çava? maart 2015

HET MAGAZINE DAT DEUGD DOET • LENTE 2015

WWW.FACEBOOK.COM/MAGAZINECAVA

SPECIAL ALLES WAT JE MOET WETEN OVER SLAAP · HET M-DECREET TOEGELICHT

+

G SLA !

UIT UÊTE Q EN

EN ER S G N K JO N SE E

DE SLIMSTE APPS TER WERELD

EEN UITGAVE VAN CM REGIO MECHELEN-TURNHOUT • EDITIE 11

GEZONDHEIDSAPPS GETEST DOOR ADIL EL ARBI

ALS FRAUKE NAAR DE DOKTER MOET, KRIJGT MAMA NU ALLES TERUGBETAALD.

CM regio Mechelen-Turnhout betaalt sinds 1 januari van dit jaar alle remgelden terug die je voor bezoeken aan de huisarts, de kinderarts (of een andere gespecialiseerde arts) betaald hebt voor kinderen tot en met 6 jaar. Alleen supplementen worden niet terugbetaald.

Je hoeft er niets voor te doen: elk kwartaal wordt het totaalbedrag van de voorbije drie maanden automatisch op je rekening gestort.

Meer informatie: ga naar www.cm.be (zoek op ‘remgeld kinderen’) of bel 015 40 31 11

EDITO

SLIMME MENSEN

Z

elden ben ik zo blij geweest met de winnaar van het tv-spelletje ‘De slimste mens ter wereld’ als afgelopen keer. Adil El Arbi, jonge gast, Marokkaanse afkomst, geboren en getogen in Antwerpen en nu een succesvolle Brusselse filmmaker. Enfin, u kent het verhaal ondertussen.

Heel wat allochtonen zijn trots op hem, en samen met mij ook veel Vlamingen. Een meisje sprak hem aan op straat: ‘Mijn bomma zei dat ik nooit met een Marokkaan mocht thuiskomen. Maar sinds jij op tv bent gekomen, mag het wel ...’ Toch wil Adil absoluut geen rolmodel zijn voor allochtonen, hoe graag we dat ook zouden willen. Maar geef hem eens ongelijk: hij is, gewoon, eentje van ons.

Wordt het zo langzaamaan geen tijd om iedereen als ‘eentje van ons’ te gaan beschouwen? Dus ook de mensen waar de maatschappij problemen mee heeft?

Mensen die weinig kansen krijgen in de samenleving en niet altijd voor zichzelf kunnen opkomen. Gelukkig staan er vrijwilligers voor hen klaar om te helpen. Of dat genoeg is?

Heeft u daar al eens aan gedacht ? Aan vrijwilligerswerk?

Veel leesplezier!

Inhoud 04,27,48 GESPOT Cijfers & weetjes

06

VRIJWILLIGERS Op de bres voor de samenleving

41

PRO & CONTRA Elke dag douchen kan geen kwaad

42

12

M-DECREET Is er plaats voor kinderen met een beperking in het gewoon onderwijs?

20

HALLO! CM-medewerker in de kijker

SPECIAL SLAPEN Alles wat je moet weten over slaap.

VRAAG AAN DE STRAAT Welke foto's maken we met onze smartphone?

21

MIJN GEDACHT Vinger aan de pols

22

ADIL DOET DE TEST De slimste en gezondste app ter wereld

28

49

50

CM DEALS Korting voor CM-leden & çava?-lezers!

52

RESULTATEN ENQUÊTE Jongeren en seks

58

CM-AGENDA Plan je activiteiten!

SAY CHEESE De buurtwinkel

32

WERKEN IN DE GEZONDHEIDSZORG Op stap met een anesthesist

40

ZEG EENS AAA Is vitaminen slikken ongezond?

JIM JANSEN BLADMANAGER

Verantwoordelijke uitgever Tonnie Steeman, Korte Begijnenstraat 22, 2300 Turnhout • Bladmanagement Jim Jansen • Redactie Peter Lambert, Jeroen Bruggeman, Katelijne Duerinck, Paul Van Roy, Annelies Vervoort, Kathleen Schellemans, Annelies Vervoort, Natalie Van den Heule, The Fat Lady • Concept, fotografie en vormgeving The Fat Lady • Advertenties Publicarto 053 82 60 80, com@publicarto.be • Contact CM regio Mechelen-Turnhout, Korte Begijnenstraat 22, 2300 Turnhout, 014 40 31 11, regiomechelenturnhout@cm.be • çava? is een uitgave van CM regio Mechelen-Turnhout en verschijnt in een oplage van 305 000 ex. huis aan huis in de arrondissementen Mechelen en Turnhout. De CM-diensten en -voordelen die in çava? vermeld worden zijn informatief. Bij twijfel of betwisting gelden enkel de statuten en de huishoudelijke reglementen. CM Mechelen-Turnhout is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de çava?-advertenties.

GESPOT

4

TENTOONSTELLING

VOEDSELVERSPILLING

BIJENTEELTMUSEUM KALMTHOUT

HET VERHAAL VAN HET LELIJKE WORTELTJE

In het Bijenteeltmuseum treed je een intrigerende wereld binnen van ijverige zoemertjes, heerlijk geurende bloemen en zoete honing. De interactieve tentoonstelling is opgebouwd in zeshoekige cellen en weet de bezoeker te verrassen als nooit te voren. De tentoonstelling maakt het verband tussen mens, bij en plant zichtbaar.

Naast de informatieve panelen gaat de aandacht naar de belevingswaarde met verschillende doe-elementen. In de bestuivingcel kunnen kinderen klevende stuifmeelballetjes naar de bloemenwand gooien, je wordt uitgenodigd op de bijendans en je kan zelf een bijenlichaam samenstellen.

De kleintjes kunnen voor € 3 met een Billie de Bij koffertje het museum doorlopen. Het koffertje op wieltjes zit volgeladen met verkleedpakjes en papieren opdrachtjes.

Het museum is open op zaterdag en zondag en tijdens schoolvakantie elke dag van 13u tot 17u. çava?-lezers maken kans op een van de 3 gezinskaarten voor 2 volwassenen en 2 kinderen tussen 6 en 12 jaar. Stuur daarvoor je naam en adres naar cava.rmt@cm.be. Zij mogen bovendien gratis gebruikmaken van het Billie de Bij koffertje. De werking van het museum is in handen van de vrijwilligers van vzw Bijenteeltmuseum. Alle informatie vind je op www.bijenteeltmuseum.be

Jaarlijks wordt in Vlaanderen 2 miljoen ton eten weggegooid.

Gelukkig letten we steeds beter op wat we gaan kopen. Onze favoriete supermarkten helpen hier en daar ook een handje, door misvormde groenten aan te bieden. In Frankrijk was Intermarché de voortrekker met zijn ‘fruits et légumes moches’, Albert Heijn in Nederland volgde vorig jaar met haar ’buitenbeentjes’. De pakketten met lelijke stukken fruit en groente kan je binnenkort ook in België online bestellen, als de nieuwe site van de Nederlandse supermarkt wordt gelanceerd.

182.000.000 CIJFER

Het gebruik van allergiepillen is in België met bijna 70% gestegen in enkele jaren tijd, aldus het RIZIV. Het gaat om maar liefst 182 miljoen dagdosissen (in 2013).

KINDEREN TOT 6 JAAR GRATIS NAAR DE DOKTER CM regio Mechelen-Turnhout is in januari van dit jaar gestart met een nieuw ledenvoordeel. Voor kinderen tot en met 6 jaar zijn alle consultaties bij de huisarts of bij een geneesheer-specialist vanaf nu gratis. Wat je aan de dokter betaalt, krijg je normaal

niet volledig terugbetaald door het ziekenfonds. Een deel van het bedrag, het ‘remgeld’, blijft voor jouw rekening. Dat remgeld wordt vanaf nu ook terugbetaald voor kinderen tot en met 6 jaar. Je moet er zelf niets voor doen: om de drie maanden wordt automatisch het totaal bedrag aan remgelden van het voorbije kwartaal teruggestort. Artsen die niet geconventioneerd zijn (d.w.z. die niet de

algemene tariefafspraken wensen te volgen) rekenen soms bovenop het officiële tarief ook nog een supplement aan. Dat komt echter niet in aanmerking voor terugbetaling. De voorwaarden zijn dat de consultatie gebeurde op of na 1 januari 2015, dat het kind op dat ogenblik nog geen 7 jaar geworden was, en dat het ingeschreven is als lid van CM regio MechelenTurnhout.

ADVERTENTIE

6

VRIJWILLIGERSWERK

OP DE BRES VOOR DE SAMENLEVING “Waarom doe je het eigenlijk?” Het moet zowat de meest gestelde vraag aan een vrijwilliger zijn.

De antwoorden variëren, maar er is één constante: vrijwilligers willen goed doen, iets teruggeven. Wie vaak denkt ‘Ik zou dat eigenlijk ook wel willen doen’, moet zeker verder lezen in dit verhaal over mensen die een deel van hun vrije tijd opofferen en zich belangeloos inzetten voor de kwetsbaren in onze samenleving.

TEKST:

Willem-Jan van Ekert Elisabeth Verwaest en Dries Luyten

FOTOGRAFIE:

OP DE BUS

‘Probeer het gewoon eens, je staat er nooit alleen voor en je krijgt er een ongelooflijke ervaring voor in de plaats!’

Freeke: “In december stapten we op de bus naar het Zwitserse Fiesch. We, dat zijn 8 monitoren en 20 vakantiegangers tussen de 16 en 30 jaar. Voor mij was vrijwilligerswerk indertijd een sprong in het onbekende. Ik rolde erin via kennissen. Het is elke keer weer een onbeschrijfelijke ervaring. In totaal heb ik al 25 kampen gedaan in de 7 jaar dat ik als vrijwilliger werk. Het geeft me telkens weer het gevoel iets belangrijks te doen. Het mooiste moment? De glimlach van de ouders wanneer we hun kinderen goedgemutst terugbrengen. Dat betekent heel veel voor mij.” In het dagelijks leven is Freeke pedagoge in een kliniek.

Lynn werkt in een voorziening voor volwassenen

7

FREEKE (l) & LYNN (r) De jonge vrouwen zijn bijzonder enthousiast over hun vrijwilligerswerk.

Voor hen is er geen ander leven denkbaar.

met een ernstige mentale beperking en met kinderen in een medisch pedagogisch centrum. “Ik ben vanaf mijn 16e vrijwilliger bij Kazou, de laatste jaren vooral voor JOMBA. Direct bij terugkomst van mijn allereerste kamp wist dat ik in die richting verder wilde studeren. Ik was gebeten door de microbe en het liet me niet meer los. Ik stop er veel tijd en energie in, maar krijg heel veel terug: lachjes, vriendschap.

Het voelt nooit nutteloos aan. Natuurlijk zijn er ook moeilijke momenten.

Vooral wanneer de gasten vermoeid raken. Na twee dagen skiën hebben er veel last van spierpijn en dat leidt soms tot een traantje en wat geklaag. Wij zijn er dan om hen weer enthousiast te maken. Sommigen hebben ook last van heimwee en dan proberen we het zo gezellig mogelijk te maken.”

De jonge vrouwen zijn bijzonder enthousiast over hun vrijwilligerswerk.

Voor hen is er geen ander leven denkbaar. Of ze enig idee hebben wat anderen ervan weerhoudt? Lynn: “Vaak is het de schrik voor het onbekende of dat het te zwaar zal worden. Dan ontstaat er twijfel. Tegen hen wil ik zeggen: ‘Probeer het gewoon eens, je staat er nooit alleen voor en je krijgt er een ongelooflijke ervaring voor in de plaats!’

“Freeke: “Er is voortdurend vraag naar vrijwilligers en ik weet dat veel mensen zich diep in hun hart geroepen voelen. Het beste is inderdaad gewoon die sprong te wagen en de angst voor het onbekende te overwinnen.”

8

VRIJWILLIGERSWERK Projectbegeleiders Ann Fynaerts (CM), Catherine Evrard (Sociaal Winkelpunt) en Marion Van Bossel (Variant) koken enthousiast mee.

OP JE BORD

“Door samen lekker te eten kom ik met andere culturen in aanraking” Samen gezond en betaalbaar koken. Het is de naam van een uniek project in Antwerpen. Verschillende organisaties sloegen de handen ineen met als bedoeling nieuwkomers en Belgen elkaar te laten ontmoeten. En dat doe je nu eenmaal het best in de universele ‘taal’ van het eten. Ook samenleven gaat door je maag.

Vzw Variant werkt aan een stad waar iedereen welkom is, samen met alle Antwerpenaars. Een van hun projecten is de workshop gezond en betaalbaar koken. CM levert de kennis op het gebied van gezondheid, vzw Sociaal Winkelpunt maakt de deelnemers wegwijs in het betaalbaar inkopen. Het is dus meer dan gewoon een kookworkshop.

Een workshop ziet er als volgt uit: een team van telkens twee trainers (vrijwilligers) gaat aan de slag met het gezelschap van Belgen en nieuwkomers, gewoonlijk een tiental. Die hebben vooraf recepten bedacht die tijdens de workshop worden bereid. Voorwaarde is dat de ingrediënten makkelijk verkrijgbaar zijn

en dat het gerecht in 1 uur gemaakt moeten kunnen worden. De begeleiders ‘vertalen’ het gerecht indien nodig naar gezond en betaalbaar. Op die manier kan een simpel gegeven als samen koken, uitgroeien tot nieuwe netwerken waarin nieuwkomers en Belgen elkaar ontmoeten en kennis aan elkaar doorgeven.

DEELNEMER AAN DE WORKSHOP HICHAM: Vandaag staat een bloemkool- en een preigratin op het programma.

9

VRIJWILLIGER SOPHIE: “Door samen lekker te eten kom ik met andere culturen in aanraking”

VRIJWILLIGER ESTHER: “Mijn man stuurde de oproep voor vrijwilligers naar mij door. (lachend) Ik denk dat hij eens een avondje alleen wilde zijn!”

10

VRIJWILLIGERSWERK

OP STAP

“De eerste keer dat we elkaar zagen was het ‘patat’ erop. Het was een Magic Match.”

Mensen met psychische problemen hebben nood aan sociaal contact. Het project ‘Op Stap’ stuurt vrijwilligers uit die bij hen langsgaan om samen iets leuks te doen. Door dat contact wordt het vaak loodzware isolement wat doorbroken. De deelnemer ontmoet iemand die oprecht geïnteresseerd is in hem, maar waar hij zelf ook iets voor kan betekenen.

Astrid gaat regelmatig op stap met Daisy. Daisy raakte enkele jaren geleden via een depressie, een echtscheiding en de problemen met haar autistische zoon in een diepe put. “Ik nam contact op met het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGG). Ze stelden me het project ‘Buddywerking’ voor, wat bij CM ‘Op Stap’ heet. Daardoor

11 kan ik nu mijn verhaal kwijt aan Astrid. Die luistert naar wat ik zeg en zoekt ook mee naar oplossingen. Het klikte meteen.”

Astrid: “In onze maatschappij verstoppen mensen zich achter de façade van het perfecte plaatje: je kleden volgens de laatste mode, een perfect afgewerkt huis, kinderen die er altijd piekfijn uitzien, een droomjob, …

Ik ben geïnteresseerd in de verhalen achter die façade.

Want kwetsbaarheid kan ook mooi zijn, je komt te weten hoe iemand zich écht voelt. Dat leidt vaak tot diepgaandere gesprekken over dingen waar je zelf ook vaak mee worstelt.

Dat schept verbondenheid, een heel fijn gevoel. Maar ik doe dit vrijwilligerswerk ook omdat ik graag meewerk aan het doorbreken van het taboe rond psychische aandoeningen en kwetsbaarheid.”

“Vroeger dacht ik dat vrijwilligerswerk iets was voor tijdens mijn pensioen. Ik kon me niet voorstellen dat ik het kon combineren met mijn leven als werkende mama.” Astrid is sociaal verpleegkundige op een CLB, drie dagen per week.

“Ik zie Daisy gemiddeld om de drie weken een halve dag en dat is ideaal in mijn situatie. De activiteiten die we doen zijn een beetje afhankelijk van het weer of onze stemming. Bij slecht weer gaan we iets drinken of ontbijten we samen. Anders gaan we wandelen of winkelen. We babbelen en lachen veel. Want zelfs als er problemen te vertellen zijn, is humor ook nooit ver uit de buurt.” ●

ASTRID (r): Er bestaat niet zoiets als de ‘gezonde’ vrijwilliger en de ‘kwetsbare’ deelnemer. Het gaat hier vooral om zinvolle ontmoetingen tussen mensen die hun kwetsbaarheden aan elkaar tonen en heel sterk kunnen worden.

Heb jij nog wat vrije tijd?

CM is voortdurend op zoek naar nieuwe vrijwilligers. Surf zeker eens naar www.cm.be/ vrijwilligers voor een overzicht van de verschillende mogelijkheden waarop vrijwilligers zich kunnen inzetten bij CM.

12 SPECIAL SLAPEN

ALLES WAT JE MOET WETEN OVER SLAAP

TE ...

DIEP? KORT? LANG? Een goede nachtrust is van levensbelang voor een goede gezondheid, in de praktijk is het helaas niet zo goed gesteld met onze slaap. Uit de Belgische gezondheidsenquête 2013 van CM blijkt dat zo’n 30 % van de bevolking slaapproblemen ervaart. Bovendien is België een van de koplopers in het gebruik van slaap- en kalmeermiddelen …

TEKST:

Grete Flies

ILLUSTRATIE: Pieter Van Eenoge

13

➤

14

SPECIAL SLAPEN

1

EEN NACHTJE IN DE SLAAPKLINIEK 12% van de volwassen bevolking lijdt aan slapeloosheid. Een ‘normaal’ slaappatroon bestaat niet, maar een nachtje in de slaapkliniek kan wel een en ander ophelderen.

Slaap is heel persoonlijk. De ene slaapt veel, de andere weinig, er zijn vroege vogels, maar ook nachtraven … In de slaapkliniek kan men een duidelijk beeld krijgen van jouw profiel, maar je klopt er vooral aan wanneer je met een probleem zit. “Een behandeling hangt af van de klacht van de patiënt”, zegt prof. dr. Johan Verbraecken van het Slaapcentrum van het UZA. “Bij slapeloosheid proberen we eerst via een gesprek de klachten in beeld te brengen. Zo krijgen we zicht op iemands slaaphygiëne en wat hij hieraan kan verbeteren. Vaak vragen we ook om twee weken een slaap-waakkalender bij te houden. Als men na onze bijsturingen niet geholpen is, doen we een slaaponderzoek, zoals bij andere klachten als vermoeidheid overdag, te veel slapen, snurken, slaapapneu, slaapwandelen, praten in de slaap of andere slaapstoornissen.”

Klevers en draadjes Een slaaponderzoek gebeurt met allerlei randapparatuur die registraties en metingen doet tijdens de nacht. Dirk Tuyaerts (62) uit Deurne kan ervan meespreken. “Tien jaar geleden onderging ik een eerste onderzoek, intussen heb ik al meerdere nachtjes in de slaapkliniek doorgebracht.

Mijn voorhoofd en borst plakten vol klevers, die met draadjes verbonden waren aan een kastje. Ik vroeg me toen af of dat me niet uit mijn slaap zou houden. Ik had het gevoel dat ik die nacht slecht sliep, maar de metingen wezen uit dat ik vrij snel richting dromenland was vertrokken.” De klevers en draadjes zijn elektroden die de hersenactiviteit meten, de spierspanning ter hoogte van de kin, de oogbewegingen, de hartactiviteit, de bewegingen van de borstkas, het zuurstofgehalte

in het bloed … In gespecialiseerde centra maken ze ook video-opnames, waarop eigenaardig gedrag of geluid geregistreerd wordt. “Met dit slaaponderzoek brengen we de aard en de ernst van het probleem in kaart”, zegt professor Verbraecken. “Vervolgens doen we een voorstel tot behandeling, zo nodig met medicatie. Soms ligt het bijvoorbeeld aan een ijzertekort, overgewicht of rugligproblemen. In geval van slaapstoornissen (of parasomnieën) moeten we kijken naar de uitlokkende factoren als stress, spanning, alcoholgebruik … In sommige gevallen raden we een heelkundige ingreep aan.”

12% van de volwassen bevolking lijdt aan slapeloosheid.

Toenemend probleem Slaapapneu, zo klonk de diagnose bij Dirk. “Niet verwonderlijk, want mijn vrouw had al ongerust gesignaleerd dat ik ’s nachts geregeld ophield met ademen. Ik kreeg een compressor en neusmaskertje, die mijn luchtwegen ’s nachts openhouden. Sindsdien is mijn probleem – en dat van mijn vrouw – opgelost.” Als voorzitter van VAPA, de vereniging voor apneupatiënten, wil Dirk ook andere potentiële apneupatiënten informeren en helpen. De aandoening neemt immers toe: 6 % van de Belgische bevolking kampt ermee, meestal als gevolg van zwaarlijvigheid.

Meer info vind je op www.slaap-apneu.be

15

wakker liggen en een kortere slaapduur. Bovendien zou het achtergrondlicht van bijvoorbeeld een smartphone de productie van het slaaphormoon melatonine onderdrukken. Redenen genoeg dus om die dingen niet mee naar bed te nemen, wat erg moeilijk blijkt voor de jongeren van vandaag. Dat bevestigt proefkonijn Victor Vanelvendinghe.

2

UITGETEST: VICTOR (16) GAAT EEN WEEK ZONDER GSM NAAR BED.

21 Volgens een Amerikaans onderzoek slapen jongeren met tablets en smartphones in hun slaapkamer gemiddeld 21 minuten minder dan leeftijdsgenoten die deze schermtoestellen buiten laten.

Het was intussen al overal te lezen: jongeren die ’s avonds nog computergames spelen, op het internet surfen of met hun gsm bezig zijn, riskeren een slaaptekort. Victor Vanelverdinghe (16) testte het voor ons uit en bande een week lang zijn schermtoestellen uit zijn slaapkamer.

Volgens een Amerikaans onderzoek slapen jongeren met tablets en smartphones in hun slaapkamer gemiddeld 21 minuten minder dan leeftijdsgenoten die deze schermtoestellen buiten laten. Ook een studie van de Vrije Universiteit Brussel toont aan dat 26 % van de adolescenten die in bed hun gsm nog gebruiken een slaaptekort heeft tegenover 8 % van de mensen die dat niet doen. Het gebruik van elektronische media in bed kan in verband gebracht worden met een verlaat tijdstip om naar bed te gaan, langer

“Normaal ga ik tegen 22 uur naar bed, maar ben ik eerst nog wat met mijn gsm bezig: ik surf wat op het internet, speel spelletjes, check Facebook, Instagram en Snapchat en beantwoord sms’jes.

Tot middernacht luister ik nog naar muziek en pas rond 1.30 uur val ik in slaap. Als ik ’s nachts naar het wc moet, check ik altijd even op mijn gsm hoe laat het is. Die staat namelijk altijd aan, op de trilfunctie. Van binnenkomende berichtjes word ik nooit wakker. Tijdens mijn ‘schermloze week’ liet ik mijn gsm en iPod beneden liggen.

Mijn gebruikelijk avondritueel werd vervangen door boeken lezen: ik heb elke avond nog minstens twee uur gelezen. Daardoor werd ik sneller moe en viel ik veel sneller in slaap, tegen middernacht. Het lastigste vond ik dat ik geen klok en wekker had. Als ik ’s nachts wakker werd, had ik zin om naar beneden te gaan om Facebook en spelletjes te checken op mijn gsm. Dat heb ik ook een paar keer gedaan. Want doordat ik bijvoorbeeld minder ‘Clash of Clans’ kon spelen, boekte ik daar minder snel vooruitgang: ik kon namelijk ’s nachts geen aanvallen meer doen, huizen bouwen, troepen vormen ...

Omdat ik deze schermloze week wat vreemd vond, was ik vooral de eerste avonden wat onrustiger. Na mijn nachtelijke wc-bezoeken viel ik nu wel sneller weer in slaap. Ik kan niet zeggen dat ik me beter uitgeslapen voelde: dat ben ik eigenlijk nooit voor de middag. Het experiment was best interessant, maar ik ga het niet meteen opnieuw doen. Ik zie het nut er niet van in en ik denk ook niet dat het me echt zou lukken.”

16

SPECIAL SLAPEN

3

HOE AFKICKEN VAN SLAAPPILLEN? Wie nachtenlang wakker ligt, is vaak gebaat met een eenvoudig slaappilletje. Het helpt … voor even. Nadien heb je er meer nodig voor hetzelfde effect en dan loert verslaving om de hoek. En hoe kom je daarvan af? We vroegen het aan prof. dr. Johan Verbraecken van het Antwerpse Slaapcentrum.

Wanneer is slaapmedicatie nuttig?

We schrijven slaapmedicatie voor als mensen door een acuut probleem slecht of weinig slapen en daar last van ondervinden bij het functioneren overdag. Dat kunnen professionele, familiale of andere problemen zijn, zoals een ontslag, een overlijden in de familie, ziekte … Slaappillen zijn echter een tijdelijke oplossing om een moeilijke periode te overbruggen en het is dus belangrijk dat de patiënt ze niet langer dan drie weken neemt. Ze helpen om hem weer even een goed en uitgeslapen gevoel te geven, maar op lange termijn bieden ze geen oplossing. Slaapmedicatie helpt vooral om sneller in de lichte slaap te komen, maar de diepe slaap en droomslaap worden net onderdrukt, wat de slaapkwaliteit niet ten goede komt. Het geeft dus eigenlijk een verkeerd beeld.

SLAAPPILLEN VERHOGEN HET RISICO OP ALZHEIMER Een Frans-Canadees onderzoek bekeek het gebruik van benzodiazepines bij 66-plussers.

Benzodiazepines zijn pilletjes die dienst doen als kalmeringsof slaapmiddel. In de groep van 1.796 onderzochte ouderen zaten een aantal mensen met de ziekte van Alzheimer en een aantal zonder. De onderzoekers namen zowel hun medicatiegebruik onder de loep als de duur ervan. Omdat slaapstoornissen en angst mogelijke symptomen zijn van Alzheimerdementie, hield men enkel rekening met het benzodiazepinegebruik van minstens vijf jaar voor de diagnose. De proefpersonen hadden deze medicatie dus niet voorgeschreven gekregen omwille van de ziekte.

De onderzoekers ontdekten dat wie zes maanden of langer deze pillen slikte, 74 % meer kans liep op Alzheimerdementie.

In de groep van Alzheimerpatiënten waren er namelijk meer personen (32,9 %) die zes maanden of meer benzodiazepines namen. In de controlegroep zonder de ziekte waren dat er slechts 21,8 %. Langdurig en toenemend gebruik van slaappilletjes verhoogt dus het risico Alzheimerdementie.

(Bron: gezondheidenwetenschap.be)

17

Wat gebeurt er na drie weken?

Dan vermindert het effect van zich goed en uitgeslapen te voelen, dat waar de patiënt net zo’n nood aan had. Vervolgens heeft hij meer medicatie nodig om datzelfde effect te krijgen en dat is ongezond. Geestelijk en lichamelijk raakt hij ervan afhankelijk, terwijl het eigenlijk zijn doel niet meer bereikt. Dat is verslaving. Bovendien treden al snel nevenwerkingen op, zoals niet meer in slaap geraken, slaperigheid overdag, concentratieproblemen … Bij ouderen is er een groot risico op valneigingen, duizeligheid en desoriëntatie in tijd en ruimte.

Hoe kunnen we succesvol afkicken?

Mensen met voldoende wilskracht en motivatie kunnen abrupt stoppen. Ze moeten kortstondig weer een lastige periode van slapeloosheid door, maar daarna treedt verbetering op. Een tweede groep mensen moet gestructureerd afbouwen onder begeleiding van een arts. Die stelt een afbouwschema op waarbij hij de medicatie bijvoorbeeld om de week met een kwart vermindert of tijdelijk vervangt door een ander middel, zoals een – niet verslavend – antidepressivum. De helft van de patiënten is hiermee geholpen. Nog meer kans op succes – tot 85 % – hebben mensen die bovenstaande combineren met cognitieve gedragstherapie, waarbij aandacht is voor slaaphygiëne, relaxatieoefeningen en andere trucjes.

Hebben ouderen het moeilijker om met slaapmedicatie te stoppen?

Dat kan, omdat ze die misschien al lang gebruiken. En hoe langer iemand slaappillen neemt, hoe moeilijker het is om ermee te stoppen.

Bejaarden hebben bovendien vaak andere problemen die hun slaap verstoren, zoals pijnen, gezondheidsproblemen, depressies … Oude mensen zijn ook minder mobiel, hebben minder lichaamsbeweging en de slaapkwaliteit vermindert sowieso met de leeftijd. Deze moeilijke cocktail maakt dat ouderen vaker slaappillen nemen, maar net deze groep is erg kwetsbaar: de nevenwerkingen ervan zoals duizeligheid en valneigingen kunnen fatale fracturen veroorzaken. Iedereen moet dus heel bewust omgaan met slaapmedicatie.

Johan Verbraecken:

SLAAPPILLEN ZIJN ECHTER EEN TIJDELIJKE OPLOSSING OM EEN MOEILIJKE PERIODE TE OVERBRUGGEN EN HET IS DUS BELANGRIJK DAT DE PATIËNT ZE NIET LANGER DAN DRIE WEKEN NEEMT. ZE HELPEN OM HEM WEER EVEN EEN GOED EN UITGESLAPEN GEVOEL TE GEVEN, MAAR OP LANGE TERMIJN BIEDEN ZE GEEN OPLOSSING.

18

SPECIAL SLAPEN

4

SLAAPWEETJES Slaap is heel persoonlijk. De doorsnee slaper heeft nood aan gemiddeld 6 tot 9 uur per nacht (80 %). De kortslaper (8 %) heeft voldoende aan minder dan 6 uur en langslapers (12 %) hebben meer dan 9 uur nodig.

VREEMDE SLAAPSTOORNISSEN Een verkwikkend dutje kan deugd doen, maar voor sommige mensen wordt slapen een ware nachtmerrie.

Naarmate je ouder wordt, heb je minder slaap nodig. Ook je slaapstructuur verandert: het duurt langer voor je indommelt en je slaapt minder diep. Je slaap wordt dan oppervlakkiger en vaker onderbroken.

Senioren slapen ’s nachts vaak slechts 6 à 6,5 uur en hebben daardoor al eens nood aan een middagdutje.

Wie aan het Kleine-Levinsyndroom lijdt heeft zeker geen last van slaaptekort. Deze neurologische aandoening wordt ook wel Schone Slaapstersyndroom genoemd. Het komt voor bij tieners of twintigers die in een diepe slaap terechtkomen, die meerdere dagen, weken tot zelfs maanden kan duren. Ze slapen soms 23 uur per dag en zijn korte periodes wakker om te eten of naar het toilet te gaan. Dit syndroom is erg zeldzaam: in België kennen we maar een voorbeeld. De 19-jarige Chiara Contino uit Gent heeft in vijf jaar tijd al tien langdurige slaapepisodes meegemaakt, die in totaal al 400 dagen van haar leven in beslag namen. Onlangs sliep ze 126 dagen na elkaar, van 11 september tot 14 januari.

Rond de middag durft onze aandacht als eens te verslappen. Een middagdutje kan dan helpen, maar beperk dit tot 20 à 30 minuten. Anders loop je het risico om in een diepe slaap terecht te komen, die dan weer aan je nachtrust knabbelt.

Ons energiepeil wordt over het algemeen automatisch goed in balans gehouden.

Overdag staat het hoog, omdat we actief zijn, ’s nachts dan weer laag, omdat we rusten. Bij een verstoorde slaap raakt ook het energiepeil uit balans. Dit zou diabetes type 2 in de hand kunnen werken.

De eerste uren van je slaap zijn de belangrijkste, want dan overheerst de diepe slaap. Deze fase heeft je lichaam nodig om te herstellen. Het ontspant zich en bouwt energie op voor de volgende dag.

126 De 19-jarige Chiara Contino uit Gent heeft in vijf jaar tijd al tien langdurige slaapepisodes meegemaakt, onlangs sliep ze 126 dagen achter elkaar …

Narcoleptici vallen meermaals per dag in slaap als gevolg van een overdreven slaperig gevoel.

Dit kan gebeuren tijdens rustige activiteiten zoals zittend werk, vergaderingen, eten … Grote brokken maakt de narcolepticus in tussentijd niet – tenzij die aan het stuur van een auto zit – want hij voert zijn taken uit op automatische piloot.

Van die taken herinnert hij zich achteraf niets meer. Na zo’n plots dutje voelt hij zich weer zo fris als een hoentje, al is dat meestal maar van korte duur. De Franse film ‘Narco’ uit 2004 vertelt het verhaal van Gus, voor wie het onmogelijk is geworden een job te behouden omwille van zijn slaapstoornis. Ontdek de trailer van Narco op onze Facebookpagina: www.facebook.com/ magazinecava Sommige narcoleptici kunnen te maken krijgen met een plots, kortdurend krachtverlies van de skeletspieren. Deze cataplexie wordt uitgelokt door bijvoorbeeld woede-uitbarstingen, lachbuien of andere vormen van emotionele

19

MEER INFO? CM-voordeel slaaptherapie CM-leden krijgen de helft van de kostprijs terug indien ze een slaaptraining in groepsverband volgen in een door CM erkend slaapcentrum, en dit met een maximum van 150 euro. De tegemoetkoming wordt automatisch toegekend na afronding van de slaaptherapie.

Slapen kun je leren.

Bestel je gratis doe-boek Een goede nachtrust is van levensbelang voor een goede gezondheid. In de praktijk zien we dat zo’n 30 % van de Belgische bevolking slaapproblemen ervaart. Als gezondheidsfonds wil CM mensen op weg helpen naar een betere en gezondere slaap. Wie goed en voldoende slaapt, wordt immers minder snel ziek, kan zich beter concentreren, maakt minder fouten en voelt zich beter in zijn vel.

opwinding, zoals bij belangrijke gebeurtenissen. Gedurende enkele seconden tot minuten verslappen de spieren van de benen, armen en/of het gezicht. Patiënten kunnen dan neervallen, al blijven ze steeds bij bewustzijn.

Let dus op wanneer iemand begint moppen te tappen!

Parasomnieën zijn slaapproblemen door ongewenste gedragingen of gebeurtenissen tijdens de slaap. Bekende voorbeelden, waarvan ook de bedpartner kan “meegenieten”, zijn praten in de slaap (somniloquy), tandenknarsen (bruxisme), kreunen tijdens de slaap (catathrenie), nachtmerries en slaapwandelen (somnambulisme). Sommige slaapwandelaars doen tijdens hun nachtelijke activiteiten vaak handelingen die grof, vreemd of op de verkeerde plaats zijn, zoals de koelkast plunderen omwille van ongecontroleerde eet- of drinkbuien of seksuele tot agressieve handelingen. Hun partners doen wellicht geen oog meer dicht … ●

Een nachtje slecht slapen is geen ramp. De volgende dag voel je je misschien wat moe maar dat slaaptekort haal je vlug in. Nachtenlang slecht slapen heeft echter een negatieve invloed op je functioneren. Laat het dus niet zover komen!

CM ontwikkelde een doe-boek dat je uitdaagt om je kennis over slaap te vergroten en ook zelf aan de slag te gaan met de verschillende tips en doe-opdrachten. Je kunt het doeboek gratis bestellen op www.cm.be/ publicaties.

Doe de slaaptest Slaap je al nachtenlang slecht?

Helpen deze slaaptips niet om beter te slapen? Maak je je zorgen over je slaap? Doe dan de slaaptest op www.cm.be/slaapwel. Met de slaaptest krijg je in minder dan 5 minuten meer inzicht in je slaappatroon. Je ontvangt een gratis slaapprofiel en concreet slaapadvies.

20

VRAAG AAN DE STRAAT

TEKST & FOTOGRAFIE: Timothy Puype

Smartphonefotografie Bijna iedereen heeft er eentje op zak of in de aanslag om elk leuk moment op de gevoelige plaat vast te leggen. Smartphones kan je niet meer wegdenken uit ons leven, het delen van foto’s met de wereld ook niet. çava? wilde weten welke foto’s we maken met onze gsm en trok de straat op in Antwerpen.

LAUREN (18)

AN (22)

THIBAULT (22)

Ik studeer Sociaal Werk hier in Antwerpen. Daarnet had ik een springuur en ben ik met vrienden naar een koffiebar getrokken. Ik heb er een foto genomen van onze latte’s, omdat ze er zo smakelijk uitzagen.

Tijdens de feestdagen kreeg ik van een vriendin een lichtslinger cadeau. Dat had ze onthouden van tijdens een van onze uitstapjes. Daarnet heb ik er een foto van genomen en doorgestuurd om te vertellen hoe blij ik ermee was.

De laatste foto is er een van vuurwerk in Nijmegen. We hebben er een reünie gehouden van vrienden die op Erasmus waren in Athene begin vorig jaar. Het was fantastisch om iedereen terug te zien.

JAKLIN (62)

DIRK (48)

JAN (39)

Ik heb een paar dagen geleden een foto gemaakt van mijn dochter en haar zoon. Het is het mooiste kindje van de hele wereld! (lacht) Ik ben een hele trotse grootmoeder.

Deze ochtend heb ik een foto gemaakt van de opkomende zon.

Ik maak vaker zo’n foto’s en gebruik ze als afbeelding bij muziek die ik maak onder de naam Danton’s Voice.

Daarnet heb ik een bietensalade gemaakt en een foto ervan doorgestuurd naar een vriend die geen bieten lust. Ik wilde tonen dat je er toch lekkere dingen mee kan maken.

WAT IS DE LAATSTE FOTO DIE JIJ HEBT GEMAAKT MET JE SMARTPHONE? Deel je foto op facebook.com/magazinecava!

21

MIJN GEDACHT

VINGER AAN DE POLS Ann De Craemer, schrijfster

© Koen Broos

H

moet zijn. Dat betekent niet dat ik de eb ik een smartvoordelen van sport-apps niet inzie: ze phone? Ja, al drie kunnen mensen stimuleren om gezonjaar. Doe ik aan sport?

AAN HET WOORD der te leven, en daar kan je niet tegen Zeker, hardlopen en ANN DE CRAEMER zijn. Alleen zoek ik zelf mijn motivatie fietsen, en dat al véél JE KENT HAAR VAN ... liever elders. Gezondheidsapps hebben langer dan ik over HAAR DEBUUT ‘VURIGE natuurlijk niet alleen met sport te maken. een slimme telefoon TONGEN’ EN HAAR NIEUWSTE ROMAN Naast apps voor beweging en gezond beschik. Staan er op mijn iPhone gezond‘KWIKZILVER’. eten zijn er ook apps die letterlijk onze heidsapps? Euh, nee. Maakt dat van mij een gezondheid monitoren. Daarop speelt de uitzondering? Wel, daar begint het steeds aangekondigde iWatch van Apple in: het meer op te lijken. Vorig jaar vroeg De horloge zou tal van sensoren bevatten die bijvoorbeeld Morgen mij om de Ronde van Vlaanderen voor wielerbloeddruk, hartritme en glucosewaardes in de gaten toeristen te rijden. Bedoeling was om te bloggen over houden. Handig — alleen vraag ik me af in hoeverre die mijn voorbereiding – ik reed weliswaar voordien al apps écht betrouwbaar zullen zijn. Mijn eigen dokter regelmatig met de koersfiets, maar zo’n zwaar parcours deed er al haar beklag over: mensen trekken met bijvoorhad ik nog nooit voor de kiezen gekregen. Lezers van de beeld de app Diagnosehulp al te snel conclusies, waarbij krant bevolen me allerlei apps aan die me zouden kunhet gevaar bestaat dat ze zich ofwel gemakkelijk laten nen helpen, zoals Strava GPS Running and Cycling. Ik geruststellen door wat slechts een hulpmiddel is, of zich heb de app geïnstalleerd, maar slechts één keer gebruikt. meteen de ergste ziektes inbeelden. Enkel apps die een diagnose suggereren of bijvoorbeeld de dosering van een Hoe dat komt? Waarschijnlijk is het simpele antwoord geneesmiddel bepalen, moeten bij hun marktlancering dat ik sport zoals ik leef: ik hou niet van veel organisatie een zogenaamde CE-markering hebben. Dat label geeft en laat de dingen liever aan het toeval over. Een route aan dat de app voldoet aan een aantal veiligheidsvereisplannen is niets voor mij: graag rijd ik waar de wind ten die Europa vooropstelt voor medische hulpmiddelen. en mijn gevoel me heen brengen. Bovendien maken In de praktijk echter ‘vergeten’ veel makers van apps dat de meeste sport-apps van sport een synoniem met het voor hun product een CE-markering vereist is. leveren van prestaties, terwijl het mij vooral om ontspanning gaat. Ik voel niet de behoefte om na het fietsen Noem me ouderwets, maar tijdens het sporten voel ik op Facebook met de wereld te delen hoeveel hellingen ook zonder app wel dat ik veel calorieën heb verbrand, aan welk gemiddelde ik heb beklommen. De sportapps en als ik wil weten hoeveel mijn hartslag achteraf bezijn, hoe je het ook draait of keert, een symptoom van draagt, hou ik liever zelf de vinger aan de pols dan dat ik de prestatiegerichte maatschappij waarin we leven – er een dure iWatch rond draag. ● een maatschappij ook waarin alles kwantificeerbaar

22

ADIL DOET DE TEST

DE SLIMSTE & GEZONDSTE APP TER WERELD Wie dacht dat ‘De Slimste Mens ter Wereld 2014’ Adil El Arbi alleen maar brains had, heeft het fout. De 26-jarige Brusselaar met Marokkaanse afkomst is filmmaker-regisseur en gelooft sterk in ‘een gezonde geest in een gezond lichaam’. Hij doet intensief aan CrossFit en let erg op zijn voeding.

We vroegen hem of gezondheidsapps (applicaties voor smartphone) hem kunnen helpen bij zijn training, als een soort ‘personal coach’. Hij testte er graag een vijftal voor ons uit.

TEKST:

Anneleen De Leyn Filip Naudts

FOTOGRAFIE:

Vroeger sportte Adil El Arbi nooit na school.

Waarom niet? “Ik denk dat mijn maten nerds waren”, lacht hij. Maar tijden kunnen veranderen want een jaar geleden startte hij met CrossFit, een combinatie van keiharde conditietraining en gewichtheffen. Dat doet hij 3 tot 5 keer per week. Als hij geen film aan ’t maken is. Als er geen ramadan is. En als er geen opnames voor ‘De Slimste Mens ter Wereld’ zijn. “Het is een bikkelharde sport maar daar hou ik van. Het geeft je tenminste het gevoel dat je iets gedaan hebt. De eerste trainingen viel ik bijna flauw”, bekent Adil. “Vroeger deed ik aan fitness maar ik werd er niet echt veel gespierder van. Ik viel alleen maar af. En de meest fucked up lichaamsvorm is toch wel een mager lijf met een dikke buik. Ik ga voor de Calvin Kleinlook”, lacht hij.

Tegenwoordig kan je je geen app inbeelden of die bestaat al. Ook op gezondheidsvlak boomt het volop. Zo kan je je smartphone transformeren tot een hartslagmeter, een stappen- of calorieënteller. Voor Adil gaat hier een wereld open want op het moment van ons gesprek is hij amper een week de eigenaar van een smartphone. En zelfs een slimme mens als Adil geeft toe dat hij er in ’t begin geen bal van snapte: “Vroeger gebruikte ik een gsm alleen om te bellen of te sms’en. Met die nieuwe gsm dacht ik: “Shiiit, wat je hier allemaal mee kan doen!”.

De meest simpele dingen lijken in ’t begin ook super ingewikkeld. Ik heb ook twee dagen nodig gehad voor ik doorhad dat ik m’n apps bij de Apple App Store moest halen en niet via Google Play (lacht). Maar intussen kan ik er al goed mee weg.”

Zijn smartphone deed een compleet nieuwe wereld opengaan voor Adil. En dat is fijn, vindt hij. Toch kan hij nog zonder. Hij beseft ook het gevaar dat om de hoek sluipt: asociaal worden door er constant mee bezig te zijn. Apps om spelletjes te spelen, interesseren Adil niet. Apps om je sportprestaties of conditie te verbeteren dan weer wel. Maar hoe betrouwbaar die zijn, is nog maar de vraag natuurlijk. Adil testte er zo vijf voor ons uit en gaf er zijn mening over. ➤

23

ADIL EL ARBI: “Vroeger deed ik aan fitness maar ik werd er niet echt veel gespierder van. Ik viel alleen maar af.

En de meest fucked up lichaamsvorm is toch wel een mager lijf met een dikke buik. Ik ga voor de Calvin Klein-look.”

24

ADIL DOET DE TEST

ADIL EL ARBI: “Vroeger gebruikte ik een gsm alleen om te bellen of te sms’en. Met die nieuwe gsm dacht ik: “Shiiit, wat je hier allemaal mee kan doen!”

1

MYFITNESSPAL CALORIEËNTELLER Een calorieënteller als MyFitnessPal is een soort van voedingsdagboek waarin je bijhoudt wat je precies gegeten hebt en hoeveel je beweegt. De app berekent hoeveel calorieën je opneemt en verbrandt. Sinds Adil aan CrossFit doet, vindt hij het een must om calorieën te tellen. “Voor ik een smartphone had, hield ik al via internet m’n calorieën bij. Maar dan moest ik alles op papier schrijven. Dus zo’n app maakt het wel makkelijker. Ik kom echt niet snel aan, integendeel.

Als je dan aan een intensieve sport als CrossFit doet, moet je echt wel je calorieën bijhouden. Je moet er elke dag heel veel binnenkrijgen maar wel de goede natuurlijk, het moet deftige food zijn. Anders geraak je nooit aan dat gespierde lijf.

Soms betekent dat broccoli’s eten tot ze uw oren uitkomen.”

Adil vindt de calorieënteller heel handig maar het vraagt veel tijd: “Je moet erg veel ingeven, heel gedetailleerd wat je eet. Je moet ook voedingsetiketten bestuderen en zo. Plus het is ook een heel wiskundige app, het is niet zo simpel allemaal.”

Maar ik blijf de calorieënteller wel gebruiken denk ik. Het is tenslotte ook goedkoper dan een personal coach en een voedingsspecialist. (lacht)” De vraag of deze app ook effectief een betrouwbaar alternatief is, laten we in het midden.

2

25

RUNKEEPER LOOPAPP

Runkeeper is een populaire loopapp die je loopsnelheid, traject en de hoeveelheid verbrande calorieën bijhoudt.

Adil is niet echt een loper, hij doet dat enkel tijdens de opwarming van de CrossFit. Voor ons heeft hij wel z’n loopschoenen aangetrokken. Adil: “Ik denk dat deze app lopers zeker kan motiveren om de prestaties te verbeteren.”

Ook wie alleen op wifi surft, kan Runkeeper gebruiken want de app volgt je traject via gps.

Van zodra je weer online gaat, krijg je je afgelegde parcours te zien. Een app waarmee je wellicht niet veel fout kan doen, behalve te veel trainen misschien.

3

MOVES STAPPENTELLER

Moves telt het aantal stappen dat je maakt per dag. Sommige van die stappentellers meten ook het verschil tussen lopen, fietsen en stappen. Adil: “Dit vind ik een leuke app. Het geeft je een goed gevoel als je op ’t einde van de dag ziet: “Amai, ik heb zo veel gestapt, ik ben goe bezig! Dus voilà, ik zit vandaag al aan ... (kijkt op zijn gsm) 4800 stappen ... hmm, nog niet zo veel precies (lacht). ‘k Vraag me wel af of die app wel goed werkt. Want als ik de metro neem, telt hij dat de ene keer mee en de andere keer niet. Elektronica hé ... dat marcheert af en toe eens wat minder hé.”

26

ADIL DOET DE TEST

CONCLUSIE

4

INSTANT HEART RATE HARTSLAGMETER

Met Instant Heart Rate tover je de gsm om tot een hartslagmeter. Het werkt zo: je plaatst je wijsvinger op de camera van de smartphone en die vertelt je de hartslag. “Dat je daarvoor je vinger op de camera moet leggen, vind ik wel wat bizar”, zegt Adil. “Maar bon, het meet effectief wel een verschil bij verschillende soorten inspanning. Of het nu echt betrouwbaar is en exact de juiste hartslag is, zou ik niet durven beweren.” Of hij het een handige app vindt? “Als je vreest voor een hartaanval, kan je je hartslag even checken. (lacht)”

5

SLEEPBOT SLAAPAPP

SleepBot meet je slaap en maakt slaapdiagrammen. Je legt de gsm dan best niet te ver van je hoofd als je gaat slapen.

Het zou je moeten wakker maken op het beste moment, nl. wanneer je het minst diep slaapt. Zo zou je je de rest van de dag wakkerder moeten voelen. Adil: “Bij deze app vroeg ik me echt af of dit wel werkt. Ik had het daarvoor misschien nog wat meer moeten uittesten. Ik was wel klaarwakker toen SleepBot mij wekte, maar dat was – toeval of niet? op het uur waarop ik de wekker gezet had ... Ik vind zo’n app op zich wel interessant mocht het ook goed werken. Maar je gsm zo dicht bij je hoofd leggen, lijkt me niet zo’n goed idee.” Adil hecht nochtans veel belang aan een goede nachtrust: “Te weinig slaap is the killer van alles. Ik probeer voldoende te slapen maar ik val niet makkelijk in slaap.

Sommige mensen kunnen gaan liggen en die slapen, dat snap ik niet. Ik ben ook zeker geen ochtendmens, ik haat vroeg opstaan. Mijn hoogtepunt van creativiteit is om 3 uur ’s nachts. Maar als je films maakt, is dat natuurlijk niet zo handig.”

Adil zal vooral de calorieënteller en de hartslagmeter verder gebruiken voor zijn CrossFit trainingen. Ook stappenteller Moves vindt Adil een leuke app die motiveert om te bewegen. Als je op het einde van de dag merkt dat je voldoende of zelfs veel bewogen hebt, geeft dat een goed gevoel. Sommige van die gezondheidsapps lijken niet meer dan een gimmick, andere lijken al iets betrouwbaarder maar tot nu toe is er nog geen controle op de medische inhoud ervan.

Ook is er nog geen keurmerk om goede apps te onderscheiden van slechte. Maar dat betekent natuurlijk niet dat ze allemaal waardeloos zijn. Je gezond verstand hierbij gebruiken lijkt nog altijd de beste oplossing.

Het kan ook nuttig zijn om langs te gaan bij een (sport)dokter om te bepalen wat je verwachtingen mogen zijn en of je trainingsschema niet te zwaar is.

CM-APPS CM heeft zelf ook een aantal handige apps, zoals bijvoorbeeld deze: • Skoebidoe-app: met deze app volg je de ontwikkeling van je kindje op de voet, van de zwangerschap tot en met de kleuterleeftijd.

• Zorg-app: deze app is de ideale hulp in het dagelijkse leven van senioren, mensen in een zorgsituatie en hun mantelzorgers.

Je kunt met deze app beeldbellen, berichtjes sturen, een agenda delen en nieuwsbrieven ontvangen.

Meer info op www.cm.be/mobile

GESPOT

QUOTE

DIEREN

DIEREN DRAGEN ZORG VOOR ELKAAR, NET ZOALS MENSEN DAT DOEN. Dat blijkt uit twee wel heel recente voorbeelden die door omstaanders in beeld zijn gebracht. In Taiwan hielp een schildpad een soortgenoot terug op zijn poten, nadat die al een tijdje, om onbekende reden, omgekeerd op zijn schild was beland. In India reanimeerde een aap een soortgenoot die zich had geëlektrocuteerd aan een loshangende kabel. Na zo’n twintig minuten kwam de aap toch weer bij, zij het nog wat in de war.

OORDOPPEN OP MAAT

27

‘Ik ging een half uur powernapje doen ...

5u liggen tukken’ Sam De Bruyn, presentator op Studio Brussel

GEZONDHEID

EEN RODE, WITTE OF ZWARTE? Er zijn heel wat manieren om te weten te komen hoe gezond je bezig bent. Je bloed laten analyseren is er eentje van, maar niet iedereen staat te springen voor de prik die je daarvoor krijgt. Nu blijkt dat je tong al een pak informatie over je gezondheid vrijgeeft. Een gezonde tong hoort namelijk mooi roze te zijn. Zodra je je minder voelt, kan je dat ook merken aan het uiterlijk van je tong. Een rode, witte of – jawel! – zwarte tong kan wijzen op infecties, schimmels of een overdosis antibiotica. Een vlezige tong zonder papillen duidt op een vitaminetekort of bloedarmoede. Een gezwollen tong, maar dat kon je al raden, wijst vaak op een allergische reactie. Panikeren hoeft echter niet, want deze symptomen geven helemaal geen zekerheid, enkel een indicatie. Wil je zekerheid, dan bezoek je best even je huisarts.

Loeiharde muziek kan leuk zijn, maar het besef begint ook bij jongeren te groeien dat je daar een wel hoge prijs kan voor betalen, in de vorm van permanente gehoorschade. Tinnitus kan

een levenslange kwelling worden.

CM is daarom op veel muziekevenementen aanwezig met gratis oordopjes. Ook organisatoren kunnen bij CM gratis

➝ Meer info op www.cm.be/oorzorg.

oordopjes bestellen.

Wie zorg wil dragen voor z’n oren, kan vanaf dit jaar ook beroep doen op een nieuw CM-voordeel: een tegemoetkoming tot 30 euro per jaar voor oordopjes op maat.

28

SAY CHEESE

TEKST: Timothy Puype, FOTOGRAFIE: Studio 37

DE BUURTWINKEL Je komt ze nog wel tegen in het straatbeeld, maar het zijn er al heel wat minder dan enkele jaren terug. Supermarktketens vervingen de buurtkruidenier, digitale camera’s en smartphone’s kwamen in de plaats van het sympathieke fotowinkeltje. En schoenmakers, die worden niet vervangen. We kopen vaak gewoon een nieuw paar schoenen.

WIL JE ZELF EEN FOTO DELEN? Ga dan naar facebook.com/magazinecava!

01 PATRICK NOLLET Wat: Fotostudio P. Nollet Waar: Kapiteinstraat, Gent “Ik doe deze job al 41 jaar. Het vak heb ik geleerd van mijn vader en op school.

Het was ook zijn zaak, die ik nu heb overgenomen. Ik ben van plan hier te blijven tot mijn pensioen. Jammer genoeg is het zeer moeilijk om een zaak als deze zelfstandig uit te baten.

Je komt wel eens klanten tegen met een gekke vraag.

De gekste? Iemand wilde dat ik zijn veranda fotografeerde vanuit een luchtballon!�

02 VERONIQUE VAN DIJCK Wat: Kruidenier Veronique Waar: Kapelstraat, Brecht “Ik heb deze buurtwinkel 25 jaar geleden overgenomen. Het winkeltje zelf bestaat al meer dan 100 jaar!

Ik kwam hier na school altijd snoepjes kopen bij José, de vorige eigenares.

Mijn vriendinnen en ik vertelden haar altijd dat wij de zaak wilden overnemen.

Uiteindelijk heb ik dat ook gedaan en de zaken gaan nog steeds goed! Ik hou de winkel open samen met mijn zus.

Mijn man is bakker en zorgt voor het brood.”

03 ERIK VAN DEN DRIES Wat: Schoenmaker Rapide Waar: Nekkerspoelstraat, Mechelen “Ik heb dit vak geleerd op het VTI in Lier, maar vooral van mijn ouders. In 1989 deed ik mijn legerdienst in de schoenmakerij van het leger, later zou ik in de zaak van mijn ouders aan de slag gaan. Die zaak heb ik 20 jaar geleden overgenomen en ik ben van plan er te blijven werken tot ik met pensioen kan. Ik heb ooit al clownschoenen hersteld. Een grappige, maar ook moeilijke opdracht, door het grote formaat. (lacht)�

32

WERKEN IN DE GEZONDHEIDSZORG GEERT VANDENBROUCKE: Anesthesie had voor mij iets mysterieus: je kan in een vingerknip een patiĂŤnt in slaap doen en weer doen ontwaken.

RA, RA, RA, WIE IS HET?

33

Hij prijkt wel op de ziekenhuisfactuur, maar je krijgt hem nauwelijks te zien.

En je hoort er enkel van wanneer er iets fout loopt. Hij was wellicht te druk bezig met zijn kruiswoordraadsel, terwijl je bewusteloos op de operatietafel lag ‌ Deze en andere clichÊs bestaan al lang over anesthesisten. Maar is er ook iets van waar? Geert Vandenbroucke, diensthoofd Anesthesie en Intensieve Zorgen in het O.L.V. Ziekenhuis Aalst-Asse-Ninove, geeft een inkijk in de dagelijkse praktijk van een narcosearts.

Grete Flies Brecht Van Maele

TEKST: FOTOGRAFIE:

34

WERKEN IN DE GEZONDHEIDSZORG

H

ij kent ze wel, de mopjes die de ronde doen over zijn beroep, en doet zelfs graag zijn duit in het zakje. “Hoe zie je het verschil tussen een chirurg, een uroloog en een anesthesist? De klompen van een chirurg hangen vol bloed, die van een uroloog vol urine en die van een anesthesist onder de koffie.”

Hij grinnikt erbij. Na meer dan dertig dienstjaren is Geert Vandenbroucke niet meer te choqueren met zulke grapjes.

Toch helpt hij graag enkele misverstanden uit de wereld. Zelf koos hij na zijn geneeskundestudies voor die specialisatie om een heldenstatus te kunnen verwerven. Hij knipoogt erbij. “Toen waren anesthesisten vooral bij urgentiegeneeskunde betrokken: op de spoedafdeling en in de operatiekamer. Levens redden is iets wat jonge gasten natuurlijk aanspreekt. Alle jongetjes willen toch brandweerman worden? Anesthesie had voor mij ook iets mysterieus: je kan in een vingerknip een patiënt in slaap doen en weer doen ontwaken. En in tussentijd – op het moment dat hij het meest kwetsbaar is – zorg je voor hem door te waken over zijn vitale functies.”

De uren op het operatiekwartier Dat mysterie hangt voor veel mensen nog rond het beroep van anesthesist. Waarschijnlijk doen daarom de wildste verhalen de ronde en zelfs een aantal leugens. Dokter Vandenbroucke begrijpt het wel. “In ons ziekenhuis werken dertig anesthesisten en vijftien assistenten in opleiding. De meeste daarvan zijn nog altijd op het operatiekwartier te vinden. Zo’n tien minuten voor de insnijding is de anesthesist aanwezig in de zaal, zodat hij de nodige voorbereidingen kan doen. Bij een grote of moeilijke ingreep zoals een hartoperatie duurt dat natuurlijk ➤

35

GEERT VANDENBROUCKE: Als anesthesist is het je plicht om bij elke ingreep geconcentreerd en alert te blijven.

Routine is het grootste gevaar in onze job.

36

37

➤

wat langer. Dan moeten er meer infusen gestoken worden, speciale katheters geplaatst, een echografie van het hart genomen … Maar gewoonlijk zegt hij snel even goeiedag tegen de patiënt, waarna hij hem via een inspuiting onder narcose brengt. En het is eigenlijk pas vanaf dat moment dat hij zijn belangrijkste taken uitvoert. Gedurende de hele ingreep blijft er immers een anesthesist aanwezig in de operatiezaal. Hij checkt voortdurend of alles goed blijft gaan. Via een monitor controleert hij de hartslag, bloeddruk, lichaamstemperatuur, de hoeveelheid zuurstof in het bloed, mogelijk vochtverlies, de samentrekkingen van het hart, tot en met de hele elektrolytenhuishouding in het bloed zoals natrium, kalium, calcium … Al die functies heeft de patiënt immers zelf niet meer onder controle. Het is de anesthesist die hem in leven houdt. Wanneer de operatie succesvol is afgerond, gaat hij naar de volgende patiënt en begint het ritueel opnieuw.”

Over routine en variatie Op die manier wonen anesthesisten op het operatiekwartier ettelijke ingrepen bij. “Vandaag stonden er negen op mijn programma”, illustreert Vandenbroucke. “Van hartoperaties doe je er minder op een dag, want die duren langer. Maar ook voor dikkedarmonderzoeken moeten patiënten even in slaap gedaan worden en daarvan kan een anesthesist er soms zestien per dag te verwerken krijgen.

Toegegeven, dat laatste is niet meteen iets om naar uit te kijken. Maar als anesthesist is het je plicht om bij elke ingreep geconcentreerd en alert te blijven. Routine is het grootste gevaar in onze job. Er zijn sowieso een aantal routineuze handelingen, maar het is net de uitdaging om die niet de overhand te laten nemen. Teamwork, menselijk contact en efficiënt werken zijn dan weer de leuke kanten van ons vak. En op een grote dienst als de onze is er gelukkig ook veel afwisseling, zodat je niet elke dag op dezelfde afdeling staat. De ene keer sta je op het operatiekwartier, de andere keer op de materniteit, dan in de pijnkliniek, vervolgens op de afdeling intensieve zorgen, de dag erna doe je pre-operatieve consultaties en ten slotte sta je op de spoedafdeling. Zo wordt het dus nooit saai.”

Intensief zorgen En meteen is duidelijk dat anesthesisten ook geregeld uit hun operatiekwartier komen. De afdeling intensieve zorgen is daar eigenlijk ➤

GEERT VANDENBROUCKE: Dat we een belangrijke job uitoefenen zonder daarbij in de kijker te lopen, spreekt de meesten van ons net aan.

Geert Vandenbroucke:

ROUTINE IS HET GROOTSTE GEVAAR IN ONZE JOB. ER ZIJN SOWIESO EEN AANTAL ROUTINEUZE HANDELINGEN, MAAR HET IS NET DE UITDAGING OM DIE NIET DE OVERHAND TE LATEN NEMEN.

38

➤

WERKEN IN DE GEZONDHEIDSZORG

het verlengde van. Hier worden patiënten verzorgd die na een zware ingreep nog wat ondersteuning nodig hebben vooraleer hun ademhaling en andere stelsels weer zelfstandig kunnen werken. De anesthesist is diegene die hier verstand van heeft, dus het is logisch dat hij op deze afdeling te vinden is. Een andere specialiteit van hem is pijnbestrijding, iets waar hoogzwangere dames op het moment van de bevalling vaak nood aan hebben. Op de materniteit lopen dan ook anesthesisten rond die epidurale verdovingen toedienen. Ze volgen zo’n bevallig nauw op, want sommige baby’s nemen graag hun tijd en katheters blijven ook niet altijd mooi op hun plaats zitten.

Ster van de pijnkliniek Op de ene afdeling lopen anesthesisten dus al wat meer in de kijker dan op de andere. Vooral in de pijnkliniek staan zij centraal. Hier houden ze zich bezig met pijnproblemen die niet met een aspirientje op te lossen zijn. “Bij operaties kiezen patiënten welke chirurg hen behandelt. De anesthesist is vaak bijzaak, ze kennen hem niet. In de pijnkliniek daarentegen zoeken mensen bewust naar een anesthesist die gespecialiseerd is in hun probleem. Zo wordt ons werk dus bekender en onze reputatie belangrijker. Dat is nieuw voor ons. We waren het nu zo gewend om een eerder onbekend specialisme te zijn, maar nu moeten we meer naar buiten komen. Letterlijk en figuurlijk treden we uit onze comfortzone van het operatiekwartier, want we doen ook meer preoperatieve consultaties. Die zijn nodig, omdat de patiënten die binnenkomen steeds ouder worden – de vergrijzing – en daardoor vaak zieker zijn. Een patiënt met een hartprobleem heeft meestal nog zaken waarmee we rekening moeten houden, bijvoorbeeld suikerziekte, nierfalen of andere kwalen waartegen hij allerlei medicatie neemt.

Het is dan ook noodzakelijk om al die medische informatie vooraf te verzamelen om de anesthesie tijdens de ingreep vlot te laten verlopen, maar ook in functie van de zorgen nadien. De visites die we doen in het kader van postoperatieve pijnstilling kaderen daar dus eveneens in.”

GEERT VANDENBROUCKE: Bij operaties kiezen patiënten welke chirurg hen behandelt. De anesthesist is vaak bijzaak, ze kennen hem niet.

In de pijnkliniek daarentegen zoeken mensen bewust naar een anesthesist die gespecialiseerd is in hun probleem.

39

Brief van de koning Iemand die over jou waakt op het moment dat jij in diepe slaap bent, verdient misschien nu en dan wel een bloemetje. Zo dacht in ieder geval ook koning Albert erover, want die schreef Geert Vandenbroucke en zijn team onlangs een bedankbrief naar aanleiding van de vijftigste verjaardag van de Belgische Vereniging van Anesthesie en Reanimatie. Vandenbroucke zelf blijft er nuchter onder. “Zo’n blijk van waardering doet wel eens deugd, want het is eerder uitzonderlijk. Voor de koning was het echter duidelijk dat anesthesie meer is dan iemand in slaap doen en weer wakker laten worden.

Maar we hoeven daar geen bloemen of kransen voor. Het is eigen aan onze specialiteit dat we geen tafelspringers zijn.

We zijn het gewend in alle omstandigheden het hoofd koel te houden en de patiënt op de eerste plaats te zetten. Dat we een belangrijke job uitoefenen zonder daarbij in de kijker te lopen, spreekt de meesten van ons net aan.” ●

Bij een operatie komt naast de kost van de chirurg steeds de kost van een anesthesist.

De meerderheid van de anesthesisten is geconventioneerd, en houdt zich dus aan de afgesproken erelonen.

Bij pijnbehandelingen is het interessant vooraf te controleren of uw anesthesist geconventioneerd is. Indien niet geconventioneerd, kan hij voor behandeling buiten het ziekenhuis vrij het ereloon bepalen. www.cm.be/zorgverleners

Kies bij voorkeur voor een twee- of meerpersoonskamer. Hierdoor is het wettelijk verboden voor het ziekenhuis om extra kamersupplementen of ereloonsupplementen aan te rekenen. Lees grondig de opnameverklaring na vooraleer het document te ondertekenen. www.cm.be/ ziekenhuistarieven

Neem een hospitalisatieverzekering en beperk je ziekenhuiskosten. Met het CM Hospitaalplan worden de remgelden in de meeste gevallen volledig vergoed. Ereloonsupplementen worden vergoed tot maximum 100% met uitzondering van de franchise van 175 euro bij keuze voor een éénpersoonskamer. www.cm.be/verzekeringen

“Terug makkelijk de trap op en af.

Dankzij m’n traplift van ThyssenKrupp Encasa.”

Onbezorgd blijven genieten van het comfort en de privacy van uw eigen huis? Daar staat geen leeftijd meer op. Een traplift van ThyssenKrupp Encasa brengt iedereen veilig en comfortabel naar boven. Over verschillende verdiepingen. Zelfs al is uw trap erg smal, steil of hebt u een wenteltrap. En dat allemaal dankzij onze unieke monorail. Die is niet alleen veilig en elegant, maar past ook in ieder interieur. Kortom, met een traplift van ThyssenKrupp Encasa blijft alles bij het oude. Behalve natuurlijk het gemak waarmee u voortaan de trap op en af gaat!

Comfortabel, veilig en gebruiksvriendelijk!

end Vraag vrijblijvmaat. een offerte op Bel gratis

0800 94 365

Ontvang nu uw gratis documentatiepakket!

www.tk-traplift.be Voor meer info kan u terecht in één van de onderstaande Thuiszorgwinkels: 2200 2220 2260 2300 2320 2400 2440

HERENTALS Hofkwartier 5 Tel. 014 47 36 00 HEIST-O-D-BERG Boudewijnlaan 39 Tel. 015 28 30 70 WESTERLO St.-Lambertusstr. 33D Tel. 014 47 36 00 2130057_Cava_180x125_Midden-VL+Mechelen-Turnhout.indd 1 TURNHOUT Patersstraat 85 Tel. 014 47 36 00 HOOGSTRATEN Vrijheid 168 Tel. 014 47 36 00 MOL Corbiestraat 3 Tel. 014 47 36 00 GEEL Stationsstraat 162 Tel. 014 47 36 00

2470 2500 2800 2880

RETIE Peperstraat 2 Tel. 014 47 36 00 LIER Mechelsesteenweg 215 Tel. 015 28 30 70 MECHELEN Antwerpsesteenweg 259 Tel. 015 28 30 70 30/01/13 10:16 BORNEM Boomstraat 47A Tel. 015 28 30 70

40

ZEG EENS AAA

TEKST: Timothy Puype

Dokter, dokter!

Is vitaminen slikken ongezond?

Vitaminen zijn essentieel voor een gezond leven. De meeste vitaminen krijgen we binnen via onze voeding, sommige kan ons lichaam zelf aanmaken, maar slechts in een weinig werkzame versie. Er bestaan echter ook heel wat pilletjes die voor een extra vitamine-inname zorgen. Zijn ze wel zo gezond als beweerd wordt? Wij vroegen het aan huisdokter Tom Jacobs.

1

2

3

4

VITA-WAT?

ETEN

TE WEINIG

TE VEEL

“Vitaminen zijn voedingsstoffen die we in heel kleine hoeveelheden nodig hebben. Ze verzekeren bepaalde stofwisselingsprocessen in ons lichaam”, licht de huisarts toe. Een echt verschil tussen natuurlijke vitaminen en preparaten is er echter niet.

“De natuurlijke variant neem je echter binnen met vezels, mineralen en antioxidanten, waarover nog niet alles geweten is, behalve dat we ook die stoffen nodig hebben.

Bij preparaten loop je daarnaast het risico om te veel te nemen.”

“Geen enkel voedingsmiddel bevat alle vitaminen in voldoende hoeveelheid. De natuur verplicht ons dus om voldoende gevarieerd en ‘gekleurd’ te eten.”

Zo moet je voor vitamine A vooral wortelen en vlees eten. Graanproducten en peulvruchten zorgen voor voldoende vitamine B. “Vitamine K krijg je binnen via bijvoorbeeld spinazie, maar het wordt ook aangemaakt door bacteriën in onze darmen. Een pasgeboren zuigeling heeft nog geen darmflora en moet daarom extra vitamine K krijgen.”

De gevolgen van een vitaminentekort zijn ernstig.

Tom Jacobs: “Er kunnen allerlei ziekten zoals bloedarmoede (B12), zenuwontstekingen en hartzwakte (B1) optreden. Een tekort aan vitamine C leidt tot inwendige bloedingen. Zeelieden hadden vroeger veel last van scheurbuik door een gebrek aan verse groenten en fruit aan boord, een enkele keer komt dit hier nog voor bij ondervoeding, bijvoorbeeld bij ouderen. Te weinig vitamine D heeft zwakte in beenderen en spieren tot gevolg.”

SLIK JE ZELF VITAMINEN? Laat het ons weten op facebook.com/magazinecava!

LEVER

“Vooral de inname van te veel vetoplosbare vitaminen (A, D, E en K) kan leiden tot toxische verschijnselen. Deze kunnen enkel door de lever worden verwerkt en die kan slechts een bepaalde hoeveelheid aan. Een overdaad aan wateroplosbare vitaminen verlaat ons lichaam via de urine. Toch kan teveel vitamine B leiden tot vermoeidheid en vitamine C tot de vorming van nierstenen”, verklaart onze huisdokter.

PRO & CONTRA

TEKST: Timothy Puype

Elke dag douchen kan geen kwaad

PRO

CONTRA

Vicky Versavel ‘Douchen spoelt de slaap uit mijn lijf’

I

k douche me bijna dagelijks, vooral in de ochtend. Dat doe ik omdat ik me dan energieker voel. Het spoelt de slaap uit mijn lijf en ik krijg er mijn haar gemakkelijker door in vorm (lacht). Ook als ik een drukke werkdag achter de rug heb en ’s avonds nog een afspraak heb, spring ik snel even onder de douche. Het pept me dan helemaal terug op. Ik kom nooit ongewassen buiten, maar op een vrije dag heb ik er absoluut geen probleem mee om tot de middag ongewassen thuis rond te lopen.

Ik zal niet snel minder douchen, zelfs niet als het slecht blijkt voor de huid. Ik smeer sowieso altijd al een voedende lotion na het douchen. Om m’n huid te sparen, hou ik mijn douchemomentjes ook zo kort mogelijk.

Vicky Versavel is uitbaatster van drie Infraligne-studio’s, fit en gezondheidscentra vol energie.

We douchen ons steeds vaker.

Soms om wakker te worden, maar meestal om de dag proper te starten. çava? vroeg zich af of het wel zo gezond is om ons elke dag zo grondig te wassen en ging te rade bij twee specialisten.

Griet Voet ‘Water droogt de huid uit, dat kan problemen veroorzaken’

E

lke dag douchen kan op zich geen kwaad, als je geen problemen hebt met de huid. Water gaat de huid echter uitdrogen. Als ze te droog wordt, kan je last krijgen van eczeem en jeuk. Je gebruikt best een douche, omdat deze de huid zo min mogelijk uitdroogt. Heb je last van een droge huid, dan koop je deze producten best in de apotheek en niet in de supermarkt. Ook wassen met koud water is geen oplossing, want de huid droogt even hard uit. Het kan wel soms jeukstillend werken.

Na het douchen gebruik je bovendien best een hydraterende crème, zo nodig twee keer per dag. Als er huidproblemen optreden, ga je best onmiddellijk naar de apotheek of dermatoloog. Je wasfrequentie pas je in dat geval ook best aan naar 2 à 3 maal per week in plaats van elke dag, al blijft het natuurlijk wel belangrijk om de intieme delen van het lichaam wél elke dag te wassen.

Dr. Griet Voet is specialist in de dermatologie-venerologie.

HEB JIJ EEN MENING OVER DEZE STELLING? Deel ze dan op facebook.com/magazinecava!

41

42

M-DECREET

IS ER PLAATS VOOR KINDEREN MET EEN BEPERKING IN HET GEWOON ONDERWIJS?

Babbe wil net als de andere kinderen zijn We dromen allemaal van een samenleving waarin iedereen gelijkwaardig is. Met de ondertekening van het VN-verdrag van 2009 over de rechten van personen met een handicap, engageerde BelgiĂŤ zich om mensen met een beperking gelijke rechten en kansen te bieden in onze samenleving. Ook in het onderwijs. Vandaar de invoering van het M-decreet vanaf volgend schooljaar.

43

TEKST:

Eva Hugaerts Thomas De Boever

FOTOGRAFIE:

Het M-decreet wil kinderen met een beperking meer kansen bieden in het gewone onderwijs. Dit roept heel wat vragen op bij ouders, leerkrachten en directies. Maar over één ding zijn voor- en tegenstanders het eens: ze willen alle kinderen de best mogelijke kansen bieden op een manier die het welzijn van elk kind centraal stelt. Soms lukt dit in het gewoon onderwijs, dat bewijst het verhaal van Babbe in dit artikel. Andere kinderen bloeien pas echt open in het buitengewoon onderwijs, toont het verhaal van Ingmar verderop aan. ➤

44

M-DECREET “BABBE MAAKT DEEL UIT VAN ONZE GEMEENSCHAP”

In het landelijke Rollegem kent iedereen Babbe (7). Het meisje sjeest er elke dag met haar rolstoel van huis naar school en terug.

Ze volgt al sinds de kleuterklas les in het gewoon onderwijs en zou niets anders willen. Hoe lang ze nog in de klas kan blijven zitten, is een open vraag. Babbe lijdt immers aan SMA (spinale musculaire atrofie), een progressieve spierziekte met een lage levensverwachting.

Sterke Babbe tart ondertussen alle statistieken, mama Lies leeft van dag tot dag.

Babbe zit in het tweede leerjaar bij juf Mieke, die naast Babbe nog 22 andere kinderen onder haar hoede heeft. Babbe is de eerste leerling met een beperking in haar klas. Mieke is vol lof over een van haar flinkste leerlingen. “Babbe is een droom om in de klas te hebben. Ze is ook heel goed voor de klassfeer. De kinderen zouden bijna vechten om haar te mogen helpen en gaan door het vuur voor haar”, lacht ze. “Waarden als respect en zorgen voor elkaar krijgen ze zo op een positieve manier mee.”

Mieke doet wat ze altijd doet in de les. “Maar dat zou niet lukken zonder Babbes persoonlijke assistenten die worden betaald met het Persoonlijke-assistentiebudget (PAB) van Babbe.

Het is een kwestie van goed afspreken. Van zodra ik de knop omgedraaid had dat het hier niet om de inspectie ging die in mijn klas zat, liep het vlot (lacht). Nu zou ik ze niet meer kunnen missen.” Babbes ‘PAB’ers ondersteunen haar in de klas: ze halen de juiste boeken uit, ze knip-

pen in haar plaats, steken haar vinger in de lucht om te antwoorden ... Naast de twee persoonlijke assistenten staat er een heel team klaar voor Babbe op school. Mama Lies: “We hebben nog twee GON (Geïntegreerd Onderwijs)-uren, die worden ingevuld door te werken op de computer of om spelletjes te spelen. Ter ontspanning, want tijdens die uren zijn haar klasgenootjes gaan zwemmen. Verder heb ik zelf een ergotherapeute ingeschakeld die één keer per week tijdens de turnles helpt om Babbe te leren typen. Ten slotte komt ook de kinesiste langs. De GON gaat al mee van in de kleuterklas, de andere ondersteuning is er stilaan bij gekomen. In het eerste leerjaar was het nog zoeken, maar ik moet zeggen dat ik nog nooit zo zorgeloos en op mijn gemak geweest

WAT IS HET M-DECREET? Het nieuwe M-decreet wil meer kinderen met een beperking een plaats bieden in het gewoon onderwijs.

De M staat voor maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Leerlingen krijgen het recht op redelijke aanpassingen zoals laptops in de les, langere toetstijden ... Eventueel kan de leerling ook een individueel aangepast leerprogramma krijgen. Het nieuwe decreet wordt van toepassing vanaf het schooljaar 2015-2016.

Meer info www.ond.vlaanderen.be

45 “MIJN ZOON HEEFT ‘MAAR’ EEN AUTISMESPECTRUMSTOORNIS EN HET LUKTE NIET”

Els is de mama van Ingmar (10).

Ingmar heeft een autismespectrumstoornis en gaat nu naar het buitengewoon onderwijs. Maar als kleuter startte hij in het ‘gewone’ kleuteronderwijs.

Naast de twee persoonlijke assistenten staat er een heel team klaar voor Babbe op school.

ben als nu,” besluit ze trots. Naast de materiële en menselijke omkadering spelen er nog een aantal aspecten een belangrijke rol in dit succesvolle integratieverhaal. “Rollegem is een kleine gemeenschap, waar Babbe deel van uitmaakt. Haar leven is hier, daarom wilden we haar niet naar de school van het buitengewoon onderwijs sturen die veel verder ligt. De kleinschaligheid zorgt ervoor dat iedereen Babbe kent, ook alle andere ouders. Ook van pesten is – voorlopig – geen sprake, in de klas heerst een goede mentaliteit.”

Mieke sluit aan: “Babbe is zelf ook zeer gemotiveerd, ze wil zijn als de anderen. ‘Ik kan dat niet’ staat niet in haar woordenboek.” Lies nuanceert: “Niets is onmogelijk, maar ik moet ook de beperkingen van mijn kind kennen. Ik mag niet alles van de school verwachten.

En wat vindt de kleine meid zelf van de school?

“Rekenen vind ik heel leuk. Minder leuk vind ik de shows van de andere kindjes in de klas, want dan kunnen we minder werken”, zegt ze plichtsbewust. “Schrijven kan ik niet meer zo goed, omdat ik nu meer op de computer werk. Dat zou ik liever beter kunnen. En het liefst van al zou ik kunnen stappen”, besluit ze vastberaden.

Els: “Ingmar is een zeer sociaal kind, het duurde even vooraleer we ontdekten wat er met hem aan de hand was. Na zijn diagnose probeerden we het nog een jaar met revalidatie en GON-begeleiding. Ook zijn kleuterjuf deed wat ze kon – ze vraagt trouwens nu nog regelmatig hoe het gaat met Ingmar – maar dit was niet voldoende om onze zoon zich goed te doen voelen in een klas met meer dan twintig kleuters. Dus kozen we – hoe moeilijk we het er in het begin ook mee hadden – vanaf het derde kleuterklasje voor het buitengewoon onderwijs, en daar is hij helemaal opengebloeid. Hij zit in een kleine klas van acht leerlingen waar hij veel aandacht en structuur krijgt.”

Els stelt zich heel veel vragen bij het M-decreet.

“Ingmar heeft ‘maar’ een autismespectrumstoornis en het wilde al niet lukken op school. Misschien wel intellectueel, maar zeker niet sociaal en emotioneel. Ik wil ouders vragen om eerst te kijken naar waar hun kind zich goed bij zou voelen. Je moet ook rekening houden met de andere kinderen in de klas. Zo heb ik aan de kleuterjuf altijd gevraagd om het mij te laten weten als Ingmar een ballast werd voor de rest van de klas. Als je de succesverhalen ziet op televisie, gaat het dikwijls over één kind op een hele school. Super, natuurlijk, maar vanaf volgend schooljaar kunnen het er meer dan één zijn, en wat dan? Ik vind het gedachtengoed van inclusie heel mooi, maar inclusie stopt waar de omgeving zegt dat het stopt. Als er geen extra ondersteuning onder de vorm van extra GONbegeleiding, opleiding en bijkomend personeel komt, dan gaat dat M-decreet niet lukken. En ik heb al opgevangen dat de regering wil besparen op de GON-begeleiding, omdat dit een ‘dure’ aangelegenheid is. Bij ondersteuning denk ik ook aan de buitenschoolse opvang. Is er opvang voorzien voor kinderen met een beperking? Werkende ouders moeten er ook rekening mee houden dat ze alle revalidatie zoals ergotherapie of logopedie

➤

46

M-DECREET

OM DE ACHTERGROND VAN DIT M-DECREET TOE TE LICHTEN, ORGANISEERT CM ENKELE CAFÉ SOIRÉES MET MIEKE VAN HECKE ALS CENTRALE GAST.

“In het gewoon onderwijs als het kan, in het buitengewoon als daar de beste oplossing ligt”

D MIEKE VANHECKE: Scholen moeten elke vraag van de ouders ernstig nemen en onderzoeken.

Wat is de specifieke vraag van het kind en wat zijn de mogelijkheden van de school.

e voormalige topvrouw van de katholieke onderwijskoepel zal zich niet uitspreken over het decreet zelf, maar wel over het uitgangspunt: “Waar kunnen we op de beste manier de talenten en de interesses van onze kinderen ontwikkelen? Wat is, voor elk kind, de beste plaats om dit te bereiken? Mijn antwoord hierop is: ‘In het gewoon onderwijs als het kan, in het buitengewoon onderwijs als daar de beste oplossing ligt.’ Ik kan me niet vinden in ideologische oneliners als ‘Elk kind moet in het gewoon onderwijs terecht kunnen’ en de omgekeerde visie dat elk kind dat afwijkt van de norm doorverwezen moet worden naar het buitengewoon onderwijs. We mogen in dit hele verhaal de deskundigheid van ons buitengewoon onderwijs niet vergeten.

Zij scoren internationaal zeer hoog dankzij de specialisatie in de verschillende types,” benadrukt ze.

“Het M-decreet bepaalt dat ouders elke school de

vraag mogen voorleggen om hun kind op te nemen.

Elke school beslist voor zichzelf of men het kind de nodige zorg en omkadering kan aanbieden om van zijn traject in het gewone onderwijs een succes te maken.

Mieke Van Hecke: “Scholen moeten elke vraag van de ouders ernstig nemen en onderzoeken. Wat is de specifieke vraag van het kind en wat zijn de mogelijkheden van de school. Hoe maakt de school de afweging van de redelijkheid en de evenwichtigheid van de maatregelen die nodig zijn om het kind professioneel te ondersteunen? Belangrijk hier is dat de school met de ouders in gesprek gaat en niet op voorhand de deur dichthoudt.”

Wat bepaalt volgens haar de draagkracht van de school? “Er is het materiële aspect, denk bijvoorbeeld aan aangepast onderwijsmateriaal of aangepast sanitair ... Ook de leerkrachten moeten over de nodige competenties beschikken.

Als de school zich engageert, dan moet ze veel belang hechten aan communicatie. Met de ouders, de ouders van de andere

kinderen, de leerkrachten ...

Het is immers de bedoeling dat het kind het hele traject kan doorlopen en niet na een jaar op zoek moet naar een nieuwe school.”

Een andere essentiële voorwaarde om van inclusie een succes te maken, naast de draagkracht van de school, is dat het kind zelf over de nodige competenties beschikt om het curriculum te kunnen volgen. Als dat zo is, dan is het aan de school om alle drempels weg te nemen en dit kind alle kansen in het gewone onderwijs te bieden, vindt ze. Beschikt het kind niet over die competenties, dan is er het buitengewoon onderwijs.

Mieke Van Hecke: “Ik hoop dat het M-decreet bereikt wat indertijd het GOK-decreet (voor gelijke onderwijskansen) heeft bereikt: dat scholen bereid zijn om na te denken over wat zij kunnen doen.” Ze besluit met een algemeen pleidooi voor empathie: “Beluister het verhaal van de scholen en dat van de ouders. Zoek samen naar de beste plaats voor het kind met als uitgangspunt het belang van het kind.”

47

➤

in het lager onderwijs buiten de schooluren moeten regelen. Wat schiet er dan nog over van vrije tijd voor de kinderen?”

“Met de invoering van het M-decreet zullen kinderen die nu in het type 1 (kinderen met een lichte mentale handicap) en type 8 (normaal begaafde kinderen met een ernstige leerstoornis zoals dyslexie of dyscalculie) van het buitengewoon onderwijs zitten, verondersteld worden over te stappen naar het gewone onderwijs. Het zal voor CLB’s moeilijker worden om kinderen door te verwijzen naar het buitengewoon onderwijs, ook al is dat de keuze van alle partijen en het beste voor het kind. Voor mij is dit M-decreet een verhaal van besparen verpakt in een mooi kleedje, waar de kinderen zelf het grootste slachtoffer van zullen zijn”, aldus Els. “Het M-decreet moet verder ook meer zijn dan alleen het ondersteunen van de leerinhoud, het gaat ook om hun sociaal-emotionele ontwikkeling.

Ingmar bijvoorbeeld zou later naar het beroepsonderwijs kunnen gaan, maar geen haar op mijn hoofd dat eraan denkt om dit te doen, omdat ik bang ben dat hij zal worden gepest.

Als hij in een grote groep terechtkomt, wordt hij uiteraard ook minder individueel begeleid.

Wat niet goed is voor hem.”

Wat zou voor Els een droomscenario zijn?

“Voor alle kinderen wordt het dringend tijd om te investeren in onderwijs dat iedereen alle kansen geeft. Dat is pas inclusie! Voor Ingmar hoop ik dat we een plaatsje voor hem vinden in het secundair van het buitengewoon onderwijs, waar hij een mooi vak kan leren. Hij zou graag hoefsmid worden (lacht).” ●

DEEL JE MENING! WAT VIND JIJ VAN HET NIEUWE M-DECREET DAT VOLGEND JAAR VAN START GAAT? Laat het ons weten op facebook.com/magazinecava!

MEER WETEN? Café Soirée Vanaf het schooljaar 2015 – 2016 zullen meer kinderen en jongeren die nu in het buitengewoon onderwijs school lopen, in het gewone onderwijs terecht komen.

Maar is het ‘gewone’ onderwijs daar klaar voor? CM organiseert op 3 maart over dat thema een Café Soirée met Mieke Van Hecke, die jarenlang aan het hoofd stond van het Vlaams secretariaat voor het Katholiek onderwijs. Meer info in de CM-agenda achteraan dit blad.

Dinsdag 3 maart 2015 om 20 uur, Thomas More Hogeschool, Zandpoortvest 60, Mechelen.

Tegemoetkoming logopedie Voor een reeks logopedische behandelingen die niet door de algemene ziekteverzekering terugbetaald worden, komt CM regio Mechelen-Turnhout voor 10 euro tussen in de kosten voor de logopedist. Voor wie van de verhoogde tegemoetkoming geniet wordt 15 euro in mindering gebracht van het officiële tarief. Meer info op www.cm.be/logopedie.

Zin om even uit te blazen in volle natuur? Vind je tweede adem tijdens een weekendje weg op eigen ritme. Laat de kinderen het beest uithangen en onze ervaren wandelgids je op sleeptouw nemen!

De kleintjes kunnen slingeren aan touwen, plonzen in de waterplaza en uitrusten tussen de everzwijnen. Laat de regio je bekoren. Tem de wilde golven van de Lesse met de kajak, ga railbiken of neem de mountainbike.

Sinds begin dit jaar heeft Massembre een nieuwe directeur. Ken je zijn naam? Blader door naar ‘CMdeals’ en win misschien een ontspannend weekend in het groen.

INFO & RESERVATIE (tweetalig) • + 32 82 64 43 57 • reception@massembre.com • Massembre, 5543 Heer, provincie Namen.

• www.massembre.be

GESPOT

48

TECHNOLOGIE

HERBRUIKBARE SMARTPHONE Technologie staat niet stil. Meer zelfs, ze gaat zo snel vooruit dat je smartphone bij aankoop alweer verouderd is. Google hoopt met een oplossing te komen: een smartphone die bestaat uit modules die je kan vervangen. Het gaat momenteel nog door het leven als Project Ara, maar zou binnenkort al wel eens ons leven kunnen binnendringen. De smartphone zou een antwoord bieden op de grote verspilling die gepaard gaat met het vervangen van een smartphone om de paar jaar. In de toekomst moet je verouderde componenten simpelweg kunnen vervangen, bijvoorbeeld een te trage processor, slechte camera of een gebroken scherm. Een technologische ontwikkeling om niet uit het oog te verliezen, want ze zou wel eens kunnen doorgetrokken worden naar andere snufjes in ons dagelijkse leven.

GEZONDHEID

LUIHEID DODELIJKER DAN OBESITAS Een gebrek aan lichaamsbeweging zou wel eens aan dubbel zoveel mensen het leven kunnen kosten dan obesitas. Dat blijkt uit een onderzoek dat de Universiteit van Cambridge 12 jaar lang voerde bij 300.000 mensen.

Overgewicht en een gebrek aan beweging gaan dan wel vaak hand in hand, maar ook onze slanke medemens loopt een risico als hij niet voldoende beweegt. Het belang van beweging mag door niemand over het hoofd gezien worden. Twintig minuten stevig wandelen per dag is zelfs al voldoende.

PEUTERS IN ACTIE In de loop van 2015 organiseert CM op een aantal plaatsen in de regio gratis sessies voor jonge ouders om hun peuters op een speelse manier tot bewegen aan te zetten.

De peuterperiode is een niet te onderschatte mijlpaal in de ontwikkeling van elk kind. Tussen 1 en 3 jaar is spelen, lopen, springen,

dansen, ... kortom bewegen de belangrijkste bezigheid. Dat is een onmisbare basis voor de verdere ontwikkeling van het kind, zowel bij het bewegen als voor de ontwikkeling van de hersenen. Wat is er leuker dan samen spelen en bewegen? Als (groot)ouder kan je de ontwikkeling van je (klein)kind

➝ Meer info op www.cm.be/rmt.agenda

bevorderen door ermee te spelen en te bewegen. Daarom organiseert CM op verschillende plaatsen in de regio gratis sessies ‘Peuters in actie’ voor (groot)ouders en hun peuter (1-3 jaar). Je krijgt een brede waaier aan spelimpulsen en beweegtips waarmee je thuis makkelijk aan de slag kan.

Hallo!

49

WIE? Eva Bert, werkt op de Dienst Ledenbeheer bij CM Midden-Vlaanderen in Gent. Zij brengt je aansluiting bij CM en aanpassingen in je dossier in orde. WAT? Naast haar werk bij CM is Eva ook fitnessinstructeur in Sint-Amandsberg, een deelgemeente van Gent. WAAROM? “Mijn uitlaatklep is altijd sporten geweest. Ik kan onmogelijk stilzitten. Sport is mijn leven! Via sportrichtingen op school, dans en kickbox ben ik bij het lesgeven terechtgekomen.”

© T. De Boever

‘Er ontstaan echte vriendschappen tijdens de lessen.

Daar doe ik het voor’

BENIEUWD NAAR HET VOLLEDIGE VERHAAL VAN EVA? Ga dan naar facebook.com/magazinecava

50

CM-Deals 1

VAKANTIEHUISJES IN TSJECHIË JOUW VOORDEEL? CM-LEDEN: 40 EURO KORTING PER WEEK

Chata Zizka ¤ 650/week

Chata Svetla ¤ 425/week

Het Outline Outdoor Centrum zorgt voor een activiteitenaanbod op maat van families met kinderen, een samenzijn met anderen in het zomercafé en ze helpen graag in geval van nood.

Zomeraanbod • Verhalenwandeling met streekinfo & worstje prik • Familiesurvival, vuur maken woudloperskeuken en leuke tips & tricks voor jong en oud • Hoogtepiste in het Outline avonturenbos • Kano-afvaart met picknickpauze en waterpret • Kliminitiatie en rappel • Familiekampvuur tot slot CM-voordeel 40 euro per week per familiehuisje in Jirˇicˇná

Chata Petrovice ¤ 650/week

Thuis bij Belgen Op 725 km van de Belgische grens, midden in het Boheemse Woud, ligt het dorpje Jirˇicˇná.

Het Belgische reisbureau Outline heeft er haar Tsjechische thuisbasis. Je verblijft er in comfortabele vakantiehuisjes.

Info + boeking • OUTLINE TRAVEL Lic A6061 • Tel: 09 219 90 18 • E-mail: info@outline-travel.com • www.outline-travel.com > Jirˇicˇná > familiehuisjes • CM-lidnummer doorgeven bij boeking

2

LENTE OP KOMST IN MASSEMBRE JOUW VOORDEEL? WIN EEN GRATIS WEEKENDJE WEG!

De lente staat voor de deur in Massembre en dat willen we vieren, want sinds begin dit jaar heeft dit mooie CMvakantieverblijf een nieuwe directeur. Ken je zijn naam?

We geven 5 gezinsweekends* weg voor de eerste 5 juiste antwoorden.

Tip Kijk even op de website www.massembre.be en wellicht vind je daar de juiste naam.

Extra info *Het gezinsweekend Massembre is geldig voor 2 volwassenen en 2 kinderen (verblijvend op dezelfde kamer) in verblijfsformule

comfort-halfpension, exclusief dranken. Duur van vrijdagnamiddag tot zondagmiddag ergens in 2015 voor zover kamers beschikbaar.

Antwoorden sturen naar reception@massembre.com voor 30/05/15. We verwittigen de winnaars per e-mail.

Praktisch: • Massembre, 5543 Heer, België • + 32 82 64 43 57 • reception@massembre.com • www.massembre.be

51

3

BIKE FOR HOPE FIETSEVENEMENT TVV KOM OP TEGEN KANKER JOUW VOORDEEL? BESPAAR 25 EURO OF WIN EEN GRATIS DEELNAMEPAKKET

WIN

GRATIS DEELNA M TWV ¤12 E 00

Bike for hope is een 3-daags fietsevenement met als hoogtepunt de beklimming van de Col de la Bonette.

Per niveau zijn er telkens verschillende begeleide tourtochten. Door je deelname steun je ook het goede doel. Er gaat namelijk 50 euro van de 200 euro inschrijvingsgeld naar Stichting tegen Kanker.

Praktisch • Fietsen op donderdag 25, vrijdag 26 en zaterdag 27 juni.

• Logement in Pra Loup mogelijk vanaf woensdag 24 of donderdag 25 tot zondag 28 juni.

• Busreis via Bikeblend mogelijk: vertrek woensdagavond vanuit België, aankomst donderdagochtend in Pra Loup. Vertrek vanuit Frankrijk zondag omstreeks 10 uur, aankomst in België +/- 20 uur zondagavond.

• Inschrijvingsgeld (inclusief 50 euro bijdrage voor het goede doel): 200 euro pp • Logement vanaf 75 euro pp

Doe mee op kosten van çava!

We geven 2 lezers de kans om mee te doen aan dit evenement op kosten van çava. Waarom wil jij absoluut meefietsen in juni?

Stuur je antwoord op deze vraag naar çava.antwerpen@cm.be.

De 2 meest originele inzendingen mogen hun koffers pakken. Deelnemen kan tot 28 februari 2015, want vanaf 1 maart start jouw persoonlijk trainingsschema naar de top van Col de la Bonette! In het nummer van augustus brengen we een verslag van jouw tocht.

De winnaars worden beloond met volgend pakket • Gratis deelname aan Bike For Hope 25-27 juni 2015: www.bikeforhope.be • Bioracer wieleroutfit van Bikeblend • Voedingspakket Etixx • Persoonlijke inspanningsbegeleiding door Ironman-triatleet Kevin Van Oevelen

gedurende 4 maanden ism Inspanningslabo (De ‘Chartreuse’ uit Holsbeek) De actie uit het vorige nummer van çava? is verlengd tot 28 februari: bij registratie voor het event Bike For Hope via hun inschrijvingspagina: www.bikeforhope.be/ nl/inschrijven gebruik je volgende kortingscode: ‘CAVA25’. Zo spaar je 25 euro uit op de inschrijvingsprijs, terwijl Bikeblend alsnog 50 euro stort aan Stichting tegen Kanker!

U kan ook met uw bedrijf deelnemen aan deze ideale teambuildingsdriedaagse in de Franse Zuideralpen? Meer info: www.bikeforhope.be/nl/ bedrijven

52

ENQUĂŠTE VOOR JONGEREN EN HUN OUDERS Hoe oud was jij de eerste keer? En hing je dat aan de grote klok? Weinig mensen. Terwijl de hele wereld aan een razend tempo lijkt te veranderen, zijn er toch ook dingen die al decennia lang stabiel blijven.

55 % vertelt aan niemand iets meteen na die eerste keer. En we hebben nog meer van dat soort boeiende cijfers ...

TEKST:

Femke Coopmans Studio Edelweiss

FOTOGRAFIE:

JE BENT JONG EN

53

49,9 % Stel mensen vandaag de vraag of ze vinden dat jongeren te vroeg seks hebben en de helft zegt ‘ja’.

‘

N JE WILT ... SEKS ➤

54

ENQUÊTE VOOR JONGEREN EN HUN OUDERS

grote invloed op seksuele ervaring. Hoger opgeleiden hechten bijvoorbeeld vaak meer belang aan seksuele voorlichting, maken daar voor zichzelf als ouder een punt van en vinden dat de school ook een grote rol speelt.’

12,5 %

was zestien die eerste keer, 13,7 % zeventien en 16 % was achttien jaar. Maar van de 1.761 mensen die onze online enquête invulden, was er toch ook ruim een zesde (17,8 %) tussen de 21 en 25.

Da’s opvallend oud, vindt ook Bart Degryse, vormingsmedewerker bij Sensoa. Bij die laatste groep hoort vooral de oudere generatie, maar toch. ‘Als je kijkt naar onderzoek over eerste keren in Vlaanderen, dan flirt de mediaan al jaren rond de leeftijd van 17. Wij kijken liever naar de mediaan dan naar het gemiddelde. Als je alle antwoorden op een rij zou zetten, is de mediaan het middelste cijfer. Het gemiddelde wordt bijna altijd gekleurd door de enquête en het onderzoek, terwijl we merken dat de mediaan veel constanter blijft.’

Dat onze enquête een relatief grote groep laatbloeiers aansprak, kan ook met de populatie te maken hebben: erg veel mensen met een hogere opleiding (58 %) beantwoordden de vragen.

‘Voor een thema als seks maakt dat een groot verschil. Leef- en werkomgeving hebben een

van de 80 mensen die op hun 13e of 14e ontmaagd zijn vonden er 32 dat te vroeg.

32

Naast het opleidingsniveau zijn er nog een paar factoren die onze groep kleur geven: 61,8 % van de respondenten heeft kinderen, ongeveer evenveel zonen als dochters en van alle leeftijden. Maar het zijn zelf wel vooral vrouwen (69,2 %).

De jeugd van tegenwoordig ‘Als mensen terugdenken aan hun eerste keer dan romantiseren ze. Tegelijk hebben ze er geen idee van hoe het op dit moment zit’, ondervindt Bart Degryse dagelijks. ‘Terwijl het eigenlijk allemaal heel stabiel is’. Stel mensen vandaag de vraag of ze vinden dat jongeren te vroeg seks hebben en de helft (49,9 %) zegt ‘ja’. ‘Dat is een tendensieuze vraag, natuurlijk.

En ik ben blij dat toch een derde ‘neutraal’ antwoordde, want zij twijfelden blijkbaar wat ze hiermee moesten doen.’ Peil bij

89,9 % heeft de intentie voorbehoedsmiddelen (condooms, de pil …) te voorzien voor de kinderen.

diezelfde mensen naar hoe ze hun eigen kinderen inschatten en je krijgt een heel ander beeld.

Een kwart denkt dat de zonen of dochters er op hun zestiende klaar voor waren, een vijfde duidt zeventien aan en nog eens een kwart zegt achttien.

De verschillen voor zonen en dochters zijn verwaarloosbaar.

‘Als het over de eigen kinderen gaat, maken ze de inschatting blijkbaar nuchterder. Al kunnen ook hier de hoger opgeleiden met thuis ASO-leerlingen het antwoord kleuren’, merkt Bart Degryse op.

Ouders maken zich in elk geval niet te veel zorgen als het om de seksuele gezondheid van hun kinderen gaat. ‘De antwoorden liggen hier zo gespreid dat je ervan uit kunt gaan dat het vooral met het type vader of moeder te maken heeft. De één piekert meer dan de ander en we zullen van alles wat in huis gehad hebben. Uit ervaring weet ik ook dat professionelen, en dan heb ik het bijvoorbeeld over leerkrachten middelbaar onderwijs, zich daar veel meer zorgen om maken. Ouders geloven dat het

19 20 vs

Wie voor zijn 19e voor het eerst seks had, deed dat het meest met iemand die hij twee maanden tot een half jaar kende. Wie tot zijn 20e wachtte, dook voornamelijk het bed in met iemand die hij langer dan een jaar kende.

55

EXCUSEER?

ORIGINELE ANTWOORDEN Soms kun je in een enquête ook ‘andere’ antwoorden geven dan de keuzes die wij voorstellen. We geven er zo graag een paar mee.

Waar had je voor het eerst seks?

Da’s vaak ‘de auto’, ‘bij hem of haar thuis’ en er zitten ook wel wat bos- en duinenpoepers tussen, maar wat dacht je van deze: een bed in het scoutslokaal of de lokalen van de chiro, de romantisch ingerichte kamer van de zus, de hoeren in Antwerpen, een wei vol koeien, de eerste huwelijksnacht, een tent in Dranouter, een hotel in Parijs, de gay cinema of het internaat van de vriendin?

Wie heb je toen over je ontmaagding verteld?

De meeste mensen schreeuwen het niet van de toren, maar eentje was ‘zo blij dat ik eindelijk ontmaagd was dat de hele wereld het mocht weten!’.

Hoe kwam je te weten hoe de vork in de steel zit?

Dat stond blijkbaar een tijdlang netjes uitgelegd in een christelijk tijdschrift dat kinderen rond hun plechtige communie kregen en iemand kreeg een boekje van de oma, maar veel mensen hebben het vooral ook afgeleid door zelf op ontdekking te gaan en afleidingen te maken van alles wat ze rond zich tegenkwamen.

wel goed komt, want het is bij hen toch ook allemaal gelukt.’

Het juiste moment Voelde je je er klaar voor toen je voor het eerst seks had? ‘Ja’, zegt de overgrote meerderheid (86,3 %) dan. In 77 % van de gevallen was die eerste keer met het vaste liefje. En 86,6 % voelde geen druk, van niemand. Bart Degryse licht toe: ‘Veel mensen zijn ‘tevreden’ over hun eerste keer. In die zin dat ze het wilden en dat het was met iemand die ze kenden. Druk voelen ze soms wel een beetje, want veel van hun vrienden ... Maar dat is niet de reden waarom ze ook echt de stap gezet hebben. En weinig mensen praten over hun eerste keer. Ook bij degene met een atypisch traject, die bijvoorbeeld veel vroeger dan leeftijdsgenoten een coïtus beleven, lopen die antwoorden gelijk. Dat was één van de dingen die we leerden uit Sexpert, een onderzoek van de Gentse en Leuvense universiteiten naar de seksuele gezondheid twee jaar geleden. Daar kwam dan ook niet uit dat je gegarandeerd spijt krijgt van seks op je 14de. De çava-enquête lijkt dat te

8 van de tien voelt zich perfect op zijn gemak wanneer het over seks gaat in het bijzijn van de kinderen.

bevestigen, en we zien ook dat 21 blijkbaar een goed moment was voor de generatie die zegt toen voor het eerst seks te hebben gehad.’

De wet is de wet Wat als de regering de minimumleeftijd voor seks onder leeftijdsgenoten zou verlagen naar 14de jaar (na toestemming van beide personen)? ‘Da’s een moeilijke vraag en ik had verwacht dat veel mensen niet zouden antwoorden, maar het is goed dat ze het toch deden’ zegt Bart Degryse. ‘Dat ze overwegend voor ‘neen’ (57,1 %) kiezen, ligt in de lijn van hun antwoord op de vraag wat ze een aanvaardbare leeftijd vinden om voor het eerst geslachtsgemeenschap te hebben.

De grootste groep geeft daar aan dat 16 een goede leeftijd is en dan klinkt 14 plots erg jong. Maar wat misschien nog meer opvalt: op die vraag heeft meer dan de helft niet geantwoord. We kunnen alleen maar gokken waarom dat zo is. In de discussie over de wettelijke minimumleeftijd krijg je als tegenwerping vaak dat je ➤

23,8% leerde op school over de bloemetjes en de bijtjes,

De enquête vroeg ouders ook of ze dachten dat hun kinderen aan online seks deden.

Een duidelijke 87,8% antwoordde snel ‘neen’

56

➤

jongeren niet moet aanzetten om vroeger aan seks te beginnen. Experts weten dat dat niet gaat gebeuren. Als het over seks gaat, denken jongeren niet aan de wet. Het probleem nu is: als een 16,5-jarige zich laat verleiden door zijn liefje van 15 en 8 maanden, kan iemand een klacht indienen die leidt tot een strafrechterlijke vervolging. Dat gebeurt vaak genoeg, door ouders, de school ... Wij vinden dat absurd, en de publieke opinie met ons. De huidige wet zorgt voor een grijze zone voor jongeren tussen 14 en 16, met aparte

regels. Uit onderzoek weten wij dat leeftijdsverschil belangrijker is dan de leeftijd waarop je begint. 16 en 25 is geen goede combinatie, 14 en 19 ook niet.

Daarom zijn er voorstellen om een maximum leeftijdsverschil in te voeren voor minderjarigen.

Jongeren moeten, als ze dat allebei willen, seksuele contacten kunnen hebben met leeftijdsgenoten die niet meer dan drie jaar ouder zijn.’

De vork en de steel 23,8 % leerde op school over de bloemetjes en de bijtjes,

19,6 % hoorde het verhaal vooral van vrienden en 18 % ging op zoek in boeken en magazines.

‘En dan nog liefst boeken in de bibliotheek, want daar kon je ze ongegeneerd inkijken’, lacht Bart Degryse. Vandaag scoren boeken minder goed. Als je ouders vraagt om in te schatten waar hun kinderen informatie over seks halen, dan zegt 27,4 % dat dat vooral bij vrienden is, 26 % denkt aan de school, 19,8 % aan het internet en 11,3 % aan tv. ‘Uit veel onderzoek blijkt dat ouders het online gedrag van hun kinderen onderschatten.

57

reageren altijd fel als ik tijdens een presentatie zeg dat 80 % van iedereen boven de tien jaar ‘ja’ antwoordt op de vraag of ze het afgelopen jaar online met iemand geflirt hebben. Maar draai het eens om. Alleen seuten flirten niet, toch? En ze hebben zelf zeker ook wel eens hun partner verleid in een pikant mailtje of een sms’je.’

Hier maken ze wel ongeveer het juiste lijstje. In werkelijkheid zijn vrienden voor tieners de belangrijkste informatiebron, daarna komen media (televisie en internet samen) en dan de school.’ De enquête vroeg ouders ook of ze dachten dat hun kinderen aan online seks deden.

Een duidelijke 87,8 % antwoordde snel ‘neen’. ‘De vraag is ook nogal kort door de bocht.

Daar stellen ze zich porno bij voor. Maar verander de vraag in ‘Denk je dat je kinderen online flirten?’ en je kreeg zeker een heel ander antwoord. Ouders

Voorlichting op school Nog over die vork en steel peilden we naar de leeftijd waarop ze wisten hoe het in elkaar zat.

‘Vind ik een heel interessante vraag’, zegt Bart Degryse. ‘11, 12, 13 en 14 jaar scoren erg goed. De vroege puberteit. In een andere vraag duiden ze die groep ook aan als de groep die het meest seksuele vorming moet krijgen.

Het vijfde en zesde leerjaar en de eerste graad van het middelbaar onderwijs. Huidige cijfers zeggen dat kinderen van 7 of 8 jaar het voortplantingsverhaal kunnen begrijpen.

Aan het begin van de puberteit gaat dat verhaal ook echt een rol spelen. Er verandert een hoop, klasgenoten of een oudere broer of zus puberen …’ Bart Degryse vindt het erg mooi dat een verpletterende 92,4 % vindt dat seksuele voorlichting erbij hoort op school. En het wordt nog beter, want 20 % vindt dat dat in het vijfde leerjaar mag, 35,7 % kiest het zesde leerjaar en 15,3 % het eerste middelbaar.

‘En toch wordt dat nog heel weinig gedaan, zeker in de lagere school’, weet Bart Degryse.

‘Seksuele voorlichting zou een vast onderdeel van het lessenpakket mogen zijn.’

44,8 % van de ouders kregen al vragen over seks, 21,6 % nog niet omdat de kinderen daar nog te jong voor zijn. Acht van de tien voelt zich perfect op zijn gemak wanneer het over seks gaat in

Bart Degryse:

UIT VEEL ONDERZOEK BLIJKT DAT OUDERS HET ONLINE GEDRAG VAN HUN KINDEREN ONDERSCHATTEN

het bijzijn van de kinderen en twee derde vindt voorlichting geven gemakkelijk. 77,3 % noemt die voorlichting ook een taak van de ouders. ‘Dat is iets positiever dan ik had verwacht’, geeft Bart Degryse toe. ‘Ter vergelijking de Sexpert-cijfers over praten in gezinsverband: 50 % van de vrouwen en 40 % van de mannen zegt spontaan over seks te praten met de kinderen. 30 % van de moeders rapporteert dat de kinderen al eens vragen stelden en hetzelfde geldt voor 21 % van de vaders. Als je in een enquête vraagt naar ‘de taak’, dan denk je natuurlijk wel aan dat ene gesprek. Maar ouders geven veel meer informele seksuele voorlichting. Op momenten waarop over kledij gebabbeld wordt, er wordt een grap gemaakt over iets op tv dat je moet uitleggen … Voorbeeldgedrag hoort daar ook bij. Kussen ouders elkaar wel eens? Hoe ga je om met badkamermomenten? Dat is allemaal een onderdeel van seksuele opvoeding.’ Dus ouders spelen wel een belangrijke rol als het om jongeren en seks gaat.

‘Vooral voor kinderen. Zij zetten hun ouders bijna altijd helemaal vooraan als ze informatiebronnen noemen, terwijl een tiener vooral vrienden raadpleegt. Al wees Sexpert ook wel uit dat 1 op 5 jongeren onder de 25 bij niemand terecht kan met vragen.’ ●

CM

AGENDA

VOLLEDIG OVERZICHT OP WWW.CM.BE/RMT.AGENDA

BABY, KIND & TIENER

BABY, KIND & TIENER

BABY, KIND & TIENER

CAFÉ SOIRÉE MET MIEKE VAN HECKE

EIGEN BAAS OVER JE GEDACHTEN

BORSTVOEDING. GOED VOORBEREID!

In een gezellig kader naar een interessante gast luisteren die een actueel thema behandelt, en nadien napraten aan de toog met de spreker en de andere aanwezigen: dat is de succesformule van ‘Café Soirée’. Begin maart organiseert CM een Café Soirée met Mieke van Hecke over: “Komt de zorg voor leerlingen met nood aan ‘buitengewone’ aandacht in het gedrang?”.

Mieke Van Hecke stond 10 jaar lang aan het hoofd van de koepel van het vrij onderwijs.

Vanaf het schooljaar 2015 – 2016 zullen meer kinderen en jongeren die nu in het buitengewoon onderwijs school lopen, in het gewone onderwijs terecht komen. Maar is het ‘gewone’ onderwijs klaar om de extra zorg op te nemen voor deze kinderen met beperkingen? Mevrouw Van Hecke zal ook ingaan op de problematiek van kansarmoede in het onderwijs.

Deze training richt zich tot kinderen van het 4de leerjaar die zich snel zorgen maken, vaak piekeren en veel negatieve gedachten hebben.

Op deze manier kan er op een meer persoonlijke en intensievere manier gewerkt worden. In een klein groepje leren kinderen de baas te worden over hun negatieve gedachten en hun angst en boosheid, door een andere bril op te zetten. Ze leren goed om te gaan met tegenslag en krijgen een aanzet tot meer zelfvertrouwen. Voorafgaand aan de training is er een telefonisch kennismakingsgesprek met de ouders, om te kijken of deze training goed aansluit bij datgene dat zij willen verbeteren. Na afloop is er een individueel evaluatiegesprek met de ouders.

PRAKTISCH Wanneer 3 maart 2015 Waar Thomas More Hogeschool, Campus De Vest, Zandpoortvest 60, 2800 Mechelen. (Er is parking aan de locatie, de zaal is rolstoeltoegankelijk) Prijs gratis Info en inschrijven www.cm.be/agenda Meer info beweging.rmt@cm.be of 014 40 35 80

PRAKTISCH Wanneer start op 7 april 2015 van 9.30 tot 13 uur (volgende data: 8/4, 9/4, 10/4) Waar Mechelen, CM-campus, Antwerpsesteenweg 261 Prijs • CM-leden: 120 euro, • verh. tegemoetk. 60 euro, • niet-leden: 170 euro.

Per sessie wordt 50% terugbetaald indien het kind recht heeft op kinderbijslag, CM-lid is en een voorschrift kan voorleggen.

Begeleiding Wendy de Pree, ontwikkelingspsycholoog/ gedragstherapeut Info en inschrijven 014 40 35 45 Organisatie CM Gezondheidspromotie

CM organiseert een cursus van 3 samenkomsten rond borstvoeding, waarop heel wat vragen worden beantwoord en twijfels en misverstanden worden weerlegd. Op elke samenkomst worden verschillende thema’s rond borstvoeding behandeld: hoe werkt borstvoeding, voorbereiding op borstvoeding, voordelen voor moeder en kind, borstvoeding gedurende de eerste weken, rol van de partner, borstvoeding op langere termijn, wanneer vaste voeding invoeren, kolven, borstvoeding en werken... Er worden foto's en videobeelden getoond ter illustratie.

Je krijgt ook verschillende infobrochures rond borstvoeding mee naar huis.

Op deze cursus zijn de partners zeker ook welkom! De gegeven informatie is voor hen ook nuttig om weten.

PRAKTISCH Wanneer 31/03 – 14/04 – 28/04 van 19.30 – 21.30 uur Waar CM campus Mechelen, Antwerpsesteenweg 261 Prijs • CM-leden 15 euro • verh. tegemoetk. 7,50 euro • niet-leden 30 euro Info en inschrijven www.cm.be/agenda Meer info gezondheidspromotie.rmt@cm.be of 014 40 35 45

59

GEZOND IN JE HOOFD

GEZOND IN JE HOOFD

ZORG

DE KUNST VAN HET PIEKEREN – LEREN LOSLATEN

OUD IS NIET OUT

MANTELZORG VANUIT EEN CREATIEVE HOEK

Piekeren kan je niet verhinderen, maar je kan wel je piekergewoontes aanpakken en ingrijpen in de piekerketting. Tijdens deze cursus krijg je de nodige informatie en vaardigheden aangeleerd om zelf je piekeren aan te pakken en in de toekomst beter te hanteren.

PRAKTISCH Wanneer start op 10 maart 2015 van 19 tot 21 uur (volgende data: 24/3, 31/3, 21/4) Waar Herentals, De Repertoire, Poederleeseweg 15 Prijs • CM-leden: 80 euro, • verh. tegemoetk. 40 euro, • niet-leden: 160 euro Begeleiding Tine Daeseleire (klinisch psycholoog) Info en inschrijven: www.cm.be/agenda Organisatie CM Gezondheidspromotie

Vanaf de leeftijd van ongeveer zestig jaar kan men bij de groep van ouderen gerekend worden. Het woord ‘Ouderen’ is niets meer dan een term om een leeftijdsgroep mee aan te duiden, net zoals men ook het woord ‘jongeren’ gebruikt. Het is belangrijk om af te stappen van het clichébeeld van de oudere. Niet iedereen die ouder is dan zestig, is afhankelijk van anderen of zit de hele dag aan de buis gekluisterd. Tijdens deze sessie gaan we in op verschillende perspectieven om ‘ouder worden’ te bekijken, met ruimte voor een benadering die de nadruk legt op een positieve beeldvorming. Als oudere komt men wel voor een nieuwe set van uitdagingen te staan. Denk maar aan pensionering, grootouderschap of verminderde lichaamskracht. Tijdens de sessie ‘Oud is niet out!’ worden verschillende tips besproken om met deze uitdagingen om te gaan. Zeker is dat men als oudere ook met volle teugen van het leven kan genieten.

In de voormiddag willen we mantelzorg vanuit een creatieve hoek benaderen. Je kan ervoor kiezen je mantelzorgsituatie in beelden of woorden om te zetten. Bedoeling is om op een creatieve manier aan de slag te gaan met wat je rond je mantelzorgsituatie bezig houdt.

Fotografe Marjan Van Doorselaer en docente literaire creatie Anne Smits begeleiden je hierbij. Je krijgt ook heel wat tips over goed fotograferen of literair schrijven, afhankelijk van jouw keuze. In de namiddag gaan we in gesprek rond de creaties. Waar heb jij de klemtonen gelegd? Waarom heb je iets op een bepaalde manier willen uitbeelden/verwoorden?

Waarom verkies je bepaalde beelden/ teksten boven andere? Wat zoek je in een beeld of tekst? Wat is voor jou belangrijk in het mantelzorger-zijn?

Hoe komt dat tot uiting in jouw eigen werk? Kan Ziekenzorg misschien iets voor jou betekenen?

PRAKTISCH

PRAKTISCH

Wanneer 28 april 2015 van 19 tot 21.30 uur Waar Turnhout, ACW-gebouw zaal Vivaldi, Korte Begijnenstraat 18 Prijs 5 euro Begeleiding Saskia Vloeberghs (klinisch psycholoog) Info en inschrijven 014 40 35 45 of thuiszorgcentrum.turnhout@cm.be Organisatie Thuiszorgcentrum en Vormingplus Kempen

Wanneer 27 maart van 9.30 uur tot 16 uur Waar Mechelen: CM-campus, Antwerpsesteenweg 261 Prijs • CM-leden: 20 euro, • verh. tegemoetk. 15 euro, • niet-leden: 25 euro Info en inschrijven mantelzorg.rmt@cm.be of 015 21 59 42 Begeleiding Marjan Van Doorselaer en Anne Smits Organisatie Ziekenzorg CM

CM

AGENDA

VOLLEDIG OVERZICHT OP WWW.CM.BE/RMT.AGENDA

ZORG

ZORG

LIJF EN LEDEN

BETAALBARE ZORG? SAMEN KIEZEN!

HELP, IK BEN MANTELZORGER!

HAP JE GEZOND!

Onze gezondheidszorg staat voor stevige uitdagingen. Denk maar aan de vergrijzing, besparingen, nieuwe therapieën die soms erg duur zijn.

Daarover gaat deze interactieve infosessie. Verschillende stellingen komen aan bod en via een stemkastje kun je je mening geven. Wil jij mee nadenken over hoe onze gezondheidszorg betaalbaar kan blijven?

Neem dan zeker deel. Inschrijven is noodzakelijk via het lokale KWBmailadres. Sommige sessies zijn gratis, voor andere wordt een kleine bijdrage gevraagd voor de onkosten.

Met dit initiatief dagen CM en KWB je uit om mee het debat aan te gaan over de keuzes die we moeten maken om onze gezondheidszorg betaalbaar te houden.

Tijdens dit infocafé wordt er een antwoord gegeven op de vraag ‘Wat kunnen verschillende organisaties uit onze regio betekenen voor mantelzorgers?’ Er wordt ook ruimte voorzien voor een gezellige babbel bij een drankje. Ziekenzorg CM regio Mechelen-Turnhout, de dienst maatschappelijk werk van CM en de sociale dienst van de gemeente of het OCMW vertellen wat zij aan mantelzorgers te bieden hebben. Na de toelichting wordt er tijd gemaakt om te praten met de aanwezige diensten en mantelzorgers.

PRAKTISCH Waar en wanneer start telkens 19.30 uur • 17/3: Westerlo Voortkapel, polyvalente zaal - St. Streuvelsstr. 9 • 19/3: Mechelen, ‘t Kranske Tervuursestwg. 16 • 27/3: Nijlen, Gildenzaal Gemeentestr. 24 • 21/4: Balen, PC Achter den Toren, G. Woutersstr. 29 • 23/4: Vorselaar, Den Engel Kerkstraat 17 Prijs gratis Info en inschrijven 014 40 35 45 Organisatie CM en KWB

Of dat je nu op je 'lijn" moet letten, diabetes hebt of gezond wilt eten, iedereen kan wel genieten van een gezond hapje. Toch kunnen we ons bijna geen feestje of gezellig samen zijn bedenken zonder dat er chips, gefrituurde hapjes en/of slagroomtaart op de menu staat. Is het de gewoonte? Of is het omdat we niet weten hoe en wat we moeten maken om een gezonder feestje te organiseren ? In deze workshop steken we de handen uit de mouwen en proberen samen enkele recepten uit. We wisselen ideetjes en tips uit zodat je vast geïnspireerd naar huis gaat.

PRAKTISCH

PRAKTISCH Wanneer 16 april 2015 van 13.30 tot 17 uur Waar Bornem, CC Ter Dilft Prijs • CM-leden: 3 euro, • verh. tegemoetk. 2 euro, • niet-leden 6 euro Info en inschrijven mantelzorg.rmt@cm.be of 015 21 59 42 Organisatie Ziekenzorg CM

Wanneer 10 maart 2015 van 13.30 tot 16 uur Waar Mechelen, CM-campus zaal Den Brink, Antwerpsesteenweg 261 Prijs • CM-leden: 3 euro, • verh. tegemoetk. 2 euro, • niet-leden: 6 euro Info en inschrijven thuiszorgcentrum.turnhout@cm.be of 014 40 35 45 Organisatie Thuiszorgcentrum

61

LIJF EN LEDEN

LIJF EN LEDEN

AROMATHERAPIE IN DE ZORG VOOR KANKER

HUIS-, TUIN- EN KEUKEN-EHBO Tijdens deze workshop worden er verschillende situaties belicht die je in een thuissituatie of het in het verkeer kan meemaken en hoe je hierop best kan reageren. Enkele voorbeelden: veiligheidshouding, basisreanimatie, wondverzorging, plotse ziektetoestand, de huisapotheek, … Dit wordt aangereikt aan de hand van eenvoudige voorbeelden. Er is ook mogelijkheid om individueel enkele basisvaardigheden in te oefenen.

Heeft u vragen of situaties meegemaakt? Deze kan u eventueel vooraf bij uw inschrijving doorgeven zodat ook hierop kan ingespeeld worden.

PRAKTISCH

Tijdens deze workshop leggen we de nadruk op nazorg bij kankerbehandelingen: hoe kun je je vitaliteit terug opbouwen. We hebben ook oog voor de zorg die je huid nodig heeft, aangezien dit een orgaan is dat zeer gevoelig reageert op allerlei behandelingen. Het is hierbij immers heel belangrijk om zuivere natuurproducten te gebruiken, zodat er geen belasting is voor de huid, bloed en andere organen. Etherische oliën worden ook gebruikt voor de bevordering van je gemoedsrust, concentratie, innerlijke rust en ter bevordering van de slaap.

Ook tijdens de behandeling van kanker kan men aromatherapie inzetten, maar dit vraagt veel kennis ter zake en moet steeds in samenspraak gebeuren met de behandelende artsen.

PRAKTISCH Wanneer 19 maart 2015 van 14 tot 17 uur Waar Turnhout, Open Huis Alegria, Stationsstraat 80-82 Prijs • CM-leden: 10 euro, • verh. tegemoetk. 5 euro, • niet-leden: 20 euro Begeleiding Veerle Waterschoot, aromatherapeute Info en inschrijven thuiszorgcentrum.turnhout@cm.be of 014 40 35 45 Organisatie Thuiszorgcentrum, in samenwerking met Open Huis Alegria

Wanneer 24 maart 2015 van 14 tot 16 uur Waar Vorselaar, De Sprankel, Nieuwstraat 13 Prijs • CM-leden: 3 euro, • verh. tegemoetk. 2 euro, • niet-leden: 6 euro Begeleiding Tiny Coremans, verpleegkundige gespecialiseerd in wondzorg Info en inschrijven thuiszorgcentrum.turnhout@cm.be of 014 40 35 45 Organisatie Thuiszorgcentrum In samenwerking met LDC De Sprankel

CM

AGENDA

VOLLEDIG OVERZICHT OP WWW.CM.BE/RMT.AGENDA

LIJF EN LEDEN

LIJF EN LEDEN

LIJF EN LEDEN

EUTHANASIE: WAT EN HOE?

SLAAPMEDICATIE EN EVENTUELE GEVAREN

THE SKY IS THE LIMIT

Sinds 2002 is er in ons land een euthanasiewetgeving. De vooruitgang van de medische wetenschap en de maatschappelijke evoluties (o.a. de wet op de patiëntenrechten) dwingen ons tot steeds meer openheid in de communicatie rond het levenseinde in het algemeen en euthanasie in het bijzonder. We stellen echter dagelijks vast dat er nog steeds grote verwarring en misverstanden bestaan rond het begrip euthanasie. Wat is het verschil tussen euthanasie en palliatieve zorg? Wie kan om euthanasie vragen en welke procedure dient dan gevolgd te worden? Kan dat in een wilsverklaring en wanneer is die dan geldig?

Moet die geregistreerd worden op de gemeente? En wat als iemand dement wordt? Op deze en vele andere vragen krijg je een antwoord tijdens dit infomoment. Het begrip euthanasie wordt geplaatst in een breder geheel van medisch begeleid sterven.

PRAKTISCH Wanneer 31 maart 2015 van 13.30 tot 16 uur Waar Olen, LDC Komie Geire, Herentalseweg 1 Prijs • CM-leden: 3 euro, • verh. tegemoetk. 2 euro, • niet-leden: 6 euro Begeleiding Guy Hannes, coördinator PNAT Info en inschrijven thuiszorgcentrum.turnhout@cm.be of 014 40 35 45 Organisatie Thuiszorgcentrum In samenwerking met LDC Komie Geire

Jaarlijks worden er in ons land meer dan 13 miljoen doosjes slaappillen verkocht. Er zijn zowel op korte als op lange termijn gevaren aan deze medicatie verbonden. Op korte termijn kan deze medicatie suf maken, en kan ze verminderde aandacht en duizeligheid veroorzaken. Bij oudere mensen, bij wie de reflexen minder snel zijn, is het gevaar op vallen hiermee erg reeël! Wie constant gedurende lange tijd slaapmiddelen gebruikt, kan problemen krijgen met afhankelijkheid en verslaving, maar ook met het geheugen en mogelijk zelfs dementie.

Het is vooral belangrijk om bij slaapproblemen ook open te staan voor alternatieven, en niet onmiddellijk naar kalmeermiddelen te grijpen. Tijdens deze avond gaan we dieper in op de gevolgen op korte en lange termijn.

PRAKTISCH Wanneer 21 april 2015 van 19 tot 21.30 uur Waar Olen, LDC Komie Geire, Herentalseweg 1 Prijs 3 euro Begeleiding Dr. Scheerlinckx, psychiater Info en inschrijven thuiszorgcentrum.turnhout@cm.be of 014 40 35 45 Organisatie Thuiszorgcentrum In samenwerking met LDC Komie Geire en OCMW Olen dienst Gezondheid

Ga je graag eens een uitdaging aan?

Wil je je de grenzen eens verleggen?

Dan is deze activiteit is voor jou: een hoogteparcours op maat van zowel mobiele als minder mobiele personen! Het unieke zal zijn dat een aantal bruggen ook toegankelijk zullen zijn voor rolstoelgebruikers! Ook voor mobiele personen hebben we een rolstoel ter beschikking om deze ervaring te beleven. Het hele traject is beveiligd en je wordt bijgestaan door ervaren begeleiders. Naast het hoogteparcours is er ook een Ferrata (“ijzeren weg”) en klimmuur aanwezig. Kortom: een namiddag om de kick van je leven te beleven!

PRAKTISCH Wanneer 9 mei 2015 van 14u tot 17u.

Waar Turnhout, Hangloose Adventurehal, Slachthuisstraat 5 Voor wie langdurig zieke en gezonde personen jonger dan 65 jaar.

Prijs • CM-leden: 16 euro, • verh. tegemoetk. 10 euro, • niet leden: 20 euro Info en inschrijven 015 21 59 46 of ariadne.rmt@cm.be Organisatie Ziekenzorg CM

VOOR EEN HOORAPPARAAT MOET JOHAN MINDER NAAR DE KOSTEN KIJKEN Dat komt omdat Johan aangesloten is bij het CM-MediKo Plan. Deze nieuwe CM-verzekering betaalt allerlei medische kosten extra terug: tot 500 euro voor hoorapparaten, bijvoorbeeld. Maar er zijn ook extra tegemoetkomingen voor tandprothesen, brillen of lenzen, remgeld (het wettelijke deel dat je zelf betaalt bij dokter, tandarts ‌) en nog veel meer.

Nieuw. Het CM-MediKo Plan.

Een vaste premie voor extra bescherming.

Bereken je premie op www.cm.be Extra tegemoetkomingen voor hoorapparaten, remgeld, orthodontie, brillen en lenzen, tandprothesen en -implantaten ‌

Here comes the rain again...

www.nostalgie.eu

West-Vl 101.0 + 98.2fm

Oost-Vl 103.5fm

Vl-Brabant 98.1fm

Antwerpen 102.9fm

Limburg 96.8 + 94.7fm