't Pallieterke van 9 februari 2023

Amper één week voor Valentijnsdag lijkt een verstandshuwelijk tussen N-VA en cd&v verder weg dan ooit tevoren. De recente demarche van N-VA-voorzitter Bart De Wever, die in een interview met De Tijd een extralegale staatshervorming bepleitte en coalitiepartners cd&v en Open Vld een “ongelofelijke afstraffing” toewenste, veroorzaakt wrevel bij cd&v-voorzitter Sammy Mahdi. Maar ook zijn groene coalitiepartners krijgen een veeg uit de pan. “Het is opvallend dat de links-progressieve partijen die nooit genoeg krijgen van subsidies, ‘Het verhaal van Vlaanderen’ plots wel bekritiseren.”

NIKS KAN NOG IN DIT LAND EN IEDEREEN WEET HET

loog Carl Devos. “Wat we nodig hebben zijn mensen die proberen om dat op te lossen”, klinkt het in De Afspraak. “Je kan een paard naar het water leiden, maar je kan het niet doen drinken”, zou Johan Vande Lanotte daarop geantwoord hebben. De inzet is totaal

Anders dan in de periode 2007-2011 is er nu geen taalaangelegenheid of strikt communautaire splijtzwam, zoals BHV, om als kapstok te dienen. De inzet is vandaag meer totaal.

WIE WORDT PREMIER IN 2024? 3

Het is een bijzonder leuk tijdverdrijf: kies een willekeurig jaartal en herlees oude krantenkoppen uit die periode. Meestal is het zelfs voor personen met een olifantengeheugen een hele opgave om te begrijpen waarover men het juist had. Voor de voorpagina’s uit pakweg het jaar 2007 ligt dat voor de lezers van dit blad vermoedelijk iets anders. Toen was het niets dan “Het dreigende einde van België”, “Communautaire crises” en “Brussel-Halle-Vilvoorde” wat de klok sloeg.

Na het Vlinderakkoord van 2011 leek de communautaire draak gedood, althans in hoofde van de traditionele partijen en de reguliere media. De twee Vlaams-nati-

DRIES VAN LANGENHOVE STAPT UIT KAMER 7

onale partijen mochten dan wel nog altijd voor meer Vlaamse autonomie pleiten, ze bedienden daarmee vooral de eigen achterban. Andere thema’s traden op de voorgrond, zoals migratie of economie.

Muurvast

Natuurlijk was het slechts een kwestie van tijd vooraleer het communautaire spook opnieuw de kop zou opsteken. Enkel wie de laatste weken onder een steen heeft geleefd, weet niet hoe laat het is: alles lijkt opnieuw muurvast te zitten.

Eén persoon die het defaitisme van de politieke klasse “spuugzat” is, is politico-

Vlaams minister van Justitie Zuhal Demir (N-VA) pleit voor een regionalisering van justitie, cd&v-boegbeeld Wouter Beke wil hetzelfde voor de gezondheidszorg, PS-voorzitter Paul Magnette stelt zich kandidaat als premier en krijgt prompt een veeg uit de pan van Alexander De Croo (“De PS heeft al alle hefbomen in handen om te hervormen”), Pierre-Yves Dermagne (ook PS) wil een republiek en krantencommentatoren betreuren dat niets meer ‘bougeert’ in dit land. Jawel, 2024 belooft nu al een pittig en communautair geladen jaar te worden. 18 DE TAALPOLITIEK VAN WILLEM I

Migratie en economie mogen dan wel terug prominentere thema’s geworden zijn, ook die dossiers zitten muurvast. Meer mensen aan het werk krijgen, de pensioenen betaalbaar houden, een strenger migratiebeleid voeren, … Wie achter het gordijn kijkt, ziet ook hier de tegenstelling tussen Vlaanderen en Franstalig België.

U wist het natuurlijk al, maar het besef begint ook bij de ‘powers that be’ te dagen: alles in dit land is communautair.

PIETER VAN BERKEL

INTERVIEW

PIETER

SERRIEN AUTEUR EN HISTORICUS 14

“Geen enkele Vlaming begrijpt waar de groenen mee bezig zijn”

SAMMY MAHDI VOORZITTER CD&V INTERVIEW

“De opstand van de geuzen is ook deel van ons Vlaams verhaal”

B-not-so-FAST

Het wordt op den duur monotoon: de eindeloze stroom aan berichten over hoe België internationaal een mal figuur slaat. Ze zijn echter symptomatisch voor de rot in het Belgische systeem.

Zuid-Turkije en Noord-Syrië werden in de ochtend van 6 februari getroffen door een bijzonder heftige aardbeving. De ravage was totaal, zo is te zien op beelden die tijdens en na de ramp gemaakt werden: ingestorte appartementsblokken, platgedrukte huizen, brandende haventerminals en rookwolken die de horizon bestrijken.

De dodentol loopt intussen op tot vele duizenden, en zou weleens voorbij de 20.000 kunnen gaan. Daarmee zou het de dodelijkste aardbeving sinds die van 1939 zijn - en nog dodelijker dan die van 1999 in Izmit, toen om en bij de 18.000 mensen het leven lieten.

Het is tijdens die laatste ramp dat B-FAST (Belgian First Aid and Support Team) boven de doopvont werd gehouden. B-FAST is ons internationale snelle responsteam dat wereldwijd noodhulp kan bieden bij rampen.

Niet zo snelle respons

Deze week bleek echter dat we de woorden ‘snelle respons’ beter met een dikke korrel zout nemen. Terwijl een Nederlands reddingsteam (iets waar B-FAST sinds enkele jaren niet meer over beschikt) maandagavond al vertrok naar het rampgebied, moest de beslissing over het sturen van Belgische medische teams toen nog genomen worden. De eerste delegatie van B-FAST vertrok woensdag.

De kwestie is in de eerste plaats pijnlijk en gênant: Turkije is nog altijd (soms tegen wil en dank) een NAVO-bondgenoot, ons land heeft een grote Turkse gemeenschap en ook voor heel wat autochtone Vlamingen blijft het land een geliefkoosd vakantieoord. Bovenal is het menselijk leed er enorm.

Institutionele rot

Daarnaast is de vaudeville rond B-FAST symptomatisch voor de institutionele rot die in het Belgische huis kruipt, een zoveelste internationale blamage nadat eerder bleek dat België Oekraïne nauwelijks kan helpen met wapenleveringen. In tegenstelling tot de deugpronkerij die men vaak onder het luik ‘ontwikkelingshulp’ terugvindt, levert B-FAST heldenwerk dat er écht toe doet.

Dat we internationaal niks meer te betekenen hebben zou niet zo erg zijn, op voorwaarde dat onze regering onze welvaart kon vrijwaren en beschermen. Quod non natuurlijk; onze staatsschuld en vergrijzingskosten exploderen lustig verder.

B-FAST zag het levenslicht na een aardbeving in Turkije, maar verschijnt nu pas rijkelijk laat op het toneel na een aardbeving in hetzelfde land. Het lot heeft een zwartgallig gevoel voor humor.

HOOFDREDACTEUR

PIETER VAN BERKEL

De aandachtige lezer zal merken dat er deze week geen artikels van Jurgen Ceder in uw lijfblad staan. Geen zorgen: ieders favoriete columnist is er een maandje tussenuit om aan een boek te werken, maar verschijnt binnenkort terug op deze pagina’s.

TOOGPRAAT

WAAR LINKS DE PLAK ZWAAIT, VOLGT STEEVAST EEN PUINHOOP

Twee weken geleden gaf Conner Rousseau een flinke sneer naar het N-VA-beleid op het Vlaamse niveau. Hij verwijt de Vlaams-nationalisten dat ze vaak pleiten voor de splitsing van allerlei federale bevoegdheden, maar in de reeds gesplitste bevoegdheden een slecht beleid voeren. Daarbij haalde hij in het bijzonder zwaar uit naar het onderwijsbeleid van Ben Weyts.

Dat er problemen zijn met het Vlaamse onderwijs, valt niet te ontkennen. Maar het valt wel op dat Conner Rousseau zijn redenering niet vervolledigde met een pleidooi voor een herfederalisering van het onderwijs. Dat zou ook al te gek zijn, want je verbetert de kwaliteit van het Vlaamse onderwijs niet door het opnieuw samen te voegen met het Franstalige onderwijs waar de ellende vanaf druipt. Neen, dan heeft Conner Rousseau een veel beter voorstel: een socialistische minister op het Vlaamse departement Onderwijs. We betwijfelen echter dat dat de kwaliteit van ons onderwijs zal doen toenemen.

Hoe linkser het onderwijs, hoe slechter

Het is best mogelijk dat Ben Weyts niet de meest competente persoon in Vlaanderen is om minister van Onderwijs te zijn en dat zijn beleid dus beter zou kunnen. Toch durven we te stellen dat de neergang van het Vlaamse onderwijs niet de schuld van Ben Weyts is. Wie eens wil weten hoe slecht het kan gaan met onderwijs wanneer er vaker wel dan niet een socialist minister voor is, hoeft maar eens over de taalgrens te kijken.

www.palnws.be

Redactie & beheer: Uitgeverij ’t Pallieterke Lagesteenweg 5 bus 1, 1850 Grimbergen Tel. : 03-232 14 17

Abonnementen/administratie: secretariaat@pallieterke.net

Lezersbrieven: lezersbrieven@pallieterke.net

Abonnementen binnenland Abonnement buitenland:

3 maanden: 52 euro Tarieven afhankelijk van de

6 maanden: 104 euro bestemming. Alle inlichtingen

1 jaar: 208 euro op de kantoren.

Steunabo 1 jaar: 300 euro

Het abonnementsgeld kan overgeschreven worden op volgend

rekeningnummer met vermelding van uw naam en adres:

BE82 4096 5194 9168 BIC KREDBEBB

Elke week op donderdag in uw krantenwinkel

Oud-hoofdredacteurs:

Bruno De Winter (1945-1955, stichter), Jan Nuyts (1955-2000), Leo Custers (2000-2010), Karl Van Camp (2010-2020)

Kernredactie:

Jurgen Ceder, Stijn Derudder (eindredacteur), Wannes Neukermans, Anton Schelfaut, Michaël Vandamme, Pieter Van Berkel (hoofdredacteur), Karl Van Camp

Verantwoordelijke uitgever: Wart Van Schel

Foto's: Belga, Photonews

Wie eens wil weten hoe slecht het kan gaan met onderwijs wanneer er vaker wel dan niet een socialist minister voor is, hoeft maar eens over de taalgrens te kijken

Vlaanderen doet het gelukkig beter, maar zou veel beter kunnen, en moeten. Erger is dat de trend in de verkeerde richting gaat, namelijk niet opwaarts, maar neerwaarts. Dat ligt echter niet aan het beleid van Ben Weyts, maar wel aan het feit dat de top van het onderwijs vergeven zit van linkse pedagogen. Er kan in Vlaanderen geen onderwijshervorming voorgesteld worden zonder een stortvloed aan klachten van allerlei pedagogen omdat het onderwijs nog te veel bezig zou zijn met ouderwetse concepten zoals leren en kunnen. Daarom is het voor Ben Weyts vechten tegen de bierkaai om toch nog een beetje kwaliteit in het Vlaamse onderwijs te bewaren.

Gebroken autoriteit van de leerkracht

Wat ook niet helpt om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren, is de systematische afbraak van de autoriteit van de leerkracht in de klas. Dat leerlingen en ouders tegenwoordig veel mondiger dan vroeger zijn, en zelfs al eens een leerkracht voor de rechter durven te slepen als de examenresultaten tegenvallen, is niet eens de oorzaak daarvan, maar eerder een neveneffect. Die afbraak werd immers veel subtieler en perfider georganiseerd, namelijk via de planlast die zich in de loop der jaren steeds verder heeft opgebouwd. Kent u een ander beroep waar de basisveronderstelling is dat iemand zijn vak niet kent, en dus op voorhand al een ellenlange schriftelijke verantwoording dient op te stellen over wat hij de volgende dag van plan is te doen op zijn werk? Waarna hij een dag later ook nog eens een evaluatie mag opstellen, want ondanks de nauwgezette planning is het natuurlijk niet zeker dat de leraar er in de klas ook iets van gebakken heeft.

De planlast gaat dus over veel meer dan het urenlange papierwerk dat de leraar verhindert om meer tijd in de klas te gebruiken. Nog voor hij een stap in die klas heeft gezet, zit de leraar immers al in het defensief tegenover zijn leerlingen, en reken maar dat ze dat merken.

Eenzijdige ontwapening

Een ander domein waar links enkele decennia de toon mocht zetten, was defensie. Er is waarschijnlijk geen ander land in de NAVO waar men na de ineenstorting van het Oostblok zo ijverig het ‘vredesdividend’ is gaan innen als België. Dat een creatuur als de PS’er André Flahaut acht jaar lang de plak mocht zwaaien op het departement van Landsverdediging hebben we aan Guy Verhofstadt te danken. Maar erger was de jarenlange consensus in de media dat we ons leger nergens meer voor nodig hadden.

Nu ja, een paar soldaten om op vredesmissie te sturen mocht nog net, maar liefst zonder uitrusting, en al zeker niet met een paar goed onderhouden tanks of enkele luchtwaardige straaljagers. De gevolgen zijn er naar: terwijl Duitsland maandenlang onder druk stond om andere landen Leopard-tanks te laten leveren, en er zelf ook enkele te voorzien, konden we in België alleen maar vaststellen dat we er geen meer

hebben. In de plaats daarvan hebben we Oekraïne dan maar een paar vrachtwagens strooizout cadeau gedaan. Kleine tip voor de Oekraïense douane: controleer dat strooizout toch maar op zijn vervaldatum en of er niet te veel klonters in zitten.

Linkse puinhopen

Toon me een domein waar links via de media en de politiek decennialang de toon heeft kunnen zetten, en ik laat je een puinhoop zien. De puinhoop rond asiel en migratie hoeven we aan de lezers van dit blad niet uit te leggen. De situatie is ondertussen onhoudbaar geworden, door allerlei intellectuele oneerlijkheden zoals bijvoorbeeld dat geen enkele mens ‘illegaal’ kan zijn en het dus verwerpelijk is te spreken over ‘illegale migranten’. Ook bij de weigering van transmigranten om asiel aan te vragen in volkomen veilige landen mag je geen vragen stellen. Overigens, om even terug te koppelen naar het begin van dit stukje: hoeveel problemen in het Vlaamse onderwijs zouden niet terug te brengen zijn tot, inderdaad, het linkse immigratiebeleid van de laatste decennia?

Energiebeleid was lange tijd immuun voor de groene en linkse dagdromerij. Maar paars-groen wist ook in dit domein een ware ravage aan te richten rond de laatste eeuwwisseling, en Duitsland volgde een decennium later. We betalen er vandaag - letterlijkeen hoge prijs voor.

Ook justitie is een puinhoop, waarbij daders maar al te vaak als slachtoffers behandeld worden, en omgekeerd

Ook justitie is een puinhoop, waarbij daders maar al te vaak als slachtoffers behandeld worden, en omgekeerd. Merk trouwens ook hier de link met het linkse migratiebeleid. Maar ondanks een jarenlang gebeuk heeft links als bij wonder het drugsbeleid nog niet naar zijn hand kunnen zetten. We houden echter ons hart vast de dag dat dat wel gebeurt, want die ravage zal vermoedelijk niet te overzien zijn.

Conner Rousseau

MAGNETTE KANDIDAAT-PREMIER EEN ELECTORAAL DUEL LOONT MEESTAL

PS-voorzitter Paul Magnette stelt zich opvallend vroeg kandidaat voor de post van eerste minister na de verkiezingen van 2024. N-VA-voorzitter Bart De Wever zegt direct ‘njet’. Een goede zet van beiden, want zo wordt de toon gezet voor een electoraal duel. Dat maakt het moeilijk voor andere partijen en politieke kopstukken om zich ertussen te wringen, zo leert het verleden.

Voor alle duidelijkheid: dat er nu overdreven veel aandacht is besteed aan de kandidatuurstelling van Paul Magnette voor de Wetstraat 16 toont aan in welke vreemde bubbel de meeste politieke journalisten leven. Amper werden vragen gesteld over het inhoudelijke project van de Franstalige socialist, laat staan over de ‘realisaties’ onder Vivaldi. Het ging vooral over de tactische en strategische intenties van zo’n vroege aankondiging, meer dan een jaar voor de stembusslag van mei 2024.

Het was vanuit dat standpunt zeker geen domme zet. We mogen dan wel niet in een presidentieel, maar in een parlementair systeem leven, het draait sinds een paar decennia toch vooral rond personen. En wie zich kandidaat stelt voor het hoogste politieke ambt, komt onder de aandacht en heeft een streep voor. Hij verplicht anderen om de nek uit te steken.

De demarche van Magnette kan ook leiden tot een stembusslag die een duel wordt en dan hebben de centrale kemphanen de regie over de strijd. Vandaar dat de repliek van Bart De Wever goed gezien was. Hij zei direct en publiekelijk neen tegen de kandidatuur en op die manier kan hij de stembusslag herleiden tot een klassieke tweestrijd Magnette-De Wever, of PS versus N-VA. De kiezer heeft elk aan zijn kant van de taalgrens de kans om een duidelijk signaal te geven. Men heeft daarvoor zelfs

niet meer de grote kieskring voor de Senaatsverkiezingen nodig.

Stille Bouchez, De Croo reageert al (te) laat

Het is opvallend dat MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez niet reageerde op de kandidatuurstelling van Magnette. Nochtans heeft ook hij enige ambities ter zake. En ook al is hij nog altijd Nederlandsonkundig, Bouchez zou zich kunnen profileren als het rechtse Wetstraat 16-alternatief voor Magnette. Een Waals duel, en dan nog in de provincie Henegouwen waar beiden opkomen, zou geen domme keuze zijn. Misschien wacht Bouchez op een moment dichter bij de verkiezingen. Maar het zal niet eenvoudig worden voor hem om zich tussen Magnette en De Wever te wringen.

Iemand die nu al op achtervolgen lijkt aangewezen, is eerste minister Alexander De Croo (Open Vld), uitgerekend de man die bij de gratie van Paul Magnette in de Wetstraat 16 zit. De Croo probeert

zich met enkele dagen vertraging in het duel te forceren. Met onder andere een passage op het VTM-journaal waarin hij stelde dat Magnette zich beter zou bezighouden met het optrekken van de Waalse werkzaamheidsgraad.

Wie zich kandidaat stelt voor het hoogste politieke ambt, komt onder de aandacht en heeft een streep voor

Nu overtuigt de houding van De Croo niet echt. Het is een publiek geheim dat het eersteministerschap een opstapje moest worden richting een internationale functie. Nu dat blijkbaar zeer moeilijk wordt, denkt hij aan een De Croo II. Maar het palmares dat hij kan voorleggen met de Vivaldi-regering is armzalig. Een kanseliersbonus is ijdele hoop. Neen, De Croo zal in deze tweestrijd worden fijngemalen. En daar zijn precedenten voor. Wie denkt als derde persoon deel te nemen aan een onvermijdelijk duel, komt van een kale reis thuis.

De vergissing van Vande Lanotte

Even terug naar 2007. Paars is uitgeregeerd en loopt op zijn laatste benen. Het kartel CD&V-N-VA onder leiding van Yves Leterme hakt tijdens de campagne stevig in op eerste minister Guy Verhofstadt. Dat is het duel. Toch denkt Vlaamse socialistische voorman Johan Vande Lanotte dat hij zich in de tweestrijd kan mengen. Wereldvreemd als hij is, postuleert hij openlijk voor het premierschap. Maar de Vlaamse socialisten verliezen de verkiezingen. Vande Lanotte kan zich niet tussen de kemphanen wringen. Het is meer dan symbolisch dat Yves Leterme bijna een miljoen voorkeurstemmen haalt op de Senaatslijst. Hij profiteert het meeste van zijn tweestrijd met Verhofstadt. Dat hij daarna zowat alles verknoeide dat hij kon verknoeien, is een andere zaak.

In 2010 liet nieuwbakken Open Vld-voorzitter Alexander De Croo de regering vallen. Vaak wordt gezegd dat de Vlaamse liberalen daarna zijn afgestraft omdat wie de regering doet vallen de woede van de kiezer over zich krijgt. Best mogelijk, maar eigen-

lijk liet De Croo zich ook wegdrummen in het duel tussen Bart De Wever en PS-kopstuk Elio Di Rupo. Iets dat zich in 2014 netjes herhaalde.

Geen duel in 2019, goed voor Vlaams Belang

Die electorale tweestrijd is een recent verschijnsel in de Belgische politiek, maar geen constante. Bij de stembusslag van 2019 was het zoeken naar een echt duel. De klassieke tweestrijd tussen N-VA en Franstalige socialisten lag moeilijk om meer dan één reden. De N-VA had de Zweedse coalitie verlaten en kon dus de balans van de regering niet verdedigen tegen een linkse oppositie. De Wever wou de PS ook sparen omdat hij na de verkiezingen nog hoopte op een soort communautair akkoord met de PS. Uiteindelijk werd Jan Jambon naar voren geschoven als kandidaat-eerste minister. Een weinig overtuigende aanpak. Dat speelde vooral in de kaart van het Vlaams Belang. De partij van Tom Van Grieken won de verkiezingen en haalt duidelijk voordeel uit een campagne zonder duels tussen vedetten. Voor het Vlaams Belang was het altijd moeilijk om zich in die duels te mengen omdat het uiteraard geen federale beleidspartij is. En op Vlaams niveau was dat lange tijd niet anders. Komt daar weldra verandering in?

Een electorale tweestrijd is een recent verschijnsel in de Belgische politiek, maar geen constante

Op Vlaams niveau zou het Vlaams Belang kunnen proberen zo’n duel uit te lokken. Vraag is echter met wie? Van Grieken wil wellicht geen Vlaams minister-president worden. De focus ligt eerder op het halen van een zo hoog mogelijke score en een mathematische meerderheid met de N-VA, om dan bij een regeringsvorming het minister-presidentschap aan de N-VA aan te bieden. Een echt duel wil het VB pas aangaan als het een tijdje aan de beleidsknoppen heeft gezeten.

Paul Magnette

De Wever zei direct en publiekelijk neen tegen de kandidatuur van Magnette

ECONOMISCHE

De strengere financieringswet zet geen druk op de Walen

De effecten van de bij de staatshervorming van 2011 onderhandelde nieuwe financieringswet laten zich weldra voelen. De federale overdrachten richting de regio’s nemen vanaf 2025 af en brengen Brussel en vooral Wallonië aan de rand van de afgrond. Toch lijkt dit vooruitzicht niet voor meer Waals verantwoordelijkheidsgevoel te zorgen. Men zal bij de federale overheid komen schooien omdat vooral de Vlamingen daar de boel rechthouden.

aan rentelasten betalen. Dat is erg en de toestand zal nog verslechteren. Dat leert een ondertussen druk besproken rapport van de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV). Daaruit blijkt dat Wallonië en Brussel hun ontvangsten via de Bijzondere Financieringswet de komende jaren sterk zien afnemen. Vlaanderen ziet de komende 20 jaar zijn ontvangsten in verhouding tot het bbp ook dalen, maar met slechts enkele procenten. Vlaanderen moet het tegen 2039 met 250 miljoen per jaar minder doen.

De financieringswet die de geldstromen tussen de federale overheid en de deelstaten regelt, is vooral een probleem voor de andere overheden omdat bestaande solidariteitsmechanismen worden afgebouwd.

In Wallonië en Brussel raamt de SERV de dalingen op 10 procent of meer, met vooral een afname vanaf 2025. Wallonië - het Waals Gewest en de Franse Gemeenschap - moet het tegen 2039 met 1,74 miljard euro minder doen.

Dat is het gevolg van het principe dat bij de onderhandelingen van 2011 in de nieuwe financieringswet is ingevoerd op instigatie van de Vlaamse partijen. Die hebben

WOKE VAN DE WEEK

De toestand van het wegennet is en blijft een goede manier om een beeld te krijgen van de financiële gezondheid van een regio. Neem nu bijvoorbeeld de E429 van Halle naar Doornik (een autosnelweg die pas in 2000 definitief werd afgewerkt): de laatste zes kilometer tot aan de wisselaar richting Bergen versus Rijsel doet denken aan een autosnelweg in Centraal-Europa 30 jaar geleden, namelijk eentje vol met putten zodat je soms moet slalommen. Het stuk van Doornik richting Rijsel heeft een nieuw laagje gekregen, maar de snelweg volledig herstellen is niet direct aan de orde. Het toont aan dat Wallonië zeker nog niet fail-

liet is, want er zijn nog infrastructuurwerken bezig. Maar men kan de noodzakelijke investeringen niet volledig opstarten. De overheid kan haar taken niet meer naar behoren vervullen.

Steeds erger

De budgettair precaire situatie van Wallonië is bekend: het Waalse begrotingstekort bedroeg in 2022 4,1 miljard euro tegen goed 19 miljard euro inkomsten, of 21 procent. De schuld van het Waals Gewest benadert de 30 miljard euro. De regering in Namen moet per jaar 600 miljoen euro

Zondag 19 maart 2023 14u30

kunnen afdwingen dat middelen voor de deelstaten meer op basis van fiscale capaciteit worden toebedeeld. Dat principe en de afbouw van de solidariteitsmechanismen zouden de Walen moeten aanzetten tot een verantwoordelijker beleid, en dat vóór 2025 wanneer de middelen afnemen.

Slecht onderhandeld

We hebben er nog maar weinig van gezien. Dus hebben toenmalig cd&v-voorzitter Wouter Beke en co wel goed onderhandeld? Hebben ze een stok achter de deur gezet? Blijkbaar niet. De strengere financieringswet zet geen druk op de Walen. Ja, de wet sloeg een extra gat in de federale kas, die vooral door Vlaanderen betaald moet worden. Even ter herinnering: in 2021 betaalde Vlaanderen per inwoner 16.930 euro belastingen en bijdragen aan de federale staatskas en sociale zekerheid, Brussel 15.847 euro en Wallonië 14.125 euro. Aangezien er van een meer verantwoordelijk Waals beleid geen sprake is, zal men na 2024 vanuit Namen opnieuw aankloppen voor een zoveelste federale financiële redding. En aangezien ook dat grotendeels door de Vlamingen wordt betaald, zijn we terug naar af. Zolang er iemand is die dit francofoon feestje betaalt, blijft men in een sukkelstraatje.

ANGÉLIQUE VANDERSTRAETEN

Iedere week selecteren we de meest opvallende uitingen van woke gedachtegoed in deze contreien

Is ChatGPT woke?

Artificiële intelligentie kreeg tot voor kort vaak het verwijt allesbehalve woke te zijn. ChatGPT, de jongste AI-hype, wordt nu echter van het tegenovergestelde beschuldigd. De populaire chatbot zou immers blijk geven van ‘progressieve vooringenomenheid’.

De afgelopen week leek het ChatGPT al wat de klok sloeg. Deze revolutionaire artificiële intelligentie schrijft op basis van vragen van gebruikers coherente, onderbouwde teksten. Ook in heel wat lerarenkamers leek een lichte paniek toe te slaan. Opstelletjes die door de chatbot werden geschreven leken immers niet of moeilijk te onderscheiden van teksten die de leerlingen zelf hadden geschreven.

De gevolgen van die technologie voor schoolopdrachten en lesgeven worden intussen druk bediscussieerd, maar er rijzen ook andere vragen. Heeft ChatGPT bijvoorbeeld een politieke kleur?

De eerste onderzoeken leken uit te wijzen van wel.

Zo waren grapjes over de vermaledijde manmensen geen enkel probleem voor de chatbot, maar mopjes over vrouwen waren dan weer taboe. ChatGPT wil ook niks positiefs zeggen over fossiele brandstoffen en niks negatiefs over drag queens. Hetzelfde geldt voor Donald Trump en Hillary Clinton.

Woke papegaai

Brassband Scaldis

selecteren op relevantie, maar van echt autonoom ‘denken’ is er geen sprake. Hiervoor doet ChatGPT een beroep op een hele bibliotheek aan reeds bestaande teksten.

We weten dat het programma ontwikkeld werd door het in San Francisco gelegen bedrijf OpenAI, maar hoe het algoritme precies werkt en welke teksten het als basis gebruikt is een raadsel. We kunnen er enkel van uitgaan dat deze bronnen een eerder progressieve vooringenomenheid hebben. Eigenlijk is ChatGPT dus vooral een soort papegaai. “Een woke papegaai”, zoals de Amerikaanse computerwetenschapper Pedro Domingos het verwoordde.

Dat zo’n chatbot blijk geeft van politieke vooringenomenheid (links of rechts, maar in casu het eerste) is allesbehalve onschuldig. Vandaag is ChatGPT immers vooral nog een leuke gimmick, maar binnen vijf of tien jaar zou het programma (of andere, gelijkaardige technologie) net zo’n alomtegenwoordig deel van ons leven kunnen uitmaken als Microsoft Word. Microsoft investeerde onlangs bijvoorbeeld 1 miljard dollar in OpenAI.

Kun je je voorstellen dat het gros van de teksten die dagelijks in de wereld te lezen zijn plotsklaps blijk geven van één bepaalde ideologie? De gevolgen zouden verstrekkend zijn.

Het Zangfeestkoor

Muziekkappellen Chiro Sinaai en VNJ

Thebaanse trompetten KSA-Hanske de Krijger Oudenaarde

Veel heeft wellicht te maken met hoe deze teksten tot stand komen. Het woordje ‘intelligentie’ in artificiële intelligentie is immers misleidend. Het programma werkt met algoritmes die verbanden kunnen leggen en kunnen

Dansgroep Are U Famous

Kinderen zingen Bruegel met Zinget, Barbara Vandendriessche en Amaryllis Temmerman

&

PIETER VAN BERKEL

De financieringswet werd onderhandeld door Wouter Beke

FICTIEREEKS ‘1985’: Belgischer wordt het niet

De Vlaming die de fictiereeks ‘1985’ op VRT volgt, heeft nu het begin van de reeks gezien, terwijl onze Franstalige vrienden al uitkijken naar de finale. Aangezien de VRT maar één aflevering (van 8) per zondag uitzendt en de RTBF twee, weten de Walen een maand sneller dan wij hoe de reeks afloopt. Belgischer wordt het niet.

In Absurdistan België konden VRT en RTBF immers geen akkoord vinden over het zendschema. De serie werd gemaakt voor VRT en RTBF als symbool voor de eenheid van België, maar op het laatste moment werd dus gestruikeld. Ook opmerkelijk is het feit dat het Nederlands in de reeks gedubd wordt op de RTBF, althans in de versie die standaard op televisie wordt uitgezonden.

De reeks mengt feiten en fictie. Opvallend genoeg heeft de politiecommissaris in de reeks de achternaam Debels. Zo lijkt het personage Vicky gebaseerd op scenarist Willem Wallyn. Deze Vicky doet samen met een zekere Goffinard een onderzoek naar de Bende van Nijvel. Goffinard is gebaseerd op een echt persoon, iemand die een sleutelrol speelde in de geschiedenis van de Bende: Guy Goffinon.

Wie was Guy Goffinon?

Op het assisenproces van midden de jaren ’90 tegen ex-rijkswachters Madani Bouhouche en Robert Beijer getuigt een gebroken, verbitterde én zieke Guy Goffinon, één van de ex-speurders in de zaak van de wapendiefstal bij en de moord op FN-topman Juan Mendez in 1986.

Goffinon heeft het over het feit dat Beijer tijdens het onderzoek gepoogd heeft de twee teams van speurders tegen elkaar uit te spelen. De gepensioneerde BOB’er verklaart ook dat hij pas ter zitting vernomen had dat onderzoeksrechter Luc Hennart (bevoegd voor het dossier-Mendez) zijn telefoon had laten afluisteren.

Goffinon merkt ook zwartgallig op dat hij zich rot voelde toen de onderzoeksrechter een huiszoeking bij hem liet doen nadat geantidateerde processen-verbaal ontdekt waren in het dossier. Goffinon overlijdt in 1995, amper 58 jaar oud.

De man heeft wel een zeer belangrijke rol in de serie ‘1985’. Daar is het wel om onduidelijke redenen ‘Goffinard’, met dat sappige Brusselse accent, en gespeeld door Tom Vermeir. “Hij komt zelf uit Koksijde, maar heeft al zijn dialogen eerst laten inspreken door Brusselaar Guy Vanhengel”, stelt Willem Wallyn in de media. Goffinard/Goffinon wordt gewantrouwd door Vernaillen. Dat klopt helemaal met de feiten toen.

Speurder of saboteur?

Over Goffinon - of de Goff - zijn de meningen vandaag nog steeds radicaal en extreem verdeeld. Volgens de ene groep was hij een goede speurder, volgens de andere groep een mol of een saboteur.

De notities van de onberispelijke speurder Willy Acke over een gesprek met Goffinon zijn erg beknopt, maar in grote lijnen krijgt Acke (later ‘gezelfmoord’) het volgende te horen. De Bende-aanslagen zouden zijn gepleegd door Italianen die in Spanje verblijven en die gehan-

deld hebben in opdracht van extreemrechts. Eén van de opdrachtgevers zou Elio Massagrande zijn, de dan voortvluchtige leider van de in Italië verboden fascistische organisatie Ordine Nuovo (‘Nieuwe Orde’) en een hoofdrolspeler in de ‘Strategie van de Spanning’.

Goffinon kreeg in 1986 een tip over de moordende raid op de zeilmakerij Wittock-Van Landeghem in Temse, waar de Bende drie jaar daarvoor zeven kogelvrije vesten had gestolen. Volgens de tipgever zou Massagrande, de Italiaanse fascist, via de clan-De Staerke in het bezit van de vesten zijn geraakt.

Dé enige echte vraag over de Goff blijft nog steeds: was hij een goede speurder of mol/saboteur? De waarheid? Slechts enkelen die het weten.

Demir wil justitie regionaliseren

“Splitsen kán en is geen sprookje”

Vlaams minister van Justitie Zuhal Demir (N-VA) pleit ervoor om justitie te regionaliseren. Uit een nieuwe studie die ze bij de KU Leuven bestelde, blijkt dat een splitsing technisch mogelijk is.

Grondwetspecialisten Stefan Sottiaux en Arvid Rochtus onderzochten op vraag van Demir verschillende scenario’s. In vergelijking met andere federale staten - waar justitie en politie regionale bevoegdheden zijn - is ons land een buitenbeentje, geeft Sottiaux toe. “Technisch is justitie splitsbaar, maar om dat op een duurzame manier te doen, moet je een tweederdemeerderheid hebben”, zegt hij in Terzake.

Toch zijn er ook argumenten te bedenken tégen een splitsing van justitie, geeft hij aan. Zo kan een laksere aanpak in de ene regio ertoe leiden dat de andere regio met meer problemen te kampen krijgt. Om zo’n scenario te vermijden, lijkt het Sottiaux beter om bepaalde zaken, zoals grote terreurprocessen, het Hof van Cassatie en het Grondwettelijk Hof, op federaal niveau te houden.

Democratisch deficit

Demir wijst er in Terzake op dat het huidige justitie- en veiligheidsbeleid tot heel wat frustraties leidt. Ze verwijst daarbij naar de overbevolking in de gevangenissen en de enkelbanden, een Vlaamse bevoegdheid. “Het is vaak dweilen met de kraan open”, hekelt ze.

Een bevoegdheidsoverdracht zou tot een betere Vlaamse aanpak leiden, meent Demir. Vlaanderen beschikt wel over een uitvoerende en een wetgevende macht in de vorm van een regering en een parlement, maar niet over een rechterlijke macht. Dat is volgens Demir problematisch voor een democratie. “We mogen enkelbanden aanleggen, maar we mogen niet zeggen of we dat voor drugscriminelen een goed idee vinden of niet”, illustreert ze.

Eigen gevangenissen, strafbepalingen en wetboek

Concreet wil de N-VA-minister dat Vlaanderen in de toekomst over eigen gevangenissen, eigen strafbepalingen en een eigen strafwetboek beschikt. Demir geeft toe dat onder meer jeugdzorg en onderwijs, twee Vlaamse bevoegdheden, vandaag twee zorgenkinderen zijn. Op vlak van justitie zal het dus beter moeten, maar daar zal een stevig prijskaartje aan vasthangen. “Bij een falend justitiebeleid is de maat-

schappelijke kost nog groter”, waarschuwt ze. Het argument dat een splitsing van justitie ingewikkeld is, verwijst Demir naar de vuilnisbak. “Het is nu al bijzonder ingewikkeld. Het is aan de politiek om die knopen door te hakken.”

Om tot een splitsing te komen, is een samenwerking met de andere deelstaten vereist. Die zal volgens Demir echter gemakkelijker verlopen als de bevoegdheden helder verdeeld zijn, wat vandaag niet het geval is en resulteert in een “potpourri van structuren”. “Dit is niet luchtfietsen, dit is voorbereiden. Splitsen kán en is geen sprookje”, besluit ze.

ANTON SCHELFAUT

Elke week kan u de podcastversie van een of meerdere van onze interviews beluisteren. In andere podcasts komen ook onderwerpen die niet in ’t Pallieterke verschenen aan bod of gaan we net dieper in op zaken die nog wat meer aandacht verdienen.

Te beluisteren op o.a. Spotify,

Luister naar PAL CAST U aangeboden door PAL NWS en ’t Pallieterke.

Stijn Derudder is uw gastheer van al onze podcasts.

Apple Podcasts en palcast.be.

THIERRY DEBELS

Beeld uit de fictiereeks '1985'

Immense kloof tussen Vlaanderen en Wallonië is grootste bedreiging voor België

België vormt niet alleen budgettair een tikkende tijdbom, ook de ontsporing van de loonkloof met de ons omringende landen hangt als een zwaard van Damocles boven de schatkist. Maar de grootste bedreiging vormt ongetwijfeld de immense economische kloof tussen Vlaanderen en Wallonië, die enkel maar toeneemt.

Heel wat landen bereiden zich voor om de vergrijzingskost op te vangen, maar België doet niets

en Vlaanderen vormen nog een andere tikkende tijdbom. Qua verschil in regionale tewerkstelling moet België in Europa enkel Italië laten voorgaan. Terwijl de Vlamingen meer belastingen en bijdragen aan de sociale zekerheid betalen, doen de Walen steeds meer een beroep op de sociale zekerheid. Er is niet alleen nood aan een hervorming van de arbeidsmarkt, maar de regio’s moeten eigen hefbomen krijgen voor een eigen fiscaal en tewerkstellingsbeleid.

Een ander tekort is dat België niet alleen het grootste overheidsbeslag van de Europese Unie heeft, maar ook het grootste tekort in de eurozone. Iedereen kijkt daarbij naar de federale overheid, maar ook in Brussel en Wallonië ontploffen de schulden. Verontrustend is dat men in het zuiden van het land geen haast heeft om grondig te saneren en te hervormen. Dat komt door het feit dat de regio’s amper verantwoordelijkheid moeten dragen voor hun uitgaven. Zolang Brussel en Wallonië aan het infuus van de Vlaamse welvaart hangen, zal er niets veranderen.

Of er in de Waalse economie genoeg aanknopingspunten zijn om de kloof met Vlaanderen te dichten, is niet meteen duidelijk. Wallonië is een staatsgeleide economie waar het privé-initiatief ten overstaan van Vlaanderen serieus achterophinkt. Bovendien worstelt Wallonië met een ernstig geloofwaardigheidsprobleem. Belfius - de huisbankier van Wallonië - wil niet langer zomaar kredieten verstrekken. De bank zou zich door de hoge Waalse staatsschuld onnodig blootstellen aan grote financiële risico’s. Bovendien zal de Bijzondere Financieringswet zowel het Brussels Gewest als Wallonië zachtjes financieel doodknijpen.

De Waalse economie steunt voor 70 procent op overheidsinitiatieven

Wallonisering Vlaamse economie

Trends publiceerde in december 2022 al een lijst van bedrijven die in België de meeste vennootschapsbelastingen betaalden. De overheid incasseerde 16,1 miljard aan vennootschapsbelasting. Daarvan kwam 10,6 miljard uit Vlaanderen, wat 3,5 keer meer is dan wat Wallonië ophoest.

Ook het aantal bedrijven stijgt sterker in Vlaanderen dan in Wallonië. In 2021 kwamen er 4,4 keer zoveel bedrijven bij in Vlaanderen dan bij onze zuiderburen. De Waalse economie steunt voor 70 procent op overheidsinitiatieven. “Politieke partijen die pleiten voor meer overheid, meer herverdeling, meer sociale zekerheid en meer belastingen zijn er al decennia aan zet”, schrijft Wim Verhoeven in Trends. Ondanks de desastreuze resultaten in Wallonië past de Vivaldi-regering deze recepten toe op federaal niveau, met als gevolg dat België financieel dreigt te kapseizen.

Het is intussen wel duidelijk dat België op de rand van de budgettaire afgrond wankelt. Uit recente cijfers die professor overheidsfinanciën Herman Matthijs publiceerde, blijkt dat de schuld van Wallonië 235 procent van de inkomsten uitmaken. Voor het Brussels Gewest is dat 150 procent en voor de federale overheid loopt dit op tot 334 procent. Dat wil zeggen dat we meer dan drie jaar alle inkomsten van dit land moeten afstaan aan onze schuldeisers zonder 1 euro uit te geven.

Die ontnuchterende cijfers zeggen al iets over de enorme kloof tussen enerzijds Vlaanderen en anderzijds Wallonië en Brussel. Maar uit onderzoek van Trends blijkt dat de immense economische kloof alleen nog maar toeneemt. “Vlaanderen, Wallonië en Brussel zijn economisch zo ver

Abonnementenactie

Jaarabonnement papier loont

U kunt kiezen uit:

Geschenkdoos

Vlaamsche Leeuw met 4 flesjes en een glas

uit elkaar gegroeid dat het niet meer houdbaar is”, schrijven Alain Mouton en Daan Killemaes.

De immense economische kloof

Het pensioendossier vormt een eerste uitdaging van formaat die op het federale bord ligt. Buiten Luxemburg stijgt de pensioenfactuur nergens zo snel als in België. Ook al trekken verschillende economen in dit land aan de alarmbel, een drang tot hervorming is er niet. Heel wat landen bereiden zich intussen voor om de vergrijzingskost op te vangen, maar België doet niets.

De slecht functionerende arbeidsmarkt en het immense verschil in werkzaamheidsgraad tussen Brussel, Wallonië

De enorme kloof tussen het noorden en het zuiden van het land, het immobilisme als gevolg daarvan, de gespleten ideologische kijk op de aanpak en de diametraal tegenovergestelde kijk op mogelijke oplossingen, vormen de essentie van de problematiek van dit koninkrijkje. Wil de Vlaamse economie door die uiterst negatieve spiraal niet mee de dieperik worden ingetrokken, dan is een verdere loskoppeling van het federaal bestel dringend nodig, legaal of extralegaal. In het zuiden van het land bereidt Paul Magnette Vivaldi II voor. Dan dreigt de wallonisering van de Vlaamse economie. Als de Vlaamse partijen dat willen voorkomen, dan stoppen ze maar best met hun politieke theater en bereiden ze de ontmanteling van België voor.

JULIEN BORREMANS

Nu de postbedeling weer lijkt te lopen zoals het hoort en ons secretariaat weer is ingericht om u ook in de namiddag telefonisch te woord te staan, herhalen we graag nog eens onze actie voor wie een jaarabonnement op de papieren versie (met gratis online toegang inbegrepen) neemt.

Iedereen die tussen 1-9-2022 en 31-08-2023 betaalt voor een papieren jaarabonnement, heeft de keuze uit een van de volgende geschenken. De geschenken worden maandelijks verwerkt. Uw keuze kunt u doorgeven via secretariaat@pallieterke.net of telefonisch op nummer 03 232 14 17.

Een uitgave van de onvolprezen uitgeverij Polemos:

• ‘De Guldensporenslag. Het verhaal van een onmogelijke gebeurtenis’ (Karim Van Overmeire)

• ‘Herinneringen aan Hechteniskamp Lokeren’

• ‘De man van het Wilhelmus of de rekkelijkheid van de tolerantie’ (Luk Sermeus)

Halve kilo Maes Koffie meestermengeling (gemalen of ongemalen) in een mooie bewaardoos

Waals minister-president Elio Di Rupo kijkt wellicht niet tegen een rooskleurige toekomst aan

IN DE KIJKER Ben Weyts

Tijdens een laatavonddebat in het Vlaams Parlement medio december struikelde hij over zijn woorden en maakte een wat verwarde indruk. Neen, hij riep niet ‘Allahoe Akbar’, bedreigde niemand met een mes, maar hij was gewoon doodop van een lange, stresserende dag. Sommigen insinueerden dat hij te veel gedronken had en dat werd fel uitvergrootwant men rook bloed -, tot zelfs op de brandstapel van Bart Schols in De Afspraak. Ben Weyts (52) staat de jongste tijd onder zware druk en zowat iedereen probeert hem onderuit te halen, zelfs in eigen rangen. Alle middelen zijn blijkbaar goed om hem te tackelen. Hij lijdt daaronder, hoewel hij zelf zegt zijn strijdvaardigheid niet te verliezen.

En zo kennen we hem, want een vechtertje is hij altijd geweest. De goedlachse en schalkse Vlaamse Beweger is altijd een Vlaams-nationalistische militant geweest die de barricaden nooit schuwde. In zijn eigen Vlaams-Brabant was hij een taalstrijder tegen de groeiende verfransing in de Randgemeenten rond Brussel en voor de splitsing van BHV. Vanuit de Vlaamse Beweging zette hij de stap naar de Volksunie, maar was er snel bij om in 2001 samen met Bart De Wever en Geert Bourgeois de N-VA op te richten. Hij werd dan ook meteen woordvoerder en kabinetschef van deze laatste toen die in 2004 de eerste N-VA-minister ooit werd. Vandaag is hij viceminister-president en bevoegd voor Onderwijs, Sport, Dierenwelzijn en Vlaamse Rand.

De lat moet hoger

Met zijn dossierkennis, gedrevenheid en rechttoe rechtaanstijl, en als eerste Vlaams-nationalistische onderwijsminister, leek hij het vertrouwen te winnen van de bonden en de koepels, al lukt het toch niet altijd om niet op lange tenen te trappen. Onderwijs is zijn zwaarste departement en na zoveel decennia socialistisch, liberaal en christendemocratisch beheer, vindt hij het een uitdaging om nieuwe accenten te leggen. Maar dat lukte niet zoals hij het plande. Eerst kreeg hij te maken met de beperkende maatregelen naar aanleiding van de coronacrisis, waardoor hij zich hoofdzakelijk moest bezighouden met scholen openhouden of niet, en onder welke voorwaarden. Hij kon dus onvoldoende aandacht kon geven aan de onderwijsmaterie zelf. Dat kon nadien weer wel, maar uit allerhande studies, ook internationale vanuit de OESO (denk aan het PISA-onderzoek, dat de vaardigheden en kennis in wiskunde, natuurwetenschappen en lezen van 15-jarigen test), bleek opnieuw dat het niveau van het Vlaamse onderwijs erop achteruitgaat. Ben Weyts gaat er derhalve van uit dat de lat opnieuw hoger moet en dat de tijd van de pretpedagogie voorbij is, om alles weer te richten op kennisoverdracht en studerend leren.

Uit de gratie

Een ander pijnpunt dat hem zorgen baart is het nijpende lerarentekort waar hij maar geen vat op krijgt, alsook het uitgeholde lerarenberoep zelf. Ook maatschappelijke problemen als het gebrekkig of zelfs niet beheersen van het Nederlands door leerlingen drijft hem bijwijlen naar drastische voorstellen, zoals het afnemen van de kinderbijslag van ouders die geen inspanningen daartoe leveren. Het lijkt erop dat Ben Weyts voor veel zaken met de rug tegen de muur staat, vaak moederziel alleen. Omdat vooral de linkse oppositie dingen van hem eist die ze overigens zelf nooit kunnen waarmaken, lijkt het wel of hij ‘het niet kan’ en er een algehele stilstand is ontstaan. Zelfs in de eigen meerderheid vinden ze dat het maar niet vooruitgaat. Er was een tijd dat voor ‘wonderboy Ben’ alles mogelijk leek. Zeer lang werd hij genoemd als mogelijke opvolger van Jan Jambon. Helaas voor hem gaat alle aandacht binnen N-VA naar Vlaams minister Zuhal Demir die onversaagd met zware dossiers als het mestactieplan en het stikstofdossier ten strijde trekt, waarmee ze ook de federale regering-De Croo kan jennen. Zo waarschuwde ze dezer dagen voor de gevolgen van het stikstofdossier voor bijvoorbeeld de luchthaven in Zaventem en pleitte ze er ook als Vlaams minister van Justitie voor om deze materie volledig te defederaliseren. De Wever aarzelt dan ook niet om Demir of ook de gedegen en zakelijke Vlaams minister van Financiën Matthias Diependaele naar voren te schuiven als kandidaat-minister-president. Het lijkt er dan ook meer op dat Ben Weyts wordt ‘gelimogeerd’ naar een toekomstig kabinet of een topfunctie in de partijstructuren, of misschien mag hij zelfs Liesbeth Homans vervangen als parlementsvoorzitter, want een botte afdanking zou er ver over zijn. Ben Weyts staat erbij en kijkt ernaar, onmachtig en zeker met gemengde gevoelens.

CITAAT VAN DE WEEK

Paul Magnette:

moeten altijd hard

Iemand die geen probleem heeft met het cliché van hardwerkende Vlamingen en luie Walen is PS-voorzitter Paul Magnette. “Bij Vlamingen zit het blijkbaar in de genen om altijd hard te moeten werken. Walen genieten liever een beetje van het leven, wat is daar mis mee?”, vraagt hij in Dag Allemaal. Nu hoort u het eens van een ander.

Dries Van Langenhove stapt uit parlement

niet in aanmerking voor een uittredingsvergoeding. “Dat is inderdaad een (financieel) risico”, reageert hij op die vraag. “Het is veel mensen ontgaan, maar met de opstart van mijn eigen mediakanaal ‘Kies Dries’ heb ik mezelf ook enorm in de schulden moeten steken. Dat draait nu goed en daarom is het tijd om een volgend risico te nemen, namelijk het parlement verlaten en mijn tijd volop steken in mijn activisme.”

Partijonafhankelijk volksvertegenwoordiger Dries Van Langenhove, die aangesloten was bij de Vlaams Belang-fractie, heeft besloten om zijn mandaat neer te leggen om zich te focussen op activisme en zijn mediakanaal.

“Ik heb mij altijd al meer activist gevoeld dan politicus”, vertelde Van Langenhove in een video van Vlaams Belang. Hij verduidelijkte dat zijn inzet voor de Vlaming in geen geval zal afnemen. “Ik wil vooral doorgaan daar waar ik het grootste verschil kan maken voor ons volk, en dat is via mijn activisme en met mijn mediakanaal.” Verder wil hij ook een einde maken aan de heisa omtrent zijn organisatie Schild & Vrienden na de reportage van Pano uit 2018.

Bijna 40.000 voorkeursstemmen

Van Langenhove werd als onafhankelijk lijsttrekker op de Vlaams Belang-lijst in 2019 met een kleine 40.000 voorkeursstemmen verkozen in de kieskring Vlaams-Brabant. Maar in het parlement bleef zijn impact beperkt, ondanks het feit dat Van Langenhove in het par-

lement 421 vragen, 8 interpellaties en 67 wetsvoorstellen indiende. Dat komt volgens hem omdat je als oppositie in België te weinig kan wegen op de regeringspartijen. “Want ik merkte wel dat filmpjes van tussenkomsten die ik deed enorm veel keer bekeken en gedeeld werden.”

Op de vraag wat zijn boodschap is voor de mensen die nu de persoon waarop ze stemden vroegtijdig uit het parlement zien vertrekken, oordeelde hij dat die mensen net zo tevreden zullen zijn over zijn activisme buiten het parlement. “Want zoals ik al zei: ik stop niet met politiek, maar ga op een andere manier meer impact maken.”

Financieel risico en conflicten

Van Langenhove verlaat het parlement en omdat hij zelf besloten heeft om op te stappen, komt hij

Van Langenhove ontkent dat er conflicten of meningsverschillen over bepaalde standpunten aan de basis van zijn vertrek liggen. “In die vier jaar heb ik nooit, met geen enkele Vlaams Belanger, een conflict gehad.” Wel was er soms wat heisa over zijn tweets en uitspraken in de media die de partij in een moeilijk parket brachten. “En dan moest de communicatiedienst overuren draaien.”

MEEST GELEZEN OP

Alle partijen behalve Vlaams Belang kunnen een beroep doen op ChatGPT voor reclameboodschappen

Ecolo federaal streng maar soepel in Wallonië: Boeing die ’s nachts al 20 jaar niet meer mag landen op Zaventem, mag dat nog tot 2031 in Luik

Verenigd Koninkrijk koopt nieuwe lading artillerievoertuigen die Belgisch leger voor peulschil verkocht

Kabinetsmedewerker Groen “trots” op sluiting Tihange 2

Bouchez nijdig omdat PS-minister Dermagne de monarchie wil afschaffen

“Heb mij altijd al meer activist dan politicus gevoeld”

Dries Van Langenhove

© BELGA

“Vlamingen

werken. Walen genieten liever, wat is daar mis mee?”

Ben Weyts

© BELGA

De verkiezingen die in 2024 voor de deur staan bieden interessante perspectieven - in Wallonië en dus in Vlaanderen -, want op dit moment blijft het lot van de twee gewesten verbonden, zoals elke Vlaming die belastingen betaalt kan getuigen.

BOUCHEZ OF COMMUNISME

Het Waalse alternatief zal gaan tussen Bouchez en de MR, of een in Europa uniek ecocommunistisch experiment dat de socialisten van PS, de marxisten van PVDA en de linkse extremisten van Ecolo samenbrengt.

Inderdaad, die drie linkse of extreemlinkse partijen - PS, PVDA, Ecolo - zijn systematisch in de meerderheid in Wallonië, volgens alle peilingen sinds 2019. Het einde daarvan lijkt nog niet in zicht. Sterker nog: deze drie partijen blijven zich bereid tonen om samen te regeren. Het is dan ook moeilijk te zien hoe zij in 2024 al dan niet aan de macht kunnen komen in Wallonië.

Er wordt veel gesproken over de ‘extralegale’ hervormingen van Bart De Wever. Maar hoe zit het met een ecocommunistische regering in Wallonië? Een dergelijke regering zou veroordeeld zijn om vrijwel meteen buiten de wet te treden.

HET ALTERNATIEF?

DRIE SCENARIO’S

In het eerste scenario zou de PVDA, die haar deelname aan de macht afhankelijk maakt van het opzeggen van de Europese verdragen, haar zaak winnen. Dat impliceert uiteraard dat Wallonië zich niet alleen zou bevrijden van de Europese rechtsorde, maar ook van de Belgische rechtsorde. België is immers partij bij de Europese verdragen, niet Wallonië. Tot zover het avontuur in absurditeit!

In het tweede scenario zou de PVDA zichzelf verloochenen en instemmen met een Waalse regering zonder uittreding uit de Europese verdragen te verkrijgen. De uitvoering van het programma van de PVDA, dat in strikte zin marxistisch blijft, impliceert echter massale overheidsuitgaven die alleen kunnen worden gefinancierd met schulden of grootschalige confiscaties. Als Wallonië, dat al in de schulden zit als een alcoholist die zijn rekeningen niet meer betaalt om zich te buiten te gaan aan sterke drank, massaal nieuwe leningen zou aangaan, zou zijn rating (onder meer van Moody's) worden verlaagd. Hierdoor zou het Waals Gewest zelfs de rente op de bestaande schuld niet kunnen terugbetalen. Conclusie: bankroet. Als de Waalse ecocommunistische meerderheid zou besluiten om in plaats van massale leningen alle of een deel van de particuliere eigendommen te confisqueren, zou zij onmiddellijk het Belgische en Europese recht schenden. De vernietiging van privé-eigendom blijft echter het hoofddoel van de marxisten, zoals blijkt uit de eerste vier punten van het Communistisch Manifest van Marx en Engels.

Het derde Waalse ecocommunistische scenario is dat van de confiscatoire belastingheffing (zonder eigendommen als zodanig af te pakken) volgens de voorschriften van de eens zo modieuze extremist Thomas Piketty. Hij stelt met name een belasting op vermogen voor, een ‘vermogensbelasting’ of ‘wealth tax’ genoemd. Die belasting zou tot doel hebben de rijkdom in de samenleving te herverdelen en de economische ongelijkheid te bestrijden. Volgens Piketty zou de vermogensbelasting progressief moeten zijn, dat wil zeggen dat de belastingtarieven zouden stijgen met de omvang van de rijkdom. Deze confiscerende belasting zou extreem hoge belastingtarieven opleggen aan de ‘rijkste’ mensen en vooral aan bedrijven, om hen van het grootste deel van hun vermogen te beroven.

Dat zou de stimulans om te werken, te investeren en rijkdom te creëren aanzienlijk verminderen en een negatief effect hebben op de economie als geheel. Een dergelijk belastingstelsel, dat misschien tijdelijk de PVDA tevreden stelt, zou echter het kleine beetje economische vitaliteit dat in Wallonië overblijft om zeep helpen. Bijgevolg komen we weer uit bij de vorige hypothese, die van een verslechtering van de Waalse schuld, wanbetaling, enzovoort.

Aan de rechterkant van de MR blijft er niemand meer over

In werkelijkheid lijkt het alternatief voor de Walen in 2024 te liggen tussen een ecocommunistisch bloedbad en een overwinning van de MR. Als de MR, zelfs symbolisch, als winnaar uit de verkiezingen zou komen, in Wallonië en/of Brussel, zou het voor de voorstanders van de ecomarxistische optie moeilijker zijn om hun vreugdevolle nihilistische odyssee aan te vatten. Wat de zaak compliceert voor de MR is de wens van voormalig minister Jean-Luc Crucke om een nieuwe ‘centristische’ beweging op te richten. Cruckes idee zou zijn geweest om de racistische Vlaamsfobische

partij DéFI, les Engagés (voorheen cdH) en de teleurgestelde vleugel van MR te federeren. Zoals een van de MR-leiders me uitlegde: “De beruchte Crucke blijft als een koekoek zijn nest maken in het nest van anderen.” Deze MR-figuur aarzelt niet om op te roepen tot de uitzetting van Crucke, die hij ervan beschuldigt een verrader te zijn. Het MR-parlementslid Marghem noemde Crucke onlangs een “Jean-Lèche Cul” om het sukkelige van zijn figuur te illustreren.

KRAKKEMIKKIGE CRUCKE

Het probleem met Crucke (en het geluk van de MR) is dat hij Crucke is, dit wil zeggen

een man zonder charisma, opvliegend en zonder leiderschapskwaliteiten. Volgens onze laatste informatie heeft DéFI definitief

Wat de zaak compliceert voor de MR is de wens van voormalig minister Jean-Luc Crucke om een nieuwe ‘centristische’ beweging op te richten

geweigerd zich aan te sluiten bij de ‘coalitie van verliezers’ van Crucke, waardoor alleen Les Engagés zouden overblijven. Dat betekent dat Crucke binnenkort naar Les Engagés verhuist en daarmee is de kous af. Het laatste element in deze vreemde Waalse puzzel is dat er aan de rechterkant van de MR niemand meer over is, aangezien de Parti Populaire en de Listes Destexhe tot het verleden behoren. Een succes voor de MR in 2024, hoe relatief ook, is dus niet uit te sluiten en biedt Wallonië een (tijdelijk?) alternatief voor het ecocommunistische bloedbad.

De vernietiging van privé-eigendom blijft het hoofddoel van de marxisten

Jean-Luc Crucke

VLAAMSE AUTONOMIE: WAT BETEKENT HET VOOR U?

In de aanloop naar de verkiezingen van 2024 lijken minstens twee partijen alvast zeker de kaart te trekken van meer Vlaamse autonomie: N-VA en Vlaams Belang. Men haalt hiervoor allerlei argumenten uit de kast, maar voor veel Vlamingen zal de volgende vraag doorslaggevend zijn: Op welke manier heeft meer Vlaamse autonomie of onafhankelijkheid impact op mijn portemonnee?

HOE WORDT DE OVERHEIDSSCHULD VERDEELD WANNEER BELGIË GESPLITST WORDT?

De overheidsschuld en het begrotingstekort van België worden steeds groter. Bij een ongewijzigd beleid stijgt het begrotingstekort van 4,3 procent van het bbp in 2022 naar 5,5 procent in 2030 en zelfs 9,3 procent in 2040. De overheidsschuld groeit bij ongewijzigd beleid van 105,2 procent van het bbp in 2022 naar 118,7 procent in 2030 en zelfs 152,7 procent in 2040. Dat zijn prognoses van juni vorig jaar en waarschijnlijk zijn ze nu zelfs nog slechter. In absolute cijfers: de Belgische staatsschuld bedraagt meer dan 500 miljard euro. België stevent af op het grootste begrotingstekort in de eurozone.

Wat is de schuld?

Maar wat houdt die overheidsschuld nu precies in? Dat is volgens de professoren de eerste vraag die gesteld moet worden. “Ten eerste natuurlijk de Belgische federale schuld: dat is iets meer dan 80 procent van de totale Belgische schuld”, legt professor overheidsfinanciën Herman Matthijs (UGent) uit. “Dan is er de Brusselse schuld nog. Want stel dat Brussel volledig meegaat met Wallonië in ‘la nouvelle Belgique’, dan betekent dat dat de volledige schuld van het Brussels Gewest én van de Brusselse lokale besturen meegaat met Brussel en Wallonië. Of de Franstalige landsdelen dat kunnen betalen, is nog maar de vraag.”

gentinië failliet is verklaard toen het op vier keer zat”, aldus Aernoudt.

Groter deel van de schuld

België, zowel Vlaanderen als Wallonië, is volgens Aernoudt dus failliet. En splitsen betekent sowieso dat Vlaanderen een groter deel van de schuld op zich neemt. “Ofwel op basis van bevolking: dan betalen we 58 procent. Ofwel op basis van welvaart: dan betalen we ook 58 procent. Vlaanderen verliest in alle gevallen. De ‘price to pay’ van onafhankelijkheid zal een verpaupering van de twee volgende generaties zijn.”

“Vlaanderen zal meer betalen, maar kan dat opvangen door een sterkere economische activiteit te ontwikkelen”

Bart Van Craeynest

Als het land ooit gesplitst wordt of als we naar een quasi volledige Vlaamse autonomie gaan, zal er onderhandeld moeten worden over die schuld. Verdelen we die op basis van de economische slagkracht van elke regio, of moet er ook gekeken worden naar wie juist verantwoordelijk is voor die schuld? Of verdelen we de totale schuld gewoon op basis van het bevolkingsaantal?

Historische verantwoordelijkheid

situatie van de landsdelen. “De budgettaire en economische situatie in Wallonië is van dien aard dat de Walen vandaag geen proportioneel deel van de overheidsschuld aankunnen. Zo simpel is het.” Hoe de schuld precies verdeeld zal worden, noemt hij “een extreem moeilijke vraag”.

Ivan Van de Cloot

Bart Van Craeynest ziet nog een te onderzoeken piste. Zo zou de overheidsschuld niet direct verdeeld worden en wordt die moeilijke vraag van verdeling vermeden. “Er is een scenario waarbij je enkel de overheidsschuld federaal houdt en een soort regionaal afbetalingsplan afspreekt. Nieuwe schulden die daarbovenop komen, zijn voor de regio die die schuld maakt.” Toch zal Vlaanderen volgens de econoom altijd een groter deel van de schuld moeten dragen. “Dat zal uiteraard voor een langere periode een last zijn op de economie, daar is geen mirakeloplossing voor. Maar je zal in Vlaanderen wél een sterkere economische activiteit kunnen ontwikkelen. Met

de welvaart die je daardoor creëert zal de schuld misschien makkelijker op te vangen zijn.”

Koffiedik kijken

Het is onmogelijk om op voorhand te weten welk landsdeel voor welk deel van de schuld zal opdraaien. Je kan dan wel zeggen dat Franstalig België voor het overgrote deel van de schuld verantwoordelijk is, maar omdat Vlaanderen vragende partij voor een splitsing zal zijn en Franstalig België misschien niet in staat is om de schuld te dragen, zal Vlaanderen wellicht een groter deel moeten overnemen.

“Price to pay is een verpaupering van twee generaties Vlamingen”

Rudy Aernoudt

Zelfs als dat het geval is, gaat dat om een eenmalige som in plaats van jaarlijkse transfers. Het idee van een afbetalingsplan is ook interessant, omdat regio’s daardoor geen verdere schulden kunnen maken en verplicht worden om hun deel van de schuld te betalen.

WANNES NEUKERMANS STIJN DERUDDER

Herman Matthijs

Ook Rudy Aernoudt, die onder andere hoofdeconoom bij de Europese Commissie is geweest, wijst erop dat de definitie van overheidsschuld eerst duidelijk moet zijn.

“Want we hebben 112 procent federale schuld, dan moeten we nog een aantal regionale schulden nemen van Vlaanderen en Wallonië, en dan heb je de schuld van de NMBS nog.” En volgens Aernoudt kampt Vlaanderen met het probleem van de vergrijzing. “Als je alles samentelt, zit je op 1.060 miljard euro voor de pensioenhervorming, samen met de 450 miljard euro schulden enzovoort. We zitten dus ongeveer aan een schuld van vier keer het bbp van België. Mag ik u eraan herinneren dat Ar-

Professor Matthijs oordeelt dat die verdeling kan gebeuren op basis van drie parameters: het aandeel van de bepaalde regio’s in het bbp, het bevolkingsaandeel en de oppervlakte van het grondgebied. Ivan Van de Cloot noemt dezelfde parameters, maar geeft nog een andere optie: “Je kan dat ook doen op basis van een oefening van historische verantwoordelijkheid voor een deel van de schuld.”

Maar volgens Voka-hoofdeconoom Bart Van Craeynest zal Franstalig België daar nooit mee akkoord gaan. Hij stelt dat het niet te vermijden valt dat Vlaanderen een groter deel van de schuld op zich neemt. Ten eerste al omdat vooral Vlaanderen vragende partij zal zijn voor een splitsing, maar ten tweede ook door de budgettaire

We legden de conclusies van de academici en experten voor aan de communautaire scherpslijpers van de twee V-partijen, namelijk Sander Loones

SANDER LOONES, KAMERLID N-VA

“De Belgische schulden en intrestlasten blijven exploderen. Het confederalisme stopt het bloeden. Hoe? Door België te verbieden om nog verder schulden te maken. De stop erop. Tegelijk regelen we de afbetaling van “In historisch perspectief kan er maar één conclusie zijn: de verantwoordelijke moet die schuld betalen, en dat is Wallonië. In politiek perspectief is eerder de vraag: wat is onze Vlaamse vrijheid ons waard? In financieel perspectief, ten slotte, is de bezorgdheid: hoe stellen we de internationale financiële markten gerust dat we verantwoordelijk omspringen met de schuld? Belangrijk, want met de economische toekomst van Vlaanderen mag niet geavonturierd worden.”

“Daarom vertrekt het confederalisme van een afbetalingsplan zoals Bart Van Craeynest voorstelt. Maar wel onder degelijke voorwaarden. We lossen de schuld af op 25 jaar met de opbrengst van de btw en accijnzen. Dus niet op basis van de fiscale capaciteit, want dan zou Vlaanderen te veel betalen.”

“Wanneer wij de btw besteden aan de schuld, kunnen de deelstaten er natuurlijk geen ander beleid mee voeren. Zij zullen moeten beslissen hoe ze dat opvangen. Ofwel door zelf schuld op te bouwen ter compensatie, ofwel door de rekeningen op orde te zetten. Vlaanderen bewijst alvast dat het zuinig met zijn centen omspringt en deze schuldverantwoordelijkheid kan dragen.”

BARBARA PAS, FRACTIELEIDER VLAAMS BELANG KAMER

“Tijdens de crisisjaren ’70 en ’80 was elk gewest verantwoordelijk voor de Belgische schuldopbouw. Vanaf 1985 boekte enkel Vlaanderen grote primaire overschotten binnen de federale begroting. We hebben ons deel van de federale schuld al lang terugbetaald: in 1996, bij een verdeling van de beginschuld in 1970 volgens het draagkrachtbeginsel. Of in 2002, bij de volledige toewijzing van de beginschuld aan Vlaanderen. Nu hebben we geen enkel aandeel meer in de federale schuld. Zonder de Vlaamse surplussen lag die zelfs 385 miljard hoger.”

“De Belgische schuld is te wijten aan de andere gewesten die noodlijdend zijn, maar voldoende solvabel om hun schuld af te betalen. Quid pro quo. Dat moet het uitgangspunt zijn in onderhandelingen over schuldovername. De verdeling zal sowieso van onderhandelingen het resultaat moeten zijn, zowel als wat de keuze van de te weerhouden parameters betreft, als wat het aandeel betreft dat ieder op zich zal nemen. De te betalen prijs zal, anders dan de transfers, eenmalig zijn.”

“Vlaanderen heeft geen enkel aandeel meer in federale schuld”

“De te betalen prijs zal, anders dan transfers, eenmalig zijn”

“Confederalisme met afbetalingsplan zoals Bart Van Craeynest voorstelt”

(N-VA) en Barbara Pas (Vlaams Belang).

“Alles hangt af van wat Brussel doet”

“Schuld deels verdelen op basis van historische verantwoordelijkheid”

Amper één week voor Valentijnsdag lijkt een verstandshuwelijk tussen N-VA en cd&v verder weg dan ooit tevoren. De recente demarche van N-VA-voorzitter Bart De Wever, die in een interview met De Tijd een extralegale staatshervorming bepleitte en coalitiepartners cd&v en Open Vld een “ongelofelijke afstraffing” toewenste, veroorzaakt wrevel bij cd&v-voorzitter Sammy Mahdi. Ook in het stikstofdossier staan beide partijen lijnrecht tegenover elkaar. Daardoor moet de Vlaamse regering de komende weken in een gespannen sfeer op zoek gaan naar een krokusakkoord.

“De ouderen zijn het kloppend hart van Vlaanderen

-VA-politica Els van Doesburg reikte in oktober vorig jaar de hand aan cd&v. Volgens de Antwerpse schepen zijn beide partijen “natuurlijke bondgenoten” die niet naast elkaar kunnen blijven bestaan. Daarom pleitte ze voor een brede Vlaamse volkspartij op de schouders van N-VA, maar cd&v-voorzitter Sammy Mahdi lijkt niet meteen van plan om op dat huwelijksaanzoek in te gaan.

“Er zijn zeker een aantal ideologische gelijkenissen, maar de laatste weken en maanden valt me op hoe groot de verschillen op bepaalde vlakken zijn”, steekt hij van wal.

“Cd&v wil landelijk Vlaanderen niet laten stikken. Om vergunningen af te leveren aan een grote chemiereus in de haven van Antwerpen, krijg ik het gevoel dat er een bepaalde soepelheid heerst. Die is er niet voor eenvoudige ondernemers zoals onze hardwerkende boeren. Ook inzake verplichte gemeentefusies is er een verschil tussen beide partijen. Als christendemocraat geloof ik niet in een wereld waarin een grote overheid bepaalt hoe een lokale gemeenschap zich moet organiseren. En ik dacht dat conservatieven daar ook niet in geloofden. Cd&v is geen etatistische partij die wil bepalen hoe een gemeenschap zich organiseert en welke gemeenten opgaan in een grotere of zich aansluiten bij een grootstad. Dat is niet de samenleving waar ik voor sta.” “De breuklijn tussen conservatieven en christendemocraten situeert zich niet zozeer op de sociaal-culturele as, maar op de sociaaleconomische. Beide ideologieën staat voor rechten en plichten, degelijke integratie en een samenleving waarin de overheid zich niet al te veel mengt. Christendemocraten hebben Rerum Novarum doorgemaakt en willen zich ontfermen over mensen die sociaaleconomisch in een precaire situatie zitten. Ze voeren een hevige strijd tegen armoede. Sociaaleconomisch vind ik de N-VA een rechtse neoliberale koers varen als partij, terwijl wij socialer zijn.”

Volgens Noël Slangen kan alleen een kartel met uw partij Open Vld nog redden. Staat u daarvoor open?

“De verschillen tussen cd&v en Open Vld zijn zelfs nog groter dan die met N-VA. Op sociaaleconomisch vlak is Open Vld een partij die het sociale aspect onvoldoende omarmt. Het is ook een partij die helemaal anders kijkt naar de samenleving. Wij zijn personalisten. Wij geloven in de verantwoordelijkheid die mensen hebben ten opzichte van elkaar. Liberalen geloven in de absolute vrijheid, de doorgedreven

individualisering en de maakbaarheid van de samenleving. Tot op de dag van vandaag zie je heel duidelijke verschillen tussen hoe een christendemocraat naar de wereld kijkt en hoe een liberaal dat doet. We geloven niet in een doorgedreven liberalisering en globalisering, omdat daar nu eenmaal limieten aan zijn. We moeten autonoom zijn op vlak van energiebevoorrading, voedselzekerheid en veiligheid. Ik geloof niet in een wereld waarin wij als wereldburger door het leven huppelen. Christendemocraten beschouwen - net als conservatieven - de mens als een emotioneel wezen dat een bepaalde geschiedenis met zich meedraagt. Die is niet kunstmatig, maar komt wel degelijk ergens vandaan. Wij zijn trots op onze geschiedenis, terwijl die in liberale en progressieve kringen wordt weggelachen.”

Zonder cd&v in de federale regering was de kernuitstap een feit

Ik kan mij voorstellen dat u dan zeer tevreden bent met een serie over onze geschiedenis, ‘Het verhaal van Vlaanderen’, die die trots opnieuw probeert aan te wakkeren.

“Absoluut. Ik merk dat heel veel mensen op zoek zijn naar hun wortels, net omdat we uit een periode komen van hyperglobalisering en mondialisering, waarin iedere lokale gemeenschap werd weggelachen. Ze willen weten wat ons tot een unieke, Vlaamse gemeenschap maakt. Progressieven hebben het daar vaak moeilijk mee. Ik heb de socialisten en groenen, en zelfs een aantal liberalen, over elkaar zien struikelen om toch maar duidelijk te maken dat ‘Het verhaal van Vlaanderen’ overroepen is en dat er te veel middelen naartoe gingen. Het is opvallend dat de links-progressieve partijen die nooit genoeg krijgen van subsidies, de middelen voor het ‘Het verhaal van Vlaanderen’ plots wel bekritiseren. Je moet trots zijn op je identiteit.”

“Dat is ook een van de redenen waarom ik heel kwaad ben geweest op het Vlaams Belang. Die partij geeft een zeer exclusieve invulling aan de Vlaamse identiteit. Daardoor durfde ik in mijn jonge jaren niet tot de Vlaamse club te behoren. Ik wist ook niet of dat wel mijn club was. Vandaag ben ik een trotse Vlaming en kom ik daar ook voor uit. Maar als jongeman is dat niet gemakkelijk als er politieke partijen zijn die een vrij radicale, exclusieve en harde invulling geven aan wat het betekent om Vlaming te zijn.”

Hoe kijkt u naar het vertrek van Dries Van Langenhove uit de Kamer? Kijkt u daar op dezelfde manier naar als N-VA, die zegt dat een samenwerking met Vlaams Belang mogelijk is als de partij afscheid neemt van bepaalde figuren?

“Vlaams Belang is meer dan Dries Van Langenhove alleen. Het zou de partij tekortdoen om stil te staan bij één of twee figuren. Dat is een heel gemakkelijk argument van N-VA om de vraag niet te moeten beantwoorden. Wat maakt Vlaams Belang tot een partij waar je al dan niet mee samenwerkt? Ik ben heel benieuwd wat het antwoord van N-VA op die vraag zou zijn als die figuren er niet meer zouden zijn.”

“Dries Van Langenhove zal buiten de Kamer proberen om zijn bereik te vergroten. Ik maak me vooral zorgen over zijn berichten op Telegram, waarin hij complottheorieën verspreidt en het heeft over een soort van apartheidsregime. De zaken die hij aanhaalt, stroken allesbehalve met mijn idealen. Ik ben niet gerustgesteld omdat hij nu de Kamer verlaat. Hij zal zijn boodschap verder verspreiden via andere kanalen.”

KERNUITSTAP: “GEEN ENKELE VLAMING BEGRIJPT WAAR DE GROENEN MEE BEZIG ZIJN”

Moet de wet op de kernuitstap op de schop?

“Ja. Het is absurd om niet aan de wet op de kernuitstap te raken, terwijl we minstens twee en mogelijk vijf of zeven kerncentrales willen verlengen, en meer dan 100 miljoen euro investeren in onderzoek naar kleine modulaire reactoren (SMR’s). Daaraan vasthouden, is het zonlicht ontkennen. Geen enkele Vlaming begrijpt waar de groenen mee bezig zijn.” Hebben de groenen het energiedossier mismeesterd?

“Het energiebeleid van de afgelopen twintig jaar miste een langetermijnvisie. Alle partijen hebben boter op het hoofd. De houding van de groenen is frustrerend, maar alle partijen hebben te weinig over de lange termijn nagedacht. Dat is ook de reden waarom cd&v in december vorig jaar een energienota op tafel heeft gelegd. Die bevat een energievisie tot 2050. Daar hebben we vandaag nood aan. Ik kan alleen maar hopen dat we alle regeringspartijen snel op dezelfde lijn krijgen, maar ik stel vast dat dat met de groenen rond kernenergie niet eenvoudig is.”

VOORZITTER CD&V

CD&V WAS DE ARCHITECT VAN VIJF STAATSHERVORMINGEN DIE VLAANDEREN VERSTERKT HEBBEN

mineren onze ouderen op alle mogelijke manieren. Als gemeenschapspartij wil cd&v hen opnieuw het respect geven dat ze verdienen.”

“We moeten ook stoppen met enkel over ouderen te spreken in termen van zorg. We kijken naar ouderen als mensen die alleen maar zorgbehoeften hebben. Sommigen beschouwen hen zelfs als een last. Het tegendeel is waar. De ouderen zijn het kloppend hart van Vlaanderen. Toen we tijdens de vaccinatiecampagne vrijwilligers nodig hadden in de vaccinatiecentra, lag de gemiddelde leeftijd boven 60 jaar. Die mensen zijn elke dag bereid om te helpen waar nodig. Ook tijdens de Oekraïnecrisis steken heel wat ‘grijze tijgers’ de handen uit de mouwen. Er zijn heel veel 60-plussers die mee aan de kar willen trekken en Vlaanderen mee vooruit willen duwen.”

“Als ik een cd&v’er uit mijn kantoor wil krijgen, vraag ik drie redenen waarom de partij in Vivaldi zit. Dan valt er een moment van stilte en is hij weg”, liet N-VA-voorzitter Bart De Wever optekenen in zijn veelbesproken interview met De Tijd. Kan u mij drie redenen geven waarom cd&v in de Vivaldi-regering zit?

OPVANGCRISIS: “OP EEN BEPAALD MOMENT BOTS JE OP DE OPERATIONELE LIMIETEN”

Moet staatssecretaris Nicole de Moor de dwangsommen aan asielzoekers betalen?

“Nee. We leven in een rechtsstaat. Het is onze verantwoordelijkheid om voor voldoende opvangplaatsen te zorgen. Vorig jaar zijn er - met de Oekraïners bij - in totaal 100.000 mensen naar België gekomen. De Moor heeft voor extra opvangplaatsen gezorgd. We hebben vandaag meer opvangplaatsen dan ooit tevoren. Er zijn in alle Europese landen opvangproblemen, maar enkel in België zou een asielzoeker tot 30.000 euro per maand kunnen krijgen. Als je dergelijke dwangsommen uitbetaalt, creëer je een aanzuigeffect dat de rechtsstaat die we vandaag kennen zal ondermijnen.”

“We creëren extra opvangplaatsen, maar we moeten ook de instroom aanpakken. Dat kan door Europese landen die weinig asielzoekers opvangen te responsabiliseren. Daarnaast is er een hele grote groep die hier niet hoort te zijn en helemaal geen nood heeft aan bescherming. Die mensen moeten we aan de buitengrenzen van de Europese Unie sneller kunnen screenen, en des-

gevallend tegenhouden en terugsturen naar hun herkomstland. Er is ook een grote groep die recht heeft op bed-badbrood in een ander Europees land, maar toch liever naar België komt. Daarvoor is het systeem niet bedoeld. Ook op dat vlak moet het Europees recht worden aangepast. Vandaag wordt er veel te veel misbruik van gemaakt.”

Heeft u als staatssecretaris te weinig bijkomende opvangplaatsen gecreëerd?

“Nee, we hebben wel degelijk bijkomende opvangplaatsen gecreëerd. Maar ook die volstonden niet. Nooit eerder kwamen hier in een jaar tijd 100.000 mensen toe. Dat was een immense opdracht. Je kan plaatsen creëren, maar op een bepaald moment bots je op de operationele limieten. In die situatie zitten we vandaag. De enige oplossing bestaat erin om mensen die hier niet horen te zijn aan de Europese buitengrenzen tegen te houden. Ik steun het plan van de EVP om de buitengrenzen fysiek te versterken. Vandaag weten we te weinig wie Europa binnenkomt en buitengaat.”

Bevestigt de keuze om ouderen aan te spreken dat cd&v een conservatieve partij is, aangezien intergenerationaliteit en respect voor de ouderen binnen het conservatisme centraal staan?

“Zuiver ideologisch is de het de logica zelve dat een partij als cd&v pleit voor meer respect voor ouderen. Cd&v is een gemeenschapspartij die zorg draagt voor het gezin. Onze grootouders zijn daarvan de basis. 55-plussers worden het meest gediscrimineerd op de arbeidsmarkt, veel meer dan mensen met een migratieachtergrond, vrouwen of mensen met een beperking. Maar toch spreekt men daar niet over. Het lijkt wel normaal dat iemand vanaf een bepaalde leeftijd gediscrimineerd wordt. Senioren mogen pas na 9 uur de trein nemen, want als ze dat vroeger doen, lopen ze in de weg. Ze zouden ook in de weg lopen als ze in het weekend hun boodschappen doen. Wij discri-

“N-VA draagt het Vlaams-nationalisme naar eigen zeggen hoog in het vaandel, maar toch voel ik weinig bereidheid om op zoek te gaan naar partners voor een staatshervorming. Sterker nog: toen ze in 2018 de kans kreeg om zaken te realiseren, stapte ze uit de regering over het Marrakeshpact, ook al wist ze goed genoeg dat ze dan geen grondwetsartikelen voor herziening vatbaar kon verklaren. De val van de regering kwam er niet toevallig na de lokale verkiezingen, die minder goed zijn verlopen voor N-VA dan gehoopt. De moralist in mij heeft ook moeite met sommige uitspraken van Bart De Wever die ik soms op het randje vind. Een conservatief zegt niet luidop dat hij Kris Peeters zou willen zien doodbloeden in een bad of dat cd&v en Open Vld ‘kopje-onder’ moeten gaan. Een conservatief is iemand die elke dag opnieuw beleefdheid uitdraagt.”

Het is opvallend dat de linksprogressieve partijen die nooit genoeg krijgen van subsidies, ‘Het verhaal van Vlaanderen’ plots wel bekritiseren

“Zonder cd&v in de federale regering was de kernuitstap een feit. Toen Open Vld een jaar geleden zei dat het lijk niet meer gereanimeerd kon worden, hebben MR en cd&v aan de alarmbel getrokken. Wij hebben ervoor gezorgd dat er ook een alternatief was voor de kernuitstap. Onze voet tussen de deur is uiteindelijk heel belangrijk gebleken. Nu blijven minstens twee en mogelijk zelfs vijf kerncentrales draaien.”

“Een tweede voorbeeld is de bestuurlijke handhaving. Daardoor kunnen burgemeesters optreden tegen nachtwinkels waar drugs worden verhandeld. N-VA, die in de vorige federale regering de minister van Binnenlandse Zaken leverde, maakte zich in de media sterk dat ze de bestuurlijke handhaving erdoor zou krijgen. Ze is toen gebotst op de MR. Volgens De Wever zou Annelies Verlinden er niet in slagen om Ecolo en de PS te overtuigen. Maar Annelies heeft in alle luwte onderhandeld en de bestuurlijke handhaving is vandaag goedgekeurd.”

“N-VA wou in de vorige regering zorgen voor extra gesloten centra. Alle partijen in de regering waren voor, maar er is niks gebeurd. Er werd geen budget voorzien. Er zijn zelfs geen plannen uit-

gerold. Ik heb er grijs haar van gekregen, maar nu is het wel gelukt. We hebben met heel veel moeite de groenen weten te overtuigen. Het budget is voorzien. De plannen zijn er en worden uitgerold. In Steenokkerzeel zijn al een aantal stappen gezet om het gesloten centrum te realiseren.”

“Ik hoor N-VA heel graag vragen om een lijstje op te sommen, maar in de Zweedse regering zijn die zaken niet gerealiseerd.”

Heeft Bart De Wever in u een partner om een staatshervorming te realiseren?

“Absoluut. Ik wacht op zijn eerste uitnodiging om over een volgende staatshervorming rond de tafel te zitten.”

Hoe moet die staatshervorming er voor u uitzien?

“De focus ligt op twee assen: de arbeidsmarkt en de volksgezondheid. We moeten de arbeidsmarkt volledig regionaliseren en ervoor zorgen dat de Vlaamse minister van Werk meer instrumenten in handen krijgt om een activerend beleid te voeren. Elke federale minister van Volksgezondheid en elke Vlaamse minister van Welzijn van de afgelopen twintig jaar zal bevestigen dat de huidige structuur niet meer werkbaar is.”

Annelies Verlinden is samen met haar Franstalige collega David Clarinval (MR) belast met de voorbereiding van een zevende staatshervorming, in overeenstemming met het regeerakkoord. Mogen we nog enig resultaat verwachten of dreigt een communautaire stilstand?

“In de luwte zijn we met die voorbereidingen bezig. Je moet onder de waterlijn zien te spreken met partijen. Ronkende verklaringen zullen weinig opleveren. De regering vroegtijdig verlaten, zal zelfs helemaal niets opleveren. Het is belangrijk dat je een aantal grondwetsartikels voor herziening vatbaar verklaart, want dat is de enige manier om het hele mechanisme in gang te zetten.”

Maakt u zich sterk dat de nodige grondwetsartikels aan het einde van de legislatuur voor herziening vatbaar worden verklaard?

“Ik heb geen glazen bol, maar dat is absoluut onze wens en daar wordt aan gewerkt. Ik kan alleen maar zeggen dat ik daar geen grote uitspraken over doe, omdat ik vind dat de regering in alle

sereniteit moet kunnen werken. Niemand is ooit beter geworden van grote uitspraken.”

Was het vertrek van grondwetexpert Jurgen Vanpraet geen teken aan de wand?

“Jurgen heeft hard gewerkt aan dat dossier. Hij kon ook niet meer doen in de huidige context. Maar het echte werk volgt na de verkiezingen. In 2024 zullen we op zoek moeten gaan naar de juiste manier om het beleid efficiënter te regelen en - als daar een meerderheid voor is - tot een nieuwe staatshervorming te komen. Cd&v was de architect van vijf staatshervormingen die Vlaanderen versterkt hebben.”

Wordt uw minister gedwarsboomd door de Franstalige partijen?

“Dat er bij de Franstaligen minder appetijt is om aan een staatshervorming mee te werken, is niets nieuws. Dat is altijd al zo geweest. Een vlekkeloze staatshervorming heb ik nog niet meegemaakt.”

“Het is belangrijk dat de Vlaamse partijen weten wat ze aan elkaar hebben. Dat is niet altijd duidelijk, zeker niet wanneer N-VA plots een extralegale strategie op tafel legt. Er is in principe helemaal niets ongrondwettelijks aan De Wevers voorstel, op voorwaarde dat je daar een meerderheid voor vindt.

Door het tegenovergestelde te doen uitschijnen, zet hij zichzelf buitenspel. Wil De Wever wel dat er op communautair vlak iets gebeurt?

ANTON SCHELFAUT

Ondanks Chinese steun blijft Iran op de sukkel

Ondanks internationale economische sancties en intern zeer sterke oppositie tegen de regering, met onafgebroken betogingen en protest, ging het Iran op sommige vlakken voor de wind. Het land voerde in 2022 een recordhoeveelheid olie uit. Het Westen zoekt een oplossing.

De economie van Iran staat al lang onder druk. Toch krijgt het land extra zuurstof dankzij een forse stijging van de uitvoer van ruwe olie. Het regime in Teheran geeft zelf geen cijfers vrij, maar analyses van gespecialiseerde bedrijven zoals Vortexa, TankerTrackers en Kpler schatten een forse toename van de Iraanse export van ruwe olie en condensaat. De afgelopen drie maanden haalde Iran cijfers met een gemiddelde van ongeveer 1,2 miljoen vaten per dag.

Dat is nog altijd een pak minder dan de 2,5 miljoen vaten per dag die het land in 2018 exporteerde. Maar toen trok Donald Trump de VS terug uit de nucleaire deal met Iran en sprak hij opnieuw sancties uit tegen het land. Daardoor kromp de export van olie tot minder dan een half miljoen vaten per dag. Maar nu steeg die fors. De kans bestaat dat de Democratisch geleide regering opnieuw veel inschikkelijker staat tegenover de moellahs

van Iran en een oogje dichtknijpt zodat Russische olie minder waardevol wordt. Amerikaanse functionarissen verwerpen dergelijke claims echter. Robert Malley, de speciale gezant van de regering-Biden voor Iran, vertelde Bloomberg dat de VS het betreurde dat de Iraanse olie-export zo hoog was en dat de Verenigde Staten alles zouden doen wat in hun macht lag om de sancties af te dwingen.

China profiteert

Washington wijst integendeel naar China. Dat land zou de belangrijkste bestemming zijn van illegale export van olie door Iran. China zou via Maleisië olie opkopen. Daar vermengt men olie met andere olie en plakt er nieuwe etiketten op om de oorspronkelijke bron te verdoezelen. Het is een truc die de socialistische dictatuur in Venezu-

ela eveneens toepast. Naast Maleisië laten ook Oman en de Verenigde Arabische Emiraten zich volgens de Amerikaanse Energy Information Administration (EIA) in met dergelijke praktijken.

Iran is in principe in staat om meer dan 3,5 miljoen vaten olie per dag te produceren en behoort daarmee in theorie tot de vijf grootste producenten van ruwe olie ter wereld. Sinds 2020, toen de covidepidemie boven op de Amerikaanse sancties kwam, zakte de productie echter tot een historisch dieptepunt. Hoeveel Teheran precies verdient aan zijn olie- en gasexport is niet bekend vanwege het ontbreken van officiële gegevens. Schattingen lopen uiteen van 15 miljard tot 30 miljard dollar per jaar.

Toch problemen

De Chinese afname van Iraanse olie is echter geen stabiele reddingsboei. Iran zit in diepe, structurele economische problemen en kampt met torenhoge inflatie. De inflatie schommelt er de laatste jaren tussen de 20 en 50 procent. Consumptiegoederen zijn er meer dan de helft duurder geworden in vergelijking met begin vorig jaar. Miljoenen Iraniërs zakten zo onder de armoedegrens en dat verklaart mee de grote protesten tegen het sowieso al weinig populaire regime.

Het land kampt al maanden met massale protesten tegen de regering na het overlijden van Mahsa Amini. De jonge vrouw werd door de zedenpolitie doodgeslagen omdat ze zich niet correct zou hebben gekleed. Dat veroorzaakte een golf van verontwaardiging en erg felle betogingen die brutaal worden onderdrukt. Het regime pakt betogers massaal op, schiet met scherp en voerde meerdere openbare executies uit. De dodentol van dit alles zou meer dan 500 mensen bedragen. Meer dan 14.000 mensen zouden zijn gearresteerd. De repressie lijkt te slagen want het protest begint af te nemen.

Toch blijven de burgers zich verzetten en in plaats van de massale protesten is er nu een groeiende burgerlijke ongehoorzaamheid. Veel inwoners van Iran leggen de strenge religieuze regels naast zich neer. Vrouwen weigeren een hoofddoek te dragen, scholieren en universiteitsstudenten weigeren gescheiden te worden volgens geslacht en mensen dansen op straat. Maar ook hier is de repressie keihard en deelt het regime zware straffen uit.

De protesten vormen een van de grootste uitdagingen voor het theocratische bewind in Iran sinds de Islamitische Revolutie van 1979. Het brute optreden tegen de demonstranten leidde ook tot nieuwe sancties van westerse landen.

Israël

Ten slotte is er ook nog erfvijand Israël. Dat zou op 28 januari een succesvolle droneaanval hebben uitgevoerd op een militaire site. Tel Aviv blijft vrezen dat Iran dichter dan ooit staat bij het verrijken van uranium om atoomwapens te maken. Een nucleaire topambtenaar van de Verenigde Naties waarschuwde dat Iran genoeg brandstof had om “meerdere” atoombommen te bouwen als het dat wil. Dat is iets wat de nieuwe rechtse regering in Israël nooit zal laten passeren.

FRANKRIJK

In een tijdsgewricht waarin ons langs alle kanten wordt gewezen op onze ‘ecologische voetafdruk’, en op de eindigheid van fossiele brandstoffen, verbazen de resultaten van een peiling door het Franse instituut IPSOS. Volgens dat onderzoek verklaren 29 procent van de ondervraagde Fransen een of meerdere keren per jaar het vliegtuig te nemen, 14 procent van de Fransen zegt het vliegtuig één keer elke twee à drie jaar te nemen, 23 procent nog minder en 34 procent verklaart nooit met het vliegtuig te reizen.

In die context is het natuurlijk wel interessant te weten wie exact het vliegtuig neemt. Hoewel ecologisch links vaak van leer trekt tegen vliegverkeer, blijken ‘linkse mensen’ vaker het vliegtuig te nemen. Volgens IPSOS neemt 37 procent van de kiezers van MoDem en Renaissance (de liberalen van Macron) vaak het vliegtuig, gevolgd door 36 procent kiezers van PS en Europe Ecologie. La France Insoumise, communisten en extreemlinks volgen met 35 procent, aldus Mathieu Gallard, directeur van de studies bij IPSOS France.

Rechts blijft vaker in eigen land?

Slechts 14 procent van de kiezers van de conservatieve LR neemt vaak het vliegtuig

en 16 procent één keer per twee à drie jaar. Bij RN en Reconquête reizen 22 procent van de kiezers met het vliegtuig. Maar 45 procent van hun kiezers verklaart ook dat ze nooit per vliegtuig reizen, terwijl dat slechts 30 procent is bij de christendemocraten en links-liberalen en 26 procent bij de socialisten.

Mathieu Gallard liet op Twitter weten dat de verschillen misschien “in essentie terug te brengen zijn tot het sociaaleconomisch statuut van de kiezer”. Want “uit de peiling bleek dat slechts 18 procent van de laagopgeleide Fransen minstens één keer per jaar per vliegtuig reist, terwijl dat voor hogeropgeleiden 49 procent is”.

“Linkse kiezers nemen vaakst vliegtuig”, zegt Franse studie

CARL DECONINCK

De Iraanse president Ebrahim Raisi

DIPLOMATIEKE VALIES

Groeiende assertiviteit van Nippon

De economische verstrengeling tussen China en Japan mag dan nog vrij intens zijn, steeds meer politieke moeilijkheden tekenen zich af. En vooral de conclusie die Tokio uit deze nieuwe realiteit trekt, valt op. De gekozen lijn is duidelijk: men wil verder investeren in de relatie met de VS, maar daar vooral zelf ook militair de nodige investeringen aangaan.

Beperkt men zich tot de economische parameters, dan lijkt het wel snor te zitten met de relaties tussen Japan en China. Zowat een vierde van de Chinese import is ‘made in Japan’, in die mate dat China de VS onttroonde als belangrijkste invoerder van Japanse producten. Navraag in ondernemerskringen leert dat een grote tevredenheid over de huidige situatie bestaat en het best zo nog even kan doorgaan. Op dit moment zouden zo’n 12.000 Japanse bedrijven in China actief zijn, voornamelijk in de maak-industrie. En wat ook opvalt: anders dan in andere landen die zich van een te grote afhankelijkheid van Chinese spullen trachten los te maken, blijft het enthousiasme in Japan groot. Tekenend is de luister waarmee Huawei zich in de loop van vorig jaar in Tokio verder profileerde met nieuwe modellen voor de lokale markt, terwijl landen als de VS of Canada het merk net bannen om veiligheidsredenen. Schraapt men het economische vernis er wat af, dan tekent zich echter een andere werkelijkheid af.

Scherpe boodschappen

Op een moment dat de vijftigste verjaardag van de ‘normalisatie’ van de relaties tussen de twee landen herdacht werd, blijkt uit onderzoek dat 90 procent van de Japanners een negatief beeld van de Chinezen heeft. Omgekeerd is dat 60 procent. De herdenking verliep trouwens in mineur. De Chinese leider Xi en de Japanse premier Kishida wensten elkaar zelfs niet te spreken. Hoe anders dan in 1972, toen zomaar even 80 procent van de Japanners een positief beeld had van China en ze met duizenden drumden om nog maar een glimp op te vangen van de twee panda’s die Peking net geschonken had. De voorbije decennia was de economie - de cijfers illustreren het nog steedseen belangrijke verbindingsfactor voor de twee landen, maar de laatste jaren worden een aantal politieke onderwerpen steeds pertinenter. Eerder dan als een economische bondgenoot, ziet men in Tokio de Chinezen als een strategische bedreiging. Er is de kwestie Taiwan, maar ook een direct dispuut rond Senkaku-eilanden, door Japan gecontroleerd, maar door China geclaimd. Steeds vaker en scherper noemt men man en paard. “Japan heeft in het verleden getracht China niet tegen de borst te stoten, maar is vandaag mondiger geworden rond de

eigen belangen en de bescherming van Taiwan”, verklaarde academica Aoyama Rumi van de Waeda Universiteit van Tokio in december 2022 nog in The Economist. En die mondigheid is er ook in andere richting. Toen toenmalig voorzitster van het Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi Taiwan bezocht, vuurde China vijf kruisraketten richting de economische exclusieve zone van Japan. De boodschap kwam goed aan: hou jullie buiten een eventueel militair conflict rond Taiwan. Enkele dagen later provoceerde China in de buurt van de Senkaku. Het Japanse antwoord is echter net wat Peking niet wil horen.

Ronde van de G7

Wellicht wat afgeleid door de oorlog in Oekraïne, was men er zich vorige maand in het Westen nauwelijks van bewust dat de ontmoetingen van de Japanse premier Kishida met een aantal G7-leiders betekenisvoller waren dan op het eerste gezicht blijkt. Telkens bleek het onderwerp China een belangrijk agendapunt te zijn, wat onmiddellijk tekenend is voor de evolutie die Japan als regionale mogendheid doorloopt. De beslissing om het defensiebudget van één percent van het bbp - de limiet opgelegd door de ‘vredesgrondwet’ van vlak na WO II - te verdubbelen, was een belangrijk teken aan de wand. Er werden onmiddellijk ook enkele bestellingen geplaatst en er werd geïnvesteerd in cybercapaciteit. Ook werden enkele duizenden extra Amerikaanse marines verwelkomd, een aanwezigheid waar Tokio overigens voor betaalt.

Kishida zelf heeft het over een “keerpunt”, wat vrij zacht uitgedrukt is. De lijn is duidelijk: komt het tot een Chinese invasie van Taiwan, dan zal Japan zich resoluut in het Amerikaanse kamp bevinden. Betrokken raken in een conflict met China zou erg kwalijke gevolgen kunnen hebben en dan kan men zich maar beter van een sterke bondgenoot verzekeren. Een recente simulatie van het Center for Strategic and International Studies toonde aan dat een Chinese aanval rond 2025 ‘mogelijk’ afgewend kan worden, maar slechts aan een hoge kost in mensen, materiaal en vooral geld. Ook in Tokio is dit onderzoek met bijzondere aandacht bestudeerd. Zich grondig voorbereiden is dan ook de enige logische conclusie.

MICHAËL VANDAMME

OPINIE Diplomatieke ‘tankoorlog’

De Duitse sabotage- en vertragingsmanoeuvres over de levering van tanks aan Oekraïne hebben bijna een jaar geduurd. Dat leidde binnen de NAVO tot grote spanningen, vooral met Polen, en tot een opflakkering van de oude anti-Duitse sentimenten in dat zo zwaar door de nazi’s én de Russen geteisterde land.

Op 25 januari besliste de Duitse regering eindelijk dat andere landen in Duitsland geproduceerde Leopard 2-tanks zouden mogen leveren aan Oekraïne. Tevoren hadden de Duitsers dat altijd geweigerd. Vanuit contractueel oogpunt hadden ze het recht dat te doen, maar politiek en militair gezien was dat een godsgeschenk voor de Russen en tegelijk een ondermijning van de solidariteit binnen de NAVO. Daarover woedde al heel lang een bittere politieke ‘tankoorlog’ tussen Warschau en Berlijn. Onder Poolse druk moesten de Duitsers uiteindelijk toegeven.

Brits voorbeeld

Merkwaardig genoeg woedde die ‘tankoorlog’ ook binnen de Duitse regering zelf. De liberale FDP en de Groenen - ja, echt waar! - steunden het doorverkopen van de tanks, maar de machtige socialistische SPD onder leiding van Scholz bleef de zaak blokkeren. De socialisten zaten nog meer dan de Groenen gevangen in pacifistische illusies, oorlogstrauma’s en hun oude bloedbroederschap met Rusland, en dan vooral met de machtige Russische olie- en gasbedrijven. Het juiste, maar niet ter zake doende argument dat tanks aanvalswapens waren, legde bij de SPD een enorm gewicht in de schaal.

Ondanks dat haalden de Polen en onrechtstreeks dus ook de Oekraïners hun slag thuis. Polen, Finland, Spanje en Noorwegen mochten hun Leopard 2-tanks aan Oekraïne leveren. Maar in één beweging ging de Duitse regering nog veel verder, want ze besloot ook haar eigen Leopard 2-tanks ter beschikking te stellen aan Oekraïne. Dat was onder meer te danken aan de diplomatieke druk en de voorbeeldfunctie van de Britten die besloten Challenger 2-tanks van hun eigen pantser troepen aan Oekraïne over te dragen.

Rol Verenigde Staten

De doorbraak werd echter uiteindelijk geforceerd door de Verenigde Staten, die aankondigden dat zij M1 Abrams-tanks aan Oekraïne zouden leveren. Militair gezien waren daaraan veel nadelen verbonden. De M1 Abrams verbruiken zeer veel brandstof en die zou samen met de munitie en de re serveonderdelen aangevoerd moeten worden via een zeer lange bevoorradingslijn vanuit de VS, grotendeels overzee, terwijl de bevoorrading voor de Challengers en de Leopards via een veel kortere route, grotendeels over land en binnen Europa, zou kunnen verlopen. Maar het ging vooral om

het politieke signaal. Toen ze zich achter die Amerikaanse beslissing konden verschuilen, gingen ook de Duitse socialisten overstag.

Franse illusies

Franse politici spelen graag met het idee van ‘Europese strategische autonomie’. Dat zou moeten betekenen dat Europa in staat moet zijn zelfstandig militaire operaties uit te voeren zonder hulp van de Verenigde Staten. Het bijna twaalf maanden lange politieke gekibbel over de levering van tanks aan Oekraïne bewijst hoe onrealistisch dat is. En diep in hun hart weten de Fransen dat zelf ook wel. Hun plannen voor een Europese defensie zonder de VS zijn ingegeven door de nooit hardop uitgesproken wensgedachte dat Frankrijk, als enige kernmacht in de EU, dan ook de sterkste militaire mogendheid zou worden. Sterk genoeg om de anderen te domineren.

Frankrijk is echter op geen stukken na sterk genoeg om de VS te vervangen in een confrontatie met een grote mogendheid als bijvoorbeeld China. Frankrijk is niet in staat een leidende rol te spelen binnen de Europese NAVO-landen. Dat is opnieuw gebleken met de interne diplomatieke ‘tankoorlog’ tussen die landen. En dat zal zich ongetwijfeld op dezelfde pijnlijke manier herhalen als het volgende hete hangijzer op tafel komt: de levering van gevechtsvliegtuigen aan Oekraïne. Er is binnen Europa geen enkele staat die door de andere als natuurlijke leider aanvaard wordt. Daardoor is Europa minder dan de som van zijn delen. Dat is de erfenis van de geschiedenis. Men kan dat betreuren, maar niet veranderen.

PAUL BÄUMER

Word lid van de Vlaamse Volksbeweging!

Jongeren onder 26 jaar: gratis!

Partijonafhankelijk Identiteitsversterkend Sociaal bindend

De Japanse premier Fumio Kishida

De Duitse bondskanselier Olaf Scholz

We kennen ze als opstandelingen in de Lage Landen van de 16de eeuw. Ze worden gelinkt aan het verzet tegen de Spanjaarden, maar wat weten we verder nog over hen? Misschien is de heterogeniteit van hun samenstelling een eerste verrassing voor de lezer van dit boek. Of dat die opstand vele jaren in beslag nam, enorme offers kostte en de positieve afloop ervan lang niet zeker was. “Ik wil de geuzen de plaats in de

PIETER SERRIENAUTEUR EN HISTORICUS

at was voor u de aanleiding om dit boek te schrijven, een turf van 600 pagina’s, wat toch geen sinecure moet geweest zijn?

“Evident was dat niet, ik schreef er vier jaar aan, maar het was wel een in mijn ogen als historicus noodzakelijke oefening. Het viel me op hoe onbekend de geschiedenis van de geuzen is. Wat mensen erover weten, is vaak niet veel meer dan clichés. Je kan hun bestaan ook niet los zien van de context in al zijn facetten. Er was de afwezige godsdienstvrijheid die steeds bitsiger werd, de sociaaleconomische problemen, maar ook - en dat kan men niet los zien van het vorige - de kleine ijstijd die deze contreien trof. In beschrijvingen van de 80-jarige oorlog wordt over de geuzen geschreven, maar zelden verscheen er een boek dat vanuit hun perspectief opgebouwd werd. Dat wou ik doen. Ik heb als historicus ook een bepaalde methodologie ontwikkeld waarbij ik getuigenissen erg centraal plaats. Op die manier kan ik wat vergeten periodes in kaart brengen. Ik heb mijn bronnenonderzoek, maar plaats de

“Zonder Willem van Oranje hadden de geuzen hun succes niet gekend, maar ook het omgekeerde is waar”

Een leuk verhaal is de herkomst van de naam ‘geuzen’. Het doet ook beter begrijpen waarvan het huidige gebruik ‘geuzennaam’ komt. Vat u het even samen?

“Het gaat terug naar die dag dat de edelen aan Margaretha van Parma hun smeekbede zijn gaan overhandigen. Normaal moesten ze de zaal betreden in een duidelijk afgebakende volgorde, met de hoogste nobelen op kop. Als statement deden ze dat niet: ze stuurden tegen het protocol de laagste en wat armoedige edelman als eerste naar binnen. Toen zou Berlaymont de fameuze woorden ‘het zijn slechts geuzen’ uitgesproken hebben, ‘des gueux’, bedelaars dus. Hoe dan ook, het bezoek en vooral de respons was een teleurstelling die ze ’s avonds aan het doorspoelen waren. Het was Hendrik de Brederode

PIETER SERRIEN

die op tafel sprong en zei: ‘Goed, als we dan geuzen zijn, laten we dan maar bedelzakken dragen en uit bedelnappen drinken.’ De aanwezigen werden uitzinnig en het begrip was geboren.”

ook het Vlaamse publiek overtuigen dat het ook onze geschiedenis betreft. Je kan het Vlaanderen van die jaren, als deel van de Lage Landen, natuurlijk niet vergelijken met de deelstaat van vandaag. Het is complexer en diffuser, maar daarom niet minder ons verhaal.”

Het woord verhaal is al enkele keren gevallen. Er is de commotie rond de tv-reeks, maar ook rond die fameuze Vlaamse canon. Welke plaats neem u in dit debat in?

De vergelijking met ‘De Bourgondiërs’ van Bart Van Loo is al enkele keren gemaakt door mensen die uw boek lazen. Stoort dat?

“Absoluut niet, integendeel, maar ik zou er toch een belangrijke nuance op willen aanbrengen. Bart Van Loo heeft de grote verdienste de geschiedenis van de Bourgondiërs op een heel erg toegankelijk manier binnen het bereik van een ruim publiek te hebben gebracht. Te vaak werd dit in het verleden op een wat ouderwetse manier verteld en daar bracht hij verandering in, wat alle lof verdient. Dat ik een zo breed mogelijk publiek wil bereiken, is zonder twijfel een punt van gelijkenis. Alleen ben ik historicus: ik doe onderzoek en heb het resultaat hiervan ook in mijn boek verwerkt. Ik heb de geuzen de plaats in de geschiedenis willen geven die hen toekomt. Het is mijn overtuiging dat de grote impact die ze op onze geschiedenis hebben gehad in het verleden onderbelicht was. Dat is de historische these die ik kracht wens bij te zetten.”

Het valt op dat de aandacht die de geuzen in Nederland krijgen groter is. Maar eigenlijk gaat dat op voor de meeste gebeurtenissen van die bewogen 16de eeuw. Toch is het ook onze geschiedenis en is het verhaal van de geuzen ook ons (Vlaams) verhaal?

“Het is inderdaad de geschiedenis van noorden en zuiden, ook al is er in Nederland een groter besef en vloeit er meer aandacht naartoe. Toch vind je ook hier sporen van de geuzengeschiedenis. In de Vlaamse Ardennen heb je zelfs een Geuzenhoek en ook in West-Vlaanderen zijn er verschillende plekken die naar deze jaren verwijzen. En zo zijn er wel meer plekken. Het schrijven van mijn boek is ook geen einde van het onderzoek. U zal op mijn website zien dat er verschillende bijdragen te vinden zijn van lokale sporen die naar de geuzen verwijzen. Mijn doel is in feite dubbel. Zoals ik zei: de geuzen hun terechte plaats geven in de geschiedenis, maar hopelijk

Geboren te Antwerpen (°1985), woont in Mortsel Historicus, auteur, spreker, leerkracht, organisator herdenkingen Auteur van acht succesvolle boeken over beide wereldoorlogen en met ‘In opstand!’ een negende bestseller over de zestiende-eeuwse geuzen. www.pieterserrien.be

“Ik respecteer wat collega-historicus Jan Dumolyn stelt. Op zich sta ik niet weigerachtig tegen het initiatief, maar hetgeen waar ik me als historicus wat zorgen over maak is de selectie die je moet maken. Wat zal je weerhouden en wat niet? Daar ligt het moeilijke van de oefening, en dat heeft niet altijd iets met nationalisme of een bepaalde vooringenomenheid te maken. Het is gewoon een professionele kanttekening die ik maak die niets te maken heeft met de bagger die Jan en zijn collega’s al over zich heen hebben gekregen. Idealiter kan je een canon zonder gebeurtenissen tot stand brengen, maar dan vertrek je bij de trends die in kaart gebracht worden. Pas in een volgende fase worden daar dan feiten en gebeurtenissen aan vastgehaakt. Nu ja, ik heb nog geen definitieve canon gezien, bijna niemand eigenlijk. Pas wanneer dit het geval is, zal ik me erover uitspreken, niet eerder.”

Hoe schat u de figuur van Willem van Oranje in? Critici zullen zeggen dat hij wat van zijn pedestal gehaald wordt?

“Onterecht denk ik. De man zijn overtuiging en engagement waren gigantisch. Hij heeft zware offers gebracht, zowel financieel als menselijk, denk maar aan het verlies van enkele broers in de woelige strijd. Vanuit geuzenperspectief was hij echter een aarzelend man. Hij had het ook moeilijk met de heterogeniteit van de geuzen. Het was een erg heterogene lading die door de geuzenvlag gedekt werd. Je trof er stedelingen aan, boeren, volksfiguren, noem maar op. Dat maakte de communicatie er niet makkelijker op. Het hoeft ook gezegd dat ze niet of nauwelijks luisterden. Laten we ook niet vergeten dat de geuzen stonden voor radicalisme, terwijl Oranje de gematigdheid predikte. Zelf was hij ook geen makkelijk man om mee samen te werken. Op een gegeven moment heeft hij de geuzen verraden, en vice versa. En toch. Zonder Willem van Oranje hadden de geuzen hun succes niet gekend, maar ook het omgekeerde is waar.”

Pieter Serrien, ‘In opstand!

Geuzen in de Lage Landen, 1565-1578’, Antwerpen, Horizon, 2022, 623 p., ISBN: 9789464103182

“De opstand van de geuzen is ook deel van ons Vlaams verhaal”

MICHAËL VANDAMME

“Ik wil de geuzen de plaats in de geschiedenis geven die hen toekomt”

CLUB BRUGGE MAAKT GROTE SPRONG ACHTERWAARTS IN STADIONDOSSIER

Er zijn weinig zaken zo deprimerend in het voetbal als het stadiondossier van Club Brugge. Club is al 16 jaar bezig aan een ware processie van Echternach en kreeg vorige week een serieuze opdoffer te verwerken.

Voorzitter Bart Verhaeghe zoekt al sinds 2006 (!) naar de mogelijkheid om een groter en moderner stadion te bouwen, dat hij bovendien zelf wil betalen. Jan Breydel, gebouwd in 1975, is te klein en hopeloos verouderd.

Eerst was het plan om naar Loppem te trekken, om aan de E40 een multifunctioneel stadion voor 40.000 supporters met winkelcomplex te bouwen. Enkele buurtbewoners en stadsgenoot Cercle Brugge lagen echter dwars. De stad Brugge stelde daarop voor om een nieuw stadion te realiseren aan de Blankenbergse Steenweg. De Vlaamse regering keurde alles goed, maar opnieuw trokken buurtbewoners naar de Raad van State om het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan te laten vernietigen.

Daarna kwam er een nieuwe meerderheid aan de macht in de stad en die wilde in 2019 dat het vooruit zou gaan. Het nieuwe plan is nu om de huidige site te gebruiken voor een nieuw stadion. Aangezien er nu al een groot stadion ligt, zou alles makkelijk moeten gaan, maar dat is buiten een handvol buurtbewoners en het Vlaamse systeem gerekend.

PARKING

De Raad van Vergunningsbetwistingen vernietigde nu de omgevingsvergunning voor het stadion omdat er een strijdigheid met een lokale verordening van de stad Brugge zou bestaan, die stelt dat parking op eigen terrein gerealiseerd moet worden. “De Vlaamse regering oordeelt volgens de Raad onterecht dat het project die verplichting ook kan inwilligen aan de hand van een aantal afstandsparkings”, zo staat te lezen in de beslissing. Het lijkt een onnozel detail, maar hierdoor moet de procedure helemaal opnieuw beginnen. Club en het Belgische voetbal verliezen zo weer zeker meer dan een jaar tijd. De supporters zijn er helemaal moedeloos van geworden. Wie kan ze ongelijk geven?

TENNIS

TOCH EEN ELITESPORT

Tennis heeft lange tijd het imago van Britse elitesport met zich meegedragen. In de laatste decennia is dat idee echter geëvolueerd en is de drempel een pak lager geworden. Oorspronkelijk was het effectief een sport voor de adel, al moest je niet per se in Engeland zijn.

Het moderne tennis wordt volgens velen al gespeeld sinds 1873. De geschiedenis van de sport gaat echter verder terug in de tijd. Veel verder. Bovendien moeten we het Kanaal niet over, want de oorsprong ligt in Frankrijk.

Al in de 12de eeuw speelde men ‘jeu de paume’ in het Noord-Franse Picardië. De sport werd ontwikkeld op binnenplaatsen van kloosters. Daar gooide de ene speler de bal via het schuin aflopende dak van de kloostergang naar de andere speler die hem teruggooide of terugsloeg. De opgooier probeerde vervolgens de bal zo door de opening van de galerij achter zijn tegenspeler te slaan zodat die hem niet meer kon raken.

Zoals de naam al doet vermoeden was er een groot verschil met nu. Men sloeg de bal immers initieel met de handpalm. Pas honderden jaren later kwamen er eerst handschoenen en vervolgens rackets bij kijken, voor de intensieve beoefenaars.

Intensief

De sport was bijzonder populair. In de 13de eeuw al verbood men het in de kloosters omdat monniken meer tennis speelden dan dat ze zich aan hun religieuze taken wijdden. De tweede stand, de adel, was hier niet door gebonden en hun hoven en kastelen werden uitvoerig gebruikt voor de sport. Waar schuine daken of luifels beschikbaar waren, beoefende ook het gewone volk de sport. Hier zorgde de grote populariteit eveneens voor overlast.

Parijs verbood het spelen tijdens werkdagen omdat veel werklui hun job links lieten liggen en tennis speelden of er weddenschappen op sloten. Daarom verdreef men op veel plaatsen de sport tot buiten de stadsmuren, waar meer ruimte was. Zo ontstond er het ‘jeu de longue paume’, in open lucht, en het ‘jeu de courte paume’, binnen de kasteelmuren.

In Engeland noemde men het ‘tennis’, van het Normandisch-Franse ‘tenez’. In de Nederlanden sprak men van ‘kaatsen’. De sport bereikte Engeland volgens de legende via hertog Karel van Orléans die in 1415 bij de slag van Azincourt werd gevangengenomen door de Engelsen. In Frankrijk bleef de sport lang populair. In 1527 werd in Frankrijk het verdienen van geld met tennis formeel gelijkgesteld met loon uit arbeid, omdat in de praktijk diverse tennisspelers al een beroep hadden gemaakt van hun sport. Rond 1600 werd het aantal jeu de paume-banen in Parijs alleen geschat op 250.

Score

De scoringsmethode die we vandaag nog gebruiken, is door de eeuwen heen in principe hetzelfde gebleven: ‘Love’, 15, 30 en 40. De score ‘veertig’, die na ‘dertig’ komt, is eigenlijk een afkorting van 'vijfenveertig'. Het woord deuce, dat aangeeft dat elke speler een score van veertig heeft, is een afgeleide van de Franse woorden ‘à deux’, wat aangeeft dat er twee punten achter elkaar gewonnen moeten worden om het spel te winnen. De getallen zouden komen van de wijzerplaat van een uurwerk-wijzerplaat die diende als scorebord. Er zijn veel verhalen over de oorsprong van de love, nul punten. De meest waarschijnlijke afleiding is van het Franse woord ‘oeuf’, wat ei betekent. De vorm van het ei is symbolisch voor het cijfer 0. Dat de sport zo populair was bij de elite, had ook een weerslag op de Franse Revolutie. Toen op 20 juni 1789 afgevaardigden van de Staten-Generaal bijeenkwamen aan het hof in Versailles, zwoeren ze in de Zaal van de Jeu de Paume dat ze niet zouden ontbinden voor de proclamatie van een formele grondwet voor Frankrijk. De eed was een bepalende gebeurtenis aan het begin van de Franse Revolutie. De beroemde kunstschilder Jacques-Louis David vereeuwigde het in een schilderij. De zaal, destijds “tripot” genoemd, werd gebouwd door Nicolas Creté in opdracht van Lodewijk XIV, een verwoed beoefenaar van de sport. Vandaag dient ze om de Revolutie te herdenken.

Het jeu de paume zelf evolueerde tot het moderne tennis, al leeft ook de originele versie vooral in de Angelsaksische wereld verder.

MATHIEU VAN DER POEL

KEERT TERUG LANGS DE GROTE POORT

De carrière van Mathieu van der Poel leek lange tijd aan een zijden draadje te hangen door aanslepende rugklachten. Tot recent nog kon hij niet voluit crossen wegens pijn aan de rug. Maar afgelopen zondag werd hij wereldkampioen na een heroïsch duel met de almachtige Wout van Aert.

Superlatieven schieten te kort om te beschrijven hoe Van der Poel na een meeslepend duel zijn grote rivaal op zijn waarde kon kloppen. Nochtans komt de Nederlander van ver. De rugpijn werd aangepakt met gerichte trainingen. Hij moest en zou terugkeren op topniveau. Een mentaal slopende opdracht, maar het resultaat mag er zijn. Al van bij het begin reed Van der Poel zondag met het mes tussen de tanden in Hoogerheide. Hij voerde aanval na aanval uit op de oplopende grasstroken en de bekende balken. Van Aert kon alleen maar achtervolgen. Kers op de taart was de finale sprint waar zijn rivaal geen schijn van kans leek te maken. Het zorgde voor een emotionele uitbarsting bij de Nederlandse crosser.

“Dit staat in de top drie van mijn mooiste zeges. Ik zal me dit nog lang herinneren”, zei Van der Poel na de wedstrijd. Het zegt veel over de betekenis ervan, want Van der Poel won al twee keer de Ronde van Vlaanderen, de Amstel Gold Race en hij droeg de gele trui in de Tour. Maar nu lijkt hij opnieuw een sportieve toekomst te hebben.

ZOALS DE RONDE

Van Aert baalde, maar is sportief genoeg om te erkennen dat de beste won. “Ik was gedoemd om als een laffe renner in het wiel te blijven”, liet hij optekenen. Vooral op het einde, toen Van der Poel zijn verwachte actie aan de balkjes niet maakte, leek Van Aert verloren. Normaal pakte Van der Poel daar steevast enkele meters, maar de laatste ronde deed hij dat bewust niet. Van Aert moest zo plots op kop de sprint beginnen. Hij wist niet wat hij moest doen. Het was een herhaling van wat ooit eerder gebeurde in de Ronde en Van Aert was opnieuw in dezelfde val gelopen.

Van der Poel pakte zo magistraal zijn vijfde wereldtitel veldrijden. De andere grote winnaar van de dag was die wielerliefhebber, want het duel tussen de titanen was er een om duimen en vingers bij af te likken.

Wout van Aert (links) en Mathieu van der Poel (rechts)

Oud tennisplein in Versailles

De afgrond, De Cubacrisis 1962

“De dreiging van een nucleaire oorlog is groter geworden, maar Rusland is niet gek. Wij gaan niet als eerste nucleaire wapens inzetten.” De woorden van de Vladimir Poetin sloegen alvast figuurlijk in als… een bom. Hoewel een handvol landen officieel over kernwapens beschikken, is de werkelijke dreiging sinds decennia nooit meer aanwezig geweest. Specialisten in de Koude Oorlog moesten al teruggaan tot 1962, de zogenaamde Cubacrisis. Het brengt een conflict van 60 jaar geleden plots wel heel imposant opnieuw onder de aandacht. De Britse historicus Max Hastings toont zijn gevoel voor timing.

“Een van de thema’s van dit boek is dat mensen die het inherente gevaar van de rakettencrisis bagatelliseren, omdat Kennedy noch Chroesjtsjov oorlog wilden, ongelijk hebben. De wereld had geluk in 1962.” Het besluit na 600 bladzijden luidt allerminst optimistisch. Het had net zo goed fout kunnen aflopen. Het zou de strijdende partijen in Oekraïne op zijn minst tot voorzichtigheid moeten aanmanen de diplomatische lijnen open te houden en steeds te blijven geloven dat de andere partij uiteindelijk ook zoekt naar een de-escalatie. Maar terug naar begin de jaren zestig, in 2000 verfilmd als ‘Thirteen Days’ met onder andere Kevin Costner.

Watje of ijzervreter?

Hastings neemt ruim de tijd om de situatie in het Kremlin, het Witte Huis en Cuba zelf te beschrijven. In de achtertuin van de Verenigde Staten komt onder leiding van Fidel Castro het eiland plots in communistische handen. De verijdelde pro-Amerikaanse inval van Cuba aan de Varkensbaai doet het wantrouwen van de Lider Maximo tegenover Uncle Sam enkel toenemen. De logische stap is een directe lijn naar Moskou installeren.

Daarin ziet het Kremlin een unieke kans om zijn voet naast die van het Witte Huis te zetten. Wetenschappelijk en zelfs economisch leeft de illusie dat de Sovjet-Unie de VS kan bijbenen. En ergens rekent men erop dat de Democraat John F. Kennedy (JFK) een watje is in tegenstelling tot zijn Republikeinse voorganger en ijzervreter Dwight Eisenhower. Een tegenzet ook voor de Amerikaanse raketten in Turkije dat op een boogscheut van de Krim ligt. Bovendien is er het mediatieke aspect dat een ‘tropisch paradijs’ als Cuba zich in de armen werpt van het marxisme, nadat Oost-Europa te vaak de duistere, repressieve kant van de Communistische Partij heeft getoond. Chroesjtsjov gelooft dat met bluffen tenminste een schare raketten overeind zal blijven.

Bedrog in het Kremlin

De auteur analyseert in detail de psyche van de Sovjetdictator met deels Oekraïense achtergrond. Er zijn meerdere optredens die zijn blijven hangen in het collectieve geheugen, waarbij hij zich ronduit lomp gedraagt. Kwistig zijn de dreigingen met kernwapens, terwijl hij zelf blijft geloven enkel maar vrede met het Westen na te streven. Omringd door een militair-autoritair aura is hij verbaasd dat de VS niet allang gewapenderhand Cuba heeft ingepalmd, zoals hijzelf in Hongarije (1956) deed. Hoe zelfverzekerd de man ook overkomt, het feit dat de raketten in het geheim Cuba worden binnengesmokkeld, doet vermoeden dat hij het delicate van de operatie verduiveld goed inziet.

In Washington huist dan weer de flamboyante Kennedy-familie die zich vooral op de buitenlandse po-

litiek profileert. Wanneer een U2-spionagevliegtuig Sovjetaanvalsraketten in Cuba opmerkt, voelt JFK zich belogen door zijn Russische ambtgenoot. De oorlogskamer (‘war room’) is altijd goed gevuld met politieke, militaire en diplomatieke adviseurs. Ook is Kennedy niet te beroerd zijn Europese bondgenoten te polsen naar hun opinie in het conflict. Hoewel een invasie en bombardementen de agenda van het Witte Huis halen, wordt uiteindelijk enkel een blokkade rond Cuba gelegd die voldoende blijkt om Chroesjtsjov te overhalen lopende transporten naar Cuba stop te zetten. Zelfs het neerhalen van een U2-spionagevliegtuig door de Russen boven Cuba en Amerikaanse waarschuwingsschoten met oefendieptebommen op een Sovjetonderzeeër met atoomtorpedo's aan boord, blijken een uiteindelijke oplossing van het conflict niet in de weg te staan. De Sovjet-Unie haalt haar raketten weg en de VS beloven Cuba met rust te laten.

Castro als oorlogsstoker

Hastings schetst in de kantlijn het ware gezicht van de geromantiseerde Fidel Castro. Die is maar wat enthousiast dat zijn land de oorzaak dreigt te worden van een nucleair armageddon. Zoals in Korea en Vietnam is Cuba de inzet van een oorlog bij volmacht, waarbij de Sovjet-Unie Cuba de middelen geeft om zich tegen een Amerikaanse invasie te verdedigen. Maar Moskou hield wel stevig de teugels in handen. Gelukkig, zoals mag blijken uit het onverantwoorde machogedrag van de Cubaanse dictator. Ondanks de royale financiële steun van de Sovjet-Unie zal het land één van de slechtst bestuurde landen ter wereld blijven. En om een Cubaanse vrouw in het boek aan het woord te laten: “De problemen van de armen zijn hetzelfde gebleven.” Zoals zo vaak blijkt het communisme iedereen gelijk te maken... in armoede. Geschiedenisboeken hebben zelden de ambitie spannend te zijn omdat de ontknoping reeds bekend is. Dat doet de lezer een stuk meer ontspannen de gebeurtenissen van 1962 na te lezen, zonder de nervositeit en de onzekerheid die onze (over)grootouders voelden. Zoals steeds is Hastings goed geïnformeerd over de verscheidene partijen die het conflict gevoed en ontmijnd hebben, maar ook over de machtsverhoudingen aan de onderhandelingstafel, de achtergrond van het conflict en zijn gevolgen. Een literaire tip voor Poetin, Zelensky, Biden en Ursula von der Leyen tijdens enkele slapeloze nachten.

PIETER VANDERMOERE

Max Hastings, ‘De afgrond - De Cubacrisis 1962’, 2022, Hollands Diep.656 p., 44,99 euro ISBN 9789048852727

Deze oorlogsfilm van regisseur Erik Skjoldbjaerg volgt de strijd om de Noorse stad Narvik tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een slag die een einde maakte aan de Noorse neutraliteit en uiteindelijk de geschiedenis inging als ‘Hitlers eerste nederlaag’. Degelijk entertainment met weinig diepere thematiek en karakterisering.

In april 1940 veroverde de Duitse Kriegsmarine zonder noemenswaardige tegenstand de Noorse havenstad Narvik. Die plaats was tijdens de wintermaanden van groot strategisch belang voor de export van het gegeerde Zweedse ijzererts, een essentieel materiaal voor de groeiende oorlogsmachines van Duitsland en de geallieerden. Onder de Noorse strijdkrachten bevindt zich korporaal Gunnar Tofte (Carl Martin Eggesbø) die vlak voor de aanval nog toestemming kreeg voor een kort bezoek aan echtgenote Ingrid (Kristine Hartgen) en zoontje Ole. In het eerste halfuur plaatst ‘Narvik’ nauwkeurig alle stukken op het speelbord, zodat de kijker een overzicht krijgt van zowel de geopolitieke inzet van de strijdende partijen als de persoonlijke gevolgen voor de lokale bevolking.

ONMOGELIJKE ONPARTIJDIGHEID

Hoewel Gunnar initieel als protagonist naar voren wordt geschoven, blijkt Ingrid de werkelijke spilfiguur voor het verloop van het strijdgebeuren. Als tolk raakt zij van dichtbij betrokken bij de onderhandelingen tussen de Duitse top en het stadsbestuur, en dat naast haar geheime communicatie met enkele verscholen Britse functionarissen die niet tijdig uit het bezette gebied konden ontkomen. In een poging om haar naasten te behoeden voor het oorlogsgeweld, verminderen gaandeweg haar mogelijkheden om als onpartijdige actor de gebeurtenissen te aanschouwen. Een verpersoonlijking van het lot van de Noorse neutraliteit die dankzij de Duitse invasie geen lang leven beschoren was.

TYPEREND NETFLIX

‘Im Westen nichts Neues’ en ‘Skyggen i mit øje’ zijn twee andere historische oorlogsfilms die Netflix in het afgelopen najaar heeft uitbracht. Gesatureerde kleuren en banale cinematografie bezorgen die producten een typerend, ongedifferentieerd uitzicht. Hoewel Narvik deels in hetzelfde bedje ziek is, vormt het besneeuwde berglandschap al een aangename afwisseling van de aardse gloed van de eerder genoemde oorlogsdrama's. Naarmate de film vordert, neemt de actie toe en evenredig wordt aan de karakterisering een halt toegeroepen. Ondanks de geslaagde positionering van de verschillende partijen, blijven de implicaties van groeiende tegenstellingen en persoonlijke dilemma’s grotendeels onbenut. In grote lijnen kent zowel de overkoepelende militaire verhaallijn als de persoonlijke verhaallijn van het gezin Tofte een conclusie, maar het vermijden van diepere uitdagingen leidt tot een gebrek aan diepgang.

Narvik is beschikbaar op Netflix

SIMON SEGERS

Kennedy ondertekent quarantainemaatregelen tegen Cuba | Fidel Castro en kosmonaut Joeri Gagarin | Nikita Chroesjtsjov

Middelheimmuseum in het nieuw(s)

LEZERSBRIEVEN

RIK TORFS

Pallieterke, Louis-Paul-Boon en Gerard Reve veroorloofden zich de vrijheid schokkende teksten te schrijven. Boontje wilde de mensen een geweten schoppen! En is het niet waar wat hij in 1952 schreef: van de evolutie in de wereld zie je zoveel als van de engeltjes in de hemel. Reve voelde een grote verering voor de Maagd Maria en hij zei rare dingen over God die misschien sliep en of we Hem niet eens wakker moesten maken. “De Chinezen zijn wandluisachig van karakter”, schreef Marnix Gijsen in een van zijn romans; de Chinezen liggen daar niet wakker van, het zijn geen doetjes. Je hoeft dat niet letterlijk te nemen. Ik heb mijn geloof niet verloren door het lezen van de ‘Kapellekensbaan’ of ‘Mieke Maaike's obscene jeugd'. Maar het is zoals Rik Torfs schrijft in de Morgen: “De schaamte is overal!” Johan Corveleijn, Oostende

BELGISCHE UNIE

kregen in het verleden ook subsidies: ‘De bedenkers’ (675.644 euro van VLD-minister Patricia Ceysens), de telenovelle ‘Emma’ (1.203.570 euro van Vooruit-minister Katheen Van Brempt ), ‘Werk aan de winkel’ (601.772 euro van cd&v-minister Kris Peeters), ‘Kinderen van Dewindt’ (756.391 euro van cd&v-minister Kris Peeters), ‘Het Heizeldrama’ (300.000 euro), ‘Billie vs Benjamin’ (900.000 euro), ‘1985’ (1,3 miljoen euro). Over die subsidies hebben we van de linkse politieke partijen geen kritiek gehoord. Maar ja, het woord ‘Vlaanderen’ stond niet in de titel.

Swa Cauwenbergh, Antwerpen

ALLÉÉN VLAAMSE ONAFHANKELIJKHEID

Achttien werken uit de collectie van het Middelheimmuseum in Antwerpen zijn onlangs toegevoegd aan de Vlaamse Topstukkenlijst. En dit jaar blaast het museum fris leven in het kunstpark. Heel wat sculpturen krijgen een nieuwe, doordachte plaats.

Met jaarlijks ongeveer 400.000 bezoekers is het gratis toegankelijke Middelheimmuseum een laagdrempelige toegangspoort tot moderne en hedendaagse beeldende kunst. Cultuur en recreatie zijn er optimaal samengebracht.

Nieuwe opstelling kunstwerken

Eind dit jaar ziet het museum er helemaal anders uit. Een groot aantal werken krijgt een andere plaats, met een betere duiding en signalisatie. Er komt ook een nieuw publiek toegankelijk openluchtdepot voor sculpturen die tijdelijk niet in de collectiepresentatie staan opgesteld. Er gaat extra aandacht naar de landschappelijke elementen en de bijzondere erfgoedwaarde van de site. Het is de bedoeling om mens, kunst en natuur nog dichter bij elkaar te brengen.

Het Middelheimmuseum is als hedendaags kunstmuseum letterlijk een buitenbeentje: het is zowel een publiek park van dertig hectare voor de omwonenden als een landelijk erkend museum. Dat doet een bezoeker soms vergeten dat met de groene omgeving een collectie van internationale betekenis is vergroeid. Vandaag staan vijfentwintig werken uit de Middelheimverzameling op de Topstukkenlijst van de Vlaamse Gemeenschap.

Nieuwe Topstukken

In 2007 werden zeven kunstwerken uit de collectie van het Middelheimmuseum opgenomen in de Vlaamse Topstukkenlijst. Het zijn iconische beelden van Henry Moore (‘Koning en koningin’), Emile-Antoine Bourdelle (‘Hercules boogschutter’), Rik Wouters (‘Het zotte geweld’), Raymond Duchamp-Villon (‘Het grote paard’), Pablo Gargallo (‘De profeet’), Alexander Calder (‘De hond’) en Aristide Maillol (‘Middellandse Zee’).

Ondervertegenwoordigd in deze lijst was de avant-gardebeeldhouwkunst, die dominant was in de jaren 1920, en ook de naoorlogse periode tot 1968 bleef onderbelicht. Daarom vroeg de Topstukkenraad aan het Middelheimmuseum om aan de hand van strenge criteria voorstellen in te

dienen van sculpturen die op de Topstukkenlijst thuishoren omdat ze een buitengewone plaats innemen in het oeuvre van de in zijn tijd excellerende kunstenaar. Zo zijn er achttien nieuwe kunstwerken beschermd als Topstuk van de Vlaamse Gemeenschap: negen uit de periode 1914-1945 en negen uit 1945-1968.

Ontdekking

Een echte ontdekking uit de eerste periode zijn de vijf levensgrote terracottabeelden van Arturo Martini uit de jaren '30. In Vlaanderen is deze serie vrijwel onbekend, maar in het buitenland, vooral in Italië, staat deze beschermde verzameling al heel lang hoog aangeschreven. Getuige daarvan zijn de vele buitenlandse bruikleenaanvragen die het museum kreeg. Omdat ze zo kwetsbaar zijn, blijven deze werken in Vlaanderen en zijn ze enkel in het Middelheimmuseum te zien.

Ook uit de periode 1945-1968 zijn unieke en waardevolle beeldhouwwerken op de Topstukkenlijst geplaatst. Een mooi voorbeeld is ‘De kardinaal’ (1952) van Giacomo Manzù, een uitzonderlijk werk van een grote artistieke kwaliteit. Manzù was een van de lievelingskunstenaars van burgemeester Lode Craeybeckx, de initiatiefnemer van het Middelheimmuseum. Eveneens een werk met een religieuze inslag is ‘Cantate Domino’ (1958) van Barbara Hepworth. Anders dan bij Manzù is dit een abstracte sculptuur, maar met de titel ‘Zing voor de Heer’ in het achterhoofd kan je in het werk niets anders dan twee opgeheven handen herkennen. Het loont zeker de moeite om de andere nieuwkomers op de Topstukkenlijst en nog veel meer interessante beeldhouwwerken in het Middelheimmuseum te leren kennen.

MMMV

Alle informatie over het Middelheimmuseum: www.middelheimmuseum.be

Pallieterke, ’t Was te verwachten, forse kritiek alom op de voorstellen van Bart De Wever in verband met het confederalisme en de weg ernaartoe. Mocht er geen reactie op gekomen zijn, de voorstellen zouden waardeloos geweest zijn. In De Standaard van dinsdag 31 januari schiet Gwendolyn Rutten de hoofdvogel af! Democratie is haar paradepaardje. “Hoe dichter bij de mensen, hoe meer houvast, hoe duidelijker, bekender en meer aanspreekbaar de politiek wordt”, schrijft Gwendolyn. Ja juist, daarom al die fusies van gemeenten. We zien het hier bij ons: voor de fusie met Gent was Oostakker een dorp dat bruiste van gemeenschaps- en verenigingsleven, nu is het een dood slaapdorp. Maar het mooiste en lachwekkendste is de stelling van Gwendolyn waar ze schrijft: “Wij hebben werknemers te kort, zij (Wallonië) hebben werklozen te veel.” Als er op mijn erf toeleveringsbedrijven uit West-Vlaanderen mij beleveren, en de chauffeur spreekt Frans, dan is het steevast een Fransman, geen Waal! De grens Wallonië-Vlaanderen is duizendmaal moeilijker overbrugbaar dan de grens tussen Marokko (Ceuta) en Spanje. Verder schrijft onze liberale coryfee: “Brussel is een wereldstad, meertaligheid is een troef!” Voor wie? Voor de Vlamingen die zich maar weeral eens moeten aanpassen? Nee, Gwendolyn bedankt voor uw achterhaalde ‘Belgische Unie’ die met haken en ogen aan elkaar hangt.

Guy Van Rysseghem, Lochristi

HET VERHAAL VAN VLAANDEREN

Pallieterke, Meer dan 1,6 miljoen Vlamingen kijken elke zondag. De leerkrachten geschiedenis kunnen de verhalen ook gebruiken in hun les. De linkse partijen (Vooruit, PVDA, Groen) hebben kritiek op de subsidie van Vlaanderen voor deze historische reeks en steigeren als zij het woord Vlaanderen horen. Maar laten we voor deze linkse partijen eens teruggaan in de tijd. Deze tv-programma’s

Pallieterke, In de 17de eeuw zei Richelieu dat de Franse noordgrens aan de westelijke Rijnoever moest liggen. In 1795 wilde Pruisen alle gebieden ten westen van de Rijn aan Frankrijk overdragen. In 1917 onderhandelde de Franse ambassadeur in Sint-Petersburg over het verleggen van de Franse noordgrens tot de westelijke Rijnoever. In 1977 verklaarde De Boisdreffe in Antwerpen dat Frankrijk zijn imperialisme had opgegeven: het bestond dus. Sindsdien werd Brussel ‘Bruxelles’ en dreigt opnieuw ‘Les Fourons’. Het Franse imperialisme stopt nooit, behalve door een met Nederland samenwerkend onafhankelijk Vlaanderen.

Jaak Peeters, Olen

VLAAMSE AUTONOMIE: WAT BETEKENT HET VOOR U?

Pallieterke, Het is me de jongste twee nummers van ’t Pallieterke opgevallen dat op de vraag wat Vlaamse autonomie voor hen betekent, enerzijds Sander Loones zich voornamelijk beperkt tot het bekritiseren - overigens terecht - van de federale regering, terwijl Barbara Pas erg duidelijke antwoorden en voorstellen formuleert, overigens geïnspireerd door het boek ‘Bodemloos’ dat ze vorig jaar samen met Lode Vereeck schreef. Ook nu weer formuleert Pas op de vraag of de pensioenen betaalbaar worden in een autonoom Vlaanderen een voldragen antwoord. Een beetje vreemd toch voor een N-VA die tot de beleidspartijen wordt gerekend terwijl Vlaams Belang geregeld het verwijt te horen krijgt ‘roepers aan de kant’ te zijn.

Luk Van Nieuwenhuysen, Bornem

STAATSHERVORMING

ARTIKEL JURGEN CEDER

Pallieterke, Wat met de uitspraak van professor Senelle? Een grondwetspecialist kent er dus niets van? “Verdere stappen in de staatshervorming zijn noodzakelijk om de toekomst van het land veilig te stellen. Indien Wallonië zou weigeren aan dit proces mee te werken, moet het Vlaams Parlement eenzijdig Vlaanderen uitroepen als autonome deelstaat van het Koninkrijk België en de nodige bevoegdheden naar zich toe halen.”

Jan Strynckx, Zele

Een lezersbrief insturen?

Stuur uw bericht naar lezersbrieven@pallieterke.net. Opgelet, brieven mogen maximaal 1.000 karakters tellen (inclusief spaties). Dat zijn een 30-tal lijnen in ’t Pallieterke of zo’n 160 woorden. We houden ons het recht voor om zonder verantwoording uw (te lange) brief niet te publiceren of in te korten. Uw naam en gemeente dienen doorgegeven worden voor publicatie bij uw brief.

Arturo Martini, ‘De wolvin’, 1930-1931

Giacomo Manzù, ‘De kardinaal’, 1952

Barbara Hepworth, ‘Cantate Domino’, 1958

Toen na de val van Napoleon Bonaparte in 1815 de Zuidelijke Nederlanden bij de voormalige Verenigde Nederlanden werden gevoegd, waren het justitieapparaat en de burgerlijke administratie in de Vlaamse provinciën ten gevolge van de Franse annexatie (17951815) volledig verfranst. Hierdoor zag Willem I zich genoodzaakt een hersteloperatie op poten zetten, want net geen kwarteeuw Franse bezetting had er in het zuidelijke deel van zijn rijk flink ingehakt…

AGRESSIEF FRANS TAALOFFENSIEF

De Fransen hadden namelijk doelbewust een uitroeiingspolitiek gevoerd tegen het Moezelfrankische Letzeburgs en Duits in Luxemburg en het Nederlands in Vlaanderen. Een agressief taaloffensief dat nog werd vergemakkelijkt door het feit dat er in de Vlaamse gewesten nauwelijks sprake was van een eenheidstaal - laat staan standaardtaal -, maar een amalgaam van dialecten, wat het de Fransen veel gemakkelijker maakte om hun taal als eenheidstaal op te leggen in bestuur, gerecht, onderwijs en leger. Sommige prefecten gingen zelfs zo ver het Nederlands enkel te tolereren voor de drukpers en het toneel. De nieuwe administratie, het nieuwe gerechtelijke apparaat, de nieuwe bisdommen, ze waren allemaal van meet af aan ééntalig Frans en trouwens grotendeels - ten gevolge van een al even doelbewuste benoemingspolitiek - bevolkt met geboren en getogen Fransen. De leidende standen, die al in hoge mate verfranst waren, konden rekenen op de hand- en spandiensten van de aanhangers van het nieuwe regime die zichzonder uitzondering - van de taal van Molière bedienden.

DE FRANSEN HADDEN

DOELBEWUST EEN

UITROEIINGSPOLITIEK

GEVOERD TEGEN

HET NEDERLANDS IN VLAANDEREN

Vreemd genoeg maakte niemand meteen na de val van Napoleon aanstalten om in de Vlaamse gewesten het Nederlands als voertaal opnieuw in te voeren. De verfranste ambtenaren, magistraten, bisschoppen, enzovoort, bleven meestal, met de steun van de nieuwe overheden, gewoon op post. Want zowel de geallieerden die tot 15 juli 1814 het land bestuurden, en ook Willem I daarna, waren vooral beducht dat het staatsapparaat in het honderd liep. Protesten tegen de blijvende verfransing, onder meer van de ambachtsdekens van Brussel, Brugge, Leuven en Gent, werden genegeerd. Men was hoogstens bereid tot een paar kleine, eerder symbolische toegevingen inza-

200 jaar geleden werd

het Nederlands officiële landstaal... heel even

besluit van 1 oktober 1814 stelde hij nadere bepalingen over de rechtspleging in het vooruitzicht. Het zou echter nog een volle vijf jaar duren vooraleer zijn taalplannen concreet werden uitgevoerd.

STAPSGEWIJZE AANPAK

Ik ben een volbloedrepublikein en Vlaams-nationalist, en bijgevolg niet echt een fan van monarchen van allerlei slag, maar ik heb wél een boontje voor Willem I, de soevereine vorst der Verenigde Nederlanden.

Toegegeven, hij was een behoorlijk nurkse, autocratische en vooral eigenzinnige vorst, maar zijn taalpolitiek en zijn economisch beleid kan ik wel smaken.

WILLEM I VOERDE EEN

TAALPOLITIEK DIE

MOEST LEIDEN TOT

WAT HIJ ALS HET

‘VERSTERKEN VAN EEN

NATIONAAL GEVOEL’

BESCHOUWDE

ke de notariële akten, de registratie en de burgerlijke stand.

ANTI-FRANSE

TAALPOLITIEK WILLEM I

Toch was Willem I van meet af aan van plan een taalpolitiek te voeren als onderdeel van een breder opzet dat moest leiden tot wat hij als het “versterken van een nationaal gevoel” beschouwde in die gewesten die eeuwenlang van elkaar waren gescheiden. Bovendien kaderde zijn taalpolitiek ook duidelijk in zijn opzet om van de Nederlanden in geopolitiek opzicht een hecht en sterk anti-Frans bolwerk te maken en een stevige dam op te werpen tegen de culturele en politieke invloed van Frankrijk.

Om dit te kunnen verwezenlijken stond Willem een heel instrumentarium ter beschikking, gaande van het verder ontwikkelen en stimuleren van het onderwijs over het zich beroepen op een gemeenschappelijk verleden dat op een of andere manier dienstig kon zijn om een gezamenlijke identiteit te onderbouwen, tot het - alvast in het Vlaamse landsgedeelte - verheffen van de volkstaal tot enige taal voor bestuur, gerecht, lager en middelbaar onderwijs… Al met zijn

De invoering van het Nederlands als officiële taal werd stapsgewijs aangepakt. De wet van 1819 stelde de officiele eentaligheid in Vlaanderen vanaf 1823 in het vooruitzicht. Een ander luik was de vernederlandsing van het onderwijs in Vlaanderen. Vooral het lager onderwijs kreeg aandacht, terwijl er in het middelbaar onderwijs werd gekozen voor een stapsgewijze vernederlandsing. Alhoewel deze maatregelen ook voor Brussel golden, werden zij in praktijk door gebrek aan medewerking daar lang niet overal uitgevoerd. Als gevolg van het taaldecreet van 15 september 1819 mocht alleen het Nederlands vanaf 1 januari 1823 - dit jaar dus precies 200 jaar geleden - voor alle openbare zaken gebruikt worden in de provincies Limburg, Antwerpen, Oosten West-Vlaanderen. Zuid-Brabant en de Waalse provincies vielen niet onder dit besluit. Maar Willem I behield zich het recht voor alle Vlaamse gemeenten uit Zuid-Brabant en de Waalse provincies het gebruik van het Nederlands op te leggen. De wet van 15 september 1819 voorzag dus een overgangsperiode van ruim twee jaar. Die moest het ambtenaren, leerkrachten en magistraten mogelijk maken weer Nederlands te leren. Intussen werden de arrondissementen van Zuid-Brabant zo gewijzigd dat hun grenzen nagenoeg samenvielen met de toenmalige taalgrens. Medearchitect en tevens de belangrijkste waakhond van de taalpolitiek was minister van Justitie Cornelis van Maanen. Binnen zijn eigen departement stond Van Maanen het gebruik van het Frans slechts met mondjesmaat toe. Ambtenaren die geacht werden Nederlands te kennen en zich toch van het Frans bedienden, konden op een uitbrander rekenen. Van Maanen bemoeide zich bovendien met het taalbeleid van zijn collega-ministers. Zo spoorde hij minister van Binnenlandse Zaken Patrice de Coninck van Outryve aan om meer Nederlandstaligen aan te stellen in ‘Vlaamse’ gemeentebesturen die nog geheel of gedeeltelijk francofoon waren. Van Maanen betoogde dat de ‘Vlamingen’ er recht op hadden dat de overheid hen in hun eigen taal te woord stond.

SLECHTS VAN KORTE DUUR…

Ruim zes jaar bleef het Nederlands de officiële taal in Vlaanderen. Onder druk van de groeiende oppositie in het zuiden werd echter de ‘taaldwang’ onttakeld. In een poging de oppositie de mond te snoeren, besloot Willem - tegen het advies van Van Maanen inconcessies te doen. Zijn koninklijk besluit (KB) van 28 augustus 1829 stond een beperkt gebruik van het Frans in Vlaanderen toe. Door het KB van 4 juni 1830 werd het taalgebruik in Vlaanderen volledig vrij. Maar deze toegevingen konden of mochten niet meer baten, want op 25 augustus begon de Belgische muiterij…

Het is misschien wat kort door de bocht om het zo te stellen, maar in feite heeft Willem I geprobeerd om in een korte tijdspanne dát mogelijk te maken waarvoor nadien meer dan honderd jaar Vlaamse Beweging nodig bleek te zijn…

JAN HUIJBRECHTS

n Nederlandse troepen trekken Dendermonde binnen

n Britse spotprent over het huwelijk tussen België en Nederland

n Cornelis Van Maanen

De realiteit van Brussel

Volgende week donderdag 16 februari vindt er in het Vlaams Huis in Brussel een interessante lezing plaats, zo vermoed ik toch. Gastspreker is Fahim De Leener, OCMW-raadslid van One.brussels/Vooruit in de Brusselse gemeente Anderlecht.

De man in kwestie ergert zich als Nederlandstalig OCMW-lid aan het feit dat hulpbehoevende Nederlandstaligen vaak niet in het Nederlands geholpen kunnen worden. Daarom pleit hij voor de oprichting van een 20ste OCMW in Brussel waar alle diensten gegarandeerd in het Nederlands zouden worden aangeboden.

Toevallig had ik verleden week een lezer aan de lijn die al zijn hele leven in Vorst woont en daar zelfs in lang vervlogen tijden gemeenteraadslid was voor de Volksunie. De man in kwestie is dus al op leeftijd maar is nog in de mogelijkheid om zelfstandig te wonen. Op mijn vraag of hij er niet aan dacht om stilletjes aan te verhuizen naar een woonzorgcentrum, antwoordde hij kwaad: “Ik weiger hulp te vragen aan het OCMW van Vorst want ze vertikken het daar om Nederlands te spreken.”

Realiteit

Dat is de realiteit voor Nederlandstaligen die hulp moeten of zouden moeten zoeken bij het OCMW in Groot-Brussel. En iemand die hulp nodig heeft, schakelt al gauw over naar een woordje Frans, want een doorsnee Vlaming in Brussel is meestal vlot tweetalig. Maar dat versterkt dan weer het gevoel bij het OCMW-personeel dat er enkel in het Frans gecommuniceerd moet worden.

En dus is misschien het idee van Fahim De Leener nog niet zo zot. Hij lanceerde zijn idee zowat een jaar geleden maar voorlopig blijft het bij een denkpiste. Het is immers op dit ogenblik wettelijk niet mogelijk om een 20ste Nederlandstalige OCMW op te richten. Beter zou natuurlijk zijn dat het personeel van de OCMW’s perfect tweetalig zou zijn, zoals de wet ook voorschrijft. In praktijk blijft dat dode letter. De OCMW’s en gemeentebesturen verklaren doodleuk dat ze geen tweetalig personeel vinden. En er is natuurlijk het toezicht van de vicegouverneur en de Vaste Commissie voor Taaltoezicht, maar die hebben geen echte macht om in te grijpen.

Schorsing zonder gevolg

Volgens het verslag van de vicegouverneur werd in 2021 bij slechts 18 procent van de nieuwe aanwervingen de taalwetgeving volledig gerespecteerd. De vicegouverneur schorste in dat jaar zo’n 2.100 aanwervingen. In de praktijk wordt er dan een termijn opgelegd van veertig dagen. Het zijn dan de Brusselse ministers die al dan niet moeten ingrijpen, maar die doen dat niet en laten de termijn passeren. Waarna de geschorste kandidaat toch benoemd kan worden. Zo gebeurt dat nu al jaar na jaar en de toestand verslechtert met de jaren. Dat is de realiteit.

Er is een minister bevoegd voor ‘meertaligheid’ in Brussel, en dat is Sven Gatz van Open Vld. Ooit - in een vorig levenwas Gatz nog actief in VUJO en Volksunie. Maar ook de andere Vlaamse (sic) ministers en staatssecretarissen in de Brusselse regering Elke Van den Brandt (Groen) en Pascal Smet (one.brussels/Vooruit) kijken de andere kant op. Respect voor de taalwetgeving? Niet ons probleem. Nog erger is het dat ook de voorzitters van cd&v, Vooruit, Open Vld en Groen hun mond niet durven open te doen. Is dat nu echt zo moeilijk om respect te eisen voor de taalwetgeving?

Economen in debat over transfers:

In hotel De Basiliek in Edegem kruisten economen Lode Vereeck en Rudy Aernoudt vorige week dinsdag op uitnodiging van de Debatclub de intellectuele degens over het boek ‘Bodemloos’ en de transfers tussen Vlaanderen en Wallonië. Over de kern van de zaak zijn beide academici het eens: de transfers moeten zo snel mogelijk worden afgebouwd. De vraag of de transfers de oorzaak dan wel het gevolg zijn van de hoge werkloosheidsgraad in Wallonië, was dan weer het voorwerp van discussie.

Vlaams Belang-Kamerfractieleider Barbara Pas, die samen met Lode Vereeck het boek ‘Bodemloos’ schreef, mocht de spits afbijten. De voorbije decennia stroomde er volgens haar elk jaar gemiddeld 7 miljard euro van Vlaanderen naar Wallonië door de transfers via de federale begroting, de sociale zekerheid en de dotaties aan de gewesten en de gemeenschappen. In 2021 was dat zelfs 7,6 miljard euro, met daarbovenop nog een rentetransfer van 5,3 miljard euro. Dat brengt het totaalbedrag voor dat jaar op 12,9 miljard euro. “Dat is 2.000 euro per Vlaming, van baby tot hoogbejaarde, of 4.300 euro per werkende Vlaming”, schetst ze.

Kip-en-eiprobleem

Het daaropvolgende debat tussen de twee economen is in essentie te herleiden tot een kip-en-eiprobleem. Volgens Rudy Aernoudt liggen de hoge werkloosheidscijfers aan de basis van de transfers naar Wallonië, terwijl Vereeck net het omgekeerde beweert. Hij meent dat het net de transfers zijn die de werkloosheid in Wallonië in de hand werken.

Een splitsing van het land of de sociale zekerheid als oplossing voor de transferproblematiek, acht Aernoudt “onhaalbaar”. Hij

meent dat 88 procent van de transfers zou opdrogen als er evenveel

Walen en Brusselaars aan de slag zijn als Vlamingen. Om daartoe te komen, pleit hij ervoor om de werkloosheid beperken in de tijd.

“De Walen zijn niet lui, maar door het huidige systeem hebben ze geen ‘goesting’ om te werken”, oordeelt hij. Vereeck countert dat die oplossing klopt op de academische tekentafel, maar in de praktijk niet blijkt te werken. Hij gelooft niet dat een verhoogde werkzaamheidsgraad in Brussel en Wallonië ertoe zal leiden dat de transfers verdwijnen. De transfers zijn niet de oplossing voor de economische ach-

terstand van Wallonië, maar net de oorzaak ervan. “Ze wiegen de achtergestelde regio’s in slaap”, hekelt hij.

PS-staat

De oorzaken van de hogere werkloosheidsgraad in Wallonië en Brussel in vergelijking met Vlaanderen zijn de mislukte industriële conversie, het slechte PS-beleid, het gebrek aan rotatie aan de macht en het ingebakken cliëntelisme, schetst Aernoudt.

Vereeck deelt de analyse dat Wallonië een PS-staat is die wordt gekenmerkt door cliëntelisme en hangmatsocialisme. De oorzaak daarvan legt hij bij het ontbreken van een activerend arbeidsmarktbeleid. “We moeten de PS op droog zaad zetten en voor haar financiële verantwoordelijkheid plaatsen door de transfers stop te zetten”, besluit hij.

HORIZONTAAL

A. Erepunt

B. Buitensporig - Dalton

C. Op die manier - Nationale Investeringsmaatschappij - Zoete lekkernij

D. Mooi weer worden - Muziekschijf

E. Oude lengtemaat - Getreurd

F. Smeerolienorm - Overdreven opschik

G. Toezichthouders in paardenstallen

H. Wasmiddel - Trekt over de grond

I. Federaties - Geneesmiddel - Maanstand

J. Bankbeambte - Populaire spelcomputer in de jaren 90 van vorige eeuw

K. In onzekerheid zijn

L. Brusselse gemeente - Gezelschapszalen

VERTICAAL

1. Deel van een zeer moeilijk oplosbaar probleem

2. Afwateringssysteem - Meisjesnaam

3. Buitenaards wezen - Het genoegen beleven in het kwellen van anderen

4. Afrikaan

5. Galei met drie rijen roeiers - Internetpagina

6. Aanhoudend - Loofboom - Eerwaarde

7. Bevel - Hoge internationale prijs voor bijzondere verdiensten voor de mensheid

8. Kunstwerk - Sociaal-economische initiatieMuzieknoot

9. Complex, uitermate verfijnd systeem dat lichaamsactiviteiten regelt en coördineert

10. Indringend - Ingekorte naam van de Britse band van o.m. 'Don't Bring Me Down'

11. Aristocratie - Anti

12. Haarverzorgers - Uitgelezen mogelijkheid

KARL VAN CAMP

“Walen zijn niet lui, maar door huidig systeem hebben ze geen ‘goesting’ om te werken”

ANTON SCHELFAUT

Rudy Aernoudt

Tweet van de week

Let’s talk about Dries. Nee, niet die Dries. Dries van de Jongsocialisten. We moeten meer aandacht hebben voor de jeugd. Dries is het oneens met het plan om justitie in dit land te splitsen. Dat vindt hij onzin.

Vermoedelijk vindt Dries het prima zoals het gaat met ellenlange wachtlijsten, gevangenissen die dreigen op hun bewoners te vallen en Vlamingen die als slachtoffer ‘Et pour les Flamands? La même chose!’ te horen krijgen op het terreurproces als ze hun schade willen verhalen op de daders.

Dries tapt uit een heel ander vaatje om het splitsen een slecht idee te vinden. Hij vindt het niet kunnen dat iemand voor dezelfde diefstal een andere straf kan krijgen in Vilvoorde, Luik of Brussel. Dat is uiteraard al vandaag het geval, maar Dries is niet zo vreselijk goed op de hoogte van wat gemeenzaam ‘de realiteit’ wordt genoemd. Zo kan je in Vlaanderen een serieuze straf krijgen voor het plegen van huiselijk geweld en is dat in Wallonië eerder een tik op de vingers waard. Maar Dries trekt zijn pedante edoch onwetende stellingname nog een stapje verder. Zo kan hij er met zijn ruimdenkende brein niet bij dat ‘weed’ (hij schrijft het fout, maar bedoelt het goed) in Brussel legaal zou zijn en 10 kilometer verder niet. Dat kan je niet uitleggen aan de mensen, volgens Dries.

Buitenland

Nochtans is de uitleg niet zo heel erg moeilijk. Dat is namelijk zo als je de Nederlandse grens oversteekt. We kunnen zelfs nog een beetje verder denken met de toekomst van het socialisme. Stel je voor dat alcohol en tabak op 10 kilometer van elkaar plots 30 procent goedkoper

zou zijn dan in België? Hoe zou zo’n gekke wereld in godsnaam werken? Wel Dries, het bestaat en het heet Luxemburg. Of laat ons eens nadenken over pakweg de gasfactuur. Als je net over de grens met Frankrijk woont - dat scheelt in sommige streken een paar luttele meters - maakt dat makkelijk enkele honderden euro verschil per maand. Met dank aan Dries’ partij die onze energie aan een spotprijsje verkocht aan dat land. De wondere wereld die Dries niet schijnt te begrijpen heeft een grappige naam. Het heet ‘buitenland’ en wat België betreft, beslaat het 99,999 procent van de aardkloot. Ik begrijp zijn angst wel. De sympathieke jongen is een overtuigd socialist en dan wil je vooral niet te veel op jezelf rekenen. Dan heb je liever anderen in de buurt die verantwoordelijk gedrag te vertonen. Maar die andere voor de Vlaamse socialist is de Waalse socialist. En dan wil een mens wel eens iets hebben van: weet je wat? Als we het nu eens zelf doen.

Calvo bijt tanden stuk op partijfinanciering

“Ik ben de grootste strateeg sinds Attila de Hun”

“Heb ik het niet altijd gezegd? Ik heb het altijd gezegd. Ik ben trouw aan mijn woord en iedereen mag het weten. En ja, soms moet je ook strateeg zijn. En ik ben de beste strateeg van de hele Open Vld. Vraag maar aan Alexander. Die zegt dat ook altijd. Soms mag ik een koekje kiezen voor Alexander. Voor bij de koffie. Dat is een belangrijke opdracht!” Egbert Lachaert is zeer enthousiast aan de telefoon: “Ik ben de slimste, meneer Pallieter, zoals ik altijd al gezegd heb. Komt u mij interviewen? Alsjeblieft…”

Het duurt even voor we Egbert Lachaert voldoende kunnen kalmeren voor het gesprek. Hij springt op de canapé en is werkelijk door het dolle heen. “Ik ben Egbert de Grote”, roept hij enthousiast. Pas wanneer we dreigen met voor te lezen uit de kiespeilingen, wordt hij een beetje rustig en zit hij vrolijk wiebelend op zijn stoel.

Zegt u het maar.

Egbert: “Wel, meneer Pallieter, u weet dat ik door de Open Vld-kiezer verkozen ben omwille van mijn snoeihard en stoer standpunt dat er met Groen niet te regeren valt?” Klopt.

Egbert: “En dat het alleen maar mogelijk is als die groene gekkies hun programma ritueel verbranden?”

Jawel, dat heeft u allemaal gezegd om het voorzitterschap binnen te halen en de erfenis…

Egbert: “...van die domme trien van een Gwendolyn Rutten te doen vergeten. Want de Open Vld-leden zijn rechtsdenkende verstandige mensen en Gwendolyn is een beetje een dementerende soepkip. Ik heb dat toen niet gezegd, maar ik zeg het u nu. En wat was toen mijn absolute speerpunt waar we nooit of te nimmer aan zouden toegeven? De kernenergie!”

U bent het een beetje pijnlijk aan het maken voor uzelf, meneer Lachaert.

Egbert: “U refereert natuurlijk naar het feit dat ik kort daarop wel voor de kernuitstap was en ik mezelf hopeloos belachelijk maakte. Ik kan dat begrijpen. Ik moest toen die bocht wel nemen om Alexander premier te maken. Anders wilden die groenen niet meespelen. En tenslotte had geen hond op ons gestemd en had Alexander evenveel democratische legitimiteit als Erik en Sanne. Nog wat pijnlijker, meneer Lachaert. Egbert: “En kort daarop beëindigde ik dat debat door te zeggen dat je een dood lijk niet kan reanimeren. Weet u dat nog?” Alsof het gisteren was.

Egbert: “En dat ik de dag erna moest toegeven dat we dat dood lijk toch een beetje moesten reanimeren door vrachtwagens vol belastinggeld naar Frankrijk te sturen en de jongste kerncentrales open te houden? Wat toch echt wel gênant was voor mij als persoon en politicus.”

U was toen nochtans trots op uw eigen bochtenwerk. De Lewis Hamilton van de Wetstraat noemde u zichzelf.

Egbert: “Dat moest, meneer Pallieter. Ik heb u toen in het ootje genomen om mezelf goed te praten. Ik ben daar niet echt trots op. Wat weinig mensen namelijk weten, is dat ik een groot strateeg ben. Een duikboot als het moet, een sluipschutter als het kan, een pokerface in moeilijke omstandigheden…”

En een snel haasje dat gaat lopen voor de camera omdat hij dat allemaal niet

meer uitgelegd krijgt. Ik krijg zo stilaan het gevoel dat we u in bescherming moeten nemen, Egbert. Misschien kunnen we beter uw mama even bellen?

Egbert: “Nee, meneer Pallieter. We moeten mama helemaal niet bellen. Want ik heb een grote slag binnengehaald. Nu gaan we plots wel alle kerncentrales langer openhouden, zegt Alexander. Allemaal! En ik mocht dat gaan zeggen op de radio. Weet u wat dat betekent, meneer Pallieter? Weet u op welk punt we nu dan terechtgekomen zijn?”

Ik zou durven zeggen: het punt waarop iedere politieke logica ontbreekt en we het nu zo stilaan over psychiatrie moeten hebben?

Egbert: “Nee, meneer Pallieter? Ik ben echt de Lewis Hamilton van de Wetstraat. Ik heb zoveel bochten moeten pakken zodat we nu weer aan het begin staan. Ik ben weer helemaal bij mijn originele standpunt na twee jaar te zijn weggeweest. Ik ben de Kasparov van het politieke schaakbord en nu heb ik ze allemaal liggen. Ik ben Attila de blauwe Hun! Ik ben een genie!”

(Egberts gsm gaat af)

Egbert: “Hallo, Alexander? Ja, Alexander. Oei. Echt? Moet dat nu? Natuurlijk, Alexander! Over een kwartiertje overleg? Ja, Alexander! Ik denk dat ik een speculaasje voor je meebreng. Ja, dat beslis ik helemaal zelf.”

En?

Egbert: (bleekjes) “Het zou toch kunnen zijn dat we nog een klein bochtje naar links gaan maken. We gaan toch uit de kernenergie stappen, behalve in de winter.”

Psychiatrie dus!

EGBERT LACHAERT, DE DAFFY DUCK VAN DE WETSTRAAT