Nog een paar weken en dan zitten we alweer midden in de feestdagen en zijn we ons allemaal waarschijnlijk al aan het voorbereiden op het nieuwe jaar. In deze editie van Kijk op het Noorden hebben we weer een groot aantal inspirerende ondernemers gesproken, en opgetekend waar zij hun energie en enthousiasme vandaan halen. Dat zijn in deze onzekere tijden nog altijd best hele positieve verhalen.
Op de cover van dit kerstnummer deze keer Bert Jan Bruning van Nedmag uit Veendam. Nedmag is volop bezig met de circulaire economie en manieren om grondstof- en energiestromen minder afhankelijk te laten zijn van China en Rusland. Ketendenken is wat Bruning betreft de sleutel tot toekomstbestendige oplossingen en een manier om circulaire ketens werkelijk rendabel te maken.
Ook Egbert Kruize van Verbion Vloeren in Winschoten is volop bezig om oplossingen te bedenken voor een schoner milieu. Vooral door goede scholing houden ze bij Verbion hun mensen op de hoogte van de
nieuwste technieken. Een goede werksfeer staat er sowieso hoog op de agenda. Goede vakmensen behouden is in deze tijd erg belangrijk. Kruize is er dan ook trots op dat zijn mensen over het algemeen lang blijven. Uiteraard staat hij altijd open voor vers bloed. “Ze zijn hier van harte welkom”.
“Blijf je bij je leest, dan ben je er geweest”, is een uitspraak van Willem Jan Bakker van Skoren uit Assen. Verder kijken dan je neus lang is en blijven innoveren. Echte veranderingen durven toepassen of compleet nieuwe sectoren aanboren. Bakker helpt bedrijven graag met deze processen, maar heeft zelf ook al een aantal interessante concepten ontwikkeld en in de markt gezet. In dit artikel lees hoe deze bevlogen ondernemer naar de toekomst kijkt.
Vooruitkijken, kansen blijven zien en deze benutten. Dat is wat ondernemers kenmerkt en wij hopen dat we ook in het komende jaar weer veel van deze mooie verhalen mogen opschrijven. Wij wensen u namens het hele team van Kijk op het Noorden veel leesplezier en alvast fijne feestdagen.
Kijk op het Noorden, hét zakelijk platform voor ondernemers in de Noordelijke regio, werkt samen met u aan een offline én online platform waar we met z’n allen trots op kunnen zijn. Op onze website en social mediakanalen publiceren we relevant nieuws voor en over ondernemers. Een aantal keren per jaar brengen we een magazine uit vol inspirerende interviews, boeiende achtergrondverhalen, informatieve columns en zakelijk nieuws.
Als nuchtere Noorderling staat Verbion Vloeren directeur Egbert Kruize het liefst met beide benen op de grond. Als het kan, op een vloer uit eigen koker. Verbion Vloeren uit Winschoten levert namelijk al sinds 1948 slijtvaste, vloeistofdichte en chemisch bestendige vloeren op nieuwe en bestaande ondergronden. <
De digitalisering van de samenleving neemt in sneltreinvaart toe. De mogelijkheden lijken eindeloos, maar er is tegelijkertijd nog veel onontdekt potentieel. Voorbeelden zijn de ontwikkelingen in Artificial Intelligence (AI), Internet of Things (IoT), Blockchain-technologie en Quantum Computing. De kennisinstellingen van de Universiteit van het Noorden spelen actief in op deze ontwikkelingen. Dit doen zij door een coördinerende rol te vervullen binnen de bestaande samenwerkingsverbanden van de Smart Industry Hub Noord-Nederland en de AI-hub Noord-Nederland. Daarnaast vervullen de kennisinstellingen een verbindende rol binnen de ICT-arbeidsmarkt in de noordelijke regio. <
Hergebruikt puin voor (semi-)verharding van paden, terreinen en waterinfiltratiesystemen moet schoner dan nu het geval is. Daar maakt Twee “R” Recycling Groep zich hard voor. Het bedrijf dat in Noord en Oost Nederland bouw- en slooppuin breekt en opwaardeert voor hergebruik, wast het zogeheten menggranulaat (gemengd beton -en metselwerkpuin) zodat bijna alle ongewenste vervuiling verwijderd wordt. Staatsbosbeheer maakt al gebruik van dit gereinigde granulaat voor haar padennetwerk. <
Je hoort het vaak achteraf: het bouwbudget is overschreden, de eindgebruikers zijn teleurgesteld omdat ze iets anders hadden verwacht, veel miscommunicatie. Volgens oprichter, ondernemer en bouwkundige Helena Spits van Bouwzorg Fryslân kan dat anders. Door een betere communicatie en de juiste bouwbegeleiding is er minder stress en een kortere bouwperiode, zijn er minder extra bouwkosten en zijn er tevreden eindgebruikers. <
SLTN CEO en oprichter Eugène Tuijnman, vertelt vanuit standplaats Hilversum over de huidige trends binnen de IT. Stijgende kosten, toenemende complexiteit en schaarste van personeel zijn pijnpunten waar praktisch elke onderneming tegenaan loopt. Met ca. 600 professionals, ruim 1.400 klanten en 200 miljoen jaaromzet is SLTN een van de grotere IT-ondernemingen van ons land. De focus ligt op enerzijds de techniek zoals Datacenters en anderzijds op data en applicaties. <
Een dak is zoveel meer dan een waterdichte afdekking. Met de fors gestegen energieprijzen is de isolatiewaarde van het dak steeds belangrijker. Wordt voldoende warmte vastgehouden om de ruimtes eronder comfortabel te laten zijn tijdens herfst en winter? En andersom, houdt het de ruimtes eronder voldoende koel in de zomer? Daarnaast is het dak vaak erg geschikt om zonnepanelen te plaatsen en daarmee te voorzien in de eigen energiebehoefte. Peter Riezebos, directeur van het sterk groeiende Daktec: ‘Wij zien het dak steeds meer de vijfde gevel worden als gevolg van de energietransitie. Laat dit dan ook aan deskundigen over.’ <
in de tekst. Overname van artikelen uit deze uitgave is uitsluitend toegestaan met bronvermelding en na schriftelijke toestemming van de uitgever. www.kijkophetnoorden.nl |
Aan de inhoud van de artikelen is veel aandacht besteed. De redactie en de uitgever aanvaarden geen aansprakelijkheid voor eventuele
Voor én achter de voordeur.
Dagelijks onderhoud en reparaties? Bij Reparaad weten we daar wel raad mee. Met multi-gedisciplineerde monteurs in huis bieden wij àltijd de benodigde oplossing.
Maar ook zijn onze gecertificeerde monteurs omgevingssensitief. In alles wat we doen zien we de bewoner als de belangrijkste factor. En dat zie je terug in de aanpak van elke klus. Zo zetten we woon- en werkgeluk voorop.
Doe
Softwarebedrijf Klippa uit Groningen is op de 13e plek geëindigd in de Main Software 50 Benelux. Deze jaarlijkse award is in het leven geroepen om de vijftig meest succesvolle softwarebedrijven van de Benelux onder de aandacht te brengen bij het grote publiek.
“De laatste jaren zien steeds meer bedrijven de noodzaak in van digitalisering”, aldus Yeelen Knegtering, CEO van Klippa. “Wij helpen bedrijven administratief werk te automatiseren met gespecialiseerde software. Hierdoor kunnen medewerkers zich bezighouden met taken die meer waarde en voldoening geven.”
De Main Software 50 werd dit jaar voor de 11e keer georganiseerd. Deelnemende bedrijven worden beoordeeld op omzet, omzetgroei, winst, terugkerende omzet en omzet via de cloud, buiten de thuismarkt en via partnerkanalen.
Bestuurders van Agrifirm, Cosun, FrieslandCampina, Royal Avebe, LTO Noord en Rabobank ondertekenden onlangs het Fascinating-manifest ‘Samen investeren in duurzaam geproduceerde voeding’. Daarna nam Johan Remkes van het Nationaal Programma Groningen het in ontvangst.
Tjeerd Jongsma, directeur van Fascinating: “Remkes was onder de indruk van de gezamenlijkheid en het commitment van alle partijen om nieuw perspectief voor de agrifoodsector te bieden. Geweldig dat alle partijen nu hun handtekening zetten onder een vervolg en we samen blijven optrekken in deze landbouw en voedingstransitie.”
Binnen Fascinating wordt geëxperimenteerd met regeneratieve landbouw, de teelt van nieuwe eiwitgewassen, onderzoek naar gezonde voedingsstoffen en het verwerken van reststromen. “Nu gaan we verder bouwen en het onderwijs, MKB en overheden bij deze transitie betrekken”, besluit Jongsma.
en het schilderen zit ons in het bloed. 75 jaar actief in vastgoedonderhoud in Drenthe en heel Noord Nederland.
Sommer Schilderwerken verzorgt onderhoud van (monumentale) panden, appartementen, gebouwen, kantoren en fabrieken. Daarmee creëerden we vele langdurige relaties in en om Emmen in de particuliere en zakelijke sfeer. Bij woningbouwverenigingen, aannemers, de overheid, verenigingen van eigenaren, scholen, zorginstellingen en particuliere huizenbezitters.
Van traditioneel glaswerk en schilderwerk tot grootschalige renovatieprojecten.
Ik help bedrijven, en vakmensen optimaal te presteren, onder steeds veranderende omstandigheden, dat noem ik duurzaam vakmanschap. Vakmanschap van uw mensen bepaalt de prestaties (productiviteit) van uw bedrijf. Hoe zit dat voor uw bedrijf? Presteren uw mensen wat u van hen verwacht? vandaag? Ook volgend jaar? of over 3 jaar? Ik realiseer duurzaam vakmanschap, Door vakmensen nieuwe skills aan te leren, afgestemd op de ontwikkeling en de plannen van uw bedrijf. Uw bedrijf verandert, nieuwe klanten, nieuwe producten, nieuwe machines . Ervaren vakmensen die vertrekken, nieuwe mensen die binnenkomen in uw bedrijf. Veranderingen die veel van u en uw vakmensen vragen, veranderingen die steeds weer andere eisen stellen aan u en de vakmensen die in uw bedrijf werken. Met een strategisch profiel krijgt u overzicht op de veranderingen. Een strategisch profiel is een verkenning van uw bedrijf aan de hand van de vragen: ‘Hoe ziet het er hier uit over 1, 3 of 5 jaar?’ en ‘Wat voor invloed heeft dat op de bedrijfsvoering?’
Meer weten? Bel Rob Cuperus tel. 06 81740084
Gebiedsontwikkelaar K3, zonneparkontwikkelaar Solarfields en leverancier TVP Solar ontwikkelen voor duurzaam nutsbedrijf Warmtestad het grootste zonnewarmtepark van Nederland. Het zonthermiepark heeft een oppervlakte van 12 hectare en zal duurzame warmte leveren aan het Groningse warmtenet.
De zonnewarmte is voldoende voor 25 procent van alle warmte die de ruim 10.000 aangesloten huishoudens en bedrijven uit Noordwest-Groningen verbruiken. Het technisch innovatieve zonproject wordt gebouwd op het voormalig baggerdepot in Dorkwerd, nabij de stad Groningen. Naar verwachting zal het park in 2023 in gebruik worden genomen.
Omnidots uit Leek heeft een omvangrijke deal gesloten met het Amerikaanse bedrijf Wang Technology. Het gaat om de levering van 550 trillingsmeters, die zullen worden gebruikt voor prestigieuze bouwprojecten in New York. Een order van deze omvang is wereldwijd uniek in deze markt, zo meldt Omnidots.
“We zijn erg trots op deze doorbraak”, vertelt Marko Bolt, CEO en medeoprichter van Omnidots. “Wij zijn dankbaar deze volgende stap te kunnen zetten in onze samenwerking met zo’n gevestigde naam.”
“Het belangrijkste van elke relatie met een fabrikant is de service die hij biedt”, zegt Yee Huang van Wang Technology. “Omnidots heeft naar onze behoeften geluisterd en is er altijd geweest om eventuele problemen op te lossen.”
Voor meer informatie: EBNBOUWADVIES.NL
Ukent ons wellicht van Expertise Bureau Noord. Vanuit ons specialisme schade-expertise voor verzekeraars, volmacht houders en eigen risicodragers, zijn we doorge groeid naar een volwaardig bouwkundig ingenieursbureau. Een schade-expertisebureau en een bouwkundig ingenieursbureau hebben absoluut raakvlakken, maar hebben toch zeer verschillende disciplines. De sterk toegenomen vraag naar bouwadviezen vereist een juiste, professionele focus. Daarom hebben wij ons bedrijf gesplitst in Expertise Bureau Noord (schade-expertise) en EBN Bouwadvies. EBN Bouwad vies is dan ook de nieuwe loot aan de stam. Een professionele organisatie waarin alle bouwadvies gerelateerde op drachten verwerkt worden.
Wat doet EBN Bouwadvies?
Detacheren van bouwkundig specialisten (outsourcing) bij onder meer woningbouwverenigingen, aannemers en grote ingenieursbureaus. Berekenen van (complexe) bouwkundige calculaties ten behoeve van nieuwbouw en/of verbouw/renovatie projecten. Het uitvoe ren van bouwtechnische keuringen voor de aan -en verkoop van een pand. 0 -en trillingsmetingen voor aannemers bij nieuwbouw en renovatieprojecten.
Met ruim 30 bouwkundige specialisten is EBN Bouwadvies een breed ervaren partner om mee samen te werken. Onze specialismen strekken van bouwkundige adviezen t/m herbouwwaarde taxaties. Onze opdrachtgevers komen zowel uit het bedrijfsleven, overheden als uit particuliere omgeving. EBN Bouwadvies ontzorgt uw orga nisatie. Maar ook u, als particulier, die van de hoed en de rand wil weten. U bent van harte welkom op onze vestiging te Eelde.
Waarom EBN Bouwadvies?
• Goede prijs-kwaliteitverhouding
• Transparante werkwijze
• Afspraak is afspraak
• Landelijke dekking
• Breed ervaren bouwkundigen
wij bouwen zekerheid in
Magazines en boeken drukken, dat kunnen we als geen ander.
catologi en Dat kunnen we. Als geen ander. Eekhorstweg 1 7942 JC Meppel 0572 - 34 97 00
We produceren het drukwerk volgens de ISO 12647-2 norm. Het is dé standaardnorm voor offsetdruk. Hierdoor garanderen wij een voorspelbare kwaliteit. Je wensen en ons drukproces naadloos op elkaar aangesloten. Hierdoor krijg je het kwaliteitsdrukwerk mooi op tijd en toch voordelig.
Snel en voordelig het drukwerk op de plaats van bestemming.
Na 35 jaar klanten te mogen begeleiden met hun bouwactiviteiten, gaat adviesbureau Syplon uit Groningen nu haar eigen kantoor bouwen. En Syplon weet als geen ander wat hierbij komt kijken. Vooral in de huidige wereld is het belangrijk om het bouwproces goed te beheersen, zodat er tijdig geacteerd kan worden op aanpassingen en materiaalkeuzes.
“Vanwege ons steeds maar uitbreidende dienstenpakket, klantenbestand en medewerkers, groeien wij uit ons huidige pand. Daarbij willen wij graag een pand met een uitstraling die past bij onze kwaliteit van diensten. Drie jaar geleden zijn we begonnen met de afweging; blijven wij in ons bestaande pand en kunnen we upgraden/uitbreiden of gaan wij naar een nieuw pand? Die zoektocht was nog niet zo gemakkelijk. Corona, met de
daarbij horende onzekerheid, kwam er tussendoor en vervolgens de overspannen bouw- en installatiemarkt. Gelukkig kregen wij de optie op een bouwkavel op bedrijventerrein Eemspoort in Groningen. Deze hebben wij dan ook met beide handen aangegrepen.”
Nieuw kantoor “Twee maanden geleden hebben wij tijdens ons 35-jarig jubileum onze klanten en relaties uitgenodigd op de bouwkavel, waar wij door het onthullen van het bouwbord bekend hebben gemaakt dat wij vanaf oktober 2023 de deuren van ons nieuwe kantoor aan de Kaskinenweg zullen openen”, aldus de zeer trotse directie van Syplon: Alexander en Claudia Bleker.
Inmiddels zijn de voorbereidingen in volle gang. En met alle expertise in eigen huis is dit voor Syplon een proces wat snel en vlekkeloos
verloopt. Zo is het ontwerp, maar zijn ook de technische tekeningen volledig uitgewerkt door de designer en de senior modelleur. “Door middel van het 3D-model lopen wij virtueel door ons nieuwe kantoor en hangen wij bij wijze van spreken al de slingers (schilderijen) op.” Het vergunningstraject, één van de belangrijkste stappen, is daardoor vlekkeloos en snel verlopen. Op dit moment zijn alle technische uitgangspunten en het interieur uitgewerkt en worden de partijen aangeschreven om samen met Syplon het kantoor te bouwen. Waarbij Syplon natuurlijk zelf de volledige bouwbegeleiding voor haar rekening neemt.
Heeft u ook bouwplannen? Adviesbureau Syplon is volledig onafhankelijk en heeft als motto: bij ons is maatwerk standaard!
‘Willen we in de toekomst in Europa een sterke circulaire economie en maakindustrie, zonder grote afhankelijkheid van grondstoffen of energie uit landen als China en Rusland, dan moeten we als bedrijven en overheden gaan ketendenken. Een langetermijnvisie ontwikkelen en uitvoeren als het gaat om uitwisseling van grondstoffen, energiestromen en afvalstromen.’ Dat zegt directeur Bert Jan Bruning van Nedmag, de magnesiumzout-producent uit Veendam.
In zo’n keten is chemie een onmisbare schakel. ‘In de circulaire economie is goede recycling uiteraard cruciaal. Met recycling zorg je voor hernieuwde grondstoffen. Maar wil je dat goed en efficiënt doen, dan volstaat het niet om mensen aan een lopende band te zetten die batterijen uit elkaar peuteren. Volledige recycling en circulariteit gaan veel verder, door die oude batterij voor de volle honderd procent terug te brengen tot basisgrondstoffen. Dat doe je met chemische processen waarbij je de aanvullende chemische grondstoffen die je nodig hebt, ook weer terugwint en hergebruikt’, noemt Bruning als voorbeeld.
Om zo’n circulaire keten rendabel te maken, is het van belang om met grote volumes te werken. ‘En dus moet je dat op Europese schaal uitvoeren, met efficiënte inzet en uitwisseling van zowel afvalstromen, energie en transport. Om dat allemaal goed te coördineren is ketendenken van belang.’
De overheid zou een goede impuls aan het ontstaan van innovatieve circulaire ketens kunnen geven met bijvoorbeeld haar aanbod van grote afvalstromen, zo betoogt Bruning:
‘Kijk naar een innovatieve startup als PMC in Delfzijl. Daar zou een hele sterke keten kunnen ontstaan als de overheid asbest daar laat recyclen.’
Fosfaat uit afvalwater
Met innovatieve recyclingbedrijven als PMC kan het Noorden een belangrijke rol spelen in het ontstaan van grote Europese circulaire ketens. Ook Nedmag zelf is op allerlei circulaire gebieden actief in het opzetten van nieuwe ketens. ‘Een goed voorbeeld is dat fosfaat uit afvalwater kan worden teruggewonnen met behulp van magnesium. Daar zijn we volop mee aan het experimenteren. Evenals met het verminderen van de stikstofuitstoot van mest, door er magnesiumzout aan toe te voegen en het aldus gevormde struviet als nieuwe grondstof te gebruiken.’
Ook wijst Bruning op de ontwikkelingen van het naast Nedmag gelegen bedrijf Kisuma, dat additieven voor de kunststofverwerkende industrie produceert op basis van magenesium. ‘Daar wordt nu gewerkt aan een product dat de CO2-uitstoot van de staalindustrie drastisch kan verlagen en tegelijkertijd H2 kan produceren.’
Een goed voorbeeld van bestaand ketendenken waar Nedmag eveneens bij betrokken is, is de Innovatie Hub OostGroningen (IHOG). ‘Daar wordt onder meer een nieuw bouwmateriaal ontwikkeld op basis van hennep, biobased lijm en brandwerend magnesium. Duurzaam en circulair. Dat doen we samen met Avebe en Hempflax, waarbij we in wezen een nieuwe keten opzetten binnen de circulaire bouw, met inzet van ieders specialisme.’
En zo werkt Nedmag met tal van partners in verschillende markten samen aan nieuwe innovaties. De tien man sterke research & business development afdeling in Veendam werkt daartoe samen met externe studenten, specialisten en instellingen.
Bij de Veendammer magnesiumzoutproducent zit innoveren dan ook in het DNA. Of in het molecuul, zoals ze het zelf noemen. Al bij de start van het bedrijf in 1981 kregen ingenieurs opdracht toepassingen te ontdekken voor het zuivere magnesiumzout uit de Veenkoloniale zoutlaag, die bij toeval in de jaren zestig werd aangeboord.
Nedmag maakt drie verschillende producten van het uit de bodem gewonnen magnesiumchloride: magnesiumoxide, magnesiumhydroxide en calciumchloride. Succesvolle markten en toepassingen van de producten vinden we in de energie, industrie, landbouw, milieu, pulp, veiligheid, voeding, gezondheid en in vuurvast. Vanuit Nedmag zijn ook nieuwe bedrijven ontstaan op basis van deze toepassingen, zoals bijvoorbeeld Zechstein Minerals en Zechsal.
Een zeer interessante nieuwe ontwikkeling die Bruning in het interview aanstipte, is struviet (magnesiumammoniumfosfaat); een minerale bodemverrijker. ‘We zijn al enkele jaren bezig met een proef waarbij we magnesiumzout toevoegen aan drijfmest in mestputten van met name melkvee. Het magnesiumzout gaat een verbinding aan met stikstof en fosfaat en vormt struvietkristallen. Daarmee verrijk je de mest met goede mineralen, die langzaam aan de planten worden afgegeven.’
Gaandeweg de proef bleek er een voor het milieu interessante ‘bijvangst’ te zijn: ‘Doordat je het stikstof en fosfaat bindt en door de langzame afgifte zorg je ervoor dat deze stoffen daar terechtkomen waar ze moeten zijn: in de plant en niet vervliegen of
uitspoelen.’ En daarmee draagt Nedmag bij aan een oplossing voor een grote uitdaging van deze tijd: het verminderen van de stikstofuitstoot.
Extra interessant is dat het eenvoudig op elke boerderij kan worden toegepast: ‘De boer hoeft niet te investeren in nieuwe stalvloeren of andere dure mechanische oplossingen. Het product wordt gesproeid over de stalvloer, want we weten inmiddels dat daar (uit de toplaag van de mest) de meeste stikstofemissie plaatsvindt. Door een heel nieuw meetsysteem in de stal aan te brengen, verzamelen we kennis en leren we waar en op welk moment de stikstofemissie het hoogst is.’
Nedmag werkt al langer samen met een aantal partners in de food, om voedingsmiddelen te verrijken met magnesiumzout. Magnesiumzout is iets heel anders dan keukenzout (natriumchloride). Je kunt het zelfs aan de koffie toevoegen. De koffie blijft als koffie smaken, maar dan iets minder bitter. Iets zachter. Wonderbaarlijk. En tegelijkertijd krijgen we een druppeltje van het gezonde magnesium binnen. ‘Samen met onze partner Zechsal hebben we Magnesium Drops ontwikkeld, als voedingssupplement. Je kunt het overal aan toevoegen: in de thee, soep, maar ook in je bidon met water. Je hoeft maar
een beetje te druppelen, verspreid over de dag, voor het beste resultaat.‘
Magnesium draagt onder andere bij aan een normale werking van de spieren en heeft geen schadelijke effecten, zoals een hoge bloeddruk. De ideale vervanging van keukenzout dus. ‘We zijn nu bezig om het als alternatief voor keukenzout toe te voegen aan kaas. Het blijkt zelfs een positief effect op de smaak en de structuur te hebben. Zo wordt de kaas iets romiger, iets zachter, aldus het smaakpanel van Nedmag. In de Bakery Academy in Winsum doen we proeven met brood en banket. Op dit moment werken we aan cake met magnesiumzout. Die cake lijkt langer lekker zacht te blijven, droogt minder snel uit. Ook weer een boeiende bijvangst.‘
Bij dit alles wil Nedmag duurzaam en innovatief zijn in de bedrijfsvoering en processen. ‘Wij willen de meest duurzame magnesiumzoutproducent ter wereld worden’, zegt Bruning. ‘En daar werken we hard aan. We investeren in nieuwe energievormen in het gehele productieproces; we willen in 2035 volledig van de fossiele brandstoffen af.’ <
www.nedmag.nl
Onkruid is van alle tijden. Hardnekkig, vervelend, onesthetisch en een constante bedreiging voor cultuurgewassen en planten in tuinen en parken. Maar met de bestaande methoden is onkruidbestrijding duur, slechts kortstondig effectief, milieuonvriendelijk en dus gevaarlijk voor mens en dier. Al dan niet onder druk van wet-en regelgeving wil je daar dus vanaf.
Ceresweg 48, 8938 BG Leeuwarden 085 – 303 8276 info@weedfreeservice.nl www.weedfreeservice.nl
Op zoek naar een leverancier voor dakmaterialen, dan kun je altijd terecht bij Soprema Center aan de Apolloweg 16A In Leeuwarden. ,,We hebben alles op het gebied van dak- en bouwmaterialen”, aldus vestigingsleider Pieter Bakker.
Soprema Leeuwarden is één van de vijftien Soprema Centers in Nederland, die materiaal leveren aan aannemers, loodgieters, dakbedekkers en klusbedrijven. ,,We leveren aan allerlei soorten bedrijven van groot tot
klein. We zijn naast groothandel in dak- en bouwmaterialen ook producent”, legt Bakker uit. ,,Soprema is een multinational met verschillende fabrieken in heel Europa van Frankrijk tot Scandinavië. In Friesland is IJlst de
dichtstbijzijnde fabriek, waar dakrollen – ook wel bitumen genaamd – worden gemaakt.”
Het verkooppunt in Leeuwarden - waar vier werknemers werken - is uitsluitend bedoeld voor bedrijven en niet voor particulieren. ,, Bij Soprema Center vinden klanten een compleet assortiment dakmaterialen voor platte en hellende daken en diverse bouwmaterialen. We hebben een magazijn met voorraden en bestellingen kunnen bij ons worden opgehaald, maar we bezorgen ook door het hele land. We hebben een groot distributiecentrum in Wijchen. Vanaf hier rijden dagelijks meer dan twintig vrachtwagens door het hele land om bestellingen te bezorgen bij klanten, voorraden aan te vullen bij de verschillende Soprema centers of spullen bij te laden.”
De drukte in de bouw is de afgelopen jaren alleen maar toegenomen. ,,In de coronajaren gingen veel mensen bezig met het verbouwen van hun huis. Dat betekende dat er veel dak- en bouwmaterialen nodig waren en het is nog steeds druk in de bouw”, aldus Bakker. ,,Niet alleen de vraag naar materiaal is groot, maar ook naar personeel. Wij zijn soms net een uitzendbureau en proberen bijvoorbeeld dakbedekkers te vinden en bij bedrijven uit te zetten.”
De oververhitte bouwwereld zorgde voor de bouwvak nog voor tekorten in de bitumen. De problemen met de toelevering van bouwmaterialen zorgde in de hele bouwwereld voor moeilijkheden. Maar gelukkig hebben we de voorraad weer goed op peil en kunnen we volop leveren.”
Hij vindt het mooie aan zijn vak dat hij mee mag denken over oplossingen voor de klant en ze op die manier kan ontzorgen. ,,We bieden onze klanten ook dakbedekkerscursussen aan. De leerlingen leren de foefjes en details van het vak en krijgen vervolgens een certificaat. Zo helpen we onze klanten met het opleiden van goed personeel. Dit gebeurt door heel Europa.” Maar binnen Soprema wordt ook gekeken naar innovaties op het gebied van duurzame dak- en bouwoplossingen, zoals bijvoorbeeld het groen dak. ,,Op een plat dak kun je plantjes gebruiken als dakbedekking. Je zorgt voor biodiversiteit en luchtzuivering, maar eveneens voor een waterbuffer. Het houdt het water vast, waardoor de rioleringen worden ontlast. We blijven zo steeds meedenken als Soprema met onze klanten.” <
Als nuchtere Noorderling staat Verbion Vloeren directeur Egbert Kruize het liefst met beide benen op de grond. Als het kan, op een vloer uit eigen koker. Verbion Vloeren uit Winschoten levert namelijk al sinds 1948 slijtvaste, vloeistofdichte en chemisch bestendige vloeren op nieuwe en bestaande ondergronden.
Antislip, emissievrij, decoratief, industrieel, antistatisch of vloeistofdicht. Het vijftien man sterke Verbion Vloeren team regelt het en dat in heel Nederland. ‘We lopen al zolang mee. Als het moeilijk wordt bellen ze ons en daar zijn we trots op’, aldus Kruize. De klantenkring varieert van particulieren tot grote landelijke bedrijven. Maar ook scholen, sporthallen en schepen worden door de Groningers van een nieuwe vloer voorzien. Die zijn niet alleen technisch van hoge kwaliteit. Ze zien er ook nog eens goed uit.
Handen uit de mouwen De directeur steekt zelf ook nog regelmatig de handen uit de mouwen. ‘Ik doe dit werk al sinds 1975 en geniet er nog steeds volop van. Bovendien hoor en zie ik op deze manier letterlijk wat er speelt op de werkvloer. Echt een aanrader voor andere managers’.
Ondanks zijn decennialange ervaring ziet Kruize elke klus nog steeds als een uitdaging.
‘Dat lijkt een dooddoener, maar ik meen het echt. Er is zoveel aanbod als het om ondergrond gaat dat je niet op de automatische piloot kunt werken. Sterker nog het werk is zo gespecialiseerd dat er geen opleiding voor bestaat. Al onze mensen zijn door Verbion Vloeren zelf opgeleid.’
Het is hard werken bij de vloerenspecialist, maar de boog staat niet altijd gespannen. ‘Ik heb geweldige collega’s waarvan het merendeel hier ook tientallen jaren werkt en daar ben ik trots op. We werken samen hard maar vergeten niet om plezier te maken. Onlangs zijn we met alle medewerkers een weekendje naar Barcelona geweest. Heerlijk Tapas eten, veel gezien en veel gelachen.’
Een goede werksfeer is voor Verbion Vloeren belangrijk, maar ook het milieu krijgt nadrukkelijk de aandacht. ‘We werken met chemische producten die schadelijk kunnen
zijn voor het milieu, maar we doen er echt alles aan om eventuele schade te voorkomen of te beperken. We besteden daar bijvoorbeeld veel aandacht aan bij scholing van onze mensen.’
Nieuwe gezichten welkom Hij hoopt dat bij het volgende teamuitje nieuwe gezichten aanwezig zijn. Verbion Vloeren heeft het druk en ‘vers bloed’ is dan ook meer dan welkom. Een goede vooropleiding is voor de vloerenspecialist minder belangrijk dan enthousiasme. ‘De fijne kneepjes leren we je wel in de praktijk. Heb je gevoel voor techniek en twee rechterhanden, dan ben je van harte welkom. Ons team bestaat uit ouwe rotten die weten dat ze vroeger ook als nieuweling zijn begonnen. Dat merk je op de manier waarop we hier met elkaar omgaan. Nieuw of oude rot. Bij ons hoor je er gewoon bij’, besluit de Verbion Vloeren directeur. <
Micha van Veen startte vier jaar geleden WeldingSynergy in Heerenveen, een eenmanszaak met een brede kennis in de lastechniek en de borging van de kwaliteit van het lassen. Hij geniet van de complexiteit van het vak en geeft zijn kennis graag door aan klanten en lasspecialisten in opleiding. “Ik leer zelf nog iedere dag.”
Micha, wie ben je en wat doe je met je bedrijf WeldingSynergy?
Ik ben ooit begonnen als monteur, ik repareerde lasapparatuur. Ik begon me te verdiepen in de theorie, vroeg me af wat er nu precies gebeurt tijdens het lassen. Zo leerde ik steeds meer over het vak. Inmiddels heb ik ruim 15 jaar ervaring met het oplossen van uitdagingen rondom het verbinden van metalen door middel van lassen. Die ervaring en het in die jaren opgebouwde brede netwerk gebruik ik nu in mijn eenmanszaak WeldingSynergy om mijn klanten te ondersteunen, waarbij we de focus hebben op het vooruithelpen van de klant. Onze filosofie is, dat als we de klant vooruithelpen door middel van ondersteuning en training, beide partijen kunnen blijven ontwikkelen en groeien. We streven naar een synergie tussen de klant en ons, waardoor het resultaat op de lange termijn voor beiden meer oplevert dan één plus één is twee!
Waar is WeldingSynergy goed in?
We zijn goed in het ondersteunen van de metaalverwerkende industrie, bij projecten waar net iets meer gevraagd wordt dan men gewend is. Van het analyseren van aanvragen voor wat betreft de las- en norm-technische haken en ogen, tot het certificeren van bedrijven, lasmethoden en lassers. Maar we houden ons ook bezig met het inrichten en vullen van fabricage dossiers. Eigenlijk ondersteunen we de klant van aanvraag tot oplevering, zodat het project goed afgerond wordt en de fabrikant weer een stukje verder ‘gegroeid’ is. Door mijn brede netwerk, de klanten die ik heb in verschillende ‘takken van
sport’ in de metaalindustrie en de werkervaring als docent op las-technische opleidingen, zorgen we dat we op de hoogte blijven van de ontwikkelingen in deze industrie. Ook letten we erop dat bij uitdagingen in projecten er altijd wegen zijn om antwoorden te vinden, of dat we de juiste partijen erbij inschakelen.
Wat vind je zo mooi aan je vak?
Dat is absoluut de complexiteit! Lastechniek is enorm breed en er zit veel diepgang in. Naast het lesgeven op kaderopleidingen volg ik zelf ook nog regelmatig cursussen. Op het gebied van lasapparatuur wordt er veel doorontwikkeld. Ten opzichte van vroeger is er in de basis van de lasprocessen niet zoveel veranderd, maar door middel van digitalisering komen er wel steeds meer verbeteringen en verfijningen. Ik vind het belangrijk om kennis en kunde door te blijven geven, want er is een groot tekort aan lassers en lasspecialisten.
Wat zijn je toekomstplannen voor jouw bedrijf?
De basis staat nu wel en nu wil ik WeldingSynergy ook graag goed neerzetten in de markt. Daarbij merk ik dat mond-tot-mond reclame zeer belangrijk is. Ook wil ik de samenwerking met ZZP’ers verder uitbreiden en misschien zelfs een aantal werknemers aannemen. In die zin zijn er wel wat groeiplannen. Een prettige omgeving creëren waar mensen graag willen werken of mee samen willen werken. Gezamenlijk op een leuke manier klanten ondersteunen en mooie projecten aangaan, dat is mijn ideaalbeeld. Want samenwerken is toch veel leuker dan ieder voor zich? <
‘Samenwerken is toch leuker dan ieder voor zich?’
Foto gemaakt bij SAB Harlingen BV
Hét Kenniscentrum voor arbeidsrecht in Noord Nederland www.kenniscentrumarbeidsrecht.nl
Onrust in de stal, paniekaanvallen, overmatig mesten, slecht drinken, klauwproblemen en ligplekken die worden gemeden; sommige boeren zitten met hun handen in het haar. Want ook al zijn alle randvoorwaarden in orde, het gedrag van hun dieren blijft afwijkend.
“Dieren laten nooit zomaar afwijkend gedrag zien. Als een veehouder een hulpvraag bij ons neerlegt, weet ik dat hij echt een probleem heeft. Voordat ik op pad ga, verdiep ik me in de omgeving, breng ik de stal in kaart en vraag naar recente veranderingen zoals een verbouwing of nieuwe apparatuur. Vaak weet ik dan al in welke richting ik de oplossing moet zoeken. Maar meten is weten”, zegt Kees. “Dus daar starten we mee. Daarom meet ik op verschillende plaatsen in de stal of er zwerfstroom en spanningsverschillen aanwezig zijn.”
Regelmatig komt het voor dat Kees het probleem niet kan achterhalen via metingen,
dan gebruikt hij een wichelroede. Hij lacht: “Die had je niet verwacht hè? Een wichelroede is er in veel verschillende vormen. Wij gebruiken twee draadjes om kabels en leidingen op te sporen. Het is geen raketwetenschap, het is een techniek waarbij je kennis en kunde op de juiste manier combineert.”
“Omdat er weinig bekend is over energielijnen zoals aardstralen, wateraders en de invloed daarvan op gedrag, heb ik in ontzettend veel onderzoek gedaan. Ik combineer dit met mijn (elektro)technische kennis en is onderdeel van mijn werkwijze. “Als ik een afwijking vind, bijvoorbeeld een waterader die schuin door de stal loopt of een kruispunt van aardstralen in de stal, haal ik de informatie die de negatieve
straling veroorzaakt weg. Door een stukje koper in de grond te stoppen, wordt de storende lijn geneutraliseerd. En het mooie is: het placebo-effect bij dieren bestaat niet. Een dier kan zich niks inbeelden, die volgt zijn intuïtie. Dus als het afwijkende gedrag verbetert, weet ik dat mijn aanpak heeft gewerkt.”
Kees Veenstra is allround inspecteur bij van der Heide. Hij is het type ‘beide benen op de grond’ en heeft in de aflopen 38 jaar een indrukkende staat van dienst opgebouwd binnen de agrarische sector. <
‘Schoenmaker blijf je bij je leest, dan ben je er geweest.’ Deze variant op het bekende spreekwoord komt van de Asser ondernemer Willem Jan Bakker, die met zijn bedrijf Skoren gaat voor tastbaar resultaat op het gebied van new business development.
‘Als ondernemer kun je tegenwoordig niet meer in bestaande concepten en structuren blijven hangen, maar moet je innoveren. En dat is meer dan een kleine verbetering aan je product of dienst. Dat is verder kijken dan je
neus lang is. Crosschannel durven denken. Zoeken naar nieuwe behoeften en markten in andere sectoren dan de jouwe. Dat kan interessante innovaties opleveren’, zo legt de creatieve ondernemer zijn nieuwe
spreekwoord uit. Zo kun je op een houtbeurs lopen en een bio-degradable lijm ‘ontdekken’ voor tuinbouwtoepassingen. Een vondst uit de houtindustrie die wellicht een oplossing is voor een klant van Bakker in de tuinbouwsector.
Crosschannel thinking noemt Bakker dit. ‘Verbreed je horizon en verbind het op voorhand onlogische met actuele probleemstellingen uit bijvoorbeeld een andere sector.’
SKOREN:
Bakker, afkomstig uit een -what’s in a namebakkersfamilie, is vanuit Assen al vele jaren actief in sales, marketing en conceptontwikkeling. Sinds 2014 als zelfstandig new business developer met zijn onderneming Skoren. Actief in onder meer de voedingsindustrie, maar ook op andere gebieden zoals de agro-, sport- en houtmarkt. Zo onderscheidt Skoren zich met het ontwikkelen van groeimogelijkheden en het creëren van toegevoegde waarde.
Meerwaarde moet je voelen Skoren brengt op een creatieve, maar pragmatische manier nieuwe producten in de markt en introduceert bestaande producten in nieuwe markten. Geen lange theoretische rapporten, maar concrete ideeën, ontwerpen en prototypes. Onder het motto ‘meerwaarde moet je voelen’ zorgt de business developer
voor tastbare prototypes. Met behulp van 3D-printing of andere moderne technieken is dat tegenwoordig relatief eenvoudig. Zo kun je deze prototypes al redelijk snel testen bij de betreffende doelgroep. ‘Je kunt een goed verhaal en een prachtig concept bedenken, maar het gaat bij mensen pas leven als ze iets in handen hebben, als ze het kunnen voelen en in de voedingsindustrie natuurlijk het liefst proeven.’
Skoren heeft ook voor zichzelf al een aantal innovatieve concepten ontwikkeld en op de markt gezet. Zoals de BoosterMe, een onderstel voor de TrippTrappstoel, waarmee kinderen in deze stoel ook aan een kookeiland of keukenbar kunnen zitten, op dezelfde hoogte als de ouders. Bakker bedacht het jaren geleden thuis voor zijn eigen kinderen en heeft
het sinds een aantal jaren op de markt gezet en doorontwikkeld. Inmiddels is BoosterMe een B.V. en geregistreerd als Europees merk. Online verkoop gaat via de eigen webshop en Bol.com, inmiddels door heel Europa. ‘We hebben veel vraag uit de VS, we zoeken mogelijkheden middels een distributeur en/of agent om het ook daar op de markt te zetten. Ik ben op zoek naar partijen die daarbij kunnen helpen’, aldus Bakker.
Ondertussen is Bakker alweer bezig met nieuwe concepten en innovaties, die hij wellicht zelf op de markt wil gaan zetten, zo heeft hij een concept klaarliggen voor een smart bidon. Maar nog liever bedenkt en ontwikkelt hij dergelijke innovaties met en voor klanten die graag eens bij hun “leest weg willen” om nieuwe markten te veroveren. <
De digitalisering van de samenleving neemt in sneltreinvaart toe. De mogelijkheden lijken eindeloos, maar er is tegelijkertijd nog veel onontdekt potentieel. Voorbeelden zijn de ontwikkelingen in Artificial Intelligence (AI), Internet of Things (IoT), Blockchain-technologie en Quantum Computing. De kennisinstellingen van de Universiteit van het Noorden spelen actief in op deze ontwikkelingen. Dit doen zij door een coördinerende rol te vervullen binnen de bestaande samenwerkingsverbanden van de Smart Industry Hub Noord-Nederland en de AIhub Noord-Nederland. Daarnaast vervullen de kennisinstellingen een verbindende rol binnen de ICT-arbeidsmarkt in de noordelijke regio.
In een viertal edities zoomen we in op de Universiteit van het Noorden. Dit unieke kennis- en innovatienetwerk bestaat uit de RUG, Hanzehogeschool, NHL Stenden, Van Hall Larenstein en het UMCG. Dit is het vierde en laatste artikel.
In de transitie ‘van analoog naar digitaal’ vervullen de kennisinstellingen van de Universiteit van het Noorden een coördinerende rol. Het doel is om de initiatieven in de noordelijke regio met elkaar te verbinden. Op deze manier nemen de kennisinstellingen hun verantwoordelijkheid en zorgen ze voor groei in het Noorden. Een van de samenwerkingsverbanden waarin de
kennisinstellingen deze coördinerende rol vervullen is de Smart Industry Hub NoordNederland. Het initiatief voor dit samenwerkingsverband is afkomstig van onafhankelijke en professionele partijen, waaronder de RUG, Hanzehogeschool en NHL Stenden. Alle partijen zijn nauw verbonden met de praktijk en belangen van ondernemers in het Noorden. Door hun krachten te bundelen, willen ze de samenwerking tussen bedrijven in de maak- en procesindustrie, solution providers, consultants en kennisinstellingen intensiveren.
Nog nooit bood nieuwe technologie zoveel kansen voor de industrie. Denk aan
voorspelbaar en foutloos produceren, hogere marges en meer plezier in het werk. Nederland heeft de ambitie om koploper te worden in Smart Industry. De Smart Industry Hub Noord is een van de vijf regionale Smart Industry Hubs die samenwerken binnen het landelijk platform Smart Industry. Ze willen digitalisering gezamenlijk in een stroomversnelling brengen en ervoor zorgen dat de Nederlandse industrie voldoende profiteert van de kansen die hieruit naar voren komen.
Noord-Nederland als broedplaats voor slimme fabrieken en slimme producten: dát is wat de Smart Industry Hub Noord wil bereiken. Er wordt ondersteuning geboden aan bedrijven bij het toepassen van Smart Industry en digitalisering. Onder andere in de vorm van voorlichting, netwerkbijeenkomsten en masterclasses om specifieke thema’s uit te werken. Verder kunnen bedrijven assessments laten uitvoeren. Tijdens het assessment wordt beoordeeld waar een bedrijf nu staat en wat de volgende stappen zijn. Daarnaast worden ontmoetingen met experts georganiseerd om een blauwdruk te maken voor een eigen Smart Factory. Er wordt eveneens ondersteuning geboden aan bedrijven die de aansluiting zoeken met grote Europese Smart Industry programma’s.
Een belangrijk onderdeel van de Smart Industry Hub zijn de Skills Labs. Noord-Nederland heeft drie Skills Labs, in Groningen, Friesland en Drenthe. Hier kunnen bedrijven in de praktijk kennismaken met Smart Industry oplossingen en worden studenten en werkenden geschoold en bijgeschoold in digitale vaardigheden. Bedrijven en kennisinstellingen kunnen hier samen onderzoek verrichten. Het is de bedoeling dat de Skills Labs het zichtbaar
‘Noord-Nederland als broedplaats voor slimme fabrieken en slimme producten’Studenten artificial intelligence
kloppend hart vormen van de Smart Industry Hub in Noord-Nederland, met ieder hun eigen focusgebied.
Het Skills Lab Groningen bevindt zich op de Zernike Campus en richt zich voornamelijk op Smart Industry voor de procesindustrie en fundamenteel onderzoek. Onder andere in relatie tot kunstmatige intelligentie en de combinatie van digitalisering en circulaire industrie. Het Skills Lab Friesland bouwt voort op bestaande faciliteiten van het Innovatiecluster Drachten. De focus ligt hier vooral op ‘slimme producten.’ Het Skills Lab Drenthe is gevestigd bij Technologies Added in Emmen als demonstratiefabriek voor Smart Manufacturing. Greenwise Campus in Emmen is een van de partijen die zich hierbij heeft aangesloten.
De AI-hub Noord-Nederland richt zich op het versnellen van de ontwikkelingen op het gebied van artificial intelligence, oftewel kunstmatige intelligentie. Alle leden van de Universiteit van het Noorden zijn partner van deze hub, wat het belang ervan onderstreept. Er zijn drie thema’s gedefinieerd. Dit zijn data delen, investeren in kennis over digitalisering en AI en autonome systemen ontwikkelen. De focus ligt op de ontwikkeling van AI-toepassingen in de landbouw, industrie, energie, maritieme sector, veiligheid, gezondheid, gebouwde omgeving en mobiliteit. De AI-hub is er voor ondernemers, kennisinstellingen, organisaties en overheden in het Noorden.
Jan Post, hoogleraar Digital Fabrication aan de RUG en Director Strategic Partnerships bij Philips, is de kwartiermaker van de AI-hub Noord-Nederland. Hij houdt zich onder andere bezig met het verstevigen en verder uitbouwen van bestaande samenwerkingsverbanden in het Noorden. “We verwelkomen graag nieuwe partijen”, zegt Post. Verregaande samenwerking
biedt volgens hem dan ook grote voordelen. “Bijvoorbeeld een gunstiger vestigingsklimaat of kans op extra financiering voor onderzoek en ontwikkeling.”
Als voorbeeld noemt hij onderzoek en ontwikkeling in de gezondheidszorg: “We zetten ons in voor het verantwoord delen en koppelen van data. Hierdoor wordt het mogelijk om grootschalig onderzoek te doen naar ziekten en gezond ouder worden.” Verder richt de AI-hub zich samen met partners over de hele wereld op het ontwikkelen van een AI-computer. “Het beoogde resultaat is dat die sneller is en een lager energiegebruik heeft dan huidige computers.”
Ook binnen de ICT is de beschikbaarheid van personeel een van de grootste uitdagingen. De leden van de Universiteit van het Noorden willen daarin een verbindende rol vervullen. De IT Academy Noord-Nederland is hiervan een voorbeeld. IT Academy Noord-Nederland zet zich in voor een hoogwaardige, gezonde en evenwichtige ICT-arbeidsmarkt in het Noorden
door onderwijs, onderzoek en te verbinden. De IT Academy werd in 2014 opgericht, is onderdeel van Hanzehogeschool Groningen, en wordt mede mogelijk gemaakt door de RUG, provincie en gemeente Groningen en Samenwerking Noord. <
Sinds begin dit jaar hebben we een inkijkje gegeven in hoe de Universiteit van het Noorden – op initiatief van RUG-voorzitter Jouke de Vries – wil bijdragen aan brede welvaart in Noord-Nederland. Samenwerken is hierin het sleutelwoord. Het is de rode draad in de kennisagenda van de Universiteit van het Noorden, getiteld ‘Drivers of transition’.
De uitgangspunten van de kennisagenda zijn de transities uit de Research- en Innovatiestrategie voor Slimme Specialisatie (RIS3) voor Noord-Nederland, 2021-2027. Deze transities vormden de leidraad van deze en onze afgelopen drie edities:
- van lineaire naar circulaire economie - van fossiele naar duurzame energie - van zorg naar positieve gezondheid - van analoog naar digitaal
www.universiteitvanhetnoorden.nl
‘We verwelkomen graag nieuwe partijen’Jan Post – Hoogleraar Digital Fabrication RUG en Director Strategic Partnerships Philips Foto: Team Horsthuis
Gedistribueerd leiderschap is de droom van iedere bestuurder. Toch? Gedeelde verantwoordelijkheid en collectieve kennis. Geen geduw en getrek van boven, maar lekker vloeiend en vanzelf met elkaar.
Dus niet één persoon die alle ballen in de lucht gooit en veroorzaker wordt van zwemmen in een ballenbak. Maar taken en verantwoordelijk heden verspreid over meerdere mensen in de organisatie met ieder z’n eigen relevante vaardigheden en expertise. Organisatiedoelen worden zo juist bereikt door de mix van stijlen en kennis van alle deelnemers in de organisatie. Het bestuur of de directie is niet meer degene die de macht/autoriteit heeft. De focus ligt op het empoweren van anderen in een gedeelde samenwerking met een open dialoog. Er ontstaat een cultuur waar iedereen mag leren en waar fouten maken erbij hoort. De onderlin ge verbondenheid van alle medewerkers zorgt ook voor wederkerigheid. Met elkaar!
Geen ondoordachte beslissingen die niet gedragen worden, waardoor het zoveelste speerpunt gelijk de prullenbak in kan. Waar medewerkers van met argwaan kijken en reageren veranderen in medewerkers die vanuit bevlogenheid en vertrouwen kijken en reageren.
Is de bestuurder wel geschikt?
Het vergt een ommezwaai voor veel bestaande bestuurders en managers, want het werkt alleen als het oprecht geïnitieerd en voorgeleefd wordt van ‘bovenaf’. Als bestuurder zal je medewerkers moeten aanmoedigen om eigen verantwoorde lijkheid te nemen. Lange termijn doelen i.p.v. brandjes blussen. Leren van en met elkaar staat voorop. Daar tijd en ruimte voor geven en krijgen ook en niet onbelangrijk: GELD voor vrijmaken.
Dit vergt zelfbewuste bestuurders en directies die in staat zijn deze faciliterende leiderschaps stijl aan te nemen en het liefste dit vanuit nature al doen. Dit vergt bestuurders die niet gaan zweten of een ego-deuk ervaren wanneer blijkt dat iemand uit het team op een bepaald onderwerp meer kennis en kunde in huis heeft.
De winst is enorm
Weet je wat het mooiste cadeau is? Ondoor
dachte beslissingen worden aanzienlijk verkleind en initiatieven vlammen op in plaats van dat ze doven zo snel als ze zijn ontstoken. Medewer kers zijn meer tevreden, verzuim daalt, personeelsverloop wordt kleiner en uiteindelijk bespaard dit veel geld en tijd! Dat kan je dan weer inzetten in je corebusiness. Ook niet verkeerd toch? <
Linata Rutgers Moeder, verbinder, aanjager, bestuurder en directeur werk 3.0. www.werk30.nl. Linata@werk30.nl voor een kop koffie met een koekje erbij!
ARBODIENST
Samen veilig en gezond is het nieuwe motto van Medprevent. De arbodienst zit aan de Trijehoek in Lippenhuizen en biedt bedrijven maatwerk op het gebied van veiligheid en gezondheid. ,,We willen meer samenwerking tussen partijen en met z’n allen insteken op preventie", legt algemeen-directeur en mede-eigenaar Janneke Hoitinga uit.
Medprevent krijgt een moderner jasje en begin december presenteert de arbodienst zijn nieuwe huisstijl en website. Ook is het bedrijf bezig om een Gezondheidsplein op te starten in Leek. ,,Het komt aan de snelweg A7 op een zichtlocatie aan De Hoogte 3. Er zal eerstelijns zorg aanwezig zijn, maar we zijn op zoek naar meer partners zoals fysiotherapeuten, diëtisten, leefstijlbegeleiders en een sportcentrum. Door bij elkaar te zitten, vergemakkelijk je de onderlinge samenwerking. Je krijgt korte lijntjes en kunt snel overleggen.”
De insteek van het Gezondheidsplein is om werkgevers bewuster te maken dat ze gebaat zijn bij duurzame inzetbaarheid van hun werknemers en dat ze aan de voorkant mee kunnen werken aan preventie. ,,Voorkomen van uitval van werknemers is belangrijk. Op 8 december organiseren we hierover een symposium met als thema ‘Gezond verslaafd’ onder leiding van verslavingsarts Robert van de Graaf. In deze drukke wereld zijn we allemaal wel ergens aan verslaafd. Je kunt beter elke dag sporten dan iedere dag wijn drinken. Als werkgever heb je invloed op je werknemers. Wat wil je uitstralen als bedrijf? De visie van het bedrijf kan doorwerken op de werknemers. Zo probeer je aan de voorkant al de leefstijl van werknemers positief te beïnvloeden, zodat ze niet uitvallen en vervolgens een beroep moeten doen op vergoedingen van de zorgverzekeraar.”
Een prettige en fijne werkomgeving is heel belangrijk, aldus Hoitinga. Gezondheid en veiligheid spelen een belangrijke rol bij het
creëren van een aantrekkelijke werkomgeving. En dat is waar Medprevent – afkorting van medische preventie –als arbodienst in beeld komt. Het bedrijf biedt medische keuringen en BHV (bedrijfshulpverlening) cursussen aan, zorgt voor verzuimbegeleiding en brengt door risico inventarisatie en evaluatie (ri&e) de risico’s op de werkvloer in kaart binnen een bedrijf. ,,Het kan gaan om een verkeerde werkhouding op kantoor, maar ook om gevaarlijke werkomstandigheden of stoffen op de werkvloer. Het vormt eigenlijk de basis binnen ieder bedrijf om te kijken hoe het gaat met de gezondheid van de werknemers en of de werkomstandigheden veiliger gemaakt kunnen worden”, legt Hoitinga uit.
Medprevent is ondertussen uitgegroeid tot een bedrijf met 71 werknemers. ,,Het zijn allemaal professionals die bij ons werken en hun vak goed verstaan. Hoe ga je om met preventie en hoe zorg je voor duurzame inzetbaarheid van je personeel? We luisteren goed naar de wensen van onze klanten. We zijn in alle branches actief en elke organisatie heeft zijn eigen behoeften. Een klein bedrijf werkt weer heel anders dan een grote onderneming. De bouw moet je heel anders benaderen qua gezondheid en veiligheid dan bijvoorbeeld de onderwijsbranche, waar je meer psychische belasting tegenkomt. Zo vergt iedere branche een eigen aanpak.”
Hoewel de BHV al op zeventig verschillende locaties in Nederland wordt aangeboden, heeft Medprevent de ambitie om alle diensten
landelijk uit te gaan uitbreiden. ,,Veel bedrijven weten ons ondertussen al te vinden. We hebben door de corona een subsidie gekregen van het ministerie van VWS en we hebben meegeholpen met het testen van 200.000 medewerkers bij 50.000 bedrijven. Het geeft onze flexibiliteit en slagvaardigheid als bedrijf wel aan. “
Uitgroeien tot een opleidings- en kennisinstituut voor veiligheid en gezond werken is eveneens een ambitie van Medprevent. Verder is het volgen van de ontwikkelingen op het gebied van gezondheid en veiligheid heel belangrijk. ,,Je hebt veel innovaties, zoals apps en apparatuur, waardoor je de gezondheid van mensen beter kunt volgen. Hiervoor zou je een research- en development afdeling kunnen oprichten. Ook daar willen we in de toekomst meer aandacht aan besteden”, legt Hoitinga uit.
Het helpen van mensen en organisaties is het mooiste van het vak, vindt de algemeen directeur van Medprevent. ,,Ik heb zelf een zorgachtergrond en het is belangrijk om te leren hoe je gezond 85+ kunt worden. En omdat werk een belangrijk deel van je leven is, is een fijne en prettige werkomgeving heel belangrijk. En dat geldt voor iedereen. We hebben bij Medprevent ook mensen met een beperking aan het werk. Iedereen kan een steentje bijdragen. Zo moeten we samen iedereen aan het werk proberen te houden. Dat geeft ook een stukje zingeving. Zo kun je elkaar helpen en samen de wereld een beetje beter maken.” <
Hergebruikt puin voor (semi-)verharding van paden, terreinen en waterinfiltratiesystemen moet schoner dan nu het geval is. Daar maakt Twee “R” Recycling Groep zich hard voor. Het bedrijf dat in Noord en Oost Nederland bouw- en slooppuin breekt en opwaardeert voor hergebruik, wast het zogeheten menggranulaat (gemengd beton -en metselwerkpuin) zodat bijna alle ongewenste vervuiling verwijderd wordt. Staatsbosbeheer maakt al gebruik van dit gereinigde granulaat voor haar padennetwerk.
Plotseling was menggranulaat vorig jaar even ‘heet’ nieuws. Bij Staatsbosbeheer waren vele verontruste telefoontjes binnengekomen van wandelaars die in de natuurgebieden veel vervuiling tegenkwamen op de paden. Naar aanleiding daarvan stelde afvalgoeroe Teun van de Keuken dit probleem aan de kaak in het tv-programma Pointer dat elke zondag wordt uitgezonden op NPO 2. Van de Keuken nam de proef op de som -ook dit jaar in een natuurgebied van Natuurmonumenten- en kwam met een plastic vol vervuild menggranulaat op de proppen. Beide natuurbeheerorganisaties spraken hun afkeur uit en kwamen in actie door dit vervuilde granulaat niet meer toe te passen.
Tegelijkertijd wasten beide organisaties de handen in onschuld, omdat ze volgens de wet hadden gehandeld. Van het toegepaste menggranulaat mag maximaal 1% zijn vervuild met vreemde materialen. Dat vindt Twee “R” Recycling Groep veel te ver gaan. “Als je kijkt naar de hoeveelheid vierkante meters paden in de natuurgebieden van Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten, dan treedt er grootschalige vervuiling op”, vindt directeur Anton Reef.
Uiteraard had het bedrijf zelf al gesignaleerd dat het aangevoerde beton -en metselwerkpuin bij de productievestigingen in Veendam, Emmen, Hengelo, Almelo en
Doetinchem behoorlijk is vervuild met bouw -en sloopafval in de vorm van plastics, hout, kunststoffen en metalen. Op eigen initiatief heeft Twee “R” Recycling Groep geïnvesteerd in een handpicksysteem en windshifter en wasstraat om het gros van de verontreiniging eruit te halen. “100% lukt niet, maar we kunnen het aandeel van de verontreiniging terugbrengen tot maximaal 0,1% van de totale fractie””, zegt Reef.
Het gevaar van plastics in toegepaste menggranulaten is dat ze afbreken tot microplastics die uiteindelijk in ons bodemmilieu terechtkomen. Deze zijn voor het blote oog niet zichtbaar. Daarmee bestaat het risico dat deze microscopische plasticdeeltjes ongezien in ons drinkwater terechtkomen. Maar ook dieren worden regelmatig slachtoffer
van rondslingerend plastic op semi-verharde paden.
Waarom nemen de overheid en bepaalde afnemers van het menggranulaat dan genoegen met die maximale vervuilingsnorm van 1%? “Omdat het goedkoper is dan het menggranulaat te reinigen”, redeneert Anton Reef. “Er moet een knop om bij alle betrokkenen dat we deze vervuiling niet meer accepteren. We kunnen simpelweg onze Aarde niet verder vervuilen. Als de opdrachtgever in aanbestedingen of selectieprocedures gewassen menggranulaat gaat voorschrijven, dan zijn voor alle inschrijvers de voorwaarden gelijk en hoeft er niet op prijs te worden geconcurreerd. We verwachten dus een inspanning vanuit de overheid en de marktpartijen om dit schonere product te voor te schrijven.”
Kwaliteit gegarandeerd Volgens Reef dient de markt het initiatief te nemen en niet aanpassing van de wettelijke richtlijnen af te wachten. “Doorgaans duurt een dergelijk proces erg lang. Afnemers van ons schone menggranulaat zijn erg tevreden over de kwaliteit. Wij zijn een gecertificeerd bedrijf en de kwaliteit van onze producten wordt extern gecontroleerd. Men kan er dus zeker
van zijn dat we voldoen aan de vervuilingsgraad van maximaal 0,1 procent.”
Twee “R” Recycling Groep ziet steeds meer nieuwe en bestaande klanten menggranulaat afnemen voor de fundatie-opbouw van wegen, terreinverhardingen, maar ook waterinfiltratiesystemen. Volgens Reef worden primaire grondstoffen, zoals zand en grind, steeds schaarser in de wereld en moet men dus op zoek naar een alternatief: hergebruikt puin dus. Bij de infrasector, de betonwarenindustrie, betoncentrales en dus nu ook natuurbeheerorganisaties groeit de behoefte aan menggranulaat.
“De kwaliteit ervan wordt steeds beter, omdat het aandeel betonpuin al voor meer dan de helft er deel van uitmaakt. Ons menggranulaat kan prima dienen als hoogwaardige grindvervanger. Helaas worden er door hoge energiekosten en stikstofproblemen wat minder gebouwen gesloopt. Dat belemmert enigszins het aanbod van puin, maar aan de andere kant zorgt het voor een uitdaging om onze afnemers zo goed mogelijk te bedienen met producten die een positieve impact hebben voor ons milieu.”
Eén van de toepassingen waar het menggranulaat voor de fundering van de grond wordt gebruikt zijn de waterinfiltratiesystemen of waterbergingen. Zo worden bijvoorbeeld infiltratiekratten of waterpasserende straatstenen gefundeerd op een laag van granulaat met twee soorten korrelgroottes. Daar hoeft al geen primair zand meer te worden toegevoegd. In dit soort systemen wordt het hemelwater langer in de grond vastgehouden om zodoende lage grondwaterstanden tegen te gaan.
Dit soort innovatieve pilot-projecten geeft aan dat er weer een nieuwe markt is voor hergebruik van gemengd puin. Voor terreinverhardingen, semi-verharding van natuurpaden en als fundatie-opbouw van wegen en zelfs gebouwen wordt menggranulaat al langer ingezet. Twee “R” Recycling Groep kan het granulaat in diverse samenstellingen aanbieden, wat de klant wenst. “Het bouw- en slooppuin komt in grove stukken bij ons binnen. We breken het puin naar een kleinere fractie en zeven het vervolgens uit naar kleinere korrelgroottes. De fracties zijn geclassificeerd. Het menggranulaat wordt gewassen. Naar behoefte van de markt worden fracties weer samengevoegd om zodoende de juiste bouwstof en korrelgrootte aan te bieden”. <
Twee “R” Recycling Groep gelooft in circulaire economie
Twee “R” Recycling Groep heeft vaste breek-, zeef, was, -en sorteerinstallaties voor het hergebruik van bouw- en slooppuin in Veendam, Emmen, Groningen, Doetinchem, Almelo en Hengelo (Ov.). Al sinds 1980 spant de onderneming zich in om beton en metselwerk uit sloopprojecten op te waarderen tot hoogwaardige materialen die opnieuw gebruikt kunnen worden in burger & utiliteitsbouw en infraprojecten.
Twee “R” Recycling Groep gelooft heilig in de circulaire economie waarin de grondstofstroom gesloten is en waar praktisch geen afval overblijft. Secundaire grondstoffen worden primaire producten.
‘Er moet een knop om bij alle betrokkenen om deze vervuiling niet meer te accepteren‘
Directeur Anton Reef van Twee “R” Recycling Groep
Bij Admifa Accountants en Adviseurs kijken ze verder dan alleen de jaarcijfers. De onderneming met vestigingen in Stadskanaal en Nieuw-Weerdinge vindt een persoonlijke band met de klant minstens even belangrijk. “Ik wil weten hoe ze leven, wonen en wat ze bezighoudt. Samen met de cijfers geeft me dat een compleet beeld van de ondernemer”, volgens Admifa-directeur Bert Schulte.
Het bedrijf met een hoofdvestiging aan de Electronicaweg 23 in Stadskanaal bestaat al bijna 25 jaar. De volgende verjaardag wordt trouwens gevierd in een moderner en ruimer pand. Er staat namelijk een verhuizing gepland
staan we in elke regio midden in de samenleving. Het is prettig werken met mkb-bedrijven. Je loopt er makkelijk even binnen. Als Admifa horen we zelf ook bij het mkb en dus begrijp je elkaar ook makkelijk”, legt Schulte uit.
De nuchtere Noordelijke mentaliteit voert bij Admifa de boventoon. “Aan mooie praatjes doen we niet. Ons motto is beide benen op de grond en duidelijke taal. En met even veel plezier doen we dat in de streektaal”, aldus Schulte. Als het kan bezoeken de medewerkers de klanten op locatie. Met beide benen bij wijze van spreken in de modder praten mensen toch anders dan op kantoor met een kopje koffie erbij.
verjaardag niet ongemerkt voorbij. Wie jarig is trakteert tenslotte en daarom pakt Admifa in
Schulte bedient met bijna 25 man het mkb en de agrarische sector in een groot deel van Noord Nederland. Je kunt er onder meer terecht voor je belastingaangifte en juridisch advies maar ook voor salarisverwerking en bedrijfsadviezen. Het bedrijf heeft klanten van de Waddenzee tot aan de Hondsrug en Westerwolde. “Dankzij onze twee kantoren
Van kapper tot akkerbouwer Schulte: “De kapper op de hoek, de dorpsfietsenmaker, pedicure, maar ook akker- en veeteeltbedrijven of andere ondernemers in de agrarische sector horen erbij. We hebben een veelzijdige klantenkring en daar leer je veel van. Dat komt goed van pas als je nieuwsgierig van aard bent zoals ik.” Als het om deze laatste groep gaat, is Admifa trouwens een grote speler. Ruim dertig procent van haar klantenbestand bestaat uit agrarische ondernemers.
De betrokkenheid bij de klant bleek tijden de corona epidemie. Toen Nederland op slot ging, pakte Schulte de telefoon en belde de kapper, slijter of boer om te vragen hoe het ging. “De lockdown had grote gevolgen voor ondernemers. Je ging piekeren over de toekomst, maar kon je ei niet kwijt. Ik was een soort uitlaatklep en praatte lang niet alleen over zaken. Dat was fijn om te doen. Juist op dat soort momenten wil je er zijn voor je klanten.” <
René Spindelaar is oprichter en voormalig eigenaar van Spin-Off Nederland. Zoon Melvin is inmiddels alweer jarenlang eigenaar en René staat hem nog dagelijks bij. Spin-Off is geen reclamebureau. Die benaming zou tekort doen aan alles wat het bedrijf voor haar klanten kan realiseren. Wat dat betreft dekt de bedrijfsslogan ‘Voor als je gezien wilt worden’ de lading compleet, want op reclamegebied is bij René en Melvin alles mogelijk.
Hoe het begon René is zevendertig jaar geleden, op z’n eenentwintigste, begonnen met de verkoop
van voornamelijk sportgerichte kleding op markten, waarbij hij qua bedrukking ook alle kleding voor diverse voetbalverenigingen
verzorgde. Op een gegeven moment had hij een sportzaak in de Sport Citadel in Leeuwarden waaruit een samenwerking tot stand kwam met Cruijff Sport. Maar omdat dat niet lekker verliep, is hij daarmee gestopt en in 2006 gestart met Spin-Off Nederland.
Vanuit zijn vroegere handel in sportkleding was het een logische stap om weer met bedrukking van kleding te starten, maar René wilde een
uitgebreider assortiment aanbieden en kocht er ook borduurmachines bij.
Op zijn zeventiende is Melvin bij zijn vader komen werken; eerst naast school en vanaf zijn achttiende fulltime. Nadat hij alles geleerd had over bedrukking van kleding, ging hij zich verdiepen in het borduurwerk. Ze begonnen aan huis vanuit de garage, terwijl ze kantoor hielden in het WTC Expo en elders een loods huurden. Op een gegeven moment ging Melvin voor zichzelf aan het werk, maar omdat beide bedrijven veel met elkaar samenwerkten, was het een logische stap om onder één vlag verder te gaan. Inmiddels is Melvin alweer ruim elf jaar eigenaar van Spin-Off Nederland; met René als zijn adviserende rechterhand.
Begin 2014 verhuisde het bedrijf naar een ruimte in het pand van Muta Sport en in 2016 naar het huidige bedrijfspand aan de Ceresweg in Leeuwarden, wat Melvin dit jaar gekocht heeft.
Bedrijven worden compleet ontzorgd Het bedrijf verzorgt de kleding en alle randzaken voor diverse voetbalclubs en wielerteams. Zo komt alles wat bij SC Cambuur bedrukt is bij Spin-Off weg: de wedstrijdkleding, alle merchandise, noem maar op. Verder doen René en Melvin veel in bedrijfskleding en reclamedoeken en -vlaggen. Qua bedrijfskleding is de klantenkring zeer divers en varieert het van eenmanszaken tot en met grote bedrijven en organisaties zoals Wetterskip Fryslân. Zowel de sport- als bedrijfskleding kan volledig custommade geleverd worden.
Omdat ze ook bestickering en wrapping van auto’s voor hun rekening nemen en reclameborden en dergelijke leveren, krijgen ze vaak het hele pakket waardoor ze een bedrijf compleet ontzorgen en de klant gegarandeerd is van exact dezelfde kleurstellingen op alles waar het logo op voorkomt.
Met de autobelettering en -wrapping hebben ze diverse auto- en leasebedrijven als klant en sinds 2013 houden ze zich ook bezig met het aankleden van beurzen.
Tot slot doet Spin-Off veel in interieur-signing met naadloos behang en stickermateriaal, met foto’s of afbeeldingen in alle mogelijke formaten. Het bedrijf heeft kantoren, zonnestudio’s en keukenbedrijven als klant, maar krijgt ook veel opdrachten van particulieren voor wanden, deuren, kozijnen, tafelbladen, (koel-)kasten en het restylen van complete keukens en badkamers.
Bij dit alles worden René en Melvin bijgestaan door een professioneel en toegewijd team van acht medewerkers. <
We maken het voor mekaar! Geef jouw project VORM!
PLANN ingenieurs houdt zich iedere dag bezig met de inrichting en het beheer van de buitenruimte. We werken overheden, projectontwikkelaars en aannemers Onze diensten worden ingezet in de verschillende projectfasen binnen de werkvelden Infra & Groen, Natuur & Water, Begraafplaatsen, Aannemersondersteuning en Sport
Wij zijn MORV adviseurs! Een milieukundig adviesbureau wat voornamelijk opereert in Noord en Oost Nederland. We verzorgen milieukundig (voor)onderzoek en voeren partijkeuringen van grond, baggerspecie en niet vormgegeven bouwstoffen uit Tevens doen we milieukundig (water)bodemonderzoek en zijn we gespecialiseerd in milieukundig onderzoek naar kunstgrasvelden en naar de groenstroken daarom heen
‘Met samenkracht maak je er iets moois van’
“Zo zijn de plannen om in Marum het industrieterrein uit te breiden ontstaan vanuit de vraag van het bedrijfsleven. Als gemeente ga je dat uitwerken, maar er zijn natuurlijk meer belanghebbenden dan alleen de ondernemers. Omwonenden, bijvoorbeeld en ook die hebben een stem. Daarnaast heb je ook te maken met provinciale besluiten, besluiten omtrent natuurbescherming en (on) mogelijkheden voor infrastructuur. Het hele
Mooie dingen bereiken in de gemeente Westerkwartier, dat is de ambitie van Marjan Sijperda, wethouder met onder andere Economische Zaken, Werk en Inkomen, Toerisme en Werkgelegenheid in haar portefeuille. “De wereld staat niet stil. Nieuwe uitdagingen blijven zich aandienen en bestaande structuren vragen onderhoud. We hebben een woningopgave, een economische opgave, een energieopgave en een asielopgave. Daar moeten we als bestuur aan werken en tegelijkertijd niet vergeten onze gemeente levendig en aantrekkelijk te houden. Oplossingen moeten passen binnen die doelstelling en zoveel mogelijk in samenspraak met bewoners. Vaak beginnen initiatieven daar ook.”
proces is ingewikkeld en daardoor soms langdurig, maar het voorkomt dat je iemand blij maakt met een dode mus. Een vergunning die rond is, is ook echt rond.”
“Als gemeentebestuur sta je als dienstverlener naast je ondernemers en inwoners. We hebben accountmanagers bedrijven die ondernemers met raad en daad willen helpen. We brengen voor ondernemers een nieuwsbrief uit met tips en trucs voor verduurzaming, subsidiemogelijkheden, hoe je je omgeving mooi kunt maken, wat je zelf kunt doen en zo meer. Internetlinks leiden je naar meer informatie, subsidiekanalen of naar
hand. “Wat we zien is dat mensen van buiten de gemeente daar komen, de auto parkeren, zich ontspannen en vervolgens weer naar huis rijden. Zou het niet leuk zijn dat die mensen Leek verder gaan verkennen. Misschien een terrasje pakken, hapje eten, of even shoppen. Daarvoor hebben we het plan opgevat om gratis een electro-shuttle te laten rijden vanaf Nienoord naar het centrum. Daarmee kom je tegemoet aan een behoefte en stimuleer je economische activiteit in de gemeente.”
adviseurs. Mocht je als ondernemer een plan hebben, dan kan dat een eerste oriëntatie zijn. Kom langs en bespreek op voorhand de mogelijkheden als je een vergunningsprocedure wilt beginnen. Even sparren met een accountmanager van de gemeente kan enorm helpen. We kunnen samen krachtig werken, samenkracht, noem ik dat vaak.”
De electro-shuttle van Nienoord Een trekpleister in de gemeente is Landgoed Nienoord in Leek. Plezier, natuur, cultuur en economische activiteiten gaan daar hand in
Ook de woningopgave heeft de volle aandacht van gemeente Westerkwartier. Met name starters, en AOW’ers, maar ook statushouders en Oekraïense vluchtelingen, kunnen moeilijk huisvesting vinden. Voor hen worden, verspreid in de gemeente, de komende tijd meer starterswoningen en sociale huurwoningen bijgebouwd dan eerder was gepland. “We zijn daar ambitieus in en we weten dat ook nieuwe bewoners weer gaat zorgen voor economische activiteit. Bovendien wil je, in de krappe arbeidsmarkt, mensen binnen je gemeente houden en kunnen huisvesten. Ook hiervoor geldt: met samenkracht maak je er iets moois van.” <
Marjan Sijperda
Functie: wethouder gemeente Westerkwartier.
Burgelijke staat: gehuwd, vier uitwonende kinderen.
Hobby’s: hond uitlaten, paardrijden. Studie: Rechten RUG.
Favoriete boek: “Ik ben dol op detectives, lekker uitzoeken ’who did it?’”
‘Misschien een terrasje pakken, hapje eten of even shoppen‘
Gerrit Visser deed een bouwopleiding, had vervolgens ruim vier jaar lang een eigen bouwadviesbureau in Haren (Groningen) en liet zich tussendoor ook nog even bijscholen als energieadviseur. Hij werkte nog een tijdje bij Arcadis en begon jaren geleden al na te denken over de enorme opgave waar Nederland voor staat. De verwachting is dat de komende jaren 8,2 miljoen huizen en 1 miljoen bedrijfspanden zullen moeten verduurzaamd; ga er maar aan staan. Wie gaat helpen al die processen te begeleiden? Visser vond de oplossing. Met zijn eigen bedrijf Etran leidt hij mensen in korte trajecten op om energieprofessional te worden. En dat biedt voor veel partijen voordelen.
De energietransitie is al begonnen, maar er ligt nog een long and winding road in het verschiet. Om alle gebouwen in Nederland te verduurzamen zullen er veel mensen nodig zijn die met kennis van zaken kunnen adviseren en kunnen helpen om het tempo erin te houden. De schatting is dat er daarvoor bijna 50.000 professionals nodig zullen zijn. Het ligt voor de hand dat deze mensen uit de bouw- of installatiebranche komen maar juist daar zijn al enorme tekorten. De professionals van de toekomst zullen dus vooral omgeschoold moeten worden vanuit andere sectoren.
Met dat idee startte Visser dit jaar Etran. Gevestigd op het Ecommunitypark in Oosterwolde leidt hij mensen op tot energieprofessional. “Je kunt het zien aankomen”, legt Visser uit. “Over twee jaar zullen we in ons land duizenden mensen nodig hebben om die transitie te begeleiden. Bij gemeenten, provincies, bij woningcorporaties, energiecoöperaties, maar ook in de bouw. Wanneer je die mensen dan nodig hebt zul je nú moeten beginnen met ze op te leiden.”
gehaald bieden wij ze een jaarcontract aan en detacheren wij deze professionals-in-wording bij gemeenten, woningcorporaties en provincies. Het is dus aan de ene kant een hele mooie kans voor organisaties om personeel te werven met specifieke kennis op het gebied van duurzame energie en aan de andere kant om de werkloosheid in Nederland terug te brengen.”
Wie dat wil kan ook al allerlei aanvullende cursussen doen, zo leren we. Het huidige pakket aan opleidingen wordt op de website verder toegelicht. Toch staat er veel méér aan te komen, zo vertelt Visser. “Etran rust eigenlijk op drie pijlers: in de eerste plaats dus die mensen vinden en ze in korte tijd opleiden tot Consultant Energietransitie, of als adviseur op het gebied van Energieprestaties van woningen of utiliteitsgebouwen. Maar dat willen we uitbreiden. De energietransitie gaat ons namelijk allemaal raken en daarom gaan we specifieke opleidingen aanbieden richting de verduurzaming van de industrie, agrarische sector, duurzame opwek, en bijvoorbeeld waterstof. Zo kom ik ook op onze tweede pijler; de Etran Academy. Het lijkt ons heel goed om met eigen lesstof of met eigen studenten het studieaanbod te verbreden. Samenwerken sluiten we daarbij niet uit; we praten hierover nu al met onderwijsinstellingen.”
En dat is precies wat Etran doet, zo leren we. Visser: “We beginnen heel praktisch daar waar de urgentie het hoogst is. Dat is de woningbouw. En dus leiden we mensen eerst op om daarin actief te zijn. Dat gaat zo: wij bieden mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en mensen die een carrièreswitch willen maken de kans om deze opleiding te doen. Dat doen we in samenwerking met het UWV.
Wij sluiten intentieovereenkomst met de kandidaten, waarbij ze ervoor tekenen om een training te volgen van acht dagen, waarna ze vier examens afleggen. Ook zit er een stage in het traject besloten. Wanneer ze dat hebben
En die derde pijler? “Die is toch ook wel speciaal”, zegt Visser. “Dat is ons plan om via HR de energietransitie een boost te geven, bijvoorbeeld door de energieadviseur samen met organisaties en bedrijven veel méér in de Nederlandse huishoudens te krijgen. Stel een bedrijf wil voor al haar personeelsleden wat extra’s doen in de secundaire arbeidsvoorwaarden om een aantrekkelijke werkgever te zijn en een bijdrage te leveren aan de verduurzaming van Nederland. Dat kan bijvoorbeeld een elektrische fiets zijn. Maar je kunt jouw personeel óók helpen om thuis hun eigen woning te verduurzamen. De werkgever betaalt de advieskosten waarbij de adviseurs van Etran worden ingezet om een maatwerk advies op te stellen. Bijkomend voordeel is dat de medewerker door te verduurzamen bespaart in de netto maandlasten en vaak een
comfortabelere woning krijgt. Een vervolg op het advies zou kunnen bestaan uit een warmtepompplan waarbij overtollige uren niet worden omgezet in extra vakantie, maar worden ingeruild voor een warmtepomp. Wij denken dat we met deze manier van denken snelheid en volume kunnen realiseren in de energietransitie en dat het werkgevers kan helpen in het boeien en binden van personeel.”
Visser realiseert zich dat bedrijven zoals professionele adviesbureaus wellicht enige huiver voelen om iemand aan te nemen die mogelijk uit een geheel ander vakgebied komt of een flinke tijd werkloos is geweest. “Ik snap dat gevoel, maar het is niet terecht”, zegt de ondernemer. “Ten eerste heb je het over mensen die misschien wel buiten hun schuld zonder werk kwamen te zitten, of over mensen die sowieso het lef hebben om de bakens te verzetten. Voorop staat dat de kandidaten gescreend worden op motivatie om tijd en energie te steken in dit traject. Daarbij komt ook: de opgave waar we voor staan is zo groot; dat lossen we alleen op wanneer de neuzen in de gehele samenleving dezelfde kant op staan.” <
Wat: Leidt mensen op tot energieprofessional
Waarom: Etran draagt bij aan het behalen van de Nederlandse klimaatdoelen. Men wil ervoor zorgen dat er nooit meer een tekort aan kennis en capaciteit is van deskundigen om de klimaatdoelen van Nederland te helpen behalen.
Voor wie: Iedereen kan meedoen, mits je een mbo niveau 4 opleiding hebt afgerond. Verder moet de kandidaat drie maanden deeltijd beschikbaar zijn voor een opleiding en daarna minimaal 24 uur per week beschikbaar zijn voor werk. Het hebben van een rijbewijs is een pré. De opleidingen worden gegeven in het Biosintrum, Oosterwolde
www.etran.nl
‘We beginnen heel praktisch daar waar de urgentie het hoogst is‘
Woonplaats: Drachten
Burgerlijke staat: getrouwd met Laura
Kinderen: dochter Sara
Functie: directeur 1BIM B.V. en 1BIM Management B.V.
Betrokken bij: Feringa Building, Mercado, Merckt
Hobby’s: korfbal, pokeren, skiën, stedentrips
Aannemers, architecten, projectontwikkelaars, facilitators en installateurs: elke schakel in de keten heeft behoefte aan eenduidige data. Het bouwwerkinformatiemodel, beter bekend als BIM, kan in deze behoefte voorzien. Integraal samenwerken is daarin de sleutel tot succes, weet ook Tjardo Meinsma. Afgelopen augustus heeft hij zijn eenmanszaak omgezet naar een bv. In gesprek met de directeur van 1BIM.
Kun je iets over je achtergrond in de bouw vertellen?
In 2014 heb ik de hbo-opleiding Bouwkunde, specialisatie Architectuur, succesvol afgerond. Daarna ben ik bij Dornan Engineering Ltd. in dienst getreden. Hier was ik als BIMcoördinator en projectengineer betrokken bij het datacenter van Google in de Eemshaven. Bijna drie jaar later, in 2017, ben ik bij Plegt-Vos
opgebouwd en daardoor werden me vrijwel meteen mooie opdrachten gegund. Om mijn opdrachtgevers nog beter van dienst te kunnen zijn, heb ik afgelopen augustus mijn eenmanszaak omgezet naar een bv. Een paar weken later heb ik onze eerste BIM-modelleur aangenomen. Wij werken samen vanuit ons kantoor in een bedrijfsverzamelgebouw aan de Bornholmstraat in Groningen, vlakbij de
BIM-coördinatie oppakken en hebben een BIM-manager aan hun zijde die een compleet BIM-project van A tot Z kan begeleiden.
Door deze multidisciplinaire aanpak begrijpen wij onze projectpartners nóg beter, waardoor wij beter sturing kunnen geven. Wij streven altijd naar één centrale informatiebron, die wij gebruiken voor het modelleren, coördineren en managen van alle gebouwdata.
Noord aan het werk gegaan. Plegt-Vos is een dienstverlenende bouwonderneming en breed actief. Onder andere op het gebied van utiliteitsbouw, conceptuele woningbouw, vastgoedontwikkeling en modulaire bouw. Als BIM-manager en BIM-coördinator begeleidde ik bij Plegt-Vos Noord projectpartners van de ontwerpfase tot en met de gebruiksfase. Daarnaast hield ik de vernieuwingen binnen het BIM-landschap in de gaten. Op basis hiervan heb ik diverse traditionele bouwprocessen geautomatiseerd en geïntegreerd in het totaalproces. Zo was ik onder andere betrokken bij het horeca- en woonconcept Merckt, aan de Grote Markt in Groningen. Daarnaast heb ik een bijdrage mogen leveren aan de twee woontorens Atlas en House of Groningen in de wijk Paddepoel.
Waarom ben je voor jezelf begonnen? Kort gezegd groeide mijn ambitie om zelf vorm te geven aan het BIM-concept. Vanuit die ambitie ben ik vorig jaar als zzp’er gestart. In de jaren ervoor had ik een duurzaam netwerk
Euroborg. Plegt-Vos Noord is nu een van onze opdrachtgevers, waarbij wij ons momenteel toeleggen op het appartementencomplex Mercado in hartje Groningen. Voor BallastNedam mogen wij ons richten op de BIMcoördinatie van het project Feringa Building in Groningen.
Waarin onderscheidt 1BIM zich?
Een gebouw wordt twee keer gebouwd, één keer digitaal en één keer in het echt. Dat digitale deel, daar zijn wij expert in. Het traditionele bouwproces wordt gekenmerkt door een versnipperde en document gestuurde aanpak. Hierdoor is de kans op fouten en faalkosten groot. Door data gestuurd en integraal samen te werken vanuit één bron, het BIM-model, denken wij hiervoor dé oplossing aan te bieden. Onze bedrijfsnaam, 1BIM, staat dan ook voor één bouwwerkinformatiemodel. Wij onderscheiden ons door het aanbieden van een multidisciplinaire dienstverlening. Onze modelleurs kunnen bijvoorbeeld ook de
Hoe ziet jullie toekomst eruit? Momenteel hebben wij een bouwkundige modelleertak en daarnaast bieden wij BIM-coördinatie en BIM-management aan. Al onze diensten hebben één ding gemeen: ons werk draait voor 75 procent om de mens achter de verschillende schakels in de keten. Daarin willen wij vertrouwen opbouwen in de markt. In de praktijk betekent dit dat wij écht willen begrijpen wat alle partijen doen en tegen welke uitdagingen ze aanlopen. Op dit moment geef ik hier invulling aan door veel te netwerken. Naast de contacten die ik in de bouwsector heb, ga ik regelmatig naar vakbeurzen. Tegelijkertijd ben ik volop met opdrachten bezig. Hierin is het even zoeken naar de juiste balans. Ik verwacht dat ons bedrijf over een paar jaar zo staat zoals ik het voor ogen heb: een gevestigde BIM-partner die alle schakels in de keten van A tot Z ontzorgt.
www.1bim.nl <
‘Een gebouw wordt twee keer gebouwd, één keer digitaal en één keer in het echt. Dat digitale deel, daar zijn wij expert in‘
‘We onderscheiden ons door het aanbieden van een totaalconcept‘
Je hoort het vaak achteraf: het bouwbudget is overschreden, de eindgebruikers zijn teleurgesteld omdat ze iets anders hadden verwacht, veel miscommunicatie. Volgens oprichter, ondernemer en bouwkundige Helena Spits van Bouwzorg Fryslân kan dat anders. Door een betere communicatie en de juiste bouwbegeleiding is er minder stress en een kortere bouwperiode, zijn er minder extra bouwkosten en zijn er tevreden eindgebruikers. Op dat gebied heeft Bouwzorg Fryslân een schat aan ervaring. Veel van die kennis is gebundeld in ‘Het BouwJourna(a)l’, een boek in de vorm van een journal, een onlineprogramma, blogs en een podcast over verbouwen. ‘Mijn huis, mijn verbouwing’ heet het nieuwe concept. Het is gericht op de particuliere huizenbezitter, maar ook de bouwprofessional kan er baat bij hebben. Fotografie door Danielle van Dongen
Helena Spits heeft meer dan dertig jaar ervaring in de bouw. Als tekenaar en projectleider werkte ze bij architectenbureaus en zeven jaar voor woningcorporatie Elkien, waar ze opzichter
en projectleider was bij grote onderhoudsprojecten vanaf planontwikkeling tot en met de oplevering. Spits: “Met al die ervaring richtte ik Bouwzorg Fryslân op. We slaan de brug tussen
bouwprofessional en bewoners en ondersteunen daarmee het bouwproces en de planning. Onze bouwbegeleiders zijn niet bang om niet wenselijke antwoorden te geven en ze zijn flexibel en snel inzetbaar.”
Die snelle inzet bleek hard nodig en niet alleen bij coöperaties. Spits constateerde dat particulieren in allerlei valkuilen stappen tijdens de bouw of verbouw van hun huis. “Ik wilde hier in eerste instantie een boek over schrijven. Het moest vooral gebruiksvriendelijk en makkelijk zijn, dus maakte ik er een journal van. Daarin kun je het hele bouwproces doorlopen, uitschrijven, uittekenen en afspraken vastleggen. De kern is eigenlijk een soort opzichtersboek met afspraken, meer- en minderwerk, acties en vragen. Als een werkboek, dagboek en naslagwerk.” De illustraties maakte Spits zelf. “Het is een robuust journal met een stevige kaft zodat je het op een bouwplaats kunt inzetten. Hoe intensief je zoiets wilt gebruiken in de communicatie met de aannemer is aan jezelf, maar het is een houvast.”
Naast dat Spits zoveel mensen ziet worstelen met hun verbouwing, weet ze ook hoeveel druk er op de bouwsector ligt vanwege de verduurzaming en gebrek aan personeel. “Behalve dat de materiaalleveringen lang duren en de kosten zijn gestegen, krijgen aannemers zoveel offerteaanvragen dat ze daar, als de klant niet duidelijk is, onmogelijk een helder antwoord op kunnen geven. Als je goed weet wat je wilt, kan een aannemer gericht reageren en aan de verwachtingen voldoen. Daarom heb ik deze methode gemaakt zodat er een bouwplan is. Dit gaat van tekeningen en omschrijvingen tot aan huishoudelijke afspraken. Laat je de bouwvakkers gebruik maken van je eigen toilet of wil je een dixie in je tuin? Dat moet duidelijk zijn. Aannames zijn snel gemaakt. Verbouwen is zoveel makkelijker met een goede voorbereiding en een eigenaar
die de regie neemt. Huiseigenaren en bouwers begrijpen elkaar dan beter, dat scheelt een hoop gedoe.”
Het journal en online platform zijn 14 oktober gelanceerd op de Beurs Eigen Huis in Utrecht. Bouwzorg Fryslân hoopt er zoveel mogelijk mensen mee te ondersteunen en meer begrip te krijgen voor bouwprofessionals. “Het is mijn missie om honderdduizend mensen te helpen met succesvol verbouwen. Met deze toegankelijke tools zou dat wel eens kunnen lukken.” < www.bouwzorgfryslan.nl www.mijnhuismijnverbouwing.nl
SLTN CEO en oprichter Eugène Tuijnman, vertelt vanuit standplaats Hilversum over de huidige trends binnen de IT. Stijgende kosten, toenemende complexiteit en schaarste van personeel zijn pijnpunten waar praktisch elke onderneming tegenaan loopt. Met ca. 600 professionals, ruim 1.400 klanten en 200 miljoen jaaromzet is SLTN een van de grotere IT-ondernemingen van ons land. De focus ligt op enerzijds de techniek zoals Datacenters en anderzijds op data en applicaties.
“We zijn vrij breed actief in lokale en rijksoverheid, industrie, gezondheidszorg – zorginstellingen maar ook alle academische ziekenhuizen – en financiële industrie. Via drie divisies gaan we naar de markt: producten (hardware, software), services (projecten en managed services) en professional services (detachering). Binnen die divisies hebben we gespecialiseerde units (practices): werkplek, networking, datacenter & Cloud, security en BTS (Business transformation services; applicaties, data, AI).
SLTN-werknemers zijn primair specialisten. Specialisme is een van onze drie pijlers. De ander twee, flexibiliteit en lange termijn relaties, maken onze positionering aan de markt helder.”
Waarom kiezen organisaties voor SLTN?
“Vanwege onze aanpak, reputatie en kennisniveau en de “klik” moet er zijn natuurlijk. In alles wat we doen hebben we de hoogste status qua certificering en kwaliteitsnormen. Teams worden kennis-gedreven samengesteld. Voor een netwerk-project heb je andere mensen nodig dan voor een datacenter-project.
De huidige trend bij MKB+ en mid-market is het uitbesteden hun IT systemen. Hoe hou je computersystemen toekomstbestendig en operationeel? En wie gaat dat doen? IT is voor veel organisaties te complex geworden; de ontwikkelingen gaan te snel en het gaat hun boven de pet. En de toenemende aansprakelijkheid, denk aan wet- en regelgeving, komt daar nog eens bovenop.
Cyber security en Data-veiligheid hebben prioriteit, maar hoe pak je dat aan? Een machinepark dat tien jaar geleden state-of-theart was moet mechanisch blijven draaien en dat lukt met periodiek onderhoud. Een vergeten software update kan een potentieel lek zijn en daarmee een ingang voor een cyber attack.
Door Corona ‘moet iedereen ook buiten kantoor kunnen werken’. Het is de huidge realiteit maar er zit veel tegenstrijdigheid in. Bijvoorbeeld juridische aspecten, bereikbaarheid, ontsluiting van data, snelheid, veiligheid en noem maar op.
SLTN biedt naast diepgaande kennis de (ingerichte en aangekoppelde) apparatuur aan via een prijs-per-gebruik systeem. Vergelijkbaar met een leaseauto-product. Banken worden steeds voorzichtiger, rente stijgt en het is steeds lastiger voor ondernemers om krediet te krijgen. Met een duidelijke kosten/baten afspraak weet een organisatie wel waar ie aan toe is. Daarnaast houden wij hard- en software up-to-date en ontzorgen daarmee enorm.”
Zijn dergelijke onderhoudscontracten een trend?
“Ja. De CFO (Chief Financial Officer) heeft hier een belangrijke stem. Cijfers spreken toch duidelijke taal. Zeker als de aansprakelijkheden worden uitgesproken. Zodra IT als cruciaal wordt gezien, volgen er snel strategische en praktische stappen. Uitbesteding van IT is dan het toverwoord. Zeker omdat aanbevelingen om te investeren met argusogen worden bekeken.
SLTN maakt onderscheid tussen technische IT en functionele IT (data en applicaties). Wij zorgen dat alles veilig is en blijft draaien zodat een organisatie zich kan richten op de core-business. Ook belangrijk: schaalbaarheid, om te groeien als dat gewenst is.”
Waar kunnen de bedrijven met bovengenoemde pijn en vragen naartoe?
“De doelgroepen die Kijk op Groot Amsterdam en Kijk op Noord Holland Noord lezen hebben vaak de perfecte maat om hun IT (bij ons) uit te besteden. Denk aan organisaties vanaf 50 tot 300 geautomatiseerde werkplekken. Kijk op sltn.nl/referenties-2/ om een idee te krijgen.” <
‘In alles wat we doen hebben we de hoogste status qua certificering en kwaliteitsnormen‘
Op 1 januari 2021 nam Gerda van der Singel het stokje over van de gevestigde orde bij het meer dan 100 jaar oude familiebedrijf Miedema Bouwmaterialen in Leeuwarden. “De bouwsector is het laatste decennium volop in beweging,” constateert zij. “We zien een duidelijke verschuiving richting circulair bouwen. Redenen te over dus voor een brede oriëntatie op biobased bouwmaterialen.” Ondernemend Friesland in gesprek met directeur Gerda van der Singel, adviseur biobased bouwen Gertjan Bruins en manager renovatie Paul Hoekstra.
Wat wordt verstaan onder biobased materialen?
Gertjan Bruins: “Biobased bouwmateriaal bestaat uit hernieuwbare en door de natuur voortgebrachte grondstoffen. Een paar voorbeelden van dergelijke materialen zijn hout, kurk, wol, katoen, bamboe en reststromen van de landbouw zoals stro, vlas en hennep. Deze materialen kunnen, al dan niet in bewerkte vorm, worden gebruikt in biobased bouwmaterialen om daarmee circulair te bouwen.”
cruciaal. Waar mogelijk intensief samenwerken met ketenpartners om daarmee kleine stapjes te maken. Als je dan na verloop van tijd omkijkt, blijkt dat die vele kleine stapjes samen toch een behoorlijke stap hebben betekend. De bouw staat niet bekend als bijzonder progressief en dat is begrijpelijk. Tenslotte praat je niet over een broodje hamburger. Dus moet je ze laten zien dat natuurlijke materialen voor een beter binnenklimaat en beter te reguleren vochthuishouding zorgen. Voorwaarde is dat de biobased materialen voldoen aan het bouwbesluit en duidelijk gecertificeerd zijn, om eventuele twijfels bij een aannemer weg te nemen.”
Welke deelmarkten onderscheiden jullie daarbij?
Waarom uitbreiden met biobased bouwmaterialen?
Gerda van der Singel: “Miedema Bouwmaterialen heeft zijn roots in het hout; dat maakt onderdeel uit van ons bestaansrecht. Wij voelen het als onze verantwoordelijkheid om meer de nadruk te leggen op circulariteit en dat betekent meer biobased materialen. Ten aanzien van hout zijn onze experts gepokt en gemazeld, maar op het gebied van biobased komen wij (nog) kennis tekort. Dat was voor ons reden om Gertjan Bruins ‘in te vliegen’. Bruins is adviseur biobased bouwen. Hij gaat ons helpen bij de ontsluiting van de biobased materialenmarkt en het aanjagen van deze keten.
Daarnaast wordt Paul Hoekstra als Manager Renovatie bij Miedema verantwoordelijk voor oplossingen ten aanzien van de verduurzaming van de bestaande woningvoorraad.”
Hoe willen jullie die keten aanjagen?
Paul Hoekstra: “Met kleine stapjes; kennisoverdracht en voorlichting zijn daarbij
Bruins: “De nieuwbouw en de bestaande (woning)voorraad. In de nieuwbouw is er een trend richting biobased materialen. Niet in de laatste plaats doordat overheden vanaf 1 januari 2023 verplicht zijn om circulariteit in al hun aanbestedingen mee te nemen.
De grootste uitdaging echter zit hem in de verduurzaming met biobased bouwmaterialen van de bestaande woningvoorraad, waar sprake is van een grote diversiteit aan bouwstijlen, bouwmethodes en types woningen. Dat vergt naast een gedegen productkennis heel veel creativiteit. Voor een wijk met rijtjeshuizen kan een aannemer een vaste workflow ontwikkelen, maar een negentiende-eeuws monumentaal huis verduurzamen is heel andere koek.
Gerda van der Singel: “Het ‘Ei van Columbus’ bestaat niet in de bouw, maar blijven zitten en niets doen is geen optie want, en dan kom ik terug op die uitspraak van mijn vader: ‘Een stilstaande auto kun je niet besturen’.” <
‘Blijven zitten en niets doen is geen optie‘GERDA VAN DER SINGEL VAN MIEDEMA BOUWMATERIALEN:
Dat de wereld voor grote uitdagingen staat is een cliché, maar daarom niet minder waar. Alleen al het snelgroeiende tekort aan veilig en schoon water vraagt om innovatieve oplossingen. Van sanitatie tot drinkwater en van huishoudens tot industrie; hoe we omgaan met het schaarse water zal wereldwijd drastisch moeten veranderen. Processen moeten efficiënter worden en circulair. In Nederland worden daarvoor tal van opmerkelijke innovaties ontwikkeld. Maar het traject van idee naar (internationale) markt is doorgaans lang. Water Alliance kan van doorslaggevende betekenis zijn om dát proces te versnellen. De organisatie heeft daarvoor niet alleen de kennis in huis, maar ook het (internationale) netwerk. En daar ligt óók een kans voor het mkb in Noord-Nederland. Directeur Hein Molenkamp legt uit.
Wereldwijd hebben ongeveer 780 miljoen mensen geen toegang tot veilig drinkwater. En ook industrieën, landbouw en zeker ook overheden kampen in toenemende mate met watertekort. Goed dus dat er Nederlandse bedrijven zijn die daar iets aan willen doen. Overigens niet alleen binnen de watersector, zegt Molenkamp. “De Nederlandse watersector is in de wereld absoluut een voorbeeld van hoe je innovatief kunt zijn. Maar gelukkig wordt ook in de food industry, de agrarische sector en zeker ook bij de overheid de urgentie alom gevoeld. Die partijen koppelen wij aan elkaar.”
Nieuwe technologieën ontwikkelen is vaak een proces van vele jaren, zo vertelt de directeur. En wanneer een innovatie dan écht klaar is voor de markt, vergt het weer een heleboel expertise om innovaties ook daadwerkelijk verkocht te krijgen in diverse landen. “Dat zijn vaak trage en vooral kostbare processen”, zegt Molenkamp, “maar wij hebben de kennis en de infrastructuur om hiermee het Nederlandse mkb in een stroomversnelling te brengen.”
De WaterCampus Leeuwarden, waar Water Alliance is gevestigd, biedt daarvoor tal van faciliteiten. Molenkamp: “Op het gebied van
kennis is Wetsus, European centre of excellence for sustainable water technology, vermaard. En via het Centre of Expertise Water Technology (CEW) - hét kennis- en innovatiecentrum voor toegepast onderzoek en productontwikkeling op het gebied van watertechnologie - kunnen bedrijven de kennis van Hbo-studenten inzetten. Dan hebben we nog het Waterapplicatiecentrum (WAC). Bedrijven kunnen hiervoor korte of langere tijd gebruik maken van een volledig ingericht laboratorium, zonder dat men hier grote investeringen voor moet doen.”
Volgens Molenkamp biedt de WaterCampus met al haar faciliteiten, maar ook het geheel van aangesloten kennisinstellingen en bedrijven een wereldwijd vermaard innovatie ecosysteem. “Dat gaat best ver”, aldus Molenkamp. “Wie bijvoorbeeld wil opschalen van een laboratoriumsituatie naar een grotere proefopstelling kan terecht bij een van de vele demosites die we hebben. Er zijn diverse locaties waar bedrijven op tal van gebieden innovaties kunnen uitproberen en ook kunnen tonen aan potentiële klanten. Verder is één van de grootste uitdaging het vinden van zogenaamde ‘launching customers’. Eerste klanten die bereid zijn als eerste over de brug te komen en een innovatie te omarmen. Wij
zitten daar nationaal en internationaal bovenop en proberen waar het maar kan om die vraag te koppelen aan het aanbod.”
Mede dankzij het netwerk van de Water Alliance en soms gesteund door overheidssubsidies wisten veel leden van de Water Alliance al prachtige voorbeeldprojecten te draaien in Nederland en internationaal. "Een mooi voorbeeld is de Blue Elephant van Jotem
Waterbehandeling uit Vriezenveen”, zegt Molenkamp. “Zij hebben een kleinschalige unit ontwikkeld voor het zuiveren van afval- en rioolwater in buitengebieden. Defensie gebruikt dat al voor militairen in het veld. Er is samengewerkt met tal van bedrijven, waaronder Van Remmen uit Wijhe en uiteindelijk zag Waterschap Vechtstromen veel mogelijkheden en besloten zij 250.000 euro te investeren in de doorontwikkeling. Dit kan ook internationaal heel interessant worden.”
Hein Molenkamp geeft uitleg tijdens rondleiding over de WaterCampus Leeuwarden‘Nieuwe technologieën ontwikkelen is vaak een proces van vele jaren‘
Grodal Expeditie B.V. is een volledig onafhankelijke Expediteur en een gecertificeerd douane-vertegenwoordiger. Grodal is ruim 25 jaar actief en vanaf de start van de onderneming al gevestigd in Veendam. Grodal onderscheidt zich door de deskundigheid met betrekking tot de douaneformaliteiten, de know how van het gehele logistieke proces en de stelregel: afspraak is afspraak.
• Grodal staat voor kwaliteit.
• Grodal heeft een enorm netwerk van agenten wereldwijd.
• Grodal heeft ook een logistiek adviserende rol richting zijn klanten.
• We zijn dan ook zeker een dienstverlenend bedrijf in de brede zin van het woord!
• Verder is Grodal volledig onafhankelijk en kiest steeds lokale partners die voor het betreffende traject optimaal presteren. Wij voeren de regie over een logistieke keten en kiezen voor u de meest efficiënte wijze van vervoer.
• En als douane-vertegenwoordiger en AEO gecertificeerd bedrijf kunnen wij ook alle douaneformaliteiten voor u afhandelen.
Over internationaal gesproken: een ander mooi voorbeeld is de samenwerking van de bedrijven Desah en Landustrie uit Sneek met de bedrijven Jotem en NX Filtration (Enschede). In de wijk Oceanhammen in de Zweedse stad Helsingborg realiseerde deze Fries-Overijsselse combinatie ‘Recolab’, een decentrale afvalwaterzuivering, waarbij mest, biogas en warmte wordt teruggewonnen. Molenkamp: “Een prachtig project van vier bedrijven die allen lid zijn van Water Alliance. Met hun project wonnen ze bij de Global Water Awards de titel ‘Wastewater Project of the Year’.”
Er zijn meer voorbeelden: in Leeuwarden kon bedrijf Hydraloop Systems in de startup-fase hun binnenhuis unit voor het circuleren van grijs water in een nieuwe woonwijk plaatsen. Dat én het winnen van de WIS-Award (innovatieprijs van de Water Alliance, red.) gaf het bedrijf vleugels. Inmiddels heeft Hydraloop een wereldwijde verkooporganisatie opgetuigd en rollen de bestellingen uit vele landen binnen. Molenkamp: “Zij produceren bij Technologies Added in Emmen; dat is dan weer goed voor de werkgelegenheid in Drenthe.”
Een recente winnaar van diezelfde WIS-Award is het bedrijf Ferr-Tech uit Meppel. Molenkamp: “Zij hebben een proces ontwikkeld waarmee Ferraat (VI) stabiel en houdbaar wordt voor industrieel gebruik. Ferraat(VI) staat al lang bekend als de sterkste oxidant voor waterbehandeling van (industrieel) afvalwater. Het is in tegenstelling tot veelgebruikte chemicaliën voor waterzuivering, milieuvriendelijk en biologisch afbreekbaar, maar het was tot voor kort niet mogelijk om het
stabiel en houdbaar te produceren. Met de innovatie FerSol van Ferr-Tech kunnen Industriële processen duurzamer en energiezuiniger worden en ook meer circulair.”
Tot slot nóg een voorbeeld: Wafilin Systems uit Leeuwarden. Molenkamp: “Zij slaagden er bij aardappelverwerker Avebe in Groningen in om eiwitten te concentreren uit aardappelproceswater. Een mooi voorbeeld van hoe je met watertechnologie industrie en landbouw meer circulair kunt maken.”
Molenkamp benadrukt dat ‘zijn’ Water Alliance een laagdrempelige alliantie wil zijn, dat vertakt is tot in alle regio’s van Nederland. “Dat klopt. Wij zitten zelf op de WaterCampus Leeuwarden, maar we werken nauw samen met tal van organisaties en overheden in de Randstad, waaronder ministeries. Onze leden
zitten overal verspreid in alle Nederlandse regio’s; dat zie je al aan de voorbeelden die ik eerder noemde.”
Samenwerking mag ook niet worden vertraagd door landgrenzen, zo stelt de directeur. “We zijn graag de internationale springplank voor het mkb om hun export aan te jagen. Als Water Alliance werken we daarvoor bijvoorbeeld samen met clusters wereldwijd. Zo hebben we direct toegang tot de netwerken van clusters in vele Europese landen, maar ook daarbuiten, zoals uit uit Israël, de VS, Singapore, Zuid-Korea, Canada en China.”
Ook weten internationale bedrijven de WaterCampus zélf steeds beter te vinden, zo leren we. “Een mooi voorbeeld is het Australische Clean TeQ Water”, zegt Molenkamp. “Zij hebben besloten om zich te vestigen op WaterCampus Leeuwarden, met als doel de Europese markt te bedienen. Dat doen ze omdat ze onder de indruk waren van het hele ecosysteem dat hier is. Wij vinden het mooi dat dit soort bedrijven voor Nederland kiezen, maar andersom willen wij bedrijven uit de Nederlandse regio’s ook helpen om met dit soort contacten andere markten aan te boren. Voor wie geïnteresseerd is: de koffie staat altijd klaar, maar een telefoontje is óók zo gepleegd.”
www.wateralliance.nl www.watercampus.nl <
Roy Rosink, Process & Sales engineer bij Jotem Waterbehandeling uit Vriezenveen legt tijdens de WIS-award de voordelen uit wat zijn innovatie ‘Blue Elephant’.
Een dak is zoveel meer dan een waterdichte afdekking. Met de fors gestegen energieprijzen is de isolatiewaarde van het dak steeds belangrijker. Wordt voldoende warmte vastgehouden om de ruimtes eronder comfortabel te laten zijn tijdens herfst en winter? En andersom, houdt het de ruimtes eronder voldoende koel in de zomer?
Daarnaast is het dak vaak erg geschikt om zonnepanelen te plaatsen en daarmee te voorzien in de eigen energiebehoefte. Peter Riezebos, directeur van het sterk groeiende Daktec: ‘Wij zien het dak steeds meer de vijfde gevel worden als gevolg van de energietransitie. Laat dit dan ook aan deskundigen over.’
‘Onze kracht is dat we met de opdrachtgever meedenken en op zoek gaan naar een passende oplossing. Nu komen we regelmatig daken tegen waar lekkages zijn, maar waar toch zonnepanelen op zijn aangebracht. Het dak had eerst gerenoveerd moeten worden. Dan gaat alles er weer van af en ben je veel meer aan kosten kwijt. Ook hier geldt: goedkoop is duurkoop.’
Daktec beschikt over jarenlange ervaring in daktechniek. Eén van de huidige Daktec bedrijven was aanvankelijk een zelfstandig bedrijf en werd later onderdeel van de Breman Groep Nederland. Riezebos: ‘In 2020, ik was in 2019 als interim-directeur ingestapt, besloot Breman Groep Nederland het dakdekkersbedrijf te verkopen. Uiteindelijk kon
ik het bedrijf kopen en werd ik eigenaar. Dat ik de Breman Groep goed kende heeft zeker mede een rol gespeeld. Als 15-jarig jochie begon ik er te werken bij Breman Centrale Diensten en heb dat vele jaren gedaan. De cultuur van hard werken en rentmeesterschap die ik er aantrof trok mij aan. Toen ik in 2019 terugkeerde bij Breman voelde dat nog steeds goed. De Breman Groep is nu een partner waarmee Daktec graag samenwerkt zoals bij daken waar zonnepanelen op worden aangebracht.’ In de periode tussen 2007 en 2019 deed Riezebos ervaring op in de commerciële wereld en als ondernemer. Voor Daktec ziet Riezebos volop uitdagingen zoals de sterke groei in goede banen leiden, proactief en innovatief zijn en partnerschappen aan gaan. ‘Alleen kun je veel, samen kun je veel meer.’
‘Wij zijn een belangrijke partner voor het realiseren van energie neutrale woningen en gebouwen‘
Riezebos is tevens bestuurder van Vebidak, de bracheorganisatie van bitumineuze en kunststof dakbedekkingsbedrijven, met innovatie in zijn portefeuille. Riezebos: ‘Daktec is aangesloten bij Vebidak. Dat biedt onze klant extra zekerheid en garantie op het door ons geleverde werk. Er wordt uitsluitend gewerkt met kwalitatief hoogwaardige materialen en de hoogste standaarden voor werk en controle. Dit vanuit onze kernwaarden duurzaam, deskundig, betrouwbaar en verantwoordelijk. We zijn landelijk actief vanuit onze vestigingen in Zwolle, Drachten, Meppel en Harderwijk. We richten ons op de particuliere en zakelijke
markt. Daar doet Daktec zaken met vastgoedeigenaren zoals bedrijven en gemeenten. Er ligt nog zoveel m2 plat dak van zo’n 30 jaar oud of ouder dat aangepakt moet worden, daar gaan we samen met onze renovatiepartners graag mee aan de slag. Hier is voor de eigenaar veel (energie)winst te halen. Overigens is bij onze vestiging Meppel ook het hellend dak en het zinkwerk in goede handen.’
Daktec Bewust Groen is de jongste ontwikkeling binnen Daktec. ‘Daarmee zetten we vol in op groendaken. Een groen dak vangt water op, biedt voedsel voor insecten en werkt verkoelend in de zomer. Groene daken dragen bij aan een gezonde en prettige leefomgeving. Groenaken zijn niet meer weg te denken uit onze dagelijkse werkzaamheden. Zo dragen we bij aan de klimaatopgave.’ Daarnaast zorgen duurzaamheid en circulariteit voor nieuwe uitdagingen. Riezebos: ‘De oude daken van vroeger zijn niet te recyclen. We kijken nu hoe we de dakopbouw zo kunnen maken dat de materialen van iedere laag weer hergebruikt kunnen worden. Overigens is bij een goed aangelegd dak hergebruik voorlopig niet aan de orde. Met bitumen kun je twee keer overlagen. Zo kan je met het dak wel tot 90 jaar
vooruit.’ Riezebos legt uit dat bitumineuze dakbedekking zijn voorkeur heeft en uiteindelijk ook een duurzame keus is. ‘Dit komt mede doordat daken steeds meer gebruiksdaken worden. Daarmee bedoel ik dat ze beloopbaar moeten zijn, bijvoorbeeld om de zonnepanelen schoon te maken en te onderhouden. Dan is kunststof en EPDM toch kwetsbaarder doordat bij PVC de weekmakers er onder weersinvloeden langzaam uitgaan. De kans op lekkage wordt groter. Daarbij, ik gaf het al aan, kun je bitumen meerdere keren overlagen.’ <
‘Daktec
Elke twadde freed fan de moanne fiere wy Fryske Freed! It doel? It Frysk sichtberder en hearberder meitsje rûnom yn de provinsje en dêrbûten en minsken oanmoedigje it Frysk faker te brûken.
Dêrom roppe wy partikulieren en yn it bysûnder bedriuwen en organisaasjes op om op Fryske Freed wat ekstra’s yn it Frysk te dwaan en dat ek sjen te litten en te dielen mei oaren. Tink dêrby oan Fryske berjochten op social media, in groep kollega’s dy’t op Fryske Freed allinnich mar Frysk mei-inoar praat of op Fryske Freed in nij Frysk wurd yn de app-groep fan de saak.
Kinst fansels ek tinke oan in begroeting yn it Frysk, it jaan fan koarting of in fergees drankje as in klant wat yn it Frysk by dy bestelt. It is hiel maklik, alles kin! Wês kreatyf en diel it mei ús fia #FryskeFreed!
Wy fan Praat mar Frysk litte op Fryske Freed (en op alle oare dagen) ek op allerhanne manieren fia ús social media-kanalen sjen wat der al sichtber is yn it Frysk: moaie Fryske teksten op bedriuwsauto’s of buskes, bedriuwen dy’t yn it Frysk advertearje of oare sichtbere Fryske teksten op gevels, buordsjes yn de tún en gean sa mar troch.
Dêrneist sette op Fryske Freed in bedriuw of organisaasje yn de skynljochten dy’t wat spesjaals docht mei it Frysk en diele wy de aktiviteiten, ideeën en berjochten fan elkenien dy’t wat docht op #FryskeFreed. Dogge jim ek mei?
Ideeën?
Hasto of hawwe jim ideeën of wolle jim al wat mei ús diele? Stjoer ús in berjocht fia praatmarfrysk@gmail.com of lit it ús witte fia ús social media-kanalen:
• Instagram: https://www.instagram.com/ praat_mar_frysk/
• Twitter: https://twitter.com/praatmarfrysk
• Facebook: https://www.facebook.com/ PraatmarFrysk/ <
Vrouwen met een overdaad aan blinkende juwelen, krijgers met polsstoksperen en opgeschoren haar. Gewelddadige vetes tussen clans. Een landschap waar een uitzonderlijk hoog aantal kastelen, kerken en kloosters de horizon domineerde. In Vrijheid, Vetes, Vagevuur komt de eigenaardige wereld van middeleeuws Tota Frisia tot leven.
Een van de blikvangers in de tentoonstelling is een middeleeuwse blijde. Deze enorme katapult torent in de tentoonstellingszaal boven de bezoekers uit. Studenten en docenten van ROC Friese Poort in Sneek maakten de nauwgezette reconstructie van het enorme middeleeuwse wapentuig speciaal voor de tentoonstelling. Onder leiding van Sebastiaan Pelsmaeker van ARRE Remaining History is de katapult zo historisch correct mogelijk gereconstrueerd. De uiteindelijke slingerblijde heeft een grondoppervlakte van 6 x 4 meter en een maximale hoogte met werparm van 7,5 meter. <
Voordat de blijde werd overgedragen van de werkplaats in Sneek aan het Fries Museum in Leeuwarden moest er natuurlijk eerst even getest worden. Weten hoe dat ging? Bekijk dan de video op friesmuseum.nl/blijde.
Evenement organiseren met een cultureel tintje? Op de mooiste locatie van Leeuwarden komt uw vergadering, presentatie, borrel of diner nóg beter uit de verf. Kijk voor de mogelijkheden op friesmuseumzakelijk.nl.
Het zwaard van een reus De blijde is niet het enige gigantische middeleeuwse wapen dat in de tentoonstelling te zien is. Ook het échte zwaard van de beruchte Grutte Pier is in Vrijheid, Vetes, Vagevuur te bewonderen. Het zwaard van Pier Gerlofs Donia is maar liefst 2 meter 13 lang en weegt 6,6 kilo. Met het gevaarte zou Pier hebben gestreden voor de vrijheid van Friesland. In het AVROTROS-programma Historisch Bewijs werd bewezen dat het zwaard inderdaad uit de middeleeuwen komt en in de strijd gebruikt is.
De tentoonstelling Vrijheid, Vetes, Vagevuur: de middeleeuwen in het Noorden is nog te zien t/m 7 mei 2023. Reserveer een kaartje of kijk voor meer informatie op friesmuseum.nl.
u inspireren door de allure van dit Werelderfgoed. Voel de historie.
van het prachtige uitzicht. Bij het Woudagemaal komt elke vergadering ‘op stoom’.
unieke locatie voor vergaderingen, presentaties of andere zakelijke bijeenkomsten. De twee uitstekend uitgeruste vergaderruimtes, voorzien van moderne apparatuur en WiFi, bieden plaats aan groepen van 5 tot 100 personen.
Met Gianni Versace Retrospective komt een van de meest invloedrijke couturiers ooit tot leven in het Groninger Museum. In een kleurrijke en gewaagde tentoonstelling neemt de excentrieke Italiaanse modeontwerper je mee in de wereld van extravagante kleding en uitbundige catwalkshows waarin mode, pop en design op spectaculaire wijze samenkomen. Nog nooit eerder zijn er zoveel objecten uit zijn collecties en leven tentoongesteld als in het Groninger Museum; te zien van 3 december 2022 tot en met 7 mei 2023.
Een van de hoogtepunten is het ontwerp van That Dress, de jurk die Liz Hurley droeg tijdens de première van Hollywoodfilm Four Weddings and a Funeral. Een creatie van Gianni Versace: een zwarte zijden jurk met aan weerszijden grote gouden veiligheidsspelden.
De jurk is volgens de curatoren van deze tentoonstelling, Gianni Versace-experts Karl von der Ahé en Saskia Lubnow, hét kledingstuk om de impact van Gianni Versace als ontwerper te illustreren. Een van de andere hoogtepunten uit de tentoonstelling is de catwalk waarop de belangrijkste looks uit de Freedom collectie uit 1991 te zien zijn: de modeshow die supermodellen Cindy Crawford, Naomi Campbell, Linda Evangelista en Christy Turlington wereldberoemd maakte.
Naast couturestukken laat Gianni Versace Retrospective met boeken, campagnebeelden en andere objecten de veelzijdigheid en impact van de Italiaanse modeontwerper zien. De tentoonstelling is opgebouwd rond zijn bronnen van inspiratie. Iedere tentoonstellingszaal heeft een eigen, unieke aankleding. Zo is er een ruimte die de Amerikaanse popcultuur van de jaren negentig
eert, met muziek van Elton John en werk van Andy Warhol. Warhol was een grote inspiratiebron voor Gianni Versace. Hij ontwierp bijvoorbeeld een op Warhol geïnspireerde popart-jurk, met de beroemde zeefdruk op de stof, die ook te zien zal zijn.
De tentoonstelling laat ook zien hoe uitzonderlijk creatief Gianni Versace tot zijn dood in 1997 was; een pionier in de modewereld. Hij doorbrak het traditionele man-vrouw beeld door kleding voor beide seksen te ontwerpen en seksualiteit en macht in zijn creaties te verwerken. Zijn openlijke homoseksualiteit maakte hem een belangrijk persoon binnen de LGBTQ-beweging. Bovendien speelde hij een grote rol in het zelfbewustzijn van vrouwen door hun lichaam niet te verhullen.
De kracht van media begreep Gianni Versace bovendien als geen ander. Hij legde het fundament voor de rol van influencers van nu. In plaats van modejournalisten zette hij beroemdheden tijdens zijn shows front row. Hij liet ze bovendien outfits dragen op rode lopers en tijdens optredens. Rapper 2Pac droeg
regelmatig zijden blouses van Gianni Versace bij optredens en trad ook op tijdens Gianni Versace’s modeshow in Milaan in 1996.
Gianni Versace en Alessandro Mendini: tijdgenoten De Italianen Gianni Versace en Alessandro Mendini, de architect van het Groninger Museum, waren tijdgenoten. Het is heel aannemelijk dat zij elkaar gekend hebben. Ze werkten allebei in Milaan in de jaren tachtig en negentig. Bovendien is het bekend dat Gianni Versace ontwerpen van Mendini bezat. Zo werden er in 2005 een aantal objecten geveild uit Versace’s woning in New York, waaronder twee glazen vazen van Mendini. <
Deze winter presenteert het Drents Museum Sterven in schoonheid - De wereld van Pompeï en Herculaneum. In deze grote archeologietentoonstelling staat het rijke leven vóór de allesverwoestende uitbarsting van de Vesuvius centraal. Meer dan 100 kunstschatten uit Italië tonen aan hoe belangrijk schoonheid was voor de Romeinen. Te zien zijn persoonlijke voorwerpen zoals kostbare sieraden en glaswerk, maar ook de imposante fresco’s, fonteinen en beelden waarmee ze huizen, tuinen en openbare gebouwen decoreerden.
De Romeinen waren van mening dat schoonheid en kunst goed waren voor de mens. Hun huizen, tuinen en straten stonden vol met de mooiste beelden en schilderingen. Zo ook in de havensteden Pompeï en Herculaneum. Hier komt op 24 oktober 79 na Christus het leven abrupt tot stilstand door een uitbarsting van de vulkaan Vesuvius. Ze worden de best bewaarde steden uit de Romeinse tijd. De tentoonstelling laat aan de hand van kunstschatten afkomstig uit beide steden zien hoe de Romeinen schoonheid inzetten en wat hun schoonheidsidealen waren.
De tentoonstelling voert langs drie thema´s. Het thema over persoonlijke schoonheid gaat
in op het gebruik van schoonheid als vorm van zelfexpressie. Te zien is hoe zowel rijk als arm de huizen decoreerden met kleurige schilderingen en marmeren portretten. Kunstige gebruiksvoorwerpen, zoals een gouden armband in de vorm van een slang, een met goud en lapis lazuli ingelegde drinkschaal en een zilveren spiegel tonen aan dat bij de Romeinen ook de alledaagse voorwerpen met de grootst mogelijke aandacht werden gemaakt.
Bij het thema Gemaakte schoonheid waant de bezoeker zich in de weelderige tuin van een welgestelde Romein. Fresco’s met mythologische voorstellingen, bronzen dierfiguren en mozaïeken van Nijlscènes staan opgesteld als in een geënsceneerd toneeldecor om gasten te imponeren. Pronkstuk is het witte marmeren beeld van een hert dat wordt aangevallen door twee honden.
Openbare pracht zoomt in op de kunst in de openbare ruimte, zoals badhuizen, tempels en theaters. Voor een metershoge print van het forum van Pompeï staan keizerportretten, theatermaskers en grafbeeldjes. Een deel is betaald door Rome vanwege politieke doeleinden, een deel door particulieren die hun stad mooier wilden maken.
Bij de tentoonstelling is een gratis speciale familieroute met leuke kijk- en doeopdrachten. Ook is er een uitgebreid activiteitenprogramma met onder andere lezingen.
Sterven in schoonheid – De wereld van Pompeï en Herculaneum
20 november 2022 t/m 26 maart 2023 Kaarten via www.drentsmuseum.nl/tickets
Stienstra en Van der Wal is een aannemingsbedrijf, gespecialiseerd in Waterbouw werken. Het bedrijf heeft vooral in de drie noordelijke provincies bekendheid opgebouwd met degelijk en vakkundig uitgevoerde werken, onder andere in opdracht van provincies, gemeenten en waterschappen. Daarnaast weten ook vele aannemers de kwaliteiten van Stienstra & Van der Wal op juiste waarde in te schatten.
Duidelijk en betrokken advies. Daar ligt onze kracht en uw kans om het verschil te maken. Wij zijn betrokken adviseurs die ervaring en visie meebrengen. Doelgericht op zoek naar kansen en inventieve oplossingen om samen succesvol te kunnen groeien.
