çava december 2016 by Communicatie rMT

Het magazine dat deugd doet

EDITIE WINTER 2016 • FACEBOOK.COM/MAGAZINECAVA

RAGES + KLEINSCHALIG WONEN + SCHONE KLEREN

EEN UITGAVE VAN CM REGIO MECHELEN-TURNHOUT • EDITIE 18

Voorbereid op ouder worden?

U verhuist? U (ver)koopt een pand? U (ver)huurt een pand? U gaat uit elkaar? U bent erfgenaam?

Hoe regelt u dat voor elektriciteit en aardgas?

Ga naar www.vreg.be/verhuisplanner Hebt u geen internet? Bel het gratis telefoonnummer 1700. We helpen u graag verder!

INHOUD EDITIE WINTER 2016

13,29,57

GESPOT Cijfers & weetjes

KLEINSCHALIG WONEN Gelukkig op 60m2

ZEG EENS AAA Zo poets je je tanden

RAGES

In de schaduw van de Pokémon Go-gekte

PRO & CONTRA Moeten we het rijbewijs met punten invoeren?

WAT DOET DEUGD Mensen die opkomen voor elkaar

DAGEN ZONDER ALCOHOL 3 proefkonijnen een maand zonder alcohol

PORTRETTEN Eigenzinnige interieurs

EEN DAG IN HET ASIELCENTRUM Vluchten is geen vrije keuze

CM DEALS Korting voor CM-leden & çava?-lezers!

SPECIAL OUDER WORDEN IN 2016 Elk jaar een seizoen erbij

SCHONE KLEREN Is jouw kleding eerlijk en ecologisch gemaakt?

COLUMN Oude Clara

CM-AGENDA Plan je activiteiten

STAMCELLEN GEZOCHT Hoe ver staat het onderzoek?

Coverfoto: Getty Images/Carl Smith

Verantwoordelijke uitgever Tonnie Steeman, Korte Begijnenstraat 22, 2300 Turnhout · Bladmanagement Jim Jansen · Redactie Peter Lambert, Marjolein Cuvelier, Ann Hostens, Natalie Van den Heule, Niels Ansoms, Ann Swolfs, Annelies Vervoort, Paul Van Roy, The Fat Lady · Concept, fotografie en vormgeving The Fat Lady · Advertenties Publicarto 053 82 60 80, com@publicarto.be · Contact CM regio Mechelen-Turnhout, Korte Begijnenstraat 22, 2300 Turnhout, 014 40 31 11, regiomechelenturnhout@cm.be · çava? is een uitgave van CM regio Mechelen-Turnhout en verschijnt in een oplage van 305 000 ex. huis aan huis in de arrondissementen Mechelen en Turnhout. De CM-diensten en -voordelen die in çava? vermeld worden zijn informatief. Bij twijfel of betwisting gelden enkel de statuten en de huishoudelijke reglementen. CM regio Mechelen-Turnhout is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de çava?-advertenties.

Edito belangrijkste rage van al, dát houdt me wel bezig. De vraag is hoe we ouder worden. NipMARJOLEIN CUVELIER pend aan een glaasje prosecco aan de Amalfikust: laat maar komen! Maar “zitten dementeren op een stoel terwijl je vitale functies onderhouden worden”, zoals Hendrik Cammu het verderop in dit magazine scherpstelt, dat is dan weer niets om naar uit te kijken. Aan de oudste mensen ter wereld wordt telkens weer de klassieke vraag gesteld: wat is het recept om zo oud te worden? Elke dag ‘In mijn puberjaren een rauw ei eten, niet trouwen, veel geduld was het een rage om hebben en goed slategen elke rage te zijn. pen, antwoorden zij dan met stelligheid. Alternatief zijn, heette dat.’ Maar gelukkig ouder worden? Dat doe je nog het best door te relativeren en actief te blijven. In de ideale wereld ziet mijn oude dag eruit zoals die van Paula Semer: “Graag leven, niets moet en alles mag.” Een mooie getuigenis over keurslijf bovendien: draag een VAN HEEL WAT dingen heb ouder worden. Trouwens, elke stretchbroek en een Indisch ik op lagere schoolleeftijd vurig dag een glas prosecco? Geen hemd, was of kam je haar niet, gehoopt dat het hypes zouden topidee als je er elk jaar een verknal al je nette kledingstukworden. Steunzolen, een uitseizoen bij wil. Niet goed voor ken met batikverf. Met hypes neembare beugel, de huig-r, een de gezondheid, zegt Cammu. voor volwassenen heb ik weinig Hollandse fiets met trommelEva, Levin en Wim deden het voeling. Welk type telefoon er remmen en jongenstruien voor een volle maand zonder alcohol in mijn handtas ligt te trillen meisjes. Het waren niet bepaald en plukten er de vruchten van. of hoeveel strepen er op mijn gadgets die ik zelf gekozen had. Hun ervaringen lees je in het sportschoenen staan … Het doet Maar je bent jong en je geeft de artikel over alcoholgebruik. ● me niet veel (en dat is eigenlijk dingen een plaats. een zegen). Toch worden heel In mijn puberjaren was het wat mensen verleid door rages. een rage om tegen elke rage Marjolein Cuvelier is Wil je er zelf eentje lanceren? te zijn. Alternatief zijn, heette redactiemedewerker van çava? In dit nummer lees je hoe. Dat dat. Wat ook weer een rage op Je kan haar contacteren via we almaar ouder worden, de zich was. Een behoorlijk strak marjolein.cuvelier@cm.be.

De nieuwste rage: oud worden!

VOLG ONS OP FACEBOOK facebook.com/magazinecava

e d o M hartQ

n e e t e m

JBC streeft samen met Fair Wear Foundation naar faire kleding aan een faire prijs.

Daar straal je mee.

Een nieuwe bungalowwoning van 60mÂ˛ is sinds kort de stek van Kevin Dela Blancherie en van zijn twee dochters Luna en Leanna.

Kleinschalig wonen

Gelukkig op 2 60m KLEINSCHALIG WONEN WORDT HÉÉL TRENDY. In de komende

jaren zou het woonlandschap in Vlaanderen wel eens grondig kunnen veranderen. De klassieke villawijken, lintbebouwing en appartementsblokken krijgen concurrentie van kleinschalige, betaalbare woningen die een oplossing bieden voor de woonnoden en woonwensen van vandaag. Want ook op 60m2 kan je alles hebben om gelukkig te zijn. TEKST: Ludo Hugaerts FOTOGRAFIE: Brecht Van Maele

f minister Joke Schauvliege tegen 2050 haar betonstop in Vlaanderen kan realiseren valt nog af te wachten, maar twee zaken staan nu al vast: Vlaanderen is één van de meest bebouwde regio’s van Europa en de aankoop of bouw van een eigen woning of eigen appartement wordt voor steeds meer mensen onbetaalbaar. Niet te verwonderen dat er zo veel geïnteresseerden tegenwoordig komen

Kleinschalig wonen

kijken naar opendeurdagen van kleinschalige nieuwbouwwoningen. Kleinschalig wonen staat voor (meestal nieuwe) woningen van zo’n 45 tot 80 m². Ze beantwoorden aan de wettelijke voorschriften, zijn energiezuinig en bieden alle hedendaags comfort. De bedoeling is dat ze vooral worden gebouwd waar bestaande huisjes (bijvoorbeeld in weekendverblijfparken) stonden en dus géén nieuwe bouwgrond inpalmen. En nog belangrijker: ze moeten betaalbaar zijn. De provincie Vlaams-Brabant, die in kleinschalig wonen een pioniersrol speelt, heeft een oproep gedaan om woningen van 50 tot 80m² woonoppervlak te bouwen voor een prijs onder de ¤90 000, inclusief btw.

Géén marginale woonvorm “Bij ons is kleinschalig wonen begonnen als oplossing voor mensen die illegaal woonden op kampeerterreinen en weekendverblijfparken”, zegt Ann Donné van het Regionaal Instituut voor Samenlevingsopbouw Vlaams-Brabant. “Terreinen die toeristisch niet meer rendabel zijn, worden nu door de overheid deels omgevormd tot zones voor permanent wonen in kleinschalige woningen

tot 60m². Maar kleinschalig wonen kan evengoed op kleine of moeilijk splitsbare bouwpercelen of in een tuin achter een bestaande woning.” Het is verbazend voor hoeveel woonnoden en woonwensen vandaag de nieuwe trend een oplossing kan bieden. Ann Donné: “De betaalbare aankoopprijs of de lage huurprijs maakt kleinschalig wonen interessant voor jongvolwassenen voor wie de huidige woningmarkt onbetaalbaar is geworden of die zich niet willen binden aan een levenslange lening. Het is ook een oplossing voor de steeds groeiende groep alleenstaanden, met of zonder kinderen. Of voor ouderen van wie de kinderen de deur uit zijn en die kleiner willen gaan wonen, liefst in de buurt van één van hun kinderen. Deze vorm van wonen is bovendien milieuvriendelijk en past perfect in de deeleconomie. Ik kan me goed voorstellen dat ik voor mijn jongvolwassen kinderen nu al zo’n kleine woning laat bouwen. Wanneer zij een gezin stichten en ikzelf oud ben geworden, ruilen we gewoon van woning!” Ann Donné benadrukt dat we kleinschalig wonen niet als een marginale woonvorm mogen zien. “Het gaat hier niet om stacaravans of illegale bouwsels, maar om kwaliteitsvolle woningen die aan alle normen voldoen. Vele mensen

‘HET GAAT HIER NIET OM STACARAVANS OF ILLEGALE BOUWSELS, MAAR OM KWALITEITSVOLLE WONINGEN’ ANNE DONNÉ, REGIONAAL INSTITUUT VOOR SAMENLEVINGSOPBOUW

9 kunnen hier eindelijk rust en woonzekerheid vinden. En waar er meerdere nieuwe, kleinschalige woningen samen staan, zijn er ook sociale contacten en een veiligheidsgevoel.”

Nooit naar een rusthuis Kleinschalig wonen kan op verschillende manieren. Je kan een perceel aankopen en er een kleine woning op (laten) bouwen, voor eigen gebruik of om te verhuren. Je kan ook een bestaand perceel huren en daarop met eigen middelen een woning neerzetten ( je bent dan alleen eigenaar van de woning, niet van de grond). Verder kan je zo’n woning huren op de privé-huurmarkt of via een sociaal verhuurkantoor.

Al deze formules zijn te vinden in de Felix Cottage Club in Elewijt. Dit vroegere kampeerterrein-weekendverblijfpark is grotendeels omgevormd tot een zone voor permanent, kleinschalig wonen. Er staan nog steeds chalets en bouwsels van vroeger, maar vele hebben al plaatsgemaakt voor de nieuwe woningen. Kevin, 30 jaar, is een alleenstaande vader met kinderen. Op het moment dat we hem spreken, staat hij op het punt in een nieuwgebouwde, kleinschalige woning te trekken, die hij huurt (zijn getuigenis lees je verderop). Anders is de situatie van weduwe Maria Hendrickx (83). Zij woont in een perfect onderhouden houten huisje van 60m². De woonkamer met een zitruimte, een

keukenhoek en een kookeiland lijkt nog groter dankzij een spiegelwand. Het huisje heeft verder een slaapkamer, een wc en een badkamer waar ook plaats is voor de wasmachine. Alles is berekend op mogelijk rolstoelgebruik. “Mijn zoon woont in de buurt en komt elke dag langs”, vertelt ze. “Hij kon hier twee chalets in zeer slechte staat kopen. Hij heeft alles gesloopt en eigenhandig dit huisje gebouwd. Het is perfect geïsoleerd, ik kan alles verwarmen met een pelletkachel met thermostaat. Vroeger woonde ik op een appartement, maar dat gebouw had geen lift. Mijn geluk kan niet op: met alle comfort hier en dankzij de poetshulp en de thuiszorg weet ik zeker dat ik nooit naar een rusthuis zal moeten gaan.”

De bedoeling is dat de kleine woningen vooral worden gebouwd waar bestaande huisjes stonden en dus géén nieuwe bouwgrond inpalmen.

Kleinschalig wonen

De achillespees

'De ideale oplossing in mijn situatie'

Een nieuwe bungalowwoning van 60m² is sinds kort de stek van KEVIN DELA BLANCHERIE (30) en van zijn twee dochters LUNA en LEANNA (4 en 7 jaar). HIJ IS gescheiden en om de week wonen zijn kinderen bij hem. De muren bestaan uit een binnenwand van massief hout, 10 centimeter isolatie en een gevelmuur van Thermowood. De isolatie, het isolerende glas en de zonnepanelen op het dak zorgen voor een grote energiezuinigheid (twee elektrische apparaten volstaan voor de verwarming of airco). Bouwonderneming Skilpod uit Geel heeft de woning op anderhalve maand kunnen bouwen voor

€90.000 inclusief btw. Kevin is geen eigenaar, hij huurt de woning van een sociaal verhuurkantoor voor €320 per maand: “Ik heb een woonkamer met een keukenhoek, een slaapkamer, een badkamertje met douche en wastafel, een WC en nog een kleinere, multifunctionele kamer. De kinderen delen de slaapkamer in de week dat ze bij mij wonen, ik gebruik een sofabed in de woonkamer. In mijn moeilijke situatie vandaag is deze wo-

ning ideaal. Na mijn scheiding heb ik een tijd met de kinderen bij mijn moeder gewoond in haar bungalow elders op deze site, maar dat werd veel te klein. Nu heb ik privacy en rust. En blijft wonen met mijn kinderen voor mij zeer betaalbaar. De campingsfeer die hier nog heerst, is ideaal voor hen. Ze kunnen veilig buiten spelen, ze gaan in de buurt naar school en mijn moeder kan ze daar afhalen als ik moet werken. Wanneer de kinderen groter zijn of als ik een nieuwe vaste relatie zou krijgen, dan zal dit te klein worden, maar dat is een zorg voor later!”

De grote vraag naar kleinschalige woningen biedt een kans aan bouwpromotoren, architecten, sociale woningmaatschappijen, aannemers en vastgoedinvesteerders om zich te heroriënteren. Helaas staan ook hier tussen droom en werkelijkheid wetten en praktische bewaren in de weg. In dit geval dan vooral wetten. De woonwetgeving is in Vlaanderen nog niet aangepast en nogal wat gemeentebesturen staan niet te springen om een bouwvergunning af te leveren voor een kleinschalige woning in bijvoorbeeld de tuin van een bestaand huis. De jonge ondernemer Louis De Keyser staat de jongste maanden in de belangstelling met zijn houten ‘tiny houses’ op wielen, waarvoor geen bouwvergunning nodig is. Maar een echt duurzame oplossing is dat niet. Het vergunningenbeleid is met andere woorden de achillespees van de nieuwe woontrend. Ann Donné: “Sommige gemeentebesturen hebben schrik voor huisjesmelkerij door ondernemers die snel wat kleinschalige woningen gaan neerzetten en daar vervolgens veel huurgeld voor vragen. Toch weegt dit risico niet op tegen de vele voordelen. En behalve de wetgeving moet ook onze mentaliteit veranderen. We denken nog al te vaak dat we alleen gelukkig kunnen zijn in een vrijstaande villa met een grote tuin!” ● Meer info op onder meer de website vlaamsbrabant.be/ kleinschalig-wonen Nieuwsgierig naar meer voorbeelden? tinyhouseprojects.org

Zeg eens AAA

TEKST: Eva Hugaerts

Dokter, dokter!

Poetsen we wel goed? Vrijwel iedereen poetst dagelijks de tanden. Hoe we dat het beste doen legt CASSANDRA LATON van tandartspraktijk Peter Van Hoorick uit. 01 DE BORSTEL

02 HOE VAAK?

03 FLOSSEN?

Of we nu klassiek of elektrisch poetsen, een zachte tandenborstel is beter. Het gaat niet om hoe hard je poetst, maar om het aantal poetsbewegingen. Een elektrische borstel maakt veel meer bewegingen en geeft dus een beter resultaat.

Liever 2 keer met aandacht poetsen dan 3 keer oppervlakkig. Daarom ’s avonds een grondige reiniging om alle plaque zo goed mogelijk weg te halen en ’s morgens een iets snellere opfrisbeurt. Je tong mag je enkele keren per week met een tongschraper schoonmaken om slechte adem te voorkomen.

Ja, met een flosdraadje of ragertjes reinig je de ruimtes tussen de tanden en bereik je plaque ophopingen. Ragertjes zijn effectiever omdat ze honderden haartjes bevatten maar zijn breder dan flosdraad.

04 MOND SPOELEN? Mondspoelmiddel vermindert de plaquehoeveelheid en -opbouw. De chloorhoudende wordt vooral gebruikt na een chirurgische ingreep of een zware infectie. Voor een dagelijks fris mondgevoel raden we de niet chloorhoudende aan die je in de supermarkt kan vinden.

WELK KWAALTJE MOETEN WE DE VOLGENDE KEER BESPREKEN? Laat het ons weten op facebook.com/magazinecava

De klassieke tandpasta zorgt voor een goede reiniging, de therapeutische pakt een specifiek probleem aan. Wie deze nodig heeft, poetst best in de ochtend met een klassieke tandpasta en ’s avonds met de therapeutische.

Gespot

CM nieuws Alle nieuwigheden bij CM ontdek je hier

çava?-wandeling Mechelen was een succes Honderden mensen hebben de çava?-wandeling in Mechelen rond het thema ‘Zorg vroeger en nu’ uitgeprobeerd. En dat het hun bevallen is, mag blijken uit de unaniem positieve reacties die we ontvingen. Een citaat: ‘Ik woon ongeveer 2,5 jaar in Mechelen en dankzij de wandeling heb ik een hoop mooie plekjes ontdekt waar ik nog nooit geweest was. Ook boeiend om je eigen stad vanuit de invalshoek van de zorg beter te leren

kennen. Het geeft me zin om vaker met vrienden of familie op stap te gaan in Mechelen en de kennis die ik nu heb vergaard over ‘mijn’ stad met trots door te geven.’ (AVD, Mechelen). Ook voor veel niet-Mechelaars was het een aangename

ontdekkingstocht. Er was ook een wedstrijdvraag verbonden aan de wandeling. Het antwoord: Rembert Dodoens woonde in de Augustijnenstraat nr. 8. En de schiftingsvraag: de CM-medewerker had 6.237 stappen nodig om

het parcours af te leggen. Marie-Louise Dumon uit Mechelen heeft het best gegokt: haar antwoord was 6.247 stappen, en daarmee wint zij een ballonvaart voor 5 personen. Proficiat aan de winnaar en hartelijk dank aan alle deelnemers!

Nieuwe Thuiszorgwinkel in Lier

ZIEKENZORG WERD SAMANA Ziekenzorg organiseert vakanties en uitstappen voor zieken en personen met een beperking, cursussen, ontmoetingsmomenten, komt op voor de belangen van langdurig zieken, gaat op huisbezoek bij thuisgebonden zieken, ondersteunt mantelzorgers … En dat allemaal met duizenden vrijwilligers. In de werking is ook aandacht voor nieuwe noden: stedelijke vereenzaming, buddywerking voor mensen met psychische problemen, activiteiten en vorming voor jonge chronische zieken. Ondanks dat heeft Ziekenzorg soms nog een wat oubollig imago. Daar wil

de organisatie vanaf. En een nieuwe naam moet daarbij helpen. ‘Samana’ is een samentrekking van de woorden SAMen en MANA, dat voor kracht staat. Wie de krachten verenigt, staat immers sterk. Samen sterk in belangenbehartiging, samen sterk als vereniging, samen sterk als lotgenoten …

Op 18 oktober opende CM een nieuwe Thuiszorgwinkel in Lier, in de Vanderpoortenlaan 21. De Lierenaars kregen tijdens een Opendeurdag op 19 november de kans om eens te gaan kennismaken met het vernieuwde winkelconcept. Je vindt er alle zorgspecialismen onder één dak: hulpmiddelen voor thuiszorg en mobiliteit, audiologie, bandagisterie, borstzorg, stomazorg, orthopedie … De winkel is elke werkdag open van 9 tot 13 uur en van 13.30 uur tot 17.30. Op zaterdag van 9 tot 13 uur.

In de schaduw van de PokĂŠmon Go-gekte

TEKST: Willem-Jan van Ekert ILLUSTRATIE: Pieter Van Eenoge

oit kocht ik, samen met twee andere jongetjes, veel te veel kauwgom om toch maar dat ene ontbrekende wielerprentje van Eddy Merckx te kunnen bemachtigen. Die tijdelijke drukte voor zijn toonbank kon de plaatselijke winkelier nog overzien. Hij had al drukkere tijden meegemaakt, toen het verzamelen van sigarenbandjes een heuse rage was. Lang geleden allemaal, Pokémon moest nog bedacht worden en er stond nog geen politieagent de menigte in bedwang te houden voor de winkel.

FRISBEE De Amerikaanse bakker William Russell Frisbie had nooit kunnen denken dat zijn ‘uitvinding’ zo’n succes zou worden. Wat begon als een poging tot klantenbinding - herbruikbare taartbodems met zijn naam in de bodem gegraveerd – resulteerde al snel in een rage onder studenten die voor de lol met de bodems begonnen te gooien naar elkaar. Vandaag heeft Ultimate Frisbee het tot een olympisch erkende discipline geschopt.

Heel wat anders gaat het er nu aan toe wanneer Primark een winkel opent, een andere modeketen een speciale collectie uitbrengt of Apple een zoveelste variant van de iPhone op de markt brengt. Wereldwijd staan massa’s kooplustigen urenlang aan te schuiven voor het laatste nieuwtje. Dit soort hebbedingen kunnen zelfs virtueel zijn, de recente Pokémon Go-rage bewijst dat wereldwijd, en bij uitbreiding ook in het Antwerpse Lillo. De Antwerpse gemeenteraad keurde een tijdelijk politiereglement goed dat de hype in het 35 inwoners tellende havendorpje tot ‘een aanvaardbaar niveau’ moet terugbrengen. Tot het einde van het jaar mag het spel in Lillo niet meer gespeeld worden tussen 22 uur s avonds en 7 uur s ochtends.

Kan je een rage maken? Rages, of hypes. De gintonicrage daargelaten, valt het op dat vooral jongeren er gevoelig voor zijn, maar hoe ontstaan ze eigenlijk? En kun je ze vooraf bedenken? Dat blijkt volgens Suzanne Dölle,

onderzoeker op het gebied van kinderen jongerenmarketing, niet echt zo te zijn. “Kinderen zijn daar veel te grillig voor.” Zij zette tijdens een van haar onderzoeken een paar essentiële ingrediënten van een rage op een rijtje. “Een rage heeft verzamelwaarde. Kinderen zijn dol op verzamelen. Kijk naar de flipporage: chipsfabrikant Smiths stopte in iedere zak chips een flippo. Maar kinderen willen natuurlijk ook spelen. Ziet een product er leuk uit maar is er niets mee te doen, dan eindigt het bestoft onder het bed. Zo moest je een Tamagotchi verzorgen. Leuk in het begin, maar als het kuiken ook s nachts ging piepen, was voor veel kinderen – en vooral hun ouders – de lol er snel af. Een goed rageproduct mag ook niet te duur zijn. Kinderen moeten het artikel met hun eigen zakgeld kunnen betalen. Dan hoeven ze geen toestemming te vragen aan hun ouders.”

Ik ook “Het is belangrijk dat je er anderen mee jaloers kan maken”, vervolgt Dölle. “Als kinderen

In de schaduw van de Pokémon Go-gekte

iets leuks zien bij een leeftijdsgenoot willen ze het allemaal. Het ideale rageproduct is overigens ook sekseneutraal: voor jongens én meisjes acceptabel. De makers van het knuffeltje Furby losten dat probleem slim op. De soms roze gekleurde vacht - een kleur waar jongens over het algemeen niet van houden - werd gecompenseerd door de boeren en scheten die Furby kon laten.”

En volwassenen dan? TAMAGOTCHI Een Tamagotchi was een razend populair digitaal huisdier. In 1996 verboden heel wat scholen het speeltje omdat het de kinderen te veel afleidde.

Hoe zit het dan met de rages rond de nieuwste iPhone of een speciale designerscollectie van H&M? Dit soort hypes zijn, meer nog dan bij de kinderrages, wel degelijk op voorhand

bedacht en gepland. De gekte in de lange wachtrij mag dan wel spontaan zijn, de manier waarop de producten onder de aandacht gebracht worden, is dat niet. Het hele communicatieproces verloopt volgens bijna vaste regels. In de eerste plaats creëren deze merken een waas van geheimzinnigheid rond het te verschijnen product. En die wordt alleen maar mistiger als daar kunstmatige lekken over in de pers verschijnen. Vervolgens laat je een aantal beroemdheden paraderen met jouw product nog voordat het in de winkel ligt. Celebrities als Kim Kardashian laten zichzelf daarvoor ruimschoots betalen omdat zij door miljoenen mensen op sociale media gevolgd worden. En als je er dan als producent ook nog in slaagt dat mensen denken dat de oplage beperkt is, dan is een rage geboren.

Rages zijn van alle tijden Op gevaarlijke spoorlijnen en wegen, in Bosnische of Cambodjaanse mijnenvelden en zelfs in het tot puin herleidde Aleppo … het lijkt wel of de hele wereld Pokémons met een smartphone aan het zoeken is. Iets van deze tijd dus. Maar rages zijn van alle tijden. Neem nu de jojo. Die werd in jaren dertig van de vorige eeuw enorm populair in onze contreien. Toch gaat de geschiedenis ervan al terug tot 500 voor Christus, toen ze werden gemaakt van terracotta schijfjes.

Hoelahoep en klikklakballen POKÉMON GO Iedereen werd erdoor overdonderd. Zelfs de maker van Pokémon Go had moeite om de servers draaiende te houden. Sinds juli is de populariteit van de app al voor een groot deel weggeëbd, maar toch zie je nog regelmatig mensen afgeleid door de straten lopen op zoek naar een zeldzame catch.

Eind jaren 50 ontstond de hoelahoeprage, hele volksstammen lieten een hoepel ritmisch zwaaien rond hun middel. Maar

ook de hoepel dateert van 500 voor Christus. In Egypte en bij de oude Grieken lieten kinderen een houten hoepel met een stok over de grond rollen of rond hun middel draaien. In de zomer van 1971 ontstond een wel heel kortstondige rage. De immens populaire klik-klakballen hielden het welgeteld twee maanden vol. Het spelletje bestond uit een koordje met aan de uiteinden twee harde plastic ballen. De bedoeling was dat je met een snelle op en neer gaande beweging van je pols de ballen tegen elkaar aan kon laten klikken. Het leidde tot een verschrikkelijke herrie en vooral veel blauwe plekken op polsen en voorhoofd. Bij het begin

LEGO LEGO is ontstaan in 1932 als merk van houten speelgoed. Sinds 1949 worden de wereldbekende blokjes geproduceerd. 67 jaar later zijn er meer dan 600 miljard blokjes geproduceerd, dat zijn er 87 voor iedere persoon op de wereld.

Nergens zo goed als thuis Bel gratis www.tk-traplift.be

Makkelijk en veilig de trap op Met een traplift van thyssenkrupp Encasa · · · ·

Duitse degelijkheid en 60 jaar ervaring van de marktleider Een traplift op maat van uw trap, geleverd rechtstreeks van de fabriek Unieke draaitechniek, met installatie aan muur- of leuningzijde Adviseurs en installateurs uit uw buurt, met een Service 24/24 en 7/7

Vraag een vrijblijvende offerte en een ‘testrit’ bij een klant in uw buurt.

Ontvang uw gratis informatiepakket

Voor meer info kan kan u ookuterecht in één de van onderstaande Thuiszorgwinkels: Voor meer info terecht invan één de onderstaande Thuiszorgwinkels: 2200 HERENTALS Hofkwartier 5 ANTWERPEN Amerikalei 15239 HEIST-O-D-BERG Boudewijnlaan WESTERLO KONTICH St.-Lambertusstr. Drabstraat 11A 33D TURNHOUT Patersstraat 85 KALMTHOUT Kapellensteenweg 2320 HOOGSTRATEN Vrijheid 168 2400 MOL Corbiestraat 3 2440 GEEL Stationsstraat 162

2000 2220 2260 2550 2300 2920

Tel. 014 47 36 00 2470 RETIE Peperstraat 2 Tel. 014 47 36 00 Tel.2803 MERKSEM Oude Bareellei 33 Tel. 015Tel. 0370 645 80 51 Tel. 015 30238 70 40 53 25002170 LIER A. Vanderpoortenlaan 21 28 30 Tel. 014 47 36 00 2800 MECHELEN Antwerpsesteenweg 259 Tel. 015Tel. 28 30 Tel. 03 888 68 93 2110 WIJNEGEM Turnhoutsebaan 363 0370354 08 12 Tel. 014 36644 00 41 13 2880 BORNEM Boomstraat 47A Tel. 015 28 30 70 73 Tel.4703 Tel. 014 47 36 00 Tel. 014 47 36 00 Tel. 014 47 36 00

www.thuiszorgwinkel.be www.thuiszorgwinkel.be

21112016_thyssenkruppEncasa_Cava_125x180_Mechelen.indd 1

Thuiszorgwinkel

2/11/16 15:35

In de schaduw van de Pokémon Go-gekte

van het schooljaar besloten heel wat scholen in Vlaanderen en Nederland het spelletje dan ook te verbieden.

Vliegende taartbodems

DE HOEPEL Een simpel en goedkoop tijdverdrijf. Dat was de hoepel. Eind jaren 50 werd het een enorme rage, ondanks dat de uitvinding eigenlijk al dateert van 500 voor Christus.

De Amerikaanse bakker William Russel Frisbie had in 1870 een briljant idee. Hij verkocht zijn taarten in een licht metalen pan, die mensen konden hergebruiken om zelf taarten in te bakken. In de bodem van de pan stond in reliëf zijn naam, Frisbie ging er terecht van uit dat de meeste ‘home made’ baksels zouden mislukken en de mensen uiteindelijk weer in zijn winkel zouden staan. Toch is dit niet het idee waardoor de naam Frisbie later wereldberoemd zou worden. In de jaren veertig begonnen studenten voor de lol met deze taartbodems naar elkaar te smijten en proberen op te vangen. Het frisbeeën was geboren.

Lekker zagen

FURBY De Furby was een hoogtechnologisch snufje toen hij in 1998 uitkwam; vol met sensoren en artificiële intelligentie. Het beestje leerde steeds meer woorden kennen en kon ook zaken ‘begrijpen’. Je kon het beest niet uitschakelen, maar wel doen slapen. Een hele opgave!

Aan de basis van heel wat wanhopig gezaag en gejammer tijdens het puzzelen wanneer net dat ene stukje alpenweide onvindbaar blijkt, ligt ene John Spilsbury. Deze onderwijzer uit Engeland, ontwierp namelijk de allereerste jigsaw puzzle in 1767. Hij wilde zijn leerlingen wat kennis van de geografie bijbrengen door een

landkaart van Europa op hout te plakken om er vervolgens met een fijn zaagje de grenzen van de Europese landen uit te snijden. Het vertrouwen in Europa is er in de loop van de geschiedenis bij de Engelse kindjes niet op vooruit gegaan, maar ze konden wel perfect het werelddeel in elkaar laten passen.

Bob de sloper Toen voormalig timmerman Ole Kirk Christiansen in 1932 begon met de productie van toen nog houten Lego speelgoed, kon hij niet vermoeden dat zijn imperium zou uitgroeien tot de tweede grootste speelgoedfabrikant ter wereld. Ook niet dat ruim tachtig jaar later, jaarlijks miljoenen mensen een bezoekje brengen aan de Lego-pretparken. Die komen daar ongetwijfeld met hun gezinsauto naartoe gereden, zouden ze weten dat Lego de grootste bandenproducent ter wereld is? Ongeveer 306 miljoen kleine banden ‘rollen’ er jaarlijks uit de fabriek. Ik wist dat niet, en kon het zeker niet vermoeden toen ik, met mijn mond vol kauwgom en een prentje van Eddy Merckx in de hand, het bouwwerkje waar mijn broer dagenlang aan gewerkt had met één beweging van tafel duwde. Lego, je bleef ermee bezig. En dat is natuurlijk de bedoeling bij een rage. ●

‘EEN GOED RAGEPRODUCT MAG OOK NIET TE DUUR ZIJN. KINDEREN MOETEN HET ARTIKEL MET HUN EIGEN ZAKGELD KUNNEN BETALEN’ SUZANNE DÖLLE, ONDERZOEKER KINDER- EN JONGERENMARKETING

Pro & Contra

TEKST: Timothy Puype

Moeten we het rijbewijs met punten invoeren?

Pro LUC WOUTERS ‘Bepaalde mensen gaan nu eenmaal zeer slordig om met de regels, dat kan je met zo’n rijbewijs tegengaan.’ ‘De Gezinsbond is een voorstander van een rijbewijs met punten, maar het moet wel deel uitmaken van een breder beleid rond verkeersveiligheid. Bepaalde mensen gaan nu eenmaal zeer slordig om met de regels, dat kan je met zo’n rijbewijs tegengaan. De studies zijn positief over het effect ervan. Het zou kunnen leiden tot 20% minder overtredingen. Duitsland is op dat vlak heel inspirerend, daar hebben ze een heel overzicht uitgewerkt met aanduidingen welke overtredingen beboet worden en welke strafrechtelijk vervolgd. We moeten daarom goed kijken naar andere landen en daaruit leren. Maar een nieuw systeem alleen is niet zaligmakend. Het is een hulpmiddel, waarmee je overtreders duidelijk maakt waarom bepaalde verkeersregels centraal staan. Regelmatige controles en opvolging doen dat besef toenemen en zo zullen het aantal overtredingen en strafpunten afnemen. Je moet dan wel voorwaarden scheppen om het te kunnen laten werken. Door bijvoorbeeld een goede databank van overtredingen of door een onderscheid te maken in het soort overtredingen. 70 per uur rijden bij een school kan dus absoluut niet, op andere plekken is dat ook te snel maar wellicht minder gevaarlijk. We pleiten niet per se voor strenge straffen, wel voor een goede sensibilisering die mensen doet leren.’

Er gaan steeds meer stemmen op om in navolging van Duitsland en Frankrijk ook in ons land een rijbewijs met (straf)punten in te voeren. Dat zou het aantal verkeersovertredingen moeten terugdringen. We legden het voor aan twee experts.

Contra DANNY SMAGGHE ‘In het huidige systeem heeft de rechter het laatste woord. En zo hoort het ook in een democratie.’ ‘Een rijbewijs met punten is een zogenaamd blind systeem. Je begaat een overtreding en je wordt gestraft. Zonder dat je je kunt verdedigen. In het huidige systeem heeft de rechter het laatste woord. En zo hoort het ook in een democratie. Bovendien begaat niet iedereen bewust overtredingen. Een moeder die bijvoorbeeld afgeleid is door de kinderen rijdt over een witte streep en wordt beboet. Bij een rechter kan ze dat verklaren. Landen die het hoogst scoren op het vlak van verkeersveiligheid zijn overigens landen waar geen rijbewijs met punten bestaat. In Frankrijk zijn ze het strengst, daar bestaat geen recht van antwoord. Een van de kwalijke gevolgen is dat er in Frankrijk veel meer mensen zonder rijbewijs rondrijden. Daar stijgt zelfs het aantal ongelukken. We denken ook dat bij invoering van een dergelijk systeem het aantal vluchtmisdrijven zal stijgen. Het is wel belangrijk dat veelplegers streng aangepakt worden. Nu is het verschil in uitspraken nog te groot, afhankelijk van de rechtbank waar je moet verschijnen. Daarom moeten rechtbanken kunnen beschikken over een databank waarin alle overtredingen die iemand begaat, worden bijgehouden. Dat staat helaas al héél lang op de politieke agenda …’ Danny Smagghe is woordvoerder van Touring

Luc Wouters is verbonden aan de studiedienst van De Gezinsbond

HEB JIJ EEN MENING OVER DEZE STELLING? Deel ze dan op facebook.com/magazinecava

Special: ouder worden in 2016

Elk jaar een seizoen erbij HENK

PAULA

De trend houdt al enkele decennia aan: we worden steeds ouder. Sinds 1970 is onze levensverwachting met tien jaar gestegen, waardoor die nu op 80,9 jaar staat. Hoe doen we dat toch, langer leven? En hoe gaan we daar als samenleving mee om? Dokter Hendrik Cammu geeft er zijn visie op. Henk, Paula en Mariëtte vertellen uit ervaring.

TEKST: Grete Flies, FOTOGRAFIE: Brecht Van Maele

n 1970 werd de Belg gemiddeld 71 jaar oud. In 2014 was dat 81,1 jaar. Recente cijfers wijzen op een lichte daling (80,9 jaar), maar men voorspelt dat de stijgende trend toch zal aanhouden. “Zo komt er elk jaar een seizoen bij”, weet Hendrik Cammu, hoogleraar en gynaecoloog in het academisch ziekenhuis van de Vrije Universiteit Brussel. “Een duidelijke factor daarin is welvaart: gezondere voeding, betere hygiëne, veiligere omgeving, minder roken, hogere opleidingen, betere lonen en werkomstandigheden … Daarnaast speelt een betere gezondheidszorg een grote rol. Ziekten die ons vroeger al snel fataal werden, zijn nu chronisch. Vroeger stierven zestigplussers aan

hart- en vaatziekten, nu zijn dat tachtigplussers. De kloof tussen mannen en vrouwen wordt ook steeds kleiner. Mannen worden nu gemiddeld 78,5 jaar, vrouwen 83,1 jaar. “Dat heeft duidelijk te maken met het rookgedrag”, zegt Cammu. “Mannen roken nu minder dan vroeger.”

Langer fit De vraag is of die stijgende levensverwachting een positieve evolutie is? “Lang leven mag geen doel op zich zijn”, stelt

Cammu. “Want wie heeft er iets aan dat je zit te dementeren in een stoel, terwijl je vitale functies onderhouden worden? Gelukkig blijven we langer fit en gezond en dát is wel een positieve evolutie. Vroeger was een zestigplusser een versleten oude man. Nu is dat een actieve senior boordevol plannen. De keerzijde van de medaille is dat er op de duur ook meer écht oude mensen zijn die dementeren. Momenteel zijn er in ons land honderdduizend dementerenden.”

MARIËTTE

Exit pensioenleeftijd Hoe we die hulpbehoevende ouderen moeten opvangen, is natuurlijk de vraag van één miljoen. Moeten we echt met zijn allen langer werken om het systeem financieel te blijven ondersteunen? Cammu: “Ik ben voorstander van het principe van Australië: daar bestaat er geen wettelijke pensioenleeftijd, al is er wel een minimumleeftijd. Studies wezen namelijk uit dat werken de gezondheid bevordert, vooral dan bij jobs met sociale contacten, inhoudelijke zingeving en voldoening. Ik merk het in mijn eigen sector: de meeste dokters willen het liefst hun leven lang blijven werken. Maar voor andere banen geldt dat niet: sommige daarvan zijn fysiek en/of mentaal veel te zwaar om tot je vijfenzestigste te blijven doen. Of deze ideeën ook bij ons te financieren zijn, is voer voor politici.”

Beperk je sukkeljaren En zolang de politiek niet met het antwoord van één miljoen komt, kunnen we enkel ons steentje bijdragen door zo lang mogelijk

gezond te blijven. Ook dokter Cammu doet zijn duit in het zakje met zijn voordrachten ‘Een leven lang gezond’. Hierin geeft hij tips over hoe we onze oude sukkeljaren kunnen beperken: “Door te stoppen met roken, matigen met alcohol en meer te bewegen. Toch lappen veel mensen deze adviezen aan hun laars. Daarom ben ik geen voorstander van sensibiliseringscampagnes die mensen tot inzicht moeten brengen. Ik denk dat we een aantal dingen moeten verplichten of verbieden. De politiek moet aan de slag met wetten over alcohol, lichaamsbeweging, onderwijs en opvoeding. ” Als we Cammu mogen geloven, kunnen we

dus allemaal lang en gezond leven. “Een aantal dingen heb je zelf in de hand en verder speelt pech een grote rol. Sommige mensen proberen het noodlot te slim af te zijn door gezondheidstrends en -fabeltjes te volgen. Garanties geeft dat echter niet. Dat verlangen om zo lang mogelijk te leven is vooral eigen aan de jongere generaties. Hoe ouder je wordt, hoe meer je aanvaardt dat het leven eindig is. Slechts weinig tachtigplussers willen er graag nog dertig jaar bij doen. Maar het leven is het enige dat we kennen, dus het is begrijpelijk dat we daar zo lang mogelijk aan willen vasthouden.” ●

CM-thuiszorgvoordelen ·· CM-Zorgtelefoon: Thuis hulp nodig? Bel naar: 078 152 152 ·· CM-Thuiszorgcentra geven gratis advies en ondersteuning ·· Tegemoetkoming bij opvang ·· tot 500 euro per jaar in dagverzorgingscentra ·· tot 420 euro (28 dagen) per jaar in kortverblijf ·· Oppasdienst aan huis bij chronisch zieken en bejaarden ·· Persoonlijk alarm (PAS) ·· CM-Thuiszorgwinkels: tot 40% korting bij aankoop van hulpmiddelen en verzorgingsmateriaal

CM-Infoavonden Op verschillende plaatsen in de regio organiseert CM infoavonden waarop iedereen welkom is. CM-leden krijgen meestal een korting op de deelnameprijs. Voor meer informatie: zie achteraan dit nummer bij de Agenda. Ook ‘ouder worden’ komt via verschillende thema’s aan bod: ·· Rouwen (1 december in Oud-Turnhout) ·· Dementie en nU (cursus, start op 26 januari in Mechelen) ·· Eenzaamheid bij ouderen (16 maart in Vorselaar)

HENK HAMERLINCK Henk (82) is proactief bezig met een lang leven en zelfs met de dood.

‘Ik zoek een oplossing vóór ouderdom een probleem kan worden’

ommige mensen zijn verlegen om te zeggen hoe oud ze zijn, anderen zijn trots op hun leeftijd. Mij laat het Siberisch koud. (lacht) Het is iets dat gebeurt en ik heb daar weinig problemen mee. Natuurlijk krijgen oudere mensen kwaaltjes of moeten ze wat inleveren. Ik vind dat ook wel eens moeilijk, maar dan vooral praktisch, niet emotioneel. En soms heeft het ook voordelen. Vroeger ging ik bijvoorbeeld vaak fietsen op de Scheldedijken, maar aangezien dat nu niet meer gaat, gebruik ik een ‘pedalo trainer’ om vanuit de zetel mijn beenspieren soepel te houden. Ondertussen kijk ik naar het nieuws, Terzake of De Afspraak en blijf ik op de hoogte van de actualiteit. Doordat mijn zicht intussen erg verslechterd is, heb ik beslist om ook mijn auto weg te doen. Voor grote boodschappen of andere verplaatsingen doe ik dus nu een beroep op anderen. Als ik met de trein op reis wil, gaat er ie-

mand mee die dan ook mijn koffers draagt. Met mijn rollator sjees ik veel sneller door het dorpscentrum dan met een wandelstok. Zo is er voor alles een oplossing. Ik wacht ook niet tot iets echt een probleem is geworden om erop te anticiperen. Ik ga niet lijdzaam mijn lot ondergaan en me uit noodzaak aanpassen. Ik ben proactief bezig met wat voor mij het beste is. Ik heb begin dit jaar zelf gekozen om in het rusthuis te komen wonen. Ik had het heel goed in mijn serviceflat, maar ik was bovenaan de wachtlijst komen te staan en die mogelijkheid wou ik dan ook benutten. Het zou er toch ooit van komen, dus nu heb ik er zelf over beslist. Zo kon ik zelf alles regelen: de vele boeken, dia’s en lp’s geselecteerd en de rest weg gedaan. Daar wou ik een ander niet mee opzadelen. Maar ‘rusten’ doe ik niet vaak in het rusthuis. Als aalmoezenier ga ik op bezoek bij de bewoners hier en drie dagen per week draag ik de mis voor in de kapel. Ik maak zelf

mijn preken en dat memoriseren gaat nog perfect. Mijn teksten moeten ook wat aangepast zijn aan de situatie of de actualiteit. Ik ben mee met mijn tijd, hoor. Ik heb een laptop en een smartphone, waarop ik mijn e-mails check en beantwoord. Aan Facebook doe ik niet mee. Mijn sociaal netwerk is groot genoeg en ik onderhoud het dagelijks face-toface. (lacht) Actief bezig blijven met wat je graag doet, is volgens mij het geheim van een lang leven. Al ben ik ook niet bang om te sterven. Er is immers leven na de dood. Hoe dat eruit zal zien, weet ik niet en dat interesseert me ook niet. Maar mijn geloof in de verrijzenis helpt me om geen schrik te hebben voor de dood. Ook dat heb ik trouwens al voorbereid. Na mijn overlijden ga ik mezelf cadeau doen aan de wetenschap voor onderzoekswerk in de geneeskunde. Alle papieren zijn in orde en ik heb het donorpasje altijd op zak. Ik heb nauwelijks nog familie. Op deze manier heeft iemand nog iets aan mij. (lacht)”

Special: ouder worden in 2016

PAULA SÉMER Paula (91, oud-BRT-presentatrice) vindt ouderdom een bevoorrechte kans, die ze volop wil benutten.

‘Oud worden is een fulltime job’

oe het is om ouder te worden? Ik word niet meer oud, ik ben het al! Dat is een verschil, hoor. Tijdens het ouder worden revolteer je nog tegen alle kwalen en beperkingen waarmee je te kampen krijgt: dat wil je niet laten gebeuren. Wanneer je oud bent, aanvaard je dat meer. Bij mij was het rond mijn tachtigste dat ik me bij een aantal zaken ben beginnen neerleggen. Niet zonder slag of stoot natuurlijk – ik ben altijd al een streber geweest. (lacht) Zo maakte ik vroeger lange wandelingen door het Zoniënwoud – wat de mensen al waanzinnig vonden op mijn leeftijd – tot ik op een dag de bus moest nemen om terug te geraken. Intussen kan ik ook niet meer alleen de bus nemen. Dus nu heb ik die lange wandelingen afgeschaft en doe ik kleinere trips met mijn nordic walkingstokken. Zo is het altijd een beetje inbinden en terrein prijsgeven, want er zijn heel veel van mijn favoriete bezigheden die ik niet meer kan, zoals grote reizen maken, boeken verslinden, uitgebreide maaltijden koken voor

een groot gezelschap, lange optredens geven … Elke stap achteruit is enorm pijnlijk. Maar dat wil niet zeggen dat ik de deur niet meer uit kan, geen bezoek kan ontvangen of geen interviews kan geven. Ik heb geleerd mijn focus te verleggen naar wat nog wel kan. Anders word ik ongelukkig. Mijn boeddhistisch geïnspireerde filosofie helpt me daarbij: onthechten. De relatieve waarde van dingen inzien en me daar niet aan blijven vastklampen. En dan komt er een moment waarop je zonder spijt kan zeggen: ‘Sorry, maar daar ben ik te oud voor’. Wat niet wegneemt dat je op elke leeftijd nog kan presteren en groeien. Als ik blijf leven, wil ik dat zo goed mogelijk doen. Ik streef niet meer om – zoals vroeger – nog van alles te bereiken of verwezenlijken. In plaats daarvan zorg ik vooral goed voor mezelf: tijd nemen om uitgebreid te douchen, rustig te ontbijten, zorgvuldig mijn medicatie te nemen, mezelf op te maken, dagelijks een uurtje te wandelen … Op die manier is oud worden een fulltime job! (lacht) Ik dwing mezelf ook om aandachtig te blijven. Als ik mezelf betrap op slor-

digheden in mijn taal, zal ik mezelf verbeteren. Alles wat ik niet meer weet, zoek ik op. Als ik tijdens een gesprek of op het nieuws een naam heb horen vallen die ik niet meer kan plaatsen, schrijf ik hem op. ’s Avonds zoek ik er minstens vijf op, zodat mijn geest soepel blijft. ‘Durf denken’ staat er op sticker in mijn bureau en dat doe ik. Ook over de dood. Mijn grootste angst is dat artsen me niet gaan helpen wanneer ik eruit wil stappen. Ik wil niet ten prooi vallen aan die medische hardnekkigheid. Mijn papieren voor de euthanasieaanvraag liggen klaar en ik hoop dat ze dienst kunnen doen als het moment daar is. Maar dat is nog niet voor morgen. Daarvoor leef ik te graag. Meer zelfs, ik vind het jammer dat er geen tweede of derde leven is. Dan zou ik eens van een heel ander parcours willen proeven. In dit leven zou ik misschien nog een boek willen schrijven, maar het is geen must. Dat is nu het leuke aan oud worden: dat er niets meer moet en alles mag. Ik heb tijd voor mezelf en voor de vriendschappen. En daarvoor zeg ik elke morgen ‘dank u’.”

Special ouder worden in 2016

Special: ouder worden in 2016

MARIËTTE STEENO Mariëtte (80) blijft actief, maar aanvaardt ook makkelijk de tand des tijds.

‘Ik ben blij dat ik voor sommige dingen te oud ben’

et geheim van mijn gezegende leeftijd? Niet roken, niet drinken en toch een beetje gezond eten. Relativeren, dat helpt ook. En niet bij de pakken blijven zitten als er iets moeilijk is. Ik werkte vanaf mijn zestien jaar in het notariaat, had een gezin met vijf kinderen te runnen en was actief in tal van organisaties, zoals de vrouwenbeweging, het Rode Kruis, het oudercomité, de parochiewerking ... Ik heb ook lang lezingen gevolgd aan de Universiteit Derde Leeftijd in Leuven om bij te blijven. Je moet mee evolueren, anders ga je achteruit. Kortom, ik heb altijd hard gewerkt, mijn plichten gedaan en me ingezet voor anderen. Dat is misschien het enige waar ik een beetje spijt van heb sinds mijn man vorig jaar is overleden: dat we niet wat meer tijd hebben gemaakt om samen te genieten van het leven. Dat probeer ik nu alleen

wel te doen, bijvoorbeeld van mijn kleinkinderen. Een van de leuke dingen aan ouder worden, is dat je hen kan vertroetelen en verwennen zonder dat je er de eindverantwoordelijkheid voor draagt. (lacht) Met zo’n grote familie ben ik dus niet bang voor de vereenzaming waar veel ouderen mee kampen. Ik blijf bovendien geëngageerd in verenigingen, voor zover dat nog gaat. Het pijnlijke is wel dat ik daar al veel mensen heb zien wegvallen. De dood op zich beangstigt me niet. Ik ben bang voor de aftakeling. Ik wil dus niet zo lang mogelijk leven, maar wel zo lang mogelijk gezond blijven, zeker in mijn bovenkamer. Verder ben ik niet meer zo gehecht aan het leven. Vaak ben ik zelfs blij dat ik te oud ben om mee te doen met de moderne mentaliteit. Zo stel ik me wel eens vragen bij sommige samenwoningsvormen die men uitvindt om toch maar niet te trouwen, maar wel de voordelen te hebben. Of ik begrijp niet dat jonge

mensen klagen dat het leven duur is, terwijl ze wel jaarlijks op vakantie gaan en twee auto’s voor de deur hebben staan. In onze tijd moesten we harder werken om nog maar in basisonderhoud te voorzien. Niet dat vroeger alles beter was, hoor. Zo is onze sociale zekerheid erop vooruit gegaan. Ook de emancipatie is een goeie evolutie geweest, waardoor nu jongens én meisjes kunnen studeren en werken. Daardoor zijn de jonge mensen nu slimmer dan wij: ze hebben meer letters gegeten, zoals we hier zeggen. Maar wijsheid komt toch nog steeds met de jaren, hoor. (lacht) Levenservaring is zo waardevol. Ik kan nog altijd raad aannemen van iemand die ouder is dan ik. Zoveel ken ik er intussen niet meer. En met generatiegenoten haal ik vooral herinneringen van vroeger op. Grote plannen maken doe ik niet meer, zeker niet op lange termijn. Het grootste plan is voor volgende zomer: dan ga ik op cruise, iets wat ik altijd eens wou doen.” ●

Column

LOTTE DEBROUWERE

Oude Clara

et voordeel aan ouder worden, is dat je veel vergeet.” Dat zegt Clara. Ze staat onder de douche. Nu ja, staat. Ze hangt. Voorovergebogen zoals alleen maar heel oude mensen dat kunnen doen. Met een knik in hun rug en hun hoofd naar beneden. “Het voordeel aan voorovergebogen leven, is dat je makkelijker de zeep kan pakken.” Clara lacht haar tanden bloot. Haar twee tanden. De rest is gesneuveld in de loopgraven van haar leven. Eigenlijk kan Clara de zeep niet meer pakken. De verpleegster doet het. Maar Clara heeft haar trots. Ze staat er op dat ze nog doucht. Een bad is niet goed voor haar oud vel. “Voor je het weet bladdert het af. Gelijk rotte schors aan een boom,” had ze ooit gezegd. De verpleegster had geknikt. En op haar horloge gekeken, want de volgende oude jongen wachtte op haar. Time is money. 94 is Clara inmiddels. Haar drie broers en vier zussen zijn gestorven. Haar vriendinnen ook. En haar drie kinderen ook. Haar zoon reed tegen een boom, haar dochters werden genadeloos gegrepen door het kankerbeest. “De dood heeft een fout gemaakt. Een driedubbele fout dan nog. Hij had mij moeten zien staan, niet mijn kinderen.” Clara heeft maar weinig woorden meer. Ze is ze verloren, ergens onderweg naar de ouderdom. Af en toe heeft ze nog een opflakkering van zinnen. Om er dan plots weer een punt achter te zetten. Nooit had ze gedacht dat ze zo oud zou

zijn. Dat haar wereld, die ooit reikte van India tot Japan, een wereld zou worden van het bed, de douche en de eettafel. Van een onzeker grijpen naar houvast in een wereld die de hare niet meer is. Af en toe wordt haar neus nog eens buiten gestoken. “Frisse lucht”, noemt de verpleegster dat dan. Die frisse lucht kan haar worst wezen. Ze ziet toch geen steek. “Ik ben een BV”, zegt “De dood ze wel eens in een heeft een fout helder moment. “Een Blinde Vink.” Dan gemaakt. Een schudt haar uitgemergeld lijf van het driedubbele lachen. Haar beendefout dan nog. ren lachten mee. Clara laat zich wassen. En Hij had mij afdrogen. Ze zegt dat moeten zien mensen te kort leven en te lang sterven. staan, niet “Waar is dat einde?”, vraagt ze. Want ze wil mijn kinderen.” het zo graag voelen naderen. Ze wil dat de dood aanklopt en niet eens zijn voeten veegt. Hij mag zo binnenstormen en haar meenemen. Ze zal voor hem buigen zoals alleen maar heel oude mensen kunnen doen. Met een knik in haar rug en haar hoofd naar beneden. En ze zal lachen. Met haar twee tanden bloot. ● Lotte Debrouwere is reporter en columnist bij het Nieuwsblad.

Gespot

Wablief? Straffe quotes, waanzinnige records & coolste nieuwe snufjes ...

FLESJE VS. WC-BRIL? WAT? Wie waterflesjes telkens opnieuw vult, krijgt alvast een puntje bij op het vlak van milieubewustheid. Maar helemaal hygiënisch is het toch niet. WAAROM? Door elke dag hetzelfde flesje te gebruiken, wordt het nooit schoon gemaakt, wat bacteriën met zich meebrengt. Onderzoekers bestudeerden flesjes nadat ze voor een week gebruikt werden. Bepaalde flesjes droegen 900.000 bacteriën per cm2, meer dan een gemiddelde wc-bril.

Even veel frisdrank na de suikertaks 3,24 euro. Dat is het bedrag dat we dankzij de suikertaks per jaar gemiddeld extra zullen betalen aan frisdrank. Duidelijk een te laag bedrag om ons gedrag effectief aan te passen.

166 LITER

20%

Zoveel frisdrank kocht elke Belg in 2015. In 2012 was dat nog 4 liter minder.

Van de 500.000 tattoos die Belgen elk jaar laten zetten, blijkt één op vijf spijt te hebben achteraf.

Rapunzel in het echt Deze Russische schone laat al 13 jaar lang geen schaar in de buurt van haar lokken komen. Goed voor meer dan 200.000 likes op

Instagram en ongetwijfeld heel wat pruiken voor kankerpatiënten. ‘Maar eerst een haardos tot aan de grond.’

―⟶ Volg Rapunzel op www.instagram.com/dashik_gubanova

Stamceltherapie

Het klonk rond de eeuwwisseling zo hoopvol: stamceltherapie zou hét middel zijn in de strijd tegen allerlei medische aandoeningen. Maar hoe ver staan we nu? Is het uiteindelijk het ultieme wondermiddel gebleken? En hoe ethisch verantwoord is het eigenlijk? TEKST: Willem-Jan van Ekert FOTOGRAFIE: Arthur Joos/Schamper

r zijn mensen die morele bezwaren hebben tegen stamcelonderzoek. Voor alle duidelijkheid: niemand kan tegen stamcellen zijn, die hebben we namelijk allemaal in ons lichaam. Er zijn twee verschillende soorten stamcellen. De eerste soort zijn de embryonale, die na de bevruchting ontstaan en nog tot iedere willekeurige cel kunnen ontwikkelen. Ongeveer 10 weken na de bevruchting zijn alle organen in aanleg gevormd. Vanaf dan kunnen de cellen niet meer in iedere soort cel veranderen. Een stamcel die uitgroeide tot hersencel kan in principe niet meer veranderen in een ander soort cel. Vanaf dan spreken we van adulte (volwassen) stamcellen. Wanneer een leukemiepatiënt een beenmergtransplantatie krijgt, zijn het eigenlijk de tweede soort stamcellen die door het bloed geproduceerd worden, die rechtstreeks getransplanteerd worden van een donor.

Grote euforie Maar je kunt stamcellen ook in een laboratorium verder kweken uit bestaande cellen. Om zo beschadigde weefsels te kunnen repareren. Die

vaststelling bracht eind jaren negentig de medische wereld in een grote euforie. Stamceltherapie zou de effecten van de ziekte van Parkinson op de hersenen kunnen verminderen, nieuw hartweefsel na een infarct het hart weer gezond laten kloppen, diabetes type I patiënten helpen met één enkele stamcelinjectie. Zelfs donororganen zouden in de toekomst niet meer nodig zijn, klonk het. En het is waar: veel van deze experimenten lukten. Alleen: ze vonden plaats op dieren. Werken ze dan niet op mensen? Om dat te weten te komen, trokken we naar het Antwerpse UZA. Prof. dr. Peter Ponsaerts: “Er is heel veel hoogstaand onderzoek gebeurd, maar de bevindingen gaan in tegen de enorme verwachtingen die er jaren geleden waren. De komende decennia kunnen we met getransplanteerde stamcellen nog geen beschadigd hersen-, hart- of leverweefsel vervangen. Dat betekent niet dat we er niet meer in geloven. Het onderzoek loopt verder over nieuwe pistes, bovendien gebeurt er al heel lang betrouwbare stamceltherapie met bloedvormende stamcellen uit beenmerg. De grote hoop tien jaar geleden was dat die bloedvormende stamcel-

len nog andere mogelijkheden zouden bieden. In de cardiologie, de neurologie … Zowat elke aandoening is in studies met proefdieren wel eens genezen met beenmergstamcellen. Maar toen klinische studies uitgevoerd werden bij mensen bleek het allemaal toch minder spectaculair te zijn.”

Het ei van Columbus? Terug naar het begin van alle leven dan maar: de eicel die na bevruchting samen met een zaadcel het embryo vormt. Embryonale cellen kunnen nog tot alle mogelijke cellen uitgroeien, zo leerden we. Ideaal om daarmee te experimenteren, toch? Niet voor iedereen: het idee dat de wetenschap beginnend menselijk leven uit elkaar peutert alsof het kikkerdril is, deed om het nog zacht uit te drukken menig wenkbrauw fronsen. Hoe ethisch kan je dit soort onderzoek noemen? We vroegen het aan prof. Heidi Mertes, bio-ethicus aan de UGent. “Voor veel mensen is er een ethisch probleem om een embryo op te offeren voor de wetenschap. Anderzijds staan veel mensen wel open voor het idee om embryo’s die ‘toch vernietigd zullen worden’, alsnog op een nuttige manier te

Stamceltherapie

gebruiken. De meeste embryo’s die gebruikt worden zijn dan ook embryo’s die overblijven na een ivf-behandeling. Daarbij worden meerdere eicellen bevrucht, maar de embryo’s worden 1 per 1 teruggeplaatst om meerlingenzwangerschappen te vermijden. De embryo’s waarbij dat niet gebeurt, worden tijdelijk ingevroren. Soms wensen koppels niet al hun embryo’s terug te plaatsen, dan krijgen ze de keuze om ze te vernietigen, te doneren aan andere koppels met een kinderwens of aan onderzoek.”

empirisch onderzoek gesteund zijn”, vervolgt professor Mertes. “Embryonale cellen kan je makkelijker kweken en zich laten ontwikkelen tot verschillende soorten cellen. Daar schuilt tegelijk het gevaar in. Het betekent namelijk dat die embryonale cellen ook andere weefsels kunnen ontwikkelen die niet gewenst zijn. Je wilt bijvoorbeeld niet dat er hartweefsel komt op de plek waar je botweefsel nodig hebt. Daarnaast is er het probleem van

afstoting wanneer embryonale stamcellen getransplanteerd worden die niet compatibel zijn met de patiënt. Om die te voorkomen probeert men embryo’s te klonen. Stel dat jij een stamceltherapie nodig hebt omdat een bepaald weefsel is beschadigd. Dan vertrekken ze van een huidcel van jou, halen er de celkern uit en stoppen die kern in een eicel waar de celkern is uitgehaald. Die wordt geactiveerd tot celdeling en dan krijg je een embryo met precies

Religieuze tegenstand Een aantal ethische problemen met dit soort onderzoek hebben een religieuze achtergrond. Heidi Mertes: ”België is een van de weinige landen waar je ook embryo’s mag creëren voor onderzoeksdoeleinden, net als in het VK en Zweden. In Polen, Ierland en Italië is bijna niets mogelijk op dat gebied. Dat heeft vooral te maken met de katholieke achtergrond in die landen. Volgens het katholicisme is het embryo beschermwaardig van bij de bevruchting. Bij de islam en het jodendom wordt meestal het moment van bezieling gehanteerd, wat dan op dag 14, dag 40 of zelfs later zou plaatsvinden. In het stamcelonderzoek worden embryo’s gebruikt van 5 dagen oud, veel religies maken dan ook geen bezwaar”

Niet op mensen “Maar er zijn ook andere ethische problemen die wel op

‘BELGIË IS EEN VAN DE WEINIGE LANDEN WAAR JE OOK EMBRYO’S MAG CREËREN VOOR ONDERZOEKSDOELEINDEN’ HEIDI MERTES, BIO-ETHICUS AAN DE UGENT

dezelfde genetische informatie als die van jou. Moest je dat laten uitgroeien tot een mens dan zou dat jouw tweelingbroer of kloon zijn. Zover laat de wetenschap het gelukkig niet komen, maar ze kunnen wel na 5 dagen de stamcellen uit het embryo halen, waardoor je een stamcellijn hebt die perfect compatibel is met jou. Dat is de theorie: dit is vooral bij mensen een technisch huzarenstukje. Bovendien is men niet zeker of hier ook geen afstoting zou optreden. Een andere mogelijkheid is dat je een cel uit je weefsel herprogrammeert. Men probeert dan zonder te klonen een stamcellijn te ontwikkelen die niet uit een embryo komt. Dat is voor veel mensen aanvaardbaarder. Momenteel lopen de eerste klinische studies met embryonale en geherprogrammeerde stamcellen, voornamelijk bij oogtherapie.”

goede oog wegnemen en laten uitgroeien in een petrischaaltje tot een weefsel van 8 mm, de diameter van het hoornvlies. Na 14 dagen is het in principe klaar voor transplantatie. De kweek gebeurt allemaal onder strenge Europese regels. Je kunt dit niet in een gewoon labo doen. Mensen die hier werken, lopen in pakken die geen enkel stuk van de huid onbedekt laten. En elke stap in het proces wordt gedocumenteerd. Daar kruipt veel tijd in, en dus ook veel geld. De kost van zo’n transplantatie is erg duur, zo’n 20.000 euro.”

Stamcellen doneren? Een stamceldonor staat stamcellen af voor de behandeling van mensen met bloedziekten, bepaalde klierziekten of aangeboren aandoeningen. Een leukemiepatiënt kan men soms behandelen met eigen stamcellen. Meestal is dat niet

Therapie in Antwerpen Die klinische testen vinden plaats in het labo van het UZA waar Professor Nadia Zakaria zich bezighoudt met de transplantatie van hoornvlies epitheliale stamcellen. “Het hoornvlies is een relatief stevige en doorzichtige beschermlaag van het oog. Toch kan het gebeuren dat de buitenste laag ervan (het epitheel) en zijn stamcellen zo beschadigd raken dat een transplantatie nodig is. We maken daarbij gebruik van epitheliale stamcellen die in het oog van nature worden aangemaakt en die zich blijven splitsen en groeien tijdens het leven. Wat wij doen is een klein beetje weefsel van het

1 OP 50.000 De kans dat een willekeurig iemand een geschikte donor is, is gemiddeld 1 op 50.000.

mogelijk en is een donor nodig. Daarbij moet het weefseltype voldoende overeenstemmen met dat van de andere persoon om afstoting te vermijden. Men kijkt eerst of één van de broers of zussen van de patiënt geschikt is. De kans dat zo is, is ongeveer 1 op 4. Is er binnen de familie geen match, dan zoekt men in het stamcelregister. Die databank bevat een lijst van weefseltypes van mensen die bereid zijn stamcellen te doneren, en van navelstrengbloed in voorraad. De kans dat een willekeurig iemand een geschikte donor is, is gemiddeld 1 op 50.000. Een grote databank met kandidaat-donoren is dus belangrijk.

Toch opletten Via het internet worden er behandelingen met stamcellen aangeboden voor een hele resem aandoeningen. In een aantal gevallen is er echter sprake van bedrog, de behandelingen die door deze klinieken worden aangeboden bestaan niet. Ze gebruiken een duur nepmiddel. Andere klinieken gebruiken wel stamcellen, maar waarbij wetenschappelijk niet is aangetoond of de behandeling wel werkt of veilig is. De meeste van deze klinieken opereren vanuit het buitenland, maar de informatie op hun website is soms ook in het Nederlands beschikbaar. Wees extra voorzichtig als je via het internet de oplossing voor jouw aandoening denkt te hebben gevonden. Bespreek die informatie altijd eerst met je huisarts of specialist. ●

Xxx

KAREN ‘Het doet me altijd deugd als mensen opkomen voor dieren en voor elkaar’

Wat doet deugd?

KIM ‘We houden beiden enorm veel van dieren, ook van katten’

Mensen die opkomen voor elkaar TEKST: Timothy Puype FOTOGRAFIE: Studio 37

“We kennen elkaar al jaren,” lachen Karen (31, links) en Kim (28). De vriendinnen wonen meer dan 100 km uit elkaar, maar dat houdt hen niet tegen om halverwege Leuven en Kortrijk af te spreken. “We houden beiden enorm veel van dieren, ook van katten. Zo zijn we in het kattencafé DreamCATchers in Gent beland,” verklaart Kim. “Ik heb er zelf 4 thuis en baat ook een kattenhotel uit. Daar verblijven katten waarvan de baasjes even op reis zijn.” Karen: “Het is super om te zien wat de uitbaters van dit café doen voor dieren. Het doet me altijd deugd als mensen opkomen voor dieren en voor elkaar. Van elke kleine vooruitgang, zoals mensen die toleranter worden, word ik gelukkig.” Kim: “Ik heb al heel wat verwaarloosde dieren gezien. Het doet me enorm veel deugd als ik die dieren opnieuw zie openbloeien door de liefde die ze krijgen van hun nieuwe baasjes.” ● www.dreamcatchers.be

Dagen zonder alcohol

Alcohol, het is iets dubbel Zoals met veel dingen is er niets mis met alcohol an sich, maar misschien wel met de manier waarop we ermee omgaan. Het hoort erbij aan tafel, op een terrasje, bij sportwedstrijden, op kerstmarkten, op recepties, op feesten â&#x20AC;Ś alsof er anders geen plezier te beleven is. Hebben we alcohol nodig om ons goed te voelen? Of beseffen we gewoon niet wat de risicoâ&#x20AC;&#x2122;s zijn en verschuilen we ons daarom veilig achter onze culturele groepsnorm? TEKST: Grete Flies FOTOGRAFIE: Studio 37

tichting tegen Kanker en De Druglijn roepen alle Belgen op om in februari 2017 een maand lang geen alcohol te drinken. De campagne Tournée Minérale is op die manier een soort gezondheidskuur, maar ook een bewustwording van ons alcoholgebruik in het algemeen. Wim (33), Eva (40) en Levin (32) hebben alvast niet gewacht tot februari om het eens een maand zonder alcohol te proberen en vertellen over hun ervaringen. Ik merkte dat ik bijna dagelijks een glas wijn of een aperitief dronk, of beide”, vertelt Eva. Het helpt wel om na een hectische dag te kunnen omgaan met een rommelig huis en twee actieve kleuters, maar ik vond het toch wat te veel van het goede. Ik wou eens nagaan of ik die gewoonte kon afleren en of een kopje kruidenthee hetzelfde zen-effect zou hebben (lacht).” Ook

Wim begon zich vragen te stellen bij zijn drinkgewoontes, al komt alcohol er vooral in groep bij kijken. Als ik alleen ben, drink ik nauwelijks. Onder vrienden lijkt het alsof het moet. Zo dronk ik bijna zes dagen per week iets van alcohol en dat wou ik eens proberen tegen te gaan. Ik heb het lang uitgesteld met het idee dat ik lang niet verslaafd was, dus dat het allemaal geen kwaad kon. Maar nu was het voor echt.”

Alcohol = normaal Levin had eerder ook al enkele – vergeefse – pogingen gedaan. Ik had altijd wel een excuus om het op te geven of uit te stellen. Als ik onder vrienden ben, is het echt niet makkelijk: voor ik het weet, sta ik met een pint in mijn handen. Een feestje, een terrasje, een voetbalwedstrijd … elke reden is altijd goed

om alcohol te drinken. Ik begon me bijna lichtjes zorgen te maken, dus wilde ik het deze keer echt goed doen om me bewust te worden van alle momenten waarop het voorvalt.” Die bewustwording is misschien wel eens nodig, blijkt ook uit een aantal cijfers. Alcohol drinken wordt heel normaal bevonden”, zegt Tom Evenepoel, coördinator van De Druglijn. Zo’n 82% van de Belgen drinkt alcohol. Dat is op zich geen probleem, maar er hangen ook veel risico’s en kosten aan, waar mensen zich niet bewust van zijn. Zo werden er in 2012 2,1 miljard euro sociale kosten veroorzaakt door alcohol alleen. Dan hebben we het over kosten voor gezondheidszorg, verkeersschade, politie, justitie, maar ook door productiviteitsverlies en werkonbekwaamheid. Er gingen daarnaast 175.000 gezonde levensjaren verloren aan ziekte, ongevallen en

EVA ‘Ik merkte dat ik bijna dagelijks een glas wijn of een aperitief dronk, of beide’

Dagen zonder alcohol

vroegtijdige sterfte ten gevolge van alcohol. Onze maatschappij betaalt dus een hoge prijs voor de gevolgen van alcoholconsumptie.”

Ook positief Hoe kan het toch dat we zo’n kater overhouden aan iets dat toch vooral plezant moet zijn? Tom Evenepoel bevestigt dat we alcohol niet hoeven te demoniseren. Alcohol is in de eerste plaats een genotsmiddel met ook positieve effecten. Het is een glijmiddel in sociale contacten, maakt drempels lager en haalt remmingen weg. Het wordt in onze cultuur sterk in verband gebracht met onschuldige gezelligheid en de reclamewereld doet er nog een schepje bovenop door het te associëren met sociale successen. We krijgen het bijna letterlijk met de paplepel ingegeven dat het erbij hoort of

EVA ‘Ik ben een fan van alcohol, maar het kan ook met minder. Daarom wil ik vanaf nu mijn alcoholgebruik beperken tot het weekend’

zelfs moet.” Wim ervaarde dat je soms effectief moeite moet doen om een alternatief te krijgen. Op een vergaderlunch werd er enkel champagne aangeboden. Uiteraard wou ik er graag een glaasje van nemen en viel het me zwaar om expliciet naar iets anders te vragen, wat overigens even een probleem leek.” Met die mentaliteit moeten we misschien aan de slag”, vindt Tom Evenepoel. Alcohol mag gerust bij een aantal gelegenheden horen, maar in andere situaties en omstandigheden is het absoluut niet gepast, zoals tijdens de zwangerschap, op het werk en in het verkeer.” Cijfers wijzen helaas uit dat Belgen nogal hardleers zijn in de lessen over dronken rijden. Bijna een Belg op vijf (18 %) verklaart de afgelopen maand het stuur te hebben genomen terwijl hij mo-

gelijk de wettelijke alcohollimiet had overschreden. Afgezien van Frankrijk (22 %) is dit het slechtste resultaat van Europa; negen keer meer dan de Zweden en drie keer meer dan de Nederlanders. In 2013 gebeurden er 5.242 letselongevallen onder invloed van alcohol, waarbij er 46 doden en 632 zwaargewonden vielen. België scoort op Europees vlak inderdaad erg slecht in rijden onder invloed. Hoe noordelijker, hoe gedisciplineerder mensen zijn. Zo is het in Noorwegen bijvoorbeeld een absolute no go om te rijden nadat je alcohol gedronken hebt. In het zuiden gaan ze er dan weer losser mee om.”

Elkaar respecteren Ook bij ons is alcohol zo cultureel en sociaal ingebed dat we er moeilijk weerstand tegen bieden en er ook anderen zelden

op aanspreken als ze over de schreef dreigen te gaan. Dat bevestigen ook Wim en Levin: Meestal word je in het belachelijke getrokken als je eens een pint afslaat. Zelfs al bestel je iets anders, je krijgt toch bier in je handen geduwd. Soms komt het zelfs tot een discussie, alsof je met goeie argumenten moet afkomen om je te verdedigen.” Er is dus nog wat werk aan om elkaars drinkgedrag te leren respecteren. Maar volgens Tom Evenepoel zijn er nog veel meer componenten die hier meespelen en aandachtspunten waar mensen hun verantwoordelijkheid kunnen nemen. Dat alcohol overal beschikbaar is, zelfs in tankstations, is iets om je vragen over te stellen. Het prijsbeleid is ook een piste die kan bekeken worden, maar ook ouders hebben hun opvoedingstaak en de alcoholindustrie heeft haar aandeel. Het is dus een werk van lange adem om via een globaal beleid de mentaliteit in België bij te stellen en alcohol minder vanzelfsprekend te maken.”

Alcohol ≠ onschuldig In dat globaal beleid zal regelgeving wellicht noodzakelijk zijn, maar elk individu op zich kan al eens reflecteren waarom hij doet wat hij doet. Tom Evenepoel: Die verantwoordelijkheid wordt al snel weggewimpeld met het argument ‘Ik ben niet verslaafd, dus ik heb geen probleem’. Maar er bestaat een verkeerd beeld van een alcoholprobleem. Mensen die op lange termijn regelmatig (te veel) alcohol drinken, lopen minstens evenveel risico als problematische gebruikers. Alcohol is immers niet onschuldig: het heeft invloed op bijna alle organen in ons lichaam en hangt samen met ongeveer zestig

LEVIN

‘Nu ben ik weer eens met mijn neus op de feiten gedrukt en het heeft me doen nadenken’

verschillende aandoeningen en ernstige gezondheidsklachten, zoals een black-out, hartklachten, leveraandoeningen en kanker. Alcohol leidt ook niet zelden tot slaap- en geheugenstoornissen, emotionele en relationele moeilijkheden ... Die laatste kwestie is moeilijk in cijfers te vatten en daarom een onzichtbaar, maar zwaar onderschat probleem.”

Het kan met minder Voor onze proefkonijnen was het alvast een interessant experiment. Het heeft vooral bevestigd wat ik al dacht”, zegt Levin. Dat we zo makkelijk alcohol drinken dat we ons er niet meer van bewust zijn. Ik ga alcohol zeker niet bannen, maar ik wil wel minderen. Alleen al om de mogelijke lichamelijke gevolgen op lange termijn te reduceren.” Ook Wim neemt zich voor om er in de toekomst alert voor te zijn. Ik ga nog heel erg genieten van een tripelke en vooral van de vrijheid om te kunnen drinken wanneer ik wil, maar ik wil niet meer in oude patronen vervallen. Ik heb ook de voordelen ondervonden, zoals een fitter gevoel ’s morgens, een betere slaapkwaliteit en minder dure caféavonden.” Eva heeft ook kunnen proeven van een verhoogde energie en scherpere

focus en dat smaakt naar meer. Ik ben een fan van alcohol, maar het kan ook met minder. Ik ga anderen niet beoordelen op hun drinkgedrag. Ieder diertje zijn pleziertje, zolang je er niemand kwaad mee berokkent.”

Eigen boezem Het is dus niet de drank zelf die we met de vinger moeten wijzen en we moeten ook niet wachten tot de arm der wet ingrijpt met meer regelgeving. Om te beginnen kunnen we de hand in eigen boezem steken en onszelf eerlijk de vraag stellen hoe goed we zorgen voor ons eigen lichaam, onze huisgenoten, andere verkeersdeelnemers en bij uitbreiding de hele maatschappij. Wie zichzelf dan nog in de spiegel kan kijken, mag zo nu en dan de champagne laten knallen. Santé! ● Vragen over alcohol? Bel 078/15.10.20 of surf naar www.druglijn.be

Meer lezen? Betrouwbare gezondheidsinformatie vind je op de CM-website, over allerlei thema’s. Ook over alcohol vind je verschillende artikels met achtergrondinfo en tips. Surf naar www.cm.be/alcohol of typ ‘alcohol’ in het zoekvakje en je vindt een schat aan informatie.

Portretten

TEKST: Timothy Puype, FOTOGRAFIE: Joris Casaer & Brecht Van Maele

EIGENZINNIGE INTERIEURS Van Ikea tot dure designmerken, woonkamers zijn vaak gezellig, maar heel gelijkaardig ingericht. çava? vond enkele interieurs die er wél uitspringen.

01 KURT RIGOLLE “Ik ben altijd op zoek naar spullen. Ik heb ze ook nodig voor mijn job, want ik verzorg vaak interieurs voor tv-programma’s of etalages van winkels. Daarom is mijn interieur ook steeds in beweging. Ik leen spullen uit en dan komen er nieuwe in de plaats. Ik heb een specifieke voorkeur voor de jaren 50, maar ook voor bepaalde thema’s. Ik heb een kamer vol Sabena-spullen en de slaapkamer is ingericht als een pakketboot.”

02 NELE CARLIER “We verzamelen alles wat we mooi vinden. Dat gaat van art deco over vintage tot de romantiek en Jugendstil. Het zijn allemaal stijlen door elkaar, maar als je er voldoende in overdrijft, komt het weer allemaal mooi samen. We hebben onder andere een oude jukebox staan waar – heel exclusief voor die tijd – 200 nummers in zaten. Veel meubels maken we ook zelf. We verkopen regelmatig om plaats te maken voor nieuwe spullen. Volgende zomer starten we zelfs met een klein winkeltje.”

03 HANS BEEKCMAN â&#x20AC;&#x2DC;Ik ben geboren in 1958. Ik heb de periode waaruit mijn interieur komt, dus nooit bewust meegemaakt. Ik zou ook niet graag opgegroeid zijn in die periode. Maar ik houd wel van de stijl. Mensen kochten die meubels voor het leven, alles bleef een leven lang goed. Dat is nu, jammer genoeg, niet meer het geval. Ik pas mijn interieur nog steeds regelmatig aan. Dat doe ik bijvoorbeeld met spullen die ik op de rommelmarkt vind.â&#x20AC;&#x2122;

Een dag in het asielcentrum

Vluchten is geen vrije keuze

TEKST: Willem-Jan van Ekert FOTOGRAFIE: Brecht Van Maele

WERELDWIJD ZIJN ER OP DIT MOMENT maar liefst 60 miljoen mensen op de vlucht.

Vervolging, geweld of oorlog drijft hen meestal naar andere ontwikkelingslanden in de buurt. Of, voor wie de levensgevaarlijke oversteek naar Europa wil wagen, in de armen van gewetenloze mensensmokkelaars. Het is moeilijk om op 60 miljoen mensen een gezicht te plakken. Daarom zochten we er enkele op in het opvangcentrum in Eeklo. EĂŠn ding hebben ze gemeen: ze hebben allemaal een eigen, schrijnend verhaal.

Een dag in het asielcentrum

In België deden er vorig jaar 44.760 mensen een asielaanvraag. Wie dat vergelijkt met het totaal aantal van 60 miljoen moet de instroom in ons land toch relativeren. Bovendien nam dit jaar het aantal aanvragen flink af omdat Europa zijn buitengrenzen streng laat bewaken. En voor wie zelfs 44.760 kandidaatvluchtelingen veel vindt: die krijgen dus niet allemaal asiel. In Eeklo voorziet het Rode Kruis-Vlaanderen opvang voor 109 mensen. Het is een open opvangcentrum, mensen kunnen tijdens hun verblijf vrij in- en uitlopen. Steven en Joris zijn twee medewerkers van het centrum. Ze zijn zich goed bewust van de menselijke tragedie die achter het verhaal van een asielzoeker schuilgaat. Toch mogen we ons daar niet door laten leiden. We zijn hier omdat iedere vluchteling recht heeft op bescherming. Dat staat zo in de Conventie van Genève. Natuurlijk zijn we blij als iemand officieel mag blijven maar dat is niet ons doel. Wij zorgen voor een zo goed mogelijke opvang en verblijf. Gemiddeld blijven asielzoekers hier ongeveer een half jaar, de laatste tijd is dat iets langer, sommigen

verdwijnen al na een paar dagen. In het begin komen ze hier vrij goed gezind binnen. Maar na verloop verandert dat: alles is hier structuur, hé. Want uiteindelijk bepalen wij zowat alles voor hen: wanneer ze mogen douchen, eten, lakens verschonen, activiteiten hebben, gesprekken voeren … Er is weinig privacy, ook niet op de kamers die ze delen met anderen. En onze gasten hebben ook zo veel meegemaakt in hun thuisland en op de reis hierheen, bovendien zitten ze vol onzekerheid over hun toekomst.”

Wat doet een opvangcentrum? België telt 90 opvangcentra voor asielzoekers. Ze worden beheerd door Fedasil, het Rode Kruis of een andere partner. Het zijn open centra: dit betekent dat de bewoners zich vrij in en uit het centrum mogen begeven. Een opvangcentrum biedt asielzoekers hulp waarop ze wettelijk recht hebben: een slaapplaats, maaltijden, sanitaire voorzieningen en kledij. De asielzoekers dragen hun steentje bij in het onderhoud van de gemeenschappelijke lokalen. Elke kandidaat-vluchteling heeft recht op begeleiding door een maatschappelijk werker. Die geeft informatie over de asielprocedure. Een advocaat kan de asielzoekers helpen bij het doorlopen van de ingewikkelde procedure. Deze juridische bijstand is kosteloos.

De procedure De Dienst Vreemdelingenzaken registreert de asielaanvraag en onderzoekt of België verantwoordelijk is voor de behandeling. Als een

ISABELLE

‘Ik was bang toen ik vertrok, bang onderweg en ben dat eigenlijk nog steeds’

ISABELLE komt uit Guinee. Ze is 18 jaar en komt verward over, wil ook niet herkenbaar op de foto. Haar reis naar Europa was erg gevaarlijk, ‘we zaten met

HUSUM komt uit Irak, hij is muzikant en heeft onder meer opgetreden in het VIER-programma ‘De bril van Martin’.

9 mensen in een klein bootje. Ik was bang toen ik vertrok, bang onderweg en ben dat eigenlijk nog steeds. Ik weet helemaal niet wat er met me zal gebeuren.’

Op 6 mei stapte de 29-jarige ISSIAGA op het vliegtuig van Guinee naar België. Dat was geregeld door zijn ‘oncle’. Hij kwam ’s nachts aan en werd door de persoon die hem overbracht achtergelaten aan het Noordstation in Brussel. Issiaga ontvluchtte Guinee omdat hij lid was van oppositiepartij UFDG. “Er waren problemen tussen mij en de autoriteiten. Ik liep veel gevaar en had schrik om door hen gedood te worden.” Zijn keuze voor België was willekeurig. “Ik heb niet zelf gekozen, alles werd geregeld door ‘mon oncle’. Het was mijn familie die de reis betaalde. Het maakte me niet uit in welk land ik zou belanden, ik wilde me in de eerste plaats veilig voelen.”

Een dag in het asielcentrum

andere Europese lidstaat dat is, mag België de kandidaatvluchteling doorverwijzen. De aanvraag wordt onderzocht door het Commissariaatgeneraal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen. Tijdens een verhoor met een medewerker krijgt de asielzoeker de kans om zijn verhaal te vertellen en de motieven voor zijn aanvraag uit te leggen. Sinds 2006 bestaat er naast het vluchtelingenstatuut ook het statuut inzake subsidiaire bescherming . Dat wordt toegekend aan asielzoekers die niet aan de criteria voor het vluchtelingenstatuut voldoen, maar waarbij terugkeer naar hun land een ernstig risico zou inhouden. Vaak bij een oorlogssituatie zoals nu in Syrië. Tijdens de duur van dit onderzoek krijgt de asielzoeker een voorlopige verblijfsvergunning. Als hij niet akkoord gaat met de beslissing, mag hij beroep aantekenen bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen. Zodra die een eindbeslissing heeft genomen, wordt de procedure afgesloten. Wanneer de aanvraag definitief verworpen werd, krijgt de asielzoeker een bevel om het grondgebied te verlaten. Wie erkend of subsidiair beschermd is, moet binnen de 2 tot 3 maanden na hun erkenning het asielcentrum verlaten. Het centrum helpt gedurende die periode om huisvesting te vinden. Wie de opvangstructuur verlaten heeft, kan financiële OCMWsteun krijgen. Maar enkel als ze behoeftig zijn en geen werk hebben. ●

VERLOREN Rudi Vranckx Caryl Strzelecki 3 oktober 2013 — 360 anonieme lijkzakken liggen op het strand van Lampedusa. Vluchtelingen, waaronder veel kinderen, omgekomen in een van de zwaarste scheepsrampen op de Middellandse Zee. Journalist Rudi Vranckx is geschokt door het nieuws en besluit op zoek te gaan naar het persoonlijke verhaal van een aantal vluchtelingen. Hij ontmoet 'gelukzoekers' uit Syrië, Somalië en Niger, zoals de 14-jarige Chappa, de enige overlevende van een vluchtelingendrama waarbij ze haar zussen en haar moeder van dorst heeft zien sterven. In ‘Verloren’ verwerkt Caryl Strzelecki de ontmoetingen en ervaringen van Rudi Vranckx met treffende tekeningen tot een reeks aangrijpende, korte stripnovelles die worden afgewisseld met persoonlijke, geïllustreerde dagboekfragmenten.

10 % KORTING + GRATIS VERZENDING www.lannoo.be/verloren-2 en gebruik de kortingscode ‘cavavoordeel’ in je winkelmandje.

CM-Deals

1 Kookboeken met korting* VOORDEEL VOOR ÇAVA?-LEZERS 10 % KORTING + GRATIS VERZENDING

PUUR PASCALE Beter eten is beter leven

Pascale Naessens verwerkt pure en natuurlijke producten tot meer dan 75 eenvoudige, smaakvolle en gezonde gerechten. Dit zevende boek is het meest complete en vernieuwende van de reeks. Ze leert haar lezers dat ze volop kunnen genieten van lekker, voedzaam en gezond eten. Surf naar www.lannoo.be/puur-pascale en gebruik de kortingscode ‘cavavoordeel’ in je winkelmandje.

ONE HEALTHY FAMILY Gezond, gemakkelijk & lekker in één recept Ellen Charlotte Marie verzamelde haar meest favoriete recepten in één boek. Bijna alle recepten zijn lactose- en glutenvrij, vegetarisch of vegan, en bevatten geen geraffineerde suikers. Ze toont je dat gezond absoluut niet saai hoeft te zijn. Surf naar www.lannoo.be/one-healthy-family en gebruik de kortingscode ‘cavavoordeel’ in je winkelmandje. * De boekenacties zijn alleen geldig via LannooShop en zolang de voorraad strekt.

2 De Winterrevue van Theater Elckerlyc VOORDEEL VOOR ÇAVA?-LEZERS 15 % KORTING Praktisch ·· Info en speeldata op: www.winterrevue.be ·· De korting is niet geldig op de VIParrangementen en ook niet op 31.12.2016. Wil je tickets met korting bestellen?

Dat kan via cm.be/ elckerlyc met de promocode ‘CM1617’. De aangepaste prijzen komen dan tevoorschijn. ·· Adres: Theater Elckerlyc, Frankrijklei 85-87, 2000 Antwerpen

3 Met FamilyRadio & Intersoc op reis VOORDEEL VOOR CM-LEDEN € 75 EURO KORTING Ga samen met FamilyRadio en Intersoc op reis naar Leysin in Zwitserland van dinsdag 13 t.e.m. zondag 18 juni 2017. Je verblijft in het all-in hotel ‘Fabiola’ en geniet er van een heerlijke vakantie in de bergen met alles erop en eraan. Ook zangeres Elke Taelman, zanger en entertainer Filip D’Haeze van Swoop en de man met de mooiste stem van Vlaanderen, Garry Hagger gaan mee. Zij zorgen voor muzikale verrassingen en entertainment.

Praktisch ·· Prijs: € 621, CM-leden betalen slechts € 546. ·· Inschrijven via 070 23 31 19 of via www.intersoc.be ·· Er zijn opstapplaatsen verspreid in Vlaanderen.

6 China light in Zoo Antwerpen

VOORDEEL VOOR ÇAVA?-LEZERS 25 % KORTING BIJ AGIFTE BON

VOORDEEL VOOR ÇAVA?-LEZERS 15 % KORTING

Kom naar het Speelgoedmuseum en neem deel aan de doe- en zoektocht en beleef de leukste doe- en knutselnamiddagen! Leer de tips om een echte Hulp-Zwarte Piet te worden of luister naar verhaaltjes over de Sint. Breng de Sint en zijn Pieten een bezoekje op 3 en 4 december. Vanaf 10 december staat de tocht in teken van de Kerstman. Kom koekjes bakken, of de leukste kerstversiering knutselen. Op 18 december kan je de Kerstman bezoeken!

Vanaf 3 december toveren Chinese kunstenaars ZOO Antwerpen opnieuw om tot het sprookjesachtige China Light ZOO. Beleef een onvergetelijke avond tussen honderden reusachtige lichtobjecten in de vorm van kleurrijke dieren en bloemen die verspreid staan in de ZOO. Een betoverend lichtspektakel! Dit unieke Chinese festival reist de hele wereld rond en keert na het overweldi-

gende succes van 2014 terug naar ZOO Antwerpen om ons te betoveren met een volledig nieuwe China Light ZOO. Praktisch ·· Van 3.12.2016 t.e.m. 15.01.2017 (niet op 9.12, 24.12 en 31.12). ·· Start je bezoek telkens om 18u of 19.30u. ·· Prijs CM-leden € 12,75 (kind: € 10,20) ·· Normale prijs € 15 (kind: € 12)

ACTIE CM

www.ZOOantwerpen.be/ChinaLightZOO

KOR

Niet cumuleerbaar met andere kortingen!

NGS N

25 % korting op toegangsprijs: € 5,50 (3-12j) en € 7,40 (volwassenen).

15 % korting aan de kassa In ruil voor deze bon krijgt u 15 % korting aan de kassa bij aankoop van max. 4 tickets voor China Light in ZOO Antwerpen. Geldig op het standaard individueel tarief. Niet geldig tijdens de kerstvakantie van 24/12/2016 t.e.m. 08/01/2017. De tickets dienen gelijktijdig aangekocht te worden en zijn enkel geldig de dag van aankoop. Niet inwisselbaar in speciën. Niet cumuleerbaar met andere acties, voordelen of kortingen. Enkel geldig aan de kassa van ZOO Antwerpen van 03/12/2016 t.e.m. 15/01/2017. Kopieën worden niet aanvaard. Niet geldig op eerder aangekochte tickets. Het aantal plaatsen is beperkt. Check de beschikbaarheid op www.ZOOantwerpen.be/ChinaLightZOOWebshop

✁

NGS

Praktisch ·· Adres: Nekkerspoelstr. 21, 2800 Mechelen ·· Wanneer: zaterdag- en zondagnamiddag van 12.11 tot 18.12, van 13u tot 16u30. ·· Opgelet! Voor de kookworkshop moet je je inschrijven, zie website! ·· Prijs: € 7,30 (3-12j) € 9,80 (volwassenen), activiteiten inbegrepen. ·· Het museum is uitzonderlijk open op maandag 26.12.2016 en 2.01.2017.

KOR

5 Hulp-Zwarte Piet en Kerstelf gezocht!

✁

MISS GREEN TOP MET GROTE STIPPEN Miss Green maakt dameskledij in gecertificeerd biokatoen en tencel. De productie gebeurt in Europa en Turkije volgens de normen voor sociaal verantwoord ondernemen.

KINGS OF INDIGO CARDIGAN

Kings of Indigo maakt vooral kwaliteitsjeans geïnspireerd op Amerikaanse klassiekers en ontworpen met een Japans oog voor detail. Ze produceren de jeans volgens de hedendaagse duurzame technologieën. Kings of Indigo is lid van Fair Wear Foundation.

Hoe ‘schoon’ zijn jouw kleren?

52 Schone kleren

KLEDING: supergoods.be

FOTOGRAFIE: Studio 37

TEKST: Anneleen De Leyn

In fast fashiontijden kan je je elke week wel laten verleiden door iets uit het nieuwe assortiment. Erg ecologisch is dat niet, en dat is nog maar ĂŠĂŠn aspect. Hoe zit het intussen met het laten maken van kleren in lageloonlanden? Is er intussen al iets structureel veranderd op dat vlak? Tijd om dat eens uit te pluizen.

VEJA SNEAKERS EXTRA WHITE VEJA maakt milieuvriendelijke sneakers, die in fairtradeomstandigheden gemaakt zijn. Deze exemplaren bestaan uit natuurlijk gelooid leer en rubber.

Conscious is het ecologische merk van H&M maar zegt niets over de arbeidsomstandigheden waarin de kleren gemaakt zijn of over het loon van de arbeiders.

GRIJZE JEANS VAN CONSCIOUS (H&M)

Schone kleren

e kunnen met onze vragen terecht bij Sara Ceustermans, coördinator van de Schone Kleren Campagne (SKC). SKC ijvert al 20 jaar voor ‘schone kleren’ en doen dat door werknemers en consumenten te sensibiliseren voor de problematiek, voorstellen te formuleren naar politici en in dialoog te gaan met bedrijven. Ze organiseren ook regelmatig straatacties.

Schone kleren zijn nooit 100 % schoon Ik wandel door de Veldstraat in Gent en ik wil thuiskomen met niet alleen mooie maar ook ‘schone’ kleren. Ik wil niet langer kleren kopen die misschien voor een hongerloon en in slechte omstandigheden gemaakt zijn. Maar hoe kan ik in godsnaam weten wat daar nu aan voldoet? Sara Ceustermans: “Als we over duurzame kleren praten, houdt dat altijd een ecologisch en een sociaal aspect in. Het ecologische heeft bijvoorbeeld te maken met het bespuiten van pesticiden op katoen en het enorme waterverbruik bij het produceren van katoen. Het sociale aspect heeft te maken met de arbeidsomstandigheden, de lonen en de veiligheid van de werknemers in textielfabrieken. Je kan wel streven naar 100 % schone kleren maar dat lukt niet omdat de productieketen zo lang is. Het start met het produceren van katoen, daar komt helaas nog steeds veel slavernij en kinderarbeid bij kijken. Dan heb je het maken en verven van de stoffen, daarna de confectiefase of het naaien van de kleren en dan

het transport. Elke tussenschakel houdt een risico in op sociaal of ecologisch vlak.” Sinds het Rana Plaza-drama (het instorten van een textielfabriek in Bangladesh in 2013, nvdr.) is er een belangrijk akkoord gekomen tussen de vakbonden en de meeste grote ketens, een 200-tal. Ceustermans: “Sindsdien controleren ingenieurs textielfabrieken op brandveiligheid, structurele veiligheid en op de elektriciteit. De lijst met ondertekenende bedrijven vind je op bangladeshaccord.org. Dit is toch al een belangrijke stap om meer veilige fabrieken te garanderen. Het zegt helaas nog niets over de lonen en arbeidsomstandigheden.”

‘Een T-shirt voor 3 euro? Dat klopt toch niet.’ Ik sta intussen op de drempel van H&M. Binnengaan of maar beter wegblijven? Ceustermans: “H&M pakt uit met het maken van duurzame kleding in hun ‘Conscious’ collectie. Maar in de fabrieken waar die kleren gemaakt worden, zien we weinig verbeteringen. H&M zegt dat ze tegen 2020 een ‘leefbaar loon’ zullen uitbetalen aan de werknemers in de productiefabrieken. Maar tegelijkertijd noemen ze geen bedrag. Het zal dus onmogelijk zijn om te evalueren of ze doen wat ze beloofd hebben. In de fabrieken waar hun leefbaar loonprojecten lopen, laten ze alvast geen journalisten toe. Sta er gewoon eens bij stil dat de omzet van H&M groter is dan het Bruto Nationaal Product van Cambodja, het land waar H&M de grootste inkoper is. Als megabedrijf dat zo uitpakt met een ‘duurzaam’ imago, zijn we extra

‘JE KAN WEL STREVEN NAAR 100 % SCHONE KLEREN MAAR DAT LUKT NIET OMDAT DE PRODUCTIEKETEN ZO LANG IS’ SARA CEUSTERMANS, COÖRDINATOR SCHONE KLEREN CAMPAGNE

Xxx

SWEAT DRESS VAN WUNDERWERK

Tips voor een ‘schone’ kleerkast ·· Koop kleren bij bedrijven die aangesloten zijn bij de Fair Wear Foundation (FWF), zoals JBC en andere merken. FWF begeleidt bedrijven om de arbeidsomstandigheden te verbeteren, maar zegt niets over het milieuaspect. ·· Arbeids- én milieuomstandigheden kan je nagaan via www.rankabrand.org. De rapporten worden echter niet gecontroleerd en zijn vaak afhankelijk van het communicatiebudget. ·· Koop kleren met een ecolabel zoals ‘biokatoen’, ‘GOTS’ of ‘Fair Trade’. ·· Wees kritisch en stel vragen! Dat kan door een ‘vragenkaartje’ in te vullen op www.schonekleren.be ·· Doe aan slow fashion: met iets minder kleren kan je er ook elke dag leuk bij lopen. Koop ook eens kleren in een tweedehands- of vintagewinkel. ·· Ga naar ruilfeestjes. Heb je zelf maatje XS en al jouw vriendinnen een M? Check dan www.swishing.be ·· Shop bij speciaalzaken die enkel kledij verkopen die zowel ecologisch als sociaal verantwoord is geproduceerd. www.fairfashion.be of via www.talkingdress.nl

Duits, eerlijke productie, meestal in Europa. Het vrij nieuwe WunderWerk combineert allerlei stoffen en technieken met oog voor ecologisch detail.

ZWARTE BROEK SELBY, PEOPLE TREE People Tree wil het leven en de leefomstandigheden verbeteren van de mensen die de collecties maken. Ze kiezen voor fair trade en gebruiken natuurlijke en veilige verfstoffen. Ze kopen hun grondstoffen ook zoveel mogelijk lokaal, in India.

VEJA SNEAKERS SILVER Deze ‘silver’ exemplaren bestaan uit natuurlijk gelooid leer en natuurlijk rubber dat duurzaam geoogst wordt.

Schone kleren

streng voor H&M.” Maar SKC staat zeker niet alleen kritisch tegenover H&M. Àlle grote ketens moeten in vraag gesteld worden, en niet alleen de Primark. Ceustermans: “Primark is op zich niet veel slechter dan

H&M, C&A of Zara. Waar we wel iets op tegen hebben is dat Primark de ‘race to the bottom’ nog meer gaat promoten. Ze zetten andere grote modeketens aan om te streven naar de laagst mogelijke prijs voor een

Hoe ‘eerlijk’ shopt fashionista en modeblogster Tiany Kiriloff?

TIANY KIRILOFF (38) kennen we als tv-presentatrice maar tegenwoordig geeft ze vooral tips en tricks over mode, beauty en lifestyle. Dat doet ze hoofdzakelijk via het door haar mee opgerichte blogazine Belmodo. Kiriloff zette ook al haar naam onder de collectie van een paar grote merken. Als ware fashionista heeft ze uiteraard een grote kleerkast. Toch probeert ze zo veel mogelijk rekening te houden met het ecologische aspect. “Er zijn bepaalde

ketens waar ik nooit een voet binnenzet omdat hun beleid qua duurzaamheid of eerlijkheid niet duidelijk is. Ik let erop of ze werken met organische materialen. H&M biedt bijvoorbeeld het duurzame label ‘Conscious’ aan. Als je hiervan iets koopt, weet je tenminste dat het van biologisch katoen gemaakt is. H&M is als grote keten wellicht nog lang niet perfect, maar ze doen op z’n minst al inspanningen. Door die lijn ben ik bewuster beginnen shoppen.

Ook het moederzijn heeft daartoe geholpen. Zo ga je mij nooit meer met plastic zakken zien zeulen. Eens je weet wat er van minuscule plastic deeltjes in de zee zweven. Daarom draag ik ook nooit fleece. Als je dat wast, komen er plastic deeltjes in het water terecht.“ Tiany koopt ook veel tweedehands, niet alleen omdat ze dat tof vindt. Tiany: “Als kleren van een redelijke kwaliteit zijn, kan je ze nog makkelijk een tweede leven geven.” In haar job is het niet altijd evident om aan slow fashion te doen maar toch doet ze hier ook moeite voor: “Je kan beter investeren in een stuk dat langer meegaat dan in iets dat na 2 of 3 keer wassen al goed is voor de vuilnisbak.” Tiany raadt ook aan om Belgische merken te kopen, ook voor kinderen. Tiany: “Ik wil lokaal talent steunen. Zij doen heel veel inspanningen om een eerlijke en schone productie te garanderen.”

kledingstuk.” Soms lijkt het alsof ze de kleren naar je oren smijten, zo weinig kost een trui of shirt vaak nog. Ceustermans: “Dat klopt toch niet, een T-shirt van 3 euro? Een kledingstuk is toch geen wegwerpproduct? Daar zouden we meer bij moeten stilstaan in plaats van trots uit te pakken met onze koopjes. Het loon van de textielarbeiders laat zich trouwens amper voelen in de prijs die je in de winkel betaalt voor een kledingstuk. Ceustermans: “Het loon van de arbeiders maakt maar 0,6 % uit van de totale verkoopprijs. Mochten die textielarbeiders zelfs een dubbel loon krijgen, dan zou je dat dus amper voelen als klant.”

Duurzame kleding in de lift Intussen heb ik nog steeds niets gekocht. M’n zin om een grote keten binnen te stappen is al niet zo groot meer. Zijn er dan andere opties waar ik ook leuke en hippe schone kleren kan vinden? Ceustermans: “De laatste 5 jaar zit ‘duurzame kleding’ meer en meer in de lift. Het blijft voorlopig nog wat zoeken voor de consument maar in elke stad zijn er nu toch al een aantal winkels met een mooi aanbod. Ook online is er intussen al een ruim aanbod.” Vaak een tikkeltje duurder dan in de grote ketens, maar je draagt dan wel een eerlijk product. ● Meer info: www.schonekleren.be www.ecoplan.be www.kiesduurzamemode.nu of bekijk de �lm The True Cost

Gespot

Geest & lichaam De beste tips en tricks voor een gezonde geest in een gezond lichaam ...

Loop niet met een volle maag Niet enkel eten, maar ook drinken zorgt voor een volle maag. Drinkpauzes doseren is dus de boodschap.

Stretch! Die vervelende steken in je zij helemaal beu? Stretch dan op voorhand enkele minuutjes langer.

Waarom krijg je hartsteken tijdens het joggen?

Adem diep in. Zo krijg je gewoon meer zuurstof binnen. En meer zuurstof betekent minder duizeligheid, minder misselijkheid en minder steken.

MEDITERRAAN DIEET GEZOND VOOR HERSENEN

+ Daar kwamen Amerikaanse onderzoekers achter na een observatiestudie. Ze brachten een mediterraan

dieet in verband met een lager risico op hersenziekten en cognitieve achteruitgang. Zo’n dieet bevat veel vis,

+ mager vlees, peulvruchten, noten, volkoren graanproducten, fruit en groenten en gezonde vetten.

JA Het houdt slechts 30% van het zweet tegen, waardoor ons lichaam toch niet oververhit.

➽

De milt is het belangrijste reservoir voor wittebloedcellen. Het wordt ingezet bij grote inspanningen.

ANTITRANSPARANT: GEBRUIKEN OF NIET?

➽

Een glaasje melk na je work-out:

Melk zou er namelijk voor zorgen dat je lichaam het snelst je reserves aanvult. Waarom? Het witte drankje zit boordevol natrium, koolhydraten en eiwitten.

NEE Het doodt alle bacteriën onder de oksel, ook de goede die ons beschermen.

Agenda

BABY, KIND EN TIENER

MINDFUL OPVOEDEN

BABYMASSAGE MET ONTMOETING

ROLLEBOLLEBUIK – OM EN ROND ZWANGERSCHAP

In een wereld waarin vaak meer aandacht is voor ‘doen’ dan voor ‘zijn’, helpt mindfulness je op een andere manier te kijken naar het gedrag van kinderen. Mindful opvoeden helpt je je band met je kinderen te verdiepen. Je gaat nog meer genieten van elkaar en je wordt geduldiger. Je leert je kind nog meer te accepteren en kunt liefdevol grenzen stellen. De lezing staat open voor ouders, opa's en oma's, leerkrachten, medewerkers van dagopvang en iedereen die betrokken is bij de opvoeding van kinderen/jongeren. PRAKTISCH

Wanneer 29 november om 20 uur Waar Sint-Katelijne-Waver, basisschool GLOC, Daliastraat 35 Prijs ·· CM-leden of ouders GLOC 3 euro ·· niet-leden 6 euro ·· verh. tegemoetk. 2 euro Begeleiding Nathalie Verschueren, medewerker IAM Info en inschrijven www.cm.be/agenda of 014 40 35 45 Organisatie CM Gezondheidspromotie ism Oudercomité GLOC en bibliotheek Sint-Katelijne-Waver

Het best ontwikkelde zintuig van jonge baby's is de huid. Babymassage creëert een warme band voor het leven en stimuleert de lichamelijke en emotionele ontwikkeling. Naast voeding en verzorging betekent liefdevol aanraken een goeie start. Het is voor ouder en kind een moment van rust en ontspanning. Bovendien kan het helpen om een onrustige of zenuwachtige baby te kalmeren. PRAKTISCH

Waar en wanneer ·· Turnhout: 30 november om 14 uur, consultatiebureau Kind en Preventie (K&P), Rubensstraat 170 ·· Bornem: 5 december om 14 uur, consultatiebureau K&P, Lindestraat 136 ·· Berlaar: 8 december om 10.15 uur, consultatiebureau K&P, Dr. Van der Borchtstraat xx ·· Herselt: 10 december om 10 uur, snoezelruimte van OC De Mixx, Asbroek 1 ·· Duffel: 14 december om 19 uur, consultatiebureau K&P, Stationsstraat 6 ·· Balen: 14 december om 19 uur, consultatiebureau K&P, G. Woutersstraat 29 ·· Herentals: 15 december om 19 uur, consultatiebureau K&P, Hellekenssstraat 2 ·· Beerse: 21 december om 9.30 uur, consultatiebureau K&P, Bischopslaan 5 ·· Mechelen, 21 december om 10 uur, CM-campus, Antwerpsesteenweg 261 ·· Turnhout, 21 december om 14 uur consultatiebureau K&P, Rubensstraat 170 Prijs gratis Info en inschrijven www.cm.be/agenda of 014 40 35 45 Organisatie CM Gezondheidspromotie

Zwanger zijn is een blije, maar ook spannende periode. Als je zwanger bent, brengt dat een hoop vragen met zich mee. ·· Is het nodig dat ik bepaalde gewoonten verander? ·· Hoe ontwikkelt het baby’tje zich in mijn buik? ·· Hoe regel ik mijn bevallingsrust? ·· Hoe kan ik mee voorbereiden op de bevalling? ·· Wie kan mij begeleiden tijdens de zwangerschap? Wens je een antwoord op deze en nog andere vragen, dan ben je samen met je partner welkom op de infoavond ‘Rollebollebuik’. Een vroedvrouw en deskundige van CM geven je de nodige informatie om je goed te kunnen voorbereiden op de komst van je kindje. Deze infoavond is uitsluitend gericht naar aanstaande mama's en hun partner. PRAKTISCH Wanneer 2 februari 2017 om 19.30 uur Waar Turnhout, Beweging.net, Korte Begijnenstraat 18 Prijs gratis Begeleiding Leen Van Elsen, vroedvrouw en lactatiedeskundige Info en inschrijven www.cm.be/agenda of 014 40 35 45 Organisatie CM Gezondheidspromotie

VOLLEDIG OVERZICHT OP WWW.CM.BE/AGENDA.RMT

BABY, KIND EN TIENER

LIJF EN LEDEN

BORSTVOEDING. GOED VOORBEREID

HAPJE GEZOND

SUIKER: VRIEND OF VIJAND?

Tijdens deze cursus van drie samenkomsten worden heel wat vragen rond borstvoeding beantwoord en twijfels en misverstanden weerlegd. Op elke samenkomst worden verschillende thema’s rond borstvoeding behandeld: hoe werkt borstvoeding, hoe bereid je je voor op borstvoeding, wat zijn de voordelen voor moeder en kind, borstvoeding gedurende de eerste weken, wat is de rol van de partner, borstvoeding over een langere periode, wanneer vaste voeding invoeren, kolven, borstvoeding en werken... Er worden foto's en videobeelden getoond ter illustratie. Op deze cursus zijn de partners zeker ook welkom! De informatie is voor hen ook nuttig om weten. PRAKTISCH

Wanneer 23 januari, 6 en 20 februari 2017 om 19.30 uur Waar Mechelen, CM-campus, Antwerpsesteenweg 261 Prijs ·· CM-leden 20 euro ·· niet-leden 40 euro ·· verh. tegemoetk. 10 euro Begeleiding Dominique Franquet, vroedvrouw en lactatiedeskundige Info en inschrijven www.cm.be/agenda of 014 40 35 45 Organisatie CM Gezondheidspromotie

Of je nu op je lijn moet letten, diabetes hebt of gezond wilt eten, iedereen kan wel genieten van een gezond hapje. Toch kunnen we ons bijna geen feestje of gezellig samenzijn voorstellen zonder dat er chips, gefrituurde hapjes of slagroomtaart op het menu staat. Is het een gewoonte? Of is het omdat we niet weten hoe en wat we moeten klaarmaken om een gezonder feestje te organiseren? In deze workshop steken we de handen uit de mouwen en proberen samen enkele recepten uit. We wisselen ideetjes en tips uit zodat je geïnspireerd naar huis gaat. PRAKTISCH

Wanneer en waar ·· 29 november om 13.30 uur, Hoogstraten, LDC Stede Akkers, Jaak Aertslaan 4 ·· 7 maart 2017 om 19.30 uur, Turnhout, gebouw Beweging.net zaal Daens, Korte Begijnenstraat 18 Prijs ·· CM-leden 3 euro ·· niet-leden 6 euro ·· verh. tegemoetk. 2 euro Begeleiding Noortje Segers, diëtiste Info en inschrijven: www.cm.be/agenda of 014 40 35 45 of thuiszorgcentrum.turnhout@cm.be Organisatie Thuiszorgcentrum ism LDC Stede Akkers en Wit-Gele Kruis

Welke soorten suiker bestaan er en welke worden opzettelijk toegevoegd aan levensmiddelen? Waarom doet men dat? Hoeveel suiker mag men eten per dag en is er een verschil in de soort suiker? Is bietsuiker hetzelfde als rietsuiker? Is er een verband tussen een verhoogde suikerconsumptie en belangrijke aandoeningen als diabetes, kanker, hart- en vaatziekten en obesitas? Zo ja, welke zijn de mechanismen hierachter en hebben alle suikers dezelfde invloed? Welke tips zijn er om minder suiker te eten en die praktisch haalbaar zijn? Na de voordracht is er ruimte voor vraagstelling. PRAKTISCH

Wanneer 29 november om 19.30 uur Waar Beerse, Tempelhof, Bisschopslaan 1 Prijs ·· CM-leden 3 euro ·· niet-leden 6 euro ·· verh. tegemoetk. 2 euro Begeleiding Eric De Maerteleire, voedingsexpert Info en inschrijven www.cm.be/agenda of 014 40 35 45 Organisatie CM Gezondheidspromotie en CM-kern Beerse

Agenda

LIJF EN LEDEN

GEZOND IN JE HOOFD

DIABETES

ROUWEN

CURSUS: STRESSBEHEERSING OP HET WERK

Diabetes is een aandoening waar steeds meer mensen en op jongere leeftijd mee geconfronteerd worden. Het is een chronische aandoening waarbij je lichaam problemen krijgt met de stofwisseling, in het bijzonder met de verbranding van suiker. Naast voeding, krijgen lichaamsbeweging, alcohol en roken een steeds belangrijkere plaats in de aanpak van diabetes. Studies wijzen uit dat er voor elke gekende persoon met diabetes, er één andere persoon is die nog niet gekend is. Dit betekent dat 250.000 Belgen diabeet zijn zonder het zelf te weten. PRAKTISCH

Wanneer 8 december om 19.30 uur Waar Turnhout, CM-campus, Korte Begijnenstraat 22 Prijs ·· CM-leden 3 euro ·· niet-leden 6 euro ·· verh. tegemoetk. 2 euro Begeleiding Dr. Eveline Dirinck, staflid endocrinologie, diabetologie en metabole ziekten – UZA Info en inschrijven www.cm.be/agenda of 014 40 35 45 Organisatie CM Gezondheidspromotie

Je leven heeft een ingrijpende wending gemaakt. Degene waarmee je lief en leed en zoveel dagelijkse dingen deelde, moet je nu missen. Het valt niet mee om de draad weer op te pakken. Voor de buitenwereld gaat het leven gewoon door. Je wilt zo graag praten over diegene die je nu zo mist. Over wat dat verlies met je doet. PRAKTISCH

Wanneer 1 december 2016 om 13.30 uur Waar Oud-Turnhout, LDC Eigenaard, Koning Boudewijnlaan 80 Prijs 5 euro Begeleiding Saskia Vloeberghs, klinisch en gezondheidspsycholoog Info en inschrijven thuiszorgcentrum.turnhout@cm.be of 014 40 35 45 Organisatie Thuiszorgcentrum en LDC Eigenaard Info en inschrijven www.cm.be/agenda of thuiszorgcentrum.turnhout@cm.be of 014 40 35 45

Door veranderingen in de economie is de werksituatie voor vele mensen veranderd. We krijgen meer te maken met mentale belasting. Dit heeft ook gevolgen voor onze gezondheid. We stellen vast dat één derde van de mensen die afwezig zijn op hun werk, in die periode last hebben van problemen op hun werk. De impact van het werk op onze gezondheid mag dus niet onderschat worden. Steeds meer mensen ervaren gevolgen van stress in hun werksituatie Steeds meer mensen wensen daar iets tegen te doen. De cursus ‘Jezelf wapenen tegen stress op het werk’ bestaat uit vier lessen van 2 uur. Na elke les kan je zelf aan het werk om greep te krijgen op je ‘werkstress’. Je krijgt elke les een handboek mee met alle informatie en oefeningen. Deze cursus is bedoeld voor mensen die stressklachten of overspanningsklachten ervaren, preventief aan de slag willen om burn-out te voorkomen of een lastige periode meemaken en voelen dat het werk een impact heeft op hun functioneren. PRAKTISCH

Wanneer 1-8-15-22 december 2016, telkens van 19.30 uur tot 21.30 uur Waar Mechelen, CM-campus, Antwerpsesteenweg 261 Prijs ·· CM-leden 80 euro ·· niet-leden 160 euro ·· leden met verh. tegemoetk. 40 euro Info en inschrijven www.cm.be/agenda of 014 40 35 45 Organisatie CM Gezondheidspromotie

VOLLEDIG OVERZICHT OP WWW.CM.BE/AGENDA.RMT

GEZOND IN JE HOOFD

DEMENTIE EN NU

EENZAAMHEID BIJ OUDEREN

HOE ZIT HET MET MIJN VEERKRACHT?

In Vlaanderen woont bijna 65% van alle mensen met dementie thuis: alleen of met een naaste. Nadat de diagnose van een of andere vorm van dementie wordt gesteld, zijn er vaak heel wat vragen. Naasten van mensen met dementie voelen zich vaak alleen. Naast praktische vragen, brengt dit ook verschillende emoties met zich mee. Soms overheersen schaamte, wanhoop of angst, af en toe komt ook depressie voor. Ervaringen van mantelzorgers leren ons dat hoe meer je weet over dementie, de impact ervan en mogelijke ondersteuning, en hoe meer mensen je steunen en begrijpen, elementen zijn die kunnen helpen bij het volhouden van de zorg en het behouden van een goede relatie met de persoon met dementie. De cursus 'Dementie en u' wil hierbij helpen. PRAKTISCH

Wanneer 26 januari, 2-9-16-23 februari, 9-16-23-30 maart 2017 Waar Mechelen, CM-zetel Antwerpsesteenweg 261, zaal Den Dries Prijs ·· CM-leden 40 euro ·· niet-leden 80 euro Begeleiding Jolijn Deceulaer, maatschappelijk werker Info en inschrijven www.cm.be/agenda of thuiszorgcentrum.turnhout@cm.be of 014 40 35 45 Organisatie Thuiszorgcentrum

Eenzaamheid is een veel voorkomend fenomeen bij ouderen. Van waar komt dit gevoel, wat is hier de oorzaak van? In deze interactieve presentatie rond eenzaamheid bekijken we de oorzaken van eenzaamheid, hoe hiermee om te gaan en geven we tips om eenzaamheid te voorkomen. We maken ook veel ruimte om ervaringen te delen. PRAKTISCH

Wanneer 16 maart 2017 om 13.30 uur Waar Vorselaar, Lokaal Dienstencentrum Sprankel, Nieuwstraat 13 Prijs 3 euro Begeleiding Saskia Vloeberghs, klinisch en gezondheidspsycholoog Info en inschrijven www.cm.be/agenda of thuiszorgcentrum.turnhout@cm.be of 014 40 35 45 Organisatie Thuiszorgcentrum ism LDC De Sprankel

Waarom reageren mensen zo verschillend op stress en tegenslagen? Wat er ook gebeurt in ons leven steeds weer wordt de manier waarop we ons een weg banen door het leven bepaald door onze veerkracht. Veranderingen, negatieve gebeurtenissen, een verlies, een burn-out, een depressie, problemen veroorzaakt door stress op het werk... Klinisch psycholoog Michael Portzky legt in begrijpelijke taal uit wat we moeten weten over veerkracht. Is veerkracht iets wat aangeboren is of kan je veerkracht aanleren? Kan je je eigen veerkracht meten? En kan je je eigen veerkracht ook doen groeien? PRAKTISCH

Wanneer 12 december om 20 uur Waar Bornem, Zaal Kloosterheide, Kloosterstraat 71 Prijs ·· CM-leden 3 euro ·· niet-leden 6 euro ·· verh. tegemoetk. 2 euro Begeleiding Michael Portzky, klinisch en neuropsycholoog Info en inschrijven www.cm.be/agenda of 014 40 35 45 Organisatie CM Gezondheidspromotie ism Thuiszorgcentrum

Agenda

VOLLEDIG OVERZICHT OP WWW.CM.BE/AGENDA.RMT

GEZOND IN JE HOOFD

ZORG

BEZOEK AAN THUISZORGWINKEL TURNHOUT

PRAATCAFÉ VOOR CHRONISCH ZIEKEN

CAFÉ SOIRÉE: VERMAATSCHAPPELIJKING VAN DE ZORG

Als mantelzorger kan je vaak extra hulp of hulpmiddelen gebruiken. Je staat er niet bij stil wat er allemaal voorhanden is om iemand die extra zorg nodig heeft, hulp te bieden bij het aankleden, zich verplaatsen, eten en zoveel meer. Deze hulpmiddelen zijn er voor de zorgbehoevende, maar ze kunnen jou daarnaast sparen van heel wat ongemakken die je kan oplopen tijdens het heffen en tillen of verplaatsen van de zorgbehoevende. Bij Assist Thuiszorgwinkel laten we je kennis maken met heel wat mogelijkheden die je mogelijk zullen verbazen. PRAKTISCH

Wanneer 29 november om 14 uur Waar Turnhout, Thuiszorgwinkel, Korte Begijnenstraat 18 Prijs ·· CM-leden 3 euro ·· niet-leden 6 euro ·· verh. tegemoetk. 2 euro Info en inschrijven mantelzorg.rmt@cm.be of 015 21 59 46 Organisatie Samana ism Thuiszorgcentrum

Een praatcafé is een eenvoudige en leuke ontmoetingsgelegenheid voor wie er graag even tussenuit is. Je kunt er een praatje maken met lotgenoten. Je betaalt er zelf je drankje en/of snack. Hoewel je voor deze activiteit geen inschrijvingsgeld betaalt, vragen we je toch om vooraf in te schrijven om organisatorische redenen en voor de verzekering. PRAKTISCH

Wanneer 2 december om 13.30 uur Waar Duffel, Brasserie De Krone (fort van Duffel), Mechelsebaan 249 Prijs Gratis Info en inschrijven rmt@samana.be of 015 21 59 47 Organisatie Samana

In de beleidsnota’s van de laatste jaren duikt het steeds meer op: de ‘vermaatschappelijking van de zorg’. Maar wat bedoelt men hier juist mee? De stijgende vraag naar zorg dwingt ons tot een ommekeer, want niet alle zorg zal door professionelen kunnen opgenomen worden. Iedereen zal dus de handen uit de mouwen moeten steken. Momenteel doen al meer dan 600.000 mantelzorgers in Vlaanderen dit. Maar er blijven ook heel wat vragen over: Hoe ver draagt de kracht van deze informele zorg? Is dit louter een besparingsoperatie of zit er toch meer achter? Wat zijn de randvoorwaarden? Op de café soiree van 1 december werpt Mario Vanhaeren een licht op de kansen en valkuilen van deze evolutie. Na de uiteenzetting van ongeveer een uurtje is er de mogelijkheid om het debat verder te voeren ‘aan de toog’. Geen saai of lang panelgesprek dus, maar een aangename informatieve avond over een boeiend onderwerp. En misschien ga je met een vernieuwd, verhelderend beeld terug naar huis? PRAKTISCH

Wanneer 1 december om 20 uur Waar Grobbendonk, Best Western Plus Aldhem, Jagersdreef 1 Prijs Gratis Begeleiding Mario Vanhaeren, directeur Oostrem Info en inschrijven rmt@samana.be of 015 21 59 47 Organisatie CM Beweging en Thuiszorgcentrum

ZORG

PROPER THUIS

INSTAPCURSUS NIEUWE VRIJWILLIGERS SAMANA

In deze workshop ligt de nadruk op het gezond en veilig omgaan met schoonmaakproducten en pesticiden in de woning. Aan de hand van een productenbox wordt ingezoomd op het lezen van het etiket. Deelnemers krijgen concrete tips om thuis gezondere keuzes te maken. PRAKTISCH

Wanneer 23 februari 2016 om 13.30 uur Waar Mol, LDC Ten Hove, Jacob Smitslaan 28 Prijs 3 euro Begeleiding Bert Janssens Info en inschrijven www.cm.be/agenda of thuiszorgcentrum.turnhout@cm.be of 014 40 35 45 Organisatie Thuiszorgcentrum en LDC Ten Hove

Bij Samana brengen chronisch zieke, gezonde en zorgbehoevende mensen extra kwaliteit in elkaars leven. Als vrijwilliger bij Samana engageer je je op basis van je persoonlijke interesses en vaardigheden voor chronisch zieke mensen en hun mantelzorgers. Daarbij kan je bovendien zelf bepalen hoeveel tijd en energie je aan dat engagement besteedt en wat je precies wel of niet wil doen. Nog onzeker of nog geen ervaring met zorgbehoevenden?â&#x20AC;Ś geen nood! We bieden nieuwe vrijwilligers de kans om een tweedaagse instapcursus te volgen, zodat ze de nodige bagage hebben om hun vrijwilligersengagement ten volle op te nemen. In februari gaat de cursus door in Turnhout. Mechelen volgt in juni. Zie daarvoor de volgende Ă§ava. PRAKTISCH

Wanneer 11 en 18 februari om 9.30 uur Waar Turnhout, gebouw Beweging.net, Korte Begijnenstraat 18 Prijs gratis Begeleiding Samana Info en inschrijven rmt@samana.be of 014 40 34 79 Organisatie Samana

Toen de loodgieter ziek werd, bad zijn vrouw voor een goede afloop - Johan Anthierens

Bij Samana brengen zieke, gezonde en zorgbehoevende mensen extra kwaliteit in elkaars leven. Samen en solidair zorgen we voor mekaar, al meer dan 65 jaar. Nooit van gehoord? Zin om u samen met meer dan 25.000 andere vrijwilligers in te zetten voor een warmere samenleving? Surf dan zeker eens naar samana.be