Ondernemend Friesland editie 4-2022 by OF BV

Op bezoek bij Lamb Weston Meijer VAN CHILI NAAR DE AFSLUITDIJK DE DROOM VAN BART ZANTMAN OP PAD MET FRIESE ZAKEN

N0 04

2022 www.of.nl

Wie bouwt zekerheid in?

Voor meer informatie: EBNBOUWADVIES.NL

kent ons wellicht van Expertise Bureau Noord. Vanuit

Met ruim 30 bouwkundige specialisten is EBN

ons specialisme schade-expertise voor verzekeraars,

Bouwadvies een breed ervaren partner om mee

volmacht houders en eigen risicodragers, zijn we doorge-

samen te werken. Onze specialismen strekken

groeid naar een volwaardig bouwkundig ingenieursbureau.

van bouwkundige adviezen t/m herbouwwaarde

Een schade-expertisebureau en een bouwkundig ingenieurs-

taxaties. Onze opdrachtgevers komen zowel uit

bureau hebben absoluut raakvlakken, maar hebben toch

het bedrijfsleven, overheden als uit particuliere

zeer verschillende disciplines. De sterk toegenomen vraag

omgeving. EBN Bouwadvies ontzorgt uw orga-

naar bouwadviezen vereist een juiste, professionele focus.

nisatie. Maar ook u, als particulier, die van de

Daarom hebben wij ons bedrijf gesplitst in Expertise Bureau

hoed en de rand wil weten. U bent van harte

Noord (schade-expertise) en EBN Bouwadvies. EBN Bouwad-

welkom op onze vestiging te Eelde.

vies is dan ook de nieuwe loot aan de stam. Een professionele organisatie waarin alle bouwadvies gerelateerde opdrachten verwerkt worden.

at doet EBN Bouwadvies? Detacheren van bouwkundig specialisten

(outsourcing) bij onder meer woningbouwverenigingen, aannemers en grote ingenieursbureaus. Berekenen van (complexe) bouwkundige calculaties ten behoeve van nieuwbouw en/of verbouw/renovatie projecten. Het uitvoeren van bouwtechnische keuringen voor de aan -en verkoop

Waarom EBN Bouwadvies? • Goede prijs-kwaliteitverhouding • Transparante werkwijze • Afspraak is afspraak • Landelijke dekking • Breed ervaren bouwkundigen

van een pand. 0 -en trillingsmetingen voor aannemers bij nieuwbouw en renovatieprojecten.

Machlaan 5 9761 TK Eelde ebnbouwadvies.nl

wij bouwen zekerheid in

Hearts

ook geen enkele notificatie. Vreemd. Toen ik vervolgens zélf belde zei de uiterst verveelde dame in een mix van Spaans, Engels en een soort van Esperanto dat er geen busje reed. Verdere toelichting niet nodig.

Ik weet niet hoe u het ervaart, maar ik geloof dat ik het post-coronatijdperk nog iets verwarrender vind dat de crisis zélf. Het is net of we collectief allemaal wat egoïstischer en lomper zijn geworden. En luier, misschien ook. Zoals de horeca, waar niemand meer lijkt te willen werken. Natuurlijk snap ik de standaardverklaringen wel; leegloop tijdens coronacrisis, andere baan gevonden, meer salaris of zekerheid gezocht, maar héy; realiseren de weglopers zich wel wat ze laten schieten? Hoe groen is het gras aan de andere kant van de heuvel nu eigenlijk? Is het nu écht leuker om de hele dag op een groot kantoor voor Ziggo de boze klanten aan het lijntje te houden, dan iedere dag ‘live’ en oog in oog nieuwe mensen te ontmoeten en mensen blij te maken? De horeca is ook een branche waar klantvriendelijkheid nog altijd als prioriteit nummer één wordt gezien. Hulde! Ik was onlangs een week op Mallorca en werd overal met een lach en met een praatje bediend, zelfs tijdens topdrukte. Hoe anders was mijn ervaring met het huren van een auto. Via vliegtickets was ik bij een bedrijf genaamd Dollar terecht gekomen. Waar je in de goede oude pré-corona-tijd zo’n 250 euro kwijt was, kostte de auto me nu 545 euro. En het was nog de goedkoopste ook. Je zou dan wel enige service verwachten. We hadden een avondvlucht, met aankomst om 22.00 uur. Onderaan de bevestiging stond met een piepkleine letter waar zelfs een bril van plus 8 geen chocola van zou kunnen maken dat we tot middernacht met een shuttlebusje vervoerd zouden worden van vliegveld naar huurauto. Maar toen we op de afgesproken plek stonden raadt u het al: geen busje. Men had mijn mail en telefoonnummer, maar ik kreeg

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

‘En nu?”, vroeg ik. Tot drie keer toe murmelde ze dat we ons moesten melden op het vliegveld bij een organisatie die ‘hard’, of ‘heart’ heette. Wetende dat dat vliegveld monsterachtig groot is en we die auto écht moesten hebben, vroeg ik: ‘Where should we go? Could you repeat that please?’ ‘I just told you: heart!’, klonk het bits. ‘Sorry, I don’t know that; how does this counter look like’? ‘Hearts, mister!’ You should know, it is world famous!’ Toen werd de verbinding verbroken. Mijn geloof in de mensheid begon af te brokkelen. Maar bij een informatiepunt in de aankomsthal wist een aardige dame me gelukkig in één minuut uit te leggen dat Dollar de prijsstunter is van Herz en dat we daar moesten zijn. Zo leerde ik tenminste die avond weer iets over de Spaanse taal. Ik wist al dat je Valencia uitspreekt als ‘Balencia’, met een slissende c achterin het woord. Leermomentje van deze avond is dus dat sommige Spanjaarden koppig de a uitspreken, waarmee ze de è bedoelen. Kortom: we kregen ons autootje met een uur vertraging via Hertz. Spreek uit als ‘hèrts’. Met de è-klank, als in: ‘hèhè, eindelijk’.

Menno Bakker HOOFDREDACTEUR

Meer lezen of reageren? linkedin.com/in/bakkermenno of op https://twitter.com/OF_nl

OF 2022-04

Colofon

Mbo Wateronderwijs in Leeuwarden is een voorbeeld voor Europa

Uitgeverij Ondernemend Friesland BV Hoofdredactie Menno Bakker

Het Centrum voor Innovatief Vakmanschap Water (CIV Water) heeft vorig jaar van de Europese Commissie voor de tweede keer subsidie toegekend gekregen om hun programma uit te breiden. Het zogenaamde Erasmus+ programma geeft mbo-studenten de kans om over de landsgrenzen ervaringen op te doen.

Bladmanagement Ed Klijnman Coverfoto Ed Klijnman Advertentie exploitatie en administratie Ondernemend Friesland BV Tussendiepen 21 9206 AA Drachten Telefoon 0512-366326 Jasper van der Sluis 06-46033589 Gerrit Landman 06-18882116 Jan Gerrit de Boer 06-40209389 Linda Rozendaal 06-41484537

32 Themaspecial

‘Watertechnologie is cruciaal, Friesland loopt daarin voorop’

Redactie NARVIC-media, met: Casper Ferwerda, Menno Bakker, Wiebrand de Boer, Tine van Knijff-van Hijum, Thea van der Schaaf, Klasina van der Werf, Willem Walda, Ingrid van Damme, Amanda de Vries en Ivo Pakvis

Friesland bestaat voor de helft uit water. Vele Friese bedrijven werken, op wat voor manier dan ook, met watertechnologie. De Nederlandse overheid ziet het thema water als één van de vijf hoogste prioriteiten voor investeringen en technologische ontwikkeling.

nieuwsberichten@of.nl Vormgeving VDS Crossmedia Drukker Scholma Druk ISSN 1383-9314 © De uitgever kan op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van informatie. Uitgever aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de schade, van welk aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebasseerd zijn op informatie uit deze uitgave. Uit deze uitgave mag na toestemming van de uitgever met bronvermelding geciteerd worden.

www.of.nl

Friezen in den Vreemde

Van Chili naar de Afsluitdijk In Friezen in den Vreemde volgt Ondernemend Friesland (OF) al meer dan vijftien jaar Friese managers, bestuurders, studenten en ondernemers in het buitenland. Zo kwamen er tientallen mooie verhalen voorbij en foto’s van arcadische landschappen en wereldberoemde landmarks. In deze editie lijkt dat allemaal samen te komen. Want deze keer maken we kennis met Frans de Haan uit Spannum. Voor Arcadis mocht hij op reis naar Chili. Maar dichterbij huis kon hij zijn expertise inzetten bij een ander wereldberoemd icoon: onze eigen Afsluitdijk.

OF 2022-04

Wouter Hooghiemster:

‘We zetten met ons bouwbedrijf in op ontzorgen’ “Ontzorgen, in een vroeg stadium van het project met de klant meedenken om verrassingen in een later stadium te voorkomen. Dat is ons visitekaartje”, aldus Wouter Hooghiemster. Elf jaar geleden stapte hij vers van de schoolbanken in het bedrijf van zijn vader, Bouwbedrijf Jan Hooghiemster in Aldtsjerk.

60 BronSnijder woninginrichting: creativiteit én vakmanschap Van een huis een thuis maken: dat is het doel van BronSnijder Woninginrichting-Aanhuis in Stiens en Heerenveen. “En dat doen we met creativiteit en vakmanschap. We hebben beide kwaliteiten in huis”, aldus mede-eigenaar Martinus Bron. “We kunnen van A tot Z de woning inrichten bij ver- of nieuwbouw. Zo willen we het thuisgevoel creëren voor de klant.”

Arbodienst Medprevent: Samen veilig & gezond Samen veilig & gezond is het motto van Medprevent. De arbodienst zit aan de Trijehoek in Lippenhuizen en biedt bedrijven maatwerk op het gebied van veiligheid en gezondheid, aldus algemeen directeur en mede-eigenaar Janneke Hoitinga. ”We luisteren naar de wensen van de klant en verkopen nooit nee.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2022-04

STEL DAT...? HELDER IN RISICO’S PERSOONLIJK IN ADVIES

Wij maken uw risico’s inzichtelijk en adviseren op maat. Altijd persoonlijk en met verstand van zaken. Van risicobeheer tot financiële dienstverlening. Voor particulier en ondernemer.

Wij zijn u graag van dienst!

www.frovdw.nl

Infrastructuur | Fysieke leefomgeving | Duurzame ontwikkeling

Dé kracht van Stuiver Project- en Procesmanagement ligt bĳ het bepalen van de juiste koers voor opgaven in de fysieke leefomgeving met de focus op het verbinden van kansen, mensen en deskundigheid. Samen werken we aan een resultaat dat bĳdraagt aan een leefbare wereld voor nu én in de toekomst.

Jetze Veldstraweg 81 | 8514 CN Ouwster-Nĳega | stuiver@stuiver.nl | +31 (0)6-51503511

Wil je ook €1000 gratis traden?

‘Focus op wat je wilt’ OF….Focus je op wat je niet wilt? Vaak horen we het laatste. Tijd is geld, dus richt je tijd en energie op wat je wél wilt. Het lijkt en open deur, toch is het nog niet zo gemakkelijk. Kom je er niet uit? Maak nu een afspraak voor een advies op maat. Kies Koers, Specialist in communicatie voor organisatie en individu. Ymkje de Vries

Contact

Prins Bernhardstraat 1a 9251 CG BURGUM 06- 1336 2669 info@kieskoers.nl www.kieskoers.nl

Ontvang voor 1 september €1.000,- subsidie: NLP Practitioner opleiding: 5 oktober Persoonlijk Leiderschap inclusief overnachting: 3 oktober Persoonlijk leiderschap zonder overnachting: 12 december NLP Business 6-daagse: 16 januari

Glasvezel

rukt verder op in Friesland Eerder berichtten we in OF al over de activiteiten van het bedrijf DELTA Fiber Netwerk (hoofdkantoor Schiedam). Zij inventariseerden welke behoefte er is om glasvezel aan te leggen op bedrijventerreinen in Bolsward, Wommels, Easterein en omliggende bedrijventerreinen in Easterwierrum, Scharnegoutum, Witmarsum en Wiuwert. Toen bleek dat de ondernemers daar wel oren naar hebben en dat er vanaf het derde kwartaal van dit jaar op deze locaties glasvezel verwacht mag worden. Een dergelijk onderzoek is nu ook uitgevoerd op de bedrijventerreinen in Sneek, zo meldt een persbericht. En ook daar is de belangstelling groot. Diana Daniël, projectmanager DELTA Netwerk: “We zijn blij te kunnen aankondigen dat er glasvezel wordt aangelegd op deze bedrijventerreinen. De behoefte aan snel en stabiel internet is ook in Sneek aanwezig.”

Sociale zelfoogsttuin in gemeente Heerenveen Gezond eten is de basis om je goed te voelen, ziektes te voorkomen en mee te doen in de maatschappij. Toch is het voor steeds meer gezinnen in Nederland niet gemakkelijk om gezonde voedingskeuzes te maken. In Nederland leven meer dan een miljoen mensen onder de armoedegrens. Gezonde voedingskeuzes zijn nog altijd duurder dan ongezond en bewerkt eten. Door deze ontwikkeling wordt het steeds lastiger voor kwetsbare gezinnen om gezonder te eten en vitaler te leven. Reden voor ondernemer Loraine Westerneng, samen met haar medeinitiatiefnemers, om voor deze grote groep mensen een sociale zelfoogsttuin op te richten. Want “winst maken en niets bijdragen aan de omgeving is onaanvaardbaar. Je hebt ook de verantwoordelijkheid om iets toe te voegen aan de regio,” aldus Westerneng. De zelfoogsttuin van Stichting Sociaal en Vitaal produceert voor 300 gezinnen meer dan 80 soorten groenten, fruit, aardappelen en kruiden. Allemaal op een natuurlijke manier. Het is de eerste zelfoogsttuin van Nederland die op deze

schaal zoveel gezinnen kan helpen. Ook werkt het initiatief samen met Voedselbank Heerenveen, waar gezinnen vers en gezond eten uit de tuin ontvangen. “De voedselbank kan vaak geen verse groenten bieden maar moet het doen met overtollige niet-verse producten die haar worden aangeboden door supermarkten.” Veel huishoudens die gebruikmaken van de zelfoogsttuin in Nieuwehorne komen niet alleen maar groente en fruit oogsten, zegt Westerneng. “Het sociale aspect is ook belangrijk. Ze komen, samen met hun kinderen, mee-oogsten, leren hoe groenten groeien en doen nieuwe contacten op. Ook zetten een aantal mensen zich nu ook vrijwillig in voor de stichting.’’ Meerdere gemeenten hebben inmiddels interesse getoond in het initiatief. “We kunnen in Friesland de structurele problemen waar veel gezinnen mee te maken hebben gewoon oplossen, maar dan moet de politiek samen met het bedrijfsleven wel haar verantwoordelijkheid nemen.”

De ondernemers en bewoners van de bedrijventerreinen ontvangen ruim voor de start van de aanleg meer informatie over de planning van de graafwerkzaamheden, zo belooft het bedrijf.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2022-04

1 ds

De Alde Mar 13 9035 VP Dronrijp T. 0517 - 23 97 97 www.feenstra-dakbedekking.nl

B.V.

sin

• onderhoud • renovatie • nieuwbouw • zinkwerk

Vooruitkijken, dat is waar AHEAD voor staat Meer informatie over onze diensten is te vinden op

www.ahead.nl

Voor ondernemers die behoefte hebben aan een betrokken adviseur

T 085 2733200 E info@ahead.nl Voorstraat 57 9291 CD Kollum

Nu ook in Leeuwarden gevestigd: Achter de Hoven 75 8933 AK Leeuwarden

Een greep uit onze diensten: • Financiële administratie

• Startersbegeleiding

• Belastingaangiften

• Ondernemingsplan

• Jaarrekening

• Bedrijfsadvies

• Tussentijdse cijfers

• Prognose

• Salarisadministratie

• Personeelszaken

Laat u door AHEAD ontzorgen!

ahead.nl

‘Mooie impuls voor Gauw’ Het college van Súdwest-Fryslân heeft ingestemd met het plan om drie nieuwe woningen te bouwen in het dorp Gauw, dit op het bedrijventerrein aan de Boeijengastrjitte 34. De initiatiefnemer wil daar drie loodsen slopen om daar vervolgens drie nieuwe woningen te realiseren. De bestaande bedrijfswoning met schuur is geschikt voor een woning met beroep aan huis. In totaal komen er in het plan dus vier woningen. “Dit plan is een mooie impuls voor Gauw.”, zegt Bauke Dam, wethouder Ruimtelijke Ordening. “Wat goed om te zien dat de initiatiefnemer zelf de handen uit de mouwen steekt en dat deze bijzondere plek middenin het dorp wordt getransformeerd naar een woonbestemming. Een mooi voorbeeld van inbreiding, oftewel bouwen binnen bestaande bebouwing”, aldus Dam. Nieuwe wethouder Wonen Michel Rietman, is ook enthousiast: “We zijn ontzettend blij met zulke creatieve plannen. Het voorstel omvat de bouw van drie vrijstaande woningen. Dat zijn geen woningen voor starters, maar het bevordert wel de doorstroom. Doordat ook dit soort woningen aangeboden worden, wordt de markt in beweging gebracht. Ergens anders komt dan een plekje vrij voor starters.”

Twee winnaars

bij Friese knikkerbaan challenge Dockinga College in Dokkum en Singelland Burgum hebben de Friese Knikkerbaan-Challenge ‘Over de steiger’ gewonnen. Dit is een challenge waarmee de Friese bouwsector probeert jongeren te interesseren voor een bouwopleiding. De challenge betrof een wedstrijd waarbij leerlingen onderbouw vmbo-havo van scholen uit heel Friesland streden om de prijs voor de ‘mooiste’ en ‘langzaamste’ knikkerbaan van Friesland. De gelukkige winnaars mochten met de hele klas een dagje naar Walibi Holland. Alle bouwers van knikkerbanen kwamen op vrijdag 17 juni bijeen voor een grote finale. Dat was bij Bouwmensen in Leeuwarden. Het Dockinga College won hier de prijs voor de langzaamste knikkerbaan. Voor de duidelijkheid: dat is dus érg positief, want bij een knikkerbaan is het mooi wanneer de knikkers lekker langzaam over de baan rollen.

SC Cambuur:

documentaire over vriendschap in voetbal Levenslange vriendschap in profvoetbal: dat is een zeldzaamheid. Op het documentaire-kanaal van sportzender ESPN is een bijzondere film te zien over zo’n vriendschap. In de film ‘Soulmates in Football’ vertellen de Franse Cambuurspelers David Sambissa en Robin Maulun over de vriendschap die zij al hebben vanaf hun vijftiende. Bijzonder zijn ook de verschillen: Sambissa is van Afrikaanse komaf en groeide op in de ‘beruchte Banlieu’ van Parijs; Maulun groeide als zoon van een Franse wijnmaker op, op een uitgestrekt landgoed bij Bordeaux. Ondanks dat verschik in afkomst werden spelkers bij de jeugd van voetbalclub Bordeaux vrienden voor het leven. Voor de film volgde documentairemaker én OF-hoofdredacteur de spelers een half jaar lang, in Leeuwarden, maar ook in Frankrijk. Het filmteam ging namelijk met de spelers terug naar hun roots in een voorstad van Parijs en op het wijn-estate bij Bordeaux.

De mooiste knikkerbaan werd volgens de jury gemaakt door Singelland Burgum. Vijf meiden uit klas 2B hebben keihard gewerkt om de deadline te halen en op tijd iets moois in te leveren en dat werd dus beloond met goud. De Friese knikkerbaan-challenge is een initiatief van De bouw iets voor jou, CSG Bogerman en Bouwend Nederland, afdeling Friesland. Een filmpje van de finale is hier te zien: https://youtu.be/kHEKJbbTr88

De film ‘Soulmates in Football’ is vanaf 27 juni te zien op het documentaire kanaal van ESPN, of online op https://www.espn.nl/watch/collections/39908/documentaires Als alles volgens plan verloopt start SC Cambuur in augustus het laatste voetbaljaar in het oude stadion. Er wordt een nieuw stadion gebouwd, achter het WTC in Leeuwarden.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2022-04

Blijf op de hoogte! Download onze gratis app.

van 14.00-1

Handig... privé en zakelijk.

Telefo Website n

Blijf op de hoogte! Download onze gratis app.

Wilt u op de hoogte gehouden worden van actueel nieuws op notarieel gebied? Download via de app store onze app. Wilt u persoonlijk contact? Gratis inloopspreekuur, elke donderdag van 14.00-17.00 uur. Meesterlijk in persoonlijk advies.

NOTA T RISKA TA ISK NTOOR ISKA ELLEMERS

Handig... privé en zakelijk.

Telefoon 0515 - 42 98 88 E-mail info@notarisellemers.nl Website notarisellemers.nl Bezoekadres Oude Koemarkt 79, Sneek

NULLAST Periodieke keuringen volgens Nen-normen van: - Elektrische gereedschappen NEN 3140 - Trappen en ladders NEN 2484 - Rolsteigers NEN 2718 Reparatie en onderhoud van - elektrische gereedschappen - tuinmachines Kalibratie, onderhoud en reparatie van lasers

Uw partner voor al uw projecten op het gebied van grond en water.

Wytze Veenstra Houtdraaiersstraat 6b 8601 VG Sneek info@nullast.nl 0515 - 42 69 23 06 - 10 07 32 52

Lytse Sûdein 8 8624 TT Uitwellingerga Tel.: 0515 - 55 95 89

W W W. N U L L A S T. N L

E-mail: info@atsmabv.nl

www.atsmabv.nl

Sander Schaafsma nieuwe consultant Wierenga & De Graaf Onlangs heeft het Leeuwarder Wierenga & De Graaf (Werving & Selectie en Loopbaanontwikkeling) het team consultants versterkt met Sander Schaafsma. De 32-jarige Sander komt over van SC Cambuur waar hij accountmanager was. De wereld van werving en selectie is niet nieuw voor Sander. Voordat hij in dienst trad bij SC Cambuur, was hij al Senior-Adviseur bij BVNG. Ook vervulde hij in zijn loopbaan meerdere commerciële functies. Schaafsma: “Ik ben blij met deze volgende carrièrestap. Ik heb Wierenga & De Graaf leren kennen als een partij met een geheel eigen visie op werving & selectie, waarbij vooral de ambities, de talenten en de vaardigheden van kandidaten centraal staan. Dat spreekt mij erg aan. Ook ik onderzoek liever wat ik nog meer kan, dan dat ik terugkijk naar wat ik al heb gedaan. Bij Wierenga & De Graaf krijg ik alle kansen en mogelijkheden om dat te ontdekken.”

Tip voor de agenda:

‘Drijvende Diva’ in Makkum Voor wie dit op tijd leest, een tip voor de agenda: op woensdag 3 augustus treedt in Makkum de Drijvende Diva sopraan Frédérique Klooster, op. In een betoverend grote baljurk, die na zonsondergang van binnenuit wordt verlicht, zingt zij aria’s uit beroemde opera’s. Tussen de aria’s door speelt The Dutch String Quartet populaire klassieke stukken. Met het evenement viert Koninklijke Tichelaar, het oudste keramiekbedrijf van Nederland, dit jaar haar 450-jarig jubileum. De aftrap van die festiviteiten vindt plaats met het genoemde concert, op het water van de Makkumer Zijlroede, ter hoogte van de voormalige Tichelaar-fabriek. Sopraan Fredérique Klooster behaalde haar bachelorsdiploma aan het Rotterdams Conservatorium met een 8 als eindcijfer en voltooide haar masteropleiding aan de Royal Academy of Music in Londen. Als soliste trad ze in vele landen op, op festivals en in beroemde zalen zoals het Concertgebouw Amsterdam, St. Martin-in-the-Fields in Londen en Guildford Cathedral in Guildford. In haar laatste studiejaar ontving Frédérique de Grabowsky Connell Prize voor haar prestaties aan de Royal Academy of Music. Ze was de officiële zangcoach van het tv-programma De Tiende van Tijl (AVRO). www.frederiqueklooster.nl De vier dames van The Dutch String Quartet zijn ervaren en gepassioneerde musici die muziek spelen van Bach tot Coldplay en van Aznavour tot Beethoven. Sinds 2010 verzorgden ze honderden optredens in Nederland en België die stuk voor stuk lovende recensies kregen. www.hetstrijkkwartet.nl

Studenten ICT maken CO2-meter en dashboard Leren welke rol ICT speelt bij de energietransitie; dat was het doel van de uitdaging die Pranger Rosier in mei voorlegde aan studenten van ROC Friese Poort. “Pranger Rosier is vaste onderhoudspartner voor een aantal locaties van ROC Friese Poort”, vertelde Brugt Vorenholt, contractbeheerder bij het installatiebedrijf aan de studenten. “Wij dagen jullie uit om in onze voetsporen te treden: maak een eigen CO2-meter en laat de gemeten waarden zien op een scherm.” Een CO2-meter en bijbehorend dashboard brengt de ventilatiekwaliteit binnen gebouwen in beeld. “De studenten kregen allereerst uitleg over het belang van goede ventilatie om de context van de opdracht te begrijpen”, aldus Vorenholt. “Ook heeft collega Robin Dijkstra de jongeren door school geleid en onze apparatuur uitgelegd. Vervolgens zijn de studenten bij ons kantoor in Leeuwarden geweest waar Harold Iedema hen vertelde wat het belang

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

van ICT is bij het op afstand beheren van installaties.” Aan de jongeren de taak met deze informatie aan de slag te gaan. “Ze moeten niet alleen een CO2-meter realiseren, maar ook de gemeten informatie van meerdere klaslokalen op een centraal dashboard kunnen tonen”, vertelt Jaap Raap, docent ICT bij ROC Friese Poort. Projectopdrachten zoals deze zijn voorbeelden van levensecht onderwijs in 6 stappen, zo vertelt Roeland Westra, projectleider van Centrum Duurzaam.“Naast het geven van reguliere, theoretische lessen willen we dat onze studenten beleven, ontdekken én doen. Zo combineren ze het beste van twee werelden. Dit realiseren we door excursies, Challenges, Duurzaam Doen Lezingen, praktijkdagen en gastlessen aan te bieden. De jongeren ontwikkelen zich op deze wijze tot vakmensen van de toekomst. Bovendien komen ze zo in aanraking met duurzaamheid, een van de belangrijkste thema’s van onze tijd.”

OF 2022-04

Lamb Weston Meijer Oosterbierum en BlueSkills

Samen op zoek naar technisch en operationeel vakkundig personeel Lamb Weston Meijer is een aardappelverwerkingsbedrijf dat al jarenlang gevestigd is bij Oosterbierum, ongeveer 1 kilometer van de zeedijk. Het bedrijf heeft zijn roots diepgeworteld in de Friese klei. Wij spraken met plant manager Bas van Damme over de uitdagingen die de fabriek hier kent.

OF 2022-04

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2022-04

'Wij willen hier mensen aan de slag hebben die zich voor langere tijd bij ons thuis voelen' Frieser dan Fries kom je het haast niet tegen in dit gebied van de gemeente Waadhoeke. Maar toch treffen we hier een echte Zeeuw. Bas van Damme is plantmanager van de ‘patatfabriek’, zoals het bedrijf van Lamb West Meijer hier in de volksmond heet. Van Damme woont al jaren in Friesland, maar toch verraadt zijn tongval zijn afkomst. Is het moeilijk om als Zeeuw hier te aarden, willen wij graag weten. “Ach, er bestaan veel overeenkomsten tussen Friezen en Zeeuwen. Dat zit hem in hard werken en onze nuchtere benadering van de dingen”, antwoord Van Damme, al even nuchter.

OF 2022-04

Het huidige Lamb Weston Meijer is in 1994 ontstaan uit een partnership van het Amerikaanse Lamb Weston en het Nederlandse bedrijf Meijer Frozen Food en bestaat dus alweer zo’n 28 jaar. In die periode is het bedrijf gestadig gegroeid en is op technologisch vlak het nodige gemoderniseerd, ook om aan die groei te kunnen voldoen. Tijdens de Corona periode heeft ook Lamb Weston Meijer het moeilijk gehad. De afzet naar de horeca viel bijna geheel weg, zowel in binnen- als buitenland. Daarom is het

bedrijf overgestapt van een vijf- naar een vier-ploegendienst. De pandemie heeft dus tijdelijk personeel gekost. Maar nu draait de aardappelverwerker weer op volle toeren, is weer teruggeschakeld naar het oude vijf ploegensysteem en is het weer alle hens aan dek om aan technisch en operationeel personeel te geraken. Hoe doe je dat?

BlueSkills Om aan het juiste personeel te komen heeft Lamb Weston Meijer besloten een samenwerkingsverband aan te gaan met het in Heerenveen gevestigde bedrijf BlueSkills.

'Overeenkomsten tussen Friezen en Zeeuwen? Hard werken en een nuchtere benadering van dingen' BlueSkills draagt zorg voor de werving en selectie van talentvolle (nieuwe) vakmensen voor werkgevers binnen de industrie en techniek, op basis van skills, drijfveren en leervermogen. Van Damme: “BlueSkills zoekt voor ons geschikte mensen die het in zich hebben om zich hier op technisch en technologisch gebied te kunnen en vooral ook te willen ontwikkelen. Wij willen hier mensen aan de slag hebben die zich voor langere tijd bij ons thuis voelen.” Is dat nu niet het geval? “Zeker wel”, antwoordt Van Damme resoluut. “Kijk maar naar ons personeelsbestand. Daar zitten veel werknemers tussen die hier al jaren werken. De uitdaging zit ‘m meer bij het aantrekken van nieuwe mensen. Hoe vind je de juiste persoon binnen je team, binnen een bepaalde afdeling. Soms beginnen mensen enthousiast, maar haken ze vervolgens toch weer snel af. Dan hebben we kennelijk toch niet de juiste match gerealiseerd.”

3D scan en virtuele rondleidingen Voordat kandidaten voor technische functies überhaupt bij Lamb Weston Meijer geweest zijn, biedt BlueSkills ze een 3D scan aan. Via een virtueel rondleiding door het bedrijf, krijgen de kandidaten al een goed beeld van het bedrijf, de verschillende afdelingen en de job zelf. Van Damme: “Zo hou je veel sneller de echt geïnteresseerde kandidaten over. Wat me ook echt aanspreekt bij BlueSkills is de training on the job. Wij hoeven hier echt geen nieuwe mensen die alles al kunnen of weten. Wij weten zelf ook wel: die schaap met de vijf poten vind je gewoon niet zo snel meer. Liever ontmoeten we mensen met bepaalde basiskwaliteiten, die al wel weten wat ze hier globaal te wachten staat en die wij verder kunnen gaan opleiden.”

Lamb Weston Meijer is een wereldwijd opererend bedrijf op het gebied van aardappelverwerking. Jaarlijks verwerkt het bedrijf 1,6 miljoen ton aardappelen in zes fabrieken in Europa. In Nederland zijn er naast Oosterbierum fabrieken in Kruiningen, Bergen op Zoom en Broekhuizenvorst. In Oosterbierum werken zo’n 125 mensen, die dagelijks voor de productie van zo’n 2 miljoen porties (diepgevroren) patat zorgen. Van de verschillende patat-producten is zo’n 60 tot 70 procent bestemd voor de export.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2022-04

‘Over schuttingen heen kijken is meerwaarde VANN’ De transitie naar een gezond en duurzaam voedselsysteem helpen versnellen. Dat is het doel van de Voedsel Alliantie NoordNederland (VANN). De alliantie wil dit vooral bereiken door bestaande initiatieven en bijvoorbeeld voedselproducenten en onderwijs- en kennisinstellingen bijeen te brengen, met kruisbestuiving als resultaat. “We zien enorm veel energie in de hele keten en willen de samenwerking nog meer stimuleren.”

Voedsel is een prachtig onderwerp, vindt Ton Stierhout. Hij is één van de oprichters van VANN. “We eten elke dag en het is een manier om samen te genieten.” Het is ook een onderwerp dat het nieuws regelmatig haalt. De biodiversiteit neemt af, de bodemkwaliteit daalt en de algemene gezondheid verslechtert. De uitdagingen op dit soort fronten geven aan dat een voedseltransitie noodzakelijk is. Allerlei partijen werken hieraan, ook in het Noorden. VANN wil die transitie helpen versnellen.

Samenwerking versterken Stierhout: “Er zijn heel veel partijen die werken aan een gezonder en duurzamer voedselsysteem. De samenwerking kan alleen beter. Als VANN willen we alle partijen met elkaar verbinden. In coronatijd hebben we bijvoorbeeld kenniscafés georganiseerd over verschillende thema’s, zoals smaak, bodem en hoe je de jeugd enthousiasmeert voor dit onderwerp. Ook nodigen we ons netwerk uit

OF 2022-04

'Er zijn heel veel partijen die werken aan een gezonder en duurzamer voedselsysteem. De samenwerking kan alleen beter' om te laten weten wat hun behoeftes zijn, zodat we daar iets mee kunnen. Bijvoorbeeld door de ene partij in contact te brengen met de andere. Daarbij kijken we ook over de schutting heen. Hebben we het over de akkerbouw, dan is het bijvoorbeeld ook goed om te kijken naar de horecaopleiding en om die twee bij elkaar te brengen.”

Uit de buurt Marlise Vroom is ook een van de initiatiefnemers van VANN. Volgens haar heeft de alliantie een omvangrijk netwerk in het Noorden zoals in het onderwijs, horeca, landbouw, overheden, bedrijfsleven.

Daarnaast omvat het netwerk burgers die met food bezig zijn. “We zien daarbij enorm veel energie en synergie ontstaan. De Graanrepubliek in Groningen levert graan aan Hooghoudt die er een regionale jenever van maakt, er ontstaan korte ketens en voedselcoöperaties, food opleidingen, en er zijn steeds meer stadstuinen waar je kunt ervaren hoe lekker en betaalbaar vers eten uit de buurt is. Uiteindelijk draait het om de consument. Naarmate die beseft dat gezond eten belangrijk en lekker is, maakt een duurzame voedselproductie meer kans. Dat is goed voor de biodiversiteit en voor de vitaliteit van ons allemaal.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Bewustwording Bruggen slaan tussen de vele initiatieven en initiatiefnemers en met elkaar de voedseltransitie versnellen is dus het voornaamste uitgangspunt van de VANN. VANN verzamelt inspiratie uit het buitenland, want ook in bijvoorbeeld Amerika en Afrika zijn tal van bedrijven en overheden bezig met de voedseltransitie. Daarnaast zet de alliantie sterk in op communicatie en journalistiek: verhalen brengen die voor de hele keten (van bodem tot bord) het belang van de voedseltransitie voor het voetlicht brengen. “Want dat is uiteindelijk heel belangrijk voor de transitie: bewustwording van het probleem en vooral van de kansen en het benutten ervan.” Belangstellenden die mee kunnen doen, kunnen zich aanmelden: www.voedselalliantienoord.nl

OF 2022-04

Jumbo Zuiderburen:

Voedseltransitie en duurzaamheid in hoofdrol Ook bij supermarkt Jumbo Zuiderburen in Leeuwarden speelt de voedseltransitie - het opbouwen van een duurzamer en gezonder voedselsysteem – en duurzaamheid een belangrijke rol, vertelt franchiser Els Boek. Ze ligt haar visie op beide onderwerpen toe aan de hand van een aantal vragen. Welke rol speelt voedseltransitie in jouw Jumbo Zuiderburen? Als ik vanuit mezelf spreek dan heb ik altijd al zaken gedaan met lokale ondernemers. Mijn motto is: wat je lokaal kunt doen, moet je ook lokaal doen. Ik ben in 2004 op deze locatie als een C1000 begonnen en ben in 2013 een Jumbo geworden. In die periode heb ik altijd samengewerkt met lokale leveranciers. Zo komen veel mensen speciaal voor het brood van bakkerij Teije de Boer uit Wergea en zo kan ik nog een hele rij namen opnoemen van lokale ondernemers waar ik mee samenwerk. Het is een win-win situatie voor ons als supermarkt en de lokale bedrijven. We werken verder met de 7 zekerheden van Jumbo, waarbij vers is ook écht vers een belangrijke rol speelt. Verder groeit het aantal diervriendelijke producten binnen het Jumbo huismerk. Maar als boerendochter gebruik ik mijn gezonde verstand wel: we gooien bij Jumbo Zuiderburen geen gezond vlees of andere verse spullen die op datum zijn weg. We verkopen die producten nu voor de helft van de prijs. Zo zorg je dat een stukje voedselverspilling wordt tegen gegaan en dat vind ik heel belangrijk. De bak met deze afgeprijsde artikelen is aan het eind van de dag altijd leeg en dat geeft aan dat het gewaardeerd wordt dat we deze spullen niet in de kliko gooien.

Wat kun je als Jumbo allemaal doen aan verduurzaming? Binnen Jumbo wordt veel aandacht besteed aan het verminderen van afval. We gebruiken al minder plastic bij het verpakken van onze

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

producten. Zo verkleint Jumbo de plastic voetafdruk. De sinaasappelschillen uit de pers worden gerecycled tot onder andere shampoo en olie. Het afval binnen het bedrijf wordt natuurlijk gescheiden ingezameld. Het karton, plastic en andere afvalstromen worden allemaal apart gehouden. Verder is bij de verbouwing van de winkel rekening gehouden met het zo CO2neutraal mogelijk werken met warmte en licht, door de aanschaf van led-verlichting en een warmte-terugwin systeem vanuit de koelingen. Helaas kunnen we geen zonnepanelen, omdat het dak zich daar niet voor leent.

Hoe merkt de klant de veranderingen in de winkel? De klant ziet dat we steeds meer aandacht besteden aan gezonder eten en leven. De producten in de schappen laten dat steeds meer zien, maar Jumbo zou het nog wel meer kunnen uitdragen in de winkel wat ze allemaal wel niet doen aan de voedseltransitie en verduurzaming.

En wat doet jouw Jumbo Zuiderburen nog meer? We volgen alle Jumbo-regels, maar gieten daar een lokaal sausje overheen. Zo hebben we een eigen mascotte met de naam Bo. De mascotte bezoekt scholen in de buurt en leert de kinderen meer over gezond eten en drinken. Ook doen we aan sponsoring van verenigingen en wijk- en dorpsfeesten. Zo laten we zien dat we betrokken zijn bij onze eigen omgeving.

OF 2022-04

Drukwerk? Ons werk.

Kom by ús!

Wafilin Systems groeit continu door, kom jij ons Masters in Membrains team versterken? Wij zijn op zoek naar:

Proces Engineer Project Manager Controller Field service engineer

Wafilin Systems - Masters in Membrains Agora 4 8934 CJ Leeuwarden

info@wafilinsystems.nl www.wafilinsystems.nl

Geïnteresseerd?

Stuur dan een open sollicitatie naar info@wafilinsystems.nl

Themaspecial

‘Watertechnologie is cruciaal, Friesland loopt daarin voorop’ Friesland bestaat voor de helft uit water. Vele Friese bedrijven werken, op wat voor manier dan ook, met watertechnologie. De Nederlandse overheid ziet het thema water als één van de vijf hoogste prioriteiten voor investeringen en technologische ontwikkeling. Bovendien is Leeuwarden bekroond tot hét Europese centrum voor watertechnologie. Hoe ziet de toekomst van Friese organisaties er uit in betrekking tot watertechnologie? We vroegen het een viertal ondernemingen.

Vertel kort iets over de organisatie waar u werkt: Hein Molenkamp, directeur Water Alliance: Water Alliance is een netwerkorganisatie gevestigd op de WaterCampus in Leeuwarden. Zo’n 115 bedrijven afkomstig uit het hele land zijn lid van onze organisatie. Water Alliance is betrokken vanaf het eerste idee, research & development tot succesvolle export in de vorm van commerciële (inter) nationale projecten. Wij helpen bij het koppelen van internationale vraag en aanbod, marketing en matchmaking. Dankzij ons brede wereldwijde netwerk worden ontwikkelingen versneld en wordt concrete business gerealiseerd. Hidde Kriele, algemeen directeur Mous Waterbeheer: Mous Waterbeheer is kennispartner voor gemeenten en waterschappen op het gebied van gemalen,

riolering, bruggen en sluizen. Daarvoor bedenken, ontwikkelen, leveren en onderhouden onze technische vakmensen innovatieve oplossingen. Wij kunnen dat dankzij de inzet van onze jarenlange ervaring en expertise in telemetrie, elektrotechniek, werktuigbouwkunde en civiele techniek. Zo zorgen wij ervoor dat Nederland droge voeten houdt. Henk Schonewille, CEO Wafilin Systems: Bij Wafilin Systems zijn wij Masters in Membrains: makers van slimme, innovatieve membraanfiltratie-systemen. Wij zijn een team van enthousiaste en gedreven mensen met veel kennis en ervaring in de membraantechnologie toegepast in de voedingsmiddelen- en zuivelindustrie. Met onze innovaties helpen wij klanten waardevolle grondstoffen terug te winnen en hun productieprocessen te optimaliseren en te verduurzamen.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Pieter Hoekstra, programmamanager CIV Water: CIV Water is het kenniscentrum dat zich richt op de mbo’er in de watersector. Het primaire doel is het ontwikkelen van de excellente wendbare vakman en vakvrouw. Dit doen we door samen met het onderwijs en het werkveld te werken aan innovatieve kennis, vaardigheden en een professionele beroepshouding. CIV Water is een broedplaats voor onderwijsvernieuwing, gericht op studenten en werknemers in de watersector.

OF 2022-04

Hidde Kriele, algemeen directeur Mous Waterbeheer:

‘Om ambities waar te maken moet je jezelf blijven vernieuwen, blijven uitdagen’

gedeeld met collega’s en wordt gewerkt aan het voorkomen van een ‘braindrain’. Door het koppelen van een docent aan de ervaringsdeskundige wordt het project didactisch goed vormgegeven en stroomt de kennis naar het onderwijs. Het werken met water is dus heel belangrijk.

Wat onderneemt uw organisatie in betrekking tot water? Hoe belangrijk is het werken met water? Hoekstra (CIV Water): CIV Water volgt de ontwikkelingen in de watersector en vertaalt deze samen met het werkveld naar vernieuwend onderwijs. De inhoudelijke kennis is aanwezig in de watersector; het moet alleen ontsloten worden voor een breder gebruik. Veel ervaringskennis is nooit vastgelegd en verdwijnt met het vertrek van medewerkers. Door het opzetten en verzorgen van bedrijfstrainingen door een ervaringsdeskundige uit die organisatie en een docent uit het onderwijs, wordt kennis

Schonewille (Wafilin Systems): Samen met onze klanten ontwikkelen we de best mogelijke oplossing die ervoor zorgt dat zij hoogwaardige voedingsmiddelen en zuivelproducten duurzaam kunnen produceren. Water is een belangrijke drager van de verschillende processtromen in de voedingsmiddelen- en zuivelindustrie. En naast het terugwinnen van de waardevolle grondstoffen, kunnen we met onze oplossingen deze processtromen zover zuiveren dat het geschikt is voor hergebruik. Hierdoor kan het watergebruik substantieel verlaagd worden. Kriele (Mous Waterbeheer): Door de inzet van technische kennis beheren we de installaties van gemeenten en waterschappen in het veld. Deze installaties zijn sluizen, stuwen en gemalen; installaties die zorgen voor regulering van regenwater en rioolwater. We ontwerpen en bedenken vernieuwende oplossingen en zorgen ervoor dat de installaties blijven functioneren. Middels data geven we inzicht in het functioneren van de installaties in het veld. Daarvoor is technische

Hein Molenkamp, directeur Water Alliance:

‘Friesland bouwt een internationale reputatie op als broedplaats voor bedrijvigheid in watertechnologie’ 24

OF 2022-04

kennis van watertechniek onmisbaar. Molenkamp (Water Alliance): Water Alliance stimuleert en ondersteunt bedrijven in het versnellen van innovaties naar de markt. WaterCampus organiseert samenwerking tussen (inter-)nationale bedrijven, kennisinstellingen en overheden in de watertechnologiesector, teneinde synergie te creëren voor innovatie, onderwijs en ondernemerschap van wereldniveau én om daarmee de positie van Europese watertechnologie te versterken. WaterCampus biedt naast deze samenwerkingsfunctie een unieke onderzoeks-infrastructuur en is daarmee een ontmoetingsplaats van wetenschappers en bedrijven uit heel Europa.

Hoe ziet u de toekomst van watertechnologie: wat zijn de belangrijkste trends en ontwikkelingen? Kriele (Mous Waterbeheer): Data wordt al jarenlang gebruikt voor het op afstand beheren van de installaties in het veld. Door historische data kunnen we gerichter onderhoud uitvoeren, duurzamer omgaan met grondstoffen en datagestuurd beslissingen nemen over locaties in het veld. Data - en wat we doen met data wordt dus steeds belangrijker, maar ook de manier waarop systemen voor verlichting, verkeersveiligheid, energie en water worden geïntegreerd in Smart City-oplossingen. Molenkamp (Water Alliance): Watertechnologie wordt in de toekomst een steeds belangrijkere sector. Deels vanwege het steeds schaarser wordende beschikbare schone water in de wereld. Anderzijds omdat de gebruikte waterstromen nog veel herbruikbare stoffen bevat die teruggewonnen kunnen worden. Watertechnologie speelt een rol in vele sectoren; zonder water geen voedselproductie en vele industriële processen hebben water nodig in hun primaire proces. En als in grote delen van de wereld water zo schaars wordt dat mensen gaan trekken naar andere gebieden, heeft dat ook grote invloed op de wereldvrede. Kortom: in de meeste maatschappelijke doelen (SDG’s) speelt water een spilfunctie. Hoekstra (CIV Water): Het samenwerken in de WaterCampus met Wetsus, CEW en de Water Alliance biedt mogelijkheden om de belangrijkste trends en ontwikkelingen te volgen. De bewustwording dat bij innovaties de mbo’er heel belangrijk is bij het maken en onderhouden van een product, groeit. Het alleen uitvoeren is allang niet meer de primaire taak van de mbo’er; zij zijn de denkende handen en verbreden kennis en inzicht vanuit hun perspectief. Schonewille (Wafilin Systems): Zonder watertechnologie zijn we nu en in de toekomst niet in staat om de wereld watervoorradig te houden. Maar onze focus ligt niet alleen op het onderdeel water. Wij helpen de klant met het terugwinnen van

waardevolle grondstoffen zoals eiwitten en suikers – die zij als (nieuw) product verder kunnen vermarkten. Hierbij zijn waterbesparing en hergebruik in deze productieprocessen ook zeer essentieel. Daarmee dragen we bij aan het verhogen van de productiecapaciteit en efficiency en het verlagen van de CO2-footprint van de industrie.

Henk Schonewille, CEO Wafilin Systems.

‘Alles wat wij nodig hebben, hebben wij hier binnen handbereik’ Hoe belangrijk is het dat Friesland vooroploopt als het gaat om watertechnologie? Schonewille (Wafilin Systems): Leeuwarden is dé stad van watertechnologie en de WaterCampus, onze vestigingslocatie, is het knooppunt waar watertechnologie in samenwerking met onderwijs, overheid en bedrijven verder wordt ontwikkeld en business ontstaat. Alles wat wij nodig hebben, hebben wij hier binnen handbereik: onze applicatie-faciliteiten, kennisinstellingen en talent. Wij hebben ons succes mede te danken aan deze omgeving en haar netwerk en faciliteiten. Hoekstra (CIV Water): Heel belangrijk, omdat een goede reputatie in de watertechnologie een aantrekkingskracht heeft naar Friesland toe en mogelijkheden biedt kennis in te zetten in andere regio’s en landen. Op mboniveau zijn we met ons internationale project Platform of Vocational Excellence Water het voorbeeld in Europa voor hoe de excellente vakman en vakvrouw in de watersector in ontwikkeling wordt gebracht. Veel partners in binnen- en buitenland willen hiervan leren.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Molenkamp (Water Alliance): De WaterCampus in Leeuwarden is het knooppunt van internationale watertechnologie-innovatie met organisaties als Wetsus, CIVWater, CEW en Water Alliance. De afgelopen tiental jaren is de reputatie hiervan wereldwijd erg groot geworden en trekt het bezoekers uit alle windstreken. Die reputatie helpt bedrijven uit onze sector om wereldwijd hun technologie onder de aandacht te brengen. Kriele (Mous Waterbeheer): Watertechnologie is cruciaal en dat Friesland daarin vooroploopt legt de lat hoog. En terecht, want de huidige dynamiek vraagt om visie. Om die ambities waar te maken moet je jezelf blijven vernieuwen, blijven uitdagen. Op divers vlak, niet alleen op het gebied van wetenschap en technologie, maar ook door deze kennis door te vertalen naar het veld. Vanuit zo’n rol en functie kun je niets anders dan vooroplopen.

OF 2022-04

Water- en cleantech bedrĳven opgelet!

Zuivere én zinvolle marketing toepassen die naadloos aansluit bĳ jouw bedrĳf, team en groeifase? Iedereen kan het, maar niet iedereen weet hoe...

Plan vrĳblĳvend een spargesprek in met Ruth van marketingbureau Wettermerk in Leeuwarden.

Bel 06 1111 1991

223061-3 Mous promotie.qxp_Watertechnologie in Friesland [170 x 115 mm] 09-06-22 14:06 Pagina 1 Wettermerk_adv_170x115mm.indd 16

15-06-2022 15:46

Onze technici maken het verschil De klimaatverandering stelt waterbeheerders voor nieuwe uitdagingen. Extreem weer vraagt up-to-date technische kennis om de goede werking van sluizen, pompen, stuwen en gemalen te waarborgen. Met de Mous Academy leiden we een nieuwe generatie technici op die het verschil gaan maken.

Meer weten? Kijk op

MOUSWATERBEHEER.NL

Wat zou u graag zien, wat toekomstige watergerelateerde investeringen betreft? Molenkamp (Water Alliance): Het zou goed zijn als er veel meer investeringen van bijvoorbeeld pensioenfondsen in Nederlandse watertechnologiebedrijven gedaan wordt. Innovaties in de watertechnologie zorgen voor een flinke bijdrage aan de maatschappelijke uitdagingen op het gebied van water wereldwijd. Als Nederlandse bedrijven hierdoor kunnen groeien geeft dat ook weer een impuls aan de economie. Kriele (Mous Waterbeheer): Vanuit de ambities is het onmisbaar dat we blijven investeren in kennis. Daarbij gaat het ook om de mensen en de technische vakkennis van watertechniek. Steken we ook onze nek uit door nadrukkelijk te investeren in de schakel naar het veld, de praktijk. Deze vakmannen en vakvrouwen op vakinhoudelijke functies bij waterschappen en gemeenten staan in het veld en werken dagelijks met water. Hoekstra (CIV Water): Nu de krapte op de arbeidsmarkt zich niet alleen meer met toekomstige vakmensen laat invullen, is de zij-instromer een belangrijke doelgroep geworden om vacatures op te vullen. De investeringen moeten eigenlijk uit de bedrijven komen om deze doelgroep in ontwikkeling te brengen tot wendbaar vakman en vakvrouw. Bedrijven met procestechniek, en waar water een belangrijk onderdeel vormt, werken hier samen met CIV Water aan.

Pieter Hoekstra, programmamanager CIV Water:

‘Mbo’ers zijn de denkende handen en verbreden kennis en inzicht vanuit hun perspectief’ eerste stappen naar het buitenland gezet en werken we hard aan het uitrollen van onze succesvolle product-marktcombinaties. Ons doel is om deze de komende jaren verder door te ontwikkelen. Maar voor ons blijft duurzame groei het belangrijkste. We willen onze internationale ambities realiseren zonder onze identiteit en kernwaarden uit het oog te verliezen.

Hoe ziet u de organisatie waar u werkt over vijf jaar?

Hoekstra (CIV Water): CIV Water werkt aan onderwijsvernieuwing en ontwikkeling van vakmensen. Onder de vlag van het Friesland College en binnen de WaterCampus zijn we heel goed op weg. Over vijf jaar zijn we een broedplaats voor onderwijsvernieuwing en een onmisbare schakel in het leven lang leren binnen de doorlopende leerlijn van de WaterCampus. In termen van ambitie zie ik voor CIV Water: het zijn van een ‘Worldwide point of reference’ voor de excellente vakman en vakvrouw in de watersector op mboniveau. Op lokaal, nationaal en internationaal niveau zijn we de verbinder van onderwijs en werkveld.

Schonewille (Wafilin Systems): Internationalisering staat bij ons hoog op de agenda. Momenteel hebben we de

Kriele (Mous Waterbeheer): Mous Waterbeheer koestert de technische kennis van waterbeheer en zet actief stappen

Schonewille (Wafilin Systems): Wij vinden het belangrijk dat de watertechnologiesector en aanverwante industrieën zoals de voedingsmiddelenindustrie aantrekkelijk blijven als potentiële werkgever, en dat technisch geschoold talent en toekomstige medewerkers gemotiveerd worden om zich hier te vestigen en door te stromen richting bedrijven zoals wij.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

om specialist in watertechniek te zijn en blijven. Onderdeel daarvan is de Mous Academy, een initiatief om jonge technici verder op te leiden in watertechniek. Watertechniek is enorm dynamisch. Het brengt elektrotechniek, werktuigbouwkunde en besturingstechniek bij elkaar. Door partnerships en innovaties verdiepen we onze rol als specialist. Jonge technici maken daarbij het verschil. Daar zijn we zeker van! Molenkamp (Water Alliance): Water Alliance groeit de komende jaren uit tot het grootste netwerk van watertechnologiebedrijven met verbindingen in heel Europa en ver daarbuiten, met andere waterclusters en cross-sectorale organisaties. Via de Water Alliance groeit het aangesloten bedrijfsleven. Toeleverende maakbedrijven profiteren hiervan mee. Friesland bouwt daarmee een internationale reputatie op als broedplaats voor bedrijvigheid in watertechnologie en aanverwante duurzame ontwikkelingen.

OF 2022-04

Jantienne van der Meij, directeur Topconsortium voor Kennis en Innovatie (TKI) Watertechnologie

‘Zorgen over de beschikbaarheid van schoon water nemen ook in Nederland toe’

Het Nationaal Groeifonds (NGF) is een initiatief van de ministeries van Economische Zaken en Klimaat en van Financiën. Het fonds is bedoeld om publieke investeringen te doen die bijdragen aan het duurzaam verdienvermogen van Nederland. Het Nationaal Groeifonds is opgezet in 2020 en bedoeld voor eenmalige publieke investeringen. Met het Nationaal Groeifonds trekt het kabinet tussen 2021 en 2025 € 20 miljard uit voor projecten. Meer informatie: www.deblauwemotor.nl

OF 2022-04

Keihard aan de slag voor waterbeschikbaarheid Nederland en het water: het is onlosmakelijk met elkaar verbonden. Maar de beschikbaarheid van water is wereldwijd een enorme uitdaging. En technologische innovaties kunnen uitkomsten bieden. Reden voor het consortium ‘De Blauwe motor’ waarin tal van Nederlandse partijen, waaronder WaterCampus-partners zoals Wetsus, CEW en Water Alliance participeren, om een ‘Groeiplan Watertechnologie’ in te dienen bij de Nederlandse regering. Eind april werd nog maar weer eens bevestigd dat ook de Nederlandse overheid de uitdagingen, de maatschappelijke relevantie en de economische kansen zeer serieus neemt. Men besloot in het zogenaamde ‘Nationaal Groeifonds’ een reservering te doen van maar liefst 135 miljoen euro voor dit groeiplan watertechnologie. En dat is ook goed nieuws voor de Friese economie.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2022-04

Voor de goede orde: er is dus een reservering gemaakt. De komende maanden zal duidelijker worden of, hoe en waar het geld daadwerkelijk besteed zal worden. De kans lijkt echter groot dat er een aanzienlijke economische spin-off voor de Friese regio van mag worden verwacht.

‘Deze brede coalitie zorgt voor stroming van kennis naar kunde, naar kassa’

Maar eerst heel kort de kern van het Groeiplan Watertechnologie: dat is krachten in Nederland bundelen om voldoende schoon water te behouden voor consumenten, bedrijven, landbouw en natuur. Het plan omvat het gehele ecosysteem: van onderzoek, ontwikkeling en implementatie tot nationale en internationale valorisatie. De komende tijd worden overigens de gevraagde aanpassingen en onderbouwing geleverd om te komen tot een definitieve toekenning die eind dit jaar wordt verwacht.

Samen aan de tekentafel

OF 2022-04

Partijen als KWR, Stowa, Waterschap Vechtstromen, TKI Watertechnologie, en Royal HaskoningDHV zijn betrokken en hebben een actieve rol. Dat geldt ook voor Wetsus, het CEW, Centre of Expertise Water Technology en Water Alliance, alle drie gevestigd op WaterCampus Leeuwarden. Die brede samenwerking is uniek, aldus Jantienne van der Meij, directeur van het Topconsortium voor Kennis en Innovatie (TKI) Watertechnologie. “In Nederland is de watersector van oudsher verdeeld over vele

partijen. Drinkwaterbedrijven, bedrijven, onderzoeksinstellingen en overheden kunnen nog beter samenwerken. Als we de toenemende droogte en watervervuiling serieus willen aanpakken, dan moeten we integrale oplossingen gaan ontwikkelen. Door samen in een vroeg stadium aan de tekentafel plaats te nemen, komen we tot een duurzame, circulaire en dus toekomstbestendige waterbeschikbaarheid, en waar de sector via export ook nog eens een goede boterham mee kan verdienen.”

De urgentie om met zo’n indrukwekkend samenwerkingsverband aan de slag te gaan is dan ook groot, aldus Van der Meij. “Als gevolg van klimaatverandering, een toenemende watervraag en vervuiling is er steeds vaker sprake van watertekorten. Voor industriële bedrijven dreigen tekorten aan (koel)water, agrariërs hebben te maken met verdroging van de bodem of verzilting van het grondwater. Ook de natuur heeft steeds meer te lijden onder het dalende waterpeil.”

legt uit dat juist die overkoepelende aanpak van belang is. “Water is van levensbelang, voor iedereen. Een tekort eraan grijpt in op alle sectoren. Het is daarom fantastisch dat dit nu zo overkoepelend wordt bekeken. Niet alleen om het probleem sneller op te lossen, maar ook om sterker te staan bij het internationaal vermarkten van alle kennis en kunde die we hebben met onze kennisinstellingen en bedrijven.”

Van kennis naar kassa Het Groeiplan Watertechnologie bevat voor al die problemen zowel grote als kleinschalige oplossingen. Denk hierbij aan efficiënt gebruik van water bij productieprocessen, aan het vroegtijdig opsporen van lekkage in pijpleidingen, of terugwinning van reststoffen, energie en water. Belangrijk is ook de relevantie voor en goede afstemming met andere sectoren, zoals de landen tuinbouw-, voedsel-, gezondheids- en energiesector. Hein Molenkamp, directeur Water Alliance,

Er lonken dus exportmogelijkheden, zo stelt Molenkamp. Dat onderschrijft ook Van der Meij: “Overheid, kennisinstellingen én bedrijfsleven hebben goud in handen wanneer ze structureel blijven samenwerken. De WaterCampus Leeuwarden is daar een goed voorbeeld van. Dit ambitieuze Groeiplan Watertechnologie gaat ook oplossingen creëren voor uitdagingen waar andere landen mee worstelen. Daarmee is het een belangrijke stimulans voor

de economische groei en exportkansen van Nederland. Het creëert extra werkgelegenheid, stelt het vestigingsklimaat voor bedrijven veilig en biedt kansen aan de exportgerichte Nederlandse watertechnologiesector. De betrokkenheid van marktpartijen in de brede coalitie borgt de doorstroming van kennis naar kunde naar kassa.” Molenkamp: “Kijk, en dat is weer goed voor het Noorden en voor Friesland in het bijzonder. Omdat hier met de WaterCampus al een prachtige infrastructuur ligt zal internationale expansie van kennis ook tot groeiende economische dynamiek voor deze regio leiden. De regio kent ook vele toeleverende bedrijven die meeprofiteren van deze groei”

European Water Technology Week 2022 Voor wie nader wil kennismaken met watertechnologie: tijdens de tweede European Water Technology Week (EWTW 2022), die van 19 tot en met 22 september in Leeuwarden wordt gehouden, kun je onder andere vertegenwoordigers van het zakenleven, universiteiten en de overheid ontmoeten in de Friese hoofdstad. EWTW 2022 omvat de bijeenkomst van de Global Water Tech Hub Alliance, het Wetsus Congres 2022, een internationaal businessprogramma geïnitieerd door Water Alliance, met ook een beursvloer om te netwerken. Kijk op: www.ewtw2022.eu/

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2022-04

Mbo Wateronderwijs in Leeuwarden is een voorbeeld voor Europa Het Centrum voor Innovatief Vakmanschap Water (CIV Water) heeft vorig jaar van de Europese Commissie voor de tweede keer subsidie toegekend gekregen om hun programma uit te breiden. Het zogenaamde Erasmus+ programma geeft mbo-studenten de kans om over de landsgrenzen ervaringen op te doen. CIV Water heeft samen met Learning Hub Friesland het internationale programma voor mbo-studenten opgezet. OF sprak met twee betrokkenen: Erna van der Werff en Pieter Hoekstra.

CIV Water is geen school, maar intermediair tussen het bedrijfsleven en het onderwijs. Beide werelden hebben een eigen focus. CIV Water trekt hen naar een gemeenschappelijke focus. CIV wil hiermee een duurzaam netwerk vormen en in die samenwerking wordt de basis voor onderwijsvernieuwing gelegd. “Als je dat goed kunt organiseren, stroomt de kennis over en weer en breng je de studenten en professionals in ontwikkeling”, zegt Pieter Hoekstra.

OF 2022-04

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2022-04

In Ondernemend Friesland is er al veel over gepubliceerd: de WaterCampus Leeuwarden, waar een uniek innovatie ecosysteem is ontwikkeld, waar onderwijs, wetenschap, overheid en bedrijfsleven de watertechnologie-sector helpt met alle facetten om van idee naar business te komen. Het systeem is de blauwdruk geweest voor het 7 jaar durende Europese programma van 400 miljoen euro voor Vocational Excellence (uitmuntend mbo-onderwijs). Programma Manager CIV Water Pieter Hoekstra: “Het enthousiasme waarmee dit is omarmd geeft aan dat de urgentie om de mbo'er onder het voetlicht te brengen, heel groot is. Dat doen we toch heel leuk in Leeuwarden. We zijn wat te bescheiden met het uithangen van de vlag, maar dat zou hier zeker wel mogen. Tegen alle gebruiken in, is ons nogmaals subsidie verleent om het project op te schalen.”

Waarom is dat belangrijk? Pieter Hoekstra: “We kunnen studenten in internationale context laten leren. Voor hbo

OF 2022-04

en wo studenten is het gebruikelijk dat je een buitenland stage doet. Mbo-onderwijs heeft het karakter van regionaal studeren. Door ook mbo’ers een proeverij aan te bieden, komen ze in aanraking met een andere omgeving. We dragen naast hun inhoudelijke ontwikkeling ook bij aan een stukje levenservaring.” Learning Hub Friesland maakt de internationale koppeling voor studenten mogelijk. Initiator Erna van der Werff: “CIV Water wilde ontdekken wat je met mbostudenten kunt doen die hier wateronderwijs volgen. De vraag was vooral hoe je hen in contact kunt krijgen met studenten elders

in Europa. Met dit programma kunnen studenten uit Leeuwarden hun opleiding voor een deel ook in deze landen volgen. Water is namelijk een thema dat zich heel goed voor internationale samenwerking leent. Zo hebben we in Europa verschillende samenwerkingspartners, en vanaf begin juni werken we ook samen met partners in ZuidAfrika. De kennis die daar is opgedaan om te werken in droogte, wordt ook in Europa hard nodig.”

Wat wordt door het bedrijfsleven van de mbo-studenten gevraagd? Pieter Hoekstra: “De Nederlandse mboopleidingen hebben in Europa veel aanzien.

'We zijn wat te bescheiden met het uithangen van de vlag, maar dat zou hier zeker wel mogen'

‘Het Nederlandse mbo heeft in Europa veel aanzien’ Brussel kijkt heel erg naar hoe wij het hier doen. Ons onderwijs is naast het opdoen van kennis en vaardigheden ook het ontwikkelen van beroepshouding om te komen tot wendbaar vakmanschap.” Erna van der Werff : “We willen meer dat studenten competenties en vaardigheden ontwikkelen door internationaal samen te werken. Als je samenwerkt met mensen met een verschillende achtergrond, leer je niet voor verschillen terug te deinzen en wendbaar te zijn. Als je jongeren in een Europese leerweek laat samenwerken, ontwikkelen ze zoveel meer in een breder perspectief. Proactief handelen, ondernemendheid, wendbaarheid ontwikkelt zich supersnel. Dat is belangrijk voor de ontwikkeling van de rest van hun carrière. Zij zullen niet meer twintig jaar bij een werkgever blijven. Ze zullen meer van beroep naar beroep gaan.”

Wat zijn de plannen en ambities voor 2022 en 2023? Pieter Hoekstra: “De partners zijn veranderd. Schotland is afgevallen door de Brexit. Daarnaast hebben we nieuwe landen en scholen aan weten te trekken. We begonnen vorig jaar met 12 partners. Dat zijn er nu 23. We moeten elkaar de komende tijd eerst goed leren kennen. Daarnaast bouwen we voort aan het uitwisselen van studenten, docenten en professionals. We gaan aan de slag met Virtual Reality zodat we ook op afstand de kennis kunnen laten stromen. We leren als regio’s van elkaar.”

Waarom zijn deze ontwikkelingen goed voor de Friese economie? Pieter Hoekstra: “Friese studenten leren van andere partijen. Onze partner Vitens heeft bijvoorbeeld steeds meer te maken met de verzilting van het grondwater. Onze partners op Malta kennen deze problematiek van ontzouten van water. Daar kunnen wij van leren. In Spanje wordt afvalwater hergebruikt voor irrigatie in de meest droge gebieden waar ze komkommers en tomaten kweken. Wij krijgen ook steeds meer te maken met droogte. Daarvan kunnen wij leren. In ons

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

programma wordt die kennis gedeeld. Binnen dit PoVE Water programma, biedt CIV Water als intermediair ook bedrijven de mogelijkheid in deze regio’s te gaan kijken om ervaring op te doen.” Kijk voor meer informatie op povewater.eu

Learning Hub Friesland Learning Hub Friesland heeft verstand van Europese financieringsmogelijkheden. Naast het aanvragen van een subsidie participeert ze in de projecten die ze aanvraagt. “Wij gaan altijd naast de school staan om de Europese samenwerking te coördineren. We halen goede ideeën op in zo’n consortium en vertalen dat naar lesmateriaal in de klas”, legt Erna van der Werff uit. “Wij vinden dat elke Friese jongere een Europese ervaring op zou moeten doen. De blik naar buiten!”

OF 2022-04

(Ver)bouwen is meer dan het uitvoeren van een opdracht.

Boerfinne 12, Aldtsjerk 058 256 10 71 info@hooghiemsterbouw.nl

hooghiemsterbouw.nl

Ontzorgend bouwen

Oneindige

WINDSPOREN ®

REDERIJ

’VOORUIT’

Rozengracht 31, 8861 EX Harlingen Tel: 088-7333745 • Fax: 0517-430 299 info@rederij-vooruit.nl • www.rederij-vooruit.nl

WIND, WATER, ZILTE ZEELUCHT EN ONTHA ASTEN INBEGREPEN

Column

Gevolgen extreem weer verzekeren Water is prachtig. Daar weten wij in Friesland alles van. Zomers genietend op het water en in de winter schaatsen op bevroren wateren. Elk jaar hopen op de tocht der tochten, de 200 km lange Elfstedentocht door prachtig Friesland. Maar dat water, in welke vorm dan ook, veel ellende kan veroorzaken hebben we in de afgelopen jaren meermaals ervaren. Weersextremen

Preventie

Ons klimaat verandert en hierdoor komen weersextremen steeds vaker voor. Van grote droogte tot hevige neerslag. In juli vorig jaar zorgden extreme neerslag en hoogwater voor forse overstromingen. En onlangs in mei hadden we nog forse regenbuien met stevige windstoten en zelfs een tornado en overstromingen, met letsel en helaas overlijden tot gevolg. Overstromingen komen voor in gebieden die moeten zorgen voor goede afwatering (van overtollig water uit hoger gelegen gebieden), maar die dat water niet goed kunnen verwerken.

Naast de verzekeringsoplossing en de Wts, blijft preventie, voor zover mogelijk, de beste manier om schade te voorkomen. De overheid treft de (financieel) grote maatregelen, zoals verstrekken van dijken, waterkeringen en uiterwaarden. Maar als particulier is het ook mogelijk om preventieve maatregelen te treffen. Denk hierbij aan noodafvoersystemen op daken, waterschotten bij hevige neerslag, schone dakgoten en misschien minder voor de hand liggend, overspanningsbeveiliging op elektrische apparatuur of stekkers uit het stopcontact, bij hevige neerslag al dan niet met onweer. Eenvoudige maar doelmatige preventiemaatregelen.

Verzekeringsdekking Door alle weersextremen zien we vaker dan ooit dat er een beroep wordt gedaan op de verzekeringsdekking water, storm, of water in de vorm van sneeuw en ijs. Vaak is binnen de opstalverzekering, naast een brand- en stormdekking, ook een zogenaamde uitgebreide gevarendekking opgenomen. Deze dekt schade aan opstallen en/of inboedel door wateroverlast maar ook tegen water dat onvoorzien een opstal is binnengedrongen door hevige plaatselijke neerslag. Het woord onvoorzien is in deze een belangrijk woord. Dit zorgt ervoor dat de eigenaar wordt verplicht om preventieve maatregelen te nemen om waterschade te voorkomen. Preventie is niet het enige wat van invloed is op een verzekeringsdekking. Ook binnen het verzekeringscontract zijn er beperkingen. Niet alle gevolgen van wateroverlast door overstromingen zijn gedekt. Een uitsluiting binnen vrijwel elk contract is overstroming als gevolg van het bezwijken of overlopen van dijken, kaden of andere waterkeringen. Het maakt daarbij niet uit of de overstroming de oorzaak of het gevolg is van een gevaar dat door de verzekering wordt gedekt. Er wordt ook gelet op het neerslaggebied. Niet gedekt is schade door overgelopen of het begeven van een kanaal, beekje of kleine rivier wanneer dit niet het gevolg is van lokale neerslag, maar door overtollig water van elders gelegen gebieden.

Advies We zullen in de toekomst veel vaker te maken krijgen met extreem weer. Niet alles is even goed verzekerbaar, om maar te zwijgen over de betaalbaarheid van verzekeringen. Belangrijk is om kritisch te kijken naar de maatregelen die getroffen zijn. En bij twijfel een expert in te schakelen voor advies. Want zelfs in het uiterste geval van een ramp, kan er nog een flink financieel nadeel zijn bij schade. Maar laten we deze zomer vooral genieten van het water en voor komend winter hopen op een prachtige tocht der tochten. Derk Alssema Adviseur bedrijven Kuiper Verzekeringen

Wet bij rampen Door de overheid is er een wet opgesteld voor grote rampen, de Wet tegemoetkoming schade bij rampen (Wts). Deze wet is vorig jaar zomer ingezet bij de extreme wateroverlast in Limburg. Deze wet stelt echter voorwaarden aan (financiële) hulp bij dergelijke overstromingen. Er moet sprake zijn van een ramp, de schade moet onverzekerbaar, onvermijdbaar en niet-verhaalbaar zijn. En dan nog wordt niet de gehele schade vergoed. Kijkend naar de overstromingen in Limburg: daar werd schade aan particuliere opstallen en inboedel voor maximaal 90% vergoed en zakelijke opstallen en inventaris 65%, afhankelijk van het schadebedrag. En zo zijn er meer beperkingen in vergoedingen uit de Wts ten aanzien van opruimingskosten, bedrijfsstilstand en vervoersmiddelen.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2022-04

Frans de Haan:

OF 2022-04

'Waar je ook bent: je ‘thuis’ wordt gemaakt door de mensen om je heen'

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2022-04

Samen veilig & gezond!

www.medprevent.nl 085-044 12 44 - info@medprevent.nl

IdFrm

IF YOU WANT GOOD LIGHT

Op zoek naar een bijzondere en duurzame lichtoplossing en goed licht voor betere prestaties op je werkplek?

Contact Jan Adema 058-2158705 info@idfrm.nl www.idfrm.nl

Wie ben je en waar ben je geboren? Mijn naam is Frans de Haan en ben geboren in Zwolle. Op jonge leeftijd ben ik naar Friesland (Spannum) verhuisd. Opgegroeid op een boerderij met Friese paarden.

Je bent in 2018 naar Chili gegaan: waarom?

in Chili. Naast de lopende projecten hadden we ook tijd om berekeningsmethodieken te vergelijken en achtergrondliteratuur te bespreken. Buiten werktijd om werd ik hartelijk ontvangen door verschillende collega’s zodat ik de cultuur wat beter kon leren kennen.

en dat geeft veel turbulentie. Dat was wel weer een hele ervaring.

Lessons Learned? Dat we het thuis in het mooie Friesland ontzettend goed hebben. Waar je ook bent: je ‘thuis’ wordt gemaakt door de mensen om je heen. Na terugkomst van de trip heb ik mijn huidige vrouw dan ook ten huwelijk gevraagd.

Ik ben naar Santiago in Chili gegaan met behulp van het Arcadis Quest programma. Het doel hiervan was kennisuitwisseling met internationale collega’s op het gebied van geotechnische aardbevingsberekeningen.

Wat is jou in Chili opgevallen?

Hoe was dat?

Nog lastige momenten gehad?

En dan hebben we begrepen dat jij ook betrokken bent bij de vernieuwing van de Afsluitdijk. Wat gebeurt daar nu eigenlijk precies?

Leerzaam en gezellig. Tijdens mijn verblijf heb ik veel samengewerkt met de collega’s

Nou lastig is te veel gezegd. Maar een klein deel van de vliegreis gaat door een bergpas

Nederland moet veilig blijven, ook bij een stijgende zeespiegel. De dijk zelf wordt

Het contrast van de ligging van Santiago midden in het op het oog rustig lijkende berglandschap en de drukte in de stad zelf. Zeer indrukwekkend.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2022-04

Stienstra & van der Wal B.V. Stienstra en Van der Wal is een aannemingsbedrijf, gespecialiseerd in Waterbouw werken. Het bedrijf heeft vooral in de drie noordelijke provincies bekendheid opgebouwd met degelijk en vakkundig uitgevoerde werken, onder andere in opdracht van provincies, gemeenten en waterschappen. Daarnaast weten ook vele aannemers de kwaliteiten van Stienstra & Van der Wal op juiste waarde in te schatten.

Walbeschoeiingen Steigers en vlonders Trailerhellingen Houten bruggen Remmingswerken

ROGMOLEWEI 6, IJLST TEL.: 0515 - 533 243 INFO@STIENSTRA-VANDERWAL.NL

KoHN 415.indd 2

16-03-20 15:12

PASSIE VOOR LASTECHNIEK EN KWALITEIT

Samen maken we onze leefomgeving toekomstbestendig Wij zijn een advies- en ingenieursbureau met grensverleggende experts die dagelijks werken aan een toekomstbestendige leefomgeving. Waar wij veilig en gezond kunnen leren, werken, spelen, wonen en groeien.

wsp.com/nl

Kwaliteitsborging (QA) Kwaliteitscontrole (QC) Lascoördinatie Lastechnisch advies

Certificeren van bedrijven, lasprocessen en lassers Inspectie Project begeleiding

Micha van Veen | tel. +31 6 375 465 28 | micha@welding-synergy.com

www.welding-synergy.com

daarom verhoogd, maar ook de bestaande spuicapaciteit wordt verhoogd door de aanleg van nieuwe spui- en pompgroepen. Ook worden er extra deuren voor de bestaande sluizen gemaakt en komt er een nieuwe vismigratie rivier. De Afsluitdijk moet zo voor de komende honderd jaar weer veel veiligheid bieden.

Wie voert dat eigenlijk uit en wat is jouw rol? Het project wordt in opdracht van Rijkswaterstaat uitgevoerd door Levvel. Dit bouwconsortium bestaat uit BAM, Van Oord, Rebel en Invesis. Maar ook

Arcadis is betrokken. Zo werk ik op het project als geotechnisch ontwerper van de pompgroepen in Den Oever die bij hoog water in het IJsselmeer water naar de Waddenzee kunnen pompen. Verder werk ik aan het project als Site Engineer.

Wat doet een Geotechnical Engineer precies? Vooral berekeningen maken over alles wat er in en op de grond gebouwd wordt. Voor de pompgroepen betreft dit twee keer zes geschakelde bouwkuipen dit door de A7 heen lopen en tijdens de bouw altijd hoog waterkerend moeten zijn (zie afbeeldingen,

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

red.). Als Site Engineer lossen we de problemen op die in de uitvoering optreden.

Wat inspireert jou bij dit project het meest? Vooral de omvang en complexiteit. Direct naast en onder de A7 bouwen we enorme constructies. Binnen dit project ben ik betrokken vanaf ontwerp tot uitvoering, waardoor je enorm veel leert. Dat vind ik hartstikke boeiend.

Foto’s Afsluitdijk: Levvel / Rijkswaterstaat / Topview

OF 2022-04

Jos van Dalfsen (links) en Henk Schonewille (rechts)

Wafilin Systems: groeidiamant op WaterCampus Leeuwarden Een bedrijf dat al een flinke tijd vanaf WaterCampus Leeuwarden aan de internationale weg timmert is Wafilin Systems. Het bedrijf ontwikkelt unieke membraanfiltratiesystemen waarmee met name de voedings- en zuivelindustrie geholpen wordt om duurzamer en efficiënter te produceren. De efficiency die daarmee wordt behaald zit vooral in energiezuinigheid, waterbesparing en in het terugwinnen van waardevolle stoffen uit reststromen.

“Onze oplossingen zijn bedoeld om de kosten van complexe processen te verlagen en de winstgevendheid en groei te stimuleren”, zegt CEO Henk Schonewille. “Wij geloven dat onze slimme, baanbrekende membraanfiltratiesystemen de sleutel zijn tot succes bij het produceren van hoogwaardige voedingsmiddelen en zuivelproducten. Zo kunnen we bijdragen aan een duurzame toekomst.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Er breekt voor Wafilin Systems een nieuwe periode aan. Na jaren van investeren in nieuwe technologieën en het verfijnen van membraantechnologie (waarmee het bedrijf al diverse prijzen won) zal er nu ook meer focus komen op de internationale expansie van het bedrijf. Daar is Wafilin dan ook goed voor uitgerust.

OF 2022-04

Van advies tot montage Wij zijn dé nummer 1 specialist bij jou in de buurt op het gebied van het compleet inrichten van je woning. Wij helpen jou niet alleen met deskundig advies en inspiratie, wij nemen jou ook werk uit handen. Wij werken met vakbekwame experts op het gebied van stofferen, monteren, vloeren leggen, schilderen en behangen. Vlot, vakkundig en geen gedoe. Wij bieden jou alles onder 1 dak, vloeren, raamdecoratie en gordijnen, kasten op maat, stalen deuren, buitenzonwering en horren, vloerverwarming en zelfs behang. Heel handig en enorm tijdbesparend. Dat wil jij toch ook?

Vloeren Raamdecoratie Gordijnen Kasten op maat Verf & behang Stalen deuren Interieuradvies

Stiens-Heerenveen www.bronsnijder.nl

Zo werd begin dit jaar bekend dat R&D director Jos van Dalfsen samen met Henk Schonewille de nieuwe Directie van Wafilin Systems gaat vormen. Oprichter Harry van Dalfsen draagt zijn operationele rol over aan zoon Jos en neemt meer een adviserende rol in het bedrijf. Wafilin Systems verwelkomde daarnaast ook Erwin Dirkse (onder andere van het Friese bedrijf DMT Environmental Technology, red.) als nieuwe aandeelhouder én als lid van de Raad van Advies. Waarmee er binnen het bedrijf een schat aan ervaring toe is gevoegd als het gaat om bijvoorbeeld het verder internationaliseren.

Nederland, maar in heel West-Europa, de Scandinavische landen, maar vooral ook in het Verenigd koninkrijk, aldus Schonewille: “Dat is voor ons inderdaad een kansrijk land. Er gebeurt daar veel; zuivel en voeding zijn er beide een grote markt. En wij hebben inmiddels mooie referenties opgebouwd.”

personen. En wie naar het profiel van het personeelsbestand kijkt ziet hoe nadrukkelijk het huidige Wafilin Systems een kindje is van de WaterCampus Leeuwarden. “Ik ben daar zelf ook een goed voorbeeld van”, zegt Van Dalfsen. “Ik heb mijn opleiding gehad op het Van Hall, op de WaterCampus. Zo

'Op die manier samen aan de weg timmeren is een fantastische uitdaging'

Nieuwe rol

Concrete resultaten

Jos van Dalfsen is blij met zijn nieuwe rol. Hij was sinds maart 2018 R&D Manager bij Wafilin Systems en mag zich nu als directielid gaan richten op de internationale groei. “De afgelopen jaren hebben we een sterke ontwikkeling en groei doorgemaakt. Het ontwikkelen van unieke applicaties die bijdragen aan het optimaliseren en verduurzamen van de Food en Dairy industrie is ontzettend inspirerend. In mijn nieuwe rol wil ik me samen met ons team focussen op het voortzetten en uitrollen van onze missie en strategie. Mededirecteur Henk Schonewille is daarbij de man van de strategie, financiën en het verkopen en resultaatgericht managen van projecten. Dat kan hij geweldig. Ik focus me meer op de markten applicatieontwikkeling en het vergroten van onze zichtbaarheid door met het bedrijf het podium zoeken. Op die manier samen aan de weg timmeren is een fantastische uitdaging”. Die uitdagingen liggen niet alleen in

Het mooiste van het vak is volgens Van Dalfsen de samenwerking met klanten. “Het is heel inspirerend om met klanten mee te mogen denken over duurzame oplossingen in het productieproces. En dat je dan uiteindelijk ook het vertrouwen krijgt om voor klanten specifiek complete installaties te bouwen en te installeren geeft veel voldoening. Een ander aspect is dat onze oplossingen ook snel concrete resultaten laten zien. En die oplossingen liggen altijd op drie vlakken: het besparen van energie, het hergebruiken van water en het terugwinnen van grondstoffen zoals dierlijke- en plantaardige eiwitten uit processtromen. Daarmee leveren wij toegevoegde waarde voor industrieën, maar kunnen we ook een bijdrage leveren aan een duurzame toekomst voor de wereld en de volgende generaties.” Vanaf de WaterCampus Leeuwarden wordt die internationale groei aangestuurd, inmiddels met een team van ruim twintig

lopen er bij ons veel mensen rond met een Leeuwarder mbo- of hbo-achtergrond. Van voedingsmiddelen procestechnologen tot werktuigbouwkundige engineers, ze hebben allemaal een studie gedaan in Leeuwarden en hebben nu bij Wafilin Systems een mooie baan.”

Huisvesting De groei van het bedrijf levert ook een toekomstige uitdaging op, als het gaat om huisvesting. “We zijn tot bloei gekomen op de WaterCampus en dat is fantastisch, maar ooit zullen we een grotere en eigen plek nodig hebben. Door alles bij elkaar te hebben, van kantoor tot applicatiefaciliteiten en opslag kun je sneller acteren. En voor ons is het belangrijk dat we snel kunnen reageren op de behoeftes van onze klanten. Met de gemeente Leeuwarden oriënteren we ons daarom nu al op de mogelijkheden die er elders in de stad of regio zijn.”

Wafilin Systems in een notendop Specialist in membraantechnologie. Richt zich vooral op de melkindustrie, de voedselindustrie en de drankindustrie. Won diverse prijzen, waaronder De WIS-award (de innovatieprijs van Water Alliance, red.) De HET (Leeuwarder ondernemersprijs, red.) en de Water Innovator of the year 2021 (een prijs van het platform Watervisie, red.). Deze laatstgenoemde prijs werd toegekend in verband met de succesvolle samenwerking van Wafilin Systems met aardappelzetmeelproducent Avebe. Die samenwerking leverde een innovatie op die een doorbraak betekende in concentratieprocessen. Het betrof het zogenaamde Ducam-proces. Dat staat voor Duurzaam Concentreren van Aardappelsap met Membranen. Met behulp van membraantechnologie concentreert Avebe het aardappelsap zodat veel minder energie nodig is voor de indamping van water en het terugwinnen van eiwitten uit dat water. Kijk voor meer info en de diverse toepassingen op www.wafilinsystems.nl

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2022-04

Mous Waterbeheer Thuis in watertechniek Klimaatverandering zorgt voor weerextremen. Het blijft langer droog en als het regent, gaat het ook echt tekeer. Zelf kunt u de nodige kleine maatregelen nemen om wateroverlast op te vangen, bijvoorbeeld de klinkers uit de tuin halen. Meer grond en groen neemt het water makkelijker op. Op grotere schaal zorgen stuwen, poldergemalen en rioolgemalen, buizenstelsels, pompen en opvangbassins voor regulering van regenwater en rioolwater. Voor de meeste burgers een ver-van-mijn-bed-show; een teken dat de professionals van waterbeheer goed werk leveren. Mous Waterbeheer is zo’n professional. “Waterbeheer is enerzijds zorgen dat we droge voeten houden en anderzijds dat ons rioolafvoersysteem blijft werken, zodat de volksgezondheid niet in gevaar komt”, legt Hidde Kriele, directeur van Mous Waterbeheer, uit. “Natte voeten bij hoog water door een hoosbui is maar een klein probleem vergeleken met de verspreiding van bacteriën of chemicaliën door een overstromend riool. Ons vakgebied richt zich op zowel oppervlaktewater als op riooltechniek.”

Partnerschap en kennis delen Waterbeheer is een vak apart. Daarvoor hebben we gemeenten en waterschappen. Bedrijven als Mous Waterbeheer leveren hen innovatieve oplossingen. “Onze technische kennis is een belangrijke bouwsteen voor succesvol waterbeheer. Die kennis houden we niet voor onszelf. We willen delen, partnerschappen aangaan. Daarmee bouw je aan duurzame relaties en wederzijds vertrouwen. Om die reden hebben we vaste contactpersonen voor de bedrijven en overheden waarmee wij werken. Je kent elkaar en je houdt de lijnen kort. Zo’n relatie kan wel tot dertig jaar teruggaan. Dat is partnerschap.” “We kunnen snel schakelen. Laatst bleek weer hoe fijn dat is bij stormschade aan een besturingskast. Voor onze beheer- en onderhoudsafdeling vinden we deze flexibiliteit een must. Sluizen, pompen, stuwen en gemalen moeten blijven werken.”

OF 2022-04

“Naast onderhoud doen we ook nieuwbouw en renovatie. We bedenken, ontwerpen en leveren waterwerken. Dergelijke projecten vragen een andere bedrijfsvoering dan storingen en onderhoud. Doordat we een duidelijke langetermijnstrategie hebben, blijven we op koers.”

Slimme IT bespaart Met slimme IT-oplossingen reduceert Mous Waterbeheer 30% tot 50% in energieverbruik van waterbeheerinstallaties. Onderhoud kan op afstand worden uitgevoerd en mocht de monteur toch ter plekke nodig zijn, dan weet hij op voorhand welke onderdelen mee moeten. Minder verkeersbewegingen bespaart energie en CO2-uitstoot. Met big data kan het bedrijf ‘voorspellen’ wanneer er een storing op gaat treden en preventief onderhoud uitvoeren. “We koppelen ‘buienradar’ aan ons managementsysteem voor rioolgemalen. Zo kunnen we de hoosbui volgen en steeds het juiste gemaal extra water laten verplaatsen. Zo houden we droge voeten.”

‘Waterbeheer is, kort gezegd, zorgen dat we droge voeten houden en dat ons rioolafvoersysteem blijft werken’

Mous Academy “Kennis is key. Met onze nieuwe Mous Academy willen we technici opleiden. Ook partners kunnen hun personeel laten bijscholen. Nieuwe uitdagingen, waaronder klimaatverandering, vragen om nieuwe kennis. We zijn ervan overtuigd dat technici het verschil gaan maken.”

Hidde Kriele Burgerlijke staat: getrouwd met Irene Kinderen: twee kinderen, Emma en Niels Hobby’s: watersport, muziek, Italië Kenmerkende uitspraak: Als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2022-04

Netwerkclub op bezoek bij Woudagemaal

‘Diversiteit en informaliteit kenmerkt Friese Zaken’ Netwerkclub Friese Zaken was onlangs op bezoek bij het Ir. D.F. Woudagemaal in Lemmer. Het grootste nog functionerende stoomgemaal ter wereld stamt uit 1920 en staat sinds 1998 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Maar het monument is bepaald geen stoffig museumstuk, want wordt nog altijd bij te hoge waterstanden ingezet door Wetterskip Fryslân om te zorgen voor droge voeten in Friesland. De foto’s op deze pagina’s spreken voor zich, maar OF wilde even polsen bij Friese Zaken-lid Albert Klooster, salesmanager bij Brandsma Koffie: wat maakt Friese Zaken eigenlijk bijzonder? “Het is een erg fijne club, die denk ik opvalt door de diversiteit van de leden en de zeer informele sfeer”, zegt Klooster desgevraagd. “Dat informele is belangrijk; de stropdas kun je wel thuis laten. Wat ik erg fijn vind is dat je door die sfeer al heel snel een klik kunt voelen, waarmee je ook gewoon kunt overleggen wat je voor elkaar kunt betekenen. Een kenmerk is ook dat de leden meestal ook beslissingsbevoegdheden hebben. Zo kun je dus ook snel tot zaken komen.”

in de bijeenkomsten wordt door Albert gewaardeerd. “We hebben om de twee weken iets; dan weer een lunch-activiteit; dan weer een diner-activiteit. Ik vind dat eigenlijk allemaal leuk en heb niet een sterke voorkeur. Van bedrijfsbezoek, tot karten, tot survival; het is bepaald geen straf om daarbij te zijn.”

Zo kijkt de salesmanager ook terug op de bijeenkomst bij het Woudagemaal. “Ik vond het écht indrukwekkend. En dat zo’n enorm monument, meer dan honderd jaar oud, dan ook nog functioneert. Het is al zo lang een bekend monument in Friesland; mooi dat ik nu de kans heb gekregen om er ook eens binnen te kijken.”

Over Friese Zaken Volgens Albert Klooster is dealtjes scoren overigens niet het hoofddoel: “Persoonlijk vind ik het altijd inspirerend om andere ondernemers enthousiast te horen vertellen over hun plannen en ambities. Interesse hebben voor elkaar; daar begint het mee. En daarbij kun je ook van elkaar leren. Een ander pakt uitdagingen misschien anders aan dan jij en ook dat is leerzaam.” Niet alleen de diversiteit in het ledenbestand, maar ook de afwisseling

Friese Zaken is ontstaan in 2016, na een transformatie van De Commerciële Club Friesland. De netwerkclub wil een eigentijdse en informele club zijn, met evenementen waar de leden zichzelf kunnen zijn. Laurens Snoek vertelde in 2021 in OF precies hoe het zit: “Als wij ergens te gast zijn laten we onze gastheer of gastvrouw vertellen over diens achtergrond en pieken en dalen. In zo’n setting krijg je het échte verhaal, daarmee verrijk je je inzichten. Wij zijn een club waar je inspiratie opdoet en van elkaar leert. Vaak leidt dit tot zakendoen en komt dat door de sterke vertrouwensband.” www.friesezaken.frl

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2022-04

Gemeente De Fryske Marren:

In samenwerking naar een duurzaam Swimfun Subtropisch zwembad Swimfun in Joure is misschien wel één van de leukste zwembaden van Friesland. Met de verschillende waterattracties en wildwaterbanen is het een garantie voor een geslaagd dagje uit voor het hele gezin. “Dat willen we graag zo houden”, zegt Dietha Paauw, directeur van Sportbedrijf de Fryske Marren. “We zien dat de hoge energieprijzen een bedreiging beginnen te vormen voor veel accommodaties als de onze. Het wordt financieel steeds moeilijker om de exploitatie goed in stand te houden."

Raimon Hiemstra, projectleider van gemeente De Fryske Marren vult aan: “Je ziet ook dat in zwembaden de watertemperatuur naar beneden wordt gedraaid. Net iets te koud zwemmen draagt echter niet bij aan recreatieplezier. Wij zochten naar een structurele oplossing.” Door de recente ontwikkelingen in Europa is het thema actueler dan ooit, maar in Joure zijn ze al veel langer bezig met duurzaam energiegebruik. Een verslag. Werken aan een structurele oplossing werd door Swimfun in 2019 opgepakt. Niet alleen de stijgende energiekosten waren een reden, vooral de klimaatdoelstellingen waren de drijfveer, zo leren we. Een verbruik van 300 000 m3 gas per jaar breng je niet met 60%

OF 2022-04

terug door alleen de verwarming lager te zetten. Voor een dergelijk groot project heeft een gemeente de specifieke technische, financiële en projectmatige kennis niet ‘in huis’. Hiemstra: “We wilden dit ook niet ‘wegzetten’ bij derde partijen, maar als gemeente en sportbedrijf betrokken blijven.” Zonnepanelen – Warmtepompen - Laadpalen Hans Lolkema, directeur van HCL en Ronald Spoelstra, directeur van Innax, werden als projectmanager en adviseur installaties duurzaamheid aangetrokken. “Minder gas en minder CO2 realiseer je met eigen opgewekte elektriciteit”, zegt Ronald. “En dus hebben we met 2150 zonnepanelen en verschillende warmtepompen een gasreductie van 70% gerealiseerd.”

Een energietransitie van een multifunctioneel complex zoals Swimfun, is een proces van uitdagingen aangaan en oplossingen vinden. Daar is kennis voor nodig, durf en een gezamenlijke wil, aldus Spoelstra. “Wat doe je als de zon niet schijnt? Blijf je het water ’s nachts verwarmen of gebruik je het als opslag van bestaande warmte? Overdag wek je misschien wel teveel op, hier kun je dan de laadpalen mee voeden en zeker de overige verbruiksinstallaties die je nu overdag gebruikt in plaats van ’s nachts. Kortom het zwembadwater als accu inzetten.” Elke vraag vereist onderzoek. Voor de overcapaciteit is ingesprongen op het groeiende aantal elektrische auto’s. “Wie hier komt recreëren, kan met een volle accu weer

Dietha Paauw Burgerlijke staat: Gehuwd Kinderen: 7 Kleinkinderen: 2 Hobby’s en/of interesses: Fitness en fietsen

Hans Lolkema Burgerlijke staat: Gehuwd Kinderen: 2 Kleinkinderen: 2 Hobby’s en/of interesses: Voetbal, golf en mountainbiken

naar huis, dankzij de vele laadpalen die we hebben neergezet.”

Drempels zijn genomen Hans Lolkema zegt: “De vraag was: hoe maken we bestaande multifunctionele gebouwen duurzaam en gasvrij. In heel Nederland staan bestuurders voor dergelijke uitdagingen. Een dergelijke uitdaging vraagt veel en het gevaar is dat het probleem als zo groot wordt ervaren dat het vooruit wordt geschoven. Eigenlijk hebben wij met dit project een blauwdruk gemaakt waar vanuit verder gewerkt kan worden. Het wiel hoeft niet meer opnieuw uitgevonden te worden.” De uitdaging van dergelijke projecten zit ook in de financiering van de hoge investering. “Het is uiteindelijk publiek geld.” De

berekeningen laten zien dat de investering in 7 á 8 jaar terugverdiend wordt. Daarna slaat de weegschaal om naar rendement. “We zijn aan het onderzoeken of we met de energieopwekking in een warmtenetplan ook de omgeving kunnen voorzien van warmte.” De betrokkenen zijn het erover eens: wanneer je elkaar vindt in een gemeenschappelijk doel en van daaruit een krachtige samenwerking weet te realiseren, dan worden schijnbaar grote uitdagingen prettig realiseerbaar. “We zijn enorm trots dat wij vanuit een publiekprivate samenwerking zo’n mooi, maar ook complex project hebben kunnen realiseren.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Raimon Hiemstra Burgerlijke staat: Gehuwd Kinderen: 1 Hobby’s en/of interesses: Gezin, sporten, motorrijden

Ronald Spoelstra Burgerlijke staat: Gehuwd Kinderen: 3 Hobby’s en/of interesses: Paardrijden, voetbal, autosport en passie voor verduurzaming

OF 2022-04

Als we samenwerken, kunnen we vandaag al het verschil maken voor morgen. Voor ons team, onze klanten, én voor de aarde.

Hoe energiepositief kun jij zijn in 2025?

Wij zijn Breman. Een familie van installatie-experts die bouwen aan een toekomst vol duurzame energie. Bij ons staat alles wat we doen in het teken van de toekomst met een beter woon- en werkklimaat. Als installatiebedrijf én als mensen. We denken graag mee over innovaties op het gebied van verduurzaming, renovatie en onderhoud. Die kennis en het vakmanschap delen we ook, om zo de energietransitie te versnellen. Zo zorgen we samen voor een beter klimaat om in te wonen, leven en werken. Iedereen energiepositief

Breman Drachten T 0512 – 51 49 15, drachten@breman.nl

breman.nl www.credion.nl/friesland

‘Op zoek naar dé financieringsoplossing voor uw bedrijf?’

Credion realiseert uw bedrijfs- en vastgoedfinanciering Credion adviseurs zijn dé specialisten om jouw financiering succesvol te realiseren. Ben je op zoek naar werkkapitaal, of wil je investeren en/of uitbreiden? Wij hebben de beschikking over ruim 100 verschillende financiers om je zo snel mogelijk verder te helpen! Credion Friesland Zuiderplein 21 8911 AM Leeuwarden (058) 202 71 15 friesland@credion.nl

Het kan met Credion.

Harold Renkema, Care4More:

‘Mensen hun vrijheid teruggeven’ We worden steeds ouder en als het even kan willen we dan ook zo lang mogelijk blijven bewegen. Care4More aan de Pascallaan in Drachten helpt daarbij. Het bedrijf brengt ouderen en mensen met een beperking in beweging met innovatieve producten. Duofietsen, rolstoelfietsen, driewielfietsen en veel meer. En: vanuit een bijzondere visie, zo blijkt uit een gesprek met ondernemer Harold Renkema.

Wanneer zijn jullie begonnen? We zijn juli 2010 begonnen; destijds met een computer die wij hadden ontwikkeld voor mensen met een meervoudige handicap. In 2015 zijn we vervolgens gestart met fietsen, grotendeels voor de ouderenmarkt en de zorg. Denk aan ouderen die hun mobiliteit en vrijheid willen behouden met een driewieler, of mensen die in een zorgcentrum wonen en met een aangepaste fiets zoals bijvoorbeeld een duofiets toch nog naar buiten kunnen.

Hoe gaat het zakelijk gezien? Fantastisch. Wij groeien ieder jaar met percentages tussen de 30 en 40 procent. Nederland is een fietsland en mensen willen graag zo lang mogelijk blijven fietsen. Wij

helpen daarbij, met producten die dat mogelijk maken en met een prettige website, die heel goed vindbaar is.

Wat vind jij het mooiste van het vak? We doen het écht voor de mensen. Soms zie ik in onze showroom dat iemand die niet meer op een reguliere fiets kon de tranen in de ogen krijgt omdat wij hem of haar weer de vrijheid teruggeven. Dat is heel fijn om te zien. Met onze driewielers en duofietsen krijgen echtparen ook weer de kans om nog wat langer samen op pad te gaan.

ons kleine team van drie personen hebben we één missie en dat is iedere dag een beetje beter worden. In onze visie gaat het daar echt om. Niet alleen qua omzet, maar ook op detailniveau; de kleine dingetjes die je toevoegt als het gaat om klantbeleving. Wanneer je dat consequent volhoudt maak je op jaarbasis grote sprongen. Daar worden wij blij van.

www.care4more.nl

Waar wil je over drie jaar staan als ondernemer? Op die manier denken wij eigenlijk niet. Met

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2022-04

V.l.n.r. Douwe Blom, Geert Jan de Jong, Evert Visser

Centrum Drachten staat voor grote transitie

Compacter winkelhart; méér bewoners 56

OF 2022-04

Het centrum van Drachten moet compacter worden, met minder winkels en parkeerplekken en vooral méér groen en woningen. Dat staat in de zogenoemde centrumvisie die begin 2022 werd gepresenteerd. Een visie die tot stand kwam in samenspraak met diverse betrokkenen, zoals horeca, cultuur, ondernemers én gemeente. Het doel: leegstand, achteruitgang en verwaarlozing tegengaan, maar vooral ook: Drachten een prettig, groen en fris centrum geven. OF sprak met enkele betrokkenen.

In de centrumvisie die begin 2022 gepresenteerd werd, is gekeken naar problemen, kansen en uitdagingen. Minder winkels, minder auto’s, meer bomen en meer bewoners in het centrum; dat is samengevat wat er in Drachten gaat gebeuren. En dat was ook wel nodig, zegt Evert Visser, projectleider van de gemeente Smallingerland. “Naar verhouding hebben we in Drachten altijd veel winkels gehad en ook veel parkeerplekken. Dat is in deze tijd, met teruglopende detailhandel en groeiende online verkopen niet vol te houden.” De projectleider geeft aan dat de transitie waar Drachten voor staat fors is. “Ongeveer 25 procent van het huidige winkelbestand zou getransformeerd moeten worden naar wonen. Als dat lukt hebben we er in het centrum 250 tot 300 appartementen bij. Dat zijn bewoners die er bij wijze van spreken 24 uur per dag zijn. Voor de levendigheid van het centrum is dat uiteraard heel goed.” Een tweede ambitie is om tegelijkertijd ook het aantal parkeerplekken in het centrum te verminderen; dit ten gunste van meer groen. “Ook wat betreft de hoeveelheid parkeerplekken scoorde Drachten altijd bovengemiddeld goed. Maar téveel van iets is ook niet ideaal. Ik schat dat tegenwoordig zelfs op hoogtijdagen altijd nog wel 30 procent van de plekken onbenut zijn. Tja, met een krimpend winkelbestand is het dan logisch dat je op die overtollige ruimte meer groen probeer te creëren.” Het goede nieuws is dat het proces tot nu toe in harmonie en met consensus is verlopen. De verwachting is ook dat de centrumvisie voor de zomer door de raad zal worden goedgekeurd. Visser: “En daarna kunnen we dus aan de slag, met allerlei partijen. Denk aan projectontwikkelaars, bouwbedrijven,

vastgoedpartijen, maar dat alles steeds ook weer in goed overleg met horeca, winkeliers en de culturele sector.” Een gevoelig punt kan met name de vraag zijn wáár nu precies de parkeerplekken moeten worden opgeofferd, aldus Visser. “Winkeliers willen uiteraard graag dat hun klanten gemakkelijk kunnen parkeren. We zullen dus per locatie op basis van nader onderzoek moeten bepalen waar we plekken kunnen inwisselen voor meer groen. Uiteindelijk willen we allemaal hetzelfde: een beter verblijfsklimaat, met een leefbaar en aantrekkelijk centrum.”

banenmotor van Friesland, we trekken veel ondernemingen aan. Maar dan moet je ook een groen en compact centrum hebben, waar het goed toeven is. Wanneer je dat centrum compacter maakt, moet je de ondernemers stimuleren om zich daar dan ook te vestigen. De leegstand die dan in de periferie ontstaat kun je gebruiken voor wonen.” Als grootste uitdaging zien de ondernemers het concreet maken van de plannen. “Het mag nu niet in een bureaula verdwijnen”, stelt Blom. “Dat zie ik ook niet gebeuren; daarvoor hebben we samen met de gemeente heel hard gewerkt aan draagvlak.”

'Uiteindelijk willen we allemaal hetzelfde: een beter verblijfsklimaat, met een leefbaar en aantrekkelijk centrum' Daar is Douwe Blom, ondernemer (modezaak, red.) en voorzitter van winkeliersvereniging Ha&Ie het mee eens: “Ondernemers, vastgoedeigenaren en gemeente hebben gezamenlijk gewerkt aan deze visie. En samen hebben we een mooie stip op de horizon gezet.” Geert Jan de Jong, voorzitter van de Vereniging voor Vastgoedeigenaren Centrum Drachten, sluit zich daarbij aan: “Iedereen heeft baat bij een levendig dynamisch centrum en dit past ook binnen de ambities van Smallingerland.” Volgens De Jong is een transitie een noodzaak. “We zijn de

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Dat draagvlak vasthouden is dan ook een aandachtspunt, zo stellen Blom en De Jong samen. “We moeten de visie met elkaar blijven uitdragen”, aldus Blom. “En daarbij mag het algemene belang, maar soms ook individuele belangen aandacht krijgen.” Evert Visser van de gemeente is optimistisch over de voortgang van het proces: “Je moet ook een beetje mazzel hebben met de betrokken personen. Tussen ons allemaal is er vertrouwen; we weten elkaar snel te vinden. Dat maakt de voortzetting van deze transitie gemakkelijker.”

OF 2022-04

Wouter Hooghiemster:

‘We zetten met ons bouwbedrijf in op ontzorgen’

Wouter Hooghiemster Functie: Mede-eigenaar Hooghiemster Bouw Opleiding: MBO Bouwkunde; Kaderopleidingen Calculatie en Uitvoering bij KOB Leeftijd: 30 jaar Burgerlijke staat: Samenwonend, heeft een dochter en een zoon Woonplaats: Aldtsjerk Hobby’s: Lid van de vrijwillige brandweer

OF 2022-04

“Ontzorgen, in een vroeg stadium van het project met de klant meedenken om verrassingen in een later stadium te voorkomen. Dat is ons visitekaartje”, aldus Wouter Hooghiemster. Elf jaar geleden stapte hij vers van de schoolbanken in het bedrijf van zijn vader, Bouwbedrijf Jan Hooghiemster in Aldtsjerk. Anno 2022 is hij mede-eigenaar van de tien personeelsleden tellende onderneming, heeft hij een groot deel van de taken van zijn vader overgenomen en het bedrijf mee aan de hand genomen naar een modern, efficiënt werkend allround bouwbedrijf, gevestigd aan de Boerfinne 12 in Aldtsjerk, aan de Elfstedenroute. In gesprek met de 30-jarige aannemer Wouter Hooghiemster.

Wat is er met jouw komst veranderd binnen het bedrijf?

'Niet klakkeloos ‘stenen stapelen’, maar meedenken in het proces en daarmee de klant ontzorgen'

Met mijn komst deed ook ‘automatisering’ zijn intrede binnen het bedrijf en ook heeft er een efficiencyslag plaatsgevonden. Er wordt meer samengewerkt en gecommuniceerd tussen bouwbedrijven, architecten, constructeurs en installateurs. Niet klakkeloos ‘stenen stapelen’, maar meedenken in het proces en daarmee de klant ontzorgen. Bijvoorbeeld door al vroeg in de ontwerpfase samen met de opdrachtgever en de andere relevante partijen na te denken over de toekomstbestendigheid van de woning, het gebruik van biobased bouwmaterialen en de subsidiemogelijkheden. Om op die manier meerwaarde te creëren, met als resultaat een comfortabeler woonomgeving op maat. Binnen afzienbare tijd zal ik het roer van ons bedrijf helemaal overnemen. Dat heeft ook geresulteerd in een nieuwe naam en huisstijl. Jan Hooghiemster Bouwbedrijf werd Hooghiemster Bouw, stoer, sterk, klaar voor de toekomst en bovenal ontzorgend.

Wat is het mooie van jullie vak? De basis is gelijk gebleven; van niets tot iets. Je begint met niet meer dan een modderig stukje terrein, waarop pallets met bouwmaterialen staan. En aan het eind van de rit staat er een woning of bedrijfspand, is er een verbouwing of renovatie uitgevoerd, waar iedereen blij van wordt. We noemen onszelf ‘detailbouwers’, omdat we graag samenwerken met architecten en/of gemeenten aan projecten met meerwaarde, met net wat meer uitstraling en oog voor detail. Door die intensieve bouwbegeleiding ontzorgen wij de klant.

we verbouw- en renovatieklussen. Wat het werk er niet gemakkelijker op maakt zijn de oplopende levertijden en stijgende kosten van bouwmaterialen, zodat er vroegtijdig moet worden ingekocht en indien nodig materiaal in opslag moet worden gezet. Daarnaast is het moeilijk om goed geschoolde vakmensen te vinden. We leiden onze nieuwe werknemers het liefst zoveel mogelijk zelf op, waarbij we ze in alle facetten van het werk laten meelopen en -werken, waardoor ze doordrongen raken van het ‘Hooghiemster DNA’.

Kun je een paar visitekaartjes van Hooghiemster Bouw noemen? Op een prachtige kavel op het eiland van waterpark ‘Yn e Lijte’ in Grou hebben wij in opdracht van VNL Architecten ‘Villa Seinpôlle’ gerealiseerd. Een echte blikvanger, aan twee kanten grenzend aan open vaarwater met vrij uitzicht op het oude centrum van Grou. Hier heeft met veel respect voor de historie en de omgeving oud plaatsgemaakt voor nieuw. Een ander project waar we ook trots op zijn is ‘Atelier Alddiel’, het nieuwe kantoor van Zantman Architecten in Leeuwarden. Dat is gebouwd op basis van de bestaande constructie en -contouren van een voormalige vervallen ligboxstal. Door gebruik te maken van biobased materialen draagt het gebouw bij aan de CO2-reductie. Er is in dit project bijzondere aandacht besteed aan natuur-inclusief bouwen. Beplanting, de huisvesting van dieren, de omgang met water en het landschap heeft speciale aandacht gekregen.

Hoe lopen de zaken? Voor het komende jaar is de orderportefeuille goed gevuld. Naast nieuwbouw, hebben

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2022-04

BronSnijder woninginrichting: Van een huis een thuis maken: dat is het doel van BronSnijder Woninginrichting-Aanhuis in Stiens en Heerenveen. “En dat doen we met creativiteit en vakmanschap. We hebben beide kwaliteiten in huis”, aldus mede-eigenaar Martinus Bron. “We kunnen van A tot Z de woning inrichten bij ver- of nieuwbouw. Zo willen we het thuisgevoel creëren voor de klant.”

OF 2022-04

Bron ging in 2008 samenwerken met Meile Snijder. “Het zijn twee oude familiebedrijven. Bron komt uit Holwerd en Snijder uit Stiens, waarna we als BronSnijder verder zijn gegaan. Sinds 2021 hebben we ook een vestiging in Heerenveen.”

Filosofie Vloeren, raamdecoratie, behang, kasten op maat, zwart stalen deuren, het plaatsen van wanden: het is slechts een greep uit het assortiment van BronSnijder. “We hebben als filosofie dat wanneer de klant bij ons in de showroom komt, onze stylisten zorgen voor inspiratie en een interieurplan. Als de klant akkoord is met het plan en de offerte kunnen ze de sleutel van hun woning aan ons geven en daarna zorgen we dat hun woning van voor naar achteren wordt aangepakt. Dit gaat zelfs zo ver dat we ook vloerverwarming, het verven en behangen voor de klant regelen. We willen de klant ontzorgen en ze een thuisgevoel bieden door onze creativiteit en vakmanschap.”

één aanspreekpunt”, aldus Martinus Bron . In totaal heeft BronSnijder 23 werknemers in dienst, waaronder eigen vakbekwame stoffeerders, interieurstylisten, monteurs en parketteurs, schilders, behangers en planners. “Daarnaast maken we gebruik van zzp’ers. Samen zorgen we voor goede service en maatwerk, waar veel vakmanschap bij komt kijken.”

Coherent ondernemen BronSnijder doet er alles aan om hun werknemers een leuke werkomgeving te bieden. “Het gaat niet alleen om euro’s verdienen, maar we willen naast tevreden klanten ook graag blij personeel. Het is die combinatie die we nastreven. We proberen in overleg met de werknemers om individueel

maatwerk te leveren door bijvoorbeeld te kijken naar flexibele arbeidsuren, waar iemands talent het beste past in het bedrijf en waar iemand wel of niet energie van krijgt. Zo proberen we vorm te geven aan coherent ondernemen.” Met de uitbreiding van BronSnijder in Heerenveen heeft het bedrijf eerst voldoende uitdaging voor de toekomst. “We willen het tweede filiaal net zo succesvol maken als de vestiging in Stiens. Voor onze afdeling projectinrichting zien we veel kansen om onze filosofie toe te passen bij de inrichting van bedrijven en instellingen. Maar als we eerst ons vakmanschap goed laten zien, komt dat vanzelf op ons pad.”

BronSnijder is aangesloten bij Woninginrichting Aanhuis.nl, een landelijke organisatie die onder andere bekend is van VT Wonen. “In samenspraak met de klant kunnen we hun nieuwe woning van boven tot onder inrichten of een bestaand huis updaten. Ze kunnen ons de sleutel geven net zoals in het tv-programma, waarna we alles in huis aanpakken en ervoor zorgen dat de bewoners weer verliefd worden op hun eigen huis. Door bij ons aan te kloppen hebben ze

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2022-04

Notaris Femmy Smink:

Over de partituur van het concert des levens Femmy Smink is in 2001 beëdigd als notaris en begon in 2006 haar eigen kantoor in Sneek. Ze is wars van overbodige vakterminologie en heeft luisteren naar haar cliënten, vooral naar de dingen die niét worden gezegd, tot een ware kunst verheven. Femmy Smink over ‘het laatste hoofdstuk’ van het leven, het belang van een levenstestament en het testament.

OF 2022-04

“Er is een verschil tussen het levenstestament en het ‘gewone’ testament”, zegt Smink. “Het zijn aparte akten. Het gewone testament werkt na overlijden. Het levenstestament is voor de situatie dat je nog in leven bent, maar niet meer in staat bent om je eigen wil te bepalen dan wel je eigen beslissingen te nemen. Bijvoorbeeld in geval van dementie of wanneer iemand in coma ligt. In een levenstestament kun je aangeven wie jouw gevolmachtigde wordt wanneer je zelf niet meer kunt handelen. Als je dat niet zou doen, betekent het dat je naaste familie (partner, kinderen) naar de rechter moet om beschermingsmaatregelen aan te vragen. Een curatele, beschermingsbewind en/of mentorschap. En daarmee kom je gelijk ‘in het zicht’ van de rechter en je moet aan allerlei formaliteiten voldoen. Om dat te voorkomen maken mensen een levenstestament. Je regelt daarin onder meer wie jouw zakelijke aangelegenheden regelt; je administratie, verzekeringen, betalingen; dat soort zaken. Maar je kunt daarin desgewenst ook een paragraaf opnemen ten aanzien van alle geneeskundige aangelegenheden.”

Brede erkenning “Het is een stuk dat breed erkend wordt door alle relevante partijen. Banken, verzekeringsmaatschappijen, artsen”, aldus Smink. “Dat is belangrijk omdat het, mocht je in een situatie raken waarin je zelf niet meer kunt handelen, je naasten de mogelijkheid geeft de honneurs voor jou waar te nemen. Heel belangrijk hierin is vertrouwen, want alles wat je nu zelf nog kunt, dat kan en mag de gevolmachtigde later voor jou doen wanneer je dat zelf niet meer kunt.”

alles toegedeeld aan de langstlevende, de woning, de auto, de inboedel en banksaldi, onder de verplichting alle schulden voor zijn/ haar rekening te nemen. De kinderen krijgen hun erfdeel niet uitgekeerd, maar die krijgen een vordering ter grootte van hun erfdeel. Zolang de kinderen feitelijk nog niets hebben en de vordering van de kinderen komt boven de € 21.282,--, moet er erfbelasting worden betaald. Deze erfbelasting komt voor rekening van de langstlevende. Er moet in dat geval wel voldoende geld in de ‘spaarpot’ van de langstlevende zitten om deze te kunnen voldoen.” Smink: “Wij maken dan ook graag gebruik van zogenaamde flexibele testamenten. Deze testamenten geven allerlei opties en bij het overlijden van de eerste van beide echtgenoten kan daaraan, afhankelijk van de prioriteiten van dat moment, invulling worden gegeven. Belangrijke punten zijn daarbij: hoe kan de langstlevende op dezelfde wijze blijven doorleven, maar vaak ook: hoe kunnen wij zo weinig mogelijk belasting betalen. Bij een goede nalatenschapsplanning, ook wel ‘estate planning’ genoemd, kijken wij naar de persoonlijke situatie en wensen van mensen.

'In de meeste gevallen is het de investering meer dan waard'

Testament en ‘estate planning’ “Niet alleen de kwaliteit van leven in de laatste fase van iemands leven is belangrijk, maar ook de manier waarop de afwikkeling van nalatenschap wordt vastgelegd in het testament. Er bestaat weliswaar een hele mooie wettelijke regeling, maar daarin wordt geen rekening gehouden met fiscaliteit. In de praktijk zien we vaak dat vijftigplussers bijvoorbeeld veel vermogen in hun woning hebben en dat er relatief weinig op de bank staat. Bij de regeling zoals de wet die geeft, de zogenaamde wettelijke verdeling, wordt

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

De wijze waarop zij zijn gehuwd, is er sprake van een beperkte gemeenschap, of zijn er huwelijksvoorwaarden, zijn er goede testamenten en levenstestamenten. Aan de hand daarvan bekijken wij wat het beste bij hen past. Een estate planning is maatwerk. En in de meeste gevallen is het de investering meer dan waard.”

OF 2022-04

BHV Centrum Friesland vaart op jarenlange praktijkervaring De jarenlange praktijkervaring van ambulancechauffeur Klaas Bergsma en bevelvoerder bij de brandweer Walle Jelsma vormen de basis van BHV Centrum Friesland, dat onder andere opleidingen bedrijfshulpverlening verzorgt. “Dat doen we vooral op locatie.”

Geen bedrijf, fabriek, school of instelling kan zonder ‘BHV-ers’ ofwel mensen die zich willen inzetten voor de bedrijfshulpverlening. Daar loopt niet altijd iedere medewerker warm voor. “Regelmatig denken medewerkers of BHV-ers dat ze het nu wel weten en hebben ze geen zin in weer datzelfde verhaal,” vertelt Klaas Bergsma van BHV Centrum Friesland. “Ik begrijp dat. Er zijn nu eenmaal die kennis en regels die altijd de basis vormen, maar er is meer.” Dat ‘meer’ zit ‘m vooral in de details en de specifieke kenmerken voor een bepaalde locatie van een specifiek bedrijf. “Dát is de reden dat wij de BHV-opleidingen vooral op locatie geven. Daar kunnen we echt iets voor een bedrijf betekenen en de opleiding op maat geven. Dan gaat het om kennis die helemaal op de praktijk en die specifieke locatie is afgestemd, inclusief bijvoorbeeld een op maat gemaakt bedrijfsnoodplan. Dat is de kracht van onze opleiding.”

Ondernemersbloed

‘Onze kracht is dat we op locatie werken’

Het ondernemersbloed van Bergsma ging sneller stromen. “Dan hebben wij elkaar gevonden, vriend,” zei hij tegen Jelsma. Ze gingen samen aan de slag om een opleiding op papier te zetten, elk vanuit hun eigen ervaring en expertise. Een jaar later was BHV Centrum Friesland een feit.

Bergsma legt uit dat ze het liefst op locatie willen werken en daar ook de tijd voor nemen. “Daar hebben we medewerkers voor nodig, maar het is niet het doel om per se groter te groeien. We zijn al gegroeid van een kofferbak en aanhangwagen tot een garagebox, en nu een pand aan de Zwettestraat. We willen te allen tijde de kwaliteit bewaken en grip houden op de werkzaamheden. Daar gaat het ons om.” Zowel Bergsma als Jelsma waren tot voor kort nog op te roepen als ambulancechauffeur of brandweerman, het blijven immers mannen van de praktijk. “Maar die 25 jaar ervaring die elk van ons heeft, hoeft niet meer overtroffen te worden. We hebben veel plezier in ons huidige werk en hebben onze handen er vol aan.”

Bij het Centrum werken inmiddels ook 12 andere medewerkers. “We startten in 2017 met het verzorgen van een opleiding voor een tweemansbedrijf, inmiddels zijn dat ook grotere bedrijven zoals het afvalverwerkingsbedrijf Omrin, zorggroep Noorderbreedte en Scheepswerf Damen. Daar moeten we soms ook voor naar het buitenland.”

Klaas Bergsma was jarenlang ambulancechauffeur en verzorgde regelmatig reanimatiecursussen. “Er werd mij in 2016 gevraagd een AED af te leveren bij de brandweerkazerne in Leeuwarden. Ik raakte er in gesprek met bevelvoerder Walle Jelsma. Ik vertelde hem dat ik vaak werd gevraagd om een BHV-cursus te geven, maar geen kennis had van de problemen bij een brand en dat ik dat niet uit een boekje wilde leren. Ik ben een man van de praktijk. ‘Ik heb dat net andersom’, vertelde Walle.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2022-04

Peter Kort en Dick Schuurman, gemeente De Fryske Marren:

‘Wij zijn de smeerolie voor ondernemers’ Peter Kort en Dick Schuurman zijn bedrijvencontactfunctionarissen in gemeente De Fryske Marren. Ze helpen en ontlasten ondernemers, zodat die zo goed mogelijk kunnen ondernemen. Daarbij is laagdrempelig en persoonlijk contact onmisbaar. “Wij zien het als onze taak met een grijze bril naar situaties te kijken.”

Wat is de kern van het gemeentebeleid richting ondernemers? Peter Kort: Gemeente De Fryske Marren (DFM) streeft naar een gezond ondernemersklimaat voor ondernemers en bedrijven en richt zich daarbij specifiek op de bedrijven die al in de gemeente gevestigd zijn. Wij zijn daarom als bedrijvencontactfunctionarissen werkzaam bij en in de gemeente DFM, waar we maatwerk leveren op een laagdrempelige manier. Daarbij hebben we een ‘knip’ gemaakt: Dick doet met name de contacten met bedrijven in de recreatie- en toerismesector, ik doe de contacten met overige bedrijven. Dick Schuurman: Maar we doen het vooral met z’n tweeën. We helpen en ondersteunen ondernemers, zodat zij zo goed mogelijk kunnen ondernemen. Ons werk is zeer divers en persoonlijk contact is heel belangrijk. Het eerste contact met ondernemers is daarom altijd fysiek.

Welke rol hebben jullie als bedrijvencontactfunctionarissen? PK: Bedrijven hebben allerlei ideeën en problemen. Sommige zaken moeten eerst ‘landen’ bij een ondernemer, voordat ze verder kunnen. Wij nemen ze bij de hand en begeleiden ze van A tot Z. Een ondernemer denkt primair, die wil iets! Wij hebben daarentegen met weten regelgeving te maken binnen de gemeente. Soms lukt het niet, zaken moeten juridisch wel kloppen. Maar wij vertellen altijd het eerlijke verhaal. Toetsers en handhavers hebben te maken

met de vastgestelde kaders, ons spectrum is wat groter, wat breder. Wij zijn de smeerolie voor ondernemers. DS: Wij willen er zoveel mogelijk zijn voor ondernemers en ze niet zes keer van het kastje naar de muur sturen. Doordat wij zelf ervaring hebben met ondernemen, kunnen we snel schakelen en meedenken over bijvoorbeeld een juiste locatie voor een bedrijf. Soms blijkt dat een bedrijf in het ene dorp zich niet kan vestigen, maar misschien wel in een andere plaats.

'Wij leveren maatwerk op een laagdrempelige manier' Welke eigenschappen moet een bedrijvencontactfunctionaris hebben en wat is er zo mooi aan het vak? PK: Je moet flexibel zijn! Dus absoluut geen 9-5 mentaliteit hebben. Soms heb ik drie keer per week ’s avonds een vergadering, dat moet wel kunnen richting het thuisfront. Daar staat tegenover dat ik baas over mijn eigen agenda ben. Voor deze functie

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

is het handig als je weet hoe de wegen lopen binnen de gemeente. Ik begon met deze functie in coronatijd en iedere keer na een persconferentie stond de telefoon roodgloeiend. Allerlei ondernemers hadden vragen over het beleid en wat dat voor hun bedrijf betekende. Ik bouwde bewust tijd en rust in voor alle verhalen. Het luchtte de ondernemers enorm op door alleen al goed naar hun verhaal te luisteren. DS: Het mooiste aan mijn functie vind ik dat je echt wat voor ondernemers kunt betekenen. Het is een vrije baan waarin je bij zoveel verschillende bedrijven achter de schermen mag kijken. Dat is toch geweldig! Daarbij werk ik in een prachtige gemeente. DFM is voor ondernemers een zeer aantrekkelijke gemeente om in te ondernemen. Er is een aantal grote kernen, meren en bossen en vanuit Joure en Lemmer ben je zo in de Randstad.

Welke plannen zijn er voor de toekomst? PK: We zijn druk bezig met realisatie van nieuwe bedrijventerreinen toegespitst op eerdergenoemde kernen Joure en Lemmer. De aandacht hiervoor hebben we versneld, we hebben de afgelopen twee jaar veel bedrijfsgrond verkocht. Verder blijven we bezig met het zo goed mogelijk helpen van ondernemers in DFM, we zijn heel blij met hen! Onze 06-nummers staan gewoon op de site van de gemeente, zo zijn we makkelijker te vinden. Alle ondernemers moeten namelijk weten dat wij er voor hen zijn.

OF 2022-04

De Freonen stellen zich voor

De droom van Bart Zantman In Ondernemend Friesland (OF) stellen we met regelmaat leden voor van de Freonen van Fossylfrij Fryslân. Wie zijn ze? Wat doen ze? Waar komt hun hart voor duurzaamheid vandaan? In deze editie vijf vragen aan Bart Zantman, architect en directeur van Zantman Architecten.

Wie ben je en wat doe je? Ik ben Bart Zantman, architect en directeur van Zantman Architecten. Ons team bestaat zowel uit jonge architecten als ervaren technici, uit interne en enkele externe

krachten. We hebben diverse uitdagende projecten mogen realiseren binnen en buiten Friesland, als bureau en in verschillende samenwerkingsverbanden.

Waar onderscheiden jullie je in? Als bureau zijn wij altijd gericht op het betekenisvol toevoegen van waarde aan buurt, wijk of stad. Dit door ons actief in te zetten op het ontwerpen van gezonde en leefbare omgevingen en gebouwen. We willen niet de schade van het bouwen beperken, maar een stap verder gaan door iets waardevols toe te voegen. Dit is hoognodig, om de gebouwde omgeving meer en meer circulair, klimaat-adaptief, natuur-inclusief en energieneutraal te maken. Zogenaamd ‘regeneratief ontwerpen’ is een steeds belangrijker aspect van de integrale ontwerpstrategie van Zantman Architecten. En samenwerken is daarbij erg belangrijk. Wanneer we integraal samenwerken met omwonenden, gebruikers en andere disciplines buiten de branche, als ecologie, stedenbouw en landschap, zijn er enorme stappen te maken.

Hoe, op welke manier, werken jullie aan duurzaamheid? Alles heeft met elkaar te maken. Sociale duurzaamheid, energie, gezondheid, materiaalkeuzes, water en ecologie staan met elkaar in verband. Door toedoen van de mens sterven planten en diersoorten in

OF 2022-04

groten getale uit en verandert het klimaat. De bouw draagt hier ook negatief aan bij. Bij ons is het inmiddels het startpunt bij iedere opgave om dat beter te doen. Het maken van de juiste afwegingen aan de start van het ontwerpproces is cruciaal. De crux zit hem in de integrale aanpak met andere disciplines.

Waarom lid geworden van de Freonen? Veranderende inzichten hebben ons meer en meer bewust gemaakt. We moeten een sprong maken naar circulair. Wij willen daarin vooroplopen. Zo hebben we recent ons eigen kantoor gebouwd op het oude fundament

van een voormalige ligboxstal. Het is voor negentig procent biobased materiaal en voorziet in zijn eigen energiebehoefte. Maar écht impact maken doe je gezamenlijk. Samenwerken binnen en buiten ons eigen vakgebied zien we dan ook als hét nieuwe model voor de toekomst. Daardoor ontstaat dynamiek, gelaagdheid, meer kennis en vernieuwing.

dat tegelijkertijd duurzaam is en inclusief, betaalbaar, sociaal, groen en gezond. Waar de natuur helemaal in is geïntegreerd. Ja, zo’n volledig ‘regeneratief’ gebouw maken is voor ons een geweldige droom.

www.zantmanarchitecten.nl

Wat is je droom? We willen op korte termijn een gebouw hebben gerealiseerd dat niet CO-2 neutraal is, maar juist CO-2 opslaat. Een gebouw

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2022-04

BYNT WERKT VOOR DE BOUW BYNT levert houtskeletbouwconstructies voor de bouw. Zowel complete woningen in prefab elementen als halffabricaten (daken wandelementen) worden door een zaag- en twee productierobots geproduceerd. Hierdoor hebben we een kortere productietijd en wordt op de bouwplaats de bouwtijd verkort. Met 720 zonnepanelen kunnen we in onze fabriek nagenoeg CO2 neutraal produceren. Bel of mail ons gerust, wij staan u graag persoonlijk te woord: 0517 - 64 24 54

www.byntwerkt.nl

Duurzame Doeners: Fripel werkt regionaal, duurzaam en circulair In de eigen productie ‘Duurzame Doeners’ introduceren de Freonen fan Fossylfrij Fryslân partners die iedere dag bezig zijn met verduurzaming. In deze editie: directeur Ruben Hut namens Fripel uit Drachten, dat een productieproces ontwikkelde dat hoogrendement pellets maakt van A-kwaliteit resthout. Hoe gaan jullie te werk? “Wat we nu vooral doen is het regionaal verzamelen van resthout-stromen. Allemaal schoon hout van A-kwaliteit: blokjes zaagsel die overblijven bijvoorbeeld. Daarnaast werken we samen met regionale afvalverwerkers in de noordelijke drie provincies.” De ambitie van Fripel is om zowel de input als de afzet binnen een straal van zo’n vijftig kilometer rond Drachten te houden. “Regionaal, duurzaam en circulair: zo willen wij werken. Dan moet je niet willen dat jouw materiaal en pellets honderden kilometers moeten afleggen. En wij werken nadrukkelijk alleen met resthout, niet met hout uit productiebossen of uit verse boomkap.”

verwarming te vergroten. Zo is er lokaal al een brief met flyer verspreid, filmpjes gemaakt op social media waarin de voordelen worden uitgelegd van het gebruik van pellets als energiebron met een hoog rendement. Hierin wordt ook Nordpellets geïntroduceerd: het eigen merk van de regionale Drachtster pellet. “Wie weet komt er ook nog een oostelijk, westelijk en zuidelijk merk. Maar de grondstof voor die pellets zal dan ook weer regionaal in die omgeving worden verzameld en het eindproduct wordt in diezelfde regio afgezet. Wij voelen ons verantwoordelijk voor fossielvrij denken en doen en blijven ook op die manier ons steentje bijdragen.”

combinatie met andere systemen zoals zonneboiler en zonnepanelen een hybride en slim systeem. En zorgen natuurlijk voor duurzame brandstof: een ondernemer wil ontzorgd worden. Die wil alleen zeker weten dat zijn pand continu verwarmd wordt, op een duurzame manier. De productielijn draait, Fripel is er klaar voor. “Wij zijn verreweg de goedkoopste en bieden hoge kwaliteit. Wij kunnen het waarmaken.” Directeur Ruben Hut besluit: “We moeten nu echt gaan vlammen!”

Wat is jullie einddoel? Wat is Fripel van plan? Fripel doet er veel aan om de informatiedichtheid over deze manier van

Het maken van pellets is maar een deel van het verhaal. “Wij willen uiteindelijk warmte gaan verkopen”. Wij plaatsen de ketel in

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2022-04

Raethuis stelt voor: Zaga Digital Marketing

Aandacht vangen met legendarische verhalen In de serie ‘Raethuis stelt aan u voor’, waarin Raethuis Accountants in Heerenveen met regelmaat in dit magazine een interessante klant in het zonnetje zet, bezochten we dit keer de Blokhuispoort in Leeuwarden. Daar zetelt op de tweede etage Zaga Digital Marketing. Een gesprek met ondernemers Michel Garmann en Jasper van Zanten. Over klanten die met de billen bloot gaan, de kansen en bedreigingen van algoritmes en de gesprekken met kritische adviseur Onijdes Wijma.

Tien jaar bestaan ze nu en inmiddels zijn ze met zeven mensen. In de beginperiode zetten ze dankbaar hun tanden in projecten die op hun pad kwamen. En zo groeide het bedrijf gestaag. Inmiddels zijn Van Zanten en Garmann vastbesloten om de komende tien jaar meer te focussen op geplande groei. “Groei was nooit een doel op zich”, zegt Van Zanten. “Maar als je kwaliteit wilt leveren, heb je ook bepaalde omvang nodig. Je kunt dan specifieke expertises vasthouden, maar óók aantrekken. En voor de continuïteit is het ook goed. Klanten met acute wensen, vakanties, óf doorstroom van personeel is dan beter op te vangen.” De mannen denken dat ze de komende tien jaar vanuit Leeuwarden in omvang moeten kunnen verdubbelen. “We zijn optimistisch.

OF 2022-04

Vanuit Friesland kunnen wij iedereen in het land bedienen. Daar hoef je ook echt niet meer iedere keer voor in de auto te zitten. Met een zoomcall kun je al heel veel regelen. En in Leeuwarden, met de hbo’s, hebben we goede toestroom van talent. ”

Legendarische verhalen Vraag is: wat typeert de Zaga-aanpak? Van Zanten legt uit: “Zaga is een Scandinavisch woord voor de vertelkunst van legendarische verhalen. En Zaga Digital Marketing wil bedrijven en andere organisaties helpen die verhalen online te vertellen zodat ze daar ook daadwerkelijk iets mee bereiken. Wie met ons gaat werken zal echter merken dat we eerst wel verdieping proberen te zoeken. De klant moet met de billen bloot.” “We vragen dóór en slikken niet alles voor

zoete koek”, vult Garmann aan. “Wat wil je, waarom wil je dat en waarom denk je specifiek aan dat ene kanaal?” Van Zanten: “Ondernemers die bij ons komen ervaren een probleem, omdat ze met hun bedrijf of merk nog niet zijn waar ze graag willen staan. Wij analyseren hoe dat komt en wat we kunnen doen om jou wél bij dat doel te brengen. Een drempel op weg naar succesvolle online marketing is soms te veel uitgaan van aannames. Dan wil men een campagne op LinkedIn of op twitter omdat ze daar zélf op zitten, maar dan blijkt bijvoorbeeld uit onderzoek dat tien procent van hun doelgroep dagelijks op LinkedIn kijkt en meer dan veertig procent op Facebook. Tja, met dat soort van data moet je wel iets doen.”

V.l.n.r. Onijdes Wijma, Jasper van Zanten, Michel Garmann

De magie van het digitale marketing vak komt volgens Jasper en Michel pas wanneer er vanuit alles hoeken data zijn verzameld. “Dan heb je in kaart wie jij bent, wat jij kan betekenen en waar jouw doelgroepen online zitten”, legt Van Zanten uit. “Op social media proberen we tegenwoordig mensen te bereiken door ons te richten op sociale clusters, of bubbels van mensen die nauw met elkaar verbonden zijn. Je hoeft maar enkele van deze personen te verleiden om op jouw aanbod te klikken en de algoritmes herkennen dat en helpen je mee om zo de hele groep met die gelijke interessegebieden te bereiken. Dan kan de groei van een campagne hard gaan.”

Doodeng De beroemde algoritmes dus. Van Zanten en Garmann vinden het super interessant,

maar zien ook de andere kant. Van Zanten: “Ik vind het eigenlijk doodeng, zoals die techniek zich tegenwoordig ontwikkelt. Voor online marketing is het zeer bruikbaar, maar de populatie die zijn standpunten vormt op basis van fake news groeit daardoor ook razendsnel. Ben je boos op de regering en je klikt op een daarvoor relevant bericht, dat mogelijk desinformatie bevat, dan zorgt het algoritme dat je vanzelf onophoudelijk juist dat soort nep-nieuws onder ogen krijgt, waarmee je dus wordt geïndoctrineerd. Dat is nu overal in de wereld op grote schaal gaande.” Terug naar de groei-ambities van Zaga. De strategie is er; nu zijn het de mensen die het moeten doen. Daarbij biedt de samenwerking met Raethuis Accountants een welkome

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

ondersteuning, zo leren we. Garmann: “Onze contactpersoon Onijdes Wijma is een leuke kerel. Nuchter en informeel, prettig in de omgang, maar hij kan streng zijn wanneer dat nodig is.” Van Zanten: “Hij helpt ons om op de koers te blijven die we nu hebben uitgestippeld. Hij kijkt niet alleen naar de boekhouding, maar stuurt ook op specifieke zaken als marges, inkoop-efficiency en continuïteit in de omzet. Uiteraard zitten wij aan het stuur, maar in de backseat rijdt hij mee en houdt hij ons scherp.”

www.zaga.nu

OF 2022-04

Bentacera viert 100-jarig bestaan

‘Wij hebben een enorme drive om te bedienen’

Accountancy- en adviesbureau Bentacera viert dit jaar haar 100-jarig bestaan. Wat ooit in 1922 in Sneek begon als Terpstra & Kooi, groeide uit tot één van de grootste Accountancy- en adviesbureaus van Noord-Nederland. Met het nieuwe filiaal in de stad Groningen staat de teller nu op zeven vestigingen. Algemeen directeur Gooitzen Boonstra en vennoot Richard Nijholt praten Ondernemend Friesland bij. ‘’Wij zijn in de regio geworteld.”

OF 2022-04

‘’In 2013 fuseerde Accountancy- en adviesbureau ‘Bent’ met Accountancy- en adviesbureau ‘Acera’ (zie kader). Ik kwam zelf van de ‘Acera’ tak”, vertelt algemeen directeur Gooitzen Boonstra. “Aanleiding voor deze fusie was schaalvergroting. We zagen een grote automatiseringsgolf op ons afkomen en we wilden een grotere organisatie die heel Friesland bestrijkt. Waar we ons personeel meer ontwikkelingsmogelijkheden konden bieden en onze klanten een brede dienstverlening met voldoende specialisten. We hebben zes Bentacera-vestigingen in Friesland en sinds kort ook een vestiging in Groningen. Deze past helemaal in onze ambitie van uitbreiding van ons werkgebied in Noord-Nederland. Groningen is met de aanwezigheid van de Universiteit en Hogescholen een geweldige vestigingsplaats. De stad heeft veel schoolverlaters en die bieden wij graag een mooie plek in ons bedrijf. Door onze huidige bediening van cliënten in Groningen en de talrijke medewerkers die in Groningen wonen, kenden we de regio Groningen al goed. De stad kent veel gedreven ondernemers en gedurfde startups. Ons nieuwe kantoor is vlakbij de Gasunie en Martinplaza (aan de Leonard Springerlaan, red). Het is een modern open en fris kantoor - met talrijke flexplekken en vergaderruimtes - dat helemaal bij de stad en onze filosofie past!”

Geschiedenis Bentacera 1922 - Start Terpstra & Kooi in Sneek, voorloper BENT 1995 - Oprichting Acera 2006 - Ontstaan van BENT 2012 - Voorbereidingen fusie BENT en Acera 2013 - Bentacera begint 2018 - 5-jarig bestaan Bentacera 2022 - 100-jarig bestaan en eerste vestiging buiten Friesland

Al een eeuw is Bentacera een accountancyen adviesbureau voor het MKB-bedrijf waar ondernemers terecht kunnen voor allerhande vraagstukken, onder meer bedrijfs- en belastingadviezen, waarderingsvraagstukken, assurance opdrachten, salarisverwerking en ondersteuning bij personeelszaken en arboen verzuimkwesties. “We hebben een goede band met onze klanten en vinden sociale netwerken – bijvoorbeeld het sponseren en betrokken zijn van de plaatselijke sporten cultuurverenigingen - heel belangrijk”, zegt vennoot Richard Nijholt. “We willen inspireren en adviseren en dat ook steeds meer voor non-profit organisaties zoals schouwburgen of de zorg. Op dit moment bestaat ongeveer 70% van onze klanten uit productie- en handelsbedrijven, maar de non-profit sector rukt flink op, daar liggen absoluut kansen voor ons! Onze kernwaarden puur, eerlijk, betrokken, kwaliteit en vertrouwen lopen al 100 jaar als een rode draad door het bedrijf. Wij hebben een enorme drive om te

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

bedienen. Dit zie je terug in onze betrokken medewerkers en het onderhouden van langdurige relaties met onze klanten. Vaak gaat het van generatie op generatie. Een mooi voorbeeld hiervan is een 100 jaar oude jaarrekening die een collega van ons onlangs vond. Nog altijd is het betreffende bedrijf

'Onze kernwaarden lopen al 100 jaar als rode draad door het bedrijf' klant bij ons, natuurlijk wel in een jongere generatie.” Het aantrekken en investeren in nieuwe collega’s is belangrijk voor Bentacera. De markt is enorm in beweging, accountants zijn breed opgeleid en vaak zeer ervaren. “En daardoor ook erg gewild”, legt Richard uit. ‘’Om mensen aan ons te binden bieden we ze veel scholingsmogelijkheden, bijvoorbeeld in ontwikkeltrajecten en persoonlijke TMA’s (Talenten Motivatie Analyse, red.) en krijgt iedereen doorgroeikansen in een functie die ze écht leuk vinden en waar ze goed in zijn.” “Plus: een goede balans tussen werk en privé en een collegiale, fijne werksfeer”, vult Gooitzen aan. “Passie voor het vak en vertrouwen in onze mensen, dat blijft 100% belangrijk voor ons. Dat vinden we heel gewoon, maar dat zouden we eigenlijk van de daken moeten schreeuwen.”

OF 2022-04

‘Elkaar helpen; samen de wereld een beetje beter maken’

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2022-04

Al ruim 100 jaar de veelzijdige aannemer uit Eastermar...

Grote Hornstweg 19-D, 9261 VW Eastermar telefoon: 0512 - 47 13 00 www.bouwbedrijfswart.nl swart@bouwbedrijfswart.nl

Daniël Folmer (Operationeel directeur) en Janneke Hoitinga (Algemeen directeur)

Een prettige en fijne werkomgeving is heel belangrijk, aldus Hoitinga. Gezondheid en veiligheid spelen een belangrijke rol bij het creëren van een aantrekkelijke werkomgeving. En dat is waar Medprevent – afkorting van medische preventie –als arbodienst in beeld komt. Het bedrijf biedt medische keuringen en BHV-trainingen (bedrijfshulpverlening) aan, zorgt voor verzuimbegeleiding en brengt door Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) de risico’s op de werkvloer in kaart binnen een bedrijf. “Het kan gaan om een verkeerde werkhouding op kantoor, maar ook om onveilige werkomstandigheden of gevaarlijke stoffen op de werkvloer. Het vormt eigenlijk de basis binnen ieder bedrijf om te kijken hoe het gaat met de gezondheid van de werknemers en of de werkomstandigheden veiliger gemaakt kunnen worden”, legt Hoitinga uit. Medprevent is ondertussen uitgegroeid tot een bedrijf met 71 werknemers. “Het zijn allemaal professionals die bij ons werken en hun vak goed verstaan. Hoe ga je om met preventie en hoe zorg je voor duurzame inzetbaarheid van je personeel? We luisteren goed naar de wensen van onze klanten. We zijn in alle branches actief en elke organisatie heeft zijn eigen behoeften. Een klein bedrijf werkt weer heel anders dan een grote onderneming. De bouw moet je heel anders benaderen qua gezondheid en veiligheid

dan bijvoorbeeld de onderwijsbranche, waar je meer psychische belasting tegenkomt. Zo vergt iedere branche een eigen aanpak.”

Toekomst Hoewel de BHV-trainingen al op zeventig verschillende locaties in Nederland worden aangeboden, heeft Medprevent ook voor alle andere diensten landelijke ambities. “Veel bedrijven weten ons ondertussen al te vinden. We hebben door de corona een subsidie gekregen van het ministerie van VWS en we hebben meegeholpen met het testen van 200.000 medewerkers bij 50.000 bedrijven. Het geeft onze flexibiliteit en slagvaardigheid als bedrijf wel aan.“

apparatuur, waardoor je de gezondheid van mensen beter kunt volgen. Hiervoor zou je een research- en developmentafdeling kunnen oprichten. Ook daar willen we in de toekomst meer aandacht aan besteden”, legt Hoitinga uit.

Helpen Het helpen van mensen en organisaties is het mooiste van het vak, vindt de algemeen directeur van Medprevent. “Ik heb zelf een zorgachtergrond en het is belangrijk om te leren hoe je gezond 85+ kunt worden. En omdat werk een belangrijk deel van je leven is, is een fijne en prettige werkomgeving heel belangrijk. En dat geldt voor iedereen.

‘De bouw moet je heel anders benaderen qua gezondheid en veiligheid dan bijvoorbeeld de onderwijsbranche’ Uitgroeien tot een opleidings- en kennisinstituut voor veiligheid en gezond werken is eveneens een ambitie van Medprevent. Verder is het volgen van de ontwikkelingen op het gebied van gezondheid en veiligheid heel belangrijk. “Je hebt veel innovaties, zoals apps en

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

We hebben bij Medprevent ook mensen met een beperking aan het werk. Iedereen kan een steentje bijdragen. Zo moeten we samen iedereen aan het werk proberen te houden. Dat geeft ook een stukje zingeving. Zo kun je elkaar helpen en samen de wereld een beetje beter maken.”

OF 2022-04

Het Ecomunitypark is dé duurzame toplocatie voor uw bedrijf in ZO Friesland, centraal in Noord-Nederland. Met het “Biosintrum” als bron van kennis, innovatie en jong talent. Zorgeloos en veilig ondernemen dankzij uniek parkmanagement. Direct aan N381 en binnen 15 min op A28 en A7.

Ecomunitypark BV

■

info@ecomunitypark.com

■

www.ecomunitypark.com

Advertentie_ondernemend friesland.indd 1

16/02/2022 09:34

De Totaaloplossing voor uw organisatie, bij analyse, advies, begeleiding en realisatie van: Systeemimplementatie Digitalisering & Automatisering Efficiencyslag Optimaal bedrijfsproces Stuurinformatie en -middelen Grip & Controle

OPNIEUW! in Buitenpost:

Nieuwe kansen voor meubilair én mensen Een betere naam hadden ze eigenlijk niet kunnen bedenken. Want OPNIEUW! (mét uitroepteken) in Buitenpost geeft niet alleen afval en oud meubilair een nieuw leven, maar ook mensen. OPNIEUW! kan bedrijven en particulieren voorzien van een compleet ‘nieuwe’ kantoorinrichting, maar je kan er ook terecht voor enkele refurbished bureaustoelen. Kersverse directeuren Kees Noordmans (29) en Rick Bremer (25) vertellen in het kort hoe dat in elkaar steekt. De mannen werken al vanaf het oprichtingsjaar 2018 bij OPNIEUW! En vanaf juli dit jaar hebben ze de directietaken overgenomen van oprichter Douwe Jan Boersma. Daarmee heeft OPNIEUW! een directie die je de verpersoonlijking zou kunnen noemen van een nieuwe generatie managers, voor wie geld verdienen en zakendoen belangrijk is, maar dan wel met oog voor mens en maatschappij. “Dat vinden wij ook het mooiste van wat wij doen”, stelt Kees Noordmans. “We weten allemaal dat we anders moeten gaan leven en werken. De circulaire economie heeft de toekomst. Het is daarom heel inspirerend om nieuwe dingen te maken van oude spullen, maar nóg inspirerender is het om dat te doen met mensen met een zogenaamde afstand tot de arbeidsmarkt. We hebben in onze samenleving te lang de waarde van oude

spullen onderschat en dat geldt ook voor de talenten van mensen die om welke reden dan ook een tijd geen baan hebben.” “Wij zijn een social enterprise en daarmee zitten we tussen een sociale werkplaats en een regulier commercieel bedrijf in”, zegt Bremer. ‘’Zowel de klant als ook onze medewerkers zijn voor ons belangrijk. We zijn een commercieel bedrijf waar de klant voorop staat. Maar onze mensen zorgen ervoor dat die klant tevreden is en onze medewerkers weten dat ze daar zélf een belangrijke rol in spelen. Binnen die uitdagende context zetten ze hun beste beentje voor.’’ Binnen OPNIEUW! zijn op deze manier dertig mensen full time aan het werk, aangevuld met nog een ruim aantal stagiairs,

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

oproepkrachten en vakantiewerkers. “Een hele mooie club”, zegt Noordmans. “En met dat team willen we werken aan continuïteit. Bijvoorbeeld door uit te breiden qua volume. We denken dat we onze processen heel goed op orde hebben, maar dat we nog een efficiencyslag kunnen maken door in de toekomst niet meer de opslag op diverse plekken te hebben, maar het gehele productieproces uit te voeren vanaf één centrale locatie. Dan kunnen we met dezelfde mensen nog een grotere markt bedienen.” Om die markten te bedienen heeft het bedrijf veel eigen expertise in huis. Bremer: “In eigen huis hebben we houtbewerkers, stoffeerders, metaalbewerkers en monteurs aan het werk. In die zien geven we niet alleen spullen en mensen een nieuwe kans, maar krijgt ook eerlijk ambachtelijk werk een nieuwe kans.”

OF 2022-04

Veolia: een bedrijf waar je warm van wordt Er wordt veel gepraat over energiebesparing en milieubewust werken, maar bij Veolia Gebouwenbeheer in Assen steken ze liever de handen uit de mouwen. Het dertig man sterke team, waaronder ruim twintig monteurs, vervangt en onderhoudt elektrotechnische en werktuigbouwkundige, ofwel gebouwgebonden installaties binnen de zakelijke markt.

“Wij leveren onze klanten duurzame oplossingen met als doel het reduceren van de CO2-uitstoot, het beschermen van het milieu en het opbouwen van een circulaire economie. Veilig en milieubewust werken staat bij ons voorop en dat al vijftien jaar”, zegt vestigingsmanager Liane Vos.

Duurzaam advies Voordat de monteurs aan de slag gaan, is er vaak al heel wat werk verzet. Veolia adviseert en begeleidt klanten bij vervangingsvraagstukken. Door hun jarenlange ervaring weten de Assenaren als geen ander de weg in duurzame oplossingen en ze komen met een gedegen advies. Vos: “Elk gebouw is anders, dus we brengen de wensen in kaart en we verzekeren de klant een veilige, gezonde en comfortabele werk-

OF 2022-04

en leefomgeving. Als het nodig is kunnen we daarvoor een beroep doen op ons hoofdkantoor. Dankzij die denktank kunnen we effectiever werken.” ‘We are Resourcers’ is het motto van Veolia. Ze doen alles om de klant te ontzorgen als het gaat om de energietransitie. Ook is Veolia Gebouwenbeheer founding partner van ‘Stichting Samen Circulair’ vanuit Sportclub Heerenveen, waarbij ze hun kennis en expertise delen om een bijdrage te leveren aan het uitdragen, bevorderen en concretiseren van de circulaire economie in Noord-Nederland.

Driehonderd panden De mensen van Veolia zijn onder meer te vinden in de zorg, het onderwijs en

de zakelijke dienstverlening in NoordNederland. Op dit moment heeft het bedrijf ruim driehonderd panden in beheer. Terwijl bij de klant het dagelijkse werk gewoon doorgaat, werken de monteurs achter de schermen aan het plaatsen van bijvoorbeeld nieuwe energiezuinige installaties. Het blijft niet alleen bij het vervangen van de installaties. “We maken, vervangen én onderhouden alles wat er op het gebied van HVAC in een gebouw zit. Totale ontzorging dus”, legt Vos uit. Mocht er toch een storing ontstaan, dan zijn de gespecialiseerde vakmensen van Veolia er snel bij. Veel werk kan op afstand gedaan worden zodat problemen snel verholpen worden. Mocht het niet op afstand opgelost kunnen worden dan staat hun 24/7 storingsdienst altijd klaar voor de klant.

Hergebruik voorop Het milieu staat niet alleen bij de installatie van nieuw materiaal voorop. Een gebruikte ketel, leidingen; alles wordt door de collega’s van Liane Vos meegenomen voor hergebruik of een verantwoorde verwerking. “Circulair werken noemen we dat. Vroeger gooide je weg wat niet meer nodig was. Tegenwoordig kijken we of een tweede leven mogelijk is.” Ook economisch is dat goed nieuws. Onderdelen zijn namelijk schaars, want er is veel vraag naar het energiezuinig maken van gebouwen.

Vakman van morgen Bij Veolia kan de vakman van morgen aan de praktijk ruiken. “We werken nauw samen met diverse scholen. Leerlingen kunnen bij ons stage lopen om het vak te leren van een

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

ervaren vakman, maar nieuwe medewerkers kunnen bij ons ook een BBL-traject volgen.” De krachtenbundeling bevalt prima. De ‘nieuweling’ hoeft niet meer ingewerkt te worden en kan rekenen op een goed salaris. Wie ook nog eens een nieuwe collega aanbrengt, wordt getrakteerd op een aantrekkelijke bonus. De boog kan niet altijd gespannen zijn, benadrukt de vestigingsmanager. “Daarom doen we veel aan teambuilding, organiseren we teamuitjes en ontbreekt de vrijdagmiddagborrel ook niet. We hebben een leuk en enthousiast team en daar ben ik heel trots op.”

OF 2022-04

1500 m2 meer werkoppervlakte voor Havinga metaal “Het is nu echt nodig om te verhuizen”, legt eigenaar Jan Havinga van Havinga metaal uit Surhuisterveen uit. “We hebben meer ruimte nodig: om te werken, voor de opslag en ook om het logistiek aantrekkelijker, of eigenlijk logischer te maken.” In de herfst van dit jaar staat de verhuizing van de Zoom 34 naar de Lauwerswelle 3 gepland. Hemelsbreed slechts honderd meter verderop. Jan: “We gaan van 800 naar 2300 vierkante meter.”

In 2006 startte Jan Havinga met het bedrijf Havinga metaal. Toen nog als metaalbedrijf in de ruimste zin van het woord: van hekwerk tot bullbars en van fijn-technische projecten, vaak voor particulieren, tot staalconstructies, meestal bij ondernemers. Dat laatste heeft zijn passie en is de afgelopen tien jaar de corebusiness geworden. Staalconstructies voor gebouwen met oppervlaktes van soms 2500 m2 of meer rijzen op. Havinga: “Ik doe het inmiddels al lang niet meer alleen. Er lopen gemiddeld vijftien mensen rond, waarvan een deel eigen personeel is en een ander deel zzp-er.” Toch beschrijft Havinga zijn bedrijf als klein, waar de lijnen nog kort zijn. Hij kent zijn klanten erg goed en wil dat ook graag zo houden. Havinga: “De relatie met mijn klanten is heel belangrijk voor mij.”

Nieuwe keuzes Het toespitsen op staalbouw en de keuze klein te blijven weren hem niet te investeren in een grotere werkplaats. Havinga: “De projecten worden groter en vragen om meer bevoorrading en werkruimte. Daarnaast kunnen we steeds meer processen zelf uitvoeren, zoals het maken van zetwerk en het monteren met eigen kranen. Kortom: zaken die om vierkante meters vragen. Zo’n doorstart op een nieuwe locatie maakt dat je over zaken nadenkt en nieuwe keuzes maakt als het gaat om het managen van bouwprocessen.” Want dat is ondertussen wel Havinga’s professie geworden.

Van A tot Z Havinga: “We zijn goed in het bouwen

van loodsen, bedrijfshallen en werktuigbergingen. Indien gewenst wordt alles van A tot Z verzorgd. Alle disciplines hebben we in huis: het verzorgen van het vergunningstraject, het tekenwerk, plaatsen van de fundering, maken en monteren van staalconstructies en het leveren en monteren van daken wandbeplating. Met de eigen zetterij zorgen we voor een mooie afwerking.” Naast nieuwbouw doet Havinga metaal ook aan het restylen van gevels en daken. Voor vaste opdrachtgevers verrichten ze ook andere werkzaamheden, zoals laswerk, het

maken van trappen en bordessen en andere metaalgerelateerde klussen. In de werkplaats bewerken ze eveneens rvs en aluminium. Zo zijn de mensen van Havinga metaal ruim inzetbaar en kunnen ze flexibiliteit bieden aan klanten. Collega-staalbouwers gaat hij overigens niet uit de weg. Zijn visie: het is een wereld van ‘ons kent ons’, daar help je elkaar. Havinga: “Ik zeg altijd dat het beter is om met elkaar te werken dan tegen elkaar.”

Ruimte Nu de tekorten van materialen overal voelbaar zijn, wordt de aandacht voor

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

voorraad steeds groter. “En daar is ruimte voor nodig”, aldus Havinga, terwijl hij de grote, nieuwe loods laat zien. “Meer ruimte biedt ook meer mogelijkheden voor nieuwe plannen en andere projecten. Voornaamste is vooral dat het nieuwe pand de bedrijfsvoering efficiënter zal maken. Denk daarbij aan een betere indeling, handige looplijnen en meer ruimte voor de constructiewerkplaats en de zetterij. De herfst mag wat dat betreft snel komen. Als laatste: wie een loods wil huren, in oktober komt er één beschikbaar aan de Zoom 34 in Surhuisterveen.”

OF 2022-04

Column

Onterven van je bedrijfsopvolger? Wees voorzichtig! Wat is het fijn als jouw levenswerk als ondernemer door je kind wordt voortgezet. Ja, toch? Daarvoor doorloop je een heel traject. Eerst overleg je samen met de accountant en tot slot ga je naar de notaris om de aandelen in de BV of het bedrijfsvermogen aan je kind over te dragen. Onderste uit de kan Stel, er vindt een bedrijfsovername tussen vader en zoon plaats. Vaak wordt het logisch gevonden dat de zoon voor de bedrijfsovername niet het onderste uit de kan hoeft te betalen. Als het fiscaal maar allemaal klopt. Als er toch enige betaling moet plaatsvinden, wordt de waarde van het bedrijf vaak zo laag mogelijk getaxeerd. Ook vader wil doorgaans niet dat hij te maken krijgt een te hoog vermogen wegens de fiscale afrekening daarover. Daarnaast wil de bank anders mogelijk niet de hele overnamesom financieren. Bovendien speelt de overweging dat de zoon een redelijk inkomen uit het bedrijf moet kunnen halen en niet ‘opgeknoopt’ moet worden aan een te hoge financieringslast.

Hoe bij de andere kinderen? Bij hen kan sprake zijn van enige benadeling, vooral als hun broer ook mee erft. De andere kinderen kunnen bij hun broer dan misschien gaan inkorten op zijn erfdeel en de bevoordeling bij de bedrijfsovername (!) door een beroep te doen op hun legitieme portie. Dit is het minimum deel dat een kind toekomt uit de erfenis. Dit is gelijk aan de helft van wat hij/zij anders zou hebben gehad als de broer een koopsom had moeten betalen op basis van de vrije marktwaarde. Ouders proberen een gelijktrekking van de andere kinderen wel eens op te lossen door ófwel de andere kinderen een groter erfdeel toe te kennen bij testament ofwel door de bedrijfsopvolger te onterven.

Voorzichtigheid Maar wat als de bedrijfsopvolger vindt dat hij meer dan genoeg voor het bedrijf heeft betaald? Ook hij kan dan (tot 5 jaar na overlijdensdatum) een beroep doen op zijn legitieme portie. De zoon zou zelfs vaders testament door de rechter kunnen laten vernietigen als het testament onder invloed van onjuiste beweegredenen is gemaakt. Is de ontervingswens van vader wel op de juiste feiten gebaseerd? In een rechtszaak die onlangs speelde, had een vader zijn zoon/ bedrijfsopvolger in zijn testament onterfd, omdat, zo stelde vader, de zoon in staat was geweest om het bedrijf tegen gunstige voorwaarden over te nemen, waardoor er sprake was van een zodanige bevoordeling dat er een nog grotere ongelijkheid tussen hem en de andere kinderen zou ontstaan als de zoon ook nog een erfdeel zou krijgen. De vader maakte dit testament in 2011, maar de bedrijfsopvolging was toen al 14 jaar achter de rug. Vader was vergeten dat de koopsom destijds wel op reële basis tot stand was gekomen. In andere situaties kunnen weer andere motieven spelen die voor de ouder reden kunnen zijn om een kind/bedrijfsopvolger te onterven,

OF 2022-04

zoals bijvoorbeeld een dochter die vader voor zijn overlijden goed heeft verzorgd, waardoor vader haar meer wil laten erven door de zoon te onterven. De vraag is of dergelijke beweegredenen op juiste basis tot stand zijn gekomen als ze in een testament worden aangevoerd als reden voor onterving. Zo niet, dan kan dit aanleiding zijn tot procedures voor de rechter ingeval van geschil.

Maak ze deelgenoot en vergeet het APK-tje niet Om familiestrubbelingen te vermijden bij een bedrijfsovername in samenhang met de erfenis die je nalaat, adviseer ik altijd om de andere kinderen te betrekken bij de bedrijfsopvolging en deelgenoot te maken van de financiële aspecten die spelen. Laat minimaal om de vijf jaar je testament bij de notaris toetsen. Voldoet deze nog wel aan de wensen? Hoe liggen de onderlinge verhoudingen intussen binnen de familie? Hoe pakt de vererving financieel uit als vader nu zou komen te overlijden? Kortom: vergeet het vijf jaarlijkse apk-tje van je testament niet. Even willen klankborden over het bovenstaande, bel of mail ons gerust 0515-435600; info@rientjesnotariaat.nl mr. Karin Rientjes, notaris en mediator te Sneek.

Zakelijk bellen? Alles binnen bereik!

Wij zijn de specialist op het gebied van zakelijke (mobiele) telefonie, professionele camerabeveiliging en datanetwerken van Noord-Nederland. Wij ontzorgen u volledig; met optimale verbinding als resultaat. Bij ons heb je alles binnen bereik. Benieuwd naar wat wij voor u kunnen betekenen? Bekijk oplossingen en lees verhalen van onze klanten op www.faber-telecom.nl.

Hogedijken 26 · 9101 WV · Dokkum 0519 24 20 24 info@faber-telecom.nl www.faber-telecom.nl

KENNIS IS KUNNEN

IJZERSTERK VOOR UW BEDRIJF

BEVESTIGINGEN

VEILIGHEID

GEREEDSCHAPPEN

POSTBOXEN

GROENVOORZIENING

Dokkum . Heerenveen . Leeuwarden . Groningen . Emmeloord . t. (0519) 29 23 25 . www.raadsma.nl

Ondernemend Friesland editie 4-2022

Articles inside

Column Karin Rientjes: Onterven van je bedrijfsopvolger? Wees voorzichtig!

1500m2 meer werkoppervlakte voor Havinga metaal

Veolie: een bedrijf waar je warm van wordt

OPNIEUW! in Buitenpost: Nieuwe kansen voor meubilair én mensen

Arbodienst Medprevent: Samen veilig & gezond

Bentacera viert 100-jarig bestaan: 'Wij hebben een enorme drive om te bedienen'

Raethuis stelt voor: Zaga Digital Marketing

Duurzame Doeners: Fripel werkt regionaal, duurzaam en circulair

De Freonen stellen zich voor: De droom van Bart Zantman

Peter Kort en Dick Schuurman, gemeente De Fryske Marren: 'Wij zijn de smeerolie voor ondernemers'

BHV Centrum Friesland vaart op jarenlange praktijkervaring

Notaris Femmy Smink: Over de partituur van het concert des levens

BronSnijder woninginrichting: creativiteit en vakmanschap

Wouter Hooghiemster: 'We zetten met ons bouwbedrijf in op ontzorgen'

Centrum Drachten staat voor grote transitie

Harold Renkema, Care4More: 'Mensen hun vrijheid teruggeven'

Gemeente De Fryske Marren: In samenwerking naar een duurzaam Swimfun

Netwerkclub op bezoek bij Woudagemaal: 'Diversiteit en informaliteit kenmerkt Friese Zaken'

Mous Waterbeheer: Thuis in watertechniek

Wafilin Systems: groeidiamant op WaterCampus Leeuwarden

Frans de Haan: Van Chili naar de Afsluitdijk

Column Kuiper Verzekeringen: Gevolgen extreem weer verzekeren

Mbo Wateronderwijs in Leeuwarden is een voorbeeld voor Europa

‘Zorgen over de beschikbaarheid van schoon water nemen ook in Nederland toe’

Themaspecial: 'Watertechnologie is cruciaal, Friesland loopt daarin voorop'

Jumbo Zuiderburen: Voedseltransitie en duurzaamheid in hoofdrol

'Over schuttingen heen kijken is meerwaarde VANN'

Lamb Weston Meijer Oosterbierum en BlueSkills: samen op zoek naar technisch en operationeel vakkundig personeel