't Pallieterke van 28 september 2023

YANNICK VERDYCK

1 JAAR DOOD

10 -11 7

KLIMAATAMBITIES TERUGGESCHROEFD

VEEL BELOVEN, WEINIG GEVEN, DOET DE ZOT IN VREUGDE LEVEN

VLAAMS

BELANG WIL RIJNLANDMODEL

2 6 3

NAGORNO-KARABACH GENOCIDE ONDER DE RADAR

De jongste septemberverklaring van de Vlaamse regering is er eentje waarmee elke partij met een cadeautje naar de achterban kan stappen. Beoordeel politici echter niet op hun beloftes voor de toekomst, maar op hun daden uit het verleden. Het zal dus afwachten worden of het beloofde beleid er ook effectief komt. Hetzelfde geldt voor de federale regering, die haar jongste beleidsverklaring op 10 oktober zal voorstellen.

“Deze regering gaat nog niet in verkiezingsmodus”, klonk het dapper bij minister-president Jan Jambon. De wantoestanden in de kinderopvang en in de woonzorgcentra, het dalende onderwijsniveau, de rechtszekerheid die uitblijft voor landbouwers en industriëlen door het stikstofdossier... Er is ook in Vlaanderen nog heel wat werk aan de winkel.

Weinig eensgezindheid

Alle ministers, met minister-president Jan Jambon op kop, konden lachend het parlement verlaten nadat ze erin geslaagd waren een akkoord te sluiten. Een eensgezinde regering, of toch zolang er geen uitspraak komt van de Raad van State over het stikstofdecreet, dat zonder cd&v in het parlement werd ingediend. Zodra dat advies er is, begint de discussie opnieuw. Tenzij cd&v-voorzitter Sammy Mahdi beloofd heeft in te binden, in ruil voor de forse investeringen in de kinderopvang.

Het is afwachten of de regering-De Croo na zijn federale beleidsverklaring ook zo eensgezind zal klinken. Ook op dat niveau is er nog werk aan de winkel. De vraag is hoe constructief deze regering nog zal zijn, zeker nu alle Vlaamse Vivaldi-partijvoorzitters al aangegeven hebben dat ze niet in een Vivaldi II willen stappen. Het voordeel dat Alexander De Croo heeft, is dat hij vorig jaar al een begroting voor twee jaar aankondigde en we dus geen grote koerswijzigingen meer moeten verwachten.

Aan de meet

Aan de meet worden de prijzen uitgedeeld. De Vlaamse septemberverklaring en de federale beleidsverklaring kunnen nog zoveel beloven, uiteindelijk kunnen we deze Vlaamse en federale regeringen pas beoordelen over ongeveer acht maanden, wanneer de verkiezingen écht voor de deur staan.

Dan pas kunnen we zien of Ben Weyts (N-VA) de tanker in het onderwijs echt heeft doen omkeren, of dat zijn beleid dode letter is gebleken. Of er toekomstperspectief is geboden aan de landbouwers en of er rechtszekerheid is voor de industrie, daarop zullen we Brouns (cd&v) en Demir (N-VA) pas binnen enkele maanden kunnen afrekenen. Heeft Lydia Peeters (Open Vld) de wachttijden bij de autokeuringen kunnen wegwerken door het monopolie te doorbreken? We zullen zien.

Het grote voordeel van deze totaal verschillende Vlaamse en federale regeringen, is dat we alle partijen, PVDA en Vlaams Belang uitgezonderd, zullen kunnen beoordelen op hun gevoerd beleid. Is Tinne Van der Straeten (Groen) erin geslaagd om met de Engie-deal de vervuiler te laten betalen, of is het toch eerder de belastingbetaler die de rekening krijgt? En zullen we minder energie-afhankelijk worden? Kan Petra De Sutter (Groen) de wantoestand bij bpost oplossen? Doet Frank Vandenbroucke (Vooruit) iets aan het huisartsentekort en de wachtlijsten in ziekenhuizen?

De regerende partijen hebben allemaal aangekondigd bovenstaande uitdagingen op te lossen, en dat nog voor de verkiezingen. Het blijft afwachten of die beloftes ook werkelijkheid worden.

WANNES NEUKERMANS

STEVEN VAN HECKE POLITICOLOOG

“De burgers moeten hun verkozenen in de gaten houden”

“Politici gebruiken te vaak ‘het moet van Europa’ als excuus, terwijl dat niet klopt”

Connerieën

Conner Rousseau leek zijn moment goed gekozen te hebben. Nu ook de derde klacht over grensoverschrijdend gedrag is geseponeerd, leek het begin van het nieuwe politieke jaar geschikt om de maandenlange stilte te doorbreken. Zijn mediaoffensief liep echter niet helemaal zoals gepland. Dezelfde dag maakte HLN bekend dat een proces-verbaal tegen hem is opgesteld inzake vermeende racistische uitlatingen.

Operatie ‘schone lei’ was zorgvuldig voorbereid. Rousseau zou op dezelfde dag aan alle kranten een interview geven, waarin hij zijn voorgekookte verklaringen zou afleggen. Hij werkte zo 11 vraaggesprekken na elkaar af. De journalisten moesten aan de deur van zijn kantoor hun beurt afwachten. “Het was bijna als bij de slager, waar je eerst een bonnetje moet trekken”, zo beschreef de chef-politiek van Gazet van Antwerpen zijn ervaring.

Ook Gert Verhulst plooide voor de regie die hem door Rousseau werd opgelegd. ‘De Tafel van Vier’ werd voor de gelegenheid teruggebracht naar de tafel van één. Rousseau wilde zonder tegenspraak of afleiding zijn voorbereide boodschap brengen. Ik ken geen voorbeelden van Vlaamse politici die er ooit in geslaagd zijn de journalisten zo in de pas te doen lopen.

Wat opvalt, is dat Rousseau nooit wil ingaan op de feiten die aan de basis van de klachten liggen. Wat is er dan wel gebeurd en waarom was dat niet fout? Drie mensen hebben klacht ingediend of melding gemaakt van feiten in dezelfde sfeer. De parketten hebben van elk van deze meldingen gezegd geen strafbare handelingen te hebben gevonden. Dat wil nog niet zeggen dat Rousseau zich niet heeft misdragen. Dat hij zelf de mist laat hangen, kan in zijn nadeel blijven spelen.

Jekyll en Hyde

En dan viel er een nieuwe bom, precies op de dag van het grote mediaoffensief. Op een nacht, tijdens de Vredefeesten in Sint-Niklaas, geraakte de voorzitter van Vooruit in een dronken discussie met enkele politieagenten. Welke woorden er juist vielen, weten we niet, maar die waren blijkbaar voor de agenten aanstootgevend genoeg om een proces-verbaal op te stellen wegens mogelijk racisme.

Fouad Gandoul, politicoloog en columnist bij Het Belang van Limburg, zei op Twitter dat Rousseau “bruine apen” zou hebben gezegd. Dan zijn er twee mogelijkheden. Ofwel is Rousseau een racist, ofwel is Gandoul een roddelaar. Ik acht de tweede mogelijkheid veel waarschijnlijker. Gandoul heeft trouwens de tweet - te laat - weer verwijderd.

In sommige kranten gaat men wat dieper in op de uitlatingen die de voorzitter van Vooruit zou hebben gedaan. Hij zou het vooral over zigeuners - ‘Roma’ is nu het politiek correcte woord - hebben gehad en de overlast die ze veroorzaken. Dat zou inderdaad betreurenswaardig zijn. Niet omdat een dronken politicus zoiets zegt, maar omdat een politicus blijkbaar problemen die hij in de privésfeer durft te bespreken niet publiek durft aan te kaarten. In het interview met Verhulst zei Rousseau dat hij tijdens het anderhalf jaar van regeringsonderhandelingen geen druppel alcohol heeft aangeraakt. Dat is een beperking die enkel een man die beseft dat alcohol het slechtste in hem bovenhaalt zichzelf oplegt. De vraag dan is wie de echte Rousseau is. De Jekyll, die zorgvuldig zijn imago cultiveert, of de Hyde, die telkens onverwachts verschijnt.

JURGEN CEDER

TOOGPRAAT

EDITORIAAL

VLAAMSE

REGERINGSPARTIJEN MOETEN VOORAL VRIENDEN BLIJVEN

Enkel lachende gezichten op de Vlaamse regeringsbanken toen minister-president Jan Jambon (N-VA) vorige maandag zijn septemberverklaring aflegde. Op 9 maanden van de verkiezingen willen de regeringspartijen geen ruzie maken. En ze weten dat ze elkaar na de stembusslag nodig hebben. Wellicht wordt het mathematisch de huidige coalitie met de socialisten van Vooruit erbij.

Een verkiezingsbegroting, zo noemden de meeste analisten het begrotingsakkoord dat de Vlaamse regering relatief snel sloot. Grote hervormingen worden niet aangekondigd. Zware besparingen evenmin, zeker zo kort voor een stembusslag. In 2024 blijft het begrotingstekort flink in het rood. Een deficit van 2,7 miljard euro en zelfs 3,7 miljard indien investeringsprojecten als de Oosterweelverbinding en het relanceplan Vlaamse Veerkracht worden meegerekend. Toch is minister-president Jan Jambon (N-VA) tevreden. De regering zelf en de SERV (Sociaaleconomische Raad voor Vlaanderen) die toezicht houdt op de financiën zien Vlaanderen de volgende legislatuur richting begrotingsevenwicht fietsen. Iedereen tevreden, want elke partij kan op basis van dat akkoord richting Vlaamse verkiezingen

Niemand in de Vlaamse regering wil nu nog een zware crisis

Ieder zijn trofee

www.palnws.be

Redactie & beheer: Uitgeverij ’t Pallieterke Lagesteenweg 5 bus 1, 1850 Grimbergen Tel. : 03-232 14 17

Abonnementen/administratie: secretariaat@pallieterke.net

Lezersbrieven: lezersbrieven@pallieterke.net

Abonnementen binnenland Abonnement buitenland:

3 maanden: 52 euro Tarieven afhankelijk van de

6 maanden: 104 euro bestemming. Alle inlichtingen

1 jaar: 208 euro op de kantoren.

Steunabo 1 jaar: 300 euro

Het abonnementsgeld kan overgeschreven worden op volgend rekeningnummer met vermelding van uw naam en adres: BE82 4096 5194 9168 BIC KREDBEBB

Elke week op donderdag in uw krantenwinkel

Oud-hoofdredacteurs:

Bruno De Winter (1945-1955, stichter), Jan Nuyts (1955-2000), Leo Custers (2000-2010), Karl Van Camp (2010-2020)

Kernredactie:

Jurgen Ceder, Stijn Derudder (eindredacteur), Wannes Neukermans, Anton Schelfaut, Karl Van Camp, Verantwoordelijke uitgever: Wart Van Schel

Foto's: Belga, Photonews, Shutterstock

N-VA moet niet het imago meeslepen dat haar minister-president een zwakkeling is die de ruziënde regeringspartijen niet kan verzoenen. Dat was het beeld dat vorig jaar overheerste toen een balorige cd&v-voorzitter Sammy Mahdi constant keet zat te schoppen. Wat voor de Vlaams-nationalisten vooral belangrijk is, is dat de Vlaamse overheidsfinanciën er een stuk beter voor staan dan de andere regio’s en zeker de federale begroting. Daar is in de verste verte geen sprake van een pad richting evenwicht. Hoogstens een zeer bedenkelijke belofte dat men de volgende legislatuur zal proberen het deficit te beperken tot 3 procent van het bbp.

Open Vld ziet de jobbonus uitgebreid, een belastingkorting voor werkenden met een lager inkomen. Aangezien de jobbonus (Vlaams) en de flexi-jobs (federaal) zowat de enige liberaal-economische realisatie zijn van de voorbije tien jaar, zal dat Tom Ongena en co geruststellen. Of het voldoende blijkt om een electorale afstraffing te vermijden, is een andere zaak. Wat men over Open

Vld onthoudt wanneer de beelden uit het Vlaams Parlement worden getoond, zijn niet de beleidsmaatregelen met een blauwe stempel, maar wel de ‘onafhankelijke’ en niet langer voor Open Vld zetelende parlementsleden. Els Ampe stapte uit de partij wegens boos over de procedure bij de voorzittersverkiezingen. En natuurlijk ook Sihame El Kaouakibi die sjoemelde met subsidies en uit Open Vld is gezet, maar nog altijd als een pleister aan de vingers van de liberalen hangt. Cd&v krijgt extra geld voor de kinderopvang. Niet de gewenste 300 of zelfs 330 miljoen euro, wel 270 miljoen euro. Minister van Welzijn Hilde Crevits (cd&v) mag glunderen. De sociale ‘toets’ is belangrijk voor cd&v, al rijst de vraag of die sociale klemtonen er electoraal niet vooral zullen voor zorgen dat de groenen met christendemocratische stemmen gaan lopen.

Boeren de pineut?

Iedereen tevreden dus, maar dat wil niet zeggen dat er in de aanloop naar de verkiezingen geen hinderpalen meer moeten worden overwonnen. Nu is alles peis en vree binnen de regering-Jambon, maar dat heeft vooral te maken met het feit dat het stikstofdossier uit de onderhandelingen is gehaald. Ergens volgende week moet de Raad van State een advies uitbrengen over het voorstel tot stikstofdecreet dat N-VA en Open Vld hebben ingediend. Wat als daar bedenkingen bij komen? En zelfs als de Raad van State geen graten ziet in het voorstel of ontwerp, moet de Vlaamse regering er zich nog over buigen. Open Vld denkt dat er inhoudelijke bijsturingen nodig zijn. Cd&v is tegen de tekst die voorligt. Wordt die gestemd met een alternatieve meerderheid? Dan valt de regering-Jambon vooralsnog, gaat ze in lopende zaken richting verkiezingen en blijft er van de positieve

De regering en de SERV zien Vlaanderen de volgende legislatuur richting begrotingsevenwicht fietsen

sfeer van het begrotingsakkoord niets meer over. Of cd&v zet toch stappen richting een compromis, omdat men 9 maanden voor de verkiezingen niet wil worden weggezet als ruziemakers. Gevolg: misschien zijn de boeren dan de pineut en komt er een regeling die de investeringen in de landbouw aanzienlijk beperkt.

Tenzij een coalitie met het Vlaams Belang gewaagd wordt, zal de volgende Vlaamse regering uit N-VA en drie traditionele partijen bestaan

Hier speelt een klassieke partijpolitieke factor van geven en nemen een rol: de andere regeringspartijen gunnen cd&v zeer veel met de extra middelen voor kinderopvang. De te betalen prijs kan een minder harde houding van de christendemocraten zijn in het landbouwdossier.

Tot elkaar veroordeeld?

Niemand in de Vlaamse regering wil nu nog een zware crisis, omdat men weet dat men na de verkiezingen tot elkaar veroordeeld is. N-VA had lange tijd gedacht dat ze op Vlaams niveau een as kon vormen met Vooruit. Die twee partijen zouden dan op basis van de uitslag en de bereidheid van de andere formaties om mee te stappen in een regering maar te kiezen hebben. Cd&v erbij of Open Vld. Met duidelijk wel een voorkeur voor Open Vld, wegens de slechte relatie tussen N-VA-voorzitter Bart De Wever en cd&v-voorzitter Mahdi. Maar de peilingen maken meer en meer duidelijk dat een tripartite moeilijk wordt. Wat als de opgang van Vooruit en Conner Rousseau gestuit wordt en de Vlaamse socialisten van hun pluimen laten? Dan zijn drie partijen niet genoeg voor een regering en als zeker niet als N-VA onder de 20 procent duikt. Ook een cd&v en Open Vld onder de 10 procent beperkt de mogelijkheden om een meerderheid te vormen. Kortom, tenzij de sprong gewaagd wordt richting een coalitie met het Vlaams Belang, zal de volgende Vlaamse regering uit N-VA en drie traditionele partijen bestaan. Benieuwd hoe die een regeerakkoord kunnen sluiten dat doortastend is en een visie heeft.

Bart Somers, Hilde Crevits en Jan Jambon tijdens de septemberverklaring

Europa botst op de muren van de nuluitstoot

Klimaatbeloftes zijn akten van geloof. Ze berusten nooit op berekeningen op het gebied van haalbaarheid, kost of werkelijk effect. Je kan dat trouwens merken in streefjaren die altijd op een 0 of een 5 eindigen. De beloftes worden gemakkelijk gemaakt door regeringsleiders die weten dat de uitvoering voor hun opvolgers is. De Britse premier Rishi Sunak hekelde dat kortetermijndenken vorige week.

In een toespraak waarin hij aankondigde een aantal klimaatmaatregelen te zullen matigen, had Sunak het over regeringen die altijd maar voor de weg van de minste weerstand kiezen en niet bereid zijn de burgers de waarheid te zeggen over wat hen te wachten te staat op het pad naar ‘net zero’.

De les van Uxbridge

Wagens op fossiele brandstoffen zouden in het VK niet meer mogen verkocht worden vanaf 2030. Sunak schuift dat verbod nu op naar 2035. Ook de vervanging van gasboilers door warmtepompen wordt uitgesteld. Van pers en ecologisten kwam er voorspelbaar veel protest, maar Sunak lijkt tot het besef gekomen dat vooral mensen met lage inkomens de opgelegde ‘energietransitie’ niet kunnen betalen. Doorgaan met de onrealistische doelstellingen zou naar een electorale afstraffing van zijn partij leiden. De conservatieven hebben de laatste decennia hun achterban van hoge inkomens geruild voor die van de lage inkomens, het vroegere kiespubliek van Labour.

De overwinning van de Tories bij de tussentijdse verkiezing in Uxbridge was een louterend moment. De lokale conservatieve kandidaat had tijdens de campagne alles ingezet op verzet tegen de invoering van een lage-emissiezone. De automobilisten - de meest verwaarloosde electorale groep van Europa - bedankten hem daarvoor in de stembus met een onverwachte verkiezing. Sunak is helaas nog niet bereid de volledige waarheid te zeggen. Hij heeft een aantal concrete maatregelen in de koelkast gestopt, maar durft nog niet hardop zeggen dat de doelstelling van nuluitstoot in 2050 zelf volstrekt onhaalbaar is. Wat hij nu uitstelt, was slechts een voorbode van de totale kost die die ideologische fetisj zal meebrengen.

De twee leiders laten zich afzakken

Het VK is niet het enige land dat zich genoodzaakt ziet de ambities terug te schroeven. Vooral de twee haantjes-de-voorste krijgen het moeilijk. De rest van Europa heeft zich verbonden om in 2050 nuluitstoot te bereiken, maar in het opbod van devotie in de klimaatkerk hadden Zweden en Duitsland er zich vrijwillig toe verbonden die doelstelling al in 2045 te halen. De centrumrechtse regering van Zweden kondigde vorige week echter aan dat de uitstoot van CO2 nog zal stijgen, minstens tot 2030. Om inflatie en hoge energieprijzen tegen te gaan, wordt de belasting op benzine en diesel verlaagd. Zweden zal zijn ambitie inzake 2045 in geen geval halen, hoewel ook daar de formele toegeving van die evidentie nog ontbreekt.

Naarmate de zelfopgelegde doelstelling dichterbij komt, begint ook Duitsland steeds meer te zwalpen. Begin deze maand begon chemiereus BASF in China aan de bouw van wat zijn belangrijkste productie-eenheid zal worden. Het bedrijf met ‘Badische’ als eerste woord in zijn naam, verlaat Duitsland door de te hoge energieprijzen en de overdreven reglementering. Om te vermijden dat alle industrie naar Azië verdwijnt, wil de Duitse bonds kanselier Scholz nu de energiekosten voor grote

gebruikers - niet de gezinnen - drukken met subsidies uit het klimaatfonds.

Duitsland is ook aan een diplomatiek offensief in de EU bezig om milieuregeltjes bedoeld voor ondernemingen met meer dan 250 werknemers enkel toepasselijk te maken op bedrijven van meer dan 500 werknemers. Het land was eerder ook al de drijvende kracht achter het afzwakken van het verbod op wagens op fossiele brandstoffen vanaf 2035.

Het is belangrijk te beseffen dat die manoeuvres het werk zijn van een rood-groene regering. Als de CDU-CSU, nu verlost van de onzalige erfenis van Merkel, opnieuw aan het roer komt, kan het snel gaan. Het is niet ondenkbaar dat het land dat het eerst aan de eindmeet wilde zijn, het eerste zal zijn om eerlijk toe te geven dat die niet haalbaar is. Niet in 2050, en al zeker niet in 2045.

De illusie van ‘groene jobs’

Je voelt trouwens de sfeer kantelen in heel Europa. Hoewel de groenen ook daar in de regering zitten, maakte Oostenrijk dit jaar bekend dat het zijn klimaatdoelstellingen voor 2030 niet zal halen. In mei was het Macron die stof deed opwaaien, toen hij in een toespraak nuchter vaststelde dat Europa op klimaatgebied een eind voor de rest van de wereld loopt en dat het tijd wordt onze industrie naar adem te laten happen. Alexander De Croo, blij dat hij het zelf niet als eerste moest zeggen, gaf Macron gelijk.

De mars der waanzin naar een onhaalbaar doel zal vroeg of laat gestaakt worden

producent van propellerbladen voor windmolens, Nordex, kondigde al aan naar India te verhuizen.

Een van de redenen waarom de concurrentieslag wordt verloren, is - ironisch genoeg - de hoge kost van energie in Europa. China produceert meer dan de helft van ’s werelds windturbines. Europa importeert uit dat land al 80 procent van zijn zonnepanelen.

En de elektrische auto’s? Deze maand kondigde de Europese Commissie een onderzoek aan naar het overspoelen van de Europese markt door goedkope elektrische wagens van Chinese makelij. Wij zullen, ‘om het klimaat te redden’, verplicht worden elektrische wagens te kopen die steeds meer uit China zullen komen. Om de futiliteit van onze inspanningen te beseffen, volstaat het te weten dat in de rest van de wereld 2022 in absolute cijfers een nieuw recordjaar was voor de verkoop van wagens op fossiele brandstoffen. Wij leveren de nutteloze inspanningen, onze ‘groene jobs’ zitten in China en India.

Een nieuwe breuklijn

Uxbridge, ‘gilets jaunes’, de BBB in Nederland,... Onder de oppervlakte smeult in het Westen een onbestemd ongenoegen over de gevolgen van klimaatbeleid, energiebeleid en andere onzinnige maatregelen vanuit ecologistische hoek, zoals ook de stikstofregeltjes.

Van linkse socioloog Luc Huyse leerde ik dat de identiteit van politieke partijen steunt op de ideologische breuklijnen in de samenleving op het moment van hun ontstaan. Sommige van die breuklijnen zijn intussen vervaagd, zoals de tegenstelling tussen katholieken en vrijzinnigen, of die tussen kapitaal en arbeid. De partijen die erop zijn gebaseerd, vechten een hopeloze strijd om te overleven. De volstrekt inhoudloze Ongena aan het hoofd van de Open Vld is daar een goede illustratie van.

Een van de grootste desillusies van de ambitieuze klimaatplannen is het uitblijven van ‘groene jobs’. Die waren altijd ergens een leugen, omdat die er uiteraard alleen kunnen komen ten koste van de economie en van jobs in de industrie en de sector van fossiele brandstoffen. Het idee van jobcreatie door klimaatplannen was altijd een toepassing van de parabel van de gebroken ruit van de Franse 19de-eeuwse econoom Frédéric Bastiat. Hij legde uit dat als een jongen een bal door een ruit trapt, dat een goede zaak is voor de glasmaker, maar eigenlijk een nettoverlies betekent. Die redenering doortrekkend, schreef hij dat het platbranden van Parijs geweldig zou zijn voor jobcreatie in de bouwsector, maar uiteraard een verarming voor de samenleving in haar geheel zou uitmaken. De vergelijking van klimaatbeleid met de theorie van Bastiat is zelfs te optimistisch. Niet alleen wordt de economie geschaad en gaan jobs verloren, maar de nieuwe ‘groene jobs’ ontstaan voor een groot deel niet bij ons. Eind vorig jaar pleitte een woordvoerder van Siemens voor een Europese verplichting om een deel van de windturbines in eigen continent te kopen. Hij zei dat de

Andere breuklijnen kwamen in de plaats, zoals de tegenstelling tussen open en gesloten grenzen die het Vlaams Belang en deels de N-VA hebben grootgemaakt. De tegenstelling tussen ecologisch dogmatisme en economische welvaart vindt evenwel nog onvoldoende partijpolitieke vertaling. Ook rechtse, conservatieve partijen durven zich daar nog te weinig op profileren. Dan krijg je toestanden zoals bij de Britse conservatieven, waar Boris Johnson de groene jongen probeerde uit te hangen, maar Sunak daar nu de schade moet van opmeten, zonder evenwel frontaal te durven ingaan tegen de grondbeginselen van de klimaatdogmatiek.

Nochtans zullen ze allemaal vroeg of laat verplicht worden kleur te bekennen rond de vele conflicten tussen welvaart en klimaatreligie, die op ons afkomen. Econoom Herbert Stein legde iets dat evident zou moeten zijn ooit in ijzeren wet vast: als iets niet kan blijven duren, zal het stoppen. De mars der waanzin naar een onhaalbaar doel zal vroeg of laat gestaakt worden. De vraag is alleen hoeveel schade er intussen nog zal aangericht worden vooraleer onze beleidsmakers dat erkennen. De tijd die ze nodig hadden om te beseffen dat de kernuitstap een blunder was, maakt me daar niet optimistisch over.

JURGEN CEDER

Wij leveren de nutteloze inspanningen, onze ‘groene jobs’ zitten in China en India

Het VK is niet het enige land dat zich genoodzaakt ziet de klimaatambities terug te schroeven

Rishi Sunak

Pro’s en contra’s van de verkoop van de Gimv

De Vlaamse regering is van plan om haar minderheidsparticipatie in de investeringsmaatschappij Gimv te verkopen. “Het is niet de rol van de overheid om kapitaalverstrekker van bedrijven te zijn”, klinkt het. Dat lijkt logisch, net als de stelling dat er vandaag meer rijke Vlaamse ondernemers zijn die geld ter beschikking stellen van groeibedrijven. Anderzijds kan een vehikel als de Gimv nog altijd een stabiliserende factor betekenen voor de Vlaamse economie en het weefsel aan groeibedrijven.

Urbain Vandeurzen, Filip Balcaen, Jürgen Ingels, Marc Coucke. Het zijn maar vier voorbeelden van rijke Vlaamse ondernemers die op een bepaald moment in hun loopbaan gecasht hebben, maar niet besloten hebben de rest van hun dagen onder de palmbomen door te brengen. Ze bleven in eigen land en stellen, hetzij rechtstreeks of via een investeringsfonds, miljoenen euro’s ter beschikking van jonge bedrijven. Dat geld moet hun groei ondersteunen. Durfkapitaal is in Vlaanderen ingeburgerd en dus rijst de vraag wat de Vlaamse regering nog doet als aandeelhouder van een bedrijf dat hier een pionier was: de Gimv.

Economische ontvoogding

40 jaar geleden opgericht als de Gewestelijke Investeringsmaatschappij Vlaanderen, heeft de Gimv meegeholpen aan de Vlaamse economische ontvoogding. Het was in een tijd dat de Generale Maatschappij - ooit opgericht door koning Willem I, maar na 1830 een belgicistisch-francofoon bastion -, de economie aanstuurde. Ook de Vlaamse. Indien bedrijven in het noorden van het land op zoek waren naar groeikapitaal, dan had men wat kort door de bocht gesteld de keuze tussen bankkredieten of onder de vleugels van de tricolore Generale terechtkomen.

De Gimv zorgde als kapitaalverstrekker voor een bijsturing en lag aan de basis van een aantal economische successen zoals de opstart van telecomreus Telenet. Zij legde ook de basis voor de biotechnologiesector in Vlaanderen met groeibedrijven als Plant Genetic Systems (PGS) en verankerde een bedrijf als Barco in Vlaanderen.

Vlaanderen trekt zich terug

In de loop van de jaren bouwde de overheid haar belang in de Gimv af en ondertussen ging het bedrijf naar de beurs. Nu telt de Vlaamse regering nog 27,6 procent van de aandelen. Die zouden verkocht worden, waardoor de overheid niet meer in de Gimv aanwezig is. “Het is niet de rol van de overheid om kapitaalverstrekker te zijn van bedrijven.” En zoals hierboven gesteld: er zijn voldoende durfkapitalisten met diepe zakken in Vlaanderen. Bovendien zijn er ook internationale spelers in Vlaanderen actief.

Andere pro’s die worden aangebracht: de verkoop zou 300 miljoen euro opbrengen, wat de Vlaamse staatsschuld kan doen afnemen. En met de PMV of Participatiemaatschappij Vlaanderen is er al een vergelijkbaar overheidsorgaan.

Dat klopt allemaal, maar hier duiken ook de argumenten contra de verkoop van het overheidsbelang in de Gimv op. Een opbrengst van 300 miljoen euro zou de Vlaamse schuld met slechts 1 procent doen afnemen. Dat is niet indrukwekkend. De verkoop zou nu trouwens gebeuren op een moment dat de beurskoers relatief laag staat. Waarom niet wachten tot de Gimv meer waard is? En wat PMV betreft: dat is meer een subsidieorgaan dan een echte investeerder.

Vandaar dat de Vlaamse regering best eerst goed nadenkt over de verkoop. Er is trouwens nog een extra argument om

een overheidsbelang te behouden. In tegenstelling tot andere fondsen is de Gimv geen agressieve investeerder. Daarmee bedoelen we: een participatie (meestal meer dan 50 procent) in een bedrijf nemen, een zware herstructurering doorvoeren en het belang in die onderneming drie tot vijf jaar later met een mooie meerwaarde verkopen.

In Vlaamse handen

Dat is een legitieme aanpak, maar niet het DNA van de Gimv. Die heeft nog altijd een specifieke rol als stabilisator voor de economie via steun aan het weefsel van groeibedrijven. Gimv verstrekt kapitaal aan jonge bedrijven en geeft hen de tijd en de mogelijkheden om door te groeien. De steun van de Gimv kan vermijden dat jonge bedrijven te snel worden doorverkocht aan een internationale speler. Iedereen kijkt hier naar biotechbedrijf Argenx dat ondertussen bijna 30 miljard euro waard is. Een bedrijfsparel waar je gerust een Vlaamse vlag op mag planten. Maar voor één Argenx zijn er tientallen bedrijven die verkocht worden. Welnu, zonder te kiezen voor etatisme en te veel overheidstussenkomst, kan de Gimv

hier een bijsturende rol spelen, namelijk via een participatie om onze ondernemingen langer in Vlaamse handen houden. Binnen de Vlaamse regering denkt men daarom toch nog beter eens na over een mogelijke verkoop van haar minderheidsbelang.

ANGÉLIQUE VANDERSTRAETEN

Zondag is het pleit beslecht. Tom Ongena blijft minstens tot na de verkiezingen van volgend jaar voorzitter van Open Vld. Op het partijcongres werd eerst stevig gediscussieerd over de statutenwijziging. Er kon enkel ter plekke gestemd worden, waardoor Ongena aan 405 stemmen genoeg had om voorzitter te blijven.

In dit land hebben partijvoorzitters (te) veel macht en aanzien. Dat er veel gezegd en geschreven wordt over voorzittersverkiezingen, is normaal, maar de Open Vld-partijtop heeft het journalisten en opiniemakers wel érg gemakkelijk gemaakt om de afgelopen weken hun kranten en websites te vullen.

Statutenwijziging

In juni stapte Egbert Lachaert op als voorzitter na een zoveelste desastreuze peiling voor de partij. Lachaert werd als voorzitter verkozen met een economisch rechts programma, maar dat kon hij nooit waarmaken omdat de partij in de Vivaldi-regering stapte met overwegend linkse partijen. Hij voelde dat Alexander De Croo de macht steeds meer naar zich toetrok. “Zo kreeg ik nog weinig speelruimte om onze liberale ideologie in de verf te zetten”, legde hij dit weekend uit in HUMO. “Ik voelde dat ik niet meer de autoriteit had om mijn job normaal te kunnen doen.”

Zaterdag kwamen een 700-tal leden opdagen voor het partijcongres in Brussel. Eerst moest er worden gestemd over een statutenwijziging om de verkiezingsprocedure aan te passen, zodat er onmiddellijk gestemd kon worden over een nieuwe voorzitter. Daarvoor was een tweederdemeerderheid nodig en heel wat

partijleden waren ontevreden. Toch werd die uiteindelijk makkelijk gehaald. De 700 aanwezigen bestonden vooral uit cabinetards en partijmedewerkers. Er werd bijvoorbeeld ook een bus ingelegd vanuit Brakel, de thuisbasis van de clan-De Croo. Na die stemming maakte Els Ampe bekend dat ze uit de partij zou stappen. “De D uit Open Vld is verdwenen en ik wil niet meer zetelen voor een partij die democratie niet meer hoog in het vaandel voert.” Ampe zal de rest van de legislatuur in het Vlaams Parlement onder de naam ‘ELS’ zetelen.

Genoeg aan 405 stemmen

Na die statutenwijziging was het tijd voor de voorzittersverkiezingen. 405 stemmen waren genoeg voor Tom Ongena om 59,5 procent van de stemmen te halen. Vincent Stuer haalde 29 procent van de stemmen, Bert Schelfhout 11 procent. De partij heeft naar eigen zeggen zo’n 40.000 leden, waardoor amper 1,01 procent van alle Open Vld-leden voor Ongena stemde. Ter vergelijking: bij de vorige voorzittersverkiezingen stemden er zo’n 16.000 leden, fysiek of digitaal.

Er zijn duidelijk wonden geslagen en Tom Ongena begon zijn voorzitterschap met verzoenende woorden. Hij erkende dat er fouten gemaakt zijn na het vertrek van Lachaert, maar dat het nu tijd is om de bladzijde om te slaan.

Er staan heel wat drukke maanden voor de boeg. Het zal een zaak zijn om de verwezenlijkingen van de ministers en vooral premier De Croo in de kijker te zetten, maar vooral de lijstvorming wordt spannend. Zelf beloofde Ongena al een meerderheid aan nieuwe kopstukken op de lijsten. In de wandelgangen werd verteld dat er aan een aantal jonge liberalen een gunstige plaats op de lijst beloofd is, in ruil voor steun aan Tom Ongena.

WANNES NEUKERMANS

Tom Ongena blijft voorzitter Het einde (of het begin?) van een pijnlijk hoofdstuk voor Open Vld

CEO Gimv Koen Dejonckheere

Tom Ongena

© BELGA

Voor de centen en het superdiverse kosmopolitisme

De Vlaamse universiteiten lijken te zwichten voor het grote geld en pleiten voor de internationalisering door het aantal toegelaten Engelstalige bacheloropleidingen uit te breiden en de taalvereisten voor aanwervingen van professoren te versoepelen. “Als een universiteit internationaal is, komt dat ook de eigen regio ten goede”, argumenteert KU Leuven-rector Luc Sels vanuit zijn ivoren toren, maar het tegendeel is waar. Het onderwijs moet in de eerste plaats meer inzetten om het Nederlands bij leerlingen en nieuwkomers aan te scherpen. Pas daarna komt het Engels aan de beurt.

Vlaanderen is in ijltempo aan het internationaliseren. Steeds meer pedagogen, onderwijsverantwoordelijken en opiniemakers pleiten voor de aanpassing van het onderwijs aan de nieuwe realiteit. De roep om lessen en cursussen in het Engels, het Frans of andere talen aan te bieden, klinkt weer harder. Maar uit onderzoek blijkt duidelijk dat een regio met een groeiende diversiteit beter inzet op het aanscherpen van de eigen taal om een degelijke aansluiting met de snel evoluerende maatschappij te garanderen. Dat noemt men emancipatie of volksverheffing.

Afkeer voor Vlaanderen

De vernederlandsing van het onderwijs heeft bloed, zweet en tranen gekost. Pas in 1923 werd de Gentse universiteit gedeeltelijk vernederlandst. In april 1930 keurde het parlement de wet op de totale vernederlandsing van de Gentse universiteit goed. De socialist August Vermeylen werd de eerste rector van de vervlaamste Gentse universiteit. Vlaanderen kon werk maken van een goed opgeleide bovenlaag die weldra de Vlaamse welvaart vorm zou geven, waarbij hele generaties Vlamingen uit het moeras van de armoede werden getrokken.

Het is geen geheim dat de intellectuele bovenlaag aan onze universiteiten zijn neus ophaalt voor het Nederlands en de taalstrijd als passé beschouwt. “Identitair denken remt onze internationale uitstraling, en door het al te strenge taalbeleid dreigt Vlaanderen dan ook kansen te missen”, schreef Luc Sels ondubbelzinnig in De Standaard. Blijkbaar is het voor de intellectuele toplaag aan de universiteiten te veel gevraagd om binnen de vijf jaar een stevige Nederlandstalige tekst neer te pennen of deel te nemen aan een debat in het Nederlands.

Maar is dat de reden wel? Door meer Engstalige bacheloropleidingen aan te bieden, hopen de Vlaamse universiteiten meer buitenlandse studenten aan te trekken. Zo kunnen deze onderwijsinstellingen een stuk van de verminderde inkomsten uit de basisfinanciering compenseren. Maar volgens Bart Maddens is er meer aan de hand: “Het Nederlands bannen uit de universiteit is voor sommigen een manier om de N-VA en het Vlaams Belang te jennen.” De afkeer voor meer en beter Vlaanderen binnen deze geglobaliseerde universitaire bovenlaag, is ideologisch ingegeven.

Doorgeslagen kosmopolitisme

Zo wil de VUB zich inschrijven in ‘een open en multiculturele superuniversiteit’. De VUB is een stichtend lid van EUTOPIA, een alliantie van tien gelijkgestemde Europese universiteiten die samen een netwerk vormen. De Vlaamse Universiteit Brussel omschrijft zich als een ‘Urban Engaged University’, gericht op ‘inclusie’. In hun visietekst gaat het uitsluitend over het superdiverse Europa en het multiculturele Brussel. Van Vlaanderen - nochtans de geldschieter bij uitstek - is geen sprake meer. “Iedereen is wereldburger.” Binnen dit doorgeslagen kosmopolitisme passen geen grenzen meer.

In Nederland heeft een doorgedreven verengelsing van de universiteiten voor grote schade gezorgd. Zowat veertig procent van alle eerstejaars komen uit het buitenland en studeren in het Engels. De instroom van heel wat Engelstalige studenten zorgt voor een sociaal, pedagogisch en economisch deficit. De studentenvoorzieningen worden niet alleen duurder, maar bij de Vlaamse studenten zet de taalarmoede zich zowel in het Engels als het Nederlands door, waardoor de kennisoverdracht zeker niet optimaal verloopt. De achteruitgang van de kennis van het Nederlands laat zich nu al pijnlijk voelen en zal bij een groeiende internationalisering van de universiteiten alleen maar toenemen. “Het academisch aanbod moet toegankelijk en democratisch blijven”, merkte minister Ben Weyts een tijd geleden terecht op.

Slechte basis

Bovendien is het slecht gesteld met de kennis van het Nederlands in het onderwijs. Uit onderzoek blijkt dat een significant deel van de leerlingen in het tweede jaar secundair de eindtermen van de basisgeletterdheid niet haalt. Deze leerlingen lezen zo slecht dat ze een eenvoudige mail niet begrijpen. Vlaanderen kan maar beter inzetten op extra aandacht voor het Nederlands in het onderwijs en voor nieuwkomers.

Uiteraard moeten de universiteiten zich inschrijven in de internationale ontwikkeling, maar dat mag zeker niet ten koste gaan van de democratische verworvenheden, en dat is onderwijs in de moedertaal.

JULIEN BORREMANS

Franstaligen nemen in Ronse geen genoegen met huidige faciliteiten

“Ook straatnaamborden vallen onder faciliteitenwet”

‘Renaix Bilingue - Ronse Tweetalig’ spant een burgerlijke rechtszaak aan tegen het stadsbestuur van Ronse. Ronse is een faciliteitengemeente in Oost-Vlaanderen waar de communautaire spanningen opnieuw oplopen. Het gemeentebestuur (cd&v en N-VA) wil al een tijdlang van de faciliteiten af, terwijl het comité Renaix Bilingue van oordeel is dat de faciliteiten op dit moment al niet juist toegepast worden. De Franstaligen vragen de stad te veroordelen tot 13.000 euro per dag dat Ronse weigert de taalwet na te leven.

Ronse is een Vlaamse stad met faciliteiten voor Franstaligen. Die faciliteiten beperkt het stadsbestuur tot het minimum, namelijk dat wie officiële documenten en publicaties in het Frans wil ontvangen, die op aanvraag kan ontvangen.

Maar Renaix Bilingue oordeelt dat ook bijvoorbeeld straatnaamborden en aanduidingen op openbare plaatsen in twee talen geplaatst moeten worden. Op het plaatsnaambord van de Vlaams-Brabantse faciliteitengemeente Sint-Genesius-Rode staat bijvoorbeeld ook ‘Rhode-Saint-Genèse’. Naast een pijl met ‘Zentrum’, staat er ook een pijl met daarop ‘Centre’ in de Duitstalige gemeente Eupen, dat faciliteiten heeft voor Franstaligen. In bijvoorbeeld Wemmel wordt de communicatie van de gemeente automatisch ook in het Frans verstuurd.

Omzendbrief-Peeters

Advocaat Hans Van de Cauter, die ook stichtend voorzitter van ‘Belgische Unie - Union des Belges’ is, stelt ook dat opschriften van bijvoorbeeld straatnamen en weekbladen van de gemeente onder de faciliteiten vallen. De manier waarop Ronse de faciliteiten hanteert, gaat uit van de omzendbrief-Peeters, die stelde dat het recht van de bevolking om op verzoek gemeentelijke diensten in een andere taal te ontvangen, restrictief en strikt moest worden geïnterpreteerd.

“Maar die omzendbrief is al lang onwettig verklaard en de advocaat van de stad Ronse geeft dat ook toe”, aldus Van de Cauter. “Maar Ronse wil de faciliteiten niet meer toepassen, omdat ze stellen dat er steeds minder Franstaligen in de stad wonen.” De Vaste Commissie voor Taaltoezicht oordeelde al achttien keer in het voordeel van Renaix Bilingue.

Grondwettelijk hof

Er is tussen beide partijen discussie over het aantal Franstaligen in Ronse. ‘Renaix Bilingue’ gaat uit van zo’n dertig procent. “Volgens een studie van Kind en Gezin is 23 procent van de kinderen Franstalig. Tel daarbij de ouders en je komt toch al aan een substantiële minderheid”, oordeelt Van de Cauter. Volgens Frank Judo, die als advocaat de stad Ronse vertegenwoordigt, vraagt minder dan twee procent van de inwoners vandaag zijn documenten op in het Frans. Hij vraagt dat de zaak

doorgestuurd wordt naar het Grondwettelijk Hof.

“Over wat er in de faciliteitenwet staat, bestaat geen discussie”, reageert advocaat Frank Judo. “Maar de vraag is, gezien de volkomen gewijzigde demografie, of het nog te verantwoorden is dat Ronse in de lijst van faciliteitengemeenten wordt opgenomen. Het Grondwettelijk Hof kan oordelen of dat nog van deze tijd is.” Judo vergelijkt het met de wet die werkende mensen opdeelde in arbeiders en bedienden, die ook door het Grondwettelijk Hof als ‘verouderd’ werd omschreven.

Afschaffen

De gemeenteraad van Ronse keurde in 2008 al een motie goed om een einde te maken aan de taalfaciliteiten. In 2018 werd die herbevestigd en het huidige cd&v-N-VA-stadsbestuur zit op dezelfde lijn. Ook TAK voert geregeld actie tegen de taalfaciliteiten en Vlaams Belang vraagt nu ook een afschaffing. Daarom dient fractievoorzitter Barbara Pas een voorstel van bijzondere wet in om de faciliteiten af te schaffen. “De stad Ronse wil de faciliteiten afschaffen, maar dat kunnen ze helemaal niet doen”, stelt Van de Cauter. “Die zitten grondwettelijk verankerd.”

Frank Judo legt uit dat de opdeling van Ronse als faciliteitengemeente niet louter om straatnaambordjes gaat. “Het stadspersoneel moet een taalexamen Frans afleggen, waardoor de gemeente een minder aantrekkelijke werkgever wordt”, legt hij uit. Bovendien loopt de stad de kans mis om miljoenen euro’s aan schulden te laten overnemen door de Vlaamse overheid. “Want een fusie met een andere gemeente is door de faciliteiten quasi onmogelijk.” WANNES NEUKERMANS

Frank Judo

De relativiteit van twee peilingen voor Vooruit en Lijst Dedecker

Op de septemberpeiling van VTM en Het Laatste Nieuws is het nog steeds wachten, maar verleden week doken er in de media twee andere peilingen op. De ene is een interne peiling van Vooruit, die zou aantonen dat de klachten tegen Conner Rousseau van voor de zomer geen negatieve invloed hebben op zijn populariteit. De andere was een peiling van Doorbraak in de kieskring West-Vlaanderen naar het potentieel van een onafhankelijke Lijst Dedecker.

Van de twee peilingen is de interne peiling van Vooruit zonder twijfel de minst betrouwbare. Ten eerste moeten interne peilingen altijd met de grootste scepsis behandeld worden, ook al werden ze uitgevoerd door een extern peilingbureau. Zelfs al gebruikt zo’n bureau een strenge methodologie, dan nog is het gevaar groot dat de resultaten scheefgetrokken zijn in het voordeel van de klant. Dat hoeft zelfs niet verder te gaan dan dat ongunstige resultaten nog eens een rondje extra nagerekend worden om te zien of er echt geen fout gemaakt werd, terwijl men bij gunstige resultaten de kwaliteitscontrole wat losser laat. Daar komt nog bij dat niemand graag de boodschapper van slecht nieuws is, en al zeker niet als er bij dat slechte nieuws ook nog eens een factuur afgeleverd wordt. Doe dat maar eens, als peilingbureau aan Conner Rousseau vertellen dat hij beter zijn ontslag zou indienen, dan verwachten dat je daarvoor nog betaald wordt ook en bij een volgende gelegenheid nog eens opnieuw gevraagd wordt. Het is niet zonder reden dat een peilingenaggregator zoals Europe Elects peilingen besteld door politieke partijen niet opneemt in zijn overzicht.

Reputatieschade als tijdbom

We kunnen echter begrijpen dat de top van de partij zich ongeduldig afvroeg wat nu het effect zal zijn van al die klachten tegen hun voorzitter aan het begin van de zomer. En vooral: dat men graag voorbereid wou zijn als er gevaar bestond dat de septemberpeiling van Het Laatste

Nieuws en VTM voor Vooruit catastrofaal zou blijken. We vrezen echter dat Vooruit toch zal moeten wachten op de resultaten van die septemberpeiling om helemaal zeker te zijn dat de partij geen of weinig schade heeft opgelopen. Het is trouwens niet eens zeker dat de septemberpeiling daarover al uitsluitsel zal kunnen geven. Zulke klachten vreten immers langzaam aan iemands populariteit, via gesprekken met vrienden en collega’s, of op familiefeestjes. Er is een veel groter schandaal nodig om al binnen enkele weken een effect op de kiesintenties te kunnen meten. Ook de laatste klacht tegen Rousseau, deze keer over racistische uitlatingen in een zatte bui, zal zich eventueel pas over enkele maanden laten voelen in de peilingen.

Eén peiling in één kieskring zegt weinig

De peiling van Doorbraak in de kieskring West-Vlaanderen is zeker verdienstelijk, maar moet om heel andere redenen gerelativeerd worden. Jean-Marie Dedecker heeft in een vorig politiek leven trouwens voldoende ervaring opgedaan rond de betrouwbaarheid van peilingen en weet dus wat ze waard zijn. Maar de peiling is nu eenmaal gepubliceerd en zet daarom toch in zekere zin de agenda voor hem en hoe zijn gesprekken met mogelijke medestanders de komende weken zullen verlopen.

Kort samengevat zegt de peiling dat een aparte Lijst Dedecker in West-Vlaanderen een kleine drie procent van de stemmen zou halen. Dat is toch nog een eindje onder de kiesdrempel van vijf procent, en met slechts zestien

zetels te verdelen in de West-Vlaamse kieskring, moet je zelfs nog een beetje hoger scoren om zeker te zijn van een eerste zetel. Bovendien zou uit de peiling blijken dat als Jean-Marie Dedecker toch niet met een eigen lijst opkomt, die drie procent vrijwel volledig naar Vlaams Belang gaan. Anderzijds kan je natuurlijk ook stellen dat Jean-Marie Dedecker nu reeds halverwege een eerste zetel in West-Vlaanderen zit, terwijl hij niet eens een beslissing genomen heeft, laat staan dat hij al campagne gevoerd heeft.

Toch plaatst deze peiling Jean-Marie Dedecker in een lastige positie. Hij zou dus wel stemmen weghalen bij Vlaams Belang, maar raakt voorlopig niet op eigen kracht verkozen. De N-VA heeft er dan niet veel bij te winnen om hem op haar lijst zetten, integendeel zelfs: ze riskeren dat Vlaams Belang daardoor een zetel extra haalt, terwijl ze er zelf één weggeven aan iemand die als onafhankelijke zal zetelen.

Te weinig peilingen

Maar het echte probleem is niet dat Vooruit een interne peiling laat uitvoeren of dat Doorbraak in West-Vlaanderen laat peilen. Het echte probleem is dat er in dit land veel te weinig peilingen uitgevoerd worden. Vóór Pieter Omtzigt in Nederland zijn partij Nieuw Sociaal Contract effectief oprichtte, was reeds meer dan tien keer nationaal gepeild op hoeveel aanhang een hypothetische ‘Lijst Pieter Omtzigt’ kon rekenen.

Er zijn weinig andere Europese landen waar kranten maandenlang speculeren of een politicus met een eigen lijst zal opkomen bij de volgende verkiezingen, zonder dat een van hen daarover een peiling laat uitvoeren. Dat stemt toch tot nadenken.

Vlaams Belang gebruikt Rijnlandmodel als vertrekpunt voor nieuw sociaaleconomisch pact

Op zijn sociaaleconomisch congres in Affligem pleit Vlaams Belang voor een ‘nieuw sociaal pact’. Een verlaging van de lasten op arbeid, een eengemaakt pensioenstelsel gebaseerd op gewerkte uren en een afzonderlijke sociale zekerheid voor niet-EU-burgers vormen de basis van het programma waarmee de partij naar de kiezer trekt.

‘Welvarend Vlaanderen’. Zo heet het congres van VB, dat afgelopen zondag werd georganiseerd. Dat welvarende Vlaanderen wil de partij behouden of creëren op basis van het Rijnlandmodel. “Een economie waarin werken en ondernemen beloond wordt, maar die door de overheid kan bijgestuurd worden als er onvoldoende rekening wordt gehouden met sociale of strategische behoeften”, legt voorzitter Tom Van Grieken uit.

Links of rechts?

N-VA komt geregeld met de kritiek dat het Vlaams Belang helemaal niet zo rechts is als het zelf denkt. “Het sociaaleconomisch programma van VB is extreemlinks en daar heb ik niets mee”, zo verklaarde Bart De Wever ooit. Aan de andere kant verscheen er maandag een opiniestuk van ABVV-secretaris Miranda Ulens in De Morgen. “Het Vlaams Belang is zo sociaaleconomisch rechts van het centrum als maar kan zijn”,

schrijft ze daarin. “Voor de marxisten van ABVV is Vlaams Belang rechts. Voor de neoliberalen van N-VA is Vlaams Belang links.

Dat betekent dat VB mooi in het centrum zit”, reageerde Europarlementslid en congresvoorzitter Tom Vandendriessche laconiek. Tom Van Grieken legt uit hoe het systeem in elkaar zit. “Wie zijn best doet, zal een goed leven leiden. De Vlaamse sociaaleconomische politiek moet afgestemd worden op de Vlaamse sociaaleconomische realiteit.”

“Vlaanderen first”

Volgens de partij van Van Grieken is de wereld te geglobaliseerd. “Corona en de oorlog in Oekraïne hebben pijnlijk duidelijk gemaakt hoe kwetsbaar onze economie en samenleving geworden zijn. De oorzaak is duidelijk een doorgeslagen globalisering”, klinkt het. “Wij plaatsen daar een nationalistische visie tegenover waarbij de

belangen van de natie voorop worden gezet.” Zo wil de partij de Vlaamse energiebevoorrading in eigen handen nemen via een coöperatief energiebedrijf. Ook opvallend is het voorstel om de sociale zekerheid van niet-EU-burgers afzonderlijk te organise-

ren. “Pas wie hier minimaal acht jaar verblijft en minimaal drie jaar heeft gewerkt en bijgedragen, wordt toegelaten tot onze sociale zekerheid”, legde Ellen Samyn uit.

FILIP VAN LAENEN

Conner Rousseau

Boudewijn Bouckaert en Jean-Marie Dedecker ten tijde van LDD

© BELGAPHOTONEWS

Tom Vandendriessche op congres Vlaams Belang

© FACEBOOK

IN DE KIJKER

Rajae Maouane

Ze behoort tot het soort moraalridders dat andersdenkenden neersabelt met lessen in fatsoen en consequentie, en hen polariserend culpabiliseert omdat ze een andere levenswijze durven voor te staan. De groenen hier en wereldwijd kloppen daarin met vele lengten de katholieke kerk van destijds, die met haar moraal en gedragsregels de samenleving in één bepaalde richting wilde ordenen. En in deze door woke vergiftigde politiek correcte tijden heeft Rajae Maouane (34) daarbij een groot voordeel: ze is een vrouw en groeide op in een gezin met een migratieachtergrond. Haar onfeilbaarheid en onaantastbaarheid lijken vanzelfsprekend. Hoewel…

Twee weken geleden schreef de covoorzitter van het Franstalige Ecolo geschiedenis toen ze in het RTL-programma ‘C’est pas tous les jours dimanche’ had toegegeven dat ze met de auto - een taxi - naar de tv-studio was gekomen, ook al woont ze op slechts 8 kilometer van de RTL-studio. Het werd echter hilarisch toen dat net op de Brusselse autoloze zondag gebeurde en ze onder meer daarover kwam spreken in de studio. Brussels minister voor Mobiliteit Elke Van den Brandt (Groen) nam het meteen op voor Maouane: “Dank om onze Brusselse taxisector te steunen, Rajae Maouane. In Brussel gaan we volledig voor multimodaliteit.” Alstublieft. Of ze de taxi uit eigen zak heeft betaald, laten we in het midden, maar de steun die ze desondanks uit groene kringen kreeg, spreekt boekdelen.

Ecolo-doordrammer

Rajae Maouane werd geboren te Ukkel en studeerde communicatie en journalistiek aan een Franstalige hogeschool. In die tijd ontstond haar engagement bij Ecolo. Ukkel behoort tot de 19 gemeenten van Brussel en is dus een tweetalige gemeente. Desondanks lijkt het Nederlands voor haar een taal van een andere planeet. Na enkele korte jobs - bij Pan en de MIVB - kwam ze terecht op de persdienst van Ecolo, vanwaaruit ze vanaf 2013 vijf jaar adviseur en woordvoerster werd van oud-Ecolo-covoorzitter Sarah Turine die schepen was in Sint-Jans-Molenbeek. In die periode was ze ook politiek secretaris van de Ecolo-afdeling in Molenbeek en van 2016 tot 2019 covoorzitter van de regionale Brusselse partijafdeling. In december 2018 werd ze zelf gemeenteraadslid in Sint-Jans-Molenbeek, maar nam in 2023 ontslag, omdat ze naar Brussel verhuisde. Ondertussen was ze in mei 2019 ook verkozen in het Brussels Hoofdstedelijk Parlement en werd ze in datzelfde jaar samen met Ecolo-opperbaas Jean-MarcNollet partijvoorzitter. Beiden namen wel ontslag uit hun parlementaire mandaten. Van haar is ook de uitspraak: “L'extrême-droite on ne débat pas avec, on la combat.”

In september 2022 kwam ze in het oog van de storm terecht toen ze in de vorm van een interview in een schoolhandboek verscheen. Vooral Ecolo was verbaasd over de commotie, want het leek vanzelfsprekend, gelet op hun grote invloed op de onderwijswereld. Iedereen stelde zich de vraag hoe Ecolo gereageerd zou hebben mocht het om iemand van een traditionele partij zijn gegaan. Het handboek moest uiteindelijk worden herzien. Nog later dat jaar had ze als fervent voetbalfan - ze had het zelf ooit gespeeld - openlijk opgeroepen tot een diplomatieke boycot door België van het WK-voetbal in Qatar, maar het belette haar niettemin niet om het tijdens het tornooi fel op te nemen voor het Marokkaanse elftal… Het werd haar niet in dank afgenomen. En nu dus de taxirit op de autoloze zondag…

Principes of geen principes

Het was mooi om zien hoe progressief-links het voor haar opnam en vergelijkingen maakte die kant noch wal raakten om haar toch maar uit de wind te zetten. Een voorbeeld op X: “Een mandataris die dronken op de openbare weg plast, een schepen beschuldigd van pedofilie, 8.000 veroordelingen van België dat de rechtsstaat aan zijn laars lapt (doelend op het asielbeleid, met Ecolo in de regering…, red.). Maar wat belangrijk is, is om te weten of een milieuvriendelijk persoon een taxi mag nemen.” En Margaux de Ré, een groen Brussels Parlementslid, schoot de hoofdvogel af: “Nergens in het groene programma staat dat je geen taxi mag nemen.”

Natuurlijk is een taxi nemen op zich geen ramp en gebeuren er veel er gere dingen op deze planeet. Maar het gaat hem om het principe waar groenen anderen altijd zo graag op wijzen en mee om de oren slaan. Wie altijd met heilige en andere principes zwaait, moet nu eenmaal zelf altijd het goede, consequente voorbeeld geven. Maouane moet dus niet veron gelijkt zijn als anderen daar niet mee kunnen lachen en haar dus vierkant… uitlachen.

CITAAT VAN DE WEEK

Elon Musk:

“Kinderen krijgen, is de wereld redden”

Volgens Tesla- en X-baas Elon Musk is het niet overbevolking, maar net de bevolkingskrimp die het grootste risico vormt voor de toekomst. “Kinderen krijgen, is de wereld redden”, klinkt het nu bij Musk. Hij was dinsdag op bezoek bij de Hongaarse presidente Katalin Novàk. Zij noemde Musk “een bondgenoot in het gevecht voor het gezin”.

Een jaar na dood Yannick Verdyck blijft familie nog altijd achter met vragen

worden ingezet in Vlaanderen. Tussen 1 oktober 2018 en 20 oktober 2022 gebeurde dat 58 keer, zo bleek uit een parlementaire vraag die Barbara Pas (VB) stelde aan bevoegd minister Annelies Verlinden (cd&v). Volgens Verlinden worden die speciale eenheden wel opgeleid en moeten ze de aanmaningen in de taal van de taalregio geven.

Veel vragen

Donderdag is het een jaar geleden dat Yannick Verdyck (36) doodgeschoten werd door de politie, tijdens een inval in zijn woning. Het onderzoek naar zijn dood loopt nog, maar dat er iéts fout liep tijdens die politie-inval, is duidelijk. Tegelijkertijd staan de vrienden van Verdyck vanaf volgende week voor de rechter.

Na een melding van de Staatsveiligheid aan de federale gerechtelijke politie (FGP) Antwerpen begon er een onderzoek naar Yannick Verdyck, Igor G. (35), Marc D. (49) en Paul O. (74). Verdyck zat bij een schietvereniging, was sportschutter en had een heleboel vergunde wapens. Omdat hij zich bezighield met ‘prepping’ en volgens de Staatsveiligheid ook een heleboel niet-vergunde wapens had, gingen er alarmbellen af. “Het was zijn hobby”, reageert de moeder van Yannick Verdyck. “Hij was een sportschutter en verzamelde

graag wapens. Maar Yannick een terrorist? ‘Dat is belachelijk’, hoor ik alleen maar bij zijn vrienden.”

Franstalige agenten

Op 28 september 2022 valt de politie in de vroege ochtend binnen in verschillende woningen. Omdat er op verschillende plekken tegelijkertijd binnengevallen moet worden, wordt een Franstalige speciale eenheid uit Charleroi of Luik ingezet voor de inval bij Yannick Verdyck, in de Molenlei in Merksem.

Om 5.10 uur valt de politie binnen. Een buur getuigt dat er “ta gueule” (“hou je bek”) geroepen wordt en dat er schoten gelost werden. Yannick Verdyck overlijdt ter plekke. Het onderzoek naar wat er precies gebeurd is, loopt nog. Het Comité P en het Antwerpse parket moeten bepalen of de politie fouten gemaakt heeft bij de dodelijke inval.

Het is geen uitzondering dat er Franstalige regionale eenheden

Dinsdag start het proces tegen drie vrienden van Verdyck. Zij komen voor de rechtbank die moet oordelen of ze schuldig zijn aan deelname aan activiteiten van een terroristische organisatie en overtredingen van de wapenwetgeving in terroristische context. De familie wacht nu al een jaar op duidelijkheid over wat er die ochtend precies is gebeurd tijdens de inval. “Wij blijven achter met heel veel vragen”, klinkt het. “We weten niet wat er gebeurd is en kregen onze zoon terug met meerdere kogelgaten in zijn lichaam.”

WANNES NEUKERMANS

MEEST GELEZEN OP

Magnette “stond versteld” van uitnodiging Van Grieken voor feest Waals Gewest

OPINIE. John Croughs: “Het gemeenschapsdenken is vandaag niet meer de rode draad in de visie van Bart De Wever”

Corruptie en schrik voor wegvallen EU-subsidies zorgen dat hulpverlening in Marokko in de soep loopt

Windmolensector zit in slechte papieren en vraagt extra overheidssteun

Automobilist gebruikt pepperspray tegen wegblokkade klimaatactivisten

Surf naar palnws.be

Yannick Verdyck

Rajae Maouane

Het is natuurlijk aanmatigend, bijna lachwekkend, om te beweren dat we de geschiedenis van de 21ste eeuw zouden kunnen schrijven terwijl we in 2023 leven. Maar er tekenen zich duidelijke structurele trends af, en ook al is het onmogelijk om de volgende ‘zwarte zwaan’ te voorspellen - een radicaal onvoorspelbare gebeurtenis met verstrekkende gevolgen (zie ‘The Black Swan’ van Nassim Nicholas Taleb) -, sommige trends zijn zo koersvast dat het moeilijk zal zijn om ervan af te wijken. Ik poog er vier te identificeren.

Een korte geschiedenis van de

STE EEUW

De eerste is de stagnatie van Europa. Sinds 2000 is Europa op alle fronten tot stilstand gekomen. Een anemische groei, een dalend geboortecijfer, militaire desinvestering en, misschien wel het meest verontrustend, volgens alle internationale ranglijsten en alle criteria (patenten, kapitaalsinvesteringen, beursgiganten zoals GAFA) is Europa gestopt met innoveren. Ze innoveren in de VS, ze innoveren nog steeds in Azië, maar nauwelijks nog in Europa. Als je daar de obsessie van de Europese Unie met het milieu aan toevoegt, die zich laat samenvatten als een machine om duizend beperkingen, ergernissen, straffen en belastingen op te leggen in de naam van ‘ecologie’, dan begrijp je dat stagnatie een vooruitzicht is waarvan Europa zich alleen met de grootste moeite zal kunnen bevrijden. En zoals de geschiedenis laat zien, is stagnatie slechts een tussentoestand. Na verloop van tijd is stilstand in bijna alle gevallen de opmaat naar regressie.

De afgelopen vijftig jaar hebben de scherpschutters van het Franse denken, die zich specialiseren in het bijna altijd bij het verkeerde eind te hebben, over elk onderwerp - het is de ‘passion de l’erreur’! - ons altijd in de meest grandioze bewoordingen verteld dat de 21ste eeuw ‘Chinees’ zal zijn. Haal je ‘Assimil’ Nederlands/Chinees tevoorschijn, ze komen eraan. Nou, we hebben het gezien. China stagneert. Vandaag zit China op elk niveau in een crisis die het maar moeilijk te boven kan komen. Economische stagnatie, demografische ineenstorting, een werkloosheidscijfer onder jonge Chinezen dat vergelijkbaar is met Wallonië, ineenstorting van de aandelenmarkt, vernietiging van het financiële centrum van Hongkong, monetair isolement - en dan te bedenken dat wij ons de vervanging van de dollar door de yuan hebben kunnen indenken! - en een groeiend geopo-

Raar, maar waar, dat wij ons de vervanging van de dollar door de yuan konden indenken

litiek isolement. China heeft de mond vol over Taiwan, maar het heeft niet de middelen om een grootschalig militair conflict aan te gaan met de Verenigde Staten, hun lokale bondgenoten en hun kleine NAVO-partners. Bovenal is China een meedogenloze dictatuur, waarin je niet aftreedt: je verdwijnt. Dat regime heeft niet de institutionele middelen voor vreedzame hervormingen. Xi beslist, hij beslist alleen, als een god onder de mensen (Aristoteles) en helaas voor de Chinezen lijkt hij ongeveer even verlicht en open voor kritiek als Paul Magnette, de beste vriend van Bart De Wever

Na verloop van tijd is stilstand in bijna alle gevallen de opmaat naar regressie

En dan is er nog de rest van de wereld, die in de 20ste eeuw bekendstond als de ‘derde wereld’. Vergeleken met de vorige eeuw doet de ‘derde wereld’ het goed, in feite aanzienlijk beter, omdat ze veel rijker is geworden dankzij de markteconomie en de openheid voor het internationale kapitalisme (hoewel ze zich op nationaal niveau politiek nog niet heeft opengesteld). Experts vertellen ons dat de BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India, China, Zuid-Afrika (South Africa) de toekomst belichamen, net zoals ze ons gisteren vertelden dat de 21ste eeuw Chinees zou zijn. Het probleem is dat de twee

belangrijkste staten van de BRICS-landen - China en India - in bijna-oorlog zijn aan hun gemeenschappelijke grens, dat er veel meer redenen zijn om de BRICS-landen te verdelen dan om ze te verenigen en dat een organisatie alleen beslissingen kan nemen indien er unanimiteit is tussen haar leden. In het geval van de BRICS-landen is de kans daarop bijna nul. De BRICS-landen worden rijker, miljarden mensen worden uit de armoede gehaald en daar zijn we blij om. Maar het idee dat de BRICS-landen de 21ste eeuw zullen vormgeven, houdt geen stand bij analyse.

4. AMERIKA: DE TOEKOMSTIGE WEG

Dan is er nog het Amerikaanse systeem dat voortdurend speelt met zijn eigen grenzen, dat op het punt staat om als president te verkiezen ofwel een halfgekke man, dronken van zichzelf, ofwel een seniele bejaarde die tot over zijn oren is ondergedompeld in de talrijke corrupte zaken van zijn zoon, Hunter, die de geschiedenis zal ingaan als de gelijke van de ontaarde kinderen van Romeinse keizers. Niet bepaald een stralende keuze. Oh, en er zijn talloze problemen in de Verenigde Staten, zoals immigratie, die daar net zo wetteloos is als hier. De haat en de politieke verdeeldheid zijn zo groot dat er onvermijdelijk gewelddadigheden zullen plaatsvinden. In New York sterven mensen op straat op elke hoek, in San Francisco en Los Angeles is het hetzelfde, het resultaat van honderd afwijkende Democratische beleidsmaatregelen. Ja,

in veel opzichten is Amerika ziek. Maar het is ook welvarend, welvarender dan het ooit geweest is, formidabel innovatief, aan het hoofd van de meest formidabele militaire concentratie die ooit op aarde is bijeengebracht en structureel in staat om economische en financiële crises beter te beheersen dan zijn concurrenten. En waarom? Om de eenvoudige reden van flexibiliteit: in de VS worden mensen zonder reden aangenomen en ontslagen, met slechts een paar dagen opzegtermijn. Zodra een bedrijf uitbreidt, neemt het massaal mensen aan omdat het weet dat als het in zwaar weer terechtkomt, het net zo snel weer kan ontslaan

De VS is structureel in staat om economische en financiële crises beter te beheersen dan zijn concurrenten

Als er één element is van het Amerikaanse systeem dat we in Europa zouden moeten kopiëren, dan is het wel die flexibiliteit van de arbeidsmarkt. Zal dat ooit gebeuren? Nee, natuurlijk zal dat nooit gebeuren. En daarom zal Europa blijven stagneren, terwijl Amerika ‘the way of the future’ inslaat. Als we ons aan de feiten houden, zal de 21ste eeuw Amerikaanser zijn dan ooit.

DRIEU GODEFRIDI

1. STAGNATIE EUROPA

2. CHINESE EEUW

3. BRICS

Vladimir Poetin & Xi Jinping

Luiz Inacio Lula da Silva, Xi Jinping, Cyril Ramaphosa, Narendra Modi en Sergei Lavrov op de 15de BRICS-conferentie

Ursula von der Leyen en Joe Biden

©

PHOTONEWS © PHOTONEWS

BLIJFT EEN GENOCIDE ONDER DE RADAR? AZERBEIDZJAN VALT NAGORNO-KARABACH BINNEN

Volgens de Nederlands-Armeense is er slechts één reden dat Azerbeidzjan nog niet is overgegaan tot een volledige oorlog. “Ze weten niet hoe buurland en rivaal Iran zal reageren.”

Azerigas > mensenlevens

Negen maanden lang werd de Laçin-corridor, een bergpas die Artsakh (Nagorno-Karabach) verbindt met Armenië, door Azerbeidzjan geblokkeerd. De etnisch Armeense inwoners van het gebied kampten maandenlang met honger, gebrek aan medicijnen, brandstof en gas om te koken en hun huizen te verwarmen. Op 19 september jl. viel Azerbeidzjan met groot militair geweld het gebied aan. Honderden werden gedood of verwond en nog eens duizenden Armenen raakten ontheemd.

Terwijl Azerbeidzjan aanvankelijk de blokkade van de Laçin-corridor nog ontkende, stuurde het vervolgens toch zelf hulpgoederen naar de inwoners van Artsakh. Dat deden ze via een andere route, de Aghdam die volledig in Azerbeidzjan ligt. De etnisch Armeense bevolking van Nagorno-Karabach weigerde die hulp, omdat ze niet afhankelijk wil zijn van de Azeri’s. Het geweld en de repressie in heden en verleden maken dat ze de Azerbeidzjaanse hulp wantrouwen. Zo werd de afgelopen jaren de gastoevoer vanuit Azerbeidzjan geregeld stilgelegd, als ‘straf’ voor pro-onafhankelijkheidsprotesten.

Definitieve controle

Vorige week viel Azerbeidzjan Artsakh met groot militair vertoon binnen. Heel wat Armenen ontvluchtten hun huizen richting de Russische militaire basis, vlakbij de luchthaven van Stepanakert, de hoofdstad van Artsakh. Niet dat er daar vliegtuigen vertrekken: mensen zochten gewoon een schuilplek. Ook in kerken verzamelden de mensen zich. Volgens de Russische delegatie, die de vredesonderhandelingen leidt en hielp met de evacuatie, gaat het om 5.000 geëvacueerden, onder wie 1.000 kinderen. Bij de inval zouden er minstens 200 doden zijn gevallen.

De Azeri’s willen de definitieve controle over Nagorno-Karabach en gaan daarbij enorm bruut te werk. Zo circuleren er video’s van oorlogsmisdaden van Azerische troepen. “Armenen die onthoofd worden, kinderen die verkracht worden... Op X (het vroegere Twitter) en op Telegram gaan de meest afschuwelijke beelden rond. Azerbeidzjanen staan bij het geweld te lachen, steken hun duim op of zingen denigrerende teksten over Armenen”, legt Anouschka Agob uit. Zij is een Nederlandse van Armeense afkomst en volgt de situatie in Artsakh op de voet. Volgens haar is de president van Azerbeidzjan medeverantwoordelijk. “Aliyev laat zich geregeld laatdunkend uit over Armenen. Hij vergeleek ons al met ratten, honden en zelfs met een virus.”

Bovendien zou een groot deel van het geweld niet zichtbaar zijn op dit ogenblik. Volgens het Lemkin-instituut heeft president Aliyev alle communicatiemiddelen afgesloten, waardoor de etnisch Armeense bevolking nog

‘ARMEENSE GENOCIDE’

De Armeende genocide werd gepleegd in het Ottomaanse Rijk, ten tijde van het regime van de Jonge Turken vanaf 1915. Meer dan een miljoen Armeniërs werd vermoord. Het wordt gezien als een van de eerste ‘moderne’ genocides, door de georganiseerde wijze waarop de Armenen werden vermoord. Mannen werden geëxecuteerd. Vrouwen, ouderen en zieken werden op dodenmarsen gestuurd richting de woestijn en heel wat Armeense kinderen werden in Turkse gezinnen geplaatst.

moeilijk kan communiceren met de buitenwereld. Volgens Anouschka Agob is dat een manier om de wreedheden onder de rader te laten passeren. “Ik kan mij geen andere reden bedenken. Daarom is het logisch dat Antony Blinken, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, via de socialemediakanalen voor de zoveelste keer heeft gezegd “ernstig bezorgd” te zijn over wat er in Artsakh gebeurt.

Genocide

Volgens Agob gaat het hier zelfs over een nieuwe genocide. “Zoveel mensen hebben hier al voor gewaarschuwd. Sinds 1997 probeert Azerbeidzjan in eigen land al alle sporen van de Armeense geschiedenis uit te wissen: het maakt zelfs deel uit van het etnische binnenlandse beleid van Azerbeidzjan.”

De Azeri’s zouden zelfs een stap verder willen gaan en de aanwezigheid van de Armenen in Nagorno-Karabach volledig uitwissen. Om geopolieke redenen heeft het Westen daar te weinig aandacht voor, vindt Agob. “Het heeft tot 2021 geduurd voodat de VS de Armeense genocide van de vorige eeuw durfden te erkennen”, legt ze uit. “En nog steeds zijn er landen die dat niet durven, om NAVO-bondgenoot Turkije niet voor het hoofd te stoten.” Bovendien sloot Europa vorig jaar nog een grote gasdeal met Azerbeidzjan.

Azerbeidzjan vraagt goedkeuring voor de ‘Zangezur-corridor’, die rechtstreeks door soeverein Armeens grondgebied loopt en Turkije verbindt met Azerbeidzjan. Turkije, of toch zeker Erdogan, droomt al langer van een nieuw Ottomaans Rijk dat uitstrekt van de Middellandse Zee over de Zwarte Zee tot de Kaspische Zee. Armenië ligt, als het enige christelijke land in de regio, 'in de weg'. Daarom leveren de Turken wapens, drones en in het verleden zelfs huurlingen aan de Azeri’s in hun strijd om Nagorno-Karabach. “Azerbeidzjan zal waarschijnlijk met de hulp van Turkije ook soeverein Armeens grondgebied aanvallen”, klinkt het bij Agob. “Men houdt al enkele honderden kilometers Armeens territorium bezet.”

Volgens Europarlementslid Assita Kanko (N-VA) komt de aanval van Azerbeidzjan neer op een etnische zuivering. Ze roept de Europese Unie op hard op te treden. “Maar welke drukkingsmiddelen hebben we nog?”, vraagt ze zich af. “Hoe vrij zijn de handen van de EU na de energiedeal van vorig jaar met Azerbeidzjan?” Josep Borrell, de hoge vertegenwoordiger van de Europese Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, roept op om het geweld te staken. Onvoldoende, vindt Kanko. Zij hoopt dat Europa sancties uitschrijft. “Welke veiligheidsgaranties zal de EU ondersteunen voor de 120.000 etnische Armenen?” Volgens haar is het ook geen goed idee om de bemiddelingen aan Rusland over te laten. “Hoe eindeloos naïef moet je zijn om op Rusland te rekenen als bewaker van de vrede?”

Ook Kamerlid Ellen Samyn (Vlaams Belang) bracht de situatie van de Armenen onder de aandacht. Zij vindt dat België, en bij uitbreiding Europa, de inwoners van Artsakh te lang in de steek gelaten heeft. “284 dagen heeft Azerbeidzjan ongestoord zijn gang kunnen gaan”, klonk het in een parlementaire vraag aan de minister van Buitenlandse Zaken, Hadja Lahbib (MR). Ze heeft het over de startdatum van de blokkade van de Laçin-corridor. “Los van die extreme oorlogsmisdaden de laatste jaren door Azerbeidzjan tegenover de christelijke Armeense bevolking, heeft dit terreurregime gedurende meer dan negen maanden uithongering als oorlogsmiddel ingezet.” Op een vraag of er sancties zouden volgen vanuit België, reageerde minister Clarinval in naam van Lahbib negatief. “U hebt Nagorno-Karabach in de steek gelaten”, reageerde Samyn. “U verkiest Azerigas boven mensenlevens.”

SONJA DAHLMANS WANNES NEUKERMANS

Ruim een jaar geleden bereikte Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie, een akkoord met Azerbeidzjan. Het zal zijn gasleveringen aan Europa de komende jaren verdubbelen tot 16 miljard kubieke meter. Ursula von der Leyen noemde Azerbeidzjan bij de voorstelling van de deal “een betrouwbare partner”. Europa werkt op tal van fronten tegelijk om minder afhankelijk te worden van Rusland, maar sluit daardoor ook overeenkomsten met andere regimes waarover een en ander gezegd kan worden. Denk aan de Verenigde Arabische Emiraten, maar ook aan bijvoorbeeld Algerije en nu Azerbeidzjan. Dat land wordt sinds 1993 bestuurd door de familie Aliyev, eerst door vader Haidar, nu door zoon Ilham.

Tegelijkertijd probeert Europa bemiddelingsinitiatieven te nemen tussen Armenië en Azerbeidzjan over de situatie in Nagorno-Karabach, onder andere door Europees Raadsvoorzitter Charles Michel. De vraag is hoeveel druk Europa kan zetten als het tegelijkertijd deels afhankelijk is van de Azeri’s voor hun gastoevoer.

Protest in Jerevan tegen oorlog

© BELGA

Von der Leyen en Aliyev sluiten nieuwe gasdeal

Ellen Samyn

© PHOTONEWS

Van de Vivaldi-regering verwacht N-VA-Kamerfractieleider Peter De Roover de komende maanden hetzelfde als in het eerste deel van de legislatuur: “Niks.”

“Vivaldi is louter ontstaan om N-VA aan de kant te kunnen schuiven. Men zegt wel eens over N-VA dat ze heel verdelend is, maar blijkbaar kan ze ook partijen samenbrengen”, lacht hij.

De prijs die de liberalen, socialisten, groenen en Vlaamse christendemocraten hebben betaald voor een regering zonder N-VA, is volgens De Roover hoog. “De ramp van Vivaldi was voorspelbaar. Het anti-N-VA-bindmiddel is onvoldoende sterk gebleken om de nodige hervormingen te realiseren en de interne cohesie te bewaren. Het grote project - aantonen dat België kan hervormen nu de doodgravers van België geen stokken in de wielen kunnen steken - is mislukt.”

Alleenstaande mannen die asiel aanvragen, krijgen voorlopig geen toegang tot de opvang, tot ergernis van groenen en socialisten. Kan Ecolo-Groen volgens u nog langer deel uitmaken van de federale regering?

“Ik stel vast dat Theo Francken als staatssecretaris van Asiel en Migratie naar de hel werd gewenst, ook al heeft hij nooit de stappen gezet die nu worden gezet. Hoeveel rek zit er nog op Ecolo-Groen? Ze kunnen in de toekomst geen enkele kritiek meer uiten op het strikte asielbeleid van een volgende regering.”

Er is veel mogelijk voor N-VA als ze deel zou uitmaken van een volgende federale regering.

“Als er voor de groenen nu geen rode lijn overschreden is, dan is hun ‘pragmatisme’ zeer groot. Binnen de groene partijen is de ontevredenheid natuurlijk gigantisch. Hoe groot moet de prijs zijn die je betaalt om een project te ondersteunen dat niks meer betekent?

Wat een trieste situatie. N-VA heeft ten tijde van het Marrakeshpact wél een rode lijn getrokken.”

Als u één parlementslid van een andere partij aan uw fractie zou mogen toevoegen, wie zou dat dan zijn?

“(Denkt na) De werkkracht en de ernst van Catherine Fonck (Kamerfractieleider van Les Engagés, red.) zijn verbluffend. Die naam zal in Vlaanderen wellicht geen belletje doen rinkelen, maar het gaat om de blonde vrouw die steeds achter de spreker zit tijdens de plenaire vergadering (lacht). In de Kamer verdient ze veel minder dan wat ze zou kunnen verdienen als nierspecialiste, maar toch gaat ze met een enorme gedrevenheid en kennis van zaken te werk. Met Melissa Depraetere (Kamerfractieleider van Vooruit, red.) zijn over praktische zaken serieuze afspraken te maken. Die ervaar ik als correct. Binnen de conferentie van voorzitters staat ze ook open voor voorstellen van de oppositie. Dat is niet bij iedereen het geval.”

Moeten politici een gelofte van armoede afleggen, zoals sommige linkse partijen lijken te willen?

“Politici bouwen vandaag een pensioen op in 45 jaar, zoals iedereen. De verloning van een politicus is veel te hoog voor een slecht parlementslid, maar dat wil niet zeggen niet dat we het loon van de anderen moeten verlagen. We moeten net de kwaliteit van de parlementsleden verhogen. Een goed functionerend parlementslid wordt behoorlijk betaald, maar zit niet aan de top van de grootverdieners. Het moet zeker niet meer zijn, maar ik zie

Over minder dan negen maanden - op 9 juni 2024 - vinden de regionale, federale en Europese verkiezingen plaats. Wat mogen we de komende maanden nog verwachten van de Vivaldi-regering? En welk scenario staat ons te wachten na de moeder aller verkiezingen? Peter De Roover (61), fractieleider van N-VA in de Kamer, blikt vooruit.

niet in hoe de kwaliteit - en we willen toch een parlement met kwaliteitsvolle parlementsleden? - zou verhogen door het inkomen te verlagen. Dat is een PVDA-redenering: hoe minder je verdient, hoe idealistischer je zou worden. Heel veel mensen willen intussen gewoon niet in de politiek stappen. Gemiddeld zetelen politici zeven jaar in het parlement. Daarna lopen ze de rest van hun leven met een stempel rond. Als dat een brave stempel is van een middenpartij, zal dat misschien niet al te veel gevolgen hebben. Als dat van een wat stoutere partij is, daarentegen...”

Hoe meet je de kwaliteit van parlementsleden?

“Ik denk daar heel veel over na, maar het antwoord is absoluut niet voor de hand liggend. Je meet de kwaliteit alleszins niet door middel van prikklokken of op basis van het aantal ingediende vragen. Al die technieken zitten ernaast. Het zijn methodes die de kwaliteit van een parlementslid niet meten, of die met heel kleine trucjes vervalst kunnen worden. Eén vraag waarmee je een minister in verlegenheid brengt, weegt immers zwaarder door dan honderd vragen die uit een machine zijn gerold.”

Is het de verantwoordelijkheid van de burgers om hun verkozenen in de gaten te houden?

“Het spijt me zeer, maar in een democratie leg ik die verantwoordelijkheid inderdaad bij de burger. Dat klinkt brutaal, maar is het niet. De democratie bestaat erin dat we aan het volk het recht geven om hun vertegenwoordigers aan te duiden. Die verantwoordelijkheid is groot voor diegene die de eer heeft om in het parlement te zetelen, maar ook voor diegene die meebeslist wie die eer krijgt. Niet alleen de parlementairen die hun achterban op pinten trakteren, zijn de goede. Uiteindelijk is het oordeel van de kiezer het enige dat ertoe doet.”

Is de manier waarop Siegfried Bracke nu wordt aangepakt een van de redenen waarom het niet meer aantrekkelijk is om politicus te worden?

“(Zucht) Waarom zucht ik? Omdat elk woord dat ik hierop antwoord gegarandeerd iets teweeg zal brengen. Waarin heeft Siegfried gelijk? Hij zette geen me-

profiteren. Toch wordt dat hem voortdurend verweten. Elk artikel over de pensioenregeling wordt geïllustreerd met een foto van Bracke. Ik kan begrijpen dat de betrokkene daar op een bepaald moment genoeg van heeft.”

“Anderzijds is Siegfried vijf jaar voorzitter van de Kamer geweest. Hij heeft in die periode de kans gehad om meer zaken aan te pakken. Daarnaast zou je ook een zekere emotionele intelligentie aan de dag moeten leggen om niet tot het gaatje te gaan in het uitpuren van je rechten. Ik zeg niet dat hij dat recht niet heeft, maar wel dat er iets mis is met zijn fingerspitzengefühl. Ik beweer dus niet dat hij iets illegaals heeft gedaan. Daar moet de rechtbank over oordelen. Tussen wat wettelijk mag en niet mag, ligt een ruimte waarin Siegfried vrij is om te doen wat hij wil. Daarvoor vraagt hij niemands toestemming.”

“De discussie die nu op tafel ligt, is een restdiscussie die gaat over een kleine groep, bestaande uit ‘oudere’ politici en hoge ambtenaren. Voor de grote meerderheid van de politici is het probleem opgelost. Of we geld zullen kunnen terugvorderen, is voer voor juristen. Ik ben benieuwd of dat zal lukken. Het zou best kunnen van niet. Ik sluit ook niet uit dat het juridisch niet mogelijk zal blijken om iets terug te vorderen van Bracke. Ik heb me altijd ver van die discussie gehouden. Daar zijn rechters voor uitgevonden om te bepalen wat wel en niet kan. Wat politici wél moeten doen, is ervoor zorgen dat dergelijke pensioenregelingen in de toekomst niet meer mogelijk zijn.”

Had u een klacht ingediend tegen de PVDA?

“Nee, dat vind ik een gevaarlijk pad om te bewandelen.”

De PVDA mag van u dus zeggen dat politici graaiers zijn?

“Tuurlijk. Wanneer ben je geen graaier? Wat is dat precies, graaien? Dat is gewoon een sentiment. Wanneer graai je

“Ik wil de overheid niet weg zoals anarchisten dat willen, maar ze moet wel bescheidener zijn in haar doelstellingen”

te veel? Is dat vanaf 2.000, 4.000 of 6.000 euro per maand? Is een zanger of een topvoetballer een graaier? Er is geen wetgeving die je verbiedt om te graaien.”

Vindt u dat het te persoonlijk wordt gespeeld?

“(Geïrriteerd) Laat ons het niet de hele tijd over Siegfried Bracke hebben. Ik snap dat hij sommige dingen die hem worden verweten te vergaand vindt. Maar ik vind ook dat hij niet het juiste fingerspitzengefühl aan de dag legt om daarmee om te gaan. Voilà.”

PUUR KARAKTERIEEL

BEN IK EERDER EEN

OPPOSANT DAN EEN MEERDERHEIDSPOLITICUS

Binnen uw partij lijkt er verdeeldheid te bestaan over de te volgen strategie na de verkiezingen van 2024. Uw partijgenoot en minister-president Jan Jambon wil zo snel mogelijk een Vlaamse regering vormen, terwijl Theo Francken eerst een federale regering in de steigers wil zetten. Welke strategie verkiest u?

“Die verdeeldheid loopt door ieder van ons. Jan zal niet zeggen wat absoluut móét of niet mag. Hetzelfde geldt voor Theo. We zullen moeten aanvoelen welke aanpak het doeltreffendste is. Dat Jan er als minister-president de klemtoon op legt dat we snel een werkende Vlaamse regering nodig hebben, lijkt me logisch, maar dat is geen dogma of in stenen gebeitelde wijsheid die hij op tafel legt. De omstandigheden en een kosten-batenanalyse vanuit het standpunt van de partij zullen ons moeten leiden. Ik ga me vooraf niet sterk maken dat het een bepaald scenario zal zijn. Je moet de toets aantikken die op dat moment de juiste toon doet klinken. Ik sluit niks uit.”

MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez heeft al aangegeven dat hij bereid is om in 2024 opnieuw een centrumrechtse regering te vormen met N-VA, op voorwaarde dat uw partij haar communautaire ambities opnieuw in de koelkast stopt. Bent u daartoe bereid?

“Voor mij is de keuze in 2024: dobberen of varen. De Vivaldi-regering is er een van dobberen, zien dat we niet zinken en teren op de resterende mondvoorraad. Er moet gevaren worden. We moeten ergens naartoe, maar dat kan niet met de Belgische schuit. Voeg daar nu N-VA aan toe en gooi de groenen eruit, dan nog zie ik er nog geen tempo in komen. Dobberen, maar dan met N-VA-ministers? Dat interesseert mij niet.”

Het is dus niet zo dat er vandaag geen contacten met het Vlaams Belang zijn?

“Ik zit ernaast. Ik heb er permanent contact mee. Idem met de PVDA. Ik zit niet alleen fysiek naast het Vlaams Belang, maar als oppositiepartijen hebben we er technisch gezien ook belang bij om samen te werken. De dag waarop de ene partij in de regering zit en de andere in de oppositie, valt dat argument weg. Ik spreek met iedereen, en uiteraard ook met het Vlaams Belang.”

Groen-politicus Björn Rzoska stopte begin dit jaar als fractieleider in het Vlaams Parlement. Hij is het naar eigen zeggen beu om in de oppositie te zitten en snakt naar realisaties op het terrein. Bent u gefrustreerd na vijf jaar in de oppositie?

“Nee. Puur karakterieel ben ik trouwens eerder een opposant dan een meerderheidspoliticus. Tegengewicht is ook gewicht. Ik begrijp de frustratie van de heer Rzoska, maar als je in de meerderheid zit, ben je gefrustreerd omdat je met zoveel omstandigheden rekening moet houden. Ik heb de nadelen van zowel de meerderheid als de oppositie gezien. Het is niet zo dat je alles naar je hand kan zetten als je in de regering terechtkomt. Ik betwijfel of sommige collega’s die vandaag in de meerderheid zitten daar zo gelukkig van worden.”

In de statuten van Groen staat dat parlementsleden niet meer dan twee legislaturen in hetzelfde parlement mogen zetelen. Bent u een voorstander van die regeling?

Niet omdat de geschiedenis zich op dezelfde manier zal herhalen, maar je ziet wel mechanismen en combinaties van mensen die steeds terugkeren.”

Wordt de waan van de dag te weinig overstegen?

“Absoluut. Dat is de reden waarom ik mezelf opleg om daarbuiten ook dingen te doen. Ik knip mij los van de vraag hoeveel kiezers iets mij oplevert. Dat is heel apolitiek, maar ik ben wellicht oud genoeg om mij dat te kunnen veroorloven. Niet alles wat ik doe, wil ik uitsluitend in een electoraal kleedje steken. De komende weken en maanden zal dat uiteraard wel steeds meer het geval zijn. Dat is nu eenmaal ‘the name of the game’. Je moet daar ook niet flauw over doen. Gelijk hebben en geen stemmen halen, is ook maar droef. Maar voor mezelf wil ik wel een zeker evenwicht bewaren.”

Laten we een positiever onderwerp aansnijden. Met een boek, podcastreeks en een wekelijkse zondagsmijmering heeft u de afgelopen maanden niet stilgezeten. Waarom vindt u het belangrijk om op die manier uw kiezers te bereiken?

“Ik bereik daar dé kiezers niet mee, maar slechts een handvol mensen. Die zondagsmijmering is voor mij een manier om te spelen met taal. Er zullen altijd mensen zijn die mijn werk graag lezen, maar ik zal er geen verkiezingen mee winnen. Ik lijd aan klavierdiarree. Al mijn hele leven schrijf ik bij wijze van ontspanning. Op een bepaald moment begin je daarmee en uiteindelijk groeit die zondagsmijmering uit tot een kindje dat je niet wil doden. Ik ben dag in dag uit bezig met de waan van de dag, maar dat bevredigt mij niet helemaal. We zien vandaag heel wat zaken gebeuren die gewoon variaties zijn op dingen die al gebeurd zijn in het verleden en opnieuw zullen gebeuren.

Naar aanleiding van de deelname van Sammy Mahdi aan ‘Make Up Your Mind’ als dragqueen, plaatste u op X, het voormalige Twitter, “volksverheffing” tegenover “eliteverzakking”. Zijn uw boek, podcast en schrijfsels een manier om aan dat eerste te doen?

“Wie mijn ‘potkastjes’ - zo noem ik zeover het vergeten revolutiejaar 1848 beluistert, zal op een laagdrempelige manier een aantal inzichten verwerven. Je hoeft geen doctor in de geschiedenis te zijn om het verhaal te kunnen volgen. Als oud-leraar vind ik dat we af en toe een beetje moeite moeten doen om eens over de dingen na te denken en de gebeurtenis van de dag in een bepaalde context te plaatsen. Dat deed ik deze zomer heel actief. Mijmeringen over maatschappelijke gebeurtenissen hoeven voor mij niet per se vertaald te worden in wetgevende initiatieven, verboden of verplichtingen. Maar dat wil niet zeggen dat je geen verklaringen mag zoeken voor bepaalde fenomenen.”

Als voorzitter en politiek secretaris van de VVB werd u geacht een brug te slaan tussen de twee V-partijen. Is dat een taak die ook voor de Kamerfractieleider van N-VA is weggelegd?

“Het is mijn taak om ervoor te zorgen dat het N-VA-project zo goed mogelijk gerealiseerd kan worden. In de tijd van de VVB was het ook niet mijn taak om bruggen te slaan, maar wel om binnen de Vlaamse Beweging een orgaan op te bouwen dat voldoende man- en vrouwkracht kon verzamelen om een rol van betekenis te spelen. In die periode waren het Vlaams Blok en de Volksunie voor veel jonge mensen niet aantrekkelijk. Er was dus een groep van mensen die tussen beide partijen wat verloren liep. Ik heb geprobeerd om op een zinvolle manier iets met die groep mensen te doen. Daarbij heb ik uiteraard de godsvrede binnen de Vlaamse Beweging altijd verdedigd. Die stelt dat we geen thema’s aansnijden die ons van het autonomie-idee afduwen. Nu ben ik politicus en kan ik niet meer zeggen dat we alleen met Vlaamse autonomie bezig moeten zijn. De verschillen met het Vlaams Belang en de andere partijen zijn er, maar met de collega’s van het Belang spring ik om als met eerbare collega’s die een bepaalde stroming vertegenwoordigen. Die publieke opinie bestaat nu eenmaal. Je kan dat betreuren of niet, maar je kan ze niet wegtoveren. En ik wens dat ook niet te doen. Het Vlaams Belang is een speler in het debat die ik respecteer, net zoals ik ook de communisten respecteer. Ik wantrouw hun bedoelingen, maar dat doe ik eigenlijk met de bedoelingen van elke partij.”

Met wie zou u het liefst een koffie gaan drinken: met Barbara Pas of Melissa Depraetere?

“Met allebei, maar wel apart (lacht). Ik heb met beiden goede contacten en drink met beiden koffie. Het zijn twee fijne collega’s.”

“Ik ben geen voorstander van al te gekke rotaties, maar je moet ook geen duizend jaar in het parlement zetelen. Ik ben 30 jaar met de politiek bezig geweest, maar niet beroepsmatig. Het voordeel daarvan is dat ik besef dat wat hier wordt beslist, gevolgen heeft voor het dagelijkse leven van mensen. Tegenwoordig wil de overheid elk probleem van de mensen oplossen, zodat ze niks meer hoeven te doen tussen wieg en graf. Ben je dan nog een mens? De oplossingen van de politiek lossen soms iets op, maar creëren vaak ook nieuwe problemen. Burgers moeten ook zélf bepaalde zaken kunnen oplossen als de overheid dat niet onmogelijk zou maken. Ik wil de overheid niet weg zoals anarchisten dat willen, maar ze moet wel bescheidener zijn in haar doelstellingen. Dat zou ertoe leiden dat er minder onhaalbare beloftes worden gedaan en er nadien minder frustratie is over die niet-uitgevoerde beloftes.”

De tekst over de rol van de overheid, ‘Het liberalisme als nuttige idioot van het socialisme’ van Peter De Roover, is gratis verkrijgbaar via nuttige.idioot@outlook.com

Betaalt jouw ziekenfonds het lidgeld van je sportclub tot 30 euro terug?

ANTON SCHELFAUT

Niet alles wat ik doe, wil ik uitsluitend in een electoraal kleedje steken

NEDERLAND

Een stuurloos land

Over minder dan twee maanden vindt in Nederland de landelijke stembusslag plaats. Er werden immers, na de val van het de regering onder leiding van Mark Rutte, vervroegde verkiezingen uitgeschreven. Politiek Den Haag lijkt volledig het noorden kwijt.

Vorige week eindigde de politieke zomervakantie. Naar goede gewoonte hervatten de werkzaamheden op Prinsjesdag, wanneer het staatshoofd de troonrede heeft uitgesproken. Dat de woede bij een deel van de Nederlandse bevolking groot is, bleek duidelijk toen koning Willem-Alexander meermaals werd uitgejouwd. Langs de weg stonden tevens veel minder aanhangers van het Huis van Oranje dan gebruikelijk. Nederland, ooit een gidsland, is op drift.

Normaal gesproken zijn de politieke debatten in de Tweede Kamer overzichtelijk. Naar aanleiding van Prinsjesdag presenteert de regering haar begroting. Het kabinet stelt de zaken hierbij rooskleuriger voor dan ze zijn, terwijl de oppositie nagenoeg alles afkraakt. In zekere zin herkennen we dat tafereel van de septemberverklaring in het Vlaams Parlement. Doordat we ons op acht weken van de (vervroegde) verkiezingen bevinden, verliep het debat in de Tweede Kamer dit jaar anders. Oppositieleden vlogen elkaar onderling in de haren en partijen van de uittredende coalitie spelden elkaar de les.

Afgezaagd liberaal toneelstukje

De VVD voert iedere campagne - met electoraal succes overigens - hetzelfde toneelstuk op. Plots gaan de liberalen een forse, rechtse koers varen waarbij ze meer koop-

FRANKRIJK

kracht voor de middenklasse bepleiten en ze roepen dat de migratiekraan dicht moet. Zo gaat het ook dit keer. Dilan Yesilgöz, de partijleider die Mark Rutte opgevolgde, zet plots de deur open voor een toekomstige regering met de Partij voor de Vrijheid (PVV) van Geert Wilders

De immer betweterige Jan Paternotte, van het links-liberale D66, kwam van een erg kale reis terug. Hij schreeuwde moord en brand, en vond het onaanvaardbaar dat de VVD overweegt in zee te gaan met de islamkritische Wilders. De fractieleidster van de VVD - die duidelijk communicatietraining heeft gevolgd in de afgelopen maanden - merkte fijntjes op dat het uitgerekend D66 en Jan Paternotte waren die enkele maanden terug Wilders opbelden om te spreken over een motie van wantrouwen, die het kabinet ten val moest brengen. De hypocrisie is binnen het politieke bedrijf niet te harden.

Wilders en Baudet op de maan

Geert Wilders op zijn beurt viel dan weer Thierry Baudet (FvD) aan. Dat was opmerkelijk en duidt op kieskoorts. Normaal ontzien de twee nationalistische kemphanen elkaar en richten ze hun pijlen op de regering. Dat veranderde nu de bestuursploeg ontslagnemend is. Wilders beseft dat hij electoraal in dezelfde vijver vist als Thierry Baudet. Hij verweet die laatste een aanhanger te

Frankrijk zinkt weg in de armoede

“Een schande!”, riep links in Frankrijk luidkeels. De linkse Franse krant Libération had het zelfs over “opzichtelijk” humanisme bij de schenking van de familie Arnault aan de gekende restaurantketen voor arme mensen ‘Restos du coeur’. Een gift van 10 miljoen euro. Giften worden steeds ‘opzichtelijk’ of minstens ‘verdacht’ als het gaat om giften van rijken. Nu zult u mij niet verdenken van overdreven sympathie voor Bernard Arnault (een van de rijkste mensen van Frankrijk), maar de waarheid gebiedt toch vast te stellen dat zijn bedrijven werk verschaffen aan 160.000 werknemers.

Die gift van de familie Bernard Arnault komt niet uit de lucht vallen, want de vereniging - destijds door de Franse komiek Coluche opgericht - zag zich onlangs geconfronteerd met vandalisme aan zijn vrachtwagens. Verder wordt het bedrijf geplaagd door een schuldenlast van 35 miljoen euro. En zo komen we stilaan tot het

onderwerp van deze bijdrage: steeds meer verenigingen die armoede in Frankrijk bestrijden, roepen om hulp en doen een beroep op de generositeit van de burgers.

In haar Ipsos-barometer die begin september werd gepubliceerd, schrijft de ‘Secours populaire’ (Volksbijstand) dat vandaag

“ongeveer 1 op de 5 Fransen (18 procent) geen enkele financiële reserve meer heeft, wat een verhoging van 3 procentpunten betekent ten opzichte van 2022”. Verder stelt de vereniging: “We zijn in een situatie beland waarin het vraagstuk van de honger centraal staat in de levens van miljoenen families op ons grondgebied”.

Links-liberaal beleid rampzalig

Dat zou vooral aan de inflatie en de hogere energiekosten te wijten zijn. Uit een peiling blijkt dat “63 procent van de personen met een netto-inkomen lager dan 1.200 euro stelt dat ze moeite heeft om bepaalde medische facturen te betalen (+ 10 procent) en 57 procent (+ 10 procent) zegt zich geen gezonde voeding te kunnen permitteren, noch drie maaltijden per dag”.

En opnieuw - zie de bijdrage over Duitsland enkele weken geleden - draaien beleid, middenveld en organisaties rond de hete brij. Want over hoeveel ‘Fransen’ heeft men het dan? Hoeveel mensen met een buitenlandse nationaliteit brengen nieuwe armoede Frankrijk binnen? Over hoeveel alleenstaande moeders gaat het? Steeds schrijnender wordt wel de conclusie van peilingen en perscommentaren van armoedeverenigingen: het links-liberaal beleid (mét haar opengrenzenbeleid) slaagt er niet in de armoede in Frankrijk in te perken.

zijn van allerlei complottheorieën. Zo vroeg Baudet zich vanop het spreekgestoelte af of de maanlanding wel echt heeft plaatsgevonden, waarop Wilders zei: “Volgens mij bent u zelf op weg naar de maan.”

Ook de zogenaamde ‘stikstofcrisis’ blijft intussen de gemoederen beroeren. Een felle aanvaring kwam er tussen Caroline Van der Plas, van de populaire BoerBurgerBeweging, en de uittredende premier, Mark Rutte. Wie nagenoeg afwezig bleef in alle debatten, was Pieter Omtzigt. Ging het om een bewuste keuze? De voormalige christendemocraat staat in alle peilingen bovenaan.

MALTA Waarom migranten

Malta links laten liggen

De stroom migranten naar Italië droogt niet op. Alleen al op het eiland Lampedusa ontscheepten op 24 uur tijd (op 12 september bijvoorbeeld) 8.000 illegalen. Het eiland van 20 km2 (met een bevolking van 6.000 personen) is de favoriete bestemming van mensenhandelaars en illegalen van alle slag. Een ander eiland, iets verderop, Malta, wordt daarentegen gemeden als de pest. Waarom toch?

De Maltese autoriteiten hebben in de eerste plaats geen oren naar de vragen van schepen die met migranten de Middellandse Zee willen dwarsen, en zeker niet als het gaat om boten van ngo’s. Malta gaf de Italiaanse kustwacht de bevoegdheid om de schepen te controleren. Italië moest op die manier meer dan 100.000 vluchtelingen in zijn havens opvangen, Malta nam er 231 op. En toch is ook Malta lid van de Europese Unie en zou het zich aan dezelfde regels moeten houden als de andere EU-lidstaten.

Malta wil overleven als eiland

De Maltese regering volgt dus een andere weg en weigerde in het verleden de amendementen op de SAR- en SOLAS-overeenkomsten te tekenen, die aan elke natie de verantwoordelijkheid oplegden over haar eigen SAR-zone (Search and Rescue) en die iedereen verplichtten een veilige plaats aan te duiden voor de ontscheping. Met Libië tekende Malta een memorandum om operationele structuren op te zetten tegen illegale migratie. Journalisten op Malta legden de criminele structuren bloot van mensenhandelaars, die vervolgens door de autoriteiten werden ontmanteld. En vooral slaagde Malta erin de maffia en allerlei linkse hulporganisaties buiten het eiland te houden. Het juridische systeem treedt hard op tegen clandestiene migranten.

Het zal dus niet verbazen dat passanten, handelaars en hulporganisaties Malta liever vermijden. “Alstublieft, zet uw kompas op de juiste koers om Malta te vermijden. Want eens in Malta wacht u enkel de gevangenis.” Die commentaar van mensensmokkelaars kon men onlangs in de Italiaanse krant Il Giornale lezen. En nog: “Er is een lokaliseringsapp beschikbaar die u onmiddellijk naar Lampedusa brengt.” Het Maltees beleid lijkt uit te gaan van het principe: “Hoe meer men onder dwang staat, hoe minder soeverein men is.” Malta houdt in elk geval vast aan de eigen soevereiniteit.

Bernard Arnault en zijn vrouw Hélène

Het langetermijndenken van de Polen

Centraal in de aanhoudende onenigheid tussen Polen en Oekraïne bevindt zich de concurrentievervalsing door het Oekraïense graan, maar ook andere elementen spelen. Een politieke profilering, inherent aan nakende verkiezingen, is het meest zichtbare. Minder visueel, maar daarom niet minder pertinent, is een diepgaander strategisch plan van Warschau. Een nieuwe veiligheidsarchitectuur tekent zich af en daarin zien de Polen voor zichzelf een centrale plaats weggelegd.

Historisch staat Oekraïne sinds jaar en dag geboekstaafd als de graanschuur van Europa, wat ook betekent dat wanneer de deuren van de schuur vergrendeld blijven, zich een enorm probleem stelt. De oorlog met Rusland verhinderde het gebruik van de traditionele exportlijnen via de Zwarte Zee, waardoor het Westen, vooral dan de EU, alternatieven is gaan bedenken. Vervoer over land dus, via een aantal Midden- en Oost-Europese landen, met als finaal doel afzetmarkten te bereiken. Het zou Kiev een welgekomen inkomen bezorgen, in een periode dat de oorlog voor een economische kaalslag zorgt. Heel wat van dat graan bleef echter in de bewuste transitlanden hangen, waardoor plots een situatie van concurrentie voor de lokale landbouw ontstond.

Het is allemaal wat ruw samengevat, maar punt is dat verschillende van die landen enkele maanden geleden besloten in te grijpen om de Oekraïense producten van hun markten te weren. Op zich in strijd met hoe de EU functioneert, maar er bestaat nu eenmaal ook iets als nationaal belang, zeker in dat deel van Europa. Die maatregelen waren aanvankelijk tijdelijk, maar werden zopas verlengd. Het gevolg: Oekraïense ontevredenheid, dat prompt een klacht tegen die landen indiende bij de Wereldhandelsorganisatie (WHO). De EU zit erg verveeld met de situatie. Het levert immers een wat vreemde situatie op waarbij de Unie de belangen van enkele van haar lidstaten bij de WHO moet gaan verdedigen, terwijl de aanleiding van het geschil net het schenden van eigen EU-regels is. Wordt vervolgd…

Geen

wapens meer?

Dat de onenigheid tussen Kiev en zeker Polen, dat zich in deze het scherpst opstelt, niet binnenskamers bleef, was ‘gefundenes fressen’ voor critici, Rusland op kop. Zag men hier een barst in het pro-Oekraïense front? Contextualiseren zorgt echter voor nuance. Want waar de Poolse eerste minister Morawiecki de dingen onomwonden bij naam noemt - nakende verkiezingen in het verschiet -, klonk het bij president Duda, maar ook in diplomatieke kringen, een stuk rustiger. Geen wapens meer voor Oekraïne, zoals de premier zei? Ja en nee. Het oudere materiaal zal nog wel richting het Oosten vertrekken, maar het klopt dat de Poolse gedachtegang er een van ‘eigen defensie eerst’ is. Interessant was

de gebruikte metafoor door Morawiecki dat wanneer je een drenkeling tracht te redden, het gevaar bestaat dat je zelf in het water getrokken wordt. Wordt hiermee bedoeld dat men verwacht dat Kiev een aantal concessies moet doen om het boeltje niet te laten escaleren? Een goede verstaander heeft maar een half woord nodig.

Eerdere waarschuwingen

Toen Rusland inmiddels al meer dan anderhalf jaar geleden Oekraïne binnenviel, was Polen het meest geprononceerd in het uitspreken van steun voor Kiev. De daad werd ook bij het woord gevoegd, zowel wat betreft het opvangen van vluchtelingen als het verstrekken van hulp, financieel en militair. Misschien niet zo opmerkelijk in het licht van de Poolse houding en eerdere waarschuwingen ten aanzien van de Russische bedreiging, maar wel markant, gezien de beladen historiek van de relaties tussen de twee landen, waarbij Polen nog steeds erkenning vraagt voor de genocide die door Oekraïense nationalisten na WO I op zijn bevolking gepleegd werd. Meer dan elders, gingen in Polen ook de defensiebudgetten de hoogte in. En het bleef niet bij ronkende verklaringen waarop teruggekomen wordt. Warschau heeft inmiddels al enkele indrukwekkende orderboekjes gevuld.

Centrale rol

Wat zich vandaag voordoet, komt tegemoet aan de waarschuwingen die Polen meer dan eens geuit heeft. Waar lang gedacht werd dat met Rusland wel een ‘modus vivendi’ kon gevonden worden en de alertheid van Warschau als overdreven werd afgedaan, ziet het zich vandaag in zijn gelijk gesteld. Oekraïne is een bufferstaat en een onderdeel van de nieuwe veiligheidsinfrastructuur die zich aftekent. Ergens vergelijkbaar met de rol die Duitsland tijdens de jaren van de Koude Oorlog speelde, zien de Polen zich als een hoeksteen van die structuur. Met een blik gericht op Washington. De geopolitiek liegt niet en Oekraïne heeft een cruciale ligging, en zal een essentiële rol spelen in dat verhaal. Ondergeschikt is of het zijn soevereiniteit volledig zal weten te herstellen, zoals president Zelensky tot vervelens toe blijft herhalen. Strategie draait nu eenmaal meer rond pragmatisme en realisme dan rond principes.

GdD

Aan de grenzen van Poetinland

De Russische agressie lokt in de buurlanden tegenstrijdige en mogelijk contraproductieve reacties uit. Zo heeft bijvoorbeeld Letland 3.500 Russen het bevel gegeven tegen 30 november het land te verlaten. Zij hadden hun verblijfsvergunningen niet verlengd of ze hadden zich niet laten registreren voor de verplichte Letse taallessen.

Na de Russische inval in Oekraïne had het Letse parlement een wet goedgekeurd waarin de aanvraag voor een permanente verblijfsvergunning werd gekoppeld aan een behoorlijke kennis van het Lets. Nee, niet alleen het volgen van een taalcursus, wat een formaliteit kan zijn, maar aan het slagen in taalexamens. Het kleine Letland (1.842 miljoen inwoners, waarvan 24 procent Russen) durft iets ‘doen’ waar het veel grotere Vlaanderen zelfs niet aan durft ‘denken’. Verplichte taalexamens of… je vliegt eruit.

Roemenië

Zelfs tijdens de oorlog in Vietnam durfden de Amerikanen bepaalde doelwitten - vliegvelden, havens - jarenlang niet bombarderen, omdat ze vreesden dat er dan Russische of Chinese adviseurs gedood zouden kunnen worden, wat tot een escalatie had kunnen leiden. Poetin is veel minder voorzichtig. Hij liet drone- en raketaanvallen uitvoeren op Oekraïense havens aan de Donau, op een paar honderd meter van de Roemeense grens. Eén drone explodeerde op Roemeens grondgebied. Er zijn video’s van en er werden brokstukken gevonden. Maar de Roemeense president, Klaus Iohannis, die eerst zelf gewag had gemaakt van dat incident, ontkent nu schaamteloos dat het ooit gebeurd is. Niet iedereen is even dapper als de Letten… Waarmee we niet willen insinueren dat de Roemenen zich tegenover Oekraïne altijd laf hebben gedragen. Het land laat Oekraïense schepen doorheen zijn territoriale wateren varen, ondanks de Russische dreigementen en het heeft geholpen bij de training van Oekraïense militairen en het heeft in alle stilte wapens aan Oekraïne geleverd. Daar was moed voor nodig, want de Russen proberen nog steeds onrust te stoken in Moldavië en in Roemenië zelf, en angstwekkend veel Roemenen laten hun oren hangen naar de Russische propaganda.

Forten en gevangenissen

Estland bereidt een wet voor, die het mogelijk maakt Russen de toegang tot het land te weigeren, zelfs als zij Schengen-visa hebben. Dat zal heel wat juridische spitstechnologie vergen, want het druist eigenlijk in tegen de letter én de geest van Schengen.

Maar als het werkt, kan het niet alleen tegen Russen gebruikt worden, maar ook tegen

andere ongewenste immigranten, en dat zou de soevereiniteit van álle natiestaten binnen de EU ten goede komen. Estland, Letland, Polen, Finland en zelfs Noorwegen laten geen auto’s met Russische nummerplaten meer binnen. In die landen wordt ook hard gewerkt aan de aanleg van metershoge grensversperringen. Die moeten niet alleen de oncontroleerbare instroom van Russen tegenhouden, maar ook van de vele illegalen uit de hele wereld die via Rusland en vooral Wit-Rusland naar het Westen werden gestuurd in een goed georganiseerde poging tot destabilisatie. We hebben het al eerder opgemerkt in de discussie over Trumps grensmuur, over Hongarije of het veiligheidshekken in Israel: een land heeft het volste recht zichzelf met hekken en muren te beschermen tegen indringers van buitenaf. Maar geen enkele staat heeft het recht een IJzeren Gordijn te bouwen om zijn eigen onderdanen te beletten te emigreren of te vluchten, zoals de Oostbloklanden vroeger. Zulke landen waren geen forten, maar gevangenissen.

Ongewenste neveneffecten

Ja, de westerse regeringen maken zich terecht zorgen over de infiltratie van Russische spionnen, FSB-moordenaars of saboteurs, die zich schuilhouden tussen de honderdduizenden Russen die het voorbije jaar hun land zijn ontvlucht. Maar er is een verschrikkelijke keerzijde aan die grenssluitingen: ze maken het voor Poetin veel gemakkelijker zijn geplande nieuwe mobilisatie door te voeren en ze stoppen ook de ‘braindrain’ die de Russische economie nu leegzuigt. Hoe kunnen we die ongewenste neveneffecten minimaliseren? De vraag is eenvoudig. Het antwoord niet.

PAUL BÄUMER

‘Waar tafelen een hoffelijke bezigheid wordt’ Huwelijken - Recepties - Banketten - Seminaries

Volodymyr Zelensky en Poolse president Andrzej Duda

premier van Letland Evika Silina

Europa-expert Steven Van Hecke volgt de Europese politiek op de voet. In zijn boek ‘Waarom Europa’ schrijft hij over de keuzes en momenten die ertoe geleid hebben dat de Europese Unie is geëvolueerd tot het politieke systeem dat het nu is. Hij

begrijpt dat mensen het gevoel hebben dat de EU veel zaken boven hun hoofd beslist.

“Maar dat is omdat er onvoldoende wordt uitgelegd hoe dat systeem in elkaar zit”, oordeelt hij. Een vraaggesprek met één hoofdonderwerp: Europa.

“Politici gebruiken te vaak ‘het moet van Europa’ als excuus, terwijl dat niet klopt”

STEVEN VAN HECKE - POLITICOLOOG

e Russische inval in Oekraïne heeft volgens Steven Van Hecke in Europa een vorm van eenheid gebracht die er lang niet meer was. Toch lijken er scheurtjes te komen in die eenheid: Oekraïne heeft bij de Wereldhandelsorganisatie (WTO) een klacht ingediend tegen Polen, Slovakije en Hongarije. Die weigeren zich neer te leggen bij een beslissing van de Europese Commissie om een einde te maken aan de tijdelijke beperkingen op de impact van graan en enkele andere landbouwproducten.

Waarom doen die landen dat?

“De discussie is al langer gaande en dat die discussie nu aan beide kanten escaleert, verbaast me niet. Oekraïne wordt door de Europese Unie geholpen, maar die buurlanden willen hun eigen landbouwmarkt ook niet verstoord zien door een overspoeling met dat goedkope graan uit Oekraïne. Het zijn in Polen ook verkiezingen op zondag 15 oktober. De landbouwers zijn onderdeel van het traditionele kiespubliek van de radicaal-rechtse partij PiS. Die demarche van Polen heeft dus vooral te maken met interne politiek. En in Kiev is er de algemene zenuwachtigheid: Zelensky vreest dat het Westen hem zal laten vallen als puntje bij paaltje komt, dus hij moet wel reageren.”

Als Poetin ooit met iemand aan tafel zal zitten, zal dat met de president van de VS zijn

Is dat een teken dat de Europese solidariteit met Oekraïne afneemt?

“Nee, want de solidariteit is nog steeds enorm groot. Vanop een afstand bekeken, vind ik het eerder verbazend dat de EU-lidstaten al zo lang de solidariteit blijven dragen. Uiteraard is er Hongarije, uiteraard zijn er bij ons ook radicaal-links en radicaal-rechts die van in het begin op de rem stonden. Er zijn de verkiezingen in Slovakije... We kunnen ons daarop richten, maar de grote trend gaat nog steeds in de andere richting. Het blijft verbazend hoe snel, hoe massaal en hoe eensgezind die Europese lidstaten, die elkaar normaal zo graag de duvel aandoen, sanctiepakketten, steunpakketten, enzovoort, bij elkaar hebben gekregen.” “De grootste vraag is natuurlijk wie er in het Witte Huis zal zitten vanaf januari 2025. Als dat een Republikein wordt die de steun wil intrekken, dan verliest Oekraïne de oorlog. Tenzij Europa in dat gat kan springen, maar de vraag is of we

daar klaar voor zijn. We waren niet klaar in februari 2022 en ik vrees dat we in 2025 nog niet klaar zullen zijn.”

U slaat een jaar over en kijkt onmiddellijk naar 2025. Kan de oorlog voordien niet beslecht worden?

“Als je de laatste rapporten leest, is het duidelijk dat het zeker niet in 2023 opgelost zal zijn. Zelfs als de wapens zouden zwijgen, in het beste geval een vredesregeling, in het slechtste geval een wapenstilstand: de rol van de VS zal daarin cruciaal zijn. Ik vind dat bijzonder pijnlijk voor de Europese Unie, en dus als Poetin ooit met iemand aan tafel zal zitten, zal dat met de president van de Verenigde Staten zijn. Niet met Charles Michel of zijn opvolger.”

“De Europese verkiezingen zullen de houding tegenover Oekraïne niet veranderen. Een wissel van de macht in de VS kan dat wel doen. Trouwens, als er in Moskou iets zou gebeuren, heeft dat natuurlijk ook impact. Als Poetin sterft en we een meer gematigd of meer radicaal bewind krijgen, kan het ook snel veranderen. Maar zoiets kan altijd of nooit gebeuren, van verkiezingen weten we tenminste wanneer ze plaatsvinden.”

Vorige week trapte Ursula von der Leyen haar laatste jaar als voorzitter van de Europese Commissie af. Wat verwacht u van dat laatste jaar?

“Het laatste jaar is altijd atypisch. Er is geen tijd meer om nieuwe wetgevende initiatieven te lanceren, het gaat er vooral om de deals die nog op tafel liggen, volledig te sluiten. En de periode is redelijk kort: de laatste plenaire zitting van 2024 valt in de laatste week van april. Die wetgeving moet dan enkele weken voordien al in de parlementaire commissie gestemd worden, dus in de feiten zal ook het Belgische voorzitterschap op wetgevend gebied maar van januari tot maart duren.”

Von der Leyen verwacht wel veel van dat Belgisch voorzitterschap.

“Er zal ook veel werk zijn. Er staat heel wat op de agenda. In gevoelige thema’s ontstaat er wellicht uitstelgedrag, waardoor er in de laatste maanden nog heel wat gestemd moet worden. Denk aan het migratiepact en de organisatie van de solidariteit. Dat voorstel dateert van september 2020.”

Hoe evalueert u de legislatuur van Von der Leyen?

“Ze heeft al heel wat belangrijke wetgeving erdoor gekregen. Het blijft bijvoorbeeld spectaculair welke verregaan-

de maatregelen er in het kader van de Green Deal allemaal zijn goedgekeurd. Het heeft nog lang geduurd voordat de zaak met de natuurherstelwet is beginnen opspelen. Je kan het de Commissie niet kwalijk nemen dat ze het voorstellen, maar welke verregaande, progressieve maatregelen ze heeft laten goedkeuren door de lidstaten en het Europees Parlement, dat vind ik verbazend. In veel dossiers heeft Von der Leyen het dus handig gespeeld. Er zijn ook kosten aan, hé. De kritiek is dat ze te veel macht naar zich toe heeft getrokken, dat ze te presidentieel werkt.”

“Je kan veel zeggen van Ursula von der Leyen, ik denk ook niet dat ik met haar op vakantie zou willen, maar ze stond er wel twee keer op een cruciaal moment. Ik vind het dan interessant om naar haar persoonlijk profiel te krijgen. Ze is een arts die minister van Defensie is geweest, die dan crisismanager heeft moeten spelen tijdens de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne. Ik denk dat ze in die rollen goed in haar vel zat. Zoals Herman Van Rompuy als econoom en ex-minister van Begroting die de eurocrisis op zijn bord kreeg: dat paste bij hem.”

Ik vind het verbazend dat de EU al zo lang de solidariteit met Oekraïne blijft dragen

Die twee crisissen hebben ook voor meer Europa gezorgd.

“Bij het begin van de pandemie was er enkele weken sprake van wat ik toen ‘coronationalisme’ noemde. Na de Russische inval was het een kwestie van uren voordat iedereen op één lijn zat. Terwijl dat bij de Eurocrisis jaren duurde. Dat is niet per se haar verdienste, maar Von der Leyen heeft er wel handig gebruik van gemaakt. En dikwijls in domeinen waar je het niet verwacht.”

“De coronacrisis heeft ons geen Europees gezondheidsbeleid opgeleverd, maar wel een gemeenschappelijk schuldbeheer. De oorlog in Oekraïne heeft ons nog altijd geen Europees leger opgeleverd, wat je spontaan zou verwachten. Maar ondertussen hebben we wel een veel sterker geïntegreerd energiebeleid.”

Heel wat mensen hebben het gevoel dat er zaken ver boven hun hoofd beslist worden. Belgische en Vlaamse politici komen ook vaak met het excuus ‘het moet van Europa’.

“Ik ga niet ontkennen dat veel mensen dat denken, of dat politici dat zeggen. Maar

STEVEN VAN HECKE

• 49 jaar

• Hoofddocent Europese en vergelijkende politiek (KU Leuven)

• Titularis Wilfried Martens Fonds

• Co-auteur van ‘Waarom Europa?’ met Kamiel Vermeylen

de grond van de zaak klopt natuurlijk niet. In de huidige Europese Unie kan je geen be slissing nemen zonder de lidstaten. Misschien niet noodzakelijk vol gens hun standpunt, maar ook in het Vlaams of federaal parlement stemmen we toch niet alles unaniem?”

“Het probleem is natuurlijk dat het zich op twee niveaus afspeelt en dan dikwijls nog in een andere taal. Dat maakt het een politicus makkelijk om de pluimen op zijn hoed te steken als het goed uitkomt, en om met de vinger naar de Europese Unie te wijzen als het slecht uitkomt. Dat is trouwens niet iets typisch Belgisch of Vlaams, dat gebeurt in alle lidstaten. Von der Leyen kan toch niet in elk land gaan uitleggen hoe de besluitvorming in zijn werk gaat?”

In België zijn bevoegdheden meer afgebakend: defensie is federaal, onderwijs is Vlaams. Nu heeft een commissie in het Europees Parlement voorgesteld om een eengemaakt rijbewijs in te voeren. Maar is dat wel de bevoegdheid van Europa?

“Als dat Europees rijbewijs er komt, is dat omdat de meerderheid van de lidstaten het wil. Sowieso moet er naar het juridische plaatje gekeken worden. Toegegeven: de voorstanders van Europese integratie vinden wel een verdragsbasis. Bijvoorbeeld voor mobiliteit: in het kader van de interne markt grensoverschrijdende arbeid faciliteren. Men denkt dan: ‘Zou het niet beter zijn dat de rijbewijzen die Nederland geeft aan al die chauffeurs van PostNL, die de hele dag in Vlaanderen rondrijden, dezelfde zijn als de Belgische rijbewijzen?’ Die bevoegdheden zijn dus veel minder afgebakend dan op nationaal niveau.”

In deze rubriek maken we kennis met Wim Vanraes (°1980). Hij zal ons wekelijks onder meer vertellen over hoe hij het leven als Vlaming in de VS ervaart, wat hij als familieman met vrouw en vier kinderen allemaal meemaakt in het dagelijkse leven en wat zijn band nog is met Vlaanderen.

HET LEVEN ALS VLAMING IN DE VS

Alcohol en de VS

Ik schreef in mijn vorig artikel hoe onze houding ten opzichte van alcohol zo scherp verschillend is van de algemene cultuur hier. Maar hoe zit dat nu juist met die Amerikaanse alcoholcultuur?

De VS is een land van uitersten. Dat wordt heel duidelijk wanneer je kijkt naar de omgang met alcohol. Aan de ene kant de zeer puriteinse houding van de zogenaamde ‘teetotalers’, de geheelonthouders. Vaak is dat vanuit een zeer strikte religieuze opstelling. Maar aan de andere kant is er de brede visie dat alcohol er is om je gewoon zat te zuipen. ‘Drink to get drunk’. Zelfs onder mensen die zelf zover niet zouden gaan. Volgens de wet mag men hier pas in het openbaar alcohol drinken wanneer men 21 is. Dat is een reliek van de oudere grondwet hier, waar 21 de leeftijd was waarop

men kon gaan stemmen. Voor alcohol is er een interessante geschiedenis die daar deels mee verweven is. In 1920 werd het maken, transporteren of verkopen van ‘bedwelmende’ stoffen (lees: alcohol) illegaal in alle staten, via het 18de amendement (de ‘National Prohibition Act’, of kortweg de ‘Prohibition’). Die triomf van de geheelonthouders is in Vlaanderen vooral bekend uit zovele gangsterfilms met politieraids op ondergrondse drinkgelegenheden (de zogenaamde ‘speakeasies’), zoals ‘The Untouchables’ en ‘Once Upon a Time in America’. Iedereen kent daardoor de beruchte maffiabaas Al Capone uit Chicago.

Die triomf was echter een kort leven beschoren, want in 1933 werd die wet ingetrokken door het 21ste amendement. Die wet erkent het recht van de staten om het drinken, maken en verkopen van alcohol te reguleren. Vanaf dan begonnen de individuele staten met het opleggen van minimumleeftijden voor alcoholconsumptie, in de meeste staten dus 21, de stemgerechtigde leeftijd. Sommige staten bleven ‘droog’ (totaalverbod op alcohol) tot 1966, zoals Alabama.

Vietnam

In 1971 werd de stemgerechtigde leeftijd verlaagd tot 18 jaar, onder invloed van de Vietnamoorlog en de dienstplicht die talloze jongemannen dwong de wapens op te nemen, maar zonder het recht om de mensen die hen dwongen hun leven te riskeren, weg te stemmen of te benoemen. ‘Oud genoeg om te vechten, oud genoeg om te stemmen’ luidde de slogan. En gepaard daarmee, ook ‘Oud genoeg om te sterven, oud genoeg voor bier!’ Om de protesten in verband met het oproepen van dienstplichtigen wat te bedaren, werd dus ook de

BOEK

D.F. Malan Afrikanernationalisme en apartheid

Er is geen ander Nederlandstalig woord dat wereldwijd zo bekend is en tegelijk zoveel weerstand opwekt als het woord ‘apartheid’. Het woord ontstond in Zuid-Afrika en is een ‘Afrikaanse’ term. Afrikaans is immers een zustertaal van het Nederlands vanwaaruit het evolueerde op basis van nog andere invloeden, bijvoorbeeld het Engels, Portugees, het Frans, het Maleis en enkele inheemse talen, zoals de Bantoe-talen en de Khoisan-talen. Om te begrijpen hoe het begrip het uithangbord van een politiek beleid werd, is het nuttig om in de hoofden van zij die het bedachten te kijken. Een van de belangrijkste figuren in de eerste helft van de 20ste eeuw was Daniel François Malan, een intelligente, erudiete boerenzoon uit de Kaapprovincie die predikant werd, maar uiteindelijk in de politiek verzeild geraakte en die jarenlang mee zou bepalen, zelfs als eerste minister.

Een vraag die men zich moet stellen is of de bedenkers van apartheid kwaadaardige mensen waren die neerkeken op andere culturen en levensvormen, en welke motieven zij hanteerden om dat politiek systeem te verantwoorden. Het is ook belangrijk te weten in welke culturele en politieke constellatie het tot stand kwam in een complex land waarin verschillende Europese cultuurgroepen elkaar naar het leven stonden, maar later toch zochten naar vormen van eenheid en samenwerking, ook al bleven ze verschillen van achtergrond, verleden, taal en allerhande belangen. Het is de verdienste van Lindie Koorts om van die grondige biografie - die in Vlaanderen zo goed als onbekend is; we kochten het boek pas recent in Amsterdam - meer dan een chronologische levensbeschrijving te hebben gemaakt. Ze promoveerde aan de Universiteit van de Vrystaat op dat onderwerp en de biografie verscheen onder de oorspronkelijke titel ‘D.F. Malan - and the Rise of Afrikaner Nationalism’, wat een minder aanlokkelijke titel is voor Nederlanders en Vlamingen…

Van predikant tot politicus

‘Danie’ Malan werd in 1874 geboren en zal overlijden in 1956. In die 82 jaar zal

Zuid-Afrika een ingrijpende evolutie kennen: van imperialistische Britten en van Hollanders afstammende Boeren die er oorlog met elkaar voeren tot de totstandkoming van een relatieve eenheid die het land doet uitgroeien tot een internationale mogendheid. Malan kreeg de kans om te gaan studeren, want hij zou zendeling worden in eigen land. Na studies aan de Nederlandstalige theologische hogeschool in Stellenbosch, vertrekt hij wanneer de Anglo-Boerenoorlog (1899-1902) uitbreekt naar Utrecht waar hij zijn theologische studies in 1905 zal bekronen met een doctoraat cum laude. In Utrecht zal hij het opkomende Europese nationalisme ervaren en zal vanop een afstand zijn sympathie voor de Boerengeneraals groeien. Zijn latere inzet voor zijn taal en volk krijgt hier vorm.

Terug in de Kaap wordt hij enkele jaren de gewaardeerde predikant in Montagu, een pioniersstadje. Al snel wordt de streng calvinistische intellectueel gevraagd om zijn vlotte pen in te zetten voor het Afrikanerblad Die Burger. Dat wordt zijn springplank tot de politiek. Hoewel principieel Afrikaanstalig en nationalistisch, zal hij ook met Afrikaners die wel het Britse bestuur steunen of op zijn minst gedogen, maar ook met Britten en Britsgezinden te maken krij-

minimumleeftijd om te drinken, samen met die om te kunnen stemmen, verlaagd tot 18 jaar.

In de daaropvolgende jaren werd de drinkgerechtigde leeftijd echter weer stelselmatig verhoogd. Tot in 1984 onder invloed van een toename in verkeersdoden, gelinkt aan die lagere leeftijd; een wet elke staat verplichtte om die leeftijd te verhogen tot 21 jaar. Wel, aangezien het 21ste amendement het recht van elke staat erkende om dat te reguleren, werd dat niet ‘verplicht’, maar staten die dat niet verhoogden tot 21, kregen een substantieel lagere federale toelage in hun budget voor federale wegen (een heel belangrijke economische factor voor staten).

Mijn staat New Jersey

Dat betekent dat het momenteel in de VS illegaal is om alcohol in het openbaar te nuttigen, kopen of zelfs maar te bezitten als men nog geen 21 jaar oud is. In de staat New Jersey, waar ik woon, is die geschiedenis ook heel gevarieerd. Gelukkig heb ik echter het recht, als uitzondering op een reeks wetten en gemeentelijke voorschriften (ja, dit wordt hier zelfs per gemeente beslist), om mijn kinderen op privaat terrein, zoals in mijn huis, alcohol te serveren. Ik mag hen ook mee naar een drankwinkel brengen, maar in sommige gemeenten mogen ze daar echter niets aanraken, zelfs niet om mij te helpen bij het dragen van verschillende flessen. Een rare toestand, als gevolg van het conflict tussen verschillende tegenstrijdige belangen. Om Amerika echt te kunnen begrijpen, is het belangrijk om die tegenstrijdige belangen te zien, hoe die met elkaar in de clinch gaan, en de invloed van die strijd te kennen op de algemene cultuur en het algemene denken. Een goed onderwerp, ten andere, om tussen pot en pint te bespreken. Schol!.

WIM VANRAES

gen. Zijn leven wordt getekend door com promissen en conflicten. In 1948 leidt hij zijn nationalistische partij wel naar de over winning en weet hij de Brits-Afrikaner-bi polariteit te consolideren. Oude vijanden worden vrienden en soms ook weer op nieuw tegenstrevers. Malan is een politicus die nooit het hoofd laat hangen en zijn hele leven in het teken zet van de eenheid van zijn land. Toen men hem op zijn sterfbed vroeg wat hij de belangrijkste verwezen lijking van zijn carrière beschouwde, ant woordde hij: “Dat ik mijn volk heb kunnen dienen; dat ik mijn volk bijeen heb kunnen brengen.”

Geloof in apartheid

Malan stelde vast dat de zogenaamde ‘armblanken’ op de arbeidsmarkt moesten concurreren met zwarte en bruine mensen, en bovendien moesten zij te midden van hen in krottenwijken wonen, wat rassenvermenging onvermijdelijk maakte. Door het opkomende Afrikaner-nationalisme werd de roep om een territoriale, economische en politieke afscheiding van de zwarte en bruine bevolking van Zuid-Afrika steeds groter. Malan was ervan overtuigd dat een consequente scheiding de beste garantie was dat de verschillende volkeren in Zuid-Afrika hun eigen identiteit konden behouden. Malan in 1943: “Apartheid behelst levensruimte en recht voor beide kanten.” Zijn regering besteedde miljoenen aan diensten, gezondheidszorg, pensioenen, onderwijs en huisvesting voor zwarten en kleurlingen. In 1953 stelde hij: “Ik geloof dat ondanks sommige ontmoedigende verschijnselen de eenheid van het volk, zoals die moet worden opgevat, insluitende de grote meerderheid van de twee blanke taalgroepen en ook een niet onaanzienlijk

zal komen, en dat juist de effectuering van een moedig en rechtvaardig apartheidsbeleid daartoe in hoge mate zal bijdragen.”

Het was zijn diepe overtuiging. Het zullen de hardliners na hem zijn die de apartheid zullen verscherpen met een compromisloze thuislandenpolitiek, het blanke ‘baasskap’, pasjeswetten, wetten op gemengde huwelijken, grondgebiedenwetgeving en dergelijke meer, zeker wanneer veel zwarten zich ook politiek zullen gaan engageren en regelrechte tegenspelers zullen worden van de blanken die ook een opkomende communistische dreiging zagen, niet enkel internationaal, maar ook in eigen land. Het vuistdikke boek verdient het om gelezen te worden. Het praat niets goed, het verdedigt niets, maar zet de feiten op een rij, hoe ingewikkeld soms ook. Lindie Koorts plaatst Danie Malan in zijn tijd tot in het kleinste detail op persoonlijk en politiek vlak. Op die wijze komen we niet alleen te weten wie Malan was, maar ook - en vooral - wat hem bezielde.

90 5615 555 1

Lindie Koorts, ‘D.F. Malan. Profeet van de apartheid’, Uitgeverij Noordhoek, 2020, 512 p., ISBN 978

screenshot uit de komische kortfilm 'Kansas Saloon Smashers' uit 1901

Pearl

Het 29-jarige acteertalent Mia Goth herneemt in ‘Pearl’ de gelijknamige rol uit de geprezen thriller ‘X’ (2022) van regisseur Ti West. Deze voorloper neemt de kijker mee naar de bakermat van de waanzin die het personage ook decennia later blijft omvatten. Een verzorgde thriller met puik acteerwerk en indicaties van authentiek vakmanschap, maar beknot door de beperkingen van een matig geschreven protagonist.

All work and no play

De film impliceert dat de aanwezigheid van haar echtgenoot verhinderde dat Pearls meest verontrustende eigenschappen aan het oppervlak konden komen. De mistroostige leefomstandigheden brengen haar tot onzekerheid, afgunst en uiteindelijk ook geweld. ‘All work and no play makes Pearl a dull girl’, ziet u. Zo doorboort ze in de openingsscène zonder verpinken een nieuwsgierige gans met een hooivork, alvorens het karkas aan een alligator te voederen.

Mia Goth bezit net die ietwat wazige blik die op de gevraagde momenten de benodigde waanzin kan verspreiden om de aandacht op haar te houden. Van de helse schreeuwen tot haar ruim vijf minuten lange ononderbroken monoloog naar het einde van de film toe, deze actrice gaat een beloftevolle toekomst tegemoet.

belichting en bonte pasteltinten in kledij en interieur. Dat resulteert in een onbehaaglijke schijn van onschuld, met het occasionele karmijnrode accent dat waarschuwt voor het sluipende gevaar dat in het hoofdpersonage huist. Indien het budget hier ruimte voor gelaten had, was de keuze voor filmrol in plaats van digitale camera’s een bonus geweest. Analoge filmtechnieken produceren het gruizig uitzicht dat het authentieke karakter met zich meebrengt dat dergelijke setting behoeft.

‘Pearl’ is nu beschikbaar op Netflix.

SIMON SEGERS

Texas, 1918. Op een afgelegen landgoed leidt de jonge vrouw Pearl een bescheiden bestaan als boerendochter. Haar verlamde vader behoeft permanente verzorging en moeder Ruth neemt een autoritaire rol aan om de overleving van het gezin te waarborgen. Zij drukt dan ook routinematig haar dochters wereldse dromen van een danscarrière in de amusementswereld de kop in. “Ik kan niet toestaan dat je jezelf verliest in fantasieën”, zegt ze scherp tijdens het avondmaal. Pearls echtgenoot Howard is ondertussen overzee om zijn steentje bij te dragen aan het einde van de Eerste Wereldoorlog. Als familie van Duitse komaf bemoeilijkt die geopolitieke situatie bovendien het zakendoen voor de boerderij. Alsof dat nog niet voldoende is, verhindert Ruths buitensporige angst voor de heersende Spaanse griep alle niet-essentiële sociale interactie en de isolatie van de familie is dus een voldongen feit. Dat deze film net nu moet verschijnen, met de herkenbare afzondering die de verschillende lockdowns met zich meebrachten nog vers in het geheugen, is alleszins geen toeval.

Hoewel het script grotendeels een succes is, riskeerde West te veel door alles in te zetten op zijn hoofdpersonage en de complexiteit van haar interne beproevingen. De recente film- en televisiegeschiedenis heeft aangetoond dat psychopathische personages voldoende kunnen resoneren bij het publiek, maar Pearl roept niet de empathie op waardoor men zich kan identificeren met haar situatie. Haar theatrale uitspattingen en bizarre seksuele escapades vinden immers geen verklaringen in haar voorgeschiedenis. Sommige scènes lijken louter voor shockeffect opgenomen in het eindproduct, en dat werkt dissociërend. Ze slaagt er zo onvoldoende in om het publiek volledig mee te laten dwalen in haar steeds meer verstoorde realiteitszin.

Onbehaaglijke kleuren

Visueel haalt West duidelijk de mosterd bij onder meer ‘The Wizard of Oz’ (1939), een van de prominente langspeelfilms die aan de hand van Technicolor-technieken het einde van de zwart-witperiode hielp inluiden. Kenmerkend voor ‘Pearl’ zijn de levendige omgevingstonen, natuurlijke

Braun scheermessen nu ook voor transgender mannen

Op de website van het Duitse elektronicabedrijf Braun deden enkele oplettende internetgebruikers een opmerkelijke vondst. Tussen de productfoto’s van de ‘Series X’-scheerapparaten voor lichaams- en gezichtsbeharing verschuilt zich namelijk een afbeelding van een ‘man’ met typerende littekens in de borststreek. Het individu in kwestie heeft namelijk een dubbele mastectomie, of borstamputatie, ondergaan. Met andere woorden: het gaat hier om een transgender man die ‘zijn’ baard scheert.

Braun valt onder de multinational Procter & Gamble, eveneens eigenaar van het Amerikaanse scheermessenmerk Gillette. Herinnert u zich nog de controversië-

le reclame waarmee dat bedrijf in 2019 ophef veroorzaakte? In de video was te zien hoe (voornamelijk blanke) mannen ‘toxisch’ gedrag vertonen door met vrouwen te flirten of hen neerbuigend te benaderen op de werkvloer. “Alleen door onszelf uit te dagen om meer te doen, kunnen we dichter bij het beste komen”, kopte de slogan van de reclamespot. Hoewel er destijds massaal werd opgeroepen om niet langer Gillette-producten aan te schaffen, lijkt Braun (momenteel) nog niet opgezadeld met een vergelijkbare storm aan negatieve reacties.

Bud Light

De productfoto bereikte ook de beruchte Canadese psycholoog en internetgoeroe Jordan Peterson. Hij maakte op X de vergelijking met de controverse omtrent het Bud Light-bier. In maart

dit jaar startte brouwer Anheuser-Busch (onderdeel van AB-InBev) een reclamecampagne met transgender vrouw en TikTok-ster Dylan Mulvaney, ter ere van haar eerste jaar als ‘vrouw’. Mulvaney ontving een blik bier met een opdruk van ‘haar’ gezicht, en promootte het product in een video die meer alcoholonthouding teweegbracht dan de AA. Verschillende verontwaardigde Amerikaanse conservatieven overspoelden het internet met video’s waarin te zien is hoe ze hun voorraad Bud Light laten wegvloeien in de gootsteen of de blikjes zelfs als schietschijf gebruiken. De promotiestunt leidde tot een significante afname in de verkoop van het bier en kostte Anheuser-Busch miljarden dollars.

Niet alle publiciteit is goede publiciteit, zo bleek. De beweegredenen achter Brauns transgenderstunt blijven daarom een dubieus gegeven. Een enkele foto is natuurlijk wel een subtielere zet dan de pedante video van Gillette en de samenwerking waarmee Bud Light zijn consumenten vervreemdde. Zoekt Braun hier misschien de juiste balans tussen zichtbaarheid en controverse?

SIMON SEGERS

In het echtelijke bed vraagt vrouwlief zich af of haar man zijn gedachten richting de gloriedagen van de Romeinse heerschappij dwalen. Daarmee verwijst de meme naar een recente trend op de populaire applicatie TikTok, waarbij vrouwen die vraag voorleggen aan hun wederhelft. De man in het plaatje mijmert echter over het bizarre incident omtrent het kwijtgespeelde F-35-gevechtsvliegtuig van het Amerikaanse leger. De piloot activeerde per vergissing zijn schietstoel tijdens een trainingsvlucht boven South Carolina, waarna de hulpeloze militaire autoriteiten via sociale media mogelijke getuigen opriepen om informatie te delen die de locatie van het verdwenen toestel kon helpen uitklaren. Het duurde ruim 30 uur alvorens de crashsite geïdentificeerd werd.

WOKE VAN DE WEEK

MEME VAN DE WEEK

Transgender man scheert zich in een productfoto van Braun

Vrouwelijke fotografen dichtbij

LEZERSBRIEVEN

DENKEND AAN

VERSCHAEVE

Het gerenommeerde fotopersbureau Magnum bestaat 75 jaar. Voor Hangar, het kunstcentrum voor hedendaagse fotografie, in Brussel is dit de aanleiding voor een tentoonstelling met werk van 12 vrouwelijke Magnum-fotografen.

Het agentschap Magnum Photos werd opgericht in 1947. Dit ondertussen legendarisch geworden fotocollectief zetelt in Londen, Parijs, New York en Tokio. Het levert foto’s aan de media, uitgeverijen en musea over de hele wereld. Magnum selecteert alleen de allerbeste fotografen. Die moeten eerst genomineerd worden, na twee jaar kunnen ze geassocieerd worden en nog eens twee jaar later kunnen ze een volwaardig lidmaatschap verkrijgen. Een van de oprichters van Magnum was oorlogsfotograaf Robert Capa. Van hem is de uitspraak: “Als je foto’s niet goed genoeg zijn, dan was je niet dichtbij genoeg.” Hij bedoelde dat fotografen tijdens hun oorlogsreportages van zo dichtbij mogelijk opnames moeten maken en daarbij de risico’s niet mogen schuwen.

Ander perspectief

De tentoonstelling in Hangar heeft als titel ‘Dichtbij genoeg’, maar geeft de uitspraak van Capa een ander perspectief. Bij de geselecteerde twaalf vrouwelijke Magnum-fotografen gaat het niet om de letterlijke afstand, wel om mensen ontmoeten. In de plaats van snel afdrukken komt het trage proces van vertrouwen winnen

om een onderwerp uit te diepen. Daar kunnen soms jaren overheen gaan. De behandelde onderwerpen tegen de wanden van Hangar en de close-upbenadering van de talentvolle fotografen brengen de bezoeker bij krachtige thema’s die de essentie van de hedendaagse wereld proberen te vatten.

Ervaringen en ontmoetingen

Elk van de twaalf vrouwelijke fotografen heeft een eigen manier om bij haar onderwerpen te komen. Sommigen baseren zich op hun persoonlijke ervaringen, zoals Myriam Boulos die al vanaf haar twaalfde met de camera op zoek gaat naar haar plaats tussen de inwoners van haar geboortestad Beiroet. Sabiha Çimen onderzoekt in haar werk wat het betekent een jonge vrouw te zijn in het Turkije van vandaag.

De Vlaamse Bieke Depoorter, die in 2016 lid werd van Magnum, vertrekt van toevallige ontmoetingen met mensen die ze dan beter wil leren kennen. Zo trok ze naar Rusland, Egypte en de Verenigde Staten, waar ze aan mensen op straat vroeg om bij hen te mogen overnachten en dan foto’s maakte van de huiselijke taferelen. Ook de Amerikaanse Hannah Price

heeft oog voor menselijke relaties. Ze is vooral bekend van haar fotoreeks van mannen die haar in de straten van Philadelphia nafloten.

Conflicten

Drie vrouwelijke fotografen op de expo documenteren sociale problematieken en conflicten. Susan Meiselas had de camera in de hand tijdens de volksopstanden in Nicaragua in 1978 en 1979. Sindsdien houdt ze een scherpe blik op schendingen van mensenrechten in Latijns-Amerika. De Britse Olivia Arthur focust op het leven van vrouwen in landen zoals Saoedi-Arabië en India.

De Iraanse Newsha Tavakolian werkte in 1999, tijdens de studentenrellen in haar land, voor hervormingsgezinde kranten. Nadien fotografeerde ze vaak in oorlogsgebieden in het Midden-Oosten. Ze maakte onder andere een reportage over vrouwelijke Koerdische strijders. In 2009 documenteerde ze de woelige presidentsverkiezingen in Iran. Vanaf dan maakt de Iraanse overheid het haar moeilijk en sinds 2019, toen ze lid werd van Magnum, is het haar verboden haar beroep in eigen land uit te oefenen.

De andere fotografen op de tentoonstelling snijden diverse thema’s aan, zoals de ambigue relatie tussen fotografie en de waarheid.

MMMV

Tentoonstelling ‘Dichtbij genoeg - 12 vrouwelijke Magnum-fotografen’, nog t.e.m. 16 december 2023, Hangar, Brussel, www.hangar.art

Pallieterke, Binnen een paar maanden 100 jaar wordend, ben ik waarschijnlijk een der laatste overlevenden die Cyriel Verschaeve nog gekend heeft (als KVHV-student). Tussen haakjes: ik volgde acht jaren de oude Grieks-Latijnse humaniora aan het Gentse Jezuïetencollege en maakte mijn eindwerk in de retorica over de ‘Zeesymfonieën’ van de bedoelde dichter. Gedurende de oorlogsjaren hadden we als leraar dictie en voordracht Anton van der Plaetsen, goede vriend van de dichter (die dan natuurlijk in 1944 weer aan de deur gezet werd). Wanneer ik na zoveel jaren zou moeten trachten te oordelen, lijkt het nog altijd niet gemakkelijk dat ‘sine ira et studio’, zo objectief en onbevooroordeeld mogelijk, te doen. Eerlijkheidshalve dient men natuurlijk een onderscheid te maken tussen de visionaire dichter (en beeldhouwer) en de (zo betwiste) politiek geëngageerde figuur. Sympathiserend met de (Groot-Nederlandse) gedachtegang van het VNV (zonder ooit lid geweest te zijn - tot op vandaag - van een politieke partij), stonden we steeds op zijn zachtst uitgedrukt wantrouwig tegenover de DeVlag van Jef van de Wiele, die van een culturele vereniging algauw naar een politieke formatie was geëvolueerd en voor niets minder dan aanhechting bij een Germaans Rijk ijverde. Dat zagen we als een verraad tegenover de Vlaamse Beweging. Dat Verschaeve zich door Duitse propaganda heeft laten misleiden, valt ten zeerste te betreuren. Hij was een meer dan merkwaardig kunstenaar, maar helaas verdwaald in de politiek.

Prof. Em. A.K. Evrard - Gent

ZIEKMAKEND VLAANDEREN

Pallieterke, Vlaanderen spant de kroon door zijn ziekelijke regeldrift, onder meer op gebied van milieu en het vereisen van allerlei geldverslindende attesten die nodig zijn bij rechtshandelingen, zoals verkoop, schenking en verhuur. Het is ook gebleken dat er onder de controlerende organismen een aantal cowboys zijn. Deze regeldrift is niet enkel geldklopperij, maar maakt de mensen ook ziek. Eens ziek is het nog erger gesteld wegens gebrek aan voldoende geneesheren, paramedisch personeel en andere zorgverstrekkers, met lange wachttijden en drama’s tot gevolg. Het is een gevolg van een jarenlang wanbeleid. De verantwoordelijke politici hebben bovendien steeds (uit)lachende gezichten en het gaat van kwaad naar erger.

Eddy Verpoten - Mechelen

KLIMAATSTRESS ONTERECHT?

Pallieterke, Op 25 september 2023 verscheen in De Standaard een bijdrage van de hand van Joren Vermeersch, onder de titel ‘Klimaatstress in de middeleeuwen’. Daarin wordt nogmaals aangevoerd dat klimaatwijzigingen van alle tijden zijn. Op basis van de paleontologie wordt geargumenteerd dat de 14de eeuw een keerpunt vormde: er kwam een einde aan een eeuwenlange opwarming en er begon een afkoeling die zich op haar

beurt uitstrekte over honderden jaren. Anno 2023 is de toestand echter veel complexer: de klimaatopwarming slaat vlugger toe dan voorzien - de voorbije zeven jaar na zeven hittegevolgen na mekaar -, in 2030 zijn we wellicht met 10 miljard aardbewoners, veel grondstoffen raken uitgeput, de wetenschap legt onvermoede verbanden bloot, bv. tussen de ontbossing van het Amazonewoud en, via de sojateelt, het voeder van koeien, kippen en varkens waarvan we het vlees op onze borden krijgen. Klimaatmigranten zijn moeilijk of niet tegen te houden, bv. vanuit Somalië, waar het de afgelopen vijf jaar niet heeft geregend en waar miljoenen mensen met de hongerdood worden bedreigd.

Joren Vermeersch wijst er terecht op dat vroegere rampen werden toegeschreven aan de toorn van God. Hetzelfde fatalisme vinden we terug bij hedendaagse auteurs die in apocalyptische visioenen stellen dat de mens eindelijk beseft dat hij slechts een onderdeel van de natuur is, en met deze natuur ten onder zal gaan. Is het echter niet juister dat de mensheid zich nu, meer dan ooit, moet realiseren dat het rentmeesterschap over de schepping haar wel degelijk is toevertrouwd? Niets doen is geen optie meer. De vraag is wel: wat te doen, en volgens welke prioriteiten?

Dries Simoens - Brugge

DRUIVELAAR

Pallieterke, Inderdaad. Lezer J.J. Declercq (7 september 2023) heeft gelijk. De Druivelaar is een echt belgicistische kalender. Zo stel ik vast dat de aanduidingen van het Feest van de Vlaamse Gemeenschap (11 juli) slechts op de tweede lijn komen. Daartegenover komt dat van de Franse Gemeenschap (27 september) op de eerste lijn.

Michel Paridaens - Pepingen JOODSE

SYMBOOLKLEDIJ

Pallieterke, Wat Jurgen Ceder schrijft over de islamitische abaja en andere symboolkledij, kan ik volledig beamen. Daaruit spreekt de wil om zich niet aan te passen aan het nieuwe gastland. Hoe komt het echter dat ik nog nooit iets dergelijks gelezen heb over de Joden, onder meer in Antwerpen?

Hebben hun Bijbelse kledij, pijpenkrullen, bolhoed en keppel niet dezelfde bedoeling? In een uitzending over het Jodendom op de Duitse televisie met de medewerking van de Joodse gemeenschap werd duidelijk gesteld dat de Joden zich hiermee afkeren van de plaatselijke gemeenschap. Mijn overleden zwager woonde in Antwerpen en was een vurige verdediger van de Jodenpolitiek in Israël, doch hij maakte eens mee dat een Joodse vader zijn zoontje, dat met de plaatselijke kinderen wou spelen, terugriep. Vanwaar die twee maten en twee gewichten? Misschien vanwege hun zwaarder economisch gewicht of wegens de Holocaust? Als ik bij stralende zon beweer dat het stortregent, mag men mij voor gek verklaren, doch niet bestraffen. Waarom mag dat wel als ik (tegen beter weten in?) de Holocaust zou ontkennen?

Eugeen S’heeren - Sint-Truiden

Hannah Price, Philadelphia, 2009

Depoorter, Al-Minya, Egypte, 2013

Susan Meiselas, Black Country, 2016

De wortels van dat Baltische verzet liggen in het begin van de 20ste eeuw. Estland, Letland en Litouwen maakten sinds de 18de eeuw deel uit van het tsaristische Rusland. Maar toen Rusland in 1905 en 1917 overspoeld werd door revoluties, grepen de Balten hun kans. Na de ineenstorting van het Russische tsarenrijk en het einde van de Eerste Wereldoorlog, riepen de Baltische landen een voor een hun zelfstandigheid uit. De nieuwe bolsjewistische regering van Rusland was het hier uiteraard niet mee eens en viel binnen. Toen begonnen de verzetseenheden, die gewoonlijk partizanen werden genoemd, achter de Russische linies te opereren. Zij werden gesteund door vrijwilligers uit Finland en Denemarken, en met hulp van onder meer Groot-Brittannië lukte het de Balten in 1919 om alle bolsjewieken definitief uit hun landen te verdrijven.

ONWETTIGE ANNEXATIE

Die onafhankelijkheid bleek echter van korte duur. Tijdens het interbellum wilden zowel de Sovjet-Unie als het nationaalsocialistische Duitsland een bondgenootschap sluiten met de Baltische staten, maar de drie kleine landen verkozen neutraal te blijven. Als gevolg van het Molotov-Ribbentroppact - een niet-aanvalsverdrag dat de Sovjet-Unie in augustus 1939 had gesloten met Duitsland - werden de Baltische staten in 1940 bezet door het Rode Leger. Een bezetting die door de westerse mogendheden als een onwettige annexatie werd beschouwd. De Sovjets trokken zich niets aan van die bezwaren en elimineerden vakkundig elke vorm van oppositie door een waar terreurbewind met executies, gevangennemingen en deportaties te voeren.

BALTISCHE WAFFEN SS

Kort nadat Duitsland op 22 juni 1941 het Molotov-Ribbentroppact verbrak door de Sovjet-Unie aan te vallen, trok de Wehrmacht het Balticum binnen en werden de Duitsers als bevrijders onthaald. Dat enthousiasme bekoelde echter al gauw toen bleek dat Berlijn absoluut niet van plan was om de autonomie of zelfs de onafhankelijkheid van de Baltische republieken te herstellen. Ondertussen hadden de westerse geallieerden in officiële verklaringen zoals het Atlantisch Handvest zich geengageerd voor het herstel van de Baltische onafhankelijkheid na de oorlog. Nadat in het voorjaar van 1943 de oorlogskansen voor hen aan het oostfront keerden, ronselden de Duitsers in Estland en Letland vrijwilligers voor drie Baltische Waffen SS-divisies. Het animo om dienst te nemen was niet erg groot, maar dat veranderde drastisch toen het Rode Leger in het begin van 1944 oprukte naar de grenzen van de Baltische staten. In Litouwen, waar geen Waffen SS-divisie was opgericht, werden door de Duitsers de paramilitaire ‘Litauische Sonderverbände’ opgericht en bewapend, die initieel werden ingezet tegen het Rode Leger en partizanen, maar wegens hun sterke nationalistische ingesteldheid al vrij snel door de Duitsers werden gewantrouwd en kort daarna zelfs ontbonden.

TOEN DE WEHRMACHT

HET BALTICUM

BINNENTROK, WERDEN

DE DUITSERS ALS

BEVRIJDERS ONTHAALD

De Woudbroeders

de vergeten nasleep van WO II…

Op 28 september is het precies 45 jaar geleden dat de Est August Sabbe, op de vlucht voor Russische KGB-agenten die hem wilden arresteren, verdronk in de Võhandu-rivier. De tragische dood van die Balt was het sluitstuk van het verhaal van de Woudbroeders, de gewapende weerstandsbeweging tegen de Sovjetbezetting van de Baltische staten na de Tweede Wereldoorlog.

van het verzet werd gevormd door de oudgedienden van de Litauische Sonderverbände en de Baltische Waffen SS-Divisies. Toen de Wehrmacht zich in de herfst van 1944 geleidelijk begon terug te trekken uit het Balticum, hadden de goed bewapende Baltische Waffen SS-vrijwilligers vanuit het Duitse opperbevel toestemming gekregen om achter te blijven en in hun thuislanden operaties op te zetten in de rug van het Rode Leger.

DE NKVD ZETTE DE WOUDBROEDERS

ZWAAR ONDER DRUK

MET KEIHARDE

REPRESAILLEMAATREGELEN

CONTRATERREUR

Al in de herfst van 1944 kreeg de NKVD - de geheime politie van de Sovjets - de eerste berichten over aanvallen van Baltische partizanen op het Rode Leger. En toen Litouwse partizanen in december 1944 een kleine 90 Russische soldaten doodden die probeerden een van hun goed verdedigde kampen in te nemen, begonnen de Russen zich serieus zorgen te maken over hun verborgen vijand in de bossen. En met recht en reden, want de meeste historici schatten dat de Woudbroeders op hun hoogtepunt, in de eerste jaren na de Tweede Wereld-

TOT VER IN DE JAREN 70 MAAKTE DE KGB

ONGENADIG JACHT OP DE ONDERGEDOKEN WOUDBROEDERS

oorlog, over om en bij de 50.000 goed bewapende partizanen beschikten. Er werden dan ook tienduizenden militairen, hele divisies van het Rode Leger, ondersteund door tanks en artillerie en gespecialiseerde contraterreur-eenheden van de NKVD ingezet om de weerstand te breken. Bovendien zette de NKVD de Woudbroeders zwaar onder druk met keiharde represaillemaatregelen in de regio’s waar ze opereerden, onder meer door familieleden en sympathisanten van de verzetsstrijders te folteren en te deporteren.

Toch gaven de Woudbroeders de strijd niet op. Tegen het einde van de jaren 40, begin jaren 50 werden de verzetsgroepen op regelmatige basis voorzien van voorraden, verbindingsofficieren en logistieke coördinatie, door onder meer de Britse geheime dienst MI6, de Amerikaanse SOE (voorloper van de CIA) en de Zweedse geheime dienst. Die steun was belangrijk bij het continueren van de strijd, maar nam aanzienlijk af nadat de operaties van MI6 ernstig waren gecompromitteerd door de activiteiten van Britse spionnen die informatie doorstuurden naar de Sovjets en die de NKVB in staat stelden veel Baltische guerrilla-eenheden te identificeren, te infiltreren en te elimineren. Op die wijze werden de verzetsgroepen gaandeweg afgesneden van elk verder contact met westerse inlichtingendiensten.

ONAANTASTBAAR MOSKOU

De Russische overmacht en de geleden verliezen werden uiteindelijk zo groot dat veel Woudbroeders - die zich nu in de steek gelaten voelden door het Westen - het opgaven nadat de Sovjets amnestie en korte straffen beloofden na de dood van Stalin in 1953. Kleine kernen gingen evenwel verder met guerrilla-aanvallen en gerichte aanslagen, maar toen de Sovjet-Unie in 1956 Hongarije binnenviel, was het duidelijk dat Moskou onaantastbaar was geworden en alle hoop op vrijheid verdwenen was. Sommige Woudbroeders, zoals August Sabbe, doken onder en tot ver in de jaren 70 maakte de KGB, als opvolger van de NKVD, ongenadig jacht op hen.

Naar schatting zouden er ongeveer 20.000 Woudbroeders zijn gesneuveld in de strijd. Nog eens 18.000 van hen werden gearresteerd, gevangengezet of geëxecuteerd. Een drama dat we in het Westen nooit mogen vergeten….

JAN HUIJBRECHTS

Terwijl West-Europa in 1945 het einde van de Tweede Wereldoorlog vierde, ging in de Baltische staten de strijd ongenadig verder. Niet tegen Hitler, maar tegen Stalin. De naïeve hoop van die verzetskernen, die vaak diep verscholen in de wouden leefden, was dat de westerse mogendheden hun beloftes zouden houden en hen te hulp zouden schieten, net zoals ze dat na de Eerste Wereldoorlog hadden gedaan. De kern n

voor August Sabbe in Paidra, Estland

n Estse Woudbroeders in Veskiaru, Estland (1953)

Eng, zwart en autoritair

Vorige week lekte in de media een nota uit van Open Vld, waarin richtlijnen staan hoe de andere partijen en partijleiders te “duiden” in onder meer debatten. Het gebruik van debatfiches is al langer bekend, maar de interne nota van Open Vld gaat toch veel verder dan dat.

Ter voorbereiding van een debat of televisieoptreden worden de standpunten van de tegenstander opgelijst en tegenover de eigen standpunten gezet. Een goed politicus leert die standpunten - ook die van de tegenstander - uit het hoofd. Nu weten we dus ook hoe een politieker van Open Vld geleerd wordt om een tegenstander weg te zetten. Bart De Wever moet bijvoorbeeld ‘geframed’ worden als “een rancuneuze roeper die niets doet” of “Bart De Wever is een leugenaar die rond de pot draait en autoritair is”. Het Vlaams Belang moet dan weer omschreven worden als “zwart, eng, onbekwaam en gevaarlijk’. ’t Is maar dat u weet hoe Open Vld denkt over het VB. En Tom Van Grieken is een “racist, extreem, nors, ongeloofwaardig, wereldvreemd en autoritair. Het is een enge man met gevaarlijke plannen, een haatzaaier”.

Toch leuk dat Bart De Wever en Tom Van Grieken alvast één eigenschap gemeen hebben, tenminste volgend de nota van Open Vld: beiden zijn autoritair. Als er in België één partij is die zich de voorbije dagen gedragen heeft als een autoritaire partij, dan is het wel Open Vld…

Bikkelhard

Bovenstaande nota van Open Vld is een teken aan de wand. De komende campagnes voor de verkiezingen van 2024 zullen bikkelhard gevoerd worden. Dat mocht overigens de N-VA-afdeling van Halle (Vlaams Brabant) al ondervinden. Vorige week vrijdag werd daar een nieuw partijsecretariaat geopend. De eerste nacht na de opening van het secretariaat in Halle was er al vandalisme. De affiches van Ben Weyts en Theo Francken moesten eraan geloven en ook het naambord boven de inkomdeur werd beschadigd.

Datzelfde weekend hield het Vlaams Belang een economisch congres in Affligem. Reden voor linksop initiatief van vooral het ABVV - om te verzamelen in Aalst voor een tegenbetoging. Een beetje symbolisch, want Affligem ligt op 10 km van het Daensmonument in Aalst waar de ‘tegenbetogers’ verzamelden.

Het doet me denken aan de jongste Antwerp Pride, de optocht van de LGBTQIA-gemeenschap door Antwerpen, op 12 augustus. Elk jaar is daar ook een delegatie van N-VA en Jong-N-VA aanwezig. Ter hoogte van de Scheldestraat werd de groep van N-VA uitgejouwd door een honderdtal linkse tegenbetogers.

Links ramt ons ‘diversiteit’ en ‘inclusiviteit’ door de strot, maar gedraagt zich tegelijkertijd als de grootste onverdraagzame voor andere meningen. En het wordt elke dag erger.

20ste editie van De Roets nu beschikbaar

Begin september rolde De Roets 2024, de twintigste editie op rij, van de persen. Onder meer Jan Nuyts, tussen 1955 en 2000 hoofdredacteur van dit weekblad, krijgt dit jaar een plaats op de historische kalender.

Herman Brijssinck, de bedenker van de slogan “Waar Vlamingen thuis zijn”, is de geestelijke vader van De Roets. Hij riep de historische kalender in 2005 in het leven om bij het brede publiek interesse te wekken voor de geschiedenis van de Lage Landen. Daarbij kreeg Brijssinck de hulp van vrijwilligers, historici, wetenschappers, taal- en letterkundigen. Brijssinck werd 89 jaar oud en overleed, na een korte ziekte, op 20 februari jongstleden. Het spreekt dus voor zich dat de geestelijke vader van De Roets een prominente plaats krijgt op de nieuwste editie van de historische kalender.

Van ‘de schilder van Gent’ tot de muze van Joe English

Daarnaast besteedt De Roets aandacht aan onder anderen ‘de schilder van Gent’ Albert Baertsoen en de meester van het stilleven Frans Snijders. Ook Emiel Lauwers, die streed voor de invoering van Nederlandstalig on-

derwijs in Vlaanderen en een van de voorvechters was van de vernederlandsing van de Gentse universiteit, komt aan bod. Verder vertelt De Roets het verhaal van Hans Berquin, de Vlaming die het Franstalige wereldje van hoofdstedelijke notarissen flink opschudde, Elisa Goedemé, de muze van Joe English, en Hortense Daman. Die laatste verstopte tijdens de Tweede Wereldoorlog radio-onderdelen onder de eieren in haar mandje.

Wie de twintigste editie van De Roets aanschaft, maakt ook kennis met Diestenaar Luìs Cruls, die de grond vond voor de nieuwe Braziliaanse hoofdstad Brasilia, en met oud-hoofdredacteur van ’t Pallieterke Jan Nuyts, worstelaar Fons Steurs en flandrien Cyriel Hauwaert.

Roetsquizjes

Tot slot ging De Roets op zoek naar de oorsprong van het iconische ‘Avondlied’ waarmee jeugdbewegingen hun kampvuur afsluiten. De kalender bevat ook vele pittige wétjes en de zogenaamde ‘Roetsquizjes’ - historische puzzels met een educatieve knipoog - , en biedt voldoende plaatst voor al je afspraken.

ANTON SCHELFAUT

Bestellen kan via de website www.roetsinfo.eu. Voor 16,99 euro (verzendingskosten inbegrepen) wordt de kalender aan huis geleverd.

27ste Historische Beurs

Zondag 15 oktober 2023 van 9 tot 16 uur.

HORIZONTAAL

A. Gewetenloos

B. Onderneem actie - Lichaamsgestalte

C. Brommen - Bijvoeglijk naamwoord - Vogelproduct

D. Betrouwbare

E. Getijde - Ellende

F. Bewegingloos - Windrichting - Geologisch tijdperk

G. Ten eerste - Piepen

H. Europese hoofdstad - Lichaamsvrucht

I. Deel van het testament - Bevestiging - Gewichtsmaat - In plaats van

J. Italiaanse man - Verorber

K. Tin - Bepaal waar je bent

L. Russische keizerin - Heelkundige

VERTICAAL

1. Schrijver van 'A la recherche du temps perdu'

2. Eigenwaarde - Deel van een zangkoor

3. Zwemvogel - Russische straaljager

4. Geestelijk ambt - Officier

5. Keukenkruid - Route impériale

6. Romeinse keizer - Deel van een tekst

7. Buitenaards wezen - Chinese lengtemaatDe almachtigste - En andere

8. In de buurt

9. Limburgs dorp aan de DemerGriekse letter

10.

Oosterlengte - Broeibak

11. Aanmoedigingskreet - LoofboomFilm van Spielberg

12. Gaven een wenk - Gedicht

KARL VAN CAMP

X van de week!

“Besparen in een verkiezingsjaar? We moeten ernstig blijven. Dat zit er niet in”. De woorden zijn van viceminister-president Bart Somers in aanloop naar de Vlaamse begrotingsbesprekingen. Liberaal ook, die Somers, in zijn vrije tijd. U weet wel, die mannen die geloven in sluitende begrotingen, tering naar de nering, zaaien naar de zak. Dat soort dingen. Maar niet in een verkiezingsjaar dus. Dan mag er al eens zot gedaan worden. Zijn woorden werden profetisch.

Er zit wel wat goeds in het begrotingsakkoord. Dat moet gezegd. Neem nu de extra investering in de kinderopvang. Een dossier dat vreselijk scheefgroeide, werd een klein beetje rechtgezet. Of beter, na jarenlange verwaarlozing door cd&v is er opnieuw geld voor kinderopvang in Vlaanderen. Het doet me wat denken aan de hamster van de kleine. Dagenlang vergat hij om het dier een proper kot te geven met vers water en van die nootjes. Maar wanneer het dier wat zat te zieltogen en zijn moeder hem zonder eten naar bed dreigde te sturen, maakte hij er meteen werk van. Het beest kwam er als door wonder door en de kleine eiste alle lof. Het is exact de houding van cd&v. Jarenlang sleepten ze belastinggeld naar hun zuilen en verwaarloosden ze kindjes. Nu willen ze nog meer geld naar hun zuilen als tegenprestatie om geen kindjes meer te verwaarlozen.

De spilzucht zit echter nog steeds diep in het akkoord. Ze kunnen het dan ook niet laten. Het is de aard van het politieke beest.

Cadeautje!

En dus eisten de liberalen een cadeautje voor hun kiezers. Als de werkende mens een jobbonus krijgt van 700 euro, dan mag dat voor de aankoper van een elektrische wagen wel 5.000 euro daar bovenop zijn. Met liefde. Tenminste, als hij niet meer dan 40.000 euro aan een wagen spendeert. Het mag dus ook een cadeautje zijn dat je doorgeeft aan zoon- of dochterlief voor hun 18de verjaardag. Zo zijn ze wel hoor, die liberalen. Altijd denken ze aan de kinderen en hun eerste SUV. En wie betaalt dat? Juist, degene die geen nieuwe elektrische wagen kan betalen en wat zit aan te modderen met een Sandero. Je moet echt geen PVDA’er zijn om hier de stommiteit van in te zien. Geert Noels zag het ook en stak deze cadeautjespolitiek in een fijn X-jasje. “Als je 5.000 euro geeft voor een elektrische auto, wat moet je dan geven aan mensen die met de fiets naar het werk gaan? Heel dat subsidiebeleid schiet zijn doel voorbij.” Nochtans ook geen PVDA’er, die Geert. Zou het dan toch liggen aan een verslaving aan potverteren in verkiezingsjaren? Denk het wel. En die begroting? Die komt ooit wel eens goed.

Er was eens…

Er was eens heel, heel, heel echt niet lang geleden een keizer in het land van frietjes, chocoladebergen en begrotingstekorten. Het was een keizer die zichzelf dagenlang kon bewonderen voor de spiegel en door zijn communicatieadviseurs werd geframed als “de mooiste”, “de beste”, “de slimste”, “de vriendelijkste”, “degene die ook al eens een Italiaans mokkeltje mag verschalken” en “de enige die het keizerrijk kon samenhouden”. Wie het niet eens was met de keizer werd door diezelfde communicatieadviseurs afgeschilderd als “waardeloze prutser”, “populistische clown”, “groene zaag” en “raar”. Het was de basis van zijn macht.

Iedere dag ging hij voor zijn spiegel staan en sprak: “Egbertje, Egbertje aan de wand, wie is de mooiste, de slimste en de sterkste keizer van het land?” En Egbert antwoordde steevast: “Dat bent u, oooooh heerlijke keizer Alexander De Grote. Ons partijprogramma was mooi, maar uw beleid is toch zoveel mooier. Met u aan het roer is de bevolking blij en gelukkig.” En zo bleef de keizer in het hele rijk geliefd en geprezen voor zijn onuitputbare dienstbaarheid aan het land. Tenminste, zo dacht hij toch. Uiteraard waren er wel eens onverlaten die kritiek uitten, maar als dat het geval was, haastte spiegel Egbert zich naar de televisiestudio’s om die te weerleggen en de keizer de hemel in te prijzen. “De keizer is het land en het land is de keizer”, sprak Egbert.

Realitycheck

Maar wat de keizer niet wist vanuit zijn paleizen in Brussel en Brakel, was dat het gewone volk al eens morde over het beleid dat handenvol geld kostte en waar niemand echt beter van werd. Behalve dan misschien de keizer zelf en zijn oude vadertje dat zijn dagen vulde met trakteren op café in ruil voor het aanhoren van zijn sterke verhalen. Sterker nog, achter zijn rug werd de keizer wel eens uitgelachen door het volk als een ruggengraatloze dweil, een eersteklas parvenu, een talentloze fils à papa en verkwister van de centen van zijn hardwerkende burgers. Maar dat kon de keizer niet deren. Wie beleid voert, heeft nu eenmaal geen tijd om rekening te houden met de wispelturige kiezer.

Tot op een dag bleek dat Egbert het wat moe werd om voortdurend naar de televisiestudio’s te lopen om de keizer te verdedigen. Die avond sprak Alexander de magische woorden: “Egbertje, Egbertje aan de wand, wie is de mooiste, de slimste en de sterkste keizer van het land?” En Egbert zei: “Daar heb ik geen flauw idee van, knuppel, maar gij zijt het zeker niet. Ons partijprogramma, daar moeten we naartoe in plaats van uw gepruts en geslijm naar de PS. Oetlul! Amateur! Stinkmajoor! Kijk eens naar de peilingen, sukkel. We gaan allemaal de dieperik in. Trek uw plan. Ik ben hier weg!” De keizer schrok zich een hoedje. Was dit de realitycheck die hij nodig had om het roer om te gooien? Als zelfs het spiegelbeeld op die manier reflecteerde over zijn beleid? Keizer Alexander dacht diep na, terwijl hij PS-voorzitter Magnette zijn schoenen poetste. Zou hij fout bezig zijn? Dat zal toch niet waar zijn?

Nieuwe spiegel

Na rijp beraad riep de keizer al zijn vazallen samen in de grote zaal en sprak: “Mannekes, spiegel Egbert is kapot. Er komt alleen nog maar onzin uit. Ik moet een nieuwe spiegel. Kiezen jullie me er eentje. Man, vrouw, dik, dun, X, dat maakt me allemaal niet uit, maar hij, zij of X moet wel duidelijke taal spreken: ik ben de mooiste, ik ben de beste en zonder mij aten we allemaal zagemeel met spruitjes. En nog belangrijker: de nieuwe spiegel moet democratisch verkozen worden én gedragen worden door de hele partij.” Drie maanden later waren de vazallen klaar met hun werk. Er stonden drie spiegels op die de “Wie is de mooiste van het land”-vraag kregen. Spiegel Vincent sprak: “Alexander is een toffe peer, maar hij kan het niet, hé”. Spiegel Bert reflecteerde: “Alexander zou beter plaats maken voor echte liberalen.” En spiegel Tom zei: “Dat bent, u oooooh heerlijke keizer Alexander De Grote. Ons partijprogramma was mooi, maar uw beleid is toch zoveel mooier.”

Tom haalde het met 59 procent van de zorgvuldig gekozen kiesgerechtigden die nauwelijks 4 procent van de partij uitmaakten. En ze leefden nog lang en gelukkig (tot juni 2024).

De Croo wil oude F-16's naar Oekraïne sturen