2.3. Sposoby realizacji celów kształcenia w zakresie edukacji przyrodniczej

Kształtowanie umiejętności przyrodniczych ma charakter zintegrowany, oparty na doświadczeniach dziecka nabytych w kontaktach z najbliższym otoczeniem. Jego kompetencje rozwijane są w dużym stopniu przez zabawy, gry dydaktyczne i sytuacje zadaniowe umożliwiające empiryczne poszukiwanie danych. Rozumowanie oparte na logicznym i systematycznym wnioskowaniu może być traktowane na I etapie edukacyjnym jako komponent światopoglądowy i emocjonalno-motywacyjny.

Nauczyciel, rozwijając kompetencje przyrodnicze uczniów na I etapie kształcenia, powinien zwrócić szczególną uwagę na trzy naturalne strategie uczenia się dzieci: • percepcyjno-odtwórczą – uczenie się według przedstawionego wzoru, czyli naśladowanie; • percepcyjno-wyjaśniającą – uczenie się częściowo według wzoru, a częściowo według wyjaśnień i podpowiedzi; • percepcyjno-innowacyjną – przekształcanie informacji i tworzenie innowacji, w tym własnych strategii myślenia.

Takie podejście pozwala nauczycielowi17: • wzmacniać uczniów w uczeniu się i rozumieniu: „co?”, „jak?” i „dlaczego?”; • zachęcać uczniów, aby przejmowali odpowiedzialność za własne kształcenie i decydowali wraz z nauczycielem, w jakim kierunku powinno ono zmierzać; • dostarczać uczniom możliwości uczenia się poprzez wykonywanie doświadczeń, ćwiczeń, zadań projektowych i dzielenie się wiedzą z innymi; • być elastycznym i otwartym na potrzeby edukacyjne uczniów; • rozwijać u uczniów umiejętność wypowiadania się, dyskusji i obrony własnych poglądów; • być pozytywnie odbieranym i zachęcać innych do działania; • przyznać się do faktu, że nie zna wszystkich odpowiedzi i uczyć się wraz z uczniami; • stosować metody i techniki aktywizujące, sprzyjające samodzielności myślenia i działania, a także kształtowaniu pozytywnej motywacji do uczenia się; • tworzyć sytuacje, w których uczniowie stają się eksperymentatorami i odkrywcami.

2.3. Sposoby realizacji celów kształcenia w zakresie edukacji przyrodniczej

W tej części opracowania zostały opisane sposoby realizacji celów kształcenia w zakresie edukacji przyrodniczej, czyli to, jakimi metodami i za pomocą jakich form organizacyjnych nauczyciel może pracować z dziećmi. Przy wyborze metod kierowano się: 1. Kompetencjami kluczowymi w procesie uczenia się przez całe życie – Europejskie Ramy Odniesienia18 .

17 Por. Mikina A., Zając B., (2006), Jak wdrażać metodę projektów? Poradnik dla nauczycieli i uczniów gimnazjum, liceum i szkoły zawodowej, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 17–18. 18 Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2018 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie, Dz. Urz. UE 2018/C 189/01.