Skûtsjekrant 2015 - voorjaar

VOORJAAR

De enige 茅chte!

2015

Sk没tsjekrant Uitgave van Uitgeverij PENN.nl

www.skutsje.nl

Jaargang 20

Sneu slot in spannend seizoen Een mast van 18.000 euro Twee clubs, 74 schepen Meeters komen, Vissers winnen

Voltastraat 5 8606 JW Sneek 0515-411211

www.doumastaal.nl

Sk没tsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

samen werken.

samen werken en samen vooruit In de nieuwe fusiegemeente De Friese Meren houden we er met elkaar de vaart in. Ondernemers hebben in deze mooie gemeente alle ruimte en helpen elkaar waar dat maar kan. Moet de koers verlegd worden?

Dan doen we dat samen. Want door krachten te bundelen, komen we verder. Meer weten? www.defriesemeren.nl

www.defriesemeren.nl

2

137723-1-FUS-210x297FC.indd 1

15-04-13 14:18

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Een mast van 18.000 euro Een nieuwe skûtsjemast van Yme van der Meer kost 18.000 euro. Daar kan een oppassende schipper lang mee toe, maar het blijft een uitgaaf. Een zeilset kost 20.000 euro en de verzekering loopt op naar de tweeduizend.

Dicht langs de kant, in de ‘boskjeboel’ van de eerste wedstrijden.

Met een gereefd ‘oud’ tuig kan Akkrum sneller dan met de nieuwe set. Zie pagina 30.

Het is geen wonder dat de titel bij de IFKS bijna altijd naar een rijke schipper gaat. Sikke Heerschop, Sieb Meijer, Ton Brundel, Jelle Talsma: allemaal geslaagde ondernemers. Daar doet het rozerood van de voorzitter niets aan af.

Bij de SKS willen enkele commissies meer rechten voor sponsoren.

Als je hun naam niet mag vermelden op de pet van de schipper, ben je nog minder waard dan een hardloper.

denkt Robert van der Werf na voordat hij weer een ton uitgeeft. ‘Us mêsten binne te goed’, zegt Johan berustend.

Sommigen praten veel over geld, te veel soms. Nu ik ‘Aan de rand van de wereld’ van Michael Pye heb gelezen, heb ik daar vrede mee. De Friese zeevaarders uit de vroege Middeleeuwen waren de eersten rond de Noordzee die de ruilhandel achter zich lieten. In abstract denken over waarde en winst namen ze met hun zilveren munten

Zonder vrijgevige supporters geen topprestaties, weet iedereen. Maar alleen Gaastra heeft het goed voor elkaar, met die waterpoort uit het zeil op elke trui.

Johan van der Meer uit Sneek schrijft het aan de economie toe dat hij en zijn broer de laatste jaren vrijwel geen nieuwe masten meer voor skûtsjes maken. IFKS’ers doen het met occasions. SKS’ers worden noodgedwongen zuiniger. Zelfs in Langweer

een voorsprong op de rest van de wereld.

‘Dat ferrekte jild altyd’, placht wijlen Sietze Hobma van het Lemster skûtsje te zeggen. Hij koesterde de armoede van een gratis emmer melk van een fan met koeien. Maar ook hij was kritisch op een nieuw tuig, dat hij gekregen had van de Gebroeders Sterk. ‘Wy ha it der oer stjurboard op kroade en oer bakboard wer ôf dondere’. Toen moest er wéér wat nieuws komen.

Het gaat door met die economie.

De druk zal toenemen om sponsoren nog meer in de watten te leggen.

Velen staan in deze Skûtsjekrant, die daarzonder ook niet uitgegeven kan worden. En wij hoeven niet eens een nieuwe mast…

Klaas Jansma

Vaar op zeker U kunt pas écht zorgeloos van uw schip genieten als u daarvoor een goede verzekering heeft. Door onze ruim 65 jaar ervaring in het verzekeren van pleziervaartuigen zijn wij specialisten op dit vakgebied. Wilt u een

Postbus 116 8440 AC Heerenveen

Tel. (0513) 61 44 44 Fax (0513 ) 62 37 42

passende offerte? Bel ons, of bezoek onze website www.kuiperverzekeringen.nl.

Kuiper Verzekeringen adv skutsjekrant nov 2012.indd 1

www.kuiperverzekeringen.nl

3 20-11-2012 11:42:25

Skûtsjekrant 2015

Yachtcharter Turfskip

Onthaasten?

www.turfskip.com

Zijlvest 14 9936 GZ Delfzijl / Farmsum 0596-616300 info@vanderveenshipping.nl

www.vanderveenshipping.nl

Theaterskip Bald’r De Stripe 8 9264 TW Earnewâld

WWW.THEATERSKIP.NL 4

W W W. S KU T S J E . N L

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Twee clubs, 74 schepen De wedstrijden, de kosten

De ‘Gerben van Manen’, het Heerenveen-skûtsje, is genoemd naar de oprichter van de SKS.

Tachtig oude vrachtscheepjes doen mee aan het skûtsjesilen. Dit begrip staat ook zo in Nederlandse woordenboeken en encyclopedieën. Meestal staat er een verouderde definitie van ‘skûtsje’ achter. Om voor de titel mee te doen, moet een SKS-commissie elk jaar 25.000 besteden. Zo veel kost een nieuw tuig. Geregeld komen daar forse investeringen in schip en onderdelen overheen. Gemiddeld rekent een SKS-deelnemer op een jaarlijkse kostenpost van veertigduizend euro. Dat is meer dan een half miljoen in totaal, buiten de organisatiekosten.

Het grootste deel van dit geld wordt opgebracht door sponsoren, onder aanvoering van de Friese Rabobanken. Entrees en andere inkomsten dragen licht bij. Schippers en bemanningen doen vrijwel alle werk gratis: het is hun hobby.

De toppers in de IFKS moeten fiks aan de bak om vergelijkbare prestaties te leveren. Daar dragen sponsoren minder bij. Winnaars zijn vooral ondernemers, die een deel van de kosten bedrijfsmatig kunnen wegschrijven en veel werk in hun eigen bedrijf kunnen doen.

Het wedstrijdprogramma is momenteel bij de SKS: Grou, De Veenhoop, Earnewâld, Terherne, Langweer, Elahuizen, Stavoren, Woudsend, Lemmer, Lemmer, Sneek. Op al deze plaatsen organiseren zelfstandige commissies de wedstrijden.

Bij de IFKS zijn de wedstrijdplaatsen: Hindeloopen, Stavoren, Heeg, Sloten, Echtenerbrug, Lemmer, Lemmer. Er is één wedstrijdleider met assitenten voor alle wedstrijden: de kordate Saskia Westerhof.

Voor dit jaar zijn bij de IFKS zestig skûtsjes ingeschreven.

Friese skûtsjes zijn voor de vrachtvaart in ijzer gebouwd in de jaren 1893-1933. Ze werden vanaf 1901 doorgaans als ‘roefschip’ ingeschreven bij de verplichte registratie ná een al even verplichte scheepsmeting.

Roefschip betekent dat er achter het ruim een woninkje is ingebouwd van oorspronkelijk zo’n 2,50 bij 3 meter.

De lengte kon variëren tussen de 14 en de 22 meter. Rond 1910 bouwden ze hier een ‘ideaaltype’ van zo’n 15,80m, dat was afgestemd op de sluizen bij Dokkum, Oudebildtzijl, de Veenhoop en Terhorne.

De huidige wedstrijdskûtsjes zijn in grote meerderheid tot rond de twintig meter verlengd. Alleen de (ongeveer) zestien deelnemers in de a-klasse klein van de Iepen Fryske Kampioenskippen Skûtsjesilen (IFKS) wijken daar standaard van af met een maximale lengte van 17,10 meter.

De breedte van de schepen varieert tussen de 3,50 en 4 meter. Die mag

niet worden vergroot of verkleind; het is zoals het is. De weerstand in het water wordt door die breedte, de stroomlijnvorm én de (lege) diepgang bepaald. De diepgang ligt doorgaans tussen de 35 en 45 cm. Men kan hem groter maken door gewicht in te nemen, ballast.

Omdat een platboomd schip geen kiel heeft en geen scherpe hoeken aan de zijkant, zeilt het op de zwaarden. Dat zijn eivormige, beweegbare houtplaten aan de linker- en de rechterkant. Links van achteruit gezien noemen schippers ‘bakboord’, rechts ‘stuurboord’. Je hebt dus een bakboordzwaard en een stuurboordzwaard.

De voortstuwing wordt veroorzaakt

‘Om’. Als de luiken goed zijn geborgd met waterdicht doek, zinkt een skûtsje niet zo gauw.

door een driehoekige fok en een trapeziumvormig (groot)zeil. Dat laatste is opgehangen tussen een vrij sterk gebogen gaffel (boven) en een rechte tot licht gebogen giek (onder). De extra lange mast loopt tussen metalen steunplaten door tot (bijna) op het vlak, de bodem van het schip.

Twee competities

KL staat in het zeil van de ‘Emanuel’, vroeger het Earnewâldster skûtsje. De letters staan voor Kuipers Lemmer. Schipper is Merijn Olsthoorn.

Er zijn twee clubs die elk jaar in de zomer meerdaagse kampioenschappen organiseren, namelijk de Sintrale Kommisje Skûtsjesilen (SKS) en de IFKS. Bij de SKS doen veertien skûtsjes mee, waarvan er twee in particuliere handen zijn. Die zijn van de families Van der Meulen (Woudsend, W) en Eildert Sietesz Meeter (Akkrum). De rest is van stichtingen in Friese steden en dorpen.

De SKS heeft de oudste papieren.

Die is in de Tweede Wereldoorlog ontstaan uit een paar losse initiatieven. In 1945 werd een Vereeniging voor het Skûtsjesilen opgericht door enkele organisatoren. Er sloten zich een paar schippers bij aan. Samen organiseerden ze die zomer een soort titelstrijd om het kampioenschap van Friesland.

Die was eerst nogal rommelig; zelfs de eerste uitslagen zijn niet op papier vastgelegd.

Vanaf 1946 bestaat een Centrale Commissie (‘Sintrale Kommisje’) met vertegenwoordigers van wedstrijdorganisatoren, eigenaren en schippers/ bemanningen. In sommige gevallen hebben aanwezigen bij een SKS-vergadering meerdere petten op. Zij hebben bij stemmingen een grotere inbreng dan anderen.

De IFKS werd december 1981 opgericht omdat veel hobbyïsten niet bij de SKS mochten meedoen. Het aantal van veertien was het maximum, met het oog op de veiligheid en het zeer gewaardeerde onderlinge karakter. Die veiligheid had te maken met de nauwten in de wateren bij Grou, de Veenhoop en Eernewoude, van oudsher startplaatsen met organiserende commissies of verenigingen.

Gesloten en open

Deelname aan de SKS is reglementair voorbehouden aan nazaten van Friese zeilschippers of van de Lemster Jelle Reijenga. Die laatste uitzondering heeft als historische oorzaak een bestuurlijke dwaling in 1982.

Ze moeten de Friese taal of een Fries dialect kunnen spreken en zich verdienstelijk hebben gemaakt voor het skûtsjesilen. In de praktijk leiden

deze eisen ertoe dat deze skûtsje­ schippers uit een beperkt aantal families worden gerecruteerd. Voorheen waren de families Zwaga en Meeter sterk vertegenwoordigd, tegenwoordig de Meeters (Leeuwarden, Akkrum, Huizum, Langweer) en de Vissers (Sneek, Grou, Lemmer). Gerhard Pietersma vaart op Earnewâld, zijn broer Jeroen op Drachten. Dirk Jan Reijenga is schipper op Joure, zijn broer Alco op Heerenveen. Ook bij de bemanningen zijn de familiebanden hecht. Beroepsschippers hebben bij deze organisatie een groot aandeel.

Al vele jaren zijn er bij de IFKS tussen de 62 en 65 deelnemers in vier klassen: A, B en C groot en a-klein.

Iedereen kan meedoen die niet is geroyeerd (of ruimer gesteld: lid is van de vereniging) en over een goedgekeurd schip beschikt. Daar zijn nogal wat afgestudeerden en zelfstandige ondernemers bij, ook beroepsmatig actieve charterschippers.

Tussen A, B en C geldt een promotie-degradatiesysteem met meestal drie degradanten/promovendi. A is de hoogste klasse. Die titelstrijd heeft het meeste aanzien.

5

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Grou 1, Sneek 2, Heerenveen 14

Meeters komen, Vissers winnen

De crew van Grou op het achterdek.

Dat een withete Auke de Groot in Grou van zijn eigen schip op het Akkrumer skûtsje sprong om Pieter Meeter een hengst te verkopen. En dat Siete Meeter in Earnewâld het helmhout van zijn broer kraakte. Dát was nieuws in 2014.

En natuurlijk de veertiende plaats van Alco Reijenga op Heerenveen. ‘It móat better’, zei de jonge Reijenga. Maar hoe?

De uitslag was verder níet spectaculair of onverwacht. Met vier dagzeges werd Douwe Albertszn. Visser van Grou SKS-kampioen. Verder was zijn optreden heel gewoontjes: meestal zesde of achtste bij de daguitslagen.

Zijn neef Douwe van de Sneker Pan kon daar dit jaar niet tegenop. Dochter Diny voldeed niet geweldig als nieuwe adviseur. Marije Faber wilde het wat rustiger aan doen, maar kwam terug.

Zo werd de Sneker Pan nog tweede dankzij twee dagzeges en tweede plaatsen.

Boze Auke

Johannes Meeter van Lemmer was vervangen omdat er geen verbetering meer in zat. Voor Langweer werd hij te elfder ure gevraagd nadat collega-schipper Jaap Zwaga ineens voor de eer had bedankt. Met een mooie start begon Johannes met de ‘Ut ‘e Striid’ vliegend in de eerste wedstrijd. Ondanks heftige aanvallen van Akkrum, Súdwesthoeke en Huizum tot de laatste honderd meter, kwam Langweer in Grou als winnaar binnen. Hij blij, want de nieuwe Lemster schipper Albert Visser werd ‘maar’ twaalfde. Dat was net voor Sneek en Heerenveen.

Het gesprek van de dag was de

Bij Lemmer heeft Grou het moeilijk tegen Drachten. Langweer kan niet profiteren.

woedeuitbarsting van de anders deemoedige Auke de Groot van de Súdwesthoeke. Die voelde zich door Pieter Eilderts Meeter tot twee keer toe zo onbeschoft behandeld dat hij overstapte op het schip van de concurrent. Hij sprintte naar het vijandelijke roer om een verbouwereerde Pieter een oplawibus te verkopen, en verstijfde toen.

Want hoe lagen ze nou helemaal? In potentie twee en drie, misschien wel één en twee. Huizum was er natuurlijk nog, met een verse bemanning onder aanvoering van Johannes’ broer Lodewijk Hidzers Meeter.

Broer op broer

Bij de Veenhoop was het een saaie bedoening. Douwe Azn. Visser van Grou won, vóór Johannes Meeter en Gerhard Pietersma. Achterin likten Alco Reijenga (12), Lodewijk Hzn. Meeter (13) en Albert Jzn. Visser (14) hun wonden. Op naar Earnewâld, waar ook amper wind stond.

Daar maakte Siete Ezn. Meeter met hulp van zijn broer Sander een voortijdig einde aan de aspiraties van broer Pieter. Bij de boeironding in de Folkertssleat, die daar nogal smal is, was er na de draai te weinig ruimte. ‘Ut ken wel’, moet Sander naar achteren geroepen hebben. Siete stuurde op en raakte met de opsteker van Leeuwarden het helmhout van Akkrum. Dat kraakte, zodat Pieter de wedstrijd met averij verliet. Broer Siete kreeg protest, ook vanwege het eigen risico.

Sneek won deze wedstrijd, voor Earnewâld en Lemmer. Auke de Groot eindigde met de SWH achteraan.

Vlaggen halfstok

Jeroen Pietersma op Drachten, winnaar in Stavoren.

6

Vanwege de ramp met de MH 17 was er bij Terherne geen feestgedruis. Integendeel, in gepaste rouw voeren de schepen in sleep met de vlag halfstok aan de mast om de slachtoffers een laatste saluut te brengen. Dat was een brokindekeel-moment.

Met ideale wind had Dirk Jan Reijenga van Joure een fraaie start.

Broer en voormalig adviseur Alco was op Heerenveen in de buurt. Ze lagen, scheen het, prachtig voorin. Maar een halve wedstrijd later kantelde de vloot bij schiftende wind. Eerst ging dat ten koste van Joure en later van Huizum en Lemmer. Gerhard Pietersma was er toen na een stuurboord/bakboordfout tegen Grou al uit.

In een spannend gevecht werd Berend Mink met d’Halve Maen eerste, Douwe Visser Sneek tweede en Pieter Meeter van Akkrum derde.

De dag daarop woei het bij Langweer iets minder en lette Gerhard Pietersma beter op. Earnewâld lag bij de kopgroep, met Akkrum en Lemmer.

Broer Jeroen begon met Drachten moeizaam door een boei te raken.

Dan moet je terug en opnieuw.

Bij Langweer vergalopperen sommige schippers zich op de droogten.

Dat remt stevig. Anderen, die liever een slagje extra maken, profiteren dan. Daar was wéér Pieter Meeter bij, die nu eindelijk eens een dagzege pakte. Voor Gerhard Pietersma was er een prachtige tweede plaats en Albert Visser van Lemmer werd derde.

Een blij mens was Alco Reijenga, die met Heerenveen netjes naar een vijfde plek zeilde. Dat beloofde meer voor de komende dagen.

De Japanner

Om valse starts in te dammen heeft de SKS dit jaar wat nieuws ingevoerd: een gele vlag met dikke zwarte stip voor te vroege starters. Die worden als dns geklasseerd. Het is een verlichte versie van de beruchte zwarte vlag.

Dirk Jan Reijenga van Joure leek er na de eerste valse start in de miezerige regen goed bij te liggen. Maar voor hem werd, toen hij na een saaie wedstrijd als tweede binnenkwam, niet geschoten. Dat leidde tot heftige reacties. De jury oordeelde dat er iets was misgegaan bij het strijken van de vlag, waarvoor Reijenga niet gestraft mocht worden. Hij werd daarom toch tweede achter Douwe Azn. Visser van Grou. Douwe van Sneek had Marije terug, en werd derde.

Achterin klonk het geween van Pieter Meeter, Alco Reijenga en van Berend Mink. De Grouster schipper op d’Halve Maen was woensdag nog eerste, nu laatste.

Voor broer Alfred

Ook bij Stavoren voeren twee skûtsjes met een vleugel die door de overleden Alfred Pietersma is gemaakt. Gerhard van Earnewâld en Jeroen van Drachten hielden zo de herinnering aan hun broer levend. Wat is het dan mooi om als debuterend middenmoter alles en iedereen de loef af te steken en als eerste de finishboei te passeren. Dat

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Douwe Visser van Sneek, altijd goed met adviseur Marije Faber.

Earnewâld op kop. Gerhard Pietersma is altijd scherp.

Voor debutant Alco Reijenga werd het seizoen 2014 een grote teleurstelling.

overkwam Jeroen, die, geïnterviewd door de Omrop, de zege opdroeg aan zijn overleden broer. Het was een emotioneel moment.

Voor Huizum dreigde de horror van nummer 14 na een aangenaam begin van de week. Een valse start leek Lodewijk Hzn. en zijn ervaren bemanningsleden op de ‘Doarp Huzum’ (vroeger ‘Sûn en Wol’) direct fataal te worden. Maar ze knokten zich terug.

Door een felle strijd tussen vooral Grou en Joure (om de tweede plaats) met Leeuwarden vlak daarachter, werd het voor een massa publiek een aantrekkelijk schouwspel. Achterin dreef Alco Reijenga echter kansloos rond, nog voor een diep teleurgestelde Pieter Meeter. Daar vlak bij lag de ambitieuze Gerhard Pietersma.

Visser 1, Visser 2, Visser 3

Met nog drie wedstrijden te gaan, pakte Douwe A. Visser van Grou zijn derde overwinning in Woudsend. Een scherpe start, een goed eerste rak en snel anticiperen op schiftende wind, dat onderscheidt de goede schipper met een waakzame bemanning.

Neef Douwe werd tweede. Het Visserfeest werd compleet doordat Albert het Lemster skûtsje er nu ook mooi bij had en als derde over de finish kwam.

De drie werden enigszins geholpen door tegenslag bij anderen. Berend Mink moest zich terugvechten na een valse start. Alco Reijenga werd aange-

varen door Jeroen Pietersma, zodat Heerenveen met geknakte waterstang de kant moest opzoeken. Langweer kreeg later de protestpunten erbij.

Gerrit Visser, die op Huizum een zieke Lodewijk verving, eindigde als laatste: 12 punten.

Lemmer, place to be

Twee Reijenga’s komen uit Lemmer, Albert Visser en Johannes Meeter.

Hid­zer, zijn vader en die van Lodewijk, heeft er eveneens zijn thuishaven.

Maar Lemmer is voor het skûtsjesilen veel meer. Watersportvereniging De Zevenwolden bestaat in 2015 honderdvijftig jaar; vanaf het begin werden hier al wedstrijden voor vracht- en beurtschepen georganiseerd. En zowel de SKS als de IFKS zeilen hier van Lemmer Ahoy tot Lemsterhoek Race losse wedstrijden en bij elk kampioenschap twee keer.

Hier werd donderdag 30 juli een van de mooiste skûtsjewedstrijden van het jaar verzeild, met strijd op alle fronten.

Douwe A. Visser kwam opnieuw als beste uit de bus. De lepe Gerhard Pietersma werd tweede. En Berend Mink herstelde zich van teleurstellingen in eerdere wedstrijden met een mooie derde klassering.

Achterin wilde het helemaal niet meer met Pieter Meeter. Hij kwam nog achter Alco Reijenga als laatste over de finish, slechter ook dan Langweer.

De Grouster Douwe was al bijna

kampioen bij het begin van de tweede wedstrijd in Lemmer. Werd hij zo overmoedig dat hij een valse start maakte?

Zijn grote concurrent van Sneek greep de laatste strohalm. Hij werd na weer een mooie wedstrijd winnaar. Albert Visser schitterde met het Lemster skûtsje voor eigen publiek. Hij werd tweede.

Nummer drie, Berend Mink, bleef met d’Halve Maen tot de finish toe dreigend aanwezig. Bijna had Lodewijk Meeter met Huizum een prachtige vierde plek bezeild. Maar hij ging in een confrontatie met Teake Klaas van der Meulen in de fout.

De Wouds­ender schipper won. De Huizumers zakten met hun protestpunten achter de murw gebeukte Akkrumer bemanning en het trieste ploegje van Alco Reijenga.

lijk bij zijn tegenstander. Dat daardoor zijn kansen op een dagzege naar de ratsmodee gingen, nam hij op de koop toe. Zodoende kwam het kampioensduo Douwe-Douwe van Grou en Sneek als 11 en 12 aan.

De vrijkomende ruimte voorin werd benut door Dirk Jan Reijenga van Joure, die een zeer teleurstellend seizoen zonder broer Alco toch een beetje goed maakte. Dat gold ook voor Pie-

ter, die het oude tuig had opgezocht omdat het met het nieuwe absoluut niet ging. Met Auke de Groot als derde en Gerhard Pietersma als vierde werd dit een waardige afsluiting van wederom een memorabel seizoen.

Zie voor een compleet overzicht van de uitslagen pagina 26.

IM

De finale

Er stond vrijdag 1 augustus bijna geen wind op de Snitser Mar. Dat maakte elk avontuur riskant voor klassementsleider Douwe A. Visser van Grou. Stel dat hij in een stilte terechtkwam, terwijl zijn concurrent wind hield. Dus bleef hij hinder-

Naar de SKS wedstrijden met rondvaartboot "Nieuwe Liefde"

Alle SKS wedstrijddagen vertrek 10 uur uit Sneek: Oude Oppenhuizerweg 77 Voor boekingen tel.: 06-30402778 Ank Feenstra Aan boord tel.: 06-22856392 Schipper Frans Huitema Mogelijkheid opstappen nabij wedstrijdwater ( dit vooraf boeken) Plaats voor 50 pers. Vol is vol, boek op tijd. Prijs p.p. € 15,00

7

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Jachthaven in het offensief

Warten biedt meer bloeiende watersport in dit gebied, kunnen elkaar beter steunen. Daar horen de verenigingen voor Doarpsbelang bij. En natuurlijk particuliere bedrijven, zoals de scheepsmakelaar en de werkplaats op het eigen jachthaventerrein.

Na het uitgeven van de eerste duizenden euro’s advertentiegeld maakt Schermer de eerste balans op. ‘We hebben er wel klanten bij gekregen’, zegt hij. ‘Maar toch vooral 45-plussers.’ Daarmee is het doel nog niet helemaal bereikt. Maar misschien moet het even rijpen.

De crisis in de watersport is voorbij. Botenbouwers spelen met nieuwe concepten en een actieve benadering in op een jong, sportief publiek. Dat werkt. Nu zijn de jachthavens aan de beurt.

Gerard Schermer van Jachthaven Wartena gooit er vlak voor zijn pensionering de beuk nog in met een sterke mediacampagne. ‘Niks mis met senioren’, zegt hij. ‘Maar voor de toekomst hebben we meer jeugd nodig.’

Dat vraagt een andere benadering dan degelijk en kwalitatief. Het moet spannend zijn en ruimte bieden voor eigen initiatief. ‘Wy moatte mear oan ‘e wei timmerje’, is Schermers vaste overtuiging. De oude watersporter met een ligplaats voor het leven is een uitstervend ras. Zeer gewaardeerd,

8

dat wel. En de vier medewerkers van Jachthaven Warten willen er ook alles aan doen om de groep senioren te faciliteren. Maar uiteindelijk moet het van de doorstroming en de nieuwe aanwas komen.

De jeugd heeft een ander, dynamischer leefpatroon, merkt Schermer elke dag. Zelf is hij net boven de zestig en opgegroeid in Grou. Dus weet hij wat vroeger, rond 1970, normaal was voor hem en zijn leeftijdgenoten.

Diehards die elke vrijdag nog voor het avondeten aan boord springen,

zijn er nauwelijks meer. De generatie van nu heeft veel meer verplichtingen én mogelijkheden tot vermaak.

Daar moet de bootjeswereld mee concurreren. ‘Wy sille ús op dy feroarings ynstelle’, zegt Schermer. Dat betekent een tweesporenbeleid. Aan de ene kant ouderen vasthouden, aan de andere de jongeren werven.

Meer samen

Warten wil best een initiatief nemen, maar kan het niet alleen. De dorpen in de prachtige vierhoek tussen Drachten, Grou, Wergea, Warten en Earnewâld kunnen beter samenwerken om bijdetijdse bezoekers te verwennen.

Elk dorp heeft zijn eigen kwaliteiten.

Wergea heeft meer middenstand, Warten twee restaurants. En Earne-

wâld, met het pontje en een korte wandeling te bereiken, beschikt over een veelheid aan toeristische voorzieningen.

Alle partijen die belang hebben bij

Klaas Jansma

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Gebroeders Los komen terug

De groei zit er weer in

Op 16 januari 2015 ging bij CMS in Leeuwarden een nieuw gebouwde autopont voor Dieren tewater.

Vrijdag 16 januari liep in Leeuwarden een nieuwe pont voor Dieren van stapel. Delmer en Jelle Los stonden er trots bij. Helemaal zelf ontwikkeld, dit vaartuig voor de Gelderse IJssel. De mannen hoefden er niet eens voor in de nette kleren.

Overal liggen boten en schepen, tientallen. Achter op het erf staat een skûtsje, de Eelkje I. Twee werelden?

En wat heeft dit met de roemruchte Los Boys te maken? ‘Het gaat niet om ons, het gaat om dit bedrijf’, zegt

Delmer (40). Broer Jelle, in juli 32: ‘we werken nu met twintig man. Dat is een hele verantwoording. Feitelijk zijn het twee bedrijven. Scheepsbouw is het ene, stralen en coaten het andere.’

Wat de mannen doen, is ‘ontzorgen’.

Ze brengen dromen en wensen van hun klanten in vervulling.

Werk is er volgens Delmer en Jelle genoeg, dat is het probleem niet. Je moet volgens de Gebroeders het vak beheersen. En je moet hard willen werken van zes uur ’s ochtends tot acht uur ’s avonds. Bovendien, de faciliteiten zijn er. Het uitgestrekte bedrijventerrein van CMS ligt aan het eind van de Greunsweg in Leeuwarden, naast de locatie van Omrin. Het water voor de deur is de Tynje, tussen het Nieuwe Kanaal (tussen de Emmakades) en het Van Harinxmakanaal. Daarnaast is er nog een kleinere werf in Warns, waar Peter Syperda ooit actief was.

Zakelijk en professioneel

Jelle (links) en Delmer Los in nette werkkleding. ‘Het gaat om het bedrijf, niet om ons’.

De groei zit er flink in, met klanten en kansen in heel Nederland. Een belangrijke poot is de verduurzaming van containers voor drie grote afvalverwerkers. Dat gaat het hele jaar door.

Daarnaast zouden de Gebroeders Los graag alle karakteristieke bruggen, sommige nog gebouwd op de Piipster werf in Drachten, eens flink onderhanden willen nemen.

De schaal waarop ze nu opereren, hebben Delmer en Jelle Los niet eerder meegemaakt. Er is volop handel: coaten en stralen aan de ene kant, complete scheepsbouw aan de andere. Prachtig werk is het ombouwen van traditionele binnenschepen tot drijvende woningen. Een grote tjalk, een luxe motor of een klipper, het maakt niet uit. Die mogen in veel steden wél een ligplaats innemen waar een gewone woonark niet welkom is.

Er is veel vraag naar, en de Gebroeders Los kunnen het hele pakket leveren: van stralen en coaten tot ontwerpen, klinken en lassen, betimmeren en

installeren. En wat ze zelf niet in huis hebben, huren ze in.

Het betekent dat ze anders moeten werken dan vroeger in Osingahuizen of in Uitwellingerga, zegt Delmer. Professioneler, ordelijker, zakelijker. Jelle: ‘mensen worden kritischer. De handel is ook harder. Je moet alles zwart op wit hebben. Anders ga je voor de bijl als ergens een discussie over ontstaat.’

Wat dat betreft zijn de heren wel door schade en schande wijzer geworden. Waar ze vroeger niet aan wilden, geld uitgeven aan de overhead, doen ze nu wel. Het bedrijf aan de Greunsweg wordt zakelijk in het spoor gehouden door boekhouder Henk Adema en inkoper Tjitze Stiensma. ‘Zulke mannen hebben wij nodig’, zegt Delmer. ‘We kunnen best een zware tafel verplaatsen, maar een ander moet de poten op hun plaats houden.’

Het mooie verleden

Er zijn dingen in hun verleden waar de ‘Los Boys’ moeilijk afstand van kunnen nemen. Hun successen met het skûtsje ‘Grutte Pier’ bijvoorbeeld, in 2010. Toen werden ze als vrijgevochten mannen kampioen in de A-klasse van de IFKS. De ‘Grutte Pier’ vaart nu, na gedoe met eigenaar Sikke Heerschop, met schipper Lucas Bouma.

In het kampioensjaar verhuisden de Gebroeders Los naar de huidige locatie in Leeuwarden. Het was ‘alle hens aan dek’, en dan gaat er wel eens wat mis. Zo kregen ze een conflict met Siete en Sietske Meeter, een episode waar ze liever niet aan worden herinnerd. ‘Het doet zeer en je leert ervan.

Maar het is zeker niet zo eenzijdig als wel in de kranten is geschreven’, zegt

Oude locatie aan de Tynje CMS staat voor Constructie, Montage en Service. Tegenwoordig kun je het net zo goed lezen als Coating, Montage, Scheepsbouw. Want dat zijn de takken van sport die hier worden bedreven.

Op de plek waar het bedrijf nu zit, was vroeger het baggerbedrijf Dikkerboom en Sybrandy actief.

In het bedrijfsgebouw zat de machinefabriek die jarenlang bij de CCF (nu onderdeel van Friesland Campina) hoorde. De romneyloods waar de gebroeders in 2010 begonnen, staat er nog.

De locatie is met het oog op de toekomst ideaal. Want er ligt een directe verbinding met het Van Harinxmakanaal, waar de containervaart sterk groeit en na de jongste verbeteringen nog beter uit de voeten kan.

Delmer, de oudste.

Het is nu de tijd om verder te bouwen, met een prachtig bedrijf en een stevig groeiende omzet. Het vakmanschap hebben ze in huis, een compleet geoutilleerd bedrijf ligt op een prachtige locatie. Klanten komen uit heel Nederland, en dat zijn maar zelden skûtsje-eigenaren. Want de meeste skûtsjes zijn al opgeknapt.

Maar het skûtsjevuur is bij de ‘Los Boys’ niet gedoofd. ‘We komen wel terug’, zegt Jelle. ‘Er moet alleen een geschikt schip voorbij komen.’

Klaas Jansma

9

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Andries Planting Tegelzetbedrijf Doraweg 12 8531 PW Lemmer mail: info@andriesplanting.nl mob: 0653133124

‘De Stripe’

Historische Scheepswerf / Skûtsjemuseum De Stripe 12 9264 TW Earnewâld www.aebelina.nl www.skutsjemuseum.nl e-mail: info@skutsjemuseum.nl Info: 06-16933805

Geopend: 26 apr. t/m 27 sept. op za. en zo. juli en augustus alle dagen, behalve maandag openingstijden 13.30 – 17.00 uur Groepen op afspraak het hele jaar mogelijk Entree € 3.- Kinderen t/m 12 j. € 1.-

Met KING loopt alles op

RedBand_CMYK.pdf

1

12/6/13

4:45 PM

XF_2011_logo_CMYK_3D.pdf Venco_2013-CMYK_Payoff.pdf

1

12/6/13

1

12/6/13

4:44 PM

4:44 PM

Sportlifelogo_2011_CMYK.pdf

1

12/6/13

4:45 PM

Oude Oppenhuizerweg 6, 8606 JC, Sneek, tel. 0515-414045

Mode van o.a.

Bandolera,Yoek en Malvin Lingerie voor iedere buste

Vissersburen 84, Lemmer www.ladyshopyvonne.nl 10

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

IFKS worstelt met 155 wanbetalers

Leden genoeg bij de IFKS. Het waren er 911, dankOm zich niet rijk te rekenen, boekte zij een forse ledenwinst (166) in 2014. Maar helaas Wierda het niet ontvangen ledengeld direct maar af. Wel kregen niet-betabetaalden 155 leden hun contributie van dertig lende leden twee herinneringen, alvoeuro per jaar niet. Daardoor bleef het positief re- rens als lid afgevoerd te worden. sultaat van de organisatie beperkt tot 700 euro.

Scherp aan de wind Het oude bestuur was geneigd om de wanbetaling van vooral nieuwe leden maar als een voldongen feit te accepteren. Je kunt er voor dertig euro moeilijk de deurwaarder op af sturen.

Het is ook niet altijd kwade wil, vertelde vertrekkend penningmeester

Wiepke Wierda tijdens de jaarvergadering op 28 maart jl. Soms verhuizen leden zonder een adreswijziging te sturen, en dan krijgen ze de rekening niet. En soms is de opgave door een schipper wat haastig gebeurd, waardoor gegevens niet kloppen.

De kascommissie, dit jaar bestaande uit Aize Wijnstra, Romke de Jong en Herman Hiddinga, was het met deze benadering niet eens, zei Hiddinga.

Volgens hem is niet-betaald ledengeld een vordering. Dat mag je niet zomaar afboeken. En je kunt ook wel wat feller achter de wanbetalers aan. Een fleurige Wierda zag daar niet zo veel in, zei hij, anderen wel.

Desondanks verleende de vergadering het bestuur décharge, met applaus. Maar de nieuw benoemde penningmeester Beert Kuiken zal wel wat aan dit probleem moeten doen.

Temeer ook omdat de IFKS scherp aan de wind moet zeilen om boven water te blijven.

Kuiken, net als Hiddinga accountant, gaf in de vergadering alvast een voorzet. Je kunt het verschuldigde ledengeld opvoeren op de balans en dat neutraliseren met een post ‘dubieuze debiteuren’. Ondertussen kun je wel meer doen om het geld binnen te krijgen, via een machtiging bijvoorbeeld.

de Los Boys en nu bij Wietse Bandstra. In het gewone leven doet ze vergelijkbaar werk bij de Rabobank.

Wegduikende leden zullen haar niet zo makkelijk ontkomen, want ze gaat niet voor een uitdaging aan de kant. Voorzitter Sicko Heldoorn waarschuwde alvast dat er een ‘bealch fol wurk’ aan het secretariaat vast zit. Eén teleurstelling voor begerige singles: Jesca is vers getrouwd.

Door de turbulente gebeurtenissen in de vorige vergadering van 8 april 2014 was de benoeming van Harm Kuipers als vertegenwoordiger van de Commissie-Generaal in het bestuur niet formeel bekrachtigd. Kuipers heeft zijn werk daardoor bijna een jaar lang

Nieuwe bestuurders

Naast een nieuwe penningmeester kwam er een nieuwe secretaris. Eelke Boersma werd na jarenlange trouwe dienst in een zeer bewogen periode opgevolgd door Jesca Terpstra. Zij is jong en enthousiast. Ze zeilde eerst bij

Zestig IFKS-deelnemers in 2015 De IFKS lijkt de crisis in de watersport glorieus te kunnen doorstaan. Dit jaar hebben zich voor de wedstrijdenreeks van 2015 zestig deelnemers opgegeven. Dat zijn er maar twee minder dan vorig jaar.

Verheugend is de deelname van drie studentenverenigingen, namelijk Orionis, Histos en nu ook Mayday. De laatste club van Groninger studenten huurt de ‘Swanneblom’ van Age Veldboom en heeft hem ook gevraagd om hen als coach tijdens trainingen te begeleiden.

De deelnemers betalen voor de kosten van de titelstrijd 350 euro per schip. Als de Businessclub trouw blijft sponsoren en het ledental niet zakt, kan de IFKS er net mee rond komen. Het is trouwens de bedoeling om een buffer van 40.000 euro op te bouwen. Dat is nog net niet gelukt.

IM

Steeds meer skûtsjes in Holland ‘Skûtsjesilen Holland’ heeft ondanks de financiële strop van de eerste editie een vervolg gekregen op 27 tm 29 mei. Mooi uitje voor Rosalie Fakkeldij-Brundel en de mannen, helemaal naar de Kralingse Plas bij Rotterdam.

Maar er gebeurt veel meer op skûtsjegebied, vooral in Holland. Er is een hele club op jacht naar ‘verdwenen’ skûtsjes. Anderen bouwen mooie modelskûtsjes, zoals ze in 2013 in Sneek werden vertoond bij het jubileum van de Sneker Pan. Die vloot heeft trouwens een goede bestemming gekregen: in het Skûtsjemuseum van Earnewâld.

als een soort ‘trainee’ gedaan, zei een goedlachse voorzitter. Maar tijdens de jaarvergadering van 2015 werd hij echt benoemd. Dat is des te belangrijker omdat de CG zich moet voorbereiden op een nieuwe wijze van functioneren. Dat laatste is het gevolg van een kritische doorlichting van de IFKS door een commissie van vier, onder de titel ‘De IFKS Troch de Wyn’.

Van Gunst Asbestsanering is dé specialist in het saneren

Professionals in

van asbest, calamiteitenmanagement en het volledig

Duurzame Leefomgeving

ontzorgen van u als opdrachtgever. Een betrouwbare

• asbestsanering

partner die begrijpt wat risicomanagement is. Maar ook

• calamiteitenmanagement

een partner met een duurzame visie in het creëren van

• ketenintegratie

een gezonde leefomgeving.

• volledig gecertificeerd

De Wymerts 3

•

8701 WT Bolsward

•

T: 0566 - 620087

•

www.vangunstasbestsanering.nl

11

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Pontsje Keimpetille In 2011 is de aluminium zonnepont Jacob Petrus gebouwd.

Voorzien van acht zonnepanelen en acht accu’s, wordt deze 8,5 m lange pont aangedreven door twee 3,5 kW roerpropellers. Per jaar maken ongeveer 9000 fietsers en wandelaars gebruik van deze pont over het Van Harinxmakanaal bij Kingmatille tussen Franeker en Dronryp.

DURLO JACHTSCHILDERS Onderhoud en reparatie van jachten hout staal polyester Kanaalweg 31 Unit 49.51.53.55 8861 VA Harlingen

Telefoon: (0517) 43 32 01

Privé: (0515) 42 03 41 Mobiel: 06 53 39 05 32

Nu acht jaar gevestigd in Harlingen, maar al 21 jaar succesvol actief.

Durlo Jachtschilders voor al uw jachtschilder werkzaamheden van nieuwbouw en reparatie. Wij kunnen voor u behandelen schepen tot 30 meter in onze spuithal.

Er zijn een bootkraan en kar beschikbaar tot een gewicht van maximaal 100 ton. Ook voor antifouling behandeling kunt u bij ons terecht.

SILERSAGENDA 2015 April 18 en 19 Start van het skûtsjeseizoen, Langwar www.skutsjesilenlangwar.nl

Juni 5 Rabo/Interpolis Hurdsilerij, Sneek www.skutsjesilen.nl

September 12 Amateursilen SKS, Snitsermar www.skutsjesilen.nl

25 Mattenschippersrace, Blokzijl www.mattenschippersrace.nl

6 Waterpoortrace SKS www.skutsjesilen.nl

12 en 13 IFKS Skûtsjesilen yn ‘e Wâlden, Burgumermar www.skutsjesilenynewalden.nl

18 en 19 Opening Watersportseizoen Grou www.grouaktief.nl

6 en 7 Slach om Heech IFKS www.ifks.nl

25 Opening Watersportseizoen Earnewâld www.earnewald.nl

5 tm 7 Schuttevaer Race, Stavoren www.schuttevaerrace.nl

19 en 20 Kampioenschap Nije Fryske Sylpream, Langweer www.denijesylpream.nl

Mei 2 Open Fries Kampioenschap Roeisloepen, Lemmer SKS Sprintwedstrijden, Sneek www.skutsjesilen.nl

12 Skûtsje Undernimmers Dei, Rotary. Sneek www.skutsjesilen.nl

Opening seizoen Fryske Boerepream, Earnewâld www.fryskeboerepream.nl 9 Brio zeilrace, Terherne www.briozeilmarathon.nl 9 en 10 Kampioenschap Fryske Boerepream, Woudsend www.fryskeboerepream.nl 14 tm 16 Lemmer Ahoy www.zevenwolden .nl 22 en 25 SLAK, Skûtsje Lange Afstands Kampioenschap www.orionisslak.nl 23 en 24 Kampioenschap Nije Fryske Sylpream, Koudum www.denijesylpream.nl 27 tm 29 Skûtsjesilen Holland, Kralingse Plas www.skutsjesilenholland.nl 28 en 29 Harlingen-Terschelling Race www.htrace.nl 30 Frisobokaal, Sneek www.skutsjesilen.nl

12

13 Jubileum SKS Langwar www.skutsjesilen.nl 13 en 14 Kampioenschap Fryske Boerepream Oudega (SWF) www.fryskeboerepream.nl

Kampioenschap Fryske Boerepream, Terherne www.fryskeboerepream.nl 25 en 26 Oefenweekend Foar de Neiteam voor jeugd www.skutsjehistorie.nl/jeugdzeilen 26 Tjalkendag Stavoren (‘Slach by Warns’) Aebelina beurttocht Om Earnewâld

19 tm 21 Jubileum De Zevenwolden, feestavond 20 www.zevenwolden.nl

26 Gouden Skipperke, Pikmar Grou. Strijd tussen de skûtsjes van Grou, Earnewâld, Leeuwarden, Huzum, Drachten en D’Halve Maen. www.drachtsterskutsje.nl

Oktober 3 en 4 Friese Hoek Race, Lemmer www.zevenwolden.nl

20 en 21 Kampioenschap Nije Fryske Sylpream, Grou www.denijesylpream.nl

10 Slotdag IFKS, Heeg www.ifks.nl

Juli 4 Proloog Lemmer, Jubileum De Zevenwolden www.zevenwolden.nl

17 Roekoepôle Race SKS, Sneek www.sneekweek.nl

20 Drakenbootrace, Kollum www.drakenbootfestivalkollum.nl

18 tm 31 juli SKS Kampioenschap www.skûtsjesilen.nl Augustus 1 tm 9 Competitie IFKS www.ifks.nl 15 Slach fan Aldegea, Fryske Boerepream www.fryskeboerepream.nl

19 oktober, Start Stronrace, Workum www.strontraceworkum.nl

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Leeuwarder skûtsje helemaal opgestrakt

Snelle schepen, nieuwe coating Durlo Jachtschilders: strak in de lak

De Rienk Ulbesz wordt onderhanden genomen. Het eerste vlak was te rond.

Vier skûtsjes zijn deze winter bij Multiship Holland in Harlingen aangepakt. Leeuwarden kreeg een ‘grote beurt’. Van Akkrum, De Sinnekening en de Jonge Jasper zijn de onderwaterschepen gestraald en van een aangroeiwerende Hempelcoating voorzien. Nu liggen ze er strak bij, klaar voor de strijd.

Multiship is het bedrijf van Sieb Meijer, voormalig schipper van de Jonge Jasper. De bedrijfsleider is Wiecher Kocken. Hij is, net als Bart, een zoon van Hein die in een grijs verleden in Oude Leije samen met Simon van der Meulen aan verschillende schepen heeft gewerkt, waaronder de ‘Oude Zeug’.

Lex Tichelaar van SRF in Harlingen zou het Ljouwerter skûtsje grondig opknappen. Dat schip, de ‘Rienk Ulbesz’, was door foute ingrepen krom geworden. Achter het ruim zat een deuk, die met plamuur onzichtbaar is gemaakt. In het jubileumboek ‘De Leeuw is Los’ van het Ljouwerter skûtsje wordt daar nog aan gerefereerd.

Door loszittende spanten was het skûtsje volgens schipper Siete Meeter

Ljouwerter skûtsje: sterk ingekort Het Ljouwerter skûtsje is in 1914 als ‘Drie Gebroeders’ voor Jan Evertszn. Zetzema uit Grou gebouwd op de Piipster Werf van de Gebroeders Roorda in Drachten. Het werd in 1992 door de Leeuwarder commissie gekocht.

Indertijd lag het schip met een grote opbouw als drijvende woning in Amsterdam. Ze heette toen ‘Laura’ en moest meters worden ingekort om aan SKS-wedstrijden te kunnen meedoen. Dat is gebeurd op het werfje van Peter Syperda in Warns. Toenmalig bemanningslid Jouke Woudstra uit Woudsend laste het vlak. Bij de inkorting werd het schip ‘skelf’: er zat een bocht in en, verticaal, een knik.

Nadien is het skûtsje, dat de naam van de in 1992 overleden oud-schipper Rienk Ulbeszn. Zwaga kreeg, verschillende keren onderhanden genomen. Ulbe Rienks Zwaga, die er in 1998 en 1999 kampioen mee werd, zou kattensporen

‘su slap as un dweil’. Het móest op de helling, en na de jongste schandalen kwamen de Gebroeders Los niet meer in aanmerking. Maar omdat Lex Tichelaar het te druk kreeg, nam Multiship de klus over voor in principe hetzelfde bedrag.

In het kielzog daarvan kwamen het Akkrumer skûtsje van Pieter Meeter, ‘de Sinnekening’ van Jan van der Veen en de ‘Jonge Jasper’ van Froukje Osinga-Meijer op de helling om gestraald te worden. De nieuwe coating, die onder begeleiding van FOV uit Leeuwarden is aangebracht, verhindert aangroei en vermindert de weerstand.

Nooit symmetrisch

Het Ljouwerter skûtsje kreeg, net hebben verwijderd. Later heeft Jappie Meeter er nog het nodige aan veranderd, maar het schip bleef krom en te slap.

In 2013 vatte de Ljouwerter Kommisje het plan op om de Rienk Ulbesz grondig op te knappen, om weer voor de titel mee te kunnen doen. Met steun van de gemeente Leeuwarden, die zestigduizend euro uittrok voor Leeuwarden, Huizum en Grou, werd daar meer dan een ton voor bijeengebracht.

Met schipper Siete Meeter werd Leeuwarden in 2013 elfde en in 2014 tiende. Meestal lag dat niet aan de start, maar aan een gering acceleratievermogen onderweg.

Een tegenslagje bij de jongste opknapbeurt in Harlingen was de afkeuring van een eerste vlak, dat volgens SKS-controleurs te rond was uitgevoerd. Sommigen vinden die ronding origineel, anderen dus kennelijk niet. En de laatsten hebben de macht.

Ook dat probleem is inmiddels opgelost, maar dat kostte wel de nodige hoofdbrekens én euro’s.

als de andere drie eerder, een nieuw vlak van 5 mm. In het midden ligt een brede kielplaat, die ook wel ‘kolsem’ (van kolzwijn) is genoemd. Zo is het voorgeschreven. Een rare knik, overgebleven na een vorige inkorting, is verwijderd. Nieuwe spanten werden aangebracht. ‘Zo’n vlak moet niet helemaal strak recht’, vindt Kocken. ‘Een beetje afgerond, dan sluit het mooi aan bij de kimmen.’

Die kimmen zijn, anders dan bij andere skûtsjes wel eens is gebeurd, niet hoekiger gemaakt om hoger aan de wind te kunnen zeilen. Integendeel, schipper Siete wilde ze mooi afgerond. Dat is dus gebeurd.

Helemaal symmetrisch is het Leeuwarder skûtsje niet gemaakt. Dat zat er niet in. ‘Dan moet je nieuw bouwen, vanaf een computertekening’. De afwijking tussen bakboord en stuurboord bedraagt nu misschien één centimeter, bijna te verwaarlozen op zo’n schip van twintig meter lengte.

Het is veel minder in ieder geval dan de bocht die er vroeger in zat.

Omdat het schip rechter is gemaakt, moest er wel een nieuw dek in.

Dat is dunner dan het vorige, namelijk 4 mm. Het schip is daardoor bovenin ook iets lichter en dus een beetje stabieler.

Een hele klus was volgens Kocken de restauratie van het achterschip.

Daar waren in het verleden al klachten over, en nu wilden de schipper en Leeuwarder commissie het oorspronkelijke ontwerp herstellen. ‘Toen dat aan de orde kwam’, vertelt de projectleider, ‘hebben we met de commissie spoedoverleg gevoerd. Er zat natuurlijk wel wat meerwerk in, maar we zijn er goed uitgekomen.’

Of de nieuwe siliconencoating van Hempel X tot minder weerstand en dus een hogere snelheid leidt? Durk Bloemhof van Durlo Jachtschilders uit Harlingen kan het niet positief zeggen. ‘Ik hoopje ’t al. Want dan komme der mear.’

Bloemhof maakt deel uit van een viermans VOF, die veel werk doet voor Multiship Holland van Sieb Meijer en de SRF van Lex Tichelaar.

Jachtschilderen is specialistisch werk. Als het goed gebeurt, wordt de huid zo glad als een eikel. Daarom groeit er ook niks aan, zelfs wieren kunnen er niet aan wortelen.

De naam Durlo verwijst naar de twee firmanten die het bedrijf opzetten. Een van hen is inmiddels uitgetreden, Bloemhof is met zijn zestig jaar te jong om op te houden. Zijn viermans VOF kan een compleet pakket leveren. En als dat wordt ingezet door een combinatie die ook het ijzerwerk en de betimmeringen kan leveren, heb je een compleet pakket.

Altijd werk Extreem veel last van de crisis hebben de Harlingers dan ook niet gehad. Wel is de voorraad werk wat ingekrompen. ‘Vroeger’, zegt Bloemhof, ‘zat je voor een jaar vol.

Nu is dat drie maanden. Maar ik kan me niet heugen dat we niks meer te doen hadden.’

Schuren, plamuren, weer schu-

ren: er zit veel handwerk in zo ’n schip. ‘Sommigen doen dat zelf, dat is natuurlijk goedkoper. Maar commissies besteden het ook wel helemaal uit. Dan doen wij dat werk.’ Er is wel geprobeerd om het moeilijkste werk van plamuren en schuren te mechaniseren, maar dat is tot nog toe niet goed gelukt.

Met name het plamuren is vakwerk. Alle oneffenheden moeten weggewerkt worden, om zo weinig mogelijk weerstand te krijgen. Hoeveel kostbaar plamuur daarbij wordt gebruikt, hangt van de strakheid van de romp af. ‘By guon skippen is fiif liter genôch, by guon smarst der wol in pear hûndert liter op.’

Bij een prijs van vijfendertig euro per liter is het verschil tussen een strak gelast en een gedeukt schip de moeite waard.

Hoge eisen De jachtschilders merken dat de eisen hoger worden en de competitie spannender. Ook wordt de controle van handhavende instanties steeds strakker. ‘Se sjogge dy fan alle kanten op ‘e fingers. En as it net goed is, moat it oer.’

Daarom is het zaak om elke klus perfect voor te bereiden. En goed overleg met de klant, ook dat is essentieel. ‘Moatst goed wurk leverje foar in earlike priis. Dan bliuwst der wol.’ Mooi werk, maar evengoed hoopt Bloemhof dat hij niet tot z’n zevenenzestigste door hoeft, wat de regering wil.

De Jonge Jasper, helemaal ingepakt om gestraald te worden en van een coating voorzien.

Gestraald en geverfd

Van alle vier schepen is het onderwaterschip gestraald, in de primer gezet, geplamuurd en van een nieuwe Hempel Hempasil X3 coating voorzien. De voornaamste werkzaamheden zijn vlak voor de kerstdagen gebeurd.

De schepen hoefden er niet voor van het terrein af, want de stralers en de spuiters hebben allemaal hun eigen bedrijfjes, met apparatuur die ze op de gewenste plaats kunnen inzetten. Zo kan Multiship met een man of vijf aan vast personeel met inzet van diverse VOF’s en ZZP’ers een complete service bieden.

Als een orca op het droge: de Sinnekening, het vroegere Huzumer skûtsje.

13

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Jelle Talsma wint, Froukje Meijer tweede

Sneu slot in spannend seizoen De laatste dag had debutante Froukje Meijer met de ‘Jonge Jasper’ kampioen kunnen worden.

Maar bij harde wind ging de finale in Lemmer niet door. Jelle Talsma werd daardoor wéér winnaar bij de IFKS.

was opgeklommen. Drie titels in drie achtereenvolgende jaren had hij toen in de wacht gesleept. Dat was een geweldige prestatie. Froukje Meijer zou het kunnen evenaren, als ze de laatste wedstrijd vóór Jelle Talsma bleef. Die kans kreeg ze dus niet.

Froukje Meijer had in 2014 de eerste vrouwelijke kampioen bij de IFKS kunnen worden. Het schip ‘Jonge Jasper’, waarmee heit Sieb vijf keer kampioen was geweest, deed het uitstekend en de bemanning was tot het uiterste gemotiveerd. Maar ze had een bikkel als tegenstander, scheepsbouwer Jelle Talsma uit Warten. Die had

Arend Wisse, een wonder

met ‘De Jonge Jan’ na de eerste wedstrijd bij Lemmer op vrijdag 8 augustus de kleinst mogelijke voorsprong op zijn vrouwelijke collega staalbouwer uit Franeker: 0,9 punten.

Maar Talsma weet wat winnen is. Hij was in 2011 kampioen, nadat hij met het vroegere Sytema-skûtsje in één keer vanuit de C-klasse naar de top

De titelstrijd bij de IFKS begon met een overwinning van regerend kam­ pioen Sikke Heerschop in Hindeloopen.

In Stavoren was Siebo Zysling eerste met de ‘Striidber’. Zou het na veel teleurstellingen dan toch…?

Maar nee, in Heeg won de pas gepromoveerde schipper Arend Wisse

Bijna was Froukje Osinga-Meijer met de Jonge Jasper de eerste vrouwelijke kampioen in de klasse A-groot. Een topprestatie van een topvrouw met een puike bemanning.

Sietse Broersma versloeg met de ‘Avontuur’ in de klasse a-klein de ‘Engelina Smeltekop’ van Annage, met schipper Johan van der Meulen. Nu lokt het grote werk.

de Boer met een knap laatste slagje.

Zijn skûtsje ‘Drie Gebroeders’ zeilde vroeger voor Langweer als ‘Swan fan Donia’. Het werd door de Langweerder commissie afgedankt omdat het minder zou zijn dan de ‘Ut ‘e Striid’, waar Jacob Huisman voor 99% eigenaar van is. Daar zeilen de Langweerders nu mee, maar ze willen ook dit skûtsje afdanken. Want ze hebben ook nog de ‘Twee Gebroeders’ in eigendom, het oude Zwagaskûtsje.

Met de huidige regels voor tuigage en uitrusting zou dit laatste schip net iets sneller kunnen varen.

Arend Wisse spot met eenvoudige wijsheden. Insiders herinneren zich zijn vader, Marten de Boer, die in 2002 met zijn mede-commissieleden Steven Visser en Bert de Jong streed tegen uitsluiting van het Jouster Skûtsje door het SKS-bestuur. Dat was tevergeefs.

Arend Wisse is op zijn best als hij geholpen wordt door de broers Hans en Jan Roelof Boersma, meesters in het hout. Zij zijn zonen van de ‘vader aller adviseurs’ Klaas Boersma, die meer dan veertig jaar zijn schipper op Heerenveen heeft bijgestaan.

Ook Klaas is tegenwoordig, net als Arend Wisse, praamschipper. Nu Alco Reijenga de scepter zwaait op de ‘Gerben van Manen’, heeft Klaas het moeilijk. Want Alco werd met het kampioensskûtsje laatste in het klassement.

Zes wedstrijden, vijf winnaars

Jelle Talsma ziet hoe de concurrentie moet knijpen om de ton aan te lopen en kiest voor hoogte. Dan dekt hij de Lytse Lies en Doarp Eastermar af. Tweede bij Lemmer, kampioen.

14

Bij Sloten was woensdag Geale Tadema uit Eastermar de beste. Hij won, in wat verder een vrij matig seizoen was, een van de mooiste wedstrijden.

Dit droeg bij tot een vierde eindklassering. Dat was goed, maar na Sloten had Geale op meer gerekend.

Sikke Heerschop verspeelde op de Sleattemermar zijn kansen op de titel door te schraal een ton aan te zeilen.

Heerschop voer trouwens met een rode vlag omdat hij een paar strafpunten had gekregen wegens een afwijkend beslag op de zwaarden van zijn ‘Wylde Wytse’. Die waren eerder goedgekeurd, en ze weken ook niet zichtbaar af van zwaarden bij enkele concurrenten. Maar de jury heeft zijn eigen regels.

Arend Wisse de Boer won zijn tweede wedstrijd in deze competitie bij Echtenerbrug. Hij ging nu, zeiden en schreven de skûtsjevolgers, voor de titel, maar toen moest Lemmer nog komen.

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Rosalie Brundel wint PR-prijs Bijna was het een rampseizoen voor de IFKS, met een akelige bestuurs­crisis bij het vertrek van voorzitter Willem Hoornstra. Maar Rosalie Fakkeldij-Brundel maakte het seizoen eind mei bij voorbaat al goed door tien IFKS-skûtsjes een machtige show te laten opvoeren op de Kralingse Plas in Rotterdam.

Met het bestuursgedoe bemoeide Rosalie zich niet. Zij en haar man Martijn hebben het veel te druk met hun nieuwe bedrijf in Gaastmeer. Hun ouders Ton en Hettie droegen de jachthaven en het charterbedrijf aan hen over.

Maar de zeilstrijd werd vooral dankzij Rosalie een geweldig spektakel. De voornaamste Rotterdammers kwamen naar de skûtsjes kijken in een VIPtent waar bij de opening het Rotterdams Philharmonisch Orkest speelde.

Er was speciaal voor deze gebeurtenis een skûtsjehymne gecomponeerd.

Rosalie nam geen genoegen met halve afspraken. Het trof dat Tony Brundel ook in Rotterdam won. Verder was het een open strijd in een prachtige happening, die tot bij Jort Kelder aandacht kreeg.

Voor deze prestatie werd Rosalie gelauwerd met de ‘Klaas en Sippy-priis’ voor de beste PR-prestatie bij de IFKS van het seizoen. De uitreiking van het monumentale gevaarte vond plaats in de feesttent, tijdens de grote prijsuitreiking. De aanwezigen waren het, bleek uit het gebrulde gejuich, van harte eens met deze onderscheiding.

Na jaren dominantie in de a-klasse klein rukt Arnold Veenema nu op bij de groten. Hij heeft er een mooi snel schip voor, de ‘Zeldenrust’. Simon van der Meulen heeft er nog op gezeild.

Een van zijn grootste concurrenten Froukje Meijer werd vrijdag in een wedstrijd ‘waar alles klopte’ eerste bij Lemmer. De Boer verspeelde zijn koppositie in het klassement doordat hij in de zenuwen erg matig startte. In de wedstrijd kon hij niet genoeg vooruit komen om dit slechte begin goed te maken.

Jelle Talsma, die uiteindelijk als tweede binnenkwam, stond die avond aan kop in het klassement. Hij had géén wedstrijd gewonnen, maar was wel de meest solide deelnemer over de zes races die er waren gezeild.

Spannend maar sneu

Iedereen had er zin in. Zo spannend was het bij de IFKS zelden geweest.

Maar liefst drie toppers gingen voor de titel, allemaal met grote kansen.

In de staart was het voor een paar bijna-degradanten ook nog steeds akelig spannend of ze zich zouden handhaven.

In de B-klasse moest het wondertalent Jaap Hofstee van ‘t Swarte Wief het nog zien te winnen van Jilles Bandstra, die al vrijwel zeker was van

terugkeer met de ‘Lonneke’ naar de grote A’s. Sietse Broersma van Heeg zou kampioen worden met de ‘Avontuur’ in de klasse a-klein. En in de C-klasse begon meervoudig a-klein kampioen Arnold Veenema met een race naar de top bij de groten door met de ‘Zeldenrust’ de koppositie in te nemen. Hij bleef Floriaan Zwart voor, die de ‘Ut en Thús’ van Henk Regts heeft overgenomen.

Helaas. Zaterdag 9 augustus 2014 werd er niet gezeild wegens de harde, aanlandige wind. Hoge baren rolden vrijdagavond al vanuit het westen naar de Lemster baai. Sneu voor de toppers in meerdere klassen, die zich hadden opgemaakt voor een daverend slotspektakel. Het werd daardoor ook voor de radio en de Omrop een beetje een anticlimax, hoewel die in het Fierljeppen bij Winsum een goede vervanging hadden, zowel wat de spanning betreft als qua sfeer.

Jelle Talsma werd kampioen, Froukje Osinga-Meijer tweede, Arend Wisse de Boer drie en Geale Tadema vier. Jelle had er liever voor gezeild, zei hij. Dat had Froukje uiteraard ook wel gewild.

Kampioenschap IFKS 2014 A-Klasse 1.

De Jonge Jan - Jelle Talsma (Warten)

2.

Jonge Jasper - Froukje Osinga-Meijer (Franeker)

3.

Drie Gebroeders - Arend Wisse de Boer (Gorredijk)

a-klein 1.

Avontuur - Sietse Broersma (Heeg)

2.

Engelina Smeltekop - Johan van der Meulen (Earnewâld)

3.

Stad Harlingen - Sikke Tichelaar (Harlingen)

B-Klasse 1.

Lonneke - Jilles Bandstra (Stavoren)

2.

‘t Swarte Wief - Jaap Hofstee (Tynje)

3.

Grutte Pier - Lucas Bouma (Jorwert)

C-Klasse 1.

Zeldenrust - Arnold Veenema (Sneek)

2.

Ut en Thús - Floriaan Zwart (Hilversum)

3.

Nooit Volmaakt (CR) - Cees Riezebos (Hindeloopen)

De jonge garde is bij de IFKS uitstekend vertegenwoordigd. Jilles Bandstra stuurt de ‘Lonneke’ na investeringen terug naar het hoogste niveau.

IM

Toch weer in gesprek

De rode vlaggen van Sikke Heerschop ten spijt en ondanks de afgelastingen op de laatste dag was het een veel mooier kampioenschap van de IFKS dan we in maart hadden gedacht. De strijdbijl was begraven en de niet bij de finale aanwezige Sicko Heldoorn wil vooruit.

Er is inmiddels een commissie ingesteld om de structuur van de IFKS door te lichten en suggesties te doen voor verbetering. Sippy Tigchelaar, die wat afstand neemt van de KNSB, zit hierin. Nu ze afscheid heeft genomen bij Omrop Fryslân, heeft ze ook tijd voor de Stichting Foar de Neiteam.

Dat werkt voor SKS en IFKS beide.

Dit alles en nog veel meer werd besproken in de feesttent op het parkeerterrein bij het Lemster strand. Het was zaterdagavond en de wind was wat gaan liggen. Echt mooi IFKS-weer was het geworden.

15

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Lokwinske!

Vos Catering voor catering aan wal en aan boord www.voscatering.nl

Uw betrouwbare partner voor airconditioning & warmtepompsystemen

Koelvisie, comfort voor uw bedrijf!

Installatie, reparatie en onderhoud van koeltechnische systemen voor klimaatbeheersing.

Denk bijvoorbeeld aan de innovatieve warmtepompsystemen van Altherma en aan de airconditioners van Daikin, Fujitsu en Mitsubishi.

Voorheen luxeproducten maar tegenwoordig kan geen woning, kantoor of openbare ruimte er meer zonder.

Koelvisie richt zich op installateurs, particulieren, bedrijven en energie & milieu

Fixet Grou

Stationsweg 86 9001 EJ Grou 0566-623463

fixet.grou@fixet.nl

Koelvisie Drachten T: 0512-571620 Koelvisie Spijkenisse T: 0181-699272 info@koelvisie.nl | www.koelvisie.nl

Hardhout…

• Binnendeuren

• Vochtvaste deuren

• Buitendeuren

• Geluidsdempende deuren

• Brandvertragende deuren

• Stralings- en kogelwerende deuren

Van Vuuren Grou BV • www.vanvuuren.nl • sales@vanvuuren.nl • 0566 - 62 37 37

16

en hechttechniek...

Nailtra heeft altijd

dé oplossing

www.nailtra.nl

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Drie Gebroeders

Skûtsje: Drie Gebroeders Bouwjaar: 1915 Domicilie: Grou Werf: Barkmeijer, Dokkum Schipper: Freddy van der Heide

Op zoek naar een skûtsje

We schrijven 1989. In dit jaar wil een groep vrienden uit Grouw (toen nog met een ‘w’) graag deelnemen aan de IFKS wedstrijden. Onder hen is Freddy van der Heide. Maar ja, hoe moet dat als je zelf geen skûtsje in je bezit hebt? Nou, dat was snel geregeld.

Het huidige skûtsje, toen nog klein, werd gehuurd van Eldert Szn Meeter. Die zeilde er zelf mee van 1984 tm 1987 (derde in 1985). Lodewijk van Eildert Lzn. Meeter nam het helmhout in 1988 van hem over.

Het skûtsje was in 1915 in opdracht van

Folkert Visser uit Nes (West-Dongeradeel) gebouwd bij Barkmeijer in Dokkum. De naam was oorspronkelijk ‘Hoop op Zegen’. De ‘Drie Gebroeders’ verwezen naar de zonen van Eildert Szn: Siete, Pieter en Sander Meeter.

In 1990 schreven de Grousters zich in voor

de IFKS-reeks. De eerste wedstrijden in de B-klasse waren een feit. Freddy van der Heide werd tiende met de ‘Drie Gebroeders’ .

Een jaar later volgde, na een vijfde klassering, promotie naar de A-klasse groot. Daar zeilden schip en schipper jarenlang keurig in de middenmoot: zevende in 1993.

De goede start smaakte naar meer, zodat de vriendengroep het skûtsje in 1995 aankocht. In dit jaar werd tevens de ‘Vereniging Mar en Ie’ opgericht. Deze heeft tot op de dag van vandaag als doel de beoefening van de zeilsport.

Daartoe behoort deelname aan de IFKS en het houden van onderlinge zeilwedstrijden.

De ‘Drie Gebroeders’ is eigendom van vijf eigenaren. In de jaren negentig dienden zich de eerste sponsoren aan en deed Freddy mee aan de bedrijvencompetitie. Zo verdiende hij bij met varen. Het in de vaart houden van een skûtsje was, en is nog steeds, voor de eigenaren een dure aangelegenheid. Deze inkomstenbronnen waren dan ook zeer welkom.

Verlengd en vooruit

In 1996, na een paar magere jaren, is het skûtsje verlengd met 3,37 mtr. Daardoor kon het in de A-klasse een paar keer meedoen om de (dag)prijzen. In 1997 eindigde Freddy met zijn bemanning op de 6 plaats in de A-klasse.

Vaak zegt men dat je op het hoogtepunt moet stoppen, en zo geschiedde. Vanaf 2002 is de ‘Drie Gebroeders’ voor vier jaar verhuurd aan Koos Lamme. Die werd er tweede mee in de B-klasse, waarna hij promoveerde én weer degradeerde.

Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan… In 2006 stapt Freddy weer aan boord met alle eigenaren, aangevuld met bemanningsleden uit de vriendenkring. En met succes! Dit jaar eindigden schipper en bemanning als eerste in de C-klasse. Voormalig voorzitter

Kees Amels zei bij de prijsuitreiking: ‘Goed dat jullie weer terug zijn’.

Om de basis te verstevigen, schreef voormalig bemanningslid Rick Schuller een sponsorplan. Vooral sponsoren in het dorp en niet te vergeten een vaste kern van donateurs maakten het mogelijk om in 2008 een nieuw tuig aan te schaffen. Er waren zelfs plannen om met het skûtsje naar New York te gaan vanwege de viering van Hudson 400 jaar. De financiële crisis gooide echter roet in het eten. In de tussenliggende jaren is er steevast meegezeild in de B-klasse. Dit is de klasse waar het skûtsje zich het best thuisvoelt.

Social media

Skûtsjesilen is traditie en dit moet zo blijven.

Maar de opkomst van de social media is ons niet ontgaan. Ook de ‘Drie Gebroeders’ uit Grou was (en is) zichtbaar op de digitale ‘waterweg’.

Echt druk werd het in de ether in 2010, het jaar waarin Van der Heide uitkwam in de A-klasse. Tegen dit geweld waren we uiteindelijk niet opgewassen. Wat is dan beter; achter in de A zeilen of voorin de B? Komend seizoen zeilt Freddy van der Heide als schipper zijn laatste IFKS-reeks. In de B-klasse. Na 25 jaar vindt Freddy het tijd om ook te genieten van andere activiteiten. Het skûtsjesilen helemaal loslaten zal hij niet doen; zoon Jort is bemanningslid. Wie het roer over gaat nemen, was ten tijde van dit schrijven niet bekend.

Na dit seizoen moet het skûtsje een andere eigenaar hebben, want het wordt te koop aangeboden. Alle vrienden in de vloot wensen Freddy een mooi afscheidsjaar!

17

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L Skûtsjesilen is myn nocht! Lavearje en soms foar de wyn.

Wedstrijdzeilen op een skûtsje is zeer complex. Materiaal en schip moeten goed zijn en dan begint het pas... De mast, de voorstag, de zwaarden: alles moet op de juiste plaats staan. Dat doe je met kennis, ervaring en gevoel maar: zonder goede zeilen geen resultaat!

ZEILMAKERIJ MOLENAAR

Ontwerpen van de zeilen

Dat doen we de laatste jaren steeds meer in overleg met een aantal schippers. Door hun ‘input en feedback’ komen we steeds dichter bij het optimale model. De resultaten in 2014 (SKS-kampioen en meer dan 20 dagoverwinningen in SKS en IFKS) en de positieve ervaringen van de schippers, zijn voor ons een bevestiging van ons uitgangspunt: Kennis en ervaring geeft resultaat!

Doeksoorten

Kennis en ervaring geeft resultaat!

Voor de SKS gebruiken we voor de grootzeilen 14.5oz Tanbark Polykote van Contender. Dit doek wordt al jaren tot grote tevredenheid door ondermeer het Grouster Skûtsje gebruikt.

Voor de fokken hebben we de keuze uit: 560 en 640gr wit UV van Diminsion Polyant en de nieuwe doeksoort 12.5oz Fibercon Pro Radial Polykote wit van Contender.

Voor de IFKS hebben we meer keuze in doeksoorten. De keuze in doekgewichten is vrij, dus kunnen we voor de licht- en middenweer-fokken beduidend lichtere doeksoorten kiezen en gebruiken we doorgaans de Fibercon Pro Radial.

Productie en werkwijze

Na overleg wordt er door onze ontwerpers een ontwerp gemaakt dat aansluit bij de wensen van de schipper.

Na het snijden komt het meest belangrijkste van de zeil productie: het plakken en aan elkaar naaien van de banen.

Wat dan volgt is de traditionele afwerking van de zeilen. Het in elkaar naaien van de banen en het afwerken blijft mensenwerk!

Daar wordt het verschil gemaakt! Kennis en ervaring geeft resultaat!

Molenaar Skûtsje-training en -coaching

www.zeilmakerijmolenaar.nl

Een skûtsje, een nieuwe set zeilen... en dan?

Om deze vraag toch positief te kunnen beantwoorden hebben wij niemand minder dan meervoudig SKS- kampioen Douwe Visser van ‘de Sneker Pan’ bereid gevonden om zijn kennis en ervaring U te delen.

Zeilmakerij Molenaar heeft hiervoor een aantal programma’s samengesteld, waarbij de skûtsjesiler kan profiteren van de kennis en ervaring van de zeilmaker en de [wedstrijd]zeiler.

Bent U naar aanleiding van bovenstaande nieuwsgierig geworden?

Bel, mail of kom langs om de mogelijkheden te bespreken.

Deze bedrijven steunen de Drie Gebroeders

It Abbegeaster skûtsje

Skûtsje: It Abbegeaster Skûtsje Domicilie: Abbega Schipper: Henk Frankena

B

egin 2014 is It Abbegeaster Skûtsje ingekort van 17,55 meter naar 17,08 meter. Tijdens de eerste wedstrijden van het seizoen in Langweer viel het schip gelijk in de prijzen: 1e in het lengteklassement en 2e in de B-finale tussen de grote skûtsjes.

Vervolgens haalde Henk Frankena een vijfde plek in het eindklassement tijdens Lemmer Ahoy. Daar kwam een derde plaats bij tijdens de Slach om Heech, ondanks een DNF (lees omgeslagen...).

18

Bouwjaar: 1905 Werf: Van der Werff, Wergea

De IFKS-competitie verliep teleurstellend, mede door de rommelige voorbereiding. Het werd in de klasse a-klein een tiende plek na zes wedstrijden zeilen. Maar bij de Slotwedstrijden van de IFKS stond Henk Frankena wél weer op het podium, met een derde plek.

De doelstelling van 2014 is wel gehaald: in de prijzen zeilen. Maar het kan nog zo veel beter. Dit is dan ook de uitdaging voor 2015. Er is, kortom, nog genoeg werk aan de winkel.

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Zes Gebroeders

Skûtsje: Zes Gebroeders Domicilie: Makkum Schipper: Klaas Kuperus

E

en vissersdorp met een historie als wedstrijdplaats voor de SKS zou toch een eigen skûtsje moeten hebben.

Dat was in 2009 de argumentatie van zes Makkumers, toen ze het besluit namen een skûtsje aan te schaffen.

Onder hen niemand minder dan pake Gerrit Verbeek, een liefhebber die al voor de derde maal de financiering van een skûtsje mede mogelijk maakte. Ook Eeltsje Kuperus, vader van schipper Klaas en met grote bekendheid als bouwer van Lemster Aken.

Het werd een opknapper, want skûtsjes zijn duur en ze konden zelf heel wat doen. Uiteindelijk vonden ze een skûtsje dat lang dienst gedaan had als woonark voor een oude dame in Delft. De ark was gesloopt, het casco lag bij de Gebroeders Los in Harlingen. ‘Een prachtig kontje,’ concludeerde schipper Klaas Kuperus en daarmee was de koop een feit.

In anderhalf jaar tijd werd het oude casco omgebouw tot een prachtig wedstrijdskûtsje, dat de naam ‘Zes Gebroeders’ kreeg en nu bekend staat als It Makkumer Skûtsje.

In 2011 werd de Zes Gebroeders toegevoegd aan de IFKS-vloot. De Makkumers gingen voortvarend van start, eindigden als tweede in het klassement en dwongen daarmee promotie af naar de B-klasse. In het eigen dorp werden ze als helden ingehaald. In 2013 waren ze runner-up in de B’s en dus werd vorig jaar voor het eerst gestart in de klasse A-groot. Een twaalfde plek was het resultaat. Dat betekende handhaving bij de grote A’s. Nóg een meevaller, gezien de

Bouwjaar: 1904 Werf: Van der Werff, Schilkampen, Leeuwarden resultaten in het voor- en naseizoen.

Want toen eindigde de Zes Gebroeders steeds in de achterhoede.

In de aanloop naar het nieuwe seizoen konden de Makkumers dankzij de vele enthousiaste sponsoren en donateurs uit eigen dorp een nieuw grootzeil en fok aanschaffen. Na een lange winter heeft de bemanning erg veel zin om weer met zijn allen aan boord te stappen. Het mooiste moment van het jaar is misschien wel de eerste vaart, wat dan meteen een training is. Zeker nu er een nieuw tuig op staat, loopt de oude ‘Hoop op Zegen’ als een trein. Stuk voor stuk zijn de manschappen dol-enthousiast, benieuwd wat dit jaar zal brengen.

Natuurlijk zijn ze allen bloedfanatiek.

Een plek bij de eerste tien is de doelstelling.

Het Makkumer Skûtsje kan bij iedere wedstrijd rekenen op een grote schare fans uit het eigen dorp. Immers, tot 1966 zeilde de SKS hier nog wedstrijden. De ouden weten dat nog als de dag van gisteren. De schippers van toen echter zagen het niet meer zitten om steeds de lange tocht naar het vissersdorp te ondernemen. Na een roerige vergadering in december 1966 besloot de SKS om Makkum definitief als wedstrijdplaats te schrappen. Ver weg? Nu de skûtsjeschippers zelfs de Kralingse Plassen bij Rotterdam weten te vinden, gaat dat argument niet meer op.

Wordt het misschien tijd voor de IFKS om een traditie in ere te herstellen? Dan kan wellicht ook de Burgumer- en de Lauwersmar weer in beeld komen.

J&S apparatenbouw

Frjentsjerdyk 1a 8855 XC SEXBIERUM 06 12 52 18 50 info@jensapparatenbouw.nl

www.jensapparatenbouw.nl

Strânwei 1a 8754 HA Makkum 0515 - 543 650 www.deboerrvs.nl

19

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Skûtsje: Singelier Domicilie: Stavoren Schipper: Wietse Bandstra

Singelier

M

Hoop op Zegen

et ervaring als bemanningslid op verschillende skûtsjes werd de 30-jarige marketing manager Wietse Bandstra in 2011 schipper op de Yde van (destijds) Lolle Schakel. Met een deel van deze ploeg, aangevuld met vrienden en medestudenten uit Groningen, begon hij als debuterend schipper met een promotie naar de B-klasse. In het tweede jaar ging het nog beter: de Yde werd tweede in de B-klasse.

Toen Wietse op zoek moest naar een nieuw schip omdat de Yde werd verkocht, kreeg hij de Singelier van Henk Keizer uit Staveren in handen. Ook op dit schip was Wietse al eerder bemanningslid.

Door veel (materiaal)pech degradeerden zij na één jaar weer naar de B-klasse. Afgelopen jaar werd de combinatie Bandstra-Singelier vijfde.

Het schip is echter met twintig ton gewicht één van de zwaardere schepen in de vloot. In een A-klasse waar het gemiddelde gewicht rond de 16,5 ton ligt, kan zo’n zwaar skûtsje niet goed meekomen.

Omdat gewicht zo’n grote rol speelt in de rompsnelheid en de schepen op dit punt ver uiteen liggen, praat Wietse mee in de schipperswerkgroep Minimumgewicht. Het doel is de schepen weer dichter bij elkaar brengen, zodat ze gelijkwaardiger worden. Door voor elk skûtsje een uniek minimumgewicht te berekenen, wordt recht gedaan aan schepen met dikkere platen, zonder dat ze het vlak of kimmen moeten gaan vervangen.

Wietse: ‘Wij willen graag een oplossing die voor iedereen te begrijpen, relatief eenvoudig en goedkoop uit te voeren is.’

Skûtsje: Hoop op Zegen Domiclie: Gaastmeer Schipper: Wybe Leenstra

Bouwjaar: 1908 Werf: Wildschut, Gaastmeer

D

e familie Leenstra uit Gaastmeer kocht in 1984 de Hoop op Zegen van schipper Douwe Adema uit Woudsend. Die zeilde er zelf mee in de IFKS. Met deze aankoop kwam het schip terug in de familie.

Want het was de ‘oerpake’ van de huidige schipper die het schip in 1908 liet bouwen bij Wildschut.

Rein Wiebe Elzinga woonde met zijn gezin op het skûtsje en verdiende de kost met het vervoeren van terpaarde, turf en andere stortgoederen.

In 1985 kwam Wybe Leenstra aan het helmhout. De volgende Rein Wiebe dient zich aan: die zit als adviseur (navigator) aan boord

Kaepwei 11 8611JL Gaastmeer Tel: 0515-469891 info@bouwbedrijfleenstra.nl www.bouwbedrijfleenstra.nl

20

JACHT- EN SCHEEPSBESLAG BOUW EN INDUSTRIE SPECIAALBOUW Joodyk 13 8614 JK Oudega (SWF) 0515 - 469585 info@dehaasrvs.nl www.dehaasrvs.nl

Bouwjaar: 1905 Werf: Barkmeijer, Briltil

UW ADRES VOOR: Traditioneel en modern rondhoutbeslag, (wedstrijd) roer- en zwaardbeslag, aluminium gaffels, trommelstokken, kluisgaten, relingwerken, overlopen etc.

bij zijn vader.

In 2001 promoveerde de Hoop op Zegen naar de klasse A-groot.

Dit bleek te hoog gegrepen. Het lukte dan ook niet om een vaste plek in het keurkorps van de IFKS te bemachtigen. Sindsdien volgden er enkele minder goede jaren. Zelfs aan degradatie naar de C-klasse viel niet te ontkomen.

Sinds 2013 is de Hoop op Zegen weer een vaste waarde in de B-klasse, al laten de echt hoge uitslagen nog op zich wachten.

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Jonge Rein

Skûtsje: Jonge Rein Domicilie: Reduzum Schipper: Erik Jonker

Bouwjaar: 1907 Werf: De Roos en Van der Meijden, Leeuwarden

A

l jaren hangt Erik Jonker met de ‘Jonge Rein’ tussen middenmoot en top in. Sommige bemanningsleden én heit Rein vinden hem wat te makkelijk voor een topsporter. Na degradatie uit de klasse A-groot vindt hij nu zelf ook: in de komende vijf jaar moet de weg naar de top zijn ingeslagen. Anders hoeft het niet meer.

Erik Jonker, 40 en medisch technicus bij het Antoniusziekenhuis in Sneek, koestert zijn schipperschap. Het bij ‘De Roos & Van der Meijden’ in Leeuwarden gebouwde skûtsje is zijn eigendom. De exploitatie zit in een stichting.

Het skûtsje zelf is in 1907 gebouwd als ‘Hoop op Zegen’ voor Jouke Klazes Wijkstra. In 2012 werd de originaliteitsprijs eraan toegekend.

Dit jaar heeft Erik Jonker zijn technisch inzicht benut om de ûnderlykstrekker te verbeteren. Met een blokje op de geleide-ring om de giek trekt het zeil nu onderin lichter en hopelijk vlugger strak. Maar de echte winst om bij de top te komen moet in de kont worden gezocht. Die is bij de ‘Jonge Rein’ dik gedubbeld. Er zit wel zes centimeter onder het oorspronkelijke vlak.

Dan is het geen wonder dat het skûtsje het water niet zo makkelijk loslaat. Een nieuw vlak achterin zou wonderen kunnen doen. Maar wie zal dat betalen?

Erik is er geen voorstander van om

de bemanning er mee voor op te laten draaien. ‘Want it is myn skip, en dat fyn ik myn taak dus ek.’ Maar de sponsoren staan niet meer in de rij (waar hoorden we dit vaker?). En Erik is ook geen schooier, dus dan moet je zuinig door de bocht.

Toch, spreken we af, moet het dit jaar anders. De kop er goed bij, bemanning mee laten delen in de volle vreugde en proberen bij de (sub) top te komen. Misschien kan er naast de steunploeg in Wytgaard nog een groep donateurs/sponsoren bij komen in Koudum. Want daar woont ook een belangrijk deel van de bemanning. Erik zelf woont in Reduzum.

De goede moed waarmee dit jaar het houtwerk is behandeld en zaterdag 28 maart weer op het schip is gezet, heeft een klein knauwtje gekregen door een reeks blessures. Heit Rein de adviseur loopt op krukken na een lelijke val op de Weisensee. Een ander bemanningslid kreeg last van hernia, een derde verloor het topje van zijn vinger, waardoor hij even uitgeschakeld was.

Lemmer Ahoy was daarom de eerste manifestatie van de ‘Jonge Rein’-nieuwe stijl, met opgeheven hoofd en de blik vooruit. Want er moet snel een einde komen aan de magere jaren. Erik heeft er de leeftijd voor, en dit schip moet het kunnen doen.

Wij zorgen ervoor ...dat alles werkt! meer dan 25 jaar

meer dan 50 jaar

specialist

specialisme

Raymarine & Webasto

in huis!

ook reparatien bij u aa boord!

Levering, installatie, reparatie en garantie* van alle Raymarine apparatuur

Levering, installatie, reparatie en garantie van alle Webasto apparatuur

*als enige geautoriseerd

INSTALLATIETECHNIEK-ELEKTROWERKEN

Oude Oppenhuizerweg 89 Sneek Tel. (0515) 41 23 96 info@rimare.nl

www.rimare.nl

GROOTSTE SERVICEPUNT EN INBOUWSTATION VOOR NOORD NEDERLAND

u N

e , st vc p uw e en en ie i t r n ect aa oe de ll in vl m co la ten ou h

EUROGARANTBEDRIJF

autoschade

Personenauto • touringcar • truck • boten uitdeuken • richten • spuiten glasservice • airco-service

Pluto 8 8448 CM Heerenveen Bedrijventerrein IBF Heerenveen

Tel. (0513) 65 44 82 06 54 31 36 25 www.deboerautoschade.nl info@deboerautoschade.nl

Specialist

't Houtenvloe

in vloerrenovatie

Jongemastraa

8701 JC Bols

www.thoutenvloertje.nl

Telefoon: 05

Jongemastraat 51 8701 JC Bolsward Tel. 0515 58 04 82 info@thoutenvloertje.nl

E-mail: info@

21

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

nu in onze winkels

v j r s co l l e c t i e 2015 hugo boss tommy hilfiger boss orange gant eton john miller hackett woolridge replay fortezza pact roy robson jacob cohen stone island aeronautica militare nino danieli

www.janeringa.frl volg ons op facebook en twitter

M I E D E M A WAT ER SP O RT Nieuw!

Vanaf de door de klant gemaakte tekening naar een uniek houten naambord.

In 1917 begon Andries Miedema een mast, - pomp, - blokmakerij en draaierij. Dit bedrijf kreeg de naam Miedema Houtwaren en was gevestigd op de Camstraburen te Leeuwarden. Het bedrijf maakte onder andere houtenmasten en rondhouten (haakstokken, vaarbomen, gieken en gaffels) voor de houten skûtsjes die toentertijd nog voeren. Begin 2009 is Miedema Watersport die nog toen floreert binnen Miedema Hout verzelfstandigd en wordt gerund door de 4e generatie Miedema, Freek Miedema. Terug op de oude locatie, aan de Familie van der Weijstraat, kan het bedrijf zich volledig focussen op de Watersport en zodoende met verve de traditie van de generaties voortzetten. Het pakket vertegenwoordigt nog steeds rondhouten maar verder ook vlaggenstokjes, peddels, roeiriemen en vele ander watersportartikelen. Verder maken wij alles wat voor de skûtsjes en andere grote schepen zoals klipper, tjalken benodigd wordt, bijvoorbeeld: houten masten, kralen, zeillatten, helmstokken alle maten en soort, zwaarden & roerbladen, vaarbomen, haakstokken enz.

058 265 55 75 | info@miedemawatersport.nl | www.miedemawatersport.nl

Renoveer nu uw ligboxstal met de ligbed comfortrand - Verlenging koestand met zeer degelijke en duurzame constructie - Zacht en droog ligbed met weinig strooiselverbruik - Tevreden schone koeien: geen dikke hakken meer

ISO 9001 : 2000 gecertificeerd

Melkveebedrijf Hol-Stiens Al vele tevreden gebruikers - neem voor referenties, prijzen en leveringsvoorwaarden contact op met Oreel- Hallum B.V. (Johannes Tigchelaar) Meekmaweg 4 , 9074 TJ , Hallum, Telefoon, +31(0)518431141, Fax, +31(0)518-431763, E-mail : hallum@oreel.nl, www.oreel.nl

22

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Rienk Ulbesz

Skûtsje: Rienk Ulbesz Domicilie: Leeuwarden Schipper: Siete Eildertsz. Meeter

Bouwjaar: 1914 Werf: Roorda, De Pijp, Drachten

Hoe een oude dame weer 100 jaar mee kan…

‘Rienk Ulbesz’ grondig aangepakt

Met een klein budget werd van het woonschip een wedstrijdskûtsje gemaakt.

In 2014, en om precies te zijn op 26 september in dat jaar, is het 100-jarig jubileum van het skûtsje gevierd in het bijzijn van schipper(s), (oud)bemanningsleden, vrienden, sponseren en velen die het Ljouwerter Skûtsje een warm hart toedragen.

Als het skûtsje eens zou praten…, nou dan kwam er heel wat los. Misschien ook maar beter van niet.

Voor een geoefend bemanningslid was kapseizen met een skûtsje geen ramp meer. Het kwam bij Leeuwarden binnen meermalen voor, zoals op 8 mei 1999 met oudere gasten uit Laren en Blaricum aan boord. Het is goed te zien dat het vlak mooi in de potlood zit.

stuur en een externe adviseur is er een plan opgesteld voor een verantwoorde verbouwing. Authenticiteit, behoud en vooral originaliteit waren de drie pijlers die zijn besproken. Maar het moest ook beter kunnen varen, en vooral sneller. Met deze uitgangspunten is ‘de markt’ benaderd.

Op basis van de beste kwaliteit/ prijsverhouding is de opdracht gegund aan Multiship BV te Harlingen. Volgens insiders vond de laatste decennia niet eerder zo’n grote verbouwing plaats aan één van de SKS- skûtsjes. Logisch dat iedereen op scherp stond.

De verantwoordelijke scheepsbouwer Wiecher Kocken net zo goed als de handhavende keurmeesters van de SKS onder aanvoering van Piet Kortstra en schipper en bestuur van het Leeuwarder skûtsje.

Dat deze verbouw in de afgelopen winter hét gespreksonderwerp in skûtsjekringen was, bleek wel op het jaarlijkse Winterpalaver van de Stichting Foar de Neiteam. Alle partijen werden blootgesteld aan een spervuur van vragen. Ook een aanwezig bestuurslid van de commissie Leeuwarden bleef niet ongevraagd. Omdat transparantie en openheid van zaken

Toch vond de Stichting Ljouwerter Skûtsje het belangrijk om zo veel mogelijk geschiedenis vast te leggen. Dat is dan ook gebeurd in het boek ’De Leeuw is los’, waarin vooral de nadruk is gelegd op het uitbrengen van ‘een ander skûtsjeboek’. Voor nu, maar ook voor later is het belangrijk dat geruchtmakende zaken zijn uitgezocht en beschreven.

Het jaar was daarmee voor schipper en bemanning nog lang niet om.

De grootste klus stond het bestuur te

hoog op de agenda van de commissie staan, is er duidelijkheid gegeven over de uitvoering en aanpak. Inderdaad zijn de grenzen opgezocht om het Ljouwerter skûtsje terug te brengen waar het hoort, in de voorhoede.

Elke sportieve schipper op een skûtsje wil presteren en met kans op succes meedoen aan de strijd om het SKS-Kampioenschap. Zo ook Siete Meeter Ezn, die met de ‘verjongde’ dame opnieuw verkering moet krijgen.

Uiteraard geldt dit ook voor de bemanning. Er zal dan ook veel getraind moeten worden om haar weer goed te leren kennen.

De ‘Rienk Ulbesz’ zal voor het eerst in een wedstrijd worden getest tijdens de opening van het watersportseizoen in Earnewâld, in het laatste weekend van april. In die ‘informele’ wedstrijd wordt hopelijk bewezen dat het Ljouwerter skûtsje deze winter veel beter en sneller is geworden.

Promotie

Pionieren zit de stichting Ljouwerter skûtsje in het bloed. Zo is zij heel vroeg overgestapt op de tweede officiële extensie in Nederland, namelijk het .FRL domein. Sinds december vo-

rig jaar zijn wij op internet te vinden op www.ljouwerterskutsje.frl. De stichting is er van overtuigd dat dit bijdraagt aan haar zichtbaarheid en dat het tevens de traditie van het skûtsjesilen onderstreept.

Om te presteren zijn drie factoren van doorslaggevend belang: materiaal, inzet en zeilvaardigheid van de bemanning. Skûtsjesilen kost geld, veel geld. Het woord ’commercie’ is niet het eerste dat bij de SKS op de agenda staat. Maar de Stichting Ljouwerter Skûtsje wil dit onderwerp toch agenderen en bespreekbaar maken.

Want zonder sponsoring gaat het niet, en sponsoren moet je iets te bieden hebben.

Personele wijzigingen zijn ten tijde van dit schrijven niet van toepassing.

Hooguit zal de bemanning kiezen voor wisseling van een aantal posities aan boord, waarbij ieder in zijn of haar, kracht komt. Het doel, waar de Leeuwarders door de eigen achterban op worden afgerekend, is: eindigen in het linker-rijtje. En dan liefst zo hoog mogelijk natuurlijk, want er is heel wat geïnvesteerd!

wachten, en daarmee werd op 9 november 2014 begonnen.

De Revitalisatie

Dat er wat aan het skûtsje moest gebeuren, was duidelijk. Het feit dat tijdens de SKS wedstrijdreeks van 2014 de spanten met spanbanden vastgezet moesten worden, zegt genoeg. De ‘Rienk Ulbesz’ was, om met schipper Siete Meeter te spreken, ‘su slap as un dweil’.

In samenspraak met schipper, be-

23

Sk没tsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Deze bedrijven steunen het Ljouwerter Sk没tsje Koploper in duurzame installatietechniek!

GOEDKOPER TANKEN, SCHONER RIJDEN

TANK

24

advertentie_skutsje_2015.indd 1

19-02-15 12:17

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Verwisseling

Skûtsje: Verwisseling Domicilie: Yndyk Schipper: Bas Krom

H

Twa Famkes

et team van de ‘Verwisseling’ vaart in 2015 voor het zesde jaar bij de IFKS. Dit jaar doen ze voor de derde keer met dit schip mee, dat in de winter van 2012-’13 is gekocht door de stichting Behoud(en) Zeilvaart. Dit is mogelijk gemaakt door Enno Romkema, de bekende Lemsterakenman van Yndyk.

In 2013 promoveerde de ‘Verwisseling’dankzij een vierde klassering in de C-klasse. Afgelopen jaar werd een keurige vierde plek in de B-klasse bezeild. Dit was het hoogst haalbare met dit schip.

Want de Verwisseling is een van de origineelste schepen van de vloot. Daardoor is dit skûtsje wel 1,5 ton zwaarder dan veel concurrenten. Onze ambitie is groot, zegt de schipper, en de plannen zijn mooi. Maar het voornemen om met kosmetische ingrepen het schip lichter te maken, kan vanwege de spelregels helaas niet doorgaan.

Wel is het schip verlengd voor een grotere waterlijn en meer doek.

Voor het team zijn de wedstrijden buiten de IFKS belangrijk als training en krachtmeting.

Ook de Mattenschippersrace

vanuit Blokzijl is altijd goed voor de teambuilding. De wedstrijdroute bij Blokzijl is divers en stelt hoge eisen aan anticipatie en improvisatie.

Ook de Strontrace is een passie van schipper Bas Krom. Afgelopen jaar won hij deze zeer zware wedstrijd voor echte bikkels in een tijd van 37 uur en 17 min.

Voor meer bijzonderheden, zie www.skutjeverwisseling.nl

Skûtsje: Twa Famkes Domicilie: Beetsterzwaag Schipper: Pieter Jansma

Bouwjaar: 1912 Werf: Van der Werff, Wergea

H

Woonboerderij MAJA info@woonboerderijmaja.nl Het Zuid 57 DRACHTEN 0512- 519041 Di. t/m zat. Geopend

www.woonboerderijmaja.nl

Bouwjaar: 1925 Werf: Van der Werff, Buitenstvallaat, Drachten

et Drachtster skûtsje ‘Twa Famkes’ doet dit jaar voor de 15e keer mee in de kleine a-klasse van de IFKS. Pieter Jansma is schipper van de Twa Famkes sinds 2001; daarvoor zeilde hij mee als bemanningslid op ‘De Jonge Jan’.

De klasseringen van de ‘Twa Famkes’ varieerden van 6e (in 2013) tot 14e (2011), in een klasse van circa 18 skûtsjes.

De Twa Famkes is daarmee een middenmoter. Bijna alle finishposities zijn behaald, van 2e t/m laatste op 1 na.

Helaas heeft schipper Pieter Jansma geen budget van 40.000 Euro per jaar te besteden aan verbeteringen. De Twa Famkes heeft wel al twee keer (2005&2014) de originaliteitsprijs behaald. Elk nadeel heeft zijn voordeel, zullen we maar zeggen.

Dat skûtsjes van de Wergeaster werf de Onderneming potentie hebben, heeft Jaap Hofstee aangetoond met zijn Swarte Wief 2. Hij ging in drie jaar van C naar A! Voor de Twa Famkes zou een verlenging met 93 cm een enorme verbetering betekenen. In de

kleine a-klasse deden in 2014 al zes verlengde skûtsjes mee. Eén skûtsje is ingekort om ook mee te kunnen doen in de kleine a-klasse.

Daarmee benaderen deze skûtsjes de maximaal toegestane lengte van 17,10m. Dit geldt ook voor vier skûtsjes die in originele staat al bijna 17,10m waren.

Zo bekeken doet de Twa Famkes het met 16,17m nog lang niet gek, met negen klasseringen bij de eerste tien in veertien jaar!

Dit jaar zijn er veel wijzigingen in de kleine a-klasse. Het kampioenskûtsje van de Veenema’s doet weer mee. Ook de ‘Tiid Sil’t Leare’ is er weer bij. Eelke Boersma, schipper op de ‘Hoop op Zegen’, stapt over, Barry Hofman van de ‘Noarderling’ stopt ermee.

Maar de Twa Famkes doet weer enthousiast mee. Niet verlengd, want behalve budgettair is schipper Pieter Jansma ook principieel tegen verlenging. Je moet niet scheiden wat al 103 jaar aan elkaar vast zit, is zijn visie. Schipper en bemanning zullen daarom ook dit jaar hun uiterste best doen om weer vooraan in het veld, maar in ieder geval origineel, mee te strijden.

25

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

SKS Eindklassement 2014 2014

Klassering

Zeilteken

Schipper 2014

Skûtsje

Plaats

1

Douwe Azn. Visser

Doarp Grou

Grou

2

Douwe Visser Jzn.

De Sneker Pan

Snits

3

Gerhard Pietersma

Twee Gebroeders

Earnewâld

4

Albert Visser

Lemster Skûtsje

De Lemmer

5

Dirk Jan Reijenga

Oeral Thús

De Jouwer

6

Pieter Eldertszn. Meeter

Eildert Sietez

Akkrum

7

Auke de Groot

Súdwesthoek

Starum

8

Johannes Meeter

Út ‘e Striid

Langwar

9

Berend Mink

d’Halve Maen

Drachten

10

Siete Ezn. Meeter

Rienk Ulbesz

Ljouwert

11

Teake Klaas van der Meulen

Klaas van der Meulen

Wâldsein

12

Jeroen Pietersma

Twee Gebroeders

Drachten

13

Lodewijk Hzn. Meeter

It Doarp Huzum

Huzum

14

Alco Reijenga

Gerben van Manen

It Hearrenfean

Weidz leverancier voor bedrijven van grondstoffen en materialen t.b.v. grond-, weg- en waterwerken Transporten van deze en andere goederen kunnen wij verzorgen door heel Europa. tel: 078-6840112

fax: 078-6820301

www.weidz.nl

26

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L Skûtsje: Lytse Lies Domicilie: Gaastmeer Schipper: Ton Brundel

Lytse Lies

D

Bouwjaar: 1910 Werf: Roorda, De Pijp, Drachten

e ‘Lytse Lies’ is gebouwd als ‘Twee Gebroeders’ in 1910 op de Piipster werf van Roorda te Drachten.

Opdrachtgever was de houthandelaar Andries Kramer uit Bergum. Ze voer met schipper Thomas Verdenius veel in Noordwest-Friesland met aardappels en mest. Op een gegeven moment woonden er acht personen aan boord, die allemaal hun plekje vonden op een scheepje van nog geen 15m lengte.

Later is er voor de hardzeilerij 4 meter tussen gezet, maar het schip bleef met z’n 3,50m smal. Dit fijne skûtsje met haar mooie lijnen en de karakteristieke geveegde en gepiekte kont behoort bij lichter weer tot de snelste van de IFKS-vloot.

Brundel begon met het skûtjesilen in 1994 in de C-klasse. Met slechts 5,8 punten werd hij gelijk tweede en stoomde door naar de B-klassse.

Daar werd Ton met zijn enthousiaste ploeg direct in 1995 kampioen.

Vanaf 1997 begon het serieuze werk in de A-klasse. Vijf keer werd de ‘Lytse Lies’ kampioen in de

hoogste klasse. Daarmee veroverde Ton Brundel, inmiddels succesvol watersportondernemer in Gaastmeer geworden, de eerste plaats in het Adelaarsklassement. Op die prestatie is de hele bemanning terecht trots.

Om dit te bereiken, en vooral om het niveau vast te houden, moet je een goede ploeg hebben. Natuurlijk zijn er altijd discussies en kleine aanvaringen, op het water en aan boord. Ook zijn er in de bemanning de nodige wisselingen geweest.

Maar met een goede vaste basisploeg en een positieve sfeer kun je ver komen.

Ook afgelopen jaar begon de ‘Lytse Lies’ uitstekend. Tweede in Langweer, winnaar in de Slag om Heeg én op de Kralingse Plas.

Daarna viel de IFKS-comptetie tegen. Het liep niet zoals het moest.

Zo zie je maar dat je altijd de kop erbij moet houden en constant scherp moet zijn. Want de concurrentie slaapt nooit. Maar, zo zegt de schipper: ‘we hebben er weer zin in en gaan er dit jaar weer voor!’

IFKS Eindklassement 2014 A- Klasse

Jelle Talsma Froukje Meijer Arend Wisse de Boer Geale Tadema Sikke Heerschop Siebo Zijsling Tony Brundel Merijn Olsthoorn Jeroen de Vos Michiel Kalsbeek Walter de Vries Klaas Kuperus Robert de Jong Erik Jonker Willem Ulbesz Zwaga Romke de Jong

a-klein

Sietse Broersma Johan van der Meulen Sikke Tichelaar Ruud Schaap Andre Wiersma Eelke Boersma Sjoerd Kleinhuis Daan van der Meer Pieter Jansma Henk Frankena Tsjibbe van der Veer Martin Brül Michiel Adema Ruger Boonstra Barry Hofman Jochem vd Vaart jr Koos van Drunen

Jonge Jan (Warten) Jonge Jasper (Franeker) Drie Gebroeders (Gorredijk) It Doarp Eastermar (Eastermar) Wylde Wytse (Rotterdam) Striidber (IJlst) Lytse Lies (Gaastmeer) Emanuel (Lemmer) Eelke II (Heeg) Raerder Roek (Raerd) Goede Verwachting (Sloten) Zes Gebroeders (Makkum) Frisia (Lemmer) Jonge Rein (Wytgaard) Opsjitter (Langweer) Grytsje Obes (Koudum)

15 15.9 18.8 19.9 21.9 25.9 33 35 38 41 43 49 57 59 61 65

Avontuur (Heeg) Engelina Smeltekop (Earnewâld) Stad Harlingen (Harlingen) Eemlander (Eemnes) Nieuwe Zorg (Earnewâld) Hoop op Zegen (Leeuwarden Lytse Earnewâldster Elisabeth (Amsterdam) Twa Famkes (Drachten) It Abbegeaster Skûtsje (Abbega) Welvaart (Elahuizen) Rust na Arbeid (Woerden) Lutgerdina Smeltekop (Huizen) Doeke van Martena (Sneek) Noarderling (Stavoren) Nooit Volmaakt (Lemmer) Hoop Doet Leven (Nij Beets)

9.7 9.8 14.9 15.9 30 31 34 36 42 43 46 52 57 58 66 66 84

B-klasse

Jilles Bandstra Jaap Hofstee Lucas Bouma Bas Krom Wietse Bandstra Remy de Boer Paul de Koe Freddy van der Heide Sint Bekkema Jan Sipko vd Veen Willem Prins Ulbe Zwaga Wiebe Leenstra Jan Overwijk Hilbrand de Vries Kees Hermsen

C-Klasse

Arnold Veenema Floriaan Zwart Cees Riezebos Ron Syperda Koos Lamme Tim Roosgeurius Wytse Heerschop Michael Boxum Gerrit de Vries Noortje Goedhart Anne Wil Boterman Floris Bottema Bouke van der Vaart

Lonneke (Stavoren) It Swarte Wief (Tynje) Grutte Pier (Sneek) Verwisseling (Yndyk) Singelier (Stavoren) De Eenvoud (Harlingen) Hoop op Zegen (Heerenveen) Drie Gebroeders (Grou) De Verandering (Boornbergum) Sinnekening (Leeuwarden) De Lege Wâlden (Terherne) Gerrit Ynze (Koufurderrige) Hoop op Zegen (Gaastmeer) Twee Gebroeders (Oppenhuizen) Stêd Sleat (Sloten) Ulbe Zwaga (Amsterdam)

8.8 10.8 13.9 22 23 23.9 37 44 47 48 55 55 56 59 60 69

Zeldenrust (Sneek) Ut en Thús (Hilversum) Nooit Volmaakt (Hindeloopen) Jonge Blom (Heeg) Oude Zeug (Koudum) Wâldwiif (Kootstertille) Woeste Anne (De Meern) Galamadammen (Koudum) Gerrit de Vries (Sneek) De Yde (Mantgum) Oant Moarn (Akkrum) Harmonie (Bolsward) Goede Verwachting (Lemmer)

5.6 8.8 18 23 26 27 30 32 40 44 45 51 55

27

Skûtsjekrant 2015

Opsjitter

W W W. S KU T S J E . N L Skûtsje: Opsjitter Bouwjaar: 1908 Domicilie: Langweer Werf: Van der Werf, Sneek Schipper: Willem Ulbesz Zwaga

W

illem Zwaga kocht de ‘Opsjitter’ in 2012 van Peter de Koe. Daarmee kwam hij in de C-klasse van de IFKS uit. Als debutant promoveerde dit oud-bemanningslid van het Ljouwerter skûtsje naar de B-klasse. En wéér was zijn klassement zo goed dat hij in één keer doorstoomde naar de A-klasse.

Een prestatie van formaat, met een skûtsje dat in het verleden nooit boven de middenmoot uitstak.

In de A-klasse stagneerde het.

Door een hoop pech met zeilen van dertien jaar oud kon de Opsjitter niet meekomen. Zwaga degradeerde.

Dit seizoen komt hij opnieuw uit in de B-klasse en richt zijn pijlen op promotie naar de A-klasse. Dat moet gerealiseerd worden met een nieuw zeil, dat hij overnam van het SKS-skûtsje van Drachten. De financiën leveren wél spanningen op, omdat sponsoren moeilijk te krijgen zijn.

‘Als binnenschipper kun je daar ook maar

beperkt tijd voor vrijmaken.’

Willem Zwaga begon drie jaar geleden met een jonge ploeg vrienden met als doel ervaring op te doen en een goed team te vormen. Uiteindelijk zou hij graag als schipper bij de SKS uitkomen, maar dat valt nog niet mee. Omdat een schipper tegenwoordig weinig tijd heeft om zich te bewijzen, investeert Willem veel tijd en geld in zichzelf en het team.

Misschien dat hij daarmee een basis legt voor een loopbaan bij de SKS. Het zeilen bij IFKS is op het hoogste niveau trouwens ook niet gemakkelijk. ‘Maar het is wel gezellig’, zegt Zwaga. ‘En ik kan niet zonder skûtsjesilen. Daarom zetten we door.’

MTS Samar Appelhof 49 8525 GL Langweer

BOOI BROTHERS WATERSPORT • Onderhoud en reparatie boten en motoren • Winterstalling Doumastate 10 Langweer 0513-498115

WWW.BOOIBROTHERS.NL

28

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L Skûtsje: Engelina Smeltekop Domicilie: Buitenpost Schipper: Johan van der Meulen

Engelina Smeltekop

D

it jaar is het dertig jaar geleden dat de Engelina Smeltekop onder de naam ‘De Nieuwe Maan’ haar rentree maakte in het skûtsjesilen. Het door Philips afgedankte SKS-skûtsje werd toen door horeca-baas Peter Habekothé van Vlieland gekocht en in de IFKS gebracht.

Sinds 1986 vaart de familie van der Meulen op de Engelina Smeltekop. Vader Jelle klom van zwaardeman op tot grootschootman en tenslotte tot schipper. Vanaf de beginjaren voeren zoon Johan en later dochter Annet mee.

In 1998, onder leiding van Haaije Pijl, hanteerde Johan het helmhout van de Engelina Smeltekop. Deze ‘stage-periode’ wierp haar vruchten af. Annet vaart sindsdien ook onafgebroken mee als bemanningslid. Vanaf 2001, toen het skûtsje deel ging uitmaken van de vloot van Annage, was Johan schipper, met als hoogtepunt kampioen in de jaren 2002 en 2003. Annet neemt vanaf dat moment een sleutelpositie in aan de grootschoot, ook in de jaren dat Fonger de Vlas, Cathrienus én Rinze Pieter Herrema als schipper fungeerden. Meestal deed de Engelina Smeltekop mee om de prijzen in de klasse a-klein. Alleen in 2013 stond de ploeg niet op het podium.

zoekt: enthousiaste ervaren zeilers LMN (m/v)

voor dagtochten op skûtsjes en zeilpramen bij Earnewâld en Grou geen vast dienstverband, min. 18 jr. meer informatie: 0511 539339 of www.annage.nl

Bouwjaar: 1923 Werf: Van der Werff, Buitenstvallaat, Drachten

Als toeschouwer volgt heit Jelle van der Meulen, ook actief als bestuurslid en rondleider bij het Skûtsjemuseum in Earnewâld, de verrichtingen van zijn kinderen. Dit gaat zo ver dat hij op de dijk in Lemmer dikwijls de bekende speaker Jan Andrea meent te moeten corrigeren.

Jan kon daar altijd wel om lachen.

Inmiddels is Johan vanaf 2013 aan een rentree als schipper begonnen.

Na jaren als tacticus onder Fonger de Vlas en de broers Cathrienus en Rinze Pieter Herrema gevaren te hebben, wilde Johan het zelf weer proberen. Dat het niet vanzelf gaat, bleek dit jaar wel. Na 12 jaar achtereen een podiumplek, moest de crew op de Engelina Smeltekop genoegen nemen met een teleurstellende achtste plaats.

In 2014 is de bemanning op scherp gezet. Door de harde wind op de finaledag kon er niet met de ‘Avontuur’ van Sietse Broersma om de titel worden gestreden. Meer dan een tweede plaats zat er helaas niet in. Met diezelfde gedreven bemanning zit de Engelina Smeltekop dit jaar vol ambitie om opnieuw de hoogste prijs te pakken.

Foto schipper: Jaap Cuperus Foto Engelina Smeltekop: Oane Hoekstra, Oanemation

Rondvaardij Princenhof voor elke gelegenheid hét juiste schip

Voor groe pe mogelijkh n eden van 5 tot 250 personen

Zomerprogramma 2015 Rondvaart door het Nationaal Park “De Alde Feanen”

Inschepen vanaf 13.30 uur; afvaart 14.00 uur; ontschepen 16.00 uur.

Vanaf Pasen tot juni op zon- en feestdagen.

Vanaf juni tot september dagelijks.* In september op zondag en woensdag. In voor- en naseizoen op aanvraag. * 18, 21 en 31 juli géén rondvaart.

Volw. € 10,00; Kind. (t/m 12 jaar) € 5,50

Dagtocht Sneek

Inschepen vanaf 09.30 uur; afvaart 10.00 uur; ontschepen 18.00 uur Data: 02 juli en 13 augustus. Volw. € 27,50; Kind. (t/m 12 jaar) € 12,50

Dagtochten

Giethoorn I en II: Boot-bustocht, tijden 09.00 – ca. 18.15 uur Data: 08 en 09 juni, 13 en 14 juli. Volw. € 32,50; Kind. (t/m 12 jaar) € 15,00 Dokkum I en II: Boot-bustocht, tijden 09.00 – ca. 18.00 uur Data: 15 en 16 juni, 03 en 04 augustus. Volw. € 27,50; Kind. (t/m 12 jaar) € 12,50 Bolsward I en II: Boot-bustocht, tijden 09.30 uur – ca. 17.45 uur Data: 29 en 30 juni. Volw. € 30,00; Kind. (t/m 12 jaar) € 15,00 Groningen I en II: Boot-bustocht, tijden 09.00 - ca. 18.00 uur Data: 12 en 13 mei, 15 en 16 september. Volw. € 32,50; Kind. (t/m 12 jaar) € 15,00 Lemmer I en II: Boot-bustocht, tijden 09.30 - ca. 18.00 uur Data: 21 en 22 mei, 03 en 04 september. Volw. € 32,50; Kind. (t/m 12 jaar) € 15,00

Middagtocht Grou

Inschepen vanaf 13.30 uur; afvaart 14.00 uur; ontschepen 18.00 uur Data: 03, 10, 17 en 24 juni, 01, 08, 15 en 29 juli, 05, 12, 19 en 26 augustus, 02 en 09 september. Volw. € 12,50; Kind. (t/m 12 jaar) € 6,00

Ook voor al uw feesten en partijen

Tochten naar de wedstrijden van het SKS-Skûtsjesilen De aanvang van de wedstrijden is 14.00 uur.

Vertrek vanuit Earnewâld Zaterdag 18 juli Maandag 20 juli Dinsdag 21 juli Woensdag 22 juli Donderdag 23 juli Vrijdag 31 juli -

Grou (start) De Veenhoop Earnewâld Terherne Langweer Sneek (finale)

Vertrek vanuit Woudsend (Eewal) Vrijdag 24 juli Elahuizen Maandag 27 juli Woudsend

Staande Mastroute

Inschepen vanaf 13.30 uur; afvaart 14.00 uur; ontschepen 17.30 uur Data: 20 en 27 mei. Volw. € 12,50; Kind. (t/m 12 jaar) € 6,00

Brunchcruise

Inschepen vanaf 10.30 uur; afvaart 11.00 uur; ontschepen 13.00 uur Data: 10 mei (Moederdag), 24 mei (Pinksterzondag), 21 juni (Vaderdag) en 09 augustus Volw. € 25,00; Kind. (t/m12 jaar) € 12,50

Moonlight Cruise

Inschepen vanaf 19.00 uur; afvaart 19.30 uur; ontschepen 23.00 uur Data: 05 juni, 10 juli, 14 augustus en 11 september Volw. € 37,50; Kind. (t/m 12 jaar) € 20,00 Tijden en prijzen op aanvraag!

• • • • • •

Wie reserveert vaart wel!

Afvaart bij voldoende deelname Wijzigingen voorbehouden Keuken aan boord Vertrekplaats steiger Rondvaardij Princenhof (tenzij anders aangeven) Prijswijzigingen en drukfouten voorbehouden

zomerprogramma ook online

Piet Miedemaweg 19 9264 TJ Earnewâld (Eernewoude) T: (0511) 53 93 34 E: info@rondvaardijprincenhof.nl I: www.rondvaardijprincenhof.nl

29

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Akkrumer Skûtsje

Skûtsje: Akkrumer Skûtsje Domicilie: Akkrum Schipper: Pieter Meeter

Bouwjaar: 1910 Werf: Roorda, De Pijp, Drachten

Pieter Meeter leerde dure les

Van zeil tot vlak beter ‘Een dikke inschattingsfout’, uit zuinigheid ook nog, verknalde de tweede SKS-week van 2014 voor Pieter Meeter. Zijn Akkrumer skûtsje was in Woudsend en Lemmer niet vooruit te branden.

‘Het nieuwe zeil stond te vlak. We hadden er meer mee moeten oefenen.’

Het nogal ronde Piipster skûtsje deed het de eerste SKS-week van 2014 op ondiep water heel aardig. De tweede week daarentegen was het waardeloos. ‘Groter en dieper water, dan heb je toch wat meer PK’s uit het zeil nodig. Dat deed het dus niet. Alles gecontroleerd, maar nooit gedacht

dat de oorzaak wel eens in de nieuwe zeilen kon zitten.’

Pas na de tweede dag op Lemmer, waar het voor de start al mis ging doordat de schoot in de knoop raakte, vond Pieter de oorzaak. ‘De oude zeilen er weer op, en toen ging het super. We lagen zowat de hele wed-

strijd eerste. Alleen vlak voor de finish pikte Joure ons nog, die had net wat meer vermogen.’

Deze gunstige lijn werd doorgezet tot bij de Lemster Friesehoekrace aan het einde van het seizoen.

Zeilen sparen

Achteraf kan Pieter zich wel voor de kop slaan. Hij en zijn bemanning zijn van de oude stempel. Ze oefenen, kijken, denken, wetend dat de oude dame tot de snelste schepen van de vloot behoort. Ruig met geld gaan ze niet om, want tot nog toe moest alles uit een bescheiden ‘potsje’ gefinancierd worden. Daarom spaarde Pieter het mooie nieuwe tuig ook in de voorwedstrijden, die vaak wat ruiger zijn dan de echte competitie.

Wijzer geworden hebben de Meeters hun skûtsje afgelopen winter bij Multiship van een mooie nieuwe coating laten voorzien – net als de skûtsjes van Leeuwarden, Huizum en van de IFKS de ‘Jonge Jasper’ en de ‘Sinnekening’. Dat was een kostbare operatie geworden als Pieter er met een paar bemanningsleden zelf niet veel tijd in had gestoken. ‘Het heeft mij wel zes weken gekost’. Dat kon wel in de winterperiode, omdat het familierondvaartbedrijf ‘Frisian Queen’ dan een rustige tijd doormaakt. Ge-

Altijd al eens op een hekraderboot willen varen?

Dat kan gewoon in Friesland.

Met de Frisian Queen beleeft u de leukste feesten op het water.

Minimaal 40 tot maximaal 185 personen Voor meer informatie kijk op onze website.

30

www.frisian-queen.nl

Familie Meeter It Salt 1, 8491 DV Akkrum tel: 0566 - 650 030

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

lukkig trok het aantal boekingen in het voorjaar flink aan. Bovendien leverde sponsor Friese Olie- en Verfhandel het benodigde plamuur en de lakken voor een vriendelijk prijsje.

Zuinigheid op het materiaal hoort bij de particuliere eigenaar van het skûtsje. Geleidelijk wordt het iets royaler, omdat de sponsorclub voor Akkrum goed begint te draaien. Maar zomaar veertigduizend per jaar stukslaan, wat andere commissies wél kunnen, is er niet bij.

Nieuwe schotenman

Met adviseur Appie Boorsma heeft Pieter de ervaring gewisseld dat ze elkaar nog wel wat pittiger partij kunnen geven. Felheid, daar word je bij het huidige skûtsjesilen beter van. Dat geldt ook voor de rest van de beman-

ning. ‘Ze mogen wel wat meer tegenspraak geven’, zegt Pieter.

Toch is er in zijn dertienkoppige bemanning weinig veranderd. Wietse Heerschop heeft vanwege drukte met zijn eigen IFKS-skûtsje als schotenman plaatsgemaakt voor Mart Huisman. Inderdaad, dat is een broer van Stefan van Joure en een zoon van de roemruchte schotenman uit de ploeg van Ulbe Zwaga op Leeuwarden, ‘de Wiets’ Rinus Huisman.

De ploeg gaat dit jaar vanaf de eerste wedstrijd met de nieuwe tuigage het water op, als het gewoon weer is tenminste. Aan de wal is geoefend op de trim. Ze weten nu hoe ze moeten stroppen om het er allemaal goed bij te krijgen. Er zit daarom in de competitie van 2015 vast meer in dan de zesde plek van vorig jaar.

De afspraak was dat de 44-jarige Pieter Meeter na dit jaar op het Akkrumer skûtsje plaats zou maken voor broer Siete. Maar omdat zijn oudste broer schipper is op Leeuwarden, is in maart in de familie besloten dat Pieter er nog eens zeven jaar op Akkrum bij krijgt.

Vorig seizoen is gebleken dat ‘de gebroeders’ Pieter en Siete elkaar zeker niet sparen. Dat leidde bij Earnewâld zelfs tot een aanvaring, zoals elders in deze krant is beschreven.

31

Skûtsjekrant 2015

Ale

W W W. S KU T S J E . N L Skûtsje: Ale Domicilie: Heeg Schipper: Ron Syperda

G

Bouwjaar: 1913 Werf: Van der Werff, Langewijk Drachten

ek van platbodemschepen, dat is hij zeker. Ron Syperda is niet alleen skûtsjeschipper, maar is ook eigenaar van een verhuurbedrijf met twintig ronde- en platbodemschepen in Gaastmeer. De tjalken, skûtsjes, lemsteraken en zeeschouw van Waterrecreatie Syperda zijn al ruim 30 jaar een bekend begrip op de Friese wateren.

Vrienden, families, verenigingen en bedrijven weten steeds beter de weg naar Gaastmeer te vinden om een dag of meerdere dagen

in Friesland te komen zeilen. De laatste jaren zijn de schepen ook steeds vaker te zien als volgschepen tijdens de IFKS en Sneekweek.

Is Ron niet aan het werk, dan hij is aan het varen. Na zijn debuut in 2013 in de a-klasse klein startte Ron vorig jaar met de Jonge Blom in de C-klasse. Hij deed geregeld mee om de prijzen, en sloot het seizoen verdienstelijk af met een promotie.

Komend seizoen mag Ron bij de IFKS met zijn bemanning van start in de B-klasse.

Skûtsje: De Tiid Sil ’t Leare Domicilie: Heeg Schipper: Daan van der Meer

Bouwjaar: 1905 Werf: Wildschut, Gaastmeer

Verhuur van: • tjalken, skûtsjes, lemsteraken en zeeschouw • vakantiewoningen aan het water • polyvalken, randmeren en open toerboten.

Munkedyk 2 8611 JM Gaastmeer www.waterrecreatiesyperda.nl info@waterrecreatiesyperda.nl

De Tiid Sil ’t Leare

D

e Amsterdamse Zeilvereniging Orionis heeft 15 december jl. het skûtsje De Tiid Sil ‘t Leare overgenomen. De vorige eigenaar was Quirijn Kuiper, schipper bij de IFKS Hielke Kuiper. De aanschaf van het schip is mogelijk gemaakt door Intercel B.V. Het skûtsje is in 1905 bij Wildschut in Gaastmeer gebouwd voor Ulbe de Jong. Die liet het schip onder nummer S 675 N registreren onder de naam ‘De Tijd zal ’t Leeren’. Het werd eerst gemeten op een lengte van 15,52m, later van 15,48m.

In de IFKS-tijd zeilden Ulbe Zwaga en Freddie Talsma erop, met een grote Z als zeilteken.

De Amsterdamse studenten hebben veel tijd, energie en aandacht in het traject naar de koop gestopt.

De hele vereniging is betrokken bij een discussie over voors en tegens, want een skûtsje schaf je niet zomaar aan. Naast wedstrijden heeft Orionis een opleidingsprogramma voor leden. Echte talenten krijgen de kans om maat of schipper te worden. Daar zijn opleidingsweekenden voor en theorieavonden.

32

Naast de wedstrijden hebben de studenten trainingsdagen en -weekenden met het wedstrijdteam. Ook onderhoudt Orionis het schip zelf. Een ‘Technische Skûtsje Commissie’ plant het onderhoud en voert het uit.

De nieuwe schipper is Daan van der Meer, en de opleiding van zijn opvolger of vervanger is al voorbereid middels het eerder genoemde opleidingsprogramma. A.S.Z.V. Orionis vaart vaart naast wedstrijden met gasten (bedrijfs- en familieuitjes) aan boord van de Tiid, dit is om de kosten te dekken.

Mede dankzij de aankoop van het skûtsje heeft Orionis Sperry Top-Sider als hoofdsponsor aangetrokken. Die levert geld zodat zij zich kunnen verbeteren op zeiltechnisch gebied, maar daarnaast ook hun handelsmerk; de bootschoenen.

Orionis geeft half februari weer de mogelijkheid om lid te worden van haar vereniging; het skûtsje zal hopelijk opnieuw veel nieuwe mensen aantrekken! Meer informatie over Orionis is te vinden op www.orionis.nl

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L Skûtsje: Sinnekening Domicilie:Leeuwarden Schipper: Jan Sipko van der Veen

Sinnekening

J

an Sipko van der Veen zeilt sinds 2013 met de ‘Sinnekening’. Vroeger was dit het Huzumer skûtsje fan pake Lodewijk Meeter. Zijn kleinzoon kreeg als bijnaam Lodewijk de Veertiende, vandaar de nieuwe naam.

In het eerste jaar eindigde Van der Veen als vijfde in de C-klasse. Het eerste jaar bij de B’s klasseerde de Sinnekening zich als tiende. Een nette positie in de middenmoot en dus handhaving, wat met gejuich werd ontvangen. Maar nu hebben de fanatieke schipper en zijn bemanning de blik omhoog gericht.

Om in 2015 een topklassering in de B-klasse te halen heeft het onderwaterschip van de Sinnekening

P r o j e c t b e g e l e i d i n g

Rapportages

www.hayma.nl

Bouwbegeleiding

Advies & ontwerp

info@hayma.nl

Begeleiding VVE

Menno Hayma

06 51158610

Bouwjaar:1911 Werf: De Roos en Van der Meijden, Leeuwarden

een totale refit ondergaan. Dankzij hoofdsponsor het Noordelijk Schade Taxatie Bureau en de firma Hempel is het voorzien van een siliconenhoudend verfsysteem, dat nagenoeg geen weerstand biedt.

Aangroei heeft er absoluut geen grip op. Het resultaat was dit jaar te zien op Boot Holland, waar het schip als uithangbord voor Multiship te pronk lag.

Dit systeem is afgelopen winter en voorjaar ook toegepast op De Jonge Jasper van Froukje Osinga-Meijer en de SKS-skûtsjes Eildert Sietesz uit Akkrum en de Rienk Ulbesz uit Leeuwarden. Jan Sipko van der Veen hoopt dat zijn Sinnekening hiermee vleugels heeft gekregen.

Ceresweg 6 Leeuwarden - tel. 058 289 09 00

Noordelijk Schade Taxatie Bureau BV Postbus 4 8490 AA Akkrum De Parse 9-A 8491 PJ Akkrum 0566-654550 06-12168941 info@noordelijkschadetaxatiebureau.nl

www.noordelijkschadetaxatiebureau.nl

Winterstalling || Onderhoud || Projecten Himpenserdyk 12 || 8939 BZ Leeuwarden || T: 058 216 82 00 || M: 06 53 67 21 19 info@gerbenvanderweij.nl || www.gerbenvanderweij.nl || Volg ons ook op: MC

33

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Piet Blaauw, al 25 jaar breed inzetbaar

‘Het leeft weer op’ Oregon Pine niet meer te krijgen. In verlijmde vorm zijn ze te onderhoudsgevoelig voor de huidige generatie eigenaren. De masten zijn daarom van roestvrij staal, ‘een stuk vriendelijker’, aldus Piet Blaauw. De gieken zijn wel van hout.

Mét zoon Romke en Bouke Westerhof werkt Piet in zijn loods aan de Kooiweg in Stavoren aan dit schip, dat via IFKS-schipper Jan Bakker in Fryslân bekend is geworden.

Kop boven water

Wedstrijdleider bij de SKS in Stavoren, voorheen bemanningslid op Joure. De 50-jarige Piet Blaauw kennen ze in de skûtsjewereld allemaal. Een vakman is hij, en niet voor één gat te vangen. Dat kan ook niet, want om in deze branche staande te blijven, moet je lenig zijn.

Min of meer toevallig ontdekte Piet onlangs dat zijn bedrijf dit jaar een kwart eeuw bestaat. Vijfentwintig jaar, waarin de wereld van klassieke schepen en moderne jachten behoorlijk is veranderd. De branche van Piet Blaauw is vooral ‘tugerij’: mast, giek, stag en wanten, én zwaarden natuurlijk. Voor

een mooie betimmering draait hij zijn hand echter ook niet om. Een all round vakman redt zich met alles op een schip, is zijn uitgangspunt.

De laatste klus is de klipper ‘Deinemeid’, die van twee nieuwe masten voorzien moest worden, van 24 en 22m lengte. Zulke bomen zijn er in

De bootjeswereld heeft wel betere tijden gekend. Dat geldt helemaal voor de chartervaart, waarvan de Friese Vloot Stavoren als thuisbasis heeft.

‘Het is al mooi als ze de kosten eruit halen.’ Wenselijk onderhoud wordt daarom vaak uitgesteld, tenzij het urgent en noodzakelijk is. Want dan gebeurt het natuurlijk.

Dit moderne kostenbewustzijn straalt af op de toelevering. Je moet als scheepstimmerman multifunctioneel kunnen werken, is Piets ervaring.

Daarom is zijn werkplaats voor hout en voor ijzer volledig geoutilleerd. Met eerlijk werk houden ze in Stavoren de kop boven water. De uitdaging is nu en voor de komende jaren, om ook in de zomermaanden de orderportefeuille goed te vullen. Wie weet ligt de oplossing bij de nieuwe bootbewoners.

Daarover vertellen Jelle en Delmer Los elders in dit blad.

Vertrekdata: 24 juli 31 juli 7 augustus 14 augustus

Aukebaes 8 • 8501 RR Joure • 0513-41 33 72 / 06 53 15 43 08

www.rondvaartbedrijfbrouwer.nl

Eetkavee Dikke Tút Marwei 19 8508 RA Delfstrahuizen 0514542075

info@dikketut.nl www. dikketut.nl 34

Hellingspad 20, 8715HT Stavoren 0514 682194 | 06 53474418 info@pietblaauw.nl | www.pietblaauw.nl

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Galamadammen

Skûtsje: Galamadammen Domicilie: Galamadammen Schipper: Michael Boxum

V

anaf het terras van Hotel Galamadammen onder Koudum is het Skûtsje GalamaDammen met als zeilteken GD geregeld te bewonderen. Tijdens oefensessies en rondvaarten over de Moarre (Morra) en de Fluezen (Fluessen) komt het schip vlak voor het hotel langs.

Galamadammen is dus niet alleen de naam van een hotel-restaurant aan het Friese water, maar sinds 2000 ook van een IFKS-wedstrijdskûtsje. Het is geen toeval dat de naam gelijk is. Hotel Galamadammen is al jaren de hoofdsponsor van het skûtsje, dat zijn thuishaven dan ook in de jachthaven bij het hotel heeft. De chef-restaurant van het hotel, Michael Boxum, is sinds 2009 de schipper bij de IFKS-wedstrijden.

Het skûtsje is in 1912 voor de vrome schipper-prediker Fokke van der Kuip uit Eastermar gebouwd bij Haike Pieters van de Werff in Drachten/Langewijk. In 2000 is het door Jacob Huisman gerestaureerd voor de chartervaart. Vanwege de mooie, snelle vorm van het schip wilden meerdere belangstellenden er wel wedstrijden mee zeilen. Dat

Bouwjaar: 1912 Werf: Van der Werff, Drachten (Langewijk) gebeurde ook.

In 2005 besloten medewerkers van Hotel Galamadammen zelf het skûtsje samen met Jacob Huisman voor de IFKS-wedstrijden in te schrijven. Een combinatie van skûtsje- en horeca-veteranen bemande het schip onder leiding van Kees Meter dat jaar. Zij zeilden naar een verdienstelijke 3e plek in de C-klasse, wat recht gaf op promotie.

In de jaren erna, van 2006 tot 2008, leidde Theun van Berkum de bemanning op, zodat ze uiteindelijk op eigen kracht konden meedoen.

In 2009 nam Michael Boxum het helmhout van Theun over. Hij verraste met uitstekende prestaties in verschillende wedstrijden.

Enkele vaste bemanningsleden hebben als ‘Stichting tot Behoud van Skûtsje Galamadammen’ het schip van Jacob Huisman gekocht.

Ze hebben het nu volledig in eigen beheer.

Galamadammen 1-4 8723 CE Koudum (0514) 521346 info@galamadammen.nl www.galamadammen.nl

35

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Striidber

Skûtsje: Striidber Domicilie: IJlst Schipper: Siebo Zijsling

Bouwjaar: 1910 Werf: Van der Werff, Buitenstvallaat, Drachten.

T

itelkandidaat, oordeelden snelle analisten vorig jaar begin augustus. Siebo Zysling won met zijn ‘Striidber’ en zijn fanatieke ploeg de eerste woelige wedstrijd bij Stavoren. Alsof ze een kudde strijdbare walvissen hadden losgelaten, zo gingen de deelnemers tekeer. En daarin voelde deze ploeg zich wel thuis.

Later, toen de wind wat luwde en de sfeer vreedzamer werd, ging het met de ‘Striidber’ wat minder.

Ook met de nieuwe giek bleek het schip nog net wat tekort te komen voor de echte top. Een zesde plek in de eindklassering was natuurlijk mooi, maar Siebo wil zó graag eens

kampioen worden. En ze hebben er zo vaak ook dicht bij gezeten.

Dus dit jaar weer vol goede moed de strijd aanbinden. Eén geluk: veel water is uitgediept de laatste jaren, soms door het Jutrijper aannemingsbedrijf Zijsling zelf. En dat is gunstig voor dit wat zwaardere schip, zeker als het waait.

Daarom is er nu niet opnieuw geïnvesteerd en veranderd. ‘Skerp de kop derby’, alle neuzen één kant op en je niet laten provoceren door lastige tegenstanders. Dan móet het toch een keer lukken. En anders… die boxershorts met ‘Striidber’ in de band gaan óók jaren mee.

Uw duurzame totaalinstallateur!

• CV-ketels

Scheepswerf ten Woude voor al uw o.a. scheepsrenovaties, nieuwbouw, motoreninbouw onder 1 dak...

• Airco • Ventilatie • Elektra • Dak- en zinkwerk • Service & onderhoud • Zonnepanelen • Zonneboilers • Warmtepompen • Hout / pelletkachels

VCA *

Roodhemsterweg 20 • IJlst Vakinstallateur

(0515) 41 53 07 • www.gebr-sikma.nl

Aannemingsbedrijf Weg- en Waterbouw

Stienstra & Van der Wal-IJlst ISO en

Ook kunt u bij ons terecht voor: • Remmings- en geleidewerken • Stalen damwanden • Haven aanleg en steigerwerk • Houtleverantie • Diverse typen walbeschoeiingen • Houten bruggen Voor informatie en/of een vrijblijvende offerte kunt u altijd contact met ons opnemen.

36

S&W

teit & kwali iligheid Waar ve samengaan nauw

erd

certifice

VCA ge

Aannemingsbedrijf Weg- en Waterbouw Stienstra & Van der Wal Rogmolewei 6, 8651 EP IJlst Tel. 0515-533243, Fax 0515-531362 info@stienstra-vanderwal.nl www.stienstra-vanderwal.nl

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

De bouwers van Zijsling Naastliggers aan de Wytmarsumer Feart krijgen de baggerspecie direct óp hun land. Nieuwe grond, betere structuur, vlak als een ijsvloer én ecologisch. Aannemer Zijsling gaat met zijn tijd mee. Baggeren is bouwen geworden.

Simpel is het werk al lang niet meer.

Geen wonder dat zelfs de koning ‘watermanagement’ als grote uitdaging zag. Dat is precies de kern van de werkzaamheden waarin Zijsling zich onderscheidt. Tot achter de bedrijfswoning in Jutrijp is dat te zien: daar is een nieuwe haven gegraven.

De nieuwe generatie baggermachines is uitgerust met computers en sensoren. De secuur gestuurde bak volgt precies het in bestek voorgeschreven profiel, zodat er geen kuub te veel wordt uitgebaggerd. Dat bevordert efficiënt en effectief werken.

ter plekke herbenutten van uitgebaggerde grond is daar een voorbeeld van. Dat is, ook ecologisch, beter en voordeliger dan het van hot naar her te slepen.

Voor de toekomst

Het bedrijf zelf is al net zo flexibel ingericht als het werk wordt aangepakt.

Zes vaste krachten werken er bij Zijsling, maar dat aantal kan moeiteloos op tien worden gebracht. En vervolgens is er het grote Friese netwerk,

waarin de Zijslings samenwerken met collega’s.

Vooral overheden zijn belangrijke opdrachtgevers, en dan gaat het meestal niet om kleine werkjes. We zitten met ons Friese landschap midden in een grote transitie. Haak om Leeuwarden, Centrale As, rondweg hier, tunnel daar. De Wielen bij Langweer worden compleet uitgediept, elders gebeurt dat plaatselijk. En nu brandt de discussie over de toekomst van de veenweide los. Behouden we die of laten we het veen verdrogen en verdampen?

Het leven van een weg- en wateraannemer is kortom net zo boeiend als op de beste wedstrijdmomenten het Skûtsjesilen. Daarom voelt Sybo Zysling zich daar in thuis.

Ecologisch verantwoord

Veel instanties bemoeien zich met grond- en waterwerk. Voorop loopt het Wetterskip Fryslân, dat zowel voor de kwaliteit als voor de kwantiteit verantwoordelijk is. Dat is geen sinecure. Door de klimaatverandering valt er ’s zomers op pieken veel meer water, dat verwerkt moet worden. En dankzij voortschrijdend inzicht onderscheiden we steeds meer belastende factoren in kanaal- en meerbodems.

Die moeten vooraf in beeld zijn gebracht.

Het werk moet ecologisch verantwoord gebeuren. Het mooiste is dat mannen van de praktijk daarbij verstandige oplossingen kiezen. Het

Bungalow - Watersportpark De Pharshoeke

Pharshoeke 61 8621 CW Heeg 0515 442314 www.pharshoeke.nl info@pharshoeke.nl

37

Skûtsjekrant 2015

Drie Gebroeders

W W W. S KU T S J E . N L Skûtsje: Drie Gebroeders Domicilie: Gorredijk Schipper: Arend Wisse de Boer

A

rend Wisse de Boer debuteerde i n 2011 als IFKS-schipper met de ‘Oude Zeug’ in de C-klasse, werd met zijn ervaren bemanning meteen kampioen en promoveerde dus direct naar de grote A’s.

De ‘Oude Zeug’ werd ingeruild voor de ‘Twee Gebroeders’, het oude Zwaga-skûtsje van de Langweerder SKS-commissie. Daarmee zeilden ze naar een verdienstelijke vijfde plaats in het eindklassement.

In november 2013 kreeg Arend Wisse de Boer de mogelijkheid om samen met Jan Roelof en Hans Boersma zelf een skûtsje te kopen. De keuze viel op de ‘Swan fan Donia’, het tweede schip van Langweer. Ook dit heeft zowel in de SKS (1998-2000) als in de IFKS de nodige jaren meegedraaid. Na aankoop werd de ‘Swan’ met ruim een meter verlengd. Daarna volgde nog een volledige restauratie en werd het schip voorzien van een nieuwe mast en zwaarden.

Omdat er drie eigenaren zijn,

Bouwjaar: 1927 Werf: Van der Werff, Buitenstvallaat, Drachten werd de ‘Swan fan Donia’ omgedoopt in ‘Drie Gebroeders’. Het skûtsje verdedigt de eer van Gorredijk, waar de Boersma’s vandaan komen.

De start in de IFKS was om van te watertanden. Met alleen de beide wedstrijden op Lemmer nog te gaan, stond De Boer fier bovenaan in het klassement. De harde wind nekte ze echter. De snelheid ontbrak en op de eerste dag op Lemmer eindigde de ‘Drie Gebroeders’ op een achtste plaats. De tweede dag werd er niet gezeild vanwege de slechte weersomstandigheden.

Resultaat: een derde plaats in het eindklassement.

Dit was fantastisch, maar komend jaar moet het eigenlijk nóg beter, vinden de heren. Daarom kreeg het schip deze winter nog een nieuwe set van fok en zeil, zodat ze ook bij harde wind mee vooraan kunnen zeilen. Ondertussen vraagt de SKS-commissie van Langweer zich af welk van de drie skûtsjes daar toch het beste was en is.

• Bouwmachines • Steigerbouw • Toiletservice • Evenementen

Dé verhuurspecialist van het Noorden!

0900 7474747

38

sijperdaverhuur.nl

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Restauratie ‘Zevija’ afgerond

‘De Hoop’ voor Ivor De laatste grote aansprekende restauratie in Makkum was de roemruchte visaak ‘Zevija’ van het Zuiderzeemuseum. Daar is veel om te doen geweest.

Maar Ivor van Klink wordt er niet heet of koud van.

Zijn familie zit, zoals de naam zegt, al generaties in het vak

Vanaf vrijdag 1 mei 2015 is de 38-jarige Ivor de nieuwe scheepstimmerbaas op de historische scheepswerf ‘De Hoop’ uit Workum. Hij beoefent er samen met een aantal collega’s en werknemer Jorrit het edele restauratievak aan mooie schepen.

Aan het Zwolsmanjacht ‘Marieke’ werkte Ivor met zijn collega’s in Makkum in een gehuurde aardappelloods.

Op ‘De Hoop’ komt hij in de plaats van Harold de Lange. Die begint als brandweerman aan een nieuwe uitdaging in Leeuwarden. Daar heeft hij tenslotte voor doorgeleerd.

2007 aan het Zuiderzeemuseum op voorwaarde dat het in de oorspronkelijke staat werd gehouden. Dat daar groot onderhoud bij hoorde, realiseerde de toenmalige museumdirectie zich niet. Maar de familie hield het Zuiderzeemuseum aan de overeenkomst waarin de schenking werd aanvaard.

Zelfs met een beroep op de rechter kwam het museum daar niet onderuit.

Een grondige opknapbeurt was nodig.

André Hoek himself kwam namens de familie Verwelius kijken of het bij Ivor wel goed gebeurde. Natuurlijk.

Scherp aan de wind

In Workum krijgt Ivor meer bekijks dan in Makkum. Er is op de historische Zwolsmanwerf zelfs een speciaal museum voor de Makkumer restaurateur ingericht. Dat geeft een extra lading aan het mooie werk dat de vaklieden er doen.

De ‘Zevija’ was de laatste houten visaak die in Joure is gebouwd. In 1898 gleed ze als ‘Jonge Hans’ van de helling. Pieter Poepjes, aangetrouwd familie van de Jouster werfbaas Eeltje Holtrop van der Zee, was de opdrachtgever.

Gerrit Verwelius schonk dit schip in

Museum

39

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Skûtsje: Twee Gebroeders Domicilie: Oppenhuizen (Top en Twel)

Twee Gebroeders

I

n 2013 is het schip verlengd naar de maximale lengte van 20,59m. De breedte (3,55m) bleef daarbij beperkt, passend bij een oorspronkelijke holte van 1,08m. Het werd een fikse investering door kostbaar plamuurwerk.

Want Jan Overwijk en zijn ploeg uit Top en Twel (vandaar het zeilteken TT) hebben wel ambitie.

Maar deze Twee Gebroeders zeilt ook komend jaar in de C-klasse.

Boeiend genoeg trouwens, met al die jonge talenten. Met een spontaan en leuk team wil Overwijk

Schipper: Jan Overwijk Bouwjaar: 1907 Werf: Wildschut, Gaastmeer vooral lekker zeilen. Genieten van de sfeer en van de sport. Aan het schip is dit jaar niet veel meer veranderd. Dat hoefde ook niet.

Wel kan de menselijke factor nog wel wat worden verbeterd. Daartoe is een pittig trainingsprogramma opgesteld, waarbij ook het schilderen en lakken hoort. Want dat is goed voor de teamspirit.

Voor de rest, laat de bemanning weten, maken we er een mooi en sportief seizoen van.

GIESING COATINGS SG dé groothandel

met passie voor verf

: Uw leverancier van en jachtlakk

•

• bouwverven • oercoatings industrielakken • vl

Fahrenheitweg 25 • 8912 AJ Leeuwarden • tel. 058-2990360 • fax 084-0037940 info@giesingcoatings.nl • www.giesingcoatings.nl 40

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L Skûtsje: ‘t Swarte Wief Domicilie: Tynje Schipper: Jaap Hofstee

’t Swarte Wief

Bouwjaar: 1909 Werf: Van der Werff, Wergea

En nu: de grote A’s op de mast, zeil en fok in de perfecte stand. Daarin zien we nog veel mogelijkheden om ons te verbeteren.

Ook met de tactiek kunnen we nog grote stappen maken. Het is een kwestie van concentratie en inzicht om vóór te blijven als je voor ligt, en in te halen als je achter bent. Dat kan beter! We willen daarom veel voorwedstrijden zeilen om onze bedachte tactiek in de praktijk te brengen, en te optimaliseren.

Zelfde bemanning

Sinds 2013 zeilen we met de grote skûtsjes, na vijf jaar in de klasse a-klein gezeild te hebben. Toen waren de successen overrompelend. Het blijft heel bijzonder dat we ook bij de groten met de oude ‘Jonge Willem’ (alias ‘Onderneming’/ ’t Swarte Wief 2’) twee keer in de top eindigden.

Toen we in 2008 met de oude verlengde ‘Koophandel’ (Jan Bos, 1903) begonnen, konden we amper zeilen. Niemand verwachtte dat wij met dit scheepje kampioen konden worden.

Maar het gebeurde toch! En dus lokte het grote werk, want aan het zeilen waren we verslingerd geraakt.

Het ging weer super. Na twee promoties op rij mogen we ons dit jaar meten met de grote jongens in de kampioensklasse van de IFKS, de grote A. We zijn zeer benieuwd waar we 8 augustus aan het eind van de IFKS-week

staan. Onze voorzichtige doelstelling voor komend jaar is om niet te degraderen. Maar we hopen natuurlijk op een plaats in de middenmoot. Dat zijn we eerlijk gezegd ook wel een beetje aan onze reputatie verplicht.

Nieuw zeil

De grootste verandering dit jaar is een nieuw grootzeil (of eigenlijk moet je zeggen: nieuw zeil). Waar we ons vooral op gaan focussen dit jaar is het verbeteren van de trim. Alle kabels en touwen op de juiste spanning, de goede druk

Als bemanning hebben we weer dezelfde ploeg als de afgelopen jaren. Never change a winning team. We raken aardig op elkaar ingespeeld. Dat betaalt zich uit in een steeds betere boothandling (‘zeilvaardigheid’), die we in de klasse A-groot hard nodig zullen hebben. Qua zeilervaring lopen we nogal wat achter bij andere teams, maar door hard te trainen met een stabiele ploeg hopen we dit gat snel te dichten.

Ook dit jaar zullen tijdens de IFKS-week weer vele sponVestiging Heerenveen Een nieuwe baan of nieuw soren, Club van 100-leden personeel?

Beide keren bent en donateurs een dagje meeKoornbeursweg 77 u8442 bij DJ Quick Uitzendburo op gaan op het volgschip, als Heerenveen dank voor de vele steun die Tel: juiste 0513-645686 het adres!

Fax: 0513-645292 we van deze mensen krijgen. heerenveen@quickuitzendburo.nl Zonder deze steun waren we Wij bemiddelen in alle functiegroepen en natuurlijk nooit in staat geop alle niveau’s. Hierdoor kunnen wij dus weest om dit jaar in de grote A ook iets Jelsma voor u betekenen! Voor meer quickuitzendburo.nl uit te komen. En los daarvan: Wiebe informatie verwijzen wij u graag naar het is natuurlijk geweldig dat M 0640976487 onze website: wiebe@quickuitzendburo.nl een dorp als de Tynje zo vierkant achter ons staat. www.quickuitzendburo.nl • Heerenveen • Sneek • Harlingen

uitzenden - payroll - werving - selectie - training

Stornebrink,keurslager keurslager Stornebrink, Zuidkade34, 34,Drachten Drachten Zuidkade Tel. 0512-512285 0512-512285 Tel. www.stornebrink.keurslager.nl www.stornebrink.keurslager.nl

Stornebrink, keurslager Zuidkade 34, Drachten Tel. 0512-512285 www.stornebrink.keurslager.nl

Stornebrink, keurslager Zuidkade 34, Drachten Tel. 0512-512285 www.stornebrink.keurslager.nl

STC Heerenveen Culcanus 7 8448 CH Heerenveen 0513-571441 info@stcheerenveen.nl

www.stcheerenveen.nl

Café restaurant Overwijk Heawei 9 8406 AV Tijnje 0513-571217

www.cafeoverwijk.nl

41

Skûtsjekrant 2015

Lonneke

W W W. S KU T S J E . N L Skûtsje: Lonneke Domicilie: Stavoren Schipper: Jilles Bandstra

I

k ben Jilles Bandstra en sinds 6 jaar schipper op het skûtsje de Lonneke.

Ja, wat is skûtsjesilen voor mij? Ik ben er mee opgegroeid.

Mijn vader Jappie Bandstra heeft tot 7 jaar geleden op de Lonneke gezeild. Wij als gezin - mijn moeder, broertje Redmer en ik - met het hele gezin en bemanning aan het skûtsjesilen.

Maar mijn vader wilde wel eens wat anders. Zes jaar geleden mocht ik het proberen, ik was 18 en vol vuur. Werd kampioen in de C-klasse, samen met mijn bemanning. Op naar de B-klasse en weer een jaar later tussen de A-skûtsjes zeilen.

Spannend.

We degradeerden weer terug naar de B klasse.

Wat wilde ik graag terug naar de A-klasse! Dat betekende: investeren. Samen met heit de Lonneke verlengen, nieuwe mast, nieuw tuig en we werden kampioen in de B-klasse.

Dit jaar starten we weer in de A-klasse! En …heit doet nog steeds niets anders, is er gewoon bij met skûtsjesilen.

We doen ook mee aan andere

42

Bouwjaar: 1906 Werf: Van der Werff, Langewijk, Drachten wedstrijden en hebben wat oefendagen gepland, maar aangezien ik op zee werk, is dat soms wat lastig te plannen.

Al met al: skûtsjes zijn fantastische schepen en skûtsjesilen is een prachtig spelletje. We hebben er zin in.

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L Skûtsje: Zeldenrust Domicilie: Sneek Schipper: Arnold Veenema

Zeldenrust

T

ot en met 2013 voer Arnold Veenema met de ‘Hoop op Welvaart’ in de klasse a-klein. Hij boekte prachtige resultaten. Twee keer tweede, één keer derde en twee kampioenschappen waren de aansprekende resultaten in vijf jaar tijd.

Eind 2013 besloten Veenema en zijn bemanning dat het tijd was voor een nieuwe uitdaging. Met een groot skûtsje in de C-klasse starten, met de ambitie om snel door te stoten naar de top. De hand kon worden gelegd op de Zeldenrust, een roemrucht schip dat volgens kenners tot de snelste van de vloot kan horen.

Maar daar moest heel wat werk voor worden verzet. Er werd een andere mast geplaatst, de zwaarden werden vervangen en er kwamen nieuwe zeilen. ‘Wij zijn echt maanden bezig geweest om het schip optimaal uit te trimmen,’ aldus Veenema. En met succes.

In het eerste jaar in de C-klasse

Veenema Olie Chemie Energie Oude Oppenhuizerweg 83 8606 JC Sneek (T) 0515 42 01 51 (F) 0515 41 63 48

Bouwjaar: 1908 Werf: Joon van der Werf, Kootstertille werden Veenema en zijn bemanning meteen kampioen en ze promoveerden naar de B-klasse. Dat wordt wéér een uitdaging. Het zal een stuk moeilijker worden dit jaar, beseft Veenema. Want: ‘de concurrentie in de B-klasse is stevig.’

Daarom is er opnieuw geïnvesteerd.

‘We hebben een grootzeil van de Sneker Pan kunnen overnemen, aan het materiaal zal het niet liggen.

En we varen al jaren met dezelfde bemanning, dus zijn we goed op elkaar ingespeeld. Dat is een stabiele factor en daar ben ik blij mee.’

Veenema en zijn bemanning zijn hoe dan ook van plan om er een mooi jaar van te maken.

www.veenemaolie.nl

Arend Lambrechtsen BV Jan Kuipersweg 8 8606 KD Sneek Holland

Zeilmakerij Rolf de Jong Singel 16 9001 XP Grou Tel. 06 – 81133883

www.arendlambrechtsen.nl

GOEDKOPER TANKEN, SCHONER RIJDEN

TANK w w w. r o l f z e i l m a k e r i j . n l advertentie_skutsje_2015.indd 1

19-02-15 12:17

43

Sk没tsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

De Ward 21 8701 MB Bolsward Tel.: 0515-577 215

Uw koffie.

Onze passie!

brandsmakoffie.nl

WIKO HOUTBOUW OP MAAT Wiko Houtbouw & Montage uit Kollum ontwerpt, produceert en monteert bouwobjecten op maat. Van zomerhuis tot berging, van walbeschoeiing tot overhangende en overbruggende aanlegsteiger en vlonder.

Wiko kleurt het echte Landleven. De productie vindt grotendeels plaats in de eigen Kollumer werkplaats. Er wordt gebouwd op duurzame hardhouten fundering waarbij standaard gebruik wordt gemaakt van gegalvaniseerde ringnagels. De meest toegepaste houtsoorten zijn lariks schaaldelen, robuuste lariks balken, hardhouten vlonders en vuren rabat, maar de bouwer staat ook open voor andere wensen van de klant.

Wiko Houtbouw & Montage is kritisch op al haar producten. Tijdens en na oplevering houdt Wiko nauwgezet contact met de klanten en staat garant voor de geleverde producten. Bij Wiko is geen enkele klus een routine project.

Meer info www.wikohoutbouw.nl

www.wikohoutbouw.nl

T: 06 307 828 59

specialist in (her)stoffering Boot, bank, fauteuil, caravan, of camper: Meer dan 25 jaar ervaring!

herstofferen = voordeel pakken @SUNDAY Schulpen 6 8531 HR Lemmer 0514-560623 herbergdewildeman.nl

44

D AG VAN DE MAAN IEDERE 1E ZOND IS TOEGANG AT GR U 16 ) ART MA

(OKTOBER T/M

echtenerbrug duimstraat 36 tel.: 0514 541006

lemmer Verlaet 16 tel.: 0514 569909

www.melchers-dejong.nl

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L Skûtsje: Harmonie Domicilie: Bolsward Schipper: Floris Bottema

Harmonie

M

Skûtsje in aanbouw voor de werf van Barkmeijer in Sneek, waar in 1905 de Harmonie ook gebouwd werd.

Goede Verwachting

Bouwjaar: 1905 Werf: Barkmeijer, Sneek

iddenmoter in de C-klasse. Dat is helemaal niet erg als je begint. Maar wanneer je, als Floris Bottema, op 71-jarige leeftijd de oudste schipper van de vloot bent en in vergaderingen de schrik van de voorzitter, krab je je wel eens achter je oren.

Dat doet de schipper van De Harmonie uit Bolsward niet. Het ligt ‘m bij hem niet aan de tactiek, veel protesten krijgt hij ook niet en de starts hoeven niet beter. Nee, deze oude dame is wat te zwaar voor het lenige werk en er kon wel eens een nieuw zeiltje op. ‘Maar ja’, zegt Floris, ‘je weet hoe het is. We zijn een armlastige club, we gaan sappelend door het leven.’

Wel een leuke ploeg trouwens.

Vorig jaar nog zeilde Lolle Schakel mee, zonen van de helaas overleden IFKS-voorzitter Sippe Lamme, een dokter en een paar aardige vrouwen. Wat dat betreft heeft Floris weinig te wensen. En wie dat niet gelooft, gaat de eerste zaterdag van de maand ’s middags om vijf uur maar naar het rustieke café De Harmonie van Lolle Schakel in

Parrega. Daar zitten ze.

Schrijf maar op, zegt Floris: ‘in vergaderingen heeft-ie altijd gelijk, maar zeilen moet-ie nog leren.’

Dat schrijven we niet, omdat het niet waar is. Het eerste niet en het tweede evenmin. Liever citeren we zijn recept voor een gezonde oude dag: geregeld een potje seks en zeilen met een skûtsje.

Skûtsje: Goede Verwachting Schipper: Bouke van der Vaart Domicilie: Lemmer

Bouwjaar: 1912 Werf: Van der Werf, Sneek

H

et zint Bouke van der Vaart Bouke moet het met zijn crew, ‘zeer niet dat hij met zijn mooie gemotiveerd’, zonder de inzichten van skûtsje ‘Goede Verwachting’ zijn vader stellen. Of liever, dat wil hij. in de C-klasse van de IFKS Want de oude Jochem van der Vaart, bivakkeert. Want er is de afgelopen jaren die zelf de ‘Goede Verwachting’ heeft veel in geïnvesteerd. Zelf heeft hij nieuwe aangekocht, moet niet bij Bouke op één zwaarden gemaakt van iroco, en een schip, heeft de ervaring geleerd. Alles nieuwe betimmering aangebracht, niet moet wat lichter, en eigenlijk moet er van triplex maar van stevig massief hout. een nieuwe tuigage komen. Maar wie Verder is de bodem grondig aangepakt, betaalt dat? Want zo vet sopt het de mét roer en helmhout, en er is een nieu- laatste jaren in de binnenvaart niet. En we motor in geplaatst én een nieuwe volgens Bouke heeft zijn hobby hem al mast op gezet. tienduizenden euro’s gekost. Nóg een ‘Als binnenschipper wil ik alles degelijk geluk dat de vriendin daar niet opstanuitvoeren voor de veiligheid’, zegt Bouke dig van is geworden. van der Vaart, die zijn brood verdient op Na vier jaar rust is Bouke nu al weer de 1200 tons Va Kova. Dat hebben de negen jaar schipper-eigenaar van de ervaringen met tien jaar ‘Nooit Volmaakt’ ‘Goede Verwachting’. Nog altijd vindt hij ook wel geleerd: Bouke is er recordhou- dit een mooi schip. der omslaan mee geworden.

Onbekommerd een motorjacht huren voor een onvergetelijke Niet de harde wind maar de vakantie in het mooiste vaargebied van Nederland vlagen velden hem geregeld.

‘En daar word je toch wat voorzichtiger van’. Niet erg, maar het leidt er soms wel toe dat dingen extra degelijk worden uitgevoerd. En dat leidt tot meer gewicht, waardoor een schip ‘luier’ wordt. motorjachten van 10,50 – 14,50 mtr. voor 2-12 personen Dan genereert het minder STOETEN MOTORJACHTEN LEMMER WWW.STOETEN.COM INFO@STOETEN.COM snelheid.

UITHEYING 7 NL 8531 XJ LEMMER tel. +31(0)514561493 fax +31(0)514561454

45

Skûtsjekrant 2015

Lytse Earnewâldster

W W W. S KU T S J E . N L

Skûtsje: Lytse Earnewâldster Domicilie: Earnewâld Schipper: Sjoerd Kleinhuis

S

joerd Kleinhuis vaart al meer dan 25 jaar met zijn Lytse Earnewâldster bij de IFKS. Eerst in de B-klasse.

In 1987 bracht hij het voor het eerst bij de IFKS in de vaart. Daarvoor lag de vroegere ‘Broedertrouw’ vijf jaar als woonschip in Oudeschoot.

Maar sinds in 1995 voor alle schepen korter dan 17,10m een eigen klasse werd ingevoerd, komt Kleinhuis er mee uit in de klasse a-klein.

Kleinhuis is al jaren een topper met zijn Lytse Earnewâldster. Tussen 1995 en 2000 werd het team vier kear kampioen. Sinds die tijd grossierden de Earnewâldsters in podiumplekken, al werd het kampioenschap nooit meer behaald.

In het vleugelklassement voor schippers van de IFKS staat Sjoerd Kleinhuis dan ook fier bovenaan, met een straatlengte voorsprong op de concurrentie. In een vergelijkbaar klassement voor de skûtsjes bezet de Lytse Earnewâldster een tweede plek achter een ander snel skûtsje uit Earnewâld, de Engelina Smeltekop.

De Lytse Earnewâldster kreeg in 2012 een nieuw zeil, voor het

Bouwjaar: 1908 Werf: Bijlsma, Warten

eerst in twaalf jaar. Het oude was helemaal op. Sjoerd Kleinhuis zou liever wat vaker de boel vervangen, maar zeilen zijn duur en de bijbehorende fok ook. Een complete set kost al gauw €20.000. Dat heeft de schipper/eigenaar niet zo eentwee-drie klaar liggen. Afgelopen winter werd er niets meer aan het schip veranderd. Er werd alleen een nieuwe fokkenist aangetrokken: Geert Kleinhuis, achterneef van de schipper.

De zevende plek in het eindklassement van vorig jaar, daar ligt Kleinhuis niet wakker van, al aast hij dit seizoen wel degelijk weer op een topklassering. ‘Er zijn teams die iedere week trainen. Dat zit er voor ons niet in, simpelweg omdat het lastig is de hele ploeg compleet te krijgen. Het is ook niet zaligmakend: in 2013 hadden we amper getraind, maar eindigden we wel als derde. Vorig jaar waren we veel vaker het water op geweest en werden we zevende. Er spelen zoveel omstandigheden mee. We zijn wel heel fanatiek, maar ik slaap er geen uur minder om als het even niet lukt.’

NNRD adviseert in DUURZAAMHEID: • Bedrijfsinterne milieuzorg • Afvalpreventie

NNRD is gespecialiseerd in het ophalen, transporteren en verwerken van diverse soorten afval.

Zonnedauw 10 NL- 9202 PA Drachten E info@kooisecurity.com T +31 512 544 145

46

rk e w s n o NOORD NEDERLANDSE B.V. val, uw afREINIGINGSDIENST Tel. 0512-334 334 NOORD NEDERLANDSE REINIGINGSDIENST B.V. www.nnrd.nl Tel. 0512-334334 www.nnrd.nl

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Oene Popma en zijn nije sylpream

De zeiler van Burgumerdaam

Oene Popma wil dit jaar met zeilen winnen. Hij heeft flink geïnvesteerd in zijn ‘nije sylpream’. Die heet ‘Woeste Oene’, en het was de eerste standaardpraam van Jelle Talsma die van snijpakket tot zeilvaartuig werd omgetoverd.

De 32-jarige bouwondernemer Oene Popma kon dit jaar niet wachten. Met een nieuwe mast, giek én zeilen moet hij meedoen om de prijzen. Het oude spul is in één keer overgezet op een flink bijgeholpen nieuwe zeilpraam uit Grou. Zodoende kon Oene nieuw materiaal aanschaffen.

Dankbaar is hij in ieder geval de maker van de sylpream-pakketten, Jelle Talsma. Die heeft hem leren zeilen en een steuntje in de rug gegeven.

Ervaren zeiler

Oene Popma beschikt over veel zeilervaring. Mét Baint Kramer won hij zeven keer achtereen in een gehuurd polyvalkje de Brio Race rond Terherne.

‘De Jonge Jan’, het kampioensskûtsje van Jelle Talsma, haalde hij met harde wind van de Snitser Mar. Ze was tegen de ‘Zorg en Vlijt’ mét boeren-

praam geruild met Merward Syperda, die ‘de Poep’ niet goed door de wind kon krijgen. Met schipper Jelle en vier andere bemanningsleden konden ze er de terugreis de nauwe ingang van de Folkertssleat mee oplaveren.

Jelle haalde Oene naar het Jouster skûtsje, dat in 2002 door schipper Peter Syperda in Osingahuizen op de wal werd gezet om een deuk achter de mast uit te drukken. Syperda werd toen door de SKS gediskwallificeerd.

Nu zeilt Oene bij Pieter Meeter op het Akkrumer skûtsje. Drie jaar geleden viel zijn zoontje Tim bij Langweer van het (toen nog Bolswarder) volgschip, verdronk bijna en werd in kritieke toestand gered. De jongen lijkt er niks van overgehouden te hebben, maar ze houden hem in de gaten.

Toen hij nog in Warten woonde, zeilde Oene met Jelle op het skûtsje

‘Frisiana’. Meermalen deed hij aan de Strontrace mee. Het kermisschip ‘Zeldenrust’ is nog van pake Buwalda geweest. Daar stond de zweef in, aangedreven door een paard dat onderweg het skûtsje voorttrok.

Veel later deed Popma mee aan de Heineken Regatta naar de Carribeans.

De prijs, een miniatuurjacht, staat in het stof van zijn werkplaats. Hij wil er

niet te veel woorden aan vuil maken.

Het is allemaal zo betrekkelijk.

Handige bouwer

Die werkplaats zit in de oude zuivelfabriek op Burgumerdaam. Daar heeft Oene een ruime loods om schepen te betimmeren en prefab delen te maken voor dakkapellen en serres van huizen. Hij maakt er ook blokken van essenhout met prachtig strak beslag.

Bijna alle schepen van de SKS-vloot varen ermee.

Popma is een handige bouwer. Dat was pake Oene in Warten ook. Het bijzondere is dat deze skûtsje- en pramenman nu zeventig meter oever heeft, vlak bij de fierljepskâns. Honderdveertig jaar geleden voer hier, bij de scheepswerf, doorgaand verkeer langs. Een kwart eeuw geleden werd herberg ‘De Drie Gekroonde Baarzen’ ontmanteld, waar in 1848 de oudste zeilvereniging van Friesland werd opgericht, de ZV Oostergoo.

Nu droomt de jonge bouwondernemer er van successen in een ‘nije sylpream’ met houtwerk van de Boersma’s uit Gorredijk. Hij hoopt dat er geregeld gasten komen voor een vaartochtje met hem als schipper.

Brengt zo’n praam ook nog eens wat op.

Eenheidsklasse in KNWV De ‘Nije Sylpream’ is in 2002 op basis van een ontwerp van Iege Blom ontwikkeld op de werf van Jelle Talsma. Met als voorbeeld de oude geklonken boerenpraam is de sylpream van 11 x 2,80m met een diepgang van 30cm een snel en handzaam vaartuig.

Oene Popma was de eerste die, met hulp van Jelle Talsma, een zeilpraam onder zeil had. Hij had snijpakket nr. 3 gekocht. De eerste twee waren aangeschaft door Klaas Jan Koopmans en Klaas Boersma. Nu varen er al 21 sylpreammen, waarvan vele deelnemen aan de kampioenscompetitie.

Wiebe Haytema uit Koudum werd kampioen in 2014.

Dankzij strakke handhaving van de technische specificaties is de Nije Sylpream de enige platbodem die in een eenheidsklasse volgens de reglementen van het KNWV zonder rating of tijdcorrectie kampioenschappen kan zeilen.

47

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L Skûtsje: Sneker Pan Domicilie: Sneek Schipper: Douwe Jzn. Visser

Sneker Pan

H

et skûtsje dat vandaag de dag onder de naam ‘Sneker Pan’ een absolute topper is binnen de SKS-vloot, werd in 1961 aangekocht door het bestuur van de Skûtsje-commissie Sneek. Het is een ‘Piipster’ van de werf van Roorda en die schepen staan bekend om hun snelheid. Opdrachtgever tot de bouw was in 1913 Gjalt van der Schuit in Rottevalle.

Cees de Jong uit Assen was in 1961 de eigenaar die dit snelle schip wel wilde verkopen.

Het skûtsje toonde zich in het begin een goede middenmoter bij de SKS, met af en toe een uitschieter. Jan van Akker werd er bijvoorbeeld in het wonderlijke jaar 1973 kampioen mee. Dat jaar was Douwe Jzn. Visser voor het eerst bemanningslid.

In 1992 werd de Sneker Pan meer dan een meter verlengd.

Sindsdien vaart het schip standaard mee in de top van het klassement. Vanaf 1995 werd Douwe Jzn. Visser, schipper sinds 1989, maar liefst acht keer SKS-kampioen. In 2011, 2012 en 2013 greep hij drie keer achtereen de titel, steeds op de voet gevolgd door die andere Douwe Visser, zijn neef van It Doarp Grou. In 2014 waren de rollen omgekeerd en eindigde de Sneker Pan als runner-up achter de Grousters. Dat gaat niet zomaar natuurlijk. Onder straffe lei-

Bouwjaar: 1913 Werf: Roorda, De Pijp, Drachten ding wordt door deze bemanning veel en hard getraind.

Dit jaar verschijnen de waterpoorters aan de start met een nieuw tuig. Ze verkeren in de gelukkige omstandigheid dat ze dankzij trouwe sponsoren elke drie jaar zeil en fok kunnen vervangen.

Hoe dat uitpakt, is altijd weer even afwachten. Een tuig blijft een product van mensenhanden en honderd procent gelijk aan het vorige zeil wordt een nieuw doek nooit.

‘Het komt aan op Fingerspitzengefühl,’ aldus Visser.

Hoewel de resultaten al jaren uitstekend zijn, is het vooraf nooit een gelopen koers. Dat zie je wel aan Heerenveen. Met Grou, Lemmer, Joure, Bolsward en Earnewâld is de top van het SKS-silen de laatste jaren flink breder geworden. ‘Ze maken het ons behoorlijk lastig,’ zegt Visser, die dat wel kan waarderen. ‘Eén slechte wedstrijd en je duikelt zó een flink eind naar beneden’.

De Pan heeft dit jaar twee nieuwe bemanningsleden aan boord.

Een nieuwe zwaardenman en een nieuwe zwaardenvrouw. Op naar de zoveelste topklassering. Het klinkt gemakkelijk uit de mond van Douwe Visser: ‘Gewoon het spul er goed op zetten en niet te dom zeilen. ‘

Voor een groot assortiment scheeps- of ‘kroeg’bellen moet je Repko Sneek bellen.

SPORTPRIJZEN GRAVEERBEDRIJF RELATIECADEAUS BORDUURSTUDIO

Prins Hendrikkade 58 8601 CB Sneek Tel. (515) 41 21 63 info@profilerodenburg.nl

Lemmerweg 13-15 8608 AA Sneek

www.scheepsmakelaardijgoliath.nl

Oppenhuizerweg 7-9 • 8606 AP Sneek • 0515 - 412554 • www.repko.nl • info@repko.nl

NIEUW: BIKE & BOAT FIETS GRATIS MEE *ook fiets te huur

Westers Nautic

Zomertochten 2015 Skûtsjesilen Dag Vanuit Vertrek Wedstrijdveld 18/7 Sneek 10:00 Grou 22/7 Sneek 12:00 Terherne 23/7 Sneek 11:00 Langweer 24/7 Sneek 10:30 Elahuizen 25/7 Lemmer 10:00 Stavoren 27/7 Sneek 10:30 Woudsend 29/7 Lemmer 11:30 Lemmer 30/7 Lemmer 11:30 Lemmer 31/7 Sneek 11:00 Sneek

• Pannenkoektochten • Dagtochten op maandag • Middagtochten op woensdag • Rondvaarten op zondag • Vanuit Sneek en Lemmer

Info: 0515 413819 www.rondvaart-vandijk.nl 48

Bothniakade 26-27 8601 BM SNEEK

0515 – 416741

westersnautic@home.nl

www.westersnautic.nl

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

W

Gerrit Ynze

Skûtsje: Gerrit Ynze Domicilie: Galamadammen Schipper: Ulbe Zwaga

U

lbe Zwaga zeilde in 2014 voor het eerst met de Gerrit Ynze, nadat een poging om de Oude Zeug te kopen op niets uitliep. In dat schip zou te veel geïnvesteerd moeten worden om er vertrouwd mee te zeilen. Zwaga en zijn bemanning, grotendeels afkomstig van het Ljouwerter skûtsje Rienk Ulbesz, kwamen uit in de B-klasse.

Met een elfde plaats in het eindklassement was het resultaat niet om over naar huis te schrijven. Was de grote meester het zeilen verleerd?

Nou nee. Ten eerste kreeg Ulbe twee protesten aan zijn broek, waarvan één vanwege het niet dragen van een zwemvest. Terecht, maar het kostte hem wel een aanzienlijk hogere klassering. En ten tweede zat het een paar keer lelijk tegen. Dat heb je soms.

Ulbe Zwaga huurt de Gerrit Ynze van Jacob Huisman, ook grotendeels eigenaar van de ‘Ut ‘e Striid’ waar Langweer mee zeilt. Deze zet het schip over het algemeen in voor ‘ploechjesilerij’ oftewel relatiezeilen, maar dat is tegenwoordig geen vetpot meer. Eerder zeilde Koos Lamme met dit skûtsje in de IFKS.

Bouwjaar: 1913 Werf: Roorda, De Pijp, Drachten Maar die degradeerde in 2013 uit de B-klasse, waarop hij besloot om het te proberen met de Oude Zeug.

Volgens Lamme was het tuig van de Gerrit Ynze uitgezeild.

Zwaga ziet echter grote mogelijkheden voor wat hij noemt ‘de fergetten Pypster’. Afgelopen winter werd het schip met twee meter verlengd en nu is Zwaga bij een eigenarencommissie in de SKS op zoek naar een passend tuig.

‘Daar kopen ze iedere twee jaar nieuw tuig, terwijl er nog niks aan het oude mankeert. Dat kunnen wij mooi lenen, of overnemen’.

Met een nieuwe mast, nieuwe zwaarden en betere zeilen wil Zwaga het ongelijk van de critici bewijzen en een gooi doen naar het kampioenschap in de B-klasse. De voorwedstrijden moeten uitwijzen of de Gerrit Ynze met het geleende tuig inderdaad goed loopt en mee kan doen in de top.

En als dat lukt? Dan wil Ulbe Zwaga in de toekomst bij de grote A’s laten zien dat hij nog steeds de topper is van weleer. Wellicht dat sponsoren dan ook weer belangstelling tonen.

JACOB HUISMAN CHARTERS multiservice Zadelmakersstraat 1

m u l t i s e8601 r vWHi Sneek ce

ce

m u Telefoon: l t i s e 0515 r v i- 42 c e45 45

www.rooth-multiservice.nl

Zadelmakersstraat 1 8601 WH Sneek Telefoon: 0515 - 42 45 45

mRooth uwww.rooth-multiservice.nl l t imultiservice: s e r v i c eveelzijdig in onderhoud en renovatie

Rooth multiservice: veelzijdig in onderhoud en renovatie

Zadelmakersstraat 1 m u 8601 l t i sWH e r Sneek vice Rooth multiservice: veelzijdig in onderhoud en renovatie Zadelmakersstraat Telefoon: 0515 1- 42 45 45 WH Sneek m u l t i s e r v i c 8601 e www.rooth-multiservice.nl

Rooth multiservice: veelzijdig in onderhoud en renovatie Rooth multiservice: veelzijdig in onderhoud en renovatie Telefoon: 0515 - 42 45 45 www.rooth-multiservice.nl Telefoon: 0515 - 42 45 45 Zadelmakersstraat 1 8601 WH Sneek

• Verhuur van skûtsjes en luxe platbodems voor een onvergetelijk dagje uit!

• Wij verhuren skûtsjes en luxe platbodems met arrangementen geheel volgens uw wens.

• Neem vrijblijvend contact met ons op voor het maken van een passende offerte.

Rijksweg 5 8807 PJ Herbayum

0517 39 63 66 06 10 90 00 23

www.rooth-multiservice.nl

Rooth multiservice: veelzijdig in onderhoud en renovatie Rooth multiservice: veelzijdig in onderhoud en renovatie

Rooth multiservice: veelzijdig in onderhoud en renovatie

www.rooth-multiservice.nl Telwww. efoon:rooth-mul 0515 - 42ti45servi45ce.nl 0515 - 42 45 45 8601TeleWHfoon:Sneek 8601mWHakersstraat Sneek 1 Zadel Zadelmakersstraat 1

www.rooth-multiservice.nl

Telefoon: 0515 - 42 45 45 8601 WH Sneek Lampe Technical Textiles Zadelmakersstraat 1

multiservice multiservice

www.lampe.nl info@lampe.nl

SNEEK +31(0)515 445544

multiservice

Technisch textiel, vilt en filtertechniek

Kijk voor meer informatie op www.jacobhuisman.nl

49

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L Skûtsje: Jonge Jan Domicilie: Warten Schipper: Jelle Talsma

De Jonge Jan

H

Bouwjaar: 1911 Werf: Roorda, De Pijp, Drachten

et legendarische kampioens-skûtsje van de Sytema’s De Jonge Jan zeilt dit jaar haar negende IFKS-competitie met schipper Jelle Talsma uit Warten. Vorig jaar werd hij er kampioen mee in de sterke A-klasse, maar het was toen wikkerdewik: Froukje Meijer kwam met de Jonge Jasper vlakbij. Jammer dat de laatste wedstrijd vanwege de harde wind niet doorging.

Froukje heeft het vlak van hun skûtsje laten stralen en coaten. En wat deed Jelle deze winter? Niks.

‘Wy moatte better sile kinne as fer-

line jier’, zegt hij. Als dat lukt, heeft hij wel vertrouwen in prolongatie.

De Kralingse Plas bij Rotterdam staat ook weer op het programma.

Eline, dochter van Peter Syperda, komt als adviseur achterop.

Zij komt op de plaats van Peter Aukema. Hylkje van Piet Blaauw komt op de uitkijk, zodat deze twee vrouwen de ‘ogen’ van schipper Jelle Talsma zijn.

Liereman blijft Fonger Jelles Talsma, en zijn andere zoon Hylke blijft nog een jaar bij het zwaard. Never change a winning team, tenslotte.

Skûtsje: De Verandering Domicilie: Boornbergum Schipper: Sint Bekkema

Bouwjaar: 1910 Werf: Van der Werff, Schilkampen, Leeuwarden

SCHEEPSWERF

Talsma De Verandering

S

inds 1992 zeilt De Verandering mee in de IFKS. Vanaf het begin is Sint Bekkema schipper.

Zijn mooiste resultaat was het kampioenschap in de B-klasse in 1998, met promotie. Na een aantal jaren volgde degratie naar de B-klasse door gebrek aan goed materiaal en uitrusting.

Na een aantal jaren promoveerde ‘De Verandering’ weer, om daarna opnieuw te degraderen. De laatste jaren is het schip een goede middenmoter in de B-klasse. De voornamelijk uit Boornbergum afkomstige bemanningsleden zijn daar wel content mee, hoewel… Een

sportman wil natuurlijk altijd beter.

Intussen is een werkgroep erin geslaagd om meer draagvlak voor het schip bij de Boarnburgumer gemeenschap te krijgen. Dit is vooral te merken aan de aanwas van donateurs. Het vroegere schip van Auke Boskma uit Burgum wordt nu in de volksmond ‘Boarnburgumer Skûtsje’ genoemd.

De verwachting voor dit jaar is minstens handhaving in de B-klasse. Maar wie weet zit er met een gemotiveerde ploeg méér in.

Krite 34 • 9212 VB • Boornbergum Tel 0512 - 531 679 • M 06 - 5496 1619 E-mail: info@pietreitsma.nl

www.pietreitsma.nl 50

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Raerder Roek

Skûtsje: Raerder Roek Domicilie: Raerd Schipper: Michiel Kalsbeek

D

Mitra Breeuwsma

Bouwjaar: 1906 Werf: Van der Werff, Buitenstvallaat, Drachten

e Raerder Roek zeilt met schipper Michiel Kalsbeek al sinds 1995 mee in de titelstrijd van de IFKS. Daarnaast doen de mannen in het voor- en naseizoen mee aan een aantal andere wedstrijden, zoals Lemmer Ahoy! en de IFKS-Slotwedstrijd op de Hegemer Mar. Om het skûtsje in de vaart te houden is er een eigenarenstichting opgericht.

Dankzij donateurs, sponsors en de verhuur kan de Raerder Roek op hoog niveau blijven meezeilen in de IFKS. Het skûtsje zeilt voor het dorp Raerd (voorheen Rauwerd). Inwoners van deze hoofdplaats van de voormalige gemeente Rauwerderhem (Raerderhim) werden spottend wel roeken genoemd. Daar komt

de naam ‘Raerder Roek’ vandaan.

In totaal telt de Raerder Roek, inclusief de schipper, veertien bemanningsleden. Ook alle drie kinderen van Michiel Kalsbeek zeilen mee: Sijmen als adviseur, Sjouke als lierenman en Margriet in de roef.

Verder is de bemanning al een aantal jaren grotendeels stabiel.

Kalsbeek en zijn mannen zeilen al jaren in de A-klasse groot. In 2014 werd de IFKS-week afgesloten met een tiende plaats in het klassement. Dat moet dit jaar natuurlijk beter! Afgelopen jaar is daarom hard gewerkt aan optimalisering van de snelheid van het schip.

Want de Raerder Roek gaat voor een podiumplek, ook al staat het plezier voor het wedstrijdzeilen altijd voorop.

VESTIGINGEN IN GROU EN SNEEK Grou 0566 621115 Sneek 0515 432141

grou@mitra.nl sneek@mitra.nl Waar service hoog in het vaandel staat!!

IM

Postbus 633 8901 BK Leeuwarden Tel 058 284 94 10 www.penn.nl info@penn.nl

Fotografie Marten Sandburg Kees Klip Ontwerp/vormgeving Kees Klip Peter de Boer

Redactie Klaas Jansma Martsje de Jong

Acquisitie Eddie Ferbeek Auke Prins Coördinatie Milja Roosjen Martsje de Jong

Websites www.skutsje.nl www.ifks.nl www.skutsjesilen.nl www.skutsjehistorie.nl

Druk Fitness Media ISSN 1874-0073 NB: Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van de uitgever worden overgenomen.

Colofon

De Skûtsjekrant is een uitgave van

51

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Hoop op Zegen

Skûtsje: Hoop op Zegen Domicilie: Heerenveen Schipper: Paul de Koe

D

Bouwjaar: 1902 Werf: Croles, IJlst

it jaar is de Hoop op Zegen weer in topconditie. Vorig jaar is er niet geheel naar de verwachtingen van schipper Paul de Koe gepresteerd. Middenmoter in de B-klasse, daar is het voormalige kampioensskûtsje van de roemruchte vader Peter te goed voor.

Daarom moesten hij en zijn bemanning dit jaar wat nieuws verzinnen. Is het nieuw aangeschafte (groot)zeil de oplossing? Het vorige beviel niet helemaal, maar volgens de geleerden is de tuigage maar 30 tot 40% van het verhaal. Daarom ziet iedereen reikhalzend uit naar de resultaten in de voorwedstrijden.

Met de gangbare moderne meetapparatuur (gps etc.) is dat bij oefentochtjes natuurlijk al gecontroleerd, maar echte wedstrijden zijn altijd anders. Want dan komt het ook op de vaardigheid en het teamverband van de bemanning aan.

Aan boord van de Hoop op Zegen is het nodige veranderd.

Edo Slump is er als bemanningslid

2.

Tsjûkemarwei 6c Sint Nicolaasga (Fr.) 8521 NA Sint Nicolaasga

Voor al uw fietsplezier!!

Rotsterhaule

Rotsterhaule

0513-551367ONDERHOUD 0513-551367

REPARATIE VERKOOP voor elk merk fiets, óók elektrisch!

op het achterdek bij gekomen en verder zijn er nog wat verschuivingen. Schipper Paul de Koe wil dit jaar meer gaan trainen om in de competitie optimaal aan de start te verschijnen. Daarom wordt er minstens eens in de veertien dagen geoefend op het Sleattemermar.

Komend seizoen gaan de mensen van ‘Hoop op Zegen’ natuurlijk, zoals ieder jaar, voor het kampioenschap in de B-klasse. In ieder geval rekenen ze, met maximale inzet en een beetje geluk, op een hoge klassering. Wellicht zit er dan een terugkeer naar de klasse A-groot in.

Accessoires

Lease en huur

Onderhoud en service

Met een ruime keus in accessoires kunt u uw scootmobiel helemaal op maat maken.

Huren of lease is bij ons eveneens mogelijk. Verder ruim keus uit tweedehands modellen.

Ook voor reparaties en onderhoud. En met onze pechhulp geen vervelende verrassingen!

Brochure aanvragen?

Demonstratie thuis?

Accuspecialist

Wilt u meer weten over alle mogelijkheden? Vraag de gratis brochure aan!

Kunt u niet naar onze showroom komen? Wij komen graag bij u thuis voor een demonstratie.

Optimale vrijheid: voor elke wens en elk verbruik hebben wij de juiste accu!

0513-551367 • STREEK 134 a ROTSTERHAULE

Tel.: (0513) 41 96 69 • mob.: 06 23 56 58 43 • info@scootmobiel-stnyk.nl

WWW.ROFFELFIETSEN.NL

www.scootmobiel-stnyk.nl

formaat: 47 x 33 mm

ordernummer: 65706

- marga van kuijk - tekenkamer@doublepress.nl

T

GOUD A3

ZILVER A2

UW A6

L.BLAUW A8

D.GROEN A5

EN A10

ROOD A7

ORANJE A9

A4

actie per email woord op52deze mail

datum is afhankelijk m “ACCOORD”

Tenten- en Partyverhuur

WIT

GLOW

Alles onder één dak Avondsterweg 10 • 8938 AK LEEUWARDEN • Tel.: 058 2519202

www.wiersmatenten.nl

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

‘150 JIER FOAR DE WYN’

WSV De Zevenwolden bestaat 150 jaar

Op 18, 19 en 20 juni 2015 viert de Watersportver- Sterke groei eniging De Zevenwolden in Lemmer haar 150-jarig De vereniging heeft vooral sinds 1990 een sterke groei doorgemaakt. Vroebestaan. Het ledental is de laatste jaren groter dan ger stonden voornamelijk wedstrijden ooit, het activiteitenprogramma is nog nooit zo om- voor skûtsjes en aken op Zuiderzee en IJsselmeer op het programma. Nu zeivangrijk geweest. len de leden in het seizoen elke donderdagavond met open boten op De Brekken. Het binnenwater was lang het domein van de Watersportvereniging Lemmer, WSL. Deze fuseerde in 1967 met Zeilvereniging De Zevenwolden tot WSV De Zevenwolden.

Het was in de tijd waarin de A6 dwars door het Tjeukemeer, nu Tsjûkemar, wordt aangelegd. Sindsdien is de Lemster bevolking sterk gegroeid, ook door de eigen bedrijvigheid in deze kern.

Bij De Zevenwolden behoren een Shanty- én een Wivenkoor. Leden zeilen met alles wat zeilen wil: van radiografisch bestuurde zeilbootjes van een halve meter tot Lemsteraken en van Optimistjes voor kinderen tot skûtsjes.

Er varen ook leden op de motor. En De Zevenwolden heeft zelfs een eigen roeisloep: ’t Leeuwke.

Eigen clubgebouw

De WSV De Zevenwolden heeft een royaal geoutilleerd clubgebouw aan de Plattedijk in Lemmer. Dit clubhuis, eerst een eenvoudige keet van 7 meter breed en 13 meter lang, is in etappes opgewaardeerd tot een comfortabel onderkomen. Het graven en bouwen gebeurde vanwege de kosten voornamelijk door vrijwilligers. Hier bevindt zich tegenwoordig ook de opslag van boeien en rescueboten. Vlakbij ligt de eigen jachthaven. Met een kraan kunnen ledenboten, tot een gewicht van 750kg, voor een vriendelijk prijsje uit het water worden gehesen.

Het clubhuis wordt zomer,

der andere Schakels.

De twee traditionele hoogtepunten in het jaar zijn Lemmer Ahoy op Hemelvaartsdag en het weekend erna, en het Skûtsjesilen van de SKS-commissies Leeuwarden en Lemmer. Om de twee jaar is hier ook de proloog van de SKS. De Zevenwolden is trots op al deze activiteiten, maar ook op zijn lage contributies. Daardoor kunnen ook minvermogenden met een bootje volwaardig lid zijn. Terecht voert de jubile-

rende vereniging als slogan: ‘150 JIER FOAR DE WYN’. Er had net zo goed ‘alle hens aan dek’ kunnen staan, want zo is de praktijk. Iedereen die lid is, doet mee, en het aantal dwarsverbanden is groot.

Voor meer informatie kijkt u op www.zevenwolden.nl

IM

Actief watersportdorp

herfst, winter en lente intensief gebruikt. Van navigeerlessen en knoopochtenden tot cursussen voor de vaarbewijzen 1 en 2, vergaderingen van het bestuur en elf commissies.

Elke commissie is verantwoordelijk voor één onderdeel in het verenigingsbestaan: van haven- en gebouwbeheer tot communicatie en de organisatie van het Skûtsjesilen.

Vooral dankzij De Zevenwolden met zijn 600 leden werd Lemmer in de jaren tachtig een echt actief watersportdorp. Ook de jeugd van 8 tot 14 jaar krijgt volop aandacht. Er is een speciale commissie voor.

Op het jaarprogramma staan wedstrijden van april tot eind oktober.

Sommige krijgen een extra feestelijk tintje vanwege het jubileum. Het sloeproeien is op 2 mei. Op 6 en 7 juni is er een Combi Noord en een Noord Nederlands Kampioenschap, met on-

53

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

Drakenbootvaren, een belevenis!

KOLLUM – Vorig jaar was het al een stuk spannender en professioneler dan in 2013. De roeiers waren ook beter, de verschillen kleiner. Dat belooft veel voor de Kollumer Drakenbootrace van dit jaar. Het ‘Open Fries Kampioenschap’ belooft een spektakel van de eerste orde te worden.

Drakenboten zijn 12,5 meter lang en ruim een meter breed. Voor op de boot staat een stoeltje met een grote trom voor de trommelaar. Een drakenbootteam bestaat uit 16 peddelaars en een trommelaar. Teams kunnen zich aanmelden via onderstaande website.

Het Open Fries Kampioenschap Drakenbootrace en het Drakenbootfestival worden georganiseerd door Plaatselijk Belang Kollum, Stichting Activiteiten Platform Kollum (APK), Ondernemersvereniging HIM en de gemeente Kollumerland c.a.

Ruim vierhonderd deelnemers

Op zaterdag 20 juni a.s. wordt de Kollumer titelstrijd voor de derde keer georganiseerd. Ruim vierhonderd (408) deelnemers verdeeld over 24 teams doen mee. De drakenbootraces worden gehouden in het Kollumer Kanaal, tussen de Molenhoek en de Hessebrug. Dit jaar is supermarkt Jumbo Kollum als hoofdsponsor onlosmakelijk aan het festival verbonden. De naam van dit unieke evenement wordt dan ook ‘Jumbo Drakenbootfestival Kollum’.

Mooiste locatie

Naast de wedstrijden op het water en het enthousiasme op de kant is er nog veel meer te beleven. Van 9 tot 17 uur is er braderie op de Voorstraat vanaf de Putstraat tot aan de Hessebrug. Om 11 uur is het startsein voor de Drakenbootrace. Bij de feesttent is een springkussen, en er zijn aquaballen. ’s Avonds treedt de band Jukebox op in de feesttent, die gratis toegankelijk is.

Wethouder Jelle Boerema: ‘Het is mooi om te zien hoe het evenement leeft in de regio. Evenementen zijn belangrijk voor Kollumerland c.a. Ze brengen leven in de brouwerij voor de inwoners. Ook zorgen ze voor extra bestedingen bij de winkels en horeca in het dorp, en daarmee voor werkgelegenheid.’

Evenementen, merkt hij verder op, bepalen mee het imago van de gemeente. Ze onderstrepen dat het hier fijn wonen, werken en recreëren is.

‘Daarom sluit dit evenement perfect

aan bij de beleidsvisie van onze gemeente. We willen graag onze inwoners actief betrekken in sport en spel.

Dat kan op een van onze mooiste waterlocaties, het Kollumer Kanaal.’

Het belooft, ook door het opzwepende commentaar van Klaas Jansma, een fantastische dag te worden.

Zie voor het volledige programma en meer informatie op www.drakenbootfestivalkollum.nl

Nieuwsflitsen Skûtsjes bij Kulturele Haadstêd

Aebelina officieel bij Stamboek ingeschreven Het houten skûtsje AEbelina, dat van 2004 tot 2009 in Earnewâld werd gebouwd, is officieel ingeschreven bij de Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten (SSRP). Het kreeg als registratienummer 2236.

Met deze inschrijving is het houten skûtsje officieel erkend als varend monument. Keurmeesters hebben er kritisch op gelet dat is voldaan aan eisen van originaliteit, ook al werd dit beurtscheepje naar oud model nieuw gebouwd.

Ook Ljouwert bij ‘Gouden Skipperke’ Een wedstrijd mag het officieel niet heten, want dan mochten SKS’ers niet meedoen van hun organisatie. Maar de ‘tocht’ vanuit Grou om het ‘Gouden Skipperke’ wordt steeds populairder.

Naast de oorspronkelijke deelnemers Grou, Earnewâld, Drachten en d’Halve Maen doen dit jaar ook het Ljouwerter skûtsje en Huizum mee. Het is op 26 september en het gaat wel om een prijs, maar het is dus wat anders dan een wedstrijd.

54

Met een nieuw bestuur bereidt de Stichting Foar de Neiteam zich voor op KH 18. Speciale projecten zijn een speurtocht naar oude skûtsjeprijzen én illustraties. Dat moet in 2018 naar een climax gaan.

Er zijn nog veel oude schilderijen met skûtsjes niet geïnventariseerd. Dat zou wel moeten, want vaak staan daar herkenbare skûtsjes op. Er zijn nu, vooral dankzij speurwerk van Frits Jansen, 405 ‘te plak’. In totaal zijn er 870 ijzeren skûtsjes gebouwd en geregistreerd op Friese werven én Barkmeijer Briltil. In totaal zullen er dus ruim 900 gebouwd zijn.

In het nieuwe bestuur van Foar de Neiteam is Sippy Tigchelaar voorzitter. Jon Visser draait nog even mee, Joop Louwes is bestuurslid geworden en Age Veldboom was het al. Jo Bosma, Jelmer Kuipers en Leo Visser zijn vertrokken. Klaas Jansma stopt als algemeen adviseur.

IM

Skûtsjekrant 2015

W W W. S KU T S J E . N L

‘Tegen de stroom in’

De wind was gratis…

Uit nood at een schippersgezin in de zwartste tijd van crisis zijn hond op. De overcapaciteit was groot en de concurrentie met spoor en wegvervoer was moordend. Zeilers, motorschippers en slepers maakten elkaar een normaal bestaan onmogelijk.

Zo beschrijft historicus en onderzoeker dr. Ruud Filarski de naargeestige periode waarin de skûtsjebouw stopte, de vroege jaren 1930. Onze huidige ijzeren skûtsjes zijn een herinnering aan die tijd van armoede.

Filarski’s‘Tegen de stroom in. Binnenvaart en vaarwegen vanaf 1800’, verscheen eind 2014. Hij schetst daarin een samenleving die een eeuw lang sterk afhankelijk was van de binnenvaart. Toen kwam de klad erin, en daarna de crisis. Pogingen om het tij te keren, haalden weinig uit.

Ondanks fel verzet werd in 1933 de Evenredige Vrachtverdeling doorgevoerd. Omdat er te veel scheepsruimte was, werd dit een verdeling van armoede, zoals schippers spottend zeiden.

Daarna mocht de zeilvaart nog even

opbloeien. In de Tweede Wereldoorlog was er namelijk gebrek aan brandstof, en goederen moesten toch vervoerd worden. Totdat Britse piloten schoten op alles wat bewoog, en schippers een schuilplaats zochten in riet en bosjes.

‘Gratis’ wind, of niet?

Filarski is geen meesterverteller. Maar hij heeft een scherp inzicht, veel kennis, en toegang tot rijke archieven.

Gelukkig heeft hij, anders dan veel anderen, ook de jaren tot 1860 beschreven. Zo lezen we hoe het Noord-Hollandsch Kanaal werd aangelegd. Hij beschrijft de opkomst van de Stoomvaart (ook in Friesland) in de jaren 1840-’60.

In de jaren 1860-’80 werd de kleine beurt-

vaart op zeil verdrongen door de wilde vaart en het spoor. De aanleg van een fijnmazig tram- en omnibusnetwerk vanaf 1880 gaf de beurtschippers in deze provincie wel een dreun, maar velen hielden de kop ervoor. Ze hadden ook weinig keus.

De grote investering in Friese vaarwegen tussen 1881 en 1893 blijft in het boek wat onderbelicht. Filarski heeft de jaargangen van schippersweekblad Schuttevaer niet systematisch doorgespit. Niet het leven van schippersgezinnen en de ontwikkeling van schepen staat centraal, maar de economie en de techniek. Toch krijgt dit boek een mooi plekje in onze boekenkast. Want vooral in de eerste helft

Schippers en boeren Hoewel grote delen van de provincie Friesland tussen 1860 en 1890 door trein en trams werden ontsloten, maakte de binnenvaart hier toen nog een periode van grote bloei door.

Dat droeg ertoe bij dat tussen 1893 en 1933 tegen de duizend roefschepen of skûtsjes werden gebouwd.

Filarski besteedt hier niet heel veel aandacht aan, maar wijst wel op het grote belang van de agrarische sector voor de Friese economie. De 120 zuivelfabrieken die hier tussen 1886 en 1920 werden gebouwd, stonden bijna allemaal aan vaarwater. En op alle land werd terpmodder als bemesting toegepast.

Besproken: Ruud Filarski, Tegen de stroom in. Binnenvaart Kalkovens bij Sneek. Schilderij uit 1997, situatie vlak na de Tweede Wereldoorlog. In kalkovens werd kalk gewonnen uit schelpen van de Waddenzee.

De zeiltjalk mét stuurhut wordt met de hand gelost. Op de voorgrond een schouwtje met een sprietzeiltje.

en vaarwegen vanaf 1800. Uitgeverij Matrijs.Prijs € 39,90.

van het boek komt Friesland royaal aan bod.

De auteur lokt ook discussies uit. Hij schrijft een paar keer ter verklaring van de trage overgang van zeil- op motoren stoomkracht dat ‘windenergie’ gratis was. Dat proberen windmolenboeren ons ook te doen geloven. Maar in de negentiende eeuw kostte de complete tuigage inclusief zwaarden een klein vermogen. Daarzonder kon de ‘gratis’ wind niet in nuttige beweging worden omgezet. Zo geredeneerd zou je ook kunnen zeggen dat steenkool voor stoomkracht gratis was, maar dat doet Filarski nu weer niet.

De nieuwe tijd

De zeilvaart om den brode eindigde praktisch in het jaar 1951, toen het Prinses Margrietkanaal werd geopend. Aan de totstandkoming was veel strijd vooraf gegaan. Tussen Friesland en Groningen, tussen deze twee provincies en het rijk, en tussen kleine en grote schippers. Uiteindelijk werd niet Staveren maar Lemmer de laatste stopplaats in deze provincie en kwam er een bescheiden compensatie voor de tonnen die de provincies aan brug- en tolgelden verloren. Het wordt gedetailleerd beschreven op de pagina’s 229 tm 232.

Dan komt Filarski ouderwets op dreef. Hij beschrijft de spannende strijd om de zesbaks duwcombinaties, de opkomst van het containervervoer en de schippersblokkades. Dat daarbij Hidzer Meeter en Lammert Zwaga elkaar tegenkwamen, staat in een ander boek, namelijk ‘De Leeuw is Los’, over het Ljouwerter skûtsje.

Klaas Jansma Drukte bij Over de Kelders in Leeuwarden. Te zien zijn twee gemotoriseerde beurtscheepjes, drie pramen en een zeil­snikje. Op de achtergrond de Bonifatius­ toren. Filarski dateert dit beeld in 1925, maar het zal iets eerder zijn geweest, gezien ook het ontbreken van auto’s in het straatbeeld.

55

Sk没tsjekrant 2015

Rabobank & Interpolis samen sterk

W W W. S KU T S J E . N L

als trotse hoofdsponsors van de SKS

Samen het SKS sk没tsjesilen verder brengen Samen bereik je meer dan alleen. Daarom staan wij vanaf de start tot aan de finish samen achter het SKS sk没tsjesilen. En dat doen we niet eenmalig, maar structureel.

Pas dan komt het SKS sk没tsjesilen verder.

Samen sterker

56