كە‬ ‫لەسەر ئاستی واڵتی هۆڵەندا‬ ‫توانیویانە ناسنامەی كولتورو‬ ‫هونەری كوردی بناسێنن‌و‬ ‫هەنگاوی بەرچاو بنێن‌و خۆیشی‬ ‫بەعاشقێكی دیاری بواری شانۆ‬ ‫دەزانێت‌و بەپێویستی دەزانێت‬ ‫بەشداریكردنی شانۆكاران‬ ‫لەفیلم‌و زنجیرە دراماكاندا وایان‬ ‫لێنەكات لەكاری شانۆیی دابڕێن‌و‬ ‫پشتگوێی بخەن‪.‬‬ ‫سازدانی‪ :‬جەمال ئەحمەد جەمیل‬ ‫هونەرمەند شەماڵی عەبەڕەش وەك خۆی باسی‬ ‫دەكات‪ ،‬ئەگەرچی لەئێستادا خۆی‌و شانۆكەی‬ ‫لەئەوروپ������ا دەژین‪ ،‬بەاڵم كولت������وری خۆرئاوا‬ ‫نەیتوانیوە لەنیش������تمان‌و هونەرەكەی دایبڕێت‪،‬‬ ‫بەڵكو ئەو كولتورە بووە پاڵنەرێك بۆداهێنانی‬ ‫نوێتر زیاتر لەبوارەكەی خۆی‪.‬‬ ‫جەمال‪ :‬تۆ كە سەفەرت كرد نیشتمان‌و‬ ‫بینەرەكەت لەبیر بوو؟‬ ‫شەماڵ‪ :‬س������ەفەركردنی من لەس������اڵی ‪1993‬دا‬ ‫پەیوەن������دی هەب������وو بەزروف������ی تایبەتی������ەوە‪،‬‬ ‫سەفەركردنی من‌و جێهشتنی ئەو بینەرە ئەوە‬ ‫نەبوو بڵێیت لەحەزێكەوە بوبێت‪ ،‬ئەوە خەمێكی‬

‫گەورە بوو لەالم كە چوومە هەندەران تائێستاش‬ ‫بیرم الی كوردستان‌و ئەو بینەرە خۆشەویستە‬ ‫بووە‪ ،‬ئەگ������ەر وا نەبووایە بەینا‌و بەین نمایش‌و‬ ‫كاری هونەرییم������ان نەئەهێنایەوە بۆئەوەی ئەو‬ ‫بین������ەرە مەزن������ە خۆشەویس������تە جارێكی دیكە‬ ‫بمانبینێتەوە‪.‬‬ ‫جەمال‪ :‬شەماڵ‌و شانۆكەی لە ئەوروپا گەشتنە‬ ‫چی ئەنجامێك لەگەڵ تێكەاڵ‌و بونیان بە‬ ‫كولتوری خۆرئاوای؟‬ ‫شەماڵ‪ :‬لەو ‌ێ دەستە‌وسان نەوەستاین‪ ،‬لەسەرەتا‬ ‫كە دەچیتە ئەو واڵتانە بتەوێت یان نا‪ ،‬سەرقاڵ‬ ‫دەبیت بەهەند ‌ێ كاری فەرمییەوە‪ ،‬مەبەس������ت‬ ‫لەوەرگرتن������ی مافی مانەوە‌و نیش������تەجێبوون‌و‬ ‫زمان فێربوون‪...‬تد‪ .‬خۆش������بەختانە لەس������اڵی‬ ‫‪1995‬دا توانی������م بەش������داری لەفیلمێكدا بكەم‬ ‫كە ناوەخنی فیلمەكە باس������ی كورد بوو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫فیلمەكە هۆڵەن������دی ـ مەغریبی ـ بەلجیكی بوو‬ ‫ئەو س ‌ێ واڵتە بەرهەمیان هێنابوو‪ ،‬وێنەگرتنی‬ ‫ئەو بەش������انەی كە من رۆڵم تیا دەبینی لەواڵتی‬ ‫مەراكیش بوو‪ ،‬توانیم لەگەڵ ئەو تیمە هۆڵەندییە‬ ‫رۆڵ ببینم لەگەڵ كاك ئەكرەم سلێمان‌و شادان‌و‬ ‫شنۆی كچم‪.‬‬ ‫دوا ب������ەدوای ئەوە ئێمە نەوەس������تاین‌و بەهاتنی‬ ‫چەند هونەرمەندێكی خۆشەویست لەدوای من‬ ‫بۆ واڵتی هۆڵەندا توانیمان تیمێك دروس������ت‬ ‫بكەین‌و دەس������تبەكار بین‪ ،‬بەردەوام بووین هەتا‬ ‫ئەوكاتەی من چوومە بەریتانیا‪ ،‬واتە لەدوای ئەو‬ ‫فلیمەوە بوو لەساڵی ‪1995‬دا ئێمە لەكاركردنی‬ ‫شانۆ نەوەستاین‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە كەمتەرخەمی‬ ‫ڕاگەیاندن������ەكان وائ������ەكات ك������ە هەواڵەكان‬ ‫نەگەنەوە كوردستان‌و نەگەنەوە بینەر‪ ،‬زۆرجار‬ ‫لەچاوپێكەوتنێكدا پێمدەڵێن تۆ فلیمێكت هەیە‪،‬‬

‫ب������ەاڵم نازانن من لەو ‌ێ چەن������د فلیمێكم هەیە‪،‬‬ ‫دەڵێن تۆ لەوەتەی ڕۆیشتووی كە هاتویتەوە دوو‬ ‫شانۆیت هەیە لەبەرئەوەی ئەو دوو شانۆییەمان‬ ‫هێناوەتەوە كوردستان‪ ،‬بەاڵم نازانێت بەردەوام‬ ‫ئێمە لەسەرەتادا بەكوردی‌و پاشان بەزمانی ئەو‬ ‫واڵتە كە زمانی هۆڵەندیە ش������انۆی كوردیمان‬ ‫بەزمانی هۆڵەندی پێشكەشكردووە‪.‬‬ ‫جەمال‪ :‬ئەتوانین بڵێین هونەرێكی خۆرهەاڵتی‬ ‫بەناوی هونەری شانۆی كوردیتان بەخۆرئاوا‬ ‫ناساندووە؟‬ ‫ش������ەماڵ‪ :‬من دەتوان������م بڵێم لەهۆڵەن������دا بەڵێ‌‪،‬‬ ‫بەاڵم هەتاكو ئێستا لەئینگلتەرا نەمانتوانیووە‪،‬‬ ‫هەرچەندە ماوەی دووس������اڵە لەوێ������م واتە نوێم‬ ‫لەوێ‌‪ ،‬لەپاڵ ئیش������ی هونەرییدا لەگەڵ شاداندا‬ ‫لەكۆلێژی زمانی ئینگلیزی ئەخوێنین‌و خەریكی‬ ‫بەهێزكردنی زمان������م‪ ،‬چونكە بەپێی ئەزموونی‬ ‫هۆڵەندا گەش������توومەتە قەناعەتێ������ك تۆ ئەگەر‬ ‫لەواڵتێك������ی ئەوروپیدا بژیت ئەبێت زمانەكەی‬ ‫بەتەواتی بزانی بۆئەوەی تۆ بتوانیت بچیتە ناو‬ ‫ئەو كولتورەوە‪ ،‬مەبەستم كولتوری شانۆیە ئەبێت‬ ‫دیوارەكان بڕوخێنیت‪ ،‬ئەبێت هیچ بەربەستێك‬ ‫نەهێڵیت تەنها شتێكیش كە یارمەتیت ئەدا زمانە‪،‬‬ ‫فێربوون������ی زمان وای لێكردم كە بتوانم لەگەڵ‬ ‫شادان‌و شنۆی كچم بتوانین بەزمانی هۆڵەندی‬ ‫كار بكەین‪ ،‬كاتێكی������ش كە بەزمانی هۆڵەندی‬ ‫كارمان كردووە لەهەموو نمایشەكاندا بینەری‬ ‫تایبەتی هۆڵەندیمان هەبوو‪ ،‬جارێكیان سەفیری‬ ‫عێراقی كاك س������یامەند بەن������ا زۆر بەڕێزەوە‬ ‫باس������ی دەكەم زۆر یارمەتی ئەداین‌و پیشتگیر‬ ‫دەكردین‪ ،‬لەیەكێك لەنمایشەكانماندا ئامادەبوو‬ ‫كە هەستا قسەی كرد وتی من زۆر شادمانم كە‬ ‫ئاوڕی دەور‌و پشتم ئەدەمەوە قژ زەرد زۆرترە‬

‫لەقژ ڕەش بۆبینینی ئەم نمایشە‪ ،‬لەهەمانكاتدا‬ ‫وتی بەڕاستی ئەوەی ئێوە كردووتانە لەم واڵتە‪،‬‬ ‫سیاس������ەتمەدارەكان نەیانتوانی وەك ئێوە بێنە‬ ‫ناو ش������ەقامی واڵتەكەوە كە دێن������ە ئێرە ئەوان‬ ‫هەر بەرپرس������ەكان دەبینن‪ ،‬بەاڵم ئێوە توانیتان‬ ‫خەڵكێكی ڕۆش������نبیر‌و خوێنەواری سەرشەقام‬ ‫ڕاكێشن بۆ نمایشەكانتان‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا‬ ‫چەند ڕۆژ نمایش������مان كردبێت سەد‬ ‫بۆ سەد‌و حەفتا بینەری هۆڵەندیمان‬ ‫هەبووە بەخۆشحاڵییەوە‪.‬‬ ‫جەمال‪ :‬شەماڵی عەبەڕەش‬ ‫چۆن تائێستا لەباوەشی‬ ‫شانۆدا ماوەتەوە‌و وەك‬ ‫هونەرمەندەكانی تر‬ ‫شانۆیان جێنەهێاڵوە‪،‬‬ ‫تاوەك روو لەدراما‌و‬ ‫فیلم بكەن؟‬ ‫ش������ەماڵ‪ :‬بێگوم������ان من‬ ‫لەوێش بەهەمان ش������ێوە‬ ‫كاری فیلم������م كردووە‪،‬‬ ‫بەاڵم لەبەر ئەوەی هەست‬ ‫دەكەم ش������انۆكارم یانی ش������انۆ لەخوێنمدایە زیاتر بۆ شانۆیە‪ ،‬ڕاستە ئێستاش كە هاتوومەتەوە‬ ‫خۆشەویستی‌و عەشقم بۆ شانۆیە‪ ،‬وەك باسمكرد چەند پرۆژەیەكی دراما خراوەتە بەردەس������تم‪،‬‬ ‫ئەو فیلمە هۆڵەندییە‌و فیلمێكی ئەڵمانیم كردووە‌و بەاڵم من تاكو نەزان������م چی دەبم لەو پرۆژانە‌و‬ ‫ئەوە لەباكوری كوردستانی س ‌ێ مانگ مامەوە چی هەیە ناتوانم بەڕاس������تی گفت بدەم‪ ،‬تاكو‬ ‫لەو ‌ێ فیلمێكمان كرد بەن������اوی ڕۆژانی زەرد ئێس������تا گفتم بەهیچیان نەداوە‪ ،‬پێویستە بەینا‌و‬ ‫كە لەكەناڵی ‪ BBC‬دابەزی‪ ،‬تائێس������تا دووجار بەین تۆ لەكاری دراما‌و فیلمیشدا كار بكەیت‪،‬‬ ‫لەزنجیرەی ئینگلیزیدا‌و لەدوو حەلقەدا بەشدار چونكە ئێمە تائێس������تا ئەكتەری پسپۆڕمان نییە‬ ‫بووم لەدوو درامای جیاواز‪ ،‬بێجگە لەفیلمەكانی بۆ ئەو بابەتە‪ ،‬گلەیم نییە لەوەی كە شانۆكارێك‬ ‫كاك ئەكرەم‌و كاك شۆڕش‌و ڕەفیق ئەصاف‌و لەدراما‌و فیلمدا ئیش دەكات‪ ،‬بەاڵم گلەییەكەم‬ ‫هەمووی كارمكردووە‪ ،‬بەاڵم عیش������قی من وای تەنها لەوەیە ئەوە نابێتە هۆیەك كە شانۆكەیان‬ ‫لێنەكردووم شانۆكە پشتگو ‌ێ بخەم‪ ،‬من عیشقم پشتگو ‌ێ بخەن‪.‬‬

‫دۆبالژی كوردی ‪ ...‬لەبەرهەمی هونەرییەوە بۆ كاری بازاڕی‬

‫"تەلەڤزیۆنەكان حزبیین‌و هیچ چاودێرێكیان بەسەر بەرهەمە دۆبالژكراوەكانەوە نییە"‬ ‫لەئەمڕۆدا گلەیی‌و گازندەی‬ ‫ئەوە دەكرێت كە فیلمە‬ ‫دۆبالژكراوەكان هێندەی ئەوەی‬ ‫كاریگەری نێگەتیڤی بۆسەر‬ ‫كۆمەڵگە هەبووە‪ ،‬كاردانەوەی‬ ‫پۆزەتیڤی نەبووە‌و لەو ڕووەوە‬ ‫الیەنە ئەكتیڤەكانی بەشاراوەیی‬ ‫ماونەتەوە‪ ،‬هەربۆیە پێویستە‬ ‫لەئێستادا كار بۆ ئەوە بكرێت كە‬ ‫هونەری دۆبالژ ببێتە بەدیلێك بۆ‬ ‫دەوڵەمەندكردنی كولتوری كوردی‬ ‫نەك شێواندنی‪.‬‬

‫ئەنوەر حەمەغەریب‬ ‫سەفین ئەنوەری شانۆكار‌و سەرۆكی گروپی‬ ‫ستۆدیۆی ئەكتەر لەسلێمانی لەباسكردنی‬ ‫كاری دۆبالژكردنی فیلم لەكوردستاندا ئەوە‬ ‫دەخاتەڕوو كاری دۆبالژ الیەنی ئیجابی‌و سه‌مین ئه‌نوه‌ر‬ ‫سلبی هەیە‌و لەو رووەوە ئاماژە بەو دەدات كە‬ ‫ئەو كارە دۆبالژانەی لەبازاڕدا دەفرۆشرێت‌و باشترە بەرهەمە مێژووییەكان دۆبالژ بكرێن‬ ‫نیشان دەدرێت ئەوانە بەشێوازێكی بازرگانی لەالیەكی دیكەوە بەیان زەریفی هونەرمەند‬ ‫دۆبالژ كراونەتە سەر زمانی كوردی‪ ،‬ئاماژە بەوە دەدات كە سااڵنێكە لەگەڵ كاری‬ ‫"هەروەك چۆن لەزەمەنێك لەزەمەنەكان شانۆ‌و دراما‌و دۆبالژ كاردەكات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كورد ڕوودەكەنە جۆرێك لەكاسبی كردن ڕەخنە لەهەندێك لەكارە دۆبالژكراوەكان‬ ‫بۆبەدەستهێنانی سەرمایە‪ ،‬وردەكاری ئەو دەگرێت‌و پێیوایە بەشێك لەو فیلم‌و‬ ‫ئیشە دۆبالژكراوانە بەشێكە لەو سەرەتایە"‪ ،‬درامایانەی دۆبالژ دەكرێن كاریگەرییەكی‬ ‫هاوكات بەگرنگی دەزانێت كە ئەو تیپانەی نێگەتیڤی كردۆتە سەر كۆمەڵگای كوردی‪،‬‬ ‫لەبواری شانۆو كاری فیلمسازی كاردەكەن‪" ،‬ئەوە كولتورو داب‌و نەریتی ئێمە نییە‪،‬‬ ‫ئەو بۆشاییە پڕبكەنەوە‌و ببنە رێگر لەبەردەم بۆیە نابێت كارێك بكەین ببێتە هۆی‬ ‫ئەو كارانەی دەبنە هۆكاری الدان بەتایبەت لەكەداركردنی كولتوری كوردی"‪ ،‬هەربۆیە‬ ‫پێیباشە كارێكی مێژوویی دۆبالژ بكەیت كە‬ ‫بۆمندااڵن‪.‬‬ ‫پەیوەندی بەشارستانییەت‌و كولتوری واڵتانی‬

‫به‌یان زه‌ریفی‬ ‫دنیاوە هەبێت‪ ،‬بەاڵم بەشێوە شیاوەكەی‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئاماژە بۆ ئەوە دەكات كە ئەو‬ ‫دۆبالژانەی بۆ مندااڵن كراون دوورن‬ ‫لەحەزەكانی مندااڵن‌و وشەی زۆربەی‬ ‫ئەو كارانە منداڵ لێی تێناگات‪ ،‬لەرووی‬ ‫چارەسەركردنیشەوە بەیانی زەریفی باس‬ ‫لەوە دەكات كە كاتێك كاری دۆبالژ‬ ‫دەكات دەگەڕێت بۆ چیرۆكێ یان بۆ‬ ‫فیلمكارتۆنێك كە نزیك بێت لەحەزەكانی‬ ‫مندااڵن‪ ،‬بۆ ئەوەی كارێكی باش پێشكەشی‬ ‫مندااڵن بكات‪ ،‬مەبەستی لەگەڕان بەدوای‬ ‫كارێكی ناوازەدا بۆ ئەوە دەباتەوە كە‬ ‫مندااڵن ئەو ڕستانە دەڵێنەوە كە لەفیلمەكەدا‬

‫هاتووە‪" ،‬پێویست ناكات وشەی ناشیرین هیچ بنەمایەكی هەڵسەنگاندن‌و مۆڵەتی‬ ‫فێری مندااڵن بكرێت‪ ،‬وەك ئەوەی مندااڵن رەسمی "تەنها بازاڕیبوونی بەرهەمەكە‬ ‫بەو هۆیەوە فێر وشەی زۆر ناشیرین بوون"‪ ،‬پێوەرە الیان نەك كۆمەڵگا‪ ،‬زۆربەی‬ ‫هاوكات سەفین ئەنوەر كە جەخت لەسەر كارە نایاساییەكان بۆشێواندنی كۆمەڵگا‌و‬ ‫قسەكانی زەریفی دەكاتەوە‪ ،‬ئەوە ناشارێتەوە بەرژەوەندی بازرگانییە"‪ ،‬هەربۆیە بۆ‬ ‫كە بەشێوازێكی زۆر نایاسایی‌و بێ كوالیتی‌و چارەسەركردنی ئەو كێشەیە سەفینی‬ ‫بێ كۆنترۆڵكردن چەندین فیلم‌و دراما هونەرمەند ئەوە دەخاتەڕوو كە لەوەزارەتی‬ ‫دۆبالژ دەكرێت‌و دەخرێتە بازاڕەوە یاخود ڕۆشنبیری‌و لەنێوان بەڕێوەبەرێتیەكاندا‬ ‫چەندین رستەی نەشیاوو نەشاز كە هیچ چەندینجار باسیان لە‌و حاڵەتە كردووە‬ ‫سیستمێكی پەروەردەیی‌و هونەری رەچاو كە پێویستە كۆنترۆڵێك بۆ ئەو گروپانە‬ ‫میكانیزمێكی‬ ‫"چونكە‬ ‫ناكرێت دەخرێتە سەر ئەفالمكارتۆنەكان‌و دابنرێت‪،‬‬ ‫حیواری بۆ زیاد دەكەن بەشێوازێكی پەروەردەیی‌و سیستمێكی هونەریانە پەیڕەو‬ ‫كوردی كە منداڵی كوردی بەرەو ئاراستەی ناكرێت لەدۆبالژكردندا"‪.‬‬ ‫نادروست بردووە‌و كەس لێپرسینەوە ناكات‪،‬‬ ‫پێویستە وەزارەت كۆنترۆڵی بكات‬ ‫"ئەو كارە نەشیاوە بۆتە نەریت"‪.‬‬ ‫لەالیەكی دیكەوە سەرپەرشتیاری گروپی‬ ‫هونەری باران باس لەوە دەكات كە وەزارەتی‬ ‫دۆبالژەكان بازاڕیین‬ ‫محەمەد حەمەئەمین سەرپەرشتیاری گروپی ڕۆشنبیری نەیتوانیووە كۆنترۆڵی نەك فیلمە‬ ‫هونەری باران كە تایبەتە بەكاری هونەری دۆبالژكراوەكان‪ ،‬بەڵكو ئەو سیدیانە بكات‬ ‫دۆبالژكردن سەرەتای قسەكانی بەوە كە چەندین ساڵە هونەرمەندە موزیكیسەكان‬ ‫دەستپێكرد كە چەندین گرفت لەو بوارەدا بەدوایەوە ماندوون لەوەی كە مافی كۆپی‬ ‫هەیە‌و پێویستە قسەی جدی لەسەر بكرێت‪ ،‬نەكردنیان هەیە‪" ،‬بۆ كۆنترۆڵ نەكراوە‪،‬‬ ‫قسەكانی لەوەدا دەبینێتەوە كە دۆبالژ خۆی دەتوانن كۆنترۆڵی ئەو كارە بكات‪ ،‬پێویستە‬ ‫لەخۆیدا هونەرێكی گەورەیە‌و لەزۆربەی وەزارەتی ڕۆشنبیری ئەو شوێنەی مۆڵەتی‬ ‫واڵتاندا بەگرنگییەوە لێیدەڕوانن‌و ئامانج فەرمی نییە دایبخات"‪.‬‬ ‫تیایدا گواستنەوە‌و ئاڵوگۆڕی كولتورو سەبارەت بەبوون‌و نەبوونی چاودێریكردنی‬ ‫فەرهەنگ‌و سینەمایە بۆیەكتر‪" ،‬دۆبالژ ئەو شوێنانەی كەكاری دۆبالژ دەكەن بەیان‬ ‫هونەرێكی سادەو سانا نییە‪ ،‬وەك ئەوەی زەریفی بەداخە بۆئەوەی هیچ چاودێرێك‬ ‫الی ئێمە تەماشای دەكرێت‪ ،‬هونەرەو نابینرێت كە سنورێك بۆ ئەو دراماو فیلمانە‬ ‫دەبێت بەشێوازی هونەریی‌و تەكنیكی خۆی دابنێت‪ ،‬یاخود هەڵسەنگاندنی الیەنی ئیجابی‌و‬ ‫سلبی ناوەڕۆكی فیلم‌و دراماكان بكات بۆ‬ ‫بكرێت"‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئاماژە بەوە دەدات كە زۆرجار نیشاندان یان راگرتنی‌و هۆكاری جێبەجێ‬ ‫دۆبالژكردن الیەنێكی باشە لەپانتایی نەكردن‌و دانانی فلتەرێك بۆ هەڵسەنگاندنی‬ ‫هونەری كوردیدا‪ ،‬بەاڵم لەهەمانكاتدا كاری دۆبالژ بەالی زەریفیەوە دەگەڕێتەوە‬ ‫بینەریش لەهونەر دەتۆرێنێ‪ ،‬جگەلەوەش بۆ تەلەڤزیۆنەكان‪ ،‬چونكە حزبیین‌و هیچ‬ ‫ئاماژە بۆ ئەوە دەكات كە چەندین گروپ‌و چاودێرێكیان بەسەرەوە نییە‪" ،‬مەگەر‬ ‫ێ بوونی لەناوخۆیاندا چاودێربن بەسەر خۆیانەوە"‪.‬‬ ‫كۆمپانیا لە‌و بوارەدا كاردەكەن بەب ‌‬

‫‪10‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /10/5‬‬

‫ژماره‪43‌:‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫گۆشەیەكە تایبەت بەناساندنی ئامێرە مۆسیقیەكان‬

‫چووە ریزی‬

‫ڤیۆلۆن (كەمان)‬ ‫ئامادەكردنی‪ :‬جەمال جەالل‬

‫بەناوبانگترین‬

‫‪Sizi1991@gmail.com‬‬

‫ڤیۆل������ۆن یەكێك������ە لەئامێرە مۆس������یقیە‬ ‫س������یمدارەكان‌و سەرەكیترین ڕۆڵی هەیە‬ ‫لەناو ئۆرێكس������ترادا‪ ،‬ئ������ەم ئامێرە زیاتر‬ ‫لەسەر ش������انی چەپ دادەنرێت‌و كەوان‬ ‫(قەوس)ێكیشی هەیە بۆ ژەنینی ئامێرەكە‌و‬ ‫بەدەستی ڕاست دەگیرێت‪.‬‬ ‫كۆكی ئامێری كەمان‬ ‫سیمەكانی كەمان لەناس������كەوە (جواب) بۆ گڕ (قەرار)‬ ‫ڕێكدەخرێت‌و لەچوار سیم پێكهاتووە‪ ،‬ئەویش بەمشێوەیە‪:‬‬ ‫ێ (سیمی‬ ‫می (س������یمی یەكەم)‪ ،‬ال (س������یمی دووەم)‪ ،‬ڕ ‌‬ ‫سێیەم)‪ ،‬سۆڵ (سیمی چوارەم)‪.‬‬ ‫مێژووی ڤیۆلۆن‬ ‫مێ������ژووی ئەم ئامێرە دەگەڕێتەوە بۆس������ەدەی نۆی زاینی‬ ‫لەئەوروپا‪ .‬زۆرێك بڕوایان وایە كە هی ئیمپراتۆریەتیكی‬ ‫‪5000‬ساڵ پێش زاینە‪ ،‬هەندێكی تر پەیدابونی دەگەڕێننەوە‬ ‫بۆ ئەفریقاو واڵتە عەرەبیەكان‪.‬‬ ‫لەكتێب������ی مێژووی ئامێ������رە مۆس������یقیەكانی جیهاندا‬ ‫پەیدابوونی ئەم ئامێرە دەگەڕێننەوە بۆ كوردەكان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەوەی كە ئێستا باوو گرنگە ڤیۆلۆن لەئەوروپادا گەشەی‬ ‫كردووە بەتایبەت لەئیتاڵیاو ئەڵمانیا‪.‬‬ ‫پێشینەی ڤیۆلیۆن‬ ‫گاس������پارۆ بێرتۆلۆن������ی‬ ‫ئیتاڵی یەكەمین كەس بوو‬ ‫كە ڤیۆلۆنی دروستكرد‪.‬‬ ‫هەندێجاریش بەداهێنەری‬ ‫ئ������ەم ئامێ������رەی ئەزانن‪،‬‬ ‫ێ لەش������اگردەكانی‬ ‫یەك ‌‬ ‫گاس������پارۆ‪ ،‬ئان������درە‬ ‫ئاماتی ب������وو كە ئەویش‬ ‫باشترین‌و بەناوبانگترین‬ ‫دروس������تكەری لەئاستی‬ ‫جیهاندا پەروەدە كرد‪ ،‬ئەویش ئەنتۆنیۆ سترادیوارس������ی‬ ‫ئیتاڵی بوو‪.‬‬ ‫ێ نییە كە‬ ‫وەك دەڵێن تائێس������تا لەهەموو جیهاندا كەس ‌‬ ‫ێ درێژە بەدەستڕەنگینی ئەو بدات‪ ،‬بەڵكو‬ ‫نەك تەنیا بتوان ‌‬ ‫ڤیۆلۆنێك دروس������ت بكات لەڕووی جوانی‌و دڵنش������ینی‬ ‫دەنگەوە بگات بەڤیۆلۆنەكانی ئەنتۆنیۆ سترادیوارس‪.‬‬ ‫ێ س������ەدە بەس������ەر نمونەی كارەكانی‬ ‫تائێس������تا پتر لەس ‌‬ ‫گاس������پارۆ گوزەری كردووە‌و بەدرێژایی ئەم ماوە زۆرەو‬ ‫هاتنە ئارای تەكنەلۆژیای فیزیایی‌و كیمیایی‪ ،‬كەچی نەك‬ ‫هەر نەیانتوانیووە گۆڕان لەپێكهاتەی كەمان بكەن‪ ،‬بەڵكو‬ ‫سەر لەنهێنی كاری دروستكەرە كۆنەكان دەرناكەن‪.‬‬ ‫بەشەكانی ڤیۆلۆن‬ ‫كەم������ان لەپەنجا‌و هەش������ت پارچەی جیاواز دروس������ت‬ ‫دەكرێت‌و كێشەكەشی نزیكەی چوار سەد گرامە‪.‬‬ ‫ڤیۆلۆن لەم بەشانە پێكهاتووە‪:‬‬ ‫• كەوان (قەوس) كە لەجۆرێك داری تایبەت دروست‬ ‫دەكرێت‌و ڕش������تە موی كلكی ئەسپ دەكرێت بەهەردوو‬ ‫سەریەوە‪.‬‬ ‫• كاس������ەی دەنگ‪ ،‬كە ئەمەش الشەی كەمانەكە ئەكات‌و‬ ‫ێ پارچە پێكهاتووە‪ ،‬رووی سەرەوەو رووی ژێرەوەو‬ ‫لەس ‌‬ ‫التەنیشت كە سەرو ژێری گەیاندووە بەیەك‪.‬‬ ‫• دەستە یاخود گەردن‪ ،‬ئەو پارچە تەختەی كە ئەكەوێتە‬ ‫ژێر س������یمەكان لەجۆری داری ئەبەنوس������ە‪ .‬ئەم دەستەیە‬ ‫بەبەش������ێكی چەماوەی كورت كۆتایی دێت كە ش������وێنی‬ ‫كلیلی وەتەرەكانەو كۆتاییەكەشی بەنەخشی سەری شێرو‬ ‫ئەسپ‌و‪....‬تد‪ ،‬ڕازێنراوەتەوە‪.‬‬ ‫• گریف‪ ،‬لەئەبەنوس دروس������ت دەكرێت‌و لەدەستەكەوە‬ ‫درێژبوەتەوە تا ناوەراس������تی كاس������ەی ڤیۆلۆنەكە‪ .‬گریف‬ ‫ئەو بەشەیە كە ژەنیار بەپەنجەكانی سیمەكە ئەچەسپێنێ‌‌و‬ ‫نۆتەو دەنگە جیاوارزەكان دەردەكات‪.‬‬ ‫• سیمگیر‪ ،‬لەئەبەنوس دروست دەكرێت‌و لەمەودایەكی‬ ‫كورت������ی خەڕەكەوە ت������ا كۆتایی جەس������تەی ڤیۆلۆنەكە‬ ‫درێژبۆتەوە‪.‬‬ ‫• سیمەكان‪ ،‬لەكلیلەكانی سەردەس������تەكە ئەبەسترێت‌و‬ ‫بەسەر خەڕەك (جسر)ەكە ئەڕوات‌و پاشان لەسیمگیرەكە‬ ‫ئەبەسترێت‪ .‬س������یمەكانی ئەم ئامێرە بەزۆری لەڕیخۆڵەی‬ ‫مەڕ دروست ئەكرێت‪ ،‬بەاڵم لەئەمڕۆدا بۆ سیمە گڕەكان‬ ‫(ق������رار) بەس������ەر ڕیخۆڵەكەدا فلزێكی ناس������ك ئەپێچن‬ ‫بەدەوریا‪.‬‬ ‫ئامێری ڤیۆلۆن سەرەكیتیرن ئامێری ناو ئۆرێكسترایە كە‬ ‫گەورەترین ڕۆڵ دەبینێت‪ ،‬ئەم ئامێرە جیهانییەو تایبەت‬ ‫نییە بەهیچ نەتەوەو فەرهەنگێك‪.‬‬

‫ریکۆرد‬

‫کۆک‬

‫شەجەریان‬

‫پەنجا‬ ‫گۆرانیبێژی‬ ‫دنیا‬ ‫لەچەند ڕۆژی پێشوودا بەرنامەیەك‬ ‫لەڕادی������ۆی نەتەوەیی ئەمریكا‬ ‫پەخش������كرا‌و تێیدا محەم������ەد ڕەزا‬ ‫شەجەریانی هونەرمەندی بەناوبانگی‬ ‫ێ لەبەناوبانگترین‬ ‫ئێران وەك یەك������ ‌‬ ‫پەنجا گۆرانبێژی جیهان ناوزەدكرا‪.‬‬ ‫ئەو ڕادیۆیە كە بۆبیسەرانی ناوخۆی‬ ‫ئەمریكا پەخش دەكرێت‪ ،‬دووشەممەی‬ ‫هەموو هەفتەیەك لەبەرنامەیەكی كورت‬ ‫بەناوی "پەنج������ا دەنگی بەناوبانگ"‬ ‫‪NPR‬‬

‫لەئەنجامی ڕاپرس������یەكی گش������تی‬ ‫لەالیەن بەكارهێنەرانی ئینتەرنێتەوە‬ ‫هەڵدەبژێردرێن‪.‬‬ ‫ستیڤ ئینسكیپی بێژەری بەرنامە‬ ‫ڕادیۆیەكە لەناوەڕاستی بەرنامەكەیدا‬ ‫ئاماژەی ب������ەوەدا كە ش������ەجەریان‬ ‫لەگەڵ ئەوەی ڕاست‌و رەوانە لەكاتی‬ ‫قس������ەكردن‌و گفتوگۆداو مۆزیك‌و‬ ‫هونەرەكەشی بەهەمان شێوە دڵنشین‌و‬ ‫سەرنجڕاكێش������ە‪ ،‬دەنگێكی خۆش‌و‬

‫پ������ڕ لەئەڤینی هەی������ە‪ .‬لەبەردەوامی‬ ‫ێ لەگۆرانییەكانی‬ ‫بەرنامەكەدا هەند ‌‬ ‫وەك "یاد باد‪ ،‬ز دس������ت محبوب‪،‬‬ ‫مرغ سحر‪ ،‬زبان اتش"‪ ،‬پەخشكرا‬ ‫لەگەڵ دوعای "ڕەبەننا" كە تایبەتە‬ ‫بەزیكرەكانی مانگی ڕەمەزان‌و لەم‬ ‫دواییانەو پاش ئاڵۆزییەكانی ناوخۆی‬ ‫ئێ������ران كێشمەكێش������می نای������ەوەو‬ ‫لەس������ەرجەم دەزگا میدیاییەكان������ی‬ ‫ئێراندا ئەو دوعای������ە ڕاگیراو بەم‬

‫هۆیەشەوە هونەرمەندان‌و هەوادارانی‬ ‫ش������ەجەریان نیگەران������ی خۆی������ان‬ ‫دەربڕی‪.‬‬ ‫شەجەریان‪ ،‬جگەلە بواری گۆرانی‌و‬ ‫موزیك خۆشنوسێكی دەستڕەنگینە‌و‬ ‫هومایۆن������ی ش������ەجەریان ك������وڕی‬ ‫هونەرمەند لەگەڵ خ������ۆی گۆرانی‬ ‫دەڵێ‌‌و زەڕبژەنە‌و بەهەمانشێوەو بەو‬ ‫ستایلە رێچكەی بابی ئەوی گرتووەو‬ ‫خاوەنی چەند ئەلبومێكی گۆرانییە‪.‬‬

‫ئەو ‪ 10‬گۆرانییەی پیاوان ئەگریەنن‬ ‫بەپێی ئەو لێكۆڵینەوەی كە دەزگای "‪ "PRS‬بۆ مۆس������یقا‬ ‫ئەنجام������ی داوە‪ ،‬گۆرانی هەمووان ئازار دەچێژن لەلیس������تی‬ ‫یەكەمی ئەو دە گۆرانیەدایە ك������ە پیاوان دەگریەنن‪ ،‬ئەوەش‬ ‫لەكاتێكدایە كە گۆرانی "هەمووان ئازار ئەچێژن" لەساڵی‬ ‫‪ 1992‬باڵوبۆوە‪ ،‬بەاڵم ئەمساڵ ژمارەیەكی زۆر لەگۆرانیبێژە‬ ‫پۆپ������ەكان بەمەبەس������تی هاوكاریكردن������ی زیانلێكەوتوانی‬ ‫بوومە لەرزەكەی هایتی ئ������ەم گۆرانیەیان دووبارە كردەوە‌و‬ ‫سەرەنجام بووە پڕفرۆش������ترین گۆرانی خێرئامێز لەسەدەی‬ ‫بیس������ت‌و یەكدا‪ .‬بەدوای گۆرانی هەمووان ئازار دەچێژن‪،‬‬ ‫فرمێس������كەكان لەبەهەش������ت كە بەرهەمی ئیریك كالپتۆنە‌و‬ ‫لەڕیزبەن������دی دووەمی گریان ئامێزترین ئەو گۆرانیانەیە كە‬ ‫پیاوان پێی كاریگەرن‪ .‬ئەریك كلیپتۆن ئەو گۆرانیەی پاش‬ ‫مەرگی كوڕە چوار سااڵنەكەی نووسی لەساڵی ‪1991‬دا‪.‬‬ ‫"هالە لۆیا" كاری لیۆناردۆ كۆینە‌و "هیچكەس بەتۆ بەراورد‬ ‫ناكرێ‌" بەدەنگی شیناد ئۆكانرو "شەقامەكانی فیالدلفیا"‬ ‫بەرهەمی برۆس سپرینگس������تینەو لەن������او ڕیزبەندی ئەم دە‬ ‫ێ تۆ" بەرهەمی گروپی ‪U2‬‬ ‫گۆرانیەدان‪" .‬لەگەڵ تۆ یا ب������ ‌‬ ‫‪" ،‬مۆم لە ب������ا دا" كاری ئیلتون جۆن‌و" مەواد كاریگەری‬ ‫نییە" بەرهەمی ڤۆرو "فریشتەكان" بەدەنگی ڕۆبی ولیامز‬

‫گۆرانییەكانی تری ناو ڕیزبەندیەكە بوون‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەی لێكۆڵینەوەكە لەسەر بنەمای ڕاپرسی ‪1700‬كەس‪،‬‬ ‫لەالی������ەن دەزگای "‪ "PRS‬ب������ۆ مۆس������یقا ئەنجامدراوە‪،‬‬ ‫لەراگەیەنراوی ئەلیس ریچی سەرۆكی ئەو دەزگایەدا هاتووە‪:‬‬ ‫"مرۆڤەكان ئەتوانن بەگۆرانییەكی خۆش������ی هەست بزوێن‬ ‫بگرین‌و هەست بەهاودەردی یەك بكەن‪ ،‬تەنانەت بەهێزترین‬ ‫پیاویش بخەنە گریان"‪.‬‬ ‫ڕیزبەندی ئەو دە گۆرانیە پیاوان دەگریەنن‬

‫‪Everybody Hurts .1‬‬ ‫‪Tears in Heaven .2‬‬ ‫‪Hallelujah .3‬‬ ‫‪Nothing Compares 2 U .4‬‬ ‫‪With Or Without You .5‬‬ ‫‪The Drugs Don‌t Work .6‬‬ ‫‪Candle In the Wind .7‬‬ ‫‪Streets of Philadelphia .8‬‬ ‫‪Unchained Melody .9‬‬ ‫‪Angels .10‬‬

‫گروپی ‪ U2‬دەوڵەمەندترین گروپی موزیكی جیهان‬ ‫گروپی رۆكی ئیرلەندی ‪ U2‬بەپڕ داهاتترین گروپی موزیكی جیهان ناوزەدكرا‪.‬‬ ‫بەپێی هەواڵی گۆڤاری فۆربیس گروپی‪ U2‬لەساڵی ‪2009‬دا‪ ،‬نزیكەی ‪84.9‬ملیۆن پاوەند‬ ‫داهاتی هەبووە‌و ئێستا ئەم گروپە بەنیازی بەڕێوەبردنی كۆنسێرتی ‪360‬نمرەیە كە دەبوو‬ ‫ماوەیەك پێش ئێس������تا بەڕێوە ببرایە‪ ،‬بەاڵم بەهۆی نەخۆشی گۆرانیبێژی دیاری گروپەكە‪،‬‬ ‫كۆنسێرتەكە دواخراو بڕیارە بەم نزیكانە بەڕێوە بچێت‪.‬‬ ‫"‪ "AC/DC‬كە گروپێكی تری موزیكیە لەالیەن گۆڤاری ناوبراوە وەك دووەمین گروپی‬ ‫پڕ داهات دیاریكراوە كە داهاتی ساڵی ڕابردووی ‪74.5‬ملێۆن پاوەند بووە‪.‬‬ ‫"برۆس سپرینگس������تین"‪" ،‬بریتنی س������پێرز"‪" ،‬جی ری" پلەكانی چوار تا شەش������یان‬ ‫بەدەستهێناوەو "لیدی گاگا"‬ ‫پلەی حەوتەم‌و "مادۆنا" پلەی هەشتەم‌و دواین ناوی ڕاپۆرتەكەی گۆڤاری فۆربیسە‪.‬‬ ‫‪ U2‬گروپێكی موزیكی رۆكی ئیرلەندیەو لەس������اڵی ‪1974‬وە دامەزراوەو بەپڕ داهاتترین‬ ‫گروپی موزیكی جیهان دادەنرێت‪.‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫نوێترین ئۆتۆمبێلی ئه‌لكتریكی جیهان‬

‫‪2010 /10/5‬‬

‫ژماره‪43‌:‬‬

‫پێشانگا‬

‫‪13‬‬

‫كۆمپانیای كوری ئۆتۆمبێلی كیا به‌هیوای‌ه له‌پێشانگای ئه‌مساڵی‬ ‫ئۆتۆمبێل ك‌ه له‌پاریس به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪ ،‬دیزاینی ئۆتۆمبێلی ته‌واو‬ ‫ئه‌لكتریكییه‌كه‌ی خۆی نمایش بكات‪.‬‬ ‫به‌پێی هه‌واڵێكی س������ایتی گیزمه‌ك ئۆتۆمبێلی ‪ POP‬ك‌ه دیزاین‌ه‬ ‫س������ه‌ره‌تاییه‌كه‌ی له‌كۆمپانی������ای دیزاینی ئه‌وروپی ك‌ه به‌ش������ێك‌ه‬ ‫له‌كۆمپانیای كیا ئه‌نجامدراوه‌‪ ،‬ئۆتۆمبێلێكی ته‌واو ئه‌لكتریكییه‌‌و‬ ‫بڕیاروای‌ه له‌پێش������انگای نێوده‌وڵه‌تی پاریس������ی ئه‌مس������اڵ نمایش‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫دیزاینی س������ێ ده‌رگایی ك‌ه به‌ش������ێوه‌ی نائاس������ایی ده‌كرێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫جه‌ختكردنه‌وه‌ی������‌ه ك‌ه ل������ه‌و خاڵ‌ه ك‌ه ‪ POP‬ته‌نیا س������ێ كه‌س‬ ‫هه‌ڵده‌گرێت‪ .‬ش������ه‌حن ‌ی ئه‌و ئۆتۆمبێلی له‌رێگه‌ی سه‌نده‌رێك ك‌ه‬ ‫له‌پشتی ئه‌و ئۆتۆمبێله‌دا دانراوه‌‪ ،‬ئه‌نجام ده‌درێت‪ .‬ئه‌و ئۆتۆمبێل‌ه‬ ‫بۆ به‌كارهێنان له‌ناو ش������اره‌كاندا دیزاینكراوه‌‌و كێشێكی زۆر‬ ‫كه‌می هه‌یه‌‌و درێژاییه‌كه‌ی س������ێ مه‌تره‌‪ .‬له‌خواروه‌دا چه‌ند وێنه‌ی‬ ‫ئه‌و ئۆتۆمبێله‌ ته‌واو كاره‌بایی‌ه ده‌بینن‪.‬‬

‫کۆمپیوتەر‬

‫ئینتەرنێت‬

‫گۆڕانی فۆرماته‌كانی وێنه به‌پرۆگرامی‬

‫‪WebP‬‬ ‫فۆرماتی نوێی‬ ‫گووگ ‌ڵ بۆ‬ ‫خێرایی داونلۆدی‬ ‫وێنه‌‬

‫‪MyVideoConverter v2.33‬‬

‫‪ My Video Converter‬ناوی‬ ‫پرۆگرامێك������‌ه ك‌ه به‌مه‌به‌س������تی‬ ‫گۆڕان������ی فۆرماته‌كانی فایله‌كان‬ ‫وێن������‌ه ب������ۆ درووس������تكراوه‌‌و‬ ‫به‌كارهێن������ه‌ران به‌یارمه‌ت������ی ئه‌و‬ ‫به‌رنامه‌ی������‌ه ده‌توان������ن فۆرمات������ی‬ ‫فایله‌كانی وه‌ك ‪AVI, MPEG,‬‬

‫‪‌VCD, DVD, WMV‬و ته‌واوی‬ ‫فۆرمات������‌ه به‌ناوبانگه‌كانی وێنه‌ی‬ ‫دیك������ه‌‌و ته‌نان������ه‌ت ڤیدی������ۆش بۆ‬ ‫یه‌كت������ر بگۆڕن‪ ،‬ته‌نها پێویس������ت‌ه‬ ‫فایله‌ك‌ه به‌به‌رنامه‌ك‌ه بناس������ێنن‌و‬ ‫ش������وێنی خه‌زنكردن������ی ئه‌نجامی‬ ‫گۆڕینه‌كه‌ش دیاری بكه‌ن‪ .‬دوای‬ ‫ئ������ه‌و فۆرماته‌ك������ه‌ی هه‌ڵبژێرن‪،‬‬ ‫به‌لێدانی كلیلی ‪ Convert‬كاری‬ ‫گۆڕان ئه‌نجام ده‌درێت‌و به‌شێك‬ ‫له‌تایبه‌تمه‌ندییه‌كانی ئه‌و پرۆگرام‌ه‬ ‫بریتین له‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬پشتیوانی ل‌ه فۆرماته‌كان‪AVI/‬‬

‫‪ .6 DIVX/XVID/DIV ،MPEG/‬پش������تیوانی ل‌ه ‪Coder‬ه‌كانی‬ ‫‪ MPG/DAT ،WMV/ASF/‬وێنه‌یی‪.‬‬ ‫‪ .7 ASX ،RM/RMVB ،MOV/‬توان������ای گۆڕین������ی هاوكاتی‬ ‫‪ QT ،3GP/3G2 ،MP4/M4V‬چه‌ندین فایل‪.‬‬ ‫‪ .8‬توان������ای رێكس������تنی قه‌باره‌و‬ ‫و ‪ FLV‬بۆ گۆڕان‪.‬‬ ‫‪ .2‬گۆڕین������ی فایله‌كانی وێن‌ه بۆ كواڵیت������ی فایله‌كانی ك‌ه گۆڕانی‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌نجام ده‌درێت‬ ‫فۆرماتی ‪AVI/DIVX/XVID‬‬ ‫‪ .3‬گۆڕین������ی فایله‌كانی وێن‌ه بۆ ‪ .9‬توانای رێكخس������تین له‌س������ه‌ر‬ ‫ده‌نگی فایل������‌ه ڤیدیۆییه‌كانی ك‌ه‬ ‫فۆرماتی ‪MPEG1/MPEG2‬‬ ‫‪ .4‬گۆڕین������ی فایله‌كانی وێن‌ه بۆ گۆڕانی له‌سه‌ر ئه‌نجام ده‌درێت‪.‬‬ ‫فۆرماتی ‪ .10 VCD/SVCD/DVD‬حاڵه‌تی باشترین كواڵیتی بۆ‬ ‫‪ .5‬گۆڕین������ی فایله‌كانی وێن‌ه بۆ فایل‌ه ڤیدیۆییه‌كان ك‌ه گۆڕانیان‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌نجام ده‌درێت‪.‬‬ ‫فۆرماتی ‪WMV/ASF‬‬

‫دەكرێ������ت بەش������داری مۆدێلی‬ ‫س������ووتەمەنی پاك������ەكان‌و ئ������ەو‬ ‫بەرهەمانەی كە بۆ ژینگە خراپ‬ ‫نین بەرچاو دەبێت‪ ،‬هەروەها ‪10‬‬ ‫گەورە كۆمپانیای بواری ئۆتۆمبێل‬ ‫وەك سیسترۆین‪ ،‬رینۆڵت‌و ئاڵفا‬ ‫رۆمیۆ مۆدێلەكانی درووستكەری‬ ‫مێژووی خۆیان نمایشدەكەن‪.‬‬ ‫مارس������یدس بێنز لەپێش������انگای‬ ‫ئەمس������اڵدا چ������وار مۆدێلی كوپە‬ ‫"س������ی‪.‬ئێاڵ‪.‬ئێس"ی خ������ۆی كە‬ ‫ئاپدەیتكراوەتەوە‪ ،‬نمایشدەكات‪.‬‬ ‫ئەو ئۆتۆمبێلە یەكەمینجار لەساڵی‬ ‫‪2004‬دا خرایە بازاڕەوە‪.‬‬ ‫كۆمپانی������ای ئایۆدی������ش كوپەی‬ ‫س������پۆرتی پێنج دەرگایی نوێی‬ ‫خۆی بەناوی ‪ a7‬لەپێش������انگای‬ ‫ئەمس������اڵدا نمایش������دەكات‪ .‬ئەو‬ ‫ئۆتۆمبێلە ئاپدەیتكراوی مۆدێلی‬

‫"كۆنتینانت������ااڵ جی‪.‬تی"ی������ە كە‬ ‫یەكەمینجار هەشت ساڵ لەمەوبەر‬ ‫نمایشكرا‪.‬‬ ‫فیراریش چەن������د مۆدێلی نوێی‬ ‫خۆی وەك ‪599‬ی رۆدس������تار لە‬ ‫پێشانگای ئەمساڵدا نمایشدەكات‪.‬‬ ‫لەندرۆڤەری������ش مۆدێل������ی پاكی‬ ‫خۆی بەناوی "رەنج رۆڤەر" لەو‬ ‫پێش������انگایەدا دەخاتە بەر دیدەی‬ ‫هەمووان‪.‬‬ ‫پێش������انگای ئەمس������اڵ وەك‬ ‫ش������وێنیك دەبێت بۆپێشبركێی‬ ‫بەرهەمە بچوك‌و مامناوەندەكان‪،‬‬ ‫ك������ە ئ������ەو بەرهەمان������ە ‪%80‬ی‬ ‫بازاڕی ئۆتۆمبێل������ی ئەوروپایان‬ ‫لەدەس������تدایە‪ .‬لەو ناوەدا هیوندا‬ ‫مۆتۆرز مۆدێلی چەند مەبەستی‬ ‫خۆی بەناوی ‪ ix20‬نمایشدەكات‬ ‫كە مۆدێلێكە كە لەس������ەر بنەمای‬

‫تێڕوانینێك پێش پێشانگای ئۆتۆمبێلی پاریسی ئەمساڵ‬

‫ ئا‪ :‬محەمەد هاجەری‬

‫لەئێس������تادا كە ئەم بابەتە ئامادە‬ ‫دەك������ەم هێش������تا پێش������انگای‬ ‫ئۆتۆمبێل������ی پاریس������ی ‪2010‬‬ ‫دەس������تی ب������ەكار نەك������ردووە‌و‬ ‫لەحاڵێكدا بڕی������ار وایە لەچەند‬ ‫رۆژی داهاتوو لەپاتەختی واڵتی‬ ‫فەرەنسا بەڕێوەبچێت كە نزیكەی‬ ‫‪ 50‬كۆمپانیای ئۆتۆمبێلس������ازی‌و‬ ‫‪ 330‬كۆمپانیای بەرهەمهێنەری‬ ‫بەش������ەكانی كۆمپیوت������ەر ب������ۆ‬ ‫بەشداری لەپێشانگای ئەمساڵدا‬ ‫ئامادەبوونی خۆیان راگەیاندووە‪.‬‬ ‫لەپێشانگای ئەمساڵدا كە بڕیاروایە‬ ‫لەش������وێنی ئێكس������پۆی پ������ۆرت‬ ‫وەرس������ایلز بەڕێوەبچێت‪ ،‬النیكەم‬ ‫‪ 30‬مۆدێلی نوێ نمایشدەكرێت‪،‬‬ ‫ئەمەش لەكاتێكدایە كە پێشبینی‬

‫ئۆتۆمبێلێك������ی كیا بەناوی ڤەنگا‬ ‫درووستكراوە‪.‬‬ ‫جەن������راڵ مۆتۆرزی������ش مۆدێلی‬ ‫فەی������س لیفت������ی كاپتیوای خۆی‬ ‫لەپێشانگای ئەمساڵدا دەخاتەڕوو‪.‬‬ ‫فۆڵك������س واگۆنی������ش دواهەمین‬ ‫پاس������اتی خ������ۆی لەپێش������انگای‬ ‫ئەمساڵی پاریسدا نمایشدەكات‪.‬‬ ‫ئۆتۆمبێل������ە ئەلكتریكییەكانیش‬ ‫لەپێش������انگای ئەمس������اڵدا پشكی‬ ‫خۆی������ان دەبێ������ت‪ ،‬بۆنمون������ە‬ ‫كیامۆت������ۆرز‪،‬‬ ‫كۆمپانی������ای‬ ‫هۆندامۆت������ۆرز‪ ،‬رینۆڵت نوێترین‬ ‫مۆدێلە ئەلكترۆنییەكانی خۆیان‬ ‫لەو پێشانگایەدا نمایشدەكەن‪.‬‬ ‫بڕیاروایە پێش������انگای ئۆتۆمبێلی‬ ‫پاریس������ی ‪ 2010‬ل������ە رۆژی ‪2‬‬ ‫ت������ا ‪17‬ی ئەم مانگە لەپاریس������ی‬ ‫پاتەختی فەرەنسا بەڕێوەبچێت‪.‬‬

‫گ������ووگ ‌ڵ له‌درێ������ژه‌ی سیاس������ه‌ته‌كانی‬ ‫خ������ۆی له‌س������ه‌ر بنه‌م������ای زیادبوونی‬ ‫خێرایی كار به‌ئینته‌رنێت‪ ،‬فۆرماتێكی‬ ‫نوێ������ی بۆ وێن������ه‌كان خس������تنه‌ڕوو ك‌ه‬ ‫چاوه‌ڕوانده‌كرێ������ت جێگ������ه‌ی ‪JPEG‬‬ ‫بگرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ������ه‌و فۆرمات������‌ه ك������‌ه ن������اوی ‪WebP‬‬ ‫ه‌‪ ،‬به‌س������وودوه‌رگرتن له‌كۆمپرێسینگ‬ ‫قه‌ب������اره‌ی وێن������ه‌كان ‪ 40%‬له‌چ������او‬ ‫فۆرماته‌كان������ی ك‌ه زۆر به‌كارده‌هێنرێت‬ ‫بۆنمون‌ه ‪ ،JPEG‬كه‌مده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫گووگ ‌ڵ له‌وێبلۆگی خۆیدا نوسیویه‌تی‪:‬‬ ‫زیاتر له‌یه‌ك ده‌یه‌ی‌ه ك������‌ه فۆرماته‌كانی‬ ‫وێن‌ه ك‌ه بۆ ئینته‌رنێت به‌كارده‌هێنرێن‪،‬‬ ‫ده‌س������تیان لێنه‌دراوه‌‌و ئ������ه‌و فۆرماتان‌ه‬ ‫دووب������ار‌ه تایبه‌تن به‌مێ������ژوو‪ .‬هه‌ر به‌و‬ ‫پێی������ه‌ش هه‌ندێ������ك له‌ئه‌ندازیاران������ی‬ ‫گ������ووگ ‌ڵ بڕیاریان������داو‌ه رێگه‌ی������ه‌ك‬ ‫بۆ كۆمپرێس������كردنی قه‌ب������اره‌ی وێن‌ه‬ ‫به‌مه‌به‌س������تی زیادكردن������ی خێرای������ی‬ ‫داونلۆدكردنیا بدۆزن������ه‌وه‌‪ ،‬به‌جۆرێك‬ ‫ك‌ه له‌هه‌مانكاتدا ریزۆلیش������ن‌و كواڵیتی‬ ‫وێنه‌كه‌ كه‌م نه‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌نجامی ئ������ه‌و لێكۆڵینه‌وان‌ه بووه‌ت‌ه هۆی‬ ‫درووس������تبوونی فۆرمات������ی ‪ WebP‬ك‌ه‬

‫به‌كه‌مكردنه‌وه‌ی قه‌باره‌ی وێنه‌كان‪،‬‬ ‫ئه‌و توانای‌ه ده‌خات‌ه به‌رده‌ست به‌كارهێنه‌ر‬ ‫ك‌ه له‌چاو راب������ردوو گه‌ڕان به‌ناو وێب‬ ‫سایته‌كاندا خێراتر ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌پێی راپۆرته‌كان وێن������ه‌كان نزیكه‌ی‬ ‫‪65%‬ی داتاكان������ی ن������او ئینته‌رنێ������ت‬ ‫پێكده‌هێن������ن‌و ئه‌و هه‌ن������گاوه‌ی گووگ ‌ڵ‬ ‫ده‌توانێت خێرای������ی كار به‌ئینته‌رنێت‬ ‫به‌تایبه‌ت������ی له‌ت������ۆڕ‌ه الوازه‌كانی وه‌ك‬ ‫تۆره‌كانی هه‌ڵگردا كه‌مبكاته‌وه‌‪ ،‬له‌وباره‌و‌ه‬ ‫گ������ووگ ‌ڵ ده‌ڵێ������ت‪ :‬دوای هه‌ڵبژاردنی‬ ‫یه‌ك ملیۆن وێن‌ه به‌ش������ێوه‌ی رێككه‌وت‬ ‫له‌ئینته‌رنێت������دا‪ ،‬كردوون������ی به‌فۆرماتی‬ ‫‪‌WebP‬و ئه‌نجام بووه‌ت‌ه ئه‌وه‌ی ك‌ه تێكڕا‬ ‫‪39%‬ی قه‌باره‌ی س������ه‌ره‌تایی ئه‌و وێنان‌ه‬ ‫كه‌مبێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ئێستادا زۆربه‌ی وێن‌ه ئه‌نته‌رنێتییه‌كان‬ ‫به‌فۆرمات������ی ‪‌JPEG‬و دوای ئه‌وی������ش‬ ‫‪ PNG‬و ‪ GIF‬ده‌خرێن������‌ه به‌رده‌س������ت‪.‬‬ ‫گووگ ‌ڵ گه‌له‌رییه‌كی بۆ هه‌ڵسه‌نگاندنی‬ ‫وێن‌ه ئاسایی‌و هه‌ر ئه‌و وێنان‌ه به‌فۆرماتی‬ ‫‪ WebP‬ئاماده‌ی كردوون له‌ئادره‌سی‬ ‫‪http://code.google.com/speed/‬‬ ‫‪webp/gallery.html‬دا خس������تویه‌ت‌ه‬ ‫به‌رده‌ست‪.‬‬

‫ئه‌وه‌ی پێویسته‌ سه‌باره‌ت ب ‌ه ته‌كنۆلۆژیای له‌مسی بیزانن‬ ‫لەمس بەبێ چەند لەمسی فیزیك‌و‬ ‫ ئا‪ :‬محه‌مه‌د هاجه‌ری‌‬ ‫جوڵە ئاماژەدارەكان‬ ‫بەش������ی زۆری ئامێرەكانی هەس������تیار‬ ‫(‪ 2‬ـ ‪)2‬‬ ‫بەلەمس بەئاسانی وێكەوتنەكان لەسەر‬ ‫لەجیهانی ئەم������ڕۆدا چەندین جۆری شاش������ەكە درك پێدەكەن‪ .‬ئەو توانایە‬ ‫جی������اواز لەشاش������ەی باش������ترین‌و لەچەندین س������اڵ لەمەوبەرەوە لەس������ەر‬ ‫سەرنجڕاكێش������ترین كۆمپیوت������ەر‌و زۆربەی ئامێرەكانی ‪ATM‬ی بانگی‪،‬‬ ‫هان������دە هۆش������مەندەكان تەكنۆلۆژیای كیوس������كەكانی بەخش������ینی زانیاری‌و‬ ‫لەمسییان لەس������ەرە‪ .‬ئەمە لەكاتێكدایە ئامێ������رە ئەلكترۆنیكیی������ە بچوكەكان‬ ‫ك������ە لەم������س بەمانای چەند لەمس������ی خراوەتە بەردەست‪ .‬چەند نمونەی ئەو‬ ‫نیی������ە‌و دركی جیاوازی ئ������ەو دووانە دواییانە دەتوانین باس لەپلییەرەكانی‬ ‫پێویس������تی بەئاش������نایەتییە لەگەاڵ هەر ‪Sony Reader Pocket Edition،‬‬ ‫كام لەو تەكنۆلۆژیایان������ە‪ ،‬لەوبارەیەوە ‪Sony Reader Touch Edition‬‬ ‫گۆڤاری ئەنفۆرماتیك������ی "كۆمپیوتەر و ‪Sony Reader Daily Edition‬‬ ‫وۆرد" بایەتێك������ی باڵوكردوت������ەوە‌و بكەین‪.‬‬ ‫ئەوەی سەبارەت بەتەكنۆلۆژیای لەمسی‬ ‫جوڵە ئاماژەدارەكان بەبێ فیزیك‬ ‫پێویستە بیزانن باسی لێوەكراوە كە من‬ ‫هەواڵ دەدەم ل������ەدوو ژمارەدا بەكورتی لەمانگی كانون������ی دووەمی رابردوودا‬ ‫كۆمپانی������ای "ئی������چ پ������ی" نمونەی‬ ‫ناوەڕۆكی تەوەرەكە بگەیێنم‪.‬‬

‫تاقیكردنەوەی بەرهەمێكی نیشانداوە‬ ‫ك������ە بڕیاروایە ماوەیەكی دیكە بخرێتە‬ ‫بازاڕەوە‪.‬‬ ‫ئەو بەرهەمە كە بەتابلێت دەناسرێت‪،‬‬ ‫ویندەوزی ‪7‬ی لەس������ەرە‌و ناوی ‪HP‬‬ ‫‪Slate‬ە‪ .‬ئەو ئامێرە جگەلە "فیزیك"‬ ‫تەنی������ا لەجوڵ������ە ئام������اژەدارەكان بۆ‬ ‫تەعام������ول لەگ������ەاڵ ئەو ش������تانەی كە‬ ‫لەشاشەكە نمایش������دەكرێن‪ ،‬پشتیوانی‬ ‫دەكات‌و توانای بەكارهێنانی هاوكاتی‬ ‫ژمارەیەكی زیاتری پەنجەكان دەخاتە‬ ‫بەردەست‪.‬‬ ‫تەكنۆلۆژی������ا بەكارهات������ووەكان ل������ەو‬ ‫تابلێتەدا هاوشێوەی میتۆدی ‪Cover‬‬ ‫‪Flow‬ی ئەپڵە‪ ،‬كە رێگە بەبەكارهێنەران‬ ‫دەدات ئەلبۆمەكان������ی موزیك بەیەك‬ ‫پەنجە هەڵدەن������ەوە‪ .‬جوڵەی پەنجەكانی‬ ‫بەكارهێنەر ئەو توانایەی پێدەبەخشێت‬ ‫بەئاس������انی بچیە ناو ئەلبۆمی دواتر‪،‬‬

‫بەبێ ئ������ەوەی ئەزموونی هەس������تێكی بوارە دەتوانین ب������اس لەپلییەرەكانی‬ ‫‪MP3‬ی واكەمن������ی كۆمەڵەی ئێكس‌و‬ ‫سروشتی‌و فیزیكیتان هەبێت‪.‬‬ ‫بەهەرح������اڵ ئێ������چ پی بڕی������اری داوە كامێرای ڤیدیۆیی ‪Bloggie Touch‬‬ ‫ئ������ەو تابێلت������ە لەقەب������ارەی زۆردا ‪.HD‬‬ ‫بەرهەمبهێنێ������ت‌و رەنگ������ە بەهیوابێت‬ ‫چەند لەمسی‪ ،‬فیزیك‌و جوڵە‬ ‫تابلێتی تەواو ‪MPG‬ی خۆی لەس������ەر‬ ‫ئاماژەدارەكان‬ ‫بنەم������ای ئۆپەریتین������گ سیس������تمی‬ ‫‪WebOS‬ی كۆمپانیای "پاڵم" بخاتە یەكێ������ك لەنوێتری������ن بەرهەمەكان������ی‬ ‫ك������ە بەش������ێوەی كام���ڵ��ا پش������تیوانی‬ ‫بەردەست‪.‬‬ ‫لەتەكنۆلۆژیل������ی ‪ MPG‬دەكات‪،‬‬ ‫فیزیك‌و جوڵەكانی ئاماژەدار بەبێ "ئ������ای‪ -‬پاد نان������ۆ"ی نوێیە‪" .‬ئای‪-‬‬ ‫پاد نان������ۆ" یەكەمین ئامێری ئەپڵە كە‬ ‫چەند لەمسی‬ ‫س������ۆنی لەبەرهەمهێنانی ئ������ەو جۆرە بەبێ س������وودوەرگرتن لەئۆپەریتینگ‬ ‫شاشە هەستیارانە بەلەمس قسەی یەكەم سیس������تمی ‪ iOS‬تەكنۆلۆژیای ‪MPG‬‬ ‫دەكات‪ .‬رەنگە ئەو ش������ێوەیە بۆ دەست بەكاردەهێنێ������ت؟ هەڵبەت "ئایفۆن"‪،‬‬ ‫پێوەگرتن بەهاردوێرەكانی بەكارهاتوو "ئایپ������ەد"‌و "ئای ‪ -‬پادی لەمس������ی‬ ‫لەو بەرهەمەدا‌و بەكارهێنانی باشتری بەش������ێكی دیكەن لەبەرهەمەكانی ئەپاڵ‬ ‫پرۆگرامەكانی وێناكردنی لەمس بێت‪ ،‬كە تەكنۆلۆژیای ‪MPG‬یان لەس������ەرە‪،‬‬ ‫بۆنمونەی نوێتری������ن بەرهەمەكانی ئەو ب������ەاڵم تەنیا ئەپاڵ نیی������ە كە بەرهەمی‬

‫لەو ش������ێوەیە دەخاتە بازاڕەوە‪ ،‬تەنانەت‬ ‫یەكەمین كۆمپانیاش نییە كە ئامێری‬ ‫شاشە لەمسی‪ MPG‬یشی درووستكرد‪.‬‬ ‫لەڕاس������تیدا مایكرۆس������ۆفت لەساڵی‬ ‫‪2007‬دا بەخس������تنە بەردەس������تی‬ ‫كۆمپیوتەر ـ مێزی سورفەیس( (�‪Sur‬‬ ‫‪ )face‬یەكەمین ئامێری لەسەر بنەمای‬ ‫"چەند لەمس������ی‪ ،‬فیزی������ك‌و جوڵەی‬ ‫ئام������اژەدار (‪ ")MPG‬لەجیهان������دا‬ ‫نمایش������كرد‪ .‬هەرچەند ئ������ەو ئامێرانە‬ ‫بەهۆی نرخی بەرز زۆر نەیتوانی دڵی‬ ‫بەكارهێنەرانی ئاس������ایی رازی بكات‪،‬‬ ‫هەروەها زۆربەی هاندە هۆشمەندەكان‬ ‫ك������ە بەئۆپەریتین������گ سیس������تمی‬ ‫"ئاندرۆید"ی گ������ووگڵ كاردەكەن‪،‬‬ ‫بەتەواوەت������ی لەس������ەر بنەمای ‪MPG‬‬ ‫كارەكانیان ئەنجام دەدەن‪ ،‬كە "بلەك‬ ‫بێری لەمسی" یەكێكە لەنوێترینی ئەو‬ ‫بەرهەمانە‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /10/5‬‬

‫ژماره‪43‌:‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫لیدی گاگا‬ ‫هەشت‬ ‫خەاڵتی ڤیدیۆ‬ ‫كلیپی ‪MTV‬‬ ‫بەدەستهێنا‬

‫چارلی چاپلن لە ‪2013‬دا دەگەڕێتەوە‬ ‫چارل������ی چاپلن‪ ،‬ئ������ەو مرۆڤەی كە‬ ‫لەرێگەی كارە هونەریەكانییەوە توانی‬ ‫خزمەتی گەورەی مرۆڤایەتی بكات‌و‬ ‫كارەكانی بەردەوام لەگەڵ تێپەڕبوونی‬ ‫كات‌و س������ەردەمە جیاوازەكان������دا‬ ‫بەزیندوێتی لەن������او هەموو كۆمەڵگە‬ ‫جیاوازەكان������دا بمێنێت������ەوە‌و‪ ،‬وەك‬ ‫هونەرێكی جدی س������ەردەمانە سەیر‬ ‫بكرێ������ت‪ ،‬لەو روانگەی������ەوە چارلی‬ ‫چاپل������ن هەردوو واڵتی فەرەنس������ا‌و‬ ‫هیندستان لەكارێكی ئەنیمەیشندا‬ ‫كۆدەكاتەوە‪.‬‬ ‫بەپێی راگەیەنراوی راگەیاندنەكانی‬ ‫فەرەنس������ا ه������ەر دوو واڵت������ی‬ ‫هیندستان‌و فەرەنسا‪ ،‬بەرهەمێكی‬ ‫سینەمایی ئەنیمەیشن لەسەر ژیانی‬ ‫چارلی چاپلن بەره������ەم دێنن‪ ،‬بۆ‬ ‫بەرهەمهێنانی ئەو فیلمەش زیاتر‬ ‫پش������ت بەفۆتۆكانی ژیانی چاپلن‬

‫دەبەس������تن‪ .‬ش������یاوی وتنە فیلمەكەی‬ ‫چاپل������ن هەش������ت ملی������ۆن ئیرۆی‬ ‫تێدەچێ������ت‌و لەرێ������گای ه������اوكاری‬ ‫س������تۆدیۆی دی كی������ۆ ئینترتمێنت‬ ‫هیندی‌و ستۆدیۆی میتۆد ئەنیمەیشن‌و‬ ‫ئێم‪ .‬كەی‪ .‬دووی فەرەنس������ی‪ ،‬بەرهەم‬ ‫دێت‪.‬‬ ‫راگەیانراوەكانی الیەنی بەرهەمهێن‬ ‫لەبارەی فیلمەكەیان������ەوە ئەیانەوێت‬ ‫ژیانی چارلی چاپلن بەش������ێوازێكی‬ ‫ئەرێنی بگوازنەوە بۆ سەدەی بیست‌و‬ ‫یەك‪ ،‬تا وەك مندااڵن بەباشی لەگەڵ‬ ‫ژیانی ئەو كەسایەتیە هونەریە ئاشنا‬ ‫بن‪.‬‬ ‫بڕیار وایە فیلمەكەی چاپلن لەساڵی‬ ‫‪2013‬دا تەواو بێت‌و پاشان پەخش‌و‬ ‫باڵوبكرێت������ەوە‪ ،‬فیلمەك������ەش لە‪104‬‬ ‫بەش������ی ش������ەش خولەكی بێدەنگ‬ ‫بەرهەمهاتووە‪.‬‬

‫دیارترین خەاڵتی موزیك‬

‫چیرۆكەكانی الرسن‬

‫دەبه‌خشرێتە مۆریكۆنی‬

‫لەدوای مردنی دۆزرانەوە‬

‫لی������دی گاگای گۆرانیبێ������ژی ئەمریكایی‬ ‫لەمەراسیمی خەاڵتەكانی ڤیدیۆ كلیپی ئێم‬ ‫تی ڤی لەلۆس ئەنجلۆس هەش������ت خەاڵتی‬ ‫داگیركرد‪ ،‬بەتایبەت خەاڵتی ڤیدیۆ كلیپی‬ ‫ساڵی بەدەستهێنا‪.‬‬ ‫گاگای بیست‌و چوار ساڵە حەوت خەاڵتی‬ ‫ب������ۆ گۆران������ی ‪ bad romance‬پێدراو‬ ‫لەكۆتایی مەراسیمەكەشدا خەاڵتی باشترین‬ ‫ڤیدیۆ كلیپی بردەوە‪.‬‬ ‫گاگا كە لەس������یازدە بەش������ی پێشبڕكێكە‬ ‫كاندی������د كراب������وو ڕیك������ۆردی زیاترین‬ ‫كاندیدی لەمێژووی ‪24‬ساڵەی ئەم خەاڵتەدا‬ ‫هەیە‪ .‬خەاڵتی باشترین هاوكاری‪ ،‬باشترین‬ ‫ڤیدۆی ساڵ‪ ،‬باشترین ڤیدیۆی گۆرانبێژی‬ ‫ژن‪ ،‬باشترین س������ەما‪ ،‬باشترین دەرهێنان‪،‬‬ ‫باش������ترین مۆنتاژ‪ ،‬ئەو خەاڵتانە بوون كە‬ ‫لیدی گاگا بەدەستیهێنان‪.‬‬ ‫ئەو بۆ بەدەستهێنای ئەم خەاڵتە واتە ڤیدیۆ‬ ‫كلیپی ساڵ تەنیا (ئیمنێم) كێبڕكێی لەگەڵ‬ ‫كرد كە ئەویش كاندیدی هەش������ت بەشی‬ ‫خەاڵتەكانی ئێم تی ڤی بوو‪.‬‬ ‫بەبەدەس������تهێنای ئەو خەاڵتانە گاگا چووە‬ ‫ڕیزی گروپی (ئا ـ ها) كە لەساڵی ‪1984‬‬ ‫هەش������ت خەاڵتیان بەدەستهێنا‌و رێكۆردی‬ ‫بەدەس������تهێنانی زۆرترین ژمارەی خەاڵتی‬ ‫ئێم تی ڤی (پیتەر گابرێل)ی گۆرانیبێژو‬ ‫ئاهەنگسازی بەریتانیە كە لەساڵی ‪1986‬دا‪،‬‬ ‫‪ 10‬خەاڵتی بردەوە‪.‬‬ ‫خەاڵت������ی ڤیدیۆ كلیپ������ی‪ MTV‬یەكەمجار‬ ‫لەس������اڵی ‪ 1984‬لەالی������ەن تەلەڤزیۆنی ئێم‬ ‫تیڤییەوە دانراو تائێس������تا مادۆنای خانمە‬ ‫گۆرانیبێژی ئەمریك������ی زۆرترین خەاڵتی‬ ‫ڤیدیۆ كلیپی وەرگرتوە كە بیست خەاڵتە‪.‬‬ ‫لی������دی لەدایكبووی ‪28‬ی ئاداری ‪1986‬ی‬ ‫ئەمریكایە‌و لەساڵی ‪ 2003‬بەكاری میوزیكی‬ ‫رۆك دەستی پێكردو لەمانگی هەشتی ساڵی‬ ‫‪2008‬دا‪ ،‬یەكەمین ئەلبومی بەناوی ‪Fame‬‬ ‫ڕەوانەی بازاڕ كرد كە زۆر بەخێرایی بووە‬ ‫پڕفرۆش������ترین ئەلبوم لەبەریتانیاو كەنەداو‬ ‫ئەڵمانیاو چەندین واڵتی تر‪.‬‬

‫بەسەرسوڕمانێكی زۆرە‌وە كتێبخانەی‬ ‫نەتەوەی������ی س������وید رایگەیان������د ك������ە‬ ‫چەندی������ن دەستنووس������ی ئەدەب������ی‬ ‫لە"س������تیگ الرس������ێن" نووس������ەری‬ ‫كۆچكردووی سویدی كە تاكو ئێستا‬ ‫باڵونەكرابوونەوە‪ ،‬دۆزرانەوە‪.‬‬ ‫لەدۆزرانەوە دەستنووسەكاندا‪ ،‬ماگدالنا‬ ‫گرام ئەندامی دەستەی بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫كتێبخانەی نەتەوەیی سوید رایگەیاند‬ ‫كە گۆڤاری ژوو وێر چەند كتێبێكی‬ ‫پێشكەش بەكتێبخانەی نەتەوەیی سوید‬ ‫كردووە‌و تیایدا هەندێك لەدەستنووسە‬ ‫ئەدەبییەكانی ستیگ الرسێن كە تاكو‬ ‫ئێستا باڵونەكراونەتەوە‪ ،‬لەخۆگرتووە‪.‬‬

‫مێژووی ئەو دەستنووسانە دەگەڕێتەوە‬ ‫بۆس������اڵی ‪ ،1971‬واتە ئ������ەو كاتەی كە‬ ‫ستیگ الرس������ێن لەتەمەنی ‪17‬ساڵیدا‬ ‫ب������ووە‪ .‬چیرۆكی ئەو دەستنووس������انە‬ ‫زانس������تی‌و خەیاڵ������ی بووەو س������تیگ‬ ‫الرس������ێنـی تەمەن ‪17‬س������اڵ بەهیوای‬ ‫باڵوبوونەوەی������ان لەگۆڤاری ژوو وێر‪،‬‬ ‫ئاڕاستەی ئەو گۆڤارەی كردووە‪.‬‬ ‫چیرۆكی سێ بەشی هەزارە بەیەكێك‬ ‫لەناودارتری������ن بەرهەمەكان������ی ئ������ەو‬ ‫نووس������ەرە دێتە هەژمار كە س������اڵێك‬ ‫دوای مەرگی خۆی باڵوكرایەوە‪.‬‬ ‫ستیگ الرسێن لەساڵی ‪‌2004‬و لەتەمەنی‬ ‫پەنجا ساڵیدا كۆچی دوایی كرد‪.‬‬

‫شەوەكانی باكوور‪ ،‬چاوی‬ ‫سینەماكاران بۆ خۆی رادەكێشێت‬ ‫هۆڵیۆد‪ ،‬بەتەنها بەفیلمە سینەماییەكانی سەرنجی دونیای بۆالی خۆ رانەكێشاوە‪،‬‬ ‫بەڵكو چەندین خەاڵتی سەرنجڕاكێشیش دەبەخشێت‪ ،‬لەو نێوەندەشدا هۆلیۆد بۆ‬ ‫بەشداریكردنی لەفیلمێكدا گرانبەهاترین گرێبەست لەگەڵ ئەكتەری الو تلۆر‬ ‫النتیری ئەمەریكی دەبەستێت‪.‬‬ ‫بەپێی ئاژانس������ەكانی هەواڵ گرێبەستی ئەكتەری الوی ئەمەریكی تلۆر النتیری‬ ‫كە بڕی ‪7.5‬ملیۆن دۆالرە‪ ،‬بۆ بەش������داریكردن لەفیلمی شەوەكانی باكووردا‪،‬‬ ‫ئەمەش گرانبەهاترین گرێبەستە بۆ بەشداریكردنی ئەكتەرێكی الو لەسینەمای‬ ‫ئەمەریكادا‪ .‬بڕیاروایە ئەو ئەكتەرە‪ ،‬لەفیلمی س������ینەمایی ش������ەوەكانی باكووری‬ ‫بەش������داری بكات ك������ە فیلمێكی‬ ‫ئەكش������نە‌و لەگ������ەڵ ئەس������تێرەی‬ ‫هۆلیوودی تۆم كروز رۆڵ دەبینێت‪،‬‬ ‫لەوب������ارەوە بەرهەمهێنەران������ی‬ ‫ئەو فیلم������ە رایانگەیاندووە كە‬ ‫لەگفتوگۆكردن������دان لەگ������ەڵ‬ ‫تۆم كروز بۆبەش������داریكردنی‬ ‫لەفیلمی سینەمایی شەوەكانی‬ ‫باكووردا‪.‬‬

‫بەناوبانگترین‌و دیارترین خەاڵتی موزیكی سویدی خەاڵتی "بوالر"ی موزیكە كە‬ ‫دەبەخشرێتە مۆسیقار‌و ئاوازدانەری ئیتالی مۆریكۆنی‪.‬‬ ‫بەخشینی خەاڵتی بوالری موزیك بەمۆریكۆنی دەبێتە جێی بایەخی راگەیەندنەكانی‬ ‫جیهان‌و دواتر لەرێوڕەس������مێكی تایبەتیدا لەستۆكهۆڵمی پاتەختی سوید خەاڵتی‬ ‫یەك ملیۆنی كرۆن بەخشرایە مۆریكۆنی‪.‬‬ ‫خەاڵتی بوالری موزی������ك بەیەكێك لەخەاڵتە گرنگ������ە نێودەوڵەتییەكانی بواری‬ ‫موزیك دادەنرێت‌و لەواڵتی سوید ئەو خەاڵتە دەبەخشرێت‪.‬‬ ‫خەاڵت������ی ب������والری موزیك لەس������اڵی ‪1989‬‬ ‫لەرێگای س������تیگ ئەندیرسۆن بەڕێوەبەری‬ ‫پرۆگرامەكانی گروپ������ی ئابا بنیادنرا و‬ ‫هەموو س������اڵێك لەبواری ئاوازدانەرانی‬ ‫كالسیك‌و پۆپ دەبەخشرێت‪.‬‬ ‫مۆریكۆن������ی لەس������اڵی ‪2007‬دا‪ ،‬خەاڵت������ی‬ ‫ئۆسكاری ش������انازی پێبەخشراو تاكو‬ ‫ئێستا پێنج جار بۆخەاڵتی ئۆسكار‬ ‫كاندید كراوە‌و تاكو ئێستا زیاتر‬ ‫لەچوار س������ەد‌و پەنجا ئاوازی بۆ‬ ‫فیلم داناوە‪.‬‬

‫گەلەری سەردەم بەفیلمكارتۆنێك‬ ‫دەست بەنمایشەكانی دەكاتەوە‬

‫ئا‪ :‬كاوە حەسەن‬

‫فیلم������ی ‪ Happy Feet‬كە لەدەرهێنانی‬ ‫جۆرج میللەرەو ساڵی ‪ 2006‬بەرهەمهێنراوە‬ ‫كارلۆس ئەلەزرەك������ی‌و لۆمبۆردو بۆیارو‬ ‫جیف گریكا رۆڵی سەرەكی تێدا دەبینن‌و‬ ‫ماوەكەی ‪102‬خولەكە‪.‬‬ ‫لەجیهانی ئیمپراتۆریەت������ی بەتریقەكان‬ ‫گۆرانییەك دەتوانێت زۆر شت بگۆڕێت‌و‬ ‫جیاوازی دروس������ت ب������كات لەنێوانیان‪،‬‬ ‫بەتریقێك ناوی ممبلە هەر كە لەهێلكەكە‬ ‫دێتەدەرەوە هەس������ت ئەكات كە جیاوازە‬ ‫لەوانی ترو ناتوانێت وەك ئەوان گۆرانی‬ ‫بڵێ‪ ،‬هەربۆیە ناچارە ش������تێك بدۆزێتەوە‬ ‫كە دڵی خۆی‌و دەورووبەری رازی بكات‪،‬‬ ‫بەتایبەت خۆشەویستەكەی‪.‬‬

‫دەرهێنەری ئەم فیلمكارتۆنە ناوی جۆرج‬ ‫میلل������ەرەو س������اڵی ‪ 1945‬لەئوس������ترالیا‬ ‫لەدایكب������ووە‪ ،‬خاوەن������ی ‪ 47‬فیلمە وەك‬ ‫نووسین‌و دەرهێنان‪ ،‬هەروەها خاوەنی ‪14‬‬ ‫خەاڵتی جیهانییە لەوانە خەاڵتی ئۆسكارو‬ ‫بافتاو ئاسیاو ئوسترالیا‪.‬‬ ‫لەم فیلمەدا چەندین ئەكتەری بەناوبانگ‬ ‫تێدا بەشدارییان كردووە‪ ،‬لەوانە نیكۆڵ‬ ‫كیدمان‪ ،‬رۆبین ویلیامز‪ ،‬ئیلیشا وود‪.‬‬ ‫ئەم فیلمە خاوەنی یەك خەاڵتی ئۆسكارو‬ ‫چەند خەاڵتێكی ترە‪.‬‬ ‫تێبینی‪:‬‬ ‫ئەم فیلمە كاژێر سێی‪ ،‬رۆژی شەمە‬ ‫‪ 2009/10/9‬لەگەلەری سەردەم نمایش‬ ‫دەكرێت‪.‬‬

‫‪15‬‬ ‫"دانانی گوار ‌ه له‌کڕکڕاگه‌ی گوێ ده‌بیت ‌ه هۆی هه‌وکردن"‬ ‫سێشه‌ممه‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫‪2010 /10/5‬‬

‫ژماره‪43 :‬‬

‫د‪ .‬هیوا ئه‌سعه‌د ره‌واندزی‌‪ ،‬پسپۆڕ ‌ی نه‌خۆشییه‌كان ‌ی قوڕگ‌و لوت‌و گو ‌ێ بۆ‬ ‫ئێس������كه‌كان ‌ی بیس������تن ده‌ڕوات بۆ‬ ‫گوێچك‌ه ‌ی ناوه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م به‌ش‌ه به‌ته‌واو ‌ی‬ ‫میكانیكیه‌‪ ،‬دوا ‌ی ئه‌وه‌ش ك‌ه ده‌ڕوات‬ ‫بۆ گوێچك‌ه ‌ی ناوه‌وه‌‪ ،‬ك‌ه ئاو ‌ی تیایه‌‪،‬‬ ‫له‌و ‌ێ ده‌نگه‌ك‌ه ده‌بێت‌ه ئیشاره‌تێك ‌ی‬ ‫میكانیكی‌‌و له‌ده‌ماره‌كه‌شدا ده‌بێت‌ه‬ ‫كاره‌بای������ی‌‪ ،‬وات������‌ه به‌ش������ ‌ی یه‌كه‌م‬ ‫ده‌ن������گ ده‌گوازێته‌و‌ه بۆ ده‌ماره‌كان‪،‬‬ ‫به‌ش������ ‌ی دووه‌می������ش ده‌م������اره‌كان‬ ‫ده‌ن������گ ده‌گوازنه‌و‌ه بۆ مێش������ك‪.‬‬

‫ی‬ ‫پسپۆڕی‌ نه‌خۆشییه‌كان ‌‬ ‫ێ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌دات‬ ‫گو ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه گوێ‌‌و هه‌ر ئه‌ندامێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جه‌سته‌ تووش ‌‬ ‫تر ‌‬ ‫نه‌خۆشی‌ ده‌بێت‪ ،‬هاوكات‬ ‫باس له‌وه‌ش ده‌كات ك ‌ه‬ ‫به‌شێك له‌نه‌خۆشییه‌كان‬ ‫ی‬ ‫زگماكین‌و به‌شێك ‌‬ ‫تری‌ دوای‌ له‌دایكبوون‬ ‫سه‌رهه‌ڵده‌دات‪.‬‬

‫ سازدانی‌‪ :‬هۆگر كه‌مال‬ ‫د‪.‬هیوا ئه‌سعه‌د ره‌واندزی‌‪ ،‬پسپۆڕ ‌ی‬ ‫نه‌خۆشییه‌كان ‌ی قوڕگ‌و لوت‌و گو ‌ێ‬ ‫له‌دیمانه‌یكی������دا بۆ نم ن������م ئاماژ‌ه‬ ‫ب������ه‌و‌ه ده‌دات ك������‌ه هه‌م������وو جۆر‌ه‬ ‫نه‌خۆشییه‌كان ‌ی گو ‌ێ له‌كوردستاندا‬ ‫هه‌ی������ه‌‪ ،‬ب������ه‌اڵم "ئه‌م نه‌خۆش������یان‌ه‬ ‫زیات������ر له‌گه‌نجان������دا به‌رب���ڵ��اوه‌"‪.‬‬ ‫ناوب������راو‪ ،‬جه‌خت ل������ه‌و‌ه ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ك������‌ه ئیلتیهاباتی گ������و ‌ێ له‌هه‌موو‬ ‫ته‌مه‌نه‌كان������دا ڕووده‌دات‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه‬ ‫به‌پێویست ‌ی ده‌زان ‌ێ ك‌ه پارێزگار ‌ی‬ ‫ل‌ه ته‌ندروس������ت ‌ی گ������و ‌ێ بكرێت‪،‬‬ ‫"پێویس������ت‌ه هاوواڵتیان بۆپاراستن ‌ی‬ ‫گوێیان دوا ‌ی خۆشتن نه‌ك هه‌موو‬ ‫كاتێك به‌كلێنس به‌په‌نج‌ه ‌ی خۆیان‬ ‫دی������و ‌ی ده‌ره‌و‌ه ‌ی گوێی������ان پ������اك‬ ‫بكه‌ن������ه‌وه‌‪ ،‬نه‌ك ش������ت بكه‌ن‌ه دیو ‌ی‬ ‫ناوه‌وه‌‌و گوێیان ئه‌زی������ه‌ت بده‌ن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫هۆگر‪ :‬به‌گشتی‌ نه‌خۆشییه‌كان ‌‬ ‫گوێ‌ چین؟‬ ‫د‪.‬هیوا‪ :‬گو ‌ێ وه‌ك������و ئه‌ندامێك ‌ی‬ ‫له‌ش ئه‌شێت نه‌خۆش بكه‌وێت یان‬ ‫برینداربێت‪ ،‬به‌اڵم به‌ش������ێوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫گشت ‌ی نه‌خۆشییه‌كان ‌ی گو ‌ێ ده‌بن‬ ‫ب������ه‌دوو به‌ش������ه‌وه‌‪ ،‬ك‌ه به‌ش������ێكیان‬ ‫نه‌خۆشیی‌ه زگماكییه‌كانن‪ ،‬به‌شه‌ك‌ه ‌ی‬ ‫تریش������ ‌ی دوا ‌ی له‌دایكبوون‌و گه‌ور‌ه‬

‫ د‪.‬هیوا ئه‌سعه‌د ره‌واندز ‌‬ ‫ی‬ ‫بوون توش ‌ی ده‌بێت‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌و‌ه ‌ی ك‌ه‬ ‫ئه‌و مرۆڤ‌ه توش ‌ی ڕووداو ‌ی هاتوچۆ‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ی������ان توش������ ‌ی به‌ركه‌وتن‌و‬ ‫كه‌وتن ده‌بێ������ت‪ ،‬ئه‌م������ه‌ش ده‌بێت‌ه‬ ‫هۆ ‌ی ئه‌زیه‌تدان ‌ی گوێ‌‌و بریندار ‌ی‬ ‫ده‌كات‪ ،‬یان گو ‌ێ توش ‌ی ئیلتیهاب‬ ‫ده‌بێ������ت‪ ،‬ك������‌ه ئه‌ویش به‌ش������ێك ‌ی‬ ‫حه‌ساسیه‌ته‌‌و به‌شێكیش ‌ی ڤایرۆس‌و‬ ‫كه‌ڕو‌و به‌كتریای������ه‌‪ ،‬جگه‌له‌مانه‌ش‬ ‫توش������ ‌ی وه‌ره‌م ده‌بێ������ت‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌ی‬ ‫ژن ئه‌گ������ه‌ر حامیل‌ه بێت توش������ ‌ی‬ ‫ده‌بێ������ت‪ ،‬ك‌ه ئه‌وی������ش دوو جۆرن‪.‬‬

‫هۆگر‪ :‬چۆن كرداری‌ بیستن‬ ‫ڕووده‌دات‪ ،‬ئایا ڕێژ‌هی‌ بیستن‬ ‫له‌مرۆڤێكه‌و‌ه بۆ مرۆڤێكی‌ تر‬ ‫جیاوازه‌؟‬ ‫د‪.‬هیوا‪ :‬بیستن له‌هه‌موو مرۆڤێكدا‬ ‫یه‌ك جۆره‌‌و ده‌نگ‌ه ده‌یبیس������تێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ڕێ������ژ‌ه ‌ی بیس������تن په‌یوه‌ند ‌ی‬ ‫به‌ئیش������كردن ‌ی گوێچكه‌و‌ه هه‌یه‌‪ ،‬ك‌ه‬ ‫ئه‌ویش به‌دوو ش������ێو‌ه ئیش ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌شێك ‌ی میكانیكیه‌‪ ،‬به‌ش ‌ی ده‌ره‌و‌ه ‌ی‬ ‫پێ ‌ی ده‌ڵێ������ن‪ ،‬گوێچك������‌ه ‌ی ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫ئنج������ا قه‌نات ‌ی بیس������تن‌و گوێچك‌ه ‌ی‬ ‫ناوه‌ڕاست‪ ،‬ك‌ه ئه‌وه‌ش ئیش ‌ی بریتی‌ه‬ ‫له‌كۆكردنه‌و‌ه ‌ی ده‌نگه‌كان‌و ده‌یبات‬ ‫بۆ په‌رد‌ه ‌ی گوێچكه‌‌و په‌رد‌ه ‌ی گوێچك‌ه‬ ‫ده‌جوڵێته‌وه‌‪ ،‬دواتر ئ������ه‌م ده‌نگ‌ه ب‌ه‬

‫هۆگر‪ :‬له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا چ‬ ‫جۆره‌ نه‌خۆشیه‌كی‌ گوێ‌ زیاتر‬ ‫به‌رباڵوه‌ له‌ناو هاواڵتیاندا؟‬ ‫د‪.‬هیوا‪ :‬هه‌موو جۆر‌ه نه‌خۆشیه‌كان ‌ی‬ ‫گ������و ‌ێ له‌كوردس������تاندا هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌م نه‌خۆش������یان‌ه زیاتر له‌گه‌نجاندا‬ ‫به‌رباڵوه‌‪ ،‬به‌هۆ ‌ی وه‌رزش������كردنیان‬ ‫زیات������ر‪ ،‬ئیلتهاباتی������ش له‌هه‌م������وو‬ ‫ته‌مه‌نه‌كاندا ڕووده‌دات‪ ،‬له‌و كه‌سان‌ه ‌ی‬ ‫ده‌چن‌ه مه‌له‌وانگه‌كان بۆ مه‌له‌كردن‌و‬ ‫ئه‌وان������ه‌ش ك‌ه ده‌س������تكار ‌ی زۆر ‌ی‬ ‫گو ‌ێ ده‌كه‌ن یان حه‌ساس������یه‌تیان‬ ‫هه‌ی������ه‌‪ ،‬ب������ه‌اڵم وه‌ر‌هم‌و ش������ێرپه‌نج‌ه‬ ‫زیات������ر له‌به‌ته‌مه‌نه‌كاندا دروس������ت‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬زۆرجار ئازار له‌گوێچكه‌دا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ب������ه‌اڵم هیچ نه‌خۆش������ییه‌ك ‌ی‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌ه������ۆ ‌ی جیوب ‌ی لوت‌و‬ ‫ئ������ازار ‌ی دان‌و كۆمه‌ڵ������ ‌ێ ئه‌ندام ‌ی‬ ‫تره‌و‌ه ك‌ه په‌یوه‌ندیان به‌یه‌كه‌و‌ه هه‌ی‌ه‬ ‫ئه‌و ئازار‌ه له‌گوێدا دروس������تده‌بێت‪.‬‬ ‫هۆگر‪ :‬هاوواڵتیان رۆژان ‌ه‬ ‫به‌كلێنس‌و به‌ده‌ست‌و ته‌وقه‌‌و‬ ‫ێ‬ ‫ده‌نكه‌ شقارته‌‌و گو ‌‬ ‫پاككه‌ره‌وه‌‌و زۆر شتی‌ تر‬ ‫گوێیان پاكده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئایا‬ ‫ئه‌م ‌ه زیان به‌گوێ‌ ناگه‌یه‌نێت؟‬ ‫د‪.‬هیوا‪ :‬به‌ڕاس������ت ‌ی ئه‌مان‌ه هه‌مو ‌ی‬ ‫هه‌ڵ‌هن‌و منیش ب������ه‌رده‌وام ڕێنمای ‌ی‬ ‫ده‌ده‌م������‌ه نه‌خۆش������ه‌كانم‪ ،‬ك‌ه ئه‌و‬ ‫شتان‌ه به‌كار نه‌هێنن‪ ،‬چونك‌ه ئه‌مان‌ه‬ ‫باش نین‌و ئ������ه‌م گو ‌ێ پاككه‌ره‌وان‌ه‬

‫نه‌كراون بۆ ئه‌و‌ه ‌ی دوا ‌ی خۆش������تن‬ ‫یان به‌رده‌وام گوێ ‌ی پ ‌ێ پاكبكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ئه‌و‌ه كراو‌ه بۆ ئه‌و كه‌س������ان‌ه ‌ی‬ ‫ك‌ه گوێیان جه‌راعه‌ت������ ‌ی هه‌ی‌ه یان‬ ‫ده‌رمانێك ‌ی گوێیان هه‌یه‌‌و ده‌یانه‌و ‌ێ‬ ‫پێ ‌ی دانێن‪ ،‬ئه‌م گو ‌ێ پاككه‌ره‌وان‌ه بۆ‬ ‫ئه‌و كه‌س������ان‌ه كراون‪ ،‬به‌اڵم پێویست‌ه‬ ‫هاوواڵتیان بۆپاراس������تن ‌ی گوێیان‬ ‫دوا ‌ی خۆشتن نه‌ك هه‌موو كاتێك‬ ‫به‌كلێنس به‌په‌نج������‌ه ‌ی خۆیان دیو ‌ی‬ ‫ده‌ره‌و‌ه ‌ی گوێیان پاكبكه‌نه‌وه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ش������ت بكه‌ن‌ه دیو ‌ی ناوه‌وه‌‌و گوێیان‬ ‫ئه‌زیه‌ت بده‌ن‪ ،‬گوێش هیچ پێویست‬ ‫به‌پاككردنه‌و‌ه ناكات‪ ،‬به‌ڵكو كاتێك‬ ‫پێویس������ت ‌ی به‌پاككردن������ه‌و‌ه ده‌بێت‬ ‫ك‌ه ئه‌و كه‌س������‌ه گوێ������ ‌ی كپ بێت‌و‬ ‫ئازارێك ‌ی زۆر ‌ی هه‌بێت‪ ،‬چونك‌ه ئه‌و‬ ‫شت‌ه ‌ی له‌ناو گوێیان‌ه شتێك ‌ی ئاساییه‌‌و‬ ‫پێویس������ت ‌ی به‌پاككردن������ه‌و‌ه نییه‌‪.‬‬ ‫ێ چۆن‬ ‫ی گو ‌‬ ‫هۆگر‪ :‬په‌رده‌ ‌‬ ‫ده‌دڕێت؟‬ ‫د‪.‬هیوا‪ :‬په‌رد‌ه ‌ی گو ‌ێ به‌ئیلتیهابات‬ ‫ده‌ته‌قێ������ت‪ ،‬ئه‌وی������ش به‌ه������ۆ ‌ی‬ ‫كۆكردنه‌و‌ه ‌ی جه‌ڕاعه‌ته‌و‌ه له‌گوێدا‬ ‫په‌رد‌ه ده‌ته‌قێ������ت‪ ،‬ك‌ه ئه‌مه‌ش زیاتر‬ ‫له‌مندااڵن ڕووده‌دات‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ش ك‌ه گوێچكه‌یان به‌ده‌نك‌ه‬ ‫شقارت‌ه یان ته‌وق‌ه یان هه‌رشتێك ‌ی تر‬ ‫پاكده‌كه‌نه‌وه‌‌و ده‌یبه‌ن‌ه ناو گوێیانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م‌ه ئه‌زیه‌ت ‌ی په‌رد‌ه ‌ی گو ‌ێ ده‌دات‌و‬ ‫كون������ ‌ی ده‌كات‪ ،‬هه‌ن������د ‌ێ جاریش‬ ‫په‌رد‌ه ‌ی گو ‌ێ به‌هۆ ‌ی ته‌قینه‌وه‌‌و ده‌نگ ‌ی‬ ‫زۆر به‌رز‌و زلل‌ه ‌ی به‌هێزیش ده‌ته‌قێت‪.‬‬

‫شوێن له‌له‌ش������دا نزیكن له‌یه‌كه‌وه‌‪ ،‬تر‌ه موعه‌ره‌ز‌ه بۆ ئیلتیهاب‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ه������ه‌م وه‌كو ئیش������یش په‌یوه‌ندییان كه‌س������ێك ‌ی ش������اره‌زا بۆ ‌ی نه‌كات‪.‬‬ ‫به‌یه‌كه‌و‌ه هه‌یه‌‪ ،‬بۆنمون‌ه لوت‌و گو ‌ێ‬ ‫له‌ڕێگا ‌ی جومگ‌ه ‌ی ئۆستاك ‌ی قه‌ناتێك‌ه هۆگر‪ :‬ئامێره‌كانی‌ وه‌كو‬ ‫ی‬ ‫په‌یوه‌ندیان به‌یه‌ك������ه‌و‌ه هه‌ی‌ه تێیدا‪( ،‬مۆبایل‪ ،‬سه‌ماع ‌هی‌ بلوتوس ‌‬ ‫نه‌خۆش������ ‌ی لوت كارده‌كات‌ه س������ه‌ر مۆبایل‪ ،‬هیتفۆن)‪ ،‬كه‌ ئێستا‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر به‌كار ‌‬ ‫گوێش‪ ،‬هه‌روه‌ه������ا لوت‌و قوڕگیش گه‌نجان به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ك ‌ی زۆریان به‌یه‌كه‌و‌ه هه‌یه‌‪ .‬ده‌هێنن‪ ،‬ئه‌مانه‌ تاچه‌ند‬ ‫ی‬ ‫كاریگه‌ریان له‌سه‌ر الوازبون ‌‬ ‫گوێ‌ هه‌یه‌؟‬ ‫هۆگر‪ :‬چ شتێك زیاتر زیان‬ ‫د‪.‬هیوا‪ :‬به‌كارهێنان ‌ی س������ه‌ماعه‌‌و‬ ‫ێ ده‌گه‌یه‌نێت؟‬ ‫به‌گو ‌‬ ‫د‪.‬هیوا‪ :‬له‌ئێستادا دیارده‌یه‌ك هه‌ی‌ه مۆبایل به‌تایبه‌ت������ ‌ی ئه‌گه‌ر به‌ده‌نگ ‌ی‬ ‫ێ‬ ‫له‌كچاندا ده‌یبنین‪ ،‬ئه‌ویش ئه‌وه‌ی ك‌ه به‌رز بێ������ت‪ ،‬ده‌ماره‌كان������ ‌ی گو ‌‬ ‫كچان س������ ‌ێ بۆ چوار گواره‌‪ ،‬وه‌ك الواز ده‌كات‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌ی مۆبایلیش‬ ‫مۆدێل له‌به‌ش������ ‌ی كڕكڕاگ‌ه ‌ی گوێ ئه‌گه‌ر ال ‌ی س������ه‌ره‌و‌ه دابنرێت ئه‌وا‬ ‫ێ‬ ‫داده‌نێ������ن ك‌ه ئه‌م������ه‌ش زۆر زیان ‌ی كاریگه‌ر ‌ی له‌س������ه‌ر مێشك‌و گو ‌‬ ‫بۆ گو ‌ێ هه‌یه‌‌و ئه‌گه‌ر ئیلتیهابیش ده‌بێت‌و ئه‌گه‌ر له‌گیرفان ‌ی كراسدا‬ ‫دروس������ت بكات گوێیان س������ه‌قه‌ت دابنرێ������ت كاریگه‌ر ‌ی له‌س������ه‌ر د‌ڵ‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬چونك‌ه به‌ش������ ‌ی كڕكڕاگ‌ه ده‌بێت‪ ،‬هه‌ربۆی‌ه پێویست‌ه هاوواڵتیان‬ ‫وه‌ك به‌ش‌ه نه‌رماییه‌ك‌ه ‌ی گو ‌ێ نیی‌ه له‌كات ‌ی خه‌ودا مۆبایله‌كانیان دوور‬ ‫به‌رگ‌ه ‌ی گوار‌ه بگرێ������ت‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌خۆیان دابنێ������ن‌و كه‌متر به‌كار ‌ی‬ ‫خه‌ڵكانێك ‌ی زۆریش هه‌ن به‌رده‌وام بهێنن‪ ،‬ئه‌گه‌ر بشتوانن زیاتر مۆبایل‬ ‫بی������ر له‌پاككردن������ه‌و‌ه ‌ی گوێی������ان له‌ناو گیرفان ‌ی پانتۆڵ������دا دابنێن‪.‬‬ ‫ده‌كه‌ن������ه‌وه‌‌و ده‌س������تكار ‌ی ده‌ك‌هن‌و‬ ‫برین������دار ‌ی ده‌ك������‌هن‌و ئیلتیهاب‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ك������‌ه ئه‌م������ه‌ش پێویس������ت‬ ‫ناكات ئه‌وه‌ند‌ه گوێیان پاكبكه‌نه‌وه‌‪.‬‬

‫هۆگر‪ :‬زۆرێك له‌و منداڵ ‌ه‬ ‫كچان ‌هی‌ له‌دایك ده‌بن له‌الیه‌ن‬ ‫ژنانی‌ به‌ته‌مه‌نه‌وه‌ گوێیان‬ ‫ی‬ ‫بۆ كونده‌كرێت‌و گوار‌ه ‌‬ ‫تێده‌كرێت‪ ،‬ئه‌مه‌ تاچه‌ند‬ ‫ی‬ ‫ته‌ندروسته‌‪ ،‬كه‌ له‌ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی وا‬ ‫نه‌خۆشخانه‌‌و پزیشك كار ‌‬ ‫ئه‌نجام بدرێت؟‬ ‫هۆگر‪ :‬بۆرده‌ك ‌هی‌ به‌ڕێزت‬ ‫ی قوڕگ‌و د‪.‬هیوا‪ :‬ئه‌و كار‌ه راست‌ه زۆر گه‌ور‌ه‬ ‫له‌سه‌ر نه‌خۆشییه‌كان ‌‬ ‫نییه‌‌و كه‌مێك ئاسانه‌‪ ،‬به‌اڵم ئیش ‌ی‬ ‫ێ‬ ‫لوت‌و گوێیه‌‪ ،‬ئایا ئه‌م س ‌‬ ‫پزیشكه‌‌و ئیش ‌ی نه‌شته‌رگه‌رییه‌‪ ،‬بۆی‌ه‬ ‫ی مرۆڤ چ‬ ‫ئه‌ندام ‌هی‌ له‌ش ‌‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كیان هه‌یه‌ به‌یه‌كه‌و‌ه ده‌بێت كه‌س������ێك ‌ی زۆر شاره‌زا ئه‌و‬ ‫كار‌ه ئه‌نجام بدات‌و وریاییه‌ك ‌ی زۆر ‌ی‬ ‫هه‌یه‌؟‬ ‫د‪.‬هی���وا‪ :‬لوت‌و قوڕگ‌و گو ‌ێ زۆر بۆ ته‌داویكردن ‌ی هه‌بێت‪ ،‬چونك‌ه ئه‌و‬ ‫په‌یوه‌ندیان به‌یه‌كه‌و‌ه هه‌یه‌‪ ،‬هه‌م وه‌كو كار‌ه وه‌كو هه‌مو نه‌شته‌رگه‌رییه‌ك ‌ی‬

‫زۆر‬ ‫به‌کارهێنانی‬ ‫سه‌ماعه‌‌و‬ ‫مۆبایل‬ ‫ده‌ماره‌کانی گوێ‬ ‫الواز ده‌کات‬

‫جگه‌ره‌كێش‬ ‫خاڵكوتان‌و تاتۆ‬ ‫ی ده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫دوو هه‌ڕه‌ش ‌هی‌ترسناكی ته‌ندروستی زیان به‌هاوڕێكانیش ‌‬ ‫ی مه‌ترس������یدار له‌ن������او‬ ‫دوو دی������ارد‌ه ‌‬ ‫گه‌نجاندا باڵوبوونه‌ته‌و‌ه ك������‌ه به‌خاڵكوتان‌و تاتۆ‬ ‫ی‬ ‫ی خراپ له‌سه‌ر ته‌ندروست ‌‬ ‫ناسراون‌و كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س������ه‌ره‌ك ‌‬ ‫به‌جێده‌هێڵ������ن‌و ده‌بن������‌ه ه������ۆكار ‌‬ ‫ی پێس������ت‌و چه‌ندین نه‌خۆشی تر‪.‬‬ ‫ش������ێرپه‌نج‌ه ‌‬ ‫ی رایانگه‌یاند ك‌ه‬ ‫ی ئه‌ڵمان ‌‬ ‫گروپێك له‌پس������پۆڕان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تاتۆو خاڵكوت������ان به‌ڕێژه‌یه‌ك ‌‬ ‫باڵوبوون������ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌وروپ������ی‌‌و ئه‌مریكی‪،‬‬ ‫به‌رچ������او له‌ناو گه‌نجان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توشبوون به‌شێرپه‌نجه‌‌و هه‌وكردنی پێست ‌‬ ‫ئاست ‌‬ ‫ی یاساو‌ه وه‌ك‬ ‫به‌رزكردۆته‌وه‌‌و پێویس������ت‌ه له‌ڕێگ‌ه ‌‬ ‫ی ناته‌ندروس������ت قه‌ده‌غ‌ه بكرێن‪.‬‬ ‫هه‌ر دیارده‌یه‌ك ‌‬ ‫ی پێست‪،‬‬ ‫ئه‌و پسپۆڕان‌ه ك‌ه تایبه‌تن به‌نه‌خۆشییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌كه‌ن‪ :‬ئه‌و خاڵكوت������ان‌و تاتۆیان‌ه ‌‬ ‫ئاش������كرا ‌‬ ‫ی لێزه‌ر یاخود به‌ده‌ست له‌سه‌ر جه‌ست‌ه‬ ‫به‌تیش������ك ‌‬ ‫ی توش������بوون به‌هه‌وكردن‌و‬ ‫ده‌كرێ������ن‪ ،‬مه‌ترس������ ‌‬ ‫ی لێده‌كرێت‪ ،‬چونك‌ه ئه‌و مادد‌ه‬ ‫هیپاتیت‌و ئایدزیش ‌‬ ‫ی بۆ ئه‌و مه‌به‌س������ت‌ه به‌كارده‌هێنرێن‪،‬‬ ‫كیمیاوییان‌ه ‌‬ ‫ی له‌ش به‌رامبه‌ر نه‌خۆشی‌‌و ڤایرۆس‬ ‫توانای به‌رگر ‌‬ ‫كه‌م ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬پێویس������ت‌ه هه‌موو ئاره‌زوومه‌ندان‌و‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌ترس������ییه‌كان ‌‬ ‫گه‌نجان به‌تایب������ه‌ت ئاگادار ‌‬ ‫ی كاتیدا‪،‬‬ ‫خاڵكوتان‌و تاتۆ بن‪ ،‬تا له‌پێناو حه‌زێك ‌‬ ‫ی خۆیان نه‌خه‌ن‌ه مه‌ترسییه‌وه‌‪.‬‬ ‫جه‌سته‌و س������ه‌المه‌ت ‌‬

‫تاتۆ زیان به‌جه‌ست‌ه ده‌گه‌یه‌نێت‬

‫پزیشك‌هئۆسكۆتله‌ندییه‌كان‬ ‫له‌لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك������دا له‌س������ه‌ر‬ ‫ئ������ه‌و كه‌س������ان‌ه ‌ی هاوڕێ������ ‌ی‬ ‫جگه‌ره‌كێشیان هه‌یه‌‪ ،‬جه‌خت‬ ‫له‌س������ه‌ر ئه‌و‌ه ده‌كه‌ن������ه‌و‌ه ك‌ه‬ ‫به‌ڕێژ‌ه ‌ی ‪‌ %20‬ی زیان ‌ی جگه‌ر‌ه ‌ی‬ ‫جگه‌ره‌كێش بۆهاوڕێكانییه‌تی‌‪.‬‬ ‫ئه‌وپزیشكان‌هله‌لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كدا‬ ‫له‌س������ه‌ر ‪ 5.800‬كه‌س������ ‌ی‬ ‫جگه‌ره‌نه‌كێش گه‌یش������تن‌ه ئه‌و‬ ‫ده‌ره‌نجام‌هی‌‪ :‬ئه‌و نیكۆتین‌ه ‌ی ك‌ه‬ ‫له‌دووكه‌ڵ ‌ی جگه‌ره‌دایه‌‪ ،‬له‌كات ‌ی‬ ‫جگه‌ره‌كێشاندا باڵوده‌بێته‌وه‌و‬ ‫ده‌چێت‌ه ناو هه‌ردوو سییه‌كان ‌ی‬ ‫كه‌سان ‌ی جگه‌ر‌ه نه‌كێشیشه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م������ه‌ش به‌ڕێ������ژ‌ه ‌ی ‪ %20‬تا‬ ‫‪‌ %25‬ی زیانه‌كانی������ش له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌و دووكه‌ڵه‌دا ده‌گوێزرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ده‌ره‌نجام ‌ی لێكۆڵینه‌وه‌كه‌دا‬ ‫وه‌ك ئامۆژگارییه‌كیش������دا‬ ‫بۆهاوواڵتی������ان ده‌ڵێ������ت‪ :‬هه‌ر‬ ‫هاوڕێیه‌ك������ت جگه‌ره‌كێ������ش‬ ‫ب������ێ‪ ،‬ئ������ه‌وا له‌كات������ ‌ی‬

‫جگه‌ره‌کێشان هاوڕێیانیشت لێ ده‌تۆرێنێت‬ ‫واڵت������ ‌ی ئه‌وروپ������ ‌ی ب������وو ك‌ه‬ ‫جگه‌ره‌كێش������اندا لێ ‌ی به‌دوور‬ ‫جگه‌ره‌كێش������ان ‌ی له‌ش������وێن‌ه‬ ‫به‌‪ ،‬تا تۆش زیانمه‌ند نه‌بیت‪.‬‬ ‫گش������تییه‌كاندا قه‌ده‌غ‌ه كرد‪.‬‬ ‫ئۆس������كۆتله‌ندا یه‌كه‌می������ن‬

‫‪14‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /10/5‬‬

‫ژماره‪43 :‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫ی گورچیل ‌ه ده‌گرێت‬ ‫ی زه‌یتوون ڕێگ ‌ه له‌به‌رد ‌‬ ‫رۆن ‌‬ ‫پاراستن ‌ی هه‌ردوو گورچیله‌كه‌ت ئه‌ركێك ‌ی گرنگ‌ه بۆ‬ ‫ڕێگه‌گرتن له‌دروستبوون ‌ی به‌ردو سستبوونی گورچیل‌ه‬ ‫ك‌ه ئه‌مڕۆ بۆت‌ه نه‌خۆشییه‌ك ‌ی باو له‌جیهاندا‪.‬‬ ‫توێژه‌ران������ ‌ی ئه‌ڵمان������ی ئاماژ‌ه بۆ ئ������ه‌و‌ه ده‌كه‌ن ك‌ه‬ ‫ڕۆن ‌ی زه‌یتوون باش������ترین ه������ۆكار‌ه بۆ ڕێگه‌گرتن‬ ‫له‌دروستبوون ‌ی به‌رد ‌ی گورچیله‌‪ ،‬ئه‌و كه‌سانه‌ش ك‌ه‬ ‫گورچیله‌یان به‌رد دروست ده‌كات یاخود دووچار ‌ی‬ ‫سستبوون ‌ی گورچیل‌ه بوونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا پێویست‌ه رۆژان‌ه‬ ‫النیكه‌م ‪ 75‬ـ‪100‬گرام زه‌یتوون ‌ی زه‌رد بخۆن‪ ،‬هه‌روه‌ك‬ ‫ئ������ه‌و توێژه‌ران‌ه ده‌ڵێن ك‌ه رۆن������ ‌ی زه‌یتوون توانا ‌ی‬ ‫هه‌ڵمژین ‌ی مادد‌ه كانزاییه‌كان ‌ی كالیسیۆم‪ ،‬مه‌نیزیۆم‌و‬ ‫ئاسن له‌الیه‌ن ریخۆڵه‌و‌ه به‌هێز ده‌كات‪ ،‬ئه‌مه‌ش توانا ‌ی‬ ‫جه‌ست‌ه به‌رامبه‌ر چه‌ندین نه‌خۆش ‌ی ده‌پارێزێت‪.‬‬

‫ی‬ ‫خه‌مۆك ‌‬ ‫ی پاییزه‌!‬ ‫دیاری وه‌رز ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌م نین ئه‌و مرۆڤان‌ه ‌ی له‌سه‌ره‌تا ‌ی وه‌رز ‌ی پاییزه‌وه‌‪ ،‬دووچار ‌ی خه‌مۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌بن‪ ،‬ته‌نانه‌ت بۆ چاره‌س������ه‌ر په‌نا بۆ داووده‌رمان‌و س������ه‌ردان ‌‬ ‫وه‌رزی ‌‬ ‫پزیشك ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫ی ئه‌مریكا‬ ‫ی واش������نتۆن ‌‬ ‫س������ه‌نته‌ر ‌ی توێژینه‌و‌ه ده‌روونییه‌كان له‌ویالیه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌بێت‌ه هاوڕێ ‌‬ ‫ی وه‌رز ‌ی پاییزدا‪ ،‬خه‌مۆك ‌‬ ‫ی یه‌كه‌م ‌‬ ‫رایگه‌یاند ك‌ه له‌مانگ ‌‬ ‫ی كاروباره‌كانیانن به‌تایبه‌ت ئه‌و گه‌نجان‌ه ‌ی‬ ‫ئه‌و كه‌سان‌ه ‌ی ك‌ه زۆر سه‌رقاڵ ‌‬ ‫ی رۆژانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش له‌ژێ������ر كاریگه‌ر ‌ی چه‌ند‬ ‫ك������‌ه دوورن له‌وه‌رزش������ ‌‬ ‫ی ك‌هش‌و هه‌واوه‌‪.‬‬ ‫ی فسیۆلۆژیدا ڕووده‌د‌هن‌و په‌یوه‌ست‌ه به‌گۆڕان ‌‬ ‫گۆڕانێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌رز ‌ی حاڵه‌تێك ‌‬ ‫ئه‌و س������ه‌نته‌ر‌ه ئاماژ‌ه بۆئه‌و‌ه ده‌كات ك‌ه خه‌مۆك������ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نییه‌‪ ،‬باشترین چاره‌سه‌ریش ته‌رخانكردن ‌‬ ‫سروشتییه‌و جێگ‌ه ‌ی مه‌ترس ‌‬ ‫ی رۆژان‌ه یاخود پیاس‌ه ‌ی‬ ‫ی وه‌رزش������ ‌‬ ‫ی دیاریكراو‌ه بۆ ئه‌نجامدان ‌‬ ‫كاتێك ‌‬ ‫ی خه‌مۆكییه‌كه‌دا پێویس������ت‌ه‬ ‫ی دۆخ ‌‬ ‫ی توندبوون ‌‬ ‫ئێواران‪ ،‬ب������ه‌اڵم له‌كات ‌‬ ‫ی پس������پۆڕ بكرێ تا نه‌بێت‌ه كاریگه‌ر ‌ی خراپ له‌سه‌ر‬ ‫ی پزیشك ‌‬ ‫سه‌ردان ‌‬ ‫جه‌ست‌هجێنه‌هێڵێت‪.‬‬

‫ی نه‌خۆشیی ‌ه ترسناكه‌كان‬ ‫ی زۆر‪ ،‬سه‌ره‌تا ‌‬ ‫ده‌رمانخواردن ‌‬ ‫دامه‌زراو‌ه ‌ی پارێزگار ‌ی له‌ته‌ندروست ‌ی له‌كه‌نه‌دا رایگه‌یاند‬ ‫ك‌ه پێویس������ت‌ه به‌ر له‌هه‌موو ش������تێك خۆمان له‌نه‌خۆش ‌ی‬ ‫بپارێزین‪ ،‬له‌كات ‌ی توشبوونیش������دا ده‌بێ به‌پێ ‌ی ڕێنمای ‌ی‬ ‫پزیش������ك داوو ده‌رمان به‌كاربهێنرێت‪ ،‬به‌اڵم په‌نابردن ‌ی‬ ‫زۆر بۆ داووده‌رمان ده‌بێت‌ه مای‌ه ‌ی الوازبوون ‌ی سیسته‌م ‌ی‬ ‫به‌رگر ‌ی ل‌هش‌و یه‌كه‌مین نیشانه‌ش ‌ی نه‌خۆش ‌ی وه‌ك ئازار ‌ی‬ ‫س������ه‌ره‌‪ ،‬پاشانیش توش������بوون به‌جۆره‌كان ‌ی شێرپه‌نجه‌و‬ ‫نه‌خۆش������ ‌ی دڵ‪ ،‬به‌هۆ ‌ی كارلێك ‌ی خ������راپ به‌كارهێنان ‌ی‬ ‫داووده‌رمانه‌و‌ه دووچار ‌ی مرۆڤه‌ك‌ه ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬پاش������انیش‬ ‫وه‌ك ئامۆژگاریی������ه‌ك بۆهاوواڵتی������ان‪ ،‬ئ������ه‌م دامه‌زراو‌ه‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬خۆراك‌و میو‌ه ‌ی سروشت ‌ی باشترین چاره‌سه‌ر ‌ی‬ ‫نه‌خۆش������ین‪ ،‬داووده‌رم������ان ك‌ه س������ه‌رجه‌میان له‌مادد‌ه ‌ی‬ ‫كیمیای ‌ی دروستكراون‪ ،‬له‌كات ‌ی زۆر به‌كارهێناندا ده‌بێت‌ه‬ ‫مه‌ترسییه‌ك ‌ی گه‌ور‌ه بۆ جه‌ست‌ه ‌ی مرۆڤ‪.‬‬

‫ی ئه‌م‬ ‫ی مه‌ترس ‌‬ ‫ئاگادار ‌‬ ‫ی خۆالوازكردن ‌ه به‬ ‫به‌رنام ‌ه ‌‬ ‫‌‬

‫هه‌ندێ له‌خانمان له‌پێناو خۆالوازكردندا‪ ،‬زۆرجار په‌یڕه‌وی ‌ی له‌و‬ ‫به‌رنامان‌ه ده‌كه‌ن ك‌ه زیان به‌بار ‌ی ته‌ندروستیان ده‌گه‌یه‌نێت‪.‬‬ ‫دامه‌زراو‌ه ‌ی له‌ش������جوان ‌ی خانمان له‌ئه‌مری������كا له‌ئامۆژگارییه‌كدا‬ ‫رایگه‌یاند ك‌ه رۆژان‌ه له‌چه‌ند گۆڤارو كه‌ناڵێك ‌ی ته‌له‌ڤزیۆنی‌‪ ،‬یاخود‬ ‫له‌ریكالمه‌كان ‌ی ئینته‌رنێتدا ئاماژ‌ه بۆ ئه‌و‌ه ده‌كه‌ن ك‌ه له‌ماو‌ه ‌ی سێ‬ ‫رۆژدا سێ كیلۆ له‌كێش������ت داببه‌زێنه‌‪ ،‬ئه‌م جۆر‌ه به‌رنامان‌ه جگ‌ه‬ ‫له‌ریكالمێك������ ‌ی بێبه‌رهه‌م هیچیتر نین ته‌نان������ه‌ت زیان ‌ی گه‌وره‌ش‬ ‫به‌ته‌ندروست ‌ی جه‌س������ته‌و به‌تایبه‌ت دڵ‌و توانای مێشك ده‌گه‌یه‌نن‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ك ئه‌م دامه‌زراوه‌ی‌ه ده‌ڵێت‪ :‬هه‌ر خانمێك ده‌یه‌وێ كێش ‌ی خۆ ‌ی‬ ‫كه‌م بكاته‌وه‌‪ ،‬ده‌بێ پش������ت به‌كه‌مكردنه‌و‌ه ‌ی خۆراك له‌ژه‌مه‌كانداو‬ ‫به‌رنامه‌یه‌ك ‌ی رێك‌و پێك بۆ وه‌رزش ببه‌س������تێت‪ ،‬تا كێش ‌ی له‌ش‬ ‫به‌ش������ێوه‌یه‌ك كه‌م بكات ك‌ه كاریگه‌ری ‌ی خراپ له‌س������ه‌ر فه‌رمان ‌ی‬ ‫كۆئه‌نجامه‌كان ‌ی جه‌ست‌ه جێنه‌هێڵێت‪.‬‬

‫پێكه‌نینله‌شێرپه‌نجه‌و‬ ‫ی دڵ ده‌تپارێزێت‬ ‫نه‌خۆشییه‌كان ‌‬

‫ی سه‌ر‬ ‫ی مووو ‌‬ ‫چاندن ‌‬ ‫مه‌ترسییدار ‌ه‬

‫ژماره‌یه‌ك ‌ی زۆر هه‌ن به‌ده‌ست رووتاندنه‌و‌ه ‌ی قژیانه‌و‌ه ده‌ناڵێنن‌و هه‌وڵ‬ ‫ده‌ده‌ن په‌نا بۆ چاندن ‌ی مووو ببه‌ن‪ ،‬له‌كاتێكدا ئه‌مه‌ش مه‌ترس ‌ی بۆسه‌ر‬ ‫پێست ‌ی مرۆڤه‌ك‌ه هه‌یه‌‪.‬‬ ‫گروپ ‌ی لێكۆڵینه‌و‌ه ‌ی نه‌خۆش������ییه‌كان ‌ی پێس������ت له‌زانكۆ ‌ی شیكاگۆ‬ ‫له‌راپۆرتێكدا ئاش������كرا ‌ی كرد ك‌ه بۆچاندن ‌ی مووو ‌ی سه‌ر ك‌ه سود‬ ‫له‌هه‌ردوو شێواز ‌ی ‪ FIT‬یاخود‪ FUT‬به‌كارده‌هێنرێت ك‌ه بریتیی‌ه‬ ‫له‌البردن ‌ی هه‌ندێ موو ‌ی هه‌مان مرۆڤ‌و چاندن ‌ی له‌شوێنێكی تر ‌ی‬ ‫سه‌ردا ك‌ه دووچار ‌ی رووتانه‌و‌ه بووه‌‪ ،‬زۆرجاریش ئه‌م چاندن‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌ورد ‌ی ئه‌نجام نه‌درێ‪ ،‬ئه‌وا ده‌بێت‌ه مای‌ه ‌ی چه‌ندین نه‌خۆش ‌ی پێست‬ ‫ك‌ه دیارترینیان شێرپه‌نج‌ه ‌ی پێشته‌‪.‬‬ ‫ئه‌م گروپ‌ه ده‌ڵێت‪ :‬سه‌ر ڕووتانه‌و‌ه زیاتر هۆكار ‌ی ویراس ‌ی له‌پشته‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم دووچاربوون به‌خه‌مۆكی‌‌و دڵه‌ڕاوكێ ڕێژ‌ه ‌ی هه‌ڵوه‌رین ‌ی مووو‬ ‫زیاتر ده‌كات‪ .‬لەمێردەكانیان جیابوونەتەوەو ئەوەش ڕێژەی تەاڵقی‬ ‫بەرز كردۆتەوە‪.‬‬

‫‪ 6‬بیركردنه‌وه‬ ‫ی ده‌گه‌یه‌نن‬ ‫زیان به‌ته‌ندروست ‌‬ ‫ی كه‌س������ێتیت‪ ،‬كاریگه‌ری له‌سه‌ر‬ ‫تایبه‌تمه‌ندییه‌كان ‌‬ ‫ی ژیان‌و بار ‌ی ته‌ندروستیت داده‌نێت‪ ،‬بۆئه‌و‌ه ‌ی‬ ‫ره‌وت ‌‬ ‫بار ‌ی ده‌روونی‌‌و جه‌س������ته‌یت س������ه‌المه‌ت بێ‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫خۆت له‌م شه‌ش بیركردنه‌وه‌ی‌ه ‌ی خواره‌و‌ه بپارێزه‌‪،‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌و‌ه د‪.‬س������تیڤان بۆیڵ پس������پۆڕ ‌ی ناسراو ‌ی‬ ‫زانكۆ ‌ی دۆك له‌كارۆلین������ا ‌ی باكور رایگه‌یاند ك‌ه‬ ‫كۆمه‌ڵێك بیركردنه‌و‌ه هه‌ن‪ ،‬پێویست‌ه مرۆڤ خۆیان‬ ‫لێ بپارێزێت‪ ،‬ئه‌وانیش بریتین له‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬دڵه‌ڕاوكێ‪:‬‬ ‫ی ئه‌گه‌ر ‌ی توشبوون‬ ‫كاریگه‌ر ‌ی له‌س������ه‌ر زیادبوون ‌‬ ‫یخوێنهه‌یه‌‪.‬‬ ‫یدڵ‪،‬ئه‌نفله‌وه‌نزاوپه‌ستان ‌‬ ‫به‌نه‌خۆشییه‌كان ‌‬ ‫‪ .2‬غه‌م‌و دڵته‌نگی‪:‬‬ ‫ئه‌م دیارده‌ی‌ه نه‌ك ته‌نها ل������ه‌ڕوو ‌ی كۆمه‌اڵیه‌تییه‌و‌ه‬ ‫زیانمه‌ن������ده‌‪ ،‬به‌ڵكو كاریگه‌ر ‌ی خراپیش له‌س������ه‌ر‬ ‫ی پارێ������زگار ‌ی جه‌س������ت‌ه جێده‌هێڵێت‪.‬‬ ‫سیس������ته‌م ‌‬

‫پێبکه‌ن‌ه تا ژیان له‌گه‌ڵتدا پێبکه‌نێت‬

‫ی‬ ‫ی جوان ‌‬ ‫پێشینیان له‌مێژ‌ه وتویان‌ه پێكه‌نین تاج ‌‬ ‫رووخساره‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مڕۆ پزیشكان سه‌لماندوویان‌ه ك‌ه‬ ‫ی جه‌ست‌ه‬ ‫ی له‌سه‌ر پاراستن ‌‬ ‫ی راسته‌وخۆش ‌‬ ‫كاریگه‌ری ‌‬ ‫ی دڵ‬ ‫ی شێرپه‌نجه‌و نه‌خۆشییه‌كان ‌‬ ‫له‌نه‌خۆشییه‌كان ‌‬ ‫ی شێرپه‌نج‌ه‬ ‫ی ناوه‌ند ‌ی چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬توێژه‌ران ‌‬ ‫له‌ئه‌مریكا ‪ CTCI‬رایگه‌یاند‪ :‬هه‌رچه‌ند‌ه چاره‌سه‌ر ‌ی‬ ‫ی ش������ێرپه‌نج‌ه‬ ‫ی نه‌خۆش������ ‌‬ ‫ی بۆ توش������بووان ‌‬ ‫بنه‌ڕه‌ت ‌‬ ‫نه‌دۆزراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌موووان له‌و راستیی‌ه ئاگادار‬ ‫ی رۆژانه‌یان������دا ڕێژ‌ه ‌ی‬ ‫ده‌كه‌ینه‌و‌ه ك‌ه ت������ا له‌ژیان ‌‬

‫پێكه‌نینیان زیاتر بێ‪ ،‬ئ������ه‌وا توانا ‌ی به‌رگر ‌ی‬ ‫ی شێرپه‌نجه‌و‬ ‫جه‌سته‌شیان به‌رامبه‌ر نه‌خۆشییه‌كان ‌‬ ‫دڵ به‌رزتر ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و توێژه‌ران������‌ه ده‌ریده‌خه‌ن ك‌ه زه‌رده‌خه‌نه‌و قاقا ‌ی‬ ‫ی جه‌سته‌‪،‬‬ ‫ی ئۆكسجین ‌‬ ‫پێكه‌نین ده‌بێت‌ه مای‌ه ‌ی زیادبوون ‌‬ ‫ی ده‌روونی‪،‬‬ ‫ی دۆخ ‌‬ ‫كه‌مبوونه‌و‌ه ‌ی دڵه‌ڕاوكێ‪ ،‬باشبوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خوێ������ن‌و چاالكتربوون ‌‬ ‫كه‌مبوونه‌و‌ه ‌ی په‌س������تان ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆری‌و ده‌رچ‌ه ‌ی دڵ‌و ئه‌مانه‌ش هۆكار ‌ی سه‌ره‌ك ‌‬ ‫ی دڵ‪.‬‬ ‫دووركه‌وتنه‌وه‌ن له‌شێرپه‌نجه‌و نه‌خۆش ‌‬

‫ت‬ ‫بێهیوابوون ‪ ...‬گه‌اڵی ته‌مه‌ن هه‌ڵده‌وه‌رێنێ ‌‬

‫‪ .3‬دڵه‌ڕاوكێ‪:‬‬ ‫به‌پێ������ ‌ی لێكۆڵین������ه‌و‌ه زانس������تییه‌كان‪ ،‬دڵه‌ڕاوكێ‬ ‫ه������ۆكار ‌ی س������ه‌ره‌كی توش������بوون‌ه به‌تێكچوون������ ‌ی‬ ‫مێش������ك‌و نه‌خۆش������ ‌ی له‌بیرچ������ووه‌وه‌و خڵه‌ف������ان‪.‬‬ ‫‪ .4‬خۆ خۆش نه‌ویستن‪:‬‬ ‫ئایا كه‌سێت ‌ی خۆتان به‌دڵ نییه‌؟ گه‌ڕان به‌دوا ‌ی ئه‌و‬ ‫هۆكاران������‌ه ‌ی ك‌ه هانت ده‌ده‌ن خۆت خۆش������بووێت‪،‬‬ ‫ته‌مه‌ندرێ������ژو به‌خت������ه‌وه‌رت ده‌كات له‌ژیان������دا‪.‬‬ ‫‪ .5‬توڕه‌یی‌‪:‬‬ ‫ئ������ه‌و كه‌س������ان‌ه ‌ی ب������ه‌رده‌وام د‌هم‌و چاوی������ان گرژو‬ ‫توڕه‌ی������ه‌‪ ،‬زووت������ر ده‌چن������‌ه قۆناغ������ ‌ی پیریی������ه‌وه‌و‬ ‫پێستیش������یان ب������ه‌ره‌و چ������روك ب������وون ده‌چێت‪.‬‬ ‫‪ .6‬بێهیوایی‌ له‌ژیاندا‪:‬‬ ‫ئه‌گه‌ر هه‌س������ت ده‌كه‌ی������ن له‌ژیانتدا هی������چ ئامانج‌و‬ ‫هیوایه‌كت نییه‌‪ ،‬ئه‌وا ته‌مه‌نیشتان كورتتر ده‌بێته‌وه‌و‬ ‫زووتر دووچار ‌ی نه‌خۆش������یی‌ه ده‌روونییه‌كان ده‌بیت‪.‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫‪2010 /10/5‬‬

‫ژماره‪43 :‬‬

‫‪17‬‬

‫گه‌نجێكی سه‌رتاش ده‌یه‌وێت سه‌نته‌رێك دابنێت كوڕان‌و كچان پێكه‌و ‌ه قژ ببڕن‬ ‫له‌به‌ر چاككردنی هه‌ندێك قژ به‌مۆدێلی تاز‌ه روبه‌ڕوی چه‌ندین تان ‌ه‌و قسه‌ی به‌ته‌مه‌نه‌كان ده‌بینه‌و‌ه‬ ‫ژوان كامه‌ران گه‌نجێكی‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 24‬ساڵه‌و ماوه‌ی‬ ‫‪ 10‬ساڵه‌ شاگرده‌و خه‌ریكی‬ ‫كاری سه‌رتاشینه‌‪ ،‬ماوه‌ی‬ ‫دوو ساڵیش ‌ه خۆی‬ ‫سه‌رتاشخانه‌ی سارینای‬ ‫داناوه‌‌و كار ده‌كات‪.‬‬ ‫ ها‌كار مه‌حمود له‌سلێمانی‬ ‫ ژوان زۆر به‌منداڵ������ی ده‌س������تی‬ ‫كردووه‌ ب������ه‌كار‪ ،‬بۆی������ه‌ هیچ الی‬ ‫گران نه‌ب������ووه‌‌و زوو فێربووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌تێپه‌ڕبوون������ی كات ش������اره‌زایی‬ ‫زیات������ری په‌یدا كردووه‌‪ ،‬س������ه‌ره‌تا‬ ‫كاتێك وازی له‌خوێن������دن هێناوه‌‬ ‫ناچارب������ووه‌ كارێك ب������كات‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫سه‌رتاشی ده‌س������ت كه‌وتووه‌‌و ئێستا‬ ‫كاره‌كه‌ی زۆر خۆشده‌وێت‪.‬‬ ‫ڕۆك‌و ئیمۆ زۆرترین داواكاری‬ ‫هه‌یه‌‬ ‫ئ������ه‌و جیاوازیه‌ك������ی زۆر ده‌بینێت‬ ‫له‌نێوان س������ه‌ره‌تاكانی كار كردنی‌و‬ ‫ئێستادا‌و ده‌ڵێت‪" :‬ئه‌و كاته‌ خه‌ڵكی‬ ‫زیاتر موجه‌فیف������ه‌‌و كرێمی قژیان‬ ‫ب������ه‌كار ده‌هێنا بۆ وه‌س������تانی قژ‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێس������تا هه‌ر مۆدیلێكت بوێت‬ ‫به‌جێ������ڵ‌و ئوتو داده‌نرێت"‪ ،‬زیاتری‬ ‫ئه‌وانه‌ی الی ژوان س������ه‌ریان چاك‬ ‫ده‌كه‌ن گه‌نجن‌و كه‌سی به‌ته‌مه‌ن زۆر‬ ‫به‌كه‌می سه‌ردانی ده‌كات‪.‬‬

‫ئه‌و ده‌رباره‌ی س������تایله‌كانی ئێستا‬ ‫وتی‪" :‬ئێس������تا زۆربه‌ی ستایله‌كان‬ ‫به‌پێی ته‌مه‌ن دابه‌ش كراوه‌‪ ،‬هه‌ندێ‬ ‫بۆ ته‌مه‌نی ‪ 20-16‬ساڵ ده‌گونجێت‌و‬ ‫هه‌ندێ بۆ ته‌مه‌نی ‪ 20‬س������اڵ به‌ره‌و‬ ‫س������ه‌روه‌و به‌پێی حه‌زی كه‌سه‌كه‌ش‬ ‫ده‌گۆڕێت‪ ،‬ئێستا ستایله‌كانی ڕۆك‌و‬ ‫ئیم������ۆ زۆرتری������ن داواكاری هه‌یه‌‌و‬ ‫زۆرتری������ن گه‌نج������ه‌كان ده‌یانه‌وێت‬ ‫سه‌ریا به‌دوو مۆدیله‌چاك بكه‌ن"‪ .‬‬ ‫ئه‌و گنجه‌و ئه‌وه‌ش ناش������ارێته‌وه‌ كه‌‬ ‫تائێستا توانیویه‌تی قازانجێكی باش‬ ‫له‌كاره‌كه‌ی بكات‪ ،‬بۆیه‌ به‌ئیش������ێكی‬ ‫زۆر باشی داده‌نێت‪.‬‬ ‫خۆی قژی هاوسه‌ره‌كه‌ی ده‌بڕیت‬ ‫ژوان م������اوه‌ی پێنج س������اڵه‌ ژیانی‬ ‫به‌خۆشه‌ویس������تی‬ ‫هاوس������ه‌ری‬ ‫پێكهێناوه‌‌و جه‌خت������ی له‌وه‌ كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ له‌گه‌ڵ خێزانه‌كه‌یدا س������ێ ساڵ‬ ‫په‌یوه‌نیان هه‌بووه‌‪" ،‬هه‌ندێ جار كه‌‬ ‫خێزانه‌كه‌م مۆدیلێكی قژی بینیوه‌‪،‬‬ ‫به‌دڵی بووه‌و داوای لێكردووم هه‌مان‬ ‫مۆدیل بۆ خۆم دابنێم‪ ،‬به‌اڵم منیش‬ ‫زۆر كات خ������ۆم ق������ژی خێزانه‌كه‌م‬ ‫ده‌بڕم"‪.‬‬ ‫ژووان کامه‌ران ‪ ...‬ئه‌و گه‌نجه‌ی به‌ ئۆمێده‌و‌ه له داهاتوو ده‌ڕوانێت‌ فۆتۆ‪ :‬ها‌کار مه‌حمود‬ ‫ئه‌و تائێس������تا منداڵ������ی نییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫حه‌ز ده‌كات كاتێك منداڵی ده‌بێت‌و چه‌ندین سه‌رتاش هه‌یه‌ منداڵه‌كانیان "ئێمه‌ گوێ ناده‌ینه‌ قسه‌و قسه‌ڵۆك‌و ڕۆش������تۆته‌وه‌ ماڵه‌وه‌ی������ان به‌دڵی������ان ك‌ه خۆی‌و ئه‌و كه‌سانه‌ی له‌گه‌ڵیدان‬ ‫نه‌بووه‌‌و هاتۆته‌وه‌ جارێكی تر سه‌ری سه‌نته‌رێك دابنێت‌و تێیدا كچان‌و‬ ‫گه‌وره‌ ده‌بن ئه‌وانیش ببنه‌ سه‌رتاش‪ ،‬ده‌نێرنه‌ الی من تاسه‌ریان بۆ چاك كاری خۆمان ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫كوڕان پێكه‌و‌ه له‌وێ كاربكه‌ن كوڕ‬ ‫بۆ چاك كردونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها باس������ی ل������ه‌وه‌ش كرد كه‌ بكه‌م‪ ،‬چونكه‌ خۆیان شاره‌زاییان له‌و‬ ‫ژوان به‌شی پێشه‌وه‌ی سه‌ری خۆی‪ ،‬س������ه‌ری كچ چاك بكات‌و كچیش‬ ‫قژی كه‌سی سه‌قه‌ت كردووه‌؟‬ ‫سه‌رتاش������خانه‌كه‌ی ئه‌و سه‌رنجێكی مۆدیله‌ تازانه‌دا نییه‌"‪.‬‬ ‫زۆری له‌س������ه‌ره‌ چونك������ه‌ زۆربه‌ی ژوان پێوای������ه‌ له‌ب������ه‌ر چاككردنی ئه‌و جه‌خی له‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌ تائێستا خۆی چاكی ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم ناتوانێت س������ه‌ری كوڕان چاك بكات‪ ،‬بۆی‌ه‬ ‫مۆدیله‌تازه‌كان������ی له‌الیه‌‪" ،‬زۆربه‌ی هه‌ندێ������ك ق������ژ به‌مۆدێل������ی تازه‌ سه‌ری كه‌سی س������ه‌قه‌ت نه‌كردووه‌‪ ،‬به‌شی پش������ته‌وه‌ی چاك بكات‪ ،‬بۆیه‌ وتی‪" :‬به‌هۆی نه‌بونی ش������وێنه‌و‌ه‬ ‫مۆدێل������ه‌كان لێ������ره‌وه‌ ده‌رده‌چ������ن‪ ،‬روب������ه‌ڕوی چه‌ندین تانه‌‌و قس������ه‌ی به‌اڵم هه‌ن������دێ كه‌س هه‌ب������ووه‌ كه‌ كه‌سێكی تر ئه‌م كاره‌ی بۆ ده‌كات‪ .‬تائێستا ئه‌و بیرۆكه‌یه‌ی جێبه‌جێ‬ ‫ك������ه‌ زۆر خه‌ڵك پێی ئاش������نا نییه‌‪ ،‬به‌ته‌مه‌ن������ه‌كان ده‌بن������ه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ وتی‪ :‬قژه‌كه‌ی ب������ه‌دڵ نه‌بووه‌ یان كاتێك هه‌روه‌ها ئه‌و بیرۆكه‌ی ئه‌وه‌ی هه‌یه‌ نه‌كردووه‌"‪.‬‬

‫سه‌رتاشێكی به‌ته‌مه‌ن‪ :‬خۆشه‌ویستیم كردوه‌و بێ ئه‌نجام بوو ‌ه‬ ‫"پێم خۆش نیی ‌ه ژنه‌ك ‌هم‌و كچه‌كانم الی پیاوێك قژیان ببڕن"‬ ‫باس������ی له‌وه‌ كرد كه‌ هه‌ندێ‬ ‫جار گه‌نج چوونه‌ته‌ الی‌و داوای‬ ‫مۆدیلێكیان كردووه‌ له‌توانایدا‬ ‫نه‌بووه‌ بۆیان بكات‌و پێی وتون‪:‬‬ ‫"بڕۆ بۆالی سه‌رتاش������ێكی تر‪،‬‬ ‫ئ������ه‌و مۆدێل������ه‌ت بۆ ب������كات"‪.‬‬ ‫به‌ب������ڕوای ئیس������ماعیل ئ������ه‌وه‌‬ ‫پێشكه‌وتن نییه‌ هه‌ندێ له‌و قژانه‌‬ ‫به‌مۆدێلێك چاك������ی ده‌یكه‌ن‬ ‫به‌ڵكو كۆپی واڵتانی تره‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫وتی‪" :‬گه‌نجان ئه‌گه‌ر ڕاس������ت‬ ‫ده‌ك������ه‌ن باله‌زانس������تدا خۆیان‬ ‫پێش������بخه‌ن‌و الس������ایی واڵتانی‬ ‫پێش������كه‌وتوو بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬خۆزگه‌‬ ‫ئێمه‌ خۆمان داهێنه‌ر ده‌بوین‌و‬ ‫ته‌نها الس������ایمان نه‌كردایه‌ته‌وه‌‬ ‫كه‌ ئه‌م������ه‌ش الی ئێمه‌ نییه‌"‪.‬‬

‫ئیسماعیلی ده‌الك ماوه‌ی‬ ‫‪ 42‬ساڵ ‌ه كاری سه‌رتاشی‬ ‫ده‌كات‌و ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌دات‬ ‫ك ‌ه دوای چوار ساڵ بوو ‌ه‬ ‫به‌خه‌لفه‌‌و ساڵی ‪1977‬‬ ‫دوكانی تایبه‌ت به‌خۆی‬ ‫داناوه‌و تائێستاش له‌كاره‌كه‌ی‬ ‫به‌رده‌وامه‌‌و بژێوی ژیانی‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و كاره‌یه‌‪.‬‬

‫ ها‌كار مه‌حمود له‌سلێمانی‬ ‫ئیس������ماعیل محه‌مه‌د ناس������راو‬ ‫به‌ئیسماعیلی ده‌الك ته‌مه‌نی ‪56‬‬ ‫س������اڵه‌و له‌ساڵی ‪ 1968‬ده‌ستی‬ ‫ك������ردووه‌ به‌كاری سه‌تاش������ی‪،‬‬ ‫ئه‌و پێوای������ه‌ جیاوازیه‌كی زۆر‬ ‫له‌نێ������وان ئێس������تاو ئه‌وس������ادا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی له‌مۆدیله‌كان‌و‬ ‫ئامێره‌كان������ی سه‌رتاش������یندا‪،‬‬ ‫بۆی������ه‌ ده‌ڵێت‪" :‬من تاس������اڵی‬ ‫هه‌ش������تاكانیش به‌مه‌كین������ه‌ی‬ ‫ده‌ست سه‌رم ده‌تاشی‪ ،‬چونكه‌‬ ‫مه‌كین������ه‌ی كاره‌ب������ای نه‌ب������وو‬ ‫كاتێكیش مه‌كینه‌ی كاره‌بایی‬ ‫هاته‌ بازاڕه‌وه‌ خۆم فێركردوو‬ ‫ئێس������تا ب������ه‌وه‌ كارده‌ك������ه‌م"‪.‬‬ ‫باله‌ زانستدا گه‌نجان خۆیان‬ ‫پێشبخه‌ن‬ ‫ناوب������راو جه‌ختی له‌وه‌ كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ ئێستا زۆربه‌ی سه‌رتاشین‬ ‫به‌مه‌كینه‌یه‌ له‌ب������ه‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫مۆدیل������ه‌ ق������ژه‌ی خه‌ڵكی زۆر‬

‫ئیسماعیل ده‌الک‪ ...‬سه‌رتاشێکی‬ ‫داوای ده‌كات به‌مقه‌س������ت‬ ‫ناكرێت‪ ،‬ده‌رب������اری جیاوازی‬ ‫مۆدیله‌كانیش ده‌ڵێت‪" :‬هه‌ندێ‬ ‫له‌مۆدیله‌كان������ی ئێس������تا ئێمه‌‬ ‫له‌سااڵنی هه‌فتاكان كردوومانه‌‌و‬

‫بێئاکام له‌دڵداری فۆتۆ‪ :‬هاکار‬ ‫ئێس������تا دووب������اره‌ هاتونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌ن������دێ مۆدیل هه‌یه‌ من‬ ‫نازان������م‌و ناش������مه‌وێت بیزانم‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر بیشزانم بۆ كه‌سی ناكه‌م‬ ‫چونك������ه‌ باوه‌ڕم پێ������ی نییه‌"‪.‬‬

‫زیاتر پیره‌كان سه‌ری‬ ‫له‌الچاك ده‌كه‌ن‬ ‫ئه‌و كه‌س������انه‌ی ئه‌م سه‌رتاشه‌‬ ‫س������ه‌ریان بۆ چ������اك ده‌كات‪،‬‬ ‫زیات������ر ته‌مه‌نی������ان هه‌ی������ه‌و‬ ‫له‌س������ه‌ره‌تای‬ ‫هه‌ندێكی������ان‬ ‫كاره‌كه‌یه‌وه‌ ته‌نها الی ئه‌م سه‌ر‬ ‫چاك ده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌ندێ گه‌نجیش‬ ‫س������ه‌ردانی ده‌ك������ه‌ن‪" ،‬ئ������ه‌و‬ ‫گه‌نجانه‌ی س������ه‌ردانم ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌وانه‌ن كه‌ زۆر گوێ ناده‌ن‬ ‫به‌مۆدێالت‌و ته‌نها به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫س������اده‌ قژی������ان ده‌تاش������ن"‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئ������ه‌وه‌ی زۆر به‌گه‌نجی‬ ‫ژن������ی هێن������اوه‌‪ ،‬ب������ه‌اڵم پێش‬ ‫ژیانی هاوسه‌ری خۆشه‌ویستی‬

‫كردووه‌‌و بێ ئه‌نجام بووه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ساڵی ‪ 1977‬ژیانی هاوسه‌ری‬ ‫به‌ڕێك������ه‌وت له‌گ������ه‌ڵ خزمێكی‬ ‫خۆی پێكهێناوه‌‪ .‬ئه‌و ئێس������تا‬ ‫خاوه‌نی سێ كوڕ‌و دوو كچه‌‪،‬‬ ‫باسی له‌وه‌ كرد كه‌ خۆی سه‌ری‬ ‫كوڕه‌ گه‌نجه‌كه‌ی چاك ده‌كات‌و‬ ‫چۆنی بوێت به‌و ش������ێوه‌یه‌ بۆی‬ ‫ده‌كات‪" ،‬هه‌رگیز ڕێگریش������ی‬ ‫نه‌ك������ردووه‌ ل������ه‌و ش������ته‌ی كه‌‬ ‫كوڕه‌كه‌ی ح������ه‌زی پێده‌كات"‪.‬‬ ‫خۆی سه‌ری چاك ده‌كات‬ ‫ئه‌و ئاماژه‌ی به‌وه‌دا كه‌ سااڵنی‬ ‫پێش������وو الی سه‌رتاش������ی تر‬ ‫سه‌ری خۆی چاكردووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫چه‌ند س������اڵێكه‌ خۆی س������ه‌ری‬ ‫خ������ۆی ده‌تاش������ێت‪ ،‬ناوب������راو‬ ‫ئه‌وه‌ش ناشارێته‌وه‌ كه‌ پێشتر‬ ‫خ������ۆی ق������ژی خێزانه‌ك������ه‌ی‌و‬ ‫كچه‌كان������ی‌و خوش������كه‌كانی‬ ‫بڕی������ووه‌‪ ،‬بۆیه‌ وتی‪" :‬ئێس������تا‬ ‫ناهێڵن من قژی������ان بۆ ببڕم‌و‬ ‫خۆیان ده‌چنه‌ ئارایش������تگا"‪.‬‬ ‫ده‌رب������اره‌ی ئه‌وه‌ی كه‌ ئێس������تا‬ ‫له‌هه‌ندێ ش������وێن پیاو سه‌ری‬ ‫ئافره‌تان چ������اك ده‌كات‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫"من هه‌رگیز له‌گ������ه‌ڵ ئه‌وه‌دا‬ ‫نیم‌و پێم خ������ۆش نیه‌ ژنه‌كه‌م‌و‬ ‫كچه‌كان������م الی پیاوێك قژیان‬ ‫ببڕن"‪ .‬ئه‌و سه‌رتاشه‌ به‌ته‌مه‌نه‌‬ ‫پێیوای������ه‌ هه‌ن������دێ له‌گه‌نج������ه‌‬ ‫سه‌رتاش������ه‌كانی ئه‌م سه‌رده‌مه‌‬ ‫له‌موشته‌رێكه‌یان ناپرسن چۆن‬

‫سه‌ریان بۆ چاك بكه‌ن‌و به‌دڵی‬ ‫خۆیان چۆنی������ان بوێت بۆیان‬ ‫ده‌بڕن‌و كه‌سیش قسه‌ ناكات‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی س������ودی ئیشه‌كه‌ش‬ ‫ده‌ڵێت باس������ی له‌وه‌ كرد كه‌‬ ‫تاڕاده‌یه‌ك ئیش������ه‌كه‌ی باشه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم سااڵن زۆر باشتر بووه‌‪،‬‬ ‫هۆكاره‌كه‌ش������ی گه‌ڕان������ده‌وه‌‬ ‫بۆئه‌وه‌ی كه‌ ئه‌وان زۆر سه‌ر بۆ‬ ‫گه‌نجان چاك ناكه‌ن‪" ،‬گه‌نجه‌‬ ‫سه‌رتاشه‌كان ئیشیان زۆر باشه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی كه‌ نرخه‌كانیان‬ ‫زۆر ب������ه‌رزه‌ له‌چ������او ئێمه‌دا"‪.‬‬

‫هه‌ندێ‬ ‫له‌مۆدیله‌كانی‬ ‫ئێستا ئێمه‌‬ ‫له‌سااڵنی‬ ‫هه‌فتاكان‬ ‫كردوومانه‌‬

‫‪16‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /10/5‬‬

‫ژماره‪43 :‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫مێرمنداڵێك‪ :‬دوای مردنی دایكم‪ ،‬به‌هۆی دزییه‌و ‌ه زیندانی كرام‬ ‫دوای ساڵێك له‌مردنی‬ ‫دایكی‪ ،‬باوكی ئاكار ژن‬ ‫ده‌هێنێته‌وه‌و ئه‌ویش به‌هۆی‬ ‫خراپی بارودۆخی ماڵه‌وه‌‌و بێ‬ ‫پاره‌یی‪ ،‬ده‌ست ده‌دات ‌ه دزی‬ ‫كردن‌و ماوه‌ی دوو ساڵ‌و نیو‬ ‫زیندانی ده‌كرێت‪.‬‬

‫ژه‌نیار شاخه‌وان‬ ‫ساڵی ‪ 2005‬ساڵێكی ناخۆش بوو بۆ‬ ‫ئاكار‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ی له‌و ساڵه‌دا دایكی‬ ‫به‌نه‌خۆش������ی گیان له‌ده‌س������تده‌دات‪،‬‬ ‫ئه‌وی������ش واز له‌خوێندن ده‌هێنێت‌و‬ ‫ده‌كه‌وێت‌ه ئیشكردن‪.‬‬ ‫"دوای مردنی دایكم‪ ،‬باوكم لێم‬ ‫دوركه‌وته‌وه‌"‬ ‫ئاكار ته‌مه‌نی ‪ 16‬ساڵه‌و به‌وته‌ی خۆی‬ ‫ماوه‌ی چه‌ند مانگێك‌ه زیندانیه‌و ماوه‌ی‬ ‫حكومه‌كه‌شی دوو ساڵ‌و شه‌ش مانگه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وه‌ك خۆی باس������ی لێو‌ه ده‌كات‬ ‫له‌منداڵیدا منداڵكی بزێو بووه‌‌و هیش‌ه‬ ‫له‌هه‌موو شتێكدا له‌پێش هاوڕێكانیه‌و‌ه‬ ‫بووه‌‪ ،‬ب������ه‌اڵم كاتێك دایكی مردوو‌ه‬ ‫نه‌یتوانیو‌ه هه‌مان نازی جاران به‌سه‌ر‬ ‫باوكی‌و ژن������‌ه تازه‌كه‌یدا بكات بۆی‌ه‬ ‫وت������ی‪" ،‬كاتێك دایكم مابوو‪ ،‬داوای‬ ‫هه‌ر شتێكم بكردای‌ه بۆم ده‌كرا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ك‌ه ئه‌و گیانی س������پارد‪ ،‬باوكم رۆژ‬ ‫به‌رۆژ لێم دوور ده‌كه‌وته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو نه‌یتوانی������و‌ه چیتر به‌رگه‌ی‬ ‫ئه‌و ئازاران‌ه بگرێت‌و له‌خوێندنگه‌ش‬ ‫بخوێنێ������ت‪ ،‬بۆی������‌ه واز له‌خوێندن‬ ‫ده‌هێنێت‌و ده‌س������ت ده‌كات‪ ،‬به‌كار‬ ‫كردن له‌بازاڕدا‪" ،‬خوێندكاره‌كانی‬ ‫هاورێ������م له‌گ������ه‌ڵ باوكی������ان هه‌موو‬ ‫شتێكیان ده‌كرد‪ ،‬منیش باوكم هیچی‬ ‫بۆ نه‌ده‌كردم‌و رۆژانه‌ش لێیان ده‌دام"‪.‬‬

‫ژنهێنانه‌وه‌ی باوکان مندااڵن ده‌کاته‌ قوربانی‬ ‫بكات‌و پاره‌یه‌كی باش������ی ده‌س������ت‬ ‫ده‌ست ده‌كات به‌دزیكردن‬ ‫ئه‌و كات������ه‌ی روو ده‌كات‌ه بازاڕ بۆ بكه‌وێت‪" ،‬پێیان وتم به‌وبنێش������ت‬ ‫كاركردن‪ ،‬ته‌مه‌نی ته‌نها ‪11‬س������اڵ فرۆشی‌ه نابیت‌ه خاوه‌نی پاره‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌بێ������ت‪ ،‬بۆی������‌ه له‌الی������ه‌ن هه‌ندێ له‌گه‌ڵ ئێم‌ه ئیش بك‌ه یه‌كسه‌ر پاره‌ت‬ ‫هاوڕێی������ه‌و‌ه ب������ه‌ره‌و كاری خراپ ده‌ست ده‌كه‌وێت"‪.‬‬ ‫ده‌برێ������ت‌و فێ������ری دزی كردنی به‌هۆی ئه‌و هاورێیانه‌یه‌و‌ه چه‌ندین‬ ‫ده‌كه‌ن‪" ،‬دوای هه‌فته‌یه‌ك فرۆشتنی ج������ار دزی ده‌كات‌و ماوه‌ی چه‌ند‬ ‫بنێشت‪ ،‬چه‌ند كه‌سێكم ناسی ك‌ه مانگێك له‌سه‌ر كاره‌كه‌ی به‌رده‌وام‬ ‫له‌ته‌مه‌نی خ������ۆم گه‌وره‌تر‌و بچوكتر ده‌بێت‪ ،‬تاش������ه‌وێك له‌گ������ه‌ڵ دوو‬ ‫بوون‪ ،‬ب������ه‌رده‌وام به‌دوای پاره‌په‌یدا هاوڕێیدا ده‌رۆن‌ه حه‌وشه‌ی ماڵێكه‌وه‌‪،‬‬ ‫كردنه‌و‌ه بوون‪ ،‬به‌هه‌ر ش������ێوه‌یه‌ك "ئێوار‌ه زانیمان ك‌ه ئه‌و ماڵ‌ه رۆشتن‌ه‬ ‫بێ������ت"‪ ،‬ئاكاری������ش به‌هۆی كه‌می ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ب������ه‌اڵم نه‌مانزان������ی به‌هۆی‬ ‫ته‌مه‌نیه‌و‌ه له‌الیه‌ن ئه‌وانه‌و‌ه رێنمایی كێش������ه‌یه‌كه‌و‌ه پێش باگی مه‌غریب‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬تا بتوانێ دزییان له‌گه‌ڵدا گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌"‪.‬‬

‫له‌ماڵێكدا ده‌ستگیر ده‌كرێت‬ ‫ئه‌و ش������ه‌وه‌ی س������ه‌ردانی ئه‌و ماڵ‌ه‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬دوای بانگ������ی مه‌غریبه‌و‬ ‫شه‌وێكی باراناوییه‌‪ ،‬ئه‌وان ده‌رۆن‌ه‬ ‫حه‌وشه‌كه‌وه‌و ده‌یانه‌وێت‪ ،‬شوشه‌ی‬ ‫په‌نجه‌ره‌كه‌ی������ان بش������كێنن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خاوه‌نی ماڵه‌ك‌ه خۆی لێداگرتون‪،‬‬ ‫"ك‌ه په‌نجه‌ره‌كه‌مان شكاند ترساین‬ ‫دراوس������ێكان پێمان بزانن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هیچ ده‌نگێك نه‌بوو‪ ،‬دوو كه‌سمان‬ ‫یه‌كسه‌ر چووین‌ه ژوره‌وه‌‌و سیالحیان‬ ‫خست‌ه سه‌ر س������ه‌رمان‪ ،‬ئیتر زۆر‬ ‫پاراینه‌و‌ه ك‌ه نه‌مان كوژن"‪.‬‬ ‫دوای ئه‌وه‌ی خاوه‌ن ماڵه‌ك‌ه ئاكار‌و‬

‫دوو هاورێكه‌ی ده‌ستگیر ده‌كات‪،‬‬ ‫ته‌له‌ف������ۆن ب������ۆ پۆلی������س ده‌كات‌و‬ ‫ده‌یاندات‌ه ده‌س������ت پۆلیس‪ ،‬دواتر‬ ‫به‌حكومی دوو ساڵ‌و شه‌ش مانگ‬ ‫زیندانی ده‌كرێن‪ ،‬ئێس������تا ئاكار‬

‫چه‌ند مانگێك‌ه ل‌ه زیندانیدای‌ه دان‬ ‫به‌هه‌ڵه‌ی خۆی������دا ده‌نێت‌و ده‌ڵێت‪،‬‬ ‫"به‌س له‌م ژور‌ه بڕۆم‌ه ده‌ره‌و‌ه جگ‌ه‬ ‫له‌ئیشی حه‌اڵڵ‪ ،‬هیچ ئیشێكی تر‬ ‫ناكه‌م"‪.‬‬

‫خوێندكاره‌كانی هاورێم له‌گه‌ڵ باوكیان‬ ‫هه‌موو شتێكیان ده‌كرد‪،‬‬ ‫منیش باوكم هیچی بۆ نه‌ده‌كردم‬

‫د ‌ه هه‌زار دۆالر له‌ماڵی مامی ده‌دزێت‌و زیندانی ده‌كرێت‬ ‫ئومێدی ته‌مه‌ن ‪ 15‬ساڵ‬ ‫شه‌وێك سه‌ردانی ماڵی مامی‬ ‫ده‌كات‌و له‌وێ ده‌مێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫پاش ئه‌وه‌ی ده‌زانێت‬ ‫ده‌هه‌زار دۆالریان له‌تاكی‬ ‫مه‌عره‌زه‌كه‌یاندا داناوه‌‪ ،‬نیو‌ه‬ ‫شه‌و هه‌ڵده‌كوتێت ‌ه سه‌ر‬ ‫پاره‌كه‌و ده‌یبات‪.‬‬

‫ هێڤی عومه‌ر‬ ‫ئه‌و مێرمنداڵ‌ه شه‌وێك له‌گه‌ڵ باوكیدا‬ ‫ده‌بێت‌ه شه‌ڕی‌و به‌په‌ل‌ه خۆی ده‌گه‌ێنێت‌ه‬ ‫ماڵی مامی‌و ش������ه‌و له‌وێ ده‌مێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫باوكیشی كه‌ده‌زانێت سه‌ردانی ماڵی‬ ‫براكه‌یی ك������ردووه‌‪ ،‬ب������ێ خه‌م لێی‬ ‫ده‌خه‌وێت‌و به‌دوایدا ناچێت‪.‬‬ ‫كێشه‌كه‌ی به‌مامی ده‌ڵێت‬ ‫ناوبراو باس������ی له‌و‌ه ك������رد ك‌ه ئه‌و‬ ‫ش������ه‌و‌ه ویس������تویه‌تی له‌داخی باوكی‬

‫بڕوات������‌ه ده‌ره‌وه‌و نه‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ك‌ه‬ ‫زانیویه‌تی پاره‌ی پێ نیه‌و هه‌رزوو په‌كی‬ ‫ده‌كه‌وێت‪ ،‬په‌شیمان بووه‌ته‌وه‌و سه‌ردانی‬ ‫ماڵی مامی ك������ردووه‌‪ .‬كاتێك ده‌گات‌ه‬ ‫ئه‌وێ مامی یه‌كسه‌ر پێی ده‌زانێت ك‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ باوكی شه‌ڕی كردووه‌‪" ،‬باوكم‬ ‫زۆر خراپ بوو‪ ،‬دایكیشم نه‌یده‌وێرا‬ ‫هیچ قس������ه‌یه‌ك بكات‪ ،‬بۆی‌ه به‌رده‌وام‬ ‫له‌منی ده‌داو خۆشی نه‌ده‌ویستم"‪.‬‬ ‫پاش ئه‌وه‌ی مامی كێش������ه‌ك‌ه ده‌زانێت‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌براكه‌یه‌و‌ه ده‌كات‌و هه‌ندێ‬ ‫ئامۆژگاری ده‌كات‪" ،‬به‌باوكمی وت تۆ‬ ‫بۆ وا له‌و كوڕ‌ه ده‌كه‌یت‪ ،‬ناترس������یت‬ ‫كێشه‌یه‌كت بۆ بنێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌ویش وتی‬ ‫حه‌دی چیی������ه‌؟ وه‌اڵ ئه‌یكوژم‪ ،‬منیش‬ ‫زۆر به‌و قس������ه‌ی‌ه په‌ست بووم"‪ ،‬دواتر‬ ‫ماڵی مامی باس������ی ئه‌و پاره‌ی‌ه ده‌كه‌ن‬ ‫كه‌له‌بری فرۆشتنی زه‌وییه‌كدا نیوه‌یان‬ ‫وه‌رگرتووه‌‪ ،‬ئومێد ك������‌ه له‌ژوره‌كه‌ی‬ ‫مامیدا دانیش������تووه‌‪ ،‬ئاگاداری ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌بێت ك������‌ه ك‌ه مامی بۆ دڵنیابوونه‌و‌ه‬ ‫له‌پاره‌ك‌ه ده‌یژمێرێته‌وه‌‪.‬‬

‫"باوكم زۆر خراپ بوو‪ ،‬دایكیشم نه‌یده‌وێرا هیچ‬ ‫قسه‌یه‌ك بكات‪ ،‬بۆیه‌ به‌رده‌وام له‌منی ده‌داو‬ ‫خۆشی نه‌ده‌ویستم"‬

‫پاره‌كه‌ ده‌بات‌و ده‌ڕوت‬ ‫به‌وته‌ی خۆی ه������ه‌ر ئه‌و كاته‌ی مامی‬ ‫خه‌ریكی پ������ار‌ه بژاردنه‌كه‌ی������ه‌‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫به‌خه‌یاڵی ئومێددا دێت ك‌ه ئه‌و پاره‌ی‬ ‫هی ئه‌و بوای‌ه یه‌كسه‌ر پێی ده‌چوو بۆ‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی واڵت‪" ،‬ه������ه‌ر له‌خۆمه‌و‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫به‌مێشكمدا هات ك‌ه ئه‌و پاره‌ی‌ه بدزم‌و‬ ‫خ������ۆم له‌باوكم ون بك������ه‌م"‪ .‬كاتێك‬ ‫ده‌یانه‌وێت بخ������ه‌ون‪ ،‬ئومێد ده‌زانێت‬ ‫ك‌ه ته‌نها مامی له‌و ژوره‌دا خه‌وتووه‌و‬ ‫خه‌ویشتی قوره‌س������ه‌‪ ،‬بۆی‌ه تا كاژێر‬ ‫سێی ش������ه‌و خه‌و ناچێت‌ه چاوی‌و هه‌ر‬ ‫بیر ده‌كاته‌وه‌و رێ������گای دزی كردن‬ ‫داده‌نێت‪.‬‬ ‫پاش ئه‌وه‌ی بێتاق������ه‌ت ده‌بێت له‌بیر‬ ‫كردن������ه‌وه‌‪ ،‬ئیتر خۆی پێراناگیرێت‌و‬ ‫ب������ه‌ره‌و ژوره‌ك������ه‌ی مام������ی ده‌ڕوات‪،‬‬ ‫"كه‌چووم������‌ه ژوره‌وه‌‪ ،‬مام������م پرخه‌ی‬ ‫خه‌وی ده‌هات‪ ،‬ئیتر چووم چه‌قۆیه‌كم‬ ‫هێناو به‌سوكی ده‌رگای مه‌عره‌زه‌كه‌م‬ ‫پێ كرده‌وه‌"‪ ،‬ئه‌و ك‌ه ده‌بینێت هه‌موو‬ ‫پاره‌كان له‌ناو ئه‌و تاكه‌دایه‌‪ ،‬یه‌كسه‌ر‬ ‫ده‌یكات‌ه گیرفن������ی‌و ب������ه‌ره‌و ده‌ره‌و‌ه‬ ‫هه‌ڵدێت‪.‬‬

‫"پۆلیس ده‌ستگیری كردم"‬ ‫نزیكی كاژێر س������ێ‌و س������ی خوله‌ك‬ ‫ئومێ������د به‌پاره‌ك������ه‌و‌ه له‌ماڵ������ی مامی‬ ‫ده‌ڕوات‌ه ده‌ره‌وه‌و به‌س������ه‌ر شه‌قامه‌كه‌دا‬ ‫نزیكه‌ی ‪ 20‬خول������ه‌ك به‌پێ ده‌روات‪،‬‬ ‫به‌اڵم هیچ ته‌كسی‌و ئۆتۆمبێلێكی تری‬

‫په‌روه‌رده‌ی نادروست تاکی نادروستی لێده‌که‌وێته‌وه‌‬ ‫ده‌ست ناكه‌وێت تا له‌و ده‌ور‌ه دووری ش������تێكدا ده‌نێت‌و تابه‌یان������ی له‌وێ‬ ‫بخاته‌وه‌‪ ،‬بۆیو وتی‪" :‬ك‌ه گه‌شتم‌ه سه‌ر ده‌یهێڵنه‌وه‌‪.‬‬ ‫شه‌قامێكی گشتی سه‌یاره‌كی پۆلیس‬ ‫"سیقه‌ی خۆمم دۆڕاند"‬ ‫له‌دوامه‌و‌ه هات‌و له‌پشتمه‌و‌ه وه‌ستا‪ ،‬ئیتر‬ ‫وتیان چی ده‌كه‌یت به‌ته‌نیا‪ ،‬منیش وتم ئه‌و ش������ه‌و‌ه هیچ خه‌و ناچێت‌ه چاوی‬ ‫ئومێد‌و به‌وته‌ی خۆی زۆریش ده‌گری‪،‬‬ ‫بۆ ماڵی پورم ده‌رۆم"‪.‬‬ ‫پۆلیسه‌كان به‌و قسه‌یه‌ی ئومێد باوه‌ڕ "بۆ ئه‌و‌ه ده‌گریام‪ ،‬ئه‌گه‌ر باوكم باش‬ ‫ناك������ه‌ن‪ ،‬چونك‌ه زۆر ده‌ترس������ێت‌و بوای‌ه له‌گه‌ڵم ئه‌و كاره‌م ده‌نه‌كرد‪ ،‬چونك‌ه‬ ‫شڵه‌ژاوه‌‪ ،‬پاشان به‌ته‌واوی ده‌یپشكنن‌و ئ������ه‌و كاره‌م بۆ حه‌یاچوونی ئه‌و كرد‪،‬‬ ‫پاره‌ك������‌ه ده‌دۆزنه‌وه‌‪ ،‬دواتر ك‌ه ده‌یبه‌ن‌ه به‌اڵم س������یقه‌ی خۆمم دۆڕان"‪ ،‬بۆی‌ه‬ ‫بنكه‌ی پۆلیس یه‌كسه‌ر دان به‌هه‌موو له‌سه‌ر داوای باوكی‪ ،‬ئومێد ده‌درێت‌ه‬

‫دادگاو م������اوه‌ی س������اڵێك زیندانی‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئه‌و ئێس������تا بیر له‌و‌ه ده‌كاته‌و‌ه ك‌ه‬ ‫جارێكی تر هه‌رگیز هه‌ڵه‌ی له‌و شێو‌ه‬ ‫ناكاته‌وه‌و دوای چوون‌ه ده‌ره‌وه‌شی‪،‬‬ ‫هه‌وڵ������ی ت������ه‌واو ده‌دات ب������ۆ ته‌واو‬ ‫كردنی خوێندن‌و گه‌شتن به‌ئامانج‪،‬‬ ‫"ده‌بێت كارێك������ی وا بكه‌م‪ ،‬باوكم‬ ‫زۆر پێویستی به‌من بێت‌و به‌هه‌موو‬ ‫ئیش������ه‌كانم سه‌رس������ام بێت‪ ،‬نه‌ك‬ ‫دژایه‌تی بك‌هم‌و بتۆرێم"‪.‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫كاوڕ‪ :‬ڕێ مه‌د‌ه كه‌س������ان ‌ی‬ ‫تر ده‌س������ت بخه‌ن������‌ه كار‌ه‬ ‫تایبه‌ته‌كانت������ه‌وه‌‌و به‌هێزبه‌و‬ ‫به‌ره‌نگاری������ان بب������ه‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و‌ه ‌ی له‌دڵتدای‌ه ڕاشكاوان‌ه‬ ‫به‌خۆشه‌ویس������ته‌كه‌ت ‌ی بڵ������ ‌ی ت������ا دڵنیابێته‌و‌ه‬ ‫له‌هه‌سته‌كانت به‌رامبه‌ری‌‪.‬‬

‫بۆئه‌م پایز ‌ه‬ ‫ئه‌م بیرۆكان ‌ه تاقیبكه‌ره‌و ‌ه‬

‫دووان������ه‌‪ :‬ته‌مه‌ڵ������ ‌ی مه‌نوێن‌ه‬ ‫له‌جێبه‌جێكردن ‌ی كاره‌كانتدا‬ ‫ئه‌گه‌رنا له‌ده‌س������ت ‌ی ده‌ده‌یت‪،‬‬ ‫كه‌مێك له‌خۆشه‌ویسته‌كه‌ت‬ ‫دوورده‌كه‌ویته‌و‌ه به‌هۆ ‌ی ئه‌و‬ ‫كێشانه‌و‌ه ك‌ه ڕووبه‌ڕووت بونه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌وڵبد‌ه‬ ‫ئاگادار ‌ی بكه‌یته‌و‌ه تا هاوكاریت بكات‪.‬‬

‫شێر‪ :‬پۆس������ته‌كه‌ت به‌رزتر‬ ‫ده‌بێت������ه‌وه‌و ئه‌م������ه‌ش هانت‬ ‫به‌په‌رۆش������یێك ‌ی‬ ‫ده‌دات‬ ‫زیات������ره‌و‌ه كاره‌كان������ت‬ ‫جێبه‌ج ‌ێ بكه‌یت‪ ،‬زۆر گوش������ار مه‌خه‌ر‌ه سه‌ر‬ ‫خۆشه‌ویسته‌كه‌ت‪ ،‬به‌ڵكو هه‌ندێك كات ‌ی بده‌ر ‌ێ‬ ‫تا پێداچونه‌و‌ه به‌هه‌ڵسوكه‌وته‌كانییدا بكات‪.‬‬ ‫فه‌ریك‪ :‬سكااڵ مه‌ك‌ه كاتێك‬ ‫له‌كاره‌كه‌تدا زۆر ماندووده‌بیت‪،‬‬ ‫چونك‌ه هه‌ر ئه‌و ماندووبوونه‌ی‌ه‬ ‫ده‌تگه‌یه‌نێت������‌ه ئامانجه‌كان������ت‪،‬‬ ‫ئه‌م ماوه‌ی‌ه خۆشه‌ویس������ته‌كه‌ت‬ ‫زۆر پێویست ‌ی پێت‌ه ه‌هوڵبد‌ه كه‌مته‌رخه‌م ‌ی نه‌نوێنیت‬ ‫به‌رامبه‌ری‌‪.‬‬ ‫ته‌رازوو‪ :‬هه‌واڵێك ‌ی خۆشتان‬ ‫پێده‌گات ل������ه‌دووره‌وه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ماوه‌ی‌ه هه‌ر تاقیكردنه‌وه‌یه‌ك‬ ‫ئه‌نج������ام ب������ده‌ن تیای������دا‬ ‫س������ه‌ركه‌وتوو ده‌بن‪ ،‬ڕه‌نگ‌ه‬ ‫هه‌ندێك له‌ئێو‌ه گه‌ش������تێك بێت������‌ه به‌رده‌می‌‌و‬ ‫بۆماوه‌یه‌ك دووربكه‌وێته‌وه‌‪.‬‬ ‫دوپش������ك‪ :‬پێویس������ت‌ه‬ ‫له‌ج������اران زیات������ر هێمن‬ ‫بی������ت له‌هه‌ڵس������وكه‌وتت‬ ‫له‌گ������ه‌ڵ چوارده‌وره‌كه‌تدا‪،‬‬ ‫خۆشه‌ویس������ته‌كه‌ت گومان ‌ی‬ ‫هه‌ی‌ه له‌هه‌ڵسوكه‌وته‌كانت هه‌وڵبد‌ه ئه‌و هه‌اڵن‌ه ‌ی‬ ‫هه‌ت‌ه له‌زووترین كاتدا چاره‌سه‌ریان بكه‌یت‪.‬‬ ‫كه‌وان‪ :‬به‌په‌ل‌ه بڕیار له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و كاران‌ه م������ه‌د‌ه ك‌ه زۆر‬ ‫نیی‌ه ده‌س������تت پێكردوون‪،‬‬ ‫به‌مه‌به‌ست ‌ی به‌ره‌و پێشبردن ‌ی‬ ‫كارو پڕۆژه‌كانت هه‌وڵبد‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندی������ت به‌الیه‌ن������‌ه‬ ‫به‌رپرسه‌كانه‌و‌هفراوانتربكه‌یت‪.‬‬ ‫گیس������ك‪ :‬هه‌موو كاته‌كانت‬ ‫بۆكاره‌ك������ه‌ت ته‌رخان مه‌كه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو هه‌وڵبد‌ه هه‌ندێك كات‬ ‫له‌گه‌ڵ خێزانه‌كه‌تدا به‌سه‌ر‬ ‫ببه‌یت‌و بار ‌ی ته‌ندروستیشت‬ ‫فه‌رام������ۆش نه‌كه‌ی������ت‪ ،‬به‌ر‬ ‫له‌ئیمزاكردن ‌ی به‌ڵگه‌نام‌ه ‌ی یاسای ‌ی له‌ناواخنه‌ك‌ه ‌ی‬ ‫دڵنیا ببه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫س������ه‌تڵ ‪ :‬به‌د و ا ی‌‬ ‫هۆكارێك������دا ده‌گه‌ڕێت تا‬ ‫خۆشه‌ویسته‌كه‌ت ‌ی پ ‌ێ ئاشت‬ ‫بكه‌یته‌وه‌‪ ،‬به‌شدار ‌ی كردن‬ ‫له‌پ������رۆژ‌ه ‌ی خێرخوازی������دا‬ ‫كارێك ‌ی باش������‌ه به‌مه‌رجێك‬ ‫گوشار ‌ی زۆر ‌ی نه‌بێت له‌سه‌ر الیه‌ن ‌ی داراییت‪.‬‬ ‫س������ه‌رقاڵ ‌ی‬ ‫نه‌هه‌ن������گ‪:‬‬ ‫كاروباره‌كان������ ‌ی تایب������ه‌ت‬ ‫به‌خێ������زان‌و ژینگه‌كه‌ت������ان‬ ‫ده‌بن‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌رده‌وام بیت‬ ‫له‌كه‌مته‌رخه‌م������ ‌ی به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌خۆشه‌ویس������ته‌كه‌ت دوور‬ ‫نیی‌ه له‌ده‌س������ت ‌ی بده‌یت‌و بۆهه‌میش������ه‌یی لێت‬ ‫دوربكه‌وێته‌وه‌‪.‬‬

‫ژماره‪43 :‬‬

‫‪19‬‬ ‫جوانکاری‬

‫لێهاتووان ‌ه ك ‌هم‌و كوڕییه‌كان ‌ی‬ ‫ڕوخسارت داپۆشه‌!‬ ‫ئا‪ :‬سەوسەن‬ ‫‌شی‌سه‌وسه‬ ‫بهئا‪:‬‬ ‫‌نه‌م‌و كۆتایی‌‪:‬‬ ‫چوار‬

‫گا‪ :‬كارده‌كه‌ن بۆهاوسه‌نگ‬ ‫كردنه‌و‌ه ‌ی بار ‌ی داراییتان‌و‬ ‫بوارێكی������ش دێت������‌ه پێش‬ ‫بۆبه‌ده‌س������تهێنان ‌ی بڕێ������ك‬ ‫پاره‌‪ ،‬له‌ڕوو ‌ی س������ۆزدارییه‌و‌ه‬ ‫هه‌وڵب������د‌ه یه‌ك جۆر مامه‌ڵ‌ه به‌كاربهێن ‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌موو ئه‌وانه‌دا ك‌ه هاوبه‌ش ‌ی كاره‌كه‌تن‪.‬‬

‫ق������رژاڵ‪ :‬پی���ل��ان داده‌نێیت‬ ‫بۆجێبه‌جێكردن ‌ی پڕۆژه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫مه‌زن‪ ،‬ب������ه‌اڵم باش������تروای‌ه‬ ‫جار ‌ێ كه‌س به‌م پڕۆژه‌یه‌ت‬ ‫نه‌زانێت‪ ،‬هه‌ست به‌ماندویی‬ ‫ده‌كه‌یت‌و پێویستت به‌وه‌ی‌ه ماوه‌یه‌ك پشووبده‌یت‪.‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫‪2010 /10/5‬‬

‫ی پایزه‌ی‌ نوێت هه‌بێت‬ ‫ئاره‌زوو ده‌كه‌یت ڕوكه‌شێك ‌‬ ‫به‌بێ‌ ئ������ه‌وه‌ی‌ پاره‌ی‌ زیاد خه‌رج بكه‌یت‪ ،‬بۆچی‌ بیر‬ ‫ی نوێ‌‌و داهێنه‌رو سه‌رده‌میانه‌ ناكه‌یته‌و‌ه‬ ‫له‌ش������ێوازێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌به‌رده‌س������تتدای‌ه به‌به‌كارهێنان ‌‬ ‫بۆئه‌و پۆشاكانه‌ ‌‬ ‫ی پایز‪.‬‬ ‫بیرۆكه‌ی‌ نوێ‌ بۆوه‌رز ‌‬ ‫ی بۆچونی‌ پس������پۆڕانی‌ پۆش������اك ئ������ه‌م وه‌رز‌ه‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی قه‌ڵه‌م لێوه‌ له‌گه‌ڵ ڕه‌نگ ‌‬ ‫مۆده‌ی‌ یه‌كخس������تنی‌ ڕه‌نگ ‌‬ ‫ی‬ ‫پۆشاكه‌كانتدا‪ ،‬به‌نیسبه‌ت ڕه‌نگی‌ پۆشاكیشه‌وه‌ به‌پێ ‌‬ ‫ی نه‌خشه‌سازانی‌ پۆشاك پێده‌چێت مۆده‌ی‌ ڕه‌نگ‌ه‬ ‫وته‌ ‌‬ ‫تاریكه‌كان بێت وه‌ك ڕه‌نگی‌ سوری‌ تاریك‪ ،‬قۆخی‌‪،‬‬ ‫قاوه‌یی‌ بریقه‌دار‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ڕازێنه‌ری‌ قژ له‌شار ‌‬ ‫بۆقژه‌كه‌ش������ت‪ ،‬بینۆ مۆیارك ‌‬ ‫ی‬ ‫نیویۆرك پێشنیازی‌ نوێترین مۆدێلی‌ كۆكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی قژه‌كه‌ت به‌به‌رز ‌‬ ‫قژ ده‌كات ك‌ه بریتییه‌ له‌به‌س������تن ‌‬ ‫ی الستیكی‌‌و هه‌ندێك‬ ‫ی به‌قه‌یتانێك ‌‬ ‫پاشان كۆكردنه‌وه‌ ‌‬

‫یاری‬

‫ده‌مبوس له‌گه‌ڵ دانانی‌ هه‌ندێك پرچ‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ له‌شانكردنی‌ جانتاش������ه‌و‌ه پسپۆڕان ئاماژ‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌وه‌ ده‌ده‌ن ك‌ه خانمان ت������ا بۆیان بكرێت جانتا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بوون ‌‬ ‫بچووك به‌ده‌س������ته‌وه‌ بگرن به‌تایب������ه‌ت كات ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆبون������ه‌وه‌ی تایبه‌ت به‌كار یان كاتی‌ س������ه‌ردانێك ‌‬ ‫ی فه‌رم������ی‌‪ ،‬چونكه‌ شیكپۆش������یت زیاتر‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت������ ‌‬ ‫ده‌رده‌خات‪ ،‬جانتای‌ گ������ه‌وره‌ش له‌هه‌فته‌یه‌كدا ته‌نها‬ ‫جارێك به‌كاری‌ بێنه‌‪.‬‬ ‫ی فیرۆنی������كا ئیترۆ خاتونه‌كان ئه‌گه‌ر‬ ‫ی بۆچون ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫بیانه‌وێت له‌م پایزه‌دا ڕوویه‌كی‌ سه‌رده‌میانه‌یان هه‌بێت‬ ‫قوماش������ێك هه‌ڵبژێرن ك‌ه ئه‌و جۆر‌ه نه‌خش‌و وێنان‌ه‬ ‫له‌خۆبگرێت كه‌ نزیكن له‌پێس������تی‌ گیانه‌وه‌رانه‌وه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ی زیاتریش ئه‌توانن ئه‌م جۆر‌ه قوماشه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫شیكپۆش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌ندازه‌ی ‌‬ ‫قوماش������ێكدا ك‌ه خاڵداره‌ یان شێوازێك ‌‬ ‫هه‌یه‌ تێكه‌ڵ بكه‌ن‪.‬‬

‫‪sud‬‬

‫شیكاری ژمارەی پێشوو‌‌‪:‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬

‫چه‌ندپێشنیازێك تا ببیته‌ كچێكی‌‬ ‫خۆشه‌ویستی‌ ناوكۆمه‌ڵ‬

‫‪u‬‬ ‫‪k‬‬ ‫‪o‬‬

‫یار ‌ی سۆدۆكۆ‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬

‫سۆدۆکۆی ئەمجارە‪:‬‬

‫‪3‬‬

‫‪7‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪9‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8 5 9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬

‫ڕوخساری‌ چوارگۆش������ه‌‪ :‬جیاده‌كرێته‌وه‌ به‌بوونی‌ ش������ه‌ویلگه‌یه‌كی‌ دیار كه‌‬ ‫بۆماوه‌یه‌ك������ی‌ درێژ پارێزگاری‌ له‌گه‌نجی‌ س������یما ده‌كات‪ ،‬بۆجوانكردنی‌ ئه‌م‬ ‫جۆره‌ ڕوخساره‌ بۆدره‌یه‌كی‌ ڕه‌نگكراوه‌ بده‌ له‌ده‌وری‌ ڕوخسارو چه‌ناگه‌ هه‌تا‬ ‫به‌رزترین ناوچه‌ی‌ شه‌ویلگه‌ پاشان پالژه‌ری‌ په‌مه‌یی‌ به‌شێوه‌ی‌ بازنه‌یی‌ پێدا‬ ‫باڵوبكه‌ره‌وه‌ له‌گه‌ڵ قه‌ڵه‌م لێوێكی‌ په‌مه‌یی‌ بریقه‌دار‪.‬‬ ‫زیپك‌هی‌ ش������ه‌رمه‌زاركه‌ر‪ :‬ئه‌گه‌ر پێس������تت ده‌ناڵێنێت به‌ده‌س������ت ئه‌و جۆره‌‬ ‫زیپكانه‌وه‌ كه‌ هه‌ویان كردووه‌‪ ،‬پێویسته‌ به‌داپۆشه‌رێكی‌ ڕه‌نگ گۆشتی‌ دایان‬ ‫بپۆش������یت‪ ،‬یان به‌كارهێنانی‌ قه‌ڵه‌می‌ تایبه‌ت كه‌ له‌یه‌ك كاتدا زیپكه‌كانیش‬ ‫دابپۆشێت‌و وه‌ك خاوێنكه‌ره‌وه‌ش به‌كاربهێنرێت‪ .‬باشتروایه‌ ئاماده‌كراوه‌كه‌‬ ‫له‌س������ه‌ر هه‌ر یه‌كێك له‌زیپكه‌كان دابنێیت‌و بۆدر‌هی‌ بخه‌یته‌ سه‌ر به‌مه‌به‌ستی‌‬ ‫جێگیركردنی‌‪.‬‬ ‫په‌ڵه‌ی‌ قاوه‌یی‌‌و پاش������ماوه‌ی‌ برین‪ :‬باشترین ڕێگا بۆخۆالدان لێیان‌و ڕێگرتن‬ ‫له‌باڵوبونه‌وه‌یان به‌كارهێنانی‌ شێداركه‌ره‌وه‌یه‌كی‌ ده‌وڵه‌مه‌ند به‌و ماددانه‌یه‌ كه‌‬ ‫تیشكی‌ خۆر ده‌پاڵێون‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر ویستت دایان بپۆشیت‪ ،‬ئه‌وا باشتروایه‌‬ ‫ئاماده‌كراوی‌ پزیشكی‌ تایبه‌ت هه‌ڵبژێریت‪.‬‬ ‫لێوی‌ باریك‪ :‬بۆئه‌وه‌ی‌ دوو لێوی‌ پڕو سه‌رنجڕاكێشت هه‌بێت ئه‌م هه‌نگاوانه‌‬ ‫جێبه‌جێبكه‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬به‌قه‌ڵه‌می‌ لێو سنورداركردن‬ ‫ل������ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫لێوه‌كان������ت‬ ‫چوارچێوه‌كه‌ی‌ بكێشه‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬پاشان به‌قه‌ڵه‌می‌ كونتۆر‬ ‫ن������اوه‌وه‌ی‌ لێ������وه‌كان پ������ڕ‬ ‫بكه‌ره‌وه‌‪ ،‬دواتریش ڕه‌نگێكی‌‬ ‫كراوه‌ی‌ بێجی‌ ی������ان په‌مه‌یی‌‬ ‫كاڵی‌ به‌سه‌ردا بكه‌‪.‬‬ ‫‪ .3‬له‌بیرت بێ������ت ك������ه‌ قه‌ڵه‌می‌‬ ‫بریق������ه‌دار قه‌باره‌ی‌ لێو گه‌وره‌‬ ‫ده‌كات‪.‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬

‫ی خواره‌وه‌ هه‌ندێك پێش������نیازن‬ ‫ئه‌مانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوكاری������ت ده‌ك������ه‌ن به‌ش������ێوازێك ‌‬ ‫گونجاو‌و س������ه‌رنجڕاكێش هه‌ڵسوكه‌وت‬ ‫بكه‌یت‪:‬‬ ‫‪ .1‬كاتێك چاوت به‌كه‌سانێك ده‌كه‌وێت‬ ‫ی مه‌مێن������ه‌ره‌وه‌ له‌گه‌ڵیاندا‪،‬‬ ‫به‌بێده‌نگ������ ‌‬ ‫ی گفتوگۆكانیان بكه‌‪.‬‬ ‫به‌ڵكو هاوبه‌ش ‌‬ ‫‪ .2‬هه‌رچه‌ندێ������ك ده‌نگت هێمن‌و نه‌رم‬ ‫بێت ئه‌وه‌ند‌ه نزیك ئه‌بیته‌وه‌ له‌دڵه‌كان‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ندێكیش گفتوگۆكه‌ توندتربێت‬ ‫ی‬ ‫نه‌كه‌ی‌ ده‌نگت به‌رزبكه‌یته‌و‌ه له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ده‌نگ به‌رزكردنه‌وه‌ نه‌ده‌توانی‌ ڕا ‌‬ ‫خۆت بسه‌پێنی‌ به‌سه‌ر كه‌سدا نه‌بڕوایان‬ ‫پێبهێنیت‪.‬‬ ‫‪ .3‬ئه‌گه‌ر كه‌س������ێك هه‌وڵیدا بێزارت‬ ‫بكات هه‌وڵبد‌ه كێشه‌ دروست نه‌كه‌یت‌و‬ ‫دبلۆماسیان‌ه پاشه‌كشه‌بكه‌یت‪.‬‬ ‫ی ن������ان خ������واردن بابه‌تێك‬ ‫‪ .4‬كات������ ‌‬

‫ی‬ ‫ی بێزاركردن ‌‬ ‫مه‌ك������ه‌ره‌و‌ه ببێته‌ ه������ۆ ‌‬ ‫ئه‌وانی‌ تر‪.‬‬ ‫ی خ������ۆت مه‌ك‌ه‬ ‫‪ .5‬ب������ه‌رده‌وام باس������ ‌‬ ‫ی بێزارت ده‌كه‌ن‬ ‫ی ئه‌و شتانه‌ ‌‬ ‫ده‌رباره‌ ‌‬ ‫یان دڵخۆشت ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫‪ .6‬به‌یارمه‌تی������ت‪ ،‬بێزه‌حم������ه‌ت ئه‌گه‌ر‬ ‫ی هه‌بێت‪ ،‬ئه‌مانه‌ چه‌ند وشه‌یه‌كن‪،‬‬ ‫یارمه‌ت ‌‬ ‫پێویست‌ه بیكه‌یته‌ سه‌ره‌تای‌ گفتوگۆكه‌ت‬ ‫ئه‌گه‌ر ویستت شتێكت ده‌ست بكه‌وێت‬ ‫ی‬ ‫یان قسه‌ به‌كه‌سێك ببڕیت بۆكارێك ‌‬ ‫گرنگ‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‪ .7‬نا نا نا‪ ،‬ش������تێكی‌ نه‌خوازراو‌ه ال ‌‬ ‫هه‌ندێك كه‌س كاتێك ناڕه‌زاییت هه‌ی‌ه‬ ‫به‌رامبه‌ر ڕاوبۆچونیان‪ ،‬باش������تر وای‌ه‬ ‫یه‌كجار به‌كاری‌ بهێنیت‪.‬‬ ‫‪ .8‬ئامۆژگاری‌ پێشكه‌شی‌ هیچ كه‌سێك‬ ‫ی داوات لێنه‌كات‪.‬‬ ‫مه‌ك‌ه تا خۆ ‌‬ ‫‪ .9‬كاتێ������ك خ������واردن له‌ده‌مت������ا بوو‬ ‫به‌هیچ ش������ێوه‌یه‌ك مه‌دوێ‌‪ ،‬چونك‌ه ئه‌م‌ه‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وتێكی‌ شیاو نییه‌‪.‬‬ ‫‪ .10‬كاتێ������ك پێت وترا پۆش������اكه‌كه‌ت‬ ‫ی‬ ‫گونج������اوه‌‪ ،‬هه‌وڵم������ه‌د‌ه له‌نرخ������ ‌‬ ‫كه‌مبكه‌یته‌وه‌‌و بڵێیت كۆن یان هه‌رزانه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‪ .11‬كات������ی‌ گفتوگۆك������ردن ی������ار ‌‬ ‫به‌كلیله‌كانت یان بابه‌ته‌ ڕازاندنه‌وه‌كانت‬ ‫یان جانتاكه‌ی‌ ده‌س������تت مه‌كه‌‪ ،‬چونك‌ه‬ ‫ی گوێكره‌ك‌ه ڕاده‌كێشێت‌و‬ ‫ئه‌مه‌ سه‌رنج ‌‬ ‫له‌ڕێزت كه‌مده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .12‬ئه‌و كۆمه‌ڵه‌ی‌ تیایدا دانیش������تویت‬ ‫ی تێدا نه‌بوو‪ ،‬پێویست‬ ‫ئه‌گه‌ر كه‌سی‌ بیان ‌‬ ‫ناكات وشه‌ی‌ بیانی‌ به‌كاربهێنیت‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /10/5‬‬

‫ژماره‪43 :‬‬

‫‪nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫نهێنییه‌كان ‌ی كچان‌و ژنان!‬

‫‪ .1‬له‌مێش������كی‌ ئافره‌تدا دوو بیرۆك‌ه هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و هه‌موو شتێكی‌ ئه‌وێت‬ ‫ئه‌گه‌رنا هیچ شتێك ناكات‪.‬‬ ‫‪ .2‬ئاڵتوون به‌ئاگر تاقیده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬ئافره‌تیش به‌ئاڵتوون تاقیده‌كرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫پیاویش به‌ژن تاقیده‌كرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .3‬كچان له‌ته‌مه‌ن ‌ی چوارد‌ه س������اڵیدا بۆخۆش ‌ی خۆشه‌ویستی‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫له‌هه‌ژد‌ه س������اڵیدا به‌مه‌به‌ست ‌ی هاوس������ه‌رگیری‌ خۆشه‌ویستی‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫له‌ته‌مه‌ن ‌ی س������ی‌ ساڵیدا بۆئه‌وه‌ ‌ی بیسه‌لمێنێت ك‌ه هێشتا جوانه‌‪ ،‬له‌چل‬ ‫ساڵیدا بۆئه‌وه‌ی‌ بیر له‌پیربوون نه‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .4‬جوان������ ‌ی ده‌وڵه‌مه‌ند له‌به‌خش������نده‌ییایه‌تی‌‪ ،‬جوان������ ‌ی فه‌قیر له‌قایل‬ ‫بونیایه‌تی‌‪ ،‬جوانی‌ ئافره‌تیش له‌پاكییایه‌تی‌‪.‬‬ ‫‪ .5‬چه‌كه‌كان������ی‌ ئافره‌ت س������ ‌ێ ج������ۆرن‪ ،‬له‌كاتی‌ به‌رگ������ری‌ كردندا‬ ‫هاواركردنه‌‪ ،‬له‌كاتی‌ شكستهێناندا بێده‌نگییه‌‪ ،‬له‌كات ‌ی گفتوگۆكردندا‬ ‫زه‌رده‌خه‌نه‌یه‌‪.‬‬ ‫‪ .6‬ده‌ستبه‌س������ه‌ردا گرتن به‌نیسبه‌ت پیاوه‌و‌ه كۆتاییه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌نیسبه‌ت‬ ‫ئافره‌ته‌و‌ه سه‌ره‌تایه‌‪.‬‬ ‫‪ .7‬س ‌ێ شت هه‌ی‌ه ئافره‌ت چێژ ‌ی لێده‌بینێ‌‪ :‬وردبینی‌‪ ،‬زه‌وق جوانی‌‪،‬‬ ‫غیره‌‪.‬‬ ‫‪ .8‬ئه‌مان‌ه ده‌بنه‌ هۆ ‌ی پایه‌به‌رز ‌ی ئافره‌ت‪ :‬زانس������ت‪ ،‬ئه‌ده‌ب‪ ،‬ڕه‌وشت‬ ‫جوانی‌‪.‬‬ ‫‪ .9‬س������ ‌ێ ش������ت هه‌یه‌ ئافره‌ت حه‌زیان لێ ناكات‪ :‬ئافره‌تێك له‌خۆ ‌ی‬ ‫جوانتربێ������ت‪ ،‬یه‌كێك ده‌رباره‌ ‌ی ته‌مه‌ن پرس������یار ‌ی لێبكات‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫ده‌ربار‌هی‌ ڕابردوو ‌ی پرسیار ‌ی لێبكات‪.‬‬ ‫‪ .10‬ئه‌و سیان‌هی‌ ئافره‌ت گرنگیان پێده‌دات‪ :‬پاره‌‪ ،‬كات‪ ،‬ته‌ندروستی‌‪.‬‬ ‫‪ .11‬ئامۆژگار ‌ی س ‌ێ كه‌س مه‌كه‌‪ :‬ڕۆشنبیرێكی‌ لوت به‌رز‪ ،‬گه‌نجێك ‌ی‬ ‫هه‌رزه‌كار‪ ،‬ئافره‌تێك ‌ی جوان‪.‬‬ ‫‪ .12‬ژیان له‌چاو ‌ی منداڵێكی‌ بچوكدا گریان‌و سه‌رسوڕمانه‌‪ ،‬له‌چاو ‌ی‬ ‫كچێكدا گرنگیدان به‌ڕووكه‌ش‪ ،‬له‌چاوی‌ ئافره‌تدا هاوس������ه‌رگیرییه‌‪،‬‬ ‫له‌چاوی‌ ژنیشدا ئه‌زمونێكی‌ سه‌خته‌‪.‬‬ ‫‪ .13‬له‌خۆشه‌ویستیدا ئافره‌ت دڵسۆزه‌‪ ،‬چونك‌ه ناتوان ‌ێ ناپاكی‌ بكات‪،‬‬ ‫به‌اڵم پیاو دڵسۆزه‌‪ ،‬چونكه‌ ماندوو بوو‌ه له‌ناپاك ‌ی كردن‪.‬‬ ‫‪ .14‬له‌ئافره‌تدا فرمێس������ك هه‌یه‌ بۆهه‌موو كاره‌ساتێك‪ ،‬زه‌رده‌خه‌نه‌ش‬ ‫هه‌یه‌ بۆهه‌موو خۆشییه‌ك‪.‬‬

‫هه‌موو كچێ������ك ئ������اره‌زوو ده‌كات‬ ‫قژێكی‌ جوان‌و ته‌ندروستی‌ هه‌بێت‪،‬‬ ‫تۆش ئه‌گه‌ر ئه‌م ئاره‌زووه‌ت هه‌یه‌ ئه‌م‬ ‫هه‌نگاوانه‌ جێبه‌جێ‌ بكه‌‪ ،‬به‌اڵم پێویسته‌‬ ‫پێش������تر هاوێنه‌یه‌كی‌ گه‌وره‌كردن‌و‬ ‫كوپێك ئاو ئاماده‌بكه‌یت‪:‬‬ ‫‪ .1‬تاڵێ������ك ق������ژت ده‌ربهێن������ه‌‌و‬ ‫له‌ناوه‌ڕاس������تدا بینوش������تێنه‌ره‌وه‌‬ ‫به‌جۆرێ������ك س������ه‌ری‌ تاڵ������ه‌ قژه‌كه‌و‬ ‫ڕه‌گه‌كه‌ی‌ به‌ته‌نیشت یه‌كه‌وه‌بن‪ ،‬پاشان‬ ‫ب������ه‌راورد بكه‌ له‌نێوان تی������ره‌ی‌ تاڵه‌‬ ‫قژه‌كه‌‪ ،‬ڕه‌نگه‌كه‌ی‌‪ ،‬بریقه‌كه‌ی‌‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫سه‌ر تاڵی‌ قژه‌كه‌ له‌ڕه‌گه‌كه‌ی‌ باریكتر‬ ‫بوو ئه‌وا له‌كاتی‌ گه‌شه‌كردنیدا زیانی‌‬ ‫پێگه‌یش������تووه‌ ـ له‌به‌ر ئه‌وه‌ وش������ك‬ ‫ده‌بێت������ه‌وه‌‪ ،‬الواز ده‌بێ������ت‪ ،‬هیالك‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت ـ ئه‌گه‌ر ڕه‌نگه‌كه‌ش������ی‌‬ ‫له‌ڕه‌نگی‌ ڕه‌گه‌ك������ه‌ كاڵتربوو‪ ،‬كه‌واته‌‬ ‫ئه‌و قژه‌ مادده‌ی‌ میالنین ـ بۆیه‌ی‌ قژ‬ ‫ـی‌ ون كردووه‌ به‌هۆی‌ زۆر خۆریی‌‌و‬ ‫وه‌رینی‌ قژه‌وه‌ یان به‌هۆی‌ ونكردنی‌‬ ‫ئه‌و مادده‌ سپییه‌ی‌ به‌كڕێشی‌ پارێزه‌ر‬ ‫ناس������راوه‌‌و پێستی‌ سه‌ر داده‌پۆشێت‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ده‌بێته‌ هۆی‌ كه‌رتبوونی‌ قژ‌و‬ ‫به‌گران ڕێكخستنی‌‪ .‬بۆبریقه‌ی‌ قژیش‬ ‫ئه‌گه‌ر سه‌رتاڵه‌كان بریقه‌یان له‌ڕه‌گی‌‬ ‫قژه‌كه‌ كه‌متربوو مانای‌ ئه‌وه‌یه‌ قژه‌كه‌‬ ‫وشك بوه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫ێ خزمه‌ت‬ ‫له‌یه‌ك كاتدا س ‌‬ ‫دوو ڕێگا بۆ‬ ‫ی پێستت بك ‌ه‬ ‫پێشكه‌ش ‌‬ ‫یپۆشاكه‌كانت‬ ‫بۆنخۆشكردن ‌‬

‫هه‌ڵه‌كردن له‌ئارایشتدا ده‌بێت ‌ه‬ ‫هۆ ‌ی هه‌ڵهاتن ‌ی پیاوان لێت‬ ‫وه‌ك‬ ‫ئارایش������تكردن‬ ‫هۆكارێ������ك به‌كاردێ������ت‬ ‫بۆ ڕ ا ز ا ند ن������ه‌و ه‌و‬ ‫جوانتركردن ‌ی ڕوخس������ار‪،‬‬ ‫ب������ه‌اڵم هه‌ر هه‌ڵه‌ی������ه‌ك تێیدا‬ ‫له‌بری‌ جوانكردن‪ ،‬ڕووخسارت‬ ‫ده‌شێوێنێت‌و ڕه‌نگه‌ ببێته‌ هۆ ‌ی‬ ‫تان������ه‌ لێدانت‪ ،‬له‌دیارترینی‌ ئه‌و‬ ‫هه‌اڵنه‌ش ئه‌مانه‌ن‪:‬‬ ‫هاتن‌ه خواره‌وه‌ ‌ی ڕه‌ش������ ‌ی چاو‪:‬‬ ‫پێشبینی‌ نه‌كه‌یت پیاوان تێبین ‌ی‬ ‫هاتنه‌ خواره‌وه‌ی‌ ڕه‌شی‌ چاوه‌كانت‬ ‫نه‌كه‌ن‪ ،‬چونك‌ه ال ‌ی ئه‌وان جۆرێك‌ه‬ ‫دوودڵ نابن له‌تانه‌لێدان له‌پیسبوون ‌ی‬

‫له‌ك������ه‌م‌و ك������وڕی‌‌و به‌هۆیه‌و‌ه‬ ‫چاوه‌كانت‪.‬‬ ‫كاڵبون������ه‌و‌هی‌ ڕه‌گ ‌ی قژ له‌بۆیه‌‪ :‬پیاوان ده‌رب������اره‌ی‌ ورده‌كارییه‌كان ‌ی‬ ‫ڕێكخستنی‌ قژ شاره‌زاییان نییه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‌هی‌ ده‌بێته‌ هۆ ‌ی ڕاكێشان ‌ی‬ ‫سه‌رنجیان هاتنه‌و‌هی‌ ڕه‌گ ‌ی قژ‌ه به‌بێ‌ ڕه‌نگی‌‌و به‌خراپترین كه‌م‌و كوڕ ‌ی‬ ‫ئه‌ژمار ده‌كرێ‌‪ ،‬چونكه‌ وه‌ك ئافره‌تێكی‌ كه‌مته‌رخه‌م ده‌رده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫پێست تاریك كردن به‌ئارایشت‪ :‬پێست ئه‌سمه‌ركردن به‌به‌كارهێنان ‌ی‬ ‫ئارایش������ت ئه‌و خواس������ت‌ه ‌ی جاران ‌ی نه‌ماوه‌‪ ،‬چونك‌ه پیاوان به‌گشت ‌ی‬ ‫حه‌زیان له‌پێست ‌ی ڕه‌نگكراو‌ه یان گه‌نمییه‌‪.‬‬ ‫زیاده‌ڕۆی ‌ی له‌ئارایشتدا‪ :‬نه‌بۆدره‌و نه‌چین ‌ی كه‌ڵه‌كه‌بو ‌ی كرێم ‌ی ئه‌ساس‬ ‫جوانیت ده‌رناخه‌ن‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌ به‌درێژایی‌ كات دوودڵ ده‌بیت له‌و‬ ‫ئارایش������ت‌ه چڕو پڕه‌ت‌و ڕه‌نگ ‌ی كراسه‌كه‌ش������ت پیس ده‌كات به‌هۆ ‌ی‬ ‫ئه‌و كرێم‌ه ئه‌ساس������‌هی‌ گه‌ردنتی‌ داپۆشیوه‌‪ ،‬به‌مه‌ش ئه‌و پیاوه‌ ‌ی دێت‌ه‬ ‫به‌رده‌مت قێز له‌و په‌اڵن‌هی‌ سه‌ر پۆشاكه‌كانت ده‌كاته‌وه‌‌و جگه‌له‌مانه‌ش‬ ‫كه‌ڵه‌كه‌بون ‌ی كرێم ‌ی ئه‌س������اس له‌سه‌ر ڕوخسارت ده‌بێته‌ هۆی‌ ڕه‌نگ‬ ‫هه‌ڵبزڕكاندن‪.‬‬ ‫جانت������ا ‌ی گ������ه‌وره‌‪ :‬به‌پێچه‌وان������‌هی‌ بۆچونی‌ خۆته‌و‌ه ت������ۆ دوای‌ مۆد‌ه‬ ‫كه‌وتویت‪ ،‬به‌اڵم پی������اوان ئافره‌تێكیان الجوان������ه‌ جانتایه‌كی‌ نه‌رم ‌ی‬ ‫بچووك ‌ی به‌ده‌سته‌وه‌ بێت‪ .‬دوورنیی‌ه یه‌كێكیان پێت نه‌ڵێت‪ :‬ژیانت له‌م‬ ‫جانتا گه‌وره‌یه‌دا هه‌ڵگرتووه‌‪.‬‬ ‫بوونی‌ په‌له‌ ‌ی بچووك ‌ی قه‌ڵه‌م لێو به‌ددانه‌كانته‌وه‌‪ :‬یه‌كه‌م شتی‌ ئافره‌ت‬ ‫ك‌ه س������ه‌رنج ‌ی پیاوان ڕاده‌كێش������ێت زه‌رده‌خه‌نه‌كانێت������ی‌‪ ،‬ئاگادارب‌ه‬ ‫هه‌رگیز دیمه‌نی‌ پیسبوونی‌ ددانه‌كانتیان به‌ڕه‌نگی‌ قاوه‌ی ‌ی یان سوور‬ ‫پێ جوان نیی������ه‌‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ با هه‌میش������ه‌ ئاوێنه‌یه‌كی‌ بچووك له‌نێو‬ ‫جانتاكه‌تدا بێت‌و كات ‌ی ته‌واوبوون له‌نان خواردن س������ه‌یری‌ ڕه‌نگ ‌ی‬ ‫لێوو ددانه‌كانت بكه‌‪.‬‬

‫‪ .2‬له‌به‌رده‌م ئاوێنه‌یه‌كدا بوه‌س������ته‌و‬ ‫ڕوناكییه‌كی‌ به‌هێز له‌پشت خۆته‌وه‌‬ ‫دابن������ێ‌ به‌جۆرێك س������ه‌رت وێن‌هی‌‬ ‫ڕوناكییه‌كه‌ له‌ئاوێنه‌كه‌دا بشارێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئێستا س������ه‌یری‌ ئاوێنه‌كه‌ بكه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫خه‌رمانه‌ی������ه‌ك ب������ه‌ده‌وری‌ قژه‌كه‌تدا‬ ‫دروست بوو مانای‌ ئه‌وه‌ ده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫كه‌ قژه‌كه‌ت به‌ده‌ست ڕووتاندنه‌وه‌و‬ ‫كه‌رتبوونی‌ تاڵه‌كانییه‌وه‌ ده‌ناڵێنێت‪.‬‬ ‫‪ .3‬س������ی‌ گرام هه‌ویر بك������ه‌ره‌ نێو‬ ‫ده‌فرێك������ه‌وه‌و هه‌ندێ������ك له‌تاڵ������ه‌‬ ‫قژه‌كانت������ی‌ پیاببه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌ویرێكی‌‬ ‫زۆری‌ له‌خۆگ������رت ئه‌وا قژه‌كه‌ت ئه‌و‬ ‫مادده‌ سپییه‌ ـ كڕێشی‌ قژ ـی‌ نه‌ماوه‌‬ ‫كه‌ قژ ده‌پارێزێت‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌ش������ه‌وه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر قژه‌ك������ه‌ت به‌پاكی‌ مایه‌وه‌ ئه‌وا‬ ‫قژه‌كه‌ت ته‌ندروستی‌ باشه‌‪.‬‬ ‫‪ .4‬هه‌ندێ������ك له‌قژه‌كه‌ت به‌ده‌س������ت‬ ‫بگ������ره‌و به‌په‌نجه‌كان������ت له‌یه‌كی������ان‬ ‫جیابك������ه‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌گ������ه‌ر به‌ئاس������انی‌‬ ‫جیاكرای������ه‌وه‌‪ ،‬ئ������ه‌وا قژه‌ك������ه‌ت‬ ‫ته‌ندروستی‌ باش������ه‌‌و به‌پێچه‌وانه‌شه‌وه‌‬ ‫خراپه‌‪.‬‬ ‫‪ .5‬هه‌ندێك له‌قژه‌ك������ه‌ت له‌كوپێك‬ ‫ئاودا نوقم بكه‌و پاش������ان له‌كوپه‌كه‌‬ ‫ده‌ری‌ بهێن������ه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ته‌ندروس������تی‌‬ ‫باش بێت‪ ،‬ئه‌وا زوو ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ سه‌ر‬ ‫شێوه‌ی‌ خۆی‌‪.‬‬

‫تەندروستی قژ‬

‫تاقیکردنه‌و‌ه‬

‫پێنج هه‌نگاو تا بزانیت قژه‌كه‌ت ته‌ندروست ‌ه یان نا!‬

‫بۆنخۆش������گردنی‌ له‌ش‌و پۆشاكه‌كان‬ ‫مه‌رج نییه‌ له‌ڕێگ������ه‌ی‌ به‌كارهێنانی‌‬ ‫بۆنه‌وه‌ ب������ێ‪ ،‬به‌ڵكو ڕێگای‌ تر زۆره‌‬ ‫ئه‌گه‌ر ئاره‌زووی‌ زانینیان ده‌كه‌یت‌و‬ ‫ئه‌ته‌وێت بۆنت خ������ۆش بكه‌یت ئه‌م‬ ‫دوو ڕێگایه‌ بگره‌ به‌ر‪.‬‬

‫ڕێ������گای‌ یه‌ك������ه‌م‪ :‬پۆش������اكه‌كان‬ ‫به‌س������ابوون‌و كه‌مێك دیتۆڵی‌ سه‌وز‬ ‫بش������ۆ‪ ،‬پاش������ان كه‌مێك گیراوه‌ی‌‬ ‫مسك‌و چه‌وری‌ عودی‌ پێدا بپرژێنه‌‬ ‫كاتێكیش وش������ك بوه‌وه‌ به‌بخورده‌‬ ‫تایبه‌ته‌كه‌ت كه‌مێك بخوردی‌ لێبده‌‪.‬‬ ‫ڕێ������گای‌ دووه‌م‪ :‬بۆجێبه‌جێكردن������ی‌‬ ‫ئه‌م هه‌نگاوه‌ پێویس������تت به‌گیراوه‌ی‌‬ ‫مس������كی‌ س������پی‌‪ ،‬بخ������ورد‪ ،‬گواڵو‪،‬‬ ‫بۆنێكی‌ تیژ هه‌یه‌‪ .‬به‌مسكه‌كه‌ پارچه‌‬ ‫به‌پارچه‌ی‌ پۆش������اكه‌كان بۆنپرژێن‬ ‫بكه‌‪ ،‬پاش������ان گواڵ‌وو بۆن������ه‌ تیژه‌كه‌‬ ‫تێكه‌ڵ بكه‌و بیكه‌ره‌ شوش������ه‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫كه‌ سه‌ره‌كه‌ی‌ په‌مپ بێت‌و بیپرژێنه‌‬ ‫به‌پۆشاكه‌كاندا‌و پاشان بخورده‌كه‌ی‌‬ ‫لێبده‌‪.‬‬

‫ئه‌گه‌ر ئاره‌زوو ده‌كه‌یت ڕه‌ونه‌ق‌و جوان ‌ی‬ ‫بۆ پێس������تت بگه‌ڕێنیته‌وه‌ هیچ پێویست‬ ‫به‌دوودڵ������ی‌ ناكات‪ ،‬ئه‌توان������ی‌ ئه‌مانه‌ ‌ی‬ ‫خواره‌وه‌ تێك������ه‌ڵ بكه‌یت‌و بیكه‌یت‌ه نێو‬ ‫حه‌وزی‌ بانیۆوه‌‌و پاشان بچۆره‌ ناوی‌‪:‬‬ ‫كه‌ره‌س������ته‌كان‪ :‬یه‌ك كوپ نیشاسته‌‪،‬‬ ‫دوو ك������وپ بۆدره‌ی‌ ش������یر‪ ،‬نیو كوپ‬ ‫بیكاربۆناتی‌ س������ۆده‌‪ ،‬نیوكوپ ئارد ‌ی‬ ‫خرن������وك‪ ،‬چه‌ن������د دڵۆپێ������ك له‌بۆن‌ه‬ ‫تایبه‌ته‌ك������ه‌ت‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئ������اره‌زووت كرد كاتێك له‌سه‌ر ڕوو ‌ی ئاوه‌ك‌ه ده‌وه‌ستن‪،‬‬ ‫هه‌ندێك په‌ڕی‌ گوڵی‌ وشك كراوه‌‪.‬‬ ‫ه������اوكات بانیۆك‌ه پڕبكه‌ له‌ئاوو س������ ‌ێ‬ ‫ڕێ������گای‌ ئاماده‌ك������ردن‪ :‬هه‌م������وو كه‌وچ������ک له‌و گیراوه‌ی������ه‌ی‌ تێبك‌ه ك‌ه‬ ‫كه‌ره‌س������ته‌كان پێكه‌وه‌ تێك������ه‌ڵ بكه‌‌و ئاماده‌ت كردووه‌و چێژ له‌حه‌مامه‌كه‌ت‬ ‫بیكه‌ره‌ ن������او ده‌فرێكی‌ شوش������ه‌ییه‌وه‌‪ ،‬ببینه‌‪ .‬ده‌شتوانی‌ هه‌ندێك قاش‌ه پرته‌قاڵ‬ ‫په‌ڕه‌ وش������كه‌كانی‌ گوڵه‌ك������ه‌و بۆدره‌ك‌ه بكه‌یته‌ نێو بانیۆكه‌وه‌ تا به‌هۆیه‌وه‌ سوود‬ ‫ش������ێوه‌یه‌كی‌ ج������وان ده‌ده‌ن������‌ه بانیۆك‌ه له‌ڤیتامین ‪ C‬ببینیت‪.‬‬

‫ه‬ ‫ی چا و قاو ‌‬ ‫ه ‌‬ ‫ی خواردنه‌و ‌‬ ‫ئه‌ته‌كێت ‌‬ ‫خانمه‌كه‌م ئه‌گه‌ر له‌و كه‌س������انه‌ بوویت پس������پۆڕانی‌ ئه‌ته‌كێت پێش������نیازیان‬ ‫كه‌ ئاره‌زومه‌ن������دی‌ خواردنه‌وه‌ی‌ چا كردووه‌ تا به‌ش������ێوازێكی‌ جوان ئه‌و‬ ‫و قاوه‌ن‌و ئ������اره‌زووی‌ زانینی‌ داب‌و كاره‌ بكه‌یت‪.‬‬ ‫نه‌ریت‌و بنه‌ماكان������ی‌ خواردنه‌وه‌یانت ئه‌گه‌ر له‌كوپی‌ گڵینه‌دا چا یان قاوه‌ت‬ ‫كرد به‌تایب������ه‌ت له‌كاتی‌ میوانداریدا‪ ،‬پێشكه‌شكرا‪ ،‬ئه‌وا بێگومان ژێری‌ نییه‌‬ ‫ئه‌وا ئه‌مان������ه‌ هه‌ندێ������ك ڕێنمایین‌و بۆدانانی‌ كیسی‌ چا یان كه‌وچكه‌كه‌‌و‬

‫ناش������بێت له‌كات������ی‌ خواردن������ه‌وه‌دا‬ ‫كه‌وچكه‌ك������ه‌ له‌نێو كوپه‌ك������ه‌دا بێت‪،‬‬ ‫كه‌وات������ه‌ ئه‌بێت كه‌وچكه‌كه‌ له‌س������ه‌ر‬ ‫ڕاخه‌ری‌ سه‌ر مێزه‌كه‌ دابنێیت‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ڕاخه‌ره‌كه‌ پالس������تیكی‌ بوو ئه‌توانی‌‬ ‫ڕاس������ته‌وخۆ كه‌وچكه‌ك������ه‌ی‌ له‌س������ه‌ر‬

‫دابنێیت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گ������ه‌ر قوماش بوو‬ ‫پێویسته‌ له‌سه‌ر ئه‌و سینییه‌ دایبنێیت‬ ‫كه‌ خواردنه‌وه‌كه‌ی‌ له‌س������ه‌ر پێشكه‌ش‬ ‫كراوه‌ یان داوای‌ سینییه‌كی‌ تایبه‌ت‬ ‫بكه‌یت بۆئه‌و مه‌به‌سته‌‪ ،‬به‌هه‌مان شێوه‌‬ ‫بۆكیس������ی‌ چا به‌كه‌وچكه‌كه‌ چاكه‌ی‌‬ ‫جوان بگوش������ه‌ ئنجا له‌كوپه‌كه‌ ده‌ری‌‬ ‫بهێنه‌ تا له‌كاتی‌ ده‌رهێنانیدا به‌سه‌ر‬ ‫مێزه‌كه‌دا نه‌تكێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر چا‬ ‫یان قاوه‌كه‌ له‌فنجاندا پێشكه‌شت كرا‪،‬‬ ‫ئه‌توان������ی‌ كه‌وچك یان كیس������ی‌ چا‬ ‫له‌ژێره‌كه‌ی‌ دابنێیت‪ ،‬ئه‌گه‌ر كه‌مێك‬ ‫له‌خواردنه‌وه‌كه‌ ڕژاب������ووه‌ ژێره‌ك‌هی‌‪،‬‬ ‫باشتروایه‌ ژێرێكی‌ تری‌ بۆدابنێیت‌و‬ ‫ئه‌گ������ه‌ر لێش������ی‌ نه‌ب������وو بیك������ه‌ره‌وه‌‬ ‫ن������او فنجانه‌ك������ه‌ی‌ خ������ۆت‌و ژێره‌كه‌‬ ‫به‌كلێنسێكی‌ خاوێن وشك بكه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫نه‌كه‌ی‌ له‌گه‌ڵ دانانی‌ خواردنه‌وه‌كه‌دا‬ ‫یان كاتێك زۆر گه‌رم بێت‪ ،‬یه‌كسه‌ر‬ ‫قومی‌ لێبده‌ی������ت یان به‌كه‌وچك لێی‌‬ ‫بخۆیته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ده‌نگێكی‌ نه‌ش������یاو‬ ‫دروست ده‌كات‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ لێی‌ گه‌ڕێ‌‬ ‫تا س������ارد ده‌بێته‌وه‌‪ .‬باشتروای‌ه چاو‬ ‫قاوه‌ی‌ س������ارد له‌كوپی‌ شوش������ه‌ییدا‬ ‫پێش������كه‌ش بكرێ������ن‌و كه‌وچكێكیش‬ ‫له‌ته‌نیشتی دابنرێت‪.‬‬

‫كۆندۆلیزا رایس‌و‬ ‫چیرۆك ‌ی‬ ‫سه‌ركه‌وتنی‬

‫نوسینی‌‪ :‬ئه‌نتۆنیا فیلیكس‬ ‫ی بۆ عه‌ره‌بی‌‪ :‬سه‌عید ئه‌لحسنی‌ه‬ ‫وه‌رگێڕان ‌‬ ‫ی بۆ كوردی‌‪ :‬رێباز زه‌نگه‌ن‌ه‬ ‫وه‌رگێڕان ‌‬

‫بنەماڵەی رایس‬ ‫لەیەكەمین بنەماڵە رەشپێستەكان‬ ‫بوون كە توانییان ئۆتۆمبێل بكڕن‬

‫سێشه‌ممه‬

‫‪2010 /10/5‬‬

‫خاوه‌ن ئیمتیاز‪:‬‬

‫سه‌رنوسه‌ر‪:‬‬

‫کۆمپانیای رووداو شوان ئاده‌م ئه‌یڤه‌س‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری نوسین‪ :‬به‌ڕێوه‌به‌ری کارگێڕی‪:‬‬ ‫شاخه‌وان مه‌حمود دابان عیزه‌ت‬

‫ناونیشان‪ :‬سلێمانى شاڕێی سالم‬ ‫ته‌الرى سلێمانی مۆڵ ‪ -‬نهۆ‌می دووه‌م‬ ‫بۆ په‌یوه‌ندی‪ :‬‬ ‫‪3186176 - 07480151705 - 07710268004‬‬ ‫‪Nmnmpress@yahoo.com‬‬

‫به‌ریتانیا‬

‫چەرچڵ دەبێتە ئەستێرەی پۆپ!‬ ‫وینستۆن چەرچڵ رێبەری بەریتانیا لەسەردەمی جەنگی دووەمی جیهانی‌و‬ ‫یەكەم سەرۆك وەزیرانی ئەو واڵتە چووە نێو لیستی ئەستێرەكانی پۆپەوە‬ ‫دوای ئەوەی كۆمەڵێك لەوتارەكانی كە لەگەڵ مۆسیقادا پێشكەشی‬ ‫كردبوون‪ ،‬بوونە بەشێكی گەورەی ئەلبومێكی نوێی گۆرانی‌و بەوەش پلەی‬ ‫چوارەمی ژمارەیەك ئەلبوومی نوێی مسۆگەركرد‪.‬‬ ‫ئەو ئەلبوومە ناوی «بڕینی ئاسمان»ەو لەالیەن تیپی ناوەندیی هێزە‬ ‫ئاسمانییەكانی شاهانەوە تۆماركراوە بەبۆنەی یادی حەفتا ساڵەی جەنگی‬ ‫بەریتانیا لەگەڵ ئەڵمانیا‪.‬‬ ‫مارتین تالبۆت بەڕێوەبەری كۆمپانیای ئۆفیشەڵ چارتس كۆمپانی تایبەت‬ ‫بەپۆلێنكردنی ئەلبومی گۆرانییەكان وتی‪« :‬كارێكی گەورەیە كە ونستۆن‬ ‫چەرچڵ دەخەینە لیستێكی درێژی ئەستێرەكانی ئۆفیشەڵ چارتسەوە‪،‬‬ ‫لەنێویشیاندا بریسلی‌و مادۆنا‌و كلیف‌و بیتلز بەدی دەكرێت»‪.‬‬

‫ئه‌مریکا‬

‫ئۆباما‪ :‬بەخواستی خۆم‬ ‫بوومەتە مەسیحی‬

‫باراك ئۆبامای سەرۆكی ئەمریكا‬ ‫ب��ۆ یەكەمجار ب��ەراش��ك��اوی باسی‬ ‫ب��ی��روب��اوەڕی ئاینیی خ��ۆی كرد‌و‬ ‫خۆی بەوە ناساند كە «بەخواستی‬ ‫خ���ۆی» مەسیحییە‌و باوەڕیشی‬ ‫بەگرنگیی لێبوردنی ئایینی زۆرە‪.‬‬ ‫لەگردبوونەوەیەكی‬ ‫ئ���ۆب���ام���ا‬ ‫ج���ەم���اوەری���ی���دا ل��ەوی�لای��ەت��ی نیو‬ ‫م��ەك��س��ی��ك��ۆ ل���ەوەاڵم���ی پرسیاری‬ ‫ئ��ام��ادەب��ووی��ەك��دا ك��ە پێی وتبوو‪:‬‬ ‫زۆرب��ەی ئەمریكییەكان پێیانوایە‬ ‫تۆ موسڵمانیت‪ ،‬كەواتە بۆچی تۆ‬ ‫مەسیحیت؟ ئۆباما روونیكردەوە‌و‬ ‫وت����ی‪« :‬چ��ون��ك��ە رێنماییەكانی‬

‫م��ەس��ی��ح ه��ان��م دەدەن ب��ۆ جۆرە‬ ‫ژیانێك كە خ��ۆم دەم��ەوێ��ت وەك‬ ‫ئ���ەوەی ببمە پ��ارێ��زەری براكەم‌و‬ ‫خ��وش��ك��ەك��ەم‌و وەك ئ���ەوە مامەڵە‬ ‫ل��ەگ��ەڵ دەورەب����ەرەك����ەم ب��ك��ەم كە‬ ‫خۆیشم حەزدەكەم بەوجۆرە ئەوان‬ ‫مامەڵەم لەگەڵدا بكەن»‪.‬‬ ‫ل����ەب����ارەی پ���������ەروەردەی ئایینی‬ ‫خ��ۆی��ش��ی��ەوە ئ��ۆب��ام��ا رایگەیاند‪:‬‬ ‫«دایكم یەكێكە لەو دیندارانەی كە‬ ‫تائێستا ناسیومن‪ ،‬بەاڵم لەكەنیسە‬ ‫پ�����ەروەردەی ن��ەك��ردم‪ ،‬لەبەرئەوە‬ ‫ل��ەق��ۆن��اغ��ەك��ان��ی دوات����ری ژیانمدا‬ ‫بەمەسیحیەت ئاشنابووم»‪.‬‬

‫فه‌ره‌نسا‬ ‫لەزیادكردنێكی ئاشكرادا لەپاریس‬ ‫شەبقەكەی مایكڵ جاكسۆنی‬ ‫هونەرمەندی كۆچكردووی‬ ‫ئەمریكی كە لەئاهەنگێكی‬ ‫تایبەتی خۆیدا یەك جار‬ ‫لەسەری كردووە‪ ،‬بەبڕی‬ ‫‪ 17500‬ی��ۆرۆ فرۆشرا‪،‬‬ ‫ێ هێندەی ئەو‬ ‫ئەوەش س ‌‬ ‫ن��رخ��ە ب��وو ك��ە پێشتر‬ ‫پێشبینی كرابوو‪.‬‬ ‫شەبقەكە بەپیتی ئاڵتونی‬ ‫ن�����اوی هونەرمەندی‬ ‫لەسەر نوسراوە‌و پێشتر‬ ‫نرخەكەی بەنزیكەی‬ ‫پ��ێ��ن��ج ه����ەزار یۆرۆ‬ ‫خەمڵێندرابوو‪ ،‬لەمیانی ئەو‬ ‫ئاهەنگەیدا كە ساڵی ‪1980‬‬ ‫سازكراوە جاكسۆن شەبقەكەی‬ ‫ه��ەڵ��داوە ب��ۆ نێو ئامادەبووان‌و‬ ‫ی��ەك��ێ��ك ل���ەه���ەواداران���ی���ش���ی بۆ‬ ‫خ��ۆی هەڵیگرتووەتەوە‌و تائێستا‬ ‫پاراستوویەتی‪.‬‬

‫شەبقەكەی جاكسۆن بە ‪17‬هەزار یۆرۆ‬

‫واش������نتۆن پێیواب������وو ئ������ەو فاكت������ەرە شارس������تانییە‌و‬ ‫فێركردنێك������ی ت������ەواوی رەشپێس������تەكان دەگرێتەوە‪،‬‬ ‫ئەوەیش رەنگ������ە یارمەتیدەریان بێت لەگەڕانەوە بۆ نێو‬ ‫كۆمەڵگاكانیان‪ ،‬ئەویش دوای بەدەستهێنانی شارەزایی‬ ‫زانستیی‌و لەهەمان كاتیشدا پاكژیی كۆمەاڵیەتی‪.‬‬ ‫واشنتۆن ئەو وانانەی كە خوێندكاران لەپۆلدا بەدەستیان‬ ‫دەهێنا‪ ،‬لەگەڵ مەش������قی پراكتیكی������دا كۆیدەكردنەوە‬ ‫كە زۆر ج������ار لەڕێی ئەو كاران������ەوە ئەنجام دەدرا كە‬ ‫یارمەتیدەر بوو بۆ دابینكردنی قیس������تەكانی پەیمانگا‪.‬‬ ‫ئەو دەیویست بەو شێوەیە هاوبەشی بكات لەپتەوكردنی‬ ‫«خووی پاشەكەوتكردن‌و خۆشویستنی كار‌و هەوڵدان‬ ‫بۆ بەدەس������تهێنانی ش������تومەكی تایبەت������ی‌و كردنەوەی‬ ‫حیساباتی بانكی بۆخوێندكارە رەشپێستەكان»‪.‬‬ ‫كۆندی دەیگوت هەردوو ئامۆژنەكەی باوكی لەدەرچووە‬ ‫یەكەمەكانی پەیمانگای تۆسكیجی بوون‪ ،‬بەوەیش بوونە‬ ‫یەكەمین دوو نەخۆشەوان لەبنەماڵەی رایسـدا‪ .‬براكەیان‬ ‫كە ناوی ئەلبێرت رۆبنس������ۆن رای س������ێیەم بوو (واتە‬ ‫باپیری كۆندی) پیاوێك بوو كە زۆر شانازی بەخۆیەوە‬ ‫دەكرد‪ ،‬سەرباری ئەوەی باوكێكی پابەند بەئەركەكانی‬ ‫بوو‪ .‬ئەلبێرت نەیدەهێش������ت دووبەرەكی‌و داش������كاندان‬ ‫س������ەربكەون لەكەمكردنەوەی رێزی ئەو و كوڕەكانی بۆ‬ ‫خودی خۆیان‪ .‬ئەو پیاوە لەتەمەنی س������یانزە س������اڵیدا‬ ‫ماڵی جێهێش������ت‌و دەستیكرد بەكاركردن لەكانەكاندا‪،‬‬ ‫دوای گەورەبوون������ی خ������ۆی‌و بنەماڵەكەی دەس������تیكرد‬ ‫بەبنایتنانی خانوو و بەج������ددی كاری دەكرد تا بووە‬ ‫یەكێك لەرەشپێس������تە دەوڵەمەندەكان‪ .‬كۆندی دەڵێت‪:‬‬ ‫ێ پیشەدا كاری دەكرد‪ ،‬بەڵێندەری‬ ‫«ئەلبێرت رای لەس ‌‬ ‫كانەكان‌و ئاس������نگەر بوو‪ ،‬لەرۆژانی شەمەیشدا خانووی‬ ‫بنیات دەنا» ‪.‬‬ ‫بنەماڵەی رای������س لەیەكەمین خێزانە رەشپێس������تەكانی‬ ‫بێرمینگه������ام بوون ك������ە توانیی������ان ئۆتۆمبێل بكڕن‪.‬‬ ‫ئەلبێرت بڕیاریدا نەهێڵێت هیچ كەس������ێك لەكوڕەكانی‬ ‫وەكو خۆی كار لەكانەكاندا بكەن‪ ،‬لەگەڵ ماتی لۆالـی‬ ‫ژنیشیدا هەوڵیدەدا هەر پێنج كوڕەكەی بنێرێتە زانكۆ‪.‬‬ ‫كۆندی دەڵێ������ت‪« :‬كاتێك گرانیی������ە گەورەكە هات‪،‬‬ ‫بنەماڵەكەمان توانییان خانووییەك بەو پارەیە بكڕن كە‬ ‫كۆیانكردبووەوە‌و لەنێو جێگا‌وباندا شاردبوویانەوە»‪.‬‬ ‫باپی������رەو داپی������رەی كۆندی كوڕەكانیان لەسیاس������ەتی‬ ‫جیاوازی رەگەزیی دەپاراست كە لەناوچەی بێرمینگهام‬ ‫گەیش������تبووە لوتكە‌و لەهەموو ناوچەكان������دا پیادەدەكرا‬ ‫لەوانە‪ ،‬ئاودەستەكان‌و سەرچاوەكانی ئاوو ئەو پاسانەی‬ ‫لەش������ارەكەدا دەسوڕانەوە‪ .‬ئالتۆ كە یەكێكە لەكوڕەكانی‬ ‫رای‌و خاڵ������ۆی كۆندیی������ە لەبیریەت������ی باوك������ی داوای‬ ‫ل������ەوو براكانی دەكرد خۆیان رابگ������رن تا ئەو كاتەی‬ ‫دەگەڕانەوە بۆماڵەوە بۆ ئەوەی ئاوەدەس������ت بەكاربهێنن‪،‬‬ ‫هەروەك داوای لێدەكردن لەجیاتی رۆیشتن بۆ شوێنە‬ ‫گشتییەكان كە جیاوازیی رەگەزیی تێدا پیادە دەكرا‪،‬‬ ‫خواردنەوە لەماڵەوە بخۆنەوە‪ .‬ئالتۆ دەڵێت‪« :‬لەراستیدا‬ ‫من بەدرێژایی تەمەنم سواری پاس نەبووم‪ ،‬یان النیكەم‬ ‫سواری پاس������ێك نەبووم كە جیاوازیی رەگەزیی تێدا‬ ‫جێبەجێدەكرا»‪.‬‬ ‫ئاالبام������ا بەش������ێوەیەكی تایبەتی ب������ەوە بەناوبانگ بوو‬ ‫كە یاسای تایبەتی س������ەبارەت بەرەشپێستەكان هەبوو‪،‬‬ ‫ئەو یاس������ایانەیش وەكو یەك لەوالیەتەكە‌و شارەكەیش‬ ‫جێبەجێدەك������ران‌و پێناس������ەی رێس������اكانی جیاوازیی‬ ‫رەگەزیی دەكرد كە لەو س������ەردەمەی بەسەردەمی جیم‬ ‫كرو بەناوبانگ������ە‪ ،‬بوونیان هەبوو‪ .‬دەس������تەواژەی جیم‬ ‫كرو كە گوزارش������ت لەسیاس������ەتی جیاوازیی رەگەزیی‬ ‫دەكات‪ ،‬لەیەكێ������ك لەو كارەكتەران������ەوە وەرگیراوە كە‬ ‫لەنمایش������ی ئەكت������ەرە كۆمیدیاییەكان������دا دەردەكەوت‌و‬ ‫دەمامكی رەش������یان دەكرد‪ ،‬ئەكتەرێكی سپی پێست كە‬ ‫بۆ جیاكاریی‪ ،‬تۆماس دادی رایس ـی پێدەوترێت‪ ،‬ئەو‬ ‫كارەكتەرەی داهێنا‪.‬‬

‫‪www.Nnmnm.com‬‬

‫ژماره ‪43‌:‬‬

‫‪19‬‬

‫كریستیان فۆڵڤ سەرۆكی ئەڵمانیا رایگەیاند ئایینی ئیسالم بووەتە بەشێك‬ ‫لەكۆمەڵگەی ئەڵمانی‌و هاوشێوەی ئایینەكانی تری وەك مەسیحی‌و جولەكەیە‪.‬‬ ‫فۆڵڤ لەوتەیەكدا كە بەبۆنەی ی��ادی بیست ساڵەی یەكگرتنەوەی هەردوو‬ ‫ئەڵمانیاوە پێشكەشیكرد‪ ،‬وت��ی‪« :‬مەسیحیەت بەشێكە لەئەڵمانیا‪ ،‬هەروەها‬ ‫جولەكەش‪ ،‬بەهەمان شێوەیش ئیسالم بووەتە بەشێك لەكۆمەڵكەی ئەڵمانی»‪.‬‬ ‫سەرۆكی ئەڵمانیا ئەوەی خستەڕوو كە لەو رۆژەدا (رۆژی یەكگرتنەوە) وەك‬ ‫چ��ۆن شوێنە ئاینییەكانی تر رێورەسمی‬ ‫تایبەت رێ��ك��دەخ��ەن‪ ،‬ه��ەروەه��ا دەیان‬ ‫مزگەوتی موسڵمانانیش مەراسیمی‬ ‫جەماوەریی بەرفراوان سازدەكەن‬ ‫بۆپیرۆزكردنی ئەو یادەی هەموو‬ ‫ئەڵمانییەكانی یەكخستەوە‌و ئەو‬ ‫واڵت��ەی لێ‌ دروستبوو كە ئەمڕۆ‬ ‫بووەتە پەناگە‌و نیشتمانی هەموو‬ ‫ئ��ای��ی��ن‌و ن���ەت���ەوە جیاجیاكانی‬ ‫سەرتاسەری جیهان‪.‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌كى كولتوریى گشتییه‌‬

‫سەرۆكی ئەڵمانیا‪:‬‬ ‫ئیسالم بەشێكە لەئەڵمانیا‬