Kunst & cultuur Expositie
Kunst & cultuur Expositie
Oogverblindend. Extravagant. Buitensporig. Adembenemend. Je moet er wel van houden natuurlijk, maar de juwelen op de tentoonstelling in de Hermitage Amsterdam – afkomstig uit Sint-Petersburg – zijn zó over de top, zó kostbaar, zó nietdraagbaar, dat je er alleen maar vol bewondering en verbazing naar kunt kijken, terwijl ze liggen te glimmen en schitteren in een vitrine. Ooit werden ze gedragen door de Russische high society. Bacchanaal van de overdaad. DOO R F I EK E TI SSI N K
BLINGBLING
in de Hermitage
D
eze buitensporige pracht en praal in sieraden en kleding, brak door onder Anna Ioannovna, een nichtje van Peter de Grote. Toen zij op de troon belandde ¬– ze regeerde van 1730-1740 – ‘ging de weelde in de kleding alle perken te buiten’. Na jaren van relatieve eenvoud schafte zij op grote schaal kostbaarheden aan. Haar verzameling juwelen vormde de start van de schatkamer in het paleis. Anna’s opvolger was tsarina Elisabeth – aan de macht van 1741– 1762 – was een dochter van Peter de Grote. Zij vulde de schatkamer fors aan met dure geschenken die ze uitwisselde met landen in Europa en het Verre Oosten. Maar ze kocht ook veel juwelen, zoals
84
gouden zakhorloges met edelstenen en rijk versierde snuifdozen. Die laatste waren in de achttiende eeuw enorm populair en werden niet alleen gebruikt voor tabak, maar ook om liefdesbriefjes door te geven: vaak zat in het deksel een tweede dekseltje verstopt, alleen te openen als je het geheime mechaniek kende. Tegenwoordig bezit de Hermitage de grootste verzameling snuifdozen ter wereld. Tientallen topexemplaren zijn straks in Amsterdam te zien. In deze periode ontstond ook het juwelenboeketje van hofjuwelier Jérémie Pauzié, een van de topstukken uit de tentoonstelling. Het boeket bevat zo’n 400 briljanten, meer dan 450 kleine roosgeslepen diamanten, blauwe en gele saffieren, robijnen en smaragden. Er is niet één Europese heerseres
is die duurdere kleding heeft dan de Russische tsarina. De kroon van Elisabeth, die bijzonder veel waard is, zit net als al haar accessoires vol edelstenen: robijnen, saffieren, smaragden. Al die stenen zijn onvergelijkbaar in grootte en schoonheid. De tsarina bevorderde die luxe aan het hof zelfs met persoonlijke oekazes. In 1753 ging er zo’n bevel uit: kleding op hofmaskerades mocht geen ‘opsmuk van kristal en goud- of zilverdraad bevatten’. Dat dwong alle dames aan het hof om alleen met echte juwelen te verschijnen. Onvoorstelbaar. Bij haar kleding duldde de tsarina geen enkele concurrentie. En alleen zij had het ‘recht van de eerste avond’ in de keuze van geïmporteerde sieraden en accessoires. Brokaten en fluwelen japonnen werden verrijkt OPZIJ 2019
85