11.1. Nazwy liczb w dodawaniu

rozwiązują ją i czekają na potwierdzenie poprawności rozwiązania przez autorów. Królowa Matematyka ocenia pracę uczniów.

Spotkanie z Królową kończy się wykonaniem rundki w kręgu. Celem ćwiczenia jest wypowiadanie słów kojarzących się z dodawaniem. Nie należy narzucać dzieciom żadnej z metod łączenia składników, dzięki czemu uczniowie mający problemy w symbolicznym aspekcie dodawania skupią się na wyniku, a nie na rozpisywaniu. Konstruowanie prostych zagadek matematycznych, w których ukrywa się praktyczne spojrzenie na rozumienie treści zadań, wielu uczniom ułatwi w przyszłości wizualizowanie tego procesu.

11.1. Nazwy liczb w dodawaniu34

Królowa Matematyka informuje uczniów, że właśnie znajduje się na Osiedlu Dodawania, gdzie zaprosiła specjalistę, który doskonale sumuje. Jest nim Otwartuś35, którego rolę odgrywa wybrany uczeń.

Otwartuś mówi: – Ja, w zamku króla ciągle sumuję, bo się rachunkami zajmuję i budżet królestwa planuję. – Kiedy posiłki gotuję, także składniki sumuję. – Popatrzcie, jak danie przygotowuję (w tym momencie Otwartuś wrzuca do miski składniki i je miesza, czyli symbolicznie sumuje). – Gdy sumuję, to rozumuję, dlatego mam otwarty umysł i dlatego też nazwano mnie Otwartusiem. – Zachęcam was do sumowania, czyli umysłu wysilania.

Królowa Matematyka rozpoczyna z uczniami rozmowę na temat znaczenia słowa „suma”, w kontekście monologu Otwartusia. Jeżeli zajdzie taka potrzeba, Królowa wraca do prezentacji przygotowanej przez przyjaciela z Literkowa.

Wiadomości uczniów można uzupełnić rymowanką, która będzie stanowiła rodzaj afirmacji: – Z Otwartusiem sumujemy, czyli sprawnie dodajemy. – Umysł chętnie trenujemy, nigdy się nie poddajemy!

Królowa Matematyka proponuje uczniom wykorzystanie jej narzędzi. Organizuje pracę zespołową w Matematycznych Stacjach Badawczych. Uczniowie przemieszczają się od stacji do stacji, badają, obserwują i obliczają sumy z wykorzystaniem zaproponowanych pomocy:

34 Scenariusz dostępny na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej MEiN, https://epodreczniki.pl/a/program-ze-scenariuszami-do-edukacji-wczesnoszkolnej-2/DaXPSLeIq [dostęp: 20 grudnia 2020]. 35 Informacje o Otwartusiu można znaleźć w: Pasymowska R., (2017), Program nauczania ortografii w klasach I–III. Moi przyjaciele z Literkowa, Kraków: Impuls.

• Stacja Ciężaru – uczniowie mają do dyspozycji np. wagę osobową, ich zadaniem jest obliczenie łącznej wagi członków zespołu. • Stacja Długości – dzieci wyposażone są np. w miarki krawieckie, ich zadaniem jest obliczenie łącznej długości stóp członków grupy. • Stacja Wysokości – uczniowie nadal posługują się miarką krawiecką, na której jest zaznaczony 1 metr, zadaniem członków zespołu jest obliczenie łącznej wysokość grupy. • Stacja Szerokości – dzieci używają taśm krawieckich, które mają pośredniczyć w obliczeniu łącznej szerokości ramion grupy. • Stacja Obwodu – uczniowie za pomocą miarek krawieckich mierzą obwód tułowia każdego z członków zespołu, aby obliczyć łączną długość obwodów. • Stacja Wartości – każde dziecko z grupy losuje z tekstylnego woreczka jedną piłeczkę pingpongową, na której zapisana jest konkretna wartość, np. 52 zł, zadaniem zespołu jest obliczenie łącznej wartości ze wszystkich piłeczek.

Duże znaczenie dla efektywności doświadczeń ma zastosowanie przez dzieci własnych metod obliczania wyniku oraz wykorzystanie w liczeniu pomocy oferowanych przez Królową.

Po wykonaniu zadań w zaproponowanych stacjach uczniowie spotykają się z Królową, aby podzielić się refleksjami wynikającymi z przeprowadzonych doświadczeń, a także sposobów sumowania. Na koniec porównują i omawiają uzyskane wyniki.

Podczas wszystkich działań odbywa się kształcenie myślenia matematycznego. Uczniowie odnoszą wykonywane czynności do formuły matematycznej, zapisują ją i wspólnie omawiają. Królowa Matematyka: – Przedstawiam liczby, które sumujemy, czyli dodajemy. – Jak w kuchni Otwartusia, nazwiemy je składnikami, które on w sumie złączyć umie (Królowa prezentuje działanie na dodawanie). – Spójrzcie, oto pierwszy składnik, drugi składnik. – Łączymy je znakiem dodawania. – W następstwie łączenia powstaje suma. – Wynika ona z dodawania jednego i drugiego składnika. – Znak równości dzieli działanie matematyczne na dwie strony: prawą i lewą, które mają taką samą wartość.

Ważne jest, aby dzieci zrozumiały, że w działaniu strona prawa jest równa lewej. Można przeprowadzić doświadczenie, wykorzystując dwa kolory żetonów, które będą reprezentowały wartość składników. Dzieci obserwują zbiory przed i po połączeniu. Przeliczają je i porównują. Następnie zapisują formuły matematyczne w zeszycie i podczas tej czynności nazywają każdy element działania, np.: pierwszy składnik dodać drugi składnik, to się równa suma.