OPZIJ FEMINISTISCH MAGAZINE 4.0
mei/j uni 2 01 9 • 4 6st e JAARGANG • € 6,99
MARCEL MUSTERS
‘Vrouwen zijn slimmere wezens’
Fi
Pruijs, urt, a j r a M , r Kante rjam de Bléco ER e M d M a d U n N n, Wa Houtveen, Mi o IN DIT s r e i P s, Nina gelique 3FM eer n o m i S Sylvana Anastacia, An en nog veel m amer H e t t ë i r , Ma dan Ekiz
Nieuws Stopt Nooit Download onze app en mis geen seconde van het nieuws dat ertoe doet. Wij houden je 24/7 op de hoogte.
Scan de QR-code of ga direct naar:
ad.nl/app
OPZI
Colofon/Uitgelicht
FE M I N I S T I S C H M AG A Z I N E 4 . 0
m e i /j u n i 2 0 1 9 • 4 6 s t e j a a rg a n g • € 6 ,9 9
KLANTENSERVICE Op opzij.nl/abonnementen kunt u zelf een abonnement nemen. Voor contact over abonnementen, bestellingen, wijzigingen en vragen kunt u mailen naar abonnementen@opzij.nl. Een jaarabonnement kost € 42,75 voor 6 nummers. COLOFON Redactieadres Witte Singel 103 2313 AA Leiden redactie@opzij.nl
UITGELICHT
Hoofdredacteur Marianne Verhoeven Eindredacteur Noémi Prent Art Director Emmely Pardon Medewerkers Irene Berbee, Mona van den Berg, Asha ten Broeke, Corbino, Carin Gaemers, Myrthe Hilkens, Felix Huygen, Nina Klaassen, Laurentien van Oranje, Annemarie Oster, Lize Prins, De Reismeiden, Irene Schoenmacker, Sheila Sitalsing, Peter Svenson, Fieke Tissink, Paul Tolenaar, Etchica Voorn, Marieke van Willigen, Julia Wouters, Renate van der Zee. Directeur/uitgever Hans van Brussel Distributie Aldipress Druk HaboDaCosta COPYRIGHT Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder voorafgaande toestemming van de auteurs of rechthebbenden. De uitgever is niet aansprakelijk voor schade als gevolg van druk- en zetfouten. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten van de illustraties volgens de wettelijke bepalingen te regelen. Zij die menen nog zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich wenden tot de uitgever. ABONNEMENTEN Een abonnement wordt tot wederopzegging aangegaan, tenzij anders vermeld. Opzeggingen kunnen UITSLUITEND schriftelijk worden doorgegeven, per post Perfect Groep B.V., Inzake OPZIJ, Karel Doormanweg 41, 3115 JD Schiedam. Of per email naar abonnementen@opzij.nl. PERSOONSGEGEVENS We maken u erop attent dat aan ons verstrekte persoonsgegevens zoals naam, (e-mail)adres en telefoonnummers worden opgenomen in het gegevensbestand van Opzij B.V.. Dit bestand is aangemeld bij het College bescherming persoonsgegevens door Opzij B.V., de verantwoordelijke voor uw gegevens. Uw persoonsgegevens worden gebruikt voor onze abonnementenadministratie, voor de uitvoering van met ons gesloten overeenkomsten en om u op de hoogte te houden van interessante informatie en aanbiedingen van producten en diensten, eventueel ook na beëindiging van uw abonnement.
MARIEKE VAN WILLIGEN Verhalend journalist Marieke van Willigen (46) is amateurviolist en zingt als alt in diverse oratoria. Ze is dol op klassieke muziek. Haar favoriete stukken zijn de vioolpartita’s van Bach, het liefst gespeeld door Janine Jansen. “Muziek hoort bij vrouwen zoals de zee bij een zwemmer.” Meer van Marieke op jurkenvanmaria.nl
JULIA WOUTERS Ze is politicoloog en auteur van De zijkant van de macht - Waarom de politiek te belangrijk is om aan mannen over te laten. Elf jaar lang was ze politiek adviseur en speechschrijver van Lodewijk Asscher. Nu zet ze die ervaring in voor haar missie en adviseert en coacht ze vrouwen in de politiek of met politieke ambities. Voor OPZIJ interviewde ze drie beginners en drie gearriveerde vrouwen in de politiek die elkaar verder helpen. “Het was een superleuk gesprek en het zijn zulke geweldige vrouwen. Ze hebben het allemaal in huis om onze vrouwelijke premier te worden.”
OPZIJ 2019
3
Abonnee worden
NEEM NU EEN ABONNEMENT VOOR
6x OPZIJ en ontvang tegoedbonnen t.w.v. €40,- CADEAU!
2 boekenbonnen met elk een waarde van €5,3 dinerbonnen met elk een waarde van €10,-
• U kunt deze (digitale) dinerbonnen op elk moment gebruiken voor reserveringen bij een van de honderden bij restaurantsite HEERLIJK aangesloten restaurants. (U kunt een of meerdere dinerbonnen ook weggeven aan familie, vrienden of kennissen, ze blijven één jaar geldig). • U kunt deze (digitale) boekenbonnen op elk moment gebruiken voor bij aankopen in de webshop van OPZIJ. Daar vindt u ondermeer voortdurend een selectie van de best verkochte boeken (fictie, non-fictie en kookboeken) in ons land. (U kunt een of meerdere tegoedbonnen ook weggeven aan familie, vrienden of kennissen, ze blijven één jaar geldig).
VOOR DEZE AANBIEDINGEN GA NAAR OPZIJ.NL LET OP: als u al abonnee bent kunt u ook gebruik maken van dit aanbod, u verlengt dan uw abonnement.
FEMINISTISCH MAANDBLAD 4.0
‘PECH ALS JE HIER MET EEN VAGINA GEBOREN BENT’
WATSKEBURT?!
HILLARY CLINTON
CAREL STOLKER LANGS DE MEETLAT
STELLINGDAME
JUSTINE VAN DE BEEK VVD KAMERLID
DILAN YESILGÖZ
NIET IN EEN HOKJE TE PLAATSEN
LITERATUUR
PRIJS
FEMINISTISCH MAGAZINE 4.0
N R . 5 • 2 0 1 8 • 4 6 s te JA A RG A NG • € 6,99
F E MI NISTI SCH MAGAZ INE 4 .0
ZOMERLEZEN...
AFSCHEID RENATE DORRESTEIN INTERVIEWS MET DE GENOMINEERDEN CORINA KOOLEN HET LITERAIRE PLAFOND UITGEVER MIZZI VAN DER PLUIJM & KARIN SLAUGHTER JAARLIJKS FEESTJE
LANGS DE MEETLAT (BEDROEVEND) ALLE COLLEGES VAN B&W
BOEGBEELD
LENA DUNHAM
Laura van der
HOUDT DE CELEBRITY FEMINISTEN BIJ DE LES
DE ONSTUITBARE OPMARS VAN JONGE
FEMINISTEN
JUCO / CONTOUR BY GETTY IMAGES
F E M I N I S TI S CH M AAN D B LAD 4.0
ZUID AFRIKA
UNIVERSITEIT LEIDEN
OPZIJ OP
N R . 5 • 2 018 • 4 6 ste JA A RG A NG
NR .10 • 2 017 • 45 s te JAARGANG
REPORTAGE
N R .1 0 • 2 0 1 7 • 45 s t e JAARGANG • € 5,9 9
OPZIJ
OPZIJ
OPZIJ
Dorrestein, Nina Polak, EN RenateOp de Beeck, INEERD Mutsaers, Griet Voorn, Jolande Withuis DE GENOM Etchica Jonge, Charlotte
Haar,
Sabi, Hella de Rijneveld, Aya Marieke Lucas AR IS...
EN DE WINNA
OP REPORTAGE LESSEN UIT IJSLAND • DOCHTERS VAN INDIA • HINDOSTAANSE VROUWEN IN NL • COSTA BRAVA GIRLS OP LEEFTIJD & BOEKENDORP MONTOLIEU OPZIJ05-COV_p001.indd 2
26-06-18 15:11
Editorial Marianne Verhoeven
#ZUSTERSCHAP (bis)
O
p de redactie werken wij met ‘de muur’. Dat klinkt misschien wat naar, maar het is niets meer dan het door mij aan de muur geschroefde stuk kippengaas, waar we tijdens de productieweken alle door de art director klaargemaakte pagina’s ophangen. Die muur is onze houvast, de transitie van een Word-document naar opgemaakte pagina’s met het prachtige werk van onze fotografen is elke keer een cadeautje. Ook zie je precies hoe ver je bent en wat er nog binnen moet komen. Bovendien kun je soms met al die pagina’s naast in plaats van achter elkaar iets anders zien. Bijvoorbeeld dat het in dit nummer bijna overal over zusterschap gaat. En daar kan ik dan heel erg vrolijk van worden. Want zonder die zusterschap gaan we er niet komen.
De fantastische vrouwen die aan dit nummer hebben meegewerkt hebben er allemaal ervaring mee: zoals onder anderen Sylvana Simons, Mariëtte Hamer, Mirjam de Blécourt en de vrouwen in Ivoorkust, die dankzij microfinanciering een zelfstandig bestaan hebben opgebouwd. En wat te denken van Wanda de Kanter, onze meest invloedrijke vrouw van 2018, die – o gotspe – door de Alliantie Nederland Rookvrij begin februari uit
deze Alliantie werd gezet van wege haar ‘te activistische’ houding. De actie was het gevolg van wat we maar het eigenmachtig optreden zullen noemen van Floris Italianer, directeur van de Hartstichting en voorzitter van de Alliantie. Hoe mooi dat Wanda en compaan Pauline Dekker vanuit alle kanten morele steun ontvingen. Terecht! Zelfs minister Bruno Bruins gaf aan met hen in gesprek te blijven. En voor wie zelf ook nog iets wil doen: ga naar tabak.nl. Ook de in dit nummer geportretteerde – en enige – man: Marcel Musters, zegt het liefst met vrouwen te werken. De meest recente en prachtige resultaten daarvan zijn de film God Only Knows van Mijke de Jong, met onder andere Monic Hendrikcx, en de theaterproductie Smoeder, met Maria Goos. Over hen, maar nog veel meer vertelt hij in Man over Vrouw. Maar natuurlijk hebben ook wij weleens te maken met een gebrek aan zusterschap en haalt iets waar we goedgemutst aan zijn begonnen toch uiteindelijk ons blad niet. Maar zoals Mariëtte Hamer zegt in het Meetlatinterview: “Als iets niet goed is gegaan, komen er ook altijd weer kansen je fouten te corrigeren.” Laten we hopen dat dat besef overal doordringt, want zo is het maar net. O OPZIJ 2019
5
28 16
42
50
Maatschappij & Wetenschap
12
08
SAY WHAT?! NL
09
KOPSTOOT
10
SAY WHAT?! WERELD Opmerkelijk nieuws
12
OPEN DOEK Jongerenvertegenwoordigers VN
48
BOARDROOM
50
REPORTAGE BUITENLAND Ivoorkunst
58
STELLING De Wallen
62
REPORTAGE Vrouwen in de klassieke muziek
76 16 28 34
6
9
Eind score 7
Mensen 78
10
6
COVERINTERVIEW De Tweede Sekse
5
ZUSTERSCHAP Angelique Houtveen
4
VAKVROUW Goed politiek gezelschap
3
42
LANGS DE FEMINISTISCHE MEETLAT SER 2
92
MAN OVER VROUWÂ Marcel Musters
1
70 32
34
98
Kunst & Cultuur 70
INTERVIEW Anastacia
74
BOEKEN
78
MUSEA
80
PODIUM
82
VOORPUBLICATIE Mijn rooie, roomse oma
86
DE REISMEIDEN Tel Aviv
62
92
Columns 05 26 32 41 61 68 98
EDITORIAL ANNEMARIE OSTER MYRTHE HILKENS SHEILA SITALSING ASHA TEN BROEKE ETCHICA VOORN CARIN GAEMERS
Service 03 4+91
COLOFON ABONNEE WORDEN
86
OPZIJ 2019
7
SAY WHAT?! #Paarse tuinbroek M, de talkshow van Margriet van der Linden, is sinds april terug op de buis – in plaats van De Wereld Draait Door. Wij vragen ons eigenlijk hetzelfde af als Wicky.
Insta feminisme
Satire
De Luizenmoeder mag dan wel voorbij zijn, maar Jennifer Hoffman keert meteen weer terug op de buis. Vanaf 7 april is ze te zien als gezicht van het programma Van de week. Dit is het nieuwe satirische actualiteitenprogramma’s van NPO3. Jennifer Hoffman wordt bijgestaan door cabaretiers Stefano Keizers en Pieter Derks.
Naast Facebook en Twitter is OPZIJ tegenwoordig ook te vinden op Instagram. Volg @opzijmagazine voor inspirerende quotes en een kijkje achter de schermen. En laat ons vooral weten wat jij leuk zou vinden om terug te zien op de Instagram van OPZIJ!
Aletta’s reis Dit jaar vieren we in Nederland honderd jaar vrouwenkiesrecht. Het vrouwenkiesrecht was de kroon op het werk van arts en feministe Aletta Jacobs (1854-1929). In een vijfdelige historische reisserie gaat journaliste Step Vaessen op zoek naar vrouwen die in de geest van Aletta Jacobs strijden voor vrouwenrechten. Vanaf 12 mei 2019 is de reisserie elke zondag rond 21.15 uur te zien op NPO 2.
Stem op een vrouw Tijdens de Provinciale Staten- en waterschapsverkiezingen hebben maar liefst 42 vrouwen dankzij voorkeursstemmen een zetel behaald. Een mooi resultaat waarvan de eer toekomst aan de campagne van de stichting Stem op een vrouw. Hun stemadvies, dat luidt ‘stem op een vrouw lager op de lijst’, lijkt nu concreet vruchten af te werpen. Volgens kenners zijn er namelijk buitenproportioneel veel vrouwen via voorkeursstemmen verkozen.
8