PINDAH* 2020 € 6,95
DE GLOSSY MET EEN NEDERLANDS-INDISCH TINTJE
OP PAPOEA NOG STEEDS GEEN SPRAKE VAN VRIJHEID Yvonne Keuls: ‘Indië zit diep, diep, diep in mij verankerd’
LEO BLOKHUIS: INDOROCK ALS BASIS VAN DE NEDERLANDSE POPMUZIEK
Theodor Holman: ‘Herdenken zorgt ervoor dat een onbegrijpelijk verhaal iets meer te verdragen wordt’
70 JAAR GELEDEN: REPUBLIK MALUKU SELATAN UITGEROEPEN
BP
PINDA* DE GLOSSY MET EEN NEDERLANDS-INDISCH TINTJE
Don Diablo, Ode aan zijn Indische moeder
DE DERDE GENERATIE AAN HET WOORD
COLOFON
PINDAH* Hoofdredacteur: San Fu Maltha Art direction & vormgeving: Remco Tonino Eindredacteur: Simon Jacobus Editor at large: Sunny Jansen Beeldredacteur: Sylvia Pessireron Redactie-assistent: Aurora van de Velde Technische eindredactie: Patty Smith PINDAH* is een uitgave van MIMM BV. in samenwerking met Stichting Indomedia. Redactie: stichtingindomedia@gmail.com. Drukker: Habo DaCosta Distributeur: Betapress Aan dit nummer werkten mee: Leroy Aznam, Michou Basu, Jan Banning, Stephan van Beek, Toto Blaauw, Leo Blokhuis, Marc Chavannes, Misty Diansharira, Louise Doorman, Armando Ello, Anne Elzinga, Han Go, Rob Hammink, Theodor Holman, Jeff Keasberry, Simone Jacobs, John Jansen van Galen, Eline Jongsma & Kel O’Neill, Vanja van der Leeden, Frans Leidelmeijer, Bart Leemhuis, Gail Meijer, Tonny van der Mee, Hans Moll, Julie Ng, Petra Neumann, Harold Pereira, Annemei Pikaar, Evelien Riupassa, Priscilla Rosmolen, Richard Schreefel, Pauline de Senerpont Domis, Yolanda Smith, Wilma Thépass, Marc Tierolf, Yaël Vinckx, Maureen Welscher, Joss Wibisono, Christian Witkin en Farah Quinn. Met dank aan: BaroQco/Studiosucces, Stanley Bish, Jim Bos, Anne Broekman, Woody Brunings, Leon Donnars, Rien Eijbersen, Het Nationaal Archief, Berry Grondhuis, Henk Hoek, Martin Hogeboom, Martijn Jacobus, Mark Kohn, Remko Kraaijeveld, Frank Krom, Margit van Looijen, MCM Global team, Gerard Mosterd, Bart Mulder, Rahi Rezvani, Rocket Agency, Rose Photography, Max Rijkschroeff, Janita Sassen, Spaarnestad Photo, Valerie Streif, Boen Tan, Ruth Visser, Vera de Vries, Koen van Weel en Nanneke Wigard. Geïnterviewden: Raki Ap, Tina Artmanni, Leroy Aznam, Joshua Ballinger, Toto Blaauw, Renee Bosveld, Ellen Deckwitz, Don Diablo, Michiel Eduard, Rich Eduard, Celeste Engel, Romina Engel, Kirsten Goote-Vos, Marius den Hengst, Xaviera Hollander, Melvin Ireeuw, Isadora Jongsma O’Neill, Yvonne Keuls, Janine Kho, Auke Kok, Ivonne Kreule, Jefta Latupeirissa, Robin Leemhuis, Eduardo Liem, Chelina Manuhutu, Dido Michielsen, Marjan Pane, Michael Passage, Rene Ripassa, Yosina Roemajauw, Noes Solisa, Nyonya Josina Soumokil, Peggy Stein, Erry Stoové, Vinchenzo Tahapary en Javaj Vermeesch.
Waar vind je PINDAH*? PINDAH* is verkrijgbaar op 3500 verkooppunten bij grote ketens waaronder Readshop, Primera, Bruna en AKO. PINDAH* is ook verkrijgbaar via www.pindah-magazine.nl. Voor meer informatie: stichtingindomedia@gmail.com. Covershoot Fotograaf: Harold Pereira Art direction: Sunny Jansen @Marge_X, Remco Tonino Styling: COS, Richard Schreefel @Angelique Hoorn Management Visagie: Petra Neumann
PINDAH*
INHOUD
DE GLOSSY MET EEN NEDERLANDS-INDISCH TINTJE
Farah Quinn
128
35 71 122 131 123 124 126 128
43
‘ Op Papoea is geen sprake van vrijheid’
57 58 72 75 102 103
81
64 81
07 92 116
Indorock
22
12 14 31 60 76
Column
Schrijver John Jansen van Galen: De hardliners kregen de overhand Stephan van Beek van het Dekolonisatienetwerk voormalig Nederlands-Indië: ‘Opa, waarom hebben jullie niet gekozen voor Indonesië?’ Mode-journalist Michou Basu pleit voor meer batik op straat Han Go: Liever een frikandel speciaal
Culinair
Update: de nieuwste kookboeken Volgens Jeff Keasberry voedt Indisch eten zijn Indoditeit in Amerika: ‘Je bent wat je eet’ Foodbloggers: Vanja van der Leeden won het Gouden Kookboek 2019; Marc Tierolf pleit voor het behoud van de traditionele Indische keuken en Pauline de Senerpont Domis kookt recepten van Beb Vuyk Indonesische topkok Farah Quinn deelt haar favoriete recept
Door het schrijven van haar roman is Dido zich Indischer gaan voelen
28 38 50 94 118
50
Cultuur
110 112
Uit de kast! Olympisch kampioen Bibian Mentel, zangeres/presentatrice Nienke Plas, vlogger Monica Geuze, zanger en liedjesschrijver Lucas Hamming, Thuisbezorgd.nl-ondernemer Jitse Groen en OG3ENE Mystiek: over goena goena en innerlijke kracht Levenslang oorlog: het onthullende nieuwe boek van Griselda Molemans Kunst met Frans Leidelmeijer: Culturele kruisbestuiving Droomhuis van Jim Bos Boeken, boeken, boeken! Ellen Deckwitz over haar nieuwste dichtbundel: Hogere Natuurkunde
22 25 36
Derde generatie
Kinderen van de kolonie: de derde generatie over de invloed van Indië op hun leven en werk De jeugd van tegenwoordig spreekt over vrijheid, identiteit en lekker Indisch eten
Editorial
08 16 120
Ode aan zijn Indische moeder
25
54 79 89 106
Hoofdredacteur San Fu Maltha
Essay
18 98
Louise Doorman, kleindochter van schout-bij-nacht Karel Doorman (Slag in de Javazee): ‘Ik zag het onbenoembaar verdriet van mijn vader’ Theodor Holman: ‘Wie herdenkt weet hoe goede zaken slecht kunnen aflopen. Daarom herdenk ik - ook’
Geschiedenis
Beeldverhaal: Indo’s ga weg uit Indonesië Nederlands-Indië voor beginners Het verdriet van de Papoea’s Portret van Poncke Princen: Vrijheidsstrijder zonder spijt 70 jaar RMS: ‘Ik vind dat Nederland de fouten uit het verleden recht moet zetten.’
Monica Geuze
47
Interview
Peggy Stein van IP 2.0: ‘De Collectieve Erkenning is een gedrocht dat niets te maken heeft met rechtsherstel!’ Kirsten Goote-Vos: ‘Als mijn opa en oma mooie verhalen over Indië vertelden, zag ik lichtjes in hun ogen’ Schrijversechtpaar Dido Michielsen en Auke Kok: Hoe Indisch is hun huishouden? Schrijfster Yvonne Keuls langs de Indische meetlat: ‘Indië zit diep, diep, diep in mij verankerd.’ Xaviera Hollander is gewoon een Indisch meisje
Lifestyle
Totems. Vier dingen die wij allemaal kennen De favorieten van Miss Sunny Reizen: We love Indonesia!
Herdenken
De leus dit jaar van de Nationale Indië Herdenking is: 75 jaar 15 augustus De bijzondere familie Soejono: Met hart en ziel tegen onderdrukking
Muziek
De Nederlandse popmuziek is gebaseerd op Indorock, aldus popkenner Leo Blokhuis Don Diablo: Ode aan zijn Indische moeder
Oral History
Vrijheid in leven en sterven: Wilma Thépass vraagt zich vaak af hoe haar moeder haar geheim zo lang bij zich heeft kunnen dragen. Geen 75 jaar vrijheid voor 30.000 vergeten Nederlanders: de warga negara’s Journalist Marc Chavannes: De koffer van zijn vader bevat zijn Indo-geschiedenis De ouders van Hans Moll werden slachtoffer van de Bersiap: vluchten kan niet meer Familiegeschiedenis van Yaël Vinckx: ‘Aanpassen, dat deden onze (groot) ouders. Geen rendang maar draadjesvlees, geen rijst maar aardappelen.’
Reportages
In between two worlds: De aantrekkingskracht van Oost en West Amerindos, bewoners van Californië met roots in voormalig Nederlands-Indië
EDITORIAL
GAIL MEIJER
OP VELER VERZOEK De tweede editie van ‘de glossy met een Nederlands-Indisch tintje’. Meteen na het verschijnen van het eerste nummer was er vraag naar een vervolg. Eenmaligheid stond de volledigheid in de weg. De honger naar het Nederlands-Indisch erfgoed bleek springlevend te zijn. Een on-line enquête bevestigde dit beeld. Het kon niet anders: we moesten door. Niet alleen de tweede, derde en vierde generatie uit de Nederlands-Indische gemeenschap waren wakker geschud, ook de rest van Nederland bleek geïnteresseerd in deze ‘grootste en stilste minderheid’. Het magazine - dat vaak cadeau werd gedaan aan ouders en grootouders - werd samen gelezen of zelfs voorgelezen. Veel vragen van kinderen en kleinkinderen werden eindelijk beantwoord. Door trotse (groot)ouders die helaas in deze moeilijke tijd weer worden getest op hun incasserings- en aanpassingsvermogen. De zoveelste aanpassing. Jaren geleden zijn zij naar Nederland verhuisd. Niet omdat het kon maar omdat het moest. De nieuwe titel van onze glossy luidt daarom PINDAH* dat verhuizen/verhuisd betekent. Deze nieuwe PINDAH* weerspiegelt de diversiteit en inclusiviteit van de Nederlands-Indische gemeenschap: verhalen over de Bersiap, zeventig jaar RMS, Dekolonisatie, Backpay-claims, het verdriet van de Papoea’s. Een mix waarbij geen enkel ingrediënt mag overheersen zoals Kirsten Goote-Vos stelt in haar interview: ‘Wanneer je een goede soto wilt maken, moet je alle ingrediënten kunnen ruiken.’ Om ons erfgoed te behouden, is de rol van de jeugd essentieel voor de overdracht van kennis en informatie. Vandaar veel aandacht in deze PINDAH* voor de derde generatie. Jonge mensen die, zoals NRC-journalist Yaël Vinckx in haar bijdrage opmerkt, door hun onbevangen vraagstelling aan ouderen een belangrijke rol kunnen spelen in het doorgeven van de verhalen. PINDAH* is blij met de interviews met o.a. dj Don Diablo, dichteres Ellen Deckwitz, het schrijversechtpaar Auke Kok en Dido Michielsen en een aantal AmerIndo’s. Open spreken ze over hun afkomst en inspiratiebronnen. Columnist en publicist Theodor Holman, journalisten Marc Chavannes en Hans Moll vertellen over hoe hun jeugd en ouders hen hebben gevormd. Lees hoe diep Indiē verankerd zit in Yvonne Keuls, over de tijd die Xaviera Hollander doorbracht in een Jappenkamp. En hoe Louise Doorman schrijft over haar grootvader Karel Doorman. Uiteraard ook aandacht voor vertier: een overzicht van de belangrijkste kookboeken, recensies van bijzondere fictie- en non-fictie boeken, lifestyle volgens Miss Sunny, kunst met Frans Leidelmeijer en nog veel meer. In 2020 wordt 75 jaar vrijheid gevierd - sommigen vieren dat op 5 mei, anderen op 5 mei en/of 15 augustus en voor een derde groep valt er niets te vieren. Tijdens de huidige corona-crisis realiseren we ons echter allemaal dat ‘vrij’ zijn niet bestaat zonder veiligheid. En dat veiligheid voorop staat, zeker nu. Want anders is er niets om te herdenken. Ik wens u veel leesplezier en blijf gezond. San Fu Maltha, hoofdredacteur PINDAH* PS: Kunt u niet wachten op het volgende nummer van de PINDAH*, lees dan o.a. de Moesson, Het Indisch Tijdschrift of het online NICC magazine. pindah*_ 7
PINDAH* DE GLOSSY MET EEN NEDERLANDS-INDISCH TINTJE
En verder:
Miss Sunny onthult haar lifestyle-geheimen; Yaël Vinckx over het schrijven van familieverhalen; de dekolonisatie: Stephan van Beek en John Jansen van Galen schrijven elk een column; Louise Doorman denkt aan haar grootvader Karel Doorman, schout-bij-nacht tijdens de Slag in de Javazee; boekhandelaar Bart Leemhuis interviewt dichteres Ellen Deckwitz; journalist Marc Chavannes is Indo en pluist zijn Indische familiegeschiedenis na; was Poncke Princen een vrijheidsstrijder? Vluchten kan niet meer: Hans Moll over het verdriet van zijn moeder; Frans Leidelmeijer schrijft over kunst; schrijversechtpaar Dido Michielsen en Auke Kok vertellen over hun inspiraties en hun NederlandsAziatisch huishouden; Xaviera Hollander is een gewoon Indisch meisje; 75 jaar 15 augustus: hoe komt het dat het Nationaal Comité 4 en 5 mei het ritueel op 15 augustus bepaalt?; de kracht van de adellijke Indonesische familie Soejono die zich in de Tweede Wereldoorlog tegen de nazi-overheersing verzette en voor een onafhankelijk Indonesië streed; Indonesische topkok Farah Quinn onthult haar favoriete recept; Jeff Keasberry kookt om de Indoditeit in Amerika in stand te houden; modejournalist Michou Basu pleit voor meer batik op straat; Han Go hield vroeger vooral van een frikandel speciaal tegenover New San Kong.