Vraag en Aanbod 24 - 2022

Plus voor orders werktuigmachines DE

In het derde kwartaal van 2022 is de orderontvangst in de Duitse werktuigmachine-industrie met 9 procent gestegen ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. De orders uit Duitsland stegen met 3 procent, die uit het buitenland met 12 procent. In de eerste negen maanden van 2022 steeg de vraag in totaal met 26 procent. Binnenlandse en buitenlandse orders droegen hieraan in gelijke mate bij, met respectievelijk 25 procent en 26 procent groei.

‘Tegen alle verwachtingen in houden de orders in onze industrie tot nu toe goed stand. Hoewel de groei duidelijk vertraagt, zijn zowel september als het derde kwartaal positief’, aldus Dr. Wilfried Schäfer, directeur van de VDW (Duitse vereniging van gereedschapsmachines). ‘Toch stegen de producentenprijzen in de gereedschapsmachine-industrie in het derde kwartaal met 8 procent. Gecorrigeerd voor de prijs stagneert het resultaat dus. Zoals overal het geval is, vreet de inflatie ook onze groei op’, vervolgt Schäfer. Voor het hele jaar liggen de binnenkomende orders nominaal slechts 7 procent onder het recordvolume van 2018. Terwijl het recordniveau in het buitenland wordt bereikt, liggen de binnenlandse orders er een vijfde onder.

Bezettingsgraad

Tegelijkertijd steeg de bezettingsgraad in oktober van dit jaar tot iets meer dan 90 procent. ‘De bevoorradingsknelpunten laten een lichte versoepeling zien, zo luidt de aanname’, zegt Schäfer. Gelukkig stijgt ook de omzet, met 10 procent in de eerste negen maanden. Verspaning, de grotere sector in de gereedschapsmachine-industrie met heterogene klanten, loopt voor op vormen met een plus van 17 procent. De perssector wordt vaak

ingeschakeld bij grote projecten en vertoont minder grote economische schommelingen. Het is waar dat de verkopen hier na negen maanden met 6 procent zijn gedaald. Dit kan echter worden verklaard door de sterke basis van voorgaande jaren. De vormtechnologie groeide in 2021 met een vijfde, terwijl de verspaning slechts met 3 procent groeide.

Vertraging

Voor het vierde kwartaal verwacht de industrie een merkbare vertraging

van de bestellingen. Vooral Duitsland en Europa lopen achter, terwijl Azië en Amerika, die weinig getroffen zijn door de energiecrisis, meer steun zouden moeten krijgen. ‘Toch sluiten we af met een plus in productie’, vat Schäfer de vooruitzichten samen. De sterke orderportefeuille zal ervoor zorgen dat de productie hoog blijft omdat orders slechts langzaam kunnen worden verwerkt.

Achtergrond

De Duitse werktuigmachine-industrie behoort tot de vijf grootste gespecialiseerde groeperingen in de machinebouw. Het biedt productietechnologie voor metaalbewerkingstoepassingen in alle takken van de industrie en levert een cruciale bijdrage aan innovatie en verhoogde productiviteit in de industriële sector als geheel. Vanwege zijn absolute sleutelrol voor de industriële productie is de ontwikkeling ervan een belangrijke indicator voor de economische dynamiek van de industriële sector als zodanig. In 2021 produceerde de sector met gemiddeld 64.900 werknemers (bedrijven met meer dan 50 medewerkers) machines en diensten ter waarde van ongeveer 12,7 miljard euro.

INTERNATIONAAL

Ruim 7 ton aangevraagd voor BAR

DEN HAAG • Voor de Brexit Adjustment Reserve (BAR) bedrijfslevenregeling, die 1 november opende, zijn 27 aanvragen binnengekomen met een totaalbedrag van 710.271 euro. Voor de Tegemoetkoming gemaakte kosten kwamen er 25 aanvragen binnen. Voor de nog te maken kosten waren dat er twee.

De BAR-bedrijfslevenregeling vergoedt kosten voor opleidingen, voorlichtingscampagnes, extern advies en ICT-aanpassingen. De regeling is opgesplitst in 2 delen: een deel voor gemaakte kosten en een deel voor nog te maken kosten.

BAR in cijfers

In totaal zijn er 165 aanvragen gestart (waarvan 27 ingediend zijn): 151 voor de gemaakte kosten en 14 voor de nog te maken kosten.

Het totaal aangevraagde bedrag van de 25 ingediende aanvragen voor de

gemaakte kosten bedraagt € 705.815. Het totale aangevraagde bedrag van de 2 aanvragen voor de nog te maken kosten is € 4.456,30. Het totaal ingediende bedrag is € 710.271.

Van de 27 ingediende aanvragen hebben 23 ondernemers aangegeven deel te willen nemen aan het EU-handelsprogramma.

Fabrikantvan

Fabrikantvan

Fabrikantvan

Fabrikantvan

Fabrikantvan

Gedruktgewevengaas Golfgaasen Gewevengaasinallemetalen Staalgaasen Strekmetaal

Gedruktgewevengaas Golfgaasen Gewevengaasinallemetalen Staalgaasen Strekmetaal

Fabrikant van:

• (Gedrukt) geweven gaas, in alle metalen

• Gepuntlast gaas

Documentatieopaanvraag.

Documentatieopaanvraag.

Documentatieopaanvraag.

Heva BV metaalgaasweverij Lorentzstraat 7 7102 JH Winterswijk T.: 0543-512373

Heva BV metaalgaasweverij Lorentzstraat 7 7102 JH Winterswijk

e HevaBVMetaalgaasweverij Lorentzstraat7 7102JHWinterswijk

Heva BV metaalgaasweverij Lorentzstraat 7 7102 JH Winterswijk T.: 0543-512373

Lorentzstraat7 7102JHWinterswijk

e HevaBVMetaalgaasweverij Lorentzstraat7

De sterke orderportefeuille zal ervoor zorgen dat de productie hoog blijft.

'Voor het vierde kwartaal verwacht de industrie een merkbare vertraging'

procent'

Economie krimpt in derde kwartaal 2022 met 0,2 %

DEN HAAG • Volgens de eerste berekening van het CBS, op basis van nu beschikbare gegevens, daalde het bruto binnenlands product (bbp) in het derde kwartaal van 2022 met 0,2 procent ten opzichte van het tweede kwartaal. Dat komt doordat er minder is geïnvesteerd en dan vooral in woningen en infrastructuur.

De investeringen daalden met 1,7 procent. Verder daalde de overheidsconsumptie een fractie, terwijl huishoudens 0,1 procent meer hebben besteed dan in het tweede kwartaal van 2022. De uitvoer en invoer van goederen en diensten namen met respectievelijk 0,9 en 1,0 procent toe. Vooral de financiële dienstverlening, de bedrijfstak handel, vervoer en horeca en de bouwnijverheid droegen negatief bij aan de economische ontwikkeling, terwijl de zakelijke dienstverlening de meest positieve bijdrage leverde.

Bbp Volgens de eerste berekening van het CBS was het bbp in het derde kwartaal van dit jaar 3,1 procent groter dan

een jaar eerder. Vooral het handelssaldo, de consumptie door huishoudens en de investeringen droegen bij aan deze groei. In het derde kwartaal van 2022 waren er geen coronamaatregelen meer, terwijl in het derde kwartaal van 2021 nog wel wat restricties golden.

Meer geëxporteerd

De uitvoer van goederen en diensten lag in het derde kwartaal 3,7 procent hoger dan een jaar eerder. Met name de uitvoer van diensten, waaronder bestedingen van niet-ingezetenen in Nederland, was hoger. Daarnaast zijn er meer machines, transport- en voedingsmiddelen geëxporteerd. De export van Nederlands fabricaat kromp met ongeveer 1 procent, terwijl de wederuitvoer (de uitvoer van eerder ingevoerde producten) met circa 4 procent groeide. De invoer van goederen en diensten was 2,0 procent hoger. Het handelssaldo had een positieve bijdrage aan de economische groei.

De consumptie door de overheid was iets hoger dan een jaar eerder. Dat is vooral toe te schrijven aan de

paramedische en ouderenzorg. Daarentegen is door de gemeentelijke gezondheidsdiensten minder getest op het coronavirus en waren er geen grootschalige vaccinatiecampagnes.

Meer investeringen

In het derde kwartaal van 2022 lagen de investeringen in vaste activa 3,5 procent hoger dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Er werd vooral meer geïnvesteerd in bedrijfsgebouwen en vliegtuigen. Ook de investeringen in software en machines lagen hoger dan een jaar eerder.

De zakelijke dienstverlening groeide met 8,5 procent. De specialistische zakelijke dienstverlening (zoals management- en adviesbureaus, en architecten- en ingenieursbureaus) en de reisbranche droegen sterk bij aan deze groei.

De industrie groeide met 3,5 procent. Vooral de machine-, de elektrotechnische en de transportmiddelenindustrie leverden hieraan een bijdrage. De bouwsector boekte een groei van 2 procent.

De toegevoegde waarde van de handel, vervoer en horeca lag in het derde kwartaal 2,4 procent hoger dan een jaar eerder. Het vervoer (vooral luchtvaart en spoorvervoer) en de horeca groeiden. De toegevoegde waarde van de handel kromp echter licht.

Eerste berekening

De eerste berekening wordt gepubliceerd op basis van de dan beschikbare informatie. Hiermee geeft het CBS een eerste beeld van de stand van de Nederlandse economie. Na deze eerste berekening komt voortdurend meer informatie beschikbaar over de Nederlandse economie, die vervolgens wordt verwerkt in nieuwe berekeningen. De tweede berekening van de economische groei maakt het CBS bekend op vrijdag 23 december. De absolute bijstelling van de tweede berekening ten opzichte van de eerste berekening was de afgelopen vijf jaar (2017-2021) gemiddeld 0,09 procentpunt. De twee uitersten bedroegen -0,3 en 0,7 procentpunt, allebei in 2021.

Maak krijgt het zwaar

De Nederlandse maakindustrie heeft te maken met sterk stijgende kosten. Uiteraard doel ik hierbij op de stijgende prijzen voor energie. Deze hebben een enorme impact op de kostprijs product.

De verwachting is dat de aanhoudende hoge energieprijzen de industriële productie tot in 2023 drukken. Er is inmiddels wel een verruimde TEK-regeling voor het energieintensieve MKB maar hier kan de chemische- en de basismetaalindustrie geen beroep op doen. Een zeer ongewenste situatie die tot gevolg heeft dat meerdere internationale industrie ondernemingen productie hebben verplaatst naar het buitenland, hebben afgeschaald of zelfs deels hebben stopgezet.

Hiernaast hebben we te maken met een a oelende internationale economie. Ook dit heeft zijn invloed op de productiebedrijven. Al met al een niet al te rooskleurig beeld voor de nabije toekomst. Daarentegen staat overigens wel dat de orderboeken nog aardig zijn gevuld. Dus daar ligt het niet aan. Hoe ga je hier nu als ondernemer mee om. Je kunt uiteraard de hogere kosten doorberekenen aan de klanten. Maar wat als je de prijzen in het verleden al hebt vastgesteld. Dan moet je hier maar mee zien te dealen.

Wat een eventuele oplossing zou kunnen zijn, is produceren in de daluren. Maar lukt het om je medewerkers tijdens deze daluren wel te laten werken. Ik denk dat dit een heel lastig verhaal wordt.

Rolf Elling, hoofdredacteur

Reageren?

E-mail: rolfelling@vraagenaanbod.nl Twitter: @VenA_Rolf Facebook: www.facebook.com/vraagenaanbod

COLUMN ROLF ELLING

ECONOMIE De investeringen daalden met 1,7 procent

De industrie groeide met 3,5 procent. (foto: Vraag&Aanbod – Rolf Elling)

HARRY HERSBACH TOOLS BV specialist in verspanen

ECONOMIE

Export groeit met bijna 3 procent in september

DEN HAAG • Het volume van de goederenexport was in september 2,9 procent groter dan in september 2021, meldt het CBS. De groei is iets groter dan in de voorgaande twee maanden. Er werden in september vooral meer transportmiddelen, machines en apparaten uitgevoerd.

Het volume van de goederenimport was in september 0,6 procent groter dan in september 2021. Volgens de CBS Exportradar zijn de omstandigheden voor de export in november minder gunstig dan in september. Het CBS publiceert elke maand ook over de omstandigheden voor de export in de exportradar. De condities worden in sterke mate bepaald door de ontwikkelingen op de belangrijkste afzetmarkten voor Nederlandse export en door de ontwikkeling van de Nederlandse concurrentiepositie. De indicatoren in de radar hangen goed samen met de export, maar een verbetering van de omstandigheden betekent niet per se een hogere groei van de export.

Volgens de CBS Exportradar zijn de omstandigheden voor de export in november minder gunstig dan in september. Dat komt vooral doordat de ontwikkeling van de reële wisselkoersen ongunstiger was. Verder is het producentenvertrouwen van Duitsland en de eurozone verslechterd. Ook het oordeel van de Europese en Nederlandse ondernemers over de buitenlandse orderportefeuille verslechterde. De jaar-op-jaargroei van de Duitse industriële productie was echter groter dan een maand eerder. www.cbs.nl

ECONOMIE

Investeringen in september ruim 4 procent hoger

DEN HAAG • In september 2022 was het volume van de investeringen in materiële vaste activa 4,4 procent groter dan een jaar eerder, meldt het CBS. Dat komt vooral doordat meer is geïnvesteerd in gebouwen en vliegtuigen.

De cijfers zijn niet gecorrigeerd voor werkdagen. September 2022 had hetzelfde aantal werkdagen als september 2021. Volgens de CBS Investeringsradar zijn de omstandigheden voor de investeringen in november ongunstiger dan in september.

De omstandigheden voor investeringen zijn in november ongunstiger dan in september volgens de CBS Investeringsradar. Dit komt vooral doordat de bezettingsgraad in de industrie daalde. Ook steeg de interbancaire rente en waren ondernemers in de industrie minder positief over hun orderpositie. www.cbs.nl

Groen staal bij Kloeckner Metals ODS

BARENDRECHT • Kloeckner Metals ODS Nederland is de eerste staalgroothandel in Nederland met direct leverbaar duurzaam staal op voorraad. Het betreft hier balken die zijn geproduceerd met 100 procent groene energie op basis van waterkracht. Dit duurzame staal komt op de markt onder de nieuwe groene merknaam Nexigen.

Onder deze naam biedt Kloeckner Metals ODS Nederland transparante oplossingen op het gebied van materiaal, diensten en logistiek met een lagere CO2- uitstoot waarmee klanten een duurzame waardeketen kunnen opzetten.

De staalindustrie draagt voor ruim 7 procent bij aan de gehele mondiale CO2- uitstoot. De overgang naar duurzaam geproduceerd staal is daarom van groot belang. De moedermaatschappij van Kloeckner Metals ODS Nederland, Klöckner & Co., heeft zich als eerste bedrijf ter wereld gecommitteerd aan het Europese Klimaatakkoord voor 2040 door middel van de Science Based Targets initiative (SBTi) ‘Business Ambition for 1.5°’ campagne, ’s werelds meest ambitieuze en significante kader voor emissiereductie. Er wordt dan ook steeds meer directe en/of indirecte druk uitgeoefend vanuit de overheid, zowel op nationaal als Europees niveau, om als bedrijf de CO2-voetafdruk te verkleinen en de duurzaamheidsdoelstellingen te behalen.

Het assortiment bestaat uit 6 en 12 meter balkprofielen (S235) en is direct leverbaar door heel Nederland. Eerder heeft moedermaatschappij Klöckner & Co. onder het label Nexigen al duurzame stainless coils geleverd (onder andere aan Mercedes en Automotive) en er komen nog veel meer productgroepen aan.

Om daadwerkelijk transparantie te bieden over de hoeveelheid koolstofuitstoot van de gehele waardeketen heeft Klöckner & Co., in

BUSINESS Nieuw pand voor Tuinte Hengevelde

HENGEVELDE • Tuinte heeft een nieuwe bedrijfshal in Hengevelde in gebruik genomen. In het bestaande pand aan de Eeftinkstraat in Hengevelde was verdere uitbreiding niet meer mogelijk. De nieuwe hal staat tegenover het oude gebouw.

Er is een ISO-6 gecertificeerde cleanroom van 150m2 gevestigd in de nieuwe hal. De vraag naar deze dienstverlening neemt fors toe. De nieuwe cleanroom is nodig om technische afstemming tussen de klant en Tuinte te optimaliseren en zo ultraprecieze oplossingen voor haar hightech klanten te kunnen garanderen.

De cleanroom is helemaal ingericht voor het reinigen, assembleren en verpakken van onderdelen. Op de eerste verdieping bevinden zich kantoren.

Qua logistiek vergde het enige uitdaging maar inmiddels zijn de assemblage en cleanroom werkzaamheden naar het nieuwe pand verplaatst. www.tuinte.com

samenspraak met Green House Gas Protocol, een gecertificeerd label ontwikkeld. Onder dit label, worden de producten van Nexigen® geclassificeerd op basis van categorieën lopend van START (met een fysieke voetafdruk tussen 1750 en 1400 kg CO2 per ton) tot PRIME (400 tot 0 kg CO2 per ton).

Het staal is duurzaam door het groene productieproces en wordt dus geclassificeerd op basis van de daadwerkelijke fysieke voetafdruk van ruw materiaal tot productie. Al het groene Nexigen staal zal dan ook worden geleverd met een groen certificaat waarop de exacte CO2-uitstoot van het product wordt aangegeven. Klöckner & Co. wil hiermee een voorbeeld zijn op het gebied van verduurzaming.

In 2025 zal meer dan 30% van de verkochte materialen uit de duurzaamste categorieën PRO en PRIME bestaan, wat voor minder 700 kg CO2 / ton staal uitstoot. De vervolgstappen zijn om de emissies in de directe controle te beïnvloeden en te reduceren tot 50 procent in 2030 en 100 procent in 2040. In 2050 tracht het bedrijf alle emissies in de indirecte controle te reduceren tot 0 CO2-uitstoot.

'We leveren nu de eerste groene producten van velen die de komende jaren een zeer significant deel van de markt zullen uitmake', besluit Louis van Uden.

De eerste levering duurzaam balkstaal is geclassificeerd tot de duurzaamste categorie PRIME (uitstoot van 385 KG / ton).

www.kloecknermetals.nl

De ISO-6

gecertificeerde cleanroom bij Tuinte.

STAAL Eerste staalgroothandel in Nederland die direct leverbaar duurzaam staal op voorraad heeft

Het duurzame staal komt op de markt onder de nieuwe groene merknaam Nexigen.

ECONOMIE

Tien miljoen voor internationalisering van ZINQ

HOUTHALEN-HELCHTEREN (BE) •

ZINQ, het vroegere Galva Power en een van oorsprong Duits familiebe drijf gespecialiseerd in het thermisch verzinken van staal, krijgt bij de Limburgse Investeringsmaatschappij een achtergestelde lening van tien miljoen euro.

Met het kapitaal zal ZINQ de verdere uitbouw en internationalisering van de hele groep financieren. In Limburg heeft het bedrijf een hoofdkwartier in Houthalen-Helchteren en een bijkomende vestiging in Pelt en stelt het 150 mensen te werk.

Fontaine Holdings, de holding bo ven de operationele vennootschappen van de Galva Power Group in België, Nederland, Luxemburg, Frankrijk, Po len en Duitsland, zal het geld aanwenden om verder te internationaliseren.

Duitsland

ZINQ startte in 1889 al met het verzinken van staal in Duitsland. In de voorbije decennia realiseerde het familiebedrijf heel wat overnames en

is het wereldwijd actief met onder an dere 27 vestigingen in Duitsland, acht in de Benelux, twaalf in Frankrijk en twee in Polen. De groep focust op het duurzaam verzinken van staal in daar toe bestemde zinkbaden.

In sommige vestigingen bieden ze hun klanten ook het poederlakken van materialen aan. In ons land heeft ZINQ zijn hoofdkwartier in Houtha len-Helchteren en vestigingen in Pelt, Antwerpen, Gent, Ieper en Charleroi en stelt het bedrijf 360 mensen te werk, waarvan 150 in Limburg.

Lars Baumgürtel, CEO ZINQ: 'LRM is een uitstekende partner die de am bities van ZINQ om uit te breiden in belangrijke Europese markten ondersteunt. De groei is belangrijk voor de uitbreiding van het bereik van ZINQ oppervlaktebehandelingsproducten als de meest duurzame manier om staal te beschermen tegen corrosie - cradle to cradle-gecertificeerd en gevalideerd met EPD (environmental product declarations).'

ROBOTISERING

ECONOMIE Doorstart voor failliet Romaris Steel

GRONINGEN • Het Groningse staalverwerkingsbedrijf Romaris Steel, dat recent failliet werd verklaard, maakt een doorstart in afgeslankte vorm met 23 van de 33 medewerkers. Dat meldt RTV Noord.

Romaris Staal is een staalproductie bedrijf met expertise in het voorbewerken (snijden en vervormen) van staalconstructies voor de maritieme markt. In het internationale spectrum van de scheepsbouwsector richt Ro maris Staal zich vooral op de Nederlandse en Duitse markt.

Het recente faillissement zou te wijten zijn aan de sterk gestegen in koopprijs van staal en het verlies van Steel Tower Europe als klant na hun faillissement in juli. Voor het produ ceren van stalen windmolenmasten voor Steel Tower Europa had Romaris al geïnvesteerd in machines, die nu onbruikbaar bleken.

Er was volgens curator Hans Silvius voldoende belangstelling voor Roma ris, die vertrouwen heeft in de doorstart. Deze wordt geleid door Jan Berry Drenth, de eigenaar van het pand waarin Romaris gehuisvest is. Hij is onder andere directeur van Green Logistics Groningen. De dagelijkse leiding blijft voorlopig onveranderd en in handen van het huidige ma nagement en Romaris-oprichter Jan Koopmans.

www.romarisstaal.nl

Robot ipv medewerkers

SEATTLE, WASHINGTON (VS) • Amazon maakt gebruik van een nieuw ontwikkeld robotsysteem dat in verschillende buitenlandse media een bedreiging voor de functie van magazijnmedewerker wordt genoemd.

Met behulp van kunstmatige intel ligentie en visiontechnologie zou de Sparrow nu al meer dan de helft van de meer dan 100 miljoen verschillen de producten in de magazijnen van Amazon kunnen herkennen. Sparrow is volgens Amazon het eerste robotsys teem in hun magazijnen dat indivi duele producten in de voorraad kan detecteren, selecteren en a andelen. Het systeem maakt gebruik van een Fanuc-robot die met zowel hard- als software is aangepast aan de rol van robotmagazijnmedewerker. Zo is bij voorbeeld het vacuümgrijpersysteem voor het picken van de producten door de roboticaclub van Amazon ontwik keld en hebben zij de software voor de sensoren bedacht om producten te identificeren op basis van onder ande re grootte, vorm en streepjescodes. Het systeem draait nu op één loca

tie in Texas, maar zou volgend jaar in heel de VS moeten worden uitgerold. Amazon benadrukt dat ze Sparrow vooral zien als een gereedschap dat repetitieve taken van hun werknemers kan overnemen, zodat die hun tijd be ter kunnen besteden. Ook moet het de veiligheid bevorderen. En passant wordt vermeld dat het ook de e ci ency van het ‘fulfillement’-proces zal verbeteren. Terwijl het bedrijf meldt dat dankzij robotica en technologie in het verleden al 700 nieuwe func ties zijn gecreëerd, die tienduizenden banen hebben opgeleverd, lijkt niet iedereen de komst van de Sparrow toe te juichen. In de New York Post wordt het systeem een bedreiging voor ma gazijnmedewerkers genoemd. Volgens het bericht is in 2020 een patentaan vraag voor het systeem ingediend. Hier staat volgens het bericht in dat het is bedoeld om werknemers te vervangen die ‘artikelen uit de inventaris halen, in zakken doen, uit zakken halen, plaat sen, artikelen in bakken plaatsen, ar tikelen uit bakken halen, artikelen in dozen plaatsen voor verzending.’

BUSINESS

Twee nieuwe machines bij MG Twente

ALMELO • Metaalbewerkingsbedrijf MG Twente heeft het machinepark met twee nieuwe machines uitge breid. Het gaat om de drie-assige freesmachine van Taiwanese makelij YCM NXV1270A. De Hwacheon Hi-Tech230 YCM uit Zuid-Korea wordt voor het draaiwerk ingezet.

De laatste uitbreiding van het ma chinepark bij MG Twente vond plaats in oktober 2021, maken we op uit de website van het bedrijf. Toen is het vijfassige bewerkingscentrum DMG CMX 70 U met PH Cell in gebruik ge nomen. De nieuwe machines zijn niet de enige investeringen in de laatste maanden van dit jaar. ‘Tevens hebben wij onze gehele productiehal geac climatiseerd met koelsystemen van Oxycom. Hierdoor heerst er altijd een prettige temperatuur in onze werk plaats’, laat directeur Christian van Sloten weten op social media. www.mgtwente.nl

BUSINESS

Schneider Electric doet

Telemecanique Sensors

van de hand

HOOFDDORP • Schneider Electric verkoopt Telemecanique Sensors aan het Taiwanese Yageo Corpo ration. Zij leggen daar 723 miljoen euro cash voor op tafel en krijgen daar een licentie bij om de naam Telemecanique Sensors te gebrui ken. Ook worden ze eigenaar van de relevante octrooien. De verkoop is a ankelijk van geldende overnamewetgeving.

Telemecanique Sensors ontwerpt, ontwikkelt en produceert elektrome chanische en elektronische sensoren, waaronder eindschakelaars, veiligheidsschakelaars, RFID-systemen en foto-elektrische sensoren. In 2021 haalden ze daar een omzet van onge veer 280 miljoen euro uit - voor het leeuwendeel behaald in Noord-Amerika en Europa. Met de overname wil elektronicaproducent Yageo de positie op de sensormarkt versterken. Het bedrijf is opgericht in 1977 en heeft wereldwijd 40.000 mensen in dienst in 49 productievestigingen, 20 R&D-centra en 47 verkoopkantoren, Vorig jaar bedroeg de omzet ongeveer 3,5 miljard euro. www.se.com/nl

INTERNATIONAAL ONDERNE MEN

Ruim 7 ton aangevraagd voor BAR

vervolg voorpagina

De ingediende aanvragen komen vooral uit de agrarische sector, transportsector en de export in het algemeen (bijvoorbeeld voedselexporteurs met meerdere aanvragen).

De deadline voor BAR Tegemoetkoming nog te maken kosten nadert. Wilt u compensatie voor kosten die u nog moet maken? Vraag dit dan snel aan. U heeft nog tot 13 december 2022 17:00 uur de tijd om dit te doen. Heeft u al kosten gemaakt door de Brexit? Vraag dan BAR Tegemoetkoming gemaakte kosten aan. Dat kan tot 31 maart 2023 17:00 uur. Bereid uw aan vraag goed voor en verzamel vooraf alle benodigde gegevens. Wij beoordelen de aanvragen op volgorde van binnenkomst en nemen alleen complete aanvragen in behandeling.

www.rvo.nl

'De staalindustrie draagt voor ruim 7 procent bij aan de gehele mondiale CO2- uitstoot'

Precisiebeurs barst uit zijn voegen met 331 exposanten

Rolf Elling / Mikrocentrum

De recente financiële injectie van ruim 450 miljoen euro door de Nederlandse overheid in Nextgen-Hightech geeft een duidelijk signaal af. Nederland wil zijn positie als vooroploper in de hightech nog verder verstevigen. Een logische stap voor een land dat groot is in micro- en nanotechnologie en waarin de hightech sector verantwoordelijk is voor zo’n 50 procent van alle R&D-investeringen.

Maar om die voortrekkersrol te verstevigen is meer nodig. Het vraagt om nog meer kennisdeling en het met elkaar verbinden van partijen uit de gehele (internationale) hightech waardeketen. Dit werd ook bevestigd tijdens de 21e editie van de Precisiebeurs, dat Mikrocentrum op 16 en 17 november organiseerde in de Brabanthallen. Dat de hightech sector serieuze groeiambities heeft, blijkt ook uit het feit dat de Precisiebeurs dit jaar groter was dan ooit.

331 exposanten, 50 sprekers en 5126 professionals ontmoetten elkaar twee dagen op de beursvloer. ‘We zien nu nog meer dan ooit dat de gehele precisietechnologie waardeketen behoefte heeft om elkaar te ontmoeten, kennis te delen en samen te innoveren’, aldus Bart Kooijmans, Programmamanager Precisiebeurs bij Mikrocentrum. ‘Dat is ontzettend belangrijk: want door elkaar op te zoeken en elkaar te helpen, kom je tot nieuwe, baanbrekende, innovaties en oplossingen voor de grote actuele uitdagingen. Bovendien zien we dat de Precisiebeurs ook nieuwe bezoekers trekt en ook de volgende generatie precisie ingenieurs aan zich wist te binden. Een steekproef

liet namelijk zien dat de groei voor een belangrijk deel bezoekers betreft die voor het eerst de beurs bezoeken.’

Relatiebeurs

Sinds de beurs in de Brabanthallen wordt gehouden, is Alimex uit het Duitse Willich, met een vestiging in Venray, aanwezig. ‘Het is voor ons puur een relatiebeurs, we ontmoeten veel klanten en proberen natuurlijk nieuwe klanten aan te spreken en hun tonen wat we doen’, vertelt Bernie Dousen, sales manager Benelux. Het bedrijf produceert gegoten aluminium platen voor de hoogste eisen. Het Duitse bedrijf produceert ook componenten van aluminium. Samen met klanten plant en ontwikkelt het bedrijf innovatieve oplossingen, van robuuste componenten tot zeer nauwkeurige hightech elementen.

De kernactiviteit van het bedrijf is de productie van de machinaal bewerkte gegoten plaat ‘ACP 5080’. Naast dit sleutelproduct biedt Alimex een breder scala aan gesneden producten en nauwkeurige aluminium componenten. Deze worden gebruikt in de semicon- en solarindustrie, machinebouw, automotive, medische technologie en

vele andere sectoren.

Tot de klanten van Alimex behoren marktspelers uit een breed scala van industrieën uit de elektronica-, laser-, verpakkings- en optische industrie, in medische en laboratoriumtechnologie, evenals in de productie van display-, halfgeleiders en zonnestelsels.

Eerste keer Horstra Technology uit Hardenberg is voor de eerste keer aanwezig op de Precisiebeurs. ‘We horen hier te staan gezien onze activiteiten en bovendien staan veel van onze klanten hier of komen de beurs bezoeken. Maar voor Veldhoven stonden we al een tijdje op de wachtlijst. Dat is nu veranderd door de nieuwe locatie in de Brabanthallen.’ Horstra Technology is expert op het gebied van frezen, draaien en diepgatboren. Het co-engineeren en produceren van complexe mechanische onderdelen is de corebusiness. ‘Het is dus vooral ons hier presenteren en laten zien wat we allemaal kunnen betekenen.’

Enige beurs

Voor ZME - Fijnmechanisch Atelier uit Utrecht - is de Precisiebeurs de

enige beurs waar het bedrijf zich elk jaar presenteert. ‘Het is de beurs die helemaal bij ons past. We hebben veel contactmomenten met onze klanten en geïnteresseerden. Veel van de aanwezige standhouders zijn klanten van ons en ook voor de bezoekers kunnen we interessant zijn. ZME is gespecialiseerd in het produceren van fijnmechanische delen voor de industriële industrie, medische en fijnmechanische industrie. ‘Elke editie, we staan hier nu denk ik voor de tiende keer, halen we hier interessante leads weg.’

Veel nieuws bij Groneman

Bij Groneman zijn op de stand onder andere recente nieuwe agentschappen te zien. Het gaat om de lineaire producten van Unimotion. ‘Dit is een Sloveense producent. Het bedrijf ontwikkelt en maakt mechanische lineaire eenheden, compacte lineaire eenheden, meerassige systemen en custom made producten en systemen voor het digitaliseren en automatiseren van met name productieprocessen. De toepassingen zijn vooral in kleine ruimtes waar lineaire bewegingen nodig zijn’, vertelt André Lammertink, directeur Groneman.

Verder toont Groneman de krimpschijven voor het brede segment van mechanische aandrijftechniek van het Duitse TAS Schaefer. ‘Het grote voordeel is dat deze fabrikant vrijwel alle producten op voorraad heeft en ze zijn dus snel te leveren.’

Linmot komt met nieuwe lijn geleidingen. ‘Deze zijn compacter en de motor is geïntegreerd in de geleiding. Hiermee worden uitlijnfouten voorkomen. Ze zijn ook in rvs uitvoering te leveren, speciaal voor de voedingsmiddelenindustrie.’ Groneman is gevestigd in Hengelo en is toeleverancier op het gebied van aandrijftechniek, besturingstechniek en verbindingstechniek.

Mechatronisch

Het in Helmond gevestigde MTA ontwikkelt en produceert seriematig hightech mechatronische systemen. Met circa 150 medewerkers is het bedrijf een internationale speler in de wereld van mechatronica.

‘Voor ons betekent de beurs een moment van netwerken en klanten ontmoeten en spreken, maar ook om eventueel nieuwe medewerkers te zoeken. Want dat is ook bij ons een

Jeroen en Christiaan Horstra zijn met Horstra Technology voor het eerst present op de Precisiebeurs.

Nikki van der Zouw.

EVENEMENTEN 331 exposanten, 50 sprekers en 5.126 professionals ontmoetten elkaar twee dagen op de beursvloer

De Precisiebeurs groeit mee met de ambities van de hightech industrie. Grootste editie ooit trekt ruim 5.000 professionals.

probleem. We maken en assembleren mechatronisch oplossingen voor onze klanten. Ook gaan we graag met ze in overleg en denken mee in de processen’, vertelt Ingrid van Gerwen van MTA. Het bedrijf is actief in de sectoren agro, printing, nano en medisch.

Grootser

‘Om het netwerken en kennisdeling te versterken en nog meer te faciliteren hebben we de Precisiebeurs dit jaar grootser opgezet met nieuwe elementen. Zo is de netwerkhal waar men brancheverenigingen, universiteiten, hogescholen, startups, kennisinstellingen en hightech projecten kan ontmoeten uitgebreid, zijn de meeting area’s gecentraliseerd op de beursvloer zodat bezoekers en exposanten laagdrempelig met elkaar een eerste samenwerking kunnen verkennen en voegden we de Live Stage Arena toe.’

Jong tech talent

De groeiambitie brengt nog een grote uitdaging met zich mee: de plan-

nen moeten ook gerealiseerd worden en daarvoor is technisch talent onmisbaar. De cijfers zijn bekend: er zijn meer vacatures in de hightech dan werkenden. Tegelijkertijd staat er ook een nieuwe generatie jonge technici klaar om aan de slag te gaan en bij te dragen aan die ambities. Om deze talenten in de spotlights te zetten, bood de Precisiebeurs dit jaar een stevig Young Talent programma. Studenten, PhD-ers en start-ups konden hier hun projecten pitchen. Daarmee konden zij ook hun power skills verder ontwikkelen en nieuwe contacten opdoen. Ook werd er voor het eerst een studententour georganiseerd op de donderdag in samenwerking met BedrijvenMeeloopDag.

Keynote Natuurkunde is het fundament van alle apparaten die we dagelijks gebruiken. De vele uitdagingen waar we als wereld voor staan, vragen bovendien om kennis van natuurkundige fenomenen. Om het belang van precisiemechatronica en het goed opleiden

van mechatronici te onderstrepen kwam David Trumper, professor Mechanical engineering bij MIT, speciaal overgevlogen vanuit de Verenigde Staten. ‘We zijn ontzettend trots dat David zijn ervaringen en visie wilde delen met het publiek op de Precisiebeurs. Het laat bovendien zien dat wij als Nederlandse hightech niet alleen voor bepaalde uitdagingen staan, maar dat we ook buiten onze grenzen met elkaar samen kunnen werken en van elkaar kunnen leren’, aldus Bart Kooijmans.

Uitdagingen

Nieuw deze editie was ook de Live Stage Arena. Hier deelden diverse prominenten en experts uit de industrie hun visie op de huidige uitdagingen. Zo stond in de paneldiscussie met Michiel Sweers, Ministerie van EZ, Prof. Dr. Ir. Fred van Keulen, (3ME TU Delft), Marc Hendrikse (Holland High Tech), Berend van der Meer (Demcon biovitronix), Sikko Wittermans (ASML), Tijs Teepen (Masévon), de impact van groeifondsen NXTGEN HIGHTECH,

PhotonDelta en Katapult centraal. Een onderwerp dat centraal ook stond in de presentatie van Willem Endhoven van branchevereniging High Tech NL. Tijdens de Techcafé Precisiebeurs-editie stonden de uitdagingen in de supply chain op de agenda. Guustaaf Savernije (VDL Group), Rob Kwikkers, Remco Overwater (ASML) gaven hun visie op vragen als ‘Hoe zorgen we dat we als keten nog beter samen gaan werken’ en ‘hoe kan ik als MKB-er de OEM-er nog beter van dienst zijn’. Jelm Franse (ASML), Paul Nollen (Thermo Fisher Scientific), Hans Meeske (Holland Innovative), René van Ommeren (Innovox & partners) en Bert-Jan Woertman (Mikrocentrum) sloten het live stage programma af met hun visie op de stelling: ‘Hightech industrie business niet gegarandeerd.’

Presentatie onderzoek

Recentelijk heeft Mikrocentrum samen met onderzoeksbureau Markteffect onderzocht wat de trends en uitdagingen binnen de hightech- en

maakindustrie zijn. Deze onderzoeksresultaten zijn gebundeld in een whitepaper, dat op de beurs werd gepresenteerd door Maarten Roos, manager van het Mikrocentrum High Tech Platform. Met dit onderzoek wil Mikrocentrum bedrijven een beter inzicht bieden op weg naar de toekomst. De belangrijkste uitslagen in het kort zijn dat personeel wordt gezien als de grootste uitdaging en aantoonbare skills worden als belangrijker gezien dan diploma’s. Zo’n 71 procent heeft moeite met het vinden van techtalent, AI wordt gezien als de belangrijkste sleuteltechnologie, 70 procent verwacht omzetgroei in het komende jaar en 65 procent verwacht dat het verdienmodel (deels) zal veranderen.

Precisiebeurs 2023

In 2023 organiseert Mikrocentrum de volgende editie van de Precisiebeurs op 15 en 16 november, wederom in de Brabanthallen in ’s-Hertogenbosch.

www.precisiebeurs.nl

'Door elkaar op te zoeken, kom je tot nieuwe, baanbrekende, innovaties'

MTA is actief in de sectoren agro, printing, nano en medisch.

De presentatie van Alimex.

André Lammertink bij een lineair product van Unimotion.

EVENEMENTEN

Prijzen uitgereikt tijdens Precisiebeurs

'S HERTOGENBOSCH • Tijdens de 21e editie van de Precisiebeurs werd onder auspiciën van DSPE (Dutch Society for Precision Engineering) de Rien Koster-prijs en de Wim van der Hoek Award uitgereikt. De Rien Koster-prijs ging naar Hans Vermeulen. De senior principal architect bij ASML en deeltijdhoog leraar aan de TU/e, ontving de prijs voor zijn onvermoeibare inzet om het vakgebied van de mechatronica en precisietechnologie uit te dragen en te vernieuwen.

De Rien Koster-prijs is bedoeld voor een mechatronicus/ontwerper die zich bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt voor het vakgebied van de mechatronica en precisietechnologie. De jury, onder voorzitterschap van Ton Peijnenburg, adjunct-directeur en manager Systems Engineering bij VDL ETG, hanteert in de beoorde ling vier criteria: oeuvre, creativiteit, relevantie (maatschappelijk en commercieel) en professionele uitstraling. De winnaar is minimaal vijftien jaar in het vak werkzaam, brengt theorie in de praktijk, draagt bij aan promo tie van het vak en weet collega’s te enthousiasmeren. Hij/zij heeft bijzondere competentie en creativiteit getoond en aansprekende resultaten behaald, die intern en extern worden herkend en erkend.

Het was woensdag 16 november de negende keer dat de prijs werd uitge reikt. Namens de jury overhandigde naamgever Rien Koster de prijs aan prof.dr.ir. Hans Vermeulen, senior principal architect EUV Optics Sys tem bij ASML, deeltijdhoogleraar Mechatronic System Design aan de TU Eindhoven (TU/e) en docent bij het High Tech Institute.

Staat van dienst Vermeulen heeft een enorme staat van dienst opgebouwd met het succesvol toepassen van de bekende ontwerpprincipes uit de precisiemechanica en mechatronica enerzijds en het opleiden en enthousiasmeren van een nieuwe generatie precisietechno logen anderzijds. Na zijn promotie op een proefontwerp voor een precisiebewerkingsmachine ging hij werken voor Philips CFT (Centrum voor Fabricage Technieken). Daar werkte hij aan toepassingen voor halfgelei derapparatuur, onder meer op een

CFT-locatie in de VS. In 2007 trad hij in dienst bij ASML, de huidige wereld marktleider voor lithografiemachines. Daar bekleedde hij diverse, uiteindelijk leidinggevende rollen binnen Development & Engineering en Research. In 2015 werd hij aangesteld als deeltijdhoogleraar voor Mechatronic System Design in de vakgroep Control Systems Technology van de TU/e-faculteit Werktuigbouwkunde.

Nieuw boek

In zijn rollen bij ASML en aan de TU/e is Vermeulen een drijvende kracht achter het uitbreiden van het vakgebied. Hij heeft daarbij aandacht voor de basis en de historie en ook oog voor nieuwe ontwikkelingen. Lange tijd is hij voorzitter en trekker geweest van de Nationale Werkgroep Mechatronica, die werd opgericht om ook buiten Philips voldoende aan dacht voor research in het vakgebied te blijven stimuleren bij hightech bedrijven en universitaire vakgroe pen. Twee jaar geleden heeft hij met zijn collega-hoogleraren uit Delft en Twente, samen met DSPE, het ini tiatief genomen om een nieuw standaardwerk over constructieprincipes samen te stellen. Met deze bijgewerkte uitgave van de bestaande boeken op dit gebied treden ze in de voetsporen van hun voorgangers, onder wie Rien Koster. De precisie-industrie is hier nauw bij betrokken en levert precisie technologische hoogstandjes aan die als voorbeelden op een speciale website worden gepresenteerd en in het boek worden opgenomen. De website is op de Precisiebeurs live gegaan en het boek zal onder de titel “Design Principles for Precision Mechatro nics” in 2025 verschijnen.

Belang van ontwerpen

DSPE wil met de Rien Koster-prijs de aandacht vestigen op het belang van het ontwerpen voor de preci sie-industrie. In deze industrietak, in bredere zin ook wel aangeduid met ‘hightech systems’, neemt Nederland wereldwijd een leidende positie in, zoals het boek van Vermeulen c.s. weer zal aantonen. Naamgever van de prijs Rien Koster heeft als groepslei der bij Philips CFT en als hoogleraar aan de TU/e en de Universiteit Twente bijgedragen aan die positie. Koster is tevens de auteur van het bekende boek ‘Constructieprincipes voor het

nauwkeurig bewegen en positioneren’, een van de voorlopers van het nieuwe boek. De Rien Koster-prijs bestaat uit een geldbedrag, beschikbaar gesteld door VDL ETG, en een trofee, gemaakt door leerlingen van de Leid se instrumentmakers School.

Wim van der Hoek Award De Wim van der Hoek Award was voor Dennis Struver, die bij JPE in Maastricht-Airport een actief tril lingsisolatiesysteem voor cryogene toepassing ontwierp en daarop afstudeerde aan de TU Eindhoven (TU/e). Dit systeem werkt bij extreem lage temperaturen om een detector voor zwaartekrachtgolven nog beter en ge voeliger te maken. Volgens de jury is zijn ontwerp een “best practice” van de constructieprincipes voor nauw keurig bewegen en positioneren in de geest van Wim van der Hoek. ‘Vooral het slim in elkaar vouwen van de con structie vanwege de beperkte ruimte en het toepassen van een rechtgeleiding uit één stuk zijn mooie staaltjes innovativiteit.’

Op de tweede dag van de Preci siebeurs, op donderdagmiddag 17 november in Den Bosch, verzorgde DSPE de uitreiking van de Wim van der Hoek Award. Deze prijs – ook wel Constructeursprijs genoemd – werd in 2006 ingesteld ter gelegenheid van de tachtigste verjaardag van nestor in de constructieprincipes Wim van der Hoek (1924-2019). De Constructeur sprijs wordt jaarlijks uitgereikt voor het beste afstudeerwerk op het gebied van het construeren in de werktuigbouwkunde aan de technische universiteiten en hogescholen in Nederland en België. Aan deze prijs zijn verbonden een oorkonde, een trofee gemaakt door de Leidse instrument makers School en een geldbedrag, gesponsord door TU/e-instituut EAISI.

Vijf nominaties

Criteria bij de beoordeling van de afstudeerverslagen zijn kwaliteit van het ontwerp, onderbouwing en in novativiteit, alsmede de geschiktheid

voor gebruik in het onderwijs in de constructieprincipes. De jury, onder voorzitterschap van DSPE-bestuurs lid Jos Gunsing (MaromeTech), ontving vijf nominaties, ingediend door de afstudeerbegeleiders/hoogleraren van de betreffende studenten. Ze wa ren a omstig van Avans Hogeschool in Breda, Fontys Hogeschool Engineering in Eindhoven, KU Leuven (België), TU/e en Universiteit Twente.

Zwaartekrachtgolven De Wim van der Hoek Award 2022 ging uiteindelijk naar Dennis Struver, die Werktuigbouwkunde studeerde aan de TU/e. Hij studeerde dit voor jaar af op het ontwerp van een trillingsisolatiesysteem voor toepassing onder cryogene omstandigheden.

Dit systeem kan een detector voor zwaartekrachtgolven nog beter en gevoeliger maken. Zwaartekrachtgol ven zijn voorspeld door de algemene relativiteitstheorie van Albert Einstein. Astronomen bestuderen deze zeer zwakke signalen die in het diepe heelal ontstaan, bijvoorbeeld als twee zwarte gaten op elkaar botsen. Pas sinds 2015 zijn directe metingen mo gelijk met kilometerslange detectoren die in de VS en Italië zijn gebouwd. Momenteel wordt in Europa gewerkt aan een opvolger die – mede dankzij Struver’s ontwerp – nog gevoeliger moet kunnen meten en dus nog meer zwaartekrachtgolven kan detecteren. Dat is de Einstein Telescope, waar voor de locatie nog niet is bepaald. Een van de kandidaten is de driehoek Maastricht-Aken-Luik, waar de detec tor in de mergel zou moeten worden aangelegd, diep onder grond, afgeschermd van alle verstoringen door het bovengrondse leven.

Goed doordacht

De Einstein Telescope moet z’n verbeterde gevoeligheid onder meer krijgen door bij ultralage temperaturen te werken. Dat vereist koeling, maar commercieel verkrijgbare cryokoelers produceren ruis die de meting ver stoort. Struver ontwierp een cryogene actieve trillingsisolator die het effect

van de ruis moet tegengaan. “Een zeer elegant ontwerp”, aldus de jury. “Den nis heeft laten zien perfect in staat te zijn om met een innovatief mechanisch en mechatronisch ontwerp te komen, inclusief regeling, en dit te analyseren op kritische aspecten. Voor een goed doordacht ontwerp heeft hij veel ontwerpprincipes bekeken en de uiteindelijke toepassing gecombi neerd met thermische ontkoppeling van het systeem, om opwarming door de omgeving te voorkomen. Hij heeft een groot inventief en analytisch ver mogen en werkt zeer zelfstandig, hoewel hij ook mensen weet te benaderen voor relevante input.”

Slim vouwen

Volgens de jury is Struver’s ontwerp een “best practice” van de constructieprincipes voor nauwkeurig bewegen en positioneren in de geest van Wim van der Hoek. ‘Vooral het slim in elkaar vouwen van de construc tie vanwege beperkte ruimte en het toepassen van een rechtgeleiding uit één stuk zijn mooie staaltjes innova tiviteit.’ Vanwege de late levering van componenten kon hij helaas het complete systeem niet op tijd bouwen om er testen mee uit te voeren. Na afronding van zijn afstudeerwerk heeft hij later op eigen initiatief alsnog testen gedaan. De jury waardeert deze inzet.

Cirkel rond

Struver voerde zijn opdracht uit bij JPE in Maastricht-Airport. Dit precisietechnologische bedrijf is onder meer gespecialiseerd in het ontwikkelen van wetenschappelijke instrumenten die bij cryogene temperaturen werken, bijvoorbeeld in een satelliet in de ruimte, in een telescoop bovenop een hoge berg, of in een zwaartekrachtdetector onder de grond. JPE-oprichter Huub Jans sen was begin jaren tachtig een van de laatste afstudeerders bij Wim van der Hoek, die naast zijn werk bij Philips ook een aanstelling had als deeltijd hoogleraar aan de TU/e. Met de naar Van der Hoek vernoemde prijs voor Dennis Struver is de cirkel nu rond.

Uitreiking van de Rien Koster-prijs 2022 onder auspiciën van DSPE. Van links naar rechts naamgever Rien Koster, winnaar Hans Vermeulen, juryvoorzitter Ton Peijnenburg en DSPE-voorzitter Hans Krikhaar. (Foto: Mikrocentrum)

‘Hij heeft een groot inventief en analytisch vermogen en werkt zeer zelfstandig’

KRACHT & PRACHT

Drijvend Paviljoen van Schiehaven naar Heijplaat

ROTTERDAM • De Rijnhaven wordt gedempt om nieuwbouw mogelijk te maken. Met de aanstaande komst van het Drijvend Paviljoen verbreedt Hogeschool Rotterdam de mogelijkheden en faciliteiten voor onder meer onderwijs, evenementen, bijeenkomsten, seminars, openbare lessen,

ECONOMIE

congressen etcetera. Het beschikken over een dergelijke ruimte levert grote voordelen op voor de hogeschool. Bovendien ontstaat daardoor in de bestaande ruimten op RDM Campus weer meer plek voor studiefaciliteiten, onderwijs en leerplekken.

De Gemeente Rotterdam nam ooit het initiatief voor dit paviljoen. DWA

7 procent meer loon voor medewerkers NXP

EINDHOVEN • FNV Metaal, CNV Vakmensen, De Unie en VHP2 hebben een cao principeakkoord met chipmaker NXP afgesloten. De nieuwe cao loopt van 1-11-2022 tot en met 31-10-2023.

De belangrijkste resultaten zijn een structurele loonsverhoging, per

1-1-2023, van 7% voor iedereen, met nog een minimum verhoging van tenminste 2.800 euro op full time basis (is circa. 3%). In de komende maand december wordt een eenmalige uitkering van 1,5% uitbetaald, met een bodem van 1.000 euro. De bonusregeling is verhoogd met 2%, behalve voor de hoogste inkomens.

ontwikkelde een innovatief en duurzaam concept voor het paviljoen door gebruik te maken van de natuurlijke bronnen rondom het drijvende gebouw. De komende tien jaar huurt de Hogeschool Rotterdam het van de gemeente. ‘Het is een zeer opvallend bouwwerk in de Rotterdamse Rijnhaven. Drie drijvende bollen op het

Verbetering generatiepact voor alle ploegendienstmedewerkers: van 8085-100 naar 80-90-100. Verhoging vergoeding geboorte/partnerverlof: van 5 weken 70% naar 100% doorbetaling van dagloon.

FNV Metaal bestuurder Lucy Lamers: ‘Dankzij dit principeakkoord houden we vooral de koopkracht van de laagste loongroepen tot modaal in grote mate op peil. De bodem in de cao verhogingen geeft de laagste inkomens zo een goede inflatiecorrectie. Daar waar de gevolgen van de huidige financiële crisis voor de mensen nu het hardst aankomen. In dit akkoord is het geluid

water die dienst doen als expositie- en ontvangstruimte. Rotterdam heeft plannen om in de toekomst drijvende stadswijken te bouwen. Daarmee kan worden ingespeeld op klimaatveranderingen en een stijgende zeespiegel. Met dit drijvend paviljoen wordt ervaring opgedaan. Er is gekozen voor een opbouw in modulen, die het mogelijk

maakt om de modulen te verslepen naar andere locaties en onderweg bruggen en andere doorgangen te passeren. DWA was verantwoordelijk voor installatieadvies, bouwfysica, subsidiemanagement en monitoring.

van de werkvloer duidelijk aanwezig. Zonder hun grote inzet, betrokkenheid en ook actiebereidheid hadden we dit niet af kunnen sluiten.’

CNV Vakmensen bestuurder Arjan Baselmans: ‘Vooraf zetten we in op dubbele cijfers; tel je nu de structurele loonsverhoging op bij de verhoging van de bonussen en de eenmalige uitkering, dan is dat voor veel medewerkers gelukt. Een goed resultaat. NXP maakt miljardenwinsten, aandeelhouders krijgen zeer hoge dividenduitkeringen en het orderboek zit nog helemaal vol. Het geld klotst tegen de plinten. Dan hebben

de mensen die dat voor elkaar krijgen ook recht op een flinke vooruitgang. Dit akkoord met deze mooie loonsverhoging en dat mede dankzij de poortacties tot stand is gekomen, vormt hopelijk de basis waar ook de rest van de sector op voortborduurt.’ Het cao principeakkoord wordt binnenkort ter instemming voorgelegd aan de leden van de bonden.

NXP produceert en ontwikkelt halfgeleiders. In Nederland werken 2.250 medewerkers, in totaal 28.000 medewerkers.

Ries van Wendel de Joode

Foto Ries van Wendel de Joode (bron DWA.nl)

Toonaangevend in automatisering

Voortman Steel Machinery is toonaangevend op het gebied van volledig geautomatiseerde CNC-gestuurde machines voor de verwerking van stalen pro elen en platen. Belangrijke pijler is de integrale benadering van deze automatisering, waarbij alle machines in een productielijn op elkaar aansluiten en centraal worden aangestuurd om e ciency en output te verhogen.

Binnen deze benadering worden bijna alle manuele handelingen vervangen. Hierdoor veranderen taken van operators en worden inte ressanter, veiliger en uitdagender. De productie is nauwkeuriger te plannen en verloopt sneller en e ciënter. Ge volg zijn geoptimaliseerde marges en

een beter concurrentievermogen.

Hoog automatiseringsniveau

Voortman staat bekend om het integreren van standalone machines in slimme systemen. Ongeacht of de gewenste capaciteit nu 1.000 of 35.000 ton bedraagt. De volledig

geautomatiseerde productielijnen zijn van begin tot eind met elkaar verbonden, waardoor de productiekosten sterk dalen en rendement en e ciëntie toenemen.

Ingewikkelde logistiek behoort tot het verleden. Ruwe pro elen gaan

een enkele operator kan zijn tijd verdelen over meerdere machines

Rick, van Reijrink Staalconstructie, toont het gemak van het verbeteren en aanvullen van lasinformatie

op de invoer en volledig bewerkte producten komen van de uitvoer. Machines communiceren met elkaar en processen worden automatisch toegewezen aan geschikte machines met voldoende capaciteit.

Elke machine is in staat om lange tijd onbemand te produceren waardoor één operator meerdere machines kan overzien. Met automatische buffering tussen de machines worden knelpunten geëlimineerd als het ene proces sneller is dan het andere.

Voortman is door decennia ervaring op het gebied van automatische productielijnen expert geworden om voor en samen met de klant de optimale en exibele oplossing te realiseren. Dit wordt gebaseerd op echte productiedata van de klant en ervaring van Voortman met vergelijkbare klanten.

Optimaliseren van de volledige ow De hoogste output halen en maxi-

male uptime benutten is niet alleen een kwestie van goede automatisering en innovatieve machines. Het is een combinatie van meerdere elementen die elkaar versterken. Topprioriteit is het ondersteunen van de machine operators. De juiste informatie op het juiste moment zal helpen de geautomatiseerde processen optimaal te benutten. Met 24” touchscreens en een gebruiksvriendelijke interface zijn de machines bovendien makkelijk te bedienen. Maar wat ze echt onderscheidt, is wat er onder de motorkap zit: Automatisering met één knop. Dit betekent dat de moeilijkste processen zelfs door onervaren operators snel, foutloos en veilig uitgevoerd kunnen worden.

Voorop lopen met automatisch lassen Het groeiende tekort aan technisch personeel motiveerde Voortmans beslissing om ook het samenstellen en lassen van pro elen te automatiseren.

In de lijn van eerdere oplossingen is ook hier gekozen voor een integrale benadering van het lasproces van werkvoorbereiding tot eindproduct. Lopende pilots bij grote staalbouwers bewijzen dat ook hier qua e ciëntieslag voorop wordt gelopen.

Het is een feit dat de industrie te maken heeft met onvolledige en onjuiste las-informatie in 3D-constructiemodellen. De ‘Voortman way’ is om te voorkomen dat de uren die bij het lassen vrijkomen vervolgens in de werkvoorbereiding geïnvesteerd moeten worden. De unieke ‘cloud’ software die is ontwikkeld analyseert en corrigeert de lasinformatie in 3D-modellen automatisch. Vervolgens wordt direct duidelijk welke samenstellingen juist erg geschikt zijn voor volledig automatisch lassen en welke bijvoorbeeld beter alleen gehecht of volledig handmatig gelast kunnen worden. Dat volledig automatische proces bespaart veel tijd en voorkomt saai repetitief werk.

Volledig geautomatiseerd samenstellen en lassen door Voortman - voor een versnelde productie

INDUSTRIETECHNIEK

Zelfsmerende groefkogellagers

Voor gebruik in dompelpompen die cryogene gassen, zoals waterstof en LNG verpompen, heeft NSK rollagers ontwikkeld die geen externe smering nodig hebben. Deze roestvaststalen lagers met een kooi van zelfsmerend fluorkunststof, worden steeds vaker toegepast in dompelpompen van toonaangevende fabrikanten. Het groeiende aantal projecten wereldwijd zorgt momenteel voor een toenemend gebruik van waterstof als energiebron. Deze projecten maken vaak gebruik van speciale dompelpompen die op betrouwbare wijze gasvormige en vloeibare media kunnen verpompen in continu of intermitterend bedrijf - bij lage temperaturen tot ongeveer -200°C. In zulke pompen is de dubbele lagering van de pompas een kritisch ontwerpelement. Corrosiebestendigheid is hierbij essentieel. Daarnaast kan er geen ander smeermiddel worden gebruikt dan het medium dat rond het lager spoelt. Deze tribologie stelt echter hoge eisen aan de materiaalcombinaties. Ook moeten de lagers een lange levensduur hebben, zelfs bij lage temperaturen.

www.nsk.com

METAAL

Roestvast staal

INDUSTRIETECHNIEK

Compacte lichtschermen

Met de SLG-2 tilt SICK het prestatieniveau van zijn compacte schakelende modulaire lichtschermen naar een hoger niveau. De nieuwe SLG-2 is inzetbaar voor diverse detectie- en meettaken en is er in twee optische varianten: met lichtemissie aan de korte zijde (slim-variant) en aan de lange zijde (flat-variant). Dankzij hun uiterst compacte behuizing komen de lichtschermen goed tot hun recht op die plekken waar elke millimeter telt. De SLG-2 is verkrijgbaar met detectiehoogten van 100 mm tot 2.400 mm en kent geen blinde zone: dankzij de kabelaansluiting aan de achterkant van de behuizing is de afstand van de rand tot de eerste lichtstraal slechts 4,6 mm. Verschillende eigenschappen van de compacte SLG-2 zorgen voor bijzonder goede detectieprestaties. Naast een minimale straalafstand van slechts 10 mm dragen ook de kruisende stralen – maximaal 9 lichtstralen – bij aan een hoge resolutie. Daardoor worden ook zeer dunne objecten, zoals metalen en houten platen, betrouwbaar gedetecteerd.

www.sick.nl

bewerken

Dormer Pramet heeft de afgelopen jaren een uitgebreid assortiment van roterende- en wisselplaatsnijgereedschappen ontwikkeld voor de bewerking van roestvast staal. Het HSS boren programma van Dormer Pramet heeft bijvoorbeeld de A108 en de A147 voor het bewerken van roestvast staal. De A108 is geschikt voor handmatige bewerkingen, terwijl de A147 meer geschikt is voor CNC-machines. Daarnaast bieden ze ook het hoogwaardige Force-M assortiment aan, volhardmetalen boren specifiek ontwikkeld voor roestvast staal. Deze boren van Dormer bieden een hoge productiviteit bij uiteenlopende machines en omstandigheden, en zijn uitermate geschikt voor zowel algemene engineering- als toeleveringsomgevingen. Binnen het schroefdraadprogramma wenden klanten zich tot het Shark-assortiment van materiaalspecifieke tappen van het bedrijf. De Shark lijn is herkenbaar aan de gekleurde ring op de schacht die de geschiktheid voor specifieke materialen aangeeft en maakt een snelle en eenvoudige gereedschapsselectie mogelijk. Voor roestvast staal hebben alle Shark tappen een blauwe kleurring, zoals de E240, E238 en de E414, de eerste keuze voor deze toepassingen. www.dormerpramet.com

advertentie

18-nov25-Novplus/min

AluminiumLoco 2.368,00 2.346,00 -22,00

$/ton3-mnds 2.340,00 2.380,00 40,00

KoperLoco 8.047,00 8.065,00 18,00 $/ton3-mnds 8.084,00 8.100,00 16,00

LoodLoco 2.174,00 2.133,00 -41,00

$/ton3-mnds 2.183,00 2.138,00 -45,00

NikkelLoco 24.800,00 25.550,00 750,00 $/ton3-mnds 25.000,00 25.700,00 700,00

Tin Loco 21.700,00 22.350,00 650,00 $/ton3-mnds 21.500,00 22.300,00 800,00

ZinkLoco 3.007,00 2.923,00 -84,00 $/ton3-mnds 3.015,00 2.931,00 -84,00

1560-50970108500

1610-501080208500

1550-10 1200

1850-30 1050-20

1950-201270-30860-20

Beurzen I

FEBRUARI

Manufacturing Technology Conference

14/2 2023 VELDHOVEN

Inl.: Knowledge Sharing Centre www.kscevents.nl

MAART

AM for Production

29-30/3 2023 ‘S -H ERTOGENBOSCH

Inl.: Mikrocentrum www.amforproduction.nl

Machineering 29-31/3 2023 B RUSSEL

Inl. Brussels Expo www.machineering.eu

APRIL

Hannover Messe

17 - 21/4 2023 H ANNOVER (DE)

Inl.: Deutsche Messe www.hannovermesse.de

Maintenance Next 18-20/4 2023 R OTTERDAM

Inl. Rotterdam Ahoy www.maintenancenext.nl

Nederlandse Metaaldagen 19-21/4 2023 ’S -H ERTOGENBOSCH

Inl.: United Industrial Fairs www.denederlandsemetaaldagen.nl

MEI

Mix Noordoost

10-11/5 2023 H ARDENBERG

Inl.: Easyfairs www.mixnoordoost.nl

SEPTEMBER

Matexpo

6-10/9 2023 KORTRIJK

Inl.: Kortrijk XPO www.matexpo.com

Parts2clean

26-28/9 2023 STUTTGART

inl.: Deutsche Messe www.parts2clean.de

JUNI

Vision & Robotics

7-8/6 2023 ’S -H ERTOGENBOSCH

Inl.: Mikrocentrum vision-robotics.nl

OKTOBER

Metavak

10-12/10 2023 G ORINCHEM

Easyfairs www.metavak.nl

NOVEMBER

BlechExpo/Schweisstec

7-10/11 2023 STUTTGART

Schall www.blechexpo-messe.de www.schweisstec-messe.de

Faillissementen

UITGESPROKEN

Rhinetech bv, hodn Alloy Superior; Machinefabriek Markan; Markan Machinery; RhineDesign; RhinePress; Rhinetech bv; Split Up; Stainless Superior Westervoortsedijk 73WB, 6827 AV Arnhem

Curator: mr C.W. Houtman, Koningstraat 27-2, 6811 DG Arnhem, tel. 088-3226000

Keijzer Nederland Betonwerken bv Oostzeestraat 14, 7202 CM Zutphen

Curator: mr M. Vriezekolk, Postbus 8, 7200 AA Zutphen, tel. 0575-545455

Paull Klussenbedrijf Gijsbrecht van Amstelstraat 176, 1214 BD Hilversum

Curator: mr B.R. Rolevink, Postbus 350, 3800 AJ Amersfoort, tel. 085-2010010

JRT Loonwerken bv Borgsweer 15, 9949 PA Borgsweer Curator: mr R.G.A. Luinstra, Postbus 723, 9700 AS Groningen, tel. 050-5757400

Bouwtec bv, hodn Alpha Recruit & Flex; Spectra Werving & Selectie Smithweg 1-08, 4462 HC Goes

Curator: mr J.A. Platteeuw, Hoogstraat 16, 4331 KR Middelburg, tel. 0118-501010

DAMCO Aluminium Delfzijl Coöperatie U.A Oosterhorn 20, 9936 HD Farmsum

Curator: mr E. Eshuis, Postbus 1105, 9701 BC Groningen, tel. 050-5997999

RSBM Bouw Groep bv Kattegat 8A, 3446 CL Woerden

Curator: mr J.N. van der Pouw Kraan, Postbus 357, 2400 AJ Alphen Aan Den Rijn, tel. 0172-442417

A.N.T. Verhuizing en Transport bv Curator: Koeze, Postbus 18511, 2502 EM ’s-Gravenhage, tel. 070-3184200

Dakspecialist Uittenbogert Naarden bv Bronsstraat 11, 1411 AV Naarden Curator: mr D. de Goede, Postbus 3053, 3502 GB Utrecht, tel. 088-4070444

Delta Beton bv De Huufkes 17, 5674 TL Nuenen

Curator: mr D.A.A.P. de Jong Postbus 63 5600AB EINDHOVEN tel. 088-4402400

Netwerk Internationaal Transport & Logistiek bv Batterij 5, 7141 JL Groenlo Curator: mr J.C.A. Herstel, Postbus 348, 7000 AH Doetinchem, tel. 0314-372311

Deelneming Logistics bv Veltkampsweg 2, 7245 PG Laren Curator: mr J.C.A. Herstel, Postbus 348, 7000 AH Doetinchem, tel. 0314-372311 Bouwkundig Adviesbureau Vos en Zonen bv 2e Ruiterweg 4, 1251 JH Laren Curator: mr T.J. Punt-Hauer, Maliebaan 50B, 3581 CS Utrecht, tel. 030-2001179

Installatiebedrijf Koelewijn Visventerssteeg 1, 3752 BS BunschotenSpakenburg Curator: mr D. de Waal, Postbus 675, 3900 AR Veenendaal, tel. 0318-522404

A. tot Z. Schilders Twente Esdoornstraat 47, 7545 HL Enschede Curator: mr A.T. Brouwer, Postbus 40085, 7504 RB Enschede, tel. 053-2032044

VEREENVOUDIGDE AFWIKKELING

KH Projecten Bouw en Verbouw bv, hodn KH Projecten Curator: mr M.C.C. Stoové, Postbus 170, 3500 AD Utrecht, tel. 088-4402400

H&B Dedicated Transport bv Rutherfordweg 101, 3542 CN Utrecht Curator: mr D. Ste ens, Stadsplateau 17, 3521 AZ Utrecht, tel. 030-2364600

Zeeuws Vlaamse Gieterij (Z.V.G.) bv, hodn Z.V.G. Westkade 18, 4551 BV Sas van Gent Curator: mr B. van Leeuwen, Stationspark 34, 4462 DZ Goes, tel. 0113-211666

GEËINDIGD

Vrielink Dakwerk Kunststof bv Netwerkweg 10, 7251 KV Vorden Wegens gebrek aan baten

Van der Kamp Constructie bv Edisonstraat 3, 9285 WE Buitenpost Brandsloot 3B, 9863 TR Doezum Wegens gebrek aan baten

Solid Maintenance bv Luchthavenweg 31, 5657 EA Eindhoven Wegens gebrek aan baten

L.S.F. Products bv, hodn Bouwcare Benelux; Bouwcare International Fellenoord 130, 5611 ZB Eindhoven Wegens gebrek aan baten

EPS Bouw bv Molenstraat 20, 7551 DC Hengelo Wegens gebrek aan baten

advertentie

2 december 2022 • #24 • www.vraagenaanbod.nl

Kuijpers Storage bv Burgemeester de Raadtsingel 71, 3311 JG Dordrecht Wegens gebrek aan baten

Job Choice Personeelsdiensten bv Industrieweg 48, 5145 PW Waalwijk Wegens gebrek aan baten

Oost totaal onderhoud Melatensteeg 35, 7201 BP Zutphen Door goedkeuring akkoord

ISSE Offshore Engineering bv Kartonbaan 5, 9672 BP Winschoten Door verbindende uitdelingslijst

Afbouw Bedrijf Ermelo Lijsterlaan 47A, 3853 TB Ermelo

Door verbindende uitdelingslijst

SproLoo Transport Nederland bv Middelweg 17, 6191 NC Beek Wegens gebrek aan baten

RH Bouw bv Rissezijweg 6, 6004 RV Weert Wegens gebrek aan baten

Dany Transport & Logistics bv Mossel 43, 1775 JA Middenmeer Door verbindende uitdelingslijst Maatman Dakwerken De Geere 10, 8131 NC Wijhe Wegens gebrek aan baten

Trans23 bv Mercuriusweg 18, 2516 AW ’s-Gravenhage Wegens gebrek aan baten

TUSSENTIJDSE UITDELINGSLIJST

InterChem Logistics bv Damhertstraat 16, 3064 LT Rotterdam

SLOTUITDELINGSLIJST

Schoonmaakservice MAPO bv Oude Vlijmenseweg 76, 5223 GP ’s-Hertogenbosch

Brabant Alucast Services bv De Grens 45, 6598 DK Heijen

VERNIETIGD

Keijzer Nederland Betonwerken bv Oostzeestraat 14, 7202 CM Zutphen Vernietiging faillissement na verzet

Bron: www.rechtspraak.nl

Uitgeverij Mybusinessmedia Holding bv Postbus 58 7400 AB Deventer

Verschijning

Tweewekelijks op vrijdag

Redactie

Postbus 58 7400 AB Deventer Telefoon: 0570 - 504 390 E-mail: redactie@vraagenaanbod.nl

Hoofdredacteur

Rolf Elling

Eindredactie Kasper Weigand Webredactie Jorine van Knippenberg

Uitgever

Arjan Stoeten

Advertentieverkoop

Bert Brassée Tel.: 06 833 313 82 Roy Wösting Tel.: 06 225 483 04 E-mail: verkoop@vraagenaanbod.nl

Abonnementen

Voor vragen over abonnementen, bezorging en of adreswijzigingen kunt u: Bellen met: 0570 - 504 325 Mailen naar: klantenservice@mybusinessmedia.nl Schrijven naar: MYbusinessmedia Vraag en Aanbod Postbus 58 7400 AB Deventer

Abonnementsprijs

Jaarabonnement Nederland € 299,75* Jaarabonnement buitenland € 365,00* * Prijzen zijn excl. 9% BTW.

Jaarabonnement geldt tot wederopzegging. Beëindiging van het abonnement kan uitsluitend schriftelijk geschieden, uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode; nadien vindt automatisch verlenging plaats.

Druk

Ludlow Media, www.ludlowmedia.nl

Basislayout

Bureau OMA bv, www.bureauoma.nl

Vormgeving

Bureau OMA bv, www.bureauoma.nl

Auteursrechten © voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotocopie, microfilm, elektronisch of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Op de advertentiecontracten of overeenkomsten tot plaatsing van losse advertenties zijn van toepassing de Regelen voor het Advertentiewezen van de Stichting ROTA zoals gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam onder nummer 28114570. Uitgeverij Mybusinessmedia Holding bv legt uw gegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements)overeenkomst. Uw gegevens kunnen door uitgeverij Mybusinessmedia Holding bv, of zorgvuldig geselecteerde derden, worden gebruikt om u te informeren over relevante producten en diensten. Indien u hier bezwaar tegen heeft, dan kunt u dit melden aan Uitgeverij Mybusinessmedia Holding bv, t.a.v. afdeling Relatiebeheer, Postbus 58, 7400 AB Deventer.

Lid FPPB, Federatie van de Periodieke Pers van België, Lid European Association of Machine Tool Merchant.

ISSN 0165-3954 © 2022

Op basis van biometrisch design heeft Demag een nieuwe ligger ontwikkeld die op het gebied van veiligheid, toepasbaarheid, prestaties en duurzaamheid ver voor loopt ten opzichte van standaard kranen. Het revolutionaire ontwerp zorgt voor een nauwkeurige en snelle positionering van uw kwetsbare lading. Ga naar www.demag.nl/v-ligger en vraag hem ook op!

Minder slingeren en deinen van de last

17% minder eigengewicht en EN15011

Langere levensduur en EN13001-S3

Veiliger en meer licht in de hal

Stiller en behoud van zichtlijnen

Duurzaam door minder materiaal gebruik