21. Ważenie, odmierzanie i mierzenie w Cyferkowie

burzy mózgów, listy rodzinnych wydatków. Uczniowie podają propozycje, biorąc pod uwagę swoje doświadczenia. Nauczyciel konfrontuje ich pomysły z rzeczywistością, przekazując informacje otrzymane od rodziców na zebraniu.

Uczniowie pracują zespołowo z listą wykonaną przez dorosłych. Mają do dyspozycji 100 klocków sześciennych, które obrazują 100% funduszu, czyli budżet rodzinny. Intuicyjnie rozdzielają je na wydatki domowe. Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi posługują się konkretną wizją budżetu, z wykorzystaniem klocków. Taka obrazowa forma pozostawi trwały ślad w ich pamięci.

Po wykonaniu zadania następuje porównanie efektu rozdysponowania środków przez grupy. Zespoły uczniowskie uzasadniają swoje wybory. Na zakończenie prezentacji nauczyciel przedstawia podział funduszy rodzinnych dokonany przez rodziców. Ważne jest porównanie i zaprezentowanie spostrzeżeń (można pokusić się o kontrowersję, np. wydatki na papierosy).

W tym momencie roztacza się przed uczniami wizja dorosłości, czyli bycie odpowiedzialnymi za innych. Można stworzyć im okazję do rozwijania twórczego myślenia poprzez planowanie, co zrobić, by nie obciążać budżetu zbędnymi wydatkami, a nawet go odciążyć. Uczniowie w zespołach generują pomysły, np.: oszczędzać paliwo i chodzić do szkoły piechotą, rzucić palenie, oszczędzać prąd przez wyłączanie urządzeń, zmienić pracę itp. Ważna jest ocena propozycji przez pozostałe grupy i zmierzenie się z innym punktem widzenia. Doskonale sprawdzą się w realizacji tego zagadnienia małe formy teatralne. Uczniowie mogą przedstawić scenki sytuacyjne, np. Kup mi to, mamo, kup mi to, tato. Uczniowie występujący w rolach rodziców muszą wykazać się argumentami, które przemówią do dziecka.

Zajęcia należy zakończyć rozmowami na temat interpretacji zachowań postaci, a także odnieść się do ról, jakie pełni człowiek dorosły, i odpowiedzialności, jaka ciąży na nim w związku z utrzymaniem rodziny. Praktyczna matematyka sprzyja rozwijaniu myślenia i przedsiębiorczości. Ćwiczenia w naturalnych warunkach mobilizują do pracy, a zdrowa rywalizacja uczy wygrywania i przegrywania.

Wszystkie zagadnienia dotyczące ważenia, odmierzania i mierzenia należy realizować w sposób praktyczny. Im bardziej uczniowie doświadczą ciężaru, pojemności, wysokości, szerokości i głębokości, tym mocniej pojęcia te utrwalą się w ich świadomości. Do eksploracji trzeba wykorzystywać różne rodzaje wag, pojemników i miarek. Warto na zajęcia treningowe zaprosić braci z Literkowa – Porządnisia i Żarusia.

Królowa Matematyka umieszcza na dywanie maskotki w taki sposób, aby siedziały z dziećmi w kręgu. Następnie informuje uczniów, że za moment przeniosą się na Osiedle Mierzenia i Ważenia. Bierze maskotkę Porządnisia i prowadzi monolog w jego imieniu: – Jestem specjalistą w mierzeniu i odmierzaniu, zaraz się o tym przekonacie i sami mi to przyznacie.

Porządniś dzieli uczniów na grupy, wręcza każdemu zespołowi miarki i pudełka w kształcie prostopadłościanu. Poleca im zmierzenie pudełek. Po pewnym czasie zaprasza uczniów na spotkanie w kręgu i prosi o podzielenie się wynikami pomiarów.

Uczniowie zauważają, że każde pudełko ma trzy wymiary. Na pudełkach rysują linie w różnych kolorach: jedna oznacza wysokość, druga szerokość, a trzecia głębokość. Następnie mają za zadanie wyznaczenie wymiarów wybranych mebli znajdujących się w klasie.

Po wykonaniu tego doświadczenia Porządniś prosi uczniów, aby wspólnie zaprojektowali pudełko, w którym zmieści się cała grupa. Dzieci wizualizują sobie model budowli i tworzą go z wykorzystaniem miarek krawieckich i rurek konstrukcyjnych BAMP. Porządniś wyjaśnia powód, dla którego pudełka miały różne rozmiary. Pokazuje pudełko o wymiarach 1m x 1m x 1m, w którym zmieszczą się wszyscy przyjaciele z Literkowa, i mówi: – Co możecie o nim powiedzieć przed zmierzeniem?

Po wysłuchaniu opinii uczniów Królowa sprawdza wymiary pudełka za pomocą miarki, Porządniś prosi ją, żeby opowiedziała dzieciom o takiej konstrukcji. Królowa zabiera głos, demonstrując pudełko: – Widzicie tu obraz 1 metra sześciennego. – Niezwykłe, prawda? – Pudełko to ma sześć ścian, a każda ściana ma bok o długości i szerokości 1 metra. – Jego wymiary w skrócie zapisuje się: 1 m³. – Wykonajcie jego model. Uczniowie budują model, wykorzystując rurki z zestawu BAMP.

Królowa kontynuuje swoją opowieść: – Gdybyśmy teraz wypełnili ten model wodą, byłoby tam 1000 litrów. – Dużo, prawda?

Porządniś dziękuje Królowej za wskazówki i pyta dzieci, jak można zaprezentować 1 litr wody. Żaruś twierdzi, że można go odważyć i zaczyna wlewać wodę na wagę. Porządniś zaprzecza, proponując odmierzanie za pomocą naczynia z miarką lub wykorzystanie butelki o pojemności 1 litra.

Uczniowie wstawiają odmierzoną wodę w naczyniu do wnętrza pudełka symbolizującego 1metr sześcienny i wizualizują sobie 1000 takich litrów. Porządniś pokazuje im narzędzie do mierzenia wody, czyli wodomierz, i wyjaśnia jego zastosowanie. Przypomina, że wodę mierzy się w metrach sześciennych.