't Pallieterke van 31 augustus 2023

POLITIEK EN ALCOHOL

2

DE WERELD KEERT ZICH AF VAN HET WESTEN

ZIJ-INSTROMERS VERDIENEN EEN KANS

WERKGEVERS BEZORGD OVER ONDERWIJS

HET ZWITSERSE MODEL

22STE IJZERWAKE

LOKT 2.500

3 9 5

VLAAMSGEZINDEN NAAR IEPER

Ondanks dat er een recordaantal Vlamingen de privésector verlaat om voor de klas te gaan staan, blijft het lerarentekort aan het begin van schooljaar 2023-2024 een probleem. Eén op vier directies is nog op zoek naar minstens één leraar voor het schooljaar dat vrijdag van start gaat. De zij-instromers dichten een gat en zijn op korte termijn een manier om het lerarentekort aan te pakken. Tegelijkertijd krijgen zij mee de schuld van een dalende onderwijskwaliteit, omdat ze niet de juiste pedagogische achtergrond zouden hebben.

Het aantal aanwervingen in de categorie leerkrachten zonder pedagogische achtergrond steeg in twee schooljaren tijd van 10.528 naar 15.163. Volgens critici, bijvoorbeeld de onderwijsvakbonden, zetten die zij-instromers zonder pedagogisch diploma het onderwijs onder druk. Al is het misschien vooral een poging van de bonden om het lerarenambt beschermd te houden.

Kritiek op zij-instroom

Lesgeven is niet alleen zelf de juiste kennis hebben, je moet die als leraar ook kunnen overbrengen aan leerlingen. Daarvoor zijn pedagogische en didactische vaardigheden belangrijk. Uiteraard is het geen goed idee om een doctor in de wiskunde die niet met kinderen kan omgaan,

voor een eerstejaarsklas te zetten. Er zijn echter nochtans genoeg mensen die ervaring van op het werkveld kunnen meenemen naar de klas: zij kunnen leerlingen vaak méér bijbrengen dan iemand die zijn hele leven alleen voor de klas heeft gestaan. Zoals een Kortrijkse zij-instromer in De Standaard vertelt: “Zeker voor theoretische vakken gaat het toch vooral over vakkennis en passie. Heb je die, dan gaat het zelden fout.”

Tegelijkertijd blijft de dalende trend in de onderwijskwaliteit bestaan. Zeggen dat die trend door de zij-instromers blijft bestaan, is meer dan kort door de bocht. Het is de bocht gewoon afsnijden. De lat werd jarenlang bewust lager gelegd. Kennisoverdracht werd minder belangrijk dan het welzijn van de leerling, eindtermen leggen de nadruk op ‘burgerschap’

en ‘duurzaamheid’ en voor basiskennis of voor basisvaardigheden is geen plek meer. Tel daar nog bij dat een steeds grotere groep leerlingen in het basisonderwijs geen Nederlands spreekt en je begrijpt dat de ijsberg niet meer te ontwijken was. Gelukkig wordt er recent opnieuw meer ingezet op kennisonderwijs.

Functionele ongeletterdheid

Bso-leerlingen verlaten het onderwijs massaal functioneel ongeletterd. Een factuur begrijpen, een belastingbrief invullen of communicatie vanuit de overheid op een juiste manier interpreteren, is voor deze leerlingen moeilijk. Die mensen verlaten de schoolbanken met een enorme handicap en de werkgeverswereld ziet hierin een ramp in wording.

Vrijdag is het opnieuw tijd om les te geven. Op het moment van dit schrijven is één op de vier scholen nog op zoek naar minstens één leerkracht. Als dat een zij-instromer is zonder het juiste diploma, maar wel met de volle goesting om zijn ervaring aan kinderen over te brengen: doen! Beter dat dan een klas zonder leraar aan het bord. Daar kan immers niemand iets van leren.

WANNES NEUKERMANS

lees verder op p.5 en p.7

YVAN VANDEN BERGHE RUSLANDKENNER (UANTWERPEN)

“Als Trump en Merkel er nog waren geweest, was Poetin

Oekraïne nooit binnengevallen”

“Wereldvrede zou al veel helpen om de instroom te beperken”

Politiek en alcohol

Theo Francken heeft de pers gehaald met een filmpje waarin je hem, in kennelijk beschonken toestand, ziet plassen in een bloembak in Brussel. Theo kent de nieuwe regels nochtans. De oude garde kon ladderzat uit een café rollen zonder dat dat publieke kennis werd, maar de minste misstap wordt vandaag met een gsm gefilmd, en staat enkele minuten later op het internet.

Ik heb veel dronkenschap gezien in de politiek. Het ligt waarschijnlijk aan de aard van het beroep. Van politici wordt verwacht dat ze hun opwachting maken bij heel wat sociale activiteiten. Daar komt altijd alcohol aan te pas.

De situatie werd niet verholpen door de ‘koffiekamer’ in elk van de parlementen waar, tot voor kort, gratis alcohol werd geschonken. Sommige politici hielden daar elke dag een kroegentocht door, er waarschijnlijk op hopend dat hun probleem niet zou opvallen door te drinken op drie verschillende plaatsen. De parlementaire koffiekamers hebben recent maatregelen getroffen: geen alcohol meer in het Vlaams Parlement, alleen nog tegen betaling in de Kamer en de Senaat.

Ik ga geen namen noemen die niet reeds in dat verband in de pers zijn opgedoken, maar ik ken vele verhalen. Over de PS-politica die zo dronken in haar kantoor lag dat ze reanimatie moest krijgen en naar de spoedafdeling werd afgevoerd. Over de socialistische collega die niet meer door zijn partijgenoten uit zijn kantoor gehaald kon worden en daardoor een cruciale stemming mistte. In het avondlijke parlement is het stil in de gangen, zodat we de echo van zijn gebral en gezang konden horen terwijl we op de stemknopjes drukten.

Ik stond op een receptie ooit te praten met een politica die haar sigaret niet meer in haar mond gemikt kon krijgen. Ik zag een politicus struikelen van dronkenschap bij het beklimmen van een podium waar hij moest spreken. Ik zag een bekende politicus zijn broek afsteken in het parlementaire restaurant, na een met wijn overgoten maaltijd.

Geheelonthouder

Bij sommigen viel het probleem niet op. Luc Van den Bossche kon zelfs onder invloed intelligent repliceren, zonder dubbele tong. Anderen, zoals Michel Daerden, hadden dat voordeel niet. Zijn dronken gewauwel over ‘witboek’ en ‘groenboek’ werd legendarisch. Na een vraag die ik hem had gesteld in de Senaat, merkte ik dat hij zo gepekeld was dat hij eigenlijk het antwoord op de vraag van het parlementslid dat na mij kwam aan het voorlezen was.

Van De Wever is geweten dat hij nooit drinkt bij politiek gerelateerde activiteiten. Van Grieken heb ik ook nooit beschonken gezien. Ze lijken zich bewust van de verleiding en het gevaar. Ik kan dat allerminst zeggen van enkelen van hun partijgenoten. Sommigen, zoals Van Campenhout, werd dat fataal.

Ik weet niet of Theo Francken nu door geheelonthouder De Wever is berispt. Ik kende een parlementslid dat wel door zijn voorzitter op het matje werd geroepen na een beschonken verschijning op televisie. Hij kreeg de keuze tussen zijn parlementaire zetel en alcohol. Het was een man met voldoende karakter om voor het eerste te kiezen en dat vol te houden. Hij presteert nog steeds goed als politicus en ik heb hem nooit meer dronken gezien.

JURGEN CEDER EDITORIAAL

TOOGPRAAT

VOORAL INDRUK GEVEN DAT MEN BESTUURT

Een minister van Financiën die triomfeert omdat de uitgifte van een staatsbon miljarden oplevert. De eerste minister en de minister van Binnenlandse Zaken die de drugsproblemen rond het Zuidstation eigenhandig wil aanpakken. De staatssecretaris voor Begroting die de indruk wil wekken dat er tijdens de begrotingsopmaak van het najaar echt nog knopen zullen worden doorgehakt. Op goed negen maanden van de verkiezingen wil Vivaldi tonen dat men nog niet volledig in verkiezingsmodus zit. Maar dat overtuigt niet.

Waar is Brusselse minister-president Rudi Vervoort (PS)? Of de Brusselse regering in het algemeen? Het was een vraag die men zich in deze laatste luwe vakantieweken van de Wetstaat expliciet stelde. Zelfs in de mainstreammedia, die geneigd zijn dergelijke problemen steevast onder de tafelmat te vegen, begonnen reportages te verschijnen over de toenemende onveiligheid en het oncontroleerbare drugsgebruik rond het Brusselse Zuidstation. De Brusselse excellenties reageerden niet of amper op de problemen. En dat ondanks het feit dat de minister-president hier sinds de zesde staatshervorming over een coördinerende veiligheidsbevoegdheid beschikt, een soort van antwoord op de versnippering van politiezones en vooral de gemeentelijke baronieën in Brussel.

Er werden er trouwens nooit besparingen doorgevoerd door Vivaldi

die dan de obligate boodschap meekrijgen “om het grondgebied te verlaten”. In de praktijk zal dat niet gebeuren. En de terechte vraag rijst of het wel een verschil maakt wanneer er één politieactie wordt gehouden. Het structurele probleem van onveiligheid en drugsgebruik is daarmee niet opgelost. Het is hoogstens een communicatiestunt en een manier van symptoombestrijding. Wedden dat een aantal illegalen die daar in de buurt rondhangen tijdig verwittigd waren door allerlei straathoekwerkers en aanverwanten en net tijdens de ‘razzia’ spoorloos verdwenen zijn om daarna weer op te duiken. Neen, het optreden van de politie op instigatie van de federale regering was geen doordruk van de zogenaamde opruimacties die Nicolas Sarkozy in Frankrijk indertijd beloofde. Hij zou de voorsteden opkuisen met een “Kärcher”, een hogedrukreiniger. Er kwam niets van terecht. Maar bon, Vivaldi heeft toch geprobeerd de indruk te wekken dat men werkt.

Te Deum voor Van Peteghem?

De Vivaldi-regering wil tonen dat ze nog werkt, dat ze nog kan of wil regeren

medaille. Namelijk dat er op die staatsbon door de belastingbetaler rente moet worden betaald. En dat het ook de gewone burger is die de vergoedingen betaalt die de banken krijgen voor het verkopen van de staatsbon. Cartoonist Erik Meynen schoot in Het Laatste Nieuws weer raak met een beeld van een enthousiaste Van Peteghem tot de vraag werd gesteld wie er de rente zou betalen op de staatsbon en premier De Croo kalm antwoordde dat dat via een belastingverhoging zou gebeuren. De staatsbon moet mee de indruk wekken dat men echt bestuurt, terwijl er veel bedenkingen over gemaakt kunnen worden.

Hogere belastingen als “beleid”

En daarmee zijn we bij het laatste thema gekomen waarmee Vivaldi - opnieuw tevergeefs - zal proberen aan te tonen toch nog aan beleid te doen: het opmaken van de begroting 2024. Blijkbaar is er sprake van wat men in het ‘Wetstratees’ een “inspanning” van 1,2 miljard noemt.

www.palnws.be

Redactie & beheer: Uitgeverij ’t Pallieterke Lagesteenweg 5 bus 1, 1850 Grimbergen Tel. : 03-232 14 17

Abonnementen/administratie: secretariaat@pallieterke.net

Lezersbrieven: lezersbrieven@pallieterke.net

Abonnementen binnenland Abonnement buitenland:

3 maanden: 52 euro Tarieven afhankelijk van de

6 maanden: 104 euro bestemming. Alle inlichtingen

1 jaar: 208 euro op de kantoren.

Steunabo 1 jaar: 300 euro

Het abonnementsgeld kan overgeschreven worden op volgend

rekeningnummer met vermelding van uw naam en adres: BE82 4096 5194 9168 BIC KREDBEBB

Elke week op donderdag in uw krantenwinkel

Oud-hoofdredacteurs:

Bruno De Winter (1945-1955, stichter), Jan Nuyts (1955-2000), Leo Custers (2000-2010), Karl Van Camp (2010-2020)

Kernredactie:

Jurgen Ceder, Stijn Derudder (eindredacteur), Wannes Neukermans, Anton Schelfaut, Michaël Vandamme, Pieter Van Berkel (hoofdredacteur), Karl Van Camp

Verantwoordelijke uitgever: Wart Van Schel

Foto's: Belga, Photonews, Shutterstock

De afwezigheid van de Brusselse regering op het terrein was het signaal voor de federale regering om het heft in eigen handen te nemen. Naar verluidt zou premier Alexander De Croo (Open Vld) het laken naar zich toetrekken. De bedoeling is duidelijk: de Vivaldi-regering wil tonen dat ze nog werkt, dat men nog kan of wil regeren. Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (cd&v) sprong mee op de kar, al kwam ze naar haar goede gewoonte op televisie niet verder dan het debiteren van een aantal gemeenplaatsen. Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) was dan weer spoorloos. Voor de zoveelste keer.

Geen Brusselse versie van de “Kärcher”

Op het terrein werden 300 politiemensen ingezet om het gebied rond het Zuidstation “op te ruimen”. Enfin, dat was de officiele versie. Akkoord, er werden zo’n 30 mensen opgepakt en daar bleken naar goede gewoonte heel wat illegalen tussen te zitten,

Ondertussen bleef iedereen als een konijn naar de lichtbak van de staatsbon kijken. Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) mag er dan niet in geslaagd zijn een fiscale hervorming door te voeren, het succes van de staatsbon is een pluim die hij op zijn hoed wil steken. Het enthousiasme van de mainstreammedia in deze was aandoenlijk. Van Peteghem mocht bijna kritiekloos triomferen. Zelfs De Tijd was aanvankelijk amper kritisch. Het is het zetten van een neus naar de banken die de spaarrente niet willen verhogen en dus wordt dat geld weggesluisd naar de staatsbon die een hoger rendement oplevert. Bij het schrijven van dit stuk werd de grens van negen miljard euro reeds overschreden. Het enthousiasme bij Vivaldi is zo groot dat men bijna zou verwachten dat er een Te Deum voor Van Peteghem in de Sint-Michiels en Sint-Goedelekathedraal zal worden gehouden.

Belastingbetaler krijgt de rekening

Ondertussen heeft men het amper over de keerzijde van de

Staatssecretaris Alexia Bertrand (Open Vld) is blijkbaar al volledig mee met de geplogenheden van federale politiek en kwam op Radio 1 zonder omhalen benadrukken dat er nood is aan één derde belastingen, naast één derde besparingen en één derde eenmalige maatregelen. Omgerekend laat een liberaal regeringslid dus nu al in de kaarten kijken door te verklaren dat er 400 miljoen euro aan extra belastingen bijkomen. Wat de besparingen zijn, is onduidelijk en het is verre van zeker dat die er nog zullen komen tijdens deze legislatuur. Er werden er trouwens nooit doorgevoerd door Vivaldi, ook al beweren de Open Vld’ers het tegendeel.

Het zal dus uitdraaien op een budgettaire opsmukoperatie waarbij men nog maar eens tijd zal kopen om te vermijden dat de Europese Commissie België op de vingers tikt. Echte budgettaire knopen zullen er niet meer worden doorgehakt. Zoals al zo vaak voorspeld, is het échte werk voor de volgende federale ploeg.

Vincent Van Peteghem en Alexander De Croo

DE WERELD KEERT ZICH AF VAN HET WESTEN

Legercoups zijn weer in zwang. De laatste was in Niger, een land dat nochtans werd beschouwd als een beloftevolle democratie. Een militaire junta greep er op 26 juli de macht. Het volk kwam op straat, niet om te protesteren, maar om de staatsgreep toe te juichen. Opvallend was dat de manifestanten Russische vlaggen meedroegen, terwijl ze Franse vlaggen in brand staken.

Het is al de vierde succesvolle putsch op relatief korte tijd in West-Afrika. Eerder schaften hedendaagse Idi Amin Dada’s de democratie ook al af in Mali, Burkina Faso en Guinee. ECOWAS, de samenwerkingskoepel van West-Afrikaanse landen, veroordeelde de machtsgreep en zei een militaire interventie te overwegen. Het klonk weinig overtuigend. De andere militair geleide landen van de regio, allen met nauwe banden met Moskou, dreigden trouwens tussen te komen ter verdediging van de nieuwe machthebbers van Niger.

Sankarisme

De directe aanleiding voor de coups is niet altijd duidelijk. De blijvende armoede in de regio, met nochtans aanzienlijke bodemrijkdommen, speelt zeker een rol, maar vooral de anti-Franse en antiwesterse gevoelens, waarvan de sympathie voor Poetin slechts een uiting is, mogen niet onderschat worden. Sommigen noemen de onderliggende ideologie ‘sankarisme’, een verwijzing naar de linkse, anti-imperialistische opvattingen van kapitein Thomas Sankara, die ten tijde van de Koude Oorlog de macht greep in Opper-Volta. Hij herdoopte zijn land naar ‘Burkina Faso’, wat zoveel betekent als ‘het land der onomkoopbare mensen’.

De antiwesterse opvattingen zijn in opmars in Afrika, in gelijke tred met groeiende Russische en Chinese invloed. Het gevoel leeft er dat de eigen armoede het gevolg is van westerse diefstal. In een cartoon van een Nigerse krant zie je een magere zwarte man die eten lepelt in de mond van een vette Fransman. Wij zien onszelf als leveranciers van ontwikkelingshulp, zij zien ons als uitbuiters en onverbeterlijke kolonialisten, wat zelfs resulteert in sympathie voor het land dat de huurlingen van de Wagner-groep op Afrika heeft losgelaten

De anti-Franse en antiwesterse gevoelens in Niger mogen niet onderschat worden

Wanneer eerder dit jaar in de VN werd gestemd over een resolutie ter veroordeling van de Russische aanval op Oekraïne, weigerde bijna de helft van de Afrikaanse landen om die goed te keuren. Ze kregen het gezelschap van bijna het volledige zuiden van Azië. Dat slechts vijf landen tegenstemden, werd door sommigen geïnterpreteerd als een signaal dat de wereld zich tegen Poetin keert. Er werd echter veel te licht gegaan over de vele onthoudingen. 45 landen weigerden een nochtans naakte daad van agressie te veroordelen. 32 onthielden zich en 13 bleven tactisch afwezig. Onder hen niet de minste: Indië, China en Zuid-Afrika.

BRICS in uitbreiding

De drie laatste landen vormen, samen met ook nog Rusland en Brazilië, de BRICS. Die club, opgericht als tegenhanger van de westerse G7, is in volle uitbreiding. Vorige week vergaderden de landen van de BRICS in Johannesburg. Poetin was afwezig, maar dat was niet omdat zijn oorlog tegen Oekraïne van hem een onwelkome gast had gemaakt. Er is een internationaal aanhoudingsbevel uitgevaardigd tegen de Russische leider, dat ook uitvoerbaar is in Zuid-Afrika, maar dat land, ook al beschuldigd van wapenleveringen aan Rusland, had aangekon-

digd hem immuniteit te verlenen. Poetin bleef afwezig omdat hij vreest dat zijn afwezigheid tot instabiliteit in eigen land kan leiden, niet omdat de andere landen van BRICS hem daar niet wilden. Op de statiefoto poseren de vier andere leiders trouwens lachend met Lavrov, zijn buitenlandminister

De buitenwereld is niet onwetend over de cultuuroorlogen die het Westen verscheuren

De samenwerking tussen de landen van BRICS was lang informeel en leverde weinig concrete resultaten op. Daar kan nu verandering in komen. De organisatie lijkt meer en meer op een bondgenootschap tegen het Westen. 40 nieuwe landen hebben al gezegd lidmaatschap te overwegen, en 23 anderen hebben een formele aanvraag ingediend. Argentinië, Egypte, Ethiopië, Iran, Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten hebben al een positief antwoord gekregen en mogen vanaf 1 januari lid worden.

Bond tegen het Westen

Het is een zeer bonte coalitie. China, een communistische dictatuur, moet er samenwerken met India, de grootste democratie ter wereld, tevens zijn belangrijkste regionale rivaal. De sjiitische theocratie van Iran moet er aan tafel zitten met de soennitische aartsvijanden van Saoedi-Arabië. Er is weinig dat die landen verbindt, behalve autoritaire regeringen en groeiende vijandigheid tegen het Westen. Alleen India lijkt daar een uitzondering op. Het werd weinig opgemerkt, maar een ander land dat interesse heeft getoond voor BRICS is Turkije. In 2018 vroeg Erdogan om met zijn land, nochtans lid van de westerse militaire alliantie NAVO en nog steeds officieel kandidaat-lid van de Europese Unie, te mogen aansluiten bij die antiwesterse bond. Die aanvraag is nog niet ingetrokken.

De contouren van een brede antiwesterse coalitie tekenen zich steeds duidelijker af. Daarbij gaat het niet enkel over economische rivaliteit of een strijd om de macht op het internationale toneel. Het is immers ook een verzet tegen het opdringen van westerse waarden. Niet-westerse landen, die allemaal ooit door Fukuyama geacht werden toe te treden tot een universele orde van vrijheidslievende democratieën, verwerpen steeds uitdrukkelijker die waarden.

Brazilië neigt autoritair

Een ervan is democratie. BRICS is vooral een gezelschap waar autoritaire staten zich thuis voelen. Hoort Brazilië bij die club? Sinds de rechtse Bolsonaro daar de macht verloor en de linkse Lula weer aan het roer staat, is de kritische kijk van het Westen afgewend van dat land. In de pers werd Lula afgeschilderd als het democratische alternatief voor Bolsonaro, maar hij begon zijn regeerperiode met een jacht op allen die hadden meegespeeld aan zijn veroordeling wegens omkoping. Hij heeft trouwens zijn banden met zijn corrupte netwerk opnieuw aangehaald.

Bij het bezoek van Lula aan communistische dictator Xi Jinping van China schuwden de twee mannen de blijken

van vriendschap voor elkaar niet. Intussen onderzochten ze hoe ze best de rol van de dollar in de wereldhandel kunnen ondermijnen. Lula gaf ook asiel aan de communistische terrorist Cesare Battisti. Hij sprak openlijk zijn steun uit voor de autoritaire regimes van Ortega in Nicaragua en Maduro in Venezuela. Soms laat hij in het diepste van zijn gedachten kijken, zoals die keer toen hij de bankencrisis van 2007-2008 de schuld noemde van “blanke mensen met blauwe ogen”. De man die door westerse leiders en pers werd begroet als een democratische messias, is in vele opzichten slechter dan zijn voorganger Bolsonaro.

Allemaal nieuw is het niet. Ook ten tijde van de Koude Oorlog was er een ‘Beweging van Niet-Gebonden Landen’, met onder andere Cuba, India en Joegoslavië als leden. In de praktijk was dat een onmiskenbaar antiwesters genootschap.

Een beschaving die zichzelf in beschuldiging stelt

Het zou kunnen dat er nu meer aan de hand is. Een groot deel van de wereld verwerpt niet alleen wat het ziet als westerse internationale dominantie en het democratische bestuursmodel. Het verliest ook zijn respect voor het Westen als beschaving. Een controverse bij het wereldkampioenschap voetbal in Qatar was tekenend. Bij het Europees kampioenschap voetbal van twee jaar eerder waren regenboogkleuren op armbanden en truitjes ongeveer verplicht. In Qatar waren ze gewoon verboden. Qatar nam de beslissing, maar iedereen buiten het Westen vond dat best goed.

De buitenwereld is immers helemaal niet onwetend over de cultuuroorlogen die het Westen verscheuren. Roger Cohen van de New York Times trok een maand door Rusland en stelde vast hoe Poetin er zijn oorlog tegen het Westen aan de man brengt. Volgens Cohen denken de Russen niet meer over het Westen als een oord van genadeloos kapitalisme, zoals vroeger, maar als een wereld van ‘geslachtsveranderingen, de rooftochten van travestieten, barbaarse genderdiscussies en een LGBTQ-overname’. In een toespraak hekelde Poetin de VS en “andere onvriendelijke buitenlandse staten” voor hun “egoïsme, permissiviteit, immoraliteit, de ontkenning van de idealen van patriottisme” en “de vernietiging van het traditionele gezin door de bevordering van niet-traditionele seksuele relaties”.

Wij zien onszelf als leveranciers van ontwikkelingshulp, zij zien ons als uitbuiters en onverbeterlijke kolonialisten

Dat is een karikatuur, maar hij heeft ergens wel een punt, erkent Lionel Shriver in The Spectator. Het gaat trouwens niet alleen over de westerse bezetenheid met LGBTQ (waardoor we nu al bijvoorbeeld een maand in plaats van een dag de ‘pride’ moeten vieren). Ook onze obsessieve schuldgevoelens inzake rassenkwesties wekken misprijzen op. De laatste verfilming van ‘De Kleine Zeemeermin’, met een zwarte actrice in de hoofdrol, werd een gigantische flop in China en Zuid-Korea. De Chinese regeringskrant The Global Times hekelde de “geforceerde inclusie van minderheden” en de “politieke correctheid” van dat soort films.

We hebben het deels onszelf aangedaan. We stellen onszelf voortdurend in beschuldiging. We hebben onze beschaving en ons verleden herleid tot een geschiedenis van onrecht, uitbuiting, discriminatie en racisme. Je kan het mensen van ander beschavingen niet kwalijk nemen, ook niet de manifestanten in Niger, dat ze ons geloven.

Luiz Inacio Lula da Silva, Xi Jinping, Cyril Ramaphosa, Narendra Modi en Sergei Lavrov op de 15de BRICS-conferentie

Onterecht enthousiasme over de staatsbon

De Van Peteghem-staatsbon aan een rendement van 2,81 procent wordt zoals verwacht een groot succes. Na anderhalve dag werd al 4 miljard euro opgehaald. Toch zijn de hoeraberichten niet op hun plaats. Zo worden de banken met hun lage rentevoeten op spaarboekjes niet onder druk gezet en is het bedrag dat de burgers bij de overheid beleggen marginaal ten opzichte van de totale staatsschuld. maken over de staatsschuld van meer dan honderd procent van het bbp of meer dan 600 miljard euro.

Na de mislukking van de fiscale hervorming hoopt minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) een goede negen maanden voor de verkiezingen toch nog een sociaaleconomische trofee binnen te halen, namelijk de uitgifte van een nieuwe staatsbon waarop de Belgen tot 1 september kunnen intekenen en dus geld uitlenen aan de federale overheid. De interessante rente van netto 2,81 procent (na aftrek van de 15 procent roerende voorheffing) moet een geduchte concurrent zijn voor de spaarrekeningen van de banken waar je hoop en al met de getrouwheidspremie amper 1,5 procent jaarrente kan incasseren. De staatsbon doet mensen geld weghalen van de spaarrekening en is aldus een drukkingsmiddel om de banken aan te zetten hun rente te verhogen.

Afgezien van een paar kleinere spelers is dat niet gebeurd en zal dat ook niet gebeuren. Ook niet wanneer de opbrengst van de staatsbon straks wellicht 10 miljard euro of meer bedraagt. Inderdaad een stuk hoger dan de Leterme-staatsbon uit 2010-2011 (5,7 miljard euro geplaatst) en een doelstelling waarvan we nu al weten dat die zal gehaald worden, want na anderhalve dag was er al voor 4 miljard euro ingetekend. Van Peteghem heeft trouwens al triomfantelijk aangekondigd dat er een nieuwe staatsbon komt in december indien de banken hun spaarrente niet verhogen. De vreugde ter linkerzijde is dan ook groot. De staatsbon is volgens sommigen een opgestoken middenvinger naar de banken.

Onderling akkoordje

Ondertussen duiken al verhalen op van Vlaamse spaarders die met pakweg 50.000 euro naar het bankkantoor stappen en dat in een staatsbon willen beleggen. De banken zijn in deze immers één van de tussenpersonen. Resultaat: na enig overleg en zonder aandringen belegt men 25.000 euro in een staatsbon van één jaar en de andere helft in een bancaire termijnrekening met dezelfde intrestvoeten of zelfs een hogere. Akkoord, dat geld zit dan drie jaar vast, maar men heeft het toch niet nodig.

Tweede element: de banken krijgen een premie op elke euro aan staatsbonnen die ze verkopen en die ligt hoger dan wat ze aan basisrente uitkeren. Kortom, als tussenpersoon gaan de banken er miljoenen aan verdienen. Mes op de keel van de financiële instellingen? Vergeet het. Tenslotte doet al een tijd het gerucht de ronde dat de banken en de overheid het op een akkoordje hebben gegooid waarbij de financiële instellingen niet overdrijven met het aanbieden van hoger renderende alternatieven dan de staatsbon. Dat wordt door de betrokkenen in alle toonaarden ontkend, maar er zijn te veel signalen die in die richting wijzen.

De

burger betaalt

Naast het riedeltje dat de banken door de staatsbon in het defensief worden geduwd, is er ook het Vivaldi-verhaal over het succes van de overheidsobligatie. De particulier zou op die manier aantonen dat het vertrouwen in de overheid overeind blijft en men zich eigenlijk niet te veel zorgen hoeft te

Dat is toch echt vals optimisme. Het klopt dat men het vele spaargeld van de Belgen internationaal als een soort van onderpand voor de staatsschuld ziet, zeer zeker. Maar het succes van de staatsbon dreigt ertoe te leiden dat de regeringen zeggen dat een sanering van de overheidsfinanciën niet dringend is, want bij problemen kan men altijd bij de burger terecht.

Heel beperkte impact

In dat verband mag de impact van het doorsluizen van spaargeld richting staats bon overigens niet overdreven worden. 10 miljard is slechts een peulschil van de meer dan 300 miljard euro aan spaartegoeden van de inwoners van dit land. Men mag ook niet vergeten dat daar over een jaar rente op betaald wordt door de over heid en dus de belastingbetaler. Een extra factuur van meer dan 100 mil joen euro komt er dus aan.

En ten slotte nog een argument om het enthousiasme over de staatsbon te temperen: de overheidsuitgaven bedragen zo’n 300 miljard per jaar. Mocht de overheid erin slagen om met de staatsbon effectief 10 miljard euro op te halen, is dat dus goed voor het dekken van de uitgaven gedurende welgeteld 12 dagen.

ANGÉLIQUE VANDERSTRAETEN

Oekraïense ambassade viert Onafhankelijkheidsdag in abdij Grimbergen

Volgens Vlaams Parlementslid en deelstaatsenator Karl Vanlouwe (N-VA) kan en moet België op militair vlak meer steun leveren aan Oekraïne. Dat heeft hij gezegd in de marge van de Oekraïense nationale feestdag of Onafhankelijkheidsdag, die donderdag werd gevierd in de abdij van Grimbergen.

Op 24 augustus 1991 werd Oekraïne onafhankelijk van Rusland. Die dag viert de Oekraïense ambassade in België normaal gezien in Brussel, maar dit jaar vonden de festiviteiten plaats in de tuin van de abdij van Grimbergen. Op die manier wilden de Oekraïners hun dankbaarheid tonen voor de inspanningen van pater Karel Stautemas. Hij stuurde onder meer een aantal volledig uitgeruste ziekenwagens naar het oorlogsgebied.

Op het evenement waren een 800-tal ambassadeurs, diplomaten en politici aanwezig, onder wie Vlaams Parlementslid en deelstaatsenator Karl Vanlouwe (NVA). Met zijn aanwezigheid wilde hij naar eigen zeggen tonen dat Vlaanderen solidair is en blijft met de Oekraïense bevolking. Hij beschouwt het ook als zijn taak om Vlaanderen te vertegenwoordigen op het internationale toneel. “Het Vlaams Parlement heeft internationale bevoegd-

heden en daarbinnen sluiten we verdragen af”, legt hij uit.

Eerder keurde het Vlaams Parlement al twee resoluties met betrekking tot de oorlog in Oekraïne goed. Daarmee veroordeelde het de Russische inval en merkte het Moskou aan als ‘staatssponsor van terrorisme’. De aanleiding van die tweede resolutie waren de Russische bombardementen op burgerdoelwitten zoals ziekenhuizen, scholen, crèches en het theater van Marioepol.

Militaire hulp

Verder is Vanlouwe ervan overtuigd dat België op militair vlak meer kan en moet doen voor Oekraïne. Hij verwijst daarbij naar de beloofde levering van een 60-tal F-16-gevechtsvliegtuigen aan Kiev door Nederland en Denemarken. “België staat nu enkel in voor de opleiding van de

piloten, maar de facto kan het meer doen”, oordeelt hij. Het argument dat België al voldoende humanitaire hulp zou leveren, ontslaat België volgens Vanlouwe niet van zijn militaire verantwoordelijkheid. “Defensie is geen ngo. Als een land wordt aangevallen, moeten en kunnen we op militair vlak meer doen. We hebben tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog zelf ervaren hoe belangrijk de steun van de Amerikanen, Engelsen, Fransen en Canadezen was”, besluit hij.

Vaderlandsliefde

Ook Grimbergse burgemeester Bart Laeremans (Vernieuwing) tekende present. Hij vergeleek in zijn toespraak de Russische invasie in Oekraïne met de annexatie van Tsjechoslowakije in 1938, van Polen in 1939 en de rest van Europa in 1940 door nazi-Duitsland. “Het is zo vergelijkbaar met wat Europa 85 jaar geleden heeft doorgemaakt”, sprak hij.

De “heroïsche strijd” van het Oekraïense volk heeft Europa volgens Laeremans wakkergeschud. “Jullie land leert ons de waarden die onze samenleving lang geleden leek te hebben weggegooid: de wilskracht om je land te verdedigen en je eigen leven op het spel te zetten voor vrijheid. De liefde voor vaderland en identiteit. Opkomen voor de natie en een hoger doel nastreven in plaats van kleine winsten en het eigenbelang.”

Tot slot richtte Laeremans zich in zijn toespraak tot alle democratisch verkozen burgemeesters in Rusland. Hij riep hen op om de democratie in hun land te herstellen. “Verenig jullie, herstel jullie land en schuif de dictator (Vladimir Poetin, red.) en zijn bende aan de kant”, besloot hij.

(Van links naar rechts) Karl Vanlouwe, Natalia Anoshyna, Michael M. Adler, Judy Adler

Vincent Van Peteghem

Documenten Van Acker bevestigen invloed vrijmetselaars op politiek

Hoe groot is de invloed van de vrijmetselaars op de politiek? Niet al te groot volgens sommigen. Dat is doorgaans wel een mening van socialistische of liberale vrijmetselaars. Om het antwoord op deze boeiende vraag te vinden, hebben we van de zomervakantie gebruik gemaakt om het archief van socialist Achiel Van Acker te bestuderen. Dat bevindt zich in het Rijksarchief.

Na de Tweede Wereldoorlog bouwde ‘selfmade man’ en Bruggeling Van Acker een indrukwekkende politieke loopbaan uit. Hij was achtereenvolgens minister van Arbeid en Sociale Voorzorg (september 1944 - februari 1945 en maart 1946), premier en minister van Steenkool (februari 1945 - maart 1946 en maart - augustus 1946), minister van Verkeerswezen (maart 1947 - juni 1949) en opnieuw premier (april 1954 - juni 1958).

De eerste drie regeringen onder Achiel Van Acker waren kortstondig ten gevolge van de Koningskwestie. De belangrijke vierde regering (1954-1958) realiseerde sociale thema’s zoals de invoering van de vijfdagenwerkweek, waarbij hij profiteerde van een economische heropleving. De schoolstrijd tussen het vrij en het openbaar onderwijs was een gevolg van nieuwe wetgeving door de regering. Bij de verkiezingen van 1958 verloor de regering-Van Acker IV haar meerderheid, waarna de socialisten in de oppositie belandden.

Tweetalig maken

In het archief van de Bruggeling zit een zeer belangrijke brief van de grootmeester van het Grootoosten van België (GOB) aan collega-vrijmetselaar Van Acker. De Franstalige brief is geschreven op 9 februari 1955. Het Grootoosten van België (Grand Orient de Belgique) is een Belgische koepelorganisatie van zogenaamde vrijmetselaarsloges. Die waren oorspronkelijk enkel toegankelijk was voor mannen en werken met drie symbolische basisgraden.

La Flandre (LF) is een Brugse loge die behoort tot het Grootoosten van België. LF behoorde volledig tot de liberale zuil tot de komst van Achiel Van Acker (1898-1975) die als eerste socialist op 29 januari 1929 bij LF werd ingewijd. Hij was toen al gemeenteraadslid (1926) en volksvertegenwoordiger (1927) voor de Belgische Werklieden Partij (BWP). LF was Franstalig en het was Achiel Van Acker die in 1936 voorstelde om het Nederlands bin-

nen de loge te brengen en die dus tweetalig te maken. Opmerkelijk is overigens dat deze vrijmetselaars de christelijke jaartelling niet volgen. In documenten van LF aan Van Acker is de datum 5962 in plaats van 1962. De brief van ‘grootmeester’ Hamaide aan Van Acker heeft wel de ‘normale’ datum: 1955. In de brief worden zeker de gebruikelijke symbolen vermeld, zoals afkortingen en puntjes, enkel te begrijpen door vrijmetselaars.

Schoolstrijd

In de periode 1953 tot 1957 was jurist Robert Hamaide (1907-1979) (Les Amis Philantrophes no. 3 Bruxelles) de grootmeester van GOB. Hamaide heeft het in zijn brief over de (tweede) schoolstrijd die in het begin van de jaren ’50 startte en in 1955 een piek bereikte. Die tweede schoolstrijd bereikte in 1955 een hoogtepunt toen de socialistische minister Leo Collard (in de paarse regering-Van Acker IV) met de wet-Collard probeerde de subsidies aan de katholieke scholen aanzienlijk te verminderen, de voorwaarden voor subsidiëring te verscherpen en te voorzien in de oprichting van een groot aantal rijksscholen. De regering-Van Acker IV (23 april 1954 – 26 juni 1958) was een Belgische regering. De regering bestond uit de BSP/PSB (86 zetels) en de Liberale Partij (25 zetels).

In de brief vertelt Hamaide dat hij ontvangen werd door de koning. Die audiëntie die Hamaide had bij Boudewijn ging zeker ook over die toen sluimerende schoolstrijd. Interessant is dat Boudewijn toen dus de hoogste vrijmetselaar in ons land uitnodigde. Volgens de grootmeester was het een nuttig gesprek.

In het paleis werkten (en werken) zeker vrijmetselaars. Grootmaarschalk Herman Liebaers was het beste voorbeeld. Hij was ook zijn leven lang vrijmetselaar bij het Grootoosten van België, in de Nederlandstalige Brusselse loge Balder.

THIERRY DEBELS

De werkgeverswereld maakt zich steeds grotere zorgen over de kwaliteit van het onderwijs

Twee weken voor het begin van het schooljaar stak Dirk Van Damme de vinger in de wonde: de standaarden in het onderwijs werden onder de socialistische en liberale onderwijsministers ‘bewust’ lager gelegd. “Ik herinner me een vergadering over eindtermen waar men zei dat als de lat te hoog zou liggen te veel leerlingen met migratieachtergrond zouden mislukken”, aldus Van Damme. De professor onderwijskunde kan het weten, want hij werkte van 1992 tot 2008 op de diverse onderwijskabinetten.

Hij was dus een bevoorrechte getuige van ‘een softe progressieve consensus op onderwijs die de focus legde op gelijke kansen en competentiegericht onderwijs, weg van kennis, excellentie en het verheffingsdenken’. Van Damme was jarenlang getuige hoe de sloopkogel van de gelijke kansen door het onderwijs trok. Verbijsterend. Zestien jaar lang heeft Van Damme zijn mond niet opengetrokken, maar nu de schade fundamenteel is, bedient het gewezen hoofd onderwijsonderzoek bij de OESO zich van een heel ander discours.

Taalarme leerlingen

De leerling kwam centraal te staan, niet langer de kennis. De

kanker van de lage verwachtingen woekerde in het onderwijs. De leerkracht werd coach, een toffe pee die de leerlingen een goed gevoel moet geven. Elke leerling moet een laptop hebben en klassen worden bij elkaar gezet. De leerling kan kiezen en stelt zijn eigen programma samen. De leerkracht faciliteert. De nieuwe eindtermen leggen de nadruk onder meer op duurzaamheid en burgerschap, wat ten koste gaat van de basiskennis en -vaardigheden. We voeden onze kinderen op tot individuen die ‘psychologisch niet sterk in de schoenen staan’ met een gebrek aan algemene kennis. Het onderwijs moet te veel geknipt worden op de maat van de leerling en er moet een ‘emotioneel veilig kader’ worden

gecreëerd. Daardoor worden kinderen te kwetsbaar en te individualistisch. Door de massamigratie zwol de laatste jaren de instroom van taalarme leerlingen exponentieel aan. In Antwerpen spreekt 46 procent van de leerlingen in het basisonderwijs thuis een andere taal dan het Nederlands. Dat die ontwikkeling mee aan de basis ligt van het dalende onderwijsniveau staat als een paal boven water en komt in geen enkel interview of analyse in de reguliere media - in aanloop van het nakende schooljaar - ter sprake. Het aandeel leerlingen dat in het lager onderwijs minstens twee jaar schoolse vertraging heeft opgelopen en thuis een andere taal spreekt dan het Nederlands ligt vele malen hoger dan voor leerlingen die thuis wel Nederlands spreken.

Kenniseuthanasie

Het resultaat is dat de onderstroom aan leerlingen die afhaakt of onvoldoende uitgerust is om aan te pikken, toeneemt. Uit de peilingsproeven van vorig jaar bleek dat twee op de drie bso-leerlingen het onderwijs functioneel ongeletterd verlaten. Die leerlingen kunnen onvoldoende informatie uit een metroplan, een advertentie, een bijsluiter of een instructieplan halen. Ze hebben tevens onvoldoende praktische ICT-competenties. Die cijfers zijn een heel stuk slechter dan vorige jaren. Cognitief psycholoog Wouter Duyck (UGent) had het op Twitter over “het zoveelste brand-

alarm voor de vernietiging van welvaart en sociale mobiliteit”. Vanuit de werkgeverswereld kijkt men met argusogen naar de ontwikkelingen binnen het onderwijs en waarschuwt men voor de gevolgen. In een bijdrage voor Business AM waarschuwt Erik Saelens - CEO van Unbox - voor de gevolgen. “Wie zelf kinderen heeft, merkt hoe dramatisch ons onderwijs eraan toe is”, schrijft hij. Saelens maakt gewag van “kenniseuthanasie”. Nu de overheid niet meer in staat is om kwaliteitsvol onderwijs te organiseren, vraagt de CEO van Unbox zich af wanneer de peperdure privéscholen hun intrede zullen doen. Dat zal de kloof nog dieper maken: “Arbeiderskinderen zullen verder moeten aanmodderen in scholen waar de pretpedagogie

- YOLO! - heerst, terwijl in de rest van de wereld de tijgerpedagogie

- Be the best! - domineert.”

De kloof tussen een kleine groep uitstekend opgeleiden en de rest zal toenemen. Daarmee zal - volgens de CEO - de sociale mobiliteit stilvallen. Het grootste slachtoffer wordt de middenklasse. Ze betaalt steeds meer be-

lastingen maar krijgt daarvoor slechter onderwijs. Het resultaat is voorspelbaar: “Toenemende sociale spanningen en welvaartverlies”.

Verkiezingsthema

Vanuit de werkgeverswereld komt steeds meer de vraag om het onderwijsdebat ten gronde te voeren. De uitstroom uit het onderwijs sluit steeds minder aan op de arbeidsmarkt. “Laat een grondig debat plaatsvinden over hoe we uit de impasse geraken. Het volk opleiden en wapenen voor de toekomst is immers een van de kerntaken van de overheid”, besluit CEO Erik Saelens. De start van het nieuwe schooljaar kondigt zich al heel moeilijk aan. Het kwaliteitsverlies is schrijnend, maar vooral het lerarentekort zorgt ervoor dat het niveau nog verder daalt. Wil Vlaanderen niet verder wegzakken, dan zal het onderwijs met de volgende verkiezingen een verkiezingsthema moeten zijn.

JULIEN BORREMANS

© COLLECTIE AMVC-LETTERENHUIS ANTWERPEN

©

BELGA

Het activistische museum

SMAK en Extinction Rebellion

Verleden week maakte het SMAK in zeven haasten een einde aan een maandenlange samenwerking met de actiegroep Extinction Rebellion (XR). Het museum was namelijk van plan om XR drie weken lang een zaal te laten gebruiken voor fototentoonstellingen, lezingen en workshops. Tot bleek dat XR de zaal ook wou gebruiken om een blokkade van de Gentse Ring te organiseren.

Laten we beginnen met in herinnering te brengen wat het SMAK in Gent ook alweer is. Opgericht in 1999 staat de afkorting voor ‘Stedelijk Museum voor Actuele Kunst’. Over de precieze betekenis van ‘actueel’ en wat dat te betekenen heeft voor het soort kunst dat het SMAK zou moeten tentoonstellen en wat voor exposities het zou moeten organiseren, daar valt natuurlijk veel over te discussiëren. We denken dan ook dat de artistieke vrijheid van het SMAK in de eerste plaats op dat vlak te zoeken is. Maar we denken ook dat het SMAK die vrijheid dient uit te oefenen binnen het kader van die drie andere woorden die haar afkorting definiëren: ‘kunst’ en ‘museum’, en niet in het minst: ‘stedelijk’. En dat laatste dan vooral in die zin dat het grotendeels gefinancierd wordt door openbare middelen.

Blokkade Gentse Ring

met uw belastinggeld

Niet dat we het SMAK (of een ander museum) op bepaalde gedachten willen brengen, maar als men Extinction Rebellion uitgenodigd had om te zien hoe zij gebruik maken van artistieke elementen bij het maken van slogans, spandoeken of het uitvoeren van acties, dan zou ook dat nog steeds eerder over dan op het randje geweest zijn. Maar de samenwerking had dan toch gekaderd kunnen worden binnen het begrip kunst, ja zelfs actuele kunst. Maar voor zover wij konden nagaan in de berichtgeving in de media, was er van kunst eigenlijk weinig of geen sprake in de samenwerking. Alleen al daarom kan je dus stellen dat het SMAK zich niet aan haar opdracht gehouden heeft, en dat de instanties die het museum van subsidies voorzien niet alleen het recht maar ook de plicht hebben hierover enkele ernstige vragen te stellen.

Voor alle duidelijkheid: het SMAK krijgt elk jaar een ‘werkingssubsidie cultureel erfgoed’ van meer dan 1,4 miljoen euro, uitbetaald via het departement Cultuur, Jeugd & Media, een subsidie die onder de bevoegdheid van Vlaams minister van Cultuur Jan Jambon (N-VA) valt. Het scheelde dus geen haar, of Extinction Rebellion had een blokkade van een belangrijke openbare weg kunnen organiseren met behulp van openbare middelen.

Subtiel is dan ook de klaagzang van SMAK-directeur Philippe Van Cauteren. Hij lijkt er eigenlijk weinig problemen mee te hebben dat Extinction Rebellion allerlei illegale acties uitvoert, wel dat “zijn” museum er te rechtstreeks bij betrokken werd. Dat zou misbruik van openbare middelen zijn voor de promotie van zijn persoonlijke politieke sympathieën

VRT-presentator vast op verdenking van bezit en verspreiding kinderporno

natuurlijk een tikkeltje te openlijk gemaakt hebben.

Maatschappelijke functie

als excuus voor bobo-activisme

Hoe doen ze dat trouwens, niet alleen bij het SMAK, maar ook bij andere openbare musea, hun politiek activisme toch rechtvaardigen als een deel van hun opdracht? We citeren Bart Ouvry van het AfricaMusem in De Standaard: “Maar de consensus onder onze musea is dat we een maatschappelijke functie hebben.”

Wat natuurlijk klopt: een museum heeft inderdaad een maatschappelijke functie – als museum. “We zijn ook burgers.” Jazeker, en in een privémuseum doe je maar wat je wil, maar word je door de overheid betaald, gedraag je je ofwel neutraal of zorg je ervoor dat alle meningen aan bod kunnen komen. En hier begint het natuurlijk fout te lopen.

“Een belangrijk maatschappelijk debat kun je niet buiten de muren houden,” zo stelt Bart Ouvry. Maar wie bepaalt welk maatschappelijk debat belangrijk is?

“Dus steken we de hand uit en proberen we van elkaar te leren,” aldus nogmaals Bart Ouvry. Wat natuurlijk manifest niet klopt. Of heeft de lezer weet van ook maar één openbaar museum van enige grootte dat ooit al eens de hand uitgestoken heeft naar een Vlaams-nationale, conservatieve of migratiekritische beweging om van hen te ‘leren’?

Vierde

macht als kampbewakers

Terwijl musea maar al te vaak hun maatschappelijke functie ver te buiten gaan, weigerden de media als vierde macht hun maatschappelijke functie uit te oefenen. In plaats van zowel de musea als de politiek tot de orde roepen voor dat flagrante misbruik van openbare middelen, was hun eerste bezorgdheid of er toch geen sprake was geweest van enige politieke druk vanuit het Gentse stadsbestuur. Probeert een privé-organisatie als de IJzerwake een zangavond te organiseren, hitsen diezelfde media het Ieperse stadsbestuur net op om die zangavond preventief te verbieden.

Het zou helemaal geen schandaal geweest zijn als het Gentse stadsbestuur druk had uitgeoefend op het SMAK. Integendeel, het ware schandaal is dat dat niet gebeurde. Zowel het Gentse stadsbestuur als de Vlaamse Regering lieten immers maar betijen, terwijl het SMAK openbare middelen misbruikte om een marginale politieke organisatie te promoten.

FILIP VAN LAENEN

VRT-presentator Sven Pichal (44) zit sinds vorige week in de gevangenis van Turnhout op verdenking van het bezit en de verspreiding van beelden van kindermisbruik. Vlaams Belang-fractieleider Chris Janssens stelde op X de hypocrisie van Pichal aan de kaak, maar Brussels Parlementslid Gilles Verstraeten (N-VA) zag daarin een poging om het progressievere deel van de LGBTQIA-beweging verdacht te maken.

Pichal werd vorige week donderdag in zijn woning in Antwerpen opgepakt. Een dag later liet de onderzoeksrechter hem opsluiten in de gevangenis van Turnhout. Daar verblijft hij in een aparte cel die de cipiers elk kwartier controleren om een eventuele wanhoopsdaad te vermijden.

In het kader van het onderzoek werd maandag ook een huiszoeking uitgevoerd in de gebouwen van de openbare omroep VRT. Die beperkte zich tot de verdieping van Radio 2 en de werkcomputer van Pichal. De radiopresentator had zijn werkgever zaterdag plots laten weten dat hij met onmiddellijke ingang en om persoonlijke redenen wilde stoppen.

Pleegouder

Pichal werkte sinds de eeuwwisseling bij de VRT. Van 2007 tot 2012 maakte hij samen met Annemie Peeters het populaire radioprogramma ‘Peeters & Pichal’. Sinds september 2014 was hij het gezicht van ‘De Inspecteur’, het dagelijkse consumentenprogramma op Radio 2. Het nieuwe seizoen zou normaal gezien op vrijdag 1 september van start gaan.

Pichal was een boegbeeld van de LGBTQIA-gemeenschap. Hij was actief bij Wel Jong Niet Hetero (WJHN) en van 2008 tot 2012 voorzitter van Het Roze Huis - çavaria Antwerpen, de koepelorganisatie van holebi- en transgenderverenigingen in de provincie Antwerpen. Na zijn voorzitterschap zetelde hij in de Raad van Bestuur.

In 2014 beslisten Pichal en zijn partner om pleegouders te worden van twee broers, een tweeling. Aanvankelijk vingen ze hen enkel op tijdens de weekends en vakanties, maar toen ze 13 jaar oud waren, trokken de jongens definitief bij het koppel in.

In 2022 was Pichal het gezicht van de STIP IT-actie tegen pesten van Ketnet, samen met MNM-dj Wanne Synnave. Die laatste verloor intussen zijn job bij de VRT na verschillende meldingen van grensoverschrijdend gedrag ten aanzien van jongeren.

Hypocrisie

Chris Janssens, de fractieleider van Vlaams Belang in het Vlaams Parlement, stelde op X, het voormalige Twitter, de hypocrisie van Pichal aan de kaak. Enkele maanden geleden waarschuwde die laatste nog voor de vermeende homofobie van ‘extreemrechts’, maar volgens Janssens “had hij beter kinderen gewaarschuwd om uit zijn buurt te blijven”. “Waarom denken linkse LGB-bobo’s altijd dat ze zich alles mogen permitteren en tegelijkertijd met het morele vingertje kunnen wijzen? Terwijl ze zelf de grootste schade aanrichten aan (de beeldvorming over) holebi’s.”

Brussels Parlementslid Gilles Verstraeten (N-VA) betreurt die “doorzichtige poging” om (het progressievere deel van) de LGBTQIA-beweging verdacht te maken. “Pedofilie en kinderporno vallen bij alle geaardheden voor, helaas”, merkt hij op.

Ook voormalig N-VA-ondervoorzitter en huidig Pro League-CEO Lorin Parys heeftnaar eigen zeggen na lang twijfelen - gereageerd op het onderzoek naar Pichal. “Zwijgen voelt verkeerd want mijn hoofd kan er niet bij en mijn maag draait om”, legt hij uit. “Kindermisbruik verwoest levens. Als je ziek bent, laat je begeleiden. Maar word geen spreekbuis van LGBTQI. En word al zeker geen pleegouder. Zo boos. Zo triest. Zo ontgoocheld.”

Het SMAK te Gent

© BELGA

Sven Pichal

©

PHOTONEWS

IN DE KIJKER

Rudi Vervoort

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (BHG) doet altijd denken aan de fabel van La Fontaine waarin de kikker een os wil zijn en die zichzelf uiteindelijk zó opblaast dat hij uit elkaar barst. Het BHG valt met zijn grondgebied samen met het tweetalige Brussel-Hoofdstad dat 19 gemeenten omvat, elk met een eigen gemeentebestuur, en zes politiezones. Een eigen regering bestuurt het gewest, waarin de Parti Socialiste de absolute baas is en Rudi Vervoort (64) de minister-president; PS’er, natuurlijk. Het BHG heeft altijd geld tekort en kijkt daarvoor steevast naar de federale regering, en dus indirect naar Vlaanderen. Het zijn altijd anderen die de problemen moeten oplossen.

Ook al is het een gebied met diverse internationale instellingen op zijn grondgebied en is het een verkeersader in het hart van Europa, toch kampt het BHG ook met de gevolgen van een ongecontroleerde migratie, een laks beleid ter zake, zones waar de autochtone bevolking langzaam vervangen wordt door een sterk groeiende islamitische gemeenschap - en dus probleemgebieden voor de politiediensten worden - en 19 gemeentelijke baronieën die het liefst niet samenwerken om hun politieke macht te behouden. De verhouding tussen het gewest en de gemeentebesturen is niet altijd duidelijk. Het is een kluwen van belangen en machtsverhoudingen. Pleidooien voor fusie en meer samenwerking vallen steevast op een koude steen. De oude machtspartijen willen het zo.

Hoeder van het PS-apparaat

Rudi Vervoort is een Brusselaar, geboren in Sint-Agatha-Berchem en zoon van een Nederlandstalige vader en een Franstalige moeder. Heel letterlijk te nemen: zijn moedertaal is het Frans. Maar hij spreekt ook Nederlands. Hij behaalde een licentie in de rechten en werd in 1982 medewerker van de PS-burgemeester van Evere, die hij in 1989 volgde als kabinetssecretaris toen die minister in de Franse gemeenschapsregering werd. Van 1991 tot 1999 was hij directeur van de juridische dienst van het ‘Office de la Naissance et de l'Enfance’. Ondertussen was hij sinds 1988 ook gemeenteraadslid in Evere, sinds 1993 schepen en vanaf 1998 tot op heden burgemeester. Van 1999 tot 2013 zetelde hij in het Brussels Hoofdstedelijk Parlement en van 2004 tot 2013 ook in het Parlement van de Franse Gemeenschap. In 2013 mocht de hondstrouwe PS’er Charles Picqué opvolgen als minister-president van het BHG. Na de verkiezingen van 2014 en 2019 bleef hij telkens minister-president. Vervoort is een man van het PS-apparaat en een stille, eerder onopvallende hoeder van de ijzeren macht van zijn partij.

Alarmbel

Enkele maanden geleden organiseerde hij in de buurt van het Zuidstation een wandeling voor de pers om een aantal investeringsprojecten voor de buurt voor te stellen. Hij werd vergezeld door de burgemeesters van Sint-Gillis en Anderlecht, en Philippe Close van de stad Brussel. Allemaal PS’ers. Wanneer dezer dagen Brussel internationaal de aandacht trekt door ongebreidelde (vreemdelingen) criminaliteit, drugs- en daklozenproblemen in en rond het Zuidstation en de metrostations, en zelfs NMBS-CEO Sophie Dutordoir aan de alarmbel trekt, is er geen PS’er te horen of te zien. Het probleem is nochtans niet nieuw, want vooral Vlaamse oppositiepartijen, het Brusselse medium BRUZZ, zelfs pater Johan Leman, Vlaams minister voor Brussel Benjamin Dalle (cd&v) en de groene Luckas Van der Taelen legden al vaker de vinger in de wonde. Men is het zat dat reizigers door een onveilig station moeten, dat een no-gozone dreigt te worden. Hotels in de buurt krijgen daardoor slechte beoordelingen en krijgen hun kamers niet meer gevuld, de FlixBussen worden beroofd terwijl toeristen er machteloos naar staan te kijken en brave reizigers krijgen rake klappen.

In gesprek…

Maar Vervoort kijkt de andere kant uit en praat liever over zijn prestigeprojecten die veel fraaier ogen. Opgeschrikt door de negatieve reclame voor de hoofdstad, nam de federale regering het initiatief om het Nationaal Crisiscentrum de opdracht te geven om de samenwerking tussen alle diensten en politieke niveaus te coördineren. Vervoort is blij dat anderen weer de kastanjes uit het vuur komen halen en stelt met de paraplu open dat “veiligheid een federale materie is en blijft”. Hij verguldt de pil door ‘in gesprek te gaan met burgers en buurtverenigingen’ over de situatie rond drugsgebruik in verschillende Brusselse wijken om “een stand van zaken op te maken over de situatie”. Zal hij er een concrete aanpak voorstellen om de problemen met tak en wortel uit te roeien? De vraag stellen, is ze beantwoorden.

CITAAT VAN DE WEEK

Alexander De Croo:

in nieuwe onderhandelingen over fiscale hervorming”

Volgens premier Alexander De Croo (Open Vld) is het niet zinvol om binnen de federale regering opnieuw te onderhandelen over een fiscale hervorming. Dat heeft hij gezegd in een interview met Belga na een bezoek aan Volvo Gent. “Zorgen dat we ons budgettair traject kunnen aanhouden, is prioriteit nummer één”, benadrukte De Croo. “Kunnen er andere zaken? Ik ga natuurlijk nooit op voorhand nee zeggen, maar de fiscale hervorming was niet mogelijk binnen het budgettaire kader in juli. De reden dat we toen die hervorming niet gedaan hebben, is dat die een zeer zware impact zou gehad hebben op onze begrotingsbespreking en dat budgettaire kader blijft nu hetzelfde. Dus ik denk niet dat we daar veel energie moeten insteken.”

4.697 Vlamingen maakten overstap van privésector naar onderwijs

Gastleerkrachten

Weyts hoopt dat volgend schooljaar nog meer zij-instromers de overstap naar het onderwijs zullen maken. Daarvoor rekent hij onder meer op gastleerkrachten. Die zullen vanaf 1 september makkelijker kunnen proeven van de job en er nadien mogelijk voor kiezen om de definitieve overstap te maken. “Je kan op elk moment in je leven de overstap maken naar het onderwijs. Veel mensen willen na hun eerste carrière graag iets doen dat nog tastbaarder en impactvoller is. Er is geen enkel ander beroep dat zo’n grote impact heeft op het leven en de toekomst van kinderen en jongeren als dat van leerkracht. Daarnaast worden steeds meer maatregelen genomen om de job moderner en aantrekkelijker te maken”, aldus Weyts.

ANTON SCHELFAUT

MEEST GELEZEN OP

Vorig schooljaar maakten 4.697 Vlamingen de overstap van de privésector naar het onderwijs. Dat is 10 procent meer dan in het schooljaar 2021-2022, toen 4.398 zij-instromers werden geteld. “Dit nieuwe record is een lichtpunt in de strijd tegen het lerarentekort”, reageert Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA).

Zij-instromers zijn mensen die eerst werkervaring hebben opgedaan in de privésector en pas op latere leeftijd kiezen voor een carrière in het onderwijs. Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) nam de afgelopen jaren enkele maatregelen om zoveel mogelijk zij-instromers aan te trekken.

Zo kunnen de meesten van hen 10 jaar anciënniteit meenemen en tot 3 uur per week dienstvrijstelling krijgen met behoud van loon om hun lerarenopleiding te volgen. De Vlaamse regering investeerde ook in aanvangsbegeleiding.

Van de 4.697 Vlamingen die vorig jaar de overstap maakten, kozen er ongeveer 3.000 voor het secundair en iets meer dan 1.000 voor het basisonderwijs. De anderen kwamen onder meer terecht in het volwassenenonderwijs en het deeltijds kunstonderwijs.

Vooral dertigers en veertigers kiezen voor een carrière in het onderwijs. Zij maken respectievelijk 48 en 29 procent van het totale aantal zij-instromers uit. Slechts 15 procent van de zij-instromers is ouder dan 50 jaar.

Wagnersoldaten uit op wraak na dood Prigozjin

PAL CAST. Dries Van Langenhove: “De verjonging van de IJzerwake is aan het slagen”

Vlaams Belang neemt deel aan protestmars in Zelzate: “Veiligheid en orde herstellen”

Factcheckers Facebook blijken toch niet zo onafhankelijk

Janssens (VB) kaart hypocrisie van radiomaker Sven Pichal aan

VDAB bezorgde

Wallonië 117.000 vacatures: 51 Walen solliciteerden

“Geen energie meer steken

Rudi Vervoort

Ben Weyts

DE 21STE EEUW ZAL NIET CHINEES ZIJN

Het kan bijna niemand iets schelen, omdat het allemaal zo ver weg lijkt, maar het nieuws van de week is ongetwijfeld de crash in China. Vastgoed, valuta, aandelenmarkten, technologie, demografie: het valt allemaal samen en het ziet ernaar uit dat het beste wat China te wachten staat stagnatie zal zijn.

land. Van de grote Chinese vastgoedconglomeraten gaat de een na de ander failliet. Hoewel onroerend goed decennialang de motor is geweest van China’s groei, dreigt dat die nu in duigen te doen vallen. Er zijn dit keer geen lapmiddelen die China's ‘stenen’ kunstmatig kunnen doen herleven. Jarenlang heeft het Chinese regime de vastgoedsector kunstmatig gestimuleerd als economische motor. En het werkte! Maar er is altijd een terugkeer naar de realiteit, en in China is die terugkeer nu.

2. Ineenstorting van de Yuan

De tweede factor is de marginalisatie van de Chinese munt, de Yuan, die werd voorgesteld als voorbestemd om de dollar te vervangen. Onzin! De Yuan is momenteel heel weinig waard en bovenal wil niemand hem als internationale munt. Wanneer de grote Chinese bedrijven lenen op de internationale markten, is dat nog steeds in euro-dollars (een variant van de dollar) en zeker niet in Yuan. De Yuan is nu een zwakke munt en het staat vast dat hij de dollar niet zal vervangen, zelfs niet in Zuidoost-Azië.

3. Chinese aandelenmarkten storten in

Ten derde, de ineenstorting van de Chinese aandelenmarkten. Het is waar-

trouwen. Niemand wil investeren in een aandelenmarkt die voortdurend is overgeleverd aan de communistische ‘prins’ en zijn subjectieve grillen en voorkeuren! Bovendien heeft de kolonisatie-acquisitie van het financiële centrum van Hongkong door de Chinese imperialistische tirannie, vanuit een strikt financieel oogpunt bezien, als belangrijkste effect gehad dat de kern van alle substantie is ontdaan.

4. Technologische achterstand

Ten vierde heeft de oorlogszuchtige radicalisering van China ertoe geleid dat de Verenigde Staten, ondanks hun decennialange goede betrekkingen met China (handelstekort altijd in het voordeel van China, permanente en systematische diefstal van Amerikaans intellectueel eigendom door China), nu de inzage in en het delen van technologische chip-ontwikkelingen onderbroken heeft. De Chinezen beheersen die technologie, die het weefsel van de moderne wereld vormt, niet. Dat veroordeelt hen (in het beste geval) tot de tweede divisie. Vanaf nu zullen Chinese bedrijven systematisch achterblijven op bedrijven uit Japan, Zuid-Korea, Taiwan en het Westen. Dat is een van de weinige punten van overeenstemming tussen Amerikaanse Republikeinen en Democraten, en dat zal niet veranderen.

5. Demografische ineenstorting

Het mag vandaag de dag nog niet gezegd worden, vooral in Europa, maar ik denk dat binnen vijf jaar iedereen het erover eens zal zijn dat het grootste pro-

de demografische curven in. Morgen zal Japan een land van honderdjarigen zijn. Zuid-Korea, idem. Hetzelfde geldt voor veel Europese landen. Maar het geldt vooral voor China, dat met een vruchtbaarheidscijfer van 1,28 kinderen per vrouw gedoemd is in de voetsporen van Japan te treden. Een land met oude mensen is een land dat achteruitgaat; Xi heeft alles geprobeerd om de trend te keren, maar is er alleen maar in geslaagd die te versnellen.

Conclusie en prognose

Wat nu zeker is, is dat de 21ste eeuw niet ‘Chinees’ zal zijn. Waaruit maar weer blijkt dat we altijd op onze hoede moeten zijn voor grootse, breedsprakige prognoses in de Franse stijl, zolang die niet door feiten worden gestaafd, maar slechts door de ‘visie’ van hun auteur. Op basis

omver wilt werpen, kan dat alleen met geweld. Of als hij zelf besluit op te stappen Mijn voorspelling is dat Xi Jinping, ondanks dat hij geconfronteerd wordt met het abjecte falen van zijn beleid, niet zal vertrekken. Integendeel, zoals tirannen vaak doen - laten we Thucydides, Polybius en Cicero herlezen! - hij zou escaleren. We kunnen een Chinees militair avontuur niet langer uitsluiten, niet als opmaat naar de ‘Chinese eeuw’, maar als een wanhopig manoeuvre van een wanhopig regime. De vele militaire allianties die de Amerikanen in de regio hebben georganiseerd, getuigen van de waarschijnlijkheid van die uitkomst en de urgentie ervan.

Het Westen heeft zijn fouten, maar het heeft ook een aantal deugden (Chinees spreekwoord).

DRIEU GODEFRIDI

De Yuan is nu een zwakke munt

Het Zwitserse model: DE OMGEKEERDE REDENERING

“Een Zwitsers model”, zegt Joachim Coens (cd&v). “Zwitserland als voorbeeld nemen voor een vereenvoudigd systeem”, verklaart ook voormalig Duitstalig minister-president Karl-Heinz Lambertz. “Zwitserland bewijst dat het Belgische model vandaag faalt”, oordeelt Sander Loones (N-VA). Maar wat maakt van Zwitserland een goede, en van België een slechte federale staat? We zoeken het uit.

Toen hij nog cd&v-voorzitter was, pleitte Joachim Coens in een kerstinterview met Newsweek voor een hervorming van de Belgische staatsstructuur naar Zwitsers model. “Het verschil tussen Zwitserland en België is bijvoorbeeld dat men andersom redeneert”, legde Coens uit. “Daar zegt men: ‘De kantons hebben het en ze geven het aan het federale.’ Terwijl wij zeggen: ‘Federaal heeft het en zij brengen het naar de gemeenschappen of de gewesten.’ Misschien moeten we dat echt wel omdraaien en dan zien: ‘Wat is nu onze ambitie om nog samen te doen?’”

OMGEKEERDE REDENERING OVER BEVOEGDHEDEN

Kort uitgelegd is dat inderdaad hoe Zwitserland in elkaar zit. Het is een natie die gevormd is uit een verzameling van volledig autonome kantons die qua taal en afkomst sterk van elkaar verschillen. Kantons heffen hun eigen belastingen en hebben ook een eigen wetgeving en rechtssysteem. De centrale overheid kan niet zomaar ingrijpen, want het zijn eerst de gemeenten, nadien de kantons en op de laatste plaats pas de bond die kan ingrijpen. De bond mag enkel regelen wat uitdrukkelijk op bondsniveau is vastgelegd. Bovendien worden kantons ook steevast gehoord voordat de bondsregering een besluit kan doorvoeren.

“Het is voor iedereen duidelijk welk niveau waarvoor verantwoordelijk is”

De omgekeerde redenering wordt gevolgd in België. Grof genomen omvatten de bevoegdheden van de federale overheid alles wat te maken heeft met het algemene belang. Alles wat niet uitdrukkelijk onder de bevoegdheden valt van de gemeenschappen en de gewesten, valt onder de bevoegdheid van de federale overheid. Ook bepaalde uitzonderingen op gemeenschappelijke en gewestelijke bevoegdheden vallen onder de bevoegdheid van de federale staat.

Een belangrijk verschil is ook dat het voor iedereen duidelijk is welk niveau waarvoor verantwoordelijk is. Ofwel is iets federaal geregeld, ofwel valt het onder de bevoegdheden van de kantons, ofwel is het gemeentelijk. Niet elk niveau een beetje, zoals in België (denk bijvoor-

beeld aan de acht ministers en de staatssecretaris voor Gezondheid hier).

FINANCIERING

De 26 Zwitserse kantons zijn allemaal zelf verantwoordelijk voor hun eigen financiën. Ongeveer 25 procent van de Zwitserse belastingen worden om gemeentelijk niveau geheven, zo’n 40 procent van de belastingen worden op kantonnaal niveau bepaald. Kantons heffen zelf hun belastingen en omdat de Zwitserse federale overheid geen geld uitdeelt aan de kantons, kunnen ze ook geen zware schulden maken. Dat zorgt ervoor dat vrijwel elk kanton een lage schuldgraad heeft. Bovendien hanteert Zwitserland een schuldenrem, namelijk een basisprincipe dat erin bestaat dat overheden gedurende een beleidsperiode van vijf jaar nooit méér geld kunnen uitgeven dan ze ontvangen. De gedecentraliseerde sociale zekerheid zorgt ervoor dat ook de armste Zwitserse kantons nog rijk zijn. In Zwitserland bedragen de sociale overheidsuitgaven tien procent van het bbp, in België ligt dat bijna drie keer zo hoog. Dat komt ook deels omdat de meeste ziekte- en ouderdomsverzekeringen privé zijn, maar door overheidsregulering betaalbaar blijven.

Die financiële verantwoordelijkheid zorgt ervoor dat de kantons niet anders kunnen dan maatregelen nemen zodra de begroting dreigt te ontsporen. In België is dat niet het geval, want de transfers richting Franstalig België hebben ervoor gezorgd dat de gezondheidszorg er duurder is, er geen activerend arbeidsmarktbeleid is, enzovoort. Bovendien wordt innovatie vaak tegengehouden door transfers vanuit de federale overheid richting Wallonië, want ze moeten het toch niet doen om aan hun centen te raken.

NIET ALLEEN STAATSKUNDIG

Als N-VA stelt dat Zwitserland een gidsland is (Sander Loones en Theo Francken gingen er recent nog op bezoek), hebben ze het niet alleen over de staatskunde. De belastingdruk op werkende Zwitsers bedraagt ongeveer 22 procent, in België ligt die dubbel zo hoog. De overheidsuitgaven in Zwitserland liggen bijna de helft lager dan in België.

Een splitsing van de Belgische sociale zekerheid zou ervoor kunnen zorgen dat dat ook ooit het geval is. Elk kanton in Zwitserland beslist, afhankelijk van de behoeftes, welke types gezondheidszorg gesubsidieerd worden. Als de bevolking in een bepaald kanton veel ouder is, moet niet elk kanton inzetten op meer ouderenzorg. Gerichte actie is in Zwitserland dus perfect mogelijk. En zelfs Vooruit-minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke, voor wie een splitsing van de sociale zekerheid nooit een optie zou zijn, is relatief positief over de gedecentraliseerde sociale zekerheid in Zwitserland, bleek uit een opinie van een tijd geleden in De Morgen.

Het is in Zwitserland beter vertoeven dan in België, dat bewijst quasi elke parameter. De werkloosheidsgraad is de helft lager, er is een begrotingsoverschot, mensen zijn bijna tien procent meer tevreden met hun leven dan in België...

“De kantons zijn verantwoordelijk voor hun eigen financiën”

TAALKWESTIES

In Zwitserland spelen er, in tegenstelling tot in Vlaanderen, nauwelijks taalkwesties. De lokale kantonnale grondwet bepaalt welke taal er gesproken wordt, zonder dat de bondsregering daarover iets kan zeggen. In Genève is de officiële taal Frans. In het kanton Bern zijn Duits en Frans de voertaal. 17 kantons zijn eentalig Duitstalig en Graubunden is het enige kanton dat officieel drietalig is (Duits, Reto-Romaans en Italiaans).

België kent ook vier taalgebieden (het Nederlandstalige, het Franstalige, het Duitstalige en het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad). Toch spelen er nog geregeld conflicten op over de taalwetgeving, omdat die in Brussel niet gevolgd of afgedwongen wordt, of over verkeersborden, over faciliteiten, enzoverder.

Het probleem in België is dat er geen 26 kantons zijn, want het zijn twee grote blokken: Franstaligen en Vlamingen, en soms drie blokken: Vlamingen, Walen en Brusselaars, die tegen elkaar moeten opboksen. Daardoor draait alles veel sneller uit in een communautair conflict.

BRUSSEL

Een van de weinige argumenten die Frank Vandenbroucke specifiek over de sociale zekerheid had tegen het Zwitserse model, was het volgende: “Zwitserland heeft geen Brussel.” En dat klopt voor het volledige staatskundige verhaal. Het Brusselse probleem zal in iedere communautaire onderhandeling een struikelblok vormen. Weinig mensen weten het, maar Zwitserland heeft officieel geen hoofdstad. Ieder kanton heeft een eigen hoofdstad. Bern, waar de bondsraad zetelt, wordt aangeduid als bondsstad, maar het is niet de officiële hoofdstad. Een oplossing die voor België ook kan dienen? Brussel kan dan de informele hoofdstad zijn, terwijl bijvoorbeeld Antwerpen en Namen als hoofdsteden van Vlaanderen en Wallonië die-

Theo Francken en Sander Loones in Zwitserland

kantons van Zwitserland

Ook tijdens de zomer zijn er dagen waarop niet elke asielzoeker zijn of haar aanvraag kan indienen. Ook moeten er elke dag mensen op straat slapen, ondanks dat de opvangcapaciteit in België historisch hoog ligt. De Belgische diensten kunnen niet volgen en dat heeft volgens staatssecretaris De Moor veel oorzaken.

Hoe komt het dat de problemen bij de registratie en de opvang niet opgelost raken?

“Tijdens deze zomer zijn er een aantal dagen geweest waarop er heel veel aanvragers zich hebben gemeld. Dat was bijvoorbeeld zo op de dagen na O.L.V. Hemelvaart (15 augustus, red.), toen het aanmeldcentrum gesloten was. Mensen worden dan enkele dagen later uitgenodigd om zich te registreren. Dat heeft geen impact op de opvang, want families die zich niet konden registreren, werden wel opgevangen. Alleenstaande mannen komen op een wachtlijst terecht en worden uitgenodigd zodra er een plaats vrijkomt. Het heeft dus eerder te maken met de administratieve registratiecapaciteit.”

Krijgen die alleenstaande mannen die zich niet kunnen aanmelden ook opvang?

“Nee, zij komen altijd op een wachtlijst terecht en dat is ook niet anders geweest tijdens deze zomer. Ons land kampt al heel lang met een tekort aan opvangplaatsen. We creëren wel plaatsen bij, maar dat alleen zal de problematiek niet oplossen.”

Die opvangcapaciteit is nog nooit zo groot geweest en er worden continu nieuwe asielcentra gezocht, maar het wereldwijde aantal vluchtelingen blijft ook alsmaar stijgen. Hoe krijgt België dat ooit bijgebeend?

“Uiteindelijk is de vraag dan hoe je de instroom kan beperken. En uiteraard, wereldvrede zou al veel helpen, net als overal evenveel economische welvaart krijgen in Europa. Maar je kan de mensen geen blaasjes wijsmaken: dat is een realiteit die heel veraf is. Er is niet één mirakeloplossing om de irreguliere instroom te beperken. Het gaat over heel veel verschillende zaken en alles begint bij een beter Europees grensbeleid.”

Wat moet er aan de grenzen gebeuren?

“Daar moet meteen een onderscheid gemaakt worden tussen mensen die echt bescherming nodig hebben, en mensen die dat niet nodig hebben. Die laatste groep moet die boodschap daar al duidelijk krijgen en moet teruggestuurd worden. Daarnaast moet er binnen Europa een eerlijkere spreiding komen, waarbij iedereen een deel van de lasten draagt.”

Begin deze zomer vonden de Europese lidstaten een akkoord over de bijsturing van het Europese asiel- en migratiebeleid. Er komt een ‘flexibele’ solidariteit tussen de lidstaten. Wat is het verschil met wat er momenteel geldt?

“Eigenlijk is er vandaag geen verplicht spreidingsplan of verplichte solidariteit: dat dossier zat op Europees niveau al tien jaar geblokkeerd. Sommige landen ontspringen op dit moment de dans en dat zal in de toekomst niet meer lukken. Het is niet meer dan normaal dat landen aan de buitengrenzen, zoals Italië, verwachten dat alle landen een deel van de inspanningen leveren. Het is ook niet meer dan normaal dat wij dat verwachten, want ook wij on-

De vluchtelingencrisis, opvangtekorten, mensen die op straat slapen, mensen zonder papieren die in België verblijven... Asiel en migratie is een thema waarover de gemoederen geregeld verhit raken. “Als ik wil, heb ik elke dag een rel”, zegt staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (cd&v) daarover. “Maar ik geloof dat ik meer resultaat kan boeken door uit dat geruzie en gerel weg te blijven.”

“Wereldvrede zou al veel helpen om de instroom te beperken”

Kunnen rijkere EU-landen er op die manier voor kiezen om hun plicht om asielzoekers op te vangen af te kopen?

“Dat is wat kort door de bocht, want beide soorten steun zijn nodig. Relocatie is nodig, maar financiering is ook nodig. We kunnen niet verwachten dat Italië, Griekenland en Spanje die lasten alleen dragen. Ze hebben daarvoor geld nodig uit de Europese pot.”

Zou een land ervoor kunnen kiezen om zoveel financiële steun te leveren dat ze geen enkele asielzoeker moeten opvangen?

“In principe is het mogelijk om die keuze te maken als land. Landen zullen zelf kunnen kiezen op welke manier ze die solidariteit invullen. Het is voor het Europees model van belang dat beide vormen, relocatie en financiering, voldoende toegepast worden.” Ook over de deal die de EU met Tunesië sloot was heel wat te doen.

dervinden problemen omdat er zoveel mensen doorreizen naar ons land. We zijn met 27 lidstaten, ieder moet zijn deel doen.”

Hongarije en Polen stemden tegen het voorstel. In het verleden negeerden deze landen al vaker door de EU opgelegde regelgevingen. Waarom zouden ze niet hetzelfde doen met die verplichting?

“We hebben nu een akkoord gesloten met de lidstaten en moeten hiermee nog naar het Europees Parlement: we zijn er dus nog niet. Er hebben inderdaad helaas twee Europese lidstaten tegengestemd. Maar het Europees systeem stelt dat we dit akkoord kunnen stemmen met

een voldoende grote meerderheid: unanimiteit is dus niet nodig. Ze zijn hier dus wel aan gebonden en dat is niet meer dan logisch. Je kan niet met één been in de EU staan en alle voordelen krijgen, terwijl je andere been erbuiten staat en geen enkele inspanning levert.”

Het akkoord spreekt over flexibele solidariteit: financiële steun en een deel van de asielzoekers opvangen.

“De solidariteit kan gaan over het opnemen van een aantal mensen, maar het kan ook gaan over financiële steun. De landen aan de buitengrenzen krijgen heel wat extra opdrachten om de grens te controleren en die krijgen daar dan ook financiële vergoedingen voor.”

“Ik heb daar deze zomer inderdaad heel wat kritiek op gekregen, vooral omdat die Tunesiëdeal volledig verkeerd werd voorgesteld. Dat is eigen aan het migratiedebat, dat erg gepolariseerd is. De linkerzijde moet echt eens gaan beseffen dat je migratie niet kan beheren zonder beter gecontroleerde grenzen en zonder samenwerking met landen en regimes waarmee wij het als Europeanen misschien niet volledig eens zijn. De rechterzijde moet beseffen dat wij ons niet kunnen afsluiten van de wereld: dat wij onze verantwoordelijkheid kunnen en ook willen dragen voor mensen die hulp nodig hebben.”

Heel wat mensen schrokken van de beelden van asielzoekers die gedumpt werden in de woestijn.

“En terecht, het zijn schokkende beelden. Maar het is niet zo dat Europa Tunesië betaalt om mensen te laten sterven in de woestijn. Uiteraard niet, laat staan dat dat het gevolg is van die deal. Met die overeenkomst willen wij er net voor zorgen dat de situatie in Tunesië beter wordt. Het is een cruciaal land op een migratieroute: het aantal vertrekkers vanuit Tunesië richting Europa is met zestig procent gestegen. Het land staat op de rand van de afgrond en we hebben er geen baat bij onze handen daarvan af te trekken. Als we dat doen, laten

STAATSSECRETARIS VOOR ASIEL EN MIGRATIE (CD&V)

we zowel de Tunesiërs als de asielzoekers in de steek.”

Het Europese akkoord voorziet ook in ontwikkelingssamenwerking en gaat dus veel verder dan louter een migratiedeal.

“Dat is net de sterkte van het akkoord. Ik hoor de linkerzijde vaak zeggen: je moet de oorzaken van migratie aanpakken. Wel, dat doen we nu. We investeren in de economie, in onderwijs en werkgelegenheid. We zorgen voor een beter migratiesysteem in Tunesië, om de mensensmokkelaars die misbruik maken van de situaties van mensen tegen te gaan. Europa neemt ook contact op met landen van herkomst. Zodat migranten uit Guinee of Ivoorkust die in Tunesië vastzitten, niet als enige oplossing een bootje naar Europa zien, maar via organisaties steun krijgen om te re-integreren in hun herkomstland. Het is een illusie om te denken dat we ervoor kunnen zorgen dat er geen mensen meer op bootjes richting Europa stappen, zonder samen te werken met de landen vanwaaruit die bootjes vertrekken.”

De mensen op die beelden waren via Tunesië op weg naar Europa. Kan je er als EU zeker van zijn dat een land als Tunesië, met een dictatoriaal regime, dergelijke zaken niet meer doet nu het geld krijgt van Europa?

“Daar moet je harde afspraken over maken. Maar door niet met Tunesië te spreken, zal de situatie ook niet verbeteren. Iedereen die die beelden ziet van een moeder en een kind die sterven in de woestijn, kan niet anders dan geraakt zijn, dat is afgrijselijk. Net zoals dat het afgrijselijk is dat er dit jaar al meer dan 2.000 mensen zijn verdronken op de Middellandse Zee. Zeker omdat heel wat van de mensen die sterven op zee of in de woestijn, als ze Europa bereikt hadden, niet eens recht op asiel hadden gehad. Dat zijn drama’s die je alleen kan vermijden door samen te werken met herkomstlanden en transitlanden.”

Migratie is inderdaad een moeilijk thema en je hebt aan linker- en rechterzijde uitgesproken meningen. Hoe kan cd&v zich daarin onderscheiden?

“Ik probeer vooral mensen geen blaasjes wijs te maken. Heel wat oplossingen die ik ter linker- en rechterzijde voorgesteld zie, zijn goeie marketing, maar geen échte oplossingen. Ik probeer ook kalm te blijven in het debat en dat is soms moeilijk. Ik zou gerust elke dag een rel kunnen hebben... dat is niet zo moeilijk op Asiel en Migratie. Maar ik doe dat bewust niet, want mensen hebben geen behoefte aan ruziënde politici, ze willen oplossingen.”

“Ik geloof dat mijn aanpak ervoor heeft gezorgd dat we in maart de migratiedeal binnen de regering hebben kunnen sluiten. Het was niet evident om al die verschillende posities tot een akkoord te laten komen, maar de deal is er nu wel.”

U heeft al wel wat commentaar gekregen, ook van regeringspartijen als Groen en Ecolo. Ervaart u dan wel voldoende steun binnen de federale regering om een kordaat asiel- en migratiebeleid te voeren?

“Dat is niet evident. Ik heb ook gewerkt aan dat vertrouwen en ik denk dat die aanpak ertoe heeft geleid dat we op een aantal vlakken akkoorden gevonden hebben. Natuurlijk liggen de meningen wel ver uiteen. We zijn met zeven partijen, de visies op migratie verschillen sterk. Bijvoorbeeld over die Europese migratiedeal is een totaal verkeerde perceptie gecreëerd. Ik betreur het wel, maar ik kan plaatsen vanwaar dat komt. Men wil de achterban bedienen. Als ik Petra De Sutter dan hoor zeggen dat het een ‘extreemrechts geïnspireerd akkoord’ is... Tja, dat is het niet. Maar ik

streef niet naar open grenzen. Ik streef ook niet naar gesloten grenzen. Ik streef naar gecontroleerde grenzen. Daarover verschillen we weleens van mening, maar goed. Ik ga met iedereen de dialoog aan.”

Ook vanuit de oppositie wordt er weleens hard op u geschoten.

“Zij geven natuurlijk uiting aan bezorgdheden die er bij mensen effectief zijn. Zoals ik al zei: het is heel gemakkelijk, zowel voor de linker- als voor de rechterzijde om vanuit een marketingstrategie oplossingen voor te stellen die totaal niet realistisch zijn. Als je niet aan de knoppen zit, moet je ook nooit tonen dat je aan echte oplossingen kan werken. Maar ik hou wel van het debat met alle zijden van het politieke spectrum.”

Op Europees vlak zijn er in het verleden al heel wat maatregelen genomen om de instroom te beperken. Toch blijven mensen massaal de oversteek maken. Kan een deel van die illegale, gevaarlijke migratie opgelost worden door meer legale migratie toe te staan?

“We moeten niet de illusie hebben dat we door meer legale migratie te organiseren, illegale migratie zullen tegengaan. Arbeidsmigratie kan om bijvoorbeeld knelpuntberoepen in te vullen en het organiseren van legale migratie voor mensen die bescherming nodig hebben, maakt deel uit van het beleid.”

“Los daarvan zal er altijd een migratiedruk op Europa blijven komen. Daarop moeten we antwoorden bieden, bijvoorbeeld door samenwerking met Tunesië en door betere grenscontroles. In heel veel landen hebben mensen het moeilijker dan hier. Europa heeft dat ook niet allemaal onder controle: corrupte regimes, conflicten, armoede... die problemen zijn er helaas. En dan zijn er nog die mensensmokkelaars, die mensen vanalles wijsmaken over het ‘Beloofde Land’ Europa. Die migratiedruk gaat hoe dan ook blijven bestaan en we gaan die nooit volledig met legale migratie kunnen oplossen.”

Door de druk op het hele systeem hangt er Fedasil momenteel 44 miljoen euro boven het hoofd. Dat betekent niet dat die dwangsommen onmiddellijk betaald moeten worden: eisers moeten eerst nog langs een beslagrechter. Hoeveel euro aan dwangsommen heeft u al betaald?

“Er is nog geen enkele dwangsom betaald en we doen dat ook bewust niet. Er is wel al beslag gelegd op een deel van de goederen van Fedasil. Dwangsommen betalen zal de situatie niet verbeteren. Daar creëren we geen extra opvangplaatsen mee, we geven daar geen onderdak mee aan mensen en het zou onwenselijk zijn om grote sommen geld aan betrokkenen te betalen. Dat gaat ook de instroom niet doen afnemen. Ik denk niet dat mensen verwachten dat we met hun belastinggeld dwangsommen betalen omdat we niet aan onze opvangplicht voldoen. We creëren wel opvangplaatsen om te vermijden dat bijvoorbeeld families met jonge kinderen op straat belanden.”

Mensen verwachten inderdaad niet dat een federale overheidsdienst dwangsommen moet betalen, maar is het een goed signaal om als staatssecretaris de uitspraak van een rechter niet te volgen?

“Het is niet zo dat we de uitspraak van de rechter naast ons neerleggen. Ik ben het eens met de rechter wanneer hij zegt dat mensen tijdens hun asielprocedure recht hebben op opvang. Vandaar dat wij ook inspanningen doen om die opvang te creëren. Dat gezegd zijnde: die opvang alleen zal het niet oplossen.”

Volgens een recent VUBonderzoek verblijven er in België zo’n 112.000 mensen zonder papieren. Samen vormen ze een stad zo groot als Brugge. Die mensen mogen niet werken, vinden geen verblijf, kunnen hier geen volwaardig leven opbouwen... Het Bevel om het grondgebied te verlaten (BGV) wordt dus te vaak niet gevolgd.

“Het gaat over een universitair onderzoek, een exact cijfer is er niet. Maar iedereen weet dat het over een zeer groot aantal mensen gaat. Die mensen mogen inderdaad niet werken, maar ik denk ook niet dat het wenselijk is om dat toe te laten. Dat was onlangs een voorstel van Vooruit, maar ik denk niet dat dat de oplossing vormt.”

Wat is dan wel de oplossing?

“Onwettig verblijf is voor niemand een goed idee. Niet voor de samenleving en niet voor de betrokkenen zelf, want die komen heel vaak in een precaire situatie terecht, bijvoorbeeld economische uitbuiting. Het is voor niemand een goed idee om in onwettig verblijf te leven.”

kraakpanden, mensen die op straat moeten slapen, doden op de Middellandse Zee,... raakt u dat persoonlijk?

“Uiteraard, het gaat over mensen en wanneer ik beelden zie van mensen die sterven op zee, of wanneer er hier in België iets gebeurt, dan raakt me dat. Die eerste wintermaanden, toen er mensen op straat moesten slapen door het opvangtekort, raakte me dat heel erg. Ik ben geen robot. Maar het sterkt me wel in mijn overtuiging en passie om dat beleid te verbeteren. Langs de andere kant doet het me ook deugd als ik zie dat we mensen die echt in nood zijn opvang kunnen bieden en kunnen helpen. Het zijn heel menselijke verhalen aan beide kanten.”

U bent intussen al een tijdlang opnieuw verhuisd naar SintGillis-Waas. U heeft ook de bedoeling om op te komen?

“Uiteraard ga ik opkomen: als ik niet aan politiek zou willen doen, had ik geen staatssecretaris moeten worden. Ik ben graag onder de mensen en ga graag het gesprek en debat aan, dus ik heb wel zin in de campagne. Alleen vind ik het nog wat te vroeg om daar al mee bezig te zijn, terwijl er nog zoveel werk op de plank ligt.”

Het staatssecretarisschap voor Asiel en Migratie heeft van uw voorgangers, Theo Francken en Maggie De Block, serieuze stemmenkanonnen gemaakt. Hoopt u dat dat ook voor u het geval is?

Pleit u voor collectieve regulariseringen?

“Nee, regularisatie moet de uitzondering blijven. Mensen die bepaalde specifieke medische noden hebben, kunnen bijvoorbeeld een verblijf krijgen. Ik ben absoluut geen voorstander van een grootschalige regularisatiecampagne: dat zal het probleem niet oplossen.”

“Wat we wel moeten doen, is meewerken aan een toekomst voor die mensen in een ander land. Terugkeer is altijd met het motto ‘vrijwillig als het kan, gedwongen als het moet’. Het is gemakkelijk om te zeggen, maar je moet het ook in de praktijk brengen. Daarom wordt dit najaar in het parlement de wet ‘aanklampend terugkeerbeleid’ gestemd, die is voor de zomer al goedgekeurd door de regering. Die wet bevat heel wat maatregelen om korter op de bal te kunnen spelen: mensen individueel opvolgen, niet langer met een papiertje de straat op sturen en steeds meer dwingende maatregelen, tot uiteindelijk opsluiting in gesloten centra.”

U zei het daarnet al: “Als ik wil, heb ik elke dag een rel.” Asiel en Migratie is een heel polariserend thema en er gebeurt geregeld iets: sterfgevallen in

“Ik wil een goed resultaat neerzetten bij de verkiezingen, maar ik denk niet dat je al mijn voorgangers met elkaar kan vergelijken. Er is altijd een andere context en ik heb ook een andere stijl: elk vogeltje zingt zoals het gebekt is. Maar uiteraard wil ik een goed resultaat neerzetten, anders zou ik niet meedoen.”

WANNES NEUKERMANS

Ik streef niet naar open of gesloten grenzen, maar naar gecontroleerde grenzen

Sammy Mahdi (links) en Nicole de Moor (rechts)

Zorgbehoevende gepensioneerden worden vervangen door asielzoekers

In Berlijn wordt een woonzorgcentrum voor bejaarden omwille van het kostenplaatje gesloten. Iets later wordt duidelijk dat het gebouw wordt omgevormd tot een asielcentrum - en plots blijkt er geld genoeg voorhanden te zijn. Het nieuwe project zal 700.000 euro kosten, en dat is pas het begin. Het betreft het woonzorgcentrum Sonnenallee van Diakoniewerk Simeon van de Berlijnse wijk Neukölln. “De reden (van sluiting) is de toestand van het gebouw, dat niet meer aangepast is aan de normen van moderne bejaardenhulp”, aldus een woordvoerder van de dekenij. Eind 2022 werden de bejaarde bewoners van het nieuws op de hoogte gebracht.

De nieuwe eigenaar, een immobiliënvennootschap, zal nu in samenspraak met het Landesambt für Flüchtelingsangelegenheiten (LAF of deelstaatagenschap voor vluchtelingenzaken) het gebouw omvormen tot een asielcentrum, aldus een bericht in de Duitse krant Bild Zeitung. Het geschatte kostenplaatje van 700.000 euro zal worden gedeeld door LAF en de vennootschap. Waar vroeger 125 bejaarden werden opgevangen, zullen in de toekomst 300 asielzoekers worden opgevangen.

Duitsers tweederangsburgers?

Voor de investeerder, het immobiliënvennootschap, is dat een winstgevende activiteit. Immers, het LAF zoekt dringend woonruimte voor de vele migranten en betaalt bijzonder hoge huurprijzen uit. Volgens Bild Zeitung gaat het zelfs om een maandelijks nettohuurbedrag van 137.500 euro met een gegarandeerde huurtermijn van minstens 10 jaar. Het Berlijnse deelstaatparlement moet dit project weliswaar nog goedkeuren, maar dat lijkt een formaliteit.

Het verzorgingstehuis voor bejaarden, Sonnenallee, werd in de jaren ’90 van de vorige eeuw opgericht, en werd door bejaarden bijzonder op prijs gesteld, niet in de laatste plaats omdat ze huisdieren mochten houden. De gemeenschap van bejaarden die er zich gedurende jaren kon ontwikkelen, wordt nu opgebroken. De bewoners zullen in andere opvangcentra van de dekenij worden ondergebracht. Veel bewoners, die in Bild Zeitung getuigen, tillen hier bijzonder zwaar aan. Ook dit soort berichten moeten we helaas steeds vaker lezen. Plaatsmaken voor nieuwkomers, maar op basis van welke verdiensten?

DUITSLAND

POLEN Polen vraagt burgers mening over EU-verdelingsplan migranten

Je kunt ze niet beschuldigen van onduidelijkheid, die Duitse progressieven. Als het van Axel Steier, de zelfverklaarde zeeredder van illegalen, afhangt, wordt de leiding van de grootste Duitse oppositiepartij, de rechtse AfD, in de gevangenis geworpen en worden potentiële kiezers onteigend, zo liet hij op Twitter weten. Ook in het verleden had hij enkele keren het nieuws gehaald met haatberichten tegen Duitsers.

Axel Steier is voorzitter van de zogenaamde ‘Seerettungsorganisation Mission Lifeline’ en eiste op Twitter dat “de AfD wordt verboden en de leiding van de partij wordt opgesloten”. Potentiële kiezers van de partij moeten worden onteigend, liet hij verder weten. “In het land van de daders” mogen dergelijke maatregelen “absoluut geen taboe meer zijn”. “Want,” sloot hij af, “de vervolging van nazi’s is een dienst aan de hele mensheid”. Waarmee de linkse tolerantie weer een flinke stap dichterbij komt…

“De maatschappij de-homogeniseren”

Steier was, zoals we hierboven stelden, in het verleden al opgevallen met weinig respectvolle boodschappen voor Duitsland

en de Duitsers. Vorig jaar in december liet hij zich ontvallen dat hij reddingsoperaties op zee niet in de eerste plaats uitvoerde voor de illegalen zelf. Oh neen. “Binnenkort is het gedaan met het lustige leven als witbrood”, antwoordde hij op de vraag van een gebruiker van sociale media, waarom hij geredde asielzoekers naar Europa bracht. “De de-homogenisering van de maatschappij is aan een opmars bezig. Met mijn acties wil ik dat fenomeen ondersteunen”, was zijn antwoord.

Voor de vroegere baas van de Duitse Verfassungsschutz, en momenteel behorend tot de rechtervleugel van de CDU, Hans-Georg Maassen, moeten die bewoordingen als “eliminatorisch racisme tegen blanken” worden beschouwd. Waarop de leiding van de Duitse christendemocratische partij probeerde Maassen uit de partij te zetten, wat de interne partijrechtbank in juli vooralsnog verhinderde.

Ja, de tolerantie als fundament van de westerse democratie is een mooi ding, voor wie haar geen geweld aandoet.

Eindelijk vraagt een eerste EU-lidstaat de eigen burgers naar hun mening in verband met zoiets fundamenteels als migratie. De geplande EU-dwangverdeling van asielzoekers over de hele EU komt bij Poolse burgers niet goed binnen. De regering wil het volk vragen of het “duizenden illegale migranten uit het Nabije Oosten en Afrika” wil opnemen. Ook over andere thema’s wordt het volk naar de mening gevraagd.

De Poolse regering heeft aangekondigd de burgers in een referendum naar hun mening te polsen over de geplande gedwongen verdeling van asielzoekers. Volgens de Poolse minister-president Mateusz Mora-

wiecki wordt de vraag die de Polen moeten beantwoorden: “Steunt u de opname van duizenden illegale migranten uit het Nabije Oosten en Afrika volgens het door de Europese administratie uitgewerkt systeem van verplichte opname?”

Volgen er andere EU-lidstaten over deze belangrijke kwestie?

De achtergrond van het Poolse referendum is een plan van de EU-commissie en een deel van de ministers van Binnenlandse Zaken van de lidstaten om in de toekomst jaarlijks 30.000 asielzoekers van de staten waar de asielzoekers voet aan wal zetten, te verdelen over andere EU-lidstaten. Staten die weigeren die migranten op te vangen worden met boetes van 20.000 euro per geweigerde migrant bestraft. Polen en Hongarije stemden tegen die plannen.

De Poolse conservatieve regering eist integendeel dat elke lidstaat zelf mag beslissen of ze migranten wenst op te nemen. Het referendum zal plaatsvinden op 15 oktober, samen met de parlementsverkiezingen. Naast de migratiekwestie zal het in het referendum ook gaan om de verhoging van de pensioenleeftijd, de privatisering van staatsbedrijven en het behoud van de grenscontroles met Wit-Rusland.

Hoelang kunnen EU-lidstaten pretenderen democratisch te zijn, terwijl ze niet eens de eigen bevolkingen diepgaand raadplegen over belangrijke kwesties als de gedwongen opname van illegale migranten? Wat houdt de lidstaten trouwens tegen?

PIET VAN NIEUWVLIET

Rusthuis Sonnenallee in Neukölln

DIAKONIEWERK-SIMEON.DE

‘Waar tafelen een hoffelijke bezigheid wordt’ Huwelijken - Recepties - Banketten - Seminaries Fruithoflaan 15 - 2530 Boechout - 03/455

© PHOTONEWS

“Sluit de AfD-leiding op en onteigen AfD-kiezers”

Axel Steier

BRICS-samenwerking is instrument Chinese politiek geworden?

De BRICS-top in Zuid-Afrika vorige week, net als de recente geschiedenis van de club, leent zich tot een dubbele lezing. ‘Believers’ zien tal van argumenten die (nog steeds) op gunstige toekomstperspectieven wijzen. Sceptici wijzen dan weer op de intrinsieke tegenstellingen en zwakheden. Toch lijkt over één zaak een consensus te bestaan: de greep van China is groter dan ooit en meer dan ooit ziet Peking de BRICS als een onderdeel van het eigen buitenlandse beleid.

Dat de Russische president Poetin niet in staat was om de BRICS-top in Zuid-Afrika bij te wonen, kan als tekenend voor de onderlinge verschillen binnen de club gezien worden. Waar men Brazilië, India en Zuid-Afrika nog als democratieën kan bestempelen, bevinden Rusland en China zich ontegensprekelijk in het autocratisch hokje. Rusland is in de oorlog in Oekraïne betrokken, maar Zuid-Afrika is dan weer partij bij het Internationaal Strafhof dat een aanhoudingsmandaat voor de Russische leider uitvaardigde. Samengevat: van zodra Poetin voet zou zetten op Zuid-Afrikaanse bodem, zou tot de arrestatie moeten worden overgegaan. Die gênante situatie werd vermeden door buitenlandminister Lavrov de honneurs te laten waarnemen. Tegenover de argumenten die critici zien om het belang van de BRICS-samenwerking te minimaliseren, staan echter andere elementen die doen vermoeden dat het belang van de club op een globale schaal niet onderschat mag worden. De top was de vijftiende in zijn genre en nooit stuurde een van de leden zijn kat, niettegenstaande de heersende onderlinge meningsverschillen.

Selectieve uitbreiding

Zonder twijfel de belangrijkste realisatie was de uitbreiding van de lidstaten. Zo’n 40 landen betoonden belangstelling, de helft via informele kanalen, maar uiteindelijk zullen er vanaf één januari 2024 zes aan de ledenlijst worden toegevoegd. We overlopen: Argentinië, Egypte, Iran, Ethiopië, Saudi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten, al bij al een wat verrassende mix. De oprichting van de BRIC(S) ging altijd gepaard met een zeker antiwesters sentiment, maar dat cement heeft duidelijk aan belang ingeboet. Iran mag dan al perfect op die lijn zitten, voor beide golfstaten ligt dat wel enigszins anders. En in het verleden hebben ook Brazilië en India enige terughoudendheid vooropgesteld bij demarches die hun relaties met de

VS zouden compromitteren. De retoriek milderde, maar de diplomatieke betekenis van die uitbreiding blijft aanzienlijk. Men kan zich inbeelden dat Teheran er een extra hefboom inziet bij een volgend partijtje armworstelen met Washington.

“Economische pletwals”

Telt men alle parameters samen, verkrijgt men een indrukwekkende tabel. Een verruimde BRICS is goed voor 42 procent van de wereldwijde oliereserves en zelfs voor 70 procent van het gas dat deze planeet herbergt. 72 procent van de zogenaamde ‘zeldzame materialen’ zouden binnen de landsgrenzen van de leden te vinden zijn, 75 procent van het mangaan, 50 procent van het grafiet, bijna één derde van het nikkel, enzovoort. BRICS-landen zullen goed zijn voor één derde van de wereldeconomie, alleen sputtert de motor en neemt hun aandeel in het globale plaatje af. Toen het allemaal begon - de term BRIC werd bedacht in kringen van Goldman Sachs - hadden die landen één zaak gemeen: groeiperspectieven, “een economische pletwals”, dixit GS. En dat ontbreekt vandaag. In het enthousiasme van die jaren, riep de bank zelfs een heus BRIC-fonds in het leven - inmiddels afgevoerd.

Grote roerganger Xi

De manier waarop de Chinese leider Xi in Zuid-Afrika ontvangen werd, sprak boekdelen. Hij werd beladen met superlatieven door het gastland, wat veel vertelt over het (moreel) leiderschap dat hij binnen de BRICS bekleedt. In beginsel heeft elk lid een vetorecht, in de praktijk worden beslissingen genomen aan de hand van asymmetrische allianties die zich intern vormen. En daarin is de Chinese greep fundamenteel, een land met een economisch gewicht dat groter is dan het opgetelde bbp van alle overige leden. Dat het tot een uitbreiding kwam, wordt in diplomatieke kringen als een zege van Peking aanzien. Vooral India en Brazilië waarschuwden hiervoor. Meer leden, zou het bestuur moeilijker maken, waarschuwden zij, maar uiteindelijk trokken ze aan het kortste eind. Wat begon als een alternatief voor structuren die als té westers werden beschouwd, evolueerde steeds meer als een instrument ten dienste van het buitenlands beleid van China. Of die vaststelling onmiddellijk ook de grootste zwakte van de BRICS geworden is, zal de toekomst uitwijzen. Maar dat dat de belangrijkste conclusie is die uit de top in Zuid-Afrika getrokken kan worden, staat buiten kijf.

GDD

Volgens getuigenissen en amateuropnamen in Rusland zelf werd Prigozjins vliegtuig neergehaald met een luchtdoelraket. Dat circuleert ook in oppositiekringen. Maar volgens westerse inlichtingendiensten zijn er op die plaats rond dat tijdstip geen raketten gelanceerd.

Reken maar dat men alle raketlanceringen in Rusland scherp in het oog houdt. Toch wordt ook die piste nog onderzocht. Zij twijfelen er echter niet aan dat Prigozjin dood is en dat de moord op bevel van Poetin werd gepleegd, maar zij onderzoeken andere scenario’s: een bom in het vliegtuig zelf of sabotage. Waarschijnlijk is de organisatiestructuur van Wagner hiermee onthoofd. Ook Prigozjins onderbevelhebber, Dmitry Oetkin - een voormalige officier van de militaire inlichtingendienst GRU en een echte nazi - en een enkele lijfwachten en stafleden zijn omgekomen.

Generaal Lebed

Poetins beroepsmoordenaars van de FSB gebruiken de meest diverse methoden om ‘verraders’, critici en dissidenten te liquideren: vergif, zenuwgas, polonium, vuurwapens, openstaande vensters op bovenverdiepingen… Maar met een bizarre, consequente logica worden militaire leiders die uit de gratie vallen, systematisch gedood bij ‘ongevallen’ met helikopters of vliegtuigen. Het beroemdste voorbeeld is waarschijnlijk het ‘ongeval’ met een heli waarbij de populaire generaal Lebed in 2002 om het leven kwam, samen met zeven andere inzittenden. Maar onder Poetin zijn heel veel succesvolle en bekwame generaals omgekomen bij verdachte ongelukken met heli’s of vliegtuigen. Te veel om toevallig te zijn.

Bonapartisme

Al toen de USSR nog bestond waren de politieke kopstukken doodsbang voor wat zij ‘bonapartisme’ noemden: een charismatische generaal of maarschalk die de macht zou grijpen. Het Rode Leger was toen de enige machtsfactor die eventueel een bedreiging had kunnen vormen voor de Partij en haar veiligheidsdiensten, zoals de Tsjeka en later de KGB. Ook de zuiveringen van Stalin passen gedeeltelijk in dat plaatje. Tijdens de beginperiode van de Franse Revolutie werden generaals onthoofd als zij een oorlog verloren. In de USSR en in Poetins Rusland is het voor een generaal of een

huurlingenleider veel gevaarlijker als hij succes heeft. Ook dat patroon kennen we al sinds de oudheid.

Lijden

onder succes

In het stervende Romeinse keizerrijk werd generaal Aetius vermoord omdat hij Attila de Hun had verslagen. Zo’n bekwaam en charismatisch iemand zou wel eens zélf keizerlijke ambities kunnen krijgen. Dus, voor alle zekerheid… Stalin zou goedkeurend knikken. Belisarius, één van de beste generaals uit de geschiedenis van het Byzantijnse Rijk, werd voortdurend door keizer Justinianus gesaboteerd, tegengewerkt, gevangengezet en ten slotte blind gemaakt, omdat de keizer vreesde dat een bekwame militair als Belisarius hem wel eens van de troon zou kunnen stoten. De briljante generaal Stilicho werd in 408 om vergelijkbare redenen van verraad beschuldigd en vermoord. En mits de nodige nuances past zelfs de moord op Caesar in dat lijstje. Net zoals Prigozjin marcheerde naar Moskou, was Caesar naar Rome opgerukt mét zijn legioenen, hoewel hij die bij de Rubicon had moeten ontbinden. Caesar wilde waarschijnlijk echt wel keizer of dictator worden. Belisarius en Stilicho zeker niet. Maar zij waren te bekwaam. Zij konden niet alleen bevelen uitvoeren, zij konden ook zelf denken.

Minstens al sinds de dagen van Stalin lijden de strijdkrachten van de USSR en later Rusland aan hetzelfde euvel: hun bekwaamste bevelhebbers worden gewantrouwd en tenslotte vermoord. Het lot van de briljante generaal Toechatsjevski is symbolisch. Hij werd de ‘Rode Napoleon’ genoemd. Hij ontwierp plannen voor een Russisch equivalent van de Blitzkrieg. Hij leidde de modernisering van het Rode Leger, met een zelfstandige luchtmacht, gemechaniseerde troepen, raketwapens en para’s en… hij werd in 1937 doodgeschoten op verdenking van verraad. Is het dan verbazend dat men tenslotte eindigt met middelmatige bevelhebbers die alleen maar volgens het boekje kunnen opereren?

PAUL BÄUMER

Prigozjin in Bachmoet

YVAN VANDEN BERGHE (UANTWERPEN) | RUSLANDKENNER

Trump en Merkel er nog waren geweest, was Poetin Oekraïne nooit binnengevallen”

De Russische invasie in Oekraïne is intussen anderhalf jaar bezig. Honderdduizenden doden en gewonden, Europa kende de grootste vluchtelingencrisis sinds WO II en de invasie leidde tot verstoringen van de handel in voeding over de hele wereld. De - gedeeltelijke - boycot op Russisch gas zorgde voor een stijging van de energieprijzen.

Ruslandkenner en professor internationale politiek Yvan Vanden Berghe (UAntwerpen) vindt het nog steeds onbegrijpelijk dat er vandaag in Europa nog aan zo’n oorlog begonnen wordt. “De oude Latijnse spreuk ‘Als je vrede wil, bereid je dan voor op oorlog’ is natuurlijk flauwekul”, zegt hij daarover. Vlak nadat Rusland Oekraïne binnenviel, noemde u de actie aan ’t Pallieterke “bijzonder irrationeel”. Hoe kijkt u nu naar de ‘speciale militaire operatie’, zoals Vladimir Poetin die zelf nog steeds noemt?

“Het is een schande dat men nog begint aan zo’n oorlog, terwijl men eigenlijk weet dat er uiteindelijk toch een compromis gesloten zal moeten worden. Het cijfer is vermoedelijk veel te laag, maar er zouden langs Russische én Oekraïense zijde samen al zeker 100.000 doden gevallen zijn en een veelvoud aan gewonden.”

De NAVO, met de Verenigde Staten op kop, willen enkel vrede als er een onvoorwaardelijke opgave komt van de Russen

Had Rusland dan ook over zijn eisen kunnen onderhandelen met de Oekraïners?

“Er bestaat zoiets in de politicologie en internationale betrekkingen zoiets als ‘conflict prevention’: wetenschappelijke methoden over hoe je conflicten kan vermijden. Vaak resulteert het in oplossingen waardoor een verwoestende oorlog niet nodig was. Maar de Vlamingen die over conflictpreventie doceren, doen nu allemaal mee met de NAVO. Terwijl deze oorlog perfect vermeden had kunnen worden, zoals dat eerder in de geschiedenis al gebeurde.”

Kan u een voorbeeld geven?

“De oude Latijnse spreuk ‘Si vis pacem, para bellum’ (Als je vrede wil, bereid je

dan voor op oorlog) is natuurlijk flauwekul. Gorbatsjov heeft de Koude Oorlog doen eindigen door te ontwapenen. Samen met Reagan hebben ze de oorlog gede-escaleerd. Dat is nu ook de oplossing.”

Kan het nu nog tot een onderhandelde oplossing komen met ontwapening?

“Niet zolang deze Russische en Amerikaanse presidenten aan de macht zijn. De NAVO, met de Verenigde Staten op kop, willen enkel vrede als er een onvoorwaardelijke overgave komt van de Russen. Oekraïne mag van hen geen morzel grond afgeven. Dat heeft dan vooral te maken met de Krim, terwijl dat gebied historisch gezien eeuwenlang tot Rusland heeft behoord. De mensen die er wonen zijn Russisch, zij willen bij Rusland horen.”

Waarom wil de NAVO dan dat de Krim tot Oekraïne blijft behoren?

“Laat ons eerlijk zijn: Europa stelt binnen de NAVO niets voor. Het zijn de Amerikanen die de kar trekken. En de huidige president, Joe Biden, hoort tot die groep Amerikanen die na de Koude Oorlog Rusland volledig op de knieën wilde krijgen. Die groep wil nu zelfs dat Rusland in tientallen landen ontmanteld zou worden.”

“Biden is deel van die groep. Hij zal de oorlog willen laten doorgaan tot, en het spijt me, maar ik zeg het cru, tot de laatste Oekraïner. Omdat op die manier Rusland verzwakt zal worden. Zolang Biden president is van de VS en Poetin president is van Rusland, komt het niet tot een onderhandelde oplossing. Daarom dat ik ook zeg dat, als Trump nog president was en als Angela Merkel de plak nog zwaaide in Duitsland, was Oekraïne nooit binnengevallen door de Russen.”

Hadden zij hem kunnen overtuigen om Oekraïne niet binnen te vallen?

“Trump behoort niet tot dat groepje Amerikaanse imperialisten die Rusland zo klein mogelijk wil houden. Vladimir Poetin zou naar hem geluisterd hebben en zou ook overtuigd geweest zijn. De relatie tussen Merkel en Poetin was ook opmerkelijk: ook zij had hem kunnen overtuigen het niet te doen. Ze waren vroeger allebei

communisten, Merkel spreekt Russisch en Poetin Duits.”

Waarom doet Poetin wat hij doet?

“Poetin is de actor, de schuldige. Als je Poetin wil proberen te begrijpen, noemen ze je nogal snel een Poetin-fan. Terwijl ik al sinds 2000, toen hij president werd, zeg dat de Russen nog zouden afzien met Poetin als president. Iedereen zei toen dat hij toch democratisch verkozen was, dat ik overdreef... En kijk nu.”

“Voor Poetin zijn twee woorden belangrijk: erkenning en respect. Hij vindt dat hij, en Rusland, te weinig respect krijgen van het Westen. Daarnaast vreest hij voor de veiligheid van Rusland: hij heeft de NAVO zien uitbreiden en ziet dat - terecht of onterecht - als een bedreiging. Er is ooit een akkoord gesloten dat de NAVO nooit naar het Oosten zou uitbreiden, al heeft dat nooit met zoveel woorden op papier gestaan. Toen de Baltische staten lid werden, heeft hij letterlijk NAVO-troepen aan zijn grenzen zien komen. En een mogelijk vijandige soldaat is voor een generaal altijd een aanvaller, nooit een verdediger.”

“Poetin heeft een tijdlang geprobeerd om toenadering te zoeken tot het Westen. Hij is daar nooit geaccepteerd en heeft vervolgens een heel eigen ideologie ontwikkeld. Hij noemt zichzelf geen deel van de westerse, maar van de betere Slavisch-Orthodoxe cultuur. Het Westen noemt hij gedegenereerd.”

In Rusland zou meer dan zestig procent van de bevolking willen dat de oorlog stopt. Bijna de helft daarvan zou daar alle terreinwinst voor over hebben. Lijkt dat een correcte analyse?

“Niet echt. Sinds de oorlog is Poetin populairder geworden en de bevolking staat grotendeels achter die oorlog. Er is veel propaganda en het zijn hún jongens die daar aan het vechten zijn tegen de vijand.”

“Vladimir Poetin is de eerste Russische president die er zó de nadruk op legt dat het de Russen, en enkel de Russen, waren die het fascisme verslagen hebben. Met ongelooflijk veel leed - bijna dertig miljoen doden hé - en dat ze daar van het Westen nooit erkenning voor hebben gekregen. Dat klopt historisch ook, en

daarrond wordt een geweldige cultus gecreëerd.”

“Poetin beschouwt zich als een tsaar en denkt dat hij op het niveau staat van tsarina Catharina de Grote, of tsaar Peter de Grote. En Stalin, want momenteel imiteert hij die laatste heel erg. Catharina wist de dreiging van het Ottomaanse Rijk af te slaan. Peter de Grote heeft de imperialistische Zweden verslagen. Stalin heeft het fascisme verslagen. En nu de westelijke grenzen van Rusland opnieuw bedreigd worden, is het volgens Poetin zijn ‘heilige plicht’ om het ‘fascisme’ in Oekraïne in te dammen.”

Oekraïense autoriteiten spreken nu al van duizenden deserteurs en corruptie is een gigantisch probleem

Vladimir Poetin sloot met meer dan 40 Afrikaanse landen militaire akkoorden: hij belooft Afrikaanse leiders graan en wapens. Laten we de Russische invloed op het continent niet te groot worden?

“Het verleden leert ons dat dergelijke akkoorden vaak niet uitgevoerd worden. Eerst waren het de Chinezen en nu blijkbaar de Russen die Afrika willen overnemen. Nadat alle kolonies onafhankelijk werden probeerde de Sovjet-Unie dat ook al eens. Ik zou me daar geen zorgen over maken.”

Er zijn intussen heel wat Oekraïners naar België gevlucht en nu komen er ook heel wat mannen. Theo Francken (N-VA) kreeg heel wat kritiek toen hij een ballonnetje opliet over ‘deserteurs’. Maar ook u vindt dat we ons daar vragen over mogen stellen.

“In het begin van de invasie was er een overschot aan vrijwillige militairen. Nu is dat niet meer het geval. Oekraïense autoriteiten spreken nu al van duizenden deserteurs. Corruptie is een gigantisch probleem: het kost ongeveer 5.000 euro om medisch afgekeurd te raken.”

“Wij sturen als Europa en als België geld, wapens, voorzieningen... naar Oekraïne. Dan moeten we ons toch afvragen of we dit soort deserteurs hier moeten opvangen en een leefloon moeten uitkeren. Paradoxaal genoeg vangen we ook Russische deserteurs op...” WANNES NEUKERMANS

“Als

In deze nieuwe rubriek maken we kennis met Wim Vanraes (°1980). Hij zal ons wekelijks onder andere vertellen over hoe hij het leven als Vlaming in de VS ervaart, wat hij als familieman met vrouw en vier kinderen allemaal meemaakt in het dagelijkse leven en wat zijn band nog is met Vlaanderen.

Mijn pad naar Amerikaans staatsburgerschap

HET LEVEN ALS VLAMING IN DE VS

Zoals jullie ondertussen weten, ben ik een genaturaliseerde Amerikaan. Met behoud van mijn Belgische staatsburgerschap, al erkent de Amerikaanse overheid dat niet. Voor de Belgische wetgeving is mijn dubbele nationaliteit echter geen probleem. Hoe is dat allemaal in zijn werk gegaan?

De eerste stap is uiteraard wettig de VS binnenkomen (al kan men bepaalde stappen ook vanuit het buitenland beginnen). Dat kan via een gewoon toeristenvisum. Reizen vanuit België is eenvoudig, want dat valt onder het ‘Visa Waiver Program’, namelijk voor verblijven van 90 dagen of korter voor werk of als toerist.

De bekendste vorm van illegale immigratie is het zonder papieren de grens oversteken, maar heel belangrijk is ook het laten verstrijken van een wettelijke, maar tijdelijke verblijfsvergunning. Zo kan je wettig de VS binnenkomen als toerist, maar je blijft langer dan 90 dagen zonder die status aan te passen.

Wettelijke procedure

Ik kwam de VS binnen via een ‘Temporary Religious Worker Visa’, als werknemer voor een christelijke organisatie die werkte met en onder universiteitsstudenten. Dat was geldig voor één jaar. Tijdens dat jaar trouwde ik voor de wet. Dat onderscheid is een Belgisch gegeven, onder invloed van de Franse ‘Code Civil’ van Napoleon. In Amerika bestaat dat onderscheid niet. Ik heb dus twee wettelijk erkende trouwdatums. Vanaf dat ik getrouwd was, kon ik een aanvraag indienen voor een ‘adjustment of status’ om mijn tijdelijke verblijfsvergunning om te zetten naar een status van ‘lawful permanent resident’. Dat heet in

BOEK

de volksmond een ‘Green Card holder’. Via deze procedure kon ik de VS blijven om mijn visaprocedures te doorlopen, zonder eerst terug naar België te moeten keren. Het verkrijgen van mijn ‘Green Card’ was een voornamelijk administratieve procedure.

Na vijf jaar verblijf in de VS kon ik mijn status opnieuw aanpassen en staatsburgerschap aanvragen. Er waren verschillende andere vereisten, zoals een bewijs van doorlopend verblijf, bekwaamheid in de Engelse taal, kennis van Amerikaanse geschiedenis en cultuur, enzovoort. We moesten ook de echtheid van ons huwelijk bewijzen, wat best grappig

was en deed denken aan de film ‘The Proposal’ met Sandra Bullock en Ryan Reynolds.

‘Eed van trouw’

Hoewel de VS mijn vorige, Belgische, nationaliteit niet langer erkent en de ‘eed van trouw’ onder andere zegt dat ik alle loyaliteit en trouw aan België afzweer, was het niet verplicht om dat officieel te doen. Wat wel moet, is het openlijk en formeel afzweren van enige erfelijke of adellijke titels. Dat was voor mij, simpele Vlaamse boerenzoon, geen probleem. Na de reeks vragen over de Amerikaan-

Arnold Meijer: fascist, maar geen nazi

Arnold Meijer (1905-1965) groeide op in een gegoed katholiek boerengezin in de Haarlemmermeerpolder. Hoewel hij graag priester was geworden, zorgde een conflict met de praeses van het seminarie ervoor dat hij die droom moest opbergen. Tijdens zijn studiejaren kreeg hij een grote interesse voor het doctrinaire en politieke fascisme, zoals Mussolini het ontwikkelde.

De praeses vond hem hoogmoedig, eigenwijs en onhandelbaar, en derhalve ‘onbruikbaar’ voor het priesterschap. Een gebrek aan volgzaamheid en een expliciete stijl waren in de Rooms-Katholieke Kerk van die tijd geen pluspunten. Er waren genoeg andere kandidaten die volgzamer waren. Van Noort is er evenwel van overtuigd dat Meijers politieke belangstelling met de verwijdering van het seminarie te maken had.

Zwarthemden

De intellectueel Meijer die zich nadien in het Noord-Brabantse Oisterwijk vestigde, ontwikkelde een diep inzicht in de theoretische fundamenten van het fascisme, waardoor hij besloot dat zo’n beweging ook in Nederland op zijn plaats was, naast de andere grote ideologische stromingen. Zo richtte hij in 1934 het Zwart Front op, genoemd naar de ‘zwarthemden’ in Italië. Maar ook daarin zal altijd zijn karakter, dat weliswaar zachtaardig was, het doen en laten van zijn relatief kleine beweging bepalen. Het draaide helemaal om hem, waardoor samenwerking met andere bewegingen alleen maar zou gekund hebben als hij de leiding had; wat dan ook nooit lukte. De Nederlandse fascist is er nooit in geslaagd door ‘il Duce’ zelf ontvangen te worden, wat zijn vriend Wouter Lutkie - een Nederlandse priester-fascist en evenzeer een theoreticus - wél enkele keren was gelukt. Hij had een grotere kring met veel connec-

ties. Dankzij Italiaanse contacten in Spanje, slaagde Meijer er evenwel in tijdens een vierweekse reis door het door de burgeroorlog geteisterde land generaal Franco te ontmoeten, wat op hem een diepe indruk maakte en zijn ego streelde.

Anti-NSB

In 1939 vormde hij het Zwart Front om tot het Nationaal Front. Hij wilde zich voortaan richten op een intellectueler publiek, nadat bij verkiezingen gebleken was dat middenstanders, boeren en arbeiders zijn beweging niet steunden. Hoewel hij doctrinair fascist in hart en nieren bleef, vermeed hij voortaan het begrip omdat het met het Duits-Italiaanse bondgenootschap werd geassocieerd, dat gedomineerd werd door het nationaalsocialistische Duitsland, waarvan hij niets moest weten. Het verklaart ook zijn radicale houding tegen de Nederlandse NSB die hij als waterdrager van Duitsland zag. Voor hem gold voortaan de eenheid van de natie met het koningshuis als symbool daarvan. De politieke leiding moest in handen komen van een eenheidsbeweging, geleid door een ‘algemeen leider’, Meijer dus, waaraan alle diensten en instellingen rekenschap moesten geven. Hoewel er wat prominenten hierin muziek zagen en zich aansloten, bleef het eerder een initiatief in de marge met één constante: gebrek aan geld en middelen. De Duitse bezetter zou de partij in 1941 overigens verbieden omdat resoluut voor de NSB als partner werd

gekozen en het NF een te onafhankelijke koers wilde varen. Meijer slaagde er niet meer in de Duitsers te overtuigen om zijn autoritaire beweging toe te laten. Zijn on buigzame houding zat er zeker ook voor iets tussen. Na het partijverbod zocht hij bij de bezettingsmacht voor zijn medestanders naar sociale oplossingen voor de proble men die ze ondervonden. Velen bleven hem daar altijd dankbaar voor.

Veroordeeld

Tegen zijn verwachting in, werd hij na de oorlog aangehouden en veroordeeld wegens collaboratie, ook al was hij na het partijverbod champignons gaan kweken in Oisterwijk en vierde hij mee de bevrij ding. Maar zijn gedooghouding tegenover de Duitsers ‘om erger voor Nederland te voorkomen’, werd hem aangerekend. Tijdens die rechtszaak kwamen meningen van zowel van mensen die met hem hadden samengewerkt als politieke tegenstanders naar boven. Hoewel er voors en tegens waren, vonden de meesten hem geen verrader, maar wel in staat aan de Duitsers concessies te doen. Na zijn vrijlating in 1948, na drie jaren te hebben ‘gezeten’, deed hij niet meer aan politiek en keerde hij terug naar zijn landgoed, waar hij in 1956 een succesvol hotel en vakantieverblijf uit de grond stampte, dat hij tot zijn onverwachte dood in 1965 uitbaatte. Tot zijn dood bleef hij overtuigd van het fascisme, ook al schreef of sprak hij er nog nauwelijks over in het openbaar.

Groot-Nederland

Meijer had een boon voor Vlaanderen en was een pleitbezorger voor Groot-Neder-

se geschiedenis, waar de functionaris me constant onderbrak met “Dat is genoeg, volgende vraag” omdat ik te veel in detail ging, was het tijd voor het afleggen van de ‘Oath of Allegiance’, de eed van trouw:

“I hereby declare, on oath, that I absolutely and entirely renounce and abjure all allegiance and fidelity to any foreign prince, potentate, state, or sovereignty, of whom or which I have heretofore been a subject or citizen; that I will support and defend the Constitution and laws of the United States of America against all enemies, foreign and domestic; that I will bear true faith and allegiance to the same; that I will bear arms on behalf of the United States when required by the law; that I will perform noncombatant service in the Armed Forces of the United States when required by the law; that I will perform work of national importance under civilian direction when required by the law; and that I take this obligation freely, without any mental reservation or purpose of evasion; so help me God.”

‘Bitterzoet’

Dat was een ‘bitterzoet’ moment: blij dat ik nu volledig naast mijn vrouw en kinderen in de Amerikaanse samenleving kon staan, maar verdrietig bij het besef van wat ik nu heel officieel achter mij liet. Vanuit het nationalisme bekeken is dat geen contradictie, als men zijn of haar nationalisme op de juiste manier begrijpt. Dat is echter voor een ander gesprek.

WIM VANRAES

na de oorlog contacten met tal van Vlamingen en bezocht landdagen, zangfeesten, de IJzerbedevaart en de Frans-Vlaamse Cultuurdagen. Zijn lijkkist was bedekt met de Vlaamseleeuwenvlag.

“De intentie van dit boek is niet om achteraf te bepalen in hoeverre hij goed of fout geweest is”, schrijft Van Noort. Met dit boek heeft hij evenwel getracht een objectief overzicht van een markante persoonlijkheid te brengen, die niet weg te denken is uit de ‘vaderlandse geschiedenis’. Het boek is een vlot leesbaar verhaal over een ingewikkeld tijdskader waarin tal van persoonlijkheden zich in de kijker werkten met al dan niet haalbare ideeën. Meijer was er daar één van. KVDP

André van Noort, ‘Storm op den Staat! Arnold Meijer 1905-1965. Een biografie van een fascistenleider.’ Hilversum, Verloren, 2022, 256 p., 25 euro, ISBN 9789464550221

Wim Vanraes

Waarom de Sovjets de computerwedloop verloren

Waarom stuikte de Sovjet-Unie eind jaren 80 en begin jaren 90 als een kaartenhuisje in elkaar? Er zijn intussen evenveel verklaringen als er wetenschappelijke interessevelden, historische scholen en politieke opvattingen zijn: de - zo denkt men - onhoudbaarheid van het communistische systeem als dusdanig, de torenhoge defensie-uitgaven of de complete politieke onkunde van Michail Gorbatsjov… De ene verklaring is bevredigender dan de andere.

Er zijn ook andere hypotheses die doorgaans heel wat minder aandacht krijgen, maar daarom niet minder logisch klinken. Een van de verklaringen is de gigantische kloof die tussen de Sovjet-Unie en het Westen gaapte als het aankwam op computers. Hoewel de Sovjet-Unie in 1987 een grotere bevolking had dan de Verenigde Staten, waren er in dat jaar slechts 200.000 microcomputers (denk aan computers als de Commodore 64 of Apple II) in het communistische land, tegenover 25 miljoen bij hun kapitalistische rivaal aan de overkant van de Atlantische Oceaan.

“Vijftig jaar technologie gemist”

De efficiëntiewinst die computers en de bredere informatierevolutie met zich meebrachten, valt moeilijk te onderschatten: grotere informatieopslag en een vlottere toegang tot die informatie, computerprogramma’s die helpen met planning, communicatie, berekeningen en informatieverwerking,… Het zijn maar enkele voorbeelden van de manieren waarop computers economische en organisatorische ‘krachtvermeerderaars’ zijn.

Er gaapte een gigantische kloof tussen de Sovjet-Unie en het Westen als het aankwam op computers

wetenschap, zo hopeloos achteropraakte in de computerwedloop? In de zware industrie, de nucleaire wetenschap, defensie en de ruimtevaart wisten de Sovjets immers tot de jaren 80, vaak tegen een hoge economische en menselijke kostprijs, min of meer gelijke tred te houden met het Westen. Waarom lukte dat niet met computers? Geen stimulansen

De eerste verklaring is de meest voor de hand liggende: als het op technologie aankwam, waren de Sovjets vooral volgers en zelden uitvinders. De meeste technologie in de Sovjet-Unie, met enkele uitzonderingen die de regel bevestigden, werd gekopieerd, afgekeken of geïmporteerd uit het Westen.

Wetenschappers van het Sojoez-programma waren niet dommer dan hun westerse collega’s en genoten mogelijk meer prestige, maar het centraal geleide communistische systeem bood weinig prikkels die innovatie mogelijk maakten: weinig mogelijkheden om zelf onderzoeksonderwerpen te kiezen, veel opdrachten van hogerop en weinig economische en politieke stimulansen om risico’s te nemen.

wat de naam misschien doet vermoeden, nam de machine een oppervlakte van 60 vierkante meter in beslag.

Tijdens de stalinistische periode kreeg de ontluikende computerindustrie nog met veel tegenkanting te maken, maar onder Nikita Chroesjtsjov werd het potentieel van de nieuwe technologie eindelijk ingezien en werd de productie ervan aangemoedigd. Toen was het eigenlijk al te laat, want de Sovjets liepen hopeloos achterop in de ontwikkeling van een cruciale component in computerchips: halfgeleiders. Ook nu zijn China en het Westen in een heuse halfgeleiderwapenwedloop verwikkeld. Volgens sommigen is het strategisch gezien de meest belangrijke technologie die vandaag bestaat. In 1971 liepen de Sovjets al zeven jaar achter op de Verenigde Staten. Die computerkloof zouden ze nooit inhalen.

De fixatie op centrale planning gaf de voorkeur aan grote supercomputers op een centrale plaats

Waar computers in heel wat westerse bedrijven en universiteiten tegen het eind van de jaren 80 gemeengoed begonnen te worden, was daarvan geen sprake in de Sovjet-Unie. “Wetenschappers gebruikten rekenlinialen. Kassiers gebruikten telramen. Ik dacht vaak, als een of andere activist me een vage doorslag van een manifest overhandigde dat eruitzag alsof het tien lagen papier van de typemachinetoetsen verwijderd was, dat dit land vijftig jaar technologie leek te hebben gemist...”, getuigde de Amerikaanse journalist Scott Shane over de Gorbatsjov-periode.

Hoe kon het dat de Sovjet-Unie, een supermacht die ideologisch heel wat belang hechtte aan technologie en

Als het op technologie aankwam, waren de Sovjets vooral volgers en zelden uitvinders

Een ander probleem was de verspreiding van de nieuwe technologie in de samenleving. De computer werd geboren in de schoot van de defensie-industrie en de academische wereld, maar vond in het Westen al vrij snel ingang bij individuen en kleine bedrijven. Computers werden kleiner en gedecentraliseerd. Moskou was er ondertussen als de dood voor dat individuen vrije toegang tot informatie konden hebben en die konden verspreiden. De fixatie op centrale planning gaf dan weer de voorkeur aan grote supercomputers op een centrale plaats. Van decentralisatie was er in de cruciale beginjaren geen sprake.

Vooral op het vlak van software, de ziel van een computer, was de toestand bijgevolg dramatisch. Waar de Verenigde Staten een enorme vrije, private en innovatieve software-industrie hadden, waar er aan de lopende band nieuwe computerprogramma’s ontwikkeld werden door kleine bedrijfjes en waar softwareontwikkeling door andere privé-actoren actief werd aangemoedigd door de grote computerbedrijven, was dat rijke ‘bottom-up’-aspect volledig afwezig in de Sovjet-Unie.

De wensdroom van een computergestuurde planeconomie

De ontwikkeling van computers kende eind jaren 40 nochtans een veelbelovende start in Kiev, met de ontwikkeling van de ‘Kleine Elektronische Rekenmachine’ of ‘Malaja Elektronno-Stsjetnaja Masjina’ (MESM). In tegenstelling tot

Het hoeft niet te verrassen dat de Russische communisten veel potentieel zagen in de toepassing van computerkracht in de planeconomie. De grotere rekenkracht zouden de verspilling en de inefficiënte, die in feite ingebakken waren in het systeem, kunnen verhelpen, zo luidde de redenering althans. Het mocht uiteindelijk niet baten. Er waren zelfs heuse plannen om een nationaal ‘cybernetisch’ netwerk op poten te zetten, een soort Sovjetversie van het internet, maar dan om de economie in goede banen te leiden. Verschillende pogingen stierven een roemloze dood.

PIETER VAN BERKEL

De MESM

Sovjet-computers in 1985

Michail Gorbatsjov

Nikita Chroestsjov

© GOOGLE

20ste Zilvertriënnale in DIVA LEZERSBRIEVEN

STIKSTOFBELEID

DIVA, het museum voor diamant, juwelen en zilver in Antwerpen, toont de meest vernieuwende inzendingen van deelnemers aan de twintigste editie van de Zilvertriënnale, de belangrijkste internationale competitie voor zilversmeden ter wereld.

Van een kleine, lokale tentoonstelling groeide de Zilvertriënnale sinds 1965 uit tot een toonaangevende zilverwedstrijd. In dat jaar nam het Deutsche Goldschmiedehaus de organisatie van de wedstrijd in handen en dat doet het vandaag nog, samen met het Duitse Gesellschaft für Goldschmeidekunst. De Zilvertriënnale was al meermaals te gast in Antwerpen. Er vonden drie edities plaats in het Zilvermuseum Sterckshof. Na de sluiting van dat museum in 2014 werden de inzendingen van de achttiende editie getoond in het Umicore Zilverpaviljoen op het Eilandje aan het MAS. De daaropvolgende editie was te zien in het nieuwe museum DIVA, waar nu ook de feestelijke twintigste editie getoond wordt.

Kritiek met lepels

Voor de Zilvertriënnale van dit jaar schreven 121 zilversmeden, designers en kunstenaars zich in. Ze komen uit Australië en de Verenigde Staten en uit een twintigtal andere landen in Europa en Azië. Een jury van experten selecteerde voor de expo in DIVA de 67 meest innovatieve inzendingen. De uitgekozen objecten voor de tentoonstelling variëren in vorm, functie en techniek. Er zijn traditionele gebruiksvoorwerpen te zien, zoals vazen, schalen en koffiepotten, naast zuiver artistieke objecten die spelen met de eigenschappen van zilver.

Het valt in deze editie van de Zilvertriënnale op dat een aantal

kunstenaars kritische boodschappen in hun ontwerpen hebben gestopt. De Duitse goud- en zilversmid Merit Christan doet dat met haar werk ‘Geboren met een zilveren lepel’. De lepel is misschien wel het oudste eetgerei van de mens, maar door een variatie aan niet-bruikbare lepels te creëren, geeft Christan aan dat niet iedereen met een zilveren lepel in de mond is geboren. De kansen die men in het leven krijgt, hangen nog vaak af van de omgeving waarin men wordt geboren.

Oude technieken, nieuwe creaties

Hameren is een van de basistechnieken binnen het zilversmeden. De Japanner Koichi Io beheerst deze techniek tot in de perfectie. Hij hamerde een grote, driepotige vaas uit één zilveren plaat. De harmonieuze vazen van Io, ook die inzending voor de Triennale, zijn te herkennen aan de zachte, vloeiende overgangen en vormen. Ze stralen rust uit.

De vaas van de Koreaanse JaeHui Jeong speelt met ronde en vierkante vormen. Het lijkt alsof het een klassieke, eenvoudig gegoten vaas is, maar niets is minder waar. Jeong hamerde ze volledig met de hand en wekt de illusie dat het metaal even flexibel is als rubber.

De Antwerpse zilver- en goudsmid Patrick Storme liet zich voor zijn ingezonden schaal inspireren door het golvenpatroon op een 16de-eeuwse drinkschaal uit de

DIVA-collectie. Storme specialiseerde zich in de oude techniek van het ciseleren. Hiermee kan de edelsmid, met behulp van pons en hamer, reliëfornamenten of figuren aanbrengen.

Zilversmid David Huycke, die zijn atelier in Sint-Niklaas heeft, is vooral gekend voor zijn eigen interpretatie van de granulatietechniek, die al werd gebruikt vanaf de 3de eeuw voor Christus. In deze ambachtelijke techniek worden kleine metalen bolletjes aan elkaar gesoldeerd om zo complexe patronen en texturen te creëren. Voor ‘Kosmische bubbels’ pakte Huycke het anders aan: hij maakte grote holle bollen. Tijdens het rangschikken en stapelen ervan liet hij het toeval spelen. De compositie staat op een zwarte doos. Het gepolijste oppervlak van de zilveren bollen staat in contrast met het matte oppervlak waarop ze rusten. Het lijkt alsof de bollen zweven. Huycke experimenteert in zijn werk graag met traditionele technieken, waarbij hij streeft naar een samenspel tussen vakmanschap en poëzie. Met ‘Kosmische bubbels’ is hij daar schitterend in geslaagd.

Pollinger

De winnende inzending van de Zilvertriënnale is ‘Gefäss’ van de Duitser Markus Pollinger, die op een speelse manier zilver gebruikt. Hij werkt met dunne zilveren platen die hij in een fabriek laat persen met mallen voor auto-onderdelen. In zijn atelier gebruikt hij die dan om nieuwe voorwerpen te maken. Ook vele andere werken die te zien zijn op de expo getuigen van een dergelijk vakmanschap en van innovatieve creativiteit. MMMV

‘20ste Zilvertriënnale’, nog t.e.m. 8 oktober 2023, DIVA, Antwerpen, www.divaantwerp.be

Pallieterke, Deze lezersbrief is een antwoord op die van Raf Verschueren uit Wilrijk in het Pallieterke van vorige week. Al meer dan een jaar vecht de vzw Verenigde Veehouders, waarvan veearts De Swaef de oprichter is, tegen de frauduleuze stikstofnormen, in samenwerking met onder anderen professor Hanekamp. Maar het is vechten tegen de bierkaai in de hoop dat die toch stilaan beginnen af te brokkelen. Zelfs op de IJzerwake van afgelopen zondag sprak voorzitter Wim De Wit in zijn speech over “de kunstmatig gecreëerde stikstofcrisis”. Journalisten schuwen een interview met de voorvechters van het frauduleuze stikstofbeleid uit vrees voor sancties van de overheid. Oeverloze discussies over een wetgevend kader dat gebaseerd is op een zelfgecreëerd, fictief probleem van Natuurpunt (de Vlaamse maffia) en frauduleuze cijfers van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM), hebben weinig zin. Mijn boodschap aan de burger is: de stikstofsaga is bedrog. En dat voor een probleem dat alleen nog maar in de dromen van onze beleidsmakers was opgedoken… Of het echt bestaat, is het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) nu nog maar aan het uitvissen.

Mia De Swaef, Vlierzele

ZELZATE

Pallieterke, De feiten die onlangs in Zelzate plaatsvonden, werden duidelijk ingegeven door het anti-blanke racisme van jongeren die vanuit hun islamitische overtuiging de pest hebben aan ongelovigen. Die blonde jongen mocht hun voeten kussen. “Wees geen vrienden van christenen en joden”, is een van de vele stellingen in de Koran die tot haat tegen ongelovigen aanzetten. Daarom gelden in alle landen met de islam als dominante cultuur shariawetten die geweld tegen minderheden rechtvaardigen. De media en politici noemen dat “zinloos geweld” en sporen niet-moslims aan tot verdraagzaamheid. Stel je eens voor dat een moslimjongen hier zo behandeld zou worden… Dan spreekt men niet over “zinloos geweld”, maar “extreemrechts en neonazistisch racisme”. Er zouden in dat geval ook geen oproepen tot “verdraagzaamheid” zijn; het cordon sanitaire zou alleen maar versterkt worden. Denk ook aan het verhullende “jongeren” dat de media gebruiken als bijvoorbeeld in Brussel auto’s in brand worden gestoken, terwijl in de sociale context de term “jongeren met migratieachtergrond” wordt gebruikt.

Gunter Deleyn, Mariakerke

EEN KAT EEN

KAT NOEMEN

Pallieterke, Onweerstaanbare drang doet naar de pen grijpen. In het interessante artikel “Vies, maar bruisend New York” houdt Drieu Godefridi zich met een zeer manke vergelijking wat op de vlakte. Hij heeft het over “de politieke retoriek van de Republikeinen die New York voorstellen als de criminele smerigheid van de jaren 70”, om dan de pseudoliberale laksheid te schetsen die nieuwe hoogten bereikt. In de straten van New York

rotten nochtans honderden mensen letterlijk als zombies weg. De criminaliteit barst er uit haar voegen, wetteloosheid heerst, de politie wordt ontmanteld of agenten nemen ontslag, de parketten gedogen, en politiek verkozen magistraten zetten de gevangenissen open. Gelijkaardige toestanden in nagenoeg alle steden in de VS onder blauw bestuur. Politiediensten kijken gelaten toe en zijn de macht om de situatie te ontmijnen kwijt. Als absoluut lichtgevend baken in de VS heb je Californië, waar illegaliteit, drugs, misdaad en verregaande armoede en landloperij schering en inslag zijn. Families, fabrieken, bedrijven, geplunderde warenhuizen en winkels verlaten met honderdduizenden de blauwe staat om soelaas te zoeken in de nog min of meer veilige rode staten zoals Florida en Texas. Daar heeft Björn Soenens geen weet van. De situatie lijkt onomkeerbaar. En Europa kijkt een andere kant op en laat zich druppelsgewijs overspoelen met dezelfde oorzaken en problemen. Bedankt voor het mooie artikel, maar toch graag een kat een kat noemen als het even kan.

Lucien Decoorne, Brugge VLAAMSE STAD?

Pallieterke, “De historische vleugel van het Hof van Egmont op het Kardinaal Mercierplein in Mechelen gaat tegen de zomer van 2025 een nieuwe toekomst tegemoet als residentie Mercier. Het project kreeg groen licht van de stad”, schrijft GVA. Sinds het aantreden van Groen in het Mechelse stadsbestuur wordt de Vlaamse vlag niet meer gehesen op de Sint-Romboutstoren. Nu: in plaats van de naam van het Kardinaal Mercierplein te wijzigen in ‘Graaf van Egmontplein’, krijgt de nieuwe residentie de naam van Vlamingenhater Mercier. Logisch in een Vlaamse stad, niet?

Irene en Frans Arrebits-Jacobs, Hever BRUSSEL-ZUID

Pallieterke, Sophie Dutordoir heeft de knuppel in het hoenderhok gegooid. “Genoeg gezeverd, moet ze hebben gedacht. Haar open brief was meteen het startsein voor een aantal chaoten (lees: politiekers) om ogenblikkelijk aan te vangen met de zwarte piet naar elkaar door te spelen. Samen naar een oplossing zoeken, wat ieder weldenkend mens al veel langer had gedaan, zat er nog niet in. “Verantwoordelijkheid en initiatief nemen? Sorry, daarvoor ben ik geen politieker geworden.” Dat hierdoor een internationaal knooppunt als een te mijden plek wordt gebrandmerkt, zal het stelletje zakkenwassers worst wezen. De situatie aan Brussel-Zuid bewijst nog maar eens dat het kluwen van wetten en tegenstrijdige regeltjes alles onbestuurbaar maakt. Dat systeem van onaantastbaarheid en onverantwoordelijkheid is door de politiek in de praktijk gebracht en vooral in stand gehouden. Stellen dat ze het opzettelijk en met voorbedachte rade gepland zouden hebben, zou een grote overschatting zijn van hun verstandelijk vermogen. Ze zijn er tegen hun wil in verzeild geraakt. Aangezien ze wel achter deze puinhoop blijven verschuilen, maken ze zich schuldig aan vertrouwensmisbruik en slecht bestuur. Als werknemer had je al lang een C4 in de hand.

Roger Gielens, Bredene

Een lezersbrief insturen?

Stuur uw bericht naar lezersbrieven@pallieterke.net. Opgelet, brieven mogen maximaal 1.000 karakters tellen (inclusief spaties). Dat zijn een 30-tal lijnen in ’t Pallieterke of zo’n 160 woorden. We houden ons het recht voor om zonder verantwoording uw (te lange) brief niet te publiceren of in te korten. Uw naam en gemeente dienen doorgegeven worden voor publicatie bij uw brief.

Helena Schepens, Undatio

Maja Houtman, Sphere I, II en IV

Patrick Storme, The Origin of Species

De IBRAMCO-affaire draaide in essentie rond de blijkbaar onweerstaanbare drang van de socialisten om greep te krijgen op zoveel mogelijk maatschappelijk relevante sectoren, en de energievoorziening was daar één van de belangrijkste van. Dat gegeven, in combinatie met het feit dat Iran op zoek was naar een Europese uitvalsbasis voor zijn petroleumindustrie, zou leiden tot een van de meest spraakmakende politieke schandalen van vorige eeuw. Als we de memoires van Leo Tindemans mogen geloven, zouden er al in 1969 gesprekken zijn gevoerd tussen de socialistische politici Leburton, Cools, Terwagne en Parisis over de vestiging van een Iraanse olieraffinaderij in het Luikse. Veel schot kwam er niet in de zaak, omdat de privésector blijkbaar weinig zag in een deal met de Iraniërs.

DE IBRAMCO-AFFAIRE

DRAAIDE ROND DE ONWEERSTAANBARE

DRANG VAN DE SOCIALISTEN OM

GREEP TE KRIJGEN OP ZOVEEL MOGELIJK

MAATSCHAPPELIJK

RELEVANTE SECTOREN

EEN LOENSE OPERATIE

Dat belette echter niet dat op 6 december 1972 de socialist Henri Simonet als minister van Economische Zaken samen met zijn partijgenoot en secretaris-generaal van het ministerie van Economie André Baeyens een geheim akkoord sloten met de National Iranian Oil Company (NIOC) over de bouw van een Iraanse olieraffinaderij - ter waarde van het indertijd erg forse bedrag van 10 miljard frank - in Ternaaien, op de grens van Limburg en Luik. De bedoeling was dat er doorheen Vlaanderen en Wallonië een pijpleidingennetwerk zou worden aangelegd met vertakkingen naar de buurlanden, waardoor er een Iraans benzinenetwerk in België zou ontstaan. En als kers op de taart zou de raffinaderij werk verschaffen aan 250 tot 300 werkwillige Walen. Op zich was dat alles niet zo bijzonder, ware het niet dat de toenmalige regering Eyskens-Cools ontslagnemend was, waardoor er ‘de jure’ geen bindende akkoorden namens de regering mochten worden afgesloten… Simonet ging daarmee dus zijn boekje ver te buiten. Bovendien bleek heel dat initiatief door de socialisten, zonder medeweten van de twee andere regeringspartijen, de christendemocraten en de liberalen, te zijn bekokstoofd. Niet voor niets omschreef toenmalig CVP-minister Leo Tindemans die modus operandi van de socialisten later als ‘achterbaks’ en ‘een loense operatie’…

NIET-TERUGVORDERBARE GIFT

Om zich in te dekken, tekende Simonet op 21 december 1972 namens de Belgische regering een convenant met de Iraanse regering over de stichting van een vennootschap, IBRAMCO (Iranian-Belgian Refining and Marketing Company) die de mogelijke oprichting van de raffinaderij diende te bestuderen. Hij engageerde er zich bovendien toe - wat op z’n zachtst gezegd ongebruikelijk was - dat de Belgische staat 20 procent van het voor die vennootschap benodigde kapitaal zou storten als niet-terugvorderbare gift. Simonet verzweeg echter voor de regeringspartners het geheime akkoord van 6 december, waardoor de regering niet besefte dat de hele zaak in feite al in kannen en kruiken was. Bijna onopgemerkt verschenen op 12 maart 1973 de statuten van IBRAMCO in het Staatsblad. Het beheersorgaan van de kersverse vennootschap bestond uit drie Iraniërs en drie Belgische aandeelhouders: de secretaris-generaal van het

De IBRAMCO affaire

Alexander de Croo en Hadja Lahbib mogen dan al door het oog van de naald zijn gekropen in de Iraanse visa-affaire, maar precies een halve eeuw geleden beroerde een ander aan Iran gerelateerd schandaal zodanig de gemoederen in ons land, dat dat uiteindelijk tot de val van de regeringLeburton zou leiden. Die

IBRAMCO-affaire was hét politieke schandaal van de jaren zeventig en had een brede impact op de geloofwaardigheid van de politiek in het algemeen en de Wetstraat in het bijzonder.

departement Economische Zaken, de gouverneur van de provincie Luik en de kabinetschef van de minister van Economische Zaken; toeval of niet, maar alle drie waren ze van socialistischen huize…. Smeuïg detail was dat dat trio al op 24 januari met stille trom was benoemd door ontslagnemend minister André Cools, de onbetwiste sterkhouder van de Luikse socialisten.

OPENBARINGEN

Op 18 april bracht journalist Leo Schrooten in De Standaard de zaak aan het licht. Hij concludeerde dat het veeleer ging om de oprichting van een raffinaderij in plaats van om een studievennootschap. Bovendien maakte het gemengde karakter van de vennootschap het onduidelijk of de Belgische aandeelhouders/beheerders optraden namens de Belgische staat of niet. Minister van Economische Zaken Willy Claes, die in zijn lange carrière niet van zijn eerste leugen was gebarsten, ontkende in alle toonaarden. De Standaard ging in de tegenaanval door

TOEN TEHERAN IN DE

GATEN KREEG DAT

DE SOCIALISTEN HUN

BELOFTEN NIET HARD

KONDEN MAKEN, WERD

HET PROJECT DOOR DE SJAH OPGEZEGD

te stellen dat er bovendien sprake was van grove oneerlijke concurrentie en mededinging. Economische Zaken was immers als geen ander geïnformeerd over de oliesector. Als de hoogste ambtenaar van Economische Zaken tevens beheerder was van een potentiële concurrent, dan kwam men in een onhoudbare positie terecht. De overheid mocht de markt ordenen, aldus de krant, maar mocht niet ten nadele en op kosten van anderen, voor één bedrijf de toegang tot de markt effenen. Tot slot stelde men de vraag hoe de regering kon verantwoorden dat buitenlanders - lees Iraniërs - op een vrij gemakkelijke manier in het bezit konden komen van vitale en strategische gegevens over de binnenlandse energiesector.

WILLY CLAES

De zaak leidde tot scherpe interpellaties in de Kamer, waar de Vlaamse meerderheidspartijen weigerden een vertrouwensmotie te ondertekenen. Willy Claes van zijn kant liet in een ‘democratische bui’ weten dat hij allerminst bereid was om verklaringen af te leggen in het parlementaire halfrond. Want een publieke

SIMONET VERZWEEG HET GEHEIME AKKOORD VAN

6 DECEMBER VOOR DE REGERINGSPARTNERS

bekendmaking zou schadelijk zijn voor de belangen van de vennootschap. Toen Claes finaal toch kwam getuigen, pakte hij met een beproefd recept uit. Hij gebruikte zijn secretaris-generaal André Baeyens tegelijk als schild en als schietschijf door de man publiek de mantel uit te vegen. Baeyens kwam ervan af met een berisping en Claes maakte bekend dat de socialistische topambtenaren hun IBRAMCO-aandelen hadden overgemaakt aan parastatale instellingen, zodat alleen de overheid nog aandeelhouder van de vennootschap was. Het IBRAMCO-dossier zou worden doorgesluisd naar een zo snel mogelijk op te richten parlementscommissie, maar die kwam nooit van de grond en de vragen, onder meer over de vestiging, rendabiliteit en het kostenplaatje van de raffinaderij, bleven grotendeels onbeantwoord. In het najaar van 1973 brak de oliecrisis uit en socialisten grepen die aan om aan te dringen op de realisatie van IBRAMCO. Claes en Baeyens gingen zelfs naar Teheran om er op het hoogste niveau te onderhandelen, maar de coalitiepartners bleven zich vragen stellen bij de rendabiliteit. Bovendien bleek België, deels via de staatskas en deels via private financiële groepen, vrijwel integraal op te draaien voor de geplande investering. En dat terwijl de Iraanse NIOC wel voor de helft aandeelhouder zou worden van IBRAMCO en ook de winsten integraal zou opstrijken. Toen Teheran in de gaten kreeg dat de socialisten hun beloften niet hard konden maken, werd het project door de sjah in hoogsteigen persoon opgezegd. Dat leidde tot grote frustratie en woede bij de socialisten, die de stekker uit de regering trokken. Op 19 januari 1974 restte premier Leburton dan ook niets anders dan het ontslag van de regering aan te bieden.

JAN HUIJBRECHTS

MEN STELDE DE VRAAG HOE DE REGERING KON VERANTWOORDEN DAT BUITENLANDERS IN HET BEZIT KONDEN KOMEN VAN GEGEVENS OVER DE BINNENLANDSE ENERGIESECTOR

n Leo Tindemans (links), Edmond Leburton (midden) en Willy De Clercq (rechts)

n Henri Simonet © PHOTONEWS

Oef, geen haatspraak op de IJzerwake

Wie de toespraken van Wim De Wit en Dries Van Langenhove volledig wil lezen, verwijs ik graag naar de webstek van IJzerwake.org waar ze eerstdaags worden gepubliceerd. Want het ging over méér dan pornokijken.

De oproep van Dries Van Langenhove om geen porno te kijken, dook in onze ‘serieuze’ media telkens opnieuw op. Reden: die uitspraak stond vermeld in het korte persbericht van Belga. Zowel het Nieuwsblad als De Standaard baseerden zich grotendeels op de informatie van het persbureau. Gazet Van Antwerpen, van dezelfde mediagroep, deed nog beter en spendeerde geen letter aan de IJzerwake. Je mag dat best eigenaardig vinden als je het vergelijkt met de berichtgeving van de weken en dagen voorafgaand aan de IJzerwake.

Over naar Het Laatste Nieuws (HLN), de krant die een medewerker naar de kameraadsschapsavond had gestuurd om eventuele nazigezangen en omhooggestoken rechterarmen te filmen. Die man kwam uiteraard van een kale reis terug, want beide fenomenen bleven achterwege. Zoals aangekondigd, was de kameraadsschapsavond niet meer of niet minder dan een studentencantus met op het hoogtepunt zo’n 200 aanwezigen. Zowat alle kranten hadden op voorhand aangekondigd dat er incidenten zouden plaatsvinden op die “extremistische bijeenkomst”, maar geen enkele krant vond het achteraf nodig om te melden dat alles zonder problemen was verlopen.

Vlaams Belang

Het Laatste Nieuws bracht wel een verslagje over de IJzerwake, met de vette titel: “Geen haatspraak op IJzerwake”. Oef, zijn wij even gelukkig. Wat hadden ze nu verwacht, dat Wim De Wit in KKK-uniform een kruis in brand zou steken op het podium? En dat Dries Van Langenhove zou citeren uit ‘Mein Kampf’ en een koran zou verscheuren? Jongens, jongens, wat een fantasie.

Nog een citaat uit het verslag van Het Laatste Nieuws: “Dries Van Langenhove en ook Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken riepen N-VA-voorzitter Bart De Wever andermaal op om samen te werken en voor Vlaams zelfbestuur te kiezen.” Door zoiets te schrijven wordt geïnsinueerd dat ook Tom Van Grieken die boodschap vanop het podium mocht declameren. Nonsens natuurlijk, maar ondertussen wordt voor de buitenwereld het beeld aangescherpt dat de IJzerwake een dochteronderneming is van het Vlaams Belang. Wat - voor alle duidelijkheid - niet het geval is.

Netjes

Over naar de televisiejournaals. Over VTM kunnen we kort zijn: geen verslag. Wel veel aandacht de weken ervoor, over de aanvaring met de stad Ieper, maar de dag zelf vinden de journalisten van VTM de weg naar Steenstrate niet. Tja. De VRT was er wel met een cameraploeg en bracht zelfs in het journaal van 13 uur al een verslag. Niet zonder te melden dat “Dries Van Langenhove voor de rechter moet komen voor het ontkennen van de Jodenvervolging”.

De Nederlandse Volkskrant bracht ook een verslag over de IJzerwake en schrijft: “Van tevoren was er dit jaar al sprake van allerlei relletjes.” Relletjes? Is dat de juiste omschrijving voor een juridisch dispuut tussen stadsbestuur en organisator? Neen, maar het versterkt het idee, zoals in HLN te lezen is, dat “het woord IJzerwake alleen al bij sommigen soms doet denken aan een grimmige bijeenkomst, waar haatspraak hoogtij viert”.

Media en IJzerwake, het is en blijft een moeilijke relatie…

22ste IJzerwake lokt 2.500

Vlaamsgezinden naar Ieper

Afgelopen zondag zakten 2.500 à 3.000 Vlaams-nationalisten af naar Steenstraete bij Ieper voor de 22ste editie van de IJzerwake. Zowel voorzitter Wim De Wit als gastspreker Dries Van Langenhove haalden in hun toespraak uit naar Ieperse burgemeester Emmily Talpe (Open Vld). Zij had tevergeefs geprobeerd om de Kameraadschapsavond aan de vooravond van de IJzerwake te verbieden en was niet opgezet met de komst van Van Langenhove.

In zijn toespraak verweet voorzitter Wim De Wit de stad Ieper dat ze “ongrondwettelijke preventieve censuur” uitoefent, de scheiding der machten niet respecteert, de vrije meningsuiting aan banden wil leggen en het recht op vergadering inperkt. “U, stad Ieper, wil de democratie smoren, u zelf bent het fascistisch gevaar waartegen u beweert te strijden!”, concludeerde hij.

Verder blikte De Wit vooruit op de verkiezingen van 2024. Die bieden volgens hem een unieke kans voor Vlaanderen: “De twee Vlaams-nationale partijen mogen de afspraak met de geschiedenis niet laten voorbijgaan.”

In die optiek drong de voorzitter van de IJzerwake aan op een samenwerking tussen N-VA en Vlaams Belang. “De Vlaams-nationale partij die na de verkiezingen van 2024 zou weigeren om samen te werken met die andere Vlaams-nationale partij, draagt een verpletterende verantwoordelijkheid.”

Ook voor het middenveld - “gaande van Vlaamsvoelende verenigingen en organisaties tot Vlaamsgezinde media als Doorbraak en ’t Pallieterke - ziet De Wit een rol weggelegd om het draagvlak voor Vlaamse onafhankelijkheid te vergroten.

Eindigen deed De Wit met dezelfde conclusie als de vorige jaren. “Het is tijd voor een Vlaamse republiek, verankerd in een gezonde Europese samenwerking, met zijn wortels in onze Nederlandse geschiedenis en gericht op een hereniging met Nederland. De tijd van de staatshervormingen is voorbij, nu gaat het om staatsvorming.”

“Vuile truken”

Ook Van Langenhove zelf besteedde in zijn toespraak de nodige aandacht aan de “vuile truken” die verschillende journalisten en het Ieperse stadsbestuur onder leiding van burgemeester Talpe de afgelopen weken hebben bovengehaald in een poging om de herdenkingsplechtigheid te saboteren. “Wat een naïviteit. Jullie hebben álles al geprobeerd, en als er één ding duidelijk is geworden, dan is het dat ik mij nooit het zwijgen laat opleggen.”

Van Langenhove riep de aanwezigen op om zélf actie te ondernemen in plaats van te zagen en te klagen. Hij is van mening dat iedereen een verschil kan maken, hoe klein of hoe groot ook, en dat de toekomst van het Vlaamse volk niet in de handen van politici mag liggen.

“Ga sporten. Betaal cash. Koop lokaal. Sticht een gezin. (…) Steun nationalistische activisten. Stem Vlaams. Overtuig iedereen in uw omgeving. Ga bij uw lokale nationalistische organisatie. Stop met pornokijken en netflixen. Kom buiten. Eer uw voorouders, en zeker diegenen die nog leven. Draag zorg voor elkaar. Draag zorg voor uzelf. Wees de beste versie van uzelf, want alleen zo kunnen we samen ons volk weer een toekomst geven”, somde hij op.

Bekijk onze videoreportage over de IJzerwake via deze link: https://palnws.be/2023/08/22ste-ijzerwake-lokt-2-500-vlaamsgezinden-naar-ieper/

HORIZONTAAL

A. Oproerkraaier

B. Vaartuig - Arkbouwer

C. Oude lengtemaat - Elektromagnetisch apparaat dat elektrisch neutrale atomen kan voorzien van elektrische lading

D. Dief - Familielid - Vervelend

E. Platina - Deel van een broek - Amerikaans soldaat

F. Geologisch tijdperk - Financieel ingestort

G. Slinkse streken - Hoevedieren

H. Dragers van erfelijkheid - Munteenheid van Ethiopië

I. Pers. vnw. - Blinde geestdrift

J. Internationaal Monetair Fonds - Munteenheid van Georgië - Streling

K. Deel van de dag - Naam voor de latere stadia van een HIV-infectieInternetlandcode van een buurland

L. Haarverzorgingsmiddel - Werkt slordig

VERTICAAL

1. Diepe en ernstige gedachte over iets

2. Groep wielrenners - Loopvogel

3. Seleen - Gents toneelgezelschapIn erge mate

4. Duitse stad - Spelleider

5. Oorspronkelijk bewoner van Australië

6. Kloosterlinge - In aanraking met

7. Beschrijving van mogelijke toekomstige gebeurtenissen als alles misgaat

8. Italiaanse vulkaan - Internetlandcode voor Servië - Wasmiddelmerk

9. Bevel - Biseksueel - Muzieknoot

10. Reisdocumenten

11. Europeaan - Jongensnaam

12. Filmgenre

KARL VAN CAMP

ANTON SCHELFAUT

Dries Van Langenhove op de IJzerwake

Tweet van de week

In het Engels hebben ze een mooie uitdrukking: ‘She’s not not the sharpest knife in the shed’ ofte ‘Ze is niet het scherpste mes in de schuif’. Daarmee wordt op een iets subtielere manier gezegd dat ze niet de slimste van de hoop is. Dat is in het verleden meer dan eens van toepassing geweest op Els Ampe, Brussels Open Vld-lid. Maar haar tweet bewijst wel dat je echt niet de slimste hoeft te zijn om eenvoudige waarheden te zien.

Sinds Egbert Lachaert besefte dat Alexander De Croo achternalopen terwijl De Croo de slippen draagt van de PS niet de beste strategie is voor een Vlaamse liberale partij, zit De Croo met een probleem. Lachaert was immers zijn stroman om de leden in toom te houden. Lachaert was verkozen op basis van een liberaal programma dat hij meteen ritueel verbrandde om deel te nemen aan een rood-groene regering, maar in zijn hartje was hij donkerblauw. Dat was volgens De Croo voldoende garantie om de donkerblauwen aan boord te houden, terwijl hij het geld door ramen en deuren smeet. Lachaert stapte echter op en een volgende voorzitter zou door de leden nooit verkozen raken indien hij de lijn-De Croo zou aanhouden. Sterker nog, de enigen die De Croo nog steunen binnen de leden, zijn degenen die nu gulzig smullen van het laatste avondmaal voor de kiezer zijn zweep bovenhaalt. En dus komen er geen verkiezingen voor een nieuwe Open Vld-voorzitter. Hij wordt gezalfd door de premier zelve en de applausmachine van het partijbestuur mag dat bevestigen. Alleen wie naar Brussel komt, mag stemmen om ‘Heil De Croo!’ te roepen.

Leve Els

Het partijbestuur weet dat perfect en wil te allen prijze een afstraffing voor de verkiezingen voorkomen. Als de leden hen een pak slaag verkopen, kan dat wel eens gevolgen hebben voor hun plaats op de lijsten. En dus laten ze De Croo ongestoord zijn gang gaan. Maar er is er altijd eentje die het incestueus spelletje wilt verpesten. Ook dat is een liberale traditie. Els Ampe neemt die rol met verve op. “Wil ik nog wel in partijbestuur blijven na zoveelste buis voor democratie en transparantie? Door open voorzittersverkiezingen te vervangen door congresverkiezingen zet Open Vld de basisdemocratie bij huisvuil.We keren 30 jaar terug in de tijd. Waar staat D in Open VLD nog voor?”

En dat is bijna juist. De Croo en co zetten meer dan de basisdemocratie bij het huisvuil. Ze zetten de hele partij bij het huisvuil.

“Na mij de zondvloed”, denkt De Croo, “ik ga solliciteren voor een job op de internationale markt en die lullo’s zoeken het maar uit”. Zet bussen in vanuit heel Vlaanderen, Els. Gij kunt dat!

De zeikerds van de Wetstraat

In komkommertijd is het politieke nieuws vaak herleid tot hardwerkende politici die nog wat vrije tijd vrijmaken op hun vakantiebestemming uit angst voor de kiezer. Maar zelfs dat raakt stilaan op en dus zijn er altijd leuke extraatjes te rapen als er beelden opduiken van politici in toestanden waar we ze niet direct van kennen. Dan vervaagt het concept ‘privé’ volledig voor de pers. En gelukkig maar! Stel je voor dat we die dingen niet zouden weten.

Even voor alle duidelijkheid: we hebben het over het door het rood licht rijden met een Maserati door Filip D uit Ekeren. Over het plassen van de vriendjes van minister Vincent VQ uit Kortrijk tegen een politiecombi die hem moest beschermen. En het in - en ook wel naast - de bloembak pissen van Theo F uit L. We hebben het uitdrukkelijk niet over het naast de pot pissen van Alexander DC uit Brakel met een Italiaanse pornoster op uw kosten. Dat laatste is naar het schijnt wél privé. En er zijn bovendien geen beelden van. Onze eindredacteur heeft het volledige oeuvre van Eveline Dellai nageplozen met een vergrootglas en daar zijn geen beelden van*. Hoogstens was er een andere dweil te zien in ‘De Loodgieter always rings twice’, maar die kon niet met zekerheid geïdentificeerd worden als Alexander De Croo. Het is maar dat u het weet. Wij houden ons aan de feiten en niets dan de feiten.

Theo

De meer dan een jaar oude beelden van Theo lieten weinig aan de verbeelding over. Theo was zo zat als een Zwitser, had een onenigheid met een terrasstoel en liet zich leeglopen in een plantenbak terwijl hij ‘van voor naar achter, van links naar rechts’ deed. Dat kan de beste overkomen, wie zonder zonde is werpe de eerste wc-rol. Het echte nieuws is echter dat dat volgens de weldenkende medemens nu voortaan dé reden is dat Brussel zo stinkt. Jarenlang dachten we met zijn allen dat Brussel het slachtoffer is van wanbeleid, asielkampeerders, samenlevingsproblemen, gewapende gangsters, enzovoort enzoverder. Niets van dat alles dus.Volgens verenigd links moet er nu eerherstel komen voor de PS, ineenstortende tunnels en mag het asielbeleid best wel een stuk soepeler. Het enige wat nodig is om de Europese hoofdstad te redden, is dat Theo net zoals iedereen in Brussel op het potje gaat. Alweer een probleem minder.

Filip

Door het rode licht rijden? Dat zijn geen manieren. Filip deed het toch. De beelden hebben we niet gezien. Die liggen bij het parket. Filip erkent echter de fout. Bij het incident vielen geen gewonden, Filip raakte goed thuis. Hij gaat én de boete betalen die voor een belangrijk deel naar Wallonië gaat (foei, Filip) en belooft het niet meer doen. Het echte nieuws is echter volgens de pers dat Filip met een Maserati door het rood licht reed. Ondertoon: waar heeft hij dat geld vandaan? “Een exemplaar van minstens 130.000 euro”, weten de redacties. En ze plaatsten er een foto van de wagen bij. Dat is niet strafbaar en

compleet irrelevant bij de overtreding, maar het krijgt wel alle aandacht. Als hij dat met pakweg een Volvo had gedaan, was er nauwelijks over geschreven. Zou Alexander het misschien niet aangelegd hebben met Eveline Dellai, maar wel met haar oma? Dat zou kunnen verklaren waarom de pers dat verhaal liet vallen.

Vincent

De vriendjes van Vincent plasten tegen een politiecombi, al dan niet onder het goedkeurend oog van de minister. Na de alcoholroes en vooral de betrapping, vond Vincent het echter een regelrechte schande. De betrokkenen werden geïdentificeerd en mogelijk verklikt door Vincent. Het echte nieuws is echter dat de bewuste combi, daar neergezet voor de bescherming van de minister, leeg was. Er zat geen politieagent in. Het is misschien een aanwijzing van hoe ernstig de politie de bedreiging tegen een vicepremier neemt. Niet dus. Daar zou je je als media vragen bij kunnen stellen. Met wie zijn dinges zijn ze daar aan het rammelen? Maar daarvoor was helaas geen ruimte in de publicatie.

*Onze eindredacteur is na een conflict tijdens zijn plichtsbewuste onderzoek door zijn vrouw aan de deur gezet en zoekt nu onderdak. Barmhartige Samaritanen mogen de redactie contacteren.

NEE ALEXANDER, HET GAAT NIET ALTIJD OVER U