çava? september 2014 by Communicatie rMT

HET MAGAZINE DAT DEUGD DOET • NAJAAR 2014

WWW.FACEBOOK.COM/MAGAZINECAVA

SPECIAL 7 OP 10 WORDT GEPEST · OPGEPAST: PEUTERS IN ACTIE! v

ENQ UÊT E

HE NOG B JIJ V TIJD RIJE ? DOE

EEN UITGAVE VAN CM MECHELEN-TURNHOUT • EDITIE 9

MEE !

SSST, HIER SLAAPT EEN NACHTRAAF RADIOPRESENTATRICE FREDERIKA DEL NERO VOLGT HAAR BIORITME

Oogzorgpartner CM - regio Mechelen - Turnhout

t e o n s e k l Voor e ! l i r b e st i de ju ze n o n a v r Profitee cties! a e h c s i st fanta Kortingen Volksoptiek

-€40 -€100 -€40 op brilglazen

op multifocale glazen

op brilmontuur

Niet cumuleerbaar met andere acties. Enkel op optische glazen (geen zonnebrillen). 1 bon per aankoop. Bij aankoop glazen + montuur kunnen de 2 bonnen gebruikt worden. Enkel voor leden CM.

Turnhout

Patersstraat 85 2300 Turnhout tel.: 014/47.36.05 ma-vr 9-13u en 13u30-17u30 za 9u-13u turnhout@volksoptiek.be

Westerlo

Terugbetalingen CM

€50

terug op glazen, montuur of lenzen.

Voor CM leden regio Kempen, tot 18jaar.

Sint-Lambertusstraat 33D 2260 Westerlo tel.: 014/54.12.20 di-vr 9-13u en 13u30-17u30 za 9u-13u westerlo@volksoptiek.be

hool!

o Sc Back t

€40

terug op glazen, montuur of lenzen.

Voor CM leden regio Kempen, vanaf 19jaar.

Geel

Stationsstraat 162 2440 Geel tel.: 014/58.81.10 di-vr 9-13u en 13u30-17u30 za 9u-13u geel@volksoptiek.be

Mol

Corbiestraat 3 2400 Mol tel.: 014/31.19.00 di-vr 9-13u en 13u30-17u30 za 9u-13u mol@volksoptiek.be

Kwaliteit voor het leven. Goed in haar vel...

Kijk snel op pagina 63!

EDITO

PESTMAATSCHAPPIJ

e hielden onlangs een enquête rond pestgedrag. Ik schrok wel wat toen ik las dat 7 op de 10 mensen al eens gepest werd in het leven. Dat is veel en je kunt je natuurlijk afvragen hoe ruim je het begrip pesten moet opvatten. De kans is overigens groot dat ik vroeger op school ook wel eens iemand plaagde om de kleur van zijn haar of zijn lichaamsgewicht. Eerlijk gezegd weet ik het niet meer. Pesten zou ik het toen in elk geval zeker niet genoemd hebben. Maar als je achteraf ontdekt dat kinderen (en volwassenen trouwens ook) heel veel behoefte aan bevestiging hebben, dan besef je dat het zogenaamde plagen wel eens de hel voor de ander geweest kan zijn. Het heeft natuurlijk veel met groepsgedrag te maken. Wie buiten de groep valt, heeft pech. En als ik deze gedachte even doortrek dan merk ik met stijgende verbazing op dat er steeds meer mensen niet meer deelnemen aan onze welvaartsmaatschappij. Wegens te arm, te ziek, te oud, te buitenlands … Zullen we dat in het vervolg ook pesten noemen?

JIM JANSEN BLADMANAGER

Inhoud 04,19,42

GESPOT Cijfers & weetjes

BIORITMES Van ochtendmens tot nachtraaf

RESULTATEN PESTENQUÊTE Pesten is een pest

MIJN GEDACHT Annelies Verbeke

TUUT TUUT Daar is taxi mama

ZEG EENS AAA Ik heb de milt

HALLO! CM-medewerker in de kijker

PEUTERS IN ACTIE Samen bewegen en samen spelen

GEZOND KOKEN OF GEZOND AFHALEN Reporter doet de test

STELLING De pedagogische tik moet verboden worden

CM DEALS Korting voor CM-leden & çava?-lezers!

MEDICATIEGEBRUIK Een bittere pil

CM-AGENDA Plan je activiteiten!

SAY CHEESE Feest in de straat

DARMKANKERSCREENING Poepsimpel?

VRAAG AAN DE STRAAT Op de schoolbanken

Enquête blz. 17 HEB JIJ NOG VRIJE TIJD?

Benieuwd naar de ‘making of’ van onze covershoot met Frederika Del Nero? Ga dan snel naar www.facebook.com/magazinecava

Verantwoordelijke uitgever Tonnie Steeman, Korte Begijnenstraat 22, 2300 Turnhout • Bladmanagement Jim Jansen • Redactie Peter Lambert, Jeroen Bruggeman, Katelijne Duerinck, Paul Van Roy, Annelies Vervoort, Dirk Ceulemans, Het Salon • Concept, fotografie en vormgeving Het Salon • Advertenties Publicarto 053 82 60 80, com@publicarto.be • Contact CM regio MechelenTurnhout, Korte Begijnenstraat 22, 2300 Turnhout, 014 40 31 11, regiomechelenturnhout@cm.be • çava? is een uitgave van CM regio Mechelen-Turnhout en verschijnt in een oplage van 305 000 ex. huis aan huis in de arrondissementen Mechelen en Turnhout. De CM-diensten en -voordelen die in çava? vermeld worden zijn informatief. Bij twijfel of betwisting gelden enkel de statuten en de huishoudelijke reglementen. CM Mechelen-Turnhout is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de çava?-advertenties.

GESPOT

WIN TICK ETS

TENTOONSTELLING

KARTONNEN WAPENS: HET KAARTSPEL TIJDENS WOI Als we denken aan een oorlog, dan denken we aan veldslagen en overwinningen. In werkelijkheid is het minder spectaculair. Oorlogen bestaan uit lange periodes van wachten. De dagen duren eindeloos. Om de tijd te doden spelen soldaten spelletjes.

Zo was tijdens de Eerste Wereldoorlog het kaartspel enorm populair. En net daarom werden ze ook ingezet voor andere doeleinden: om militaire vaardigheden aan te leren of als propaganda. Het kaartspel is dus minder onschuldig dan het lijkt. De tijdelijke tentoonstelling ‘Kartonnen Wapens’ bekijkt de oorlog vanuit een compleet nieuwe invalshoek en brengt je aan de hand van speelkaarten tot in de loopgraven. ‘Kartonnen Wapens’ is nog tot 31 december 2014 te bezoeken in het Nationaal Museum van de Speelkaart in Turnhout. Meer info vind je op www.speelkaartenmuseum.be. Wil je deze tentoonstelling bezoeken? Goed nieuws! çava? heeft 5 duovrijkaarten klaarliggen. Waag je kans en stuur je naam en adres naar cava.rmt@cm.be.

De zomer zorgt ervoor dat we minder productief zijn. Een van de belangrijkste redenen is het gebrek aan motivatie in de zomer. Als het is slecht weer is, wil niemand naar buiten gaan. Maar als het goed weer is en de vogeltjes fluiten, zal je sneller verlangen naar vrije tijd. Die gedachte zorgt ervoor dat mensen zich minder goed kunnen concentreren. In 2008 werd een onderzoek gepubliceerd met cijfers van The American Time Use Survey, waarin stond dat mannen op een regenachtige dag gemiddeld dertig minuten langer op het werk waren dan op zonnige dagen. In 2012 voerden onderzoekers van Harvard University en University of North Carolina een onderzoek bij Japanse bankmedewerkers. Daaruit bleek dat de medewerkers productiever waren bij slecht weer. Toen het beter weer werd, daalde ook de productiviteit. WETENSCHAP

ZOMER MAAKT ONS MINDER PRODUCTIEF

60 CIJFER

Dokter Donald Unger heeft meer dan zestig jaar de kootjes in zijn linkerhand gekraakt en die in zijn rechterhand niet. Hij kreeg geen artritis of andere klachten in zijn handen. Dat experiment leverde hem in 2009 de IG Nobelprijs voor de Geneeskunde op. De IG Nobelprijs wordt uitgereikt voor experimenten die mensen eerst doen lachen en erna aanzetten tot nadenken.

GO WITH THE SNOW! De zomer is niet eens gedaan, en toch denken we al aan sneeuwpret. Kazou, de CM-jeugddienst, opent namelijk de inschrijvingen voor het winterseizoen. Ben je tussen 11 en 18 jaar? Er zit in het winterprogramma zeker een vakantie die jou en je leeftijdsgenoten kan aanspreken. Skiën, snowboarden, zwemmen, rodelen (met één ‘d’!), partyen… Pols al eens bij je vrienden en spreek af. ➝ Op kazou.be vind je welke vakanties er zijn voor de verschillende leeftijdsgroepen, en vanaf 10 september om 14 uur kan je daar ook inschrijven. Go with the snow!

Ah, shaddap you face...

www.nostalgie.eu

West-Vl 101.0 + 98.2fm

Oost-Vl 103.5fm

Vl-Brabant 98.1fm

Antwerpen 102.9fm

Limburg 96.8 + 94.7fm

XXX

FREDERIKA: Als je doet wat je graag doet, kan je lichaam veel aan.

BIORITMES

VAN OCHTENDMENS ... Postbode zijn, lijkt haar verschrikkelijk en zonder koffie komt ze de voormiddag niet door. Laat radiopresentatrice Frederika del Nero maar doorwerken tot vier uur s nachts. Bioritmes: wat zijn ze en wat doen ze met ons?

TOT NACHTRAAF TEKST: Lien Lammar FOTOGRAFIE: Filip Naudts

e ene bruist 's morgens van de energie, de andere komt pas s avonds op dreef. Radiopresentatrice Frederika del Nero (28) behoort duidelijk tot de tweede categorie. Voor het programma Nightcall op Studio Brussel kroop ze maandenlang tussen middernacht en twee achter de microfoon. Onmenselijke uren, zou je denken, maar niet voor Frederika. Ik ben een nachtraaf, absoluut , zegt ze. In de ochtend functioneer ik gewoon niet. Tenzij er liters koffie aan te pas komen. (lacht) Als kind was ik s avonds al veel actiever dan s morgens. Mensen verwarren dat soms met een ochtendhumeur, maar

zo mag je het niet bekijken. Ik heb gewoon een lange aanloop nodig voor ik aan de dag kan beginnen. Dat ik theater gestudeerd heb, is niet zo toevallig. Acteurs zijn echte avondmensen. Overdag repeteer je, s avonds ga je nog naar voorstellingen kijken. Een ritme dat me bijzonder goed ligt. Adrenaline aub Toen ze me vroegen om Nightcall te presenteren, heb ik geen seconde getwijfeld. Ik dacht dat mijn bioritme de eerste weken misschien wat in de war zou zijn, maar dat viel heel goed mee. De adrenaline die ik krijg als ik achter de microfoon kruip, zit daar zeker voor iets tussen. Ik babbel

graag en kan mijn creativiteit kwijt in de radiostudio. Als je doet wat je graag doet, kan je lichaam veel aan. Ik weet niet of ik dit ook zou kunnen opbrengen voor een kantoorjob. Als ik in een creatieve flow zit, kan ik eindeloos doorgaan. Soms moet ik mezelf echt verplichten om in bed te kruipen. Na Nightcall kon ik nooit meteen gaan slapen. Ook al was ik pas om vier uur thuis, ik moest eerst nog even ontspannen. Ik las nog een hoofdstuk in een boek, keek nog een aflevering van een serie ... Voor vijf uur lag ik niet in mijn bed. Dat is laat, maar ik stond dan ook niet op voor twaalf uur s middags. ➤

BIORITMES

➤

Opstaan om 7.30u: de hel Nu Nightcall door de zomerprogrammatie op Studio Brussel stil ligt, heeft Frederika haar ritme weer moeten omgooien. Ik ben bezig met repetities voor een toneelstuk. Om tien uur s morgens moet ik in Brugge zijn, dus dat wil zeggen dat ik om half acht in Brussel moet vertrekken. De hel. (lacht) Voor andere mensen zijn dit misschien fantastische uren, maar ik vind het verschrikkelijk. Ik heb er echt moeite mee om direct actief te zijn. Ik heb véél koffie nodig om de ochtend door te komen. Pas na de middag begin ik écht wakker te worden. Ik probeer wel om vroeger te gaan slapen, maar om tien of elf uur al in je bed kruipen klinkt een beetje absurd in mijn oren. Mijn lichaam heeft gewoon geen zin om dan al te gaan slapen. Ik doe mijn best om voor één uur in bed te liggen, maar meestal is het toch weer later. Dat beklaag ik me dan s morgens natuurlijk. Het klinkt misschien raar, maar eigenlijk heb ik best veel slaap nodig.

“Slechte bioritmes bestaan niet.” Ons bioritme is de klok in onze hersenen die ons slaap-waakritme regelt , zegt professor Elke de Valck, slaapdeskundige en docent biologische psychologie aan de VUB. Het bepaalt wanneer we goed wakker zijn en wanneer we willen slapen. Eén cyclus duurt normaal 24 uur, maar die kan ook korter of langer zijn. Bij ochtendmensen bijvoorbeeld is die cyclus korter. Zij zijn s morgens sneller actief en hebben minder problemen om vroeg op te staan. Bij avondmensen zie je net het omgekeerde: hun klok tikt trager, dus kunnen ze gemakkelijker langer opblijven. In de genen? Je bioritme is voor een stuk aangeboren en voor een stuk bepaald door je omgeving en ontwikkeling. Dat tieners liever laat gaan slapen en laat opstaan, is heel normaal. Dat maakt deel uit van hun ontwikkelingsproces. Hoe ouder we worden, hoe meer ons bio-

ritme weer in de omgekeerde richting begint te verschuiven. Daarnaast zorgen genetische kenmerken er voor dat slechts 10 % van de mensen een uitgesproken ochtendtype is: zij zijn heel gevoelig aan slaaptekort en zullen er snel last van hebben als ze later zijn gaan slapen. Nog eens 10 % is dan weer een uitgesproken avondtype. De overige 80 % heeft geen uitgesproken voorkeur. De meeste mensen hebben er dus niet echt problemen mee om eens wat vroeger op te staan of later te gaan slapen dan ze gewoon zijn. De vuistregel is: het is doenbaar om twee uur af te wijken

OEI, WIST JE DAT... ... grote rampen en verkeersongelukken vaak 's nachts gebeuren, en dat ons bioritme daar voor iets tussen zit? Na middernacht produceert ons lichaam volop melatonine, een hormoon dat je slaperig maakt. De hoeveelheid stresshormonen in ons bloed is dan weer op zijn laagste punt, waardoor we minder alert zijn en niet goed helder kunnen nadenken. Kijk maar naar de kernramp in Tsjer-

nobyl: die gebeurde in 1986 om half twee 's nachts nadat uitgeputte werknemers een veiligheidstest uitvoerden. ... een 17-jarige student uit Californië in 1965 maar liefst elf dagen niet geslapen heeft? Het World Guinnes Book of Records houdt geen nieuwe

pogingen meer bij, uit angst voor de schadelijke gevolgen ervan. ... ontbijten helpt om je 's morgens sneller wakker te voelen? Als het even kan, eet je ontbijt dan voor het raam of bij een heldere lamp: licht stopt de productie van melatonine en maakt je beter wakker. Meteen ook de reden waarom je ‘s avonds beter niet te lang meer achter je computerscherm zit.

… als je je bioritme negeert, je lichaam zich de volgende nacht herstelt door dieper te slapen? Als je dus vaker onregelmatig slaapt, raakt je lichaam in de knoop. … je bioritme heel gevoelig is voor veranderingen? Zelfs de omschakeling naar de zomertijd kan problemen geven. Zo gebeuren er de eerste dagen na de ingang van de zomertijd meer verkeersongelukken.

Elke de Valck: DAT TIENERS LIEVER LAAT GAAN SLAPEN EN LAAT

OPSTAAN, IS HEEL NORMAAL. DAT MAAKT DEEL UIT VAN HUN ONTWIKKELINGSPROCES. HOE OUDER WE WORDEN, HOE MEER ONS BIORITME WEER IN DE OMGEKEERDE RICHTING BEGINT TE VERSCHUIVEN.

van je voorkeursritme. Stel dat je in jouw ideale patroon elke dag om acht uur opstaat, zal het ook lukken om vanaf zes uur actief te zijn. Maar heb je een uitgesproken voorkeur om pas om elf uur op te staan en moet je om zes uur uit je bed, dan wordt het moeilijk. Volg je bioritme Of je nu graag vroeg opstaat of liever laat in je bed kruipt, het aantal uren slaap dat je nodig hebt om je s morgens

fris te voelen is heel persoonlijk. Dat we allemaal acht uur zouden moeten slapen, klopt absoluut niet. Sommige mensen hebben wel degelijk genoeg aan zes uur slaap, daar is niks mis mee. Je hebt ook echte langslapers die meer dan negen uur slaap nodig hebben, maar de meeste mensen slapen gemiddeld tussen de zes en negen uur per nacht. Hét perfecte bioritme? Dat bestaat niet. Wat voor jou een

goed ritme is, is dat misschien niet voor iemand anders. Een ochtendmens zijn, is niet beter of slechter dan een avondmens zijn. Wat je wel best doet, is je levensstijl zo goed mogelijk afstemmen op je bioritme. Stel dat je een vroege vogel bent maar altijd late shifts moet draaien, dan kan dat na een tijd zijn tol eisen. Maar als je rekening houdt met wat goed is voor je lichaam, doe je je gezondheid weinig kwaad. ●

Vayamundo in Oostende: De Kinkhoorn & Ravelingen

Een zee van tijd voor leuke momenten Geniet met de hele familie van een weekendje aan zee: ontdek ons reuzeleuke speeldorp en onze keitoffe kidsclub! arrangement vanaf € half pension

aan de kust

3 dagen/2 nachten

• • • •

Meer weten over onze arrangementen en mogelijkheden? Contacteer Vayamundo De Kinkhoorn & Ravelingen Zeedijk 290 - 8400 Oostende T. 059 55 27 55 - F. 059 55 27 59 dekinkhoorn.ravelingen@vayamundo.be

www.vayamundoclubs.be

111

FAMILIEWEEKEND INBEGREPEN 3 dagen/2 nachten Logement met lakens inbegrepen Half pension of vol pension Onbeperkte toegang tot het speeldorp, het zwembad en het fitnesscentrum

Bekijk dit arrangement op www.vayamundoclubs.be

10 RESULTAAT ENQUÊTE

PESTEN IS EEN PEST TEKST: Anneleen De Leyn FOTOGRAFIE: Edelweiss

Iedereen kent het fenomeen pesten, of het nu als stille getuige is, als slachtoffer of als pestkop. De çava?-enquête* ging dit keer over pesten en 70 % van de 1.897 deelnemers beweert ooit al eens gepest te zijn. In 7 op de 10 gevallen was dat op school. Maar ook de werkplek blijkt voor een derde van de deelnemers een mogelijke pestplek te zijn. Sommigen pesten zelfs de klok rond in de vorm van cyberpesten. De resultaten checkten we bij 3 experten. *1.897 mensen vulden de online çava?-enquête over pesten in, waarvan 76 % vrouwen en 24 % mannen. 80 % is tussen 25 en 65 jaar. De grote helft (57 %) heeft kinderen. ➤

RESULTATEN ENQUÊTE

86 % 86 % van de Vlamingen heeft zelf nog nooit gepest.

JONGENS PESTEN VAKER, MEISJES EERDER ONDERHUIDS. OOK PESTEN MANNEN MEER DAN VROUWEN.

94 %

We worden vooral (94 %) gepest onder de 16 jaar. De grootste ‘pest-piek’ ligt tussen de 10 en 14 jaar.

Gie Deboutte: “We spreken van pesten als het de bedoeling is om iemand te kwetsen of pijn te doen. Het blijft ook niet bij één keer maar herhaalt zich. Pestkoppen willen een belangrijke positie innemen in de groep. Een pester gebruikt iemand die zwakker is of zich zwakker opstelt om zo zelf meer te betekenen in de groep. Je krijgt dus altijd een machtsonevenwicht tussen de pester en z’n kliek, en de gepeste.” Niet (alleen) voor watjes Uit de enquête blijkt dat pesten op school vooral gebeurt in de vorm van verbaal pesten zoals schelden, dreigen, vernederen of spotten (47,5 %). Daarna wordt het meest gepest door uit te sluiten of te negeren (31 %). Jongeren pesten vooral om uiterlijke kenmerken, daarna om persoonlijkheidskenmerken je bent dom/slim of je hebt ADHD . Deboutte: “Toch vind ik dat je heel erg moet opletten door te zeggen dat pesten meestal gebeurt door iemands uiterlijk. Onder slachtoffers zie je inderdaad de zogezegde ‘watjes’: jongeren die stiller, minder weerbaar of minder sociaal vaardig zijn. Maar er zijn evengoed slachtoffers die gewoon niet zo goed in de groep passen doordat ze wat excentriek zijn. Ze springen eruit door al op relatief vroege leeftijd zichzelf te zijn. Denk maar aan voorbeelden als Erika Van Tielen, Bent Van Looy of Bruno Vanden Broecke.” Slachtoffer verdedigen of niet? Twee derde van de slachtoffers kruipt in z’n schelp wanneer ze gepest worden, één derde slaagt erin om het pestgedrag te negeren of om op te komen voor zichzelf. Logisch, want voor dat laatste moet je al heel sterk in je schoenen staan. De meerderheid houdt zich er buiten wanneer ze pestgedrag zien. Deboutte: “Uit schrik om ook gepest te worden of uit schrik dat de pester agressief zou reageren.” Toch vindt de helft dat niet reageren even erg is als zelf pesten.“Door niet te reageren steun en versterk je eigenlijk het pestgedrag.” Wat gaat er om in de (pest)kop? Wat bezielt een kind of jongere om een leeftijdsgenoot constant het leven zuur te maken? Deboutte: “De kans is groot dat wie pest, een probleem heeft met z’n eigen kwetsbaarheid. Veel pestkoppen kunnen niet omgaan met schuld of schaamte. Een simpel voorbeeld: een kind komt thuis en heeft z’n broek gescheurd. Als moeder hier altijd erg boos en streng op reageert, leert het kind af om zich kwetsbaar op te stellen en zal het

VOLGENDE EXPERTS KOMEN AAN BOD

GIE DEBOUTTE onderzoeker pesten Universiteit Antwerpen

HEIDI VANDEBOSCH onderzoeker cyberpesten Universiteit Antwerpen

PETER DECAVELE preventieadviseur psychosociale aspecten IDEWE

leren liegen of manipuleren. Het kind ‘verhardt’ geleidelijk aan. Daarom blijken heel wat pestkoppen zich minder te kunnen inleven in de emoties van een ander.” Van minder goed functioneren tot trauma Wie gepest wordt, zal meestal minder goed functioneren op school. “Dat merk je bijvoorbeeld aan te laat komen, punten die zakken of agressief reageren. Ook problemen zoals stotteren of faalangst zullen verergeren. Maar er kunnen ook psychosomatische klachten opduiken zoals buik- of hoofdpijn, depressies en angsten. Vooral slachtoffers die hun negatieve ervaringen niet kwijt kunnen, die er niet over kunnen of durven praten, kampen hiermee. Ze raken de spanning niet kwijt en die stapelt zich op in hun lichaam.” Gaat pesten vanzelf over? 85 % vindt van niet. Het is maar wanneer de hele groepsdynamiek van het pesten in elkaar zakt, dat het tij kan keren. “Van het moment dat er

een of meerdere omstaanders het pestgedrag duidelijk gaan afkeuren, ontstaat er twijfel en zien we dat veel pestkoppen inbinden. Het keerpunt kan ook komen vanuit de hoek van het slachtoffer. Wanneer een slachtoffer nadrukkelijk steun krijgt van iemand, neemt het pesten af. Dat kan van een vriend of vriendin zijn maar er moet zeker ook steun van een volwassene komen.” Gevraagd: krachtig antipestbeleid “Pestproblemen kan je maar oplossen als de hele (school) omgeving erbij betrokken is, anders lukt het niet. KiVa, een wetenschappelijk onderbouwd antipestprogramma uit Finland, heeft al z’n nut bewezen. Het wil in de eerste plaats leerkrachten heel goed informeren zodat ze alerter zijn en dus ook eerder tussenkomen. Ook wil het kinderen aanleren om zelf (goed) te reageren op pestincidenten: Dit vind ik niet OK, ik wil dat je daarmee stopt. Leerkrachten krijgen ook training op het voeren van interventiegesprekken. ➤

GETUIGENIS BIANCA (43) Gelukkig is m’n zelfvertrouwen helemaal hersteld maar toch kan dat onzekere gevoel nog eens opduiken als ik mij ergens bij wil aansluiten op een feestje of op café bijvoorbeeld.” “Toen ik 12 was ging ik op internaat. Ik kwam van iets verder in de regio, en dat hoorde je aan m’n accent. M’n leeftijdsgenootjes vonden mij hierdoor al een beetje ‘vreemd’. Die eerste weken van het schooljaar had ik een verkoudheid. Mijn moeder had wel 20 zakdoeken in mijn kast gelegd maar die waren binnen de kortste tijd allemaal vuil. Ik had

er niet beter op gevonden om ze met water en zeep uit te wassen in mijn lavabo. Rad van tong als ik was, had ik dat verteld aan een paar meisjes. Daarna liep het fout voor zeker 2,5 jaar. Plots was ik niemands vriendin meer, mocht ik bij geen enkel kliekje meer staan en mocht ik niet meer meespelen. Ze kwamen me vragen of ik ook mijn onderbroeken uitwaste, en of

ik al mijn was in de lavabo deed. Ik ben in die periode heel onzeker geworden. In het derde jaar werd ik plots wel opgenomen in een kliekje. En vanaf dan ging het weer goed met mij. Gelukkig is m’n zelfvertrouwen helemaal hersteld, maar toch kan dat onzekere gevoel nog opduiken als ik mij ergens bij wil aansluiten op een feestje of op café bijvoorbeeld.”

RESULTATEN ENQUÊTE

GETUIGENIS LISA (29) Wat ze precies allemaal naar m’n hoofd slingerden, weet ik niet meer, dat heb ik wellicht verdrongen. Ik weet vooral nog dat ik altijd schrik had dat het erger zou worden of zou escaleren.”

“Ik werd gepest in de eerste jaren van het middelbaar. Er zat altijd een groepje jongeren van op school achteraan op de bus. Die pestten mij elke morgen en elke avond van en naar school. Ik stapte nog maar op en hoorde al: Lisa is daar, Lisaatje is daar . Ik probeerde altijd zo veel mogelijk vooraan op de bus te blijven, ver van het groepje en dicht bij de chauffeur. Maar dat lukte natuurlijk niet altijd. Toen ik moest doorschuiven, werd het roepen en uitlachen almaar erger. Wat ze precies allemaal naar m’n hoofd slingerden, weet ik niet meer, dat heb ik wellicht verdrongen. Ik weet vooral nog dat ik altijd schrik had dat het erger zou worden of dat het zou escaleren. Eens de bus wegreed, hield het pesten op. Meestal bleef het bij verbaal geweld, soms begon er iemand met propjes of stukken appel te gooien. Eén keer kreeg ik kauwgom in m’n haar. “Het keerpunt was pas toen ik in het 3e jaar zat. Ik leerde een meisje kennen naast me op de bus. Ze was spontaan en ook veel mondiger dan mij. Toen ze doorhad dat ik gepest werd, nam ze het voor me op. Ik ben haar ontzettend dankbaar. Het is nog altijd een goede vriendin van me. Of het alleen aan haar te danken was dat het pesten afnam? Het was een combinatie van m’n vriendin, de vele

steun van een paar leerkrachten en het altijd luisterende oor van m’n ouders.” En het feit dat Lisa op een bepaald moment wist dat ze aan het aspergersyndroom leed: “Van zodra ik dat wist, kon ik mezelf beter aanvaarden en kreeg ik meer zelfvertrouwen.” Ouders Lisa Mama Lisa: “Wij vonden het natuurlijk vreselijk te horen dat ons kind zo gepest werd.” Papa Lisa: “Ik had het zien aankomen van in de lagere school. We wisten dat Lisa een mogelijk doelwit was omdat ze stil en teruggetrokken was als kind. Ze had dyslexie waardoor ze veel extra zorg nodig had op school. Wij hebben hier al altijd een winkel en dus zat Lisa lang in een vrij beschermde omgeving: iedereen uit de buurt kende ons. Maar op weg naar de middelbare school liep het fout. Het ontaardde meteen in pesterijen. Bij momenten werd ik echt kwaad. Ik had soms zin om mee op die bus te springen en die gasten eens vast te nemen. Toch doe je dat niet want je weet dat dat geen oplossing is.” Mama: Soms probeerden we tips te geven, bijvoorbeeld dat ze altijd moest proberen bij iemand te staan of met iemand te praten. Want wie alleen staat, is een makkelijke prooi. Maar veel meer kan je niet doen als ouder.

➤

Deboutte: “Hoe deskundiger je hierin bent, hoe beter het werkt. Bij ons in Vlaanderen komt er wel meer en meer aandacht voor pesten, maar van een echt doorgedreven beleid zoals in de Scandinavische landen of in Nederland is zeker nog geen sprake. Ook in de lerarenopleidingen komt de aanpak hierrond nog maar mondjesmaat of niet aan bod. Ik apprecieer de inspanningen die elke school of organisatie doet, maar iedereen werkt bij ons vanuit zijn of haar intuïtie, elk op z’n eigen manier. Soms kan dat zelfs tot een averechts effect leiden. Beeld je maar eens in hoe geviseerd je je als slachtoffer moet voelen tijdens de ‘Week tegen Pesten’. Ik pleit er dus voor om ook bij ons een krachtig antipestbeleid in te voeren.” Pesten in space: cyberpesten Een uitloper van klassiek pesten is cyberpesten. Voorbeelden zijn iemand beledigen, bedreigen of uitlachen via internet of sms, iemand een virus

bezorgen, met spam belasten of massaal defrienden. Het kan ook subtieler door bijvoorbeeld een fake profiel aan te maken en roddels te verspreiden in iemands naam, een haatpagina te creëren of gênante filmpjes of foto’s te posten. Heidi Vandebosch: “Dit is een vorm van pesten van de laatste 10 jaar. Het gebeurt vooral bij 12- tot 14-jarigen want zij zijn constant online met elkaar. Toch zien we dat het aantal gevallen van cyberpesten niet toeneemt. Dat komt wellicht doordat scholen, de overheid en de media hier veel rond sensibiliseren. Cyberpesten gebeurt nu wel op een iets vroegere leeftijd dan in het begin.” Schade veel groter Uit onze enquête blijkt bijna 6 % ooit gepest te zijn via internet, en bijna 10 % via gsm. Cyberpesten komt nog relatief weinig voor als je ’t vergelijkt met klassiek pesten, maar de impact of de schade die je ervan kan oplopen is veel groter. Vandebosch: “Je kan iemand 24 u op 24 u online pesten. Klassiek pesten houdt op na school of toch eens je thuis bent. Het publiek dat een online pester kan bereiken, is ook veel groter. Bovendien blijft iets wat op internet komt lang of voor altijd staan. Beeld je maar eens in wat voor een impact een denigrerend filmpje kan hebben, zeker als dat nog eens een eigen leven gaat leiden op internet. Het gevoel van machteloosheid is bij online pesten veel groter dan bij klassiek pesten.”

Open communicatie Cyberpesten kan je maar voorkomen of tegengaan door op veel verschillende fronten in te zetten, in de eerste plaats thuis. Vandebosch: “Ouders houden best een oogje in het zeil als zoon- of dochterlief op internet zit. Niet letterlijk meelezen over de schouder natuurlijk – de kans op succes lijkt me dan niet erg groot – maar alert zijn voor signalen. Het is belangrijk dat ouders betrokken zijn en interesse tonen in de leefwereld van hun kind, en dat ze open communiceren met elkaar. Ook kan je jongere kinderen best begeleiden bij hun eerste stappen op Facebook.” Daarnaast is het ➤

88 %

gaat niet akkoord met de stelling dat het ‘pesten of gepest worden’ is.

36 % van de gepesten heeft ooit aan zelfdoding gedacht, waarvan 7,4 % effectief een poging heeft ondernomen.

➤

RESULTATEN ENQUÊTE

ook maar best dat er geen ‘vind ik niet leuk-knoppen’ bestaan en dat je meestal niet anoniem kan reageren. Het zou online pesten alleen maar in de hand kunnen werken. Pesten ‘als je groot bent’: op het werk Ruim een derde van wie onze enquête heeft ingevuld, zegt dat ze gepest worden of werden op het werk, niet te onderschatten dus. Ook op de werkvloer uit zich dat voor 80 % vooral in verbaal pesten, uitsluiten of negeren. Groep IDEWE biedt preventie en steun aan werkgevers en werknemers voor een veilige werkomgeving. De laatste jaren krijgen ze meer meldingen rond pestgedrag op het werk, voor 2013 waren dat er bijna 500. Peter Decavele van IDEWE relativeert: “Vaak gaat het hier meer om onopgeloste, verziekte of uit de hand gelopen conflicten in plaats van om echt pestgedrag. Echt zware pesterijen zullen de meeste bedrijven wel aanpakken. Het zijn de verziekte relaties tussen mensen die het meest voorkomen en het meest hardnekkig zijn. We krijgen wellicht ook steeds meer meldingen omdat het fenomeen meer bespreekbaar wordt.”

TOP 3

VERTROUWENSPERSOON

Partner

23 %

Vrienden

18 %

Ouders

13 %

Hulplijnen krijgen maar weinig vertrouwen (1,8 %). Een derde tot een vierde van de slachtoffers praat er met niemand over.

Onderzoek naar psychosociale risico’s Decavele: “IDEWE gaat op zoek naar de ‘psychosociale risico’s’ op het werk, de mate van welzijn bij de werknemers. Hoge werkdruk, jobonzekerheid en conflicten demotiveren en vreten energie. Mensen krijgen dan stress of een burn-out, of er ontstaan pesterijen. Omgekeerd, werknemers die veel autonomie en inspraak krijgen, die zich kunnen ontplooien en die elkaar steunen, raken gemotiveerd en krijgen energie van hun werk. Dan krijg je een organisatie waar mensen graag werken, betrokken zijn en er willen blijven. Wij vinden het belangrijk om de focus te leggen op wat goed gaat, op het positieve binnen een organisatie. Dat proberen we te versterken.”

Soort organisatie is bepalend Pestgedrag op het werk hangt niet zozeer af van conflicten tussen individuen maar wel van het soort organisatie en het soort leiderschap. Decavele: “Is de leidinggevende autoritair of democratisch? Wil hij of zij constructief meewerken aan een open bedrijfscultuur waar open communicatie is en waar conflicten worden uitgepraat? Is alles voor iedereen duidelijk of zijn er verborgen agenda’s? Allemaal zaken die bepalen of pesten een kans krijgt of niet.” “Ik heb niets gezien.” 72 % van de mensen die onze enquête invulden, vindt dat ze op hun werk niet streng genoeg optreden tegen pestgedrag. Decavele: “Bij een conflict reageert een leidinggevende vaak met Ik heb niets gezien, ik weet niet wie ik moet geloven , en komt niet tussen. Wij leren leidinggevenden aan om stelling te nemen tegen mogelijk gedrag: Als het waar is dat persoon x dat gedaan heeft, dan tolereren wij dat soort gedrag niet in ons bedrijf. Met zo’n aanpak zou in de helft van de gevallen het ongewenst gedrag ophouden.” ●

LEER OPKOMEN VOOR JEZELF Op 1 oktober start CM in Kasterlee met een assertiviteitscursus voor jongeren uit het middelbaar onderwijs. Geen klassieke praatgroep, maar aan de hand van technieken uit het theater leer je zelfverzekerder overkomen en op te komen voor jezelf. Dat gebeurt met werkvormen zoals stemgebruik, fantasie, improvisatie, samenspel, beweging, houding… De cursus beslaat 10 sessies tussen 1 oktober 2014 en 28 januari 2015. Vooraf is er een kort kennismakingsgesprek met de cursusbegeleidster, samen met je ouders. ➝ Meer informatie in de CM-agenda achteraan in dit nummer.

VOND JE DIT INTERESSANT? DOE DAN MEE AAN DE NIEUWE ENQUÊTE EN LEES HET RESULTAAT IN DE VOLGENDE ÇAVA!

OPROEP ENQUÊTE

DOE ME E! EN MAA K KANS O P EEN GASTRO NOMISC H DINER

HEB JIJ NOG VRIJE TIJD? Het leven wordt steeds drukker, onze dagen steeds korter en de agenda steeds meer gevuld. We worden telkens weer geconfronteerd met dat ene woord: stress. Je zou haast vergeten dat je ook nog tijd moet maken om weer even tot jezelf te komen. Hebben we te weinig vrije tijd? Of willen we teveel doen? Ben jij na een lange werkdag helemaal uitgeteld of sta je te springen om nog wat extra energie te verbranden in de sportclub? Vul snel onze vragenlijst in en misschien word je wel beloond met een Bongobon ‘Gastronomisch dineren’ t.w.v. ¤ 89,90. Deelnemen kan tot 26 september 2014 op www.cava-enquete.be

MIJN GEDACHT

EMMA Annelies Verbeke, schrijfster

Fotografie © Koen Broos

klaslokaal, in afwachting van de komst f ik het in de çava? eens van de leraar. Het was een ingeving over pesten wilde hebvan het moment. Ik richtte me tot de ben? Ja, waarom niet, zwakste van de aanvallende groep het blijft een relevant AAN HET WOORD ANNELIES VERBEKE en zei: Jij gaat mij pesten? Jij? Jij die thema, met al die jonge JE KENT HAAR VAN ... hier geen enkele vriend hebt gaat mij levens die via sociale HAAR DEBUUTROMAN pesten? Denk je dat ze iets om je geven? media ravijnen in worSLAAP! WAARMEE ZE VERSCHILLENDE Jij hebt niemand. Als je vrienden had den gedreven, de filmpjes over door grijnPRIJZEN WON, TIROLER zou er nu toch iemand iets zeggen? zende collega's gemartelde werknemers, het INFERNO: EEN GRAPPIGE NOVELLE OVER WAT ER Het bleef muisstil. De jongen brak. Dat woord 'negers' op de gevel van een niet-blank GEBEURT ALS VEERTIG was geen mooi tafereel. Enkele weken gezin. En zou ik dan eventueel over mijn MENSEN SAMEN OPGESLOTEN ZITTEN IN later veranderde hij van school. Ik ben eigen ervaringen daaromtrent kunnen vertelEEN SKILIFT … me altijd blijven afvragen of ik daar iets len, mochten die er zijn? Hmm. Niemand mee te maken had. Sommigen noemden staat ervoor te springen de demonen uit zijn mijn optreden een succes. Niemand heeft me daarna kindertijd voor een groep onbekenden te gooien, voor een nog getreiterd. Maar ik kon wel kotsen van mezelf, potentiële roedel leeuwen. en ik wist wat ik nooit meer wilde zijn: een tot dader verworden slachtoffer. Een ordinair roofdier. Wie Maar goed, het oud zeer is inmiddels geplaatst en overgedurende een periode tot dergelijke nachtmerrie stegen, en wie weet verschaffen mijn zinnen een enkeling gedwongen wordt, kan daar namelijk ook iets uit iets als troost. Ik herinner me mijn lagere schooltijd als een leren. Dat het pijn doet aangevallen of uitgesloten te periode waarin ik door klasgenoten ofwel op handen werd worden. Dat dat voor andere mensen ook zo is. Dat gedragen, ofwel gepest. Al was het tegelijk ook allemaal deze pijn ons verbindt. Met dat inzicht kunnen we vrij gewoon, en heb ik veel gelachen. Goede cijfers zorgden beginnen, het is de basis voor plezier. er wel eens voor dat ik werd aangepakt, maar in de eerste plaats was mijn huid de reden. Die heeft twee kleuren, dat In februari was ik in Jakarta. In een schooltje zag ik is uitzonderlijk. Het pesten ging in mijn geval nooit verder een standbeeld van een kleine Obama met een vlinder dan woorden. Die werden weliswaar vaak uitgesproken van op zijn vinger. Als kind woonde hij in de buurt met zijn veel te kortbij, maar fysiek contact kwam er nooit aan te pas. Indonesische stiefvader, als president keerde hij ernaar Het moet vreselijk zijn als dat wel het geval is. Ik zou mijn terug, een vriendschappelijke missie. Een medewerkervaringen dus zeker niet als extreem, of heel talrijk typester van de Belgische ambassade vertelde me over haar ren. Het kan veel erger, helaas. Maar zeker kunnen woorden gesprek met iemand die bij de president in de klas had kwetsen, en verdomd lang bijblijven. gezeten. Obama werd hevig gepest om hoe hij eruit zag, om de kleur van zijn huid. If only we had known , In de eerste jaren van de middelbare school gebeurde had de gewezen klasgenoot gezegd. ● het ook een tijdje. Ik maakte er een einde aan in een vol

GESPOT

QUOTE

Pesten heeft mij het podium op gejaagd om te tonen dat ik wél iets waard ben. Tom De Cock, MNM-presentator, in Dag Allemaal AFVAL

WATER IN EEN EETBAAR ZAKJE Plastiek is vandaag een van de grootste problemen in onze afvalberg. Alle manieren om er minder van in de natuur te laten terecht komen, zijn dus meer dan welkom. Bijvoorbeeld ter vervanging van PET-flesjes voor water. Eigenlijk kan je beter sowieso geen flessenwater kopen. Kraantjeswater in België is perfect drinkbaar en veel goedkoper. Om water mee te nemen zonder flesjes is er nu Ooho, een product ontwikkeld door Londense studenten. Het water wordt opgeslagen in een eetbaar zakje. Nadat je hebt gedronken (en een beetje hebt gegeten) blijft er geen afval over.

LIEFDE

VLINDERS IN DE BUIK? Ken je dat tintelend gevoel in je buik wanneer de persoon op wie je verliefd bent recht naar je kijkt? Die ‘vlinders’ in je buik zijn een gevolg van stress. Wanneer mensen onverwacht in een situatie terechtkomen die stress veroorzaakt, krijgen ze een ‘vecht of vlucht’-neiging. De adrenaline die dan vrijkomt zorgt ervoor dat je hart sneller gaat slaan en dat je bloeddruk stijgt, waardoor je aandachtiger bent en je lichaam klaar is om te reageren. Aangezien al het bloed op dat moment naar je longen en spieren stroomt, krijgen andere organen zoals de maag minder bloed. Dus of je nu voor je geliefde staat of voor een leeuw in de savanne, je zal in beide situaties de ‘vlinders’ voelen in je buik.

NIEUWE OPENINGSUREN CM-KANTOREN CM-leden komen tegenwoordig eerder voor meer complexe vragen en advies naar de kantoren. Voor de ‘dagdagelijkse’ ziekenfondszaken zijn er goede alternatieven voor het CM-kantoor: de CM-brievenbussen voor bvb. het binnenbrengen van doktersbriefjes, de CM-website voor het bestellen van folders, gele

klevers, de Europese ziekteverzekeringskaart… , of met een eenvoudige vraag bellen naar 014 40 31 11 of mailen naar regiomechelenturnhout@cm.be. Om beter te kunnen inspelen op de veranderende vraag wordt het accent van de werking vanaf 1

september verlegd: minder vrije inloopmomenten (de klassieke openingsuren), en meer gelegenheid om op afspraak te komen. Daardoor moet je niet wachten op je beurt, krijg je rustig de tijd om je vragen te stellen, en kan de CM-consulent zich beter voorbereiden op jouw specifieke vragen.

➝ De nieuwe openingsuren vind je op www.cm.be. Kies regio ‘Mechelen-Turnhout’ als je regionaal ziekenfonds en kijk bij ‘CM in je buurt’

TAXI MAMA

TUUT TUUT, DAAR IS TAXI MAMA Maandag notenleer, dinsdag zwemles, woensdag voetballen ... In september begint het naschoolse heen-en-weer rijden weer. We willen onze kinderen zoveel mogelijk hobby s laten doen, maar hoe krijgen we het toch allemaal voor mekaar? TEKST: Lien Lammar FOTOGRAFIE: Studio 37

ora (39) vraagt het zich soms ook af. In haar thuisstad Hasselt speelt ze taxi voor haar zonen Ben (14), Nick (12), Vince (10) en Jens (9). Om de twee weken komen daar tijdens het weekend ook nog stiefzoon Pieter (18) en stiefdochter Ineke (15) bij, de kinderen van haar man Walter, ook een ervaren taxichauffeur trouwens. Voor çava? hield ze een week lang een dagboek bij.

MAANDAG

Met vijf naar de tandarts

De ochtendshift is voor taxi Wally: Walter ontbijt samen met de kinderen en brengt ze naar school. Omdat ik al om 7.30u begin te werken, kan ik om 16u stoppen en de jongens van school halen. Vandaag geen hobby's, maar een andere activiteit op de agenda: om 17u worden we bij de tandarts verwacht. Ik probeer het zo te regelen dat we met

➤

TAXI MAMA

zoveel mogelijk tegelijkertijd mogen komen. Bandwerk voor de tandarts, gemakkelijk voor ons!

DINSDAG

Operatie Propere Taxi

Ben gaat op uitstap en moet vroeger op school zijn. Walter brengt hem om 8u weg, om dan thuis de drie anderen op te pikken. Om 16.10u ga ik Nick, Vince en Jens ophalen in de studie. Ben komt pas om 17u terug van schoolreis. Het is niet de moeite om naar huis te rijden, dus gaan we even naar de carwash. Weer een klus uitgespaard, de jongens vinden het nog leuk ook.

WOENSDAG Allemaal het zwembad in

Vandaag is het de beurt aan Vince, Jens en Nick. Probleem: ze komen niet op hetzelfde uur thuis. Hoe gaan we dat doen? Omdat ik nu pas mijn ouderschapsverlof opneem, ben ik op woensdagnamiddag vrij. Om 12.15u heeft Ben gedaan met school. Om 15.30u ga ik Vince en Jens ophalen, een uurtje later rijd ik terug om Nick op te pikken. Het wordt haasten, want om 17u gaan we met het hele gezin zwemmen, ook Walter en ik. We hebben bewust gekozen voor een gezamenlijke hobby. Het is gewoon onmogelijk om én naar de muziekschool én de tekenacademie én de voetballes te rijden.

DONDERDAG Extra ritje voor het slapengaan

Vince is gestart met een nieuwe hobby: streetdance. Hij wilde al langer op dansles, maar met

onze agenda's zagen we het niet zitten om nog méér taxi te spelen. Omdat we zien dat hij talent heeft, gaven we toch toe. Ik breng Vince weg om 17u, Walter gaat hem om 18.30u weer oppikken. Een halfuur voor bedtijd bedenkt Nick dat hij morgen naar de bibliotheek moet, maar dat de boeken nog op zijn kamer bij zijn papa liggen. Hup, wéér de auto in ...

VRIJDAG

To skate or not to skate

Vince wil naar het skatepark, dat aan de andere kant van de stad ligt. Hij is nog te jong om alleen te fietsen, dus ... Ik moet nog koken, wassen, opruimen, ... Vandaag zie ik het echt niet zitten. We kunnen niet op alles ja zeggen. Ben moet naar de orthodontist, maar neemt vandaag z n fiets. Intussen rijdt Walter heen en weer naar Brussel om Pieter en Ineke te gaan halen, die tijdens de week bij hun mama wonen. Daarna zit het rijden er weer even op.

ZATERDAG

Boodschappen doen-zwemmenboodschappen doen

Van 10.30u tot 11.30u moeten de jongens gaan zwemmen. Terwijl zij in het water zitten, gaan Walter en ik boodschappen doen in de supermarkt vlakbij het zwembad. Van 11.30u tot 12.30u is het onze beurt. Terwijl Walter en ik zwemmen, spelen de kinderen nog even verder in het bad ernaast. Met ons volgeladen busje rijden we weer naar huis.

ZONDAG

Taxi aan de kant

Zondag is gezinsdag: dan proberen we het rondrijden zoveel mogelijk te beperken en

TIPS VOOR TAXI MAMA'S SCHRIJF JE WEEKPLANNING DAG PER DAG UIT OP PAPIER Kijk waar de knelpunten zitten en waar je eventueel nog wat moet schrappen in de activiteiten.

GEEN SPORTIEVE HOBBY'S ZONDER VUILE WAS Win tijd en bespaar jezelf stress door sommige spullen dubbel aan te kopen en door je kinderen te leren om zelf hun sporttas te maken. Steek er desnoods een lijstje bij met spullen die ze moeten wegsteken.

GENIET VAN DE RUST Een uurtje wachten in de auto terwijl je kinderen aan het sporten zijn of in de notenleer zitten? Neem een goed boek mee en geniet van de rust.

HOBBY’S HOEVEN NIET ALTIJD BUITENSHUIS TE ZIJN Met het hele gezin samen een gezelschapsspel spelen kan een leuk alternatief zijn.

tijd te laten om ongepland leuke dingen te doen. Het is vaak de enige dag waarop we met alle zes kinderen thuis zijn. Walter brengt Pieter en Ineke s avonds weer naar Brussel terwijl ik met de kinderen hun boekentas klaarmaak voor een nieuwe schoolweek. Want morgen rijden taxi Wally en taxi mama weer uit ... Overal rijden taxi mama's en taxi papa s rond. Met één, twee of meer kinderen op de achterbank, maar nog vaker met een pak organiseerstress. Een ziekte van deze tijd waar we mee moeten leren leven, of een probleem dat we onszelf aandoen? We willen allemaal rustig in het groen gaan wonen, maar blijven massaal naar de stad trekken voor werk en vrije tijd. We vreten kilometers met onze wagen om dan onze kinderen van hun fiets te houden, want er rijden te veel auto's op de baan. Stof genoeg om over na te denken. De expert aan het woord De hobby's van de kinderen beperken is een slimme keuze van Cora , zegt professional organizer Sara van Wesenbeeck. Ze stelt duidelijk haar grenzen. De start van het

WIE PAST ER OP MIJN ZIEK KIND? Als buitenshuis werkende ouder je eigen agenda combineren met het drukke sociale leven van je kinderen is niet simpel. Het wordt al helemaal spannend als één van de kinderen plots ziek wordt, en je zo direct niemand vindt om bij je kind te blijven terwijl jij moet gaan werken. Met de dienst Oppas bij Zieke Kinderen biedt CM dan een helpende hand. Een gediplomeerde helpster-verzorgende komt bij je thuis om je zieke kind te verzorgen. ➝ Meer info vind je op www.cm.be, gebruik het zoekvakje op de startpagina: typ ‘ziek kind’.

schooljaar is een goed moment om even stil te staan bij de naschoolse agenda van je kinderen. We vinden het belangrijk om onze kinderen alle kansen te geven, maar vergeten dat 'op tijd stoppen en pauzeren' daar ook bij hoort. Een kind leert ook bij door gewoon eens lekker te niksen. Maar het probleem ligt niet alleen bij te veel hobby's. Ook het toenemende verkeer zorgt ervoor dat ouders taxi blijven spelen. Voor kinderen tussen zes en veertien jaar is fietsen een groot risico, zo berichtte het Belgisch Instituut voor Verkeersveiligheid onlangs nog. We zijn echte autorijdende ouders , geeft ook Cora toe. Ik wil niet overbeschermen, maar

ik laat mijn kinderen niet graag alleen fietsen. In onze straat bijvoorbeeld is er geen fietspad én wordt er vaak hard gereden. Een beurtrol met andere ouders kan helpen, tipt professional organizer Sara. Maak aan het begin van het schooljaar een planning op tot aan de kerstvakantie en zet die op papier: zo is ze minder vrijblijvend en heb je meer kans op een succesvolle beurtrol. ● Sara van Wesenbeeck is life & business coach en professional organizer. In haar nieuwste boek Het handboek voor de spitsuurvrouw (Uitgeverij Lannoo ) leert ze je hoe je de verschillende spitsuurmomenten in je leven en werk beter kunt managen.

Zin om even uit te blazen in volle natuur? Vind je tweede adem tijdens een weekendje weg op eigen ritme. Laat de kinderen het beest uithangen en onze ervaren wandelgids je op sleeptouw nemen! De kleintjes kunnen slingeren aan touwen, plonzen in de waterplaza en uitrusten tussen de everzwijnen. Laat de regio je bekoren. Tem de wilde golven van de Lesse met de kajak, ga railbiken of neem de mountainbike. Ook Massembre blaast uit! De kaarsjes op de taart tellen dit jaar een bijzonder aantal. Blader door naar ‘CM-deals’ en win een feestweekend in het groen.

INFO & RESERVATIE • + 32 82 64 43 57 • reception@massembre.com (tweetalig) • Massembre, 5543 Heer, provincie Namen. • www.massembre.be

ZEG EENS AAA

TEKST: Mathieu De Smedt

Dokter, dokter! Ik heb de milt! Veel mensen klagen weleens over ‘de milt’ wanneer ze een stekende pijn in de zij voelen tijdens het sporten. Maar is het wel de milt die de steken veroorzaakt? We gingen te rade bij onze huisarts Tom Jacobs voor meer informatie.

VOL BLOED

LAST?

BUIKADEMHALING

VUIST

Eet geen zware maaltijden één tot twee uur voor het sporten. Je kunt best ook geconcentreerde of calorierijke dranken vermijden. Oefen ook je buikademhaling om de prikkeling tegen te gaan. Ga daarvoor liggen en leg je handen op je buik. Een goede buikademhaling heb je wanneer je handen tijdens het ademen op en neer gaan.

Als je tijdens het sporten last ondervindt van steken, kan je een vuist maken. “Daardoor zal je lichaam automatisch vooroverbuigen en zal een prikkeling van het buikvlies minder vlug voorkomen. Daarnaast helpt het ook om vaker te trainen en de inspanning gradueel op te drijven”, raadt dokter Jacobs aan. “Je kan ook gewoon wachten, want hoe ouder je wordt, hoe minder last je zal hebben van steken in je zij.” (lacht)

De milt bevindt zich net onder het linkerribbenrooster. Binnenin krioelt er heel veel bloed doorheen vaatbedjes die eruitzien als een delta aan de monding van een grote rivier. Dat reservoir vol bloed kan ingezet worden tijdens een inspanning. Daarnaast beschermt de milt ons ook tegen bepaalde infecties. “Hoewel we zonder milt kunnen leven, weten we nu – in tegenstelling tot vroeger – dat we het orgaan beter behouden. Onze milt is namelijk ook het belangrijkste reservoir van een groep witte bloedcellen, die uitrukken en schade repareren wanneer ons lichaam slachtoffer wordt van een groot trauma of infarct.”

‘Steken in de milt’ tijdens het sporten hebben eigenlijk niets te zien met dat orgaan. Het gaat eerder om een prikkeling in het buikvlies. “Dat is een groot gevoelig vlies dat net onder de buikspieren ligt en onze buikorganen bedekt”, weet huisarts Jacobs. “Een prikkeling van het buikvlies ontstaat sneller bij een volle maag of wanneer we onze rug naar achter hellen.”

HEB JE ZELF TIPS? Deel ze dan op facebook.com/magazinecava!

OM HAAR DOKTERSBRIEFJES AF TE GEVEN, MOET MARLEEN MAAR TWEE STRATEN VER. Naar het CM-kantoor gaan om wat briefjes af te geven, vindt ze tijdverlies. De CM-brievenbus vlakbij in de wijk is immers veel makkelijker. Geen openingsuren om rekening mee te houden, en de brievenbus wordt elke werkdag gelicht. Dat gaat dus even snel als zelf de briefjes gaan afgeven.

De CM-brievenbus. Handig, veilig, snel. Ga naar www.cm.be voor de adressen van de CM-brievenbussen in jouw buurt.

SAY CHEESE

TEKST: Timothy Puype, FOTOGRAFIE: Studio 37

FEEST IN DE STRAAT Wie deze zomer op stap ging langs Vlaamse steden kwam het vaak tegen; spelende kinderen, keuvelende volwassenen en feestelijke taferelen. De zomer is het moment bij uitstek om te verbroederen met de buren. รงava? ging een kijkje nemen bij enkele buurtfeesten.

WIL JE ZELF EEN FOTO DELEN? Ga dan naar facebook.com/magazinecava!

01 VZW EIMAN Wat: buurtfeest Nieuw Gent, Steenakker Waar: Rerum Novarumplein Gent “Wij staan hier met Eiman vzw op het buurtfeest. Onze vzw is ontstaan toen vrienden van Eiman op haar sterfbed beloofden om haar werk voor mensen in Soedan verder te zetten. Wij zamelen onder andere geld in voor kinderkankerpatiënten. Hier op het buurtfeest willen we onze vzw meer kenbaar maken en creatief bezig zijn met kinderen van verschillende nationaliteiten. Maar we organiseren ook concerten, tentoonstellingen, …”

XXX

02 REHANA DE KEYE (10) Wat: speelstraat Waar: Mechelen â&#x20AC;&#x153;Onze straat is voor de derde keer een speelstraat in de zomer. Er komt een speelteam van de stad om spelletjes te spelen. Ze brengen dan ballen en frisbees mee en vandaag hebben we een waterballonnengevecht gehouden. Iedereen uit de straat neemt vrienden mee uit de buurt. We zijn hier vaak met meer dan twintig. Zo leer je veel nieuwe vriendjes kennen!â&#x20AC;?

03 MARIA HOOGERS Wat: buurtfeest Zomerzoet Waar: SintJacobstraat, Mechelen “Ik ben hier vandaag met Jenny, Jeanne, Angèle en Paula. We wonen in serviceflats hier in de straat. Normaal komen we altijd daar samen in de tuin, maar vandaag komen we eens kijken naar het buurtfeest dat Joke heeft georganiseerd. Ik had niet gedacht dat het haar zou lukken, maar kijk! Ze verdient een dikke chapeau. Er is een plek voor kinderen, met een ballenbad en er is plaats voor de volwassenen uit de buurt om gezellig bij te praten.”

DARMKANKER

DARMKANKERSCREENING

POEPSIMPEL? De Vlaamse overheid wil meer dan 1,9 miljoen mensen screenen op dikkedarmkanker. De test is eenvoudig en als je er op tijd bij bent, kun je veel leed vermijden. En toch is niet iedereen gewonnen voor zo’n grootschalige screening. TEKST: Femke Coopmans ILLUSTRATIE: Pieter Van Eenoge

5.000 Vlamingen krijgen jaarlijks de diagnose dikke darmkanker, er sterven elk jaar 1.800 tot 2.000 mensen of ook: 1 Vlaming op 20 krijgt, ooit in zijn leven, darmkanker. De aandoening doet daarmee niet onder voor borst-, prostaat- en longkanker. De overheid wil dat cijfer met 20 % zien dalen en organiseert daarom een grootschalige screening. Dat zijn de cijfers, dit is het plan: 1,9 miljoen mensen tussen 50 en 74 krijgen een uitnodiging in de bus om een staal stoelgang op te sturen. Voorlopig wordt de brief met stoelgangtest verstuurd naar iedereen vanaf 56 die een even verjaardag viert en rond de periode van zijn of haar verjaardag. Deze stoelgangtest heet ook iFOB-test (immunochemische Fecaal Occult Bloed). Je krijgt een potje en iets wat lijkt op een mascaraborsteltje, handig om een staal te nemen. Je stuurt dat

staal in een voorgefrankeerde enveloppe naar het labo en tien dagen later krijgen jij en je huisarts het resultaat. Zijn er bloedsporen gevonden die je met het blote oog niet kon zien, dan volgt een colonoscopie: met een flexibele minicamera onderzoekt een specialist de binnenwand van de darm op poliepen die kunnen uitgroeien tot kanker. PRO

‘De screening bespaart ons veel leed en kosten’ Maag- en darmspecialist Luc Colemont moet in het Antwerpse Sint-Vincentiusziekenhuis zeven keer per maand nieuws brengen over een groot gezwel en een onvermijdelijke operatie. 90 % van zijn vrije tijd besteedt hij aan de strijd om dikkedarmkanker meer ➤

DARMKANKER

Luc Bonneux:

IK HOU OOK VAN MIJN LIJF EN IK LEEF REDELIJK GEZOND. MAAR SCREENING EN PREVENTIEVE BEHANDELINGEN ZIJN NIETS VOOR MIJ.

➤

bekendheid te geven en de screening vindt hij broodnodig. “Ik denk dat daar op dit moment geen discussies meer over zijn. Bij borst- en prostaatkankerscreening ligt het anders, maar over de dikkedarmkankerscreening zijn de wetenschappelijke literatuur en alle richtlijnen duidelijk. Drie zaken zijn glashelder: dankzij screening daalt de sterfte door darmkanker, er is minder leed door darmkanker en het is kostenbesparend. Voor de sterftecijfers verwijzen critici naar een studie die zegt dat de globale sterfte niet

gedaald is. Natuurlijk niet, want we gaan allemaal dood. Maar als iemand niet sterft door darmkanker, maar vijf of tien jaar later door een hartinfarct, dan zijn er veel leed en kosten bespaard. Dat leed door darmkanker is natuurlijk moeilijk te meten. Ik zie het elke dag in het ziekenhuis, bij de patiënt, familie en geliefden. En wat de kosten betreft ... Misschien niet morgen of volgende maand en wellicht ook nog niet volgend jaar, maar er bestaan genoeg economische modellen die zeggen dat je op langere termijn kosten bespaart voor de patiënt, de familie én de overheid.” Vindt u het belangrijk dat iedereen meedoet? “Je kunt mensen niet verplichten en dat is ook mijn ambitie niet. De eerste cijfers zeggen dat 43 % van de mensen heeft meegedaan. Een prima begin alvast. Volgens de Europese commissie zou 45 % beter zijn en minister Vandeurzen wil tegen 2020 naar 60 %. De lat ligt dus hoog en daar ben ik blij om. Communicatie speelt nu een cruciale rol. Ik geef al sinds

2004 voordrachten. Ik ben ook actief op sociale media, dankzij de hulp van een paar jonge gasten die mij wegwijs gemaakt hebben, en ik ga ook regelmatig spreken in het buitenland. Ik wil namelijk niet op mijn geweten hebben dat ik een hoop dingen wist en dat mensen toch darmkanker krijgen. Kennis delen kan levens redden. Ik moet in ons ziekenhuis 7 keer per maand slecht nieuws brengen en dan zijn er 6 die helemaal niets over darmkanker weten. Barack Obama schreef op 28 februari een prachtige brief bij het begin van de internationale darmkankermaand. Hoeveel mensen weten dat dat in maart is? En hoeveel mensen kennen het blauwe lintje als symbool voor de strijd tegen darmkanker? Tegenover het rode lintje, of het roze. ‘People are dying because of a lack of information’, zeg ik tijdens mijn voordrachten. Een 55-jarige man die elk half jaar een bloedonderzoek laat doen, is niet veilig. Je moet ook je stoelgang laten nakijken.” Het is geen ernstige ingreep als je er op tijd bij bent? “Tegenwoordig gaat dat soms

INFOAVOND OVER DARMKANKER Weet je wat de iFOB-test is? Ken je het verschil tussen een poliep en een divertikel? Wat zijn de risicofactoren voor darmkanker? Welke zijn de symptomen? Is darmkanker erfelijk? Welke behandelingen worden toegepast? Wie wordt uitgenodigd voor het bevolkingsonderzoek? Vele vragen waarop maag- en darmspecialist dokter Luc Colemont, de stuwende kracht achter de vzw “Stop Darmkanker”, graag een antwoord geeft. ➝ Afspraak 7 oktober om 20 uur in Laakdal, of op 25 november in Merksplas. Meer info in de CM-agenda, achteraan in dit nummer.

zelfs met een kijkoperatie. En als je op tijd een stukje darm laat wegnemen, heb je 90 tot 95 % kans op genezing. En dan ben je er ook echt van af. Voorgoed. In een latere fase heb je nog 10 % tot 15 % kans om na vijf jaar nog te leven. Het vervelende is dat je er lang mee kunt rondlopen zonder het te weten. Vijf tot acht jaar kunnen poliepen groeien zonder dat je iets voelt. Van de 1000 poliepen worden er maar 100 groter dan een centimeter en niet meer dan een kwart daarvan ontwikkelt verder tot darmkanker. Je weet dat nooit op voorhand, dus wij nemen ze gewoon allemaal weg.” Merkt u nu al een effect van de screening? “Darmkankerscreening werkt, dat is bewezen en ik hoor het nu ook van steeds meer collega’s. In ziekenhuizen komen nu meer aanvragen voor colonoscopies voor. Ik vind het alleen jammer dat er keuzes gemaakt moeten worden. 10 % van mijn patiënten is jonger dan 50 en in Vlaanderen moet iedereen om budgettaire redenen tot 55 wachten. Er bestaat ook een alternatief, een eenvoudige zelftest, maar die is bij ons zo goed als onbekend. De kwaliteit is nochtans gegarandeerd, want hij heeft het CE-keurmerk gekregen. Dat je mensen onnodig bang zou maken? Dan heb je niet goed uitgelegd dat een positieve test niet betekent dat je darmkanker hebt. En dat zo’n test heel duur is? Vijf euro noem ik niet duur. Maar ik ben al blij met de screening. Bij 1 op 10 van de mensen die via het bevolkingsonderzoek bij ons terecht komen vinden we vroegtijdig darmkanker. Zij zullen definitief en zonder pijn genezen zijn.”

CONTRA

‘Grote kankers zijn ooit kleine geweest, maar we weten echt niet wat kleine gaan doen’ Luc Bonneux is arts, epidemioloog en publicist. Op zijn blog zette hij de feiten over darmkankerscreening op een uitgebreid rijtje. Samengevat ziet hij drie vragen: of het werkt (dat gelooft hij wel), of het de moeite is (dat is een individuele keuze) en of de staat het moet betalen. Luc Bonneux is niet alleen maar tegen screening, maar op die laatste vraag antwoordt hij luid ‘neen’. “De dikkedarmkankerscreening is een moderne versie van een oudere, bekende methode. De test is gevoeliger en het idee is dat er nu meer positieven gevonden worden, maar daar horen ook meer vals positieven bij. Ik heb de indruk – maar ik volg dit enkel als hobby en niet op de voet – dat er over de nieuwe test vooral speculatie en nog weinig kennis bestaat.” Die vals positieven zijn u een doorn in het oog? “Als je gaat screenen, vind je veel letsels die zouden kunnen uitgroeien tot dikkedarmkanker, maar die dat in de meerderheid van de gevallen nooit doen. Daarnaast vind je ook nog de vroege kankers waarvan we niet weten wat ze worden. Er is zo’n gezegde: ‘Grote kankers zijn ooit kleine geweest, maar we weten echt niet wat kleine kankers gaan doen.’ Bij dikkedarmkanker lijkt

het een beetje break-even te zijn. Er worden door de screening meer kankers gevonden, maar er worden er ook voorkomen door ze vroegtijdig weg te nemen en dat is zeker positief. Maar dan zijn er nog twee dingen. Enerzijds: weet de burger waar hij mee bezig is? Van borstkankerscreening is intussen goed bewezen dat vrouwen geen flauw idee hebben van de vooren nadelen. En twee: moet de staat dit financieren? De kans dat de gemiddelde burger die aan de screening meewerkt binnen dit en twintig jaar gaat overlijden aan dikkedarmkanker ligt niet veel hoger dan 1 %. In de gezondheidszorg vinden wij toch meestal dat collectieve middelen besteed moeten worden aan herverdeling zodat je op het juiste moment op een tegemoetkoming kunt rekenen of zodat de grote ongelijkheid een beetje weggewerkt wordt. Screening doet eigenlijk het tegendeel, want wie doet typisch mee? Relatief welvarende, relatief goedgeschoolde burgers die ook relatief gezond leven. Screening is een technologische oplossing voor een al bij al beperkt probleem.” Een screening bij iedereen van 50 tot 74, vindt u dat een goed idee? “Het duurt jaren voor zo’n screening effectief is, maar je gaat toch niet screenen om de sterfte bij 80+-ers te verminderen? ➤

➤

DARMKANKER

Als je oud bent, is het niet geheel abnormaal dat je dood gaat. Vandaag wordt 1 op 20 in de loop van zijn leven getroffen door darmkanker, zeg je? 5 % lijkt mij wel een hoog cijfer. Ik neem doorgaans 4 %, op basis van de Vlaamse gegevens. Een interessant cijfer vind ik dat niet echt, want de kans dat u in de loop van uw leven overlijdt, is namelijk 100 %. Maar goed. Van die 4 of 5 % mag je al 1 % aftrekken wegens te jong voor de screening, misschien zelfs meer als je telt tot 56 jaar. 1 % is te oud en dan hou je nog 2 % à 3 % over. Een deel daarvan zou je sowieso al moeten opvolgen omdat darmkanker in de familie zit. Daarnaast heb je een groep die gezondheidsonbewust is. Mensen die overmatig alcohol gebruiken, bijvoorbeeld, hebben meer

kans op darmkanker, maar gaan zelden naar de dokter en doen ook niet mee aan een bevolkingsonderzoek. Blijft nog ongeveer 1 % over. ”

dan vind ik dat ethisch moeilijk. Ik ben voorstander van een brochure, gemaakt door het Kenniscentrum, die huisartsen kunnen gebruiken om alle argumenten, niet alleen de positieve, uit de doeken te doen. Daarna is het een individuele keuze. Het is mijn individuele keuze om niet mee te doen. Als je het gemiddelde neemt, dan kun je zeggen dat er meer voordan nadelen zijn. Maar mensen zijn geen gemiddelden. Ik ken mijn cholesterol niet. Ik ken mijn bloeddruk een beetje omdat ik bloedgever was. Ik hou ook van mijn lijf en ik leef redelijk gezond. Maar screening en preventieve behandelingen zijn niets voor mij.” ●

Als je er op tijd bij bent, is het wel makkelijk te behandelen en dan ben je ook genezen. “Klopt. Ik ken genoeg argumenten die pleiten voor deze screening. Ik zeg ook niet dat het niet werkt, maar het werkt maar in beperkte mate. Als iemand bij mij als arts komt met vragen over de screening, wil ik zo goed mogelijk informeren over voor en tegen. Er sterven ook mensen door colonoscopie. De ongelukken zijn zeldzaam, gelukkig, maar toch. Zelfs al sterft er maar één kerngezond iemand die nooit dikkedarmkanker gekregen zou hebben,

MEER INFO www.stopdarmkanker.be lucbonneux.blogspot.com

Wij verhogen uw comfort !

Huisliften

Plateauliften

VrijBLijVeNde offerte / BezoeK Bel gratis : 0800 20&950 TRAPLIFTEN, HUISLIFTEN PLATEAULIFTEN www.trapliftinfo.be VRIJBLIJVENDE OFFERTE / BEZOEK

E SERVIC 7/7 24/24 -

BEL GRATIS : 0800 20 950 E SERVIC 7d/7d

24u/24u

Mannebeekstraat 3 | B-8790 Waregem | info@comfortlift.be

NV Coopman Liften Heirweg 123 | B-8520 Kuurne BEZOEK ONZE WEBSITE : WWW.COMFORTLIFT.BE comfortlift@coopman.be | www.trapliftinfo.be

Wij verhogen uw comfort ! Trapliften

Voor meer info kan u terecht in1 één van de onderstaande Thuiszorgwinkels: CAVA_160x115h.indd 2200 2220 2260 2300 2320 2400 2440

HERENTALS Hofkwartier 5 HEIST-O-D-BERG Boudewijnlaan 39 WESTERLO St.-Lambertusstr. 33D TURNHOUT Patersstraat 85 HOOGSTRATEN Vrijheid 168 MOL Corbiestraat 3 GEEL Stationsstraat 162

Tel. Tel. Tel. Tel. Tel. Tel. Tel.

014 22 015 24 014 54 014 47 03 314 014 34 014 57

07 12 12 36 96 76 42

01 24 19 00 59 40 10

2470 2500 2800 2880

RETIE Peperstraat 2 Tel. LIER Mechelsesteenweg 215 Tel. MECHELEN Antwerpsesteenweg 259 Tel. BORNEM Stationsstraat 36 Tel.

26/03/14 10:45

014 37 03 480 015 28 03 889

18 72 30 08

00 29 70 35

Fien heeFt meer moeite met haar blokjes dan mama met de kosten Dat komt omdat Fien aangesloten is bij het CM-MediKo Plan. Deze nieuwe CM-verzekering betaalt allerlei medische kosten extra terug: tot 500 euro voor orthodontie, maar ook 75% van het remgeld (het wettelijke deel dat je zelf betaalt) bij de tandarts, bijvoorbeeld. En omdat Fien pas 13 is, kost deze extra verzekering nog geen 12 euro per maand. Hoe jonger je aansluit, hoe voordeliger.

Nieuw. Het CM-MediKo Plan. Een vaste premie voor extra bescherming. Bereken je premie op www.cm.be/verzekeringen CM regio Mechelen-Turnhout is erkend als verzekeringsagent onder het nummer 1010C.

Extra tegemoetkomingen voor orthodontie, remgeld, hoorapparaten, brillen en lenzen, tandprothesen en -implantaten â&#x20AC;Ś

VRAAG AAN DE STRAAT

TEKST & FOTOGRAFIE: Mathieu De Smedt

Op de schoolbanken Na een lange zomervakantie is het weer tijd voor het nieuwe schooljaar. çava? trok naar Mechelen om bij voorbijgangers herinneringen aan de schoolbanken boven te halen in een ver of minder ver verleden.

BIEKE LUYTS

ANTHONY MC NICOL

LYDIA VERMYLEN

Ik studeer aan de AP Hogeschool in Antwerpen en zit in mijn tweede jaar vastgoed. Vorig jaar was ik enorm gelukkig toen ik te horen kreeg dat ik geen enkel herexamen had.

Ik studeer informaticamanagement en onlangs kreeg ik de kans om deel te nemen aan een uitwisselingsproject in Riga. Daar heb ik kunnen netwerken met mensen uit verschillende landen.

Toen ik twaalf jaar was, moest ik op internaat en het duurde drie maanden voor ik de eerste keer terug naar huis mocht. Ik weet nog dat ik aan het wenen was op het toilet.

TANIA VAN DEN BRAEK

EVGENIY RIABININ

GUIDO VAN GOOLEN

Als ik terugblik op mijn schooltijd denk ik spontaan aan mijn vrienden uit het middelbaar. We waren een hecht groepje en met velen van hen ben ik zes jaar lang heel goed bevriend geweest.

Ik heb Engels-Oekraïens gestudeerd in Oekraïne. We gingen daar op bezoek bij oude mensen in een dorpje. Zij vertelden ons oude folkloreverhalen die je nergens terugvindt in de literatuur.

Ik herinner me nog goed mijn laatste jaar middelbaar. We hadden een toffe groep en een goede band met de leerkrachten. Ik behaalde ook goede punten, dus dat jaar vergeet ik niet snel.

HEB JIJ LEUKE HERINNERINGEN AAN JE SCHOOLTIJD? Op facebook.com/magazinecava kan je ze delen!

VLUCHTMISDRIJF

Hallo!

WIE? Maud Catry, CM Direct-medewerkster Midden-Vlaanderen. WAT? Betaalt jouw ziektebriefjes uit en is buiten de uren een semiprofessionele volleybalster. WAAROM? “Omdat CM heel flexibel is in de werkuren en mij volledig steunt in mijn volleybalcarrière”

©Studio 37

‘Of we nu verliezen of winnen, we beleven het altijd in team’

BENIEUWD NAAR HET VOLLEDIGE VERHAAL VAN MAUD? Ga dan naar facebook.com/magazinecava

PEUTERS IN ACTIE

KRUIPEN, SPRINGEN, VLIEGEN, VA L LEN EN WEER OPSTAAN We wassen snoet en haren met onze kousen en tennissen met een ballon en een vliegenmepper. De workshop Peuters in Actie draait om bewegen en om samen spelen. Redacteur Femke en zoon Bill testten uit. En genoten. TEKST: Femke Coopmans FOTOGRAFIE: Studio 37

n de regel is Bill (3,5) al een tijdje geen peuter meer. Hij kan zelf zijn pyjama aandoen, gaat naar het toilet zoals elke grote jongen en mag zelfs af en toe mee voetballen met die van de derde kleuterklas. Maar vandaag doet hij een half dagje alsof hij helemaal nog niet naar school moet en trekt zijn sportschoenen aan voor een sessie ‘Peuters in Actie’. De workshop is ontwikkeld voor 1- tot 3-jarigen, maar gelukkig staat er op spelen geen leeftijd. Tweeëntwintig proefkonijntjes We zijn proefkonijnen. Peuters in Actie is nog een pilootproject, horen we tijdens het welkomstwoord. Straks,

na onze doortocht, wordt er nog verder gepolijst tot de workshop helemaal klaar is om te lanceren voor het grote publiek. Maar nu nodigt Christine, onze lesgeefster, ons eerst uit om in een grote cirkel te gaan zitten. De peuter op schoot of tussen de benen en met voldoende plaats links en rechts. Elf kinderen, elf mama’s en oma’s. In het publiek zit ook een papa, met baby op schoot. Hij komt de grote zus aanmoedigen en doet dan misschien volgend jaar wel mee. Bill kruipt veilig bij mij weg en beslist om nog niet meteen iets te zeggen. Dat moet ook niet, want we beginnen met een ontwaakritueel. We rollen eerst in een bolletje in elkaar, rekken en geeuwen tot we rechtop zitten en dan doen we alsof we in de badkamer zijn. ➤

PEUTERS IN ACTIE

FEMKE: De workshop laat ons ook voelen dat het helemaal niet zo moeilijk is om samen te spelen. Je moet er geen sportieve, creatieve of hyperactieve mama of papa voor zijn. Iedereen kan het.

➤

“Jullie mogen schoenen en kousjes uitdoen en de kousjes over jullie handjes trekken”, horen we Christine zeggen. Bill heeft blote voetjes in zijn turnslofjes, maar laat dat niet aan zijn hart komen. Zonder verpinken wast hij zijn en mijn snoet, haren, armen en benen met de blote hand. Zo kan het ook. Niets om flauw over te doen. Samen bewegen En dan gaan we sporten. De oefeningen zijn ontwikkeld samen met Bodymap, een vormingscentrum over de ontwikkeling van kinderen, en zijn een vervolg op de zeer geliefde workshop babymassage. Ouders en baby genoten er zo van het contact en van het moment samen, dat wilden ze niet kwijt eens de baby peuter werd. CM boog zich over die nood en laat ouders en kinderen

nu samen bewegen. Want niets is zo belangrijk voor een peuter als bewegen. We lijken dat soms gemakshalve te vergeten nu er naast auto’s en televisies ook tablets en andere zoethoudertjes bestaan. Terwijl ze bewegen ontwikkelen peuters hun motoriek en leggen ze ook de basis voor latere complexere vaardigheden: taal, verstandelijk, sociaal, emotioneel ... Iedereen kan spelen De workshop laat ons ook voelen dat het helemaal niet zo moeilijk is om samen te spelen. Je moet er geen sportieve, creatieve of hyperactieve mama of papa voor zijn. Iedereen kan het. Spelen vraagt niet de minste vaardigheid. Integendeel, door spelletjes zo eenvoudig mogelijk te houden, prikkel je ook nog eens de creativiteit en fantasie

5X HEERLIJK OM SAMEN TE SPELEN

van je kinderen. Een handdoek, een ballon, een balletje, een kussentje, een vliegenmepper, een touw of een stok en je bent vertrokken. Moeders slepen hun kind over een handdoek door de zaal, daarna keren we de rollen om. Bill bundelt alle kracht die in zijn lijfje zit, maar verder dan een centimeter geraakt hij niet met zo’n zware, grote mama. Het was ook maar een grapje. Of een fopje, zoals Bill en zijn vriendjes het noemen. Eigenzinnig volkje Alle elf de kaboutertjes doen dapper mee. Soms slaat er eentje een oefening over, of hij bedenkt een heel eigen variant en dat mag ook. Stelletje eigenzinnige peuters. De mama’s van de allerkleinsten zitten er achteraf wel wat mee. “Je voelt dat hij nog erg jong is”. Maar voor Christine is dat geen punt. Als ze maar bewegen, spelen en zich amuseren. Op de buik onder de stok door kruipen kan, maar erover springen mag net zo goed. En als je geen zin hebt om in een handdoek te rollen, dan mag je ook rondhuppelen aan de andere kant van de zaal. Niet erg. Bill werkt voorbeeldig elke oefening af. Hij weet hoe dat moet. Wanneer ik een foto maak, zorgt hij voor een extra zwier en zwaai bij zijn sprongen. En terwijl de peuters aan de hand van hun moeder met gespreide benen over een koord waggelen, huppelt hij in recordtempo naar het einde van de oefening. Hij lacht, is gul met knuffels en dan heeft hij dorst. Huiswerk “Je ziet, je hebt helemaal niet veel nodig om te bewegen. Dit kun je thuis ook allemaal perfect”, sluit Christine een uur en een kwartier later af. Het is genieten, zo’n sessie. Een uur lang niet aan werk of het avondeten denken en een zoon die voelt dat er plaats voor hem is in je hoofd. Als Bill lacht, dan ik ook. Met deze workshop en een ‘praktische gids voor thuis’ kregen we weer een nieuw bakje inspiratie mee. En dan moet ik mij nu even excuseren, want ik word verwacht in de voetbalgoal ... ●

Een peuter, die laat je liefst nog de hele dag door spelen en bewegen. Hij leert door te proberen, na te doen, te herhalen, te lopen en te klimmen. Regel 1 daarbij: wees niet te bang. Denkt dat monstertje dat het de trap van de glijbaan aankan, dan zet jij een half stapje achteruit. Al dat geklauter is goed voor de ontwikkeling, zelfredzaamheid en ondernemingszin. En van vallen leer je ook veel. Speel ook regelmatig mee. Niets zo plezierig als samen spelen en een peuter die plezier heeft, leert ook sneller. Geen inspiratie? Dit zijn een paar eenvoudige spelletjes:

Ballontennis Neem allebei een vliegenmepper, gooi een ballon in de lucht en probeer er tegen te slaan. En wat je peuter leert? Oog-handcoördinatie en grove motoriek.

Zeepbellen prikken en blazen Bellen stuk prikken is een feest en tegelijk goed voor het ruimtebesef. Wissel halfweg van rol, maar hou zelf wel best het potje vast.

Buikliggen Ga samen op de buik liggen om een boekje te lezen. Deze had je zelf ook kunnen bedenken, maar doe het ook echt regelmatig, want het is heel goed voor de ontwikkeling van het evenwicht.

Omrollen Leg een handdoek op de grond, vraag je zoon of doch-

ter om dwars over het begin van de handdoek te gaan liggen en rol hem/haar er eerst in en dan weer. Dit spelletje is goed voor het lichaamsbesef en het evenwicht. Handdoeken zijn trouwens multi-inzetbaar speelgoed. Wat dacht je bijvoorbeeld nog van een handdoekenrace of een schommelspel?

Loopfiets Samen wandelen hoeft niet per se met de wandelwagen. Eens ze hun evenwicht gevonden hebben, maakt een loopfiets je peuter ontzettend mobiel. Dat vindt hij heerlijk en zonder het te weten bereidt hij zich ondertussen voor op een fiets, zonder steunwieletjes. Op de Skoebidoe-website vind je meer informatie over goede loopfietsen (www.cm.be/skoebidoe) Bron: de workshop ‘Peuters in Actie’ en ‘Peuterbewegen. Een praktische gids voor thuis’.

EXTRA TIP

Laat je peuter ook eens bepalen wanneer een spelletje gedaan is. Dat gaat echt geen uren duren en je zult merken dat je zo veel makkelijker kunt ontspannen.

GESPOT

KOKEN

GEZOND ETEN VOOR 5 EURO

Een hele dag lekker en gezond eten voor 5 euro, onmogelijk? Dit gebruiksvriendelijke en mooi geïllustreerde kookboek toont dat het wel kan. Diëtiste Babs Vandervoort en psychologe Ilse Cornelis stelden heerlijke dagmenu’s samen – ontbijt, lunch, avondeten en tussendoortjes – op basis van hun ervaringen in de kookworkshops ‘Gezond, lekker en betaalbaar koken’. In deze kookworkshops, georganiseerd

door het Centrum voor Budgetadvies en – onderzoek (Cebud) gaan mensen met een beperkt budget aan de slag om gezonde en lekkere maaltijden te bereiden. Zo bewijzen ze dat koken niet alleen je gezondheid, maar ook je portemonnee ten goede komt. Prijs van het kookboek: € 14.95 Het boek kan besteld worden via www.cebud.be.

32 CIJFER

WIST JE DAT ...

ZOEEEEEEEEEEEEEEF! In de Changi luchthaven in Singapore staat de langste glijbaan ter wereld op een luchthaven. Die is vier verdiepingen hoog, wat overeenkomt met twaalf meter. In de glijbaan kan je een snelheid halen van zes meter per seconde. Voor elke tien dollar die je uitgeeft in de luchthaven krijg je een gratis ritje.

Het hoofd van de vertalers van het Europese parlement, Ionnis Ikonomou spreekt 32 talen vloeiend. Naast Grieks, Italiaans en Russisch spreekt hij ook speciale talen zoals Latijn, Oud-Perzisch, Sanskriet en Iers!

10 JAAR GEZONDHEIDSWANDELINGEN Elke week op een vaste dag en uur een uurtje wandelen in een gezellig groepje, zonder inschrijven vooraf en langs een gemakkelijk parcours dat ook geschikt is voor rolstoelen en kinderwagens: dat is al 10 jaar de succesformule van de CM-gezondheidswandelingen. De meeste

gemeenten in de Kempen doen het al lang, en sinds kort kan het ook in Lier en Mechelen. Tien jaar, dat mag gevierd worden. De feestelijkheden worden geopend op 5 oktober met een stadswandeling in Antwerpen rond het thema ‘vertrouwen’. Op 19 oktober om 14 uur gaan er drie spe-

ciale wandelingen door: een literatuurwandeling in het vennengebied in Turnhout, een themawandeling rond ‘de Groote Oorlog’ in Lier, en een ‘tijdwandeling’ in Mechelen. Op 26 oktober kan je tussen 14 en 17 uur de slotwandeling meemaken in de Liereman in Oud-Turnhout.

➝ Meer info op de CM-website, inschrijven kan daar ook via www.cm.be/agenda.

ANNELIES KAN RuSTIG AL HAAR VRAGEN STELLEN, WANT zE HEEFT EERST EEN AFSpRAAK GEMAAKT. Annelies zit niet graag op haar beurt te wachten. Bovendien is het vervelend als je veel vragen hebt terwijl er na jou nog mensen staan aan te schuiven. Snel even gebeld naar CM om een afspraak vast te leggen, en ze kon langsgaan wanneer het haar paste, en bovendien had de CM-consulente alle nodige documentatie al klaar liggen. Makkelijk en handig.

Bel naar 014 40 31 11 om een afspraak te maken in het CM-kantoor van je gemeente.

REPORTER DOET DE TEST

GEZOND KOKEN OF GEZOND AFHALEN?

ij Belgen mogen van geluk spreken, we komen amper iets te kort. Maar hoe komt het toch dat we zoveel voedsel weggooien? Springen we te roekeloos om met vervaldata? Kopen we te veel in de supermarkt omdat onze ogen veel groter zijn dan onze buik? De juiste hoeveelheid inschatten is moeilijker dan het lijkt. En het grootste luxeprobleem blijkt vaak onze keuzestress te zijn: wát gaan we eten? Dagelijks een originele, snelle, lekkere maaltijd uit je mouw schudden die ook nog voedzaam en goedkoop is. Kan dat? Reporter Lies bekommert zich een week niét om wat ze gaat eten en gaat meteen ook de voedselverspilling te lijf door initiatieven als Smartmat en Thuisafgehaald.be uit te testen. Sinds het zien van de documentaire Super Size Me (zie kader) is gezond eten een absolute voorwaarde voor Lies. Smart-wat? Smartmat bezorgt verse ingrediënten en bijhorende recepten bij je thuis. Tijdverlies in de supermarkt is dus verleden tijd. Smartmat biedt verschillende formules aan. Ik kies voor een

Eten beheerst ons dagelijks leven. Er is een overdaad aan kookprogramma’s en kookboeken en de schappen in de supermarkt puilen uit. Tijd voor ngo 11.11.11 om de wereldwijde voedselverspilling aan te klagen. En voor onze reporter Lies om methodes te testen die deze verspilling én de keuzestress tegengaan. TEKST: Lies Vermeesch FOTOGRAFIE: Studio 37

niet-vegetarisch pakket voor vier dagen, voor twee personen. Hiervoor krijg ik een pakket met ingrediënten voor drie maaltijden, want van één gerecht moet ik volgens de planning twee avonden eten. Smartmat belooft verse – indien mogelijk – bioingrediënten en gevarieerde, gezonde menu’s die samengesteld zijn door voedingsexperten. Dat kost 65 euro, wát in het pakket zit, blijft een verrassing. Smartmat maakt er een punt van om de juiste hoeveelheid te leveren, zodat je geen voedsel moet weggooien aan het einde van de week. Ik ben benieuwd! ➤

REPORTER DOET DE TEST

WAAROM LIES NIET VOOR FASTFOOD KIEST ➤

Verwonderd over de obesitas-epidemie die zijn land al geruime tijd teistert, besloot de Amerikaanse documentairemaker Morgan Spurlock zichzelf aan een experiment te onderwerpen: in 2004 ging hij 30 dagen lang drie keer per dag bij McDonalds eten. Hij onthield zich in die periode ook van enige vorm van lichaamsbeweging. De gevolgen van dit experiment waren schokkend:

• Hij kwam in 30 dagen 11,5 kilo aan, zijn lichaamsvet verhoogde van 11 % naar 18 %; • In deze periode at Morgan 5,5 kilo puur vet en 13 kilo pure suiker; • Zijn cholesterolgehalte steeg met 65 punten; • Het risico op een hartaanval steeg met 100 %; • Zijn lever vertoonde gebreken; • Aan het einde van de proefperiode had hij een slecht humeur, was uitgeput en depressief. Volgens zijn vriendin stond hun seksleven op een absoluut nulpunt.

Het pakket wordt geleverd; ik berg de ingrediënten op in de koelkast en ik merk dat er een scheurtje zit in het pakje bio-couscous. Jammer, maar gelukkig is er niet veel couscous uit de verpakking gevallen. Ik giet het meteen over in een bewaardoosje. Nu even piepen naar het weekmenu … Ik krijg al honger.

Op dag 1 eten we rundsburgers met frietjes van wortelgroenten. Het recept is relatief eenvoudig – je moet er geen keukenprinses voor zijn – maar moet wel overweg kunnen met een oven. Eerst snijd ik frietjes van de meiraapjes, zoete aardappelen en paarse wortelen. Inderdaad, aandachtige lezer, dit eet je niet elke dag. De wortelgroenten moeten zo’n 30 minuten in de oven en ook de ciabattabroodjes leg ik er wat later in. Staat nog op het to do-lijstje: rundsburgers paneren en bakken en een looksausje maken op basis van Griekse yoghurt met honing en kruiden. Daarbij horen nog wat groenten: eikenbladsla, tomaten en komkommer. Dit gerecht neemt best wat tijd in beslag een weekavond, maar het HET GERECHT op wachten wordt beloond. De ZAG ER DAN frietjes van wortelgroenten WEL NIET ZO zijn een waar feest in de LEKKER UIT mond. De burgers tussen het ciabattabroodje met heerlijk ALS OP DE sausje vallen ook in de smaak. VOORBEELD- De portie – je moet weten dat FOTO OP mijn partner een grote eter is – was voldoende.

HET MENU; MIJN SMAAKPAPILLEN ZIJN ME TOCH DANKBAAR.

Op dag 2 eten we een vegetarische mediterrane salade met gegrilde aubergine, nectarine en feta. Het gerecht zag er dan wel niet zo lekker uit als op de voorbeeldfoto op het menu; mijn smaakpapillen zijn me toch dankbaar. Dit gerecht was héél snel klaar, mijn beste vriendin smulde gretig mee en ze was enthousiast over mijn kookkunsten. Qua hoeveelheid hadden we nog veel over, in die mate zelfs dat we de volgende dag elk de overschotjes meenamen als lunch naar het werk. Dit was dus duidelijk het recept voor twee dagen. Ik ben benieuwd naar de laatste maaltijd van het menu: gegrilde kalkoenfilet met groene asperges

en boter van geroosterde knoflook. Even vreesde ik voor te weinig groenten in verhouding tot het vlees, maar gelukkig hoorde er nog een vers tomaten-komkommerslaatje bij. Thuisafgehaald.be Thuisafgehaald.be is een online platform waarop koks met twee linkerhanden en hobbykoks elkaar vinden. Na je registratie op de website, kan je op zoek naar verschillende gerechten die in de buurt worden aangeboden. Weet je zelf niet wat klaar te maken of heb je eens geen zin of tijd om te koken, dan is Thuisafgehaald.be het perfecte alternatief voor dure fastfoodrommel. Op de website kies je een maaltijd uit, klik op ‘afhalen’, voeg eventueel een speciaal verzoekje toe (bv. geen room gebruiken) en je bestelling wordt doorgegeven aan de kok in kwestie. Ter

compensatie betaal je de kok een kleine – meestal zeer schappelijke – bijdrage die hij of zij zelf bepaalt. Ben jij een echt keukenwonder, dan kan je trouwens zelf ook jouw kunsten aanbieden op de website. Thuisafgehaald.be vindt het ook belangrijk om onrechtstreeks voedselverspilling tegen te gaan. Doordat je bij je bestelling het exacte aantal porties moet opgeven, vliegen er geen restjes in de vuilnisbak. Ze sporen afhalers ook aan om hun eigen voorraadpotjes mee te brengen. Klinkt goed in theorie, ik test het uit in de praktijk. Ik surf naar de site op een zondag. Zondag rustdag geldt blijkbaar ook hier, want vandaag wordt er bij mij in de buurt slechts één maaltijd aangeboden en het kan pas de dag nadien afgehaald worden. Eigenlijk reserveer je dus best een paar ➤

Vayamundo in Houffalize: Ol Fosse d’Outh

Genieten aan de oevers van de Ourthe In alle rust genieten van de prachtige natuur in de Ardennen vergezeld van een culinaire ontdekking? Vayamundo Ol Fosse d’Outh heeft alles in huis om aan uw verwachtingen te voldoen; aarzel niet en reserveer uw gastronomisch verblijf. De ideale formule voor liefhebbers van een lekkere keuken. arrangement

TAFELEN LANGS DE OURTHE in de Ardennen

153

vanaf € half pension

3 dagen/2 nachten

INBEGREPEN • Gastronomisch menu aan tafel bediend op vrijdag en zaterdag, wijn inbegrepen • Onbeperkte toegang tot het zwembad • Animatieprogramma

Meer weten over onze arrangementen en mogelijkheden? Contacteer Vayamundo Ol Fosse d’Outh Ol Fosse d’Outh 1, 6660 Houffalize T. 061 28 88 01 - F. 061 28 88 04 olfossedouth@vayamundo.be

www.vayamundoclubs.be

Bekijk dit arrangement op www.vayamundoclubs.be

REPORTER DOET DE TEST

CONCLUSIE Of ik zou intekenen op Smartmat? Ik ben er zelf nog niet uit. Het was voor mij een geslaagd experiment met voor- én nadelen. VOORDELEN SMARTMAT

➤

dagen op voorhand. Het gerecht in kwestie is een gegrilde konijnenbout met quinoasalade. De combinatie krijgt goede reviews van vorige afhalers, maar laat konijn nu nét mijn ding niet zijn. Dus ik zoek verder en merk dat je ook gerechten op verzoek kunt bestellen. Dan vraag je een kok om een DE HEERLIJK bepaalde maaltijd uit hun FRISSE SALADE historiek opnieuw te maken PAST PERFECT voor jou.

BIJ DE

Ik verzoek gebruiker ‘Omi’s ZOMERSE Keuken’ om voor twee perAVOND OP sonen de frisse quinoasalade met tomaat, paprika, wortel, HET TERRAS. komkommer, olijfolie, ciDE VOLGENDE troen en munt te maken. Omi DAG SCHRIJF bakt er een kalfsworstje bij. IK EEN GOEDE Ik haal de maaltijd af na mijn werkdag, neem voorbeeldig RECENSIE OP mijn eigen Tupperware-potDE WEBSITE. je mee, betaal slechts 3 euro per persoon en krijg er nog een leuke babbel met de dame in kwestie gratis bij. Zij is blij dat ze mij een plezier kan doen met haar kookkunsten, ik spaar weer wat kostbare tijd uit. De heerlijk frisse salade past perfect bij de zomerse avond op het terras. De volgende dag schrijf ik een goede recensie op de website. Tijdens het schrijven van mijn bedankje ontdek ik ook dat er via Thuisafgehaald ook no wasteparties worden georganiseerd. Dat is een avond waarbij een groep mensen samen koken met restjes uit de koelkast en onverwacht een feestmaal op tafel toveren. Moet ik ongetwijfeld ook eens uitproberen! ●

• Je leert nieuwe gerechten kennen. Zonder hen had ik nooit die heerlijke wortelfrietjes geproefd. • De ingrediënten zijn kwalitatief en gezond. My cup of tea. • De recepten zijn vrij toegankelijk, ik ben er zeker van dat je er op lange termijn een betere kok van wordt. • Je bindt de strijd aan tegen voedselverspilling, want de hoeveelheden worden vooraf goed berekend. • Je verliest geen tijd in de supermarkt. • Je hoeft je hoofd niet te breken over de inhoud van je weekmenu, het geeft inspiratie. NADELEN SMARTMAT • Duurtijd is een doorslaggevende factor bij het koken. Na een lange werkdag sta ik niet graag te lang

achter het fornuis. Met dit menu heb je zelf minder invloed op de totale kooktijd. • Al kost het me een supermarktbezoek, ik bepaal nog altijd graag zelf de inhoud van mijn winkelkar. • Goede prijs-kwaliteitverhouding, hoewel sommige mensen die 65 euro nogal duur vinden. • Moeilijke eters zijn niet het ideale Smartmat-publiek. Voor Thuisafgehaald.be heb ik, ondanks het soms beperkte aanbod, niets dan lof. Een maaltijd bij iemand uit je buurt afhalen of zelf een gerecht delen is goed voor het sociale contact. Diegene die wil, kan uitpakken met zijn kookkunsten of een klein centje bijverdienen. Afhalers krijgen een lekkere én goedkope warme maaltijd voorgeschoteld. Ook Thuisafgehaald.be wil voedselverspilling tegengaan en rekening houden met het milieu. In de toekomst ga ik er zeker nog gebruik van maken. Veel lekkerder, gezonder, socialer én goedkoper dan fastfood!

PRO & CONTRA

TEKST: Mathieu De Smedt

De pedagogische tik moet verboden worden

PRO

CONTRA

Bruno Vanobbergen ‘Pedagogische tik heeft veel interpretaties’

et is heel moeilijk om te definiëren wat een pedagogische tik is. Sommige mensen bedoelen daarmee dat er een eenmalige tik gegeven wordt die niet bedoeld is om te kwetsen, maar waarmee je kinderen iets duidelijk maakt in een gevaarlijke situatie. Alles hangt af van de context en de manier waarop je die tik uitdeelt. Ik kan begrijpen dat zoiets gebeurt als je kind gevaarlijke dingen doet, maar ik keur het als Kinderrechtencommissaris niet goed.’ ‘Het grote probleem is dat de ‘pedagogische’ tik – een term die ik trouwens niet graag gebruik – door veel mensen ruimer geïnterpreteerd wordt. Sommige mensen gebruiken die term om een bewust pak slaag te rechtvaardigen. Want ‘wie niet horen wil, moet voelen’. De grens is soms moeilijk te bepalen, zeker als buitenstaander. Maar als je als volwassene misbruik maakt van je macht en je kind systematisch slaat, dan gaat het wel echt mis. Daar is het Kinderrechtencommissariaat uiteraard heel erg tegen. Voor ons hoort geweld niet thuis in een opvoeding.’ Bruno Vanobbergen is Vlaams Kinderrechtencommissaris.

Je kind rent de straat over zonder te kijken, je schrikt en geeft je kind een waarschuwend tikje op het achterwerk. Vaak gebeurt dat zonder nadenken. Moet die pedagogische tik, zoals hij weleens genoemd wordt, afgeschaft worden bij wet? çava? vroeg het aan twee experts.

Marijke Bisschop ‘Pedagogische tik is een beter alternatief dan je kind verliezen’

k ga akkoord met een pedagogische tik, maar wil duidelijk afbakenen wat dat is. Zo’n tik geef je enkel en alleen als het kind iets heel gevaarlijks doet en niet naar jou luistert. Dat komt dus uitzonderlijk voor en is op dat moment een beter alternatief dan je kind verliezen of het bijvoorbeeld brandwonden doen oplopen.’ ‘Doet je zoon of dochter voor de eerste keer iets gevaarlijks, maak hem of haar dan heel erg duidelijk wat het niet mag doen. Met de waarschuwing dat als het opnieuw gebeurt, je hem of haar een tik zal geven op het achterwerk of op de handen. Als je het in die volgorde uitvoert, zullen kinderen ook onthouden dat je de daad bij het woord voegt en is er een grote kans dat ze het niet meer opnieuw doen. Sommige ouders slaan zonder op voorhand te waarschuwen en dat werkt uiteraard niet, waardoor ze nadien misschien harder zullen slaan. Dat mag zeker niet, dus ik begrijp de Europese waarschuwingen voor de tikken. Maar als je het correct doet, is er geen enkel probleem.’ Marijke Bisschop is pedagoge en gedragstherapeute.

HEB JIJ EEN MENING OVER DEZE STELLING? Deel ze dan op facebook.com/magazinecava!

CM-Deals 1

NAZOMEREN IN FRIESLAND? JOUW VOORDEEL? KORTING VOOR ÇAVA-LEZERS

VOORD EEL

In Workum, één van de oudste stadjes van Friesland, ligt een huiselijk hotel met een 20-tal kamers. Hotel Aan de Wymerts staat voor duurzaamheid, biologische maaltijden, cultuur, natuur en milieu. Persoonlijke aandacht wordt gecombineerd met luxe en comfort. ‘Nazomeren in Workum’ arrangement: • 2x Overnachting in een Comfort kamer • 2x Biologisch ontbijt in museumrestaurant It Pottebakkershûs • 1x 3-Gangendiner op de dag van aankomst • Entree Jopie Huismanmuseum • Gratis gebruik van sauna en/of Turks stoombad • Gratis koffie en thee • Uitgebreide omgevingsinformatie • Gratis WIFI & parkeren

çava?-LEZERSPRIJS ¤99 euro per persoon* (adviesprijs ¤134,50) * Prijzen op basis van 2 personen per kamer Aankomst kan dagelijks à ¤ 99,00 per persoon Verlengingsnacht à ¤ 49,50 per persoon op basis van logies met ontbijt. Toeristenbelasting ¤ 1 per persoon per nacht. Arrangement geldig tot 22 december 2014. Reserveren? Bel met Hotel Aan de Wymerts in Workum: 0031-515-540004 Voordeelcode çava?-lezers: çava/99 Hotel Aan de Wymerts Noard 37, 8711 AB WORKUM Telefoonnummer: 0031-515-540004 info@hotelaandewymerts.nl www.hotelaandewymerts.nl

KINDERDROMEN & MASTERCLASS LANNOO JOUW VOORDEEL? 15% KORTING BIJ AANKOOP BOEK

‘Noem 3 dingen die je nog wil doen vóór je 12 wordt.’ 100.000 kinderen stuurden hierop hun droom naar Ketnet. De antwoorden verrassen, ontroeren en geven inzicht. Journaliste Veerle Beel bracht kinderpsychiater Peter Adriaenssens, mediaspecialist Jan Callebaut en filosofe Tinneke Beeckman samen voor een diepgaande analyse. Het resultaat vind je in ‘Kinderdromen’, het boek en de masterclass.

dit (4) t.e.m. 31/10/2014 of zolang de voorraad strekt.

Ontvang nu 15 % korting* bij aankoop van het boek: In plaats van ¤ 24,99 betaal je nu ¤ 21,25. Hou er wel rekening mee dat het boek pas verschijnt op 30 september. De korting wordt verrekend nadat je het boek hebt toegevoegd aan je winkelmandje. Surf hiervoor naar www.lannooshop. com/cmkinderdromen Betalen kan veilig online of via eenvoudige overschrijving.

Weet jij waar kinderen van dromen? Ontdek het tijdens de masterclass ‘Kinderdromen’ op dinsdag 07.10 in Het Paleis. Op het programma staan o.a. lezingen van Peter Adriaenssens en Jan Callebaut en een dromendebat.

*De korting: (1) is enkel geldig via de webshop van de uitgeverij; (2) wordt verrekend nadat je het boek in de webshop hebt toegevoegd aan je winkelmandje; (3) geldt enkel indien je gebruik maakt van bovenstaande actie-url en

15 % KORTIN G

Namiddagcongres: • ¤ 95 voor CM-leden i.p.v. ¤ 115 (incl. boek): • Meer info: www.lannoo-events.be • Kortingscode: CMDROOMDAG Avondvoorstelling: • ¤ 5 voor CM-leden i.p.v. ¤ 10 (excl. boek): • Meer info: www.lannoo-events.be • Kortingscode: CMDROOMAVOND

“GEWEILDIG” VERJAARDAGSFEEST JOUW VOORDEEL? WIN EEN GRATIS FEESTWEEKEND

BELEEF LIVE HET WK VELDRIJDEN 2015 JOUW VOORDEEL? KORTING VOOR ÇAVA?- LEZERS

Na de thriller tussen Nys en Stybar kijkt ook çava? al uit naar de het WK Veldrijden volgend jaar, dat plaatsvindt in Tsjechië. Op amper 815 km van de Belgische grens bevindt zich de cyclo-cross stad Tabor. Een comfortabele reisbus brengt je naar wellnesshotel America **** in het stadje Pisek. Je verblijft er drie nachten in half pension. In de voormiddag snuif je de cultuur op van centraal Bohemen. In de namiddag pik je de wielerwedstrijden mee. Wie niet naar de wedstrijden gaat kijken, krijgt een alternatief toeristisch programma.

WIN EEN

FEEST WEEK END

Massembre is jarig en viert dit graag met jou! Voor elk jaar van ons bestaan geven we een weekend weg. Dit zijn er maar liefst 65! Weet jij hoeveel hertenjaren ons oudste damhert telt? Tip: haast je naar de website, spoor daar het correcte antwoord op en mail het ons. Vind je tweede adem in onze bossen en blaas mee de kaarsjes uit! Extra info: De wedstrijd loopt t.e.m. 31 dec. 2014. Het weekendje Massembre is geldig voor 1 persoon in verblijfsformule Comfort in Halfpension,

2 nachten, t.w.v. € 108,60. Per betalende volwassene verblijft 1 kind onder 6 jaar gratis. We verwittigen de winnaars per e-mail. Praktisch: • + 32 82 64 43 57 • reception@massembre.com • Massembre, 5543 Heer, België • www.massembre.be

Praktisch • Van vrijdagmorgen 30 januari tot maandagavond 2 februari 2015

• Prijs per persoon op basis van verblijf in half pension: € 279 • Toeslag single kamer: € 65 pp • Opstapplaatsen: Gent, Antwerpen Inbegrepen in de prijs • verblijf half pension • vervoer met comfortabele autocar • Outline reisbegeleider • tweedaags toegangsticket voor de wedstrijden. Info + boekingen: • Outline Travel bvba – lic. A6061 Voskenslaan 36 A 9000 Gent • 02 219 90 18 • info@outline-travel.com • Voordeelcode çava?-lezers: çava/98

BELEEF LIV HET W E VELDRIJ K D EN 2015 VA N3 TOT 01.0 1.01 2

MEDICATIEGEBRUIK

Siroop hier, zalfje daar ... Hoofdpijn? Snel een Dafalgan! Voor veel ouderen is medicatie vaak een vast ritueel waar sommigen sterk van afhangen. Vaak is medicatie noodzakelijk voor wie op leeftijd is en het hier nog even gezond wil uitzingen. Maar medicijnen kunnen ook overbodig zijn als ze niet (meer) helpen. Het kan zelfs gevaarlijk zijn voor je gezondheid als je ze fout of te veel gebruikt. Woon- en zorgcentra (WZC) nemen steeds meer het medicatiegebruik van hun bewoners onder de loep. Terecht, want het kan ook anders. TEKST: Anneleen De Leyn

oe het anders kan, laten we ons vertellen door drie verschillende Woon- en zorgcentra: De Foyer, Weverbos (Gentbrugge) en Sint-Jozef (Gent). Ervaringsdeskundigen bij uitstek.

schrijven, bv. antibiotica maar ook andere middelen. Dat is niet altijd makkelijk en bovendien willen de bewoners dat zelf ook niet altijd. De arts moet soms ook zijn patiënt overtuigen dat een bepaald medicament geen of weinig zin heeft.”

Is er nu meer of minder medicatiegebruik in uw woon- en zorgcentrum dan vroeger? Ronald De Buck, afgevaardigd bestuurder WZC De Foyer vzw: “8 jaar geleden is het algemeen beleid helemaal herschreven. Sindsdien bekijken we het medicatiebeleid veel kritischer. Dokters evalueren nu veel meer, praktisch maandelijks, het hele medicatieschema van hun patiënten of onze bewoners. Is dit of dat medicijn nog nodig? Wat kan er worden afgebouwd? Heeft het nut?” Yves Tijssens, directeur WZC Weverbos: “Het is een constant vechten tegen gewoontes. Zowel tegen het voorschrijfgedrag van artsen als tegen de gewoontes van bewoners. De hoofdverpleegkundige probeert de arts te overtuigen om minder voor te

Johan Banneel, directeur Wonen en Zorg WZC Sint-Jozef: “Oudere mensen zijn inderdaad vaak heel gehecht aan hun medicatie. Neem nu bijvoorbeeld laxeermiddelen, als je een bewoner ’s avonds zijn siroopke afneemt om de volgende dag naar het toilet te kunnen gaan, dan gaat dat niet zomaar.” Tijssens: “Je kan ook niet zomaar zeggen dat er nu meer of minder medicatiegebruik in WZC is dan vroeger. De veranderde populatie speelt ook een rol. Vroeger was 40 % van de bewoners van een ‘rusthuis’ zorgbehoevend en afhankelijk van medicatie, de overige 60 % was valide of relatief gezond. Door het financieringsbeleid zitten nu alle WZC 100 % vol met zorgbehoevende senioren. Veel mensen komen hier ook terecht na een zieken-

huisopname en moeten hier dus vaak nog een serieuze hoeveelheid medicatie afbouwen. Zo zou je kunnen denken dat er vandaag veel meer medicatie toegediend wordt dan vroeger, maar je moet het dus in z’n context zien.” Is hier al onderzoek naar gedaan? Banneel: “Aan de hand van kwaliteitsindicatoren willen de Vlaamse overheid en de woon-zorgsector de werking van woon- en zorgcentra transparanter maken, dus ook het medicatiegebruik. Zo krijg je bijvoorbeeld een overzicht van hoeveel bewoners er tussen 5 en 9 geneesmiddelen krijgen per WZC, of hoeveel er 10 of meer krijgen.” Bewoners die meer dan negen door de arts voorgeschreven geneesmiddelen nemen, zouden een zeer hoog risico lopen op medicatieproblemen. Maar wat betekent ‘voorgeschreven door de arts’ precies? Dit blijkt voor interpretatie vatbaar.

11 %

Als een verpleegkundige medicatie toedient, is er een foutenmarge van 11 %. Als een robot zakjes medicatie per innamemoment bereidt, is dat maar 0,05 %.

Banneel: “Wie rekent wat mee? Tel je ook een zalfje mee dat iemand een paar keer per jaar aan smeert, of Dafalgan bij hoofdpijn, of Imodium bij diarree? Dit staat allemaal op de medische fiche, maar dat zijn niet de geneesmiddelen die iemand dagelijks gebruikt. De cijfers zijn dus niet representatief en voor interpretatie vatbaar.” De Buck: “Klopt. We hebben die indicatoren nog maar 1 keer moeten doorgeven dus kunnen we nog niet vergelijken.” Het meten aan de hand van kwaliteitsindicatoren om onder andere het medicatiegebruik ➤

MEDICATIEGEBRUIK

➤

in de Vlaamse WZC in kaart te brengen, staat dus nog duidelijk in z’n kinderschoenen. Besteden jullie ook meer aandacht aan de kosten die medicatie met zich meebrengt? Banneel: “We proberen al jaren de kostprijzen voor medicatie betaalbaar te houden. In WZC Sint-Jozef zijn de medische kosten per bewoner al een hele tijd gelijk gebleven. Gemiddeld betaalt een bewoner hiervoor 50 à 70 euro per maand. Uiteraard verschilt dat veel van bewoner tot bewoner. Er zitten zelfs pieken bij tot 150 euro of 200 euro, vooral door niet-terugbetaalde geneesmiddelen. Die kunnen de kosten enorm de hoogte in jagen, zoals bij vitaminekuren. Aangezien die kuren een pak geld kosten, proberen we het gebruik hiervan kritisch te bekijken samen met de artsen.” Meer en meer sturen WZC ook aan op het voorschrijven op stofnaam in plaats van op de merknaam van het medicament. Zo kunnen bewoners kiezen voor generische middelen, dezelfde geneesmiddelen maar van een goedkoper merk. Gebeuren er nog veel fouten bij het toedienen van medicatie? De Buck: “Alles wordt intussen veel meer gecontroleerd dan vroeger. De apotheker screent ook nog eens alle voorschriften. Als er tegenstrijdigheden zijn, neemt die contact op met de huisarts om ze aan te passen. Sinds we voor het verdelen van

40 % VROEGER

Vroeger was 40 % van de bewoners van een ‘rusthuis’ zorgbehoevend en afhankelijk van medicatie.

de medicatie met automatische robots werken, gebeuren er ook veel minder fouten. Elke bewoner krijgt nu een zakje met zijn of haar persoonlijke medicatie per innamemoment. Wanneer een verpleegkundige de juiste dosis pillen of siroop moet toedienen, blijkt uit onderzoek een foutenmarge van 11 %. Met de voorgemaakte zakjes pilletjes is er maar een foutenmarge van 0,05 %. Een gigantisch verschil.“ Banneel: “Apothekers worden ook veel meer betrokken dan vroeger. Zij doen nu ook een inbreng op beleidsniveau en zijn er ook vaak bij tijdens infomomenten met de bewoners.” Uiteraard zijn sommige ouderen afhankelijk van bepaalde medicatie, wie risico loopt op hart- en vaatziekten of hartaandoeningen bijvoorbeeld. Maar naast het medische aspect zoals minder voorschrijven en betere controles, spelen ook de omgevingsfactoren een cruciale rol

100 % NU

Door het financieringsbeleid zitten nu alle WZC 100 % vol met zorgbehoevende senioren.

bij de gezondheid en het welzijn van senioren. WZC Weverbos is een internationale uitblinker op het vlak van die omgevingsfactoren. Uit alle uithoeken van Europa komen ze naar Gentbrugge afgezakt om een studiebezoek te brengen, want het centrum is enorm vooruitstrevend en innovatief op het vlak van ouderenzorg. De Buck: “Ons medicatiegebruik in WZC Weverbos ligt 20 % lager dan het gemiddelde van de 25 woon- en zorgcentra waar onze apotheek mee samenwerkt. Als het over psychofarmaca (geneesmiddelen om geestesziekten of dementie te behandelen) gaat, ligt dat percentage bij ons zelfs twee derde lager.” Tijssens: “Het is vaak zo dat in woon- en zorgcentra 40 tot 50 % van de bewoners met dementie het kalmeringsmiddel Haldol toegediend krijgt. Hier in WZC Weverbos gaat het maar om 1 bewoner.”

Hoe komt WZC Weverbos aan zo’n laag medicatiegebruik? De Buck: “Wij geloven heel sterk in de invloed van omgevingsfactoren. Ruimte, licht en kleur zijn factoren die heel bepalend zijn voor het welzijn, het wel-voelen en de rust van mensen. Zo hebben wij er bewust voor gekozen dit WZC in een natuurlijke omgeving te bouwen. Ook de ruime tuin brengt kalmte en rust bij de bewoners. De geuren in de tuin van planten of bloemen stimuleren herinneringen van vroeger bij de bewoners, goed voor het voorkomen van dementie. Het is als het ware een ‘helende tuin’. We geloven ook dat elke kleur een bepaalde invloed op ons uitoefent. Zo hebben de muren warme, aardse kleuren voor een positief gevoel. We proberen zoveel mogelijk gebruik te maken van daglicht. Kunstlicht gebruiken we voor meer zicht of bij actie. Geel of zachter licht werkt dan weer om tot rust te komen ’s avonds. De bewoners kunnen bij ons eigenlijk heel veel zelf beslissen en op hun eigen ritme leven. Zo bepalen ze zelf wanneer ze eten (tussen

TROTS OP 80!

Johan Banneel:

EEN BEWONER Z’N SIROOPKE AFNEMEN OM NAAR HET TOILET TE KUNNEN GAAN, DAT GAAT NIET ZOMAAR.

Ronald De Buck:

EN PLOTS ATEN ZE WEER KORSTJES.

bepaalde uren). Wij organiseren alle maaltijden in een gezamenlijke ruimte en niet op de kamer. Dat zorgt er niet alleen voor dat de bewoners zich sowieso verplaatsen, en dus bewegen. Het geeft ook een gemeenschapsgevoel: zien eten doet eten. Een tijdje geleden verhuisde een groep bewoners van WZC De Avondsterre (een ouder WZC van WZC De Foyer vzw dat nu sluit) naar hier. Daar werkten ze nog niet zo vernieuwend als hier, en dus aten de bewoners er vooral op hun kamer. Na een periode in WZC Weverbos bleken ze plots weer allemaal de korstjes van hun boterham te kunnen eten, voorheen moesten de verzorgenden die afsnijden!

Ook het probleem van ondervoeding komt veel minder voor wanneer mensen samen eten. De bewoners kunnen hier ook veel wandelen in de omgeving, en we zorgen ook voor extra bewegingsmogelijkheden zoals de duofiets waar ze gek op zijn. Als onze bewoners ’s avonds moe zijn, dan zijn ze fysiek moe, niet van de roes van de medicatie. En slaappillen hebben we hier ook niet vaak nodig.” In het nieuwste WZC De Zilvermolen in Zwijnaarde gaan ze nog een stap verder. Daar komt een therapeutische wellness met onder andere een sauna en jacuzzi. Er komt ook een prikkelloze ruimte waar de bewoners aan mindfulness kunnen doen. ●

In WZC Weverbos zou je denken dat verpleegkundige geen knelpuntberoep meer is. Want hier komen werkwilligen op een wachtlijst! Wie hier werkt, is trots dat te mógen doen. Ook de bewoners zijn trots, op de mooie leeftijd die ze al bereikt hebben en op zichzelf. En dat laten ze je zien tijdens de tweede editie van ‘Trots op 80!’ met foto’s van Michiel Hendryckx. Van 5 juli tot 30 september gratis in het gloednieuw WZC De Zilvermolen, Heerweg-Zuid 126 in Zwijnaarde.

GERDA GAAT VLOT VAN HAAR BANK NAAR HAAR cM-KANTOOR. zONDER uIT HAAR zETEL TE KOMEN... Ongelooflijk wat je allemaal op de CM-website vindt. Informatie over de ziekteverzekering, gezondheidsproblemen, CM-diensten en voordelen... Maar je kan er ook folders of gele klevers of de Europese ziekteverzekeringskaart bestellen, je terugbetalingen opvolgen... Te veel om op te noemen. Gerda hoeft voor veel ziekenfondszaken alvast niet meer uit haar zetel te komen.

Surf naar www.cm.be en ontdek je CM-Thuiskantoor.

AGENDA

57 57

VOLLEDIG OVERZICHT OP WWW.CM.BE/RMT.AGENDA

BABY, KIND & TIENER

PAS ZWANGER

BORSTVOEDING, GOED VOORBEREID

ASSERTIVITEITSTRAINING VOOR JONGEREN

Deze cursus van 3 samenkomsten beantwoordt heel wat vragen: hoe werkt borstvoeding, voorbereiding op borstvoeding, voordelen voor moeder en kind, borstvoeding gedurende de eerste weken, rol van de partner, borstvoeding op langere termijn.

Als je nog geen 15 weken zwanger bent en je wenst meer praktische informatie om je goed voor te bereiden op de komst van je kindje, dan ben je samen met je partner welkom op de infoavond ‘pas zwanger’. PRAKTISCH Waar en wanneer 11/9/2014 om 19.30 uur, Mechelen, CM-campus, Antwerpsesteenweg 261 14/10/2014 om 19.30 uur, Turnhout, Hotel Viane, Korte Vianenstr. 3 Begeleiding vroedvrouw en CM-medewerker Prijs • CM-leden: gratis • niet-leden: € 6 Organisatie CM Gezondheidspromotie Info en inschrijven rmt.inschrijven@cm.be of 014 40 35 45

PRAKTISCH Wanneer 7, 14 en 21/10/2014 telkens om 19.30 uur Waar Vosselaar, de Farmasie, Antwerpsesteenweg 223 Begeleiding Karen Vliegen (vroedvrouw en lactatiedeskundige) Prijs • CM-leden: € 15 • verh. tegemoetk.: € 7,50 • niet-leden: € 30 Organisatie CM Gezondheidspromotie Info en inschrijven rmt.inschrijven@cm.be of 014 40 35 45

Je zit in het middelbaar onderwijs en je ziet het zitten om in groep – op een speelse manier – bezig te zijn met het verkennen én verleggen van je eigen grenzen? Je wilt leren opkomen voor je eigen mening, je wil je gevoelens leren uiten, feedback leren geven, maar ook ontvangen? Kortom je wilt leren steviger in je schoenen te staan? In deze cursus geen eindeloos gepraat, maar spelend alles ervaren. Elementen uit de toneelwereld worden hiervoor als werkvorm gebruikt zoals: stemgebruik, fantasie, improvisatie, samenspel, beweging, emoties, houding en zintuigen. Vooraf heb je samen met je ouder(s) een kort kennismakingsgesprek met de cursusbegeleidster. Na afloop van de cursus volgt een individueel evaluatiemoment. PRAKTISCH Wanneer 10 sessies tussen 1/10/2014 en 28/1/2015, telkens om 14 uur op woensdagnamiddag Waar Kasterlee, Hotel Den en Heuvel, Geelsebaan 72-74 Begeleiding Dorien Van Limpt, dramatherapeute Prijs • CM-leden: € 120 • verh. tegemoetk.: € 60 • niet-leden: € 240 Organisatie CM Gezondheidspromotie Info en inschrijven rmt.inschrijven@cm.be of 014 40 35 45

AGENDA

VOLLEDIG OVERZICHT OP WWW.CM.BE/RMT.AGENDA

LIJF EN LEDEN

DIABETES

AROMATHERAPIE VOOR BEGINNERS

ARTROSE

Diabetes is een chronische aandoening waarbij je lichaam problemen krijgt met de stofwisseling, in het bijzonder met de verbranding van suiker. Gastspreker Prof. Dr. L. Van Gaal, dienst endocrinologie en diabetologie in het UZA, vertelt over diabetes: de verschillende vormen, diagnosestelling, het nut van een goede behandeling, complicaties en het voorkomen ervan, behandelingen en nieuwe evoluties. PRAKTISCH Wanneer 9/9/2014 om 20 uur Waar Duffel, Feestzaal ‘t Lepeltje, Naalstraat 43d Begeleiding Prof. L. Van Gaal Prijs • CM-leden: € 3 • verh. tegemoetk.: € 2 • niet-leden: € 6 Organisatie CM Gezondheidspromotie Info en inschrijven rmt.inschrijven@cm.be of 014 40 35 45

Bij aromatherapie worden essentiële oliën van planten gebruikt omwille van hun werking. Aromatherapie kan een goede ondersteuning betekenen om je sterker te maken, ziekte te voorkomen, spanning te verminderen, slaap te verbeteren, een gevoel van welbehagen te geven. In deze kennismakingsworkshop krijg je basisinformatie om op een veilige manier etherische oliën te gebruiken.

Artrose is één van de meest voorkomende gewrichtsaandoeningen. Het is een slijtage van je gewrichten en komt voornamelijk voor in de gewrichten van handen, knieën, schouders, nek en heupen. Artrose geeft klachten van stijfheid, ontstekingen en veel pijn. De symptomen nemen toe met het ouder worden. Behandelingen zijn vaak gericht op het bestrijden van pijn en ontstekingen. Deze avond krijg je een antwoord op vragen als: wat is artrose, hoe ontstaat het, welke symptomen, hoe behandelen, ...

PRAKTISCH Wanneer: 9/9/2014 (Kasterlee) of 11/9 (Mechelen), keuze tussen een sessie om 14 uur of om 19 uur Waar Kasterlee: Hotel Den en Heuvel, Geelsebaan 72-74 Mechelen: CM-campus, Antwerpsesteenweg 261 Begeleiding Veerle Waterschoot Prijs • CM-leden: € 10 • verh. tegemoetk.: € 5 • niet-leden: € 20 Organisatie CM Gezondheidspromotie Info en inschrijven rmt.inschrijven@cm.be of 014 40 35 45

PRAKTISCH Waar en wanneer: 7/10/2014 om 20 uur, Beerse, Tempelhof, Bisschopslaan 1 14/10/2014 om 20 uur, Herenthout, Brasserie Pastinaak, Herentalsestwg. 69 Begeleiding Prof. Lissens, revalidatiearts (Beerse) en Dr. M. Tengrootenhuysen (Herenthout) Prijs • CM-leden: € 3 • verh. tegemoetk.: € 2 • niet-leden: € 6 Organisatie CM Gezondheidspromotie Info en inschrijven rmt.inschrijven@cm.be of 014 40 35 45

XXX

LIJF EN LEDEN

GEEF DARMKANKER GEEN KANS In Vlaanderen komen er jaarlijks meer dan 5000 patiënten met darmkanker bij. Ieder jaar verliezen 2000 families in Vlaanderen een dierbare aan darmkanker, dat zijn er 5 per dag. Dit zijn harde cijfers die door informatie, voorlichting, screening en preventie sterk naar beneden kunnen. Darmkanker komt vooral voor bij 50-plussers, maar ook jonge mensen kunnen de ziekte krijgen. Darmkanker kan vroegtijdig opgespoord worden. Een eenvoudige test van de stoelgang kan veel leed voorkomen. Weet je wat de iFOB-test

is? Ken je het verschil tussen een poliep en een divertikel? Wat zijn de risicofactoren voor darmkanker? Welke zijn de symptomen? Is darmkanker erfelijk? Welke behandelingen worden toegepast? Wie wordt uitgenodigd voor het bevolkingsonderzoek? PRAKTISCH Waar en wanneer 7/10/2014 om 20 uur, Laakdal, zaal Maekelhoeve, Maekelhoeve 1 25/11/2014 om 20 uur, Merksplas,

GC De Marc/kt, Markt 1 Begeleiding dr. Colemont, gastro-enteroloog Prijs • CM-leden: € 3 • verh. tegemoetk.: € 2 • niet-leden: € 6 Organisatie CM Gezondheidspromotie Info en inschrijven rmt.inschrijven@cm.be of 014 40 35 45

Wij makkelijk de trap op en af. verhogen “Terug Dankzij m’n traplift van ThyssenKrupp Encasa.” uw comfort !

Onbezorgd blijven genieten van het comfort en de privacy van uw eigen huis? Daar staat geen leeftijd meer op. Een traplift van ThyssenKrupp Encasa brengt iedereen veilig en comfortabel naar boven. Over verschillende verdiepingen. Zelfs al is uw trap erg smal, steil of hebt u een wenteltrap. En dat allemaal dankzij onze unieke monorail. Die is niet alleen veilig en elegant, maar past ook in ieder interieur. Kortom, met een traplift van ThyssenKrupp Encasa blijft alles bij het oude. Behalve natuurlijk het gemak waarmee u voortaan de trap op en af gaat!

Comfortabel, veilig en gebruiksvriendelijk! Huisliften

Plateauliften

VrijBLijVeNde offerte / BezoeK Belengratis : 0800 20 950 d Vraag vrijblijvmaat. www.trapliftinfo.be een offerte op Ontvang nu uw gratis documentatiepakket! ERVICE

Bel gratis

0800 94 365

24u/24u

- 7d/7d

NV Coopman Liften www.tk-traplift.be Heirweg 123 | B-8520 Kuurne

Trapliften

comfortlift@coopman.be | www.trapliftinfo.be

Voor meer info kan u terecht in één van de onderstaande Thuiszorgwinkels: 2200 2220 2260 2300 2320 2400 2440

HERENTALS Hofkwartier 5 Tel. 014 22 07 01 HEIST-O-D-BERG Boudewijnlaan 39 Tel. 015 24 12 24 2130057_Cava_180x125_Midden-VL+Mechelen-Turnhout.indd WESTERLO St.-Lambertusstr. 33D Tel. 014 54 121 19 TURNHOUT Patersstraat 85 Tel. 014 47 36 00 HOOGSTRATEN Vrijheid 168 Tel. 03 314 96 59 MOL Corbiestraat 3 Tel. 014 34 76 40 GEEL Stationsstraat 162 Tel. 014 57 42 10

2470 2500 2800 2880

RETIE Peperstraat 2 Tel. LIER Mechelsesteenweg 215 Tel. MECHELEN Antwerpsesteenweg 259 Tel. BORNEM Stationsstraat 36 Tel.

014 37 03 480 015 28 03 889

18 72 30 08

00 29 70 35

30/01/13 10:16

AGENDA

VOLLEDIG OVERZICHT OP WWW.CM.BE/RMT.AGENDA

LIJF EN LEDEN

GEZOND IN JE HOOFD

WEET WAT JE EET: LEES HET ETIKET

MINDFULNESS: KENNISMAKING

GEHEUGENTRAINING VOOR ELKE DAG

Maak kennis met de combinatie van oosterse meditatie en westerse knowhow. Dankzij deze wetenschappelijk onderbouwde methode ga je gezonder om met stress, vermijd je depressie, versterk je je concentratie en stimuleer je je creativiteit. Tijdens deze kennismakingssessie wisselen we informatie af met praktische oefeningen. Deelnemers kunnen, indien geïnteresseerd, na afloop van deze avond intekenen op een cursus van 8 sessies met dezelfde cursusbegeleider.

De ene persoon is gezegend met een olifantengeheugen, terwijl de ander een geheugen als een zeef heeft. Toch is het haast onmogelijk om een oordeel over het geheugen in zijn totaliteit te vellen. Elk individu heeft zijn sterke en zwakke kanten. In deze vierdelige cursus krijg je informatie en tips om je geheugen te verbeteren. Je gaat ook zelf aan de slag en leert trucjes om alles makkelijker te onthouden, want oefening baart kunst.

Vraag je je af wat termen als ‘0 %’ en ‘light’ betekenen? De diëtiste maakt je gedurende deze infosessie wegwijs in het lezen van voedingsetiketten en helpt je zo een bewustere keuze te maken uit het grote gamma beschikbare voedingsmiddelen. Na een theoretische uitleg, gaan we aan de hand van verschillende verpakkingen enkele valkuilen bekijken. Breng gerust zelf een verpakking mee. PRAKTISCH Waar en wanneer: 9/10/2014 om 13.30 uur, Herentals, W.-G.-Kruis, Nonnenstraat 12/1 Begeleiding Noortje Segers, diëtiste Prijs • CM-leden: € 3 • verh. tegemoetk.: € 2 • niet-leden: € 6 Organisatie Thuiszorgcentrum Info en inschrijven thuiszorgcentrum.turnhout@cm.be of 014 40 35 45

PRAKTISCH Wanneer 10/9/2014 om 19 uur in Mechelen en 11/09/2014 om 19 uur in Kasterlee Waar Mechelen, CM-campus, Antwerpsesteenweg 261; Kasterlee, den Eyck, Houtum 39 Begeleiding mindfulnesstrainer ITAM Prijs • CM-leden: € 3 • verh. tegemoetk.: € 2 • niet-leden: € 6 Organisatie CM Gezondheidspromotie Info en inschrijven rmt.inschrijven@cm.be of 014 40 35 45

PRAKTISCH Wanneer en waar 17 en 24/9, 1 en 8/10 - telkens van 13.30 uur tot 16 uur, Mechelen, CM-campus, Antwerpsesteenweg 261 1, 8, 15 en 22/10 - telkens van 13.30 uur tot 16 uur, Geel, Dienstencentrum Luysterbos, J.B. Stessensstraat 69 Begeleiding Katleen Patteet (Mechelen) en Colette Declercq (Geel) Prijs • CM-leden: € 50 • verh. tegemoetk.: € 25 • niet-leden: € 100 Organisatie Thuiszorgcentrum Info en inschrijven Mechelen: thuiszorgcentrum.mechelen@cm.be of 015 21 58 88 Geel: thuiszorgcentrum.turnhout@cm.be of 014 40 35 45

GEZOND IN JE HOOFD

ZORG

ASSERTIVITEIT VOOR VOLWASSENEN

HOOGGEVOELIGHEID, VERMOEIDHEID EN ZELFZORG

HELP, IK BEN MANTELZORGER!

Je zegt vaak ‘ja’ terwijl je ‘neen’ denkt? Je hebt moeite om contact te maken of je gevoelens te uiten? Het spreekt je aan om spelenderwijs te leren? In deze cursus nodigen we je uit om al spelend in beweging te komen. Elementen uit de toneelwereld worden hiervoor als werkvorm gebruikt zoals: stemgebruik, fantasie, improvisatie, samenspel, beweging, emoties, houding en zintuigen. Het moet je wel aanspreken om in kleine groep én via drama als werkmethode te zoeken naar antwoorden op jouw vragen.

Hooggevoelige personen zijn meer dan gemiddeld gevoelig voor prikkels en indrukken van de buitenwereld. Men heeft een extra gevoelig centraal zenuwstelsel. Smaken, geuren, geluiden, bewegingen, kleuren, vormen, sferen, ... zijn prikkels die we elke dag moeten verwerken. In combinatie met onze snelle, prestatiegerichte informatiemaatschappij steken meer en meer problemen de kop op. Men raakt vaker over zijn toeren, geïrriteerd en/of oververmoeid. Op langere termijn gaat men vaak zo ver over de grenzen dat men CVS, burn-out, depressie, fibromyalgie, … ontwikkelt. Hoe komt het dat hooggevoelige personen vatbaarder zijn voor stressgerelateerde aandoeningen? Hoe kunnen we dat vermijden, of de schade beperken? Hoe kunnen we meer zorg voor onszelf dragen in deze veeleisende en prestatiegerichte maatschappij?

PRAKTISCH

Wanneer 10 wekelijkse sessies op donderdag van 2/10 tot 11/12, telkens om 19 uur Waar Kasterlee, Hotel Den en Heuvel, Geelsebaan 72-74 Begeleiding Dorien Van Limpt, dramatherapeute Prijs • CM-leden: € 100 • verh. tegemoetk.: € 50 • niet-leden: € 200 Organisatie CM Gezondheidspromotie Info en inschrijven rmt.inschrijven@cm.be of 014 40 35 45

Wanneer 2/10/2014 om 19.30 uur Waar Herselt, Vrijetijdscentrum De Mixx, Asbroek 1H Begeleiding Christel Stubbe, HSP Vlaanderen Prijs €3 Organisatie CM Gezondheidspromotie i.s.m. dienst Welzijnszaken Herselt Info en inschrijven rmt.inschrijven@cm.be of 014 40 35 45

Wat is mantelzorg? Ben ik een mantelzorger? Wat heeft Ziekenzorg CM mij te bieden? Waarvoor kan ik terecht op de dienst maatschappelijk werk? En wat is het aanbod binnen de gemeente? Tijdens deze infocafés mag je een antwoord verwachten op deze vragen. Naast medewerkers van CM en Ziekenzorg, wordt ook een medewerker van de gemeente uitgenodigd. Wissel je na de toelichting graag van gedachten met andere aanwezige mantelzorgers? Heb je na de voordracht nog een aantal meer individuele vragen voor de maatschappelijk werker? Wil je meer concrete informatie over Ziekenzorg CM of wil je gewoon even rustig alles laten bezinken bij een koffietje? Dat kan allemaal. We noemen het niet voor niets een infocafé: informatie én kans tot uitwisseling. PRAKTISCH Wanneer en waar 11/9/2014 om 14 uur, Merksplas, GC De Marc/kt, Markt 1 27/9/2014 om 14 uur, Berlaar, parochiecentrum St.-Pieter, Markt 27 Begeleiding educatief medewerker van Ziekenzorg en een maatschappelijk werker van CM Prijs CM-leden: € 3 verh. tegemoetk.: € 2 niet-leden: € 6 Organisatie Ziekenzorg CM Info en inschrijven mantelzorg.rmt@cm.be of 015 21 59 42

CM 62

AGENDA

VOLLEDIG OVERZICHT OP WWW.CM.BE/RMT.AGENDA

ZORG

VOORAFGAANDE ZORGPLANNING

HUIS-, TUIN- EN KEUKEN-EHBO

Als je nog gezond bent, is stilstaan bij de laatste periode van het leven niet evident. Toch kun je met een goede voorbereiding veel meer kwaliteit geven aan die periode. Moeilijke keuzes overdenken en bespreken nu je dat nog goed kan, zorgt er voor dat jijzelf en je omgeving een beter zicht krijgen op wat jij eigenlijk wil, als je ernstig ziek zou worden. Wat komt er zoal aan bod in deze infosessie? • Waarom is het belangrijk om ‘vroegtijdig’ na te denken over mogelijke toekomstige zorg? • Met wie praat je daar best over? • Wat zegt de wet op de patiëntenrechten? • Een waardig levenseinde : welke medische mogelijkheden zijn er? • Wat is een wilsverklaring? • Wat is palliatieve zorg? • Wat is euthanasie en wanneer kan dit dan?

Een ongeval, een dag zich minder goed voelen of een plotse gebeurtenis en je zit met de handen in het haar. Wat kan je zelf doen in deze situaties? Moet je de huisarts bellen? Of heb je een ziekenwagen nodig? Wat kan en mag je al doen in afwachting van een arts of ziekenwagen? Wat zeg je wanneer je een ziekenwagen oproept? Tijdens deze workshop worden er verschillende situaties belicht die je in een thuissituatie of het in het verkeer kan meemaken en hoe je hierop best kan reageren, aan de hand van eenvoudige voorbeelden. Er is mogelijkheid tot het individueel inoefenen van enkele basisvaardigheden.

INSTAPCURSUS VOOR KANDIDAATVRIJWILLIGERS

PRAKTISCH Wanneer 16/9/2014 om 19 uur Waar Mechelen, CM-campus, Antwerpsesteenweg 261 Begeleiding Griet Snackaert Prijs • CM-leden: € 3 • verh. tegemoetk.: € 2 • niet-leden: € 6 Organisatie Thuiszorgcentrum Info en inschrijven thuiszorgcentrum.mechelen@cm.be of 015 21 58 88

PRAKTISCH Wanneer 23/9/2014 om 14 uur Waar Mechelen, CM-campus, Antwerpsesteenweg 261 Begeleiding Tiny Cooremans, spoedgevallenverpleegkundige Prijs • CM-leden: € 3 • verh. tegemoetk.: € 2 • niet-leden: € 6 Organisatie Thuiszorgcentrum Info en inschrijven thuiszorgcentrum.mechelen@cm.be of 015 21 58 88

Wil je een helpende hand zijn voor chronisch zieke en zorgbehoevende mensen? Dan is vrijwilligerswerk bij Ziekenzorg vast iets voor jou. Met deze instapcursus krijg je de kans om met ons kennis te maken. De cursus staat open zowel voor vrijwilligers die al duidelijk weten in welke werking ze zich willen engageren, als voor mensen die nog zoekende zijn. Op dag 1 stellen we de werking in zijn geheel voor, om wie nog geen keuze maakte te helpen bij het vinden van zijn interessepunten en om iedereen wegwijs te maken in de werking. De cursus neemt een of meerdere dagen in beslag al naargelang de keuze die je maakt. De bedoeling is je warm te maken voor Ziekenzorg, maar blijkt het achteraf toch niets voor jou, even goede vrienden. PRAKTISCH Wanneer en waar 17, 18 en 19/10 van 9.30 uur tot 16.30 uur, Mechelen, CM-campus, Antwerpsesteenweg 261 Prijs gratis Organisatie Ziekenzorg CM Info en inschrijven ziekenzorg.rmt@cm.be of 014 40 34 79

Kwaliteit voor het leven.

Goed in haar vel Ik ben Anna, 65 jaar. Soms lopen dingen niet altijd zoals gepland.

Gelukkig zorgde Assist Thuiszorgwinkel voor oplossingen op maat waardoor niemand de gevolgen van mijn

borstoperatie ziet. Ik voel me goed. Bedankt Assist!

info@assisttzw.be www.thuiszorgwinkel.be Bornem Kontich

Herentals |

Lier

| |

Heist-Op-Den-Berg Mechelen

Mol

| |

Hoogstraten

Retie

Turnhout

Geel

Kalmthout |

Westerlo

Advies

Uitleendienst

Rolstoelverstrekking

Orthopedie

Thuiscomfort

Bandagisterie

Audiologie

Low vision

Oogzorgpartner CM - regio Mechelen - Turnhout

nze o n a v r ee Profit s! e i t c a e h c s fantasti

Kijk snel op pagina 2!

GEEF JE GEZONDHEID EEN BOOST.

Overtuig jezelf en bel voor een GRATIS test naar 1 van onderstaande verkooppunten

www.cobretti.be

THERAPEUTISCHE INFRAROODCABINES MET LEVENSLANGE GARANTIE

Droomt u van een privé infrarood sauna ? Verlichting van spieren gewrichtspijnen Goed bij reuma, artrose en fibromyalgie Verbetert uw algemene conditie Verlicht astma en bronchitis Goed tegen rug- en nekklachten Verbetert de bloeddoorstroming

Verdrijft afvalstoffen uit uw lichaam Goed tegen psoriasis, eczeem en acné Vermindert stress en hoofdpijn Vermindert cellulitis en verbrandt calorieën Verhoogt uw immuniteit

U heeft reeds een Health Mate vanaf 3.695,-