Muziekwereld 4 2016

jaargang 97

nummer 4 - 2016

Theater-special

- Checklist boekingscontract - Wet DBA: voorlopig geen boetes voor zzp’ers en opdrachtgevers - Herijking CAO Nederlandse Orkesten - Ruzie in de band

vakbond voor musici en acteurs

Goede voornemens Het jaar is bijna om. Zelfs de inmiddels traditionele Zwarte Pietendiscussie ligt weer achter ons (een onderwerp dat bijna te gevoelig is geworden om enkel al te benoemen).

Wat rest zijn de donkere dagen van december. Een mooie tijd voor reflectie en een dankbaar tijdstip voor ieder blad.

De mogelijkheden voor de redactie zijn bijna te divers: een perfecte gelegenheid zowel vooruit, als achterom te kijken; een mogelijkheid voor overdenking, voor achtergrond of voor gewoon een mooie special.

De Muziekwereld voor u houdt het midden: veel aandacht voor het theatercircuit, met lichtende voorbeelden en bad practices. Enkele blikken naar de toekomst (het orkestenbestel) en terugblikken van onder meer Stan Rijven en Frank van Wanrooij. Daarnaast onder meer: een pleidooi voor mediation bij conflicten binnen de band, de noodzaak van goede verzekeringen en (laten we de muziek zelf te midden van het zakelijke, de oliebollen en het vuurwerk niet vergeten): recensies van diverse nieuwe releases.

We hopen een geslaagde mix.

Dit gezegd zijnde, hier in het redactioneel, hetzelfde dilemma. Wat schrijft men op de rand van het nieuwe jaar; een simpele inventarisatie van het voorliggende blad, of een kleine ‘nieuwjaarsspeech’.

Ik houd het op het volgende: op de drempel, een kleine lijst met goede voornemens (wensen misschien) voor 2017.

Wij wensen ons: 1. Een nieuw kabinet, met aandacht (en budget!) voor cultuur;

colofon Muziekwereld is het blad van de Ntb, vakbond voor musici en acteurs Keizersgracht 317 1016 EE Amsterdam T : 020 – 620 3131 F : 020 – 620 2508 E : info@ntb.nl I : www.ntb.nl

vakbond voor musici en acteurs

De Ntb is op werkdagen telefonisch bereikbaar tussen 12:00 en 17:00 uur. U kunt uw vragen en andere zaken ook per fax of email aan ons voorleggen. omslag: Nel Oskam foto: Minke Faber

Redactioneel

2. Een overeenkomst tussen NVPI, Ntb en FNV over redelijke contractvoorwaarden bij platencontracten (de onderhandelingen lopen gestaag door); 3. Een gedeelde visie met werkgevers en podia op een eerlijk inkomen voor musici; 4. Na het Sena Performers SoCufonds, het NORMA-fonds en (na lange lobby van Ntb en VCTN vanaf januari eindelijk) Buma Cultuur: een minimumgagenorm in de subsidievoorwaarden van ook het Fonds Podiumkunsten (spelen voor een kratje bier op gesubsidieerde podia moet afgelopen zijn!); 5. En voor de Ntb zelf: meer producten voor de leden en (voorlichtings)bijeenkomsten in het land.

In 2017 zult u de Ntb vaker in het land kunnen ontmoeten, maar blijvend is uiteraard ons blad, de E-nieuwsbrief en informatie via Twitter, onze service aan leden, onze advisering en ons lobbywerk.

Net zoals onze leden zullen ook wij het komend jaar niet stil zitten.

Wij wensen u een goed uiteinde en kijken uit naar een prachtig en muzikaal 2017.

Proost!

Erwin Angad-Gaur Secretaris Ntb en VCTN

Redactie: Erwin Angad-Gaur (hoofdredacteur) Ruud Zinzen (eindredacteur) Anita Verheggen Met medewerking van: Jeroen Akkermans, Alexander Beets , Maarten van Denderen, Mark Gerrits, Ko van Gorsel, Hannah Hoogenbos, Ellister van der Molen, Stan Rijven, Bjorn Schipper, Cees Schrama, rakenDra Smit, Jimmy Tigges, Eloy Veldhuijzen en Bart Wirtz Illustraties Robert Swart Fotografie: Minke Faber Basisvormgeving / Lay-out: Robert Swart Drukwerk Senefelder Misset, Doetinchem

Inhoud

Muziekwereld nr. 4 – 2016

kort nieuws

4 Wat speelt er?

Theater-special

6 ‘Als het slecht gaat met de artiesten, gaat

het ook niet goed met ons’ 12 Hoe organiseer je een theatertoer en

vermijd je de valkuilen?

17 De favoriete compositie van…

orkesten 18 CAO Nederlandse Orkesten:

welke route?

Vers geperst 20 cd-recensies 20 Casey’s Column 24 Op jazzexpeditie naar Zuid-Afrika 27 VCTN-nieuws

EHBO 29 Kleine vergoedingsregeling en

Naburig Recht

pag. 6

column Stan Rijven

30 Ritmundo - Good & Bad practices

DDJF 31 Checklist boekingscontract

verzekeringen 32 Better safe than sorry

column Bart Wirtz 37 Meer ruimte

fiscaal 38 Handhaving op de wet DBA opgeschort

conflicten 40 Ruzie in de band

muziekonderwijs 42 De bezuinigingsronde van Nederland 43 Alvorens en Dringende waarschuwing

Onder de leden 44 Frank van Wanrooij

Ntb-verzekeringen 47 Decembermaand – Zorgverzekerings(stress)maand

pag. 24

pag 40.2

Ntb

Bestuur

Alexander Beets (voorzitter), Erwin Angad-Gaur (secretaris), Will Maas (penningmeester), Daan van der Bruggen, Ad Hoendervangers, Bert Ruiter, Simone Vierstra

Bureau

Administratie en helpdesk Caroline Beukenkamp c.beukenkamp@ntb.nl Ruud Zinzen r.zinzen@ntb.nl Financiële administratie Martijn Jansen m.jansen@ntb.nl Communicatie en events Susan Leliveld s.leliveld@ntb.nl

Juridische zaken/contracten Rechtspositionele zaken/contractscreening/ advisering rechtsvormen beroepspraktijk: Annemarieke Schulte a.schulte@ntb.nl Michel Blom m.blom@ntb.nl Auteurs- en Naburige Rechten/ screening cd- en uitgavecontracten: rakenDra Smit r.smit@ntb.nl Erwin Angad-Gaur e.angad-gaur@ntb.nl Anita Verheggen a.verheggen@ntb.nl EHBO-project (over cd/dvd-producties) rakenDra Smit r.smit@ntb.nl CAO’S Mark Gerrits (orkesten, muziekonderwijs en muziekdramatische kunst) m.gerrits@ntb.nl

Verzekeringen/belasting/Muziekwereld Ruud Zinzen r.zinzen@ntb.nl Werkgebieden Lichte muziek en artiesten: Anita Verheggen a.verheggen@ntb.nl rakenDra Smit (pop) r.smit@ntb.nl Orkesten: Mark Gerrits m.gerrits@ntb.nl Kamermuziek: Anita Verheggen a.verheggen@ntb.nl Muziekdramatische kunst: Mark Gerrits m.gerrits@ntb.nl Muziekonderwijs: Mark Gerrits m.gerrits@ntb.nl Acteurs: Erwin Angad-Gaur e.angad-gaur@ntb.nl

kort nieuws

Wat speelt er?

Fonds Podiumkunsten gaat multidisciplinair werken Het Fonds Podiumkunsten zal per 1 januari 2017 de indeling naar disciplines loslaten en alle regelingen (exclusief de meerjarige activiteitensubsidie) multidisciplinair uitvoeren. Dat betekent dat bij de productiesubsidies voor gezelschappen en makers de schotten tussen de disciplines in de aanvraagprocedure worden

weggehaald. In 2016 waren er bij de productiesubsidie drie aanvraagrondes per jaar met per ronde een aparte commissies voor theater, dans, muziek en muziektheater. In het nieuwe jaar gaat het fonds over op vijf aanvraagrondes, waarin alle disciplines naast elkaar en door elkaar heen worden behandeld. Er is dan één budget voor alle projecten en een (multidisciplinaire) commissie die al die aanvragen behandelt. Binnen de podiumregeling zijn alleen de popregelingen op een genre gericht en dat zal niet veranderen. De andere regelingen voor podia zijn al multidisciplinair.

Ontslagcommissie CAOKE (‘SOK’): pionierswerk in de culturele sector Als eerste en enige heeft de branche kunsteducatie een afwijkende ontslagvolgorde opgesteld en hiervoor een aparte commissie opgericht. Caopartijen hopen hiermee te voorkomen dat ontslag van een docent het schuiven van leerlingen met zich meebrengt, hetgeen in de praktijk vaak leidt tot meer opzeggingen. Per 1 oktober 2016 is de SOK ingesteld.

Deze commissie is bevoegd de werkgever toestemming te geven voor het ontslaan van een docent vanwege bedrijfseconomische redenen.

Hierin neemt de commissie de taak van het UWV over. De afwijkende ontslagvolgorde is vooralsnog (met een afwijkende looptijd ten opzichte van de CAO) tot 1 juli 2017 mogelijk. Tussendoor evalueren sociale partners of het nodig is de afwijkende ontslagvolgorde aan te passen of dat een eventuele beëindiging nodig is. De weg

pagina 4

Het staat een podium vrij om zelf te kiezen waarvoor wordt aangevraagd.

eerste prioriteit de positieve beoordelingen vanuit het Fonds Podiumkunsten.

Nog eens € 10 miljoen extra voor cultuur Er wordt een bedrag van € 10 miljoen extra vrijgemaakt voor de Nederlandse cultuursector.

Dit bedrag kan minister Bussemaker, op basis van de adviezen van de Raad voor Cultuur en de besluiten van de Cultuurfondsen, verdelen onder de culturele instellingen en gezelschappen die een positieve beoordeling hebben gehad en aan wie nog geen toereikende subsidie is toegekend. Met als

naar de sectorcommissie staat alleen open voor ontslag van docenten van leden van Cultuurconnectie. Voor deze groep bestond immers een uitzondering onder het oude recht en zijn er specifieke redenen om een afwijkende ontslagvolgorde te hanteren. Leden van Cultuurconnectie moeten in deze gevallen naar de commissie in plaats van het UWV om een ontslagvergunning te verkrijgen. In alle andere gevallen verloopt het ontslag als vanouds via het UWV of de kantonrechter.

Bijstand bij ontslag Belangrijk voor Ntb-leden werkzaam voor een instelling waar de CAOKE van toepassing is: als je als docent werkzaam bent en je dreigt te worden ontslagen, zoek dan contact via info@ntb.nl en vraag om bijstand.

Sena Muziekproductiefonds in 2017 Ook in 2017 kunnen professionele musici een aanvraag doen bij het Sena Muziekproductiefonds.

De deadlines voor de aanvragen in 2017 zijn: 12 maart, 11 juni en 12 november. Het fonds biedt musici, die hun opnamen in eigen beheer willen uitbrengen, de kans om met subsidie een kwalitatief hoogwaardige geluidsopname te maken. Je kunt maximaal € 5000 aanvragen om de productiekosten van geluidsopnamen te financieren. Tweederde van dit bedrag is een subsidie en éénderde een renteloze lening. Aanvragers moeten het geleende bedrag binnen twee jaar terugbetalen aan Sena en het fonds financiert nooit meer dan 50% van het totaalbudget.

De andere betrokken partijen moeten eenzelfde bedrag bijleggen om tot een finished product te komen. De subsidievoorwaarden staan op de website van Sena en je kunt er een digitaal aanvraagformulier downloaden en invullen. Voor meer info: www.sena.nl

Ntb - Muziekwereld

In memoriam: Eddy Christiani (1918 – 2016) Zanger/gitarist en prominent Ntb-lid Eddy Christiani is eind oktober op 98-jarige leeftijd overleden. In het midden van de vorige eeuw kende iedereen wel een liedje van Christiani zoals: Spring maar achterop, Daar bij de waterkant en Hoe je heette, dat ben ik vergeten.

Christiani begon zijn carrière in 1936 en was in Nederland (en mogelijk ook Europa) de eerste artiest die een elektrische gitaar bespeelde. In de oorlog kreeg hij problemen met de Nederlandsche Kultuurkamer, omdat zijn optimistisch getinte liedje Ouwe Taaie (Yippy Yippy Yay) te Amerikaans klonk. Hij week uit naar België, waar de censuur minder streng was. Kort na de oorlog speelde hij in verschillende ensembles voor de geallieerde troepen in Duitsland. In de jaren ‘50 kwam hij elk jaar met een aantal succesvolle liedjes, maar met de opkomst van de Britse en Amerikaanse popmuziek daalde zijn populariteit en bleef hij vooral als gitarist actief. Hij stond bekend om het veelvuldig gebruik van elektrische echoeffecten. Jarenlang was Christiani te zien in het combo van Tonny Eyk met begeleidingswerk op radio en tv. Hij speelde onder meer in het populaire programma Voor de Vuist Weg van Willem Duys.

Christiani werd diverse keren onderscheiden, onder meer

nummer 4 - 2016

met een Gouden Harp en de Edison Oeuvreprijs. Ook werd hij, vanwege het liedje Zonnig Madeira, ereburger van de stad Madeira. In 2006 werd voor het eerst de Eddy Christiani Award uitgereikt aan gitaristen die hun sporen hebben verdiend in de internationale muziek­wereld.

Tot 2010 was Christiani daar zelf bij aanwezig. Winnaars zijn onder anderen Steve Lukather, Brian May, Ad van den Berg, George Kooymans en Steve Vai

(inmiddels is deze prijs omgedoopt tot de Sena European Guitar Award).

Christiani stond tot op hoge leeftijd op het podium. De laatste jaren trad hij vooral op in bejaardenhuizen en zorginstellingen. Hij zag het als een manier om iets terug te doen voor zijn fans. Christiani voelde zich vooral gitarist. Zijn levensmotto was: ‘Wie de gunst aan een gitaar kan geven, heeft een vriend voor heel zijn leven’. In een

interview met NRC Handelsblad zei hij in 2007 dat hij het geluk heeft gehad dat er in Nederland na de oorlog niet zoveel zangers waren. “Tegenwoordig zijn er meer zangers dan behangers.”

Gedurende zijn heel werkzame leven was hij een betrokken Ntblid en overtuigd van het belang je te laten ondersteunen met goed zakelijk en juridisch advies.

(Zie ook het In memoriam van Ntb-secretaris Erwin AngadGaur op www.sena.nl).

pagina 5

Interview talentontwikkeling met

‘Gaat uw voorstelling te boven!’, staat er op de brochure van De Goudse Schouwburg. Zowel bij publiek als artiesten is dit theater zeer geliefd. We vroegen directeur/programmeur Nel Oskam naar haar succesformule.

De Goudse Schouwburg ligt aan de rand van het stadscentrum. Het gebouw is bijna 25 jaar oud en directeur/programmeur Nel Oskam stond letterlijk aan de wieg. “Ik loop hier al zolang rond. Ik was de bouwpastor van dit theater. Als je vanaf het allereerste begin betrokken bent, kun je accenten leggen die je belangrijk vindt. Zo vind ik sfeer heel erg belangrijk. Theater is

veel meer dan even een voorstelling bekijken en dan snel weer naar huis.

Theater is op tijd binnenkomen in een gezellige ruimte en eerst een kopje goeie koffie drinken. Ons theatercafé is beroemd en bekend omdat het gezellig is. Daarom komen bezoekers en artiesten hier graag. Veel theaters hebben een mooie en chique foyer.

Maar het zijn altijd hele hoge en grote

ruimtes. Nou, vind daar maar eens een knus en gezellig hoekje...dat lukt niet.

Dan ben je wat verloren maar je moet je juist een beetje cozy voelen. En ik vind dat dit bij ons goed gelukt is. Ik ben nog altijd trots dat het theatercafé zo sfeervol is met een laag plafond en lampjes die je kunt dimmen. Dan creëer je een fijn sfeertje en dat nodigt mensen uit om nog lekker wat te gaan

‘Als het slecht gaat met de artiesten, gaat het ook niet goed met ons’ pagina 6

Ntb - Muziekwereld

tekst: Anita Verheggen fotografie: Minke Faber

nummer 4 - 2016

pagina 7

Theater is veel meer dan even een voorstelling bekijken en dan snel weer naar huis

drinken, na te praten over de voorstelling en artiesten te ontmoeten. Want bijna alle artiesten komen na afloop naar het theatercafé om even onder de mensen te zijn. Het publiek vindt het fijn om vragen te stellen over de voorstelling of om de artiesten te bedanken. En wat is er leuker voor een artiest dan een compliment in ontvangst te nemen? Sfeer en gastvrijheid zijn wat mij betreft basiselementen; die móeten kloppen. Gastvrijheid zit in de genen van onze medewerkers. We hebben altijd een portier in smoking en dan voel je je al feestelijk als je binnenkomt. De kassamedewerkers, het horecapersoneel, iedereen is gastvrij en dat wordt zo gewaardeerd! Wij voegen daarmee iets toe aan de beleving van de voorstelling. We hebben goede technici en al heel lang Ria achter de bar in de artiestenfoyer. Die kent bijna iedere artiest en weet wat de meesten drinken. Dit soort dingen is belangrijk want als de artiest zich goed voelt en er zin in heeft kan dat wat uitmaken voor de voorstelling. Het is natuurlijk een combinatie van factoren. Maar ik weet zeker dat de gezelligheid na afloop van de voorstelling zeer gewaardeerd wordt door ons publiek. Ook daarom kiezen ze voor onze schouwburg.”

Trusted filter

Oskam is een bevlogen vrouw die bijna vergroeid is met haar theater.

Ze is niet alleen directeur maar ook programmeur.

pagina 8

Zorgt de combinatie van deze functies dat een directeur sterker betrokken is bij het reilen en zeilen van het theater?

Ik weet niet of die combinatie er in het algemeen voor zorgt dat je als directeur meer betrokken bent. Ik kan alleen voor mezelf spreken. Het programmeren is veel werk maar ik vind het voeding voor de ziel. Ik zou geen directeur kunnen zijn zonder dat ik verbonden ben met wat er op het toneel gebeurt. Daarvoor doen we het allemaal. Er zijn 300 voorstellingen per jaar en alleen de jeugdtheatervoorstellingen en klassieke concerten worden door een aparte programmeur gedaan.

Programmeren is fijn om te doen.

Dat is de kern waar het om draait en daarom ben ik er vaak ’s avonds. Ik wil weten wat ons publiek er van vindt en praat met de artiesten. Maar een gecombineerde functie is niet per se een voorwaarde voor meer betrokkenheid.

Waar let je op als je programmeert?

Als je veel ervaring hebt gaat het makkelijker: 60% van de programmering bestaat uit ‘must haves’. Daar zeg je geen nee tegen. Goede muziekproducties, bekende cabaretiers en goede toneelstukken, dat is gewoon standaard. Als je de programmabrochures van verschillende theaters naast elkaar legt zie je dat er veel overeenkomsten zijn. Het mooiste zit ‘m natuurlijk in dat andere stukje. Hiermee kunnen wij ons onderscheiden. Wij doen vrij veel muziek maar bewust weinig klassiek omdat we niet willen concurreren met Ntb - Muziekwereld

nummer 4 - 2016

pagina 9

de prima concertzalen in Den Haag, Rotterdam en Utrecht. Wel hebben we koffieconcerten en recitals want we hebben de taak om een breed publiek in aanraking te brengen met een breed aanbod. We zijn een provincietheater en bij ons moeten alle disciplines vertegenwoordigd zijn.

Het aanbod is enorm groot. Welke criteria zijn voor jou doorslaggevend bij het maken van een keuze?

Ik kijk in eerste instantie naar de inhoud. Dan kijk ik of het past binnen de gehele programmering. Er zijn voorstellingen waarvan ik weet dat de zaal niet vol loopt maar die ik wel bewust neem omdat het belangrijk is voor het evenwicht van de programmering. Alle genres moeten vertegenwoordigd zijn. Daarna kijk ik of het financieel haalbaar is. Artiesten hebben gelijk als ze zeggen dat ze hier een vrij lage garantiesom krijgen. We hebben maar een beperkt budget en kunnen daarom geen financiële risico’s nemen. Gelukkig is het meestal geen probleem: doordat onze voorstellingen over het algemeen goed bezocht worden, komen we bijna altijd ver boven de garantie uit.

Ben jij een ‘trusted filter’ voor jouw publiek? Vertrouwt het publiek erop dat een door jou geprogrammeerde voorstelling altijd kwaliteit heeft?

Het zou kunnen dat ik een trusted filter ben omdat ik al 30 jaar programmeer. Toen ik net begon heb ik veel geïnvesteerd in het opbouwen van een vertrouwensband met het publiek zodat ze ook de voorstellingen die ze nog niet kennen, aandurven. Ik voel me verantwoordelijk voor de kwaliteit van een voorstelling of concert, maar niet of een voorstelling bij iemand in de smaak valt. Uiteindelijk is een musicus of artiest verantwoordelijk voor de kwaliteit. Theater is live en er kunnen foutjes worden gemaakt; dat is niet erg. Maar ik word boos als artiesten op pagina 10

CV Nel Oskam Geboren in 1952 in Grave Opleiding: autodidact; volgde diverse cursussen bij de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD) en het Theater Instituut Nederland, waaronder Podiumkunstmanagement In 1977 werd ze beleidsmedewerker bij St. Schouwburgcomplex Gouda. Daar klom ze op tot tot directeur/programmeur (1985). In 2014 breidde de stichting uit met Cinema Gouda, een commerciële bioscoop met 6 zalen, op loopafstand van de schouwburg. Ze woont samen met haar man net buiten Gouda, in Haastrecht.

de automatische piloot overschakelen, als ze niet met hart en ziel spelen. En vergis je niet: ook dát voelt het publiek net zoals ze voelen of ze echt welkom zijn in een theater.

Steeds meer theaters worden locatieverhuurder. De artiest huurt de zaal en neemt alle financiële risico’s op zich. Verhuren jullie de schouwburg ook wel eens aan artiesten?

Ja, we verhuren onze zalen volop maar alleen aan amateurgezelschappen. Ik voel me verantwoordelijk voor de inhoud van de programmering en wil een duidelijk onderscheid tussen mijn programmakeuze en de zaalverhuur. Het is van groot belang dat onze bezoekers vertrouwen hebben én houden in die programmering. Dat is niet alleen op korte termijn belangrijk, maar zeker ook op de lange termijn.

Ntb - Muziekwereld

Ik begrijp wel waarom sommige theaters andere keuzes maken; het kan financieel interessant zijn want je loopt minder risico. Gelukkig is dat bij ons minder aan de orde, dankzij onze goede zaalbezetting.

Risico delen

In het theatercircuit is het gebruikelijk dat artiest en theater het financiële risico van een voorstelling delen.

De artiest krijgt een garantiebedrag van het theater. Als het verwachte aantal toeschouwers hoog is, kan ook het garantiebedrag hoger zijn.

Daarnaast wordt er een afspraak gemaakt over de verdeling van de recette: de z.g. partage-regeling. Artiest en theater krijgen ieder een bepaald percentage van de recette. Meestal wordt eerst de theatertoeslag (o.a. pauzedrankje en garderobe) van de bruto-recette afgetrokken, waarna de verdeling plaats vindt over de netto-recette. Oskam maakt hierover duidelijke afspraken met de artiesten die in Gouda optreden: “Je moet helder zijn tegenover artiesten: ‘Dit is de toegangsprijs en over dát bedrag rekenen we af.’ Het is belangrijk hier vooraf consensus over te hebben, dan zijn er achteraf geen problemen.

De toegangsprijs mag niet te hoog zijn en de artiest moet ook wat kunnen verdienen. Het is leven en laten leven.

Als het slecht gaat met de artiesten, gaat het ook niet goed met ons. Maar ze moeten de theaters ook iets gunnen.

De komende jaren is dat zeker een aandachtspunt. We moeten veel meer samen optrekken. Grotere producenten als STAGE Entertainment gaan nu al in een veel vroeger stadium met theaters in gesprek want het produceren van grote voorstellingen wordt steeds moeilijker. Je moet met elkaar kijken hoe je het tóch mogelijk kunt maken.”

Tips van Nel Oskam voor musici die het theater in willen 1. De kwaliteit van de voorstelling moet goed zijn.

2. Zorg dat je een goed impresariaat hebt dat je verkoopt. Zoek iemand die al ingangen/ contacten heeft in het theatercircuit.

3. Wees helder over je plannen en de inhoud van wat je gaat brengen, anders kunnen wij het niet naar het publiek verkopen.

4. Zorg dat je aantrekkelijk en professioneel publiciteitsmateriaal hebt.

5. Zorg voor een goed technisch plan, een goed lichtplan en een goede eigen technicus want die kent de voorstelling het best.

Toekomstbestendig?

De Goudse Schouwburg ontvangt subsidie van de gemeente Gouda en heeft net als de meeste andere podia in Nederland te maken met bezuinigingen. Gemeenten hebben de neiging om vooral in stenen te investeren.

Voor vele miljoenen worden nieuwe theaters en muziekzalen met hoge exploitatiekosten neergezet. In veel gevallen is er dan te weinig budget voor een goede programmering.

Oskam heeft daar een duidelijke mening over. “De gemeente moet mogelijk maken dat een theater gezond is op alle gebieden. Dat het een gebouw is waar je je goed en fit voelt. Dat er geld is om professionele medewerkers aan te nemen. En er moet budget zijn voor een goede programmering.

Want daarvoor bouw je een theater.

Een theater mag niet alleen maar een prestige-object zijn. Wel vind ik dat er een beetje teveel theaters zijn in Nederland. Maar goed, dat is ons systeem. Jarenlang ging het heel goed met de theaterwereld en waren de artiesten en producenten er ook heel gelukkig mee. Maar er is verandering op komst: artiesten zijn steeds minder bereid om te reizen vanwege o.a. de files en beleving wordt voor ons publiek steeds belangrijker. Dat laatste vonden wij overigens altijd al vanzelfsprekend. Daarnaast

Ik zou geen directeur kunnen zijn zonder dat ik verbonden ben met wat er op het toneel gebeurt nummer 4 - 2016

moet je als theater uit je vier muren stappen en verbinding leggen met je gemeente. Het theater mag tenslotte geen bastion zijn waarvan jongeren denken: ‘Daar ga ik niet naartoe’. Je moet open zijn want de jeugd heeft de toekomst.”

Is De Goudse schouwburg toekomstbestendig?

Die vraag is zeer actueel bij ons!

Het is een snelle wereld en je moet mee blijven bewegen. Ik zeg altijd: behoud het goede en verander dat wat minder goed gaat… Het is een snelle wereld, er verandert zoveel. Het is vooral belangrijk dat we samen ook jonge mensen interesseren voor theater. Dat is een uitdaging die wij in elk geval blijven aangaan.

Goede familievoorstellingen zijn belangrijk. Van jongs af aan moeten kinderen met blosjes op hun wangen de zaal uitstappen en denken: ‘Wat was dát mooi’. Want dat weten ze nog als ze 30 zijn en zelf kinderen hebben.

Zie je de toekomst zonnig in?

Jazeker! Waarbij gezegd moet worden dat ik het wel echt heel zorgelijk vind dat de landelijke overheid cultuur als een sluitpost gebruikt. De beste gezelschappen krijgen wel mooie beoordelingen maar geen subsidie meer. Nou, dat is absurd! Alles is op het moment aan het schuiven, maar dat geeft niet want dat brengt hopelijk ook weer iets moois! pagina 11

Hoe organiseer je een theatertoer (en vermijd je de valkuilen)?

Het theatercircuit is misschien wel het belangrijkste podiumcircuit van Nederland. Het heeft een geheel eigen dynamiek van spelregels en berekeningsmethodes die je moet kennen voordat je besluit er actief te worden.

De actoren 1. Het publiek Het theater verspreidt één keer per jaar zijn brochure binnen zijn bedieningsgebied (gemeente, regio of specifieke doelgroep). Daarin staat een overzicht van alle voorstellingen die plaatsvinden in het aankomende seizoen. Bij elke voorstelling staat een korte beschrijving met foto, een datum en basisprijs voor een kaartje. De brochure wordt ondersteund door de theaterwebsite en mailings. Regelmatige theaterbezoekers reserveren in de weken na ontvangst van de brochure hun kaartjes voor voorstellingen in het hele seizoen. De meeste theaters houden de verkoopstanden bij en delen die via het online-platform Gigguide zodat je aan het begin van het theaterseizoen al weet wat de basisbezetting van je voorstelling is.

2. Het theater Het theater heeft naast een directie en ondersteunend team een programmeur in dienst. Deze programmeur is verantwoordelijk voor de inkoop van het programma.

Afhankelijk van het profiel van de bezoekers en andere (financiële) kaders van het theater stelt hij of zij uit het aanbod van voorstellingen een programma samen. Hij heeft goed contact met collega-theaters om te weten wat er speelt en hoe bepaalde voorstellingen ontvangen worden. Meestal wordt een programmeur overspoeld met aanbiedingen van voorstellingen. Om het werk behapbaar te maken selecteert hij

nummer 4 - 2016

een aantal boekers die elk meerdere voorstellingen vertegenwoordigen en maakt afspraken om vis-a-vis het aanbod door te nemen.

3. De theaterboeker Theaterboekers hebben dikwijls een ander profiel dan standaard- boekingsbureaus.

Ze hebben een divers aanbod van voorstellingen dat ze proberen te verkopen aan het theater. Omdat er zoveel theaters zijn is het een dagtaak om deze allemaal te bezoeken en goede contacten te onderhouden. De theaterboeker is eigenlijk de vertegenwoordiger van de voorstelling en krijgt een percentage (15%) van het bedrag dat de producent ontvangt.

4. De producent Daar waar een boeker een kant en klaarproduct verkoopt moet er natuurlijk wel een partij zijn die de voorstelling ook daadwerkelijk gaat maken. Het script, het decor, de musici, de muziek, de spelers, de techniek en de technici moet samenkomen in een 2 x 50 minuten durende show. De producent is niet alleen inhoudelijk en organisatorisch maar ook financieel verantwoordelijk.

5. De regisseur Deze probeert om alle losse ingrediënten van de show zo goed mogelijk te laten samenwerken. Hij of zij is betrokken vanaf het basale idee tot de verfijnde detaillering op het podium.

6. De cast Afhankelijk van het soort voorstelling maak je gebruik van musici, acteurs, dansers, ver-

tellers etc. Zij worden meestal ondersteund door mensen achter het podium.

7. De techniek Een voorstelling is eigenlijk een reizend circus waarbij je steeds met andere omstandigheden te maken krijgt. Het ene theater beschikt over geweldige audio- en lichtfaciliteiten terwijl een andere locatie alleen de beschikking heeft over een basislampenset met kleine zanginstallatie. Het is dus zaak dat je goed weet wat er op de locatie aanwezig is en wat je moet meenemen of inhuren. Vaak huurt of koopt een producent voor een seizoen een bepaalde hoeveelheid techniek. Het is belangrijk te weten dat er een pariteit-beginsel geldt in het theater: je krijgt eenzelfde hoeveelheid technische ondersteuning van het theater als je zelf meeneemt. Kom je met twee technici in je bouwploeg dan stelt het theater er twee ter beschikking. Kom je alleen dan krijgt je er één.

De show 8. De pre-productie Voordat de voorstelling op het podium te zien is moeten er repetities gepland worden om de losse onderdelen in te studeren. Vervolgens zijn er montagedagen waarin alle losse onderdelen achter elkaar geplaatst worden in combinatie met het geluid en licht. Meestal is er eerst een bouwdag voor de techniek waarin het decor geplaatst wordt, de lichten ingehangen en gesteld en de audiotechniek ingeregeld.

Vervolgens zijn meestal twee montage dagen noodzakelijk om alle scenes goed in te regelen qua licht, geluid en opkomst.

9. De première en de try-outs Na de montagedagen komt een spannend moment waarin de hele voorstelling voor de eerste keer achter elkaar gespeeld wordt. Alhoewel dit eigenlijk de aanloop is en er nog veel zaken verbeterd moeten

pagina 13

Hand in hand?

Het Nederlandse theatercircuit is groot en biedt musici en artiesten in potentie prachtige speelplekken. Maar de minder bekende artiesten hebben een harde dobber als ze er een belegde boterham willen verdienen. We vragen Ntb-bestuursvoorzitter Alexander Beets, zelf jazzmusicus met een ruimte theaterervaring, hoe de situatie kan worden verbeterd.

Beets: “Op dit moment ondersteunt de gemeente vooral de stenen en de organisatie en niet de artiesten die er optreden. De gemeente kan natuurlijk beweren dat er al een stukje ondersteuning van hen zit in het garantiebedrag dat een theater de artiest biedt. Maar die garanties bevinden zich op een bedroevend laag niveau, zeker als je weet dat een producent daarvan alle kosten moet betalen zodat je als artiest vaak met € 50 naar huis gaat. Wij willen een speelveld creëren waarin de beginnende en minder bekende makers in staat zijn om een reëel inkomen te genereren met hun artistiek product. Het theatermodel is voor talentontwikkeling vriendelijker dan het model van de poppodia waar een artiest in de afrekening eerst de huiskosten moet inlopen, maar bij beiden wordt de maker slechts gezien als een instrument om een extra geldstroom te creëren. Daar wordt een theater misschien wel toe gedwongen door zijn financiers maar dat moeten we zeker niet als normaal gaan beschouwen. Als je met publiek geld zo’n enorm bouwwerk ondersteunt, is het dan ook niet wijs dat we een deel van het budget gaan labelen voor investeringen in de makers en hun product? Dan lever je echt een bijdrage. Je hoeft de maker niet eens direct extra geld te geven. Een vriendelijker afrekenmodel is ook een goede denkrichting. Het theater kan dan b.v. de auteursrechten voor z’n rekening nemen of geen theatertoeslag meer berekenen. Er zijn talloze variaties. Alle partijen zijn gebaat bij een zo groot mogelijk publiek. Daar moet je samen aan werken. Ik ga er van uit dat het theater z’n publiek kent en een zo goed mogelijke PR verzorgt om de zaal vol te krijgen; een permanente inspanning levert om een match te maken tussen een mooie voorstelling en de behoefte van het lokale bedieningsgebied. De realiteit is dat veel theaters zich steeds meer opstellen als locatiehouders: de PR- medewerker wordt ontslagen en het financieel risico wordt bijna volledig bij de artiest en producent gelegd. De producent loopt het meeste risico en zal op zijn beurt moeten beknibbelen op de zaken die een productie juist ten goede komen zoals regisseur, lichtplan, decor en musici. Je zou er van uit moeten gaan dat de best practice van De Goudse Schouwburg een vanzelfsprekende aanpak is maar helaas is dit bij veel theaters niet meer het geval. Theaters zouden aan hun gemeente duidelijk moeten maken hoe moeizaam ze in de praktijk moeten opereren. Bij veel nieuwe theaters zit meer dan 70% van de theaterbegroting vast in stenen (o.a. de huurprijs) en langdurige verplichtingen. Ze hebben maar 30% waarin ze kunnen schuiven. Als er dan 10% bezuinigd moeten worden en een derde geldstroom moet worden gegenereerd zijn de keuzen beperkt. Uiteindelijk komt een groot deel van de rekening bij artiesten terecht. Daarmee span je het paard achter de wagen en dat weten de theaterdirecties zelf ook. Wij moeten, hand in hand met de VSCD, duidelijk maken aan de lokale beleidsmakers en politici dat hierin verandering moet komen.”

pagina 14

worden, is hier in grote lijnen de show al te zien. Voor de première staan vaak enkele try-outs gepland. De reden daarvoor is simpel. Bij de première wil je naast je vrienden ook de schrijvende pers uitnodigen in de hoop dat je lovende recensies krijgt, er extra aandacht voor je voorstelling komt en de verkopen in het theater verder toenemen.

De deal tussen theater, boeker en producent Alle drie de actoren hebben belang bij een zo groot mogelijk succes van de voorstelling en een zo hoog mogelijke opbrengst. Maar op het moment dat de zakelijke deal gemaakt wordt is moeilijk in te schatten of de show een succes wordt. Het theater moet een inschatting maken hoeveel kaartjes de voorstelling zal verkopen. Het is het makkelijkste voor het theater wanneer het gezelschap achteraf een bepaald percentage van de kaartverkoop krijgt. Voor de producent is dit ‘voor de deur spelen’ vaak een groot risico waar hij niet aan wil beginnen zonder een bepaalde garantie. Deze garantie is een bedrag dat de theaters als minimumopbrengst garanderen aan de producent. De garantie moet altijd afgesproken worden in combinatie met een deal over de deuropbrengst. Dit noemen we een partage- afspraak die de verdeling van 100% van de recette vastlegt in 80/20, 90/10 of 75/25. Afspraak is dat het grootste deel voor de producent is en het kleinste deel voor het theater. De boeker krijgt een percentage vanuit het producenten-deel. Het is een evenwichtig systeem waarin risico’s en belangen gedeeld worden tussen producent en theater.

De promotie Omdat een zo hoog mogelijke zaalbezetting van groot belang is, moeten we kijken naar de verantwoordelijkheid voor de PR. Het begint al bij de producent die moet zorgen dat de boeker bij zijn gesprekken met het theater over goed PR-materiaal beschikt. Heeft het gezelschap al een historie in het theatercircuit dan kan ook beter een inschatting van de te verwachten bezoekers gemaakt worden. Na de boeking moet het theater rond februari/

Ntb - Muziekwereld

ingehuurd om te kijken of bepaalde radioen tv-programma’s geïnteresseerd zijn om een impressie van de voorstelling in de uitzending op te nemen. De kosten van een perspromotor komen voor rekening van de producent.

De meeste theaters hebben ook een eigen promotiemedewerker die tot taak heeft het theaterprogramma zo goed mogelijk te promoten in de eigen stad of regio. De producent en/of perspromotor van de voorstelling stemt de PR-campagne met de publiciteitsmedewerker van het theater af en er wordt een lokaal promotieplan gemaakt.

Als een voorstelling nog niet goed loopt kunnen de partijen besluiten extra acties in te zetten variërend van A0-billboarding tot kortingsacties bij de kaartjes.

Voorbeelden van een borderel

De afrekening Na afloop van elke voorstelling stuurt een theater een borderel waarop zeer gedetailleerd de opbrengsten benoemd zijn. Waar moet je op letten bij het beoordelen van deze borderel?

Kaartprijs Elke voorstelling heeft een basisprijs maar er zijn ook lagere prijzen, bijvoorbeeld CJP en kortingsacties voor speciale doelgroepen. Het is van belang dat je vooraf weet welk prijsbeleid het theater hanteert en dat je afspreekt dat kortingsacties (en dus ook vrijkaartjes) pas na overleg ingezet kunnen worden.

Btw In elk kaartje dat aan de kassa verkocht wordt zit 6% btw en dat trekt het theater van de recette af. Op zichzelf niet erg want je kan aan het theater ook weer btw berekenen over jouw facturen maar de netto-opbrengst wordt hierdoor wel lager.

Auteursrechten Een voorstelling is in de zin van de wet een openbaarmaking waarvoor auteursrechtgelden afgedragen moeten worden aan Buma. Het rekenmodel hiervoor is simpel: 7% van de kaartprijs ex btw wordt afgedragen. Als je zelf de componist/tekstdichter van de voorstelling bent kan je lid worden van Buma en die gelden (minus een handling fee) weer claimen.

•

•

•

maart het PR-materiaal aangeleverd krijgen voor de brochure en de website. Dit zijn de teksten en foto’s die het publiek moeten enthousiasmeren, op de website soms aangevuld met een mooie korte videotrailer. Vaak zet de boeker deze materialen in een EPK

nummer 4 - 2016

(Electronic Press Kit) op zijn website en stuurt hij een mail met link naar de theaters.

De boeker en de producent spannen zich in voor landelijke promotie van de voorstelling. Voor de première wordt de pers uitgenodigd en vaak wordt een perspromotor

pagina 15

•

Theatertoeslag Deze toeslag is al lang onderdeel van het afrekenmodel bij het theater. Oorspronkelijk was het bedoeld als een kleine bijdrage voor de garderobe en de faciliteiten van het theater. In het rekenmodel is dit een extra ‘kostenpost’ die afgetrokken wordt van de recette voordat de partage-deling in werking treedt. De laatste jaren is de theatertoeslag (die dus eigenlijk een aftrek is) steeds hoger geworden omdat steeds meer vaste lasten van het theater aan de artiest worden doorberekent. Daarnaast is een nieuw fenomeen geïntroduceerd: ‘de portemonneeloze pauze’. Gasten kunnen in de pauze een drankje pakken waarvoor niet hoeft te worden betaald want dat zit al in het kaartje. De kosten van het drankje worden dikwijls tegen de verkoopprijs (dus niet de inkoopprijs) doorberekend aan de artiest.

Sommige theaters rekenen een generieke theatertoeslag van rond de € 4,- en anderen berekenen theatertoeslag € 3,- + horeca toeslag € 2,- en garderobe toeslag € 0,75 waardoor je al € 5,75 aftrek hebt voordat er afgerekend wordt.

Partage split Eindelijk het moment van de waarheid. Na alle aftrek is er een 100% netto afrekenbasis waar vandaan we de verdeling maken zoals is afgesproken. Als de opbrengst van het producenten- deel hoger is dan het afgesproken garantiebedrag kan er nog een extra factuur gestuurd worden naar het theater. Als het eindbedrag lager is blijft de factuur met de garantie het eindbedrag.

•

•

•

De risico’s en rol van de producent Het is wel duidelijk dat de producent een belangrijke rol heeft in de totstandkoming van producties en het levendig houden van het theateraanbod in Nederland. Hij heeft met uiteenlopende kostenposten te maken in de pre-productie en per voorstelling en moet deze kosten dekken uit de opbrengsten.

Voor hem zijn de afrekenbasis en garanties van levensbelang. De realiteit is echter dat de producent bij een kaartprijs van € 17,50, een ‘normale’ theatertoeslag van € 4,-, een partage-split van 80/20 en een afrekening

pagina 16

met de boeker van 15% uiteindelijk € 7,77 per kaartje overhoudt om al zijn vaste en variabele kosten mee te dekken.

Bad Practices: enkele ervaringen van leden

• De publiciteitsmedewerker van het thea-

ter in Zaltbommel was voor de zomer al ontslagen en er was ook geen brochure.

Het theater vond de opkomst van 35 man publiek nog verrassend goed. De rekening werd ook niet betaald. De exploitatie was door de gemeente uit handen gegeven aan een derde partij die wel de recette had geïnd, de gezelschappen niet had betaald en daarna het theater failliet had laten verklaren.

Tivoli Vredenburg berekent een fee voor zichzelf als organisator van € 1500 die wordt afgetrokken van de recette voordat de partage-split van 80/20 plaatsvindt.

Deze fee wordt niet vooraf in het contract met de producent vermeld.

•

• Een muziekfestival in Lelystad boekt een

voorstelling op garantie en plaatst het in een festival met sponsors. De directeur geeft alle sponsors vrijkaarten voor de voorstelling en rekent € 0,- af met het gezelschap. Wel berekent hij de theatertoeslag voor zijn vrijkaarten door aan het gezelschap.

In verschillende theaters: de PR-medewerker van het theater is ontslagen vanwege bezuinigingen; de voorstelling wordt daarom slecht gepromoot zodat er weinig publiek op afkomt. Het gezelschap draait op voor het grootste deel van het financiële verlies.

In verschillende theaters: er worden kosten voor een ‘portemonneeloze pauze’ van de recette afgetrokken terwijl er geen pauze in de voorstelling zit. De drankjes worden tegen verkoopprijs doorberekend aan de artiest en dus niet tegen kostprijs.

•

•

Anita Verheggen (i.s.m. de Business Afdeling van de Fontys Rock Academie)

Flitscursus Theaterproductie

De Ntb organiseert in 2017 een flitscursus over het opzetten van een theaterproductie. Zodra de data en locaties bekend zijn zullen we alle informatie communiceren via de Muziekwereld, de Ntb-website en onze digitale nieuwsbrieven.

Ntb - Muziekwereld

De favoriete compositie van…

Arnold Marinissen, componist, slagwerker, adjunct-directeur Conservatorium van Amsterdam Heel moeilijk natuurlijk, maar dat zal iedereen wel zeggen. Er bestaat zo ongelofelijk veel mooie muziek, alles met een eigen kwaliteit en een eigen karakter. Er zijn zoveel stukken waar niemand omheen kan. Maar ik wil als favoriete compositie graag iets uit de laatste decennia kiezen, het gebied waarop ik zoveel heb gewerkt.

Ik kies voor ‘Surrogate Cities’, een cd met muziek van Heiner Goebbels, uitgevoerd door de Junge Deutsche Philharmonie onder leiding van Peter Rundel. De cd was net uit, rond 2000, toen ik hem kocht. Ik zette hem thuis op en vijf kwartier later dacht ik: dit is van begin tot eind absoluut geweldig!

De stukken horen ook zo goed bij elkaar, een soort ouderwets conceptalbum.

Het eerste stuk, ‘Suite for Sampler and Orchestra’, bestaat uit tien korte delen.

Het is muziek waarin je je onderdompelt.

Goebbels heeft als componist de hele

muziekhistorie in zijn vingers, je wordt een andere wereld ingezogen, en zijn muziek blijft ontzettend hip. Hij werkt in de Suite met field recordings, alledaagse geluiden, daar componeert hij omheen. Hij houdt erg van elektronica in combinatie met gangbare instrumenten.

Een paar jaar geleden heb ik intensief met Goebbels samengewerkt op de Ruhrtriennale, in een muziektheaterstuk van Harry Partch. Hij als regisseur en ik als verantwoordelijke voor de muziek. Ik leerde hem toen kennen als iemand met heel veel kwaliteiten. Die veelzijdigheid hoor je in zijn muziek, waar altijd een aspect van muziektheater in zit.

Hij begon in de jaren ‘70 met heel eigenwijze popmuziek. In de late jaren ‘80 ging hij voor anderen componeren. In zijn composities hoor je alle denkbare muziekstijlen, allerlei werelden op een heel eigen manier

samenkomen. Het raakt mij, ik vind het hele emotionele muziek, en ik voel me er erg mee verwant.

Afgelopen jaar maakte ik van nabij het instuderen van het stuk mee, en zestien jaar na de eerste keer beluisteren blijft Surrogate Cities voor mij nog steeds overeind. En dan denk ik niet: wat moet ik zelf nou nog maken? Het beluisteren van goede muziek remt mij niet bij het componeren. Bijzondere muziek brengt je brein in beweging. Als je zelf stukken maakt, komt je eigen stem toch wel boven. Welke componist zei ook alweer: “componeren is geïnspireerd stelen?” Net als Heiner Goebbels gebruik ook ik graag geluiden uit het dagelijks leven.

Die komen vaak als een soort laagje in mijn muziek terecht, net als in Goebbels’ tien delen van de Sampler Suite. Maar gelukkig lopen dingen niet in een rechte lijn; je komt gegarandeerd altijd ergens anders uit.

Heiner Goebbels

nummer 4 - 2016

pagina 17

Orkesten

CAO Nederlandse Orkesten: welke route?

Mark Gerrits De werkgeversorganisatie heeft medio maart 2016 de cao-voorstellen van Ntb en FNV Kiem ontvangen. De voorstellen dienen als basis voor de besprekingen over een herijking van de cao. Deze herijking is dringend noodzakelijk o.a. om opgelopen (salaris)achterstanden en afspraken rond beheersing van werkdruk, planning en inzet aan te pakken.

Als resultaat van de voor de zomervakantie gehouden werkconferentie ‘Naar een dynamisch orkestmodel in 2020’, zijn er werkgroepen geformeerd die met een aantal thema’s aan de gang zijn gegaan: duurzame loopbaanplanning, wendbaarheid / planning, functie & waardering en samenhang arbeidsvoorwaarden. Een aantal bijeenkomsten van de werkgroepen hebben inmiddels plaatsgevonden.

Doelstelling voor elke werkgroep is informatie te verschaffen die aan de cao-tafel gebruikt kan worden t.b.v. de CAO Nederlandse Orkesten. Door de Ntb is voorgesteld dat elke werkgroep zo goed mogelijk in kaart brengt wat de financiële gevolgen (‘wat kost het’) zijn van voorstellen uit de werkgroep.

Vervolgens komt dit aan de cao-tafel terug.

Leden van de Ntb die over deze thema’s hun visie willen geven, kunnen hun standpunten mailen naar m.gerrits@ntb.nl. Aarzel niet, input is van harte welkom!

Hoewel de ingeslagen route naar 2020 een weg is die kan resulteren in een herijking van de CAO Nederlandse Orkesten zitten we wel met ‘een dingetje’: overleeft de orkestmusicus tot 2020 als er – zoals het er nu naar uitziet – geen vooruitzicht is op een pagina 18

structurele verbetering van de inkomenspositie? De salarissen in de sector staan al jaren domweg stil!

Wordt vervolgd.

CAO Remplaçanten: einde nabij?

Medio september 2015 hebben Ntb en FNV er bij de werkgevers op aangedrongen om serieus het probleem rond de inzet van remplaçanten aan te pakken. Niet alleen vanwege de uitspraak in de zaak FNV Kiem / De Staat, maar ook vanwege de – destijds

spelende – invoering van de wet DBA (kort gezegd: afschaffen van de VAR).

Zoals bekend heeft staatsecretaris Wiebes recent de handhaving van de Wet DBA uitgesteld tot in ieder geval 1 januari 2018 (zie ook pag. 38).

De staatssecretaris heeft in de Kamer benadrukt dat de Wet DBA niet gehandhaafd wordt totdat er nieuwe criteria ontwikkeld zijn waarmee duidelijk is wie nu wel of geen (schijn) zelfstandige is. Het onderwerp ‘schijnzelfstandigheid ‘is dus wederom ‘hot’.

Metropole Orkest

De cao-onderhandelingen bij het Metropole Orkest lopen door.

Door het ministerie van OC&W is in plaats van de gevraagde 3,5 miljoen slechts 3 miljoen toegekend, mede op advies van de Raad voor Cultuur. Ik breng in herinnering dat bij de ontvlechting uit de stichting Omroep Muziek het Metropole Orkest ternauwernood kon doorgaan als zelfstandige organisatie. Door de gezamenlijke inzet van politiek, vakbonden, ondernemingsraad en directie werd een traject ingezet gericht op het beheersen van kosten zodat met het ( jaarlijkse) budget van circa 3,5 miljoen de weg richting BIS kon worden ingeslagen.

Binnen de financiële kaders was er slechts ruimte als de aanstellingen tot 50% werden gereduceerd. Ook daar konden vakbonden, ondernemingsraad en directie zich in vinden.

De weg richting de BIS werd ingeslagen en met succes. Maar… door het toekennen van slechts 3 miljoen is er (wederom!) een bezuinigingsslag.

Het valt te voorzien dat de werkgelegenheid bij het Metropole Orkest en het (kunnen blijven) handhaven van het kwaliteitsniveau ernstig wordt bedreigd.

Na overleg met onze leden is besloten bezwaar aan te tekenen tegen het besluit van de minister.

Ntb - Muziekwereld

Betekent dit nu dat de orkestwerkgevers de bestaande praktijk (‘inhuur van remplaçanten met VAR’) mogen voorzetten?

Naar mijn mening niet. De uitspraak in de zaak staat nog steeds als een paal boven water: Op 1 september 2015 heeft het Hof Den Haag op basis van het arrest van het Europese Hof van Justitie uitspraak gedaan over de vraag of zelfstandige remplaçanten als schijnzelfstandigen kunnen worden aangemerkt. Volgens het Hof is dit inderdaad het geval, omdat anders dan ‘echte’ ondernemingen, zelfstandige remplaçanten zich gedurende de contractuele relatie in een ondergeschiktheidsrelatie bevinden. Hun

positie is bij de uitvoering van de werkzaamheden dan ook niet anders dan de musici die als werknemer in dienst zijn.

Ntb en FNV komen – wederom – voor de vraag te staan of de CAO-remplaçanten dient te worden opgezegd.

Tijdens het laatste cao-overleg is op aandringen van de Ntb hier een extra

overleg voor ingepland. Doelstelling van de Ntb is – zoals ook geformuleerd aan de onderhandelingstafel voor de CAOKE – de positie van de zelfstandigen te regelen middels de cao.

Afhankelijk van de uitkomst van dat overleg, zal nader besloten worden of de cao tot een einde komt.

Wordt vervolgd

Interview met Marc Altink

Marc Altink heeft onlangs afscheid genomen als directeur van het Metropole Orkest.

Hij heeft vanaf 2012 deze functie vervuld. Deze 4 jaar waren misschien wel de meest turbulente uit de geschiedenis van het Metropole Orkest. Uitgebreide informatie over de overlevingsstrijd en de toekomstperspectieven van het orkest kunt u lezen in het interview met Altink op de website van de Ntb: www.ntb.nl - actueel

- ingezonden mededeling -

DUTCH - JAZZ elke Dinsdag 22:00 / 23:00 op Sublime FM foto : Frank de Graaf

foto : Roland van Tulder

Hét radioprogramma waar de Nederlandse jazz centraal staat met Rolf Delfos en Bart Wirtz

nummer 4 - 2016

pagina 19

redactie: rakenDra Smit

Vers geperst Casey’s Column

WILD MAN CONSPIRACY Short Stories RPR 14599-4424 Wild Man Conspiracy bestaat uit trompettist Gerard Kleijn, gitarist Guillermo Celano en drummer Joost Kesselaar. Ook op deze plaat verkent dit trio weer de grenzen van het muzikaal (on) toelaatbare. Op ‘Short Stories’ doen ze dat met drie bekende covers (‘Lili Marleen’, ‘And I Love Here’, ‘Nobody Knows the Trouble I’ve Seen’) en vijf eigen stukken met titels als ‘Drones’, ‘Out of the Box’ en ‘Gollem II’.

Alhoewel we hier duidelijk met drie impro-autoriteiten te maken hebben is het klankresultaat vaak meer in de hoek van de lounge/ ambient dan in die van de ‘klassieke’ improjazz te vinden. Op hun eigen onnavolgbare wijze spelen ze zonder bassist maar wel met behulp van elektronica.

Alleen dat gegeven al maakt hun sound uniek. Voeg daarbij het hoge spelniveau dat ook internationaal op waarde worden geschat. Dat moge o.a. blijken uit het feit dat deze plaat net als hun debuut KNOTS (2015) weer is uitgebracht op het New Yorkse label ‘Red Piano Records’. www.wildmanconspiracy.com

pagina 20

THE DUTCH Four Eigen beheer The Dutch begon in 1979 als New Wave band. Het grote publiek kende hen vooral van de pakkende doch bescheiden hit ‘This is Welfare’ en hun optreden in 1983 bij de grote anti-kernwapendemonstratie op het Malieveld in Den Haag. In 1986 was het echter afgelopen… althans, zo leek het, totdat Sony in 2014 een aantal albums digitaal heruitbracht. De band kwam weer tijdelijk bij elkaar voor een optreden in Paradiso. Dat beviel zo goed dat ze besloten nieuw materiaal te schrijven en op te nemen. Het resultaat is ‘Four’. Op de plaat staan veertien pakkende popsongs die net als vroeger intelligent, muzikaal en maatschappelijk geëngageerd zijn. De composities, de arrangementen, de uitvoering en de geluidsproductie zijn echter helemaal van deze tijd. Zanger Hans Croon heeft zijn ‘New Wave-stem’ in het archief gelaten en op deze plaat een nieuw eigen geluid gezet.

Hetzelfde geldt overigens voor het hele gezelschap dat zichzelf met deze cd muzikaal opnieuw uitgevonden heeft. Overtuigend herdebuut dit vierde album! www.thedutchband.com

JAZZMUSICUS EN PRESENTATOR CEES SCHRAMA KAN TERUGKIJKEN OP EEN LANGE CARRIÈRE, DOORSPEKT MET VELE SAPPIGE ANEKDOTES UIT DE WANDELGANGEN VAN HET MUZIEKLEVEN. Een donkere kerst Toen ik begin jaren 80 met een kleine crew o.l.v. TROS-regisseur Massimo Götz naar New York afreisde om een documentaire over het leven van de grote Count Basie te maken, kon ik niet vermoeden wat ons daar te wachten stond. Het was kersttijd en overal stonden kerstbomen en liepen kerstmannen rond. We zaten in het prachtige Algonquin Hotel waar ook Oscar Peterson woonde. In de huiskamer van een bevriende Amerikaanse muzikant mochten we allerlei beroemde mensen uit de band van Basie interviewen. Dat waren musici als Buck Clayton, Frank Foster en zelfs eerste gitarist Eddie Durham. Maar we wilden ook Jo Jones interviewen; dat was de meest beroemde slagwerker uit de jaren 40, 50 en 60. Samen met bassist Walter Page en pianist William (Bill) Basie vormde hij de ritmesectie van de band. Het was ook de periode dat de band z’n piek bereikte.

We kregen het adres van Jones in de Bronx en zochten hem op.

Hij bleek in een kamertje van 2 bij 3 meter te wonen. Daarin stond een bed waar hij op zat Ntb - Muziekwereld

in z’n pyjama. Links stond een televisie en rechts een stoel. Jones zag er slecht uit. Hij was duidelijk aan lager wal geraakt maar ontving ons vriendelijk en wilde wel meewerken aan het programma. We konden geen opnamen maken in dat kleine kamertje.

Daarom regelden we dat we het interview met Jones konden opnemen for ‘Dutch Televison’ in de lobby van een bekend hotel in Manhattan. We hebben daar een mooie stoel neergezet en de belichting geïnstalleerd.

Jones kwam aan met een taxi. Hij was keurig gekleed in een blauw pak, rood shirt, een sigaretje in z’n hand en een heupflesje in zijn zak. Hij nam plaats in de stoel, de felle lichten gingen aan en ik heb hem geïnterviewd. Toen we het interview bijna afgerond hadden, gingen de lichten ineens uit. Onze lichtman ging naar de balie om de stekker van de lampen weer in het stopcontact te steken maar de baliemedewerker zei: “No, leave it!” en deelde mee, dat het genoeg was geweest!

Wij keken elkaar aan en dachten: “Dit kan niet waar zijn!” Vervolgens hebben we de wat lachende Jones meegenomen naar een barretje. Daar boden we onze excuses aan voor dit vreemde en abrupte einde van het interview waarop hij antwoordde: “Oh no, it’s oké, this is the story of my life, this is America.” Met andere woorden: Ik ben dit gewend want ik ben zwart en overal waar ik kom gebeuren dit soort dingen. De eigenaar van het hotel was een blanke. Hij kwam tijdens het interview naar beneden, niet wetende dat wij een zwarte muzikant zouden interviewen, waar hij uiteraard nog nooit van gehoord had, en heeft toen gewoon de stekker eruit getrokken. Massimo en ik hadden allebei een gevoel van plaatsvervangende schaamte. We hebben Jones bedankt en een taxi voor hem gebeld. Daar ging deze prachtige man, kaarsrecht lopend in dat keurige pak. We keken achterom naar de hotellobby met een enorme kerstboom en dachten: “Ja, this is America”. nummer 4 - 2016

HELEN BOTMAN i.sing HB2 Zangeres/componiste Helen Botman kennen we in vele hoedanigheden. Zo doet ze met Peter van Vleuten vertelconcerten onder de naam Vleugelvrouw en heeft ze met de worldgroep La Luna inmiddels al vijf cd’s gemaakt. Nu komt ze onder haar eigen naam met ‘i.sing’. Geïnspireerd door grootheden als Joni Mitchell, Carole King en Eva Cassidy schreef zij zeven songs die ze samen met Ton Nieuwenhuizen (bas), Rob Stoop (piano), Arthur Lijten (drums) en The Red Limo String Quartet opnam in diverse studio’s.

Dit album wordt gekenmerkt door subtiliteit in de composities, arrangementen uitvoering, geluidsopname en last but not least in de mastering. De rhodesen wurlitzerpartijen van Rob Stoop zijn daarin de leidende golven waarop Helen Botman de luisteraar met haar stem en emotie laat meesurfen in haar rijke gevoelswereld. De muziek ademt een geest van rust die wordt geaccentueerd door het grote dynamisch bereik waarvan deze musici zich bedienen en dat in de geluidsproductie en mastering niet alleen behouden is gebleven maar zelfs is benadrukt.

Smaakvolle luistermuziek! www.helenbotman.com

DAISY CORREIA UMA Casa Portuguesa DC Music 9003203020 Het afgelopen seizoen bracht zangeres Daisy Correia in de Nederlandse theaters een hommage aan fadolegende Amália Rodrigues. Het programma was een groot succes waardoor besloten werd het repertoire ook op cd uit te brengen. Het bijzondere aan deze plaat is dat ze weliswaar live is opgenomen maar niet, zoals meestal gebruikelijk, in het theater. Op 10 juni jl. vonden de opnamen namelijk plaats in de Power Sound Studio in aanwezigheid van publiek. Dit resulteerde in een opnamekwaliteit die in het theater zelf moeilijk te bereiken valt terwijl het livegevoel wel behouden bleef. Daisy vertolkt niet alleen in het Portugees maar ook in het Nederlands. ‘Fadista’ van Lenny Kuhr/Herman Pieter de Boer en de vertaling van het titelnummer ‘Uma Casa Portuguesa’ krijgen een extra dimensie in het Nederlands. De Portugese lente die een belangrijke rol in het leven van Amália Rodrigues speelde komt hierdoor nog meer tot leven. Een overtuigend eerbetoon aan een legendarische zangeres. www.daisycorreia.com

pagina 21

THEO MACKAAY Met de hemel weet je het nooit THEO HOLSHEIMER Cilice Orchestra HellTed Records 1967-2016 Als je dacht alles al een keer gehoord te hebben wat muzikale combinaties betreft dan moet je echt naar Theo Holsheimers Cicile Orchestra luisteren.

Theo Holsheimer is een geluidsmatige duivelskunstenaar/ gitarist die de globe al jaren onveilig maakt met zijn eigen Djent Metal band Cilice. Cilice werd voor deze plaat uitgebreid met het puikje van de Nederjazz en Wereldmuziek. Met musici van o.a. de Amsterdam Klezmer Band, Zapp4, New Cool Collective werden drie composities van Theo Holsheimer opgenomen. De stukken duren elk ongeveer tien minuten en zijn een uiting van de hectische tijd waarin we leven.

Voortgejaagd door een storm van strakke metalriffs komen er in razend tempo allerlei jazz- en wereldmuziekthema’s voorbij. In soms niet te volgen polyritmische verschuivingen wordt dat vanuit verschillende instrumentaties op de luisteraar afgevuurd. Het is inderdaad een heel orkest waar ook met Ableton Live nog eens ambiente elektronische signalen zijn toegevoegd. Na afloop blijft de luisteraar met kloppend hart in een adrenalineroes achter en vraagt zich verdwaasd af wat er gebeurd is... www.theoholsheimer.com

pagina 22

KMS2016-11-24 Theo Mackaay is een gerenommeerd Utrechts kunstenaar, o.a. bekend als maker van het Gouden Kalf voor het Nederlands Filmfestival. In de jaren zeventig en tachtig was hij zanger/gitarist/ componist van de baanbrekende Utrechtse band Braak.

Hij maakt nu zijn comeback met deze plaat, opgenomen met producer/arrangeur/gitarist Matthijs Spek, Arthur Bont (drums & percussie), Marco van Os (bas, contrabas) en een keur van topmusici als gitarist René van Barneveld en accordeonist Gert Wantenaar.

Op deze ouderwets goed klinkende productie staan veel snaarinstrumenten die zowel akoestisch als elektrisch geplukt, gepedalsteeld en ritmisch bespeeld worden. Veel lekker in elkaar geweven gitaarpartijen dus op deze plaat.

Theo Mackaay ontpopt zich daarbij als ouwe rocker, doordouwer en als chansonnier met een warm doorleefd stemgeluid die zingt over het leven en alles wat daarbij komt kijken. De plaat is opgedragen aan zijn vriend Hans Kosterman, bekend bestuurder binnen de muziekwereld.

In de beginfase van deze productie was Hans Kosterman medesongwriter en financier tot zijn plotselinge ziekte in 2013. Hij overleed in 2015. www.theomackaay.com

BART WIRTZ Beneath the Surface iDreamer Records CTC2016998 Dit is het vierde soloalbum van saxofonist Bart Wirtz. Hij kiest hier voor een andere koers dan bij de vorige drie platen. Deze keer staat niet zozeer de altsax centraal maar het totaalgeluid. In een mix van hip-hop, rock, jazz and funk worden rafelige drones opgewekt. De niets vermoedende luisteraar meent moderne computergeluiden te horen. Het zijn echter elektronisch vervormde instrumenten die samen met de sax in de verte doen denken aan TalkTalk. Vanuit een veld van paddo-vocals ontstaan dromerige soundscapes met mystieke koortjes. De natuurlijke maatwisselingen met ostinaten, half-ostinaten en elektronische vervorming laten trippogene sporen achter.

Hypnotiserend en hallucinant dus. Bart Wirtz gebruikt de sax daarbij als droomgenerator. Hij verleidt de luisteraar met typische jazzelementen maar plaatst die in een totaal andere muzikale context. Veel jazzlicks maar voor de rest geen typische jazzmuziek.

Ieder nummer op deze plaat is een klankuniversum op zichzelf geworden en in sync met de tijdsgeest. www.bartwirtz.com

STARKLINNEMANN Transcending Chopin volume II & III Eigen beheer Deze dubbelaar is de opvolger van volume I en het derde album van StarkLinnemann onder leiding van drummer/percussionist Jonas Linnemann en pianist Paul Stark. Samen met vaste bassist Vasilis Stefanopoulos en deze keer met tenorsaxofonist Iman Spaargaren waagden ze zich aan een jazzvertaling van Chopin’s Piano Sonata opus 58 en zijn Cello Sonata opus 65. Beiden zijn late werken van de Poolse meester.

Volume II is de Piano Sonata die ze als trio doen. Op volume III spelen ze met zijn vieren.

Het in een jazzvorm gieten van deze negentiende eeuwse romanticus was geen sinecure maar is zeer goed gelukt. We horen latin ritmes, polyritmische figuren maar ook slepende drumgrooves die rechtsreeks uit de keuken van Pink Floyd hadden kunnen komen. Toch blijft het jazz en dat is knap. Op de tweede schijf van dit album vervult tenorsaxofonist Iman Spaargaren een prominente rol. In deze kwartetuitvoeringen krijgt Chopin meer ‘kleur’ op de wangen door de ‘extra adem’ die de tenorsaxofonist toevoegt. www.starklinnemann.com

Ntb - Muziekwereld

Gehoord en gezien op YouTube

GIDON NUNES VAZ Night Life TriTone Jazzrecords Trompettist/componist/bandleider Gidon Nunes Vaz is een van de talenten uit de kweekvijvers van Peter Guidi’s Jazz Junior’s Big Band en het Nederlands Jeugd Jazz Orkest. Zijn debuutplaat ‘Tribute To KD’ is ontstaan vanuit een thesis over Kenny Dorham die hij schreef als student in Philadelphia. Op zijn tweede plaat ‘Night Life’ gaat hij een stap verder met zes eigen composities, twee covers en een ijzersterke cast. Die bestaat uit Jasper van Damme (altsax, fluit), Caspar van Wijk (tenorsax), Marius van den Brink (piano), Tijs Klaassen (contrabas) en Jean-Clair de Ruwe (drums).

In een fraaie evenwichtige album­ opbouw neemt Gidon de luisteraar mee naar het nachtleven waar hij in kleine clubs muzikaal floreert. Dat is ook helemaal de sfeer van dit album.

De arrangementen zijn van een scherpe snit waarin vlotte snelle bop-passages naadloos overgaan in lyrische gemoedstoestanden met veel ruimte. Gidon beheerst die lyriek als geen ander. Daarnaast zet de band een zeer solide en vlot geluid neer, iets waarin hij als bandleider ook een groot aandeel heeft gehad. Chapeaux! www.gidonnunesvaz.com

nummer 4 - 2016

MARK ZANDVELD Zandzemble DotTimeRecords DT9052 De muziek van dit album valt niet in een hokje te plaatsen. De ondertiteling op de cd luidt vertaald: ‘Nieuwe kamermuziek voor strijkkwartet en jazzkwartet’. De bezetting is duidelijk en zonder drummer. De albumhoes suggereert een symbiose van jazz, pop en klassiek. Componist Mark Zandveld speelt de elektrische bas en rijgt die als een rode draad van functionele noten door het hele album heen. Zangeres Deborah J. Carter, zijn vrouw, heeft daarbij een groot aandeel in de suggestiviteit van deze muziek met haar zang, scats en voordracht. Het strijkkwartet wordt daarbij ingezet om een extra klankuniversum open te trekken.

Vibrafonist Gunnar Graafmans en gitarist Jeen Rabs weten daar wel raad mee. De klanken van vibrafoon en gitaar creëren samen met het strijkkwartet een uniek klankidioom. De geraffineerde arrangementen van Mark Zandveld zijn smaakvol en zijn composities authentiek. Na beluistering vraagt de luisteraar zich dan ook in aangename verbazing af hoe je deze muziek nu moet noemen… www.zandzemble.com

Happy Birthday Op dit filmpje speelt pianist Frank van Wanrooij (zie ook de rubriek ‘Onder de leden’ van deze editie) een piano-arrangement van Andrew Johnson waarin ‘Happy Birthday’ op zeer geraffineerde wijze wordt geïntroduceerd en uitgewerkt in vijf monumentale werken van Mozart, Beethoven, Chopin, Debussy en Liszt. Alles natuurlijk binnen de stijl van het betrokken werk en met een vleugje Scott Joplin. Zeer interessant om te horen hoe die bekende klassieke componisten een van de populairste liedjes uit de muziekgeschiedenis zouden arrangeren. Ook zeer goed en gedreven gespeeld.

Zoeken op: Frank van Wanrooij - Happy Birthday

Happy Birthday #2 Van dezelfde aard als de productie in bovenstaand filmpje is de Happy Birthday-improvisatie van Monthy Alexander die hij uitvoerde op de twintigste verjaardag van het Verbier Festival in Zwitserland, 2013.

Monthy Alexander pakt het weer geheel anders aan en dat is het interessante aan beide filmpjes. Je kunt zien en horen hoe een compositie op oneindig veel manieren van gedaante kan wisselen en vertolkt kan worden.

Zoeken op: Monthy Alexander - Improvisation on Happy Birthday - Verbier Festival 20th anniversary

pagina 23

reportage

Ellister van der Molen Het zou een format kunnen zijn van een realitysoap: 14 muzikanten en 5 professionals gaan samen op reis naar Zuid-Afrika. Gedurende een week spelen ze op zowel een megafestival als in intieme setting, zijn ze bijna continu bij elkaar in één ruimte en maken kennis met het land en zijn bewoners.

Dinsdag 13 september jl. vertrok de JazzNL expeditie naar Johannesburg.

Enkele ‘happy few’ uit de Nederlandse jazzscene waar ik ook deel van uit mocht maken. Best opmerkelijk dat dit project voor velen een eerste samenwerking was; ik heb de jazzscene altijd onbewust gezien als een klein ons-kent-ons. Onderweg naar Schiphol werden via de whatsapp-groep hilarische filmpjes gedeeld (goed voor het groepsgevoel) en dezelfde avond landden we met blij gemoed in Johan-

pagina 24

nesburg. Ons hotel bevond zich vlakbij het Joy of Jazz-festival (JOJ) en een bewaakte, dus relatief veilige, shoppingmall, al werd ons afgeraden hier te voet heen te gaan; veiligheid voor alles.

Om te zeggen dat we echt twee verschillende bands vormden gaat misschien vanwege de overlap in bezetting wat ver, maar we speelden twee programma’s, met elk een eigen stijl en sound. Enerzijds was er een bewerking van de succesvolle theatertour ‘New York Round Midnight’: pure jazz,

gestoeld op de jazztraditie uit de jaren ‘50, met een glansrol voor zangeres Deborah J. Carter. Anderzijds een ‘dutch roots’-programma met eigen werk van vocalisten Paul van Kessel en Ntjam Rosie: een hedendaagse crossover tussen jazz, soul en blues.

Woensdag werd, als kick off van het JOJ, aan pers, gasten en musici een feestelijke netwerkmeeting aangeboden. Onze eerste mogelijkheid om met

Ntb - Muziekwereld

collega-muzikanten ervaringen uit te wisselen.

Donderdag waren we te gast bij de Zuid-Afrikaanse auteursrechtenorganisatie SAMRO, waar we uitgebreid informatie kregen over hun rol in ZuidAfrika (hoe instabieler de politiek,

nummer 4 - 2016

hoe belangrijker de rol van stabiele organisaties) en hun visie op de ZuidAfrikaanse muziekcultuur. Een van de grootste struikelblokken in deze regio is de slechte infrastructuur en de hoge kosten voor vervoer. Terwijl het juist voor het opbouwen van een carrière in de muziek van levensbelang is om het

muzikaal speelveld te verbreden.

We gingen vervolgens naar het African Freedom Station waar we met de lokale jazzhelden zouden jammen. Bij een dergelijke naam denk je aan een mega-venue maar het is een gezellig barretje midden in een woonwijk. Voor de deur staat een lange picknicktafel

pagina 25

om wijntjes te drinken, binnen voelt het vooral knus. Dat er achterin nog een bar is, waar vandaan bovendien een pizzabakker continu verse pizza’s aanlevert, maakt het tot een ideale musicians’ hang-out. De tent liep dan ook steeds voller naarmate de tijd verstreek. De avond werd geopend door een Afrikaanse band, waarna iedereen zich tijdens de jamsessie van zijn beste kant liet zien: de jazzjeugd van Johannesburg, dr Karendra Devroop (die een sleutelrol speelde in de organisatie) op altsax en de JazzNL-delegatie.

Een goed muziekklimaat kan niet zonder goed muziekonderwijs. Vrijdag gaven we een workshop aan de studenten van de WITS University. Samen met hen vormden we een band. Zo had elke participant een persoonlijke coach naast zich. Daarna vertelde Alexander Beets over het vergroten van carrièrekansen, informatie die misschien minstens zo belangrijk is om muzikant te worden en te blijven.

Op naar het JOJ-festival! Naast Afrikaanse helden waren o.a. José James, Houston Person en Kendrick Scott de headliners. Geen vervelend rijtje om tussen te staan! Aangekomen bij ons podium konden we onze ogen niet geloven. Wat een megazaal!

Eigenlijk was alles op dit festival mega: een goede backstage ruimte, goede hospitality, alle zalen met de lift vanuit

pagina 26

het backstage bereikbaar (we hebben dus heel wat kunnen zien en horen) en een enthousiast, gemengd publiek. En als ik zeg gemengd dan bedoel ik jong/ oud, blank/gekleurd en man/vrouw. Als ik zeg enthousiast dan bedoel ik spontaan juichen/joelen/klappen. De entree van Deborah in ‘I loves you Porgy’ zal ik daardoor niet snel vergeten. Bovendien is het fijn dat er ook een enthousiast publiek blijft voor de op swing gebaseerde jazz.

De zaterdag met Ntjam Rosie kon bij voorbaat niet meer stuk. Voor Rosie - die Afrikaanse roots heeft - was het heel bijzonder om hier te performen, te vertellen over haar muziek en het publiek mee te laten zingen. Zoals hier heb ik een zaal nog niet horen zingen… incredible! Na twee zulke mooie avonden op een dergelijk ambitieus festival verheugden we ons op het gratis openluchtconcert in de townships van Eldos Park. Normaal gesproken komt hier een paar duizend man luisteren en dansen. Helaas was het weer dusdanig onstuimig en gevaarlijk dat dit op het laatste moment afgeblazen moest worden.

Gelukkig maakte de maandagavond veel goed. Het concert in de Orbit het Bimhuis van Johannesburg - was een soort ‘best of-compilatie’ van het repertoire waarbij er ook ruimte was

voor kleine bezettingen. Mondharmonicaspeelster Hermine Deurloo speelde bijvoorbeeld een mooie feature.

Ook hier weer leuke ontmoetingen met mensen uit de ‘Joburg Jazzscene’.

De tour zat er bijna op: dinsdagmiddag speelden we nog een laatste concert voor ongeveer honderd studenten van de Pretoria University. Een geplande workshop, later die dag op een andere universiteit, werd afgeblazen vanwege de studentenrellen die gaande waren.

Best grimmig… Die avond besteedden we op het vliegveld onze laatste rands aan Zuid-Afrikaanse cd’s en andere souvenirs.

Ik heb me in dit verslag voornamelijk beperkt tot de muzikale belevenissen. Natuurlijk hebben we ook samen gegeten, wijn gedronken en gewinkeld. Als Nederlander in Zuid-Afrika ontkom je niet aan een confrontatie met de gedeelde geschiedenis: we bezochten o.a. de gevangenis waar Mandela en Ghandi zaten, het constitutioneel hof, het Mandela-huis en het apartheidsmuseum. Ook dit hoort bij een culturele uitwisseling en heeft een blijvende indruk achtergelaten.

Dat een groep na een week continu samenzijn ook op sociaal vlak hechter wordt, moge duidelijk zijn. Voor mijn gevoel zijn er zowel nieuwe muzikale samenwerkingen ontstaan als vriendschappen gegroeid.

Ntb - Muziekwereld

Muziekuitgevers hebben geen recht op Thuiskopie en Leenrecht In de vorige Muziekwereld berichtten wij over de ‘Reprobeluitspraak’ van het Europese Hof, waaruit afgeleid kan worden dat muziekuitgevers geen recht hebben op een aandeel in verplicht collectieve vergoedingen zoals Thuiskopie en Leenrecht. Wij riepen Buma/Stemra op daarom niet langer ten onterechte gelden aan uitgevers uit te keren. Naar wij begrepen heeft Buma/Stemra vooralsnog de uitkering van Thuiskopiegelden aan uitgevers gestaakt.

De gelden die in het verleden aan muziekuitgevers zouden worden uitgekeerd worden voorlopig gereserveerd. Uiteraard dringen wij bij Buma/ Stemra en Thuiskopie aan deze gelden zo spoedig mogelijk aan auteurs uit te keren.

auteurs aangespannen procedure dat GEMA (de Duitse zusterorganisatie van Buma/ Stemra) ten onrechte geld aan uitgevers doorbetaalde. Dit betrof ook de vrijwillig collectief beheerde rechten, voor openbaarmaking en verveelvoudiging. Uiteraard heeft de uitspraak van de Duitse rechter geen directe rechtsgevolgen voor Nederland, maar kan in theorie grote gevolgen hebben.

Wij zullen de uitspraak de komende periode daarom goed bestuderen en met vertegenwoordigers in het Buma/Stemra bestuur bespreken.

In november bepaalde de Duitse rechter in een door twee

nummer 4 - 2016

Ledenvergadering Buma/ Stemra op 16 mei Op 16 mei vindt de Algemene Ledenvergadering 2017 van

Mail ons uw Buma/Stemra-nummer!

Deadlines aanleveren soundfiles en speellijsten

Hebben muziekuitgevers helemaal geen rechten?

setlijsten en het aanmelden van werken is de deadline 15 mei 2017. (Tot het aanleveren van soundfiles kan Buma/Stemra - zoals bekend - auteurs niet verplichten, maar het vereenvoudigt en versnelt uitkeren uiteraard wel.)

Buma/Stemra plaats. De VCTN zal opnieuw in de gelegenheid gesteld worden kandidaten voor bestuur en ledenraad te stellen. Leden met belangstelling voor een bestuurlijke rol binnen Buma/Stemra kunnen zich bij VCTN en Ntb melden via info@ntb.nl

Buma/Stemra start met de voorbereiding van de volgende AR-uitkering. Het is belangrijk dat rechthebbenden hun soundfiles voor 15 februari 2017 uploaden zodat hierop uitgekeerd kan worden. Voor

Voor erkenning van onze vereniging vraagt Buma/Stemra ons ( jaarlijks) een ledenlijst met Buma/Stemra-nummers van de leden aan te leveren aan een onafhankelijke accountant.

Op basis van deze jaarlijkse meting is de VCTN inmiddels voor het tweede jaar op rij de (veruit) grootste erkende auteursberoepsorganisatie van Nederland en krijgt daardoor de gelegenheid onder meer kandidaten voor bestuur en ledenraad van Buma/Stemra en voor het bestuur van Buma Cultuur te stellen.

Wij vragen u, voor zover u dat nog niet gedaan heeft, ons hiertoe uw 7 cijferige (!) Buma/Stemra-relatienummer te mailen.

pagina 27

Nieuwe edities!

Koop ze onli ne

�via onze websites - zonder verzendkosten�

Of in de kiosk.

pagina 28

www.interface.nl | www.slagwerkkrant.nl | www.gitarist.nl www.debassist.nl | www.musicmaker.nl

Ntb - Muziekwereld

Producer rakenDra Smit geeft voorlichting over cd-productie. Leden van de Ntb kunnen rakenDra Smit op maandag en dinsdag bellen/emailen met al hun vragen op dit gebied. Ook kunnen zij een afspraak met hem maken om samen een opnameplanning of opnamebudget op te stellen of door te nemen of te helpen bij de studiokeuze. Omdat veel van de gestelde vragen steeds weer terugkomen en dus bij meerdere muzikanten leven, beantwoordt hij een aantal van deze vragen in deze rubriek.

Eerste Hulp Bij Opnamen Kleine Vergoedingsregeling en Naburig Recht Ik wil voor de opnames van mijn cd een aantal sessiemuzikanten uitbetalen volgens de Kleine Vergoedingsregeling. Mag dat bij geluidsopnamen en hoe werkt dat?

Ja dat mag, volgens ‘de Kleine Vergoedingsregeling’ (KVR) mag iedere betrokken musicus/artiest, ook in het geval van studio-opnamen, maximaal € 163 als onkosten ontvangen zonder dat er loonbelasting moet worden ingehouden door de opdrachtgever.

Dit ontslaat je overigens niet van een aantal administratieve ver­ plichtingen. Om onkosten op bovenstaande wijze uit te betalen dien je namelijk op een Gageverklaring, voordat er betaald wordt, in te vullen welk bedrag per muzikant volgens de KVR wordt opgevoerd.

De opdrachtgever, jij dus, kan de gageverklaring op de website van de belastingdienst downloaden. Je moet deze dan ingevuld en wel met paspoortkopieën van de betrokken muzikanten in je administratie houden. Echter, om zulks te doen moet je ook weer over een Inhoudingsplichtigenverklaring beschikken. En je raadt het al: die moet je ook bij de belastingdienst aanvragen. “Moeilijker kunnen wij het niet voor u maken” denk je dan binnensmonds vloekend, “maar vervelender wel!”

Simpeler is het om deze administratieve rompslomp door een gespecialiseerd verloningsbureau te laten uitvoeren. Ntb-leden kunnen met korting gebruik maken van de diensten van Artiestenverloningen.nl.

Echter, een waarschuwing is hier wel op zijn plaats: op de prestaties nummer 4 - 2016

van een sessiemuzikanten is de Wet op de Naburige Rechten van toepassing. Volgens die wet mag je deze prestaties alleen exploiteren als er een, aantoonbare, billijke vergoeding is uitbetaald, of als er in een (sessie)overeenkomst met de betrokken muzikanten toestemming geven wordt voor exploitatie van de betreffende opnamen.

Als je dus volgens de KVR betaalt dan heb je het over een onkostenvergoeding en dat is wat anders dan een billijke vergoeding. Wil je de opname dus toch gebruiken, dan zul je ook nog een aparte sessieovereenkomst moeten aangaan met de muzikanten. Het lijkt me handiger de muzikanten gewoon te belonen volgens marktconforme tarieven. Het gebruikelijke tarief voor een sessiemuzikant in een opnamestudio is € 60 bruto per uur, voor vocalisten is dat € 100 per uur met een minimum van twee uur. Als je volgens deze norm betaalt zit je in de meeste gevallen goed.

Ook een waarschuwing voor die muzikanten die zich bij optredens en studio-opnamen volgens de KVR laten betalen: voor de inkomstenbelasting is het gewoon inkomen en moet het bij de aangifte ook als zodanig opgegeven worden. Dit betekent dat als je in een jaar minder daadwerkelijke onkosten hebt gemaakt dan ontvangen, je alsnog zelf belasting betaalt.

Wil je toch via de kleine vergoedingsregeling onkosten betalen of ontvangen dan ken je nu de nadelen daarvan. pagina 29

o d n

Stan Rijven

Ritmu

column

pagina 30

GOOD & BAD PRACTICES Good & bad practices, net als artiesten hebben muziekjournalisten er de nodige ervaring mee. Bijvoorbeeld in het analoge tijdperk toen - ‘oeps’ vergeten de batterijen te checken - de cassetterecorder bij een interview ongemerkt vastliep en het artikel daarmee verdampte.

Problematischer werd het wanneer je dankzij de NS vertraagd in Groningen arriveerde.

Weliswaar net op tijd voor Bob Dylan’s toegift (maart 1995), te laat echter voor een afgewogen oordeel. Of het Nederlandse debuut van Madness (januari 1980) toen het voorprogramma dusdanig uitliep dat al het popjournaille zich na het derde nummer naar CS Tilburg spoedde voor de laatste trein naar het westen. Een hotel zou mijn krant (Trouw) zelden vergoeden, laat staan de reistijd. Als freelancer/ zzp’er mocht je al blij zijn überhaupt een honorering te ontvangen voor “Het uitoefenen van je hobby” zoals de toenmalige hoofdredacteur mijn dienstverband omschreef.

De betaling van freelancers - “Jullie doen er toch allemaal een baantje naast” - bleef ver achter bij de vaste redacteuren van Parool, Trouw en Volkskrant die jaarlijks op een bonus plus loonsverhoging konden rekenen.

Dat viel eind december altijd fijntjes te lezen in de lift naar drie-hoog op de Wibautstraat.

Desondanks heb ik enkele keren met succes onze freelance-tarieven verhoogd gekregen. Je verzamelde dan - als kikkers in een kruiwagen - zo’n tien andere freelancers om, na overleg met juristen van vakbond NVJ, gezamenlijk een brief naar de hoofdredactie te versturen. Dat alles met mogelijk gevaar voor ontslag. Daarmee kreeg de status van kunst-

redacteur een nieuwe betekenis, immers gekoppeld aan ‘de kunst van het diplomatisch onderhandelen’.

Ondanks het ‘bad’ hielden de ‘good practices’ je op de been. Zoals die speelse reactie van Nestlé, ‘bezorgd’ als de multinational was over mijn recensie van Kid Creole & The Coconuts (oktober 1983). Hun verwaterde latin-pop had ik vrij vertaald samengevat in de kop ‘Instant koffie in plaats van Espresso’.

Enkele dagen na plaatsing ontving ik een brief plus mega-bus Nescafé Gold, om zelf te ontdekken welke zuivere koffie ze bereiden.

‘Good practice’ als unieke ervaring betekende het afscheid van Doe Maar (Den Bosch, april 1984) met een gastoptreden van Herman Brood. Om alvast de sfeer te peilen liep ik vooraf buiten rond langs roze-groene kraampjes vol Doe Maar-memorabilia omgeven door een menigte piepjonge, dikwijls huilende fans. Opeens werd er “Herman Brood!!!” geroepen. Ik keek tevergeefs om want werd al spoedig zèlf omstuwd door hordes fans. Door op tientallen armen de naam ‘Herman’ te signeren wist ik net op tijd het vege lijf te redden. Ook ’s avonds in een wegrestaurant werd ik herkend als Herman Brood en wederom moest ik - nu op een servetje - zijn handtekening imiteren.

De ‘best practice’ herinner ik me van Pinkpop, dat tot midden jaren tachtig in Geleen plaatsvond. Backstage werden artiesten èn journalisten gelijkelijk in de watten gelegd.

Je kon er zwemmen met Sting, een sateetje eten met Bono of een pintje nemen met Arno Hintjens. Overigens: ‘Good & bad practices’ had ook een bandnaam kunnen zijn. Hoewel, die is nu voorgoed verbonden aan een MP3file waarmee muzikanten hun opnames kunnen corrigeren.

Stan Rijven is muziekjournalist, programmamaker en deejay

Ntb - Muziekwereld

Checklist Boekingscontract Een agent of boekingskantoor zorgt ervoor dat je optredens krijgt. In ruil daarvoor krijgt hij een commissie, een bepaald percentage van de gage. De belangrijkste vraag die elke dj zich daarbij moet stellen is: begrijp ik eigenlijk wel wat er in het contract staat dat me wordt voorgelegd door de boeker/agent?

Het is dus belangrijk dat een boekingscontract transparant en helder is opgesteld.

Speciaal met het oog op de relatie tussen artiest en boekingskantoor/agent heeft de DDJF een checklist ontwikkeld. De checklist geeft je houvast en advies over de belangrijkste onderdelen van een boekingscontract via een overzichtelijk schema.

Hieronder een beknopt overzicht.

Relatie Algemeen Wat is de bedoeling van de samenwerking? Gaat de boekingsagent voor de dj werken op basis van exclusiviteit of staat het de dj vrij om ook met andere agenten te werken?

In hoeverre wordt de agent gemachtigd om zonder voorafgaande instemming van de dj gebruik te maken van bijvoorbeeld subagenten?

Kernverplichting(en) agent Zijn de verplichtingen van de agent duidelijk omschreven?

Gaat het om inspanningsof resultaatverplichtingen?

Zonder duidelijke afspraken hierover zal het lastig zijn om de overeenkomst tussentijds

nummer 4 - 2016

te beëindigen in het geval van ontevredenheid.

Kernverplichting artiest De voornaamste verplichting van de dj is het betalen van commissie voor boekingen.

Wordt die commissie berekend over de netto of over de bruto gage?

Welke gemaakte kosten mogen op de gage in mindering worden gebracht?

Wat is de opzegtermijn en onder welke voorwaarden?

of commissie verrekenen met ontvangen gages?

Einde overeenkomst

De volledige checklist is te vinden op www.ddjf.nl onder het menu ‘Nuttig’. Kijk er naar en houd het voorstel dat je wordt gedaan er eens naast. Of leg dit document voor aan je aanstaande boeker en zie hoe deze er op reageert. Let wel: dit is een conceptdocument in ont­ wikkeling. De DDJF bespreekt het op dit moment o.a. met boekingskantoren maar is ook benieuwd naar jouw ervaringen hiermee. Mail de DDJF hierover via info@ddjf.nl.

Wat voor uitloopbepalingen (sunset clausules) staan er in het contract? Krijgt de boeker/agent nog een aantal jaren commissie doorbetaald zonder dat daar werkzaamheden tegenover staan?

Diversen Fiscaliteit bij buitenlandse optredens. Bewijzen van aangifte in het buitenland en de betaling hiervan.

Ontvang je facturen van de agent voor zijn fee of statements zonder factuur- en btw-nummer?

Wordt de overeenkomst door Nederlands recht beheerst of niet?

Is het wettelijke recht op verrekening en opschorting uitgesloten of mag de agent extra kosten

Last but not least: voordat je een overeenkomst aangaat is het verstandig om die juridisch te laten checken door een gespecialiseerde advocaat of jurist. Ntb-leden kunnen daarvoor natuurlijk bij de Ntb terecht.

- ingezonden mededeling -

The show must go on! Ook ten koste van jouw gezondheid?

Looptijd Voor hoe lang wordt de overeenkomst aangegaan, is er een tussentijdse opzegmogelijkheid?

Is er sprake van stilzwijgende verlenging van de overeenkomst?

pagina 31

verzekeringen

Waarom verzekeringen belangrijk zijn voor artiesten en events

Better safe than sorry Bjorn Schipper en Maarten van Denderen Muziek is sexy en verzekeringen zijn vooral saai. In deze bijdrage rekent gastauteur en in artiesten en events gespecialiseerde verzekeringsagent Maarten van Denderen af met dit vooroordeel. Recente calamiteiten laten juist zien dat het kunnen beschikken over de juiste verzekeringen voor zowel artiesten als events/festivals van groot belang is. Slecht of niet verzekerd zijn kan artiestencarrières en meerjarenplannen ernstig verstoren als het een keer goed tegenzit. Verzekeringen dienen daarom gelijke tred te houden met een succesvolle artiestencarrière of investeringen in een event of festival.

Verzekeringen voor artiesten Terwijl het verzekeren van evenementen tegenwoordig heel gebruikelijk is, is dat bij artiesten in mindere mate het geval. Het lijkt er op dat de awareness achterblijft.

Artiesten zijn nog regelmatig niet of niet voldoende verzekerd. Een mogelijke andere verklaring hiervoor is dat verzekeringen voor artiesten tot voor kort vrij duur waren. Daarnaast bestonden er niet veel verzekeringen die in de specifieke behoeften van artiesten konden voorzien. Maar juist voor artiesten is het belangrijk om goed verzekerd te zijn. Artiesten zijn namelijk erg afhankelijk van hun fysieke en geestelijke gesteldheid, en dat maakt hen kwetsbaar. Als een artiest ziek wordt, last krijgt van poliepen op stembanden, gehoorschade (tinnitus) oploopt of zijn of haar been breekt en daardoor niet kan optreden, kan hij of zij niet vervangen worden.

Bovendien treden artiesten frequent op, reizen artiesten doorgaans veel en ondervinden artiesten vaak stress (zoals eerder in Muziekwereld beschreven1), waardoor men sneller vatbaar is voor overspannenheid en burnpagina 32

outs. Tegen deze achtergrond heeft de carrière van de Zweedse DJ Avicii bijvoorbeeld een onverwachte wending genomen. Bedenk daarbij dat een ongeluk in een spreekwoordelijk klein hoekje zit. Als een artiest ziek wordt of een ongeluk krijgt, heeft dat meestal grote financiële gevolgen.

Een voorbeeld is DJ Dimitri Kneppers, die in 2013 een onderbeen kwijtraakte als gevolg van een bacteriële infectie en daardoor een tijd lang niet kon draaien. Hij had destijds geen arbeidsongeschiktheidsverzekering en miste daardoor inkomsten. De toenmalige Amsterdamse club Trouw heeft daarop voor Dimitri een benefietfeest georganiseerd om hem te helpen. Naar aanleiding van de ziekte van DJ Dimitri is destijds een speciaal op artiesten gerichte arbeidsongeschiktheidsverzekering ontwikkeld, waarmee artiesten maandelijks een bedrag uitgekeerd krijgen als ze een tijd lang niet kunnen optreden.

Ntb - Muziekwereld

De laatste tijd is de vraag naar verzekeringen voor artiesten groter geworden en het aanbod is met deze vraag meegegroeid. Er worden tegenwoordig meer verzekeringen aangeboden die speciaal zijn toegespitst op artiesten. Bovendien zijn deze verzekeringen goedkoper dan ze voorheen waren. Naast een arbeidsongeschiktheidsverzekering kunnen artiesten ook kiezen voor een career end-verzekering. Als een artiest niet meer in staat is om op te treden krijgt een artiest eenmalig een (groot) bedrag uitgekeerd. Ook kunnen artiesten het geld dat ze zouden verdienen met geplande optredens verzekeren. Als een artiest bijvoorbeeld vertraging heeft met het vliegtuig of als hij of zij een burn-out krijgt waardoor niet kan worden opgetreden, wordt de gage die met het optreden gemoeid is alsnog uitgekeerd. Verder kunnen internationale muziektoursen shows worden verzekerd en kunnen artiesten kiezen voor een internationale ziektekostenverzekering, zodat men ook in het buitenland altijd naar een dokter of tandarts kan gaan.

Maar zelfs als artiesten wel verzekerd zijn, kunnen er nog dingen fout gaan. DJ Paul van Dyk maakte eerder dit jaar tijdens een optreden op het evenement A State of Trance een podiumval en raakte (licht) gewond. En toen David Grohl, de zanger van de Amerikaanse band Foo Fighters tijdens een optreden in Zweden in 2015 zijn been brak, was de band gedwongen een aantal andere optredens in Europa te annuleren, waaronder dat op Pinkpop. Volgens het muziektijdschrift Billboard heeft dat ongeluk ongeveer 10 miljoen dollar gekost. Ook cancelde de band Foo Fighters vier optredens als gevolg van de terroristische aanslagen in Parijs in november 2015. De Foo Fighters waren hiervoor wel verzekerd, maar de verzekeraars wilden de band niet het hele bedrag uitkeren.

De band heeft vervolgens verschillende verzekeraars aangeklaagd in de hoop toch uitbetaald te worden. Foo Fighters beschuldigden de verzekeraars ervan dat zij de band niet goed hadden geïnformeerd. De uitkomst van deze rechtszaken is vooralsnog niet aan de grote klok gehangen. Deze voorbeelden laten zien dat het belangrijk is om jezelf eerst goed te verdiepen in de af nummer 4 - 2016

te sluiten verzekeringen en om duidelijke afspraken te maken met de verzekeraars.

Verzekeringen voor evenementen en festivals Het is voor de organisatoren van evenementen en festivals erg belangrijk om zich goed te verzekeren. Bij het organiseren van een evenement komt namelijk veel kijken, en er kan dus ook veel fout gaan. Materialen kunnen beschadigd raken, spullen kunnen gestolen worden, artiesten kunnen niet komen opdagen en er kunnen ongelukken gebeuren. Als er iets goed fout gaat op een evenement en men is niet of niet goed verzekerd, dan kan dat in een keer tot een faillissement leiden. Een triest voorbeeld van calamiteiten tijdens evenementen is natuurlijk het noodweer op het Belgische festival Pukkelpop in 2011 als gevolg waarvan vijf mensen kwamen te overlijden en vele anderen gewond raakten. De storm veroorzaakte bovendien grote materiële schade.

De evenementenbranche in Nederland is in de afgelopen decennia enorm gegroeid en geprofessionaliseerd.

Het organiseren van feesten en evenementen was eind jaren ’80 en begin jaren ’90 van de vorige eeuw nog vaak gewoon een hobby van mensen, en in die tijd was het eerder regel dan uitzondering dat organisatoren zich niet goed of zelfs helemaal niet verzekerden. Het verzekeringsaanbod was in die tijd ook minder uitgebreid en minder goed dan dat het vandaag de dag is.

Maar sinds de evenementenbranche groter en professioneler is geworden, worden evenementen over het algemeen goed verzekerd.

Evenementen kunnen onder andere verzekerd worden tegen annulering, materiaalschade, ongevallen en vals geld. Ook kunnen de verwachte winst en het cashgeld dat in omloop is, worden verzekerd. Het is verder vaak verplicht om een aansprakelijkheidsverzekering af te sluiten. Om te bepalen welke verzekeringen nodig zijn, bekijkt de gespecialiseerde verzekeringsagent samen met de organisatie de risico’s (is het een indoor- of een outdoor evenement, hoeveel bezoekers worden er verwacht, zijn er veel headliners geboekt etc.), om vervolpagina 33

juridisch

gens de juiste en nodige verzekeringen af te sluiten.

Een annuleringsverzekering is voor vrijwel elk evenement belangrijk om af te sluiten. Bij het organiseren van een evenement wordt veel geld uitgegeven, bijvoorbeeld aan het kopen of huren van materiaal, aan personeel, artiesten (line-up) en geboekte vluchten en hotels. Als een evenement dan - bijvoorbeeld vanwege slecht weer - moet worden afgelast, is men al dat geld in beginsel kwijt. Bovendien hebben honderden of duizenden mensen van tevoren tickets gekocht en kan mogelijk sprake zijn van verplichte terugbetaling. Als een evenement dan moet worden afgelast, verplaatst of onderbroken, dekt de annuleringsverzekering zowel alle kosten die al gemaakt zijn, als de kosten die nog moeten worden gemaakt. Het is wel belangrijk om te onthouden dat het hier om een kostendekking gaat, en geen omzetdekking.

Bij outdoor-festivals is slecht weer de meest voorkomende reden tot afgelasten, zeker in Nederland.

Het cancelen van een festival vanwege slecht weer is echter niet standaard gedekt met een annuleringsverzekering. Men moet er dan voor kiezen om mogelijke slechte weersomstandigheden mee te verzekeren.

Toen bijvoorbeeld in juli 2015 een hevige zomerstorm in Nederland plaatsvond, heeft een aantal evenementenorganisaties enorm veel baat gehad bij deze slecht weer-dekking. Festivals als Welcome to the Future, Craft, Amsterdam Live On Stage en het Zomercarnaval in Rotterdam moesten toen worden afgelast. De Zwarte Cross werd gedeeltelijk stilgelegd, Lost & Sound en het Plein Open Festival werden op het laatste moment ver-

plaatst naar andere locaties, en Studio Stekker begon later dan gepland. Zonder annuleringsverzekering met slecht weer-dekking had deze zomerstorm mogelijk tot faillissementen kunnen leiden. Zo’n slecht weerdekking moet uiteraard wel ruim voorafgaande aan het evenement worden geregeld, en niet op het laatste moment in het zicht van concrete slechte weersvoorspellingen.

Andere dekkingen die onderdeel kunnen uitmaken van de annuleringsverzekering zijn het niet komen opdagen van artiesten en terrorisme. Vanwege de terroristische aanslagen in de afgelopen jaren maakt de terrorismedekking (helaas) een belangrijk onderdeel uit van de dekking onder de annuleringsverzekering. Als er een terroristische aanslag plaatsvindt op of in de buurt van een evenement, of als er sprake is van terrorismedreiging, is de organisator hiertegen verzekerd.

Aan de hand van de in deze bijdrage genoemde voorbeelden hebben wij geprobeerd duidelijk te maken dat kleine lettertjes van een verzekeringspolis in werkelijkheid van grote toegevoegde waarde kunnen zijn. Of je nu artiest bent en/of evenementen organiseert, voorkomen is nog altijd beter dan genezen. Better safe than sorry!

Bjorn Schipper is advocaat en oprichter van Schipper Legal in Amsterdam.

Maarten van Denderen is mede-eigenaar van No Risk Events en verzekeringsagent gespecialiseerd in artiesten en events/festivals. Zijn collega Hannah Hoogenbos schreef ook mee aan dit artikel

1 Bjorn Schipper & Esther van der Poel, ‘Here to stay: op de toppen van het artiestenbestaan. Meer aandacht voor de mentale begeleiding van artiesten’, Muziekwereld 2014/3, pp. 30-33.

Bezoek de nieuwe Ntb- en VCTN-websites pagina 34

Ntb - Muziekwereld

HAALT MEER UIT MUZIEK

EEN EIGEN OPNAME MET HET SENA MUZIEKPRODUCTIEFONDS Met het Sena Muziekproductiefonds helpen we je daar graag bij. Ben je professioneel muzikant en mis je de financiële middelen om jouw muziek te produceren? Dan is het Sena Muziekproductiefonds er voor jou! Laat deze kans niet liggen en dien je aanvraag vandaag nog in bij Sena. Meer informatie en de voorwaarden: www.sena.nl/muziekproductiefonds

nummer 3 - 2016

pagina 35

Geniet van de feestdagen ... ... en laat je verlonen!

Arestenverloningen.nl hee zich sinds 1993 toegelegd op het verlonen van aresten en andere werkzaamheden in de culturele sector.

Zij onderscheidt zich o.a. door: • Deskundige ondersteuning • Samenwerking met vakbonden en belasngdeskundigen • Online aanleveren van verloningen • Uitbetaling binnen één werkdag nadat de opdrachtgever hee betaald • Ook facturering zonder BTW mogelijk Wat is verlonen?

Wij nemen het ‘ficeve werkgeverschap’ over van de opdrachtgever. Wij verzorgen de facturering naar opdrachtgevers en uitbetaling van loon/gage aan uitvoerenden, inclusief inhouding en afdracht van loonheffingen.

Opdrachtgevers én uitvoerenden besparen we jd en administraeve rompslomp.

Bovendien krijgt de opdrachtgever niet met onverwachte naheffingen van de Belasngdienst te maken.

De voordelen van verlonen • Wij verzorgen administrae en facturering • Arest kan beroepskosten opvoeren • Makkelijk online aanleveren via een eigen account • Je bent verzekerd voor alle werknemersverzekeringen (ZW, WW, WIA en WAZO) wanneer je voldoet aan de criteria van het UWV • Voordelige tarieven voor NTB-leden • Verloning ook mogelijk voor andere werkzaamheden • Wij kunnen factureren voor zelfstandigen

Achterstraat 11 - 4101 BB - Culemborg - 0345-524404 - www.artiestenverloningen.nl Nieuw! Aanleveren mogelijk via Whatsapp: 06-84090459

column

Bart Wirtz

Meer ruimte

nummer 4 - 2016

‘Het kabinet moet eenmalig 17 miljoen euro uittrekken voor regionale omroepen. Eerder werd juist 17 miljoen bezuinigd’ berichtten de kranten een aantal weken geleden. Ik las dit een dag nadat we mochten optreden bij het zeer bijzondere programma ‘Live uit Loyd’ van de regionale omroep Radio/TV Rijnmond. Door de eerder aangekondigde bezuinigingen heeft de directie besloten om dit programma per 1 januari te schrappen. Ook andere eigenzinnige shows moeten plaatsmaken voor non-stop muziek in de hoop op een groter luisteraandeel. Deze tendens zien we vaker en is volgens mij gestoeld op leegte en verkeerde inschattingen.

Ik zie de verwoede pogingen van publieke radiostations zoals Radio 6 en 3FM om meer luisteraars te trekken. Eigenzinnige programma’s en presentatoren verwijnen en de muziek moet commerciëler. Ik denk dat de omroepbazen hiermee bedoelen: muziek waar veel mensen naar luisteren en die ook op andere zenders veel wordt gedraaid. Het geluid schuift op naar 538, Skyradio en Qmusic, maar natuurlijk gaan de luisteraandelen van de publieke radiostations het niet halen bij die van de commerciële concurrenten.

Het is een drogreden om deze programma’s te schrappen onder het mom van bezuinigingen.

Naast de talloze programma’s met eigen geluid die bijna niets kosten, zijn er namelijk talloze mogelijkheden om andere programma’s goedkoper te produceren (en ik kan het weten). Overleg met de makers en presentatoren zou al een simpele oplossing kunnen bieden.

Bovendien is er in de mediawet vastgelegd dat publieke omroepen er niet alleen zijn om te amuseren, maar ook om te onderwijzen, voor te lichten en het debat te stimuleren. Volgens mij is

het dan een goede zaak als er veel verschillende geluiden te horen zijn die bepaalde zaken van een andere kant kunnen belichten.

Voor instrumentale muziek is er, afgezien van het op klassieke muziek gerichte Radio 4, bijna geen mediaplatform meer. En dit geldt ook steeds meer voor popgroepen die zich net buiten het ‘commerciële’ spectrum bewegen. Als er nog maar één weg is voor bands en artiesten om door te breken op radio en/of tv, namelijk door zich te conformeren aan datgene wat er wordt gedraaid, onstaat er een muziekcultuur van kopiëren en versimpelen, op zoek naar die ene ‘hook’ die wel blijft hangen. Maar een cultuur waar radiostations hun functie vervullen als doorgeefluiken van nieuwe muziek, gave ontdekkingen en een breder muziek spectrum, biedt automatisch meer ruimte voor het muziekleven. Kijk naar Engeland, waar een cultuur heerst om goede nieuwe muziek te stimuleren en een kans te geven. België is ook een goed voorbeeld. Zo loop je voorop, in plaats van te volgen. Ons nationale muzikale exportproduct is Dance. Een oud-klasgenoot van me is een van de beste DJ’s ter wereld. Hij is dat niet geworden door te volgen, maar door eigenzinnig te zijn. Niet door te kijken wie er op het schoolplein meer vriendjes had, maar door zijn eigen weg te kiezen.

Kijk in je hart. Wat zijn je sterke punten?

Draag ze uit en wees jezelf. Alleen dan kom je verder. Ik pleit ervoor dat die 17 miljoen gebruikt wordt om dit te stimuleren.

Bart Wirtz is saxofonist en bracht onlangs zijn vierde album ‘Beneath the Surface’ uit. Hij presenteert samen met Rolf Delfos wekelijks het programma ‘Dutch Jazz’ op SublimeFM

pagina 37

ZZP

Voorlopig geen boetes voor zzp’ers en opdrachtgevers

Handhaving op de wet DBA opgeschort tot 1 januari 2018 Eloy Veldhuijzen In dit artikel bespreek ik een tweetal recente ontwikkelingen die voor zzp’ers van belang kunnen zijn.

We kunnen natuurlijk niet om de Wet DBA heen. De VAR is vervallen per 1 mei 2016 en daarvoor zijn onder andere de modelovereenkomsten in de plaats gekomen. Eén van de bijkomende effecten is dat opdrachtgevers mede verantwoordelijk zijn geworden voor de vraag of de zzp’er wel echt zelfstandig is. Dat heeft voor heel veel zenuwachtige opdrachtgevers gezorgd die vervolgens en masse zzp’ers de wacht hebben aangezegd. Het risico dat de belastingdienst van mening is dat die zzp’ers bij hen in loondienst zijn is in hun ogen te groot.

Belangenorganisaties proberen Staatssecretaris Wiebes er al een hele tijd van te overtuigen dat dit voor veel zzp’ers desastreuze gevolgen heeft.

Tot voor kort vergeefs, volgens Wiebes had men last van ‘koudwatervrees’ en moest men maar gewoon aan het werk gaan (zie de vorige artikelen in De Muziekwereld over dit onderwerp).

Er lijkt nu toch verandering in de houding van Wiebes te zijn gekomen.

Hij heeft namelijk bekend gemaakt dat de handhaving op de wet DBA wordt opgeschort tot 1 januari 2018 (dus niet de wet zelf). Dit betekent volgens Wiebes dat zzp’ers en opdrachtgevers pagina 38

tot die tijd en over die periode geen boetes of naheffingen krijgen. Het kabinet gaat in de tussenliggende periode bekijken hoe de begrippen ‘gezag’ en ‘vrije vervanging’ kunnen worden aangepast aan de moderne tijd.

Volgens de staatssecretaris worden alleen de ‘evident kwaadwillenden’ met ingang van 1 mei 2017 wel aangepakt. Het was enige tijd onduidelijk wat daarmee bedoeld werd, maar de staatssecretaris heeft dat nu verduidelijkt: het gaat om een zeer beperkte groep opdrachtgevers, niet meer dan 10 gevallen. “Het zijn bekenden van de Belastingdienst, die opereren aan de onderkant van de arbeidsmarkt”, aldus Wiebes.

De meeste opdrachtgevers en opdrachtnemers hoeven zich de komende tijd (in ieder geval tot 1 januari 2018) dus geen zorgen te maken over naheffingen en boetes. Het is geen vrijbrief om bij overduidelijke dienstverbanden te werken alsof er sprake is van zelfstandigheid, maar het geeft wel veel meer vrijheid en hopelijk ook rust bij opdrachtgevers en opdrachtnemers.

Houd ons op de hoogte van jullie ervaringen, via info@ntb.nl.

Aftrek werkruimte in een huurwoning

Wat de gemoederen de afgelopen maanden ook heeft bezig gehouden is de aftrek van de werkruimte in een huurwoning. De aanleiding is een uitspraak van de Hoge Raad die in de media erg veel aandacht heeft gekregen, waarbij ook vrij vergaande conclusies werden getrokken.

Eerst de feiten.

De Hoge Raad heeft bevestigd dat als je als zzp’er/freelancer/ondernemer een ruimte in je huurwoning zakelijk gebruikt en die ruimte meer is dan 10% van het vloeroppervlak, je op een bepaalde manier huisvestingskosten mag aftrekken. Die aftrek gaat als volgt: de volledige huur wordt afgetrokken, maar vervolgens moet daar een correctie op toegepast worden voor het privédeel van de huur. Dat deel wordt bepaald door een 1,85% van de WOZ-waarde van de woning te nemen.

Daarnaast mag een evenredig deel van de energielasten afgetrokken worden. Dat deel is gelijk aan het percentage dat zakelijk wordt gebruikt.

Ntb - Muziekwereld

Een voorbeeld

Stel, de huur bedraagt € 750 per maand, de energielasten € 150 per maand. De huurruimte neemt 20% van de woning in beslag. De WOZwaarde van de woning is € 200.000.

De aftrek kan als volgt worden berekend: De volledige huur 9.000 Minus1,85% van 200.000 -3.700 5.300 20% van de energielasten 360 De totale aftrek bedraagt dan 5.660

Het zal duidelijk zijn dat dit een forse aftrekpost kan opleveren. Het mooie hiervan is ook dat de regels voor de ‘zelfstandige werkruimte’ zoals die voor koopwoningen gelden, hier niet van toepassing zijn. Met andere woorden: de werkruimte hoeft niet zelfstandig te zijn en hoeft geen eigen ingang of opgang en sanitair te hebben. Een slaapkamer op de 1e verdieping kan hiervoor al in aanmerking komen.

Een zithoek of een keukentafel gaan dan weer wat te ver, dat zijn geen werkruimtes.

Er zit echter wel een flinke adder onder het gras. Bij het toepassen van deze regel geldt dat je het huurrecht van de woning tot het ondernemingsvermogen moet rekenen en dat in je administratie duidelijk moet maken.

Daartoe kun je het beste de maandelijkse huur via de zakelijke bankrekening laten lopen en dit in de boekhouding verwerken. Indien je huurtoeslag ontvangt moet je dit op de betaalde huur in mindering brengen.

Dat aanmerken van het huurrecht als ondernemingsvermogen kan alleen op het moment dat je als zzp’er een huurwoning betrekt of als je in een later stadium voor jezelf gaat beginnen terwijl je al in een huurwoning woont. nummer 4 - 2016

Je kunt dit dus niet vanaf een bepaald jaar gaan toepassen als je er al langer in woont en er eerder niets mee gedaan hebt. Dit kan juist weer wel als er sprake is van een ‘bijzondere omstandigheid’, bijvoorbeeld een verbouwing van de woning waardoor je een werkruimte creëert of als je bedrijf vanwege de groei opeens veel meer ruimte gaat gebruiken. Wijzigingen in de rechtspraak, zoals nu, worden in het algemeen niet als een bijzondere omstandigheid gezien, maar daarover verschillen de meningen.

Het staat dan ook niet 100% vast dat het onmogelijk is om deze aftrek toe te passen terwijl je al jaren in

dezelfde woning woont. Misschien zijn er wel argumenten te bedenken om ook dan een deel van de huur af te trekken. Dat zou dan zelfs met terugwerkende kracht kunnen (over de afgelopen vijf jaren).

Wiebes heeft overigens aangekondigd deze aftrekpost per 1 januari 2017 te schrappen. Je kunt er dus eventueel nog tot en met 2016 gebruik van maken.

Bijgewerkt t/m 28 november 2016 Eloy Veldhuijzen | Bouwman & Veldhuijzen www.bouwmanveldhuijzen.nl

- ingezonden mededelingen -

Schipper legal: mr. Bjorn Schipper is een ervaren entertainment advocaat en oprichter van SCHIPPER LEGAL. in Amsterdam. Een intakegesprek van een half uur is gratis.

Voor leden van de Ntb geldt een gereduceerd uurtarief van euro 150,= (exclusief btw en externe kosten). Voor procederen geldt een urenmaximum van 50 uur tegen het genoemde gereduceerde uurtarief. Het normale (basis)uurtarief is euro 200,= (exclusief btw en externe kosten) en geldt bij procedures vanaf 50 uur.

SCHIPPER LEGAL: mr. Bjorn Schipper

m +31619610500

e bjorn@schipperlegal.nl

Postbus 36424

f +31208908580

w www.schipperlegal.nl tw @bjornschipper

1020 MK Amsterdam

Heeft U speelproblemen, vermoeidheidsklachten of pijn?

Dispokinesis = het vrij kunnen b­ eschikken over houding en beweging.

Ontwikkeld door een musicus voor musici.

Meer informatie: Dianne Bolte Dispokinesispraktijk:

tel. 026 445 34 84 Zie ook: www.dispokinesis.nl

pagina 39

Mediation

Ruzie in de band Ko van Gorsel Je hoeft niet een leven lang in de muziek gezeten te hebben om te weten dat bandleden vaak ruziënd over straat gaan. Via diverse media bereiken ons berichten over het uit elkaar spatten van bekende groepen. Ook bij de vele popgroepen, koren, orkesten, ensembles, fanfares etc. die minder in het zicht van de media zijn, komen veel conflicten voor. Volgens de Popschool Maastricht overleeft van iedere 20 bands er maar 1 tot na het 10e optreden... hen dwarszit en wordt er gestreefd naar wederzijds begrip. Wat wil men zelf? Wat wil men van elkaar? En wat zou er dan moeten gebeuren om uit de conflicten te komen?

Alhoewel het ‘soft’ kan klinken: een goed gesprek, met een onafhankelijke ‘3e’ doet soms wonderen, op zowel emotioneel als zakelijk vlak.

Dat wil niet zeggen dat je het in een mediationgesprek altijd met elkaar eens hoeft te worden. Er zou bijvoorbeeld duidelijkheid kunnen ontstaan dat de belangen zo ver uit elkaar liggen, dat het voor iedereen beter is de samenwerking te beëindigen.

Toch zou in zo’n geval ook over ‘winst’ gesproken kunnen worden.

In de huidige praktijk eindigen veel bands met ruzie. Oude vriendschappen komen daarmee ook tot een einde maar… je komt elkaar in de muzieksubscenes altijd wel weer tegen.

Mogelijk achterliggende oorzaken van de conflicten worden duidelijk wanneer je de muziekbranche vergelijkt met ander MKB-bedrijven: • In de muziek speelt emotie een grote rol. Musiceren vereist een veel intensere manier van samenwerken dan samenwerken in een kantoor of winkel en de wederzijdse afhankelijkheid is erg groot • Drijfveren als persoonlijke creativiteit, muzikale ontplooiing en erkenning staan vaak hoger op de behoefteladder van de artiest dan een goede organisatie of puur ‘zakelijk’ succes.

• Over de zakelijke samenwerkingsvorm of de diverse ‘functies’ in de groep wordt vooraf slecht of niet nagedacht.

Combineer in een team beperkte afspraken over de samenwerking met sterke persoonlijke individuele (emotionele) verbondenheid met het eigen product, en je hebt haast per definitie potentiële conflictbronnen.

Een paar praktijkvoorbeelden

Mediation in de muziek

Een Westfries koor

Mediation is een vorm van conflictbemiddeling, waarbij een ‘3e’ neutrale partij ‘de partijen’ ondersteunt bij hun communicatie en onderhandelingen.

In een mediationgesprek krijgen partijen de ruimte om te vertellen wat

Een koor (nu in conflict) was 8 jaar geleden in een Westfries dorp begonnen als een clubje van mensen die in hun vrije tijd gezellig met elkaar wilden zingen. Het koor werd echter steeds beter. Het ging meedoen aan

pagina 40

wedstrijden en er werden steeds meer ‘serieuze’ eisen gesteld aan de koorleden. Het koor mocht dan beter worden… de sfeer was ondertussen om te snijden. Gedreven koorleden haalden een mediator in huis en een gesprek leverde het volgende op: - De meer fanatieke koorleden vertelden dat zij zich meer en meer stoorden aan de koorleden die blijkbaar alleen voor de gezelligheid kwamen. Deze kwamen soms te laat of helemaal niet, hadden zich slecht voorbereid en zaten te kletsen tijdens de repetitie. Alles reden voor veel irritaties, geroddel, zelfs persoonlijke afkeer en (bijna-) ruzies.

- De minder fanatieke groep vertelde dat men inderdaad totaal niet zat te wachten op een strak georganiseerde club, met ‘de kwaliteit’ van het koor zo hoog in het vaandel. Ze kwamen voor de lol en de gezelligheid.

De mediation leverde niet op dat het koor in deze samenstelling gered werd.

De belangen van de diverse koorleden waren zover uiteengelopen, dat men besloot dat het veel beter was als de groep opgesplitst zou worden. Toch werd het mediationgesprek als ‘winstgevend’ ervaren. Het werd duidelijk dat eerdere persoonlijke aanvallen voortkwamen uit frustratie over de Ntb - Muziekwereld

verschillen in ambitie. Er werd niet meer geroddeld, maar geluisterd, wat leidde tot wederzijds begrip. Daarmee was het koor niet gered, maar de sociale omgang in het dorp wel.

The Eagles

Bij The Eagles ging het erg mis tussen Glenn Frey en Don Felder. Frey schildert in de documentaire ‘The History of The Eagles’ Felder af als iemand die in feite zijn beperkingen maar niet onder ogen wilde zien; hij was bepaald niet de beste zanger van de groep.

In een interview dat Don Felder hier later over gaf, komt naar voren dat Felder dit nooit heeft betwist. Het ging er hem ook niet om wie de beste zanger was. Voor hem was belangrijk dat hij gewoon zijn ‘ei’ kwijt wilde en niet alleen de ‘begeleider’ van Henley wilde zijn.

Kortom, de ‘belangen’ liepen uit elkaar. Dit bleef onbesproken, leidde tot zwijgen, ontwijken en irritaties, uitmondend in kapotgeslagen gitaren, openlijke doodsbedreigingen over en weer op het podium, rechtszaken en uiteraard… het uiteenvallen van de band in 1980 (Henley: “It was tearing the band apart”).

Bij conflicten in de muziek kan een mediator een belangrijke rol spelen.

Hij of zij inventariseert met conflictpartijen was er aan de hand is. De essentie van het vervolg ligt in het goed inventariseren van de ‘belangen’ van de partijen, en hoe die belangen in de toekomst voor iedereen zo goed mogelijk kunnen worden gediend. Het uitspreken van die belangen kan tot wederzijds begrip leiden. En er kan ’onderhandeld’ worden.

Glenn Frey zei 14 jaar later over het conflict: “…and it festered…, because we did’t talk about it!”

Ko van Gorsel is socioloog, politicoloog, (MfN gecertificeerd) mediator en muzikant in de coverband CartoonMusic.

nummer 4 - 2016

pagina 41

muziekonderwijs

De bezuinigingsronde van Nederland Mark Gerrits De sector kunsteducatie (Centra voor de Kunsten en muziekscholen) bevindt zich in een grote transitie van redelijke zekerheid naar blijvende onzekerheid. Flexibiliteit, ondernemerschap en innovatie zijn nodig om inkomsten en werkgelegenheid in de toekomst te behouden. Anderzijds moet de overheid zorgen voor meer vertrouwen door hiervoor de juiste randvoorwaarden te creëren. Dit blijkt uit het onderzoeksrapport ‘Toekomst Arbeidsverhoudingen Kunsteducatie’ (te downloaden via de Ntb-website).

Tijdens een drukbezocht congres op 24 oktober 2016 in het Koorenhuis te Den Haag overhandigde het OAK-bestuur het rapport aan Mariëtte Hamer, voorzitter van de Sociaal Economische Raad (SER) Hamer ziet de sector kunsteducatie als een belangrijke proeftuin voor Nederland. De uitkomsten van het onderzoek neemt zij mee in de SER en de Raad voor Cultuur, waar momenteel een vervolg wordt gegeven aan de verkenning van de arbeidsmarkt in de culturele sector.

Tijdens het congres presenteerde prof. dr. Arjan van den Born, leider van het onderzoek, de belangrijkste resultaten aan de hand van een infographic. Deze is te downloaden via onze website.

Volgens het onderzoek staan gemeentelijke subsidies

(Nieuwe) CAOKE Zoals bekend is de CAOKE (door)verlengd tot 31 december 2016. Cao-partijen hebben afgesproken om – in het kader van toekomstbestendigheid – de CAOKE algemeen verbindend te laten verklaren.

Bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is de CAOKE inmiddels aangemeld in een ‘AVV-procedure’. Deze procedure levert sociale partners belangrijke informatie op over hoe de – toekomstige – cao’s aan het ministerie moeten worden aangeboden ter algemeen verbindend verklaring.

Onderhandelingen over CAOKE vanaf 1 januari 2017 Naast het traject om de CAOKE algemeen

pagina 42

onder druk, zowel in hoogte als in het doel ervan. Organisaties in de sector kunsteducatie zijn gemiddeld voor de helft van de inkomsten afhankelijk van deze subsidies. Sinds de economische crisis concurreren zij steeds meer met andere prioriteiten om beperkte financiële middelen. Dat maakt gemeentelijk subsidiebeleid erg onvoorspelbaar.

Ook de werkgelegenheid in de sector staat onder druk.

Organisaties ervaren een structureel tekort aan flexibiliteit, zowel op het gebied van eenvoudige in- en uitstroom, beloning, taken, werktijden en werkplek.

Hiervoor wil het OAK-bestuur de komende tijd proeftuinen faciliteren in de sector. Enkele voorbeelden daarvan werden al tijdens het congres gepresenteerd.

Wordt vervolgd.

verbindend te verklaren wordt er ondertussen door sociale partners druk onderhandeld over een CAOKE ingaande 1 januari 2017.

Er zijn diverse ‘onderhandelingsrondes’ geweest. Teleurstellend is dat de werkgevers vooralsnog niet bereid lijken in te stemmen met voorstellen van Ntb en FNV over de positie van zzp’ers (opdrachtnemers) in de CAOKE. Wij hebben nogmaals naar voren gebracht dat de honoraria voor zelfstandigen moeten aansluiten bij de salarisschalen in de CAOKE. Het is toch vreemd als zelfstandigen met dezelfde opleiding en werkervaring(sjaren) voor hetzelfde werk veel minder ontvangen dan hun collega’s in loondienst.

VAR of niet?

Een onderwerp dat de laatste tijd veel aandacht krijgt is de zogenaamde ‘model­ overeenkomst’ ter vervanging van de VAR. Intussen heeft staatssecretaris Wiebes benadrukt dat de Wet DBA niet gehandhaafd wordt totdat er nieuwe criteria ontwikkeld zijn waarmee duidelijk is wie nu wel of geen (schijn)zelfstandige is (zie ook pag. 38).

Aan de cao-tafel hebben wij forse kritiek geuit op de - eenzijdig - door Cultuur­ connectie aan de belastingdienst overgelegde modelovereenkomst. Ntb-leden die deze modelovereenkomst voorgelegd krijgen kunnen het beste contact opzoeken met de Ntb via info@ntb.nl om hem te laten beoordelen.

Ntb - Muziekwereld

 Alvorens Alvorens overeenkomsten aan te gaan met de volgende personen en onder­nemingen doet men er goed aan eerst contact op te nemen met de Ntb.

Op te vragen alleen voor Ntb-leden

Dit houdt op zich geen negatieve kwalificatie in.

 Dringende waarschuwing Op deze lijst worden bemiddelingsbureaus, bedrijven en platenmaat­schappijen geplaatst waarmee Ntbleden dermate slechte ervaringen hebben opgedaan dat de Ntb de leden dringend wil waarschuwen geen zaken meer met deze bedrijven te doen. Plaatsing op deze lijst betekent ook dat de bond geen juridische bijstand meer kan verlenen bij problemen die voortvloeien uit het zakendoen met deze bedrijven.

Op te vragen alleen voor Ntb-leden

Ntb - Muziekwereld

Onder de leden Frank van Wanrooij Drank, drugs en seks. Het theatergezelschap dat in de jaren negentig door Europa trok om de musical HAIR op de planken te brengen, vermaakte zich hier goed mee. Toetsenist, componist en arrangeur Frank van Wanrooij toerde zeven jaar mee en kwam er ongeschonden uit. “Tegenwoordig zijn theatergezelschappen stukken professioneler.”

Wat doe je nu?

Hoe het er vroeger in het theater aan toeging? Toetsenist, componist en arrangeur Frank van Wanrooij haalt even adem.

“Minder professioneel dan nu.”

In de jaren negentig toerde Van Wanrooij met een bont theatergezelschap kriskras door Europa. De muzikanten uit alle windstreken brachten de musical HAIR op de planken in landen als Denemarken en Tsjecho-Slowakije. De groep was piepjong; meestal waren het twintigers, net onder moeders rokken vandaan gekropen. Met zulke ontluikende talenten was het vaak een reis naar het einde van de nacht: de jongeren gingen zich aan de lopende band te buiten aan drank, drugs en seks. Ongestraft bleef dit niet. Een aantal malen hoorde Van Wanrooij een onaangekondigde zwanenzang aan. “Was het ineens over. De avond ervoor stond je nog samen te spelen.”

Het gezelschap was fluïde. Op een enigszins vaste kern na, was het een komen en gaan van

artiesten. Van Wanrooij zelf werd in 1993 min of meer uit een Amsterdamse nachtkroeg geplukt. “De music director, een Amerikaan met een enorm alcoholprobleem, wilde er een paar weken tussenuit. Hij had zijn moeder een tijd niet gezien. Mijn spel in de vroege ochtenduurtjes beviel hem wel. Of ik wilde invallen. Dat deed ik, en wel zo aardig dat ze me een paar maanden later een contract aanboden. Het begin van zeven merkwaardige jaren.”

Rust was er zelden, ankerpunten ontbraken. Het leven was een wervelstroom. “Ga maar na: 1500 shows in zes jaar. Ik heb bijzondere dingen meegemaakt, veel mensen leren kennen, veel geleerd ook. Maar het had weinig met het échte leven te maken. Het was een leven in hotelkamers, een eigen huis had ik niet.” En hoe zat het met de drank, drugs en vrouwen? “Ik ben er redelijk ongeschonden doorheen gekomen. Mijn geluk is misschien dat ik begin jaren

negentig een jaar of dertig was.

Twintigers gooien sneller alle remmen los.”

En nu? Nu is alles heel anders.

Van Wanrooij toert sinds 2001 door het land met Tineke Schouten, als arrangeur en orkestleider. In dit gezelschap gaat het er een stuk rustiger aan toe. “Sinds de eeuwwisseling is er sowieso een flinke professionaliseringsslag gemaakt. Zoiets als HAIR is nu onmogelijk. Je kunt niet meer stomdronken achter een mengpaneel zitten. Het lijkt niet meer van deze tijd. Daar komt bij dat een mengpaneel veel ingewikkelder is dan twintig jaar geleden.

Zoals de technische crew van HAIR opereerde, dat gaat niet meer. De technici van nu zijn gedisciplineerde vakmensen.”

Van Wanrooij beschikt tegenwoordig over emmers discipline.

Als hij aan de slag gaat voor Tineke Schouten of een andere artiest, prijkt er op zijn deur het bordje ‘Verboden Toegang’.

Achter die deur zit hij soms

wekenlang ‘te arrangeren’. “Dat hoort erbij als je een dienstbare muzikant wil zijn.”

Een dienstbare muzikant moet een dikke huid hebben. Van Wanrooij geeft een praktijkvoorbeeld. “Van de zomer componeerde ik een underscore voor een Amerikaanse regisseuse die een documentaire maakt over het leven Mata Hari. Ik bel haar op en vraag: wat wil je met deze cue? Nou, iets met een opbouw en een orgastisch einde. Oké. Ik verdiep me in de gezelschappen waar Mata Hari mee speelde, de muziek van die tijd, historische gebeurtenissen, enzovoorts.

Na een paar weken had ik drie volstrekt verschillende samples mét opbouw en een orgastisch einde. Zij luisteren. En wat blijkt?

Ze kiest er niet eentje uit, zoals je verwacht. Ze wil een combinatie van die drie. Je initiële reactie: mengen? Ja, kom zeg. Maar

foto: Marcel Fossen

pagina 44

Ntb - Muziekwereld

dan ga je het tóch doen. En dan wordt het ook wel wat. Als je dat niet kan, een proces doormaken met een uitkomst waar jij niet op mikte, dan kun je het wel vergeten.”

Wat heeft de Ntb voor je betekend?

In de eerste jaren van deze eeuw klopte Van Wanrooij aan bij de Ntb. Het gezelschap van Tineke Schouten was in zee gegaan met Joop van den Ende. Van Wanrooij, die al een tijdje rechten studeerde, had de contracten gefileerd en deels herschreven.

“Het ging met name om de auteurs- en naburige rechten. Wat ik nou van de Ntb wilde weten: had ik het een beetje goed gedaan?”

De verificatie pakte goed uit, en en passant corrigeerde Van Wanrooij de Ntb zelf. “Ze hadden een foutje gemaakt.” Een ongebruikelijke kennis van zaken die niet onopgemerkt bleef. “Ik kreeg al snel een belletje: of ik bestuurslid wilde worden.”

Van Wanrooij ging hier op in en was van 2007 tot en met 2015 bestuurslid bij de Ntb/VCTN. Hij maakte zich onder meer hard voor een minimum-gagenorm bij Buma Cultuur. “Inmiddels is de norm van 250 euro per optreden doorgevoerd.”

Maar echt tevreden is hij niet.

Hoe kan het ook, als je ziet hoe de Van den Ende’s van deze wereld jonge artiesten afschepen met flutcontracten. “Een constante ergernis. Ik kan er boos over worden. Artiesten zouden contracten met dit soort produ-

nummer 4 - 2016

Frank van Wanrooij foto: Roy Beusker

centen moeten opzeggen. Als je echt ergens goed in bent, moet je goed worden betaald.”

De Ntb doet volgens Van Wanrooij prima werk. “Maar het zou

nog beter kunnen door meer gespecialiseerde muziekjuristen aan te stellen. Als er ergens een muziekschool wordt opgeheven, en de rechten van de docenten

geschonden, moet er heel snel een grote zwarte Ntb-auto bomvol juristen voor komen rijden, die met het mes op tafel onderhandelen.”

pagina 45

Fiscale en administratieve dienstverleners, ook voor ZZP-ers Zakelijke kracht en persoonlijke aandacht Specialisten in artiestenzaken zoals: · belastingaangiften

·

· jaarrekeningen

Bezoek- en postadres: Zielhorsterweg 57 3813 ZX Amersfoort Tel.: 033-489 29 30 Fax: 033-445 02 20 info@bouwmanveldhuijzen.nl pagina 46

Ntb - Muziekwereld

Ntb-verzekeringen

Op maat Decembermaand – Zorgverzekerings(stress)maand Een inmiddels jaarlijks terugkerend item: de keuze voor een zorgverzekering voor het nieuwe verzekeringsjaar. Blijf je zitten waar je zit of kies je voor een nieuwe verzekering met een beperktere dekking of juist een uitgebreider aanbod aan medische zorg?

De dekking voor de basisverzekering is bij alle verzekeringsmaatschappijen gelijk. Wel verschilt de premie per maatschappij en bestaan er polissen waarbij je verplicht wordt naar gecontracteerde ziekenhuizen en zorgverleners te gaan waardoor de basispremie iets lager kan uitvallen. Dit zijn de zogenaamde budgetvarianten. Ook bestaat er een keuze tussen restitutie­

polissen en naturapolissen.

De veranderingen in de basisverzekering voor 2017 zijn beperkt.

Zo blijft het eigen risico ongewijzigd op € 385,00 en zijn er slechts een beperkt aantal behandelingen of nieuwe medicijnen extra in de basisverzekering opgenomen.

Ook in de aanvullende verzekeringen zijn niet veel verschuivingen. Enkele vergoedingen zijn verhoogd, juist anderen weer beperkt De premie voor 2017 wordt wel verhoogd, een verhoging die helaas hoger uitpakt dan eerder in de media was voorspeld. Door de inzet van reserves van verzekeringsmaatschappijen is zelfs een hogere premiestijging voorkomen. Wel zie je verschillen in de

Het Ntb-pakket: Instrumentenverzekering Aansprakelijkheidsverzekering Aansprakelijkheidsverzekering-Combi Doorlopende Reisverzekering Inboedelverzekering Uitvaartverzekering Autoverzekering Opstalverzekering Zorgverzekering

nummer 4 - 2016

verhogingen. Gemiddeld stijgt de premie voor de basisverzekering met 7,3%.

De Ntb biedt zijn leden een verzekering met collectiviteitskorting aan van Zilveren Kruis Verzekeringen. Helaas stijgt ook hiervan de premie. De goedkoopste variant Basis Budget komt op een premie van € 96,55 per maand. Leden die al verzekerd zijn via de Ntb-collectiviteit hebben al een voorstel voor 2017 ontvangen. Wil je hierin wijzigingen aanbrengen, log dan in het op de website van Zilveren Kruis. Hier vind je alle informatie over de alternatieve dekkingen en de daarbij behorende premie.

Leden die elders verzekerd zijn en geïnteresseerd zijn in het aanbod van de Ntb kunnen via het ledengedeelte van de Ntb-site (www. ntb.nl) een offerte berekenen of door gebruik te maken van de volgende link: www.zk.nl/toonkunstenaars.

Op de website van Zilveren Kruis kan ook een berekening worden gemaakt. Vul in het veld voor collectiviteit in de zoekterm ‘toonkunst’ en je krijgt als collectiviteit aangeboden ‘De Nederlandse Toonkunstenaarsbond’ in Huizen nummer 207075935. Bereken hier je premie voor de verschillende varianten van de basisverzekering en kies welke aanvullende

verzekering of tandartsverzekering je wenst. Uiteraard wordt de korting direct verrekend.

Wij attenderen je ook op de mogelijkheid om te kiezen voor een hoger eigen risico op de basisverzekering. Zeker als je gezond bent en geen medische behandelingen verwacht, kan dit een aanzienlijke besparing opleveren. Ons advies is dan wel om te zorgen voor een spaarpotje zodat je wat geld achter de hand hebt voor het geval dat je onverwacht toch medische hulp nodig hebt.

Het eigen risico komt immers eerst.

Uiterlijk 1 januari a.s. moet je overstap geregeld zijn. Wacht dan ook niet te lang.

Deelname aan de collectieve verzekering bespaart je in elk geval premie op de standaard producten van Zilveren Kruis Achmea. Was je al bij Zilveren Kruis verzekerd maar nog geen deelnemer aan de collectiviteit, meld je dan in elk geval hiervoor aan. Ook als je op dit moment elders verzekerd bent, is een vergelijking zeker de moeite waard.

Bezoek de Ntb-site of www.zk.nl/ toonkunstenaars.

Zo biedt het lidmaatschap van de Ntb je ook voordelen op het gebied van medische zorg!

Speciale verzekeringssite Alle informatie over het Ntb-verzekeringspakket kunt u vinden op de speciaal ingerichte internetsite. Hier kunt u tevens één of meerdere offertes aanvragen.

Deze site is te bereiken via de ledenservice van de Ntb-site (www.ntb.nl). Ook via email: ntb@vdroest.nl kunt u aanvragen indienen of contact opnemen.

pagina 47

Wij weten wat er speelt!

Word nu lid!

www.ntb.nl of bel: 020 620 31 31

Wat heb je aan de Ntb? • Juridische check contracten.

• Rechtsbijstand bij problemen met opdrachtgevers, inning achterstallige gages en weigering uitkeringen.

• Goedkoopste instrumentenverzekering met (wereld)dekking bij optredens.

• Begeleiding en advies over: de rechtsvorm die het beste bij je bedrijf past, belastingen en ouderdomspensioen.

• Zakelijke kennis van en netwerk binnen de muziek- en podiumwereld.

• Goedkope factureringsservice en loonadministratie optredens via artiestenverloningen.nl.

vakbond voor musici en acteurs

• Advies op maat over opbouw (muziek)carrière of lespraktijk, aanvragen van subsidies, maken van geluidsopnamen/cd’s.

De Ntb is dé vakorganisatie voor musici