Muziekwereld 2 2018

jaargang 99

nummer 2 - 2018

vakbond voor musici en acteurs

Samen zijn wij sterker Deze Muziekwereld verschijnt enkele dagen na de Ntben VCTN-congressen van 16 mei. Daar zal waarschijnlijk – men moet altijd een slag om de arm houden als het hoogste orgaan van de vereniging nog spreken moet – de fusie tussen Ntb en Kunstenbond geaccordeerd zijn. In dat geval ligt voor u de laatste door de huidige Ntb geproduceerde Muziekwereld. Maar veel zal voor u als lezer, maar ook als lid, niet veranderen. De Muziek­ wereld blijft zoals u gewend bent, de onregelmatige digitale nieuwsberichten blijven, onze Twitteraccount (@Artiestenbond) blijft. De service die u gewend bent, uw rechten als lid en onze vertegenwoordigers in het veld blijven.

De leden van het Ntb-bestuur worden bestuurslid van de Kunstenbond vakgroep Muziek en de naam Ntb zal (in ieder geval de komende jaren) blijven bestaan. Zoals ook de VCTN als aparte vereniging blijft bestaan om de belangen van onze muziekauteursleden te behartigen. De eigen stem van Ntb en VCTN in de muziek zal eveneens blijven: de fusie richt zich op het samen behartigen van de gezamenlijke belangen en op het handhaven van de kracht van specialistische kennis.

Want samen zijn wij sterker: de gedachte achter elke belangenorganisatie. Onze stem kan met meer leden sterker klinken, door samen te werken kunnen wij efficiënter werken en kunnen wij onze service aan de leden uitbreiden. De komende dagen, weken en maanden houden wij u uiteraard op de hoogte. Maar bovenal kunt u er van op aan dat Ntb en VCTN blijven staan waar zij voor stonden: de beste belangenbehartiging, individeel en collectief, voor musici

colofon

Muziekwereld is het blad van de Ntb, vakbond voor musici en acteurs Keizersgracht 317 1016 EE Amsterdam T : 020 – 620 3131 F : 020 – 620 2508 E : info@ntb.nl I : www.ntb.nl

vakbond voor musici en acteurs

De Ntb is op werkdagen telefonisch bereikbaar tussen 12:00 en 17:00 uur. U kunt uw vragen en andere zaken ook per fax of email aan ons voorleggen. omslag: Robert Swart

Redactioneel

en muziekauteurs, die wij kunnen verzorgen. Aangestuurd door de leden.

Deze maand vinden nog enkele andere belangrijke vergaderingen plaats: de Buma/Stemra- jaarvergadering op 22 mei, waarin opnieuw een (te) kleine, maar positieve stap naar broodnodige verbetering in de bestuursstructuur zal kunnen worden gezet (zie pagina’s 14 en 15 van deze Muziekwereld) en de Sena-Vergadering van Aangeslotenen op 28 mei waar Ntb-kaderleden Rolf Delfos en Marius Beets hopen te worden herkozen in de sectie Uitvoerende Kunstenaars. Ook hier geldt: samen staan wij sterk. Onze kandidaten voor de besturen kunnen hun werk alleen doen met onze steun. Daarom onze oproep hen te steunen tijdens de bestuursverkiezingen van 22 en 28 mei. Vergaderen is voor de meeste van onze leden geen hobby of liefhebberij, maar het is een enkele keer noodzakelijk.

In deze Jazzspecial van de Muziekwereld verder, naast een interview met de al genoemde duizendpoot Rolf Delfos, aandacht voor onder meer de World Jazz Conference in Amersfoort, het overlijden van icoon Peter Guidi, het Auteurscontractenrecht en de vaste rubrieken. Ook aan het overlijden van DJ Avicii, het Dotan-schandaal en de noodzaak van een werkelijk op artiesten en kunstenaars gericht cultuurbeleid, dat wij zelf zullen moeten afdwingen, besteden wij in dit nummer aandacht.

Wij wensen u een goede en muzikale zomer!

Erwin Angad-Gaur Secretaris Ntb en VCTN

Redactie: Erwin Angad-Gaur (hoofdredacteur), Ruud Zinzen (eindredacteur), Anita Verheggen Met medewerking van: Jeroen Akkermans, Hans Dobbenberg, Michel Peek, Esther van der Poel, Stan Rijven, Bjorn Schipper, Cees Schrama, rakenDra Smit, Jimmy Tigges, Bart Wirtz Illustraties Robert Swart Fotografie: Minke Faber Basisvormgeving / Lay-out: Robert Swart Drukwerk Senefelder Misset, Doetinchem

Inhoud

Muziekwereld nr. 2 – 2018

4

kort nieuws

Wat speelt er?

27 Ritmundo – Jazz als Kur House

interview met Rolf Delfos

artiestenbegeleiding

column Stan Rijven

28

32

rechten

14 Buma/Stemra – het dilemma 17 De Favoriete Compositie van…

column Bart Wirtz

Onder de leden

6 ‘Het is een heel klein wereldje geworden’

jazz 12 World Jazz Conference in Amersfoort VCTN-nieuws

18 18 22 24

Vers geperst

cd-recensies Casey’s Column Peter Guidi (1949 – 2018) Alvorens en Dringende waarschuwing

Wake-up call na dood Avicii Auteurscontractenrecht laat nog veel te wensen over

37 Niet op waarde geschat 38 Jacob de Haan EHBO

40 Een geluidsopnamestudio,

heb je die nog wel nodig?

Ntb-verzekeringen

DDJF

41 Hoe zit het met verzekeringen

bij een zelfstandige?

25 Je fanbase is goud waard,

wees er zuinig op!

Aanvulling In het artikel over de zelfstandigenaftrek, Muziekwereld 1, 2018, pag.

53-55 wordt de naam van de auteur niet genoemd. Het is geschreven door Eloy Veldhuijzen, Fiscalist bij Bouwman & Veldhuijzen

Ntb

Bestuur

Alexander Beets (voorzitter), Erwin Angad-Gaur (secretaris), Will Maas (penningmeester), Daan van der Bruggen, Ad Hoendervangers, Bert Ruiter, Simone Vierstra

Bureau

Administratie en helpdesk Caroline Beukenkamp c.beukenkamp@ntb.nl Financiële administratie Espen Strandhagen e.strandhagen@ntb.nl Communicatie en events Sophie Driebeek s.driebeek@ntb.nl

Juridische zaken/contracten Rechtspositionele zaken/contractscreening/ advisering rechtsvormen beroepspraktijk: Annemarieke Schulte a.schulte@ntb.nl Michel Blom m.blom@ntb.nl Auteurs- en Naburige Rechten/ screening cd- en uitgavecontracten: rakenDra Smit r.smit@ntb.nl Erwin Angad-Gaur e.angad-gaur@ntb.nl Anita Verheggen a.verheggen@ntb.nl EHBO-project (over muziekproducties) rakenDra Smit r.smit@ntb.nl CAO’S Mark Gerrits (orkesten, muziekonderwijs en muziekdramatische kunst) m.gerrits@ntb.nl

Werkgebieden Lichte muziek en artiesten: Anita Verheggen a.verheggen@ntb.nl rakenDra Smit (pop) r.smit@ntb.nl Orkesten: Mark Gerrits m.gerrits@ntb.nl Kamermuziek: Anita Verheggen a.verheggen@ntb.nl Muziekdramatische kunst: Mark Gerrits m.gerrits@ntb.nl Muziekonderwijs: Mark Gerrits m.gerrits@ntb.nl Acteurs: Erwin Angad-Gaur e.angad-gaur@ntb.nl

kort nieuws

Wat speelt er?

inJazz 2018 Op 28 en 29 juni kunnen muziek­ liefhebbers hun hart ophalen aan een keur van talentvolle Nederlandse en buitenlandse ensembles die een showcase verzorgen tijdens inJazz 2018. Dit netwerk- en showcase-evenement voor de jazzsector vindt plaats in LantarenVenster in Rotterdam en opent traditiegetrouw het fringe festival North Sea Round Town. Het showcaseprogramma heeft drie onderdelen: DutchinJazz, Next GenerationinJazz en EuropeinJazz.

Er is een uitgebreid conferentieprogramma waar de sector actuele onderwerpen bespreekt en de Jazz/World/Contemporary Coalitie haar belangrijkste uitgangspunten zal presenteren.

Activiteiten World Music Forum tijdens inJazz WORLD STAGE Tijdens inJazz zal er op het gebied van World aardig wat te beleven zijn.

Zo wordt er in samenwerking met inJazz, Dutch Performing Arts en World Music Forum NL een World Stage ingericht waar vier spannende en veelbelovende World Acts worden gepresenteerd: Lingua Franca, Shishani & The Namibian Tales, Son Swagga en Tabanka. Speciaal voor deze gelegenheid zullen ook extra pro-

grammeurs van internationale world podia en festivals aanwezig zijn, dus ook en mooie kans om te netwerken!

- Panels WMF organiseert tijdens inJazz ook twee afzonderlijke conferentiepanels: Het panel Low lands, high results? waarbij kansen voor Belgische en Nederlandse samenwerking worden onderzocht alsook een apart panel met Experts on Export waarbij de speelkansen over de grens onder de loep worden genomen.

- JWC Coalitie WMF neemt als vertegenwoordiger van de worldsector deel aan de recentelijk opgerichte Jazz World Contemporary Coalitie.

Doel is om met deze Coalitie de gemeenschappelijke belangen van avontuurlijke, grensoverschrijdende en kwetsbare programmering richting beleidsmakers gezamenlijk te behartigen.

Tijdens inJazz zullen de uitgangs-

punten van de JWC Coalitie worden gepresenteerd.

Meer info op www.worldmusicforum.nl

Presentatie Jazz/World/ Contemporary Coalitie tijdens inJazz In navolging van de pop- en klassieke sector hebben vertegenwoordigers uit de jazz-, world- en contemporary-sector een coalitie gevormd om de gezamenlijke collectieve belangen beter te kunnen behartigen. De coalitie fungeert als lobbyclub en denktank voor de genoemde muzieksectoren. Deelnemers aan de coalitie zijn: Mijke Loeven (Bimhuis/VIP), Sonja Heimann (World Music Forum), Esther Gottschalk (Nieuw Geneco), Marcel Kranendonk (VIP), Ikaros van Duppen (Buma Cultuur), Alexander Beets (Amersfoort Jazz, JazzNL, Ntb), Yassine Boussaid (Amsterdams Andalusisch Orkest), Oscar v.d.

Pluijm (Grounds, World Music

Sena Performers Muziekproductiefonds Ook in 2018 kunnen professionele musici een aanvraag doen bij het Sena Performers Muziekproductiefonds. De deadline voor de tweede ronde is 17 juni. Het fonds biedt musici, die hun opnamen in eigen beheer willen uitbrengen, de kans om met subsidie een kwalitatief hoogwaardige geluidsopname te maken. Je kunt maximaal € 5000,-aanvragen om de productiekosten van geluidsopnamen te financieren. Tweederde van dit bedrag is een subsidie en éénderde een renteloze lening. Aanvragers moeten het geleende bedrag binnen twee jaar terugbetalen aan Sena en het fonds financiert nooit meer dan 50% van het totaalbudget. De andere betrokken partijen moeten eenzelfde bedrag bijleggen om tot een finished product te komen.

De subsidievoorwaarden staan op de website van Sena en je kunt er een digitaal aanvraagformulier downloaden en invullen. Voor meer info: www.sena.nl

Shishani. Foto: Paolo Schneider

pagina 4

Muziekwereld nr. 2 - 2018

Forum), Ben v.d. Dungen (Codarts), Linda Bloemhard (Codarts), Thomas Winther Anderson (BIM) en Anita Verheggen (Ntb, Sena Performers).

De coalitie heeft de afgelopen maanden in kaart gebracht welke knelpunten typerend zijn voor de genres jazz, world en hedendaags gecomponeerde muziek. Er zijn inmiddels rapporten verschenen van de SER/Raad voor Cultuur waarin de problemen van de makers en producenten van de hele kunstsector goed zijn beschreven. De coalitie schrijft een aanvullend position paper met een (probleem)analyse van de genoemde sectoren en actiepunten waarmee de situatie van de musici, podia en producenten

kan worden verbeterd. Tijdens inJazz presenteert de coalitie haar belangrijkste uitgangspunten en oplossingsrichtingen aan de jazzsector en hoopt er nuttige suggesties en ideeën op te doen om het position paper verder aan te scherpen.

Informatie over het complete conferentieprogramma van inJazz kun je vinden op: www.injazz.nl

International Jazz Laureate Festival presenteert winnaars jazzconcoursen

van over de hele wereld aan publiek, media, programmeurs en organisatoren van festivals en clubs uit o.a. Australië, België, Duitsland, Spanje, Frankrijk, Engeland en Zuid-Afrika. Het festival zet de winnaars in de etalage en hoopt dat dit de start is van een internationale carrière voor deze talentvolle musici. The Bop Collective (winnaar Publieksprijs Dutch Jazz Competition 2018) en

Kika Sprangers Large Ensemble (winnaar Grachtenfestival Pitch 2018) zijn de vertegenwoordigers uit Nederland.

Het festival loopt parallel met Amersfoort Jazz (25, 26 en 27 mei) en wordt i.s.m. dit festival georganiseerd.

Voor meer info: zie elders in deze Muziekwereld en www.amersfoortjazz.nl/en/ laureates-festival-2018

Op 25 en 26 mei a.s. organiseert JazzNL samen met Sena Performers het International Jazz Laureate Festival in Amersfoort.

Dit showcase-festival presenteert de winnaars van jazzconcoursen

Recensie van cd’s en muziekproducties Ntb-leden kunnen hun cd/muziekproductie laten recenseren in dit magazine.

Stuur je cd/muziekproductie en bio naar de Ntb, t.a.v. R. Smit, Keizersgracht 317, 1016 EE Amsterdam (r.smit@ntb.nl).

Foto: Arjen Jan Stada

Muziekenzorg.nl: een must-read voor het management

Speciale verzekeringssite Voor uitgebreide informatie over het Ntb-verzekeringspak-

ket is een speciale internetsite ingericht. Deze is te bereiken via de ledenservice van de Ntb-site. Momenteel wordt deze verzekeringssite opnieuw gebouwd. Dat kan enige problemen opleveren. Heb je vragen, mutaties of wil je nieuwe verzekeringen afsluiten, mail dan naar ntb@vdroest.nl. Binnenkort hopen we de nieuwe verzekeringssite te introduceren.

www.ntb.nl

Sun-Mi Hong Group wint de Dutch Jazz Competition 2018 Het ensemble van de Koreaanse drumster Sun-Mi Hong heeft de juryvakprijs Beste Groep van de Dutch Jazz Competition 2018 in de wacht gesleept. De jury vond deze groep het meest avontuurlijk en buiten de lijnen kleurend terwijl de musici goed op elkaar waren ingespeeld. De groep ontving een geldprijs van € 5000,-- en een optreden tijdens het North Sea Jazz Festival 2018. Als de subsidie rond komt neemt de Sun-Mi Hong Group volgend jaar deel aan de Young Vips Tour langs Nederlandse jazzpodia. Het in groten getale opgekomen publiek koos The Bop Collective als winnaar van de Publieksprijs.

Dit Spaanse ensemble o.l.v. saxofoniste Irene Reig ontving € 3000,- uit het Sena Performers Muziekproductiefonds en treedt op tijdens het Amsterdamse Grachtenfestival (augustus) en het Sena Performers International Jazz Laureate Festival dat op 25 en 26 mei a.s. plaatsvindt.

pagina 5

Interview met

Saxofonist Rolf Delfos doet eigenlijk alles in de jazz.

Hij is een succesvol musicus, presentator van het laatste radioprogramma in de ether over Nederlandse jazz, jazzprogrammeur, muziekdocent en bestuurder.

Kortom, de aangewezen musicus die we om een diagnose van de Nederlandse jazzsector kunnen vragen.

‘Het is een heel klein wereldje geworden’ tekst: Anita Verheggen

pagina 6

Muziekwereld nr. 2 - 2018

Interview met Rolf Delfos

Delfos begon ooit op klarinet maar knapte al in een vroeg stadium af op de mores van de klassieke muziek. ‘Ik heb een klassieke opleiding voltooid o.a. bij Leo van Oosterom. Maar de concerten die ik met een klassiek kwartet deed waren alleen voor bejaarden. Eén van de laatste projecten met het conservatorium orkest was een stuk van Stravinsky met Reinbert de Leeuw.

Dat stuk zat vol met rusten. Ik moest heel lang wachten, mocht af en toe eens een noot spelen en dacht: ‘Wat ís dit joh?’. Dat concert was de druppel voor mij: hier lag mijn hart niet. De vrijheid van het improviseren lag me juist wel na aan het hart. Het feit dat je elke avond speelt maar dat je de avond door improvisatie elke keer weer een andere draai kunt geven, vind ik het meest aantrekkelijke van de jazzmuziek. En ik kreeg steeds meer binding met saxofonisten als Cannonball Adderley en David Sanborn.

Dus op een gegeven moment was die keuze wel gemaakt.

Je speelt in veel verschillende jazzensembles.

Wat is momenteel voor jou het belangrijkste ensemble?

Dat is Artvark waar ik veel verschillende projecten mee doe. Dat heeft zich de laatste jaren ontwikkeld tot een zeer eigengereid en bijzonder ensemble en nu, met subsidie, kunnen we dit veel verder uitdiepen. Je kunt nooit met invallers werken en dat is heel goed; je moet hele duidelijke afspraken maken. En ik zit met vier mensen in een band die graag vooruit willen kijken en willen brainstormen over hoe zo’n band er in de toekomst uit moet zien. Het is ontzettend fijn om zulke mensen om je heen te hebben. We hebben elkaar bij de laatste cd Trance uitgedaagd om een doorgecomponeerd geheel te creëren en dat houdt je als musicus super alert. Zonder dat soort dingen ontwikkel

fotografie: Minke Faber

www.ntb.nl

pagina 7

Interview met Rolf Delfos

je jezelf niet meer. Je kunt meer tijd investeren. Voor de laatste cd hebben we veel gerepeteerd. Nou, dat is een unicum tegenwoordig. Als ik naar de bands om me heen kijk, zie ik dat niemand veel tijd heeft. Dat is het probleem met de jazz: het is een marginaal verschijnsel geworden. We hebben het druk en kunnen er van leven maar moeten wel scharrelen, de inkomsten bij elkaar sprokkelen.

Omdat er zo weinig wordt betaald moet je heel veel dingen naast elkaar doen. Continuïteit betekent dat je ieder weekend concerten moet doen en dat lukt nooit als je maar één band hebt in Nederland. Je ziet dat veel musici in meerdere groepen zitten en dat heeft het nadeel dat je zelden voor één groep voldoende tijd kunt vrijmaken. Het betekent ook dat je je maar beperkt kunt ontwikkelen. Toen we met de Houdini’s begonnen hebben we duidelijke afspraken gemaakt over de weken die we zouden vrijhouden voor de band. Die hebben we gebruikt om muziek te schrijven en die uit het hoofd te leren spelen. We werkten niet met invallers en besloten om goed gekleed het podium op te gaan.

Dat kwam meteen goed over, het had een heel goed effect op het publiek.

Ook een band als Snarky Puppy heeft zich twee jaar afgezonderd voordat ze gingen optreden. Ik zeg altijd tegen mijn leerlingen: ‘Probeer je af te zonderen, blijf bij elkaar en ontwikkel een programma. Dan weet ik zeker dat je er bovenuit gaat steken’.

Jij hebt veel leerlingen onder je hoede. Heeft de nieuwe generatie jazzmusici nog een kans om als beroepsmusicus te slagen?

Als ik naar de bands om me heen kijk, zie ik dat niemand veel tijd heeft Ik heb gelukkig door de jaren heen een goed netwerk opgebouwd maar kan me voorstellen dat het voor de nieuwe generatie ontzettend moeilijk is. Tegen ouders die twijfelen over waar hun kinderen voor zouden moeten kiezen zeg ik: ‘Als de passie er is moet je iemand altijd de kans geven want de diepgang die je dan bereikt, bereik je nooit met iets wat je niet leuk vindt.’ Als je er echt voor wilt gaan, moet je het doen. Maar je moet tegenwoordig nog meer een ondernemer zijn. Ben van Gelder (saxofonist, red.) is een wereldtalent en werd overal onthaald maar nu kijkt iedereen al weer naar nieuwe talenten en moet hij keihard werken om het hoofd boven water te houden. Als je alleen maar wilt spelen, lukt het niet. Iemand als Ben van den Dungen was met Jarmo Hoogendijk toonaangevend, maar ze hadden ook meteen een boekingsbureau. Dat was toen echt uniek in Nederland. Je moet uit dat hout gesneden zijn om te overleven. En je moet veel beter nadenken over de stijl en het concept. Als je alleen met een kwartetje aankomt om standards te spelen, word je niet meer door de festivals geprogrammeerd. Je moet er meer over nadenken en ik zie twijfels bij jonge musici. Dat is anders dan vroeger.

De elektronische muziek heeft een groot deel van dit muzikale speelveld ingenomen. Je ziet het op huwelijken van de nieuwe generatie: daar willen ze niet eens meer een band maar een DJ. Daar verdwijnt al werk terwijl ook de clubs en festivals gehalveerd zijn in

Dutch-Jazz Jazzmusici kunnen hun muziek aan het radioprogramma Dutch-Jazz (Sublime) via: info@sublime.nl aanleveren met behulp van een We Transfer. Geef daarbij aan dat het voor het programma Dutch-Jazz is.

pagina 8

vergelijking met 15 jaar geleden. Wil je jezelf presenteren dan moet je goed nadenken over de muziek; het moet toegankelijker zijn dan vroeger. Met een solo à la Coltrane van tien minuten bereik je alleen een paar jazzfreaks die toevallig in een jazzclub zitten, maar daarbuiten ga je het niet redden omdat mensen die muziek nooit meer horen.

Aan de andere kant: we speelden laatst met Artvark in Den Helder. Dan denk je: ‘Oh, vier saxen, als dat maar goed gaat’. Maar we hebben het publiek mee kunnen nemen met een mooi totaalprogramma waar ze enthousiast op reageerden.

Diagnose

Door jouw diverse activiteiten heb je een brede kennis van en een goed overzicht over de jazzsector. Kun jij als een echte jazzdokter een diagnose geven van de Nederlandse jazzscene?

Ha, ha, nou dan zou je zeggen dat de dokter aardig wat patiënten heeft.

Het is een heel klein wereldje geworden. In de jaren ’60 en ’70 hadden jazzmusici een job bij de omroep, ze werkten in de studio en er waren heel veel plekken om te spelen. Dat is allemaal verdwenen. Maar onder de huid borrelt het toch enorm. Er zijn zoveel mensen met die muziek bezig; het is alleen moeilijk om ervan te kunnen leven. Het aantal podia is ontzettend afgenomen. Je moet op een krankzinnige manier zien te overleven door in kleine cafeetjes te spelen.

Alleen omdat we zo ontzettend graag willen, omdat we vanuit ons hart die muziek maken, nemen we genoegen met podia waar je € 40,-- voor een hele avond verdient. En als ik dan zie wie daar spelen denk ik: ‘Mijn hemel, wie nemen daar allemaal genoegen mee!’.

Dan kun je twee dingen doen: of je bent verbitterd, of je gaat je schouders Muziekwereld nr. 2 - 2018

www.ntb.nl

pagina 9

pagina 10

Muziekwereld nr. 2 - 2018

Interview met Rolf Delfos

In de afrekeningen met de podia komen wij de gekste dingen tegen eronder zetten. En gelukkig zijn er nog genoeg mensen die er hun schouders onder zetten. Want het gebrek aan jazzpodia dwingt je na te denken over de podia die er nog wél zijn. Dan kom je op interessante plekken terecht zoals kleine kerkjes, of een boerderij in Drenthe. We moeten dat andere circuit ook opzoeken. Als wij met New York Round Midnight (theaterprogramma van stichting JazzNL, red.) in de Stadsgehoorzaal in Leiden spelen, zitten er 700 man. Dat is een ijzersterk concept waar veel jonge jazztalenten aan deelnemen en waarmee we veel publiek naar de schouwburg lokken.

Met Artvark trokken wij er in de kleine zaal 300 mensen. Dan komen er dus meer mensen op af dan ooit in een jazzclub. Dat is eigenlijk een maf verschijnsel. Als de theaterprogrammeurs wat meer bravoure tonen en niet te snel vervallen in tweedehands cabaret zou je veel meer speelplekken krijgen.

Wij spelen altijd in die theaters waar de programmeurs iets meer willen dan het gangbare programma. Dat zijn de progressieve programmeurs. Kijk naar Naaldwijk, een klein zaaltje waar men in de loop der jaren een eigen publiek heeft opgebouwd. Dat is hartstikke leuk spelen voor een groep liefhebbers en dat zie je nu op meer plekken. Als je goed programmeert zie je na drie jaar ineens een toename van publiek.

De jazz-diehards die je vroeger had zijn voor een groot deel verdwenen, maar met een goede aanpak bouw je toch een eigen publiek op en hebben die mensen een gave avond. In iedere stad of dorp moet zo’n groep liefhebbers te vinden zijn en daar moeten meer we ons best voor doen.

Hoe zie je dat voor je?

De jazzmusici zelf organiseren tegenwoordig met succes concerten. Neem Joost Patocka die met zijn Jazzkerk in

CV Rolf Delfos Geboren: 1960 in Leiden Opleiding 1981-1989

Akte Muziekonderwijs B Schoolmuziek, Kon. Conservatorium; Akte

Muziekonderwijs B Saxofoon, Kon. Conservatorium; Docerend Musicus

Saxofoon Lichte Muziek, Rotterdams Conservatorium.

Bands 1987 - heden De Houdini’s 90er jaren

o.a.: Loïs Lane. Mieke en de Gigantjes, Frank Boeijen,

Denise Jannah, Herman Brood, André Hazes en

The Cubop City Big Band.

2000 - heden o.a.: The Jazzinvaders, Artvark Saxophone Quartet, The Auratones,

Delmontis, Licks and Brains en Delfos?

Radio 2010 – heden Dutch Jazz bij Sublime FM Bestuur 2014 - heden lid van de Raad van Aangeslotenen van Sena Prijzen 1996

De Gouden Notekraker met de Houdini’s

2014

Peter Schilperoord Award

www.ntb.nl

Aartswoud iedere keer een volle bak trekt. Een ander goed voorbeeld is Jazz in de Kamer in Leiden dat door Bart Wirtz wordt georganiseerd. Die bijzondere huiskamerconcerten waren dit jaar uitverkocht. Dirk Beets en Jeltje Hoogervorst doen dat in Abcoude, Arjen van El in Deventer en Alexander Beets in Amersfoort. Je moet er in het begin veel voor doen, maar als het er eenmaal is weten mensen je te vinden. Als elke jazzmusicus de euvele moed heeft om zelf ook kleinschalige concerten te organiseren, zouden we al een goed circuit kunnen creëren. Wanneer musici zelf aan het roer staan, is iedereen blij. Als we het dichter bij ons houden en je geeft het een kans dan denk ik dat we er wel weer komen. En je moet als musicus sowieso zelf achter de optredens aan. Dat is misschien nog wel het grootste verschil met vroeger. Vroeger waren er minder goede jazzmusici en werd je gebeld maar nu moet je zelf bellen. Dat zie ik ook bij Artvark: als je er niet continu zelf bovenop zit, lukt het niet. Daarbij moet je scherp zijn op hoe er afgerekend wordt door de podia. Wij komen in de afrekeningen de gekste dingen tegen.

LantarenVenster bracht onze gasten op de gastenlijst bij ons in rekening terwijl de zaal niet eens vol was; de Kleine Komedie trekt € 198,-- af van de recette voor hun eigen Steunfonds.

Het is eigenlijk triest dat er op deze manier bezuinigd wordt op artiesten.

Terwijl je veel uren in je muziekpraktijk steekt. Hoeveel uur per week werk je eigenlijk?

Geen idee maar wel meer dan 60 uren per week. Ik neem af en toe even vakantie maar ik merk dat ik het beste functioneer als ik in de slipstream zit. Dan ben ik het meest productief, ook met arrangeren en componeren.

Ik heb deadlines nodig om fris te blijven. || www.artvark.nl

pagina 11

World Jazz Conference in Amersfoort Parallel aan het Sena Performers International Jazz Laureate Festival en Amersfoort Jazz vindt dit jaar voor de vierde keer de World Jazz Conference plaats, op 26 mei in Amersfoort.

Aanvankelijk was de conferentie een programma voor internationale jazzprofessionals in de zijlijn van het Amersfoortse jazzfestival dat dit jaar zijn 40ste jubileum viert. Maar inmiddels heeft de conferentie bij de professionals een vaste plek gekregen in de agenda, getuige het feit dat zij jaarlijks terug komen en nieuwe deelnemers zich blijven melden.

De verklaring is simpel: things get done at Amersfoort. Dat is de primaire focus van de uitvoerende instantie Stichting JazzNL. Die weet dat programmeurs en festivaldirecteuren niet investeren in vliegtickets om vervolgens alleen maar aan de bar van een 4-sterrenhotel te zitten en zich te laten fêteren.

Nee, deze doelgroep wil werken. Ze wil iets voor elkaar krijgen. Ze willen samenwerken en nieuwe initiatieven ontplooien, de sector vooruit helpen en de dynamiek van het genre blijven tonen. De stichting JazzNL beschouwt

het daarom als haar belangrijkste taak om deze samenwerking zo goed mogelijk te faciliteren. JazzNL organiseert daarom discussies en presentaties over samenwerking, kennis delen en talentontwikkeling. Daarnaast zijn er gezamenlijke diners en borrels waar optredende musici en conferentie-deelnemers aan elkaar worden geknoopt .

International Jazz Laureate Festival Concrete resultaten boeken is van groot belang voor de deelnemers aan de conferentie. Eén van de meest in het oog springende resultaten van de afgelopen jaren is het Sena Performers International Jazz Laureate Festival.

In 2016 concludeerde de aanwezige delegatie dat het voor gelauwerde artiesten en musici vaak lastig is om de stap naar een internationale carrière te zetten. Immers, als je als musi-

cus in je thuisland een belangrijke prijs wint, is dat heel mooi, maar na de finale houdt het meestal op. Er is verder geen mechanisme dat deze lokale helden helpt onder de aandacht te komen van een internationaal publiek van beslissers, terwijl de conferentie- deelnemers wel behoefte hebben aan een dergelijk internationaal palet van gelauwerd talent.

Het idee werd direct breed gedragen onder de conferentiebezoekers en Sena Performers adopteerde het concept. Daarmee kon het International Jazz Laureate Festival toegroeien naar een sterk showcase-programma dat ambitieuze musici en groepen helpt om de stap naar een internationale carrière te zetten.

Kansen voor musici De musici (zie foto’s op deze pagina’s) tijdens deze editie van het Sena Performers International Jazz Laureate Festival zullen optreden voor een uitgebreid en internationaal gezelschap van conferentie-deelnemers. Dat bestaat uit ruim 40 internationale beslissers, die meer dan 60 organisaties vertegenwoordigen,

The Bop Collective foto: Arjen Jan Stada

pagina 12

Muziekwereld nr. 2 - 2018

afkomstig uit 21 landen van binnen en buiten Europa. Dit zijn onder meer de programmeurs van Joy of Jazz Festival (Zuid-Afrika), Ronnie Scott´s Jazz Club (UK), Wangaratta Jazz Festival (Australië), Hong Kong Arts Festival (China), Leuven Jazz (België) en Sunfest London (Canada).

Het Nederlandse Netwerk Naast de musici van het Laureaten Festival

wordt ook de Nederlandse programmering, die ongeveer de helft van het totale weekend-programma van Amersfoort Jazz beslaat, onder de aandacht gebracht van de internationale delegatie. De betrokken programmeurs zullen deze NL-programmering tijdens het plenaire deel van de conferentie speciale aandacht geven door een presentatie. Ook krijgen de (vertegenwoordigers van) optredende Nederlandse musici de kans om zich met behulp van een matchmaker te introduceren bij de buitenlandse delegatie gedurende de matchmaking borrel.

Focus op België In 2018 is de focus gericht op België. Stichting JazzNL heeft ervoor gekozen deze focus invulling te geven door samen met het Flanders Arts Institute en Dutch Performing Arts een bilateraal ronde tafel-gesprek te organiseren met Belgische en Nederlandse stakeholders. Hiervoor worden, aanvullend op de conferentie-delegatie, Nederlandse en Belgische professionals uitgenodigd.

Michel Peek World Jazz Conference Director

Kika Sprangers foto: Vincent Waal

Dock in Absolute foto: Christian Wilmes

Laura Perrduin foto: Nicolas Joubard

www.ntb.nl

Ivan Mazuze foto: Jacob Crawfurd

pagina 13

Buma/Stemra – het dilemma 22 mei vindt de jaarvergadering van Buma/Stemra plaats. Op de vergadering zal de voorgestelde nieuwe bestuurlijke structuur in stemming worden gebracht en zijn op voordacht van de VCTN René Meister (Raad van Toezicht), Ben van den Dungen (Raad van Rechthebbenden) en Frank van Wanrooij (Buma Cultuur) (her)verkiesbaar. Goede vertegenwoordigers, die in de komende periode een belangrijke taak hebben in het stimuleren van verdere hervorming van Buma/Stemra. De brood­ nodige hervormingen verlopen ook nu nog, na veel ophef, na openbaarmaking van interne misstanden, na kritische artikelen in Muziekwereld, de Volkskrant, het Financieele Dagblad en andere media, te traag.

Erwin Angad-Gaur Het is telkens een dilemma.

Ook voor de VCTN. Werken wij mee, door bijvoorbeeld onze leden te adviseren voor statutenwijzigingen te stemmen die weliswaar een kleine verbetering betekenen, maar zeker niet voldoende zijn? Of nemen wij niet langer genoegen met halve maatregelen? Laten wij de huidige bestuurlijke in-

pagina 14

richting en een steeds opnieuw falend bestuur in stand? Of werken wij mee aan in ieder geval een kleine verbetering en een kleine vernieuwing, in de hoop dat de noodzakelijke verdere stappen vervolgens wél voortvarend genomen zullen worden?

Wij kozen, na overleg met onze vertegenwoordigers en met collega-beroepsorganisaties, voor het laatste. Maar onze kritiek op de trage, logge organisatie, op een te langzaam proces van verbetering blijft.

Onze vertegenwoordigers zullen het niet alleen kunnen doen. Daarmee vragen wij hen een moeilijke verantwoordelijkheid te nemen.

Want wat is er nog steeds mis?

De nieuwe bestuursstructuur kent een Raad van Toezicht van acht (!) personen; vier auteurs, twee uitgevers en twee onafhankelijke leden. Opnieuw werd niet de mogelijkheid geopend namens auteurs professionele toezichthouders te kandideren (een mogelijkheid die bij bijvoorbeeld Sena en NORMA wel bestaat). Een

groot gemis, zeker te midden van een Raad die verder bestaat uit financieel of juridisch deskundigen vanuit de uitgevers en van buiten. De auteursvertegenwoordigers vormen getalsmatig de helft van de Raad, maar hebben inhoudelijk een vooraf opgelegde achterstand en kunnen zich niet door eigen professionals laten assisteren. Een situatie die ook in de oude bestuursstructuur tot

Muziekwereld nr. 2 - 2018

Buma/Stemra jaarvergadering op 22 mei

grote problemen leidde.

Ook wordt het steeds grotere probleem van het dubbele belang van uitgevers op deze wijze niet aangepakt. Uitgevers hebben met regelmaat, direct of indirect, zakelijke belangen bij organisaties die betalingsplichten aan Buma/ Stemra hebben (zoals platenmaatschappijen, omroepen of streamingdiensten). Daarnaast trokken veel uitgevers de afgelopen jaren hun onlinerechten terug om deze zelf te gaan exploiteren en zijn zij op die markt (de markt van de toekomst) direct concurrent van Buma/Stemra. Dat zij over de strategie van hun eigen concurrent meespreken is niet in het belang van de organisatie of in het belang van de auteurs.

Het is moeilijk en het vereist moed dat probleem aan te pakken. Reden waarom wij vorig jaar de overheid en het door de overheid benoemde College van Toezicht opriepen in te grijpen. Tot op heden vruchteloos.

Wel werd een lang door Ntb en VCTN bepleite maatregel in de statuten opgenomen: de directie zal voortaan uit minimaal twee personen bestaan.

Een situatie die de organisatie minder kwetsbaar maken kan.

Laten wij hopen dat de stappen

www.ntb.nl

In overleg met de collega-beroepsorganisaties BCMM, BAM!, Nieuw Geneco en Popauteurs.nl adviseren wij onze leden de voorgestelde statutenwijziging te steunen en bij de verkiezing voor de Raad van Toezicht, de Raad van Aangeslotenen en Buma Cultuur bestuur de volgende kandidaten te steunen: Raad van Toezicht: Anthony Fiumara (Nieuw Geneco) René Meister (VCTN) Arriën Molema (BAM!) Marc Swemle (BCMM) die nu achterwege zijn gebleven op korte termijn alsnog worden gezet. Zoals te hopen is dat de nieuwe directie, de nieuwe Raad van Toezicht en Raad van Rechthebbenden beseffen dat communiceren het grote zwakke punt van Buma/Stemra is geweest in de afgelopen periode. Openheid en transparantie zijn en blijven noodzakelijk.

Het voormalig bestuur wilde die les niet leren. De nieuwe bestuurlijke vertegenwoordigers (hoewel voor een groot deel afkomstig uit het oude bestuur en de oude Ledenraad) hopelijk wel.

We wensen de nieuwe bestuurders en toezichthouders veel sterkte en treden graag met hen in verder overleg. Voor een beter Buma/Stemra en voor een sterk muziekauteursrecht.

Voor een eerlijke vergoeding voor auteurs. Nu en in de toekomst.

En we roepen onze leden op deze weliswaar minimale, maar toch noodzakelijke stap te steunen.

Raad van Rechthebbenden: 1. Rita Zipora (BAM!) voor pop-zetel 1 2. Aafke Romeijn (BAM!) voor pop-zetel 2 3. Iason Chronis (Popauteurs.nl) voor pop-zetel 3 4. Johan van der Voet (BCMM) voor multimedia-zetel 1 5. Martijn Schimmer (BCMM) voor multimedia-zetel 2 6. Hans Everling (BCMM) voor multimedia-zetel 3 7. Monique Krüs (Nieuw Geneco) voor de ernstige zetel 8. Ben van den Dungen (VCTN) voor de vrije zetel Buma Cultuur: - Frank van Wanrooij (VCTN) voor de vrije zetel.

Mail ons uw Buma/Stemra-nummer!

Voor erkenning van onze vereniging vraagt Buma/Stemra ons ( jaarlijks) een ledenlijst met Buma/Stemra-nummers van de leden aan te leveren aan een onafhankelijke accountant.

Op basis van deze jaarlijkse meting is de VCTN inmiddels voor het tweede jaar op rij de (veruit) grootste erkende auteursberoepsorganisatie van Nederland en krijgt daardoor de gelegenheid onder meer kandidaten voor bestuur en ledenraad van Buma/Stemra en voor het bestuur van Buma Cultuur te stellen.

Wij vragen u, voor zover u dat nog niet gedaan heeft, ons hiertoe uw 7 cijferige (!) Buma/Stemra-relatienummer te mailen.

pagina 15

Loont al 25 jaar!

Achterstraat 11 · 4101 BB Culemborg · 0345-524404 · info@artiestenverloningen.nl

De favoriete compositie van…

Tim Hennekes (20), talentvol drummer van het Nationaal Jeugd Jazz Orkest, winnaar van het Gouden Slifje ‘Er zijn veel muziekstukken die ik tof vind, maar ik kies voor Boom-Petit van jazzgitarist Anton Goudsmit, de artistiek leider van het Nationaal Jeugd Jazz Orkest (NJJO). Dat is een feestje om naar te luisteren én om het zelf te kunnen spelen. Anton is oprichter van de experimentele jazzrockband The Ploctones en speelt in verschillende andere bands. Zijn muziek staat bekend om zijn vaak vreemde ritmes en dingen. Dat stukje boom-petit gebruikt hij ritmisch als een soort ‘vier over vijf’: boem-puh-tie, boempuh-tie, boem-puh-tie, boem-puh-tie, boem-puh-tie. Het lijkt heel ingewikkeld, maar op het podium is het supergroovy.

Het zet mensen tot dansen aan en geeft veel energie.

Als drummer vind ik het heel vet en uitdagend om te spelen, omdat die ritmes zo interessant zijn. Het mooist vind ik de uitvoering in het Bimhuis van het New Rotterdam Jazz Orchestra, met Anton als gastsolist, uit 2013. Dat was de opname die wij opgestuurd kregen voor de auditie bij het NJJO. Anton had het stuk oorspronkelijk, in 2004, geschreven voor een kleine bezetting, Johan Plomp heeft het gearrangeerd voor bigband. Slagwerker Mark Schilders van dat orkest speelde dat op supermuzikale manier. Ik probeer dingen van hem te kopiëren als een soort toevoeging aan mijn eigen vocabulaire en dat later weer los te laten.

Met mijn leraar op het conservatorium bekeek ik het stuk heel analytisch, terwijl je op het beeld Anton gitaarspelend ziet lopen dansen op het podium. Lekker om te zien hoe hij die muziek voelt in plaats van die met het hoofd te benaderen.

De verschillende ritmes die tegen elkaar ingaan maken het moeilijk om te spelen.

Ergens heeft Anton er een kwartnoot in gestopt: een, twee, drie, vier, vijf. Daar schuift een melodietje doorheen, dat is de ‘boompetit’. Om dat onder controle te krijgen is een beetje ingewikkeld. Toch probeer ik het te benaderen zoals hij: het te laten lijken alsof je niet iets ingewikkelds aan het spelen bent en het zo spelen dat mensen er op mee kunnen bewegen. Ik vind het belangrijk dat www.ntb.nl

Anton Goudsmit foto: Minke Faber

mensen erop kunnen dansen.

Of ik het stuk inmiddels onder de knie heb? Hmm (denkt even na), ik denk dat ik op de goede weg ben. Het biedt best veel mogelijkheden. Voor de drumsolo vindt er een maatwisseling plaats, het wordt een vierkwartsmaat met 16e quintolen. Dat betekent dat er in iedere tel vijf zestienden zitten. Je kunt dan kiezen om die quintolen te benadrukken of de kwartnoot in vieren.

Dit is een uitdaging maar tegelijkertijd ook heel tof om overheen te soleren. Elke keer gaat het een andere kant op.

Met het NJJO zijn we ruim een jaar geleden

begonnen. Twee weken lang hebben we stukken van Anton gerepeteerd die zijn gearrangeerd voor bigband. Zijn muziek is ritmisch en uitdagend, maar er zitten soms als extra laag ook mooie melodieën doorheen, ook voor de blazerssectie. Voordat ik het stuk kreeg toegestuurd kende ik Anton van naam. Hij is heel sociaal, te kunnen samenwerken met zo’n supervette muzikant is heel gaaf. Zijn muziek maakt mij heel vrolijk, ik draai die vaak. En dat geeft weer plezier in het zelf muziek maken. Op het podium gaan we er altijd voor honderd procent voor.’

Jimmy Tigges pagina 17

redactie: rakenDra Smit

Vers geperst Casey’s Column EDUARDO BLANCO Childhood Memories Eigen beheer

YVONNE WEIJERS De zon komt op YWCD3

Eduardo Blanco is een Spaanse trompettist die zijn muzikale opleiding wereldwijd heeft genoten en inmiddels ook over de hele wereld heeft opgetreden. Hij was de afgelopen zes jaar docent aan de beroemde Taller de Musicschool in Barcelona. Nu heeft hij zich permanent in Nederland gevestigd.

Op 18 september 2017 toog hij samen met pianist Dirk Balthaus, Bassist Jean-Louis Rassinfosse en drummer René de Hilster naar het Belgische Bilzen. Daar is namelijk de technicus en jazzlegende Max Bolleman neergestreken nadat hij zijn fameuze studio in Monster had verkocht.

In Bilzen werden vijf stukken van de hand van de bandleider en twee standards opgenomen.

Alles live door een analoge mengtafel heen en in de sfeer en trant van de oude beboptraditie.

We horen een gedreven band, een echte vintage sound en een trompettist die technisch gezien de juiste noten speelt. Toch lukt het Eduardo Blanco niet bij mij een gevoelige snaar te raken. Het is te tam; ik mis de Spaanse peper in zijn spel. www.eduardoblanco.nl

Dit is het derde album van latin/ jazz-zangeres Yvonne Weijers.

Met haar vorige platen was ze vooral bezig om bijzondere jazzstandards naar haar eigen smaak te bewerken. Op deze plaat is dat nog steeds zo maar nu heeft ze haar horizon ook naar de popmuziek verbreed. Daarbij werden twaalf klassieke wereldhits door dichter Marten Janse ‘hertaald’ in het Nederlands. Het album opent met Als er geen liefde is, een bewerking van Swing Supreme bekend in de uitvoering van Robbie Williams. Lekker jazzy met gypsiesmaak door de gitaar­ solo’s van Reinier Voet. Samen met de door Marten Janse zeer vakkundig naar de zangeres toe geschreven vertaling wordt de toon gezet voor deze bijzondere luisterervaring. Hits van Sonny & Cher, Van Morrison maar ook het uit 1940 stammende I Concentrate on You van Cole Porter worden van een volledig nieuw muzikaal en tekstueel jasje voorzien.

Things We Said Today van Paul McCartney wordt bijvoorbeeld een samba met de titel Op De Veranda. Een zeer persoonlijke en verrassende cd! www.yvonneweijers.nl

pagina 18

JAZZMUSICUS EN PRESENTATOR CEES SCHRAMA KAN TERUGKIJKEN OP EEN LANGE CARRIÈRE, DOORSPEKT MET VELE SAPPIGE ANEKDOTES UIT DE WANDEL­ GANGEN VAN HET MUZIEKLEVEN. Boy Edgar Kort geleden werd ik uitgenodigd voor de postume uitreiking van de Yad Vashem onderscheiding aan Boy Edgar. Deze wordt door de Israëlische ambassadeur uitgereikt aan mensen die zich zeer verdienstelijk hebben gemaakt door, met gevaar voor eigen leven, hulp te verlenen aan Joodse onderduikers. Boy Edgar heeft dat gedaan. De uitreiking vond plaats in de Nieuwe Synagoge in Amsterdam waar ik veel mensen uit de jazzwereld tegenkwam. Na afloop van de indrukwekkende plechtigheid raakte ik in gesprek met John Engels en haalden we herinneringen op aan Boy. Hij was een geweldige man: wetenschapper, huisarts, self made arrangeur, pianist, trompettist, alcoholist en dag en nacht in touw. Hij had een fantastische big band want iedereen wilde wel met hem spelen. Hij schreef zijn arrangementen op kleine papiertjes in een bijna onleesbaar handschrift en veranderde die dan weer op het laatste nippertje terwijl hij wild gebarend voor het orkest stond.

Midden jaren ’60 nodigde John Engels, drummer van de big band, mij en mijn Muziekwereld nr. 2 - 2018

trio, met zijn broer Benny op bas, uit voor de repetitie en het concert van de big band in het Kurhaus in Scheveningen. Daar speelden ze in het voorprogramma van Thelonious Monk. Ik zat samen met zangeres Leddy Wessel, drummer Gerry Teekens en Benny bij de repetitie. Toen het pauze was en de band een drankje nam in de foyer, zag ik Benny vlak voor het podium peuteren aan een loszittend hoekje van het mooie, rode, pluche tapijt. Hij scheurde een tapijtrol los die zo dik was dat hij ‘m amper op zijn schouder kon dragen. Maar het lukte hem om ermee de deur uit te lopen. De medewerkers van het Kurhaus hielden de deuren zelfs voor hem open omdat ze dachten dat Benny wat kwam repareren. Nadat hij de rol met moeite in zijn auto had geschoven zei hij: ‘Daar ga ik mijn kamer mee draperen’. En inderdaad heeft hij het tapijt later gebruikt om zijn kamer beter te isoleren en daarmee de geluidsoverlast van zijn basspel te beperken. Toen wij ’s avonds het concert van Boy bezochten lag er een hele nieuwe strook tapijt. Ze hadden dat blijkbaar nog op voorraad en hebben het razendsnel kunnen leggen. John en ik waren jaren later ook bij een optreden van Boy Edgars big band in het Concertgebouw met Nina Simone. Vlak voordat het optreden zou beginnen betrad haar manager het podium en vertelde Boy dat Nina Simone helaas niet kon optreden omdat ze 5000 gulden meer wilde hebben. Terwijl altsaxofonist Piet Noordijk, die überhaupt niets met zangeressen had, op het podium in woede ontstak, zei Boy rustig: ‘Dat is goed’. Hij betaalde dat bedrag uit eigen zak want die band was zijn kindje. Het optreden van Nina Simone is uiteindelijk gewoon doorgegaan.

Boy Edgar is in 1980 overleden. Bij zijn begrafenis waren veel muzikanten aanwezig en er is veel muziek gemaakt. Na afloop was er geen thee, geen koffie en geen cake maar wel jonge en oude jenever en whisky. Boy had er in zijn laatste wil op aangedrongen dat er tijdens zijn begrafenis alleen maar sterke drank gedronken mocht worden. www.ntb.nl

PAUL BERNER Say The Word Twitter Records 005 Het label Sound Liaison organiseerde een aantal concerten waarin iedere artiest een klassiek album opnieuw moest uitvinden tijdens een live-concert. Het moest om een album gaan dat van grote invloed is geweest op de muzikale ontwikkeling van de desbetreffende artiest.

Voor contrabassist Paul Berner was dat Rubber Soul van de Beatles. Op deze opnamen gemaakt in het Muziek Centrum van de Omroep speelt hij samen met Michael Moore op klarinet en altsax en met Ed Verhoeff en Peter Tiehuis op elektrische en akoestische gitaar. Deze kleine bezetting zonder drums geeft de vier musici alle ruimte om de negen stukken die ieder voor zich al klassiek te noemen zijn opnieuw te interpreteren. Daarbij kan Paul Berner zich op de contrabas, die traditioneel een begeleidende rol vervult, helemaal uitleven op de wereldberoemde melodieën van o.a. Norwegian Wood, Nowhere Man en In My Life. Met Ed Verhoeff links en Peter Tiehuis rechts op de speakers worden soms Brian Eno-achtige sound­ scapes geproduceerd waarin de vervreemding zijn verfrissende werk kan doen zodat we kunnen spreken van een geslaagde ‘heruitvinding’! www.paulberner.com

CAREL KRAAYENHOF ENSEMBLE ¡30! Passionate Tango Years Bando Dreams BD2018018 Deze cd vloeit voort uit een theatertournee die in het teken staat van dertig jaar tango.

Het is een slottournee omdat dit ensemble er helaas mee gaat stoppen. Dertig jaar geleden werd Sexteto Canyengue opgericht toen Carel Kraayenhof zelf ook dertig werd. De naam veranderde later in Carel Kraayenhof Ensemble en specialiseerde zich in het Argentijnse tangorepertoire en licht klassieke muziek. In de beginjaren bestond de bezetting uit twee bandoneons, twee violen, piano en contrabas. Later werd één bandoneon vervangen door een gitaar en kwam er percussie bij.

Op deze plaat staan twintig nummers waarvan er dertien van de hand van Carel Kraayenhof zelf zijn. Negen daarvan zijn voor het eerst opgenomen en vinden op dit album hun primeur. Opener van het album is Astor Piazzolla’s Nonino: de traan van Maxima.

Ook de negentien andere stukken zijn kort maar krachtig. Ze variëren van 47 seconden tot 4½ minuut want: de tango komt uit de modder en vertelt het leven in drie minuten. www.carelkraayenhof.com

pagina 19

Vers geperst

GONNY VAN DER MATEN De Goddelijke Routine

SIMONA Into The Light

GM171559 Organist Gonny van der Maten is o.a. als dirigent, docent en componist actief. Verder is zij naast haar concertpraktijk ook cantororganist van de Oude Kerk in Soest, vaste repetitor van Concert Koor Haarlem en voorzitter van de Andriessen/De Klerk Stichting.

Louis Andriessen componeerde De Goddelijke Routine ter gelegenheid van de 125e geboortedag van zijn vader Hendrik in 2017. Het werk was zijn eerste voor orgel en werd tijdens het openingsconcert van het Andriessen/De Klerk Festival op 16 september 2017 met verve in première gebracht door Gonny van der Maten. Tijdens het festival werden een uitvoering van het stuk en twee stukken van haar orgeldocent Albert de Klerk en Hendrik Andriessen opgenomen.

Dit gebeurde in de St. Josephkerk waar haar orgeldocent Albert de Klerk alsook Hendrik Andriessen vaste organist zijn geweest. Samen met twee eerdere opnamen van een stuk van Olivier Messiaen en van Jean-Yves Daniël-Lesur is dit album niet alleen een must voor orgelliefhebbers maar ook voor liefhebbers van de muziek van Louis Andriessen. www.gonnyvandermaten.nl

Simonamusic Simona van Tiel zong door de jaren heen in verschillende bands en heeft haar zang- en spreekstemlespraktijk in Amsterdam.

Het heeft een tijdje geduurd voordat zij zich aan haar grote passie ging wijden: het schrijven en spelen van eigen muziek. In het najaar van 2017 was het zover en nam ze deze debuutplaat op met pianist Mark van der Feen, drummer Chris Strik, bassist Mark Haanstra en gastfluitist Han Litz.

Op de cd staan dertien eigen nummers die ze zelf jazzy popsongs noemt. Ze gaan over de reis naar binnen, naar het licht, zoals ze het zelf omschrijft. Titels als Flying with You, River of Love, He is Love geven een indicatie waar de teksten over gaan. De band speelt lekker strak en funky. De arrangementen zijn mooi uitgewogen waarbij ik eigenlijk maar een paar dingen miste, namelijk: tweede stemmen, koortjes en het lagere stemregister van Simona.

Ze is een goede zangeres die voornamelijk op de hogere registers zingt maar volgens mij kan ze ook veel lager. Daarom hoop ik dat ze met de opvolger ook Into The Deep gaat. www.simonamusic.nl

pagina 20

CHRISTIAN PABST Inner Voice Mochermusic MOM-0021

DIJSSELDONK 45 Eigen beheer Gitarist/componist Eric van Dijsseldonk begon ooit met zijn band Smalltown Romeos. Daarna ging hij verder onder de naam Dijsseldonk. Eerst in het Engels maar later schakelde hij over naar het Nederlands. De rootsy popsongs zijn gebleven op deze EP die acht jaar na zijn laatste album verscheen. Wat er in die jaren bij is gekomen zijn: levenswijsheid, een tweede zoon en een schat aan muzikale ervaringen als gitarist bij o.a. Erwin Nyhoff , Lea Kliphuis en in verschillende theatertournees met Ricky Koole en Leo Blokhuis.

De vijf liedjes op deze plaat zijn stuk voor stuk pareltjes ‘uit het leven van een veertiger, melancholisch met een glimlach’, zoals hij het zelf noemt. Lekkere Beatle/Byrds-achtige gitaar- en zangpartijen met smaakvolle ingrediënten uit de popmuziek daarna. Het harde Nederlands wordt zacht in de mond van deze zanger met een lichte zachte G. De teksten zijn daarbij zo pakkend en natuurlijk gezongen dat je als luisteraar eigenlijk al gelijk bij de eerste tonen verkocht bent. www.dijsseldonk.nl

Jazzpianist Christian Pabst begon ooit in de Duitse tegenhanger van het Nederlands Jeugd Jazz Orkest: het BuJazzO waar hij al samenwerkte met Jiggs Whigham, Ed Partyka en Mike Herting to name a few.

Inmiddels woont hij al ruim tien jaar in Amsterdam en tourt hij regelmatig de hele wereld over voor concerten op de internationale podia met artiesten als Lionel Loueke, Jasper Somsen en Sven Ratzke .

Dit is inmiddels zijn derde plaat die hij opnam met de Nederlandse drummer Erik Kooger en Italiaanse bassist Marco Zenini.

Zowel in de slim gecomponeerde passages als in de spontane improvisaties doet dit trio de naam van dit album eer aan.

Geen extroverte bopuitbarstingen en ook geen voor de hand liggende sequensen en grooves maar verstillende vertellingen en onverwachte ritmebreaks. Het pianospel van Christian Pabst is daarbij indrukwekkend betoverend en zeer subtiel. Of als ik het persbericht vrij citeer: ‘Diep geworteld in de vrijheid van jazz neemt dit trio de luisteraar mee op een muzikale reis door een cinematische klankwereld’. Treffende omschrijving! www.christianpabst.com

Muziekwereld nr. 2 - 2018

RED AHOOO! Red-Sounds RED001 Wat krijg je als je twee door de wol geverfde jazzmuzikanten en twee opkomende muzikale talenten samenbrengt? Dan krijg je RED. Een jazzkwartet met soul, Hammondgeluid, de klassieke trompet/tenorsaxcombinatie en Amerikaans swingende drums.

Respectievelijk zijn dat organist Bob Wijnen, trompettiste Ellister van der Molen, saxofonist Gideon Tazelaar en drummer Wouter Kuhne.

Bij beluistering zocht ik ondertussen tevergeefs naar de bassist die wel hoorbaar is maar niet op de titelrol staat. Ik was even vergeten dat dit met Bob Wijnen aan boord niet nodig is.

Hij doet dat met zijn voeten op het Hammond-baspedaal. Net als vroeger. Waarmee hij ook voor een groot deel bijdraagt aan het lekkere vintage-geluid van deze plaat.

De acht stukken zijn bijna allemaal van de hand van Bob Wijnen en Ellister van der Molen. Stuk voor stuk geschreven en gespeeld in de grote Amerikaanse jaren vijftig jazztraditie. De snelle en energetische blazermelodieën en gestroomlijnde improvisaties, voortgestuwd door het geroutineerde ritmetandem Wijnen/ Kuhne, brengen die gouden tijden van de jazz weer helemaal tot leven. www.bobwijnen.nl/projects/red www.ntb.nl

ROUND MIDNIGHT ORCHESTRA Swingin’ Harlem X-ENIA ‘8’ Eigen beheer X-enia is het soloproject van de in Rotterdam wonende muzikante en recording artist Xenia Gottenkieny. Ze definieert haar muziek zelf als avant-pop met een donker en agressief randje.

Op dit debuut speelt ze bijna alles zelf waarbij opvalt dat ze linkshandig op een rechtshandige basgitaar speelt. Dit resulteert in haar eigen basgeluid, een van de karakteristieken van deze plaat.

Hetzelfde geldt voor haar zang en voordracht. Vaak Lo-Fi en overstuurd in de mix geplaatst zorgt dit voor het intense en donkere aura van deze plaat. De muziek bestaat uit vreemde geluiden, drumsamples vintage-synthesizers gearrangeerd in complex gestructureerde lagen.

De acht tracks op dit album laten geen spaan heel van HiFi-ambities of romantische verwachtingen. X-enia doet namelijk niet aan compromissen. Daarom heeft ze volgens mij ook een respectabele staat van dienst in dit genre.

Ze was niet voor niets jarenlang leadzangeres van de psychedelische rockband Lucy Not The Whore en de Noise-Rockband Droppings. Ze heeft namelijk iets te vertellen en dat blijkt ook uit dit heftige solodebuut. www.x-enia.com

Maxanter Records CD74606 New York Round Midnight is een van de grootste jazzproducties van dit moment. Eerder kwamen ze al met de succesvolle theatervoorstelling A Night At The Club.

Deze cd is een muzikale weerslag van hun laatste programma Swingin’ Harlem waarmee ze de laatste twee seizoenen langs de Nederlandse theaters toerden.

De plaat neemt je mee naar de nachtclubs van de New Yorkse wijk Harlem waar ‘jazz de belangrijkste bijzaak van het leven was’. Het speelt zich af tijdens de drooglegging toen de alcohol stiekem werd geserveerd in theekopjes terwijl het publiek uit zijn dak ging van de optredens van Cab Calloway (schitterend vertolkt door zanger Jeffrey Spalburg), Duke Ellington, Fletcher Henderson en Billie Holiday.

Zangeres Deborah J. Carter heeft duidelijk geen moeite met dit repertoire. In een sneltreinvaart komen er 21 nummers uit die periode voorbij. Soepel en swingend uitgevoerd door een gedreven en geroutineerde bigband met het neusje van de Nederlandse jazz-zalm. De opnamen zijn ook helemaal gemixt naar die tijd toe, hetzelfde geldt voor de zeer verzorgde digipack en het grafisch ontwerp. www.newyorkroundmidnight.nl

DAS SOUND KOLLEKTIV BORK Eigen beheer Das Sound Kollektiv is, zoals ze zelf zeggen, een prettig gestoord en energiek viertal bestaande uit Kasper Rietkerk op saxofoon, Bas Gankema op keyboards, Chiel van Rijn op bas en Hugo Hinkel op drums. Dit Zwolse collectief speelt uitgesproken, geïmproviseerde muziek die uit een mix bestaat van hedendaagse lichte muziek als R&B, HipHop, Soul en Jazz. Geïnspireerd door muzikanten als Christian Scott, Robert Glasper en Thundercat lanceerden ze deze debuut-EP. Na de release toerden ze door heel Nederland en zijn ze gedraaid door o.a. Radio Sublime FM en NPO Radio Soul & Jazz.

Dit jaar staan ze in de Popronde.

Geheel terecht wat mij betreft want op dit debuut staan mooie dingen. Saxofonist Kasper Rietkerk heeft een mooie lyrische toon die hij adequaat gebruikt in romantische melodieën. Zijn begeleiders maken daarbij gebruik van groove en arrangeerconcepten die soms tot aan trapmusic reiken terwijl alles toch zeer toegankelijk blijft. Klankmatig is deze plaat ook helemaal in orde. www.kasperrietkerk.nl/das-soundkollektiv

pagina 21

Peter Guidi (1949 – 2018) Er zit een verliefd stelletje in de lobby van een hotel waar een verbouwing gaande is.

De timmerman hamert er lustig op los en de doffe dreunen van zijn hamer zijn een paar verdiepingen hoger nog te horen. Zegt de jongen tegen het meisje: ‘Schat, luister!

Ze spelen ons favoriete liedje!’ Deze mop vertelde Peter Guidi me enkele jaren geleden.

Het was typerend voor hem omdat hij er op humoristische wijze zijn zorg over de toekomst van de jazzmuziek mee uitdrukte.

Peter (saxofonist, fluitist, componist) was een gedreven talent scout, dirigent en docent van generaties Nederlandse jazztalenten. In de bijna drie decennia dat ik het geluk had om met hem samen te werken verdween jazzmuziek bijna helemaal uit de ether en werd het aantal jazzpodia meer dan gehalveerd. Peter maakte zich grote zorgen over het gebrek aan media-aandacht voor jazz want hoe zouden jonge mensen dan nog kennis kunnen maken met deze fantastische muziek? Nou, door de orkesten van Peter bijvoorbeeld.

foto’s: Minke Faber en Robert Swart pagina 22

Muziekwereld nr. 2 - 2018

Als jongeren hun leeftijdgenoten jazz zagen spelen kon hen dat inspireren om zelf ook met die muziek aan de slag te gaan en ‘have serious fun’ zoals hij dat altijd noemde. Bij de Muziekschool Amsterdam bouwde hij aan een jazzafdeling en dirigeerde hij verschillende bigbands. Met zijn Jazz Juniors en Jazz Focus Bigbands won hij vele (inter)nationale prijzen. Maar belangrijker dan een uitpuilende prijzenkast vond hij zijn jazzmissie die hij vol vuur uitdroeg. Jazz als middel om te leren samenwerken en uit te blinken, een manier om jezelf uit te drukken en te ontplooien.

Peter was een bevlogen jazzmissionaris. In de 90’er jaren overwoog hij een voettocht te maken naar Rome om aandacht te vragen voor de Europese jazz. Die voettocht is er nooit van gekomen maar wel een fantastisch optreden van een Europese Bigband, samengesteld en gedirigeerd door Peter, in de hal van het Europarlement in Straatsburg. Na afloop hadden we een gesprek met zangeres Nana Mouskouri, toen voorzitter van de culturele commissie, over de kansen en noden van de jazz. De actie was succesvol maar een politieke lobby vergt een lange adem en een overdosis vergaderen terwijl Peter meer een

www.ntb.nl

man van de concrete actie was. Juist daarom was hij voor de Ntb van onschatbare waarde; hij was jarenlang lid van de werkgroep Jazz Ntb en zat enkele jaren in het bestuur van de bond. Peter was een echte ambassadeur van ons en vertelde aan zijn studenten hoe belangrijk het is om je als beroepsmusicus te organiseren in een tijd waar muziek juist niet op waarde wordt geschat. Hij stond aan de wieg van de Dutch Jazz Competition en was samen met ons initiatiefnemer van het Nationaal

Jeugd Jazz Orkest dat hij in het eerste jaar ook dirigeerde. Hoeveel hij betekende voor zijn jazztalenten bleek uit het straatconcert dat zijn leerlingen, vlak voor zijn overlijden, voor zijn huis gaven om hem te bedanken en te eren. Hij overleed op 17 april jl. na een kort ziekbed. Wij zullen hem ontzettend missen.

Anita Verheggen (namens alle medewerkers en het bestuur van de Ntb)

pagina 23

 Alvorens Alvorens overeenkomsten aan te gaan met de volgende personen en onder­nemingen doet men er goed aan eerst contact op te nemen met de Ntb.

Op te vragen alleen voor Ntb-leden

Dit houdt op zich geen negatieve kwalificatie in.

 Dringende waarschuwing Op deze lijst worden bemiddelingsbureaus, bedrijven en platenmaat­schappijen geplaatst waarmee Ntbleden dermate slechte ervaringen hebben opgedaan dat de Ntb de leden dringend wil waarschuwen geen zaken meer met deze bedrijven te doen. Plaatsing op deze lijst betekent ook dat de bond geen juridische bijstand meer kan verlenen bij problemen die voortvloeien uit het zakendoen met deze bedrijven.

Op te vragen alleen voor Ntb-leden

Ntb - Muziekwereld

Je fanbase is goud waard, wees er zuinig op!

Toen ik dit artikel schreef, was het nog maar een dag geleden dat Dotan via social media het boetekleed had aangetrokken voor wat ik noem ‘frauduleuze digitale marketing’.

De Volkskrant onthulde dat de zanger zo’n 140 fictieve accounts gebruikte om positieve berichten over hem te verspreiden op Facebook, Twitter, YouTube en Instagram.

Voor een artiest is het dus blijkbaar waardevol om een grote digitale fanbase te hebben en veel positieve en lovende likes of reacties.

Het streelt niet alleen zijn of haar ego, maar levert ook harde valuta op.

In de afgelopen jaren hebben zich drie typen media gevormd: Owned-, Paid- en Earned Media.

Vooral Earned Media zijn met name voor artiesten erg hot, maar ook het meest kwetsbaar.

Owned Media Hieronder vallen media die je zelf beheert, bijvoorbeeld je eigen website. Er komt geen derde aan te pas die je vertelt wat wel of niet mag. De kosten van de inzet van Owned Media zijn naast een investering in tijd meestal een eenmalige financiële investering in een platform. De communicatie is eenrichtingsverkeer. Voordeel is dat via Owned Media direct, zonder uitgever, met fans of geïnteresseerden kan

www.ntb.nl

worden gecommuniceerd. Omdat je als artiest zelf als zender fungeert, heeft Owned Media over het algemeen een relatief lage geloofwaardigheid bij de ontvanger.

Paid Media Dit zijn media waar je voor betaalt om op te verschijnen. Voor het bereik en de mogelijkheden ben je afhankelijk van derden.

Bijvoorbeeld de nieuwsbrieven van een platenlabel of de advertenties van een website of (digitale) krant. Het voordeel van Paid Media is dat zij doorgaans al een flink bereik hebben opgebouwd waarop je (betaald) kunt meeliften. Bovendien blijf je vol-

ledig controle houden over de boodschap die je wilt zenden. Bij Paid Media koop je advertentieruimte in.

Een nadeel is dat de kosten van Paid Media vaak hoog zijn en dat je, op het moment dat er wordt gestopt met adverteren, direct een terugval ziet van het aantal nieuwe fans.

Earned Media Hiermee wordt bedoeld alle media-aandacht waar je niet voor hoeft te betalen, maar die door anderen ‘gratis’ voor je wordt gecreëerd. Bijvoorbeeld een fan die uit eigen beweging een tweet van je retweet, jouw Youtube-filmpje deelt met zijn vrienden op Facebook of een review schrijft.

Earned Media komt bij een artiest vooral voort uit zijn digitale fanbase die is ontstaan doordat Fans ooit hebben besloten om de artiest te volgen op een of meerdere social media-kanalen.

Als je eenmaal een publiek hebt

opgebouwd is het erg fijn als ze je content ook gaan delen met anderen. Waarom is dat zo? Ten eerste gelden dezelfde voordelen als bij owned media. Zo is aandacht via earned media gratis, is het bereik goed meetbaar en de houdbaarheid lang.

Daarnaast is de geloofwaardigheid hoog: jezelf in een positief daglicht zetten is goed, maar het is beter als anderen dit doen.

Het oude gezegde dat mond-totmond-reclame de beste reclame is, geldt juíst in een informatiesamenleving.

Tot slot: wanneer je alles volgens de spelregels speelt, moet je je als artiest goed realiseren dat je je fanbase en je opgebouwde reputatie zo weer kwijt bent als je niet oppast. Dotan is daar een triest voorbeeld van.

Wees daarom zuinig op je fanbase. Hij levert je veel voordelen en is goud waard!

Hans Dobbenberg voorzitter Dutch DJ Foundation

- ingezonden mededeling -

Schipper legal:

mr. Bjorn Schipper is een ervaren entertainment advocaat en oprichter van SCHIPPER LEGAL. in Amsterdam. Een intakegesprek van een half uur is gratis. Voor leden van de Ntb geldt een gereduceerd uurtarief van euro 150,= (exclusief btw en externe kosten).

Voor procederen geldt een urenmaximum van 50 uur tegen het genoemde gereduceerde uurtarief. Het normale (basis)uurtarief is euro 200,= (exclusief btw en externe kosten) en geldt bij procedures vanaf 50 uur.

SCHIPPER LEGAL: mr. Bjorn Schipper

m +31619610500

e bjorn@schipperlegal.nl

Postbus 36424

f +31208908580

w www.schipperlegal.nl

1020 MK Amsterdam

tw @bjornschipper

pagina 25

Nieuwe edities!

Koop ze online (via onze websites - zonder verzendkosten(

Of in de kiosk.

www.interface.nl | www.slagwerkkrant.nl | www.gitarist.nl www.debassist.nl | www.musicmaker.nl

o d n

Stan Rijven

Ritmu

column

www.ntb.nl

JAZZ ALS KUR HOUSE We schrijven Den Haag, midden jaren zestig en midden in het opkomend vinyl-tijdperk.

De Commissie Collectieve Grammofoonplaten Campagne vervult haar missie met premieplaatjes van cabaretiers als Wim Kan en Toon Hermans en via de jaarlijkse uitzending van het Grand Gala du Disque waar de Edisons worden uitgereikt. Destijds een gebeurtenis die je als Oscar-evenement op polderformaat beleefde. Memorabel hoogtepunt vormde editie 1963 toen presentator Godfried Bomans zangeres Marlene Dietrich aankondigde met de legendarische woorden: ‘Had mijn vrouw maar één zo’n been’. Notabene bijna om de hoek in het Scheveningse Kurhaus. Daarvan had ik als dertienjarige nog geen notie, althans van die benen, wel van dat begeerlijke vinyl waar alles om draaide. Met een grammofoonplaat haalde je niet alleen ongekende werelden binnen, je kon je er ook mee profileren.

Dankzij het verjaarskado van mijn groot­ ouders, een tientje!, kocht ik als tienjarige mijn allereerste singles: Red River Rock van Johnny & The Hurricanes en Oh Carol van Neil Sedaka. Een kapitale uitgave die bijna gelijk stond aan een jaar zakgeld. Tegelijkertijd een statement, hiermee kon ik me onderscheiden. Want tussen negen broers en zussen was het hard knokken rond die ene pickup, aanvankelijk een Dual en nadien een ‘moderne’ Philips platenwisselaar. Wie het eerst de draaitafel veroverde bepaalde daarmee het muzikale verloop van de zaterdagavond, zo luidde de ongeschreven code. Gedeeld genoegen boden de ‘dure’ elpees van Harry Belafonte, The Westside Story en I Musici’s Vier Jaargetijden. Echter, per kind wisselde vervolgens het aanbod. Zo introduceerde mijn oudste broer de zwarte muziek van Ray

Charles, John Lee Hooker, Little Richard en Reverend Kelsey; weer een ander promootte de flamenco van Fiesta Gitana en Manitas de Plata. Mijn oudste zussen koesterden Brassens en Brel, de jongere Adamo en The Beatles. Als fan van de Noordzee-zenders combineerde ik de Britse Kinks, John Mayall, Stones, Them met Haagse helden als de Earrings, Motions en Q65. Mijn ouders vonden het allemaal best, dansten vanzelfsprekend mee op de vele feesten waar ik me als deejay ontpopte. De lange eettafel plus het tapijt schoven dan de tuin in, en voilà een adhoc-discotheek waar half Den Haag kwam swingen was geboren. Maar, hoe zat het nou met die jazzmuziek?

Daarin was nog een àndere broer gespecialiseerd. Dave Brubeck vormde geen probleem, lastiger werd het toen hij naast Shepp en Lateef Coltrane’s Love Supreme ontdekte.

Muziek die haaks op onze familiale beleving stond en aan mijn gedogende moeder de benaming ‘stofzuigermuziek’ ontlokte. Wij slikten het en, achteraf bezien, bracht hij ons daarmee de liefde dan wel beter begrip voor jazzmuziek bij. Overigens, samen met diezelfde broer zat ik een jaar lang - tussen twaalf meiden - op jazzballet. De rol die yoga en pilates vandaag vervullen, was toen zo’n beetje weggelegd voor jazzballet (zij het op minder esoterische klanken) met dansschool Helen Leclercq in Amsterdam als bekendste fenomeen. In een Haagse studio repeteerden wij wekelijks op Walk On The Wild Side van Hammond-virtuoos Jimmy Smith. Eindresultaat… een optreden in dat zelfde Kurhaus van Dietrich, The Rolling Stones en natuurlijk de talloze jazzconcerten die Paul Acket er programmeerde, inclusief John Coltrane.

Stan Rijven is muziekjournalist, programmamaker en deejay. (www.40upradio.nl/stanrijven)

pagina 27

artiestenbegeleiding

Muziekwereld in shock na overlijden Zweedse superster

Wake-up call na dood Avicii Bjorn Schipper en Esther van der Poel Illustratie: Robert Swart

Op 20 april 2018 overleed Tim Bergling, beter bekend als de Zweedse DJ en producer Avicii. De tragische dood van Avicii veroorzaakte een schok in de internationale muziekwereld, vele artiesten betoonden hun medeleven1. Ook Nederlandse DJ’s lieten zich niet onbetuigd, voor hen was Avicii naast vriend en collega ook een belangrijke muzikale inspiratiebron. Laidback Luke, Nicky Romero, Martin Garrix, Sam Feldt en Afrojack, allen delen herinneringen aan en met Avicii. Met zijn 28 jaar ‘overleefde’ Avicii maar net de beruchte ‘club van 27’, de leeftijd waarop in het verleden een aantal bekende artiesten zoals Kurt Cobain, Amy Winehouse, Janis Joplin en Jimmy Hendrix stierf. De in 2017 verschenen documentaire Avicii: True Stories over het leven van Avicii maakte al veel los over de gezondheidssituatie van de Zweedse superster. Vooral de manier waarop het management en de boekingsagent op kwetsbare momenten met Avicii omgingen, maakte pijnlijk duidelijk dat het persoonlijke welzijn van de artiest ondergeschikt was gemaakt aan het verdienen van nog meer geld. Achteraf bleek de documentaire over Avicii een voorbode van het tragische lot van de Zweedse artiest.

Mentale begeleiding van artiesten steeds belangrijker Al eerder schreef ik samen met artiestencoach Esther van der Poel een artikel voor Muziekwereld2 over het belang van mentale begeleiding van artiesten en hun veiligheid en gezondheid. Daarbij werd ook aandacht besteed aan de zorgelijke gezondheidssituatie van Avicii, die destijds vanwege gezondheidsklachten zijn geplande tournee moest afzeggen. Het is onder andere Esther van der Poel die zich de afgelopen jaren als artiestencoach hard heeft gemaakt meer belang te gaan hechten aan de mentale kant van het artiestenbestaan. Bijvoorbeeld in panels op Amsterdam Dance Event (ADE), Eurosonic Noorderslag pagina 28

(ESNS) en Dancefair, maar ook in online-video’s en op Radio Nachtlab samen met DJ, producer en coach Esther Roozendaal (Estroe). Ook in internationaal verband roeren zich steeds meer mensen en organisaties als het gaat om mentale en lichamelijke gezondheid van artiesten3.

Bij de dood van Avicii Ik vroeg Esther van der Poel persoonlijk te reageren op het plotselinge overlijden van Avicii, met name tegen de achtergrond van de mentale en lichamelijke gezondheid van artiesten, afgezet tegen de valkuilen van een artiestencarrière. In deze bijdrage voor Muziekwereld vat ik haar reactie samen.

Muziekwereld nr. 1 - 2018

De valkuilen van het artiestenbestaan volgens Esther van der Poel Avicii. Waar te beginnen?

Deze jongen is mede de inspiratie voor mij waarom ik doe wat ik doe. Verantwoordelijk voor de artiesten bij ID&T heb ik Avicii ooit mogen ontvangen bij Energy. Bleek, mager, onder invloed en oververmoeid zag ik hem in de kleedkamer. Mijn moederinstinct wilde het direct overnemen en ik wilde hem zo graag in mijn armen sluiten. Maar dat was niet mijn taak. Dit moment droeg er achteraf wel aan bij dat ik artiestencoach ben geworden.

Schrok je van het nieuws over Avicii?

Ik ben natuurlijk ook enorm geschrokwww.ntb.nl

ken van zijn dood, heel triest. Zo jong en zo talentvol. Het is heel erg dat dit gebeurd is en dat dit soort tragedie kennelijk weer nodig is om bij iedereen het besef te laten landen hoe heftig de muziekindustrie in werkelijkheid is. En ‘weer’ zeg ik eigenlijk omdat we het eerder op andere schaal natuurlijk ook gezien hebben met artiesten als Amy Winehouse en Chester Bennington van Linkin Park.

Wat als we inzoomen op het type artiesten zoals Avicii?

Kijken we specifiek naar jonge artiesten zoals Avicii. Het zijn meestal introverte, verlegen en creatieve mensen die van-

uit passie en gedrevenheid hun muziek produceren. Meestal zijn het echte perfectionisten en controlefreaks die in het begin van hun carrière ook vaak alleen werken. Het zijn jonge mensen die zich op de zolderkamer afzonderen van de buitenwereld om bezig te zijn met hun muziek. In de leeftijd van 17/18 jaar ga je ook net op eigen benen staan en het leven ontdekken, de middelbare school afronden, voor het eerst een biertje drinken en ontdek je samen met je vrienden het uitgaansleven. Maar dan wordt je muziek ineens ontdekt door een A&R van een label, gelooft een manager of agent in je als artiest en gaat er een nieuwe wereld pagina 29

artiestenbegeleiding

voor je open die in alles in schril contrast staat met de vertrouwde zolderkamer van een 17-jarige.

Wat is de valkuil van die nieuwe wereld?

De 17-jarige producer heeft natuurlijk ook dromen en wenst dat zoveel mogelijk mensen naar zijn muziek luisteren, waar ook ter wereld. Met die droom in het achterhoofd zijn gouden beloftes zo gemaakt en blijkt de 17-jarige gemakkelijk te beïnvloeden en te kneden. En laten we wel wezen, welke tiener droomt er niet van aanbeden te worden, veel geld te verdienen, in het middelpunt te staan, iets achter te laten voor andere generaties. Het is deze mooie droom die tegelijkertijd een valkuil kan zijn.

Waarom is die artiestendroom tegelijkertijd een valkuil?

Een 17-jarige producer denkt meestal niet aan druk van buitenaf, het steeds maar weer moeten halen van deadlines, de permanente druk en invloed van social media, de verwachtingen van anderen. Het constant moeten presteren, het moeten produceren om die volgende potentieel nieuwe hit te maken, helemaal als je al een of meerdere hits hebt weten te scoren. Bij DJ’s komt daar nog het continue reizen bij, steeds maar weer door verschillende tijdszones, zonder eigen huis. Met als gevolg dat een DJ zich ook nergens echt meer thuis voelt. Ook het altijd maar ‘aan’ moeten staan omdat er op tour constant mensen om je heen zijn die iets van je willen, ervaren DJ’s als een belastende factor. Steeds maar weer dezelfde soort gesprekken met mensen pagina 30

die je als artiest zien. Of het nou fans of promotors zijn. Niet zelden zijn het ook mensen met extroverte, zakelijke, gehaaide en commercieel sterke karaktertrekken. Kun je je voorstellen dat je als DJ haast constant goede verkopers om je heen hebt? Daarnaast ben je als DJ door het vele reizen niet meer bij persoonlijke sociale activiteiten zoals verjaardagen, bruiloften, begrafenissen en andere sociale gebeurtenissen waar je normaal wel onderdeel van bent. Je raakt in zekere zin vervreemd van je persoonlijke omgeving. Voor introverte personen die het liefst op hun zolderkamer muziek aan het maken zijn en die ervan dromen dat mensen naar hun platen luisteren, is dit echt andere koek.

Wat kan er dan gebeuren?

Je voelt je niet okay maar je gaat door want je hebt verplichtingen en die moet je toch nakomen. Mensen zijn financieel afhankelijk van jou, althans dat gevoel krijg je. Zoals bijvoorbeeld een manager of boeker. En mensen teleurstellen, dat is het laatste waar je aan denkt. Je weet ook niet of dit is wat je wilt, je gaat gewoon door, verwachtingen moeten waargemaakt worden. Je bent zeg maar als de bekende hamster in het rad. Je lichamelijke en geestelijke weerstand zal dalen als gevolg van de stress vanwege optredens, het uitbrengen van muziek en de druk van social media. Maar ook het vele touren en het constante slaapgebrek zal voor een daling van je weerstand zorgen. Hierdoor ben je ook een stuk gevoeliger voor paniek- en angstgevoelens. Het gevoel van stress wordt erger en erger.

Tel daar schuldgevoelens bij op dat

je eigenlijk dankbaar zou moeten zijn voor het feit dat je dit artiestenleven mag leiden terwijl miljoenen andere mensen in jouw schoenen zouden willen staan. Het steeds moeten schakelen van artiest naar de persoon die je eigenlijk bent gaat lastiger en maakt dat je op een gegeven moment niet meer weet wie je werkelijk bent. Je raakt in een vicieuze cirkel.

En dan grijpen sommige artiesten naar andere middelen?

Als je je als artiest niet lekker voelt, probeer je dat gevoel te vermijden en weg te drukken. Met drank en drugs binnen handbereik is voor een aantal artiesten de stap snel gemaakt om deze middelen te gaan gebruiken in de hoop iets aan dat gevoel te kunnen doen. Je voelt je minder stijf voor een optreden en in de kringen waar je je in begeeft is drank en drugs vaak ook heel laagdrempelig. Er zijn artiesten die met dit soort middelen de zekerheid of het zelfvertrouwen terugkrijgen, nodig om optimaal te kunnen blijven presteren.

Verslaving ligt echter op de loer. Maar gelukkig geldt dit niet voor alle artiesten. Er zijn er genoeg die hun toevlucht niet in drank en drugs zoeken, maar wel tegen dezelfde lichamelijke en geestelijke problemen aanlopen. Drank en drugs zullen er uiteindelijk voor zorgen dat je als artiest nog verder afglijdt in de vicieuze cirkel.

Hoe zit het met de rol van managers en boekingsagenten?

Artiesten zijn op een zeker moment in hun carrière omringd door vrij harde zakenmensen, zoals bijvoorbeeld managers, boekers, platenbazen Muziekwereld nr. 2 - 2018

en professionele adviseurs. Creatieve personen voelen zich dan al snel vreemde eenden in de bijt. En hoe goed bedoeld ook, managers, boekingsagenten of andere professionals die voor je werken, hebben vrijwel altijd een eigen belang! En dat kan lang goed samengaan met het persoonlijke belang van de artiest, maar op een gegeven moment kan het gaan schuren.

Bepaalde keuzes zullen dan onvermijdelijk toch vanuit een eigen perspectief gemaakt worden, keuzes die dan niet matchen met de persoonlijke keuze van de artiest op dat moment.

Terwijl de artiest dacht ‘nee’ te kunnen zeggen of iets vooraf goed geregeld te hebben, blijken bepaalde zaken toch doorgedrukt te kunnen worden. Zoals bijvoorbeeld dat ene optreden of die ene lucratieve tour. Dit zagen we ook in de documentaire over Avicii. Ondanks zijn slechte gezondheid moest hij vanwege verplichtingen toch door, althans in de ogen van zijn management en boekingsagent.

En ouders van jonge artiesten?

Dat een artiest zich met vallen en opstaan ontwikkelt zien we vaker, daar is ook niets mis mee. Die ontdekkingsreis maakt vrijwel iedereen. Wel is het zo dat vooral DJ’s steeds jonger vanuit de studio op het podium belanden. En dat daarbij in relatief korte tijd grote en snelle stappen gemaakt kunnen worden, zonder dat iemand echt de tijd krijgt te wennen aan het nieuwe leven.

Persoonlijke begeleiding is dan erg belangrijk, bijvoorbeeld door ouders en andere mensen uit de persoonlijke omgeving van zo’n jonge artiest. Het is fijn als je als jonge artiest kan terugvallen op een vertrouwde omgeving. In zowel goede als slechte tijden.

Waar kan de vicieuze cirkel toe leiden?

Wat er uiteindelijk met Avicii is gebeurd qua verslaving en depressie is niet alleen te wijten aan de muziekindustrie. Want helaas kunnen ook ‘gewone’ mensen psychische problemen hebben waardoor ze er zelf niet meer uitkomen. Als dan niet snel goede hulp geboden wordt, zien mensen op een gegeven moment het einde van hun leven als enige uitweg. En zelfs met die hulp kunnen sommige mensen helaas niet meer van die uitweg vandaan komen.

Maar gegeven het feit dat bepaalde karaktertrekken aan producers eigen kunnen zijn, is juist extra waakzaamheid geboden bij de transformatie van die producers tot entertainers op het podium. De psyche van producers maakt niet zomaar een draai van 180 graden. DJ’s en producers zijn in zoverre een kwetsbare groep, met de dood van Avicii als wake-up call en triest dieptepunt.

perhelden zijn. DJ’s moeten overal zijn, de sterren van de hemel draaien, continue toffe muziek uitbrengen, tijd nemen voor de fans, actief zijn op social media etc. DJ’s worden op een voetstuk geplaatst. Dat willen wij kennelijk als maatschappij. Volmaaktheid, een perfect leven waarbij je altijd het hoogst haalbare moet nastreven.

Het perfecte leven van perfecte mensen als een Instagram-filter. De dood van Avicii maakt echter duidelijk dat het vooral belangrijk is om open en eerlijk te kunnen spreken over de mentale en lichamelijke gezondheid van artiesten. Het zou geen teken van zwakte maar juist een teken van kracht moeten zijn als iemand zich kwetsbaar opstelt, artiesten voorop. In the end zijn we allemaal mensen, ook onze superhelden-DJ’s. De dood van Avicii laat eens te meer zien dat maatschappelijke bewustwording van mentale en lichamelijke gezondheid van artiesten een noodzaak is en daarom permanente aandacht verdient. Niet alleen in de nasleep van het drama met Avicii, maar voor altijd. Het is in gezamenlijk belang dat we hierover als samenleving een maatschappelijke dialoog blijven aangaan. Laten we vooral zuinig zijn op onze DJ’s en producers, zodat we nog lang van hen kunnen genieten.

Bjorn Schipper is advocaat en oprichter van Schipper Legal

Hoe nu verder in de toekomst?

Wij verwachten nog steeds van DJ’s en producers dat zij een soort su-

in Amsterdam Esther van der Poel is professioneel artiestencoach en oprichter van bureau PACCT in Amsterdam

1. Zie onder andere Dennis Jansen, ‘DJ’s, die gaan maar door. Avicii: veel succes, veel geld, heel veel druk’, AD 23 april 2018, en Rolinde Hoorntje, ‘Miljoenen mensen luisterden naar zijn euforische melodieën, necrologie Avicii (1989-2018) DJ’, NRC 21 april 2018.

2. Bjorn Schipper en Esther van der Poel, ‘Here to stay: op de toppen van het artiestenbestaan. Meer aandacht voor de mentale begeleiding van artiesten’, Muziekwereld 2014-3, p. 30-33.

3. Zie onder andere de Twitter-timeline van de Amerikaanse DJ The Black Madonna en de activiteiten van vrouwennetwerkorganisatie shesaidso.

www.ntb.nl

pagina 31

Auteurscontractenrecht laat nog veel te wensen over tekst: Erwin Angad-Gaur illustratie: Robert Swart Bijna drie jaar geleden trad het nieuwe Auteurscontractenrecht in werking. Een wettelijke bescherming van auteurs en artiesten tegen wurgcontracten en onredelijke contractvoorwaarden.

De wet was een eerste stap, maar het kon nog veel beter, vond ook een deel van de Tweede Kamer. Toenmalig staatssecretaris Fred Teeven deed daarom de toezegging tot een evaluatie na vijf jaar en een bespreking van de tussenstand na twee en een half jaar. Bij het ter perse gaan van dit nummer is de al maanden verwachte brief van het ministerie van Justitie en Veiligheid over die tussenstand nog altijd niet verschenen.

Het zegt wellicht iets over de prioriteit bij het ministerie. Maar misschien nog meer over de beperktheid van wat het de Kamer melden kan. Samen met de collega-organisaties in het culturele veld maakten wij zelf vorig jaar de balans op. De conclusie: tot nog toe kwam er van de nieuwe wet weinig terecht. Juist nu het inkomen van kunstenaars en artiesten bij het ministerie van Cultuur hoog op de agenda staat, is dat een treurige voorlopige conclusie.

Onredelijke bedingen

Zo maakt de wet onredelijke bedingen, zoals oneindige opties, vernietigbaar.

Als voorbeeld van onredelijke contractvoorwaarden werd in de memorie van toelichting (de toelichting op de wet) de contractpraktijk van de (publieke) omroep genoemd: het verplicht stellen van muziekuitgave of zelfs kickbackregelingen tot 80% van het auteursdeel van Buma/Stemragelden bij opdrachtmuziek. De door de overheid gesubsidieerde publieke omroep paste zijn contracten niet aan, in de wetenschap dat de meeste muziekauteurs geen gebruik van het recht op vernietigen durven te maken. Uit gerede angst in het vervolg geen opdrachten meer te krijgen. Ntb, VCTN pagina 32

en collega-organisatie BCMM beraden zich al geruime tijd op een procesgang, waarbij auteurs in een grote groep en dus minder kwetsbaar hun recht kunnen halen. Maar de angst bij auteurs is groot.

Geschillencommissie

Ook voorziet de wet in een Geschillencommissie Auteurscontractenrecht.

Deze werd in onderling overleg tussen vakbonden en brancheorganisaties inmiddels opgericht, maar veel producenten, waaronder opnieuw ook de publieke omroepen, weigeren tot op heden zich bij de commissie in te schrijven. De eerste zaak, een klacht vanuit de filmwereld, werd dit jaar in behandeling genomen.

Ook hier speelt daarnaast hetzelfde probleem: veel artiesten en auteurs passen ervoor hun recht te halen uit angst voortaan als ‘moeilijk’ te boek te zullen staan.

Collectief onderhandelen

Een ander belangrijke mogelijkheid die de wet biedt is het toestaan van collectieve onderhandelingen tussen representatieve organisaties van auteurs en artiesten en brancheorganisaties van producenten over een ‘billijke vergoeding’. Ook hiervan kwam tot op

heden weinig terecht. Alleen Ntb en Kunstenbond traden succesvol met producenten (verenigd in de NVPI) in onderhandeling over redelijke voorwaarden voor artiestencontracten. Een eerste stap, maar tot onderhandelingen over richtlijnen voor minimale redelijke vergoedingen was de NVPI tot nog toe niet bereid. De richtlijnen, te vinden op onder meer de websites van NVPI, Ntb en Kunstenbond, bieden nuttige aangrijpingspunten en geven een richtsnoer voor eventuele procedures bij de rechter of de geschillencommissie. Vervolgonderhandelingen over licentiecontracten en mogelijk ook sessieovereenkomsten zullen dit jaar gevoerd worden. Maar fundamenteel zijn onderhandelingen die de kern, de redelijke vergoeding, buiten beschouwing laten, uiteindelijk niet.

Alleen tussen de verenigingen voor muziekauteurs, waaronder de VCTN als grootste Nederlandse vereniging voor muziekauteurs, en muziekuitgevers vinden momenteel bredere onderhandelingen plaats, naar aanleiding van het ‘Reprobel’-arrest van het Europese Hof. Een uitspraak die auteurs in een positie plaatst thuiskopie- en leenrechtvergoedingen van uitgevers terug te eisen en daarmee biedt wat de wet verzuimt te bieden: een motivatie Muziekwereld nr. 2 - 2018

voor de sterkere marktpartij om te onderhandelen. Pas als producenten, uitgevers of omroepen iets te verliezen hebben door niet in onderhandeling te treden, zullen zij bereid zijn tot een serieus gesprek. Dat was onze kritiek bij de totstandkoming van de wet en blijkt nu ook in de praktijk.

Wat kan en moet er beter?

De wet kan scherper kortom, vooral in de prikkel tot naleving en in de handhaving. Ook kan de overheid in zijn subsidiebeleid redelijke contractvoorwaarden afdwingen. Als grootste financier van de publieke omroep kan het kabinet het handelen naar de geest van de wet verplicht stellen (op straffe van korting op de subsidie) en op eenzelfde wijze kunnen via fondsen onder meer fimproducenten en muziekinstituten tot het afsluiten van redelijke auteurs- en artiestencontracten en festivals tot het betalen van redelijke gages verplicht worden.

De nieuwe minister van Onderwijs, www.ntb.nl

Cultuur en Wetenschap heeft daarmee een belangrijke sleutel in handen tot een werkelijk werkend Auteurscontractenrecht. Naast de minister van Justitie, die aanscherping van de wet zou moeten voorbereiden. De daadwerkelijke evaluatie ligt, na de verlate ‘tussenstand’, nog twee jaar voor ons. De overheid zelf, als opdrachtgever en als subsidiegever, kan belangrijke stappen zetten om de wet alsnog, ook in huidige vorm, tot leven te brengen.

Eigen boezem

Maar, hand in eigen boezem: kunnen wij zelf er meer aan doen? Ntb en VCTN onderhandelen met producenten en muziekuitgevers. Dat levert

enige (tot nog toe bescheiden) resultaten op. Maar juridische actie moet nog ondernomen worden. Het overtuigen van onze leden, ook zichtbaar deel te nemen aan juridische procedures, om een eerlijke beloning af te dwingen, zal de komende periode een belangrijke prioriteit moeten zijn. De overheid kan niet alles voor ons doen. Hoe moeilijk ook, wij zullen ook zelf onze rechten moeten gaan halen. Samen staan we sterk!

Een oproep daarom aan de overheid niet louter wetgeving uit te vaardigen, maar er ook in haar beleid naar te handelen. Maar ook het voornemen zelf met onze achterban(nen) harder in actie te komen. Dat is de missie voor de komende twee jaar.

pagina 33

FESTIVAL LINE UP

AMERSFOORT JAZZ ALL STAR JUBILEE BAND FT. ERIC ALEXANDER & RONNIE CUBER (USA) | METROPOLE ORKEST BIG BAND O.L.V. MIHO HAZAMA (USA) - TRIBUTE TO MONK | ERIC VLOEIMANS & BERT VAN DEN BRINK | PAUL VAN KEMENADE & JASPER VAN ‘T HOF | TRIO PETER BEETS FT. ERIC ALEXANDER & RONNIE CUBER (USA) | HIND HAKKI XXL | KIM HOORWEG FT. ANTON GOUDSMIT | AMSTERDAM KLEZMER BAND & SÖNDÖRGÖ (HUN) | URIEL HERMAN QUARTET (ISR) | MARCO MEZQUIDA TRIO (ESP) | LICKS & BRAINS BIG BAND FT. ERIC VLOEIMANS | SOUND OF SIAM FT. KOH MR.SAXMAN (THA) | SHIRMA ROUSE (RABOBANK’S CHOICE) | SILVIA PÉREZ CRUZ & MARCO MEZQUIDA (ESP) | JULES DEELDER & BORIS VAN DER LEK - DEELDELIRIUM | PETER BEETS & RONNIE CUBER (USA) | BOMBAY CONNECTION ORCHESTRA (NLD/IND) | STORMVOGEL | BOHEMIAN GROOVE ORCHESTRA FT. JOSEPH BOWIE (USA) | ZANDSCAPE FT. DEBORAH J. CARTER (USA) | ROYAL FUNK FAMILY | COAL HARBOUR | BITCHES BREWERY FT. HERMINE DEURLOO, PHAEDRA KWANT, CORRIE VAN BINSBERGEN, SUN MI HONG | THIJS BORSTEN & ADAM SIMMONS (AUS) | PLASTIK.SOLDIERS | DIRECTORS INVITE INTERNATIONAL SUMMIT FT. ERIC ALEXANDER (USA) | MASHA BIJLSMA FT. TONY LAKATOS & BART VAN LIER | MRS HIPS | BRANDON ALLEN/BAS VAN LIER QUARTET FT. ELINE GEMERTS | LOUIS! WHAT A WONDERFUL WORLD | BIG BAND ON THE MOVE - AMERSFOORT GRANDMASTERS FT. LEO JANSSEN | SOUTH AFRICAN ALL STARS (ZAF) | RUBY’S PARANOIA | PETER BEETS - HENK MEUTGEERT NEW JAZZ ORCHESTRA | FLEXBAND FT. ERIC VLOEIMANS | CONVOI EXCEPTIONAL | ROBERT KOEMANS TRIO - OBSERVANT JAMSESSIONS AMERSFOORT JAZZ HERITAGE WALKS RED! FT. GIDEON TAZELAAR | APOLLO ARTVARK DOUBLE QUARTET (GBR/NLD) | TILTAN FT. DAVID GOLEK | IZALINE CALISTER & ED VERHOEFF FT. ANGELO VERPLOEGEN | BARDITUS FT. WIEKE GARCIA & OENE VAN GEEL | SANNE RAMBAGS | DONALD SIMOEN TRIO | BAI KAMARA JR (BEL) YOUNG VIPS KIKA SPRANGERS QUINTET | SEBASTIAAN VAN BAVEL TRIO FT. VERA NAUS & JASPER BLOM | BUMA BOY EDGAR MARTIN FONDSE ACOUSTIC TRIO FOCUS ON BELGIUM JEF NEVE ’SPIRIT CONTROL’ | DE BEREN GIEREN (BEL) | LABTRIO (BEL) | SCHNTZL (BEL) | HUS & THE NEXT GENERATION (BEL) | JEF NEVE - PIANO SOLO | ERIC VLOEIMANS & TUUR FLORIZOONE (BEL) SENA PERFORMERS INTERNATIONAL JAZZ LAUREATES LAURA PERRUDIN (FRA) | KIKA SPRANGERS LARGE ENSEMBLE (NLD) | EAKPIYA SANPOND (THA) | DAAHOUD SALIM QUINTET (ESP) | IVAN MAZUZE QUINTET (NOR/MOZ) | JIN JIM (DEU) | THANDI NTULI (ZAF) | NTANDO NGCAPU (ZAF) | DARREN ENGLISH (ZAF) | NIKOLAY MOISEENKO QUARTET (RUS) | JAZZAMBOKA (CAN) | JAMES MACAULAY (AUS) | DOCK IN ABSOLUTE (LUX) | THE BOP COLLECTIVE (ESP) NATIONAL ARTIST IN RESIDENCE ERIC VLOEIMANS INTERNATIONAL ARTIST IN RESIDENCE ERIC ALEXANDER (USA) AND MORE

Fotografie: BAS Fotografie | Cesar Luca Damo | Cees van de Ven | Shitomichi | Jimmy Katz | Alexander Popelier

pagina 34

Muziekwereld nr. 2 - 2018

24 - 27 MEI 2018

24 - 27 MEI 2018

4 DAYS OF WORLD JAZZ

350 ARTISTS | 20 COUNTRIES | 80 CONCERTS | 14 VENUES www.amersfoortjazz.nl

www.ntb.nl

pagina 35

HAALT MEER UIT MUZIEK

MUZIEK MAAK JE NIET VOOR NIETS In het dagelijks leven kunnen we niet zonder muziek. Voor heel wat winkels, restaurants, cafÊs, radiostations en televisieprogramma’s maakt muziek het verschil. En als jij als artiest, sessiemuzikant of producent mee hebt gewerkt aan die muziek, dan heb je recht op een vergoeding. Is jouw muziek uitgezonden op radio of TV? Meld je dan nu aan bij Sena. Wij zorgen dat jij krijgt waar je recht op hebt, zowel binnen als buiten Nederland. Want muziek is tenslotte grenzeloos. www.sena.nl

column

Bart Wirtz

Niet op waarde geschat

www.ntb.nl

Acteur Gijs Scholten van Aschat schreef onlangs in de Volkskrant over de Fair Practice Code. Een goed stuk over de noodzaak van deze intentiecode voor de cultuursector, bedoeld om de omstandigheden van kunstenaars te verbeteren. Het musiceren, dansen en acteren wordt namelijk vaak weggezet als een leuke hobby, terwijl wij tegelijkertijd best weten dat er – om deze beroepen goed te kunnen uitoefenen – zo ontiegelijk veel tijd in gaat zitten. Daarom de volgende oproepen aan betrokkenen: - Aan de musical-iconen (met een geschat vermogen van € 1-6 miljard): wees zuinig op de mensen die aan de basis staan van een goede show. Ik begrijp dat er veel mensen rondlopen die makkelijk vervangbaar zijn en dat daarom de salarissen laag kunnen worden gehouden. Maar € 125,- bruto voor een muzikant of voor een danser vind ik redelijk laag vergeleken met de sterren uit de musical.

Bovendien zijn steeds meer artiesten freelancers met geen enkele zekerheid en/of pensioenopbouw. Vooral als danser is je houdbaarheidsdatum beperkt en het verbaast me dan ook elke keer dat deze groep, die fysiek zo veel geeft, er zo weinig voor terug krijgt.

- Aan kroegbazen die hun muzikanten en bands zwaar onderbetalen (gages van € 30,- tot € 60,- p.p. zijn geen uitzondering).

Vaak wordt het argument ‘marktwerking’ er bij dit soort gelegenheden ingegooid. ‘Ze willen toch spelen voor € 30,-.’ Ja inderdaad, het aanbod is aanzienlijk veel groter dan de vraag, maar het gaat hier toch ook om morele verantwoordelijkheid. Als er fabrieksarbeiders worden onderbetaald zijn daar ook regelingen voor. Waarom geldt voor musici niet hetzelfde? Probeer af en toe entrée te heffen, of ga met de pet rond en creëer een gelegenheid waarbij het publiek luistert naar

de muziek zodat deze automatisch meer waarde krijgt.

- Aan beleidsmakers, subsidiegevers en festivalorganisaties: zorg dat er een voorwaarde hangt aan een subsidie. Men komt in aanmerking voor dit geld, mits men de artiesten een minimum van € 250,- betaalt.

Dit gebeurt in sommige gevallen al en dat vind ik een goede zaak. Zo betalen de VIPpodia al jarenlang volgens een vastgestelde BIM-norm aan hun bands en verleent het fonds van Sena Performers alleen subsidie aan evenementen als ze de artiesten naar behoren betalen. Ik vind het bizar dat bijvoorbeeld Noorderslag, een van de grootste festivals van Nederland, z’n bands alleen een reiskostenvergoeding betaalt (en soms dat niet eens!). De horeca in Groningen verdient miljoenen, de crew, organisatie en technici krijgen lekker betaald, maar de artiesten moeten spelen omdat het goede promotie is voor hun band…

- Aan de artiesten zelf: we zijn niet zakelijk.

We willen graag spelen. Dat is onze makke, we laten ons daardoor snel misbruiken. Tegelijkertijd denk ik dat er veel mensen zijn die niet graag naar buiten komen met de erbarmelijke gages, evenals de slechte omstandigheden waarin we soms verkeren, omdat er angst is die gig te verliezen. Ik denk echter dat het goed is om dit wel te delen. Vaak hebben mensen om ons heen namelijk geen enkel besef van wat er speelt. Door meer openheid en betere communicatie kunnen we dan hopelijk van onze hobby een eerlijk beroep maken.

Bart Wirtz is saxofonist en bracht onlangs zijn vierde album Beneath the Surface uit. Hij presenteert samen met Rolf Delfos wekelijks het programma ‘Dutch Jazz’ op SublimeFM

pagina 37

Interview met

Onder de leden Jacob de Haan Componist en dirigent Jacob de Haan brak eind jaren tachtig door met het schrijven van symfonische blaasmuziek en wordt nu het meeste gespeeld in binnen- en buitenland. Het leverde hem onlangs de Buma Classical Award op.

Wat doe je nu?

Componist en dirigent Jacob de Haan doet niet aan valse bescheidenheid. Als het gaat om symfonische blaasmuziek, ‘is hij al jarenlang wereldwijd de nummer 1’. Dat hij in maart de Buma Classical Award won, heeft hem dan ook niet echt verrast, al is hij er wel heel blij mee. ‘Daarnaast is het een erkenning van mijn oeuvre’, aldus De Haan, die de afgelopen vijfendertig jaar honderden composities heeft geschreven voor blaasmuziek en koren. Werk dat hij vaak ook zelf mag dirigeren: meestal staat hij in de weekenden ergens in Europa op een podium als gastdirigent. ‘Dan ben je vrijdagavond aan het repeteren met een soms nog wat onwennig orkest om de zondag daarop op te treden.

Dat is soms stressvol, maar altijd genieten.’

Toonaangevend zijn in de blaasmuziek was niet wat de jonge De Haan voor ogen had. Na zijn studie aan het Stedelijk Conservatorium in Leeuwarden, had hij de ambitie ‘om zijn bestaan te vullen met muziek’. Een breed uitgangspunt, dat rond zijn vijf-

entwintigste leek neer te komen op muziekles geven ‘aan klassen met dertig of meer leerlingen, spelen in bandjes en composities schrijven die wellicht zouden worden opgepikt’. Dromen dat zijn stukken hem zouden katapulteren naar een vrij bestaan als muzikant, deed hij niet. ‘Ik dacht er niet zo over na wat het me zou kunnen brengen.’

Hij zei de school met de propvolle klassen vaarwel toen zijn filmmuziekachtige composities, een combinatie van klassieke muziek en pop, eind jaren tachtig onverwacht aansloegen.

Binnen- en buitenland waren bijvoorbeeld erg te spreken over Oregon (1989), dat gaat over treinen die door het landschap razen en ‘door heel veel dirigenten werd opgepakt’. Of Ammerland (2001), dat handelt over een zonnige oktoberdag die mistig begint aan het Zwischenahner Meer in de streek Ammerland (Niedersachsen). Vooral de Amerikanen lopen hier mee weg: harmonieorkesten op high schools kunnen er geen genoeg van krijgen.

De Buma-inkomsten begonnen

zodoende aardig op te lopen, vertelt De Haan. ‘Ik kon er goed van leven. Wel vroeg ik me af of het over twintig jaar ook nog wat zou opbrengen. Een onmogelijk vraag natuurlijk, muzikanten met wat succes herkennen dat wel.’

Het wereldwijde web bleek een onverwachte bondgenoot.

Dankzij het oprukkende internet boorde hij in de jaren negentig een tweede bron van inkomsten aan: dirigeren op diverse plekken in Europa. ‘Opdrachtgevers konden mij vrij gemakkelijk vinden. Voorheen was dat een stuk lastiger, de drempel lag hoger, je moest een gids erbij pakken en bellen en zo. De afgelopen tien, vijftien jaar zijn daar de sociale media bijgekomen. Er zijn nu periodes dat ik de hele wereld over reis, maar meestal sta ik alleen in het weekend op het podium, bijvoorbeeld in Italië of Estland.’

Als hij dan maandag weer thuiskomt, schaaft hij verder aan zijn composities in opdracht.

Hiervoor duikt De Haan meestal in de lokale historie en folklore.

Want een opdrachtgever stelt het op prijs als dat in het stuk tot uiting komt. ‘Heerlijk werk, want

je kunt je fantasie de vrije loop laten gaan.’ Zo raadpleegde hij in 2016 voor een dorpje in de Italiaanse provincie Pisa YouTubebronnen over de beroemde scheven toren. De filmpjes brachten hem op het idee om het ritme en de toonhoogte van de klokken - en de volgorde waarin ze klinken - te verwerken in zijn compositie. ‘Daarnaast komt het “scheve” van de toren in het stuk tot uiting. Hiervoor laat ik op bepaalde momenten sommige instrumenten chromatisch naar beneden spelen, terwijl andere op dezelfde toonhoogte blijven.

Het is soms puzzelen, maar als alles op zijn plek valt ben ik gelukkig.’

Heb je wat aan de Ntb gehad?

De Haan is sinds enkele jaren lid van de Ntb. Een zakelijk geschil over auteursrechten bracht hem in contact met de bond.

‘Ik wil daar niet veel over kwijt,

foto: Marcel Fossen

pagina 38

Muziekwereld nr. 1 - 2018

Interview met

behalve dan dat ik dankzij de voorlichting een plan van aanpak kon ontwikkelen. Daar ben ik de Ntb dankbaar voor.’ Nu hij lid is, geeft het hem een geruststellend gevoel dat hij altijd een beroep kan doen op de bond. ‘Neem bijvoorbeeld wanbetalers. Ik heb het tot nog toe altijd weten op te lossen, maar het is wel fijn dat je in het uiterste geval de Ntb kan inschakelen.’

De ouder en wijzer geworden De Haan zou de jonge nu voorhouden: lid worden van een bond moet je doen, ook al heb je er niet direct profijt van. ‘Als je jong bent, kijk je wat meer naar de korte termijn. Ook speelt geld een rol, een lidmaatschap moet je wel kunnen betalen.

Maar bonden zijn ontzettend belangrijk, als muzikant kun je op een zeker moment in de problemen komen. Bovendien is er ook profijt dat meer indirect is, bijvoorbeeld als het gaat om het auteurscontractenrecht.’

Wat De Haan nou nog eens goed uit wil zoeken met hulp van de Ntb: hoe hij geld kan verdienen aan zijn YouTube-views. Bij zijn Concerto d’Amore staat de teller bijvoorbeeld op twee miljoen klikjes. ‘Tegelijkertijd zijn dit ook reclamefilmpjes. Dus ik wil uploaders ook niet afschrikken en voorkomen dat filmpjes verwijderd worden. Met hulp van de Ntb vind ik vast en zeker een manier om dit op te lossen.’

Jeroen Akkermans

www.ntb.nl

Jacob de Haan foto: Rene Türk - Lumiere studio

pagina 39

Belastingen

Producer rakenDra Smit geeft voorlichting over muziekproducties. Dus over zaken als opnametechniek, de betrokken rechten, contractvormen, exploitatie etc. Leden van de Ntb kunnen hem op maandag en dinsdag benaderen met al hun vragen op dit gebied. Veel van de gestelde vragen komen steeds weer terug. Een aantal hiervan beantwoordt hij in deze rubriek.

Eerste Hulp Bij Opnamen Wat is ook alweer precies een geluidsopnamestudio en heb je die tegenwoordig nog wel nodig?

Ik begin met een lekker droge definitie: Een geluidsopnamestudio is de plek waar geluidssignalen worden vastgelegd op een geluidsdrager (de opname), waarna de opgenomen signalen wel of niet worden bewerkt met allerhande technische hulpmiddelen (de mix).

De twee bovenbeschreven functies, opname en mix, zie je ook terug in de indeling van de traditionele opnamestudio. Die bestaat grofweg uit twee onderdelen: de opnameruimte(s) en de controlekamer.

In de opnameruimte vind je alles wat direct met de opname zelf te maken heeft zoals microfoons, koptelefoonfaciliteiten, gitaar­ versterkers, vleugels, orgels en soms kilometers aan kabels. De kwaliteit van de gebruikte microfoons, bekabeling, instrumenten etc. speelt een belangrijke rol in het uiteindelijke klankresultaat.

Ook belangrijk zijn de akoestische kwaliteiten van de opnameruimte zelf. In de controlekamer vind je vier onderdelen. De mengtafel, de multitrackrecorder(s), de diverse effectapparatuur en de afluistering.

De mengtafel speelt in het traditionele opname- en mixproces technisch gezien de centrale rol. Tijdens de opname komen geluidssignalen via de mengtafel binnen en worden dan, eventueel versterkt en bewerkt, naar de multitrackrecorder gestuurd. Gelijktijdig moet via de mengtafel een monitormix naar de muzikanten in de opnameruimte gestuurd worden zodat ze zichzelf en elkaar kunnen horen.

Hetzelfde geldt in de controlekamer voor de geluidstechnicus en producer. De mengtafel is tijdens de opname dus een echte signaal­ distributeur.

Tijdens de mixfase krijgt de mengtafel een andere functie en doet hij zijn naam eer aan door alle tracks bij elkaar te mengen tot een stereo-opname. Alle multitracksignalen krijgen hun plaats in het stereobeeld. Er worden allerlei effecten op losgelaten, de klank-

pagina 40 www.ntb.nl

kleur wordt bewerkt met toonregeling, de onderlinge verhoudingen worden afgesteld etc.

Maar heb je ze tegenwoordig nog wel nodig, die dure ingewikkelde opnamestudios? Het antwoord is ja en nee. De bovenbeschreven functies van de mengtafel, multitrackrecorder en effectenapparatuur zijn tegenwoordig voor iedereen beschikbaar in de vorm van zogenaamde DAW’s. Dit zijn computerprogramma’s als Pro Logic, Pro­ Tools, Cubase en Ableton-Live. Daarmee kun je theoretisch gesproken professioneel muziek opnemen en mixen. In de praktijk echter dien je dan over behoorlijk wat ervaring op dit gebied te beschikken.

Je hebt voor akoestische opnamen nog steeds een goede ruimte en microfoons nodig. De afluistering is ook zeer kritisch. Als je namelijk een betrouwbare mix wilt maken die overal goed klinkt, heb je niet genoeg aan een professionele koptelefoon.

Of je een traditionele studio nodig hebt is ook afhankelijk van de muzieksoort, de bezetting, de opnameprocedure en het doel van de opname.

Bij jazz en klassieke muziek wordt alles in een keer ingespeeld door het gehele orkest of ensemble. In die gevallen zul je echt op de traditionele manier moeten werken in een professionele studio of op locatie. Ook op locatie zul je het meestal niet redden met twee microfoons en een laptop met ProTools.

Dit in tegenstelling tot pop/rock bijvoorbeeld waar tegenwoordig veel van de de pre-productie gedaan wordt op laptops en een kwa­ liteitsmicrofoon. Meestal worden dan alleen nog maar de eindmix en eventuele ingewikkelde opnamen in een opnamestudio gedaan.

De smaken Dance, EDM en Urban zijn als het ware geboren in de computer. Toch wordt ook hier, als er budget voor is, de mix gedaan in een studio met in ieder geval een betrouwbaar afluistersysteem en ervaren technicus/producer. Gewoon omdat het dan toch veel vetter klinkt!

Muziekwereld nr.pagina 2 - 2018 40

Ntb-verzekeringen

Op maat Hoe zit het met verzekeringen bij een zelfstandige?

Je verdiepen in de risico’s die je loopt als zelfstandig onder­ nemer is absoluut een must.

Een vergissing of fout is snel gemaakt en kan zeer grote financiële gevolgen hebben.

Stel je eens voor dat je je kost­ bare instrument laat vallen tijdens een optreden, of dat er iemand struikelt over de bedrading van je apparatuur.

Als zelfstandig ondernemer heb je vaak te maken met een hoge werkdruk maar wij raden je toch aan om eens even stil te staan bij de risico’s van je vak.

Speciaal voor de leden die het druk hebben als ondernemer heeft de Ntb een verzekeringspakket waarin gemak en eenvoud kenmerkend zijn. Voor je instrumenten en apparatuur kan je de Ntb-instrumentenverzekering afsluiten. Je hoeft slechts een opgave te doen van de instrumenten die je wilt verzekeren en het is geregeld. Ze zijn daarna overal verzekerd, ook bij optredens in het buitenland. Uitgezonderd is alleen diefstal uit een auto. Een auto is relatief eenvoudig open te breken, daarom is het onbeheerd

achterlaten van spullen in een auto niet verstandig. Verzekeraars keren in deze gevallen meestal niet of heel beperkt uit.

Heb je een instrumentenverzekering, dan is het van groot belang om je verzekering actueel te houden. Koop of verkoop je instrumenten, meld dit dan direct, liefst per mail via ntb@vdroest. nl. Alleen de instrumenten die je hebt opgegeven zijn verzekerd.

Voor gemak zorgt ook de Ntbaansprakelijkheidsverzekering.

Deze maakt geen onderscheid in welke hoedanigheid de schade wordt veroorzaakt. Naast de particuliere aansprakelijkheid dekt deze verzekering ook de zakelijke activiteiten tijdens bijvoorbeeld lesgeven of optredens. Ook de doorlopende reisverzekering die de Ntb biedt, kent geen onderscheid tussen particuliere en zakelijke reizen. Door de combinatie van particuliere en zakelijke risico’s op één polis voorkom je

discussies in geval van schade.

Op deze manier helpen wij de ondernemer met de drukbezette agenda.

Uiteraard behoren ook de autoverzekering en de brandverzekering tot het Ntb-verzekeringspakket. Deze worden met forse korting aangeboden. Kijk maar eens op het ledengedeelte van de Ntb-website voor meer informatie, voor een premieberekening of voor het afsluiten van een Ntb-polis. Deze polissen bieden dekking in zowel particuliere als zakelijke omstandigheden Uiteraard kunnen ook Ntb-leden die in loondienst werkzaam zijn profiteren van de voordelen die het Ntb-verzekeringspakket te bieden heeft. Raadpleeg hiervoor de ledenservice op www.ntb.nl, onderdeel Ntb-verzekeringen.

Voor meer informatie kan je ook contact opnemen via email: ntb@vdroest.nl.

Heeft U speelproblemen, vermoeidheidsklachten of pijn?

Het Ntb-pakket: Doorlopende Reisverzekering Instrumentenverzekering Inboedelverzekering Aansprakelijkheidsverzekering Aansprakelijkheidsverzekering-Combi Uitvaartverzekering Autoverzekering Opstalverzekering Zorgverzekering www.ntb.nl

Dispokinesis = het vrij kunnen ­beschikken over houding en beweging. Ontwikkeld door een musicus voor musici.

Meer informatie: Dianne Bolte, Dispokinesispraktijk: tel. 026 445 34 84 Zie ook: www.dispokinesis.nl

Speciale verzekeringssite Voor uitgebreide informatie over het Ntb-verzekeringspak-

ket is een speciale internetsite ingericht. Deze is te bereiken via de ledenservice van de Ntb-site. Momenteel wordt deze verzekeringssite opnieuw gebouwd. Dat kan enige problemen opleveren. Heb je vragen, mutaties of wil je nieuwe verzekeringen afsluiten, mail dan naar ntb@vdroest.nl. Binnenkort hopen we de nieuwe verzekeringssite te introduceren. pagina 41

Interview met

Fiscale en administratieve dienstverleners, ook voor ZZP-ers Zakelijke kracht en persoonlijke aandacht Specialisten in artiestenzaken zoals: · belastingaangiften

·

· jaarrekeningen

Bezoek- en postadres: Zielhorsterweg 57 3813 ZX Amersfoort Tel.: 033-489 29 30 Fax: 033-445 02 20 info@bouwmanveldhuijzen.nl pagina 42

Muziekwereld nr. 2 - 2018

- ingezonden mededelingen -

- ingezonden mededeling -

open source network for the dutch world music industry

consulting, promotion research & policy development World Blend CafĂŠ network meetings

Dutch World Directory guide for world music in the Netherlands worldmusicforum.nl

Wij weten wat er speelt!

Word nu lid!

www.ntb.nl of bel: 020 620 31 31

Wat heb je aan de Ntb? • Juridische check contracten.

• Rechtsbijstand bij problemen met opdrachtgevers, inning achterstallige gages en weigering uitkeringen.

• Goedkoopste instrumentenverzekering met (wereld)dekking bij optredens.

• Begeleiding en advies over: de rechtsvorm die het beste bij je bedrijf past, belastingen en ouderdomspensioen.

• Zakelijke kennis van en netwerk binnen de muziek- en podiumwereld.

• Goedkope factureringsservice en loonadministratie optredens via artiestenverloningen.nl.

vakbond voor musici en acteurs

• Advies op maat over opbouw (muziek)carrière of lespraktijk, aanvragen van subsidies, maken van geluidsopnamen/cd’s.

De Ntb is dé vakorganisatie voor musici