't Pallieterke van 11 mei 2023

Subsidies zijn

HET ZIJN GEEN SEPARATISTEN, MAAR… 10 -11

RECHTSE CAMPAGNE, LINKS BELEID

OEKRAÏENSE

TANKS WACHTEN OP DE LENTE

Termen als ‘regionalist’, ‘Vlaams-nationalist’ of ‘separatist’ zullen ze niet snel in de mond nemen. Toch wordt het voor steeds meer politici van traditionele partijen onmogelijk om te negeren dat er op Belgisch niveau haast geen vooruitgang mogelijk is. Dat besef begint te groeien en zorgt voor onrust in Franstalig België.

DE CANON VAN VLAANDEREN IS ER

Parlementairen, ministers… van zowel Open Vld, cd&v als Vooruit uiten met regelmaat hun frustratie over de communautaire problemen. Uitspraken als “Ik ben geen separatist, maar…”, “Wij zijn niet voor een splitsing van het land, maar…” zijn geen uitzondering meer. Onwillig geven ze op die manier toe dat het land grondig hervormd moet worden. Ook al zegt Alexander De Croo (Open Vld) dat een communautaire hervorming een gijzeling van het land is.

Het lukt niet

Als het over het Europese milieu- of migratiebeleid gaat, kan België geen standpunt meer innemen omdat de verschillende landsdelen een compleet tegenovergestelde mening toegedaan zijn. De geluidsnormen rond Brussels Airport zorgen al dertig jaar lang voor communautaire wrijving. Vlaanderen heeft recht op asymmetrische

bevoegdheden inzake arbeidsbeleid, maar botst op een njet van de federale minister Dermagne (PS). Over de verdeling van de artsenquota tussen Vlaanderen en de Franse Gemeenschap barst nu ook opnieuw een communautair conflict uit.

Dat alles maakt dat steeds meer Vlaamse politici tot straffe uitspraken verleid worden over de moeilijke verhoudingen tussen de verschillende beleidsniveaus in dit land. “Als de Franstaligen zo verder doen, betekent dit het einde van België”, vertelde Maurits Vande Reyde (Open Vld), nadat bleek dat de Franstalige regeringen het advies van de Hoge Raad van Financien om te saneren opnieuw naast zich zouden neerleggen.

Grondstroom

Ook bij cd&v herleeft de regionalistische grondstroom. Kamerlid Hendrik Bogaert, met als slagzin ‘Vrij Vlaanderen, vrij

Wallonië’, heeft intussen met bijvoorbeeld minister Crevits en oud-minister Geens compagnons gevonden die zich ook uitspreken over de communautaire problemen.

Er moet íets gebeuren, dat beseffen intussen de meeste Vlaamse partijen. En dat zorgt bij politici aan de overkant van de taalgrens voor nervositeit. Het Franstalige weekblad Le Vif laat alle Franstalige partijvoorzitters ‘hoofdredacteur voor een dag’ zijn. Raoul Hedebouw (PVDA) zette een zwart-gele foto van Tom Van Grieken en Bart De Wever op de voorpagina, met de tekst “Wat als Vlaanderen het zou aandurven?” François De Smet (DéFI, vroeger FDF) vindt het belangrijk te melden dat zijn partij nog steeds strijdt voor de rechten van Franstaligen in Vlaanderen. Het is uitkijken naar wat Bouchez en Magnette op hun cover plaatsen.

WANNES NEUKERMANS

“Een Vlaams-nationalist kan niet anders dan de Oekraïners steunen”

nodig, zelfs een Vlaamse succesfilm is niet rendabel

De omerta van de pers over

het allochtone bendegeweld

Een jongen is dood, aangereden door een trein. De andere, een van de twee waarmee hij aan vechten was, verloor zijn been. Ze waren op de treinsporen beland na een gevecht tussen jongerenbendes nabij een school in Zaventem. Het slachtoffer had daarbij nog staan zwaaien met een samoeraizwaard.

Het zijn ernstige feiten die terecht veel aandacht van de nieuwsmedia kregen. Tegelijk kregen we opvallend weinig informatie over de betrokkenen. Geen foto's, geen namen, geen afkomst. Dan weet je het eigenlijk al. Op een televisiejournaal vertelde een getuige van de gebeurtenissen dat de betrokkenen een andere taal dan het Nederlands of het Frans spraken. Ik denk dat we gerust mogen aannemen dat het ook geen Duitstalige bendes uit de Oostkantons waren. In een Franse krant kon ik lezen dat de voornaam van het slachtoffer Saad is en dat de drie personen die door de politie zijn opgepakt Mohamed, Anis en Soulyeman heten.

Journalistieke preutsheid

Er bestaat geen geheime afspraak tussen kranten om de afkomst van daders onvermeld te laten. Het is een gevolg van journalistieke preutsheid. Elke journalist weet dat de betrokkenen bij de vechtpartij in Zaventem allochtonen zijn. Elk van zijn lezers kan dat ook raden. Het is alleen niet fatsoenlijk het te zeggen, omdat het uitspreken van de waarheid racistisch lijkt.

De afkomst van de daders is nochtans geen bijkomstig detail, zoals hun schoenmaat of sterrenbeeld. Bendegeweld komt veel meer voor in bepaalde allochtone groepen. Er is dus een verband tussen de feiten en de afkomst van daders. Wanneer de traditionele media relevante gegevens verzwijgen, dan doen ze bewust aan desinformatie.

“De waarheid kan niet racistisch zijn”

Erger, de verzwijging helpt de overheid om het probleem te negeren. Dit soort bendegevechten is absoluut niet uitzonderlijk in Brussel en omgeving. Ook in Zaventem vallen ze regelmatig voor. Ze halen enkel de pers als er doden vallen of filmpjes worden gepost op sociale media.

Suella Braverman, Brits minister en zelf van allochtone afkomst, schreef vorige week: “De waarheid kan niet racistisch zijn.” Ze had het over de kinderlokkerij in steden als Rotherham, Telford en Rochdale, die vooral het werk was van daders van Pakistaanse afkomst. De etniciteit van de daders heeft er toe geleid dat de overheid deze misdadige praktijken zo lang mogelijk heeft genegeerd, zegt Braverman. Zeggen dat de meeste Brits-Pakistaanse mannen kindermisbruikers zijn, zou een schandelijke leugen zijn, voegt ze er aan toe, maar dat mag er ons niet van weerhouden de waarheid te zeggen. Braverman: “Als alles racistisch is, is niets racistisch.”

JURGEN CEDER EDITORIAAL

VOLGENDE WEEK EEN DAGJE EERDER

Omwille van de feestdag voor O.H. Hemelvaart op donderdag 18 mei, verschijnt het komende nummer een dagje eerder. U vindt ’t Pallieterke dan al op woensdag in de brievenbus en bij uw dagbladhandel. Het secretariaat zal bovendien op vrijdag niet bereikbaar zijn.

TOOGPRAAT

RECHTSE CAMPAGNE, LINKS BELEID

De partijen zijn al bezig met de voorbereiding van de verkiezingscampagne van volgend jaar. En wat we zien, is zeer voorspelbaar. Vlaamse partijen voeren een eerder rechtse campagne. Terwijl iedereen weet dat ze in een regering een bocht naar links nemen.

www.palnws.be

Redactie & beheer: Uitgeverij ’t Pallieterke Lagesteenweg 5 bus 1, 1850 Grimbergen Tel. : 03-232 14 17

Abonnementen/administratie: secretariaat@pallieterke.net

Lezersbrieven: lezersbrieven@pallieterke.net

Abonnementen binnenland Abonnement buitenland:

3 maanden: 52 euro Tarieven afhankelijk van de

6 maanden: 104 euro bestemming. Alle inlichtingen

1 jaar: 208 euro op de kantoren.

Steunabo 1 jaar: 300 euro

Het abonnementsgeld kan overgeschreven worden op volgend

rekeningnummer met vermelding van uw naam en adres:

BE82 4096 5194 9168 BIC KREDBEBB

Elke week op donderdag in uw krantenwinkel

Oud-hoofdredacteurs:

Bruno De Winter (1945-1955, stichter), Jan Nuyts (1955-2000), Leo Custers (2000-2010), Karl Van Camp (2010-2020)

Kernredactie:

Jurgen Ceder, Stijn Derudder (eindredacteur), Wannes Neukermans, Anton Schelfaut, Michaël Vandamme, Pieter Van Berkel (hoofdredacteur), Karl Van Camp

Verantwoordelijke uitgever: Wart Van Schel

Foto's: Belga, Photonews

Komend weekeinde sluiten N-VA en Open Vld een partijcongres af. En daarmee is de verkiezingscampagne in Vlaanderen echt op gang geschoten. Want het mogen officieel dan wel inhoudelijke congressen zijn, in de praktijk gaat het hier om het uitzetten van de lijnen voor de stembusslag van volgend jaar. Van de N-VA is geweten dat de partij op twee sporen wil werken. Eerst en vooral het Belgische malgoverno blijven aanklagen, wat onvermijdelijk zal uitmonden in een nieuwe formatiepatstelling na de verkiezingen. En dus moet er iets komen dat op een staatshervorming lijkt of die voorbereidt. Ten tweede zal het gebrekkige sociaaleconomische beleid van de Vivaldi-regering worden aangeklaagd en zal de N-VA zich profileren als alternatief. Waarbij de vraag rijst of er zal verwezen worden naar de vorige federale regering, de Zweedse coalitie. Die wordt door de coalitiepartners in de regering-De Croo met alle zonden van Israël overladen, maar feit is dat de regering-Michel met een indexsprong voor een kortstondig respect van het budgettaire traject heeft gekozen en ten tweede via de taxshift en de verlaging van de vennootschapsbelasting het fiscale ventiel wat heeft gelost. Anderzijds moest die regering op het vlak van arbeidsmarkt- en pensioenhervormingen veel meer stappen ondernomen hebben. Dat is niet gebeurd en komt omdat er een constante sabotage was van de ondertussen in de vergeetput van de Europese Investeringsbank verdwenen Kris Peeters. Het is een constante in dit land: men voert een rechtse campagne, maar uiteindelijk is het resultaat een veel linkser beleid. Niet enkel sociaaleconomisch, ook rond andere thema’s zoals migratie en justitie. Wedden dat een Theo Francken zich hier opnieuw militant zal opstellen? Hij heeft in zijn eigen Vlaams-Brabant natuurlijk een boulevard voor zich nu Dries Van Langenhove zich geen kandidaat meer zal stellen. Maar feit is dat het beleid van Francken als staatssecretaris voor Asiel en Migratie geen onverdeeld succes was. Nu kan de N-VA, wanneer ze geconfronteerd wordt met de beleidsrapporten uit het verleden, zich deels verschuilen achter het argument dat de Belgische stilstand een degelijk beleid verhinderde.

Geen enkele blauwe belastingverlaging

Het is een argument dat Open Vld met haar tricolore reflex niet kan hanteren. Het rapport van de Vlaamse liberalen die dezer dagen op een congres brainstormen, is in vergelijking met dat van de N-VA gewoon desastreus te noemen. Al 8.703 dagen zit de Open Vld in de federale regering. Dat is langer dan het aantal dagen dat wielervedette Remco Evenepoel op deze planeet rondloopt.

Welnu, in die bijna 24 jaar heeft de Open Vld geen fiscale hervorming die de belastingdruk verlaagt erdoor gekregen. Onder de eerste paarse regeringen Verhofstadt zijn het de Franstalige liberalen van de MR die het hoogste belastingtarief van 55 naar 50 procent hebben gebracht. En is het minister van Financiën Didier Reynders die via de notionele intrestaftrek een belastingverlaging voor de bedrijven heeft doorgevoerd. Onder de regering-Di Rupo was het blijkbaar vooral zaak om belastingverhogingen te vermijden of tot een minimum te beperken. En de Zweedse hervor-

mingen kwamen vooral uit de koker van de N-VA. Binnen Vivaldi is een lagere fiscale druk taboe. Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) is ondertussen wel al op de proppen gekomen met een blauwdruk tot fiscale hervorming die hier al omstandig is beschreven. Ze komt neer op een lagere personenbelasting voor de werkenden, die dan gecompenseerd wordt door andere of hogere taksen. Al dook hier en daar het gerucht op dat ook uitkeringstrekkers en gepensioneerden in het bad van de belastingverlaging zouden worden meegenomen. Hetgeen een kritische reactie ontlokte bij minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) die stelde dat “er geen belastingverlaging in mag zitten voor werklozen en leefloongerechtigden, anders komt er voor ons geen fiscale hervorming”. Een op zich interessante stelling. Maar tegelijk begon Q te mekkeren over het feit dat er een te klein financieel verschil is tussen werken en niet-werken. Op zich ook juist, maar wat hebben de Vlaamse liberalen daar de voorbije jaren aan gedaan? Niet, nul, nada, rien, zero. Of toch bijna niets.

Maar het is het keurmerk van Van Quickenborne. In de aanloop naar de verkiezingen wordt hij het veld ingestuurd om een rechts-liberaal discours te voeren om daarna een duidelijk linkser regeerakkoord te schrijven en te ondertekenen. Het was zo in 2019, het zal in 2024 niet anders zijn. Open Vld hoopt misschien dat ze als een rechtse liberale partij wordt gezien, met dank aan MR-woelwater Georges-Louis Bouchez. Al rijst stilaan de vraag of die man niet eerder een hinderpaal dan een bonus is. Zijn constante flipflops met nu eens steun aan de regering-De Croo en dan weer het dreigement met een crisis in de regering zonder tot het einde te gaan, zijn gewoon belachelijk. Om nog maar te zwijgen over zijn afgang in de tv-reeks ‘Special Forces’.

Holle dreigementen van cd&v

En dan is er nog een andere partij die blijkbaar graag kiest voor een rechts discours, maar bij het voeren van beleid een bocht linksaf neemt. Dan hebben we het hier niet over de standpunten van Vooruit-voorzitter Conner Rousseau, maar wel over de dreigementen van cd&v-voorzitter Sammy Mahdi. Voorstander van een strenger migratiebeleid, terwijl de bevoegde staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole De Moor er haar hand niet voor omdraait om asielzoekers en illegalen in een woonwijk te willen parkeren. Op ethisch vlak stond voorganger Joachim Coens meer dan eens op de rem. De toenmalige partijvoorzitter hield een versoepeling van de abortuswetgeving tegen, maar Mahdi is blijkbaar bereid om hier gewoon over te marchanderen. Het is trouwens opvallend hoe de christendemocratische voorzitter weinig kabaal maakt en amper voorwaarden stelt voor de deelname aan een federale regering. Terwijl er geen dag voorbij gaat of Mahdi klopt zich op de borst dat een intrede in een nieuwe Vlaamse regering enkel kan onder strenge cd&v-voorwaarden of eisen zoals een indexering van de kinderbijslag. Campagnepraat die steeds meer weg heeft van holle dreigementen.

Sammy Mahdi Vincent Van Quickenborne

DE OEKRAÏENSE TANKS WACHTEN OP DE LENTE

Ongeveer iedereen weet dat het gaat gebeuren, maar slechts drie mensen weten waar en wanneer het zal gebeuren: Zelenksy, zijn minister van Defensie en de stafchef van het Oekraïense leger. Het is mogelijk nog slechts een kwestie van dagen voor het langverwachte lenteoffensief van het Oekraïense leger zal worden ingezet.

De Oekraïense raspoetitsa, de ‘tijd zonder wegen’, maakt de vroege lente ongeschikt voor mobiele oorlogvoering. Door zware regen en overstromingen worden de velden en onverharde wegen dan erg drassig, zoals Napoleon en Hitler al konden ervaren. Het Oekraïense leger wacht niet alleen op de laatste westerse wapenleveringen, maar ook op een weersvoorspelling van voldoende droge dagen.

VLEESMOLEN

Voor stadsgevechten, waarin artillerie en infanterie de hoofdrol spelen, waren de winter en het vocht van de vroege lente geen belemmering. Rusland is de stad Bachmoet eigenlijk al een jaar aan het aanvallen, maar sinds de winter zijn de gevechten er zeer intens geworden. Dat is merkwaardig, want dit stadje is eigenlijk van beperkte strategische waarde. Vooral de Wagnergroep heeft van de inname van Bachmoet een erezaak gemaakt, waarmee hij wil bewijzen superieur te zijn aan het reguliere Russische leger. Net door de aanhoudende gevechten is de symbolische en politieke waarde van het stadje groot geworden.

Hoewel westerse adviseurs een tactische terugtocht hadden aanbevolen, blijft het Oekraïense leger een deel van de stad hardnekkig verdedigen. Bachmoet is het Oekraïense Berg(en) op Zoom. “Bakhmut holds” is een populaire slogan op sociale media. Die slagzin lijkt ook de waarheid te worden: de Russen slagen er maar niet in de stad in te nemen. Westerse bronnen schatten dat al 30.000 Russische soldaten in de vleesmolen van Bachmoet zijn omgekomen. Het Russische lenteoffensief lijkt nu al mislukt.

De hel van Bachmoet is echter een uitzondering. Aan de rest van het front wordt weinig gevochten. De frontlijnen hebben nog nauwelijks bewogen sinds het begin van de winter. Vooral in het noorden is het erg kalm. De actieve gevechtslinies strekken zich uit over 850 kilometer, maar daar-

boven ligt nog 2.000 kilometer aan grens met Rusland, die Oekraïne moet bewaken. Dit is een asymmetrische oorlog. Rusland vecht op Oekraïens grondgebied, maar Oekraïne mag van zijn westerse bondgenoten - uit angst voor een nucleaire escalatie - Rusland niet binnenvallen. Dat is een nadeel, want Oekraïne moet daar wel eenheden op post houden, omdat Rusland altijd een nieuw offensief tegen Kiev zou kunnen beginnen.

Er zijn te veel aanvallen met drones in Rusland om niet door de Oekraïense overheid georganiseerd of gedoogd te zijn

DOOLITTLE-RAID OP MOSKOU

Sinds het begin van de oorlog heeft dan ook nog geen enkele Oekraïense legerbottine het Russische steppegras platgetrapt. De drones, een steeds belangrijkere aanwezigheid in moderne oorlogvoering, houden echter geen rekening met de grenspalen. Begin deze maand viel er één zelfs het Rode Plein in Moskou aan. Rusland beweert dat de drone een aanslag op Poetin wilde plegen. Oekraïne ontkent elke betrokkenheid, net als bij alle andere drone-aanvallen op Russisch grondgebied. Sommige Amerikaanse bronnen beweren dat de Russen zelf alles in scène hebben gezet.

Alle drie beweringen zijn hoogstwaarschijnlijk onjuist. Poetin woont niet in Moskou en was toen ook niet in de omgeving. Een Russische ‘false flag’ is eveneens onwaarschijnlijk. Poetin is een trots man en heeft weinig te winnen met de vernederende vaststelling dat zijn luchtverdediging niet kan verhinderen dat Oekraïense

drones in het hart van het land toeslaan. De aanval moet dan ook eerder vergeleken worden met de Doolittle-raid, het symbolische bombardement van Tokio door Amerikaanse vliegtuigen, enkele maanden na de Japanse aanval op Pearl Harbor. De schade was toen minimaal, het psychologische effect des te groter.

BREEKPUNT

De Oekraïense ontkenning is niet bijzonder geloofwaardig. De laatste maanden is al een dertigtal aanvallen met drones op Russisch grondgebied uitgevoerd, te veel om niet door de overheid georganiseerd of gedoogd te zijn. Oekraïne probeert zich wat af te schermen tegen westerse kritiek door het vuile werk over te laten aan privé-initiatieven. Zo bouwt zakenman Yatsenko zijn eigen drones en loofde hij al een grote beloning uit voor wie er één kan laten landen op het Rode Plein op 9 mei, de dag dat de Russische overwinning in de Tweede Wereldoorlog wordt gevierd.

De drones, die ook al enkele oliedepots hebben vernietigd, kunnen Rusland zenuwachtig maken, maar ze kunnen de oorlog niet winnen. Daarvoor rekent Oekraïne op een landaanval die elk moment kan beginnen.

Het Russische breekpunt wordt ooit bereikt

Dat lenteoffensief lijkt beslissend te gaan worden. Als het mislukt, riskeren de frontlinies te bevriezen en zullen de Oekraïners naar de onderhandelingstafel moeten, op eigen initiatief of onder druk van westerse bondgenoten die geen oorlog zonder perspectief meer willen bekostigen. Dan heeft Rusland, met de Krim en een groot deel van Donetsk en Loehansk in handen, goe-

Oekraïne mag van zijn westerse bondgenoten Rusland niet binnenvallen

de kaarten. Als Poetin het huidig bezette gebied behoudt, kan hij dat als een overwinning verkopen, ook al had hij eigenlijk meer gewild. Het Westen leidt dan groot gezichtsverlies.

Als de aanval echter wel de linies kan doorbreken en Oekraïens grondgebied kan heroveren, zoals vorig jaar rond Kharkov en rond Cherson, wordt dat de derde grote Russische nederlaag op rij. Het breekpunt van het Russische leger, van het Poetin-regime, van de bereidheid van het Russische volk om zijn zonen te verliezen of verminkt te zien terugkomen, wordt ooit bereikt.

DRIE TEGEN ÉÉN

Kan het offensief wel slagen? Een vuistregel van moderne oorlogvoering zegt dat aanvallers drie keer zo talrijk moeten zijn om verdedigers te verslaan. Dat is een verhouding die het Oekraïense leger niet kan halen. Maar het is veel gemotiveerder en beschikt over betere wapens en uitrusting. Oekraïne heeft van het Westen genoeg materieel gekregen om negen bijkomende gepantserde brigades uit te rusten. Rusland, daarentegen, moet steeds meer oud materieel uit de magazijnen halen. Als een Russische tankcommandant van een T62 of T72 een Leopard 2A6 zal zien verschijnen, is de kans groot dat dit meteen het laatste is dat hij ziet.

De Russen weten uiteraard ook dat Oekraïne een grote aanval plant en hebben op de meest bedreigde punten uitgebreide verdedigingswerken laten uitvoeren. De Oekraïense inlichtingendiensten hebben, ongetwijfeld met Amerikaanse hulp, echter al talloze keren aangetoond goed op de hoogte te zijn van de sterkte of zwakte van Russische posities. Het Oekraïense leger heeft al vaak verrast in deze oorlog. Ze zouden dat in de komende weken wel eens opnieuw kunnen doen.

Oekraïense troepen in Bachmoet

De mythe van de lage Belgische lonen

Linkse opiniemakers zijn nog altijd aan het bekomen van het voorstel van Vooruit-baas Conner Rousseau om langdurig werklozen te verplichten hun basisbaan te aanvaarden, zo niet verliezen ze hun uitkering. Eén van die politieke waarnemers trok zich dan maar op aan een ander voorstel van Rousseau: het verhogen van het minimumloon, dat meer mensen aan het werk zou krijgen. Alleen gaat het hier over amper 5 procent van de werkenden, want de laagste lonen liggen hier de facto een stuk hoger.

misch pijnpunt. En dan gaat het niet over het feit dat het Belgische minimumloon met 1.955 euro bruto per maand in Europees perspectief relatief hoog is, maar wel over het feit dat er in België weinig mensen zijn die aan dat effectieve minimumloon werken: goed 5 procent van de werkenden. De meer dan 94 procent anderen hebben een loon dat een stuk hoger ligt. Het is een mythe te denken dat veel mensen in dit land aan relatief lage lonen werken. Bert Bultinck is verwijzend naar het Rousseau-voorstel gelukkig met iets dat niet ter zake doet.

Cao’s zorgen voor hogere lonen

De laagste lonen in de verschillende sectoren liggen in werkelijkheid 20 tot 30 procent hoger. Er is dus in België weinig laagbetaalde arbeid. Nemen we er even de sociaaleconomische barometer van de socialistische vakbond ABVV bij, in deze een onverdachte bron. Welnu, volgens die barometer valt in België goed 10 procent van de salarissen onder de noemer ‘lage lonen’. Wat dat bedrag dan precies moet zijn van zo’n laag loon, staat niet in de ABVV-barometer, maar België scoort in Europees perspectief relatief goed.

Het zijn geen gemakkelijke tijden voor de linkse opiniemakers en hun acolieten in de media. Door het malgoverno bij bpost zit bevoegd minister van Overheidsbedrijven Petra De Sutter (Groen) in de hoek waar de klappen vallen. Daarnaast houdt Vooruit-voorzitter Conner Rousseau niet op om zich als ‘flinkse’ politicus te profileren. De 1 mei-vieringen van de socialistische beweging stonden in het teken van zijn voorstel om langdurig werklozen te verplichten een soort van basisbaan te aanvaarden (wat doet denken aan een soort van gemeenschapsdienst, zoals het begeleiden van bejaarden, stadsperken opkuisen,…). Zo niet verliest men zijn uitkering. Wat in de praktijk neerkomt op een beperking in de tijd van de werkloosheidsuitkeringen. Dat Rousseau hier duidelijk kiest voor de Scandinavische aanpak van rechten én plichten voor de werklozen, is een bron van ergernis in Franstalig België. Blijkbaar was het ook voor zelfverklaard progressief Vlaanderen even slikken.

Linkse trofee?

Maar niet getreurd, Rousseau formuleerde nog een reeks andere voorstellen en daar kunnen de opiniemakers zich aan optrekken. Het was Knack-hoofdredacteur Bert Bultinck die er in zijn wekelijks opiniestuk aandacht aan besteedde. Waarover gaat het? Welnu, Rousseau wil meer mensen aan het werk en daarom pleit hij ook voor het verhogen van het minimumloon, meer bepaald van 12 naar 14 euro per uur. En hogere lonen maken de kloof tussen werken en niet-werken ook groter, waardoor het interessanter wordt voor een werkloze om een baan te aanvaarden. Bultinck daarover: “Anders dan centrumrechts wil Vooruit dat niet doen door aan de uitkeringen te knabbelen, maar door de lonen op te trekken. Als het ballonnetje van Rousseau over de basisbaan de aandacht trekt van de centrumrechtse kiezer, maar verder een stille dood sterft, is dat niet erg voor de voorzitter. Al helemaal niet mocht hij in de volgende regering de minimumlonen kunnen op-

trekken. Niet in de media, maar in het echt.” Kortom, de ‘flinkse’ Rousseau die een linkse trofee binnenhaalt. Klinkt mooi, maar eigenlijk is dit wat België betreft een weinig relevante discussie. Bultinck had er goed

OPINIE

aan gedaan zich even te informeren bij economisch geschoolde figuren. De discussie rond de minimumlonen en hun incentive om een baan te aanvaarden, is in België eigenlijk geen beleidsprioriteit of econo-

De verklaring? Het sterk verankerde systeem van sectorale loononderhandelingen waar de vakbonden er steevast in slagen hogere salarissen dan het minimumloon af te dwingen. En aangezien die collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s) gelden voor bijna iedereen in de sectoren, vallen er weinig werknemers door de mazen van het net. De discussie over te lage minimumlonen is irrelevant en de vrees voor ‘working poor’ in België is dus gewoon onterecht.

De ‘flinkse’ koers van Conner: doortrapt en berekend

Is Conner Rousseau zo ‘flinks’ als hij wil doen geloven of vormt het eerder een mistgordijn van een sluwe politieke strateeg? Ieder week lanceert hij een batterij aan voorstellen. Hij blaast warm en koud. Zo is hij tegen ‘open én gesloten grenzen’, maar wat het wel moet worden, is voor niemand duidelijk.

In een filmpje op TikTok benadrukt Conner Rousseau dat er in Vlaanderen heel veel moet veranderen. In eerste instantie moeten we zwaar investeren in het onderwijs. Wat er juist moet veranderen en hoe dit dient te gebeuren, is op zijn minst compleet onduidelijk. Daarnaast wil hij fors investeren in het mentaal welzijn van de mensen. Betaalbare psychologen, het wegwerken van wachtlijsten,… passeert allemaal de revue.

Ook in het openbaar vervoer moet er veel meer worden geïnvesteerd: “We verliezen enorm veel tijd om zo lang in de file te staan. We moeten durven keuzes te maken.” Daarna volgt er opnieuw een oneliner die er weer lekker ingaat: “We leven voor onze planeet, maar ook voor onze portemonnee.” Zo houdt de volkse jongen uit Sint-Niklaas iedereen tevreden.

Tapijtbombardement aan voorstellen

Maar Vooruit wil nog meer. Onder de noemer ‘Onze Vlaamse eisen voor uw koopkracht’ vragen de socialisten een gratis basispakket elektriciteit, een sociaal energiefonds voor volwassenen, de verhoging van het kindergeld en het zorgbudget, en een plafonnering van de huurprijzen. Voeg daar nog de voorstellen van de afgelopen tijd aan toe en een mens gaat duizelen van de snelheid waarmee Rousseau het ene voorstel na het andere afvuurt. Veel tijd om over de samenhang van de voorstellen na te denken is er niet. Zo pleitte Vooruit in september 2022 nog voor de verhoging van het kindergeld, terwijl Rousseau er nu de schaar wil inzetten voor onder andere gratis maaltijden en een maximumfactuur voor het secundair onderwijs.

Conner Rousseau wil de kinderopvang deels gratis, maar ook verplicht maken. Daarmee haalde de Vooruit-voorzitter zich de nodige kritiek op de hals. Dit voorstel rammelt aan alle kanten. Dat

weet Rousseau ook. Maar nog voor de buskruitdampen zijn opgetrokken, volgt er opnieuw een reeks voorstellen. De leerplicht moet verlaagd worden naar drie jaar, want de kinderen moeten degelijk Nederlands leren. Langdurige werklozen moeten een basisbaan aanvaarden. Frank Vandenbroucke kijkt geamuseerd toe, want aan de horizon ziet hij zijn ‘actieve welvaartsstaat’ weer opdoemen, een idee uit zijn paarsgroene periode. Tenslotte legt Conner ook de hervorming van de erfenisbelasting en het kindergeld op tafel.

Iedere week lost Rousseau een tapijtbombardement aan voorstellen. Wie er nog niet genoeg van krijgt, kan op de website van Vooruit terecht om drie petities te tekenen voor onder andere ‘het beste onderwijs’. Conner houdt het positief en vermijdt zoveel mogelijk persoonlijke aanvallen. Hij verliest zich niet in gekrakeel en pakt de andere partijen op snelheid. Vooral cd&v wordt in het defensief gedrukt.

Mist en windowdressing

Vooruit slaagt er steeds meer in om zich als een volkse centrumpartij te profileren, die zich om de toekomst van de gewone mensen bekommert met een stevig verhaal over migratie en integratie. Enerzijds wil hij de probleemwijken opkuisen. Even later vindt hij het geen probleem dat leerkrachten met een hoofddoek voor de klas staan. Ondanks zijn stevige uitspraak over Molenbeek, blijft zijn verhaal over migratie en integratie in de nodige nevelen gehuld om de linkse achterban niet al te veel voor het hoofd te stoten. Zo is Vooruit tegen ‘open én gesloten grenzen’. Wat het wel moet worden, is niet meteen duidelijk. De partij stelt ‘een redelijke middenweg’ voor. Tja…

Conner Rousseau is een zeer goede marketeer die de indruk wekt een ‘flinkse’ koers te varen, maar dat is zeker niet

het geval. Veel verder dan wat windowdressing komt hij niet. Als je de ambitieuze socialist op het beleid loslaat, dan zal de overheid niet alleen veel meer werk hebben, maar zal ze ook veel meer impact op het dagelijkse leven van de mensen hebben. De onderliggende gedachte vormt de almacht van de staat die zich actief bekommert om de toekomst van haar onderdanen. Als de individuele vrijheid daarvoor moet plaatsmaken, dan is dat maar zo. Om zijn cascade aan voorstellen betaalbaar te houden, wil hij bovendien de grote vermogens aanspreken. Linkser kan het niet. Bovendien wil Conner Rousseau de sociale zekerheid redden. Louis Tobback won er al in 1995 de verkiezingen mee. Waarom zou Conner Rousseau deze stunt niet kunnen overdoen?

Entente met N-VA

Ondanks de stevige uithalen van Conner Rousseau naar minister van Onderwijs Ben Weyts, laat de N-VA zich de fratsen van de jonge socialistische kemphaan welgevallen. Bart De Wever steekt zijn bewondering voor Rousseau niet onder stoelen en banken, en omschrijft hem als betrouwbaar. De N-VA heeft het wel gehad met de onvoorspelbare kuren van cd&v.

Assita Kanko lijkt dit in De Zondag wel te bevestigen: “Ik ben wel voorstander van samenwerking met Groen. Dan hebben we cd&v niet meer nodig.” Met Groen is het water veel te diep, maar N-VA en Vooruit hebben wel een aantal raakvlakken. Het is geen geheim dat Mark Elchardus regelmatig op de koffie gaat bij Conner Rousseau om hem van de kracht van het gemeenschapsdenken in te overtuigen. Elchardus zou wel eens de ambassadeur van de entente van beide politieke families kunnen worden.

Conner Rousseau surft op populisme en persoonlijke populariteit. Hij is bijzonder volatiel, sluw en berekend. N-VA en Vlaams Belang kijken maar beter uit, want 2024 zou wel eens voor een anticlimax kunnen zorgen. JULIEN

Conner Rousseau

Rekenhof: ook aan

kaaimantaks 2.0 is vrij eenvoudig te ontsnappen

De Canon van Vlaanderen

Op dinsdag 9 mei, een kleine vier jaar nadat de ambitie om een ‘Vlaamse canon’ te lanceren werd opgenomen in het regeerakkoord, werd ‘De Canon van Vlaanderen’ eindelijk voorgesteld aan het brede publiek.

Het boek en de bijhorende website bevatten 60 hoofdstukjes of ‘vensters’: gebeurtenissen, plaatsen, personen, kunstwerken of andere artefacten. Vanuit deze ‘vensters’ kan de lezer een breder en/of diepere blik krijgen op bepaalde culturele of historische fenomenen die belangrijk zijn voor onze regio. Zo leren we dankzij het venster ‘1302’ bijvoorbeeld niet alleen iets over de Guldensporenslag, maar ook over de sociale strijd in de Middeleeuwen en het belang van de lakennijverheid in Vlaanderen.

Het klinkt goed: laat de sterkste schouders de zwaarste lasten betalen. Vrij vertaald: Belgische burgers die rijk zijn, zouden ook meer belastingen moeten betalen. In de praktijk valt dit tegen. De oplossing in het verleden is het vermogen naar een vennootschap in een belastingparadijs over te brengen om zo uit het zicht van de Belgische fiscus te blijven.

De overheid probeert hiervoor een oplossing te vinden door de zogeheten ‘kaaimantaks’. Die kaaimantaks werd in 2015 in België ingevoerd als een doorkijkbelasting. De kaaimantaks ontleent uiteraard zijn naam aan de Kaaimaneilanden, een van de belangrijkste belastingparadijzen ter wereld.

Audit door het Rekenhof

Die taks belast de inkomsten uit een juridische constructie bij haar oprichters of begunstigden alsof ze die inkomsten zelf rechtstreeks hadden verkregen. De kaaimantaks bouwt voort op de aangifteplicht voor buitenlandse juridische constructies die in 2013 was ingevoerd. Hij vult die aan met een belasting op de inkomsten die worden ontvangen en/of uitgekeerd door de juridische constructie.

Sinds de invoering werd de wetgeving aangescherpt om misbruiken en achterpoortjes weg te werken. Daarom spreekt de fiscale literatuur van kaaimantaks 1.0 (vóór de wetswijziging van 25 december 2017) en kaaimantaks 2.0 (na de wetswijziging).

Niet verwonderlijk hebben fiscale specialisten zich gespecialiseerd in de materie om hun rijke klanten te ‘helpen’.

Het Rekenhof voerde daarom ook onlangs een audit door. Deze audit gaat over die kaaimantaks 2.0 en beantwoordt de volgende onderzoeksvragen: kan de fiscus de naleving van de kaaimantaks afdoende en efficiënt controleren en worden de resultaten van de kaaimantaks afdoende gemonitord en geëvalueerd?

Talrijke mogelijkheden tot omzeilen

Ondanks de aangescherpte kaaimantaks 2.0 komen uit de audit belangrijke knelpunten naar voren bij de toepassing van de regelgeving.

De kaaimantaks is in de eerste plaats niet van toepassing als de Belgische belastingplichtige-oprichter België definitief verlaten heeft en dus geen Belgische rijksinwoner meer is. Uiteraard mag deze verhuizing niet geveinsd zijn, maar de controle daarvan is heel moeilijk en arbeidsintensief. Concreet gaat het bijvoorbeeld over rijke Belgen die niet meer in ons land wonen, maar in Zwitserland of Monaco.

De fiscale controleurs ondervinden moeilijkheden om Belgische belastingplichtigen als oprichter van een buitenlandse juridische constructie te kwalificeren. Ze hebben daartoe te weinig informatie over dergelijke constructies. Dat kan deels worden opgelost door een weerlegbaar wettelijk vermoeden in te voeren dat de Belgische belastingplichtige die in het UBO-register, waarin alle uiteindelijke begunstigden van een vennootschap of juridische entiteit staan, vermeld staat ook de oprichter ervan is.

Concreet bestaat op de Kaaimaneilanden de ‘Exempt Company’, een typische onderneming gebruikt om belastingen te ‘vermijden’. Zelfs indien een belastingplichtige het vakje ‘juridische

constructies’ heeft aangestipt, is het niet evident concrete informatie te krijgen.

De kaaimantaks is ook niet van toepassing op juridische constructies met een daadwerkelijke economische activiteit (de substance-uitsluiting). Hoewel deze substance-uitsluiting in de wetgeving werd verduidelijkt en beperkt, blijft de beoordeling van deze daadwerkelijke economische activiteit voor de fiscus een moeilijke feitenkwestie, zeker bij het beheer van zeer grote vermogens.

Door de aanscherping van de regelgeving is de kaaimantaks ook van toepassing op private instellingen voor collectieve beleggingen waarvan de aandelen of deelbewijzen worden aangehouden door één persoon of meerdere met elkaar verbonden personen. In de praktijk blijkt echter dat vaak stromannen worden ingeschakeld als niet-verbonden personen om zo de kaaimantaks te vermijden.

De kaaimantaks 1.0 kon relatief eenvoudig omzeild worden via zogeheten dubbelstructuren (‘ketenconstructies’) om zo de band tussen de Belgische oprichter en de buitenlandse juridische constructie te doorbreken. De kaaimantaks 2.0 is expliciet op die dubbelstructuren van toepassing gemaakt door de invoering van een fiscale ‘toerekeningsfictie’. Het volstaat echter om een gewone vennootschap die geen juridische constructie is (bv. een Luxemburgse Soparfi) bovenaan in de keten te schuiven om de band tussen de Belgische oprichter en de juridische constructie te doorbreken en zo opnieuw aan de toepassing van de kaaimantaks te ontsnappen.

De kaaimantaks werkt niet door in de successiebelasting/erfbelasting. Daardoor blijven de bezittingen en opbrengsten van de overleden oprichter en zijn erfgenamen onder de fiscale radar.

De werking van dubbelbelastingverdragen vermindert de reikwijdte en slagkracht van de kaaimantaks.

Hoewel de kaaimantaks werd ingevoerd om belastingontwijking te vermijden, kan een juridische constructie waarop de taks van toepassing is, soms voordeliger uitvallen dan een alternatief waarin hij niet van toepassing is. Dit kan bijvoorbeeld door de belastingvrijstelling van meerwaarden op aandelen te combineren met de vrijstelling van de kaaimantaks. Deze combinatie maakt in zekere zin een oneigenlijke toepassing uit van de kaaimantaks.

Opbrengst overschat

De kaaimantakswetgeving is volgens het Rekenhof ook “nog nooit grondig en algemeen geëvalueerd”. Overigens kan niet gemeten worden of de wetgeving haar doelstellingen bereikt, omdat specifieke registratie-instrumenten ontbreken. Op basis van de toename aan roerende voorheffing en de resultaten van de kaaimantaks-controles komt het Rekenhof wel tot een beduidend lagere budgettaire opbrengst dan wat in de begroting ingeschreven stond. Dat laatste zijn we gewoon in België.

THIERRY DEBELS

Sommige keuzes - zoals de voornoemde Guldensporenslag, of de Beeldenstorm, de Ronde van Vlaanderen - zijn voor de hand liggend. Andere, zoals Rock Werchter of de Limburgse mijncités (toeval of niet, de voorstelling van de canon ging door op de voormalige mijnsite van het Thor Park in Genk), het homohuwelijk en de pil zijn verrassender.

Wie na het Verhaal van Vlaanderen op de Vlaamsgezinde honger bleef zitten komt in de canon wél aan zijn trekken: Conscience, de taalstrijd, staatshervormingen en de IJzertoren komen allen aan bod. Tegelijkertijd worden ook gecontesteerde thema’s, zoals de kolonisatie en de collaboratie, niet uit de weg gegaan.

Al is kiezen altijd verliezen (geen ‘vensters’ over biercultuur, Pater Damiaan of Guido Gezelle) en al zal iedereen wel iets missen; het eindresultaat is al bij al evenwichtig. Wel valt op dat meer dan de helft van de vensters zich in de laatste twee eeuwen situeert, al kan men natuurlijk opwerpen dat de impact van die recente gebeurtenissen groter is.

Kritiek

Na de ‘zwart-gele’ verkiezingsuitslag van 2019 was het vooral de Vlaams-nationalistische N-VA die hamerde op het belang ervan. Tegenstanders van het initiatief, met name heel wat historici, tegelijkertijd de beroepsgroep van wie het meest gehoopt werd dat ze hun schouders onder het project zouden zetten, vreesden een Vlaams-nationalistische ‘instrumentalisatie van de geschiedenis’.

Of de critici hun blik zullen bijstellen zal de komende dagen, weken en maanden blijken. “Beoordeel hem op zijn merites, inhoud en niet op vermeende intenties”, zei Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) tijdens de voorstelling van het boek. Ook historicus Emmanuel Gerard, voorzitter van de tienkoppige ‘Commissie Canon van Vlaanderen’, was kritisch voor de criticasters. De Vlaamse regering of de N-VA hebben zich immers nooit gemoeid met het werk van de commissie. Zelf stelt minister Weyts dat hij de eerste proefdruk van het boek pas vorige week heeft gezien.

Toerisme en inburgering

Het woordje ‘canon’ is intussen een eigen leven gaan leiden en misschien wat ongelukkig gekozen, aangezien het een haast religieuze finaliteit impliceert. De initiatiefnemers benadrukken dat het werk voor herziening en dialoog vatbaar is en hopen dat er een discussie op gang komt. Ook de Nederlandse canon - waar de Vlamingen de mosterd haalden - werd intussen immers grondig

non een onderwijsinstrument zijn, al eindigt de ambitie daar niet.

landers kennis te laten maken met onze regio? Hier en daar wordt ook geopperd om het in te zetten

Het Rekenhof

Bpost: waar is de PVDA nu?

Het volstaat dat een directeur ergens een euro te veel verdient, of de PVDA staat op de barricades om het gegraai luid te veroordelen. Zo ook toen Koen Van Gerven enkele jaren geleden de deur van bpost achter zich dichttrok met een half miljoen euro als extraatje. Gegeven de ondermaatse prestaties van Van Gerven, was het argument van de PVDA dat hij dat niet verdiende niet eens zo gek. Maar gaat het zoals nu over belangenvermenging en concurrentievervalsing, dan geeft de partij niet thuis. Wat zit daarachter?

Communisme is één grote belangenvermenging van partijpolitiek met economische activiteiten

de overheid of in de privé werken, daar braadt de haring van de PVDA natuurlijk niet en zal die waarschijnlijk ook nooit echt willen braden.

Waarom de PVDA ook

zwijgt over kernenergie

Hetzelfde verhaaltje als voor de post geldt trouwens ook voor dat andere varkentje waar een groene minister nu al maandenlang mee worstelt: kernenergie. PVDA foetert wel over de hoge energieprijzen en de overwinsten van een bedrijf als Engie, maar je hoort hen zelden of nooit als het gaat over de verlenging van de kerncentrales. Eigenlijk stopt het al bij het simpele feit dat het moeilijk is om de begrippen ‘communisme’ en ‘kernenergie’ in eenzelfde zin te gebruiken zonder dat de lezer spontaan aan de kernramp van Tsjernobyl denkt. Maar vooral: Tsjernobyl staat dan wel bekend als een ‘kernramp’, maar in feite was het toch vooral een ‘communismeramp’. De stuitende incompetentie op alle niveaus in combinatie met pogingen om liever het gezicht te proberen te redden in plaats van de ramp in te dijken, toonden onomstotelijk aan waarom communisme niet alleen niet werkt, maar bovendien ook levensgevaarlijk is.

Moeilijk om de begrippen ‘communisme’ en ‘kernenergie’ in eenzelfde zin te gebruiken zonder aan Tsjernobyl te denken

Laat er geen twijfel over bestaan: voor de PVDA hoefde de halfslachtige privatisering van de post nooit. We schrijven halfslachtig, omdat bpost enerzijds wel een privébedrijf is geworden, iets wat het ook uitspeelt als het haar goed uitkomt, bijvoorbeeld om haar directeurs rijkelijk te betalen. Dan heet het immers dat men geen competentie in huis kan halen als men geen marktconform loon kan uitbetalen.

Maar de overheid houdt wel nog steeds iets meer dan de helft van de aandelen in handen. Dat geeft bijvoorbeeld het voordeel dat je de topkaders niet hoeft te evalueren aan de hand van moeilijke criteria, zoals competentie en prestaties, maar hen gewoon carrière kan laten maken aan de hand van hun partijkaart. Bovendien blijkt nu dus dat bpost via een politiek benoemde directeur en een paar gedetacheerde kabinetsleden beschikte over een paar verborgen communicatiekanalen om

openbare aanbestedingen naar zijn hand te zetten. In zo’n context hoeft het ook niet te verbazen dat bpost niet vies was van een beetje gekonkel met concurrent PPP voor een afspraakje over wie welke kranten waar zou mogen verdelen.

Communisme: één grote belangenvermenging

Wat kan de PVDA dan met haar nationalisaties en communisme in de plaats stellen van al die handen op één bpost-buik?

Het moet zijn dat ze ook bij de PVDA zelf vorige week begrepen hadden dat ze in dit dossier weinig geloofwaardig voor de dag konden komen. Communisme is immers één grote belangenvermenging van partijpolitiek met economische activiteiten en nationalisaties zijn het middel om die belangenvermengingen tot stand te kunnen brengen. Laat de PVDA haar gang gaan en bpost wordt opnieuw een nationale Belgi-

sche Post, maar dan wel een versie waar je alleen nog maar carrière kan maken als je over een rode partijkaart beschikt. Bovendien zit dan in elk postcentrum een batterij kameraden die erover waakt dat geen enkele postbode het aandurft een onverkwikkelijk woord te zeggen over de partij of het communisme.

Zeker, er vallen argumenten aan te brengen om nutsvoorzieningen zoals de post in handen van de overheid te houden. Maar misschien geloven ze zelfs bij de PVDA zelf niet dat we beter af zouden zijn met een post geschoeid op een communistische leest. In Wallonië en Brussel, waar er voldoende uitkeringstrekkers en incompetent overheidspersoneel voorhanden zijn die zich geen zorgen hoeven te maken over een efficiënte postbedeling aan een redelijke prijs, gaat het verhaaltje over nationalisaties er nog redelijk goed in. Maar in Vlaanderen, waar te veel mensen beter weten, omdat ze nuttig werk verrichten bij

Maar zelfs als we het bij gas- en kolencentrales houden, windmolenparken en zonnecellen, dan nog heeft de PVDA geen verhaal dat ook maar enigszins geloofwaardig gebracht kan worden. De energieprijzen zouden dan wel kunstmatig laag gehouden worden, maar uiteindelijk betaalt de bevolking toch op een andere manier.

We zullen de PVDA in de aanloop naar de verkiezingen nog vaak de trom horen roeren over allerlei gegraai, zowel in de politiek als in de privésector. Het is een links-populisme dat er vooral in Franstalig België goed ingaat bij een deel van de bevolking. Maar de PVDA heeft geen ernstig of geloofwaardig verhaal als het gaat over een ordelijke organisatie van nutsvoorzieningen zoals de post, de spoorwegen of energie. In Vlaanderen zal ze daarom tekort blijven schieten.

FILIP VAN LAENEN

Zuhal Demir maakt zich sterk dat warmtepompen in Vlaanderen geen verplichting worden

Vanaf 2026 moeten woningeigenaars in Nederland verplicht een (hybride) warmtepomp aanschaffen als hun cv-ketel aan vervanging toe is. Vlaams minister van Energie Zuhal Demir (N-VA) is niet van plan om het Nederlandse voorbeeld te volgen. “Warmtepompen worden in Vlaanderen niet verplicht vanaf 2026”, benadrukt ze in een reactie aan PAL NWS.

De Nederlandse minister van Volkshuisvesting Hugo de Jonge (CDA) maakte afgelopen maandag bekend dat (hybride) warmtepompen vanaf 2026 verplicht worden voor woningeigenaars als hun cv-ketel aan vervanging toe is. Eigenaars van een appartement of monument, of een woning die de komende jaren op het warmtenet wordt aangesloten, zijn vrijgesteld van de verplichting.

Vlaams minister van Energie Zuhal Demir (N-VA) is niet van plan om het voorbeeld van onze noorderburen te volgen. “Warmtepompen worden in Vlaanderen niet verplicht vanaf 2026”, benadrukt ze.

De minister wijst erop dat Vlaamse bouwheren nog steeds de keuze zullen hebben tussen verschillende verwarmingstoestellen, zoals een warmtepomp, pelletketel of een aansluiting op het warmtenet. De Vlaamse regering is volop bezig met het uitfaseren van fossiele brandstoffen, maar daar moet volgens Demir geen warmtepompverplichting

tegenover staan. Een aardgasaansluiting wordt vanaf 2025 algemeen verboden bij nieuwbouw. Sinds 2022 geldt er in Vlaanderen ook al een verbod op stookolieketels in nieuwbouw.

Hybride warmtepomp

Verder merkt Demir op dat men in Nederland voor een hybride warmtepomp kiest, een combinatie van een warmtepomp en een gasketel. Een gewone warmtepomp is immers niet geschikt voor oudere woningen. Die is pas aangewezen als een oudere woning geïsoleerd is en de toevoertemperatuur van de radiatoren (of vloerverwarming) zo laag mogelijk is.

“In nieuwbouw is aan deze randvoorwaarden sowieso voldaan. Een warmtepomp is dus een logische – maar niet verplichte – keuze”, legt Demir uit. “In een renovatiecontext investeert de bouwheer altijd beter eerst in isolatie alvorens een warmtepomp te overwegen.”

Negatief daglicht

Uit een studie van de Nederlandse Milieudatabase (NMD) bleek eind februari dat de productie en het hergebruik van de materialen in een warmtepomp het milieu 11 keer meer zouden belasten dan voorheen werd gedacht. Demir betreurt dat die studie onterecht wordt gebruikt om de warmtepomp als technologie in een negatief daglicht te plaatsen. “De NMD heeft het enkel over de uitstoot die gepaard gaat met de productie en het materiaalgebruik van een warmtepomp”,

schetst ze. “Die uitstoot wordt echter ruimschoots gecompenseerd door de besparing in CO2-uitstoot tijdens de gebruiksfase van de warmtepomp, zeker in vergelijking met ketels op fossiele brandstoffen.”

Uit berekeningen van het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) blijkt dat een warmtepomp bij gebruik in een goed geïsoleerde woning 8 tot 33 ton CO2 minder uitstoot dan een gasketel. Bij de productie van de warmtepomp wordt ongeveer 0,4 ton CO2 uitgestoten.

Zuhal Demir

Stakers bij Brussel X in 2015

© PHOTONEWS/SHUTTERSTOCK

IN DE KIJKER

Luca Brecel

Hij is een gewone Vlaamse jongen die het niet moet hebben van grote woorden en veel poeha. Als ‘free bird’ - zoals neergezet in de tatoeages op zijn vingers - doet hij gewoon ‘zijn ding’. En dat is het snookerspel dat door hem een grotere bekendheid kreeg en nog zal krijgen op het Europese vasteland en ook in Vlaanderen. Luca Brecel (28) is een talent, zeker nadat hij vorige week in het Engelse Sheffield, hét epicentrum van het snooker, wereldkampioen werd en met brio flink wat ‘groten’ naar huis speelde.

Na het feest in Sheffield trok hij naar huis om zijn vrienden te gaan begroeten in zijn Genkse snookerclub ‘The Riley Inn’, die hem trots op applaus en felicitaties trakteerden. Daar was het immers allemaal begonnen. Luca bleef geheel zichzelf, hield zijn jas aan en het petje op, dronk een pintje en keuvelde minzaam lachend met zijn makkers. Geen speeches of ronkende verklaringen. Gewoon, alsof hij als vanouds even langskwam. Hoewel het snooker hem rijkdom heeft gebracht en hij van dure auto’s houdt, blijft hij de Luca die zijn vrienden altijd hebben gekend. Het siert hem.

Lange weg

Luca Brecel is negen jaar wanneer hij met vakantie in Italië voor het eerst aan een biljarttafel staat, samen met zijn vader Carlo, zijn eeuwige steun en toeverlaat. Terug in België trekken de Brecels meteen naar The Riley Inn en hij gaat er vanaf dan voor. De passie is ontloken. Op schoolvrije dagen oefent hij veel uren aan de snookertafel die ondertussen in de woonkamer staat. Brecel is net twaalf jaar wanneer hij verbazingwekkend tegen ex-profs de Belgian Open wint. Vanaf dan gaat het snel en alles wijkt voor het snooker. Hij wordt de jongste Europees kampioen ooit, wordt verkozen tot Belofte van het Jaar en in demonstratiewedstrijden wint hij wel eens tegen snookerlegendes als Hendry en Davis. Hij is nog geen 18 als hij zijn intrede doet in Sheffield, maar ook elke keer daarna is het iets te hoog gemikt, hoewel hij andere toptornooien wel op zijn naam kan schrijven. En vorige week bereikte hij uiteindelijk in zijn eigen eerder nonchalante stijl, wars van Spartaanse trainingen, de absolute top. Jarenlang trainen, gesteund door zijn familie, werd beloond. Iedereen hoopt dat hij dat nog lang kan en wil doorzetten.

Belgische recuperatie

In de Britse snookerwereld is het een traditie dat snookergrootheden een bijnaam krijgen, meestal gestoeld op een karaktereigenschap of een kenmerkende stijl: ‘The Magician’ (Shaun Murphy), ‘The gentleman’ (Joe Perry), ‘The Thunder from Down-Under’ (de Australiër Neil Robertson), ‘The Rocket’ (Ronnie O’Sullivan), ‘The Ice Man’ (Stephen Hendry),… Omwille van zijn aanvallend spel met gedurfde krachtstoten, werd Luca Brecel al gauw ‘The Belgian Bullet’ (De Belgische Kogel). Dat Luca een Vlaming is, is nauwelijks geweten in het buitenland, maar natuurlijk wordt Vlaams talent in eigen land ook altijd onmiddellijk gerecupereerd door belgicisten en andere ‘Tous ensemble’-adepten, van koningshuis over ‘Vlaamse’ journalisten tot de culturele bobo’s. Zij halen hun neus op voor al wie zich als Vlaams manifesteert en Vlaamse symbolen gebruikt.

Het enige ‘Vlaamse’ dat ze gretig aanvaarden, is het subsidiemanna, waarmee ze dan verder het eigen nest bevuilen.

Ook al is Sport een gedefederaliseerde materie, toch blijft alles in een unitair carcan geprangd. Bij Schotten, Welshmen en Engelsen uit diverse sportdisciplines daarentegen, staat bij hun naam de regionale vlag en bij een triomf wordt het eigen volkslied gespeeld, ook al is het ‘United Kingdom’ zeer antiseparatistisch.

Het blijft dan ook onverklaarbaar dat gemeenschapsministers van Sport niet op kunnen tegen de oude unitair-Belgische sportfederaties die telkens weer de andere kant opkijken, en zich tevreden stellen met de halfwassen statuten van de Vlaamse federaties. Dat de Vlaamse regering hier nooit een breekpunt van maakte, is onbegrijpelijk.

Vlaams ereteken?

CITAAT VAN DE WEEK

Assita Kanko

N-VA-Europarlementslid vertelde tijdens een dubbelinterview in De Zondag met Sara Matthieu (Groen) hoe zij graag zou samenwerken met de Vlaamse groenen. “In Oostenrijk hebben de conservatieven ook een coalitie gesloten met de groenen. Dat moet kunnen, vind ik. En dan hebben we cd&v niet meer nodig”, lachte Kanko. “Het zou misschien wel kunnen klikken op vlak van natuur, maar ik vrees dat op veel andere domeinen het water veel te diep zal zijn, hoor”, antwoordde Europarlementslid Sara Matthieu (Groen).

Nog een keer Conner Rousseau

Verplichte kinderopvang?

Vorige week barstte een heus lenteoffensief los. Niet dat van het Oekraïense leger, maar wel van Vooruit-voorzitter Conner Rousseau die het ene voorstel na het andere lanceerde. Het laatste idee uit de koker van de socialist betreft de kinderopvang, die deels gratis moet, maar ook verplicht.

In juni houdt Vooruit een congres in Plopsaland. In de aanloop daarnaartoe lanceerde voorzitter Rousseau alvast enkele opmerkelijke voorstellen, waarmee hij zowel tegenstanders als medestanders met verstomming sloeg. Zo opende hij vorige week de deur naar een beperking van werkloosheid in de tijd. Als het van Rousseau afhangt, zullen langdurig werklozen een door de overheid aangeboden basisbaan moeten accepteren als ze op eigen kracht niet aan een job geraken. Een paar dagen later kregen huismoeders in het Nieuwsblad een veeg uit de pan, want Rousseau vindt dat thuisblijven om voor de kinderen te zorgen geen geldig excuus is om niet aan de slag te gaan. Ook over de kinderopvang bracht Rousseau een scherp idee te berde.

Iedereen naar de kinderopvang

De problemen in de kinderopvang zijn genoegzaam bekend: het tekort aan opvangplaatsen en de gepeperde rekening stellen veel jonge ouders voor moeilijke keuzes. Neem daar nog de wantoestanden bij in sommige crèches en een hervorming dringt zich op. Dat laatste is althans de conclusie van Conner Rousseau. Ook andere motieven spelen mee. Zo hoopt hij de ongelijkheid in het onderwijs weg te werken, taalontwikkeling en sociale competenties te stimuleren, alsook de stijgende kinderarmoede een halt toe te roepen. Met een forse investering van twee miljard euro dient dat alles bereikt te worden. Een hervorming van de kinderbijslag en van de erfbelasting moet het nodige geld opleveren.

Vooral het voorstel rond kinder-

opvang spreekt tot de verbeelding. Rousseau wil ouders namelijk 130 dagen gratis kinderopvang aanbieden. Hiermee hoopt hij hen voldoende te stimuleren om hun kind vrijwillig aan de kinderopvang af te staan. Mochten ze toch nog enig voorbehoud hebben, heeft Rousseau een stevige stok achter de deur. “We moeten durven doorpakken”, klonk het in De Ochtend van 4 mei. In de congresteksten van Vooruit wordt duidelijk wat daarmee bedoeld wordt. Ouders zullen immers op het voorstel moeten ingaan. Ook kleuters ontsnappen niet, want Rousseau wil de leerplicht vervroegen naar drie jaar zodat elk kind naar de kleuterklas gaat.

Consternatie alom

Aan de reacties van politici en experten te horen, is niet iedereen onverdeeld gelukkig met dat voorstel. Vlaams minister van Welzijn en Gezin Hilde Crevits verwees het voorstel al snel naar de prullenmand. Op Twitter schoot ze met scherp: “Voor Vooruit moeten baby’s precies staatseigendom worden vanaf de dag dat ze het licht zien en is vrije keuze taboe.” Ook Groen-covoorzitter Jeremie Vaneeckhout mengde zich in het debat. Volgens hem “horen politici zich niet te moeien met de individuele opvoedingskeuzes van ouders”. Voor Groen is het voorstel zonder meer “onbespreekbaar”.

Bij de communisten van PVDA ving Rousseau eveneens bot. Vlaams Parlementslid Jos D’Haese reageerde immers op Twitter als volgt: “Moesten de verkiezingen niet nog een jaar voor ons liggen, je zou denken dat dit een passage is uit een regeerakkoord met N-VA.”

Bij N-VA was er nochtans evenzeer weinig animo over het voorstel. Met name de koppeling van de prijs van de kinderopvang aan inkomen en vermogen viel bij de Vlaams-nationalisten op een koude steen. Voor Open Vld was de hervorming van de erfbelasting dan weer een doorn in het oog. De consternatie bleef niet beperkt tot de politiek. Ook op sociale media en bij experten werd afwijzend gereageerd. In Het Laatste Nieuws scheen pedagoge Lynn Geerinck haar licht op de zaak. Volgens haar is de crisis in de kinderopvang zo groot dat crèches geen veilige context kunnen bieden waar kinderen veel aandacht en liefde krijgen. Die prangende situatie moet dus eerst rechtgetrokken worden vooraleer er nog maar kan nagedacht worden over een verplichting. Ook volgens socioloog Wim Van Lancker (KU Leuven) is de kinderopvang op dit moment nog geen kwaliteitsvol alternatief voor het gezin.

GUUS VAN BETTEN

MEEST GELEZEN OP

Zuhal Demir (N-VA): “In Vlaanderen geen verplichte warmtepomp vanaf 2026”

PAL CAST. Top 5 merkwaardigste Romeinse keizers volgens prof. Christian Laes

Abou Jahjah over zwarte Cleopatra: “Zuiderse volken gevoelig voor vervalsing van hun geschiedenis”

Werkgevers annuleren steeds vaker vacatures bij VDAB

Fluvius spoorde vorig jaar ruim 23 miljoen euro aan energiefraude op

“Ik ben voorstander van samenwerking met Groen. Dan hebben we cd&v niet meer nodig”

De Kamerfractie van Groen/Ecolo bevindt zich in een neerwaartse spiraal waarbij enkel het meest elementaire instinct tot zelfbehoud soelaas kan bieden. Momenteel lopen er vier zaken waarvan er - in een rechtsstaat die naam waardig - drie gevolgen zouden moeten hebben.

1 VAN DER STRAETEN (GROEN)

Na haar opleiding Afrikaanse studies begon Tinne Van der Straeten haar politieke carrière bij de meest radicale Vlaamse milieuactivisten. Nadat ze meer bekendheid had verworven, besloot Tinne haar diploma aan te vullen met een avondopleiding rechten. Deze aanvullende training stelde haar in staat om advocaat te worden. Ze werd voor 50 procent partner in een advocatenkantoor genaamd BLIXT, dat gespecialiseerd is in energiezaken. Een belangrijke cliënt van BLIXT was Gazprom, de gasgigant die eigendom is van de regering van de Russische Federatie. Als 50 procent-aandeelhouder ontving Van der Straeten geld van de Russische overheid.

Monsterlijk belangenconflict door eerdere dienstverlening aan Gazprom

Niet tevreden met dit alles, keerde Van der Straeten terug naar de politiek om minister van Energie te worden en een ‘all-gas’-beleid te voeren dat objectief gezien voordelig is voor gasproducenten, waaronder Qatar, Algerije, de VS en natuurlijk Gazprom. Het is leuk om te bedenken wat de reactie van de pers zou zijn als de heer Bouchez of de heer De Wever in dezelfde positie zouden verkeren als mevrouw Van der Straeten. Dit monsterlijke belangenconflict vereist dat mevrouw Van der

2 SCHLITZ (ECOLO)

Sarah Schlitz is een gedicht. Ze is niet erg intelligent, spreekt niet goed Frans en helemaal geen Nederlands. Niettemin beschouwde Ecolo deze eigenschappen als een voordeel en benoemde haar tot federale staatssecretaris voor Gelijkheid. In oktober 2022 werd mevrouw Schlitz erop gewezen dat het koppelen van haar persoonlijke logo aan verkregen overheidssteun als verduistering van middelen wordt beschouwd volgens het Strafwetboek. Het desbetreffende campagnelogo werd vervolgens verwijderd. Enkele maanden later herhaalde mevrouw Schlitz die praktijk, een frontale inbreuk op de wet. Toen ze daarop werd gewezen door een parlementslid, raakte mevrouw Schlitz al snel verstrikt in een cascade van leugens en ontkenningen in het parlement, die allemaal werden tegengesproken door de feiten.

Toen Sander Loones, een parlementslid van N-VA, in zijn rol als controleur van de uitvoerende macht mevrouw Schlitz hierop wees, waren zij en haar bewonderenswaardige kabinet er snel bij om hem als een nazi te bestempelen en een subtiele en elegante montage uit te zenden die N-VA gelijkstelde met Adolf Hitler, Hitlers soldaten, het nazisme en de gaskamers. In het Ecolo-vulgaat zijn ‘Vlaams’ en ‘nazi’ bijna synoniem. Omdat Vivaldi nog enig fatsoen had, moest mevrouw Schlitz aftreden.

De echte vraag is wat het parket al dan niet zal doen met de bewezen verduistering van fondsen door mevrouw Schlitz. Zelf beroept ze zich op een ‘vergissing’. Bedrieglijk opzet is echter een constitutief element van het misdrijf verduistering. Aangezien mevrouw Schlitz al in het najaar van 2022 werd gewaarschuwd voor het frauduleuze karakter van haar plan, en vervolgens opnieuw in overtreding ging, staat frauduleus op zet wel degelijk vast. Of genieten milieuactivisten een soort gerechtelijke straffeloosheid van wege hun morele zuiverheid?

GROEN/ECOLO: de hoofdrolspelers in een neerwaartse spiraal

3 LEROY (ECOLO)

Het Ecolo/Groen-kraam, beschikkende over een onuitputtelijk talent, wees onmiddellijk Marie-Colline Leroy aan als opvolger van mevrouw Schlitz. De pers, die enorm dol is op ecologisten, heeft Leroy al snel voorgesteld als een “gematigde”. Maar tijdens een lezing in 2014 stelde de zeer “gematigde” Leroy voor om ongeboren kinderen niet langer te benoemen als jongens en meisjes om stereotypen te vermijden. Dit is de meest extreme en radicale versie van de genderideologie, namelijk de tak van Judith Butler en Anne Fausto-Sterling.

“Bij Ecolo zijn ‘Vlaams’ en ‘nazi’ bijna synoniem”

Toen ik melding maakte van het bestaan van deze conferentie in 2014 op de website van het weekblad Pan, voegde een aardige persoon - niet ik - een informatieve regel toe op de Wikipedia-pagina van mevrouw Leroy. Dertig minuten later (dertig minuten!) verwijderde de assistente van mevrouw Leroy de verwijzing! Dit is een vreemd begrip van democratisch debat, zeker wanneer de bron wordt beargumenteerd en gebaseerd is op feiten.

“Hoe lang nog, Groen en Ecolo, zullen jullie ons geduld misbruiken?”

4 DE SUTTER (GROEN)

Als Schlitz en Leroy kleine spelers zijn, dan spelen De Sutter en Van der Straeten in de hoofdklasse. De Sutter had - en heeft nog steeds - twee mensen op haar kantoor in dienst die betaald worden door het overheidsbedrijf bpost. Uit WhatsApp-berichten tussen de CEO van bpost en de kabinetschef van De Sutter, gepubliceerd door De Standaard, blijkt dat minstens één van die twee mensen rechtstreeks betrokken was bij de heronderhandeling van het krantenbezorgingscontract binnen de overheid. Met andere woorden, bpost onderhandelde met zichzelf. Terwijl de partij van de premier dit contract aan bpost wilde gunnen voor 110 miljoen per jaar gedurende 5 jaar, werd uiteindelijk 150 miljoen per jaar plus indexering ‘onderhandeld’. Alles is eenvoudiger en rooskleuriger als je met jezelf onderhandelt. Kennelijk heeft mevrouw De Sutter verzuimd het Parlement te informeren dat die twee leden van haar kabinet door bpost werden betaald. Kortom, het is twijfelachtig of mevrouw De Sutter in haar functie zal blijven gezien deze kosmische ‘incompetentie’.

Dat zijn Van der Straeten, Schlitz, Leroy, en De Sutter. De Ecolo/Groen-fractie, die in de peilingen terrein verliest, zit duidelijk in een spiraal van zelfvernietiging. Dicteert ‘goed bestuur’ niet dat die suïcidale fractie uit de federale regering wordt gezet? Dat zou de consequentie zijn die onze rechtsstaat behoudt, hand in hand met de voorkoming van meer toekomstige problemen. Quousque tandem abutere, Ecolo/Groen, patientia nostra? Hoe lang nog, Ecolo/Groen, zullen jullie ons geduld misbruiken?

DRIEU GODEFRIDI

HET ZIJN GEEN SEPARATISTEN, MAAR…

Alles is communautair. Als de Vlaamse politiek een budgettaire saneringsoperatie wil uitvoeren, werken de Franstaligen tegen. De Vlaamse regering probeert de asymmetrische bevoegdheden waar ze recht op heeft op te eisen, maar botst op een ‘njet’ van de Franstalige federale minister Dermagne (PS). Omgekeerd kan België geen klimaatstandpunt innemen omdat minister Demir er niet aan wil meewerken.

Hoge Raad van Financiën

De Hoge Raad van Financiën publiceerde recent in een jaarlijks advies hoe de vijf verschillende regeringen van dit land er samen voor kunnen zorgen dat er op (zéér lange) termijn opnieuw een budgettair evenwicht bereikt kan worden. In 2013 sloten de Vlaamse, federale, Brusselse, Waalse en Franstalige regeringen een samenwerkingsakkoord, met de belofte om de adviezen van de Hoge Raad zo goed mogelijk te volgen.

“Opvallend genoeg zijn het de partijen die het land in eenheid willen houden, die zich niet aan de afspraak houden”

Maurits Vande Reyde

Die belofte wordt met name door de Franstalige, Brusselse en Waalse regeringen niet nagekomen. Zo erg zelfs, dat Vlaamse partijen vrezen dat dit het einde van België kan betekenen. Open Vld-parlementslid Maurits Vande Reyde vergeleek het met een schoolproject. “Als er in een groepswerk iemand weigert mee te werken, zal de rest ook zeggen: ‘Jij doet niet meer mee.’ Anders is het hele groepswerk voor de vuilnisbak.”

Een financieel gezonde overheid is voor Open Vld belangrijk. Liefst voor heel België, maar de gedachte dat als het niet met de Franstaligen kan, het misschien zonder hen moet, lijkt zelfs bij de liberalen naar boven te komen. “Ik ben geen separatist, maar dit kan niet. 0pvallend genoeg zijn het net die partijen die het land in éénheid willen houden, die weigeren zich aan de afspraak te houden”, besluit Vande Reyde.

Gezondheidszorg

Vlaams minister Hilde Crevits (cd&v) zegt in een interview met HLN zich nooit te zullen uiten als separatist. Maar ook zij ondervindt dat haar geduld op de proef gesteld wordt door Franstalig België. Daarom hoopt ze op een verdere regionalisering van de gezondheidszorg. “Want de hervormingsbereidheid langs Vlaamse kant is toch een stuk groter dan aan Franstalige kant.”

Er zijn weinig Franstalige Belgen die het land willen splitsen, maar hun halsstarrige houding in verschillende dossiers zorgt er evenwel voor dat de Vlaamse traditionele partijen beseffen dat er gewoonweg niet meer met hen valt samen te werken. “Ik ben geen separatist, maar…” “Wij zijn niet voor een splitsing van het land, maar…” Als het niet samen lukt, doen we het dan misschien beter apart?

Hilde Crevits

De grote Vlaamse investeringen in kankerpreventie hebben ervoor gezorgd dat bij heel wat kankerpatiënten de ziekte vroegtijdig kon opgespoord worden. Met als gevolg dat ze een minder zware en dure behandeling nodig hadden. Vlaanderen doet dat, Wallonië en Brussel doen dat veel minder. “Maar alle winst is voor de federale kas.” Alle cd&v-Kamerleden ondertekenden in januari van dit jaar een pleidooi om de gezondheidszorg volledig aan de deelstaten over te dragen. “Haal dat koekoeksei uit de federale mand”, klonk het.

Werk

Toen ze nog minister van Werk was, was het onmogelijk samen te werken met minister Dermagne (PS), gaf Crevits in hetzelfde interview toe. “Ik ben enorm ontgoocheld in hoe ik met Pierre-Yves Dermagne samengewerkt heb. Zelfs de verplichte inschrijving van tijdelijk werklozen bij de VDAB was te verregaand”, vertelde ze toen. “Bij minister Crevits zag je hoe ze week na week, eerst ‘op z’n cd&v’s’, maar later heel duidelijk, kwam vertellen hoe ontevreden ze was. ‘Van die Dermagne krijg ik niks, nougatbollen gedaan’”, vertelde ze volgens Axel Ronse (N-VA). Toen Crevits naar de bevoegdheid Welzijn verschoof, bleek het een heel

pak makkelijker om samen te werken met Frank Vandenbroucke (Vooruit), federaal minister van Volksgezondheid.

“Wij zijn niet voor de totale splitsing. Maar natuurlijk geraak je op de duur ontmoedigd als er weinig mogelijk is met je nochtans gerechtvaardigde eisen”, stelt Crevits. Opnieuw is het dus de Franstalige onwil om zelfs maar een tikkeltje toe te geven aan Vlaamse eisen, die ervoor zorgt dat het regionalistisch gevoel opflakkert bij cd&v. Een gevoel dat ook gewezen federaal minister Koen Geens deelt. “Als Vivaldi niets meer klaarkrijgt, dan is een staatshervorming onvermijdelijk”, vertelde Geens over de vastgelopen federale fiscale- en pensioenhervorming. Eerder omschreef Geens Wallonië als “een socialistische enclave binnen Europa”.

Cd&v steeds meer

Hendrik Bogaert, een uitgesproken regionalistisch Kamerlid voor cd&v, oordeelt dat het onvermogen om op federaal niveau grondig te hervormen ervoor zorgt dat de traditionele partijen zich steeds vaker regionalistisch zullen opstellen. Hij betreurt de uitspraak van premier De Croo daarom, die aangaf “het land niet opnieuw door een communautaire hervorming te willen laten gijzelen”. Zijn boodschap aan “de laatste unionistische liberalen” is daarom: “De PS is de baas. Als je die invloed weg wil, moet je bevoegdheden evacueren (uit België, naar Vlaanderen).”

“Als je van de PS weg wil, moet je bevoegdheden evacueren van België naar Vlaanderen”

Hendrik Bogaert

Zeker binnen zijn partij is het regionalisme terug van weggeweest. Bogaert wijst op een onderzoek van politicoloog Dave Sinardet (VUB) van december vorig jaar, waaruit bleek dat steeds meer christendemocratische parlementsleden een defederalisering van bevoegdheden verkiezen. Bogaert zelf pleit voor het concept van een België met lidstaten, waarbij Vlaanderen en Wallonië afzonderlijk van elkaar compleet autonome beslissingen kunnen nemen. “En ik voel dat steeds meer mensen, zeker binnen mijn partij, in alle rust daarvoor kiezen.” Het Kamerlid stelt “dat het alleen maar fair zou zijn” om een dergelijke splitsing een kans te geven. “Want het is toch duidelijk dat het huidige model geen oplossingen biedt.”

Vooruit en PS

In het verleden schaarden de Vlaamse socialisten zich steevast achter grote broer PS om - ondanks tegenvallende

“Als Vivaldi niets meer klaarkrijgt, dan is een staatshervorming onvermijdelijk” Koen Geens

verkiezingsresultaten - toch maar in de federale regering te raken. Nu lijkt Conner Rousseau zich met zijn ‘flinkse’ Vooruit steeds meer los te maken van Paul Magnette. Hoewel de twee partijen broederlijk onder één dak zitten aan de Keizerslaan in Brussel, is ook de PS er zich van bewust dat er tegenwoordig meer verschillen dan overeenkomsten zijn. “We zien toch wel dat men bij Vooruit andere analyses maakt”, klinkt het volgens BusinessAM op het partijhoofdkwartier van Paul Magnette.

WANNES NEUKERMANS

Herfederaliseren of stilstand?

Wie opiniestukken in Franstalige kranten leest, merkt onmiddellijk dat de ‘flinkse’ voorstellen van Rousseau niet in goede aarde vallen bij onze zuiderburen. Wie wil raken aan de eeuwigdurende werkloosheid of het kindergeld van ouders wier kinderen onvoldoende Nederlands kennen deels wil intrekken, wordt in de Franstalige pers omschreven als “een populist die stemmen van het Belang wil terugwinnen”.

De Vlaamse socialisten zullen zich nooit expliciet tégen België uitspreken. Maar Vooruit heeft tegenwoordig meer raakpunten met de N-VA dan met de PS.

Tijdens de 1 mei-viering van Open Vld in Blankenberge gaf premier Alexander De Croo aan na de verkiezingen in 2024 geen communautaire hervormingen te willen realiseren. "Het is onze keuze of we ons opnieuw laten gijzelen door de logica om alles te splitsen en af te breken", vertelde hij. "Voor dat soort discussies hebben we in ons land de tijd niet meer. De volgende regering moet gewoon aan de slag.” Wie pleit voor een communautaire stilstand, kiest echter rechtstreeks voor “onvermijdelijke extreme polarisering door de totale blokkering van het land”, reageerde politicoloog Fouad Gandoul daarover op Twitter. “Geen hervorming betekent dat PS-PTB aan de macht blijft”, voegde Hendrik Bogaert daaraan toe.

“Hervormingsbereidheid langs Vlaamse kant is een stuk groter dan langs Franstalige kant”

Maurits Vande Reyde Hendrik Bogaert

eginnen doen we echter met te praten over het cultuurbeleid in Vlaanderen. Ondertussen heeft Jan Verheyen al twintig films gemaakt en draait hij al decennia mee in de filmwereld: “Mijn eerste film is van 1991. Ik was coproducent of distributeur van Vlaamse films sinds eind de jaren tachtig, dus ik heb nog de naweeën van de pioniersperiode meegemaakt.”

Wat vindt u van het huidige cultuurbeleid in Vlaanderen?

“Ik heb de overgang meegemaakt van de Cultuurcommissie naar het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF). De discussie over het cultuurbeleid is zo oud als we films aan het maken zijn, omdat Vlaanderen, en bij uitbreiding België, net als andere kleine regio’s of kleine landen, geen audiovisuele industrie kan hebben zoals die in grotere landen bestaat. Als je naar de top 10 of de top 20 van de hele wereld kijkt, zijn zeventien films in die top twintig dezelfde in al die landen en het zijn meestal Amerikaanse films. En dan heb je nog twee of drie lokale films. Zolang dat het geval is, is er voor mij niks aan de hand.”

“Maar dat betekent dat je in de meer kwetsbare landen moet zorgen dat er producties kunnen worden gemaakt in de eigen taal, ingebed in de eigen cultuur, binnen de eigen culturele referenties en noem maar op. Als we dat effectief belangrijk vinden, dan betekent dat dat je onvermijdelijk die industrie moet subsidiëren, want anders gaat het niet. Punt aan de lijn. Zelfs een grote Vlaamse succesfilm is niet rendabel. In de loop van de vijftig jaar dat we nu films maken, denk ik dat er tien uitzonderingen zijn, los van Studio 100. Dat is een ander businessmodel. Dus als je vindt dat dat belangrijk is, en dat is eind jaren zestig zo beslist, dan moet je weerstand - of noem het liever een alternatief - bieden tegen die Amerikaanse dominantie.”

Hoe kan je daar weerstand tegen bieden?

“Het komt erop neer dat je een systeem moet bedenken waarin je een lokale Vlaamse audiovisuele industrie de mogelijkheid geeft om eigen films en reeksen te maken. En vanaf dan beginnen natuurlijk de problemen. Want vanaf je subsidies begint te geven, zijn er mensen die moeten beslissen over die subsidies, wie die krijgt en wat de eventuele prioriteiten zijn. Dan moet er een beleid gemaakt worden en dan begint de miserie. Want het is heel simpel: de mensen die geld krijgen, vinden het een uitstekend functionerend systeem, en de mensen die geen geld krijgen, staan zeer kritisch tegenover het systeem. Dat is al van in het begin en dat is nu nog altijd zo, omdat er natuurlijk nooit middelen genoeg zijn om iedereen gelukkig te maken. Dat zou trouwens belachelijk zijn, want niet ieder idee is een goed idee. Dat geldt trouwens niet alleen voor film. Dat geldt ook televisie, voor theater, voor alles.”

Is er sinds de oprichting van het VAF een verbetering merkbaar?

“Absoluut, al was het maar omdat er sinds de oprichting van het VAF veel meer openheid is. Die commissie van vroeger was duf, ergens in een ingemaakte kast in het ministerie van Cultuur en als je met iets afkwam dat geen klassieke literatuur was of niet heel pretentieus was, dan was het per definitie ‘no pasaran’. Sinds de oprichting van het VAF is er binnen die Vlaamse film toch wel een merkwaardige diversiteit ontstaan. En met diversiteit bedoel ik in dit geval qua genres. Sindsdien is er ook bijna elk jaar minstens één film geweest, en vaak twee of drie, die echt ‘bestond’, waar veel mensen naar zijn gaan kijken en waar enthousiasme over was. Als je naar de top 20 kijkt van de Vlaamse film, dan staan daar uiteraard de Urbanus-films, ‘De Kampioe-

Volgende week komt ‘Het Geheugenspel’ van Jan Verheyen uit. Het is de derde film die hij coregisseert met zijn vrouw Lien Willaert. Wegens het embargo publiceren we ons gesprek en onze recensie over de film in ons volgend nummer, maar we maakten van de gelegenheid gebruik om met Verheyen ook te praten over ‘De Leeuw van Vlaanderen’, de samenwerking met Walen en Nederlanders, en over ‘geselecteerd nieuws’ en hokjesdenken.

nen’-films in, maar daar staat dan ook ‘De Zaak Alzheimer’ en ‘Het Vonnis’ in en ‘The Broken Circle Breakdown’. Daar staat ‘Rundskop’ in, ‘Dossier K’, ‘Daens’, ‘Zillion’, ‘De Helaasheid der Dingen’. Die top twintig is echt oké. Dat zijn allemaal films die niet alleen bestaansrecht hadden, maar waarnaar ook heel veel volk is komen kijken. Dus in die zin mag het kind niet met het badwater worden weggegooid.”

“Wat je natuurlijk ziet - dat is zo een beetje zoals met die ijsberg van de Titanic -, zijn de dingen die boven de waterlijn zitten en dat zijn inderdaad gelukkig de films waardoor niemand het bestaansrecht van subsidies in twijfel trekt. Maar onder die waterlijn zitten natuurlijk de kneusjes, films die ook heel veel geld hebben gekost en waarnaar niemand is komen kijken. En daarover moet de discussie gaan. Is er een soort benedengrens? Uiteindelijk moet je ervan uitgaan dat als je de rechtstreekse subsidie van het VAF optelt bij wat er via de taxshelter wordt opgehaald en wat dan de openbare omroep er nog insteekt, je aan het miljoen zit. Er zijn mensen bij wijze van spreken aan het kruis genageld, politici voor onkosten, voor nota’s van een motel van 400 euro in Bangkok. Dus dan denk ik dat een miljoen toch wel veel geld is. En dan vind ik dat je inderdaad kritische vragen moet mogen en durven stellen over de films die geen ‘return’ opleveren. Dus in die zin moet een cultuurbeleid en moet de werking van het fonds altijd kritisch bekeken worden. Durven kijken van welke films hebben een pu-

bliek gevonden en welke niet. En moeten we daar niet wat meer rekening mee houden? Maak je immers films of maak je een statement?”

Wij zijn bezig met communautaire dossiers om antwoorden te bieden op concrete vragen in verband met meer autonomie voor Vlaanderen. Heeft u een voorkeur voor confederalisme of voor een onafhankelijk Vlaanderen?

“Ik ben daar zeer pragmatisch in. Ik heb nog geen enkel model gezien waarin een onafhankelijk Vlaanderen een realistisch streefdoel is, omdat je met het ‘waterhoofd’ Brussel zit. Ik zie niet in hoe je dat kan oplossen. Daarom zou ik eerder neigen naar het confederalisme. Alleen moeten we toch durven toegeven dat het adagium ‘wat Vlaanderen zelf doet, doet Vlaanderen beter’ de laatste jaren wel wat deuken heeft opgelopen. Het enthousiasme daarover is een stuk genuanceerder geworden.”

“En als ik het vertaal naar cultuur, net zoals er zelfs een grens blijkt te zijn tussen Vlaanderen en Nederland, is er natuurlijk ook een grens tussen het zuiden en het noor den. Om het heel simplistisch te zeggen: Wallonië is cultureel helemaal georiënteerd richting Frankrijk. Walen kijken naar Franse films en lezen Franse kranten en weekbladen. Die zijn helemaal gericht op Frankrijk,

ALS DE ‘KWALITEITSPERS’ DUIDING WIL BIJ FILMNIEUWS, BELLEN ZE MICHAËL ROSKAM, MAAR ALS HET LAATSTE NIEUWS DUIDING WIL, DAN BELLEN ZE MIJ. ZELDEN OF NOOIT OMGEKEERD. IK VERMOED DAT MIJN DUIDING NIET DE DUIDING IS DIE ZE WILLEN HOREN.

terwijl wij daar totaal niet mee bezig zijn. Vlaamse films bestaan niet in Wallonië. Niet. Die worden pro forma af en toe eens uitgebracht om aan een soort van subsidievereiste te voldoen of iets dergelijks. Waalse films of Franstalige Belgische films werken bij ons in het arthouse-circuit, vooral de gebroeders Dardenne hebben wat succes gehad, maar verder is dat net hetzelfde daar als hier. In Brussel probeert de KVS dat allemaal wat te verzoenen, maar dat is vaak heel artificieel. Het gaat over een hele kleine groep mensen die ermee bezig zijn.”

“Bij coproducties tussen Vlaanderen en Nederland, en tussen Vlaanderen en Wallonië, is er eerder een systeem van

“

In dit bizarre land studeren elk jaar 40 à 50 regisseurs af van de filmscholen. Dat is volslagen waanzin

MIJN VRIJHEID, MIJN ONAFHANKELIJKHEID IS MIJ ZEER, ZEER DIERBAAR, DUS IK WIL OOK DOOR

GEEN ENKELE ‘CLUB’ GERECUPEREERD WORDEN

‘renvoyer l’ascenseur’, waarbij men elkaar helpt door te voldoen aan subsidieregels uit de verschillende landen of regio’s. Behalve bij films als die van Adil en Billal, zoals ‘Patser’ of ‘Black’, waarvan je echt wel kan zeggen dat dat Belgische of Brusselse films zijn. Daarbij klopt het plaatje wel, maar voor de rest geldt dus het principe ‘renvoyer

l’ascenseur’, namelijk we vullen wat formulieren in en we gaan 200.000 euro halen bij het VAF voor een in essentie Waalse film. En dan kan je omgekeerd later hetzelfde gaan terughalen. Dat zijn communicerende vaten. Idem trouwens voor co-

producties met Nederland, daar geldt krék hetzelfde principe.”

“Persoonlijk vind ik dat volslagen zinloos en denk ik dat je die middelen veel beter kunt benutten om twee, drie extra eigen films per jaar te maken. Maar ik snap het wel. Je wil natuurlijk ook je ploegen wat mengen. Vaak is dat dan niet oninteressant, maar als je een lijst zou maken van de coproducties Vlaanderen-Nederland enerzijds en de coproducties Vlaanderen-Wallonië anderzijds, dan val je van je stoel. 90 procent van die titels doen geen belletje rinkelen, zijn nooit uitgebracht. Het tegenargument is dan dat wij evenveel geld gaan halen bij de anderen. Met andere woorden, het is een soort vestzak-broekzakoperatie. Wat eigenlijk ook weer een puur ideologisch gegeven is. Ik vind dat voornamelijk

Hoe bekijken de Nederlanders de Vlamingen eigenlijk?

“Wij hebben zo vaak het idee dat Nederlanders ons een beetje zien als gekke Belgen, maar dat is er wel wat uit. We hebben vaak ook zo’n minderwaardigheidscomplex naar Nederlanders toe, wat heel gek is. Als je bijvoorbeeld film even loslaat en naar televisie kijkt, dan zie je dat onze reeksen in Nederland echt in ‘prime time’ uitgezonden worden en niet op obscure zenders. ‘Het verhaal van Vlaanderen’, bijvoorbeeld, haalt er heel fatsoenlijke cijfers. Dus wat dat betreft kruipen we wel uit een dal. Vlaamse fictie en zelfs een aantal Vlaamse televisiesterren - en dat is al een tijdje aan de gang - krijgen nu voet aan wal in Nederland. Ik zal niet zeggen dat er een ‘evenwaardigheid’ is, maar ’t is niet meer zo meewarig van ‘oh, wat praten jullie schattig’ (lacht).”

“Ik weet niet of je vraag een opstapje was naar een vraag over de Groot-Nederlandse gedachte (lacht), maar ik zie ons ook niet aansluiten bij Nederland als de zoveelste provincie. Ik denk dat daarvoor de verschillen te groot zijn. En daar zijn ook allerlei verklaringen voor. Maar ik ben wel optimistisch dat er in de loop van de komende jaren en decennia (nog) meer ruimte zal zijn voor Vlaamse films en reeksen in Nederland. Dat is trouwens in het theater al zo. De grote Vlaamse gezelschappen maken altijd heel mooie tournees in Nederland. Onze ‘cabaretiers’ - zo noemen de Nederlanders het, wij zeggen ‘stand-upcomedians’ (lacht) - verkopen ook grote zalen uit in Nederland. Dus er is wel degelijk een gunstige evolutie wat mij betreft.”

Hoe komt het dat we de voorbije 40 jaar nog geen grote, nieuwe bioscoopversie gekregen hebben van bijvoorbeeld ‘De Leeuw van Vlaanderen’?

“‘De Leeuw van Vlaanderen’ vind ik nu een beetje een ongelukkig voorbeeld omdat dat mij niet geweldig zou aanspreken. Maar je kan je inderdaad afvragen waarom wij zo weinig historische films maken. Het antwoord is schokkend simpel, namelijk omdat die te duur zijn. Ik heb zo’n schuif met onrealiseerbare projecten en wat daarin al, denk ik, twintig jaar ligt, is ‘De geest van koning Leopold II’. Ons koloniale verleden dus, wat daar gebeurd is in Congo. Dat is een geweldig verhaal, maar daar bots je op de grenzen van onze sector.”

“Kijk naar de VS en Vietnam. De VS heeft

TIP VOOR DE FILMSTUDENTEN

“Het cliché verplicht mij om te zeggen ‘chase your dream’. Maar als je de statistieken bekijkt, dan zie je dat er in dit bizarre land elk jaar 40 à 50 regisseurs afstuderen van de filmscholen. Dat is volslagen waanzin. Dat is ook weer een geweldige verkwisting van middelen, omdat je gewoon weet dat van die 40, 50 mensen er hooguit 10 effectief carrière zullen maken. Daarmee bedoel ik dan dat ze hun kost kunnen verdienen. Als je dat heel graag wil doen, ‘bonne chance’, ga ervoor. Maar de timing is op dit moment wat ongelukkig (lacht).”

bijna letterlijk het Vietnam-trauma van zich af gefilmd. Dat heeft fantastische films opgeleverd - ‘Platoon’, ‘The Deer Hunter’- die mee hebben geholpen om dat een plaats te geven in de geschiedenis van dat land. Frankrijk heeft de film ‘Indochine’ gehad en een aantal films over de Algerijnse oorlog, Duitsland heeft zonet de geweldige film ‘Im Westen nichts neues’ gehad. Als je een film zou willen maken over Leopold II en Congo, dan spreek je over een budget van 10 à 12 miljoen euro. Minimum. Dat is niet op te brengen. Dat is op geen enkele manier realiseerbaar. Wat is het probleem met ‘De Leeuw van Vlaanderen’ uit 1984? Die film kreunt onder een gebrek aan middelen en daarom maken wij dat soort films niet.”

“De enige uitzondering op die regel is ‘Daens’. Daens is een historische film waar de producent zijn nek heel ver heeft uitgestoken, en waarin de toenmalige filmcommissie een eind is meegegaan. En daar zijn we ook voor beloond. Maar Leopold II of de Leeuw van Vlaanderen, dan spreken we over 10 à 12 miljoen. En als je ’t niet met dat soort budget kan doen, maak je je belachelijk, want het referentiekader van uw publiek is natuurlijk al die andere historische films.”

Maar is het dan echt, echt onmogelijk om aan 10 à 12 miljoen euro te geraken?

“Ja, tenzij door mecenaat. En ik vind dat niet de beste manier. De enige manier waarop je dergelijke historische film kan maken in de huidige context, die trouwens nog een stuk negatiever is dan een tijdje geleden, want alle traditionele media staan geweldig onder druk en de budgetten voor fictie dalen, is dat iemand zegt dat hij het belangrijk genoeg vindt en 10 miljoen geeft om de film te maken. Maar ik denk niet dat dat realistisch is.”

Mocht een mecenas zoiets voorstellen, zou je het dan doen?

“De Leeuw van Vlaanderen niet, omdat mij dat niet aanspreekt, maar Leopold II: direct. Ik vind dat immers echt een leemte. Dat is een verhaal dat wij niet hebben kunnen vertellen. Niet dat er geen pogingen gedaan zijn, want er waren ooit verschillende projecten. De Amerikaanse acteur en regisseur Ben Affleck had ooit het boek van Adam Hochschild in optie genomen, maar daar is nadien nooit meer iets van vernomen. Wij hebben bijvoorbeeld ook zelf geen films over WO I of WO II, terwijl die in onze achtertuin uitgevochten zijn (fel). Grote historische onderwerpen, daar botsen wij op de beperkingen van onze filmindustrie.”

De cultuursector, waartoe de filmindustrie behoort, staat eerder bekend als een links milieu. U staat bekend als Vlaamsgezind. Botst dat soms? Wordt u daar soms op aangesproken?

“Ik vind ‘Vlaamsgezind’ een wat beladen term, omdat die lijkt te impliceren dat ik een vijandbeeld zou koesteren tegen wie dat niet is, quod non. Maar neen, ik kan niet zeggen dat ik daar last van heb gehad. Ik zit op het einde van mijn carrière, dus het maakt mij allemaal niet zoveel meer uit. Ik kan inderdaad zeggen wat ik denk. Als je 25 bent en je staat in het begin van je carrière, dan moet je veel meer oppassen met wat je zegt. Zoals in alle milieus, en kunstenaars zullen het niet graag horen, zijn ook wij opportunistisch om den brode. Wiens brood men eet, diens woord men spreekt. Dus als jij nu films wil maken, is het toch best om je aan te sluiten bij de algemeen - of wat je denkt dat algemeen is - heersende teneur.”

“Ik ben trouwens overigens, ‘for the record’, partijloos. Er zijn heel veel ethische thema’s waar ik eerder links van het centrum zit. Economisch zit ik rechts van het centrum. Qua migratie zit ik ook eerder rechts van het centrum. Maar ik heb geen partijkaart. Ik heb wel meningen. Niet over alles, want dat is zinloos, maar

ik vind het storend om in een hokje geplaatst te worden. Ik ben opgevoed in de jaren ’80 en ’90, toen onder andere Humo nog dicteerde wat mocht en wat niet mocht, toen het hokjesdenken een echte plaag was. Dat is gelukkig voor een groot deel verdwenen, maar toch stel ik vast dat het gemakkelijker is om ergens bij te horen. En ik wil nergens bijhoren. Het is geen toeval dat de firma die ik ooit heb opgericht als distributeur de naam ‘Independent Films’ had. Mijn vrijheid, mijn onafhankelijkheid, is mij zeer, zeer dierbaar, dus ik wil ook door geen enkele ‘club’ gerecupereerd worden.”

“Ik praat met iedereen die het mij vraagt, maar niet iedereen doet dat. Dat betekent dat ik toch, ondanks al mijn pogingen om dat te vermijden, in een hokje wordt gezet. En ik wil niet in dat hokje zitten. Ik wil in geen enkel hokje zitten. Als je mij vraagt of ik daar last van heb, dan is het antwoord ‘nee’. ‘Het Geheugenspel’ is mijn 20ste film. Ik kan nu moeilijk gaan klagen. Voor mij zou het calimero-gegeven echt niet werken. Dus nee, ik heb daar geen last van.”

Als je je lezers afschermt van een afwijkende mening, creëer je een soort ideologische utopie

“Wat ik wel vaststel, is dat bepaalde media mij niet bellen omdat ze een bepaald beeld van mij hebben. Er is zo de hele discussie rond ‘fake news’ en die vind ik heel boeiend. Ik denk dat het bij ons qua fake news geweldig meevalt, maar wat je wel hebt is ‘selected news’. Dus dat bepaalde redacties vanuit een soort ideologische visie effectief keuzes maken van wat zij belangrijk vinden. Om het met een boutade te zeggen: als de ‘kwaliteitspers’ achtergrondinformatie wil bij films, bellen ze Michaël Roskam (regisseur van ‘Rundskop’, red.) - een heel toffe gast trouwens en geen enkel probleem dat ze dat doen (lacht) -, maar als Het Laatste Nieuws duiding wil, dan bellen ze mij. Maar nooit omgekeerd. Terwijl ik denk van ‘Jong, bel ons alle twee, want wij zullen misschien andere nuances aanbrengen’. Men gaat ervan uit dat wat ik te vertellen heb wel niet helemaal zal passen in de ideologische lijn, wat cultuur betreft. En maak u geen illusies, cultuur heeft ook een ideologische lijn. Die moet worden gevolgd en die moet tot op zekere hoogte ook afgeschermd worden. Terwijl ik dan heel graag eens de afwijkende mening zou zijn. Als je je lezers afschermt van die mening, creeer je een soort ideologische utopie. Vandaar dat ik zeg dat het geen fake news is, maar geselecteerd nieuws.”

STIJN DERUDDER

© PHOTONEWS

ZUID-AFRIKA

Een vredesduif met kantjes

In de Duitse stad Dresden loopt het proces tegen de extreemlinkse Antifa-‘hamerbende’ naar zijn einde. Vanuit Leipzig opereerde gedurende jaren een bende onder leiding van een 26-jarige vrouw, Lina E.: zij trainde in linkse krakerscomplexen in commando-achtige aanvallen op mensen met een rechtse mening. Zeker 6 aanvallen werden gedocumenteerd. De slachtoffers werden met hamers geslagen, waarbij sommigen zwaargewond raakten.

Zuid-Afrikanen ook in Congo ingezet in het kader van Monusco, een VN-macht die burgers tegen diverse rebellenbewegingen moest beschermen. Een operatie die trouwens weinig resultaat opleverde. Andere eenheden vertrokken dan weer naar Darfur (Soedan). Later werd gesuggereerd dat dit Zuid-Afrikaanse korps in 2015 werd gegijzeld om te garanderen dat de toenmalige Soedanese dictator AlBashir die in Zuid-Afrika aanwezig was op een AU-top, vrij het land kon verlaten. Het Internationaal Strafhof had immers om zijn aanhouding verzocht. Dat Al-Bashir inderdaad uit het land kon vertrekken, veroorzaakte toen in Zuid-Afrika heel wat ophef.

Het CAR-debacle

een veldslag tussen de slecht ingelichte en pover uitgeruste Zuid-Afrikanen en verscheidene duizenden rebellen. Uiteindelijk moesten de Zuid-Afrikanen zich overgeven. De strijd kostte hen 15 doden en eindigde in een smadelijke aftocht. Twee jaar geleden werd deze operatie het onderwerp van een boek ‘The battle of Bangui’. Hierin maakten de drie auteurs niet alleen duidelijk dat de opzet slecht was voorbereid, maar ook dat alles draaide rond zakenbelangen en mijnconcessies. Waarbij mensen met banden met de Zuid-Afrikaanse regeringspartij ANC een rol speelden. Zo was onder andere ‘generaal’ Joshua Nxumalo, een voormalig lid van de guerrillabeweging van het ANC, die nauwe banden had met Zuma, bij de diamantsector in de CAR betrokken.

Vandaag

Zuid-Afrikaanse eenheden zijn op dit ogenblik aanwezig in Oost-Kongo, Mozambique en voor de kust met leden van de Suider-Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenskap (SAOG) aan de Indische Oceaan. De prijs van deze verlenging zou op 2 miljard rand (100 miljoen euro) komen te staan.

Operaties: weinig succesvol

Het is niet de eerste maal dat Zuid-Afrikaanse troepen in buurlanden of verder van huis in Afrika ingrijpen. Reeds in 1998 was er ‘Operatie Boleas’, toen er in het bergstaatje Lesotho politieke troebelen uitbraken en een deel van het leger in op-

ZWEDEN

stand kwam. Pretoria stuurde toen 600 militairen om de orde te herstellen, maar dit aantal bleek te weinig, de operatie onvoldoende voorbereid en de weerstand van het Lesothaanse leger heviger dan verwacht. Er vielen toen 66 doden (waarvan 8 in Zuid-Afrikaanse rangen). Uiteindelijk waren er versterkingen nodig.

De oproep van de VN en de Organisatie voor Afrikaanse Eenheid (vandaag: de Afrikaanse Unie/AU) om vredestroepen te sturen, vond echter gehoor bij Thabo Mbeki, die in 1999 president werd. Naast bemiddeling in verscheidene conflicten werden in 2001 zo’n 700 manschappen naar Burundi gestuurd als onderdeel van een vredescontingent. In 2012 werden

De meest controversiële operatie gebeurde echter in 2013 in de Centraal-Afrikaanse republiek (CAR), waar de Zuid-Afrikaanse tussenkomst een ramp werd. Eind 2012 werd het regime van president François Bozizé er bedreigd door de zogeheten Selekarebellen die vanuit het noorden naar de hoofdstad Bangui oprukten. Bozizé die vreesde dat de Franse elite-eenheden, die in het land aanwezig waren, niet zouden ingrijpen, sloot toen stiekem een akkoordje met de toenmalige Zuid-Afrikaanse president Jacob Zuma. Enkele honderden Zuid-Afrikaanse soldaten werden als gevolg daarvan naar de CAR gestuurd om de kansen te doen keren. Vrij snel ontdekten zij dat ze er alleen voorstonden. Het kwam in Bangui tot

Ook vandaag is Pretoria met militaire acties in Afrika bezig. Dit is het geval in Oost-Kongo waar 1.200 manschappen aanwezig zijn om de daar opererende gewapende groepen te neutraliseren. Daarnaast zijn er 1.495 manschappen in de provincie Cabo Delgado in Noord-Mozambique, waar ze met andere Afrikaanse landen samenwerken. Sinds 2017 plegen islamietische extremisten er terreurdaden op de bevolking. Tenslotte worden ook zo’n 200 soldaten ingezet in de kustwateren van de zuidelijke Indische Oceaan, onder meer in de strijd tegen piraten. De hele opzet moet worden gezien als een poging om Zuid-Afrika’s prestige op het zwarte continent te verhogen, terwijl men door het indijken van de onrust in Afrikaanse staten ook probeert de vluchtelingenstromen richting Zuid-Afrika enigszins in te dijken. Niet alleen in de CAR destijds, maar ook nu kunnen bij de inzet van Zuid-Afrikaanse troepen commerciële motieven een rol spelen. Tenslotte zijn in Congo ook Zuid-Afrikaanse maatschappijen actief.

JAN VAN AERSCHOT

VERENIGD KONINKRIJK

U zal mij niet geloven, maar er bestaat zoiets als een ranglijst van landen op basis van het aantal asielaanvragen tussen 2008 en 2022 in verhouding tot de eigen bevolking. Daaruit blijkt dat Zweden van rang 2 in 2015 op plaats 16 in 2022 is terechtgekomen.

De ranglijst houdt geen rekening met het aantal asielzoekers dat daadwerkelijk asiel kreeg, maar alleen met het aantal aanvragen. Samen met Denemarken heeft Zweden met een nieuw asielbeleid voor een trendbreuk gezorgd. De Deense minister voor integratie, Kaare Dybvad Bek (sociaaldemocrate) stelde vroeger al “gelukkig te zijn met deze relatief lage cijfers, zodat de integratiemaatregelen goed kunnen aanslaan”.

In het jaar 2014 stond Zweden wereldwijd geboekstaafd als ‘humanitaire supermacht’, als een vrijplaats voor iedereen die wilde migreren. In 2015 registreerde het links-liberale Zweden 163.000 asielaanvragen. Nergens waren het er in verhouding meer. De electorale en andere gevolgen waren er

dan ook naar: de Zweden staken massaal de middelvinger op naar de linkse partijen aan de macht en de rechtse ZwedenDemocraten werden bij de verkiezingen in september zelfs de grootste politieke partij. Het land werd intussen geteisterd door niets ontziende bendeoorlogen in multiculturele steden waarbij ook kinderen niet werden ontzien.

ZwedenDemocraten

steunen centrumrechtse

Zweedse regering

In oktober liet de nieuwe Zweedse minister voor Migratie, Maria Malmer Stenergard (Moderate) weten dat het haar intentie was de quota voor vreemdelingen drastisch te verminderen. Zweden wil

asielzoekers onderbrengen in gesloten centra in afwachting van een beslissing in hun asieldossier, zodat de situatie “veel beter onder controle zal zijn”, aldus nog de minister. Illegalen werden tot hiertoe immers in “open opvanghuizen in steden” opgevangen. Als de toestand in het herkomstland wijzigt en er niet langer nood is aan bescherming, zullen asielzoekers terug worden gestuurd. “We zijn ook vastbesloten om illegalen op te sporen, en mensen waarvan de asielaanvraag werd afgewezen, terug naar huis te sturen”, aldus verder de minister in de Franse krant Le Figaro.

De Franse krant wist er nog bij te vertellen dat deze verharding van de migratiepolitiek “gesteund wordt door een grote meerderheid van de Zweedse bevolking”. In Zweden gaat het om een fundamenteel ander beleid onder een fundamenteel andere regering, in Denemarken gaat het om een fundamenteel ander migratiebeleid door dezelfde regeringspartij, de sociaaldemocraten. Denemarken zakte in de ranglijst van aantal asielaanvragen in verhouding tot de eigen bevolking van plaats 9 in 2015 naar plaats 19 in 2022. De Deense sociaaldemocraten wisten dat de electorale keuze bijzonder eenvoudig was: ofwel een radicaal ander migratiebeleid ofwel van de electorale kaart verdwijnen als sociaaldemocraten. De Deense sociaaldemocratische regering zette vooral in op een forse beperking van de financiële steun aan niet-EU-burgers en op scherpe grenscontroles.

Tijdens en vóór de kroning van de Britse koning Charles III werden er minstens 64 demonstranten gearresteerd, waarvan een deel zelfs vooraf. Volgens Britse republikeinen gaat om censuur die thuishoort in een land met een autoritair regime.

Om 7 uur ’s ochtends, lang voordat de processie voor de kroning van Charles van start ging, werden zes organisatoren van het protest op straat tegengehouden door de politie. Ze moesten meekomen met de agenten, die weigerden uitleg te geven waarom ze werden opgepakt. Harry Stratton, de leider van de ‘Republic’-organisatie, vertelde hoe het zestal werd meegenomen en hoe er honderden flyers en bordjes waarop ‘Not My King’ (Niet Mijn Koning, red.) in beslag werden genomen. Volgens Britse media had de antimonarchistische groep mogelijk een megafoon of materiaal om zich vast te ketenen mee. Daar is echter nog geen bewijs van.

Democratie

“Dit is een gigantische aanval op de vrijheid van mensen. Dit zijn quasi middeleeuwse praktijken”, schreef columnist Brendan O’Neill in de conservatieve krant The Spectator. “Demonstranten in ‘Not My King-T-shirts’ die gearresteerd worden. Agenten die honderden pamfletten in beslag nemen. (…) Een échte democratie arresteert geen mensen omdat ze zaken moeten zeggen waarmee ze niet akkoord gaat.”

In totaal zijn er 64 arrestaties verricht. Het grootste deel daarvan was voor het verstoren van de openbare orde en het veroorzaken van overlast. Naast pro-republikeinse betogers werden er ook activisten van klimaatgroep ‘Just Stop Oil’ opgepakt.

Zweden bewijst dat het afremmen van migratie mogelijk is

Britse antimonarchisten preventief gearresteerd tijdens kroning Charles III “Middeleeuwse praktijken”

Zuid-Afrikaanse commandant verwelkomt de nieuwe troepen in Mozambique ©

Jimmie Akesson van de ZwedenDemocraten

DIPLOMATIEKE VALIES

Overspeelt de Europese Commissie haar hand met munitiebelofte?

Net als het spreekwoordelijk koken, kost ook schieten geld. Duizenden obussen vuurt Oekraïne dagelijks af, wat de westerse voorraden onder druk zet. En dus worden producenten aangemaand een versnelling of twee hoger te schakelen. De Europese Commissie van haar kant gebruikt de situatie om op defensievlak een ongeziene rol te spelen. De (nabije) toekomst zal uitwijzen in hoeverre ze erin slaagt de gedane beloftes in te lossen.

Elf landen en vijftien bedrijven, dat is het traject dat Europees Commissaris bevoegd voor de Interne Markt Thierry Breton aflegt. Hij bedacht er zelfs een naam voor: #DefenceTour; men zou er haast iets toeristisch in durven ontwaren. In werkelijkheid zijn die bezoeken serieuze kost. Wil Europa zijn engagement naar Oekraïne nakomen, dan zal de defensie-industrie (meer dan) een tandje moeten bijsteken. En net dat is de boodschap die de Fransman aan deze respectievelijke ondernemingen wil overmaken. Ooit kende Europa met een boterberg en een melkplas een verhaal van overschotten. Qua munitie is vooral schaarste de norm.

Verwachte patstelling

Er zijn geen honderd scenario’s over het hoe verder moet. Abstractie makend van een extreme escalatie, al dan niet nucleair, lijkt een zuivere zege weinig waarschijnlijk. Een ‘frozen’ conflict is dat des te meer. Uit een onderzoek van het ‘Centre for Strategic and International Studies’ (CSIS) op basis van gegevens van conflicten sinds 1946, blijkt dat wanneer dit langer dan één jaar duurt - de teller staat vandaag op 14 maanden -, het in werkelijkheid veel jaren dreigt aan te slepen. In verschillende gevallen wordt zelfs de kaap van de tien jaar overschreden. Het is erg waarschijnlijk dat de komende jaren nog heel wat afgevuurd zal worden, wat de recurrente vraag van Oekraïne naar munitie rechtvaardigt. Daar volgde nu de Europese belofte, waarvan niet zeker is of men ze überhaupt wel zal kunnen nakomen.

Rusland vuurt dagelijks gemiddeld meer dan 20.000 obussen richting Oekraïne dat zelf aan een gemiddelde van ongeveer 6.000 zit. Van in het begin van het conflict heeft dit tempo een enorme druk op de munitiedepots van de Europese landen geplaatst die, het weze gezegd, niet echt royaal gevuld waren. Dat moet worden ingezet op de opvoering van de productie, is een logische gevolgtrekking van de situatie, maar hoe? Wapen- en munitieproductie is specialistenwerk en leent zich niet tot een snelle convergentie van andere sectoren. En dat is onmiddellijk een eerste belangrijke moeilijkheid. Tijdens zijn #DefenceTour zal Breton wel vaker gehoord hebben dat de maximumcapaciteit bereikt is. Het probleem is niet enkel industrieel

van aard, ook de toegang tot bepaalde ruwe materialen die onontbeerlijk zijn voor het productieproces is een belemmering. Tegen deze achtergrond is het beloven van één miljoen obussen een gok.

Creatief denken

Om tal van technische redenen kan men de beslissing gewaagd noemen, en dan hebben we het nog niet over het aspect besluitvorming. Waar de Unie doorheen de jaren op tal van domeinen steeds verregaandere bevoegdheden heeft gekregen, is defensie altijd wat een blinde vlek van de eenmaking gebleven. Het zwaartepunt ligt bij de lidstaten, wat samenwerkingsverbanden en synergieën oplevert. Het Benelux-luchtruim wordt beurtelings door de Belgische en de Nederlandse luchtmacht beveiligd, net zoals onze beide marines onder één centraal commando in Den Helder staan. Er zijn ook voorbeelden van hoe men de handen in elkaar slaat bij de ontwikkeling van wapentuig, maar dat zijn andere situaties dan waarbij de EU de dingen centraal zou aansturen, zoals dat op tal van domeinen gebeurt. Tot nu.

Daar ligt dan de ‘Act in Support of Ammunition Production’ (ietwat ironisch tot ASAP afgekort) op tafel. Heel wat middelen worden aangewend om de ‘sector’ te ondersteunen. 500 miljoen euro zou direct van de Europees algemene begroting aangesproken worden, wat op zich een unicum is. Er zou ook toestemming komen dat lidstaten middelen voor deze oefening kunnen aanwenden uit fondsen die aanvankelijk voor heel andere doeleinden opgericht waren, zoals voor de strijd tegen Covid-19, om slechts één voorbeeld te geven. “Creatief denken van de Commissie”, merkte een diplomaat op. Pertinent is dat het hier allemaal over Commissievoorstellen gaat en het hele plan nog door het Europees Parlement gejaagd moet worden. Welke politiek gekrakeel dit nog gaat opleveren, is koffiedik kijken. Zit dit trouwens juridisch nog wel goed, gelet op de afbakening van de Verdragen waar de Europese constructie op berust? De meningen van deskundigen lopen uiteen. Is men zich in Kiev bewust van welke mallemolen de levering van hun beloofde munitie afhangt?

TURKSE VERKIEZINGEN

Voor het eerst heeft Erdogan een échte tegenkandidaat

De parlements- en presidentsverkiezingen van komende zondag kunnen voor een omslag zorgen in Turkije. Volgens een laatste peiling (4 mei) heeft oppositiekandidaat Kemal Kiliçdaroglu een kleine voorsprong op de huidige president Erdogan, die al decennialang de touwtjes in handen heeft in Turkije.

Volgens de meest recente peiling zou Kiliçdaroglu, de leider van zes verenigde oppositiepartijen, met 49 procent van de stemmen net naast een absolute meerderheid grijpen. Erdogan (AKP) volgt met 43 procent. Daarnaast zijn er nog twee kleinere kandidaten: de centrumlinkse Ince (4 procent) en de Turks-Azerische Sinan Ogan (5 procent). Daardoor volgt er wellicht een tweede ronde, waarin Kiliçdaroglu en Erdogan het rechtstreeks tegen elkaar zullen opnemen.

Steun van grootsteden

Derwich Ferho, de voorzitter van het Koerdisch Instituut, zegt positief te zijn over de kansen van Kiliçdaroglu. “Niet alleen de Koerdische gemeenschap, maar ook de democratisch denkende massa hoopt op het einde van deze ultranationalistische regering.” Ferho zet zich als banneling vanuit Brussel in voor de Koerdische gemeenschap. In 2006 werden zijn ouders vermoord in hun huis in Mizizah in Turks Koerdistan, vermoedelijk op bevel van Turkse autoriteiten. Hun kinderen “zouden zich in België bezondigen aan anti-Turkse activiteiten”.

Kemal Kiliçdaroglu (74) rekent op de steun van de uiterst populaire burgemeesters van grootsteden Ankara en Istanboel. Hij is sinds 2007 de voorzitter van de Republikeinse Volkspartij CHP en belooft om er na één mandaat mee op te houden.

Erdogan, van 2003 tot 2014 premier en nadien president van Turkije, heeft voor het eerst een serieuze tegenstander voor de verkiezingen. In 2018 en 2014 won hij de presidentsverkiezingen twee keer in de eerste ronde met een absolute meerderheid.

Turkse diaspora op de vuist

In België zijn er 135.000 stemgerechtigde Turken. Die konden in Hasselt tot en met 1 mei en in Antwerpen en Brussel tot en met 7 mei hun stem uitbrengen. Naar schatting is meer dan de helft van de stemgerechtigden komen opdagen.

Op zondagavond 1 mei kwam het in Antwerpen tot een handgemeen tussen Turken en Koerden. Ook in de Rai in Amsterdam waren er driehonderd mensen betrokken bij massale vechtpartijen in een Turks stembureau.

Erdogan blijft populair bij Turkse Belgen

Koerden

De relatie tussen Turkije en de Koerden is sinds 2015 opnieuw erg moeizaam. Terwijl voordien nog een op de drie Turkse Koerden op Erdogan stemde, is het nu terug oorlog tussen de Koerden en de Turken. De huidige regering houdt de Turkse identiteit hoog in het vaandel en regionalistische bewegingen worden tegengehouden.

Waarnemers vermoeden dat de anti-Koerdische lijn van Erdogan hem parten zou kunnen spelen. De pro-Koerdische partij HDP riskeert een partijverbod door een rechtszaak - ‘toevallig’ vlak voor de verkiezingen - en neemt dus niet deel aan de verkiezingen. De Koerdische gemeenschap roept daarom op om te stemmen op de groenlinkse partij Yelis Sol. Heel wat ex-HDP-politici staan nu op groenlinkse lijsten. “Ik hoop dat zij een goed resultaat halen, zodat de huidige regering op z’n minst niet genoeg zetels meer heeft om verder te besturen. Op die manier hopen we dat het islamoturkse regime vervangen wordt, zodat de situatie van de Koerden kan verbeteren”, besluit Ferho.

Hopelijk komt er een einde aan deze ultranationalistische regering

Beïnvloeding door Diyanet

Toch zal het overgrote deel van de Turkse Belgen net zoals in 2018 op huidig president Recep Tayyip Erdogan stemmen. “De Turkse gemeenschap wordt beïnvloed via Diyanet, moskeeën, propagandisten…”, oordeelt Derwich Ferho.

“De meeste Turken die in België wonen hebben het veel beter dan de landgenoten in hun moederland”, legt Ferho verder uit. Volgens hem zijn de Turkse Belgen niet bezig met de binnenlandse problemen. “En dan blijft Erdogan populair. Hij draagt die Turkse trots, anti-VS, anti-Europa, antiIsraël... stevig uit.”

WANNES NEUKERMANS

‘Waar tafelen een hoffelijke bezigheid wordt’ Huwelijken - Recepties - Banketten - Seminaries Fruithoflaan 15 - 2530 Boechout - 03/455 07 67 www.kasteelfruithof.com

Erdogan

Kilicdaroglu

Thierry Breton

MICHAËL VANDAMME

VLAAMSE BEWEGERS ORGANISEREN HULPLEVERINGEN AAN OEKRAÏNE

“Een Vlaams-nationalist kan niet anders dan de Oekraïners steunen”

idden april keerden onder andere Bart De Valck en Hans Keldermans terug na een levering van medisch en ander materiaal. “Een Vlaams-nationalist kan niet anders dan de Oekraïners steunen, want het is hún grondgebied dat nu geschonden wordt.” De heren van ‘Steun Oekraïens Verzet’ gingen al drie keer over en weer naar Oekraïne om specifiek materiaal te leveren, waar internationale hulporganisaties niet aan geraken.

Minder dan een week na de Russische inval stond de groep aan de Pools-Oekraïense grens. “Via-via bouwden we een Oekraïens netwerk op en vertrokken we met drie volgeladen camionetten naar daar”, vertelt De Valck. “En we pikten vluchtelingen op en brachten ze naar een onthaalcentrum.” De heren leggen uit dat er in het begin van de oorlog nog weinig in orde was: “Het Leger des Heils en Caritas waren net gearriveerd en de vrachtwagen die chemische toiletten leverde, reed net weg toen wij arriveerden. We waren tevreden dat we zo snel met broodnodig materiaal richting Oekraïne konden vertrekken.”

De oorlog in Oekraïne woedt ongenadig verder. Alleen aan Oekraïense kant zijn er al meer dan 240.000 doden gevallen en het ziet er niet naar uit dat er snel een einde zal komen aan het conflict. Hulporganisaties zoals het Rode Kruis, Unicef en Artsen Zonder Grenzen leveren massaal steun, maar kunnen niet altijd aan specifieke noden voldoen. ‘Steun Oekraïens Verzet’, een organisatie van een aantal Vlaamse Bewegers, probeert aan te vullen waar nodig.

De mensen daar geven zelf aan wat ze nodig hebben?

DE VALCK: “Ja, het gaat dus echt niet over potten confituur en een slaapzak (lacht). Als je op een gegeven moment toekomt op zo’n veldpost en je levert daar enkele generatoren af, dan zijn ze heel blij. Die generatoren zijn nodig om aan het front elektriciteit te maken, bijvoorbeeld ook om in medische posten mensen te kunnen opereren. EHBO-kits, bloedstelpend verband, tourniquets…”

Het feit dat een Vlaming ter plekke materiaal komt afleveren, dwingt respect af

Hoe komen jullie aan dat materiaal en hoe financieren jullie dat?

KELDERMANS: “Wij ontvangen giften, maar komen voor een stuk ook via verschillende contacten aan ons materiaal. Onze benzine, ons eten, ons verblijf, onze pintjes (lacht),… betalen we allemaal zelf. En dat is waarom veel mensen ons graag steunen. We brengen het zelf rechtstreeks naar daar en zetten er foto’s van op Facebook.”

Waarom zijn jullie hiermee begonnen?

KELDERMANS: “Toen Rusland binnenviel dachten we bij onszelf: ‘Dit kan echt niet meer.’ We wilden onmiddellijk iets organiseren om die mensen wier territorium werd aangevallen te helpen.”

DE VALCK: “En het moment dat je beseft dat je effectief iemand kan helpen, zelfs iemands leven kan redden door uw materiaal... Die mensen zijn daar écht dankbaar voor. Het feit dat een Vlaming ter plekke materiaal komt afleveren, dat dwingt respect af. ‘Als we voor u iets kunnen terugdoen’, zeggen ze dan. Dat is letterlijk te nemen. Die dankbaarheid geeft achteraf ook een voldoening.”

Hoe is de situatie in de gebieden waar jullie naartoe reizen?

KELDERMANS: “De eerste keer ben ik meegereisd naar Lviv. Daar is het leven re-

latief normaal. Er zijn enkele belangrijke monumenten ingepakt voor een eventuele inslag, maar voor de rest is het leven er vrij normaal. In die mate normaal, dat de mensen misschien meer buitenkomen dan voor de oorlog. Nu zijn we net terug van het voormalige front. Daar is echt alles vernield. Die Russen hebben echt alles kapotgeschoten: kinderziekenhuizen, voetbalvelden, muziekscholen, flatgebouwen…”

DE VALCK: “De tactiek van de verschroeide aarde wordt daar gewoon opnieuw toegepast. De Sovjet-invloeden in de oorlogsvoering zijn enorm duidelijk: Russische soldaten die als kanonnenvlees aan het front gedumpt worden, complete vernieling…”

Hoe staan de Oekraïners tegenover de oorlog?

DE VALCK: “Je ziet in de gehele bevolking de wil om ‘iets’ te doen. In oktober wist een ambtenaar uit Kiev ons te vertellen dat er al meer dan 1 miljoen vrijwilligers zich hadden opgegeven voor het leger. Wie niet kan of wil vechten, probeert op een andere manier zijn steentje bij te dragen. Oekraïne heeft nog geen nood gehad aan een

Oekraïne heeft in tegenstelling tot de Russen geen nood aan verplichte mobilisatie

verplichte mobilisatie, zoals in Rusland. Ze werken voorlopig compleet op vrijwillige basis.”

Met wie werken jullie samen?

KELDERMANS: “We werken samen met een groep universiteitsstudenten uit Kiev. Zij zorgen voor de verdeling van al het materiaal dat aankomt. Daarnaast hebben we ook in het binnenland nog wat materiaal heen en weer gebracht, en zijn we gaan helpen met ‘Brave to Rebuild’. Dat is een groep jongeren die gebombardeerde huizen en appartementen gaat heropbouwen.”

Europa, de VS, België en andere landen sturen heel wat materiaal richting Oekraïne. Wat leveren jullie dan nog?

KELDERMANS: “Boots voor ontmijners, medisch materiaal, generatoren… Soms ontbreekt dat bij sommige groepen aan het front, omdat de logistiek van het Oekraïense leger ook nogal bureaucratisch werkt (lacht). Er zijn eenheden die materiaal niet krijgen, of waarbij het snel kwijt of stuk is… Dan moet je drie maanden wachten. En omdat die ‘officiële’ weg niet altijd werkt, organiseren mensen zelf geld- en materiaalinzamelingen voor hun geliefden aan het front.”

DE VALCK: “Als je de westerse media leest, lijkt het alsof het Westen, de VS op kop, alles leveren wat Oekraïne nodig heeft. Dat is niet altijd het geval en het zijn vooral de reservisten, vrijwilligers dus, die geconfronteerd worden met een tekort aan elementair materiaal.”

KELDERMANS: “In Charkov, een gebied twee keer zo groot als België, hebben de Russen miljoenen mijnen begraven. Een vriend kon aan speciale bottines voor ontmijners geraken…”

DE VALCK: “Hij heeft die bij een stock americain op de kop getikt… Quasi ongebruikte bottines die afgedankt waren door het Belgisch leger. Daar zijn ze aan het front in Oekraïne enorm blij mee.”

Jullie zijn allemaal actief binnen de Vlaamse Beweging. Wat is jullie boodschap aan Vlaamse Bewegers die er nog steeds van overtuigd dat Poetin recht in zijn schoenen staat?

DE VALCK: “Ga zelf eens kijken. Het zijn vooral de internethelden die geloven dat Rusland recht heeft op Oekraïens grondgebied. Als je ziet hoe hard álle Oekraïners zich achter hun soldaten scharen, dan kan je niet zeggen dat de Oekraïners graag bij Rusland zouden horen.”

KELDERMANS: “‘Vlaamse Bewegers’ die in Poetin een bondgenoot zien, dat is een onvoorstelbaar zwaktebod. De fouten in onze samenleving proberen weg te werken door het kamp van een dictator te kiezen, die een vernietigingsoorlog is gestart tegen een broedervolk, getuigt van een schrijnend gebrek aan geloof in eigen kunnen.”

WANNES NEUKERMANS

Steun leveren aan de vrijwilligers van de vzw Passe-Partout kan via www.steunoekraïensverzet.org of op rekening BE29 9799 7490 4464.

Je ziet bij de gehele bevolking de wil om ‘iets’ te doen

Enkel klavierhelden geloven dat Poetin recht in zijn schoenen staat

Graf in Lviv

Hans Keldermans in Lviv Bart De Valck

DE WOELIGE GESCHIEDENIS VAN FORMULE 1 IN DE VERENIGDE STATEN

De Verenigde Staten hebben een eigen sportcultuur die vaak losstaat van de rest van de wereld. In het autoracen kiezen ze graag voor een ovaal circuit, zoals in bijvoorbeeld Nascar. De relatie met Formule 1 is er een van vallen en opstaan, met nu een echte hausse.

Historisch gezien heeft de sport toch wel enkele problemen gekend in de VS. In het begin liep alles nog redelijk goed. Europese en Amerikaanse merken en racers deden mee aan wedstrijden in de States. In 1908 was er al een Grand Prix, waar de familie Vanderbilt mee aan de kar trok. Wereldoorlog I zorgde echter voor een gebrek aan Europese participanten en Amerkanen kregen meer interesse in ovale circuits. Vooral de Indianapolis 500 hield nog een verbinding met Europa. Officieel ontstond de Formule 1 in 1950 en Indianapolis stond op de kalender, om er 10 jaar te blijven. In 1960 werd de GP in twee gesplitst. Er kwam een US Grand Prix East en een US Grand Prix West, in Indianapolis en in Watkins Glen, New York. Die bleek meteen populairder dan de twee locaties die eraan voorafgingen, trok vanaf het eerste jaar enorme menigten en werd een vaste waarde voor bijna twee decennia. Vanaf 1975 kwam er een tweede Amerikaanse race, in Long Beach Californië. Daarna vonden er wedstrijden plaats op diverse locaties. Hierdoor organiseerde Amerika al op 10 verschillende plaatsen Formule 1 wedstrijden, een record. In 1982 werden de Verenigde Staten het eerste land ooit dat drie rondes van het Formule 1-wereldkampioenschap in één seizoen organiseerde, met een stratencircuit in Detroit naast gevestigde races in Long Beach (USA Grand Prix West) en Las Vegas (Caesars Palace Grand Prix). In 1989 verbleef de F1 in Phoenix voor enkele jaren, maar het contract werd geannuleerd en de sport bleef bijna een decennium weg.

Schandvlek

Bij het nieuwe millennium koos men opnieuw voor het iconische Indianapolis en met 200.000 bezoekers was het een megasucces. Alles leek goed om F1 definitief opnieuw te verankeren in de VS, maar dan was er de race van 2005, een schandvlek tot op vandaag. In die periode stond de strijd tussen bandenleveranciers nog centraal, Bridgestone versus Michelin. Dat laatste merk was niet voorzien op het parcours en na verschillende bandenstoringen en ongelukken, met een zware crash van Ralf Schumacher als dieptepunt, adviseerde Michelin zijn zeven klantenteams dat zonder een verlaging van de snelheid in bocht 13, de banden voor de race slechts

10 ronden veilig zouden zijn. Bovendien waren bandenwissels reglementair niet mogelijk tijdens de wedstrijd.

De Fédération Internationale de l’Automobile (FIA), het bestuursorgaan van de sport, weigerde een compromisvoorstel van Michelin om een chicane te laten installeren, met het argument dat dergelijke regelwijzigingen schromelijk oneerlijk zouden zijn voor de Bridgestone-teams. Daarop besloten de teams op Michelins om simpelweg niet mee te racen. Slechts zes wagens reden mee en het publiek eiste zijn geld terug. De situatie zorgde voor enorme negatieve publiciteit voor de Formule 1 in de VS, die er sinds de jaren ’90 moeite kende.

De race bleef nog twee jaar op de kalender staan, maar met dalende toeschouwersaantallen en Indianapolis dat zich niet leek los te kunnen maken van het fiasco van 2005, viel de race in 2008 van de kalender.

Liberty Media

In 2012 stond Austin, Texas, echter op de kalender en daar is het een echte hit. Het evenement brengt jaarlijks 1 miljard dollar op aan de staat Texas door zijn impact op toerisme en handel. In 2015 trad een Amerikaans team aan, Haas, wat zorgde voor extra aandacht in het land en toen de mediareus Liberty Media in januari 2017 het Formule 1 zelf opkocht, was het hek helemaal van de dam.

Formule 1 begon een uitgekiende campagne om zichzelf op de kaart te zetten. De sociale media werden tot in de puntjes verzorgd en er kwam een Netflix-documentaire, ‘Drive to Survive’, die een ongezien succes werd. Het beste van de sport werd aan een nieuwe groep mensen getoond, die collectief voor de Formule 1 viel. Snelle wagens, gedurfde inhaalbewegingen, allerlei intriges, glamour en verraad. Bovendien kende F1 puur sportief gezien een zeer sterke periode, met de legendarische titelstrijd tussen Max Verstappen en Lewis Hamilton als orgelpunt.

F1 is nu ‘hotter than ever’ en Amerika organiseert dit jaar maar liefst drie races: in Miami, in Austin en in Las Vegas. Het is nu wachten op een Amerikaanse racer die potten kan breken.

Opnieuw feest in de Bosuil. Nadat ‘ploeg in vorm’ Antwerp de beker won tegen Mechelen en Union over de knie legde, heeft het nu ook de scalp van Genk vast. Hierdoor hebben ze zelfs de eerste plaats in de competitie overgenomen van de Limburgers.

Beide ploegen begonnen met het mes tussen de tanden aan de wedstrijd. De inzet aan de top is hoog, gezien de geringe afstand tussen Genk, Antwerp en Union. De duels tussen de nummers 1 en 2 waren dan ook heftig en niemand hield zich in. De scheidsrechter had zijn werk. Hierdoor vergaten beide ploegen aan het begin van de wedstrijd te voetballen. Zuivere kansen bleven achterwege, totdat Genk op een hoekschop kon afwerken en 0-1 voorkwam. De Antwerpse verdediging zag er niet goed uit. De thuisploeg begon aanvallender te voetballen en Genk gaf een strafschop cadeau. Janssen miste echter. Niet veel later raakte Heynen de bal met de hand. Deze keer mocht Alderweireld het doen, en die scoorde wel.

In de tweede helft bleef Antwerp aanvallen en Sadick, die niet z’n beste wedstrijd speelde, verdedigde slap. Balikwisha ontfutselde de bal en zette zijn ploeg op voorsprong. De Bosuil ontplofte en The Great Old stond aan de leiding. Een gefrustreerd Genk pakte nog enkele dwaze rode kaarten.

UNION

Union heeft intussen evenveel punten als Genk, na winst tegen Club Brugge. De Bruggelingen trekken hun middelmatige lijn gewoon door. De eerste helft was lang weinig interessant. Het eerste echte gevaar kwam van Club, maar het was Union dat kon scoren.

De tweede helft was nog niet helemaal op gang gefloten of Union scoorde al. Mignolet moet nog aan het denken zijn geweest aan de Gouden Schoen die hij bij de aftrap had ontvangen, want hij ging helemaal niet vrijuit bij de 0-2.

Tien minuten later kwam er wel een mooie aanval van Club, maar Jutglà werkte net niet scherp genoeg af. Vervolgens scoorde Union nog de 0-3, maar die werd zeer nipt afgevlagd. Diep in de blessuretijd kreeg Brugge nog een hoekschop en Vanacken kon scoren. Veel vreugde bracht dit echter niet, want elke ambitie om enige rol van betekenis te spelen in deze play-offs was al lang weg.

REMCO EVENEPOEL DOET IEDEREEN DROMEN

Voordat de Ronde van Italië begon, werd overal al getipt op Evenepoel, want de jonge wereldkampioen lijkt een afspraak met de geschiedenis te hebben. Hij begon alvast op een indrukwekkende wijze.

De eerste etappe was een tijdrit en zou meteen tonen waar we aan toe zijn. Er doen immers heel wat uitstekende tijdrijders mee aan deze Ronde met tweevoudig wereldkampioenen Ganna en Dennis, olympisch kampioen Roglic, vicewereldkampioen Küng en natuurlijk Evenepoel. Een strijd op het scherp van de snee werd het echter niet, want in plaats van enkele seconden verschil, sloeg Evenepoel direct een grote kloof met de rest. Het was alsof Evenepoel niet op een fiets zat, maar op een raket. Stelselmatig bouwde hij zijn voorsprong uit. Aan de eindmeet had hij 22 seconden voorsprong op Filippo Ganna en vooral 43 seconden op zijn rivaal voor de eindwinst, Primož Roglic. Veel Vlaamse wielerliefhebbers hopen dat de Giro al na één dag voorbij zal zijn, maar dat is natuurlijk wat optimistisch gerekend. Maar de twee volgende dagen verliepen alvast gesmeerd. De tweede etappe was er een voor de sprinters en die werd gewonnen door een schaduwfavoriet voor de dag, de Italiaan Jonathan Milan. Remco kon ontspannen meerijden in de wedstrijd en moest zich nooit zorgen maken; hij had zelfs tijd om zijn vrouw te begroeten.

BONIFICATIESECONDEN

Op maandag won de Australiër Michael Matthews, opnieuw met een sprint. Voor de 32-jarige Matthews was het zijn eerste zege van het seizoen. De derde al in de Giro en zijn tiende in een grote Ronde. Evenepoel deed niet mee voor de etappewinst, maar was wel erg goed bij de pinken en won de bonificatiespurt op 10 kilometer van de streep in Rapolla. Hierdoor kon hij een extra seconde pakken op Roglic en drie seconden op zijn andere grote concurrenten. Een ingeving van het moment, maar toch altijd welgekomen.

Het lijkt nu vooral de vraag te zijn of de roze trui nog tactisch afgegeven zal worden en aan wie, of niet. Het is een leuk probleem om te hebben.

Perez en Verstappen in Miami

Royal Antwerp FC

Remco Evenepoel

PHOTONEWS

ANTWERP NEEMT DE LEIDING © PHOTONEWS

Censuur door de eeuwen heen

Censuur of het onderdrukken of verbieden van onwelgevallige ideeën, uitingen of media, is wellicht even oud als het menselijke besef dat informatie macht is. In het oude Athene werd Socrates gedwongen de gifbeker te drinken, omdat hij de jeugd van zijn stad zou corrumperen en de goden niet zou eren. De Katholieke Kerk handhaafde eeuwenlang een ‘Index librorum prohibitorum’ (lijst van verboden boeken) met daarin titels van radicale filosofen, atheïsten, kerkhervormers en ketters, wetenschappers en schrijvers van vieze boekjes.

wat echt is.

Vorige week stapte Geoffrey Hinton, een van de grondleggers van kunstmatige intelligentie, op bij Google. Hij waarschuwde - onder meer - dat het internet binnenkort overspoeld zal worden met valse foto’s, tekst en andere vormen van informatie. Mensen zouden al snel door de bomen het bos niet meer kunnen zien. Het idee van de 17de-eeuwse Engelse schrijver John Milton dat de waarheid “in een vrije en open ontmoeting” de leugen altijd zal overwinnen - tot vandaag een van de belangrijkste argumenten tegen censuur -, lijkt in dat licht nogal naïef en staat op de helling. Ook artiesten hebben een complexe relatie met censuur. Die paradoxale verhouding is niet altijd even zwart-wit als je op het eerste gezicht zou denken. Kunstenaars, schrijvers en muzikanten zijn vaak de eersten die eronder te lijden hebben en ageren er veelal het felste tegen. Tegelijkertijd kan censuur de creativiteit net een duwtje in de rug geven. Het omzeilen (en het tegelijkertijd aanklagen) van censuur wordt als het ware onderdeel van het artistieke project. Gamen om censuur te omzeilen

Mensen houden van ideeën, des te meer als het om gevaarlijke ideeën gaat. Net zoals informatiekanalen en vormen van censuur door de eeuwen heen evolueerden, evolueerden de manieren om deze censuur te omzeilen mee. In de Sovjetperiode kopieerden dissidenten teksten met de hand en gaven ze onderling aan elkaar door (samizdat). Vandaag hebben jonge Russen andere, verrassende manieren om de waarheid over de oorlog met Oekraïne te leren.

Technologische vooruitgang en toename van censuur gaan vaak hand in hand: hoe meer informatie, hoe meer censuur. Waar de censuur in de (eerder) orale Atheense cultuur Socrates als persoon viseerde, kwam de katholieke ‘Index’ er na de uitvinding van de boekdrukkunst en de daarmee gepaard gaande informatie-explosie. Grootschalige en doortastende censuur is een product van de moderniteit en de opkomst van massamediaconsumptie.

Censuur in het internettijdperk

Het internet bestond nog niet, maar de Britse schrijver George Orwell bleek in de late jaren ’40 in zijn ‘Nineteen Eighty-Four’ al bijzonder profetisch met zijn visie op censuur in ons postmoderne informatietijdperk. Hij schreef onder meer over hoe een realiteit geconstrueerd kan worden door middel van taal en het beheersen van informatie. Bij censuur in het internet- en informatietijdperk denken

we vooral aan forse maatregelen als de ‘Grote Chinese Firewall’. Maar het kan ook subtielere - en daarom misschien gevaarlijkere - Orwelliaanse vormen aannemen, zoals maatschappelijke druk om bepaald taalgebruik te hanteren. In het ‘Vrije Westen’ is ook het internet misschien vrijer, maar de techgiganten en hun zoekmachines en algoritmes bepalen nog altijd in grote mate wat de consument (prioritair) te zien krijgt en wie er mag spreken op hun platformen.

Brandslang van leugens

Voorstanders van een gecontroleerde informatiestroom (en dus een bepaalde vorm van censuur) wijzen vaak op het gevaar van ongebreidelde informatie. Ook een overdaad aan informatie kan immers censurerend werken. Denk aan de beproefde Sovjet- (en later Russische) tactiek van de ‘brandslang van leugens’, waarbij er op korte tijd zoveel onzin de wereld wordt ingestuurd dat niemand nog weet

Het verhaal van de geuzen

In zijn ‘dankwoord’, bijna aan het einde van het boek, schijft Pieter Serrien: “Aan alle leerkrachten en in het bijzonder de geschiedenisleraars: wij zijn verhalenvertellers. Laten we dat vooral blijven!” Hiermee toont hij aan waar het bij hem precies om gaat als hij iets wil overbrengen aan anderen en wil doen beklijven.

Over de geuzen en de godsdienstoorlogen in de 16e eeuw zijn al stapels boeken geschreven, gaande van oppervlakkige vertellingen tot indrukwekkend nauwgezet historisch werk. Serrien heeft er vele van gelezen, zoveel is duidelijk. Met voorliggend werk heeft hij er zelfs een dimensie aan toegevoegd, namelijk het verhaal in een vlotte, levendige en fantasierijke verteltrant brengen, dat een doorsnee lezer kan boeien, precies omdat het verteld wordt vanuit de positie van de hoofdrolspelers. Geen verhaal ‘over’ de geuzen dus, maar ‘van’ de geuzen. Heel in het bijzonder belicht hij de periode van 1565 tot 1578. Het was de tijd dat de edelen probeerden een nieuwe samenlevingsorde met godsdienstvrijheid te creëren tot de tijd van de definitieve breuk tussen het Noorden en het Zuiden, die nog gevolgd werd door een decennialange oorlog tussen het Spaanse gezag en het vrije Noorden.

Oog voor details

Serrien deed grondig bronnenonderzoek, zoveel is duidelijk. Hij heeft gepeild naar wat de hoofdrolspelers dachten en ook voelden, en wat ze op elk moment tegen elkaar en anderen zouden kunnen gezegd hebben. Het maakt het verhaal concreet en doet de lezer aanvoelen dat hij er midden-

in staat. De allereerste zin uit het boek zet meteen de toon en verteltrant neer: “Filips II vlijde zich neer op zijn troon. De tweeendertigjarige Spaanse koning zuchtte en ergerde zich zichtbaar over wat hij zonet vernomen had.”

In relatief korte hoofdstukken die telkens hoogstens enkele maanden omvatten, legt hij de puzzelstukken van de behandelde 14 jaren in elkaar en wordt de lezer meegenomen in de gebeurtenissen die zeer realistisch en met oog voor details beschreven worden. Het maakt dit verhaal zo anders dan wat we ooit al over die woelige jaren lazen. Niet onterecht wordt dit werk op het niveau van Bart Van Loos ‘De Bourgondiërs’ geplaatst.

Geuzen en klimaatverandering

Het verhaal vangt aan bij de vorming van het Eedverbond der edelen die bij de landvoogdes Margareta van Parma hun smeekbede tot meer begrip voor de godsdienstige en politieke ontwikkelingen gingen voorleggen en er aan hun naam ‘de geuzen’ geraakten. De stugheid van de Spaanse heersers en het gezag in Brussel zal leiden tot het aanvankelijk min of meer tolereren van het calvinisme, maar zal uiteindelijk uitmonden in een bloedige strijd die eigenlijk aanving met de beeldenstorm. Op

Behalve de ‘brandslang van leugens’ te hanteren, vielen de Russische autoriteiten ook terug op klassiekere censuurpraktijken om de waarheid over de oorlog te verdoezelen: ngo’s, kranten, publicaties, websites en internetplatformen werden gesloten. Daarnaast werkt Moskou met Peking samen om het Chinese internetmodel in Rusland te kopiëren. De Finse krant Helsingin Sanomat was een van de vele buitenlandse publicaties die in 2022 in Rusland verboden werden. Om die censuur te omzeilen ging de krant wel heel origineel te werk: ze ontwierp een ‘map’ in het online schietspel ‘Counter Strike’: ‘Global Offensive’, met daarin een verborgen kamer waarin spelers berichtgeving, foto’s en informatie over oorlog kunnen terugvinden.

Zoals in zovele landen is gamen in Rusland een geliefd tijdverdrijf van jongeren. Met name Counter Strike is er enorm populair. Zo veel Russen spelen het spel (naar schatting vier miljoen) dat de eerste Russische mobilisatiegolf zichtbaar was in een terugval in de spelersstatistieken.

Het is niet de eerste keer dat computerspellen gebruikt worden om klassieke vormen van internetcensuur te omzeilen. Zo ontwierp ngo ‘Reporters sans frontières’ in 2020 de ‘Uncensored Library’ in het immens populaire spel ‘Minecraft’. In de bibliotheek kunnen spelers in verschillende kamers gecensureerde berichtgeving over Iran, Vietnam, Rusland, Saoedi-Arabië, Mexico, Egypte, Brazilië, Eritrea en Wit-Rusland terugvinden. De artikels worden regelmatig geüpdatet.

levensechte wijze worden protagonisten als onder vele andere Willem van Oranje, Brederode, Filips van Marnix van St.-Alde gonde, de Hertog van Alva, Lumey, de gra ven van Egmont en Horne, maar ook Filips II beschreven. Zelfs lokale personages als bijvoorbeeld Jan Camerlynck en Petronella van Praet komen kleurrijk in beeld.

De geuzen zelf - die Serrien hun defini tieve plaats in de geschiedenis wil geven - worden in hun grote verscheidenheid be licht: water- en bosgeuzen, rebellen van alle slag die have en goed veil hebben voor hun vrijheid en het gewone verpauperde volk op hun hand krijgen, zelfs door… een kli maatverandering, de zogenaamde Kleine IJstijd. Die kenmerkte zich door een reeks van barre winters - met dichtgevroren rivie ren - en natte zomers, waardoor een heuse economische recessie ontstond, wat voort vele burgers de hoofdreden werd om zich bij de geuzen aan te sluiten in hun strijd tegen de heersers. Strijd om geloof, fysiek overleven en tegen armoede gingen zo hand in hand. De strijd van de geuzen was zo niet alleen een strijd voor godsdienstvrijheid, maar ook een sociale strijd. De Spanjaarden hadden het er knap lastig mee en kozen voor bruut geweld, repressie en dood, en installeerden de beruchte en gevreesde Bloedraad. Het boek is fraai geïllustreerd met gravures van Frans Hogendijk, een 16e-eeuwse ooggetuige die fragmenten uit de geuzenopstand als het ware ‘fotografeert’, en die worden uitgelegd, zodat elk detail interessant is.

Een ingewikkeld stuk geschiedenis, geschreven voor het brede publiek in bevattelijke taal, maar zonder voorbij te gaan aan wat er werkelijk gebeurde en hoe de hoofdrolspelers hun stempel op een woelige periode in de geschiedenis van de Nederlanden hebben gedrukt. KVDP

Pieter Serrien, ‘In opstand! Geuzen in de Lage Landen, 1565-1578’, Antwerpen, Horizon, 2022, 623 p. ISBN 9789464103182

PIETER VAN BERKEL

1984 van George Orwell

In beeld geboren

LEZERSBRIEVEN

SJAREL III

Pallieterke, Gans het weekeinde kan je er niet omheen: in Engeland en omstreken wordt ene sjarel gekroond tot Sjarel III. In de naam van God. Met goddelijke zalf. Door God patati. Voor God patata. Wel, beste mensen, laat u geen oor aannaaien. God heeft de koningen NIET uitgevonden. De koningen hebben God uitgevonden om te verrechtvaardigen dat zij een serieus streepke voor hebben op ons, plebejers. Jan Cappelier, Ruddervoorde

KLIMAAT EN TOTALITARISME

DE CULTURELE HOOFDSTAD

Pallieterke,

Katholieke kerken zijn gevuld met schilderijen en beelden van Christus en heiligen. Toch was het beeld ook binnen het christendom niet altijd vanzelfsprekend. De tentoonstelling in Parcum neemt ons mee doorheen de geschiedenis: van de eerste abstracte symbolen uit de catacomben tot de ontelbare portretten van Christus uit de zestiende eeuw en later.

Parcum, het museum voor religieuze kunst en cultuur, in de Abdij van Park in Heverlee, opende vorige week de tentoonstelling ‘In beeld geboren’ over de rol die het beeld in het christendom in de loop van de eeuwen kreeg toegewezen.

De expo start in de periode toen de Romeinen de christenen bestempelden als armoedige aanhangers van een sekte. In de catacomben konden de eerste christenen ongestoord hun religie beleven. Hun beelden zijn abstract, onopvallend en alleen voor ingewijden te begrijpen. De expo toont een reeks olielampjes, typisch voor de vroegchristelijke kunst, met symbolen die vandaag nog in gebruik zijn: het XP-monogram (de afkorting van de Griekse naam Christos), de letters alfa en omega, de vis, het lam, de goede herder… Als Christus uitzonderlijk al eens werd voorgesteld, kreeg hij het gelaat van een Romeinse god: zonder baard en met kort krullend haar.

Beeldenstrijd

Nadat in 313 in het westelijke deel van het Romeinse Rijk godsdienstvrijheid was uitgevaardigd en rond 390 keizer Theodosius het christendom tot staatsgodsdienst had uitgeroepen, ontstond in het Oosten de Byzantijnse kunst en in het Westen een mengelmoes van stijlen. Pas onder Karel de Grote komt er ook in het Westen een grotere eenheid in de christelijke kunst. Een prachtig object in dit deel van de expo is het ‘Kruisje van Badilon’, dat allicht uit de zevende of achtste eeuw dateert. Het geeft een mooi beeld van de vroegste en voor die tijd uitzonderlijke afbeelding van Christus in onze streken. De zeer gestileerde figuur aan het kruis is niet de lijdende, maar de triomferende Christus.

De tentoonstelling behandelt dan de discussies die vanaf de achtste eeuw opborrelden rond de vraag of het goddelijke al dan niet mocht afgebeeld worden. De expo belicht twee discussiepunten in de beeldenstrijd: de betekenis van de Drievuldigheid en het gevaar voor idolatrie. De oudste

voorstellingswijze van de Triniteit is te zien op een zestiende-eeuws paneel waarop drie identieke mannen zijn afgebeeld. Net als andere objecten in deze expozaal stelt ook een vijftiende-eeuws beeld de Drievuldigheid voor. Vader en Zoon zitten naast elkaar op de troon. Opvallend is dat er maar twee voeten te zien zijn, beide figuren zijn één. Boven hen zweeft de Heilige Geest in de vorm van een duif.

Het vermijden van idolatrie, of het onjuist vereren van beelden, wordt uit de doeken gedaan aan de hand van iconen die aantonen aan welke voorwaarden de kunstenaars zich moesten houden en welke schematische vormen ze mochten gebruiken.

Moeder Gods en Vera Icon

In een volgende zaal krijgen we inzicht in de verschillende manieren waarop de Madonna werd afgebeeld in de oosterse en westerse beeldtradities. Er zijn iconen met een Byzantijnse gebedshouding van Maria, met de

armen opgeheven en de handen geopend. In het Westen ontwikkelde zich vanaf de christelijke middeleeuwen het beeld van Maria als een menselijke moeder. Bijzondere aandacht gaat naar de manier waarop het mysterie van de Annunciatie in de kunsten is afgebeeld. Ook hier toont de expo interessante en gevarieerde voorbeelden.

Jezus is als mens geboren uit de maagd Maria en mocht dus afgebeeld worden. Maar hoe diende Hij afgebeeld te worden? Hoe zag Christus eruit? De antwoorden worden onder andere gezocht bij het verhaal van Veronica, die het zweet en bloed van Jezus zijn gezicht afdroogt met een doek, waarop dan diens Vera Icon, ‘ware gelaat’, achterblijft. Een kopie van de Lijkwade van Turijn uit de Sint-Gummaruskerk van Lier illustreert hoe ook dit object heeft bijgedragen aan het beeld van Christus zoals dat tot vandaag verder leeft: een man met lang, bruin en sluik haar in een middenscheiding, bruine ogen en een baard.

MMMV

Tentoonstelling ‘In beeld geboren’, nog t.e.m. 22 oktober 2023, Parcum, Abdij van Park, Heverlee, www.parcum.be

Pallieterke, Totalitarisme is veel erger en gevaarlijker dan dictatuur. Totalitarisme kan rekenen op de medewerking van zijn slachtoffers, terwijl een dictatuur eindigt met het einde van de dictator. Het huidige totalitarisme heeft een perfect werktuig in de zorgvuldig onderhouden klimaatangst: we moeten anders leven, arm worden, voortdurend onder controle staan omwille van het klimaat! Wie durft de waarheid zoeken? Wie durft zeggen dat windmolens, elektrische auto’s en dergelijke meer de totalitaire elite rijker en rijker maken? Stop, mensen, leest de teksten van enkele wetenschappers die niet meedoen aan totalitarisme, die de waarheid zeggen, bewijzen: Feldman, A.G. Pauling, H. Harde en M. Schnell bijvoorbeeld. CO2 heeft nauwelijks invloed op de temperatuur van de aarde en is onontbeerlijk voor de natuur!

Mia Vossen, Rochefort

CONNER ROUSSEAU

Pallieterke, 1 mei wordt zo stilaan de nationale feestdag van de Noord-Belgische staatsomroep (u weet wel, die zogenaamde Vlaamse omroep). Op 30/4/ en op 1/5… heel toevallig Conner Rousseau tweemaal. 1 mei-vieringen met Alexander De Croo. Sinds wanneer hebben de liberalen 1 mei ontdekt? De openbare omroep heeft weer eens bewezen een propagandahuis te zijn voor rood, groen en blauw. Conner Rousseau is lid van het Vlaams Parlement. Hoeveel parlementaire vragen heeft Rousseau al gesteld? En hoeveel keer is hij aanwezig in het parlement?

Waarom worden er geen kritische vragen gesteld aan Rousseau over zijn voorstellen die financieel niet haalbaar zijn? Maar ja, kritische vragen aan de nieuwe Steve Stevaert…, dat kan je moeilijk verlangen van journalisten die alleen de bevelen van de partij uitvoeren.

Frank Masschelein, Poperinge

Brugge is niet de enige Belgische stad die zich kandidaat heeft gesteld om in 2030 de culturele hoofdstad van Europa te worden. Gent, Leuven en Charleroi doen ook mee en tenslotte is er zelfs de kandidatuur van… Molenbeek, het vroegere rijk van ‘Flup Moustache’, alias Philippe Moureaux, vader van Cathérine, de huidige burgemeester, en destijds ideoloog van de PS. Die gaf indertijd zoveel vrijheid aan zijn grotendeels door immigranten bevolkte gemeente dat ‘zijn burgers’ in alle rust en geheimhouding de aanslagen van Parijs, Brussel en Zaventem konden voorbereiden, waarover in Brussel nog steeds een proces loopt.

Guido Van Alphen, Kasterlee

DE SUTTER EN DE POST

Pallieterke, Minister De Sutter heeft grotere problemen dan hetgeen haar nu wordt verweten. Wat de mensen interesseert, is dat hun brieven en weekbladen op tijd en stond worden geleverd. Helaas is dat niet het geval! Normaalgezien krijg ik mijn Pallieterke op donderdag. Soms een dag later, maar wat nu aan het gebeuren is, kan volgens mij niet meer door de beugel. Vandaag (maandag) heb ik mijn weekblad nog altijd niet gekregen. Toevallig kon ik de brievenbezorger spreken en die vertelde dat in onze regio slechts één keer een bedeling was gebeurd de voorbije week. Er liggen stapels te wachten, vertelde hij. Moest dit ergens in de Andes in Peru gebeuren…, oké. Maar in dit ‘beschaafd land van belofte’ is dit toch wraakroepend? Is de groene minister op de hoogte van zulke minimale dienstverlening?

Robert Bové, Wichelen

LUKAKU

Pallieterke, Gaat Lukaku nu ook knielen voor Alderweireld en zijn vinger voor zijn lippen houden? Of zijn die bedreigingen tegen Alderweireld minder erg dan die oerwoudgeluiden tegen hem? En zou hij aan Dante Vanzeir ook niet zijn excuses aanbieden omdat hij Vanzeir zwaar had aangepakt voor racisme en met hem niet meer in de nationale ploeg wou samenspelen, terwijl we ondertussen te weten gekomen zijn dat Vanzeir niet het n-woord had uitgesproken of een ander racistisch woord tegen een zwarte speler? Hij had alleen “monkey” geroepen… tegen een blanke scheidsrechter!

Leo Haest, Herentals

Een lezersbrief insturen?

Stuur uw bericht naar lezersbrieven@pallieterke.net. Opgelet, brieven mogen maximaal 1.000 karakters tellen (inclusief spaties). Dat zijn een 30-tal lijnen in ’t Pallieterke of zo’n 160 woorden. We houden ons het recht voor om zonder verantwoording uw (te lange) brief niet te publiceren of in te korten. Uw naam en gemeente dienen doorgegeven worden voor publicatie bij uw brief.

vijftiende eeuw

Maarten de Vos, Ontmoeting met Veronica

et de proclamatie van Israël kwam, volgens de voorstanders van de kersverse staat, een einde aan de Joodse diaspora die volgens de Bijbel was begonnen met de ondergang van het koninkrijk Juda in 586 voor onze jaartelling. Een groot deel van de bevolking vluchtte toen naar Egypte, terwijl de rest door de troepen van de Babylonische heerser Nebukadnezor II in ballingschap werd afgevoerd. Vanuit Babylonië en Palestina verspreidde de Joodse diaspora zich in de daaropvolgende eeuwen via Syrië naar Klein-Azië, Mesopotamië, het Arabisch schiereiland en naar Centraal-Azië. Nog voor de tijd dat de Romeinen in het jaar 70 de tempel in Jeruzalem vernietigden, woonden er al meer Joden in de diaspora dan in Palestina. In de volgende eeuwen verspreidden ze zich over zowat de hele wereld.

HET ZIONISME

In de 16e en 17e eeuw kwamen een aantal zelfverklaarde ‘messiassen’ naar voren om de Joden over te halen naar Palestina terug te keren. Hun oproepen stonden in fel contrast met de beweging Haskala (‘Joodse Verlichting’), die er in de laatste decennia van de 18e eeuw bij de Joden op aandrong zich te assimileren in de westerse seculiere cultuur. Ondanks de Haskala assimileerden de meeste Oost-Europese Joden niet en vormden, als reactie op de niet aflatende tsaristische pogroms, de Hovevei Ziyyon om de vestiging van Joodse boeren en ambachtslieden in Palestina te bevorderen.

DE BRITSE REGERING STOND WELWILLEND TEGENOVER

‘DE VESTIGING VAN EEN

NATIONAAL TEHUIS VOOR

HET JOODSE VOLK IN PALESTINA’

Deze beweging, het zionisme, kreeg een politieke dimensie door de Joods-Oostenrijkse journalist Theodor Herzl. Hij achtte assimilatie hoogst wenselijk, maar onrealiseerbaar door het antisemitisme in Oost- en Central Europa. Dus, zo betoogde hij in zijn pamflet ‘Der Judenstaat’ (1896), als Joden door externe druk werden gedwongen om een natie te vormen, konden ze alleen een normaal bestaan leiden door concentratie in één territorium. In 1897 riep Herzl het eerste zionistische congres bijeen in Basel, dat het zogenaamde Basel-programma van de beweging opstelde, waarin stond dat “het zionisme ernaar streeft om voor het Joodse volk een publiekrechtelijk beschermd huis in Palestina te creëren”. De zionisten zochten voor hun ambitieuze plannen steun bij diverse mogendheden. Herzl sprak onder meer

75 jaar Israël

75 jaar geleden, op 14 mei 1948, riep David BenGurion, het hoofd van het Joodse Agentschap, de onafhankelijke staat Israël uit. Nog diezelfde nacht werd de kersverse staat erkend door de Verenigde Staten, drie dagen later door de Sovjet-Unie. Sindsdien is Israël nooit weggeweest uit het wereldnieuws.

met de Ottomaanse sultan, de Duitse keizer Wilhelm II, de Russische tsaar Nicolaas II en zelfs met de paus, maar hij kwam telkens van een kale kermis thuis. Vooral de Ottomanen, die al eeuwenlang de lakens uitdeelden in Palestina, verzetten zich tegen Joodse immigratie en landaankopen.

DE ZIONISTEN VERWELKOMDEN HET PLAN, MAAR VOOR DE ARABISCHE LIGA WAS HET ONAANVAARDBAAR

BRITS MANDAATGEBIED PALESTINA

De Eerste Wereldoorlog was een keerpunt. De Britse minister Arthur Balfour zond op 2 november 1917 een brief naar de prominente zionist Lord Rotschild waarin hij stelde dat de Britse regering welwillend stond tegenover “de vestiging van een nationaal tehuis voor het Joodse volk in Palestina”. Veel Joden beschouwden deze ‘Balfour Declaration’ als een internationale vrijbrief voor de stichting van de staat Israël. De Arabische wereld zag de ‘Declaration’ echter als een schending van de belofte die de Britse Hoge Commissaris in Caïro een jaar eerder aan Sharif Hussein, de emir van Mekka, had gedaan. Hij beloofde toen dat ze in ruil voor hun militaire steun in de strijd tegen de Ottomanen bereid waren de onafhankelijkheid van de Arabieren te erkennen en te steunen. Na de Grote Oorlog kregen de Britten Palestina als een mandaatgebied in handen en begonnen ze voorbereidingen te treffen om er een Joodse staat op te

richten. Na hevige Arabische rellen tegen die plannen, werden ze evenwel opgeborgen en splitste Londen in 1923 het deel dat ten oosten van de Jordaan lag af van hun mandaatgebied. Hieruit ontstond later Jordanië. De Joodse gemeenschap in Palestina was intussen eigen instellingen zoals scholen en hospitalen, en zelfs een eigen ondergronds leger, de Hagana, beginnen op te richten, waardoor er in feite een staat binnen de staat ontstond. Na de afsplitsing van Jordanië stichtte de radicale zogenaamde revisionistische vleugel van het zionisme de Irgun, een clandestiene organisatie die, door middel van terroristische aanslagen tegen de Britse aanwezigheid, de spanning hoog deed oplopen. Als gevolg hiervan deden de Britten in 1937 het voorstel om het mandaatgebied op te splitsen in een kleine Joodse en een grotere Arabische staat. De zionisten namen dit plan in overweging, maar de Arabieren lusten er geen pap van. In 1939 legden de Britten, die geconfronteerd werden met een Arabische revolte én steeds meer Joodse immigranten, strenge inreisbeperkingen op aan de Joden. Deze restricties zorgden ervoor dat ook de gematigde stroming binnen het zionisme nu van het Britse mandaat af wou.

ARABISCH-ISRAËLISCHE OORLOG

Na de Tweede Wereldoorlog probeerden tienduizenden overlevenden van de Shoa zich in Palestina te vestigen, maar de Britten hielden zich strikt aan hun immigratiequota en stuurden de volgepakte schepen met immigranten prompt terug naar Europa of interneerden hen op Cyprus. Hagana en Irgun verenigden hun krachten. Ze organiseerden op grote schaal illegale immigratie en voerden hun terroristische aanslagen op Britse en Arabische doelwitten op. De Britten waren het beu en te midden van de chaos begonnen ze zich terug te trekken.

IN 1897 RIEP HERZL HET EERSTE ZIONISTISCHE CONGRES BIJEEN

Op 29 november 1947 werd het verdelingsplan van de Verenigde Naties voor Palestina, vervat in Resolutie 181 van de VN, aangenomen. Dat voorzag in de oprichting van afzonderlijke Joodse en Arabische staten die opereerden onder een gezamenlijke economische unie. Jeruzalem werd volgens dit plan overgedragen aan het toezicht van de VN. Hierbij werd 56 procent van het grondgebied toegekend aan de inmiddels 650.000 Joden in Palestina, de rest was voorbestemd voor de 1,3 miljoen Arabieren. De zionisten verwelkomden het plan, maar voor de Arabische Liga was het onaanvaardbaar. Twee weken later kondigde Londen aan dat het Britse mandaat op 15 mei 1948 zou eindigen. In de daarop volgende weken en maanden escaleerde de toestand tot een open conflict tussen de Joden en Arabieren. De komst van een Arabisch vrijwilligerslegioen dat de Palestijnen wilde bijstaan, goot nog meer olie op het vuur. Een reeks van vergeldingsaanvallen op Palestijnse dorpen en etnische zuiveringen leidden tot de vlucht van 75.000 Palestijnen. In maart 1948 ging de Hagana nog een stap verder door gebied te veroveren dat was toegewezen aan de Palestijnen. Op de laatste dag van het mandaat werd de staat Israël uitgeroepen en begon de Arabisch-Israëlische Oorlog die door Israël werd gewonnen en leidde tot de exodus van meer dan 700.000 Palestijnen naar de buurlanden.

n David Ben Gurion leest de onafhankelijkheidsverklaring voor

In deze rubriek wijs ik u regelmatig - en met plezier - op de verschillen tussen Vlaanderen en Wallonië. De voorbije week sprongen twee berichten in het oog.

De voorbije maanden werd er in de media regelmatig bericht over Vlamingen die slachtoffer werden van al dan niet dubieuze aannemers. Zowel bouwers als verbouwers blijven soms met een onafgewerkte werf zitten, maar die ondertussen wel al een pak geld betaald hebben. En er was het dossier van mensen die een contract hadden getekend voor een zwembad en een voorschot hadden betaald, waarna de aannemer in kwestie met de noorderzon was vertrokken.

Alles heeft te maken met de zogenaamde ‘vestigingswet’. Deze wet bepaalde dat elke zelfstandige eerst enige vakkennis en bedrijfskennis moest kunnen aantonen vooraleer met een firma te kunnen starten. Maar dat is in tegenstrijd met de Europese regelgeving die stelt dat elke Europeaan op een gelijke basis een onderneming moet kunnen starten in elke lidstaat.

De beste van de klas

Al in 2017 besliste de Vlaamse regering om de wetgeving aan te passsen aan de Europese regelgeving en op 1 januari 2018 werd de vestigingswet afgeschaft voor een aantal beroepen, zoals begrafenisondernemer, beenhouwer of fietsenmaker. Een jaar later, met ingang van 1 januari 2019, werd ook de vestigingswet voor de bouwsector afgeschaft.

Tot die datum moest iemand die een bouwbedrijf wilde starten, bewijzen dat hij of zij de nodige ondernemersvaardigheden had. Het afschaffen van deze vestigingswet had tot gevolg dat iedereen aannemer kan worden, ook zonder de juiste opleiding of ervaring.

De gevolgen bleven niet uit. Het aantal nieuwe bouwbedrijven nam in Vlaanderen spectaculair toe en even later was er ook een stijging in de sector met 40 procent meer faillissementen. En daar waren dan de bouwheren en onderaannemers het eerste slachtoffer van.

Waar zit nu het communautaire luik in dit verhaal? Wel, in Wallonië en in het Brussels Gewest is de vestigingswet niet afgeschaft. Wel voor een beperkt aantal beroepen, maar niet voor de bouwsector. Vraag is dan: Vlaanderen plooit zich naar de Europese regelgeving, terwijl men aan Franstalige kant daar geen rekening mee houdt. Waarom, beste lezer, wordt de Europese wetgeving in het ene deel van dit land wél gevolgd en in het andere deel niet? Hallo Europa?

Quota

En dan is er nog het jarenlange twistpunt tussen de regio’s wat betreft het aantal studenten geneeskunde en tandheelkunde. De federale overheid beperkt de toegang tot de opleidingen geneeskunde en tandheelkunde aan de universiteiten met quota. Al 20 jaar lang is Vlaanderen de enige die deze federale quota braaf toepast en het aantal studenten beperkt. De Franse gemeenschap heeft de federale quota keer op keer overschreden. Daarbij dreigt er nu een verdere scheeftrekking tussen de Gemeenschappen. In Vlaanderen, met groeiende zorgnoden, is intussen een achterstand ontstaan: te weinig artsen, te weinig tandartsen, lange wachttijden en op vele plaatsen een patiëntenstop.

“De balorige leerling werd keer op keer beloond, de brave leerling werd keer op keer bestraft”, zegt Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts. “In dat spel spelen we niet meer mee”.

Ja, het wordt hoog tijd dat Vlaanderen (lees: de Vlaamse regering) zich wat ‘stouter’ gedraagt.

Afgelopen weekeinde organiseerde het Aktiekomitee Vlaamse

Sociale Zekerheid (AK-VSZ) in Affligem een symposium over de sociale zekerheid en de vergrijzingsfactuur. De conclusie van de aanwezige experten luidde dat hervormingen dringend nodig zijn om de sociale zekerheid veilig te stellen. “Blijven aanmodderen zoals momenteel het geval is, is geen optie meer”, klonk het unisono.

Trends-redacteur Alain Mouton, auteur van het boek ‘Het geld is op’, nam als eerste het woord. Hij focuste op de precaire financiële situatie van België en op de uitdagingen die moeten worden overwonnen om de sociale zekerheid niet verder te laten ontsporen. Daarnaast kaartte hij de bestaande transfers in de sociale zekerheid aan. Die zijn volgens hem te wijten aan een te lage Waalse activiteitsgraad en zullen niet worden omgedraaid door de vergrijzing.

Dr. Johan Van Gompel, senior economist bij KBC en voorzitter van de Studiecommissie voor de Vergrijzing, nam de demografische prognoses op lange termijn en de betaalbaarheid van de

sociale uitgaven onder de loep. Hij zoomde in op (de budgettaire kost van) de verschillende vergrijzingsgolven die op ons afkomen en plaatste die in een breder Europees perspectief. Afsluiten deed hij met een pleidooi voor gezonde overheidsfinancien, meer begrotingsdiscipline en hervormingen om het groeipotentieel op te krikken tegen de achtergrond van een krimpende bevolking op actieve leeftijd.

“Gigantische kloof”

Prof. Herman Matthijs, voorzitter van de Hoge Raad van Financiën, liet zijn licht schijnen over de schuldgraad van de federale en de regionale entiteiten, de Eu-

ropese begrotingsregels en de evolutie van de begrotingstekorten. Finaal besprak hij de vraag of België - met steeds meer parameters in het rood - failliet zou kunnen gaan.

Jürgen Constandt, voorzitter van het Aktiekomitee Vlaamse Sociale Zekerheid (AK-VSZ), wees in zijn slotwoord op het belang van een Vlaamse sociale zekerheid. Om de sociale zekerheid betaalbaar te houden, zijn volgens hem vooral de economische groei en de activiteitsgraad van belang. “De gigantische kloof tussen Vlaanderen en Wallonië is overduidelijk. Dit land kreunt onder een enorme overheidsschuld en wordt gegijzeld door al zijn beslissingsniveaus”, besloot Constandt. Hij riep alle partijen op om een concreet en gedetailleerd actieplan uit te werken, zodat na de verkiezingen van 2024 een definitieve omwenteling kan worden bewerkstelligd. ANTON SCHELFAUT

HORIZONTAAL

A. Bijzondere vaardigheid

B. Buitenste atmosfeer van de zon - Voorvoegsel, betrekking hebbend op de beenderen

C. Een element gaan gebruiken van wat elders in gebruik was - Glorie

D. Beproeving - Ruthenium - Ginds

E. Meisjesnaam - Eiland in de Middellandse Zee

F. Europees laaggebergte - Instituut voor de nationale rekeningen

G. Europese Gemeenschap - Internetlandcode voor Denemarken - Overgebleven deel

H. Schraal - Cirkeldoorsnede

I. Ytterbium - Telwoord - Voor Christus - Kobalt

J. Aimabele - Dansrokje

K. Reichsmark - Voegwoord - Netto - En wel

L. Zak af - Gefundeerd

VERTICAAL

1. Londense politiedienst

2. Voer aan - 44ste president van de VS

3. Laag met delfstof

4. Vuurwapen - LandbouwwerktuigGrootmoedig

5. Meisjesnaam - Tin - Dobber

6. Gewelddelict

7. Uitroep bij een vondst - Bepaalde

8. Elektrisch geladen deeltje - DyneFamilielid - Tangens

9. Technische school - VogelproductHoofd van een universiteit

10. Materiaal op basis van asbestcement

11. Europeaan - Ongewervelde dieren

12. Een geheim medegedeeld

KARL VAN CAMP

“In dat spel spelen we niet meer mee”

Experten luiden alarmbel over betaalbaarheid sociale zekerheid: “Blijven aanmodderen is geen optie meer”

Vlnr. Jürgen Constandt, Dr. Johan Van Gompel, Herman Matthijs en Alain Mouton

Tweet van de week

Guy Verhofstadt verlaat het Europees Parlement. Niet in handboeien, zoals een aandachtig waarnemer zou kunnen vermoeden of hopen, maar gewoon uit vrije wil. Het deed de beurzen meteen in paniek reageren. En alweer niet omdat Europa een krachtig leidersfiguur zou verliezen, maar gewoon omdat waar Verhofstadt vertrekt het geld zo goed als op is. Slechts twee Open Vld-kopstukken vonden het nodig om Guy publiekelijk te bedanken via een tweet. De rest zweeg stil over de slechtste, meest verspilzuchtige premier aller tijden.

“Het is tijd om plaats te maken voor jong talent”, blaast onze voormalige premier in De Tijd. Als die stelling uit zijn mond komt, weet je dat het gelogen is. Er is niemand waar Guy plaats voor maakt. Dat zit nu eenmaal niet in zijn karakter. Mensen maken plaats voor Guy, niet andersom. Waarom dan wel? Als Guy ergens plaats voor maakt, is het om elders nog meer geld op te halen zonder er enige verdienste tegenover te stellen. En dat zorgt dan weer voor enige ongerustheid in Vlaanderen.

Wil Guy in de herfst van zijn carrière nog wat plunderingen uitvoeren in zijn thuisstad Gent? Die kans is klein. Onder invloed van zijn politieke hebzucht is Gent vandaag al een van de armste steden van Vlaanderen. In die zin hoeft Mathias De Clercq in niks onder te doen voor zijn grote voorbeeld. Heel misschien wil Guy écht wel zijn memoires schrijven, zoals hij zelf zegt. Het narcisme in de man is zo groot dat hij best gelooft dat iedereen wil weten hoe hij ze massaal opgelicht heeft. Waarschijnlijk verwacht hij er nog applaus voor ook.

Geen woord in een landstaal

Over zijn afscheid van de politiek heeft Verhofstadt niets getweet. Nadat hij in België in de drie landstalen door de mand is gevallen, doet hij alleen nog grootsprakerig in slecht Engels. Het bezigen van het Nederlands om verantwoording af te leggen aan zijn kiezers? Welke verantwoording? Guy legt alleen verantwoording af aan zijn aandelenportefeuille. Alle Open Vld-kopstukken hielden dus wijs hun mond over het ‘afscheid’ van Guy. Zelfs Somers, zijn meesterknecht, loste geen tweetje. Egbert Lachaert, niet het scherpste mes in de la, kon het evenwel niet laten om Guy ‘te bedanken’. Geen hond die hem daarin volgde, wel tientallen reacties van mensen die hun geld terug wilden. “Zoveel reacties? Dat wil ik ook”, dacht Gwendolyn Rutten en ze tweette dat ze uitkijkt naar de memoires. Misschien hoopt ze erin te lezen waar Verhofstadt de buit verborgen heeft. Ik voorspel u: Open Vld wil het begrotingstekort met konijnentanden geen mooie uitvaart gunnen. Terecht.

U kent ze vast nog wel. Anuna ‘ik ga niet weg voor het klimaat geregeld is’ De Wever is terug van toch wel weggeweest om te herbronnen. Net toen we haar dreigden te vergeten, sloeg ze keihard terug met een filmpje tegen warenhuisketen Delhaize. Het klimaat moet het maar even zonder Anuna doen. “Weet u, het klimaat is zoooo 2018. Nu ben ik boos op pakilatisten (sic). Die maken de wereld kapot.”

U herinnert zich vast wel Anuna. Het Vlaamse antwoord op Greta Thunberg. Wat zeggen we, het verbeterde antwoord op Greta Thunberg. Anuna identificeert zich immers niet alleen met het wel en wee van het klimaat, ze is bovendien non-binair en is donders goed op de hoogte van wat witte cisgendermannen uitvreten wanneer niemand kijkt. Allemaal zaken waar Greta geen kaas van heeft gegeten. Dat krijg je er van als je niet naar school gaat. Hoewel, Anuna is nu ook niet bepaald hét schoolvoorbeeld in het filmpje dat ze via sociale media verspreidde. Ze schrijft onder meer ‘breeder’ als ze ‘breder’ bedoelt en stelde dat de winkels ‘gefranshiseerd’ zullen worden. Een gesprek met de comeback-girl! Of boy. Of dinges, laten we op veilig spelen.

ANUNA: “Ik wist dat jullie daarover gingen beginnen. Maar I don’t care, you know. Taal is racistisch. Door woorden correct te gaan spellen, willen jullie eigenlijk aan buitenlanders zeggen: jullie horen er niet bij met jullie raar taaltje. Ik doe daar bewust niet aan mee. Dat is geen raar taaltje. Behalve misschien dat Limburgs.”

Geloof me vrij Anuna, ik voer die strijd ook al jaren. Het is de eindredacteur die dat doet. Maar wat me wel opvalt in uw laatste filmpje: u komt op voor de werknemers van Delhaize en niet meer voor het klimaat.

ANUNA: “Dat hele klimaat is zooo 2018. Ik heb iedereen uitgescholden, heb betoogd in plaats van naar school te gaan en ik was vrijwel dagelijks op de televisie om heel hard te roepen. Ik zie niet in wat er nog meer te doen valt. Ik ga ervan uit dat iedereen nu wel weet wat hij moet doen. Nu bind ik de strijd aan met pakilatisten, witte mannen die veel geld verdienen op de kap van de werknemers. Ik ben een activiste in hart en nieren. Overal waar onrecht is, kan je mij tegenkomen.”

Hebben we het nu over kapitalisten?

ANUNA: “Ah kerel. Alsjeblieft. Stop met mansplaining (het door een man op een neerbuigende, bevoogdende manier uitleggen van iets aan een vrouw, red.) Ik zal toch zelf wel weten wat ik bedoel zeker. Ik dacht het wel. Pikaliatisten is inclusief taalgebruik.”

Excuus. U noemt het mogelijke loonverlies van de werknemers zelfs erger dan de hele klimaatproblematiek. Is dat wel ernstig?

ANUNA: “Jeezes, wat weet jij van ernstig, man? Heb jij al eens op een podium gestaan en iedereen gevraagd om in de handjes te klappen? Heb jij al gehuild in de Sahara om toch een beetje water in de woestijn te laten neerkomen? Heb jij al een pygmee geknuffeld? Zelfs als er geen camera in de buurt was. Ik denk niet dat ik lessen moet krijgen in ernst. Ik kom op voor de mensen. Voor de vakbonden die het het lapikatisme bestrijden!”

Kwatongen beweren wel eens dat u door Delhaize zou zijn ingehuurd om het voor de werknemers op te nemen?

ANUNA: “Wow man, wat een sterk staaltje fake news, man. Ik leg duidelijk uit dat Delhaize geen sympathieke winkeliersfamilie is, maar een multinational die het regenwoud sloopt om daar te gaan voetballen.”

U zei ‘om soja’ te kweken…

ANUNA: “Soja! Voetbal! Allemaal één pot nat. Wij, activisten, houden ons niet bezig met details.Wij gaan voor ‘the big picture’! Waarom zou Delhaize mij inhuren om hen uit te schelden?”

Omdat als u ergens steun voor vraagt, mensen meestal massaal afhaken? Dat bleek uit de VRT-analyse van uw klimaatactivisme. Mensen gingen spontaan in hun tuin graven op zoek naar steenkool als u het woord nam.

ANUNA: “Leugens! Allemaal leugens! Dat is die trut van een Thunberg die hier achter zit. I know it. Ik heb haar altijd gesteund met haar stom kartonnen bordje en die vlechtjes in haar marginale haartjes. Maar nu is het genoeg. Zij en haar klimaathysterie kunnen de pot op. Aandachtshoer! Jaloerse trut! Zij de Nobelprijs en ik uitgelachen worden? Weet u hoe dat voelt? Maar ze gaat wat zien. Ik ga vlees eten, een SUV kopen uit 1985 en in de file gaan staan. Beu ben ik het! Ik haat het klimaat. Het gaat er aan. Ik haat… Waar gaat u heen?”

Zonnepanelen kopen. Ik weet ook niet waar het vandaan komt, maar ik heb er ineens grote behoefte aan. Weet u toevallig het station zijn?

“Heeft u al eens gehuild in de woestijn om ze weer vruchtbaar te maken?”

ANUNA IS TERUG!