't Pallieterke van 2 februari 2023

COEN DE JONG

Nederland lijkt tegenwoordig een van de ‘wokeste’ landen op het Europese vasteland. Hoe is het zover kunnen komen? De Nederlandse auteur Coen de Jong (1969) beschrijft in zijn boek ‘Wokeland’ hoe een radicale voorhoede vat kreeg op de samenleving en hoe een nare ideologie in sneltempo vat heeft gekregen op het land. Sindsdien bepalen termen zoals ‘wit privilege’ en ‘institutioneel racisme’ het debat. “Als je het gedachtegoed van dichtbij bekijkt, dan zie je dat het bijzonder plat is.”

LOKALE VERKIEZINGEN? 3

BELGIË ‘EXTRALEGAAL’ HERVORMEN?

Wanneer De Wever een interview geeft, lezen de politieke analisten aandachtig. Deze keer moesten ze er geen vergrootglas bij halen. De Wever zei zaterdag in een vraaggesprek met De Tijd dat België niet meer legaal hervormd kan worden en dat het dus maar “extralegaal” moet. Dat woord maakte flink wat reacties los.

De Wever verduidelijkt zijn oproep tot “extralegale hervormingen” als volgt: “Dat is niet de eerste keer. (...) Zo is het ook met het onderwijs gebeurd. Gewoon departementen opbreken en achteraf alles legaliseren. (...) Toen we in 2007 onderhandelden op Hertoginnedal en Yves Leterme het met vijf minuten politieke moed niet opgelost kreeg, ben ik nog bij Dehaene thuis gaan spreken over zo’n scenario. (...) Het komt erop neer dat je alles functioneel doorknipt. De rest gebeurt vanzelf.”

Het is een leuke vondst, maar er zijn heel wat problemen met het idee van extralegale hervorming. De voornaamste zijn dat je er nog altijd heel wat steun voor nodig hebt en, vooral, dat de transfers, het kernprobleem van de Belgische constructie, er niet mee zullen verdwijnen (lees verder op bladzijde 2).

De bewegingsruimte van De Wever wordt kleiner. Aan de ene kant waar-

1576 DE UNIE VAN ATRECHT

schuwt hij mensen om zeker niet voor het Vlaamse Belang te stemmen, omdat volgens hem een eenzijdige uitroeping van de onafhankelijkheid tot revolutie en chaos zou leiden. Aan de andere kant ziet hij geen mogelijkheid meer iets betekenisvols te realiseren binnen het Belgische kader. Zijn ‘extralegale’ strategie lijkt op de kwadratuur van de cirkel, op een poging met een vaag ideetje te ontsnappen aan de keuze tussen de staatshervorming die hij niet kan krijgen en de openlijke rebellie - via een Vlaamse regering met het Vlaams Belang - die hij niet wil.

Hannibal

In 2024 zal De Wever 20 jaar voorzitter zijn van een partij die hij, tegen alle verwachtingen in, van de kleinste tot de grootste van het land heeft gemaakt. Hij heeft het partijpolitieke landschap gron-

dig veranderd en de politieke geesten doen bewegen, maar de concrete resultaten blijven uit. “Je weet hoe te winnen, Hannibal, maar niet hoe de overwinning te gebruiken”, zei Maharbal tegen zijn aanvoerder. Die had alle Romeinse legers verslagen, maar nagelaten Rome zelf in te nemen, wat uiteindelijk tot zijn ondergang leidde.

2024 wordt ook het jaar van de belangrijkste keuze van De Wevers loopbaan. Ik acht de kans dat hij op federaal niveau zijn confederale staatshervorming krijgt, legaal of extralegaal, verwaarloosbaar. Dat betekent dat hij voor de lastige keuze zal staan om Vivaldi II mogelijk te maken, door opnieuw de traditionele partijen te depanneren op Vlaams niveau, of om zand in het raderwerk te strooien door een coalitie met het Vlaamse Belang aan te gaan. Met het eerste krijgen we meer van hetzelfde: een zeer zwak federaal beleid, zonder fundamentele veranderingen, zonder staatshervorming, een catastrofaal budgettair beleid en economische verarming. Een avontuur met het Vlaams Belang is niet zonder risico, maar het is beter dan de zekerheid van achteruitgang met Vivaldi. Op naar Rome.

JURGEN CEDER lees meer op blz. 2

INTERVIEW

TOM SIMOENS

DOCENT KONINKLIJKE MILITAIRE SCHOOL

“Woke is een afleiding van de mensen die aan de macht zijn”

“De angst voor het nucleaire gevaar moeten we durven te temperen”

… en de wereld?

Dat de makers van ‘Het verhaal van Vlaanderen’ een hele aflevering hebben gewijd aan de Guldensporenslag is op zich niet zo verwonderlijk. Het is een mooi verhaal en is exemplarisch voor de militaire en sociale omwentelingen van de latere middeleeuwen. Tussen de Groeningekouter en de Zwarte Dood en de Bourgondiërs door lijkt het alsof een belangrijke gebeurtenis, misschien een van de belangrijkste in onze geschiedenis, jammer genoeg over het hoofd werd gezien.

Zowat elke zichzelf respecterende natie heeft haar eigen ‘stichtelijke’ veldslag. Zoals wij de Guldensporenslag hebben, hebben de Fransen de slag bij Poitiers, de Duitsers die van het Teutoburger Wald en de Engelsen Hastings. Waar die Engelsen echter met de rest van Europa verschillen, is dat een wel heel bijzonder historisch artefact een minstens even belangrijke plaats inneemt in hun nationale geschiedschrijving. Geen stichtelijke veldslag, geen machtige heerser, geen ontzagwekkend monument, maar een schapenvel: de Magna Carta.

De Magna Carta - in 1215 uitgevaardigd - heeft een haast sacrale status in de Engelse publieke herinnering. Ze wordt gezien als een soort van oergrondwet waaraan de Engelsen tot op de dag van vandaag hun vrijheden ontlenen.

Onze eigen Magna Carta

Maar wist u dat ook wij onze eigen Magna Carta hebben? Een tiental jaar na de Guldensporenslag vaardigde de Brabantse hertog Jan II in 1312 de ‘Cartthe van Corthenberghe’ uit. Deze Keure van Kortenberg is een kleine eeuw jonger dan de Magna Carta, maar de tekst is een stuk vergaander en ‘democratischer’ dan zijn Engelse evenknie. Waar de vrijheden van het Engelse charter aan de baronnen verleend werden, golden die van de Kortenbergse Keure voor “riken ende armen”. Geen willekeurige of te zware belastingen, eerlijke rechtspraak, stedelijke vrijheden, inspraak in het bestuur en institutionele ‘checks and balances’, de Keure van Kortenberg garandeerde het allemaal.

De tekst was misschien een van de meest vergaande voorbeelden van de constitutionele revolutie die zich in de 14de eeuw in onze contreien voltrok, maar daar eindigt het verhaal niet. De Keure zou van wereldbelang worden. Het 16de-eeuwse Plakkaat van Verlatinghe, de ‘Nederlandse onafhankelijkheidsverklaring’, was in belangrijke mate door de Keure en gelijkaardige teksten geïnspireerd. Deze Nederlandse - en bijgevolg Brabantse - ideeën inspireerden op hun beurt de Amerikaanse Grondwet.

De Amerikaanse Droom? Burgerlijke vrijheden? De rechtsstaat? U mag de middeleeuwse Brabanders bedanken. De meeste mensen met een beetje interesse in geschiedenis kennen de Keure van Kortenberg wel, maar bij het brede publiek heeft de tekst nooit zo’n centrale plaats ingenomen als de Guldensporenslag. Tijd om daar verandering in te brengen.

AAN DE OEVER VAN DE RUBICON

www.palnws.be

Redactie & beheer: Uitgeverij ’t Pallieterke Lagesteenweg 5 bus 1, 1850 Grimbergen Tel. : 03-232 14 17

Abonnementen/administratie: secretariaat@pallieterke.net

Lezersbrieven: lezersbrieven@pallieterke.net

Abonnementen binnenland Abonnement buitenland:

3 maanden: 52 euro Tarieven afhankelijk van de

6 maanden: 104 euro bestemming. Alle inlichtingen

1 jaar: 208 euro op de kantoren.

Steunabo 1 jaar: 300 euro

Het abonnementsgeld kan overgeschreven worden op volgend

rekeningnummer met vermelding van uw naam en adres:

BE82 4096 5194 9168 BIC KREDBEBB

Elke week op donderdag in uw krantenwinkel

Oud-hoofdredacteurs:

Bruno De Winter (1945-1955, stichter), Jan Nuyts (1955-2000), Leo Custers (2000-2010), Karl Van Camp (2010-2020)

Kernredactie:

Jurgen Ceder, Carl Deconinck, Stijn Derudder (eindredacteur), Wannes Neukermans, Anton Schelfaut, Michaël Vandamme, Pieter Van Berkel (hoofdredacteur), Karl Van Camp

Verantwoordelijke uitgever: Wart Van Schel

Foto's: Belga, Photonews

De ‘extralegale hervormingen’ die De Wever voorstelt zijn een poging om bevoegdheden naar de regio’s over te hevelen zonder een formele staatshervorming, die hij niet meer haalbaar acht. Het idee erachter is dat een feitelijke scheiding onomkeerbaar is en altijd uitloopt op een echtscheiding.

Hoewel sommige commentatoren lijken te denken aan eenzijdige usurpatie van Belgische bevoegdheden door Vlaanderen, heeft hij het eerder over een praktische regeling op federaal niveau, bijvoorbeeld door een operationele splitsing van de betrokken departementen, die in overeenstemming met de Franstaligen tot stand komt.

Daarmee stoten we onmiddellijk op het eerste probleem. Je hebt daarvoor nog altijd een meerderheid nodig en die tekent zich momenteel niet af. De aversie voor verdere defederalisering is bij de traditionele politieke partijen het laatste decennium toegenomen. Bij Vooruit en Open Vld wordt zelfs met steeds minder schroom het woord ‘herfederalisering’ in de mond genomen, bijvoorbeeld inzake klimaatbeleid of de momenteel verdeelde bevoegdheden in de gezondheidszorg.

De kern van het Belgische probleem blijft

Bovendien is achteraf nog steeds een grondwettelijke omzetting nodig. Zeker bij Franstalige partijen zal het al moeilijk zijn iemand te vinden die zelfs een de facto scheiding zal toestaan, laat staan bezegelen met een staatshervorming.

Het derde probleem is fundamenteler. Hét kernprobleem van België, namelijk dat één landsdeel de financiële gevolgen moet betalen van de beleidsmatige onverantwoordelijkheid van het andere deel, is niet vatbaar voor extralegale hervorming. Je kan de transfers via de fiscaliteit en de sociale zekerheid niet opsplitsen via een operationele scheiding van de betrokken departementen. Vlaanderen kan ook niet geleidelijk zijn eigen personenbelasting of btw gaan heffen, of stoemelings geld van de transfers in de sociale zekerheid op zak houden.

Het arbeidsmarktbeleid is in dat opzicht een goed voorbeeld. Het klinkt leuk dat Vlaanderen die eigen bevoegdheid zou krijgen, legaal of extralegaal, maar we geraken daar geen stap mee vooruit als degene die de beleidskeuzes maakt daar niet de financiële gevolgen moet van dragen. In Wallo-

nië is het politieke overwicht van links zo overweldigend dat grotere zeggenschap over de eigen arbeidsmarkt de kost voor Vlaanderen eerder hoger dan lager zal maken. De inactieven blijven via de sociale zekerheid immers voor onze rekening.

Het alternatief van het VB

Je merkt aan de commentaren dat niet velen begrijpen waar De Wever concreet naartoe wil. Ik kan hen dat niet verwijten. Het lijkt op een onvoldragen idee, op een poging om met een vaag plan de keuze te vermijden tussen de Belgische verlamming en een eenzijdige greep naar autonomie vanuit Vlaanderen.

De Wever overdrijft, maar heeft ook niet helemaal ongelijk met zijn kritiek op het alternatief van het Vlaams Belang. Het is inderdaad niet realistisch zomaar de onafhankelijkheid uit te roepen vanuit het Vlaams Parlement, niet in 2024, en ook niet in 2029, zoals Van Grieken voorstelt. Ik ben de laatste die zal beweren dat de Vlaamse onafhankelijkheid binnen de legaliteit van België moet gebeuren, want dat is niet hoe staten ontstaan, maar een democratisch draagvlak is absoluut onmisbaar. En dat is er nog niet.

Als het Vlaams Parlement eenzijdig de onafhankelijkheid zou uitroepen, houdt België immers niet op te bestaan. Een grondwet is het papier niet waard waarop hij staat geschreven indien de samenleving en degenen die het systeem bemannen, op alle niveaus, er de legitimiteit niet van erkennen. Wanneer Vlaanderen ooit eenzijdig de onafhankelijkheid uitroept, zullen er op dat moment twee concurrerende grondwetten en overheden zijn op één grondgebied. De Vlaams-nationale zijde kan dan alleen winnen indien ze daar eerst de harten en geesten van Vlaanderen rijp voor heeft gemaakt. Anders wordt dat chaos of - waarschijnlijker met ons weinig revolutionair ingesteld volk - een beschamende flop.

Een revolutionaire daad

Als het Vlaams Belang met N-VA wil regeren, zal het op dat vlak water in de wijn moeten doen, niet

door zijn principiële onafhankelijkheidsstreven op te geven, maar door onrealistische eisen te laten vallen die dat streven meer schaden dan helpen. Wat, naast extralegale hervorming, is er dan wel mogelijk in de grijze zone tussen het status quo en een premature revolutie?

Een Vlaamse regering bestaande uit N-VA en Vlaams Belang zou op zich al een revolutionaire daad zijn, zonder enige onwettigheid of chaos. Je hebt dan een regering bestaande uit de twee partijen die in hun statuten zeggen de Vlaamse onafhankelijkheid na te streven, die in hun regeerverklaring dat streven principieel kunnen opnemen, met de belofte een draagvlak te scheppen, de beste middelen te zoeken en een pad naar autonomie uit te stippelen. Het zal ook een regering zijn die haar eigen bevoegdheden maximaal - hier en daar zelfs wat ‘extralegaal’ - zal interpreteren en die niet bang is voor conflicten met het federale niveau.

Het ideologische fotonegatief

Voeg daar nog het niet te verwaarlozen aspect aan toe dat die regering in haar samenstelling het ideologische en partijpolitieke fotonegatief zal zijn van de federale regering. Ze kan, binnen de mogelijkheden van haar niveau, het rechtse beleid voeren waar de kiezer om smeekt en daarmee voor zichtbare verandering zorgen. Het kan een dynamiek en een mobilisatie genereren die meer kans maken tot de ontbinding van België te leiden dan de piste van extralegale hervormingen.

Gewoon de dreiging van een Vlaamse regering met het Vlaams Belang zou al wonderen kunnen verrichten. De Franstaligen zullen nooit enige toegeving doen op gebied van de transfers, tenzij ze het mes op de keel krijgen. Als De Wever de Rubicon niet over wil, zal hij er minstens geloofwaardig mee moeten dreigen.

Het belangrijkste document in de geschiedenis van Vlaanderen…

TOOGPRAAT

© BELGA

De onderhandelingen tussen N-VA en Vlaams Belang in 2019 draaiden op niets uit

PARTIJEN NEMEN HUN POSITIES IN

Iedereen heeft het over de parlementsverkiezingen van het voorjaar van 2024, maar tegelijk stijgt ook de nervositeit voor de lokale verkiezingen van het najaar. Partijen nemen hun posities in. De afdelingen van de traditionele partijen willen in eigen naam opkomen. N-VA zoekt allianties met paars. Vlaams Belang kan al triomferen met één schepenambt.

Bree, Rotselaar, Arendonk, Kortenberg, Bilzen, Vosselaar… Het is maar een beperkte lijst van Vlaamse gemeenten waar de cd&v-afdeling heeft besloten om bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen niet meer onder de officiële partijnaam op te komen. Dat dumpen heeft natuurlijk alles te maken met de slechte score van de partij in de peilingen. Het is bekend dat Vlamingen zich niet graag vereenzelvigen met verliezers. Men vreest lokaal een kaalslag indien de link met de christendemocratie te sterk is.

Weet Guy D'Haeseleer met zijn Forza Ninove de buit voor Vlaams Belang te verzilveren?

Men vreest

lokaal een kaalslag indien de link met de christendemocratie te sterk is

Dat zat er trouwens al een tijd aan te komen. In 2019 hadden verschillende burgemeesters het signaal gegeven dat ze niet van plan waren om onder cd&v-vlag naar de slachtbank te worden geleid. Wat toen veel ergernis veroorzaakte bij partijvoorzitter Wouter Beke. Dat alles is des te pijnlijker voor huidig voorzitter Sammy Mahdi, aangezien ook afdelingen in steden en gemeenten waar zijn partij goed scoort van plan zijn om een andere naam aan te nemen. Het is voor veel van die burgemeesters en schepenen erop of eronder.

Dat men uitgerekend bij cd&v nu al nerveus is, heeft ook te maken met wat een centraal verkiezingsthema zal worden: de rol en de toekomst van de landbouw in Vlaanderen. In Limburg ziet het ernaar uit dat de christendemocraten met de aldaar populaire Vlaamse minister van Landbouw Jo Brouns een vuist zal kunnen maken tegen N-VA-minister Zuhal Demir. Zij is al langer kop van Jut bij de boeren.

Vlaams Belang ‘boerenpartij’ in West-Vlaanderen?

Moeilijker is de situatie in dat andere vroegere CVP/cd&v-bastion dat West-Vlaanderen is. Er waren al signalen in 2019: ondanks een figuur als Hilde Crevits wendt de plattelandsbevolking zich daar steeds meer af van hun vroegere politieke vedetten. En men maakt niet langer de sprong naar N-VA, maar wel direct naar het Vlaams Belang. Niet enkel het stikstofdossier, maar ook de heisa rond de hoogspanningslijn Ventilus doen veel kiezers overstag gaan.

Als Vlaams Belang ergens verrast, dan zal het in West-Vlaanderen en zeker de Westhoek zijn. Al zouden de eerste signalen wellicht al bij de parlementsverkiezingen te merken zijn. Vlaams Belang als ‘boerenpartij’ zou wel eens een winnend lot kunnen worden.

Men maakt niet langer de sprong naar N-VA, maar wel direct naar het Vlaams Belang

En misschien is het daar dat de partij in een coalitie kan stappen als ondersteuning van een burgemeester op een lokale lijst, die aan zijn laatste mandaat begint. Eén schepenzetel is genoeg voor Tom Van Grieken en co om te triomferen. Het zullen er wellicht meer zijn. En een burgemeesterssjerp blijft realistisch. Dan denken we aan Ninove met de Forza Ninove-lijst. Of een andere gemeente in het Denderbekken. Gezien het nieuwe decreet waarbij de grootste coalitiepartij de burgemeester moet leveren, valt dat inderdaad te verwachten.

‘Bourgondische’ allianties?

Overigens is het niet alleen bij de cd&v-afdelingen dat men zich niet graag met de partijnaam vereenzelvigt. Dat geldt ook voor de Vlaamse liberalen en de socialisten. Gelegenheidskartels en stadslijsten zouden eraan zitten te komen. Zoals in Gent, waar niet enkel burgemeester Mathias De Clercq, maar ook de socialisten de dogmatische groenen meer dan beu zijn. En dus denkt men aan een paarse stadslijst.

In De Standaard had men het vorig weekend zelfs over mogelijke ‘Bourgondische’ allianties van de socialisten en de liberalen met zowaar de N-VA. Wat een weerspiegeling zou zijn van de volgende Vlaamse regering. Zelfs in Gent zou men een opening maken naar de N-VA, een partij die in de Arteveldestad nochtans net niet als een bende fascisten wordt afgeschilderd. Dat de N-VA hier en daar allianties zoekt om met de paarse partijen een gemeentebestuur te vormen, is plausibel. Maar voorzitter Bart De Wever behoudt

hier graag de controle en de leiding. Zoals hij in Antwerpen doet. Daar is de as er een met de socialisten, en mogen de liberalen aanschuiven als ze braaf zijn. En als ze daar nog de kiesdrempel halen. Neen, een golf van ‘Bourgondische’ coalities zit er niet aan te komen. Het blijft wellicht wel zoals nu in een stad als Kortrijk. Maar neem nu Brugge of Oostende. In Brugge zal men eerder denken aan het verder zetten van de coalitie met de traditionele partijen. In Oostende is sprake van een stadskartel tussen burgemeester Bart Tommelein (Open Vld) en cd&v. Het zijn duidelijk vaak lokale situaties die de allianties bepalen.

Knus in de lokale politiek

Een andere vraag die we ons stilaan kunnen stellen: welke nationale politici kiezen straks voor een lokale loopbaan en de baan van burgemeester? Sander Loones van N-VA heeft zijn oog laten vallen op de sjerp in zijn eigen Koksijde. Maar dat is de enige die echt duidelijk maakt een lokaal uitvoerend mandaat te verkiezen. Wil Jan Jambon de echte burgemeester van Brasschaat worden? Het kan, maar wellicht zal er over zo’n zaken pas na de parlementsverkiezingen meer duidelijkheid zijn, wanneer een gebuisde excellentie besluit om het lokaal te proberen. Omdat er geen ministerpost meer ligt te wachten. En dan zullen het vooral figuren uit de geplaagde traditionele partijen zijn die zich knus lokaal terugtrekken.

Dat de N-VA hier en daar allianties zoekt om met de paarse partijen een gemeentebestuur te vormen, is plausibel

Hilde Crevits in Torhout? Bart Somers weer in Mechelen? Van Quickenborne in Kortrijk? Van Peteghem in De Pinte? Voorwaarde is dan wel dat ze lokaal sterk genoeg staan om de sjerp te eisen. Niet evident voor traditionele partijen.

Moeten Hilde Crevits en cd&v zich zorgen maken in 2024?

Waarom Vivaldi graag sjachert met btw op energie

Binnen de federale regering is er discussie over de budgettaire compensaties voor het btw-tarief op energie dat naar 6 procent is gebracht. Die verlaagde btw kost de staatskas 1,3 miljard euro. Cd&v wil dat opvangen door hogere accijnzen. Of anders moet de btw opnieuw omhoog, is de waarschuwing. Maar dat laatste wil de linkerflank van Vivaldi niet. Hier spelen ook perverse economische motieven, want die lage btw is zowaar een verdoken indexsprong.

sprong en dus een maatregel die paradoxaal genoeg inteert op de koopkracht. Terwijl net die koopkracht voor de socialisten heilig is.

Dat zit zo. Een daling van de energiekosten maakt dat het prijspeil minder snel toeneemt en dat de zogenaamde ‘spilindex’ minder snel overschreden zal worden. Door de automatische indexering worden uitkeringen en lonen aangepast wanneer die spilindex overschreden wordt. Maar met een btw op 6 procent betekent dit dat het langer zal duren vooraleer we zover zijn. En dus zullen onze lonen ook trager stijgen. Voor de consument verandert er uiteindelijk niet zo veel: de energiekosten dalen en het loon stijgt wat trager. Dat effect is nu samen met de lagere inflatie (5,3 procent in 2023 is de voorspelling) al te merken. De spilindex voor sociale uitkeringen en salarissen in de publieke sector zullen in 2023 volgens het Planbureau enkel in april overschreden worden.

Het betekent ook een besparing of toch een minderuitgave voor de regering, want ambtenarenlonen, uitkeringen en beleidsbudgetten stijgen minder snel. Voor de bedrijven is het zelfs een positieve maatregel, want doordat de lonen trager stijgen, stijgt ook hun loonlast minder snel. En dat zou welkom zijn in tijden dat de loonkost door de zware indexeringen van het voorbije jaar sterk is toegenomen.

Oude truc

De regering De Croo nam de voorbije maanden weinig relevante of ingrijpende maatregelen, behalve inzake energiesteun aan de gezinnen om de kosten van de oplopende facturen door de hoge gas- en energieprijzen op te vangen. Het sociaal tarief werd uitgebreid, er kwam een energiecheque en de btw op gas en elektriciteit werd verlaagd van 21 naar 6 procent. Aangezien de energieprijzen nu dalen of op langere termijn stabiliseren, zou het moment gekomen zijn om die btw opnieuw te verhogen. Ook al omdat de minderinkomsten een gat van 1,3 miljard euro in de schatkist slaan. Maar voor groenen en zeker socialisten is dit een taboe geworden. De lage btw op energie moet voortaan voor eeuwig op 6 procent blijven. De kost daarvan kan deels gecompenseerd worden door hogere accijnzen, onder andere op brandstof.

Word lid van de Vlaamse Volksbeweging!

Jongeren onder 26 jaar: gratis!

Partijonafhankelijk

Identiteitsversterkend

Sociaal bindend

www vvb vlaanderen/lid-worden

83ste

Zondag 19 maart 2023 14u30

Lotto-Arena Antwerpen

Communicatie

Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) had daarrond een plan klaar dat vanaf april in werking zou treden. Maar dat werd hem niet in dank afgenomen door de andere partijen. De Franstalige liberalen van de MR staan op de rem omdat dit een belastingverhoging is. De andere Vivaldi-partijen hebben daar minder bezwaren tegen, maar vinden dat men nog wat kan wachten met die hogere accijnzen. Het was vooral de communicatie van Van Peteghem die wrevel veroorzaakte. Hij had op voorhand een en ander onvoldoende afgetoetst met de coalitiepartners. Maar vooral:

WOKE VAN DE WEEK

de christendemocraat gaf de boodschap mee dat men maar de btw opnieuw op 21 procent moest zetten indien zijn accijnzenplan niet werd aanvaard.

Dat werkte bij de socialisten als een rode lap op een stier. Voor hen is die lage btw zoals gezegd heilig. Opgejaagd door de neocommunisten van de PTB/PVDA kunnen ze zich hier geen toegeving permitteren.

Verdoken indexsprong

Maar er zit ook een pervers kantje aan de obsessie met het 6 procenttarief. Het gaat hier zowaar om een verdoken index-

Dat gesjacher met de btw gaat voor de socialisten dus om meer dan een beleid gericht op het ondersteunen van de eigen achterban. Het is trouwens niets nieuws. Bijna tien jaar geleden haalde toenmalig minister van Economie Johan Vande Lanotte dezelfde truc uit. Hij bestelde een studie bij het Planbureau die moest aantonen wat de effecten van een lagere btw waren. En in de herfst van 2013 besloot de regering-Di Rupo de btw op elektriciteit inderdaad te verlagen van 21 naar 6 procent. De regering-Michel draaide die ingreep in 2014 terug. Tot de regering-De Croo dus opnieuw een verlaging doorvoerde.

ANGÉLIQUE VANDERSTRAETEN

Iedere week selecteren we de meest opvallende uitingen van woke gedachtegoed in deze contreien

Schlitz wil intersectionele discriminatie aanpakken

Wat het marxistisch materialisme is voor communisten, is intersectionaliteit voor wokeadepten. Volgens de Dikke Van Dale denken intersectionalisten dat “maatschappelijke ongelijkheid zich voordoet langs verschillende assen, die elkaar snijden”. In mensentaal wil dat zeggen dat discriminatie of ongelijkheid het gevolg is van verschillende, samenwerkende factoren, zoals geslacht/gender, ras, seksualiteit, religie, enzovoort…

Dat klinkt misschien niet zo kwaadaardig, of zelfs niet zo wereldschokkend. De woke-beweging onderscheidt zich hierin echter dat zij deze verschillende ‘intersectionele factoren’ als onveranderlijk en deterministisch beschouwt of heel selectief is in het kiezen welke factoren relevant zijn. Volgens een woke intersectionalist zal een zwarte transgendervrouw bijvoorbeeld per definitie, in álle gevallen dus, meer onderdrukt worden dan een ‘witte cishetero’ man.

Intersectionele wetgeving

Tot voor kort was dit intersectionalisme vooral iets voor in krantenkolommen, tv-studio’s, universiteitsaula’s of achter de megafoon, maar onder staatssecretaris voor Woke Sarah Schlitz (Ecolo) krijgen we binnenkort wellicht een nieuwe primeur: intersectionele wetgeving.

Schlitz diende op 23 december immers een wetsontwerp in bij de ministerraad “om de 3 Belgische antidiscriminatiewetten (de antiracisme-, antidiscriminatie- en genderwet, red.) te verbeteren en te versterken”. Dit wetsontwerp wil zogenaamde ‘meervoudige discriminatie’ aanpakken, waaronder ook expliciet zogenaamde ‘intersectionele discriminatie’ valt. Daarbij wordt het voorbeeld gegeven van “een hotel dat expliciet

Aziatische vrouwen weigert omdat het hen beschouwt als sekswerkers”.

“Discriminatie, in welke vorm dan ook, vergiftigt permanent het leven van onze medeburgers”, vindt Schlitz. “Met deze verbetering van ons wetgevend arsenaal breiden we de bescherming uit door rekening te houden met blinde vlekken die niet door de wet werden gedekt. We strijden niet alleen tegen deze onrechtvaardigheden, maar we geven ook een duidelijk signaal af aan de daders van discriminatie: dit is onaanvaardbaar en verboden.”

PIETER VAN BERKEL

SCHOTSE TOESTANDEN?

In hetzelfde wetsvoorstel wordt ook aan het statuut van aan discriminatie onderhevige transgenders gesleuteld. Men hoeft niet meer een geslachtsoperatie te ondergaan om tot de beschermde minderheidsgroep te horen, zich simpelweg identificeren als een van de duizenden mogelijke geslachten volstaat:

“Het beschermde criterium van geslachtsverandering wordt vervangen door het begrip ‘medische of sociale transitie’. De term ‘geslachtsverandering’ wordt niet langer ondersteund, noch door de wetenschap, noch door de transgenderbeweging, en weerspiegelt niet de diversiteit die iemands overgang met zich mee kan brengen. Een transgender persoon die een sociale transitie heeft ondergaan, zoals de aanpassing van zijn identiteitspapieren, maar geen bijzondere fysieke transitie heeft ondergaan, zal dus ook worden beschermd.”

Het doet denken aan de controversiële schotse transgenderwet, waarbij iemand zonder medische diagnose van geslacht kan veranderen.

© BELGA

Staatssecretaris van Woke Sarah Schlitz

Minister van Financiën Vincent Van Peteghem

Wat met de Franse roofkunst ?

Je kon er de laatste maanden écht niet naast kijken. Of het nu ging over tijdens de koloniale periode uit Congo ontvreemde artefacten of het spraakmakende boek van onderzoeksjournalist Geert Sels over nazi-roofkunst… Roofkunst is ‘in’… Het is dan ook ietwat vreemd dat het intussen oorverdovend stil blijft wanneer het over de kunst gaat die in de loop der eeuwen uit onze gewesten werd geroofd door vreemde bezetters. Dit gebeurde op een nooit eerder vertoonde schaal en systematisch tijdens de Franse bezetting (1794-1814).

Drie commissies trokken in het spoor van de Franse legers meteen na de slag bij Fleurus (26 juni 1794) onze contreien binnen om ‘alle monumenten, alle rijkdommen, alle kennis betreffende de Kunsten en Wetenschappen te verzamelen, om de Republiek ermee te verrijken’. Ze werden aangestuurd door de Parijse kunsthandelaar Lebrun - een groot kenner van de Vlaamse barokschilderkunst – die zich op zijn beurt liet inspireren door de culturele reisgids ‘Voyage Pittoresque de la Flandre et du Brabant’ die Jean-Baptiste Descamps in 1769 had gepubliceerd. Met deze gids in de hand stroopten de commissieleden, waaronder de bekende architect en schilder Charles de Wailly en tekenaar Pierre-Jacques Tinet, stad en land af op zoek naar waardevolle buit. Volgens Tinets rapport liet hij 73 kunstwerken in beslag nemen. Maar daar hield het niet bij op.

De commissie waarin de kunstschilders Jacques-Luc Barbier en Antoine Léger zetelden maakte het nog bonter. Zij begonnen hun missie in Antwerpen op 31 juli 1794. Daar namen ze in amper een week tijd ongeveer 50 schilderijen in beslag. Van daaruit ging het verder naar onder meer Mechelen, Lier, Brussel, Leuven, Aalst, Gent en Brugge waar ze nog eens een veertigtal werken roofden. De geroofde kunst werd verzameld in Brussel van waaruit tussen september 1794 en februari 1795 niet minder dan zeven transporten richting ‘la douce France’ vertrokken…

Louvre

Het gros van deze werken belandde in het Louvre. Daar hangen vandaag nog steeds een ‘Laatste Oordeel’ van Jacob Jordaens, twee doeken van Frans Francken en een ‘Kruisiging’ van Caspar de Craeyer. Maar ook elders in Frankrijk kan men geroofde werken terugvinden. ‘Het visioen van Dominicus’ van de hand van Pieter Paul Rubens bijvoorbeeld hangt in het Musée des Beaux Arts in Lyon. Een ander werk van hem is in Rijsel terug te vinden. ‘De miraculeuze visvangst’, een ander topwerk van Caspar de Craeyer, hangt eveneens in Rijsel, terwijl de ‘Sint-Sebastiaan’ van Wenceslas Co(e)bergher, dat uit de Antwerpse Onze-Lieve-Vrouwekathedraal was gestolen, nu in het Musée des Beaux Arts in Nancy te vinden is. In Caen hangt een Antoon Van Dyck, en voor een fraaie Otto Venius moeten we in Bordeaux zijn. De Franse troepen pasten later overigens hetzelfde recept toe in bijvoorbeeld Italië en Egypte, waarvan de obelisk van Luxor op de Place de la Concorde in Parijs een blijvende getuigenis is. Waar er wereldwijd wel aandacht werd en wordt besteed aan de roof van kunstwerken uit Italië

Sanitaire verbouwingen in de Sint-Pauluskerk

Van heldenplaats naar beerput

en Egypte, bleef en blijft de ontvreemding van kunstvoorwerpen uit onze gewesten helaas nog al te vaak onder de radar. Een klein deel van de geroofde kunst en artefacten werd na de val van het keizerrijk in 1815 door Willem I gerecupereerd, maar daarna werd het doodstil in dit dossier.

Geen opvolgingscommissie

Pas in 2015 liet toenmalig staatssecretaris Elke Sleurs het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium een inventaris opstellen met 188 geroofde kunstwerken. Na een verkennend juridisch onderzoek werd er - jammer genoeg - geen verder gevolg aan gegeven door bijvoorbeeld een opvolgingscommissie in het leven te roepen. Blijkbaar beschouwde men dit op federaal niveau als een eindpunt, terwijl dit in het feite het beginpunt zou moeten zijn van een breed debat over de restitutie van de Franse roofkunst. Voor Vlaams Parlementslid Filip Brusselmans, die dit dossier al sinds zijn aantreden volgt, is de maat nu vol. Enkele dagen geleden werd door het Vlaams Belang en dit zowel in het Vlaams Parlement als in de Kamer een voorstel van resolutie ingediend waarin wordt aangedrongen om alsnog een commissie in het leven te roepen die middels bilateraal overleg met Frankrijk tot een restitutie van deze roofkunst moet komen. Restitutie is immers een haalbare kaart. In 1993 gaf toenmalig president Mitterrand één kostbaar manuscript dat tijdens een Franse strafexpeditie in 1867 uit een koninklijk archief in Korea was geconfisqueerd, terug aan Zuid-Korea. In november 2018, na de publicatie van een vernietigende studie door de kunsthistorica Bénédicte Savoy en de Senegalese auteur Felwine Sarr, kondigde de Franse staat aan bereid te zijn om geroofd Afrikaans cultureel erfgoed, onder meer uit Benin, terug te geven. Niets belet met andere woorden ook de teruggave van roofkunst uit onze contreien…

JAN HUIJBRECHTS

Het sijpelde al te laat en maar met mondjesmaat naar buiten, maar in de Antwerpse monumentale en historische dominicanenkerk, Sint-Paulus in het hartje van het Schipperskwartier, wordt dezer dagen de aloude Lepantokapel - postconciliair bekend onder de naam ‘weekkapel’ - verbouwd tot ‘pis- en kakplaats’. Inderdaad, er worden toiletten in ondergebracht.

De kapel is genoemd naar de stad Lepanto (vandaag Nafpaktos), waar op 7 oktober 1571 een gezamenlijke vloot van paus Pius V, de Spaanse koning Filips II, Malta, Venetië en Genua de Ottomaanse (Turkse) vloot versloeg. Pius V dankte de overwinning aan het rozenkransgebed, dat nog niet zolang voor hem werd erkend. 7 oktober werd dan ook uitgeroepen als het feest van Onze-Lieve-Vrouw van de Heilige Rozenkrans. Pius V was zelf een dominicaan en in de dominicanenorde was het bidden van de rozenkrans al met hun stichter Dominicus in gebruik gekomen.

Een eigen kapel

In 1571 werd de Antwerpse dominicanenkerk ingewijd nadat ze gerestaureerd was na een hevige brand, helaas niet de laatste. Nog in datzelfde jaar werd de broederschap van Onze Lieve Vrouw van de Rozenkrans opgericht, een broederschap die tot op vandaag nog bestaat en bij de eertijdse parochianen bekendstond en -staat als ‘De blauwe kapel’. In de kapel en later in de hele kerk zullen meerdere schilderijen van diverse befaamde schilders herinneren aan de slag bij Lepanto. In 1996 werd de Lepantokapel weekkapel na een verbouwing. Het werd een bidkapel met een postconciliair arduinen altaar dat er kwam op kosten van de kapel van de Heilige Rozenkrans naar aanleiding van hun 425-jarig bestaan. De glasramen waren al iets ouder, maar werden al in 1971 aan de kerk geschonken naar aanleiding van de 400ste verjaardag van de slag bij Lepanto.

Van kapel naar ‘uitscheidingsplaats’

Uitgerekend die kapel, verwijzend naar een grote geschiedenis, maar altijd ingebed in de grote Sint-Pauluskerk als gebedsplaats, wordt nu ontmanteld om er een reeks toiletten in onder te brengen. Het ongenoegen hierover is bijzonder groot en algemeen, zowel bij de gelovigen die zich nog de moeite getroosten om naar de kerk te gaan als bij de kapelmeesters van de twee belangrijkste godvruchtige genootschappen. Maar blijkbaar heeft niemand de culot om de bedenker van dit onheil, Paul Bisitaux, de machtige en autoritaire voorzitter van de kerkraad tegen te spreken om hem te doen afzien van deze beeldenstorm. Niemand kreeg hem op andere gedachten, ook al werden er alternatieven aangeboden en gaven mensen hun ontslag na jarenlange dienst voor de Sint-Pauluskerk.

Bovendien zijn er op niet minder dan drie andere plaatsen in de kerkgebouwen reeds toiletten. Dat is uiteraard meer dan voldoende op een gewone zondag, enkel bij een orkestmis of als de kerk dienst doet als concertzaal geeft dat soms een wachtrij. ‘Et alors?’, zou ene Mitterrand gezegd hebben. Het wekt daarnaast ook enige verbazing dat zevenkoppige dominicanengemeenschap die sinds een paar jaar de kerk bedient en tijdens de liturgische diensten in het klassieke habijt te zien is dit zomaar laat passeren. Ook van de gezette en minder gezette kapelheren zou toch kunnen verwacht worden dat zij meer dan enkel verbaal protest aan de dag leggen. Wordt er alsnog aan de finale noodrem getrokken om deze beeldenstorm te stoppen?

Luister naar PAL CAST U aangeboden door PAL NWS en ’t Pallieterke.

Stijn Derudder is uw gastheer van al onze podcasts.

Elke week kan u de podcastversie van een of meerdere van onze interviews beluisteren. In andere podcasts komen ook onderwerpen die niet in ’t Pallieterke verschenen aan bod of gaan we net dieper in op zaken die nog wat meer aandacht verdienen.

Te beluisteren op o.a. Spotify, Apple Podcasts en palcast.be.

'Het Laatste Oordeel' van Jacob Jordaens, één van de Vlaamse meesterwerken in het Louvre

De ontvreemding van kunstvoorwerpen uit onze gewesten blijft helaas nog al te vaak onder de radar

De ingang van de Antwerpse Sint-Pauluskerk

Sluiten N-VA en Fratelli d’Italia in 2024 bij EVP aan?

Er zijn gesprekken aan de gang tussen de Europese Volkspartij (EVP), waartoe cd&v behoort, en de Europese Conservatieven en Hervormers (ECH), waartoe N-VA behoort. De Europese verkiezingen van 2024 komen stilaan in zicht, en dus tasten een aantal nationale partijen af of ze kans maken om bij een andere fractie in het Europees Parlement aan te sluiten waar ze meer invloed kunnen uitoefenen.

De Europese Unie heeft dan wel een Europees Parlement, van Europese politieke partijen de term ‘Europees’ waardig is er voorlopig nog geen sprake. Zo bestaat er wel een ‘Europese politieke partij’ met de naam ‘Europese Volkspartij’, maar dat is niet meer dan een transnationale organisatie die een aantal nationale partijen verenigt, zoals onder meer cd&v, CDA en Les Engagés. Sommige van die ‘Europese politieke partijen’ laten ook partijen van buiten de Europese Unie toe, terwijl bijvoorbeeld de EVP-partij hen alleen toelaat als geassocieerde leden of observatoren.

In het Europees Parlement zetelen er echter geen Europese politieke partijen, maar uitsluitend nationale politieke partijen die zich verenigen in fracties. Een van die fracties luistert naar de naam ‘Europese Volkspartij’, waarin alle EVP-leden zetelen.

Maar niet alle leden van de EVP-fractie behoren tot de EVP-partij, zoals bijvoorbeeld de Nederlandse ChristenUnie. Er zijn ook nationale partijen die aangesloten zijn bij de ene partij en in het Europees Parlement bij een andere fractie zetelen. De N-VA is daar een voorbeeld van, want ze is aangesloten bij de Europese Vrije Alliantie (EVA) die in principe samen met de groenen in een fractie zit. Toch zit de N-VA bij de ECH, samen met bijvoorbeeld Fratelli d’Italia.

In het Europees Parlement zetelen geen Europese politieke partijen, maar uitsluitend nationale politieke partijen die zich verenigen in fracties

Christen-democraten verliezen terrein

Vijftien jaar geleden behoorde meer dan een derde van de Europese Parlementsleden tot de EVP-fractie. Na de laatste verkiezingen en de Brexit zakte hun gewicht tot net iets meer dan een kwart van de parlementsleden, om onder de 25 procent te duiken na de uitsluiting van het Hongaarse Fidesz. Simulaties op basis van nationale peilingen geven aan dat met de huidige samenstelling van de fractie dat gewicht nog verder zal slinken. Het is dan ook begrijpelijk dat Manfred Weber, de CSU’er die op dit ogenblik voorzitter is van de EVP, gesprekken aangeknoopt heeft met een nationale partij die het in 2024 naar alle verwachtingen goed zal doen.

Om de zaken in perspectief te plaatsen: de CDU is op dit ogenblik de grootste nationale partij in de EVP-fractie met 23 zetels. Het is niet zeker dat de CDU dat aantal volgend jaar zal weten te evenaren, terwijl de peilingen in Italië aangeven dat FdI voorlopig mag

N-VA stelt confederale plannen op scherp

Op de vierde themadag - ‘Een sterk Vlaanderen in Europa’ - in de aanloop naar een groot ledencongres in mei heeft N-VA afgelopen weekend haar confederale plannen op scherp gesteld. De partij lanceerde ook een website die de Vlaming moet informeren over en overtuigen van het confederalisme.

Op de themadag ‘Een sterk Vlaanderen in Europa’ in het Elisabeth Center in Antwerpen hebben N-VA-voorzitter Bart De Wever en Kamerlid Sander Loones de confederale boodschap van hun partij kracht bijgezet. Ook em. prof. dr. Mark Elchardus deed als gastspreker zijn visie op de institutionele toekomst van België en het (on) evenwicht tussen democratie en rechtstaat uit de doeken.

De Wever pleitte er in zijn toespraak voor om de volkssoevereiniteit van Vlaanderen te herstellen. “Dat betekent dat elke soevereiniteit boven Vlaanderen als supranationaal wordt beschouwd. En dus, dat het soevereine Vlaamse volk enkel bij een verdrag dat geratificeerd is door het Vlaams Parlement soevereiniteit kan overdragen. Dat is de geest van het confederalisme en dat is ook de oorspronkelijke geest van de Europese Unie”, legde hij uit.

Volgens De Wever biedt Europa voldoende schaalvoordelen om zijn bestaan en het Vlaamse lidmaatschap ervan te blijven legimiteren. Ook een vergaandere samenwerking met Nederland zou op heel wat vlakken tot “evidende en zeer interessante schaalvoordelen” kunnen leiden, oordeelde de N-VA-voorzitter.

Verder wees De Wever erop dat op Belgisch niveau net het omgekeerde het geval

is. “De heterogeniteitskosten zijn enorm en groeien nog aan, terwijl de schaalvoordelen heel beperkt zijn. (…) Onze zuiderburen zijn failliet, maar rekenen op Vlaams geld om hun derdebetalerssocialisme in stand te houden. Dat is onhoudbaar”, klonk het fel.

“Voor de N-VA betekent de soevereiniteit van het Vlaamse volk dan ook dat we Vlaanderen aan de wantoestanden van het huidig Belgische federalisme moeten onttrekken. Het is dat of onze welvaart teloor zien gaan”, besloot De Wever.

Centrumpartijen

Volgens em. prof. dr. Mark Elchardus (VUB) verdient de democratie het om een hoge plaats op de politieke agenda te bekleden en een belangrijke inzet te zijn van de volgende verkiezingen. De N-VA is als nieuwe midden- of centrumpartij goed geplaatst om te congresseren over het herstel van de democratie, oordeelde Elchardus. “Vlaanderen heeft een sterk midden nodig. De zogeheten middenpartijen hebben een probleem: ze zitten niet meer in het midden. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat de opvattingen van het electoraat van N-VA op heel veel gebieden overeenkomen met die van de meerderheid van het land”, zei hij.

rekenen op zo’n 25 zetels. EVP-lid Forza Italia daarentegen dreigt van 9 zetels terug te vallen op 5 à 6, en moet met de huidige trend in de peilingen op termijn zelfs vrezen voor de kiesdrempel van vier procent. Dit betekent dat als Weber erin slaagt de FdI van Giorgia Meloni aan boord te hijsen van de EVP-fractie, ze in totaal zelfs op een kleine winst staat, zeker als er in het zog van de FdI ook nog enkele kleinere ECH-partijen mee overkomen.

Herverkaveling in het Europees Parlement

De gevolgen van een overstap van de FdI naar de EVP zouden groot zijn. Zelfs al stapt FdI alleen over, dreigt een implosie voor de ECH. Maar zoals gezegd is het mogelijk dat enkele kleinere partijen mee de overstap wagen. Van de N-VA is het al langer bekend dat ze zich niet goed in hun vel voelen bij onder meer het Poolse Recht en Rechtvaardigheid of het Spaanse Vox. De kans bestaat dat de N-VA na de volgende verkiezingen hoe dan ook de overstap naar de EVP maakt, wanneer cd&v, Les Engagés en de Duitstalige christen-democraten te weinig gewicht in de schaal kunnen werpen om er zich nog tegen te kunnen verzetten. Niet alleen verliest de linkervleugel van de EVP aan gewicht door de toestroom van nieuwe rechtse partijen, maar ook door het eigen verlies in de stembus. Er is echter ook een toenadering tussen enkele partijen van ECH en ID, de identitaire fractie in het Europees Parlement waar het Vlaams Belang toe behoort. Splitst de ECH zich op in een deel dat naar het centristische EVP gaat, en een deel dat naar het identitaire ID gaat, dan ziet het platje in het Europees Parlement er plots wel even anders uit. EVP wordt dan opnieuw afgetekend de grootste fractie, met op de tweede plaats de socialisten waartoe Vooruit behoort. Maar de derde plaats gaat dan misschien niet meer naar Renew Europe, de fractie van Open Vld, maar wel naar ID. De zurige reactie van Kathleen Van Brempt op de gesprekken tussen Weber en Meloni gaat dus verder dan alleen maar de toestroom van enkele rechtse partijen naar de EVP.

Let wel: er is geen sprake van dat een gehergroepeerde EVP en ID samen in de buurt van een meerderheid zouden komen, laat staan dat de EVP zou overwegen met ID samen te werken. Maar misschien mogen we toch hopen dat een EVP aangedikt met enkele eurosceptische partijen wat meer evenwicht in het Europees Parlement kan brengen.

Voor N-VA-Kamerlid Sander Loones, die de themadag in goede banen leidde, wordt het tijd om af te rekenen met het “bric-àbrac-België” en te kiezen voor het confederalisme. “Alleen zo kunnen we onze eigen beslissingen nemen”, benadrukte hij in zijn slotwoord. “Vandaag is België niet ‘made in’ Vlaanderen, maar wel ‘paid by’ Vlaanderen. De Vlaamse stem wordt niet gerespecteerd,

maar wanneer er betaald moet worden, dan weten ze de Vlamingen wel te vinden.” N-VA lanceerde op de themadag ook de website confederalisme.vlaanderen. Die maakt deel uit van een bredere campagne om de Vlaming te overtuigen van het belang van het confederalisme.

“Vlaanderen onttrekken aan wantoestanden van Belgisch federalisme”

ANTON SCHELFAUT

EVP-kopman Manfred Weber

FILIP VAN LAENEN

Van de N-VA is het al langer bekend dat ze zich niet goed in hun vel voelen bij onder meer het Poolse Recht en Rechtvaardigheid of het Spaanse Vox

PHOTONEWS

Mark Elchardus was gastspreker

© BELGA

IN DE KIJKER

Hannelore Goeman

Hoewel ze historica is van opleiding, zou ze beter moeten weten als een nieuw programma wordt beoordeeld dat gericht is op het brede publiek en algemene geschiedenis wil brengen. Integendeel, ze reageert op ‘Het verhaal van Vlaanderen’ als politica die oppositie ‘moet’ voeren tegen de Vlaamse regering, a fortiori omdat er identitaire Vlaams-nationalisten onder leiding van Bart De Wever deel van uitmaken. Volgens Hannelore Goeman, fractiecheffin van Vooruit in het Vlaams Parlement, had daar geen geld aan besteed moeten worden, zolang er een lerarentekort is, de kinderbijslagen niet geïndexeerd worden, de kansarmoede niet opgelost is en er in de kinderopvang problemen zijn. Daar moet voor haar in de eerste plaats in geïnvesteerd worden en niet in “nationalistische propaganda”.

Het nieuwe programma wordt massaal bekeken en de meeste reacties zijn positief. Alleen vanuit links-progressieve hoek is de kritiek scherp. Het woord ‘Vlaanderen’ verteren ze slecht omdat ‘rechts’ er trots op is. Er zijn uitzonderingen die hen naar adem doen snakken, zoals uit onverwachte hoek gebeurde in De Afspraak. De aan de PVDA gelinkte historicus en hoogleraar Jan Dumolyn (UGent) zei toen: “De reacties die ik hoor van mensen aan progressieve zijde vind ik niet zo rationeel. Kennis over geschiedenis is net iets heel emancipatorisch en progressiefs voor mij.” Hij bleef daarmee bij waarover het werkelijk gaat en Goeman kon enkel wat murmelend nee schudden.

Politiek activisme

Hannelore Goeman is afkomstig van Leuven en woont nu in het multiculturele Schaarbeek. Oudere autochtonen laten er zich zo weinig mogelijk op straat zien en het samenleven met bepaalde groepen is er niet evident. Veel ‘jongeren’ halen geen diploma, ook al kregen ze alle kansen om te studeren, en vullen hun tijd met het leven van een sociale uitkering, zonder voor zichzelf een perspectief na te streven. Goeman studeerde geschiedenis aan de KU Leuven, deed een specialisatiejaar Europees beleid aan de universiteit van Cambridge en behaalde daarna een doctoraat aan de VUB over de ontwikkeling van het integratiebeleid voor migranten op Europees niveau. Van 2016 tot 2019 doceerde ze Europees migratiebeleid aan de ULiège. Haar wetenschappelijke bagage heeft ze blijkbaar al snel gekoppeld aan politiek activisme, want al in 2012 kwam ze in Brussel terecht op een Brussels kabinet om in 2014 fractiesecretaris te worden van de sp.a-fractie in het Brussels Hoofdstedelijk Parlement. In 2016 kon ze daar Elke Roex opvolgen, terwijl ze ook sp.a-fractieleider werd in de Vlaamse Gemeenschapscommissie. Sinds 2019 is ze dan Vlaams Parlementslid, nadat Bert Anciaux zijn plaats op de lijst aan haar afstond. Ze nam er snel het fractievoorzitterschap over van Conner Rousseau die voor verjonging koos.

Eerste uitschuiver

In 2020 mispakte ze zich met haar ‘compagnon de route’ en ‘bloedzuster’ Katia Segers - met wie ze overigens in De Morgen tegen ‘Het verhaal van Vlaanderen’ van leer mocht trekken - met een voorstel om de aanval op de rechtse partijen in te zetten om hen de mond te snoeren. Ze wilde een deontologische commissie de bevoegdheden geven om collega’s met meningen die haar niet welgevallig waren, en ‘fake news’ zouden kunnen zijn te sanctioneren. Meer nog: iedere burger zou een klacht kunnen indienen bij de parlementsvoorzitter die dan doorverwijst naar de commissie, waar men dan bij consensus zou beslissen of een politicus een sanctie krijgt. Wanneer deze consensus niet wordt bereikt, zou er worden er gestemd bij meerderheid. Het voorstel werd door professoren en de juridische dienst van het Vlaams Parlement zwaar onderuit gehaald. Zelfs Björn Rzoska van Groen was er niet voor te vinden. Het bewees dat het polariserende gedram van activistisch links al snel kan ontaarden in totalitaire tendensen.

Volle glazen en lege brooddozen

Hoewel ze altijd geëmotioneerd opkomt voor beter onderwijsdat evenwel jaren mismeesterd werd door socialistische excellenties -, de kansarmen, tegen de lege brooddozen en voor volwaardige maaltijden op school, liet ze zich op een onbewaakt moment, wellicht, fotograferen in de exclusieve Brusselse club ‘Impérial Premium Bar’, waar de goedkoopste fles champagne zo’n 120 euro per fles kost. Een ideale plek dus voor kaviaarsocialisten. Over het uitdelen van vele miljoen in vaak bodemloze buitenlandse putten door haar gelimogeerde collega Meryame Kitir hoorden we haar echter nooit. Met dat geld had het legebrooddozenprobleem nochtans in één trek opgelost kunnen zijn.

CITAAT VAN DE WEEK

Wouter Beke:

Nadat N-VA-voorzitter Bart De Wever voormalig christendemocratische partijvoorzitter Wouter Beke “een oprecht Vlaamsgezinde cd&v’er noemde”, nuanceert die laatste die uitspraak in De Zevende Dag. “Ik ben geen Vlaams-nationalist, maar een regionalist”, aldus Beke. “Ik geloof in een sterk Vlaanderen en een bestuurbaar land. Als we ons land ook in de toekomst bestuurbaar willen houden, moeten we de deelstaten versterken.”

Vlaamse en Nederlandse academici starten meldpunt tegen

Een groep Vlaamse en Nederlandse academici lanceert een meldpunt - ‘Hypatia’ - om woke-incidenten aan te kaarten. De oprichters geven aan klachten te zullen behandelen over “het toegenomen woke-activisme en de cancelcultuur” binnen universiteiten en onderzoeksinstellingen. “Onder andere Mark Elchardus, Matthias Storme en Paul Cliteur behoren tot de acht kernleden van Hypatia.

De kernleden van Hypatia omschrijven zichzelf als “een onafhankelijke groep academici die bezorgd is over de bedreiging van de academische vrijheid en de vrijheid van meningsuiting door het woke-activisme en de cancelcultuur”. Ze zeggen bezorgd te zijn over de toename van kritiek op stellingen, meningen en uitingen van academici en de gevolgen die daaraan vasthangen. Zo verwijzen de onder andere naar het incident met de twee medewerkers van UAntwerpen. Collega’s Astrid Elbers en Leo Neels bekritiseerden het optreden van hun rector Herman Van Goethem toen en richtten een petitie op om de twee betrokkenen aan het werk te houden. Nu zetten ze mee hun schouders onder het meldpunt.

Vrijheid

Om de academische vrijheid en de vrijheid van meningsuiting te beschermen, willen de mensen van

Hypatia “streven naar academische en dus geen ideologische criteria bij het beoordelen van personeelsdossiers, wetenschappelijke publicaties en thesissen” en “het vermoeden van onschuld tegenover studenten en personeel vrijwaren, ook bij beschuldigingen van racisme en discriminatie”.

Hoewel de bedreiging van die vrijheden van verschillende kanten kan komen, zullen de academici zich vooral richten op woke en cancelcultuur. “In democratische landen worden academici soms geintimideerd, vooral op sociale media, door aanhangers van extreme stromingen. Woke en cancelcultuur zijn evenwel bedreigingen die van binnen de academische wereld zelf komen. Tevens vormen zij de meest acute bedreigingen”, redeneren de academici.

De acht kernleden van Hypatia zijn dr. Astrid Elbers (Universiteit Antwerpen), em. prof. dr. Leo Neels (Universiteit Antwerpen), em. prof. dr. Boudewijn Bouckaert (Universi-

teit Gent), em. prof. dr. Paul Cliteur (Universiteit Leiden), prof. dr. Matthias Storme (KU Leuven en Universiteit Antwerpen), prof. dr. Dimitri Aerden (Vrije Universiteit Brussel), em. prof. dr. Mark Elchardus (Vrije Universiteit Brussel) en prof. dr. Marc Cools (Universiteit Gent).

WANNES NEUKERMANS

MEEST GELEZEN OP

'Designated survivor’ Frans Timmermans mag niet mee naar Oekraïne

RTBF oogst kritiek na dubben Vlaamse acteurs in ‘1985’

Rik Torfs krijgt Prijs voor de Vrijheid: “Hij blijft in tijden van woke zonder  schaamte opkomen voor onze westerse waarden”

Voedselverspilling in Cambridge na flop met veganistische maaltijden

Burgemeester Spa (MR) eist dwangsom van “honderdduizenden euro’s”  van staatssecretaris De Moor

“toegenomen woke-activisme”

Boudewijn Bouckaert, een van de kernleden van Hypatia

“Ik ben geen Vlaams-nationalist, maar een regionalist”

Hannelore Goeman

© BELGA

Het ‘Weimar-moment’ en de roep om een sterke leider…

Of: de perfide rol van de media en de elite

Le Soir en RTBF zorgden deze week met hun onderzoek ‘Noir Jaune Blues’ voor enige ophef. Liefst 69 procent van de ondervraagden kiest voor een leider die eens orde op zaken stelt, zonder dat die leider aan het parlement of bij verkiezingen per se verantwoording moet afleggen. 71 procent van de respondenten wil af van de politieke, financieel-economische elite en - belangrijk - ook van de elite in de media omdat ze tegen de belangen van de gewone mensen ingaan.

Enkele kranten schrijven een commentaar. In De Standaard probeert men dat onderzoek uit te vlakken door te stellen dat er in dit land altijd wel wat onrust en wantrouwen is geweest. De keuze voor een sterke leider wijst eerder “op een vlucht voor de eigen besluiteloosheid en machteloosheid”. Daarmee is dat probleem ook weer van de baan.

In De Tijd schrijft een opiniemaker dat de fors toegenomen “subculturele tegenstellingen” een bom onder België vormen. Er is dringend nood aan “een nieuw sociaal contract” of “een nieuw pacificatiemodel” wil men in 2030 het 200-jarig bestaan van België vieren.

HET ‘WEIMAR-MOMENT’

In ‘De Stemming’ - een onderzoek van De Standaard en de VRT - bleek vorig jaar al dat “de democratie in gevaar” was. Uit dit onderzoek blijkt trouwens ook dat de Vlaming vragende partij is om een stuk strenger te zijn voor het toelaten van migranten. Deze tendens is zelfs bij het electoraat van Vooruit en cd&v terug te vinden.

Dat de roep naar een sterke leider nu juist in Franstalig België wordt gedetecteerd, is geen verrassing. In het parlement heerst een maffiasfeer. De werking van de instellingen sputtert. De budgettaire situatie is dramatisch, terwijl Brussel en Wallonië heel lage tewerkstellingscijfers hebben. Het besef groeit zienderogen dat de redding niet meer van het armlastig federaal niveau zal komen. De wurgende financieringswet ontneemt ieder perspectief. De Vivaldi-partijen dansen om de hete brij heen en geven de PTB/PVDA en het Vlaams Belang de schuld.

Om het naderende onheil te benoemen, wordt gebruik gemaakt van het ‘Weimar-moment’. Dit wordt niet alleen in de betekenis van Bart De Wever gebruikt om een mogelijk kantelmoment in de Belgische politiek weer te geven, maar ook om het horrorscenario in beeld te brengen waarbij extreemrechts - met hulp van de N-VA - de macht in Vlaanderen grijpt en de Belgische democratie radicaal in de verdediging drukt.

Ondanks de geveinsde objectiviteit, is de pers weinig kritisch ten overstaan van het gevoerde beleid en vormt de ondertoon steeds weer dat de oplossing niet bij de ‘extremistische’ partijen moet worden gezocht. Om de eenzijdigheid van het debat te camoufleren, mogen Bart De Wever of Mia Doornaert af en toe eens langskomen. De tendens is dat de oplagen van de kranten en de kijkcijfers van de zogenaamde duidingsprogramma’s dalen en de alternatieve, sociale media aan belang winnen, waar het debat veel vrijer is en op de snee wordt gevoerd. De politieke en de financieel-economische elite en de media omschrijven dit proces als ‘verzuring’ en ‘polariserend’.

RUUD KOOPMANS GETUIGT

Maar wat niet mag worden onderschat, is de perfide rol die de intellectuele en de academische elite speelt. Maarten Boudry bevestigde vorig jaar in een interview deze tendens in dit blad. Maar Ruud Koopmans - hoogleraar sociologie en migratie aan de Berlijnse Humboldtuniversiteit

en onderzoeksdirecteur aan het ‘Wissenschaftzentrum’duwde onlangs de vinger pijnlijk diep in de etterende wonde. Zo getuigde hij dat hij een tijd geleden werd uitgenodigd om een lezing te geven aan een gerenommeerde universiteit. Alleen het onderwerp ‘De crisis in de islamitische wereld’ paste niet in de diversiteitsagenda van de universiteit. Er werd aangedrongen om een ander onderwerp aan te snijden. “Het probleem is dat dit één van de weinige voorbeelden is waarbij de cancelcultuur expliciet wordt, meestal verloopt het veel subtieler”, getuigt Koopmans. “Je wordt helemaal niet meer uitgenodigd.” Ruud Koopmans werd in de drie jaar na het verschijnen van zijn controversieel boek ‘Het vervallen huis van de islam’ welgeteld twee keer aan een universiteit uitgenodigd om te spreken, waarvan één lezing die nog moet plaatsvinden.

De ideologie is de wetenschappelijke wereld binnengedrongen. Het duurde jaren vooraleer Koopmans zijn onderzoek over ‘De rol van religieuze schriften bij de legitimatie van geweld’ kon publiceren, omdat hierbij vooral de islam in beeld komt. Het gevaar komt vooral van ‘het intimiderende, zelf censurerende effect’ van de cancelcultuur. Het openlijk intimideren en het ontslaan van academici als activistische vorm is eerder zeldzaam. “Macht wordt ook uitgeoefend door niet-beslissingen: lezingen waarvoor niemand werd uitgenodigd, papers die nooit werden gepubliceerd, onderzoeken die niet gefinancierd werden…”, getuigt Ruud Koopmans. “De inperking van het zegbare leidt tot de inperking van het denkbare.” Censuur bij ons is niet meer expliciet en brutaal, maar eerder sluw en onderhuids.

“Wie niet wil dat het zover komt, moet weerstand bieden aan hen die niets liever willen dan dat het zover komt”, besluit Ruud Koopmans. Dat is meer dan nodig.

JULIEN BORREMANS

Moet de staat worden verboden particuliere verenigingen te financieren?

In Frankrijk wordt momenteel een debat gevoerd dat overgenomen zou moeten worden door Vlaanderen en België: hoe kunnen we opnieuw controle krijgen over de miljarden euro’s aan subsidies die de overheid onder verschillende voorwendsels aan particuliere verenigingen betaalt? Ik behandel hier het Franse geval.

Zoals alles waarmee overheidsgeld gemoeid is, geeft de overheidsfinanciering van particuliere verenigingen in Frankrijk een zeer ongezond beeld, en wel een dubbel ongezond beeld. In zijn massaliteit en in zijn ondoorzichtigheid. Massaliteit: bijna 40 miljard euro per jaar (!). Ondoorzichtigheid: de overgrote meerderheid van die subsidies is op

geen enkele wijze gerechtvaardigd, met name in het geval van de lokale overheden.

Het is zeker niet door gekibbel over deze of gene subsidie, of de hoogte ervan, dat we iets zullen veranderen. Er is een copernicaanse revolutie nodig, die de principes omkeert. Alle subsidies aan particuliere verenigingen worden verboden, behalve

die welke uitdrukkelijk worden gerechtvaardigd door openbaredienstopdrachten. Deze opdracht moet worden onderzocht en verantwoord in een openbaar verslag dat onderworpen is aan parlementaire controle, zelfs als het om een lokale opdracht gaat, voordat de subsidie wordt toegekend en jaarlijks wordt verlengd.

Eigen schuld

Europeanen zijn echter notoir ambivalent als het om overheidsgeld gaat. Zij zijn zich bewust van de excessen, van de vreselijke openbare verspilling en voor velen is het overleven onder een verschrikkelijk fiscaal juk, maar als het Rode Kruis hen wordt voorgehouden als een gesubsidieerde vereniging, verzwakt hun vastberadenheid al. In een democratie krijg je op den duur het systeem dat je verdient. Elke vereniging die een publieke taak vervult doet per definitie de staat tekort. Net als België heeft Frankrijk een enorm aantal ambtenaren: 5,674 miljoen eind 2021, dat wil zeggen 1,025 miljoen

meer dan eind 1997, een stijging van 22 procent in 15 jaar. Het is niet te rechtvaardigen dat de staat in deze context, in zijn vele vormen, niet eens taken van openbare dienstverlening uitvoert.

Een particuliere vereniging met een openbare dienstverleningstaak - en dus een aanspraak op de overheidsbegroting - mag slechts een overgangsoplossing zijn. Verenigingen die geen publieke taak hebben - in de sterke zin van het woord, niet die van ‘openbaar belang’, wat helemaal niets betekent, want ook een pétanquevereniging heeft een ‘openbaar belang’ -, zouden wettelijk geen aanspraak kunnen maken op overheidssubsidies.

Moeras

Vergis u niet: de wereld van de verenigingen is een wereld van haaien, zeer ongelijk, want de kleintjes hebben niets, het zijn de groten die alles krijgen. In Frankrijk ontvangt naar schatting 80 procent van de verenigingen geen subsidies, terwijl 7 procent van de verenigingen 70 procent van de overheidssubsidies ontvangt. Zeven procent! Subsidiejagen is een vak apart, darwinistisch en formidabel lucratief. Alleen het licht kan dit moeras ontsmetten waar

de meest cliëntelistische senatoren van het decadente Rome zich voor zouden schamen.

Als ieder van ons een particuliere vereniging opricht, zorgen we voor de financiering ervan. Het is niet aan de staat om daarvoor te zorgen. Zoals ik al zei, ontvangt 80 procent van de Franse verenigingen geen overheidssteun. Het idee dat, afgezien van verenigingen die in strikte zin een openbare dienstverleningstaak vervullen - wat, zoals ik al zei, op zich een anomalie is -, een particuliere vereniging op de een of andere manier ‘recht’ zou hebben op subsidie, moet aan diggelen als we het systeem willen hervormen, zowel in Frankrijk als in onze landen.

Onderzoeken

Dat is het idee, dat ik zojuist naar voren heb gebracht, om jaarlijks alle verzoeken om overheidssubsidies openbaar te onderzoeken, zodat deze aan parlementaire en openbare controle kunnen worden onderworpen. Dat zou onze medeburgers in staat stellen en verplichten om de sector terug te winnen. Dit zou alleen maar eerlijk zijn. Immers, wat gefinancierd wordt door hun belastingen behoort hen toe.

Ondanks de geveinsde objectiviteit, is de pers weinig kritisch ten overstaan van het gevoerde beleid

Raoul Hedebouw

VLAAMSE AUTONOMIE: WAT BETEKENT HET VOOR U?

In de aanloop naar de verkiezingen van 2024 lijken minstens twee partijen alvast zeker de kaart te trekken van meer Vlaamse autonomie: N-VA en Vlaams Belang. Men haalt hiervoor allerlei argumenten uit de kast, maar voor veel Vlamingen zal de volgende vraag doorslaggevend zijn: Op welke manier heeft meer Vlaamse autonomie of onafhankelijkheid impact op mijn portemonnee?

WORDEN DE PENSIOENEN BETAALBAARDER IN EEN AUTONOOM VLAANDEREN?

Vandaag is één op de vijf Belgen ouder dan 65. In de toekomst wordt dat één op vier. In Vlaanderen is de gemiddelde bevolking nog wat ouder, wat betekent dat we in de toekomst nog meer zullen moeten uitgeven aan pensioenen.

De gemiddelde werkelijke pensioenleeftijd in België blijft rond de 63 jaar en 4 maanden schommelen, ondanks dat de wettelijke pensioenleeftijd verhoogd is naar 67 jaar. De gemiddelde loopbaanduur in België is 33 jaar, een van de laagste cijfers van Europa.

“Ik weet niet of het op Vlaams niveau makkelijker zou zijn het probleem van de ambtenarenpensioenen op te lossen”

Rudy Aernoudt

Dat zorgt er, samen met allerhande uitzonderingsstelsels, voor dat er in België vragen gesteld worden over de betaalbaarheid van de pensioenen op lange termijn. Daarom stellen we de vraag of de pensioenen in een autonoom Vlaanderen beter betaalbaar worden.

Vergrijzing en ambtenarenpensioenen

Rudy Aernoudt, die hoofdeconoom bij de Europese Commissie is geweest en ook kabinetschef van een Vlaamse, federale én Waalse minister was, oordeelt dat de pensioenen in een autonoom Vlaanderen niet automatisch betaalbaarder zullen worden. Hij wijst erop dat we vandaag in Vlaanderen 2,1 miljard euro ontvangen door de snellere vergrijzing. “Die 2,1 miljard zullen we moeten compenseren”, aldus Aernoudt. “Ten tweede is het de vraag of Vlaanderen erin zal slagen het probleem van de ambtenarenpensioenen op te lossen.” Die zijn in België 2,2 keer hoger dan andere pensioenen, maar volgens de professor economie aan de UGent is het niet makkelijk om aan die verworven rechten te raken. “Ik weet niet of dat op Vlaams niveau makkelijker zou zijn dan op Belgisch niveau.”

Ook professor overheidsfinanciën Herman Matthijs (UGent) denkt dat het huidige systeem in Vlaanderen behouden even onbetaalbaar wordt. “Als wij pakweg zestig procent van de pensioenen overnemen, gaat het over zo’n 36 miljard euro. Als we dat te veel vinden, moeten we tegen de hui-

dige gepensioneerden zeggen dat ze minder krijgen. Wie gaat dat durven?”, vraagt Matthijs zich af.

“De kostprijs van de pensioenen gaat nog jarenlang blijven stijgen”, waarschuwt de professor. “Je kan die pas stabiel houden als je nu, tegen de huidige gepensioneerden zegt: de index en de perequatie worden afgeschaft.”

Sterker Vlaanderen

Anderen oordelen dan weer dat de pensioenen in Vlaanderen in theorie zeker betaalbaarder gemaakt kunnen worden, maar dat alles afhangt van welk beleid men zal voeren. “Dat hangt enkel af van hoe verantwoord politici met ons geld omgaan”, stelt Ivan Van de Cloot, hoofdeconoom van het Itinera Institute.

“Pensioenen kunnen betaalbaarder worden omdat Vlaanderen al dichter bij de goede norm van 80 procent werkzaamheid zit”

Ivan Van de Cloot

Voka hoofdeconoom Bart Van Craeynest denkt niet dat de transfers zullen omkeren omdat de vergrijzing in Vlaanderen zwaarder doorweegt dan in andere regio’s. “De vergrijzing is bij ons vroeger op gang gekomen, maar Wallonië gaat ons vrij snel inhalen. Net omdat het economisch draagvlak veel sterker is in Vlaanderen, betekent het dat de welvaartsstaat - en dus de pensioenfactuur - meer houdbaar is in Vlaanderen.”

Werkzaamheidsgraad

In Vlaanderen is er ook een eindeloopbaanproblematiek, maar met volle bevoegdheden zou ook die beter aangepakt kunnen worden, oordeelt Van de Cloot.

“Wij werken minder uitbetaalde jaren voordat we ons pensioen ontvangen dan bijvoorbeeld in Nederland, Denemarken of Duitsland. Er is geen reden waarom dat onze loopbaanduur lager ligt dan in bijvoorbeeld Duitsland”, aldus Van de Cloot.

“Iedereen die wél gewerkt heeft voor zijn

SANDER LOONES, KAMERLID N-VA

pensioen, vindt het ook onrechtvaardig dat anderen, die veel minder gewerkt hebben, een pensioen trekken dat niet veel lager ligt. Het echte fundament van een goed pensioensysteem is dat er meer werkzaamheid moet zijn. In Vlaanderen zitten we al dichter bij de goede norm van 80 procent.”

“Ja, want de economische draagkracht van Vlaanderen op zich is groter dan die van België in zijn geheel”

Bart Van Craeynest

Van Craeynest oordeelt dat de pensioenen in een autonoom Vlaanderen “normaal wel” betaalbaarder zullen zijn. “De economische draagkracht van Vlaanderen op zich is groter dan die van België in zijn geheel. Er zijn ook meer mensen aan het werk dan gemiddeld. 80 procent werkzaamheidsgraad is effectief haalbaar in Vlaanderen, in tegenstelling tot in Wallonië en Brussel.”

“Dus zeker als we nog een aantal maatregelen nemen om onze arbeidsmarkt beter te doen functioneren, die nu nog op federaal niveau geblokkeerd zijn, zijn er moge-

lijkheden om de pensioenen betaalbaarder te maken”, besluit Van Craeynest. “Het feit dat onze economische activiteit en welvaart op een hoger niveau staan, betekent dat we daar meer ruimte voor zullen hebben.”

“Het huidige pensioensysteem behouden is ook in Vlaanderen onbetaalbaar. Wie gaat tegen huidige gepensioneerden durven zeggen dat ze minder krijgen?”

Herman Matthijs

Zwaard van Damocles

Aangezien Vlaanderen alleen er economisch sterker voorstaat dan wanneer het ook Wallonië moet ondersteunen, kunnen de pensioenen in theorie betaalbaarder worden. Zeker als de werkzaamheid in Vlaanderen nog kan stijgen en het verschil tussen ambtenarenpensioenen en pensioenen van ‘gewone’ werknemers kleiner wordt. Wel moeten men opletten dat het zwaarwegende pensioensysteem vanop federaal niveau niet simpelweg gekopieerd wordt naar het Vlaamse niveau. De vergrijzing zou in dat geval als een zwaard van Damocles boven de overheidsfinanciën blijven hangen. Gelet op het feit dat de pensioenhervorming federaal quasi enkel geblokkeerd wordt door PS, kan men er wel van uitgaan dat die hervorming er op Vlaams niveau in theorie sneller kan komen.

WANNES NEUKERMANS STIJN DERUDDER

“De federale regering neemt totaal onverantwoorde risico’s met onze pensioenen. Ze beloofden een serieuze pensioenhervorming tegen september 2021, maar daar wachten we nog altijd op. Alweer een belofte die De Croo heeft gebroken. En het is zelfs nog erger, in plaats van het fundament onder onze pensioenen te versterken, doet Vivaldi het tegenovergestelde. Ze maakte het systeem nog 2 miljard duurder en werd daarvoor zelfs op de vingers getikt door de Europese Commissie.

België is een echte bedreiging voor onze Vlaamse gepensioneerden. Vlamingen werken hard om een eerlijk pensioen te verdienen, maar in Wallonië en Brussel hebben veel te weinig mensen een job. En zo betalen Vlamingen te veel belastingen in dit land. Ze krijgen daar ook te weinig voor terug, want de regering-De Croo verhoogt liever de uitkeringen van inactieven. Franstaligen die niet werken, worden dus beloond. Vlamingen die hard gewerkt hebben, krijgen geen zekerheid over hun pensioen. En nu riskeren we ook nog eens 850 miljoen euro minder te krijgen van Europa, omdat De Croo zijn pensioenbelofte heeft gebroken. 660 miljoen euro daarvan is eigenlijk voor de deelstaten bestemd. De Croo speelt met de centen van Vlaanderen. Een blinde kan het zien, we kunnen ons niet langer permitteren om onze Vlaamse belastingcenten naar elders te zien vertrekken. Enkel een Vlaamse sociale zekerheid kan sterke Vlaamse pensioenen garanderen.”

BARBARA PAS, FRACTIELEIDER VLAAMS BELANG KAMER

“Vlaanderen heeft nu al voldoende economische draagkracht om daar zelf voor in te staan. De netto-transfer in de sociale zekerheid bedraagt immers 1,8 miljard euro. Vlaanderen kan een pensioen van minimum 1.650 euro garanderen na een carrière van 66.000 gewerkte uren of 40 jaar.”

“Afstappen van een pensioenleeftijd dus, maar rekenen in gewerkte jaren. Of men nu zelfstandige, ambtenaar of werknemer is, of een combinatie, de gepresteerde arbeid telt en moet op termijn uitmonden in een gelijk pensioen. Indien Vlaanderen, naar Deens voorbeeld, zorgt voor een afzonderlijke sociale zekerheid voor mensen die hier wonen en werken, maar geen staatsburger van een EU-lidstaat zijn, is dat perfect betaalbaar. Pas wie hier minimaal 8 jaar verblijft en minimaal 3 jaar werkt, wordt toegelaten tot ons sociaal stelsel.”

“Vlaanderen heeft nu al voldoende economische draagkracht om daar zelf voor in te staan”

“Enkel een Vlaamse sociale zekerheid kan sterke Vlaamse pensioenen garanderen”

We legden de conclusies van de academici en experten voor aan de communautaire scherpslijpers van de twee V-partijen, namelijk Sander Loones (N-VA) en Barbara Pas (Vlaams Belang).

oke komt echt uit de Verenigde Staten overgewaaid”, legt de Jong uit. “De wortels hiervan liggen in postmoderne studies uit de jaren ’70. Die gingen destijds heel erg hard over onrechtvaardigheid, over hoe de macht de waarheid beheerst via taal. Dat komt van onder meer Foucault en zijn theorieën. Destijds waren die nog erg academisch, maar je had ook al de zeer activistische zwarte bewegingen zoals de Black Panthers van Stokely Carmichael. Die hadden toen al theorieën over ‘structureel racisme’ dat overal aanwezig zou zijn in de Amerikaanse samenleving. Dat hele pakket aan theorieën is in de jaren ’80 en ’90 doorontwikkeld in de Verenigde Staten, op een heel activistische manier. Daar schrijven Helen Pluckrose en James Lindsay over.”

“Men is actie beginnen te voeren over thema’s zoals gender en huidskleur om te zeggen dat de hele maatschappij is ingericht om kwetsbare groepen te onderdrukken. Dat is erg groot geworden in de Verenigde Staten het voorbije decennium. Voor Trump aan de macht kwam in Amerika, had je al Black Lives Matter en andere sterk activistische groeperingen die verklaarden dat de politie structureel racistisch was, dat het hele systeem tegen hen was. Die hebben een eigen jargon ontwikkeld met ‘lived experiences’ of ‘doorleefde ervaringen’ en dat soort termen. Dat wordt allemaal gekopieerd naar bijvoorbeeld Nederland. In Nederland, en ik vermoed dat het in Vlaanderen ook een beetje zo is, waait alles binnen ongeveer drie maanden klakkeloos over van de Atlantische Oceaan. Je kan het eigenlijk voorspellen. En op een gegeven moment barstte dus de bom.”

Hoe kunnen we zoveel last hebben van woke als we weten dat er zoveel tegenstand is en het zo intellectueel arm is?

“Met dat laatste heeft u volkomen gelijk. De basis ontbreekt vaak in hun discours. Het zijn emoties boven ratio, gevoelens boven feiten. Narratieven, soms vol verzinsels, worden als waarheid gepresenteerd. Als ik de situatie in Nederland bekijk, zoals ik in mijn boek ‘Wokeland’ uitgebreid doe, merk je dat men hier vatbaar voor is omdat het politiek handig is. Bepaalde partijen kunnen ermee scoren. Ze kunnen hun achterban achter zich scharen en zichzelf een mantel van moralisme aanmeten. Ze laten zien hoe goed en hoe fatsoenlijk ze zijn.”

“Die mensen zitten in de academische wereld en aan de universiteiten, zijn bijvoorbeeld museumdirecteur, of minister bij de links-liberale D66. Die partij heeft niet echt een tegenhanger in Vlaanderen, denk ik. Die mensen zijn vooral links, liberaal en rijk. Daar landt woke uitstekend, dat past helemaal in hun wereldbeeld.”

“Mensen die aan de subsidiepotten zitten en politieke beslissingsmacht hebben, die kunnen dan heel makkelijk wenselijke tentoonstellingen en culturele uitingen gaan subsidiëren die heel erg woke zijn. Vanuit hun standpunt is dat politiek handig, want dat vindt hun achterban prima. Als er daarnaast nog een heleboel mensen zijn die daar niets van moeten hebben, dat nemen ze wel voor lief.”

Ziet u een verschil tussen woke en cultuurmarxisme?

“Dat zijn wel verschillende dingen. Kijk, de term woke is al controversieel, maar cultuurmarxisme is nog veel meer besmet. Het is een nog controversiëlere term om te gebruiken. Dat neigt een beetje naar heel rechtse analyses over hoe het allemaal communisten zijn die ons willen indoctrineren. Foucault, Derrida, Spivak, Edward Said en die mensen, die zijn voor een deel de wegbereiders van woke, hoewel ik Foucault toch wat apart zet, die schreef nog wel interessante dingen. Edward Said vind

Nederland lijkt tegenwoordig een van de ‘wokeste’ landen op het Europese vasteland. Hoe is het zover kunnen komen? De Nederlandse auteur Coen de Jong (1969) beschrijft in zijn boek ‘Wokeland’ hoe een radicale voorhoede vat kreeg op de samenleving en hoe een nare ideologie in sneltempo vat heeft gekregen op het land. Sindsdien bepalen termen zoals ‘wit privilege’ en ‘institutioneel racisme’ het debat.

“ Woke is een afleiding van de bovenlaag, van de mensen die aan de macht zijn

ik al puur een wegbereider van woke. Maar cultuurmarxisme vind ik een te beladen term. Het wordt vooral door uiterst rechts gebruikt om op dingen te plakken die hen niet bevallen. Daarom blijf ik er liever van weg. Maar er zit wel zeker marxisme in woke, dat is absoluut waar. Bijvoorbeeld de strijd van gekoloniseerde tegen de kolonisator. Daarom zijn ze ook zo vaak anti-Amerikaans. Ze zijn ook altijd heel erg tegen Israël, die ze als een Europese, koloniale staat betitelen.”

Er zit zeker marxisme in woke

Als u dan die woke-activisten leest, merkt u daar een bewustzijn over hun intellectuele spagaat op?

“Ja, het zit echt heel scheef. Men valt dan Israël hard aan, en iedereen mag Israël bekritiseren natuurlijk - ik kan ook een boom opzetten over hoe Netanyahu verkeerde dingen doet en dat zijn allemaal onaangename zaken -, maar als we objectief kijken naar de regio, dan is Iran natuurlijk een pak erger.”

“Of een ander voorbeeld: de woke-types verdedigen altijd de hoofddoek. In Nederland is de hoofddoek volgens links bijna per definitie feministisch. In het parlement zit zo een vrouw van D66 met een hoofddoek en de minste opmerking over de islam is volgens haar het bewijs van islamofobie. Maar als vrouwen in Iran de hoofddoek willen afdoen, dan horen we ze niet. Islamitische landen worden nooit aangesproken op wat ze verkeerd doen vanuit de woke-hoek.

Het zijn altijd Israël, Nederland of Amerika die het gedaan hebben. Als ik zo zou moeten redeneren, zou ik echt in de knoop met mezelf komen.”

En zijzelf?

“Dat is interessant, dat zou kunnen.

George Orwell schreef al in 1984 dat mensen duidelijke tegenstrijdigheden in zich kunnen dragen en erin kunnen geloven, als het maar moet van de ideologie. Dat is ook wat we zien bij de woke-types.”

Dus het is puur ideologisch en niet filosofisch volgens u?

“Als je het gedachtegoed van dichtbij bekijkt, dan zie je dat het bijzonder plat is. Het doet me denken aan de jaren ’80 en de activistische kraakbeweging

van toen. Die riepen dan ‘kapitalisme is slecht’, ze riepen op tot ‘proletarisch winkelen’ (stelen en plunderen, red.). De Sovjet-Unie vonden ze prima, maar Amerika vonden ze verschrikkelijk. Het is dat eendimensionale en totaal ongedifferentieerde denken dat we toen zagen en dat we nu opnieuw zien bij woke.”

Hoe gaan we daar als maatschappij dan best mee om? Ze lijken buitenproportioneel veel impact te hebben.

“In Nederland hebben ze zeker buitenproportioneel veel invloed omdat ze een paar politieke partijen op links heel erg beïnvloeden. Die partijen zitten in de regeringscoalitie, samen met Mark Rutte die formeel een rechtse liberaal is, maar eigenlijk gewoon doet wat de linkse partijen willen, omdat anders zijn coalitie valt. Zo hebben die dus buitenproportioneel veel invloed.”

“Ik probeer het door er een boek over te maken, waar ik beschrijvend te werk ga en niet veroordelend. Ik probeer echt weer te geven wat woke is en waarom het zo genoemd kan worden. Ik beschrijf dat allemaal en dan zijn de reacties uit de woke-hoek vaak dat ik als schrijver slechte intenties heb of minderheden hun rechten wil ontzeggen. Je kan het volgens mij gewoon het best bestrijden door feitelijk te benoemen wat er niet aan klopt. Veel mensen die mijn boek lezen, zeggen dat ik het goed beschrijf en dat woke een heel rare beweging is. Dan hoop ik maar dat op een gegeven moment feiten de boventoon gaan voeren. Maar het is een werk van lange adem. Het is een discussie die heel heftig aan het worden is, en ik ben bang dat we nog veel gaan moeten discussiëren voordat er helderheid komt.”

Wat hebben we dan nodig voor die helderheid?

“Ik denk dat er een enorm probleem is met de mensen in het midden, die niets durven te zeggen. Ook politici van rechts durven al vaak niets meer te zeggen omdat ze dan een enorme hoop bagger over zich krijgen. Ze zijn dan zogezegd racist, vallen mensen van kleur aan of spelen Wilders in de kaart. Nog belangrijker is dat er een grote groep mensen op links zit die niet zo gek is op woke en zich met naam en toenaam begint uit te spreken. Als ze dat nu doen, komt er een uitsluitingsmechanisme op gang,

ALS JE HET GEDACHTEGOED VAN DICHTBIJ BEKIJKT, DAN ZIE JE DAT HET BIJZONDER PLAT IS

AUTEUR VAN ‘WOKELAND’:

dat zegt: ‘Foei, je bent toch niet rechts geworden?’, maar als mensen gewoon durven benoemen, zonder te schelden, is er volgens mij veel mogelijk.”

Opvallend is ook de grote rol van het bedrijfsleven en multinationals bij woke.

“Ik ben daar zijdelings naar gaan kijken. In Nederland kreeg je vanaf 2020 de grote BLM-demonstraties na de dood van George Floyd. Toen kregen we plots van die televisiereclames met heel krampachtige woke boodschappen. Bijvoorbeeld gemengde gezinnen, die je in de werkelijkheid niet veel tegenkomt. Plots waren in de reclame alle koppels gemengd. Iedereen werd LGBTQ. En het is prima dat je dat ook laat zien, maar als je dat 100 procent van de tijd doet, is het heel raar. Bedrijven voelden dat ze hieraan moesten meedoen en je zag overal BLM-vlaggetjes en regenboogvlaggetjes. Ze doen dat puur vanuit commerciele overwegingen, maar we zien nu ook dat de consument het niet leuk vindt.”

Wat met Disney dat intern spreekt over zijn ‘gay-agenda’ of kranten zoals The New York Times en Washington Post die overgenomen zijn door miljardairs en een bocht naar links maken?

“Woke wordt inderdaad door de politiek en door de grote bedrijven opgelegd. Bovendien hebben veel van die bedrijven een schimmig verleden, zoals Henry Ford en zijn antisemitisme of de Walt Disney Company, dat ze nu achter woke-vlaggetjes kunnen verbergen. Maar ook de media en zeker de links-liberale media en wat ze de kwaliteitskranten noemen hebben dat ook een beetje geadopteerd. De opiniepagina’s van de Volkskrant en NRC zijn af en toe een woke feestje. Iedereen is het daar met elkaar eens dat bijvoorbeeld het woord blank moet worden afgeschaft, dat Zwarte Piet schadelijk is en dat musea het altijd over de slavernij moeten hebben. Het is allemaal zo eentonig, wat toch wel vervelend is in de opiniepagina.”

Kunnen we spreken van het krampachtig omgaan met ‘schuld’ in onze geseculariseerde maatschappij?

“Hier krijg je snel gelijk als het gaat over schuldgevoelens en boetedoening. Dat zit sterk in onze cultuur. Als je dat kan koppelen aan huidskleur en moderne ideeën over hoe onze maatschappij inclusief en divers moet zijn, dan krijg je aandacht. Dat geseculariseerde zou ook kunnen kloppen, want Nederland is zeer ontkerkelijkt. Weinigen identificeren zich als christelijk, maar ze redeneren wel zo, in termen van goed en kwaad. Woke wordt vaak een nepreligie genoemd, daar zit ook wel wat in. Het is sektarisch.”

ZWARTE PIET IN NEDERLAND

Hoe komt dat de discussie zoveel feller is in Nederland, rond bijvoorbeeld

“We kunnen hier wel heel moralistisch zijn in Nederland en elkaar enorm de maat nemen over goed en kwaad. We hebben hier ook heel radicale zwarte actiegroepen, zoals Bij1 en Kick Out Zwarte Piet. Maar zij worden heel serieus genomen in de Nederlandse media die de spanning opvoeren. En ze hebben sterke medestanders met het links-liberale establishment.” “Zwarte Piet vind ik een vreselijke discussie, want je moet kiezen en je wordt sowieso aangevallen. Ik probeer er altijd uit te

blijven, maar feit is wel dat de activisten op basis van onzinverhalen met hun acties zijn begonnen. Zwarte Piet stelt namelijk helemaal geen slaaf voor en is niet rechtstreeks te koppelen aan slavernij. Maar er is één wetenschapper in Nederland die dat heeft beweerd en inmiddels is dat bijna een verhaal wat je moet geloven of je krijgt haatreacties. Ik denk dat die activisten slim het onderwerp hebben gekozen, want ze weten dat Zwarte Piet staat voor de Nederlandse traditie en dat heel veel Nederlanders daar belang aan hechten. Als je mensen hier schuldig kan laten voelen over iets, dan win je heel snel.”

GEORGE ORWELL SCHREEF

AL IN 1984 DAT MENSEN DUIDELIJKE TEGENSTRIJDIGHEDEN IN ZICH KUNNEN DRAGEN EN ERIN KUNNEN GELOVEN, ALS HET MAAR MOET VAN DE IDEOLOGIE

Mist onze maatschappij dan ergens iets?

“Dat denk ik sowieso wel, woke is een van die ideologieën die mensen probeert zin te geven. Andere ideologieën die dat doen zijn dat alt-rightgedoe en overdreven nationalisme, dat lijkt mij ook een vorm van ergens bij aan te willen sluiten. Of dat ondergangsgeloof van Extinction Rebellion, dat we allemaal doodgaan aan klimaatverandering als we niet nu boete doen.”

Zijn er landelijke en regionale verschillen binnen woke?

“De basisideeën komen allemaal uit Amerika. Alles is hetzelfde en er is geen originele gedachte. Het enige wat hier wat anders is, is Zwarte Piet. Ze maken dan een koppeling met de Antillianen en de Surinamers, en de meeste Nederlandse activisten zijn van daar afkomstig. Maar er zijn wel regionale verschillen. In Nederland hebben die radicale actiegroepen vooral aanhang in Amsterdam en Rotterdam. Dat is waar cultuur en media samenklonteren en je snel iets voor elkaar kan krijgen. Buiten de grote steden heeft het geen impact. Of vinden mensen het helemaal niks. De meeste mensen vinden de activisten opdringerig en intimiderend.”

Zou het niet beter zijn mochten de media geen olie op het vuur gooien?

“En de politici, die verspreiden subsidies en beleidsplannen, waardoor woke nu helemaal is doorgedrongen in de instituties. Maar we moeten niet zeggen aan de media wat ze moeten zeggen, dat is net wat de woke mensen doen.”

Maar wat met integer zijn, bronnen checken en geen leugens verkopen?

“Ja, dat zou kunnen helpen. Ik ben ook teleurgesteld dat ze niet gewoon even onderzoek doen of alles wat geroepen wordt wel klopt. Onlangs heeft Mark Rutte zijn excuses aangeboden voor de slavernij. Daar ging een heel traject van politiek gelobby aan vooraf. Aan zijn speech was dan het nodige aan te merken, maar volgens die kranten was die speech geweldig en Rutte een groot staatsman. De journalistiek laat het zeker liggen.”

In Nederland is een groot deel van de antiwokeretoriek afkomstig uit de hoek van Baudet, die zelf allerlei grote theorieën verdedigt.

“Dat blijkt wel, want de kiezer loopt nu heel hard van hem weg. We hebben in Nederland al lang best wel wat rechtse tegenpartijen. Eerst Pim Fortuyn, dan de PVV van Wilders, dan Thierry Baudet, die nu zelf niet-aantoonbare blabla-verhalen brengt. Maar onze rechtervleugel is best wel dommig in Nederland. Die krijgt politiek niks voor elkaar, maakt vaak elementaire fouten, laat zich altijd buitenspel zetten. Daar gaat het niet van komen.”

“Zelf kom ik uit de centrumlinkse politieke hoek en ik hoop dat ze daar wat verstandig worden. Dat ze zich focussen op inkomens, zorg, woningen. Op belangrijke dingen in plaats van woke. De kiezer loopt daar heel hard weg, maar dat heeft nog geen lichtje doen branden. In tegenstelling tot Vlaanderen, waar N-VA en Vlaams Belang toch wel invloed hebben, is in Nederland de rechterzijde

hopeloos. Terwijl in de VS de Republikeinen echt invloed hebben. Ze hebben zelfs al Trump als president gehad, hoe heftig wil je het hebben? Ook Ron DeSantis trekt ten strijde tegen woke. In Nederland is er vooral consensus dat we veel eerbied moeten hebben rond woke.”

Heeft u rechtse intellectuelen gevonden met goede, diepe kritiek op woke?

“Nederland is sowieso slecht in filosofie en doordenken. Het moet allemaal makkelijk, simpel en snel zijn. Je hebt wel mensen zoals Roger Scruton en Christopher Hitchens. Die waren al antiwoke voordat woke bestond. Maar die hoor je weinig. Er zijn wel goeie linkse tegenstemmen. Er is bijvoorbeeld Vrij Links en goeie journalisten uit de sociaaldemocratische hoek, maar die krijgen enorm veel kritiek. Puur filosofisch is er niet echt een tegenstem. Zelfs de christelijke strekking hobbelt een beetje mee. In Amerika is er professor John McWhorter, van de universiteit van Colombia. In zijn boek ‘Woke Racism’ neemt hij afstand van woke, en hij is zelf van kleur. Hij noemt woke omgekeerd racisme. Er is ook Susan Neiman, een filosofe en mensenrechtenactivisme, nogal links, en zij zegt dat woke niet uitgaat van het individu, maar van de groep, en dat is slecht.”

Waar haalt woke zijn macht?

“In Nederland is woke heel erg een trucje van de bovenlaag, van de mensen die aan de macht zijn. Dat zijn de links-liberalen en Mark Rutte. Die zijn op dit moment zeer impopulair en hebben iets nodig om hun verhaal wat glans te geven. Het is voor mij een afleidingsmanoeuvre van de bovenlaag. Ik denk dat dat voor de Democraten in Amerika ook geldt.”

Is dat ook niet voor de bedrijven? Wie klaagt nog over kinderarbeid bij Nike?

“Helemaal waar. Zo’n bedrijf als Google beweert dan zeer menslievend te zijn en de regenbogen vliegen je om de oren, maar het is een hard kapitalistisch bedrijf. Ze werken daarbij nog eens vrolijk samen met allerlei dictaturen als het hen uitkomt. Dat heet woke-washing.”

CARL DECONINCK

“Meer dan 30 jaar zijn wij lid van het Vlaams & Neutraal Ziekenfonds ... de ruggengraat van de Vlaamse beweging ... jong, dynamisch en zeer aanspreekbaar ... een evidente keuze.”

Bart Fierens, voorzitter ANZ

Hoofdzetel: Hoogstratenplein 1 2800 Mechelen

Verenigde Staten plukken zure vruchten van BLM-agenda

De VS staan weer in rep en roer na een extreem geval van brutaal politiegeweld. Vijf agenten pakten een man die ze wilden arresteren zo hardhandig aan dat hij niet veel later stierf. Wanneer de beelden werden vrijgegeven, ontstond er een golf van verontwaardiging. Maar de zaak legt diepere problemen bloot.

De dramatische zaak domineerde het Amerikaanse nieuws volledig afgelopen weekend en het brengt nare herinneringen naar boven aan de zaak rond George Floyd. Toen waren er zware rellen, waarbij meerdere mensen stierven en er voor miljarden schade werd aangericht. Maar er zijn enkele verschillen.

Op 10 januari stierf de 29-jarige zwarte Amerikaan Tyre Nichols. Zijn dood was het gevolg van wat er drie dagen eerder gebeurde, bij wat normaal gezien een doordeweekse verkeerscontrole had moeten geweest zijn. De betrokken agenten beweerden dat Nichols zich schuldig had gemaakt aan roekeloos rijgedrag, maar later vertelde de politiechef dat daar geen enkel bewijs voor bestond.

De camerabeelden tonen dat alles heel snel lelijk uit de hand liep. De agenten waren met vijf en Nichols had dan wel niet veel zin om gearresteerd te worden, hij leek toch niet bijzonder moeilijk te doen. Dat kan niet gezegd worden over de agenten. Zij deden geen enkele inspanning

om de gemoederen te bedaren, maar leken elkaar zelfs op te naaien. Ze roepen, tieren en schelden. De agenten halen onmiddellijk de pepperspray en taser boven, zonder enige aanleiding.

Angstreactie

Het zorgt voor een angstige reactie bij Nichols die zich, terecht, bedreigd voelt. Hij wrikt zich vrij en loopt weg. De agenten achtervolgen hem en geven hem een brutaal pak slaag, terwijl Nichols roept om zijn moeder. Daarbij geven ze ook enkele stevige trappen tegen zijn hoofd, terwijl hij op de grond ligt. Het lijkt meer op bendegeweld of een afrekening in het drugsmilieu dan op een arrestatie.

Nichols wordt afgevoerd naar het ziekenhuis waar hij enkele dagen later sterft. De vijf agenten worden vervolgens ontslagen en beschuldigd van moord, ontvoering, mishandeling en wangedrag. Justitie voert een onderzoek.

Tyre Nichols was een brave burger zonder crimineel verleden. Hij had een job, was vader van een 4-jarige zoon en leed aan ondergewicht omdat hij de ziekte van Crohn had. Hij was 1,91 m groot en woog naar verluidt nog geen 70 kg.

Geen rellen

Het buitensporige geweld werd over heel het land veroordeeld en heel wat mensen kwamen de straat op. De beelden van de bodycams kwamen vrijdag vrij en men vreesde rellen uit verontwaardiging rond de dood van Nichols, maar die bleven uit. Vrijdagavond verliep vredevol. De reden hiervoor is op zich ook problematisch. Niemand kon deze keer immers de raciale gevoeligheden uitspelen. Zowel het slachtoffer als de daders waren zwart. Dan is er geen sprake van racisme.

Het moderne Amerika lijkt de wijze woorden van Martin Luther King jr. te hebben omgedraaid. Die zei: “Ik heb een droom dat mijn vier kleine kinderen op een dag zullen leven in een natie waar ze niet zullen worden beoordeeld op de kleur van hun huid, maar op hun karakter.” In woke Amerika is het omgekeerde het geval. De kleur van de huid is allesbepalend geworden. Mochten de politieagenten blank zijn geweest, brak er een periode van ongekend geweld aan. Een deel van politiek Amerika heeft ras tot het centrum van het debat gemaakt.

Meer nog, bij CNN zijn ze erin geslaagd om zelfs bij dit drama racisme te zien. De zwarte agenten zouden antizwarte ideeën in zich dragen, zo vertelde Van Jones. “Uiteindelijk is het het ras van het slachtoffer dat wordt mishandeld - niet het ras van de gewelddadige agent - dat het meest relevant is om te bepalen of raciale vooringenomenheid een factor is in politiegeweld.”

Problemen bij de politie

BLM kon na de dood van George Floyd maatregelen afdwingen en die op hun beurt voor zware problemen zorgen. Vooral bij de Democratische partij zette men de aanval op de politie in, zogezegd om zwarte levens te redden. De realiteit draaide anders uit. Waar in 2019 nog 7.777 zwarte Amerikanen werden vermoord, waren dat er 9.941 in 2020. Wijken werden onveiliger toen agenten er niet meer durfden te komen. De politie merkt dat veel mensen opstappen en het moreel is historisch laag. Er is een tekort aan agenten in het hele land. Zelfs in Memphis, de plaats van de gebeurtenissen nu, was er niet voldoende politie om de orde voldoende te handhaven. Dat is de erfenis van de antipolitiebeweging.

CARL DECONINCK

NEDERLAND

75 jaar VVD

Het glas halfleeg?

De Volkspartij voor Vooruitgang en Democratie werd eind januari 1948 boven de doopvont gehouden. Al jarenlang zijn de liberalen de grootste partij. Met Mark Rutte levert zij sinds 2010 de langstzittende Nederlandse eerste minister. Redenen genoeg om te feesten?

Toch pakken zich boven de VVD grijze wolken samen.

Driekwarteeuw geleden werd in theater Bellevue te Amsterdam een nieuwe partij opgericht. De VVD ontstond door de samensmelting van enkele liberale groeperingen. De oprichters, veelal centrumrechts georiënteerd, waren nagenoeg politiek dakloos nadat de vrijzinnige en progressieve liberalen aansluiting zochten bij de Partij van de Arbeid. Reeds bij haar eerste deelname aan de verkiezingen behaalde de VVD acht zetels. Deze opgang zette zich in de jaren vijftig verder. De liberalen vormden na verloop van tijd een brede volkspartij. Eigen daaraan is - per definitie - dat er zich verschillende denkrichtingen ontwikkelen binnen het grotere geheel.

Niet alleen ideologisch, maar zeker ook wat betreft de stijl, waren en zijn er binnen de VVD verschillende kampen. De VVD stond bekend als een veelal conservatief-liberale partij. In de jaren zeventig kreeg zij, onder aanvoering van Hans Wiegel (‘Het orakel uit Friesland’) ook een volkse, haast populistische inslag. De VVD dat was: de hardwerkende ondernemers steunen, de auto opvoeren als het symbool van de vrijgevochten Nederlander en op congressen veel bitterballen, bier en dixielandmuziek.

Hypnotiseur tegenover intellectueel

Vanaf het begin van de jaren ’80 werd de pas 32-jarige Ed Nijpels op het schild gehesen als nieuwe lijsttrekker. Ondanks dat er met D66 al een links-liberale partij was opgericht, ging de jonge Nijpels een minder conservatieve koers varen. Deze hypnotiseur van beroep won in 1982 bij de parlementsverkiezingen niet minder dan tien zetels, maar speelde deze winst vier jaar later weer nagenoeg volledig kwijt. Er werd afgerekend met Nijpels en de daaraan verbonden progressieve koers.

Frits Bolkestein werd de nieuwe onbetwiste aanvoerder van de VVD en stuwde de liberalen, vooral in 1998, naar ongekend succes (38 zetels). Met de vroegere manager van Shell keerde een behoudsgezinde koers terug. Eveneens woog de partijleider op het brede intellectuele debat. Zo bracht Bolkestein al snel thema’s als de multiculturele samenleving en de Europese Unie ter sprake. Waar Nijpels het zogenaamde ‘monisme’ bepleitte, waarbij de VVD-fractie slaafs het regeringsbeleid moest volgen, koos Bolkestein als fractieleider voor ‘dualisme’. Soms zette hij zijn partijstandpunt

extra in de verf door luid kritiek te hebben op het beleid van de regering, waar zijn eigen VVD deel van uitmaakte. Met Rita Verdonk had de VVD vanaf 2003 goud in handen. Als minister bevoegd voor Vreemdelingenzaken en Integratie stond zij een hard beleid voor. Dit maakte haar bij de Nederlandse bevolking, net na de Pim Fortuyn-revolte, bijzonder populair.

‘IJzeren Rita’ overspeelde binnen de eigen VVD in 2006 echter haar hand. Partijgenote Ayaan Hirsi Ali, destijds lid van de Tweede Kamer, bleek bij haar naturalisatieproces niet geheel de waarheid te hebben gesproken. De indruk ontstond dat Verdonk haar eigen partijgenote voor de bus gooide. Bij de volgende voorzittersverkiezingen verloor Verdonk bijzonder nipt van Mark Rutte. Rond deze strijd hangt tot op vandaag een vieze nasmaak. Het deed erg denken aan het verlies van de even rechtse Jean-Marie Dedecker tijdens de interne voorzittersverkiezingen van de VLD in 2004.

Concurrentie op rechts

Intussen is Mark Rutte de langstzittende premier van Nederland. Zijn partij blijft in

de peilingen de grootste. Reden genoeg om naar aanleiding van 75 jaar VVD te feesten. Toch zwelt de kritiek aan. De perceptie is ontstaan dat het de VVD enkel nog om de macht draait. De kernwaarden waar de conservatief-liberalen voor stonden, lijken stuk voor stuk naar het achterplan verdwenen. Intussen stijgen andere (centrum-)rechtse partijen - zoals de PVV van Wilders, de BoerBurgerBeweging en het Fortuynistische JA21 - in de peilingen. “Het borrelt, dat is zeker”, zo geeft ex-minister Uri Rosenthal toe. Vanuit de jongerenpartij klinkt de roep om een nieuwe koers te varen, waarbij de speerpunten van de VVD terug duidelijker uit de verf komen. Ook Ankie Broekers-Knol, tot vorig jaar staatssecretaris voor Justitie en Veiligheid, is van mening dat haar partij te veel de oren laat hangen naar de meer linkse partijen. Over minder dan twee maanden vinden er in Nederland verkiezingen voor de Provinciale Staten plaats. Dat zal een graadmeter zijn voor de populariteit van de VVD en haar politieke leider.

Protest tegen de dood van Tyre Nichols

PHOTONEWS

premier Mark Rutte is al jarenlang onafgebroken aan de macht

DIPLOMATIEKE VALIES

Turkije blokkeert NAVO-uitbreiding

Finland en Zweden in de NAVO loodsen loopt dan toch niet zo gesmeerd als eerst aangenomen werd. Met ‘dank’ aan Turkije, dat zich weer eens als stokebrand profileert. Ankara staat op de rem en de toetreding zit muurvast. Toch ligt de sleutel om te deblokkeren niet zozeer bij beide kandidaat-leden, maar eerder in Washington.

Er was de oorlog in Oekraïne nodig om Zweden en Finland, twee landen met een lange traditie van neutraliteit, te doen postuleren voor het NAVO-lidmaatschap. Wat een koude oorlog niet teweegbracht, deed de Russische invasie wel. Zeker voor Finland, dat zo’n 1.600 km grens met Rusland deelt, is dit een belangrijke stap. En omgekeerd: voor de NAVO is vooral het Fins lidmaatschap iets wat het strategisch gegeven het meest impacteert. Wat er ook van zij, Stockholm en Helsinki zetten samen de stap, hopend en ervan uitgaand dat hun lidmaatschap van de NAVO een formaliteit zou worden. Quod non.

Het aanvaarden van nieuwe leden gebeurt via unanimiteit, wat betekent dat elk NAVO-lid, groot of klein, over een vetorecht beschikt. En dat dit behoorlijk vervelende gevolgen kan hebben, illustreert het Turkije van Erdogan nu al maanden. Steen des aanstoots was zoals zo vaak voor Ankara... de Koerden, mooi verpakt in een tirade tegen ‘terrorisme’; het is herkenbare retoriek. Meer dan Finland viseerde Turkije vooral Zweden, een land dat traditioneel een veilige thuishaven is voor menig Koerd op de vlucht. In die mate dat Koerden inmiddels één procent van de totale Zweedse bevolking uitmaken. Zweden en Finland gingen met Turkije rond de tafel zitten, engageerden zich, maar het blijft allemaal onvoldoende voor Ankara.

Activisten

Het moet ook gezegd dat sommige activisten in Zweden de Turken wel heel makkelijk argumenten aanreiken. Op zich is er een gemeend protest tegen het lidmaatschap en het opgeven van de neutraliteit van het land, maar er is ook heel wat provocatie. Het verbranden van een Koran door een of andere Deense politicus aan de Turkse ambassade in Stockholm, is iets waar Erdogan wel garen bij kan spinnen. Of de coup de théâtre nu opgezet is door Poetin hemzelf, zoals sommigen opperden, laten we in het midden. Feit is dat hij in het Kremlin in zijn vuistje lacht bij het zien dat de uitbreidingsbeweging van de NAVO, in werking gezet niet zo lang na de inval in Oekraïne, langer dan verwacht aansleept. En sterker dan de timing is er de dissonante noot in de westerse eendracht.

Dat Turkije van meerdere walletjes eet, is geen nieuw gegeven. Op zich heeft het land met het tweede grootste leger van de NAVO de Russische demarches wel veroordeeld, maar anderzijds laat het de opgelegde sancties mooi aan zich voorbij gaan. Turkije blijkt ook vruchtbare bodem te zijn om die simpelweg te omzeilen, ook door westerse bedrijven. Russische steun is trouwens cruciaal voor het in stand houden van de Turkse economie die in erg slechte papieren zit (inflatie van 80 procent!). Zonder Moskou was het economisch schip al gekapseisd.

Amerikaanse inschikkelijkheid

In het verleden kochten de Turken Russisch luchtafweergeschut, nooit gezien voor een NAVO-lid, waardoor ze door de boze Amerikanen uit het F-35-programma gezwierd werden. Misschien moet maar eens de oplossing voor het Finse en Zweedse NAVO-lidmaatschap net in die ambigue relatie met de VS gezocht worden. Om hun luchtmacht op peil te houden, zouden de Turken graag F-16’s kopen. Amerikaanse inschikkelijkheid op dit vlak, zo menen experten, zou ook aan Turkse kant wel eens ‘goodwill’ kunnen genereren. Een andere manier om dit effect te creëren is de steun die Koerdische troepen op het Syrische terrein nog krijgen van Washington af te bouwen. Idealiter ziet Erdogan dit gebeuren voor de verkiezingen die in de periode april/mei verwacht worden. Wellicht zal het parlement ergens in maart ontbonden worden en dan kan hij wel een verkiezingsstunt gebruiken. De tijd dringt alleszins, want het initiële NAVO-plan was om op de top van Vilnius in juli met een mooi toetredingsdossier uit te pakken. En wat als Erdogan de verkiezingen zou verliezen? Het zou de dingen veel eenvoudiger kunnen maken. Aangenomen wordt dat een nieuwe meerderheid alles in het werk zal stellen om zich gunstig te profileren ten aanzien van Washington. Het is afwachten hoe de kiezer de kaarten schudt. Voor elke politicus is er een moment van gaan, maar of dat van Erdogan aangebroken is, zal de (nabije) toekomst uitwijzen. Het zou Helsinki, Stockholm, maar ook Washington en Brussel goed uitkomen.

MICHAËL VANDAMME

OPINIE

Een gezamenlijk offensief van Russen en Wit-Russen?

Alexander Azarov bekleedde een topfunctie bij de Wit-Russische politiediensten. Maar hij deserteerde en sloot zich aan bij BYPOL, een organisatie van voormalige leden van de Wit-Russische politie- en veiligheidsdiensten, die haar hoofdkwartier in Warschau heeft en die in 2020 voor het eerst de westerse media haalde door in het geheim gefilmde opnamen te verspreiden van de foltering van arrestanten in Wit-Rusland.

Regering in ballingschap

Intussen hebben uitgeweken Wit-Russische opposanten zich in Polen en Litouwen opmerkelijk goed georganiseerd. Er is zelfs een regering in ballingschap, onder leiding van de voormalige oppositieleidster en presidentskandidate Svetlana Tikhanovskaya. Azarov is inmiddels minister in die regering. Die regering heeft zelfs een klein gewapend en geüniformeerd legertje van Wit-Russische emigranten. Te onbetekenend om de strijd aan te binden met het Wit-Russische, laat staan het Russische leger. Maar het zou misschien wel een katalyserende rol kunnen spelen in de chaos die zal ontstaan na de mogelijke val van Loekasjenko. In zulke situaties kan zelfs een klein groepje gewapende mannen de balans in de goede richting laten doorslaan, bijvoorbeeld door als eerste een regeringsgebouw of een zendstation te bezetten. Wie dat niet gelooft, moet maar eens opzoeken hoe heel kleine Joodse verzetsgroepen in Jeruzalem in 1948 het vacuüm konden opvullen dat na de Britse terugtocht was ontstaan.

Volgens deze regering in ballingschap heeft zij de steun van medestanders binnen de Wit-Russische machtsstructuren: onder andere bij het leger, de grensbewakingstroepen, het ministerie van Binnenlandse Zaken en het ministerie voor Noodtoestanden. Regeringen in ballingschap hebben dikwijls de neiging hun invloed te overdrijven. Maar als men weet dat er honderden Wit-Russen in het Oekraïense leger tegen de Russen vechten en dat verzetsgroepen in Wit-Rusland dikwijls Russische militaire treintransporten laten ontsporen, dan lijkt het heel plausibel dat het verzet ook aanhangers heeft binnen de Wit-Russische structuren.

Lage bereidheid

Azarov is slechts één van de mensen die waarschuwde dat Rusland van plan is samen met Wit-Russische troepen een nieuw offensief te lanceren in Noord-Oekraïne. Ja, er zijn extra Russische troepen in Wit-Rusland aangekomen en ze hebben samen met Wit-Russische land- en luchtmachteenheden grootschalige offensieve manoeuvres

gehouden. Maar zouden Wit-Russische troepen een nuttige bijdrage kunnen leveren in een nieuwe aanval op Oekraïne? Dat is heel onwaarschijnlijk. De Russen hebben de voorbije maanden al een groot deel van de beste Wit-Russische wapensystemen ingepikt, onder andere gevechtshelikopters. Nee, de werden niet overgekocht, niet overgedragen, maar gewoon ingepikt.

Het Wit-Russische leger is nog slechter uitgerust dan het Russische en zijn tanks zijn nog ouderwetser. Maar vooral: de bereidheid van de Wit-Russische militairen om tegen hun Oekraïense broedervolk te vechten is heel, heel laag. De Wit-Russische oppositieleider Pavel Latoesjka waarschuwde begin januari al dat de autoriteiten een mobilisatie voorbereiden. De werknemers van de binnenlandse veiligheids-en politiediensten werden gedwongen hun paspoorten in te leveren, zodat ze het land niet kunnen ontvluchten. En dat zouden dan de steunpilaren van het regime moeten zijn… Men wil ook dienstplichtigen oproepen, maar Wit-Russische officieren verwachten dat 90 procent daarvan zal proberen te deserteren of zich aan de strijd te onttrekken.

Dat zou zelfs kunnen leiden tot de ineenstorting van het regime-Loekasjenko.

Nuchter bekeken lijkt zo’n gezamenlijk offensief tegen Oekraïne tot mislukken gedoemd te zijn. Maar denkt Poetin nog nuchter? Hij leeft al langer in een aparte werkelijkheid. Net zoals Hitler in het omsingelde Berlijn. En een kat in het nauw…

PAUL BÄUMER

De Oekraïners worden hierdoor gedwongen troepen te sturen naar hun grens met Wit-Rusland om een mogelijke aanval vanuit dat land af te slaan… Troepen die elders broodnodig zijn.

De Wit-Russische president Aleksandr Loekasjenko en de Russische president Vladimir Poetin

Aan morele veroordelingen geen gebrek het voorbije jaar, maar op welk punt is de oorlog in Oekraïne militair gesproken echt beland? Is het ijdele hoop te geloven in een diplomatieke oplossing? En zo ja, wat dan wel te verwachten? We legden de vragen voor aan de deskundigheid van KMS-

MILITAIRE SCHOOL:

n februari zal het precies één jaar geleden zijn dat de Russische invasie in Oekraïne begon. Het minste wat gezegd kan worden is dat de weken die volgden heel wat verrassingen in petto hadden. Hoe kijkt u als deskundige op die periode terug?

“Dé grote vraag tijdens de eerste dagen van de oorlog was hoe sterk het Oekraïense leger was. Enerzijds waren ze verrast, ondanks waarschuwingen van Britten en Amerikanen. Anderzijds moet men erkennen dat ze behalve in het zuiden dan snel en performant gereageerd hebben. Het Russische manoeuvre was een soort herhaling van het plan van hun vijfdaagse oorlog in Georgië in 2008. Toen vielen ze Zuid-Ossetië en Abchazië binnen, met succes, maar niet deze keer. Op zich had hun plan zijn waarde, alleen begingen ze de kapitale fout de Oekraïners gigantisch te onderschatten.”

Men kan natuurlijk opwerpen dat het Oekraïense leger door het ‘Westen’, en in het bijzonder door de VS, getraind is?

“Dat is een erg belangrijk gegeven in dit conflict. Laten we niet vergeten dat toen Rusland in 2014 de Krim annexeerde, het Oekraïense leger erg belabberd presteerde. Op sommige plaatsen vochten ze erg dapper, maar de prestaties waren globaal genomen ondermaats. Uit het debacle werden echter lessen getrokken. De VS hebben de Oekraïense strijdkrachten opgeleid, getraind, maar ook van de eigen doctrines voorzien. Je ziet heel duidelijk de Amerikaanse hand in hetgeen het Oekraïense leger doet. Er werd hen bijgebracht hoe je operaties moet plannen, maar ook de besluitvorming is sterk ‘made in America’. Op acht jaar tijd is een hele weg afgelegd, ook inzake het terugdringen van de corruptie binnen dat leger, jarenlang een torenhoog probleem. Toch waren er grenzen aan de steun. Oekraïne kreeg geen F-16’s of Abrams-tanks. Maar de toenadering was onmiskenbaar. Niet toevallig besloot Kiev om troepen naar Afghanistan en vooral Irak te sturen. Door er aan de zijde van de Amerikanen te gaan vechten, boden ze een wederdienst aan en leer-

We staan ongeveer een jaar verder. Waar staat dit Russische leger dat in februari ’22 zijn tanden stukbeet op het Oekraïense verzet?

“Heel wat tekortkomingen van de Russen zijn bekend. Fraude en corruptie blijven een probleem. Net als het leiderschap

• Militair docent op de Leerstoel Geschiedenis van de Koninklijke Militaire School

• Licentiaat sociale en militaire wetenschappen (KMS , 2001)

• Master in de geschiedenis (UGent, 2009)

• Doctor in de geschiedenis (UGent, 2016) en doctor in de sociale en militaire wetenschappen (KMS, 2016)

dat totaal niet aangepast is aan een moderne manier van oorlogsvoering. Zo telt het Russische leger onvoldoende onderofficieren, wat cruciaal is in een leger. Ze dragen vaak bakken ervaring met zich mee, meer dan veel officieren die sneller roteren en de hiërarchie beklimmen. Anderzijds hebben ze toch een behoorlijke technische voorsprong. Een luchtmacht waarvan het potentieel lang niet benut is. Met een andere aanpak hadden de Russen veel beter gepresteerd. En de laatste maanden toonden aan dat ze ook daadwerkelijk beter kunnen.”

de andere nog wel een stevig tik kan uitdelen.”

Een bedreiging vanaf dag één luistert naar de naam ‘escalatie’, waarmee men het steevast over het gebruik van kernwapens door Rusland bedoelt. Hoe groot schat u dit risico in?

U doelt op de terugtrekking uit Cherson?

“Ondanks het feit dat het Russisch leger geen ‘leercultuur’ heeft, zie je dat ze toch heel wat opgestoken hebben uit hun initiële fouten. De terugtocht uit Cherson is daar inderdaad een treffend voorbeeld van, ook al lag dat politiek gevoelig. Per slot van rekening hebben we het over een provinciale hoofdstad van een provincie die ze eenzijdig geannexeerd hebben. Militair gesproken was die terugtrekking echter de juiste beslissing, noodzakelijk om het te lange front van 1.000 km drastisch in te korten. Dat er lessen getrokken worden zie je ook uit andere zaken. Je hoort minder dat wapendepots geraakt worden, simpelweg omdat men ze meer is gaan verspreiden en vooral verder van de frontlijn heeft geplaatst. Tijdens de eerste fase van het conflict hebben ze door hun onderschatting van de Oekraïners zichzelf zwaar in de problemen gebracht, met alle gevolgen van dien. Dit gebeurt vandaag niet meer. U hoort me niet zeggen dat ze nu hét innovatieve leger zijn geworden, maar ze hebben wel degelijk geleerd uit de eigen vergissingen. Zo zijn ze bijvoorbeeld ook duizenden commerciële drones beginnen gebruiken voor verkenningen aan het front, in navolging van de Oekraïners.”

We spreken mekaar midden januari. Hoe zou u militair gesproken de stand van zaken omschrijven?

“Er is een duidelijke patstelling, maar daar moet ik onmiddellijk een nuance bij aanbrengen. De frontlinie beweegt erg weinig, maar de gevechten zijn wel degelijk bijzonder hevig. Eigenlijk is het front sinds oktober vastgelopen, ook al maken de strijdende partijen wel plannen. Oekraïne wacht en rekent op westerse wapens voor een nieuw offensief. Rusland steunt dan weer op zijn numerieke overwicht. En precies hier zit de nuance: beide geloven dat de patstelling doorbroken kan worden. Punt is dat de voorbije twee maanden geen beweging kon ontwaard worden. Voor de periode midden november tot midden januari heb je haast een vergrootglas nodig om wijzigingen van de frontlijn te zien. De eerste maanden had Rusland het initiatief, vanaf de zomer lag de bal in het Oekraïense kamp, maar vandaag zijn we weer in een tussenfase beland. Dit gezegd zijnde, sluit ik niet uit dat een van beide tussen vandaag en over zes maanden

“Het is natuurlijk een gevaar dat altijd in het achterhoofd gehouden moet worden. En op zich kan het wel een reden zijn om wat te aarzelen bij het verlenen van steun, maar er zijn ook praktische overwegingen die men niet over het hoofd mag zien wanneer het gaat over wapenleveringen aan Oekraïne. Zoals een bepaalde technologie die men aan westerse zijde liever niet in Russische handen ziet vallen, wat quasi onvermijdelijk is wanneer die wapens in de strijd ingezet worden. Daarnaast spelen ook tal van praktisch-logistieke argumenten, maar om terug naar uw vraag te keren: persoonlijk ben ik daar gematigd in en vind ik dat we zeker niet zomaar mogen bezwijken voor de Russische propaganda en informatie-oorlog. Beide partijen kunnen zeker een versnelling hoger schakelen zonder dat de dingen uit de hand hoeven te lopen. Het blijft natuurlijk een politieke beslissing, maar als je als Westen stelt dat Oekraïne de strijd moet winnen, dan moet je consequent handelen. De tanks die nu beloofd zijn hadden in de periode april-mei moeten zijn geleverd, zodat ze operationeel inzetbaar waren vanaf augustus, toen Rusland op zijn zwakst stond. En dit nog: hetgeen politici zeggen, draagt al een vorm van escalatie in zich. Openlijk poneren dat Oekraïne gesteund wordt, stellen dat het hele territorium hersteld dient te worden, onvermijdelijk hangen daar militaire gevolgen aan vast. Maar de angst voor het nucleaire gevaar moeten we wat durven temperen. Ik begrijp dat bij heel wat mensen angst leeft, alleen is ook Moskou zich daarvan bewust en pookt het die maar wat graag op.”

“Rationeel kan je je de vraag stellen waarom ze er niet mee stoppen, alleen: dit draait niet om de rede”

Tot slot: het wijkt misschien wat af van uw domein als militair specialist, maar denkt u dat een politieke oplossing haalbaar is, en zo ja, welke timing plakt u daarop?

“Er moet een politiek-diplomatieke oplossing komen, en ooit zal dat wellicht gebeuren, alleen is de toestand daar nog niet rijp voor. Ik zie de Russen nog wel even doorgaan met de huidige aanpak die vroeg of laat wel eens meer succes kan oogsten. En dat kan hen een sterkere onderhandelingspositie verschaffen. Weet u, ik moet aan mijn studenten trachten uit te leggen waarom de Eerste Wereldoorlog vier jaar lang duurde met een front dat, althans in het westen, nauwelijks veranderde. Rationeel kan je je de vraag stellen waarom ze er niet mee stoppen, alleen: dit draait niet om de rede. Eerder kijkt men naar de inspanningen en de geleden verliezen. En dus wil men winnen om de verliezer de factuur te kunnen presenteren. Finaal of bij een onderhandelde vrede.” MICHAËL

TOM SIMOENS (°1978)

“De angst voor het nucleaire gevaar moeten we durven te temperen”

ANDERLECHT BLIJFT GROTE PUINHOOP

RSCA kent een absoluut horrorseizoen. Nadat Vincent Kompany de deur achter zich dichttrok en opnieuw sportieve successen behaalde in Engeland, leek de club in vrije val te zijn. Vorig jaar eindigde Anderlecht nog derde. Dat was een goede prestatie gezien de steeds krappere middelen.

Aan het begin van dit seizoen hadden ze nog hoop, toen ze Felice Mazzu binnenhaalden als vervanger van Kompany. Die had met Union een bijzonder knap parcours afgelegd en de promovendus streed tot op het eind voor de titel. Een absoluut huzarenstukje. Maar al snel bleek dat Mazzu in heel andere omstandigheden moest werken bij Anderlecht. De resultaten bleven uit en halverwege het seizoen mocht hij beschikken. Nu heeft Anderlecht met Brian Riemer een heel ander profiel binnengehaald. Mogelijk heeft hij veel potentieel, maar het komt er nog niet uit. Intussen staat Anderlecht op een gênante elfde plaats met bijna evenveel punten als gespeelde wedstrijden. De degradatieplaatsen zijn maar zeven punten verwijderd.

OOK NAAST HET VELD PROBLEMEN

OP

SIMON 2 FEBRUARI 2023 15

Naast die sportieve malaise rommelt het ook lelijk in de bestuurskamer. Boze fans hebben Wouter Vandenhaute weggejaagd en het bestuur heeft nu (de zieke) Peter Verbeke, de sportief directeur, aan de deur gezet. In de ploeg vertrok Fabio Silva, zowat de enige die kon scoren. Ook Benito Raman, Adrien Trebel, Wesley Hoedt en Hendrik Van Crombrugge mogen vertrekken. Paars-wit kan ze niet meer betalen. En alsof dat nog niet genoeg was, wil het parket maar liefst elf mensen en drie vennootschappen rond de club vervolgen. De club heeft er op z’n zachtst gezegd onfrisse praktijken op nagehouden. De financiële en structurele malaise kwamen niet uit het niets. En dan zwijgen we nog over welke lijken er uit de kast gaan vallen als ‘Operatie Propere Handen’ afgerond is. Ondertussen is Union weer de eerste ploeg van Brussel en overwintert rivaal Club Brugge in het kampioenenbal. De laatste Gouden Schoen dateert dan weer van 2014. De beste Anderlechtspeler eindigde buiten de top 10 én is al lang weer vertrokken. Paars-witte fans zullen de kelk tot op de bodem moeten ledigen. De vraag is waar die bodem precies ligt.

LELIJKE RUZIE IN WIELERLAND

Simon Mignolet heeft met grote voorsprong de Gouden Schoen gewonnen. De doelman van Club Brugge haalde 684 punten, een historisch hoog aantal. Een indrukwekkende prestatie.

Dat een doelman een prestigieuze voetbalprijs wint, is zeer zeldzaam. De laatste keeper die de Gouden Schoen mee naar huis mocht nemen was Michel Preud’homme in 1989. Quasi geen enkele voetballer in onze competitie was toen al geboren. Dergelijke prijzen zijn meestal voorbehouden voor voetballers die spektakel brengen, aanvallers en aanvallende middenvelders. Heel uitzonderlijk wint er eens een iconische verdediger. De laatste doelman die bijvoorbeeld de Ballon d‘Or won, de meest prestigieuze buitenlandse prijs voor voetballers, was Lev Jasjin in 1963.

Bovendien kent de Gouden Schoen nog eens een aparte categorie voor doelmannen. Daar won Mignolet dit jaar ook nog eens. Het was het vierde jaar op rij dat hij die prijs in de wacht sleepte. Om de kers helemaal op de taart te zetten, gebeurde de winst van de Gouden Schoen nog eens met een absoluut puntenrecord. Mignolet scoorde 684 punten, eerste achtervolger Casper Nielsen haalde er 233. Daarmee werd de spanning eigenlijk uit de prijsuitreiking gehouden, want doorgaans is het een strijd tussen de top twee of drie. Dit jaar was het echter al lang duidelijk dat Mignolet de prijs in de wacht ging slepen. En de reden ligt voor de hand: Mignolet is simpelweg de beste keeper op de vaderlandse velden.

BESTE TRANSFER

Sinds Club Brugge de voetbalwereld verraste door de keeper weg te plukken bij Liverpool, waar hij op het achterplan verzeild was geraakt, is hij het zekere sluitstuk van de Brugse defensie. De dominantie in de vaderlandse competitie van de Bruggelingen begint met de zekerheid achterin, gebouwd op de betrouwbaarheid van de doelman. Mignolet is een puntenpakker die soms gemaakte goals uit het doel kan halen. Het combineren van degelijkheid en absolute mirakelreddingen, met daarenboven goed

voetenwerk en een verstandige kop, maken hem de beste investering die Bart Verhaeghe ooit maakte in Brugge.

KLEIN BEGONNEN

Mignolet zelf is bescheiden begonnen, in het Limburgse Sint-Truiden. Maar zijn uitstekende prestaties onder het doelhout zorgden voor een mooie transfer naar de Premier League, volgens velen de beste competitie ter wereld. In elk geval de meest commercieel ontwikkelde.

Hij speelde er drie seizoenen bij Sunderland. Zijn eerste jaar won hij meteen de Young Player of the Year Award. Hij speelde er Craig Gordon uit de ploeg, nochtans werd die laatste voor 11 miljoen euro gekocht, op dat moment het hoogste bedrag voor een keeper ooit. Op het einde van het seizoen 2011-2012 mocht Gordon een andere club zoeken. Mignolet hield 15 keer de netten schoon en hij pakte in het kalenderjaar 2012 de meeste ballen in de hele Premier League. Topclubs in heel Europa stonden in de rij.

LIVERPOOL

De doelman koos voor het mythische Liverpool, een club die een geschiedenis heeft met Brugge. Mignolet tekende een contract voor vijf jaar van 12,5 miljoen euro. Hij was de eerste Belg die bij Liverpool tekende. Zijn eerste seizoen liep op rozen en hij was een van de uitblinkers van de ploeg. Ze eindigden tweede in de competitie en speelden Europees. In mei 2015 won hij de trofee van Speler van het Jaar in de club. Vanaf 2016 ging het bergafwaarts. Trainer Jürgen Klopp leek niet te geloven in zijn keeper en Mignolet begon foutjes te maken. Al snel degradeerde Klopp hem tot tweede keeper. In de plaats kwam Loris Karius. Die ging echter de geschiedenis in met twee gigantische blunders in de Champions Leaguefinale van 2018 tegen Real Madrid. Liverpool kocht dan Alisson Becker voor 62,5 miljoen euro. Mignolet kon uitkijken naar betere oorden en vond die in Brugge. Zou Bart Verhaeghe al een bos bloemen en een bedanking naar Klopp gestuurd hebben?

Het zit scheef bij Groupama-FDJ. Een groepsgesprek met vrienden en fans lekte uit en daaruit blijkt dat er serieus wat vijandigheid bestaat binnen de ploeg. Opkomend talent David Gaudu haalde boegbeeld Arnaud Démare stevig door de mangel. Démare is een prijzenpakker en daardoor al een tijdje de nummer 1 bij Groupama-FDJ. Dit jaar stuurt zijn ploeg de beloftevolle David Gaudu met hem mee naar de Tour de France. Gaudu eindigde er vorig jaar knap vierde in het algemeen klassement. Démare won vorig jaar enkele ritten in de Giro, maar zou zich dit jaar ten volle op de Tour willen werpen. En daar wringt het schoentje. Nu beide dezelfde ambities hebben, botst het.

KLIMMER VERSUS SPRINTER

Gaudu, een begenadigd klimmer, spuwde zijn gal over Démare. Die zou eens niet in de lift met hem willen stappen. Ook zou Démare hem eens bijna tegen de grond hebben gewerkt. Gaudu wil daarom liever dat Démare er dit jaar niet bij is in de Ronde. “Ik ben niet bang voor hem. Hij weet dat ik hem er niet bij wil hebben, dat heb ik ook al gezegd”, schreef hij aan zijn vrienden op Discord, een chatprogramma. “De oorlog is nog niet voorbij, dit is pas het begin van de kruistocht.”

Daarbij merkt hij ook op dat de rivaliteit mogelijk een interessant verhaal is voor anderen. “Het gaat wel goede tv opleveren voor de Netflix-serie.” Démare, van nature een sprinter, zou ook traag geworden zijn, meent Gaudu.

VREDE?

Maar eens de berichten uitlekten klonk Gaudu een stuk minder stoer. Hij verontschuldigde zich op Twitter. “Problemen die kunnen voorvallen in een ploeg moeten intern blijven. Ik excuseer me bij het team en bij Arnaud”, klonk het.

Volgens ploegleider Marc Madiot is alles nu bijgepraat en is wat hem betreft de zaak verticaal geklasseerd. De relaties zouden niet verstoord zijn. Beide heren zullen normaal gezien samen verschijnen aan de Tour de France en daarvoor ook starten in Parijs-Nice. Het zal interessant zijn om die twee namen te volgen dit jaar.

Brian Riemer, trainer van Anderlecht

Poundbury

Een dorp waar conservatieven én groenen thuis zijn

Conservatieven en groenen die door dezelfde deur kunnen, het lijkt soms moeilijk voor te stellen. Toch is het mogelijk, zo blijkt uit het Engelse experiment Poundbury, een plek die groene opvattingen over stedenbouw en een conservatieve kijk op architectuur samenbrengt.

De kersverse Britse koning Charles III is een man met een erg uitgesproken mening over architectuur en stedenbouwkunde. Zo laat hij zich sinds de jaren ’80 laatdunkend uit over moderne architectuur, die volgens hem gekenmerkt wordt door “glazen stompjes en betonnen torens”. “Waarom kunnen we niet die rondingen en bogen hebben die gevoel uitdrukken in design?”, vroeg hij zich af. “Wat is daar mis mee? Waarom moet alles verticaal zijn, recht, onbuigzaam, alleen in rechte hoeken - en functioneel?”

De Britse royal is niet alleen een aanhanger van ‘nieuw classicistische architectuur’de moderne voortzetting van classicistische en ‘traditionele’ achtitectuur -, maar ook van ‘new urbanism’. ‘New urbanism’ is een filosofie in de stadsplanning die duurzaamheid, sociale vermenging, lokalisme, voetgangers en autoluwheid centraal plaatst.

Charles schreef en sprak sinds de jaren ’80 uitvoerig over architectuur, maar daar bleef het niet bij. “Put your money where your mouth is”, luidt het Engelse gezegde. En dat deed de kroonprins. Toen het Zuidwest-Engelse stadje Dorchester in de jaren ’80 een uitbreiding plande, besloot de Prince of Wales zich persoonlijk te bemoeien met het project. Daarvoor nam hij de Luxemburgse nieuw classicistische sterarchitect Léon Krier onder de arm. Het resultaat is Poundbury.

Succesverhaal?

Er werd in de Britse krantenkolommen lange tijd lacherig over gedaan, maar intussen moeten meer en meer mensen toegeven dat Poundbury een succesverhaal blijkt te zijn. Het dorp is een bloeiende gemeenschap van 4.600 zielen (in 2025 zouden er dat 6.000 moeten zijn) en meer dan 240 winkels, horecazaken en bedrijven. Een van de grote voordelen is dat de meeste mensen in het dorp er zelf tewerkgesteld zijn.

Dat is iets waar veel groenen warm voor zullen lopen, want het gevolg is dat Poundbury behoorlijk autoluw is. Voetgangers hebben weinig last van het verkeer of luchtvervuiling in het dorp, niet dankzij verboden, vervelende circulatieplannen of ver-

keersborden (er zijn er bijna geen), maar dankzij enkele slimme ingrepen. Zo zijn de straten op een dergelijke manier aangelegd - met veel bochten en uitstekende gevels - dat chauffeurs gedwongen worden om vanzelf snelheid te minderen.

Wie dacht dat Poundbury iets is voor rijke yuppen of bakfietsers, komt bedrogen uit. Terwijl de meeste West-Europese steden gekenmerkt worden door gettovorming en een opdeling in rijke en arme wijken, kiest Poundbury voor een andere aanpak. Het

Het Verhaal van Vlaanderen

dorp heeft wel degelijk sociale woningen, maar die liggen verspreid tussen alle andere huizen, wat de sociale cohesie ten goede zou moeten komen.

Disneyland

Zijn er dan geen kanttekeningen te plaatsen bij het project? Misschien wel. De spiksplinternieuwe gebouwen in traditionele stijl doen op dit moment nog ietwat bevreemdend aan. Ze lijken soms steriel, als

De geschiedenis van de prehistorie tot nu

“Onaanvaardbare verspilling van publieke middelen”, toeterden Groen-covoorzitter Jeremie Vaneeckhout en Hannelore Goeman van Vooruit. De tiendelige tv-serie was zelfs nog niet op de kabel of men hekelde al het nut van de 2,4 miljoen euro subsidies. Waren die beter geïnvesteerd in onderwijs of kinderopvang? Pijnlijk voor links is dat ‘Het verhaal van Vlaanderen’ meer dan 1,5 miljoen kijkers bereikt. Maar vooral bijzonder schijnheilig, aangezien dezelfde zeloten geen vin verroeren wanneer marginale ‘culturele’ groeperingen een veelvoud vangen en slechts een handvol toeschouwers bereiken.

‘Verba volant, scripta manent’, moeten de makers van het epos hebben gedacht. Het boek dat tegelijk met de tv-serie verscheen biedt de kans het verhaal nog eens rustig na te lezen. “Data en schema’s van buiten leren, dat was niets voor mij”, stelt presentator Tom Waes. Nochtans helpen de handige tijdslijnen per hoofdstuk de opeenvolging van feiten correct te vatten. Tien hoofdstukken van de oertijd tot het einde van de 20ste eeuw. Afgewisseld met mooie sfeerbeelden van de televisieopnames en bij elk slot van een tijdperk een lijst van boeken en stripverhalen die de lezer uitnodigen om dieper op de materie in te gaan.

Verboden liefde

Net zoals Tom Waes zijn veel Vlamingen eerder ontvankelijk voor de roemrijke verhalen die de Vlaamse geschiedenis kruisen, zoals de liefde tussen de eerste Vlaamse graaf en de dochter van de Franse koning. Een natie gebouwd op een verboden romance zou een filmkraker in de maak kunnen zijn. De heldendaden van Ambiorix, Pieter de Coninck en Jan III van Renesse. De economische en culturele hoogdagen ten tijde van de Bourgondische hertogen. Maar ook de apocalyptische taferelen ten tijde van de pest of de modderige loopgraven aan de IJzer. Onze geschiedenis blijkt inderdaad een verhaal dat neergepend is in bloed, zweet en tranen.

Geschiedenisleraar en anglofiel Harry De Paepe schreef voor alle duidelijkheid een verhaal van Vlaanderen, niet een geschiedenis van de Vlaamse ontvoogding. Daarvoor is de opzet te algemeen. De Vlaamse Beweging krijgt wel

haar rechtmatige plaats in het boek rond het interbellum, maar de culturele prelude in de 19de eeuw en de staatshervormingen sinds 1970 worden nauwelijks vermeld. Het doel is te schetsen hoe men op dit stukje grond aan de Noordzee vroeger werkte en woonde en niet zozeer over het proces van volksbewustzijn en staatsvorming. Een uitnodiging misschien richting andere auteurs om deze leemte op te vullen die sinds de werken ‘Vertel eens wat over Vlaanderen’ (Cyriel Verleyen) en ‘De Vlamingen’ (Manu Ruys) is gelaten?

NSDAP?

‘Kiezen is verliezen’ zegt een Vlaamse uitdrukking en dat betekent dat men diende te schrappen. Er was bijvoorbeeld wat te doen over het weglaten van Jan Breydel tijdens de situering van de Guldensporenslag. Anderzijds maakte de redactie de verfrissende keuze om de vergeten figuren van Carausius, Sint-Amandus en

iets uit Disneyland. Mogelijk komt daar met de loop der jaren - als het dorp doorleefder wordt - verandering in.

Poundbury kreeg alvast lof van de conservatieve filosoof Roger Scruton: “De proporties zijn menselijke proporties; de details zijn rustgevend voor het oog. Dit is geen grootse of originele architectuur, en probeert dat ook niet te zijn; het is een bescheiden poging om de dingen goed te krijgen door patronen en voorbeelden uit de traditie te volgen. Dit is geen nostalgie, maar kennis die van generatie op generatie wordt doorgegeven.”

Christoffel Plantijn vanonder het stof te halen. De tv-serie en bij uitbreiding dit boek nemen voorgoed het excuus weg om zich niet in grote lijnen te informeren over onze vaderlandse geschiedenis. Het laagdrempelige karakter zonder op de inhoud in te boeten, is één van de redenen. Een tweede argument is dat in tijden van identiteitsbesef en diversiteit het noodzakelijk is zich ten gronde bewust te zijn van zijn wortels alvorens men de andere kan leren begrijpen. Amper een dag leesplezier staat deze kennis in de weg.

Tot besluit: een pluim voor de auteur om deze politiek gevoelige klip met branie en succes te ronden. Misschien één anachronisme dat wellicht een tikfout betreft. Over het ontstaan van de socialistische beweging wordt geschreven: “Edward Anseele en zijn Gentse gezellen wilden een arbeiderspartij oprichten, naar het Duitse model van de NSDAP.” Vermoedelijk zal men doelen op de SDAP, de voorloper van de huidige SPD. Een letter verschil en tegelijk een wereld van verschil. Het zal het doornemen van ‘Het verhaal van Vlaanderen’ voor Hannelore Goeman nog wat extra pijnlijk maken.

PIETER VANDERMOERE

Harry De Paepe, ‘Het Verhaal van Vlaanderen - De geschiedenis van de prehistorie tot nu’, Manteau, 2022. 256 p., 34.99 euro. ISBN 9789022339190

PIETER VAN BERKEL

Een straat in Poundbury

Art nouveau en art deco in Brussel

LEZERSBRIEVEN

GULDENSPORENSLAG

Pallieterke, Volgens sommigen, onder wie Reynebeau natuurlijk, is de Guldensporenslag een historisch onbelangrijk feit. Zij allen dwalen. Barbara Tuchman, een Amerikaanse historica van Joodse afkomst met wereldfaam, vermeldt in haar boek ‘De waanzinnige veertiende eeuw’ niet alleen Vlaanderen, maar evenzeer de historische gevolgen van deze gebeurtenis. Ziedaar het verschil tussen een wereldwijd geachte historica en een leerling-tovenaar. Dat de huidige betekenis van deze veldslag verschilt van de historische feiten is niet meer dan logisch. Ten eerste bestond België niet eens en de Vlaamse grieven van heden dus evenmin. Nu gaat het om het symbool van het identitaire Vlaanderen. Wat deert het de Zwitsers of Wilhelm Tell echt bestond en een appel van zijn zoontjes hoofd heeft afgeschoten of niet? Voor hen is Wilhelm Tell het symbool van de strijd der Zwitsers voor hun onafhankelijkheid. Zo is de Vlaamse Leeuw, muzikaal of voorgesteld, het symbool voor de onafhankelijkheid van ALLE Vlamingen.

Gespreid over drie weekends in maart vindt in Brussel de zevende editie van het BANAD Festival plaats. Het is een unieke kans om opmerkelijke art nouveau- en art deco-huizen te ontdekken en te bezoeken.

BANAD staat voor Brussel Art

Nouvau en Art Deco. Het programma van de zevende editie van het festival bevat een vijftigtal bezoeken aan interieurs, waarvan een groot aantal normaal niet toegankelijk is voor het publiek. Voor het eerst te bezoeken tijdens deze editie zijn de Villa Pelseneer, de hotels Pieper en Waxweiler, de huizen Homem de Madéco, Overloop, De Roy en Van Waesberghe en de Oude Papierfabriek De Ruysscher.

Totaalkunst

Art nouveau ontstond aan het einde van de negentiende eeuw. De kunststroming was van korte duur, maar verspreidde zich razendsnel over de hele wereld. Brussel werd de hoofdstad van de art nouveau. Hoe kwam dat? Brussel was de eerste stad op het vasteland die de spoorweg omarmde en die gewonnen was voor de nieuwe bouwmaterialen van de moderne industrie. Bovendien was het een stad met een jonge en vooruitstrevende burgerij, een kapitaalkrachtige hogere middenklasse die zich wilde identificeren met een heel eigen kunst- en bouwstijl. Dat werd de art nouveau, de creatieve en onstuimige stijl met gebogen lijnen, vol ritme en een rijk kleurenspel. De architecten maakten van hun gebouwen een totaalkunstwerk, waarbij ze ook het interieur en het meubilair tot in de kleinste details uittekenden.

De bekendste architecten van de art nouveau zijn Victor Horta en Henri Van de Velde. Van Horta is een aantal Brusselse woningen opgenomen in de lijst met UNESCO-Werelderfgoed, zoals de herenhuizen Tassel, Solvay en Van Eetvelde en de eigen woning van de architect waar nu het Hortamuseum is ondergebracht. Minder bekend, maar eveneens een pionier en sleutelfiguur van de art nouveau is Paul Hankar, met als blikvangers in Brussel zijn eigen woning en het huis Ciamberlani. Het is de verdienste van BANAD dat we ook de architecten van de tweede generatie leren kennen, met onder anderen Armand Van Waesenbergh, Léon Sneyers en de broers Delune. Een mooi voorbeeld is ook Gustave Strauven met het huis Saint-Cyr op de Ambiorixsquare. Het huisje heeft een

gevel die amper vier meter breed is, maar het springt meteen in het oog.

Breken met het verleden

De art deco ontwikkelde zich tijdens het interbellum. Een doorslaggevende gebeurtenis was de Exposition internationale des Arts décoratifs die in 1925 in Parijs plaatsvond. Kunstenaars en architecten zouden er iets nieuws creëren dat brak met al het voorgaande. Het meest opvallend aan de art deco zijn de pure, rechte lijnen (helemaal anders dan de art nouveau) en de geometrische motieven. Brussel droeg in grote mate bij aan de internationale bloei van de art deco.

Drie toonaangevende architecten die we in deze stad kunnen ontdekken zijn de Belgische Zwitser Michel Pollak, Adrien Blomme en Antoine Courtens. Ook in het art deco-luik van BANAD zitten vertrouwde gebouwen, bijvoorbeeld Flagey en de Basiliek van Koekelberg, of bekende creaties zoals Villa Empain en Résidence Palace. Een van de te ontdekken pareltjes is het huis dat de Lakense architect Henri Draps voor zichzelf heeft gebouwd.

Het BANAD Festival vindt plaats tijdens de weekends tussen 11 en 26 maart. Vanaf 7 februari 14 uur kan er gereserveerd worden door individuele bezoekers die à la carte een programma willen samenstellen.

MMMV

Alle informatie over het BANAD Festival: www.banad.brussels

OEKRAÏNE

Jef Nelis, Boechout

Pallieterke, Oekraïne bij de EU zou ons een hefboom verschaffen tegen veelvuldige internationale chantage. Twee voorbeelden. Als Iran onschuldige Europeanen opsluit om ons daarmee te chanteren of wanneer een Midden-Oosters land ons met een energieboycot chanteert, dan kunnen wij met een tegenboycot Oekraïens graan invoeren. Dat ze dat dan maar eens aan hun bevolking uitleggen. Dus Oekraïne helpen is Europa helpen. Anders verkrijgt Rusland nog maar eens een hefboom naast hun gas, olie, diamanten en mineralen. Dat die ‘hefbomen’ een veel gebruikt internationaal diplomatiek, politiek en militair wapen zijn, is ondertussen wel duidelijk. Ook Europa heeft dat nodig, anders blijven wij een prooi: zie naar al uw verschillende energierekeningen.

Frederik Maeyens, Kalmthout

VERBODEN TE LACHEN

Pallieterke, In Schotland werd een transgendervrouw zopas veroordeeld voor een dubbele verkrachting van twee vrouwen toen hij nog een man was. Hij of zij wil zijn of haar straf uitzitten in een vrouwengevangenis. Dit is geen grap, maar de noeste waarheid. Hoe zot deze wereld aan het draaien is…

Wim Peeters, Turnhout

VERTROUW

GEEN BLAUW!

Pallieterke, Op de nieuwjaarsreceptie van Open Vld werden de deelnemers

‘warm’ onthaald aan het hoofdkwartier, waar de politievakbonden buiten op straat betoogden tegen een zoveelste liberale woordbreuk. Dat laatste werd ook de constante op de receptie zelf. De liberalen hebben gelijk als ze zeggen dat mensen die werken (vooral in Vlaanderen, maar dat zegt men er niet bij)

meer moeten kunnen overhouden dan mensen die niet werken (zoals té veel in de rest van dit land). Het probleem met onze liberalen - van Verhofstadt tot Lachaert - is dat ze het normaal vinden dat ze de mensen beloven iets aan hun problemen te zullen doen en daarna het niet alleen niét doen, maar soms zelfs het tegenovergestelde doen, of iets anders zoals nu bij de politie. Ze hebben nog altijd niet door dat je alleen vertrouwen verdient door te doen wat je belooft en zeker niet het tegenovergestelde. Dat geldt trouwens niet alleen voor Open Vld, maar evenzeer voor hun francofone familie van de MR, waarvan voorzitter meestal dwarsligt (én gelijk heeft), maar als puntje bij paaltje komt uiteindelijk steeds weer netjes alles mee goedkeurt wat hij eerst heeft afgekeurd. Waarom doen zij het? Wel, eenvoudig omdat het bij hen (voorlopig) nog werkt. Ondanks alle woordbreuken hebben ze de laatste twintig jaar steeds deel uitgemaakt van alle regeringen en hopen zij dat op die manier te kunnen blijven doen. De postjes, weet je wel. Of hun hondstrouwe kiezers zo hondstrouw zullen blijven, is maar de vraag. Ergens houdt het op, hopelijk in 2024...

Guido van Alphen, Kasterlee

WOKE

Pallieterke, Ik verheug mij in de oprichting van een academisch collectief tegen de woke-waanzin. Bij de oprichters vind ik meerdere professoren van UAntwerpen, VUB en UGent. KUL: noppes! Zou de (K?)UL dan toch dé woke-universiteit van Vlaanderen zijn? Het verbaast mij niet. Met uitzondering van professor Torfs.

W-M Arthur, Leuven

BRUSSEL IS VAN ONS!

Pallieterke, Reeds in de middeleeuwen was Brussel een Nederlandstalige stad, behorend tot het hertogdom Brabant, het hart van de Nederlanden, met als andere belangrijke steden Antwerpen, Leuven, Diest, ’s-Hertogenbosch, Lier en Tienen. Het is pas begin 19de eeuw dat er een sterke inwijking ontstond vanuit Frankrijk (vooral adel en hogere burgerij, gevlucht ten gevolge van de Franse revolutie in 1789). Vanaf de onafhankelijkheid in 1830 trok het toen jonge Belgische (Fransdolle) bewind massaal Waalse ambtenaren aan om zijn administratie in Brussel te bemannen. De nationale instellingen werden trouwens enkel in het Frans (taal van de bourgeoisie) uitgebouwd en het Nederlands, voertaal van de overgrote meerderheid van de bevolking, werd als bestuurstaal radicaal verbannen. Maar niet alleen geschiedkundig maakt de stad Brussel - en bij uitbreiding het hele artificiële Brussels Hoofdstedelijk Gewest - deel uit van het huidige Vlaanderen. Brussel ligt immers geografisch volledig binnen het grondgebied van het Vlaamse Gewest en het is bovendien de hoofdstad van Vlaanderen. Er bestaat dus geen enkel - hetzij geografisch, hetzij historisch - objectief verdedigbaar argument om aan te tonen dat Brussel niet voor de volle honderd procent tot Vlaanderen zou behoren.

A. Clerbout, Scherpenheuvel-Zichem

Een lezersbrief insturen?

Stuur uw bericht naar lezersbrieven@pallieterke.net. Opgelet, brieven mogen maximaal 1.000 karakters tellen (inclusief spaties). Dat zijn een 30-tal lijnen in ’t Pallieterke of zo’n 160 woorden. We houden ons het recht voor om zonder verantwoording uw (te lange) brief niet te publiceren of in te korten. Uw naam en gemeente dienen doorgegeven worden voor publicatie bij uw brief.

Huis Overloop

n dit verdrag waren de gewesten van de Nederlanden overeengekomen om zich te verenigen in een unie tegen de Spaanse bezetter. Maar het verdrag nam geen unaniem gedragen standpunt in over de indertijd erg gevoelige kwestie van de godsdienstvrijheid. Zo wilden de strikt calvinistische provincies Zeeland en Holland alleen godsdienstvrijheid voor calvinisten terwijl de overige gewesten, die nog grotendeels katholiek waren gebleven, dit veel breder wilden interpreteren.

Omdat men er niet in slaagde een consensus te vinden over dit heikele punt des geloofs, bleef de situatie op godsdienstig gebied dus zoals ze was, waarbij de zuidelijke gewesten gewoon katholiek mochten blijven. Zo stond er in de Pacificatie: “Het zal niet toegestaan zijn iets te ondernemen, behalve in de gewesten Holland en Zeeland, tegen de algemene rust en vrede, in het bijzonder tegen de rooms-katholieke religie en de uitoefening van die godsdienst.”

DON JUAN

Op 12 februari 1577 kreeg de Pacificatie een concrete erkenning in het in Marche-en-Famenne afgesloten Eeuwig Edict waarin alle betrokken partijen zich engageerden om de bepalingen van de Pacificatie na te leven. De opstandige provincies beloofden voorts - zij het met flinke tegenzin - om Filips II te erkennen als koning en Don Juan - jawel, dé Don Juan - van Oostenrijk als landvoogd. Ze verbonden zich er ook toe om het katholicisme te respecteren en te handhaven. Van Spaanse kant werd een algemene amnestie toegestaan en de verbintenis om alle troepen uit de Nederlanden terug te trekken, werd bekrachtigd.

OP

26 MEI 1578

IN AMSTERDAM GREPEN DE CALVINISTEN DE MACHT EN ZETTEN ER

DE KATHOLIEKE

STADSBESTUURDERS AF

Het bleef evenwel erg onrustig in de Lage Landen. Al kort na het tekenen van de Pacificatie hadden Luxemburg, Limburg en het graafschap Namen zich gedistantieerd van de tekst. Intussen namen radicale calvinisten steeds meer bestuurlijke taken op zich in het zuiden en nadat de controle over enkele belangrijke Vlaamse steden in hun handen was gevallen, verboden ze er prompt het katholicisme, wat flagrant in strijd was met de geest én de letter van de Pacificatie. Alsof dat niet volstond, werden de zaken nog meer op de spits gedreven toen er in 1578 in Gent twee prominente katholieken, Jacob Hessels - procureur-generaal van de Raad van Vlaanderen en gewezen lid van Alva’s Bloedraad - en baljuw Visch, over de kling werden gejaagd door calvinistische zeloten en er opnieuw, zij het

De malcontenten

de Unie van Atrecht en

CALVINISTISCHE EXCESSEN

Dit jaar is het precies

425 jaar geleden dat een sluwe Spaanse landvoogd erin slaagde de verenigde oppositie tegen de Spaanse kroon uiteen te spelen. Om beter te begrijpen wat er indertijd precies speelde, moeten we terugkeren naar 1576, het jaar waarin de Pacificatie van Gent werd getekend.

op minder grote schaal dan voorheen, ‘beelden werden gestormd’ in katholieke kerken. Radicale calvinisten zoals de baljuw van Dendermonde François van Ryhove en de Gentse eerste schepen Jan van Hembyze gingen nog een stap verder en confisqueerden zonder rechtsgrond kerken en abdijen. Als kers op de taart grepen op 26 mei van datzelfde jaar in Amsterdam de calvinisten de macht en zetten er de katholieke stadsbestuurders af, een keerpunt dat bekend werd als de Alteratie van Amsterdam.

Op 24 juli 1577 brak de Spaanse landvoogd Juan van Oostenrijk formeel met de Staten-Generaal toen hij bij verrassing Namen innam om de stad als uitvalsbasis voor zijn troepen te gebruiken. Kort daarna viel hij Antwerpen aan en kwam het her en der in de Zuidelijke Nederlanden tot confrontaties. Op 31 januari 1578 wist hij de Staatse troepen een gevoelige nederlaag toe te brengen bij Gembloers. Heel even had het Eeuwig Edict voor een adempauze gezorgd, maar met de campagne van Don Juan hervatten de vijandigheden in wat vandaag in de geschiedenisboeken bekend staat als de Tachtigjarige Oorlog. Ondanks de klappen die de Staatse troepen kregen, wisten onze gewesten initieel hun gemeenschappelijk front tegen het Spaanse gezag te behouden, maar daar kwam precies 445 jaar geleden verandering in. De calvinistische excessen en intolerantie hadden - bijna onvermijdelijk - voor nieuwe spanningen en groeiende onenigheid gezorgd. Als een reactie hierop ontstond, vooral dan in de zuidelijke gewesten, ‘de malcontenten’, een katholieke oppositiebeweging die werd geleid door de stadhouder van Henegouwen graaf Philippe de Lalaing en zijn halfbroer Montigny. Beiden stonden als legeraanvoerders in dienst van de Staten, maar die rekenden hen de nederlaag bij Gembloers zwaar aan….

ALEXANDER FARNESE

Op 1 oktober 1578 overleed Don Juan aan tyfus in het legerkamp van Bouge bij Namen. Zijn opvolger Alexander Farnese, de hertog van Parma, bleek niet

MET DE CAMPAGNE VAN

DON JUAN HERVATTEN

DE VIJANDIGHEDEN IN

WAT VANDAAG IN DE

GESCHIEDENISBOEKEN

BEKEND STAAT ALS

DE TACHTIGJARIGE

OORLOG

alleen op het slagveld een bekwame strateeg te zijn. Hij maakte handig gebruik van de ontstane verdeeldheid onder de oppositie in de Nederlanden en benaderde onder meer de Lalaing en Montigny. Hij wist, onder meer door een aantal goed gekozen beloftes, in het zuiden een groot aantal malcontenten voor zich te winnen. Al op 8 december 1578 bleek dat de geest definitief uit de fles was. Die dag bereikten de malcontenten overeenstemming over een ontwerp van verdrag waarin zij braken met de prins van Oranje en de Staten-Generaal. De Pacificatie van Gent was ten dode opgeschreven... Het gekonkel van de malcontenten leidde op 6 januari 1579 tot de Unie van Atrecht. Een politiek verbond dat de

HET GEKONKEL VAN DE MALCONTENTEN LEIDDE OP 6 JANUARI 1579 TOT DE UNIE VAN ATRECHT

scheiding inluidde van de Noordelijke en de Zuidelijke Nederlanden, want de ‘Waalse’ gewesten Henegouwen, Artesië, Kamerijk en Rijsels-Vlaanderen sloten in het Verdrag van Atrecht een bondgenootschap waarin ze afstand namen van de opstand. Mogelijk was het feit dat de Spaanse legerbenden op weg waren naar Henegouwen, Artesië en Kamerijk doorslaggevend geweest om deze gewesten over de streep te trekken. Uit de Unie kwam op 17 mei 1579 het Traktaat van Atrecht waarin deze gebieden, in ruil voor de belofte tot terugtrekking van de vreemde troepen op hun grondgebied en het herstel van de oude adellijke voorrechten, zich formeel verzoenden met Filips II en de hertog van Parma. Het traktaat bepaalde ook het herstel van het katholicisme dat de enige toegelaten godsdienst werd in de ondertekenende gewesten.

UNIE VAN UTRECHT

Een reactie op de Unie van Atrecht kon natuurlijk niet uitblijven. Op 23 januari 1579, vijftien dagen na het verdrag van de Unie van Atrecht, besloten Brabant, Vlaanderen (met Doornik), Holland, Zeeland, Gelre en de Groningse ommelanden een eigen - tijdelijke - unie te vormen: de Unie van Utrecht. Hierin spraken deze gebieden af géén afzonderlijke vrede te sluiten met Filips II en de handen ineen te slaan voor de verdediging van onze gewesten. Later sloten ook Gent, Nijmegen, Arnhem, Friesland, Venlo, Amersfoort, Ieper, Antwerpen, Breda, Brugge en het Brugse Vrije, Lier en Drenthe zich aan. Alle Vlaamse en Brabantse steden zouden in de loop van de volgende jaren, met uitzondering van Oostende - dat het tot 1604 volhield - en Bergen op Zoom, door Farnese voor de Spaanse kroon worden heroverd. De resterende gewesten en steden zetten in 1581 een volgende stap naar de onafhankelijkheid met het Plakkaat van Verlatinghe, maar dát is weer ander verhaal…

JAN HUIJBRECHTS

De Voerstreek in gevaar

Menig lezer van dit blad was aanwezig bij minstens één van de Voerwandelingen die plaatsvonden in de jaren ’80. Voor zover mijn geheugen het nog toelaat, meen ik mijn deelname aan twee wandelingen te herinneren.

De Voerwandelingen waren in feite een reactie op de georganiseerde terreur van ‘Action Fouronnaise’, ontstaan in 1978 onder leiding van José Happart. Menig Vlaamse inwoner van de Voerstreek kreeg te maken met vandalisme, ramen werden ingegooid, gevels beklad. Er was zelfs een brandstichting en bij enkele melkkoeien van een Vlaamse boer werden de spenen afgesneden. De ‘Action Fouronnaise’ kon daarbij rekenen op aanhangers uit Luik, en opvallend veel van die aanhangers hadden sympathieën voor de PS en de FGTB.

Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1982 behaalde de Franstalige eenheidslijst Retour à Liège, waarvoor Happart kandidaat was, in Voeren de meerderheid van de stemmen. Probleem was wel dat José Happart geen woord Nederlands sprak en ook duidelijk te kennen gaf de taal niet te willen leren. Daarna volgde een carrousel van benoemingen van Happart of één van zijn volgelingen. Daarbij kwam in oktober 1987 de regering- van Martens VI ten val over de Voerkwestie. In de jaren ’90 bleef het relatief rustig in de Voerstreek, mede omdat Happart gekozen had voor een carrière in de Waalse politiek. Hij werd verkozen als Europees Parlementslid. Later volgde een zitje in het Waals Parlement en kon hij minister worden in de Waalse regering.

Conflictmodel

Ondertussen was de rust teruggekeerd in Voeren, al bleef de Franstalige meerderheid in het gemeentebestuur wel het conflictmodel hanteren ten opzichte van de Vlaamse overheid. Bij de verkiezingen van 2000 kon de Nederlandstalige partij Voerbelangen een nipte meerderheid halen. Voerbelangen haalde 8 zetels op de 15 en de niet onbekende Huub Broers werd burgemeester. ‘Retour à Liège’, de partij van de Franstaligen, haalde nog 7 zetels. De jaren die volgden zorgden nog voor een kleine verschuiving: bij de verkiezing van 2012 en 2018 haalde Voerbelangen telkens 10 zetels en Retour aux Libertés (RAL) telkens 5 zetels. Er doen overigens geen andere partijen mee aan de gemeenteraadsverkiezingen. Er zijn duidelijke banden tussen Voerbelangen en de N-VA, al is niet elk gemeenteraadslid van Voerbelangen een N-VA’er.

Tweetalige partij

Komt daar nu verandering in bij de verkiezingen van oktober 2024? Verleden week werd in de Voerstreek een nieuwe tweetalige partij opgericht. Twee gemeenteraadsleden, één van Voerbelangen en één van Retour aux Libertés, verlieten hun partij om met Het Voerens Alternatief/Alternative Fouronnaise te beginnen samen met nog wat andere Voerenaars. Bij de oprichters zitten ook twee N-VA’ers die daarop onmiddellijk uit de partij werden gezet. Het is natuurlijk afwachten of de nieuwe tweetalige partij zich succesvol kan uitbouwen. Maar zeg nooit nooit. Stel dat de nieuwe partij 3 zetels haalt, ten koste van Voerbelangen, dan wordt de verhouding 7 voor Voerbelangen, 5 voor Retour aux Libertés (RAL) en 3 voor VA/AF. De nieuwe partij wordt dan beslissend in de coalitievorming. Stel dat de partij kiest voor RAL, dan kan die laatste partij meteen ook de burgemeesterssjerp opeisen.

Het is een doemscenario, dat besef ik. Maar stel het u toch maar even voor…

Steunabonnees

van ’t Pallieterke gaan gratis naar het Zangfeest

De coronacrisis gooide drie jaar op rij roet in het eten, maar op 19 maart is het eindelijk weer zover: die dag vindt in de Antwerpse Lotto Arena de 83ste editie van het Vlaams Nationaal Zangfeest plaats. Steunabonnees van ’t Pallieterke kunnen het Zangfeest gratis bijwonen.

Bart Fierens, de voorzitter van het Algemeen Nederlands Zangverbond (ANZ), doet een warme oproep aan de lezers van PAL NWS en ’t Pallieterke. “Als iedere lezer naar het Zangfeest komt en een vriend of buur meebrengt, dan zit de Lotto Arena - in combinatie met de mensen die al zijn ingeschreven - barstensvol”, klinkt het.

Met ‘PAL voor Vlaanderen’ wil ook dit weekblad zijn steentje bijdragen om de Lotto Arena tot de nok toe te vullen. Daarom slaan het ANZ en ’t Pallieterke de handen in elkaar. Steunabonnees die zich op 19 maart aanmelden bij de stand van ’t Pallieterke in de Lotto Arena, krijgen hun ticket terugbetaald en mogen samen

met een metgezel gratis de receptie bijwonen. (Opgelet: er zijn momenteel slechts 50 plaatsen beschikbaar. Wie het eerst komt, het eerst maalt.)

Fierens beschouwt het Zangfeest als de perfecte gelegenheid om het partijpolitieke gekrakeel te overstijgen. “Het Zangfeest bevindt zich in de sfeer van de Vlaamse Beweging, niet in die van de partijpolitiek. Onze focus is een onafhankelijk Vlaanderen. Alles wat ons verdeelt, moet opzij worden gezet”, benadrukt hij.

Grafsteen August Borms opnieuw vernield:

Onbekenden hebben afgelopen weekend opnieuw het graf van August Borms en zijn echtgenote op het oude kerkhof van Merksem vernield. Dat meldt het Bormshuis op Facebook.

Het is de tweede keer in amper zeven maanden tijd dat het graf wordt gevandaliseerd. Nadat het grafmonument in juni vorig jaar door vandalen werd vernield, liet de stad Antwerpen het in ere herstellen. Op 1 november werd de nieuwe grafsteen officieel ingehuldigd met een ceremonie.

Het Bormshuis bevestigt op zijn Facebookpagina dat het graf afgelopen weekend opnieuw werd vernield. “Dit is geen herinneringsfoto”, klinkt het. “Alweer hebben ‘onbekenden’ dit vandalisme gepleegd en het herstelde graf stukgemaakt. Hoe laf kan je zijn?”

Voorpost-kopman Luc Vermeulen heeft het op Facebook over “grafschennis”. “Hoe laag kan men gevallen zijn? Hoe laf kan men zijn om zijn frustratie bot te

vieren op een graf? Links crapuul”, fulmineert hij.

Vermeulen laat ook weten dat Voorpost een bloemstuk, een leeuwenvlag en een bordje met het opschrift “Wat haat vernielde, zal liefde heropbouwen” op het vernielde graf heeft geplaatst. Hij roept zijn volgers op om massaal aanwezig te zijn op de volgende Bormsherdenking.

Camerabewaking

Ook Vlaams Parlementslid en Antwerps gemeenteraadslid Filip Dewinter (Vlaams Belang) deelde een foto van het vernielde graf op Twitter. Hij pleit ervoor om camerabewaking te installeren op de begraafplaats. “De verantwoordelijke(n) van de vorige vernielingen

HORIZONTAAL

A. Aanpassingen

B. Schade aan een schip - Scheurde

zijn nooit gevonden en dat zal ook met deze vandalen heel moeilijk zijn”, vreest hij.

C. Waalse vervoersmaatschappij - Deel van het testament - Loofboom

D. Langzamere - Voornaam van het hoofdpersonage in 'Tomb Raider'

E. Kunstmatige taal - Shilling

F. West-Vlaams dorp - Hautaine houding

G. Serums - Muzieknoot - Bijnaam van het voormalig PS-boegbeeld Guy Spitaels

H. En dergelijke meer - Tangens - Sprookjesfiguur

I. Ziekelijk fanatiek

J. Oosterlengte - Heel nare toestand

K. Eerste deel van een vloek - Een weinig - Oude lengtemaat

L. Fragiele - Vloeistof die ontstaat als restproduct bij het kaasmaken - Binnenhof

VERTICAAL

1. Vlaams acteur met Italiaanse roots

2. Hoofd van een abdij - Helende plant

3. De buitenste verflaag verwijderen - Namelijk

4. Ingenieur - Belangstellende

5. Beschaafdere - Familielid

6. VervoermiddelenInternetlandcode voor Kenia

7. Creatinekinase - Voegwoord - Europees land

8. Papegaai - Tantaal - Oud vaartuig

9. Sensatiekrant - Europeaan

10. Zweedse winkelketen - Koraalbank

11. Tafelgasten - Vroeger in de tijd

12. Vlaamse zangeres, meervoudig beste vrouwelijke artieste MIA's - Telwoord

KARL VAN CAMP

“Hoe laf kan je zijn?”

ANTON SCHELFAUT

Grafsteen Borms

Tweet van de week

De Standaard-cartoonist Lectrr leent al eens ideeën van collega’s. En dat is prima natuurlijk. Je mag altijd eens iets lenen als je het vroeg of laat maar eens teruggeeft. En dat doet hij ook. Alleen geeft hij exact hetzelfde idee terug. Hij leent zelfs hele tekeningen van collega-cartoonisten. Tenminste, dat zou lenen zijn als hij hun toestemming zou vragen en krijgen. Maar Lectrr doet aan ‘lenen+’, in de volksmond wel eens omschreven als ‘stelen’ of nog, in het jargon, ‘plagiaat’. Bij De Standaard zelf vinden ze dat geen punt. Plagiaat is voor de krant een gebeurtenis die geen naam mag hebben.

Je zou dan denken dat je als plagiërende cartoonist verder enige bescheidenheid aan de dag zou leggen. Maar niks is minder waar. Door het feit dat hij van de krant een ‘license to copy’ kreeg, zwol zijn nek aanzienlijk. En die had al enige formaat. Op Twitter gaat de man er prat op dat hij mensen blokkeert. Niet dat ze hem lastigvallen op zijn account, maar gewoon omdat hij van mening is dat iemand blokkeren een formidabel breed gedragen waardeoordeel is over zijn slachtoffer.

Zo pakte hij deze week uit met de trotse mededeling dat hij de tweets van Rik Torfs voortaan niet meer zal kunnen lezen. Hij bouwt aan zijn persoonlijke ‘safe space’ waarmee hij zichzelf en zijn mening afschermt van verstandige mensen en zijn werk van mensen die door hem bestolen zijn. Alleen devote fans mogen blijven. Lectrr houdt van de vrijemeningsuiting, maar alleen die van zijn devote fans. En wie het niet volmondig eens is met zijn simplismen, die zet hij gewoon even weg.

Wollige wolf

Zo tweette hij over professor Elchardus, een gerespecteerde politiek analist op leeftijd van links tot rechts, “dat de mens zo oud is dat zelfs boomers hem een boomer vinden. Aan die leeftijd moeten we het hem vergeven niet meer relevant te zijn, vind ik”. Waarmee hij vooral zijn eigen relevantie, of die van de mensen die hij bestolen heeft, in de verf wil zetten. Maar jawel, iemand die niet dezelfde bekrompen wereld heeft als hijzelf, mag je bij De Standaard gewoon wegzetten als een irrelevant oudje. Elchardus evolueerde nu eenmaal als denker en daar houden ze niet van bij de krant. En net daarom waren we zo tevreden met de reactie van Rik Torfs op zoveel pedante domheid en wilden we de tweet van Lectrr even onder de aandacht brengen. Voorwaar professor Torfs, in alle wolligheid die u bijwijlen produceert, bent u oprecht geen schaap. Waarvoor dank.

De accijnshervorming van Van Peteghem

‘Het verhaal van Vlaanderen’ laat niemand onberoerd. Vooral in linkse kringen wordt het gezien als een aanval op hun kwetsbare Belgische identiteit. “Jaren doe ik al mijn best om de Nederlandssprekende Belg te overtuigen dat hij een verzinsel is van zijn eigen verbeelding,” brulde Marc Reynebeau ons toe aan de telefoon, “en nu gaat uitgerekend de VRT dat een beetje gaan boycotten. Ik eis een recht van antwoord in uw blad”. En omdat we De Standaard niet zijn, geven we dat ook.

Bij Marc Reynebeau moet ik altijd denken aan die grap die Humo-hoofdredacteur Guy Mortier nog maakte op televisie. In een tijd toen mensen uitlachen om hun uiterlijk nog heel gewoon was. “Ik zou op uw bakkes slaan,” zei Mortier, “maar ik zie dat iemand anders mij al voor was.” Drie dagen kon je daar destijds mee lachen. Maar een mens zou daardoor vergeten dat Reynebeau ook een gevierde journalist en historicus is die vanuit de catacomben van De Standaard te vuur en te zwaard flaminganten bestrijdt. Het mag dan ook niet verbazen dat Marc op de eerste lijn stond om ‘Het verhaal van Vlaanderen’ af te branden als propaganda van Vlaamsgezinde oelewappers en duivelsgebroed.

Kan u meteen de vinger op de wonde leggen, waarde collega?

Reynebeau: “Ten eerste is het Marco! Ik vind Marc wat Vlaams klinken. En ten tweede ben ik uw collega niet. Ik schrijf voor De Standaard, meneer. U voor een of ander haatblaadje. En als ik ergens een gloeiende, boekverbrandende, irrationele weerzin, afgunst en nijd voor koester, dan is het voor haatblaadjes. De enige reden waarom ik u wens te spreken, vuile zwarte, is omdat ik jullie lezers wil duidelijk maken dat u met ‘Het verhaal van Vlaanderen’ misschien wel een veldslag heeft gewonnen, maar niet de oorlog.”

Een beetje zoals de Guldensporenslag, bedoelt u. Die hebben we ook gewonnen, maar uiteindelijk waren…

Reynebeau: “Nonsens! Geschiedvervalsing! De Guldensporenslag was geen veldslag. Het was een uit de hand gelopen vakbondsactie van kameraad Pieter De Coninck die protesteerde tegen sociale onrechtvaardigheid en slaags raakte met de gendarmerie te paard. Dat had helemaal niks te maken met Vlaanderen. Vlaanderen bestond toen niet en het bestaat vandaag niet. Allemaal perfide leugens. Dat was een klassenstrijd. Het is een regelrechte schande dat jullie dit voor uw kar spannen.”

Ik kan u verzekeren dat we door de VRT niet geconsulteerd werden in dit verhaal. Bovendien was de Guldensporenslag maar één aflevering…

Reynebeau: “Mijn probleem zit niet bij één aflevering. Het gaat me om verdraaide historische feiten en de titel. Wat betekent dat ‘Het verhaal van Vlaanderen’? Je kan net zo goed de geschiedenis van het smurfendorp ernstig nemen.Vlaanderen bestaat niet! Tenzij dan in de Tweede Wereldoorlog. En dan nog! Dan waren het allemaal Duitsers. Nazi’s, zeg ik u.”

Was u dan niet geraakt door het pakkende verhaal van hoe de pest door Vlaanderen raasde en een derde van de

bevolking uit het leven rukte? Daar kan u toch geen politieke conclusies aan verbinden?

Reynebeau: “Ik heb dat gezien. Wat een ongelooflijke dramatisering van de feiten. Melig, potsierlijk en ridicuul. De pest, meneer, dat was het equivalent van een snotvalling. Ik ga niet ontkennen dat er sommigen wat hoofdpijn aan overhielden, maar dat had dan meer te maken met het feit dat de Vlamingmocht hij bestaan - een onverbeterlijke zuipschuit is. Trouwens, slimmeke, als de Vlaming niet bestaat en een derde wordt uitgeroeid, hoeveel Vlamingen zijn er dan gestorven door de pest? Een derde van nul blijft nul, hé. Ik kan u verzekeren dat ik evenveel van wiskunde weet dan van geschiedenis. Nul!”

Maria van Bourgondië?

Reynebeau: “Een Franse stoephoer met hangborsten!”

Judith van Vlaanderen?

Reynebeau: “Smurfin!”

Meneer Reynebeau, u bent een beetje onredelijk, als ik dat mag zeggen.

Reynebeau: “Nee, dat mag u niet. Wat gaat u doen? Het Vlaams Legioen bijeenroepen om op mijn bakkes te slaan?”

Neen, want iemand is dat duidelijk al voor geweest…

“Nou nou, je moet zo’n pest nu ook niet dramatiseren voor je eigen agenda”

MARC REYNEBEAU REAGEERT OP ‘HET VERHAAL VAN VLAANDEREN’