't Pallieterke van 19 mei 2022 by 't Pallieterke

VOOR MENSEN MET EEN GOED HART EN EEN SLECHT KARAKTER

8-9

DYAB ABOU JAHJAH

ONDERWIJZER, PUBLICIST EN OPINIEMAKER

INTERVIEW

“Vlaanderen moet Vlaams blijven”

ALLE KNIPPERLICHTEN OP ROOD VOOR DE BELGISCHE ECONOMIE

De gewezen frontman van de Arabisch-Europese Liga en Movement X schreef een bijzonder boek - ‘De Verlichting onder vuur’ - waarin hij afrekent met woke, islamisme en extreemrechts. Abou Jahjah mengt zich in het identiteitsdebat en neemt geen blad voor de mond. “Ondanks mijn stevige kritiek op rechts merk ik dat de tolerantiedrempel voor afwijkende meningen hoger ligt dan in linkse kringen. Rechts is politiek rijper.”

DE HELDEN VAN MARIOEPOL DE VERGETEN FOUT VAN WOUTER BEKE WILDERS & DEWINTER IN BRUSSEL

2 3 7

DE ORTHODOXE KERKEN IN RUSLAND EN OEKRAÏNE

De Europese Commissie luidde maandag de alarmbel over de onrustwekkende economische situatie van dit land. Onze inflatie, begrotingstekort, overheidsschuld en loonkosten zijn bij de hoogste van Europa. Dat zou geen complete ramp zijn indien we dat konden compenseren met economische groei. Maar ook op dat vlak slagen we erin het opvallend slechter te doen dan het Europese gemiddelde. Al in februari had de Commissie gewaarschuwd voor de slechte cijfers van België, waaronder de vaststelling dat we de traagste economische groei kennen van de hele EU. Vanuit de politieke wereld van dit land kwam geen enkele reactie. Drie weken geleden zette ook het Internationaal Monetair Fonds de knipperlichten op rood voor België. Onze inflatie ligt een stuk hoger dan die van onze buurlanden, met een zware impact op de overheidsfinanciën tot gevolg. Het IMF voorspelt dat België in 2027 het grootste tekort van de eurozone zal hebben, op Roemenië na. We zullen in dat jaar ook een wereldrecord breken. Het IMF berekende dat we dan het hoogste overheidsbeslag van alle geïndustrialiseerde landen bereikt zullen hebben.

Maandag bevestigde de Europese Commissie de rampzalige cijfers. De inflatie ligt een vol procent hoger dan het Europees gemiddelde. De loonkosten zijn te hoog en tasten onze concurrentiepositie aan. Terwijl het einde van de coronacrisis in andere Europese landen tot een zichtbare vermindering van het begrotingstekort heeft geleid, blijft dat in België ongeveer even hoog. Het geduld dat de Commissie tijdens de coronacrisis opbracht voor te hoge tekorten zal niet oneindig blijken.

Populisme en onverantwoordelijkheid Alsof de PS zelf wilde aantonen wat de reden is voor de bar slechte Belgische

prestaties op economisch vlak, stelde de partij, op dezelfde dag dat het rapport van de Commissie verscheen, een plan voor om 6,5 miljard uit te delen als “steun aan de koopkracht” van de lagere klasse en middenklasse. Er is geen enkel probleem waarop het antwoord van de Franstalige politiek niet het gooien met geld is, geld dat vooral uit Vlaanderen komt. Het is niet dat Vlaanderen altijd een voorbeeld is van goed beleid en begrotingsdiscipline, maar het zijn toch het populisme en de volstrekte financiële onverantwoordelijkheid van de Franstalige politieke klasse die België naar de economische afgrond duwen. Het lijkt alsof Wallonië pas tevreden zal zijn als het Vlaanderen in zijn val kan meesleuren. De OESO en het IMF dringen aan op hervormingen van de Belgische arbeidsmarkt, fiscaliteit en pensioenen, legt VOKA-econoom Bart Van Craeynest uit aan Nieuwsblad. Wat is de kans dat daar onder deze regering zelfs maar voorzichtig wordt aan begonnen? We weten wat het antwoord is.

JURGEN CEDER

INTERVIEW

MAXIME VANDENBERGHE UGENT

OPINIE 2 / BINNENLAND 4-5 / INTERVIEW 8-9 / BUITENLAND 10-11 / CULTUUR 14 78ste jaargang • nummer 20 • donderdag 19 mei 2022

12 € 3,00

“Staatshervormingen zorgen niét voor meer communautair gekibbel”

Weekblad P608721 Afgiftekantoor 2099 Antwerpen X

Opinie

19 MEI 2022

De partijsoldaten van cd&v Het hoofdkwartier van cd&v in de Wetstraat 89 kun je nog het best vergelijken met de Azovstal-fabriek van Marioepol. Het ‘bastion’ wordt continu bestookt door de vijand, en in de catacomben proberen de laatste ‘strijders’ te overleven. Het aantal gewonden stijgt elke dag, de munitie ontbreekt. De gewonden worden afgevoerd en vervangen door nieuw kanonnenvoer, maar de munitie blijft even schaars. Als oplossing werd de oude generaal geliquideerd door de eigen soldaten, maar het is wachten op een nieuwe commandant. De toestand in Marioepol is hopeloos. De toestand in de cd&v is even hopeloos. Maar niet getreurd, er zijn nog altijd die trouwe militanten, echte partijsoldaten noemt men dat, die de taken uitvoeren die hen worden opgedragen. Hilde Crevits is zo’n gehoorzame partijsoldaat. Al is haar vervanging van Wouter Beke niet zonder risico. Mij hebben ze altijd gezegd dat een minister zo’n drie maanden nodig heeft om zich in te werken in de materie van zijn of haar bevoegdheden. Twee ministers van stoel doen veranderen op hetzelfde moment en in dezelfde regering, verzwakt gedurende enkele maanden die regering. En dat op een ogenblik dat het alle hens aan dek is om de economische crisis waarin we zitten te bekampen. Ook de andere minister, totaal nieuw in het vak, de geachte heer Jo Brouns, zal zich op korte termijn moeten bewijzen. Naar het schijnt is het een capabele en minzame man met een lang palmares in de christendemocratische partij, onder andere als burgemeester van Kinrooi waar ook zijn vader jarenlang burgemeester was. Laten we eerlijk zijn: wie had op Vlaams niveau ooit van de man gehoord? Onbekend is onbemind. Maar laat ik de man vooral héél veel krediet geven in zijn nieuwe functie, hij zal het broodnodig hebben.

Schaakbord Cd&v heeft dus twee pionnen op het schaakbord verzet, maar daarmee zijn de problemen nog niet opgelost. Het grootste probleem van de partij is de wolligheid van haar standpunten. Zelfs de eigen achterban houdt van duidelijke richtlijnen, maar ‘in het midden tussen het volk’ of zoiets, schept niet direct duidelijkheid. Met de jaren heeft de partij aan invloed ingeboet. Neem nu de uitval van Wouter Beke bij zijn afscheid naar de traditionele media. Tja, vroeger waren er nog enkele Vlaamse en christelijk geïnspireerde kranten waarop de CVP kon rekenen, De Standaard en Gazet Van Antwerpen bijvoorbeeld. Wie herinnert zich nog Lou De Clerck, niet alleen CVP-woordverder ten tijde van Wilfried Martens, maar later hoordredacteur van Gazet Van Antwerpen, gevolgd door zijn hoofdredacteurschap van de VUM, de uitgever van De Standaard en Het Nieuwsblad. Dat is vandaag onbestaande. De redacties van De Standaard en Gazet van Antwerpen zijn jaren geleden al een andere ideologische richting uitgegaan en weg was de steun voor de christendemocratie. Kan Sammy Mahdi het tij keren? Ja, als hij kiest voor een rechtser en Vlaamser discours. Groen achternahollen zou dom zijn en samengaan met de logebroeders van de Open Vld zou nog dommer zijn. De nieuwe voorzitter van cd&v hoeft niet te wanhopen. Jaren geleden kregen Groen en Vlaams Belang zware electorale kloppen en kijk waar beide partijen vandaag staan. KARL VAN CAMP, OUD-HOOFDREDACTEUR

www.palnws.be

Redactie & beheer: Uitgeverij ’t Pallieterke Lagesteenweg 5 bus 1, 1850 Grimbergen Tel. : 03-232 14 17

Abonnementen/administratie: secretariaat@pallieterke.net Lezersbrieven: lezersbrieven@pallieterke.net Abonnementen binnenland 3 maanden: 39 euro 6 maanden: 78 euro 1 jaar: 156 euro Steunabo 1 jaar: 250,00 euro

Abonnement buitenland: Tarieven afhankelijk van de bestemming. Alle inlichtingen op de kantoren.

Het abonnementsgeld kan overgeschreven worden op volgend rekeningnummer met vermelding van uw naam en adres: BE82 4096 5194 9168 BIC KREDBEBB

Elke week op donderdag in uw krantenwinkel Oud-hoofdredacteurs: Bruno De Winter (1945-1955, stichter), Jan Nuyts (1955-2000), Leo Custers (2000-2010), Karl Van Camp (2010-2020) Kernredactie: Jurgen Ceder, Stijn Derudder (eindredacteur) Michaël Vandamme, Pieter Van Berkel (redactiesecretaris), Karl Van Camp Verantwoordelijke uitgever: Wart Van Schel

83 dagen heldendom in Marioepol Al sinds het begin van de oorlog las ik in de kranten dat de val van Marioepol “een kwestie van dagen” was. Al bijna 3 maanden waren die voorspellingen voorbarig. De verdedigers, een bundeling van het Azov-regiment, een eenheid mariniers en leden van de nationale garde, hielden 83 dagen stand tegen een grote overmacht Russen, in een immer slinkende perimeter. Deze morgen kreeg ‘le dernier carré’ dan toch het bevel zich over te geven. Ze waren met niet veel meer - ongeveer 600 van de 2500 oorspronkelijke verdedigers - en ze hadden niet veel meer in handen - enkel de bunkers en onderaardse gangen van de staalfabriek Azovstal. Ondanks aanhoudende bombardementen, vermoedelijk ook met fosforbommen, weigerden ze zich over te geven. De helft daarvan was al te gewond om nog te vechten. Sommigen stierven aan koudvuur omdat hun wonden niet verzorgd konden worden. Er was nog nauwelijks munitie, voedsel, drank of medicatie. Maar uiteindelijk moest het bevel tot overgave toch nog van hogerhand komen.

Alamo “Marioepol kan het Thermopylae van de 21ste eeuw worden”, schreef The Washington Post in april. De vergelijking is niet vergezocht. De zelfopoffering van Leonidas en zijn 300 Spartanen in 480 v.C. gaf de Griekse stadstaten de tijd om zich voor te bereiden op een confrontatie met de Perzische invaller. Marioepol was gedoemd om ingenomen te worden, maar het hardnekkige verzet heeft de aanvallers zware verliezen toegebracht en heeft verhinderd dat vele Russische eenheden elders ingezet konden worden. Marioepol is gevallen, maar de rest van het Oekraïense front houdt stand. In het noorden zijn de Russen zelfs al tot aan de grens teruggedreven. De Amerikaanse voormalige generaal Petraeus vergeleek het beleg van Marioepol ook al met de strijd om de Alamo halfweg de 19e eeuw. Een tweehonderdtal Amerikaanse vrijwilligers hield toen tot de laatste man stand tegen het Mexicaanse leger. Hun dood gaf generaal Houston genoeg tijd om een leger te verzamelen en de Mexicanen te verslaan bij San Jacinto, wat leidde tot de onafhankelijkheid van Texas. “Remember the Alamo” was de leuze van Houstons leger. Ook waar een nederlaag niet materieel bijdraagt aan de overwinning, kan de moed van de verliezers inspirerend werken. De verdedigers van Marioepol genieten in Oekraïne nu al een legendarische status. Na de overwinning op het Eurovisiesongfestival riep de zanger van de groep Kalush: “Help Marioepol, help Azovstal!” Het kon hem niet schelen dat dit een overtreding van de regels was die tot diskwalificatie had kunnen leiden.

Camerone Heroïek is niet meer in de mode. Soldaten die vechten zonder hoop op overwinning zijn iets uit het verleden, waar heldendaden omgeven worden met legenden en mythen. Degenen die zijn vereeuwigd in film (het heldhaftige ver-

weer van een regiment uit Wales tegen de Zoeloes in Rorke’s Drift), televisie (de Joodse verdediging van Masada) of literatuur (de vernietiging van ‘le dernier carré’ van de Oude Garde bij Waterloo, zoals levendig beschreven in ‘Les Misérables’ van Victor Hugo) kennen we misschien nog. Vele andere laatste gevechten zijn verloren gegaan in de mist der tijd. Kardinaal Richelieu noemde het beleg van Szigetvar (1566), waar Hongaren zonder hoop vochten tegen de Ottomanen, destijds “de slag die de beschaving heeft gered”, maar buiten Hongarije is de herinnering grotendeels verdwenen. Enkel het Franse vreemdelingenlegioen herdenkt nog de doodstrijd van kapitein Danjou en zijn mannen in Camerone. En wie weet nog van het laatste gevecht van de Zwitserse Garde ter verdediging van de Paus in 1527?

“Ze vechten voor zichzelf, voor hun strijdmakkers, voor hun vrouw en kinderen, voor hun land” - auteur Michael Walsh -

Waarom blijven mannen vechten, ook wanneer dat vrijwel zeker hun dood betekent, vraagt Michael Walsh zich af in zijn boek ‘Last Stands’. Zijn antwoord: ze vechten voor zichzelf, voor hun strijdmakkers, voor hun vrouw en kinderen, voor hun land. Ze doen dat omdat dat altijd als hun plicht als man werd beschouwd, tot voor enkele decennia ook in het Westen. Ik merkte al eerder op dat Oekraïne standhoudt dankzij waarden die in het Westen zijn vergeten of zelfs worden bespot: plichtsbesef, eergevoel, strijdbaarheid, nationalistische trots en solidariteit.

Azov De weerstand van Marioepol was een symbool geworden, een belichaming van de Oekraïense onverzettelijkheid tegen de Russische overmacht. Maar er speelde nog iets anders. Marioepol werd ook verdedigd door een eenheid met een extreemrechtse reputatie, het Azov-regiment. Poetin is de oorlog begonnen met de slogan dat Oekraïne moet “gedenazificeerd” worden. Uiteraard is dat groteske propaganda, vooral bedoeld om de vergelijking met de Tweede Wereldoorlog op te roepen, maar een klap aan het Azov-regiment - slechts een deel daarvan vocht in Marioepol - zullen zijn propagandisten ongetwijfeld proberen in te kleden als een ‘triomf op het nazisme’.

Een Oekraïense soldaat in de Azovstal-fabriek

Het klopt dat het hevig patriottisme van het Azov-regiment een paar keer is ontaard in uitingen van sympathie voor het nationaalsocialisme, maar het betreft slechts een kleine minderheid van de eenheid. Bovendien is de groep intussen succesvol geïntegreerd in de nationale garde. Zelensky, van joodse afkomst maar toch de man van wie het Azov-regiment orders aanvaardt, maakte bekend dat in Marioepol 40 joodse soldaten zij aan zij hebben gevochten met de strijders van het Azov-regiment.

Vrouwen en moeders Volgens Plutarchus zeiden Spartaanse vrouwen tegen hun vertrekkende mannen: “Kom terug met je schild - of erop”. Normale vrouwen zien het anders. Yaroslava Ivantsova zei dat ze niet van de vergelijking met Thermopylae houdt. Haar man Nikolai vocht toen nog in de staalfabriek. “We willen levende helden,” zei ze, “geen dode helden.” In de ochtend voor de overgave hadden vijf Oekraïense vrouwen nog een persconferentie via Zoom gehouden. Ze vroegen aan de wereld om hun mannen in Azovstal te redden. “Het belangrijkste is dat de helden van Oekraïne gered worden, niet dat ze postume medailles krijgen”, zei ook Yuliia Fedosiuk. De campagnes van vrouwen en moeders maakte misschien niet veel indruk in Rusland, maar Zelensky besefte dat hij geen verdere offers kon vragen van de mannen die al het onmogelijke hadden gedaan. Hij deed het voorstel om gevangen Russische soldaten te ruilen voor de evacuatie van gewonde soldaten uit de staalfabriek. De Donbas-rebellen, die het beleg leidden, sloegen het voorstel af. Turkije heeft dan Rusland aangeboden om de overlevenden weg te halen per schip, met de belofte dat de strijders in Turkije zouden moeten blijven tot de oorlog voorbij is. Rusland weigerde opnieuw. Of er nu iets met Rusland (of Turkije) is afgesproken, is op dit moment nog niet duidelijk. Maar zeker is dat de verdedigers van Marioepol zondag het bevel hebben gekregen het verzet te staken. Oekraïne zegt dat ze “geëvacueerd” worden, Rusland dat ze zich hebben overgegeven. De tweede versie is waarschijnlijk correcter, maar dat doet weinig af aan het heldendom van de mannen van wie werd verwacht dat ze 3 dagen zouden standgehouden, maar 83 dagen gevochten hebben. “Heroyam slava”, zeggen ze in Oekraïne, “glorie aan de helden”. JURGEN CEDER

Actueel

19 MEI 2022

DE WEEK

Zoals te verwachten was na de explosie van de enerzien steeds meer Belgen zich genood11 MEI gieprijzen, zaakt de betaling van hun energiefactuur uit te stel2 0 2 2 len. De federatie van de Belgische Elektriciteits- en Gasbedrijven (Febeg) beschikt niet over precieze cijfers, maar bevestigt een stijgende tendens. De Nederlandse schrijver Jeroen Brouwers is woensdag overleden op 82-jarige leeftijd “na een kort ziekbed”. Dat heeft zijn uitgeverij Atlas Contact bekendgemaakt. Met het overlijden van Jeroen Brouwers verdwijnt een monument uit de Nederlandse letteren. In de voetsporen van de Grote Drie (Harry Mulisch, Gerard Reve en Willem Frederik Hermans) timmerde Brouwers meer dan 50 jaar lang aan een breed oeuvre als romanschrijver en essayist/polemist.

De Oekraïense inzending, Kalush Orchestra, heeft het lied ‘Stefania’ de finale van het Eurovi14 MEI met siesongfestival gewonnen. Na het optreden richtte 2 0 2 2 de zeskoppige band de aandacht op de gevechten in de Oekraïense stad Marioepol. “Help Azovstal, nu meteen”, riep de rapper Oleg Psjoek. In de Pala Olimpico in Turijn eindigde de Belg Jérémie Makiese op de negentiende plek.

De onderzoeksrechter heeft gerechtelijk onderzoek 13 MEI het naar Vlaams Parlementslid 2 0 2 2 Sihame El Kaouakibi afgesloten. “Het werd overgemaakt aan het parket en onze sectie ECOFIN/FISC zal nu de eindvordering opstellen die dan aan de raadkamer zal worden voorgelegd”, zegt parketwoordvoerder Kristof Aerts.

Wouter Beke kondigt zijn ontslag aan

12 MEI

2022

De Duitse politie heeft allerhande wapens en materiaal om zelf explosieven te maken teruggevonden bij een 16-jarige schooljongen in Essen. De scholier zou van plan geweest zijn een bloedbad aan te richten in twee scholen in de buurt.

Bij de schietpartij in de Amerikaanse stad Buffalo, in de noordoostelijke staat New York, zijn zaterdag tien mensen omgekomen. De schutter droeg een camera en heeft zijn daad live uitgezonden op het internet. Op sociale media circuleren berichten dat hij voorafgaand aan zijn daad een manifest heeft gepubliceerd waarin hij zichzelf een racist en een antisemiet noemt en naar de omvolking verwijst.

Na het ontslag van Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke werd zijn parcours in de Vlaamse regering plat geanalyseerd. Wat de meeste Wetstraatjournalisten vergeten zijn is Bekes belangrijkste rol in de recente politieke geschiedenis: hij was één van de architecten van de Zweedse coalitie in 2014. Een regering zonder de PS, die zijn eigen cd&v-minister paradoxaal genoeg snel ging ondermijnen.

Ongeveer 5.000 mensen hebben zondag een ketting tussen Verviers en Chênée, in de provincie 15 MEI gevormd Luik, uit solidariteit met de slachtoffers van de dode2 0 2 2 lijke overstromingen van juli vorig jaar. Het evenement werd georganiseerd door de Vlaamse organisatie Herent Helpt. De Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un heeft de gezondheidsautoriteiten van zijn 2 0 2 2 land gehekeld voor hun aanpak van de covidepidemie. Die heeft volgens officiële cijfers 50 levens geëist sinds het officiële begin ervan in het strikt communistische land. Kim beval het leger om te mobiliseren.

16 MEI

Vlaams minister-president Jan Jambon heeft maandag in Vilnius een onderhoud gehad met de Wit-Russische opposante Svetlana Tichanovskaja, die al een tweetal jaar in Litouwen in ballingschap leeft. Hij engageerde zich er onder meer toe om te bekijken op welke manier Vlaanderen de Wit-Russische burgerbeweging, die zich verzet tegen het regime van Aleksandr Loekasjenko, nog meer kan helpen. In Vlaanderen hebben al 60 gemeenten gevraagd om regenboogzebrapad aan te leggen aan een ge17 MEI een westweg. Dat blijkt uit cijfers die Vlaams minister van 20 2 2 Mobiliteit Lydia Peeters heeft bekendgemaakt naar aanleiding van de Internationale Dag Tegen Holebifobie, Transfobie en Interseksefobie (IDAHOT).

De vergeten fout van Wouter Beke De vele ouderen die eenzaam stierven aan corona in de woonzorgcentra. De mislukte tracingaanpak van de pandemie. Het geknoei in crèches en de kinderopvang in het algemeen. Het moet gezegd: het parcours van Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke was er geen om fier op te zijn. Enig lichtpunt was de nadruk die hij vorige jaar bleef leggen op een snelle uitrol van de boostercampagne voor de derde coronaprik terwijl men daar federaal - minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke op kop - op de rem stond. En ja, de cd&v-minister heeft vele miljoenen euro’s in de welzijnssector geïnvesteerd. De belangen van de zorgsector, één van de laatste pijlers van de christelijke zuil, heeft Beke zo goed mogelijk proberen te verdedigen. Achter de schermen speelde hij zelfs een rol bij de fusie van een aantal ziekenhuizen met verschillende ideologische achtergrond. Maar op de keper beschouwd was zijn ministerschap geen succes en dat leidde inderdaad tot veel kritische analyses in de pers. Leedvermaak ook. Niet dat het hier de plaats is om een christendemocratische excellentie te verdedigen, maar de vraag rijst of men hetzelfde zou gedaan hebben voor een paarse minister. Neem nu Vlaams minister voor Binnenlands Bestuur Bart Somers (Open Vld). Hij knoeide in de zaak El Kaouakibi, maakte van de fusie tussen Mechelen en Boortmeerbeek een politieke puinhoop, maar blijft gewoon op post als Vlaams minister. Zolang De Standaard en de VRT niet van plan zijn de duim naar beneden te halen, gebeurt er niets.

‘Rechtser’ dan gedacht Maar terug naar Wouter Beke. De ex-minister en ex-voorzitter is de voorbije jaren een bepalende

figuur geweest van de Vlaamse christendemocratie en van de coalitievorming in dit land en daar werd in de pers onterecht te weinig aan besteed. Beke kon bijna bij wijze van uitzondering carrière maken binnen de cd&v zonder uit de machtige christelijke arbeidersbeweging te komen. Het is toch ooit een analyse waard hoe ACW en later beweging.net de bakens binnen de partij bleef uitzetten terwijl de achterban electoraal allang naar Groen was overgestapt. Beke zelf had het imago een Vlaamsgezinde en zelfs ‘rechtse’ cd&v’er te zijn. In zijn jonge jaren was hij een trouw bezoeker van de IJzerbedevaart. Men vergeet dat dit hem aan het begin van zijn carrière parten heeft gespeeld. Toen hij in 2004 kandidaat was voor de Senaat - en ook werd verkozen - kwam er bij het ACW veel kritiek omwille van het te rechtse profiel van Beke, onder andere op het domein van ethische kwesties als abortus.

De as met de liberalen Nu moet dat rechtse profiel van Beke niet overdreven worden. Maar feit is dat Beke in de aanloop naar de verkiezingen van 2014 duidelijk maakte dat de cd&v weinig heil meer zag in een regering met de socialisten en de PS in het bijzonder. Hij klikte zich vast aan de Franstalige liberalen van de MR, toen nog onder leiding van Charles Michel. En na ruggespraak met de Vlaamse werkgeversorganisatie Voka was het duidelijk: de volgende federale regering zou er een zijn zonder de PS en met de N-VA. Tenminste als deze partij haar communautaire eisen even in de koelkast stopte. Zo werd Beke één van de architecten van de Zweedse coalitie. Een regering die nu in de politieke historiografie een zeer

negatief imago heeft, maar eigenlijk meer gedaan kreeg dan het bonte Vivaldi-gezelschap. Het versterken van het concurrentievermogen van de bedrijven en de verhoging van de koopkracht via de taxshift (lagere lasten op arbeid) was noodzakelijk en wenselijk. Ook de hervorming van de vennootschapsbelasting was welkom. De verlaging van de tarieven maakte dat België op het vlak van de belasting op bedrijfswinsten niet meer tot de Europese top behoorde. Goed zo.

De sabotage van de Zweedse coalitie Maar tegelijk deed er zich in het hoofd van Wouter Beke iets zeer vreemds voor. De regering zonder de PS was nog maar gevormd of de cd&v begon binnen de coalitie oppositie te voeren. Vooral de N-VA moest het ontgelden. Minister van Werk en vicepremier Kris Peeters (cd&v) ontpopte zich tot een verdediger van de syndicale belangen en het links geweten van de regering. Gevolg was een kibbelkabinet dat geen enkele arbeidsmarkt- of pensioenhervorming die naam waardig kon doorvoeren. Wat Beke aanvankelijk zag als een hervormingsregering ging vechtend ten onder. Dat hij eerst de vader van deze coalitie was om ze de daarna vleugellam te maken, is de grootste fout uit zijn loopbaan en dat mag de Limburgse cd&v’er zwaar worden aangerekend. De Zweedse coalitie was een van de weinige momenten om echte hervormingen door te voeren. Beke had blijkbaar tot doel om de N-VA kapot te regeren. Dat lukte slechts deels. De 30 procent stemmen van de N-VA komen niet meer terug wellicht, maar het blijft de dominante beleidspartij in Vlaanderen. De cd&v betaalde een zwaardere prijs voor het ruziemaken. De neerwaartse trend werd in 2019 niet gestopt, maar werd nog versterkt. Geen fraaie politieke erfenis van Beke.

Binnenland

19 MEI 2022

ECONOMISCHE ZAKEN

De hervormingsloze jaren

Regeringen doen weinig meer dan op de winkel letten In België worden er pas onder zware economische druk echte hervormingen doorgevoerd. Dat is dezer dagen nog maar eens duidelijk. De regering-Vivaldi doet weinig meer dan op de winkel letten, maar dat geldt ook voor de Vlaamse tegenhanger. Hoogstens staan een aantal sociaaleconomische werven in de steigers. sing van de royale ambtenarenpensioenen. Geen ingreep in de zogenaamde gelijkgestelde periodes - dat zijn jaren dat men niet werkt -, maar die toch worden meegeteld bij de berekening van het pensioen. Het flexibeler maken van de arbeidsmarkt is weinig meer dan gemorrel in de marge. Met de regering-Vivaldi zitten we dus in de hervormingsloze jaren. En dat geldt eveneens voor de Vlaamse regering-Jambon. Ondanks het feit dat er rond arbeidsmarktbeleid meer bevoegdheden naar de regio’s zijn overgeheveld, blijkt de activering van werkzoekenden en inactieven ondermaats te zijn. De jobbonus waarbij iemand met een laag inkomen meer geld verdient en waardoor dus werken aantrekkelijker wordt gemaakt is een goede, maar te beperkte maatregel. De Vlaamse regering doet net als de federale tegenhanger weinig meer dan op de winkel letten. Ook hier mogen we spreken van de hervormingsloze jaren.

Socialistisch status quo

Het enige sociaaleconomische dossier waar er wat vooruitgang lijkt geboekt te zijn, is dat van de langdurig zieken. Die zijn met 500.000 in dit land en vormen de belangrijkste rem op het verhogen van de werkzaamheidsgraad. Een groot deel van die mensen is ook echt ziek, maar het is bekend dat dit stelsel ook een ontsnappingsroute is voor uitgebluste werknemers, mensen die vroeger willen stoppen, maar niet

INSTRUMENTEN VOOR INZICHT

Daarvoor is de PS trouwens in de regering gestapt: om een sociaaleconomisch status quo te garanderen. Het enige dat verandert zijn meer uitgaven voor uitkeringen en hogere pensioenen richting een minimumpensioen van 1.500 euro. Een echte broodnodige hervorming van de pensioenen is eveneens taboe. Geen aanpas-

Langdurig zieken

De overlevingsvertekening

Succesverhalen vertekenen ons beeld van de oorzaken van dat succes Tijdens de Tweede Wereldoorlog was wiskundige Abraham Wald betrokken bij onderzoek naar de overlevingskansen van geallieerde bommenwerpers. Anderen voor hem keken naar de plaatsen waar schade was toegebracht aan teruggekeerde vliegtuigen en lieten daar dan extra bepantsering aanbrengen. Wald vertelde de bouwers dat ze net het omgekeerde moesten doen: versterking toevoegen op de plaatsen waar er nooit kogelgaten waren. Daar waren immers de vliegtuigen getroffen die niet meer terugkeerden. Het fenomeen dat Wald vaststelde staat bekend als ‘survivorship bias’. Dat is de denkfout die erin bestaat om alleen te kijken naar mensen of dingen die het ‘overleefd’ hebben en daardoor een onjuiste inschatting te maken van hun kwaliteiten. Een ander voorbeeld was een studie uit 1987 waarin berekend werd van welke hoogte een kat kan vallen en toch overleven. De onderzoekers deden dat aan de hand van cijfers van dierenartsen die gevallen katten hadden behandeld. Het duurde tien jaar vooraleer de studie ontkracht werd met het pertinente argument dat katten die de val niet overleven meestal niet meer naar een veearts worden gebracht.

op brugpensioen kunnen en voor bedrijven die van weinig productieve werknemers af willen. De federale regering besliste daarom om hier voor meer responsabilisering te zorgen. Bedrijven met relatief veel langdurig zieke werknemers kunnen vanaf 2023 een financiële sanctie krijgen. De langdurig zieken zelf verliezen 2,5 procent van hun uitkering als ze na lang aandringen blijven weigeren om mee te werken aan een eventuele geleidelijke terugkeer naar de werkvloer. Dat is een stap in de goede richting, maar uiteraard ruim onvoldoende. Een echte sociaaleconomische hervorming kan men dit niet noemen. Een aanzet tot bewustwording is het hoogstens. Het doet wat denken aan het ‘Generatiepact’ van 2005 dat mensen ertoe moest aanzetten langer te werken en minder in het systeem van vervroegd pensioen en brugpensioen terecht te komen. Maar een echte hervorming was dat niet. Ook toen was het doel vooral om voor een mentale omslag te zorgen.

ANGÉLIQUE VANDERSTRAETEN

Invloed EU Diepgaande hervormingen gebeuren er maar met sterke druk van buitenaf, zoals van de Europese Commissie wanneer die waarschuwt dat België door bijvoorbeeld een onbestaand beleid van begrotingssanering op het strafbankje dreigt terecht

Niets is symptomatischer voor het huidige beleidsklimaat als het njet van de PS op elke nieuwe fiscale hervorming die het ingewikkelde belastingstelsel eenvoudiger moet maken. De Hoge Raad van Financiën moest zo’n hervorming voorbereiden en had nog niet eens een echt advies klaar, hoogstens een paar richtinggevende voorstellen, maar dat was al genoeg voor de Franstalige socialisten om alles te kelderen. De voorstellen van de Hoge Raad die in de pers lekten hadden het over lagere belastingen voor werkenden door een vermindering van de tarieven in de personenbelasting. Een operatie van 6 miljard euro die dan gecompenseerd zou worden door minder belastingaftrekken (onder andere op pensioensparen), besparingen en vooral een hogere btw. Onaanvaardbaar voor de PS dus, die enkel heil ziet in hogere kapitaalbelastingen wanneer er geschoven moet worden met fiscale inkomsten en tarieven. De Franstalige liberalen hebben dus gesproken: er komt geen fiscale hervorming tijdens deze legislatuur.

te komen. Of directer wanneer de rente op de staatsschuld begint te stijgen. Dat was het geval in 2011 rond het aantreden van de regering-Di Rupo. Dat trok de PS over de streep om de werkloosheidsverzekering en de pensioenen te hervormen. In de nasleep van de financiële crisis piekte de rente op de Belgische staatsschuld richting 5,9 procent. Ook nu lijken we in de richting van een rentestijging te gaan, zij het minder sterk. Maar als die rentestijging aanhoudt en de intrest op de schuld een opwaartse trend kent, dan zal de druk om hervormingen door te voeren toenemen. Al is dat nog niet voor morgen.

Minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS) & premier Alexander De Croo (Open Vld)

WOKE VAN DE WEEK Iedere week selecteren we de meest opvallende uitingen van woke gedachtegoed in deze contreien

De Brusselse openbare ruimte is seksistisch Wist u dat steden, stedenbouw, stedelijke planning en de openbare ruimte seksistisch zijn? Neen? Dan weet u het nu, met dank aan Stad Brussel en schepen voor Stedenbouw en Openbare Ruimten Ans Persoons (One Brussels - Vooruit). De Stad Brussel wil de gendergelijkheid in de openbare ruimte en stedenbouw versterken. Daarom lanceert de stad een open projectoproep voor initiatieven die inzetten op het thema. Het kan gaan om concrete stedenbouwkundige interventies, workshops, lezingen of

Zuckerberg De overlevingsfout is gekend in de beleggerswereld. Als je wil nagaan wat de prestaties van beleggingsfondsen in een periode van bijvoorbeeld tien jaar zijn, krijg je vertekende resultaten als je enkel kijkt naar de fondsen die deze periode hebben overleefd en niet naar de fondsen die omwille van slechte resultaten zijn opgedoekt. De fouten gemaakt door overlevingsvertekening kunnen onschuldig zijn. Bijvoorbeeld wanneer we denken dat de muziek vroeger beter was, maar we er geen rekening mee houden dat we enkel nog de muziek te horen krijgen die de tand des tijds heeft doorstaan. Naar ‘My Ding a Ling’ van Chuck Berry moeten we gelukkig niet vaak meer luisteren. De denkfout kan ook ernstigere gevolgen hebben, zoals wanneer jongeren uit het voorbeeld van Bill Gates of Mark Zuckerberg afleiden dat het geen zin heeft om een universitair diploma te behalen. Beiden hebben inderdaad nooit hun studies afgemaakt, maar de veel talrijkere voorbeelden van mensen zonder diploma die nooit iets zijn geworden, kennen we niet. Alle onderzoeken zijn het er over eens dat een universitair diploma de kans op tewerkstelling en een hoog loon aanzienlijk Abraham Wald verbetert. JURGEN CEDER

expo’s. De stad maakt 80.000 euro vrij voor de projecten.

Cisgender steden Aanleiding is de vaststelling dat steden eigenlijk seksistisch zouden zijn. “De publieke ruimte in de stad is van en voor iedereen, maar wordt in de praktijk door mannen (onder mannen verstaat men elke persoon die zich als dusdanig identificeert*) gedomineerd”, klinkt het in een persbericht. “Voor meisjes, vrouwen (onder vrouwen verstaat men elke persoon die zich als dusdanig identificeert*) en personen die niet beantwoorden aan de klassieke cisgendernormen kan de publieke ruimte soms onwelkom en angstaanjagend aanvoelen, en onveilig zijn.” Volgens het Brusselse stadsbestuur zijn stedenbouw en architectuur “historisch, en nog steeds, overwegend mannelijke aangelegenheden”, waardoor de stad “vanuit mannelijk perspectief werd ontworpen, zonder inachtname van de noden van vrouwen en meisjes”. Het gebrek aan een zogenaamde “gendergevoelige (sic)” aanpak zou ervoor zorgen dat vrouwen en meisjes de stad niet ten volle kunnen benutten. “Cru gezegd worden jongens aangespoord om buiten te spelen en blijven meisjes binnen met de poppen”, verduidelijkt bevoegd schepen Ans Persoons (One Brussels - Vooruit). “De ontwikkeling van onze steden draagt nog steeds de littekens van hun geschiedenis en wordt nog te vaak ontworpen naar de visie van mannen”, vindt schepen van Gelijke Kansen Lydia Mutyebele (PS).

Ans Persoons

*Het staat er echt.

PIETER VAN BERKEL

Binnenland

19 MEI 2022

De Mechelse Potemkin-gevels van Bart Somers Vlaams minister van Inburgering en Gelijke Kansen Bart Somers maakt zich zorgen over het feit dat België op de ‘Rainbow Index’ is weggezakt van de tweede naar de derde plaats. “Ons land is altijd een voortrekker op vlak van LGBT-rechten geweest, maar dat kan snel veranderen”, geeft hij als commentaar. Somers toont zich combattief, maar is tevens bezorgd want “het riool dat Twitter soms is heeft het voordeel dat het toont hoe sterk seksisme en andere ranzigheid nog aanwezig is bij sommigen”. Ondanks de verzuring gloort echter aan de einder het veelkleurige Vlaanderen. “Vlaanderen is verkleurd. Een enorme uitdaging. Maar ondanks conflicten, heftige debatten en veel steekvlampolitiek groeien we naar elkaar. Diversiteit draaien we niet terug, maar we worden wel één gemeenschap”, twittert de viceminister-president er euforisch op los. “Koppels zijn vaker van verschillende achtergrond”, voegt hij er nog aan toe.

investeerde Bart Somers fors en stapelde zo de schulden op. In 2021 liep de totale schuld op tot 295 miljoen euro of 3.363 euro per inwoner. Daarmee is Mechelen de op twee na grootste schuldenaar van alle Vlaamse gemeenten. Er werd fors in allerlei projecten en tewerkstelling geïnvesteerd, maar veel bracht dat niet op. De tewerkstellingsgraad van de nietEU-burgers - goed voor 21 procent van

de totale Mechelse bevolking - bedraagt 54 procent, dat is ruim 20 procent onder het Vlaams gemiddelde. De werkloosheid bij niet-EU-burgers ligt ruim boven het Vlaams gemiddelde. Dat is ook zo voor dezelfde burgers die van een sociale bijstand leven. Zorgen voor duurzame tewerkstelling is nog iets anders dan gebakken lucht verkopen over participatie en burgerschap.

Het koekoeksei van Somers

De Potemkin-gevels van Mechelen

De trotse burgemeester van Mechelen kondigde op 19 april de fusie aan met Boortmeerbeek. Somers dacht een gigantisch koekoeksei in de naburige VlaamsBrabantse gemeente te kunnen leggen, maar het is een windei geworden. Met deze fusie dacht Somers een deel van de schulden te kunnen afbouwen. Zo zou hij 50 miljoen euro van de Vlaamse overheid ontvangen. Bovendien zou de fusiegemeente meer dan 100.000 inwoners tellen, waardoor Somers nog meer geld uit het Vlaams gemeentefonds zou ontvangen. Maar Bart Somers kreeg een stevige les in democratie en vooral nederigheid. Er was geen draagvlak. In Boortmeerbeek groeide het protest zienderogen. “Mechelen heeft veel schulden, dat heeft de Boortmeerbeekenaar niet”, reageerde een boze burger. Een aantal kritische inwoners zag het niet zitten om de Mechelse problemen te importeren en kiest liever voor een fusie met een andere gemeente. De fusieplannen van Bart Somers leidden tot een fikse ruzie in de Open Vld. Burgemeester Karin Derua had over de plannen niets verteld. Daardoor stapten twee Open Vld-schepenen en één Open Vld-gemeenteraadslid uit de partij. Met de burgemeesters van buurgemeenten Haacht en Keerbergen - waarmee Boort-

De euforische bubbel van Somers wordt al snel door een stevige ‘reality check’ doorprikt. “Jouw twintig jaar in de Vlaamse politiek hebben ons veel geld gekost en weinig opgebracht. Tijd om te ontnuchteren”, reageert Patrick - een kritische twitteraar - scherp. Op Twitter krijgt Bart Somers een stoet aan minder vriendelijke opmerkingen te verwerken. Terecht. Want als we even achter de Potemkin-gevels van Mechelen kijken, dan lijkt bescheidenheid hier meer op zijn plaats. Om van Mechelen een bloeiende, multiculturele stad te maken,

Bart Somers

meerbeek één politiezone vormt - zit er ook een stevige haar in de fusieboter. Gevolg: de fusieplannen werden afgeblazen.

De zaak-El Kaouakibi Intussen zindert de onfrisse affaire rond Sihame El Kaouakibi nog altijd na. Ze werd begin 2019 door Bart Somers als co-lijsttrekker bij de Open Vld en in het Vlaams Parlement binnengeloodst. Bart Somers was lyrisch over haar komst: “Ik heb in mijn leven nog maar zelden mensen tegengekomen die zo’n authentiek liberaal engagement hebben… Je ademt diversiteit uit op een heel positieve manier. Je bent voor mij het Vlaanderen van morgen.” Even later ontplofte de zaak-Kaouakibi in het gelaat van Somers, waarop ze de partij verliet en nog steeds als onafhankelijke in het Vlaams Parlement zetelt. Sinds oktober 2020 is ze op ziekteverlof, maar ontvangt ze nog steeds 3.500 euro per maand.

Zorgen voor duurzame tewerkstelling is nog iets anders dan gebakken lucht verkopen over participatie en burgerschap De zaak-El Kaouakibi komt weer in de belangstelling, want het parket van Antwerpen heeft het gerechtelijk onderzoek naar de fraudezaak officieel afgerond. De raadkamer zal beslissen of ze voor de rechter moet verschijnen. El Kaouakibi wordt ook nog vervolgd door de ondernemingsrechtbank. Intussen eist de curator 1 miljoen euro van de gevallen VlaamsMarokkaanse politica. Bart Somers heeft zich al vaak vertild aan zijn ideologische dromen. Niet alleen hij, maar ook de partij lijdt daarbij schade. De partij flirt intussen met de 10 procentgrens. De irrelevantie dreigt. JULIEN BORREMANS

VLAANDEREN

Is there something rotten in het Toneelhuis? Shakespeare gebruikte de frase “There is something rotten in the state of Denmark” om in ‘Hamlet’ aan te duiden dat er iets fundamenteel fout liep… Deze vraag kan en moet ook gesteld worden naar aanleiding van het negatieve preadvies dat het Toneelhuis - één van de drie grote stadstheaters in Vlaanderen - recent ontving van de beoordelingscommissie die over de Vlaamse cultuursubsidies gaat. Het iconische Bourlatheater aan de Antwerpse Komedieplaats, de thuishaven van het Toneelhuis, daverde op zijn funderingen.

Gevolgen Intussen zit het Toneelhuis wel met de gebakken peren. Intern is er veel onrust en onzekerheid ontstaan over de directie - de algemene directrice en de artistieke directrice zijn intussen met ziekenverlof - als over de toekomst van het ‘huis’. Inmiddels werd beslist dat Koen Roofthooft zakelijk leider ad interim wordt en dat de vijf toneelgezelschappen in het Toneelhuis (Olympique Dramatique, FC Bergman, Benjamin Meirhaeghe, Lisaboa Houbrechts, Gorges Ocloo) in gezamenlijk overleg

beslissen over het artistieke luik. Zij kregen samen de opdracht om het seizoen af te werken en om de toekomst van het Toneelhuis veilig te stellen. Dat wordt niet bepaald een sinecure. Wanneer zou blijken dat er geen budgettaire ruimte over is om het Toneelhuis op een of andere manier tegemoet te komen, dreigt het faillissement met alle mogelijke gevolgen van dien. Niet alleen voor de bijna 80 personeelsleden, maar ook voor alle artiesten, spelers, coproducenten, vrijwilligers, toeleveringsbedrijven, enzovoort. © SHUTTERSTOCK

De voorbije jaren heb ik meermaals artikels geschreven over de de subsidiëring van de culturele organisaties in Vlaanderen. Die subsidieregelig is fundamenteel oneerlijk en subjectief, met een ons-kent-onsmentaliteit waarbij vooral en zo goed als uitsluitend de progressieve kant van onze maatschappij met het merendeel van de subsidies (lees: uw belastinggeld) gaat lopen. Maar terug naar het Toneelhuis in Antwerpen. Die instelling krijgt jaarlijks zo’n drie miljoen euro aan subsidies. Maar eind maart van dit jaar volgde er dus een negatieve beoordeling. Dat kwam als een donderslag bij heldere hemel en roept heel wat vragen op. Zo zijn er bijvoorbeeld de samenstelling, ‘onafhankelijkheid’, macht en de gebruikte criteria van de beoordelingscommissie waarvan sommige leden blijkbaar een eitje te pellen hadden met de Raad van Bestuur van het Toneelhuis. Ja, na een negatieve beoordeling kan men in beroep gaan… bij dezelfde commissie. Dit is natuurlijk absurd, het Toneelhuis (of organisaties in dezelfde situatie) dat een repliek moest indienen bij dezelfde commissie die eerder negatief adviseerde en dus tegelijk rechter én partij is in het dossier.

Het iconische gebouw van het Toneelhuis in Antwerpen

Politieke spelletjes Alsof dit nog niet volstaat, vinden - uitgerekend op het ogenblik dat sereniteit in dit dossier broodnodig is - de linkse media met Karl Van den Broeck en Apache op kop, het blijkbaar nuttig een vendetta te beginnen tegen de Raad van Bestuur in het algemeen en de N-VA’ers en de ene VB’er in dit orgaan in het bijzonder, daarbij bewust voorbijgaand aan het feit dat de Raad van Bestuur collectief beslissingen neemt. Toeval of niet, maar dit is dezelfde Karl Van den Broeck die ooit een halfslachtige poging deed om samen met Stany Crets ‘den Bourla’ in handen te krijgen. Wat men ook moge denken, het Toneelhuis en ‘den Bourla’ vormen een iconisch ijkpunt in het culturele leven van Antwerpen, Vlaanderen en zelfs Europa. Het is bijna ondenkbaar dat dit zomaar, en enkel op basis van een vooringenomen en weinig objectief preadvies, zou verdwijnen… Ik blijf dan ook hopen dat Jan Jambon als minister van Cultuur het écht meent om het wereldje van de ons-kent-onsculturo’s eindelijk aan te pakken. Hij kan dan misschien beginnen met het fileren van die beoordelingscommissies en het hér-denken van de manier waarop de subsidiekoek in de cultuursector wordt verdeeld… Wordt ongetwijfeld vervolgd.

KARL VAN CAMP

Luister naar PAL CAST U aangeboden door PAL NWS en ’t Pallieterke.

Stijn Derudder is uw gastheer van twee wekelijkse podcasts. In PAL EROP krijgt u onze blik op de actualiteit in Vlaanderen en de rest van de wereld. In EEN KWESTIE VAN GELOOF met theologe en columniste Sonja Dahlmans vatten we elke keer het nieuws over christenen in de wereld samen voor u en focussen we ook op allerlei onderwerpen over geloof en religie in het algemeen. Te beluisteren op o.a. Spotify, Apple Podcasts en palcast.be.

Politiek Quicky staat voor joker

19 MEI 2022

De onzin van voorzittersverkiezingen Voorzittersverkiezingen zijn in Vlaanderen een vrij recent fenomeen. De eerste partij waar de leden de voorzitter rechtstreeks konden verkiezen, was de VLD in 1993. Sindsdien zijn alle Vlaamse partijen gevolgd, op Vlaams Belang na. Maar hoe democratisch zijn zulke voorzittersverkiezingen eigenlijk, en hebben ze nog wel zin? De rechtstreekse voorzittersverkiezingen hebben duidelijk hun beste tijd gehad. Bij cd&v is het een uitgesproken wens van de partijraad dat er zich geen tegenkandidaat aandient voor Sammy Mahdi. Je mag er rustig van uitgaan dat wie toch overweegt zich kandidaat te stellen meteen een paar telefoontjes krijgt met misschien wel de subtiele wenk dat zo’n kandidatuur niet bepaald bevorderlijk is voor de verdere carrière binnen de partij. Bij Groen was er aan de top dan weer niemand die het aandurfde zich kandidaat te stellen. Waarschijnlijk hadden ze nog meer schrik om de voorzittersverkiezingen te winnen dan ze te verliezen…

Verscheurende keuzes

NIEUWS UIT DE WETSTRAAT Politie eist geld en mensen Woensdag was er ook de nooit eerder geziene hoorzitting op verzoek van de top van de Federale Gerechtelijke Politie en het Openbaar Ministerie. Aangezien ze met hun grieven aangaande onderbezetting, tekort aan middelen en het daardoor niet meer naar behoren kunnen uitvoeren van hun opdrachten en taken geen gehoor hadden gevonden bij de ministers van Justitie Van Quickenborne (Open Vld) en van Binnenlandse Zaken Verlinden (cd&v), waren ze dus gaan aankloppen bij het federale parlement zelf. Uit hun betoog bleek dat zonder verdere investeringen, efficiëntere werkstructuren en moderne technologieën de strijd tegen de georganiseerde criminaliteit een verloren strijd kan worden. De dag nadien, donderdag, werd Annelies Verlinden tijdens het vragenuurtje al overstelpt met vragen hierover en niet enkel vanuit de oppositie. Het is bij alle fracties duidelijk dat de situatie onhoudbaar is geworden. De minister kon dan ook niet anders dan te beloven dat er inderdaad geïnvesteerd zal worden en dat ze er bij de regering zal op aandringen om prioriteiten ter zake te stellen. Ze merkte evenwel fijntjes op dat ze het “als haar verantwoordelijkheid ziet om de politie beter achter te laten dan ik ze aangetroffen heb”, waarmee ze een sneer gaf naar de vier jaar onder Michel I dat Jan Jambon (N-VA) minister van Binnenlandse Zaken was.

Eén reden waarom de hoogdagen van de voorzittersverkiezingen voorbij zijn, is dat ze maar al te vaak de partij verscheurd achterlaten. Al bij al viel de tweestrijd tussen Joachim Coens en Sammy Mahdi bij de vorige voorzittersverkiezingen bij cd&v nog mee, zeker als we die vergelijken wat zich heeft afgespeeld bij Groen of de Open Vld. Bij Groen zindert de nipte overwinning van Meyrem Almaci op Björn Rzoska meer dan twee jaar geleden nog steeds na. De Open Vld heeft dan weer zo een beetje een traditie van verscheurende voorzittersverkiezingen. Die van 2004, tussen onder andere Bart Somers, Patricia Dewaele en Jean-Marie Dedecker, mag gerust episch genoemd worden, inclusief beschuldigingen van manipulatie van de resultaten. Twee jaar later werd Jean-Marie Dedecker uit de partij gezet en volgde de oprichting van de LDD.

Kiezersbedrog De recentste voorzittersverkiezing bij de Open Vld was niet alleen een verscheurende keuze tussen Egbert

Lachaert en Bart Tommelein (met op de achtergrond Els Ampe en Stefaan Nuytten als ‘quantités négligeables’), maar ook een voorbeeld van kiezersbedrog. In theorie zouden de voorzittersverkiezingen ervoor moeten zorgen dat de partijleden de voorzitter kunnen kiezen die hen het best vertegenwoordigt aan het hoofd van de partij, waardoor ze de partij ook ideologisch kunnen (bij-) sturen. Twee jaar geleden werd Egbert Lachaert tot partijvoorzitter van de Open Vld verkozen op basis van een duidelijk rechts-liberaal programma, maar eens verkozen voerde hij het programma van zijn links-liberale tegenstrever Bart Tommelein uit, inclusief een federale regering samen met de groenen. De partijbasis dacht dat ze het partijestablishment met de verkiezing van Egbert Lachaert een neus had gezet, maar uiteindelijk won het partijestablishment toch.

Geen keuze Maar per slot van rekening hadden de leden van de Open Vld nog niet veel te klagen. Hun voorkeur werd dan wel genegeerd eens de voorzittersverkiezingen voorbij waren, maar ze hadden wel een reële keuze voorgeschoteld gekregen. Die keuze wordt de partijleden van cd&v deze keer ontzegd, net zoals Raoul Hedebouw bij de PVDA de enige kandidaat was om Peter Mertens op te volgen. Bart De Wever heeft er ondertussen zelfs al een gewoonte van gemaakt dat hij de enige kandidaat is om zichzelf op te volgen aan het hoofd van de N-VA, al was er in 2014 dan toch een Geert Vertongen die de handschoen tegen hem durfde op te nemen. De kleine minderheid aan N-VA-leden die Bart De Wever liever niet (meer) aan het hoofd van de partij zag, hoefde die keer dus niet noodzakelijk blanco te stemmen. Dat was ook het geval bij de laatste

Peter De Roover (N-VA) pakte premier De Croo (Open Vld) stevig aan over de capriolen van de jongste dagen die telkens weer getuigden van onenigheid, misverstanden, eigengereidheid, dwarsliggerij en balorigheid van Vivalditoppers. Zo verwees hij naar het voorstel van Kristof Calvo (Groen) om het regeerakkoord te herschrijven, de verklaring van staatssecretaris Mahdi (cd&v) dat hij vervroegde verkiezingen verwacht en de truc met het Koninklijk Besluit van Vincent Van Quickenborne (Open Vld) om er een verbod op gokreclame door te duwen tegen de wil van de MRtop in. Ook Barbara Pas (VB) ging in op de onwaarschijnlijke onenigheid en klaagde evenzeer het gemis aan cohesie van de regering aan. Tot hun verbazing, maar wel voorspelbaar, fietste de premier om de hete brij heen, zoals hij dat altijd doet bij heikele vragen. Hun conclusie-uitsmijters waren dan ook niet mis te verstaan. “U bent premier van een lekkende boot”, zei De Roover. “De zeven dwergen van de huidige kabouterregering zijn het echt over niets eens”, besloot Pas. De Croo draaide het hoofd en ging over tot de (wan)orde van de dag.

Lekkende boten en kibbelende ‘dwergen’

voorzittersverkiezingen van Vooruit, toen nog sp.a. Conner Rousseau had eind 2019 formeel twee tegenkandidaten, de nobele onbekenden Hannes De Reu en Christ’l Van der Paal, maar werd in de eerste ronde al verkozen met 72 procent van de stemmen. Afgaande op de monsterscores van Bart De Wever en Raoul Hedebouw - allebei vlotjes boven de negentig procent - lijkt het er trouwens niet op dat de partijleden veel problemen hebben met de enige kandidaat voor het voorzitterschap. Er zijn waarschijnlijk ook weinig cd&v-leden die uitkijken naar een tegenkandidaat voor Sammy Mahdi. Maar het blijft zoeken naar de meerwaarde van zulke voorzittersverkiezingen, laat staan dat ze nog iets zouden zeggen over de democratische ingesteldheid van de respectievelijke partijen.

Miserie op tafel En dan is er nog de huidige situatie bij Groen, die niet anders omschreven kan worden als miserie op tafel. Drie volslagen onbekende duo’s meldden zich aan samen met het half onbekende duo waarvan subtopper Elisabeth Meuleman deel uitmaakt. Dat je tot nog toe nergens in de pers kon lezen welk van de vier duo’s het meest competente is of het best de toekomst van de partij kan garanderen, is tekenend (en bijzonder pijnlijk voor Elisabeth Meuleman). Wie van hen ook verkozen raakt, zal volledig afhankelijk zijn van het bestaande partijestablishment om enig gezag te kunnen uitoefenen over de partij en eventuele hervormingen of koerswijzigingen door te voeren. Werd de voorzitter van Groen door de partijraad verkozen, men zou er ongetwijfeld in geslaagd zijn een (Chinese) vrijwilliger te vinden om de partij door de komende moeilijke tijden te leiden, zoals Gerolf Annemans in 2012 bij het Vlaams Belang. Midden in een storm zet je maar beter een ouwe rot aan het stuur van het schip dan een onervaren scheepsjongetje.

Achterkamertjes Een partij hoeft dus geen voorzittersverkiezingen te houden om democratisch genoemd te kunnen worden, en de meeste voorzittersverkiezingen zijn hoe dan ook van twijfelachtig allooi. In momenten van crisis is het zelfs een voordeel als men het in de achterkamertjes eens kan worden over een geschikte kandidaat om de partij te leiden. Schaf ze dus gerust maar af, die voorzittersverkiezingen, in plaats van de schijn hoog te blijven houden. Bart Tommelein, Egbert Lachaert & Gwendolyn Rutten na de voorzittersverkiezingen bij Open Vld

Op weg naar straffeloosheid

De zoveelste Vlaamse toegeving

Aan Vlaamse kant waren het N-VA en VB die het niet namen dat minister van Justitie Van Quickenborne het effectief uitvoeren van korte gevangenisstraffen (tot drie jaar) weer eens op de lange baan schuift door het uit te stellen. Voor de twaalfde keer, nota bene. Nochtans had hij in het verleden al vaker beloofd dat dat er snel zou komen. Straffen tot 6 maanden zouden zelfs niet meer uitgevoerd worden… Het steeds weerkerende excuus van overbevolkte gevangenissen vond de oppositie absoluut niet geloofwaardig meer, zeker omdat dat probleem al 30 jaar bestaat en door geen enkele regering ooit ernstig is aangepakt. Bovendien ontstaat door het niet uitvoeren van straffen straffeloosheid en gaan plegers van misdrijven zich wat meer permitteren en zich quasi ongenaakbaar voelen. Beide oppositiefracties zaten duidelijk op dezelfde lijn dat dit soort justitiebeleid inzake strafuitvoering niet meer kan. Met grote dossierkennis fileerden Sophie De Wit (N-VA) en Marijke Dillen (VB) het ‘beleid’ van de minister. Voor hen kan het echt niet meer verbazen dat de burger ook in justitie zijn vertrouwen verliest. De minister werd zelfs smalend de “minister van lege dozen” genoemd.

Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) kwam plots aandraven met een ‘akkoord’ over de artsenquota met de Franstaligen, een dossier dat al lang aansleept en waarvoor ook de Zweedse regering Michel I geen uitweg vond. Maar dat viel opnieuw op een koude steen bij de Vlamingen. Steven Creyelman (VB) zei donderdag erg gevat waarover het ging: “Dit is géén akkoord, maar een knieval voor de Walen die de contingentering jarenlang aan hun laars hebben gelapt. De verdeelsleutel die quota op basis van bevolkingsaantal verdeelt, wordt overboord gegooid.” Waarmee hij eigenlijk wilde zeggen dat de jarenlange inbreuken op de ooit vastgelegde afspraken met de mantel der liefde worden toegedekt, terwijl Vlaanderen zich altijd correct aan de voorziene capaciteit voor artsen heeft gehouden. Hij noemde het ‘akkoord’ van de minister dan “een zoveelste toegeving” van de Vlamingen waarbij er absoluut geen garanties zijn dat de Franstaligen de regeling die vanaf 2024 in de plooi moet liggen perfect zullen naleven. Creyelman (en met hem ook N-VA) betreurde dan ook dat een amendement om garanties in te bouwen werd weggestemd en zag hier-

FILIP VAN LAENEN

in een bevestiging van zijn wantrouwen, zeker ook omdat cd&v die het zaakje - bij monde van Nathalie Muylle - eigenlijk ook niet vertrouwde, maar met de dood in het hart met Vivaldi moest meestemmen.

Politiek

19 MEI 2022

IN DE KIJKER

CITAAT VAN DE WEEK

Wouter Beke

André Antoine:

Onverwacht was ‘het vat af’. Vlaanderen keek verrast op toen Beke op donderdag 12 mei meedeelde dat hij zijn mandaat als Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding teruggaf en dus de Vlaamse regering verliet. Wouter Beke (47) was geflankeerd door zijn medewerkers, zijn vrouw en zijn dochter. Het ontslag volgde kort nadat partijvoorzitter Coens ook al met de witte vlag had gezwaaid. De grote volkspartij van weleer werd in de jongste peiling de kleinste van Vlaanderen. De etterbuil was opengebarsten. Wouter Beke heeft er al een hele politieke carrière opzitten. In 2001 werd hij gemeenteraadslid in Leopoldsburg, waar hij schepen en in 2013 ook burgemeester werd. Ondertussen was hij ook senator en van 2010 tot 2019 partijvoorzitter. In 2014 werd hij Kamerlid en in 2019 federaal minister toen Kris Peeters het land ontvluchtte naar het Europees Parlement. Enkele maanden later verliet Beke die post al om zichzelf te trakteren op een Vlaamse ministerpost, waarbij hij ook zijn voorzitterschap overliet.

“Als we zo verdergaan, zullen we de Vlamingen om hulp moeten smeken” Les Engagés is niet mals voor de begroting van deWaalse regering, zo blijkt uit een rapport van de Franstalige oppositiepartij. “We bevinden ons in een zeer zorgwekkende begrotingssituatie. Als we zo verdergaan, zullen we de Vlamingen om hulp moeten smeken”, waarschuwt Waals parlementslid André Antoine.

Kwaad bloed

Dewinter en Wilders mogen niet door Brussel wandelen:

"Minder democratisch dan de ergste moslimlanden"

verkeer van mensen, maar blijkbaar niet voor islamkritische politici.”

De partij cd&v kalfde sinds 1999 steeds meer af en als voorzitter kon hij daarin geen kentering brengen. In 2019 moest de partij opnieuw terrein prijsgeven en enkele ministers en parlementsleden konden niet meer terugkeren. Hijzelf kwam terug in de Kamer en zorgde voor wrevel binnen de geslagen partij omdat hij vooral aan zichzelf dacht en verkaste van de federale naar de Vlaamse regering. Als burgemeester liet hij zich vervangen en ook als Kamerlid. Deze twee vervangers bewezen ondertussen dat ze hun mandaat best aankunnen. Omdat zij nu opnieuw een stap opzij moeten zetten omdat Beke de beide mandaten zelf weer zal opnemen, borrelt opnieuw ongenoegen op en klinkt zijn ontslag, waarbij hij zei dat hij het deed om “de partij weer zuurstof te geven” eerder wrang. Het zou hem gesierd hebben mocht hij die nieuwe mensen op post hebben gelaten om hen een mandaat lang alle kansen te geven en zelf een tijdlang in de luwte van de partij - bijvoorbeeld terug in de studiedienst - zijn gaan vertoeven, uit beeld en buiten elke controverse, omwille van de zuurstof. Niet dus.

“Ik ben parlementair onschendbaar”

Moeilijk parcours Hij had zich zijn ministerschap zeker anders voorgesteld, ware het niet dat de coronacrisis al kort na zijn aantreden hem zwaar in het defensief duwde. De tragische situatie in de woonzorgcentra met vereenzaming en dood, en de onzekere aanpak van de crisis, noopten hem tot knokken voor zijn politiek overleven. De oppositie was ongenadig, vooral vanuit de hoek van Vooruit waar men hem onophoudend en genadeloos het vuur aan de schenen legde. Toen de crisis begin dit jaar wat luwde, dook dan weer de dood van een kleuter in een crèche op die grote problemen in de kinderopvangverblijven aan het licht bracht. Opnieuw knalde de oppositie erop los. En dan kwam de ongenadige peiling die dat allemaal nog uitvergrootte. De druk van buiten, maar ook van binnen de partij werd bijzonder groot om de eer aan zichzelf te houden. Men vreesde dat hij een hinderpaal zou kunnen zijn voor de nieuwe partijvoorzitter. De schade was te groot geworden, ook al waren vriend en vijand het er uiteindelijk wel over eens dat Wouter Beke in die al die moeilijke omstandigheden niet helemaal niks had gedaan. Hij zei: “Ik ben fier op wat ik de voorbije 2,5 jaar heb kunnen realiseren. Verwezenlijkingen die nauwelijks de kranten hebben gehaald, maar die voor duizenden mensen het verschil hebben gemaakt. Ook in de kinderopvang hebben we inspanningen geleverd. Niemand kan ontkennen dat we resultaten hebben geboekt.” En hierbij wees hij vooral de media met de vinger, waarvan hij vindt dat ze hem onheus hebben behandeld. Mogelijk, maar in deze harde tijden moet een minister daar wel tegen bestand zijn, hoe moeilijk dat ook is. En dat is hem niet altijd gelukt. De intellectueel Beke was altijd met zijn materie bezig in de overtuiging dat zijn job goed doen automatisch wel tot succes zou leiden. Maar zo werkt het niet.

Herprofileren of verdwijnen Velen halen opgelucht adem bij zijn vertrek, ook al is Beke een vriendelijke, zachtaardige man in de omgang, die inderdaad tijdens de coronacrisis en bij het overlijden van de kleuter wel menige slapeloze nacht gehad zal hebben, en goed probeerde samen te werken met zijn collega’s. Maar wat er ondertussen leefde in de publieke opinie en ook signalen vanuit de partij, hoorde hij niet of nauwelijks. Vandaag is hij herleid tot een man die alleen maar op de vlucht moet voor de klappen. Voor Beke komt het er nu op aan om zich te herprofileren, al lijkt een terugkeer naar de hoogste politieke regionen onwaarschijnlijk. Had hij zich ook wat as op het hoofd gestrooid, was dat zeker anders geweest…

Filip Dewinter & Geert Wilders

De geplande wandelingen van Vlaams Parlementslid Filip Dewinter (Vlaams Belang) en Nederlands politicus Geert Wilders (PVV) door Brussel draaiden uit op een sisser. De twee politici mochten eerst niet door Molenbeek trekken, om daarna ook in Sint-Joost-ten-Node geweigerd te worden. De politie wachtte beide politici meteen op aan de grens en wees hen op de politieverordening die hun werkbezoek verbiedt. “Dit is blijkbaar een no-gozone geworden voor iedereen die zich islamkritisch opstelt”, hekelde Dewinter toen hij vrijdag met Wilders werd tegengehouden door de politie in Sint-Joost-ten-Node. Verschillende VB’ers, onder wie Vlaams Parlementslid Sam van Rooy en senator Bob De Brabandere, waren aanwezig. De wandeling ging van het Vlaams Parlement naar het Madouplein, maar daar werd het gezelschap meteen opgewacht door een politieagent met de politieverordening in de hand. Verder dan de grens van de gemeenten mochten beide politici niet gaan. Frappant, aangezien het Vlaams Belang-hoofdkwartier zelf in Sint-Joost-ten-Node is gevestigd. Wilders zegt dit “nog nooit meegemaakt te hebben, in eender welk land”. Het feit dat een Brusselse PSburgemeester op voorhand, zonder aanleiding de toegang tot zijn gemeente ontzegt aan twee democratisch verkozen politici, is volgens de PVV-politicus “België onwaardig”.

Raad van State Het oorspronkelijke idee was om richting Molenbeek te trekken, maar dat had burgemeester Catherine Moureaux donderdagavond op het laatste moment verboden. Nadien kwam er vrijdagochtend ook een verbod in de gemeenten Anderlecht, Sint-Joost-ten-Node en Schaarbeek. “Dat het Molenbeekse bestuur zo lang wachtte met zo’n wandeling te verbieden, is omdat ze goed genoeg weten dat dit verbod ongrondwettelijk is”, vertelt een persverantwoordelijke van Vlaams Belang. Dewinter en Wilders wilden in 2017 al eens een bezoek brengen aan Molenbeek. Dat was toen in de periode na de aanslagen, toen

de Brusselse gemeente vaak in het nieuws kwam door het groot aantal geradicaliseerde moslims dat er woont. Dewinter kondigde aan dat hij opnieuw naar de Raad van State stapt om de beslissing aan te vechten. In 2021 kregen de politici gelijk dat de politieverordening van Molenbeek uit 2017 ongewettigd was. Nu gingen Brusselse gemeentes zelfs nog een stap verder, door preventief de toegang te ontzeggen tot hun grondgebied. “Bijvoorbeeld Anderlecht, waar we niet eens van plan waren om er naartoe te gaan”, aldus Dewinter.

Shariacultuur Hoewel er toch opnieuw veel aandacht was voor het bezoek van Wilders aan Brussel, vindt hij niet dat ze gewonnen hebben met hun actie. “Die wijk, waar de mensen de ideologie van de sharia aanhangen, de ideologie van onvrijheid, waar kritische journalisten, vrouwen, afvalligen… met de dood worden bedreigd. Die cultuur heeft gewonnen tegen een cultuur van parlementaire democratie, van twee gekozen volksvertegenwoordigers die de toegang tot gemeentes worden ontzegd”, aldus Wilders. Wilders, die al zeventien jaar lang onder zware politiebescherming leeft door doodsbedreigingen van verschillende prominenten in de moslimwereld, zegt zelf “nooit op te geven”. Op de vraag of dit geen provocerende actie was, reageerde Wilders enigszins verontwaardigd: “Provocatie en rellen was het laatste wat wij wilden. Maar ik vind het opvallend dat u die vraag stelt. Waarom zou ik niet in eender welke gemeente of stad mogen rondlopen? Vrij

Na de persconferentie van Wilders en Dewinter waren er een vijftal actievoerders opgedoken tegen Wilders en Dewinter. Zij werden echter snel aangehouden door de politie. Ook Brussels Parlementslid Hilde Sabbe (one.brussels) kwam aan het Vlaams Parlement protesteren tegen het bezoek van de twee politici. Ze werd uit veiligheidsoverwegingen echter door de beveiliging snel weggestuurd. Dat pikte ze niet. “Ik ben parlementair onschendbaar”, fulmineerde ze. WANNES NEUKERMANS

HET BESTE VAN

Siegfried Bracke uit felle kritiek op VRT Liberalen niet blij met Twitter-overname door Musk: “Welkom in een dystopie” Bouchez kritisch over TikTok-filmpje RTBF met hoofddoekdragende minderjarige Netflix lijkt wokekoers te wijzigen na tegenvallende kwartaalcijfers Kritiek op winnaars Ultimas Publieksprijs ‘Tegenwind’: “Wij waren niet gewenst bij VRT”

Surf naar palnws.be

Interview

19 MEI 2022

DYAB ABOU JAHJAH

ONDE

“De wokisten streven, bewust of onbewust, naar een maatschappij waar er slechts plaats is voor één waarheid en waar dissidenten naar opvoedingskampen gestuurd zouden kunnen worden” De gewezen frontman van de Arabisch-Europese Liga en Movement X schreef een bijzonder boek - ‘De Verlichting onder vuur’ - waarin hij afrekent met woke, islamisme en extreemrechts. Abou Jahjah mengt zich in het identiteitsdebat en neemt geen blad voor de mond. Ook tijdens dit interview doet hij verrassende uitspraken. Zo vindt hij dat de tolerantiedrempel voor afwijkende meningen hoger ligt bij rechts dan bij links. Hij kan zich vinden in de confederale plannen van de N-VA en plaatst vraagtekens bij het cordon sanitaire en vooral bij woke. mdat uw uitgever ook een boek uitbracht van voormalig VB’er Koen Dillen, kreeg u de toestemming niet om de voorstelling van uw nieuw boek ‘De Verlichting onder vuur’ in concertzaal De Roma te laten plaatsvinden. Dreigt u niet volledig gecanceld te worden? “Ik ben me bewust van dit risico. We moeten daarover niet flauw doen. Als je actief deelneemt aan de debatten over identiteit en over wat men omschrijft als de cultuuroorlog, dan dreig je gecanceld te worden. Voor mij is dat niet nieuw. Ik heb altijd aan erg gepolariseerde debatten deelgenomen en heel wat mensen in de gordijnen gejaagd. Ik kan wel rekenen op steun en sympathie, maar binnen bepaalde media werd ik voordien ook al gecanceld. Door het verdedigen van de Palestijnse zaak werd mijn column in De Standaard stopgezet. Ik verdedigde toen het recht van het Palestijnse volk om zich te verdedigen. Wat toen een brug te ver was, is voor Oekraïne de normaalste zaak. Voor mij is er niets nieuws onder de zon. Uiteraard is dit niet leuk. De professionele gevolgen kunnen soms zwaar doorwegen. Maar ik zal me nooit inhouden om mijn mening te ventileren. Ik merk wel dat de tolerantie van de linkse en progressieve kringen zeer laag ligt.”

Is de tolerantiedrempel bij links afgenomen? “De autoritaire en dogmatische reflexen zijn bij links en radicaal-links opnieuw veel sterker aanwezig, zeker bij neo-links of woke. De snelheid waarmee iemand bij wijze van spreken geëxcommuniceerd wordt of buiten de ‘correcte kant van de geschiedenis’ wordt geduwd, is exponentieel toegenomen. Die reflexen liggen veel hoger

bij links dan bij rechts. Iemand met linkse neigingen moet zich zorgen maken. De voorliefde voor dogmatisme verklaart ook de eeuwige verdeeldheid bij links. Ondanks mijn stevige kritiek op rechts en extreemrechts, merk ik dat de tolerantiedrempel voor afwijkende meningen in die kringen hoger ligt. Ik mag dan een totaal andere mening koesteren, ik word niet beschouwd als de vijand, noch word ik verfoeid. Rechts is politiek rijper. Ik ben zeker niet rechts, maar tolerantie vind ik belangrijk in de politiek.”

Is links ooit anders geweest? “Als je teruggaat in de geschiedenis en onderzoekt hoe communistische landen werden bestuurd, dan waren dat op zijn zachtst gezegd niet bepaald voorbeelden van vrije meningsuiting, maar eerder eenpartijsystemen die dissidente stemmen onderdrukten.”

Hoe komt het dat links zo verkrampt reageert? “Als we bijvoorbeeld naar Ecolo kijken, dan zie je dat ideologie vervangen is door een soort moreel evangelische waarheid. Ze vertrekken van een moreel superieure houding, wat je ook terugvindt bij fundamentalistische religies en sekten. Men ziet het eigen gedachtegoed niet als een mening onder de andere meningen. Dan is het natuurlijk niet te verwonderen dat iedereen die het met jouw gedachtegoed niet eens is als moreel inferieur wordt beschouwd. Dat is ook inherent aan woke. Stellingen die tegen hun leer indruisen, worden als immoreel beschouwd.”

Hoe verhouden woke, extreemrechts en het islamisme zich tegenover elkaar? “Woke is verwikkeld in een soort tango met extreemrechts. Extreemrechts is te-

genwoordig genuanceerder in de zin dat het minder dogmatisch en ideologisch probeert te communiceren, maar toch is er de gemeenschappelijke dynamiek tussen deze twee culturele fenomenen. Ik heb het hier niet noodzakelijk over politieke partijen. Daarbij treedt het islamisme in Europa op als een joker. Het islamisme is de junior partner van beide fenomenen en eet wat van beide walletjes. Het is niet sterk genoeg in Europa om de dans te leiden. In het racismedebat positioneert het islamisme zich als woke. Wanneer het gaat om conservatieve standpunten, sluit het eerder bij extreemrechts of het radicaal conservatisme aan. In België vind je een partijpolitieke belichaming van deze twee antagonistische stromingen. Ecolo is bijvoorbeeld heel erg woke. Maar ook bij Groen zie je dat een aantal van de kandidaat-voorzitters heel erg woke is.”

In Brussel is er toch een heuse cultuuroorlog aan de gang? “De cultuuroorlog is geen strijd tussen de partijen. Volgens woke is de westerse maatschappij in essentie een systeem van onderdrukking. De enige manier om met dat systeem van onderdrukking om te gaan, is door het omver te werpen en in al zijn componenten af te schaffen. Sommige partijen surfen op deze culturele stemming in de maatschappij en zijn vaak opportunistisch. Uiteraard hebben ze een ideologische kern, maar alles rond deze kern fluctueert naargelang de opportuniteit die zich aanbiedt.” “In Wallonië staat woke eerder zwak. Er zijn ook geen extreemrechtse partijen, maar extreemrechtse kiezers bestaan er wel. Mensen met radicaal-rechtse ideeën stemmen in Wallonië voor de radicaallinkse PTB. Dit doen ze omdat de PTB een antisysteempartij is, tegen de globalisering is en zich tegen de heersende elite keert. Daarnaast stemt ook een deel voor MR. Op dezelfde manier heeft

IK BEN NIET TEGEN BELGIË, MAAR JE MOET BLIND ZIJN OM NIET TE ZIEN DAT DIT KONINKRIJK NIET MEER FUNCTIONEERT. ALS JE BELGIË WIL BEHOUDEN, DAN ZAL JE HET MOETEN HERVORMEN

woke geen partij in Vlaanderen, maar is het sterk aanwezig in de instellingen, de media, de academische wereld, de cultuursector… Als cultureel idee is woke heel sterk.”

Waarom is er in Vlaanderen minder belangstelling voor woke? “Het politiek potentieel voor woke in Vlaanderen is niet zo groot. Het merendeel van de kiezers stemt centrumrechts. Je gaat in Vlaanderen geen stemmen halen als je woke gaat omarmen. Behalve als je een bepaalde niche wilt vertegenwoordigen. In Brussel is er wel degelijk een groei weggelegd voor partijen die woke omarmen, vooral wat antiracisme betreft. Verschillende partijen profileren zich op dit thema. Daarmee kunnen ze stemmen halen in de allochtone gemeenschappen. Deze partijen moeten ervoor zorgen dat de spreidstand niet te groot wordt. Als ze zich gaan profileren als pro-LGBTQ-rechten, dan verliezen ze bij de allochtonen stemmen. Een groot deel van de allochtone gemeenschappen is conservatief en vindt LGBTQ maar een raar verschijnsel.”

Wat betekent die cultuuroorlog voor jou? “De cultuuroorlog bestond initieel enkel in een narratief van extreemrechts dat het idee verdedigde van een neergang van het Avondland. Aan de andere kant van het politieke spectrum was er geen dergelijk apocalyptisch narratief. Extreemrechts had het over de ondergang van Europa door een ongecontroleerde massamigratie die de oude cultuur zou vervangen. De heersende elite werd als medeplichtig beschouwd. Twintig jaar geleden werd ik door extreemrechts gezien als één van degenen die hen ging vervangen. Mijn stijl was toen wel heel hevig en radicaal, maar mijn insteek was dat nooit. Ik vocht enkel voor gelijke rechten. We hadden het eigenlijk nooit over blanken of het Westen in pejoratieve zin.” “Tegenwoordig moet extreemrechts niet meer zoeken naar de vijand. De stroming die de Europese beschaving wil omverwerpen, is zowat overal in Europa aanwezig. Het is een culturele en ideologische

Interview

19 MEI 2022

ABOU JAHJAH

DERWIJZER, PUBLICIST EN OPINIEMAKER • Geboren in Hanin, Libanon op 24 juni 1971 • Vroeg in 1991 asiel aan in België • Werd in 1996 Belgisch staatsburger • Studeerde politieke wetenschappen aan de UCL • Richtte de Arabisch-Europese Liga (AEL) op in 2000 • Werd in 2014 voorzitter van Movement X • Richtte in 2017 Be.One op

stroming met een zeer grote invloed op diverse geledingen van de maatschappij, zoals de media. Het gaat om een hegemonie die zo krachtig en antiblank is dat zij gevaarlijk is voor de liberale democratie en de verlichtingswaarden. Zowel extreemrechts als het wokisme hebben als beweging een groot potentieel.”

Extreemrechts is toch meer salonfähig geworden? “Tom Van Grieken vertegenwoordigt de strekking die radicaal, maar niet marginaal wil zijn. Maar er is ook een cultureel racistische strekking. Dat narratief vind je ook bij woke. De blanke dominantie is racistisch. De blanke mens is de drager van deze onderdrukkende cultuur. Ook binnen extreemrechts heb je een strekking die hetzelfde zegt, maar dan over de moslims. Alle moslims zijn drager van het islamisme, een radicale interpretatie van de Koran. De islam wordt gezien als een gevaarlijke religie. Als je dan zegt dat dit wel heel stigmatiserend is, antwoorden ze dat ze niets tegen de mensen hebben, maar wel tegen de ideologie achter de Koran. Hier wordt een groep van mensen gelinkt aan iets wat heel negatief is. Met die groep binnen het Vlaams Belang kan je nog praten. Maar er is nog een andere vleugel die volledig in de ban is van samenzweringstheorieën. Zij geloven dat de wereld wordt geregeerd door een mysterieuze, esoterische elite.”

Volgens Mark Elchardus is een derde van de bevolking in Vlaanderen van vreemde origine. We mogen gerust van een transformatie gewag maken. Ongeveer 40 procent van de mensen beleeft zijn religie op een

fundamentalistische wijze. Dat dit fenomeen tot onrust leidt, is toch niet vreemd? “In mijn boek verwijs ik naar dat gevoel van vervreemding. Dit gevoel is legitiem en wordt door heel veel mensen gedeeld. Het is legitiem dat de autochtonen uiting geven aan dat gevoel van vervreemding en dat ze de overheid vragen om er iets aan te doen. Er heerst een taboe rond vervreemding en rond de problemen die het slechte beheer van diversiteit met zich meebrengt. Als een gesprek daarover enkel mogelijk is binnen rechtse kringen, dan moet je er niet van staan kijken dat het Vlaams Belang groeit.” “Kijk, ik ben niet bezeten door het idee hoe groot extreemrechts is. Voor mij is het belangrijk hoe ik een gesprek kan voeren met extreemrechts om tot een ‘common ground’ te komen, om zo naar volwaardige gesprekspartners te evolueren. Daarom verdedig ik in het boek de ‘native’ of de autochtone claim. We leven in een erg gedifferentieerde en geglobaliseerde samenleving. Daardoor staan onze identiteit en de gemeenschapsvorming onder grote druk. We moeten erkennen dat er een historische band bestaat tussen de inheemse of autochtone bevolking en het land van hun voorouders. Dit is evident, maar zoiets beweren ligt heel gevoelig. Nu spreek ik als autochtone Libanees. Hier ben ik een burger met een migratieachtergrond. Ik kan dus switchen tussen beide mindsets. Alle burgers zijn gelijk en hebben dezelfde rechten, maar door de native claim is hier de Vlaamse niet gelijk aan de Libanese gemeenschap.”

Beweert u dat er een hiërarchie in gemeenschappen bestaat? “Het gaat niet over hiërarchie of superioriteit. Als je een politiek gaat voeren voor het bevorderen van bepaalde culturele en symbolische rechten om zo de Vlaamse identiteit te stimuleren of te bevorderen, dan is dit perfect legitiem. Vlaanderen moet Vlaams blijven. Als je de Vlaamse cultuur wil beschermen, promoten en bevorderen, dan is er geen sprake van discriminatie. Uiteraard moet het mogelijk zijn om bijvoorbeeld een Libanese muziekavond te subsidië-

ren, maar de essentie is dat de Vlaamse cultuur en taal dominant blijven. Verder vormen de verlichtingswaarden de richtsnoeren voor de integratie.”

U maakt gewag van een sterke aanwezigheid van de ‘Antiverlichting’ in onze maatschappij. Hoe moeten we ons dat voorstellen? “De Verlichting en de Antiverlichting zijn gelieerd en steeds aanwezig. Ze zijn permanent met elkaar in botsing. Onze grondwet is gebaseerd op de verlichtingswaarden. De tegenstanders van de Verlichting zijn te vinden in het islamisme, woke en een deel van extreemrechts. Extreemrechts is een huis met vele kamers. Een deel kan zich vinden in de verlichtingswaarden. Een ander deel niet. We moeten het gesprek met de voorstanders van de Antiverlichting blijven aangaan, zowel met de islamisten, de wokisten als met extreemrechts. Respect voor andermans mening is een basisprincipe.”

Als we het maatschappelijk debat willen bevorderen, wordt het dan geen tijd dat we het cordon sanitaire slopen? “Het cordon sanitaire is het gevolg van een afspraak tussen verschillende po-

ABOU JAHJAH OVER BRUSSEL Als u door Sint-Jans-Molenbeek wandelt, waant u zich dan niet in het buitenland? “In Brussel zijn er wijken die iets van de Derde Wereld hebben. Ik waan me in meerdere Brusselse wijken in het buitenland. Dat is op zich niet negatief. Als ik bijvoorbeeld door Sint-Gillis wandel, dan voel ik mij in Portugal. Dat heeft voor mij een toegevoegde waarde. Het probleem is dat bepaalde wijken zo verloederd, zo arm, zo vuil en zo onveilig zijn dat je je niet meer in een ontwikkeld land voelt. Geloof mij vrij, mensen die in deze wijken wonen, willen er zo snel mogelijk weg. In vele gevallen hebben ze er het geld niet voor. Deze mensen hebben er niet voor gekozen om in dergelijke wijken te wonen. Het beleid doet niets. Het zou bijvoorbeeld voor een gezonde sociale mix kunnen zorgen. Dat zou al een flinke stap voorwaarts zijn, maar binnen rechts ligt dat wel moeilijk. Rechts is wel tegen de verloedering van deze wijken, maar de consequenties om dit te doorbreken nemen ze er niet bij. De enigen die dit patroon willen doorbreken zijn de bakfietsVlamingen die bewust in deze wijken gaan wonen om een gentrificatie teweeg te brengen. Vroeger was ik tegenstander van gentrificatie, tegenwoordig niet meer. Het helpt iedereen in een verloederde wijk vooruit.”

U woont zelf in Sint-Jans-Molenbeek. We moeten het niet idealiseren, ook in Sint-Jans-Molenbeek zijn er heel wat problemen. “Inderdaad. De wijk waar ik woon bestaat voor 80 procent uit allochtonen. Het grote

verschil met de verloederde wijken is dat er een middenklasse woont. Maar er is ook een proletariaat aanwezig in andere wijken, niet eens een werkende klasse. Heel wat families zijn ontwricht door onder andere alcohol- en drugsproblemen. Veel kinderen worden aan hun lot overgelaten. Ze zijn asociaal, kennen geen grenzen, hebben geen besef van waarden en normen, tonen geen respect… We hebben een serieus probleem. Daar moet iets aan gedaan worden. Voor mij is het in eerste instantie een sociaaleconomisch probleem en niet zozeer een cultureel.”

U staat nu zelf in het onderwijs en u heeft zelf kinderen die in Brussel schoollopen. Heeft dat uw kijk op de maatschappij beïnvloed? “Ik geef nog niet zo lang les, maar vooral mijn vaderschap heeft mijn inzichten grondig beïnvloed. Ik ben minder met ideologie bezig. Ik probeer meer te zoeken naar praktische oplossingen. Iedereen die de problemen ziet en wil zoeken naar een oplossing, is een medestander, een gesprekspartner of een rivaal die mij scherp houdt. Ik wil toch wel duidelijk stellen dat deze maatschappij al heel wat gedaan heeft om tegemoet te komen aan de verzuchtingen van nieuwkomers en migranten. De maatschappij biedt voldoende middelen aan om problemen te overwinnen. Van welke afkomst je ook bent, als burger krijg je genoeg kansen. Er zijn wel haperingen in het systeem, zoals discriminatie, maar die kunnen worden geremedieerd. De laatste tien jaar gebeurt dat ook. België kent momenteel een institutioneel antiracisme. Toen we met de Arabisch-Euro-

pese Liga begonnen, was het beleid op dit vlak een woestijn.”

Komt het grote gevaar niet eerder van woke? “Extreemrechts is veel sterker op politiek niveau, maar ik kan niet blind zijn voor het feit dat er in dit land een partij al decennialang geïsoleerd en gemarginaliseerd wordt. Extreemrechts wordt actief bestreden, soms terecht en soms onterecht gediaboliseerd. Ik was het eertijds niet eens met de veroordeling van het Vlaams Blok. Intussen krijgt het discours van woke bijval in de media, de academische wereld, in de instellingen van de Europese Unie, enzovoort. Het narratief van woke wordt voor een deel overgenomen. Woke proclameert een ‘moral highground’ en de invloed van woke neemt gestaag toe. In de verwerping van de liberale democratie zijn de wokisten radicaler dan bijvoorbeeld Marine Le Pen. Net als bepaalde segmenten van extreemrechts, verwerpt woke de verlichtingswaarden. De wokisten streven, bewust of onbewust, naar een maatschappij waar er slechts plaats is voor één waarheid en waar dissidenten naar opvoedingskampen gestuurd zouden kunnen worden. Woke kan leiden tot een ontwrichting van de maatschappij. De culturele sfeer waarin wij leven heeft een potentieel om autoritair en onderdrukkend te zijn. Extreemrechts is politiek gevaarlijker, maar woke is nog gevaarlijker omdat je hier te maken hebt met een culturele hegemonie. Ook in Vlaanderen dreigt deze ideologische ontsporing aan invloed te winnen.”

litieke partijen. Was ik een leider van een politieke partij, dan zou ik dergelijke afspraak a priori niet maken. Ik vind het cordon sanitaire niet antidemocratisch, maar het is toch wel eigenaardig dat het Vlaams Belang wordt uitgesloten. Anderzijds is het aan het Vlaams Belang om keuzes te maken en eens grote kuis in hun rangen te houden. Is Tom Van Grieken daartoe in staat? Ik benijd zijn positie niet. Van Grieken wil samenwerken, wel, dan zal hij keuzes moeten maken. Wil het Vlaams Belang in 2024 in Vlaanderen regeren, dan zal de N-VA het cordon moeten doorbreken. Als de partij van Bart De Wever dat doet, dan vrees ik dat ze een deel van haar electoraat en mandatarissen zal verliezen. Voor de N-VA vormt de PS de enige gesprekspartner om tot een confederaal België te komen. Het Vlaams Belang kan enkel in de weg lopen.”

Gelooft u dat we na 2024 in een confederaal land zullen leven? “Ik denk niet dat de PS in het N-VA-scenario zal meegaan. Vlaanderen is meer gebaat bij een Catalaans scenario. Dat lijkt misschien revolutionair, maar ik ben er zeker van dat België niet repressief zal reageren, zoals Spanje dat deed. Als de N-VA een meerderheid in Vlaanderen voor haar plannen vindt, dan lijkt een hervorming van België onafwendbaar. Dat wordt een moeilijke opdracht. Heel wat kiezers van de N-VA en het Vlaams Belang stemmen zeker niet communautair, laat staan dat ze voor een onafhankelijk Vlaanderen zullen kiezen.”

U staat niet afkerig tegenover de confederale plannen van de N-VA? “Als een confederaal België beter functioneert dan een federaal, dan ben ik voorstander van het confederalisme. België zal niet verdwijnen. Zwitserland is ook een confederatie en bestaat ook nog altijd. Ik ben niet tegen België, maar je moet blind zijn om niet te zien dat dit koninkrijk niet meer functioneert. Als je België wil behouden dan zal je het moeten hervormen.” JULIEN BORREMANS

Betaalt jouw ziekenfonds brillen tot 100 euro terug?

Hoofdzetel:

Hoogstratenplein 1 - 2800 Mechelen Tel 015 28 90 90 - www.vnz.be

Word lid van het VNZ.

10 Buitenland

19 MEI 2022

Aartsvijanden samen in coalitie

ZUID-AFRIKA

NEDERLAND

Onlangs vonden er in Nederland gemeenteraadsverkiezingen plaats. Het lijkt er sterk op dat politiek Rotterdam zich opmaakt voor een ongezien experiment. De islamitische migrantenpartij DENK en het rechtse Leefbaar zouden samen gaan besturen. Bij de jongste lokale stembusslag kwam Leefbaar Rotterdam voor de vierde keer op rij als overwinnaar uit de bus. De beweging van wijlen Pim Fortuyn wist twintig procent van de stemmers aan zich te binden, goed voor tien zetels. De liberale VVD volgt op verre afstand met zes zetels. De PvdA, vroeger lange tijd met straatlengte voorsprong de grootste in de havenstad, haalt nog amper vier zitjes in de raad. Ter vergelijking: in 2006 waren dit er nog achttien. Op links wist DENK haar vier vertegenwoordigers te behouden. Deze linkse partij ontstond in 2015 toen enkele PvdA’ers zich afsplitsten van de sociaaldemocraten. DENK is vooral populair bij de migrantengemeenschap en verdedigt de islam.

Aanhangers Fortuyn in zee met islam

Extra zetels zoeken Brengt, na twintig jaar polarisatie, deze coalitie de grote verzoening tussen de autochtonen en migranten? Feit is dat Leefbaar en DENK op zoek moeten naar extra zetels, willen zij effectief tot een bestuurbare stad komen. De VVD is zo goed als zeker aan boord. De liberalen, met opkomend talent Vincent Karremans (onthoud deze naam), staan op lokaal vlak ideologisch dicht bij Leefbaar. Denken we bijvoorbeeld maar aan thema’s als middenstand en veiligheid. Met het linkse DENK hebben beide fracties gemeen dat ze een broertje dood hebben aan de drammerige groene agenda die zich uit in het wegpesten van de auto uit de binnenstad. Vraag blijft welke vierde partij over de streep wordt getrokken. In eerste instantie wordt hiervoor gekeken naar het links-liberale D66. De enige andere oplossing - wil men besturen met slechts vier partijen - is lonken naar de PvdA. Maar daar zit niemand op te wachten. LVS

Op het eerste gezicht lijkt het bijna onmogelijk om twee uitersten als DENK en Leefbaar samen in een coalitie te krijgen. Toch is de kans erg groot dat deze twee politieke krachten Rotterdam gaan besturen. Daar zijn enkele goede redenen voor: Leefbaar Rotterdam heeft zich de jongste jaren gematigder opgesteld. Zelfs de meer radicale stemmen staan niet afkerig van een coalitie met DENK. De harde aanvallen, specifiek gericht op de islam en moslims, werden getemperd. Ook DENK veilde de scherpe kantjes van haar profiel. De ‘fortuynisten’ willen dolgraag besturen. Zuur waren de druiven toen Leefbaar vier jaar geleden, na de verkiezingen te hebben gewonnen, in de oppositie werd geduwd. Toch gaat het

hier niet louter om opportunisme. DENK en Leefbaar hebben namelijk iets gemeen: ondanks de integratiekloof zijn zij uitgegroeid tot de twee volkspartijen in Rotterdam. Wie de uitslagenkaart van naderbij bekijkt, ziet dat in heel wat wijken deze twee partijen de electorale taart onderling verdelen. Zowel de DENK-aanhang als de Leefbaar-kiezer willen in feite hetzelfde, namelijk ervoor zorgen dat veel stadswijken er economisch en sociaal bovenop komen. Beide kiezersgroepen moeten overigens weinig hebben van elitaire regentenpolitiek.

Zanger Steve Hofmeyr (opnieuw) onder vuur Steve Hofmeyr in opspraak - nog maar eens.

Begin april kwam de bekende Zuid-Afrikaanse zanger en activist Steve Hofmeyr in botsing met leden van LGBTQIA+. Het is niet de eerste maal dat Hofmeyr, die geen blad voor de mond neemt, in de linkse verdomhoek terechtkomt. Begin april had de zanger een video op sociale media geplaatst waarin hij zijn bedenkingen uitte bij de ‘+’ van die gemeenschap. Dit zou volgens Hofmeyr wel eens bestialiteit kunnen inhouden. Dit alles was een reactie op het besluit van het bedrijf Disney om voortaan LGBTQIA+-personages bij zijn filmproductie in te sluiten. “Terwijl mijn generatie geleerd is om met muizen, honden en eenden te praten, gaan mijn kinderen nu leren om er seks mee te hebben”, zei Hofmeyr in de betrokken video die intussen weer verwijderd is. Prompt kwam er echter een klacht waardoor de zaak door de Mensenrechtencommissie (MRK) onder de loep werd gelegd. Hofmeyr kreeg tot 28 april de tijd om zich (schriftelijk) te verontschuldigen, 500.000 rand (ongeveer 30.000 euro) te betalen aan een LGBTQIA+-organisatie, 20 uur gemeenschapsdienst te doen en een cursus bij te wonen over diversiteit en inclusiviteit. Tevens maakte de MRK bekend zich bij een weigering desnoods tot het Gelijkheidshof te zullen wenden.

Niet aan proefstuk Het is niet de eerste maal dat Hofmeyr tegen de schenen van de politiek correcte wereld schopt. In 2011 bracht hij een liedje uit, ‘Ons sal dit oorleef’, waarin hij het woord ‘kaffer’ gebruikt. Dit is in ZuidAfrika taboe en wordt in artikels als ‘k-woord’ omschreven. Later heeft hij het uit het lied verwijderd. In 2014 was het weer prijs toen hij op het Innibosfestival in Nelspruit het voormalige volkslied ‘Die Stem’ zong, een gebaar dat door de 45.000 toehoorders op applaus werd onthaald. Achteraf zal hij dat gebaar bij andere gelegenheden herhalen. Nog in 2014 plaatste hij een tweet waarin hij stelde dat voor hem de zwarten in Zuid-Afrika “de architecten van de apartheid” waren.

Hofmeyr schaarde zich ook meermaals achter acties ten bate van het Afrikanervolk. Dat was zowel het geval in verband met de ‘plaasmoorde’, de brutale moorden op blanke boeren, als tijdens de campagne in 2015 toen verscheidene standbeelden van bekende Afrikaners, zoals dat van Paul Kruger op het Kerkplein in Pretoria, werden besmeurd. En dan was er nog in 2019 ‘Die Land’, een lied met een Afrikaner-nationalistische achtergrond. Hoe dan ook, Hofmeyr ondervond van diverse kanten boycots, wat hem de solidariteit van andere bekende Zuid-Afrikaanse zangers zoals Bok van Blerk (de zanger van ‘De La Rey’) opleverde.

Bezorgde vader Uiteindelijk reageerde Hofmeyr op het ultimatum van de MRK. Naast een verontschuldiging en de aanvaarding dat de ‘+’ niets onwettigs inhield en niet tot uitspattingen zou leiden, verklaarde hij zich bereid tot een dialoog, maar verwierp de opgelegde straf. “Mijn actie was een gevolg van mijn bezorgdheid als vader”, verklaarde hij, “en het kan niet dat in films voor minderjarigen dieren worden afgebeeld met een of andere seksuele oriëntatie zoals Disney wil doen.” Tevens hekelde hij het feit dat de klassieke omgang van man en vrouw tegenwoordig in de hoek wordt gedreven. Ten slotte verzette hij zich tegen een mogelijke dagvaarding voor het gerecht. Volgens rechtskenner dr. Llewelyn Curlewis (universiteit Pretoria) kan ook het Gelijkheidshof een gevangenisstraf of een boete opleggen. Meestal blijft het echter beperkt tot een verplicht schriftelijk excuus en een bedrag te storten op rekening van een toepasselijke organisatie. JAN VAN AERSCHOT

Vinden Leefbaar Rotterdam en DENK elkaar in de havenstad?

VERENIGD KONINKRIJK

Universiteit Nottingham schrapt eredoctoraat aan Tony Sewell Dit zijn gekke tijden, zeker in de academische wereld, waar het vrij onderzoek toch de sokkel zou moeten zijn voor vooruitgang, innovatie en fundamenteel onderzoek. De Engelse Universiteit van Nottingham weigert een eerder toegezegde uitreiking van een eredoctoraat aan Tony Sewell, literatuurwetenschapper. Opnieuw een politiek correcte afknapper van jewelste! In 2020 werd Tony Sewell voorzitter van de Britse ‘Commission on Race and Ethnic Disparities’ (commissie voor rassen- en etnische verschillen). In een studie, die de Britse regering hem had toevertrouwd, was hij tot de conclusie gekomen dat het Verenigd Koninkrijk niet “institutioneel racistisch” was. Dit leidde tot woedende protesten van Labour-parlementsleden en lobbyisten van Black Lives Matter, die hierop

druk begonnen zetten op het bestuur van de universiteit. Daarom besloot de ondervoorzitter van de universiteit, Shearer West, halverwege april om de wetenschapper die in 1995 nota bene aan haar universiteit was gepromoveerd, het eredoctoraat niét uit te reiken, zoals de Britse krant Daily Mail liet weten. De controverse die rond Sewell was ontstaan, zou “de ceremonie overschaduwen

en studenten en hun families ergeren”, zo onderbouwde West haar weigering.

Controversiële stellingen Het conservatieve parlementslid sir John Hayes spaart zijn kritiek op deze nietszeggende argumenten niet. Na een gemiddelde studie van drie jaar zou elke student toch stilaan gewoon moeten zijn dat controversi-

ële stellingen met argumenten en tegenargumenten worden beslecht, liet Hayes in een protestbrief weten. Voor de volledigheid even meegeven dat Tony Sewell een zwarte wetenschapper is. Hij heeft er in zijn carrière werk van gemaakt gedegen, niet-blanke wetenschappers alle kansen te geven om zich verder te ontwikkelen en de kansen te grijpen die de Britse academische wereld hen bood. Misschien zit daar net de woede van Labour en andere politiek correcte clubs?

PIET VAN NIEUWVLIET

Buitenland

19 MEI 2022

Over afzienbare tijd zullen twee vlaggenmasten toegevoegd moeten worden

RUSLAND

DIPLOMATIEKE VALIES

Uitbreiding NAVO levert geen oplossing voor oorlog in Oekraïne Dat de toetreding van Finland en Zweden tot de NAVO enkele fundamentele repercussies zal hebben op de relaties van het Westen met Rusland staat vast. Maar terwijl deze nieuwe realiteit zich aftekent, blijft de vraag open hoe op kortere termijn de vijandelijkheden tot stand te brengen. Er wordt terecht aangenomen dat de toetreding van Finland en Zweden tot de NAVO een formaliteit wordt. De voorbije jaren was de toenadering reëel en wat onderschat, maar het draagvlak voor formeel lidmaatschap ontbrak. Een begrijpelijke spanning tussen de angst voor Rusland en het behoud van de onafhankelijkheid kreeg de voorbije maanden een heel ander uitzicht. “Voor Zweden was het niet-toetreden een kwestie van identiteit, voor Finland draaide het om geopolitiek”, kon men enkele jaren geleden in een doctoraat over het onderwerp lezen. Die bladzijde is omgeslagen. Het proces lijkt niet te stoppen en daar zal het gemor van Turkije geen rol in spelen. Gezeur over de PKK is een gekend narratief van Erdogan (Zweden heeft zes parlementsleden met Koerdische roots), net zoals de spelletjes die hij speelt. Door de aanschaf van Russische raketten belandde hij op het strafbankje en werd door de Amerikanen uit het F-35-project gezwierd. Vandaag zoekt hij een hefboom om zijn rehabilitatie in de club te onderhandelen. Enkel daar draait zijn voorbehoud om.

Strategische gevolgen De toetreding van beide landen zal de situatie niet ‘de-escaleren’ zoals dat zo vaak klinkt, maar het heeft wel het voordeel van de duidelijkheid. Vandaag worden de bouwstenen van een nieuwe veiligheidsarchitectuur gelegd. En ja, ongetwijfeld heeft men de Russische perceptie van de uitbreiding van de NAVO onderschat. Maar de akkoorden van Helsinki, destijds in de jaren ’70 ook ondertekend door de USSR, bieden de mogelijkheid aan elk land om vrij zijn allianties te kiezen. Angst voor de NAVO of angst voor Rusland, ‘Jedem das Seine’. Feit is dat deze uitbreiding een aantal

strategische implicaties zal hebben: de grens met Rusland verdubbelt, er wordt heel wat knowhow in huis gehaald over het noordpoolgebied - een belangrijk theater voor de toekomst, de bevoorrading van de Baltische staten wordt eenvoudiger en - als we The Economist mogen geloven - zullen de Finnen de sterkste artillerie van de Europese leden binnen de NAVO hebben.

Realistische oplossing Het is makkelijker de relaties met Rusland op langere termijn uit te tekenen dan te bedenken hoe men op korte termijn de lont uit het kruitvat krijgt. De meeste experts voorspellen al een tijdje dat een patstelling de meest waarschijnlijke manier is om de wapens te doen zwijgen. Alleen de vuurkracht (Rusland), strijdlust (Oekraïne) en westerse bewapening (de middelen die de VS alleen al vrijmaken komen overeen met 5 procent van het defensiebudget) bestendigen de situatie. Een tijdje geleden waarschuwde CIAdirecteur William Burns dat we niet bang moeten zijn voor Poetins bedreigingen, maar ons wel bewust moeten zijn van het belang hem een alternatief te bieden voor een escalatie, waarbij wél chemische of kernwapens aan te pas kunnen komen. Sun Tzu had het over “een gouden brug” die een “eerbare terugtrekking” mogelijk moest maken. Of die er komt en hoe die eruit zal zien, is koffiedik kijken, maar wellicht is de feitelijke toestand in het land die al sinds de aanhechting van de Krim bestaat een plausibel vertrekpunt. In Kiev droomt men van het herstel van de soevereiniteit en de Russen terug over de grens te drijven. Men zal Zelensky en co duidelijk moeten maken dat het van realisme getuigt deze ambitie enigszins bij te stellen.

De KGB-kerk De omstreden patriarch Kirill

De onderwerping van de Russisch-Orthodoxe Kerk aan de wereldlijke macht begon tijdens de Mongoolse invasies van de dertiende eeuw. De Russische vorsten én de kerkleiders werden vazallen van de khans. Dat patroon van totale onderwerping zou zich na de verdrijving van de Mongolen voortzetten onder het bewind van de tsaren. Toch waren er soms popes (Russisch-orthodoxe priesters) die, net zoals de ‘petits vicaires’ bij ons, aan de goede kant stonden. Nadat de bolsjewieken in 1920 hun macht hadden gevestigd, werden alle kerken in Rusland en Oekraïne niet alleen vervolgd, maar volledig vernietigd, ook de RussischOrthodoxe. Hun bezittingen werden geconfisqueerd, zogezegd om de gevolgen op te vangen van de hongersnoden die de bolsjewieken zelf hadden veroorzaakt met hun collectivisaties. Kerkgebouwen en kloosters werden opgeblazen, kloosterlingen, geestelijken én leken werden bij duizenden geëxecuteerd en bij tienduizenden gedeporteerd naar de eerste strafkampen van de Goelagarchipel. Men kan zich het lot van kloosterzusters in zulke kampen voorstellen… Verkrachting en gedwongen prostitutie waren schering en inslag. Godsdienstonderwijs werd verboden. Massa’s religieuze kunstwerken werden op vuilnishopen gestort. In 1918 waren er nog 50.000 Russisch-orthodoxe popes, maar in 1935 waren er daarvan nog 500 over. De Russisch-Orthodoxe Kerk bestond bijna niet meer. Dat duurde tot 1941, toen Stalin wanhopig probeerde opnieuw een beroep te doen op de mobiliserende kracht van religie. De antichristelijke haatcampagnes werden stilgelegd. Met enkele overlevende geestelijken die uit strafkampen werden vrijgelaten, stichtte hij een nieuwe Russisch-orthodoxe kerk, die met handen en voeten gebonden was aan zijn terreurregime. Dat is de oorsprong van de huidige Russisch-Orthodoxe Kerk en het Patriarchaat van Moskou, dat in 1943 werd heropgericht, ook door Stalin. Het is dus niet verbazend dat die kerk nog steeds een onderafdeling van de KGB-FSB is.

Yakunin De dissidente priester Gleb Yakunin stelde dat al in 1965 aan de kaak. Het liep slecht met hem af: in 1976 werd hij opgesloten in de KGB-gevangenis Lefortovo en daarna in het beruchte strafkamp Perm 37. Pas in 1987 schonk Gorbatsjov hem gratie. In 1991, na de mislukte communistische staatsgreep, onthulde Yakunin de namen en codenamen van hooggeplaatste KGB-agenten binnen de kerk. Daarbij waren onder andere patriarch Aleksy II (1929-2008), patriarch Filaret (1929-heden), metropoliet Kliment van Kaluga en… Poetins lieveling, de huidige patriarch Kirill. Leidde dat tot een zuivering binnen de kerk? Ja, maar niet zoals men had kunnen hopen. De enige die weggezuiverd werd, was… Yakunin zelf, die in 1993 uit zijn priesterambt werd ontzet. Kirill bleef gewoon op post.

Officieel was de KGB toen al ontbonden. Ze was zogezegd hervormd en gereorganiseerd. Ze heette nu FSB, en ook al haar ‘directoraten’ hadden andere namen gekregen. Maar dat was allemaal misleiding. In praktijk bleven dezelfde mannetjes in dezelfde kantoren in hetzelfde gebouw zitten. De greep van de KGB op de samenleving en de kerk was nog steeds ongebroken. En zes jaar laten zou één van die mannetjes president van Rusland worden, met dezelfde door Stalin opgerichte kerk als slaafse medeplichtige.

Façade In zijn dubbele functie als KGB-agent en kerkleider werd Kirill in 1971 ook naar de Wereldraad van Kerken gestuurd en later naar de ‘vredesbewegingen’ die onder de discrete leiding van de KGB actie voerden tegen de plaatsing van kruisraketten in West-Europa. In de USSR zelf gaf Kirill natuurlijk nooit een kik over nucleaire ontwapening. Verbaast het u dat Kirill nu de invasie in Oekraïne goedkeurt en de troepen zegent die zich te buiten gaan aan plunderingen, massamoorden, verkrachtingen en het verwoesten van steden? Wat kan men verwachten van een kerk die door Stalin is gesticht? Van een KGB-patriarch? Het ‘christendom’ van Poetin en Kirill is slechts een façade. Daarachter gaan stalinisme en bruut, cynisch Russisch imperialisme schuil. PAUL BÄUMER

MAES KOFFIE, DAAR KRIJG JE NOOIT GENOEG VAN!

LUIKERSTEENWEG 244 F 35007 ANKERSTRAAT HASSELT 3500 HASSELT 011 223 253 EN 011 273 272

011 223 253

MAESKOFFIENV@SKYNET.BE WWW.MAESKOFFIE.BE

12 Interview anwaar komt de interesse in politiek en specifiek de communautaire thema’s? “Die communautaire problematiek wordt altijd weggezet als zijnde een moeilijk en complex debat, maar in essentie gaat het om een ideologische discussie. Dat stoort me niet, maar dan heb ik wel graag dat er op zijn minst een aantal feiten of objectieve inzichten zijn die dat debat kunnen stofferen.”

De resultaten van de studie zijn opvallend. Had u die zelf verwacht? “Neen. Vanuit zowel de literatuur als het publieke debat is het idee toch dat die staatshervormingen voor een soort escalatie hebben gezorgd. Door ze steeds meer bevoegdheden te geven, proeven de deelstaten van autonomie en zullen ze daar steeds verder naar ijveren. De staatshervormingen zouden ons bijvoorbeeld steeds separatistischer hebben gemaakt, de formaties verlopen steeds moeizamer… Dat klopt ook, deels. Partijpolitiek separatisme staat historisch hoog, ook de formatieduur zien we exploderen. Maar dat is slechts een deel van het verhaal. Een belangrijke doelstelling van de staatshervormingen was het vergroten van federale stabiliteit. Deze studie geeft aan dat die stabiliteit, althans in de federale regering zelf, is toegenomen. Ook het beeld van twee homogene blokken Vlamingen en Franstaligen - die steevast tegenover elkaar staan, blijkt niet te kloppen. Zo’n blokvorming komt steeds minder voor. We kunnen dus niet spreken van een mislukking over de volledige lijn.”

Maar zijn die conflicten dan niet gewoon verschoven naar het niveau van de deelstaten?

Maxime Vandenberghe (25) is doctoraatsstudent Politieke Wetenschappen aan de UGent. Hij voerde een onderzoek uit naar alle regeringsconflicten binnen de federale regering tussen 1979 en 2018. Hij had daarmee als doel vooral de communautaire twisten te bestuderen. Wat blijkt? Dat aantal nam algemeen af. De conclusie is volgens sommigen: “België werkt!” Anderen zien er dan weer een reden in om verder te splitsen: “Hoe minder bevoegdheden er op federaal niveau zijn, hoe minder stof tot ruziemaken er is.”

MAXIME VANDENBERGHE (UGENT)

“Staatshervormingen zorgen niet voor meer communautair gekibbel” De conclusie die onder andere politicoloog Bart Maddens trekt, luidt: “Splitsen werkt.” “Het is duidelijk dat de staatshervormingen niet voor méér conflict hebben gezorgd. Of de pacificatie ook effectief aan die hervormingen zelf lag, wordt verder onderzocht. Het is in elk geval zo dat er toch een aantal federale communautaire conflicten zijn die zich simpelweg niet meer kunnen voordoen omdat bevoegdheden werden gesplitst.”

federale regering, door ministeriële comités op te richten, maar later door die bevoegdheid volledig te gaan splitsen.” “Dezelfde logica werd eerder al toegepast, bijvoorbeeld onder de regeringMartens V, om de spanningen rond het Waalse staal te ontmijnen. Doorheen de geschiedenis greep men dikwijls terug naar die splitsingslogica. Het is een beetje paradoxaal dat, net op het moment dat het communautair wat kalmer is, die geschiedenis wat dreigt te worden vergeten.”

Is er momenteel niet gewoon minder aandacht voor communautaire thema’s?

“Zelfs als Vlaams-nationalistische partij kan men het deksel op de communautaire pot houden” “Collega Maddens wijst terecht op de situatie in Voeren, waar burgemeester José Happart jarenlang weigerde Nederlands te spreken. Die kwestie over ‘Monsieur Wallonie’ kwelde de federale regering jarenlang. Als we dat vergelijken met de recente twisten in bijvoorbeeld Linkebeek, waar Damien Thiéry meermaals inging tegen de omzendbrief-Peeters, zien we dat die situatie de sfeer in de federale regering nooit bedreigde. Nu is het de Vlaamse overheid die burgemeesters benoemt, dus zorgt zo’n kwestie niet meer voor federale regeringsbedreigende conflicten.” “Denk ook aan de wapenexport, een thema dat een aantal regeringen geplaagd heeft. De regering Martens VIII is daaraan ten onder gegaan in september 1991. Men had toen eigenlijk al de reflex om over te gaan naar een soort splitsingslogica. Initieel nog binnen die © BELGA

“Waarschijnlijk voor een deel wel, maar het niveau waarop het conflict zich afspeelt, is toch redelijk cruciaal. Een conflict tussen deelstaten is namelijk een pak minder disruptief dan een conflict op dat federale niveau. Neem de kwestie van de geluidsnormen rond de luchthaven van Zaventem, of de Vlaamse regering die een burgemeester weigert te benoemen, of een klimaatpact dat niet afgeklopt geraakt. Dat zijn conflicten rond één dossier, dus dan zie je dat die regeringen op dat ene vlak niet tot een consensus komen. Is dat spijtig? Ja. Maar de regeringen kunnen vlot verder werken op alle andere dossiers. Er is dus geen sprake van een algemene politieke blokkade.” “Stel dat je die problematieken doelbewust op het federaal niveau hijst, dan herfederaliseer je niet alleen een bepaalde bevoegdheid, maar herfederaliseer je wellicht ook die conflicten. Dat is een pak disruptiever, want dan zal het conflict niet beperkt blijven tot dat ene dossier. We zitten in België met een klassieke consensusdemocratie, regeringen denken in termen van ‘package deals’. Alle dossiers worden namelijk aan elkaar gekoppeld. Dan zul je zien, zoals in het verleden vaak het geval geweest is, dat één dossier uitmondt in een blokkade, waardoor de federale stabiliteit in gevaar komt.”

19 MEI 2022

“Ongetwijfeld. Die staatshervormingen spelen wellicht een rol, maar dat is hoogstens één van de redenen dat er minder communautair conflict is. Er zijn nog talloze andere factoren die een rol spelen: het sociaaleconomische, de samenstelling van de coalities, de keuze om er al dan niet op te focussen… De regering-Di Rupo had net het Vlinderakkoord afgesloten (zesde staatshervorming in 2011, met onder andere de splitsing van BHV, red.). Dat communautaire was minstens tijdelijk afgeklopt. Maar die tijdelijkheid is intussen redelijk historisch.” “We hebben eigenlijk nooit een periode gehad waarin we zo lang moesten wachten op een nieuwe communautaire deal. Akkoorden lieten niet langer dan tien jaar op zich wachten. Na de eerste staatshervorming van 1970 volgden akkoorden in 1980, 1988-1989, 1993, 2001 en 2011. En nu? In 2024, misschien… Dan zou die periode opgelopen zijn tot dertien jaar, wat eigenlijk ongezien is. Wellicht zal het nog later zijn, gegeven de situatie. We zitten dus in een periode van ongeziene communautaire stilstand.”

Die keuze om het communautaire aan de kant te schuiven is zelfs door de N-VA genomen. “De N-VA heeft ervoor gekozen om in de regering-Michel te stappen en die communautaire frigo te gaan sluiten. Dat was een doelbewuste keuze. Dat toont ook ergens aan dat de aan- of afwezigheid van communautair conflict niet per se een onvermijdelijke politieke wet hoeft te zijn. Men kan, met wat moeite, zelfs als Vlaams-nationalistische partij dat communautaire deksel op de pot houden. Het is niet onvermijdelijk dat er communautair gekibbel is.”

MAXIME VANDENBERGHE • 25 jaar • Studies: Politieke Wetenschappen (UGent) • Doctoraatsstudie naar conflicten binnen de federale regering (1979-2018) Is het zo dat de separatistische partijen minder inzetten op dat communautair thema? “De doelbewuste stilstand onder de regering-Michel springt in het oog, maar de ‘paper’ stopt met de val van de regering in december 2018. Daarna leek de N-VA opnieuw wat meer op het communautaire in te zetten, zeker tijdens de formatie. In de paper wordt ook aangetoond dat er na het Vlinderakkoord een periode van ongeziene rust was. De drang naar rust was groot en zorgde voor een jarenlange aversie voor communautaire discussies. In die zin mag de stabiliteit onder de regeringen-Di Rupo en -Michel niet volledig verbazen.” “Het is wel bizar dat het communautaire debat, met uitzondering van de formatie, ook vandaag amper leeft. We zitten met een ongezien lange periode zonder nieuw communautair akkoord, Vlaams-nationalistische partijen staan historisch sterk én er is een zeer brede consensus over het feit dat die bestaande staatshervormingen niet volstaan. Dus iedereen is het erover eens dat het huidige systeem op zijn zachts gezegd suboptimaal is. Het kan en moet op allerlei vlakken beter.”

“We zitten in een periode van ongeziene communautaire stilstand” “Je ziet ook dat het debat is opengetrokken, iets wat decennialang niet het geval was. Een staatshervorming ging altijd uit van minder bevoegdheden voor België, meer voor de deelstaten. Recent zie je de opkomst van een pleidooi voor de versterking van België, bijvoorbeeld in de vorm van een herfederalisering, een federale kieskring of een hiërarchie der normen. Het debat is dus veel breder dan vroeger, maar toch zie je dat er communautair weinig gebeurt.” WANNER NEUKERMANS

VERSCHIL POLITIEK EN BEVOLKING De regering-De Croo

“Er is weinig debat, ondanks het feit dat de standpunten breder uit elkaar liggen dan ooit. We beseffen al lang dat er eigenlijk iets nieuws moet en zal komen en dat dat separatisme zo sterk staat, althans op partijpolitiek niveau. Bij de bevolking ligt dat anders.”

Dossier

19 MEI 2022

Oekraïne is, zoals veel landen in Oost-Europa, voornamelijk oosters-orthodox. De Orthodoxe kerken in het land vielen tot 2019 onder de jurisdictie van de RussischOrthodoxe Kerk. Sinds de Oekraïense onafhankelijkheid van Rusland klonk de roep om zelfbestuur binnen de orthodoxe kerk in het land steeds luider. De toenmalige president van het land, Petro Porosjenko, reisde af naar het patriarchaat van Constantinopel om autocefalie (zelfbestuur) te vragen aan patriarch Bartholomeus. De oecumenische patriarch van Constantinopel wordt binnen de oosters-orthodoxe kerk gezien als ‘de eerste onder gelijken’. Patriarch Bartholomeus verleende toestemming voor een onafhankelijke OekraïensOrthodoxe Kerk. Tegelijkertijd zijn er binnen het land nog altijd kerken die behoren tot de jurisdictie van het patriarchaat van Moskou.

DE COMPLEXE VERHOUDING TUSSEN DE RUSSISCHE EN OEKRAÏENSE KERK Aan de vooravond van het orthodoxe Pasen deed de Raad van Kerken in Oekraïne een oproep aan alle Russische gelovigen, los van religie of christelijke denominatie, om aan hun autoriteiten te vragen een vrijgeleide toe te staan van gewonden en gewone burgers uit de zwaargehavende stad Marioepol. In een aantal steden vonden er in oorlogstijd doopplechtigheden en huwelijken plaats. Dit is opmerkelijk, omdat de oorlog samenviel met een groot deel van de orthodoxe vasten. Doorgaans worden tijdens de vastenperiode geen kinderen of volwassenen gedoopt, noch huwelijken ingezegend. Niet alleen in Rusland speelt de kerk een belangrijke rol tijdens de oorlog, ook in Oekraïne is dit het geval. Zo wijdde bijvoorbeeld de metropoliet van Kiev paaskoekjes die naar soldaten aan het front werden gestuurd. Ook ontmoette hij families die tijdens de oorlog ernstig getroffen werden door Russische aanvallen. Er is een groot aantal orthodoxe kerken gebombardeerd tijdens de oorlog. De Russen richtten zich daarbij niet alleen op kerken van de onafhankelijke OekraïensOrthodoxe Kerk, maar ook kerken die onder het patriarchaat van Moskou vallen, werden gebombardeerd.

MACHT VAN RUSSISCH-ORTHODOXE KERK Het patriarchaat van Moskou wordt geleid door patriarch Kirill van Moskou. Het autocefale gebied van het patriarchaat van Moskou omvat ook de orthodoxe kerken in Litouwen, Wit-Rusland, Oekraïne, Letland en andere landen. Daar bestuurt een zogenaamde metropoliet autonoom de kerk, maar wel onder de jurisdictie van het patriarchaat van Moskou. Deze relatie heeft, sinds de start van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne, ook in de andere landen voor spanningen gezorgd. Zo werden in Wit-Rusland vier moeders van soldaten gearresteerd toen zij in de kerk voor vrede aan het bidden waren. Pater Kevlich, een rooms-katholieke geestelijke uit Gorky, werd gearresteerd. Hij zou zich op sociale media negatief hebben uitgelaten over de Russische agressie tegen Oekraïne. Kevlich werd later vrijgelaten. In Litouwen besloot een aantal geestelijken de Russisch-Orthodoxe kerk te verlaten. De metropoliet van de Russische kerk in Litouwen, Vilnius, heeft gezegd priesters te willen ontslaan die zich kritisch hebben uitgelaten over de Russische oorlog in Oekraïne. De gees-

telijken hekelden ook de rol van de patriarch van Moskou, Kirill, die aan het hoofd van de Russisch-Orthodoxe Kerk staat. Een aantal van hen zou zich willen aansluiten bij het oecumenische patriarchaat van Constantinopel. Nog voor de Russische inval in buurland Oekraïne probeerde het patriarchaat van Moskou de eigen invloed uit te breiden in Afrikaanse landen als Nigeria, Kenia, Kameroen en Oeganda. Met succes, want er werden orthodoxe priesters overtuigd zich aan te sluiten bij het patriarchaat van Moskou. Daarop kwam hevige kritiek van de patriarchaten in Constantinopel en Alexandrië.

REACTIES VANUIT DE WERELD

aan de patriarch van Moskou, Kirill. Volgens de Litouwse minister van Buitenlandse Zaken, Landsbergis, zijn de gesprekken daarover aan de gang. Ook zou er volgens Landsbergis overleg plaatsvinden over de afhankelijkheid van de Litouws-Orthodoxe Kerk. Eerder werd de patriarch van Moskou genoemd in een resolutie van het Europees Parlement (EP) over zijn betrokkenheid bij de oorlog in Oekraïne. Het EP stelde begin deze maand dat Kirill van Moskou de oorlogsmisdaden van Rusland voorziet van een theologische dekmantel en zo de oorlog legitimeert. Het EP loofde de meer dan 300 Russisch-orthodoxe priesters die een brief ondertekenden waarin ze zich uitspreken tegen de oorlog. Een andere Russisch-orthodoxe priester, vader Ioann Burdin, werd gearresteerd en vervolgd vanwege een preek waarin hij de oorlog veroordeelde. De Wereldraad van Kerken heeft de patriarch van Moskou verzocht om een staakt-het-vuren uit te roepen voor het orthodoxe Pasen, dat dit jaar op 24 en 25 april viel. Onder het autocefale gebied van Kirill van Moskou vallen onder andere ook de Russisch-orthodoxe kerken in Oekraïne, Wit-Rusland en Litouwen. Binnen de orthodoxe kerken wordt dan ook gesproken over een oorlog tussen orthodoxe broeders. Tegenstanders hebben de Wereldraad van Kerken nog opgeroepen om de Russisch-Orthodoxe Kerk als lid te schrappen. Zij vinden dat Kirill van Moskou zelf het lidmaatschap van zijn kerk ongeldig heeft gemaakt door zijn steun aan de oorlog en door de kerk te betrekken bij de geopolitieke intriges van president Poetin. Human Rights without Frontiers (HRWF), gevestigd te Brussel, wil dat patriarch Kirill van Moskou vervolgd wordt door het Internationaal Strafhof in Den Haag. Het verwijt de geestelijke leider het inspireren, rechtvaardigen en bevorderen van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Volgens HRWF valt een eventuele vervolging van Kirill van Moskou onder artikel 25 van het Statuut van Rome. Hierin staat dat ook een individu verantwoordelijk gehouden en gestraft kan worden voor misdrijven die onder de jurisdictie van het Internationale Strafhof vallen. Onder andere het verlenen van een motief voor de oorlog wordt de Patriarch van Moskou zwaar aangerekend.

Litouwen zou het Europees Parlement hebben verzocht sancties op te leggen

SONJA DAHLMANS

In Oekraïne brokkelt de invloedssfeer van het patriarchaat van Moskou langzaam af VERDERE SCHEURING In Oekraïne brokkelt de invloedssfeer van het patriarchaat van Moskou langzaam af. Al een aantal parochies hebben te kennen gegeven zich te willen aansluiten bij de onafhankelijke Oekraïens-Orthodoxe Kerk. Dit zou onder andere gelden voor Zjytomyr, Kiev en Charkov. Dit geldt niet alleen voor de parochieleden, maar ook van enkele clerici is bekend ze zich solidair hebben verklaard met de onafhankelijke Oekraïens-Orthodoxe Kerk en zich daarbij willen aansluiten, omdat ze zich niet kunnen verenigen met de Russische agressor die gesteund wordt door de patriarch van Moskou. Veel oosters-orthodoxe gelovigen en clerici houden rekening met een scheuring binnen de orthodoxe kerken. De RussischOrthodoxe Kerk zal wellicht steeds meer geïsoleerd raken en bovendien, gezien de wens van gelovigen en clerici om zich aan te sluiten bij andere patriarchaten, met een leegloop te maken krijgen. De leiders van de Russische moslimgemeenschap toonden zich voorstanders van de Russische agressie tegen Oekraïne. Dit geldt ook voor de religieus leider van de boeddhistische gemeenschap.

Russische agressie tegen geestelijken Dat de oorlog tussen Rusland en Oekraïne gesteund wordt door patriarch Kirill van Moskou is al langer bekend. Tijdens de liturgie heeft de patriarch meermaals oorlogszuchtige taal gebruikt en soldaten gezegend die naar het front vertrokken. Dr. Regina Elsner van het Berlijnse Centrum voor Oost-Europese en Internationale Studies verklaarde al meermaals dat Kirill van Moskou niet alleen steun verleent aan de oorlog en deze van een religieus motief voorziet, maar dat hij daardoor ook verzaakt aan zijn pastorale zorgtaken. In plaats van te zorgen voor de gelovigen binnen zijn jurisdictie veroorzaakt hij een breuk binnen de orthodoxe traditie.

POETINS SOVJETSTRATEGIE Russisch president Vladimir Poetin, een kind van het Sovjettijdperk, bedient zich

van eenzelfde strategie. De president was meermaals te gast op religieuze bijeenkomsten van boeddhisten, moslims of Russisch-orthodoxe christenen. In zijn speeches aan gelovigen schetst hij graag een beeld van de nauwe banden tussen Rusland en de betreffende religie, om het even waar hij spreekt. Ondanks zijn nauwe banden met de Tsjetsjeense leider Ramzan Kadyrov, worden er sinds de annexatie van de Krim in 2014 zowel Tartaarse als Tsjetsjeense moslims vervolgd. Hoewel Poetin graag pretendeert de christelijke normen en waarden te willen beschermen, worden in de Russische Federatie zelf, maar ook in de Donbas en de Krim, christenen van verschillende denominaties vervolgd. Zo bestempelt de Jarovaya-wet Jehova’s getuigen als een illegale organisatie. Dergelijke vervolgingen vinden momen-

teel ook in Oekraïne plaats, meer bepaald in gebieden waar de Russen de macht

Dat is niets nieuws voor de Russen. Zo werden onder het Sovjetbewind in de jaren dertig van de vorige eeuw religieuze leiders vervolgd. Maar in de jaren veertig besloten de Sovjets om islamitische, boeddhistische en christelijke leiders van de Russisch-Orthodoxe Kerk voor hun kar te spannen. Zo moest er een islamitisch geïnspireerde vorm van Sovjetpatriottisme komen onder moslims, onder andere geïnitieerd door een in 1943 opgerichte islamitische organisatie. Ook met de Russisch-Orthodoxe Kerk werd onderhandeld. De kerk legitimeerde de strijd tegen de nazi’s. In ruil daarvoor liet de staat gevangengenomen priesters vrij.

hebben overgenomen. Begin april werd de voorzitter van de Evangelisch-Lutherse Kerk in Berdyansk, Artur Kozjevnikov, door Russische soldaten staande gehouden op het Primorskyplein. Kozjevnikov werd gearresteerd en gevangengezet. Sinds zijn arrestatie op 9 april is er geen contact met Kozjevnikov geweest en wordt er geen informatie over zijn toestand verstrekt.

Patriarch Kirill & Vladimir Poetin

14 Cultuur

19 MEI 2022

KUNST

FILM

Michel Polak: vernieuwend architect

The Northman “Ik zal je wreken vader! Ik zal je bevrijden moeder! Ik zal je doden, Fjölnir!” Met die woorden roeit de dood gewaande prins Amleth in een roeiboot weg nadat zijn vader Aurvandil, koning van Hrafnsey, werd vermoord door zijn eigen broer. ‘The Northman’ is een indrukwekkend epos van regisseur Robert Eggers, gebaseerd op het verhaal ‘Amleth’ van de Deense middeleeuwse historicus Saxo Grammaticus. Een zeldzaam, doch doeltreffend tegengif in het creatief bankroete landschap van de populaire cinema.

Villa Empain in Brussel, in 1930 ontworpen door Michel Polak, is de perfecte plek voor een tentoonstelling over deze architect die niet zo bekend is. Nochtans tekende hij voor een aantal iconische gebouwen in onze hoofdstad, zoals het Résidence Palace, het Plaza Hotel en de zetel van de Regie van Telefonie en Telegrafie. Michel Polak (1885-1948) groeide op in Montreux en studeerde architectuur in Zurich en Parijs. Tijdens zijn Zwitserse periode creëerde de jonge Polak gebouwen die getuigen van een samengaan van een klassieke opleiding en de decoratieve toets van de art nouveau. Met aandacht voor de technische en artistieke vernieuwingen van zijn tijd streefde hij naar moderniteit, zonder zich ooit met de avant-garde te vereenzelvigen. In Montreux nam Polak deel aan de ontwikkeling van het hoteltoerisme, waardoor deze stad veranderde in een vakantieoord voor de internationale elite.

In Brussel

In het jaar 895 arriveert koning Aurvandil in zijn thuisstad na een succesvolle militaire campagne. Hij wordt herenigd met zijn vrouw, koningin Gudrun (Nicole Kidman), en zijn zoon, prins Amleth (Alexander Skarsgård). Het weerzien wordt al snel gevolgd door een geestelijk ritueel waarbij de vorst, bijgestaan door zijn hofnar Heimir (Willem Dafoe), de prins voorbereidt op zijn latere heerschappij. Het gaat echter snel fout wanneer de koning in een hinderlaag loopt en zijn broer Fjölnir met enkele rake zwaardslagen Aurvandil het hoofd afhakt. De jaloerse broer aasde reeds lange tijd op de troon en wordt met de schreeuwende Gudrun over zijn schouder de nieuwe koning van Hrafnsey. Prins Amleth ontsnapt, zonder dat ook maar iemand enig vermoeden heeft van zijn overleving. Eens zal hij terugkeren om zijn vader te wreken en Fjölnir zijn geboorterecht afhandig te maken.

Onthouden van sociale commentaar The Northman is dus gebaseerd op de middeleeuwse Scandinavische legende van Amleth, neergepend door Saxo Grammaticus, die op zijn beurt de inspiratie vormde voor het toneelstuk Hamlet van William Shakespeare. Hoewel Eggers vooral de mosterd haalde bij de versie van Saxo Grammaticus, doet de film bijwijlen erg Shakespeariaans aan, te merken aan de oedipale ondertonen die ook terug te vinden zijn in de Hamlet-versie van de Bard. Het is verfrissend om een hervertelling te zien van een klassiek verhaal, zonder dat dit doorspekt is door de moderne grillen die de populaire cultuur teisteren. Een verademing tegenover bijvoorbeeld ‘The Green Knight’ (’t Pallieterke 19 augustus 2021), waar een Indische acteur de Britse ridder Gawain vertolkt. The Northman bekommert zich louter over het relaas van Amleths wraak en onthoudt zich van sociale commentaar. Dit betekent echter niet dat positieve evoluties binnen het medium geen invloed hebben op prent. Dankzij de toegenomen populariteit van televisieseries in recente jaren, hunkert het hedendaagse publiek naar complexe en gelaagde personages en Eggers bevredigt deze behoefte op uitstekende wijze, zonder het mythisch karakter van het verhaal te ontmantelen.

Walhalla Ondanks de geslaagde menselijkheid van de personages, gaat het hier niet om een menselijkheid die voor de moderne mens herkenbaar is. De berserkerkrijgers hebben een onstilbare dorst naar bloed en lichamelijk conflict. Hun hoogste doel is sneuvelen in het strijdgewoel, om zo de eer te krijgen in het Walhalla te vertoeven na de dood. Emoties van dergelijke figuren overbrengen is ongetwijfeld een uitdaging voor een filmmaker, zeker in tijden waar mannelijke kwetsbaarheid geloofd wordt. Dankzij elementen als eerwraak en psychologische oorlogsvoering biedt Eggers de kijker geloofwaardige menselijkheid op een overtuigende manier. Het totale plaatje is dan ook een authentieke presentatie van de Noorse wereld van de vroege 10e eeuw, volgens de New Yorker “misschien de meest accurate Vikingfilm aller tijden”. The Northman is verplicht kijkvoer voor iedere liefhebber van de Vikingsetting. Een authentieke setting en eenvoudige plot geven de kijker voluit de ruimte om te genieten van de intrigerende sfeer, de psychotische visioenen en de grauwe natuur van deze ongetemde wereld. The Northman is nu beschikbaar in de bioscoop

SIMON SEGERS

Vanaf 1921 woonde en werkte Polak in Brussel, waar hij prestigieuze opdrachten kreeg. De meest markante is het gigantische Résidence Palace (19221928). Het is een stad in een stad, met 160 appartementen en diverse gemeenschappelijke diensten zoals restaurants, een zwembad en tennisbanen. Résidence Palace was zowel in zijn ontwerp als in zijn werking bijzonder vernieuwend en werd een model van luxueuze collectieve huisvesting. Vandaag huizen er het Internationaal Perscentrum en de Raad van de Europese Unie. Als snel werd Polak een spilfiguur in de Brusselse art deco en het modern classicisme. Hij ontwierp er, met als voorbeeld andere Europese hoofdsteden, op de belangrijkste centrale boulevards hotels, winkels en bioscopen. Polak, die ervaring had met grote com-

plexen voor huisvesting en ontspanning van de happy few, bouwde de hotels Atlanta, terminus-Albert I en Plaza, het nieuwe theater van Huy, de bioscopen Select Agora en Plaza en een reeks winkels waaronder Grand Bazar Anspach.

Modern comfort Voor al zijn projecten omringde Polak zich met gerenommeerde ontwerpers en ambachtslui. Samen creëerden ze comfortabele complexen met een overdaad aan marmer en industriële materialen. Door een grondige beheersing van de bouwtechnieken wist de architect op een elegante manier de moderne technologie binnen te brengen. Natuurlijk en kunstmatig licht, thermische en geluidsisolatie, brandveiligheid en moderne apparatuur stonden centraal. Polak plaatste vele ramen en glazen plafonds en verkoos een gemengd geraamte (beton, metaal en metselwerk) om lawaai tegen te gaan.

Villa Empain

gedurende twintig jaar gehuurd door de Luxemburgse radio- en televisiezender RTL. Vanaf 1990 breken donkere tijden aan. Het gebouw heeft geen vaste bestemming meer en wordt enkel nog verhuurd voor evenementen. Het raakt verwaarloosd en wordt gedeeltelijk vernield, ook al stond Villa Empain sinds 2001 op de Brusselse Erfgoedlijst. In 2006 kocht de Boghossianstichting het vervallen pand en financierde de volledige restauratie. De stichting is een initiatief van Robert Boghossian en zijn twee zonen, Libanese juweliers van Armeense oorsprong. De stichting zet zich in voor de opleiding en vorming van jongeren in Armenië en Libanon. Na de renovatie in 2010 heeft de stichting haar hoofdzetel in Villa Empain en maakte er een centrum van voor de dialoog tussen oosterse en westerse culturen. Dat gebeurt onder andere met concerten, dansvoorstellingen, ontmoetingen met kunstenaars en tentoonstellingen. Nu is het de beurt aan een expo die laat kennismaken met het oeuvre van Michel Polak, de architect die de villa bouwde.

MMMV

Tentoonstelling ‘Michel Polak’, nog t.e.m. 21 augustus 2022, Villa Empain, Brussel

De architectuur van Polak sprak de rijke industriëlen en bankiers aan. Zo ook Louis Empain, telg van een schatrijke zakenfamilie, die in 1930 bij Polak aanklopte voor de bouw van zijn villa. In 1937, na een ‘mystieke ervaring’ schonk Empain zijn luxueuze villa aan de Belgische staat om er een museum voor hedendaagse sierkunst in onder te brengen. Na de Tweede Wereldoorlog deed de villa dienst als ambassade van de Sovjet-Unie en nadien werd de villa

BOEK

Hendrik Conscience

Voor moedertaal en vaderland

Er was in de loop der jaren al veel geschreven over Hendrik Conscience en de doorsnee-Vlaming ouder dan pakweg 30 jaar kan hem wel situeren als ‘de man die zijn volk leerde lezen’ en/of als de schrijver van ‘De leeuw van Vlaanderen’. En ook dook er geregeld een straat naar hem genoemd op in gemeenten waar men hem niet wilde vergeten. Maar daar bleef het meestal bij. Johan Vanhecke heeft een leemte opgevuld met een geslaagde en magistrale biografie die alle andere vervangt en aanvult. Johan Vanhecke zegt er zelf over: “Deze biografie is zeker geen eindpunt, eerder het omgekeerde: een basis voor verder onderzoek, maar ook een basis met stevige grondvesten.” En die stevige grondvesten heeft hij inderdaad gelegd. Hij heeft alle werken, korte verhalen, beschouwingen en redevoeringen van Conscience, en zowat alle brochures en artikelen over hem gelezen om dieper te kunnen doordringen in het leven, maar ook het wezen van de schrijver. Opzoekingswerk in archieven naar wat is overgebleven, leverde voer voor een legpuzzel die ons de echte Conscience leert kennen.

Uniek tijdsbeeld Er moet enig voorbehoud gemaakt worden bij de uitspraak ‘hij leerde zijn volk lezen’. Immers, in zijn tijd kon ruim de helft van zijn volk niet eens lezen, en wie het wel kon, las… voornamelijk in het Frans. Maar toch. De verteller Conscience - de mensen hingen aan zijn lippen - kon ook schrijven en met verve. Zijn verhalen zullen verslonden en vaak voorgelezen worden en hij zal erdoor bekend worden in het ganse land en zelfs daarbuiten. Ze worden zelfs vertaald in het Duits en het Frans. Zijn leven situeert zich in het hart van de negentiende eeuw, van 1812 tot 1883, en bestrijkt de periode van het nieuwe België en de maatschappelijke evolutie die het land in enkele plooien legt. Johan Vanhecke plaatst

Conscience tegen die tijd, waardoor de lezer uitstekend kan aanvoelen in welk tijdskader de schrijver leefde en werkte, met wie hij contacten onderhield, wat er bewoog in de samenleving, hoe de sociale, politieke en culturele verhoudingen waren. De biografie wil zo volledig mogelijk zijn en vaak lijkt het of Vanhecke álles heeft kunnen reconstrueren. Feit is dat de lezer aanvoelt dat de auteur zijn ‘onderwerp’ zeer dicht heeft kunnen benaderen en er is van gaan houden. Niettemin was het een huzarenstuk om de vele details uit het leven van Conscience in een juiste en bevattelijke chronologie te plaatsen. In een depressieve bui na de dood van twee zoons op enkele dagen tijd in 1869, heeft Conscience immers een belangrijk deel van zijn archief en zijn correspondentie verbrand. Wat restte en er later nog bijkwam, werd pas veel later door de stad Antwerpen aangekocht en zal de basis worden van mening (studie) werk en meerdere herdenkingen. Vanhecke heeft er zich in ondergedompeld, met een voortreffelijk resultaat.

Ontvoogding van de Vlaamse Belgen Conscience stond niet afkerig tegenover de Belgische staat. Hij trekt zelfs als vrijwillig naar het leger in 1830 om het nieuwe vaderland te dienen. In zijn leven daarna zal hij ambten in Antwerpen (griffier van de Acade-

mie), Kortrijk (arrondissementscommissaris) en Brussel (bewaarder van koninklijke musea voor schilder- en beeldhouwkunst) waarnemen. Maar ondertussen zal hij toch de Vlaamse zaak mee opstuwen door zijn literair werk en niet door politieke engagementen. Hij ijvert voor de vrijheden die in de Belgische Grondwet staan, maar tegelijk trekt hij die lijn door voor de rechten van zijn moedertaal en gaat hij niet in tegen de Franstalige Belgen, maar wel tegen de franskiljons die in Vlaanderen weigeren Nederlands te spreken of het proberen te fnuiken of te verbieden. In die zin zal hij ook ijveren voor het gebruik van zijn moedertaal in rechtszaken, openbare besturen en ook in het onderwijs. Hij werkte ook mee aan tijdschriften en de totstandkoming van de eerste Vlaamse krant ‘Vlaemsch België’. Daardoor zal hij met andere Vlaamsgezinden de Vlaamse Beweging van na hem een basis bezorgen die zal leiden tot verdere ontvoogding en zelfstandigheid. De vloeiend geschreven biografie die overigens ook fraai is geïllustreerd met weinig bekende foto’s en prenten - is een staaltje van een geslaagde synthese van vertelkunst en historisch materiaal, waardoor het zowel voor de geoefende lezer als voor de gewone belangstellende een vlot leesbaar geheel werd. Voor wie Hendrik Conscience een onbekende is, is dit boek de ontsluiting naar een boeiende figuur, zonder wie Vlaanderen niet zou staan waar het nu staat. En het nodigt ook zeker uit om de werken van de schrijver (opnieuw) ter hand te nemen.

KVDP

Johan Vanhecke, ‘Voor moedertaal en vaderland. Hendrik Conscience biografie’, Uitgeverij Vrijdag, 2021, 528 blz, 39,95 euro, ISBN 9789464340129

Brieven

19 MEI 2022

GESCHIEDENIS

De Brugse Metten

LEZERSBRIEVEN BROEDERTWIST te keren en de Fransen mores te leren.

“Wat walsch is, valsch is, slaat al dood”

Brugge

In de vroege ochtenduren van 18 mei 1302 - deze week 720 jaar geleden - joegen de poorters van Brugge een groot deel van de manschappen van het Franse garnizoen in de stad over de kling. Omdat deze slachtpartij op de vrijdag voor Pasen plaatsvond, stond dit bloedbad aanvankelijk bekend als de Goede Vrijdag, maar later ging het de geschiedenis in als de Brugse Metten, naar analogie met de gelijkaardige Siciliaanse Vespers van 1282. De Brugse Metten zijn historisch te kaderen in de politieke spanningen die op het einde van de 13e eeuw hoog opliepen in het graafschap Vlaanderen. Zo hadden bijvoorbeeld Frankrijk en het graafschap Holland afspraken gemaakt om de graaf van Vlaanderen, Gwijde van Dampierre, tegen te werken en zo de macht over de Scheldemonding te krijgen. Dat was toen een erg belangrijke handelsroute. De Engelse koning Edward I koos dan weer de zijde van de graaf en werkte het Frans-Hollandse bondgenootschap tegen. Iedereen, en lang niet alleen de adel, werd gedwongen partij kiezen. De Franse koning kreeg zo de Vlaamse patriciërs aan zijn kant. Dat waren de meer dan bemiddelde burgers die een dikke vinger in de pap hadden in de steeds machtiger wordende steden. Zij werden, verwijzend naar de Franse standaard, leliaards genoemd. Gwijde van Dampierre zocht dan weer steun bij de ambachtslieden die zichzelf liebaerds of klauwaards noemden. Die hadden immers in deze tijden van sociale onrust nog meer dan één eitje te pellen met de bevoorrechte patriciërs.

Jan Breydel De spreekwoordelijke lont aan het al even spreekwoordelijke kruitvat was de Brugse vleeshouwer Jan Breydel. Die kreeg het op 1 mei 1302 in de herberg bij het kasteel van Male aan de stok met een wapenknecht van Robert l’Espinoy en verwondde hem dodelijk. De zaak escaleerde en voor de op wraak beluste l’Espinoy goed en wel besefte wat er gebeurde, doken er plots enkele honderden tot de tanden bewapende Bruggelingen onder leiding van de tempelier en ridder Willem van Bornem op, die korte metten maakten met de Fransgezinden in de kroeg. Lichtjes overmoedig geworden staken de Bruggelingen een paar dagen later het kasteel van Sijsele in brand, omdat de eigenaar ervan zich al eerder een fanatieke voorstander van het Franse gezag had getoond. Daarna trokken ze naar Male waar ze het kasteel bestormden en innamen.

Jacques de Châtillon Deze openlijke rebellie kon natuurlijk niet ongestraft blijven. Terwijl de Bruggelingen net Aardenburg waren binnengetrokken, marcheerde de Franse gouverneur Jacques de Châtillon, vergezeld door zijn troepen en ondersteund door edelen uit Henegouwen, Vermandois en de andere grensgebieden, op tegen

Brugge. Dit zorgde voor enige paniek in Brugge, want net op dat ogenblik was een verzoek om steun aan Gent afgewezen door de Gentenaren, waardoor ze geïsoleerd in het graafschap kwamen te staan.

Wegvluchtende Fransen die de wapenkreet ‘Schild ende Vriend’ moesten uitspreken, verraadden zich door hun accent en werden genadeloos afgeslacht Een stel weifelende onderhandelaars ging daarop de Fransen tegemoet. Wellicht tot hun eigen verbazing kregen ze Pierre Flotte, de kanselier van de Châtillon, zo ver dat al de mannen die betrokken waren bij de rebellie ongestoord en met hun eigendommen Brugge mochten verlaten. Zeker vijfduizend volwassen mannen kozen ervoor om hun thuisstad te verlaten. Het is niet te verwonderen dat ook Jan Breydel en Pieter De Coninck, de aanvoerder van het machtige weversgilde zich onder hen bevonden. Bovendien gaf Flotte te verstaan dat slechts honderd Franse ruiters Brugge zouden bezetten.

Pour l’exemple Op 17 mei zag de weerloze Brugse bevolking hoe er, in plaats van de aangekondigde honderd ongewapende ruiters, een compleet leger van voetknechten, ruiters en kruisboogschutters de stad binnen marcheerde. Wanneer het gerucht de ronde begon te doen dat er ’s anderendaags een aantal burgers ‘pour l’exemple’ opgeknoopt zouden worden, maakte de angst zich meester van hen. Zeker nadat het soldatenvolk ook nog eens de huizen van de gevluchte stadsgenoten begon te plunderen. Dit gebeurde niet zachtaardig en nadat er een aantal doden waren gevallen, stuurden de wanhopige poorters enkele boodschappers naar de vertrokken stedelingen met het dringend verzoek om terug

Bij het krieken van de volgende dag slopen twee grote groepen gewapende bannelingen door enkele bressen in de stadsmuren. De Coninck baande zich een weg door de Kruispoort terwijl Breydel zijn intrede deed via de Speiepoort. De achtergebleven burgers maakten zich tezelfdertijd meester van het stadscentrum. Het uur van vergelding brak aan. Onder de roep “Wat walsch is, valsch is, slaat al dood” begon de bloedige afrekening. De Franse ridders en soldaten - die in vele gevallen halfdronken hun roes lagen uit te slapen - werden in hun bedsteden vermoord, anderen werden voor losgeld gevangen genomen. De hele stad stond binnen een paar tellen in rep en roer, temeer omdat de vooruitziende poorters de stadspoorten hermetisch hadden gesloten, zodat ontsnappen erg moeilijk werd. Fransen die in het halfduister toch probeerden te ontkomen en aan wie gevraagd werd de wapenkreet ‘Schild ende Vriend’ uit te spreken, verraadden zich door hun accent en werden genadeloos afgeslacht. Volgens de legende lieten zelfs de Brugse vrouwen zich niet onbetuigd door de vluchtelingen vanuit de ramen met balken en huisraad te bekogelen. Alle plaatsen waarvan men vermoedde dat er zich Fransen konden schuilhouden, werden doorzocht. De mannen van Jan Breydel hadden zich naar de Snakkerstraat gehaast waar Jacques de Châtillon hof hield, maar de vogel was al bij het eerste rumoer gaan vliegen. Hij hield zich tot laat de volgende avond met Flotte en diens kamerheer schuil bij een sympathisant en wist uiteindelijk, vermomd als priester, de Smedenpoort te bereiken. Het trio zwom er de vest over waarbij de kamerheer verdronk. De Châtillon verschanste zich in de burcht van Kortrijk terwijl Flotte onderdak kreeg in Rijsel.

Hoge tol De tol van de Brugse Metten was hoog. De meeste bronnen gewagen van minimaal 120 doden en 100 gevangenen. Het losgeld dat voor hen werd betaald bracht 43.000 pond op en de inbeslagname van de bezittingen van de samen met de Fransen gevluchte leliaards nog eens 40.000 pond. De gebeurtenissen in Brugge maakten wijd en zijd grote indruk. De woedende Franse koning zon op wraak. Hij zette De Châtillon aan de deur en stuurde vrijwel meteen zijn meest bekwame legeraanvoerder, Robert d’Artois, met een enorme legermacht naar het noorden om de Vlaamse opstand voorgoed in het bloed te smoren. Op 11 juli 1302 botste d’Artois in de Kortrijkse beemden op de Vlamingen en we weten allemaal hoe dat afliep… JAN HUIJBRECHTS Standbeeld van Jan Breydel & Pieter de Coninck

Pallieterke, Theo Francken vraagt het VB vriendelijk om niet aan de verkiezingen van 2024 deel te nemen! In wezen geen gek idee, maar het zou natuurlijk wel het sluitstuk zijn van het ‘cordon sanitaire’ dat erin bestaat een kwart van de Vlaamse kiezers te weren uit de democratische besluitvorming. Als N-VA en VB het echt menen met het lot van Vlaanderen, is het misschien veel beter dat geen van beiden zich meldt in 2024, maar dat beide partijen gewoon fusioneren tot een nieuwe politieke formatie. Uiteraard met een zorgvuldig gemeenschappelijk uitgewerkt programma met duidelijke standpunten betreffende een definitieve staats(her) inrichting, de sociaaleconomische politiek en de migratie. Er resten ons nog twee jaar, dus dit moet mogelijk zijn. Die nieuwe partij zal zonder twijfel, bovenop de kiezers van N-VA en VB, een aantal mensen aantrekken uit de zieltogende Open Vld en cd&v en bijna zeker in Vlaanderen in 2024 de volstrekte meerderheid behalen. Wordt het echt niet stilaan tijd dat we de oude strijdbijlen begraven, de ‘broedertwist en schande’ vergeten en de politieke krachten bundelen in een echte Vlaamse Volkspartij die, hopelijk, Vlaanderen uit het Belgisch kluwen zal kunnen halen? R af Verschueren - Wilrijk

DE BAND MET FRANKRIJK Pallieterke, Heel indicatief voor het feit dat Franstalige Belgen vooral op Frankrijk georiënteerd zijn, is het volgende inmiddels in vergetelheid geraakte feit. Toen men immers aanving met televisie-uitzendingen in 1953 bestonden er verschillende technische standaarden in Europa. Hoewel zowel de Franstalige als de Nederlandstalige omroep in hetzelfde gebouw zaten op het Flageyplein, kozen ze toch voor een verschillende standaard. De Walen hadden het Franse systeem op 819 lijnen, de Vlamingen het meer gangbare systeem op 625 lijnen positief. Om beide te ontvangen, moest men een duurder multistandaard toestel aanschaffen. In Franstalig België had bijna niemand een multistandaard toestel omdat de Vlaamse televisie en Vlaanderen in het algemeen hen niet interesseerde, terwijl in Vlaanderen de meeste mensen een toestel hadden met meerdere standaarden waarmee ook naar de Franstalige omroep gekeken kon worden. Voor Nederland had men nog een andere standaard vandoen, die zonden uit op 625 lijnen negatief. Met de komst van de analoge kabeltelevisie begin jaren zeventig, verdween de noodzaak voor multistandaard toestellen vermits de kabelmaatschappijen voor alle conversies instonden. Koenraad R eynaerts - A ntwerpen

DE VIKINGEN EN OEKRAÏNE Pallieterke, Jan Huijbrechts suggereert in zijn artikel (’t Pallieterke nr. 19) dat Rurik de stichter is van de Rurikidendynastie. Rurik was geen Hollandse, maar een Zweedse Viking, van het volk der Roes, genoemd naar de Finse naam van Zweden, ‘ruotsi’, ‘zij die roeien’. De Zweed-

se Vikingen, vooral afkomstig uit de kustprovincie Roslagen, staken in hun roeiboten de Oostzee over om, via de Dnipro, hoofdrivier van Oekraïne, handel te drijven met Constantinopel. De in Dordrecht gesignaleerde Rorik was een Deense Viking. Rurik riep zich in 862 uit tot vorst van Novgorod. Zijn opvolger Oleg veroverde in 882 Kyjiv (Kiev), in 496 gesticht door de Oost-Slavische stam der Poljanen. De Vikingen noemden het land langs de oevers van de Dnipro Gardarike, het Land der Steden. Kiev werd de hoofdstad van het Kievse Rijk, Kyjivska Roes, of Oekrajina-Roes, dixit de Oekraïense historicus Michajlo Hroesjevskyj. Oekraïne is de rechtstreekse opvolgerstaat van het Kievse Rijk, nadat het in 1240 bezweek onder de Mongolenstorm. Rusland is voortgekomen uit het vorstendom Moskovië, dat begin achttiende eeuw, onder Peter de Grote, uit prestigeoverwegingen, de naam Roes, Rusland, confisqueerde. Ten tijde van het Kievse Rijk was Moskou een afgelegen provinciestadje, dat hoogstens tot het grensland van Kyjivska Roes behoorde en voor het eerst vernoemd werd in de twaalfde eeuw. Fernand Dhondt - A rendonk

HET HEFT IN EIGEN HANDEN Pallieterke, Ik stel vast dat de Franstaligen van dit land nog steeds niets te maken willen hebben, noch willen praten, met het VB en ik roep daarom alle Vlamingen op om ervoor te zorgen dat het VB in de volgende Vlaamse regering komt te zitten. Als de francofone politieke partijen consequent zijn, zullen ze dan ook niet met die regering willen praten en komt dit België tot stilstand. Dat het VB in de volgende Vlaamse regering zal zitten, daar kunnen we met zijn allen voor zorgen bij de regionale verkiezingen van 2024. Wij, Vlamingen, maken 60 procent uit van de Belgische bevolking, 70 procent van de economie en meer dan 80 procent van de export. Het heeft dan ook geen zin meer dit land in zijn huidige vorm in stand te houden door elk jaar minstens 12 miljard euro van onze eigen welvaart af te staan. Geld dat in de rest van het land uitgedeeld, niet of nauwelijks geïnvesteerd wordt en dus verloren gaat. Als onze Franstaligen blijven weigeren te praten met het Vlaams Belang en straks ook met de Vlaamse regering, mocht het VB er deel van uitmaken, dan is er geen enkele reden om met dit België verder te gaan. Vlaanderen moet dan de Senelledoctrine toepassen, die stelt dat als België onbestuurbaar wordt en er bijvoorbeeld geen federale regering meer kan worden gevormd, het Vlaams Parlement Vlaanderen moet uitroepen tot deelstaat van het federale België, met als grenzen de bestaande grenzen van het Nederlandse taalgebied. Dat is weliswaar grondwettelijk niet volgens het boekje, maar democratisch volstrekt legitiem, want het Vlaams Parlement, verkozen om Vlaanderen te besturen, is de uitdrukking van het Vlaamse volk. En de wil van het soevereine volk is voor overtuigde democraten het enige wat telt. Guido van A lphen - K asterlee

Een lezersbrief insturen? Stuur uw bericht naar lezersbrieven@pallieterke.net. Opgelet, brieven mogen maximaal 1.000 karakters tellen (inclusief spaties). Dat zijn een 30-tal lijnen in ’t Pallieterke of zo’n 160 woorden. We houden ons het recht voor om zonder verantwoording uw (te lange) brief niet te publiceren of in te korten. Uw naam en gemeente dienen doorgegeven worden voor publicatie bij uw brief.

16 Wat niet lachend kan gezegd worden, is de waarheid niet

19 MEI 2022

Tweet van de week Stel, Kabouter Plop maakt een twitteraccount aan. Dan verwacht je toch regelmatige updates over hoe het eraan toegaat in de Melkherberg, het aantal uren dat Kabouter Lui geslapen heeft en of Kwebbel en Klus al dan niet de overduidelijke erotische spanning die tussen hen heerst, hebben geconsummeerd. En hoe ze dat in godsnaam hebben klaargespeeld met hun buiken en of Kwebbel haar muts ‘ping’ heeft gedaan.

het slechtst van alle Europese landen inzake (in alfabetische volgorde) volgende vakken: begroting, belastingen, investeringen, loonlasten, productiviteit en uitgaven. De ‘core business’ van iedere overtuigde liberaal, zeg maar. Je zou dan van Kabouter De Croo toch mogen verwachten dat hij daar iets van zegt. Al was het maar dat Europa één en ander verkeerd ziet en daar een deftige uitleg bij geeft. Maar niks van dat alles.

Maar stel u nu ook eens voor dat Kabouter Plop dat helemaal niet doet. Dat hij op zijn account voortdurend zit te kwebbelen over Piet Piraat en Pippi Langkous, bij wie hij op bezoek is geweest en hoe die toch ook een aardig koekje bij de thee konden serveren. En dat zelfs wanneer iedereen het heeft over de uitslaande brand in de Melkherberg, Plop halsstarrig blijft tweeten over hoe blij hij is dat Maya de Bij en Heidi uit de bergen nu ook tot Studio 100 zijn toegetreden. Zou u dat niet een beetje vreemd vinden? Ik mag denken van wel. Nochtans is dat exact wat - vooruit dan maar - premier De Croo doet. Zijn Melkherbergje België kreeg de voorbije maanden rampzalige Europese rapporten te verwerken. België scoort vrijwel

1316

Tweetie Op zijn twitteraccount heeft Alexander het veel te druk met het uitwuiven van Wouter Beke, het volgen van het Eurosongfestival, Zweden en Finland welkom te heten bij de NAVO en op de koffie te gaan bij kanselier Scholz in Duitsland. Alwaar hij voor een volle kerk een pleidooi hield om hem zo rap mogelijk te komen halen uit hellhole België. Missen België willen graag ‘iets doen in de media’. Belgische liberale premiers willen graag ‘iets doen in Europa’. Wat precies, maakt zo gek veel niet uit. Als het maar goed betaalt en je tijd genoeg hebt om wat wijn te verbouwen op uw eigen landgoed in Toscane. Meer moet dat niet zijn. En dat de cafégangers in Melkhuis België al eens van hun neus maken dat de bediening op geen ballen trekt en de prijzen idioot duur zijn, zal De Croo aan zijn reet roesten. Wat hem betreft kan de regering niet snel genoeg vallen om straks vanuit Europa glashelder uit te leggen wat we eigenlijk anders zouden moeten aanpakken.

9 10 11 12

A B C D E F G H I

Coens: “Pardon? Hoe komt u daar nu bij? Ik ben een groot pacifist en een nog veel grotere democraat. U mag dat aan mijn vrouw vragen. En aan mijn zoon.” Beke: “Uw vergelijking raakt mijn koude kleren niet! Ook mijn vrouw en dochter zullen bevestigen dat ik heel hard mijn best gedaan heb. En dat ik soms zo moeilijk in slaap raakte zodat ze over mijn buikje moesten wrijven.”

A. B. C. D.

1. Staande druipstenen 2. Eilandengroep in de Indische Oceaan Beschrijving van de levensloop 3. Klimplant die gebruikt wordt bij het brouwen van bier - Vat met een hengsel - Apenstaartje 4. Handgrepen Cubaanse muziek- en dansvorm 5. Woelig - Hoevedier 6. Wezenlijkheden 7. Muzieknoot - Duitse dagen Spaanse mannelijke titel 8. Alles (in samenstellingen) Onbesuisde 9. Maanstand - Klein kind - Als en slechts als (wiskunde) - Ingenieur 10. Deel van een menu - Oningewijde 11. Tijdrekening - Meisjesnaam - Seleen 12. Met meer levenservaring Laatste deel

J. K. L.

De weekendinterviews van Coens en Beke stonden haaks op de politieke realiteit. Nadat een peiling uitwees dat cd&v met een rotvaart in de richting van de kiesdrempel aan het vliegen was, voelden beide heerschappen zich toch een beetje verantwoordelijk en boden ze hun ontslag aan. Beter laat dan nooit, denk je dan. Fout gedacht. In de analyses die Beke en Coens van hun politiek nalatenschap ophingen, leek het wel alsof we net Albert Einstein en Isaac Newton intellectueel net iets te licht bevonden hadden. De rode draad door beide gesprekken: “Eigenlijk is het onvoorstelbaar dat mensen geen standbeeld voor ons aan het bouwen zijn”. “Ik heb dubbel zoveel gedaan dan ik beloofd had”, huilde Beke bij zijn ontslag. En dan had hij niet over het dodental in de woonzorgcentra, maar over oprecht welzijnswerk. Coens van zijn kant was dan weer van mening dat de partij er nu eindelijk weer stond. “Nu alleen nog kwestie van iemand te vinden die dit meesterwerk kan verkopen”, oordeelde Coens. Zelf vond hij dat wat minnetjes voor zijn genie.

K VERTICAAL

G. H. I.

Wouter Beke en Joachim Coens beleven een absoluut hoogtepunt als het om mediaaandacht gaat, maar alleen na hun expliciete belofte om onmiddellijk daarna in de nevelen van de geschiedenis te verdwijnen. Omdat wij bij ’t Pallieterke nog de kwaadste niet zijn, wilden wij daar graag aan meewerken met een goed interview. Maar dan wel samen. Het moet ook niet al te zot worden.

Heren, eigenlijk zijn jullie de Vlaamse Poetins, als ik dat zo hoor?

HORIZONTAAL

“Vraag het gerust aan mijn vrouw”

J L

BEKE EN COENS, DE VLAAMSE POETINS

Familielid Boosheid - Bijenteelt Eenheid van elektrische stroom - Jus Lichamelijke opvoeding Diplomatiek vertegenwoordiger van de Heilige Stoel Oppervlaktemaat - Bevel Ommezwaai Niet overdreven Regionaal Landschap Vlaamse radiozender - Herhaling Rampzalige - Bestaat - Nikkel Gebroken wit - Situaties waar je naar streeft Telecommunicatiesysteem Vervoermiddelen Afwezigheden Memorandum - Beschouw als wettig

Oplossing 1315 1315

9 10 11 12

N Z

O O G

L O O D

O P

O S

G H

U W IJ

N S

A A N

G E R

L O N

O P

E N T

D O R

R O

O D

A N O N

E M E

L G

S C

A M

I E

E R Z

C H A

R O G E

E N E E N

D O

E G R H

E P

N O O D

U begrijpt de vergelijking verkeerd. Ik bedoel dat u net als Poetin meesterstrategen bent die alle juiste beslissingen genomen hebben, maar dat om een of andere reden alles verkeerd is gelopen, geheel buiten uw schuld om. Coens: “U bedoelt het als een compliment? Beetje vreemd wel, maar als u het zo stelt, zit er wel een grond van waarheid in. Ik ben de Vlaamse Vlad! Klinkt dat niet leuker, denkt u? Ik bespreek het met mijn campagneteam.” Beke: “Ik ben zelf wél al eens in Kiev geweest. Pas op, ik wil daar niks mee zeggen, hé. Behalve dat ik super-Poetin ben, in die vergelijking. Het is zoals mijn 10-jarig dochtertje heel spontaan kwam zeggen tijdens mijn ontslag. ‘Papa,’ zei ze, ‘you have nothing to prove’. Ze had er zelf een trui van bij. Heel spontaan. Slim kind. Heeft ze van de papa.” Coens: “Sorry, Wouter, maar dan ben ik wel super-super-Poetin. Zoals ik al zei in mijn weekendinterview heeft Wouter in het oog van de storm gestaan en neemt hij nu ontslag. Dat is een puur politiek verhaal. Ik heb als partijvoorzitter een belangrijk stuk van het werk gedaan dat ik wilde doen, al was ik nog niet klaar. Ik schat zo’n 90 procent klaar.” Beke: “Waar haal je het, man? Ik heb nog 15 procent gehaald bij de verkiezingen. Hoe kan jij nu de Vlaamse Poetin zijn met je 8,7 procent? En iedereen heeft om uw ontslag geroepen. Bij mij niet, hé. Ik heb een weloverwogen keuze gemaakt in het belang van de partij en omdat ik niet kon slapen met dat overleden kindje of zo. Denk ik toch, ik moet mijn speech nog eens herbekijken.” Heren, heren, doet u rustig. Wat mij betreft bent u beiden even Poetin als het om zelfinzicht en realisaties gaat. Meneer Beke, als u uw partij echt had willen dienen, was u dan niet beter blijven zitten tot Sammy Mahdi u aan de deur zette? Dan kwam hij meteen over als een slagkrachtige voorzitter… Beke: “Hallo, ik ben de Poetin van cd&v, niet de Jezus Christus die geduldig staat te wachten tot ze hem kruisigen of die de andere wang toont. Met die onzin moet je niet afkomen in de christendemocratie.” Coens: “Ik vind van wel. Ik ben eigenlijk de Poetin én Jezus van Vlaanderen. Die werd ook pas na zijn dood naar waarde geschat, hé.” Zou het misschien aan jullie communicatie kunnen gelegen hebben? Beke en Coens: “Uitgesloten!”