Vraag&Aanbod 16 - 2023 by online-mbm

One stop shopvoor

GASLOOS UW BEDRIJFSHAL VERWARMEN

De Mark MISTRAL MDX is een VRF-systeem speciaal ontwikkeld voor het energiezuinig verwarmen en koelen van grote ruimtes. De combinatie van een lucht-lucht warmtepomp (buiten-unit) met een compacte luchtverwarmer/-koeler (binnen-unit) zorgt voor uitstekende prestaties.

De MISTRAL MDX is breed inzetbaar door het grote temperatuurbereik en een maximale leidinglengte van 50 meter.

Geschikt voor het verwarmen en koelen van garages, magazijnen, werkplaatsen, distributiecentra en showrooms.

De Mark MISTRAL MDX 33 komt tevens in aanmerking voor de EIA-regeling conform de EIA lijst nummer 211104, categorie d. Het netto EIA voordeel kan oplopen tot 11,7% van de investeringskosten.

MWASTEEL.NL expertise in techniek / uitvoering / service Plaatsnijwerk van 0,5mm tot 320mm dik

snijden /

zetten

/ boren tappen / bevels / frezen

MARKCLIMATE.COM T: +31(0)598 656 600 | E: info@mark.nl | I: www.mark.nl

Specialist in klimaatbeheersing sinds 1945

11 augustus 2023 • #16 • www.vraagenaanbod.nl

ECONOMIE Aanzienlijke verslechtering bedrijfsomstandigheden in juli - Nevi PMI 45.3

Forse afname aantal nieuwe orders

ZEIST • Het laatste Nevi PMI-cijfer steeg van 43.8 in juni naar 45.3 in juli, wat nog steeds wijst op een ﬂ inke verslechtering (de elfde op rij) van de bedrijfsomstandigheden in de Nederlandse industrie.

De gegevens voor juli gaven een aanzienlijke verslechtering aan van de bedrijfsomstandigheden in de Nederlandse industrie, al was deze minder groot dan vorige maand.

De zwakke vraag was een belangrijke reden voor de teruggang in de sector en leidde tot verdere forse dalingen van het aantal ontvangen nieuwe orders en de inkoopactiviteiten.

De bedrijven verkleinden hierdoor hun productieomvang en hetzelfde geldt voor de personeelsbestanden.

De afnames van de productieomvang en de werkgelegenheid waren aanzienlijk kleiner dan die van het aantal nieuwe orders en in alle drie de gevallen waren deze dalingen kleiner dan in juni. Er waren ook positieve gevolgen van de huidige zwakke vraag. De prestatie van leveranciers was voor de zevende maand op rij beter en er was sprake van een van de grootste dalingen van de inkoopprijzen sinds het begin van dit onderzoek. De verkoopprijzen daalden in de grootste mate in ruim drie jaar.

De verslechtering was echter wel de kleinste sinds maart en dus ook kleiner dan in juni, toen deze het grootst was in zevenendertig maanden. De zwakke vraag had wederom een negatieve impact op het hoofdcijfer van de Nevi PMI. De gegevens voor juli betekenden bovendien dat er nu al een jaar lang sprake is van een daling van het aantal nieuwe orders.

Hoewel aanzienlijk, was deze laatste afname van nieuwe orders de kleinste sinds april en dus ook kleiner dan het bijna recordniveau dat in juni werd bereikt. Het aantal nieuwe orders uit het buitenland daalde in juli eveneens fors, een daling die het grootst was tot nu toe dit jaar en een van de grootste ooit. De Nederlandse producenten reageerden op de lagere orderaantallen door voor de vijfde achtereenvolgende maand hun productieniveau te verlagen. Deze verlaging was wel de kleinste in deze periode van krimp.

De grotere afname van het aantal orders leidde ertoe dat de bedrijven

advertentie

Oppakken van de werkdraad

De zomerperiode loopt alweer zo’n beetje op zijn einde. Met zijn allen zijn we weer helemaal opgeladen om de 'werkdraad' weer op te pakken. Het betekent automatisch ook dat het najaar voor de deur staat. En dit betekent dat we met zijn allen ons weer kunnen opmaken voor een aantal fraaie beurzen die op het programma staan.

in juli hun inkoopactiviteiten terugschroefden. De mindering van de hoeveelheid ingekocht materiaal was fors en iets groter dan vorige maand. Als gevolg hiervan daalde de materiaalvoorraad voor de zesde achtereenvolgende maand en deze daling was de grootste sinds november 2011. De voorraad eindproducten was eveneens fors kleiner. Sommige bedrijven gaven aan dat zij vanwege de zwakke vraag terughoudend waren met betrekking tot voorraadopbouw.

Ietwat beter

'Sommige inkoopmanagers geven aan dat de marktomstandigheden wat verbeteren’, schrijft Albert Jan Swart, sectoreconoom industrie bij ABN AMRO, in zijn redactioneel commentaar op de Nevi PMI deze maand. ‘Dit indiceert dat de a ouw van overtollige voorraden mogelijk binnenkort voltooid is. In Duitsland, de belangrijkste exportmarkt voor de Nederlandse industrie, neemt de bedrijvigheid echter snel af. Dat belooft weinig goeds voor de Nederlandse exportorders in de komende maanden.

Daarnaast wordt Nederland zwaar getroﬀen door de malaise in de chemie-

sinds november 2011.

sector, waarin Nederland een grote speler is. De hoge gasprijs maakt het moeilijk voor Europese energie-intensieve ondernemingen om op de wereldmarkt te concurreren. Er zijn twee lichtpuntjes. Ten eerste hebben veel ondernemingen, bijvoorbeeld in de machine-industrie, nog steeds grote orderportefeuilles. Ten tweede zijn de inkoopprijzen snel aan het dalen, doordat de vraag zwak is en tekorten aan materialen sterk zijn afgenomen.

Personeel

De zwakke vraag leidde er in juli ook toe dat de bedrijven voor de tweede maand op rij hun personeelsbestanden verkleinden. Dit banenverlies was echter beperkt. De laatste onderzoeksgegevens lieten bovendien een zekere mate van overcapaciteit zien. De hoeveelheid onvoltooid of nog niet uitgevoerd werk daalde in juli fors, al was de daling kleiner dan in juni toen deze het grootst was in veertien jaar. De gemiddelde levertijden waren in juli voor de zevende maand op rij korter. De panelleden gaven aan dat de verbetering van de prestatie van leveranciers het gevolg was van een combinatie van een zwakke vraag en

van een betere beschikbaarheid van materialen en productiecapaciteit.

Kostendruk

De dalende vraag zorgde in juli ook voor een verdere verlichting van de kostendruk. De daling van de inkoopprijzen was de grootste sinds april 2009, waarbij melding werd gemaakt van lagere grondstof- en energiekosten. De bedrijven berekenden de lagere kosten vaak door in hun eigen verkoopprijzen en deze daalden dan ook voor de derde maand op rij. Een aantal respondenten gaf aan dat de concurrentiedruk ten koste ging van hun prijsstellingsvermogen.

Toename

Tot slot gingen de Nederlandse bedrijven ervan uit dat de productieomvang in de komende twaalf maanden zal toenemen. De voorziene stijging werd toegeschreven aan de verwachtingen van een verbetering van de marktvraag, geplande investeringen en ontwikkeling van nieuwe producten. Dit optimisme bleef historisch gezien echter gematigd.’

www.nevi.nl

Dan denk ik aan Schweissen und Schneiden in het Duitse Essen en de EMO in Hannover. Beide staan gepland voor september. Uiteraard zullen de deelnemende bedrijven weer tal van innovaties laten zien waarmee de productieprocessen nog weer slimmer en productiever kunnen worden uitgevoerd. We doen het dan ook niet slecht. Op het toonaangevende European Innovation Scoreboard (EIS) is Nederland net als in 2022 aangemerkt als ‘Innovatieleider’. Nederland staat in totaal vierde op de Europese ranglijst. Het EIS benoemt traditioneel sterke punten van ons land zoals opleidingen, de kwaliteit van het onderzoek(systeem) waardoor er een hoog kennisniveau is, digitale vaardigheden en de toepassing hiervan in innovatie. Recente verbeteringen volgens het EIS zijn het aantal samenwerkingen tussen innovatieve mkb’ers en een toenemende beschikbaarheid van dur apitaal op langere termijn. Tegelijkertijd zijn er ook zwakkere punten zoals de relatief lage hoeveelheid private investeringen in innovatie. Nederland scoort hiermee onder het EU-gemiddelde en staat in de Europese middelmoot. Punt ter verbetering dus.

Rolf Elling, hoofdredacteur

Reageren?

E-mail: rolfelling@vraagenaanbod.nl

Twitter: @VenA_Rolf

Facebook: www.facebook.com/vraagenaanbod

3 NIEUWS

COLUMN ROLF ELLING Grootste daling materiaalvoorraad

'Daling inkoopprijzen bijna op recordniveau'

METAAL

Ontstofﬁngsinstallatie

Tata Steel moet uitstoot tot 80% reduceren

IJMUIDEN • Op het terrein van Tata Steel in IJmuiden zijn de eerste, grote onderdelen van de nieuwe ontsto ngsinstallatie die naast de Pelletfabriek (PEFA) komt, gearriveerd.

De grote glimmende buisdelen, met een diameter van zes meter en een totale lengte van 140 meter, zijn onderdeel van de nieuwe milieu-installatie, die voor een reductie van tachtig procent van de uitstoot van zware metalen, lood en stof bij de Pelletfabriek moet zorgen ten opzichte van 2019.

De bouw is inmiddels in volle gang. Ingenieursbureau Iv uit Papendrecht heeft de basis en gedetailleerde engineering voor het OSBL-deel (het gebied buiten het productieonderdeel) van het project voor haar rekening genomen: de integratie van het geheel, inclusief ondersteuning tijdens voorbereidende werkzaamheden van het verbindend leidingwerk en het structurele en civiele deel.

De komst van deze hightech ontsto ngsinstallatie is een grote stap voor Tata Steel. Het staalbedrijf werkt momenteel hard aan haar doelstelling om schoon, groen en circulair staal te gaan produceren. Een primair onderdeel hiervan is het verminderen van de impact voor de leefomgeving.

Iv helpt momenteel mee aan twee verbeterprogramma’s van Tata: Roadmap Plus en de komst van een nieuwe DRP (Direct Reduce Plant). De milieu-installatie bij de PEFA is één van de grootste stappen in het Roadmap Plus-verbeterprogramma, wat het alleen al door zijn indrukwekkende omvang (circa 170 meter lang, 45 meter breed en 110 meter op het hoogste punt) letterlijk onderbouwt. De nieuwe ontsto ngsinstallatie zal nog dit jaar in gebruik worden genomen om daarmee zo snel mogelijk de impact op de leefomgeving te verminderen. De ontsto ngsinstallatie werkt vanaf 2025 samen met de DeNox-installatie. De ontstoffer bestaat uit maar liefst 6.000 filterzakken van tien meter lang, wat overeenkomt met zestig kilometer filterdoek. In de PEFA worden ronde bolletjes (pellets) uit ijzererts vervaardigd. Deze pellets zijn een belangrijke grondstof voor de productie van ruwijzer. Bij het hele productieproces komt naast koolstofdioxide (CO2) ook veel stikstof (N2) vrij.

Ook de stikstoofuitstoot (NOx) moet ﬂink worden gereduceerd. De ontsto ngsinstallatie wordt rechtstreeks aan de PEFA gekoppeld en vangt door ‘wassen’ en ‘scrubben’ een groot deel van de zware metalen, rookgassen en stoﬀen af. De DeNox-installatie moet vooral de stikstofuitstoot verminderen en zorgt ervoor dat het water uit de ontsto ngsinstallatie naar een waterzuivering wordt getransporteerd. www.tatasteeleurope.com/nl/home

ENERGIE Enorme economische potentieel voor de Nederlandse maakindustrie

Veel kansen voor solar maakindustrie

AMSTERDAM • Slechts vijftien jaar geleden was Europa de onbetwiste koploper in de ontwikkeling en productie van fotovoltaïsche producten, zoals zonnecellen en zonnepanelen. Echter, China heeft inmiddels een marktaandeel van maar liefst 75 procent van zonnepanelen en 85-97 procent van de halﬀabricaten (‘ingots’, ‘wafers’ en cellen) verworven in de PV-zonne-energie waardeketen.

Deze a ankelijkheid van Chinese productie heeft geleid tot een dringende behoefte om strategisch en duurzaam te handelen, met inachtneming van zaken als mensenrechten en CO2-uitstoot. Maar te midden van deze uitdagingen, bieden nieuwe technologieën en toepassingen ook innovatieve kansen voor Europa en Nederland.

Het rapport “Duurzame zonne-industrie”, een publicatie van Invest-NL in samenwerking met adviesbureau Roland Berger, benadrukt deze veelbelovende vooruitzichten.

Belangrijke leerpunten uit het Nationaal Groeifonds komen terug in dit rapport. Met een (gedeeltelijk)

CYBERSECURITY

voorwaardelijke toekenning van 312 miljoen euro vanuit het fonds, en een aanvullende 100 miljoen euro in samenwerking met Invest-NL als leningen, zijn deze ontwikkelingen van groot belang voor de Nederlandse PV-industrie. Ze trekken tevens private investeringen aan en bieden perspectief voor een meer duurzame toekomst.

Eén van de belangrijkste punten die het rapport benadrukt, is het enorme economische potentieel voor de Nederlandse maakindustrie rondom hoog toegevoegde waarde zon-PV producten zoals nieuwe generatie zonnecellen (HJT, perovskiet en tandems), hoogwaardige productieapparatuur (zoals roll-to-roll technologie) én geïntegreerde PV-producten zoals lichtgewicht en dak-geïntegreerde zonnepanelen. Deze kennis is aanwezig bij kennisinstellingen en kan nu gevaloriseerd worden naar onze eigen industrie.

Hoogwaardig Het is duidelijk dat een eenvoudig prijsconcurrerend model geen voor de hand liggende optie is voor Europa, gezien de lage productiekosten

in China en de door overheidssteun gedreven kostenverlaging van 38 procent in de Verenigde Staten. Daarom zal de nadruk in Europa liggen op het vervaardigen van hoogwaardige, hoog-e ciënte en koolstofarme zonnecel toepassingen. Europese producenten gaan zich richten op het leveren van duurzame en e ciënte oplossingen, waardoor nieuwe ontwikkelingsmogelijkheden ontstaan. Nederland speelt hierin een cruciale rol, aangezien het beschikt over veel kennis van hoogwaardige productieprocessen die kunnen worden ingezet om de zonne-industrie verder te ontwikkelen. Met de ondersteuning van het Nationaal Groeifonds programma en de groeiende bewustwording van duurzaamheid en e ciëntie, staat de Nederlandse en Europese PV-maakindustrie op het punt van een veelbelovende doorbraak. Door te blijven investeren in innovatie en duurzaamheid, kunnen Europese producenten hun positie versterken en bijdragen aan een groenere en duurzamere toekomst.

www.invest-nl.nl

DTC waarschuwde al 35.000 keer voor cyberdreigingen

DEN HAAG • Het Digital Trust Center (DTC), onderdeel van het ministerie van EZK, heeft sinds juni 2021 ruim 35.000 keer bedrijven proactief gewaarschuwd voor een ernstige bedrijfsspeciﬁeke digitale dreiging of kwetsbaarheid. In de zomer van 2022 stond de teller nog op ruim 1.700 notiﬁcaties.

Het DTC ontvangt informatie vanuit samenwerkingen met schakelorganisaties en cyberonderzoekers en onderzoekt zelf niet. Als de ontvangen gegevens na een aantal controles worden ingeschat als een ernstige cyberdreiging voor een (niet-vitaal) Nederlands bedrijf, dan gaat het DTC over tot het notiﬁceren van dit speciﬁeke bedrijf.

Aanleidingen

In 2023 waren er al 58 verschillende cyberincidenten aanleiding om bedrijven te notiﬁceren. Deze cyberincidenten bestaan veelal uit kwetsbaarheden (bijvoorbeeld een beveiligingslek, conﬁguratiefout of gestolen inloggegevens) die geconstateerd zijn bij met het internet verbonden apparaten of

software. Een recent voorbeeld hiervan is de kwetsbaarheid in Progress MOVEit Transfer, een applicatie voor het delen van bestanden. Deze kwetsbaarheid werd op grote schaal actief misbruikt en het DTC heeft de getroffen bedrijven snel kunnen notificeren. Waar ook veel notificaties over gaan is de aanwezigheid van een publiekelijk benaderbare service (bijvoorbeeld SNMP of Remote Desktop Protocol (RDP)) waarmee mogelijk aanvallen op derden uit te voeren zijn. Daarom meldt het DTC de dreiging zo snel mogelijk aan de betrokken bedrijven met een uitleg welke acties er genomen kunnen worden om de dreigende situatie op te heffen.

Groter bereik

In twaalf maanden tijd is het aantal bedrijven dat een relevante bedrijfsspeciﬁeke waarschuwing ontving ﬂink gestegen. Projectleider Kim van der Veen: ‘Dit komt doordat we meer bronnen hebben kunnen aansluiten op onze dataverwerkingssystemen. Voorheen konden we soms geen bedrijfsnaam vinden bij een gevonden kwetsbaarheid, maar wel gegevens

In 2023 waren er al 58 verschillende cyberincidenten aanleiding om bedrijven te notiﬁceren.

van netwerkeigenaren, bijvoorbeeld een internet service provider (ISP) of managed service provider (MSP). We zien dat de netwerkeigenaren een belangrijke rol spelen als schakel tussen het DTC en de systeemverantwoordelijke. Om deze reden notiﬁceren we nu ook rechtstreeks naar deze netwerkeigenaren en rekenen we erop dat zij hun verantwoordelijkheid pak-

ken en deze cyberdreiging óf oplossen óf doorzetten naar het betreﬀende bedrijf voor wie de kwetsbaarheid geldt.’ Om netwerkeigenaren niet te overladen met notiﬁcatie e-mails worden meldingen over dezelfde kwetsbaarheid gebundeld aangeleverd bij de betrokken netwerkeigenaar.

www.digitaltrustcenter.nl

NIEUWS 4 11 augustus 2023 • #16 • www.vraagenaanbod.nl advertentie

DE BESTE IN Plaatwerk, WWW.METALPOINT.NL

Veelbelovende kansen voor solar maakindustrie in Nederland en Europa.

IMPORT

Rapportageplicht voor import metaal buiten de EU

NIEUWEGEIN • Metaalbedrijven die zelf bepaalde producten van staal of aluminium van buiten de EU importeren, krijgen met ingang van 1 oktober 2023 te maken met CBAM. Vanaf die dag moeten importeurs rapporteren over deze goederen, vanaf 1 januari 2026 geldt bovendien een registratie- en betalingsverplichting.

CBAM staat voor Carbon Border Adjustment Mechanism. Het is een prijscorrectie bij import in de EU van onder andere goederen van staal en aluminium, gebaseerd op de CO2-uitstoot in het productieproces buiten de EU. Met deze prijscorrectie ondervinden producenten binnen de EU, die moeten betalen voor hun CO2-uitstoot, niet langer een concurrentienadeel door import uit landen waar lagere klimaatnormen gelden. Door ook de vermindering van emissies door producenten in derde landen te stimuleren, zal de wereldwijde koolstofemissie verminderen. De lijst van goederen is

ingedeeld naar GN-code. Het is de verwachting dat deze lijst de komende jaren wordt uitgebreid met nieuwe GN-codes.

Controleren

Bedrijven die in 2022 goederen hebben geïmporteerd die vallen onder de CBAM-goederenlijst, hebben hierover medio 2023 van de douane een brief ontvangen. Bedrijven die zelf goederen van staal of aluminium van buiten de EU importeren en twijfelen of de gehanteerde GN-code wel de juiste is, kunnen dit controleren op de website van de douane.

Rapportage

Vanaf 1 oktober 2023 moeten bedrijven die CBAM-goederen importeren per kwartaal aan de Europese Commissie rapporteren hoeveel CO2 is uitgestoten bij de productie buiten de EU. De manier waarop gerapporteerd moet worden is nu nog niet bekend. Deze informatie volgt later. www.metaalunie.nl

EVENEMENTEN Verschuiving in het Duitse beurzenlandschap

STUTTGART (DE) • De internationale metaalbeurs Metav wordt onderdeel van Nortec, een platform voor industriële productietechnologie.

De verantwoordelijkheid voor Nortec wordt daarnaast overgenomen door Messe Stuttgart en de VDW (Duitse vereniging van Werktuigmachinebouwers). Eerder was dit in handen van de Hamburg Messe.

Het gezamenlijke doel van de Messe Stuttgart en de VDW is om de themagebieden van de Nortec uit te breiden en het proﬁel op middellange termijn te verbeteren.

Consolidatie

De VDW brengt daarom Metav onder in Nortec. ‘Een groot aantal exposanten wil een consolidatie op de beursmarkt zodat ze hun producten en diensten kunnen bundelen. We zijn erg blij dat we dit kunnen ondersteunen door middel van de nieuwe constellatie,’ aldus Dr. Markus Heering.

De overdracht van Nortec is per 12 juli ingegaan. Messe Stuttgart, Hamburg Messe en de VDW werken samen aan een soepele overgang. De volgende Nortec wordt gehouden in het Hamburg Trade Fair Center van 23 tot 26 januari 2024.

www.messe-stuttgart.de

Overname voor groei

DEVENTER • Geurtsen Groep heeft MFE recent overgenomen. De komende jaren verwacht het bedrijf een ﬂinke groei te realiseren in turnkey projecten & (groot) verspaning.

‘Onze bedrijven zijn samen nóg sterker en hebben een nóg betere positie op de regionale, nationale en internationale markt’, aldus eigenaar van de Geurtsen Groep, Patrick Geurtsen.

‘Het was een logische stap om MFE over te nemen, het bedrijf heeft een uitstekende reputatie opgebouwd in de industrie en onze competenties zijn complementair aan elkaar’, vervolgt Geurtsen. ‘MFE zal de focus leggen op machinaal verspanen en lassen, turnkeyprojecten, engineering en technische services. Met hun kijk op innovatie, samen met het toegewijde team van experts, hebben onze bedrijven voldoende overlap om elkaar uitstekend aan te vullen. Hierdoor hebben wij samen meer productiecapaciteit, faciliteiten en voldoende technische experts in huis om klanten nóg beter en e ciënter van dienst te zijn. Samen gaan we verder profes-

Hightech- en maakindustrie: de innovatiemotoren

Vervolg van voorpagina

Het midden- en kleinbedrijf (mkb) is een essentiële schakel in hightech waardeketens. Er is in deze sector nog veel te winnen. Binnen het mkb zijn twee groepen die in het innovatiebeleid extra aandacht vereisen. Ten eerste de scale-ups. Nederland heeft een sterk en dynamisch ecosysteem van hightech startups gecreëerd.

Maar het aantal bedrijven dat internationaal doorbreekt en economische waarde en hoogwaardige werkgelegenheid creëert, blijft achter.

Verhogen

Ten tweede de mkb-sectoren die qua innovatie en R&D-intensiteit al jaren achter lopen. Het verhogen van de innovatie-gedreven arbeidsproductiviteitsgroei in deze sectoren is onderdeel van bestaand kabinetsbeleid. Het is verstandig dat voort te zetten. Vergaande digitalisering, via bijvoorbeeld smart industry programma’s, kan deze sectoren helpen om de arbeidsproductiviteit te verhogen en de (internationale) concurrentiepositie te verstevigen. Ook draagt versterking van de infrastructuur van goed uitgeruste open innovatiecentra, ﬁeldlabs en laboratoria voor toegepast onderzoek hieraan bij. Momenteel wordt in Nederland circa honderd keer minder in smart industry geïnvesteerd dan in Duitsland en 22 keer minder dan in België. Landen binnen de EU hebben afgesproken om drie procent van hun bbp in R&D te investeren. Ook Nederland streeft sinds 2022 naar deze drie procent-norm. De werkelijke R&D-uitgaven bedroegen in 2021 slechts 2,3 procent van het bbp (zo’n 19,5 miljard euro). Dit is onder het OESO-gemiddelde van 2,6 procent en fors minder dan in landen als België (3,5%), Duitsland (3,1%) en Zweden (3,5%) aan R&D wordt besteed.

Investeringen

sionaliseren en groeien. De tachtig personeelsleden blijven in dienst van MFE. Ook op dezelfde locatie. Samen met de ruim 320 medewerkers die werken bij de Geurtsen Groep levert dat een brede organisatie op met veel kennis en ervaring. Met elkaar kunnen we versterken en nieuwe kansen creëren. We zijn optimaal voorbereid op de toekomst. Ik ben dan ook erg blij met deze acquisitie.’ www.mfgeurtsen.nl

snel en voordelig!

Vooral het aandeel private investeringen loopt achter. Daarom is het van belang dat het voor (internationale) bedrijven aantrekkelijker wordt R&D-investeringen in Nederland te doen. De overheid kan dit faciliteren door het innovatiebeleid voor langere tijd hierop te richten. Ook kan het Nationaal Groeifonds worden omgezet naar een structureel ﬁnancieringsinstrument dat primair gericht is op het aanjagen van nieuwe publiek-private innovatie- ecosystemen. Bestaande ecosystemen op gebied van hightech, quantum en fotonica zijn goede voorbeelden. Zo kan Nederland continu blijven inspelen op opkomende technologieën en nieuwe mondiale waardeketens. Uitgangspunt is dat deze ecosystemen snel zelfstandig verder kunnen.

Defensie

De ruimere investeringen in de Nederlandse defensie kunnen de technologische en economische positie van Nederland versterken. Door de Nederlandse hightech- en maakindustrie intensief te betrekken bij kennisopbouw, technologieontwikkeling en innovatie in het defensiedomein, kan de sector de huidige sterke technologische en industriële posities versterken in de mondiale waardeketens waarin zij opereert. De ontwikkelingen binnen de Brainportregio vormen een goed voorbeeld.

5 11 augustus 2023 • #16 • www.vraagenaanbod.nl

BUSINESS

(V.l.n.r.) Patrick Geurtsen, eigenaar Geurtsen Groep en Han Schoppink, oud-eigenaar MFE. (Foto: Geurtsen Groep)

www.tno.nl

IN ENKEL STUKS EN SERIES Plaatwerk,

'Het economische potentieel voor de Nederlandse maakindustrie is enorm'

GB Metaal Edisonstraat 9, 7601 PS Almelo 0546 - 443111 www.gb.nu Gespecialiseerd in optrompen en verjongen van buizen Optrompen en verjongen is één van de specialismen bij GB Metaal. DE GREEF coatings is ruim 60 jaar een betrouwbaar adres voor • Poedercoating en natlak • Enkele stuks en (grote) series • Stralen en transport Merwedeweg 13 | 3621 LP Breukelen | Tel.: 0346 261135 | info@degreefcoatings.nl | www.degreefcoatings.nl •Verkoopen verhuur •Nieuwe of gebruikte modellen •Naar wensuitgevoerdinuw bedrijfskleur(en) • Zeecontainers uitgevoerd als kantoor- enmagazijnruimte • Milieucontainers • Leverbaarmet afzetsystemen • Maatwerk •Transport meteigenlaad- en loskraan Stobbeweg11 2461 EX TerAar Telefoon:(0172) 604343 E-mail: info@pietersecontainer.nl www.pietersecontainer.nl Zeecontainersmettoegevoegdewaarde SCAN VOOR ONZE VACATURES Veluw Metal Creations ...waar vakmanschap, hightech en duurzaamheid hand in hand gaan Topkwaliteit Laswerk! Al uw plaat- en laswerk op afroep leverbaar Omdat uw producten in serie en daarmee milieuvriendelijker en goedkoper worden gemaakt, en in ons magazijn (7.000 m2) worden opgeslagen, kunnen wij u op afroep leveren. Dat scheelt u ruimte èn geld! Uw voordelen • Lagere prijs • Facturering bij afname • Verzekerd van voorraad • Groenste productie T. (073) 511 85 03 • info@vmc.eu • www.vmc.eu Klompenmaker 18 5253 RH Nieuwkuijk Uw product gratis op voorraad! cad lasersnijden ponsen bewerken buigenstrekken walsen lassen finishen opslag buigen strekken

LEIDINGWERK

DRUKVATEN ONDER KEUR

VERKOOP NIEUWE EN GEBRUIKTE

STOOMKETELS - KETELHUIS-INSTALLATIE

STOOMKETELVERHUUR - REPARATIE - REVISIE

Vertegenwoordiging van:

SILLER & JAMART STOOMKETEL- EN APP. BOUW STIERLE HOCHDRUCK ECONOMISER

LEVERING VAN ALLE ONDERDELEN VOOR UW STOOMKETEL!

MET - GARANTIE - KEUR - STOOMWEZEN Postbus 59 · 1440 AB Purmerend Kwadijkerkoogweg 2 · Purmerend Tel. (0299) 42 77 51 · Fax (0299) 47 07 61 prokal@prokal.nl

www.prokal.nl

TECHNISHOW 2024 David Kemps van ABN-AMRO adviseert MKB-bedrijven:

‘Mkb’er, werk een strategie en

Henriëtte van Norel

‘De op volle toeren draaiende Nederlandse metaalbewerkers met verspaning als hoofdactiviteit staan voor grote veranderingen’, is te lezen in het onlangs verschenen rapport dat David Kemps, specialist in trends en innovaties binnen de maakindustrie bij ABN AMRO, schreef. Tijdens de onlangs gehouden eerste online TechniShow Talks, vooruitlopend op TechniShow 2024, ging Kemps hierover in gesprek met directeur David Bender van familiebedrijf Bendertechniek, directeur Menko Eisma van het Duitse familiebedrijf TRUMPF en Mathijs Wijn, directeur van het Belgische familiebedrijf LVD Nederland.

‘De circa 915 bedrijven uit deze sector worden geconfronteerd met personeelskrapte, oplopende kosten voor digitalisering en hoge investeringen in het machinepark. Het zijn vooral grote

afnemers als ASML die eisen dat de verspaners de lat steeds hoger leggen. Het is de vraag of het grote aantal relatief kleine bedrijven binnen de sector deze kosten kunnen dragen. Consolidatie ligt dan ook voor de

hand’, meldt het rapport ‘Consolidatie in metaalbewerking’ dat Kemps in nauwe samenwerking met FPT-VIMAG en Nevat samenstelde. Hierin spreekt ABN AMRO de verwachting uit dat de Nederlandse verspanings-

markt in 2030 verdubbelt naar bijna 5 miljard euro. Met name de groei van ASML vraagt veel van de capaciteit van Nederlandse verspaners.

Afhankelijk Op de vraag of Nederland niet te a ankelijk wordt van ASML, antwoordt Kemps: ‘ASML vraagt momenteel zoveel van de verspanende bedrijven in ons land, dat sommige bedrijven ander werk laten liggen dat dan weer door collega-bedrijven wordt opgepakt. Maar zelfs zonder de opdrachten van ASML, is de machinebouwmarkt sterk groeiende en ziet de toekomst er rooskleurig uit. Wel zou ik deze bedrijven willen adviseren om in de nabije toekomst strategische keuzes te maken om een eigen onderscheidende positie te claimen. Uit het onderzoek kwam namelijk naar voren dat veel MKB-bedrijven in deze sector momenteel geen strategisch plan hebben voor de komende 5 tot 10 jaar en derhalve ook geen investeringsplan. Om in de nabije toekomst met de digitaliseringstrend mee te kunnen is een dergelijk plan onmisbaar. Temeer omdat er de laatste jaren meer en meer wordt geïnvesteerd in deze industrietak, zeker sinds meer ‘private equity’ ondernemingen toetreden tot deze markt en de veelal kleinere bedrijven samenvoegen. Werd voorheen in deze branche nog gesproken over spindelrendement, nu gaan de gesprekken steeds vaker over return on equity’.

Digitalisering

Mathijs Wijn ziet de hierboven beschreven trend ook. Volgens hem is

de toegenomen investeringsbereidheid mede een gevolg van de personeelskrapte in de sector. Automatiseren en digitaliseren lijkt dé enige oplossing te zijn. Hoewel investeren in dergelijke technologieën kostbaar is, levert het volgens Wijn zeker in deze kapitaalintensieve industrie ook veel geld op voor de bedrijven in kwestie. Zelfs voor MKB-bedrijven, of zoals ze aan tafel ook wel worden genoemd de ‘papa en mama’-bedrij es. Een voordeel van de hoge mate van investeringsbereidheid in deze sector is namelijk dat er relatief weinig nieuwe toetreders zijn tot de markt. Wel treden volgens de deelnemers aan tafel naast ABN AMRO nieuwe, gerenommeerde financieringspartijen toe en worden er volop nieuwe financieringsmodellen ontwikkeld. Menko Eisma vult aan: ‘Zo heeft onze organisatie een eigen leasemaatschappij opgericht. Door dit traject in eigen hand te houden, kunnen we klanten een flexibeler leasevoorstel doen. Denk bijvoorbeeld aan constructies als ‘Pay per Part’. Ter illustratie: de kosten van producten die op een lasersnijmachine worden gemaakt bestaan voor circa 80 procent uit materiaalkosten. Zeker kleinere bedrijven, die zo’n plaat niet volledig e ciënt kunnen gebruiken houden dus veel restafval over en dat werkt kostenverhogend.

Personeelstekort

Om klanten met deze problematiek te kunnen ondersteunen is een ﬂexibel ﬁnancieringsmodel voor materiaal opgezet, zodat het restmateriaal van een opdracht niet meer hoeft te worden doorgerekend op dat ene

8 UITGELICHT 11 augustus 2023 • #16 • www.vraagenaanbod.nl

en investeringsplan uit’

Specialismen worden steeds vaker gedigitaliseerd. Foto: Bendertechniek

toevoer van elektriciteit per bedrijf wordt beperkt. Met andere woorden: in sommige delen van Nederland zit het energienet op slot, waardoor bedrijven worden geremd in hun groei.

project, maar kan worden verdeeld over meerdere projecten waarin het restmateriaal wordt verwerkt.’

Specialismen worden steeds vaker gedigitaliseerd. Prachtige voorbeelden hiervan zijn kanten en lassen. Door de vakkennis die hiervoor nodig is in de besturing van de machines te stoppen, zijn er geen speciaal opgeleide mensen meer nodig om deze machines te bedienen. Een ander voordeel van digitalisering is dat deze geavanceerdere machines zijn volgebouwd met sensoren en meetinstrumenten, waardoor te allen tijde een zeer constant, kwalitatief hoogwaardig product vervaardigd kan worden. Aanmerkelijk constanter dan voorheen toen de mens deze taken nog handmatig uitvoerde.

‘LVD Benelux kiest er daarom altijd voor om automatiseringsprocessen bij klanten in drie geleidelijke stappen uit te voeren. Gestart wordt met manona ankelijk produceren ofwel machines uitrusten met software die bepaalde kennis kunnen overnemen. Daarna kan de stap gezet worden naar manarm produceren. De operator bij een kantbank voert dan zetwerkzaamheden uit en monitort tegelijkertijd de werkzaamheden van de robot. Vanuit deze tweede fase kan ten slotte de overstap worden gemaakt naar manloos produceren ofwel volledig onbemand’, aldus Wijn.

Energie

Energie is heden ten dage een gevoelig onderwerp. Er zijn al industrieterreinen in Nederland waar geen gasaansluitingen meer worden aangelegd en waar de uitbreiding van

Eisma: ‘Deze energieproblematiek vergt ook van ons als machineleveranciers enorme inspanningen. Samen met onze klanten moeten we namelijk op zoek naar creatieve, technische oplossingen hiervoor. Denk bijvoorbeeld aan het aansturen van volle stikstof-generatoren met zonne-energie die een bedrijf over heeft omdat er in de avond niet geproduceerd wordt. En dit is slechts een voorbeeld van een mogelijke constructie om met het energieprobleem om te gaan. Behalve voor onze klanten, is bovengenoemde situatie ook voor ons als machineleveranciers een belemmerende factor. Als de benodigde stroomaansluitingen namelijk niet kunnen worden gerealiseerd, dan wordt het voor ons lastig om nieuwe machines te verkopen. Desalniettemin zijn er ook enkele lichtpuntjes. Zo werd in deze sector zo’n 10 jaar geleden nog volop gewerkt met CO2-lasers. In het kader van het toenemende energiebewustzijn is nu, anno 2023, een duidelijke trend waarneembaar dat steeds vaker twee CO2-lasers worden vervangen door één ﬁberlaser. Dit is beslist een goed begin.” In aanvulling daarop merkt Bender op: “Niet alleen de vraag naar energiezuinigere machines neemt toe, ook krijgen we vanuit de semiconductor-industrie steeds vaker de vraag om schoner te produceren. Derhalve worden momenteel de mogelijkheden onderzocht om afwasmachines in productielijnen te plaatsen.’

TechniShow 2024

Het bovenstaande is slechts een

Consolidatie in de metaalbewerking

Ondernemers in de verspaning staan door groeiende vraag en vers kapitaal voor strategische keuzes

greep uit de vele uitdagingen waarvoor de verspanende sector de komende jaren komt te staan. Mkb’ers in deze branche die beter voorbereidt op die toekomst willen zijn, vinden op TechniShow 2024 een platform voor de maakindustrie van morgen.

Hier zullen antwoorden worden gezocht op vragen als: ‘Hoe kan ik het nog strategischer aanpakken? en Wat heb ik echt nodig?’. Kortom een informatieve plek, waar ruimte is voor kennisuitwisseling, kruisbestuiving en natuurlijk voor het tonen van de

nieuwste ontwikkelingen. De beurs wordt gehouden van 12 tot en met 15 maart in de Jaarbeurs in Utrecht. Het rapport ‘Consolidatie in de metaalbewerking’ is via www.vraagenaanbod. nl te lezen.

9 11 augustus 2023 • #16 • www.vraagenaanbod.nl

‘Automatiseren en digitaliseren lijkt de enige oplossing te zijn’

Het rapport ‘Consolidatie in metaalbewerking’.

De metaalbewerkers met

verspaning

als hoofdactiviteit staan voor grote veranderingen. Maart 2023

23.060.025 Rapport Consolidatie in de metaalbewerking_druk.indd 1 17-03-2023 10:50

Voor veel hijswerkzaamheden bieden GIS elektrische kettingtakels de perfecte oplossing. Door het speciale polygoonontwerp in het binnenwerk, wordt montage en demontage tijdens onderhoud een stuk eenvoudiger. Dit resulteert in lagere onderhoudskosten. Bij Teleflex vindt u een breed aanbod aan GIS elektrische kettingtakels en onderdelen.

ulair ur d zaam i

kent u onze producten al ?

WWW.METAVO.NL

(méér dan een website)

*LABELS(kunststof,metaal)

*LABELCLIPS&SLUITINGEN

*DRAADZAKSLUITINGEN

* ZEEFDRUK

* STICKERS

* BOUWHEKBORDEN-SIERHEKBORDEN

ZEEFDRUK GESCHIKT VOOR BUITEN EN BINNEN

Metavo b.v. Telefoon: 071-5222555

Website: www.metavo.nl E-mail: admi@metavo.nl

Duurzame oplossingen voor slijtage en corrosie

We lossen problemen op of denken al in de ontwikkelingsfase met u mee. Zo helpen we productieprocessen weer op gang, verlengen we de levensduur van materialen, en bieden we een alternatief voor dure of moeilijk verkrijgbare metalen. Onze adviseurs helpen u graag.

Modulair design

Krachtig &

•

Robuust

• Lage onderhoudskosten

Hijsen met Zwitserse precisie info@teleflex.nl www.teleflex.nlTel +31(0)344-673020

• Innovatief binnenwerk

art of the Railtechniek van Herwijnen group Maastricht +31 43 363 2021 chromin.nl Kwaliteit in alle lagen

EN NATUURLIJK OOK VOOR:

* NAAMPLATEN

* TYPEPLAATJES

Buizeninelkemaatenkwaliteit Tel.+31(0)184609346Mob.+31(0)653372021 info@pierresteeltrade.nl-www.pierresteeltrade.nl StraalmachinesRichtmachinesOntbraammachinesPolijstmachinesBandschuurmachines www.hevami.nl/Tel:+31 (0)413-376602 Gespecialiseerd in dieptrekken Dieptrekken is één van de specialismen bij GB Metaal. GB Metaal Edisonstraat 9, 7601 PS Almelo 0546 - 443111 www.gb.nu

Het is niet eenvoudig om als vrouw je weg te vinden in de bouw en techniek

Esther Bosgoed: ‘Ik wil de beste lasser van de

Esther Bosgoed is 16 jaar, maar stellig in haar ambitie. ‘Ik wil de beste lasser van de wereld worden.’

Dat dit geen loze woorden zijn, blijkt ook uit haar prestaties in het praktijkonderwijs waar ze het lasdiploma MAG 1 en 2 behaalde.

‘Dat komt bijna nooit voor’, vertelt Wim van de Merwe, lascoördinator bij WorldSkills Netherlands.

‘Ik werd op een avond gebeld door een meisje die beweerde dat ze de beste lasser van Nederland wil worden. Haar verhaal is uniek. Dit heb ik nog nooit eerder gehoord.’ Aan het woord is Wim van de Merwe, die namens WorldSkills Netherlands de jaarlijkse NK-laskampioenschappen organiseert en ook de begeleiding van de lassers verzorgt bij de EuroSkills en WorldSkills.

Voorbeeld

Volgens Van de Merwe kan de uiterst getalenteerde 16-jarige uit Empe, een dorpje bij Apeldoorn, als voorbeeld dienen voor de sector en het onderwijs. Daarbij wijst hij naar de recente resultaten van lasser Bart Willems, die twee keer Nederlands kampioen werd en ook deelnam aan WorldSkills in Amerika vorig jaar en in september a.s. deelneemt aan de EuroSkills in Polen. ‘Het verhaal van

Willems werkt erg inspirerend voor andere jonge lassers’, aldus Van de Merwe.

Meer deelnemers NK

Of het aan het succes van Willems te wijten is of niet, maar de aanmeldingen voor het Nederlands kampioenschap lassen liggen dit jaar een stuk hoger dan in voorgaande jaren. Dit was voor de organisatie aanleiding om ook het aantal kandidaten in de finale te verhogen van acht naar zestien, 8 MAG/BMBE- en 8 TIG-lassers. Er komt nog bij dat de finale van het mbo volgend jaar gecombineerd wordt met de vmbo-finale die door het NIL georganiseerd gaat worden. Onder de mbo-lassers op het NK mogelijk ook Esther Bosgoed, al moet ze zich wel eerst bewijzen tijdens de kwalificatieronden in Emmen in januari. Van de Merwe is ervan overtuigd dat de Gelderse zich door de kwalificaties heen zal slaan en

12 11 augustus 2023 • #16 • www.vraagenaanbod.nl REPORTAGE

Esther wil een voorbeeld zijn voor andere meisjes. Jerom Rozendaal

wereld worden’

wijst op haar doorzettingsvermogen. ‘Het komt eigenlijk niet voor dat scholieren op het praktijkonderwijs al een lasdiploma MAG 2 behalen. Maar Esther heeft op eigen kracht het lasdiploma MAG 1 en 2 gehaald. Ook het theoretische gedeelte heeft zij zelf opgepakt. Dit is uniek.’

‘Ik wist vier jaar geleden dat ik lasser wilde worden en las nu sinds een jaar’, vertelt Esther, die ook veel kennis opdeed bij Constructiebedrijf Rexwinkel in Zutphen. ‘Ik vind het leuk om iets moois te creëren en mensen zo blij te maken.’ Haar ambitie om de beste lasser van Nederland - ‘eigenlijk van de wereld, maar dat is dan voor later’ - te worden, wordt ook nog door iets anders gevoed. ‘In de laswereld leven veel vooroordelen.

Vrouwen zouden niet kunnen lassen. Het tegendeel is waar en ik wil dat bewijzen en zo ook een voorbeeld zijn voor andere meisjes.’

Dat er nog steeds minder vrouwen

dan mannen werkzaam zijn in de techniek, blijkt uit de samenstelling van haar techniekklas op de praktijkschool in Zutphen. ‘We hebben acht leerlingen in de klas, vijf daarvan lassen. Een van deze vijf is een meisje en dat ben ik’, vertelt Esther.

Bouwbedrijf opgestart

Zij heeft haar strijdlust niet van een vreemde. Ook haar moeder Deborah is actief in de techniek. Zij startte jaren geleden een bouwbedrijf en werkt regelmatig mee als timmerman. ‘Het is niet eenvoudig om als vrouw je weg te vinden in de bouw en techniek. Het is een behoorlijk conservatieve sector, waar weinig vrouwen actief zijn en vooroordelen gelden’, vertelt Deborah. Esther is ervan overtuigd dat zij net als haar moeder haar weg zal vinden. Dat zij niet de weg van de minste weerstand kiest blijkt ook uit haar schoolkeuze. In september start

Esther aan de Anton Tijdink Techniekopleiding in Terborg, op anderhalf uur ov-reizen van haar huis. Dit terwijl er ook opties dichterbij huis waren. ‘Ik had het gevoel dat ik bij deze school mijn ambities beter kon nastreven. Ze zijn meer betrokken bij het bedrijfsleven en ook het machinepark is van een betere kwaliteit.’ Op haar nieuwe school wil Esther haar diploma’s TIG-lassen behalen. ‘Ook wil ik andere processen onder de knie krijgen. Ik wil eerst zo breed mogelijk gaan om zo uit te zoeken wat ik het leukste vind. Daarna wil ik mij daarop specialiseren’, aldus de 16-jarige Gelderse, die nu eerst vakantie gaat vieren. ‘Vandaag heb ik gehoord dat ik mijn diploma praktijkonderwijs heb gehaald. Ik ben nu vooral eerst heel blij.’

Esther behaalde haar diploma in het praktijkonderwijs na vier jaar, een jaar eerder dan normaal.

13 11 augustus 2023 • #16 • www.vraagenaanbod.nl

Esther Bosgoed.

vind het leuk om iets moois te creëren en mensen zo blij te maken

•ENGINEERING •TEKENWERK •CNC DRAAIEN • •CONVENTIONEEL DRAAIEN •DRAAD ERODEREN •STEKEN •KOTTEREN •BALANCEREN •REVISIE UW PARTNER VOOR + 31 (0)598 - 38 21 02 www.machinefabriekdekens.nl MAATBEWERKINGEN IN: DEKENS www.dekensgroep.nl X8 00 0 m m Y 1300 mm 2700 m m Dekensgroep2.pdf 1 18-03-19 15:40 •ENGINEERING •TEKENWERK •CNC DRAAIEN • •CONVENTIONEEL DRAAIEN •DRAAD ERODEREN •STEKEN •KOTTEREN •BALANCEREN •REVISIE UW PARTNER MAATBEWERKINGEN D www.dekensgroep.nl X8 00 0 m m Y 1300 mm 2700 m m Dekensgroep2.pdf 1 18-03-19 15:40 •ENGINEERING •TEKENWERK •CNC DRAAIEN • •CONVENTIONEEL DRAAIEN •DRAAD ERODEREN •STEKEN •KOTTEREN •BALANCEREN •REVISIE UW PARTNER MAATBEWERKINGEN www.dekensgroep.nl X8 00 0 m m Y 1300 mm 2700 m m Dekensgroep2.pdf 1 18-03-19 15:40 •ENGINEERING •TEKENWERK •CNC DRAAIEN • •CONVENTIONEEL DRAAIEN •DRAAD ERODEREN •STEKEN •KOTTEREN •BALANCEREN •REVISIE UW PARTNER VOOR + 31 (0)598 - 38 21 02 www.machinefabriekdekens.nl MAATBEWERKINGEN IN: DEKENS www.dekensgroep.nl X8 00 0 m m Y 1300 mm 2700 m m Dekensgroep2.pdf 1 18-03-19 15:40 •ENGINEERING •TEKENWERK •CNC DRAAIEN • •CONVENTIONEEL DRAAIEN •DRAAD ERODEREN •STEKEN •KOTTEREN •BALANCEREN •REVISIE UW PARTNER VOOR + 31 (0)598 - 38 21 02 www.machinefabriekdekens.nl MAATBEWERKINGEN IN: DEKENS www.dekensgroep.nl X8 00 0 m m Y 1300 mm 2700 m m • 5-ASSIG SIMULTAAN FREZEN •ENGINEERING •TEKENWERK •CNC DRAAIEN • •CONVENTIONEEL DRAAIEN •DRAAD ERODEREN •STEKEN •KOTTEREN •BALANCEREN •REVISIE UW PARTNER VOOR + 31 (0)598 - 38 21 02 www.machinefabriekdekens.nl MAATBEWERKINGEN IN: DEKENS www.dekensgroep.nl X8 00 0 m m Y 1300 mm 2700 m m Dekensgroep2.pdf 1 18-03-19 15:40 •ENGINEERING •TEKENWERK •CNC DRAAIEN • •CONVENTIONEEL DRAAIEN •DRAAD ERODEREN •STEKEN •KOTTEREN •BALANCEREN •REVISIE UW PARTNER VOOR + 31 (0)598 - 38 21 02 www.machinefabriekdekens.nl MAATBEWERKINGEN IN: DEKENS www.dekensgroep.nl X8 00 0 m m Y 1300 mm 2700 m m Dekensgroep2.pdf 1 18-03-19 15:40 •ENGINEERING •TEKENWERK •CNC DRAAIEN • •CONVENTIONEEL DRAAIEN •DRAAD ERODEREN •STEKEN •KOTTEREN •BALANCEREN •REVISIE UW PARTNER + 31 (0)598 - 38 21 02 www.machinefabriekdekens.nl MAATBEWERKINGEN D www.dekensgroep.nl X8 00 0 m m Y 1300 mm 2700 m m •ENGINEERING •TEKENWERK •CNC DRAAIEN • •CONVENTIONEEL DRAAIEN •DRAAD ERODEREN •STEKEN •KOTTEREN •BALANCEREN •REVISIE UW PARTNER MAATBEWERKINGEN www.dekensgroep.nl X8 00 0 m m Y 1300 mm 2700 m m Dekensgroep2.pdf 1 18-03-19 15:40

Cor-Ten® / S355J0WP

Weervast plaatstaal

Leverbareafmetingen uit coil voorraad:

Diktes:0,6 t/m 20 mm

Lengtes: tot max. 14 meter

Breedtes: 1000 tot max. 2500 mm

Uit voorraad leverbaar: platen in diktes 2 t/m 15 mm

Bijsterhuizen 5143 NL 6604 LX WIJCHEN www.noviostaal.nl

+31 (0)24-6750840 info@noviostaal.nl www.cortenstaal.nl

De specialist in stalen buizen

•Vele staalkwaliteiten leverbaar

•Van Ø10,2mm tot Ø2020mm

•Dikwandig, tot 100mm

•Zaagdelen op maat

•Verstekzagen

•Walsdelen in elke gewenste afmeting

•24-uurs levering

•Heibuizen op maat

Ons deskundig verkoopteam denkt met u mee, kan u van advies voorzien en waar nodig een goed alternatief bieden.

Hebben wij iets niet op voorraad, dan zoeken wij het voor u.

Ons verkoopteam zorgt voor een vlotte offerte!

362600 aanvraag@disselhorstmetaal.nl

362600

Overkampsweg 26, 8102 PH Raalte Tel. 0572-362600 • aanvraag@disselhorstmetaal.nl

Barteling Buizen B.V.

Aduarderdiepsterweg 14/1 9745 EM Groningen

+31 (0) 50 55 15 655 verkoop@barteling-buizen.nl www.barteling-buizen.nl

Eigen gereedschapmakerij Eigen gereedschapmakerij is één van de specialismen bij GB Metaal. GB Metaal Edisonstraat 9, 7601 PS Almelo 0546 - 443111 www.gb.nu

11 augustus 2023 • #16 • www.vraagenaanbod.nl

'Oproep tot meer investeringen in elektriciteitsinfrastructuur - inclusief oplaadstations voor vrachtwagens'

AUTOMOTIVE Eerste stap richting de serieproductie van batterij-elektrische, zware vrachtwagens

GENT (BE) • Volvo Trucks Gent, de enige vrachtwagenfabriek in België en de grootste van Volvo Group, introduceert de eerste elektrische vrachtwagen die in België is gebouwd, meldt Agoria. Na de succesvolle productiestart van elektrische vrachtwagens in Zweden, heeft Volvo Trucks Gent de eerste Belgische elektrische truck gebouwd voor logistiek dienstverlener Katoen Natie, die deze zal inzetten voor eindklant Atlas Copco Airpower.

Deze mijlpaal is de eerste stap richting de serieproductie van batterij-elektrische, zware vrachtwagens voor de Gentse fabriek. Elektrische voertuigen vormen een belangrijk aandeel in de strategie van de Volvo Group om te voldoen aan de groeiende vraag naar duurzame transportoplossingen. De ambitie van Volvo Group is om tegen 2040 producten, oplossingen en diensten met een netto nul-uitstoot van broeikasgassen aan te bieden.

De elektrische trucks worden op dezelfde productielijn gebouwd als trucks met een verbrandingsmotor, volgens het Mixed Model Assembly-principe van Volvo Group. In de toekomst zullen andere modellen, zoals elektrische vrachtwagens met brandstofcellen, aan dezelfde productielijn worden toegevoegd.

Als onderdeel van de overgang naar

Volvo Trucks Gent produceert de eerste, in België gemaakte, elektrische truck

fossielvrije transportoplossingen is Volvo Group van plan om de komende jaren substantiële investeringen te doen in de fabriek in Gent. Dit omvat een nieuwe ultramoderne fabriek voor batterijmodules in 2025. Om de extra onderdelen die komen kijken bij de toevoeging van nieuwe elektrische modellen FH, FM en FMX, te stockeren, zal op de site een nieuw logistiek centrum worden gebouwd in 2024. Deze investeringen in Gent zullen de lokale economie en werkgelegenheid versterken.

Op de kaart Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken, Lydia Peeters, woonde deze belangrijke mijlpaal vol enthousiasme bij: ‘Dit is een prestatie voor Vlaanderen’, aldus minister Peeters. ‘Volvo bewijst met deze productielijn dat we niet volledig a an-

kelijk zijn van China wat betreft het bouwen van e-trucks. Dankzij deze fabriek in Gent, zetten we onze regio op de Europese kaart qua productie van elektrische vrachtwagens.

Dit bevestigt nogmaals mijn geloof in de toekomst van onze mobiliteit die op korte termijn volledig zero-emissie zal worden. Ik ben enorm blij dat deze pioniers zoals Volvo Gent investeren in deze technologie en de uitrol ervan, voor een beter en gezonder klimaat. We komen zo een stap dichterbij ons ultieme doel om Vlaanderen als regio wereldwijd nummer 1 te maken als het gaat om zero-emissie vrachtvervoer. Vanuit Vlaanderen stimuleren we de omschakeling naar duurzame mobiliteit, met onder andere het VIAVIA-project (Vrachtvervoer Intelligent Aanpassen en Vergroenen via een Integrale Aanpak) en verschillende projectoproepen zoals onder ande-

re de meest recente rond ‘laadinfrastructuur voor zware vracht’.’

Als belangrijke stap in zijn stappenplan voor duurzaamheid startte de logistieke groep Katoen Natie met de elektriﬁcatie van zijn vrachtwagenpark. De eerste vrachtwagen, die recent is aangekocht, zal worden ingezet voor de dienstverlening aan klant Atlas Copco Airpower. Met deze samenwerking wordt de potentiële impact van het verduurzamen van de transportsector op de gehele logistieke waardeketen duidelijk.

Meer nodig Om een verdere elektriﬁcatie van de economie, met inbegrip van de transportsector, te ondersteunen, moet de overheid snel de lacunes in de infrastructuur aanpakken, vooral op het gebied van elektriciteitstransmissie en -distributie. Ook zijn er meer op-

laadpunten voor vrachtwagens nodig. De ﬁnanciering van deze projecten moet georganiseerd worden met behoud van de competitiviteit en aantrekkelijkheid van ons land als investeringspool tijdens de transitie.

‘We zijn verheugd om samen te werken met Volvo Group en de eerste elektrische truck van Belgische makelij te gebruiken. Deze mijlpaal vertegenwoordigt onze gedeelde inzet voor duurzaam transport. Tegelijkertijd maken we ons grote zorgen over het gebrek aan infrastructuur om verdere elektriﬁcatie te ondersteunen. Over het algemeen dreigen de kosten van de groene transitie uit de hand te lopen, aldus Karl Huts, CFO Indaver Group & Board Member Katoen Natie Group.

17 UITGELICHT

Volvo Trucks Gent, de enige vrachtwagenfabriek in België en de grootste van Volvo Group, introduceert de eerste elektrische vrachtwagen die in België is gebouwd. Foto: Volvo

www.volvotrucks.be/nl

* CNC Draai- en freeswerk

* Constructie * Hydrauliek

Vlam Machinefabriek B.V.

T: 0228-593066

E: info@vlammachinefabriek.nl

I: www.vlammachinefabriek.nl

Tel. 0182 396 931 www.sir-john.nl info@sir-john.nl Sir John B.V. Zuidbaan 511 2841 MD Moordrecht Nederland OPPERVLAKTEBEHANDELING ROESTVASTSTAAL & ALUMINIUM Professionele Reinigingsproducten en Oppervlaktetechnieken Sir John B.V. Zuidbaan 511 2841 MD Moordrecht T 0182 396931 F 0182 396937 E info@sir-john.nl W www.sir-john.nl ABN AMRO Bank NL66ABNA0489075991 ld,zijn opal onzeaanbiedingen,overeenkomstenen leveringenvantoepassing onze rd SINDS 1990 ● Beitsen & Passiveren ● Reinigen & Onderhouden ● Equipment & Afvalwaterbehandeling ● TigBrush lasnaad reiniging ● Chemisch Zwarten www.buislasersnijden.nl LASERSNIJDEN . BUIS LASERSNIJDEN . WATERSTRAALSNIJDEN . CNC PONSEN . ZETTEN . PLAATBEWERKING . KONSTRUKTIE

Uw toeleverancier van buigen walswerk • Buig en walswerk van Ø 10 tot en met Ø 114 mm

Poedercoaten

Klein constructiewerk Antennestraat 2 3903 LZ Veenendaal Telefoon 0318-512403 www.jansenbuigservice.nl

van:

“Al meer dan 45 jaar

ervaring

de metaal”

•

Toelevering

* Engineering * Montage

Uit voorraad leverbaar: nieuwe, zo goed als nieuwe en gebruikte Telefoon +31(0) 226 35 25 44 E-mail info@beerepoot.nl www.beerepoot.nl Inkoop, verkoop & verhuur

Bandtransporteurs

Bovenbandmagneten

Rollenbanen en wieltjesbanen

Complete transportsystemen

Dozensluitmachines

Heftafels

•

enz.

Robuust. Duurzaam. Design.

Optima Kranen B.V., onderdeel van de Breedveld Groep, is als officieel OMIS-dealer gespecialiseerd in de verkoop van bovenloopkranen, onderhangende kranen, zwenkkranen, portaalkranen en magazijn oplossingen zoals het automatische magazijn kraansysteem dat door OMIS zelf ontwikkeld is.

OMIS en Optima Kranen zijn beide al lang bestaande familiebedrijven en hebben de handen ineengeslagen om de beste kraan- en hijsoplossingen in de Nederlandse markt aan te kunnen bieden. Met afzonderlijk al ruim 50 jaar ervaring in de kranenmarkt kiest u voor degelijkheid, betrouwbaarheid en kennis en daarmee voor het beste advies voor uw vraagstuk. optimakranen.nl

Schroeftransporteurs, aslose spiraalschroeven, schroefbladen

Asloze transportschroeven zijn uitermate geschikt voor het transporteren van kleverige en vezelige materialen zoals geschredderde mais, ontwaterde mest, slib etc.

Impact 42, 6921 RZ Duiven T: 0031(0)26 312 07 81 F: 031(0)26 312 07 81 M: 0031(0)6 512 922 51

Dumeta B.V. uit Oldenzaal is uw specialist in het sneller, veiliger en eenvoudiger roteren en positioneren van werkstukken.

KLAUWPLATEN EN SPANMIDDELEN

Met de verschillende spanmiddelen van DUMETA® kunt u uw werkstuk optimaal opspannen. Onze hoogwaardige kleminrichtingen zijn verkrijgbaar in verschillende uitvoeringen, tolerantie-bereiken en met verschillende adapters. De spanmiddelen worden voornamelijk gebruikt op lasmanipulatoren voor het lassen en/of montage.

Heeft u vragen? Neem dan gerust contact met ons op.

fast. safe. easy.

tel +31 541 533 369 mail info @ dumeta.nl web www.dumeta.nl

Bezoek ons op de SCHWEISSEN & SCHNEIDEN 11 t/m 15-09-2023 in Essen Stand 5A11 Hal 5

Enkelstuks, serie- en massaproductie

CNC DRAAIEN

CNC FREZEN

Ampèrestraat 10

www.hemimex.nl

T. (073) - 521 91 25 E. info@hemimex.nl

2181 HB HILLEGOM Tel. 0252-521010

info@precimax.nl precimax.nl

Vraag vrijblijvend uw oﬀerte aan, uw aanvraag wordt per omgaande behandeld!

ONTBRAMEN KANTAFRONDEN

LASER OXIDE VERWIJDERING SLAK VERWIJDERING

ONTDEK UW ONTBRAAMOPLOSSING!

TIMESAVERSINT.COM

precimax_v6.pdf 1 07-03-19 15:38 KOPER KOPER LAAGGELEGEERD KOPER BERYLLIUM

KOPER CHROOM ZIRKOON KOPER COBALT BERYLLIUM KOPERNIKKEL KOPER NIKKEL SILICIUM

UIT VOORRAAD LEVERBAAR 194300.pdf 1 24-01-19 13:30

FINISHEN

PRECISIESLIJPEN

RICHTPRIJZEN 17

RICHTPRIJZEN 21

24 februari 2023 • #27 • www.vraagenaanbod.nl

METAAL

LME Slotnoteringen IN US$ PER TON

SCHROOT

Richtprijzen oude metalen 2023 IN EURO PER TON

STAAL

Staalprijzen periode 2019 - 2023 IN EURO PER TON

LME ontwikkeling januari

KUNSTSTOF

Richtprijzen Commodities IN EURO PER TON

BUSINESS

Toelichting op de Vraag & Aanbod richtprijzen

DEVENTER • De prijzen die in de bovenstaande tabellen worden vermeld zijn indicatieve, brutoprijzen. De daadwerkelijke prijzen liggen meestal een stuk lager afhankelijk van de hoeveelheid en frequentie waarop de materialen worden afgenomen.

Hierna een verder speciﬁcatie van de kunststofprijzen. De prijzen die in de tabellen van kunststoﬀen worden genoemd zijn onderveeld in:

- gangbare grondstoﬀen, in grotere volumes, per silowagen geleverd

- technische grondstoﬀen, in hoeveelheden van 5 ton, geleverd in zakken op pallets Het zijn richtprijzen, rekening houdend met ontwikkelingen op kor-

Hierna een verder specificatie van de kunststofprijzen. De prijzen die in de tabellen van kunststoffen worden genoemd zijn onderveeld in: - gangbare grondstoffen, in grotere volumes, per silowagen geleverd - technische grondstoffen, in hoeveelheden van 5 ton, geleverd in zakken op pallets Het zijn richtprijzen, rekening houdend met ontwikkelingen op kor-

te termijn, kortom, een prijstrend aangevend. De noteringen worden gegeven door een gemiddelde te berekenen tussen gepubliceerde contractprijzen en actuele spotprijzen op de markt. Volume speelt een belangrijke rol. Zeer grote afnemers doen rechtstreeks zaken met producenten. Meestal wordt bij de uiteindelijk te betalen prijs van een kunststofsoort rekening gehouden met de maandelijks gepubliceerde monomeerprijs.

Daarnaast kunnen kwantumkortingen worden bedongen en speelt continuïteit/beschikbaarheid de laatste jaren ook een rol. De netto prijs is in deze categorie lager dan de in onze tabel genoemde richtprijzen.

wel op de richtprijs. Verwerkers van gangbare kunststoﬀen, die aangewezen zijn op distributeurs, betalen meer, echter ook hier geldt dat het volume bepalend is voor de toeslag bij levering van minder dan een volle wagen. Een relatief gering verschilwordt doorberekend voor een volle wagen, toeslagen volgens een staﬀel kunnen vanaf 0,10 tot 0,75 euro per kg oplopen bij kleinere zendingen.

men volume per keer van grote invloed op de prijs.

Des te kleiner het volume, des te hoger de toeslag, die kan oplopen tot vele euro’s per kilo, a ankelijk van het speciﬁek gewenste, of voorgeschreven type.

Des te kleiner het volume, des te hoger de toeslag, die kan oplopen tot vele euro’s per kilo, a ankelijk van het speciﬁek gewenste, of voorgeschreven type. Grote afnemers betalen aanzienlijk minder dan de aangegeven richtprijzen.

Grote afnemers betalen aanzienlijk minder dan de aangegeven richtprijzen.

Regranulaat en maalgoed

meerdere soorten bestaat. Het prijsverschil kan tot tientallen procenten onder de richtprijzen liggen, in een kwaliteit die wel goed verwerkbaar is.

Prijzen van technische grondstoffen lijken stabieler, echter, bij ABS en POM heeft invoer op lage prijzen de markt onder druk gezet, andere soorten zijn a ankelijker geworden van onverwachte prijsstijgingen door schaarste in andere werelddelen.

De prijs van PVC poeders ligt vrij-

Ook hier is het verschil in af te ne-

De prijzen van regranulaten en maalgoed volgen met vertraging de prijzen van de originele materialen. Bepalend is de continuïteit van kwaliteit en beschikbaarheid. Wel is sprake van grote verschillen met de aangegeven richtprijzen wanneer het te leveren recyclaat uit

Regranulaat en maalgoed

Aan de gegeven richtprijzen kunnen geen rechten worden ontleend. Het is duidelijk dat nooit een absolute hoogte van een prijs wordt genoemd. Onze richtprijs let op toekomstige ontwikkelingen, houdt rekening met meerdere factoren die van invloed zijn op de verwachte marktprijs. Deze wijkt meestal af van de hogere contractprijzen die door producenten worden afgegeven. Te beschouwen als bruto verrekenprijzen waar kortingen op kunnen worden gegeven. Afwijkend van de actuele marktprijzen.

KUNSTSTOF METAAL 11 augustus 2023 • #16 • www.vraagenaanbod.nl

KUNSTSTOF METAAL

2020 t/m 4 augustus 2023 Schroot ontwikkeling maart 2020 t/m augustus 2023 Richtprijzen Technische Polymeren IN EURO PER TON Circa fabrieks-staalprijzen IN EURO PER TON juni 2023 juli 2023 Warmgewalste coils 680 660 ▼ Koudgewalste coils 780 770 ▼ Sendzimir verz. coils 800 800 Kwartoplaat 860 840 ▼ (BOVENGENOEMDE PRIJZEN ZIJN BASISPRIJZEN; BRON: NOVIOSTAAL) 07-08-2023 Aankoop $ 1,0887 Verkoop $ 1,1079 Juli Augustus Kortstaal 190 169 ▼ Knipijzer 170 150 ▼ Licht knipijzer 160 130 ▼ Gruisijzer 130 104 ▼ Sloopmetalen 230 218 ▼ Draaisel 140 114 ▼ Roodkoper 5570 5538 ▼ Geelkoper 3510 3524 ▲ Aluminium 900 898 ▼ Al. Draaisel 470 442 ▼ Rvs 18/8 920 894 ▼ Lood 1300 1292 ▼ Zink 1360 1305 ▼ (BRON: VRAAG EN AANBOD) 28-jul04-augplus/min AluminiumLoco 2.161,00 2.164,00 3,00 $/ton3-mnds 2.202,00 2.210,00 8,00 KoperLoco 8.591,00 8.450,00 -141,00 $/ton3-mnds 8.625,00 8.500,00 -125,00 LoodLoco 2.155,00 2.126,00 -29,00 $/ton3-mnds 2.156,00 2.138,00 -18,00 NikkelLoco 21.625,00 20.975,00 -650,00 $/ton3-mnds 21.875,00 21.200,00 -675,00 Tin Loco 28.750,00 27.875,00 -875,00 $/ton3-mnds 28.650,00 27.850,00 -800,00 ZinkLoco 2.485,00 2.481,00 -4,00 $/ton3-mnds 2.480,00 2.481,00 1,00 week 32 prime/virgin +/-regranulaat +/-maalgoed +/14702068005000 127040 HDPE extr. 1220070005700 HDPE spg. 1210070005600 PP homo 12200740-10580-20 PP copolm. 127007900650-10 PVC 128010 110-10 PS helder 161080 8800 PS slagsterk 1710801150107000 week 32 prime/virgin +/-regranulaat +/-maalgoed +/ABS naturel 184020 ABS zwart 22501016303087020 PA 6 naturel 380002980-202000-20 PET glashelder 112030145009700 PC glashelder 41000286030176010 PBT naturel 45300290020210010 POM naturel 38005025000177020 PMMA glashelder 440020 225010

Pijp-eindbewerkingsmachines type TU Bereik 12 t/m 900 mm Ø

Pijp-eindbewerkingsmachines type TU

Bereik 12 t/m 900 mm Ø

Eenvoudig laskanten aan pijp aanbrengen?!

…. TU portable pijpeindbewerkingsmachines

- De TU machines zijn leverbaar in een klembereik van 12 t/m 900 mm inwendig.

- Zelfcentrerende klemming.

- Snijden met toolbits of met wisselplaten.

- Inwendig / uitwendig afschuinen en / of vlakken.

- Leverbaar met Elektrische / Pneumatische of Hydraulische motor.

- Verhuur / Verkoop / Demonstraties

Modellen: TUD / TU-2 t/m TU-14

www.wortelboer.ws info@wortelboer.ws

Bezoek ons op de TECHNISHOW in UTRECHT (NL)

Klemming: zelfcentrerend Ook te huur!

Modellen: TUD / TU-2 t/m TU-14

Klemming: zelfcentrerend Ook te huur!

Hal 8 - Stand E-116 17 t/m 20-03-2020

Verdere producten: machines voor pijp–en plaatbewerking, pijpleidingconstructies en transportabele metaalbewerking. Ook diverse gereedschappen en toebehoren hiervoor.

Th. Wortelboer B.V. -Heumen

Tel. +31 24 358 65 14

Fax +31 24 358 70 79 info@wortelboer.ws

scholierenmagazine

Stimuleer jongeren in hun keuze voor techniek

Uw bedrijf als toekomstig werkgever of stagebedrijf aan scholieren voorstellen?

Bel voor de mogelijkheden met: Roy Wösting T. +31 (0)6 225 483 04

Waarom voor u interessant?

Hardverchromen

Hydrauliekrevisie

Van Beurden Hardchroom B.V. Bossekamp 5 5301 LZ, Zaltbommel (+31) 0418 51 28 08 info@van-beurden.nl

• Unieke verspreiding van 20.000 exemplaren aan jongeren in úw regio.

• Via decanen (V)MBO scholen direct onder de aandacht bij jongeren.

Gemaakt/geschreven door specialisten die weten hoe je jongeren boeit en activeert.

• U hoeft niets te doen; Redactie, fotograﬁe, vormgeving en verspreiding wordt verzorgd. w ww.vraagenaanbod.nl/tskills

Powered by:

SUSTAINABILITY THROUGH COOPERATION

www.ifgbv.com

Slijpen Honen

Wortelboer.indd 1 11-06-20 08:54

Proef

LEZERSSERVICE 23

11 augustus 2023 • #16 • www.vraagenaanbod.nl

Beurzen I

SEPTEMBER

Matexpo

6-10/9 2023 KORTRIJK

Inl.: Kortrijk XPO www.matexpo.com

Schweissen & Schneiden

12-15/9 2023 E SSEN

Inl.: Messe Essen www.schweissen-schneiden.com

Installatie Vakdagen

12-14/9 2023 H ARDENBERG

Inl.: Easyfairs www.installatie-vakdagen.nl

EMO Hannover

18-23/9 2023 H ANNOVER (DE)

Inl.: Global Fairs emo-hannover.com

Kunststoffen

20-21/9 2023 ‘S -H ERTOGENBOSCH

Inl.: Mikrocentrum www.kunststoffenbeurs.nl

Parts2clean

26-28/9 2023 STUTTGART inl.: Deutsche Messe www.parts2clean.de

Electronics & Applications

26-28/9 2023 U TRECHT

Inl.: FHI fhi.nl/eabeurs/

OKTOBER

ABISS

5/10 2023 KORTRIJK

Inl.: Industrial Fairs www.abissummit.be

Metavak

10-12/10 2023 G ORINCHEM

Inl: Easyfairs www.metavak.nl

NOVEMBER

BlechExpo/Schweisstec

7-10/11 2023 STUTTGART

Inl: Schall www.blechexpo-messe.de www.schweisstec-messe.de

FMB

8-10/11 BAD SALZUFLEN (DE)

Inl.: Easyfairs www.fmb-messe.de

Engineering Event Safety

29/11 2023 ‘S -H ERTOGENBOSCH

Inl.: Mybusinessmedia www.safetyevent.nl

JANUARI

Indumation.be

31/1 - 2/2 2024 KORTRIJK

Inl.: Industrial Fairs www.indumation.be

MAART

Technishow

12-15/3 2024 U TRECHT

Inl.: fpt vimag www.technishow.nl

APRIL

Maintenance Gorinchem

16-18/4 2024 G ORINCHEM

Inl.: Easyfairs www.maintenance-gorinchem.com

Faillissementen

UITGESPROKEN

Masa Schoonmaak bv, hodn Masa Uitzendbureau

Keienbergweg 97, 1101 GG Amsterdam

Curator: mr M.E.M. Wiebe, Postbus 1031, 1000 BA Amsterdam, tel. 020-2060700

RGR Logistieke diensten bv

Stakenbergerhout 55, 3845 JE Harderwijk

Curator: mr E.J. Kuper, Postbus 114, 3840 AC

Harderwijk, tel. 0341-420606

Afbouwbedrijf Serno bv

Ravenswade 72, 3439 LD Nieuwegein

Curator: mr A.R. Logtenberg, Postbus 354, 3500 AJ Utrecht, tel. 030-2320800

Stucadoorsbedrijf Serno bv

Ravenswade 72, 3439 LD Nieuwegein

Curator: mr A.R. Logtenberg, Postbus 354, 3500 AJ Utrecht, tel. 030-2320800

Randbrook International Freight bv

Poortland 66, 1046 BD Amsterdam

Curator: mr C.P.M. Kerkers, Postbus 170, 3500 AD Utrecht, tel. 088-4402400

Aannemers- en Handelsbedrijf Bosch

Bosch & Bosch bv

Klooster 17, 3841 EN Harderwijk

Curator: mr F.H.H. Lintjens, Brediusweg 20, 1401 AG Bussum, tel. 020-5216699

Glasservice De Haan

Roode Wildemanweg 29, 1521 PZ

Wormerveer

Curator: mr M. Helmstrijd, Postbus 2.383, 1620 EJ Hoorn (Noord-Holland), tel. 0229-285070

Breeuwsma Installaties

Archipelweg 56, 8924 AC Leeuwarden

Curator: mr W. Mollema, Postbus 17, 8900

AA Leeuwarden, tel. 058-2347347

Ebbens Architectuur & Techniek bv, hodn

Ebbens architecten

Kastanjelaan 6, 3833 AN Leusden

Curator: mr. M. Kolbrink, Postbus 85207, 3508 AE Utrecht, tel. 030-2635050

DS Kunststoffen bv, hodn DS Groep

Apeldoorn

Paramariboweg 89, 7333 PA Apeldoorn