't Pallieterke van 21 december 2023 by 't Pallieterke

VOOR MENSEN MET EEN GOED HART EN EEN SLECHT KARAKTER

“Europa speelt het spel der grootmachten”

INTERVIEW

MARC DE VOS

10-11

PROF. SOCIAAL RECHT

VB & N-VA MOETEN OFFERS BRENGEN

VOORTAAN TWEE VERSIES VAN DE PS

EEN ZALIG EN VEILIG KERSTMIS GEWENST! 2

2 3

DE KLIMAATGRAP VAN DUBAI

DPG KOOPT RTL NEDERLAND

Tijdens de kerstvakantie vindt er in zo goed als elke Europese stad wel een kerstmarkt of kerstevenement plaats. Straten vol winkelende mensen en dagjestoeristen die genieten van de gezellige kerstsfeer. Dergelijke evenementen brengen tegenwoordig ook een risico met zich mee. Twee weken geleden al waarschuwde Europees Commissaris voor Binnenlandse Zaken Ylva Johansson voor een “zeer groot risico op terreuraanslagen”. De oorlog tussen Israël en Hamas in Gaza zou de grootste oorzaak zijn. Recent werd Brussel getroffen door een islamitische terreuraanslag en enkele weken geleden viel een terrorist in Parijs mensen aan met een mes en een hamer. Een nieuwe golf van terreur komt eraan, of is al bezig, zeggen verschillende experten. Zeker nu in de kerstperiode, heerst er een verhoogd risico op terreur in Europa.

Arrestaties Begin december werden er in Duitsland twee mensen gearresteerd, die plannen hadden om een terroristische aanslag te plegen op de kerstmarkt van Leverkusen. Een derde man die de kerstmarkt van Hannover wilde aanvallen, werd ook opgepakt. In Frankrijk vielen er bij een aanslag twee gewonden en een dode, nadat leraar Dominique Bernard in oktober al werd doodgestoken voor zijn school.

De oorlog in Gaza is een katalysator voor islamitische terreur in West-Europa. Volgens professor veiligheid en inlichtingen Kenneth Lasoen (UAntwerpen) zijn er door de situatie in het Midden-Oosten “plots mensen die zich geroepen voelen om te handelen voor de zaak”.

Doelwitten Kerst- of winterevenementen worden door het OCAD als ‘soft targets’ voor terroristen beschouwd: openbare, vrij toegankelijke evenementen in open lucht waar heel veel mensen samenkomen. Daarom maakt het coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse voor ieder evenement een veiligheidsoefening. Verschillende kerstmarkten in Vlaanderen hebben al aangegeven de veiligheidsmaatregelen te verhogen. De stad Antwerpen

geeft niet prijs om welke (bijkomende) maatregelen het gaat, maar Brugge vertelt wel dat het meer politieagenten zal inzetten.

Dreigingsniveau Ondanks die indicaties zijn er geen specifieke aanwijzingen dat kerstmarkten en eindejaarsevenementen een doelwit vormen. Daarom blijft het dreigingsniveau op niveau 2 staan. Voor de rest van het land blijft niveau 3 gelden. Dat verhoogde dreigingsniveau is van kracht sinds de terreuraanslag op Zweedse voetbalsupporters midden oktober. Dat niveau geldt voor het hele land, maar voor evenementen zijn er andere regels. Na de aanslagen in Brussel en Parijs liepen er op de verschillende kerstmarkten in ons land militairen rond, maar dat zal nu niet het geval zijn. Toch is er geen echte reden om thuis te blijven, vinden de verschillende diensten. Dat zou hetzelfde betekenen als toegeven aan terreur, klinkt het op het kabinet-Justitie. “Voor de kachel thuis is het altijd veiliger dan op plaatsen met veel volk, maar we zien geen redenen tot paniek of om thuis te blijven.” Wat ze bij Justitie ook mogen zeggen, wij wensen u alvast een zalig, veilig en gezellig Kerstmis!

WANNES NEUKERMANS

GERT VERBEKEN PATER SERVI JESU ET MARIAE

VLAMING IN DE VS

KERSTMIS TEN HUIZE VANRAES

OPINIE 2-3 / BINNENLAND 4-7 / INTERVIEW 10-11 & 14 / BUITENLAND 12-13 / CULTUUR 15-17 79ste jaargang • nummer 51 • donderdag 21 december 2023

14 € 4,25

“Christelijke waarden zonder Christus zijn ten dode opgeschreven”

Weekblad P608721 Afgiftekantoor 2099 Antwerpen X

Opinie

21 december 2023

Het Vlaams Belang moet zelf ook bereid zijn offers te brengen Dit heeft het Vlaams Belang aan zichzelf te danken. Frank Creyelman was al meerdere keren in opspraak gekomen, vooral door zijn ongewoon goede relaties met Rusland. Zelfs na de inval in Oekraïne bleef hij Poetin verdedigen. Van Grieken vroeg hem toen “de eer aan zichzelf te houden” in plaats van zelf de evidente beslissing te nemen. Creyelman bleef gewoon zitten. Wat vrijdag is onthuld over het geld dat Creyelman ontving van de Chinese geheime diensten, heeft niet iedereen verrast. De stap van Rusland naar China is niet zo groot. Juist, hij heeft niet echt ‘gespioneerd’ en geen strafbare feiten gepleegd. Maar het nieuws dat hij tegen geld zijn diensten aanbood aan een communistisch regime, heeft het Vlaams Belang ernstige schade berokkend, schade die vermeden kon worden. Er staat volgend jaar veel op het spel, zoals in dit blad al ten overvloede is betoogd. Een Vlaams-nationale meerderheid is mogelijk in het Vlaams Parlement. Als die niet benut wordt, zou dat criminele nalatigheid zijn. De onthullingen over Creyelman hebben diegenen in de N-VA die die samenwerking absoluut niet zien zitten, weer een schitterend argument aangereikt. De dag dat het nieuws uitlekte was er onmiddellijk een bericht van Sammy Mahdi waarin hij niet zozeer het VB viseerde: “Onbegrijpelijk hoe sommige partijen geen duidelijkheid durven te verschaffen over het samenwerken met VB.” De N-VA is tot op heden opvallend stil over de zaak. Van Grieken wil deel uitmaken van een Vlaamse regering. Laat ons ernstig zijn, alleen de N-VA komt in aanmerking als partner. Bij het VB moet men begrijpen dat dat van die andere partij een groot offer vraagt. Het doorbreken van het cordon sanitaire zou de contacten van N-VA met alle andere partijen bemoeilijken en met Franstalige partijen zelfs onmogelijk maken. Bovendien dreigt tweedracht in eigen rangen.

Een open doel Elke keer als De Wever wordt ondervraagd over het VB heeft hij het over de contacten die sommige mensen in die partij onderhouden met autoritaire leiders. Ja, zo zitten er ook in andere partijen, maar het is begrijpelijk dat De Wever niet nalaat te scoren in een doel dat het Vlaams Belang zelf openzet. Het is meer dan redelijk dat het VB zelf ook wat offers brengt, dat het nutteloze obstakels wegneemt voor eventuele samenwerking, ook als daarvoor enkele moedige beslissingen nodig zijn. Het gaat er op geen enkel moment over toegevingen te doen op het programma, wel om het eigen huis op te kuisen vooraleer Van Grieken er hoopt bezoek te kunnen in ontvangen. Ik denk trouwens dat het voor hem en de rest van zijn partij, die voor het overgrote deel uit correcte mensen bestaat, ook niet leuk is telkens weer het onverdedigbare te moeten verdedigen. Het probleem van het VB is niet zozeer zijn programma, wel het gebrek aan een strategisch doel dat verder reikt dan verkiezingen winnen. Zelfs met een uitstekende score dreigt weer vijf jaar oppositie. Indien de partij, in het belang van haar programma en van Vlaanderen iets wil bereiken, zal ze bereid moeten zijn zichzelf te onderzoeken, liefst nog voor de verkiezingen. JURGEN CEDER

EDITORIAAL

TOOGPRAAT

Er zijn voortaan twee versies van de Parti Socialiste De Waalse en Brusselse vleugel van de PS groeien meer en meer uit elkaar. In Wallonië blijft het een partij van ambtenaren, onderwijspersoneel, uitkeringstrekkers en hier en daar wat industriearbeiders. De Brusselse PS is een politieke formatie geworden met het moslimelectoraat als basis en elitaire, stedelijke bobo’s als bovenlaag. De Waalse PS heeft wel nog de overhand. “Brussels PS-voorzitter Ahmed Laaouej heeft de lijsttrekkersduo’s aangekondigd en vervolgens zijn we overgegaan tot een stemming. Maar we zijn hier niet in Noord-Korea. De procedure is problematisch. De clan van Ahmed Laaouej heeft de macht overgenomen binnen de Brusselse PS. Ze hadden een oproep tot kandidaatstelling moeten doen, om vervolgens de verschillende afdelingen te consulteren.” Aan het woord is de gefrustreerde PS’er Rachid Madrane, voorzitter van het Brussels Parlement. In La Libre Belgique uit hij zijn ongenoegen over de procedure die de Brusselse lijsttrekkers van de PS moet aanduiden voor de volgende verkiezingen. Laaouej en federaal minister van Pensioenen Karin Lalieux zullen de lijst voor de gewestverkiezingen in Brussel aanvoeren. Volgens Madrane werd een deel van de Brusselse afdeling voor voldongen feiten geplaatst en gebeurde de lijstvorming op dictatoriale wijze. Vandaar dat hij als Brussels Parlementsvoorzitter niet van plan is aan de verkiezingen deel te nemen.

Drie Brusselse islampartijen Dat er ruzie wordt gemaakt bij het opstellen van de lijsten, is de gewoonste zaak van de wereld in tal van partijen. Maar bij de Brusselse PS is er meer aan de hand. De machtsgreep van Laaouej en co is in feite het einde van een lang proces dat de Brusselse afdeling van de machtigste Franstalige partij in een duidelijke richting stuurt, namelijk die van een amper vermomde islampartij.

De Brusselse PS wil een formatie zijn met de moslimkiezer als basis en daarbovenop een stedelijk electoraat van bobo’s en co

www.palnws.be

Redactie & beheer: Uitgeverij ’t Pallieterke Lagesteenweg 5 bus 1, 1850 Grimbergen Tel. : 03-232 14 17

De sociologie van Brussel is wat ze is: een steeds groter deel van de bevolking is moslim en dat is een electoraat dat men wil binnenrijven, naar analogie met het radicaal-linkse La Franse Insoumise in Frankrijk. In Brussel vechten drie partijen voor de moslimstem en profileren zich als een quasi-mos-

Elke week op donderdag in uw krantenwinkel Oud-hoofdredacteurs: Bruno De Winter (1945-1955, stichter), Jan Nuyts (1955-2000), Leo Custers (2000-2010), Karl Van Camp (2010-2020) Kernredactie: Jurgen Ceder, Stijn Derudder (eindredacteur), Wannes Neukermans, Anton Schelfaut, Karl Van Camp Verantwoordelijke uitgever: Wart Van Schel Foto's: Belga, Photonews, Shutterstock

Geërgerde ULB-connectie In die strijd om de moslimkiezer staat de PS volgens de peilingen er het minst gunstig voor. De reden? Binnen de Parti Socialiste heb je nog altijd een groep overtuigde vrijzinnigen die pleiten voor een strikte scheiding van kerk en staat.

De Waalse PS denkt vooral aan al hun soorten uitkeringstrekkers, arbeiders en ambtenaren De Franse ‘laïcité’ wordt hoog in het vaandel gedragen en vooral verdedigd door figuren met een achtergrond binnen de Université Libre de Bruxelles (ULB). Een geërgerde ULB-connectie die in Brussels Parlementslid Julien Uyttendaele (PS), zoon van grondwetspecialist Marc Uyttendaele, haar belangrijkste vertegenwoordiger heeft. Of beter: had, want Uyttendaele verlaat de PS. Een bewijs dat de pro-moslimclan echt de overhand aan het halen is in de partij, waardoor de Brusselse PS eigenlijk ook een partij op zich aan te worden is.

Waalse PS blijft dominant Want dat is het grote verschil met de Waalse vleugel van de PS, die duidelijk andere accenten legt en ervoor zorgt dat de twee vleugels van de Franstalige socialisten meer en meer uit elkaar groeien. De PS blijft bezuiden de taalgrens een klassiek-linkse partij die voorstander is van hoge overheidsuitgaven, het sterk staatsbeslag en een antiliberaal economisch beleid. De ‘levensbeschouwelijke’ thema’s over de rol van religie in de samenleving zijn daar minder prominent aanwezig. Het is sociologisch ook een andere partij. De Brusselse PS wil een formatie zijn met de moslimkiezer als basis en daarbovenop een stedelijk electoraat van bobo’s en bakfiets-gauchisten en woke-adepten.

Zelfs zonder N-VA aan tafel is het gewicht van de Brusselse PS niet zonder gevolgen voor de Vlaamse partijen Nationaal of op Franstalig niveau gezien, blijft die Waalse PS nog dominant qua leden, qua machtige federaties en qua politiek personeel. In de Waalse regering zal de PS ook na de verkiezingen van 2024 de onbetwiste leider zijn. In Brussel liggen de kaarten anders en moet de partij rekening houden met sterkere concurrentie op links.

Niet zonder gevolgen voor de Vlaamse partijen Op die manier zijn er dus twee versies of twee soorten van de Parti Socialiste ontstaan. Dat lijkt voor de Vlamingen een ‘ver-van-ons-bedverhaal’, maar dat is het niet. Wanneer er straks gesprekken moeten worden gevoerd over de vorming van een federale regering, schuiven de twee versies van de PS aan tafel. Voor de N-VA is het minder moeilijk onderhandelen met de Waalse PS dan met de vertegenwoordigers van de Brusselse afdeling. Vraag is: kan de PS-voorzitter die clan rond Ahmed Laaouej de baas? Want voor de Brusselse PS is een gesprek voeren met de N-VA zo goed als onmogelijk. In hun ogen zijn dat verkapte Vlaams Belangers. En zelfs zonder de N-VA aan tafel is het gewicht van de Brusselse PS niet zonder gevolgen voor de Vlaamse partijen. Meer dan de Waalse afdeling hebben de socialisten in de hoofdstad hun lot verbonden aan het steeds radicaler wordende Ecolo. Een regering zonder groenen is voor de Waalse socialisten geen probleem, al hebben ze die wel liever dan de liberale MR. Maar de Brusselse PS wil de band met de groene geestgenoten niet zomaar doorknippen. Niet alleen voor PS-voorzitter Paul Magnette, maar ook voor de Vlaamse partijen wordt het een moeilijke evenwichtsoefening.

Abonnementen binnenland Abonnement buitenland: 3 maanden: 52 euro Tarieven afhankelijk van de 6 maanden: 104 euro bestemming. Alle inlichtingen 1 jaar: 208 euro op de kantoren. Steunabo 1 jaar: 300 euro Het abonnementsgeld kan overgeschreven worden op volgend rekeningnummer met vermelding van uw naam en adres: BE82 4096 5194 9168 BIC KREDBEBB

Abonnementen/administratie: secretariaat@pallieterke.net Lezersbrieven: lezersbrieven@pallieterke.net

limpartij: Ecolo/Groen, de neocommunisten van de PVDA/PTB en de PS. Het verklaart waarom die partijen voorstander zijn van religieuze symbolen als de hoofddoek in gemeentelijke diensten (in Anderlecht werd hiervoor recent groen licht gegeven). Het verklaart ook waarom men naar aanleiding van het conflict tussen Israël en Hamas vooral de Palestijnse kaart trekt en toelaat dat er antizionistische, ja zelfs antisemitische betogingen worden gehouden. In het verleden was men ter linkerzijde bovendien tegenstander van een verbod op ritueel slachten.

Niet of veel minder zo bij de Waalse PS. Daar denkt men vooral aan het aanspreken van een electoraat dat de eigen economische privileges wil behouden: de uitkeringstrekkers zoals werklozen en langdurig zieken, het oudere arbeidselectoraat in de overblijfselen van de Waalse industrie en vooral de grote groep ambtenaren die dé electorale basis vormen van de PS.

Rachid Madrane

Karin Lalieux

Column

21 december 2023

De farce van de klimaattop in Dubai Roger Pielke, een van de weinige klimaatwetenschappers die de moeite waard is om te volgen, merkte op dat stilaan elke klimaattop hetzelfde verloop kent. Vooraf is er scepticisme, tijdens de conferentie wordt er veel gepraat, zonder besluiten, maar op het einde wordt toch, mirakelgewijs, een tekst goedgekeurd waar de deelnemers een emotioneel, rechtstaand applaus voor geven. Het verliep begin deze maand ook zo op de klimaattop van Dubai. Er waren 70.000 aanwezigen, dubbel zoveel als vorig jaar, en die waren niet met de fiets gekomen. Klimaatbedevaarten gaan al een tijd niet alleen meer over het klimaat. Het is een bijeenkomst voor politieke en zakelijke elites, die in de coulissen hun netwerk uitbouwen en contracten onderhandelen. Op de top van Dubai, waarvan de VN op voorhand had laten weten dat het de bedoeling was voorgoed fossiele brandstoffen af te zweren, waren ook 2.456 lobbyisten van de fossiele brandstoffenindustrie ingeschreven. Zaakjes zijn zaakjes.

Klimaatindustrie De radicale activisten, zoals Greta Thunberg, komen niet meer, omdat ze dit soort bijeenkomsten als ‘greenwashing’ afdoen. Jammer, want ze miste onder andere de uiteenzetting over ‘hoe milieubewust met een jacht varen’, waarin elk van ons nuttige tips had kunnen opdoen. Om Roger Pielke nog eens aan te halen: “Het klimaat is nu een complete industrie, waarin fortuinen en carrières te verdienen zijn, en misschien wel verloren gaan. Dat is op zich niet noodzakelijk goed of slecht - gezondheid, defensie, financiën enzovoort zijn ook industrieën. Het hoort erbij, omdat het een belangrijke politieke en beleidskwestie is. Het klimaatindustrieel complex gaat gepaard met enorme gevestigde belangen, variërend van financiële, professionele tot politieke.”

De sultan zei dat geen enkele studie aantoont dat olie en aardgas volledig moeten verdwijnen om de klimaatdoelstellingen te halen Dubai is een stad in de Verenigde Arabische Emiraten, een staat die 85 procent van zijn inkomsten uit olie haalt. De voorzitter van de klimaattop was sultan Ahmed Al-Jaber, hoofd van de Abu Dhabi National Oil Company. Het is alsof je een mis houdt in Sodom of Gomorra, en de celebrant Beëlzebub is. De vorige top was in Egypte, eveneens een belangrijke exporteur van gas en olie, en de volgende is in Azerbeidzjan, waar export van fossiele brandstoffen 60 procent van de overheidsinkomsten genereert, genoeg om zijn voorbije oorlog tegen Nagorno-Karabach te financieren.

28 keer gebakken lucht Waarom lenen staten die leven van fossiele brandstoffen zich eigenlijk als gastheer voor conferenties die een einde willen maken aan hun voornaamste bron van inkomsten? Het antwoord is eenvoudig: omdat ze zo hun goede wil tonen, maar tegelijk weten dat er eigenlijk niets verandert. Prins Abdulaziz bin Salman, de olieminister van Saoedi-Arabië, zei dat ook met zoveel woorden: “De gewoonte der farao's om alles van bovenaf te dicteren, is begraven.” Hij zei ook expliciet dat de belofte van de top het vermogen van het land om ruwe olie te verkopen niet zou schaden. Het is surrealistisch, maar zijn land, de tweede olieverkoper van de wereld en in de top 10 van CO2-uitstoters, wordt door het IMF nog steeds gecategoriseerd als ‘ontwikkelingsland’. In de eindtekst van de top staat dat ‘ontwikkelde landen’ het voortouw moeten nemen in de afbouw van emissies en de anderen alleen moeten ‘aangemoedigd worden’ om ‘op termijn’ hetzelfde te doen. De kans dat Saoedi-Arabië dat zelfs ‘op termijn’ doet, is nihil. Dubai was de 28ste klimaattop. Wat was het resultaat van de vorige 27? In de praktijk is weinig veranderd. Het Westen bouwt zijn gebruik van fossiele brandstoffen eenzijdig af, maar dat is meer het gevolg van zuiniger en efficiënter gebruik van energie dan van de komst van ‘groene energie’. Wat het Westen niet meer uitstoot, komt er tegelijk vele malen bij in de rest van de wereld.

Het begin van het begin van einde “Dubai luidt het begin van het einde van fossiele brandstoffen in” titelde De Standaard, de groenste der Vlaamse kranten. Het klinkt triomfantelijk, maar let op de ingebouwde voorbehouden. Het is niet het einde. Het is in feite zelfs niet het begin van het einde. Het luidt het begin van het begin van het einde in. Een correctere titel ware geweest: “Alleen in de fantasiewereld van de klimaatpolitiek verdwijnen de fossiele brandstoffen als bron van energie.” Je zou denken dat de officieel aangekondigde dood van fossiele brandstoffen de oliemaatschappijen een klap op de beurs zou geven, redeneert economiespecialist Owen Ross. Daar was hoegenaamd niets van te merken. De koersen van Shell en BP bleven onverstoord.

De VAE heeft net 150 miljard geïnvesteerd om de eigen olieproductie tegen 2027 met de helft te verhogen Het gastland van de klimaattop doet ook gewoon rustig verder. De Verenigde Arabische Emiraten hebben net 150 miljard geïnvesteerd om de eigen olieproductie tegen 2027 met de helft te verhogen. Biden betreurde wel de zwakke tekst van de eindresolutie van de klimaattop, maar in zijn eigen land bereikte de olieproductie in oktober een recordvolume. De fossiele brandstoffen zijn niet op hun retour. 2022 was een recordjaar voor de productie van zowel olie, kolen en aardgas.

Sultan Ahmed Al-Jaber

interessant te geloven in de nakende ondergang, omdat dat hen middelen oplevert van het klimaatfonds (GCF). In oktober klaagden ze nog dat het geld te traag binnenkomt. Op de klimaatconferentie zorgden ze voor een komische noot door - allemaal - te laat op te dagen voor de eindstemming. Ze suggereerden dat de anderen snel de eindtekst hebben goedgekeurd, terwijl ze nog onder elkaar aan het vergaderen waren. Hun veto achteraf had dan ook geen enkel effect meer. De sultan, die met zijn hamertje de besluiten afklopte, terwijl de eilandbewoners de zaal begonnen binnen te rennen, had zelf ook al voor een opmerkelijk incident gezorgd. Tot grote ergernis van de klimaatfundamentalisten had hij gezegd dat geen enkele wetenschappelijk studie aantoont dat olie en aardgas volledig moeten verdwijnen om de klimaatdoelstellingen te halen. Er kwamen woedende reacties op die ketterse uitspraak. De sultan haalde er dan maar Jim Skea bij, hoofd van het IPCC, die zijn stelling bevestigde. Alleen een gedeeltelijk vermindering is vereist.

‘Eco-imperialisme’ Het eindbesluit werd zeer vaag. Het vraagt enkel aan alle staten en betrokkenen om “bij te dragen aan een transitie, weg van fossiele brandstoffen”. De radicalen van de klimaatbeweging waren zeer ontstemd. Klimaatpaus Michael Mann: “Het is alsof je je dokter een ‘transitie weg van donuts’ belooft, nadat de diagnose van diabetes is gesteld.” Friederike Otto, een andere klimaatfanatica met academische titel: “Met elk vaag woord, elke lege belofte in de uiteindelijke tekst, zullen miljoenen mensen nog meer in de frontlinie van de klimaatverandering terechtkomen en zullen velen sterven.”

Welvaart Op fossiele brandstoffen is onze welvaart gebouwd. Het gaat trouwwens niet alleen over brandstof. Pennen, voetballen, fietswielen, plakband, medicijnencapsules, brillen, contactlenzen, paraplu’s, hartkleppen, meststoffen, reddingsvesten, laptops, parfum, wasverzachter, aspirine, asfalt, piepschuim,... : met deze lijst van producten, een groot deel bedoeld voor dagelijks gebruik, kan ik de hele bladzijde vullen. Ze hebben één ding gemeen: ze zijn alle gemaakt van het deel van de ruwe olie dat niet kan gebruikt worden als brandstof.

China heeft een monopolie op de meeste componenten die noodzakelijk zijn in zonnepanelen en windturbines Die rest wordt omgezet naar andere organische verbindingen die naar schatting 6.000 verschillende gebruiksproducten mogelijk maken. Loop door uw huis en in elke kamer zult u tientallen voorwerpen vinden die zijn gemaakt op basis van aardolie. De vele jongeren die nu schreeuwen om een wereld zonder fossiele brandstoffen, zouden verbaasd zijn indien ze zouden wakker worden in een wereld waar hun wens is uitgekomen. Het verbannen van olie zal ons niet “terug naar de grotten” voeren, zoals de sultan stelde, maar toch wel naar de eerst helft van de 19de eeuw.

Farce Er werd gevreesd dat de ‘Kleine Eilandstaten’, een groep van 39 eilanden in de Stille Oceaan, zich zouden verzetten tegen de eindresolutie. Men heeft die eilanden verteld dat ze door de klimaatverandering onder de zeespiegel zouden terechtkomen. In de praktijk blijkt, minstens voorlopig, nog het omgekeerde. De landmassa is er de laatste 20 jaar met 6 procent gestegen, deels door menselijke ingrepen, deels door koraalaanwas. Niettemin blijft het voor die eilanden

Greta Thunberg komt niet meer, omdat ze dit soort bijeenkomsten als ‘greenwashing’ afdoet Buiten de vergadering voerden groene betogers, die alleen met het vliegtuig kunnen gekomen zijn, actie. Na hun manifestatie voor een complete ban op fossiele brandstoffen, namen ze selfies met hun uit petrochemische materialen gemaakte gsm’s. Anonieme bronnen bevestigen dat het Westen niet veel bondgenoten vond in de besloten zitting. Afrika, India, China en de rest van de wereld wilden geen specifieke beperkingen op het gebruik van energiebronnen, omdat ze die nodig hebben voor ontwikkeling. Ze hebben geen boodschap aan het ‘eco-imperialisme’, zoals Brendan O'Neill het noemt, van het Westen.

Groene energie steeds meer rode energie De Chinezen zeggen wel dat ze een transitie willen maken naar groene energie, zodra die een voldoende en betrouwbare aanvoer verzekert. Nooit dus. Ze vinden het wel uitstekend dat het Westen die transitie maakt. China heeft een monopolie op de meeste componenten die noodzakelijk zijn in zonnepanelen en windturbines. Om maar één voorbeeld te geven: het produceert 97 procent van de siliciumwafers en -baren die de kern van zonnepanelen uitmaken. Het land maakt ook bijna alle magneten die cruciaal zijn voor windturbines. China maakt die windturbines ook aan ongeveer de helft van de kost van de Europese producenten. Net zoals het al gedaan heeft met zonnepanelen, is het bezig alle Europese concurrenten van de kaart te vegen. Hetzelfde is aan het gebeuren met elektrische auto’s. Na de inval in Oekraïne, is Europa tot de conclusie gekomen dat het geen goed idee is afhankelijk te zijn van Rusland. En nu bestaat onze energiepolitiek erin ons afhankelijk te maken van China. Geweldig plan. JURGEN CEDER

Binnenland

21 december 2023

ECONOMISCHE ZAKEN

Wallonië bereidt zich voor op nieuwe bedeltocht

“Ik ben geschokt door deze cijfers.” Dat verklaarde PS-voorzitter Paul Magnette op de Franstalige commerciële zender RTL toen op een scherm de regionale cijfers van de kinderarmoede verschenen. 7 procent van de kinderen in Vlaanderen groeien op in armoede, 16 procent in Wallonië en 23 procent in Brussel. Magnette had het natuurlijk niet over het lage Vlaamse cijfer, wel over de hoge percentages in Wallonië en Brussel. In de aan-

loop naar de verkiezingen zegt hij dat men daar bij de regeringsvorming een prioriteit van moet maken. Niet op regionaal niveau, wel federaal. Concreet: er moet een federaal plan komen met meer geld voor armoedebestrijding. Dat is durven. Opnieuw moet een andere overheid, die vooral door de Vlamingen wordt gefinancierd, met een oplossing komen. Magnette doet die uitspraken zonder zich zich af

baar. Wallonië kan niet blijven extra lenen en dat tegen een hogere rente. Men zal er tijdens deze campagne zedig over zwijgen, maar de PS en de andere Waalse partijen bereiden een nieuwe bedeltocht richting de federale regering voor.

PS-voorzitter Paul Magnette die plots federaal geld heeft om het Waalse en Brusselse probleem van kinderarmoede op te lossen. De nieuwe voorzitter van de werkgeversorganisatie Union Wallonne des Entreprises die waarschuwt dat Wallonië richting faillissement fietst. Het is duidelijk: de publieke opinie bezuiden de taalgrens wordt voorbereid op een nieuwe financiële bedeltocht naar Vlaanderen.

In het linkse Wallonië is het voor de ondernemers en de bedrijfsleiders altijd op eieren lopen Cécile Neven

te vragen waarom die armoede in Wallonië en Brussel, waar zijn partij het al decennia voor het zeggen heeft, ruim twee tot drie keer zo hoog blijft als in de rest van België. Een beetje introspectie zou nuttig zijn. Nu valt het nog te bezien waar een nieuwe federale regering het geld zomaar vandaan zal halen om aan de wensen van de PS-voorzitter tegemoet te komen. Het geld is op en nog geen klein beetje, onder andere door het excessief uitgavenbeleid van de PS.

Geld voor bevoegdheden Toch mogen we dat niet zomaar wegzetten als goedkope verkiezingspraat. Bij de PS is de zenuwachtigheid aan het toenemen over de precaire financiële situatie van Wallonië. Er is een tekort van 3 miljard euro en de schuld van het Waals Gewest stijgt volgend jaar naar 43 miljard euro. Dat is 300 procent van de Waalse inkomsten. Ook al bekijken de financiële markten eerder de totale Belgische schuld en minder die van de aparte entiteiten, dat is niet langer houd-

Of men het in Namen nu graag heeft of niet, het oude verhaaltje van geld (vooral Vlaams geld, uiteraard) in ruil voor extra bevoegdheden, zal straks nog maar eens verteld worden. Magnette zal dat proberen te verkopen door te benadrukken dat die aanpak moet toelaten dat de Waalse regering haar zogenaamd sociaal beleid zal kunnen blijven voeren.

“We moeten ons echt herpakken” Een andere uitspraak in dat verband toont aan dat men bezuiden de taalgrens echt bezorgd is over de budgettaire situatie. Tijdens een radio-interview was Cécile Neven, voorzitter van de Waalse werkgeversorganisatie Union Wallonne des Entreprises (UWE), zeer duidelijk: “Als men spreekt over het risico op een Waals failliet, denk ik van wel. We moeten ons echt herpakken. Want we hebben investeringen nodig voor een aantal transities. Daarmee worden we geconfronteerd. Onze kinderen en kleinkinderen zullen nooit aanvaarden dat we hen een schuld nalaten, omdat we zelf besloten

hebben boven onze stand te leven.” Dat Wallonië op eigen kracht uit het dal kan klimmen, gelooft niemand nog en werd door Neven bevestigd. Neem de Waalse export: die is in de eerste zes maanden van 2023 met meer dan 9 procent gedaald en de vooruitzichten zien er niet al te goed uit. Ook de arbeidsmarkt draait vierkant met 40.000 openstaande vacatures, maar een veelvoud aan werklozen. Tussen de lijnen kunnen we lezen dat de financiële situatie van Wallonië niet zal verbeteren door het beleid, maar wel door de al vermelde truc van geld te vragen aan andere overheden.

Ernstig Dat de voorzitter van de Waalse werkgevers zo expliciet is over de slechte economische toestand van Wallonië, lijkt voor Vlamingen niet echt bijzonder. Bij ons schiet de werkgeversorganisatie Voka vaak met scherp naar de politiek. Maar je kan de twee situaties niet zomaar vergelijken. In het linkse Wallonië is het voor de ondernemers en de bedrijfsleiders altijd op eieren lopen. Te veel kritiek op de politiek en je krijgt te maken met vervelende fiscale inspecties, nieuwe taksen en balorige vakbonden. Dat de UWE-topvrouw openlijk kritiek uit, is veelzeggend en wijst op de ernst van de Waalse situatie. ANGÉLIQUE VANDERSTRAETEN

Het geld is op en nog geen klein beetje, onder meer door het excessief uitgavenbeleid van de PS

Boerenbond stapt naar Grondwettelijk Hof als stikstofdecreet gestemd wordt

“Ronduit onwettige en onrechtvaardige elementen”

De Vlaamse regering mag dan wel tevreden zijn met het stikstofdecreet dat hoogstwaarschijnlijk donderdag goedgekeurd zal worden, de landbouwsector is dat niet. Dinsdag trok Farmers Defence Force met een karavaan tractoren en vrachtwagens naar de site van Ineos. Ook het Algemeen Boerensyndicaat organiseerde protestacties. De Vlaamse regering bereikte midden november een akkoord over de aanpak van het stikstofprobleem. Dat akkoord werd vertaald in een decreet, dat in december ingediend werd door de fractieleiders van de meerderheid in het Vlaams Parlement. Daarin blijven de indus-

trie en de landbouw ongelijk behandeld worden. Dat is de grootste bron van frustratie vanuit de landbouwsector.

“Waarde verliezen” De zogenaamde piekbelasters (rode bedrijven), waarvan veel stikstof terechtkomt in gevoelige natuurgebieden, moeten niet langer automatisch sluiten tegen 2030. Veel bedrijven zullen evenwel forse investeringen moeten doen om hun uitstoot te verminderen. Landbouwers die stoppen, kunnen wel hun ‘uitstootrechten’ doorgeven aan collega’s. Dat extern salderen

zal echter enkel kunnen als er een bijkomend milieuonderzoek georganiseerd wordt. Ook de nulbemesting die in het decreet voorkomt is voor Boerenbond onaanvaardbaar. “Dit zorgt ervoor dat duizenden hectares landbouwgrond op korte termijn hun waarde verliezen”, klinkt het bij de organisatie. “Voor bedrijven waarvan een aanzienlijk deel van hun bedrijfsareaal door deze maatregel gevat is, is dit een cruciale bedreiging voor het voortbestaan van het landbouwbedrijf.”

Geen toekomstperspectief Boerenbond had eerder al aangekondigd dat het juridische stappen zou zetten tegen het stikstofakkoord. Nu heeft het hoofdbestuur, dat bestaat uit landbouwers die alle sectoren en provincies vertegenwoordigen, officieel besloten om naar het Grondwettelijk Hof te stappen. Volgens Lode Ceyssens van Boerenbond blijft er een gebrek aan toekomstperspectief. Bestaande bedrijven die hun activiteiten willen verderzetten zijn relatief veilig. “Maar voor landbouwers die willen ondernemen, zoals vele jonge boeren, ontbreekt de eerste jaren elk concreet perspectief.”

Investeringen Als mensen een procedure starten bij het Grondwettelijk Hof, onderzoekt die instantie of de gestemde wetgeving in lijn ligt met de grondwet. Mocht dat het geval zijn, is het waarschijnlijk dat er deze legislatuur geen oplossing

Als het stikstofdecreet zoals het nu voorligt donderdag wordt goedgekeurd in het Vlaams Parlement, zal Boerenbond naar het Grondwettelijk Hof stappen. Volgens Boerenbond-voorzitter Lode Ceyssens bevat het decreet “ronduit onwettige en onrechtvaardige elementen”. Organisaties Groene Kring en Ferm voor agravrouwen steunen het initiatief van Boerenbond.

Lode Ceyssens (midden) tijdens een actie van de Boerenbond

meer komt voor het stikstofprobleem. Het kabinet van Vlaams minister voor Omgeving Zuhal Demir (N-VA) reageert kort op de aankondiging. “We nemen daar akte van, maar de regering is ervan overtuigd dat dit decreet voor de zekerheid

en duidelijkheid zorgt die noodzakelijk is, ook voor landbouwers. Te meer nog omdat het gepaard gaat met 3,65 miljard euro investeringen in samenspel van landbouw en natuur.” WANNES NEUKERMANS

Binnenland

21 december 2023

DPG Media(-concentratie): commercieel succes, journalistieke verarming DPG Media - het media-imperium van de familie Van Thillo - slaat andermaal een grote slag. Het concern haalt de grootste commerciële tv-groep binnen, RTL Nederland. DPG Media bevat naast kranten en een radiozender nu ook een tv-station in Nederland. De combinatie van verschillende media onder één dak opent niet alleen commerciële, maar ook journalistieke poorten. We krijgen meer eenheidsworst en hapklare, vlotte fastfoodjournalistiek. Het imperium van DPG Media kent een gestage uitbreiding. Zowel in België als in Nederland beschikt het mediaconcern over zowel geprinte media als internetdiensten, radio- en tv-stations. Uiteraard zal dat op commercieel vlak synergieën teweegbrengen. Als de overname groen licht krijgt, zullen de adverteerders aanschuiven om zowel in Nederland als in België reclame te maken. Ook beschikt de mediagroep over tal van partners waarmee men kan samenwerken. De samenwerking met streamingsdienst Streamz en Telenet brengt een schaalvergroting met zich mee, waardoor ze zowel inhoudelijk als qua bereik kunnen wegen. De bedrijfsstrategie is erop gericht om de verschillende media dezelfde formats te laten aanbieden en zoveel mogelijk te laten samenwerken.

lyses en opiniërende stukken worden tot een minimum herleid. Daardoor wordt het media-aanbod vermalen tot intellectuele fastfood en vlak entertainment, een mix van ‘lokaal geproduceerde formats en exclusieve internationale content’, zoals dit in managementtaal zo mooi wordt uitgedrukt. Clickbaits, dopamineschotjes en algoritmes wakkeren het fomo-syndroom aan: ‘fear of missing out’. Je mag niets missen om bij te blijven. De consument wordt gestimuleerd door een hyperkinetisch aanbod, waarbij de inhoud zeker geen obstakel mag vormen

voor de razendsnelle opeenvolging van nieuwsflashes en entertainment, regelmatig onderbroken door reclame. Daarbij kan de consument vlot overschakelen tussen de verschillende media die het concern in het aanbod heeft. De switch verloopt vlot, want de commerciële formats vormen de huisstijl. De consument wordt herleid tot een passieve zombie. Inhoudelijk wordt amper een inspanning gevraagd. De gebruiker moet enkel het overaanbod naar binnen zwelgen, wat leidt tot mentale, morbide obesitas. De consument wordt moe en lui.

Eenheidsworst Ook inhoudelijk worden de geesten gestreamd. Voor de redacties heeft dergelijke commerciële mediaconcentratie grote gevolgen. Ze zijn te machtig. De spelers bepalen de spelregels en het verloop van het spel. Niet meer andersom. “De grote macht en de eenheidsworst gelden als kwalijk voor de democratie”, schrijft Stefaan Michielsen. Zo krijgen maatschappijkritische partijen

minder toegang tot de media. Advertenties van het Vlaams Belang worden geweerd en mandatarissen worden zelden gevraagd. ‘Konijn’ Conner mocht ooit deelnemen aan ‘The Masked Singer’. Filip Dewinter of Gerolf Annemans zullen omwille van politiek correcte redenen nooit gevraagd worden om in een pakje op het podium het beste van zichzelf te geven.

Clickbaits, dopamineschotjes en algoritmes wakkeren het fomo-syndroom aan: ‘fear of missing out’ DPG Media voelt ongetwijfeld de adem van platforms X, Facebook, Instagram en TikTok in de nek. De slagkracht van deze miljardenbedrijven is een veelvoud van die van DPG Media. Ze opereren op een veel grotere schaal en sluiten met hun aanbod veel nauwer aan bij de veranderende vraag bij de jeugd. Dan is er nog de ontwikkeling van AI die een revolutie in het medialandschap zal teweegbrengen. De kost van deze ontwikkeling kan enkel door grote mediaconcerns worden gedragen. Daardoor zal het aanbod nog meer eenheidsworst worden en zal de informatiemacht beperkt blijven tot enkele mediagiganten.

Politieke agenda’s bepaald

Commerciële strategie primeert De samenwerking van VTM en HLN zijn daar een mooi voorbeeld van. Bovendien kunnen de verschillende media elkaars programma’s of publicaties aanprijzen. Adverteerders kunnen makkelijk doorheen de verschillende media een campagne opzetten. “De centralisatie van alle redacties van DPG Media in de Antwerpse News City heeft in eerste instantie tot doel de commerciële strategie door de strot van de redacties te jagen”, schrijft Guido Van Liefferinge in ‘Fuck the media, red de pers’. De snelle consumptie van goed gemaakte nieuwsflitsen - die elkaar in snel tempo opvolgen - krijgt de overhand. Duidingsprogramma’s, achtergrondbijdragen, ana-

Christian Van Thillo

“De nieuwe media, de vijfde macht, hebben de mediataal verruwd en de vierde macht, de traditionele media, in het defensief gedrumd”, schreef Rik Van Cauwelaert. Het wordt een bittere strijd waarvan de integriteit, de pluriformiteit, de onafhankelijkheid en de openheid van de media het slachtoffer worden. Studiediensten van de politieke partijen moeten plaats maken voor communicatiestrategen die onophoudelijk de sociale media bestoken. Politieke agenda’s worden steeds meer bepaald door de vierde en de vijfde macht. De Franse filosoof Eric Sadin had het ooit over het einde van de gemeenschappelijke wereld: “We verdwalen in een doolhof van futiliteiten en symboliek.” Goed dat ’t Pallieterke de spreekwoordelijke luis in de pels van de media is.

JULIEN BORREMANS

Historisch dieptepunt voor Open Vld, PTB grootste in Brussel Een nieuwe peiling duwt Open Vld verder richting de kiesdrempel, met een historisch lage score van amper nog 7,1 procent van de kiesintenties. Ondertussen wordt de communistische PTB, die de laatste weken volop de moslimkaart trok, de grootste partij in Brussel. Het is niet de eerste keer dat Open Vld in Vlaanderen als kleinste parlementaire partij uit een peiling komt. Maar het is wel de eerste keer dat het verschil met de volgende partij meer dan twee procentpunten bedraagt. Een discussie over foutenmarges kan de Vlaamse liberalen deze keer dus geen soelaas brengen. Met een score van 7,1 procent zit de partij trouwens meteen ook een eindje onder de historisch lage verkiezingsuitslag van 1946, toen de Liberale Partij 8,4 procent van de stemmen haalde. Eerste minister Alexander De Croo en partijvoorzitter Tom Ongena zijn dan ook goed op weg om in juni van volgend jaar geschiedenis te schrijven, zij het niet op een manier die ze zichzelf toegewenst zullen hebben. Niet alleen dreigt het aantal stemmen historisch laag te worden, ook het risico dat de partij niet meer uit alle vijf de Vlaamse kieskringen een vertegenwoordiger naar de federale Kamer zal kunnen sturen, begint heel reëel te worden. Zelfs de Europese zetel van Hilde Vautmans komt nu onder druk te staan. Opnieuw de post van eerste minister opeisen wordt in zulke omstandigheden bijzonder moeilijk. Waarschijnlijker is dat men zich tevreden zal moeten stellen met een bescheiden ministerportefeuille die niet de eerste keuze van zes of zeven andere partijen was.

Groen en PVDA doen het goed in Vlaanderen Opmerkelijk is de relatief hoge score van Groen. De partij haalt deze keer 9,2 procent van de kiesintenties. Ook de PVDA doet het deze keer goed, met bijna tien procent in Vlaanderen. Zou het kunnen dat dit een neveneffect is van de val van Conner Rousseau, die een aantal linkse kiezers van Vooruit naar deze twee partijen doet uitwijken? Opvallend is dat de PVDA het ook goed doet in Brussel, waar de communisten deze keer zelfs de grootste partij worden. In Wallonië daarentegen is er een aanzienlijke terugval en verliest de partij een kwart van haar kiezers. In plaats van de tweede plaats van de MR te betwisten, moeten de communisten er plots tegen Ecolo en Les Engagés knokken voor de derde en de vierde plaats.

Cd&v doet het vergeleken met de laatste peilingen iets minder, maar haalt toch opnieuw meer dan tien procent van de kiesintenties. De christendemocraten staan daarmee op een relatief veilige vierde plaats in Vlaanderen, maar strijden met Vooruit om hun tweede Europese zetel te kunnen behouden. De afstand tot Vooruit slinkt enigszins, maar dan vooral omdat Vooruit deze keer meer kiezers verliest dan cd&v.

Beperkt verlies voor Vooruit Met 13,8 procent van de kiesintenties scoort Vooruit vermoedelijk beter dan men bij de partijtop gevreesd had. De partij is daarmee opnieuw de op twee na grootste partij in Vlaanderen, maar helemaal veilig is die plaats niet meer. Ook de tweede Europese zetel is geen zekerheid meer. Vraag is bovendien of het effect van het ontslag van Conner Rousseau echt al helemaal verwerkt is in deze uitslag. Eén zaak is de concrete aanleiding van zijn ontslag, een andere dat zijn opvolgster niet bepaald over dezelfde mediatieke uitstraling beschikt, waarmee ze kiezers aan haar partij kan binden. Het blijft dus bang afwachten wat de volgende peiling zal brengen voor de Vlaamse socialisten.

Net geen V-meerderheid De N-VA zet opnieuw een score neer die niet echt goed, maar ook niet echt slecht is. Vlaams Belang gaat nog steeds stevig vooruit vergeleken met 2019, maar haalt deze keer geen topscore. Samen halen de twee partijen volgens onze projectie op het Vlaams Parlement net geen meerderheid, of als de zetelverdeling wat meevalt, in het beste geval een erg nipte meerderheid. Voor de N-VA verdwijnt daarmee een stok achter de deur voor de federale onderhandelingen, maar met deze uitslag dreigen ook de Vlaamse regeringsonderhandelingen een moeilijke klus te worden. Zonder Vlaams Belang zullen er immers vier partijen nodig zijn om in het Vlaams Parlement een meerderheid te vinden.

Geen Vivaldi II zonder Les Engagés? Volgens de projectie van Ipsos zelf zakt de regering-De Croo in de federale Kamer naar 74 zetels en verliest daarmee haar meerderheid. Onze eigen projectie geeft Vivaldi nog steeds 77 zetels en rekening houdend met alle onzekerheden bij zo’n projectie, is de conclusie misschien vooral dat het hoe dan

ook krap wordt als er toch nog een meerderheid zou inzitten voor een Vivaldi II. Voor een werkbare meerderheid zullen Les Engagés er dus bij moeten, en de samenwerking van cd&v met die partij in Brussel is daar misschien een voorbode van. Vraag is wel in hoeverre Open Vld stand zal weten te houden in de Kamer en of die partij met amper vijf, zes of zeven zetels wel in staat zal zijn om in een nieuwe federale regering te stappen. Dezelfde vraag kan herhaald worden voor Groen als de partij opnieuw richting de kiesdrempel evolueert.

Zwakke score voor Chez Nous Tot slot nog twee opmerkelijke resultaten in Wallonië. Dat de N-VA er op 1,2 procent van de stemmen gepeild werd, kon u waarschijnlijk al elders in de pers lezen. Maar deze keer werd er ook een resultaat voor Chez Nous gepubliceerd: een eerder magere 1,4 procent van de kiesintenties. Die score is minder dan wat Listes Destexhe haalde in 2019, namelijk 1,7 procent van de stemmen, en zelfs minder dan de helft van de 3,0 procent van de Parti Populaire. De lezer mag zelf oordelen of dit een onderschatting van de ware aanhang van Chez Nous zou kunnen zijn. FILIP VAN LAENEN

Binnenland

21 december 2023

VERKIEZINGEN

Elio in Europa, Magnette kandidaat-premier

De huidige PS-Europarlementsleden Marie Arena en Marc Tarabella worden genoemd in het corruptieschandaal Qatargate. Daarom zullen zij niet meer op de Europese PS-lijst staan en worden ze vervangen door Waals-minister-president Elio Di Rupo. Op plek twee komt Estelle Ceulemans, die momenteel algemeen secretaris van ABVV Brussel is. Federaal is er in elke kieskring een lijsttrekkersduo aangeduid. Zo zullen de minister van Franstalig Onderwijs Caroline Désir en de

Brusselse fractieleider Ridouane Chahid de Brusselse federale lijst trekken. In Henegouwen doet partijvoorzitter Paul Magnette dat samen met Defensieminister Dedonder. Frédéric Daerden, de Begrotingsminister van de Franse Gemeenschap, voert samen met Sophie Thémont de Luikse lijst aan. In Waals-Brabant gaat het om Dimitri Legasse en Kyriaki Michelis. Federaal minister van Economie Dermagne trekt in Namen met Waals Parlementslid Gwenaëlle Grovonius de lijst, in Luxemburg gaat het om oud-minister Philippe Courard en Véronique Biordi. Voor de regionale verkiezingen is voor het Brussels Gewest Ahmed Laaouej gekozen, die momenteel als fractieleider in de Kamer zetelt. Minister van Pensioenen Lalieux komt op de tweede plek. De huidige voorzitter van het Brussels Parlement, Rachid Madrane, heeft al aangegeven uit onvrede met de lijstvorming niet deel te nemen aan de verkiezingen.

Zondag heeft de Parti Socialiste in Seraing alle lijsttrekkers bekendgemaakt voor de parlementsverkiezingen van 9 juni 2024. Waals minister-president Elio Di Rupo voert de Europese lijst aan, Paul Magnette is federaal lijsttrekker en kandidaat-premier. Op Di Rupo na heeft PS alle grote kanonnen federaal ingezet, om op die manier de grootste kans te maken op het eerste ministerschap in 2024.

Elio Di Rupo

De hereniging van de ‘christendemocraten’ in Brussel

Bij de verkiezingen in 2024 (9 juni: Vlaams, federaal, Europees en 13 oktober: lokaal) zullen er opnieuw burgers opgeroepen worden om de stembureaus te bemannen. Mensen die opgeroepen worden om te ‘zitten’, zijn verplicht daar gehoor aan te geven. De stad Ieper gooit het echter over een andere boeg en zoekt vrijwilligers.

Les Engagés en cd&v willen in Brussel een gezamenlijke lijst indienen voor de Kamer. Na de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde is dat vrijwel de enige manier om als Vlaming nog verkozen te geraken in de kieskring Brussel.

Wie zonder geldige reden niet komt opdagen, kan een boete krijgen. Wie moet werken, of bijvoorbeeld een handicap heeft, kan overmacht inroepen en kan worden vrijgesteld. Er bestaat echter geen wettelijk vastgelegde lijst van geldige redenen om niet te zetelen. De magistraat in kwestie zal oordelen of de reden geldig is of niet.

Het gaat niet om een volwaardig nieuw huwelijk, maar de hereniging kan volgens Sammy Mahdi wel een blok vormen tegen een coalitie tussen PS en N-VA. “De centristen willen constructief zijn en voorkomen dat het land geblokkeerd wordt tijdens de volgende regeringsonderhandelingen.” In ‘De Zevende Dag’ (VRT) verklaarde Mahdi dat een dergelijke coalitie volgens hem slechts één doel zou dienen: “De boel honderden Sammy Mahdi

Bijna 3.000 mensen niet opgedaagd Bij de federale, Vlaamse en Europese verkiezingen van 26 mei 2019 kwamen 2.849 opgeroepen bijzitters en voorzitters niet opdagen. Dat wa-

ren er toen bijna een vijfde meer dan bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2018. 1.926 mensen die niet of te laat kwamen zonder geldige reden, moesten een minnelijke schikking van 250 euro betalen. 900 andere mensen moesten het voor de rechtbank gaan uitleggen. Het aandeel niet-opdagers is nog steeds relatief klein, in verhouding met het totaalaantal van ongeveer 50.000 opgeroepen voorzitters en bijzitters. Om dergelijke scenario’s te vermijden, hoopt Ieper vrijwillige voor-of bijzitters te vinden. In ruil daarvoor krijgen mensen die zich melden een onkostenvergoeding, een gratis maaltijd en drank.

Ieper werkt niet met opgeroepen bijzitters

VB zal niet “koste wat het kost” in regering stappen

Zelfs als de verkiezingen Vlaams Belang aanwijzen als de grootste partij, zal de partij niet zomaar in een regering stappen. “Een goed regeerakkoord, met een stevig Vlaams en rechts verhaal, moet de basis zijn”, vertelt voorzitter Van Grieken in een dubbelinterview met Vlaams fractieleider Chris Janssens, in Het Belang van Limburg.

Chris Janssens

“Vlaams Belang zal niet koste wat het kost in een regering stappen”, vertelt Van Grieken daar. “We gaan niet zoals Open Vld blindelings onze handtekening onder een regeerakkoord zetten voor de postjes.” Ondervoorzitter en fractieleider in het Vlaams Parlement Chris Janssens hoopt dat de Vlaamse centrumpartijen hun houding

tegenover het Vlaams Belang veranderen. “De mensen hebben het gehad met het beleid van de afgelopen decennia”, klinkt het. “Het cordon is een machtsinstrument geworden van links en de Franstaligen. Wie dat in stand houdt, maakt de Vlaamse democratie ondergeschikt aan het Waalse PS-dictaat.”

Voormalig staatssecretaris voor Gelijke Kansen Sarah Schlitz (37) zal bij de verkiezingen van volgend jaar de federale Ecolo-lijst trekken in Luik. Op de tweede plek volgt Kamerlid Samuel Cogolati. Sarah Schlitz werd in oktober 2018 als opvolger lid van de Kamer Van Volksvertegenwoordigers. In mei 2019 werd ze als Ecolo-lijsttrekker herverkozen, waarna ze in de regering-De Croo aantrad als staatssecretaris voor Gelijke Kansen, Gendergelijkheid en Diversiteit. In die rol veroorzaakte ze meerdere keren ophef. Zo nam ze deel aan een wandeling waar mannelijke deelnemers uitgesloten werden. Daarnaast was er het beruchte Charter Diversiteit en Inclusie, waarin positieve discriminatie aangemoedigd werd. In juli 2021 was er dan de benoeming van Ihsane Haouach tot regeringscommissaris bij het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen. Haouach droeg een

hoofddoek, wat gevoelig lag bij regeringspartij MR en oppositiepartijen N-VA en Vlaams Belang. Bovendien werd ze gelinkt aan de Moslimbroederschap en trok ze in een interview de scheiding tussen kerk en staat in twijfel. Uiteindelijk moest Ihsane Haouach ontslag nemen als regeringscommissaris. Eind april 2023 diende Sarah Schlitz haar ontslag in als staatssecretaris, omdat ontvangers van subsidies het persoonlijke logo van Schlitz kregen in hun communicatie, in plaats van het logo van het betrokken departement. Nadat Schlitz hierover gelogen had in het parlement, werd haar positie te wankel. WANNES NEUKERMANS

Schlitz trekt federale Ecolo-lijst in Luik

Sarah Schlitz

dagen blokkeren, omdat men federale hervormingen weigert.” Les Engagés-voorzitter Maxime Prévot ziet in de nieuwe samenwerking vooral een manier om uiterst links en uiterst rechts uit te sluiten van de macht. PVDA/PTB en Vlaams Belang zouden volgens de meest recente peiling van HLN en VTM de grootste zijn in het parlement en Prévot wil absoluut niet met een van die partijen in zee gaan. PVDA doet volgens hem “sociaaleconomisch gevaarlijke voorstellen”, Vlaams Belang noemt hij “racistisch”.

Didier Reynders heeft nog ambitie Opnieuw MR-voorzitter worden, of een nieuw mandaat in de Europese Commissie. Dat zijn de twee opties voor Didier Reynders (65), zo verklaarde hij zelf in het RTL-programma ‘Puncheurs’. De Europese commissaris voor Justitie en Consumentenbescherming is beschikbaar voor een plaats op de MR-lijst voor het Europees Parlement, maar het liefst zou hij een nieuw mandaat binnen de Europese Commissie krijgen. Interesse om premier te worden, zegt hij niet te hebben. “Ik ben in de eerste plaats Europees beschikbaar”, klinkt het. Wat hij wél overweegt, is om opnieuw voorzitter te worden van de Franstalige liberalen. Die functie bekleedde hij eerder al van 2004 tot 2011. Binnen iets minder dan een jaar houdt MR voorzittersverkiezingen en hij wil “de krachten bundelen”. Volgens Reynders moet het mogelijk zijn om van de huidige 20 procent van de stemmen naar 30 te gaan.

Politiek

IN DE KIJKER

CITAAT VAN DE WEEK

Paul Van Tigchelt

Geert Noels:

“U heeft het wel wat moeilijk met andere meningen”

Hij vulde in oktober het inmiddels imposante rijtje van onverkozen ministers en staatssecretarissen aan in de Vivaldi-regering. Nadat het parlement telkens weer buitenspel wordt gezet - zoals tijdens de coronacrisis -, wordt er geen krimp meer gegeven als er een nieuw lid voor de regering moet worden gevonden en men op zoek gaat in ‘bevriende kringen’. In oktober werd Paul Van Tigchelt (50) zomaar minister van Justitie én vicepremier, omdat Open Vld dat wilde om de gevallen luchtgitaar spelende ster Vincent Van Quickenborne te vervangen.

Tijdens een debat in ‘De Afspraak’ over de limieten aan rijkdom, probeerde econoom Geert Noels iets uit te leggen. Hij werd echter geregeld onderbroken door Vlaams Parlementslid Jos D’Haese (PVDA). “U heeft het wel wat moeilijk met andere meningen”, merkte Noels op.

Maar hij had zijn sporen verdiend, zo zei men, vanuit de coulissen van de politiek. Een lange staat van dienst van meer dan 20 jaar had hem als top-cabinetard op diverse niveaus gebracht, waar invloed op de politiek het handelsmerk is. Hij had wel eens zijn pollen verbrand, maar zo nauw werd niet gekeken.

Gefoefel

Rekenhof kritisch over windenergie op zee © PHOTONEWS

Paul Van Tigchelt studeerde rechten aan de KU Leuven. Daarna werd hij in 1998 parketjurist bij het Antwerpse parket en in 2003 substituut-procureur des Konings. Tegelijk werd hij kabinetsmedewerker, adjunct-kabinetschef zelfs, van de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken Patrick Dewael. Maar die baan zegde hij in 2008 onverhoopt op toen hij een mail had gestuurd naar de politietop om een benoeming te regelen voor een andere blauwe cabinetard. De dame in kwestie was niet geslaagd voor haar examen en dus werd er speciaal voor haar een nieuwe topjob gecreëerd, die moest bekrachtigd worden via een koninklijk besluit, en de examenresultaten werden ‘aangepast’. Dewael kwam in het oog van de storm terecht, maar Van Tigchelt en een collega dekten hun baas politiek af en namen ontslag.

Weg en weer terug

hernieuwbare energie in het marien ruimtelijk plan 2020-2026 vast. Het Rekenhof: “Daarbij opteerde ze opnieuw voor offshore windenergie zonder een grondige voorafgaande analyse van de alternatieven.” Of dat extra vermogen voldoende zal zijn om de nog te bepalen nieuwe doelstelling voor het aandeel hernieuwbare energie tegen 2030 te kunnen behalen, is momenteel onzeker volgens het Rekenhof.

Lange doorlooptijden

Hij keerde terug naar het parket, maar zijn blauwe vrienden bleven hem erkentelijk, want net na de islamitische aanslag van 2015 in de Bataclan te Parijs, werd Van Tigchelt directeur van OCAD, het Coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse. Hij was nog maar pas aan de slag of de aanslagen in de luchthaven van Zaventem en de Brusselse metro schrikten het land op. In de nasleep hiervan werd in de Kamer de ‘Commissie 22/3’ opgericht. Eén van de conclusies van die commissie was de creatie van een ‘Kruispuntbank Veiligheid’ voor álle diensten om voortaan te voorkomen dat gevaarlijke individuen ‘onder de radar’ verdwijnen. Er kwam niets van in huis. Wel slaagde Van Tigchelt erin de zogenaamde OCAD-lijst op te stellen, een databank met namen en informatie over mogelijk gevaarlijke individuen of groeperingen die moeten opgevolgd worden. Toch pleitte hij ervoor om Syriëstrijders uit Iraakse gevangenissen terug naar dit land te halen om ze hier te berechten en wees hij tegelijk en voortdurend op het ‘gevaar van extreemrechtse terreur’, ook al werden er vanuit die hoek geen feiten gepleegd. Dat laatste kwam goed uit voor de binnenlandse politieke strijd en de ‘framing’ tegen een steeds sterker wordende politieke tegenstrever. Van Tigchelt keerde in oktober 2020 terug naar een Open Vld-kabinet als adjunct-kabinetschef van vicepremier en minister van Justitie en de Noordzee Vincent Van Quickenborne. Na diens ontslag in oktober 2023 nam hij de job van zijn baas over.

voorzitter van het Rekenhof Hilde François

De federale overheid ondersteunt de ontwikkeling en productie van windenergie op zee (offshore) als hernieuwbare energiebron. Dat past in een strategie van diversificatie van de energiebronnen en in een supranationaal klimaatbeleid dat onder meer de CO2-uitstoot moet verminderen. Op dit moment zijn er in de oostelijke zone in het Belgische deel van de Noordzee al negen windmolenparken operationeel, met een totaal vermogen van 2,26 gigawatt (GW).

Pausbezoek en China

Paul Van Tigchelt zet dus het werk van Q gewoon verder, mooi tussen de Vivaldi-lijnen kleurend. Zijn aanstelling zorgde evenwel voor flink wat deining binnen Open Vld. Gwendolyn Rutten die de job wel zag zitten, maar niet kreeg, trapte het chagrijnig af, maar kwam toch weer terug toen ze haar ‘goesting’ kreeg om Bart Somers te vervangen. Bizar was zijn tendentieuze demarche enkele dagen geleden over het aangekondigde pausbezoek. Hij dringt er bij Rome op aan om de bisschopstitel van Roger Vangheluwe af te nemen. “Alleen dan kan het aangekondigde bezoek van de paus aan ons land in een serene sfeer plaatsvinden”, zegt hij. Gelet op aanhoudende slechte peilingen voor Open Vld, is het er kommer en kwel, en worden de plaatsen op de lijst duur. Toch kreeg Van Tigchelt de eerste plaats voor de Kamer in Antwerpen. Maar als de partij struikelt over de kiesdrempel, is het ook voor hem ‘over en uit’ en kan hij opnieuw naar het parket.

Paul Van Tigchelt

7 © VRT

21 december 2023

In het Marien Ruimtelijk Plan 2020-2026 duidde de federale overheid nog eens drie nieuwe gebieden aan voor de productie, opslag en transmissie van hernieuwbare energie, samen de Prinses Elisabeth-zone, om zo het totale vermogen op te trekken naar 5,41 tot 5,76 GW. De Europese verplichtingen op het vlak van hernieuwbare energie, de (verwachte) prijsontwikkelingen van elektriciteit, de technologische vooruitgang en de marktwerking zullen de groei van offshorewindenergie de volgende jaren volgens het Rekenhof blijven stuwen. Wegens het grote maatschappelijke en financiële belang van de investeringen in offshorewindenergie en de geplande ontwikkeling van de Prinses Elisabeth-zone, onderzocht het Rekenhof of het wettelijke en organisatorische kader voldoende waarborgen biedt voor een snelle, duurzame en efficiënte bouw en aansluiting van de offshorewindmolenparken, en daarnaast of de financiële steunmechanismen kostenefficiënt zijn. Volgens de laatste rapportering aan het federale parlement in februari 2020 gaat het wat dat laatste betreft om 12,68 miljard euro voor de oostelijke zone. Het Rekenhof toetste ook de beleidsvoorbereiding voor de nieuwe zone af aan de lessen die konden worden getrokken (‘lessons learned’) uit de analyse van de oostelijke zone. De audit omvat ook het aspect van de gewestelijke vergunningen voor de aansluiting op en de versterking van het elektriciteitsnet op het land (onshore).

Gebrek aan voorafgaande analyses Met de bouw van windmolenparken in het Belgische deel van de Noordzee, biedt de federale overheid een antwoord op de vraag naar een transitie richting hernieuwbare energie en de doelstellingen die Europa in dat kader vooropstelt. Het Belgische streefcijfer van het aandeel hernieuwbare energie in het totale energieverbruik voor 2020 (13 procent) dat Europa oplegde, werd echter pas in 2018 verdeeld tussen het federale en het gewestelijke niveau, via een bottom-upbenadering op basis van de bevoegdheidsverdeling die volgens het Rekenhof “niet noodzakelijk tot het gewenste/vereiste ambitieniveau leidt”. Daarbij werd volgens het Rekenhof “geen rekening gehouden met de kostenefficiëntie van de verschillende technologieën (inclusief de kostprijs per ton CO2-reductie) en de impact ervan op de stabiliteit van het elektriciteitsnet”.

Doelstelling niet bereikt De federale doelstelling werd ook niet bereikt, door de vertraagde opstart van de laatste drie van de in totaal negen windmolenparken in de oostelijke zone en een overschatting van de productiviteit van die offshorewindturbines. De federale overheid zet volgens het Rekenhof haar beleid nochtans verder. Met de Prinses Elisabeth-zone legde ze drie nieuwe zones voor

De mediaan van de doorlooptijd voor de realisatie van de negen parken in de oostelijke zone, dat is vanaf de aanvraag van de domeinconcessie tot aan de datum van de eerste productie, bedraagt 8,8 jaar. Die relatief lange doorlooptijden zijn volgens het Rekenhof “maar beperkt het gevolg van overschrijdingen van de wettelijke termijnen in de procedures voor de toekenning van de domeinconcessie of de diverse vergunningen aan de parken”. De aanvraag voor een bouwmachtiging en exploitatievergunning volgde vaak niet meteen na de toekenning van de domeinconcessie. De voorbereidende studies en/of de financiering die de projectontwikkelaars eerst moesten regelen, kunnen daarin een rol gespeeld hebben.

Stopcontact op zee Daarnaast hadden onzekerheden en vertragingen bij de realisatie van het offshoretransmissienet (het zogeheten stopcontact op zee MOG I, dat pas tot stand kwam nadat het BOG-project werd stopgezet) en de versterking van het onshore-elektriciteitsnet (de Stevin-luchtlijn, die pas tien jaar na de opstart van het project kon worden voltooid) een belangrijke impact. Sommige parken vroegen en kregen daardoor al een verlenging van hun domeinconcessie.

Weerslag op de algemene middelen van de Staat en de eindgebruikers Een goed afgestemde ondersteuning van de parken is essentieel om de kosten voor de eindgebruikers te beperken. Tot eind 2021 ontvingen de parken liefst 3,41 miljard euro aan rechtstreekse productiesteun en 208,98 miljoen euro aan aansluitingssteun. Het Rekenhof: “Die bedragen zullen nog oplopen op basis van de nog resterende ondersteuningsperiode.” Het uiteindelijke bedrag (dat een veelvoud van de vermelde bedragen zal zijn) is ook nog afhankelijk van de evolutie van de elektriciteitsprijzen en mogelijke aanpassingen van het steunmechanisme. Samengevat is het Rekenhof dus vrij kritisch voor het reeds geïnstalleerde windpark op zee en nog kritischer voor de windmolens die er nog moeten komen. THIERRY DEBELS

Opinie

21 december 2023 © BELGA

Wat als de N-VA Wallonië zou redden? De opkomst van N-VA op de Waalse politieke kaart is interessant. Ik maak er geen geheim van dat ik veel vrienden heb in de MR, ook al heb ik nooit een persoonlijke relatie gehad met de familie Michel. Die vrienden maken zich zorgen. Ze weten dat de N-VA’ers serieuze mensen zijn met aanzienlijke financiële middelen (op Belgische schaal). Ze vrezen dat door MR enkele zetels te ontnemen, het voor N-VA uiteindelijk makkelijker zal maken om een linkse/extreemlinkse coalitie te vormen in Wallonië en op federaal niveau.

HERNIEUWING VAN DE WAALSE MEERDERHEID In dat grote spel van dupes is MR, na PRL, nooit méér geweest dan een accessoire van de PS. Dat geldt des te meer omdat het Bouchez-effect, dat verwacht werd, zich op zijn zachtst gezegd traag heeft laten voelen. Opiniepeiling na opiniepeiling beloofde MR 20 procent, zowel in Brussel als in Wallonië. Bouchez mikte op 30 procent. Daar zijn we nog ver van verwijderd. Nederigheid is geboden. Als alle andere zaken gelijk blijven - met andere woorden: zonder de opkomst van de ‘Waalse N-VA’ -, kunnen we in het beste geval een hernieuwing van de huidige Waalse meerderheid verwachten, met of zonder Les Engagés in de plaats van Ecolo, om hetzelfde kleingeestige, middelmatige en cliëntelistische beleid te voeren dat al een halve eeuw in Wallonië wordt gevoerd, waarvoor de Vlamingen ‘te goed, te dom’ keer op keer de rekening zullen betalen.

kome uitlaatklep zijn voor die rechtse kiezers die het afschuwelijke Waalse systeem dat werkende mensen uitbuit en hen tegelijkertijd beledigt, verwerpen. De PTB is de tegenstander van de Waalse N-VA, niet de MR.

WAT ZIJN DE RESULTATEN IN FUNCTIE VAN ZETELS? Laten we de zetels in detail bekijken. Op federaal niveau bepaalt de Kamer alles. Maar er zijn slechts 150 zetels in de Kamer, waarvan 62 Franstalige (inclusief Brussel) en de zetels zijn duur. Onder voorbehoud van een verkiezingswonder, zie ik N-VA niet meer dan een paar Waalse zetels in de Kamer winnen. En als ik zeg ‘een paar’, dan bedoel ik 2 of 3. Dus die paar zetels kunnen natuurlijk het verschil maken, door N-VA onvermijdelijk te maken op federaal niveau. Dat is waarschijnlijk het hoofddoel van Bart De Wever. Niets op aan te merken, de aanpak is rationeel.

PTB is de tegenstander van de Waalse N-VA, niet MR Waar de impact van een Waalse N-VA het grootst zou kunnen zijn, is echter op het niveau dat Bart De Wever het minst interesseert:

het Waalse niveau. Er zijn 75 zetels in het Waals Parlement. Door serieuze kandidaten met een offensief programma naar voren te schuiven, zou N-VA een diepgaande, massieve en blijvende impact kunnen hebben op het eindresultaat.

MR, na PRL, is nooit méér geweest dan een accessoire van de PS Dat zou natuurlijk de dynamiek van het Waalse politieke debat veranderen. Laten we eerlijk zijn: het Waalse politieke debat is waarschijnlijk het meest middelmatige van Europa. Het is niet zozeer de oneindige platheid van de Waalse media die opvalt, als wel de totale afwezigheid van pluralisme. Met uitzondering van het weekblad PAN, is er gewoon geen rechtse media aan Franstalige zijde, wat in het internettijdperk een kosmische anomalie is. Met een tot op het bot gepolitiseerde RTBF heeft het Waalse socialisme een medialandschap gevormd dat vergelijkbaar is met dat van Cuba en Venezuela - zelfs Poetin zou dat niet durven. Nogmaals, de MR laat af en toe van zich horen, maar volgt in wezen de beweging, volgzaam en onderdanig. De komst van een uitgesproken, maar welbespraakt rechts - dat van Theo, Sander © PHOTONEWS

Dat is kritiek die we moeten horen, maar we moeten naar het grotere plaatje kijken. De situatie in Wallonië is rampzalig. Wat het Waalse socialisme toelaat te overleven, na 50 jaar zogenaamd federalisme, is dat jaar na jaar de rekening wordt gepresenteerd aan de Vlaamse belastingbetaler. Zes miljard, zoveel wordt er elk jaar van Vlaanderen naar Wallonië overgeheveld. Het bedrag lijkt bescheiden. In vergelijking met de Waalse begroting is het een olifant. Maak een einde aan die sponsoring en Wallonië gaat onmiddellijk failliet - letterlijk, niet figuurlijk. Als Wallonië de politieke middelen had om zichzelf te hervormen en de jaarlijkse rekening niet langer te presenteren aan de Vlaamse belastingbetaler, dan had het dat al in 1970 gedaan.

Raoul Hedebouw en Bart De Wever

EEN REALISTISCH SCENARIO Naar alle waarschijnlijkheid wordt 2024 het jaar van de waarheid voor Bart De Wever. Ofwel zal hij vooruitgang boeken in de richting van autonomie voor Vlaanderen, ofwel zal hij de geschiedenis ingaan als een goede burgemeester van Antwerpen. De vorming van een N-VA-Vlaams Belang-regering op Vlaams niveau, lijkt waarschijnlijk, in lijn met de hardnekkige wil van het Vlaamse electoraat, en zonder serieus alternatief. Dat vanwege de ineenstorting van de partijen die als traditioneel worden omschreven, maar die niets traditioneels meer over zich hebben. Het idee is om genoeg Franstalige zetels te winnen om van de N-VA ook op federaal niveau een kracht te maken om rekening mee te houden. De laatste peilingen tonen aan dat de vreselijke Vivaldi-regering geen federale meerderheid meer heeft. De nu mogelijke, zo niet waarschijnlijke, val van Open Vld onder de kiesdrempel zou die trend alleen maar versterken.

Met een volledig gepolitiseerde RTBF heeft het Waalse socialisme een medialandschap gevormd dat vergelijkbaar is met dat van Cuba en Venezuela

MR lijkt momenteel geen oplossing voor het Waalse probleem De MR lijkt momenteel geen oplossing voor het Waalse probleem. De komst van een serieuze en vernieuwende rechtse partij zou het Waalse politieke debat een boost kunnen geven. Alles is beter dan de huidige politieke stagnatie. Bovendien is het niet op MR-grond dat de N-VA zou moeten jagen. Het is op PTB-grond. Vandaag is de Waalse proteststem volledig voor de PTB - zelfs op rechts - bij gebrek aan een alternatief. Een Waalse N-VA zou een wel-

Loones, Darya Safai -, zou dat uitgeputte schaduwtheater op zijn kop zetten. Het zou het Waalse debat nieuw leven inblazen door het te injecteren met pluralisme. Het zou Walen die walgen van het verval van hun regio een duurzaam alternatief bieden voor de hatelijke communisten van de PTB. Dat veronderstelt natuurlijk dat Bart de Wever serieus is. Met andere woorden, hij wil een nieuwe partij op de Waalse verkiezingskaart zetten voor de lange termijn, en geen ‘stunt’ uithalen die beperkt zou blijven tot de federale verkiezingen van 2024.

Alexander De Croo en Georges-Louis Bouchez

Ik herhaal echter en dat zal mijn conclusie zijn: de N-VA zal pas geloofwaardig worden op Waals niveau door een echt alternatief te bieden aan de Waalse bevolking, en dus ook door lijsten voor te stellen voor het Waals Parlement, als onderdeel van een duurzame aanpak. Dat is al het goede dat we Wallonië - en Vlaanderen - toewensen. DRIEU GODEFRIDI

Dossier

21 december 2023

Al aan het einde van de negentiende eeuw woont er in België een aanzienlijke groep Russen, of mensen met Russische achtergrond of origine. In 2022 ging het om zo’n 11.500 mensen met de Russische nationaliteit. Het aantal Russischtaligen in ons land wordt op een 100.000-tal geschat.

De Russische gemeenschap De Russen versloegen de Ottomanen in de Slag bij Sinop in 1853, geschilderd door I. K. Aivazovsky

WANNES NEUKERMANS

Onze tiende provincie België profiteerde van de neutraliteit die het had in het gewapende conflict dat destijds woedde op het Krimschiereiland, tussen Rusland enerzijds en de Fransen, Britten, Ottomanen en Sardiniërs anderzijds. De Russische tsaren verkozen vanaf 1860 de Belgische investeerders, ondernemers, arbeiders en vaklui om het fabriekswezen in Sint-Petersburg en de Baltische provincies aan te zwengelen.

Een Belgische maatschappij legde de allereerste tramlijn in Dnipro aan Vanaf 1880 gingen de Belgische industriëlen eerder richting de toenmalige provincie Jekaterinoslav, in het zuidoosten van het huidige Oekraïne. Zo legde de Belgische maatschappij ‘Tramways électriques d’Ekaterinoslaw’ de allereerste tramlijn in Dnipro aan. In de Donbas-regio waren er op het hoogtepunt 133 Belgische bedrijven actief in steenkoolmijnen, staal- en glasindustrie, en in de chemische sector. In totaal leefden er destijds tussen de 5.000 en de 10.000 Belgen in de regio. België telde toen nog maar negen provincies, zodat de regio al schertsend “onze tiende provincie” genoemd werd in de periode tussen 1880 en 1917.

Brusselse en in Wallonië. In totaal ontvluchtten ongeveer twee miljoen zogenaamde ‘witte emigranten’ het land tussen 1918 en 1921. In de jaren nadien, tot 1929, volgden er nog eens een miljoen. Nadien was emigreren uit de Sovjet-Unie ten strengste verboden. Tijdens de jaren dertig was België het enige West-Europese land waarin de Russische migrantengemeenschap toenam: in 1937 verbleven er zo’n 8.000 Russen in België. Daarnaast zette de Duitse bezetter tijdens de Eerste Wereldoorlog Russische krijgsgevangenen in voor de aanleg van spoorwegen en straten. Zij werden van het oostelijke front gedeporteerd richting ons land. Na het einde van de oorlog bleef een deel van de Russen achter, net als in de rest van Europa.

WO II Toen al een deel van West-Europa bevrijd was en de grote wereldleiders ervan overtuigd waren dat de Duitsers snel zouden capituleren, begon men het vraagstuk van de tienduizenden ontheemden op te lossen. Zes maanden voor de bevrijding van België schatte de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken, Paul-Henri Spaak, het aantal Russische en Oost-Europese burgers op Belgisch grondgebied in op 9.000 à 9.500. Het ging voornamelijk over voormalige Russische krijgsgevangenen, maar daarnaast waren er ook een duizendtal burgers aanwezig in ons land. © WIKIPEDAI

Aan het einde van de negentiende eeuw was er sprake van intense handelsrelaties tussen het Russische tsarenrijk en België, dankzij onze sterke zware industrie, spoorwegenbouw en mijnbouw.

Revolutie en WO I Aan die ‘tiende provincie’ kwam een relatief abrupt einde na de Russische Revolutie, en dat resulteerde bovendien in migratie in de omgekeerde richting. Voormalige militairen uit het tsarenleger zochten contact met anticommunistische organisaties, voornamelijk in het

De Belgische tram in Ekaterinoslaw, begin 20ste eeuw

De krijgsgevangenen waren door de nazi’s naar hier gehaald ter ondersteuning van de oorlogseconomie. Russen werden voornamelijk ingezet in de steenkoolmijnen. Hoewel er in België ook Russen beland waren die onder het naziregime gediend hadden, werd iedere Rus na de bevrijding gezien als ‘ontheemde’. Die mensen werden ofwel aangemaand op eigen houtje naar huis te vertrekken, ofwel ondergebracht in de hiertoe opgerichte verzamelkampen. De ambitie was om de Sovjetburgers zo snel mogelijk terug ‘thuis’ te krijgen. Zo werd er begin 1945 een verbod uitgevaardigd om een arbeidscontract te geven aan Sovjetburgers die in aanmerking kwamen voor repatriëring. In werkelijkheid bleek dat anders: op lokaal niveau werd dat verbod niet nageleefd en de mijnen waren constant op zoek naar werkvolk.

De Donbas werd al schertsend onze tiende provincie genoemd De geallieerden gingen er toen van uit dat iedereen naar huis zou willen terugkeren. Dat bleek voor een groot deel van de Sovjetburgers echter niet het geval. Ten eerste waren er die burgers die - al dan niet op vrijwillige basis - gevochten hadden tegen het Rode leger of die als krijgsgevangene arbeid verricht hadden voor de geallieerden. Voor Stalin waren al die mensen collaborateurs. Daarnaast was er een tweede groep die de forse gebiedsuitbreiding van de Sovjet-Unie niet aanvaard had. De Balten, Polen en Oekraïners waren dan wel officieel Sovjetburgers, maar zij aanvaardden dat niet en wilden niet in de Sovjet-Unie gaan wonen. Uiteindelijk bleven een 2.000-tal ‘Sovjets’ na de Tweede Wereldoorlog in ons land.

Heden In 2022 woonden er 11.500 Russen in België. Bij de laatste Russische presidentsverkiezingen, in 2018, brachten goed 2.250 Russen een stem uit in de ambassade in Brussel en het consulaat-generaal in Antwerpen. Zowat driekwart van de stemmen ging toen naar Vladimir Poetin. © KU LEUVEN

Sinds de oorlog in Oekraïne staat de Russische gemeenschap in ons land onder druk. Vlak na de inval organiseerden verschillende Russische kleine verenigingen manifestaties tegen te oorlog. Toch waren er ook Russen die zich openlijk achter Poetin schaarden. Heel wat Russische edelen, diplomaten, en academici blijven zich achter de oorlog scharen. Zo is er onder andere Arkady Arianoff, de oprichter en algemeen directeur van de Belgisch-Luxemburgse kamer van koophandel in Rusland. Hij steunt de invasie op sociale media en geeft ook meermaals aan het bestaansrecht van Oekraïne niet te onderkennen.

Vladimir Ronin

IN 2022 WOONDEN ER

11.500 RUSSEN IN BELGIË

In 2018 brachten 2.250 Russen in België een stem uit voor de presidentsverkiezingen

Doctor in de geschiedenis en Slavische filologie Vladimir Ronin (KU Leuven) vertelt bij StampMedia dat er een kloof is tussen jonge en oude mensen van Russische afkomst. Bij oudere generaties bestaat er nog een bepaald gevoel van twijfel, terwijl jongere ‘Russen’ vaak eerder westers denken. Dat zegt ook professor Wim Coudenys (KU Leuven). “Veel Russen hebben het moeilijk met kritiek op Rusland en vertalen dat onmiddellijk als russofobie”, reageert hij in hetzelfde stuk van StampMedia. “Ze hebben het moeilijk om kritisch te zijn over wat Poetin uitspookt, omdat ze dat als een soort verraad van de eigen identiteit beschouwen.”

Geen exportpromotie of toerisme meer De oorlog heeft vanzelfsprekend gevolgen voor de Russisch-Belgische relaties. Zo zijn de kantoren van Flanders Investment & Trade in Rusland voor een groot deel gesloten. Dat vertelde CEO Joy Donné onlangs in een interview. “Het is niet zo dat we nog exportpromotie doen richting Rusland”, zo verklaarde hij. “In Rusland hadden we drie kantoren, waarvan er in-

tussen twee gesloten zijn. In het laatste kantoor worden vooral nog vragen beantwoord over de sancties.”

Russische krijgsgevangenen werden naar hier gehaald om de oorlogseconomie te ondersteunen Ook het toerisme vanuit Rusland richting Vlaanderen ligt volledig stil. In de eerste helft van 2022 lag het aantal Russische toeristen in Vlaanderen 93 procent lager dan in normale tijden. Pedro Waeghe was Country Manager Rusland bij de overheidsdienst Toerisme Vlaanderen en zag zijn job plots stilvallen. “Het is een persoonlijk drama”, reageerde hij in het Nieuwsblad. “Ik ken de taal en de cultuur, ging vier keer per jaar naar Rusland, heb de werking uit de grond gestampt en zag de resultaten van mijn werk. Ik zag onze bestemming door de ogen van een gepassioneerde Rus. Ik ben nu 45 geworden, werk 22 jaar, sta halfweg in mijn carrière, maar alles wat ik opgebouwd heb, mag de prullenmand in.”

IN 2018 BRACHTEN 2.250 RUSSEN HIER EEN STEM UIT

IN DE AMBASSADE BIJ DE LAATSTE RUSSISCHE PRESIDENTSVERKIEZINGEN 75% VAN DE STEMMEN GING NAAR VLADIMIR POETIN

10 Interview

21 december 2023

MARC DE VOS De Europese Unie is de afgelopen jaren uitgegroeid tot een geopolitieke grootmacht, maar is daar institutioneel niet voor uitgerust. Althans, dat is de stelling die Marc De Vos in zijn nieuwe boek ‘Grootmacht Europa’ verdedigt. “Wij doen dezelfde dingen als de VS en China. Europa speelt het spel der grootmachten”, aldus De Vos.

e spraken Marc De Vos, professor sociaal recht aan de UGent en medeoprichter van denktank Itinera, kort voor aanvang van de Europese top die vorige week plaatsvond in Brussel. Daar hebben de Europese staatsen regeringsleiders tot ieders verrassing het licht op groen gezet voor de toetredingsonderhandelingen met Oekraïne en Moldavië. Omdat de Hongaarse premier Viktor Orbán op het juiste moment de zaal verliet, konden de leiders van de 26 andere lidstaten unaniem voor de start van de toetredingsonderhandelingen stemmen. Hoewel de media zo’n Europese top druk becommentariëren, mag het belang ervan volgens professor De Vos niet overschat worden. Hij beschouwt die eerder als “een momentopname, zoals een opiniepeiling”. Met zijn laatste pennenvrucht, ‘Grootmacht Europa’, wil hij de grondstroom van de Europese Unie (EU) capteren, veeleer dan een “oppervlakkige golf ” zoals een bijeenkomst van staatsen regeringsleiders.

Hoe waarschijnlijk is het dat Oekraïne in de toekomst deel zal uitmaken van de EU? “Zonder calamiteiten zullen Oekraïne en nog een paar andere landen in de toekomst op een of andere manier deel uitmaken van de EU. Dat staat voor mij als een paal boven water. Het zou een historische vergissing zijn om hun toetreding op de lange baan te schuiven, want snelheid is in dit dossier wel degelijk van belang. Daarom zou de EU eerst moeten herdefiniëren wat het precies betekent om lid te zijn, maar door de unanimiteitsvereiste betwijfel ik of ze daartoe in staat zal zijn. Als je het klassieke lidmaatschapsmodel hanteert voor de landen die nu in de wachtkamer zitten, zou het toetredingsproces héél lang kunnen aanslepen. Dat is een groot risico, omdat in Moldavië, de Westelijke Balkan en in het bijzonder in Oekraïne een invloedsstrijd tussen Europa en Rusland aan de gang is.”

Hoe moeten we de toetredingsaanvraag van Oekraïne dan bekijken? “Vanuit een geopolitieke logica. De vraag die we ons moeten stellen, is of Kiev tot de geografische regio die we willen domineren en tot de onze willen maken, behoort. Het antwoord op die vraag is zonder twijfel positief, maar dat heeft heel wat implicaties voor de toekomst van de EU.”

“Het proces om lid te worden van de EU is niet geconcipieerd als een geopolitieke daad. Het huidige lidmaatschapsmodel is zeer technocratisch, met heel veel regels die moeten worden nageleefd. Dat is een model dat voor een land als Oekraïne niet zal werken.” “Na de implosie van de Sovjet-Unie hebben we meteen verklaard dat alle Centraalen Oost-Europese landen op korte termijn konden toetreden tot de EU. We hebben toen een historisch momentum gebruikt en dat moeten we vandaag opnieuw doen, maar daarvoor moet de EU eerst veranderen. Als dat niet lukt, dreigt de toekomstige werking van de EU bemoeilijkt te worden. Met 35 landen ben je de kar zo aan het overladen dat ze niet meer kan rijden en door haar assen zal zakken.”

Een EU met 35 lidstaten kan dus enkel werken met andere spelregels? “Ja, maar om de spelregels te kunnen wijzigen, is de instemming van alle lidstaten vereist. De geschiedenis leert ons dat de politieke cohesie in Europa voortvloeit uit crises. De huidige crisis zal wellicht verergeren, omdat de VS minder bereid zullen zijn om te helpen en Europa steeds meer met de rug tegen de muur zal komen te staan. Als we met de rug tegen de muur staan, kunnen we misschien dingen doen die vandaag politiek onhaalbaar zijn.”

Is het wel zo verstandig om een land dat in oorlog is met Rusland te laten toetreden tot de EU? Zal ze daardoor niet rechtstreeks betrokken raken in het conflict? “We zíjn al rechtstreeks betrokken. De publieke opinie moet dringend beseffen dat het opnieuw oorlog is in Europa. Als we niet opletten, ontstaat er voor de tweede keer een IJzeren Gordijn. Dan zou de hele Koude Oorlog die we na de Tweede Wereldoorlog hebben gevoerd voor niks zijn geweest. De EU is er wonderwel in geslaagd om - mede dankzij de Amerikanen, waar we bijna 80 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog nog altijd volledig afhankelijk van zijn – de oorlog weg te houden uit ons dagelijkse leven. We merken er hier niks van, ook al bevinden we ons op een kantelpunt in de geschiedenis. De toekomst van ons continent voor de komende generaties staat op het spel.”

Wat is de centrale boodschap van uw boek? “De missie van de EU is veranderd. Die was altijd een beetje West-Europees en op zichzelf gericht. De EU moest zich met de

“De publieke moet dringe beseffen dat opnieuw oorl is in Europa buitenwereld niet al te veel bezighouden. Ofwel deden de Amerikanen dat voor ons, ofwel was die buitenwereld heel vriendelijk - zeker na de val van het communisme. Dat is vandaag helemaal anders. De taak van de EU is nu om de mensenrechten en democratie op het Europese continent te vrijwaren. Dat is een geopolitieke en geostrategische missie. De vraag of landen die willen toetreden tot de EU ‘Europees’ zijn of niet en of ze al dan niet bij ons passen, is eigenlijk niet meer aan de orde.”

In uw boek stelt u een ‘gelaagd’ lidmaatschapsmodel voor. Hoe ziet dat er precies uit? “De ‘nieuwe’ EU kan alleen maar functioneren in lagen. De onderste laag staat voor veiligheid, integriteit van het grondgebied en defensie. Dat is de basis van alles. Daar passen de landen die in de wachtrij staan a priori in. We zeggen dat niet hardop, maar dat is de reden waarom we ze er zo graag bij willen. Zonder de oorlog zou Oekraïne zeker niet ‘top of mind’ zijn geweest als potentieel lid van de ‘oude’ EU.

Als je aanvaardt dat Europa federaliseert, is een Europese belasting onvermijdelijk Die zou zich enkel de vraag hebben gesteld of Oekraïne historisch gezien een Europese natie is die aansluiting moet vinden bij de Europese familie.”

Die vraag is niet meer relevant? “Misschien wel op het hoogste niveau van lidmaatschap, dat te maken heeft met het ‘interpersonele’, zoals mensenrechten, democratie en interne migratie, maar niet op het niveau van geostrategie en economie.”

Moet de EU ook instaan voor de herbewapening van Europa? “Er is opnieuw een wapenwedloop aan de gang. De Koude Oorlog is wat dat betreft helemaal terug. Ik pleit ervoor om de herbewapening van Europa op Europees niveau te coördineren. Dat geldt ook voor civiele technologie, zoals chips, computers en satellieten. Ik noem dat het Airbus-model. Er zijn vandaag wel wat platformen voor gemeenschappelijke aankopen, maar verder gaat de Europese samenwerking niet.”

Beconcurreren de 27 lidstaten elkaar? “Elk land rijdt voor het eigen nationale defensiebedrijfje. De urgentie om een ‘coalition of the willing’ te vormen om op militair vlak meer samen te werken, is groot. Niet alle 27 lidstaten hoeven daar deel van uit te maken. Zelfs als we de NAVO-norm van 2 procent van het bbp halen, zal dat lang niet voldoende zijn. De defensie-uitgaven tijdens de Koude Oorlog lagen vaak meer dan dubbel zo hoog. De herbewapening van Europa zal minstens 10 jaar in beslag nemen. In de tussentijd zullen we de Amerikanen heel veel geld moeten betalen om te mogen schuilen onder hun militaire paraplu.”

Pleit u voor een Europees leger? “Ik pleit niet voor een Europees leger, maar voor een Europese defensiestrategie. Dat zijn twee verschillende zaken.”

Maar die strategie kan op termijn wel uitmonden in een Europees leger? “Ja, ook op dat vlak kan je een ‘coalition of the willing’ vormen. België en Nederland, bijvoorbeeld, werken op sommige vlakken, zoals de marine, al samen. Een geïntegreerde militaire commandostructuur raakt echter aan de kern van de nationale soevereiniteit. Dan kan een Belgische militair worden ingezet om de belangen van Frankrijk met zijn leven te verdedigen. Ik zou er helemaal niet tegen zijn dat er minstens enkele Europese bataljons of divisies zijn die kunnen worden ingezet, maar daar zijn we op dit moment nog lang niet aan toe. We moeten onze gevechten kiezen. Het gevecht waar we nu voor staan, is de strategische herbewapening. Op die manier kan Europa een sterkere positie innemen, niet alleen ten aanzien van Rusland, maar in de hele wereld.”

Moet die militaire capaciteit ook worden ingezet om onze buitengrenzen te bewaken? “Als je onderhandelt met landen zoals Libië, Turkije en Tunesië, moet je niet alleen met geld over de brug komen. We hebben zowel een wortel als een stok nodig in onze internationale relaties. De wereld is heel vijandig geworden. Als Europa deals wil sluiten, moeten de andere partijen weten dat het iets achter de hand heeft. We hebben die broodnodige stok niet.” “We maken onszelf nu afhankelijk van gas uit landen uit het Midden-Oosten en grondstoffen uit Afrika. Als je met zulke

Interview

21 december 2023

PROFESSOR SOCIAAL RECHT EN MEDE-OPRICHTER ITINERA

e opinie end het log a” Marc De Vos, ‘Grootmacht Europa’, 1 december 2023, uitgeverij Ertsberg, 152 p., ISBN 9789464750553 regimes geloofwaardige afspraken wil maken, moet je ook op militair vlak sterk in je schoenen staan. Als dat niet het geval is, zal je ook daarvoor de Amerikanen nodig hebben. Dan ben je op alle vlakken heel afhankelijk van de VS. Europa heeft een grote achterstand in te halen.”

Zijn de ‘Verenigde Staten van Europa’ de enige manier om in de toekomst te kunnen wedijveren met grootmachten als de VS en China? “Het woord ‘grootmacht’ heb ik gebruikt omdat de EU, omwille van alle externe gebeurtenissen, aan de bak moet als een grootmacht, en dat ook doet. De Europese Commissie onder leiding van Ursula von der Leyen is een geopolitieke Commissie. Ze heeft veel gedaan om de autonomie van de Europese economie en toevoerketens te versterken. Dat is een vorm van grootmachtenpolitiek. Wij doen dezelfde dingen als de VS en China. Europa speelt het spel der grootmachten.”

Maar in tegenstelling tot de VS en China is het niet goed uitgerust om dat spel te spelen? “Zo is dat. Dat Europa daar desondanks in is geslaagd, is lovenswaardig. Dat toont aan dat de EU onder druk kan improviseren, ondanks het feit dat ze uit 27 lidstaten bestaat. Maar daar mogen we niet op blijven rekenen, omdat je daardoor heel kwetsbaar bent. Als de steun uit de VS morgen opdroogt, is het voor Europa einde verhaal.”

Op welke manier is de EU de afgelopen jaren getransformeerd? “Er zijn de laatste jaren heel wat bevoegdheden gefederaliseerd: immigratie, de verdediging van onze buitengrenzen, veiligheid, vaccins,… Dat waren thema’s die tot de nationale soevereiniteit behoorden, maar landen hoefden zich er lange tijd niet mee bezig te houden. Toen dat plots wel opnieuw moest, keek iedereen spontaan naar de EU. We hebben daar geen referendum over georganiseerd of een verdragswijziging onderhandeld. We hebben dat gewoon gedaan. Die ‘mission creep’ heeft een houdbaarheidsdatum. Vroeg of laat kom je jezelf tegen op het vlak van financiën of beslissingsvermogen.” “De EU moet ook institutioneel evolueren. Dat betekent dat je bepaalde bevoegdheden de facto federaliseert. In Europa zie je een gelijkaardige evolutie als destijds in de VS. We maken op dit moment de overgang van een confederaal naar een federaal Europa mee, maar we hebben geen grondwet gemaakt om die te faciliteren. Op een of andere manier zal die evolutie toch institutioneel moeten worden onderbouwd.”

Hoe komt het dat zo weinig mensen lijken te beseffen dat die evolutie aan de gang is? “We blinken uit in het niet-bediscussiëren van Europa in de nationale politiek. Dat is een gigantisch probleem. Het democratisch deficit is verklaarbaar, maar onhoudbaar. Vroeger was de EU veel minder politiek. Ze was niet meer dan een manager van de open markt. Dat was een technische oefening: scheidsrechter spelen, onderhandelen met de rest van de wereld,… Het maakt niet uit dat dat minder democratisch is. Maar nu de EU zich ook met andere zaken bezighoudt, is het gebrek aan rechtstreekse democratische invloed en verantwoording een fundamenteel probleem. De EU wordt steeds minder democratisch.”

Er zijn landelijke Europese verkiezingen, maar die moeten pan-Europees worden “Vroeger was het democratische deficit een probleem vanuit ons democratisch perspectief. Dat is het nog steeds, maar ook en vooral voor Europa zélf. Het democratische deficit leidt er immers toe dat Europa niet meer kán functioneren. De EU heeft niet de budgetten om te doen wat ze nu moet doen. Het democratische deficit is dus een existentieel probleem voor de werking van de EU zélf.”

Op welke manier kan dat democratische deficit verholpen worden? “Ik geloof niet in een of andere Europese grondwet. Dat is al eens geprobeerd. Ik geloof in een stapsgewijze evolutie. Op die manier heeft Europa altijd gewerkt. De Europese Commissie is de facto de regering van Europa geworden. Het aantal commissarissen moet drastisch gereduceerd worden en onder rechtstreekse democratische controle gebracht worden. Er zijn landelijke Europese verkiezingen, maar die moeten pan-Europees worden.

WE MAKEN OP DIT MOMENT DE OVERGANG VAN EEN CONFEDERAAL NAAR EEN FEDERAAL EUROPA MEE, MAAR HEBBEN GEEN GRONDWET GEMAAKT OM DIE TE FACILITEREN

Er moet dus een Europese verkiezing met Europese lijsten en Europese kandidaten plaatsvinden. Daardoor kan het aantal Europarlementsleden sterk verminderd worden. Het Europees Parlement is momenteel zó groot dat het onherkenbaar is. Ook het takenpakket van de Europese Commissie moet herbekeken worden. Alles wat met marktcontrole te maken heeft, kan worden overgeheveld naar autonome agentschappen die zich met de technische zaken inlaten. Dan kan de Europese Commissie zich bezighouden met de geopolitieke prioriteiten, onder democratische controle.”

Moet er ook meer geld naar Europa vloeien om de bijkomende bevoegdheden te kunnen dragen? “Het eeuwige marchanderen met dotaties van de lidstaten en de nachtelijke onderhandelingen over een meerjarenbegroting staan mijlenver af van hoe dat proces in een democratie hoort te verlopen. De VS hebben de federale inkomensbelasting ingevoerd tijdens de Burgeroorlog in 1861. Ik pleit ervoor om nog tijdens de oorlog in Oekraïne een Europese inkomstenbelasting in te voeren. Daardoor maak je de oorlog tastbaar en je kan er onder meer de herbewapening van Europa mee financieren. Je versterkt op die manier ook de band tussen de burger en Europa. Ik vind het een ‘no-brainer’ om te pleiten voor Europese belastingen. Als je aanvaardt dat Europa federaliseert, is een Europese belasting onvermijdelijk. Op het niveau van de natiestaat werkt dat ook zo. Stop dus met de dotaties en de bijhorende koehandel, en kies voor een transparante en rechtstreekse fiscale lijn tussen de EU en de burger. Daardoor zal er ook binnen de nationale democratie moeten worden gediscussieerd over Europa.”

Tijdens de coronapandemie heeft de EU voor het eerst schulden gemaakt. Is dat een goede manier om de bijkomende bevoegdheden te financieren? “Een schuldenpolitiek georchestreerd door de EU vind ik geen goede zaak, maar het zal niet de laatste keer zijn dat zoiets gebeurt. De EU is op haar sterkst als ze ter versterking van de interne markt iedereen aanmoedigt om hervormingen door te voeren. Als ze een subsidiebeleid begint te voeren, doet ze dat per definitie niet meer. Dan is ze regimes die nalaten om te hervormen - zoals dat van Viktor Orbán - aan het onderhouden. Dankzij de 20 miljard euro die hij nu van Europa moet krijgen, wordt hij binnenkort herverkozen. Als we daarmee stoppen en Hongarije ervoor moet zorgen dat het competitief is, zal meneer Orbán misschien niet meer herverkozen geraken.”

De Italiaanse premier Giorgia Meloni had beloofd om het migratiebeleid helemaal om te gooien, maar in de praktijk is daar bitter weinig van in huis gekomen. Is het binnen het huidige Europese kader überhaupt mogelijk om een migratiekritische koers te varen? “Er is de afgelopen jaren al enorm veel gebeurd. Europa is geconcipieerd om grenzen af te bouwen, maar sinds 2015 moet ze die opnieuw opbouwen. We kunnen meewarig doen over Frontex, maar dat is veel groter geworden dan oorspronkelijk bedoeld was en telt binnenkort 10.000 grensbewakers. Het ‘Fort Europa’ is zich aan het vormen. Uiteraard moet de asielprocedure binnen Europa ordentelijker verlopen, maar zelfs in de VS - die maar één grens moeten zien te bewaken - loopt het fout. Er zijn deals onderhandeld met Turkije en Tunesië, waarbij je je neusgaten wil dichtknijpen. Als je met zo’n landen wil onderhandelen, moet je meer op tafel kunnen leggen dan geld. Anders ben je een betaalslaafje dat gemakkelijk chanteerbaar is.”

Afgelopen zomer bereikten de 27 migratieministers van de EU-lidstaten een akkoord over een Europees migratiepact. Biedt dat een oplossing voor de huidige migratieproblemen? “De migratiedeal is een grote stap richting een federalisering van het migratiebeleid. Het verplichte spreidingsplan is een significante stap vooruit. Lidstaten die geen asielzoekers willen opvangen, moeten een bijdrage betalen aan landen die dat wel doen. In een volgende fase moet het migratieprobleem aan de grenzen worden opgelost. Dat doe je immers niet op je eigen grondgebied. Maar om die volgende stap te kunnen zetten, is een ‘grootmacht Europa’ met defensiecapaciteit nodig. Dat zal niet van vandaag op morgen gebeuren, maar Frontex vormt al een klein leger op zich. De 10.000 grensbewakers vallen onder de controle van Frontex zelf, niet van de lidstaten. Dat is straffe kost.” ANTON SCHELFAUT

Geen woorden maar daden! Splits zelf

de sociale zekerheid!

Hoofdzetel:

Hoogstratenplein 1 - 2800 Mechelen Tel 015 28 90 90 - www.vnz.be

Word lid van het VNZ.

12 Buitenland

21 december 2023

VERENIGDE STATEN

Alternatieven voor Joe Biden

Door de slechte peilingpercentages voor president Joe Biden, worden de messen geslepen. Als leider is Biden verre van effectief en iedereen ziet zijn mentale aftakeling, of men dat nu toegeeft of niet. Voor de Republikeinen zou de chaos die een laattijdige vervanging van een zittende president met zich meebrengt, een buitenkans zijn. Dat zou ongehoord zijn en de ostentatieve zwakte binnen de partij die daardoor veroorzaakt zou worden, zou ideaal zijn voor hun tegencampagne. Maar ook bij de Democraten heerst meer en meer onvrede over Biden, hoewel onder meer NBC het Democratische schip probeert recht te houden: “Republikeinen verspreiden stilletjes de samenzweringstheorie dat Biden niet op het stembiljet zou komen.” Maar ondanks hun poging om dat te verdoezelen, kunnen ze er niet omheen. Al in hun ondertitel moeten ze toegeven: “De ‘grotendeels’ ongefundeerde geruchten” Er blijkt dus toch iets van waar. Bidens partijgenoot Dean Phillips, uit de staat Minnesota, nam ontslag uit zijn leiderschapsposities binnen de Democratische Partij. Hij stelde zich immers kandidaat om de Democratische nominatie als presidentskandidaat te proberen winnen. Voor hem zijn de peilingen en andere tekenen té duidelijk: zoals het er nu voor staat, gaat Biden de verkiezingen verliezen. Hij trachtte topmensen binnen zijn partij te overhalen om een tegenkandidatuur te stellen en riep Biden op om de eer aan zichzelf te houden en de fakkel door te geven. Toen dat niet lukte, stelde hij zichzelf maar kandidaat. Dat kostte hem bijna alle krediet en goede wil binnen zijn partij.

Steun Biden valt weg Is Dean Phillips een op zichzelf staand geval? CNN schreef een maand geleden deze prachtige paragraaf: “Maar hoewel de adviseurs van Biden afwijzend staan ten opzichte van de tegenkandidatuur van Dean Phillips, zijn ze er ook door geërgerd. En deze ergernis verraadt het feit dat verschillende van die adviseurs hetzelfde ongemakkelijke gevoel delen

met vele Democraten, over een president wiens leeftijd het dubbele van zijn positieve peilingscijfer is.”

De realistische alternatieven Kamala Harris is het meest voor de hand liggend, als vicepresident. Ze heeft echter twee onoverkomelijke problemen. In de voorverkiezingsstrijd in 2020 gaf ze op nog voor de eerste voorverkiezing plaatsvond, omdat ze in de peilingen niet meer dan 1 tot 5 procent haalde. De Amerikanen lusten haar niet. Niet de Democraten, zelfs niet de Afro-Amerikanen, die de enige zwarte kandidaat tijdens die voorverkiezingen duidelijk de rug toekeerden. Dat is één probleem. Het andere is dat ze gewoon geen palmares als vicepresident heeft om mee uit te pakken. Sportpresentator en analist Stephen A. Smith vatte het in een interview op deze manier als understatement samen: “In een perfecte wereld zou vicepresident Kamala Harris aanwezig geweest zijn en meer impact gehad hebben. Dat is echter niet het geval.” Een andere kandidaat is Robert F. Kennedy, neef van de voormalige president John F. Kennedy. Hij had zich in april 2023 ook kandidaat gesteld voor de verkiezingen, als Democraat. In oktober gaf hij echter aan als onafhankelijke kandidaat mee te willen doen. Dat zou voornamelijk de Democratische stemmen in twee delen en Biden (of eender wie de Democraten

naar voren zouden schuiven) het dus zoveel moeilijker maken om te winnen. Er zijn peilingen die zouden weergeven dat het vooral Trump zou treffen, maar daar zijn problemen mee. Dat is echter voor een andere analyse. Er wordt een reeks andere kandidaten vermeld, zoals Pete Buttigieg, Cornel West, Jill Stein, Alexandria Ocasio-Cortez en Gretchen Whitmer. De kans dat een van hen de kandidaat wordt, is nagenoeg nul. Naast een kleine groep diehardfans, hebben ze onvoldoende uitstraling of potentieel om een nationale verkiezing te winnen. Er is echter één uitzondering: de Californische gouverneur Gavin Newsom.

Gladde kerel Heel vlot overkomend, welbespraakt, met een miljoenenapparaat achter hem, gouverneur van de grootste staat in de VS: Newsom lijkt alle vakjes aan te kunnen vinken als ideale kandidaat. Drie weken geleden was er een debat op Fox News tussen gouverneurs Newsom en DeSantis. Het doel van dat debat? Het lijkt erop dat DeSantis aandacht wou, weg van de lange schaduw van Trump die hem ver voorbijsteekt in de peilingen (13 versus 62 procent). Voor Newsom was het echter een manier om zich in de schijnwerpers te stellen op een presidentiële manier. Een proefballonnetje, of een soort schaduwcampagne? Dat is nog even afwachten. De hypocriete houding van Newsom in verband met de coronamaatregelen en met de hygiëne in zijn steden (overal liggen menselijke uitwerpselen) zijn echter uiterst negatieve kanten. Er is een reden waarom zoveel bedrijven en burgers Californië verlaten en het is net het beleid van Newsom dat daarvoor verantwoordelijk is. Als kers op de taart: 7 op 10 kiezers uit Californië zelf wijzen een mogelijke kandidatuur van Newsom voor 2024 resoluut af. Als je eigen staat je al niet steunt…

FRANKRIJK

WIM VANRAES

FRANKRIJK

Mes als moordwapen is weer helemaal in Tegen kerststallen, maar voor boerka's? Frankrijk lijkt gebukt te gaan onder een toename van het aantal steekincidenten. In 2022 was er al ophef over cijfers van het INSEE (Nationaal Instituut van de Statistiek en Economische Studies). Het INSEE meldde dat er 120 steekincidenten in Frankrijk werden gerapporteerd. 120 per dag, welteverstaan. Een journaliste van TF1, Caroline Quevrain, verduidelijkte: “De cijfers van het INSEE, die slaan op de periode van 2015-2017, moeten met voorzichtigheid worden gehanteerd. Er is geen enkel recent gegeven dat toelaat om conclusies te trekken over tendensen.” Hoe zit het met de steekincidenten, vraagt u zich misschien af? Oeps, helaas, het Nationaal Observatorium van de delinquentie en van strafzaken schrapte onlangs de categorie ‘steekincidenten’. En nu heeft de Franse overheid ook het Nationaal Observatorium zelf geschrapt. Allicht omdat het te on-

Perceptie Wellicht denkt de Franse overheid: als we de cijfers schrappen, verdwijnt ook de perceptie. Of zou die perceptie misschien nog toenemen, omdat de burgers stilaan beseffen dat de Franse overheid statistieken doodzwijgt, verbergt en schrapt?

PIET VAN NIEUWVLIET ©PHOTONEWS

Vooral sinds de migratiecrisis wordt het mes gretig gebruikt. Een derde van de jihadistische aanslagen in Frankrijk in 2019 werd met het steekwapen uitgevoerd. Als drugsbendes oorlogen uitvechten, gebeurt dat nogal dikwijls met het mes. Voor veel Franse commentatoren is de niet-aflatende stroom steekincidenten in Frankrijk het gevolg van een “verwildering” van de maatschappij. De perceptie bij de Fransen is echter dat die in rechtstreeks verband staan met de multiculturele samenleving.

afhankelijk werkte en de evolutie van de cijfers te onrustwekkend waren… Xavier Rauffe, criminoloog en essayist, is scherp: “De diepe oorzaak van dit alles is het totale gebrek aan kennis bij onze bestuurders over het criminele milieu.”

Sterke stijging Hoe evolueren die ‘faits divers’ de jongste jaren in Frankrijk? Recente Franse veiligheidsstatistieken voor 2022 werden net door het ministerie van Binnenlandse Zaken vrijgegeven. Volgens dat rapport stijgen de meeste vormen van criminaliteit ten opzichte van 2021. Vooral bij slagen en verwondingen stelt het ministerie een stijging van 15 procent vast.

minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin

Vreemd hoe sommige organisaties niet snappen dat hun inconsequenties tot massaal wantrouwen bij het publiek leiden. In de stad Perpignan heeft de advocaat van de Franse Liga voor de Rechten van de Mens de administratieve rechtbank van Montpellier aangesproken om de verwijdering te eisen van de kerststal die door de RN-burgemeester, Louis Alliot, werd geplaatst. Diezelfde Liga, bij monde van departementsvoorzitter Françoise Attiba, had eerder op BFM TV verklaard dat “Frankrijk en zijn wortels niet christelijk” zijn. De rechtse Franse weblog vroeg Françoise Attiba op 30 november om uitleg. Ze zei: “Deze kerststal is niets anders dan een propagandaproject waarmee RN-burgemeesters scheidsrechters in de ‘laïcité’ worden en in laatste instantie onze grondwet zullen wijzigen”. Want, zo ging ze verder, “het Rassemblement national zegt zelf dat zijn strategie focust op de culturele strijd. Door die te winnen, zullen ze vooruitgang boeken”.

Het ene mensenrecht is het andere niet, zo blijkt Men zal zich herinneren dat diezelfde Liga in het verleden voorstander was van het recht om de islamitische boerka in de publieke ruimte te dragen, of de boerkini op het strand. De Fransen lijken het te hebben gehad met dat soort verklaringen en sparen hun kritiek niet. Zoals deze Franse vrouw: “Ik ben zelf atheïste, agnostisch, en toch storen de kerststallen mij niet. Ook niet de kerstbomen, de Kerstman, de versieringen. Kerstmis is een christelijk feest. Het is niet omdat ik atheïste ben dat ik anderen moet afhouden van hun feest.” Of een andere: “Mensen die die polemiek tegen de kerststal oppoken, hebben die werkelijk niets anders te doen? Buiten dan de wereld de duivel aandoen? Waarom stoort hen dat, deze kerststal van de burgemeester?” Het is die dubbelzinnigheid, die twee maten en twee gewichten die steeds meer burgers tegen de borst stuiten. Kerststallen kunnen niet, want een inbreuk tegen de ‘laïcité’. Maar dan neemt men wel de verdediging op zich van de boerka en de boerkini, eveneens symbolen van een bepaalde religiositeit…

PIET VAN NIEUWVLIET

Buitenland

21 december 2023

DIPLOMATIEKE VALIES

Zwarte Zee is onderschat oorlogsforum Tijdens de eerste maanden van de oorlog in Oekraïne, leek het alsof de Russische Zwarte Zeevloot grotendeels geïmmobiliseerd was. De realiteit is genuanceerder, in die mate dat de voorbije maanden een opflakkering van beschietingen in de regio ontwaard kon worden, zij het dat die wat onder de radar bleef. Welk effect zal de patstelling op land hebben voor de gebeurtenissen op zee? Meer dan ooit zijn chaos en onzekerheid creëren de ordewoorden van de Russische demarches. belandde de belangstelling voor de Zwarte Zee wat onder de radar - onterecht.

Turkse controle Op zich is de geopolitieke identiteitskaart van de Zwarte Zee een lijvig document. De regio kent een beladen historiek en was eeuwenlang het forum waarop de belangen van het Russische en Ottomaanse Rijk botsten, wat in het geval van pakweg de Krimoorlog erg letterlijk begrepen mag worden. Geografie is een constante in de geschiedenis

In aanloop naar en tijdens de begindagen van de oorlog in Oekraïne, oogde de Zwarte Zee als een bijzonder explosieve plek. De Russische Zwarte Zeevloot en NAVO-schepen die mekaar begluren en provoceren; meer was - is - niet nodig om een ‘incident’ te veroorzaken, al dan niet gevolgd door escalatie. Op zee speelde Oekraïne bij gebrek aan een marine geen rol - nog niet. Aangezien de gevaren duidelijk waren, werden zekerheden ingebouwd. Tegelijkertijd verplaatste de aandacht zich naar de landoorlog. Op zich wel begrijpelijk, maar hierdoor

en de enige doorgang tot die gesloten zee wordt via de Bosporus en de Dardanellen door Turkije gecontroleerd (ook al zijn er internationale regels over die passage) toen en nu. Een recenter gegeven, maar erg interessant voor het huidige conflict, is dat met Roemenië ook een NAVO-lidstaat aan de betrokken zee grenst. Dat heeft bijvoorbeeld gevolgen voor de graantransporten uit Oekraïne. Men gebruikt een vaarroute die zo lang mogelijk door de Roemeense territoriale wateren loopt. Hier tussenkomen is een risico dat Moskou niet lopen kan, althans toch niet in deze fase van het conflict.

Blokkade opheffen

king van hun vloot, slaagden de Russen erin verschillende beschietingen van Oekraïense stellingen uit te voeren. Zo kreeg Odessa verschillende keren bommen te verwerken, het historische, door UNESCO erkende stadsdeel incluis. Essentieel voor het overleven van Oekraïne is de export van graan geweest - de omschrijving ‘graanschuur van Europa’ is geen toeval. Waar dat door de initiële Russische blokkade quasi-onmogelijk was geworden, kwam daar geleidelijk verandering in. Er kwam een moeizame en later opgezegde graandeal, een eenzijdig afgekondigde moeizame humanitaire corridor, waardoor begin december het aantal schepen dat in 2023 de zee kon verlaten in de honderden opliep. Een deel van de uitvoer gebeurt ook via de Donau, een andere (kleinere) fractie per spoor. Toch zit men nog ver onder de vooroorlogse cijfers.

Poetin zag in Odessa de parel van zijn nieuwe Oekraïense Rijk - volledig onderworpen aan de oekazes van Moskou, dat spreekt, alleen draaide het anders uit. De stad werd meer een logistiek-militaire hub van waaruit de Oekraïners de strijd tegen de Russische vloot voerden. Die leidde begin april 2022 tot het zinken van de Moskva, hét vlaggenschip van de vloot. Wat later slaagden ze erin om Snake Island van Russische bezetting te bevrijden, een strategische voorpost, amper 120 km van Odessa verwijderd. Dat, gepaard gaande met beschietingen, duwde de Russische vloot in het defensief. Ze werd de facto gebannen uit hele delen van de Zwarte Zee en heel wat schepen bleven in hun havens om het risico op confrontatie te vermijden. Dat was de situatie tijdens de zomer van 2022 en de maanden die volgden.

Verzekeringspolitiek

Opflakkering in 2023

Men kan zich de vraag stellen welke rol de Zwarte Zee verder kan spelen. Zal een patstelling op land, tot een opflakkering op zee leiden? Experts zijn het erover eens dat nog niet gesproken kan worden over een Oekraïense overwinning in de Zwarte Zee. Voor Oekraïne is het essentieel dat ze erin slagen hun haveninfrastructuur intact te houden, wat de nodige raketten en drones vergt om de Russische schepen op afstand te houden. Het grote struikelblok blijft echter de kostprijs van dat transport. Hoge verzekeringspremies blijven eveneens een belangrijk obstakel. Rusland weet dat niet alleen, het maakt er ook een hoeksteen van haar beleid van. Onzekerheid en chaos creëren is een beproefd recept in Moskou. Een recept met een impact die groter dreigt te worden naarmate de patstelling aanhoudt.

De Moskva in juli 2021

Wanneer we terugblikken naar het voorbije jaar, dan ontwaren we een zekere escalatie in de Zwarte Zee. Ondanks de terugtrek

GDD

DUITSLAND

CDU waarschuwt voor ANC: op rand van bankroet? doorbraak Duitse islampartij ZUID-AFRIKA

Het gaat niet goed met de financiën van Zuid-Afrika’s regeringspartij, het ANC. Geeft de Ezulweni-affaire de genadeslag?

Fikile Mbalula

De hele zaak draait om 30.000 banieren die bij de nationale verkiezingen van 2019 door het ANC bij de firma Ezulweni Investments werden besteld. Met de rente en de rechtskosten is de factuur daarvan tot bijna 150 miljoen rand (7,3 miljoen euro) opgelopen. Het ANC weigerde steeds te betalen, omdat naar beweerd de order door twee (omgekochte) personeelsleden werd geplaatst en dit zonder toestemming van de toenmalige penningmeester, Zuid-Afrika’s huidige vicepresident Paul Mashatile. Achteraf kwam de zaak voor het gerecht, dat Ezulweni steeds in het gelijk stelde. Luthuli-House, het partijhoofdkwartier in Johannesburg, kreeg dan ook recent de deurwaarder op bezoek, zij het dat deze belet werd om zijn werk te doen. Intussen had Ezulweni de partij tot 12 december uitstel gegeven. Zo niet dreigde de firma een liquidatieaanzoek tegen het ANC in te stellen. Van haar kant wil de partij de zaak voor het Grondwettelijk Hof uitvechten.

Kas nagenoeg leeg De financiële toestand van het ANC is al een hele tijd weinig rooskleurig. Tussen 2018 en 2022 kwam het budget van de partij in het rood te staan. De verkiezingen van 2019 alleen al zouden 430 miljoen rand (21,1 miljoen euro) hebben gekost. In die tijd moest echter ook 800 miljoen rand (39 miljoen euro) aan personeelslonen worden uitbetaald. Er waren dan ook herhaaldelijk stakingen toen dit niet gebeurde. Hoe dan ook, toen Ezulweni beslag wou leggen op de drie partijrekeningen, bleken daar maar 100.000 rand (een 5.000 euro) op te staan. Weliswaar beschikt de partij nog over een 30-tal eigendommen, waarvan de waarde op 323 miljoen (16 miljoen euro) wordt geschat. Ook is niet iedereen binnen het ANC gediend met de harde houding van Fikile Mbalula, secretaris-generaal van de partij, die beweerde nooit de banieren te hebben gezien. Intussen zijn er geruchten dat ANC-loyalisten en zakenlui bereid zouden zijn financieel een handje toe te steken. Of een ANC in liquidatie aan de verkiezingen van volgend jaar nog had kunnen deelnemen, is een andere kwestie. In de wet staan daarover immers geen bepalingen.

JAN VAN AERSCHOT

Her en der in West-Europa werd in het verleden al eens geprobeerd met islampartijen aan verkiezingen deel te nemen om zo de steeds talrijker wordende islamitische burgers te binden aan radicaal-islamitische programma’s (zoals de invoering van de sharia). Met uitzondering van de Nederlandse partij DENK is dat in West-Europa steeds op een mislukking uitgelopen. Komt daar straks verandering in bij onze oosterburen? De links-liberale Ampel-coalitie (van SPD, Grünen en FDP) was onderling akkoord geraakt om de nationaliteitsverwerving in Duitsland aanmerkelijk eenvoudiger en gemakkelijker te maken. De Ampelcoalitie berekende zelf dat de wetswijzigingen - die intussen werden goedgekeurd - ongeveer 2,5 miljoen buitenlanders in Duitsland het recht geven om de Duitse nationaliteit aan te vragen en te krijgen. Het zou vooral gaan om Syriërs en Turken.

Voldoende kiespotentieel voor een islampartij? De CDU sloeg alarm bij de eigen berekeningen van de Duitse Ampel-coalitie. Alexander Throm, woordvoerder Binnenlandse Aangelegenheden van de CDU in de Bundestag, zei aan de Duitse krant Bild-Zeitung: “Dit zal niet enkel onze demografie, maar ook de structuur van het kiezerspubliek enorm veranderen.” Want het door de Ampelcoalitie voorziene aantal

‘nieuwe Duitsers’ biedt voldoende potentieel voor een islampartij: “Als Ampel hoopt hiermee nieuwe kiezers aan te boren, zou ze zich kunnen vergissen. We moeten er eerder rekening mee houden dat er in Duitsland een zusterpartij komt van Erdogans AKP en dat die partij ook onmiddellijk in de Bundestag zal zetelen.” Want “met 2,5 miljoen bijkomende stemmen kan men in de Duitse Bundestag gemakkelijk de 5 procent-kiesdrempel nemen”, aldus wetenschapper Hermann Binkert van het opinieonderzoeksinstituut Insa. “Qua bevolking bestaat zeker het potentieel voor een islamitische partij in Duitsland.” Een terechte angst bij de Duitse christendemocraten, met licht hypocriete trekken (zoals we dat gewoon zijn): was het niet CDU-toppolitica Angela Merkel die de migratiepoorten wijd open heeft gezwaaid en uitriep: “Wir schaffen das!”?

PIET VAN NIEUWVLIET

14 Interview

21 december 2023

“Moge de vrede van Christus leven in de harten” GERT VERBEKEN - PATER SERVI JESU ET MARIAE

Wat is Kerstmis juist? “Kerstmis is de viering van de geboorte van de Zoon van God, Jezus Christus. Door die geboorte is God mens geworden. Kerstmis is dus het feest van de menswording, de incarnatie van God de Zoon. In God zijn er drie ‘werkelijk onderscheiden personen’, namelijk de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. De personen van de Allerheiligste Drievuldigheid zijn volmaakt gelijk, omdat Zij hetzelfde wezen zijn. En Jezus Christus is de mensgeworden Zoon van God.”

Hij is dus, voor alle duidelijkheid, niet geschapen door God… “Nee, inderdaad, niet geschapen door God. Vóór de schepping, vóór alle tijden bestond de Zoon namelijk al bij God de Vader. Het is met het Woord - ‘Logos’ in het Grieks - dat God hemel en aarde geschapen heeft. Het Woord wás God en dus ook de Zoon. De Zoon is daarom niet geschapen door God. Ook niet in Bethlehem. Daar werd de Zoon als mens geboren, in de persoon van kindje Jezus.”

Is 25 december ook de effectieve geboortedag van Jezus Christus? “Nee, die kennen we niet. Toch is 25 december geen willekeurige datum, want die werd opzettelijk gekozen om het heidense feest van de winterzonnewende te ‘kerstenen’. Bij de Romeinen vond dat feest plaats op 25 december. Op dat moment neemt ‘sol invictus’, de onoverwonnen zon, opnieuw in kracht toe.

De nachtmis brengt ons terug naar het oorspronkelijke, religieuze karakter van Kerstmis De zon en het licht zijn belangrijke elementen in het leven en het is dus niet toevallig dat er overal veel lichtjes zijn tijdens de kerstperiode. Zo worden de donkere winterdagen bovendien ook nog eens gezelliger (lacht).”

Vanwaar komt het woord ‘Kerstmis’? “Het woord ‘Kerst’ komt van ‘Christus’ en met ‘mis’ wordt naar ‘misviering’ verwezen. Kerstmis is dus de ‘Christus-mis’, zeg maar, de viering van de geboorte van Jezus Christus. In het Engels kunnen we ‘Christus’ nog beter herkennen in hun woord, namelijk ‘Christmas’. Maar overal in de wereld wordt tegenwoordig ‘X-mas’ gevierd en weet men nauwelijks nog wat de oorsprong van het feest is en wat op dat feest echt gevierd wordt.”

Hoe komt dat? “Het christelijke geloof ligt niet zo goed meer in de markt. We komen uit een tijd, die ook de veertigers onder ons nog meegemaakt hebben, waarin we leefden in de naweeën van het ‘Rijke Roomse Leven’, ook in Vlaanderen. Dingen die toen vanzelfsprekend waren en waarbij niemand zich

De kerstvakantie staat voor de deur en de feestperiode kan bijna beginnen. Zondag is het kerstavond en maandag vieren we Kerstmis. Dat is een feestdag, maar ook een religieuze hoogdag. In de huidige tijden zou men dat in het Westen bijna vergeten. Deze week leek ons een ideaal moment om eens te praten met Gert Verbeken (°1976), pater en tevens directeur van de Sint-Ignatiusschool in Maleizen (Overijse), over onder meer het belang van Kerstmis, vanwaar het feest komt en over de commercialisering ervan. vragen stelde, zijn allemaal weg. De jonge mensen van tegenwoordig weten ook van niets meer, ook omdat ze het nooit meegekregen hebben. Er heerst een zekere onverschilligheid.”

In onze huidige samenleving lijkt het niet echt meer zo, maar Kerstmis is een religieus feest. Hoe zouden katholieken dat feest in de praktijk moeten vieren? “Dat begint met de adventsperiode serieus te nemen. Die periode bestaat uit vier weken en is een voorbereiding op Kerstmis. Een adventskalender helpt daarbij. Kinderen vinden zo’n kalender altijd wel leuk, al of niet dankzij de chocolade die er dikwijls mee gepaard gaat (lacht). Gert Verbeken

Christelijke waarden zonder Christus zijn ten dode opgeschreven Cadeautjes, kerstbomen, gezelligheid en veel lichtjes horen ook allemaal bij Kerstmis. Maar naar de kerk gaan, is uiteraard eveneens belangrijk. De nachtmis op kerstavond bijwonen, is daar een voorbeeld van. Zo’n nachtmis brengt ons terug naar het oorspronkelijke, religieuze karakter van Kerstmis, namelijk het geboortefeest van onze Heer.”

Zijn er nog veel nachtmissen in Vlaanderen en worden ze goed bezocht? “Ja, Kerstmis is in het kerkelijke jaar een van die laatste misvieringen die vrij druk bezocht worden. Dat hoort voor veel mensen nog bij de kerstsfeer.”

Hoe belangrijk is Kerstmis vergeleken met andere christelijke feestdagen? “Pasen is het feest der feesten, maar Kerstmis is uiteraard ook erg belangrijk. Het is echt een hoofdfeest. Christus moet bovendien eerst geboren worden om te kunnen sterven en dan te verrijzen op Pasen. Voor veel mensen is vandaag Kerstmis belangrijker dan Pasen. Iedereen feest mee, ook ongelovigen, terwijl dat niet of toch veel minder het geval is bij Pasen. Soms is Kerstmis wat te veel gecommercialiseerd, maar het zijn donkere dagen in de winter en dan maken die lichtjes overal veel goed (lacht).”

Wanneer we spreken over Kerstmis, denken we ook aan de Kerstman. Wie is hij juist? “Heeft Coca-Cola die niet uitgevonden (lacht)? Maar nee, de Kerstman is in feite een slechte kopie van Sinterklaas. Die kopie is ontstaan in de protestantse landen waar men met de heilige Nicolaas van Myra, Sint-Nicolaas, weinig kon doen, want hij is een katholieke heilige. Die is dan wat geëvolueerd tot ‘Santa Claus’ in het Engels, waarin je nog ‘Sinterklaas’ hoort, maar die heeft uiteindelijk niets meer te maken met de katholieke Sint-Nicolaas. Zo is die slech-

te kopie dan ‘de Kerstman’ geworden. Via de reclames van Coca-Cola is die dan in de vorige eeuw over de hele wereld verspreid en gecommercialiseerd. De Kerstman heeft weinig of niets te maken met het religieuze aspect van Kerstmis, maar voor de kinderen is hij wel een leuke figuur natuurlijk, want ja, hij brengt cadeautjes, nietwaar (lacht)?”

Inderdaad, inderdaad, mijn drie kinderen kijken er alvast naar uit (lacht). Die cadeautjes komen dan onder de kerstboom terecht, uiteraard. Vanwaar komt het concept van de ‘kerstboom’? “Ook uit de protestantse landen, net als de adventskrans trouwens. Men heeft kerken altijd wel met groen versierd, ook in katholieke kerken. Maar het gebruik van een kerstboom te plaatsen dateert uit de 19de eeuw. Zo is er het verhaal van de Engelse koningin Victoria - die van Duitse origine was, net als haar echtgenoot Albert van Saksen-Coburg en Gotha - die voor het eerst een kerstboom geplaatst had in Windsor Castle. Dat kreeg dan navolging in heel Engeland en ook bij ons. Ik ken nog verhalen uit mijn geboortestreek, waarbij het Duitse soldaten waren die de eerste kerstboom plaatsten tijdens WO I, aan het station van Asse bijvoorbeeld. Men kende dat gebruik toen niet in onze streken.”

Hoe zit het juist met de kerststal? “Toen ik als kind naar mijn grootouders ging, stond er tijdens de kerstperiode een kerststalletje, geen kerstboom. De kerstboom is pas heel recent in onze streken gekomen. De kerststal, daarentegen, bestaat al 800 jaar. Net dit jaar exact 800. In 1223 was het Franciscus van Assisi die de eerste keer een kerststal heeft laten plaatsen op kerstnacht, namelijk in het Italiaanse dorpje Greccio, vlakbij Assisi. Zijn kerststal was een replica van de stal in Bethlehem, met een echte voederbak als kribbe voor het Christuskind, met levende figuren en zelfs een ezel en een os. Franciscus wou daarmee het kerstmysterie, de geboorte van de Heer, zo zichtbaar en realistisch mogelijk maken. De grote kerststal op het Sint-Pietersplein in Rome is met Sint-Franciscus erbij en een aantal franciscanen die toekijken. Het wa-

ren de franciscanen die het gebruik van de kerststal verspreid hebben.”

Krijgen het katholicisme en zulke verhalen nog genoeg aandacht in de katholieke scholen? “In onze school in elk geval wel (lacht). De Sint-Ignatiusschool hier in Maleizen bestaat ondertussen al 9 jaar. Bij ons krijgt het katholieke geloof de plaats die het verdient.

De franciscanen hebben het gebruik van de kerststal verspreid Niet alleen in de maatschappij, maar ook vanuit katholieke hoek heeft men het katholicisme tegenwoordig herleid naar ‘waarden en normen’. Maar christelijke waarden zonder Christus zijn ten dode opgeschreven, heeft de voormalige aartsbisschop Léonard eens gezegd. Christus is namelijk de bron waaruit die waarden voortkomen. Daarom zetten wij Christus op de eerste plaats.”

Nu Kerstmis en Nieuwjaar voor de deur staan, welke wens wil u meegeven aan onze lezers? “Dat de vrede van Christus mag heersen in de harten. Dat is immers een vrede die deze wereld niet kan geven, maar die o zo belangrijk is. Die vrede van Christus maakt tenslotte mensen gelukkig. Ons ware geluk ligt in Christus. Hij geeft vrede en geluk is de vrucht van die vrede.” STIJN DERUDDER

Dagboeksnippers, herinneringen, bedenkingen in woord en beeld van een Afrika-missionaris Serge Desouter, ‘Tussen Missie en Passie’, Uitg. Polemos, 330 p., 28 euro.

Te koop via de boekhandel of via www.polemos.be

Vlaming in de VS

21 december 2023

In deze rubriek maken we kennis met Wim Vanraes (°1980). Hij vertelt ons wekelijks onder meer over hoe hij het leven als Vlaming in de VS ervaart, wat hij als familieman met vrouw en vier kinderen allemaal meemaakt in het dagelijkse leven en wat zijn band nog is met Vlaanderen.

HET LEVEN ALS VLAMING IN DE VS

Kerstmis bij ons in de Verenigde Staten Kerstmis is een prachtig voorbeeld van hoe alles hier in Amerika hetzelfde, maar anders is. Er is meer en meer culturele overlapping, waarbij men in Vlaanderen Amerikaanse tradities al een tijdje aan het overnemen is. Toch denk ik dat er nog duidelijke verschillen zijn. Waar Thanksgiving vrij uniform verloopt, is Kerstmis hier in de eerste plaats een familiegebeuren. En dat wil zeggen dat elke familie dat anders viert. Een kerstboom, kerstversiering buiten, een lekkere maaltijd samen op kerstavond, pakjes op kerstochtend, dat zijn de ruwe krijtlijnen die je wel in meer of mindere mate overal zal aantreffen. Ten huize Vanraes, aan deze kant van de Atlantische Oceaan, vieren we het op de volgende manier. We weigeren om de dag na Thanksgiving te beginnen met kerstmuziek, of versieringen aan te brengen. Eerst moet de advent beginnen. Een adventskrans geeft officieel aan dat een nieuw feest in aantocht is en de eerste kaars wordt aangestoken. Een toegeving aan mijn Vlaamse herkomst, is het sinterklaasfeest, op 6 december. Schoenen zetten, een kaartje voor de Sint, wat koekjes en een glas bier. De laatste jaren krijgt de Sint goede charcuterieworst en een glas whisky; dat krijg je met opgroeiende kinderen/jongemannen die nog even enthousiast meevieren, maar er hun eigen draai aan geven... Mijn ouders sturen altijd wat chocoladen ‘postuurkes’ en ander ‘sinterklaasgoed’ op, om de tradities goed in ere te kunnen houden. Wat een geschenk dat altijd is, ik kan hen echt niet genoeg bedanken! Kleine geste, maar het maakt hier zo’n groot verschil! Tussendoor bakken we koekjes en is er de traditionele ‘kerstmuziekoorlog’, met een knipoog: de Amerikaanse, meer moderne liedjes waar mijn vrouw Mel mee opgroeide of de veel oudere, traditionele Europese muziek waar ik zo aan gehecht ben… Een strijd voor wie kiest wat er gespeeld wordt!

Voorbereiding De tweede zondag van de advent gaan we onze kerstboom halen. De voorbije jaren een vers gekapte, want die gaat langer mee. Die wordt dan in de woonkamer opgezet. Ik begin met de lichtjes erin te doen, eerst diep binnen de boom, rond de stam, om het een goede, volle verlichting te geven. Dan begint de pret: de dozen met alle andere versieringen worden uitgehaald en mijn vrouw en de kinderen beginnen met de versieringen aan te brengen. Uniek voor ons is onze ‘kerststad’. Je hebt dat waarschijnlijk al gezien, die verzamelstukken die samen een ‘dorp’ in kerstsfeer maken. Maar bij ons is dat van Lego. Die hebben elk jaar een ‘kerstpakket’, dat ze 9 jaar geleden lanceerden met hun kersttrein. Dat begon ‘voor de jongens’, maar is nu ‘mijn’ bijdrage aan de kerstversieringen hier thuis. De week daarop hangen we lichtjes aan de gevel. Het aftellen tot Kerstmis begint nu. Kerstavond is voor de uitgebreide familie, met mijn schoonouders. Dit jaar is bijzonder, de eerste keer zonder ‘grandma’… We beginnen vroeg, nuttigen een uitgebreide maaltijd, opnieuw met gebraden kalkoen. Alle gezinnen vertrekken vroeg weer naar huis om de kleinkinderen op tijd in bed te krijgen. De volgende ochtend is immers waar ze op wachten!

Middernachtmis Sint brengt hier dus enkel wat snoepgoed en chocolade, maar Santa brengt de geschenken! Leuk weetje: het is dankzij de Vlaamse emigrante Annetje Loockermans

dat Sinterklaas rond 1630 naar Amerika kwam. Via haar hooggeplaatste positie en door haar voorbeeld van een originele katholieke traditie kon Sinterklaas overleven in het puriteinse, protestantse Amerika. Dat werd doorgegeven via onder anderen Washington Irving en zijn vrienden, en werd iets later door Coca-Cola veramerikaniseerd tot ‘Santa Claus’. We proberen altijd om naar de middernachtmis te gaan. Dat heeft altijd wel iets en los van de religieuze betekenis die het voor ons heeft, is het gewoon goed als ‘tegendraadse’ daad om onze kinderen te laten zien dat er meer is aan dit feest dan de materiële kant, de platte commercie en de geschenken.

Met ons gezinnetje Het is hoe dan ook toch altijd leuk om door de kinderen wakker gemaakt te worden. Ze staan te popelen om samen de woonkamer te mogen te betreden, de geschenken onder de kerstboom te bekijken en een voor een open te maken. Kerstdag zelf is dus altijd voor ons eigen kleine gezinnetje. Gezellig in de woonkamer, late brunch met quiche (mijn vrouw maakt die zelf, een absolute topper!), mimosa’s voor mijn vrouw en mezelf, en appelcider voor de kinderen. Er wordt gespeeld met wat Santa gebracht heeft, gewoon samenzijn, en dan afsluiten met een film en een bijzondere maaltijd, met ‘de pannekes’. Dat is een soort raclette, waarbij iedereen zijn eigen kleine pannetje heeft en zijn/haar kleine brokjes vlees, kaas, aardappelen, enzovoort klaarmaakt. Een langzame maaltijd, wat de kans geeft om leuk samen te praten. Een goed dessert, en dan uitgeput, maar voldaan, ons bed in. Een zalig en gezegend Kerstmis aan iedereen! WIM VANRAES

BOEK

Vlaanderens waanzinnigste eeuw 1297-1384

‘De goddelijke komedie’ van de Italiaanse dichter Dante Alighieri is één van de literaire hoogtepunten in Europa’s culturele geschiedenis. Geschreven in het eerste kwart van de 14de eeuw, valt het pal in de periode die het nieuwe werk van Joren Vermeersch beslaat. Wanneer Dante met zijn gezel Vergilius de hel betreedt, staat “Er is geen hoop voor wie hier binnentreedt” boven de poort geschreven. Met een knipoog naar Dante, kon “Er is geen hoop meer op vrije tijd voor hen die dit boek lezen” op de beginbladzijde van het boek hebben gestaan. De schrijver van dit boek heeft meerdere pijlen op zijn boog. Politiek goed bevriend met politici als Jean-Marie Dedecker en Theo Francken, hielp hij al mee om boeken over bijvoorbeeld immigratie intellectueel en juridisch te onderbouwen. Denk maar aan het boek ‘Continent zonder grens’. Ook bezorgt hij de doorsneelezer van De Standaard regelmatig krullende tenen wanneer een nieuwe column verschijnt. Naast de politiek-juridische persoonlijkheid, duikt de van origine Nieuwpoortenaar graag de archieven in om de geschiedenis terug tot leven te wekken. De impact van het boek ‘1349’, over het jaar van de pest in Vlaanderen, dijt nu nog uit in academische en literaire kringen. Met enkele nieuwe conclusies heeft de jonge historicus zijn debuut niet gemist. De lezer was hongerig naar meer.

Het einde van de wereld Wat voor ons ligt, is het resultaat van jarenlange studiewerk, lange nachten doorwerken en soms het overwinnen van schijnbaar doodlopende steegjes naar opbouw of bronnenmateriaal. Niet (enkel) het verhaal van de

hoge heren, maar vooral van gewone mannen en vrouwen die leefden tijdens die 14de eeuw en er ellende, dood, maar ook vreugde kenden. In gesprekken over zijn boek verwijst Vermeersch naar de term ‘la condition humaine’: dat waaraan elke mens onderworpen was, is en zal zijn, bijvoorbeeld de enorme veerkracht en het aanpassingsvermogen om zich in elke omstandigheid staande te houden. Zoals Vermeersch schrijft: “Zij bleven liefhebben. En zij bleven hopen en dromen. Dat is een troostrijke gedachte.” En die was nodig in een periode die zo doordrongen was van miserie dat de gelovige Vlaming erin de kenmerken van de Apocalyps herkende: veroveringsoorlog, burgeroorlog, hongersnood en ziekte. Een Nieuwpoortse visser, een Brugse voller, een Gentse kroegbaas en een Beringse muziektheoreticus zijn een fractie van het bonte gezelschap van wie de auteur de waargebeurde levens schetst tegen de achtergrond van bloed, ijzer en ziektekiemen. De lezer voelt de honger knagen van de belegerden, de wanhoop van diegenen die hun geliefden lieten vertrekken naar de weidse zee of het slagveld, de woede als gevolg van een vernederende bezetting. Politieke beslis-

singen zijn niet altijd het gevolg van overdachte plannen aan de vergadertafel, maar net zo goed opborrelend uit het volk met zijn drang naar vrijheid als brandstof en onrecht als ontsteking.

Het verhaal van Vlaanderen Die originele invalshoek laat toe om bekende mijlpalen in onze vaderlandse geschiedenis op een onverwachte manier te belichten. De aanloop naar de Guldensporenslag, de slag zelf en de jarenlange gevolgen passeren uiteraard de revue. Maar ook inzicht in de drijfveren, de successen en de neergang van bijna als heiligen voorgestelde figuren als Nikolaas Zannekin en Filips Van Artevelde. De zuchten van bewondering, de hoop bij hun volgers, het verraad van hun tegenstanders. De schrijver neemt je zo mee in zijn verhaal dat de emoties van de personages bijna zelf voelbaar worden. Het boek schetst op confronterende wijze hoe de diverse politieke evoluties de bestuurlijke complexiteit in Vlaanderen doen toenemen. De diverse feodale lagen die de Franse koning en de Vlaamse graaf tegenover elkaar plaatsten. De oude economische elite van poorters, die de ambachten de toegang tot het schepencollege wilde ontzeggen. De onderlinge strijd tussen de machtige steden. En in die woelige tijden zocht ieder zijn plaats, zijn belang, maar ook zijn uitweg in geval men de ‘verkeerde’ partij had gekozen. Het boeiende epos dooft uit met de laatste telg van de Vlaamse graven, Margaretha van

Male. Samen met haar Bourgondische echtgenoot weet ze Vlaanderen terug op het pad van vrede en welvaart te zetten. Met een anachronisme kunnen we stellen dat Joren Vermeersch hierbij de zwierige pen overhandigt aan Bart Van Loo’s ‘De Bourgondiërs’. Twee historici in de zomer van hun loopbaan die het verhaal van Vlaanderen met feiten naar boven halen zonder een enkel moment te vervelen. Het is de ondernemende geest van de Brugse of Gentse makelaars die bij mij de boude gedachte deed opborrelen dat dit boek zeker genoeg inspiratie bevat om een vervolg te vinden naar het grote scherm.

PIETER VANDERMOERE

Joren Vermeersch, ‘Vlaanderens waanzinnigste eeuw - 1297-1384’, 2023, Borgerhoff & Lamberigts. 640 p., 39,99 euro. ISBN 9789464759679

16 Cultuur

21 december 2023

FILM

Rampenfilms hebben geen al te beste reputatie. De jaren 2000 brachten ons kaskrakers als ‘The Day after Tomorrow’ (2004) en ‘2012’ (2009), waarin verschillende groepen inspiratieloze figuren slechts figureerden als ‘kijklens’ om overbekende (Amerikaanse) monumenten te zien verkruimelen en overspoelen. Vandaag is het publiek echter gewend aan die spectaculaire computergegeneerde effecten, dus dient een meer hedendaagse benadering zich aan.

Het begint als een doodgewone impromptu gezinsuitstap naar het rurale kustgebied van Long Island, nabij New York City. Vrouw Amanda (Julia Roberts) heeft zelfs wat sigaretten gekocht voor haar anders stiekem rokende wederhelft Clay (Ethan Hawke). “Het is tenslotte vakantie, waarom niet? Relax, ik wil dat je je amuseert”, glimlacht ze. De afstandelijk glurende camerahoeken, macabere pianotonen en atonale strijkers vertellen echter dat hier iets niet klopt. Dochter Rose (Farrah Mackenzie) heeft eerst geen internet ter beschikking om de finale aflevering van sitcom ‘Friends’ te bekijken. Hun strandbezoek wordt vervolgens brutaal onderbroken wanneer een stuurloze olietanker de kustlijn ramt. Vermoedelijk een probleem met de navigatiesystemen, zou het niet? Wanneer die merkwaardige gebeurtenis net bijna vergeten was, staat de zwarte eigenaar G.H. (Mahershala Ali) met zijn dochter voor de deur van hun gehuurde villa. Hij was op weg naar New York, maar het elektriciteitsnet is er uitgevallen en de telefoonlijnen liggen overal plat. Het ziet er naar uit dat ze zullen moeten samenhokken en afwachten hoe de situatie in de meer bewoonde wereld zicht ontvouwt.

arrogantie als veroveraar des planeet. Er heersen spanningen tussen de familie en hun onverwachte gasten, maar het gaat om gezonde argwaan en episodes van stress waarna de redelijkheid terugkeert. Die groep mensen kan zo niet model staan voor de hedendaagse VS en reflecteert niet de problemen die de Amerikanen zouden verdiend hebben.

“Vooral niet aan blanken” Amanda fungeert bovendien als de meer enggeestige blanke Amerikaan die onaangepast is aan de moderne demografische realiteit van het land. Ze wantrouwt G.H., maar is te laf om de achterliggende racistische gedachten over haar lippen krijgen. Hoewel er

geen indicatie is dat haar relatie met echtgenoot Clay problematisch is, ontwikkelen zich later seksuele spanningen tussen haar en haar zwarte huisgenoot, en dat op het meest ongepaste moment. Tussendoor komt trouwens ook de (onbestaande) radiofrequentie ‘1619’ prominent in beeld, een verwijzing naar de beweging ‘The 1619 Project’, dat de trans-Atlantische slavenhandel als beginpunt plaatst van de Amerikaanse geschiedenis. Dat Barack en Michelle Obama als producent meewerkten aan de film, berust ongetwijfeld op toeval. Een laatste citaat (van G.H.’s dochter): “Als de wereld uit elkaar valt, moet vertrouwen niet aan eender wie uitgedeeld worden. Vooral niet aan blanken.”

SIMON SEGERS

Model voor de VS De spanningsopbouw is bijzonder goed geslaagd in de eerste helft van ‘Leaving the World Behind’, maar valt uiteindelijk in duigen. Regisseur Esmail wil allerhande thematiek aanhalen zoals racisme, de disfunctionaliteit van de Amerikaanse samenleving, de hoge mate van technologische afhankelijkheid van de moderne mens en onze algehele

Mahershala Ali, Myha'la, Julia Roberts en Ethan Hawke

DE WERELD DRAAIT DOOR

nietigen en aanzetten om bestaande rijkdom te verkwanselen binnen de eigen levensduur. Dat is ervan uitgaande dat die vermogende Belgen niet simpelweg het land verlaten of met complexe constructies in de Kaaimaneilanden of de Bahama’s de erfbelastingen geheel te vermijden (lees goed, PVDA). Hoe zij hier een bevordering van gelijke kansen uit ziet volgen, is alvast een mysterie.

Familiale kring Dat erfgenamen bovendien niet “verdienen” om bezittingen van hun naasten te bemachtigen, is een onrustwekkende stelling. Wie anders zou er aanspraak kunnen maken op dat vermogen? Hebben (groot)ouders dan niet het recht om de vruchten van hun arbeid met hun nakomelingen te delen op het moment van heengaan? Elke woning met een waarde boven de 200.000 euro zou als dusdanig niet geërfd kunnen worden, ongeacht bijvoorbeeld sentimentele waarde. Het gaat hier om een verreikende inmenging in de familiale kring, die compleet onverantwoord is. Ingrid Robeyns

Afgelopen woensdag verwelkomde duidingsprogramma De Afspraak op Canvas professor Ingrid Robeyns, hoogleraar ethiek en ontwikkelingseconomie aan de universiteit van Utrecht. Zij is een aanhanger van het zogenaamde ‘limitarisme’, een filosofie die onderzoekt hoe specifieke vrijheidsberovingen van burgers de maatschappij als geheel ten goede kunnen komen. Robeyns is naar eigen zeggen een voorstander van welvaart. “Maar als mensen te rijk worden, is dat schadelijk en niet verdiend. Dan gebeurt het ook dat er ongewenste neveneffecten voor die personen zelf plaatsvinden”, duidde ze. De rijksten verbruiken meer en hebben bijgevolg een zwaardere impact op het klimaat. In landen als de VS kunnen ze bijvoorbeeld ook invloed uitoefenen op verkiezingscampagnes met politieke donaties. De professor plaatst de vermogensgrens op 1 miljoen euro per persoon, volgens haar ongeveer het plateau waarboven men geen bijkomende levenskwaliteit verwerft. Alles wat meer is dan dat, is overbodig. “Dan heb je meer dan je nodig hebt voor een heel erg goed leven.”

Hogere erfbelastingen Ze wil dat concreet aanpakken met hogere belastingen, sterke vakbonden en lagere dividenden. Het belangrijkste is echter de vermogensverdeling. Momenteel zou ongeveer 70 procent van het vermogen van de Belgische staatsburgers afkomstig zijn uit erfenissen. Een harde bovengrens voor nalatenschappen van maximaal 200.000 euro zou daar soelaas moeten bieden. Ter vergelijking: momenteel betaalt men 27 procent successierechten op een erfenis in rechte lijn vanaf een (geschatte) waarde van 250.000. “Of men nu liberaal of eerder socialistisch denkt, er is altijd een reden om te denken dat dit (omvangrijke erfenissen, red.) niet verdiend is”, stelde Robeyns. Die financiële voorsprong waarmee sommigen geze-

gend zijn, ondermijnt bovendien ook gelijke kansen volgens de professor.

Handgift Uit cijfers die De Tijd in juli publiceerde, blijkt dat de gemiddelde Belg een vermogen van 257.000 euro heeft, en het gemiddelde gezin 587.000 euro. Als we even een veelvoorkomende casus beschouwen, zijnde erfenissen waarbij kinderen de bezittingen van hun ouders verwerven op het moment dat beiden overlijden, zou er hiervan dus gemiddeld 387.000 euro verdwijnen naar de schatkist. Met de huidige tarieven bedraagt die belasting ‘slechts’ 110.500 euro.Belangrijke kanttekening die hier gemaakt moet worden, is dat gemiddeld twee derde van dat voormelde gezinsvermogen uit vastgoed bestaat. Het is algemeen bekend dat ouders hun onroerende goederen vaak op voorhand schenken aan hun kinderen, een zogenaamde handgift, om die successierechten grotendeels te vermijden (mits men nog minimaal drie jaar blijft leven). In deze casus zal de erfbelasting dus eerder 27.500 euro bedragen, ervan uitgaande dat een belasting van 3,3 procent schenkingsrecht betaald wordt op het vastgoed en het resterende bedrag aan schijven van 3 en 9 procent belast wordt. Ruim een factor 14 lager dan wat Robeyns zou willen implementeren. Het spreekt voor zich dat de vele bijzonder vermogende Belgen nog exponentieel hogere erfbelastingen zouden moeten ophoesten.

Recept voor economische rampspoed Met haar simplistische denken begaat professor Robeyns een categorische fout. Concreet pleit zij voor een erfbelasting van nagenoeg 100 procent voor de superrijken. Hiermee treft ze de grote ondernemers die de economie dragen door werkgelegenheid te creëren en bijvoorbeeld te investeren in net die technologische ontwikkelingen waarmee het voormelde klimaatprobleem aangepakt kan worden. Dergelijke maatregel zou de maximes die leiden tot vermogensvergaring ver-

Hoe prof. Ingrid Robeyns een bevordering van gelijke kansen ziet volgen uit het limitarisme, is een mysterie Het spreekt voor zich dat decadentie bestaat en dat niet al het financiële succes resulteert uit het harde werk van innovatieve geesten. Met de destructieve economische en familiale gevolgen die de voorstellen van Ingrid Robeyns met zich mee zouden brengen in het achterhoofd, is het een geruststelling dat zij het niet voor het zeggen heeft. SIMON SEGERS

MEME VAN DE WEEK

Cultuur

21 december 2023

KUNST

Architectuur van het detail

LEZERSBRIEVEN Het recht van Israël Pallieterke, Een paar weken geleden verscheen er een lezersbrief met het thema: vanwaar halen de Israëli’s het recht om te wonen waar ze wonen? Er is natuurlijk ontzettend veel onwetendheid bij de mensen. Maar als je de Bijbelse geschiedenis een beetje kent, dan is het zonneklaar dat ‘de Joden’ ooit terug moesten keren naar Israël. Wel, dat is nu aan het gebeuren en het proces is niet meer te keren. Lees de eerste hoofdstukken van het boek Amos: het gaat over Gaza, de Filistijnen (Arabisch voor Palestijnen) en al hun kuststeden. Ik weet dat die hoofdstukken gaan over andere tijden en een ander volk, maar toch. Als God het zegt, wie zijn wij dan om Hem tegen te spreken? Op Kerstmis herdenken we de eerste komst van de koning van Israël. We verwachten Zijn tweede komst. André Lannoo, Heverlee

2024 Het Design Museum in Brussel presenteert Christophe Gevers, een interieurarchitect en designer die tussen 1960 en 1980 bijzonder productief was en bekendheid genoot, maar die vandaag wat in de vergetelheid is geraakt. Christophe Gevers (1928-2007) werd geboren in een Franstalig Antwerps gezin en verhuisde naar het Waals-Brabantse Ohain, waar hij de rest van zijn leven zou wonen en werken. Gevers, die een opleiding houtbewerking had gevolgd, werd ontwerper “omdat ik geïnteresseerd ben in het heden, de toekomst en het verre verleden”. Als autodidact ontwikkelde hij een heel eigen manier van werken. Het is die unieke werkwijze die de tentoonstelling belicht. Het is geen expo met alleen maar designstukken.

Schoonheid door eenvoud De expo toont originele plannen, archiefstukken en grafische ontwerpen van Gevers. Ook zijn ‘bibliotheek van materialen’ is te zien. Die bevatte diverse materialen zoals hout, textiel, leer, metaal en glas, waarmee hij aan de slag kon gaan. Opvallend zijn Gevers’ werkplaats, inclusief gereedschap en machinerie, en de vele handgemaakte maquettes die voorafgingen aan de technische tekeningen, wat typerend is voor het werkproces van Gevers. In zijn kelder stonden zelfgemaakte machines waarmee hij hout en ijzer kon bewerken. Bij een nieuw idee of ontwerp knutselde

hij dan meteen zelf een prototype in elkaar om te zien of het praktisch en realiseerbaar was. Dat ambachtelijke en eigenhandige uitvoeren bleef een constante in heel zijn carrière. Gevers koos voor schoonheid door eenvoud. Bij hem geen dure materialen of gesofisticeerde afwerkingen. Hij gebruikte alleen duurzame materialen die mooier worden met de jaren, zoals leder, hout en ijzer. Een goed voorbeeld is zijn TBA-stoel, die hij in 1959 ontwierp voor de vernieuwde taverne van het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel en waarmee hij een designprijs behaalde. De stoel heeft een lichte buisconstructie en een lederen lap die onderaan met touwen strak is aangespannen. Bij gebruik blijft het leer stevig, maar het wordt steeds mooier en soepeler.

Duurzaam en knus Ook in de interieurprojecten was het werk van Christophe Gevers modernistisch, eenvoudig en warm. Het bekendst werd hij met zijn interieurs van beroemde cafés en restaurants in Brussel, zoals het visrestaurant Marie-Joseph (1971) op de Vismarkt en Au Vieux Saint Martin (1968) op de Grote Zavel. Hij ontwierp eveneens de kantoren van

Flandria in Antwerpen en de bedrijfsrestaurants van Petrofina, en van de hoofdzetel van de Generale Bank in Brussel. In dat laatste restaurant passeerden elke dag tweeduizend personeelsleden, veertig jaar lang en nog waren de tafels en stoelen niet versleten. Duurzaamheid was Gevers’ handelsmerk. Om de opdrachtgevers te overtuigen van zijn ontwerpen, maakte Gevers voor al die interieurs eigenhandig maquettes die hij tot in de kleinste details uitwerkte. De muren zijn ingekleurd en het meubilair heeft zijn precieze vorm en is tot op de millimeter juist geplaatst. Opvallend is de bijzondere aandacht die Gevers besteedde aan de plafonds. Dat van restaurant Marie-Joseph, bijvoorbeeld, kreeg een felgele kleur als verwijzing naar de windjekkers die vissers dragen. Veertig jaar geleden ontwierp Gevers het interieur van het Quick-restaurant aan de Louizapoort in Brussel. Nadien volgden de Quick-filialen in onder meer Parijs en Milaan. Die zijn allemaal snel verdwenen. Niet omdat Gevers’ interieurs uitgeleefd waren, maar omdat het er knus en gezellig vertoeven was. De klanten bleven te lang zitten. MMMV

Tentoonstelling ‘Christophe Gevers, de architectuur van het detail’, nog tot 10 maart 2024, Design Museum, Brussel, www.designmuseum.brussels

Pallieterke, De verkiezingen van volgend jaar zullen zonder ongelukken vermoedelijk mijn laatste zijn. Mijn leeftijd en mijn gezondheid doen mij dit vermoeden. Al sinds mijn vierde of vijfde deelname heb ik steeds gehoopt dat er eindelijk een regering zou komen die Vlaanderen zou geven waar het recht op heeft. Maar geen enkele partij kon of wilde de afgelegde beloftes nakomen. Of 2024 het jaar van Vlaanderen zal worden, is nog lang niet zeker. Het werd al zo vaak aangekondigd, maar steeds weer, met de dood in het hart, werden de beloften niet waargemaakt. Het vergt nochtans slechts enkele ogenblikken moed (waar hebben we dat nog gehoord?), maar het communautaire werd steeds in de diepvries (sic) gestopt. Er valt wat te zeggen over de strategie van de Vlaams-nationale partijen. VB en ook de VVB willen zo snel mogelijk een Vlaamse regering op de been brengen. N-VA wil liever eerst de kat uit de boom kijken. Eigenlijk is het te vroeg om wat dan ook te plannen. Het is zoals al die voetbalcommentaren voor de match. De match moet eerst gespeeld worden om besluiten te kunnen trekken. Wie had ooit geloofd dat Antwerp op de valreep Europees nog punten zou halen? Het komt erop aan om de verkiezingen te winnen en niet de peilingen, en dan de hielen in het zand te zetten en lef te tonen. Als het nu weer uitdraait op een ‘compromis à la Belge’ zal de wereld niet vergaan, maar Vlaanderen wel. Dan zal er geen hoop meer zijn. Marcel de Rycke, Herent

Klimaatactivisten Pallieterke, De Belgische klimaatactivisten kunnen enkel maar beschreven worden als huilebalken en aandachtshoeren (mijn excuses aan diegenen die het oudste beroep ter wereld uitoefenen). Huilebalken omdat ze onwettelijke daden verrichten, maar dan verwonderd zijn dat de politie ingrijpt en dat de rechterlijke macht hen een veroordeling oplegt die overigens veelal disproportioneel zwak is en niet in verhouding staat tot de schade. Aandachtshoeren, want mediageil zijn ze zeker, omdat ze weten dat de Belgische media smullen van een dergelijke zogenaamd romantische ‘Guy Fawkes bullshit’. Hoe dan ook, ze protesteren in een land waar al veel voor het klimaat is en zal worden gedaan, en waarvan de impact

op wereldschaal absoluut verwaarloosbaar is. De Belgen zijn zich al bewust van het probleem en zullen hun daden niet laten afhangen van dergelijk kinderachtig gedrag. Als ze het echt menen, gaan ze protesteren in die landen de ertoe doen, zoals China, Rusland en de Arabische landen (VAE, Saudi-Arabië,…), de kampioenen van fossiele energieproductie. Maar dat doen ze niet, want in die landen zijn de mensenrechten niet verworven zoals hier en zijn de politie en de rechterlijke macht niet zo meegaand. Carl Kins, Kortrijk

Rechter als wetgever In zijn lezersbrief ‘Rechter als wetgever’ gaat lezer Luc Demeyere wat kort door de bocht. Hij hekelt het arrest gewezen op vordering van de vzw Klimaatzaak. Vrij algemeen wordt dit arrest door juristen geprezen om zijn uitvoerige motivering - 160 pagina's lang - en wegens de documentatie waarop de rechters hun oordeel baseerden - duizend bladzijden, aangevoerd door eiser en verweerder. Luc Demeyere gaat ook voorbij aan het verbod van rechtsweigering, vervat in artikel 5 Gerechtelijk Wetboek. Een rechter bij wie een vordering rechtsgeldig is ingesteld, is verplicht uitspraak te doen, zo niet stelt hij zich bloot aan straffen. Deze regel geldt ook wanneer de wet duister of onvolledig is, of het stilzwijgen bewaart over de voorgelegde vraag. De rechter moet dan aan rechtsvinding doen - in het Zwitsers recht moet hij dan oordelen alsof hij wetgever was. Verder geeft Luc Demeyere een vreemde betekenis aan ‘de scheiding der machten’. De reden waarom de machten gescheiden zijn, is juist opdat ze dan in alle onafhankelijkheid kunnen oordelen, de ene over de andere. De ‘overheidsaansprakelijkheid’ is een der moeilijkste materies in het recht, wat aantoont dat de slogan ‘de rechter mag geen wetgever zijn’ een grondige analyse verdient. Dries Simoens, Brugge

Elektrisch verwarmde woningen Pallieterke, Waarom promoten we elektrische wagens, maar elektrisch verwarmde woningen niet? Door iedere Vlaming tegen 2030 een extra boompje, een extra haagje, extra isolatie en een energiebesparende renovatie op te leggen, zal men er niet komen om de wereld te redden van de fossiele verbrandingssystemen die de ganse aarde aan het opwarmen zijn. Waarom promoten we nu ook niet het verwarmen van woningen door middel van elektriciteit? In de jaren 1970 en 1980 werd het elektrisch verwarmen van onze woningen met accumulatie sterk gepromoot. Zo konden wij onze elektriciteitsprijs lager houden, omdat onze kerncentrales permanent en stabieler konden blijven produceren zonder schadelijke uitstoot. Onze elektrisch verwarmde woningen zijn nu nog altijd zonder uitstoot en zuiver voor het milieu, maar toch worden wij (kleine particulieren) met een factor 2,5 op de EPC-waarde beboet omdat de geproduceerde elektriciteit afkomstig zou kunnen zijn van de vuile gas-, stookolie-, steenkool- of bruinkoolcentrales. Daar hebben wij als gebruiker geen

enkele macht over! Toch blijven wij allen de dupe van het verkeerd inzicht van de overheid, met al haar regelgevingen en boetes die enkel om centen draaien. Hugo Cornelis

Een lezersbrief insturen?

Christophe Gevers

Stuur uw bericht naar lezersbrieven@pallieterke.net. Opgelet, brieven mogen maximaal 1.000 karakters tellen (inclusief spaties). Dat zijn een 30-tal lijnen in ’t Pallieterke of zo’n 160 woorden. We houden ons het recht voor om zonder verantwoording uw (te lange) brief niet te publiceren of in te korten. Uw naam en gemeente moeten worden doorgegeven voor publicatie bij uw brief.

18 Geschiedenis

Een dragonder van Napoleon

ij werd, nadat hij door de kantonnale keuringscommissie - waarin zijn vader trouwens zetelde - geschikt voor dienst was bevonden, ingelijfd bij het 2de Regiment Dragonders in Versailles onder het stamboeknummer 1070. De dragonders waren ongetwijfeld de meest flexibele ruiters van de Franse cavalerie. Door hun opleiding en bewapening werden ze geacht om - naargelang de omstandigheden - zowel als cavaleristen en infanteristen te kunnen strijden. Hierdoor waren ze erg waardevol op het slagveld en waren ze bij zowat alle belangrijke veldslagen uit die periode van de partij.

VUURDOOP

Croes had, in tegensteling tot veel van zijn lotgenoten, twee voordelen: hij kon goed paardrijden en hij sprak naast potjeslatijn ook behoorlijk goed Frans. Hij belandde in het begin van december 1805 in het depot in Versailles en begon zijn opleiding. In het midden van 1806 vertrok hij naar de Duitse landen, waar hij op 14 oktober bij Jena zijn vuurdoop kreeg. Het 2de Dragonders onderscheidde zich tijdens die veldslag door niet alleen een volledig Pruisisch infanteriebataljon te dwingen de wapens neer te leggen, maar ook nog eens twee Pruisische regimentsvaandels en 15 stukken geschut in handen te krijgen… In

strijdbroerders in een verblindende sneeuwstorm bij Preussisch Eylau tegenover de Russen en de Pruisen. De vorige dag was er al verschrikkelijk gevochten rond dat plaatsje en ook nu was het kantje boord voor Napoleon die zelfs zijn Oude Garde in de strijd wierp om de balans in zijn voordeel te doen omslaan. Het dramatische hoogtepunt was de frontale aanval door tachtig eskadrons, goed voor een kleine 11.000 sabels, één van de grootste en meest imponerende cavaleriecharges uit de geschiedenis. Pas op tweehonderd meter van de Russen gingen ze over in draf en op tachtig meter van de Russische bajonetten bliezen de trompetters de aanval en wisten ze, ondanks de grote verliezen, het Russische centrum te breken. 1.500 gesneuvelde cavaleristen kleurden de sneeuw met hun bloed. Eén van de duizenden gewonden was Jan Norbert Croes. Een musketkogel had zijn linkerbovenarm geschampt, maar omdat het een vleeswonde was, recupereerde hij vrij snel van die wonde. Hij had goed naar z’n vader geluisterd, die hem voor z’n vertrek had gewezen op infectiegevaar. Voor elke slag trok hij steevast schone reservekledij aan om dat risico zoveel mogelijk te beperken.

DE DRAGONDERS WAREN ONGETWIJFELD DE MEEST FLEXIBELE RUITERS VAN DE FRANSE CAVALERIE Hersteld van zijn verwondingen, nam hij op 10 juni 1807 deel aan de bloedige bestorming van de fortificaties bij Heilsberg. Vier dagen later onderscheidden de dragonders zich bij Friedland, waar Croes zijn paard werd gedood. Een ontzette Croes was er, volgens de familieverhalen, in het in lichterlaaie staande Friedland getuige van hoe honderden vluchtende Russen in de Allerivier verdronken… Het regiment bleef nog een tijdje in Oost-Pruisen en Pommeren, maar begin 1808 trok het grootste deel Croes incluis - naar Spanje en Portugal.

FLIRTEN MET DE DOOD

n Franse dragonder met veroverde Pruisische vlag in de Slag van Jena in 1806

De Franse campagne op het Iberisch schiereiland werd gekenmerkt door een genadeloze guerrillaoorlog. Het kwam zover dat de aanvoer van munitie, wapens en manschappen onberekenbaar werd en uiteindelijk dermate veel tijdverlies veroorzaakte dat de heus niet altijd zo geniale Britse aanvoerder Wellington een paar kletterende overwinningen kon behalen. Op 13 januari 1809 ontsnapte Croes op het nippertje aan de dood toen een Britse kogel tijdens

de Slag om Uclès zijn paard in volle galop doodde en hij halsoverkop de grond raakte. Hij bleef een paar uur bewusteloos met een hersenschudding en drie gekneusde ribben op het slagveld liggen en miste alle verdere actie waarbij zijn wapenmakkers een Engels bataljon decimeerden. Hiermee kwam - voorlopig - een einde aan zijn avonturen op het Iberische schiereiland, want in de vroege lente verkaste hij met het 4de eskadron naar Oostenrijk. Op 5 en 6 juli onderscheidde die eenheid zich in de Slag bij Wagram. Opnieuw kwam Croes niet zonder kleerscheuren uit de strijd. Hij had twee sabelhouwen in zijn dijbeen opgelopen die ervoor zorgden dat hij bijna vier maanden buiten strijd bleef.

 Napoleon tijdens de Slag van Eylau

Mijn persoonlijke band met Napoleon Bonaparte vormen de talloze verhalen die mijn grootmoeder me vertelde over haar betovergrootoom Joannes Josephus Norbertus Croes die meer dan negen jaar lang onder de Franse keizerlijke vaandels heeft gediend. Jan Norbertus Croes werd op 7 april 1785 in het huis ‘De Roode Hert’ aan de Vrijheid in Hoogstraten geboren als oudste zoon in het gezin van apotheker en chirurgijn Joannes Nicolaas Croes en Maria Francisca Lievens. Het was wat men een ‘gegoede’ familie noemde en er wachtte hem ongetwijfeld een rooskleurige toekomst. Maar de Franse conscriptiewetten de volgende weken werden de dragonders om te verhinderen dat de Russen beslisten daar anders over ingezet de Pruisen te hulp zouden komen en vocht en net zoals tienduizenden Croes onder meer bij Nasielk en Golymin tegen de Russen. anderen uit onze gewesten, werd hij gedwongen in dienst CAVALERIECHARGE te treden in het Franse leger. Op 8 februari 1807 stonden Croes en zijn

MILITAIRE PROMOTIES Eind november 1809 was hij terug in Spanje. Op 2 maart 1811 vocht hij bij Médino-Sidonia en drie dagen later bij Chiciana waar het 2de Dragonders de hand wist te leggen op 6 kanonnen en 3 vijandelijke vaandels. Omwille van zijn persoonlijk aandeel in dat wapenfeit, werd Croes drie weken later bevorderd tot brigadier. In de zomer van 1812 vinden we hem terug in de rangen van het 4de eskadron, dat als onderdeel van ‘La Grande Armée’ deelnam aan de Rusland-veldtocht. Het enige wat ik over die dramatische periode ben te weten gekomen, is dat hij de verschrikkelijke terugtocht over de Berezina overleefd heeft en dat hij in het voorjaar van 1813 bevorderd werd tot maréchal de logis - zeg maar sergeant-majoor - in het elite-eskadron waarmee hij deelnam aan de verdediging van de vestingstad Danzig. Tijdens de Duitse ‘Befreiungskrieg’ vinden we hem terug bij de Slag om Leipzig waar het 2de Dragonders bij de gevechten rond Wachau niet minder dan 8 officieren in de strijd verloor. Tijdens de terugtocht onderscheidde z’n eenheid zich op 30 oktober opnieuw bij Hanau, waar de Franse cavalerie verhinderde dat de terugtrekkende troepen in de tang werden genomen door de geallieerden. De volgende weken trok Croes met zijn wapenbroeders in geforceerde ritten terug naar de Elzas, waar ze op 24 december betrokken raakten bij een schermutseling in de omgeving van St.-Croix bij Colmar.

IN 1809 ONTSNAPTE CROES OP HET NIPPERTJE AAN DE DOOD TOEN EEN BRITSE KOGEL TIJDENS DE SLAG OM UCLÈS ZIJN PAARD IN VOLLE GALOP DOODDE Tijdens de laatste maanden van Napoleon nam het 2de Dragonders deel aan een reeks van gedurfde operaties tegen de snel in de richting van Parijs oprukkende geallieerden. Het onderscheidde zich op 9 januari 1814 bij Rambervilliers en op 27 januari bij St.-Dizier. Twee dagen later botsten ze bij

21 december 2023

n Charge van de Keizerlijke Garde tijdens Slag van Eylau

RUIM 60 PROCENT VAN DE JONGEMANNEN DIE UIT HET KANTON HOOGSTRATEN ONDER NAPOLEON HADDEN GEDIEND, KEERDEN NOOIT TERUG NAAR DE NOORDERKEMPEN Brienne op Blüchers troepen. Het zou de laatste keer zijn dat het 2de Dragonders zich onderscheidde en op de legerdagorders vermeld werd.

HUISWAARTS Na de val van Napoleon werd het regiment ontbonden en vertrok Croes terug naar zijn geboortestad. Toen hij op een late, zomerse namiddag, ergens in juli 1814, eindelijk in Hoogstraten aankwam, werd hij niet herkend door zijn familieleden. Verbouwereerd vroegen ze aan de vreemde ruiter die voor hun deur stond “wat ze voor meneer de officier konden doen…”. Het duurde naar verluidt vrij lang voor ze in de bestofte, graatmagere man met het door ontberingen getekende gelaat hun al lang dood gewaande familielid herkenden. Per slot van rekening was hij jaren van huis weggeweest en de jongsten uit het kroostrijke gezin hadden absoluut geen herinneringen aan hun oudste broer en halfbroer. Al bij al had hij nog geluk gehad, want ruim 60 procent van de jongemannen die uit het kanton Hoogstraten onder Napoleon hadden gediend, keerden nooit terug naar de Noorderkempen… JAN HUIJBRECHTS

PAL voor Vlaanderen

21 december 2023

“Als je Nederlands praat, zwijgt de dokter gewoon” De feiten dateren al van 5 augustus 2023: op die dag stierf Cisse aan wiegendood, 11 maanden oud en inwoner van Roosdaal, een gemeente in de brede rand rond Brussel. Een MUG-eenheid werd nog ter plaatse gestuurd, maar noch de arts, noch de ambulanciers spraken Nederlands, wat het vaststellen van een diagnose en het bepalen van de doodsoorzaak enorm bemoeilijkte. De ouders van Cisse kregen geen enkele uitleg in hun eigen taal. “Alle communicatie verliep eerst in het Frans, en daarna - op onze vraag, omdat het te technisch werd - in het Engels. Ook dat vlotte niet echt en de taalbarrière leidde tot verwarring. De ouders krijgen ook een rouwkoffertje met daarin enkel een Franstalig boekje. En ze krijgen ook een voorstel voor psychologische begeleiding, want ze hebben tenslotte een kindje verloren. Alleen, het is dan wel een Franstalige psycholoog. Het voorval kwam verleden week in de openbaarheid. De VRT schonk er aandacht aan en in Terzake mocht dr. Marc Noppen, CEO van UZ Brussel, uitgebreid reageren. Ik citeer: “Het is eerder regel dan uitzondering dat Nederlandstaligen uit de rand rond Brussel bij dringende hulpverlening in eentalig Frans geholpen worden.” Let wel, bij de geschreven media was er geen enkele Vlaamse krant, geen enkele, die over het voorval berichtte.

Klacht neerleggen… Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) gaat het probleem voorleggen aan de federale commissie Rechten van de Patiënt. “Ik ga dit ziekenhuis daar fors op aanspreken, want ik vind dit een heel grote fout in de dienstverlening van dit ziekenhuis.” En nog: “Hoe we onze regelgeving kunnen aanpassen, zodanig dat mensen ook effectief met gevolg klacht kunnen neerleggen”, aldus onze minister. Ik vrees dat onze minister van Volksgezondheid enkel een kortetermijngeheugen heeft. Om te beginnen waren er de voorbije jaren regelmatig moties in de Senaat en het Vlaams Parlement, uitgaande van Vlaams Belang of N-VA. En ook het Vlaams Geneesheren Verbond (VGV) klaagde de mistoestanden aan. Vier jaar geleden brachten we in ’t Pallieterke nog een interview met dr. Marc Bosquet, een Brusselse dokter die opkwam voor de rechten van zijn Nederlandstalige collega’s en patiënten in Brussel. Al in september 2003 - net 20 jaar geleden - publiceerden dokter Luc D’Hooghe en onderzoekster Myriam Verkouter een lijvig rapport met tientallen getuigenissen van Nederlandstalige patiënten die niet in hun eigen taal terecht konden in een Brussels ziekenhuis.

Rapporteur Dat rapport verscheen op het ogenblik dat de Raad van Europa een rapporteur naar Brussel stuurde om de taaltoestanden in de Brusselse ziekenhuizen te onderzoeken. De rapporteur in kwestie was de Letse Boriss Cilevičs, destijds Europees Parlementslid (en socialist). De man kwam, zag, hoorde en schreef een verslag, waarin hij stelde dat er… problemen waren. Alles bleef bij het oude. Elk jaar zijn er tientallen klachten over die materie bij de Vaste Commissie voor Taaltoezicht. Maar slechts weinig patiënten dienen een klacht in, zodat we eerder van het topje van de ijsberg kunnen spreken. Zelfs als het over uw en mijn gezondheid gaat, tonen de Franstaligen geen respect. En de ‘Vlaamse’ politici van Open Vld, cd&v, Vooruit, Groen en PVDA laten begaan… KARL VAN CAMP

1496

A B C D E F G H I J K L

Stichter VNJ wordt niet vergeten

Twintig jaar geleden overleed Jaak Van Haerenborgh, stichter en bezieler van het Vlaams-Nationaal Jeugdverbond. Hij werd 84 jaar oud. Op zaterdag 6 januari 2024 is er een herdenking aan zijn graf op het Schoonselhof te Wilrijk. Jaak Van Haerenborgh werd geboren op 4 maart 1919. Voor de Tweede Wereldoorlog was hij actief in het Algemeen Vlaams Nationaal Jeugdverbond dat in 1928 was opgericht. In 1941 zou dat AVNJ opgaan in de Nationaal Socialistische Jeugd Vlaanderen (NSJV). Wegens zijn lidmaatschap van die jeugdbeweging, vloog Van Haerenborgh enkele maanden achter de tralies. Na zijn vrijlating zal hij zich eerst engageren in de partijpolitiek, aanvankelijk bij de Vlaamse Concentratie, later bij de Deurnese afdeling van de Volksunie. Maar hij blijft zich interesseren voor de jeugdbeweging. In de jaren 1950 was er op dat vlak een enorme versnippering: er waren tientallen groepjes die los van elkaar trachtten te overleven. De bekendste en grootste groepen waren het Blauwvoetjeugdverbond (BJV), het Algemeen Diets Jeugdverbond (ADJV), de Katholieke Jeugdscharen Jong Vlaanderen (KJJV) en het Verbond van Blauwvoetvendels (BVB). Daarnaast waren er nog Sint-Aernouts, de Zilvermeeuwtjes, de Blauwe Gidsen, de groep Marnix van Sint-Aldegonde, de groep Willem van Saeftinghe, het vendel Willem van Oranje (WIVANO). En verder: de Kempische Rodenbachbonden (KRB) en in West-Vlaanderen de groep Ik Dien, het Berten Claeysvendel en de West-Vlaamse Stormgilden (WVS). De lijst is allesbehalve volledig.

Eenheid In eerste instantie had Van Haerenborgh de intentie om een eenheidsbeweging op te richten waar al die kleine en grote groepen een plaats zouden krijgen. In praktijk was dat onmogelijk door de onderlinge ideologische verschillen. En ook de persoonlijke ego’s en de tegenstellingen tussen de regio’s waren medebepa-

9 10 11 12

lend. Uiteindelijk besloot hij om in 1961 met een eigen jeugdbeweging van start te gaan, het V.N.J. Het VNJ groeide traag, vijf jaar na de start waren enkel scharen in Antwerpen en Oost-Vlaanderen. Er was ook nog altijd de concurrentie van het Verbond van Blauwvoetvendels. Om een lang verhaal kort te maken, de verschillende jeugdbewegingen hielden ofwel op te bestaan, ofwel gingen ze op in een groter geheel, al dan niet het overstappen van individuele leden naar het VNJ. Het waren dikwijls kinderen van VU-leden die lid werden van het VNJ. Maar officieel waren er geen banden tussen partij en jeugdbeweging. De tomeloze inzet van Van Haerenborgh had tot gevolg dat het VNJ eind jaren 1960 in zowat alle provincies voet aan grond gekregen had. Toch waren er ook tegenslagen te verwerken: in 1971 scheurde een aanzienlijk deel af om met het Algemeen Vlaams Nationaal Jeugdverbond van start te gaan. Een goede tien jaar later bestond het AVNJ nog amper en waren de meeste leden teruggekeerd naar de oude stal.

zorgden nadien voor grote interne spanningen. Meer dan één VNJ’er verliet boos de jeugdbeweging. Vanuit het VNJ werd later het IJzertreffen georganiseerd dat uiteindelijk zou uitmonden in de IJzerwake. Er waren als vanzelfsprekend ook felle tegenstanders binnen de Vlaamse Beweging die niets moesten hebben van het semi-militaire karakter van de organisatie. Vendels, scharen, landsknechttrommels, uniformen, tucht, het zijn begrippen die nu eenmaal enige meewarigheid opwekt ter linkerzijde. Maar samengevat kunnen we stellen dat zonder Jaak Van Haerenborgh er geen VNJ zou geweest zijn. Duizenden kinderen kregen hun Vlaamse vorming bij het VNJ. Menig VNJ-lid werd later als volwassene actief bij N-VA of VB, of in de niet-partijpolitieke beweging.

Herdenking Tot 1985 bleef Van Haerenborgh verbondsleider en werd in die functie opgevolgd door Ledy Broeckx. Incidenten op het einde van de IJzerbedevaart van 1996, waarbij vooral de muziekkapel betrokken was,

KARL VAN CAMP

Op 6 januari 2024 wordt de VNJ-stichter herdacht aan zijn graf op het Schoonselhof in Wijlrijk. Het programma is als volgt: • Om 10.30 uur wordt er verzameld aan de ingang van het kerkhof Schoonselhof (hoek Sint-Bernardsesteenweg/Krijgsbaan in Wilrijk), waarna opgestapt wordt naar het graf. • Om 12.30 uur is er mogelijkheid tot deelname aan een samenzijn met een hapje en een drankje (dit in een zaal van het nabijgelegen crematorium). Om organisatorische redenen wordt gevraagd hiervoor in te schrijven voor 30 december via: www.vnj.org/herdenking

HORIZONTAAL A. Twistzieke personen B. Vaccineren - Voorzetsel C. Lijnen - Boerderij D. Flets en mager - Beklagenswaardig persoon E. Verenigt F. Grafvaas - Donderjaagt G. Kleinste zalmvis - Nationaal kampioenschap - Eenheid van elektrische weerstand H. Internetlandcode voor Italië - Boek uit het Oud Testament - Onderofficier I. Gesponnen wol - Voor de middag - Indien J. Buitenaards wezen - Tennisterm - Roem K. Rare L. Braziliaanse munt - Genre van verzonnen verhalen - Digitale post

OPLOSSING 1495

VERTICAAL 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Maak belachelijk Coalitie - Aswenteling Nederlandse provincie - Bevel Ontvangt - Autobrandstof Overblijfselen van voedsel Vorm van boeddhisme - Onder andere Draagzak 7. Ontkennend voorvoegsel Vrachtwagenfabrikant - Gereed 8. Deel van een woning 9. Aardappelgerecht - En dergelijke meer 10. Dorp in Oost-Vlaanderen Deel van een opera 11. Schuilplaats van dieven Amerikaanse soldaat 12. Graangewas - Schelpdier

1495

O N O R

T H O D O X

R M

E W E

9 10 11 12

G I

A A

N O O R D K A A

P B

O G

L E

V G E

D O N O R G

T E R

I S

K A

V A I

A A

N G

20 Wat niet lachend kan gezegd worden, is de waarheid niet

21 december 2023

X van de week! Soms zijn de kortste analyses de beste. Neem nu het plotse succes van de PVDA-PTB in Brussel, waar ze in één klap de grootste partij worden ten koste van de eeuwige PS. Zou dat kunnen te maken hebben met een ‘lucky shot’ in de communicatie van Raoul Hedebouw? Eén snedige X’er denkt alvast van wel, en daar valt wat voor te zeggen. “Raoul Hedebouw (PVDA) pleit ervoor om jonge meisjes vanaf 8 jaar te ontmenselijken door ze volledig te bedekken met de abaya, want meisjes van 8 jaar zouden mannen blijkbaar opwinden (???) en zie ... plots is PVDA de grootste partij in Brussel”, dixit ‘Gullieber’. De stijging van de communisten in Brussel is er inderdaad zeer plots gekomen. En nochtans heeft de PVDA niks gedaan dat ze niet altijd al deed in de voorbije 60 jaar: mensen wijsmaken dat hun leven één doffe ellende gaat blijven, tenzij ze toetreden tot de extreemlinkse sekte en de lever willen eten van iedere mens die een euro meer verdient.

Zo expliciet als de PVDA haar liefde voor moslimextremisme uitdrukt, zo impliciet hebben ze het over hun grote voorbeeld Xi Jinping De analyse dat het succes te wijten is aan een sterke sympathie voor moslimextremisme, is uiteraard een mogelijkheid als een

Info & reservering:

andere. En toch zijn er elementen die het lijken te bevestigen. De plotse groei in een Brussel met een grote moslimaanwezigheid, gaat gepaard met een diepe duik in Wallonië, waar men toch eerder de Franse laïcité genegen is. Nogal wat kiezers zouden op die manier de weg teruggevonden hebben naar de PS in Wallonië.

Don’t mention China Zo expliciet als de PVDA haar liefde voor moslimextremisme uitdrukt, zo impliciet hebben ze het over hun grote voorbeeld Xi Jinping. Het Vlaams Belang kwam vorige week in opspraak met een vermeende spion in hun rangen die handen spandiensten leverde aan China. Een wapenfeit waar andere partijen graag op springen om het Vlaams Belang er met de neus in te wrijven. Zo ook de PVDA. Alleen… hun liefde voor China is met de paplepel meegegeven. De Chinese dictatuur is voor de PVDA het lichtend pad. Ze gaan er graag op bezoek om dan op de koffie te gaan bij die andere grote vriend: Noord-Korea. Je zou zelfs zonder veel moeite kunnen aantonen dat PVDA de Belgische fanclub is van het Chinese regime. Het weerhield Hedebouw er niet van om kritiek te leveren. Het zijn tenslotte verkiezingen. Evenwel zonder de naam van de grote vriend uit het oosten te vermelden. “Iedere inmenging van andere landen in ons land is totaal onaanvaardbaar. Van om het even welk land”, postte Raoul die het hele incident heel pijnlijk vindt voor Tom Van Grieken. Vermoedelijk was hij in al die drukte gewoon vergeten dat het om China ging. Je moet ook niet achter alles iets zoeken.

03 - 237 93 92

info@anz.be

Zondag 10 maart 2024 14u30 Lotto-Arena Antwerpen

84 ste

Vlaams Nationaal

ZANGFEEST www.zangfeest.org www.teleticketservice.com

PAUL MAGNETTE, PREMIER VAN BELGIË

“De politieke logica, c’est moi” Terwijl u zich opmaakt om eens flink uw gedacht te zeggen bij de verkiezingen van juni 2024, zijn ze aan de andere kant van de taalgrens al bezig met een premier aan te duiden. Paul Magnette loopt zich daar warm om de Vlaamse roep om een realistisch centrumrechts beleid te counteren met iets dat u echt wil: een gigantisch gat in de begroting en het gevoel dat u een brave deelstaat bent voor de buren. “Het experiment met De Croo was leuk en aardig. Maar we moeten de mensen ook niet meer voorliegen, hé.” Het is een vrolijke Paul Magnette die we ontmoeten op het hoofdkwartier van de PS. Na een feestje in Wallonië had hij zichzelf eigenlijk al tot premier van België gekroond. De receptioniste begroet ons zelfs in een vorm van Nederlands, waarna we worden afgeleid en gefouilleerd in een discreet kamertje. “Dat moet u niet persoonlijk nemen”, verklaart Paul dat gedrag, “maar u moet begrijpen dat we wantrouwig zijn ten opzichte van Vlamingen. Als zelfs Vlaamse socialisten mensen met een matrak willen aanpakken, kunnen we niet voorzichtig genoeg zijn. U bent uiteraard ook een onverbeterlijk fascist. Maar dat komt door uw DNA en die blafferige taal van u. Nogmaals, niet persoonlijk nemen. Heeft u nog vragen of geven we gewoon iets mee dat u kan publiceren?”

Toch een vraagje, meneer Magnette. U bent wel heel overtuigd dat u premier wordt? MAGNETTE: “Ach, beste vriend. Er is nu eenmaal geen alternatief. Wie gaat het anders doen? Zoals ik het zie, gaat 1 op 2 Vlamingen voor een Vlaamse, separatistische partij stemmen, die vindt dat de transfers de spuigaten uitlopen en dat we in Wallonië beter onze eigen boontjes kunnen doppen. Ieder zijn eigen verantwoordelijkheid en meer van dat soort onzin. Daar bent u het toch mee eens?”

Zeer zeker. Net daarom de vraag waarom u nu al overtuigd bent van de overwinning. MAGNETTE: “Omdat die uiteraard niet meetellen. Dat staat in de ongeschreven Belgische grondwet. In de kleine lettertjes. Ik zou ze u laten lezen, maar dat kan dus niet. Na 200 jaar mogen we dat als gewoonterecht beschouwen. En vanaf dan is het gewoon wiskunde. Onze bevolking telt 6,6 miljoen Vlamingen, 3,7 miljoen Walen en ongeveer 1,2 miljoen Brusselaars. De helft van die Vlamingen telt dus niet mee wegens separatistische gedachten. De andere helft is opgedeeld in partijen die zusterpartijen hebben aan Waalse kant. Maar iedere Waalse partij is een stuk groter dan het Vlaamse kleine broertje dat eigenlijk van geen enkele waarde is. Uit die partijtjes kan dus geen premier worden gekozen. Dat kan alleen uit de grootste Waalse partij en die leid ik. Ik hoop dat u voldoende democraat bent om het er mee eens te zijn dat de grootste partij de kans moet krijgen om een regering te vormen?”

Tegen de meerderheid van de Vlamingen in. Hoe rijmt u dat? MAGNETTE: “Heel eenvoudig. Als de meerderheid van de Vlamingen zich verzet tegen de Belgische orde der dingen, zet ze zichzelf de facto buiten de democratie. En dat is hun goed recht. Dit is immers een vrij land. Ik kan het fundamenteel oneens zijn met wat u zegt, maar ik zou ervoor sterven opdat u het zou kunnen zeggen. Maar wel op twee voorwaarden. Eén: dat ik er niet voor moet sterven. En twee: dat je erkent dat uw mening geen enkele democratische waarde heeft.”

Maar De Croo is wel premier kunnen worden van Vivaldi. Nochtans maar de 7de partij van de regering? MAGNETTE: “Daar heeft u me. Dat was inderdaad een grote democratische schande. En ik ben zelfs bereid om toe te geven dat we daar als politici een grove fout gemaakt hebben. Eigenlijk hebben we met ‘petit Alexandre’ een stroman neergezet om de tere Vlaamse gevoelens te sparen, die geen meerderheid hadden aan Vlaamse kant. Alexandre is slim genoeg om een tekst af te lezen, maar te dom om te weten wat erop staat. De perfecte handpop. Noem het een moment van tijdelijke zwakte, noem het een beetje ‘woke’. Maar het was wel een fout. Zeker nu petit Alexandre lijkt te geloven dat hij echt premier is en er zijn hele partij op lijkt te vergokken. Dat was nooit de bedoeling. Ik heb er niks aan als die idioten onder de kiesdrempel duiken, begrijpt u?”

We geven het door.

MAES KOFFIE, DAAR KRIJG JE NOOIT GENOEG VAN!

Maar de echte grootste partijen… MAGNETTE: “…tellen niet mee, meneer Pallieter! Ik heb de ongeschreven grondwet niet geschreven. Ik volg ze ook maar. Ik stel vast dat alle niet-separatistische Vlaamse partijen dat ook doen. En dan is er een democratische logica om volgen. En de democratische logica, c’est moi.”

LUIKERSTEENWEG 244 F 35007 ANKERSTRAAT HASSELT 3500 HASSELT 011 223 253 EN 011 273 272

011 223 253

MAESKOFFIENV@SKYNET.BE WWW.MAESKOFFIE.BE