Parola #02

Restaurants Club Bar Shopping

Free press

Οδηγός Διασκέδασης & Δραστηριοτήτων για την Πάρο Guide for Paros

Λίνα Νικολακοπούλου: Ολογρά-φως I Εορτολόγιο Πάρου Feast in Paros Πατριδογνωσία Τradition I Νέες αφίξεις για όλα τα γούστα New arrivals, for all tastes

20.000 issues

περιεχόμενα contents Θέματα

06

«Ύστερα φάνηκε μπροστά μας το νησί» “Then, the island appeared in front of us”

18 20

Agenda

Λίνα Νικολακοπούλου: Ολογρά-φως

20

24

Πατριδογνωσία Τradition

32

Εορτολόγιο Πάρου Feast in Paros

36

Το σπίτι Τhe house

24

46

Νέες αφίξεις για όλα τα γούστα New arrivals, for all tastes

36

Οδηγός

50

Γαστρονομικός περίπατος Gastronomy walk

56

06

Club

60

Παραλίες Around the beaches of Paros

Διευθυντής έκδοσης: Χάρης Χρηστίδης Σύμβουλος έκδοσης: Δανάη Tal

σελίδα Ι page Ι 04

Συντακτική ομάδα: Δανάη Tal, Πανωραία Μαντζάβαλη, Κική Μαργαρίτη Συνεργάτες: Χριστίνα Φωκιάνου - Διπλ. Ξεναγός

Διόρθωση κειμένων: Αυγή Πλατσή Mετάφραση: Γεωργία Παπαδοπούλου Νομικός σύμβουλος: Ελένη Κατσάρου

Υπεύθυνη διαφήμισης: Δημήτρης Κιούσης Επεξεργασία εικόνων: Τάκης Λαζάρου

Εκτύπωση: Χαϊδεμένος ΑΕΒΕ Ιδιοκτησία: Parola Εκδόσεις - Γραφικές Τέχνες Πρόδρομος Πάρου, τηλ.: 6976511532

han ds hake Χειραψία με το χέρι της Δανάης Tal

Η χώρα στο ΔΝΤ κι εμείς στην Πάρο The country under the IMF and we in Paros Με τη σκέψη θολή ακόμα, τα γεγονότα να τρέχουν και τα κομμάτια του ντόμινο να σωριάζονται από τη μία χώρα στην άλλη, μαζευτήκαμε και φέτος γύρω από το «Parola». Πέρυσι, στο πρώτο μας τεύχος, μοιραστήκαμε μαζί σας την επιθυμία να εφεύρουμε έναν καινούργιο τρόπο ζωής. Φέτος μιλάνε για μας τα ίδια τα γεγονότα. Η χώρα βρίσκεται εκτεθειμένη σε ένα κρίσιμο μεταβατικό στάδιο, με ελάχιστη υποδομή, άδεια ταμεία, χρεοκοπημένη κοινωνία και τους ανθρώπους της να φεύγουν για ένα καλύτερο μέλλον – αυτήν τη φορά με προορισμό την Κίνα, τη Σιγκαπούρη και την Ινδία. Καθ’ όλα έτοιμη, δηλαδή, να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του καινούργιου αιώνα. Ετοιμάζοντας το τεύχος, επισκέφθηκα το υπερσύγχρονο εργαστήριο ενός καλλιτέχνη που ζει στο νησί. Ο χώρος –ευάερος, ευήλιος– με ενθουσίασε με τις δυνατότητές του και, με ολίγη ζήλια, δεν άντεξα και το είπα στον ιδιοκτήτη: «Ε! Με τέτοιον εξοπλισμό και όλο αυτό το φως, δεν θέλεις και τίποτ’ άλλο για να δημιουργήσεις!» Την ίδια στιγμή αισθανόμουν ότι δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα. Μου το επιβεβαίωσε κι εκείνος: «Κι όμως, αν δεν θέλει αυτό», μου είπε δείχνοντας την καρδιά, «δεν γίνεται τίποτα». Η ολίγη ζήλια εξαφανίστηκε, ενώ το φως έμπαινε άπλετο, διαθλασμένο πρώτα στα σύννεφα και στη συνέχεια στο τζάμι που περιέβαλλε το χώρο. Έτσι σκέφτηκα και το «Parola»: λουσμένο στο φως. Στο φως που νομίζουμε ότι βλέπουμε. Οι επιστήμονες λένε ότι το ίδιο το φως δεν θα μπορέσουμε να το δούμε ποτέ, αλλά αν βλέπουμε το οφείλουμε σ’ αυτό. Στο φως που φαίνεται ότι γεννήθηκε κάπου εδώ γύρω. Το φως στις Κυκλάδες. Το φως στην Πάρο. Το φως στη ζωή μας. Το φως μέσα μας. Όλα φωτίζονται στο φετινό «Parola». Αν και μουδιασμένη η χειραψία μας, σας δίνουμε μια ευχή όταν μοιράζουμε το περιοδικό στο νησί: το φωτεινό διάλειμμα που θα περάσετε εδώ να σας κάνει σωστούς φωσφόρους, για να φέρετε το φως αυτό στην καθημερινότητά σας, όταν με το καλό γυρίσετε πίσω. Όσο βρίσκεστε εδώ, όμως, επωφεληθείτε από την ιστορία του νησιού! Το νησί είναι έμπνευση, το φως του είναι ζωτική δύναμη. Η χώρα στο ΔΝΤ κι εμείς στην Πάρο. Εμείς είμαστε σε καλά χέρια. Η χώρα μας μάλλον δεν υπήρξε ποτέ! Μήπως ήρθε ο καιρός να την πάρουμε στα δικά μας;

With still obscured thoughts, current affairs developing and the domino pieces crashing from one country to another, we have gathered again this year around Parola. Last year, in our first issue, we shared with you the desire to invent a new way of life. This year things talk for themselves. The country is exposed at a turning point, with minimum infrastructure, empty state coffers, a bankrupt society and people going away to seek a better future, this time to places such as China, Singapore or India. Perfectly prepared to face the challenges of the new century.

Working for the new issue, I visited an ultra modern workshop belonging to an artist who lives on the island. An airy sunny place, it excited me with its potential and, not without a bit of envy I must admit, I told the owner: “Hey, with such equipment and all this light, you can only be creative!” At the same time I felt things were not exactly like that, which he also confirmed “still if this is not willing”, he said pointing to his heart, “nothing can come up”. My envy completely disappeared, while the light kept coming in unobstructed, first reflected on the clouds and then on the glass panes around.

Then I thought of Parola also immersed in light. The light we think we can see. Scientists say we will never be able to see the light itself, but we owe our ability to see to it. To the light which seems to have been born somewhere around here. The light of the Cyclades. The light of Paros. The light in our lives. The light within.

Everything lights up in this year’s issue of Parola, and though our handshake seems to be a bit numb, we do make a wish for everybody when giving the magazine out around the island.

Let the luminous break you will be having here turn you into real phosphoric bodies so that you will carry this light into your everyday life when you get back.

While here try to benefit from the island’s history. The island is inspiration, its light a living force.

The country under the IMF and we in Paros. We are in good hands. Our country has probably never been!

Surely it’s time to take it into our own hands? σελίδα Ι page Ι 05

το νησί the island

«Ύστερα φάνηκε μπροστά μας το νησί» (*)

(*) Τίτλος του Αρχίλοχου. (*) Title of one

of Archilochos’ poems

Κείμενο:

Δανάη Tal Φωτογραφίες

Δημήτρης Βρανάς (A.I.F)

σελίδα Ι page Ι 06

“Then, the island appeared in front of us” (*)

Ουφ! Τα είχα καταφέρει και πάλι. Με την καλή έννοια! Βρισκόμουν στο καράβι για τον πηγεμό. Όπως πάντα με την ψυχή στο στόμα, ζωσμένη με τα συμπράγκαλά μου – και όχι μόνο. Αυτήν τη φορά, μην αντέχοντας το βλέμμα υπ’ αρ. 122 που μεταφράζεται στο «πάλι εδώ θα με αφήσεις;», τραβάω από το λουρί και τον τετράποδο σύντροφό μου. Τον Μίστερ Κνίστερ.

There! I did it again. In a good sense!

I was on my way there. Right at the nick of time, as usual, burdened with all my staff and not only that.

This time, unable to avoid the look number 122, which translates into “are you leaving behing again?”, I’m also holding the leash of my fourlegged companion, Mr Knister.

Με το που βολεύτηκα στο κατάστρωμα, με το σκύλο στα πόδια μου και το χαρτοκύπελλο με τον καφεδάκο μου να αχνίζει, οι κύριοι της ναυτιλιακής μού κρατούσαν το καλύτερο για μπισκοτάκι. «Ο κύριος Βερίκοκος να προσέλθει στη ρεσεψιόν» είπαν τα μεγάφωνα του πλοίου. Αυτό δις, για την περίπτωση που δεν είχε ακούσει ο «κύριος Βερίκοκος». Άραγε… «ο κ. Βερίκοκος έχει μάγουλο βερίκοκο;» ρώτησα τον Μίστερ Κνίστερ. Εκείνος αναστέναξε μ’ αυτόν τον αναστεναγμό που μόνο οι σκύλοι των διαμερισμάτων βγάζουν. «Πάλι καλά που αυτό το καράβι μάς πάει στην Πάρο και όχι στο Πουέρτο Ρίκο, ρίκο, ρίκοκο…» Ο Μίστερ Κνίστερ είναι ετοιμόλογος σκύλος. Αλλά αρκετά με τις εξυπναδούλες, το αεράκι φυσούσε τα μαλλιά μας (έχει και ο Μίστερ Κνίστερ χαίτη) και έπαιρνε από το μυαλό μας την πόλη. Το δρομολόγιο, απογευματινό. Βρισκόμασταν στην ολική παράδοση. Η μέρα

After making myself comfortable on deck, with the dog on my feet and the papercup with the steaming coffee, the port officials had a little gift for me. “Mr Verykokos is kindly requested to come to reception” was heard on the ship PAS. “How is Mr Verykokos feeling at the moment?” I asked Mr Knister. He gave a sigh, that particular sigh only dogs living in flats can give. “Thank god this ferry is taking us to Paros not to any far off place such as Puerto Rico”. Mr Knister is an quick-witted dog.

But enough with wittisisms. The wind blew our hair back ( Mr Knister has a mane, too) and took our minds away from city life. It was the afternoon service. We were on the ultimate trip there. The day gave way to the night and the funnel breathed its smoke constantly towards the skies. Once more we got to Parikia.

The ship’s hatch opened and gashed out all of us

σελίδα Ι page Ι 07

μάς έδινε στη νύχτα, ενώ το φουγάρο του πλοίου κάπνιζε ακούραστα τον ουρανό. Κι έτσι φτάσαμε για ακόμα μια φορά στην Παροικιά. Η μπουκαπόρτα του πλοίου άνοιξε ξεβράζοντάς μας στο γεωμετρικό κέντρο του αρχιπελάγους. Ένα μάτσο άνθρωποι στη μέση του άξονα Ανατολής - Δύσης (μεταξύ Μήλου και Αμοργού) και ένα κλικ πιο κει από τη μέση του άξονα Βορρά - Νότου (μεταξύ Άνδρου και Σαντορίνης). Κανείς μας δεν έδειχνε να δίνει και μεγάλη σημασία σ’ αυτήν τη λεπτομέρεια. Η σφυρίχτρα του Λιμενικού μάς έβαζε στη σειρά κι εμείς όπου φύγει φύγει. Επιτέλους, πατούσαμε στεριά. Τα αστέρια έστεκαν πάνω από τα κεφάλια μας – κι εγώ μαγεμένη από τη νύχτα και τη μυρωδιά της. Οι μυρωδιές ξυπνάνε τη μνήμη, λένε. Έχουν δίκιο, αμέσως το μυαλό μου κατοίκησε η εικόνα των ναυτικών που έφευγαν από το ίδιο ακριβώς λιμάνι με κάθε πλεούμενο που έχει σχεδιάσει και κατασκευάσει ο ντόπιος άνθρωπος από την Εποχή του Χαλκού. Απ’ αυτό το λιμάνι, άλλωστε, έφευγε και το μάρμαρο του νησιού, φημισμένο στους γλύπτες και τους αρχιτέκτονες της αρχαιότητας – και όχι μόνο. Ιδανικό για λεπτοδουλειές που απαιτούσαν επιδεξιότητα και μαστοριά. Απόδειξη; Τα ανάγλυφα του Παρθενώνα και, φυσικά, η Αφροδίτη της Μήλου. Από εδώ σελίδα Ι page Ι 08

Εκεί, όμως, που αισθάνθηκα την Πάρο σπίτι μου ήταν όταν, αμέριμνη, ξεκίνησα μια βόλτα από τη Μάρπησσα στο μοναστήρι του Αγ. Αντωνίου.

The place where Paros really made me feel at home, was the way from Marpissa to the monastery of Ag. Antonios.

onto the geometric centre of the archipelago. A bunch of people in the middle of the East-West axis (between Milos and Amorgos) and slightly further from the North-East axis (between Andros and Santorini).

Nobody seems to notice this little detail. The port official’s whistle made us form lines and we couldn’t wait to take our way. We were on land, at last. The stars were shining above our heads and I was mesmerized by the night and its smells. They say smells bring back memories. They’re right. Immediately sprang to mind the image of sailors leaving the very same port on all kinds of boats ever built by man since Bronze Age. It’s the same port the island’s marble used to be shipped from, renowned amongst the sculptors and architects of antiquity, ideal for detailed works

και οι περιβόητοι γλύπτες της Πάρου. Ο Αγοράκριτος, μαθητής του Φειδία. Το κεφάλι της Νέμεσης (ό,τι έμεινε, δηλαδή, καθώς ήταν τε-ρά-στιο) είναι ό,τι σώζεται από τα έργα του. Ο Σκόπας, ακόμα ένας Παριανός γλύπτης, εργάστηκε όχι σε ένα, αλλά σε ΔΥΟ από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου: στο Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού και στο ιερό της Άρτεμης στην Έφεσο. Αυτήν τη φορά είχα έρθει στην Πάρο με την κρυφή ελπίδα να συναντήσω κι εγώ τις Μούσες, όπως ο Αρχίλοχος, ο Παριανός ποιητής του 7ου π.Χ. αιώνα, που έμεινε στην Ιστορία για τους ιάμβους του και για τη θεματολογία τους. Γι’ αυτό και είχα βάλει στόχο να βρω τον τόπο όπου τον είχε στείλει ο πατέρας του, τους Λειμώνες. Υποτίθεται ότι εκεί έπρεπε να πάει ο Αρχίλοχος να παραδώσει μια γελάδα (βοσκός γαρ ο μπαμπάς του), αλλά κάποιος είχε άλλα σχέδια και ο Αρχίλοχος επέστρεψε με μια ωραία λύρα. Η γελάδα αναζητείται ακόμα. Ο Ηλίας Κωστόπουλος στο βιβλίο του «Αρχίλοχος, Μοιχός, Υβριστής και Λάγνος» (εκδόσεις Φαρφουλάς) μου γνώρισε τον ποιητή και την εποχή του, καθώς και τη βαθιά σύνδεση του τόπου με την αοιδή, την ωδή, δηλαδή το τραγούδι. Δεν είναι τυχαίο, πάντως, που σκέφτομαι τη μουσική με το που πατάω το πόδι μου στο νησί. Το ίδιο είχε πάθει και ο Σεφέρης

Αυτήν τη φορά είχα έρθει στην Πάρο με την ελπίδα να συναντήσω τις Μούσες, όπως ο Αρχίλοχος, ο Παριανός ποιητής του 7ου π.Χ. αιώνα This time I had come to Paros with the hope of meeting the Muses, like Archilochos, the Parian poet of the 7th century B.C.

of art, especially those demanding dexterity and high mastery. The proof for this are some of the Parthenon marbles and of course the Aphodite of Milos. Hence the famous sculptors of Paros. Agorakritos, Phidias’ students. The Nemesis head (however much is left of it as it was colossal) is what has survived from his many works. Scopas, yet another famous parian sculptor, worked on two of the Seven Wonders of the Ancient World, the Alikarnassos Mausoleum and the Temple of Artemis in Ephesus.

This time I had come to Paros with the hidden hope of meeting the Muses, just like Archilochos, the Parian poet of the 7th century B.C., whose name went down in History for his famous verses. I had, therefore, an aim of finding the place where σελίδα Ι page Ι 09

Το μοναστήρι είναι χτισμένο στην κορυφή του Κέφαλου, πάνω στα χαλάσματα του κάστρου που έχτισαν οι Ενετοί.

The monastery is built at the peak of Kefalos, on top of the Venetian Castle ruins.

όταν πρωτοπερπάτησε στην Παροικιά της δεκαετίας του ’50. «Τα δρομάκια της έχουν την αρμονία μιας μουσικής σύνθεσης» είχε πει τότε και είχε καθαρίσει έτσι απλά με το θέμα. Αυτήν τη φορά ήμασταν βιαστικοί και δεν τα περπατήσαμε πολύ. Μας περίμεναν για φαγητό στη Νάουσα, κι αν αργούσαμε λίγο ακόμα θα γκάνιαζαν οι άνθρωποι. Τελικά, όσο έμεινα στην Πάρο δεν συνάντησα τις Μούσες. Συνάντησα, όμως, εξαιρετικούς ανθρώπους. Είτε ντόπιοι, είτε πολιτογραφημένοι ντόπιοι, είτε ντόπιοι του κόσμου… όλοι είχαν μια ιστορία να πουν για το νησί, ιστορία που έβγαινε αβίαστα και που λίγο με το κρασί, λίγο με τη μουσική μπερδευόταν στο κεφάλι μου, αρχή – μέση - τέλος. Λες κι έχουν αρχή και τέλος οι ιστορίες για το νησί και τους ανθρώπους του. Περνώντας, μάλιστα, από τα παράλια του νησιού στην ενδοχώρα ξανάβρισκα τις ιστορίες που είχα ακούσει την προηγούμενη βραδιά, αυτήν τη φορά στην ευφυΐα του τοπίου που –μαζί με τη φαντασία των κατοίκων του– συνθέτει την αρμονία αυτού του νησιού. Είδα τις ελιές να σκαρφαλώνουν στο απάγκιο, για να ψηλώσουν λίγο παραπάνω, προστατευμένες από τον αέρα, κάνοντας το χρόνο λάδι που έχει θρέψει γενιές και γενιές. Είδα κέδρους να γαντζώνονται σελίδα Ι page Ι 12

Τελικά, όσο έμεινα στην Πάρο δεν συνάντησα τις Μούσες. Συνάντησα, όμως, εξαιρετικούς ανθρώπους.

After all, I didn’t meet the Muses while in Paros.

However, I did meet wonderful people.

his father had sent him, Limones. He was supposed to go there and deliver a cow _ his father was a sheppard_ but, thanks to somebody else’s plans, Archilochos came back with a beautiful lyre. The cow is missing to the very date. Ilis Kostopoulos, in his book “Archilochols: Adulterer, Slunderer and Lecherous” (Farfoulas Editions) introduced me to the poet and his era as well as the strong ties between the place and aidi, that is, the song.

It is not at all accidental that my mind goes to music as soon as I set foot on the island. Exactly the same happened to Seferis when he first set foot on Parikia of the ‘50s. “Its little streets are share the harmony of a musical composition” he said and had put it all straight. This time we were in a hurry and didn’t walk long. We were expected for dinner in Naousa and

στους αμμόλοφους και να σπέρνονται από άκρη σε άκρη σε μια κρυφή γωνία στη Σάντα Μαρία! (Και κέδρους η Πάρος; Αυτό το νησί δεν σταματά να με εκπλήσσει!) Είδα ακόμα αυλές με λουλούδια λογής λογής και αντικείμενα που η χρήση τους εξαρτάται πάντα από την επινοητικότητα των ανθρώπων. Κάποια λιγότερο ή περισσότερο φτωχά – όλα, πάντως, φροντισμένα. Τρόμαξα, βέβαια, με το πόσο πολύ χτισμένα είναι ορισμένα σημεία στο νησί. Πόσο ρεύμα χρειάζεται αυτό το νησί για να υπάρχει; Τόσο… που έχει αυτόνομη παραγωγή. Και με τόσο αέρα γιατί κάνουμε μόνο σερφ και δεν έχουμε ανεμογεννήτριες; Ανοιχτή αυτή η ερώτηση στους ιθύνοντες. Εκεί, όμως, που αισθάνθηκα την Πάρο σπίτι μου ήταν όταν, αμέριμνη, ξεκίνησα μια βόλτα από τη Μάρπησσα στο μοναστήρι του Αγ. Αντωνίου. Ένας μικρός χωματόδρομος με οδήγησε κάπως πιο ψηλά στο λόφο του Κέφαλου, αλλά γρήγορα άφησα το αυτοκίνητο και πήρα να ανεβαίνω το φροντισμένο μονοπάτι. Το αυτοκίνητο φτάνει μέχρι πάνω, αλλά το μονοπάτι είναι εξαιρετική εμπειρία, αρκεί να μην είναι ο ήλιος ψηλά! Να μη σας τα πολυλογώ, βρήκα την πόρτα του μοναστηριού κλειδωμένη. Πήδηξα τη μάντρα της αυλής και αμέσως όλα άλλαξαν. Ένας μικρός προαύλιος χώρος και μια στενή σκάλα που σε ανεβάζει στο μπαλκόνι του Θεού. Αν νομίζετε ότι είναι τόσο εύκολο να την ανεβείτε, γελιέστε. Ο αγέρας είναι φυσικός φρουρός του μέρους. Το μοναστήρι είναι χτισμένο στην κορυφή του Κέφαλου, πάνω στα χαλάσματα του κάστρου που έχτισαν οι Ενετοί. Από εκεί δεν τους ξέφευγε κουνούπι, είχαν όλη την Ανατολή στα μάτια τους. Μιλάμε τώρα για μια εποχή

if we were late we would starve our hosts.

After all, I didn’t meet the Muses while in Paros.

However, I did meet wonderful people. Either locals or semi-locals or world locals who all had a story to tell about the island, a star that came up effortlessly and which, what with the wine, what with the music, was getting mixed up inside my head, beginning-middle and end. As if the stories about the island and its people ever had a beginning or an end.

Moving inland from the coast, I would encounter the same stories from the previous night, this time in the intelligence of the landscape, which, together with the imagination of the locals, comprise the harmony of this island. I saw the olive trees climbing areas protected from the winds so they could gain height, turning time into the olive oil which has nurtured generation after generation.

I saw cider trees extending their grip onto the sand hills and crawl from side to side at a hiding place in Santa Maria!. Paros has cider, too?

This island never ceases to amaze me! I also saw yards with all sorts of flowers and objects whose use relies on human inventiveness.

Poorer or richer, they were all excellently cared for. I got scared at how densely built up some parts of the island are. How much electric power is need for this island to function? So much, that it has its own power plants.

And why are such winds used only by surfers and not harvested for power generation? This question remains opens and is addressed at the authorities, naturally.

The place where Paros really made me feel at home, was the way from Marpissa to the monastery of Ag.

Beautifully located, tucked away from the mainroad between Glyfa and Aspro Chorio, you will find «Noe», Ateliers of Ceramics.

In our pottery and shop you will discover beautiful ceramics, handmade in the traditional way, with a modern touch.

We create functional earthenware dishes in different designs, various decorativ articles as well as tiles and lamps.

TRAVEL SERVICES & CAR RENTAL Μαριέττα Κοντού Marietta Kondos Parikia 84400, Paros Island, Greece T. + 30 22840 22302, www.avant.gr, e-mail: avant@par.forthnet.gr

που το κιάλι δεν είχε εμφανιστεί ακόμα. Μετά από τέτοια δόση θείου, χρειαζόμουν κάτι να με γειώσει – με την καλή έννοια πάντα. Έτσι βρέθηκα στον Αμπελά, για την ακρίβεια κοντά στον Αμπελά, στο Tao’s center. Βρήκα τον Τσίκι στο μπαρ - εστιατόριο που έχει ο χώρος, ο οποίος από φέτος είναι ανοιχτός όχι μόνο σ’ αυτούς που συμμετέχουν στις δραστηριότητες του κέντρου, αλλά και στο κοινό. Ήταν ώρα μεσημεριανού φαγητού, και με το που μπήκα οι μυρωδιές της ταϊλανδέζικης κουζίνας γαργάλισαν τα ρουθούνια μου, υπενθυμίζοντάς μου: 1) ότι πεινάω και 2) τη σπουδαιότητα της ταϊλανδέζικης κουζίνας. Όσο έτρωγα, διάβασα το ενημερωτικό υλικό του κέντρου και μου έκανε φοβερή εντύπωση η ποικιλία των δραστηριοτήτων. Κάνουν και feldenkrais εδώ! Και family constellation! Αλλά και γιόγκα, και θεραπευτικό μασάζ διαφορετικών προσεγγίσεων, και τσι κονγκ, και διαλογισμό. Ειδικά για τον τελευταίο, ο χώρος που διατίθεται κάτω στο υπόγειο είναι πραγματικά μοναδικός. Δροσερός, ήρεμος, σαν να βρίσκεσαι στη μήτρα της Γης. Γενικά, όμως, το κέντρο είναι χτισμένο σε μια ιδιαίτερη τοποθεσία. Θα βρείτε όλες τις δραστηριότητες στο site www.taos-greece.com. Βρε την Πάρο! Όλο εκπλήξεις αυτό το νησί! Το νησί με τα 200 διαφορετικά είδη πουλιών και τη μεγαλύτερη ποικιλία βοτάνων στις Κυκλάδες! Γι’ αυτά, όμως, θα σας μιλήσω την επόμενη φορά! Έφαγα το νοστιμότατο φαγάκι μου και υποσχέθηκα στον Τσίκι ότι αρχές Αυγούστου θα είμαι πάλι πίσω για ένα πολύ ενδιαφέρον πρόγραμμα με την ονομασία Essence work. «Καλά, έτσι θα φύγεις, δεν θέλεις ένα μασάζ;» είπε ο Τσίκι και αμέσως μου ήρθε η εικόνα στο μυαλό. Ήθελα, αλλά είχα δώσει ραντεβού με την τέχνη. Στο λιμανάκι της Νάουσας, εκεί όπου συνωστίζονται όλες οι φυλές του κόσμου, ιδίως τον Αύγουστο, εκεί όπου άραξαν τα πλοία των Ρώσων επί Ρωσοτουρκικού πολέμου, εκεί στέκει η «Ποντοπόρος». Στέκουν οι ποντοπόροι; θα μου πείτε… Δεν διασχίζουν ωκεανούς και θάλασσες και τον κόσμο όλο; Αυτή η «Ποντοπόρος» διασχίζει τον κόσμο από τον Άγιο Δημήτριο της Νάουσας. Και, μάλιστα, φέτος το ταξίδι ξεκινά στις 19 Ιουνίου με τον Γιώργο Κουτσονάσιο και τους ήρωές του. Los musicos. Ο Κουτσονάσιος ζωγραφίζει τους ήρωές του και η «Ποντοπόρος» τούς φιλοξενεί, προσφέροντας σ’ εμάς την ευκαιρία να τους δούμε αλλιώς. Δεν μπορώ να αποκαλύψω άλλα, η γκαλερί «Ποντοπόρος» είναι γνωστή για την προσπάθειά της, εδώ η τέχνη δεν είναι πρόφαση. Είναι κάτι το φυσικό. Σ’ αυτό συνηγορεί και η θέση της. Γκαλερί παρά θίν’ αλός (by the sea). Είμαι πλέον ενθουσιασμένη! Καιρός να το γλεντήσω! Και αυτό έκανα. Είχα την τύχη να βρίσκεται στο νησί και το μπουζούκι του Στέλιου. Έπαιζε στο Mediteranneo, στην καινούργια μαρίνα της Νάουσας. Είχα και καλή παρέα. Δεν το λέω γιατί ήμουν η μοναδική κοπέλα στο τραπέζι και, όπως και να το κάνω, χόρτασα περιποίηση…. Το λέω για την παρέα που γίναμε όλο το μαγαζί. Απίθανο γλέντι, ωραία λαϊκά τραγούδια, μεσημέρι, μέσα στο φως, κρασάκι να ρέει… ο Κώστας, οι Γιώργηδες, ο Φίλιππας με είχαν στα όπα όπα και νά σου οι πενιές, νά σου οι γύρες. Οι ξένοι δίπλα μου είχαν γίνει ντίρλα. Σύντομα μάθαμε ότι ήταν Γερμανοί. Τους κεράσαμε κρασάκι, μια μικρή ανταπόδοση για την οικονομική βοήθεια που μας έδωσαν κι αυτοί. Αυτά είναι τα ωραία γλέντια, αυτά που κάνουν άλλο γαλαξία. Ρε συ, λες τελικά να τις βρήκα τις Μούσες και να μην το πήρα χαμπάρι; Στο κάτω κάτω της γραφής, δεν είμαστε και όλοι για να βρεθούμε με μια; λύρα στο χέρι! σελίδα σελίδαΙΙpage pagesΙ 14 Ι 06

Όλο εκπλήξεις αυτό το νησί!

Mε τα 200 διαφορετικά είδη πουλιών και τη μεγαλύτερη ποικιλία βοτάνων στις Κυκλάδες!

Antonios. A narrow dirt-road led me a bit higher than Kefalos Hill, but I soon parked the car and set off to climb the well-cared for pathway. The road can take you to the top, but the path is a great experience provided the sun is not so strong. To cut a long story short, the monastery door was closed. I jumped over the courtyard fence and it all changed instantly. A small yard and a narrow flight of stairs took you to God’s balcony. It’s not as easy to climb as you may think. The wind is the natural guard of the place.

The monastery is built at the peak of Kefalos, on top of the Venetian Castle ruins, an excellent look-out post which would allow clear views of everything moving in the East. Of course we’re talking about the time when the telescope or binoculars had not yet been invented.

Paros is full of surprises! The islands with the 200 species of birds and the greatest variety of herbs in the Cyclades. But this is going to by my next topic. After such an encounter with the

divine, I needed something earthlier for sure. So I found myself in Ambelas, to be precise somewhere near Ambelas, Tao center. I met Tsiki at the restaurant-bar there, which, as of this summer, is open not only for participants of the activities organized there, but for the general public as well. It was lunch time and the Thai cooking flavours reached me reminding me that 1. I was hungry and 2. the significance of Thai cuisine.

While eating I read the information leaflet of the center and was impressed by the wide range of activities offered at the center. There’s feldenkrais, family constellation, yoga, therapeutic massage of various approaches, tsi kong and meditation. Especially for meditation, the space in the basement seems ideal. The location is very special, too. You can read more about the center at www.taos_greece.com.

Now how about this? Paros is full of surprises! The islands with the 200 species of birds and the greatest variety of herbs in the Cyclades. But this is going to by my next topic.

I had my delicious meal and promised Tsiki that I was going to return at the beginning of August to follow the interesting programme entitled Essence work. “Surely you can’t leave without a massage?”

Tsiki said and I could see the picture pretty clearly, but, I had made an appointment with Art. At Naousa port, where all races

Διαδρομές routes Mε το αυτοκίνητο

1. Κόψτε δρόμο από το χωριό Κώστο και ανεβείτε στις Λεύκες. Χαθείτε στους χωματόδρομους. Ένας από αυτούς θα σας βγάλει και σε ένα παραδοσιακό σιδηρουργείο. Περισσότερες λεπτομέρειες για αυτό στο επόμενο τεύχος.

2. Περάστε από το Πίσω Λιβάδι στη Μεσάδα από τον παραθαλλάσιο δρόμο. Μετά βγείτε στον κεντρικό από τους χωματόδρομους του οικισμού.

3. Προσπεράστε το κάμπινγκ στη Σάντα Μαρία και ανακαλύψτε μια κρυφή παραλία κρυμμένη από το κεδρόδασος. Ιδιαίτερα κτισμένη περιοχή αλλά και παρθένα μαζί.

4. Αντίπαρος, χώρα - Σπήλαιο Αντιπάρου. Ο πελώριος σταλαγμίτης του χρονολογείται στα 45 εκατομμύρια χρόνια.

Για πεζοπορία /ποδηλατάδα.

1. Αρχαία Λατομεία στο Μαράθι. Απαραίτητο αξεσουάρ το λυχνάρι ή επί του μοντέρνου ο φακός.

2. Το φάρο στο ακρωτήρι του Κόρακα, στη νοτιότερη άκρη της Πάρου. Ξεκινήσετε με ποδήλατο από τη Νάουσα προς τις Κολυμπίθρες και Μοναστήρι. Μία όμορφη και εύκολη διαδρομή.

3. Ο Βυζαντινός δρόμος που ξεκινά από τις Λεύκες και καταλήγει στον Πρόδρομο.

3 χιλιόμετρα περίπου.

4. Για την περιοχή του Λαγγαδά και την διαδρομή προς το Άσπρο χωριό, θα σας μιλήσω την επόμενη φορά με λεπτομέρειες. Αν όμως είστε ανυπόμοι επισκεφτείτε το Μοναστήρι του Άη Γιώργη και στείλτε μας τις εντυπώσεις σας !

Με πλεούμενο

1. Πούντα - Αντίπαρος. (εύκολα και απλά).

2. Βρείτε τρόπο να προσεγγίσετε το Σαλιάγκο, μια ελάχιστη πουντίτσα γής δίπλα στην Αντίπαρο. Από εκεί ξεκίνησαν όλα στη Νεολιθική εποχή. Ο παλιότερος οικισμος των Κυκλάδων!

Driving routes

1. Take the shortcut through the village of Kosto to get to Lefkes. Lose yourself in the dirt-roads.

One of them will take you to a traditional smith’s.

More on this in the next issue.

2. Go through Piso Livadi and from there to Mesada via the coastal road. After that get onto the mainroad driving on the settlement’s dirt-roads.

3. Drive past the campsite at Santa Maria and discover a hidden beach inside the cider woods. Despite the area being densely built up, it still remains somewhat virgin.

4. mAntiparos, horaAntiparos Cave. The huge stalagmite dates back 45 million years.

Hiking/cycling

1. Old quarries at Marathi.

Necessary accessory an oil-

lamp or torch to be more modern.

2. The lighthouse on the Korakas promontory, on the southernmost point of Paros. Get on your bikes at Naousa riding towards Kolimbithres and Monastiri.

A beautiful, easy ride.

3. The Byzantine road starts at Lefkes and ends at Prodromos. It’s about 3 km.

4. The route to Aspro Horio and the Lagnadas area will be my topic in the next issue. If you can’t wait, visit St. George’s Monastery and send us your impressions.

By boat

1. Punta-Antiparos: pretty smooth and easy 2. Find a way to get near Saliagos, a little plot of land next to Antiparos. It’s where it all started in the Late Stone Age. The most ancient settlement in the Cyclades. σελίδα Ι page Ι 15

of the world crowd the place, especially in August, the place where the Russian fleet found refuge at the time of the Russian_Turkish Wars, there you can see “Pontoporos”, the ship.

Shouldn’t she be crossing the oceans, you’d wonder. This one crosses the seas from Agios Dimitrios in Naousa. This year her voyage starts on June 19th with Yiorgos Koutsonasios and his heroes, Los Musicos. Koutsonasios paints his heroes and “Pontoporos” offers them hospitality so that we can see them in a different light. I can’t reveal any more, the “Pontoporos” Gallery is known for its artistic activities, art here is not new. It’s something natural. The location of the Gallery helps, too, right there, by the sea. I am absolutely thrilled! Time to have fun!

And that’s exactly what I did. I was lucky enough to have Stelios, the bouzouki player, on the island at the same time.

He played at Mediterraneo, on Naousa new marina. I also happened to be in good company. Not because I was the only girl at the table, which meant I could enjoy the most courteous treatment. I’m saying this because everybody present became one. An unexpected party, beautiful songs, noon immersed in light, flowing wine, Kostas, Yiorgos and Yiorgos, and Fillippas would jump on any wish I had and there went the tune together with the dance. The tourists next to me were pretty obviously quite drunk. We soon learned they were German, we treated them to some wine, as a token of appreciation for them spending their money in our country.

That is exactly the way to party, as if from another galaxy.

Is it possible that I’d already found the Muses and hadn’t yet realized? After all, not everybody can find themselves holding a lyre in their hand, can they?

Α Υ Τ Ο Κ Ι Ν Η Τ Α

ΦΑΣΙΑΝΟΣ Ενοικιάσεις Αγορές Πωλήσεις Ανταλλαγές Ι.Χ. και Επαγγελματικά Πάρος, Παροικιά, τ.κ. 84400 τηλ.: 22840 24408, 22840 23939, κιν.: 6977 355040 Αθήνα, Λ. Κωνσταντινουπόλεος 127, Περιστέρι, e-mail: fasianoscars@yahoo.gr

Κώστας Φοίφας

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΚΕΡΑΜΙΚΗΣ ΛΕΥΚΩΝ Από το 1951 Λεύκες 84400, Πάρος Κυκλάδες, Τηλ./Fax: 2284043255

Restaurant-cafe Naoussa Paros tel.: 22840.53007 www.kostantzacafe.gr e-mail: info@kostantzacafe.gr

Ελληνικός & Διεθνής τύπος Εφημερίδες Βιβλία Εξοπλισμός Γραφείου Αναλώσιμα Η/Υ -Φιλμ Είδη σχεδίου - ζωγραφικής Είδη δώρων

International Press Books Office equipment Printer Ink Cartridges Drawing equipment Gifts

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΑΦΕΝΤΑΚΗ - ΜΑΡΠΗΣΣΑ - ΠΑΡΟΣ ΤΗΛ. / FAX: 22840.41141 - ΤΗΛ.: 22840.41993 www.hotelafendakis.gr e-mail: info@hotelafedakis.gr

ατζέντα agenda

Η πολιτιστική ζωή στη Πάρο Ι Art and culture in Paros

Συναυλίες Concerts Μερικές από τις πιο σπουδαίες φωνές του ελληνικού πενταγράμμου θα ταξιδέψουν αυτό το καλοκαίρι στην Πάρο, γεμίζοντας το νησί με τις υπέροχες μελωδίες τους. Το πρόγραμμα των συναυλιών έχει ως εξής: Some of the most famous voices of the Greek music scene will be visiting Paros this summer filling the island with their beautiful tunes. Here is this summer’s concert programme: 07/08/10 Σάββατο: Κώστας Μακεδόνας – Σοφία Παπάζογλου, στην πλατεία Μαντώς Μαυρογένους, στην Παροικιά (ώρα έναρξης: 21:00).

Saturday: Kostas Makedonas and Sofia Papazoglou at Mado Mavrogenous Square in Parikia at 21.00.

10/08/2010 Τρίτη: Χρήστος Νικολόπουλος, στην πλατεία Μαντώς Μαυρογένους στην Παροικιά (ώρα έναρξης: 21:00).

Tuesday: Hristos Nikolopoulos at Mado Mavrogenous Square in Parikia at 21.00.

17/08/2010 Τρίτη: Υπόγεια Ρεύματα, στον Άγιο Κωνσταντίνο στην Παροικιά Tuesday: «Ipoyia Revmata» at Agios Konstantinos in Parikia at 21.00.

25/08/2010 Τετάρτη: Τρίφωνο, στο λιμάνι της Νάουσας (ώρα έναρξης: 21:00).

Wednesday: Trifono at Naousa Port at 21.00.

27/08/10 Παρασκευή: Χαΐνηδες, στον Αϊ-Γιάννη Δέτη, στη Νάουσα.

Wednesday: Hainides at AiYiannis Detis in Naousa.

Ο «Οικονομικός δολοφόνος» στην Πάρο Την ταινία του «Η εξομολόγηση ενός οικονομικού δολοφόνου» θα παρουσιάσει ο δημοσιογράφος Στέλιος Κούλογλου στις 9 Ιουλίου (ώρα: 21:00) στην αίθουσα «Αρχίλοχος» στην Παροικιά. Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ, που ρίχνει φως στους άγνωστους μηχανισμούς που χρησιμοποιούν αυτοί που κυβερνούν τον κόσμο μας, στις ρίζες τις ισλαμικής τρομοκρατίας και στους λόγους που ένα μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού ζει στα όρια της ανέχειας. Το ντοκιμαντέρ - φιλμ νουάρ του Στέλιου Κούλογλου κέρδισε, μεταξύ άλλων, το βραβείο κοινού στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που διεξάγεται στη Σαραγόσα (Ισπανία).

σελίδαΙΙpage pagesΙ 18 Ι 10 σελίδα

Βραδιές κλασικής μουσικής Classical Music Nights 07/07/10 Τετάρτη: Ρεσιτάλ κιθάρας από το ντουέτο Giampaolo Bandini και Cesare Chiacchiaretta στον Αϊ Γιάννη-Δέτη στη Νάουσα.

Wednesday: Guitar recital by Giampaolo Bandini and Cesare Chiacchiaretta Duet at Ai-Giannis Detis in Naousa.

09/07/10 Παρασκευή: Ρεσιτάλ κιθάρας από το ντουέτο Anadel Montesinos και Marco Tamayo στον Αϊ Γιάννη-Δέτη στη Νάουσα Friday: Guitar recital by Anadel Montesinos και Marco Tamayo Duet at Ai-Giannis Detis in Naousa.

17/07/10 Τετάρτη: Ρεσιτάλ πιάνου από τον διεθνούς φήμης πιανίστα Βασίλη Τσαμπρόπουλο στον Αϊ Γιάννη-Δέτη στη Νάουσα.

Saturday: Piano recital by internationally acclaimed pianist Vassilis Tsambropoulos at Ai-Giannis Detis in Naousa.

01/08/10 Κυριακή: Τριήμερο Φεστιβάλ Κλασικού Πιάνου στο Κοινοτικό Μέγαρο στις Λεύκες.

Sunday: Threeday Classical Piano Festival at the Municipal Building in Lefkes.

Εκθέσεις Exhibitions

15/06 – 30/06 Έκθεση έργων τέχνης του Γ.Πετρή στον χώρο τέχνης «Άγιος Αθανάσιος» στη Νάουσα.

At Agios Athanasios art gallery in Naousa.

Works by G.Petris.

20/06 – 27/06 Έναρξη έκθεσης φωτογραφίας και κειμένων του Αγίου Αθανασίου του Παρίου στην περιοχή Κώστος (ώρες λειτουργίας: 10:00-12:00 και 19:0021:00).

At Kostos,photographs and texts of Agios Athanasios the Parian.

01/07 – 15/07 Έκθεση έργων τέχνης της Δέσποινας Καρμάθη στο χώρο τέχνης «Άγιος Αθανάσιος» στη Νάουσα.

At Agios Athanasios art gallery in Naousa.

Works by Despina Karmathi.

03/07 – 15/07 Έκθεση ζωγραφικής του Δημήτρη Καλανδράνη στο κτίριο «Δημητρακόπουλου» στην Παροικιά.

At the Dimitrakopoulos building in Parikia.

Painting by Dimitri Kalandrani.

ΓΚΑΛΕΡΙ «ΠΟΝΤΟΠΟΡΟΣ» Pontoporos Gallery art gallery in Naousa.

Works by Spiroula Roussou-Giatra.

16/08 – 31/08 Έκθεση έργων τέχνης της Κατερίνας Πρίφτη στο χώρο τέχνης «Αγιος Αθανάσιος» στη Νάουσα. Αrt exhibition by Katerina Prifti in the art gallery Ag. Athanassios in Naoussa.

20/07 – 30/07 Έκθεση φωτογραφίας «Καθημερινότητα οριζοντίως και καθέτως» του Ιωάννη Βλάχου στο κτίριο «Δημητρακόπουλου» στην Παροικιά.

At the Dimitrakopoulos building in Parikia.

Photographs by Ioannis Vlachos.

01/08 – 15/08 Έκθεση έργων τέχνης της Σπυρούλας Ρούσσου-Γιατρά στον χώρο τέχνης «Αγιος Αθανάσιος» στη Νάουσα.

At Agios Athanasios

19/09 – 5/10 Έκθεση έργων τέχνης των Eva και Wim Drion στο κτίριο «Δημητρακόπουλου» στην Παροικιά.

Art exhibition by Eva and Wim Drion at the «Dimitrakopoulos» building

01/08 – 15/08: Έκθεση υδατογραφίας της Χριστίνας Φραγκούλη με θέμα παραδοσιακή αρχιτεκτονική νησιωτικών οικισμών στο κτίριο «Δημητρακόπουλου» στην Παροικιά.

At the Dimitrakopoulos building in Parikia.

Watercolours by Christina Frangoulis.

17/6 – 30/6: Γιώργος Κουτσονάσιος - Los musicos - Ζωγραφική Painting by Yiorgos Koutsonasios: Los musicos 2/7 – 22/7: Σοφία Γιαννούση - Ζωγραφική Painting by Sofia Yiannousi 24/7 – 9/8: Ιωάννα Νικολαρεΐζη - Φωτογραφία 12/8 – 31/8: Χαρά Χατζή - Fabric Art Fabric Art by Hara Hatzi 3/9 – 25/9: Γιώργος Κακουλίδης - Ζωγραφική Painting by Yiorgos Kakoulidis

17/08 – 18/09 Εικαστική έκθεση της Αγγέλικας Βαξεβανίδου με θέμα «Τελολογική Αυταπάτη» στο κτίριο «Δημητρακόπουλου» στην Παροικιά.

At the Dimitrakopoulos building in Parikia. Art exhibition by Angelica Vaxevanidou.

01/09 – 15/09 Έκθεση έργων τέχνης της Ingrid HeidrichSiggelaki στον χώρο τέχνης «Αγιος Αθανάσιος» στη Νάουσα.

At Agios Athanasios art gallery in Naousa.

Works by Ingrid Heidrich-Siggelaki.

Σεμινάρια γλυπτικής Το Μουσείο Γλυπτικής «Ν. Περαντινός» διοργανώνει σεμινάρια για άτομα που ενδιαφέρονται για τη Γλυπτική. Οι συναντήσεις γίνονται στο εργαστήρι του Ν. Περαντινού στην Παροικιά της Πάρου. Ο αριθμός των συμμετοχών είναι περιορισμένος. Οι δηλώσεις συμμετοχής γίνονται στο Μουσείου Ν. Περαντινού στην Αθήνα (Ευφορίωνος 14, Στάδιο), τηλ. 210 4116269, 210 7513653, 6937 504433, fax: 210 4119391.

Sculpture seminars The Sculpture Museum “N. Perantinos” organises seminars for those of all ages interested in sculpture. The seminars take place at N. Perantinos workshop in Parikia. Limited places.

Registration at the museum in Athens, 14, Eforionos Street, Stadium. Tel.Q 210 4116269, 210 7513653, 6937 504433, fax: 210 4119391. σελίδα Ι page Ι 19

το πρόσωπο the person

Λίνα Νικολακοπούλου

Ολογρά-φως

Η Λίνα Νικολακοπούλου δεν χρειάζεται συστάσεις. Από το 1980 το έργο της την έχει κάνει γνωστή σε όλους μας. Στους στίχους της έχουν βρει λόγο τα θέλω μας, οι φόβοι μας, η αγάπη μας, αλλά και τα όνειρά μας. Τα τραγούδια της είναι οι αναμνήσεις μας, που όσο περνάει ο καιρός τόσο δυναμώνουν, όχι όμως για να μας βαρύνουν αλλά για να μας απελευθερώσουν.

Συνέντευξη

στη Δανάη Tal Φωτογραφίες

Δημήτρης Παναγιωτακόπουλος.

σελίδα Ι page Ι 20

Έχει ευτυχήσει σε συνεργασίες τόσο με συνθέτες (Θεοδωράκης, Χατζιδάκις, Σπανός, Κραουνάκης, Αντύπας, Μικρούτσικος, Σπάθας) όσο και με ερμηνευτές - σύμβολα. Για μένα, ωστόσο, το πιο δυνατό της σημείο είναι ότι τα τραγούδια της είναι στα χείλη μας, ένα κάθε μέρα τουλάχιστον. Όταν τη συναντήσαμε ετοίμαζε την κασετίνα της, τη συλλογή όλων των έργων της που θα κυκλοφορήσει στην αγορά με το περιοδικό «TV ZAPPING», δούλευε το πρόγραμμα των καλοκαιρινών εμφανίσεων των Αλεξίου / Φριντζήλα και έγραφε τα καινούργια με τη Δήμητρα Γαλάνη για το θεατρικό που θα ανεβάσει ο Γιάννης Μπέζος στο «Κιβωτός» τον ερχόμενο Οκτώβριο. Την ευχαριστούμε με την καρδιά μας όχι μόνο γιατί μας έδωσε την ευκαιρία να τη συναντήσουμε -το «Parola» είναι το πρώτο εκτός των Αθηνών free press που φιλοξενεί συνέντευξή της-, αλλά και γιατί συζητώντας μαζί της μεταβήκαμε σε ένα φάσμα λόγου γεμάτο φως και ελπίδα.

24 σελίδα Ι pages Ι 05

i

nfo

Είχα μάθει ότι από το 2006 η Λίνα Νικολακοπούλου οργανώνει με την εταιρεία της R-TIME (ΑΡ ΤΑΪΜ) διάφορες εκδηλώσεις σπάνιας θεματικής. Ήδη γνώριζα ότι κάνει τις παραγωγές των δίσκων που κυκλοφορούν με τα έργα της. Το «ΠΡΟΣΟΧΗ ΤΡΙΦΩΝΟ» είχε ξεχωρίσει - και όχι μόνο με τις πετυχημένες πωλήσεις του. Η Νικολακοπούλου με τα χρόνια ξεδιπλώνει ένα ακόμα ταλέντο της. Επανασυστήνει τα έργα της όπως οι παλιές νοικοκυρές φρόντιζαν τη ζύμη τους: πιάνοντάς τα από διαφορετική πλευρά κάθε φορά. Φέτος μάς σύστησε το «Φ ΧΡΥΣΟΣ ΛΟΓΟΣ», μια προσέγγιση του ποιητικού λόγου (συμμετέχει και η ίδια με έργα που αποτυπώνουν το σήμερα με τρομακτική ακρίβεια) από το συνθέτη Κώστα Χατζόπουλο σε ερμηνεία Κατερίνας Νιτσοπούλου (ΑΝΕΜΟΣ). Γι’ αυτήν την πυκνή εργασία ο Γιώργος Ξένος ζωγράφισε ένα απαράμιλλης αισθητικής αποτύπωμα του γράμματος Φ, κάνοντάς το να φαντάζει σαν ιδεόγραμμα. Ο περασμένος χειμώνας ήταν για κείνη εποχή εξωστρέφειας, που ξεκίνησε με την παρουσίαση της έκδοσης «Ο ΜΑΡΚ ΣΑΓΚΑΛ στην ΕΛΛΑΔΑ» (εκδόσεις Αρμός - μετάφραση/ επιλογή Γιάννης Σουλιώτης) στο Μέγαρο Μουσικής. Με την έκδοση αυτήν αποκαλύφθηκε ο ποιητικός λόγος του ζωγράφου – και, μάλιστα, αυτός που εμπνεύστηκε όταν τη δεκαετία του 1950 ταξίδεψε στο ελληνικό φώς. Σειρά είχαν οι Ποιητικές Τετάρτες. Από τον Δεκέμβριο μέχρι τον Απρίλιο κάθε Τετάρτη γινόταν ένα αφιέρωμα σε κάποιον έλληνα ποιητή και το έργο του. Οι ποιητές που βρίσκονται εν ζωή είχαν την εμπειρία να απαγγείλουν ποιήματά τους μπροστά σε ένα εξαιρετικά πιστό κοινό. Βραδιές μοναδικής δόνησης στην παλιά μπουάτ ΖΟΟΜ στην Πλάκα.

σελίδα Ι page Ι 22

Κυρία Νικολακοπούλου έχετε κάποια σχέση με το νησί της Πάρου; «Έχω πολλά να θυμηθώ, σαν να ’ναι τώρα, από την Πάρο. Τη διαδρομή τη μαγική στις Πεταλούδες με τα γαϊδουράκια, εγώ με τον Σταμάτη τον Κραουνάκη, νεαρά παιδιά τότε, σε μια εκδρομή μας. Άλλη φορά σε μια παραλία που με πήρε ένας μεσημεριανός ύπνος πάνω στην αμμουδιά και ξύπνησα με ένα χρώμα σαν του αστακού στο σώμα. Επόμενη εικόνα, να ανοίγει η μπουκαπόρτα του φέρι μποτ, να είναι 2.30 - 3.00 τη νύχτα όταν έπιασε λιμάνι και εγώ να βγαίνω μες στα μαύρα σκοτάδια με τη μηχανή μου την εντούρο, να διασχίζω τους δρόμους με χτυποκάρδι μες στις ευωδιές, για να συναντήσω κάποιους φίλους στη Νάουσα. Τώρα ήρθε ο καιρός να κάνω πάλι ένα ταξίδι και μάλιστα θα μου άρεσε να έρθω το φθινόπωρο μια βόλτα στην Πάρο, γιατί είναι η εποχή που αγαπώ να βρίσκομαι κοντά στη φύση και να μαζεύω ομορφιά για το χειμώνα». Εδώ, ξέρετε, τον 7ο αιώνα π.Χ. ο Αρχίλοχος ξεκίνησε να πάει μια αγελάδα κατά παραγγελία του πατέρα του και γύρισε με μια λύρα στο χέρι και την αγελάδα άφαντη. Θα τολμήσω να πω ότι έχετε κάτι κοινό με τον αρχαίο ποιητή. Φημίζεστε και οι δύο για την αλλαγή της θεματολογίας. Είχατε αντιληφθεί όταν γράφατε τα πρώτα σας τραγούδια την τομή της πένας σας; «Ο Αρχίλοχος είναι υπέροχος. Είναι τόσο ζωντανή η γλώσσα του και τόσο δυνατές οι εικόνες για τα αισθήματά του που νομίζεις ότι δεν έχουν περάσει 2.600 χρόνια από τότε. Πολύ με συγκινεί να χάνομαι μέσα στα ποιήματά του και να βλέπω να αναδύεται μια ολόκληρη εποχή μέσα από τα λόγια του. Κρίμα που δεν διδάσκονται αυτοί οι πρώτοι λυρικοί ποιητές στα σχολεία. Γιατί φαίνεται περίτρανα η ρίζα που μας συνδέει ακόμα μ’ αυτό που λέμε τραγούδι. «Όσο για μένα, δεν ήξερα τίποτα όταν ξεκίνησα να γράφω. Ήξερα μόνον ότι είχα τρομερή ανάγκη να εκφραστώ. Ήμουν φοιτήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, τότε που συναντήθηκα στα σοβαρά με τη φλέβα μου την ποιητική - κι εκεί, τουλάχιστον για μένα, έγινε η πρώτη και οριστική τομή στην εξέλιξή μου: βούτηξα την πένα μου στο είναι μου και είδα ότι υπήρχε κόσμος ολόκληρος να φανερωθεί από μέσα μου». Έχετε, όμως, γράψει σε ανύποπτο χρόνο και πεζά κείμενα. Π.χ., στην «Ελευθεροτυπία» το 1995 λέτε σε ένα σημείο ότι «δεν παλεύεις το

δαίμονα με τα όχι και τα μη. Μονάχα με το είμαι». Τότε, μάλιστα, η χώρα μας ζούσε «το θαύμα του εκσυγχρονισμού και της ανάπτυξης». Ποιο το περιεχόμενο αυτής της φράσης σήμερα; Υπάρχει το είμαι; Υπήρχε τότε; «Το είμαι υπάρχει στο είναι μας κάθε στιγμή, όταν είμαστε ζωντανοί. Εκεί μέσα είναι μαζεμένος όλος ο χρόνος στο κάθε τώρα. Όλο το χτες υπάρχει μες στο τώρα και όλο το αύριο επίσης ξεκινάει από το τώρα. Είναι πολύ δύσκολο να το καταλάβουμε, όμως έτσι είναι. Αυτήν τη στιγμή εμείς και η χώρα μας βρισκόμαστε σε ένα σταυροδρόμι πολύ δύσκολων αποφάσεων. Θέλει κουράγιο να δούμε τα λάθη και τις αδυναμίες μας και, επίσης, θέλει σοβαρότητα και υπεύθυνες αποφάσεις για το τι θέλουμε να αλλάξει από δω και πέρα. Κοιμόμαστε τον ύπνο όχι του δικαίου, που λέει ο λαός, αλλά του αδίκου. Τρώγαμε ξένα λεφτά, μας αποβλάκωναν τα ΜΜΕ και δεν βάζαμε ούτε μια πέτρα πάνω στην άλλη. Από την άλλη μεριά, τα παιχνίδια που παίζονται είναι πολύ άγρια και ακυρώνεται η λογική μας. Πρέπει να έχουμε σύμπνοια οι πολίτες, έξω από τις κομματικές φάτνες, και να βασιστούμε στις ικανότητές μας και όχι στα χατίρια και στις κουμπαριές». Εσείς, πάντως, έχετε υπάρξει πολύ αισιόδοξη για το κενό. Έχετε πει ότι μόνο με αίσθηση κενού καινούργια γράφονται τραγούδια. Τι γίνεται, όμως, όταν το κενό αφορά όλη την κοινωνία; Τί γίνεται όταν στο κενό βουλιάζουν οι καρποί της, τα παιδιά, λόγω «κενού» παιδείας; «Από κάπου πρέπει να κρατηθούμε αυτόν τον καιρό. Από ό,τι μας μοιάζει ότι είναι γερό. Έχουμε συντρίμμια χωρίς πόλεμο. Όμως η ζωή συνεχίζεται και είναι κρίμα να πάει στράφι η δύναμη και η δυνατότητά μας. Να προσπαθήσουμε ξανά. «Πενία τέχνας κατεργάζεται», έτσι δεν μας είπαν; Έχουμε έναν μικρό Οδυσσέα μέσα μας όλοι. Θέλει κόπο και ευφυΐα και πίστη σε κάτι. Κάτι πιο ωραίο από το φόβο ή τη μιζέρια. Μια καινούργια αρχή. Ο καθένας για τον εαυτό του πρώτα να το πιστέψει και μετά πολλοί μαζί να προχωρήσουμε». «Μικρή με βάζαν ποιήματα να πω με την ποδιά, μα εγώ με τα χτυπήματα που είχα στην καρδιά με τον εχθρό τα λέω». Ποιος είναι ο εχθρός σήμερα; «Ο εχθρός πάντοτε, αλλά και σήμερα, είναι αυτός που όταν σε νιώθει αδύναμο καραδοκεί να σε ακυρώσει ή να σε υποδουλώσει. Αν βγαίνει κάτι από τα ντοκιμαντέρ που βλέπω στην τηλεόραση με τα ζώα και τη φύση είναι

το έργο να δραπετεύσει από το στούντιο; Τι έχετε «κλείσει» μέσα σ’ αυτόν τον κύκλο; «Μέσα στον κύκλο αυτών των τραγουδιών έκλεισα την αγωνία μου γι’ αυτό που θα ερχόταν. Οι κεραίες μου έπιαναν ανήσυχα σήματα για τον κόσμο μας. Ήταν ένα πείραμα που κάναμε με τον Γιάννη Σπάθα και τον Νίκο Αντύπα, το οποίο ονομάσαμε «Νέαπολις» και παρουσιάστηκε ζωντανά στο Θέατρο της Γης -στη Θεσσαλονίκη μια βραδιά- και μία στην Αθήνα στον Λυκαβηττό. Τραγουδούσαν άγνωστα παιδιά. Από αυτό το υλικό καταλήξαμε στα περιεχόμενα του CD «Οπωσδήποτε παράθυρο». Ήταν δύσκολο να φτάσει στον πολύ κόσμο, γιατί ήταν σίγουρη η αγωνία μου και είναι αισθητή σε όποιον το ακούει. Όμως, αν δεν κάνει κανείς αυτά τα ενδιάμεσα βήματα, δεν μπορεί να πάει παραπέρα τις ιδέες του με τα εκφραστικά του μέσα».

αυτό. Πάντα υπάρχει ο πιο δυνατός που περιμένει να ξεκοπείς από το κοπάδι, να κουραστείς, να τα χάσεις κι εκείνη την ώρα ορμάει πάνω σου. Είναι σαν νόμος - και επειδή κατάλαβαν με τα χρόνια οι δυνατοί του κόσμου ότι πρέπει να σε υποδουλώσουν μυστικά (γιατί αν το κάνουν φανερά θα αντιδράσεις), έχουν κάνει επιστήμη την υποδούλωση και μέχρι να καταλάβεις σε έχουν κάνει πια να νομίζεις πως είσαι απολύτως ελεύθερος και ασφαλής. Άρα θέλει επαγρύπνηση και να μη δίνει κανείς τα υπάρχοντά του αντί πινακίου φακής». «Κι αν με τρομάξει ο φόβος μου ή ο λογοκριτής μου, άσε να δώσει απάντηση για μένα ο ποιητής μου». Θα ήθελα να μας θυμίσετε από ποιο τραγούδι είναι αυτός ο στίχος. Πήρατε απάντηση στις ποιητικές βραδιές της Τετάρτης αυτόν τον χειμώνα στο ΖΟΟΜ; «Είναι από το έργο «Σπινθήρας», σε μουσική του Γιάννη Σπάθα και ερμηνεία του Βασίλη Λέκκα. Όλοι έχουμε έναν λογοκριτή μέσα μας, ίσως από τα παιδικά μας χρόνια, που μας φοβίζει κάθε φορά που θέλουμε να προσπαθήσουμε κάτι, να αλλάξουμε τη ζωή μας ή τις αποφάσεις μας. Γενικά, η κοινωνία είναι συντηρητική. Κοιτάμε με καχυποψία το διαφορετικό. Πρέπει να έχεις δύναμη μέσα σου να ρισκάρεις για το όνειρό σου. Ο ποιητής μέσα μας είναι πιο τολμηρός, βλέπει άλλα μονοπάτια και μας τα δείχνει. Είναι ένας συνεχής πόλεμος μέσα μας μέχρι να διακρίνουμε ποιος μιλάει κάθε φορά: ο λογοκριτής ή ο ποιητής; Εγώ πιστεύω πως αυτό που μας κάνει να ανθίζουμε είναι το πιο πολύτιμο και το πιο φιλάνθρωπο. «Τώρα, για τις ποιητικές Τετάρτες στο ΖΟΟΜ… Μου δώσανε μεγάλη χαρά. Έγινε πραγματικότητα κάτι που ήθελε η καρδιά μου. Να δώσουμε ένα βήμα σ’ αυτές τις καθαρές φωνές να μιλήσουν μέσα μας, για να ενεργοποιήσουν τα δικά μας δυνατά ή τρυφερά αισθήματα. Να νιώσουμε άνθρωποι με χρώματα και αρώματα. Ευτυχώς και άλλοι είχαν την ίδια ανάγκη μ’ εμένα κι έφταναν ένας ένας. Εκεί μέσα άρχιζε η «λειτουργία». Πέρασαν από εκεί ο Τίτος Πατρίκιος, η Κατερίνα Αγγελάκη - Ρουκ, η Παυλίνα Παμπούδη, ο Γιώργος Χρονάς, ο Γιάννης Βαρβέρης, ο Γιώργος Μαρκόπουλος, ο Αντώνης Φωστιέρης, ο Δημήτρης Μαρωνίτης, ο Γιώργος Δουατζής - και με το έργο τους εν τη απουσία τους ο Νίκος Καρούζος, ο Μιχάλης Κατσαρός, ο Νικηφόρος Βρεττάκος, ο Νίκος Γκάτσος, ο Τάσος Λειβαδίτης. Ήταν σαν καταφύγιο το ΖΟΟΜ κάθε Τετάρτη». Θα ήθελα να μιλήσουμε για το έργο σας «Οπωσδήποτε παράθυρο». Βγήκε σε μια εποχή που είχε αρχίσει ήδη να βαλτώνει η δισκογραφία. Είναι, όμως, αυτό που έλεγε παλιά ο Μάνος Χατζιδάκις ένας κύκλος τραγουδιών. Πώς τα κατάφερε αυτό

Έχουμε έναν μικρό Οδυσσέα μέσα μας όλοι. Θέλει κόπο και ευφυΐα και πίστη σε κάτι. Κάτι πιο ωραίο από το φόβο ή τη μιζέρια.

Και το «Φ Χρυσός Λόγος»; Από τον τίτλο ακούγεται δυσνόητο και μακρινό. Το ιδεόγραμμα του ζωγράφου Γιώργου Ξένου το κωδικοποιεί έτσι όπως εκτίθεται στα ράφια των μαγαζιών. Σε ποιους απευθύνεται; «Σ’ αυτούς που τους έλκει με την πρώτη ματιά. Στους πρωτοπόρους ακροατές - αναγνώστες που χωρίς αυτούς δεν θα μπορούσαν να προχωρήσουν οι ιδέες και οι τόσοι νέοι δημιουργοί». Πιστεύετε ότι υπάρχουν τραγούδια σας που δεν μας έφτασαν; Που ενώ τα ακούγαμε, τα καταλάβαμε μετά; Ή που, ενώ κυκλοφόρησαν, εμείς τα ακούσαμε αργότερα; «Δεν μπορώ να το ξέρω. Σε κάποιους μίλησαν μερικά τραγούδια και σε άλλους άλλα. Σημασία έχει να αντέχουν στο χρόνο τα τραγούδια και να τα ακούσουν και οι επόμενες γενιές μήπως έχουν κάτι να πουν και έξω από την εποχή που τα γέννησε.

10. Ποιητής ή στιχουργός; Πόσες και πόσες κουβέντες για το μείζον αυτό ζήτημα! Μέχρι και για τον Γκάτσο έχουν αναρωτηθεί… Αλήθεια σε τι διαφέρουν αυτά τα δύο; Ποιος πιστεύετε ότι τα ξεχωρίζει; «Δεν ξέρω, αλήθεια. Ξέρω να τα ξεχωρίζω, αλλά γοητεύομαι κι όταν τα βλέπω να συνυπάρχουν στα δημοτικά τραγούδια, στα ρεμπέτικα τραγούδια και στα σύγχρονα κάποιες φορές. Άλλο αγώνισμα το ένα, άλλο το άλλο - και τα δύο, όμως, μπορούν να σε κάνουν να δεις την κρυμμένη ομορφιά». Θα ήθελα να συνοδεύσουμε αυτήν τη συζήτηση με τρία τραγούδια που θα μας προτείνετε εσείς. Οι αναγνώστες μας μπορούν να τη διαβάσουν ακούγοντάς τα. Πώς σας φαίνεται αυτή η ιδέα; «Θα έλεγα να ακούσουμε το “You are innocent when you dream” (Tom Waits), τον Antony Hegarty να τραγουδάει “If it be your will” (L. Cohen) και το “Neon Bible” των Arcade fire». Καλή σας ακρόαση! σελίδα Ι page Ι 23

πατριδογνωσία tradition Παιχνίδια με το φως και τη σκιά Ι A light and shade game

Πές μου ένα παραμύθι να το πιστέψω... Αιτία: η απόσταξη της φετινής σούμας. Αφορμή: η πρόσκληση του φίλου Γιάννη Βιντζηλαίου στο γλέντι που συνοδεύει τη διαδικασία παραγωγής της με πλήρη φυσικότητα κάθε χρόνο. Μια εθιμική συμβολική ενέργεια. Όλο το «δρώμενο» παραπέμπει σε ιεροτελεστία. Αναβιώνει ξανά και ξανά, αποσκοπώντας στη μαγική δύναμη μιας κυκλικής και ατέρμονης επανάληψης. Όμοιας με αυτήν που ορίζει και τους νόμους της ζωής.

Κείμενο Φωτογραφίες:

Πανωραία Μαντζάβαλη

σελίδα Ι page pagesΙ Ι24 24

Σύμφωνα με τα ειωθότα της φυλής, το πετυχημένο γλέντι αποτελεί εγγύηση, τόσο για την επιτυχία όσο και για την υψηλή ποιότητα του διαφανούς ηδονικού υλικού, που ονομάζουν και «αγιονέρι». Αν και οι μουσικοί, που ’ναι συνήθως συγγενείς ή φίλοι, έχουν τα κέφια τους, όλοι ησυχάζουν, παραδίνονται… Τώρα ξέρουν πως οι χημείες μέσα και έξω από το καζάνι, αρμονικά δεμένες, θα «στάξουν» γλυκόπιοτη και φέτος τη φρέσκια σούμα. Με άλλα λόγια, ενώ διανύουμε τον 21ο αιώνα και βιώνουμε έναν πολιτισμό που επιβάλλει ψυχρά και απόλυτα τον «ίδιο» τρόπο ζωής, ψυχαγωγίας και έκφρασης στον σύγχρονο άνθρωπο… θα πρέπει να πιστέψουμε πως… συμβαίνουν κι αυτά!

Tell me a fairy-tale and I’m going to believe it…

The cause. This year’s souma distillation.

The occasion. My friend Yiannis Vintzileos’s invitation to the party accompanying the production process, naturally, as every year. A customary symbolic event. The whole thing refers to rites and rituals. It revives again and again, aiming at the magic power of a circular and infinite repetition. Very similar to the one defining the life rules.

According to custom, a successful feast guarantees both the success and the high quality of the hedonic drink also known as “agioneri” (holy water). Although the musicians, usually relatives, are in high spirits, most people calm down, surrender…

They know now that chemistry “inside” and “outside” the copper cauldron, harmoniously linked, will “drop” this year’s fresh souma.

In other words, while the 21st century is rolling and we experience a culture that demands an absolutely “identical” way of life, entertainment and self-expression of modern man… we’d better believe that such things happen as well! What things?

Let’s go and see. A pretext for a very serious escapade.

We abandon our permanent intolerable

σελίδα Ι pages Ι 27

Ποια; Πάμε και βλέπουμε. Μια πρόφαση απόδρασης με σοβαρό περιεχόμενο. Εγκαταλείπουμε με κρυφή χαρά τη μόνιμη –πλην ανυπόφορη σύντροφο και συνένοχο– μικρή οθόνη. Ξεχνάμε τους ρυθμούς και τα στέκια της πόλης και… από το μετρό, στο λιμάνι του Πειραιά. Η ανατολή μάς βρίσκει παρέα με τα κύματα του Αιγαίου, να «καταπίνουν» εικόνες, άγχη και αστικά προβλήματα γενικώς. Κι όλα βαμμένα στο βαθύ γαλάζιο. Με τίποτα δεν μοιάζει το Αιγαίο. Ένα τοπίο που μεταμορφώνεται καθώς αλλάζουν οι εποχές, καθώς κυλά ο χρόνος. Χάνεται και βυθίζεται μέσα στη θάλασσα, για να ανασυρθεί και πάλι το πρωί. Μεσημεράκι φτάνουμε στην Παροικιά. Προχωρημένος Νοέμβρης. Η Πάρος ξεκουράζεται από την καλοκαιρινή τουριστική φασαρία – και τα αμπελοκούτσουρα, από την εαρινή καρποφορία. Κατευθυνόμαστε προς το σπίτι του λόφου, με τα παράθυρα στη θάλασσα, τον ουρανό, το απέραντο του κυκλαδίτικου τοπίου… Ένα τρίωρο ξεκούρασης με θέα στην άπλα του κόσμου και μετά ραντεβού με τον θεό Βάκχο. Καθόλου άσκημα. Το φως δίνει τη θέση του στο σκοτάδι, «βλέπω τη θέληση της νύχτας να ξεχύνει τ’ άστρα, αφήνω το άγνωστο να με ξεμυαλίσει» (Οδ. Ελύτης). Στη διαδρομή ανοίγω το παράθυρο, έτσι, για να γεμίσω από τη σιωπή της νύχτας. Και κάπου στη Μάρπησσα, στη μέση του πουθενά, ο ήχος παραμονεύει τη σιωπή, το φως το σκοτάδι… Η μυρωδιά από μανιτάρια, που ψήνονται σε εξωτερική σχεδόν ψησταριά, μου τρυπάει τη μύτη… «Ωχ, ήρθανε και οι ρουφιάνοι!» ακούω μια στεντόρεια αντρική φωνή. Γυρνάω και βλέπω ένα όμορφο γεροδεμένο αγόρι, που αχνίζει καλοσύνη, με καρφωμένο το βλέμμα στη φωτογραφική μηχανή που κρέμασα στο λαιμό, στο λάθος μέρος, τη λάθος στιγμή… Ευτυχώς, μια ευχάριστη οικειότητα στον τόνο της φωνής του, που δήθεν προσπάθησε να κρύψει, μου δίνει την ευκαιρία να κλέψω ένα κομμάτι μανιτάρι που μοσχοβολάει φρέσκια –σαν βρεγμένη– γη. Χαμογελώντας αμήχανα, το ακουμπώ στην επίσης βρεγμένη από τα σάλια, που σχεδόν τρέχουν, γλώσσα μου. Μμμ… κάθε φορά, η ίδια απόλαυση. Κάθε φορά σαν να είναι η πρώτη. Μια ευχάριστη διαδικασία «ηδονικής» αναζήτησης μου μυρίζει έντονα, καθώς πατάμε στο κατώφλι του «ρακιδιού». Φάγαμε πόρτα, φάγαμε και τον υπέροχο μεζέ και τώρα είμαστε στο κέντρο ενός λιτού, παραλληλόγραμμου χώρου, με πρόχειρη σκεπή, ίσα να ’ναι προστατευμένο από τον καιρό του Νοέμβρη. «Το καπάκι και το τσουκάλι της φωτιάς είναι τα σημεία του καζανιού που ξεκλειδώνονται στις αρχές του μήνα και σφραγίζονται πάλι στο τέλος. Από το νόμο επιτρέπεται στους παραγωγούς να αποστάξουν τη σούμα της χρονιάς στη διάρκεια ενός 24ώρου, σε κάποιο από τα καζάνια που έχουν άδεια, την οποία συνήθως έχουν κληρονομήσει από την οικογένειά τους». Γέλια, μέθη και χορός. Κουβέντες, στίχοι και τραγούδια. Γεύσεις, μυρωδιές και μουσική. Επίτιμος καλεσμένος; Ποιος άλλος από τον Βάκχο... Το θεό που πάντα θα τους προσκαλεί στη «χαρά των συμποσίων», όταν «στον ήχο του αυλού αναμειγνύεται το ξέσπασμα του γέλιου», όπως χαρακτηριστικά λέει ο Ευριπίδης στο έργο του «Βάκχες». σελίδα Ι page pagesΙ Ι26 24

Ο δεκάλογος της σούμας Η πρώτη φέρνει όρεξη, η δεύτερη υγεία, η τρίτη φέρνει τη χαρά, η τέταρτη την ευτυχία, η πέμπτη τη συζήτηση, η έκτη φλυαρία, η έβδομη τη συμπλοκή, η όγδοη αστυνομία, η ένατη το δικαστή, κι η δέκατη κηδεία.

The souma 10 commandments The first brings appetite The second health The third joy The fourth happiness The fifth conversation The sixth chatter The seventh row The eighth the police The ninth the judge And the tenth a funeral

companion and conspirator, the television, with a hidden happiness. We forget the pace of the city and the places we frequent, get on the metro and off to the harbour in Piraeus. Sunrise meets us in the company of the Aegean waves, which “swallow” images, stress and urban problems. And all this coloured in a deep blue. Nothing is similar to the Aegean. A seascape which changes constantly with the change of seasons and the passing of time. It disappears and sinks to the bottom of the sea only to emerge again the next morning. We arrive in Parikia around noon. It’s already mid-November. Paros is resting from the summer tourist hustle and bustle and the vines from the spring blossoms. We’re heading toward the house on the hill, with windows overlooking the sea, the sky, the endless Cycladic landscape… A three-hour rest with a view of the unlimited and then off for our appointment with Bacchus, the god. Not bad. Light gives way to darkness, “I can see the will of the night gushing out the stars, I let the unknown take my mind away” ( Odysseas Elytis).

On the way I open the window just to fill up with the night silence. Somewhere in Marpissa, in the middle of nowhere, a sound awaits the silence, a light awaits the darkness…

A smell of mushrooms being grilled somewhere outdoors enters my nose…

“Oh, here come the squealers!” A loud male voice calls. I turn around and see a handsome well-built young man, full of kindness, with his eyes fixed on the camera hanging from my neck, at the wrong place, the wrong time…Fortunately, a pleasant familiarity in his voice, despite the effort to hide it, gave me the chance to steal a piece of mushroom smelling like freshly wet soil. Smiling with a bit of embarrassment I placed it on my dripping tongue. Yummy… the same enjoyment each time. Each time like the first time.

A pleasant process of hedonic search smells intensely as soon as we set foot inside the distillery. After being shown the door and having tasted the wonderful meze, we are now inside a plain rectangular space, with a makeshift roof, enough to offer protection against November weather.

“The lid and cauldron are the parts of the distillery equipment that get unlocked at the beginning of the month and get sealed again at the end of the month. According to the law, producers are only allowed to distill the souma of the year within 24 hours, in one of the distilleries bearing a permit, which is usually a family heirloom”.

Laughter, inebriety, dance. Talk, verses and songs. Tastes, smells and music. Guest of

Και η φωτιά; Η πεμπτουσία της μετουσίωσης. Ο ιδιοκτήτης του «ρακιδιού» την αφήνει να σκαρφαλώνει, κοντά τους 70 βαθμούς, για να τη χαμηλώσει και πάλι από την αρχή. Σαν τον υγρό σταφυλοπολτό που θα βράσει μέσα στο καζάνι, θα γίνει ατμός, για να μας εμφανιστεί και πάλι ως διαφανές υγρό στο τέλος της απόσταξης. Με την ίδια ακριβώς συνταγή, η αμηχανία γίνεται χαμόγελο – και τα χαμόγελα, θερμές χειραψίες. Οι συστάσεις και η ανταλλαγή πιστοποιητικών εμπιστοσύνης παραμερίζονται από καλωσορίσματα. Βλέπεις, οι άνθρωποι εδώ διαφέρουν. Συνομιλούν ακόμα με τη φύση, νοιάζονται για τ’ αμπέλι τους που μεγαλώνει, για τη βροχή που καθυστερεί, μιλάνε με τα δέντρα. Δεν βιάζονται. Έτσι σώζουν το μαγικό και το όνειρο και το μεταφέρουν ως την πιο ιερή κληρονομιά στις επόμενες γενιές. Σου διηγούνται παλιές ιστορίες, σου αποκαλύπτουν μέρη άγνωστα, απάτητα – του νησιού, του μυαλού και της καρδιάς… Στην άλλη μεριά του τραπεζιού, ο θείος του Γιάννη κρατά κρυμμένη την τσαμπούνα. Αφήνει το χρόνο να κυλάει, το κρασί να ποτίζει το κορμί, το κορμί ν’ αδημονεί, να ζεσταίνεται η ψυχή… Η θερμοκρασία έχει ανέβει μέσα κι έξω από το καζάνι. Η ώρα πλησιάζει. Ο αμίλητος «τσαμπουνιέρης», επιτέλους, ανασύρει την τσαμπούνα από τα πόδια του. Ο Βασίλης δίνει το έναυσμα μ’ έναν χτύπο στο τουμπάκι του. Από τον πρώτο ήχο η τσαμπούνα σε καθηλώνει.

Ο αμίλητος «τσαμπουνιέρης» επιτέλους, ανασύρει την τσαμπούνα από τα πόδια του. Ο Βασίλης δίνει το έναυσμα μ’ ένα χτύπο στο τουμπάκι του.

honour? Who else but Bacchus. The god who will always invite to the “banquet cheer”, where “a break-out of laughter meets with the sound of flute” as Euripides characteristically says in his play Bacchai.

And the fire? The ultimate transformation.

The distillery owner allows it to reach 70 degrees Celsius and then brings down to a much lower level. Like the liquid grape juice, which will boil inside the cauldron, it will turn into vapour, and re-appear as a transparent liquid at the end of distillation.

The silent bagpiper, at last, takes his instrument out from within his legs. Vassilis shows it’s time to start tapping his small hand drum.

Following exactly the same recipe, embarrassment turns into smile and smile into warm handshakes. Introductions and an exchange of trust are pushed aside by welcoming wishes. You see, people here are different. They’re still in dialogue with nature, they care for their growing vineyard, for the rain being late, they talk to the trees.

They’re not in a hurry. They save the magic and the dream and hand them down to the next generation as if a sacred heirloom.

They can tell old stories, they reveal unknown places, untreaded on places of the island, the mind, the heart…

At the other end of the table Yannis’s σελίδα Ι page Ι 27

Ο συνδυασμός του έμμονου χτυπήματος στο τουμπάκι σε συνδυασμό με τον οξύ, αρσενικό ήχο της τσαμπούνας οδηγούν στην έκσταση τους μουσικούς, αλλά και όλους τους παρευρισκόμενους. Κατάλοιπο μιας πανάρχαιας συνήθειας. Ριζώνεις για λίγο στη γη, η δόνηση σε διαπερνάει, σου επιβάλλει την κίνηση και το χορό. ΄Ηχοι εισβάλλουν από όλα σου τα κύτταρα. Στις φλέβες σου χτυπάει ο παλμός της γης. «Καλώς ανταμωθήκαμε, φίλοι μου αγαπημένοι, πάντα χαρούμενοι και καλοκαρδισμένοι». Με το μουσικό καλωσόρισμα του Βασίλη μπαίνουμε στο κυρίως θέμα της βραδιάς. Ο Βασίλης, από τις Λεύκες, εξαίρετος μουσικός και ξυλουργός, έχει φωνή καμπάνα! Είναι αυτός που τραγουδά, που φτιάχνει επί τόπου τα «κοτσάκια». ΄Eτσι λένε τους αυτοσχέδιους στίχους που μιλάνε για το παρόν. Εκφράζουν τα συναισθήματα που δημιουργούνται εδώ και τώρα. Ο Βασίλης είναι αυτός που παίζει με το τουμπάκι, με τη φωνή, με τα μάτια και τα χέρια, υπενθυμίζοντας πως η γιορτή είναι αφιερωμένη στο θεό Βάκχο και στον έρωτα. Πιάνω το μυαλό μου να ανατρέχει σε στίχους… «ο έρως, που μέσα στους αθάνατους ο πλέον ωραίος είναι, τα μέλη ξεκλειδώνει». «Τα παλιά τραγούδια ήταν ποιήματα…» διακόπτει τις σκέψεις μου ο Βασίλης. Θυμάται τα βιογραφικά και βιωματικά τραγούδια τού Μάρκου Βαμβακάρη. Ακουμπώντας σχεδόν μηχανικά την παλάμη του στην καρδιά, αρχίζει να τραγουδά, αφού απαγγέλλει με σεβασμό το εθνικό άσμα… «Έχω καημούς αγιάτρευτους βαθιά στα φυλλοκάρδια και πάντα μελαγχολικό με βρίσκουνε τα βράδια. Ξέρει ότι την αγαπώ κι έχω φωτιά στα στήθια, μα δεν πιστεύει πως εγώ την έχω φως στ’ αλήθεια. Κι εγώ τρελαίνομαι γι’ αυτήν, κι αν δεν την αποκτήσω τι να την κάνω τη ζωή, τι μ’ ωφελεί να ζήσω… Είναι γλυκιά, μελαχρινή, καμωματού, τσαχπίνα, απ’ όσες κι αν εγνώρισα αυτή ήταν η πιο φίνα». Ηθικός αυτουργός, και πάλι ο Διόνυσος. Αυτός «αγαπά τα εορταστικά τραπέζια, την Ειρήνη, μητέρα κάθε αφθονίας και τροφό των νέων. Δίνει εξίσου στον πλούσιο και στον πένητα την παρηγορητική απόλαυση του κρασιού». Και «μισεί όποιον αρνείται τη χαρά της ζωής». Στίχοι του Ευριπίδη. Συμφωνώ και επαυξάνω! Παλαμάκια, και ο Βασίλης λέει: «Θα μπορούσα να σας πω και το… «Έλα να πάμε στο νησί η μάνα σου, εγώ κι εσύ»…» «Είναι παλιό, με τέτοια χορεύανε πάντα…» Ευτυχώς, περνάει στο επόμενο –μάλλον αυτοσχέδιο– τραγούδι. Ο Βασίλης προεξάρχει του τραγουδιού κι οι άλλοι ακολουθούν.

«–Από τα γλυκά σου μάτια, τρέχει αθάνατο νερό, ναι, αθάνατο νερό. Και σου ζήτησα λιγάκι, μα δε μου ’βαλες να πιω, να πιω, να πιω. Χτες το βράδυ που ερχόμουν μ’ έπιασε ψιλή βροχή...

–Βρε ας ερχόσουν, κι ας βρεχόσουν, κι ας γινόσουνα παπί, παπί, παπί είχα ρούχα να σ’ αλλάξω, πάπλωμα να σκεπαστείς και κορμάκι ν’ αγκαλιάσεις, μέχρι να το βαρεθείς…» Κοντοστέκεται... «και μετά, μετά!» αναφωνούν όλοι μ’ ένα στόμα - μια φωνή. «Να το πω;» ρωτάει ο Βασίλης. – «Ναι, ναι!» Το τραγούδι συνεχίζεται. σελίδα Ι page pagesΙ Ι28 24

Η διαδικασία απόσταξης της σούμας χάνεται σε μιαν άβυσσο μυστηρίων που ακολουθεί την ιστορία και τον πολιτισμό της Μεσογείου. ΄Εχουμε να κάνουμε με ένα πανάρχαιο ηδονικό υλικό, που παράγεται με μιαν ακόμα πιο αρχαία μέθοδο. Σούμα στην Πάρο. Το τσίπουρο ή το ρακί – και παλιότερα η ρακή. Στην Κρήτη τη «φωνάζουν» τσικουδιά – και μουρνόρακη, όταν φτιάχνεται από μούρα. Ξακουστό, επίσης, το κουμαρίσιο ρακί της Μακεδονίας. Σε πολλές χώρες της Μέσης Ανατολής υπάρχει ένα παρόμοιο ποτό ονόματι arak. Στη γειτονική Ιταλία παράγουν την grappa.

The souma distillation process is lost in an abyss of mystery that accompanies the history and culture of the Mediterranean Sea. It is a really ancient hedonic substance, which is still produced in a very antique method. Souma in Paros. Tsipouro or raki elsewhere. Tsikoudia or mournoraki in Crete, when made of blackberries. In Madeconia it is made from arbutus berries. In many countries of the Middle East a similar drink is called arak. In nearby Italy they make grappa.

uncle keeps his bagpipe hidden. He lets the time flow, he lets the wine fill the body, he lets the body expecting warming up the soul… The temperature has risen both inside and outside the cauldron. The time has come. The silent bagpiper, at last, takes his instrument out from within his legs.

Vassilis shows it’s time to start tapping his small hand drum. From the first note the bagpipe mesmerises you.

The combination of the intense beat on the drum and the acute male tone of the bagpipe lead to ecstasy, not only the musicians but all present. It’s a remnant of an ancient custom. You grow roots on the ground for a while, the vibration penetrates you, it makes you move and dance. The sound enters the body through every cell.

In your veins you can hear the pulse of the earth. “It’s great to meet my beloved friends and let us always be happy with a kind heart”. With Vassilis’s warm welcome we have come to the main point of the evening. Vassilis from Lefkes, excellent musician and carpenter, has a voice like a church bell! He’s the one who sings, who makes improvised verses on the spot known as “kotsakia”. These little verses express the feelings of the here and now.

Vassilis is the one who plays with his drum and voice, his eyes and hands, reminding everyone that the feast is dedicated to Bacchus and love. I catch my mind reminiscing “love, who amongst the immortals, is the most beautiful, the one who unlocks the limbs”.

“Old songs were poems…” Vassilis interrupts my thoughts. He remembers the biographical and experiential songs of Markos Vamvakaris. Almost mechanically, he touches his heart with his palm and starts singing, after reciting the national song with the due respect…

“I’ve got unhealed wounds in the depths of my heart and the evening always find me melancholy.

She knows I love her and my chest is on fire, but doesn’t believe she’s my real light.

I’m crazy for her, and if I can’t have her, what is there to live for?

She’s sweet, dark-skinned, a teaser and a flirt, the finest of the girls I’ve met”.

The instigator is Dionysus, again. He “loves the festive tables, Peace, mother of prosperity and nurturer of the young. Gives to the rich and the poor alike the consoling enjoyment of wine”. And “hates the one who denies the joy of life”. At least Euripides says so. And I couldn’t agree more!

Applause and Vassilis adds: “I could also sing the one that says ‘let’s all go to the

«Έλα να κάνουμ’ έρωτα κάτω απ’ το φεγγάρι, σ’ αγαπώ πολύ, σ’ αγαπώ πολύ». Ο Βάκχος μάς ψιθυρίζει διάφορα στ’ αφτί και ο παιχνιδιάρης έρωτας περιμένει το θύμα που θα τον κοιτάξει για να του κλείσει το μάτι. Απομαγνητοφωνώντας όσα κατέγραψε το μικρό μαγνητοφωνάκι, ξεχασμένο για ώρες πάνω στο τραπέζι, διαπίστωσα πως λίγα ακούγονται καθαρά, μα… σημασίαν «ουκ έχει». Όχημα μεταφοράς, η αξέχαστη εμπειρία. «Άντε, και του χρόνου θα κατέβω με το άλογο να σε πάρω!» φωνάζει ο Βασίλης αστειευόμενος και μου προτείνει το ποτήρι του για να πιούμε, πλέκοντας ο ένας το χέρι του μέσα στου άλλου… Να, αυτή είναι η διαφορά. Αυτή που σε καλεί ξανά και ξανά. Που σε κάνει να θέλεις να βρίσκεσαι κοντά σε ανθρώπους που, με τη φρεσκάδα τους και την ανεπιτήδευτη συμπεριφορά τους, σταλάζουν ακόμα στην καρδιά μηνύματα χαράς και ευεξίας. Ένα σφύριγμα μικραίνει και δίνει τέλος στην ανάπαυλα. Οι λέξεις δυσκολεύονται να πουν αυτά που νιώθεις. Σαν να ακολουθεί την ιστορία, ήρθε η ώρα της βυζαντινής μουσικής: «Κάποιος εβγήκε να κυνηγήσει, να κυνηγήσει και να γυρίσει / δεν εκυνήγα λαγούς κι ελάφια, μόνε κυνήγα δυο μαύρα μάτια, / μαύρα μου μάτια κι αγαπημένα και

«Καλώς ανταμωθήκαμε, φίλοι μου αγαπημένοι, πάντα χαρούμενοι και καλοκαρδισμένοι». Με το μουσικό καλωσόρισμα του Βασίλη μπαίνουμε στο κυρίως θέμα της βραδιάς.

“It’s great to meet my beloved friends and let us always be happy with a kind heart”.

With Vassilis’s warm welcome we have come to the main point of the evening.

island, your mother, me and you…”

“It’s very old. They used to dance to such songs…” Fortunately he goes on to a rather improvised song. Vassilis is leading and the rest follow.

“Immortal water flows from your sweet eyes, yes, immortal water I only asked to drink a bit And you didn’t give me a drop No, not a drop -Rain broke out on my way home last night -You should’ve come, even if you were soaked to the bone Yes, soaked to the bone I had plenty of dry clothes for you A quilt for you to cover up A body to embrace until you’d get bored of it…

He hesitates. “What’s next?” everybody asks “Shall I say it?” asks Vassilis.

“Go ahead!”

The song goes on.

“Come and make love under the moon I love you so much, love you so much”.

Bacchus has been whispering into our ear and playful Eros awaits his victim who will look at him and wink. When listening to the recording made by the small recorder left on the table, I realised very little could be clearly heard, but it didn’t matter, really. Everything was transmitted in an unforgettable experience.

“Next year I’ll come and fetch you on horseback” calls Vassilis jokingly and urges me to cross-drink from our glasses. This is the difference. What calls you back again and again. What makes you want to be near these people, who, with their freshness and unpretentious attitude, they can instill happiness and well-being in your heart.

A whistle cuts the break short. You can’t really put all this into words, you just feel it. As if following the rout of History, it was time for Byzantine music.

“Someone went hunting and came back.

Not hunting for hares and deer, only hunting for two black eyes My beloved black eyes, where are you heading without me?

My black eyes, my red lips, come out to your window, my young one Come see the sun and the moon , come see you husband to be”.

Pause. Pausing also serves its own purpose.

As if in a concert, when a pause can be more important than the main theme.

The souma is ready for trial. Suspicion becomes certainty. The promise becomes a reality. The little pipe that drips out the hot souma, the “roumba” is the centre of attention… for everybody. After cropping the head and tail, we’re going to drink the heart. We’re going to wish for the next σελίδα Ι page Ι 29

πώς περνάτε χωρίς εμένα, / μαύρα μου μάτια, κόκκινα χείλη, έβγα μικρή μου στο παραθύρι, / να δεις τον ήλιο και το φεγγάρι, να δεις τον νέο που θα σε πάρει». Παύση. Ακόμα και οι παύσεις έχουν το λόγο τους. Σαν σε συναυλία, που οι παύσεις καμιά φορά είναι πιο σημαντικές κι από το κυρίως θέμα. Η σούμα είναι έτοιμη να δοκιμαστεί. Η υποψία γίνεται σιγουριά. Η υπόσχεση της αναμονής, πραγματικότητα. Η «ρούμπα», το σωληνάκι απ’ όπου στάζει σταγόνα σταγόνα η ζεστή σούμα, το επίκεντρο του ενδιαφέροντος… για όλους. Αφού κόπηκε το κεφάλι και η ουρά, θα πιούμε την καρδιά. Θα ευχηθούμε και του χρόνου και οι αξιαγάπητοι συνδαιτυμόνες –αφού δοκιμάσουν– θα κάνουν κριτική. «Ό,τι βάζεις στο καζάνι, αυτό θα σου δώσει». Το μεράκι βαθμολογείται… με αυστηρότητα. Πίνουμε τη φρεσκοαποσταγμένη σούμα σε ειδικά ποτηράκια με χερούλι, φτιαγμένα από ξεραμένες στον ήλιο μικρές κολοκύθες, αριστοτεχνικά και λιτά σκαλισμένες. Η βραδιά θα κλείσει με ρυθμούς από γνωστά εκκλησιαστικά τροπάρια και αυτοσχέδιους στίχους, αφιερωμένους (πού αλλού;) εννοείται στους μπεκρήδες. Είμαστε όλοι μεθυσμένοι – διατί να το κρύψωμεν, άλλωστε; Με εξαίρεση το σκύλο, που δεν θα μπορούσε να λείπει, και τα μωρά που κοιμούνται. (Λησμόνησα να σας πω πως οι καλεσμένοι, σαν πρωταγωνιστές μιας καλοστημένης θεατρικής μυσταγωγίας, ανήκουν σε όλες τις ηλικίες.) Βλέπω τον Γιάννη ευχαριστημένο και χαίρομαι μαζί του. Ετοιμάζει τα δώρα για τους καλεσμένους του – μπουκάλια με τη σούμα του. Τίμησε και φέτος την παράδοση, που θέλει από πάντα να στήνονται σπουδαία γλέντια όσην ώρα γίνεται η απόσταξη της σούμας. Έχει το ίδιο περήφανο ύφος που διέκρινα και το απόγευμα. Όταν μου διηγιόταν το στάδιο προετοιμασίας. Συνειδητοποιώ πως θα ήταν άδικο να παραλείψουμε αυτό που προηγήθηκε. Λοιπόν, και για όσους δεν κατάλαβαν, η σούμα –ή όπως αλλιώς τη λένε– παράγεται από ρώγες σταφυλιών που έχουν πολτοποιηθεί για την οινοποίηση του κρασιού, αλλά δεν έχουν ξεζουμιστεί εντελώς. «Κατάλληλες για απόσταξη» λέει ο Γιάννης «είναι μονάχα αυτές που έχουν πατηθεί από ανθρώπινα πόδια στα παραδοσιακά πατητήρια». Ευτυχώς, δεν έχουν εκλείψει εντελώς. Τα πατητήρια είναι οι χώροι –όπως λένε οι παλιές γραφές– όπου ανέκαθεν όσοι πατούσαν τα σταφύλια κραύγαζαν, επικαλούμενοι τον θεό της περίστασης με το όνομά του: «Βάκχε! Βάκχε!». Αναφορές (όπως του πάριου λυρικού ποιητή Αρχίλοχου, που συνδέει τη γέννηση του Βάκχου με τον κεραυνό του κρασιού) είναι απαραίτητες, για του λόγου το αληθές. Ο Πλούταρχος, επίσης, παρουσιάζει τον νεογέννητο θεό να παίρνει το πρώτο του λουτρό μέσα σε μια πηγή νερού «στο χρώμα του κρασιού» (από το έργο του «Ερωτικαί διηγήσεις»). Τέλος δεν έχουν οι σχετικές αναφορές στο δώρο των θεών, το αμπέλι – και από κει στον προαιώνιο καρπό του και σύμβολο λατρείας, το σταφύλι… Αλλά ας μάθουμε και για τους υπόλοιπους κανόνες που με ευλάβεια τηρεί κάθε παραγωγός «σπιτικής» κυρίως σούμας, όπως κι ο Γιάννης. «Αφού διαλέγεις τις ρώγες προσεχτικά, βγάζεις τα κοτσάνια, για να μην περάσει στο ποτό το ξυλόπνευμα που περιέχουν. Τις απλώνεις στον ήλιο για 10 μέρες, ν’ ανεβάσουν βαθμούς, και μετά τις αφήνεις να ζυμωθούν σελίδα Ι page pagesΙ Ι30 24

Η τέχνη της απόσταξης αναφέρεται από τον Αριστοτέλη από τον 4ο π.Χ. αιώνα. Στα «Μετεωρολογικά» περιγράφει τη διαδικασία απόσταξης του θαλάσσιου νερού και της μεταμόρφωσής του σε πόσιμο. Επίσης, ο Διοσκουρίδης, σημαντικός γιατρός και βοτανολόγος, ο γνωστός φαρμακολόγος της αρχαιότητας, χρησιμοποίησε τον όρο «άμβυξ» τον 1ο αιώνα π.Χ. Στο έργο του «Περί ύλης ιατρικής» αναφέρεται ένας άμβυκας που χρησιμοποιούσαν για την απόσταξη και παραγωγή κυρίως φαρμακευτικών σκευασμάτων.

The distillation technique is mentioned by Aristotle in the 4th century B.C. In his “Meteorology” he describes the distillation process of sea water and how it can be turned into drinking water.

Dioskourides, important doctor and botanologist, the well-known pharmacist of antiquity, used the term “amvyx” in the 1st century B.C. In his work “On Medicine” he mentions an “amvyx” used for the distillation of pharmaceutical substances.

year and the respected diners will offer their critique after the tasting.

“The cauldron returns what you’ve fed it with”. Mastery is graded…pretty strictly.

We drink the freshly distilled souma from special glasses with a small handle, made from small pumpkins, dried in the sun, expertly but simply curved.

The evening will come to an end along the tunes of known ecclesiastical hymns and improvised verses dedicated, who else than the drinkers. We’re all drunk by now, it can’t be hidden. With the exception of the dog, who couldn’t be absent, and the babies who are fast asleep. I forgot to mention that the guests, heroes of a well-staged drama, belong to all ages.

I see Yannis pleased and I’m happy for that.

He prepared gifts for his guests, bottle of his souma, of course. He honoured tradition this year, too, and traditions demands that the best feasts are organises while souma is being distilled. He has the same proud look I’d noticed earlier that evening when he told me about the preparation stages. I realise it would be unfair to omit the pre-stages. Well, for those who didn’t understand, souma, or whatever else it is called, is made from grapes which have been crashed fro wine-making but not all their juice has been extracted. “Suitable for distillation”, Yannis says “are only those which have been crashed by human feet in traditional presses. Fortunately, these have not completely disappeared. The presses are places_ as mentioned in old scripts_ where those stepping on the grapes did so shouting “Bacchus, Bacchus!” Parian lyric poet Archilochos talks about the god’s birth and the thunder of wine. Plutarch, too, in his work “Love narratives” presents the newly born god taking his first bath in a source of water in “the colour of wine”.

References to god’s gift, the vine, and it eternal fruit and object of worship, the grape, are endless. But let’s also learn a few things about the other rules that each producers of home-made souma, such as Yannis, has to observe.

“After choosing the grapes very carefully, you take off the stems, so that the wood alcohol contained in them is not present in the drink. The grapes are exposed to the sun for 10 days, so that fermentation starts and then they are allowed to ferment inside special vessels with water and a little grape juice for about a month. When fermentation is over, and sugars are just about to turn into alcohol, lentisk beads are added to enhance the aroma and we’re ready for distillation”.

We were present in the last act of the drama since we had been invited to attend.

The dramatic sense of purpose hidden

μόνες τους σε ειδικά δοχεία με νερό και λίγο μούστο για περίπου έναν μήνα. Μετά, και αφού ολοκληρωθεί η αλκοολική ζύμωση και τα σάκχαρα είναι έτοιμα να γίνουν αλκοόλ, προσθέτω λίγο σχινόκοκκο, για αρωματικό, και είμαστε έτοιμοι για την απόσταξη…» Σε όσα ακολούθησαν ήμασταν παρόντες, αφού μας κάλεσε να… παίξουμε μαζί στην τελευταία πράξη… Εκεί, η θεατρική εντελέχεια που έκρυβε το όλο σκηνικό συναγωνίστηκε επάξια τον άκρατο αυθορμητισμό… Μάλλον φτάσαμε. Γωνία οδός Ονείρου με το σπίτι του λόφου, στα αριστερά. Μόλις ένα βήμα από την αγκαλιά του Μορφέα. Απόψε θα ’ναι πιο ζεστή, σαν την φρέσκια σούμα που απολαύσαμε. Όχι, δεν είναι τα 4, 5, 6 σφηνάκια, που ήπιαμε. Είναι μια δίψα για ζωή, με χαρά που ανακουφίστηκε. Είναι η ξεκούραση του κουρασμένου μας μυαλού από έναν ομοιόμορφο τρόπο ζωής και διασκέδασης που μας σερβίρουν πανάκριβα οι επιτήδειοι πρεσβευτές του... Σαν τότε που δεν υποτάσσονταν όλα στο χρήμα. Είναι η συμμετοχή σε μια πράξη αντίστασης στην εποχή της παγκοσμιοποίησης. Είναι η ομορφιά της χαράς που μας προέκυψε. Καληνύχτα σας! Ες αύριον τα σπουδαία.

behind the setting rivaled with the ultimate spontaneity… We were there. On the corner of Dream Street and the house on the hill, just to the left. Just one step before Morpheus. Tonight will be a warmer night, just like the warm souma we enjoyed. No, it’s not the 4, 5, 6 shots we had.

It’s the thirst for a cheerful life that was satisfied. It’s a way our troubled minds can break free of the uniform entertainment served by the industry’s experts…

Just like the times when not everything was enslaved to money. It’s participation in an act of resistance at the time of globalisation. It’s the beauty of the newly found cheer.

Goodnight! Let what’s important come tomorrow!

«Ό,τι βάζεις στο καζάνι, αυτό θα σου δώσει». Το μεράκι βαθμολογείται… με αυστηρότητα.

“The cauldron returns what you’ve fed it with”. Mastery is graded…pretty strictly.

σελίδα Ι page Ι 31

Εορτολόγιο Πάρου Feast in Paros Jenuary I February I March I April I May I June I July I August I September I October I November I December

Οδηγός με τα πιο σημαντικά γεγονότα του νησιού, μην τα διαβάσετε απλώς, γευτείτε τα με την συμμετοχή σας, θα ξαναγεννηθείτε...

A guide to the festivals of Paros; don’t you just read about them, taste them! Κείμενο

Χριστίνα Σ. Φωκιανού, διπλωματούχος ξεναγός Φωτογραφίες

William Faithful

σελίδα Ι page Ι 32

Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά και Φώτα (25η Δεκεμβρίου, 1η Ιανουαρίου και 6η Ιανουαρίου)

Christmas, New Year’s Day and Epiphany (December 25th, January 1st and January 6th)

Τα παιδιά των χωριών τις παραμονές των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων βγαίνουν με τη δύση του ηλίου και τραγουδούν τα κάλαντα. Χαρμόσυνα τραγούδια, που δίνουν ευχές στο νοικοκύρη («Σ’ αυτό το σπίτι που ’ρθαμε πέτρα να μη ραγίσει κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χίλια χρόνια να ζήσει») ή ευχές για το υς ξενιτεμένους («… και για τα ξενιτεμένα έχω να ειπώ πολλά, σας αφήνω καλησπέρα και του χρόνου με καλή καρδιά»). Τα παιδιά κρατούν καλαθάκια για τα καλούδια που θα τα κεράσουν οι νοικοκυραίοι (μελομακάρονα, ξεροτήγανα και χρήματα), ένα καραβάκι και τα τριγωνάκια τους με τα οποία συνοδεύουν μελωδικά τα κάλαντα.

On the Eve of these days children from the villages go around singing carols just after sunset.

These are joyful songs, wishing well for the the host: «let this house never see a crack and let its owner live a thousand years», of those away from home «…for those away I’ve got lots to say, I wish you a good evening and let next year find us in good spirits». Children carry small baskets for the offerings (traditional sweets and money), a little boat and keep the rhythm with their triangles.

Απόκριες (κινητή γιορτή)

Carnival (on a different date every year)

Οι μασκαράδες με αυτοσχέδιες ενδυμασίες παίρνουν τους δρόμους και επισκέπτονται όλα τα σπίτια για να μαζέψουν γλυκά, να τραγουδήσουν και να κάνουν πειράγματα στο νοικοκύρη του σπιτιού. Ο χορός που συνηθίζεται στις Απόκριες είναι ο Αγέρανος. Για την προέλευση του ονόματός του υπάρχουν δύο εκδοχές: «Αγέρανος», σύμφωνα με τη μυθολογία, ήταν ο χορός που χόρεψε ο Θησέας με τους συντρόφους του φτάνοντας στη Δήλο από την Κρήτη – και μιμείται την περιπλάνηση του ήρωα στον μινωικό

People dressed up in improvised costumes hit the streets and visit houses collecting sweets, singing and teasing the owners. «Ageranos» is the common Carnival dance. The name probably comes for the dance Theseus and his companions danced on arriving at Delos after killing the Minotaur in Crete. Another explanation relates the dance to the way «geranoi» (geranoi: cranes, the birds) fly before the storm . This dance used

λαβύρινθο. Η άλλη εκδοχή σχετίζεται με το κυκλικό πέταγμα των γερανών πριν από την καταιγίδα. Ο χορός αυτός χορευόταν σε όλες τις Κυκλάδες, αλλά σήμερα παραμένει εν ζωή μόνο στην Πάρο. Οι χορευτές κινούνται πάντα κυκλικά, έχοντας ο ένας το χέρι του πάνω στον ώμο του άλλου και στο τέλος σχηματίζουν ένα είδος λαβυρίνθου, ενώ ο καθένας τους πρέπει να συνεχίσει το αυτοσχέδιο στιχάκι (το οποίο είναι είτε ερωτικού περιεχομένου είτε σκωπτικό) που ξεκίνησε να λέει ο διπλανός του. Έτσι πάει μέχρι τον τελευταίο χορευτή, προσπαθώντας πάντα να μη σπάσει η αλυσίδα με τα στιχάκια. Παραδείγματα από σχετικά στιχάκια: « Τα χείλη σου είναι σίσιρο, το μάγουλό σου μήλο, τα στήθη σου παράδεισος και το κορμί σου κρίνο. Να φίλαγα το σίσιρο, να δάγκωνα το μήλο, να ’μπαινα στον παράδεισο να μύριζα τον κρίνο». Ο τελευταίος χορευτής κλείνει τον κύκλο ακολουθώντας αντίστροφα βήματα από αυτά των άλλων. Εκδηλώσεις γίνονται σε όλα τα χωριά της Πάρου, με αποκορύφωμα το καρναβάλι της Νάουσας και της Μάρπησσας. Ευαγγελισμός (25η Μαρτίου)

Αναβιώνει στην Παροικία και στη Μάρπησσα το έθιμο της λαμπαδηφορίας: γυναίκες και μικρά παιδιά κάνουν το γύρο του οικισμού και τραγουδούν με δάδες στα χέρια. Πάσχα στην Πάρο Μεγάλη Παρασκευή Όλη η Μεγάλη Εβδομάδα στο νησί βιώνεται με περίσσια κατάνυξη – τόσο από τους κατοίκους όσο και από τους επισκέπτες. Το πιο σημαντικό γεγονός είναι η Μ. Παρασκευή, η οποία γιορτάζεται διαφορετικά σε κάθε γωνιά της Πάρου. Κατά την περιφορά του Επιταφίου οι νέοι αναπαριστούν σκηνές από ζωή και τα πάθη του Χριστού στο χωριό της Μάρπησσας. Ένα έθιμο που ξεκίνησε το 1927 στη Μάρπησσα από την αείμνηστη Βασιλεία Καφούρου-Ασωνίτη, δασκάλα, και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, διδάσκοντας τους μικρούς και γεμίζοντας κατάνυξη τους μεγάλους. Οι αναπαραστάσεις που παρουσιάζονται και αποτελούν αντιγραφή βυζαντινών εικόνων είναι: Η ανάσταση του Λαζάρου, η είσοδος στα Ιεροσόλυμα, η Μαγδαληνή, ο Μυστικός Δείπνος, ο Πόντιος Πιλάτος, ο Κήπος των Ελαιών, ο Γολγοθάς, η άρνηση του Πέτρου, ο απαγχονισμός του Ιούδα, η Σταύρωση, η Ταφή, η Αποκαθήλωση. Το έθιμο αυτό πλέον αναβιώνει και στα γειτονικά χωριά Πρόδρομος, Μάρμαρα και Λεύκες. Στον Πρόδρομο, επίσης, τη Μ. Παρασκευή το μεσημέρι, μετά την εκκλησία, έχουμε το σερβίρισμα της «ρεβιθάδας». Πρόκειται για νηστήσιμο παραδοσιακό έδεσμα, που προσφέρεται στην παλιά δεξαμενή του χωριού από τον τοπικό σύλλογο. Στην Παροικιά, πάλι, είναι εντυπωσιακό και φαντασμαγορικό όταν οι τρεις Επιτάφιοι των ενοριών της συναντιούνται καταμεσής του παραλιακού δρόμου.

Το πανηγύρι είναι βίωμα και το έθιμο εμπειρία – και όταν σ’ έναν τόπο σαν την Πάρο η παράδοση συνεχίζεται αυτό είναι ευλογία. Ευλογημένοι να είναι οι κάτοικοί της και οι άνθρωποι που αγαπούν αυτόν τον τόπο…

A panigiri is an experience and a custom is a practice. In a place such as Paros, tradition lives on and this is a blessing.

Blessed be its inhabitants and those who love this place…

to be spread around the Cyclades, but it has survived only on Paros. Dancers always move in a circle resting their arms on their peers’ shoulders forming a kind of labyrinth while each dancer has to continue the previous verse with a new one. These improvised songs are either about love or mocking and teasing. Here are some of them: «your lips are so sweet, your cheeks are like apples, your breasts are paradise and your body a white lilly. If only I could kiss your lips, bite the apple, get into paradise and smell the lilly». The last of dancers closes the circle walking in the opposite direction from the rest. There are many events celebrating Carnival, with Naousa and Marpissa being the biggest.

Annunciation (March 25th) In Parikia and Marpisa the old custom of «Lambathiforia» (the torch run) is rivived.

Women and children run around the houses and sing holding torches in their hands.

Easter in Paros Holy Friday

Στην ενορία της Μάρπησσας γίνεται η λιτανεία της εικόνας της Ανάστασης με αναπαράσταση από τα μικρά παιδιά της αναστάσιμης ημέρας, ενώ το δρώμενο συνεχίζεται με τη «Γιορτή της Αγάπης» στο γήπεδο του χωριού. Το έθιμο πρωτοεμφανίσθηκε το 1974 και ξεκίνησε από μια ομάδα κατοίκων της Μάρπησσας.

Throughout the holy week, both residents and visitors experience deep devoutness.

Holy Friday is celebrated in a different way at every part of Paros. In Marpissa, young men revive scenes of the Passion during the Epitaph procession. The custom was first revived in 1927, when the dear departed teacher Vassilia Kafourou-Asoniti taught her young students. Most of the scenes revived today are representations from byzantine icons depicting Lazarus’ Resurrection, the arrival in Jerusalem, Maria Magdalene, the Last Supper, Pontius Pilatus, the Olive Grove, Golgotha, Peter’s Denial, Judas’ hanging, Crucifixion, Disposition, Burial. The custom now is presented in the villages of Prodromos, Marmara and Lefkes. In Prodromos, at the noon of Holy Friday, just after the church service «revithada» is served. This is a traditional fasting dish, offered at the old water reservoir of the village and the event is organised by the local cultural association.

Parikia attracts a lot of people during the Epitaph procession as all three procession from its three churches meet in the middle of the coast road.

Γιορτή Αγ. Γεωργίου

Easter Sunday

Πανηγύρι του Αγ. Γεωργίου στη Νάουσα, στην Αλυκή και στο μοναστήρι του Αγ. Γεωργίου τη Μάρπησσας, με πολλά καλούδια.

In Marpissa the Resurrection icon is carried around the streets and the young children re-enact the story. The next day, «Celebration of Love» takes place at Marpissa sports ground. The custom first appeared in 1974 and was organised by a group of local people.

Κυριακή του Πάσχα

Πανηγύρι της Αναλήψεως 40 ημέρες μετά την Ανάσταση, στον Αγ. Φωκά, στην Παροικιά και στο Πίσω Λιβάδι οι Παριανοί, με παραδοσιακές γεύσεις από ψητό χταπόδι

σελίδα Ι page Ι 33

και άφθονο κρασί, υποδέχονται το καλοκαίρι. Παραδοσιακοί χοροί από τα μουσικοχορευτικά συγκροτήματα του νησιού συνοδεύουν το γεγονός. Πανηγύρι του κλήδονα (23 Ιουνίου) Το πανηγύρι του κλήδονα συμβολίζεται με το κάψιμο των «Μάηδων» στη Νάουσα, στην Αλυκή και στον Πρόδρομο, όπου γίνονται προσπάθειες το έθιμο της γιορτής να κρατηθεί ζωντανό. Γιορτάζεται στις 24 Ιουνίου, την παραμονή του Αϊ-Γιάννη του Προδρόμου. Παλιότερα το έθιμο αυτό κυριαρχούσε σε όλη την Πάρο, αλλά στις μέρες μας περιορίστηκε να γίνεται μόνο ένα μεγάλο πανηγύρι στο χωριό Πρόδρομος. Την παραμονή της γιορτής καθένα από τα παλικάρια του χωριού εμφάνιζε τον «Μάη» που είχε κλέψει από το μπαλκόνι της κοπέλας με την οποία ήταν ερωτευμένο και θα πηδούσε πάνω από τη φωτιά μαζί της. Το ζευγάρι που θα πηδούσε τις περισσότερες φορές θα παντρευόταν πρώτο. Νωρίτερα οι κοπέλες του χωριού μαζεύονταν σ’ ένα σπίτι και γέμιζαν με νερό την «παλιάτσα» (στάμνα με αφτιά και πολύ φαρδύ στόμιο), στην οποία έβαζαν διάφορα αντικείμενα, όπως ένα μήλο με χαραγμένα τα αρχικά της ενδιαφερόμενης ή κάτι άλλο που ήξεραν τίνος είναι, και τη σκέπαζαν με ένα κόκκινο πανί. Σκοπός ήταν να μάθουν από την παλιάτσα ποιον θα παντρευτούν. Ανήμερα του Αϊ-Γιάννη έδεναν τα μάτια ενός μικρού κοριτσιού με το πανί που σκέπαζε τη στάμνα και το έβαζαν να μοιράζει ένα ένα τα αντικείμενα που βρίσκονταν μέσα στην παλιάτσα στις κοπελιές, που καθόντουσαν ολόγυρα τραγουδώντας, «Ανοίξετε τον Κλήδονα στου Αϊ-Γιαννιού τη χάρη και όποιος είναι τυχερός το μήλο του να πάρει» ή «Στου Αϊ -Γιαννιού τη χάρη πόνος να μη σε πιάνει» και πολλά άλλα στιχάκια, τις περισσότερες φορές αυτοσχέδια. Στη συνέχεια, οι κοπέλες γέμιζαν το στόμα τους με μιαδυο γουλιές από το «αμίλητο νερό», δηλαδή με το νερό που βρισκόταν στην παλιάτσα (αποκλήθηκε έτσι επειδή δεν θα μπορούσαν να μιλήσουν σε κανέναν μια που το στόμα τους θα ήταν γεμάτο), και έβγαιναν στους δρόμους. Το πρώτο αντρικό όνομα που θα τύχαινε να ακούσουν να προφέρεται θα ήταν το όνομα του νέου που θα παντρεύονταν.

30 Ιουνίου Το πανηγύρι των Αγ. Αναργύρων στην Παροικιά. Πρώτη Κυριακή του Ιουλίου Η γιορτή του ψαριού, στη Νάουσα, με θαλασσινούς μεζέδες και άφθονο κρασί.

6 Αυγούστου Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος, στην Αλυκή και στη Μάρπησσα – με χορό, μεζέδες και κρασί.

15 Αυγούστου Είναι το μεγαλύτερο πανηγύρι του νησιού η γιορτή του Δεκαπενταύγουστου, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής, που γιορτάζεται μαζί με όλη την Ελλάδα. Από τις παραμονές έρχονται καράβια του Πολεμικού Ναυτικού για να συμμετάσχουν στον λαμπρό εορτασμό. Η μεγαλοπρεπής λιτανεία της θαυματουργής εικόνας γίνεται με τη συνοδεία της μπάντας του Ναυτικού και του δήμου. Η λιτανεία πραγματοποιεί το γύρο της Παροικιάς και καταλήγει πάλι μπροστά σελίδα σελίδαΙΙpage pagesΙ 34 Ι 06

Σε κάθε χωριό υπήρχε ένα πανηγύρι, αλλά άφθονα γλέντια. Τα γλέντια είναι γιορτές αυτοσχέδιες που μπορούν να οργανωθούν στη στιγμή – από την είδηση ενός χαρμόσυνου νέου ή και από το πολύ κρασί και τα χωρατά.

Every village used to have one panigiri but numerous glendia.

Glendia were improvised celebrations organised around a happy event or even because of too much wine and too much joking.

St. George’s Day Naousa, Aliki and the monastery of St. George in Marpissa organise festivals on that day offering visitors lots of delicacies.

Ascension Day Forty days after Easter Day, Parians welcome the coming summer with grilled octopus and lots of wine in Agios Fokas, Parikia and Piso Livadi. The island’s traditional dance groups are always present.

Klidonas Fesitival (June 23rd) Klidonas is a very special festival, when the May Day wreaths get burned in Naousa, Aliki and Prodromos.

Efforts are made not to let the old custom die and is celebrated on June 23th, the Eve of St. John’ the Baptist’s Day. It used to be celebrated throughout the island, but today only in Prodromos is a great festival organised.

On the Eve, young men would present the wreath they had stolen from the balcony of their sweetheart and would dance jumping over the fire with her. The belief was that the couple with the most jumps over the flames would marry first. Earlier the young girls would gather in one of the village houses and fill up the «paliatsa», a ceramic vessel with a wide mouth, with water.

In it they would put various objects such as an apple with their initials on or other things the owner of which they only knew and cover it with a piece of red cloth.

The aim was to find who they were going to marry. On they day, they would blindfold a little girl and ask her to hand the objects from the vase to each of the girls while they were singing « Open Klidonas on St. John’s Day and let the lucky one get his apple» or « on St. John’s Day let no pain enter your body» and other improvised verses. Later they would fill their mouths with the «non-talking water» from the paliatsa and go out in the streets. The first male name they happened to hear would be the name of the man they would marry.

June 30th The Festival of Sts. Anargiri in Parikia.

First Sunday of July Fish Day in Naousa with seafood delicacies and lots of wine/ August 6th Aliki and Marpissa celebrate the Transfiguration Day with dance, traditional dishes and wine.

August 15th The most important festival of the island, the 15th of August, commemorating the Dormition of Virgin Mary, the Ekatontapiliani (the church with the hundred gates).

Navy vessels arrive on the Eve of the day to take part in the grand celebrations. The massive procession of the miraculous icon is accompanied by the navy and the municipality brass bands. The procession goes around Parikia and ends up in front of the church. In older times the square in front of Ekatontapiliani was full of stall holders selling all sorts of sweets and toys, a real heaven for toddlers. Today this has moved to the coast-

στην εκκλησία. Παλιότερα, όλη η πλατεία μπροστά στην Εκατονταπυλιανή γέμιζε με μικροπωλητές και πάγκους με παιχνίδια, δώρα, παγωτά και άλλες λιχουδιές – ένας παράδεισος για τα παιδιά. Αν και στις μέρες μας συνεχίζει να γίνεται το παζάρι αυτό, πραγματοποιείται πλέον στον παραλιακό δρόμο και είναι πιο φτωχό από ποτέ. Οι εκδηλώσεις συνεχίζονται όλο το βράδυ με παραδοσιακούς χορούς από τα χορευτικά συγκροτήματα του νησιού και κορυφώνονται με τη ρίψη πυροτεχνημάτων από διάφορα καΐκια που βρίσκονται στ’ ανοιχτά. Ένα μαγευτικό θέαμα για μικρούς και μεγάλους.

23 Αυγούστου Στα εννιάμερα της Παναγίας, στις 23 Αυγούστου, η Νάουσα αναβιώνει την καταστροφή της από τον γνωστό πειρατή Μπαρμπαρόσα, που την έκαψε και έκλεψε τις κοπελιές της. Την ημέρα αυτήν όλα τα καΐκια και οι βάρκες που βρίσκονται καθημερινά στο γραφικό λιμανάκι της φεύγουν και πάνε πίσω από το νησάκι της Αγίας Καλής, στο κέντρο του κόλπου της Νάουσας. Το βράδυ, μόλις τελειώσει η λειτουργία, ξεκινούν στολισμένα και προβάλλουν στο λιμάνι της Νάουσας μέσα σ’ ένα φόντο κόκκινης ατμόσφαιρας, με τους νέους ντυμένους πειρατές, συνοδευμένα από φωτοβολίδες και πυροτεχνήματα. Μόλις φτάσουν στο λιμάνι, οι «πειρατές» πηδούν στη στεριά σαν άλλοτε και αρπάζουν τις νησιωτοπούλες με τις παραδοσιακές φορεσιές που τους περ05 ιμένουν εκεί και αρχίζουν να περιφέρονται στην πλατεία και στα στενά χορεύοντας μπάλο. Με το χορό και τα όργανα κάνουν το γύρο της Νάουσας και πολλές φορές μπλέκονται με τους επισκέπτες που τους παρασέρνουν στο χορό. Ο μπάλος είναι ο κύριος χορός των νησιωτών. Είναι πειρατικός χορός και μιμείται το κυνηγητό της νησιωτοπούλας από τον πειρατή. Όταν οι νέοι κοιτάζονται στα μάτια ερωτεύονται, ενώ όταν η κοπελιά κουνά το μαντίλι της και κάνει βόλτες γύρω από το νέο σημαίνει ότι προσπαθεί να ξεφύγει από την κυριαρχία του.

27 Αυγούστου Το πανηγύρι του Αγ. Φανουρίου στον Αμπελά, με χορό και πολύ τραγούδι.

28 & 29 Αυγούστου Το πανηγύρι του Αγ. Ιωάννη, στη Νάουσα και στις Λεύκες. Στις Λεύκες το πανηγύρι ονομάζεται του «Καράβολα», γιατί το τοπικό έδεσμα που προσφέρεται είναι τα σαλιγκάρια.

8 Σεπτεμβρίου Το πανηγύρι της Πέρα Παναγιάς στα Μάρμαρα.Εσείς απλώς χαρείτε τα και ταξιδέψτε σε μιαν άλλη εποχή…

Το πανηγύρι για τους νέους του χωριού σηματοδοτούσε τα πρώτα σκιρτήματα του έρωτα. Εκεί για πρώτη φορά θα μπορούσαν να γνωρίσουν μια κοπέλα καλύτερα, να την ερωτευτούν και να χορέψουν μαζί της.

al road but is not a rich. Celebrations continue with traditional dances by the local dance groups and culminate in a firework show launched from fishing boats in off the port, a really majestic show for both the young and old.

The panigiri used to be the pretext for the youth’s first amorous activities. It was there and then that the young men would make their first encounters with the young girls, fall in love and dance together.

August 27th Singing and dancing at Ambelas on the Day of St. Fanourios

August 23rd That day Naousa was destroyed by the pirate Barbarossa, who burned the town and abducted its girls. On that day all fishing boats leave the port and sail behind the island of Agia Kali, in the centre of Naousa bay.

In the evening, when the church service is over, they set off, beautifully décorated, and appear in the Naousa port in a red background, with all young men dressed as pirates among fireworks. On reaching the harbour, the pirates jump over and grab the island girls, dressed in their traditional costumes, who wait for them going around the streets dancing the «balos». Accompanied by the musicians, they go around the streets carrying people in the streets off to dance with them. Balos is the typical islandic dance, a pirate dance re-enacting the chase of the girl by the pirate. When they look at each other’s eyes they fall in love and when the girl is waving holding her handkerchief in her hand and going around the young man it means that she’s trying to escape his grip.

August 28th & 29th Naousa and Lefkes celebrate St. John’s Day. In Lefkes the festival is called «karavola», after the local dish containing snails.

September 8th Marmara celebrate the day of Pera Panagia.

το σπίτι the house

Εκπαίδευση στην αρμονία Το σπίτι χτίστηκε γύρω στο 2004 και συνιστά στην ουσία 2 αυτόνομες κατοικίες. Το αμπέλι βγάζει κάθε χρόνο 600 λίτρα κρασιού και, φυσικά, σούμα!

The house was built in 2004 and is made up of two independent residencies The vine produces 600 liters of wine per year and, of course, ...souma.

Κείμενο:

Δανάη Tal Φωτογραφίες

Δημήτρης Βρανάς (A.I.F)

σελίδα Ι page pagesΙ Ι36 24

Όταν ξεκινήσαμε, εκείνο το συννεφιασμένο πρωινό, το μόνο που ήξερα ήταν ότι πάμε «στο σπίτι του 2ου τεύχους». Το φως έπεφτε πλάγιο, ήταν πρωί ακόμα και η διαδρομή ήταν ήσυχη. Πήρα να οδηγώ σε έναν στενό δρόμο που ανέβαινε την πλαγιά. Δεξιά και αριστερά, ακριβώς στα όρια, ανθισμένοι νάρθηκες φώτιζαν την πορεία. Ζωντανές φουντίτσες κίτρινου, έτοιμες λες να διαχυθούν στον αέρα, μου έδειχναν το δρόμο. Διασχίζοντας τη μεγάλη πόρτα βρέθηκα σε ένα τοπίο που στην αρχή είχε για κάδρο μια ελιά γλυπτό. Αργότερα θα μάθαινα ότι ο χρόνος τη σμιλεύει για εκατονταετίες. Γρήγορα το κάδρο άνοιξε. Το βλέμμα μου ακολούθησε το αμπέλι που είχε γαντζωθεί στη βόρεια άκρη του κτήματος. Μπροστά μου ο κόλπος της Νάουσας και μετά ορίζοντας ανοιχτός, να πλέει το βλέμμα στο αρχιπέλαγος. Επιτέλους, γύρισα να δω και το σπίτι. Όντως, δεν είχα ιδέα. Κανείς δεν μου είχε πει ότι θα αντίκριζα ένα τέτοιο σκαρί.

Education in harmony When we set off that cloudy morning, the only thing I knew was that we were going to “the house of the second issue”. The light came from sideways, it was still early morning and the road very quiet. I tool a narrow road uphill. Right on the left and right edges, the course was lit up with flowery bushes. Lively bundles of yellow, as if about to spread in the air, were showing the way.

Once through the large door, I first face a landscape framed by a sculpted olive tree.

Only later would I find out that time had been its sculptor for hundreds of years.

Soon the frame opened. My eyes followed the vine which had been climbing on the northern part of the farm. In front of me lay the bay of Naousa and, then, the horizon opened up carrying the viewer towards the archipelago.

At last, I turned to see the house. I really had had no idea. Nobody had told me

σελίδα Ι pages Ι 27

Κρυμμένος στην ενδοχώρα, απόλυτα αυτόνομος τόπος. Εδώ η άνεση και η απλότητα αποτελούν αδιάσπαστη ενότητα. Η δημιουργική και ευφάνταστη χρήση παραδοσιακών στοιχείων, η ελάχιστη παρέμβαση στη φύση και η προσωπική αισθητική των ενοίκων του σπιτιού συνθέτουν το περιβάλλον του τόπου. Η «μυθική» ελιά του κτήματος, εκτός από γλυπτό η ίδια, κρατάει με τον κορμό της το μαρμάρινο παγκάκι. Ακόμα μία φιλόξενη γωνιά με θέα στο αρχιπέλαγος.

Hidden inland, absolutely autonomous place. Comfort and simplicity form one inseparable unity. Creative and imaginative use of traditional elements, minimum intervention in the natural environment and the residents’ personal aesthetics comprise the character of the place.

The “legendary” olive tree of the farm, apart from being a sculpture in its own right, also supports the bench. Another hospitable niche with the view of the archipelago. ΔΕΞΙΑ: Στον τοίχο τιτιβίζει η ζωγραφιά του Γιάννη Ζήκα. Σε απόλυτη συνάφεια με το περιβάλλον του απάγκιου χώρου, τα χρωματιστά πουλιά συμπληρώνουν τη θέα στον κήπο.

RIGHT: Giannis Zikas’s painting twitters on the wall. Perfectly linked to the protected from the winds space, the colourful birds complete the view to the garden. Το μοναστηριακό τραπέζι στην κουζίνα. Το meeting point του σπιτιού. Γύρω του έργα τέχνης, πίνακες, φωτογραφίες, αντικείμενα, αυτοσχέδια γλυπτά... Τα περβάζια των παραθύρων εκθέτουν μικρές ιστορίες, λουσμένα στο φως.

Αν κάθε σπίτι βασίζεται σε μια κεντρική ιδέα, η βάση αυτού του σκαριού είναι θεωρητικά απλή: αυτονομία. Κάθε χώρος έχει αυτόνομη πρόσβαση από και προς τα έξω. Το έξω τώρα είναι στην πραγματικότητα ένα δεύτερο σπίτι· εδώ μεταφέρεται η ζωή το καλοκαίρι. Με ελάχιστες παρεμβάσεις, οι εξωτερικοί χώροι απλώνονται τριγύρω σαν κατάστρωμα. Κι όμως, στηρίζεται σε θεμέλια! Στην καρδιά του, φυσικά, η κουζίνα: θολωτή, ευρύχωρη – πέρασμα, μα και σταθμός για τους κατοίκους. Τα ανοίγματα της κουζίνας στον απάγκιο χώρο του σπιτιού γίνονται φυσικά κάδρα για τα δέντρα του πίσω κήπου: ένα μικρό κουμκουάτ και μια νεαρή λεμονιά στέκουν μπροστά στα μάτια μας μαζί με πίνακες, φωτογραφίες και έργα γλυπτικής. Βρίσκομαι σε ένα ζωντανό σπίτι, όπου όλα μπερδεύονται ανεπιτήδευτα. Το βλέμμα μου πιάστηκε στους 6 σταυρούς που έχει κάψει στο εσωτερικό κατώφλι της κουζίνας η αναστάσιμη λαμπάδα από χέρι αποφασισμένο. Ένας σταυρός για κάθε χρόνο του σπιτιού. Κι όμως, εδώ τα πράγματα μαρτυράνε πολλές ζωές σε μία. «Όσο λιγότερα γράψεις τόσο περισσότερες φωτογραφίες θα δημοσιεύσουμε» μου είχε εξηγήσει ο θηριοδαμαστής Χάρης. Μη σας τις στερήσω. Θα δείτε ότι ο Δημήτρης Βρανάς έχει κλείσει στο φακό του την ατμόσφαιρα του σπιτιού. σελίδα Ι page pagesΙ Ι38 24

Monastery type table in the kitchen. The house meeting point. It is surrounded by works of art, paintings, photographs, objects, improvised sculptures.

Window shills tell stories immersed in light. Κουζίνα. Εργονομικός σχεδιασμός, απλές λύσεις και διαχρονικά υλικά.Το βιτρό παράθυρο υπογραμμίζει το θολωτό σχήμα του δωματίου.

Kitchen. Ergonomic design, simple solutions, timeless materials. The marble sink reminds us that we are in Paros.

The stained glass window underlines the dome-shaped room.

I was going to see such a structure.

ΕΠΙΠΛΟ ΦΩΤΙΣΤΙΚΟ ΔΩΡΟ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΣΠΙΤΙΟΥ ΔΙΑΚΟΣΜΗΣΗ

If every house is based upon a certain concept, this sctructure was definitely about autonomy. Each space could be autonomously accessed to and from outside. The outside is really a second house, where life is transferred during summertime.

With very little human intervention, the outside spaces are spread around as if on board a ship.

Still, there are foundations! In its heart, naturally, is the the kitchen: domed, spacious, passage and station for the residents. The openings of the kitchen become frames through which the back garden trees are seen: a little cum-cuat and a young lemon tree stand in front of us accompanied by paintings, photographs and sculptures. I find myself in a vibrant home where everything merges so unpretentiously.

My eyes got stuck on the six cross-shaped black stains just above the front door. A determined hand had marked them with the smoke of the Easter candle. One cross for every year of the house. Still, things are telling of many lives combined into one.

“The less you write the more photographs we will publish”, Haris, the beast tamer, had told me.

I wouldn’t deprive you of seeing them. You will see how Dimitris Vranas has managed to capture the atmosphere of the house through his lense.

Κεντρική πλατεία Νάουσας, τηλ.: 2284051261 Περιφεριακός Νάουσας, τηλ.: 2284053390, fax: 2284052778 e-mail: tantanis@otenet.gr

Η κοιλιά του αρχιτέκτονα. Άλλοτε άπλετα φωτισμένη, με τη μεγάλη τζαμαρία να φέρνει όλο τον κήπο μέσα της, και άλλοτε –μ’ ένα απλό τράβηγμα της κουρτίνας– πλήρως απομονωμένη από τον έξω κόσμο. Απλά πράγματα.

The architects belly.

At times, well-lit with the large glass paneling bringing in the whole garden, other times, a simple draw of the curtain can bring isolation from the outside world. It’s as simple as that. Στο πάνω πάνω ράφι, το παλιό βυθόμετρο. Ράφια στον τοίχο με λογής λογής αντικείμενα. Κρεμασμένο ένα έργο του ιδιοκτήτη φτιαγμένο με τα μάγουλα μιας συναγρίδας, φωτογραφίες, έργα… όλα θραύσματα ζωής στο βυθό του χρόνου.

On the top shelf there is an antique depth gauge. Shelves on the wall filled with all sorts of objects. An art piece made by the owner from the cheekbones of a large sea bream, photographs, works of art, all life fragments in the depths of time.

σελίδα Ι page pagesΙ Ι40 24

Ν. ΚΡΗΤΙΚΟΣ & Α. ΚΡΗΤΙΚΟΣ Ο.Ε ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΤΙΚΑ, ΞΥΛΙΝΑ ΚΟΥΦΩΜΑΤΑ, ΓΙΑ ΑΚΡΑΙΕΣ ΚΑΙΡΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ! Εξ’ολοκλήρου από Accoya wood.

To ξύλο του μέλλοντος! Τα κουφώματα φέρνουν γραπτή εγγύηση: Ξυλείας: 30 χρόνια Χρωμάτων: 10 χρόνια Σιδηρικών: (μάσκουλα, πατζουρόβεργες, ανεμοστηλώματα) εφ’ όρου ζώης Μηχανισμών: 10 χρόνια ή 60.000 ανοίγματα Υαλοπίνακες: 10 χρόνια Το ξύλο έχει εγγύηση 25 έτη για χρήση εντός εδάφους & 50 έτη για χρήση εκτός εδάφους. Μετά επέρχεται η φυσιολογική φθορά του ξύλου.

Ν. ΚΡIΤΙΚΟS & Α. ΚΡIΤΙΚΟS HEAT AND SOUND INSULATING WOODEN WINDOWS AND DOORS, FOR EXTREME WEATHER CONDITIONS! Made by Accoya wood only.

The wood of the future!

Windows & doors have guaranty: For the wood: 30 years For the colours: 10 years For the ironmongery: for ever For the mechanisms: 10years or 60.000 openings For the glasses : 10years The wood has guaranty 25 years for use into the ground and 50 years guaranty, for use out of the ground.

Then we have the normal corrosion of the wood.

Εδώ η προτεραιότητα είναι απόλυτη: Χαλάρωση. Μοντέρνο - παραδοσιακό, παλιό - καινούργιο, έργα τέχνης και πράγματα καθημερινής χρήσης. Λεπτομέρεια: η κρητική καρέκλα.

First things first. Relaxation. Moderntraditional, old-new, works of art next to everyday objects. Detail: a Cretan chair. Μια βιβλιοθήκη για «άμεση αναζήτηση». Φτιαγμένα με το χέρι, εκτός από υπέροχα στολίδια είναι και η απόλαυση της ξυπολησιάς.

A book-case suitable for “immediate investigation”. The hand-made rags, are not only wonderful ornaments but also offer the ultimate barefoot experience. Γνώση και φαντασία και… ιδού το αποτέλεσμα. Το ξύλινο δοκάρι στηρίζεται σε μαρμάρινη βάση. Η κασέλα δεν είναι για να καθόμαστε! Το έλεγαν και οι παλιές Παριανές: «Τα κορίτσια δεν κάθονται πάνω στην κασέλα, φέρνει ατυχία». Από την κασέλα… στο ράφι τα άτυχα κορίτσια της εποχής! Πάνω στο τζάκι ταξιδεύει ένα καΐκι και όλα τα επιθεωρεί ένα έργο του Αλέξη Κυριτσόπουλου.

Knowledge and imagination brings results.

The wooden beam is supported by a marble base. The trunk is not for sitting!

Old Parian girls used to say “Girls shouldn’t be sitting on trunks, it brings bad luck”.

They would end up as spinsters. A fishing boat made by Alexis Kyritsopoulos sails on top of the mantelpiece.

σελίδα Ι page pagesΙ Ι42 24

Living in Greece where the... blue of the sea touches the blue of the sky

Υφάσματα εσωτερικού & εξωτερικού χώρου, Κουρτίνες: μέτρηση, σχεδιασμός, κατασκευή, τοποθέτηση, Κουρτινόξυλα, Λευκά είδη, Χαλιά, Ξύλινα δάπεδα, Έπιπλα παλαίωσης

Έφη Εμμανουηλίδου

Fabrics for interior and exterior use, Curtains design, custom made pillows, installation, Poles, Linens, Carpets, Rugs, Wooden flooring, antique furniture

Παροικία, Πάρος. Τηλ. & Fax: 22840 23405, E-mail: sofaparos@gmail.com

Καλώς ήρθατε στον πύργο της γνώσης και… της δημιουργίας. Το φυσικό φως διαχέεται από παντού στο χώρο εργασίας τού ιδιοκτήτη. Η μικρή ξύλινη βαθμίδα κρύβει στο κούφιο της μια μικρή αποθήκη.

Welcome to the castle of knowledge and… creativity. Natural light spreads from every corner onto the work surface. The little wooden platform hides a small storeroom behind. Το παραδοσιακό στοιχείο εμπλουτίζει τον μοντέρνο χώρο. Στη μέση του δωματίου, το στρογγυλό μωσαϊκό – λεπτομέρεια παιχνιδιού εν ώρα εργασίας.

Traditional elements enrich the modern space. The round mosaic in the centre of the room serves as a game while working.

«Είμαστε από την ύλη που είναι φτιαγμένα τα όνειρα και τη μικρή ζωή μας την περιβάλλει ο ύπνος». Μία από τις κρεβατοκάμαρες του σπιτιού, λιτή, σε ζεστά χρώματα, παραπέμπει σε καραβίσια κουκέτα.

We are made from the material of our dreams and our little lives are surrounded by sleep.

One of the bedrooms, simple, with warm colours, reminding of deck beds.

σελίδα Ι page pagesΙ Ι44 24

Φ & Κ. ΜΠΑΤΣΟΥΡΗ Ο.Ε. Επιγραφές - Επιδιορθώσεις Αναπαλαίωση & Ζωγραφική επίπλων Τεχνοτροπίες τοίχων Είδη δώρων Χειροποίητα είδη σπιτιού

Φωτιστικά εσωτερικών & εξωτερικών χώρων Επαγελµατικός φωτισµός Ηλεκτρολογικό υλικό ∆ιακοσµητικά Μικροέπιπλα

Παροικία Πάρος 84400, Τηλ: 22840 21681, Fax: 22840 24980 batsouri@hotmail.com

Hand painted signs Restoration and faux painted furniture Decorative painting Faux finishes - walls - murals One of a kind decorative items

Polina Papavierou Marmara – Paros Tel: 22840 42939 Cel: 6955509594 e-mail: plstudio@otenet.gr

τo θέλω i want it

Νέες αφίξεις για όλα τα γούστα Ι New arrivals, for all tastes

01

02

03

06

Έπιπλα, φωτιστικά, αντικείμενα διακόσμησης και εξοπλισμός σπιτιού, στα καταστήματα «Tantanis» Furniture, lamps, decorative items and house gear in the «Tantanis» stores.

Παπούτσια και αξεσουάρ για όλες ώρες στο «Με γειά σου» Shoes and accessories for every moment at «Me yassou»

‘Ολα τα έπιπλα του σπιτιού και του κήπου στο κατάστημα «Χανιώτης» Home and garden furniture at «Chaniotis»

σελίδα Ι page pagesΙ Ι46 24

04

05

Είδη βιβλιοχαρτοπωλείου, εφημερίδες, μικρά αντικείμενα και δώρα στο «Καλημέρα» Stationery, books, small items and gifts in «Kalimera»

07

Υπέροχα αντικείμενα, ρούχα και αξεσουάρ στη «Φελούκα» Exciting clothes, accessories and items in «Felouka».

08

Ανακαλύψτε παραδοσιακά, χειροποίητα κεραμικά με μοντέρνα άποψη στο εργαστήρι του «Noe».

Discover traditional, handmade ceramics and a modern concept in the workshop «Noe».

‘‘Trendy’’ ρούχα και αξεσουάρ στο «Vento» Trendy clothes and accessories at «Vento»

Επιγραφές & ζωγραφική επίπλων, τεχνοτροπίες τοίχων, είδη δώρων, χειροποίητα είδη στην «Πωλίνα» Signs, painting on furniture and walls, gifts and handmade items at «Polina»

10

i

Έξυπνα αντικείμενα, εναλλακτικές προτάσεις για δώρα, αυθεντικά πρωτότυπες ιδέες για το σπίτι και το χώρο, ρούχα και κοσμήματα στα καταστήματα «Melissa».

Smart items, alternative suggestions for gifts, authentically original ideas for home, clothes and jewels in «Melissa» stores.

nfo

01. ΤΑΝΤΑΝIS

11 09

Πρωτότυπα παραδοσιακά κεραμικά από τον Κώστα Φοίφα στο παλιότερο εργαστήρι αγγειοπλαστικής της Πάρου. Οriginal ceramics in the oldest workshop of Paros

by Costas Fifas.

Φωτιστικά εσωτερικών & εξωτερικών χώρων, διακοσμητικά, μικροέπιπλα στο κατάστημα «Μπατσούρη».

Furniture, lamps, decorative items at «Batsouri».

Μarpisa, tel. / fax: 22840.43350 03. ΧΑΝΙΩΤΗ

Παροικια, τηλ.: 2284091281, Αγκαιριά, τηλ.: 2284091281 04. ΚΑΛΗΜΕΡΑ

Μάρπισσα, Πάρος τηλ. / fax: 22840.41141 τηλ.: 22840.41993 05. «FELOUKA»

Πίσο Λιβάδι, Τηλ.: 0284043338 Aspro Chorio, tel.: 2284042676 07. VENTO

Νaousa, tel: 2284051951 08. POLINA PAPAVIEROU

Υφάσματα, κουρτίνες, λευκά είδη, χαλιά, ξύλινα δάπεδα, έπιπλα παλαίωσης, στο «Sofa».

Fabrics, carpets, wooden floors and olden furniture at «Sofa».

Marmara – Paros Tel: 22840 42939 09. Φ & Κ. ΜΠΑΤΣΟΥΡΗ Ο.Ε.

Παροικία Πάρος, τηλ: 22840 21681, fax: 22840 24980 10. MELISSA

Parikia, T/F:22840 24840 Naoussa, T/F:2284051051

Κόσμημα και ρολόι στο χρυσοχοείο «Χανιώτη».

Watches and gold in «Chaniotis» jewellery store.

14

02. ME ΓEIA

06. NOE CERAMICS

12 13

Plateia Naoussas, tel.: 2284051261, Ringroad Naoussa, tel.: 2284053390

11. ΚΩΣΤΑΣ ΦΟΙΦΑΣ

Λεύκες, Πάρος, τηλ. / fax: 2284043255 12. SOFA

Παροικία, Πάρος, τηλ./ fax: 22840 23405

Σχολικά, βιβλία και παιχνίδια στη «Φυλ λοροή» School gear, books and toys at «Filloroi»

13. YIANNIS D. CHANIOTIS

16

15

Οι λάτρεις των ντελικατέσεν και των ωραίων γεύσεων θα βρούν στο «Αnoussaki Market» αυτό που ζητάνε.

The connoisseurs and lovers of good taste will find everything they want in «Anoussakis Market».

Τα πάντα για τα θαλάσσια σπορ από καπελάκι μέχρι... surf στο «Bit of salt» Everything about sea sports from cap... to surf in the «Bit of Salt»

Marpissa, Paros, tel. & fax 2284042677, Mod. 6946768388 14. ΦΥΛΛΟΡΟΗ

Εμπορικό κέντρο Ντάρας, Μάρπησσα, τηλ.: 2284042166 15. ANOUSSAKI MARKET

Dryos, tel.: 2284041364 04. BIT OF SALT

Asteras, tel.: 2284042575 & Νaoussa, tel.: 2284028625

σελίδα Ι page Ι 47

αποτρίχωση - κερί - χαλάουα. περιποίηση προσώπου - σώματος μακιγιάζ προετοιμασία νύφης πώληση καλλυντικών

επισκέψεις & κατ’οίκων τηλ.: 6976788915 Κρητικού Βούλα, Λεύκες Πάρου

ΜΑΡΠΗΣΣΑ, ΠΑΡΟΣ, ΤΗΛ. / FAX: 22840.43350

well-known hairstyle companies such as “Sebastian” and “Sassoon” are our main collaborators and having gained their confidence, our business is currently a member of “VIP Sassoon Professional”. Experience and continuous training as well as our customers’ support and cofidence in us, will always be the power to our best possible evolution.

Γνωστές εταιρείες στο χώρο της κοµµωτικής τέχνης όπως οι “Sebastian” και “Sassoon” αποτελούν τους κύριους συνεργάτες µας και κερδίζοντας την εµπιστοσύνη τους, το κατάστηµα µας σήµερα αποτελεί µέλος του “VIP Sassoon Professional” Η γνώση και η συνεχής µάθηση καθώς και η αξιοπιστία των πελατών στο πρόσωπο µας αποτελούν την δύναµη µας για την καλύτερη δυνατή εξελιξή µας.

Naousa Paros tel.: 22840 52214

Νάουσα Πάρος τήλ.: 22840 52214

Κοµµωτήριο I περιποίηση νυχιών Ι hair style I manicure Κοµµωτήριο I περιποίηση νυχιών Ι hair style I manicure

ATHENS - PAROS YIANNIS D. CHANIOTIS

Marpissa, Paros 84400

Tel. & Fax 2284042677

Mod. 6946768388

ρούχα, µαγιό, αξεσουάρ µόδας, κοσµήµατα, γυαλιά ηλίου, υφαντά, χειροποίητα είδη, είδη θαλάσσης.

Πάρος, Πίσω Λιβάδι, Τηλ.: 2284043338

γεύση Γαστρονομικός περίπατος Ι Gastronomy walk

Ας μιλήσουμε για τη ΘΕΑ…

Let’s talk about the view… Προφανώς, αστειεύομαι! Σ’ αυτό το εστιατόριο, με τις 460 ετικέτες κρασιού (και μάλιστα ελληνικού), τις οικογενειακές πολίτικες συνταγές, το φιλικό σέρβις και το μοναδικό περιβάλλον, η θέα είναι το μοναδικό για το οποίο δεν χρειάζεται να σας μιλήσω. Αυτή θα την απολαύσετε ιδίοις όμμασι. Προτιμήστε την ώρα του δειλινού. Αν ο καιρός δεν σας κάνει τη χάρη και… «έξω ο αγέρας φυσά», πάλι μη διστάσετε να το επισκεφθείτε. Δεν θα ήθελα να σας αποκαλύψω καμία λεπτομέρεια για το χώρο. Όσοι πάτε για πρώτη φορά είναι σημαντικό να δοκιμάσετε την έκπληξη! Ναι, είστε στην Πάρο, αλλά ο χώρος όπου βρίσκεστε είναι πολλά μαζί. Όταν εγώ βρίσκομαι εκεί μέσα είναι σαν να με έχουν ρίξει σ’ ένα κελάρι με όλο το κρασί του κόσμου, που –εκτός από το ότι με ταξιδεύει σε άλλα μέρη και σε άλλες εποχές– έχει και θέα στην Αντίπαρο! Μάλλον γι’ αυτό έχει φανατικούς πελάτες το κατάστημα. Από τα γύρω τραπέζια οι μυρωδιές των πιάτων ανακατεύονται με την ευωδιά του κρασιού που μόλις έχει σερβιριστεί στα ποτήρια μας. Μεθυστική κατάσταση. Μέσα σ’ αυτήν την ευωχία δοκιμάσαμε ντολμάδες γιαλαντζί (συνταγή της οικογένειας του ιδιοκτήτη), τυρί σαγανάκι με φιλέ αμυγδάλου, σαλάτα πράσινη και λαχταριστή και παραδοσιακή πίτα Καισαρείας. Εδώ οι συνταγές είναι από μόνες τους μια εμπειρία. Το αρνάκι Καππαδοκίας μέλωσε ευχάριστα το στόμα μου – ήταν σωστό λουκούμι το κρέας του. Μπράβο στη μαγείρισσα! Στην κουζίνα κάποιος είναι μάστορας στο ψήσιμο. Μου το επιβεβαιώνει το φιλέτο που ζήτησε η παρέα μου. Με σάλτσα ντομάτας και μια καλοψημένη πίτα. Περνάμε την ώρα μας με μικρά επιφωνήματα και αναρωτιόμαστε για τα μυστικά των συνταγών. Το σέρβις εξαιρετικά φιλικό, αλλά και έξυπνο. Ξέρει να εκθέτει τα πιάτα, χωρίς να αποκαλύπτει τα μυστικά τους. Καλής ποιότητας υλικά, μεράκι και φαντασία συνθέτουν το ιδανικό περιβάλλον για να περάσετε ένα ωραίο δειλινό με ΘΕΑ στην Πάρο. σελίδα Ι page pagesΙ Ι50 24

i

nfo

THEA Paros, Pounda Tel.: 22840 91220 HALARIS Piso livadi, Paros, tel.: 2284043257

Obviously joking! At this restaurant, with the 460 wine labels, only Greek, the family Constantinople recipes, the friendly service and ideal atmosphere, the view is the only thing I shouldn’t be talking about. You will be able to enjoy this yourselves, preferably at sunset. If the weather is not very kind and the winds are blowing, don’t hesitate to visit.

I wouldn’t like to reveal any details about the place. If you go for the first time, it is important that you experience the surprise. Yes, you are in Paros, but the place you’re in is many things at the same time. When I’m there I feel as if I’ve thrown in a cellar with all the wine in the world, which doesn’t only take you to far away place and times past, but also has a wonderful view of Antiparos.

That’s probably the reason the restaurant has a fanatic audience.

The smells from the table around mix wonderfully with the aroma of the wine that has just arrived at your table. It’s all so intoxicating!

In this atmosphere we tried the stuffed vine leaves, a family recipe, cheese in the frying pan with almond net, green salad and traditional appetizing Cesarea pie. Dishes here are an experience in their own right. The Cappadokia lamb savours the mouth with a honey taste. Congratulations to the cook. There must be a master of the grill in the kitchen. It was verified by the dish my co-diner had, a fillet in tomato sauce and well-done pitta bread.

The odd interjection comes up and we’re wondering about the secrets in the recipes. The service is extremely friendly and clever. Only the absolutely necessary is revealed about the dishes, while the secrets remain well-kept.

Ingredients of superb quality, mastery and imagination make up the ideal environment for a wonderful sunset with a view of Paros.

Στο ουζερί του ΧΑΛΑΡΗ στο Πίσω Λιβάδι Halaris’s ouzo place in Piso Livadi Τι γίνεται όταν στην κουζίνα μιας καλής μαγείρισσας έρχονται φρέσκα ντόπια ψάρια και ντόπια πρώτη ύλη; Από την 25η Μαρτίου μέχρι την 28η Οκτωβρίου μπορείτε να το διαπιστώσετε με τον δικό σας ουρανίσκο. Όλες αυτές τις μέρες η «κυρά» του μαγαζιού και μαγείρισσα, η Μαριάννα με το γλυκό της χαμόγελο, φροντίζει να δημιουργεί για μας μεζέδες και ατμόσφαιρα χωρίς εκπτώσεις. Ο κύρης της, Αντώνης Χάλαρης, έχει το καΐκι και φροντίζει να φέρει τη θάλασσα στο μαγαζί. ΧΑΛΑΡΗΣ. Στο μπαλκονάκι που κάθισα χόρτασα κατ’ αρχήν ωραίο, καθαρό και φροντισμένο περιβάλλον, με φωτογραφίες στους τοίχους από το Πίσω Λιβάδι – όταν το κατοικούσαν μόνο καΐκια. Το καΐκι του ιδιοκτήτη ήταν ολοζώντανο στο μικρό λιμανάκι και το έδερνε ο καιρός. Ο καιρός ήταν αμφίθυμος – να μπουρινιάσει πάνω από τα κεφάλια μας ή όχι; Ο καπετάνιος δεν άφηνε το σκαρί από τα μάτια του. Η σούμα ήρθε παρέα με έναν μεζέ του μαγαζιού: μαριναρισμένη φρίσα. Μας τη σύστησαν σαν μεγάλη σαρδέλα. Νερό, πάγος, καραφάκι με τη σούμα και η πιατελίτσα με τη φρίσα τράβηξαν την προσοχή μου από τον καπετάνιο και το καΐκι του. Φυσικά, δεν μείναμε εκεί. Η κυρία Μαριάννα μαγείρευε και στη Σαντορίνη κάποτε και… ιδού τα αποτελέσματα. Ντοματοκεφτέδες με την ντομάτα ζωντανή. Φάβα κρεμώδης, σερβιρισμένη με κρεμμύδι.

Ντολμάδες γιαλαντζί, σαλάτα φρέσκια, μυρωδάτη, αρτυμένη τέλεια. Κι επειδή τρώγοντας έρχεται η όρεξη, νά σου κι η θάλασσα στα πιάτα μας. Συμιακό γαριδάκι, σαλατούρι και, φυσικά, γαριδοπιτάκια! Φλογέρες, δηλαδή, γεμιστές με κρέμα τυριού και γαριδούλες. Παριανή γαστρονομία που, αν θέλετε, μπορείτε να συνοδεύσετε με παριανά κρασιά – το μαγαζί τα προτιμά και μας τα προτείνει σε μεγάλη ποικιλία. Στη λίστα κρασιών θα βρείτε όλες τις πληροφορίες για να διαλέξετε αυτό που σας αρέσει. Α, και να μην ξεχάσω, το μαγαζί ξέρει και από ούζο: εδώ θα βρείτε παριανό, αλλά και Πιτσιλαδή! Μικρής παραγωγής, σπάνιο εκτός Μυτιλήνης νέκταρ. Όμως, ας μην το παρακάνουμε. Τα μπαρμπουνάκια έχουν έρθει στο τραπέζι κι εγώ ξεκινώ. Έχω έναν τρόπο με τα μπαρμπουνάκια. Ξεκινώ πάντα από την ουρά τους, που αν είναι καλοτηγανισμένη γίνεται… τραγανόστιμο τσιπ ψαριού. Μμμ… πολύ τραγανόστιμο, όμως! Δεν αφήσαμε λέπι! Για το ξεπροβόδισμα, η κυρά μάς κρατούσε το καλύτερο! Γλυκό του κουταλιού πορτοκάλι και λεμόνι. Αχ, αυτό το γλυκό πορτοκάλι, κυριολεκτικά σπαρταράει! Δεν θέλω να φλυαρήσω με περιγραφές. Έχω ακόμα τη γεύση στον ουρανίσκο μου. Η παρέα συμφώνησε – το μαγαζί προσφέρεται για χαλαρές καταστάσεις σε λογικές τιμές και μ’ ένα ατού επί πλέον: φύγαμε με ένα βίωμα γεύσης. Είδατε τι μπορεί να συμβεί όταν σε μια κουζίνα βρίσκονται υλικά πρώτης ποιότητας και μια καλή κυρά; Πόσω μάλλον όταν καλάρει ο Χάλαρης!

What happens when fresh local fish and local raw material arrive at an excellent cook’s kitchen? You can taste it on your own palate from March 25th to October 28th.

Over this period, the “lady” of the house and cook, Marianna, sees to creating tasty delicacies and a wonderful atmosphere for us, always smiling and never sparing on effort. Her husband, Antonis Halaris, owns the fishing boat that brings the seas to the restaurant HALARIS. Souma came with the house specialty, marinated frissa.

It was introduced as large sardine. Of course that was not the whole thing.

Marianna used to be a cook in Santorini and here was the result. Tomato frittes made of living tomatoes. Creamy fava served with onion.

Staffed vine leaves, fresh salad, aromatic and perfectly balanced. Shrimp from Simi, salatouri and of course small shrimp pies, that is, fyllo staffed with creamy cheese and shrimps. Parian gastromony to be perfectly combined with Parian wines, which are highly recommended and comprise a rich wine menue, which is filled with the necessary information that will help you make your choice.

Let’s not overdo it, the red mullets have arrived at the table and I’m setting off.

I have my own way with red mullet. I always start with the tail, which, when well fried, turns into a crispy-tasty fish chip. Yummy, so tasty we didn’t leave anything on the plate.

To see us out, the lady kept her ace. Orange preserve and lemon. It really vibrates.

I won’t go into tiring descriptions. I still have the taste in my mouth.

We all agreed that the restaurant offers itself for easy meals out and really reasonable prices plus another asset. A taste experience to take with you. See what can happen when first class ingredients get into the kitchen plus a fine lady?

What’s more, Halaris goes fishing? σελίδα Ι page Ι 51

Φροντίζουμε ό,τι αγαπάμε... γευστική κληρονομιά που μας μετέδωσαν οι γονείς μας, παλιές οικογενειακές γεύσεις που ταξίδεψαν εως εδώ απο την ελληνική ανατολή. Νοστιμιές γαργαλιστικές, μυρωδιές απο μπαχάρια και μια πεισματάρικη εμμονή στο μαγείρεμα αυτών των συνταγών με τα αγνότερα και πιο φρέσκα υλικά. Διδαχτήκαμε το καλό φαγητο να το παντρεύουμε με εξαιρετικό κρασί.

507 ετικέττες του ελληνικού αμπελώνα που έχουμε στη κάβα μας δεν είναι για μοναχικούς ταξιδιώτες, να μοιραστούμε λοιπόν μαζί σας όσα ξέρουμε για τους δρόμους αυτούς

Paros, 84400 Pounda Tel.: 22840 91220 e-mail: nikostheaparos@yahoo.gr

Παραδοσιακό οινομαγειρείο μεζεδοπωλείο “Γεμενί” Traditional wine restaurant “Yemeni” Dear friends,

Αγαπητοί φίλοι, Το “Γεμενί” βρίσκεται στα γραφικά στενάκια της Νάουσας. Ένα οινομαγειρείο που ξεχωρίζει απο τα υπόλοιπα εστιατόρια του νησιού χάρις στην επιμονή του ιδιοκτήτη του για φρέσκιες, αγνές και ντόπιες πρώτες ύλες δικής του παραγωγής ως επι το πλείστον. Οι συνταγές της μαμάς μαγειρεμένες σε παραδοσιακό ξυλόφουρνο, καθώς και το χειροποίητο ζυμωτό ψωμί προσθέτουν μια ακόμη πινελιά στον παραδοσιακό χαρακτήρα του οινομαγειρείου. Καταφέρνει ομως να παντρέψει την ποιότητα της παράδοσης και της απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής. Στην κουζίνα με μαγειρευτά φαγητά αλλα και με πιό μοντέρνα πιάτα, στην διακόσμηση η οποία ειναί λιτή κρατώντας συνάμα κάτι απο το παρελθόν. Όπως και στην εξυπυρέτηση που σε κάνει να αισθάνεσαι φιλοξενούμενος και όχι πελάτης χωρίς να στερείται πολυτέλειες των “ακριβών” εστιατορίων. Το “Γεμενί” δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες για όλους όσους το καλό φαγητό, το καλό κρασί και η ζεστή ατμόσφαιρα αποτελούν εμπειρία και μέσο για ταξίδια σε ευχάριστες στιγμές πληρότητας.

Naussa, Paros, Tel.: 2284051445 - 6934245163

Yemeni is a small family owned wine restaurant in the heart of Naousa specializing in traditional Greek food Where possible, all of the food is made with local produce and much of this is actually grown on the families farm.

Every day the restaurant has a new specials menu with dishes originating from all over Greece, as well as the popular favourites like handmade dolmades and lamb wrapped in vine leaves that Nikos mother makes at the farm each day.

From the traditional cooking methods being used like families wood oven to bake the bread each morning, to the authentic Greek music the restaurant plays, it really is a wonderful place to enjoy Mediterranean cuisine with a friendly atmosphere.

Φίλες, φίλοι, καλοφαγάδες γεια σας. Ναι όπως διαβάσατε: καλοφαγάδες. Διότι τα πάντα είναι χειροποίητα απο ντόπια Λευκιανά προϊόντα με παραδοσιακές συνταγές που επιμελείται η Φλώρα, γνωστή στη Πάρο για τη μαγειρική της. Ρεβυθάδα στο φούρνο, ντολμαδάκια με μαρούλια, κόκορα κοκκινιστό, κουνέλι, είναι κάποια από τα μαγειρευτά που προσφέρει όλα της ώρας, τα κρέατα ντόπια ακόμα και το νοστιμότατο λουκάνικο που τα απολαμβάνετε με φρεσκοκομμένες σαλάτες. Επίσης θαλασσινά κατευθείαν από το καϊκι και τέλος νόστιμο κοκορέτσι, κοντοσούβλι, αρνί της σουβλας κι ενώ το στομάχι σου γεμίζει ευχάριστα, το μάτι χορταίνει με τη μοναδική θέα που βλέπει από ψηλά: το χωριό Λεύκες και τη Νάξο μέσα από καταπράσινο περιβάλλον.

Highlights Χωριάτικη με ξινομυζήθρα, κεφτέδες, φρέσκο ψαράκι από ντόπια καίκια, πιάτα ημέρας και φυσικά το ντόπιο παραδοσιακό παστέλι παραγωγής μας και όλα αυτά in a price you can afford.

Εστιατόριο - Ψητοπωλείο ¨Φλώρα¨ περιφερειακός Λευκών, Πάρος τηλ.:22840 43130, ring road Lefkes

Beach Bar Reastaurant Μεζέδες, φρέσκα θαλασσινά και ψητά στα κάρβουνα, πάνω στο κύμα. Απολαύστε καφέ ή ποτό στο beach bar. Διοργανώστε την εκδήλωσή σας ανάμεσα στο απέραντο γαλάζιο ουρανού και θάλασσας.

Τηλ.: 2284025192 Μετά από 14 χρόνια εμπειρίας και γνώσης, φτιάξαμε μια κουζίνα που το κρέας θα μπορουσε να την χαρακτηρίσει σπίτι του, καταφέραμε να εξειδικευτούμε στο να γνωρίζουμε και να επιλέγουμε το καλύτερο κρέας για τους πελάτες μας. Η κουζίνα μας κατά κύριο λόγο είναι κλασσική ελληνική. Το κύριο βάρος το έχουμε δώσει στη σούβλα και στην σχάρα. Παράλληλα έχουμε εντάξει στο μενού μας παραδοσιακά πιάτα και μαγειρευτά που είναι σταθερή αξία στις σοβαρές ελληνικές ταβέρνες. Τα ορεκτικά, οι σαλάτες και τα επιδόρπια δεν εξαιρούνται, ώστε να έχετε ένα ωραίο γεύμα.

Restaurant ΛΕΥΚΕΣ Ι ΠΑΡΟΣ Ι ΤΗΛ.: 22840 43089 - 22840 41663 www.agnadioparos.com

Halaris

Ουζερί I Ψαροταβέρνα Ouzeri I Fish tavern

Στο γραφικό λιμανάκι στο Πίσω Λιβάδι, βρίσκεται το Ουζερί “Χάλαρης” που ειδικεύεται στους θαλάσσιους θησαυρούς. Φημισμένο για το πεντάφρεσκο ψάρι και τα θαλασσινά του, με ιδιόκτητο καϊκι, μετατρέπει τις ευτυχισμένες σας στιγμές σε ένα ιδιαίτερο γεγονός.

Piso livadi, Paros, tel.: 2284043257 ΑΝΟΙΧΤΑ ΟΛΟ ΤΟ ΧΡΟΝΟ ΧΕΙΜΩΝΑ: ΣΑΒΒΑΤΟ ΚΑΙ ΚΥΡΙΑΚΗ ΖΩΝΤΑΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ: ΣΑΒΒΑΤΟ

Restaurant

Meltemi ..εκεί που φυσάει ο άνεμος γεύσεις...

Το ‘‘Μελτέμι’’ βρίσκεται στο λιμάνι της Νάουσας και η θάλασσα απλώνεται κυριολεκτικά μπροστά στα πόδια σας. Επί 25 ολόκληρα χρόνια το ‘‘Μελτέμι’’ γράφει ιστορία, προσφέροντας άψογα τις υπηρεσίες του στο χώρο των γευστικών απολαύσεων. Ο συνδυασμός ελληνικής και κρητικής κουζίνας θα σας μείνει αξέχαστος. Απολαύστε λοιπόν ολόφρεσκα ψάρια, ποικιλία κρεατικών, πίτσες φτιαγμένες με σπιτική συνταγή, τυρί, λάδι, τσικουδιά δικής μας παραγωγής. Είναι σίγουρο πως η ποιότητα σε συνδυασμό με την φιλοξενία θα σας κερδίσουν αμέσως.

ΝΑΟΥΣΑ Ι ΠΑΡΟΣ Ι ΤΗΛ.:

22840 51263

Club Μέχρι την ανατολή... Ι Until sunrise

BRAZIL στο Πίσω Λιβάδι! I Brazil Piso Livadi! Η Copa Cabana είναι πολύ μακριά, κι όμως το BRAZIL δεν δείχνει να δίνει σημασία. Μάμπο, σάλσα και η καλύτερη καϊπιρίνια για τις προχωρημένες ώρες κάνουν το Πίσω Λιβάδι… Ιπανέμα τουλάχιστον! Για τα early drinks η μουσική υπόκρουση είναι η τζαζ. Αν δείτε να ξεσηκώνεται χορός στο εσωτερικό του καταστήματος, μην απορήσετε. Έτσι γίνεται κάθε βράδυ. Κι εδώ ήπιαμε άφοβα, τα ποτά είναι καθαρά και η κάβα κρύβει εκπλήξεις. Με την καλή έννοια. Απολαύστε το κρασί σας – και, μάλιστα, ετικέτες ψαγμένες, με ωραία παρμεζάνα που σας προσφέρει το κατάστημα. Αν θέλετε κάτι παραπάνω (π.χ., ένα μπουκαλάκι και ένα πλατό τυριών) ζητήστε από τον Νίκο να σας κατατοπίσει. Προσοχή, όμως, γιατί το κατάστημα δεν είναι μπιστρό! Εξαιρετική σημείωση: άρεσε και στον Μίστερ Κνίστερ, τον τετράποδο σύντροφό μου. Έπειτα από εξονυχιστικό έλεγχο με τη μυτόγκα του, μου έστειλε σήμα με το βλέμμα: «Στα καλύτερα με φέρνεις!» Διευκρίνιση: κανείς δεν τον δωροδόκησε με λιχουδιές! Το σήμα ήταν άνευ ανταποδόσεως! σελίδα Ι page pagesΙ Ι56 24

Higlights: Καλοφτιαγμένα, εντυπωσιακά cocktails, καθαρά ποτά, γενναιόδωρες δόσεις, ωραίος κόσμος, κέφι και χαλαρότητα.

Well made, impressive cocktails, clean drinks, generous portions, beautiful people, hilarity and relaxation.

Copa Cabana is pretty far, but this doesn’t really matter to Brazil. Mambo, salsa and the best caipirinha for the late hours turn Piso Livadi into Ipanema to say the least. For your early drinks jazz prevails. Don’t wonder if you see people stand up and dance inside. This is the case every night.

We had our drinks, no fear whatsoever, clean drinks and no surprises_ in a good sense, of course. Enjoy your wine from the interesting wine list with the courtesy parmesan. If you’d like something more, such as a bottle of wine with a cheese plate, Nikos can navigate. Be careful, it’s not a bistrot!

To be noted: Mr Knister, my four-legged companion liked the place, too. After a thourough investigation with his super nose, he sent me back a look saying “you always choose the best!”

I must explain that he had not been bribed in any sort of delicious way by anybody! There was no reward!

What makes a bar better than the one next door?

Or the one across the road? Unknown! But when the unknown recipe get successful, it’s impossible to hide. This is true for Kosmos. It’s just a hit. Clean drinks, classical or special cocktails. Try Kosmos veggie with Aperol _ yummy! And you will feel like eating the glass as well ( I would have done if my friend hadn’t stopped me), honestly!

Καφέ KOSMOS Νάουσα I Cafe KOSMOS Naousa

Timeless music and lots and lots of people.

Everybody is here. You may come across the occasional gig, but even without that it’s been a well-known hangaround place for years.

Everything goes with a flow, all is easy, you have fun just by being there.

This summer we’ve seen some very comfortable lounge furniture, too.

Τι είναι αυτό που κάνει ένα bar καλύτερο από το διπλανό του; Ή από το απέναντι; Άγνωστο! Αλλά όταν η άγνωστη συνταγή πετύχει, δύσκολα κρύβεται. Έτσι και το KOSMOS. Είναι επιτυχία. Καθαρά ποτά και, εκτός από τα κλασικά, δικά του πρωτότυπα κοκτέιλ. Δοκιμάστε το Κosmos vegie με Aperol (μμμ!!!!!) και αν δεν φάτε στο τέλος και το ποτήρι (εγώ παραλίγο να το κάνω, αλλά με σταμάτησε η παρέα μου που ήταν σεμνότυφη) να μη με λένε Δανάη!

Behind the bar, the younger generation, Andreas, lifts the spirits.

Kosmos is lucky to have this young man on the steering wheel.

Happiness can be contagious.

Mουσική διαχρονική και, φυσικά, κόσμος… κόσμος και κοσμάκης. Θα τους βρείτε όλους εδώ. Παίζει να πετύχετε και αυθόρμητα gigs, αλλά και χωρίς αυτά το μαγαζί είναι στέκι χρόνια – και όχι τυχαία. Εδώ ρέει η χαλαρότητα, περνάς καλά και μόνο που κάθεσαι. Φέτος, μάλιστα, αφίχθησαν και ωραίοι καναπέδες! Πίσω από την μπάρα η νέα γενιά του καταστήματος, ο Ανδρέας, μας φτιάχνει τη διάθεση – ο KOSMOS ευτύχησε με το αγόρι αυτό στο τιμόνι. Και, ως γνωστόν, η ευτυχία είναι μεταδοτική.

If you find it too crowded in the evenings, you can go there for your morning coffee, away for the hustle and bustle of Naousa.

Και αν δεν μπορέσετε να το προσεγγίσετε το βράδυ λόγω συνωστισμού, διαλέξτε το για τον πρωινό σας καφέ μακριά από τη βαβούρα του λιμανιού της Νάουσας. Έχω ένα πολύ ωραίο αίσθημα γι’ αυτό το μαγαζί. Έχει την πατίνα του χρόνου, αλλά και μια εξαιρετική σχέση με το παρόν, με το τώρα. Γι’ αυτό και –το λέω και ως ευχή– το KOSMOS έχει το μέλλον εξασφαλισμένο!

i

nfo

BRAZIL Piso Livadi, Paros Τel: 2284042020 COSMOS Naoussa Paros Tel.: 2284052192

I have a great feeling for this place. It’s got the time seal but also wonderful relationship with the present, the here and now. That why I say and wish - that Kosmos’s future is secure. σελίδα Ι page Ι 57

Μεσογειακό μενού με έντονα στοιχεία ελληνικής κουζίνας, σε ένα καλαίσθητο και ήσυχο περιβάλλον. Στην κουζίνα μας αξιοποιούμε τα παριανά προιόντα με έμφαση στα εποχικά, για τη κάβα μας όμως διατηρούμε πληθωρική διάθεση με ετικέτες από όλα τα μήκη και πλάτη της Γης. Σας καλούμε να απολαύσετε το καλύτερο μας εαυτό στο πιάτο σας και όλα αυτά στην ήρεμη και ατμοσφαιρική αυλή μας, με την ιστορική παλαιά πηγή της Νάουσας.

Νάουσα, Πάρος, τηλ.: 2284052129

Long ni ghts cafe bar

Prodromos Paros Tel.:2284041250

About Tao’s Center Tao’s is a Yoga & Meditation Center, located on a beautiful spot on the road from Naoussa to Ambelas.

The center offers daily lessons of Yoga, Chi Kong and Zen, various dance & movement sessions as well as personal treatments and massages.

Together with its excellent Thai restaurant and café-bar, Tao’s Center is the perfect place for combining active vacation with awareness and relaxation.

About Tao’s Restaurant Genuine freshly made Thai dishes, bar-café & internet access, live music and outstanding view.

Λίγα λόγια για το Tao’s Center Το Tao’s είναι ένα κέντρο για yoga και διαλογισμό, που βρίσκεται σ’ ένα όμορφο μέρος στο δρόμο από Νάουσα για Αμπελά. Το κέντρο προσφέρει καθημερινά μαθήματα Yoga, Chi Kong και Zen, σεμινάρια χορού και κίνησης καθώς και προσωπικές θεραπείες και μασάζ. Σε συνδυασμό με το εξαιρετικό Ταϋλανδέζικό εστιατόριο και καφέ, το Tao’s Center είναι το τέλειο μέρος για ενεργητικές διακοπές και ρηλάξ.

...και λίγα για το Tao’s Restaurant Φρέσκα, γνήσια ταϋλανδέζικα πιάτα, μπαρ, καφέ και internet, ζωντανή μουσική και εξαιρετική θέα.

AGOSTA BAR: we have great fun!

every night agosta night!

Limanaki, Naoussa, Paros, reservations 2284051520

tel.: 2284053101

παραλιες

Around the beaches of Paros

Ξεκινώντας το ταξίδι γνωριμίας μας με την Πάρο, τα βήματά μας βουλιάζουν στις απέραντες αμμουδερές παραλίες του νησιού, που καταφέρνουν να ικανοποιήσουν και τα πιο απαιτητικά γούστα. Η ακτογραμμή της Πάρου είναι πραγματικά ειδυλλιακή και συνδυάζει την άγρια ομορφιά του τοπίου με τα πεντακάθαρα νερά και την άψογη τουριστική οργάνωση. Εδώ, στα ακρογιάλια του νησιού, ο καθένας μας μπορεί να ανακαλύψει το δικό του ησυχαστήριο, τον δικό του επίγειο παράδεισο…

Getting to know Paros, our steps “sink” in the islands vast sandy beaches, which can satisfy even the most demanding tastes.

Paros’ coastline is really idyllic and combines the wild beauty of the landscape with crystal clear waters and the impeccable tourist infrastructure. At the islands beaches everyone can find their own haven, their own earthly paradise…

Kolymbithres

Χρυσή Ακτή: Είναι η μεγαλύτερη σε έκταση παραλία του νησιού και θεωρείται παράδεισος για τους λάτρεις των θαλάσσιων σπορ. Η περιοχή προσφέρει άψογες συνθήκες για τους surfers, που κάθε καλοκαίρι την κατακλύζουν. Εδώ λειτουργούν εξοπλισμένα surf clubs για ενοικίαση, φύλαξη και αγορά σκαφών, ενώ γίνονται και μαθήματα για αρχαρίους και για προχωρημένους surfers. Η Χρυσή Ακτή είναι οργανωμένη τουριστικά – με ξαπλώστρες, εστιατόρια και μπαράκια που κατακλύζουν την τεράστια αμμουδιά της. Κολυμπήθρες: Στα βορειοδυτικά του νησιού, στη δυτική πλευρά του όρμου της Νάουσας, το τοπίο αλλάζει ξαφνικά και εντυπωσιάζει με την άγρια ομορφιά του. Βράχια από γρανίτη με περίεργους σχηματισμούς, σχεδόν σφαιρικά και σμιλεμένα για χιλιετίες από την αρμύρα, προχωρούν μέχρι τη θάλασσα δημιουργώντας ένα τοπίο ονειρικό. Τα νερά είναι δροσερά και πεντακάθαρα, ενώ σε κάποια σημεία οι κοιλότητες των βράχων δημιουργούν μικρές… ιδιωτικές παραλίες, που θα εντυπωσιάσουν τον επισκέπτη.

σελίδα Ι page Ι 60

Hrisi Akti ( Golden Coast): The longest beach of the island considered a paradise by water sports lovers.

Excellent provisions for surfers attract great numbers of people. Equipment can by rented, stored or bought at the well stocked surf clubs, which also offer instruction for beginners and advanced surfers. At Hrisi Akti you can find sunbeds, restaurants and bars along the endless beach.

Kolymbithres: In the northwest of the island, west of Naousa bay the landscape suddenly changes and impresses the visitor with its wild beauty. Oddly shaped granite rocks, almost spherical and sculpted by salt over thousands of years line up towards the sea creating a dream-like landscape. Water is cool and crystal clear and the small private beaches formed at parts impress the visitor.

Santa Maria: An earthly paradise called Santa Maria lies west of Naousa. Miniature bays, sand hills, crystal clear water and a sea bed inviting discovery can all be found at one beach combining tranquility and entertainment.

Excellently organized at parts, quiet and ideal for isolation at others, Santa Maria is suitable for water sport lovers as well.

Hrisi Akti

Drios

Molos

Logaras

Σάντα Μαρία: Δυτικά της Νάουσας βρίσκεται ο επίγειος παράδεισος που ακούει στο όνομα Σάντα Μαρία. Μικροσκοπικοί κολπίσκοι, αμμόλοφοι, πεντακάθαρα νερά και ένας βυθός –που σε προ(σ)καλεί να τον ανακαλύψεις– ενώνονται σε μία παραλία που συνδυάζει αρμονικά τη γαλήνη και την ψυχαγωγία. Εξαιρετικά οργανωμένη τουριστικά σε κάποια σημεία της, ήρεμη και ιδανική για απομόνωση σε άλλα. Ενδείκνυται και για τους λάτρεις θαλάσσιων σπορ. Λογαράς: Από τις πιο δημοφιλείς παραλίες της Πάρου, που αποτελεί πόλο έλξης για όσους αναζητούν ηρεμία και γαλήνη. Ψιλή χρυσή άμμος, καταγάλανα νερά και ένας βυθός ιδανικός

Logaras: One of the most popular beaches of Paros attracting those seeking peace and quiet. Thin golden sand, deep blue water ideal for underwater fishing, sea skiing and sea cycling. The beach can be reached either from Parikia or Naousa and is very close to Marpissa.

Livadia: Ideal for your last dive before leaving Paros, Livadia beach is conveniently situated just off Parikia. Well organized with umbrellas, sunbeds, taverns and bars by the sea, it also hides little isolated spots.

Nea Hrisi Akti: Right next to Hrisi Akti, Nea Hrisi Akti or Tserdakia is another attraction for water sport lovers as it used to be the venue

για τους λάτρεις του ψαροντούφεκου. Τα νερά της ενδείκνυνται για θαλάσσιο σκι και ποδήλατο. Η παραλία είναι προσβάσιμη είτε από την Παροικιά είτε από τη Νάουσα, απέχει δε ελάχιστα από τον οικισμό της Μάρπησσας.

for the World Windsurfing Championships until 2000.

The extensive sandy beach lends itself for hours of relaxation and sunbathing and is ideal for water-skiing, wake board, kite surfing, beach volley and sailing.

Λιβάδια: Μια… ανάσα από την Παροικιά, η παραλία Λιβάδια είναι ιδανική για τις τελευταίες σας βουτιές πριν φύγετε από την Πάρο. Είναι καλά οργανωμένη, με ομπρέλες, ξαπλώστρες, ταβέρνες και μπαρ κοντά στο κύμα, αλλά διαθέτει και τμήματα που είναι σχεδόν απομονωμένα.

Punta: The beach where high spirits, dancing and entertainment are at their best. Nine kilometres from Parikia and right across from Antiparos, Punta is the favourite of the young. The endless sandy beach with the blue water is very well organised offering bathers a number of sports activities.

Νέα Χρυσή Ακτή: Δίπλα στη Χρυσή Ακτή, η παραλία της Νέας Χρυσής Ακτής (Τσερδάκια) αποτελεί άλλον ένα πόλο έλξης για τους λάτρεις των θαλάσσιων σπορ. Εδώ επί πολλά χρόνια, μέχρι το 2000, διεξαγόταν το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Windsurfing. Η εκτεταμένη αμμουδερή παραλία ενδείκνυται για ατέλειωτες ώρες χαλάρωσης και ηλιοθεραπείας. Προσφέρεται ακόμη για water-skiing, wake board, kite surfing, beach volley και ιστιοπλοΐα.

Monastiri: Monastiri is located in the northwest part of Naousa bay, on Ai-Giannis peninsula. The surrounding sand hills form a closed, really hospitable embrace.

The name (monastery) comes from the nearby church of Ai-Giannis (St. John’s) at the top of the hill overlooking the beach.

Ambelas: Small beach at the fishing village of Ambelas, in the northeastern part of Paros, just a few kilometres from Naousa. Protected from adverse weather conditions, it lies between to promontories forming a quiet bay.

Πούντα: Είναι η παραλία της Πάρου όπου το κέφι, ο χορός και η διασκέδαση χτυπάνε «κόκκινο». Σε απόσταση εννέα χιλιομέτρων από την Παροικιά και ακριβώς απέναντι από την Αντίπαρο, η Πούντα είναι η αγαπημένη παραλία της νεολαίας. Χαρακτηριστικό της είναι η απέραντη αμμουδιά και τα καταγάλανα νερά. Είναι άκρως οργανωμένη τουριστικά και προσφέρει πολλές επιλογές αθλητικών δραστηριοτήτων στους λουομένους.

Drios: It is located 20 kilometres south of Parikia combining green and blue, almost hidden among the lush vegetation of the traditional settlement of Drios.

Parasporos: Extensive, wide sandy beach in the western part of Paros, just off Parikia.

Very well organised, it receives a great number of bathers.

Μοναστήρι: Στα βορειοδυτικό άκρο του όρμου της Νάουσας, στη χερσόνησο του Αϊ-Γιάννη Δέτη, βρίσκεται η παραλία που ακούει στο όνομα Μοναστήρι. Η στενή σελίδα Ι page Ι 61

ν η τ ε Ζήστ λυτη από έτΕια περιηπ Πάρο στ

Naousa Paros (behind the bus station) tel.: 22840 52330 / 6974673861

«αγκαλιά» που σχηματίζουν οι γύρω λόφοι οριοθετεί μια φιλόξενη παραλία ακριβώς απέναντι από τη Νάουσα. Οφείλει το όνομά της στο εκκλησάκι του Αϊ-Γιάννη Δέτη που δεσπόζει στο λόφο δίπλα από την παραλία.

Krios: Just 2 kilometres from the centre of Parikia, Krios beach is ideal for young swimmers as waters are very shallow. It reminds you of a lake being well protected from adverse weather conditions.

Αμπελάς: Μικρή παραλία που βρίσκεται στο ψαροχώρι του Αμπελά, στο βορειοανατολικό τμήμα της Πάρου, σε ελάχιστα χιλιόμετρα απόσταση από τη Νάουσα. Είναι προστατευμένη από τον καιρό, καθώς βρίσκεται ανάμεσα σε δύο ακρωτήρια τα οποία σχηματίζουν έναν απάνεμο κόλπο.

Martselo: It follows the beach of Krios and can be reached either by road or by small ships which sail there every day starting from Parikia port. Very well organised, it receives great numbers of bathers.

Δρυός: Εναλλακτική επιλογή για τις βουτιές σας, η παραλία του Δρυού βρίσκεται 20 χιλιόμετρα νότια της Παροικιάς και συνδυάζει αρμονικά το πράσινο με το μπλε, αφού είναι σχεδόν κρυμμένη στην πλούσια βλάστηση του παραδοσιακού οικισμού Δρυός.

Piperi: Following the cosmopolitan Naousa port, Piperi is small and protected, therefore ideal for families.

Piso Livadi: Situated in the port settlement bearing the same name, Piso Livadi lies in the western part of the island and is ideal for those seeking peace and quiet.

ενέργεια από τον ήλιο

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

Αντιπρόσωπος, Πάρου - Αντιπάρου Σταμάτης & Γιάννης Βιτζηλαίος

Φωτοβολταϊκά & αιολικά συστήματα Πάρος, Μάρπησσα, τηλ.: 22840 42195, e-mail: tehnofos@gmail.com Αθήνα Ελλανίκου 20, 116 35, e-mail: info@photovoltaic.gr, http://www. photovoltaic.gr

grap hics desi gn

- int erio r& obje cts

s-g ifts -

ide a or i gin al et s-

s and r b ive

g ad g -

de

lus exc n sig gifts - objects - ac s a c l ide

es

ds an

e

r rio

s - exclusiv e br

& graphics

ie sor

- clothes - jewels -

int

smar

a rigin o s t adge g e rnativ t - alte

Paros Island Parikia 84400, T/F:22840 24840 _Naoussa 84401 T/F:22840 51051