Muziekwereld 3 - 2017

jaargang 98

nummer 3 - 2017

Tien Geboden

klokkenluider

De affaire Buma/Stemra Een reconstructie

subs idie sp e c ial vakbond voor musici en acteurs

onderzoeksrapport

Wat er speelt Nog altijd is het wachten op een nieuw kabinet. Het cultuurbeleid van de beoogde coalitie is na het afhaken van GroenLinks moeilijk te voorspellen. Alleen D66 (één van de vier partijen slechts) is expliciet voorstander van herstel van de schade die het kabinet Rutte I aanrichtte. In hoeverre de andere drie partijen belang hechten aan een eerlijke en betere marktpositie van makers is ook onduidelijk. De voortdurende onderhandelingen in Den Haag zullen zo in veel opzichten bepalend zijn voor de cultuursector.

Het advies van de SER/Raad voor Cultuur waarin voor de zomer uitdrukkelijk aandacht gevraagd werd voor de inkomenspositie van kunstenaars werd door het zittende, demissionaire kabinet ‘beleidsarm’ beantwoord. Na jaren lobby op basis van opinieonderzoeken, na vele commissies en adviezen moet nu werkelijk beleid worden ontwikkeld. Het is frustrerend af te moeten wachten of daar politieke ruimte voor zal bestaan, maar het is niet anders. Zoals andere groepen in de samenleving kunnen wij alleen wachten. Wachten op een nieuw kabinet, of wachten op nieuwe verkiezingen.

In deze Muziekwereld nogmaals aandacht voor de salarisachterstanden in de orkestensector en de doorlopende gevolgen van het kortstondige maar desastreuze eerste kabinet Rutte.

Maar daarnaast in deze Muziekwereld een subsidie-special.

Zakelijk leider Johan Dorrestein komt uitgebreid aan het woord over wat je vooral wél moet doen als je subsidie wilt

colofon

Muziekwereld is het blad van de Ntb, vakbond voor musici en acteurs Keizersgracht 317 1016 EE Amsterdam T : 020 – 620 3131 F : 020 – 620 2508 E : info@ntb.nl I : www.ntb.nl

vakbond voor musici en acteurs

De Ntb is op werkdagen telefonisch bereikbaar tussen 12:00 en 17:00 uur. U kunt uw vragen en andere zaken ook per fax of email aan ons voorleggen. omslag: Robert Swart

Redactioneel

aanvragen. Stan Rijven herinnert zich de subsidiedilemma’s in de 80er jaren bij de popcollectieven. En de DDJF bericht over subsidiemogelijkheden voor de dancesector.

In augustus werden wij geconfronteerd met de afgeronde onderzoeken bij Buma/Stemra en de weigering van het Buma/Stemra-bestuur, ook nu nog, om de noodzakelijke openheid te betrachten. De openheid die nodig is om, met de leden, tot echte verbetering te komen. We besloten tot publicatie van achtergehouden informatie op onze website, maar ook tot verdere publicatie in deze Muziekwereld.

Zoals van de politiek gevraagd mag worden eindelijk mee te werken aan noodzakelijke verbetering van beleid, mag dat van het Buma/Stemra-bestuur geëist worden. Een cultuur van bonussen, van conservatisme en geslotenheid ten koste van muziekauteurs mag niet langer voortduren.

Een volle Muziekwereld kortom, met vele onderwerpen.

Volg onze berichtgeving ook via onze website, via facebook en twitter en via het nieuwe www.muziekwereld.nl.

‘Wij weten wat er speelt’, beweren wij al jaren. Wij zoeken daarbij constant nieuwe wegen om onze leden deelgenoot van belangrijke informatie te maken.

Erwin Angad-Gaur Secretaris Ntb en VCTN

Redactie: Erwin Angad-Gaur (hoofdredacteur), Ruud Zinzen (eindredacteur), Anita Verheggen Met medewerking van: Jeroen Akkermans, Kristel Casander, Ton Dijksma, Hans Dobbenberg, Mark Gerrits, Ruud Hoevenaar, Stan Rijven, Bjorn Schipper, Cees Schrama, rakenDra Smit, Jimmy Tigges en Bart Wirtz Illustraties Robert Swart Fotografie: Minke Faber Basisvormgeving / Lay-out: Robert Swart Drukwerk Senefelder Misset, Doetinchem

Inhoud

Muziekwereld nr. 3 – 2017

Goed verhaal Ntb Subsidie Checklist!

28

31

EHBO

zzp

kort nieuws

4 Wat speelt er?

6 12

13

interview met Johan Dorrestein

Playlist: hoe werkt het?

auteursrechten

14

16

De omerta van Hoofddorp

De gesloten deuren van Buma/Stemra moeten open

orkestsector

Flexibiliteit en loonachterstand: een explosieve mix

column Stan Rijven

Vers geperst

19 Ritmundo – Tourbus als collectebus 20 cd-recensies 20 Casey’s Column

orkestsector 24 Financiering Metropole Orkest nog

steeds een probleem

column Bart Wirtz 27 Subsidie: waardering maar ook noodzaak

32

35

36

44

46

49

50

53

54

juridisch

Dan zeg je toch gewoon op (met een reden) Uitspraak Hoge Raad in zaak Golden Earring

DDJF

Geld en subsidie in de dance Kosten opvoeren – Laat jij voordeel liggen als ondernemer?

De Favoriete Compositie van…

auteursrechten

De affaire Buma/Stemra - Een reconstructie

financiering

Crowdfunding, maak het samen!

orkestsector

Interview met Jan Geert Vierkant

‘Het is natuurlijk doodzonde dat we dit orkest maar voor de helft kunnen benutten’

Alvorens en Dringende waarschuwing muziekonderwijs

De bezuinigingsronde van Nederland

Ntb-verzekeringen

Beter voorkomen dan genezen

Onder de leden

Dominique Citroen

Ntb

Bestuur

Alexander Beets (voorzitter), Erwin Angad-Gaur (secretaris), Will Maas (penningmeester), Daan van der Bruggen, Ad Hoendervangers, Bert Ruiter, Simone Vierstra

Bureau

Administratie en helpdesk Caroline Beukenkamp c.beukenkamp@ntb.nl Ruud Zinzen r.zinzen@ntb.nl Financiële administratie Espen Strandhagen e.strandhagen@ntb.nl

Juridische zaken/contracten Rechtspositionele zaken/contractscreening/ advisering rechtsvormen beroepspraktijk: Annemarieke Schulte a.schulte@ntb.nl Michel Blom m.blom@ntb.nl Auteurs- en Naburige Rechten/ screening cd- en uitgavecontracten: rakenDra Smit r.smit@ntb.nl Erwin Angad-Gaur e.angad-gaur@ntb.nl Anita Verheggen a.verheggen@ntb.nl EHBO-project (over muziekproducties) rakenDra Smit r.smit@ntb.nl CAO’S Mark Gerrits (orkesten, muziekonderwijs en muziekdramatische kunst) m.gerrits@ntb.nl

Verzekeringen/belasting/Muziekwereld Ruud Zinzen r.zinzen@ntb.nl Werkgebieden Lichte muziek en artiesten: Anita Verheggen a.verheggen@ntb.nl rakenDra Smit (pop) r.smit@ntb.nl Orkesten: Mark Gerrits m.gerrits@ntb.nl Kamermuziek: Anita Verheggen a.verheggen@ntb.nl Muziekdramatische kunst: Mark Gerrits m.gerrits@ntb.nl Muziekonderwijs: Mark Gerrits m.gerrits@ntb.nl Acteurs: Erwin Angad-Gaur e.angad-gaur@ntb.nl

kort nieuws

Wat speelt er? op het gebied van wereldmuziek?

Dan kun je je alsnog opgeven voor de online-versie. www.worldmusicforum.nl/ directory.

Nieuwe concertserie in de Amstelkerk Dutch Delta Sounds: Old Roots & New Routes - 2 september 2017 t/m 24 maart 2018 Oude muziektradities uit verre culturen ontwikkelen zich in ons land langs verrassend nieuwe klanklijnen. Even ongemerkt als vanzelfsprekend zijn ze onderdeel geworden van ons muziek­ landschap; ze hebben zich net als zoveel andere Dutch Delta Sounds een plek veroverd.

Voor de concertserie Old roots & new routes is een aantal bijzondere ensembles geselecteerd die alle gevestigd zijn in Nederland.

Ze presenteren een amalgaam aan muzikale invloeden uit OostEuropa, de Mediterranée, Afrika en het Midden- en Verre Oosten.

Ieder concert wordt voorzien van een inleiding en na afloop is er gelegenheid om na te praten met de musici.

Concertdata: - za 21 okt: Shishani & the

pagina 4

Namibian Tales - za 04 nov: Mehmet Polat Trio / Tiltan Quartet (dubbelconcert) - za 06 jan: Mozaiek Ensemble - za 03 feb: Taradhin - za 03 mrt: The Nordanians - za 24 mrt: Caravan Ticketverkoop en informatie: www.dutchdeltasounds.nl

12 november a.s. Het fonds biedt musici, die hun opnamen in eigen beheer willen uitbrengen, de kans om met subsidie een kwalitatief hoogwaardige geluidsopname te maken. Je kunt maximaal € 5000 aanvragen om de productiekosten van geluidsopnamen te financieren. Tweederde van dit bedrag is een subsidie en éénderde een renteloze lening.

Aanvragers moeten het geleende bedrag binnen twee jaar terugbetalen aan Sena en het fonds financiert nooit meer dan 50% van het totaalbudget. De andere betrokken partijen moeten eenzelfde bedrag bijleggen om tot een finished product te komen.

De subsidievoorwaarden staan op de website van Sena en je kunt er een digitaal aanvraagformulier downloaden en invullen. Voor meer info: www.sena.nl

Dutch World Directory Sena Performers Muziekproductiefonds Ook in 2017 kunnen professionele musici een aanvraag doen bij het Sena Performers Muziekproductiefonds. De deadline voor de volgende ronde is

Begin oktober verschijnt de nieuwe Dutch World Directory, een handzame Engelstalige gids met een actueel overzicht van actieve spelers in de Nederlandse wereldmuziekscene.

Naast de gedrukte versie is het mogelijk om de gids ook online te raadplegen. Ben je zelf actief

Recensie van cd’s en muziekproducties Ntb-leden kunnen hun cd/muziekproductie laten recenseren in dit magazine.

Stuur je cd/muziekproductie en bio naar de Ntb, t.a.v. R. Smit, Keizersgracht 317, 1016 EE Amsterdam (r.smit@ntb.nl).

World Blend Café Op maandag 11 december vindt de eerstvolgende World Blend Café- netwerkbijeenkomst plaats in het Bimhuis. Naast een gezamenlijk buffet en actueel panel zijn er telkens showcases en deejays plus een podium om eigen plannen te pitchen. Daarna bestaat er volop gelegenheid om te netwerken. Meer info op www. worldmusicforum.nl

World Music Forum NL nieuws Eind oktober (25-29/10) vindt de belangrijkste internationale wereldmuziekbeurs WOMEX plaats in Katowice, Polen. Tijdens deze beurs organiseert World Music Forum NL de Nederlandse stand in samenwerking met Dutch Performing Arts en met support van Buma Cultuur, Sena Performers en de Nederlandse Ambassade in Polen. In 2018 zal de WOMEX op Gran Canaria plaatsvinden, dus zet maar vast in je agenda.

Muziekwereld nr. 3 - 2017

Speciale verzekeringssite Voor uitgebreide informatie over het Ntb-verzekeringspakket

is een speciale internetsite ingericht. Deze is te bereiken via de ledenservice van de Ntb-site. Momenteel wordt deze verzekeringssite opnieuw gebouwd. Dat kan enige problemen opleveren. Heb je vragen, mutaties of wil je nieuwe verzekeringen afsluiten, mail dan naar ntb@vdroest.nl. Binnenkort hopen we de nieuwe verzekeringssite te introduceren.

M-Bizz Workshops herfst 2017 foto: Hans van der Woerd

Meester trombonist Bart van Lier ontvangt Koninklijke onderscheiding Trombonist Bart van Lier (1950) is benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw vanwege zijn internationale verdiensten als musicus en docent.

Van Lier speelde 25 jaar bij het Metropole Orkest en gaat nu met

pensioen. Zijn laatste concert met het orkest speelde hij tijdens de BBC Proms in de Royal Albert Hall waar hij een glansrol vervulde als solist. Hij was één van de belangrijke pijlers van het Metropole Orkest maar ook een inspirerende docent. De door hem ontwikkelde lesmethode wordt door trombonisten over de hele wereld gebruikt.

In samenwerking met o.a. de Ntb organiseert MusicMotion twee MBizz workshops.

Deze M-Bizz workshops gaan over geld verdienen en marketing in de muziek. Blended: want je krijgt vooraf ook online-informatie die je thuis kan raadplegen.

Tijdens de workshop in het Lloyd Hotel pas je de stof toe op jouw situatie. Je krijgt persoonlijke tips en feedback van de docent en je collega-cursisten. Zodat je

dus goede, bruikbare handvaten hebt waarmee jij je muziek of je muziekproject nog beter kan promoten en er nog meer aan kan verdienen.

Na de workshop kan je sparren met MusicMotion over jouw aanpak. Ntb-leden krijgen € 7,50 korting (ex btw).

- Wo. 11 oktober - Muziekrelease On/Off line met Marius van Reeuwijk.

- Do. 9 november - Fondsen & Subsidies voor muziek met Ineke Smits

De Staat en Georgina Verbaan winnen de Gouden Notekrakers 2017 Rockband De Staat en actrice Georgina Verbaan hebben de Gouden Notekraker 2017 gewonnen. De Gouden Notekraker is de prijs van uitvoerende kunstenaars

voor uitvoerende kunstenaars.

Bij Sena en NORMA aangesloten collegaartiesten en acteurs bestempelden de prestaties van de beide winnaars als de meest

bijzondere van het afgelopen seizoen.

Celine Cairo en Sarah Bannier wonnen de Zilveren Notekrakers, een aanmoedigingsprijs voor aanstormend talent.

foto: Eelkje Colmjon

www.ntb.nl

pagina 5

Interview met Johan Dorrestein

Een goede (subsidie)aanvraag schrijven is bijna net zo’n kunst als de kunst zelf. Gitarist en zakelijk directeur Johan Dorrestein beheerst deze kunstvorm als geen ander.

Goed verhaal tekst: Anita Verheggen fotografie: Minke Faber

Johan Dorrestein is geen geboren subsidieschrijver. Van huis uit is hij een klassiek gitarist die al doende heeft geleerd hoe je een goed idee omzet in een enthousiasmerende subsidieaanvraag. Verschillende ensembles, culturele initiatieven en evenementen, zoals het Nederlands Blazers Ensemble (NBE) en Splendor, hebben in de loop der jaren van zijn vakbekwaamheid geprofiteerd. Momenteel is Dorrestein zakelijk directeur bij de Cello Biënnale en daar is het werven van subsidies pagina 6

min of meer een dagtaak. ‘Ik vind schrijven leuk en ben een ontzettend Pietje precies’, vertelt hij enthousiast.

‘Ik ben altijd nieuwsgierig naar hoe dingen opgeschreven zijn in brochures en programma’s. Pakt het me en zijn er geen woorden of bijvoeglijke naamwoorden teveel gebruikt? Is het geen bladvulling? Bij het NBE schreef ik de subsidieteksten en PR-teksten maar eigenlijk ben ik een zakelijk leider tegen wil en dank. Ik ben er niet voor opgeleid en laat geldzaken en admini­ Muziekwereld nr. 3 - 2017

Interview met

www.ntb.nl

pagina 7

pagina 8

Muziekwereld nr. 3 - 2017

Als je iets hebt waar je echt vol van bent is het niet zo moeilijk om het op te schrijven

stratie eigenlijk veel liever aan anderen over. Wat ik leuk vind en waar ik vaak in slaag is om geld op te halen voor dingen die mooi en de moeite waard zijn. Als je iets hebt waar je echt vol van bent is het niet zo moeilijk om het op te schrijven.’

Nou, dan blijft het toch nog altijd een moeilijke klus…

Ja, maar ben je dan wel enthousiast genoeg? Heb je je dan echt afgevraagd waar het over gaat en wie je wilt bereiken? Want dat is alles wat de gever wil weten. En inmiddels is dat helemaal afgekaderd in digitale aanvraagformulieren waar ik overigens een broertje dood aan heb. Die zijn vaak opgesteld door mensen die zichzelf niet goed hebben afgevraagd waar het ze nu eigenlijk om gaat als gever. Daarom vind ik het ook altijd zo fijn om eerst met een gever of fonds te praten.

Niet om ze om te lullen maar om te kijken of er een klik is. Vinden jullie het leuk en zien jullie er wat in? Want ik kan me ook vergissen, of aan de verkeerde tafel zitten en dan moet je door. Zo’n gesprek is heel goed om je hersens te scherpen en het project bij te stellen.

Hoe werkte dat bij het opzetten van concertzaal Splendor in Amsterdam?

Splendor was zo’n goed idee! Het is dan niet zo moeilijk om aan mensen uit te leggen dat er bij goede musici met een drukke praktijk, een grote behoefte is aan een plek waar ze kunnen experimenteren en hun experimenten voor een klein publiek kunnen uitproberen. En wil je helpen om die plek te laten ontstaan? Als tegenprestatie krijg je 50 concerten van die geweldige musici. Wie wil dat niet? Het was een sport voor de betrokken musici om dat www.ntb.nl

op een andere manier te financieren dan via subsidie en fondsen. Maar ook als je een project door donateurs en je publiek wilt laten financieren is een goed verhaal essentieel.

Geen woord teveel Dorrestein trad in 2010 toe tot het team van de Cello Biënnale waar het werkbestuur de fondsaanvragen deed. ‘Er was nog geen kantoor; een jaar voordat de Biënnale plaatsvond werden de ordners uit de garageboxen gehaald en was er een team van hele goeie, enthousiaste en hulpvaardige mensen dat de fondsaanvragen ging maken. Dat is niet vol te houden maar wel een geweldige leerschool. De eerste editie van de Cello Biënnale was een enorm succes. Artistiek directeur Maarten Mostert (cellist en hoofdvakdocent aan het Conservatorium van Amsterdam, red.) heeft van het begin af aan iets heel groots en bijzonders neergezet. Het stramien van de Biënnale is ook tot op de dag van vandaag niet veranderd met masterclasses, dag- en avondconcerten en de kop­peling met het Nationaal Cello Concours. Want daar is het allemaal mee begonnen. Er was behoefte aan een celloconcours waar jonge talenten naar toe kunnen werken en Maarten heeft dat ingebed in een festival. Dat was een heel goed idee. Toen ik bij de Cello Biënnale kwam, stond het al op de kaart en het draait nog steeds op het enthousiasme van de organisatie en de musici. Als je tijdens de Biënnale ’s morgens vroeg naar Bach & Breakfast komt staan wij hier zelf de sinaasappels voor je uit te persen.

En dat is ook de lol: je ziet iedereen binnenkomen en maakt praatjes. Het moet een belevenis zijn voor musici en publiek.’

Jij hebt geen opleiding voor het zakelijk leiderschap gevolgd. Waar heb je het geleerd?

Door ervaring, maar het komt denk ik ook omdat ik een klassieke gitarist ben.

Een klassieke gitarist kan niet zo veel kanten op; er is relatief weinig repertoire, je kunt niet in een orkest spelen en het kamermuziekcircuit is beperkt.

Ik was ook niet goed genoeg om als solist te functioneren op internationaal niveau maar paste wel goed in het Amsterdams Gitaar Trio. Wij hadden alle drie verschillende kwaliteiten en dat vormde een mooie match. Mijn kracht zat ook daar al in de marketingkant van het vak. Ik regelde het programma, zorgde dat er voldoende publiek kwam en dat we een platencontract kregen.

Ik liep de deur plat bij het Nederlands Impresariaat totdat ze doodziek van me werden. En daar moet je voor in de wieg gelegd zijn. Dat moet je leuk vinden en je moet lef hebben. Ik was geen Julian Bream maar wilde wel overal spelen dus moet je je eigen voorwaarden scheppen. Uiteindelijk hebben wij, totdat het trio ophield te bestaan, echt overal gespeeld, van het Concertgebouw tot Carnegiehall. Ik wilde graag in de muziek actief blijven maar vond alleen lesgeven geen optie.

Die ambitie heeft mijn ondernemende kant verder ontwikkeld.

Welke vuistregels hanteer jij als je een subsidieaanvraag schrijft?

Je krijgt het pas op papier als je het in je kop hebt. Dat lijkt wel een Johan Cruijff- uitspraak ha, ha! Maar hoe krijg je het dan in je kop? Ik vind het ontzettend leuk om met mensen te praten en elkaar te enthousiasmeren.

Het ontstaat met mensen samen. Bij de Biënnale hebben we een leuk team en ik zou dit ook absoluut nooit in pagina 9

Interview met Johan Dorrestein

mijn eentje kunnen doen. Dus als ik iets zou kunnen aanraden dan is het: ga je idee toetsen! Praat met fondsen, criticasters en enthousiastelingen. Zorg dat je je verhaal zelf helemaal goed kunt vertellen. Dan heb je automatisch geen woorden teveel want dan ga je pagina 10

tekst schrappen. Vanaf het begin moet je tekst al zijn alsof het voor je PRbrochure is. Heel veel teksten die wij in ons festivalboek of in onze brochure hebben staan komen rechtstreeks uit de aanvraag. Schrijf je tekst alsof het je brochure is en verplaats je in de lezer.

Vraag jezelf af hoe je die kunt enthousiasmeren. Er moet ook maar één persoon zijn die de teksten schrijft.

Ik leg mijn teksten wel voor aan het team en vind feedback prettig maar mijn collega’s zijn blij dat ik de teksten schrijf. Het is niet makkelijk maar Muziekwereld nr. 3 - 2017

We streven een mooi doel na en het is geen schande om daar geld voor te vragen Een aanvraag is ook maatwerk, ik doe veel projectaanvragen voor onderdelen van de Cello Biënnale. Voor het educatieve programma Hello Cello! heb je specifieke educatieve fondsen.

Maar er zijn ook fondsen voor buurtprojecten en voor talentontwikkeling.

Ik ga niks verzinnen om geld uit die fondsen te krijgen maar kijk wel bij welke fondsen wij voor de verschillende programmaonderdelen geld zouden kunnen vragen. Er moet een goede match zijn met een fonds voordat ik een projectaanvraag doe.

wel dankbaar werk ook al doe ik er heel lang over. Je moet enthousiast en kritisch zijn en geen genoegen nemen met zomaar een resultaat. Bij de Biënnale gaan we allemaal tot het putje en dat is misschien wel het geheim van het succes. www.ntb.nl

Wat vind je van de werkwijze van de fondsen?

Fondsen maken hun aanvraagprocedures soms nodeloos ingewikkeld.

Ze hanteren veel regels en hebben daarom een enorme staf nodig om al die regels weer te controleren. Je zou ¾ van de regels kunnen schrappen en zo fte’s kunnen sparen. Het uitgespaarde geld kan dan aan mooie projecten worden besteed. Ook komen fondsen vaak onnodig ontoegankelijk over; waarschijnlijk om een te grote run op het geld te voorkomen. Dat kan anders. Het is belangrijk dat een fonds open en bereikbaar is, dat je teruggebeld wordt en koffie met elkaar kunt drinken. We willen toch allebei iets moois en zijn partners in the arts.

Maar helaas ontmoet je een dergelijke instelling lang niet altijd. Er ontstaat nu een trend dat fondsen zelf op zoek gaan naar hun doelen. Ze willen geen aanvraagprocedure meer en besteden hun budget aan bijvoorbeeld één groot project waardoor er geen geld meer is voor andere projecten. Dat is jammer.

Fondsen zouden niet te zeer hun eigen beleid moeten bepalen maar gewoon geld moeten geven aan een goed idee.

Daarmee voorkom je dat de projecten

naar het fonds toe worden geschreven en makers teveel van hun goede idee inleveren. De geldgevers hebben vaak hun specifieke bedoelingen. Ik snap het wel. Je hebt geld en wil je laten gelden. Maar het is juist zo mooi om je te laten meenemen door een goed verhaal en daar dan wat mee te doen.

Daar zou ik meer mogelijkheden voor willen zien. Verder niets ten nadele van de private fondsen. De Cello Biënnale is er dankzij al die fondsen en nu de overheid zoveel op cultuur heeft bezuinigd zijn ze nog belangrijker geworden.

Vriendenkring Dorrestein heeft in de loop der jaren een strategie ontwikkeld om de financiering van de Cello Biënnale rond te krijgen. Hij krijgt subsidie van de gemeente Amsterdam en het Fonds Podiumkunsten en er zijn bijdragen van een reeks particuliere fondsen.

Maar de Biënnale werkt ook met Vriendenkringen waarbij onderling bevriende mensen zich committeren om vijf jaar lang minimaal € 1000 per jaar bij te dragen. In ruil daarvoor krijgen ze twee cello-evenementen per jaar cadeau. ‘Bij een tweejaarlijks evenement kost het moeite om het lijntje strak te houden’, vertelt Dorrestein. ‘Maar uiteindelijk willen we op deze manier 2 ton voor de Biënnale binnenhalen. We zitten nu op ongeveer de helft en soms willen mensen ook veel meer voor ons doen. We willen zoveel mogelijk onze eigen broek ophouden en het is ook geen bedelen wat we doen. We streven een mooi doel na en het is geen schande om daar geld voor te vragen.

Sterker nog: mensen zouden er wel eens heel vrolijk van kunnen worden als ze daar een bijdrage aan kunnen pagina 11

Interview met Johan Dorrestein

CV Johan Dorrestein Geboren in Diemen in 1950 Opleiding:

Sweelinck Conservatorium Amsterdam

1978 – 1990 Amsterdams Gitaar Trio 1990 – 1996 directeur van de Bach Solisten 1990 – 2008 directeur Nederlands Blazers Ensemble 2008 – 2009 zakelijk directeur Holland Festival 2008 – heden ondersteuning Musicians without Borders 2011 – 2013 funding Splendor 2010 – heden zakelijk directeur Cello Biënnale Amsterdam

leveren.’ Private giften via crowdfunding mogen dan veel inspanning van Dorrestein en zijn team eisen, sponsoring regelen vindt hij een bijna onneembare hobbel. ‘De cultuursector heeft een enorme stap terug moeten doen door de bezuinigingen vanuit de overheid. Veel politici vinden dat het bedrijfsleven meer in cultuur moet investeren naar het voorbeeld van de USA. Nederland zou in een overgangsfase naar meer sponsoring zitten. Nou, het wás al moeilijk om het bedrijfsleven voor culturele projecten

te interesseren maar door de houding van de overheid, waarbij cultuur second best is geworden en de kunstenaar een uitvreter, bedenken bedrijven zich wel twee keer voordat ze zich met cultuur willen associëren. Tenzij het een triple A-activiteit is zoals het Rijksmuseum of het Concertgebouworkest.

We moeten het hebben van cultuureducatie en talentontwikkeling. Daarin zou nog veel meer moeten worden geïnvesteerd. Ik hoop dat de kinderen die nu van muziekles profiteren straks als politici meer prioriteit aan cultuur

geven. Daar ben ik overigens heel optimistisch over. Er komt nu steeds meer steun voor de muziek. Het is wetenschappelijk aangetoond dat muziek net zo belangrijk voor de ontwikkeling van je hersens is als een taal leren of wiskunde. Daarmee trek je iedereen over de streep. De oude Grieken wisten dit al lang: de ontwikkeling van het lichaam, de geest en de muze maken je tot een volmaakt mens. Veel politici vinden de muze een linkse hobby en dat is een enorme vergissing.’ ||

Subsidie aanvragen? Check eerst de Ntb Subsidie Checklist!

Hoe zet je een goed idee om in een enthousiasmerende en goed doortimmerde subsidieaanvraag? Het is een kunst op zich. De run op de subsidieruif is zo groot dat een vage of slordige subsidieaanvraag bij voorbaat op de grote stapel afwijzingen terechtkomt. Je moet er lol in hebben en er helemaal voor gaan om de kans op succes te vergroten. Dat is één van de adviezen die zakelijk leider Johan Dorrestein in deze Muziekwereld meegeeft aan zijn collega’s.

Nederland telt vele fondsen met zeer uiteenlopende criteria. Je kunt het grote aanbod aan subsidiebronnen grofweg indelen in de volgende categorieën : a. Overheidsfondsen, die je weer kunt onderverdelen in landelijke, provinciale en gemeentelijke fondsen. Het Fonds Podium­­kunsten is één van de grootste rijksfondsen voor podiumkunstenaars. b.Particuliere fondsen. Een bekend particulier fonds is het Prins Bernhard Cultuurfonds waar talloze kleinere particuliere fondsen zijn ondergebracht. Maar ook banken en particuliere geldschieters kun je onder dit rijtje scharen zoals het Dioraphte Fonds, het VSB

pagina 12

Fonds en fondsen van de Rabo bank die vaak lokale evenementen sponsoren. c. Fondsen van auteursrecht- en naburige rechtenorganisaties.

Subsidies uit de collectieve fondsen van o.a. Buma, Sena Performers en NORMA worden besteed aan sociaal-culturele projecten voor componisten en uitvoerende kunstenaars. Het Sena Performers Muziekproductiefonds heeft al talloze musici geholpen bij de financiering van hun muziekopnamen in eigen beheer. d.Overige fondsen zoals bv. Kiwani’s, Rotary- en Lions Clubs. Dit zijn private financiers die vooral lokale culturele projecten steunen.

Ondanks de grote verscheidenheid aan fondsen en subsidiecriteria zijn er basisregels voor het schrijven van een subsidieaanvraag die je op elke aanvraag kunt toepassen. Volg deze regels om beginnersfouten en onnodige frustraties te voorkomen. Zo zorg je ervoor dat jouw aanvraag geen hoofdpijndossier wordt. Check daarom de Ntb Subsidie Checklist voordat je aan de slag gaat. Ntb-leden kunnen de checklist downloaden via www.ntb.nl

Muziekwereld nr. 3 - 2017

Producer rakenDra Smit geeft voorlichting over muziekproducties. Dus over zaken als opnametechniek, de betrokken rechten, contractvormen, exploitatie etc. Leden van de Ntb kunnen hem op maandag en dinsdag benaderen met al hun vragen op dit gebied. Veel van de gestelde vragen komen steeds weer terug. Een aantal hiervan beantwoordt hij in deze rubriek.

Eerste Hulp Bij Opnamen Playlist: hoe werkt het?

Ik heb mijn muziek via een aggregator op o.a. Spotify gezet.

Dat was op zich niet zo ingewikkeld. Maar hoe kom ik met mijn muziek op een Spotify playlist die er toe doet?

D’as een goede vraag want voor wie het nog niet wist: de playlist, heeft de streamingwereld stormenderhand veroverd de afgelopen twee jaar. Wilde je vroeger op de radio komen via pluggers en dat soort lieden, tegenwoordig is de nieuwe tak van sport op de juiste playlists van vooral Spotify te staan en het liefst zo hoog mogelijk.

De grote platenmaatschappijen hebben het fenomeen inmiddels ook omarmd en hebben zelf hun eigen merken zoals Topsify (Warner), Digster’ (Universal) en Filtr (Sony). Onder die merken runnen ze honderden gespecialiseerde playlists met titels als UK Top, Best of Red Hot Chili Peppers, Metal Matters tot Aperitivo! Mojito & Sprit en Carnaval 2017. De samenstelling verandert meestal wekelijks. Populaire tracks klimmen omhoog, minder populaire tracks zakken of verdwijnen helemaal. Net als op de ouderwetse hitlijsten dus.

Oude tijden herleven want de catalogus begint via die kanalen weer flink veel geld op te leveren. Sommige van die playlists van de grote drie platenmaatschappijen hebben meer dan 700.000 volgers maar er zijn er veel met maar een paar duizend of zelfs maar een handjevol volgers. Volgers? Kennen we dat niet van Facebook en YouTube? Dat klopt! De playlist begint namelijk steeds meer als sociaal netwerk te fungeren waarop reacties geplaatst kunnen worden en die gedeeld kan worden via de gebruikelijke sociale media.

Het gaat er dus niet alleen om zoveel mogelijk streams te krijgen maar ook om fans te bereiken en nieuwe te werven. Het werkt volgens het sneeuwbaleffect. Als een nummer eenmaal opgepikt

www.ntb.nl

wordt komt het hoger en op steeds meer playlists te staan waardoor je weer meer streams krijgt. Op een gegeven moment kun je ook door Spotify worden opgepikt en op hun eigen gecureerde play­ lists terechtkomen. Dat kan tot de gewenste lawine van streams en aandacht leiden.

Het belang is dus duidelijk maar hoe krijg je je muziek nou in dat circus?

Er zijn pluggers die naast de radio ook de streaming platforms als hun werkterrein hebben. Dit kost je al gauw tussen de € 700 en € 1500 en succes is niet gegarandeerd.

Je kunt ook proberen een mailtje te sturen naar de curator van Spotify Nederland Dieuwertje Heuvelings. Die krijgt echter dagelijks zo’n grote berg emails binnen dat de kans op succes via die route zeer klein is.

Je kunt zelf één of meerdere playlists beginnen. Als artiest kun je tegenwoordig bij Spotify vrij makkelijk een artiestenprofiel aanmaken. Daarmee kun je statistieken inzien maar ook je eigen merkplaylist lanceren en monitoren. Plaats op je eigen playlist een paar eigen tracks en vooral veel populaire tracks uit jouw genre of die bij eenzelfde thema passen. Denk bijvoorbeeld aan ‘50 jaar Nederpop’, ‘TopBop’ of ‘Muziek om bij te studeren!’. Zo kun je in de slipstream van de grote hits gaan hangen. Het is wel zaak de inhoud wekelijks te verversen. Je kunt dat handmatig doen aan de hand van de statistieken van je playlist. Wat niet goed beluisterd wordt zet je lager of vervang je door een frisse track waarbij je natuurlijk ook je eigen tracks niet hoeft te sparen. Als je playlist eenmaal een schare trouwe volgers heeft is het ook een perfect luisterpanel voor nieuw materiaal.

pagina 13

auteursrechten

De gesloten deuren van Buma/Stemra moeten open

De omerta van Hoofddorp Erwin Angad-Gaur Eind augustus besloten VCTN en Ntb tot publicatie van de geconstateerde misstanden bij Buma/Stemra. Op de Ntb-website zijn de belangrijkste bevindingen en aanbevelingen van het onafhankelijk onderzoek door Nauta Dutilh en de accountants van BDO te vinden. Het VCTN-bestuur besloot tot deze publicatie nadat Buma/ Stemra opnieuw had geprobeerd de ernst van de situatie bij de leden weg te houden.

Hoe pijnlijk ook: een nieuw Buma/Stemra kan naar de overtuiging van Ntb en VCTN alleen ontstaan door ook open en transparant te zijn over wat er mis ging. Door te leren van gemaakte fouten. Niet alleen achter gesloten deuren, maar in discussie met de beroepsorganisaties en met de leden.

Transparantie

Dat ‘transparantie’ geen werkwoord is, lijkt een hardnekkig motto voor de communicatie bij Buma/Stemra te zijn geworden.

Bij een nieuw Buma/Stemra hoort ook een nieuw communicatiebeleid. Een meerderheid van het huidige bestuur lijkt deze les niet te willen leren en zal voor de geloofwaardigheid van het auteursrecht en voor herstel van het Buma/ Stemra-blazoen gedwongen moeten worden de nieuwe tijd te accepteren.

Steun ons en mail uw Buma/Stemra-nummer Voor erkenning van onze vereniging vraagt Buma/Stemra ons ( jaarlijks) een ledenlijst met Buma/Stemra-nummers van de leden aan te leveren aan een onafhankelijke accountant.

Op basis van deze jaarlijkse meting is de VCTN inmiddels voor het derde jaar op rij de (veruit) grootste erkende auteursberoepsorganisatie van Nederland en krijgt daardoor de gelegenheid onder meer kandidaten voor bestuur en ledenraad van Buma/Stemra en voor het bestuur van Buma Cultuur voor te dragen.

Steun ons en, voor zover u dat nog niet heeft gedaan, mail ons uw 7 cijferige (!) Buma/Stemra-relatienummer.

pagina 14

De krampachtige omgang met informatie houdt die informatie niet binnenskamers, dat is de laatste jaren vaker gebleken. Ntb en VCTN zijn steeds omzichtig omgegaan met naar ons gelekte informatie, maar op een dag is het welletjes geweest. Het is hoog tijd voor vernieuwing. Echte vernieuwing, niet enkel de belofte daartoe. Niet enkel stoere praatjes. Niet enkel nieuwe bestuurders die binnen enkele maanden de doofpot-cultuur omarmen. Niet louter een minderheid van bestuursleden die tegen de bierkaai vechtend drie stappen vooruit en twee stappen terug moet zetten.

Natuurlijk is vertrouwelijkheid soms noodzakelijk Uiteraard begrijpen ook wij dat niet alles wat achter de deuren van een bestuurskamer gedeeld wordt onmiddellijk op straat moet liggen. Alvorens de leden te informeren moet zorgvuldig onderzoek plaatsvinden, de privacy-belangen van werknemers moeten worden gerespecteerd. Het zijn redenen waarom wij ook bij publicatie van de onderzoeksrapporten de namen van medewerkers hebben geanonimiseerd en met publicatie gewacht hebben tot er een afgerond onderzoek was dat het Buma/Stemra-bestuur weigerde te delen, ook na een herhaalde oproep daartoe.

Verdere onthullingen

In deze Muziekwereld maken wij daarom de gang van zaken achter de gesloten deuren van Hoofddorp openbaar. Daarbij hebben wij opnieuw gewogen wat gedeeld kan worden en wat niet. De ‘omerta van Hoofddorp’ wensen wij echter niet langer te accepteren.

In een uitgebreide reconstructie publiceren wij de Muziekwereld nr. 3 - 2017

feiten: de strubbelingen tussen de directieleden vanaf het aantreden van Wim van Limpt als nieuwe directeur, de vertrouwensbreuk tussen hem en de voorzitter, de start van het onderzoek, de tot op heden verzwegen problemen bij Buma Cultuur en het aftreden van Buma Cultuur-voorzitter John Brands, het bestuur dat instructies aan een expert gaf voorstellen te schrijven om naar aanleiding van de nieuwe wet een bestuursstructuur te bedenken waarin alles zo veel mogelijk bij het oude blijft. Het bestuur dat gaande dit alles met elkaar discussieert of de eigen beloning niet omhoog moet omdat het allemaal zoveel werk is. Het bestuur dat in de ledenvergadering allerlei zaken verzwijgt en vijf bestuursleden voor vier jaar laat herbenoemen door leden die maar mondjesmaat te horen krijgen wat er speelt. Het bestuur dat zich na de publiciteit begin september over de onderzoeken, boos maakt over ‘het lek’, op zoek is naar de dader en bij de directeur klaagt dat de bestuursleden niet meer tijd hebben gehad om zich collectief met het persbericht te bemoeien.

Verantwoording

Wij publiceren de reconstructie op basis van gelekte stukken omdat wij niet langer naar onze leden toe willen zwijgen over zaken die wij slechts informeel weten. Over zaken die beter moeten en beter kunnen. Omdat wij het bestuur van Buma/Stemra opnieuw willen oproepen plaats te maken voor een professioneler bestuur in een professionelere bestuursstructuur, waarin de toezichtfunctie daadwerkelijk effectief ingevuld kan worden. Maar ook om de ingezette vernieuwing te steunen. De noodzaak te onderschrijven, daar waar Buma/Stemra dat zelf niet of onvoldoende doet.

In het onderzoeksrapport van Nauta Dutilh is misschien de belangrijkste aanbeveling het ‘herijken [van de] normen en waarden: CBO-functie: [stel de] uitkeringsgerechtigde centraal’; dit geldt naar onze mening niet alleen voor de financiële organisatie maar voor de organisatie als geheel.

Het geldt voor de repartitieafdeling, voor de juridische afdeling, de communicatie en ook voor het bestuur zelf.

Met de komst van de nieuwe directeur Wim van Limpt heeft Buma/Stemra een goede kans werkelijk de stap naar de eenentwintigste eeuw te maken. Wij hebben vertrouwen in zijn goede intenties en zijn, mede op basis van de ons bekende vertrouwelijke stukken, positief over zijn plannen.

Ook hij zal daarbij fouten maken. Ook met hem zullen wij daar discussies over hebben. Voor en achter gesloten deuren. Maar laten we vooral voor het eerste opteren waar dat enigszins kan.

klokkenluider

De reconstructie van gebeurtenissen achter de gesloten deuren van Buma/ Stemra leest u op pagina 36 e.v. van deze Muziekwereld.

www.ntb.nl

pagina 15

orkesten

Flexibiliteit en loonachterstand

Een explosieve mix Mark Gerrits In 2014 is door de vakbonden ingezet op een modernisering van de CAO Nederlandse orkesten. Hierin is – mede onder druk van de bezuinigingen – ingestemd met een opzet waarbij meer flexibiliteit in de orkestplanning mogelijk werd.

Via onze leden hebben ons veel signalen bereikt dat deze toegenomen flexibiliteit, in combinatie met de doorgevoerde bezuinigingen op de orkestformatie, heeft gezorgd voor een fors toegenomen werkdruk in de sector. Dit, in combinatie met de achtergebleven loonaanpassingen, is een ‘explosieve mix’.

Het telkens vol plannen van professionele musici in combinatie met hun intrinsieke gedrevenheid om er telkens ‘wat moois van te maken’, is een gevaarlijke cocktail.Iedereen begrijpt dat dit op termijn resulteert in overbelasting, uitval en – daardoor – verlies van kwaliteit.

Daarom hebben wij voorgesteld om een zogenaamd ‘basisforfait’ in te voeren. Daarmee – zo menen wij – worden meerdere doelstellingen gerealiseerd: het resulteert in een betere verhouding tussen voorbereiding en (podium)uitvoering , verbetert de kwaliteit en heeft een positief effect op de werkdruk.

Daarbij blijven wij signalen ontvangen uit orkestformaties dat er om budgettaire redenen beknibbeld wordt op het aantal repetities dat noodzakelijk is om stukken goed in te studeren. Bijkomend effect is dat door het reduceren van de aanstellingsomvang het zogenaamde ‘urenforfait’ (kort gezegd: de noodzakelijk tijd voor eigen voorbereiding, (instrument)studie etc.) óók fors is ingekrompen.

Voorstellen vakbonden

In maart 2016 hebben de gezamenpagina 16

lijke vakbonden Ntb en FNV Media en Cultuur voorstellen gedaan aan de werkgevers om op een aantal onderdelen die direct verband houden met de planning, inzetbaarheid en (werk-) belasting de cao aan te passen.

Wij hebben zeer praktische maatregelen voorgesteld zoals: - niet meer inplannen dan 100% van de beschikbare capaciteit - gepland is verbeurd - substantiële salarisverbetering - geen 100% functies laten invullen met 80% banen Aanbod vakbonden aan werkgevers: december 2016

In december 2016 hebben wij voor de werkgevers een deel van de in maart 2016 aangereikte voorstellen vertaald richting een ‘akkoord’. Het doel dat de vakbonden voor ogen hadden was om door middel van een aantal quick wins tot een akkoord te komen.

Onze gedachte daarbij was dat wij hiermee samen met de werkgevers naar de werknemers in de sector konden stappen om hen een (deel-) akkoord voor te kunnen leggen. Het

zou een opmaat kunnen zijn voor de toekomst.

Want: je wilt vooruit en niet stilstaan!

Dit in zijn omvang beperkte akkoord bleek voor de werkgevers niet acceptabel: er werd weer stevig onderhandeld.

Periode januari – juni 2017

In de periode januari tot juni 2017 is er tussen vakbonden en werkgevers een aantal keren gesproken over het door de vakbonden in december 2016 aangeboden akkoord. Ook is er door Ntb en FNV Cultuur en Media een ‘Rondje Orkesten Nederland’ gedaan.

Elke orkest is bezocht en alle werknemers werden in de gelegenheid gesteld om hun mening en visie naar voren te brengen.

Concreet hadden deze bijeenkomsten tot doel (citaat): - ‘[Het] gaat … over de concrete salarisontwikkeling in 2017, over de (duurzame) inzetbaarheid, de toegenomen werkdruk versus de flexibiliteit in planning en inzetbaarheid die werkgevers van u vragen, over de positie van de vele deeltijders, Muziekwereld nr. 3 - 2017

foto: Minke Faber

etc. We willen ook met u spreken over de standpunten van werkgeverszijde over deze onderwerpen en waar we als cao-onderhandelaars denken aan te lopen tegen het mandaat dat u ons in maart 2016 hebt gegeven.’

salarissen – voor wat betreft inzetbaarheid, planning etc, is vol!

Een kristalhelder signaal dat klonk uit elke door ons bezochte orkestorganisatie!

Tussendoor werd er verder gesproken met de werkgevers.

Dat signaal bleek niet voldoende om door de werkgeversdelegatie te worden onderkend.

Tijdens het laatste overleg voor de zomervakantie ( juni 2017) – op aandringen van de werkgevers om toch tot een akkoord te komen – werd door de werkgevers een eindbod gedaan.

Omdat dit (finale) eindbod in sterke mate afweek van het - toch al! - ka-

Uitkomst van de bijeenkomsten was dat er niet akkoord kon worden gegaan met de door de werkgevers zo gewenste (verdere) flexibilisering .

Anders gezegd: de maat in de sector om (nog) verder te flexibiliseren – in combinatie met de achterblijvende www.ntb.nl

Signaal wordt door werkgevers niet opgepakt

rige akkoord dat wij de werkgevers in december 2016 aanboden, werd door de onderhandelaars van de vakbonden besloten om na de zomervakantie het eindbod van de werkgevers nogmaals aan de (orkest)leden voor te gaan leggen. Dit is aan de werkgeversdelegatie helder gecommuniceerd.

Kortom: weer een Rondje Orkesten Nederland!

Door de werkgevers werd in dat laatste overleg toegezegd dat hun eindbod schriftelijk ter kennis zou worden gebracht aan de vakbonden, zodat wij een achterbanraadpleging konden doen.

Groot was onze verbazing toen in pagina 17

augustus 2017 ons het volgende door de werkgevers werd medegedeeld (citaat): ‘De werkgevers hebben hierop besloten om het eindbod tot nader order in te trekken, omdat de verwachting is dat een achterbanberaad in dit licht niet zal leiden tot een zinnige stap vooruit, maar wel verlies van tijd.’

Kennelijk wordt de mening van de werknemers niet op prijs gesteld!

In september 2017 hebben de werkgevers een brief doen uitgaan, die wij via onze achterban in ons bezit kregen.

Enkele citaten uit deze brief: - ‘[Besloten is] aan medewerkers vallend onder de werkingssfeer van de CAO Orkesten een incidentele (tijdelijke) loonsverhoging over 2017 toe te kennen van bruto 1,5 %. De verhoging wordt berekend over het brutosalaris zoals gedefinieerd in de CAO en naar rato van het dienstverband in 2017. (De verhoging is pensioengevend en zal met ingang van de salarisverwerking van oktober 2017 worden uitgekeerd.)’

- ‘De werkgevers gaan op korte termijn verschillende onderzoeken starten, onder meer op het punt van de werkdruk bij de orkesten.’ Anders gezegd: wij - orkestwerkgevers - wil-

len eerst onderzoeken óf er sprake is van een (te hoge) werkdruk.

Hoe nu verder?

Wij zijn van plan om in de komende periode in gesprek gaan met onze achterban. Want: feitelijk zijn we terug bij af! Er is geen akkoord, er is geen overeenstemming over een CAO Nederlandse orkesten 2017.

Centraal staan wat de Ntb en FNV Media & Cultuur betreft twee thema’s: 1. Inkomensverbetering; 2. Op korte termijn de werkdruk aanpakken met concrete maatregelen.

Wordt vervolgd!

- ingezonden mededeling -

pagina 18

Muziekwereld nr. 3 - 2017

o d n

Stan Rijven

Ritmu

column

www.ntb.nl

TOURBUS ALS COLLECTEBUS Den Bosch, januari 1984.

Het glazen Provinciehuis spiegelt zijn betekenis voor Brabant aan de beeldengroep op de stoep: een zeug wakend over haar biggenschaar. Met zo’n dertig cultuur-bobo’s van alle politieke partijen stap ik in een gereedstaande touringcar. Zij verruilen hun uitzicht op 20-hoog voor een kennismaking met de popcultuur down under. Niet zozeer uit eigen beweging, eerder aangewakkerd door verontrustende berichten uit de provincie waar nijpend behoefte is aan oefenruimtes, speelplekken en poponderwijs.

Ik kom er als popjournalist peilen hoe de emancipatie van de Nederpop, lees: de roep om subsidie, zich in de haarvaten van onze zuidelijke samenleving voltrekt. Als een olievlek had deze roep zich via allerlei popcollectieven over ons land verspreid. Het zijn de opstandige nazaten van de in 1975 opgerichte Stichting Popmuziek Nederland. De SPN ontving dan wel subsidie om - in het spoor van de jazzwereld - de vaderlandse popscene te emanciperen, buiten de Randstad viel daar weinig van te merken. Crowdfunding bestond nog niet, bovendien kleefde aan dat woordje subsidie een ongemakkelijke associatie: als popmuzikant werd je daarmee ingepalmd door een macht die je autonomie aantastte.

We bevinden ons nog in de nadagen van de punk met ‘onafhankelijkheid’ als hoogste streven (tot vandaag resonerend in popjargon als ‘indiepop’ en ‘independent label’).

Allesbehalve bezwaarlijk voor de zojuist opgerichte Stichting Brabant Pop. Immers, met de bundeling van losse initiatieven als Pop-ei (Eindhoven) en multifunctionele oefenruimte ’t Zwijntje (Sleeuwijk) sta je stukken sterker om van onder subsidie van boven te

krijgen. Daarnaast heerst er in Brabant ook ánder poprumoer. In het Land van Heusden & Altena moet popcollectief SLIM, voluit Stichting ter bevordering van amateuristische LIchte Muziekbeoefening, de strijd aanbinden tegen een steil kerkgenootschap dat de vestiging van hun hoofdkwartier in Werkendam dwarsboomt. In een protestbrief met 350 handtekeningen staat, dat ‘De zonen van de Reformatie zijn vervallen tot beesten van de nacht’.

Extra munitie voor bustour-initiatiefnemer Ronald van de Ende om enerzijds de hakken in het zand te zetten, anderzijds om politici te paaien. ‘De vier gemeenten in deze regio hebben op grond van een brede nota een subsidieverzoek gekregen. De nota werd met zo weinig enthousiasme ontvangen dat we de ‘polletiek’ zijn ingegaan. Eindeloos gepraat met wethouders maar geen biet voor de beat!’ aldus Van de Ende. De confrontatie van de provinciale delegatie met bouwkeet ’t Zwijntje waar ‘Het dak naar beneden komt als je nog een lamp aan het plafond hangt’ mist haar uitwerking niet. Net als het verhaal over de jaarwisseling te Sleewijk waar telkens voor zo’n 17 duizend gulden wordt vernield, strekking: ‘Sinds we hier met oudjaar bandjes laten optreden is er nooit meer enige schade aangericht’. 40 km later klaagt de Tilburgse Muziekschool over het gebrek aan popinstrumenten en -docenten: ‘Van de conservatoria kun je ze niet weghalen, die lopen achter bij de ontwikkelingen in het veld’. De rest is geschiedenis: Brabant bezit vandaag bloeiende popopleidingen, goed geoutilleerde zalen en oefenruimtes. De opbrengst van deze ‘tourbus als collectebus’ hoor je nu jaarlijks terug in het PSV-stadion, symbolisch verklankt in het luidkeels meegezongen kedeng kedeng kedeng.

Stan Rijven is muziekjournalist, programmamaker en deejay. (www.40upradio.nl/stanrijven)

pagina 19

redactie: rakenDra Smit

Vers geperst Casey’s Column

KLATWERK3 Lost in BERLIN

MRS HIPS I Know I Am

Live in Europe / Amstel Records Dit is inmiddels de vijfde schijf van dit Groningse trio. In hun tienjarig bestaan hebben ze onder de bezielende leiding van pianist/componist Boelo Klat een uniek geluid ontwikkeld. Door de jaren heen heeft Boelo Klat steeds meer stijlen en elementen vanuit de hele wereld in zijn composities verwerkt. In de beginperiode waren het vooral de typische akkoordenreeksen op de piano die hypnotiserend en ritmisch pulserend aan Keith Jarrett deden denken. Op deze cd wordt de luisteraar een veel gevarieerdere dis opgediend die lekker dampend ruikt naar blues, klassiek, pop, jazz en wereldmuziek.

De piano staat nog steeds centraal maar bassist Ruud Vleij en drummer Ancel Klooster imponeren juist in hun minimalistische aanpak. Wat ze spelen is steeds precies raak en doeltreffend.

De 14 stukken op dit album hebben elk hun eigen klankuniversum. Deze plaat heeft daarom echt tijd nodig en begint zijn geheimen pas na een aantal keren luisteren prijs te geven. Voorwaar geen kladwerk maar klatwerk! www.klatwerk3.nl

BTR6345695 Simone Roerade was de vaste leadzangeres van Candy Dulfer.

In de jaren negentig had ze zelf ook hits (een nr. 1 in Spanje!) met haar eigen band Hips. Vandaar ‘Mrs Hips’ die buiten de zangeres bestaat uit Bart Wijtman op bas, Berthil Busstra op diverse toetsen en Sjoerd van Bommel op drums.

De muziek op deze plaat is het beste te omschrijven als smooth, jazzy urban soul. Denk aan bands als Incognito en The Brand New Heavies bijvoorbeeld, maar dan zonder blazers en gitaar. Op de bijdrage van meestergitarist Anton Goudsmit na dan. Want op He Broke Mine speelt hij een schitterende blues leadpartij.

Schitterend zijn ook de gastbijdrage van Hermine Deurloo op chromatische harmonica en de koortjes van Sjoerd van Bommel en Bart Wijtman. Strak, loepzuiver en lekker zoals het hoort bij dit soort muziek. Daarbij beweegt Simone Roerade zich als een vis in het water binnen de tien eigen stukken van deze plaat.

Met haar krachtige stem neemt ze de luisteraar moeiteloos mee op een reis langs funky en warme muziekwerelden. www.mrships.nl

pagina 20

JAZZMUSICUS EN PRESENTATOR CEES SCHRAMA KAN TERUGKIJKEN OP EEN LANGE CARRIÈRE, DOORSPEKT MET VELE SAPPIGE ANEKDOTES UIT DE WANDELGANGEN VAN HET MUZIEKLEVEN.

Subsidie voor wie?

Toen ik in de vijftiger jaren in de muziek terecht kwam was het woord subsidie voor ons, als muzikanten in de zogenaamde lichte muziek, totaal onbekend. We wisten wel dat de grote orkesten, zoals het Koninklijk Concertgebouw Orkest, gefinancierd werden door de overheid.

Er bestond dus een vorm van subsidiëring maar die had alleen betrekking op de oudere kunstvormen. Ik had er niks mee te maken want ik speelde gewoon een maandengagement in een bandje en als ik 2 dagen ziek was kreeg ik 2 dagen geen geld. Toen ik een paar liedjes had geschreven werd ik lid van Buma/Stemra en van de beroepsvereniging WTL, de Woord- en Toondichters Lichte muziek. Tijdens een algemene jaarvergadering werd ik door de medeleden Harry de Groot en Gerrit den Braber naar voren geschoven als kandidaat voor het bestuur van Buma/Stemra. Al gauw ontdekte ik dat ongeveer 5% van de omzet van Buma aangewend mocht worden ten behoeve van auteurs en uitgevers via een sociaal-cultureel fonds. In noodsituaties konden auteurs of hun familieleden een Muziekwereld nr. 2 - 2017

beroep doen op dat fonds. Na enige tijd kwam ik ook terecht in de sociaal-culturele commissie die de aanvragen behandelde en merkte ik dat er steeds meer mensen subsidie aanvroegen bij Buma. Dat vond ik prima en veel socialer dan wat er bijvoorbeeld in Amerika gebeurde. De Amerikaanse auteursrechtorganisaties hadden geen stuiver over voor sociaal-culturele doelen.

Die gaven dat geld uit aan grote feesten en partijen. In de jaren ’70 kwamen de jazzmusici Willem Breuker en Misha Mengelberg in het Buma-bestuur. Zij hadden net de BIM opgericht en hadden geroken dat die 5% wel eens ten goede van hun club kon komen. Zij waren de allereerste slimmeriken die overal subsidies vandaan wisten te halen en dat was ook een belangrijke reden voor hen om in het Bumabestuur zitting te nemen. Zo dachten ze gebruik te kunnen maken van het sociaal-culturele geld waarvan de helft bestemd was voor cultuur.

Maar na een half jaar waren de heren al weer verdwenen omdat ze er snel achter kwamen dat ze er tegenover de overmacht van de uitgevers en de klassieke auteurs niets op vooruit gingen.

Onder het uitroepen van verschillende verwensingen hebben ze zich teruggetrokken uit het bestuur. Ondanks deze incidenten was ik blij dat er een fonds was waar we zelf konden bepalen naar wie het geld ging. In de zeventiger jaren kwam subsidie voor muzikanten wat meer in zwang en dat was maar goed ook. Want als je een muzikantenbestaan moest opbouwen en je nergens subsidie kon aanvragen of geen subsidie kreeg, had je het hartstikke moeilijk. Dat is gelukkig een stuk beter geworden. Niet alleen omdat de rechtenorganisaties sociaal-culturele fondsen hebben, maar ook omdat er allerlei private fondsen zijn ontstaan. Overigens hebben ook andere musici, in navolging van Breuker en Mengelberg, geprobeerd om mensen met dezelfde ideeën en idealen in de besturen van de rechtenstichtingen te krijgen. Je kunt daarom stellen dat de broodnodige deelname van auteurs en musici in die besturen is gestimuleerd door de sociaal-culturele gelden. www.ntb.nl

SIMONE CROES Pick up your Bass Eigen beheer Bassiste/componiste Simone Croes komt met dit debuutalbum keihard binnen knallen. Al in de openings- en titeltrack Pick up your Bass etaleert ze een staaltje van haar kunnen op de basgitaar waar je U tegen zegt. In dit keiharde funknummer speelt ze de hoofdrol en excelleert ze met haar indrukwekkende hamer- en pluktechniek. Ze wordt daarbij begeleid door een kleine bigband met blazerssectie bestaande uit Susanne Alt, Loet van der Lee en Bart Lust.

Wie denkt dat daarmee de toon voor dit album is gezet wordt aangenaam verrast. Via een fraaie albumopbouw komt namelijk een zeer gevarieerd repertoire aan eigen werk voorbij. In haar composities put Simone Croes uit de rijke funk-, soul-, jazz-, popen ethnotradities. Van gevoelige ballads, listige vijfkwarts-jazzpuzzels, bigbandfunk tot aan het mooie Afro slotnummer South Africa. Als bassiste weet ze steeds de balans te bewaren tussen de basgitaar als solo- en als begeleidingsinstrument. De verleiding moet groot geweest zijn om meer te gaan ‘Stanley Clarken’. In tegenstelling tot laatstgenoemde heeft zij haar bas echter volledig in de hand en stelt ze haar virtuositeit ten dienste van de muziek.

Indrukwekkend! www.simonecroes.com

JAN WOUTER OOSTENRIJK We are Connected Mountain Records MOU 4566 In de westerse muziek is de halve toon het kleinste interval binnen het octaaf. Verder weg naar het oosten, zoals de Balkan, het Midden-Oosten en Azië kennen ze een nog kleiner interval: de kwarttoon. Die wordt daar ingezet om gevoelens van kracht, directheid, vreugde en vitaliteit muzikaal uit te drukken. Het geeft muzikaal extra expressiemogelijkheden die we hier nauwelijks gebruiken. Jeff Beck speelde de kwarttoon met zijn whammy bar in Nadia en Frank Zappa deed het incidenteel met een fretloze gitaar. Jan Wouter Oostenrijk koos voor een andere weg en bouwde voor dit album een elektrische gitaar met extra frets waarmee hij de kwarttoon exact kan intoneren. De 7 eigen composities van deze rockplaat vallen daardoor letterlijk buiten de spreekwoordelijke boot. Bassist Marco van den Akker speelt fretloos en weet de kwarttonen gitaarriffs in unisono feilloos te intoneren daarbij vakkundig ondersteund door drummer Bas Bouma. De muzikale bedoelingen van dit trio zijn zo overtuigend dat ze de aandacht weten vast te houden ondanks die wat vreemde eend in de bijt die de kwarttoon is. www.jwo.nu

pagina 21

Gehoord en gezien op YouTube

JOEP LUMEIJ Brasiliana Eigen beheer Gitarist/contrabassist Joep Lumeij is bekend van talloze theater- en musicalproducties met uiteenlopende artiesten. Daarnaast kennen we hem als orkestleider van het Deep River Quartet waarmee hij sinds 2000 langs de nationale en internationale podia toert. Voor deze plaat maakte hij nieuwe arrangementen van 12 standards van Braziliaanse hitcomponisten als Tom Jobim, Ary Barroso, Dorival Caymmi en Baden Powell. De plaat begint echter met een werk van Belgische makelij: Bluesette van Toots Thielemans. Zangeres Brechtje Kraan scat de fameuze tune in unison met de semi-akoestische gitaarpartij van Joep Lumeij. Het geeft een soort vrouwelijk Johnny ‘Guitar’ Watson-effect dat zeer goed werkt in deze laid back gehouden bewerking. Laid back is tevens de juiste omschrijving voor deze cd. Nummers als Corcovado, Desafinado en Brasiliana lenen zich uitstekend voor die aanpak. Er is grote zorg besteed om het geluid intiem en klein te houden. Daarbij wordt er wel naar hartenlust geïmproviseerd door Joep Lumeij, saxofonist Simon Rigter, fluitist Marco Kegel en toetsenist Erik van der Lint.

Bassist José Lopretti en drummer Enrique Firpi houden het gezelschap ondertussen vakkundig bij de tijd en in de juiste groove. www.joeplumeij.com

pagina 22

SHISHA GROUP Continental Record Services MMOCD 2017 Shisha Group is een nieuw trio met Haytham Safia op U’d en zang, Janos Koolen op mandoline, gitaar en piano en Arthur Bont op drums en percussie. Op dit titelloze debuut spelen ze tien grotendeels eigen composities en een paar bewerkingen. De stukken zijn zeer vakkundig en vindingrijk gecomponeerd en gearrangeerd. Dit driemanschap voert ze op hoog niveau uit waarbij de muziek steeds smaakvol, gedoseerd en subtiel blijft.

Ze noemen het zelf een ‘botsing van de muzikale Arabische wereld met de westerse muziekcultuur die versmelt tot een niet eerder gehoord klankbeeld’.

Dat klankbeeld is zeker uniek en gevarieerd te noemen alleen al door het gebruik van snaarinstrumenten zoals de Arabische Ud, de mandoline, elektrische gitaar en piano. Het ragfijne snarenwerk en samenspel van Haytham Safia en Janos Koolen leidt tot prachtige meerstemmigheid met Arabische en westerse feel. Janos Koolen neemt de typisch westerse gitaarpatronen voor zijn rekening.

Arthur Bont is het ritmische hart met fijnzinnige ritmes, percussie en etnische breaks. Haytam Safia zorgt daarbij voor de Arabische geest in deze bijzondere mix van culturen. www.shishagroup.nl

I Harm U Jacob Collier is een zanger, arrangeur, componist, producer en multiinstrumentalist uit London. In 2012 begon hij split-screen-thuisvideo’s van zijn close harmony-bewerkingen van bekende liedjes op YouTube te plaatsen. Dat werd snel een groot succes en inmiddels heeft hij een grote following op dit videoplatform.

In het kader van de succesvolle crowdfundingactie #IHarmU vroeg hij mensen video’s op te sturen waarin ze een melodie zongen of speelden.

Hij voorzag ze van close harmony-begeleiding en split-screen-beelden.

Op deze video staan 20 ingezonden filmpjes. Eerst wordt de originele video en daarna de IHarmU-versie getoond. We zien veel onbekende zangers en zangeressen maar ook Jamie Cullum bijvoorbeeld. Iedere bewerking is verrassend en met veel humor. Als kijker/luisteraar zit je dan ook voortdurend op het puntje van je stoel!

Zoeken op: Jacob Collier’s #IHarmU Vol. 1

Geen cd’s meer Gitarist/componist/filmmaker Niels Duffhues maakt films en treedt daarmee o.a. op onder de naam Fable Dust. Hij brengt muziek en filmkunst samen en heeft het traditionele muziekalbum losgelaten. Zijn nieuwste productie heeft hij daarom uitgebracht in de vorm van een videoalbum. Op YouTube is het album te zien en te horen in een compilatie van negen korte zwart-wit films met ambient gitaarmuziek. Inspiratiebron was een zelf geschreven monoloog van een Europese banneling in Tangiers. De stemming is dan ook vrij donker en zelfs wat unheimisch. Dat laatste niet in het minst door de typisch Nederlandse scènes in een vervreemdende context van zwart-wit beeld en ambient gitaarmuziek.

Ook te verkrijgen als cassette, sd-card, mp4 en in een kleine dvdoplage.

Zoeken op: Niels Duffhues’ Fable Dust - the light-forsaken plains in the cosmos of my thoughts

Muziekwereld nr. 3 - 2017

© 2017 ~ Jacco Wynia www.jaccowynia.com Compositions made and played by Jacco Wynia Recorded at Mosaic Music studio Mixed with Rogier Steijaart Mastered by Darius van Hefteren Cover picture Sergio Longhi Cover design Yoeri Goddijn This music is made in gratefulness to all who inspire.

Thank you.

Op vrijdagmorgen 24 maart stapte dit sextet het huis binnen van de legendarische geluidstechnicus/producer Max Bolleman in Bilzen, België. In de woonkamer werden een paar vintage-microfoons opgetuigd. Een dikke kabel vond zijn weg via de trap naar de controlekamer boven. Koptelefoons waren niet nodig en de opname werd direct op analoge tape geregistreerd net als vroeger bij Blue Note. Geen Protoolsfratsen dus op deze schijf.

Het resultaat mag er zijn! Dit inmiddels derde album van dit gezelschap rondom trompettist Gidon Nunes Vaz is in vele opzichten een juweeltje. De opvallende cd-hoes maakt al indruk. De geluidsproductie klinkt vintage, eerlijk en nostalgisch. En last but not least: muzikaal valt er veel te genieten. Op de plaat staan vijf eigen stukken en twee klassiekers uit dezelfde jazztraditie: On a clear Day van Lerner & Lane en Steeplechase van Charlie Parker.

Opvallend is dat de bandleider zelf veel ruimte geeft aan altsaxofonist Jasper van Damme en tenorsaxofonist Caspar van Wijk om te excelleren. Het geeft een bijzondere contrastwerking: zijn prachtige lyrische toon op trompet of flugelhorn tegenover het rauwere geluid van beide saxofonisten. Alles puur natuur! www.gidonnunesvaz.com

www.ntb.nl

Miramare

SIETSKE Leaving Traces Berthold Records LC27984 Dit is de tweede cd van de Nederlandse zangeres, componiste en tekstschrijfster Sietske Roscam Abbing. Net als op haar debuut Where It Starts Again werkte ze weer samen met de Duitse pianist/componist Dirk Balthaus.

Ze schreven tien liedjes waarvan Sietske alle teksten voor haar rekening nam. Samen met contrabassist Marco Zenini, gitarist Eran Har Even en drummer Efraim Schulz-Wackerbarth togen ze naar de Fattoria Musica studio te Osnabrück om letterlijk (geluids) sporen achter te laten voor Chris Weeda om te mixen.

Sietske is een zangeres van formaat. Dat blijkt gelijk als de eerste noten van het openingsnummer Chasin’ Rainbows uit de speakers klinken. In het dromerige intro verleidt ze de luisteraar met zoete stem om met haar mee te gaan een nieuwe, wat vreemde, wereld in. Die vreemde wereld komt vervolgens binnen in de vorm van een latin-ritme met dwarse riffs, afwijkende maatsoorten, metal-gitaarmuren en spookachtig mooie koortjes.

Sietske is een muzikale verhalenverteller. Haar soepele zangtechniek en aangenaam timbre vormen daarbij het uitgelezen voertuig waarmee ze een onuitwisbare indruk achter laat bij de luisteraar. www.sietskemusic.nl

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Cycler’s Tune 2:34 Miramare 3:55 Perpetuum Continuum 4:40 A Classical Free Mind 2:45 Memoires ~ Memories 4:52 Toy Train 4:11 Bird’s Nest 3:40 Teatime 1:37 Obscurite Illume ~ Flower Unfolds 4:51 Azores 4:49 La Tête Haute ~ Another Summer 3:08 Rosa Canina ~ Wild Rose 1:58

Hoes_Jacco.indd 1

Miramare - Jacco Wynia

GIDON NUNES VAZ SEXTET Carry It On! Tritone Jazz Records

Jacco Wynia

JACCO WYNIA Miramare TIP JAR Gemstone Road Shine a Light Records SLR0052017 Muzikale duizendpoot Bart de Win heeft een respectabele staat van dienst in het jazz-, popen fusiondomein. Zo is hij als toetsenist/zanger samen met BJ Baartmans een van de Americana’s van ons land. Tip Jar is een project samen met zijn vrouw Arianne Knegt. Begonnen in 2013 is Gemstone Road hun derde plaat die ze grotendeels opnamen in De Jumping Dog Studio’s te Austin, Texas. Samen met de Texaanse band The Mystiqueros en een aantal Nederlandse bekenden als BJ Baartmans is er dit keer een bandgeluid neergezet.

De twaalf eigen composities worden gekarakteriseerd door smaakvolle duetten, geraffineerde arrangementen en typische Americana-koortjes. Het zijn stuk voor stuk pakkende nummers waarbij je niet stil kunt zitten en die uitnodigen tot meezingen.

De geluidsproductie klinkt daarbij lekker Amerikaans met oog voor detail en in balans. Hetzelfde geldt voor het artwork van de luxe digipack waar de schijf in zit. Mooie plaat! www.tipjar.nl

19-02-17 17:25

Mosaic Music Op zijn zevende begonnen met pianospelen (op gehoor en gevoel) schermde Jacco Wynia zich bijna volledig af van muzikale invloeden uit de buitenwereld.

Tot zijn zeventiende speelde en hoorde hij dan ook alleen zijn eigen muziek.

Miramare is zijn debuutalbum waarin hij twaalf eigen pianocomposities speelt. De stukken zijn een synthese van zijn spontane ‘afgesloten’ periode en de tijd dat hij de wijde wereld in ging via de Rock Academie, de University of Westminster, vele bands en muziekprojecten.

Philip Glass, Steve Reich en vele anderen gingen hem voor in dit minimal klankuniversum. Net als bij het populaire Canto Ostinato wordt de muziek van Jacco ook tijdens ligconcerten uitgevoerd.

Jacco werkt natuurlijk veel met ostinaten, maar dan vooral in een traditionele begeleidingsrol. Hij maakt namelijk, in tegenstelling tot voornoemde minimal collega’s, ook gebruik van melodieën en harmonieën uit de pop, jazz en klassieke tradities. En dat maakt deze plaat veel warmer en sfeervoller dan gebruikelijk in dit genre. www.jaccowynia.com

pagina 23

orkesten

Financiering Metropole Orkest blijft een probleem Mark Gerrits In september 2016 werd door het Metropole Orkest het subsidiebesluit van de Minister van OC&W ontvangen. Er werd - overeenkomstig het advies van de Raad voor Cultuur1 - 3 miljoen euro toegekend. Het orkest had - vanwege de discussie rond het voortbestaan van het Metropole Orkest in 2012 - op minstens 3,5 miljoen mogen rekenen.

In overleg met de toenmalige directie van het Metropole Orkest is de afspraak gemaakt dat vanuit het Metropole orkest (Raad van Toezicht en directie) richting politiek gelobbyd zou worden om de ontbrekende 0,5 miljoen te vinden binnen de begroting van OC&W ĂŠn dat door de Ntb de juridische weg zou worden ingeslagen.

De politieke lobby bood geen soelaas: logisch: de inzet van de politieke partijen was vooral gericht op de landelijke verkiezingen.

De Ntb heeft in een uitvoerig gemotiveerd bezwaarschrift bij het ministerie onder de aandacht gebracht dat het eerst toewerpen van een reddingsboei en dan alsnog het Metropole langzaam ten onder laten gaan niet behoorlijk is.

Wij allen (directie Muziekcentrum van de Omroep, directie en Raad van Toezicht stichting Metropole Orkest, vakbonden betrokken bij de reorganisatie, maar bovenal: de werknemers) hebben ons aan de destijds gemaakte afspraken gehouden, in het vertrouwen dat na toegang tot de BIS (basisinfrastructuur) - afdoende financiering door de minister gerealiseerd zou worden.

deld. Tijdens de mondelinge behandeling is door de Ntb onder meer naar voren gebracht dat, vanwege de grote betrokkenheid van de Ntb bij de destijds ingezette reorganisatie van het Muziek Centrum van de Omroep - waarbij het mogelijk werd gemaakt dat het Metropole Orkest kon blijven voortbestaan - niet alleen de Ntb als zodanig, maar ook de bij onze vakbond aangesloten leden, een belang hebben in deze kwestie.

Want, zo betoogden wij: het niet toekennen van de 3,5 miljoen euro, maar slechts 3 miljoen, heeft gevolgen voor de werkgelegenheid en inkomenszekerheid van de werknemers bij het Metropole.

Van de zijde van de (nieuwe)

directie van het Metropole werd onder de aandacht gebracht dat het niet mogelijk is om - naast de toegekende subsidie van 3 miljoen - een nagenoeg even grote geldstroom uit de markt te halen.2 Hoe luidt de beslissing?

Reikhalzend werd uitgekeken naar het besluit van onze minister op het bezwaar.

Het besluit werd op 15 juni 2017 genomen.

Citaat: ‘Ik verklaar uw bezwaarschrift nietontvankelijk.

Naar mijn oordeel heeft het personeel van het Metropole Orkest een af-

- ingezonden mededeling -

Ongesubsidieerd, onafhankelijk en onmisbaar bij muziekblessures

Hoe ging het verder?

Op 20 april 2017 werd de zaak behanpagina 24

Muziekwereld nr. 3 - 2017

geleid belang bij het bestreden besluit.

Van een rechtstreeks en onlosmakelijk verband tussen mijn subsidiebesluit en de gestelde aantasting van een aan het fundamenteel recht op arbeid ontleend belang is mijns inziens geen sprake.

Nu de bij het Metropole Orkest werkzame personeelsleden niet kunnen worden aangemerkt als belanghebbenden als bedoeld in artikel 1.2, eerste lid, van de Awb, heeft ook vakbond Ntb als belangenorganisatie geen daaraan ontleend collectief belang dat door het besluit wordt of dreigt te worden aangetast.’

Wat? Wij moesten het besluit nog eens goed lezen: er staat inderdaad dat het personeel van het Metropole Orkest slechts een ‘afgeleid’ belang heeft bij het besluit om in plaats van 3,5 miljoen niet meer dan 3.0 miljoen toe te kennen. Dat nu lijkt ons volstrekt in tegenspraak met het aanvullend advies

van de Raad van Cultuur van 27 februari 2017 op dit punt.

De Raad spreekt juist zijn grote zorg uit over de ‘grote subsidie-afhankelijkheid’ van het orkest.

Het lijkt dus logisch dat als de minister minder subsidie toekent dit rechtstreeks gevolgen heeft voor de inkomenszekerheid en de werkge

legenheid van het personeel van het Metropole.

Hoe gaat het verder?

De Ntb heeft besloten tegen het besluit op bezwaar in beroep te gaan.

Wordt vervolgd.

1 De Raad is daarbij gebonden aan een vooraf door de minister vastgesteld subsidieplafond 2 In het aanvullende advies van de Raad voor Cultuur, citaat: ‘De minister heeft het Metropole Orkest verzocht zijn aanvraag aan te vullen met een sluitende begroting die uitgaat van het integrale, ingediende activiteitenplan, en met een realistische, verder uitgewerkte strategie om de eigen inkomsten te vergroten.’

Interview met Jan Geert Vierkant

Sinds 1 februari 2017 heeft het Metropole Orkest een nieuwe algemeen directeur. Jan Geert Vierkant is de opvolger van Marc Altink die het Metropole Orkest de afgelopen jaren door een turbulente periode heeft geleid. Is het orkest nu in rustiger vaarwater gekomen? We leggen de nieuwe directeur Vierkant een aantal vragen voor. Hoe wil hij nu verder bouwen aan dit hoogstaand orkest met alle uitdagingen vooral op het gebied van financiering? In een uitgebreid interview op pag. 46 e.v. geeft hij zijn kijk op de toekomst van het orkest.

Ad NFG 2012 NTB Blad 180x104:Opmaak 1

18-04-2014

20:33

Pagina 1

- ingezonden mededeling -

Vereniging van beroeps- en amateurfluitisten in Nederland en België

Workshops | Symposia | Fluitbeurzen Docentendagen | Reparatiecursussen Samenspeeldagen | Fluitorkestendagen

Word lid!

• Tijdschrift FLUIT 4x per jaar • Ledenkortingen op cd's, boeken en concerten • Voor nieuwe leden een gratis NFG-cd

Postbus 75830, 1070 AV Amsterdam - info@nfg-fluit.nl - www.nfg-fluit.nl

www.ntb.nl

pagina 25

HAALT MEER UIT MUZIEK

EEN EIGEN OPNAME MAKEN? Met het Sena Performers Muziekproductiefonds helpen we je daar graag bij. Ben je professioneel muzikant en mis je de financiĂŤle middelen om jouw muziek te produceren? Dan is het Sena Performers Muziekproductiefonds er voor jou! Laat deze kans niet liggen en dien je aanvraag vandaag nog in bij Sena. Meer informatie en de voorwaarden: www.sena.nl/muziekproductiefonds

column

Bart Wirtz

Subsidie: waardering maar ook noodzaak

www.ntb.nl

Of ik dan nu een paar rondjes kon geven, was de vraag van een van mijn vrienden. En dus stond ik, nadat ik verheugd had meegedeeld dat we met Artvark, mijn saxofoonkwartet, in aanmerking waren gekomen voor een 4-jaren-subsidie van het fonds podiumkunsten, aan de bar om bier te halen voor mijn vrienden. We toostten met nog een rondje van mijn kant in het vooruitzicht, want het waren immers ook ‘hun belastingcenten’. Hier ben ik maar niet op ingegaan.

Ik zie de toegekende subsidie als een waardering voor jarenlang ploeteren en, zoals de meeste van jullie weten, altijd met weinig financiële middelen. Ik kan dan ook makkelijk uitleggen waarom het noodzakelijk is om met deze toekenning aan de slag te gaan, maar toch heb ik telkens het gevoel dat ik me moet verdedigen. Dat ik moet opboksen tegen de negatieve beelden die de ‘subsidietrekker’ oproept.

Popband de Staat kan hier denk ik inmiddels over meepraten. Zij kregen aardig wat bagger over zich heen omdat ze een miljoen subsidie kregen. Voor 4 jaar, maar dat wordt in veel gevallen voor het gemak weggelaten. Met 5 man, maar daar wordt niet over gesproken. Met manager, technici, tourbussen en goed beschreven plannen die veel geld kosten. Het is een hoop geld, maar ik hoop dat ze hun gave muziek daarmee verder kunnen brengen. Veel mensen hebben geen idee waar dat geld allemaal aan opgaat en zien, net als de verslaggevers van Pownews, de popband al liggen op een strand in Barbedos.

Ik heb het in een eerdere column al gehad over de tendens in theaterland. Een productie ontwikkelen en vervolgens uitvoeren, kost veel energie, tijd en geld. Voor een eenvoudige muziekproductie is het bovendien noodzakelijk om op stap te gaan met minimaal één technicus. De bedragen die we krijgen van de meeste theaters zijn echt veel te laag om deze kosten te dek-

ken. Daarbovenop komt een afdracht van 15 tot 20% aan het theaterbureau en de kosten van de gastenlijst, kopjes koffie, garderobe en theatertoeslag worden voor het gemak door het theater ook nog even op de rekening van de artiest gezet.

Of een bijdrage aan het vriendenfonds van de Kleine Komedie. Kortom, met een volle zaal en mooie avond ga je met minder dan € 1000 naar huis. Daarvoor kun je een productie niet draaien.

Zo zijn er talloze, en nu heb ik toch weer het gevoel dat ik me aan het verdedigen ben, redenen om de subsidies in stand te houden.

De commotie die onstaat heeft volgens mij een tweetal oorzaken. Ten eerste is het bedrag voor cultuursubsidie zo laag en het aantal behoeftigen zo hoog, dat de uiteindelijke beslissing altijd tot wrevel zal leiden bij een grote groep die het gevoel heeft net zo veel recht te hebben op dat geld. Ik heb overigens niet de illusie dat dit bedrag, met de politieke wind die nu waait, binnen afzienbare tijd erg omhoog zal gaan.

Waar wel winst te behalen valt, is het tweede punt: de beeldvorming rond subsidies. Ik denk dat de subsidieverstrekkers beter zouden moeten communiceren over de verdeling van de bedragen. In een wereld waarin alles draait om marketing, oppervlakkige beelden en korte soundbytes, is het belangrijk om in een paar woorden en/of beelden uit te dragen waarom deze subsidies er toe doen.

Overigens begrijp ik nooit goed waarom artiesten altijd zo makkelijk zeiken op organisties als Buma/Stemra, Sena en dus ook het FPK, terwijl dit juist de organen zijn die ons vertegenwoordigen en/of ondersteunen. OK, dat was het.

Ik moet weer een rondje geven.

Bart Wirtz is saxofonist en bracht onlangs zijn vierde album ‘Beneath the Surface’ uit. Hij presenteert samen met Rolf Delfos wekelijks het programma ‘Dutch Jazz’ op SublimeFM

pagina 27

Juridisch

Uitspraak Hoge Raad in zaak Golden Earring

Dan zeg je toch gewoon op (met een reden) Bjorn Schipper Op 7 juli 20171 heeft de Hoge Raad een interessante uitspraak gedaan in het langlopende conflict tussen de bandleden van de Golden Earring en muziekuitgevers Nanada cs. De zaak draait in de kern om de buitengerechtelijke beëindiging van muziekuitgavecontracten vanwege het vermeend stilzitten (niet-gebruik, non usus) van de muziekuitgevers. In eerdere edities van Muziekwereld2 is deze kwestie al vaker aan de orde geweest.

Het arrest van de Hoge Raad volgt op de uitspraken van de Rechtbank Amsterdam van 9 mei 20123 en 4 september 20134, de uitspraak van het Amsterdamse Gerechtshof van 31 maart 20155 en de Conclusie van de Advocaat-Generaal bij de Hoge Raad van 21 april 20176. De zaak van de bandleden van de Golden Earring speelt tegen de achtergrond van de rechtszaken die muziekauteur Hans Van Hemert de afgelopen jaren heeft gevoerd tegen de muziekuitgevers Strengholt7, Universal Music8 en Nanada c.s9.

Uit genoemde Van Hemert-jurisprudentie kan een aantal vuistregels gedestilleerd worden. Allereerst dat muziekauteurs in alle redelijkheid van muziekuitgevers mogen verwachten dat zij zich inzetten voor de exploitatie van hun muziekwerken, in die zin dat op muziek­ uitgevers een contractuele inspanningsverbintenis rust om zich ‘maximaal’ en ‘voortdurend’ in te spannen om uit de exploitatie van de verkregen muziekwerken maximaal rendement te halen. De absolute ondergrens is hier dat muziekuitgevers regelmatig met muziekauteurs moeten overleggen over de voortgang en concreet moeten kunnen aangeven waaruit hun exploitatieactiviteiten feitelijk (hebben) bestaan. Muziekauteurs moeten op hun beurt tijdig klagen over het vermeende stilzitten van hun muziekuitgevers. Daarnaast geldt dat pagina 28

muziekuitgevers onder de gegeven omstandigheden aan hun voortdurende contractuele inspanningsverplichting kunnen voldoen door zich bij de (her)exploitatie van muziekwerken binnen de catalogus te richten op de meest populaire muziekwerken. Altijd en overal ‘maximaal’ exploiteren gaat aldus niet zomaar op voor minder populaire muziekwerken binnen een catalogus.

Wet Auteurscontractenrecht Ondertussen10 is ook de nieuwe Wet Auteurscontractenrecht in werking getreden. Artikel 25e Auteurswet (Aw) regelt nu onder andere dat een muziekauteur een muziekuitgavecontract buitengerechtelijk kan ontbinden indien – kort gezegd – een muziekuitgever het muziekwerk niet in voldoende mate dan wel niet langer in voldoende mate exploiteert. Dit wordt ook wel de non usus-regeling genoemd. Artikel 25e Aw is als het ware een inkleuring van de algemene wettelijke ontbindingsregeling van artikel 6:265 e.v. Burgerlijk Wetboek (BW) als het gaat om niet-gebruik, waarop ook de hiervoor genoemde Van Hemert-jurisprudentie is gebaseerd11.

Case Golden Earring De directe aanleiding van de rechtszaak van de bandleden van de Golden Earring tegen Nanada cs. was Muziekwereld nr. 2 - 2017

de buitengerechtelijke ontbinding van hun lopende muziekuitgavecontracten wegens wanprestatie van hun muziekuitgevers. Deze wanprestatie zou dan bestaan uit het tekortschieten van Nanada cs. in de op muziekuitgevers rustende inspanningsverplichting tot voortdurende en maximale (her)exploitatie, promotie en administratie van de muziekwerken. Deze vuistregel kennen we inmiddels uit de Van Hemert-jurisprudentie. De ontbinding werd aangevochten door Nanada cs.

Met name de overweging van het Hof dat muziek­ uitgavecontracten, bij gebreke van een (bepaalde) einddatum en de mogelijkheid van tussentijdse beëindiging, naar hun aard een sterke verwantschap vertonen met duurovereenkomsten voor onbepaalde tijd en zonder aanwezigheid van een voldoende zwaarwegende grond in beginsel (tussentijds) opzegbaar zijn, heeft ertoe geleid dat onze Hoge Raad zich in cassatie over deze zaak heeft gebogen. Het Hof oordeelde dat de redelijkheid en billijkheid met zich mee kan brengen dat muziek­ uitgevers na tussentijdse opzegging verplicht zijn de auteursrechtelijke uitgaverechten weer (terug) over te dragen aan de muziekauteurs. Met deze overwegingen van het Hof ontstond in de praktijk – naar gelang de contractspartij die het betreft – de hoop of vrees dat muziekauteurs hun voor de duur van het auteursrecht aan de muziekuitgevers overgedragen auteursrechtelijke uitgaverechten weer zouden kunnen opeisen.

Ik signaleerde destijds in Muziekwereld12 na de uitspraak van het Hof dat het leek alsof de drempel voor de beëindiging van muziekuitgavecontracten verlaagd was, in die zin dat het leek alsof voor tussentijdse opzegging anders dan bij buitengerechtelijke ontbinding geen materiële weging van de gronden (meer) nodig zou zijn. Het arrest van de Hoge Raad van 7 juli 2017 werpt een nieuw licht op die signalering.

Oordeel Hoge Raad De Hoge Raad onderschrijft de overweging van het Hof dat muziekuitgavecontracten gesloten voor de duur van het auteursrecht – dat wil zeggen: tot 70 jaar na het overlijden van de muziekauteur – overeenkomsten zijn die door partijen zijn aangegaan voor onbepaalde duur. Het is vaste jurisprudentie dat dergelijke www.ntb.nl

overeenkomsten voor onbepaalde tijd in beginsel opzegbaar zijn, ook indien wet en overeenkomst niet voorzien in een regeling van de opzegging. Dit lijdt uitzondering als partijen niet-opzegging wel beoogd hebben14. Het definitieve karakter van een overdracht van auteursrechten voor lifetime copyright doet hier niets aan af, aldus de Hoge Raad. Ook onderschrijft de Hoge Raad de overweging van het Hof dat het beginsel van redelijkheid en billijkheid met zich mee kan brengen dat opzegging van muziekuitgavecontracten rechtens kan leiden tot de verplichting van de muziekuitgever om de uitgaverechten terug over te dragen aan de muziekauteurs. De initiële overdracht is immers dienstbaar aan de voortdurende inspanningsverplichting van de muziekuitgever tot exploitatie van de muziekwerken.

Vraag is vervolgens of voor de tussentijdse opzegging van een muziekuitgavecontract ‘voor onbepaalde tijd’ een voldoende zwaarwegende grond moet worden aangevoerd. Interessant is dat de Hoge Raad bij de beantwoording van deze vraag óók aandacht besteed aan de totstandkomingsgeschiedenis van de non ususregeling van artikel 25e Aw in het kader van de Wet Auteurscontractenrecht. Artikel 25e Aw is pas op 1 juni 2015 in werking getreden en daardoor niet van toepassing op deze zaak van de bandleden van de Golden Earring tegen Nanada cs. De Hoge Raad overweegt dat uit de totstandkomingsgeschiedenis van artikel 25e Aw volgt dat het niet wenselijk is dat muziekuitgavecontracten als hier aan de orde ‘zonder meer’ opzegbaar zijn omdat dit - gelet op de investeringen van een muziekuitgever ten behoeve van muziekwerken - te veel rechtsonzekerheid met zich mee zou brengen. Dit zou dan weer tot een afnemende investeringsbereidheid kunnen leiden. De Hoge Raad oordeelt dat voor tussentijdse opzegging van muziekuitgavecontracten als in deze zaak aan de orde in beginsel een voldoende zwaarwegende grond nodig is. In zoverre is de Hoge Raad het niet eens met het eerdere oordeel van het Hof. Opvallend is verder dat de Hoge Raad deze regel van een opzeggingsgrond direct weer nuanceert door te overwegen dat de onwenselijkheid van een onbeperkte mogelijkheid tot opzegging aan gewicht verliest naarmate een muziekuitgavecontract langer heeft geduurd pagina 29

Juridisch

en investeringen kunnen zijn terugverdiend. Onder de gegeven omstandigheden zou een rechter aldus kunnen oordelen dat géén zwaarwegende grond nodig is voor opzegging van een muziekuitgavecontract.

De Hoge Raad oordeelt in navolging van het Hof dat de klachtplicht van artikel 6:89 BW – kort gezegd: een benadeelde dient tijdig te klagen over een gebrekkige prestatie – óók van toepassing is op muziekuitgavecontracten waarbij op de muziekuitgever contractueel een voortdurende inspanningsverplichting rust, zelfs in het geval herstel van de wanprestatie van de muziekuitgever (hier: non usus) niet meer mogelijk is.

De Hoge Raad vernietigt de uitspraak van het Hof en verwijst de zaak naar het Hof in Den Haag voor verdere beoordeling en beslissing.

Vuistregels Golden Earring In aanvulling op de vuistregels uit de Van Hemert-jurisprudentie leert het arrest van de Hoge Raad in de zaak van de bandleden van de Golden Earring ons dat voor de tussentijdse opzegging van muziekuitgavecontracten voor onbepaalde tijd een voldoende zwaarwegende opzeggingsgrond aangevoerd moet worden. Loopt het

muziekuitgavecontract al een tijdje en/of is bijvoorbeeld de investering van de muziekuitgever al terugverdiend - bijvoorbeeld doordat een voorschot is ingelopen - lijkt voor muziekauteurs de deur op een kier te staan om gewoon tussentijds op te zeggen en al overgedragen auteursrechtelijke terug te claimen. Voor muziekauteurs met langlopende muziekuitgavecontracten en al ingelopen voorschotten een interessant gegeven.

Nu de uitspraak van de Hoge Raad inhoudelijk op ‘exploitatiecontracten’ betrekking heeft, kunnen genoemde vuistregels van de zaak Golden Earring tot slot óók van invloed zijn op de mogelijkheden van tussentijdse opzegging van artiesten- en platencontracten waarbij sprake is van overdracht van naburige rechten voor de duur van de betrokken naburige rechten. Ook hier geldt dat volledig recoupment van opnamekosten en al ingelopen voorschotten afgezet tegen de mate van exploitatie voor artiesten en platenlabels tot nieuwe interessante discussies kunnen leiden en in zoverre een nieuwe twist aan hun contractuele relatie kunnen geven.

Bjorn Schipper is advocaat en oprichter van Schipper Legal in Amsterdam.

1 HR 7 juli 2017, ECLI:NL:HR:2017:1270 (Nanada c.s./Golden Earring).

2 Zie ook B.H.M. Schipper, ‘Use it or lose it. Essay over de tussentijdse ontbinding van muziekuitgavecontracten na “Van Hemert”, Muziekwereld 2009/2, pp. 30-33; B.H.M. Schipper, ‘Eerste deel: overzicht van spraakmakende rechtszaken uit 2011. Twee kleine juridische kronieken van het muziekrecht’, Muziekwereld 2012/4, pp. 32-37; B.H.M. Schipper, ‘Tweede deel: overzicht van spraakmakende rechtszaken uit 2012. Twee kleine juridische kronieken van het muziekrecht’, Muziekwereld 2013/1, pp.

18-23; B.H.M. Schipper, ‘Overzicht van spraakmakende rechtszaken uit 2013. Kleine juridische kroniek van het muziekrecht’, Muziekwereld 2014/1, pp. 22-25, B.H.M. Schipper, ‘Dan zeg je toch gewoon op. Hoger beroep zaak Golden Earring zorgt voor wending”, Muziekwereld 2015/2, pp. 36-39, B.H.M. Schipper, ‘Overzicht van spraakmakende rechtszaken uit 2015. Kleine juridische kroniek van het muziekrecht’, Muziekwereld 2016/1, pp. 20-23.

3 Rb. Amsterdam 9 mei 2012, LJN: BW8602 (Nanada cs./Golden Earring).

4 Rb. Amsterdam 4 september 2013, IEPT20130904 (Nanada cs./Golden Earring).

5 Hof Amsterdam 31 maart 2015, ECLI:NL:GHAMS:2015:1201 (Nanada c.s./Golden Earring).

6 Conclusie A-G mr. G.R.B. van Peursem, ECLI:NL:PHR:2017:321 (Nanada c.s./Golden Earring).

7 Rb. Amsterdam 6 februari 2008, zaak/rolnummer 358492 HA ZA 06-4034, gepubliceerd op Boek9.nl onder nummer B9 5648 (Intersong Basart c.s./Van Hemert), en Hof Amsterdam 23 december 2008, zaak/rolnummer 200.004.493/01, gepubliceerd op Boek9.nl onder nummer B9 7455 en in AMI 2009/2, nr. 5, p. 61-64, met noot P.B. Hugenholtz (Intersong Basart c.s./Van Hemert). De zaak speelde formeel tussen Van Hemert en Intersong Basart Publishing Group BV en Ananas Music BV. Deze vennootschappen maken onderdeel uit van de groep van vennootschappen van Strengholt. In het navolgende zal steeds van ‘Strengholt’ uitgegaan worden.

8 Rb. Amsterdam 23 maart 2011, IEPT20110323 (Universal/Van Hemert).

9 Rb. Amsterdam 4 januari 2012 met rolnummer 477843 / HA ZA 10-3969 (Nanada c.s./Van Hemert).

10 Per 1 juni 2015.

11 Zie onder meer D.J.G. Visser e.a., ACR. Auteurscontractenrecht, p. 164, deLex 2016.

12 B.H.M. Schipper, ‘Dan zeg je toch gewoon op. Hoger beroep zaak Golden Earring zorgt voor wending”, Muziekwereld 2015/2, pp. 36-39.

13 De Hoge Raad gaat uit van ‘exploitatiecontracten’ als in de Wet Auteurscontractenrecht. Een muziekuitgavecontract als hier aan de orde is zo’n exploitatiecontract.

14 HR 15 april 2016, ECLI:NL:HR:2016:660, NJ 2016/236 (Provincie Noord-Holland cs./Gemeente Amsterdam cs.).

pagina 30

Muziekwereld nr. 3 - 2017

Geld en subsidie in de dance Geld staat zo ongeveer synoniem aan alles wat met dance te maken heeft, althans dat is de mening van de gemiddelde wereldburger. We moeten ons dan ook gaan afvragen of er in de dancewereld überhaupt sprake kan zijn van subsidie.

Toch eerst maar even vanaf het begin duidelijk krijgen wat subsidie precies is en waarom het bestaat.

Volgens Wikipedia komt de naam ‘subsidie’ voort uit het Latijnse subsidium: ondersteuning, hulp, bijstand. Citaat: ‘Het is een tijdelijke bijdrage van de overheid of een niet-commerciële organisatie ten behoeve van het starten van een activiteit waarvan het economische belang niet direct voor de hand ligt. Ligt het economisch belang wel voor de hand, dan spreekt men meestal van investering.’

Aha… tijdelijke bijdrage...gratis geld dus. Vooral de overheid gebruikt het middel subsidie vaak om bepaald gedrag te stimuleren of om activiteiten te laten plaatsvinden die normaal gesproken niet rendabel zouden zijn. Ook de muziekwereld kent subsidies. Op deze manier is het mogelijk om bijvoorbeeld kwalitatief goed muziekon­ derwijs te geven of is het voort­bestaan geregeld van orkesten of muziekensembles.

www.ntb.nl

Een mooi voorbeeld is het Fond Podiumkunsten (FPK). Het FPK is hét cultuurfonds voor muziek, muziektheater, dans, theater en festivals in Nederland. Het Fonds geeft namens de Rijksoverheid ondersteuning aan alle vormen van professionele podiumkunsten. In de te verdelen subsidiepot van het FPK zit 52 miljoen euro.

Maar bestaat er ook subsidie in de dance?

Jazeker! Ook in de dance wordt gebruik gemaakt van subsidie.

Zoals al eerder aangegeven, staat in de volksmond een DJ symbool voor glitter, glamour en heel veel geld. Maar de praktijk is echt an-

ders. Hoewel je met de toppers uit de DJ-wereld in financieel opzicht geen enkel medelijden hoeft te hebben, komt na dit zeer selecte gezelschap een bijna onafzienbare groep vooral jonge DJ’s die geen of nauwelijks inkomsten heeft.

En zij willen ook allemaal de nieuwe Martin Garrix worden natuurlijk.

Nederland staat bekend om het relatief hoge aantal succesvolle DJ’s. If it ain’t Dutch, it ain’t much. Dance is dan ook een belangrijk exportproduct voor ons land. In 2016 goed voor 220 miljoen euro.

De overheid wil dit stimuleren en juist de starters helpen via subsidie. Dat doen zij onder andere via het Fonds Podiumkunsten (FPK) waar DJ’s, onder bepaalde voorwaarden, subsidie kunnen krijgen voor bijvoorbeeld toursupport.

Maar niet alleen de makers kunnen profiteren van subsidie, ook festivals komen in aanmerking voor geldelijke bijdragen.

Zo subsidieert de gemeente

Amsterdam jaarlijks via het evenementenfonds het Amsterdams Dance Event met 125.000 euro.

Reden?

ADE claimt ’s werelds belangrijkste handelsplatform en grootste clubfestival voor elektronische muziek en dancecultuur te zijn.

ADE staat naar eigen zeggen voor creativiteit, kwaliteit, talentontwikkeling, innovatie, technologie en ondernemerschap en bestaat uit drie pijlers: ADE Festival, ADE Playground en ADE Conference. Gedurende vijf dagen worden op ruim honderd locaties 2.400 optredende acts aan meer dan 350.000 bezoekers gepresenteerd.

Het is de gemeente Amsterdam dus geld waard om jaarlijks zo’n internationaal toonaangevend evenement binnen haar grenzen te hebben.

Van 18 tot en met 22 oktober barst het weer los. Fijn voor iedereen die de dance een warm hart toe draagt.

Hans Dobbenberg

- ingezonden mededeling -

Schipper legal:

mr. Bjorn Schipper is een ervaren entertainment advocaat en oprichter van SCHIPPER LEGAL. in Amsterdam. Een intakegesprek van een half uur is gratis. Voor leden van de Ntb geldt een gereduceerd uurtarief van euro 150,= (exclusief btw en externe kosten).

Voor procederen geldt een urenmaximum van 50 uur tegen het genoemde gereduceerde uurtarief. Het normale (basis)uurtarief is euro 200,= (exclusief btw en externe kosten) en geldt bij procedures vanaf 50 uur.

SCHIPPER LEGAL: mr. Bjorn Schipper

m +31619610500

e bjorn@schipperlegal.nl

Postbus 36424

f +31208908580

w www.schipperlegal.nl

1020 MK Amsterdam

tw @bjornschipper

pagina 31

Moet ik dan meer kosten gaan maken?

Ruud Hoevenaar Als je je een klein beetje hebt ingelezen weet je als het goed is dat je kosten mag opvoeren wanneer je als muzikant ingeschreven staat met een eenmanszaak. Deze kosten moeten dan wel gerelateerd zijn aan jouw bedrijf zoals de kosten van je domeinnaam, reiskosten, etc.

De grote vraag voor velen is: hoe zorg je er nu voor dat je niks laat liggen?

Verschil btw en Inkomstenbelasting

Veel gehoord van klanten en bevriende ondernemers is dat het ‘wel lekker is’ dat je de btw terugkrijgt over dingen die je aanschaft voor jouw onderneming. Het scheelt immers flink! Eén ding wordt daarbij vaak vergeten, het scheelt ook nog eens voor de Inkomstenbelasting. Je betaalt namelijk alleen maar over de winst.

Winst wordt bepaald door kosten van jouw omzet af te halen, oftewel: omzet pagina 32

- kosten = winst. Dus hoe meer kosten je maakt, des te minder je aan belasting hoeft te betalen omdat jouw winst lager is.

Het werkt eigenlijk zo: Over elke € 100,- exclusief btw die jij maakt aan zakelijke kosten hoef je geen belasting te betalen in de schijf die op dat moment van toepassing is. Betaal je bijvoorbeeld 37% belasting, dan hoef je 37% van € 100 = € 37 dus niet te betalen.

Nee, dat is nergens voor nodig. Wel moet je kritisch gaan kijken naar alle kosten die je gemaakt hebt op een jaar. En daarmee bedoelen we niet de kosten die je al hebt opgevoerd maar juist die je hebt laten liggen.

Hieronder een aantal voorbeelden die mensen vaak vergeten!

• Telefoonabonnement • Internetabonnement • Parkeerkosten • Dropbox • Podium/bandkleding • Spotify & iTunes* En ga zo maar door!

Hoe zit dat dan met gemengde kosten?

Nu is het misschien niet reëel om alles aan te merken als zakelijke kosten. Maar andersom is het natuurlijk net zo! Vanuit onze praktijk kennen wij helaas genoeg voorbeelden van zzp’ers die geen kosten opvoeren vanuit onwetendheid of angst dat ze het verkeerd doen.

Wanneer weet je dat je iets mag opvoeren?

Je moet voor jezelf de vraag kunnen beantwoorden of je zou aanschaffen wat je nu aanschaft en of je dat ook (in diezelfde mate) had aangeschaft als je geen ondernemer zou zijn. Zodra dit niet het geval is, is er dus sprake van iets wat in aanmerking zou komen voor zakelijke kosten.

Denk bijvoorbeeld aan een laptop. Wellicht zou je voor privégebruik niet eens een laptop aanschaffen, of in ieder geval niet zo’n hele snelle. Maar, omdat je ondernemer bent en voor jouw eigen kantoorbenodigdheden moet zorgen, heb je een veel snellere gekocht dan je zou doen wanneer het enkel voor privégebruik zou zijn geweest.

Daar zie je duidelijk een zakelijke reden die naar bovendrijft.

Het komt dus iedere keer neer op de volgende stelling: ‘als ik geen ondernemer was dan had ik (…) niet in deze mate gekocht.’

Muziekwereld nr. 3 - 2017

Indien dat waar is, dan heb je recht om deze kosten op te voeren.

Daarnaast is het bijvoorbeeld erg aannemelijk dat, wanneer je veel thuis werkt, jouw internetabonnement ook deels zakelijk afgetrokken moet worden. (Let wel op dat je niet de telefoonaansluiting en televisie van huis meeneemt, deze zijn logischerwijs niet aftrekbaar en de wet kent voor wat betreft telefonie zelfs een strikte uitsluiting.)

Als het gemengde kosten zijn dan neem je de volledige bon op in jouw

administratie en corrigeer je dit achteraf. Voor de btw heet dit de privécorrectie en je neemt het logischerwijs voor hetzelfde percentage ook mee voor de Inkomstenbelasting. (Voor EZ-klanten, dit gebeurt automatisch wanneer je een percentage voor privécorrectie aangeeft) De gevolgen

Kom je er na het lezen van dit artikel achter dat je dingen laat liggen? Geen probleem! Voer de kosten alsnog op nu het jaar nog loopt.

Neem bijvoorbeeld een

internetabonnement: als je dit voor de helft (50%) opvoert als kosten kan dit al gauw € 180,- aan kosten opleveren**. Dat is omgerekend een kleine € 70,- exclusief btw die je niet aan hoeft te betalen.

Kom je er niet uit en wil je hier graag persoonlijk advies over? Neem gerust contact met ons op, Ntbleden hebben een speciale ledenkorting bij EZ Boekhouding. Voor meer informatie: www.ezboekhouding. nl/EZNTB.

* Disclaimer: Dit artikel is geschreven voor muzikanten. Het is reëel dat muzikanten Spotify & iTunes ook opvoeren als zakelijke kosten om zich verder te kunnen verdiepen in de muziek. Voor allerlei andere beroepen is deze kostenpost niet reëel om op te voeren! ** Op basis van een abonnement van € 30,- exclusief btw per maand betaal je dus 12 x € 30,- = € 360,- excl btw per jaar. Door de helft als kosten aan te merken kom je dan op € 180,excl btw aan kosten. Dit bedrag gaat van jouw omzet af en verlaagt jouw winst dan ook met € 180,-. Dit afgezet tegen een belastingtarief

Ruud Hoevenaar is mede-eigenaar van EZ

van 36,55% levert dan een voordeel

Boekhouding

op van € 65,79.

- ingezonden mededeling -

open source network for the dutch world music industry

25 - 29 oktober Dutch World stand

WOMEX Katowice, Polen

World Blend Café netwerkbijeenkomst

maandag 11 december

Bimhuis, Amsterdam worldmusicforum.nl

adv_sept2017.indd 1

www.ntb.nl

13-09-17 12:21

pagina 33

Korng voor NTB leden!

Zorgeloos het najaar in?

Laat je verlonen!

Wil je meer genieten van je werk dan dat je met Arestenverloningen.nl legt zich sinds 1993 geldzorgen bezig bent? Gaat je hoofd al tollen toe op het verlonen van aresten en als je denkt aan belasngen en premies? Laat je andere uitvoerenden in de culturele sector. dan verlonen!

Wij onderscheiden ons door: Wij verzorgen de facturering en uitbetaling • Deskundige ondersteuning van loon en gages aan uitvoerenden, inclusief • Digitaal aanleveren mogelijk inhouding en afdracht van belasngen en • Uitbetaling binnen één dag nadat de premies. opdrachtgever hee betaald • Wij kunnen ook zonder BTW factureren Zo besparen we je veel jd en administraeve rompslomp.

Aanvullende voordelen van verlonen: • Arest kan beroepskosten opvoeren Je opdrachtgever krijgt op deze manier niet • Wij factureren ook voor zelfstandigen • Je bent verzekerd voor met onverwachte naheffingen van de Belasngdienst te maken. alle werknemersverzekeringen

Bel 0345-524404 of mail naar info@artiestenverloningen.nl

De favoriete compositie van…

Abel van den Akker, alias AABEL, componist, EDM-dj en -producer

Uit: Windowlicker

‘Moeilijk om echt één favoriet nummer te noemen. Toen ik jong was, in de jaren negentig, liet mijn 13 jaar oudere broer mij kennismaken met alle muziek die hij tof vond: Prodigy, Daft Punk, gekke techno, heavy hardcore, heel veel hip­ hopdingetjes. En Aphex Twin. Die gast, Richard David James, deed echt iets nieuws. Zijn Windowlicker, uit 1999, was een doorbraak. Daar zitten zoveel gekke dingen in en het is een heel toffe compositie.

www.ntb.nl

Windowlicker is een van de eerste nummers waarvan ik al heel jong dacht: wauw, wat zijn dát voor geluiden? Geen normale trompet of bas die je als zodanig herkent. Pas later ontdekte ik hoe hij met ritmes speelt, hoe hij alles precies maar ook heel speels neerzet. Dat nummer was een revolutie in de elektronische popmuziek. Het geeft het gevoel dat het niet ‘uit’ gecomponeerd is, net als bij veel jazz waarnaar ik luister.

Aphex Twin had schijt aan wat er op de radio klonk toen hij Windowlicker maakte.

Dat gold ook voor Chris Cunningham die er een hele vette clip bij maakte, eentje die onlosmakelijk met de muziek is verbonden. Echt kunst. Het was een sneer naar de hiphopclichés zoals bitches en dikke billen.

Hij zette een gruwelijk lelijke kop op vette lichamen. De clip begint met een lang intro, twee gasten proberen twee vrouwen te ‘regelen’ op asociale wijze. Dan komt er ineens een limo van zeker één kilometer lang langs, waar Aphex Twin uit stapt. Hij danst met een paraplu om iedereen heen en ownt de hele situatie.

Toen ik voor de eerste keer XTC ophad, een half pilletje, leek het of ik direct helemaal begreep waar het over ging. Ik wist niet wat mij overkwam. Ik kwam thuis van een nieuwjaarsfeestje en plofte op de bank bij de buren. Ik nam dat pilletje en zette wat platen op, waaronder Windowlicker. Ik pakte mijn benen vast, ging op het tapijt liggen rollen. Ik wist niet dat je je zó intens happy kon voelen. Windowlicker klonk alsof het exact beschreef wat mijn feeling op dat moment was.

Na precies twee minuten in de clip zit een moment dat je heel geil wordt, maar dat het niet lukt om klaar te komen. Op het eind komt er zó’n vette muzikale explosie dat je toch een soort van klaarkomgevoel hebt.

Dan zie je champagneflessen spuiten, dat heeft Cunningham heel vet neergezet. Nu bestaat er heel veel muziek waarin naar een drop toe wordt gewerkt, waarbij endorfine wordt aangemaakt.

Van veel dj’s raakt de elektronische dance in de vergetelheid, het zijn vluchtige hapbare dingen. Net als Daft Punk en Prodigy is dit iets tijdloos. Met hele groffe, harde beats, echt coole muziek.

De invloed op mijn eigen muziek? Die heeft zijn eigen gekkigheid en is beïnvloed door heel veel genres, onder meer de hiphop waarmee ik opgroeide. Doggystyle van Snoop Dogg, dat is écht van een niveau...

Ook happy hardcore raves, zoals Charly Lownoise en Mental Theo. Allemaal ninetees en begin jaren nul. Timberland, Neptunes.

En Aphex Twin dus.’

pagina 35

Een reconstructie

Muziekwereld nr. 3 - 2017

auteursrechten

De affaire Buma/Stemra Eind augustus hebben wij misstanden die bij Buma/Stemra zijn geconstateerd op de Ntb-website gepubliceerd. Het gaat om de belangrijkste bevindingen en aanbevelingen van het onafhankelijk onderzoek door Nauta Dutilh en de accountants van BDO. Ntb en VCTN besloten tot de publicatie omdat de ernst van de situatie door het Buma/Stemra-bestuur onvoldoende werd gecommuniceerd. Helaas is er nog steeds geen sprake van (meer of voldoende) transparantie. Ook de noodzaak tot fundamentele bestuurlijke verandering bleef zo onderbelicht. In dit artikel daarom een reconstructie van de gebeurtenissen achter gesloten deuren.

Ton Dijksma Vanaf de benoeming van Wim van Limpt tot nieuwe directievoorzitter op 16 mei 2016 verlopen de relaties binnen Buma/Stemra moeizaam. Het botert niet tussen hem en collegadirectieleden Anja Kroeze (General Counsel, Hoofd Juridische Zaken) en Wieger Ketellapper (Financieel Directeur/CFO). Van Limpt maakte na een uitgebreide sollicitatie- en selectieprocedure, met verder alleen externe kandidaten, ‘over hen heen’ promotie binnen het bedrijf. Bij zijn aanstelling heeft hij geen geheim gemaakt van zijn voornemen Buma/Stemra te vernieuwen. Deels is dat ook zijn opdracht.

Zijn voorganger Hein van der Ree, volgens veel bestuursleden een zeer goede directeur, sneuvelde op een conflict rond zijn hoge salaris. Van Limpt is aangesteld tegen een salaris www.ntb.nl

binnen de normen van de Wet Normering Topinkomens (in 2017 maximaal € 181.000 per jaar, waar zijn voorganger tweeëneenhalf keer zoveel verdiende). Van der Ree heeft een feitelijk verliesleidend bedrijf achtergelaten. Er wordt ingeteerd op het vermogen. Ook zijn er structurele

ICT-problemen. De relatie tussen de vertrokken Van der Ree en zijn CFO en General Counsel zijn in basis altijd goed geweest. Maar met Van Limpt botst het.

In september/oktober 2016 wordt mediation door bureau Ebbinge ingezet

Naar aanleiding van een klokkenluidersmelding werd door Nauta Dutilh en BDO onderzoek gedaan naar mogelijke misstanden bij Buma/Stemra. Ntb en VCTN publiceerden de belangrijkste bevindingen en de aanbevelingen van onderzoek naar misstanden bij Buma/Stemra op de Ntb-website www.ntb.nl/mistanden-bijbumastemra .

Daarnaast ontvingen Ntb en VCTN van tal van bronnen nadere informatie. Dit artikel is, naast openbare stukken, gebaseerd op verklaringen, notulen en mails van Buma/Stemra- medewerkers en -bestuur, die de redactie, VCTN en Ntb in de loop van de afgelopen anderhalf jaar door anonieme bronnen ter beschikking werden gesteld. De feiten werden daarnaast gecheckt bij diverse betrokkenen.

pagina 37

om de nieuwe directie beter te laten samenwerken. Dit lijkt te werken. Er worden ‘Tien geboden’ opgesteld en door de drie functionarissen volmondig onderschreven.

Klokkenluider

Tezelfdertijd ruikt Van Limpt onraad.

Cijfers lijken niet volledig te kloppen. Er lijkt financieel geschoven te worden om de 15%-kostennorm (een maximum gesteld door de overheid) te halen. Antwoorden op zijn vragen blijven vaag en onvolledig.

December 2016 wordt hij geconfronteerd met een klokkenluider, die melding maakt van onregelmatigheden. De melding lijkt te corres­ ponderen met de vermoedens die Van Limpt al sinds augustus koestert.

Kort daarna wordt hij geconfronteerd met een factuur van Accenture. Het bedrijf factureert 3,8 miljoen euro vooruit voor werkzaamheden in 2018.

De factuur is intern geakkordeerd en is hem zonder begeleidende uitleg ter finale akkordering voorgelegd.

Ook over deze factuur stelt hij vragen en krijgt voor hem onbevredigende antwoorden, waarna hij de betaling on hold besluit te zetten. Hij wil onderzocht hebben of het juist is dat 7,6 miljoen vooruitbetaald wordt (3,8 miljoen voor 2017 en eenzelfde bedrag voor werk in 2018). Hij vindt het onverantwoord dergelijke bedragen ‘buiten de deur te leggen voor toekomstig werk’.

Van Limpt besluit contact op te nemen met onafhankelijk Buma/Stemrabestuursvoorzitter Leo de Wit. Deze raadt hem aan extern advies in te winnen.

Van Limpt benadert advocatenkantoor Nauta Dutihl, die hem over de omgang met de klokkenluider adviseert. Er is, mede dankzij de Wet Klokkenluider en het reglement dat Buma/Stemra eerder naar aanleiding van die wet opstelde, geen andere keuze dan het laten verrichten van pagina 38

onderzoek. Indien men dat niet doet zal het Klokkenluidershuis extern onderzoek doen.

Op 26 januari 2017 hebben voorzitter en directeur een gesprek bij advocatenkantoor Nauta Dutilh, waarbij ook accountants van het externe accountantskantoor BDO aanwezig zijn. Onderwerp is onder meer de vraag of en hoe het bestuur in het besluit tot onderzoek te betrekken. De voorzitter vindt het wegens het risico van lekken niet wenselijk het hele bestuur in te lichten.

(Later zal hij beweren dit altijd wel beoogd te hebben.) Hij stelt voor vice-voorzitter Henk Westbroek en secretaris André de Raaff in te lichten. Nadat lange tijd geen actie wordt ondernomen richting Westbroek en De Raaff besluit Van Limpt in februari zélf beide bestuursleden in te lichten.

Problemen bij Buma Cultuur

Problemen komen ook uit een andere hoek. In februari 2017 meldt Buma Cultuur (de door Buma opgerichte en grotendeels gefinancierde stichting, waarvanuit onder meer Noorderslag, de Buma Awards en andere evenementen georganiseerd worden) een liquiditeitsprobleem te hebben. Ketellapper en Van Limpt hebben

op 13 februari gezamenlijk overleg met Buma Cultuur directeur Frank Helmink en zijn controller. Op 15 februari lichten zij het Buma/Stemra bestuur in.

Ketellapper licht toe dat het geldtekort van Buma Cultuur lijkt te zijn ontstaan door een verlies van circa 450.000 euro plus 500.000 euro aan investeringen in ADE (Amsterdam Dance Event). Eerder hebben Buma Cultuurvertegenwoordigers in een genotuleerde vergadering verteld dat ADE een kleine winst maakte. Dat lijkt onjuiste informatie te zijn geweest. Buma Cultuur zal zonder financiële injectie geen betalingen kunnen verrichten, wat volgens de directie ‘de betalingsbereidheid van Buma’s klanten kan beïnvloeden’ en ook algemeen slecht zal afstralen op Buma/Stemra.

Buma Cultuur krijgt op voorstel van de directie geen extra geld van Buma, maar wel kunnen de betaaltermijnen naar voren worden gehaald. Daaraan zullen voorwaarden worden opgesteld door de General Counsel. Buma Cultuur wordt onder curatele geplaatst. Buma Cultuur wordt onder meer verplicht wekelijks te rapporteren aan Wim van Limpt, er moet een bezuinigingsplan worden opgesteld en er zal

Liquiditeitsprobleem

Muziekwereld nr. 3 - 2017

Hij meldt dat hij zich de afgelopen periode door de voorzitter onder druk gezet heeft gevoeld om onderzoek naar declaratiegedrag van betrokken medewerkers buiten het onderzoek te houden onder leiding van Van Limpt en Ketellapper een onderzoek volgen naar de gang van zaken bij Buma Cultuur en ADE. De bom barst

Begin maart worden vier medewerkers van Buma/Stemra per brief die hen persoonlijk overhandigd wordt, geïnformeerd over de start van onderzoek door Nauta Dutilh en BDO. Op 2 maart is bestuurslid en Sony Music Publishing-directeur Niels Walboomers na afloop van een vergadering van de interne Auditcommissie getuige van medewerkers die emotioneel hun verhaal komen doen bij de voorzitter.

Een dag later, op 3 maart, schrijft de voorzitter een extra vergadering van het bestuur uit, die op 8 maart plaats zal vinden. In de tussentijd ontstaat grote onenigheid tussen voorzitter en directeur.

In de bestuursvergadering van 8 maart wordt het bestuur ingelicht over het ingestelde, maar inmiddels door de voorzitter op eigen gezag ‘on hold’ gezette onderzoek. Veel bestuursleden nemen voorzitter en directeur kwalijk niet eerder ingelicht te zijn. Met name de voorzitter nemen zij kwalijk dat hij hen klaarblijkelijk niet vertrouwde. De Wit beweert altijd van mening te zijn geweest dat het bestuur geraadpleegd dient te worden en het onderzoek juist daarom on hold te hebben gezet.

Van Limpt geeft aan dat het juist de voorzitter was die het bestuur niet wilde informeren. Hij meldt het bestuur daarnaast, dat hij zich de afgelopen periode door de voorzitter onder druk gezet heeft gevoeld om onderzoek naar declaratiegedrag van betrokken medewerkers buiten het onderzoek te houden. Hij neemt de voorzitter kwalijk dat hij het onderzoek www.ntb.nl

on hold heeft gezet. Verder samenwerken met de voorzitter zal hem grote moeite kosten.

Voorzitter, directeur en Nauta Dutilh advocaat Olden worden één voor één door het bestuur ondervraagd. Olden bevestigt daarbij de lezing van Van Limpt.

Bestuurslid Van der Voet vraagt zich in het vervolg van de vergadering zonder voorzitter, directeur en advocaten af, of de voorzitter wel te handhaven is nu sprake is van een vertrouwensbreuk. Het bestuur besluit de optie de voorzitter te vragen tussentijds af te treden aan te houden. Men wil bedenktijd.

Gewapende vrede

Tijdens de reguliere bestuursvergadering van 16 maart 2017 wordt opnieuw uitgebreid over de positie van de voorzitter gesproken. Met name bestuursleden Westbroek, Fiumara en Van der Voet vinden dat de verklaring van de voorzitter dat het verschil van mening op ‘miscommunicatie’ rust ‘geen recht doet aan de feiten’. De voorzitter acht het niet in het belang van Buma/ Stemra dat hij nu opstapt. Zeker nu diverse media, waaronder RTL Nieuws, vragen stellen. Meerdere bestuursleden vinden ook dat het opstappen van de voorzitter moeilijk uit te leggen is aan de buitenwacht, zeker nu deze hoe dan ook binnen een jaar vertrekken zal (zijn benoemingstermijn eindigt over een jaar).

Er is geen meerderheid om de voorzitter te vragen per direct op te stappen. Er worden operationele afspraken gemaakt, zodanig dat voorzitter en directeur altijd ‘in breder verband’ (in beginsel in aanwezigheid van vice-voorzitter en secretaris) met elkaar overleggen.

BUMA Cultuur 2

Buma Cultuur-voorzitter John Brands wil met het bestuur van Buma/Stemra spreken, nog voordat het onderzoek naar de gang van zaken bij Buma Cultuur is afgerond. Op voorspraak van onder meer Buma/Stemra-bestuurders Pieter Perquin en Niels Walboomers wordt, in tegenspraak met eerdere besluitvorming, besloten het verzoek alsnog te honoreren. Brands zal worden uitgenodigd zijn verhaal te doen tijdens de ‘strategiedagen’ die het bestuur 28 en 29 maart zal houden.

CFO en General Counsel

Ook Wieger Ketellapper en Anja Kroeze eisen per brief van 24 maart een gesprek met het bestuur tijdens de strategiedagen, een bijeenkomst waarvoor zij niet zijn uitgenodigd. Zij wijten het ‘persoonsgerichte onderzoek’ aan de slechte verhoudingen in het directieteam die sinds het aantreden van Van Limpt ‘verstoord en totaal uit balans zijn’. Zij vragen de opdracht aan Nauta Dutilh en BDO in te trekken en middels een nieuwe mediation de verhoudingen binnen de directie te herstellen.

Leo de Wit antwoordt hen op 28 maart dat het bestuur ‘in het belang van alle partijen, een dergelijk gesprek, [wil laten] plaatsvinden nadat de resultaten van het onderzoek bekend zijn’.

Kroeze en Ketellapper antwoorden een dag later per email met voorzichtige relativering van hun eis. Ze menen dat een onderzoek door enkel BDO ook mogelijk moet zijn. In het geval van een dergelijk onderzoek ‘zonder inmenging van een advocatenkantoor c.q. Nauta’, wensen zij, ‘indien ons wordt gevraagd mee te werken, vooraf schriftelijk meer duidelijkheid te verkrijgen over, in ieder geval, de pagina 39

De salarisschalen blijken scheef te zijn, 131 verschillende functies dienen te worden geherstructureerd navolgende zaken: de in de brief van BDO d.d. 2 maart 2017 genoemde “onregelmatigheden”; de toe te passen hoor en wederhoor; de eventuele verspreiding van een rapportage; het feit dat de kosten voor onze rechtsbijstand door Buma/Stemra worden vergoed.’

Ze blijven bij hun eis het bestuur te spreken.

Bestuur en directeur gaan hier niet op in.

Strategiedagen -dag 1

Op 28 en 29 maart vinden de strategiedagen van het Buma/Stemrabestuur plaats. John Brands krijgt op de eerste dag gelegenheid de situatie van Buma Cultuur toe te lichten. Hij onderstreept het belang van ADE voor de dancesector en legt uit dat bij een omzet van 2,7 miljoen euro ‘met een overschrijding van de kosten met 5% en een onderschrijding van de inkomsten van 5% al snel een verlies van € 300.000 kan ontstaan’. Twee eerdere verzoeken van Buma Cultuur tot een vervroegde overmaking van gelden leverden geen problemen op. Het meest recente verzoek, als gevolg van tegenvallende resultaten bij ADE wel.

Dat verrast hem. Hij vraagt Buma/ Stemra om het Buma Cultuur-bestuur de gelegenheid te geven zelf orde op zaken te stellen.

Het Buma/Stemra-bestuur antwoordt zo snel mogelijk per brief te zullen reageren. Na zijn vertrek besluit het bestuur in principe vast te zullen houden aan de ingezette koers.

Later op de dag wordt Brands, die inmiddels vertrokken is, door het NMUV (het Nederlands Muziek Uitgevers Verbond) voorgedragen voor het erelidmaatschap van Buma. Er wordt opgemerkt dat de timing met een lopend onderzoek misschien wat pagina 40

ongelukkig is, maar de meerderheid van het Buma/Stemra-bestuur ziet hierin geen reden Brands niet voor te dragen. Besloten wordt Brands op de ALV als erelid van Buma voor te dragen aan de leden.

Het bestuur besluit, gezien het lopende Nauta/BDO-onderzoek, de ALV (de leden- en aangeslotenenvergaderingen) uit te stellen tot juni en daarnaast in oktober een extra ALV uit te schrijven. Wegens de onlangs aangepaste Wet Toezicht moet de bestuursstructuur herzien worden. Men heeft hiervoor tot 1 juli de tijd, maar heeft nog geen stappen ondernomen. Het bestuur constateert tijd nodig te hebben. Dit zal aan de leden gecommuniceerd worden als reden voor uitstel van de ALV. Afgesproken wordt dat communicatie van het bestuur met Kroeze en Ketellapper louter via de voorzitter zal verlopen, steeds na raadpleging van de advocaten en van de directeur.

Strategiedagen -dag 2

Op dag twee van de strategiedagen besluit het bestuur professor Goodijk (eerder betrokken bij invoering van de huidige bestuursstructuur) in te huren met de opdracht ‘met de optimale oplossing te komen die het meest dichtbij de huidige structuur ligt’; een oplossing die wel aan de nieuwe wet voldoet. Ook wordt gediscussieerd ‘of er juist wel of niet in deze hectische periode een verhoging van de bestuursbezoldiging [moet komen]’.

Goodijk zal verzocht worden een advies te schrijven over bezoldiging die bij de nieuwe bestuursstructuur past.

Reorganisatieplannen

Van Limpt presenteert tijdens de strategiedagen zijn visie op benodigde

reorganisatie van het bedrijf. De salarisschalen blijken scheef te zijn, 131 verschillende functies dienen te worden geherstructureerd. Financiële controles en toezicht zijn niet ingebed in de organisatie. Er is geen algemeen uitgevoerd declaratiebeleid. ‘Er staan bedragen in de kantlijn van de boekhouding.’ Er is ‘geen acceptatie van hiërarchie/aansturing’ en Buma/ Stemra ‘heeft nationaal en internationaal (…) afgelopen jaren een zwakke positie en relatie opgebouwd’. Er heerst in de organisatie ‘een beperkt reflectieve cultuur. Veel van wat niet goed gaat ligt aan de buitenwereld.’

Ook ontbreekt onder medewerkers vaak een pro-actieve houding, waarbij ook de Ondernemingsraad zich met name inzet op het ‘behouden van het oude’. Een extern ingehuurd bureau ‘geeft Buma/Stemra een 2,5 score op een schaal van 10 op innovatie’.

De directie werkt niet goed samen.

Mediation en teambuilding hebben niet geholpen. Het lopende onderzoek heeft uiteraard geen positieve bijdrage aan de samenwerking geleverd.

Aftreden John Brands

Naar aanleiding van de besluitvorming op de strategiedagen wordt John Brands bericht dat het Buma/ Stemra-bestuur bij zijn aanpak blijft.

Per mails aan Buma Cultuur, ADE en aan Buma/Stemra laat John Brands op 30 maart weten af te treden als Buma Cultuur-voorzitter en als bestuurslid van ADE en van de Buma Awards.

KPMG

Tijdens de bestuursvergadering van 4 mei meldt Van Limpt aan het bestuur dat ‘huis-accountant’ KPMG weigert mee te werken aan de onderzoeken.

KPMG wil niet accepteren dat door BDO ook onderzoek naar de rol van Muziekwereld nr. 3 - 2017

KPMG zelf wordt ingesteld. Het accountantskantoor wil pas meewerken aan het onderzoek wanneer Buma/ Stemra een vrijwaring geeft voor mogelijke gevolgen van de uitkomsten.

Dit zal niet gebeuren. Van Limpt meldt het bestuur dat niet-meewerken van KPMG geen afbreuk doet aan de kwaliteit van het onderzoek.

ALV

Op de agenda van de nu op 21 juni geplande jaarvergadering ontbreken de gebruikelijke agendapunten Goedkeuring Jaarcijfers en het Verslag van Buma Cultuur. Ook bij de vergaderstukken worden geen cijfers of toelichtingen op beide onderwerpen gepubliceerd. Op de agenda staat (eveneens zonder bijgevoegde stukken) wel de bestuursstructuur. John Brands heeft voordracht voor het erelidmaatschap geweigerd. Het in 2016 uit protest tegen inperking van de Toeslag Ernstig opgestapte ex-bestuurslid Bèr Deuss zal wel benoemd worden tot erelid.

Een week voor de jaarvergadering besluit het bestuur op een ingebracht voorstel van bestuursleden Fiumara, Westbroek en Meister ‘in beginsel’ tot invoering van een Raad van Toezicht-model. Onder druk van de lopende onderzoeken lijkt er bereidheid tot bestuurlijke verandering te komen. De deadline van 1 juli zal evengoed niet worden gehaald.

‘Openheid en democratie’

Tijdens de jaarvergadering maakt Wim van Limpt bekend dat er onderzoek loopt naar mogelijke financiële onregelmatigheden. Over personen wil hij geen mededelingen doen. CFO en General Counsel zijn inmiddels al geruime tijd ziekgemeld. Op vragen naar hun afwezigheid wordt niet ingegaan.

Op de vraag van VCTN- en Ntb-voorzitter Alexander Beets of ook het handelen en functioneren van het bestuur onderwerp van onderzoek is, wordt ontkennend geantwoord. Op zijn vraag of overwogen is de bestuursverkiezing net als de goedkeuring van de jaarrekening tot later in het jaar uit te stellen volgt eveneens een negatief antwoord. De vraag of het bestuur goed gefunctioneerd heeft is wat het bestuur betreft nu niet aan de orde. Vijf zittende bestuursleden worden hierna voor vier jaar herbenoemd.

Voorzitter Leo de Wit kondigt aan binnen een jaar te zullen aftreden.

Over Buma Cultuur wordt gezwegen. Een verzoek tijdens de rondvraag er iets over te zeggen wordt afgewimpeld.

Wel wordt het principebesluit een nieuwe bestuursstructuur na te streven tegen het einde van de vergadering mondeling kort aan de leden gemeld. Het bestuur

zwijgcultuur

www.ntb.nl

zegt toe op korte termijn met nadere uitwerkingen te komen.

De dag na de jaarvergadering publiceert Buma/Stemra zijn nieuwsbrief aan de leden waarin uitstel van de jaarrekening en het lopende onderzoek geheel worden verzwegen. Na protesten van onder meer de VCTN en Ntb grijpt directeur Van Limpt in door een dag later een ‘persoonlijke toelichting’ aan de leden te versturen waarin hij deze zaken alsnog met de niet-aanwezige leden deelt.

Het rapport

Profiel en advertentietekst voor een nieuwe voorzitter liggen klaar, maar een meerderheid van het bestuur vindt de vakantieperiode geen goede tijd om te werven.

Het onderzoek duurt langer dan verwacht, met name als gevolg van lange termijnen van hoor en wederhoor. Op zondag 20 augustus staat een speciale bestuursvergadering zonder eindtijd gepland om de onderzoeken met toelichting van de onderzoekers te bespreken. Enkele dagen voordien ontvangen de bestuursleden gewaarmerkte kopieën van de rapporten van Nauta Dutlilh en van BDO. Op elke pagina staat de naam van de ontvanger; digitale kopieën worden niet verspreid.

Het bestuur besluit de belangrijkste aanbevelingen van het rapport over te nemen, maar bestuursleden moeten een voor een naar andere afspraken.

Het concept-persbericht wordt kort besproken en op punten aangepast.

Vooral wordt specifieke uitleg geschrapt. Het bestuur verwijdert onder meer vermelding van een ‘klokkenluider’. Het bestuur krijgt de gelegenheid tot de volgende ochtend op de tekst ‘te schieten’. Gezien het vertrek van steeds meer bestuursleden wordt de vergadering gesloten.

‘Transparantie’

Maandag 21 augustus ontvangen de aangesloten auteurs van Buma/Stemra pagina 41

de mededeling dat het onderzoek is afgerond. ‘Uit het nu afgeronde onderzoek blijkt dat het bestuur in het verleden onvoldoende is geïnformeerd over belangrijke financiële beslissingen.

Daarnaast is er sprake geweest van het niet volgen van de boekhoudkundige regels waardoor inzicht in de kostenstructuur werd belemmerd en, naar nu blijkt, voorzieningen en reserveringen onjuist werden opgevoerd. (…)

Het rapport bevat een aantal aanbevelingen die passen in het reeds vorig jaar in gang gezette verbeteringsproces.

De aanbevelingen betekenen een extra aansporing om vast te houden aan de ingezette herstructureringsplannen. Daarnaast hebben we ook al een begin gemaakt met een omvangrijk innovatietraject dat betrekking heeft op kwalitatief hoogstaande, transparante en geautomatiseerde verwerking van gegevens.’ Details over de bevindingen en aanbevelingen ontbreken. Dat 25 miljoen euro aan, voornamelijk voor auteurs bestemde, buitenlandgelden onverdeeld bleven bijvoorbeeld blijkt, ook impliciet, nergens uit het persbericht.

heid benoemde College van Toezicht Auteursrechten (CvTA) zullen geïnformeerd worden.

Het Financieele Dagblad blijkt echter al snel over het rapport te beschikken. Door hun publicatie wordt Van Limpt gedwongen gedurende de dag meer openheid te geven dan eerst was afgesproken. Bij RTL Z vertelt hij dat in totaal voor 6 miljoen aan reserves werden opgebouwd, via kleine accounts die onder de radar van accountant KPMG zijn gebleven.

Hij weigert nog altijd in te gaan op personen en geeft geen verdere details prijs, die voor een deel wel uit gelekte stukken gepubliceerd worden.

De week erop besluiten Ntb en VCTN de belangrijkste bevindingen en aanbevelingen openbaar te maken in een nieuwsbrief aan hun leden en op de website van de Ntb. Zij roepen Buma/ Stemra op tot transparantie en doorpakken. ‘Bij een nieuw Buma/Stemra hoort ook een nieuwe communicatiestrategie’, aldus de VCTN. Buma/Stemra reageert met stilte.

aanbevelingen

Vooraf zijn al afspraken met journalisten gemaakt dat wanneer het rapport er zijn zou met hen gesproken zou worden. Ook het ministerie, brancheorganisatie VOICE en het door de overpagina 42

Bestuur ongelukkig

Een grote groep bestuursleden is ongelukkig met

de gang van zaken. Acht bestuursleden zenden de directeur op 1 september een brief waarin zij hun ongenoegen kenbaar maken. De vier bestuursleden, die niet hebben ondertekend, René Meister, Anthony Fiumara, Henk Westbroek en Johan van der Voet, zijn niet in de brief gekend. Ook de bestuursvoorzitter lijkt niet te zijn geraadpleegd.

De acht schrijven te weinig tijd gehad te hebben om op met name het persbericht te kunnen reageren. Ze hadden achteraf beschouwd langer de tijd voor reflectie willen hebben. ‘De enige reden dat wij niet hebben geëist dat maandag de acties zouden worden uitgesteld, is omdat we bang waren dat de “schade” voor Buma/Stemra dan eventueel nog groter zou kunnen uitpakken; met de wetenschap van vandaag hadden we beter wel deze eis kunnen neerleggen.

Wij vinden het tijds- en lekargument niet sterk genoeg om deze actie koste wat het kost afgelopen maandag te hebben moeten doen plaatsvinden.’ Ze willen met de directeur in gesprek ‘om te voorkomen dat een dergelijke gang van zaken nogmaals in de toekomst plaats vindt’. (sic) Op 6 september vergadert het bestuur over onder meer deze brief en over de lekken uit de organisatie. Er vallen harde woorden, maar serieuze consequenties zijn er niet.

Het door de overheid benoemde College van Toezicht zet inmiddels steeds grotere druk op concrete voorstellen tot bestuurlijke vernieuwing.

Het toezicht van het bestuur heeft gezien de onderzoeksresultaten gefaald.

Het bestuur dient geprofessionaliseerd te worden.

Nergens heeft het bestuur, ook het afgelopen jaar, de regie in handen gehad. Alleen het bestuur zelf lijkt dat in meerderheid niet te willen beseffen.

Muziekwereld nr. 3 - 2017

Fiscale en administratieve dienstverleners, ook voor ZZP-ers Zakelijke kracht en persoonlijke aandacht Specialisten in artiestenzaken zoals: · belastingaangiften

·

· jaarrekeningen

Bezoek- en postadres: Zielhorsterweg 57 3813 ZX Amersfoort Tel.: 033-489 29 30 Fax: 033-445 02 20 info@bouwmanveldhuijzen.nl www.ntb.nl

pagina 43

Crowdfunding, maak het samen!

Crowdfunding is de laatste jaren in opmars en wordt door steeds meer musici gebruikt als middel om de financiering van hun projecten rond te krijgen. Het past helemaal in de huidige trend waarbij de relatie tussen artiesten en fans inniger is geworden en het publiek van meet af aan betrokken is bij het maakproces van een culturele productie. Voordekunst is één van de grootste en meest bekende crowdfunding websites van Nederland. Wij vroegen Kristel Casander van voordekunst om de fijne kneepjes van het crowdfunden voor ons te beschrijven.

Inmiddels is iedereen wel gewend aan de term crowdfunding, maar hoe crowdfunding nu precies werkt is niet altijd duidelijk. Als eerste is het belangrijk te bedenken dat onder de term crowdfunding alleen al in Nederland vier verschillende vormen vallen. Zo is er de vorm gebaseerd op leningen, de variant waarbij aandelen worden aangeboden, crowdfunding

pagina 44

waarin de donateur een tegenprestatie ontvangt en als laatste de vorm gebaseerd op enkel het doen van een donatie.

Bij de eerste twee vormen staat vooral het financiële aspect centraal, de donateur kan wat verdienen. Dit wordt vooral ingezet bij financiering van start-ups of horeca. Bij de laatste twee vormen van crowdfunding draait het veel meer om impact

willen maken met de donatie en ergens onderdeel van willen zijn, denk aan de goede doelen. De donaties liggen bij deze vorm van crowdfunding vaak wat lager. De uitdaging is om zoveel mogelijk mensen te bereiken die willen bijdragen aan jouw doel.

Het is deze vorm van crowdfunding die wordt toegepast bij voordekunst. Het gaat er bij ons veel meer om dat publiek bereikt wordt dan alleen geld ophalen.

Daarom zien wij deze vorm van crowdfunding ook niet alleen als financieringsmiddel, maar eerder als marketinginstrument. De donatie is het middel om publiek te betrekken bij jouw werk.

Bij voordekunst zijn er 10 verschillende kunstdisciplines, van vormgeving tot erfgoed, van theater tot fotografie. Muziek is de grootste discipline. Al meer dan 1.100 muziekprojecten hebben gecrowdfund op ons platform en het slagingspercentage ligt hoog, ruim 80% haalt het doelbedrag.

Eén van de redenen hiervoor is dat de muziekprojecten vaak concreet zijn. In de meeste gevallen gaat het om de kosten voor het produceren van een album of cd. Zo konden de Rectum Raiders dankzij 90 donateurs hun debuutalbum realiseren en kon Orange Maplewood dankzij crowdfunding het tweede album uitbrengen. Crowdfunding kan ook ingezet worden voor andere doeleinden. Zo haalde Vrijplaats Leiden € 39.562 binnen om een concertzaal te bouwen, verzamelde Jack and the Weatherman 105% van het doelbedrag om hun gestolen instrumenten te vervangen en is op dit moment het Nederlands Philharmonisch Orkest bezig met een campagne om € 15.000 op te halen voor de contrabas van contrabassist João Seara.

Een andere reden waarom veel projecten slagen bij voordekunst is omdat wij helpen! Elk project dat bij ons binnenkomt bekijken we en we geven vervolgens advies. Bij twijfel overleggen we met de maker om te kijken of crowdfunding wel het juiste middel is om het project mee te financieren. Daarnaast voorzien we de projectpagina van feedback. We kijken of het filmpje goed is, of de wervende tekst

Muziekwereld nr. 3 - 2017

inderdaad wervend is en of de tegenprestaties niet te duur zijn.

Uniek bij voordekunst is dat je je eigen crowdfundingcoach krijgt toegewezen, dit is jouw vaste contactpersoon die je de hele crowdfundingcampagne kan bereiken om te overleggen en om advies te vragen. Om deze reguliere begeleiding aan te kunnen bieden vragen we een startcontributie van € 100 (excl. btw) en als het project slaagt houden we 7% fee (excl. btw) van het doelbedrag in. We adviseren om deze kosten mee te nemen in het doelbedrag, zodat je onder de streep voldoende overhoudt om het project te realiseren.

Mocht je op zoek zijn naar extra begeleiding of verdieping dan bieden we dat ook bij voor-

dekunst. Naast de reguliere begeleiding organiseren we verschillende workshops en masterclasses. Bij de Kickoff Crowdfunding geven we je in anderhalf uur alle handvatten die je nodig hebt om een campagne te starten. We kijken dan ook welke projecten wel geschikt zijn voor crowdfunding en welke niet. De kickoff is de perfecte eerste kennismaking met crowdfunding. De workshop: Succesvol jouw publiek bereiken gaat een stap verder, uiteindelijk is dat waar crowdfunding om draait: je publiek aanspreken. Tijdens deze workshop onderzoeken we wie jouw doelgroep is en hoe je deze kan bereiken.

Inmiddels maken steeds meer

- ingezonden mededeling -

Heeft U speelproblemen, vermoeidheidsklachten of pijn?

Dispokinesis = het vrij kunnen ­beschikken over houding en beweging. Ontwikkeld door een musicus voor musici.

www.ntb.nl

Meer informatie: Dianne Bolte, Dispokinesispraktijk: tel. 026 445 34 84 Zie ook: www.dispokinesis.nl

Voordekunst

Voordekunst is één van de belangrijkste platforms voor crowdfunding in de creatieve sector in Nederland. Voordekunst geeft advies, begeleidt crowdfundingcampagnes en helpt zo de doelen van makers én de creatieve sector te bereiken. Donateurs kunnen via de website direct en gemakkelijk bijdragen aan het project van hun keuze. Met kleine en grote donaties van particulieren en bedrijven zijn via voordekunst al meer dan 2.600 projecten succesvol gefinancierd.

makers gebruikt van crowdfunding. Voordekunst bestaat in november 2017 zeven jaar, door de jaren heen hebben we een complete strategie uitgewerkt over hoe je crowdfunding het beste kan toepassen en signaleren we een aantal trends: - We merken dat het persoonlijke aspect bij een campagne steeds belangrijker wordt.

Mensen geven aan mensen.

Daarom is het essentieel dat je je als maker presenteert en jezelf laat zien tijdens het campagne voeren.

- Daarnaast merken we dat hoe concreter het doel is hoe succesvoller de campagne. Leg de donateur dus goed uit wat je met de donaties gaat doen en communiceer niet meerdere doelen.

- Dat je crowdfunding ook vaker in kan zetten bewijzen onder

andere De Andersons. In totaal crowdfundden zij drie projecten en alle drie waren ruim succesvol. Bij de laatste twee campagnes haalden zij maar liefst 186% en 192% van het doelbedrag op. Op deze manier houden zij hun donateurs betrokken bij hun werk.

- Kort maar krachtig; kort campagne voeren werkt! Voordekunst adviseert een looptijd van 35 dagen.

Crowdfunding is hard werken en kost veel tijd. Daarom moet je deze vorm van crowdfunding niet alleen inzetten om geld op te halen, maar ook echt gebruiken om publiek te bereiken en jezelf en jouw werk te promoten.

Maak het samen!

Kristel Casander Relatiemanager voordekunst pagina 45

Interview met Jan Geert Vierkant

Sinds 1 februari 2017 heeft het Metropole Orkest een nieuwe algemeen directeur. Jan Geert Vierkant is de opvolger van Marc Altink die het Metropole Orkest de afgelopen jaren door een turbulente periode heeft geleid. Is het orkest in rustiger vaarwater gekomen sinds het is toegetreden tot de BIS? We leggen de nieuwe directeur Vierkant een aantal vragen voor. Hoe wil hij nu verder bouwen aan dit orkest met alle uitdagingen vooral op het gebied van financiering? En hoe ervaart hij de samenwerking met de vakbonden?

‘Het is natuurlijk doodzonde dat we dit orkest maar voor de helft kunnen benutten’ Mark Gerrits

Wat voor situatie trof je aan toen je als directeur begon bij het Metropole Orkest?

In mijn beleving voelde het een beetje als een ‘morning-after’-gevoel. Na de euforie van de toetreding tot de BIS was de agenda van het orkest de eerste drie maanden van 2017 erg leeg. 1 Januari markeerde de start van een nieuwe vier-jarige Kunstenplanperiode dus toen ik aankwam was het ook echt een nieuw begin. Er worden nieuwe BIS-eisen aan het orkest gesteld en de mening van de Raad voor Cultuur is ook van groot belang. Ik proefde een grote behoefte aan helderheid over de koers. Na de afgelopen jaren waarin het orkest vooral bezig was met overleven en op bewonderenswaardige wijze getoond is wat er allemaal mogelijk is, is een nieuwe periode aangebroken waarin behoefte is aan stabiliteit.

pagina 46

Kun je iets zeggen over de plannen die je hebt met het Metropole Orkest?

Helaas is het Metropole Orkest met een subsidiebedrag in de BIS beland waarmee het orkest niet meer dan 100 dagen kan repeteren of concerteren; de musici hebben maximaal een 50%baan. Binnen die tijd proberen we ons artistiek en qua publieksbereik zo goed mogelijk te presenteren, waarbij we in alles ‘leading’ proberen te zijn.

Onze positie als uniek orkest in de wereld willen we natuurlijk behouden door innovatief te programmeren en gebruik te maken van onze wortels in de media-wereld. Naast het invullen van onze positie als orkest van en voor heel Nederland is ook de internationale uitstraling voor ons erg belangrijk.

Vier jaren achter elkaar spelen op de BBC Proms smaakt naar meer en we worden internationaal veel gevraagd.

Het is natuurlijk doodzonde dat we

dit orkest maar voor de helft kunnen benutten. Ongehoord potentieel, dat is wat het is! Waar andere BIS-instellingen genoeg subsidie krijgen om de kunstenaars een heel salaris te betalen, verdient het Metropole dezelfde randvoorwaarden, zeker gezien onze unieke positie. We hebben Nederland nog zoveel moois te bieden! Het is mijn missie om met ingang van 2021 ervoor te zorgen dat het Metropole Orkest 100% ingezet kan worden.

Je voorganger zei ‘dat het goed is dat er vakbonden zijn’. Wat verwacht je van de samenwerking met de vakbonden?

Ik heb in het verleden mogen ervaren dat vakbonden in principe vaak hetzelfde belang hebben als de klassieke ‘tegenpartij’ van vroeger, de werkgevers. Als je dat gezamenlijke belang steeds scherp in het oog houdt en Muziekwereld nr. 3 - 2017

Jan Geert Vierkant

transparant durft te zijn, kun je samen veel bereiken. Informatie met elkaar delen zorgt in de regel voor begrip.

Overigens heb ik dezelfde ervaring met de ondernemingsraden waarmee ik heb gewerkt. www.ntb.nl

Bij andere (klassieke) orkesten in de sector signaleer ik vaak een grote tegenstelling tussen kantoor en orkest. Deels - zo begrijp ik uit signalen van onze leden - komt dit omdat er verschillen zijn in de arbeidsvoor-

waarden. Zie je een dergelijke tegenstelling ook bij het Metropole?

Er zijn nu eenmaal van elkaar verschillende werkomstandigheden. Denk aan de arbeidstijden, de manier waarop je je eigen ideeĂŤn kunt uiten, de invloed pagina 47

Dat het orkest nu nog bestaat is de welverdiende beloning

die je hebt op je eigen werkomstandigheden, het team-gevoel van een groep van 50 musici etc. Ik probeer over en weer meer begrip voor elkaar te kweken en dat begint meestal met de bereidheid hebben om je in elkaar te verdiepen. Je moet het samen doen en de staf moet ervoor zorgen dat de musici zo goed mogelijk tot hun recht kunnen komen. Overigens heb ik de indruk - en dat kan best gestimuleerd zijn door de afgelopen jaren waarin men samen op de barricaden heeft gestaan - dat die vermeende tegenstelling bij het Metropole erg meevalt. Zo vind ik het van waarde dat twee musici ook een (halve) baan in de staf hebben.

Wat zie jij zelf als de grootste verdienste van het Metropole Orkest in de afgelopen 4 jaar?

Vooral de wilskracht, de creativiteit en de flexibiliteit van dit orkest. Daardoor is het er in geslaagd om stappen te zetten op het terrein van talentontwikkeling, spraakmakende projecten en artistiek inhoudelijke programmering.

Dat het orkest nu nog bestaat is de welverdiende beloning.

Vind je het Metropole een key-player in het aanbod van muziek in Nederland? Zo ja: waarom? Heb je het idee dat dit voldoende bekend is bij beleidsbepalers, politici?

Vanzelfsprekend vind ik dat het orkest een key-player is. Waarom? Omdat het in zijn eentje een uniek repertoire bestrijkt met een kwaliteit die je nergens ter wereld vindt. Omdat onze musici ook als docent of op andere manieren culturele inspiratie brengen. Dat we dat in Nederland hebben, moet gekoesterd worden, daar moeten we trots op zijn en het moet van de daken geschreeuwd worden. Wij bereiken met onze muziek andere doelgroepen pagina 48

dan andere BIS-instellingen. Daarmee kunnen we een verbindende rol in onze samenleving spelen. Ik denk dat het belang van het Metropole nog onvoldoende bekend is bij sommige decision-makers, kijk maar naar de strijd die we de afgelopen vier jaren hebben moeten voeren. Het is daarbij ook van belang dat we onze bekendheid en geliefdheid bij het grote publiek blijven bevorderen. Het een is met het ander verbonden.

klassieke collega’s in het Koninklijk Concertgebouworkest is gebeurd.

In de afgelopen 4 jaar heeft het Metropole Orkest in het teken gestaan van het toetreden tot de BIS. Dat is gelukt, waarvoor nogmaals gefeliciteerd. Zoals je weet staat deze BIS ter discussie. Men is nu aan het nadenken over de BIS na 2020. Wat zou je hierin voor het Metropole willen?

Heel simplistisch gezegd: genoeg subsidie om het orkest 100% te laten spelen. Ik zou verder willen dat de basisinfrastructuur voldoende oog heeft voor de verschillen tussen grote instellingen en de kleinere. Dat er ruimte is voor maatwerk, mits afdoende gemotiveerd. Maar ook dat er ruimte is voor vernieuwing en doorstroming, dat er een goede afstemming is met de kunstvakopleidingen en dat er nog beter wordt samengewerkt tussen podia en producerende instellingen.

Ik zag dat het Metropole ook veel educatieve activiteiten onderneemt, o.a. muziekeducatie / Young Academy. Waarom heeft het Metro hiervoor gekozen?

Wij vinden het van belang om de kneepjes van onze muziek over te brengen aan jonge musici. Daar hebben we echt een taak. Dat doen we met de Metropole Academy-projecten waar bijna 400 conservatoriumstudenten bij betrokken zijn. Dat doen we met het Jong Metropole, een samenwerking met het Nationaal Jeugd Orkest en het Nationaal Jeugd Jazz Orkest. En we willen de kinderen op de basisscholen op een speelse wijze kennis laten maken met muziek via het Metropole op School-project; al meer dan 100.000 kinderen hebben hiervan geprofiteerd. Dat is een unieke prestatie in de Nederlandse muziekwereld. En natuurlijk hebben we nog de beroemde arrangers workshop, die internationaal befaamde gelegenheid om arrangeertalent in de hele wereld een geweldige impuls te geven.

Wat zie je voor mogelijkheden voor het Metro nadat de BIS veranderd is?

Dat is moeilijk te zeggen omdat nog niet duidelijk is wat er gaat veranderen. Wel hopen we ons meer te wortelen in een stedelijke regio omdat dat helpt bij de verbinding met je publiek en bij het betrekken van het bedrijfsleven en regionale overheden.

Ik hoop ook dat men de ambassadeursrol van het Metropole in het buitenland erkent, net zoals dat bij onze

Welke boodschap zou je de musici willen meegeven?

Dat ik heel trots op ze ben en dat kwaliteit uiteindelijk alles overleeft.

Welke boodschap aan de politici?

Zie de mogelijkheden van het Metropole Orkest en help ons om volwaardig te kunnen opereren.

Wat verwacht je daarvan de aankomende jaren?

Ik hoop dat we de ingezette lijn kunnen bestendigen en uitbouwen, hopelijk ook met nieuwe projecten.

Zo hopen we een groot Metropole op School-concert te realiseren.

Muziekwereld nr. 3 - 2017

 Alvorens Alvorens overeenkomsten aan te gaan met de volgende personen en onder­nemingen doet men er goed aan eerst contact op te nemen met de Ntb.

Op te vragen alleen voor Ntb-leden

Dit houdt op zich geen negatieve kwalificatie in.

 Dringende waarschuwing Op deze lijst worden bemiddelingsbureaus, bedrijven en platenmaat­schappijen geplaatst waarmee Ntbleden dermate slechte ervaringen hebben opgedaan dat de Ntb de leden dringend wil waarschuwen geen zaken meer met deze bedrijven te doen. Plaatsing op deze lijst betekent ook dat de bond geen juridische bijstand meer kan verlenen bij problemen die voortvloeien uit het zakendoen met deze bedrijven.

Op te vragen alleen voor Ntb-leden

Ntb - Muziekwereld

muziekonderwijs

De bezuinigingsronde van Nederland Mark Gerrits

Muziekschool Oost-Gelderland (MOG) Voor de zomervakantie werden de vakbonden uitgenodigd door de directie van de muziekschool Oost-Gelderland om mee te gaan denken en te praten over een door de gemeente Doetinchem ingezet traject.

De bedoeling was - zo bleek tijdens het gesprek - dat in de gemeente Doetinchem één Cultuurbedrijf zou gaan ontstaan.

Vanaf de start van het onderzoek, juli 2015, heeft MOG op een constructieve wijze bijgedragen aan het opstellen van de businesscase voor het op te richten cultuurbedrijf.

Vormgeving van een intensieve samenwerking op basis van een gemeenschappelijke overtuiging over de noodzakelijke kwaliteit van de culturele infrastructuur in de regio en verzelfstandiging van muziekdocenten stond bij deze gesprekken centraal.

Onderdeel van dat Cultuurbedrijf zouden tevens Schouwburg Amphion en het theater de Gruitpoort moeten worden Maar ... tegelijkertijd moet er ook nog even circa 450.000 euro bezuinigd worden.

Oh ja: de gemeente wenst dat de muziekschool afstapt van de CAR-UWO, de zogenaamde B3-status intrekt en – zo bleek – geen geld over heeft voor het betalen van zogenaamde ‘frictiekosten’.

Toen in de periode 2015 – 2016 de directie forse weerstand bood werd het bureau BMC ingevlogen. In het rapport dat werd uitgebracht worden zorgvuldig de financiële gevolgen voor de gemeenschap buiten de discussie gehouden. BMC stelt voor om uitvoering te gaan geven aan variant 2. Deze behelst – citaat uit het rapport:

Vaste groep zzp’ers ‘Deze variant gaat er van uit dat geen per-

pagina 50

soneel overgaat van de Muziekschool naar het Cultuurbedrijf: geen docenten en ook geen “niet-onderwijzend personeel”. Wie dat wil, gaat verder als zzp’er, zo mogelijk als persoonlijk preferred supplier voor het Cultuurbedrijf. Ook de zzp’ers die in de huidige situatie worden ingezet door de Muziekschool gaan in beginsel deel uitmaken van de vaste groep zzp’ers waaruit het Cultuurbedrijf gaat putten bij het realiseren van zijn toekomstige takenpakket.

Er gaat dus geen personeel over naar het Cultuurbedrijf dat nu in dienst is van de Muziekschool (ongeacht of dit personeel nu werkt op basis van een B3-status, dan wel op basis van de CAO Kunsteducatie).’

Door de directie van de muziekschool zijn er diverse scenario’s kenbaar gemaakt aan de wethouder. Kern van die voorstellen was dat de MOG behouden kan blijven, onderdeel kan gaan uitmaken van het Cultuurbedrijf, maar dan wel op basis van een gelijkwaardige vorm van – horizontale – samenwerking tussen en met de 2 andere beoogde partners.

Dat lijkt ons als vakbond een juiste benadering van het kunnen bereiken van een oplossing: we willen daar ook graag aan meewerken.

In de raadsvergadering van 6 juli 2017 besloot de gemeenteraad van Doetinchem tot uitvoering van variant 2.

Kortom: verdere uitholling, versplintering van kennis en kunde, verdere verarmoedisering van de werkenden in de culturele sector in de regio Oost-Gelderland dreigt.

CQ Emmen: tussenstand In de vorige Muziekwereld behandelden wij de kwestie CQ Emmen, er stond o.a:

‘Zeer recent hebben Ntb en Kunstenbond de vorderingen van de leden van de groep ingediend bij de curator. Van één ding is ook de curator overtuigd: “de zaak stinkt”.‘ Wat is de stand van zaken?

Voor de zomervakantie zijn de leden van de IBOCQ-groep (Initiatiefgroep Belangen Oudmedewerkers CQ Emmen) bijgepraat over de laatste stand van zaken in deze kwestie.

Daar is onder meer aangestipt dat er door de curator toestemming is gegeven om kennis te nemen van het archief van CQ Emmen.

Door de advocaat van de gemeente Emmen was een verzoek ingediend waarbij de IBOCQ- groep verboden werd inzage te krijgen in het dossier. Deze obstructie werd door de curator - ten faveure van de IBOCQleden - gepareerd: wij kregen toegang tot het archief.

Een mooie belangrijke overwinning!

Door de vakbonden zijn er concrete werkafspraken gemaakt over hoe dit archief te tackelen.

Vanuit de IBOCQ-groep zelf zijn er leden naar voren gekomen die spontaan aanboden ons behulpzaam te zijn met het doorworstelen van het (15.000 documenten tellende) archief.

Na de zomervakantie heeft er een gesprek plaatsgevonden tussen curator, advocaat van de vakbonden en de vakbonden. In dat gesprek werden de voorlopige resultaten van het archiefonderzoek met de curator gedeeld.

De curator is er (dankzij ons onderzoek) meer van overtuigd geraakt dat er reden is om gezamenlijk met de vakbonden op te gaan trekken. Bij het ter perse gaan van dit nummer is hier nog geen definitief besluit over genomen.

Inmiddels wordt er door onze advocaat druk gewerkt aan het opstellen van een dagvaarding.

Wordt vervolgd

Muziekwereld nr. 3 - 2017

DE BELASTINGDIENST KAN HET NIET LEUKER MAKEN.

WIJ WEL.

Met EZ Boekhouding ben je supersnel klaar met je belastingaangifte.

En dat is leuk. EZ boekhoudsoftware maakt je administratie een klein karweitje: ; In negen simpele stappen is je aangifte voorbereid ; Maak en stuur facturen en houd bij of deze betaald zijn ; Voer al je kosten en investeringen op Onze software is gebouwd in samenwerking met fiscaal juristen. Zo weet je zeker dat je geen stap vergeet die jou voordeel zou kunnen opleveren. En we hebben nog een verrassing:

Leden van Ntb krijgen standaard 20% korting op hun abonnement!

Waar wacht je nog op?

www.ntb.nl

ga naar ezboekhouding.nl/ezntb pagina 51 om het uit te proberen!

Nieuwe edities!

Koop ze onli ne

�via onze websites - zonder verzendkosten�

Of in de kiosk.

www.interface.nl | www.slagwerkkrant.nl | www.gitarist.nl www.debassist.nl | www.musicmaker.nl

verzekeringen

Op maat Als lid van de Ntb kun je gebruik maken van het ledenvoordeel door al je verzekeringen onder te brengen in het Ntb-verzekeringspakket. Naast de speciale instrumentenverzekering kun je ook je brandverzekeringen hierin onderbrengen. Er zijn polissen voor je huis (het onroerend goed) en polissen voor alle losse spullen in je woning, de inboedelverzekering. Deze polissen bieden onder andere dekking tegen schade door brand, inbraak en waterschade.

Schade voorkomen Nog beter dan verzekeren is het voorkomen van schade. Daarom geven wij een aantal tips om brand en de gevolgen daarvan te voorkomen.

Een beginnende kleine brand kan binnen enkele minuten uitgroeien tot een grote uitslaande brand waarbij vaak niets anders rest dan alle personen in veiligheid te brengen en de gebouwen te laten uitbranden. Ook de blusacties van de brandweer zijn gericht op

het in veiligheid brengen van de aanwezigen. Daarnaast let men op de veiligheid van de brandweermensen zelf en pas daarna volgt de inzet voor het behoud van de materiële objecten.

In een woonhuis is vooral de keuken een plek waar veel branden ontstaan. Je let bij het koken even niet op en het kan zomaar misgaan. Vooral in deze ruimte is het belangrijk te letten op brandveiligheid. Een brandblusser en ­ – soms nog beter – een blusde-

Het Ntb-pakket:

Aansprakelijkheidsverzekering Aansprakelijkheidsverzekering-Combi Doorlopende Reisverzekering Instrumentenverzekering Inboedelverzekering Uitvaartverzekering Autoverzekering Opstalverzekering Zorgverzekering www.ntb.nl

ken, zijn eigenlijk onmisbaar in elke keuken. Daarnaast is ook een veilige inrichting van de keuken belangrijk.

Enkele praktische tips: - zorg dat er geen gordijnen of vaatdoekjes in de nabijheid van de kookplaat kunnen komen - zorg voor goed onderhoud van elektrische apparaten - gebruik uitsluitend apparaten die beveiligd zijn tegen oververhitting bijvoorbeeld een frituurpan die voorzien is van een thermostaat - voorkom het gebruik van verlengsnoeren en leg de overige snoeren nooit in de nabijheid van een spoelbak, kookplaat of andere apparaten die hitte voortbrengen.

Ondanks de nodige voorzorg kan het toch snel misgaan. Denk aan een vlam in de pan. Blus dan nooit met water. Draai de (gas)kraan dicht en probeer dan de pan af te dekken met een deksel zodat de brandhaard geen zuurstof meer krijgt. Ga in elk geval nooit met de pan aan de wandel. Ook een blusdeken kan zijn diensten bewijzen.

Ook in andere ruimten van je huis kan brand ontstaan. Denk aan een kaars die te dicht bij de gordijnen staat of een wasdroger die vlam vat door het vele stof in het apparaat. Reinig deze tijdig!!

Rookmelders Zoals al eerder vermeld is ook je persoonlijke veiligheid van groot belang. Ook tijdens je slaap kun je door rook en vuur overvallen worden. Wij adviseren om je woning te voorzien van rookmelders. Met rookmelders heb je meer tijd om jezelf en je medebewoners in veiligheid te brengen.

Meestal plaats je rookmelders in een overloop, trapgat, hal of gang. Kies voor rookmelders die ook koolmonoxide detecteren.

Pleeg wel regelmatig onderhoud aan de rookmelders zoals tijdige vervanging van de batterij. Test de melders regelmatig met de testknop. Er klinkt dan een luid signaal.

We hopen dat je het nooit zult meemaken maar mocht er dan toch schade ontstaan door brand, ben je in elk geval goed verzekerd met een polis van het Ntb-verzekeringspakket.

Speciale verzekeringssite Voor uitgebreide informatie over het Ntb-verzeke-

ringspakket is een speciale internetsite ingericht. Deze is te bereiken via de ledenservice van de Ntb-site. Momenteel wordt de verzekeringssite opnieuw gebouwd.

Dat kan enige problemen opleveren. Heb je vragen, mutaties of wil je nieuwe verzekeringen afsluiten, mail dan naar ntb@vdroest.nl. Binnenkort hopen we de nieuwe verzekeringssite te introduceren.

pagina 53

Interview met

Onder de leden Dominique Citroen Claveciniste Dominique Citroen runt sinds 2010 Citroen Adviesbureau Podiumkunsten. De klassiek geschoolde Citroen is een duizendpoot: ze behandelt subsidieaanvragen voor onder meer Sena, ontwikkelt scholingsprojecten, geeft loopbaanadvies en vertegenwoordigt jazzpianist Peter Beets en celliste Lidy Blijdorp voor speciale (inter)nationale concerten en evenementen.

Wat doe je nu?

Duizenden subsidieaanvragen heeft Dominique Citroen voorbij zien komen. En die belandden geregeld pal voor de deadline in haar mailbox, soms zelfs op zondagavond twee voor twaalf. ‘Dat mag hoor’, zegt de claveciniste.

‘Maar bedenk dat ik en mijn collega’s een lawine te verwerken krijgen. Als er iets aan schort, is er weinig tijd en ruimte om de aanvraag te verbeteren. Zonde, want dat vergroot de kans op afwijzing.’ Een van haar gouden tips is daarom: stuur je aanvraag minimaal twee weken voor het verstrijken van de deadline. ‘Dan is er simpelweg meer tijd om omissies en onduidelijkheden aan te pakken.’

Citroen heeft zich de afgelopen decennia ontwikkeld tot een duizendpoot. Zo behandelt ze subsidieaanvragen die binnenkomen bij Sena en zit ze in de beoordelingscommissies van het Fonds Podiumkunsten en de VandenEnde Foundation. Op haar cv prijken de functies ‘loopbaanadviseur’, ‘ontwikkelaar scholingsprojecten’ en ‘verte-

genwoordiger artiesten’. In die laatste hoedanigheid reisde ze in augustus en september de halve wereld over met jazzpianist Peter Beets, die Citroen - naast celliste Lidy Blijdorp - vertegenwoordigt voor speciale (inter)nationale concerten en evenementen.

Zelf speelt ze al jaren niet meer: ze hing haar clavecimbel halverwege de jaren negentig sluipenderwijs aan de wilgen, na op hoog niveau te hebben gefunctioneerd bij onder andere het Combattimento Consort en de Amsterdamse Bach Solisten.

‘Dat is eigenlijk begonnen door een arbeidsbureau’, verklaart Citroen. ‘Dat stuurde mij brieven om me aan werk te helpen als ik eventjes in de WW zat. Lief, maar op muziekgebied konden ze niets voor me betekenen.

Toen ik vroeg of ze iets administratiefs voor me wisten, volgde een tegenvoorstel: of ik ze wilde helpen om muzikanten aan het werk te krijgen. Nou, waarom niet?’ Het bleek een wending in de carrière van Citroen. ‘Het was veelzijdig en interessant werk.

Om muzikanten beter te bemiddelen, stelde ik bijvoorbeeld

commissies samen om het spel te beoordelen. Ook organiseerde ik auditietrainingen en cursussen om podiumangst te bestrijden.

Een tijdje later ging ik fulltime werken voor de VandenEnde Foundation, onder meer om het beurzenbeleid voor talentvolle klassieke jonge musici op te zetten. Weer wat later kwam daar het Fonds Podiumkunsten bij.’

Hoewel Citroen de afgelopen jaren een enorme hoeveelheid subsidieaanvragen heeft verstouwd, bekijkt ze elke aanvraag met onverminderde interesse.

‘Het is boeiend om te zien waar mensen mee komen, er zitten echt hele mooie dingen tussen.

Die vernieuwing geeft me een kick. Godzijdank zijn er subsidies van Sena Performers, het Sena Performers Muziekproductiefonds en diverse Nederlandse Cultuurfondsen om die ver­ nieuwing te ondersteunen en te stimuleren. Die subsidies krijg je niet zomaar, je moet er even voor gaan zitten om een goede aanvraag in te dienen, maar ze zijn in deze tijden van verpaupering in de culturele

sector van onschatbare waarde.’

Citroen vindt het dan ook zonde dat subsidieaanvragers soms vermijdbare fouten maken, bijvoorbeeld als het gaat om aanvragen bij het Sena Performers Muziekproductiefonds. ‘Het komt wel eens voor dat mensen al een cd aan het opnemen zijn als ze subsidie aanvragen bij Sena Performers. Moet je nooit doen want dan krijg je simpelweg geen subsidie. Dat is ook wel logisch: anders kun je met terugwerkende kracht subsidie aanvragen voor cd’s uit het verleden.’ Ook realiseren mensen zich niet altijd dat ze een speellijst moeten overleggen. ‘Die speellijst is een indicatie van de manier waarop je met je carrière bezig bent en speelt mee in de beoordeling van je aanvraag.’ Ander puntje: heel af en toe laten mensen het

foto: Marcel Fossen

pagina 54

Muziekwereld nr. 3 - 2017

Interview met

na om het subsidiebedrag op te nemen in het dekkingsplan.

‘Maar dat moet natuurlijk wel, het is een onderdeel van je middelen om de begroting te bekostigen. Win daarom advies in als je moeite hebt met begrippen als “dekkingsplan”.’ Dat geldt trouwens ook voor het schrijven: ga bij iemand te rade met ervaring. Het is belangrijk dat je een overtuigend en coherent verhaal schrijft. Mensen schrijven zich soms helemaal het leplazarus, maar heel veel tekst is niet hetzelfde als een overtuigend verhaal.’

Wat heeft de Ntb voor je betekend?

‘Het is zo fijn dat de Ntb je juridisch advies geeft,’ zegt Citroen.

‘Neem bijvoorbeeld het faillissement van de North Sea Jazz Club in Amsterdam, begin dit jaar.

Hierdoor werden er concerten geannuleerd van Peter Beets, die ik vertegenwoordig. De kaartjes waren al grotendeels verkocht.

Met hulp van juristen van de Ntb is er pijlsnel een brief de deur uitgegaan.’ Of stel dat je een concert geeft en opneemt en de registratie wilt gebruiken voor een cd. ‘Het gebeurt wel eens dat een radiozender datzelfde concert ook heeft opgenomen.

Wie is er dan de eigenaar van de master? Gelukkig zijn er dan mensen zoals Erwin Angad-Gaur en rakenDra Smit die hier veel verstand van hebben.’

Het nut van de Ntb uit zich ook in zaken als een voordelige instrumentenverzekering, hulp met belastingproblemen of samenwerking met artiestenver-

www.ntb.nl

Dominique Citroen foto: Ruud Zinzen

loning. ‘Van al deze zaken heb ik door de jaren heen gebruik gemaakt.’ De Ntb krijgt verder dingen voor elkaar die van groot belang zijn voor musici, zoals de invoering van een minimum-

gagenorm van 250 euro per optreden als subsidiecriterium bij Sena Performers. ‘De Ntb was hierin de gangmaker, en Sena heeft als eerste de gagenorm als voorwaarde gesteld voor

een subsidiebijdrage. Inmiddels hanteren ook NORMA en Buma Cultuur deze gagenorm.’

Jeroen Akkermans

pagina 55

Wij weten wat er speelt!

Word nu lid!

www.ntb.nl of bel: 020 620 31 31

Wat heb je aan de Ntb? • Juridische check contracten.

• Rechtsbijstand bij problemen met opdrachtgevers, inning achterstallige gages en weigering uitkeringen.

• Goedkoopste instrumentenverzekering met (wereld)dekking bij optredens.

• Begeleiding en advies over: de rechtsvorm die het beste bij je bedrijf past, belastingen en ouderdomspensioen.

• Zakelijke kennis van en netwerk binnen de muziek- en podiumwereld.

• Goedkope factureringsservice en loonadministratie optredens via artiestenverloningen.nl.

vakbond voor musici en acteurs

• Advies op maat over opbouw (muziek)carrière of lespraktijk, aanvragen van subsidies, maken van geluidsopnamen/cd’s.

De Ntb is dé vakorganisatie voor musici