Ondernemend Súdwest-Fryslân juli 2018 by OF BV

Oswf Ondernemend Súdwest-Fryslân

Buro360 opent vestiging in Sneek

De Sneker jongens Verder in dit nummer: 4 Súdwest-Fryslân geeft krachtige voorzet duurzaamheid 8 Hoe toekomstbestendig is het centrum van Sneek? 18 ‘Liever goed, dan snel’

Zomer 2018

BETROKKEN, GEDREVEN EN DOORTASTEND

Bedient zowel de zakelijke, als de particuliere markt op verschillende rechtsgebieden: • Ondernemingsrecht • Vastgoedrecht en Bouwrecht • Huurrecht • Beslag- en executierecht • Insolventierecht • Contractenrecht en algemene voorwaarden • Incasso’s • Aansprakelijkheidsrecht en Letselschades

SKILWYK 37, 8701 KM BOLSWARD T. 0515-209001 | INFO@BROUWERADVOCATUUR.NL

Inhoudsopgave 4 Súdwest-Fryslân geeft krachtige voorzet duurzaamheid 5

De duurzame doelstellingen van wethouder Erik Faber

Schooluitval blijft laagst in Zuidwest Friesland

Hoe toekomstbestendig is het centrum van Sneek?

10 Wake-up call! 13

Vakantiewoning en btw, hoe zit het hiermee?

14 De Sneker jongens 17

Vereniging voor Ondernemers in Sneek

18 ‘ Liever goed, dan snel’ 21 ‘Mensen blijven op linkjes klikken.’

Uitgeverij OF BV i.s.m. Gemeente SWF

22 Nieuwe expositie Jopie Huisman Museum Efkes thús 23

Vereniging Ondernemend Bolsward

Is de diesel-motor dood?

Colofon Bladmanagement Gert de Lange gertdelange@of.nl

26 Privé borg staan voor je BV. nog nodig?

Advertentie-exploitatie/Administratie OF BV Tussendiepen 21, 9206 AA Drachten Tel.: 0512-366326 Contactpersonen: Jasper van der Sluis (06-46033589) Redactie Menno Bakker (hoofdredacteur), Team Communicatie SWF, Accountmanagers gemeente Súdwest-Fryslân Fotografie Ed Klijnman Opmaak VDS Crossmedia, Emmen Druk Drukkerij van der Eems

© Copyright 2017. De uitgever kan op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van informatie. Uitgever aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op informatie uit deze uitgave. Uit deze uitgave mag na toestemming van de uitgever met bronvermelding geciteerd worden.

Zomer 2018

Súdwest-Fryslân geeft krachtige voorzet duurzaamheid S

údwest-Fryslân wil een voorbeeld zijn voor de eigen inwoners bij de overgang naar een duurzame en circulaire samenleving. Het college van burgemeester en wethouders geeft hiertoe een krachtige voorzet met de presentatie van de Agenda Duurzame Ontwikkeling. “Daarin staan diverse ambities die als kader dienen voor de komende jaren”, zegt wethouder Erik Faber, portefeuillehouder duurzaamheid. “Variërend van ‘in 2030 alle woningen energieneutraal’ tot het drastisch verminderen van het fossiel energieverbruik in verschillende bedrijfstakken. En van verduurzaming van het gemeentelijk wagenpark tot ‘alle festivals en evenementen afvalvrij’.”

Deze urgentie past bij de ambities van Súdwest-Fryslân, zegt Faber. “Maar de gemeente kan het niet alleen. We moeten het samen doen met de inwoners. We zijn een bijzondere gemeente met maar liefst 89 kernen. Dat vraagt om maatwerk, want het ene dorp is het andere niet, en ook tussen wijken kunnen de verschillen groot zijn.”

Aardgasvrij

Op dit moment ontplooien al veel boeren, energiecoöperaties, ondernemers en individuele burgers initiatieven op het gebied van duurzaamheid. “Zij zijn goed op weg”, oordeelt Faber. “Het is nu aan ons om deze initiatieven te versterken, bijvoorbeeld door zo veel mogelijk overbodige hindernissen weg te nemen.”

De grootste opgave is het gasloos maken van de 37.000 woningen in de gemeente, zegt Faber. “De regering in Den Haag heeft de druk onlangs opgevoerd door alle gemeenten te verplichten uiterlijk in 2021 een plan van aanpak te hebben hoe ze wijken en dorpen aardgasvrij willen maken.”

Vijf onderdelen De Agenda Duurzame Ontwikkeling richt zich op vijf specifieke onderdelen: ‘anders wonen’, ‘anders van A naar B’, ‘anders produceren’, ‘anders energie opwekken’ en ‘wat kan de gemeente zelf anders doen’. De Agenda wordt in juli aan de gemeenteraad voorgelegd. Dan wordt ook duidelijk wat de komende tijd de hoogste prioriteit heeft.

De duurzame doelstellingen van wethouder Erik Faber Waarom ligt duurzaamheid je na aan het hart?

“Dat elektrisch autorijden de toekomst heeft, is niet zo moeilijk te voorspellen”, zegt Faber. “Dan is het ook logisch dat het aantal laadpalen in de gemeente fors omhoog moet. In 2017 stonden er 71 geregistreerd. Dat moet naar ten minste 500 in 2022.” Een andere ambitie is om al het groepsvervoer in 2022 op hernieuwbare energie te laten rijden. Faber: “Natuurlijk willen we ook andere vormen van duurzamer vervoer stimuleren, zoals het gebruik van deelauto’s en het bevorderen van het fietsverkeer.”

“Het is voor mij persoonlijk ooit begonnen toen bekend werd dat de opwarming van de aarde een belangrijk thema werd. Ik kan me nog goed herinneren hoe door overstromingen en hevige regenval in India – tussen 2004-2007 - miljoenen mensen op de vlucht sloegen. Dit maakte zo’n indruk op mij dat ik sinds die tijd me ben gaan inzetten op de terreinen van armoede, vluchtelingen en ook duurzaamheid.”

Mooie cijfers

“Eerlijk gezegd vind ik dat ‘duurzaam’ allang geen duf en stoffig imago meer heeft. De tijd van ‘grijze wollen sokken’ is echt voorbij. Je ziet het ook aan programma’s op bijvoorbeeld RTL Z en BNR radio; het onderwerp spreekt aan en de aandacht er voor is noodzakelijk. De ontwikkelingen en innovaties gaan zo snel, dat alleen vanwege die snelheid al de dynamiek mooi zichtbaar wordt.”

Bij de opwekking van schone energie laat Súdwest-Fryslân verhoudingsgewijs nu al mooie cijfers zien: met 11,1 procent duurzaam opgewekt in 2015 lag de gemeente boven het provinciale (8,5 procent) en landelijke gemiddelde (5,5 procent). “De ambitie is om in 2020 de eerste energie-neutrale kern te presenteren”, zegt Faber. “Daarvoor is Heeg in beeld, omdat daar al veel initiatieven zijn op het gebied van duurzaamheid. En omdat daar verkenningen zijn om thermische energie uit oppervlaktewater te gebruiken in een lokaal warmtenet.”

Landbouwsector Bijzondere aandacht binnen ‘anders produceren’ is er voor de landbouwsector. “Daarvoor is een eigen agenda in voorbereiding”, zegt Faber. “Binnen de landbouw speelt de vraag hoe biodiversiteit, natuur en landschap voldoende in balans gebracht kunnen worden met het economisch belang.” Dat hiermee grote investeringen zijn gemoeid is zonneklaar. “Verduurzaming is echter ook een stimulans voor de lokale en regionale economie en kan Súdwest-Fryslân toeristisch aantrekkelijker maken”, zegt Faber. ”

Hoe denk jij het soms suffe imago van ‘duurzaamheid’ te kunnen doorbreken?

Wat verwacht jij van de ondernemers in SúdwestFryslân op het gebied van duurzaamheid? “Ik wil ondernemers aanspreken op hun ondernemerschap. Zet dat in op de juiste manier door innovatief te zijn en te willen blijven. En draag dat uit. Of je nu een eenmanszaak hebt of onderdeel bent van een groter bedrijf. Zie de kansen, niet alleen voor de korte termijn maar ook voor de middellange termijn. Er is nog een wereld te winnen aan goede en effectieve producten en diensten.”

Wat inspireert je het meest als je kijkt naar wat er al gerealiseerd wordt in de gemeente op het gebied van duurzaamheid “Wat me het meest opvalt tot dusver is dat ik direct aangesproken word door inwoners en ook ondernemers in onze gemeente. Ze zijn blij met de maatregelen en het beleid dat we voeren op het gebied van duurzaamheid, maar er mag nog wel meer vaart achter gezet worden. Wij willen als gemeente een voorbeeld zijn, daarbij realiseer ik me meteen dat er ook nog forse inhaalslagen te maken zijn. We moeten nu echt stappen zetten. Niet alleen als het gaat om beleid, maar juist de resultaten en effecten ervan goed meten.”

Zomer 2018

de fundatie voor elk BouwprojeCt “Van eerste steen tot nok! Tot in de kleinste details volledig in 3D getekent. Met Revit kunnen we het eind resultaat presenteren, maar zijn we ook in staat om tot in detail te laten zien, hoe we het bouwkundig bedacht hebben”.

LEEG

ing. Hains Bosma | BIM modelleur en Bouwfysica

Bleekstraat 5 8754 Ck MakkuM 0515 233 406 info@Markdewitte.nl BOUWADVIES EN ONTWERP

MARKDEWITTE.NL

LOOPBAAN SNEEK DE BRUG NAAR SUCCES

Loopbaan I Coaching I Training

J O N G E N E E L . N AT U U R L I J K G O E D. Loopbaan Sneek dé loopbaanspecialist voor bedrijven en particulieren Loopbaan Sneek inspireert, motiveert en activeert Loopbaanspecialisten voor duurzame inzetbaarheid, goed werkgeverschap en loopbaanzaken Laagdrempelig en een no-nonsense aanpak

Loopbaan Sneek Hegedyk 1, 8601 ZR Sneek

W W W. JONGE NE E L .NL

Jongeneel corp adv 91x134-drw.indd 1

26-11-15 10:27

info@loopbaansneek.nl www.loopbaansneek.nl

Schooluitval blijft laagst in Zuidwest Friesland Z

uidwest-Friesland is de best scorende regio van Nederland gebleven in het terugdringen van het aantal voortijdig schoolverlaters. “Voor het zesde jaar op rij”, zegt onderwijswethouder Stella van Gent van Súdwest-Fryslân. “Daar mogen we trots op zijn. Want zo vanzelfsprekend is het niet dat we ieder jaar op kop gaan.” De RMC-regio Zuidwest Friesland (de gemeenten SúdwestFryslân, De Fryske Marren en een deel van het voormalige Littenseradiel) maakt jaar na jaar serieus werk van de begeleiding van jongeren van 18 tot 23 jaar die voortijdig, dus zonder diploma, hun school dreigen te verlaten of al hebben verlaten.

Eén-op-één contact Van Gent: “Alle jongeren zijn bekend bij de medewerkers van de gemeente, zodat er één-op-één contact mogelijk is. Door persoonlijke aandacht en begeleiding leren we de jongeren ook echt kennen. Hierdoor kunnen we ze helpen bij het maken van keuzes voor hun eigen toekomst en ze hierbij begeleiden.”

Bedrijfsleven Naast de goede samenwerking met het onderwijs is daarbij ook de hulp en inzet van het bedrijfsleven en instellingen hard nodig. Zij zorgen voor voldoende werkervaringsplekken en voor werk. Een stageplek is een belangrijke stap naar betaald werk. Zo kan iemand in de praktijk laten zien wat hij kan. Met het project Zuidwest Friesland On Stage maken jongeren op het Voortgezet Onderwijs kennis met de verschillende beroepen en bouwen ze een netwerk op met het bedrijfsleven. Want het afmaken van een studie hangt nauw samen met het maken van een juiste beroepskeuze.

Zoals de 20-jarige Ruth. Ze deed de opleiding maatschappelijke zorg, op een school in Leeuwarden. “Na een half jaar ben ik gestopt”, vertelt Ruth. “Ik vond het niet leuk, had te snel voor deze opleiding gekozen, denk ik.” Ze werd uitgeschreven en vond een baantje, achter de kassa bij een supermarkt.

‘Nooit meer’

RMC samen met het

Naar school wilde ze nooit meer. Totdat ze een telefoontje kreeg van een loopbaanbegeleider, die met haar in gesprek ging en haar uiteindelijk verleidde een wél passende opleiding te volgen. “Nu doe ik ‘Media en Vormgeving’ op het ROC in Sneek, een opleiding waarvan ik nog nooit had gehoord. Maar het past helemaal bij mij.” Ook de nu 22-jarige Henk-Jan werd vier jaar geleden opgepikt door een loopbaanbegeleider. “School was nogal een dingetje”, vertelt hij. “De ene na de andere opleiding maakte ik niet af. Ik kwam niet opdagen, vond het niet leuk, noem maar op. Ook sociaal liep ik verschillende klappen op.”

Heel veel geduld Door de RMC-begeleider werd hij uiteindelijk de goede kant opgestuurd. “Die man heeft heel veel tijd, aandacht, inlevingsvermogen en vooral geduld met mij gehad. Hij bleef me helpen, ook toen ik het weer eens had verkloot.” Nu werkt Henk-Jan als fitnessinstructeur en begint hij na de zomer aan het laatste schooljaar om zich te specialiseren als ‘personal trainer’. Ook privé gaat het goed. “Dit zijn mooie voorbeelden uit de praktijk”, zegt Van Gent. “Uiteindelijk willen we dat íedereen school verlaat met een diploma. Zodat de jongeren een reële kans hebben op het vinden van een baan.”

kon hebben. ol er echt niet bij jong drukte dat ik scho aan het werk. Al Thuis was het zo’n vader was altijd kookte ik bijna veel ziek en mijn f mijn twaalfde Mijn moeder was huishouden. Vana Maar verder het in n leuk. ringe best het ook moest ik bijsp d. ig goed in en vond aard oeien er verm werd elke avond. Ik len worden. Dood lichtingen me gesto konden al die verp

“

en Je school afmak ard. is de moeite wa

n dig schoolverlate inatiefunctie voortij Meld- en Coörd kansen. RMC ng voor Regionale n, kwaliteiten en HAVO Friesland is de afkorti we naar jouw talente een diploma op RMC Zuidwest met jou kijken beginnend met est Friesland. Samen volle toekomst, wordt en dat jij voor regio Zuidw hebt voor een succes dat het makkelijker over wat jij nodig zit, zorgen we samen situatie denkt met je mee ke moeilij ! . En als je in een a sta je véél sterker of MBO-2 niveau met een diplom afmaken. Want toch je school kunt

slan.nl/RMC /E

eentesudwestfry

tie kijk op: gem

Voor meer informa

Zomer 2018

/ K/ X

Hoe toekomstbestendig is het centrum van Sneek? D

e dynamiek in de detailhandel is nog nooit zo groot geweest als op dit moment. Naast de gestage groei van aankopen via het internet zien we de afgelopen jaren een steeds verdergaande branchevervaging. Veel winkels in met name het middensegment die zich niet konden profileren zijn failliet gegaan en er komen steeds meer internationale formules op de Nederlandse markt. Aan de zijde van de consument wordt de beleving van winkelgebieden en de identiteit van centra steeds belangrijker. Aan de ondernemerszijde is het regelen van opvolging een fors probleem. Uit het koopstromenonderzoek van de provincie Fryslân, waaraan ook de gemeente Súdwest-Fyslân heeft meegedaan, is gebleken dat in de hele provincie het aantal detailhandelsmeters is toegenomen met 17%. In Sneek is de groei in deze periode zelfs 21% geweest. Gelukkig is het leegstandspercentage in Sneek nog maar 4,8%, hetgeen niet verontrustend is. Ook de waardering van de huidige consument voor het centrum van Sneek is nog steeds positief. Maar gaat het eigenlijk wel zo goed? De koopkrachtbinding- en koopkrachttoevloeiingscijfers uit het koopstromenonderzoek laten een licht dalende trend zien. Ook het percentage bestedingen van buiten Sneek neemt licht af. Al met al nog niet echt verontrustend, maar de vinger zal aan de pols moeten worden gehouden om het centrum van Sneek niet te laten afglijden. Op verzoek van de Vereniging Ondernemend Sneek, en naar aanleiding van de uitkomsten van het koopstromenonderzoek, is door Broekhuis Rijs Advisering nog wat dieper in de feiten gedoken en is een sterkte-zwakte-analyse verricht. De sterke punten waar Sneek zich mee kan blijven onderscheiden zijn natuurlijk het historische centrumgebied en de belangrijke ondersteunende rol van de horeca. De omvang van het winkelgebied is echter nogal fors en de beoordeling van

de bereikbaarheid en het parkeren scoort onder het gemiddelde. Kansen voor het centrum liggen in het verder uitbouwen van de beleving van het centrum en het nog beter vermarkten van het onderscheidend vermogen, óók via social media. Het grote winkelaanbod, de bedrijfsopvolging en de matige presentatie en profilering van diverse panden en winkels zijn een bedreigingen voor een toekomstig leefbaar centrum. De opgaven voor de ondernemers en pandeigenaren in het centrum liggen op drie vlakken: - de fysieke winkelomgeving -h et professionaliseren van het ondernemerschap -d e marketing en de profilering van het hele centrum Het vaststellen van het eigen DNA, het versterken van het onderscheidend vermogen, het aanbieden van arrangementen en het ontwikkelen van een slimme marketingstrategie met inschakeling van de mogelijkheden van de social media blijven noodzakelijke voorwaarden voor een sterk centrum. Niet alleen het ondernemerscollectief moet nadenken over het DNA maar elke ondernemer zal ook naar de eigen rol van zijn of haar winkel moeten kijken. Belangrijke onderwerpen daarbij zijn:

Koopstromenonderzoek Belastingverlaging voor bedrijven in Súdwest-Fryslân

Consumentengedrag Een consument maakt maar zelden een rationeel besluit. Toch blijven ondernemers nog vaak feitelijke informatie sturen naar klanten. Maar, mensen zoeken geen feitelijke informatie, ze zoeken een ervaring. Een binnenstad gaat niet meer over functioneel shoppen maar over vrije tijd op een leuke manier besteden. Een winkel moet de moeite waard zijn om naar toe te gaan. Om dit te bereiken zullen ondernemers hard moeten werken aan:

Identiteit Wat is de identiteit van de winkel? Grote merken als Coca Cola en Heineken realiseren zich dat het moeilijk is om op rationeel niveau te verschillen van een ander. Daarom zijn deze bedrijven op zoek naar een ander doel: Emotie. Zorgen dat mensen “verliefd” zijn/worden op hun merk. Een ondernemer moet nadenken over zijn of haar Identiteit, om vervolgens na te denken over het gevoel dat daarbij past. Moet de winkel inspireren? Is de winkel gezellig of komt de winkel tot leven door de ambacht die er aanwezig is? Van identiteit naar gevoel.

de winkel netjes was en de producten verkocht werden. Ging dit niet goed? Dan was een verkooptraining vaak het logische vervolg. Deze rol verandert. Naast het feit dat de medewerker moet passen bij het bedrijf gaat het tegenwoordig minder over verkopen en meer over vertrouwen. Hetgeen een mens nog altijd beter kan dan een computer, is vertrouwen winnen, echt vertrouwen! Een verkoper kan tegenwoordig hét middel zijn om je echt te onderscheiden. Iemand die eerlijk, gastvrij en oprecht is weet vast en zeker klanten aan zich te binden.

Sociale media Sociale media zijn het krachtigste middel geworden om een consument te bereiken. Het woord zegt het al: SOCIALE media. Kortingsacties, productpresentaties en verkooptrucjes kunnen op weinig respons rekenen. We willen de menselijke kant van een bedrijf zien. Ook hier is de identiteit van een bedrijf weer onmisbaar.

Medewerkers

Kortom, een ondernemer in Sneek kan zich niet langer verstoppen. De consument wil Hart en Ziel zien, maar voorál voelen!

Lange tijd zijn medewerkers mensen geweest die zorgden dat de schappen gevuld waren,

Bert Broekhuis en Tom Kikkert

Het accountteam Ondernemen SWF Heeft u vragen, opmerkingen of wilt u dat we bij uw bedrijf langskomen? Neem contact op met uw accountmanager via ondernemen@sudwestfryslan.nl. Of kijk voor de directe telefoonnummers op www.sudwestfryslan.nl onder Ondernemen. V.l.n.r. voorste rij: Merel Detmers, Siemon Faber en Jan Tadema, achterste rij: Aafke Feenstra, Hendrik Buwalda, Jildou Oosterhof en Jacques van den Bosch.

Eigenaren en gebruikers van bedrijven betalen dit jaar minder Onroerende Zaak Belasting (OZB). Daarnaast blijven de Hoewel een vluchtige lezer jaar al snel concluwoonlasten voor volgend gelijk, op deert dat Sneek ‘het de inflatiecorrectie vanzo1%slecht na. nog niet doet’, zijn er meer conclusies te trekken uit het Koopstromenonderzoek Broekhuis Afgelopen jaar hebben van bedrijven te Rijd Advisering. maken gehad met een belastingverhoging. Dit jaar is het college van burgeUiteraard: Sneek is de tweede meester en wethouders erin winkelstad geslaagd van Friesland en ondernemers scoort op geen de lasten voor metenkel 8% punt een vette onvoldoende, we naar beneden te brengen. Dit ismaar mogelijk zien er is een beweging is ingezet doorook de dat tarieven tussen woningen en waarbij opkomst en bestedingen geleidelijk bedrijven te verschuiven. teruglopen. “Ik ben tevreden dat de woonlasten in Súdwest-Fryslân, los van de inflatie, gelijk Ons prachtige centrum wordt gewaardeerd blijven. dat het daarnaast gelukt de om hetEnhistorisch karakter, isbinnenkort OZB voor ondernemers te brengen”, behandelt de raad eenomlaag voorstel voor een aldus wethouder Maarten “Dit beter parkeerbeleid waarbijOffinga. de consument achteraf kan betalen. Gezamenlijk komt het ondernemersklimaat in Súdwestmet ondernemers wordt gewerkt aan de Fryslân alleen maar ten goede”. openbare ruimte (zie de Galigastraat), tientallen vrijwilligers zijn ieder jaar druk met feestverlichting, bloembakken worden weer opgehangen in de stad en er gaat bijna geen weekend voorbij of er is wel een evenement. Kortom, we werken hard aan een mooie stad, aldus binnenstadsmanager Rudolf Dijkstra van de Vereniging Ondernemend Sneek. We werken hard aan een betere stad, maar zien we wel waar onze quick-wins liggen? We willen de komende maanden een externe partij kritisch naar onze stad laten kijken. Per straat, per aandachtsgebied. Zien we wel waar onze quick-wins liggen? Wat onze kansen op lange termijn zijn? Tegelijk zien we winkeliers zonder ‘5-jarenplan’, zonder opvolging, zonder visie op digitalisering en social media. Hardwerkende ondernemers die al jarenlang een prima winkel runnen maar de toekomst met argusogen bekijken. Precies daarom zijn we als binnenstad management nu druk bezig met de financiering van ‘bedrijfsscans’. Een scan waarbij de ondernemer een spiegel voorgehouden krijgt over hun winkel. Waarbij een externe partij adviseert, kansen aanreikt en, uiteraard, ook kritisch is. Want zelfstandig ondernemer zijn wil niet zeggen dat je er altijd alleen voor moet staan. Want alleen een mooi centrum met sterke ondernemers kan de toekomst vol vertrouwen tegemoet zien, besluit Dijkstra.

Zomer 2018

COLUMN Belle Dijkstra

Wake-up call! Initiatieven zoals het ‘TechnoLab’, ‘On Stage’ en ‘Techniek voor jongeren’ zijn super leuk en ook zeker leerzaam. Kinderen kunnen hierdoor enthousiast worden over technische beroepen. Toch zullen deze initiatieven het grote tekort aan gekwalificeerd personeel in de technische sector niet oplossen. Als oorzaak van dit grote tekort zie ik het onderwijs uit lesmethodes waarin kinderen te weinig worden uitgedaagd. Leraren volgen de onderwerpen uit de lesmethodes en de opgedane kennis en vaardigheden worden per vak getoetst. Er wordt niet veel vakoverstijgend gewerkt. De leerstof wordt te weinig verbonden aan de realiteit en de ontwikkelingen buiten de school. Naast het aanleren van kennis, zouden kinderen vaardigheden moeten aanleren om de toekomstige banen in de snel veranderende wereld aan te kunnen: kritisch, creatief en probleemoplossend kunnen denken; zich kunnen aanpassen; initiatieven nemen en ondernemend zijn; toegang hebben tot informatie en kunnen analyseren; nieuwsgierig zijn en verbeeldingskracht hebben. De ontwikkeling van o.a. deze vaardigheden kan bevorderd worden door levensecht en betekenisvol leren.

Dat te weinig jongeren kiezen voor een technische richting, komt doordat hun beeld van technische beroepen niet klopt met de werkelijkheid en met alle mogelijkheden die er zijn. Ze hebben niet mogen meelopen bij verschillende bedrijven. Ze hebben geen of te weinig enthousiaste voorbeelden gezien van studenten en mensen die in de technische sector leren en werken. Kinderen moeten veel leren op school, maar leren te weinig waarvoor ze die kennis en vaardigheden kunnen gebruiken. Voordat kinderen een keuze maken voor een middelbare school, een profiel op het voortgezet onderwijs of een vervolgopleiding, krijgen ze een minimale gelegenheid om zich te oriënteren. Dit gebeurt bijvoorbeeld in de vorm van een doe-dag of korte meeloopstage. Deze oriëntatie zou al jaren eerder moeten beginnen en veel uitgebreider moeten plaatsvinden.

bedrijfsleven op school op bezoek komt. Door de opgedane kennis en ervaring wordt het leren betekenisvoller. Dit verrijkt het onderwijs enorm! Ik ben benieuwd welke beweging wij kunnen veroorzaken door mensen uit het onderwijs de volgende vragen te stellen: Wil je dat het onderwijs beter aansluit op het bedrijfsleven en de maatschappij? Welke initiatieven wil je zelf hierin nemen? Hoeveel ruimte om te ontdekken wil je geven aan kinderen? Daag elkaar uit om te denken en te handelen vanuit mogelijkheden. Laten we de wereld binnen en buiten de school met elkaar verbinden. Hierdoor kunnen we het grote tekort aan gekwalificeerd personeel in de technische sector terugdringen. Tijd voor een wake-up call!

Op de basisschool zouden kinderen al input moeten krijgen over het leven buiten de school, van mensen uit de techniek, maar natuurlijk ook uit andere sectoren. Kinderen zouden met grote regelmaat, aansluitend op onderwerpen waar op school aan wordt gewerkt, moeten kunnen ervaren wat verschillende beroepen inhouden. Dit kan bijvoorbeeld door een bedrijfsbezoek of doordat er iemand uit het

Belle Dijkstra 06-34414672 belle@deeducaan.nl www.deeducaan.nl belle@stichtingnieuwonderwijs.nl www.stichtingnieuwonderwijs.nl

Verkiezing Schoonste Winkelgebied

KORT NIEUWS

In 2017 heeft de gemeente Súdwest-Fryslân de tweede prijs gewonnen bij de landelijke verkiezing van het Schoonste Winkelgebied (categorie middelgrote gemeenten). Zonder de hulp van ondernemers was dat niet gelukt! De jury van Nederland Schoon heeft een steekproef gehouden in Bolsward, Sneek en Workum; Bolsward bleek het hoogste te scoren. Ook deze zomer bezoekt de jury onze winkelgebieden. Wanneer? Dat weten we niet precies. Help ons dit jaar ook weer met het schoonhouden van de winkelgebieden. Misschien winnen we deze keer wel de eerste prijs.

Doe mee met de Elfwegentocht! V

an 1 t/m 14 juli is de Elfwegentocht, twee weken lang rijden of varen zonder een druppel benzine of diesel. Doe jij mee?! Je hebt nog even de tijd om te bedenken hoe jij dan op een fossielvrije manier op je bestemming komt. Wij willen een duurzaam Friesland, zonder klimaatverandering en mét een Elfstedentocht.

De Motion670 zeilboot met zonnepanelen van Hoora Watersport.

Iedereen doet mee We werken samen met steden, dorpen, scholen en bedrijven om er twee weken feest van te maken. Twee weken lang zullen elektrische en groengasauto’s, deelauto’s, bussen en fietsen, segways, ligfietsen, elektrische boten en lifters het verkeersbeeld bepalen.

Doet jouw bedrijf ook mee? Hoora Watersport & Aquatro, beide gevestigd in Heeg, geven het goede voorbeeld en doen mee aan de Elfwegentocht. Logisch, zou je denken als je kijkt naar het duurzame karakter van deze Friese watersportbedrijven. Hoora voorziet haar zeilboten van elektromotoren en zelfs zonnepanelen. Aquatro staat te boek als belangrijk centrum voor elektrisch varen. Abele de Jong van Hoora: “Elektrisch varen heeft de toekomst. Fossiele brandstoffen zijn eindig en daarom gebeurt er heel veel op het gebied van accu’s en elektromotoren. Dankzij nieuwe technologieën kan er steeds langer, sneller en stiller gevaren worden. En dat is precies wat we willen uitdragen door deelname aan de Elfwegentocht; rustig, schoon vaarwater zonder lawaai.”

Zomer 2018

Aannemingsbedrijf Weg- en Waterbouw

Stienstra & Van der Wal-IJlst ISO en

Ook kunt u bij ons terecht voor: • Remmings- en geleidewerken • Stalen damwanden • Haven aanleg en steigerwerk • Houtleverantie • Diverse typen walbeschoeiingen • Houten bruggen

S&W

Voor informatie en/of een vrijblijvende offerte kunt u altijd contact met ons opnemen.

it & kwalite iligheid Waar ve samengaan nauw

erd

certifice

VCA ge

NULLAST Periodieke keuringen volgens Nen-normen van: - Elektrische gereedschappen NEN 3140 - Trappen en ladders NEN 2484 - Rolsteigers NEN 2718

Aannemingsbedrijf Weg- en Waterbouw Stienstra & Van der Wal Rogmolewei 6, 8651 EP IJlst Tel. 0515-533243, Fax 0515-531362 info@stienstra-vanderwal.nl www.stienstra-vanderwal.nl

Reparatie en onderhoud van - elektrische gereedschappen - tuinmachines Kalibratie, onderhoud en reparatie van lasers

Wytze Veenstra Houtdraaiersstraat 6b 8601 VG Sneek info@nullast.nl 0515 - 42 69 23 06 - 10 07 32 52

W W W. N U L L A S T. N L

LEEG MiXL helpt ondernemers met de groei van hun bedrijf. Hoe wij dit doen? Wij hebben: • goede werkplekken en kantoorruimte • • • GROEI-trainingen voor ondernemers

rechts naast de Rabobank. • 8601 eg sneek t 06 2410 4162 e info@mixl.nl i mixl.nl @mixlsneek mixlsneek

COLUMN Jacob Boonstra, accountant-administratieconsulent en vennoot bij Bentacera te Sneek. Bentacera heeft tevens vestigingen in Bolsward, Dokkum, Drachten, Heerenveen en Leeuwarden.

Vakantiewoning en btw, hoe zit het hiermee? De zomervakantie staat bijna weer voor de deur: voor veel mensen reden om een vakantiewoning te huren dan wel te verhuren. Welk tarief is van toepassing? Het normale tarief van 21% of het verlaagde tarief van 6%? Kan de btw op de kosten in aftrek worden gebracht? De verhuur van een in Nederland gelegen vakantiewoning leidt in beginsel tot btw-ondernemerschap. U moet zichzelf als btw ondernemer aanmelden bij de Belastingdienst. Het verlaagde tarief van 6% is van toepassing op deze verhuur. Doordat er sprake is van btw belaste verhuur is de btw die betrekking heeft op de kosten van aanschaf, onderhoud (reparatie en schoonmaken) en gebruik (gas, water en elektriciteit) aftrekbaar. Wel moet er rekening worden gehouden met een correctie voor eventueel privégebruik van de vakantiewoning. U dient als ondernemer ook een administratie bij te houden. Dit houdt in

dat u een factuuradministratie moet bijhouden en dat u periodiek aangiften omzetbelasting moet indienen. Als u € 1.345 of minder btw per jaar betaalt dan kunt u een ontheffing van administratieve verplichtingen aanvragen. U doet dan geen btw-aangifte meer en u mag dan geen btw meer factureren. Nadeel van de ontheffing is dat ingeval u meer btw kunt aftrekken dan u moet betalen, u het verschil niet terug kunt krijgen. Bent u derhalve voornemens grote investeringen te doen, dan is een dergelijke ontheffing nadelig. Ingeval wifi in de vakantiewoning wordt aangeboden, heeft de rechter dit voorjaar bepaald, is daarvoor hetzelfde btw tarief van 6% van toepassing als voor de verhuur van een vakantiewoning. De vraag was of het aanbieden van wifi als “bijkomende dienst” kan worden aangemerkt bij de verhuur van een vakantiewoning. Daarbij was bepalend dat volgens

onderzoek wifi tegenwoordig voor de meeste vakantiegangers zo belangrijk is, dat het standaard tot een verhuurde vakantiewoning dient te behoren. Net als de verstrekking van stromend water, elektriciteit en televisie. Daarnaast was van belang dat voor de wifi, in relatie tot de huur van de vakantiewoning, slechts een gering bedrag bijbetaald hoefde te worden. De levering van butagas moet volgens de rechter overigens wel als een afzonderlijke prestatie worden beschouwd, waarop het algemene tarief van 21% van toepassing is. U dient de bijkomende diensten nauwlettend te beoordelen. Afhankelijk van de omstandigheden kan deze belast zijn met 21% dan wel 6% btw.

Meer informatie? Neem gerust contact met ons op. Bentacera Sneek 088-3210870 info@bentacera.nl www.bentacera.nl

Zomer 2018

Buro360 opent vestiging in Sneek

De Sneker jongens A

l ruim tien jaar zit advies- en accountantskantoor Buro360 in Leeuwarden. Een uitstekende vestigingsplek met mooie klanten. Maar de pas geopende locatie in Sneek vinden DGA’s Gerke Wispelwey en Hans van der Hoek toch wel iets speciaal. Beide heren zijn in de Waterpoortstad opgegroeid. Eigenlijk is het ook volstrekt logisch dat in Sneek een tweede locatie wordt geopend. De no-nonsensebenadering van Buro360 past immers perfect bij de Zuidwesthoek. “Dit voelt voor ons als thuiskomen”, zegt Van der Hoek (55), accountant, met een grote glimlach, zittend in de hal van de nieuwe locatie aan de Koperslagerstraat. Het pand is bijna gereed. Naast hem op de grond liggen de laatste pakken laminaatvloer, klaar om gelegd te worden. “Wij zijn hier opgegroeid. Ik woon nog steeds in Sneek en Gerke is met Tirns ook in de buurt gebleven. Echte Sneker jongens dus.”

Van alle kanten Van der Hoek en Wispelwey kennen elkaar door en door. Ze zijn ooit begonnen als collega’s bij AVM. Inmiddels

is het alweer twaalf jaar geleden dat ze in Leeuwarden het gerenommeerde Feenstra Accountants overnamen. Om een frisse start te maken, veranderden ze destijds de naam in Buro360. Bedrijfsadviseur Wispelwey (49): “Onze werkwijze verschilde met die van Feenstra. Wij belichten de klant van alle kanten. Oftewel 360 graden. Alles wat raakvlak heeft met financiële, fiscale en juridische zaken wordt door ons meegenomen bij allerhande bedrijfsvraagstukken. Van arbeidsgerelateerde zaken tot het omzetten van eenmanszaak naar een BV. Dit totaalpakket zie je niet overal.”

“Beton, dat zijn wij” De O aan het einde van de bedrijfsnaam sluit aan op cirkelaanpak van Buro360, dat inmiddels achttien medewerkers telt. Maar de O zou ook kunnen slaan op het DNA van Van der Hoek en Wispelwey. Het chiquere ‘bureau’ zou niet bij het duo passen. “Wij concentreren ons op de cijfers”, zegt Van der Hoek. “De poeha eromheen vinden we niet interessant. Wij houden van ons werk, lachen graag met onze klanten en vinden een goed advies belangrijker dan geld.” Wispelwey: “In ons kantoor in Leeuwarden hebben we een betonnen vloer: dat zijn wij. Voor ons geen marmer. Bij ons kun je gewoon zonder afspraak binnenlopen, ook voor een vrijblijvend bakje koffie. En geen uurtje-factuurtje. Als je mij belt met een vraag, gaat er niet gelijk een teller lopen. Wij werken op basis van offerte en houden ons daar strikt aan.” Deze laagdrempelige houding past goed bij Sneek en haar ondernemers, weten de heren. “Het is zakelijk gezien ook een goed moment om naar Sneek te gaan”, vertelt Van der Hoek. “Grotere kantoren trekken weg uit Sneek en omgeving, terwijl wij denken dat het persoonlijke contact in onze wereld juist erg belangrijk is. Zelf hadden wij al de nodige klanten in Sneek en Súdwest-Fryslân; nu zijn we voor hen nog beter bereikbaar.”

Niet binnen de lijnen Van der Hoek en Wispelwey weten zeker dat de Sneker ondernemers net als hen graag breed denken. “De beste oplossing krijg je niet als je binnen de lijnen vertrekt”, klinkt het Cruijffiaans uit de mond van Wispelwey. “Ik zeg: bedenk eerst wat je graag wilt. Samen gaan we dan kijken hoe dit bereikt kan

worden. Daarbij gaan we buiten de kaders denken, maar blijven we binnen de wet. Denk vrij en stop niet gelijk met nadenken als er belemmeringen lijken te zijn! Een casus kan mij dan ook niet lastig genoeg zijn.” Van der Hoek glimlacht. “Typisch Gerke. Precies daarom heb ik hem destijds aangenomen als adviseur bij AVM. In de accountancy ligt de focus vaak op het binnen de lijnen kleuren. De kans is dan groot dat je in een tunnel komt. Wij zoeken naar het advies dat het beste past bij de klant.” Van der Hoek zorgt ervoor dat Wispelwey op het spoor blijft. De laatste: “Ik bedenk veel, Hans zet de cruciale puntjes op de i. Zo vullen wij elkaar aan en blijven we scherp.”

Persoonlijk Het leukste aspect van hun werk vinden beide heren het klantcontact. “Onze klanten zijn heel divers”, aldus Van der Hoek. “De MKB in haar volle breedte. Van een supermarkt tot de bakker op de hoek. Hierdoor komen wij op werkplekken waar we anders niet zo snel zouden komen. Heel interessant en elke dag is anders.” Er is weinig verloop bij Buro360. Sommige klanten komen inmiddels al dertig jaar over de vloer. “Wat ik bijzonder vind”, zegt Wispelwey, “is wanneer een kopende partij van onze klant vervolgens ook gebruik wil maken van onze diensten. Dit is niet vanzelfsprekend, maar bij ons meer dan eens gebeurd. Zij kiezen bewust voor onze aanpak, waarbij we op een persoonlijke manier de klant ontzorgen. Wij hechten hier zelf ook veel waarde aan. Wanneer wij bijvoorbeeld een externe expert willen inschakelen bij een casus, moet diegene ook goed bij onze werkwijze passen.”

Hans van der Hoek

Woonplaats Sneek

Geboorteplaats

Sneek

Geboortedatum 17 april 1963

Huidige functie MKB-adviseur, accountant

Eerdere functies

Accountant, vestigingsdirecteur AVM

Hobby’s

Racefietsen, mountainbiken, tennissen, biljarten

Lijfspreuk

Leef bij de dag en stel niet uit

Gerke Wispelwey Woonplaats Tirns

Geboorteplaats Amsterdam

Geboortedatum 23-10-1968

Huidige functie Bedrijfsadviseur MKB in de ruimste zin.

Hobby’s

Zeilen, Muziek maken

Lijfspreuk

“Anders denken, Beter doen”

Zomer 2018

INSTALLATIEBEDRIJF

Boogaard

LEEG

duurzame energie

LEEG Blijf op de hoogte! Download onze gratis app. Handig... privé en zakelijk.

Wilt u op de hoogte gehouden worden van actueel nieuws op notarieel gebied? Download via de app store onze app. Wilt u persoonlijk contact? Gratis inloopspreekuur, elke donderdag van 14.00-17.00 uur. Meesterlijk in persoonlijk advies.

NOTARISKANTOOR ELLEMERS Telefoon 0515 - 42 98 88 E-mail info@notarisellemers.nl Website notarisellemers.nl Bezoekadres Oude Koemarkt 79, Sneek

Maak gebruik van de duurzame afvalinzameling van Omrin Bedrijfsafval bij de VOS Sinds enige tijd neemt de VOS het voortouw in het collectief organiseren en inkopen van diensten, producten en andere bedrijfsbehoeftes voor haar leden, als onderdeel van het ondernemerscollectief. Omrin Bedrijfsafval was de eerste partij waar de VOS goede afspraken mee heeft gemaakt. Door collectief voor Omrin Bedrijfsafval te kiezen wordt het mogelijk het afval heel efficiënt en duurzaam in te zamelen. Hierdoor kunnen naast restafval ook diverse andere afvalstromen gescheiden worden ingezameld. Als betrouwbare afvalinzamelaar verzorgt Omrin Bedrijfsafval het afvalmanagement voor ruim 8.500 grote en kleine ondernemingen in Noord-Nederland, aldus Jerry Hoomans van Omrin. Tegen scherpe tarieven, met uitstekende persoonlijke service én goed advies op maat. Wij staan voor zoveel mogelijk hergebruik van grondstoffen en kiezen bijvoorbeeld heel bewust voor eigen groengas als brandstof voor onze inzamelvoertuigen. Dit groengas wordt opgewekt in de eigen installatie van Omrin op Ecopark De Wierde. Op deze manier bespaart Omrin Bedrijfsafval ruim 70% CO2 ten opzichte van de reguliere afvalinzameling, besluit Jerry Hoomans. Geïnteresseerde VOS leden, ook in de binnenstad, kunnen rechtstreeks contact zoeken met Jerry Hoomans van Omrin Bedrijfsafval via JHoomans@omrin.nl of 06-51599279. Dus maak nu gebruik van Omrin Bedrijfsafval via het collectief van VOS.

Een jaar V.O.S. De V.O.S. bestaat nu een jaar. Geboren uit het huwelijk van de Sneker Zakenlieden en de H.I.S., groeiende in de boeiende, uitdagende en mooiste stad van NoordNederland, Sneek. We hebben onze krachten gebundeld, we zijn er nog lang niet, maar wel goed onderweg. Dankzij het Ondenemersfonds kunnen we veel meer dan voorheen Ondernemend Sneek faciliteren in voortuitgang. Of het nu is de prachtige aankleding van onze stad, zowel de binnen- als de buitenring, het opzetten van het Technolab of Sneek van het gas, we maken progressie. Dat is ook hard nodig want de wereld om ons staat niet stil. Vaak wordt jaloers naar ons gekeken. Wij moeten waken voor de wet van de remmende voorsprong. We moeten blijven doorgaan met dromen, plannen maken, verbeteren, soms onconventioneel handelen en vooral ondernemen. Als V.O.S. staan we daar voor, samen met alle ondernemers en andere Snekers. De uitdaging is om ook over 10 jaar de meeste toegevoegde waarde te kunnen bieden aan onze gasten, of het nu consumenten of bedrijven zijn. Daarvoor hebben we het ondernemersfonds meer dan nodig. Het plaatst ons in een positie waardoor we ook echt het verschil kunnen blijven maken. Onmisbaar en onvervangbaar. Henk van der Zwaag Voorzitter Vereniging Ondernemend Sneek Reageren op deze column kan via henk@ondernemendsneek.nl

Volg Ondernemend Sneek op social media Naast de VOS site en regelmatige nieuwsbrieven is de VOS ook op social media actief. U kunt ons volgen op Twitter (@VOSneek), Facebook pagina, LinkedIn pagina, Instagram en ons YouTube kanaal. In de online versie van dit magazine volstaat klikken op de afbeeldingen.

VERENIGING VOOR ONDERNEMERS IN SNEEK

Zomer 2018 17 www.ondernemendsneek.nl

Ondernemersvereniging Workum

‘ Liever goed, dan snel’ W

orkum is in trek. En niet alleen door de inmiddels wereldberoemde piemelfontein. Veel toeristen komen langs voor het Jopie Huisman Museum, de gezellige terrassen en de vele watersportmogelijkheden. Ondernemend Workum vaart er wel bij. Sinds anderhalf jaar is Ondernemersvereniging Workum actief om de belangen van de ondernemers in het stadje te behartigen. OSWF spreekt met voorzitter Afke Visser en penningmeester Frank de Haan.

Een mooiere plek voor ons gesprek is bijna niet denkbaar. Een krachtige ochtendzon, bootjes die naast ons door de grachten glijden, in de achtergrond een bruggetje en een aantal gekleurde gevels. Er is niet veel fantasie voor nodig om te bedenken dat we in een plaatsje aan de rand van het IJsselmeer vertoeven. Een bruisend stadje met veel ondernemers. Toch is er pas sinds anderhalf jaar een ondernemersvereniging in Workum. De Haan legt uit hoe dat komt. “We zaten in een werkgroep om te onderzoeken of er draagvlak was voor het ondernemersfonds SWF in Workum. In september 2016 organiseerden we een stemming waarbij de meerderheid van de ondernemers tegen het fonds stemde. Met de leden van de werkgroep hebben

we toen de koppen bij elkaar gestoken en besloten een ondernemersvereniging op te richten. Met Promotie Workum was er een winkeliersvereniging en industriële bedrijven waren vertegenwoordigd in een businessclub, maar er was nog geen overkoepelende organisatie waarin alle ondernemers zich konden verenigen. Toen Workum nog onderdeel was van de gemeente Nijefurd werkte dat prima, maar nu we onderdeel zijn van de grotere gemeente Súdwest-Fryslân en met de daarbij samenhangende plannen rond het ondernemersfonds SWF werkt het beter om alle ondernemingen onder te brengen binnen één vereniging.”

Enthousiaste leden “Dat wil niet zeggen dat we ondernemers in Workum verplichten lid te

worden”, vult Visser aan. “Als ondernemers voor zichzelf bepalen dat ze liever geen lid zijn, dan is dat prima. We willen graag met ons werk laten zien dat we een meerwaarde hebben en op die manier ondernemers overtuigen van het nut om lid te worden. Dat heeft wat tijd nodig, maar het begint te komen. De meeste ondernemers in Workum zijn in ieder geval enthousiast. Binnen een maand hadden we al 100 leden, dus dat ging razendsnel. Heel mooi om te zien. Nu zijn er zo’n 130 leden en daarmee zijn we heel tevreden. Ongeveer driekwart van de Workumer ondernemers is lid van de ondernemersvereniging. Als we nog wat kunnen groeien zou dat mooi zijn, maar het is op dit moment geen must.”

Het doel van de ondernemersvereniging is om alle ondernemers binnen één organisatie te vertegenwoordigen. Visser: “Tot nu toe gaat dat goed. Natuurlijk zijn er verschillende belangen en ideeën. Die proberen we ruimte te bieden in verschillende werkgroepen. Onze structuur lijkt op die van de ondernemersvereniging in Sneek. Overkoepelend de vereniging, daaronder een onderverdeling in werkgroepen die verschillende delen van Workum vertegenwoordigen. Denk aan de binnenstad, de industrie of het ondernemersfonds als verschillende subgroepen. Om de twee maanden hebben we een netwerkborrel, met of zonder spreker, om de onderlinge contacten aan te halen en te verbeteren.

We werken goed samen met ondernemersverenigingen die bij de ondernemersfederatie Súdwest-Fryslân zijn aangesloten en kunnen altijd aankloppen bij onze collega’s in bijvoorbeeld Bolsward en Sneek. Ook de samenwerking met de accountmanagers van de gemeente bevalt uitstekend. Jan Tadema is een aantal keren bij vergaderingen aanwezig geweest. Hij is heel benaderbaar voor ondernemers, blijft bij borrels even napraten en denkt actief mee. Dat werkt heel prettig tot nu toe. ”

Ondernemersfonds Heet hangijzer in Workum is het Ondernemersfonds SWF. In 2016 werd er door een meerderheid van de ondernemers in het stadje nog tegen

het fonds gestemd. Eind 2017 is er opnieuw gestemd en toen was er een meerderheid voor het fonds. De Haan: “Tot nu toe zijn er nog niet hele concrete resultaten met betrekking tot het ondernemersfonds. De ideeën moeten komen vanuit de ondernemers zelf. Wij hebben als vereniging een neutrale positie ten opzichte van het fonds. Wij zijn er puur als vertegenwoordiging van de ondernemers. Het is niet aan ons als bestuur om ideeën te bedenken voor besteding van het geld. Het zou mooi zijn er nieuwe ideeën worden ingebracht waarmee we Workum vooruit kunnen helpen. Het heeft alleen even tijd nodig om tot concrete plannen te komen, maar we doen het liever goed dan snel.”

Zomer 2018

› Projectinrichting

› Kantoorartikelen

› Repro & Sign

› ICT diensten

› Outlet

Luisteren, bedenken en uitvoeren Heb je een nieuwe bedrĳfsruimte en ben je toe aan de inrichting? Of kĳk je al een tĳd uit naar een nieuwe inrichting van je bestaande kantoor? Onze mensen van de afdeling kantoorinrichting in Drachten, Sneek en Groningen verstaan hun vak. Ze praten je graag bĳ over de laatste trends. Denk aan dynamisch werken of de inrichting van een scrumruimte. Doe ideeën op en vraag advies tĳdens een vrĳblĳvend, oriënterend gesprek met ons.

› PostNL

085 044 0440 info@datas.nl

Door te bentaceren, ben ik mijn bedrijf ook in zware tijden de baas.

Ronald Zuiderveld Eigenaar, McDonald’s Joure & Lemmer

Bentaceren betekent dat je zaken goed voor elkaar hebt, dat er grip is binnen je organisatie en dat er tijd gevonden en gemaakt wordt voor andere dingen, zoals ontspanning, plezier en voor dat waar de ondernemer goed in is: ondernemen! Omdat iedere ondernemer uniek is, bieden we dienstverlening op maat en staan we altijd voor je klaar. Dat is Bentacera.

www.bentacera.nl

John van den Heuvel en Rickey Gevers over cybercriminaliteit:

‘Mensen blijven op linkjes klikken.’ M

isdaadjournalist John van den Heuvel en hacker Rickey Gevers deelden tijdens de ledenavonden van Rabobank Sneek-ZWF in april en mei hun inzichten over het fenomeen cybercriminaliteit. Computervredebreuk, datingfraude, grooming en sexting: ze zijn aan de orde van de dag, en worden (nog) relatief licht bestraft. 100% veiligheid bestaat niet, maar door minder naïef en gemakzuchtig te zijn kunnen we de schade wel beperken. Dat het thema springlevend is, bleek uit het feit dat de zaal letterlijk tot aan de nok toe gevuld en geen stoel onbezet bleef. “Met onze naïviteit maken we het cybercriminelen makkelijk”, stelt John van den Heuvel: “Het is bijzonder dat mensen bij het zien van een zeer aantrekkelijk aanbod in een webwinkel alle remmen loslaten, tot ‘aanschaf’ overgaan en ten prooi vallen aan oplichting. In het algemeen geldt: als iets te mooi lijkt om waar te zijn, dan is het dat ook.”

Internationaal speelveld Van den Heuvel kwam destijds de webshopoplichter Robert Jan van der Zwaan op het spoor en trof hem in Venezuela: “Hij was totaal open over zijn activiteiten, hij gaf me gewoon hoorcollege. Wij konden hem toch niks maken, want Venezuela heeft geen uitleveringsverdrag met Nederland. Dat is een lastig punt, de cybercrime wordt bedacht in land a, uitgevoerd in land b en de criminele winsten worden opgestreken in land c. Dit internationale speelveld maakt het lastig om af te rekenen met deze criminelen.”

‘Password’ We zijn naïef en gemakzuchtig in het bedenken van onze wachtwoorden en daarmee maken we het cybercriminelen makkelijk. Zo blijken ‘password’ (ook Barack Obama gebruikte het ooit als wachtwoord) en ‘12345’ tot de meest gekozen wachtwoorden te behoren. Cybersecurity expert en hacker Rickey Gevers stelt dat het hacken van het systeem mede hierdoor relatief eenvoudig is: ”Met onze gemakzucht geven we tal van ‘lekken’ prijs. Die gemakzucht is ons eigen. Hoe we ook werken aan ‘awareness’, mensen zullen op linkjes blijven klikken.”

Digitale sporen Aan de andere kant is, in tegenstelling tot wat veel mensen denken, een DDOS-aanval relatief eenvoudig op te sporen. Gevers: “Ook een cybercrimineel laat zijn digitale sporen achter. Een DDOS-aanval kan daardoor binnen een paar dagen worden afgewend. Het is dus allemaal minder dramatisch dan het lijkt.”

Zomer 2018

Nieuwe expositie Jopie Huisman Museum Efkes thús T

er ere van Leeuwarden-Fryslân Culturele Hoofdstad 2018 is in het Jopie Huisman Museum een bijzondere bruikleententoonstelling te zien. Uit de privéverzameling van de Zwitserse ondernemer Frederik Paulsen hangen ruim dertig werken van Jopie Huisman in Workum. Deze grootste privécollectie van werken van Jopie wordt nu voor het eerst in het Jopie Huisman Museum tentoongesteld. Hiermee kan het museum eindelijk voldoen aan een van de meest gestelde vragen van bezoekers: “Heeft Jopie Huisman nog meer geschilderd dan wat hier te zien is?”

Thuis in 2018 ‘Efkes thús’: in 2018 zijn 34 werken van Jopie Huisman een jaar lang weer even ‘thuis’. Ze keren terug op hun geboortegrond in Workum, de plek waar Jopie is opgegroeid en die hij ‘de hemel op aarde’ noemt. Het is niet voor niets dat dit gebeurt in het jaar dat Leeuwarden-Fryslân Culturele Hoofdstad is. Het werk van Jopie Huisman ademt in alles zijn liefde voor de Friese gemeenschap, voor de mens en de natuur.

Friesland ‘Ik ben een jongen die vroeger een stukje Friese cultuur op zijn voddenkar

verzameld heeft, toen het nog geen waarde had’, zegt Jopie er zelf over. Vanuit zijn bootje tekent hij het wuivende riet in de Holle Mar, de oneindige blikken over de Friese weilanden en de vondst van een kievitsei. In zijn schilderijen en tekeningen neemt Jopie Huisman ons mee naar de puurheid van ‘zijn Friesland’. Zo probeert hij een wereld vast te leggen die volgens hem aan het verdwijnen was. ‘Ik heb altijd eerbied gehad en erg gehouden van het eenvoudige en nederigste om mij heen. Zo gelukkig ben ik altijd geweest.’

Jopie’s Schetsboek Voor kinderen is er een speciale tekenroute ontwikkeld: Jopie’s Schetsboek. Vrolijke tekenen speuropdrachten leiden de kinderen langs de mooiste werken van Jopie, en dagen uit om zelf aan de slag te gaan. Voor kinderen vanaf 4 jaar is de entree € 5,00 (incl. Jopie’s Schetsboek). Ook is het Schetsboek te koop in de winkel voor € 4,00 per stuk. De tentoonstelling Efkes thús is te zien t/m 6 januari 2019.

WWW.ONDERNEMENDBOLSWARD.NL

Rentex Floron wasserij voor Prinses Máxima Centrum BOLSWARD Rentex Floron in Bolsward is geselecteerd om het nieuwe Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie in Utrecht van schoon textiel en dienstkleding te voorzien. Vorig jaar heeft het ziekenhuis na een intensief tendertraject voor de dienstverlening van Rentex Floron gekozen. Afgelopen dinsdag heeft Koningin Máxima, het Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie in Utrecht officieel geopend. Dit unieke, nieuwe ziekenhuis loopt in Europa voorop als het gaat om de bundeling van zorg, onderzoek, onderwijs en opleiding op één locatie. Bij de bouw van het nieuwe ziekenhuis is hiervoor gekozen om de overlevings- en genezingskansen voor kinderen met kanker te vergroten en de kwaliteit van (over)leven te bevorderen. ,,Vanzelfsprekend zijn wij megatrots dat het Prinses Máxima Centrum voor ons als wasserij heeft gekozen”, aldus Titus Mulder, algemeen directeur Rentex Floron. ,,Ons familiebedrijf loopt voorop als het gaat om duurzaamheid en we onderscheiden ons door gebruik te maken van milieuvriendelijke wasmiddelen, een eigen waterzuiveringsinstallatie en het hergebruiken van energie. Het ziekenhuis heeft een vooruitstrevend MVO-beleid en hier hebben wij als wasserij op ingespeeld door het leveren van 100 procent groene dienstkleding.” Naast het Prinses Máxima Centrum gaat Rentex Floron binnenkort ook hun dienstverlening opstarten bij een nieuwe zorggroep in Amsterdam. (Bron Bolswards Nieuwsblad)

VOB komt met activiteiten en evenementen kalender 2018

Symbolische finishlijn BinckBank Tour getrokken Bolsward - Wethouder Gea Wielinga van de gemeente SúdwestFryslân en Stephan Rekker, voorzitter van de Stichting Friese Elfstedentocht, trokken vrijdagmiddag op het Marktplein een symbolische finishlijn van de eerste etappe van de BinckBank Tour. Symbolisch want de werkelijke finishlijn op maandag 13 augustus ligt op de Oude Rijksweg 43, ter hoogte van bedrijventerrein De Marne. Eerder op de dag werd op symbolische wijze de startlijn getrokken op de Abe Lenstraboulevard in Heerenveen. Oud-wielrenner Maarten Tjallingii – hij is ambassadeur van de BinckBank Tour - fietste vervolgens een deel van het parcours. Hij deed dit samen met onder andere burgemeester Tjeerd van der Zwan van Heerenveen, algemeen directeur Rinse Bleeker van Sportstad Heerenveen. In het Elfstedengebouw vertelde Tjallingii dat de route vanaf Heerenveen, via de zuidwesthoek, naar Bolsward erg interessant is. ,,Het fietsen langs het water, over een deel van de Elfstedentocht is erg leuk. Waait het die dag dan ontstaan er waaiers, zo niet dan eindigt deze etappe in een massasprint.’’ Ronald Veerman, BinckBank, vertelde dat de bank in 2017 voor het eerst in het profwielrennen was gestapt. ,,Het voelde als een warm bad. Naast het mooie weer die week, leverde het de bank ook veel TV reclame op.’’ Veerman is op zoek naar ,lokale helden’, die bij de finish een rol krijgen te vervullen. ,,Wij doen niet aan een rondemiss, maar zoeken mensen, die iets voor Bolsward betekenen. Die willen wij graag op een voetstuk plaatsen.’’

De actieve werkgroep BAC (Bolswarder Activiteiten Commissie) van de VOB presenteerde onlangs haar activiteitenen evenementen kalender 2018 ,Bolsward hart van de 11-steden’. Daarmee is een lang gekoesterde wens in vervulling gegaan. Met dit overzicht van (bijna) alle activiteiten van de BAC en andere activiteiten en evenementen in Bolsward wil de BAC haar inwoners en het publiek uit de regio, alsmede de toeristen, laten zien dat er het gehele jaar door genoeg is te beleven in Bolsward. De ,kalender’ is gratis te verkrijgen bij de VOB-winkeliers.

Zomer 2018

Eetbare kunst “In mijn hoofd zijn nieuwe smaakbelevingen zó bedacht, maar een moment om ze te testen heb ik niet vaak. Ik ben daarom op zoek gegaan naar lekkerbekkies waar ik mijn culinaire creativiteit op kan loslaten.” Chantal is kok bij De Derde Gang en inmiddels zit de eerste editie van PROEFkonijnen er op. “Het meest bijzonder vonden mijn konijntjes de amuse, bestaande uit avocadocrème, doperwtjes, beukenzwam, gepofte rijst en bovenop een viooltje; eetbare kunst!” Tijdens een avond PROEFkonijnen komt het testpanel bijeen in Chantal’s kookstudio in Nijland om samen de nieuwste ontdekkingen op culinair gebied te testen voor De Derde Gang. Voor een gereduceerd tarief van €32,50 krijgen de konijntjes unieke smaaksensaties in de vorm van een zesgangendiner als eerste op hun bord.

Meedoen? Dat kan! De eerstvolgende PROEFkonijnen is op 21 september en er is nog plek. Voor meer informatie neem je contact op met Chantal Akkus: 06-43509121.

Workshops voor ondernemers Ben jij ondernemer en kun jij nog wel wat hulp gebruiken? Kom dan eens langs bij MiXL waar het Startpunt Ondernemers van Gemeente Súdwest-Fryslân is gevestigd.

Startpunt Ondernemers Het Startpunt Ondernemers geeft ondernemers ondersteuning op allerlei gebied. Wij denken met je mee en door ons grote netwerk kunnen we je makkelijk introduceren in ons netwerk.

Workshops voor ondernemers Daarnaast organiseert het Startpunt iedere maand 1 workshop op de vrijdagmorgen met en praktische insteek. De kosten bedragen € 10,00 p.p. zodat het voor iedereen toegankelijk is. In juni was het onderwerp “zakelijk succes met social media”, zie foto. De komende maand geeft Mathijs de Boer van www.divs.nl op vrijdag 13 juli de workshop “AVG wat kun en moet je ermee? “. Daarna houden we een zomerstop. In september starten we de volgende reeks workshops met de workshop crowdfunding.

Aanmelden en info Aanmelden voor de worskshops kan via de gemeente pagina op Eventbrite: https://www.eventbrite.nl/o/gemeente-sudwest-fryslan-14662949154. En wil je meer weten over het Startpunt Ondernemers? Neem dan contact op met Helga Krist van gemeente Súdwest-Fryslân via h.krist@sudwestfryslan.nl . Wil je zelf ook een een keer een workshop geven voor ondernemers? Neem dan contact op met Judith Otto van MiXL via judith@mixl.nl.

Grootzand 18 Sneek stempelplaats Elfwegentocht 1 t/m 14 juli 2018 Op 1 december 2017 sprong de vonk over. Jacqueline Hofstede droomde over 11 wegen en een Pop-up Café in het duurzaam (nul op de meter) en circulair verbouwde monumentale familiepand aan het Grootzand 18 te Sneek. Aanstaande maandag gaan zij los en starten de voorbereidingen voor de Elfwegentocht in Sneek en Súdwest-Fryslân. Tegelijkertijd doen zij actie onderzoek in de Sneker binnenstad om ideeën te genereren voor de toekomst van het Grootzand en de historische binnenstad van Sneek. Hierbij werken zij samen met andere binnensteden.

Wat gaan ze concreet doen? • Ze veranderen de leegstaande winkel in een stempelplaats (inspirerende ontmoetingsplaats) voor de Elfwegentocht. • Ze bieden duurzame initiatieven en goede voorbeelden een podium. De volgende bedrijven zijn al betrokken: Lankhorst, Landustrie, Van der Weij, Oldenboom, NIBE en er volgen meer. • Ze gaan met zoveel mogelijk mensen in gesprek over de toekomst van de Sneker binnenstad. • Zij vertrouwen erop dat ze net als bij de 11stedentocht heel snel zaken kunnen organiseren en verbinden. • Na afloop gaan ze evalueren, leren en ondernemen actie voor de toekomst

Jacqueline Hofstede “Het is geweldig hoe enthousiast mensen zijn.We krijgen heel veel positieve reacties vanuit bedrijven, overheden, dorpen, burgers, scholen en andere initiatieven. Met een kernteam doen we dit vanuit passie en betrokkenheid. Wij nodigen iedereen die iets bij wil dragen uit om met ons mee te doen”

Neem contact op met Jacqueline Hofstede 0651340737

KORT NIEUWS

Van der Eems investeert half miljoen in razendsnelle groene digitale drukpers De wereld wordt sneller én groener. Grafisch groep van der Eems, met vestigingen in Oosterend (Easterein) en Heerenveen bewijst het met een nieuwe digitale drukpers. Eentje waarmee supersnel op de meest milieuvriendelijke wijze kan worden ingespeeld op bijna elke drukwerkvraag. De nieuwe volledig digitale drukpers blinkt uit in: snelheid, flexibiliteit en diverse extra mogelijkheden. De afdrukkwaliteit is perfect. Ook drukken in speciale inkten, zoals metallic of wit is mogelijk, aldus de enthousiaste Durk Jorrit van der Eems van de gelijknamige Grafische groep.

Blijven innoveren en investeren De ‘oude’ digitale drukpers was pas 5 jaar oud, maar is nu al ingeruild. De ontwikkelingen gaan namelijk razendsnel. Om voorop te blijven lopen – en je daarmee te onderscheiden van de concurrentie – moet je durven investeren. Van der Eems is vol vertrouwen dat deze investering van zo’n 500.000 euro zich terug zal verdienen. Alleen al op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. De nieuwe digitale drukpers zit namelijk vol ‘groene’ techniek, waaronder warmteterugwinning. Mede hierdoor is het energieverbruik lager dan ooit. Ook het verbruik in ‘resources’ (o.a. drukinkt) is extreem laag. Het verlies van papier door inschiet of te grote oplages behoort hiermee tot het verleden. Durk-Jorrit van der Eems: “Machines zoals deze zijn al rendabel in te zetten vanaf een oplage van één tot enkele duizenden stuks. Daarmee kan iedereen exact de hoeveelheid drukwerk bestellen die nodig is. Temeer omdat bijbestellen zo geregeld is. Dit voorkomt dat men overtallig drukwerk bij het oud papier moet doen. En dat is goed nieuws voor het milieu.”

COLUMN Is de diesel-motor dood? U heeft er ongetwijfeld van gehoord of over gelezen, de Europese hetze tegen de diesel motor. Sinds het woord “diesel –gate” zijn intrede heeft gedaan is er veel veranderd. Veel steden hebben aangekondigd auto’s met een zelfontbrander te weren of doen dit zelfs al. Verschillende fabrikanten hebben al besloten te stoppen met het leveren van diesel motoren op het Europese continent. Wat is feit en wat is fictie? Wat gebeurt er met de restwaardes van diesels? En hoe ziet de toekomst er uit voor de diesels? Jarenlang heeft de Nederlandse overheid auto’s met een lage CO2 uitstoot gestimuleerd. Dit waren meestal zuinige diesel auto’s. Willen de Europese landen hun klimaatdoelen uit het verdrag van Parijs halen, dan lijken ze niet om de diesel heen te kunnen. Een diesel motor stoot namelijk minder CO2 uit dan een vergelijkbare benzine motor. Wel is het zo dat een diesel motor in de basis meer fijnstof uitstoot. Fijnstof is voor ons als mens direct schadelijk waar CO2 dit niet is. Echter is door technische innovaties als roetfilters, EGR-kleppen en brandstoftoevoegingen (bijvoorbeeld AdBlue) de fijnstof uitstoot van (vracht)auto’s snel gedaald. Momenteel worden in Europa minder diesels dan benzines verkocht. Normaliter was dat altijd andersom. De consument reageert dus zeker op de berichtgeving omtrent deze auto’s. Ook wij krijgen steeds vaker de vraag; moet ik nog wel een diesel kopen? Wij vinden van wel, mits de omstandigheden ernaar zijn. Rijdt u bijvoorbeeld veel kilometers? Dan blijft de diesel in de meeste gevallen een goedkopere auto om te rijden. Ook wanneer u rekening houdt met een extra afschrijving bij verkoop van de auto. Daarnaast hebben dieselmotoren vaak meer koppel en past dit beter bij de meeste bedrijfsauto’s. Wilt u meer weten over de beste brandstofkeuze voor uw auto? Of bent u op zoek naar een goed adres voor het onderhoud van uw auto? We zijn thuis in de allerlaatste technieken, maar kennen ook de kneepjes van het vak wanneer het om oudere auto’s gaat. Mogen we u begroeten? OSWF Kennispartner Harmen-Tom Jaarsma Automobielbedrijf Jaarsma Bosch Car Service Jaarsma 06 38 96 00 12 0515 569811 www.automobielbedrijfjaarsma.nl

Zomer 2018

COLUMN Deze rubriek wordt verzorgd door notaris en (echtscheidings-) mediator mevrouw mr. K.M. Rientjes van Rientjes notariaat te Sneek, gevestigd aan de Marktstraat 2. Kijk voor deze en vorige kennispagina’s van Karin Rientjes op http://www.of.nl/specialisten

Privé borg staan voor je BV. nog nodig? Je begint je bedrijf. Je gelooft erin. Je bedrijf groeit. De accountant adviseert je om de BV in te gaan. Dit bespaart belasting en je privé vermogen wordt beschermd. Bovendien kan de BV-structuur best handig zijn bij de verkoop van je bedrijf of bij een bedrijfsopvolging danwel participanten aantrekken. Voor verdere groei is meer financiering nodig. De bank gelooft in je, maar vraagt of jij zelf wel voldoende vertrouwen hebt in je eigen bedrijf. Natuurlijk geloof jij erin, anders zou je ook geen financiering aanvragen. De bank wenst dat je voor een bepaald bedrag in privé borg gaat staan voor je BV. Dit is nou eenmaal een financieringsvoorwaarde. Een begrijpelijke, bezien vanuit de bank.

Contra-garantie en toestemming van je eega. Voor het toegezegde bedrag waarvoor jij in privé borg moet staan, wenst de bank niet alleen jouw woord, maar ook dat het huis via een hypotheek

ondergezet wordt voor de lening aan de BV als contra-garantie voor de borg. Voor het vestigen van de hypotheek dient je wederhelft voor akkoord mee te tekenen. Je echtgenoot moet toestemming geven op grond van artikel 1:88 BW, want anders zou hij of zij op grond van de wet mogelijk de hele garantstelling onderuit kunnen halen. Voor je eega kan dit allemaal vraagtekens oproepen, zoals: “Je bent toch niet voor niets de BV in gegaan? Via dit achterdeurtje worden wij nu alsnog in privé aansprakelijk”! Het kan soms niet anders als men vooruit wil met het bedrijf. Mocht de bank het voldoende vinden dat je Holding borg staat voor de werk-BV waardoor een privé borgstelling niet nodig is, dan verdient dit natuurlijk de voorkeur. De Holding, die doorgaans je spaarpot is en waarin vermogen is ondergebracht waarmee je als ondernemer geen risico wenst te lopen, staat dan borg. Je privé woning en privé spaargeld lopen dan geen risico.

Maar vergeet die borgstelling niet! Stel dat het goed blijft gaan met het bedrijf en jijzelf of je Holding staan nog steeds borg. Dan kun je je afvragen of deze borgstelling nog wel nodig is. Wellicht niet. De financiering valt op een gegeven moment qua risico door de goede cijfers van de BV ruim binnen de toetsingsmarges van de bank. Vraag dan de bank de borg en ook het hypotheekrecht op de woning vrij te willen geven. Mocht het later, bijvoorbeeld doordat een grote debiteur jou niet betaalt, toch onverhoopt mis gaan dan heb je de privé aansprakelijkheid naar de bank niet meer. Een rustige gedachte, ook voor je echtgenoot. Natuurlijk wil je aan je verplichtingen jegens de bank voldoen, maar soms gaan de dingen zoals ze gaan. Ondernemen is risico nemen, maar in privé teveel risico nemen, dat wenst geen enkele ondernemer. Kortom: vergeet niet om de borgstelling op te heffen als deze op een gegeven moment niet meer strikt noodzakelijk is. Meer weten, bel of mail ons gerust: 0515-435600/info@rientjesnotariaat.nl

Vuur

Als het startschot klinkt, duiken we in het diepe. We bijten ons vast in het doel. Water kan ons vuur niet blussen, want wij lopen letterlijk het vuur uit de sloffen om aan uw wensen te voldoen, omdat we vakidioten zijn. We houden van Port betaald ons werk en laten het vuur in ons branden om van het vonkje een vlam te maken: van idee tot tastbaarMeren product. Post Welkom bij Van der Eems.

Meren Post BV Smidsstraat 2A 8601 WB Sneek

VANDEREEMS.NL EASTEREIN / HEERENVEEN

E info@merenpost.nl I www.merenpost.nl T 0515 - 33 54 33 A Smidsstraat 2A, 8601 WB Sneek

Meren Post Smidsstraat 2A 8601 WB Sneek 0515 - 33 54 33 www.merenpost.nl info@merenpost.nl

POSTBEZORGING PAKKETDISTRIBUTIE FOLDERVERSPREIDING KOERIERSDIENSTEN

Met een veilig gevoel ondernenmen

Met ee veilig gevoel ondernemen

Stel Stelzelf zelfuw uw Rabobank pakket pakketsamen samen Rabobank BedrijfsBedrijfsverzekeringen verzekeringen Ondernemen is risico’s nemen; tegenslagen zijn nooit helemaal uit te sluiten.

Ondernemen is risico’s nemen; tegenslagen zijn nooit helemaal uit te sluiten. Maar tegen de (financiële) gevolgen van tegenslagen kunt u zich prima indekken. De persoonlijke adviseurs van de Rabobank brengenkunt samen met prima u uw indekken. Maar tegen de (financiële) gevolgen van tegenslagen u zich bedrijfsrisico’s in kaart en helpen u met tips, oplossingen op maat en De persoonlijke adviseurs van de Rabobank brengen samen met usolide uw bedrijfsverzekeringen. Zo kunt u u elke een gerust gevoel aanen hetsolide werk. bedrijfsrisico’s in kaart en helpen metdag tips,met oplossingen op maat bedrijfsverzekeringen. Zo kunt u elke dag met een gerust gevoel aan het werk. Bel (0515) 43 72 00 voor meer informatie of een vrijblijvende afspraak. Kijk ook op rabo.nl/sneek-zwf

Bel (0515) 43 72 00 voor meer informatie of een vrijblijvende afspraak. Kijk ook op rabo.nl/sneek-zwf Growing a better world together

Growing a better world together