December 2014 Losse nummers: â‚Ź 2,50
MARKANT
Winter
Honden, pas op voor Giardia! pag. 13
Eindelijk. De Haak is klaar! Poetsers vrezen prinsen Een kruidig varkentje wassen? Friberne
Gratis brochure Friezen op de Planken
2
WINTER 6-7 De Haak om Leeuwarden is een van de grootste projecten in de Friese infrastructuur. Fonger de Vlas maakte voor zijn opdrachtgever prachtige beelden. Rinze Pieter Herrema geeft technische informatie.
Het Friese paradijs
Makkelijk is het leven hier niet altijd, maar gezellig wel. Dat komt vooral door de rijkdom aan artiesten die de boel hier opfleuren. Dat spreekt zo tot de verbeelding, dat ze tot uit Zwitserland hier neerstrijken. Dat deed Rob Du Jardin, die nu bezig is via Friese optredens zijn inburgeringspunten te halen. Wij willen het klimaat voor de Friese kleinkunst graag versterken. Daartoe hebben we samen met Bauke Folkertsma de websites Friesland Agenda en Friezen op de Planken. En bij dit nummer 10-11 Kunst is het nieuwe kijken. Je gaat als bijlage een aparte broogen worden pas echt blij in een pachure, die naar alle dorpshuizen, radijselijke omgeving. Dat wist Klaas mfc’s en theaters wordt verspreid. Koopmans, dat weet zijn zoon Gosse De Haak, Veenparadijs, Kunst en en dochter Anja. De mooiste beelden kleurige wintertuinen: Fryslân is en uit een inspirerend gebied. blijft een markante provincie. Blij dat wij hier wonen. U ook? 15 Het is een geduldig, rustig type. Eigenzinnig. Nooit benauwd. Een stugge doorzetter, in weer en wind. Is dat Klaas Jansma een Fries? Ja, de Fryske Wetterhoun. Wie gestresst is, komt ermee tot rust.
18 Tussen Grou en Earnewâld ligt het paradijs. Van na de zondeval, wel te verstaan, want kiekendieven pikten de laatste wulpenkuikens dood en een muskusrat sterft in de klem. Maar daar zien schaatsers gelukkig niets van.
22 Je hoeft je stoel niet uit om de natuur te beleven. Sake Roodbergen neemt een kijkje in de tuin en opent onze ogen voor aardige dierenmanieren.
Inhoud 4-5 Crisis in medialand. Bij de NDC moeten er vijftig journalisten uit en minstens zestig andere medewerkers. Ze zijn murw gebeukt. En toch werken ze aan een toekomst? Hoe denkt Cees Walinga daarover, hoe Siebe Annema?
16 De derby is terug. CambuurHeerenveen of Heerenveen-Cambuur, dat is toch net wat anders dan Harkemase Boys-Drachtster Boys. Een adembenemende impressie van een harde confrontatie. Acquisitie en ondersteuning Eddie Ferbeek, Milja Roosjen Drukwerk Veldhuis Media BV (foto) Redactie: Klaas Jansma, Milja Roosjen Vormgeving Kees Klip
Gratis bijlage: Friezen op de planken. Vijftig Friese artiesten in glans en volle glorie. NB: Niets uit deze uitgave mag zonder schriftelijke toestemming van de uitgever worden overgenomen.
www.uitgeverijpenn.nl
Colophon
WINTER is een uitgave van Uitgeverij PENN.nl Postbus 633 8901 BK Leeuwarden Tel 058 284 94 10 Fax 058 212 94 36 www.uitgeverijpenn.nl www.skutsje.nl www.frieslandagenda.nl
26 Het lekkerste varken boven de Pyreneeën heet Friberne. Het wordt met liefde en een heerlijke kruidenmelange opgevoed, zoals ooit gebeurde met het Friese landvarken. Slagers zijn er trots op, en terecht. Want het is nog lekkerder dan Iberico.
3
‘POETSERS’ VREZEN PRINSEN FRIESE KRANTEN STAAN AAN DE AFGROND Krantenconcern NDC ligt amechtig tegen de vlakte. Op korte termijn moeten er 150 mensen uit (105 Fte). Een enkeling weet het al. Voor anderen is de toekomst onzeker, tenzij ze oud genoeg zijn voor het pensioen. De bijl staat nu aan de wortel. Bijna de helft van de jongste reorganisatie die op dinsdag 9 december werd aangekondigd, betreft journalisten. De NDC had er tot 1 december 238 in dienst. Daarvan moeten er vijftig uit (48 Fte). Directeur Dina Boonstra vertelde er niet bij wie het betrof. Maar ze zei wel dat het Friesch Dagblad niet wordt ontzien. Er wordt gefluisterd dat daar bijna de helft uit moet. Een oplossing wordt gezocht in flexibilisering. De vrees is groot bij de redacteuren van Huis aan Huisbladen in Fryslân. Zij vormen het cement van de lokale democratie. Dankzij lokale adverteerders maken ze, anders dan de
‘Je moet maar durven’
Januari 2013 werd de Leeuwarder Courant met het Dagblad voor het Noorden overgenomen door het nieuw gevormde consortium FB-Oranjewoud (gebouwd rond de gestrande Friesland Bank) en Je Maintiendrai. Huisbankier ING moest in één keer een vermogen afschrijven om de herstart mogelijk te maken. Bij reorganisaties verdwenen vervolgens 250 arbeidsplaatsen. Dat was nodig, want sinds 2000 daalde het aantal LC-lezers met 40%; van 112.000 naar amper 70.000. Nog dramatischer waren de verliezen in Groningerland en Drenthe. Het eigen vermogen na jarenlange miljoenenwinsten is in korte tijd helemaal ‘fergriemd’ en verdampt. ‘Je moet maar durven’, schreef de LC op 13 november 1993. Jan van Aalst en Henk van Setten investeerden toen 99 miljoen gulden in een nieuw pand aan de Sixmastraat. Daarbij hoorde een offsetpers van 35 miljoen. Deze was vooral nodig om de tientallen huisaanhuis-bladen te drukken die de LC-directie in de voorgaande jaren als postzegels had verzameld.
4
Persconferentie op 8 februari 2012 in het WTC Expo Leeuwarden.Voorzitter van de Koninklijke Vereniging De Friesche Elf Steden,Wiebe Wieling, zei hier dat De Elfstedentocht voorlopig niet kon worden georganiseerd. Nu rukken alle journalisten nog uit voor dezelfde gebeurtenis. Is dat straks één vertegenwoordiger van het Mediasintrum? dagbladen, soms nog wel wat winst. Hun redacties werken zich het lazerus. Een productie van 12 pagina’s per week, vaak mét zelfgemaakte foto’s en internetstukjes, is voor de zestien LC-redacteur Wiebe Pennewaard schreef toen in een column nog smalend over het christelijke ‘krantje’ waar hoofdredacteur Bob Nuys de strijd vermoeid opgaf. Daar werden sommigen bij het FD zo door geprikkeld dat een totale overgave op het nippertje niet doorging. Interimdirecteur Eric van Veenstra, nu wonend in Wolsum, stak er een stokje voor. In het jubileumjaar 2002 zette de sterke daling van de oplage van het ‘Hoofdblad van Friesland’ in. Deze glijvlucht nam sindsdien steeds angstwekkender vormen aan. Daar lijkt geen einde aan te komen, hier niet en nergens. Want deze weken verdwijnen er ook bij Wegener honderden banen en moet het Telegraafconcern diep snijden om de winst weer te laten groeien. De omzetgroei moet weer worden hersteld. Maar hoe? Niet op de traditionele manier, is de stellige overtuiging van alle hoofdrolspelers. Maar de heilige graal hebben ze nog niet gevonden. Siebe Anema heeft er nog wel even dagwerk aan om alle mogelijkheden te verkennen.
Friese redacteuren normaal. Dat is wat anders dan een dag vrij nemen voor één kolom, wat bij de LC gebeurde.
‘Flexibilisering’: 600 bruto Na de fotografen van de LC moeten schrijvende journalisten volgens directeur Boonstra freelancer worden. Ze krijgen dan bijvoorbeeld, net als hun collega in Franeker, 600 euro bruto per week voor het maken van een volwaardige krant. Volgens Cees Walinga, redacteur van het Bolswards Nieuwsblad en ook schrijvend voor het Sneeker Nieuwsblad, lukt dat niet zonder rijke partner. ‘As alle kosten derôf moatte, bliuwt der earmoed oer.’ Cees behoort tot de poetsers, die bruto verdienen wat hun collega’s bij de dagbladen netto krijgen. En ze moeten veel harder werken dan de prinsen met hun riante arbeidsvoorwaarden volgens de Dagblad-CAO. Een werkweek van vijftig uren, waarvan vele in avonduren en de weekends, is voor de ploeteraars aan het lokale front geen uitzondering. Cees’ broer Ruurd is bij het Friesch Dagblad dat geploeter trouwens ook wel gewend. Die heeft al tijden geleden een tweede tak ontwikkeld,
namelijk christelijk cabaret. Dé oplossing is een massa-ontslag niet. Boonstra was daar voor Omrop Fryslân helder over. ‘We hebben de kosten straks in de klauwen. Maar de omzet is een ander verhaal.’ En daar zit ‘m vooral de pijn. Adverteerders kiezen goedkopere (sociale) media. Jonge abonnees komen er weinig bij. Die zijn verwend met ‘gratis’ en snel nieuws via Metro, Internet, Smartphone en Facebook.
Omrop: weer 1,4 miljoen In de laatste ‘Each en Ear’ van Omrop Fryslân schreef een bezorgde Geartsje Fokkema over onzekere tijden die komen. Directeur Jan Koster bevestigt: na heftige bezuinigingen moet er komend jaar nog eens 1,4 miljoen structureel worden ingeleverd. Hij hoopt dat een volgende pijnlijke operatie tot 2016 kan worden vooruitgeschoven, want er vertrekken de komende tijd enkele dure pensionado’s. Zo ging Sippy Tigchelaar op 17 december met pensioen. Ondertussen wil hij meer samenwerken met Friese collega’s in één Mediaplatform. LC-hoordredacteur Hans Snijder, zelf van de Omrop gekomen, ziet daar wel wat in. Zijn FD-collega Lútsen Kooistra is kritisch. Want hoeveel eigen geluid blijft er dan nog over? Van de minister moeten regionale omroepen trouwens onderling gaan samenwerken. Straks zit het Omrop-hoofdkantoor in Groningen, vreest Geartsje Fokkema.
De Omrop heeft net als de kranten te maken met een vergrijzend en uitstervend harkers- en sjoggersbestand. Geert van Tuinen en Femke de Walle kunnen de ontfriesing niet keren.
Murw gebeukt LC-collega’s, tot voor kort blakend van zelfvertrouwen, lijken murw gebeukt. Er is door hun directies 120 miljoen van de ING afgefakkeld en miljoenen uit de bruidskas van de oude Friesland Bank opgesoupeerd. Het geld was nodig om pijnlijke reorganisaties met dure adviseurs te bekostigen, maar leverde tot nog toe geen positieve wending op.
‘Er is door hun directies 120 miljoen van de ING afgefakkeld’ Het Friesch Dagblad, jaren achtereen redelijk stabiel gebleven met rond 13.500 abonnees, is nu weer aan de beurt. Volgens hoofdredacteur Lútsen Kooistra viel de abonneewerving dit najaar tegen. De krant ontsnapte in 2013 op het nippertje aan een faillissement door zich bij de NDC in te lijven. Het blijft een gedrukte krant, verzekert Kooistra. De poging om een Fries Mediasintrum op te richten kost nog veel hoofdbrekens. Siebe Anema, voorheen topman bij de LC, mag de mogelijkheden verkennen met een tweede subsidie van de provincie. Volgens hem is het tijd om oude en
Alles van Wâldnet
De programmering van Omrop Fryslân staat zwaar onder druk. Het moet allemaal leuker en jonger. Maar al wordt de website van de Omrop alom geprezen, Wâldnet trekt in de Friese Wouden op een doordeweekse dag meer kijkers. De provincie wilde wel meer subsidies geven dan ze al deed. Tonnen werden uitgetrokken om LC- en Omrop-verslaggevers naar zeven Culturele Hoofdsteden in Europa te laten reizen. Maar dat kan zomaar niet doorgaan. Een veroordeling van concurrentievervalsing ligt op de loer, en dat leidt tot hoge boetes. Daarom kreeg een eerder al straf bezuinigend GPTV inmiddels een kleine opdracht toegeschoven. nieuwe stijlen van journalistiek te integreren. ‘It hie fansels al folle earder moatten.’ Wordt het wat? Het móet wel, volgens Anema, als we het huidige, nog zo rijke mediumklimaat van Fryslân een kans willen geven. Maar dan moeten we vooral vernieuwend durven denken. Dat is veel meer dan dat er niet drie verslaggevers tegelijk naar SC Cambuur hoeven, zoals Boonstra en economieredacteur Gerrit de Boer van de Omrop zeggen. Volgens Anema moet er breder en origineler worden nagedacht. Daar hoort nadrukkelijk ook een levendig website-verkeer bij. Klaas Jansma
Wordt een mediaspektakel zoals het Glazen Huis in Leeuwarden in de nabije toekomst ook anders verslagen? Bijna driehonderdduizend mensen zijn van 18 tot 24 december 2013 bij Let’s Clean this Shit Up op het Zaailand geweest. Op de laatste dag, zondag 24 december, was het het drukst: toen stonden er vrijwel continu 6300 mensen op het plein. De actie Serious Request van radiozender 3FM heeft dat jaar 12.302.747,- euro opgebracht. Daarmee is het record van 2012 in Enschede net verbroken. (Foto Kees Klip)
www.uitgeverijpenn.nl
5
LEEUWARDEN JUICHT, WANT:
DE HAAK IS KLAAR
Vanaf de tweede week in december is ‘vrij baan’ gegeven aan een flink deel van de Haak om Leeuwarden. Een omstreden en lang voorbereid project verkeert eindelijk in de afrondingsfase. Dat is een compliment waard aan de projectleiding, want zo eenvoudig was het niet. Voor het Ingenieursbureau Witteveen+Bos was dit een grote klus. De betrokken projectleider is Rinze Pieter Herrema, ook bekend als schipper in de IFKS, a-klasse klein en strontrace. Aan hem legden we een aantal vragen voor met betrekking tot de nieuwe weg. In overleg met projectleider Sjoerd Vrieswijk van de Provinsje Fryslân noteerde hij de volgende antwoorden. Een aantal keren staat de tegenwoordige tijd voor werken die in uitvoering zijn, en misschien op
6
het moment van verschijnen van dit magazine al klaar.
Sneller rondleiden Uit hoeveel kilometers nieuwe weg bestaat De Haak? De Haak om Leeuwarden (rijksweg 31) bestaat uit een nieuw aangelegde tweebaans-autoweg van 7,5 km. Daarnaast is een bestaande deel van de autoweg, het 3 kilometer lange traject tussen Werpsterhoek en Hemriksein, verdubbeld. De weg is heeft als basisprofiel 2 x 2 rijstroken. Per richting is dat een plaat asfalt van 8,90 meter. Op het grootste deel geldt een maximale snelheid van 100 km/u. Doel is om het verkeer sneller rond de stad te leiden. Ook moet het de verdeling van het verkeer bevorderen. Naast de Haak wordt een nieuwe invalsweg, de verbinding tussen
de Haak en de stad, gemaakt: de Westelijke invalsweg. Verder worden een tweetal bestaande invalswegen verlegd en verbeterd. Dit zijn de ‘noordwestelijke invalsweg’ ofwel de Harlingerstraatweg en de Overijsselselaan. De Drachtsterweg is de vierde invalsweg die verbeterd wordt. Deze valt echter buiten de Haak.
De kunstwerken Er wordt één aquaduct gemaakt in de Haak, oostelijk van Ritsumasyl. Daarnaast worden in twee gemeentelijke invalswegen aquaducten gemaakt. Eén ligt bij de huidige Zwettebrug (de westelijke invalsweg). De andere, in de Drachtsterweg, hoort echter niet bij het Haakproject. Er worden elf autoviaducten gemaakt, vijf fietsonderdoorgangen, zes spooronderdoorgangen, drie spoorviaducten, drie bruggen (over de
Swette, het Boksumersoal en over de Wurdumerfeart). Ook worden er nog vele kleine kunstwerken gemaakt of verlegd, zoals duikers, pompkelders, gemalen, stuwen etc.
Knooppunt Werpsterhoek Knooppunt Werpsterhoek bestaat uit 7 autoviaducten, een lange fietstonderdoorgang en 3 spoorviaducten. De fietsonderdoorgang bestaat uit 6 fietsviaducten. Eén knooppunt met al deze voorzieningen verbindt twee auto(snel)wegen: de N31 en de A32.
Fietsers en gebrom bij Wirdum. Hoe is dit opgelost? Bij Wirdum zijn de auto en de fiets van elkaar gescheiden. Er is tweemaal een auto-onderdoorgang en een spooronderdoorgang gemaakt. In de oorspronkelijke MER-studie ging men nog uit van een grote op-
hoging en een viaduct over het spoor. In nauw overleg met plaatselijk belang Wirdum en de provincie Fryslân is besloten om tunnels te maken.
de Baarderadeeltocht de hoogte van de brug in het Boksumersoal speciaal aangepast. Ook worden er klúnvoorzieningen gemaakt.
Welke rol speelt het milieu?
Hoeveel beton asfalt is geleverd?
Tijdens de MERstudie (‘milieu-effectrapportage 2002-2006’) en de Tracébesluitstudie (2007-2010) zijn alle milieu-effecten berekend. Waar nodig zijn er maatregelen bedacht om negatieve effecten te compenseren dan wel ongedaan te maken. Dit zijn effecten voor ecologie, EHS, geluid, lucht (fijnstof), water etc. Wat het fijnstof betreft, is het in Fryslân nergens een probleem. Waar te veel geluid is of dreigt te komen, worden geluidsschermen geplaatst of woningen geïsoleerd. Enkele woningen zijn aangekocht om afgebroken te worden. Voor schaatsers is met het oog op
En hoeveel grond verzet? Aan materiaal is ongeveer 200.000 ton asfalt verwerkt. Er is ongeveer 1,5 miljoen m3 grond verzet. In de Werpsterhoek is bijna 300.000 m3 grond en zand verwerkt, terwijl uit het aquaduct bij Ritsemasyl bijna 200.000 m3 grond is afgevoerd. Tekst: Met medewerking van Witteveen+Bos Raadgevende ingenieurs en Provinsje Fryslân Foto’s: Fonger de Vlas, gemaakt in opdracht van Witteveen+Bos Raadgevende ingenieurs
www.uitgeverijpenn.nl
7
8
MANNEN VAN STAAL De Mannen van Staal stralen uit wat ze zijn, een kleurrijk consortium van 25 artistieke vakmensen in metaalbewerking. Mannen en vrouwen met specialisaties in kunstvormen, bending, constructie en ontwerp.
DNA hekwerk met keramische bollen als cellen, Hoofddorp. Ruudt Peters
Constructie: Aquaduct Houkesloot, Sneek
Buigwerk: Buigwerk t.b.v. de stallen, agrarische sector. Lely Dairy
Design: Life is great, ontwerp Louise Cohen
Kleine Hoogstraat 9 8911HD Leeuwarden 06 41 15 13 92 vogely@xs4all.nl www.ynkevogel.nl
Pottenbakkerij Ynke Vogel In één van de oudste straatjes van Leeuwarden, op de hoogste terp van de stad is de werkplaats en winkel van Ynke Vogel. Het handgedraaide en handgevormde werk onderscheidt zich door eigenzinnige onderbrekingen van de cirkel. Soms worden potten, vazen of schalen zo gemaakt dat ze in elkaar kunnen schuiven waardoor er uit meerdere objecten één object ontstaat. Een andere specialiteit zijn de bekers, kommetjes en schotels met elementen uit de Friese vlag.
open: do t/m za 13:00-17:00 uur en op afspraak
AMBACHT EN KUNST ONDER ÉÉN DAK Ambacht en kunst komen in Earnewâld samen in één markant pand. Galerie Koopmans heeft boven een permanente collectie van de Friese expressionistische schilder Klaas Koopmans en het veelzijdige werk van diens zoon Gosse Koopmans. Beneden ontwerpt en vervaardigt ambachtelijk meubelmaker Hindrik Wester uniek en sfeervol houten meubilair, van tuinbank tot eethoek, van boombank tot dressoir. Bezoekadres: De Stripe 14 Earnewâld. www.galeriekoopmans.nl www.meubelmakerijwester.nl 0511- 529235 06 - 53 72 77 93 / 06 - 20 82 62 21
www.uitgeverijpenn.nl
9
KUNST IN DE ALDE FEANEN Een bronzen otter op een zwerfkei. Drie verweerde stalen schaatsers op het water. Een basalt-lavastenen visser met fuik op een keurige sokkel. Drie kunstwerken markeren het ‘Bûtenwiid’ in Earnewâld, het ene nog figuratiever dan het andere.
Het is moeilijk om een eerlijk stukje brood als fotograaf te verdienen. Fonger de Vlas heeft een scherp oog voor de bijzondere schoonheid van deze omgeving. Hij kan dat gevoel overdragen aan anderen. Als schipper op een skûtsje leerde hij de elementen kennen.
Gerrit Benner (Leeuwarden, 1897-Nijemirdum, 1981) is vooral beroemd geworden om zijn prachtige wolkenluchten. De eerste veertig jaar van zijn leven bleven zijn uitzonderlijke talenten verborgen. Tijdens zijn gedwongen rust als onderduiker in de Alde Feanen overwon hij een persoonlijke crisis en ontdekte hij zijn gaven. Tot Benners faam als een van de beste Friese kunstenaars ooit heeft Cora de Vries bijgedragen, echtgenote van Hans de Vries, de zoon van architect Piet de Vries.
10
Hans Jouta is opgegroeid bij de uitgestrekte waddenkust van Fryslân. Dit kenmerkende landschap is de bron van de verbondenheid die hij voelt met de natuur. En zijn bijzondere relatie van mens tot dier. Het is deze combinatie waarmee Hans een dieper gevoel legt in zijn beelden. Bij elke creatie is de menselijke maat en vorm samen met de natuur zijn inspiratiebron. Jouta maakt beelden van
metaal, hoofdzakelijk brons. In 2013 maakte Hans Jouta dit monument voor de winnaars van de natuurijsklassieker ‘De 100 van Earnewâld’. Jeen Wester, Hilbert van der Duim en Jos Niesten, winnaars in 1963, 1987 en 1986 stonden model voor het levensgrote kunstwerk dat een plek vond centraal in het dorp, net boven het water van It Wiid.
In 1991 namen Jan en Wybe Adema het initiatief voor een beeld van de otter. Janneke Ros maakte het op ware grootte. Toen dit beeld werd gemaakt, kon nog niemand voorzien dat twintig jaar later echte otters zouden spelen in de Alde Feanen. Schraal om de kaken maar sterk op zijn benen staat ‘de fisker’ van David van Kampen. De in Leeuwarden geboren kunstenaar toont zich hier, net als in veel andere werken, een meester van de verstilling. In Leeuwarden staat een beeld dat als ‘boeren’ wordt aangeduid, maar herinnert aan de veehandelaren op de oude Veemarkt.
www.uitgeverijpenn.nl
11
Informeer u via onze site en kom langs in onze showroom. Graag denken we op een creatieve en professionele wijze met u mee over vuur in uw interieur.
Showroom open di t/m za 10-17 uur
Schoenmakersstraat 7, Sneek Tel. 0515-424992
info@desmidse.nl
www.desmidse.nl
Houtbouw en Houthandel Talen * Reparaties en restauraties * Herinneringssieraden * Trouwringen
MEKU BV J H van Aismawei 72-78 Beetgumermolen Tel: 058-253 14 28 Fax: 058-253 15 57 info@prolinemeku.com www.prolinemeku.com
www.prolinemeku.com 12
Wetterkant 19 8401 GC Gorredijk
info@houtbouw-talen.nl 0513-688861
HONDEN VAKER BESMET MET DARMINFECTIE GIARDIA...
www.uitgeverijpenn.nl
13
A4advertentie.indd 1
14
07-12-11 11:53
FRIESE KRULHAAR EEN RAS APART
Een Wetterhoun is een bijzondere hond. Hij is afkomstig uit het Friese merengebied, maar wat de werkelijke historie is weet niemand. Er is verwantschap met de waterhonden, daar is hij ook bij ingedeeld, maar hij heeft meer te bieden. Met zijn grote en wat lompe bouw heeft hij ook iets van een molosse, een groot type dog.
kosten, want een otter is geen lieverdje. En bovendien ging het om het bont, dus de otter moest bij voorkeur heel gevangen worden. Beheersing, daar draait het om! Misschien komt het door deze manier van jagen dat de Wetterhoun niet snel de confrontatie aangaat. Als het niet per se nodig is, vermijden ze rottigheid.
Een Wetterhoun, bij liefhebbers wel liefkozend afgekort tot ‘wetter’, werd gebruikt als erfhond, als ongediertebestrijder, voor de hondenkar en als jachthond voor waterwild, als otter en bunzing. Daarvoor moest hij vaak kilometers lang sporen volgen, want een otter was niet het simpelste dier om te bejagen. De neus van de Wetter is fenomenaal. De jacht kan vele kilometers duren, maar de hond komt altijd op het juiste spoor. Als het moet, kan een otter de Wetterhoun prima van repliek dienen, maar bij voorkeur waagt de hond zich niet in een gevecht. Dat kan een jager zijn hond
Eigen tempo
een Wetter heeft, weet dat hij altijd komt als hij wordt geroepen, maar op eigen tempo. Boos worden heeft geen zin, hij zal er geen seconde sneller van gaan lopen. Een Wetter is een onverstoorbaar type, een prettige eigenschap. Wie een Wetter heeft moet zelf ook een beetje laconiek zijn, anders kan het botsen. De hond maakt zich niet druk en hij begrijpt er niets van als de baas dat wel doet. Met humor en geduld bereik je het meest. Zijn onverstoorbaarheid moet je niet willen ombuigen, het hoort bij dit ras. Van buiten lomp en krachtig, maar van binnen is de Wetter uiterst gevoelig. Hoewel ze voor zichzelf erg hard zijn, hebben ze een zachte aard. Ze hechten buitengewoon sterk aan hun baas en willen niets liever dan dat die baas blij met hen is. Pak ze daarom nooit hard aan, want dat begrijpen ze totaal niet. Opvoeden met de stem is voldoende. Het is belangrijk vanaf het begin een goede band op te bouwen. Wie dat voor elkaar heeft, krijgt een maatje voor het leven.
Een Wetter is groot, lomp en verdraagzaam, en soms wat onbesuisd, maar met kinderen en jonge huisdieren gaan ze voorzichtig om. Hij is ook volhardend. Als een Wetter ergens mee bezig is, maakt hij dat af. Dat is geen koppigheid of eigenwijsheid, het is volharding. Het is wat hij altijd moest doen en wat hij nog steeds doet: het werk afmaken. Wat opvalt is dat de meeste Wetters zelden haast hebben. Waarom zouden ze ook? Alles op z’n tijd, stralen ze uit. Dat geldt ook voor het commando ‘hier’!. Dat is lastig voor wie het ras niet kent. Wie
www.uitgeverijpenn.nl
15
Het derbyboek
HEERENVEEN Een finaleduel, een kampioenswedstrijd of een duel tegen een echte topclub. Wat is er eigenlijk mooier dan dergelijke gewichtige wedstrijden. Het antwoord op die vraag is heel simpel. Een derby is van een andere rangorde. Bij geen enkele krachtmeting komen diepere gevoelens naar boven. De rijken tegen de armen. De ‘gele’ tegen de ‘gestreepte’. De volksclub tegen de theaterclub. Het tokkie-publiek tegen de hogere klasse. Het klapvee tegen de passie. De bescheidenheid tegen de arrogantie. De stad tegen het platteland.
Eén FC Friesland De Friese derby is niet weg te denken uit het Nederlandse betaald voetbal. Sinds jaar en dag splitst het Friesland
16
bij een onderlinge confrontatie in tweeën. Enkele jaren geleden kwam men op het quasi lumineuze idee om beide teams te laten fuseren tot één FC Friesland. Een gotspe van jewelste dat gelukkig geen doorgang vond. Hoe kun je twee zó verschillende clubs met twee zó verschillende zielen samen laten gaan? En nog erger: de Friese derby was ter zielen gegaan! Het betreft een krachtmeting met een indrukwekkende geschiedenis, die ongeacht de stand op de ranglijst van de clubs, een gigantische impact heeft op de lokale bevolking. Zelfs wanneer één van de teams een divisie lager speelde, en men in het kader van het nationale bekertoernooi toch tegen elkaar uitkwam, zat het stadion tot de nok toe gevuld.
Het Derbyboek met zestig keer Heerenveen – Cambuur Er zijn genoeg redenen om al die Friese derby’s eens onder de loep te nemen en op een leesbare manier te boekstaven. Het boek geeft een overzicht van alle gespeelde Friese derby’s door de jaren heen. Te beginnen in het seizoen 19641965, omdat in dat seizoen Cambuur het levenslicht zag, terwijl SC Heerenveen zijn plaats in het Nederlandse voetbalbestel al had gevonden. Op chronologische wijze worden alle officiële wedstrijden uiteengezet op een manier die elke voetballiefhebber zal aanspreken. Statistieken worden gevolgd door quotes van prominenten en afgesloten met een wetenswaardigheidje. Beperkte oplage reserveer nu! Beide derby’s van het huidige voetbalseizoen worden nog meegenomen. Samenstelling: Gerwen Hoekstra 120 pagina’s full colour geïllustreerd Prijs: € 15,- Reserveer nu en betaal € 12,50 Het boek wordt dan ook portvrij toegezonden bestellen@uitgeverijpenn.nl Aanbieding geldig tot 1 mrt. 2015.
CAMBUUR Voorpublicatie Derby 61
Heerenveen - Cambuur 2-2 19 oktober 2014
Als je het niet hebt gezien, dan geloof je het niet! Dat gold in ieder geval voor de beginfase van de Friese derby. In het volgepakte Abe Lenstrastadion, waar de regionale emoties van de tribunes rolden, lag de bal reeds na negen seconden op ‘de stip’! Cambuurspeler Albert Rusnák verspeelde direct na de aftrap de bal waarna de in stelling gebrachte Heerenveenspeler Mark Uth in het Leeuwarder strafschopgebied werd neergelegd door keeper Leonard Nienhuis. Iedere aanwezige voelde dat hier voetbalhistorie werd geschreven én dat klopte, want nooit eerder werd er in eredivisieverband sneller een penalty gegeven
als deze middag. Een eigen goal vlak na rust van Marlon Pereira zette de Feansters vervolgens helemaal op rozen, maar zoals wel vaker in het voetbal bleek een wedstrijd niet te regisseren. Het veerkrachtige Cambuur knokte zich terug en tot tevredenheid van de inmiddels in extase verkerende Leeuwarder fans werd het zelfs nog gelijk. Daar bleef het bij, maar vriend en vijand waren het erover eens dat de derby meer dan ooit tot de verbeelding had gesproken! ‘Uiteindelijk is een gelijkspel wel terecht. Maar dat we een 2-0 voorsprong niet over de streep trekken, is
wel teleurstellend. Niemand liep bij die vrije trap van Rusnák mee bij de rebound. Het bewijs dat we nog veel moeten leren. Maar godmiljaar, wat hebben ze hard gewerkt’. Dwight Lodeweges. (Leeuwarder Courant, 20 oktober 2014) ‘Als je zo snel een penalty tegen krijgt en ook nog in eigen doel schiet en dan tóch zo terugkomt, dan is dat heel knap. We hebben vandaag allebei geen Barcelona-voetbal gespeeld, hè Dwight. Het was af en toe hotseknots, maar we hebben wel een heel mooie derby gezien’. Henk de Jong. (Dagblad van het Noorden, 20 oktober 2014)
Wist u dat in Leeuwarden de zaterdagtraining voor de derby met Heerenveen door maar liefst vierduizend fans werd bezocht? Een dag later, na de niet meer verwachte 2-2, werd de ploeg van Henk de Jong bij terugkomst op het Cambuurplein ook nog eens onthaald door zeker duizend man. ‘Onvoorstelbaar. Dit waren Zuid-Amerikaanse taferelen’, aldus De Jong. (Leeuwarder Courant, 20 oktober 2014). Arne Slot, assistenttrainer van de Leeuwarders, had als speler ook de IJsselderby tussen Go Ahead Eagles en PEC Zwolle meegemaakt. Niettemin sloeg ook hij de Friese derby hoger aan. Slot: ‘Deze wedstrijd overtreft toch alles. De hele entourage en beleving. Je merkt aan alles dat dit groter is’. (Leeuwarder Courant 20 oktober 2014)
www.uitgeverijpenn.nl
17
NIEUW, BEVOCHTEN PARADIJS Midden januari verschijnt een nieuw, spannend boek over ‘Het Veenparadijs’. Dat is het drukbezochte en –bevaren natuurgebied tussen Grou en Earnewâld. Natuurlijk gaat het hierin om de otter, de roerdomp, krabbenscheer en pompeblêd. Maar minstens zo belangrijk is de kunst, zijn de musea, de ondernemers, de leuke mensen met hun verhalen. En vooral de prachtige foto’s natuurlijk, van Fonger de Vlas en andere fotografen. Ze staan er allemaal in. Als u nu bestelt via onze website, krijgt u het boek meteen bij verschijnen toegestuurd.
Voorpublicatie
De ‘Alde Feanen’ liggen in de 15.000 hectare metende venige tot kleiige (of klei op veen) gras- en natuurpercelen tussen Grou, Aldeboarn, Smalle Ee, Oudega (Sm), Garyp (Foanejacht) en Warten. In deze regio wonen zo’n twaalfduizend mensen, wier geschiedenis behalve in boeken en tijdschriften ook in monumentale gebouwen en musea is gestold. Zijn de venen oud? Nee, maar het Friese ‘âld’ kan in een samenstelling ook ‘voormalig’ betekenen. Dertig miljard voor senioren Het huidige Feanencomplex omvat meer dan vierduizend hectare laagveen en water. Het vormt de kroon op grote oppervlakten plassen en grasland in een vochtige diagonaal tussen het zuidwesten en het noordoosten van Fryslân. Daarin liggen rietvelden en zompige moerassen, die vroeger het domein waren van
18
in goedkoop manchester geklede figuren als vissers, hooiers, koemelkers en rietsnijders. Een paar van die natuurmensen zijn er nog wel, maar tegenwoordig overheersen grijzende senioren, lawaaiige jongeren en nieuwe rijken in het landschap. Als de grond optimaal gecultiveerd werd voor de hoogproductieve Friese veehouderij, zou dit schamele stukje Nederland dertig miljard euro waard zijn. Maar dat is het niet. Hooguit de helft ervan is agrarisch interessant. Een kwart, zo’n vijftigduizend hectare, bestaat uit grotere en kleinere meren en plassen. Sinds 2009 zijn deze op een enkele uitzondering na van oever tot oever eigendom van de provincie Fryslân. Mensen gebruiken van het oppervlak bijna tien procent om te wonen, te werken, zich te ontspannen en te verplaatsen. Dat Friese grond relatief goedkoop is, zien we aan de vrij
recente vlekvormige uitdijing van Heerenveen, Drachten en Sneek en de grote dorpen daartussen. Echte hoogbouw is hier zeldzaam, en wát er staat is architectonisch niet indrukwekkend. Een schamele rest van de ruimte is voor de natuur, of wat daar in dit land voor doorgaat, veelal nog met toerisme en recreatie als medegebruik. Veel mensen in de beschaafde wereld bleven het liefst uit de buurt van water. ‘Eraan wonen’ was absoluut niet in de mode, maar er zat voor de meesten niet veel anders op. Veel water was nodig voor koeien, die zestig liter per etmaal drinken. Om daar ’s winters over te beschikken, moesten er bij matige tot strenge vorst wakken open worden gehouden. Daartoe dienden tamme dorpseenden (ropeinen), die om die reden gekoesterd werden.
Het Veenparadijs tussen Grou en de Foanejacht bij Garyp verandert voortdurend, terwijl het toch hét symbool van duurzaamheid in deze omgeving is. Dat geldt voor het ‘oude’ natuurreservaat de Alde Feanen net zo goed als het 2132 hectares omvattende Natura 2000-gebied, dat in 2013 zijn internationale status kreeg. Hoofdoorzaak is de dynamiek in de natuur, die beïnvloed wordt door ontwikkelingen in de omgeving. Daartoe behoort zowel het productieve boerenbedrijf als de opwarming van de aarde. Van dit dynamische gebied wordt in dit boek een beeld geschetst. Het gaat over een paradijs ‘van na de zondeval’, zoals één auteur schrijft, want de natuur is behalve adembenemend mooi soms ook hartverscheurend wreed. Alle medewerkers worden door dat contrast getroffen, en ze beschrijven het allemaal op hun eigen wijze. Harde omslag, 212 pagina’s rijk geïllustreerd, in kleur. Met medewerking van o.a. Klaas Jansma en Fonger de Vlas. Verschijnt half januari 2015 Verkrijgbaar bij verschillende verkooppunten rondom de Alde Feanen, en in de boekhandels. www.uitgeverijpenn.nl
www.uitgeverijpenn.nl
19
Zeilmakerij Rolf de Jong Singel 16 9001 XP Grou Tel. 06 – 81133883
www.rolfzeilmakerij.nl
Kerkstraat 30 9001 AB Grou Tel: 0566-621388 schiffartgrou@planet.nl
www.schiffartgrou.nl
Kapsalon Bertina Halbertsmaplein 10 9001 AH Grou 0566-620466
www.kapsalonbertina.nl
Onze slijpmachine slijpt iedere ‘ronding’ die je wenst!
www.mientdevries.nl 20
Piet & Saakje de Boer De Buorren 45 9137 RP Oosternijkerk
0519 – 24 12 30
Schaatsen en Slijperij Sud 21 8711 CR Workum
0515-541738 info@vdmeulenverfenbehang.nl
HetPandGrou Hoofdstraat 25
Grou
Bakkerij Andringa
bij koninklijke beschikking hofleverancier
w w w. s t e y l 1 3 . n l 0566 620268
info@steyl13.nl
Hoofstraat 66, 9001 AN Grou 0566-621570 info@bakkerijandringa.nl
www.hetpandgrou.nl
www.bakkerijandringa.nl
Halbertsma’s plein 13 • 9001AH Grou
06-25531568 www.sloepenbouwers.nl
Hoofdstraat 86
Grou
www.silersshop.nl
www.uitgeverijpenn.nl
21
ONZE TUIN, LUSTHOF De herfst drukt zijn stempel onontkoombaar op het weer en op de mensen. En op de natuur. Het is alsof een enorme klok ronddraait en aangeeft: het is weer zover. En duizenden, nee miljoenen vogels , klein en groot, maken zich op om de reis te maken. De jaarlijkse tocht die hen vanuit het hoge, koude noorden naar het milde zuiden voert. Onverbiddelijk. De Natuur kent geen medelijden: wie achterblijft sterft. Talloze soorten houden halt in onze streken, waar de bossen en de weiden, en de zoute Waddenzee en het Noordzeestrand volop voedsel verschaffen. Bekende soorten als Bonte strandloper (B没nte gril) verhuizen in massaliteit. Onze tuin vormt een schakel in dit jaarlijkse natuurspektakel van de vogeltrek die niet onderschat moet worden. Die schakel werkt tweezijdig. Vogels vinden noodzakelijk voedsel en de mens beleeft zijn plezier. Het bestuderen van de Natuur in al zijn vormen kan veel genoegen opleveren, ook in de eenvoudige achtertuin. Het Roodborstje (Readboarstke) kondigt vrij vroeg het programma aan.
En dat is nog maar midden oktober. Of is het geluid van de Kolgans (Blesgoes) eerder, die in V-formatie hoog overtrekt? De Kolganzen zijn de heraute van al die soorten ganzen die Frysl芒n in herfst en winter overspoelen. Men telt ze niet meer in honderden, maar in honderdduizenden. De rijk gevulde dis van het malse groene gras, dat eetbaar blijft zo lang
Bonte strandloper (B没nte gril), staande op een rotsblok op zijn broedplaats op de Hardanger Vidda in Noorwegen.
22
Roodborst (Readboarstke), heerlijk, hoorbaar sieraad in de herfst- en wintertuin. de vorst nog niet al te veel heerst, maakt onze provincie tot de streek met het hoogste aantal gansdagen. Tot vreugde en vermaak van de vele vogelliefhebbers, maar tot wanhoop van de boer als gastheer. De jager die aangewezen is als beheerder, heeft in dit krachtenveld een omstreden plaats. De achtertuin kent deze problematiek niet. Het is simpelweg een aardigheid om te proberen de soortenrijkdom te vergroten door het aanplanten van de juiste bes-of zaaddragende struiken en die enkele boom, en het aanbieden van het juiste voer op de voederplank. De tuin is een volwaardige biotoop naast bos en weide, kwelder en duin. Waar een soort als de Merel (Klyster), waarvan de man pikzwart is en het vrouwtje bruinachtig, vroeger een echte bosvogel was, daar komt die nu het meeste voor in onze tuinen. Ook in de winter. Hij krijgt dan wel gezelschap van een tweede lijster, de Zanglijster (B没nte lyster), die er veel belang bij heeft dat uw tuin wat plekjes kent waar slakken zich kunnen ophouden. Diezelfde ontwikkeling van biotoopverschuiving is waar te nemen bij een
VOOR TREKVOGELS bijzondere soort als de Grote bonte specht, Eksterspjocht. Een streng pinda’s wordt door deze broedvogel van de bossen niet versmaad. Maar het blijft een wonderlijk gezicht als de grote vogel naast de dreumesen Koolen Pimpelmees ondersteboven aan een draadje hangt. Een bijzondere gast is de Ransuil (Hoarnûle). Een dichte naaldboom of thuja in de tuin en in het park verbergt de grote roofvogel van de nacht. Jaarlijks worden in onze provincie de aantallen van de aanwezige ransuilen geïnventariseerd, vaak door de plaatselijke (jeugd)vogelwacht. Dan blijkt dat de aantallen van deze soort jaarlijks fiks kunnen verschillen. In dit digitale tijdperk is het gemakkelijk om aan informatie te komen
Ransuil (Hoarnûle), liefhebber van winterse gezelligheid.
Merelman (Klyster), de scharrelaar van de bodem. voor wat de mens zoal kan doen om het verblijf in de tuin voor vogels nog aantrekkelijker te maken. Dan wordt ook duidelijk dat de kennis van dit onderwerp vrijwel jaarlijks toeneemt en de adviezen navenant specialistischer worden. Maar naast die specialiteiten blijft het beeld van een tiental miespelende Staartmezen eenvoudig trekkend van Berk naar Els en dan weer verder-
op, een heerlijk schouwspel om de koude tijden even te doen vergeten. Op 21 december is de zonnewende. Dan komt de tijd van de terugkeer met rasse schreden dichterbij. Dan heeft de grote klok zijn dwingende halve slag gemaakt. Vaak wordt dat scharniermoment in onze tuin aangekondigd door de opvallende, vroege voorjaarszang van de Winterkoning (Tomke) of een Heggenmus (Graupiper). Het zijn markante geluiden die de belofte van het naderende voorjaar vertolken. Door Sake P. Roodbergen Heggenmus (Graupiper) de zanger van het vroegste voorjaar.
www.uitgeverijpenn.nl
23
FLEURIG EINDE, BETERE TIJDEN
De kachel brandt, winterbanden houden ons op koers en voor de televisie draait de wereld door. Wat een heerlijk land waarin de felste discussies over Zwarte Piet en Windmolens gaan. Je bent pas gelukkig als dat je grootste zorgen zijn. U wensen wij fleurige dagen ter afsluiting van december en een swingend begin van 2015. Want we krijgen betere tijden. Dit wordt voor Chinezen het jaar van de geit. Niet mekkeren dus.
Cateringservice Jan de Vries Cateringservice Jan de Vries heeft een jarenlange ervaring in het verzorgen van feesten, partijen en evenementen. Wanneer u goed voor de dag wil komen zullen wij u niet teleurstellen. U zoekt een cateraar die uw feest, bruiloft partij of evenement (groot of klein) volledig kan verzorgen? Bij cateringservice Jan de Vries bent u aan het juiste adres. Wij kunnen voldoen aan alle eisen die klanten stellen aan het laten verzorgen van catering in het algemeen en bieden een moderne en professionele service. Onze vriendelijke medewerkers zullen graag aan uw wensen en eisen voldoen. Cateringservice Jan de Vries Optwizel 99 9286 EC TWIJZEL Tel: 06 558 38 502 | E-Mail: info@jdv-catering.nl
Bij ons bent u aan het juiste adres voor het volledig laten verzorgen van de catering tijdens het door u georganiseerde evenement. De volledige catering voor uw festival of evenement zoals dorpsfeest, auto- en motorsportevenement e.d. kunnen wij voor u verzorgen, evenals uw bruiloft of receptie. Tevens verzorgen wij de catering in de bedrijfskantine van Transcom te Groningen Kijk voor meer informatie op onze website:
www.jdv-catering.nl
24
TIENDUIZEND OLIEBOLLEN PER UUR SPECIALE MACHINE BIJ V-TECHNOLOGY INNOVATORS IN SNEEK
V-Technology maakt naast de zeer bekende oliebollenlijnen en doseermachines nog veel meer vernuftige machines en apparaten. En niet alleen voor de bakkerijbranche en andere productiebedrijven, want ook op maritiem gebied staat V-Technology goed bekend. Wat bijvoorbeeld te denken van speciale liften, kranen en hefinstallaties voor schepen?. Daarnaast ontwerpt en bouwt V-Technology roterende zonnebedden, automatische zonneschermen, glazen liften en tenderlaunch systemen voor bijboten van grote jachten. Waarom slechts weinigen dat weten? “Ach”, zegt Erwin Venema “we zijn niet van die commerciële types”. Er ligt dus nog een weg vrij. “Het zal onze nuchtere Friese afkomst wel zijn”. Het afleveren van goede machines en apparaten gecombineerd met een 24/7 service doet het in het landelijke mond tot mond netwerk goed, aangezien V-Technology machines van Groningen tot in Zeeland en Zuid-Limburg levert. In de maritieme sector
opereert V-Technology zelfs over de hele wereld. Zeer uiteenlopende producten dus, maar uiteindelijk gaat het er bij V-Technology om dat een passende oplossing wordt ontworpen, met een bijzonder hoog afwerkingsniveau met oog voor detail. Onder leiding van Erwin Venema is V-Technology een innovatief bedrijf, waarbij de wensen van de klant voorop staan en er iedere dag gestreefd wordt naar de beste oplossingen en de beste service.
Eigen ontwikkeling en innovatie V-Technology heeft een aantal belangrijke technische specialismen in huis, waaronder het ontwikkelen en produceren van specialistische industriële machines en apparaten. Zowel
de voedingsmiddelenindustrie als industriële- en ambachtelijke bakkerijen kunnen bij V-Technology terecht. Het gehele proces wordt in eigen beheer uitgevoerd, vanaf het eerste idee en ontwerp, via 3D-engineering tot en met de installatie en het in bedrijf stellen van de machine of lijn bij de klant. Ambachtelijk vakmanschap wordt hierbij gecombineerd met moderne technologie. Met behulp van de beste oliebollenmachines zijn meerdere bakkers al eens als beste uit de bus gekomen in de wel bekende jaarlijkse AD Oliebollentest en ook tijdens vakwedstrijden. Het bijzondere aan V-Technology is dat elke machine door eigen engineers wordt ontworpen, om deze daarna zelf te bouwen en te installeren bij de klant. V-Technology levert 24/7 service en heeft korte communicatielijnen. Mocht er onverhoopt toch iets gebeuren waardoor de productie stilvalt, dan zijn de mensen van V-Technology snel ter plaatse om de machine te repareren. Zij kunnen snel handelen, omdat ze de kennis van de machine in huis hebben en alle reserve-onderdelen in Sneek op voorraad liggen. Want de productie bij de klant moet doorgaan en het oliebollenseizoen is maar kort.
Stephan Venema heeft tijdens vakwedstrijden al meerdere prijzen behaald met zijn oliebollen., Voor een demonstratie op locatie kan contact opgenomen worden met V-Technology op telefoonnummer 0515-331958 of met Stephan Venema op 06-20000481. Een e-mail sturen is ook mogelijk naar: info@v-technology.eu
www.uitgeverijpenn.nl
25
FRIBERNE BLIJE VARKENS, LEKKER VLEES FRIBERNE VEROVERT CULINAIR NEDERLAND Geen zout en toch smakelijk? Het lijkt onmogelijk, maar de Friberne-slager laat graag een stukje proeven. Varkens met het Fribernecertificaat worden namelijk groot met een heerlijke kruidenmelange. Het initiatief is in 2012 in Hemelum genomen. Mensen eten misschien wel minder vlees, maar ze eisen meer smaak. Friberne is de naam, van Fries en Berne. Of, dat kan natuurlijk ook, Frij Berne. Om aan de wensen van fijnproevers te voldoen, wordt het varken tot zijn dood toe vriendelijk behandeld en gevoederd met heerlijke kruiden. Daardoor wordt het vlees zo smakelijk dat zelfs mensen die geen of weinig zout gebruiken, er van smullen.
Friese landvarken Het Friberneconcept is ontwikkeld op de ‘Hemelumer Hoeve’ van John Lorist. Hij ging uit van de wijze waarop van oudsher het Friese landvarken in Gaasterland opgroeide. Daar scharrelden ze hun kostje op onder de
26
bomen, waar het wemelde van de kruiden en de noten. Mits de varkens met liefde worden omringd, reageren ze goed op zo’n dieet. Daarin zit eikenbast, knoflook, jeneverbes, wilde tijm, oregano, vlierbessen, fenegriek en kastanje. Natuurlijk proef je het geurtje van knoflook in kundig gebakken en gekruid vlees niet meer. Het vormt een melange, waar iedereen blij van wordt. Gaandeweg vormde zich een groep toeleveranciers, die zich verenigden in Frievar. Cor van Doorn van Revarco zag hoe de markt van kwaliteitsvlees in heel Europa groeide. Wie kent niet Parma ham? En tegenwoordig is in brede kring ook de aanduiding Iberico bekend.
Hoge eisen, trouwe klanten Niet iedereen wordt toegelaten als Friberne-varkenshouder. Er worden hoge eisen aan deze selecte groep boeren en hun bedrijven gesteld. Het zijn zogenaamde gesloten bedrijven, zodat er geen vreemde stoffen binnen kunnen komen. Daar worden veterinair en qua hygiëne strakke
eisen aan gesteld, én gehandhaafd. Dit wordt zó ver doorgetrokken, dat het zelfs bij het transport en de slacht relaxed moet toegaan. Geen gebeul en gekrijs, maar een waardige tocht naar de verdoving, om stress te voorkomen. Want van stress, weet elke topkok, wordt het vlees niet lekkerder. Deze handelwijze heeft geleid tot de vorming van een trouwe klantenkring, die groter wordt. Heel beheerst wordt de productie daarbij aangepast. Er staan nu weer nieuwe boeren in de startblokken om aan de vraag te voldoen. En in het eindstadium richting de klant draait alles natuurlijk om de slager. Die moet kunnen inspelen op de smaak van een jong, kritisch publiek. Ook dat vraagt kwaliteit.
Uw Slager Jouke Klijn
Uw Slager Wip
Markt 61 A 9251 JR Burgum telefoon 0511 46 14 72 slagerijjoukeklijn@gmail.com www.joukeklijn.uw-slager.nl
Mounebuorren 8 9074 CJ Hallum telefoon 0518 43 13 72 info@slagerijwip.nl www.wip.uw-slager.nl
Dijkstraat 63 8801 LT Franeker telefoon 0517 39 22 51 slagerijterpstra@live.nl
Keurslagerij Van Der Bijl
Keurslagerij Stornebrink
Slagerij Schreiber
Nije Buorren 4 9172 MZ Ferwert telefoon 0518 41 16 43 info@slagerijschreiber.nl www.slagerijschreiber.nl
Voorstraat 86 9291 CM Kollum telefoon 0511 45 11 99 info@vanderbijl.keurslager.nl www.vanderbijl.keurslager.nl
Keurslager Jacob Veltman
Keurslager G.R. van der Meer
Schoolstraat 60 9251 EC Burgum telefoon 0511 46 13 36 info@veltman.keurslager.nl www.veltman.keurslager.nl
Molenplein 8 8442 LM Heerenveen telefoon 0513-62 62 23 info@vandermeerheerenveen.nl www.vandermeerheerenveen.nl
Slagerij Terpstra
Zuidkade 34 9203 CM Drachten telefoon 0512 51 22 85 info@stornebrink.keurslager.nl www.stornebrink.keurslager.nl
Slagerij Biesma
Kommisjewei 113 9218 PD Opeinde telefoon 0512 371 209 slagerijbiesma@kpnplanet.nl www.slagerijbiesma.nl
www.uitgeverijpenn.nl
27
Slagerij Bigmans
Keurslager Van Der Bijl
Schoolstraat 3-G 8401 CS Gorredijk telefoon 0513-46 63 77 bonne@bigmansgorredijk.nl www.bigmansgorredijk.nl
Kerkstraat 74 9285 TB Buitenpost telefoon 0511 54 45 66 info@vanderbijl.keurslager.nl www.vanderbijl.keurslager.nl
Rijpma Uw Slager
Slagerij Jan de Walle
Fuormanderij 9 9254 GS Hurdegaryp telefoon 0511 43 12 58 info@slagerijgenwrijpma.nl www.slagerijgenwrijpma.nl
Slagerij Kramer
Nieuwe hoek 1 9005 NA Wergea telefoon 0582 55 13 33 slagerijkramer@gmail.com
28
Achter de Hoven 113 8933 CK Leeuwarden telefoon 058-21 25 214
De Marktslager
Melisseweg 89 9731 BM Groningen telefoon 0505 41 59 80 info@demarktslager.nl www.demarktslager.nl
Jellesma Vers Triade
Gaastweg 1 C 8521 JA Sint Nicolaasga telefoon 0513 43 14 23 info@jellesma-verstriade.nl www.jellesma-verstriade.nl
Slagerij Jelle de Jager
H S Reinardastrjitte 21 8625 HL Oppenhuizen telefoon 0515 55 92 62 info@slagerijdejager.nl
Slagerij de Roos
Hoofdstraat 78 8401 CB Gorredijk telefoon 0513 46 63 98 info@slagerijderoos.nl www.slagerijderoos.nl
Slagerij Hiemstra
Kade 13 8855 HX Sexbierum telefoon 0517 59 12 54 info@slagerijhiemstra.nl www.slagerijhiemstra.nl
Slagerij Walburg
Wommelserweg 7 8804 NK Tzum telefoon 0517 45 24 04 slagerijwalburg@hotmail.com www.slagerijwalburg.nl
Slagerij van Poele
Lysterstrjitte 51 9269 NR Feanwalden telefoon 0511 47 13 67 info@sjoerdvanpoele.uw-slager.nl
www.slagerijvanpoele.nl
www.uitgeverijpenn.nl
29
Vlees van De Klasse is altijd klasse De ambachtelijke vleesgroothandel De Klasse uit Leeuwarden is de grossier uit het noorden. Aan slagers leveren we Friberne varkensvlees. De Klasse is in 1959 opgestart door familie Bôte van der Wal en kent een rijke traditie in varkensvlees. We koesteren ons verleden, we betrekken vanaf het begin nog steeds dezelfde locatie, en we hebben zin in de toekomst! Friberne speelt hierin een belangrijke rol. Ons bedrijf levert specifiek gerichte snitten. Naast varkensvlees richten we ons ook op rundvlees.
De Klasse Vleesgroothandel Gysbert Japicxstraat 44 8933 BD Leeuwarden. Tel. 058-2122794
www.deklasse.nl
Slagerij De Boer
Keurslager Klaas Dijkstra
Het adres voor:
Barbecue - Gourmet - Regionaal rundvlees Friberne varkensvlees Friese droge worst
Geniet van puur & eerlijk vlees
Dijkstra, keurslager
Jongemastraat 35, 8701 JB Bolsward telefoon 0515 - 573795
Ambachtelijk lekker
Dijkstraat 47, Franeker Tel. 0517-392795 www.dijkstra.keurslager.nl
Dijkstraat 47 8801 LT Franeker 0517 39 27 95 info@dijkstra.keurslager.nl www.dijkstra.keurslager.nl
SLAGERIJ BOERSEMA-GRIJPSKERK, SINDS 1933 EEN BEGRIP IN HET WESTERKWARTIER Slagerij Boersema is een vol ambachtelijke slagerij, waar men wekelijks diverse soorten worst (25) en vleeswaren (20) maakt. Met deze producten werden al meerdere prijzen in de wacht gesleept, o.a. kampioen van de NSM in Zwolle en “held van de smaak” van de provincie Groningen in 2013. Naast rundvlees uit eigen regio en kip van het Gildehoen verkoopt slagerij Boersema sinds 2013 ook het Friberne varkensvlees, dit naar tevredenheid van zijn klanten. Het succes is vooral te danken aan het totaalconcept dat Fribernevlees biedt, een smaakvol stuk vlees waar men graag voor naar slager Boersema gaat.
30
Feestelijk dineren Tijdens de feestdagen gaat er niets boven een heerlijk stukje vlees op uw bord. Van specialiteiten voor een voorgerecht of brunch, we hebben alles in huis voor een feestelijk menu.
TIP VOOR DE SINT
SPECIALITEITEN
Droge worst letter
Heerlijke kerstspecialiteiten
OOK IN DE WEBSHOP
OP SPIJKERMAN.KEURSLAGER.NL KNIPBONACTIE
TIP VAN DE KERSLAGER
Knip deze bon uit en lever in
Smulstenen, authentiek
ONTVANG DAN KORTINGSBON TIP VAN SPIJKERMAN
WEBSHOP
Smaakvol gourmetten
Wij bedienen u graag aan huis
OOK NOG EENS GLUTENVRIJ!
HEERLIJK VOOR 2 PERSONEN
KIJK EENS OP FRIESEWOSRT.N Aanbiedingen zijn geldig van 1 december t/m 31 december 2014
Spijkerman, , keurslager Kleef 9, 8491 BX AKKRUM Tel. (0566) 65 13 53, info@spijkerman.keurslager.nl spijkerman.keurslager.nl
www.uitgeverijpenn.nl
31
Open dagen 10 en 11 januari
Iedereen kan gratis meedoen met de groepslessen van Les Mills en gebruik maken van de fitnesszaal en alle andere faciliteiten van Leeuwerikstraat 119 - 121 Leeuwarden Tel. 058 215 29 59
32
Sportschool Ursus. Om zeker te zijn dat er plaats is bij de groepslessen raden we je aan om van te voren te reserveren, bel 058 215 29 59. Kijk voor het rooster op www.sportschoolursus.nl.