OBV Magazine 4 by Opera Ballet Vlaanderen

P209977 — Verschijnt 4x per jaar — Editie september 2020 — Afgiftekantoor Gent X

MAGAZINE #VERBEELDINGLEEFT

Ontdek ons najaarsprogramma

Ons artistiek laboratorium Vonk opent de deuren

Lukas Dhont en Dounia Mahammed regisseren de Troostparade

WELKOM

ER ZAL GESPEELD WORDEN, EN HOE! NA EEN PERIODE VAN LUWTE STAAN WE VOOR JULLIE KLAAR MET EEN RIJK, FRIS EN VOLLEDIG CORONAPROOF PROGRAMMA.

Beste bezoekers, ‘We leven met de handrem op. Maar er moet gespeeld worden.’ Dat liet theatermaker Haider Al Timimi aan het begin van het nieuwe cultuurseizoen optekenen in een interview in Knack. Met Haider zouden we afgelopen zomer Shéhérazade maken, een voorstelling met spelers van Refu Interim, een zangeres en vier balletdansers. Helaas dwong de coronacrisis ons ertoe dit project te annuleren. De zomer ging voorbij, zonder Shéhérazade, maar mét het knagende gemis van de belangrijke verhalen die we hadden willen vertellen. Ook veel andere producties werden uitgesteld of afgelast. Helaas is het tot op heden niet mogelijk om de grote opera- en dansproducties te brengen die jullie van ons gewend zijn. Maar er zal gespeeld worden, en hoe! Na een periode van luwte staan we voor jullie klaar met een rijk, fris en volledig coronaproof programma. Ontdek in dit magazine de Welkom terug-concerten, de Liedrecitals en de virtuele miniaturen die we nog in petto hebben. Wie onze dansers het liefst van hun creatiefste kant ziet, kan zijn hart ophalen tijdens Choreolab #15. Ook De stemmen, een narratieve podcast van Opera Ballet Vlaanderen, stellen we aan jullie voor.

Verderop lezen jullie er alles over. Maar wat graag vertellen we hier al dat we de Gentse opera – als onderdeel van het nieuwe stadsfestival NO(W)WORRIES – een nacht lang laten kapen door zeven jonge gezelschappen tijdens Night Shift. Over hoe we de Troostparade van Lukas Dhont en Dounia Mahammed door de straten laten gaan. Over onze zangers, dansers en muzikanten die met #verbeeldingleeft op locatie verstrooiing brengen naar de mensen die dat het hardst nodig hebben. Er is ook A Revue, waarin Benjamin Abel Meirhaeghe onverschrokken op zoek gaat naar een nieuwe invulling van het repertoire. Jean Delouvroy ontwerpt een ritueel dat ons allen bindt in zijn nieuwe compositie Deus universalis, in het kader van GentFestival. Kortom, er zal gespeeld worden! Sidi Larbi Cherkaoui artistiek directeur Ballet Lise Thomas manager Vonk Jan Vandenhouwe artistiek directeur Opera

En er is meer. In tijden van onzekerheid is het des te belangrijker om blijvende verbindingen aan te gaan. Daarom lanceren wij vol trots de derde pijler van onze werking en programmatie. Naast opera en ballet is er vanaf dit seizoen ook Vonk. Met Vonk betreedt Opera Ballet Vlaanderen nieuwe paden. Vonk moet een plek zijn waar dingen kunnen knallen en groeien, een vrijplaats voor experimenten en talentontwikkeling, voor samenwerkingen en ontmoetingen.

‘We willen mensen even transporteren naar een andere plek’ Lukas Dhont en Dounia Mahammed over de Troostparade p. 4 Voorwaarts... Ontdek ons najaarsprogramma p. 13

‘Kleine vonken kunnen een groot vuur doen oplaaien’ Jan Vandenhouwe in gesprek met Lise Thomas over Vonk p. 8

AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE: Ilse Degryse, Katherina Lindekens, Tom Swaak, Wim Van Bree, Sang Vandenbosch, Jan Vandenhouwe

COVERBEELD: © Sanne Delcroix GRAFISCH ONTWERP: Sang Vandenbosch V.U.: Opera Ballet Vlaanderen, Jan Raes, Van Ertbornstraat 8, 2018 Antwerpen

Alle rechthebbenden die menen aan deze uitgave aanspraken te kunnen ontlenen, worden verzocht contact op te nemen met de uitgever. DRUK: Stevens Print, Oostakker

‘ER ZIT EEN ZEKERE POËZIE IN VLUCHTIGHEID’

Dounia Mahammed en Lukas Dhont vertellen over de Troostparade

‘ONZE GROTE DROOM IS DAT WE DE TROOSTPARADE NOG HEEL VAAK ZULLEN KUNNEN HERHALEN, EN ZE OOK NAAR HET KLEINSTE DORP KUNNEN BRENGEN.’ 4

DE TROOSTPARADE

Wie het geluk heeft, ziet de komende weken de Troostparade aan zijn raam voorbij trekken. Een stoet van schoonheid die verwondering wil wekken en troost wil brengen waar troost nodig is. ‘Voor veel mensen betekent deze tijd een voortdurende strijd. We willen hen even transporteren naar een andere plek, een ander moment’, vertellen de bedenkers Lukas Dhont en Dounia Mahammed. Door Ilse Degryse

Bijzondere tijden vragen om bijzondere vormen en gebaren. De magie van de grote zaal is nog even niet mogelijk, en dus trekken we de straat op en de stad in voor een andersoortige maar daarom niet minder betoverende ontmoeting. Opera Ballet Vlaanderen vroeg aan de jonge makers Lukas Dhont en Dounia Mahammed om een coronaproof voorstelling te bedenken, die mensen zou kunnen verbinden in deze rare en moeilijke tijden. Om de kracht van muziek en dans op een manier in te zetten die in overeenstemming is met de veiligheidsvoorschriften en ons publiek alsnog onder te dompelen in een bad van schoonheid en troost. Ze leggen uit hoe ze bij de Troostparade kwamen – en wat de ‘toevallige’ kijkers mogen verwachten. ‘We waren allebei diep geraakt door de beelden van operazangers die tijdens de lockdown vanaf hun balkon zongen voor hun buren’, vertelt Lukas Dhont. ‘Die ultieme schoonheid die plots binnenkomt in de dagdagelijksheid van een leven, van een straat, van een stad... De pracht van die stemmen werkte helend. We vonden het een opwindende gedachte om zo’n moment van schoonheid langs huizen of appartementsblokken op een praalwagen te laten glijden en zo, net als die operazangers op hun balkon, een blikverschuiving teweeg te brengen.’

Mensen kwamen daar rond samen, het hele dorp liep uit. Alleen al dat mensen samen maandenlang aan die wagens gebouwd hadden, is een verbindende gedachte. Covid-19 heeft de samenleving in bubbels onderverdeeld. Jullie willen mensen weer samenbrengen met de Troostparade? Lukas: Samen, maar wel nog altijd vanuit hun eigen bubbel. De grote uitdaging was om iets te maken dat coronaproof is en tegelijk iets collectiefs. Een deel van het spektakel wordt natuurlijk ook om je buren vanuit hun eigen woonkamer of keuken te zien reageren op de parade. Dounia: Velen onder ons voeren een dagelijkse strijd, daar zijn nu nieuwe moeilijkheden bij gekomen als gevolg van corona. De Troostparade wil dat erkennen en een moment van troost of verlichting bieden. Aan de Troostparade werkt ook een redelijk grote groep artiesten mee. Dat is op zich al een moment van samenkomen. Vertellen jullie eens wat er te zien zal zijn. Dounia: We kwamen al heel snel bij het idee om een berg landschap te laten voorbijglijden. Tijdens de lockdown konden mensen moeilijk naar buiten, naar de natuur, terwijl die net rust en ademruimte brengt.

Dounia Mahammed: ‘Mensen zaten tijdens de lockdown binnen en het scherm was heel aanwezig. We wilden graag live iets brengen en niet gaan filmen bijvoorbeeld. Het leek ons tegelijk een goede gelegenheid om opera en ballet uit de eigen gebouwen te halen en naar een publiek te brengen dat anders misschien niet de gewoonte heeft om naar een voorstelling te komen of daar niet de mogelijkheid toe heeft. Heel organisch zijn we zo bij het idee van een parade gekomen.’

Lukas: Tegelijk is de natuur groots en overweldigend en die kracht proberen we te evoceren. Dat we voor een berg landschap op onze praalwagen kiezen, heeft daarnaast een formele en een technische reden. We willen iets laten passeren dat zo monumentaal is dat je wel naar de ramen toe gezogen wordt om te kijken, zelfs al woon je op een verdieping in een flat. Rond onze wagen wordt gemusiceerd, gezongen en gedanst door artiesten van Opera Ballet Vlaanderen. Om de veiligheid van de performers te garanderen moest de wagen ook voldoende ruim zijn, zodat de afstandsregels gerespecteerd kunnen worden.

Lukas: Ik ben opgegroeid op het platteland en ik herinner me levendig hoe daar jaarlijks een stoet uitging, met wagens die in de vorm van koeien geboetseerd waren en waar dan snoepjes vanaf gegooid werden. Als kind vond ik dat buitengewoon. Nu zijn we niet van plan om snoepjes uit te strooien tijdens de Troostparade, maar het idee dat kinderen en jongeren uit hun raam of vanaf hun balkon misschien voor de eerste keer geconfronteerd zullen worden met de wereld van opera en ballet vind ik superfijn. Ik ben er zeker van dat we ook die leeftijdsgroep zullen kunnen bekoren.

Dounia: Naast de natuur is ook het verstrijken van de tijd een belangrijk thema. Het wisselen van de seizoenen, een cyclus van ontstaan en vergaan met daartussen ook het openbloeien van het leven.

Dounia: In Hoeilaart was (en is) er de Lichtstoet, waarin de druivenkoningin te zien was in een aanschakeling van wagens die versierd waren door de scouts bijvoorbeeld.

DE TROOSTPARADE © Sanne Delcroix

Lukas: We hebben ter inspiratie veel naar schilderkunst gekeken, naar hoe bergen of landschappen in verschillende periodes werden voorgesteld, bij zonsopgang, bij zons ondergang. Die schakeringen hebben we in de scenografie en in de kostuums proberen te verwerken. Welke muziek zal er te horen zijn? Lukas: We kwamen – met de hulp van onze zeer goede dramaturg – uit bij muziek die ook dat verstrijken van de tijd en de cyclus van de seizoenen in zich draagt en tegelijk behoort tot het mooiste wat de operageschiedenis te bieden heeft. Onder meer parels van Henry Purcell, Giacomo Puccini en Joseph Haydn zullen weerklinken tijdens de Troostparade. Dounia: Naast die muziek, die live gebracht wordt door leden van het Orkest, Koor, Kinderkoor en Jong Ensemble van Opera Ballet Vlaanderen, is er een begeleidende sound scape, die ontworpen is door Steven Prengels. De bedoeling daarvan is om mensen even te transporteren naar een andere plek, een ander moment, door het geluid van een oceaan te verweven met de muziek bijvoorbeeld. Lichten jullie ook een tip van de sluier op over de choreografie? Lukas: Voor mijn film Girl had ik al samengewerkt met Sidi Larbi Cherkaoui. Dat was bijzonder inspirerend. Larbi hielp ons om voor de Troostparade een onmogelijk duet te creëren. Dus twee mensen die noodgedwongen van elkaar verwijderd zijn maar toch samen dansen. Dounia: We wilden iets doen met de onmogelijkheid van de fysieke aanraking, en het verlangen daarnaar. Voor dansers is dat uiteraard een extreme uitdaging.

‘ALLEEN AL DAT MENSEN SAMEN MAANDENLANG AAN DIE WAGENS GEBOUWD HEBBEN, IS EEN VERBINDENDE GEDACHTE.’

Mensen zullen geluk moeten hebben om de Troostparade te zien. Waar en wanneer we precies de straat opgaan, wordt niet op voorhand aangekondigd. Als je toevallig niet thuis bent die dag heb je ze gemist. Da’s wel sneu, toch? Lukas: Tegelijk zit daar ook een zekere poëzie in. Dat de Troostparade echt een moment zal zijn dat een bepaalde vluchtigheid in zich heeft, draagt bij tot de magie ervan. Dounia: Het geheimzinnige spreekt tot de verbeelding. Ik stel mij voor dat mensen het er samen over hebben, dat het een gedeelde herinnering wordt, of iets dat mogelijk nog opnieuw verschijnt. Door het verrassingseffect komt het kinderlijke, speelse dat zo’n stoet bij ons oproept meer naar boven.

Dounia Mahammed studeerde in 2015 af aan de afdeling drama van het KASK in Gent. Haar werk getuigt van een bijzondere gevoeligheid voor taal, humor en beeldend denken. Haar eindwerk Salut Copain (2015), waarvoor ze de SABAM Jong Theater Schrijfprijs ontving op Theater Aan Zee in Oostende, en ook haar solo w a t e r w a s w a s s e r (2017) werd lovend onthaald door de pers. Als schrijfster en actrice heeft Dounia Mahammed een grote interesse voor sociale kwesties, filosofische bespiegelingen en de poëzie van het alledaagse.

Lukas: Onze grote droom is trouwens dat we de Troostparade nog heel vaak zullen kunnen herhalen, en ze in de toekomst niet alleen in de stad maar ook naar de buitenwijken en zelfs het kleinste dorp kunnen brengen.

DE TROOSTPARADE © Sanne Delcroix

Dounia: Je hoeft de Troostparade ook niet van begin tot einde hebben gezien. Net zoals het leven een cyclus is waar mensen voortdurend komen en gaan, zal de Troostparade verdergaan en telkens opnieuw beginnen. En wie erbij betrokken is, verschuift – net zoals het landschap. Kenden jullie de wereld van Opera Ballet Vlaanderen voor jullie hieraan begonnen? Lukas: Ik had zoals gezegd al samengewerkt met Larbi, Later leerde ik ook Jan Vandenhouwe kennen. Ik ging ook al vaak naar opera kijken en hij suggereerde me of ik er niet eens zelf een wilde regisseren. Dat zit er voorlopig niet in, ik wil eerst mijn tweede film afwerken. Maar toen kwam corona en de vraag om een alternatieve voorstelling te bedenken. Ik werd aan Dounia gekoppeld – hiervoor kenden we elkaar niet – en het klikte meteen. Dounia: Voor mij kwam deze uitnodiging ook vrij onverwacht. Ik was bezig met de voorstelling Ophelia van Inne Goris, een samenwerking tussen Opera Ballet Vlaanderen, LOD muziektheater en het Paleis die in het voorjaar van 2021 te zien zal zijn. Zo kende ik het huis wel al. De eerste gesprekken met Lukas voelden meteen heel juist aan. Ik had onmiddellijk het vertrouwen dat we elkaar zouden kunnen ontmoeten. Slotvraag: hoe is het voor jullie als jonge makers om kunst te creëren in deze bijzondere tijden? Lukas: De nood om schoonheid te ervaren is er niet alleen bij het publiek maar voel ik zelf ook heel erg. Deze pandemie lokt angst uit en roept een bedreigend wereldbeeld op. Kunst biedt de mogelijkheid om naast die realiteit een andere werkelijkheid te zetten.

‘DE PANDEMIE LOKT ANGST UIT. KUNST BIEDT DE MOGELIJKHEID OM NAAST DIE REALITEIT EEN ANDERE WERKELIJKHEID TE ZETTEN.’

Dounia: Ik vond dat er los van covid-19 sowieso al heel wat aan de hand was in de samenleving dat vragen oproept. Ik voel meer en meer de nood om naast mijn artistieke projecten ook op een bijna activistische manier in het leven te staan en fysiek, niet alleen mentaal, aan de zijde te staan van mensen die het moeilijk hebben. Dat ik dit ontmoet in mijn eigen leven en tegelijk werk voor grotere instellingen is vaak verwarrend. Ik ben daar nog erg zoekende in. Al geloof ik wel dat het artistieke verlichting kan bieden in complexe situaties en dat mijn betrokkenheid ook in mijn werk reflecteert. Ik heb als jonge maker bovendien het geluk dat ik ondersteund word, maar voor vele collega’s is dat niet zo. Ik hoop dat er in grote huizen meer en meer ruimte geboden wordt om aan jonge of individuele makers kansen te bieden.

TROOSTPARADE Waar de Troostparade uitrijdt, kom je later te weten.

Lukas Dhont is geboren in Gent en heeft aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten (KASK) gestudeerd. Al tijdens zijn studies schreef en regisseerde hij verschillende films, waaronder de bekroonde kortfilm L’Infini. In 2018 werd zijn eerste langspeelfilm Girl in Cannes onthaald op een Queer Palm, de Prix FIPRESCI en de Caméra d’or voor beste debuutfilm en in Zürich op een Golden Eye Award. Thema’s die in zijn films aan bod komen, zoals dans, identiteit en metamorfose, blijven hem inspireren om, behalve met een tweede langspeelfilm, zijn artistieke blikveld steeds verder te verruimen.

‘KLEINE VONKEN KUNNEN EEN GROOT VUUR DOEN OPLAAIEN’

LISE THOMAS EN JAN VANDENHOUWE IN GESPREK OVER VONK

VONK

Lucht brengen in de werking van Opera Ballet Vlaanderen: dat is wat we beogen met ons nieuwe artistieke platform Vonk. ‘De naam hebben we simpelweg gekozen omdat een vonk het begin is van vuur’, vertelt Lise Thomas, de drijvende kracht achter Vonk, in een gesprek met artistiek directeur Opera Jan Vandenhouwe. ‘Ik geloof in passie als incubator van vernieuwing. Kleine vonken kunnen een groot vuur doen oplaaien.’ Door Jan Vandenhouwe

Voor ik bij Opera Ballet Vlaanderen aan de slag ging, werkte ik voor de Ruhrtriennale. De grote uitdaging voor mij was daar altijd: hoe ga je met zo’n bijzondere regio als het Ruhrgebied artistiek in dialoog? Hoe kun je daar cultuur brengen? Voor Opera Ballet Vlaanderen zijn die vragen net zo urgent, door de specifieke stedelijke context waarbinnen we werken, die alsmaar diverser wordt.

Hoe wil je er met Vonk voor zorgen dat die gekleurde kleuters over pakweg tien, vijftien jaar de weg naar onze zalen vinden? Meerstemmigheid is een sleutelbegrip wil je een breed publiek kunnen ontvangen. Met Vonk kijken we expliciet naar welke verhalen er leven en verteld worden in de steden en geven we die een plaats op de scène. We moeten die diversiteit aan stemmen maximaal in ons huis binnen brengen. Daarom maken we producties met en voor mensen uit verschillende werelden. Denk aan de voorstelling die we samen met Haider Al Timimi en met spelers van Refu Interim wilden brengen, op basis van Ravels Shéhérazade. Helaas heeft corona daar roet in het eten gegooid.

Wanneer je een schoolklas onvoorbereid in een lange Wagner- of Händel-opera dropt, gebeurt het al eens dat die jongeren na een paar minuten naar hun mobiele telefoon grijpen. Dat betekent dat er stappen overgeslagen zijn, dat er niet genoeg is nagedacht over de vraag waarom we vandaag dansen en zingen of dat niet goed is overgebracht. Ik ben er echt van overtuigd dat de kunstvormen opera en ballet over twintig jaar niet meer zullen bestaan als we ze blijven maken zoals we dat nu vaak doen. Hoe waardevol ze ook is, we kunnen niet zomaar die vierhonderd jaar oude West-Europese traditie blijven herhalen. Er is een radicaal vernieuwende aanpak nodig, en dat is wat we met Vonk voor ogen hebben.

Voor alle duidelijkheid: Vonk is niet enkel gericht op een jong publiek en op jonge makers? Neen, helemaal niet. We willen zeker veel kansen bieden aan jonge makers, maar iedereen die gefascineerd is door de wereld van opera en ballet en van daaruit wil vertrekken om de verhalen van vandaag te vertellen is welkom. Het is ook de bedoeling dat onze producties iedereen van jong tot oud representeren en dat die zich er allemaal in kunnen herkennen. Daarom ben ik bijvoorbeeld zo verknocht aan de voorstelling Rizoom! waar we vorig jaar al hard aan gewerkt hebben, maar die opnieuw door de coronacrisis uitgesteld werd naar een later seizoen.

Het verheugde Sidi Larbi Cherkaoui en mij toen Lise Thomas ruim anderhalf jaar geleden de overstap maakte van Concertgebouw Brugge naar Opera Ballet Vlaanderen om hier haar schouders te zetten onder Vonk. Bij de lancering ervan voel ik haar graag nog even aan de tand. Lise, mijn allereerste vraag aan jou is waarom je ervoor gekozen hebt om mee aan de kar te trekken? De uitdagingen zijn niet min.

Vertel! De makers van Rizoom! komen uit hele andere werelden dan de traditionele opera- en balletomgeving. Choreograaf Iris Bouche danste eerder als modern danser bij Anne Teresa De Keersmaeker en onze eigen Sidi Larbi Cherkaoui. Ze is ook aan de slag als onderzoeker, steeds met een erg ruime blik. Zo werkt ze met dansers met een beperking, met oudere dansers en kinderen. Kobe Proesmans en Aarich Jespers komen uit de pop-rockwereld, zijn bekend van hun samenwerking met Gabriel Rios, Zita Swoon en Melanie Di Biasio en vormen samen The Colorist Orchestra. Zij componeren zelf, maar herwerken ook veel muziek. Voor Rizoom! gingen ze aan de slag met muzikale elementen uit opera’s.

Ik ben zoals je weet sociaal pedagoog van opleiding. Ik geloof heel hard in de kracht van kunst en cultuur, en de impact die beide kunnen hebben op maatschappelijk vlak. Niet dat we met artistieke projecten de drugsproblematiek in een wijk kunnen oplossen, maar ze kunnen wel degelijk iets in beweging brengen. Het begint al bij kunsteducatie en het aanboren van talent. In onze eerste gesprekken voelde ik dat die twee opdrachten met Vonk in het hart van Opera Ballet Vlaanderen zouden komen te staan, terwijl ze in vele andere organisaties eerder iets extra’s zijn. Het werd meteen duidelijk dat Larbi en jij echt geloven dat we de werelden van opera en ballet moeten opentrekken willen we onszelf relevant houden. Daarom heb ik niet lang getwijfeld over deze job.

Een ander voorbeeld: sinds vorig seizoen werkt regisseur Inne Goris aan Ophelia. Dertien jonge meisjes geven daarin gestalte aan het beroemde liefje van Hamlet. Voor de voorstelling hebben we in Gent en Antwerpen verhalen over eerste liefdes verzameld. Op basis daarvan schrijft toneelmaker Dounia Mahammed teksten. Dat zijn universele getuigenissen, iedereen heeft wel een eerste liefde. Ophelia staat gepland voor volgend voorjaar.

Je nam me eens mee naar een kleutervoorstelling in Gent van het gezelschap Vierhoog. Daar zaten we tussen een overwegend gekleurde groep kinderen, heel anders dan de kleuterklas waar we zelf in hebben gezeten. Zo zal ons publiek ook gaandeweg moeten evolueren. Ook dat moet een afspiegeling worden van de stedelijke context waarbinnen we met Opera Ballet Vlaanderen opereren.

VONK

De vraag die ik misschien als eerste had moeten stellen: waarom noemen we dit artistiek laboratorium Vonk? De naam hebben we gekozen omdat een vonk het begin is van vuur. Ik geloof in passie als incubator van vernieuwing. Kleine vonken kunnen een groot vuur doen oplaaien. De bedoeling is om Opera Ballet Vlaanderen met Vonk een soort ademstoot te geven en lucht te brengen in de hele werking. We hopen dat wat binnen Vonk gebeurt ook zijn weerklank vindt in de rest van ons huis. Dat de doorstroming in twee richtingen plaatsvindt. Het ultieme doel is dat we als geheel een ander huis worden dat de geest van Vonk geïncorporeerd heeft. Een heel open en genereus huis dat veel invloeden wil verwelkomen. Dat vind ik superbelangrijk. We moeten echt vermijden dat Opera Ballet Vlaanderen een museum wordt van de grote traditie. Anderzijds zullen opera en ballet wel altijd ons vertrekpunt blijven.

Het grote gevaar dat bij opera op de loer ligt, is routine. Je moet zo lang op voorhand plannen dat je snel vervalt in automatismen. Vonk heeft als voordeel dat je bij elk project moet nadenken over de weg daar naartoe. Dat past natuurlijk goed bij deze coronatijden. De grote opera’s en balletten hebben we dit najaar moeten annuleren, maar met de Vonk-producties kunnen we wel starten. Klopt. Terwijl voor de grote opera’s en balletten een grote machinerie nodig is om die te brengen, zijn we met Vonk veel wendbaarder. Met Vonk hebben we de ademruimte om te handelen op korte termijn en hebben we nu in deze crisis de flexibiliteit om nog veel op het laatste moment aan te passen. Tegelijk wil ik benadrukken dat Vonk niet bestaat omdat corona er nu is. Vonk werd een ruim jaar geleden al bedacht. De urgentie van zo’n creatief laboratorium voor ons huis zagen we al veel eerder, de pandemie heeft dat enkel onderstreept. Hoe bedoel je dat?

Absoluut, maar dat wil niet zeggen dat het eindresultaat van een Vonk-project ook een opera- of balletvoorstelling moet zijn. De opera- en dansgeschiedenis leest als een verhaal van vormexperimenten en kruisbestuivingen met andere disciplines. Die open blik streven we binnen Vonk en uiteindelijk het hele huis na. Experiment staat centraal.

De Troostparade is een goed voorbeeld. Vrij snel ontstond intern de wens om ook tijdens de crisis naar buiten te komen met onze artiesten en om als gesubsidieerd huis in een genereus gebaar iets terug te geven aan de stad. Larbi, jij en ik zijn daarop met Dounia Mahammed en Lukas Dhont in gesprek gegaan. We hadden het over opgesloten zijn en de spontane initiatieven die op balkons ontstonden, over

VONK

hoe we geraakt zijn en ook weer getroost moeten worden. Met als resultaat dat we half oktober met een parade de stad in trekken. En later hopelijk ook tal van andere Vlaamse gemeenten kunnen aandoen. Dat is wat Vonk moet kunnen: handelen vanuit een urgentie, inspelen op een situatie die veel flexibiliteit van ieder van ons vraagt, met frisse geesten een nieuw format opzetten en daarvoor alle kracht die we in huis hebben inzetten. Nu is die urgentie covid-19, een volgende keer kunnen andere maatschappelijke gebeurtenissen ons voortstuwen.

‘HET ULTIEME DOEL VAN VONK IS DAT WE ALS GEHEEL EEN ANDER HUIS WORDEN. EEN HEEL OPEN EN GENEREUS HUIS DAT VEEL INVLOEDEN WIL VERWELKOMEN.’ Covid-19 bracht ons er met Opera Ballet Vlaanderen toe om de hoopvolle campagne #verbeeldingleeft te lanceren. Breit Vonk daar op zijn eigen typische manier een vervolg aan? Een van de belangrijke betrachtingen van Vonk is om niet enkel op de scène dingen te doen, maar ook naar buiten te treden. We willen ook op plekken komen waar kunst en cultuur minder vanzelfsprekend zijn. In volle coronacrisis besloten we dat we naar de mensen toe wilden gaan die op een of andere manier geraakt zijn door de pandemie, om hen een ‘pauze’-moment te bezorgen. Denk aan buurten met weinig buitenruimte waar mensen dicht op elkaar wonen. Aan gevangenissen waar mensen geen bezoek konden ontvangen en waar een groot deel menselijkheid dus werd weggenomen. Aan psychiatrische ziekenhuizen waar mensen opeens veel meer werden afgesloten en waar angsten op scherp werden gesteld. Nog dit hele najaar strijken we onder de noemer #verbeeldingleeft op locatie met een kleine cast telkens drie weken neer op dat soort plekken.

DE ACHT PIJLERS VAN VONK 1.

De mens is een esthetisch en narratief wezen. Vonk vertelt daarom verhalen die hier en nu raken, die betekenisvol en belangrijk zijn.

Vonk werkt voor en met iedereen.

In permanente wisselwerking met de wereld geeft Vonk artistieke impulsen aan makers en hun publiek in de hoop mensen in beweging te brengen.

Vonk initieert voorstellingen, organiseert ateliers en stippelt artistieke trajecten uit, met opera en ballet als inspiratiebron.

Ieder Vonk-project is gebouwd op minstens een van deze pijlers: kunsteducatie, talentontwikkeling, inclusie en experiment.

Vonk is een open ruimte waar ontmoetingen en/of onderzoek een vrijplaats vinden.

Vonk is toegankelijk en artistiek ambitieus.

Vonk staat niet alleen maar werkt actief samen met diverse partners.

Vonk treedt ook naar buiten door allianties met partners aan te gaan. Dit najaar bijvoorbeeld organiseren we samen met vijf andere Gentse cultuurhuizen het festival NO(W)WORRIES. Wat is daar het voordeel van? Een basisprincipe van Vonk is dat we zo veel mogelijk samenwerken met partners. Het fijne aan zo’n samenwerking is dat er veel meer mogelijk wordt dan je op je eentje kunt, dat je verhaal breder gedragen wordt in een stad en dat er meer ankerpunten zijn door al die verschillende partners. Voor het nieuwe stadsfestival NO(W)WORRIES sloegen we de handen ineen met de Vooruit, CAMPO, KOPERGIETERY, NTGent, en het S.M.A.K. NO(W)WORRIES is een festival dat draait rond solidariteit, met en door cultuur over alle disciplines heen. Meer dan ooit hebben we daar nood aan in deze coronatijden.

De scherpste nieuwsupdates, waar u ook bent Download nu onze app DS Nieuws Download DS Nieuws en mis niets van onze heldere journalistiek en onderbouwde opinie: 4 De hele dag door betrouwbare updates 4 Mijn DS: uw favoriete thema’s in één handig overzicht 4 De podcasts van DS Audio altijd op zak

Download gratis onze app DS Nieuws via standaard.be/app

#VERBEELDINGLEEFT

VOORWAARTS... ONTDEK ONS NAJAARSPROGRAMMA

Maandenlang moesten jullie, ons trouw publiek, live stemmen en instrumenten missen. Maandenlang bleven de zalen en foyers van Opera Ballet Vlaanderen oorver dovend stil. Daar komt nu verandering in. Dit najaar vergasten we jullie op een nieuwe reeks intieme avondconcerten met musici uit eigen huis, jonge solisten van de International Opera Academy en zowaar het voltallige Kinderkoor van Opera Ballet Vlaanderen. Alle concerten verlopen coronaproof op de scènes van de grote zalen in Antwerpen en Gent en duren om en bij het uur, zonder pauze. Nacht, maanlicht en onvervulde liefdes doorkruisen het gevarieerde vocaal-instrumentale programma dat pendelt tussen uiteenlopende muziekstijlen en stijlperiodes. Van barok tot tango, van Mozart tot een exploratie van de rijke muzikale literatuur rond de legendarische Doktor Faust en zijn pact met de duivel. De muzikale waaier is breed. Een hartverwarmend kerstconcert met de jonge zangers van het Kinderkoor is de spreekwoordelijke kers op de taart. We bieden de Welkom terug-concerten ook aan in een abonnementsformule: vier avonden om reikhalzend naar uit te kijken en eindelijk opnieuw die lege agenda te vullen. Ontdek ze op operaballet.be/abonnementen

WELKOM TERUG-CONCERT MOZART DE LUXE © Koen Broos

WELKOM TERUG-CONCERTEN

EEN VERKWIKKENDE NIEUWE START Het operapubliek koestert Mozart om opera’s als Don Giovanni, Le nozze di Figaro of Die Zauberflöte. Minder bekend zijn zijn liederen en concertaria’s die een meer intieme of net een erg theatrale en virtuoze componist laten horen. In deze Mozart-special treden sopraan Chia-Fen Wu, concertmeester Kristie Su en huispianist Pedro Beriso aan met een fraaie mix van liederen, concertaria’s en kamermuziek. Chia-Fen Wu, sopraan Kristie Su, viool Pedro Beriso, piano OPERA ANTWERPEN do 24 sep om 20:00u OPERA GENT vr 25 sep om 20:00u KAARTEN 12 tot 15 euro

WELKOM TERUG-CONCERT DOEM EN VERLOSSING © Pieter Dumoulin

WELKOM TERUG-CONCERT INTIEME BRIEVEN

KAMERMUZIEK VOL LAAIENDE PASSIE Een ambitieus kamermuziekconcert waarin de passies hoog oplaaien! Het strijkkwartet Intieme brieven van Leoš Janáček is de ultieme liefdesverklaring van de Tsjechische componist aan zijn veel jongere (en gehuwde) muze Kamila Stösslová, die enkele van zijn kapitale opera’s inspireerde. In Arnold Schönbergs laat-romantische sextet Verklärte Nacht – zowat een symfonisch gedicht voor zes solisten – beleven twee geliefden een turbulente nacht vol pijnlijke confrontaties. Uiteindelijk slaan ze verzoend een nieuwe weg in, belicht door een magische sterrenhemel. Strijkers van het Symfonisch Orkest van Opera Ballet Vlaanderen: Maximilian Lohse, viool Nandor Farkas, viool Béatrice Derolez, altviool Traudi Helmberger, altviool Jadranka Gasparovic, cello Thomas Frühauf, cello OPERA ANTWERPEN do 22 okt om 20:00u OPERA GENT vr 30 okt om 20:00u KAARTEN 12 tot 15 euro

DUIVELS DRAMA EN VOCALE BRAVOURE ROND FAUST In deze bezwerende, semi-scenische voorstelling focust de jonge theatermaker Fanny Collet op de hoofdfiguren uit de illustere tragedie Faust van Johann Wolfgang von Goethe: Faust himself, Mephistopheles en Gretchen. De studenten van de International Opera Academy brengen bezwerende en duivelse hoogstandjes uit het uitgebreide vocale repertoire van Gounod, Schubert, Schumann, Loewe en anderen die zich door Goethes Faust lieten inspireren. Zowel aria’s als liederen sieren de affiche. Zangers van de International Opera Academy, Gent Fanny Collet, regie Tom Swaak, dramaturgie OPERA ANTWERPEN do 12 nov om 20:00u OPERA GENT vr 20 nov om 20:00u KAARTEN 12 tot 15 euro

LIEDRECITALS I.S.M. ANTWERP LIEDFEST © Pieter Dumoulin

WELKOM TERUG-CONCERT KERSTCONCERT

HET KINDERKOOR WARMT ONS OP VOOR KERST

TOPSTEMMEN VAN BIJ ONS ONTROEREN

Het Kinderkoor van Opera Ballet Vlaanderen brengt Vlaamse en buitenlandse kerstliederen, Benjamin Brittens iconische A Ceremony of Carols en Historia Nativitatis Domini Nostri Iesu Christi (2018) van Kurt Bikkembergs. Maestro Bikkembergs schreef zijn cantate in opdracht van het Kinderkoor en voor dezelfde bezetting als Brittens kerstsuite: soli, kinderkoor en harp. Rode draad door de cantate is het oud-Vlaamse kerstlied Herders hy is gebooren. Afsluiten doen we met een sfeervolle singalong met enkele van de meest geliefde kerstliederen.

Opera Ballet Vlaanderen en Antwerp LiedFest vinden elkaar in deze uitgelezen kans om in te zetten op intiem liedrepertoire en zangers van bij ons. Kom in onze grote zaal genieten van drie recitals rond de grote tradities in de liedkunst, met Duits romantisch repertoire, de theatrale songs van Britten en Weill en tot slot elegante, Franse mélodies.

Kinderkoor Opera Ballet Vlaanderen Solisten van het Kinderkoor Arielle Valibouse, harp

Liesbeth Devos en Denzil Delaere begeleid door Jozef De Beenhouwer, met liederen en duetten van Robert en Clara Schumann. OPERA ANTWERPEN vr 23 okt om 20:00u

Hendrik Derolez, muzikale leiding

Tineke Van Ingelgem zingt songs van Benjamin Britten en Kurt Weill.

OPERA ANTWERPEN zo 20 dec om 16:00u

OPERA ANTWERPEN vr 13 nov om 20:00u

OPERA GENT di 22 dec om 20:00u

Lore Binon zingt een keur aan Franse mélodies.

KAARTEN 12 tot 15 euro

OPERA ANTWERPEN vr 11 dec om 20:00u KAARTEN 20 euro

GENTFESTIVAL / LISTEN TO THE LAMB © Pieter Dumoulin

GENTFESTIVAL / BEETHOVEN 7

OPZWEPENDE SYMFONIE IN POCKETFORMAAT

LUISTEREN NAAR HET LAM GODS

Met tachtig man sterk op een podium samen strijken en blazen zit er nog even niet in. Maar geen nood! GentFestival heeft de grote orkesten van Belgische bodem uitgenodigd om voor deze editie hun kern repertoire uit te voeren in aangepaste bezetting.

GentFestival laat het Lam Gods tot leven komen zoals dat nog nooit eerder werd gedaan. Van Opera Ballet Vlaanderen tot Kunstencentrum Vooruit en van CirQ tot Democrazy: twaalf Gentse cultuurinstellingen laten een bont gezelschap van musici en kunstenaars de twaalf panelen van Van Eycks wereldberoemde meesterwerk muzikaal vertalen. Het resultaat: een grote diversiteit aan muziekgenres en bezettingen, van klassiek en jazz tot electronics en wereldmuziek, gebracht door zowel intieme als grotere ensembles en via performances en installaties. Voor elk wat wils! Als bezoeker leg je je eigen parcours af tussen de twaalf acts verspreid over de site.

Niets minder dan alle negen symfonieën van de jarige Ludwig van Beethoven staan op het programma. Ook in zijn tijd bestond een zeer levendige cultuur van kamer muziekbewerkingen van het grote repertoire, waarmee de liefhebber zelf aan de slag kon. De uitbundige zevende symfonie – Richard Wagner noemde haar ‘de apotheose van de dans’ – wordt gespeeld door leden van het Symfonisch Orkest van Opera Ballet Vlaanderen. Het is een sprankelende versie voor nonet van de hand van onze eigen contrabassist José Andrés Reyes. Bij de première van het werk in 1813 viel het tweede deel (Allegretto) zo goed in de smaak dat het herhaald moest worden. Het figureerde in talloze films, recent nog in The King’s Speech. INDUSTRIEMUSEUM GENT za 26 sep om 14:00u en 16:00u KAARTEN 27 euro via gentfestival.be

Namens Opera Ballet Vlaanderen neemt componist Jean Delouvroy het centrale paneel God op de troon voor zijn rekening. Geïnspireerd door de enigmatische en Byzantijnse sfeer die het schilderij uitademt en gevoed door zangers en muzikanten van Opera Ballet Vlaanderen bezweert Delouvroy de toeschouwer met zijn creatie Deus universalis. In deze multimediale voorstelling boort hij naar de tijdloze en universele dimensie van rituelen en mystiek. Verwacht een beklijvende, buitenzintuiglijke ervaring, vol klank en muziek, beeld en dans. BIJLOKESITE GENT za 3 okt om 11:40u, 13:00u, 14:20u, 15:40u, 16:20u KAARTEN 4 euro via gentfestival.be

VONK

TROOSTPARADE - DOUNIA MAHAMMED & LUKAS DHONT © Koen Broos

CHOREOLAB #15

ONTDEK NU DE CHOREOGRAFEN VAN MORGEN

EEN STOET VAN SCHOONHEID

Voor de vijftiende keer laten de dansers van Opera Ballet Vlaanderen hun creativiteit de vrije loop. In de succesvolle reeks Choreolab krijgen ze de kans om de choreograaf in zichzelf te ontdekken. Stap voor stap ontwikkelen ze hun eigen werken, op maat van hun collega-dansers.

De Troostparade is een openluchtvoorstelling van Opera Ballet Vlaanderen in een regie van filmmaker Lukas Dhont en theatermaker Dounia Mahammed. Bijzondere tijden vragen om bijzondere vormen en gebaren. Deze parade is daarom geen opera, geen ballet, geen film en geen toneelstuk. De Troostparade wekt wel de verwondering en wil troosten waar troost nodig is. Het is een stoet van schoonheid die zachtjes voorbijglijdt.

De choreografen in spe verzorgen bovendien andere elementen van hun creaties, zoals de muziekselectie en het lichtplan. Met de hulp van onze decor- en kostuumateliers maken ze hun dromen waar. Dit jaar kregen ze er uiteraard richtlijnen in verband met de coronarealiteit bovenop, wat hun creativiteit alleen nog maar meer kan stimuleren. Choreolab staat ieder jaar weer garant voor verrassende en eigenzinnige choreografieën. Dankzij dit unieke project leren dansers zichzelf als maker kennen, en ziet ook het publiek hen in een nieuw licht. CHOREOGRAFIE EN DANS Dansers Opera Ballet Vlaanderen THEATER ‘T EILANDJE wo 9, do 10, vr 11, za 12, zo 13, di 15, wo 16, do 17, vr 18, za 19 dec om 20:00u zo 13, do 17 dec om 15:00u KAARTEN 30 tot 33 euro

Tijdens de Troostparade klinken door ons orkest gespeelde hits uit het operarepertoire, afgewisseld met fonkelnieuwe composities van Steven Prengels. Zangers uit het Koor, Kinderkoor en Jong Ensemble van Opera Ballet Vlaanderen zingen en spelen. Dansers van ons gezelschap brengen een choreografie van Sidi Larbi Cherkaoui over noodgedwongen afstand houden. Met bergen schoonheid en in overeenstemming met alle veiligheidsvoorschriften bewegen de artiesten van Opera Ballet Vlaanderen deze herfst zo stapvoets door de straten van Vlaanderen. Waar de Troostparade uitrijdt, kom je later te weten. CONCEPT EN REGIE Lukas Dhont Dounia Mahammed CHOREOGRAFIE Sidi Larbi Cherkaoui

VONK

LANCERING PODCAST DE STEMMEN © Pieter Dumoulin

A REVUE

EEN RETRO-FUTURISTISCH CABARET

ECHO’S TUSSEN DE KUNSTEN EN HET LEVEN

Dat de verbeelding van Benjamin Abel Meirhaeghe zich niet aan banden laat leggen, weet iedereen die zijn voorstelling Nachten/ Ballet de la Nuit zag. In zijn nieuwe creatie ensceneert de jonge regisseur een retro-futuristisch cabaret. A Revue stelt zich voor hoe aardbewoners over pakweg 2000 jaar het klassieke repertoire terugvinden en uitvoeren.

Er valt niet naast te kijken — of beter naast te luisteren: de podcast is aan een onstuitbare opmars bezig. Dit intieme medium roept hele werelden op tussen twee oren, met niets anders dan klank. Ook Opera Ballet Vlaanderen kruipt onder de hoofdtelefoon, voor de lancering van een gloednieuwe podcastreeks.

Hoe klinkt de oude muziek van de toekomst? Wordt ze gespeeld door mensen, robots, misschien zelfs door aliens? Hoe zullen zij de flarden en scherven van het verleden interpreteren? En zijn opera en ballet tegen dan vage herinneringen, of een laatste strohalm in de zoektocht naar verloren emoties? Deze en andere vragen exploreert Meirhaeghe met een hybride cast van zangers, instrumentalisten, producers, dansers, performers en beeldend kunstenaars. Samen gidsen zij het publiek door een nieuwe wereld waar de tijd wordt opgeheven en waar alle genre- en genderschotten sneuvelen. Gravend in de muziekgeschiedenis tasten ze naar de rauwe kracht van de stem en het lichaam. Het theater wordt een teletijd machine — even nostalgisch als revolutionair.

De stemmen vertelt persoonlijke verhalen van gewone mensen, en toont hoe in ieders leven een libretto schuilt. Elke aflevering exploreert een van de tijdloze thema’s of grote gevoelens die de kunsten én het leven betekenis geven. Audiokunstenaars Katharina Smets (host) en Maarten Buyl (sound design) nemen de luisteraar mee op een auditieve trip. Om de zes weken verschijnt een nieuwe aflevering op onze website. Ontdek de eerste in primeur tijdens een live-event op 25 oktober. In de Lullyzaal van Opera Gent stellen we de podcast aan jullie voor, in het gezelschap van onze eerste vertellers én van veel mooie muziek.

OPERA GENT wo 14, do 15 okt om 20:00u

CONCEPT Katharina Smets Katherina Lindekens Maarten Buyl

CONCEPT EN REGIE Benjamin Abel Meirhaeghe

OPERA GENT zo 25 okt om 17:00u

PRODUCTIE detheatermaker

KAARTEN gratis, na reservatie

COPRODUCTIE Lod muziektheater, Vooruit en Opera Ballet Vlaanderen

VONK

NIGHT SHIFT © Pieter Dumoulin

NO(W)WORRIES

EEN GENEREUS STADSFESTIVAL VOOR EEN GEWELDIG ONZEKERE TOEKOMST

GELEGENHEIDSCOLLECTIEF PALMT GENTSE OPERA IN

Nu er in deze tijden steeds minder mogelijk lijkt, bundelen zes Gentse cultuurhuizen de krachten voor een uniek stadsfestival: NO(W)WORRIES. Samen presenteren we een ambitieus én genereus programma dat ontsnappingsroutes biedt uit de puinhoop waarin we met z’n allen zijn beland. Verwacht engagement, samenwerking en nieuwe perspectieven op een geweldig onzekere toekomst.

Gouvernement strijkt met zijn interdisciplinair presentatieplatform Night Shift opnieuw neer in Gent en palmt dit keer het imposante gebouw van Opera Ballet Vlaanderen in.

NO(W)WORRIES presenteert kersvers podiumwerk van spannende makers zoals Simon Allemeersch, Luanda Casella, Jozefien Mombaerts, Kim Noble, Mohamed Toukabri en Bryana Fritz, die een verrassende blik op onze nieuwe wereld bieden. Verschillende projecten verlaten de black box. Zo palmt Kubra Khademi, in samenwerking met vluchtelingen, de straten van Gent in. David Weber-Krebs en Sarah Vanhee presenteren publicaties die ons dwingen het heden in vraag te stellen en naar de toekomst te kijken. Julian Hetzel vraagt bij de ingang van zijn parcours ons blinde vertrouwen. Anna Boghiguian opent een nieuwe expo waarin ze de condition humaine observeert, in werken die even poëtisch als politiek zijn. En tijdens Night Shift – een initiatief van Gouvernement en zeven artistieke collectieven – nodigen we een diverse mix van artiesten uit in het doolhof van het Gentse operagebouw. Bij NO(W)WORRIES staat gastvrijheid centraal. Laten we er dus een festival van maken waar we leren hoe we opnieuw samen kunnen komen in een veilige en warme omgeving. Samen met het publiek, de artiesten, de partners en de ploeg maken we van NO(W)WORRIES een plek waar ruimte is voor hoop, geluk, inspiratie en woede. NO(W)WORRIES is een samenwerking tussen CAMPO, KOPERGIETERY,NTGent, Opera Ballet Vlaanderen, S.M.A.K. en Kunstencentrum Vooruit. Vanaf 28 oktober t.e.m. 7 november, in de stad Gent. nowworries.be

VONK

In tijden die steeds meer als een scharnierpunt aanvoelen, gooit Gouvernement Night Shift graag open. In plaats van zelf een programma samen te stellen, krijgt dit keer een groep artiesten zelf de touwtjes in handen. Zeven collectieven uit verschillende disciplines en een groep muzikanten van Opera Ballet Vlaanderen leggen hun hebben en houden op tafel en vinden zichzelf opnieuw uit in dit groots gelegenheidscollectief. Het resultaat tonen ze tijdens Night Shift. Ze doen dat niet zoals gebruikelijk op de scène, maar wel in een scenografie van Decoratelier / Jozef Wouters doorheen het gebouw. Zo ontstaan veranderlijke speelruimtes voor uiteenlopende en uitdagende artistieke projecten. OPERA GENT do 5, vr 6 en za 7 nov van 18:00u tot 24:00u KAARTEN 10 euro CONCEPT EN UITVOERING Gouvernement Zuidpark Mama’s Open Mic Post Animal Bebe Books House Of Lux Leaving Living Dakota Ensemble Opera Ballet Vlaanderen SCENOGRAFIE Decoratelier

VONK

PRAKTISCH © Pieter Dumoulin

#VERBEELDINGLEEFT OP LOCATIE

#VERBEELDINGGEEFT

OOK BEDRIJVEN ZIJN OPNIEUW WELKOM

Door het coronavirus kunnen we met Opera Ballet Vlaanderen tijdelijk geen dans- of operavoorstellingen in onze zalen spelen. Dat betekent echter niet dat onze verbeelding stilstaat. Onze artiesten vonden een podium buitenshuis, op plaatsen die door het virus hard geraakt zijn. De bewoners nodigen we uit voor korte performances. Want dat is wat muziek en dans kunnen bieden: een kans om even uit de mallemolen te stappen, een moment van verstrooiing.

De opera’s van Antwerpen en Gent zijn unieke locaties, waar je als bedrijf of organisatie volledig coronaproof je gasten kunt ontvangen. Onze salons, foyers en zalen zijn beschikbaar voor vergaderingen, concerten, events etc. We luisteren graag naar je noden en wensen om een evenement op maat uit te werken. Neem contact op met Inge Vekeman via ivekeman@operaballet.be of 09 268 10 11.

Met #verbeeldingleeft op locatie trekken we tussen september en november naar de Rabottorens in Gent, de zorggroep Multiversum in Mortsel, het UZ Gent en AZ Sint-Nikolaas, de gevangenis van Antwerpen, het opvangcentrum van het Rode Kruis in Antwerpen Linkeroever en een woonzorgcentrum van Zorgbedrijf Antwerpen.

Onze gebouwen en hun rijke geschiedenis blijven tot de verbeelding spreken. In het operagebouw in Gent staan bezoekers versteld van het bijzondere interieur met de schitterende kroonluchter, de hoefijzervorm van de theaterzaal en de drie rijkversierde salons (die hebben ze zelfs in Versailles niet!). In de Antwerpse Opera zijn het dan weer de prachtige plafondschildering, de bijzondere akoestiek en het grootse zijtoneel die indruk maken. Tijdens een rondleiding voor scholen of groepen in een van onze theaters krijgt de bezoeker inzicht in de artistieke en logistieke werking van onze huizen. Een ideale (eerste) kennismaking. En ook dat kan weer in veilige omstandigheden.

RONDLEIDINGEN VOOR SCHOLEN EN GROEPEN

Ontdek de mogelijkheden op operaballet.be/rondleidingen KAARTVERKOOP DIT NAJAAR Na een lange verplichte pauze openen onze bespreek bureaus opnieuw beperkt de deuren voor het publiek. Telefonisch zijn we bereikbaar via 070 22 02 02 van dinsdag tot en met vrijdag tussen 13u en 18u. In Antwerpen kan je tijdens die uren ook ter plaatse terecht op dinsdag en donderdag, in Gent op woensdag en vrijdag. En uiteraard zijn we ter plaatse ook open één uur voor aanvang van elk evenement. Op info@operaballet.be kan je ook altijd terecht met je vragen.

VONK

BELEEF OPERA BALLET VLAANDEREN IN JE HUISKAMER

Anepafa, Andonis Foniadakis

Grote operaâ&#x20AC;&#x2122;s en balletten live brengen behoort momenteel niet tot de mogelijkheden, maar we doen er alles aan om je honger naar muziek en dans te stillen. Ook on line kun je terecht voor een uitgebreid menu. Zo lanceerden we onder de noemer #verbeeldingleeft een reeks videoperformances, gecureerd door onze artistiek directeurs Jan Vandenhouwe en Sidi Larbi Cherkaoui. Zij vroegen choreografen en regisseurs uit binnen- en buitenland om met onze zangers, dansers en musici aan de slag te gaan en dat leverde een heerlijke reeks miniatuurkunstwerken op. Je kunt ze allemaal herbekijken via operaballet.be. We blijven nog het hele najaar miniaturen toevoegen. Onder meer Drew Jacoby, Sammy Van den Heuvel, Femke Gyselinck, Tom Goossens, Benjamin Abel Meirhaeghe en Kyle Abraham regisseren nog een kunstige videoperformance voor ons. Hou onze website en social media in de gaten!

Quartet, Steven Prengels

operaballet.be/miniaturen Daarnaast kun je op operaballet.be nog altijd genieten van de beste operaâ&#x20AC;&#x2122;s en balletten uit voorbije seizoenen. Mea Culpa, Sadko, Der Schmied von Gent, Exhibition, Samson & Dalila, Infinite Now en een aantal van de Choreolab-projecten kun je er herbeleven.

Exit/Awakening, Matt Foley & Kristie Su

Â© Filip Van Roe

Pie Jesu, Sidi Larbi Cherkaoui

VEILIG NAAR OPERA BALLET VLAANDEREN Opera Ballet Vlaanderen opent opnieuw de deuren en jouw veiligheid staat daarbij voorop. Dankzij de volgende voorzorgsmaatregelen kun je volop genieten van onze voorstellingen.

Eerst en vooral: kom niet naar onze theaters als je je ziekt voelt. Je zou er andere bezoekers mee in gevaar kunnen brengen.

We voorzien ontsmettende handgel.

Looplijnen en bewegwijzering tonen de weg.

Bij het bestellen van je kaartjes verzamelen we de contactgegevens van iedereen die meekomt, zodat we een volledige lijst hebben van al wie er op onze voorstellingen aanwezig is.

De vestiaire houden we gesloten. Jassen en kleine tassen mag je meenemen in de zaal.

Je toegangsbewijs wordt op veilige afstand gescand.

In onze gebouwen geven we je de ruimte. De afstandsregels worden overal gegarandeerd.

Voor iedere voorstelling maken we onze gebouwen grondig schoon. Deurklinken, leuningen, tafels, toiletten en andere oppervlakken worden extra vaak gereinigd.

We verkopen onze activiteiten voorlopig ongenummerd. Onze suppoosten zullen je naar je zitplaats begeleiden. Uiteraard dragen ze een mondmasker en ontsmetten ze regelmatig hun handen.

We zorgen ervoor dat je niet gekruist wordt door bezoekers, voor wie je moet rechtstaan.

We spelen in grote ruimtes die we voldoende ventileren.

Het aantal aanwezige toeschouwers per voorstelling houden we beperkt volgens de geldende richtlijnen.

Het dragen van een mondmasker is verplicht, bij aankomst, tijdens de voorstelling en bij vertrek.

Opera Ballet Vlaanderen lanceert de podcast De stemmen. De makers blikken vooruit en lichten een tip van de sluier op. 'Podcast is een mild medium in een meedogenloos visuele wereld.’

'WE MAKEN DEZE PODCAST MET BERGEN PLEZIER'

PODCAST: DE STEMMEN Er valt niet naast te kijken — of beter, naast te luisteren: de podcast is aan een onstuitbare opmars bezig. Dit intieme medium van online luisterverhalen roept hele werelden op met niets anders dan klank. Ook Opera Ballet Vlaanderen kruipt onder de hoofdtelefoon en lanceert een gloednieuwe narratieve podcastreeks.

M: Wat podcasts dan weer moeten missen, is de rechtstreekse interactie met de luisteraar. Al gaan steeds meer podcasters on the road met liveshows. Welke voor- en nadelen heeft podcast ten opzichte van een medium als televisie?

KS: Het grootste voordeel vind ik dat je de sprekers niet kunt zien. Je kunt dus ook geen oordelen vormen op het eerste gezicht. Natuurlijk kun je je van alles inbeelden bij een stem of accent, maar al bij al is de podcast toch een mild medium in een meedogenloos visuele wereld.

Audiokunstenaars Katharina Smets (host, centraal op de foto) en Maarten Buyl (sound design, rechts op de foto) nemen de luisteraar mee op een auditieve trip. Achter de schermen werkt het duo samen met dramaturg Katherina Lindekens (links op de foto) en een zeskoppige redactie. In de laatste rechte lijn naar de lancering trakteerde die redactie de makers op een bonte stapel vragen.

KL: Dat is precies waarom ik er zo van hou. Een van mijn favorieten is S-Town, een verhaal in zeven afleveringen over een totaal onbekende maar fascinerende man uit Alabama. Ik heb die reeks al zeker drie keer beluisterd, en besefte plots dat ik geen idee had hoe de reporter of het hoofdpersonage eruit zag. Tot ik toevallig een foto van hen onder ogen kreeg, bestonden ze alleen als stemmen in mijn hoofd.

Waar en wanneer luisteren jullie naar podcasts?

KS: Nu, het is niet omdat wij audio maken dat we tegen televisie zijn, toch, Maarten?

KS: Doordat ik professioneel met audioverhalen bezig ben, luister ik doorgaans achter mijn computer met een hoofdtelefoon. Maar soms ga ik ook wandelen om een podcast te beluisteren.

M: Wel… ik kijk nooit tv; ik heb niet eens een toestel. (hilariteit) Maar ik denk wel dat bepaalde codes in televisie al veel langer bestaan en dus dieper zijn ingesleten, terwijl podcast nog meer ruimte laat voor experiment. Ik ben blij dat wij ons format voortdurend in vraag kunnen stellen.

KL: Ja, dat doe ik ook bijna dagelijks. Verder luister ik in bed voor het slapengaan, in de trein, of tijdens het koken — al lukt dat niet met om het even welke podcast. Het meest hou ik van podcasts die je volle aandacht vragen, zoals we ook met De stemmen van plan zijn. Dat soort luisterverhalen komt dicht in de buurt bij de live-ervaring van een concert, opera of dansvoorstelling. M: Voor mij is luisteren altijd een bewuste keuze. Ik combineer het zelden met iets anders, ook niet met wandelen. (lacht) Ik heb geen smartphone, zelfs geen internet thuis, dus ik ben niet zo mobiel qua platform. Wat is het verschil tussen een podcast en een radio-uitzending? KS: Hoewel sommige podcasts hun wortels hebben bij de radio, staan andere daar volledig los van. Dat brengt een enorme vrijheid met zich mee: als maker ben je niet gebonden aan specifieke formats of uitzendmomenten.

Het regent podcasts. Waarom zouden we er nog een lanceren? M: Die vraag hoor je wel vaker, maar ik hou niet zo van het fatalistische idee dat ‘alles al is gemaakt’. KS: Dat is als zeggen: er bestaan al zoveel opera’s, waarom nog een nieuwe maken? De podcast is als medium inderdaad goed op dreef, maar onze specifieke ploeg, onze vertellers, zelfs onze vorm kunnen wel degelijk nog iets toevoegen. We maken De stemmen ook gewoon met bergen plezier, wat een motivatie op zich is. KL: Een betere reden kan ik niet bedenken. Anders zou dat betekenen dat we een bepaalde ‘functie’ willen vervullen, terwijl dit een artistiek project is. We maken de podcast niet voor onszelf, maar wel vanuit een grote creatieve drive. En we hopen natuurlijk dat het resultaat zal resoneren bij ons publiek.

Hebben jullie guilty pleasures in podcasts? KS: Ja, Where Should We Begin van Esther Perel (waarin je meeluistert terwijl Perel relatieadvies geeft aan koppels, red.). KL: O ja, dat is er ook eentje van mij. Maar is dat een guilty pleasure? Behalve dat je veel kunt leren, vind ik Perels reflecties vaak steengoed geschreven. Heb jij een guilty pleasure, Maarten? M: Niet echt. Als het over klank gaat, kan alles interessant zijn. Ik maak veel vinger oefeningen en luister naar heel verschillende dingen. Dan vraag ik me bijvoorbeeld af waarom de typische ‘kick’ uit de hardstyle (elektronische dansmuziek, red.) zo goed werkt. Dat soort dingen sluipt misschien niet rechtstreeks maar soms wel impliciet in mijn werk. Wat is een goed verhaal voor De stemmen? KS: We zoeken vooral menselijke verhalen die tonen dat opera, ballet en andere kunsten geen ver-van-ons-bedshow zijn. Dat ze over elk van ons gaan, over het leven zelf. Veel mensen plaatsen kunst letterlijk en figuurlijk op een piëdestal, maar ik heb het altijd interessanter gevonden om te kijken wat ze concreet in ons leven kan betekenen.

PODCAST: DE STEMMEN Waarom kozen jullie voor De stemmen als titel?

Welke impact heeft het sound design op een audioverhaal?

KL: Vanwege de spontane associatie met verhalen en opera. Maar De stemmen roept ook het beeld op van instrumenten of mensen die zich op elkaar afstemmen. Na verloop van tijd zullen onze sprekers een kleurrijk collectief vormen waarmee we ons als huis omringen.

KL: Al sinds onze eerste brainstorms hopen we dat elke aflevering van De stemmen een compositie zou kunnen zijn, maar dan eentje voor sprekers, muziek en andere klanken. Nu we aan de eerste afleveringen werken, valt het me op hoe de individuele verhalen dankzij het sound design een universeel karakter krijgen.

KS: Er is ook het democratische idee dat iedereen een gelijkwaardige stem heeft. Of we nu een prof interviewen, een kunstenaar of een kind: we zullen ze met dezelfde egards interviewen en opvoeren.

KS: Absoluut niet. De link met opera en ballet is eerder onderhuids en zit in de vorm, in het sound design, in de thematiek. Het is dus helemaal niet erg als je nog nooit een opera hebt gezien.

M: Ik vergelijk het wel eens met portretkunst. Als je een schilderij van iemand ziet, herken je die persoon, maar de maker van het portret schemert er ook in door. Bijvoorbeeld in de borsteltechniek of de compositie. En toch zit de kern van de geportretteerde in het beeld vervat. Dat is wat we in De stemmen ook zullen doen, maar dan met klank.

KL: Hooguit hopen we je te verleiden om dat misschien toch eens te proberen.

De stemmen draagt de Vonk-signatuur. Waarom?

Zal er veel muziek te horen zijn in deze podcast?

M: Luidt een van de krachtlijnen van Vonk niet dat de mens een ‘esthetisch en narratief wezen’ is?

Moeten mensen alles kennen van opera en ballet om De stemmen te begrijpen?

KL: Daar ben ik het helemaal mee eens. Wat je zegt, doet me denken aan Dolly Bing Bing, een van de stemmen die – spoiler – aan bod komen in ons eerste seizoen. Zij vertelde ons hoe opera, literatuur en beeldhouwkunst haar houvast zijn sinds de dood van haar echtgenoot. ‘Alsof zo’n kunstenaar je de hand reikt, dwars door de tijd heen, en zegt: hier, neem mijn emoties en ga er je gang mee.’ KS: Of Carmen, een van onze andere stemmen. Zij kwam als zestienjarige in contact met Bizets gelijknamige opera, die haar leven radicaal veranderde. KL: Maar we zijn minstens even geïnteresseerd in de schoonheid en diepgang van schijnbaar eenvoudige, zelfs banale verhalen. Door elke aflevering te wijden aan één thema hopen we ook zulke verborgen parels op het spoor te komen. Ik geloof heel sterk dat iedereen een verhaal te vertellen heeft.

KS: Ja, de sonorisatie plaatst een soort kader rond het verhaal. Je legt bepaalde accenten, plaatst dingen in reliëf.

KS: We gaan geen plaatjes draaien… M: … maar we creëren een klankwereld waarin stemmen, geluiden en muziek samenvloeien. Muzikaal gaan we voor elk verhaal aan de slag met één of enkele sleutelwerken die resoneren met het thema. We hebben het geluk hiervoor te kunnen samenwerken met onze eigen collega’s van Opera Ballet Vlaanderen.

KL: Klopt, en er zijn nog meer echo’s met Vonk. De ruimte voor experiment, bijvoorbeeld, de zoektocht naar nieuwe vormen. En het idee van meerstemmigheid: door in elke aflevering een drietal mensen aan het woord te laten, blijft er – hopelijk – na afloop een samenklank van verhalen in je hoofd zitten.

‘We zoeken vooral menselijke verhalen die tonen dat opera, ballet en andere kunsten geen ver-van-ons-bedshow zijn. Dat ze over elk van ons gaan, over het leven zelf.’ LANCERING PODCAST DE STEMMEN OPERAGENT 25 oktober

BEDANKT, VRIENDEN! De steun van ons publiek en van onze Vrienden in het bijzonder was hartverwarmend in de afgelopen moeilijke maanden. We willen zij die ons als Mecenas, Erevriend of Huisvriend een extra duwtje in de rug gaven graag bij naam bedanken. Alles samen ondersteunden de Vrienden ons dit jaar al met ruim 150.000 euro. MECENASSEN Pol en Chris Bamelis, Jan en Nadien De Backer-Calle, Rudi en Viviane De Becker, Luc en Rita De Quinnemar, Frederick Gordts, Mignon Graafland, Thomas Leysen, Johan en Francine Miljoenvan der Linden, Ludo en Ria Schellens-Brullemans, Frans Staals, Simonne Timmermans-De Rop, Leopold en Mia Van Hool, Valerie en Bernard Van Hool, Peter Vandamme, Axel en May Vervoordt EREVRIENDEN Above Management, Frank en Rita Arts, B&B The Verhaegen Experience, Monika Barkholt, Francine Bodderez, Jan en Cathérine Bossuyt-De Brouwere, Joris Bulteel en Olivier De Ridder, Cecile Cambien, Agatha Carels, Kathryn Cauwenbergh, Jan en Danielle Cerfontaine-De Meulenaer, Walter Claes, Erik en Sylvie Claessens-Kocken, Chris en Els ClaessensMaldoy, Tom Coeckelbergh, Marc en Annie CorluyDe Smedt, Dirk en Lieve Cornette-Vanhoyland, Dirk en Bea De Backer, Martine Declerck-Van Den Weghe, Joris De Meester, Liane De Meester, Hugo en Christine De Mey-Van Velthoven, Wim De Paepe, Marie-Paule Derde, Philippe en Christine Detavernier-Verfaille, Pol Dewaele, Magda Deygers, Philippe en Sylvie D’heygereVercruysse, Bernard en Lena Dubois, Martin Franck, Marc Franco en Rita Janssen, Tom Fret, Maria GoevaersDer Kinderen, Jo en Edith Hageman-Vermeiren, Maxime en Jeannine HamersDochez, Walter en Anne Hens-Janssens, Marita Heyvaert, Philippe en Kitty Hopchet, Catherine

Huyghe, Giovanni en Matthijs Immegeers-Hoekstra, Mieke Jacobs–Mulder, Jan Jambon, Sabine Koklenberg, Ilse Krols, Pascale Lauwereys en Peter Langley, Jan en Katelijne Lemmens-Boon, Dirk Maertens, Micky Maes, Patrick en Nadine Maes, Lieven Mangelschots, Jeroen Masson, Jean-Paul en Leona Meulemans-Beliën, Philippe en Magda Naert-Van den Bergh, Harold en Eliane Naessens-Neven, Leo en Annemie Neels-Onghena, Theo Peeters, Patrice en Monique Petillot-Derouck, Charles en Carla PetreHuysmans, Guy en Martine Reyniers, Michel en Katie Robeyns-De Pauw, Agnes Roling, Geert en Kristien Salembier-Van Brussel, Isabelle Santens, Ferry Saris, François en Veronique Saverys-De Hemptinne, Gerlyn Staals, Ilse Staals, Jacobus en Marianne StuyckGoossens, Vic en Lea Swerts, André en Simone SwingsCremers, Wilfried en Denise Theunissen-Bruneel, Philippe Thewissen, Bruno Tits, Remi en Evelyn Van Den BroeckDenys, Jos en Lorette Van der Perre-Devriendt, William en Livine Van de Velde-Van der Wee, Felix en Marie-Louise Van Hoorebeke-De Walsche, Luc Van Mulders, Walter Van Pottelberge, Vik en Katrien Vandamme-Van Eeckhoutte, Leen Vandecruys, Koen en Renilde VandelanotteDraulans, Marc Vandijck en Laure Vandersmissen, Yvo Vanlessen, Jan en Chantal Vercammen-Willems, Philippe en Ann VerlindenTimmermans, Cecile Vertommen-Goossens, Luuk en Marijke Wiertsema, Wouter Wils, Samuel Wynant

HUISVRIENDEN Etienne en Frieda BaertBaeyens, Gerda Bats, Rudy en Els Broeckaert-Evers, Evelyne Cambien, François Casier, Jacques Claus, Karel Cleiren en Luc Warrens, Jan Cobbaut, Victor Dauginet, Angele De Block, Jozefa De Laet, Raph Delbaere, Mario De Maet, Jos De Meyere, Veerle De Mondt, Lucie De Nave, Hilde Deplanter, Caroline De Pourcq, Jean Charles De Preter-Caron, Alfred en Paula DerdeMeersschaert, Armand De Roose, Bart De Wever, Deborah Debruyckere, Jan en Kristin Delmote-Ponseele, Piet en Hilde DheedenePieters, Els D’Hooghe, Frederik Dossche, Sigrid Dufraimont, Jean Dusesoi, Werner Eynatten, Jan en Anja Fransen-Coenen, Thomas en Mia Hamerlijnck, Philippe Heerinckx, Frank en Roxane Hublé-De Bodt, Patrick Janssens, Lodewijk Joye en Nico Bogaerts, Frank en Wendy JudoWeckhuysen, Anne Kaulen, Harold en Nicole Kint-De Smet, Ludovicus en Engeline Kroot-Simons, Marie Laga, Emilienne Lamon, AnneMarie Lysens, Eric en Anne Mattheeuws-Bovy, Nadine Migom-Thienpont, Laurence Poleunis, Muriel Reyserhove, Johan en Frederika RogiersDeclerck, Germaine Roman, Piet en Myriam Sleeckx-De Cuypere, Bart Thiron, Pierre en Trees Thomas-Bontinck, Michèle Van Bogaert,

Oliver Vandecappelle en Nick Sablon, Peter en Katrien Vandeputte-Vanden Avenne, Bart en Evelien Van der Roost-Dullers, Jan en Bernadette Van der Roost-Johnson, Frederick Van Gysegem en Vincent Vandewalle, Ingrid Vanhee, Michel Van Schoor, Catherine Vergote, Fernand Verlinde, Delphine Verzele, Leo en Nadine Victor-Gille, Frank Vrints, Korneel Warlop, Kurt en Greet Wauman-Neirynck, Nathalie Wittemans, JeanJacques Wyndaele en zij die anoniem wensen te blijven situatie dd.1 september 2020

WIL JIJ OOK JE STEENTJE BIJDRAGEN ALS VRIEND? En tegelijk genieten van een aantal leuke extra’s? Word ook Vriend, al vanaf 60 euro. Bekijk de voordelen op www.operaballetvrienden. be of neemt contact op met coördinator Wim Van Bree via het nummer 0497 61 06 33 of wvanbree@operaballet.be

MICHAEL SPYRES TE GAST VOOR UNIEK RECITAL IN GENT

De Amerikaanse tenor, geboren en getogen in een heel muzikale familie in Missouri, is geen onbekende voor de Vrienden van Opera Ballet Vlaanderen. Hij was twee keer een onvergetelijke Candide in Bernsteins gelijknamige opera-musical en hij zong Faust in Berlioz’ Damnation de Faust in de legendarische productie van ex-Monty Python Terry Gilliam. ‘In deze crisis zag je dat we kunst nodig hebben om te beseffen hoe we met elkaar verbonden zijn. Ook op afstand, met de balkon- en huiskamerconcerten, kan kunst

ons samenbrengen, maar niets gaat boven de live-ervaring’, zei hij over de crisis waarin we verkeren. Hij is dan ook erg blij dat hij – voor hij opnieuw op de grootste operascènes in Madrid, Wenen of Parijs staat – terug mag keren naar de Gentse opera voor een uniek recital voor de Vrienden. Aan de piano wordt hij begeleid door Mathieu Pordoy. De opbrengsten van dit recital gaan integraal naar Opera Ballet Vlaanderen om de heropstart van de voorstellingen te ondersteunen.

PRAKTISCH za 3 oktober om 17:00u 50 euro (Vrienden, alleen concert) 65 euro (niet-Vrienden, alleen concert) 130 euro (Vrienden, incl. diner na afloop van het concert in de salons) 145 euro (niet-Vrienden, incl. diner na afloop van het concert in de salons) Alle info via operaballetvrienden.be

OPERA BALLET VLAANDEREN STEUNT DE STRIJD TEGEN RACISME Net als zo velen onder jullie vulde de moord op George Floyd in mei en de daarop volgende onrust in de VS ons met afschuw, verdriet en ongerustheid. Opera Ballet Vlaanderen is solidair met de zwarte gemeenschap in de Verenigde Staten en elders en ondersteunt haar roep om gerechtigheid. De systematische achterstelling van de zwarte gemeenschap, het blinde geweld, het rauwe racisme, de willekeur en de wetteloosheid waar zij het slachtoffer van worden, zijn uitermate pijnlijk en kunnen niet getolereerd worden. Opera Ballet Vlaanderen heeft het ongelofelijke voorrecht in eigen rangen enorm getalenteerde zwarte Amerikaanse artiesten te tellen. Zij zijn diep geraakt door wat zich in hun vaderland afspeelt. Wij, als huis, voelen mee met hun pijn en machteloosheid en proberen hen te ondersteunen. Wij geven hen hier graag het woord om over hun ervaringen te vertellen.

ÂŠ Filip Van Roe

We beseffen vooral dat wat gebeurt in de VS ook voor ons een

wake-up call moet zijn. Ook hier ligt nog veel werk op de plank. Als kunstinstelling, als sector, als maatschappij, als land moeten we het beter doen. In de eerste plaats richten we met Opera Ballet Vlaanderen de blik op onszelf en proberen we hieruit te leren. We engageren ons ertoe om blijvend te streven naar diversiteit en inclusie en een brede waaier aan stemmen en verhalen te beluisteren en te laten horen.

BLM

‘MIJN GROTE HOOP IS DAT DIT NIET ZOMAAR OVERWAAIT’ Zoe Hollinshead maakt deel uit van ons corps de ballet.Ze komt oorspronkelijk uit Atlanta, Georgia. ‘Als je in de States opgroeit, is kleur iets waar veel over gepraat wordt, omdat racisme en onverdraagzaamheid diepgeworteld zijn in onze cultuur. Mijn ouders hebben altijd tegen me gezegd dat ik dubbel zo hard zou moeten werken om dezelfde kansen te krijgen en dat er geen ruimte zou zijn om het te verknoeien, omdat mensen nu eenmaal verwachten dat zwarte mensen het verknoeien.’ ‘Dans en vooral ballet is een erg witte kunstvorm. Op de academie ging ik al snel beseffen dat mensen me als een soort pasmunt konden gebruiken, in de zin dat gezelschappen je erbij willen omdat dat bewijst dat ze inclusief zijn. Als ze een zwart meisje en een zwarte jongen hebben, voldoen ze aan de quota om niet als racistisch te worden bestempeld. Maar ik denk dat racisme zich op een veel subtielere manier uit. Het lukt bijvoorbeeld niet om mijn huidskleur te matchen met de kostuums en het resultaat is dat ik er vreemd uitzie. Of mensen weten niet wat ze met mijn haar aanmoeten, of ze vragen me om mijn eigen make-up mee te brengen omdat mijn kleur wellicht niet in de basiskit zit. Dat soort zaken geven me het gevoel dat ik tot de categorie “anders” behoor.’

‘Er zijn twee Zoe’s in het gezelschap, en iemand noemde me een keer de “zwarte Zoe”. Dat vind ik niet fijn. Ik ben gewoon Zoe’ ‘Ik kom uit Atlanta, Georgia, dat een grote zwarte gemeenschap heeft. Ik had het geluk op te groeien met mensen om me heen die eruit zagen zoals ik, ik had rolmodellen rondom me. Toen ik op mijn achttiende naar New York verhuisde, was ik vaak de enige zwarte persoon in de kamer. Tot dan wist ik nog niet zo goed wat “privilege” inhoudt. Op die momenten hielp het me enorm dat ik al een beeld had van wie ik was en dat ik besefte waar ik vandaan kwam en daar trots op was. Ik weet niet hoe anders het geweest zou zijn als ik zonder zwarte mensen en zwarte cultuur om me heen was opgegroeid.’

‘De eerste weken na de moord op George Floyd waren heel intens en pijnlijk. Soms was het moeilijk om hier te zijn, omdat ik me afgesneden voelde van wat zich in de VS afspeelde en omdat iedereen van wie ik hou en met wie ik ben opgegroeid daar was. Ik voelde me er ver vanaf staan hier in Europa. Moest ik meer doen? Hoe kon ik mijn stem laten horen? Wat kon ik voor mijn gemeenschap betekenen? Ik was er een tijdje echt down door, omdat het me allemaal zo groots leek. Waar konden we beginnen?’ ‘Nu voel ik me meer in evenwicht en meer gefocust. Erover praten met mijn vrienden en mijn collega’s heeft me sterker gemaakt. De betoging in Brussel was een mooie ervaring, omdat daar 10.000 mensen samen waren. België heeft zijn eigen ingewikkelde geschiedenis door zijn koloniaal verleden in Congo. Daardoor had de mars een eigen lading. Ik ontdek dat nu pas, en ik vind het belangrijk om erover te leren omdat ik echt geloof dat kennis macht is. Ik hoop echt dat we het momentum kunnen vasthouden. Onze nieuwsstroom zal veranderen en onze focus zal elders komen te liggen. Mijn belangrijkste hoop is dat we niet alles weer vergeten en dat dit niet allemaal zomaar overwaait. Ik hoop oprecht dat we stappen vooruit kunnen zetten en een duurzame verandering kunnen bereiken.’ ‘Sinds augustus vorig jaar dans ik bij Opera Ballet Vlaanderen. Dit is mijn eerste job. Het grootste verschil met de VS is dat racisten daar echt kwaad zijn. Ze mogen je niet, denken dat ze beter zijn. Racisme is er schaamteloos en openlijk, bovenop de subtiliteiten die er ook zijn. Het is vaak “in your face”. Mijn indruk sinds ik hier woon – maar ik leer nog veel bij – is dat mensen hier eerder onwetend dan haatdragend zijn. Ze hebben nooit nauw samengeleefd met mensen die er anders uitzien, en dus zeggen ze of doen ze dingen die me een heel ongemakkelijk gevoel geven. België is, zoals sommige plaatsen in de VS, meer gesegregeerd. Waar mensen wonen, werken, hun boodschappen doen, waar hun gemeenschappen samenkomen… dat kan erg afgescheiden zijn.’ ‘Naarmate ik ouder word en bijleer, kan ik de vinger op dingen leggen die me een slecht gevoel geven en me daar op het moment zelf over uitspreken, in plaats van naar huis te gaan en het te laten broeien en me heel

droevig en boos te voelen en het nooit aan iemand te vertellen. Ik voel me goed in de compagnie. Ik heb nooit het gevoel gehad dat iemand me niet mocht wegens mijn huidskleur, hoewel ik soms wel het idee heb dat ik op basis van mijn kleur word geclassificeerd. Er zijn twee Zoe’s in het gezelschap, en iemand noemde me een keer de “zwarte Zoe”. Dat vind ik niet fijn en het is contraproductief. Ik ben gewoon Zoe. Of noem me anders Zoe H.’ ‘We willen graag aan de slag met de compagnie. We hebben al vergaderd en proberen iets te organiseren. Maar we beseffen dat het nu een moeilijke tijd is en dat we eerst voorbij corona moeten raken. We weten dat verandering tijd vraagt. Ons publiek diversifiëren is bijvoorbeeld geen gek idee. Natuurlijk kun je mensen niet verplichten om naar je voorstellingen te komen, maar we kunnen het wel proberen. We kunnen gemeenschappen uitnodigen om te participeren. Hopelijk voelen ze menselijkheid in de verhalen die we vertellen. Kunst is een universele taal. We kijken zeker vooruit en hopen dat dit verandering op vele manieren kan brengen. Dit gesprek gaat niet enkel over huidskleur maar ook over gendergelijkheid of niet discrimineren op basis van leeftijd. Laat dit het begin zijn van een gesprek over een brede waaier aan onderwerpen.’

BLM

‘EMPATHIE IS HET ANTWOORD OP RACISME’ Lateef Williams is half-solist bij ons ballet. Hij komt oorspronkelijk uit Philadelphia, Pennsylvania. ‘De toestand in de Verenigde Staten is superheavy, maar racisme is een mondiaal fenomeen. Ik heb de afgelopen jaren in vijf landen gewoond en in allemaal heb ik op een of andere manier racisme ondervonden. Een van de meest intense ervaringen beleefde ik in Duitsland. Ik was er pas twee maanden toen de directeur van mijn gezelschap, dat zeer internationaal was, me opbelde en me aanmaande om met de taxi naar het theater te komen. Er was een nazibetoging bezig in de stad en hij maakte zich zorgen om mijn veiligheid. Ik was buiten mezelf van angst. Ik viel haast flauw.’ ‘Ik begrijp niet goed waarom mijn huidskleur een issue moet zijn, maar voor veel mensen is het dat wel. Als ik over straat loop, ook hier in België, zie ik mensen naar hun tas grijpen of van richting veranderen. Om dat te vermijden ga ik zelf alvast aan de andere kant van de straat lopen, zodat mensen zich niet op hun ongemak voelen. Om te voorkomen dat ze me als een bedreiging zien. Om niet agressief over te komen. Dat heeft mijn familie me al vanaf jonge leeftijd geleerd, hoewel ik toen niet begreep waarom dat zou moeten.’ ‘Ik ben opgegroeid in Philadelphia. We hadden een bevoorrecht leven. In mijn vriendengroep, op school, ook op de balletschool, was ik vaak de enige zwarte, maar dat was geen probleem voor mij. Ik dacht nooit na over mijn huidskleur, tot een pestkop me daar bewust van maakte. Ik kan mijn huidskleur niet veranderen. Het is het eerste dat mensen zien als ik de kamer binnenkom, maar mijn identiteit bestaat uit meer dan dat alleen. Toch word ik altijd als “anders” gezien. Het is meestal geen openlijk racisme waar ik mee te maken krijg, maar gevallen van microaggressie. Mensen maken allerlei veronderstellingen op basis van mijn huidskleur. Bijvoorbeeld: “O, je bent zwart, dan hou je van rapmuziek of dan ben je een hiphopdanser of dan is je lichaam zo of zo”.’ ‘Ook in de balletschool en in een groot deel van de balletwereld leefde en leeft de veronderstelling dat zwarte jongens niet de prins in Sleeping Beauty kunnen dansen, ook al hebben we dezelfde opleiding gehad. Succes bereik je nooit zonder hard

te werken. Maar veel gekleurde kinderen krijgen van hun familie te horen dat we dubbel zo hard zullen moeten werken als onze witte leeftijdsgenoten om maar de helft van wat zij bereiken te bereiken. Ik geloof dat dat tot op zekere hoogte klopt. Maar ik hoop vooral dat op een dag niet meer het geval zal zijn en dat iedereen dezelfde kansen zal krijgen.’ ‘Er zijn doorgaans maar een paar plaatsen voor zwarte dansers in dansgezelschappen, hoewel nog veel meer zwarte dansers net zo getalenteerd zijn. Vertegenwoordiging is heel belangrijk, om verschillende verhalen te vertellen en diverse stemmen te laten horen. Ik ben dankbaar dat ik deel uitmaak van Opera Ballet Vlaanderen. Sidi Larbi Cherkaoui maakt daar echt ruimte voor. Hij toont dat er plaats genoeg is voor iedereen.’ ‘Kunst brengt mensen samen, van alle rassen. Het is een universele taal en ze appelleert aan onze menselijkheid. Er gaat geen dag voorbij dat ik er niet aan herinnerd word dat ik anders ben of dat ik me bewust ben van mijn huidskleur. Enkel in de studio of op het toneel vergeet ik dat soms. Dan voel ik me in een utopische wereld, in mijn eigen bubbel.’

enkel wat woorden op papier zetten. Alleen zo kunnen we de onderdrukkende en onrechtvaardige systemen ontmantelen. Het racisme in de VS zit in het systeem ingebakken. De moorden zijn geen nieuw fenomeen. De moord op George Floyd is de druppel die de emmer deed overlopen. Ik heb al donkere dagen beleefd de voorbije tijd. Ik kreeg het gevoel dat we niet meetellen voor veel mensen en dat we niet net zo veel recht hebben op rechtvaardigheid, liefde en aanvaarding.’ ‘Wat wel mooi is dat niet enkel zwarte mensen meedoen aan de betogingen die overal ter wereld worden gehouden. Ik heb nooit eerder zoveel eenheid en verbondenheid meegemaakt. Mijn collega’s hebben me ook gesteund en zijn bereid om te luisteren en het werk te doen dat gedaan moet worden. Ik geloof niet dat de dingen van de ene dag op de andere anders zullen zijn, maar elke stap voorwaarts is vooruitgang. Ik hoop dat we het gesprek levend kunnen houden, en dan leven we hopelijk over twee generaties in een betere wereld.’

‘Er gaat geen dag voorbij dat ik er niet aan herinnerd word dat ik anders ben of dat ik me bewust ben van mijn huidskleur’. ‘Racisme heeft zijn wortels in een onbewust vooroordeel dat velen onder ons hebben. We vrezen wat we niet kennen of niet begrijpen. Om dat te overstijgen moeten we bereid zijn om lastige gesprekken aan te gaan, in de eerste plaats met onszelf. We moeten in de schoenen van anderen willen gaan staan en echt door hun lens willen kijken. We moeten echt luisteren naar wat ze zeggen. Empathie is het antwoord op racisme. Zelfs al zijn onze culturen en gebruiken anders, uiteindelijk lachen, zingen en dansen we allemaal. Racisme maakt me erg verdrietig, omdat ik echt de verbondenheid tussen alle mensen zie. Ik probeer met empathie en mededogen te leven.’ ‘We moeten actief anti-racistisch zijn, niet

BLM

‘IK VOEL ME EEN VLUCHTELING UIT DE VERENIGDE STATEN’ Justin Hopkins is bas-bariton en maakte tot vorig jaar deel uit van ons Jong Ensemble.Hij komt oorspronkelijk uit Philadelphia, Pennsylvania.

gebruiken en te doden. Wat ze doen, is dus niet tegen de Amerikaanse wet. Het zou illegaal zijn in de meeste andere landen, maar niet daar.’

‘Als jong kind hielp ik op een avond mijn vader in de tuin een lamp vervangen. We stonden op een ladder. Een politie-auto stopte en de agenten vroegen wat we aan het doen waren. Ik liep op hen af en verzekerde hen dat alles oké was. “We wonen hier”, zei ik. Na afloop schreeuwde mijn vader: “Doe dat nooit meer. Loop nooit zo naar een agent toe. Ze jagen een kogel door je hoofd.” Wat ik op dat moment niet besefte, was dat hij me een levens reddende les aan het geven was.’

‘We willen geen jobs krijgen omdat gezelschappen als divers gezien willen worden maar omdat we dat verdienen en mensen ons talent erkennen’ ‘Fast forward naar een paar jaar geleden. Ik liep naar het huis van een vriend in Philadelphia, toen plots een agent naar me toe kwam en riep dat ik niet mocht bewegen, maar tegelijk wel mijn identiteitsbewijs moest tonen. Hij hield zijn hand op zijn pistool. Ik was natuurlijk bang. Ik sprak elke actie uit die ik zou doen. “Ik ga nu mijn hand bewegen en mijn rijbewijs uit mijn broek halen”, op die manier. Dat ging zo verder tot mijn vriend uit zijn huis kwam en uitlegde dat ik daar was om hem te bezoeken. De agent verontschuldigde zich, net zoals een paar buren die hem vergezelden. Er waren wat inbraken in de buurt geweest, zeiden ze. Ik betwijfel dat, maar ik besef wel dat de situatie heel anders had kunnen aflopen en dat ik in groot gevaar was.’ ‘Elke zwarte persoon, en zeker elke zwarte man, heeft ervaring met dit soort racisme. Het lokt veel angst, stress en boosheid uit. Dit moet veranderen. Mensen hebben er genoeg van. De moord op George Floyd kwam niet als een verrassing. In de VS komt dit soort onrecht steeds maar weer terug. Agenten doden ongewapende zwarte mannen. De agent wordt haast nooit vervolgd, als er al een onderzoek wordt gevoerd. De reden is dat we wetten hebben die hen een ruime bevoegdheid geven om geweld te

Mensen luisteren naar de stem en gaan op in het verhaal, de huidskleur van de zanger verdwijnt naar de achtergrond. Daarom heb ik me altijd thuis gevoeld in de wereld van de opera. Zover ik weet, heb ik geen racisme meegemaakt. Natuurlijk weet je nooit waarom ze iemand kiezen voor een rol, maar ik voel me welkom bij Opera Ballet Vlaanderen en De Munt.’ ‘Dat Mea Culpa en Der Schmied von Gent werden opgevoerd door Opera Ballet Vlaanderen, bewijst dat het een gezelschap is dat vooruit denkt. Opera Ballet Vlaanderen engageert gewoon de beste artiest voor de rol. Ze doen aan kleurenblinde casting, en zo krijg je een zwarte Princess d’Eboli in Don Carlos, een zwarte Rusalka en zo mocht ik de rol van SintPetrus zingen in Der Schmied von Gent. In die positie wil je zitten als zwarte artiest. We willen geen jobs krijgen omdat gezelschappen als divers gezien willen worden maar omdat we dat verdienen en mensen ons talent erkennen.’

‘Zwarte artiesten zoeken al lang bescherming in Europa. Denk aan James Baldwin, Eartha Kitt en Nina Simone. Als ik vandaag door Antwerpen wandel, besef ik dat ik niet veilig zou zijn in het centrum van mijn thuisstad. Ik voel me als een vluchteling uit de VS en dat is het meest vreemde gevoel. Amerika is zogezegd “the greatest country in the world”, waar iedereen naartoe wil. Maar als ik nu zou terugkeren, zou ik mijn leven niet veilig weten in de handen van de politie. Ik maak me zorgen om mijn familie. Ze wonen in een mooie buurt die al decennialang heel divers en multicultureel is. Maar het geweld is nu overal aan de gang.’ ‘Ik voel me hier welkom en natuurlijk is er ook racisme in Vlaanderen. Als ik bijvoorbeeld de trein neem in de spits, merk ik dat mensen het vermijden om naast me te zitten, zelfs als het de enige vrije plaats is in de wagon. Witte mensen merken dat niet op en ze zijn geschokt als ik hen daarover vertel. Maar er is een groot verschil tussen dat en vrezen dat je in elkaar geslagen wordt of gedood wordt door de politie.’ ‘Een van de mooie dingen aan opera is wat we “the willing suspension of disbelief” noemen (het toelaten van de verbeelding).

‘Ik verwacht dat er nu weer een kalme periode zal komen voor een paar jaar of zelfs een decennium eens de rellen zijn uitgedoofd – afhankelijk van wie er in november verkozen wordt uiteraard. Maar uiteindelijk is een bijna volledige afbraak nodig, zoals in Duitsland gebeurd is in 1945. De Verenigde Staten zullen zichzelf ten gronde richten voor ze kunnen herstellen, vrees ik. Het land lijdt aan een ziekte die maar niet wordt behandeld. Amerika is gesticht op fundamenten van witte superioriteit en slavernij. Een groep witte mensen dacht dat ze een andere groep, die ze zelfs niet als mensen beschouwden, kon bezitten en controleren. Als dat probleem niet eerst deftig wordt opgelost, zullen we dit soort situaties blijven meemaken.’ Opgetekend door Ilse Degryse

‘HET PODIUM IS MIJN NATUURLIJKE HABITAT’ In de loge met Veerle Simoens, Directeur Gent Festival van Vlaanderen

LISTEN TO THE LAMB!

BIJLOKESITE GENT 3 oktober

BEETHOVEN 7 INDUSTRIEMUSEUM GENT 26 september

IN DE LOGE

‘CREATIEF DENKEN IS WAAR HET ONS NU AAN ONTBREEKT IN DEZE CRISIS. WE HEBBEN GEEN SCENARIOSCHRIJVER, IEMAND DIE VERDER KAN DENKEN DAN WAAR WE NU IN ZITTEN.’

Waar is je liefde voor klassieke muziek begonnen?

Wat voor advies zou je geven aan beginnende kunstenaars? De kunsten zijn zeker niet de sector waar er veel op tafel ligt, dus je moet het alleen doen als je een hoop talent hebt en bereid bent om je leven in dienst te plaatsen van de kunst. In vergelijking met toen ik begon, is er veel veranderd. Mijn zussen en ik konden makkelijk zestig, zeventig podia per jaar aandoen in Vlaanderen. Ik gok dat daar nu nog zowat de helft van overblijft. Je moet dus stevig in je schoenen staan om het te maken als kunstenaar en de kracht en energie hebben om jezelf te promoten. Niet makkelijk, maar als je het voelt en je hebt de passie, dan moet je het doen want dan heb je de wereld iets te vertellen. Dan ben je nodig.

Als kind al raakte ik geïnfecteerd, om het bij de covid-terminologie te houden. Thuis stond er voortdurend klassieke muziek op. Ik ging naar de muziekacademie en het bleek dat ik talent had. Cello werd mijn instrument. Een van de cellisten die mij erg inspireerden, was de Rus Mstislav Rostropovich. Wat sprak je zo aan in Rostropovich? Ik had documentaires over hem gezien en het was liefde op het eerste gezicht. In die tijd had je nog van die echte cult-figuren die de klassieke muziek trokken. Rostropovich was er daar een van. Hij heeft een woelig leven gehad, was ook activist en kwam op voor vrijheid van meningsuiting en democratische waarden.

Welke rol speelt muziek in je leven? Het klinkt bijna banaal maar dat is eten en drinken, even belangrijk. Dat hebben we ook gezien de afgelopen tijd. We zijn eerst allemaal toiletpapier, pasta en conserven gaan kopen. En dan zaten we daar en bleek dat we ook nood hadden aan verbinding. De artiesten die vanuit hun kot gestreamd hebben, hebben enorm veel mensen toch een beetje samengebracht. Daarom vind ik het ook zo belangrijk om voor de kunsten te blijven vechten, ook richting het onderwijs.

Je werd celliste van beroep. Samen met mijn twee zussen had ik een kamermuziek ensemble, het Simoens Trio. We hebben de wereld afgereisd en in de grote zalen gespeeld. Dat was een zeer boeiend en bijzonder leven. Ik heb dat echt gekoesterd. Het podium is sowieso mijn natuurlijke habitat. Mis je dat niet in je huidige job? De stap richting Festival van Vlaanderen gebeurde heel organisch. Het een vloeide uit het andere voort. Ik voel me nu even creatief als toen ik uitvoerend kunstenaar was. Een festival leiden gaat verder dan artiesten boeken, we maken en creëren ook echt. Het is een voorrecht om, samen met mijn bevlogen team, elk jaar nieuwe concepten te kunnen uitdenken. Heb je een favoriete componist of werk?

Je bedoelt dat kunsteducatie deel zou moeten uitmaken van het curriculum? Precies, net zoals we de leerplicht hebben, zouden we een kunstplicht moeten hebben. Dat creatieve denken is waar het ons nu aan ontbreekt in deze crisis. We hebben geen scenarioschrijver, iemand die verder kan denken dan waar we nu in zitten. Ik weet wel dat covid-19 grillig is, maar de kunsten zouden daar een grote rol in kunnen spelen. Er zouden ook kunstenaars in de Veiligheidsraad moeten zitten? Absoluut, kunstenaars kijken anders naar de werkelijkheid. Ga naar een museum en je merkt dat kunstenaars je nieuwe blikken op het leven aanreiken. Ik denk echt dat hun inbreng ons vandaag enorm zou kunnen helpen.

Dat is een moeilijke vraag, want kiezen is altijd verliezen. In elke epoque heb ik er wel een aantal die hoog op mijn lijstje staan. Als je me echt het mes op de keel zet, out ik me als Brahms-fanaat. Zijn kamermuziek, zijn symfonieën, zijn hele oeuvre is muziek naar mijn hart. Wie zou mogen aanschuiven aan je droomdiner? Ik zou wel willen weten wat een Jan Hoet of Gerard Mortier over deze covid-tijden te zeggen zouden hebben. Dat waren gasten die aan de boom schudden en niet vies waren van een politieke uitspraak. Ik mis dat soort figuren vandaag wel in de kunstensector. We zijn misschien een beetje mak geworden. Het veranderende medialandschap speelt daar een rol in. Nog voor je de kans krijgt om je statement te maken, word je op sociale media neergesabeld. Hoewel daar net ook opportuniteiten zitten.

HET RITUEEL VAN DOLLY BING BING

A REVUE OPERA GENT 14 en 15 oktober

Dolly Bing Bing is doctor in de filosofie, danser, zanger, performer en beeldhouwer. Al omschrijft ze zichzelf eerder als stripper angel, cybersexual fantasy, glamorous alien popstar, post-apocalyptic Gesamtkunstwerk. Ze werkt als performer mee aan A Revue. Mijn dagen drijven op rituelen. Dat kan haast niet anders, aangezien mijn leven samenvalt met mijn werk en ik mijn lichaam als kunstwerk in de strijd gooi. Iedere ochtend maak ik me uitgebreid op, wat makkelijk een uur kan duren. Ondertussen luister ik naar Klara en beginnen de ideeën te stromen. Nadat ik mijn dochter naar school heb gebracht, start het centrale ritueel van de dag: een urenlange workout van buikspieroefeningen,

cardio, gewichtheffen en push-ups. Na die training concentreer ik me op een van mijn andere artistieke activiteiten, zoals mangatekeningen, sculpturen of muziek. Eten doe ik overdag heel weinig: ik word er moe van. Zeker voor een optreden eet ik hooguit een kom fruit. Maar ‘s avonds maak ik een grote maaltijd klaar, veelal bestaand uit groenten, fruit, noten en zaden. Al bij al maak ik weinig verschil tussen dagen mét of zonder optreden. De contouren blijven dezelfde – alleen met iets meer stress op de dag van een show (lacht). Ik heb geen bijzondere rituelen voor ik het podium op stap, maar draag wel een talisman: mijn trouwring. Bijna twee jaar geleden overleed

mijn man aan ALS. Wie ik vandaag ben, is daar onlosmakelijk mee verbonden. Hoe meer zijn lichaam aftakelde, hoe meer ik het mijne moest harden om hem te kunnen bijstaan. Die ijzeren discipline ben ik blijven vasthouden. Door mijn spieren te trainen, hou ik mezelf letterlijk bij elkaar. Als Dolly Bing Bing kan ik me weer levenslustig en zelfverzekerd voelen. Mijn levensstijl kan meedogenloos zijn, maar biedt ook houvast. En gelukkig ben ik een kunstenaar: wanneer het toeval toeslaat en mijn rituelen in de war gooit, ben ik daar vaak dankbaar voor.

PA I R I N G C O L L E C T I O N PRALINES INVENTED FOR WINE

Met de steun van Piano’s Maene

Akoestische en digitale piano’s en vleugels, nieuw en tweedehands Invoerder Steinway & Sons voor België en Nederland Ontdek ook onze webshop op www.maene.be

Hoofdzetel Ruiselede en Atelier Chris Maene

Piano’s Maene Brussel

Piano’s Maene Gent en Steinway Piano Gallery

Piano’s Maene Antwerpen

Piano’s Maene Limburg

Industriestraat 42 B8755 Ruiselede +32 51 68 64 37

Argonnestraat 37 B1060 Brussel +32 2 537 86 44

P. Van Reysschootlaan 2 B9051 Gent +32 9 222 18 36

Herentalsebaan 431 B2160 Wommelgem +32 3 321 78 00

Paterstraat 36 B3621 Oud-Rekem +32 89 21 52 72

Piano’s Maene nu ook in Nederland. Bezoek Maene-Ypma Piano’s in Alkmaar !

www.maene.be gebrevetteerd hofleverancier van België

“Centraal in de stad, midden in het leven.” “Baden in het licht en waden door de stad.” “Bewogen geschiedenis, solide investering.”

#daaromantwerptower “Van hieruit duik ik zo het uitgaansleven in.” “Ik woon even zorgeloos als weergaloos.” “In 1-2-3 van verdieping 12 naar spoor 21!”

Een bewuste keuze voor Antwerp Tower. Wat trekt jou over de streep? Voel de hartslag van de stad in een ‘City Vibe’ appartement. Een 1 slaapkamer-, 2 slaapkamer- of een hoekappartement? Laat je niet overtuigen. Laat je overdonderen. www.antwerptower.be