INSTRUMENTALITEIT
EEN TROMBONE MET EEN DRAKENKOP MUZIEKSCHATTEN IN HET RIJKSMUSEUM
AFB. 1
Het intimiderende zoemende geluid van een trombone met de kop van een draak, inclusief opengesperde kaken en een flapperende tong, maakte in vroeger tijden ongetwijfeld indruk op de bezoekers van muziekparades. Dit soort wonderlijke blaasinstrumenten kwam al in de zestiende eeuw voor, toen houten kornetten en serpenten met monsterkoppen werden bespeeld tijdens theatervoorstellingen, waarschijnlijk vooral in gruwelscènes, om het publiek zowel te vermaken als angst aan te jagen.
Afschrikwekkende trombones, zogeheten buccins, werden aan het begin van de negentiende eeuw populair in militaire bands, vooral in Frankrijk en Italië. Ze pasten goed bij de opzichtige uniformen van de muzikanten en droegen bij aan het overbrengen van patriottische emoties. Verschillende Nederlandse prenten en tekeningen uit het begin van de negentiende eeuw laten zien dat de buccin (niet te verwarren met de oude Romeinse buc(c)ina) ook in Nederland populair was. Zo
zien we twee buccinspelers in een blaasorkest afgebeeld op een prent met de titel Harmonie, gedrukt door Genisson & Zonen in Turnhout. Een exemplaar van deze prent bevindt zich in het Rijksmuseum (afb. 1). Een buccin treffen we ook aan op een tekening van de Brusselse schrijnwerker Pierre Félix van Doren (afb.3). De afbeelding is onderdeel van een reeks van zo’n honderd tekeningen van verschillende muziekinstrumenten. Deze tekeningen dienden als ontwerp voor het inlegwerk van een set mahoniehouten stoelen die de Prins van Oranje (later koning Willem II van Nederland) in 1828 had besteld voor de Grande Galerie van het Koninklijk Paleis in Brussel. De fascinerende buccin in het Rijksmuseum (afb. 6) komt ook uit de geschetste traditie. De naam van de maker is gegraveerd op de bekerhals: ‘Charles Kretzschmann a Strasbourg’. Als bouwer van koperinstrumenten stond Kretzschmann bekend om zijn verbeteringen aan het draaiventielmechanisme zoals toegepast in kornetten, bugels en aanverwante instrumenten, een concept waarop
