OPZIJ FEMINISTISCH MAANDBLAD 4.0
NR .1 1 • 2 01 7 • 4 5 s te JAARGANG • € 5,99
PRORAIL
LANGS DE MEETLAT
OEGANDA
HOOP HOUDEN EN STERK BLIJVEN
RENSKE DE GREEF SLETTEN & PRINSESSEN
CURAÇAO
SEKSUEEL MISBRUIK EN HET MOEDIG SLOPEN VAN TABOES
ANOUK
HEILIGE HUISJES OMVER
ROCKT
RIANNE LETSCHERT ZACHTE G, HARDE RESULTATEN PAULIEN CORNELISSE HOUDT VAN ONGEMAKKELIJKE GESPREKKEN VIGGO WAAS SCHRIKT NIET VAN FEMINISTEN ANNE FLEUR DEKKER LIEVELINGSACTIVISTE
OPZI
COLOFON/UITGELICHT OOK IN 2018
DE OPZIJ AGENDA
F E M I N I ST I S CH M A A N D B L A D 4.0 NR .11 • 2 017 • 45 ste JA A RG A NG • € 5,99
COLOFON Redactieadres Haagweg 4-H1, 2311 AA Leiden redactie@opzij.nl Hoofdredacteur Marianne Verhoeven Eindredactie Marleen Hogendoorn Art Director Emmely Pardon Medewerkers Erzsó Alföldy, Hadjar Benmiloud, Julie Blik, Emmi van den Boom, Branded Cinema, Asha ten Broeke, Corbino, Pablo Delfos, Sofie van den Enk, Jolene Groen, Marc de Groot, Nico Hofstra, Joëlle Kelderman, Claudi Kessels, Nina Klaassen, Alies Pegtel, Lize Prins, De Reismeiden, Sascha Ruland, Sheila Sitalsing, Fieke Tissink, Renate van der Zee, Yanaika Zomer, ANP Foto Directeur/uitgever Hans van Brussel Distributie Aldipress Druk HaboDaCosta
WWW.SJAALMANIA.NL
COPYRIGHT Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder voorafgaande toestemming van de auteurs of rechthebbenden. De uitgever is niet aansprakelijk voor schade als gevolg van druk- en zetfouten. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten van de illustraties volgens de wettelijke bepalingen te regelen. Zij die menen nog zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich wenden tot de uitgever. ABONNEMENTEN Een abonnement wordt tot wederopzegging aangegaan, tenzij anders vermeld. Opzeggingen kunnen UITSLUITEND schriftelijk worden doorgegeven, per post naar Opzij B.V., Abonnementenservice, Haagweg 4-H1, 2311 AA LEIDEN of per email naar abonnementen@opzij.nl. KLANTENSERVICE Op opzij.nl/abonnementen kunt u zelf een abonnement nemen. Voor contactover abonnementen, bestellingen, wijzigingen en vragen kunt u mailen naar abonnementen@opzij.nl. Een jaarabonnement kost € 55,99 voor 10 nummers. PERSOONSGEGEVENS We maken u erop attent dat aan ons verstrekte persoonsgegevens zoals naam, (e-mail)adres en telefoonnummers worden opgenomen in het gegevensbestand van Opzij B.V.. Dit bestand is aangemeld bij het College bescherming persoonsgegevens door Opzij B.V., de verantwoordelijke voor uw gegevens. Uw persoonsgegevens worden gebruikt voor onze abonnementenadministratie, voor de uitvoering van met ons gesloten overeenkomsten en om u op de hoogte te houden van interessante informatie en aanbiedingen van producten en diensten, eventueel ook na beëindiging van uw abonnement.
VANAF NOVEMBER VERKRIJGBAAR IN DE BOEKHANDEL OF RESERVEER NU ALVAST VIA OPZIJ.NL
UITGELICHT NICO HOFSTRA Nico Hofstra voelt zich als een vis in het water tussen de vrouwen van OPZIJ. Hij verzorgt de rubriek Vakvrouw en Open Doek. “Ik gebruikte tijdens het interview met Sophie in ’t Veld per ongeluk het woord ‘lief’, maar bedoelde eigenlijk ‘collegiaal’. Het kwam een beetje stom over en ik schrok van haar felle reactie, maar haar antwoord was te mooi om weg te laten.”
ALIES PEGTEL Met Marianne Verhoeven legt Alies Pegtel vrouwen en mannen maandelijks langs de legendarische feministische meetlat. Deze maand heeft ze ook een stevige column geschreven, zie pagina 19. Dit omdat ze haar verbazing over het toneelstuk Neelie! niet kon onderdrukken. “Ik heb als biografe van Neelie Kroes tijdens de voorbereiding van het stuk contact gehad met de regisseur Julia Bless. Ze zei me dat ze Neelie een inspirerende vrouw vindt, maar daar zag ik op het toneel weinig van terug. Verbazingwekkend.” OPZIJ I NR. 11 I 2017
3
Elske Doets LL.M.
prof. dr. Margriet Sitskoorn
FOTO: PETER LODDER
FOTO: WALTER KALLENBACH
FOTO: MARCEL KRIJGER
Hadassah de Boer
FOTO: ROY BEUSKER
mr. Inez Weski
mr. Naema Tahir
FOTO: GHISLAINE VINK
drs. Femke Halsema
Shay Kreuger
FOTO: LUCIEN KROON
FOTO: HUNK FOR MINISTERIE VAN BEELD
drs. Sabine Uitslag
FOTO: WALTER KALLENBACH
FOTO: PETER VROON FOTO: STEPHAN VANFLETEREN
Anne-Marie Rakhorst
FOTO: VINCENT BOON
Aldith Hunkar
FOTO: WALTER KALLENBACH
EDITORIAL MARIANNE VERHOEVEN
Carola Rodriguez
#WieNiet Cisca Dresselhuys
M AG
ACADEMY
E
STENHUYS ENITH STENHUYS © ENITH ©
N
17
rmeren: onze ‘Economie transfo het complete artikel Zie pagina 18 voor
I AZ
2017
EMY® MAGA SPEAKERS ACAD
& Thomas Rauub er Sabine Oberh rol als rentmeesters’
20
®
MAGAZINE
ZINE | NO 23 | OPLAGE 70.000
TI EIBEN PROF. DR. GUSZ
de ‘Robotbaby trapt e af ’ industriële evoluti
SJEIK
s: Amerikanen ‘Geweldig nieuw !’ kunnen toch denken OIS FILLON
FRANÇ ’ vindt economie ‘Franse ‘Thatcher verworvenheden’ belangrijker dan
(er zijn geen kosten aan verbonden)
in het ‘Een unieke kijk aut’ leven van een astron
magazine@speakersacademy.nl
Manon Ossevoort
FOTO: NICK VAN ORMONDT
Judith Osborn
FOTO: MOOM FOTOGRAFIE
Katinka Simonse (Tinkebell)
FOTO: RIANNE NOORDEGRAAF
Barbara Barend
FOTO: RTV OOST
FOTO: CASPER RILA FOTO: MET DANK AAN TINKEBELL
drs. Hedy d’Ancona
FOTO: ENITH STENHUYS
FOTO: ROY BEUSKER FOTO: IRIS@DUTCHANDFAMOUS
mr. Fatima Moreira de Melo
Marlies Dekkers
KUIPERS DR. ANDRÉ
speakersacademy.nl | 010-4333322
FOTO: LONNEKE STULEN
FOTO: YPE DRIESSEN
prof. dr. ir. Ionica Smeets
zijn ‘Waarnemingen niet altijd waar’
Inspirerende sprekers en dagvoorzitters boekt u bij Europa’s grootste sprekersinstituut
.indd 22 azine_2017.indd demy_Magazine_2017 Cover_Academy_Mag Cover_Aca
Vivianne Bendermacher
LUGT
SOMMER
15:37 17-01-17 15:37 17-01-17
my.com | speakersacade
Astrid Joosten
EVERT JAAP
tie ‘Succes kan innova juist belemmeren’ PROF. DR. IRIS
Helga van Leur
drs. Mirjam Sterk
FOTO: ENITH STENHUYS
|
voorkomen dat ‘Kan de wereld het slechte?’ we afglijden naar
HOSEIN IMRAN NAZAR
FOTO: STIJN GHIJSEN
E
I JACQUES ATTAL
HOOIJDONK RICHARD VAN in
gearriveerd ‘De toekomst is ag’ het leven van vanda
FOTO: CARLI HERMES
JUBILEUMUITGAV
010 - 433 33 22
DAVID ICKE akt is het spel ‘Als de mens ontwa s uit’ van de machthebber
Bestel de jubileumuitgave van ACADEMY© Magazine 2017
FOTO: OLAF KRAAK
ANG DE 15 JAARG
FOTO: SEB TER BURG
|
Ebru Umar
Myrthe Hilkens
drs. Jacobine Geel
Annemarie van Gaal
W
e zijn inmiddels ruim een maand verder na het naar buiten komen van Ashley Judd met haar beschuldigingen aan het adres van Harvey Weinstein. En hoewel ‘tsunami’ waarschijnlijk het meest misbruikte woord van de afgelopen jaren is, kunnen we wel stellen dat Judd een tsunami op vele fronten heeft veroorzaakt, die bovendien nog lang niet is uitgeraast. #MeToo wordt door zoveel vrouwen gedeeld – met of zonder verdere persoonlijke details – dat je je beter kunt afvragen #WieNiet? Het is bijzonder om te zien wat in dit geval de werkelijke kracht van zusterschap is. Want hoe geloofwaardig zou Ashley Judd gevonden zijn, als zij in haar eentje de beschuldiging had geuit? Zij heeft immers al in 2015 in Variety verteld wat haar is overkomen. Weliswaar minder expliciet en zonder de naam van Weinstein te noemen, maar toch. Iedereen in de filmbranche wist dat het over Weinstein ging, er gebeurde twee jaar niets. Hulde voor Judd en de haren, want de gevolgen van hun coming out zijn groter dan zij zelf ooit hadden kunnen bevroeden. De steunbetuigingen, de #MeTooverklaringen op Facebook en Twitter, maar ook de publicaties in kranten hebben de discussie over seksuele intimidatie en –geweld snel in een ander perspectief geplaatst. NRC kwam in het weekend van 21 oktober met pagina’s vol verklaringen van min of meer bekende Nederlandse
vrouwen die, prachtig gefotografeerd, hun ervaringen op dit gebied deelden. Eén is geen, tien is gaan, is een adagium dat helaas ook geldt als het om geloofwaardigheid bij seksuele intimidatie en erger gaat. Het geeft des te meer aan hoe eenzaam en moeilijk al die vrouwen en meisjes het hebben als ze in hun eentje de strijd moeten aangaan als er aangifte wordt gedaan. Laten we hopen dat deze brede maatschappelijke ‘omarming’ door zowel mannen als vrouwen werkelijk iets tot stand gaat brengen in ons gedrag. Bij #WieNiet moet ik ook denken aan het kabinet Rutte III, en dan vooral het VVD-vrouwenaandeel daarin. Wat een treurigheid. Van het officiële VVDstandpunt ‘bedrijven en organisaties waar mannen én vrouwen aan de top staan, presteren beter dan andere bedrijven. Het loont dus om te veranderen’ zou je nog iets kunnen verwachten, al wordt hier onmiddellijk het vaak geciteerde ‘quota zijn voor vissen’ aan toegevoegd. Eén vrouw van de zes VVD-ministers! Terecht maakt Neelie Kroes zich kwaad. En
het verhaal van Rutte over de beste mensen voor de job? Wiebes heeft een potje gemaakt van de reorganisatie bij de Belastingen en heeft een zooitje gemaakt van het beleid ten aanzien van ZZP’ers. Hij moest niet voor niets weg, maar mag nu weer gezellig aanschuiven. Het NKO (Nationaal Kiezersonderzoek, dat iedere zes jaar door de Nederlandse universiteiten wordt uitgevoerd) concludeert dan ook: “De afgelopen veertig jaar is de VVD vrijwel altijd voornamelijk een mannenpartij geweest.” Het wordt tijd dat Mark Rutte een voorbeeld neemt aan rector magnificus Carel Stolker van de Universiteit Leiden. Die heeft om te voorkomen dat de mannelijke bestuurders en hoogleraren steeds weer kiezen voor hun mannelijke collega’s, de portretten van Athena’s Angels opgehangen in de bestuurskamer. “Dan kijken er altijd vrouwen mee bij hun beslissingen, dat helpt.” (zie Langs de Meetlat, oktober 2017 OPZIJ). Dus hang op die portretten van Haya van Someren, Nel Ginjaar, Annemarie Jorritsma, Erica Terpstra en natuurlijk Neelie Kroes! O
‘Hoe geloofwaardig zou Ashley Judd gevonden zijn, als zij in haar eentje de beschuldiging had geuit?’ OPZIJ I NR. 11 I 2017
5
INHOUD
INHOUD
28
20
64
34
Kunst & cultuur
54
16
Maatschappij & Wetenschap 08
SAY WHAT?
11
CLAUDI’S KOPSTOOT
12
ONZE WERELD Opmerkelijk nieuws
28
46
58
64
38
Mensen
REPORTAGE BUITENLAND CURAÇAO Seksueel misbruik en het moedig slopen van taboes
16
REPORTAGE BUITENLAND OEGANDA Hoop houden & sterk blijven
20
VROUWEN IN DE WETENSCHAP RIANNE LETSCHERT
34
ESSAY PMS Elke maand feest
28
38
54
94
99
6
10
OPEN DOEK SOPHIE IN ‘T VELD COVERSTORY ANOUK rockt heilige huisjes omver
9
Eind score
VAKVROUW PATRICIA ZORKO Directeur Cyber Security en plaatsvervangend Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid LANGS DE FEMINISTISCHE MEETLAT PRORAIL Ans Rietstra ZUSTERSCHAP ANNE FLEUR DEKKER
72
INTERVIEW RENSKE DE GREEF
76
BOEKEN
79
BOEKEN TOP 5
80
FILM & TV
81
TENTOONSTELLING
82
PODIUM
84
VAN OPZIJ PAULIEN CORNELISSE
88
OP REIS Londen
84 82
88
94
Columns 05
EDITORIAL
15
SHEILA SITALSING
19
ALIES PEGTEL
26
HADJAR BENMILOUD
45
ASHA TEN BROEKE
70
SOFIE VAN DEN ENK
7
6
5
NIE UW!
72
58
4
3
MAN OVER VROUW VIGGO WAAS
2
OPHEMELEN HANSJE BUNSCHOTEN
1
Service 03
COLOFON
14
ABONNEE WORDEN
98
SHOPPING OPZIJ I NR. 10 I 2017
7
SAY WHAT?
SAY WHAT?
#PAARSE tuinbroek
DEAR catcallers Nagefloten, -gesist, of –geroepen worden is ronduit irritant. De twintigjarige Noa werd er ook gek van en zette haar catcallers met een selfie op Instagram. Een maand lang maakte ze foto’s met de mannen die haar nafloten, -sisten, of –riepen wat resulteerde tot 28 foto’s. Bij elke foto noteert ze wat er naar haar wordt geroepen: variërend van "Sexy girl. Where you goin'?? Can I come with you?" tot "God bless. When I see you, all I get is wild thoughts, wild, wild thoughts!! Darling.”
Op onze website en Facebookpagina wordt veel gereageerd. Vaak waardevol en leerzaam. Soms zo zuur, dat we er de slappe lach van krijgen. Daarom de rubriek: #paarsetuinbroek. Hierbij de zuurste oprisping van de afgelopen maand.
SAY
SUGAR, sugar
WHAT?
In vijf studentensteden in Nederland is ‘datingsite’ Rich meet Beautiful een reclamecampagne gestart om studentes te ronselen voor oudere, rijke mannen - zogeheten sugardaddy’s. Deze mannen betalen om met de vrouwen - sugarbaby’s worden ze genoemd - af te spreken. Volgens de website is dat ‘een uitwisseling van emotionele behoeftes’, maar dat riekt naar iets anders. De reclames zijn in België inmiddels verboden en mensenrechtenorganisaties zijn er ook op tegen. Niet zo gek, want studentes worden opgeroepen zich aan te melden om hun studentenlening te spekken. Op de site kunnen sugarmama’s ook toyboys vinden, want – volgens Rich meet Beautiful -“Je leeft maar één keer!”
Als het JOU OVERKOMT Fonds Slachtofferhulp heeft een muziektrack met clip gelanceerd tegen seksueel geweld. Er is gebruik gemaakt van het nummer van Lady Gaga ‘Til it happens to you. De Nederlandse versie is gezongen door zangeres Jennie Lena. Er wordt getoond dat seksueel geweld iedereen kan overkomen. In Nederland wordt een op de acht vrouwen ooit in haar leven verkracht en krijgen jaarlijks honderdduizend mensen ermee te maken. In ruim 85 procent van de gevallen is de dader zelfs een bekende. Mede daardoor durven slachtoffers zich vaak niet te melden, terwijl deskundige hulp medische en psychische klachten zou kunnen voorkomen. En de kans op vervolging van de dader aanzienlijk groter is.
8
Meer LHBT Shonda Rhimes, een Amerikaanse scenarioschrijfster en producent van onder andere van Grey’s Anatomy, vindt dat LHBT’ers meer zichtbaar moeten zijn in Hollywood. Ze zei dat tijdens de uitreiking van een emancipatieprijs in Los Angeles. “We bestaan allemaal op deze wereld. En iedereen heeft het recht om zich gekend te voelen op het grote doek. Het is gevaarlijk als dat niet gebeurt. Mensen verdienen realistische weergaven,” aldus Rhimes in haar toespraak.
PASS the Ball Hollywoodsterren zoals Julia Roberts, Ellen DeGeneres en Reese Witherspoon zijn ingehuurd om het vrouwenvoetbal in Amerika onder de aandacht te brengen. In een campagne genaamd Pass the Ball noemen de voetbalsters rolmodellen in de emancipatie voor jonge vrouwen. Dat hebben onze voetbalvrouwen niet nodig, die winnen op eigen houtje het EK. OPZIJ I NR. 11 I 2017
9
SAY WHAT?
VOETBAL vrouwen Nog meer voetbalnieuws, komend voetbalseizoen begint de Engelse voetbalbond FA met een professionele competitie voor vrouwen. Er zullen veertien clubs in de hoogste klasse spelen en in een klasse daaronder twaalf clubs. Alle voetbalsters op het hoogste niveau worden profs en spelen minimaal zestien uur per week, exclusief de wedstrijddagen. Wat ze gaan verdienen is dan weer niet bekend.
Claudi’s kopstoot
WITwassen Dove heeft weer een omstreden reclame gemaakt: een donkere vrouw trekt haar shirt uit en verandert in een witte vrouw. Alsof ze door de zeep van Dove wit wordt. Het filmpje is inmiddels verwijderd met excuses. “We hebben de plank misgeslagen door gekleurde vrouwen onzorgvuldig weer te geven.” Het is niet de eerste keer. Een advertentie uit 2011 voor een crème suggereerde dat het product de huidskleur van vrouwen verandert. Eerder dit jaar werd een campagne voor babyproducten in Engeland ingetrokken. De reclametekst luidde als volgt: “Of je nu voor of tegen borstvoeding in het openbaar bent, wij zijn er voor jou.” De steun voor tegenstanders van borstvoeding werd fel bekritiseerd.
#METOO #BalancestonPorc & #IHAVE Naar aanleiding van het seksschandaal rond Harvey Weinstein gebruikten vrouwen wereldwijd op social media de hashtag #MeToo om over hun seksuele intimidatie te schrijven. In Frankrijk was het de hashtag #BalancetonPorc. De Franse journaliste Sandra Muller riep vrouwen op de mannen door wie ze seksueel waren lastiggevallen per Twitter aan te geven. Ook mannen laten van zich horen. Via #Ihave biechten mannen op dat ze vrouwen hebben lastiggevallen. De Amerikaanse acteur Mark Ruffalo bijvoorbeeld, over zijn nafluitverleden. 10
Kim had pas na jaren door dat ze met een ‘jan lul’ op de bank zit. OPZIJ I NR. 11 I 2017
11
ONZE WERELD
ONZE WERELD
Opmerkelijk nieuws afgelopen maand.
Ierland
Berlijn
Volgend jaar houdt Ierland een referendum over het versoepelen van de abortuswet. In dat land is abortus alleen toegestaan als het leven van de moeder in gevaar is, maar niet als de vrouw zwanger is geworden door een verkrachting. Deze regeling bestaat sinds 2013. Het referendum moet in mei of juni volgend jaar plaatsvinden.
New York
Het eerste homohuwelijk werd afgelopen maand in Duitsland gesloten. Karl Kreile en Bodo Mende gaven elkaar het ja-woord in aanwezigheid van ruim honderd vrienden, familieleden en kennissen. In juni ging het parlement akkoord met het homohuwelijk. Daarvoor konden homoseksuele mannen en vrouwen zich wel registreren maar zonder dezelfde rechten als geregistreerde hetero’s.
De voormalig Amerikaanse politicus Anthony Weiner krijgt 21 maanden celstraf voor het sturen van seksueel getinte sms’jes en foto’s naar een meisje van vijftien jaar. Via Skype en Snapchat had hij contact met de vijftienjarige en vroeg haar onder meer haar lichaam te laten zien en seksuele handelingen uit te voeren. Tijdens de rechtszaak gaf Weiner huilend toe ziek te zijn. Eerder kwam hij in 2011 in opspraak toen hij seksueel getinte foto’s rondstuurde, hij moest toen aftreden als congreslid. In 2013 wilde Weiner burgemeester van New York worden, maar weer een sextingschandaal maakte daar een vroegtijdig einde aan.
Een dertigjarige militair heeft zes maanden celstraf gekregen voor seksueel misbruik van een vrouwelijke collega. Het misbruik is gefilmd door andere militairen en gebeurde terwijl de vrouw sliep. De militaire kamer houdt bij de naar ons veel te lage opgelegde straf rekening mee dat “de man nooit eerder in aanraking is gekomen met politie en justitie” en dat “hij hierdoor zijn werk bij Defensie dreigt te verliezen.” Ook houdt de kamer er rekening mee dat “het slachtoffer op de slaapkamer van de mannelijke collega’s is gaan liggen terwijl dit tegen de militaire gedragsregels is.” De militaire kamer gaat niet uit van opzet, “maar dat de militair bewust de aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat het slachtoffer sliep.”
Saoedi-Arabië
Amerika Jeruzalem
Werkgevers in Amerika zijn niet meer verplicht bij te dragen aan de vergoeding voor anticonceptie van hun werknemers. In de nieuwe wet staat dat werkgevers de bijdrage mogen weigeren als dat in strijd is met hun “religieuze of morele overtuigingen.” Sinds 2010 moest anticonceptie zoals het spiraaltje of de pil worden vergoed volgens Obamacare. Er kwam meteen kritiek van de American Civil Liberties Union (ACLU) die de wetgeving wil blokkeren. “Trumps regering dwingt vrouwen te betalen voor de religieuze overtuigingen van hun baas,” aldus de organisatie. Ook de staten Californië en Massachusetts kondigden rechtszaken aan.
Vrouwen in Saoedi-Arabië mogen autorijden. Koning Salman heeft opdracht gegeven het verbod op te heffen. SaoediArabië is het enige land ter wereld waar vrouwen niet mogen autorijden. Het was verboden omdat vrouwen achter stuur mannen zouden afleiden. Vanaf volgend jaar juni gaat het besluit in.
De Noorse voetbalbond betaalt voetbalsters voortaan net zoveel als voetballers. Vrouwen krijgen met deze beslissing bijna het dubbele als voorheen betaald. “In Noorwegen vinden we gelijkheid erg belangrijk, dus ik denk dat dit goed is voor het land en de sport”, aldus Joachim Walltin van de Noorse spelersvakbond. Hij denkt dat het voor het eerst is in de voetbalwereld dat de bonden een akkoord als dit bereiken. Zouden er meer landen volgen?
FOTO TWITTER @WOMENWAGEPEACE
Meer dan vijfduizend Palestijnse en Israëlische vrouwen liepen afgelopen maand in het wit gekleed door de woestijn van Israël naar de Jordaanoever. Ze wilden zo duidelijk maken dat hun politieke leiders vrede moeten sluiten. De actiegroep Women Wage Peace werd opgericht na de laatste oorlog in 2014 tussen Israël en Palestina. Na de bijeenkomst op de Jordaanoever werd de tocht vervolgd naar Jeruzalem. Daar demonstreerden zo’n dertigduizend mensen voor vrede.
Noorwegen
12
Nederland
India Het Hooggerechtshof in India heeft bepaald dat minderjarige getrouwde meisjes hun man kunnen aanklagen als ze worden gedwongen tot seks. Voor deze wetswijziging mocht een man seks hebben met een meisje ouder dan vijftien, het hof heeft die bepaling nu uit de wet gehaald. Verkrachting van een meerderjarige bruid wordt nog niet bestraft. OPZIJ I NR. 11 I 2017
13