Aandrijven en Besturen 3 - 2022

EEN COBOT OP LUCHT 24 V en 6 bar perslucht Klaar

10

3 AANDRIJVEN & BESTUREN Jaargang 26 | juni 2022

14

30

46

GAAN WE SPUTTEREN?

3 KG OF 3 TON VERPLAATSEN

‘E’-KROON OP HET WERK

Flexibel transportsysteem voor modulaire coatinglijn

Lineaire automatisering met Zwitserse precisie

Maar een servomotor in een mechanisch horloge?

AB_Cover.indd 1

31-05-2022 08:47

40 uur per week

LM Systems

GELEIDINGEN SPINDELS MODULES MACHINE-ELEMENTEN

Dé kennisleiders die mét je meedenken.

Excellente service

AB_Advertenties.indd 2

Klantspecifieke assemblage

Voorraadhoudend

Leveringsgraad 99.5%

31-05-2022 08:48

REDACTIONEEL editie 3 | juni 2022

COLOFON Uitgave van MYbusinessmedia Holding bv Postbus 58, 7400 AB Deventer www.mybusinessmedia.nl t (0570) 50 43 00 AB biedt vakinformatie voor gebruikers en ontwerpers van aandrijfen besturingscomponenten/systemen en software. We streven ernaar lezers te inspireren en informeren zodat ze hun werk (nog) beter kunnen uitvoeren. Dit willen we bereiken door de combinatie van applicatieartikelen, bedrijfsreportages en interviews op het gebied van de ontwikkeling, modificatie en het onderhoud van machines, installaties en productielijnen en het vertalen van fundamentele informatie naar praktische toepasbaarheid en door inzicht te geven in ontwikkelingen op het gebied van techniek.

Redactie Robin Zander t +31 (0)6 22 20 80 34 e-mail: r.zander@mybusinessmedia.nl Vaste medewerkers Liam van Koert, Ad Spijkers, Marjolein de Wit-Blok Uitgever Arjan Stoeten e-mail: a.stoeten@mybusinessmedia.nl Advertenties Dennis Wielheesen, d.wielheesen@mybusinessmedia.nl, +31 (0)6 53 69 24 613 René Wibbelink, r.wibbelink@mybusinessmedia.nl, +31 (0)570 50 43 52 Publishing Services orders.engineering@mybusinessmedia.nl Advertentieplaatsingen worden uitgevoerd overeenkomstig de ‘Regelen voor het advertentiewezen 1990’.

Vormgeving Bureau OMA, www.bureauoma.nl Druk Drukkerij Roelofs, Enschede Abonnementen Voor vragen over abonnementen, bezorging en of adreswijzigingen kunt u: Bellen met: + 31 (0)570 50 43 25 Mailen naar: klantenservice@mybusinessmedia.nl Schrijven naar: MYbusinessmedia Holding bv ab Postbus 58 7400 AB Deventer Abonnementstarieven Jaarabonnement Nederland € 195,00* Jaarabonnement Buitenland € 215,00* *Prijzen zijn excl. 9% BTW Jaarabonnement geldt tot wederopzegging.

Beëindiging van het abonnement kan schriftelijk, per e-mail of telefonisch geschieden, uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode; nadien vindt automatisch verlenging plaats.

Reproductie Overname van artikelen, tekeningen en foto’s uit ab is slechts mogelijk na schriftelijke toestemming van de uitgever.

MYbusinessmedia Holding bv, 2022 ‘Het auteursrecht op de inhoud van dit tijdschrift wordt uitdrukkelijk voorbehouden’.

ISSN 1385-0091 MYbusinessmedia Holding bv legt uw gegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements)overeenkomst. Uw gegevens kunnen door MYbusinessmedia Holding bv, of zorgvuldig geselecteerde derden, worden gebruikt om u te informeren over relevante producten en diensten. Indien u hiertegen bezwaar heeft, kunt u dit melden aan MYbusinessmedia Holding bv, t.a.v. Afdeling Relatiebeheer, postbus 58, 7400 AB Deventer.

Lekker ‘Wat je ver haalt is lekker’ lijkt mij een gezegde dat nu toch zo zoetjesaan wel zijn beste tijd heeft gehad. Want wat je ver haalt, of wil halen, is op dit moment vooral schreeuwend duur. Als het überhaupt al leverbaar. Binnen welke termijn?

Of je krijgt het gewoon niet ondanks dat je daar toch leverafspraken over had gemaakt. En het er wel is. Zoals Gazprom nu ook met Nederland doet met die 2 miljard kuub aardgas. Die we niet krijgen.

Geeft niet. Want we hebben het al weer ergens anders ingekocht begrijp ik. Voor een flinke bedrag ongetwijfeld maar dat ken ik niet.

Iedereen heeft dit overigens zien aankomen. Jaren geleden toch al?

Ik bedoel niet dat van dat gas. Meer van ‘toen de maakindustrie uit Nederland verdween’. Dat is natuurlijk niet waar. Maar het nodige is, ondanks alle waarschuwingen van deskundigen, wel vertrokken.

De enige die dat allemaal – die stijgende prijzen, leverproblemen enzovoort – misschien niet heeft aan zien komen is Jeremy Rifkin die jaren geleden de term ‘Zero Marginal Cost Society’ heeft gemunt. En daar in 2014 een gelijknamig boek over schreef. Heel kort door de bocht en op basis van een recensie in de Stanford Social Innovation Review – want gelezen heb ik het niet – komt het er op neer dat alles zo’n beetje gratis wordt.

Tuurlijk. Het einde van het kapitalisme. Want in de deeleconomie, trouwens weinig over gehoord de laatste tijd, heeft niemand meer spullen nodig. En daar gaat de kapitalistische waardeketen. Maar Jeremy had waarschijnlijk geen rekening gehouden met ‘speciale operaties’. Te ver van zijn bed en niet lekker voor het verhaal.

Ik geloof van dat hele ‘Zero’-verhaal sowieso helemaal niets – zero.

Alleen al omdat we als mens altijd wel iets anders zullen verzinnen wat we willen ‘hebben’. Vooruitgang heet dat en iedereen streeft daar gelukkig naar. En dat ‘alles gratis’ is ook al niet gelukt. We zijn wel een end gekomen door – even overdrijven – alles uit te besteden naar de andere kant van de wereld. Maar dat is nu dus juist een ‘dingetje’. Duurzaamheid, mensrechten – ook van die ‘dingetjes’. Wat dat betreft moeten we nog steeds van ver komen. Lekker dan.

ROBIN ZANDER H OOF DRE DAC T E U R R.Z ANDE R@ MY B U S INE SS ME DIA.NL

3

AB_Redactioneel-colofon.indd 3

31-05-2022 08:53

IN DIT NUMMER editie 3 | juni 2022

10 OP LUCHT Volgend jaar te koop en in een uur

14

aan de gang: een pneumatische cobot ontwikkeld voor het mkb.

SPUTTEREN

Als je in een continu proces wilt kunnen coaten in een vacuüm, helpt een flexibel transportsysteem.

18

WANNEER WELKE?

Een veelzijdige lineaire aandrijving, maar wanneer gebruik je welke spindel?

22 DOOR EEN RINGETJE Een nieuw hydraulieknetwerk in het TNO Bouwinnovatie Lab.

26

LINEAIRE SERVOMOTOREN

Is de ruimte beperkt en zijn de eisen aan nauwkeurigheid hoog, dan is de lineaire servomotor een mogelijke optie.

4

AB_Inhoud spread.indd 4

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N . N L | N R . 3 | 2022

31-05-2022 08:54

42

AAN DE KETTING

Vloeddeuren in een coupure openen en sluiten of een dakdeel van 36 m bij 16 m verplaatsen?

30

VAN 3 KG TOT 3 TON De specialiteit van het Zwitserse Güdel? Lineaire geleidingen en XYZ-portalen die lasten tientallen meters kunnen verplaatsen en positioneren.

46

OP DE COVER

‘E’-KROON

Een TMF-4B track vóór montage van de robot. Güdel tracks zijn leverbaar voor alle op de wereld verkrijgbare robots, varierend van cobots voor montagelijnen tot robots die meer dan 2 ton kunnen hanteren – voor op de vloer, aan de wand of het plafond. Meer over de lineaire componenten, modules en systemen op pagina 30 en verder.

Het Belgische Ressence combineert mechanica, elektronica en een borstelloze servomotor in een wel heel kleine ruimte: die van een polshorloge.

& VERDER 03 06 34 38

LEKKER Wat je ver haalt is lekker? Nee dus.

Want het is niet leverbaar

AANDRIJFNIEUWS Een recordomzet voor Pilz op aarde en ABB-methaangassensoren in de ruimte

KABELS TREKKEN Het betere bochtenwerk trekken kan je nu ook gewoon in je eentje.

50 53 54

REGELEN OP KRACHT Direct krachten meten een rekstrookje en een servoregelaar.

SPECIALE SLEDE 20 lineaire loopwielgeleidingen met een speciaal bewerkte slede.

PRODUCTNIEUWS Een ‘food’ ventieleiland, een elektro-hydraulische actuator en veel meer.

SELECTIEVE OOGSTROBOT Sparter steekt asperges alleen als ze groot genoeg zijn.

5

AB_Inhoud spread.indd 5

31-05-2022 08:54

A ANDRIJFNIEU WS Meer nieuws op www.aandrijvenenbesturen.nl

SKF KOMT MET CO2-DASHBOARD SKF komt met een dashboard waarmee gebruikers kunnen onderzoeken hoe CO2-emissies met betrekking tot de productie- en gebruiksfase van lagers zijn verdeeld in verschillende industrieën. Het dashboard geeft illustratieve voorbeelden hoe de emissies uiteenlopen in verschillende posities in diverse industriële toepassingen. Gebruikers

kunnen het verbruik berekenen voor onder meer de sectoren industrie, metaal, mijnbouw, mineraalverwerking, cement, spoorwegen en logistiek. In de toekomst zullen nog meer sectoren worden opgenomen.

Gebruikers hebben de mogelijkheid om met de SKF Bearing Select-software een gedetailleerdere schatting te krijgen door een paar datapunten toe te voegen. De gebruiker kan een rapport downloaden met details over de schattingen. Dit kan dienen als startpunt voor het verbeteren van de toepassing als het gaat om duurzaamheid.

Via het dashboard kan je ook in contact komen met applicatie-ingenieurs van SKF, voor een gedetailleerd beeld van de specifieke koolstofemissies voor de lagers en hoe de toepassing kan worden geoptimaliseerd om het energieverbruik en de bijbehorende emissies in de toekomst te verminderen. www.skf.com/co2dashboard

90

30

van de in opdracht van ABB ondervraagde bedrijven wil meer investeren in energiebesparing.

kan de Predictive Service Analyzer van Siemens voor motoren de installatie-beschikbaarheid verbeteren.

90 PROCENT

30 PROCENT

EtherNet/IP en Profinet koplopers Dit jaar groeit de industriële netwerkmarkt met 8 procent zo verwacht HMS Networks op basis van het aantal nieuw geïnstalleerde nodes binnen de fabrieksautomatisering. Een node wordt gedefinieerd als een machine of apparaat dat is aangesloten op een industrieel veldnetwerk.

Industrieel ethernet vertoont nog steeds de grootste groei – 10 procent naar verwachting – en is nu goed voor 66 procent van alle nieuw geïnstalleerde nodes (65 procent vorig jaar). Profinet en EtherNet/IP delen de eerste plaats in het netwerkklassement met 17 procent marktaandeel, maar EtherCAT komt snel dichterbij, met 11 procent dit jaar.

Modbus-TCP doet het eveneens goed en groeit naar een marktaandeel van 6 procent.

Veldbussen staan op 27 procent. Ondanks het verlies van één procent marktaandeel, concludeert HMS toch dat het werkelijke aantal geïnstalleerde veldbusnodes na meerdere jaren van daling, naar verwachting in 2022 met 4 procent zal groeien ten opzichte van vorig jaar. Profibus blijft met een marktaan6

AB_Aandrijfnieuws.indd 6

deel van 7 procent.

Wireless blijft steken op 7 procent marktaandeel; de markt wacht nog steeds op de uitrol en impact van 5G in de volgende generatie installaties voor fabrieksautomatisering. www.hms-networks.com

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N . N L | N R . 3 | 2022

31-05-2022 08:55

RECORDOMZET VOOR PILZ IN 2021

HERMES AWARD 2022 Sumitomo Cyclo Drive Germany heeft tijdens de openingsceremonie van de Hannover Messe de Hermes Award 2022 in onvangst mogen nemen.

Hannover. Dit jaar heeft de jury onder voorzitterschap van Prof.

Dr.-Ing. Reimund Neugebauer, voorzitter van de Fraunhofer-Gesellschaft, een product bekroond dat bij uitstek geschikt is voor toepassingen in de snel groeiende markt van de robotica. Het bekroonde TUAKA-product is een volledig geïntegreerde aandrijving met reductor, motor en de driver met veiligheidsfuncties. Dankzij de sensortechnologie en het thermomanagement van het product is het geschikt voor uiterst nauwkeurige, gevoelige toepassingen in de service-robotica en voor interactie met de mens. Het modulaire concept en de modulaire systemen maken een toepassingsspecifieke configuratie van de benodigde hardware mogelijk. De Hermes Award is de internationale technologieprijs van de Haanover Messe en wordt elk jaar tijdens het evenement uitgereikt. De prijs gaat naar een exposant wiens product of oplossing blijk geeft van een bijzonder hoge mate van technologische innovatie. emeia.sumitomodrive.com

De Pilz-groep heeft in het boekjaar 2021 een recordomzet behaald van 348,4 miljoen euro. Daarmee overtreft het familiebedrijf na de wereldwijde economische crisis, de cyberaanval en de coronapandemie en ondanks aanhoudende tekorten de omzet van 2018, het jaar voor de crisis, en groeit het weer. Het bedrijf verwacht dat 2022 een uitdagend jaar gaat worden, maar ziet de toekomst vol vertrouwen tegemoet.

De omzet, die 21,7 procent hoger ligt dan in het voorgaande jaar, is de hoogste die Pilz tot op heden heeft geboekt. Ondanks het vooral sinds de zomer merkbare tekort aan materiaal en vrachtcapaciteit kon Pilz de levering van componenten aan alle productievestigingen waarborgen en met 2,4 miljoen apparaten meer produceren als nooit tevoren.

"De afgelopen jaren zijn niet makkelijk geweest voor ons. Hierin zijn alle Pilz-medewerkers wereldwijd elke dag opnieuw op de proef gesteld. Het resultaat voor 2021 is een bevestiging dat onze inspanningen de moeite waard zijn. We zijn samen op koers gebleven. Daarvoor zijn mijn broer en ik erg dankbaar", aldus Susanne Kunschert, beherend vennoot van Pilz GmbH & Co. KG. www.pilz.com

OPTISCHE SENSOREN MONITOREN METHAANGAS Vanaf Cape Canaveral Space Force Station is een SpaceX Falcon 9-raket gelanceerd met aan boord drie microsatellieten van het Canadese GHGSAT, gespecialiseerd in de monitoring van broeikasgassen met hoge resolutie vanuit de ruimte. De satellieten beschikken over optische sensoren van ABB. Hiermee kan GHGSat methaanemissies van elke industriële site op aarde nauwkeurig lokaliseren en meten. De drie nieuwe sensoren verdubbelen de capaciteit van het bedrijf om sites van klanten te monitoren. Behalve de drie gelanceerde eenheden – Luca, Penny en Diako – is ABB bezig met de productie van nog zes exemplaren. (Beeld: Space Flight Laboratory) www.abb.com www.ghgsat.com

Complexe industriële productieapparatuur vereisen een hoog kabel prestatieniveau en flexibiliteit, die beiden door HELUKABEL® worden geboden.

Wij leveren motor, servo en feedback kabels, profinetprofibus en robotkabels van uitstekende Duitse kwaliteit.

Download onze nieuwe Drive Technology brochure www.helukabel.nl

7

AB_Aandrijfnieuws.indd 7

31-05-2022 08:55

A ANDRIJFNIEU WS Meer nieuws op www.aandrijvenenbesturen.nl

CONFIGURATIE PORTAALROBOTS Igus heeft zijn online configurator voor low-cost portaalrobots een facelift gegeven met behulp van de Unity game engine.

Volgens de fabrikant kan je nu in 5 minuten een individuele portaalrobot configureren – stekkerklaar en en met met live prijsinformatie. Met de online configurator is het zelfs mogelijk om bewegingen van de robot te specificeren door enkele parameters in te voeren en zonder programmeerkennis.

"Sinds de lancering van de configurator hebben we veel positieve feedback gekregen over de gamification-benadering en de intuïtieve bruikbaarheid", zegt Alexander Mühlens, hoofd van de business unit Automation Technology and Robotics bij igus.

"Niettemin vroegen we ons af: kunnen we deze feedback gebruiken om de werking verder te verbeteren? Het antwoord was een duidelijk ja. Daarom hebben we de configurator verder geoptimaliseerd en nieuwe functies toegevoegd."

In de eerste stap selecteert de gebruiker de kinematica: 1D, 2D of 3D of een 'special’. De volgende stap is het configureren van het portaal met schuifregelaars om de slaglengte van de X-, Y- en Z-assen op de millimeter nauwkeurig in te stellen aan de hand van een dynamisch 3D-model in real time. Om de kosten transparant te houden, krijgt de gebruiker een live-indicatie van de prijs. Het 3D-model is als STEP-bestand te exporteren. tpdb2.truphysics.com/igus/gantry

'MENSEN ZIJN DE MOTOR’ Donderdag 19 mei vierde VSE Industrial Automation dat directeur-eigenaar Ronald Elbers exact 25 jaar aan het roer staat. Elbers nam op 19 mei 1997 Van Schelven Elektrotechniek (VSE) in Schoonhoven over en transformeerde het voormalige installatiebedrijf tot een high-end industrieel automatiseerder en motion control specialist met gerenommeerde opdrachtgevers.

“Mensen zijn de motor”, aldus Elbers tijdens zijn jubileumfeest. “Daarom blijf ik graag voor groeikansen zorgen.

Veel collega’s zijn ons al jarenlang trouw. Ik ben trots op hun ontwikkeling, maar ook op de mensen die ons

verlaten hebben om elders een mooie carrière op te bouwen. Verder ben ik dankbaar voor de goede relaties die wij onderhouden met onze partners en klanten. Sterke banden zijn alles, want je doet het samen.” Over twee jaar komt er alweer een ander groot jubileum aan: in 2024 bestaat VSE Industrial Automation 50 jaar.

VSE Industrial Automation automatiseert en optimaliseert met ongeveer 40 medewerkers industriële en infrastructurele processen voor een groot aantal klanten in verschillende sectoren. vse.nl

AANDRIJFTECHNIEK

VOOR HEFSCHROEFSPINDELS GA JE NAAR GRONEMAN 8

AB_Aandrijfnieuws.indd 8

Hefschroefspindel • Corrosiebestendig • Geïntegreerd zwenklager

B E ZO E K G R O N E M A N . N L

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N . N L | N R . 3 | 2022

31-05-2022 08:55

‘MARKTPLAATS’ VOOR RESERVEONDERDELEN

'Bij Koninklijke Beschikking Hofleverancier' Sanders Gears Castings Machining vierde vorig jaar zijn 175 jarig bestaan en op 13 mei heeft de Commissaris van de Koning in Overijssel, Andries Heidema (links) in aanwezigheid van de Burgemeester van de gemeente Hof van Twente, mevrouw H. Nauta-van Moorsel, het predicaat “Bij Koninklijke beschikking Hofleverancier” officieel aan Sanders toegekend. Hierbij was ook een vertegenwoordiging van oud eigenaren en medewerkers aanwezig.

Directeur Olivier Stapper (rechts is trots op de lange historie: “Zo oud worden betekent niet dat we ons oud gedragen. Juist niet. De laatste decennia draait het vooral om digitalisering van ontwerp en productie én om verantwoord omgaan met onze medewerkers en onze omgeving. Wat bijna niemand weet is dat wij het grootste 3D-printbedrijf in Nederland zijn als het gaat om volume en geprint gewicht. We beschikken over twee grote 3D-printers die dagelijks gietvormen van honderden kilo’s voor onze eigen gieterij, maar ook voor andere gieterijen printen. We gaan van digitaal ontwerp direct naar digitale productie en slaan daarbij de onnauwkeurige en moeilijk planbare stap van modelmaken over.”

Wie zijn magazijnvoorraad overbodige elektrische of (elektro)mechanische reserveonderdelen te gelde wil maken kan terecht bij de Engelse start-up Machine Compare Marketplace. Hier kunnen bedrijven hun eventuele overschot te koop aanbieden. Onder andere Nestlé, Del Monte en Smurfit Kappa doen mee. Op dit moment biedt het platform voor meer dan USD 35 miljoen aan onderdelen te koop aan, zoals pneumatische cilinders, controllers, schakelaars, lagers, elektromotoren en overbrengingen. Wie onderdelen via Machine Compare Marketplace aanbiedt, betaalt een percentage van de verkoopprijs aan het platform. Ongebruikte nieuwe componenten worden veel al aangeboden met een laagste prijsgarantie. Dit betekent dat het verschil met een aantoonbaar lagere (nieuw)prijs wordt vergoed. marketplace.machinecompare.com

sander.biz

“Welke elektromotor ik ook koop, er voldoet geen één. Bij elke motor laat de laklaag los.”

Kolmer Top Coating biedt de oplossing!

De coating verankert zich aan het metaal en verviervoudigt de levensduur van een motor. Check het bewijs in de voedselverwerkende industrie op www.kolmertopcoating.nl

9

AB_Aandrijfnieuws.indd 9

31-05-2022 08:55

TECHNIEK Robotica

Eerste cobot op lucht 24 volt en een persluchtaansluiting van 6 bar Eenvoudig te programmeren, geen afschermingen en met een aantrekkelijk prijskaartje – dat noemt Festo als belangrijkste kenmerken van de wereldwijd eerste pneumatische cobot die aan de vooravond van de Hannover Messe is gepresenteerd. 24 volt en een persluchtaansluiting van 6 bar - meer heb je niet nodig. Binnen het uur kan je volgens de trotse makers de cobot dan hebben uitgepakt, aangesloten en met een eerste niet al te complexe pick&place-opdracht hebben geprogrammeerd.

Robin Zander

Festo had de Hannover Messe uitgekozen om de cobot voor de eerste maal te presenteren aan het grote publiek. Inpakken en meenemen – de cobot weegt om en nabij de 17 kg - was dan weer niet mogelijk: de cobot kan komend jaar worden geleverd. Wie in Hannover serieuze belangstelleng had zal ongetwijfeld het prijskaartje te horen hebben gekregen – of in elk geval een betrouwbare indicatie.

En die luidt? Nou, minder dan een elektrische met dezelfde kwalificaties maar daar blijft het even bij.

Vergelijkbaar wil dan weer zoveel zeggen als een reikwijdte van 670 mm, geschikt een maximale last van 3 kg en met een herhaalnauwkeurigheid van 0,3 mm.

Varianten met andere specificaties liggen wel in het verschiet, maar dat kan nog even duren. De focus ligt dan waarschijnlijk eerder op het verhogen van de reikwijdte – die nu vergelijkbaar is met die van een menselijke arm – en niet zo zeer op het tillen van zwaardere lasten. Zeker omdat volgens Christian Tarragona, hoofd Robotica bij Festo, met de huidige configuratie al zo’n 80 procent van de te verwachten en huidige cobottaken zijn uit te voeren. Bedenk je bovendien dat cobots zijn bedoeld om samen te werken met mensen, ze te ontlasten van monotone en inspannende taken en dan is de keuze voor deze uitgangsspecificaties duidelijk.

Voor het mkb De Festo-cobot maakt het gebruik van cobots volgens de makers zelfs voor kleine en middelgrote onderne10

AB_ART_Techniek05.indd 10

mingen rendabel, omdat zij vaak op handmatige werkprocessen zijn aangewezen. De flexibele toepassingsmogelijkheden, maken dat nu ook kleine batches of werkstappen automatisch kunnen worden verwerkt. Dankzij de naar zeggen intuïtieve en eenvoudige inbedrijfstelling en programmering in een grafische omgeving is de cobot snel en eenvoudig in gebruik te nemen en is er geen uitgebreide training nodig.

Als belangrijke toepassingsgebieden noemt dr. Frank Melzer, lid van de Raad van Bestuur voor Product- en

“ Dankzij nauwkeurige drukregelaars in de gewrichten herkent de cobot wanneer hij wordt aangeraakt en reageert met passende veiligheidsfuncties.”

Technologiemanagement bij Festo, als eerste het aanbrengen van labels. Volgens Melzer zit je daar met een pneumatische medewerker ook goed als je producten moet etiketteren die samendrukbaar zijn of makkelijk beschadigen. Als tweede noemt hij het beladen van machines. Een andere concrete

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N . N L | N R . 3 | 2022

31-05-2022 09:01

dr. Frank Melzer (links) en Christian Tarragona van Festo flankeren ‘s werelds eerste pneumatische cobot.

toepassing die Melzer noemt is het testen van printplaten en denk dan aan het plaatsen en weer wegnemen van de printplaat. Want de productie van printplaten mag dan verregaand geautomatiseerd zijn, bij degelijk testapplicaties is nog veelvuldig sprake van handmatige verrichtingen. Tot slot werden het verwijderen van overtollig poeder na 3D-printen genoemd en andere spray- en spuitwerkzaamheden aan bijvoorbeeld kleine componenten.

Geen besturingskast Vooral voor het mkb zijn cobots alleen aantrekkelijk als ze praktisch en snel een nieuwe taak op zich kunnen nemen en niet alleen bedoeld zijn om permanent voor hetzelfde doel te worden gebruikt.

De Festo-cobot voldoet aan mede aan deze eis, omdat hij geen separate besturingskast nodig heeft. De besturing is in de eigen sokkel geïntegreerd en dat maakt hem bijzonder flexibel. Dankzij de eenvoudige aansluitingen kan hij ook ad hoc worden gebruikt zonder lange omschakeltijden. Standaard interfaces maken een snelle verbinding met controllers van een hogere orde mogelijk. Het Omdat de besturingskast ontbreekt is minder ruimte nodig en dat maakt samen met het lagen gewicht de cobot heel makkelijk te verplaatsen zodat hij op een andere locatie zijn diensten kan bewijzen.

Geregelde pneumatiek Als je Festo heet en pneumatiek zo’n beetje het eerste is waar iedereen aan denkt als ze die naam horen,

zou je kunnen denken dat dit de reden is dat ze perslucht als aandrijfmedium nemen voor hun cobot.

Maar dat is maar ten dele het geval. Geen elektrische aandrijvingen in de rotatieassen scheelt een hoop massa aan motoren en vertragingen. Eigenlijk komt het er op neer dat de direct aangedreven ‘gewrichten’ uit twee flexibel gescheiden luchtkamers bestaan om op basis van overdruk in een van de kamers met de klok mee of tegen de klok in te roteren. Natuurlijk is het wel wat complexer dan dat. Festo maakt gebruik van uiterst gevoelige sensoren, servoventielen, elektronica en onderliggende besturingstheorie, zo vertelt Melzer, die dat in goed Duits samenvat onder de noemer ‘controlled pneumatics’ ofwel geregelde pneumatiek.

Veiligheid Festo heeft er alles aan gedaan om de cobot – in aluminium spuitgietwerk – zo licht mogelijk te maken en dat is ook als ontwerpcriterium gebruikt.

De directe aandrijvingen in de scharniergewrichten dragen daar aan bij, omdat elektromotoren en overbrengingen ontbreken . Dat lage eigen gewicht brengt samen met het gebruik van perslucht nog een prettige bijkomstigheid met zich mee. De bewegende massa is laag en dat komt samen met de samendrukbaarheid van lucht ook de veiligheid ten goede.

Tarragona zegt daarover: "Dankzij nauwkeurige drukregelaars in de gewrichten herkent de cobot wanneer hij wordt aangeraakt en reageert met passende veiligheidsfuncties." Komt de cobot een 11

AB_ART_Techniek05.indd 11

31-05-2022 09:01

Aandrijftechniek, uw krachtige vooruitgang

27 SEPTEMBER T/M 30 SEPTEMBER 2022

JAARBEURS UTRECHT www.wots.nl

FHI.indd 1 AB_Advertenties.indd 12

30-05-2022 08:49 13:37 31-05-2022

TECHNIEK Robotica

obstakel tegen, zoals de arm of hand van degene die naast hem staat, dan wordt dat onmiddellijk door sensoren in de gewrichten geregistreerd als een afwijking in de gewenste en gemeten druk in de drukkamers. Meteen wordt de druk in beide kamers gelijkgetrokken, wordt het koppel nul en stopt de beweging en dat in een tijdbestek van milliseconden.

Medewerkers kunnen in alle veiligheid samenwerken met hun cobot-collega. Voor het geval de persluchtdruk onverhoopt compleet mocht wegvallen, helpen mechanische remmen de veiligheid voor mens en cobot te waarborgen.

Gemakkelijk te bedienen De Festo-cobot bestaat uit de hardware zelf, een handheld module en de Robotic Suite – software voor intuïtieve inbedrijfstelling en programmering. Dit pakket maakt het mogelijk om de cobot in minder dan een uur in bedrijf te stellen en te programmeren.

Voorkennis van robotica is evenmin vereist omdat de software duidelijk gevisualiseerde en gestandaardiseerde functieblokken bevat. Dankzij pneumatische aandrijvingen kan de robotarm gemakkelijk met de hand en zonder enige weerstand worden geleid, zodat waypoints of paden snel en nauwkeurig

Met de pneumatische cobot mikt Festo expliciet op het mkb: eenvoudig te programmeren en te verplaatsen door het ontbreken van een besturingskast.

kunnen worden aangeleerd. Maar de gevorderden kunnen ook gewoon programmeren in Python. • www.festo.com

Stay on track!

Güdel TMF – De industriële standaard voor alle merken en typen robots

Güdel AG Echelpoelweg 1b 7595 KA Weerselo Netherlands

Gudel.indd 1

AB_ART_Techniek05.indd 13

Phone +31 541 66 22 50 Fax +31 541 66 18 74 info@nl.gudel.com

www.gudel.com 13 16-05-2022 12:33

31-05-2022 09:00

REPORTAGE Productieautomatisering

Sputteren én doordraaien in een vacuüm Creatieve uitdaging voor coatingmachinefabrikant Hauzer en Bosch Rexroth Als je in een continu proces wilt kunnen coaten in een vacuüm, heb je niet alleen een flexibel transportsysteem nodig, maar ook een flexibel team. Knappe koppen van Hauzer gingen aan de slag om een modulair basissysteem te ontwerpen. Daarbij werkten ze intensief samen met Bosch Rexroth, dat het Flexibele Transport Systeem leverde. Een project vol creatieve uitdagingen.

Coatingmachinefabrikant Hauzer ziet toekomst in inline coatingsystemen, waarbij de afzonderlijke processtappen niet in één ruimte plaatsvinden, maar in meerdere ruimtes. Daarom liet het bedrijf een multidisciplinair team eerst een modulair basissysteem ontwerpen: het Hauzer Flexliner-platform. Een grote uitdaging, want met de componenten moeten coatingmachines te bouwen zijn die

verschillende coatings kunnen aanbrengen op heel uiteenlopende producten: van badkamerkranen tot en met autodashboards. En het coaten (sputteren) moet ook nog eens in een vacuüm gebeuren.

Grotere volumes Hauzer maakte tot nu toe vooral batchmachines, die het complete coatingproces in één ruimte afhandelen. Dat werkt prima

voor het coaten van relatief kleine hoeveelheden producten, maar bij grotere volumes is het efficiënter als het coatingproces continu kan blijven doorgaan. Een inline systeem is dan de oplossing. Daarbij vinden de verschillende processtappen van het coaten in verschillende ‘kamers’ plaats.

Drie keer eerder bouwde Hauzer een aantal inline systemen. Dat was steeds maatwerk; elk systeem moest opnieuw geëngineerd

Het Hauzer Flexliner-platform maakt gebruik van basismodules die elk een stap in het coatingproces vertegenwoordigen voor toekomstbestendige flexibele coatingsystemen.

14

AB_ART_Reportage02.indd 14

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N . N L | N R . 3 | 2022

31-05-2022 09:02

ZO COAT JE BRANDSTOFCELLEN IN VACUÜMKAMERS Een karretje met een producthouder waarop de brandstofcellen zijn vastgezet, rolt via een klep de eerste kamer binnen (loadlock). Als de klep gesloten is, wordt deze kamer vacuüm gepompt. Vervolgens gaat het karretje naar de etssectie, waar de brandstofcellen een voorbehandeling krijgen. Omdat de oxidelaag een verlies aan geleiding veroorzaakt, wordt deze eerst verwijderd van het metaal.

Het sputteren gebeurt in de volgende kamers. Het bronmateriaal wordt verdampt en slaat vervolgens neer op de brandstofcellen. Die krijgen twee coatinglagen: een metaalcoating en een koolstofcoating. De metaalcoating zorgt voor een goede hechtlaag tussen metaal en koolstof. De koolstofcoating

is de geleidende, anticorrosieve coating.

Als het karretje met de waterstofcellen in de laatste kamer staat (loadlock), wordt deze kamer belucht. Zodra de kamer atmosferisch is, opent een klep, waardoor het karretje de kamer verlaat richting retourbaan.

De aard van de processen (vacuüm pompen, etsen, coaten, beluchten) en de opbouw van de machine, vereisen een transportsysteem waarmee karretjes op allerlei manieren te bewegen zijn. Meerdere karretjes moeten gelijktijdig – soms onafhankelijk en soms afhankelijk van elkaar – kunnen versnellen en vertragen, en dat op constant hoge en dan weer op een lage snelheid. Het FTS van Bosch Rexroth maakt dit mogelijk.

Een carrier wordt via de swivel-arm in het loadlock gebracht.

worden. Daarom besloot Hauzer om modules te ontwikkelen. Daarmee zijn machines samen te stellen voor verschillende toepassingen. De machines kunnen relatief grote oppervlaktes coaten: tot 2 m2.

Bovendien zijn ze flexibel: klanten kunnen

“Voor brandstofcellen voor waterstofauto’s is essentieel dat ze een hele goede coating hebben, anders gaan ze niet lang mee”

“Het opzetten van het platform was echt een creatief

extra kamers laten toevoegen als een productieproces daarom vraagt. Eind 2019 ging het ontwikkelteam van Hauzer aan de slag. Het platform is inmiddels gereed, en de eerste machines zijn gebouwd.

proces, met steeds weer nieuwe iteraties”, vertelt (links) Joost Kuipers van Hauzer Techno Coating. In

Demonstratiemachine voor brandstofcellen Sinds begin 2022 staat in Venlo een demonstratiemachine voor het coaten van brandstofcellen. Daar is volop interesse

het midden staat zijn collega Roel Bosch met rechts Roel Boessen van Bosch Rexroth.

15

AB_ART_Reportage02.indd 15

31-05-2022 09:02

REPORTAGE Productieautomatisering

Het Flexible Transport System (FTS) van Bosch Rexroth wordt aangedreven door spoelen die aan de onderzijde van de swivel-arm en de vacuümkamers zijn gemonteerd.

voor. “De brandstofcellen die op dit moment worden ontwikkeld, zijn met name voor grote voertuigen bedoeld, zoals bussen en vrachtwagens”, aldus Roel Bosch, business development manager bij Hauzer. “Die tanken op een beperkt aantal plekken, waardoor overstappen op waterstof relatief gemakkelijk is. De verwachting is dat auto’s binnen enkele jaren ook op waterstof gaan rijden. Met een waterstofauto kun je immers een stuk verder rijden dan met een elektrische auto voor je moet tanken. Bovendien gaat het tanken zelf veel sneller. Als de markt op grote schaal waterstofauto’s gaat produceren, schiet de vraag naar brandstofcellen omhoog. Daar spelen we op in.”

“Voor brandstofcellen voor waterstofauto’s is essentieel dat ze een hele goede coating hebben, anders gaan ze niet lang mee”, gaat Bosch verder. “Autofabrikanten en bedrijven die brandstofcellen gaan produceren, willen dus investeren in 16

AB_ART_Reportage02.indd 16

“Dit systeem kan brandstofcellen coaten, maar ook heel andere producten” machines die op grote schaal hoogwaardige coatings kunnen aanbrengen. Om ze te laten zien dat dat kan, kunnen ze onze machine in Venlo beoordelen en hun eigen producten erop testen.”

Corrosie voorkomen De coating is zo belangrijk omdat een brandstofcel uit honderden samengeperste metalen platen bestaat waartussen een katalysator zit. Waterstof die door de brandstofcel stroomt, wordt daar omgezet in elektriciteit. Maar metaal corrodeert zeer snel vanwege de lage pH-waarde van het elektroliet in combinatie met de elektrische spanning. Een goede beschermende coating voorkomt corrosie, en zorgt er dus voor dat de brandstofcel lang meegaat.

Flexible Transport System Een van de grootste uitdagingen bij het bouwen van inline coatingmachines, is het verplaatsen van producten die gecoat moeten worden van de ene naar de andere kamer terwijl die kamers vacuüm blijven.

Het Flexible Transport System (FTS) van Bosch Rexroth speelt daarbij een belangrijke rol. Het systeem is in staat om de karretjes met de te coaten producten, contactloos aan te drijven.

“Vergelijk het maar met een zweeftrein”, aldus Roel Boessen, accountmanager bij Bosch Rexroth. “Aan de onderkant van de kamers scheidt een dunne wand de atmosferische ruimte van de vacuümkamers. Door deze dunne wand heen kunnen we met magneetkracht de karretjes

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N . N L | N R . 3 | 2022

31-05-2022 09:02

aandrijven. De onderkant van de vacuümkamers is uitgerust met spoelen en sensoren, en de karretjes zijn voorzien van magneetplaten.”

Geen vervuiling De contactloze aandrijving maakt het mogelijk om de verschillende processtappen in vacuüm te laten voltrekken. Een tweede voordeel is dat partikels geen vervuiling kunnen veroorzaken. “Coatinglagen zijn heel dun”, legt Bosch uit. “De laag koolstof op brandstofcellen is bijvoorbeeld kleiner dan een halve micron. Elke vorm van vervuiling zorgt in feite voor een gat in je coating. Bij brandstofcellen levert dat corrosie op, en dat is funest. Daarom zijn we gebrand op het vermijden van vervuiling.”

Een ander voordeel is dat er geen (dure) doorvoeren meer nodig zijn om producten van de ene naar de andere kamer te verplaatsen. Boessen: “Die doorvoeren zijn zwakke schakels, want die kunnen gaan lekken, waardoor het vacuüm verloren gaat. Vaak wordt daarbij gebruikgemaakt van tandheugels en rondsel, en is er sprake

van fysiek contact. Dat kan leiden tot slijtage en partikels.”

Nog een reden voor Hauzer om te kiezen voor het FTS is dat de karretjes met de producten door de contactloze geleiding heel nauwkeurig en onafhankelijk van elkaar kunnen bewegen. Bosch: “De producten zijn exact te positioneren en met software kunnen we instellen hoe snel de karretjes welke kant op moeten bewegen.

Ook kunnen we ze versnellen en vertragen.

Daardoor is het mogelijk om een laag coating aan te brengen die overal exact even dun is. Die vrijheid biedt ons precies de flexibiliteit die we nodig hebben.”

Creatief proces Bij het ontwerpen van het platform en de bouw van de eerste machines werkten teams van Hauzer intensief samen met de specialisten bij Bosch Rexroth. Beide partijen zijn daar zeer over te spreken. “Het opzetten van het platform was echt een creatief proces, met steeds weer nieuwe iteraties”, legt projectleider bij Hauzer Joost Kuipers uit. “Alle betrokkenen moesten over de grenzen van hun eigen discipline

heen durven kijken en openstaan voor de meningen van anderen.”

In de praktijk ging dat heel soepel. Boessen: “We hebben regelmatig een telefoontje van de systeemarchitect gehad om even te sparren over iets. Techneuten zijn vaak geneigd om te kiezen voor de meest degelijke technische oplossing. Maar als dat niet nodig is, wordt een systeem onnodig duur. Daarom blijven we onszelf steeds de vraag stellen: wat heeft de klant écht nodig?”

Arbeidsmarktvraagstuk Een flinke dosis creativiteit zorgde voor een innovatief, nauwkeurig én flexibel systeem.

Tegelijkertijd leverde het traject een arbeidsmarktvraagstuk op, vertelt Kuipers.

“We hebben gemerkt dat je een bepaald slag mensen nodig hebt om van dit soort projecten een succes te maken. Je moet het leuk vinden om te werken aan een product van de toekomst, zoals brandstofcellen. Dat zijn ook producten die nog volop worden doorontwikkeld; ze zijn niet ‘af’. Alles wijst er dus op dat we in de toekomst vaker een beroep doen op de creativiteit van onze mensen.”

Boessen knikt: “Voor ons geldt precies hetzelfde. Ook wij staan te springen om medewerkers die outside the box kunnen denken. En dit verhaal is een perfect voorbeeld van de uitdagende projecten waaraan ze bij ons mogen werken!” • www.boschrexroth.nl www.hauzertechnocoating.com

KOM IN CONTACT

Nodes met elke een motion control unit en interne versterkers maken een modulaire opbouw van de machine mogelijk.

Scan voor meer informatie over het Flexible Transport System (FTS) van Bosch Rexrott de QR-code of ga naar www.boschrexroth.nl. Ga voor meer informatie over Hauzer naar www.hauzertechnocoating.com.

17

AB_ART_Reportage02.indd 17

31-05-2022 09:02

TECHNIEK Lineaire aandrijvingen

Wanneer welke spindel?

Een van de meest veelzijdige lineaire aandrijvingen Zoals de meeste mensen wel weten vormt een spindel voor veel lineaire aandrijvingen de basis. Denk hierbij aan lineaire modules, buisverstellingen, hefkasten en elektrocilinders. Hierdoor is de spindel één van de meest veelzijdige aandrijvingen en eenvoudig toe te passen in onder andere de machinebouw.

Maar wanneer gebruikt u welk type spindel?

Tekst & beeld: MCA linear motion robotics

Er zijn verschillende types spindels met elk eigen specifieke eigenschappen. Voor het gewenste resultaat is het van belang te weten wat de goede eigenschappen van de spindel zijn, zodat het juiste type wordt ingezet.

Trapeziumspindel Een trapeziumspindelaandrijving bestaat uit een moer die over een spindel draait. Kenmerkend voor dit type is dat het weinig speling kent en hoge belasting aankan. Een trapeziumspindel is uitermate geschikt om te gebruiken bij onder andere hoogteverstelling van hefframes en machines.

Kogelomloopspindels worden ook in handverstelling toegepast als nauwkeurigheid en stijfheid dat vereisen.

18

AB_ART_Techniek06.indd 18

Kogelomloopspindel De kogelomloopspindel is vooral populair vanwege het hoge rendement. Door de rollende kogels wordt een veel hoger rendement bereikt dan bij de trapeziumspindel, omdat daar geen glijwrijving optreedt. Bovendien heeft de kogelomloopspindel een koppeloverbrenging van een derde of zelfs minder en dat zorgt voor een efficiëntere aandrijving.

Omdat het bij kogelomloopspindels draait om kracht, snelheid en nauwkeurigheid, zijn er veel soorten.

Deze spindels zijn ideaal voor toepassingen waarbij het gaat om dynamisch positioneren of transporteren in continubedrijf. Ze worden gebruikt in uiteenlopende industriële sectoren – voor diverse machines, verplaatsingssystemen en robottoepassingen.

Planetaire spindels Planetaire spindels staan ook bekend als planeetrolspindel en zijn uniek door de combinatie van een spindel met geprofileerde rollen. Ontwikkeld voor het omzetten van lineaire bewegingen naar roterende bewegingen (en andersom), zijn ze in staat om grote massa’s nauwkeurig en snel te bewegen. De planetaire spindel kent vele voordelen, zoals een hoge nauwkeurigheid, een lange levensduur, hoge vermogensdichtheid en een laag smeermiddelverbruik. Ze bereiken hoge snelheden – ook bij extreem hoge belasting. De planetaire spindel wordt vaak ingezet als alternatief voor hydraulische aandrijvin-

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N . N L | N R . 3 | 2022

31-05-2022 10:27

De spindel in al zijn verschillende uitvoeringen is veelal de basis van een lineaire aandrijving.

gen bij elektromechanische persen, in spuitgietmachines en in de olie- en gasindustrie.

Overige spindels Behalve de genoemde top 3-spindels, zijn er nog helixspindels en varianten op trapeziumspindels. Bij de dergelijke varianten heeft de groef een ronde, driehoekige of zelfs klantspecifieke vorm.

Hoe kiest je de juiste spindel?

Een spindel wordt toegepast daar waar kracht nodig is en geen hoge snelheden.

Maar het toepassingsgebied is veel ruimer.

De functie en bijbehorende eisen bepalen of een spindel geschikt is en welk type het beste kan worden gebruikt . Op basis van de nu volgende technische aspecten, kunt u de juiste keuze maken voor uw toepassing.

Snelheid De spoed van de spindel bepaalt de verplaatsing per omwenteling en het toerental de maximum snelheid. De lengte en de kerndiameter zijn hierbij leidend en bepalen het kritische toerental. Als het optredend toerental ruim onder deze waarde blijft, wordt mechanische schade voorkomen. Is de snelheid te laag, dan kunt u een grotere spoed kiezen, een spindel met meer gangen (starts) of helixspindels.

Positioneer- en herhaalnauwkeurigheid Nauwkeurigheid wordt voor een deel bepaald door de stijfheid en de gangen in de spindel. Zeker bij een wisselende belasting bent u afhankelijk van de vering van het materiaal omdat dit gevolgen heeft voor de herhaalnauwkeurigheid. Dit is op te lossen met voorspanning in een moer, die voor meer stijfheid zorgt.

Tegenwoordig worden er ook hogere eisen gesteld aan de nauwkeurigheid en stijfheid

ontstane wrijvingswarmte moet dan door de moer en spindel worden afgevoerd. Dit wordt ook wel ‘PV-waarde’ genoemd: de omtreksnelheid van de flankdiameter in de moer vermenigvuldigd met de druk in de moer.

De hoogte van de PV-waarde bepaalt de mate waarin de warmte in de glijvlakken wordt ontwikkeld. Als de temperatuur te hoog is, veranderen de fysische eigenschappen van het smeermiddel en/of het

Nauwkeurigheid wordt voor een deel bepaald door de stijfheid en de gangen in de spindel. Zeker bij een wisselende belasting ben je afhankelijk van de vering van het materiaal omdat dit gevolgen heeft voor de herhaalnauwkeurigheid. van handverstellingen. , waardoor deze niet alleen met trapezium- maar ook met kogelomloopspindels kunnen worden uitgevoerd.

Inschakelduur trapeziumspindels De inschakelduur is met name belangrijk voor trapeziumspindels, omdat bij kogelomloopspindels en planetaire spindels de moer de kracht overbrengt met een wentellichaam. Bij een trapeziumspindel glijden twee vlakken over elkaar, de

materiaal van de moer. Het gevolg hiervan is droogloop en overmatige slijtage. De inschakelduur wordt bepaald door bewegingen per 10 minuten. Waar voorheen werd uitgegaan van 10 procent, is momenteel zelfs 100 procent haalbaar. Bij een PV-waarde kleiner dan 21 N/mm2 x m/ min geldt een 100 procent inschakelduur (bronzen moer op stalen spindel).

Knik Het meest kritische aspect van een 19

AB_ART_Techniek06.indd 19

31-05-2022 10:27

TECHNIEK Lineaire aandrijvingen

spindelaandrijving. Knikken van een spindel kan worden voorkomen door berekening van de vrije spindellengte, spindellagering, kwadratisch oppervlaktemoment en door het bewegende deel te voorzien van een lineaire geleiding. De geleiding voorkomt buiging, zodat de spindel minder snel zal knikken.

Smering: voor een langere levensduur Smeren van lineaire aandrijvingen heeft in mindere mate een bepalende factor voor de keuze van een spindel, maar is wel belangrijk voor het rendement en de levensduur van aandrijvingen. Een goede smering kan zelfs kosten besparen.

Bij een goede smering zijn de loopvlakken constant voorzien van een smeerfilm. Dit kan door periodiek smeren met bijvoorbeeld een opencel polyurethaanschuim. Hierbij brengt een zelf smerend kunststof olie aan op de banen. Een voordeel is dat het ook overtollig smeermiddel absorbeert. Het nadeel is dat het veel tijd en aandacht kost om beschadigingen aan de oppervlakten te voorkomen.

Er zijn ook automatische oplossingen, waarbij smeerintervallen worden verlengd of zelfs helemaal automatisch gaan met behulp van een smeerpomp.

Zodra er te weinig smeermiddel aanwezig is, wordt er olie aangebracht op de kogelbanen. Welke manier van smeren u ook kiest, door de juiste smering van uw onderdelen wordt de levensduur verlengd.

Zelfremmendheid Hoe lager het rendement van een spindel, hoe groter de zelfremmendheid. Of een aandrijving zelfrem-

mend is, hangt af van een aantal aspecten: de weerstand tussen de moer en de spindel, de grootte van de hellingshoek, enkel- of meergangig en of er gekeken wordt vanuit een stilstaande of draaiende positie.

Kogelomloopspindels en planetaire spindels zijn niet zelfremmend, doordat ze door wentellichamen worden bewogen en een lage weerstand hebben. Een enkelgangige trapeziumspindel is dit wel, vanuit een stilstaande positie. Maar ze hoeven niet zelfremmend te zijn vanuit een draaiende situatie als de aandrijving stilvalt. Dit kan worden voorkomen in combinatie met een wormwielreductor.

2-, 3- of 4-puntscontact bij kogelomloopspindels Bij conventionele voorgespannen moeren wordt meestal gekozen voor twee keer een 2-puntscontact of voor moeren met een 4-puntscontact. Bij een 2-puntscontact staan de contacthoeken in tegengestelde richting, waardoor u een licht lopende moer heeft met een hoog rendement. Nadeel hieraan is dat de moer niet de stijfheid heeft zoals een moer met

3-puntscontact: de oplossing voor voorgespannen moeren met de juiste stijfheid en zonder differentiële slip een 4-puntscontact.

Deze laatstgenoemde vraagt om een hoge nauwkeurigheid van de kogelbanen. Nadelig hieraan is dat de kogels met de kogelbanen een grote differentiële slip hebben. Dit ontstaat door het verschil in diameter in het contactpunt tijdens het rollen van de kogel door de banen. Gevolg: warmteontwikkeling en meer slijtage.

De oplossing? Een 3-puntscontact. Deze heeft de stijfheid van een 4-puntscontact, zonder de differentiele slip. Bij het omkeren van de draaibeweging verplaatst zich één drukpunt van de moer naar de andere zijde. Dit drukpunt ligt vervolgens in het hart van de kogel en creëert een low friction zone.

Een meerassige samenstelling op basis van eenheden met kogelomloopspindel.

20

AB_ART_Techniek06.indd 20

Toepassingen Door de veelzijdigheid van de spindels kunnen ze in diverse toepassingen worden gebruikt. Denk aan: • spindelhefkasten voor grote en/of zware bewegende delen.

• elektrocilinders als alternatief voor hydraulisch aangedreven systemen. De inbouwwijze is hetzelfde en de spindels zijn tevens beschermd tegen omgevingsinvloeden.

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N . N L | N R . 3 | 2022

31-05-2022 10:27

Een spindelhefkast met twee gekoppelde spindels.

• verstelsystemen die ideaal zijn voor verstellingen in machines. De inschakelduur is en de spindel biedt hoge stijfheid. De eisen voor nauwkeurigheid worden bovendien steeds hoger: voldeed voorheen de trapeziumspindel, steeds vaker worden kogelomloopspindels toegepast. Bovendien wordt het handwiel tegenwoordig vervangen door een elektroaandrijving. •

KOM IN CONTACT Met de genoemde handvatten kiest u ongetwijfeld de juiste spindel voor uw toepassing. Voor vrijblijvend advies kunt u ook contact opnemen met MCA linear motion robotics: sinds 1994 het bedrijf voor totaaloplossingen in de lineair-, aandrijf- en besturingstechniek. Ga naar www.mcabv.nl.

Als de hoogste kwaliteit en nauwkeurigheid vereist is

Profielrailgeleidingen Spindels Monocarriers

0571 27 20 10 | linear@mcabv.nl | mcabv.nl 21

AB_ART_Techniek06.indd 21

31-05-2022 10:27

REPORTAGE Hydrauliek

Door een ringetje Drie 55kW-pompen en 4.000 l olie in hydraulische ringleiding Medio 2021 werd in Delft het gloednieuwe Bouwinnovatie Lab van TNO geopend. Een modern pand waar een drietal verschillende afdelingen zijn samengevoegd om onderzoek te doen naar uiteenlopende bouw- en civieltechnische vraagstukken. In een van de grote hallen is een uitgebreid hydraulieknetwerk gerealiseerd om verschillende hydraulische trek- en drukbanken van vermogen te voorzien. Een uitdagende klus.

Marjolein de Wit-Blok

TNO is een onafhankelijk onderzoeksinstituut dat voor uiteenlopende branches toegepast wetenschappelijk onderzoek uitvoert. In het domein ‘bouw’ was het onderzoek naar warmtepompen, civiele kunstwerken (bruggen, sluizen), infrastructuur en maritieme toepassingen tot voor kort gevestigd op verschillende locaties.

Rond 2018 werden de eerste plannen gemaakt voor het samenvoegen van de drie afdelingen BPS (Building Physics & Dynamics), SD (Structural Dynamics) en SR (Structural Reliability). Een belangrijke reden voor de verhuizing was een tijdelijk contract dat voor BPS en SR bijna afliep.

Daarnaast had TNO te maken met een SD-afdeling die uit zijn jasje groeide en dus óf moest worden uitgebreid of moest verhuizen. De eerste planen voor een nieuw ‘Bouw Innovatielab’ waren geboren.

Dynamische druk- en trekproeven De verhuisplannen betekenden de start van een indrukwekkend ontwerptraject. Samen met verschillende partijen werd een plan gemaakt voor alle labs en andere ruimtes die de drie afdelingen nodig hebben voor het efficiënt en veilig uitvoeren van onderzoek. Royal HaskoningDHV was in dit ontwerpproces de belangrijkste partij die optrad als adviseur richting onder meer de architect en de aannemer.

Een van de ruimtes in het omvangrijke 22

AB_ART_Reportage01.indd 22

Bouwinnovatie Lab is ingericht voor het uitvoeren van dynamische en statische trek- en drukproeven. De hiervoor benodigde trek- en drukbanken werken met grote krachten en zijn dan ook hydraulisch bekrachtigd. Voor de realisatie van het benodigde hydraulische netwerk werd ERIKS in de arm genomen. In eigen huis is een installatie ontworpen die is opgebouwd uit een hydraulische powerunit

“Hier werd toch vaak met verlengkabels of extra slangen gewerkt om perslucht, water of stroom bij de machine te krijgen” uitgevoerd met drie grote MOOG radiale plunjerpompen die elk worden aangedreven door een 55 kW IE4-motor van WEG. Hiermee voorziet de installatie in een flow van 360 l/min bij een druk van maximaal 210 bar. De inhoud van de olietank bedraagt 4.000 liter.

Om de warmteontwikkeling binnen de perken te houden, zijn er verder diverse koelers geplaatst met een totaal koelvermogen van 45 kW bij een buitentemperatuur van 40 °C. Twee oliekoelers zijn op het dak

geplaatst. Tevens is een filtersysteem toegepast om de oliereinheid op niveau te houden. Het gaat daarbij om een inline persfilter- en retourfiltersysteem van STAUFF en Filtration Group (Mahle) met beiden een filterfijnheid van 10 µm. Deze zijn gecombineerd met een dieptefiltratiesysteem (bypass-filtratie) waarmee iedere twee uur de volledige tankcapaciteit wordt gefiltreerd op 3 µm conform ISO reinheidsklasse 16/13/9.

Om eenvoudig uitbreidingen in de toekomst mogelijk te maken, biedt de bestaande opstelling ruimte voor de plaatsing van een vierde motor/pompcombinatie waarmee een debiet tot 480 l/min mogelijk wordt bij eenzelfde druk van 210 bar. Ook de besturing van de installatie is al voorbereid voor een vierde motor/pompcombinatie.

Vier ringleidingsystemen De hydraulische set is in een aparte technische ruimte naast het lab geplaatst en voedt vanuit hier een viertal ringleidingsystemen met hydraulisch vermogen.

Dit wordt vervolgens overgedragen aan de testopstellingen die voor iedere klant weer anders zijn. De ringleidingen – met een lengte van 78 meter – lopen langs drie wanden van de hal en geven op tien punten de mogelijkheid om hydraulische druk af te nemen. Het eerste leidingwerk heeft

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N . N L | N R . 3 | 2022

31-05-2022 09:08

Drie motor-pompcombinaties in een aparte technische ruimte met daarachter het filtratiesysteem. De vierde ingerichte plek vereenvoudigt toekomstige uitbreiding.

TNO BOUWINNOVATIE LAB 1.

2.

3.

4.

5.

6.

Dynamische en statische trek- & drukbanken Warmtepomp-applicatiecentrum Laboratorium kwaliteit binnenlucht Chemisch laboratorium Mortellaboratorium Microscopieruimte

7. E-werkplaats met onder andere monitoringapparatuur voor metingen op locatie 8.

Klimaatkamers 9.

Cryogene opstellingen 10.

Vrije projectspecifieke testopstellingen

23

AB_ART_Reportage01.indd 23

31-05-2022 09:08

REPORTAGE Hydrauliek

Een set met dunne leidingen voor de lichtere proeven en een set met dikkere leidingen voor de SD-proeven. Kleurgebruik maakt visueel het onderscheid tussen heengaande olie, retourolie en lekolie.

dunnere leidingen en is bedoeld voor het voeden van de kleinere opstellingen voor proeven die minder kracht vereisen. De SD-testopstellingen – voor zwaardere proeven – worden gevoed via dikkere leidingen. De hydrauliek is bij ieder van de tien punten in te stellen via een HMi met touchscreen en hiermee nauwkeurig af te stemmen op de specifieke test.

Iedere set heeft een drietal leidingen voor de heengaande- en retourolie en een derde voor de lekolie. Iedere functie heeft daarbij zijn een eigen kleur (rood, blauw en groen) wat niet alleen tijdens het gebruik erg handig is, maar zeker ook bij het onderhoud. Om drukschommelingen en pieken in de volumestroom te elimineren, zijn er vier accumulatoren op het aggregaat van 2 x 50 liter toegepast en in het leidingwerk zelf zijn in de ruimte twee accumulatoren van 20 liter geplaatst.

Meer dan hydrauliek Naast hydraulische druk kan de gebruiker op zijn specifieke servicepunt ook gebruik maken van perslucht, elektriciteit (krachtstroom) en water. Hier bevinden zich bovendien een noodstip, druksensor, draaiurenteller en instelbare ultrasoon niveaumeter. Janneke van Kilsdonk: “Het is een van de verbeteringen die is doorgevoerd ten opzichte van de situatie op de oude locaties. Hier werd toch vaak met 24

AB_ART_Reportage01.indd 24

verlengkabels of extra slangen gewerkt om perslucht, water of stroom bij de machine te krijgen. Met deze oplossing is dit direct, goed en veilig beschikbaar.”

Uitdagingen Gedurende zowel het ontwerp als installatietraject heeft ERIKS een aantal uitdagingen het hoofd moeten bieden. Ten eerste werd er gedurende het project besloten dat ook de bestaande pompen van SR op hetzelfde systeem moesten draaien als de nieuwe pompen van SD. Omdat de laatste echter veel hogere krachten moeten leveren – omdat binnen dit onderdeel andere testen worden gedaan – is besloten het ontwerp aan te passen en gebruik te maken van de eerder genoemde twee leidingsets (dikke en dunne leidingen).

Hiermee is voorkomen dat de lichtere SR proeven verstoord zouden worden door het veel zwaardere SD systeem. Robert Franssen, application engineer Hydrauliek bij ERIKS: “Om er zeker van te zijn dat de hydraulische opstelling die we oorspronkelijk ontworpen hadden voor alleen de SD-afdeling voldoende was, hebben we onder andere een nulmeting uitgevoerd op de oude SR-locatie. In dit traject zijn deze pompen tevens geanalyseerd op onze testbank in Roermond om zo nauwkeurig de technische specificaties vast te leggen.

Deze resultaten zijn gecombineerd met

nauwkeurige simulaties en berekeningen én een stukje kennis en ervaring. De conclusie: het kon nét.

Bottlenecks bij de onverwachte combinatie van pompen zitten onder meer in het feit dat je bij het overzetten van de oude pompen rekening moet houden met het feit dat de afstand tussen pomp en opstelling groter is dan op de oude locatie.

Hierdoor zijn de leidingen langer en heb je te maken met een grotere drukval van het punt waar het vermogen wordt opgewekt tot aan de eindverbruiker. Het is dan de vraag of de oorspronkelijke pompen dan wel voldoende capaciteit hebben. Het is letterlijk een puzzel geweest maar uiteindelijk is het gelukt om overal de leidingdiameters- en lengtes zodanig te kiezen dat op ieder ‘aftappunt’ de gewenste druk en flow beschikbaar zijn.”

Samenwerken Projectmanager bij ERIKS Jeroen Veltrop: “ Een andere uitdaging lag in het samenwerken met andere partijen. Het aanleggen van een hydraulisch net betekent immers een groot aantal leidingen die in en door muren lopen waar echter ook een E- en een W-installateur hun ruimte nodig hebben.

Het is dan belangrijk om voortduren in overleg te blijven om ongewenste situaties te voorkomen. Gelukkig hebben wij ons hele ontwerp in 3D uitgewerkt waarmee goede tekeningen beschikbaar waren die ook door installateur toegankelijk waren.

Deze tekeningen zin eigenlijk voor alle partijen ondersteunend geweest bij het inzichtelijk maken van het beoogde eindresultaat.”

Tot slot lag er een uitdaging in het doorvoeren van de hydraulische slangen in één van de klimaatkamers, waar geconditioneerde proeven worden uitgevoerd. Deze moeten nauwkeurig op een bepaalde temperatuur worden gehouden en ook een bepaalde relatieve vochtigheid hebben om specifieke proeven onder steeds dezelfde omstandigheden te kunnen doen. Het was de vraag of het hydraulisch stelsel niet te veel warmte zou afgeven. Door de leidingen ín de klimaatkamers te vervangen door flexibele slangen en de doorvoeren goed af te dichten, is ook deze uitdaging het hoofd geboden.

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N . N L | N R . 3 | 2022

31-05-2022 09:08

Verhuizing Jeroen Veltrop: “Het ontwerp maken en hierin de tussentijdse veranderingen integreren was een uitdaging. De verhuizing zelf was logistiek gezien eigenlijk net zo’n grote uitdaging; onder andere om dat SR voor een specifieke datum uit het oude pand moest zijn. Het leverde echter mooie staaltjes creatief denkwerk op. Zo is onder meer gebruik gemaakt van een binnenmuur die nog ‘open’ was zodat wij ons aggregaat naar binnen konden brengen.

Verder zijn het weken geweest van oude en nieuwe apparatuur plaatsen en installeren, inclusief leiding- en programmeerwerk en tot slot gedurende twee weken het systeem spoelen zodat de reinheidsgraad op niveau was toen het Bouwinnovatie Lab opende.

Een mooi project.” • eriks.nl www.tno.nl

Beweging is onze passie.

Voor de beweging de juiste, meest efficiënte oplossing te vinden, dat is onze opdracht.

Wij produceren en leveren producten in de aandrijftechniek; van componenten tot en met mechatronische systemen. Wereldwijd.

Op tien punten in de hal is hydraulisch vermogen af te nemen is tevens perslucht, water en (kracht)stroom beschikbaar.

AB_ART_Reportage01.indd 25

www.hiwin.nl

31-05-2022 09:08

TECHNIEK Lineaire aandrijvingen

Nauwkeurig en compact Lineaire servomotoren van Nippon Pulse Motor Veel lineaire bewegingsprofielen komen tot stand door gebruik te maken van actuatoren op basis van een spindel, aangedreven door stappenmotoren of borstelloze DC-servomotoren (BLDC). Maar als de beschikbare ruimte beperkt is en de gevraagde nauwkeurigheid hoog, dan wordt het met dergelijk actuatoren wel vaak een uitdaging. Lineaire servomotoren bieden de oplossing.

Tekst & beeld: Dynetics BV

Het Japanse Nippon Pulse Motor (NPM) – in Nederland vertegenwoordigd door Dynetics in Best – brengt lineaire servomotoren op de markt voor directe lineaire bewegingen. Hiermee kan een behoorlijke weg worden afgelegd die ‘standaard’ al tot 427 cm gaat, maar dat is geenszins de bovengrens. NPM biedt een breed scala aan lineaire motoren aan met meer dan 10.000 standaard configuraties. Als de gewenste motorvariant niet in de artikellijst staat, is een klantspecifieke oplossing uiteraard mogelijk.

Toepassingen De lineaire servomotoren zijn niet alleen geschikt voor

toepassingen in de machinebouw. Veelvuldig zijn ze onder andere diep ingebed terug te vinden in zeer nauwkeurige OEM-systemen in de lithografie, bij waferscanning en in optische inspectietoepassingen.

In de halfgeleiderautomatisering zijn het de ultranauwkeurige prestaties en minimale warmteontwikkeling die voor de lineaire motor spreken. De lineaire motor is waterdicht en heeft geen last van vervuiling door bijvoorbeeld stof en of metaalslijpsel. De motor is ook stil en daarmee een perfect alternatief voor kogelomloopspindels en pneumatische systemen. Dit is niet alleen ideaal bij cleanroom-toepassingen, maar helpt ook bij de verbetering van de werkomgeving.

Nippon Pulse Motor brengt lineaire servomotoren op de markt in meer dan 10.000 standaard configuraties. Ook klantspecifieke configuraties zijn mogelijk.

26

AB_ART_Techniek07.indd 26

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N . N L | N R . 3 | 2022

31-05-2022 09:10

AS

MAGNEET

SPOEL

FORCER

De lineaire servomotor bestaat uit een gemagnetiseerde as en een spoeldeel ( forcer). De as is een holle non-ferro buis met hierin de permanentmagneten.

Werking De lineaire servomotor van NPM is een zeer nauwkeurige direct-drive motor. Dankzij de directe lineaire beweging worden de motoren succesvol ingezet in toepassingen die vragen om nauwkeurigheid en een compacte bouwvorm. Dankzij het gebruik van extra sterke permanente magneten is deze generatie lineaire motoren veel krachtiger dan vergelijkbare technologieën.

De contactloze lineaire servomotoroplossing bestaat uit een gemagnetiseerde as en een spoeldeel (forcer). Omdat de gewikkelde spoelen van de forcer het magnetisch veld de volledige 360° omsluiten, leveren de lineaire motoren 40 procent meer vermogen dan andere lineaire motoren.

De motoras bestaat uit een holle non-ferro buis met hierin een serie donutvormige permanentmagneten. De magneten in de as zijn geassembleerd met hun polen van noord naar noord en van zuid naar zuid voor een nog hoger vermogen en efficiëntie. Dankzij dit ontwerp en het gebruik van krachtige permanentmagneten beschikt NPM over een reeks standaard lineaire servomotoren, goed voor krachten tot boven de 6.000 N (specials tot 100.000 kN).

Inbouw De ontwerper kan kiezen of de as of de forcer blijft staan, en welk deel wordt verbonden met de belasting voor de uiteindelijke lineaire beweging. Tevens is

het mogelijk op de as verschillende individueel bewegende forcers te gebruiken – waarmee een nog compactere en flexibelere oplossing mogelijk wordt.

Het cilindrische ontwerp van de motorconstructie resulteert in een magnetisch veld, dat 100 procent van de kracht volledig in de bewegingsrichting genereert met gelijkmatige warmteafvoer. Dankzij de lage energieopname van de lineaire motor,

controller vertaalt zich in een grote kracht.

Een ander voordeel van de lineaire servomotor is het ontbreken van koppelschommelingen (cogging). De lineaire motor bevat geen ijzer – niet in de as en ook niet in de forcer. Hierdoor kan een hoge nauwkeurigheid worden bereikt, die zelfs gelijk is aan de nauwkeurigheid van de geselecteerde encoder. Een resolutie beter dan 10 μm is mogelijk zonder kostenverho-

IJzer ontbreekt in de lineaire motor die hierdoor een nauwkeurigheid kan bereiken gelijk aan die van de geselecteerde encoder gecombineerd met het rendement van de compacte forcer, heeft de lineaire servomotor nauwelijks een eigen opwarming. Dit maakt de motor bij uitstek geschikt voor inbouw in kleine ruimtes en als een soepele en stabiele krachtregeling is vereist.

Zonder koppelrimpel De motoren zijn gebaseerd op een 3-fase borstelloos ontwerp (BLDC) en kunnen daarom worden aangedreven door bijna elke borstelloze servoaandrijving. Dit biedt grote flexibiliteit bij de materiaalkeuze op basis van de prestaties, functionaliteit en eventuel communicatieprotocollen. Een kleine stroom van de standaard driver/

ging van de motor. De lineaire servomotor realiseert een precisie, die niet wordt gehaald door kogelomloopspindels.

Nanometerprecisie Toepassingen die met nanometerprecisie moeten werken, vereisen een rimpelvrije beweging van de motor. Een koppelrimpel (cogging) heeft plaats in bijvoorbeeld platte lineaire motoren, waar de ijzerkern van de motorspoel (forcer) reageert op de magneten in de toepassing. De ‘ruk’ naar de voorkeurspositie van de motor veroorzaakt zowel een ongewenste kracht als een rimpeling in de snelheid tijdens de beweging. Dit is zeer ongewenst in toepassingen waar een absoluut soepele, 27

AB_ART_Techniek07.indd 27

31-05-2022 09:10

HET EVENT VOOR INNOVATIEVE INDUSTRIËLE PRODUCTIETECHNOLOGIE

HET EVENT VOOR SLIMME MAAKOPLOSSINGEN

MELD JE NÚ GRATIS AAN TECHNISHOW

en ontvang automatisch alle updates en ins & outs tot aan de beurs

ESEF

LD OF ME VIA: JE AAN

L/ HOW.N S I N H TEC URS VAKBE F.NL OF ESE

30 AUG T/M 2 SEP 2022 | JAARBEURS UTRECHT

AB_Advertenties.indd 28

31-05-2022 08:49

TECHNIEK Lineaire aandrijvingen

rimpelvrije snelheid of kracht vereist is in het bewegingsprofiel.

De spoelen in de forcer vormen zelf de kern en geven de motor zijn stijfheid. De lineaire servomotor is ontworpen voor een motorstijfheid die 100 keer hoger is dan die van een U-vormige lineaire motor.

De warmteafvoer is meer dan vier keer hoger dan bij platte lineaire motoren van vergelijkbare grootte.

Geen smering of onderhoud De lineaire servomotoren zijn contactloos: de forcer zweeft op het krachtige magneetveld. Omdat de spoel zich volledig om de magneten wikkelt, wordt de magnetische fluxdichtheid effectief gebruikt. Dit maakt een grote (0,5 tot 5 mm) ringvormige nominale luchtspleet mogelijk. Deze luchtspleet is niet kritisch.

De lineaire servomotor heeft geen vet nodig en vertoont geen prestatieverlies als gevolg van slijtage of veroudering. De onderhoudsvrije lange levensduur draagt bij aan een kostenreductie gedurende de levensduur van het apparaat. De samenwerking tussen motor en driver elimineert de noodzaak van instellingen zoals geleidingspositionering of concentrische instellingen. •

De lineaire servomotor bevat geen ijzer – niet in de as en niet in de forcer – en kent geen koppelrimpel.

KOM IN CONTACT Voor meer informatie of advies zijn de productspecialisten van Dynetics beschikbaar.

Meer informatie is te vinden op de website www.dynetics.eu door de productgroep ‘linear solution’ te kiezen. Of klik op ‘Catalog’.

LINEAIRE OPLOSSINGEN Lineare borstelloze servomotoren: • Directe lineaire kracht met hoge efficiëntie • Kernloos, met zeer hoge stijfheid • Geen mechanisch contact • Onderhoudsvrij • Fluister stil, stofvrij en waterdicht • Zeer hoge nauwkeurigheid in de positionering.

• Buitengewone hoge dynamiek en acceleratie Ball- en leadscrews: • Miniatuur kogelomloopspindels (1,8 mm Dia.) • Hoge nauwkeurigheid.

• Combinaties op 1 as • Kogelomloopspindel en motor zonder koppeling.

• VZθ Actuatoren (Lineair (Z), Roterend (θ;Theta) en Vacuüm (V)

Dynetics B.V. De Rijn 12 5684PJ Best, The Netherlands Tel: +31-(0)499-371007 | Fax: +31-(0)499-372008 sales@dynetics.eu Dynetics.indd 1

AB_ART_Techniek07.indd 29

05-05-20222 9 16:26

31-05-2022 09:11

TECHNIEK Lineaire geleidingen

Een van de componenten die Güdel aanbiedt: een geleiderail met een rolbok.

Van 3 kg tot 3 ton Lineaire automatisering met Zwitserse precisie We kennen lineaire geleidingen en XYZ-portalen vooral van montage- en assemblagetaken, waar deze systemen onderdelen en producten bewerken, monteren en over korte afstanden verplaatsen. Maar er zijn ook geleidingen en portalen waar grote gewichten aan hangen die over tientallen meters moeten worden verplaatst. Dat is de specialiteit van het Zwitserse Güdel, met een Nederlands verkoopkantoor in Weerselo.

Tekst: Ad Spijkers | Foto's: Güdel

Güdel heeft het hoofdkwartier in Langenthal, in het Duitstalige deel van Zwitserland tussen Basel en Bern.

Het familiebedrijf telt zo'n duizend medewerkers en is in alle industriële landen aanwezig. Bij de in 1954 opgerichte onderneming staat nu de derde generatie aan het roer.

Het leveringsprogramma kent drie hoofdgroepen: componenten, modules en systemen – elk goed voor ongeveer een derde van de omzet van 300 miljoen euro. Kenmerkend is dat ze vooral in zware, maar nauwkeurige taken in industrie en logistiek worden ingezet waar een groot bereik, nauwkeurige plaatsing en maximale beschikbaarheid van belang is.

De basis van alles wordt gevormd door componenten: tandheugels en geleidingen voor lineaire bewegingen, planetaire en haakse tandwielkasten, lagers en toebehoren. Die nauwkeurige componenten worden

Voor zware, maar nauwkeurige taken in industrie en logistiek die niet alleen een groot bereik maar ook nauwkeurige plaatsing en maximale beschikbaarheid verlangen geproduceerd in de hoofdvestiging in Zwitserland, waar er voor de Europese markt ook lineaire modules en systemen van worden gemaakt door deze componenten op bewerkte frames en profielen te plaatsen. Voor de markten in USA en Azië is er ook daar lokale productievestigingen voor het bewerken van de grote en zware delen, waarop dan weer de 30

AB_ART_Techniek04.indd 30

componenten uit Zwitserland gemonteerd worden.

Op die manier kan overal ter wereld worden geprofiteerd van de Zwitserse precisie zonder dat er zware constructiedelen onnodig over de wereld getransporteerd moeten worden. Verder is Güdel in een twintigtal landen over de gehele wereld aanwezig voor verkoop en service.

Modules Uit deze componenten worden modules opgebouwd, sinds de jaren negentig zelfs als catalogusproducten.

Ze zijn standaard belastbaar van 3 kg tot 3000 kg en kunnen bestaan uit één, twee of drie assen met eventueel nog een polsgewricht op de laatste as.

Tekeningen, een stuklijst, een handleiding in de taal van de klant en een IIB verklaring volgens de Machinerichtlijn worden standaard meegeleverd.

Deze documentatie verlost de klant van een hoop kopzorg en kosten. Ook kan de doorlooptijd van zijn project aanmerkelijk worden verkort.

Tot de modules die Güdel levert, behoren lineaire geleidingen waarop robots kunnen worden gemonteerd (tracks). Ze zijn leverbaar voor alle op de wereld verkrijgbare robots, variërend van cobots voor montagelijnen tot robots die meer dan 2 ton kunnen hanteren. Ze zijn er in versies voor montage op de vloer, aan de wand of aan plafonds. Een toepassing hiervan is te vinden aan boord van een pijpenlegger.

Hier wordt een zware robot gebruikt voor het hanteren van de zware buizen en voor de kwaliteitscontrole van de lassen.

Güdel heeft geen voorkeur voor een bepaald merk of

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N . N L | N R . 3 | 2022

31-05-2022 09:12

Een Güdel-systeem in een automotive-spuiterij.

type motor of besturing. De motorflens van de reductiekasten kan aan elke willekeurige motor worden aangepast. Op basis van de massa en dynamiek die de klant opgeeft, maken de engineers een berekening welke motor(en) geschikt zouden zijn voor de toepassing, rekening houdend met de massa's en dynamiek van de belasting en van het portaal zelf. Dan is het aan de klant om de berekening te verifiëren en af te stemmen met de leverancier(s) van zijn motoren en besturing.

Complete systemen Uit de modules worden complete systemen gebouwd, met portaalbalken tot 12 m (die in een container passen). Tijdens de productie worden ze ook aan de kopse zijde heel nauwkeurig bewerkt, om vervolgens bij de eindklant (waar ze in elkaars verlengde komen te liggen) met elkaar te worden verbonden.

De modules worden in de fabriek opgebouwd en afgesteld, daarna gedemonteerd en naar de klant getransporteerd. Daar worden ze geassembleerd en uitgelijnd, waarna er door de klant of integrator apparatuur aan kan worden gehangen en bekabeling en besturing worden aangesloten. Het plaatsen, uitlijnen en aansluiten is geen complexe taak, maar vereist wel kennis van zaken en nauwgezet werken.

Meestal wordt dit verzorgd door systeemintegratoren.

De portalen kunnen (zware) industriële producten over grotere afstanden verplaatsen. Ze worden als mechanische module met staanders, kabelketting en reductorkasten of als compleet systeem aangeboden, inclusief bekabeling en besturing. De meeste portalen zijn klantspecifiek en (veel) groter dan XYZ-portalen die in de assemblage- en verpakkingsindustrie worden gebruikt. In die sectoren zijn de vereiste draagvermogens doorgaans minder dan 3 kg tot 5 kg. Maar tegelijkertijd worden dan wel weer hogere eisen gesteld aan dynamiek en nauwkeurigheid.

Tracks voor automotive Voor de automobielindustrie worden veel tracks voor robots verkocht voor de handling van een zogeheten body in white, een kale ongelakte carrosserie. In de markt worden daar zo'n honderd verschillende robottypes van de drie grootste robot aanbieders voor gebruikt. Speciaal voor deze markt heeft Güdel de TMF-4B track ontwikkeld, waarop meestal Kuka, Fanuc of ABB robots worden gemonteerd. Een typisch gewichtsbereik is 150 kg tot 250 kg.

Het voordeel voor de klant is dat hij in zijn hele fabriek met één track kan volstaan (standaardisatie) en flexibeler wordt in de

lay-out van zijn productie. Een ander voordeel is dat hij zijn lay-out en tracks in een vroeg stadium kan inplannen, maar pas later hoeft te beslissen over merk en type robot.

Een van de toepassingen in de automobielindustrie betreft het persen van plaatdelen.

Bijvoorbeeld een motorkap, deurpaneel of spatbord wordt in een aantal gangen geperst op machines die keurig op een rij staan. Robots aan Güdel-portalen halen een deels geperste plaat uit een van die machines en leggen die meteen in de volgende pers. De persen en robots maken zo in dezelfde cadans in korte tijd een auto-onderdeel uit een vlakke plaat. De robots moeten daarbij ver in de persen reiken en dus met een bepaalde snelheid bewegen. Güdel heeft daar verschillende systemen voor en ze worden over de hele wereld afgezet. Voor deze toepassingen levert het bedrijf vaak het complete systeem.

Material handling Een andere toepassing is te vinden een fabrikant voor gereedschappen voor kantbanken. Güdel heeft voor deze machine tending opgave een standaard XYZ-portaal met onderaan de Z-as een draaias voor het hanteren van machinepallets met ruwe en al verspaande werkstukken. De gereed31

AB_ART_Techniek04.indd 31

31-05-2022 09:12

TECHNIEK Lineaire geleidingen

Op nieuwe en bestaande installaties kunnen op de wagenplaat sensoren voor conditiebewaking worden aangebracht

schapfabrikant heeft zes bewerkingsmachines achter elkaar op een rij onder het portaal staan. Te bewerken onderdelen worden op een machinepallet van 4,50 m of 5,50 m geplaatst. Als een pallet volledig is gevuld, neemt het portaal deze op en plaatst die direct bij een machine of in een buffer bij de cel. Op het moment dat een machine vrijkomt, wordt de pallet afgewerkt product afgevoerd en een pallet uit de buffer in de machine geplaatst.

Hiervan zijn er al meerdere geleverd.

Deze portalen zijn 12 m breed en 40 m lang. Elk portaal functioneert als een slave en ontvangt zijn bewegingsopdrachten van het bovenliggende ERP-systeem. De operator kan zich concentreren op het plaatsen van de onbewerkte onderdelen en het afvoeren van de bewerkte onderdelen.

Aandrijving en besturing Van de componenten, modules en systemen wordt tijdens bedrijf een bepaalde mate van nauwkeurigheid verwacht. Een

robottrack wordt vaak opgenomen in de besturing van de robot. De zogenoemde zevende as kan worden gespecificeerd in de parametersettings van de meeste robotbesturingen, met een overbrengingsverhouding van motor en reductiekast. Via de encoder op de motor kan de besturing het aantal motoromwentelingen en daarmee de afgelegde weg berekenen. De herhaalnauwkeurigheid die hieruit resulteert, ligt in de ordegrootte van 0,02 mm tot 0,05 mm, afhankelijk van de grootte, instellingen in de besturing en de resolutie van de encoder.

Voor bepaalde processen (bijvoorbeeld 3D-printen van beton) is het mogelijk een nauwkeuriger tandheugel te kiezen (kwaliteit 6 in plaats van de standaard kwaliteit 9). Deze wordt gecombineerd met een planetaire reductor met een omkeerspeling van een minder dan een boogminuut. De positieterugkoppeling gebeurt met behulp van de encoder op de motor.

Logistieke toepassingen Een nieuwe ontwikkeling is een portaal dat wordt toegepast in onder meer de logistiek, handling en 3D printing. Het standaard FP5 portaal heeft een statische X-as en een brug (de Y-as) waar een wagen aan zit die de Z-as vasthoudt. De nieuwe FP5 HP kan tot 14 m brugoverspanning gaan. Normaal dit daar een standaard Z-as aan, maar het is ook mogelijk daar een klantspecifieke Z-as op te zetten voor bijvoorbeeld het hanteren van stapels banden of kratten.

Een toepassing is een portaal in een gekoelde hal waar kratten met vleesproducten worden opgeslagen. De aangevoerde kratten worden in het portaal met een speciale grijper opgepakt en gebufferd.

Het bovenliggende systeem onthoudt waar welk krat is opgeslagen. Als de orders voor de verschillende supermarkten worden verzameld, haalt het portaal de gevraagde kratten op en brengt ze naar een orderpickingstation. Door de grote overbrugging zijn onder de FP5 HP veel

Een assemblagelijn met twee portaalrobots.

32

AB_ART_Techniek04.indd 32

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N . N L | N R . 3 | 2022

31-05-2022 09:12

Een TMF-4B track vóór montage van de robot.

opslagposities beschikbaar.

Het nadeel van een grote brug is dat het om een grote dus trage massa gaat. Güdel heeft dat ondervangen door bij dit type voor een lichtgewicht constructie te kiezen, waardoor de eigenfrequenties hoog zijn en dynamische bewegingen mogelijk zijn. Met name voor de logistieke markt biedt de FP5 HP een goede oplossing. Het is mogelijk om op de Y-as meerdere Z-assen te creëren. Die zijn te koppelen, wat bij grote pallets en onderdelen een eenvoudiger en veiliger handling geeft. Ook is het mogelijk een bewerkingsmachine te ontladen met de ene Z-as en direct daarna met de tweede Z-as weer te laden, zodat de betreffende machine een hogere bezettingsgraad krijgt.

De keuze voor de grijper aan de Z-as laat Güdel aan de systeemintegrator over. Wel wordt de mechanische interface naar de grijper met de modules meegeleverd. De interface van deze as biedt de mogelijkheid om daar nog een C-as, BC-as of ABC-as aan te hangen.

verwacht. De elementen worden in geconditioneerde omgevingen geproduceerd en vervolgens op de bouwplaats gemonteerd. Dit zorgt voor een snellere bouwtijd.

Een klant in Zwitserland bouwt complete houten daken met modules van Güdel. In zijn fabriek zitten twee tracks in de vloer verwerkt, waardoor de werkvloer goed toegankelijk blijft voor werknemers en voertuigen. Op de Z-as van het portaal zit een gewricht met een ABC-as, waardoor je in alle richtingen kunt werken. Er zit ook een gereedschapwisselsysteem op. Zolang materiaal wordt toegevoerd, kan de robot doorwerken. De positieregeling op de X-, Y- en Z-as gebeurt ook hier met encoders, maar er kunnen ook externe sensoren worden toegepast. De technische universiteit van Zürich (ETH) heeft complexe daken berekend die met de portaalrobot worden opgebouwd. Daarbij is rekening gehouden met de sterkte van de constructie zelf, maar ook op dakbelasting door een pak sneeuw.

Toepassingen voor de bouw Met name in Azië wordt dit portaal ook veel toegepast in 3D-printing van beton.

Vroeger waren dat vooral decoratieve stukken, tegenwoordig worden steeds meer complete vloeren, muren en gevels additief geproduceerd. Met name in China worden steeds meer structurele componenten uit beton geprint. Het bouwen van prefab elementen voor de bouwnijverheid is een toepassing waar Güdel veel van

Conditiebewaking Omdat portalen steeds complexer en duurder worden, groeit bij klanten de behoefte om hun conditie te bewaken en noodzakelijk onderhoud te voorspellen. Op de R&D-afdeling van Güdel worden tijdens testen veel data verzameld: mechanische krachten, trillingen, vervormingen, toleranties, thermisch en akoestisch gedrag en dergelijke. Deze data wordt geanalyseerd en teruggekoppeld naar het ontwerp van de

componenten en modules. Uit deze analyses bleek ook, dat de levensduur van de rollen in de loopwagens goed is te voorspellen uit onder meer geluidsmetingen.

Met name in de 24/7 industrie zoals de auto-industrie moeten machines snel kunnen worden gerepareerd zonder dat een complete productielijn langdurig wordt stilgelegd. Alle producten zijn nu zodanig ontworpen, dat afzonderlijke componenten zoals rollen en lagers snel zijn uit te wisselen. Güdel kan op zowel nieuwe als bestaande installaties sensoren voor conditiebewaking aanbrengen op de wagenplaat. Met een meetsysteem dat losstaat van de besturing kunnen deze sensoren en daarmee de rollen op de geleidingen worden bewaakt. Een optie is dat dit systeem via een bus wordt gekoppeld aan een PLC, Scada- of onderhoudsmanagement systeem.

Güdel is begonnen met het bewaken van de rollen in de geleidingen en onderzoekt nu de mogelijkheden om ook de reductiekasten te bewaken. Bijna alles is te bewaken met sensoren, maar het moet betaalbaar en overzichtelijk blijven voor de klant. Er moet een balans zijn tussen de noodzaak van de bewaking (lees: kosten bij ongeplande stilstand) en de investering die hij moet doen. Hoe hoger de kosten van een productiestilstand, des te eerder wordt er geïnvesteerd in conditiebewaking. • gudel.com 33

AB_ART_Techniek04.indd 33

31-05-2022 09:12

INSTALL ATIETECHNIEK Bekabeling

Kabels trekken 2.0 Snel en efficiënt kabels trekken met Cable-Glide Robbert Akerboom liep als zelfstandig installateur regelmatig tegen het probleem aan dat het alleen lastig efficiënt kabels trekken is. Hij ontwikkelde een eigen hulpmiddel dat kabels probleemloos door kabelgoten leidt en vastlopen en beschadiging voorkomt. En collega-installateurs zagen dat het goed was en zie daar: Cable-Glide. Kortgeleden heeft hij een montagestuk toegevoegd waarmee ook de invoer van kabels in goten efficiënter verloopt met een (veel) kleinere kans op beschadiging.

Marjolein de Wit-Blok Elke vaste machine of installatie die gevoed wordt door elektriciteit is érgens verbonden met een stroom- en steeds vaker ook met datakabels. In bestaande situaties is er vaak weinig reden om hier nog verder aandacht aan te besteden; de kabels zijn getrokken en liggen op hun plaats. Wanneer er geen kabelgerelateerde storingen optreden ‘zal het wel goed zijn’.

Maar in voldoende situaties vraagt de bekabeling wel aandacht – bij nieuwbouw of als uitbreiding van het machinepark extra aansluitingen vraagt. Ook kan in het kader van automatisering of ‘Industrie 4.0’ extra

“ E r zijn dus minder mensen nodig en bovendien verloopt het kabels trekken sneller” databekabeling moeten worden getrokken. En als bij inspecties blijkt dat bekabeling aan vervanging toe is, zullen de goten moeten worden leeggehaald en de kabels vervangen door nieuwe exemplaren.

Kabels trekken Als zelfstandig installateur wordt Robbert Akerboom regelmatig gevraagd voor dit type klussen. “En uiteraard niet alleen het trekken van de kabels, maar ook het realiseren van nieuwe aansluitingen, aanpassingen in de meterkast en nog veel meer”, geeft hij aan. “Als ‘eenpitter’ is dit prima te doen, 34

AB_ART_Techniek03.indd 34

alleen bij het trekken van de benodigde bekabeling loop je tegen problemen aan. Zowel in lege goten, maar zéker wanneer zich al bekabeling in de goten bevindt, zul je in je eentje moeite hebben om de bekabeling zodanig om de hoeken te trekken dat hij niet vastloopt of beschadigt. Dat betekent dat je voortdurend van hoek naar hoek loopt om de bekabeling een stukje door te trekken, en dát kost tijd. Om die reden heb ik een hulpmiddel ontwikkeld waarmee dit standaard in kabelgoten van 120 tot 600 mm veel eenvoudiger wordt.”

Cable-Glide De oplossing bestaat uit een geleidebocht die even hoog is als de kabelgoot en met een bevestigingsbeugel op een willekeurige plaats is te bevestigen. Omdat de bevestigingsbeugel zich óp de geleidebocht bevindt, kan de kabel nooit uit de goot schieten.

Bovendien is de vormgeving van de beugel zodanig dat de kabel ook in de goot op de gewenste plaats blijft. Robbert Akerboom: “Het belangrijkste voordeel van dit hulpmiddel is het feit dat hiermee één of meer elektra- of datakabels gelijktijdig door één persoon door de goot zijn te trekken. Er zijn dus minder mensen nodig en bovendien verloopt het kabels trekken sneller.”

Meer kabels Akerboom: “Daarbij biedt de Cable-Glide de mogelijkheid om van buiten naar binnen in de goot te werken. Dit leidt tot een optimale verdeling van de kabels in de goot waardoor de installateur er

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N . N L | N R . 3 | 2022

31-05-2022 09:13

Met de Cable-Glide geleidegoot kan één persoon efficiënt en snel kabels trekken.

uiteindelijk meer kwijt kan. De geleidebocht is bovendien probleemloos tussen reeds aanwezige kabels te plaatsen waardoor ook het bijtrekken van extra bekabeling soepel en moeiteloos is te realiseren. Zeker in het geval van uitbreiding van een machinepark of in het kader van automatisering een prettige bijkomstigheid.”

‘Altijd in je auto’ Onder andere Sander Verdel van MSE Elektrotechniek merkte het handige hulpmiddel op: “Ik heb al 15 jaar een tweemans bedrijf waarin ik vooral grotere

installatieklussen aanneem die meestal gepaard gaan met véél bekabeling. Of het nu om verlichting, domotica of nieuwe PV-installaties gaat. Nu hebben wij – net als veel concullega’s – ook te maken met een tekort aan goed personeel, dus regelmatig kijken we om ons heen of zelfstandig installateurs wellicht interesse hebben om bij ons te komen werken.

Zo kwamen we ook Robbert tegen. Hij wilde weliswaar zijn eigen bedrijf niet opgeven en zich bij mij aansluiten, maar het was wel het moment dat we voor het eerst met de Cable-Glide in aanraking kwamen. Een héél handig ding dat je eigenlijk altijd 35

AB_ART_Techniek03.indd 35

31-05-2022 09:13

Verander uw roterende encoder in een lineaire positiesensor Lineaire trekdraadsensor Trekdraad-adapters in combinatie met encoders maken het mogelijk om de lineaire positie nauwkeurig te meten.

CRASHDEMPERS REDUCEREN DOWNTIME

Veerbelaste Meetarm

YOUR LO CA L AC T: SA LES CONT

Meetwielen gekoppeld aan roterende encoders zijn een eenvoudige manier om directe lineaire beweging te meten.

• Betrouwbare bescherming tegen onnodige schade aan machines door geringe reactiekrachten • Hoge energieopname: tot wel 98% • Eenvoudige montage en vervanging bespaart kostbare tijd

Waarom POSITAL?

• Uitstekende prijskwaliteitverhouding

• Alle encoders werken batterijloos

• Meer dan 1.000.000 variaties mogelijk • Levering binnen 24 uur

Ruim assortiment linieaire sensoren uit voorraad leverbaar! https://webshop.tsb-bescom.nl

• 36 maanden garantie

ACE Stoßdämpfer GmbH · Langenfeld · Germany · www.ace-ace.nl

AB_Advertenties.indd 36

www.tsb-bescom.nl

31-05-2022 08:49

INSTALL ATIETECHNIEK Bekabeling

Dankzij het nieuwe montagestuk is ook van buitenaf invoeren van de kabel rol in de goot vereenvoudigd.

in je auto moet hebben liggen. En een onverwachte deeloplossing voor mijn tekort aan mankracht aangezien ik hiermee wél alleen of met maximaal twee man snel en efficiënt kabels kan trekken zonder dat deze beschadigen.”

Voor bochten én invoer De belangstelling van deze – en meer collega’s – zette Robbert aan om de Cable-Glide uit te ontwikkelen en op de markt te brengen. Inmiddels is de set inderdaad beschikbaar en bovendien kortgeleden aangevuld met een apart montagestuk. Hiermee is de gebogen geleider zodanig aan de buitenkant van de kabelgoot te bevestigen dat de kabel eenvoudig in de goot is in te voeren. Akerboom: “Hiermee is eigenlijk het laatste vraagstuk opgelost dat ik nog had bij het trekken van kabels: de invoer vanaf rol in de goot. Je kunt met dit nieuwe montagestuk de geleider dus multifunctioneel inzetten: voor bochten én invoer.”

‘Geen extra handen’ Ook Ivo Klink heeft een eigen installatiebedrijf waarmee hij zich richt op beveiligingssystemen. “Ik ben van de praktische kant”, vertelt hij. “Ik heb eerder voor een baas gewerkt, maar toen het aandeel bureauwerk groter werd dan de praktijkwerkzaamheden, ben ik voor mezelf begonnen. Ik gebruik de Cable-Glide vooral voor het trekken van datakabels. Het is enorm belangrijk dat je dat voorzichtig doet want wanneer deze beschadigen kan dit de betrouwbaarheid van je toegangscontrole-, alarm- of ander beveiligingssysteem beïnvloeden. Maar natuurlijk ook van de aansturing van je machines. En ik gebruik hem graag. Voor mij is één set voldoende en het betekent dat ik geen extra handen nodig heb om dit deel van de klus te klaren.” • www.cable-glide.nl 37

AB_ART_Techniek03.indd 37

31-05-2022 09:13

REPORTAGE Agro-robotica

Selectieve oogstrobot voor asperges Het steken van asperges is een zeer bewerkelijke en arbeidsintensieve activiteit. Cerescon ontwikkelde daarom een oogstrobot die de seizoensarbeid niet alleen veel efficiënter maakt, maar ook de kwaliteit en het oogstmoment beter afstemt op de vraag.

Tekst en beeld: Liam van Koert

Asperges worden niet voor niets het witte goud genoemd. Voordat de versgestoken delicatesse op het bord ligt – liefst binnen 36 uur – is er met heel wat zaken rekening gehouden. De bodemvochtigheid, - temperatuur en structuur moet optimaal zijn.

Ook moet licht buitengehouden worden voor een geëtioleerde groei. Volgens medeoprichtster van Cerescon Thérèse van Vinken gaat de asperge violet verkleuren en openbloeien zodra hij zijn kopje boven de grond steekt, wat ten koste gaat van de smaak en de kleur. Het is de reden dat zodra barstjes in het zandbed het doorbreken van de asperge aankondigen, de asperges liefst meteen gestoken worden.

Selectief oogsten Oogsten van asperges gebeurt dan ook niet in bulk, maar selectief: Alleen de asperges die groot genoeg zijn, worden gestoken. De overige blijven staan tot de volgende oogstbeurt. En hoewel sinds de jaren negentig plastic zeil over de bedden wordt gelegd om de temperatuur te regelen (de warmte reflecterende zijde is wit, de absorberende zijde zwart) en het licht buiten te houden, blijft asperges steken zeer arbeidsintensief en duur. Geen wonder dat dit werk vroeger door scholieren werd gedaan, later door Polen en tegenwoordig vaak door Hongaren en Bulgaren. Even 38

AB_ART_Reportage03_0002.indd 38

voor de beeldvorming een gemiddelde Nederlandse teler moet al gauw een 20 tot 40 handstekers regelen. De grote Duitse bedrijven hebben zelfs meer dan 500 handstekers nodig, die wekenlang hun rug overbelasten. Dat moest toch beter kunnen?

Voorkennis als sleuteltechnologie Gelukkig blijkt dat het geval, al was de oplossing niet vanzelfsprekend. Volgens medeoprichter en systeemarchitect Ad Vermeer was de grootste uitdaging het ondergronds detecteren. Eigenlijk wil je precies zien wat er zich daar afspeelt. Maar hoe doe je dat? Vanaf 2013 volgden een periode van zandbakken in de hal en vele experimenten. De mogelijkheden van radar, elektromagnetische straling en ultrasone detectie werden allemaal onderzocht.

Maar het waren verschillen in elektrische geleidbaarheid die werd gemeten door een paar milliampère de grond in te sturen en de retourstroom met een sensor te meten die uitkomst boden. Asperges bevatten veel vocht waardoor ze zeer goed stroom geleiden en als een soort antenne kunnen fungeren. Dat injecteren van het detectiesignaal gebeurt met diepte instelbare tasters.

Over hoe dat signaal precies is opgebouwd,

is Cerescon geheimzinnig. Dat is het geheim van de smid. Begrijpelijkerwijs willen ze hun jarenlange telerservaring over meer dan 27 aspergerassen en evenvele grondsoorten en bodemcondities niet zomaar aan de grote klok hangen. Dat geldt ook voor de expertise die bij diverse hightech bedrijven is ingekocht. Maar het werkt goed.

Detectie kan tot tien centimeter diep met een nauwkeurigheid van enkele millimeters. Een andere uitdaging? Zand. Dat stuift als het droog is waar het niet gaan kan, om zich vervolgens bikkelhard vast te zetten na de eerste regenbui. Of wat te denken van het slopende effect van zand op de steekmessen. Ook om die heel en scherp te houden, had heel wat voeten in aarde.

Semi-autonome robot Hoe werkt het nu? De Sparter – zo heeft Cerescon de selectieve oogstrobot gedoopt – wordt ingesteld en voor het te steken bed geplaatst. Dit gebeurt middels een handheld waarmee de operator de robot nauwkeurig kan manoeuvreren. Vervolgens wordt het afdekplastic aan de voorzijde van de machine opgetild en naar de achterzijde geleid. Tegelijkertijd wordt aan beide zijden van het bed middels aardski’s een klein elektrisch signaal in de bodem geïnjecteerd. De asperge, die voor meer dan 95

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N . N L | N R . 3 | 2022

31-05-2022 10:30

PC-TECHNOLOGIE Beckhoff maakt machinebesturingen op basis van PC-technologie. Hierdoor zijn complexe motion- en PLC taken met een hoge performance en synchroon te combineren met taken als vision, AI (machine-learning-algoritmen) en data logging. Dit alles op één controller. Voor de aspergerobot van Cerescon is een embedded PC gebruikt (CX2040) en de servodrives uit de AX5000-serie. Tevens zijn de diverse I/O-modulen gemixed met veiligheids-I/O waarbij de communicatie gebaseerd is op EtherCAT. Door de snelle regeling van TwinCAT, was het mogelijk om de huidige steeksnelheid van de machine te behalen. Ook bleek het Beckhoff-oplossing prima bestand tegen de zware bedrijfsomstandigheden die inherent zijn aan landbouwtoepassingen.

Het ontwikkelen van een aspergeoogstrobot doe je niet alleen.

procent uit water bestaat, pakt dit signaal via het vertakte wortelstelsel op en fungeert als een soort antenne. De tasters zijn voorzien van capacitieve naderingssensoren die door de grond bewegen en het signaal oppikken als ze dicht in de buurt van een asperge komen.

Terwijl de steekposities aan de steekrobots worden doorgegeven – dit zijn er twee – trekken de tasters zich bliksemsnel terug om beschadiging aan de gedetecteerde asperge te voorkomen. De cartesiaanse robots steken daarna vlot maar zorgvuldig de vrijgegeven asperges door de lineaire assen precies synchroon met de verplaat-

sing van de machine zelf te laten lopen.

Eenmaal gestoken, worden de asperges op een transportband afgelegd en naar de achterzijde van de machine afgevoerd. Hier belanden ze in kratten ter verdere verwerking. Tot slot wordt het bed met een zandbedherstel module weer netjes dichtgemaakt en afgedekt met plastic.

TwinCAT-robotbesturing Al deze snelle regeltaken en zware omgevingscondities vragen nogal wat van de aandrijvingen en besturingen. Om hen hierbij te helpen, deed Cerescon een beroep op de expertise van het Duitse Beckhoff.

Enerzijds staan zij bekend om hun rappe regelsystemen op basis van EtherCAT. Ander belangrijk criterium voor Cerescon was het hebben van één aanspreekpunt voor alle automatisering – dus ook voor de lineaire servomotoren en versterkers, de machineveiligheid en de software.

General manager Denick Murraij geeft aan dat er bij de robotontwikkeling nog veel onontgonnen gebied te verkennen was.

Feitelijk wilden ze een hightech robotoplossing, die je normaal alleen op de fabrieksvloer tegenkomt. Maar nu wel geschikt voor vervuilend veldwerk. Met een dergelijk eisenpakket bleek de spoeling van 39

AB_ART_Reportage03_0002.indd 39

31-05-2022 10:30

REPORTAGE Agro-robotica

WIT GOUD? Cerescon, waarvan de naam een afgeleide is van Ceres – godin van de oogst, heeft met haar gepatenteerde detectiemethode veel gezaaid. Concurrenten die hun oogstmachines onder de grond kunnen laten kijken, zijn er niet.

Dat ondergronds kijken levert veel waardevolle data op. Je kunt gegevens over de geoogste kwaliteit bijvoorbeeld koppelen aan GPS. Door deze gegevens te combineren worden zaken als micro-bemesting of -bewatering mogelijk.

Een koppeling met de cloud zou bovendien de stap kunnen betekenen van machinebouwer naar oogstdienstverlener. Cerescons kennis van asperges is enorm. Natuurlijk kan je als teler een oogstrobot kopen. Hij is rendabel vanaf zo’n twaalf hectares, waarbij je hem in vier of vijf jaar hebt terugverdiend. Maar het is ook niet ondenkbaar dat Cerescon zich ontpopt als leverancier van machine-uren en teeltdata. In dat geval zou de robotbouwer uit Heeze wel eens veel meer in handen kunnen hebben dan alleen wit goud.

40

AB_ART_Reportage03_0002.indd 40

De besturingskast vol Beckhoff-intelligentie maakt niet alleen razendsnel detecteren en steken mogelijk, maar is ook bestand tegen de vervuilende veldcondities.

leveranciers die het kunnen en willen dun.

Hoewel ook voor Beckhoff asperges steken geen dagelijkse kost is, besloten zij het avontuur aan te gaan.

En met succes. Nikolas Eimer, locatiemanager van Beckhoff in Eindhoven: ”Ook voor ons was Cerescon een uitdaging. De specifieke omstandigheden en de complexheid van de motion control heeft ons de nodige hoofdbrekens gekost. Gelukkig snappen de engineers bij Cerescon de Beckhoff-techniek goed en hebben we samen een mooi resultaat neergezet. Met

onze TwinCAT-besturing met geïntegreerde TwinSAFE-systemen oogsten de twee onafhankelijk aangestuurde steekrobots tot zo’n 0,3 hectare per uur. Ook de motoren en andere hardware blijken zich prima te houden. En omdat alles PC-gebaseerd is en er ook gewoon een Windows OS draait, zijn ook in het verschiet liggende plannen om IoT-toepassingen voor Sparter te ontwikkelen volledig voorbereid.” • www.beckhoff.nl www.cerescon.nl

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N . N L | N R . 3 | 2022

31-05-2022 10:30

De tasters classificeren ondergronds de asperges in het bed en trekken zich vervolgens bliksemsnel terug.

Directeur Denick Murraij laat zien dat op de PC-gebaDe twee cartesiaanse steekrobots met lineaire assen van Beckhoff. Ook

seerde besturing

deze krijgen het nodige zand voor hun kiezen. Het steken gaat daarom snel

ook gewoon een

én met beleid.

Windows OS draait.

I INTRODUCTIE VAN DE EMOTRON COMPACTE VLOEISTOFGEKOELDE AFE 55-4000 KW

Lage harmonischen en hoge efficiëntie zorgen voor een betrouwbare werking •

Slanke modulaire voedingsmodules

•

Verhoging van de vermogensdichtheid met 100%

•

State-of-the-art vloeistofkoeling

•

Ongeëvenaarde redundantie

•

Lage harmonische vervorming naar voeding THDi <5%

•

97% volledige aandrijfefficiëntie

We put all our energy into saving yours CG Drives & Automation (Emotron) Polakkers 5, 5531 NX Bladel Phone: +31 497 38 92 22 www.emotron.nl

41

AB_ART_Reportage03_0002.indd 41

31-05-2022 10:30

TECHNIEK Lineaire aandrijvingen

Aan de ketting Nagenoeg onderhoudsvrije lineaire bewegingsoplossingen on- en offshore Vloeddeuren in een coupure openen en sluiten, een dakdeel van 36 m bij 16 m verplaatsen om stortgoed over te kunnen slaan, offshore bijdragen aan correct opspoelen van liertrommels. In geen geval gaat het om doorsnee lineaire verplaatsingen. Dat zijn ook de aandrijfoplossingen niet die RUD Ketten Rieger & Dietz GmbH & Co hiervoor in het programma heeft. Lineaire bewegingsoplossingen die niet alleen op land maar ook op zee presteren onder veeleisende omstandigheden.

Tekst & beeld: RUD C&D Benelux

Een lange levensduur van de aandrijving, een korte montagetijd en vrijwel geen uitlijning zijn voordelen die bij de keuze voor de aandrijving – aan de bovenzijde – van de vloeddeuren van belang zijn geweest.

Nu klimaatverandering en overstromingen de laatste jaren een steeds groter probleem worden, wordt het beschermen van de kust steeds belangrijker. Om het achterland te beschermen tegen hoogwater, vertrouwen we in Nederland behalve op zware sluizen en ingenieuze waterkeringen als de Maeslantkering bij Rotterdam op dammen en dijken. Om vrij verkeer tussen bijvoorbeeld havenkades en het achterliggende gebied mogelijk te maken, worden de dijken en dammen daar . wel onderbroken door wegen. Maar die coupures – in jargon – moeten bij verwachte extreme waterstanden wel weer kunnen worden afgesloten. Daarvoor zorgen zware waterkeringsdeuren, die ook wel vloeddeuren worden genoemd.

Haven van Brugge Bij een project in de haven van Brugge heeft technisch dienstverlener SPIE gebruik gemaakt van het RUD TECDOS Omega Drive-systeem voor de aandrijving van de vloeddeuren. Hiermee kunnen de zware deuren bij de dreiging van extreem hoog water, binnen enkele minuten eenvoudig en veilig worden gesloten.

Het systeem maakt gebruik van een aangedreven ketting die voor de lineaire beweging van de deuren zorgt. De aandrijving is bevestigd aan het vaste deel van de constructie. De ketting is voor en achter bevestigd aan de schuifdeur. Een motor naar keuze drijft het bovenste wiel in de Omega aan. Hierdoor komt de deur in beweging.

42

AB_ART_Techniek08.indd 42

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N . N L | N R . 3 | 2022

31-05-2022 09:17

Voor het verplaatsen van hun beweegbare daken vertrouwt het Duits RMS-Lüra al sinds jaar en dag op het TECDOS Pi-Gamma-kettingsysteem van RUD.

“ Het systeem blijft werken. Ook na vele jaren nog. Smering is niet noodzakelijk, het heeft vrijwel geen onderhoud nodig en inspecties zijn zeer eenvoudig uit te voeren.”

Jelle Wiekema van RUD Benelux: "Het RUD Tecdos Omega Drive-aandrijfsysteem is de beste oplossing omdat het een lange levensduur heeft, een korte montagetijd en vrijwel geen uitlijning vereist. De Omega vastzetten aan het vaste deel in de constructie, de ketting vastzetten aan de deur, motor erop en klaar. Daarnaast is het systeem ongevoelig voor regen, stof, zand, ijs, roest en andere invloeden van buitenaf. Het systeem blijft werken. Ook na vele jaren nog. Smering is niet noodzakelijk, het heeft vrijwel geen onderhoud nodig en inspecties zijn zeer eenvoudig uit te voeren.”

Beweegbare dakconstructies Soms is het handig een groot dak te kunnen openen of sluiten. Zoals bijvoorbeeld bij bulkopslag of evenementenhallen. RMS-Lüra uit het Duitse Wesel heeft al in de nodige projecten opgeleverd TECDOS-systemen toegepast.

“Samen met RUD hebben we al een aantal te openen hallen gebouwd. Maar de hal in de haven van Regensburg is verreweg de grootste en hoogste. Het feit dat we in dit project een met membraan bedekt dak verplaatsen, is ook een noviteit”, benadrukt Kai

Kubasch van de afdeling projectmanagement en technologie van RMS GmbH. RMS heeft de berekening en het ontwerp van het aandrijfsysteem op basis van het TECDOS-Pi-Gamma-systeem dat het al sinds 2015 toepast voor hun Lüra-schuifdakhallen.

Het dak loopt aan beide zijden over een rails. Naast de rails zijn links en rechts TECDOS Pi-Gamma-blokken geplaatst. Het ene Pi-Gamma-blok wordt aangedreven door een motor het ander Pi Gamma-blok dient als omloopwiel. Door de Pi-Gamma blokken loopt een ketting. De uiteinden van de ketting zijn bevestigd aan het dak. Wanneer het Pi-Gammablok wordt aangedreven, komt het dak in beweging.

Dat bij de montage van de systemen vrijwel geen uitlijning nodig is, werd al genoemd. Onvermeld is dat met het TECDOS- kettingsysteem door de bewegelijkheid van de schakels, windbelasting op het dak of bijvoorbeeld warmte-uitzetting veel gemakkelijker kunnen worden opgevangen.

Bewegingen tot 1000 kN Alle componenten zijn zorgvuldig doorgerekend en op elkaar afgestemd. Het kleinste TECDOS-systeem is 43

AB_ART_Techniek08.indd 43

31-05-2022 09:17

Buys Ballotstraat 31 1704 SK Heerhugowaard Tel. +31 (0)72-5717821 BESTURINGSTECHNIEK

AANDRIJVEN

LINEAIRE TECHNIEK

info@mctechnology.nl www.mctechnology.nl

COMPONENTEN

Stappenmotoren en besturingen

Voor iedere applicatie de juiste combinatie Drivers en controllers in de vermogensrange van 12 t/m 200 Vdc / max. 12 Amp. Nu ook met AC input van 18-115 VAC / 230 VAC. RS232/485, USB, CANbus, Modbus RTU/TCP-IP, EtherCat, Profinet, digitale en analoge I/O, closed loop incremental/absolute encoders.

Super- en XTreme Torque stappenmotoren Tot 35% meer uitgaand koppel i.c.m. zeer korte inbouwmaten.

Size 17, 23, 34 en 42 met houdkoppels tot wel 32 Nm. Spanning 160 Vdc / 12 Amp. Optioneel met encoder, houdrem, reducties, aangepaste as, kabelsets.

Uitvoeringen voor cleanroom- en vacuümomgeving. Ook met geïntegreerde controller.

TECHNOLOGY IN MOTION

Your Global Automation Partner

Full Range Voor PROFINET Profiteer van Turck’s uitgebreide portfolio voor PROFINET met systeem redundantie S2 en PROFIsafe PROFINET I/O-systemen, verkrijgbaar in modulair of blokformaat, in beschermingsklassen IP20 en IP67 en als hybride PROFIsafe-module in IP67 CODESYS-PROFINET besturing, beschikbaar als HMI met PROFINET-interface, als IP67 PLC met PROFINET-interface of als modulaire I/O-systemen in IP20 en IP67 met PROFINET-interface

AB_Advertenties.indd 44

www.turck.com/pn

31-05-2022 08:50

De aandrijving is goed voor 140 kN zodat ook bij een flinke windbelas-

“10STRE_Streamer 10STRE_Streamer 10STRE_Streamer”

ting het dak van de opslagloods kan worden geopend en gesloten.

belastbaar tot 6 kN (600kg). Het grootste tot 260 kN (26 ton). Door meerdere systemen te combineren zijn bewegingen tot 1000 kN mogelijk.

De Omega- en Pi-Gamma-reeks bestaan uit complete blokken, voorzien van kettingwielen, kettinggeleiding en lagers. Met de blokken uit de Pi-Gamma-reeks zijn horizontale en verticale bewegingen door de de ketting 90° van richting te veranderen en 180° is ook mogelijk. Met het Omega-systeem zijn ook roterende bewegingen mogelijk.

De blokken kunnen gewoon in de constructie worden bevestigd. De ketting met de gewenste lengte erdoor en vastmaken. De motor naar keuze er op. En klaar.

De ketting is gekalibreerd en geproduceerd binnen nauwe toleranties. Hij voldoet daarmee ruimschoots aan de normen van de lastkettingen voor elektrische kettingtakels.

Bij de speciaal gekalibreerde ketting heeft RUD perfect passende kettingwielen en andere componenten ontwikkeld. Het past zo goed op elkaar dat je het nauwelijks kan horen wanneer ze draaien. Daarom worden de systemen zelfs in de entertainmentindus-

trie toegepast. Ook omdat het systeem is gecertificeerd en daarom onder de juiste omstandigheden veilig kan worden gebruikt.

Vertrouwde eenvoud Op zich is het TECDOS-kettingsysteem supereenvoudig toe te passen. Maar achter de techniek gaat veel onderzoek en kennis schuil. De materiaalkeuze en het op elkaar afstemmen van de componenten moeten niet worden onderschat. Het belangrijkste voor de gebruiker is echter een simpel, betrouwbaar en onderhoudsvrij product. • www.rud.com

KOM IN CONTACT In Waalwijk is RUD C&D Benelux gevestigd. Kijk voor meer informatie over de ketting- en andere oplossingen van RUD op de website of neem contact op via sales@ rudbenelux.com.

De sterke, weerbestendige lineaire aandrijving.

Door de compacte bouwvorm en 3D beweeglijkheid gemakkelijk in te bouwen.

Zowel voor bewegingen binnen de entertainment-industrie als ook voor zware maritieme toepassingen en alles wat daartussen zit.

Je kunt altijd op RUD TECDOS lineaire aandrijvingen vertrouwen. +31 85 273 8019 sales@rudbenelux.com www.rud.com

45

AB_ART_Techniek08.indd 45

31-05-2022 09:18

TECHNIEK Elektrische aandrijftechniek

‘e-Kroon’ op het werk Een mechatronisch polshorloge dat je maar een keer hoeft op te winden De polshorloges van Ressence – een combinatie van ‘renaissance’ en ‘essence’ – combineren met hun innovatieve functionele principe de voordelen van de mechanische en de elektronische ‘wereld’ in een heel kleine ruimte. De toegepaste aandrijving moest niet alleen heel compact zijn, maar ook de intrinsieke wrijving overwinnen met een laag energieverbruik. En ook nog een betrouwbaar werken over een lange periode. Daar kan je best wat hulp bij gebruiken.

Andreas Seegen, Faulhaber& Nora Crocoll, Redaktionsbüro Stutensee

Hoe zou een mechanisch horloge eruit zien dat vanaf nul is bedacht en ontwikkeld? Dat was de vraag die de Belg Benoît Mintiens zich ongeveer twaalf jaar geleden stelde. In die tijd werkte de productontwerper als consultant en was hij betrokken bij de meest uiteenlopende ontwerpprocessen: "Als generalist hield ik me met veel dingen bezig. Het spectrum varieerde van jachtgeweren tot cabine-interieurs voor vliegtuigen. Maar uiteindelijk wilde ik weer iets zelf ontwikkelen en een heel product van de grond af aan ontwerpen."

Design en innovatieve technologie Het resultaat is een naar zeggen uniek apparaat in de wereld van mechanische uurwerken: het polshorloge ‘slaapt’ als je het afdoet en wordt wakker wanneer je het weer omdoet. De juiste tijd wordt automatisch ingesteld. Het zijn echter niet de wijzers die bewegen, maar de zeer ongewone wijzerplaat van de Type 2 by Ressence.

Tot deze uitvinding had Mintiens niets met horloges te maken. Hij richtte zich op deze branche om strategische redenen. Een polshorloge is – in tegenstelling tot bijvoorbeeld een auto – een te

chronometers. Het was precies die doelgroep die Mintiens wilde aanspreken met zijn nieuwe ontwikkeling.

Dan maar geen oldtimer Eigenlijk had hij gespaard voor een oldtimer. Maar in plaats van er een te kopen, investeerde de Belg 30.000 euro in het horlogeproject. Daarvan gaf hij alleen al 10.000 uit aan een mini-standje op 's werelds belangrijkste horlogebeurs in Bazel. Daar presenteerde hij in 2010 de eerste drie prototypes van zijn horloge, waarvoor hij alle onderdelen op de computer opnieuw had ontworpen. Mintiens herinnert zich: "De grootste moeilijkheid in het begin was om de onderdelen te laten produceren met de nodige precisie maar tegen een betaalbare prijs. Dat is met een minimaal aantal stuks geen eenvoudige opgave."

Daarom nam hij genoegen met ongebruikelijke alternatieve componenten: delen van naaimachine-naalden werden gebruikt voor de assen. Die

“Maar uiteindelijk wilde ik weer iets zelf ontwikkelen en een heel product van de grond af aan ontwerpen”

behappen product. Er is geen groot team nodig voor ontwerp en ontwikkeling. Tegelijkertijd spelen aspecten als design en innovatieve technologie een belangrijke rol voor de kopers van hoogwaardige 46

AB_ART_Techniek02.indd 46

Het innovatieve horloge heeft geen kroon, het kleine wieltje aan de zijkant voor het opwinden instellen van de tijd. Die functie wordt overgenomen door een uitklapbare beugel aan de onderkant. (Ressence)

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N . N L | N R . 3 | 2022

31-05-2022 09:19

Een unieke eigenschap van het door Benoît Mintiens Type 2 mechanische polshorloge: het ‘slaapt’ wanneer je het afdoet en als wordt wakker als je het weer omdoet. (Ressence)

47

AB_ART_Techniek02.indd 47

31-05-2022 09:19

TECHNIEK Elektrische aandrijftechniek

Een versnellingssensor in de Ressence Type 2 detecteren of het wordt gedragen. Is dat niet zo dan stopt het om veerenergie te sparen.

Een geïntegreerd elektronisch systeem – e-Crown –slaat de tijd op wanneer het horloge voor het eerst wordt ingesteld en blijft de tijd ook meten tijdens perioden van rust.

(Ressence)

worden met grote nauwkeurigheid gemaakt en hebben een zeer glad oppervlak; als hulzen werden canules van wegwerpspuiten gebruikt, die toevallig precies bij de naalden pasten.

Hoewel de prototypes onder dergelijke omstandigheden niet perfect waren, genoot zijn nieuwe horlogeconcept grote belangstelling in Basel. Met het kapitaal dat hij daar wist op te halen, kon hij met de

‘EENMAAL, ANDERMAAL’ Op 11 juli 2020 werd bij Sotheby's in Hongkong een Ressence Type 1 Slim afgehamerd op omgerekend meer dan 44.000 euro – meer dan tweemaal het gangbare bedrag. Maar het ging dan ook om een werkelijk uniek exemplaar. Eind april 2020 hadden Ressence en het wereldberoemde veilinghuis een voor iedereen toegankelijke ontwerpwedstrijd uitgeschreven om een geheel eigen draai aan het Type 1 Slim-model te geven. De reacties bleven niet uit.

Van het winnende ontwerp zou één exemplaar worden gemaakt en worden geveild voor het goede doel: COVID-onderzoek door de universiteit Gent en het Universitair Ziekenhuis Gent. En zo geschiedde.

In totaal dongen 466 inzendingen mee en stelde Benoît Mintiens een shortlist van vier ontwerpen samen.

Het publiek mocht via 'social media’ de uiteindelijke winnaar kiezen. En dat was het ontwerp kwam van de destijds 58-jarige Raymond Ramsden uit Yorkshire. Zijn ontwerp luistert naar de naam ‘Ayrton & Finlay’ – de namen van zijn beide De unieke Ressence Type 1 Slim ‘Ayrton zoons en die staan gegraveerd op de achterzijde. & Finlay’. (Ressence) 48

AB_ART_Techniek02.indd 48

serieproductie beginnen en nu de zeer gespecialiseerde toeleveranciers van de Zwitserse horloge-industrie betalen.

Unieke kenmerken De basis van zijn succes is een hele reeks unieke kenmerken die voorbehouden zijn aan de horloges van Ressence. Eén ervan is op direct zichtbaar: het zijn niet de wijzers die op de wijzerplaat bewegen, maar de wijzerplaat zelf. Om precies te zijn: verschillende wijzerplaten – een aparte wijzerplaat voor elke wijzer. De kleinere zijn beweeglijk in de grote geïntegreerd, draaien als een planeten om elkaar heen en zijn in steeds wisselende constellaties te zien. Ondanks de ongebruikelijke afbeelding herken je intuïtief de grote en kleine ‘wijzers’ die de minuten en uren aangeven.

In tegenstelling tot andere mechanische horloges, ontbreekt bij dit mechatronisch alternatief ook de kroon, die gewoonlijk wordt gebruikt voor het opwinden en instellen van de tijd. De functie ervan wordt overgenomen door een uitklapbare beugel aan de onderzijde van het horloge. Met de mechanische beweging om de tijd te stellen van de instelling, wordt het horloge ook voor het eerst opgewonden.

Vanaf dat moment zorgt een automatisch uurwerk voor de veerspanning en de gang. ‘e-Crown’ Nog een verschil in het horloge: de Ressence Type 2 maakt gebruik van een versnellingssensor om te detecteren of het wordt gedragen. Als het voor langere tijd wordt gedragen, wordt het uurwerk gestopt om veerenergie te sparen. Een geïntegreerd

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N . N L | N R . 3 | 2022

31-05-2022 09:19

“Met de e-Crown voegen we een nieuwe dimensie toe aan het concept van het mechanische horloge”

elektronisch systeem – ‘e-Crown’ genaamd – de tijd op wanneer het horloge voor het eerst wordt ingesteld en blijft deze tijd meten tijdens perioden van rust. Wanneer het horloge weer wordt omgedaan, detecteert de sensor dit en ontgrendelt de elektronica de veer. Een dubbel tikje op de wijzerplaat start het uurwerk en de juiste tijd wordt automatisch ingesteld – zelfs als het horloge maandenlang niet is gedragen.

"Met de e-Crown voegen we een nieuwe dimensie toe aan het concept van het mechanische horloge," vindt Mintiens. "De juiste tijd is altijd beschikbaar, en je kan een tweede tijdzone selecteren waaraan het horloge zich dan ook automatisch aanpast. Om de zone te selecteren, communiceert de elektronica via Bluetooth met een speciaal ontwikkelde app. Toch blijft het horloge een zelfstandige eenheid dankzij het automatische uurwerk; de elektronica staat de eigenlijke functie niet in de weg. Het neemt slechts de instellingsstappen over die anders met de kroon worden uitgevoerd."

87 componenten De e-Crown bestaat uit 87 componenten, de flexibele printplaat met vier lagen is slechts een kwart millimeter dik. Alle onderdelen zijn geoptimaliseerd op afmetingen en een minimaal energieverbruik, zodat ze met slechts 1,8 joule per dag toe kunnen.

Minstens eenmaal per dag controleert de elektronica de stand van de wijzerplaten en voert zo nodig een correctie uit. Wanneer het horloge weer wordt aangedaan of tussen tijdzones wordt gewisseld, wordt het automatische aanpassingsproces in werking gesteld.

Daarbij worden de grote en kleine wijzerplaten in de juiste stand gedraaid. De kracht voor het mechanische werk van de e-Crown komt van de kleinste Faulhaber-seriemotor, de borstelloze DC servomotor serie 0308...B, in combinatie met de planetaire micro-overbrenging 03A. Met een diameter van slechts 3 mm past de aandrijving in de hele beperkte inbouwruimte van het polshorloge. De hoge nauwkeurigheid van planetaire micro-overbrenging levert een belangrijke aan het tot stand komen van de benodigde hoge precisie van Type 2.

De samenwerking tussen Ressence en de experts op het gebied van borstelloze gelijkstroommotoren is tot stand gekomen door de aanbeveling van een andere leverancier, herinnert Mintiens zich. Er waren ook andere aandrijvingen beschikbaar die klein genoeg zouden zijn geweest voor het polshorloge. Maar bij

nader inzien was de keuze niet moeilijk – duidelijk: "Van een mechanisch horloge verwacht je dat het decennialang foutloos functioneert. Bij de Type 2 geldt dit natuurlijk ook voor de e-Crown. De technologie van FAULHABER garandeert de hoge kwaliteit en betrouwbaarheid van de aandrijving die ik nodig heb."

Aangepast Behalve de ruimte is het in het uurwerkje ook krap als het gaat om beschikbare elektrische stroom. Die komt van zes micro-lithium-ion batterijen, die worden opgeladen door zonnecellen die uiteraard ook niet fors van afmeting zijn. De batterijen leveren een spanning van slechts 1,2 V. "Dit is eigenlijk te weinig om de intrinsieke traagheid en wrijving van het systeem tijdens het opstarten te overwinnen", legt sales engineer Hein Vos van Faulhaber Benelux uit. "Daarom hebben we de aandrijving op meerdere punten aangepast. De as is gemodificeerd, de overbrengingsverhouding is aangepast en we passen speciale smering toe. Bij dergelijke veeleisende mechatronische projecten zoeken wij in een vroeg stadium uitwisseling met productontwikkelaars; zo komen we tot individueel aangepaste aandrijfoplossingen." Dat de experts van Faulhaber kunnen putten uit een uitgebreide productportfolio en jarenlange ervaring in productontwikkeling helpt om snel hoogwaardige, betrouwbare en duurzame oplossingen te ontwikkelen. • ressencewatches.com www.faulhaber.nl

De kracht voor het mechanische werk van de e-Crown komt van de kleinste seriemotor van Faulhaber: de borstelloze DC-servomotor serie 0308...B in combinatie met de planetaire micro-overbrenging 03A .

(Faulhaber)

49

AB_ART_Techniek02.indd 49

31-05-2022 09:19

TECHNIEK Lineaire aandrijvingen

Direct regelen op kracht Bijsturen door realtime krachtmeting nu met krachtsensor en servoregelaar De Forceteq-technologie van Jenny Science werd in 2015 geïntroduceerd en maakte het mogelijk om tíjdens productiewerkzaamheden kwaliteitsmetingen te verrichten. Door toevoeging van een krachtsensor en de Signateq-meetversterker zijn deze metingen nu nog nauwkeuriger uit te voeren wat het toepassingsbereik vergroot. Bijzonder aan de oplossing is dat de krachtsensor direct wordt aangesloten op de servocontroller en verder geen extra elektronica vraagt.

Marjolein de Wit-Blok

Het Zwitserse Jenny Science AG ontwikkelt en produceert compacte lineaire motorassen met bijbehorende servobesturing voor een breed pallet aan automatiseringstoepassingen. Zo worden ze onder meer ingezet bij hoogdynamische bewegingen in bijvoorbeeld het pick&place-bereik, handling en assemblage. Daarnaast zijn ze geschikt voor kwaliteitsbewaking of het inspecteren en controleren van producten.

Kwaliteitsbewaking Voor dit laatste doeleinde ontwikkelde het bedrijf een aantal jaren geleden de Forceteq-technologie.

Deze technologie is in de servocontroller van de motoras geïntegreerd en maakt het mogelijk tíjdens productieprocessen krachten te meten. Toepassingen zijn onder meer te vinden bij het controleren van de kwaliteit van assemblageprocessen. Wanneer krachten te hoog oplopen bij een bepaalde handeling, betekent dit dat onderdelen bijvoorbeeld scheef zijn aangevoerd, niet voldoen aan de maattoleranties

“Het grote voordeel van deze oplossing is dat er geen aparte elektronica nodig is voor een betrouwbare en nauwkeurige werking” of dat de oppervlaktekwaliteit te wensen overlaat.

Afhankelijk van de ernst van de situatie neemt de besturing specifieke maatregelen.

Andere toepassingen met betrekking tot kwaliteitscontrole liggen bijvoorbeeld in het bewaken van het polijstproces van glasvezels, het plaatsen van lenzen in behuizingen waarbij gebruik wordt gemaakt van een pull-back vergrendelingstest of het solderen met persen tijdens het smelten van het soldeer. Ook 50

AB_ART_Techniek09.indd 50

verlijming met gedefinieerde druk- en positieregeling behoort tot de mogelijkheden.

Voordelen Een van de belangrijke voordelen van deze techniek is ten eerste dat hij als oplossing ín de servoregelaar is geïntegreerd en dat er géén gebruik wordt gemaakt van een externe krachtsensor. De werking berust op het meten van de gekalibreerde motorstroom die wordt vertaald naar een kracht-wegdiagram. Dit is mogelijk bij alle soorten bewegingen, zowel lineaire als roterende.

Een tweede voordeel vloeit voort uit de reden waarom deze techniek is ontwikkeld: het geeft de mogelijkheid om diverse processen tíjdens de productie van verschillende producten de kwaliteit te controleren. Dit betekent dat validatie van deze producten achteraf niet nodig is. Geen investeringen dus in testbanken, geen extra mankracht om de testen uit te voeren en geen nieuwe mogelijkheden om fouten door onterechte afkeur of goedkeur te introduceren. Het bespaart bedrijven hiermee veel tijd en geld én maakt eenvoudig een 100-procent controle mogelijk.

Bovendien draagt deze directe en vroegtijdige controle bij aan een hogere productie en minder afkeur. Problemen in bijvoorbeeld de machine, gereedschappen, robots en dergelijke worden immers in een vroeg stadium ontdekt en niet pas nadat er al een hoeveelheid producten is geproduceerd die in batches of steekproefsgewijs worden gecontroleerd.

Dynamische bijsturen Ramon Jenny is de zoon van de oprichter en eigenaar van Jenny Science ,Alois Jenny, en werkzaam bij de afdeling Sales ‘Strategische Projecten’: “Behalve kwaliteitscontrole is de technologie ook te gebruiken om processen te regelen op basis van de gemeten

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N . N L | N R . 3 | 2022

31-05-2022 10:28

De Forceteq-technologie maakt gebruik van een gekalibreerde motorstroom voor krachtmeting van een motoras zonder externe krachtsensor.

Nu met krachtsensor voor een nog hogere nauwkeurigheid.

Dankzij de nieuwe Signateq-meetversterker – geïntegreerd in de ForceTex Pro – heb je geen additionele elektronica nodig.

krachten. Realtime data, dus direct en dynamisch bijsturen wanneer dit nodig is. Daarbij is de Forceteq-technologie geschikt voor standalone werking maar ook voor meerdere meetpunten. Zo zijn er tot maximaal tien kracht-beweging sectoren te programmeren met behulp van de flexibele servocontroller software WebMotion.”

waarin de gevoeligheid van de sensor in µV/V is beschreven. De sensoren worden via de Signateq-meetversterker direct op de XENAX-servocontroller aangesloten waarna alleen nog de gevoeligheid van de sensor moet worden ingevoerd. Hiermee wordt typisch een nauwkeurigheid van <= 0,5% bereikt.

Signateq-meetversterker Met de succesvolle introductie van de Forceteq-technologie ontstond op een gegeven moment de behoefte om de krachtmetingen nog nauwkeuriger uit te voeren dan met de basistechnologie mogelijk was. Om die reden heeft Jenny Science de Signateq-meetversterker ontwikkeld en geïntegreerd in de Forceteq Pro-versie. Bij deze oplossing wordt de kracht wél direct gemeten – dus niet via de motorstroom – waarvoor dan ook gebruik wordt gemaakt van een additionele DMS-sensor. DMS is de Duitse afkorting voor Dehnungsmessstreifen hetgeen wij kennen als rekstrookje.

Geen aparte elektronica Alois Jenny: “Het grote voordeel van deze oplossing is dat er geen aparte elektronica nodig is voor een betrouwbare en nauwkeurige werking. Alle functionaliteit van deze elektronica is al ondergebracht in de servocontroller waardoor er geen extra bekabeling nodig is en de machinebouwer ruimte bespaart in zijn besturingskast. Het betekent tevens dat de krachtsensor met meetversterker ook te gebruiken is voor het upgraden van bestaande machines en niet uitsluitend voor nieuwe machines.”

Direct aansluiten De rekstrookjes worden door Jenny Science ingekocht bij bedrijven als Burster, Kistler of Futek.

Iedere sensor beschikt over een eigen testrapport

Complexe processen sturen Ramon Jenny vult aan: ‘Omdat je met deze extra versterker en bijbehorende krachtsensor nauwkeuriger kunt meten, biedt deze oplossing mogelijkheden voor veel complexere processen omdat je ook nauwkeuriger kunt regelen op beweging, positie en 51

AB_ART_Techniek09.indd 51

31-05-2022 10:28

TECHNIEK Lineaire aandrijvingen

Kwaliteitscontrole bij een soldeerproces. Op de X-as de tijd en op de Y-as in blauw de verplaatsing en in rood de kracht.

kracht. In combinatie met de lineaire motorassen van Jenny Science zijn door voorpositionering en snelle terugloop dan ook zeer korte cyclustijden mogelijk.

Door toepassing van een tweetraps meetversterker zijn bovendien ook sensoren met een lagere gevoeligheid in te zetten.” Bovendien is de ontwikkeling van de besturingssoftware met de Forceteq Pro te vereenvoudigen en dus ook te versnellen.

Breed toepassingsbereik Met de nieuwe Forceteq Pro opent zich een nieuwe markt voor de Forceteq-technologie, een waar vooral de hoge nauwkeurigheid een onderscheidende rol speelt. Jenny Science ziet onder meer mogelijkheden in de kwaliteitscontrole van elektrische stekers, het handhaven van een constante spanning op de aansturing van chirurgische apparatuur – bijvoorbeeld bij de afgifte van vloeistoffen – en het controleren van de knoppen op een bedieningspaneel met betrekking tot kracht- en schakelgedrag.

In combinatie met de lineaire en roterende assen zelf, zijn de diverse voordelen van de Forceteq-technologie te gebruiken voor nog snellere en dynamische processen, ook wanneer die zich afspelen in een beperkte ruimte. Denk bijvoorbeeld aan het controleren van smartphones, aan handlingtaken in cleanrooms en algemene nauwkeurige pick&place-opgaven. De voordelen gelden ook bij de handling van zeer kwetsbare producten zoals lenzen, voedingsmiddelen en dergelijke. •

KOM IN CONTACT De Forceteq-producten zijn via Conway Nederland B.V in Nederland en België beschikbaar. Ga voor meer (contact)informatie naar www.conwaynederland.nl. Op www.jennyscience.ch is meer te vinden over bijvoorbeeld de lineaire motorassen van Jenny Science.

15 miljoen cycli getest

igus.nl/test4888

Ethernet Kabel Torsierecord voor kabels: ± 360 °/m ● Robotkabels direct uit voorraad leverbaar ● Al vanaf 1 meter zonder snijkosten ● Met 3.800 m het grootste testlab in de industrie 2

52

NL-1245N-CFROBOT8+ 185x60M.indd 1

AB_ART_Techniek09.indd 52

● Ook aansluitklaar leverbaar ● Levensduur online berekenbaar ● Met 36 maanden garantie

.nl/chainflex

motion plastics ... for longer life Tel. 0346 353 932 info@igus.nl ®

11.09.19 11:31 WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N . N L | N R . 3 | 2022

31-05-2022 10:28

TECHNIEK Rechtgeleidingen

Loopwielgeleidingen met speciale slede Een lineaire loopwielgeleiding is een type lineaire geleiding waarvan de slede heen en weer beweegt door middel van loopwielen. Almotion kreeg recentelijk een aanvraag voor een loopwielgeleiding met een zeer speciale slede. Op de standaard D10-geleiderail maakte het bedrijf een slede met extra bewerkingen naar wens van de klant. Hierdoor past het product van de klant er direct op.

Tekst & beeld: Almotion

De twee verstelbare wielen van deze lineaire loopwielgeleiding zijn nauwkeurig afgesteld, zodat de loopwielen soepel en spelingsvrij over de rail lopen. Dit is gewenst omdat de lineaire geleiding in dit geval met de hand bewogen gaat worden.

Almotion leverde 20 stuks van deze op maat gemaakte lineaire loopwielgeleidingen.

Lineaire loopwielgeleidingen Een loopwielgeleiding is een lineaire geleiding met behulp van loopwielen. De loopwielen rijden over een basisprofiel met geharde assen. Dit maakt dat de loopwielgeleiding hoge snelheden en snelle acceleraties kan realiseren. Loopwielgeleidingen kunnen goed tegen vuil en zijn goed te gebruiken bij zeer hoge snelheden. Dit type lineaire geleiding kan zowel horizontaal als verticaal belast worden. Ze zijn dus zeer geschikt voor bijvoorbeeld pick&place-applicaties in ‘vuile’ omgevingen.

Lineaire eenheden Almotion produceert lineaire eenheden onder de merknaam Lineairtechniek. Bij de meeste lineaire eenheden kan de klant zelf kiezen welk merk lineaire geleiding de voorkeur heeft. Hierdoor zijn er

De volledig in rvs uitgevoerde tandrie-

De loopwielgeleiding met speciale slede

altijd een aantal lineaire geleidingen op voorraad en is er een ruime hoeveelheid kennis aanwezig over lineaire geleidingen. Ook lineaire geleidingen op maat zijn geen probleem.

In het programma zit ook de tandriemaangedreven lineaire eenheid LTi60, die bijvoorbeeld zeer geschikt is voor de voedingsmiddelenindustrie. De LTi60, volledig uitgevoerd in roestvast staal, voldoet aan de norm EN 1672-2. De norm zegt eigenlijk dat de machineonderdelen goed moeten kunnen worden gereinigd. Vandaar ook het open ontwerp van de lineaire aandrijving, dat er bovendien voor zorgt dat het product goed visueel te controleren is.

Om mogelijke ophoping van vuil te voorkomen maakt Almotion ook geen standaard bevestigingsgaten in de slede van het basisprofiel. Is de plaats van de bevestigingsgaten bekend, dan worden ze op klantwens in het profiel gemaakt. De LTi60 heeft een profielbreedte van 5 mm en een C45 rvs loopwielgeleiding. De tandriem is een Breco Food type AT10 van 16 mm breed en gemaakt van FDA-goedgekeurd AU1 blauw polyurethaan. •

maangedreven lineaire eenheid LTi60

www.almotion.nl 53

AB_ART_1p.indd 53

31-05-2022 09:21

PRODUCTNIEU WS Bekijk meer op www.aandrijvenenbesturen.nl

MODULAIRE CONNECTOREN De Han-Modular Domino-modules voldoen in de eerste plaats aan de eisen van de industrie om installatieruimte en gewicht te besparen. De modules zouden tot de helft aan installatieruimte besparen door bijvoorbeeld verschillende transmissietypes in één module te integreren. Net zoals dominostenen twee afzonderlijke ‘vierkanten’ hebben, bestaat een Domino-module uit twee bouwstenen of ‘kubussen’. Het pasvlak is in tweeën gedeeld. Het resultaat is een bijna vierkant oppervlak waarin nog grotere contacten kunnen worden ondergebracht. De Cubes ondersteunen de configuratie van op maat gemaakte connectoren die precies zijn afgestemd op de vereisten van een ontwerp. Stroom, signaal, data of perslucht evenals mannelijke en vrouwelijke contacten kunnen in één module worden gecombineerd. Dit vermindert het aantal vereiste interfaces per eenheid verminderd. De aansluittechniek wordt kleiner en lichter, er passen meer modules en moduletypes dan voorheen in één connector. Afgebeeld is een Han-Modular-connector, uitgerust met meerdere Domino-modules. www.hartingbv.nl

Elektro-hydraulische actuator De CytroMotion is een compacte elektro-hydraulische actuator in de vermogensklasse tot 6,2 kW voor lineaire bewegingen met krachten tot 110 kN. De actuator verenigt de standaardcomponenten elektromotor, hydraulische pomp en cilinder met belangrijke besturingsfuncties en blokkeerfuncties tot een compacte, geïntegreerde oplossing met een hermetisch gesloten hydraulisch gedeelte en een zuiver elektrische besturing. Optionele onderdelen zijn een digitaal wegmeetsysteem met SSI-interface, een circuitvariant met schakelbare, krachtreducerende ijlgang en een drukbeveiliging voor instelbare begrenzing van de maximumkrachten. Engineering en inbedrijfstelling vereisen geen kennis van hydraulica en vinden plaats binnen de vertrouwde besturingsarchitectuur van de klant. Een online configurator helpt om in slechts enkele minuten de optimale aandrijfoplossing voor de betreffende toepassing te vinden.

De installatie vindt ook plaats zonder leidingen, slangen of filters.

De lineaire bewegingen en krachten zijn nauwkeurig en gemakkelijk elektronisch te regelen. De zelfvoorzienende as vermindert het stroomverbruik en de proportionele CO2-uitstoot tot 80 procent in vergelijking met conventionele hydrauliek. De frequentieregelaar verbruikt alleen elektriciteit wanneer er daadwerkelijk vermogen nodig is. Bij een lasthoudfunctie ondersteunen geïntegreerde blokkeerkleppen de uitgeoefende belastingen. www.boschrexroth.com 54

AB_Productnieuws.indd 54

PANEELBOUW De nieuwe TwinLine-X kastenserie kan dankzij de open zijwanden eenvoudiger zijdelings worden gekoppeld voor de doorvoer van stroomrails. Met zijwanden is de verdeler stof- en waterdicht, overeenkomstig IP55. De wanden zijn verkrijgbaar als toebehoren voor de geaarde en dubbelgeisoleerde opties. De deur van de nieuwe kasten heeft een openingshoek van 180 graden. De staande kasten zijn voorbereid op uitbreiding met CombiLine-N modules op WR-montageframes. De diepte-instelling kan worden afgelezen of ingesteld op de montagestrip in een raster van 12,5mm.

De nieuwe CombiLine-X montagevelden zijn onder andere bedoeld voor schakelapparatuur met een nominale stroom (In) tot 1.000 A. Het systeem is gebaseerd op een dubbel WR-montageframe, met het achterste frame voor de installatie van het hoofdrailsysteem. Een combinatie met CombiLine-N modules zonder het achterste montageframe is ook mogelijk. Het systeem is getest volgens DIN EN 61439-1/-2/-3 en voldoet daarmee aan hoge veiligheidsstandaarden. Het CombiLine-X montagesysteem tot 1.000 A wordt geleverd als bouwpakket, of compleet afgemonteerd in de kast. www.abb.com

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N . N L | N R . 3 | 2022

31-05-2022 09:22

Nieuwe serie lineaire Compacte vergrendelmagneten aandrijvingen van bestand tegen hoge Oriental Motor dwarskrachten

Uitge li novem cht be 2019 r

‘FOOD’ VENTIELEILAND Het nieuwe JSY5000-H ventieleiland van SMC is speciaal ontworpen voor toepassing in de voedingsmiddelen- en drankenindustrie. Het IP69K-ventiel heeft een clean design, bestand tegen regelmatig reinigen. Het ventiel heeft een stroomverbruik van 0,1 W dankzij een energiebesparingscircuit), maar ook een hoog debiet van 1.600 Nl/min. Tegelijkertijd is het licht en compact. Dit is volgens de fabrikant bijzonder, omdat veel ventielen met een hoog debiet ook veel energie en ruimte vergen – beide pijnpunten voor voedings- en drankenproducenten.

De JSY5000-H vraagt minder bedrading, connectoren en randapparatuur en een kortere installatie- en insteltijd dankzij IO-Link point-to-point communicatie. De serie is ook verkrijgbaar als enkel ventiel. De metalen onderdelen zijn van rvs 316. www.smc.eu/nl-nl/

Hydraulische slangen Gates breidt de ProV-serie hydraulische slangen voor hydraulische toepassingen in eindmarkten, zoals landbouw, bouw, mijnbouw, spuitgieten en algemene industriële productieapparatuur verder uit. Op basis van toepassingskennis, expertise op het gebied van materiaalwetenschappen en procestechniek kunnen ingenieurs met de ProV-slangen hun systeemontwerpen nog beter evalueren en optimaliseren om voor elke toepassing de juiste oplossing te vinden. ProV voldoet volledig aan alle eisen van de algemeen erkende normen EN 857 2SC en SAE 100 R16 EN is verkrijgbaar in zeven maten, gaande van -4 tot -16. www.gates.com/prov

De nieuwe DR-serie combineert een stappenmotor met een kogelomloopspindel waarmee de actuatoren geschikt zijn voor het verplaatsen van kleinere producten of het nauwkeurig verstellen van X-Y tafels, camera’s, Onlangs enz. heeft Magnet Schultz een doorontwikkeling spiegels van de serie G SC X geïntroduceerd onder de naam G SCpraktisch X … B01.ieder Deze nieuwe generatie onderscheidt Voor bijbehorend vraagstuk biedt zicheen onder andere door het dat heteens een OM flexibele oplossing diefeit ook nog magneetlichaam vast is verbonden met de minimum aan installatieruimte vraagt. Door hetaandrijving waardoor de spoel niet kan worden gedraaid geoptimaliseerde ontwerp is namelijk de lengte of uitgewisseld.

Door de compacte bouw zijn de van de actuatoren sterk gereduceerd.

Dit is onder elektromagnetisch bekrachtigde vergrendelingen, meer bereikt door toepassing van kogellagers met metforse beschermingsklasse IP40, bestandvan tegen een diameter die aan de buitenkant de hoge dwarskrachten.

Dit levert een kostenvoordeel op kogelschroefmoer zijn aangebracht. terwijl nog altijd de mogelijkheid bestaat om te kiezen voor een stangafdichting met een hogere Eigenschappen: beschermingsgraad.

Standaard of met lineaire tafel of zij-geleiding Kenmerkend is tevens de beschikbare aansluiting voor Lengte: 28 mm beschermingsleiders waarmee ook nominale spanningen Slaglengte: max. 30 mm tot 250 VAC tot de mogelijkheden behoren. Op basis Voeding: 24/48 V DC van de compacte en robuuste bouw zijn tot slot hogere Kracht: max. 20 N dwarskrachten 2,5 mogelijk die (in stilstand) kunnen oplopen Spindelspoed: of 1 mm van 750 tot wel 3.000 N. Toepassingen zijnkogelomloopspindel te vinden in het vergrendelen van Doordat de rotor, en uiteenlopende mechanische onderdelen zoals deuren en kogelomloopmoer direct geïntegreerd zijn kan een luiken. koppeling achterwege blijven. Een compleet product dat direct gemonteerd en aangesloten kan worden!

Nu verkrijgbaar bij Rotero!

ROTERO HOLLAND Pompmolenlaan 21 3447 GK Woerden 0348-495150 info@rotero.com www.rotero.com

55 Rotero-PvdM.indd 1

AB_Productnieuws.indd 55

19-05-2022 12:28

31-05-2022 09:22

PRODUCTNIEU WS Bekijk meer op www.aandrijvenenbesturen.nl

ROLLENGELEIDING HIWIN heeft nu ook in de CRG-serie rollengeleidingen met afdekband voor toepassing bij precisie- en zwarelast-toepassingen. De afdekband heeft vele voordelen. Dankzij de eenvoudige bevestiging met slechts enkele handgrepen, wordt de inspanning die nodig is om de montageboringen te sluiten tot 90 procent verminderd. Bovendien biedt de afdekband extra bescherming voor de lineaire geleiding onder zware omgevingsomstandigheden. In de profielgeleidingen uit de CRG-serie worden rollen in plaats van kogels als wentellichamen toegepast. In vergelijking met kogels hebben rollen een groter contactoppervlak en kunnen zij dus grotere belastingen absorberen. Het lineaire contactoppervlak reduceert de vervorming door de optredende belasting aanzienlijk. Het resultaat: een hoge stijfheid en een hoog draagvermogen in de vier belastingrichtingen. www.hiwin.de/nl

Insteekhijsoog De roteerbare, zelfborgende insteekhijsogen van Mparts hebben een draaibare beugel, die altijd uitlijnt in de trekrichting zonder dat de stift draait. Dankzij dit nieuwe ontwerp kan de constructie aanmerkelijk veiliger worden opgetild en getransporteerd en kan uitermate efficiënt gewerkt worden. Zo kan de stift met schroefdraad eenvoudig in een draadgat worden gestoken en met één druk op de knop ook weer worden ontgrendeld. Naast de standaard metrische maten zijn deze nieuwe modellen binnenkort ook leverbaar in inch-uitvoering (lees: AP32), zowel in gefosforteerd staal als in rvs 360 (1.4542). Afhankelijk van de gekozen uitvoering kan de maximale hijskracht variëren van 3,9 tot 18,0 kN bij in-lijn heffen en 1,5 tot 11,1 kN bij heffen onder een hoek van 45°. Elk model uit dit programma voldoet aan veiligheidsfactor 5, is corrosiebestendig en heeft een maximaal temperatuurbereik van 250 °C. De zelfborgende, roteerbare insteekhijsogen zijn leverbaar met een diameter van M10, M12, M16 of M24. Speciale opnamebussen of H11-boringen zijn niet meer nodig. Op aanvraag kan een speciale koffer worden samengesteld met alle maten insteekhijsogen. www.mparts.com

NIEUW!

ONZE NIEUWE, VEILIGE HANDZENDER MET UITGEBREIDE FUNCTIONALITEIT

PANTHER T29-12

Twaalf drukknoppen en scherp geprijsd. Gratis testen? Info@teleradio.nl

PLd, Cat.3 gecertificeerd

TELERADIO.NL 56

AB_Productnieuws.indd 56

Tel. +31 (0) 70 - 419 41 20

SAFE  SMART  STRONG

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N . N L | N R . 3 | 2022

31-05-2022 09:22

MULTI-TOUCH PANELS De ETT 1064 (1240 g) en 1264 (1800 9) multi-touch panels beschikken over een EDGE3-technologieprocessor met vier nauwkeurig gesynchroniseerde processor-cores (4x 1,6 GHz) voor vloeiende (web) visualisatie. De panelen met een 10,1- of 12,1-inch TFT-kleurendisplay in hoge resolutie (1280 x 800 pixels) beschikken over 2 GB DDR4 RAM en 8 GB eMMC De ETT widescreen panelen hebben een zwart geanodiseerd aluminium frame om de IP65-beschermde glazen voorkant. Met 2x Gigabit-Ethernet (10/100/1000), 2x USB 2.0 Type A, 1x USB 2.0 Type Mini-B OTG, 1x microSD kaarthouder (SD 3.0) hebben de ETT 1064 en ETT 1264 de juiste interfaces, net als alle Sigmatek panelen met processoren en OPC UA-communicatie. Bovendien zijn de fanless HMI's uitgerust met twee vrij programmeerbare status-LED's aan de voorkant. Met de huidige webstandaarden zoals HTML5, CSS3 en JavaScript heeft de gebruiker een hoge mate van vrijheid voor (web)visualisatieontwerp. In de webgebaseerde HMI-tool LASAL VISUDesigner bieden vooraf geïnstalleerde softwarepakketten (HTML5) comfort en verkorten ze de engineeringtijd.

Uiteraard kunnen klassieke applicaties eenvoudig en flexibel worden gemaakt met behulp van de objectgeoriënteerde toolset met zijn uitgebreide bibliotheek. www.sigmacontrol.eu

BLDC-servosystemen De iSV2-serie borstelloze DC-servosystemen van Leadshine is leverbaar in een 200 W- en 400 W-uitvoering met een voorflens van 60 mm en in een 750 W-uitvoering met een 80 mm voorflens. De motoren zijn voorzien van geïntegreerde servoregelaar (24 VDC of 48 VDC). Hierdoor zijn ze volgens de leverancier uitermate geschikt voor mobiele applicaties met batterijvoedingen zoals AGV systemen, shuttles en machines in de land- en tuinbouw. Omdat er geen separate drive nodig is worden de servo-aandrijvingen ook toegepast in modulair opgebouwde apparaten en machines waarbij systemen eenvoudig uitgebreid kunnen worden zonder gebruik of aanpassing van een schakelkast. De servomotor is uitgevoerd met een 17-bits encoder en optioneel met een houdrem. De motor kan twee- tot driemaal worden overbelast voor versnellingen. De drive is voorzien van vier programmeerbare ingangen, twee programmeerbare uitgangen en een aansluiting voor een remweerstand. De serie is leverbaar met een CANopen- of Modbus (RS485)-aansluiting voor communicatie met bovenliggende besturingen, zowel snelheid- als positieregeling. De Modbus-uitvoering is ook geschikt voor puls-richting aansturing. atbautomation.eu

BESPAAR OP UW ENERGIEKOSTEN MET EXTREEM ZUINIGE IE5+ MOTOREN VAN NORD De extreem zuinige IE5+ motoren van NORD bereiken een energie-efficiëntie tot maar liefst 95%! Ze zijn hiermee een optimale besparingsoplossing voor energie-intensieve sectoren als intralogistiek, voedselverwerkende industrie en farmacie.

Efficiënt Compact Hoog rendement over breed koppelbereik Variantenreductie Verkrijgbaar met IP69K en corrosiebescherming nsd tupH Wereldwijd inzetbaar Nord Aandrijvingen Nederland | T 0252 529 544 | www.nord.com | netherlands@nord.com 57

AB_Productnieuws.indd 57

31-05-2022 09:22

VACUÜMGRIJPERS Coval biedt een compleet assortiment vacuümgrijpers voor cobots en robots. De CVGC is een koolstofvezelversterkte vacuümgrijper. De plug&play-grijper is ontworpen voor verschillende modellen cobots. Het kleinste model weegt minder dan 1 kg. De vacuümgenerator, het regelpatroon, de vacuümschakelaar en de geluiddemper zijn gemonteerd in een compact functieblok. De CVGC's beschikken over een schuimrubber grip-interface die geschikt is voor gebruik bij veel verschillende materialen.

De CVGC is verkrijgbaar in drie maten: 150 x 150 mm, 240 x 120 mm en 320 x 160 mm. De CVGL lichtgewicht vacuümgrijper voor robots is verkrijgbaar in drie standaardlengtes: 424, 624 en 824 mm. Ook kan gekozen worden voor een aangepaste lengte en een vaste breedte van 120 mm.

Er zijn drie grijpinterfaces beschikbaar: schuim, zuignappen of de gelachtige COVALflex. De CVGL (afgebeeld) kent drie zuigkrachten en werkt met naar keuze een geïntegreerde of een externe generator.

De MVG - modulaire vacuümgrijpers worden voornamelijk gebruikt voor robots met zwaar laadvermogen en voor palletiseermachines. De serie biedt de mogelijkheid om een grijper te configureren en aan te passen aan elke toepassing, voor ladingen tot enkele honderden kilo's. De MVG's worden op maat gemaakt in afmetingen die kunnen variëren van 150 x 150 tot 1200 x 1000 mm. De gebruiker kan ook de vacuümgenerator configureren en de grijpinterfaces kiezen met foampad , zuignappen of COVAL-flex.

SMEERMIDDELVRIJE STANGKOPPEN Voortdurend nasmeren van metalen lagerpunten in de voedingsmiddelen industrie kost tijd, geld en verhoogt het risico op besmetting. Onderhoudsvrije igubal sferische lagers van igus zijn een economisch en veilig alternatief.

Een nieuw model voor hogere belastingen is uitgerust met een roestvaststalen behuizing, een zelfsmerende binnenring van polymeer – iglidur A160 dat voldoet aan de eisen van zowel de FDA als EU 10/2011 – en een roestvaststalen sferische kogel. Hierdoor kunnen zwaardere toepassingen worden omgezet naar toekomstbestendige tribo-technologie. Zoals bij alle iglidur-kunststoffen, zit er een vast smeermiddel in iglidur A160, dat in de loop van de tijd in microscopisch kleine hoeveelheden vrijkomt. Het zorgt voor een wrijvingsarme droge werking tussen de binnenring en de roestvaststalen sferische kogel. Om de voedselveiligheid verder te verhogen, is de hoogwaardige kunststof iglidur A160 ontworpen in blauw. Dit is een kleur waarop voedselresten en schimmelsporen snel kunnen worden opgespoord tijdens reinigingsinspecties. Bovendien is de kleur optisch detecteerbaar. De nieuwe stangkoppen zijn verkrijgbaar in de maten M6, M8, M10, M12, M16 en M20. www.igus.nl

www.coval-international.com

MOTORBEV MOTORB MOTO R E BV IELV EI IG ELIIILN GIG G I NS IN G SG S CS HC S AK C HH AK EAK L AAR E LEAAR L AAR S SS M OTO MOTO M OTO R SR TAR S R TAR S TAR TER TE TCR EORCMC OBO M I NAT M B IBNAT I NAT I E SI EIS ES SERIE SERIE SM SERIE SMSM • beschikbaar • beschikbaar • beschikbaar van 0,1van totvan 0,1 100A 0,1 tot tot 100A 100A • hoog• kortsluitvermogen hoog • hoog kortsluitvermogen kortsluitvermogen • bediening • bediening • bediening met drukknop metmet drukknop drukknop of draaiknop of draaiknop of draaiknop

58 Calpe.indd 1

AB_Productnieuws.indd 58

• • • •

modulaire • modulaire • modulaire afmetingen afmetingen afmetingen uitvoering • uitvoering • uitvoering tot 40Atotbreedte tot 40A40A breedte 45mm breedte 45mm 45mm ruim•assortiment ruim • ruim assortiment assortiment accessoires accessoires accessoires behuizing • behuizing • behuizing zowel zowel inbouw zowel inbouw als inbouw opbouw als opbouw als IP65 opbouw IP65IP65

officieel offidistributeur cieel officieel distributeur distributeur

CALPE.NL CALPE.NL CALPE.NL

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N . N L 16-05-2022 | N R . 3 | 13:10 2022

31-05-2022 09:22

Progress in emotion

Bezoek ons in Utrecht

27-30 SEPTEMBER

4845290_Q-FESTO_Adv210x297_WOTS-2022.indd 1 AB_Advertenties.indd 59

12-05-2022 08:50 11:49 31-05-2022

Klaar voor de toekomst met Lineair Techniek van Bosch Rexroth

Met een compleet assortiment oplossingen voor

mechatronische oplossingen zoals sensoren, elek-

lineaire bewegingstechnologie gaat Bosch Rexroth

tronica en software. Met de IoT-ready, plug-and-

vanaf pole position de toekomst tegemoet. Van

produce oplossingen van Bosch Rexroth ben je

eenvoudige componenten tot nieuwe, slimme

klaar voor de Fabriek van de Toekomst.

Let’s talk linear technology

Bosch.indd 1 AB_Advertenties.indd 60

30-05-2022 08:51 13:34 31-05-2022