6 minute read
De woestijnleeuwen van de Namib
In de oudste woestijn van deze wereld, de Namib in Namibië leven op dit moment ongeveer 120 leeuwen, in een gebied zo groot als de Benelux en Noord-Frankrijk samen. Met in hun kielzog natuurbeschermer en wetenschapper Philip Stander en Lianne en Will Steenkamp. Samen hebben zij deze iconische leeuwen vastgelegd in twee dvd’s en een prachtig boek, Vanishing Kings.
Jaren geleden zag Philip Stander tot zijn verbijstering een leeuwin in de branding van de Atlantische Oceaan, aan de Namibische Skeleton Coast. Niet bang voor de aanrollende golven, genietend van haar prooi: een onfortuinlijke zeeleeuw. Het was het startsein voor een opzienbarende, bewonderenswaardige en soms eenzame missie: Het beschermen van de woestijnleeuw. Het is ook een succesverhaal voor natuurbescherming. Want waren er ruim twintig jaar geleden nog slechts twintig woestijnleeuwen, nu zijn er dat 120.
Advertisement
Ode aan de woestijnleeuwen
Philip, die door het barre zand van de woestijn ‘zijn’ leeuwen volgt kreeg een aantal jaren geleden gezelschap van de natuurfilmers Lianne en Will Steenkamp. Zij werden door Floortje Dessing geportretteerd voor haar serie Floortje naar het einde van de wereld. Samen is dit drietal verantwoordelijk voor het iconische boek en inmiddels twee dvd’s, getiteld Vanishing Kings – Lions of the Namib Desert. Boek en dvd’s vertellen het verhaal van drie leeuwinnen, onder leiding van Queen (leeuwin XP10) en hun vijf zoons, liefkozend de vijf musketiers genoemd. We volgen in een bijna intiem portret in magistrale woestijnlandschappen het harde leven van deze kleine groep. Queen wordt in 1998 iets ten noorden van Palmwag geboren, ze sterft in 2014. Zij is de leeuwin die haar afstammelingen weer terug naar de Namibische kust brengt. De drie leeuwinnen zijn buitengewone moeders en befaamde jagers, met als specialiteit het doden van giraffen. De vijf opgroeiende zonen maken kennis met alle uitdagingen van de woestijn, ze moeten leren jagen op schaarse prooidieren, worden overvallen door zandstormen en overstromingen. Uiteindelijk moeten ze »
afscheid nemen van hun moeders en op eigen kracht overleven in een meedogenloze omgeving.
De oudste woestijn ter wereld
De Namib is de oudste en bijna droogste woestijn op aarde. Waar kustgebieden in de rest van het Afrikaanse continent over het algemeen dicht bewoond zijn, is de Skeleton Coast in Namibië een bijna verlaten gebied. Her en der liggen scheepswrakken. Er zijn kolonies zeehonden. Er is, zoals op zoveel plaatsen in Namibië, vooral het grote niets omlijst door zand. Is er helemaal niets? Jawel, zwarte neushoorns, olifanten en giraffen hebben zich aangepast aan deze uitzonderlijke leefomgeving en hebben er een toevluchtsoord gevonden. In 1971 werd het Skeleton Coast National Park uitgeroepen in een poging deze ongerepte wildernis te beschermen. Toerisme stond in de kinderschoenen, rondtrekkende veehouders probeerden er een bestaan op te bouwen. Er leefden kleine populaties leeuwen, ze werden vanaf 1986 al bestudeerd en gefilmd door Des en Jen Bartlett en een team van onderzoekers. Er werd zelfs een project opgezet en de leeuwen werden voorzien van radiobanden om ze te kunnen monitoren. Door hun aanvallen op vee van de boeren werden ze in hoog tempo neergeschoten en vergiftigd en in 1990 waren alle leeuwen die door de onderzoekers werden gevolgd, dood. In 1997 werd een kleine groep van twintig woestijnleeuwen ontdekt in een bergachtige omgeving aan de oostelijke rand van de Namib. Het was de start van het Desert Lion Project. Er waren jaren van goede regenval geweest en er was weer voldoende wild in dit onherbergzame deel tussen de Ugab rivier in het zuiden en de Hoaureb rivier in het noorden aanwezig. De leeuwen keerden ook weer terug naar waar ze ooit gezien waren, aan de Skeleton Coast.
Eind goed al goed?
Dat zou je willen. Je gunt het deze majestueuze dieren zo, maar helaas maken de vijf musketiers kennis met de zwarte kant van het leven. Een voor een raken ze betrokken in het human-wildlife conflict. En met lede ogen moeten Philip, Lianne en Will toezien hoe ze uiteindelijk slachtoffer worden van boze boeren. In de tweede Vanishing Kings documentaire – Desert Lion Legacy – volgen de filmmakers Will en Lianne Steenkamp de vijf musketiers en vertellen het verhaal door de ogen van een van de broers, die bestemd waren om de koningen van hun eigen koninkrijk in de woestijn te worden.
Op een zonnige middag eind maart presenteert Philip Stander, samen met Lianne Steenkamp hun verhaal over de leeuwen die dreigen te verdwijnen door de toenemende druk die uitgeoefend wordt op hun leefgebied. Het verhaal dat Philip vertelt is echter een verhaal van hoop. Door steeds betere technische mogelijkheden om de dieren weg te houden bij dorpen en rondtrekkende veehouders, is de oplossing om de leeuwen te laten voortbestaan binnen handbereik. Weken achtereen rijdt Philip in zijn oude Land Cruiser door de woestijn om ‘zijn’ leeuwen te volgen, hun gedrag vast te leggen en ze zo goed mogelijk te beschermen. Hij is er vast van overtuigd dat toerisme de sleutel is tot het in stand kunnen houden van een populatie. De lokale bevolking profiteert mee van de inkomsten en leert dat de leeuwen een ongekende waarde vertegenwoordigen.
Het is een droom voor filmmakers en fotografen, leeuwen op een verlaten strand, rode duinen op de achtergrond, een staalblauwe lucht. De branding en de prooi. Het gebeurt sinds 2017 met »
grotere regelmaat. Drie jonge leeuwinnen, achter-achterkleindochters van Queen en bekend onder de naam Orphans omdat hun moeder stierf toen ze nog maar een jaar oud waren, hebben hun territorium uitgebreid naar de stranden van de Skeleton Coast en vinden in de zeehonden en vogels een nieuwe bron van voedsel.
Wij kunnen allemaal helpen
Misschien is het uw droom de woestijnleeuwen in het echt te zien en mee te maken wat het betekent om met Philip dag en nacht in hun nabijheid te zijn. Hij laat een beperkt aantal gasten toe. Meer informatie over deze ongekende mogelijkheid krijgt u via Thika Travel, die de Thika Foundation in het leven riep, een non profit organisatie die in Nederland Vanishing Kings vertegenwoordigt en door middel van donaties ervoor zorgt dat de woestijnleeuwen van de Namib een zonnige toekomst hebben. www.thikafoundation.org ˙
QuickFACTS
Desert Lion Conservation: www.desertlion.info Vanishing Kings Foundation, met Floortje Dessing als ambassadrice: www.vanishingkings.org Aflevering Floortje naar het einde van de wereld Desert Lions: www.bnnvara.nl/floortje/
videos/3987
Vanishing Kings, het boek: https://vanishingkingsbook.com. Het 288 pagina’s prachtig uitgevoerde boek met een uniek verhaal over de ongrijpbare jagers in een ongewone wereld is voor € 50,- te bestellen via
