Skûtsjekrant 2018 - voorjaar

VOORJAAR

De enige échte!

2018

Skûtsjekrant Uitgave van Uitgeverij PENN.nl

Jaargang 23

Redactie: Martsje de Jong en Klaas Jansma

SKS en IFKS geven schippers meer macht Nano en siliconen zijn passé Jappie Visser gebruikt zijn verstand ‘Sterke Jerke’ kan winnen

RADIO

KLAAS

Jachthavenstraat 55 8605 BV Sneek tel. 0515-421900

Voltastraat 5 8606 JW Sneek 0515-411211

DRACHTEN GORREDIJK JOURE

www.intersurf.nl

www.doumastaal.nl

www.kromhout.com

Skรปtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

samen werken.

samen werken en samen vooruit In de nieuwe gemeente De Fryske Marren houden we er met elkaar de vaart in.

Ondernemers hebben in deze mooie gemeente alle ruimte en helpen elkaar waar dat maar kan. Moet de koers verlegd worden? Dan doen we dat samen. Want door krachten te bundelen, komen we verder. Meer weten? www.defryskemarren.nl

www.defryskemarren.nl

2

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Alles liever dan populisme ‘Net in meter tajaan’, zei een oud-schipper vorig jaar augustus tegen voorzitter René Nagelhout van de SKS. Het ging toen om de kwestie Joure, dat met een eigenzinnig beslag in de masttop aan het SKS-kampioenschap wilde meedoen. Dat Douwe Azn. Visser met Grou kampioen werd met een kogellager in de knecht, wisten alleen insiders.

Ondertussen woog in de nieuwe, in grote spoed aangenomen zeilformule de breedte niet serieus mee, waardoor vier brede skûtsjes de dupe werden van de nieuwe regels. Berend Mink en Douwe Jzn. Visser, als schipper bij de ontwikkeling van de formule betrokken, waren er bij de kritische behandeling vorige herfst beiden niet bij. Dat vonden de eigenaren, schippers en bemanningen van tien deelnemende skûtsjes niet zo erg. Want die zitten aan de goede kant van de streep. Langweer, Leeuwarden en de SWH niet. En Joure is een verhaal apart, zoals we inmiddels weten.

Was alle gedoe van 2017, met de diskwalificatie van Joure en een vroegtijdig vertrek van Langweer, niet te voorkomen geweest? Of had juist Grou ook nog uitgesloten moeten worden, de kampioen nota bene? Maar wat dan te doen met de twee andere skût­ sjes waar volgens de kenners wat aan mankeerde, of nog steeds mankeert?

Ulbe Jeens Zwaga zal er als gelouterd controleur van de Kommisje Amels wel een mening over hebben.

Voor het veelkoppige SKS-bestuur blijft het ingewikkeld. Aan de ene kant voert dit college slechts uit wat de leden van de Sintrale Kommisje in meerderheid besluiten. Dat is, volgens een door voormalig voorzitter Jack Cramer al geformuleerde visie, zijn voornaamste taak. Aan de andere kant wordt er door de Sintrale Kommisje tegen minderheden in eigen kring meedogenloos opgetreden, met vorig jaar een gedevalueerd kampioenschap als gevolg. Dat leidde tot veel napraat.

Zo’n uitkomst is echter bijna onvermijdelijk in een tijd waarin mensen vooral solidair zijn met zichzelf en minder met lotgenoten.

De IFKS koos voor een andere weg om tot een faire competitie te komen.

Die methode, op basis van een normgewicht, is van onderop door allerlei vergaderingen geloodst en verrassend goed ontvangen. Dat er nog een paar details aan mankeren, mag de pret van Sikke Heerschop c.s. niet drukken.

Gesterkt door dit succes heeft de IFKS afgelopen winter en voorjaar

nieuwe statuten doorgevoerd. De schippersvergadering heeft formeel geen positie meer. De leden zijn baas; daar behoren de schippers toe, maar ook niet-zeilers. In de praktijk gaan de schippers ook in de toekomst waarschijnlijk wel over de eisen die aan de deelnemende skûtsjes worden gesteld, via de Omschrijving Scheepsuitrusting.

Het bestuur zal dan voornamelijk handhaven, en zelf geen koers bepalen.

Misschien leidt dat er bij de IFKS

toe dat we over een paar jaar racemachines met aluminium onderdelen over de Friese wateren zien scheren.

Zoals het bij de SKS best kan gebeuren dat er nog eens een skûtsje wordt gediskwalificeerd omdat het niet aan de gestelde eisen voldoet, of dat leden van de Kommisje Amels voortijdig opstappen.

Er is ook een andere uitkomst mogelijk. Dat kan gebeuren als bestuursleden van SKS en IFKS hun gezag

laten gelden op basis van een heldere visie op de verdere ontwikkeling van deze volkssport. Dan mogen ze best een elite vormen, die het beter weet dan het omsittend laach. Alles liever dan een pseudo-democratisch populisme, dat slechts tot rumoer en wanverhoudingen leidt.

Klaas Jansma

Vaar op zeker U kunt pas écht zorgeloos van uw schip genieten als u daarvoor een goede verzekering heeft. Door onze

zeer ruime ervaring in het verzekeren van pleziervaar-

tuigen zijn wij specialisten op dit vakgebied. Wilt u een

passende offerte? Bel ons, of bezoek onze website www.kuiperverzekeringen.nl

Kuiper_Skutsjekrant_2018_260x183.indd 1

Postbus 116

8440 AC Heerenveen

Tel. (0513) 61 44 44 Fax (0513 ) 62 37 42

www.kuiperverzekeringen.nl

3

31-01-18 11:09

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Wiepie Oenema met ‘De Stiekeme Stoker’ in Bolsward

Kleinste distillateur zit in Bolsward Tuinhuisje

Drie troeven heeft distilleerderij ‘De Stiekeme Stoker’ in Bolsward. Dat zijn OENEMA FRYSKE BEARENBURCH, OENEMA FRYSKE GRAENJENEVER en AMARETSJE FAN MUOIKE TETSJE. Het bijzondere van de drie distilleerproducten is dat Wiepie Oenema ze van graan tot fles op ambachtelijke wijze zelf stookt, kruidt, bottelt en verkoopt.

De fabrikant van mogelijk de kleinste distilleerderij, waar op authentieke, ambachtelijke wijze beerenburg wordt gemaakt, De Stoker zetelt in een gehuurd pand, Bolwerkplein 8, te Bolsward. Hier was sinds 1891 de eerste Zuivelschool van Bolsward gevestigd.

Trijntje Hilarides, de latere zuiveldirecteur van Zurich, heeft er nog les gehad.

Zodra je er binnenstapt, snuif je de heerlijke geuren van de jeneverstokerij op. Het moet een feest zijn om hier te werken. Oenema werkte tot

4

2009 op de afdeling Kwaliteitsdienst van Douwe Egberts in Joure. Hij kon er vervroegd uit. En omdat hij veel te vitaal was om in de rust te gaan, maakte hij zijn eigen keteltje voor de stiekeme alcoholstokerij. Dat begon met graan (gerst) en eindigde na ‘dubbele stook’ met schoon alcohol van 70%. Daar kun je door toevoeging van kruiden een heerlijke jenever of beerenburg van trekken zonder kleurstoffen of houdbaarheidsmiddelen, want daar wil Oenema niets van weten.

Een paar flesjes kwamen via Oenema’s zonen bij de slijterij van Jumbo/ Kooistra en een plaatselijk café terecht. Daar werden ze gewaardeerd en zodoende vlot verkocht, zodat Oenema ineens een nieuw perspectief zag. Maar hij moest wel een vergunning aanvragen. En om aan alle eisen te voldoen, moest hij over een aparte productieruimte beschikken. Dat werd zijn tuinhuisje aan de Drift 2 in Bolsward.

Sindsdien is de vroegere hobby een compleet professionele business geworden. Maar nog wel steeds heel kleinschalig, waarbij ‘de baas’ vrijwel alles nog met de hand doet. Wel is veel van dat werk gemechaniseerd, zoals het vullen van de fles, het sluiten met een schroefdop en het kaarsrecht opplakken van de etiketten.

Die etiketten laten aan duidelijkheid niks te wensen over. Bertina Tilma heeft mooie schilderijtjes gemaakt, die het karakter van ‘De Stiekeme Stoker’ versterken. Daar hoort ook de ‘amandel-likeur’ bij, of liever het ‘Amaretsje fan Muoike Tetsje’. De dame in kwestie is met blozende wangetjes getekend.

Grotere bestellingen

Oenema is al lang niet meer uitsluitend afhankelijk van slijters en café’s om zijn klanten te bereiken. Sommigen bestellen meerdere flessen in één keer.

Anderen wensen het ambachtelijke product uit Bolsward van een eigen

naam en etiket te voorzien. Dan begint de stokerij al bijna op een kleine industrie te lijken. Voor de omzet is dat mooi. Steeds meer producten van Oenema vinden zo hun weg naar klanten in geheel Nederland, maar toch vooral in Friesland. Maar zelf vindt hij het toch ook heel mooi om met zijn eigen geheime kruidenrecept echte Oenema-producten af te leveren.

Vol trots toont Wiepie een cadeautje van een klant, de Brandweer van Echten. Die heeft een fles Oenema’s Fryske Beerenburg in een mooie brandblusser verwerkt. Bijna zou je naar een flinke brand verlangen, om die met deze edele drank te blussen.

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Zeilformule en nieuwe statuten

Schippers baas op skûtsjes Na een periode van steeds strakkere regelgeving vlotter mee overstag kunt, natuurlijk, laten SKS en IFKS de touwtjes voor de schippers want daar heb je op snelle jachten kogellagers voor. nu wat vieren. Bij de IFKS houdt dat verband met de weging van deelnemende schepen en de in- Visser en Mink afwezig sinds het einde van de jaren zevoering van nieuwe statuten. De SKS probeert een Al ventig is het een zorgpunt voor het evaluatie van de nieuwe zeilformule zo af te ron- SKS-bestuur dat sterk van elkaar verschillende skûtsjes in de wedstrijden dat ook de traagste vier tevreden zijn.

Vooral de SKS heeft een lastig jaar 2017 doorgemaakt. Het SKS-bestuur is na het doorvoeren van een nieuwe zeilformule in het voorjaar van 2017 van verschillende kanten beticht van dubbel spel. Vooral de brede schepen van Joure, Langweer, Leeuwarden en de Súdwesthoeke zouden daar het slachtoffer van zijn geworden.

Joure werd vorig jaar na de tweede wedstrijd gediskwalificeerd wegens aan aangepast beslag in de mast.

Schipper Dirk Jan Reijenga had hiertoe met steun van zijn bestuur besloten omdat anders het grote toegestane tuig niet aan de mast van zestien meter zou passen. Reijenga, nog kampioen in 2015, is inmiddels met een aantal bemanningsleden opgestapt. Van hen leverde Hans Meetsma zelfs zijn lidmaatschap van verdienste in. Opvolger Rinus de Jong moet opnieuw beginnen. Maar hij krijgt waarschijnlijk wel de ruimte om met een extra blok voor vol mee te doen.

Jaap Lammertszoon Zwaga van Langweer staakte vorig jaar in Stavoren de strijd na een aantal zeer teleurstellende resultaten met zijn zwaar

geballaste Wildschut-skûtsje. De debuterende Willem Ulbesz. Zwaga werd met Leeuwarden twaalfde en feitelijk voorlaatste. Hij eindigde maar net voor Jeroen Pietersma van Drachten, die het in 2016 nog zo aardig deed.

Ook Willem, bekend van de IFKS, werd slachtoffer van stringente tuigagebeperkingen. Sneu dat hij in het laatste jaar van voorzitter Marco Quak zo achteraan moest eindigen.

Omstreden titel

Tegen de kampioen Douwe Azn. Visser van Grou werd volgens meerdere critici door het SKS-bestuur niet stevig genoeg opgetreden. Bij het vertrek van drie bemanningsleden van Joure werd een foto rondgestuurd met daarop ‘een niet originele ophanging aan de knecht’. Daar zou een kogellager in zitten, iets waartegen de Kommisje Amels bezwaar had gemaakt.

Maakt dat wat uit dan? Daarover denken schippers en bemanningen verschillend. Maar velen denken dat je met een goed gelagerde lummel sneller en beter kunt reageren op wisselende omstandigheden. En dat je er

den ongeveer aan elkaar gewaagd zijn. Vroeger kwam het geregeld voor dat de ene schipper wel een half uur langer over een wedstrijd deed dan de andere. Heerenveen won meestal, want de ‘Gerben van Manen’ was het grootste en snelste schip nadat de gloriejaren van de ‘Doarp Grou’ voorbij waren.

Maar de spanning op het water werd groter doordat er steeds meer op het spel stond. ‘Dat ferrekte jild’, verzuchtte Sytse Hobma van Lemmer geregeld. Siete Meeter van Bolsward jammerde minstens zo vaak over ‘zeilen op de punten’ als hij weer eens een protest tegen kreeg.

Het bleef spannend toen in 1997 kunststof als materiaal voor zeilmakers werd toegestaan. Originaliteitscommissie en Commissie-Amels werden bij de SKS ineen geschoven om drie doelen te combineren: originaliteit, veiligheid en gelijkwaardigheid.

Zo ontstond de zeilformule van 2000, en werden onderin de skûtsjes gaatjes geboord voor het aanbrengen van kijkglaasjes of ‘pypkes’, waarmee het waterpeil (dus de diepgang) gecontroleerd kon worden

OM GELIJKE KANSEN ‘Hardzeilen voor vracht- en beurtschepen’ was in een ver verleden de traditionele aankondiging voor wedstrijden tussen werkschepen in Friesland.

Meestal wonnen snelle, lenige beurtscheepjes de wedstrijden, zoals de ‘Koophandel’ en de ‘AEbelina’. Ook snikjes deden toen nog volop mee.

Maar dat veranderde toen er meer grotere vrachtschepen op het water kwamen. Toen werd een scheiding aangebracht tussen beurtscheepjes met ronde en vrachtschepen met platte luiken.

In het eerste decennium van de twintigste eeuw werden kleine houten beurtscheepjes van de wateren verdreven door grotere staalijzeren vaartuigen. Dat ging gepaard met een crisis, waarbij na aanvaringen met kostbare boeiers het skûtsjesilen zelfs een tijdje van de watersportagenda’s in Grou en Sneek verdween. Slechts door de inzet van een paar enthousiastelingen als Roel Buisman en de Broederschap van Notarissen bleef er een soort traditie gehandhaafd. Zo werd in 1929 in Grou de eerste Skûtsjekommisje opgericht. Aan het hardzeilen daar deden naast de ons bekende skûtsjes ook wel bolskipkes en klipperkes mee.

Beperking van veiligheidsrisico’s stond centraal in de eerste tuigagebeperking bij de SKS, in 1977. De IFKS liet aanvankelijk ook recreatief ingerichte platbodems wel toe, maar dat veranderde in een accentuering van de originaliteit rond 1984-’86 onder aanvoering van Age en Sieb Bandstra.

Bij de SKS werd originaliteit een item na het loslaten van de verplichting om met katoen te zeilen in 1997. Drie jaar later werden originaliteit en gelijkwaardigheid gecombineerd in een voorschriftenpatroon van de Kommisje 2000. Met name Jitze Grondsma ijverde voor een verfijndere regelgeving.

Hij wees op het belang van de weerstand van deelnemende schepen. Toen Grondsma in de nacht van 29 mei 2007 op 59-jarige leeftijd overleed, waren de geesten bij de SKS wel rijp voor een nieuwe benadering op basis van nog veel meer data. Het Kenniscentrum Jachtbouw van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden (NHL) speelde daar op in met ingewikkelde formule, mede op basis van sleepproeven van ‘ideaalmodellen’.

Volgens een viermanschap van de IFKS hoeft het zo ingewikkeld niet. Het terugbrengen van gewichtsverschillen tussen de vaartuigen, vaak kunstmatig vergroot door verwijdering van zware elementen, zou al veel oplossen.

Daartoe zijn inmiddels alle IFKS-skûtsjes gewogen en, als ze te licht werden bevonden, van verplichte ballast voorzien.

De ‘Súdwesthoeke’ en de ‘Rienk Ulbesz’ ondervonden beide flink hinder van de nieuwe zeilformule, waarin de breedte in verhouding nauwelijks werd meegeteld, en konden geen potten breken tijdens de SKS-kampioenschappen van 2017.

5

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Intersurf in Sneek is de winkel voor de gepassioneerde watersporter en kledingliefhebber. In de loop der jaren is onze winkel gegroeid tot 750m2 en heeft diverse aanpassingen ondergaan op basis van de ontwikkelingen in de funsportmarkt zoals SUP, wake-, snow- en longboarden. Naast deze funsporten is Intersurf uitgegroeid tot de toonaangevende winkel voor de sportieve zeilers met technische zeilkleding. En om het geheel compleet te maken heeft Intersurf een uitgebreid assortiment modieuze kleding voor dames, heren en kinderen.

Eigenaar Ronald Kraaijeveld: ‘Mijn doel is om, naast windsurf, Intersurf ook qua zeilkleding dé toonaangevende winkel in het noorden te maken; voor dinghy, yacht en skûtsje. Zo hebben we de collectie die bestaat uit o.a. vaste merken Gill en Magic Marine uitgebreid met de Musto en Zhik.

De grootste kracht van onze winkel is het personeel. Onze medewerkers zijn actieve watersporters en hebben ervaring met onze producten. Zo voorzien we onze klanten van goed en eerlijk advies.’

Ook voor de juiste zeilkleding voor op een skûtsje ben je bij Intersurf aan het goede adres INTERSURF Jachthavenstraat 55 8605 BV Sneek

www.intersurf.nl

Want Skûtsjesilen is noordelijk, sportief en populair

Skûtsjekrant nu bij Poiesz De Skûtsjekrant wordt deze zomer verspreid bij alle 68 Poiesz-winkels. Vele duizenden exemplaren gaan zo de wereld in, naar de klanten. ‘Dat past prima bij ons winkelconcept’, zegt Jan Hoitema (35) van het hoofdkantoor van Poiesz in Sneek.

‘Skûtsjesilen is een noordelijk evenement. Het is sportief en populair en het blijkt veel mensen aan te spreken.

Als Hoofd Marketingcommunicatie geeft hij het concept van de noordelijke winkelketen mede inhoud. Poiesz maakt zich in zijn profilering van de winkels onder meer sterk voor noordelijke streekproducten. Dat past in een populair geworden trend onder bewuste consumenten. Het kost minder kilometers om ze aan te voeren,

wat goed is voor het milieu. En het is vers, ook een troef waar Poiesz op inzet.

De skûtsjes passen daarbij. Sinds jaar en dag is Poiesz er als medesponsor van de SKS bij betrokken.

Dit jaar kunnen klanten en relaties met het Lemster skûtsje mee, als prijs, licht Hoitema toe. Bovendien vaart de grote Poieszboot bij de finale van de SKS-competitie op vrijdag 18 augustus bij Sneek op de Snitser Mar, met aan boord wel zo’n honderd klanten die mee hebben gedaan aan de winactie. ‘We laten het niet bij woorden.

We doen er ook actief wat aan.’

Voor de Poiesz-klanten is het leuk dat ze nu gratis deze mooie Skût­ sjekrant kunnen krijgen. De meeste exemplaren worden uiteraard verspreid via de 49 Friese Poiesz-winkels.

Maar omdat er ook in Groningen en Drenthe behoorlijk wat belangstelling voor het evenement blijkt te bestaan, liggen daar de kranten ook.

Het persoonlijke karakter

Bij Poiesz vinden ze het persoonlijke belangrijk en dat vertaalt zich naar de rol van de medewerkers op de winkelvloer. Daar is de nieuwe winkelformule 2.0 ook op ingericht. Die lijn wordt overal in doorgetrokken. Zo traint de

6

bekende kok Reitse Spanninga van ’t Plein in Joure de koks van Poiesz om inhoud te geven aan het kookconcept ‘Wat maak je me nu’, dat al een paar jaar loopt. Daarin doen consumenten inspiratie op voor lekker koken met

vooral noordelijke, verse producten.

Die lijn wordt zover mogelijk doorgetrokken, al schrikken ze bij Poiesz niet van een lekker stukje Iers vlees.

De koks leren van Reitse niet alleen koken, zegt Hoitema, maar vooral

ook hoe je het enthousiasme op mensen kunt overbrengen. ‘Want dat kan ­Reitse natuurlijk als geen ander.’

Het is de kunst om van het winkelen een feestje te maken. De koks en ander bedienend personeel spelen daar elk hun eigen rol in, aldus Hoitema. Daar hoort de creatieve toets bij die Spanninga als topkok kan bieden, en een informatief programmaboekje.

Dit laat zich goed combineren met informatie over producten, bijvoorbeeld over het aantal calorieën. ‘Dat dringen we niet op: mensen moeten zelf beslissen wat ze eten. Maar we informeren ze wel.’

Bij al die informatie komt nu dus een krant, naast alles wat Poiesz zelf via zijn eigen media uitdraagt. Een leuke actie is het, ook voor de redactie van de Skûtsjekrant en Uitgeverij PENN.

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Douwe Visser van Grou werd kampioen, maar door de Commissie Amels werd bezwaar gemaakt tegen de kogellager in de knecht. Het bestuur vond actie niet noodzakelijk.

De schippers Douwe Visser van Sneek en Berend Mink van d’Halve Maen bekeken als mannen van de praktijk of een nieuwe, door ontwerpbureau ‘Gaastmeer Design’ van Heine Deelstra opgestelde concept-formule, hanteerbaar was. Zij waren medeverantwoordelijk voor een nieuwe zeilformule die voor het seizoen 2016 werd aangenomen. Deze luidde als volgt: Sa = 2,15 x Lwl x (2/3 Bwl + 1,25 + 2T). Hierin is Lwl de Lengte van de waterlijn, Bwl de breedte en T de deplacement, te vergelijken met diepgang.

Je hoeft geen kenner te zijn om te zien dat de diepgang in deze formule een veel zwaardere factor krijgt dan de breedte. Daar ging het afgelopen seizoen vooral mis met Langweer, Leeuwarden en de Súdwesthoeke.

Meer speelruimte

Sinds eind 2017 wordt bij de SKS de pas een jaar geleden ingevoerde ‘nieuwe’ zeilformule nog eens geëvalueerd. Dat is voor de derde keer binnen één decennium. Zo’n formule moet bijdragen tot evenwichtiger verhoudingen in de vloot, en op klassieke schepen die geleidelijk tot racemachines zijn omgebouwd. Het lijkt erop dat de vorig jaar inderhaast van kracht geworden formule op onderdelen te wensen overlaat. De breedte van een schip zou niet voldoende meetellen, de diepgang te veel. Daardoor zouden brede, platte schepen in het nadeel zijn. Dit gold vooral voor de ‘Twee Gebroeders’ van Langweer en de ‘Rienk Ulbesz’ van Leeuwarden, waar te weinig doek mocht worden aangeslagen, dan wel te veel ballast aan boord gehaald moest worden.

Kenners betreuren het versneld afschaffen van het door insiders gewaardeerde Velocity Progress Program, waarmee de weerstand van een schip grotendeels gecompenseerd kan worden. Want wat is het alternatief? De deskundigen die zijn ingehuurd om het delicate vraagstuk van een faire zeilformule nog eens te bestuderen, hebben langer tijd nodig dan was voorzien. Tijdens de wintervergadering van de SKS op 3 maart 2018 ging de overgrote meerderheid met dit uitstel akkoord. Daarbij bleek dat meerdere schippers een grotere speelruimte wensen dan ze tot nog toe kregen.

Dat Jaap Zwaga van de verplichte ballast af wil, is geen verrassing. Hij heeft onderhand met zijn bemanning meer dan genoeg bewezen dat hij zonder het gewicht van een Toyota in het ruim voor de ereplaatsen kan meedoen. Willem Zwaga wil meer doek kunnen voeren – wat gezien de stabiliteit van zijn skûtsje wel verantwoord is. Voor Joure was al een compromis gevonden met een extra blok om met behoud van het gewenste profiel toch

voldoende zeil te kunnen bergen. Het laatste woord is over deze kwesties bij de SKS nog niet gezegd.

Wat is een skûtsje?

In vier etappes heeft de andere skûtsje-organisatie, de IFKS, toegewerkt naar nieuwe statuten. Dat was voor deze 37-jarige organisatie wel nodig, concludeerde onder meer de jurist mr.

Oebele Brouwer in een uitgebreide studie naar mogelijke verbeterpunten.

Een wrakke reglementering en onduidelijke statuten leveren het risico op dat de geldigheid van genomen besluiten wordt aangevochten. En dat kan grote consequenties hebben.

De op 17 maart met driekwart meerderheid aangenomen nieuwe statuten voldoen nu beter dan vroeger aan de eisen van het verenigingsrecht.

De leden zijn baas over het gevoerde beleid en beslissen bij meerderheid van stemmen. Speciale commissies vullen onderdelen in op de punten reglementering, wedstrijdorganisatie en sponsorzaken. Onzekerheid over de status van de Schippersvergadering, tot nog toe door velen beschouwd als het hoogste orgaan binnen de organisatie, hoeft nu niet meer te bestaan.

Dat het meestal schippers en hun vertrouwelingen zijn die de vergaderingen bezoeken, is praktisch belangrijker dan formeel.

Tijdens een extra ledenvergadering van de IFKS op 17 maart werden de nieuwe statuten met 44 stemmen voor en 1 stem tegen, die van Frits Jansen, aangenomen.

In een overzichtelijke procedure heeft het IFKS-bestuur de nieuwe statuten doorgevoerd. Allereerst is de hele regelgeving door een kerngroep secuur bekeken. Vervolgens is tijdens een ‘roept u maar’-vergadering door bestuursleden en schipper Sikke Heerschop uitgebreid ingegaan op de kritiek van verschillende geïnteresseerden, zoals vergadertijger Floris Bottema, documentalist Frits Jansen en notulenverzamelaar Koos Lamme.

Ook Remy de Boer liet zich in deze februaribijeenkomst nogal horen.

De toen gemaakte opmerkingen, en gemailde verbeteringen, zijn grotendeels verwerkt in een nieuw concept. Dat is in twee verschillende vergaderingen aan een tweederde meerderheid geholpen. De eerste keer waren er te weinig leden aanwezig voor een tweederde meerderheid. De laatste, definitieve bijeenkomst waarin de statuten werden vastgesteld, vond op zaterdag 17 maart jl. plaats in ‘It Heechhûs’ te Heeg. Nu was er geen vereist quorum, als er maar bij tweederde meerderheid van de uitgebrachte stemmen werd besloten.

En dat gebeurde. Alleen Frits Jansen stemde tegen het voorstel.

Er staat nu veel in de statuten over de onderlinge verhoudingen tussen de ledenvergadering, het bestuur en de commissies. Maar een sluitende defi-

nitie van wat een skûtsje is, ontbreekt.

Daar moeten de schippers zich, als ze er behoefte aan hebben, nog maar eens over buigen, zei IFKS-voorzitter Sicko Heldoorn. En zo niet, dan zal het bestuur zelf geen initiatieven in deze richting ontplooien.

Gewicht gelijkwaardig

In theorie kan een nieuwlichter ook nu nog heel wat veranderen aan kleine onderdelen van een skûtsje zonder in aanvaring te komen met de omschrijving van de scheepsuitrusting. Die omschrijving laat nog voldoende ruimte voor afwijkingen van het traditionele beeld. Dat geldt zelfs voor de kleur.

Volgens de reglementen zou spierwit niet mogen, maar in de praktijk doen er wel skûtsjes mee waar het voorgeschreven beige hooguit in homeopatische verdunning op is aangebracht.

En waarom zou dat ook niet mogen?

Alsof er vroeger geen loodwitte skûtsjes meededen!

De praktijk van het wedstrijdzeilen is evenwel weerbarstiger dan de nostalgie. Op voorspraak van een commissie van kundige schippers zijn de afgelopen drie jaar alle skûtsjes in de hal bij scheepsbouwer Piet ten Woude in IJlst secuur gemeten. Daarbij is op basis van hun formaat het verwachte gewicht vergeleken met de reële

score. Zo kwam aan het licht of een schipper ballast moest innemen, en hoeveel dan wel.

Een alternatieve benadering, verlichting van dek en/of spanten bij ‘te zware’ skûtsjes, haalde het in eerste instantie nog net niet. De eerste verrassing was er vorig jaar trouwens meteen ook al. Want een van de schepen met relatief veel ballast, ‘It Swarte Wief’ van Jaap Hofstee uit Tijnje, presteerde wederom beter dan gemiddeld in de titelstrijd van de klasse A-Groot.

Gewicht hoeft dus niet beslist een grote handicap te zijn.

Het lijkt erop dat sportieve gelijkwaardigheid de komende jaren centraal zal staan bij beide organisaties, de SKS en de IFKS. Gemuggezift over ‘originele’ of wezensvreemde onderdelen en kleuren zal wat minder plaatsvinden, en minder snel ontworpen schepen krijgen een eerlijker kans.

In die zin winnen de hardzeilers bij de nieuwe reglementering. Totdat de slinger de andere kant weer uitslaat, want ook dat kan best weer eens gebeuren.

Bij de IFKS werden de verschillen in gewicht tussen de skûtsjes teruggebracht. De lichtste schepen moesten ballast innemen. Daar werd sceptisch naar gekeken, want meer gewicht zou vertraging opleveren. Voor ‘’t Swarte Wief’ bleek het juist uitstekend uit te pakken en Jaap Hofstee werd voor het tweede jaar op rij tweede in het eindklassement.

7

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Debutant Sytze Brouwer verrassend sterk

Douwe Azn. Visser SKS-kampioen Er waren in 2017 vele hoofdrolspelers bij de ­SKS-titelstrijd. De kampioen Douwe Azn. Visser van Grou was van hen de meest gelauwerde. In het voorseizoen was de Grouster reder-schipper nog boos op de man die zijn schip had verlengd zonder het te verbreden. Maar hij won wel.

Jan Heida uit Lemmer van Steel Products Heida bleek zelfs wat beduusd van de kritiek op zijn werk. Vooral de opmerking dat het schip asymmetrisch van de helling was gekomen, trof hem. Al gaf Heida wel toe dat hij een afwijking aan de scheg niet had veranderd, omdat die er oorspronkelijk al aan zat. Later bleek de ‘Doarp Grou’ niet trager te zijn geworden van het werk van de Lemster Heida.

Integendeel, na veel proefvaarten liep het skûtsje ineens ‘foar wûnder’ en verstomde de kritiek in Grou en omstreken.

Van de eerste tot de laatste wedstrijd bleek Douwe Azn. Visser met zijn ploeg de beste van de hele SKS. De Akkrumer rondvaartondernemer van de Frisian Queen, Pieter Meeter, speelde ook een belangrijke rol. Lange tijd had hij, net als in voorgaande jaren, goede papieren om de titel in 2017 in de wacht te slepen. Maar hij liep in de eerste wedstrijd bij Lemmer over stuurboord in het mes van Auke de Groot, die met zijn ­ SWH-skûtsje over bakboord naar dezelfde boei zeilde. Hoewel Akkrum en Starum elkaar daar niet raakten, was De Groot onverbiddellijk. Hij zette zijn protest tegen de snelste zeiler van deze dag door, die met een diskwalificatie uitgeschakeld was voor de titel.

Harde koppen

De in Lemmer opgegroeide Dirk Jan Reijenga, schipper op de ‘Oeral Thús’, was er bij het opmaken van het eindklassement al lang uit. Die hield vast aan zijn ‘veilige’ tuig op het J­ouster skûtsje. Op de Veenhoop kreeg hij

nog bij wijze van extra gunst een mogelijkheid tot aanpassing van zijn tuigage. Maar bij Earnewâld bleek hoe hard zijn hoofd was, en volgde onvermijdelijk de diskwalificatie door het ­ SKS-bestuur. Dat het Jouster bemanningslid Hans Meetsma hieruit de conclusie trok dat hij geen ‘lid van verdienste’ meer van de SKS kon zijn, was een detail. Veel belangrijker was de vraag hoe het nu verder moet tussen Joure en de SKS, als beide partijen de poot stijf houden.

Ook Sytze Pzn. Brouwer van het Heerenveenster skûtsje ‘Gerben van Manen’ mogen we wel als hoofdrolspeler bijschrijven. Zijn tweede plaats in het eindklassement was een verrassing. Het bood enige troost aan skût­sjesilend Heerenveen onder aanvoering van een later gelauwerde Jacobus de Vries. Dat was welkom na de ellende van de afgelopen jaren onder de plotseling vertrokken schipper Alco Reijenga. Die is, een uniek feit in de geschiedenis van de Gerben van Manen, zelfs nog een keer laatste geworden.

Een deel van de verklaring voor zijn uitstekende prestaties zocht Brouwer zelf in zijn fantastische team, dat helemaal opfleurde nu het zo goed ging.

Maar de nieuwe zeilformule, waarin was bepaald dat de H iets meer doek dan voorheen mocht voeren, zal er niet vreemd aan geweest zijn.

Uit de strijd

Hoe anders was de stemming op Langweer. De nieuwe zeilformule pakte helemaal verkeerd uit voor de brede skûtsjes, waaronder de ‘Twee

Het was hard werken op het IJsselmeer bij Stavoren. Douwe Azn. Visser zeilde net als bij de openingswedstrijd naar de overwinning.

­ ebroeders’. Schipper Jaap Zwaga G kon er met zijn bemanning niks mee, al was hetzelfde schip vele jaren eigendom van zijn familie en had oerpake Rienk het nog in Gaastmeer bij Wildschut laten bouwen.

Manmoedig probeerde Zwaga het na een moeizaam verlopen voorseizoen een paar keer, maar hij dobberde in Grou en bij De Veenhoop en Earnewâld al gauw hopeloos achteraan.

Zelfs voor eigen publiek in Langweer zat er geen schot in het Langwarder skûtsje, net zo min als bij Elahuizen. Daarom besloot de zoon van oud-kampioen Lammert er bij Stavo-

ren de brui aan te geven. Daar verliet hij na één ronde de wedstrijd, met achterlating van een verbijsterd publiek en een toelichtend persbericht.

Naderhand bleek dat niet elk bemanningslid enthousiast was over deze beslissing, die zonder algemene brainstormsessie genomen was. Ze zijn in Langweer al wat gewend met eigenmachtige schippers en commissieleden, maar dit was wel een heel bijzonder moment. Wellicht kunnen adviseurs bij het kundige bureau Van Oossanen, lees Niels Moerke, voor komend seizoen een list bedenken.

En anders zal toch de formule een beetje aangepast moeten worden. ­ Want in latere wedstrijden hebben Jaap Zwaga en zijn ploeg wel bewezen dat ze met de ‘Twee Gebroeders’ wel degelijk naar een ereplaats kunnen zeilen, maar daarvoor loosden ze eerst wel ballast.

Diskwalificatie

Johannes Meeter wilde vooruit zeilen met ‘It Doarp Huzum’ en dat lukte verrassend goed. Maar liefst drie keer eindigde hij op het podium, waaronder op de tweede dag van Lemmer. Uiteindelijk werd hij zevende in het eindklassement, een luxe die de Huzumers lang niet kenden.

8

De opgaaf van Jaap Zwaga was al merkwaardig, maar nog vreemder was de gang van zaken rond het Jouster skûtsje. Dit behoort tot de kortste en breedste van de vloot en heeft de hoogste tuigage. Het was altijd al moeilijk om al die vierkante meters doek in het grootzeil een plek te geven aan de mast en boven de roef, reden waarom er een nieuwe roef werd aangeschaft. Nu zou de giek eroverheen schuren, gevaar opleverend voor schoten- en zwaardenmannen.

Om niet bij voorbaat kansloos te zijn, liet schipper Dirk Jan Reijenga de gaffel zes centimeter hoger aan de mast aanbrengen dan volgens de Originaliteitscommissie was toegestaan.

Het SKS-bestuur koos voor zijn eigen commissie, liet door de jury strafpunten uitdelen en waarschuwde nog één keer. Dat gebeurde tijdens de routebespreking op De Veenhoop. Reijenga kreeg er een laatste kans om aan de eisen te voldoen. Hij koos ervoor om de strijd te beëindigen, zodat er tot de strijd bij Stavoren maar dertien SKS-skûtsjes meer deelnamen. En daarna waren het er dus twaalf.

Voor de nestor in dienstjaren, de

sinds 1988 actieve meervoudige kampioen Douwe Jzn. Visser van Sneek, was dit alles aanleiding om zijn steun en die van collega-schippers aan het SKS-bestuur uit te spreken. Daarin werden de Jousters gemaand om zich spoedig weer in de club te verenigen.

Later zou blijken dat Visser op dat moment al had besloten om zelf met het wedstrijdzeilen te stoppen. Kampioen in zijn laatste jaar werd hij ook al niet, al was Sneek er vele wedstrijden weer goed bij en verliep ook het voorseizoen uitstekend.

Zijn opvolger wordt zoon Jappie, die we komend jaar op de Sneker Pan in actie kunnen zien. Bij gezondheid natuurlijk, dat moet er altijd even bij.

‘Fine streek’

In de slotwedstrijd op de Snitser Mar sloeg Auke de Groot met zijn SWH-skûtsje om. Hij voerde vlak na de start de protestvag, die in het want was geknoopt na een kwestie met Grou. Douwe Azn. Visser voerde op dat moment het klassement aan en kon dus kampioen worden. Maar met een stuurboord-bakboordprotest tegen zich was hij vrijwel uitgeschakeld voor de titel. Zou die dan alsnog worden gewonnen door Sytze Brouwer?

Dat zou pas een sensatie zijn.

Maar nee, toen De Groot na zijn omslaan op een woelig meer weer aan boord was gehesen, bleek hij zijn protest te hebben ingetrokken. ­Douwe Visser kon zich veilig naar de zege zeilen en breed lachend de felicitaties van de nieuwe CdK Arno Brok in ontvangst nemen. Boos was hij echter nog altijd, nu op De Groot, die hem zo in de rats had laten zitten. ‘In mislike fine streek’, noemde Visser dit.

Pieter Meeter, die eerder bij Lemmer door een protest van Auke de Groot was geveld, dacht er het zijne van. ‘Eerst wel un protest deursette en later niet, dat fyn ik un bitsje….’, zou hij later opmerken. Maar ja, Meeters en De Grooten zijn nooit de grootste vrienden geweest, dat was in de tijd van Siete, Pieters pake, al zo.

Auke liet ondertussen een kostbaar souvenir achter op de bodem van de

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Beslissend moment in het SKS-kampioenschap tijdens de wedstrijd bij Lemmer: op het Súdwesthoeke skûtsje wordt een protestvlag gehesen. Pieter Meeter ziet het met lede ogen aan. Hij gaat nog door het stof bij Auke de Groot, maar zonder resultaat. Het protest wordt doorgezet en Akkrum is daarmee kansloos voor het podium.

Snitser Mar, namelijk de rouwvleugel. Die wapperde tijdens de hele SKS-competitie in de mast van de SWH in verband met het overlijden van Meindert de Groot, vele jaren schipper op dit skûtsje.

Moeizaam debuut

Voor Willem Ulbesz. Zwaga, debutant op Leeuwarden, verliep het eerste seizoen als schipper op een S ­ KS-skûtsje niet zoals hij en de Leeuwarder fans

hadden gehoopt. Hij deelde in de zorgen die achterneef Jaap op Langweer parten speelden, veroorzaakt vooral door de nieuwe zeilformule. Daarin wordt immers de breedte van het schip veel minder zwaar meegerekend dan de diepgang. Smalle, dieper stekende skûtsjes hebben daardoor een voordeel.

Of dit ook een verklaring vormt voor de teleurstellende prestaties van de gebroeders Gerhard en Jeroen Pie-

tersma op respectievelijk Earnewâld en Drachten, is de vraag. In ieder geval konden ze lang niet zo goed meedoen als in 2016, hun beste seizoen tot nog toe.

Klaas Bouweszoon Westerdijk deed het op ‘d’Halve Maen’ aardig. Maar hij ondervond dat winnen in een scherp jachtje nog wel wat anders is dan zich kwalificeren bij de groten van de SKS, die dit jaar meer media achter zich verenigden dan in enig jaar daarvoor.

Met de formidabel debuterende Sytze Brouwer aan het helmhout bewees de ‘Gerben van Manen’ eindelijk weer eens een van de snelste skûtsjes van de vloot te zijn.

SKS Eindklassement 2017 Schipper

Skûtsje

Plaats

Punten

1

Douwe Azn. Visser

Doarp Grou

Grou

22.8

2

Sytze Brouwer

Gerben van Manen

It Hearrenfean

33.8

3

Douwe Jzn. Visser

De Sneker Pan

Snits

35.7

4

Pieter Ezn. Meeter

Eildert Sietez

Akkrum

42.7

5

Albert Jzn. Visser

Lemster Skûtsje

De Lemmer

45

6

Gerhard Pietersma

Twee Gebroeders

Earnewâld

47

7

Johannes Hzn. Meeter

It Doarp Huzum

Huzum

52

8

Klaas Westerdijk

d’Halve Maen

Drachten

62

9

Auke de Groot

Súdwesthoek

Starum

63

10

Teake Klaas van der Meulen

Klaas van der Meulen

Wâldsein

73

11

Willem Uzn Zwaga

Rienk Ulbesz

Ljouwert

81

12

Jeroen Pietersma

Twee Gebroeders

Drachten

90

13

Jaap Lzn. Zwaga

Twee Gebroeders

Langwar

113

Klassering

Zeilteken

De wedstrijd van maandag 7 augustus op De Veenhoop is ongeldig verklaard en dus niet meegerekend.

Joure werd na Earnewâld gediskwalificeerd, Langweer staakte de strijd na Elahuizen.

9

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Skûtsjesilen Radio Klaas Augustus 2018 Normaal dag programma*

SKS

Aan boord 11:00 Welkom, koffie 11:30 Varen en netwerken 11:30 - 12:30 Lunch met soep en drinken 12:30 - 13:15 Gezelligheid 13:15 - 14:00 Wedstrijd 14:00 -16:30 Terugkeer, afronding 16:30 - 17:30

Zaterdag 4 Grou Maandag 6 De Veenhoop Dinsdag 7 Earnewâld

Woensdag 8 Terherne Donderdag 9 Langweer Vrijdag 10 Elahuizen Zaterdag 11 Stavoren *NB: vanwege de weersomstandigheden kan een wedstrijd worden uitgesteld of afgelast. Het programma wordt Maandag 13 Woudsend dan aangepast. Onder extreme omstandigheden kan de vaart worden afgelast. Dit wordt de avond voorafgaand Dinsdag 14 Reserve/Rustdag voor 21:30 uur besloten en vanaf dat moment per app en bericht en de facebookservice van RadioKlaas, Woensdag 15 Lemmer alsmede op skûtsje.nl, bekendgemaakt.

Donderdag 16 Lemmer Vrijdag 17 Sneek

Prijs inclusief skûtsjekrant, vermelding op internet, programmaboekje, goodiebag, koffie, thee, drankjes, lunch, hapjes en natuurlijk live commentaar van Klaas Jansma: € 125,- per persoon.

IFKS

Zaterdag 18 Hindeloopen Maandag 20 Stavoren Dinsdag 21 Heeg Woensdag 22 Sloten Donderdag 23 Echtenerbrug Vrijdag 24 Lemmer Zaterdag 25 Lemmer

‘Onze smaak is allereenvoudigst, we zijn altijd tevreden met het beste.'

(VRIJ VERTAALD NAAR OSCAR WILDE)

In vier stappen een perfect pak stap 1: We nemen uw maten precies op en u probeert eventueel een aantal van onze ‘paspakken’ of ‘pasjasjes’ om te kijken welke modellen u aanspreken.

stap 3: Om het pak of kolbert helemaal ‘af’ te maken, kunt u op de binnenkant uw naam, de naam van uw bedrijf of bijvoorbeeld uw trouwdatum laten borduren. pakkenafdeling Sneek

stap 2: U kiest stoffen, voering en knopen.

Voor ons maatwerk werken we met toonaangevende stoffen. Deze stoffen zijn soepel, kreukherstellend en hebben een stijlvolle uitstraling.

Stap 4: Na drie tot vier weken is het maatwerk klaar. Heeft u eenmaal bij ons een maatpak of maatkolbert laten maken, dan slaan wij alle gegevens op in onze computer, zodat we een volgende keer precies de maten en modellen weten.

pakkenafdeling Leeuwarden

maatpak vanaf € 499,-

www.janeringa.frl SNEEK OOSTERDIJK 20 8601 BT SNEEK T (0515) 41 32 16 LEEUWARDEN GROENTEMARKT 11 8911 JB LEEUWARDEN T (058) 212 18 57

10

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Merijn Olsthoorn eindelijk IFKS-kampioen

Toch wint de beste

Innovatie-consulent Merijn Olsthoorn had bij Echtenerbrug grote moeite met de harde wind. Hij eindigde op de twaalfde plaats, wat in schril contrast stond met andere uitslagen.

‘Net ien is syn libben seker’, zei Sikke Heerschop donderdag 19 oktober 2017 tijdens een gezellig samenzijn van de Businessclub IFKS. Dat verwees niet naar de terreurdreiging van IS, maar naar de openheid van de huidige IFKS-wedstrijden. Iedereen kan winnen. En ook verliezen.

Toch won de beste bemanning met een snel schip, Merijn Olsthoorn met de ‘Emanuel’. Net als in voorgaande jaren was de Amsterdamse schipper bij de start al geregeld vooraan te vinden. En ook verdedigend toonde hij zijn kwaliteit door zich aan de kop te handhaven tot bij de finish. Die lag er bij de IFKS meestal sneller in dan bij de SKS door het drukke programma dat wedstrijdleider Saskia Westerhoff met haar team ook nu weer moest afwerken.

Het voormalige Earnewâldster skûtsje ‘Emanuel’ wordt bemand door een bevaren ploeg voornamelijk jonge zeilers. Ze troffen elkaar bij zeilschool ’t Vossehol aan de Kager Plas. Al jaren behoort deze combinatie tot de top van de IFKS, met vele behaalde ereplaatsen. Maar IFKS-kampioen waren de deelnemers met het zeilteken KL tot vorig jaar niet geweest. Dat zeilteken staat trouwens op een merkwaardige plaats: betrekkelijk laag achterin het grootzeil. Dat is, zei Merijn, om bij een eventuele valse start niet meteen op te vallen. Zo bewijst hij een perfect oog voor detail te hebben.

De ‘Emanuel’ werd na mooie jaren met titels voor Jeen Zwaga in 1982 en ’83 door de huidige Earnewâldster SKS-schipper Gerhard Pietersma minder geschikt geacht om ermee te winnen. Earnewâld zeilt daarom de SKS-competitie met een vrij jonge Bûtenstfallaatster, vroeger bij de IFKS gestuurd door wijlen Jehannes ­Taekema. Vorig jaar werd Pietersma er tweede mee bij de SKS, dit jaar ging

het beduidend slechter.

Spanning op laatste dag

Merijn en zijn ploeg waren een klasse apart dit jaar. Dat was opmerkelijk, want de weersomstandigheden wisselden sterk. Op de openingsdag bij Hindeloopen kon op zaterdag 19 augustus de klasse A-Groot vanwege de harde wind niet starten. Een paar dappere schippers die de reis over de Iselmar naar Stavoren nog wilden maken, moesten halverwege de steven wenden en terug. Dat overkwam de nestor Sint Bekkema met de ‘­Verandering’ en de pas gepromoveerde Wytse Heerschop met de ‘Woeste Ånne’.

In Stavoren was het juist tot in de namiddag te stil voor een wedstrijd.

Het ochtendprogramma was om die reden al geschrapt. En ’s middags vielen de schoten voor de start van de klasse A-Groot pas na een lange wachttijd, rond een uur of vier. De ‘Emanuel’ won deze eerste wedstrijd en de laatste twee, die bij Lemmer werden gezeild.

In de laatste race bij Lemmer, de finale op zaterdag 26 augustus, verloor Geale Tadema met de ‘Doarp Eastermar’ een podiumplaats. Hij ­ werd er achtste, terwijl Jeroen de Vos met de Eelkje II de tweede plaats binnenhaalde, en daarmee nipt derde werd in het eindklassement. Jeroen en Geale hadden hetzelfde aantal punten, namelijk 26. Dat was heel redelijk, maar het viel de aanhang wat tegen. Want eerder dat jaar, bij de vie-

ring van een jubileum, had Geale het voornemen uitgesproken om in 2017 echt voor de titel te gaan. Weer niet dus, en deze keer lag het niet aan de agressie van tegenstanders, maar ook een beetje aan de scherpte van de Eastermarder ploeg zelf.

Ook de vaak erg goed zeilende Arend Wisse de Boer viel dit jaar iets tegen. Hij werd met zijn ‘Drie Gebroeders’, de vroegere ‘Swan fan Donia’, vijfde met 26,9 punten. De Boer won wel de tweede wedstrijd, bij Heeg.

Maar hij werd op de slotdag bij Lemmer slechts negende. Daardoor viel ook de Gorredijkster schipper van de ‘Drie Gebroeders’ in die strijd van het podium af.

Op scherp

Olsthoorns zegetocht begon in 2017 in de voorwedstrijd bij de ‘Slach om Heech’. Hij bleef daar Jeroen de Vos met de ‘Eelkje II’ voor door vooral op zondag uitstekend te zeilen. De zaterdag was duidelijk voor Jeroen, die in 2016 nog bijna degradeerde naar de klasse B-Groot.

Froukje Osinga met de ‘Jonge ­Jasper’ had eerder dat jaar Lemmer Ahoy gewonnen. Toen werd O ­ lsthoorn derde. Maar in de IFKS-competitie werd Froukje, de topper toch van voorgaande edities, slechts zevende.

Anders dan in voorgaande jaren heeft ze in 2017 nooit echt kansen op de titel gehad. Dat stak niet alleen haar, het deed ook haar vader Sieb Meijer pijn.

Alles komt, zoals Sikke Heerschop signaleerde, in de hoogste I­FKS-klasse nog meer op scherp te staan als komend jaar Fonger Talsma met ‘De Jonge Jan’, Ulbe Zwaga met de ‘Waaksdom’ en Daan van der Meer met de ‘Singelier’ in de klasse A-Groot meedoen. Zij zijn dankzij uitstekende prestaties in het kampioenschap van 2017 vanuit de B-klasse gepromoveerd.

NIET ALLE DEGRADANTEN ZIJN SLECHT Dat reputatie er niet meer toe doet, ervoeren de Veenema’s uit Sneek, met hun mooie, snelle ‘Zeldenrust’. Arnold Veenema, geen liefhebber van de drukte in het voorseizoen bij Langweer en Heeg, werd op 23 augustus in Sloten door de ‘umpire’ Jos Spijkerman een paar keer op zijn nummer gezet. Strafrondjes draaien na een overtreding: van een mooie startpositie bleef niks over. Een dag later belandde de pas gepromoveerde Sneker hardzeiler bij Echtenerbrug in de achterhoede. En in Lemmer ging het niet beter.

Het droeve lot ‘degradatie’ deelde Arnold Veenema met twee medepromovendi uit 2016, namelijk Walter de Vries met de ‘Goede Verwachting’ en Wytse Heerschop met de ‘Woeste Ånne’. Floriaan Zwart, die met de ‘Ut en Thús’ in het voorseizoen uitstekend had gezeild, en Sietse Broersma met de ‘Ora et Labora’, ontsnapten ternauwernood aan degradatie.

Arnold Veenema komt zelf niet terug. Hij stopt, liet hij eind oktober weten, met skûtsjesilen, omdat hij alles wel zo ’n beetje heeft meegemaakt en de brandstoffenhandel van de Veenema’s drukke tijden doormaakt.

Opvolger op de ‘Zeldenrust’ wordt Jan Visser uit Heeg, die dan natuurlijk onderaan moet beginnen. Arnold zelf zal wel blijven zeilen, waarschijnlijk in een scherp jacht.

Een strafrondje voor Arnold Veenema betekende dat hij zijn goede klassering bij Sloten wel kon vergeten. Het bleek het begin van een tocht naar degradatie.

11

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

IFKS Eindklassement 2017 A-klasse

C-klasse

Emanuel

Merijn Olsthoorn

Lemmer

17.7

Ut ’e Striid

Gerrit Huisman

Galamadammen 5.8

It Swarte Wief

Jaap Hofstee

De Tynje

24.9

Ale

Ron Syperda

Heeg

7.9

Eelkje II

Jeroen de Vos

Heeg

26

Raerder Roek

Michiel Kalsbeek

Raerd

8.8

It Doarp Eastermar

Geale Tadema

Eastermar

26

Stêd Dockum

Kees van der Kooij

Dokkum

16

Drie Gebroeders

Arend Wisse de Boer

Gorredijk

26.9

Twee Gebroeders

Jan Overwijk

Top & Twel

16

Lytse Lies

Ton Brundel

Gaastmeer

32

Freonskip

Hartman Witteveen

Blauwhuis

23

Jonge Jasper

Froukj Osinga

Franeker

35

Gerrit de Vries

Gerrit de Vries

Sneek

26

Wylde Wytse

Sikke Heerschop

Rotterdam

36

Goede Verwachting

Bouke van der Vaart

Lemmer

27

De Zes Gebroeders

Klaas Kuperus

Makkum

40

Gerrit Ynze

Alisa Stekelenburg

Galamadammen 32

Striidber

Siebo Zijsling

IJlst

41

Zorg en Vlijt

Lisanne Thie

Heeg

Grutte Pier

Lucas Bouma

Jorwert

41.9

Galamadammen

Simon van der Lingen Galamadammen 43

Ora et Labora

Sietse Broersma

Heeg

45

De Verandering

Sint Bekkema

Boornbergum

43

Ut en Thús

Floriaan Zwart

Sneek

46

Harmonie

Floris Bottema

Bolsward

48

Zeldenrust

Arnold Veenema

Sneek

48

Goede Verwachting

Walter de Vries

Sloten

51

Woeste Ånne

Wytse Heerschop

De Meern

57

B-klasse

12

36

a-klein

De Jonge Jan

Fonger Talsma

Warten

5.7

Engelina Smeltekop Pieter Jilles Tjoelker

Earnewâld

7.9

Waaksdom

Ulbe Zwaga

Koufurderrige

10.9

Eemlander

Bernd de Cneudt

Eemnes

9.8

Singelier

Daan van der Meer

Stavoren

19.9

De Tiid Sil ’t Leare

Harm van der Weiden

Amsterdam

11.9

Jonge Rein

Erik Jonker

Wytgaard

20

Lytse Earnewâldster Sjoerd Kleinhuis

Earnewâld

16.9

Verwisseling

Bas Krom

Yndyk

21

Swanneblom

Earnewâld

17

Grytsje Obes

Arjen de Jong

Koudum

23

It Abbegeaster Skûtsje Henk Frankena

Abbega

20

Redbad

Wietse Bandstra

Workum

28

Hoop op Welvaart

Rutger Boonstra

Sneek

20

Dageraad

Rein Wiebe Leenstra

Gaastmeer

28

Avontuur

Age Bandstra

Heeg

30

Sinnekening

Jan van der Veen

Leeuwarden

31

Stad Harlingen

Sikke Tichelaar

Harlingen

31

Lonneke

Jilles Bandstra

Stavoren

34

Doeke van Martena

Riemer de Graaf

Drachten

35

De Eenvoud

Remy de Boer

Harlingen

36.6

Welvaart

Tjibbe van der Veer

Elahuizen

36

Hoop op Zegen

Paul de Koe

Heerenveen

40

Nooit Volmaakt

Jochem van der Vaart Jr. Lemmer

42

Wâldwiif

Tim Roosgeurius

Kootstertille

41

Hoop op Zegen

Chris van den Berg

Leeuwarden

42

Nooit Volmaakt

Cees Riezebos

Hindeloopen

42

Twa Famkes

Pieter Jansma

Drachten

48

Oude Zeug

Koos Lamme

Sloten

44

Hoop Doet Leven

Koos van Drunen

Nij Beets

62

De Lege Wâlden

Jehanne Prins

Terherne

47

HA

Johan Dankert

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Vooral de comeback van Ulbe ­ ienks Zwaga is intrigerend. Hij was R met het Ljouwerter Skûtsje, waarop nu zoon Willem schipper is, SKS-kampioen in 1998 en ’99. In 2002 werd hem het derde ­SKS-kampioenschap afgenomen vanwege het voeren van carbonversterkingen in de mast. In 2006 stapte de Leeuwarder schipper uit de SKS na een akkefietje op het Sneker starteiland. Bij de IFKS zeilde hij de laatste drie jaar met de ‘Gerrit Ynze’ in de middenmoot van de B-klasse.

Maar met de ‘Waaksdom’, het eerdere Dokkumer skûtsje van Jelmer Bloembergen, zeilt hij met de allerbesten mee – totdat er eens een bemanningslid klem komt te zitten bij het gijpen. Dat er nu natuurlijk geroddeld wordt dat ze op de ‘Waaksdom’ het merktekentje wat hebben verschoven, is all in the game. Als het al is gebeurd zal die moord vanzelf wel uitkomen, verwacht Harm Kuipers van de Technische Commissie.

Geloof maar niet dat Ulbe of de jeugdige Fonger Talsma zich komend jaar net zo gemakkelijk een klasse ­terug laten vallen als dit jaar met ­Arnold, Walter en Wytse is gebeurd.

En er is altijd ook nog familie, bij Ulbe zoon Rienk en bij Fonger heit Jelle.

Opmerkelijke uitkomst

Ongewild illustreerde Froukje ­Osinga met haar teleurstellende zevende plaats in het IFKS-kampioenschap wat Sikke Heerschop zei. Bij de IFKS is de nieuwe gewichtsformule in 2016 voor de twee a-klassen en vervolgens voor de hele vloot inclusief de B’s en de C’s, ingevoerd. Daardoor zijn de schepen zo gelijkwaardig aan elkaar dat niemand zich meer een misstap kan veroorloven. Dan maakt het niet uit dat je een titel hebt gewonnen (Klaas Kuperus, Makkum), Lucas Bouma heet en op de ‘Grutte Pier’ zeilt, of dat je jarenlang als Siebo Zysling met de ‘Striidber’ een van de smaakmakers bij de IFKS bent geweest. Iedereen kan bij een kleine vergissing achteraan eindigen. Zo kunnen de beste zeilers met matig materiaal ook de voorhoede bevolken, al is er maar één Merijn Olsthoorn.

Heel opmerkelijk was de uitkomst voor ‘’t Swarte Wief’ van Jaap Hofstee. De Tynster ploeg onder zijn leiding was in 2016 al verrassend goed op dreef, en werd nu na een redelijk voorseizoen weer tweede in het ­IFKS-eindklassement. Terwijl dit schip toch een forse lading ballast in moest nemen om aan de eisen voor de competitie te voldoen.

De ‘Eelkje II’ was iets minder licht bij de weging bij Piet ten Woude, maar moest ook ballasten. Toch werd de Amsterdammer scheepsontwerper Jeroen de Vos er derde mee in het

Jaap Hofstee werd met ‘’t Swarte Wief’ opnieuw tweede in het eindklassement. De extra ballast was voor het lichte scheepje beslist geen nadeel.

eindklassement. Het gaat dus weer goed met hem en zijn bemanning, mogen we concluderen. Hij had een topseizoen, want de mede door hem uitgedokterde zeilformule voldeed dit jaar ook uitstekend in de B- en de C-klasse.

Bekende namen

Dat in de klasse a-klein de Engelina Smeltekop won, was geen verrassing. Het was de tweede titel op rij voor de jonge schipper Pieter-Jilles Tjoelker, die het het komend jaar met een groot schip, de ‘Sterke Jerke’, in de C-klasse zal proberen. De naam ‘Engelina Smeltekop’ zal na 35 jaar trouwe dienst verdwijnen, maar het schip komt wel terug. De 18-jarige Herke Boskma uit Lemmer zal schipper zijn op het snelle skûtsje, waar ook zijn vader Eelke en zussen Simone en Marjan als bemanningslid aan zullen treden. De nieuwe naam wordt ‘Lyts Famke’.

Dat de kwaliteit niet onder een naamswijziging hoeft te lijden, bewees Bernd de Cneudt met de ‘Eemlander’, voorheen als ‘’t Swarte Wief’ al kampioen in de kleine klasse.

De winnaars in de B-klasse zijn al genoemd: Fonger Talsma, Ulbe ­Zwaga en Daan van der Meer. Zij kunnen voor spektakel zorgen, weet de hele IFKS-vloot.

Gerrit, de zoon van oud-schipper Jacob Huisman, won in 2017 de strijd

in de C-klasse met het voormalige Langwarder skûtsje ‘Ut ’e Striid’. Daar zal iemand zich nog wel eens achter de oren krabben nu hij ziet hoe goed de ‘Drie Gebroeders’ en de ‘Ut ‘e ­Striid’ het doen, beide immers in het verleden varend voor ‘De swan’.

Ook Ron (van Peter) Syperda schuift met de ‘Ale’, van oudsher bekend als ‘Stêd Sleat’, een klasse op, samen met Sijmen Kalsbeek van de ‘Raerder Roek’. De laatste volgde heit Michiel op en hoort met dit schip eigenlijk op het hoogste niveau thuis. Maar daarvoor moet in de B-klasse nog heel wat strijd geleverd worden. Want Wytse Heerschop en Walter de Vries willen zo gauw mogelijk terugkeren in het skûtsjewalhalla van de IFKS. Door het vertrek van Arnold Veenema komt er in de B-klasse een plekje vrij voor een vierde C-klasser. Dat wordt Kees van der Kooij, die in de IFKS terugkwam als schipper op een nieuw Dokkumer skûtsje, de vroegere ‘Eben Haëzer’. Hij eindigde dit kampioenschap drie keer als derde, maar kwam door twee mindere klasseringen (8 en 7) net niet op het podium.

Terug naar de C-klasse moeten Koos Lamme en Jehanne Prins. Die laatste sloeg in 2017 een paar keer om met de grote ‘De Lege Wâlden’. Cees Riezebos degradeerde ook, maar hij verkocht zijn skûtsje aan Workum, waar Jeroen Sijtsma schipper wordt.

Kampioen in de B-klasse werd Fonger Talsma. Samen met Ulbe Zwaga en Daan van der Meer promoveert hij naar de A-Groot.

Gerrit Huisman werd kampioen in de C-klasse. Op de finaledag in Lemmer was het bladstil en kon er niet gezeild worden. Hartman Witteveen, schipper van het Blauhúster skûtsje ‘De Freonskip’ pakte zijn trompet en liet het Frysk Folksliet voor het team van de ‘Ut ‘e Striid’ over het IJsselmeer schallen.

13

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Nieuwe uitdaging voor Erik Herder en Durlo Jachtschilders

Siliconen en nano zijn alweer passé den. Er zit, zegt hij, ook een stukje psychologie bij. Maar echt enthousiast over beide vernieuwingen is hij niet.

‘Siliconen is prachtich salang’t it skip yn it wetter leit. Mar as it derút moat foar ûnderhâld, bist der ferlegen mei.’

‘Ik ha wolris in haai fêsthân en dy hat in stroef fel.’ Dat sluit aan bij de ervaring van Douwe Azn. Visser van Grou, die vorig jaar SKS-kampioen werd met een ‘stroeve’ antifouling.

Mag dat dan nog? ‘Kinst der gjin peil op lûke’, zegt Herder. ‘It giet om it koper. En dat mei soms wol en soms net.’

Bescherming en verfraaiing

‘Iedereen kan wel wat verven’, zegt Erik Herder.

‘Maar wij kunnen schilderen’. Dat is echt wat anders, bedoelt hij maar. De jachtschilder van deze tijd moet zich kunnen redden met kwast, roller en spuit. En hij moet aanvoelen wat er nodig is om een kritische klant tevreden te stellen.

De 48-jarige Erik Herder is een van de vennoten en de regelneef en aanspreekpunt in de VOF Durlo, werkzaam in Unit 49 in het bedrijvencomplex Multiship in Harlingen. Dit jachtschildersbedrijf trok in 2014 de aandacht met het bewerken van de onderwaterschepen van het ­Akkrumer, het ­Ljouwerter en het Huizumer skûtsje van de SKS. Van de IFKS kreeg de ‘Jonge Jasper’ een grote beurt.

Toen was een siliconenbehandeling nog wat nieuws, waar de opdrachtgevers wonderen van verwachtten.

Aan de andere kant van het spectrum stond de nanocoating, waar Ale Bok mee de boer op ging nadat het experimenteel was aangebracht op de onderwaterschepen van Langweer en Earnewâld.

Herder snapt best dat schippers zich op deze wijze willen onderschei-

Het schilderen van jachten is geen sinecure. Allereerst heb je het materiaal: hout, ijzer, staal, aluminium, polyester – of een combinatie van deze materialen. Dan zijn er de verfsystemen die de verschillende fabrikanten en hun dealers aanbieden, vaak rekening houdend met de nieuwste overheidsvoorschriften. En tot slot, zeker niet de onbelangrijkste factor, zijn er de klanten, die allemaal hun eigen eisen stellen. De één wil een snel schip dat kan winnen, de ander wil glanzend pronken met zijn bezit, een derde wil weinig onderhoud. ‘En liefst allemaal voor niks’, zegt Herder.

De kern van het schildersvak is bescherming en verfraaiing. Hout, ijzer maar ook kunststof moet beschermd worden door een verflaag die beestjes, schimmels en andere w ­ oekeringen op

Foto: Olivier van Meer Design

afstand houdt. ‘En as ien in moai skipke foar de wâl hat, wol er dat ek sjen litte.’ Daarom glanzen bootjes soms dat het een lieve lust is. Daar wordt dan hoogglans voor gebruikt, waar echte antiekliefhebbers soms weer aan ‘mat’ de voorkeur geven.

Niet onbelangrijk is het element ‘herkenning’, zegt Herder. Van Rijks-

waterstaat tot een skûtsjecommissie hechten klanten aan een bepaalde, specifieke kleurstelling. Daar zijn weliswaar boekjes voor, het komt precies.

Zoals alles bij het professionele schilderwerk secuur voorbereid en uitgevoerd moet worden. ‘Dêrom is it ek moai dat wy mei ús fjouweren binne.

De iene kin dit better, de oare dat’.

DURLO MET VIER MAN VERDER Jachtschildersbedrijf Durlo uit Harlingen nam zaterdag 16 december 2017 afscheid van mede-oprichter Durk Bloemhof. Hij ging op 63-jarige leeftijd met vroegpensioen. Het feestje werd opgefleurd met een open dag van tien tot vijf uur.

Erik Herder, Hessel Bloemhof, Vinco Kokic en Lucas Kroon lieten toen op Kanaalweg 31 in Unit 49 zien wat ze kunnen.

Durlo is in skûtsjekringen vermaard vanwege de glanzende onderwaterschepen van Akkrum, Leeuwarden, Huizum, de Jonge Jasper en andere.

Ze werden behandeld met verfijnde coatingstechnieken.

HÉT NUMMER VOOR SERVICE EN KWALITEIT IN WERKELIJK ALLES VOOR UW JACHT LEMMER - Hoe prettig is het dat u als eigenaar van

motoren Motor Guide. “Een gedegen merk, prima

Het is nu de tijd om stil te staan bij het vaarklaar

een jacht of van een rubberboot een telefoon-

motoren en de juiste prijs/kwaliteit-verhouding”,

maken van uw rubberboot of jacht en de planning

nummer heeft waar u mensen aan de lijn krijgt die

aldus eigenaar Ulbe Zuiderbaan.

af te geven wanneer uw zorgeloos wil gaan varen.

service geven en kwaliteit leveren in werkelijk alles

Vanzelfsprekend kunnen wij onderhoud aan elke

voor uw jacht. Zo’n adres waar u binnenloopt en

motor in eigen hand uitvoeren.

ze u een oplossing aanbieden en het regelen.

Wij adviseren onderhouden, monteren en ontwikkelen werkelijk alles voor de particulier en de

Ontzorgen met de Z van Zuiderbaan Totaal Ser-

zakelijke watersportmarkt en zijn gespecialiseerd

vice. Het verbaast u dan ook niet dat wij dealer

en dealer van Aeroheat, B&G, HP watermakers,

zijn van Mercury diesel, Mercuiser, de buiten-

Joker Boat, Magnus Master, Mastervolt, Mercury,

boord-motoren van Mercury en de elektrische

RayMarine, Simrad en Zuiderbaan track & trace.

Vuurtorenweg 6 Lemmer zuiderbaanservice.nl service-app

14

06-22663816

WERKELIJK ALLES VOOR UW JACHT

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Pier de Jager van Verf van der Feer

‘Stroef is soms spekglad’ Wat op het droge voor onze vingertoppen ‘ruig’ aanvoelt, is in het water soms spekglad. Hoe dat kan, is een mysterie dat onze hersenen niet kunnen bevatten. Zo kunnen onware ‘kroegverhalen’ gedijen, zegt verfkenner Pier de Jager van Verf van der Feer.

qp Douwe Azn. Visser en Merijn Olsthoorn werden allebei kampioen in 2017, maar zonder nano, siliconen of vet.

Net te folle gedonder, zwarte antifouling eronder en goed poetsen.

Zo weinig mogelijk weerstand. Dat is, mét conservering, het voornaamste doel bij het plamuren en verven van het onderwaterschip. Binnen de competitieve skûtsje- en akenwereld waar om prijzen wordt gezeild, leidt dit onderwerp de laatste jaren tot boeiende discussies. Die zijn vaak vruchteloos, betoogt De Jager. Want onze kennis van de interactie tussen watermoleculen, metalen en verven of lakken is nog altijd beperkt.

Een voorbeeld. ‘Bij onderzoek is gebleken dat een deuk in het vlak veel meer afremt dan een bobbel. Waarom?’ Het heeft ongetwijfeld met de dynamiek van de voortstuwing te maken, maar hoe? Ander voorbeeld. Een slimme Indonesiër was opgevallen dat aan gezonken jeeps alles begroeit, behalve de banden. Dus liet hij rubber vermalen en mengde dat door de verf om op onderwaterschepen te smeren.

De Jager: ‘Het werkte voor geen meter. Binnen de kortste keren zat er een baard onder van jewelste.’ De droom was een desillusie geworden.

Siliconen of ‘tietencrême’ Er zijn vier methoden om de weerstand van een metalen onderwaterschip te verminderen, doceert De Jager. Allereerst moeten alle oneffenheden met een plamuurlaagje weggewerkt worden, ook de overlappingen van de platen. Als je dat door de vakman laat doen, ben je voor een modaal skûtsje van 20 bij 3,60m zo’n 300 liter kwijt, à 30 euro per liter. Doe je het zelf, dan bespaar je de arbeidskosten, maar ben je meer plamuur kwijt en is het resultaat doorgaans minder perfect.

Kosten dus zeg maar twintigduizend euro, als er tenminste geen diepe deuken in het vlak zitten.

De toplaag kun je afwerken met botervet of petrochemische uierzalf, met een supergladde folie of met siliconen (of een nanolaagje). Met het vet wordt het, zegt De Jager, ‘in grutte griemerij’. Dat is met uierzalf, door hem plastisch ‘tietencrême’ genoemd, net zo.

Plakplastic oftewel een kunststof folie is door doehetzelvers bijna niet behoorlijk aan te brengen. Daarvoor moet je bij de vakman zijn, maar dan mag je meteen wel een abonnement

nemen. Want zo’n laag is voor het ruige werk op de Friese wateren erg kwetsbaar.

Een siliconen- of nanolaagje werkt uitstekend als het schip dagelijks vaart, zoals de Koegelwieck op het Wad. Ligt het maanden stil, dan kun je onverwachte, negatieve effecten krijgen. Ineens groeien er toch organismen aan bijvoorbeeld. Of er vormt zich een slijmerig snotlaagje, dat je verplicht om het schip op het droge te takelen. Als het wat tegenzit, kun je daarna de roller of spuit opnieuw opzoeken om een dure nieuwe laag aan te brengen.

Kampioen na poetsbeurt

‘Kroechferhalen’ noemt De Jager de fantasieën over wonderbaarlijke kwaliteiten die aan verschillende afdekkingen van het onderwaterschip zijn toegeschreven. Nieuw zijn ze niet. Klaas van der Meulen had er in 1961 al mee te maken toen de SWH-commissie op de werf van Amels in Makkum het zogenaamde Makkumer Vet op zijn onderwaterschip smeerde.

Maar rond 2010 kwam alles in een stroomversnelling toen met sleepproeven de weerstand kon worden gemeten, zeeschepen procenten zuiniger voeren dankzij gladde laagjes en verschillende fabrikanten nieuwe coatings op de markt brachten. ‘Dêr binne we no wol wat fan weromkommen’, zegt De Jager nuchter.

Het succes van Douwe Visser met de ‘Doarp Grou’ bij de SKS en Merijn Olsthoorn met de ‘Emanuel’ bij de IFKS in 2017 droeg daar zeker toe bij. Beiden werden kampioen zonder nano, siliconen of vet. Een gewoon laagje zwarte antifouling, en poetsen, zegt Merijn Olsthoorn, kampioen 2017 bij de IFKS, over zijn voorbereiding op de titelstrijd van dat jaar. En ook SKS-kampioen Douwe Azn. Visser bracht niks mysterieus op zijn (verlengde) onderwaterschip aan. ‘Te folle gedonder’, was de korte verklaring van zijn commissievoorzitter Jan Feike Hoekstra.

Maar die antifouling is toch stroef?

‘Op het droge misschien’, zegt De Jager. ‘En zoals wij het voelen met onze vingertoppen. Maar is dat ook zo?’

Voor wie geen natuurkundige is: een minuscuul filmpje water kan maken dat je een nekslag maakt over tegels waar je normaliter geen glijpartij hoeft te vrezen. En ijs, dat voor ons gevoel vrij stroef is, blijkt onder de ijzers van schaatsen gladder dan gepoetst glas.

Ook dat komt door een filmpje water.

Toegestaan vergif

‘Maar het gaat bij antifouling niet om de gladheid’, zegt De Jager. ‘Het gaat om het tegengaan van de aangroei.

Daarom zit er een beetje koper in, maximaal 11 tot 14%.’ Die biocide voorkomt de aangroei met algen of andere levende organismen. En hij vervuilt het water een beetje, reden voor de Nederlandse overheid en de verfwereld om er terughoudend mee om te gaan.

Op de website van het College voor Toelating van Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden (CTGB) staat welke antifoulings tegenwoordig zijn toegestaan. De fabrikanten moeten

daar een toelatingsnummer voor aanvragen. Dat wordt toegekend als het gebruik van de coating volgens de wet is toegestaan. In België en Duitsland zijn ze daar wat scheutiger in dan in Nederland – wat ook weer de oorzaak is van het welig tieren van fantastische verhalen over rompen die over de grens heen een weer gesleept worden om van een laagje zwaar giftige antifouling te worden voorzien.

‘En dan farre se tink hurder mei 40% koper’, snuift De Jager cynisch. Nee. Voorzie het onderwaterschip na een goede plamuurbeurt van een met de spuit glad aangebrachte top-laag, en breng dan met de roller een laagje antifouling aan, is zijn advies.

Zo zijn we dus na roerige jaren weer bijna terug bij af – al zal de verfindustrie met nieuwigheden blijven komen om de weerstand te verminderen.

15

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Jappie Visser gebruikt zijn verstand

‘Silende wei foarút komme’ Het ijs lag nog in de Snitser Mar, toen Jappie Dzn. Visser al volop bezig was met het komende skûtsjeseizoen. Geen wonder, want als nieuwe schipper op de Sneker Pan moet je presteren. Dat beseft Visser terdege, maar hij heeft met de Sneker commissie wel afgesproken dat hij een paar jaar de tijd krijgt voordat de afrekening komt.

Dat past precies in het straatje van heit Douwe, de zo succesvolle vorige schipper op Sneek. Hij had een jaar of zes, zeven als schipper nodig voordat hij zich in de top van het klassement zeilde. In 1994, zijn zesde jaar, werd Douwe Visser nog tweede in het klassement, in 1995 was de Sneker Pan na een flinke opknapbeurt ‘met knik’ kampioen. Sindsdien was het skûtsje er met deze schipper altijd bij. En dus is het logisch dat Jappie in winter en voorjaar bijna elke dag wel een keer met hem belde om over het skûtsje te praten.

De 32-jarige ZZP-binnenschipper moest direct na zijn benoeming vol aan de bak om een bemanning te regelen, want met heit Douwe stapten zeven man op. Via een oproep op Facebook kwamen er anderen voor in de plaats. ‘Ik stelde net te hege easken’, aldus Jappie Visser, getrouwd met Wiepkje Visser-Venema, met wie hij twee zonen heeft. Een heel hoge standaard werd kandidaat-bemanningsleden niet voorgelegd. Maar ze moesten wel enthousiast willen meedoen en voldoende tijd beschikbaar hebben voor de voorbereiding. Want daar vooral moet het gebeuren, in het perfect uittrimmen van het schip en het trainen van de benodigde vaardigheden.

Zelf heeft de aankomend schipper net als voorheen zijn vader elk weekend wel beschikbaar voor een flinke training op de zondagochtend. Dan moet alles op zijn plaats vallen, is zijn uitgangspunt.

GERICHTE INVESTERINGEN Bij de Sneker hofleverancier Yme van der Meer laat de nieuwe schipper Jappie Visser voor komend seizoen een nieuwe mast maken voor de toch al succesvolle Sneker Pan. Het wordt een tussenbeide mast voor alle windsoorten, dus niet te licht en niet te zwaar.

Daar hoort in de nieuwe opzet een nieuwe fok bij, vooral voor het zwaardere weer. Dat detail mocht nog wel wat beter ingevuld worden, wat bij deze dus is gebeurd. Met het bestaande zeil kan de fok een mooi setje vormen. Voor licht weer ligt er al eentje klaar. Zo wordt er dus ook op Sneek gericht geïnvesteerd, al beweren kwade tongen dat het geld er tegen de plinten op klotst.

Helemaal zeker is nog niet wat er komend seizoen met de zeilformule gebeurt, maar daar maakt Jappie zich voorlopig maar niet al te druk om.

‘Jo wurde net kampioen troch in formule’, is zijn overtuiging. ‘Wy sjogge wol wat derút komt.’

Geen grote risico’s

Jappie Visser kijkt verlangend uit naar de komende SKS-titelstrijd.

Als zeiler is Jappie geen woeste piraat, die alles wil riskeren om een plekje te winnen. ‘Geen grote risico’s’, is voorlopig zijn uitgangspunt. Zijn collega’s hebben dat al een paar keer kunnen

De laatste jaren was Jappie fokkenist bij heit, een van de belangrijkste plekken aan boord.

16

Chris Tuinstra, in 2017 nog adviseur bij Douwe, wordt in 2018 fokkenist.

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

toekennen. Alleen ben je niks, is ook een geschikt motto voor de jonge Visser, maar als team kun je de wereld veroveren. En zeker een prijs winnen bij het skûtsjesilen.

Het plezier staat voorop

Samen met zus Dinie, die ook nog even adviseur was op de Sneker Pan.

waarnemen. Hij stond vorig jaar op de Lauwersmar zelf aan het helmhout bij een Dokkumer zeilerij, die helaas net iets te vroeg werd afgeblazen. Eerder fungeerde hij in de SKS-titelstrijd enkele jaren als fokkenist op de Sneker Pan. Dat is een van de belangrijkste plekken aan boord. Komend jaar zullen we daar hopelijk Chris Tuinstra zien, vorige seizoenen nog adviseur op Sneek.

‘We moatte silendewei foarút komme’, zegt Jappie. Hij herkent zich wel in de stijl van zijn vader, die het duel niet mijdt, maar het zelden op een conflict aan laat komen.

In die sfeer heeft hij in de wintermaanden ook met potentiële bemanningsleden gesproken. Daar zijn vrouwen bij, de peilster bijvoorbeeld: Gaby Jochems. ‘Miskien hat dy wol de foarnaamste taak oan board’, zegt Jappie. Zeker, want zonder haar kunnen de zwaardbedieners niet goed werken. En, zo heeft Douwe meermalen verkondigd, al op tien keer de diepgang begint een skûtsje de bodem te voelen. Dat is bij de meeste schepen bij een diepte van vier meter.

Je ziet dan nog niks, maar de man aan het helmhout voelt het al wel – als hij

goed is.

Heel belangrijk is natuurlijk ook de adviseur, die het geheel moet kunnen overzien en de concurrentie in de gaten houdt. Eén foutje en je zit over stuurboord in de gevarenzone, of je mist een boei. Topadviseurs met veel ervaring zijn zeldzaam en moeilijk te vinden. Jappie heeft dat de afgelopen maanden aan den lijve ervaren, want het was een van de laatste plekken die hij kon invullen. Begin maart had hij voor alle lijnen en blokken al wel een naam op papier, maar de man of vrouw naast de schipper moest nog gevonden worden. Heit Douwe, het gelauwerde erelid, doet dat in ieder geval niet – of er moest zich een onverwachte noodsituatie voordoen.

Moet ook niet, zeggen beiden. Je moet als vader en zoon op hetzelfde schip niet over elkaar struikelen.

Over sleutelposities gesproken: Jappie denkt dat hij bij de trainingen de mensen allemaal wel op de goede plek krijgt. Er is immers nog een kern van zes ervaren bemanningsleden over. De anderen moeten hun plekje vinden, en dat zal ook gebeuren.

En verder is er het teamverband, waar ze in Sneek altijd grote waarde aan

Aan de ene kant, zegt Jappie Visser, kijkt hij verlangend uit naar de komende SKS-titelstrijd. Want daar doe je het tenslotte voor. Tegelijkertijd voelt hij de zenuwen ook wel eens kriebelen als hij zich bedenkt wat er in Sneek van hem, een Visser!, wordt verwacht. ‘Neam dat mar sûne spanning’, zegt hij.

Ook dat is natuurlijk een belangrijke opdracht aan de schipper, het team gemotiveerd houden als het eens tegenzit. ‘Skûtsjesilen is in prachtich spultsje’, zegt Jappie zijn vader na. ‘It moat foar elkenien in feest wêze om deroan mei te dwaan.’ Tijdens voorwedstrijden en bij de trainingen moet dit aspect goed uit de verf komen. Het past ook bij gezamenlijke arbeid aan het skûtsje, dat onderhouden én getrimd moet worden.

Voor de teamspirit is het gunstig dat ze allemaal dezelfde taal verstaan. Dat wordt ook onder de komende man het Frysk, waar Snekers geen probleem mee zullen hebben. ‘It is wol noflik foar de omgong, ek yn it wurk mei matroazen’, zegt hij.

Als dat allemaal naar verwachting verloopt, kan het een prachtig seizoen worden. Verwacht voorlopig geen titel, heeft Jappie zijn commissie medegedeeld. Maar ga er maar wel vanuit dat ook de jonge garde zijn stinkende best zal doen om alles eruit te halen wat erin zit. Al zal het een hele toer worden om de vertrekkende manschappen in de schaduw te zetten. Sterker, dat kan bijna niet.

Hoeft ook niet, zegt Jappie. ‘Gas jaan en it ferstân brûke, dêr giet it om’, zegt hij.

‘PIKEFEL’ VAN STAAND APPLAUS Op 3 maart 2018 werd Douwe J. Visser benoemd tot erelid van de SKS. De schipper, die dertig jaar geleden in deze functie aantrad op de Sneker Pan, vond dit een grote eer. Hij had het verdiend. Afgelopen seizoen nog, toen er in Joure en omstreken veel kritiek klonk op het SKS-bestuur, nam Douwe Visser het initiatief voor een steunactie.

Indrukwekkender nog dan de onderscheiding vond Visser de staande ovatie die hem vanuit de vergadering ten deel viel. Allen zijn ze het erover eens dat hij een bijzondere bijdrage heeft geleverd aan het skûtsjesilen.

Visser begon in 1989 als schipper, nadat Jan van Akker met Sneek op een voorlaatste plaats was geëindigd. Peter de Jong en Dicky van der Werf steunden hem, Joop Doevendans nam afstand van de ‘coup’, waarover met name vrouw Van Akker en de kinderen boos waren.

In 1994 drong Visser met een tweede plaats achter Tjitte Lammertszn.

Brouwer door tot de absolute top. Een verloren protest bij Woudsend werd hem toen nog fataal. Het jaar daarop werd Sneek kampioen, hoewel de Sneker Pan bij Lemmer was gezonken. De puntentelling pakte toen in zijn voordeel uit.

Sindsdien behoorde de Waterpoort altijd tot de top, ook al was er het nodige verloop onder de bemanning. Dat lag ook wel een beetje aan de schipper, die veeleisend was en niet bang om te innoveren. Daarom werkte hij eraan om prettiger om te gaan met de mensen om hem heen. Zo wist hij nadien alle crises te overwinnen, met de krachtige mentale steun van zijn vader Jappie Visser. Die behoorde samen met zijn broers Albert en Teake jarenlang tot de pilaren van de moderne skûtsjesilerij.

SKÛTSJEBEHANG Een mooie skûtsjefoto als behang! Tover een saaie muur om in een prachtige fotowand.

Het fotobehang is geen gewoon behang, maar bestaat uit één deel, is supersterk, scheurt niet en is gemakkelijk af te nemen.

Eenvoudig zelf aan te brengen.

MAATWERK MOGELIJK TOT OP DE CENTIMETER!

Voor formaten en prijzen ga je naar: www.thomasvaer.frl ‘afdruk bestellen’

Een foto van je eigen/favoriete skûtsje aan de muur?

www.thomasvaer.frl

Volg Thomas Vaer op Facebook: www.facebook.com/thomasvaerfotografie

17

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

‘Sterke Jerke’ grote onbekende bij de IFKS

Nieuw avontuur voor Pieter-Jilles Tjoelker en bemanning Toen hij in 2016 debuteerde als schipper op de ‘Engelina Smeltekop’, werd hij meteen kampioen in de a-klein. Een jaar later herhaalde hij dat kunstje. In zijn achterhoofd spookte toen al de droom van een groot skûtsje, waarmee ook de A-Groot binnen bereik zou zijn. De eerste stap is gezet: in 2018 debuteert Pieter-Jilles Tjoelker met de ‘Sterke Jerke’ in de C-klasse van de IFKS. Pieter Kooi, eigenaar van Kooi Security, had die mogelijkheid wel en die wens ook, dat had hij al meerdere malen geventileerd bij de bemanning van de ‘Engelina Smeltekop’. ‘Als het goed blijft gaan met het bedrijf, dan willen we nog eens een skûts­ je kopen,’ sprak hij. En met ‘we’ bedoelde hij ook zijn vrouw Margot ­Kooi-Norbart. Kooi had de financiële armslag en samen met Pieter-Jilles Tjoelker, Sander Hasper en Erik Beets durfde hij het avontuur aan. Ze kennen elkaar dan ook al lang, verschillen niet veel in leeftijd. ‘Pieter siet by myn sus Jildou yn ’e mateploech, dus wy koenen elkoar ek al hiel lang fan ’e kroech yn Rottefalle’, verklaart Tjoelker.

De ‘Christoffel II’ voordat de transitie naar wedstrijdschip begon. Als tweemaster en helemaal ingericht op plezier- en chartervaart.

Dat is het verhaal wel zowat in een notendop, als we op een koude ochtend aan de koffie zitten bij ­Annage in ­Earnewâld, waar de ‘Sterke J­ erke’ voor de wal ligt en Tjoelker en zijn bemanning het schip klaarstomen voor het komende wedstrijdseizoen.

Zelf een wedstrijdschip kopen zat er voor de jonge schipper niet in. Maar

Zaadje geplant

Maart 2017, het skûtsje zal helemaal worden leeggehaald en opnieuw opgebouwd

Zoals zo vaak begon ook dit avontuur met ‘kroegpraat’. Een beetje ouwehoeren, hardop dromen tijdens de nazit na afloop van de IFKS-wedstrijd in Sloten, in 2016. Pas drie wedstrijden waren er gezeild en de ‘Engelina Smeltekop’ ging met twee keer een tweede en een vierde plaats al stevig aan kop in het klassement. De vraag aan het adres van de schipper kwam van Kooi: ‘Wat wolsto dan? Ja, wat wil je dan. Als debutant met welgeteld drie competitiewedstrijden achter zijn

Een volledig vernieuwd vlak en nieuwe spanten, langzaam maar zeker krijgt het wedstrijdschip ‘Sterke Jerke’ vorm.

Niemand zag ooit het onderwaterschip, maar het vlak bleek bijna helemaal gedubbeld.

18

naam wist Tjoelker daar wel een antwoord op. ‘Oait ris op in grut skip en dan nei de A-klasse sile’. Tegelijk wist hij dat zoiets er voor hem niet in zat.

Onbetaalbaar, maar: ‘Pieter woe wol in skûtsje keapje, mar hie dêr sels fierder net genôch doel oer.’

Het spel was op de wagen, zoals dat heet, het zaadje geplant, de geest uit de fles. Pieter-Jilles had met de familie Van der Meulen afgesproken dat hij in ieder geval twee jaar het helmhout zou hanteren van hun kampioensschip.

Dat was hem gevraagd nadat Johan van der Meulen om gezondheidsredenen zelf niet meer kon schipperen. Dat ging hem aan het hart, maar hij had alle vertrouwen in de jonge Tjoelker, die twee seizoenen als adviseur zijn rechterhand was geweest. ‘Ik hie mei

Johan en Jelle ôfpraat dat ik it net foar ien jier dwaan soe, dus ik moast sawiesa noch in seizoen en dat die ik ek graach’, fertelt Tjoelker.

Op zoek

Na dat bewuste gesprek in Sloten begon de zoektocht naar een geschikt schip om de opmars naar de A-groot mee te kunnen maken. Een schip met potentie moest er dus komen en ze maakten een lijstje met de bekende grote skûtsjes waarvan ze wisten dat die te koop lagen of te koop zouden komen. De ‘Roos van Dekema’, nu als ‘Freonskip’ uitkomend voor Blauwhuis, stond op dat lijstje. Een ­ mooi schip, snel ook wel, maar te smal naar de smaak van het drietal Tjoelker, Hasper en Beets. De ‘Frisia’,

eerder van Robert de Jong, nu als ‘Ebenhaëzer’ zeilend voor Dokkum, en de ‘Opsjitter’, van Willem Zwaga gekocht door een Amsterdamse advocaat en straks met Daan van der Meer uitkomend in de A-klasse, werden daarom ook van de lijst gestreept.

De ‘Oude Zeug’ kwam ook in beeld.

Die was breed genoeg, maar volgens de statuten van de IFKS niet opgenomen in de lijst met skûtsjes. Het schip zeilde met dispensatie, en ‘dat woenen wy ek net’.

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

‘STERKE JERKE’ KAN WINNEN Nog maar een jaar zijn Pieter en Margot Kooi-Norbart uit Drachten eigenaar van het skûtsje ‘Sterke Jerke’. Nu ligt het schip met een stoere romp, mooi houtwerk van Hans Boersma uit Gorredijk en een nieuwe tuigage van ­Molenaar (Jaap Jongsma) uit Grou klaar voor de strijd. Tijdens de ­IFKS-competitie van 2018 zal kampioensschipper Pieter-Jilles Tjoelker het helmhout hanteren. Een prijs zit er vast in, maar een kampioenschap? Daar durft de nieuwe eigenaar Pieter Kooi niks over te zeggen. De strijd in de C-klasse van de IFKS is competitief. Een paar kleine foutjes en je ligt er met een lading punten uit, weten de schipper en het team.

Pieter Kooi beloofde een aantal van zijn medewerkers al enige jaren om samen met zijn vrouw een snel skûtsje voor de IFKS te kopen als het met zijn bedrijf Kooi Security goed bleef gaan. Dat gebeurde, de ‘Christoffel II’ werd gevonden in Lemmer en uiteindelijk aangeschaft.

In 1923 is dit schip in opdracht van Klaas Tabes Visser uit De Wilp ­(gemeente Marum) gemeten en geregistreerd onder nummer [S 1229 N]].

We mogen aannemen dat zijn vrouw Riekelina Pijpstra de centen leverde om het in 1922 door Jan Oebeles van der Werff op Buitenstvallaat te laten bouwen. Want zij was in 1916 als 37-jarige weduwe van Albert Ybema getrouwd met de 31-jarige arbeider Klaas Visser. Het schip werd naar haar ‘Rikalina’ genoemd. Die naam had ze van haar vader Riekele Pijpstra. Haar zoon Ytse (‘IJtse’) Alberts Ybema (‘IJbema’) verwierf het schip in 1937. Het werd toen in Vierverlaten gemeten op 20,12 x 4,02m, met een holte van 1,17m en een laadvermogen van 50,605 ton.

Als derde eigenaar staat genoteerd H. Th. Jansen te Amsterdam, die het eigendomsrecht op 2 april 1953 verwierf. De lengte was toen toegenomen tot 20,16m, de holte tot 1,21m en het laadvermogen tot 54,108 ton.

Floor Kersten uit Enkhuizen was eigenaar van 1974 tot 1975, waarna Pallieter BV uit dezelfde plaats het schip kocht en er een tweemast motorzeiler van maakte voor tochten met gasten. Daartoe werd het heringericht met slaaphutten en sanitair voor passagiers. Vervolgens werden Henk Koop uit Steendam en daarna Heiko Koop uit Lemmer eigenaar. De naam was inmiddels veranderd in ‘Christoffel II’, wat sterk doet denken aan ontdekkingsreiziger Columbus, die vanuit Portugal zijn weg naar het huidige Noord-Amerika vond.

Pieter en Margot Kooi konden dit schip in Lemmer kopen en het werd helemaal leeggehaald. Gerke Kooi, vader van Pieter Kooi, nam dat klusje samen met een aantal bemanningsleden voor zijn rekening. Wat overbleef was een totaal onttakeld schip, dat vervolgens weer helemaal opnieuw opgebouwd moest worden. Een jaar later is het resultaat van vele dagen klussen dan ook goed te zien. In plaats van een charterschip ligt er nu een wedstrijdschip aan de kade van Earnewâld.

IM

ZEILMAKERIJ MOLENAAR

Een nieuw roer en een nieuwe mast liggen klaar voor de ‘Sterke Jerke’.

Kennis en ervaring ge ef t r esult a at !

Uiteindelijk belde Tjoelker met Henk Regts, bij wie hij ooit bemanningslid was aan boord van de ‘Ut en Thús’.

Regts vertelde hem dat er in Lemmer een skûtsje lag. Een Buitenvallaatster van vier meter breed. Tjoelker kon er met de pet niet bij. ‘Dy binne der net, seinen wy.’ Google Earth werd geraadpleegd en uiteindelijk ging Erik Beets zelf op onderzoek uit, maar het bedoelde skûtsje was verdwenen. De eigenaar zag hem lopen en na wat heen en weer gepraat werd duidelijk dat het schip in een loods lag. ‘Wy ha der mei dy minsken hinne west te sjen en doe skrokken wy al efkes,’ vertelt Tjoelker nu. Met twee masten erop en volledig ingericht voor chartervaart leek het in niks op een wedstrijdschip.

Bovendien was er nogal wat achterstallig onderhoud, want het schip werd niet meer gebruikt. Maar ze liepen er een slag omheen en maten het schip op. Het was een skûtsje. Het stond dan wel niet in het stamboek op www.skûtsjehistorie.nl, maar in de bouwlijst van de pake van Haiko van der Werff stond het wel en in het register van het LVBHB stond het schip ook als roefschip opgenomen. Uiteindelijk werd de IFKS erbij gehaald en die keurden het schip goed, waarna de koop gesloten werd.

niemand had ooit goed het onderwaterschip kunnen zien, maar het schip heeft een prachtige lijn, zegt hij. ‘In susterskip fan de ‘Oeral Thús’, der sit dus wol snelheid yn,’ aldus de schipper. ‘Tony Brundel en Jelle Talsma ha der oait ek wol om west’.

Tjoelker en zijn bemanningsleden zijn in maart 2017 begonnen met klussen. De dubbelingen werden verwijderd, er kwamen nieuwe stukken in de flanken, nieuwe dekken, een nieuwe roef, nieuwe spanten, een nieuwe den. Er werden zwaardsleuven gemaakt en een opsteker. Inmiddels is ook de nieuwe mast opgehaald bij Hans Boersma in Gorredijk. Getraind wordt er vooralsnog met een geleend tuig, het nieuwe is nog niet klaar. Toch staat de eerste ‘wedstrijd’ gepland: de Prinsenhoftocht van 27 april aanstaande. ‘Skûtsjesilen Langwar komt te gau,’ aldus Tjoelker, ‘wy moatte it skip echt kennen leare en dat wol ik net yn dy entûsjaste gaos fan ’e earste wedstryd fan it jier dwaan.’

Zusterschip van Joure

Mazzel

‘Dy eigener seach it wol sitten dat it in wedstrydskip wurdt,’ vertelt Tjoelker.

Het vlak was helemaal gedubbeld,

Pieter-Jilles Tjoelker beseft dondersgoed dat hij geluk heeft gehad met Pieter Kooi als geldschieter achter dit

project. Zelf hadden zijn bemanningsleden en hij het zich nooit kunnen permitteren om een skûtsje, zo tot in de puntjes, naar eigen smaak wedstrijdklaar te maken. Omdat de bemanning van de ‘Engelina Smeltekop’ in wezen intact is gebleven, gingen veel sponsoren mee in het nieuwe avontuur en kan het team verder als stichting. Voor de familie Van der Meulen was het eerst wel even slikken, maar ze gunnen het Tjoelker en zijn team van harte. ‘It wie ek wol skande fansels, de ‘Engelina’ wie krekt wer hielendal up-to-date en de resultaten wienen super. Se ha it skip 30 jier hân, dan is it wol ûnderdiel fan je libben.’ Maar het feit dat Annet van der Meulen, zus van Johan, als bemanningslid meezeilt op de ­‘Sterke Jerke’ zegt genoeg. De ‘Engelina’ komt straks met de 1 ­ 8-jarige ­Herke Boskma uit Lemmer aan de start als ‘Lytse Famke’ (zie pagina 25-27).

De vele skûtsjeliefhebbers kijken nieuwsgierig uit naar de komst van dit onbekende schip in de vloot van de IFKS. De reacties zijn erg positief en iedereen is benieuwd wat dit zusterschip van de ‘Oeral Thús’ zal doen.

Dat ze snel is, lijkt welhaast zeker.

19

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Martin Brouwer voor al uw (interieur)wensen ring of meubels gaat: (bijna) alles is mogelijk.

Dat alles doet Martin Brouwer op een kwalitatief zeer hoog niveau. Nieuwsgierig? Neem een kijkje op de website www.mbjim.nl en vraag eens een vrijblijvende offerte aan.

Voor Martin is Interieurbouw een zeer breed begrip. Vanuit zijn ervaring met scheepsbetimmering, veelal een beperkte ruimte met vaak specifieke wensen, kan hij ook bij andere klussen uit de voeten. Campers, tiny houses of ‘normale huizen’, hij biedt u een oplossing. Een nieuwe of gerenoveerde keuMartin Brouwer maakt helemaal naar uw ken? Ook dat hoort tot de mogelijkheden.

Contact wensen een interieur op maat, of doet repaHet bedrijf van Martin Brouwer, MBJIM, is ratiewerkzaamheden aan bestaand interieur gevestigd in Leeuwarden. Omdat wij veel op en meubels, waarbij hij graag adviseert over locatie werkzaam zijn, kunt u alleen op afde mogelijkheden in uw situatie. Martin kan spraak bij ons langskomen. Maar natuurlijk ter plaatse jachtinterieur maar ook het extekomen wij ook graag naar u toe. rieur (refit, fineren, teakdekken) aanpassen.

En niet alleen jachtbetimmering is bij hem in James Wattstraat 4 J 1 vertrouwde handen, net zo gemakkelijk ver8912 AR Leeuwarden nieuwt hij het interieur van woonhuizen, inT: 06-29066884 clusief keukens, maar ook winkels en indusW: www.mbjim.nl trieel meubilair.

E: martinbrouwer@mbjim.nl Of het nu om interieurbouw, jachtbetimme-

Martin Brouwer is ook te volgen op Facebook: https://www.facebook.com/MartinBrouwerTimmerwerken/

WIJ VERHUREN EN BOUWEN!

Verzorgde huurboten uit eigen productie.

YACHTCHARTER & JACHTBOUW

Een briesje in de zeilen, heerlijk kanoën of zachtjes tuffen op de wateren. Volop waterplezier in Tytsjerksteradiel. Op meren en kanalen, grote en kleine plassen, smalle en brede wateren. Niet voor niets zeggen we ook hier: Tytsjerksteradiel, alles wat Fryslân moai makket.

In de zomermaanden vinden tal van zeilevenementen plaats in onze

Molenaar Jachtwerf de Hemmes / J.M. Yachting De Zwaan 26 • 8551 RK Woudsend T: 0514 592479 • M: 06 57538696 • jachtwerfdehemmes@live.nl

w w w. m o l e n a a r j a c h t w e r f d e h e m m e s . n l 20

mooie gemeente. Zo kunt u, uw hart ophalen bij onder andere SKS Skûtsjesilen in Earnewâld of bij skûtsjesilen op ‘e Burgumer Mar.

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

De ‘Drie Gebroeders’ in Earnewâld

Illustraties uit archief H. en R. Hollema

Drie schepen voor de Van Keimpema’s

Vanaf het balkon van Hotel Princenhof zien we de ‘Noord Friesland’ (later de ‘Friesland’) van Lodewijk Meeter, voor de ‘Twee Gebroeders’ met Aldert Hoekstra en de ‘Nijverheid’ met Berend Mink.

Earnewâld, 28 juli 1955. Opvallend is de grote roef, die nog met een verheven stukje ruim is uitgebreid. Foto Douwe Franke.

Hij was 31 en zij 24 toen ze op 16 februari 1918 trouwden: Bauke Johanneszoon van Keimpema en Antje Annesdochter Visser. Zij kwam uit een arbeidersgezin uit Hempens en won ettelijke prijzen op de kortebaan, als topschaatster. Hij was schipper in Earnewâld, op de ‘Drie Gebroeders’.

Het was de bedoeling geweest dat de drie zonen van Johannes van Keimpema en Trijntje Pieters (Bies) in de jaren twintig samen het schippersbedrijf van hun ouders zouden voortzetten. Twee van de drie voeren op het ouderlijk schip toen Bauke voor de mobilisatie in militaire dienst werd opgeroepen.

Maar voor Siete (of ‘Sijte’) en Pieter zat er geen perspectief in een bescheiden

nering waar, als ze hadden doorgezet, drie gezinnen van moesten bestaan.

Ze gingen, toen ze in de jaren 1917’18 trouwden, hun eigen weg. Siete liet in 1927 een nieuw vrachtscheepje met een laadvermogen van 11,8 ton bouwen, dat hij ‘Twa Bruorren’ noemde. Het moet nog ergens varen, waarschijnlijk in de omgeving van Dokkum.

Pieter van Keimpema werd visserman. Hij wordt nog genoemd als onfortuinlijke zeiler in een wedstrijd in 1944 in het boek ‘Hoe ’t groeide aan het onland’ van H.C. van Dockum.

Zijn zwager Bauke Hylkes de Vries was toen zijn fokkenist. Ze sloegen om en zonken en klommen in de mast om niet te verdrinken. Daar werden ze al gauw gered. De wedstrijd zetten ze daarna nog wel door, maar kans op een overwinning hadden ze natuurlijk niet meer.

In die wedstrijd was trouwens Bauke van Keimpema een van de twee ‘keurmeesters’, vooral actief bij het Skûtsjesilen. De ander was, naar de auteur Van Dockum schrijft, Albert Hoekstra. Of was dat misschien de ons beter bekende Aldert Hoekstra, later schipper op het skûtsje van de gebroeders Van der Veen, het latere Drachtster skûtsje?

Verrot en beschadigd

Bauke van Keimpema en Anna van Keimpema-Visser op een bankje voor hun huis aan de Wiidswei 16.

Volgens de overlevering was het eerste, houten, schip van Johannes en Trijntje na acht jaar varen verrot.

Er zou bij de bouw slecht eikenhout met te veel spint in zijn verwerkt. Het vrachtscheepje deed minstens twee keer mee aan wedstrijden op de Krúswetters bij Warten. De eerste keer, in 1879, won Johannes van Keimpema

in de categorie ‘met platte luiken’ een wedstrijd voor schepen die nog niks hadden gewonnen, voor Age Haarsma. In 1880 won hij op dezelfde plaats de tweede prijs achter G.O. Weima.

Het ijzeren schip dat ze daarna, in 1887(?), bij Berend Barkmeijer in Briltil lieten bouwen, was naar verluidt het tweede of derde ijzeren schip dat op die werf tussen Enumatil en Zuidhorn aan het Hoendiep van de helling gleed. Het was een van de eerste vrachtschepen van het nieuwe materiaal op Friese wateren en kreeg bij de registratie in 1896 de naam ‘Drie Gebroeders’, naar de zonen van Johannes en Trijntje. In waarschijnlijk 1897 werd dit schip aangevaren door een Stânfriesboot, waarbij het vrij ernstig beschadigd raakte. Het gezin heeft toen nog een tijdje in een hokje op de wal gewoond.

Wellicht vormt dit de verklaring voor ­­de oersterke bouw van de volgende ‘Drie Gebroeders’, met de spanten nog geen twintig centimeter uit elkaar.

Johannes en Trijntje bestelden in 1910 ook dit nieuwe ijzeren schip bij Barkmeijer in Briltil. Net als hun vorige werd ook dit weer de ‘Drie Gebroeders’ genoemd. Het kreeg een lengte van 16,92m, een breedte van 3,60m en een laadvermogen van 34,405 ton. Dit schip werd geregistreerd als [L 1229 N] (en niet L 1129 N, zoals abusievelijk in de eerste druk van Van Ambulant tot Zwaluw staat). Op zo’n klein scheepje bleef voor maar één gezinnetje een broodwinning over. Dat was het huishouden van Bauke en ‘Anne’, zoals Antje Visser in de dagelijkse omgang werd genoemd. Hun huwelijk

21

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

DE ‘FRIESLAND’ TERUG IN DE VLOOT

Het bestuur van de zeil- en schaatsvereniging ‘Eendracht maakt macht’ in 1926, toen op 4 augustus met steun van de Broederschap van Notarissen een wedstrijd voor vracht- en beurtschepen werd gehouden, waaraan zeven schepen deelnamen. Winnaar werd toen de 83-jarige Sytze Jiskes Sytema met ‘De Jonge Jan’. Op de foto zien we vlnr Bauke van Keimpema (met start- en finishgeweer), U. van der Meer, P. Wagenmakers, H. van der Meer, H. S. Kooistra en Jan van der Berg, van Jan en Sjut. Foto uit Fen Fryske Groun.

steenkool als handelswaar. Turf was niet meer zo in de mode.

In de eerste jaren hadden Johannes en Bauke de latere skûtsjeschipper Berend Mink als knecht, die afkomstig was uit Sint Johannesga. Die trouwde later met Jetske van Jan ‘Veenhoop’ van den Berg en Sjoerdtje ‘Sjut’ van der Meer, oftewel Jan en Sjut van het plaatselijk museumpje ‘It Kokelhûs’.

Ze woonden in een woonarkje aan de Wiidswei. Toen Van Keimpema’s schip ‘Noord Friesland’ voor de wal kwam te liggen, schafte Berend voor zichzelf en zijn huishouding een motorpraampje aan.

In 1947, toen Bauke al rentenierde, verkocht hij zijn schip aan Lodewijk Meeter uit Leeuwarden. Die wilde ermee werken, erop wonen en ermee hardzeilen. Hij gebruikte de naam ‘Noord Friesland’ tot 1959. Zoon Eildert Lodewijks Meeter 2, die smakelijke verhalen over hun zeilavonturen heeft geschreven, hanteert in verschillende boeken voornamelijk de latere naam (van 1959 tot 1967) ‘De Friesland’. Die werd aangenomen nadat de Friese Aannemerssociëteit zich over het schip had ontfermd.

Volgens de overlevering was Berend Mink indertijd nogal boos op Bauke, omdat hij het schip graag voor zijn bedrijf had gehad. Maar Bauke

Schipper Johannes de Vries uit Sneek brengt het legendarische Meeter-schip ‘Friesland’ terug in de vloot. Hij zeilt komend jaar in de C-klasse van de IFKS mee. Winnen hoeft niet per se. Het gaat hem er vooral om de nagedachtenis aan zijn te jong overleden vriend Hidzer Lodewijks Meeter in ere te houden.

De ‘Friesland’ is in 1910 bij Barkmeijer in Briltil in opdracht van Johannes van Keimpema uit Earnewâld gebouwd. Het schip van 19,38 bij 3,60m met een holte van 1,14m is aanvankelijk geregistreerd als ‘Drie Gebroeders’, naar Johannes’ zonen Bauke, Siete en Pieter van Keimpema. Bauke en hardrijdster Anne van Keimpema-Visser voeren er van 1919 tot 1931 op.

Maar het schip werd vooral bekend nadat Lodewijk Eilderts Meeter het in 1947 kocht om er samen met echtgenote Hanskje van der Heide op te wonen, te werken en ermee te hardzeilen.

Het is volgens Johannes en Gerrit de Vries een zeer zwaar schip van ruim over de twintig ton, ongeveer het zwaarste van de hele IFKS. Hoe zwaar precies, moet blijken uit de weging, die op 21 april aanstaande gepland staat. Dat komt vooral door de solide uitvoering met de ijzeren spanten op amper twintig centimeter van elkaar, wat een stuk krapper is dan normaal. Hoewel âlde Loadewyk het in zijn goede jaren uitstekend deed, mede dankzij flinke zonen en andere bemanningsleden, en ook ­Hidzer Meeter de nodige prijzen pakte, is het maar de vraag hoe ‘t nu, zoveel jaar later en zoveel innovaties verder uitpakt. Schipper Johannes de Vries verwacht, gezien het enorme gewicht, geen grote prestaties, maar daar maalt hij niet om.

Andere schippers presteerden beduidend minder, onder wie Hylke Baukes de Vries, die het schip een tijdje bevoer voor de projectontwikkelaar Johan Zorab in Langweer. Later ging het naar Joure, waar Steven Visser van Douwe Egberts zich erover ontfermde. Het schip kreeg toen als naam ‘De Vlecke’.

Johannes en Gerrit de Vries willen aan dit schip een boek wijden, waar momenteel bij Uitgeverij PENN hard aan wordt gewerkt door Martsje de Jong en Klaas Jansma. De laatste schreef bijgaand artikel over de eerste fase in het bestaan van dit bijzondere schip.

zal wel geweten hebben dat Mink het geld niet had voor contante betaling, zodat hij de voorkeur gaf aan de wonderlijke Leeuwarder schipper, die een tijdje op een tjalk had gevaren. Er zijn trouwens ook andere verhalen over de ruzie tussen Berend en Bauke. Dat zou te maken hebben met een in 1952 gehouden inhaalwedstrijd bij Eernewoude, nadat Lodewijk Meeter daar op de Folkertssloot was omgeslagen.

Mink zou daartegen zijn geweest.

Berend, inmiddels uitgeweken naar Jirnsum, had in 1949 met deels geleend geld ‘(de) Nijverheid’ gekocht van de 50-jarige Ale Wouterszoon Pietersma, [L 1040 N]. Die zou, ook weer volgens mondelinge overlevering, een van de eerste schippers in Fryslân zijn geweest met een opduwer. Dat was al rond 1925, toen Ale zijn broer Hille uitkocht, die trouwde met Grietje Bouma uit Engwierum en boer werd.

Met dit schip, en Douwe Tjerkstra als

Jacob Faber van Alde Miede en Anna Visser van Hempens voor de start van de wedstrijd op 16 januari 1914 in Leeuwarden, waar Koningin Wilhelmina de prijs van tachtig gulden uitreikte.

werd weliswaar gezegend met de geboorte van één dochter, Jantje, maar dat meisje stierf in 1934 op 15-jarige leeftijd aan tbc. Met name haar moeder Antje is daar nooit meer goed overheen gekomen.

Een uitkerinkje

Bauke van Keimpema genoot toen al een uitkerinkje van de Van Keimpema-stichting, waarvoor hij in 1931 op de wal was komen wonen. Actieve schippers kwamen daarvoor niet in aanmerking, zodat hij al vrij vroeg met varen stopte. In die bedrijfstak was in de jaren van diepe economische crisis voor ‘gewone’ schippers met klein materieel amper droog brood te ver-

22

dienen. Gelukkig had Anne in haar sportieve jaren heel wat verdiend met schaatsen. Dat leverde op één succesvolle middag soms meer op dan een maand varen.

Bauke en Anne woonden aanvankelijk op wat nu het adres Wiidswei 20 is en lieten daarna een huis bouwen op Wiidswei 16 in Earnewâld. In dat huis woont nu de vrijgezel Bauke Sieteszn. van Keimpema, voormalig riethandelaar. Alde Baukes schip, in 1930 na verlenging gemeten op 19,46m lang, 3,53m breed en 44,941 ton laadvermogen, kreeg een vaste ligplaats in It Wiid in Earnewâld. Van hieruit dreven Bauke en Anne een brandstoffenhandel, met voornamelijk

Ingang Ulekrite bij Earnewâld. En profil de ‘Noord Friesland’ met Lodewijk Meeter, die de ‘Nijverheid’ van Berend Mink passeert. Aan kop vaart ‘De Jonge Jan’ van S.J. Sytema. Foto Douwe Franke.

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

De Finne, Grou, 1933. Van links naar rechts op het helmhout Hattum Hoekstra sr., Griet Hoekstra-Moed, Jantje van Keimpema, Aldert Hoekstra met op zijn arm lytse Roelofke, (onbekend meisje), Bauke van Keimpema op het helmhout van de ‘Drie Gebroeders’, later ‘Noord Friesland’, en op het achterste helmhout met de fraaie klik Gerrit Witteveen. Links is de ark van Roelof Buisman te zien, de grote organisator van het ‘notariszeilen’. Rechts daarvan, met nationale vlag in top, het geladen skûtsje van Pieter van der Schaaf. Op de voorgrond de opdrukker van Aldert Hoekstra.

schipper, deed Pietersma voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog mee aan het SKS-skûtsjesilen. In de jaren 1949-’52 en 1954-’65 was Berend Mink zelf schipper.

Geruime tijd vertegenwoordigde Mink met dit schip het dorp Earnewâld. Daar kwam abrupt een einde aan toen ze hier ‘De Jonge Jan’ van Jel Sytema aanschaften. Daar zat Lammert Westerdijk tussen, een van de zonen van de Earnewâldster scheepsbouwer Bouwe Westerdijk.

Gedoe om een naam

Pake Johannes Baukes van Keimpema uit Eernewoude was op 24 mei 1879 getrouwd met Trijntje Pieters uit Oostermeer, tegenwoordig officieel Earnewâld en Eastermar geheten. Ze waren toen allebei 28 jaar oud. Beiden kwamen uit schippersgezinnen. Johannes was een zoon van Bauke van Keimpema en Antje de Hey. De Earnewâldster Van Keimpema’s waren telgen uit een van oudsher voornaam geslacht, waarvan we de wortels kunnen traceren tot in de zestiende eeuw.

Ze zouden nog verwant zijn geweest aan oude adel, de Unia’s. Van de state of stins van deze familie is in Bears nog een poortgebouw te vinden met daarachter een metalen staketsel dat de contouren van het vroegere bouwwerk aangeeft. Ook bij Oentsjerk zouden de Unia’s (spreek uit: Oenia’s) bezittingen hebben gehad. Daar is nog

altijd een Unia State.

Trijntje was een dochter van Pieter Pieters en Gelske Goossen. Dit schipperspaar verhuisde rond 1855 van het Groningse Zevenhuizen (gemeente Leek) naar Achtkarspelen. ‘Bies’ vormde er toen de laatste achternaam bij de kinderen die in Twijzel of De Kooten werden geboren. Een van hen was Aaltje, de latere echtgenote van Jan Brouwer, moeder van Lammert, beppe van Tjitte, Teake, Ealzen en Pieter. Aan de laatste, en zijn familie, is het boek ‘Hoop doet Leven’ gewijd.

Voor de naamswijziging van Pieters in Bies is later in de familie Bies het verhaal bedacht dat een brugwachter een verkeerde naam, Pieters, doorgegeven zou hebben. Ergens figureert zelfs nog een dronken schipper, die de verkeerde naam geroepen zou hebben. Maar waarschijnlijk heeft het met een erfenis van de verwante gebroeders Bies te maken, die kinderloos stierven. Ook kan een rol hebben gespeeld dat de oude Pieter Pieters als kind niet ingeschreven was bij de burgerlijke stand. Dat kwam in de eerste helft van de negentiende eeuw vaker voor, toen de ambtelijke bureaucratie nog niet door iedereen geaccepteerd werd. Je zou deze mensen met een anachronisme ‘illegalen’ kunnen noemen. Doorgaans werd dat met een speciale nieuwe inschrijving van een volwassene in de burgerlijke stand gerepareerd bij een huwelijk of

EEN BORD MET NAMEN Bauke Sietes van Keimpema uit Earnewâld is 86 jaar, maar nog zo helder als een bij. Er ontkomt hem niks. Daarom is hij een ideale informant als het gaat om de geschiedenis van het bijzondere geslacht Van Keimpema.

Op een groot bord in zijn woonkamer staan met potlood en soms viltstift de gegevens van honderden familieleden, de meesten inmiddels overleden.

De lettertjes zijn zo priegelig klein dat hij ze amper kan lezen.

Gelukkig is er nog een vitrinekast, waarin enkele medailles liggen die Anne als schaatster heeft gewonnen. Over haar en haar man Bauke, en hun schip ‘Drie Gebroeders’, gaat het in bijgaand verhaal.

de aankoop van een schip. Want je moest natuurlijk wel officieel bestaan om als echtgenoot, vader of schuldenaar geregistreerd te kunnen worden.

Als plaats van handeling gold dan Deventer.

dat omdat Bauke de Vries in Veenhuizen zat. Hij zou tot negen maanden celstraf veroordeeld zijn geweest wegens het mishandelen van twee politiemensen.

Al gauw na Hylke werd in dit ge-

zinnetje Trijntje de Vries geboren, die maar zes jaar oud zou worden. Hylke werd veel later een gevreesd skûtsjesiler, die nog een tijdje voor Johan Zorab (de Sânraap) en ook voor eigen rekening voer.

Drie gebroeders

Johannes en Trijntje kregen vier zonen en twee dochters. Drie zonen bleven in leven, namelijk Bauke (23 januari 1887), Pieter (31 juli 1890) en Sijte of Siete (7 mei 1892). Gelske Johannesdr. van Keimpema trouwde op 24 januari 1918 met Bauke de Vries. Zij waren toen allebei 29 jaar oud, Bauke een klein half jaar ouder dan Gelske.

Bauke en Gelske waren de ouders van de later bekend geworden skûtsjeschipper Hylke ‘doaze’ de Vries, die op 16 mei 1918 werd geboren. De moeder was dus al flink zwanger toen ze trouwde. Ze hadden in 1918 domicilie in Earnewâld, waar ze op de ‘Drie Gebroeders’ voeren. Volgens familiehistoricus Bauke van Keimpema was

23

Skรปtsjekrant 2018

fa. Wassenaar Hogerhuisdyk 20 9045 RG Bitgummole info@mestweg.nl www.mestweg.nl

W W W. S K U T S J E . N L

Heerenveen - Leeuwarden - Sneek - Drachten

J.T. Wassenaar: 06-2003 75 68 G Wassenaar: 06-2003 75 67 A.P. Wassenaar: 06-2003 75 61 A. Wassenaar: 06-2003 75 70

Uitzenden - Werving & Selectie - Detacheren

GEEFT WERK BETEKENIS !

Schrijf je in bij Olympia, laat je CV achter en laat ons jouw baan vinden.

M: techniek.friesland@olympia.nl

24

(0512) 537 744 www.olympia.nl

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Herke Boskma debuteert met ‘Lytse Famke’

‘Ik dacht dat heit een grapje maakte’ Toen in de zomer van 2017 bekend werd dat de ‘Engelina Smeltekop’ te koop kwam, was de hele skûtsjewereld nieuwsgierig wie dit kampioensschip zou kopen. Groot was de verrassing dat het scheepje naar Lemmer verkaste, naar de familie Boskma. De 18-jarige zoon des huizens, Herke, wordt schipper.

Een kampioensschip kochten ze. De ‘Engelina Smeltekop’, hier op weg naar de IFKS-titel van 2016, heeft zich ruimschoots bewezen, heet nu ‘Lytse Famke’. De familie Boskma weet alle ogen op zich gericht.

Pas 18 jaar is hij, Herke Boskma, maar hij weet wat hij wil en hoe hij het wil.

Een ingetogen jongen, maar over alle boegen de baas aan boord.

De verrichtingen van de jonge Lemster zullen met argusogen gevolgd worden, dat weet hij zelf donders goed.

Nu het seizoen op het punt van beginnen staat, begint hij dan toch ook enige spanning te voelen. ‘Voor het eerst zelf schipper zijn, dat is best spannend,’ bekent Herke. ‘Bovendien weet ik wat voor skûtsje ik mee heb.

Een kampioensschip, altijd goed voor een het podium. Dat schept verwachtingen en daar heb ik het maar mee te doen.’

Een nuchtere constatering van een nuchtere jongen. ‘Ik zie mezelf geen kampioen worden dit jaar. Ik heb weliswaar een aantal jaren op de ‘Goede Verwachting’ van Bouke van der Vaart meegezeild en het laatste jaar was ik zwaardenman in de SKS op ‘d Halve Maen’, maar als schipper heb ik natuurlijk geen echte wedstrijdervaring. Een keertje sturen bij Bouke, dat werk. Maar iedereen is een keer gedebuteerd en ik heb er ontzettend veel zin in. Een top vijf-klassering, daar teken ik voor.’

‘As wy fantefoaren betocht hienen dat der safolle oandacht komme soe om’t wy dat skipke kocht hienen, dan hie ik leaver in wat minder skûtsje kocht en earst ris yn ’e C-klasse begongen,’ grijnst Eelke Boskma. ‘De tillefoan hat hjir readgloeiend stien, doe wie de keap noch mar amper rûn.’

Toen kwam de ‘Engelina’

Herke Boskma doet zijn verhaal thuis in Lemmer aan de keukentafel. Rustig, zoals alles aan hem rustig oogt.

Ingetogen, net als zijn vader Eelke, die het skûtsje kocht om samen met zijn zoon en twee van de drie dochters in de a-klein te gaan wedstrijdzeilen.

‘Herke en ik sieten beide op it skûtsje

by Bouke van der Vaart en wy ha faak tsjin elkoar sein: “as it heal kin, wolle wy nochris in eigen skûtsje ha.” Ik woe it destiids mei myn eigen heit al graach, tegearre in skûtsje ha. Mar wy koenen it net iens wurde oer watfoar skûtsje der komme moast. Heit woe ien mei in sylroef en ik net, ik woe IFKS sile. It is him dus noait wurden. Ferrekte spitich.’

Met een schuin oog hadden vader en zoon al eens rond gekeken naar een geschikt wedstrijdskûtsje, maar ‘it sinde ús net’, zoals Eelke het tactisch verwoordt. ‘Mar doe kaam dit skipke…’

‘Dat hoorde ik in de wandelgangen,’ vult Herke aan. ‘Meteen gebeld, natuurlijk, en ja, het was waar. Bij de IFKS-wedstrijd in Lemmer hebben we even een kijkje genomen op het skûtsje en wat meer informatie gekregen.

Daarna zijn we nog eens naar Earnewâld gereden.’

‘It is sa’n moai skipke, sa’n moaie lijn,’ neemt Boskma senior het glunderend over. ‘En dy famylje Van der Meu-

Herke laat niks aan het toeval over, iedere stand van het zeil en iedere reactie van het schip houdt hij nauwkeurig bij in het trimboek.

len ken de famylje Boskma fanâlds wol, dus doe wie it samar beslikke, al hienen se it wol efkes dreech fansels doe’t wy der mei fuortfearen.’

De Boskma’s zijn familie van Auke Herkes Boskma, die vroeger schipper was op ‘De Verandering’ [L 1204 N] voor de zuivelfabriek van Burgum, het schip waar nu Jelle, zoon van Sint, Bekkema zijn debuut op maakt in de C-klasse. ‘Auke Herkes wie in neef fan myn heit. Syn heit en myn pake wienen broers,’ verklaart Eelke Boskma.

‘De Boskma’s binne allegear op in skûtsje kommen’.

Een droom die uitkomt, is het zeker.

Hij voelt zich bevoorrecht. Waar andere jongens van zijn leeftijd misschien rijlessen cadeau krijgen van hun ouders, ligt er op Herke een skûtsje te wachten. ‘Nou ja, het schip is van heit, ik ben alleen maar de schipper. Mijn

IM

25

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Quality and Comfort in Yachtmanagement Bestel de unieke Friese Vlag Buff! Alleen verkrijgbaar via www.buffshop.nl, of bij diverse VVV’s en winkels in Fryslân.

Informeer voor exacte locaties!

Grand Banks 60

Breedendam MTB fourzero

Grand Banks Eastbay 44

Selene 54

Nieuwbouw Makelaardij Taxaties Service Winterstalling

Your address for

MARITEAM YACHTING Ceresweg 20-B, 8938 BG Leeuwarden The Netherlands Phone +31 (0) 582 889254 info@mariteamyachting.nl www.mariteamyachting.nl

26

Een buff is een soort doek voor om je hoofd die beschermt tegen verschillende weersomstandigheden. Het houdt je oren en hoofd warm als het koud is of als er harde wind staat, maar biedt ook comfort bij hitte. Een buff is dus uitermate geschikt voor allerlei outdooractiviteiten, als wandelen, klimmen, fietsen en snowboarden, maar natuurlijk ook op het water.

Behalve warme buffs van Merino wol, zijn ze er ook van Coolmax, of met speciale UV-berscherming en zelfs met een Insect Shield.

Een buff is naadloos, stinkt niet en keert altijd terug naar zijn originele vorm. Ze zijn er voor iedereen: voor volwassenen, kinderen en zelfs voor honden.

Showroom/afhaal punt Edisonstraat 29 8861NA Harlingen (alleen open op afspraak) email: debuffshop@gmail.com 06-44959481 De Buff Shop is een onderdeel van Jumbo visboten/hengelsport, visboten van 4 tot 7 meter

www.buffshop.nl

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Tijdens de training van 24 maart j.l. stond er weinig wind. Echt zeilweer was het dus niet, maar ‘mooi om rustig met elkaar het schip te verkennen,’ zoals de schipper zelf zegt.

moeder en zussen zijn net zo goed eigenaar. We doen het met z’n allen.

Maar het is wel wat ik al heel lang heel graag wil.’

Schipper Herke

Er was wat vader Eelke betreft geen twijfel over mogelijk wie de schipper op het ‘Lytse Famke’, zoals de ‘Engelina Smeltekop’ nu heet, zou worden. Herke. Dat stond voor hem als een paal boven water. ‘Ik ha altyd sein dat Herke de skipper wêze soe,’ klinkt het kort. ‘En ik dacht altijd dat heit een grapje maakte.’

‘Niks grapke. Doe’t ik sa’n jonkje fan 18 wie, kocht ik sels myn earste binnenfeartskip. Us heit gong wol mei oan board, mar hy sei: “do bist de skipper”. Dat sis ik no ek. Ik gean mei as adviseur, mar Herke is de skipper.

Hy nimt de beslissingen en ik bin der wis fan dat er dy ferantwurdlikheid drage kin.’ Na een korte stilte: ‘Ik ha dy kâns op in skûtsje net hân mei ús heit, ik wol dat mei Herke al.’

De schipper zelf hoort het onbewogen aan en knikt instemmend. Geen spoor van twijfel in zijn stem als hij kalm zijn vader gelijk heeft. ‘Ik heb veel geleerd de afgelopen jaren, al maakt mij dat natuurlijk nog geen wedstrijdschipper. Dat moet de tijd leren. Ik heb wel een fijne ploeg mensen om me heen, waar ik veel vertrouwen in heb.’

Herke stelde zelf een bemanning samen van vrienden en familie. Zijn vader gaat mee als adviseur, zijn oom Sjerp, en Libbe de Vries, akenschipper en eerder fokkenist op Huzum, komt ook aan boord. Daarnaast nog zijn zussen Marjan en Simone, zijn vriendin, schoonvader, een neef, een paar vrienden. De een met behoorlijk wat ervaring, de ander nog groen. Maar stuk voor stuk enorm enthousiast om dit jaar in de a-klein hun opwachting te maken. De hele winter hebben ernaar uitgekeken en nu de trainingen begonnen zijn, kriebelt het alleen maar meer. Wanneer ze de eerste wedstrijd zeilen, weten ze nog niet zeker. Lemmer Ahoy lukt niet, dan vaart Libbe met zijn Lemster Aak en daar zit Eelke ook aan boord. Misschien dat ze zich al opgeven voor Skûtsjesilen Langwar.

‘As de treningen goed gean en wy ha it wat yn ’e fingers, dan wolle wy dêr al graach hinne,’ stelt Eelke.

Tuig en trim

In de tussentijd bereidt Herke zich minutieus voor op het komende seizoen.

Hij vat zijn taken als schipper uiterst serieus op en besteedde een gedeelte van de winter aan de reparatie van het ‘ploegjetuig’ dat bij het skûtsje hoort.

De zeilzakken waren uitgescheurd, sommige reefogen ook, er misten een

Het volledige team van de ‘Lytse Famke’, met in het midden op de bovenste rij vader Eelke Boskma en rechts schipper Herke.

paar zeillatten, kortom, hij kon meteen aan de bak. Bij Zeilmakerij De Vuurtoren, waar hij af en toe ook werkt, repareerde hij het tuig en zette hij ook al vast het zeilteken erin.

Een aantekeningenboekje heeft hij ook en een trimboek, om na trainingen en wedstrijden samen met zijn bemanning te kunnen evalueren wat goed ging en waar nog aan gewerkt moet worden. Hij nam het idee over van ‘’d Halve Maen’, waar hij een jaar meezeilde.

Hij noteert van elk zeil de zeileigenschappen en de optimale trim. Iedere training en iedere wedstrijd opnieuw.

Niks mag aan het toeval overgelaten worden. Alles moet tot in de puntjes geregeld zijn.

Heit als adviseur

Dat heit meegaat als adviseur vindt hij prachtig en het geeft hem ook vertrouwen. ‘Als schipper zie je niet alles en heit is net dat extra paar ogen dat ik nodig heb.’

‘Ik bin net sa’n adviseur dy’t in bytsje achterop sit te sjekjedraaien,’ knipoogt Eelke. ‘Ik rin oer it hiele skip en spring by wêr’t dat noadich is. It kin trouwens wol wêze dat ik oer in pear jier sis dat se it sels mar útsykje moatte, mar no fyn ik it noch fierstente moai.’

Boskma senior kan er ook niet iedere zondag bij zijn als er getraind wordt.

Als hij met zijn binnenvaartschip ‘April’

in Duitsland ligt, rijdt hij niet even heen en weer. Dan moet zoonlief dus zijn eigen boontjes doppen.

Bang dat er mot in de familie komt, nu ze met zijn allen moeten luisteren naar de pas 18-jarige schipper, zijn ze geen van allen. ‘Daar zijn wij veel te nuchter voor,’ aldus moeder Beja, die de catering aan boord verzorgt. ‘Ik ha it der wolris mei se oer hân’, vult Eelke aan, ‘hoe’t se it fine as Herke de befelen jout. Mar allegear sizze se itselde: Herke is de skipper en de skipper is baas. En dat moat ek, want ik wol gjin geskel en geraas oan board ha.’

‘Dat zit er bij mij ook niet in,’ spreekt Herke met zelfkennis. ‘Ik ben geen schreeuwer, maar ik weet wel heel goed wat ik wil en hoe ik het wil. Dat zeg ik ook, dat heb ik aan boord in alle functies altijd gedaan. Als ik blij ben schreeuw ik dat ook niet van de daken, dat overdreven gedoe hoeft van mij niet zo.’ Stille genieters, noemt moeder Boskma haar beide mannen.

Het is nu nog even afwachten of de IFKS hem toelaat als schipper.

Hij staat wel op de lijst, maar formeel moet Herke Boskma als debutant nog waarmaken dat hij een plek in de a-klein waard is. ‘It skip hat him faak genôch bewiisd,’ besluit Eelke. ‘No is it oan ús, wy sille it beleve.’

IM

Snekerkade 2 • 8911 AA • Leeuwarden 06-404 742 58 info@salonbootgaasterland.nl

www.facebook.com/ skutsjelytsefamke

27

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Turfrace Kulturele Haadstêd 2018 wordt mede mogelijk gemaakt door:

WWW.TURFRACESMALLINGERLAND.NL

28

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Drachtster hit cadeau voor Leeuwarden

TURFRACE KH 2018 WORDT BIKKELEN Zaterdag 26 mei krijgt Leeuwarden een nieuwe skûtsjehit van Smallingerland als cadeau voor KH Fryslân Ljouwert. Dat wordt de bekroning van een tweedaags spektakel, dat met een feest in Drachten begint. De echte strijd is voor de bikkelaars.

De Turfrace Smallingerland editie 2018 bestaat uit vier onderdelen. Het begint met een zeil-boom-jaagtraject van de Veenhoop naar Drachten. Dan volgt een jaagwedstrijd voor schepen met strijkbare masten langs het Drachtster Molenend. Vrijdagavond is er een groot muziekfestijn in hartje Drachten.

En zaterdag is de grote, 31 kilometer lange tocht van de Drachtster haven naar Leeuwarden. Daar wordt het muzikale cadeau van de Smallingerlandse gemeenschap in stijl uitgepakt bij de Zuidergrachtswal.

Met 16 skûtsjes en 12 pramen was de komende Turfrace Smallingerland begin maart al ‘volgeboekt’. Wel mogen er nog schepen op zaterdag 26 mei in de volgvloot meevaren naar Leeuwarden. Maar dat gaat dan buiten mededinging.

Le Mans-start

Het spektakel begint vrijdag 25 mei om 13 uur met de officiële opening en aansluitend een palaver in It Polderhûs op De Veenhoop. Daarbij zal burgemeester T. van Mourik van Smallingerland aanwezig zijn. Na het startsein – het strijken van de Lawei – spoeden deelnemers zich naar hun vaartuigen, die afgemeerd liggen aan het Grytmansrak. Dit is een soort Le Mans-start, waarbij twee snelle bemanningsleden een turf aan boord moeten brengen, waarna de zeilen gehesen en de trossen losgegooid kunnen worden.

Vanuit het Grytmansrak varen de 28 deelnemers vanaf de wal naar de haven in Drachten. Vervolgens zetten ze koers naar waarschijnlijk de Piipbrêge in de Noorder- en Zuiderhogeweg. De exacte locatie hangt uiteraard mede af van de wind en de drukte in de haven.

Dat er weinig ruimte is, hoeft bij licht weer niet zo’n bezwaar te zijn. Maar bij harde westenwind is het natuurlijk anders. De tijd wordt opgenomen bij de overgang van Grytmansrak op Wide Ie. Deze speciaal op deelname aan KH18 gerichte editie van de Turfrace Smallingerland is financieel vooral mogelijk gemaakt door de Gemeente Smallingerland. Die wilde na rijp beraad toch wel iets bijzonders doen aan Kulturele Haadstêd, waar nu de oud-burgemeester Van Bekkum de scepter zwaait. Normaliter zou de Turfrace in het derde jaar na 2016

georganiseerd worden, maar dat is nu een jaar vervroegd. Ook de route is wat aangepast. De normaliter deelnemende oostelijke dorpen in de gemeente (Opeinde, Rottevalle) doen nu met een eigen schip mee. Opeinde heeft daartoe de ‘Eenvoud’ van Remy de Boer geadopteerd. Rottevalle pakt wel heel groots uit, zoals verderop te lezen is.

Woekeren met de middelen

Tientallen vrijwilligers zijn al weken voor dit festijn in touw. Ze worden aangestuurd door voorzitter Haiko van der Werff, secretaris Eric Smit, penningmeester Bertus Hoekstra en algemeen bestuurslid Jeroen van Keulen.

Mede dankzij de inbreng van mensen als Joke van der Zwaag, Sjoerd van der Werff, Minke Wiersma, Richard Keuning, Leonie Castelein en vele anderen blijft het allemaal betaalbaar.

‘Het is echt woekeren met de middelen’, zegt voorzitter Haiko van der Werff. ‘Maar dat maakt het ook zo leuk.’

Het avondprogramma begint vrijdag 25 mei na het skippersmiel met een jaagwedstrijd van de Piipbrêge naar het centrum van Drachten. Daar is vanaf half negen een muziekshow met een aangepaste compositie van Carl Wittrock met tekst van Klaas Jansma en lichtbeelden van Jeen Plantinga.

Daarna treedt een keur van Friese artiesten op in een show in samenwerking met de radiozender FryskFM. Er is speciaal voor deze gelegenheid een ‘Skûtsjeliet’ geschreven, dat hopelijk ooit net zo’n hit wordt als het grijsgedraaide ‘Skûtsjesile is myn nocht’ uit 1947. Zodra het vrijdagavond donker genoeg is, begint een laser-lichtshow.

Iedereen kan daarvan meegenieten, want de entree is gratis.

Historische sferen

Van Bekkum geeft zaterdagmorgen 9 uur het startschot voor de tocht van pramen en skûtsjes van Drachten naar Leeuwarden. Skûtsje ‘De Rot’ van het beurtveer Rottevalle-Leeuwarden v.v. sluit zich hierbij aan. De ‘Freonen fan de Rot’ hullen de Drachtster haven in historische sferen. De Rottevalsters komen met een Oldtimerbus. Leden van het visvrouwenkoor ‘de Voortvarende Vrouwen’ zingen en zwaaien de vloot uit. Zij stappen later aan boord

FRYSKE JÛN GRATIS! Vrijdagavond zeven uur sleuren sterke mannen (en vrouwen) skûtsjes en pramen door de Drachtsterfeart.

Rond half negen uur begint een speciaal Turfraceconcert onder leiding van Jappie Dijkstra met een nieuwe skûtsjehit van Carl Wittrock en Klaas Jansma. Dit muzikale cadeau wordt in stijl ingepakt als cadeau van Smallingerland aan Leeuwarden.

Daarna barst het spektakel echt los met een Fryske jûn onder leiding van Agnes Sambrink. Deze avond zullen verder nog optreden: Anneke Douma, Frerik de Swetser en Gurbe Douwstra.

Rond half elf begint een laser-lichtshow met een flyboarddemonstratie. Pas om een uur of twaalf keert de rust op het Moleneind-Mûnein in Drachten weer.

Het belooft een mooie avond te worden.

En gratis, voor iedereen!

van een skûtsje en zorgen met muzikanten voor een muzikale noot onderweg. Kinderen in Ot-en-Sienstijl spelen met oud-Hollands speelmateriaal op de haven. Vereniging ‘De ­Piepende Wielen’ loopt rond met antieke kinderwagens.

Het hangt van de weersomstandigheden af hoe snel en langs welke route de schepen naar Leeuwarden gaan, zegt wedstrijdorganisator Albert de Vries. ‘Een wedstrijd is het eigenlijk niet, want daarvoor liggen er te veel

obstakels in de weg waar we rekening mee moeten houden. De veiligheid staat voorop. En we gaan uit van het BPR.’ De finish is voor de spoorbrug en daarna varen de schepen in vlootschouw Leeuwarden binnen, met vooraan het statenjacht met aan boord de Commissaris van de Koning Arno Brok. Er wordt afgemeerd in of bij de museumhaven, waarna het muzikale cadeau van Drachten met bijpassende beelden aan het

­ eeuwarder publiek wordt aangeboL den. Dit wordt gecoördineerd door de organisator van muzikale projecten Jacob Dijkstra. Hij tekende eerder voor het programma ‘Roerige Tiden’ van o.m. Smelnes Erfskip.

Het waterconcert in Leeuwarden wordt zaterdagmiddag georganiseerd in samenwerking met het Fries Straatfestival. Het wordt meegenomen in de programmering van KH 18. Dit begint om 18:00 uur.

29

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Best jaar voor Piet ten Woude

‘Ielaak’ is mooi opgeknapt De Hegemer palingaak ‘Korneliske Ykes’, een museale replica van een authentiek houten schip, is rond de jaarwisseling prachtig opgeknapt. Een legertje vrijwilligers is er in de hal van scheepsbouwer Piet ten Woude in IJlst weken mee bezig geweest. Die vaart deze zomer weer als een vorst.

Ruimte en onderdak bieden aan doehetzelvers is een van activiteiten waarmee Piet ten Woude de loop erin houdt op zijn sfeervolle werf op het IJlster bedrijventerrein. De vrijwilligers die de ielaak onder handen namen, hadden het druk met het opknappen van het vlak, dat voor een klein deel

gebreeuwd moest worden.

Zelf kunnen Piet en zijn medewerkers het echte vakwerk doen, dat er natuurlijk ook bij hoort. Zo hebben ze een boegschroef aangebracht op de luxemotor Hydra. De tjalk Hollandia is van nieuwe platen onder het vlak voorzien, die nodig waren om door de

Scheepswerf ten Woude voor al uw o.a. scheepsrenovaties, nieuwbouw, motoreninbouw onder 1 dak...

keuring te komen. ‘En ast dan oan ‘e gong bist, komme der noch wat dit­ sjes en datsjes by fansels’, zegt Ten Woude.

Die Hydra van Pierre Hoekstra vaart in charter voor de liefhebbers, en Piet is niet te beroerd om even een fotootje door te sturen aan iemand die er misschien belangstelling voor heeft.

te monteren of te verwijderen. ‘Wy moasten eins noadich ynvesteare, mar wêryn?’ Ja, zeg dat wel, want bij Ten Woude voldoet vrijwel alles aan de eisen die je als schipper of eigenaar kunt stellen.

Nou ja, voor het overzichtelijke werk dan, want echt grote schepen van

meer dan een paar honderd ton zoeken hun heil elders. Maar voorlopig zit er nog genoeg muziek in dit segment van de scheepsbouw. In ieder geval is het een ideale tijd om achterstallig onderhoud, dat je hier en daar al wat zag optreden, te verhelpen.

Best jaar

Piet ten Woude is vorig jaar toegetreden tot de IFKS-businessclub. Dat kon bijna niet anders, want bij hem zijn alle drieënzestig schepen in de vier klassen van de IFKS gewogen. De veertien van de SKS zijn er gemeten.

Daar kwam natuurlijk het nodige werk bij – ook al beschikte met name Sikke Heerschop van de IFKS zelf over de weegapparatuur.

De businessclub van de IFKS kwam in zijn scheepshal op bezoek en genoot van de sfeervolle entourage. Ten Woude geniet zelf mee, zeker als de schippers even in zijn keukentje zitten voor een bakje koffie of thee. Want dan komen de sterke verhalen los, en dan koestert elk zijn eigen gelijk. ‘Ast’ hjir fiif skippers sitten hast, dan hast ek fiif mieningen.’

‘It giet hartstikke bêst’, zegt Ten Woude verder over zijn bedrijf. Schippers en andere scheepseigenaren weten de weg naar IJlst te vinden. En ze waarderen het bijzondere concept, waarbij ze op de kosten kunnen besparen door zelf te schuren, te lakken,

Lemster Jan Heida en 3d-vormen

Rond vormen is moeilijk ‘Gevoel’ is een succesfactor, zegt Jan Heida. De 32-jarige Lemster ondernemer van Steel Products Heida schrijft daar een belangrijk deel van de drukte in zijn bedrijf aan toe. Begin februari was hij bezig met een mooie ronde bulb, de weerstand brekende ‘torpedo’ aan de voorkant van een groot jacht.

Het was een opdracht van Jelle Talsma uit Franeker, die het momenteel in zijn scheepsbouwbedrijf ook weer drukker heeft dan in voorgaande jaren. Bij Talsma zijn ze meesters in het gecertificeerd lassen, ook zo’n typisch vakgebied waar de nodige ervaring voor nodig is. Het vormen van ronde elementen besteedt de succesvolle Wartenser skûtsjesiler uit de IFKS (inmiddels op ‘De Jonge Jan’ opgevolgd door zoon Fonger) graag uit, want het is heel specifiek, gevoelig werk. Dat komt vooral, vertelt Jan Heida, doordat de gebruikte metaalplaten in de lengte rekken. Daardoor is het moeilijk om precies op de juiste vorm uit te komen.

Als een van de weinigen beschikt Steelproducts Heida over een 3-dimensionale vorm-machine, waarmee de perfectie zeer dicht benaderd kan worden. Reclame hoeft voor dit werk nauwelijks gemaakt te worden, want concurrentie is er weinig voor dit onderdeel van het in 2007 gestarte bedrijf. ‘It is in útstjerrend fak’.

30

Je moet beseffen welke krachten worden opgeroepen bij het vormen met een dubbele radius en een holte in het midden. ‘Dan kinst frjemde dingen krije ast der net op ôfjage bist’, vertelt Heida, die zelf in Heeg is opgegroeid. ‘It is yts aparts. Net maklik.’

Met respect noemt hij dan ook zijn leermeester Sytse van der Werf, van wie hij de fijne kneepjes van het vak heeft geleerd.

De moderne jachten die ze bij Heida in het vroege voorjaar nog op stapel hadden staan, vertegenwoordigen dan ook een nieuwe generatie in de jachtbouw. Wie dat vak beheerst, concurreert op kwaliteit, en niet meer op prijs. Maar dan moeten ze je wel kennen natuurlijk. Dat is ook de reden waarom Heida er geregeld op uit trekt en voor zijn mooie bedrijf reclame blijft maken.

Met skûtsjes heeft dit niet zoveel te maken, maar met vernieuwende watersport des te meer. En natuurlijk met de gerechtvaardigde wens van reders en andere scheepseigenaren om zo weinig mogelijk brandstof te verstoken. Want dat is niet alleen positief voor de kas, het draagt ook bij tot een schoner milieu. Vandaar die mooie bulbs (of bulben) aan de voorkant van de grotere schepen.

Aantrekkende markt

Steelproducts Heida is ook actief in de jachtbouw, met twee jonge vakmensen en een ZZP’er. Zij merken dat de markt weer aantrekt, vooral wanneer je exclusieve producten kunt leveren.

Die zijn niet alleen van staal, zoals de (Engelse) naam suggereert, maar gedeeltelijk ook van andere materialen.

Ook dat is gevoelig vakwerk dat veel materiaalkennis vraagt, want de interferentie tussen verschillende materialen – staal en aluminium bijvoorbeeld – levert nog steeds geregeld verrassingen op.

Industrieterrein Lemsterhoek Uitheijing 13 A 8531 XJ Lemmer +31642740391 (Jan Heida) www.steelproductsheida.nl

W W W. S K U T S J E . N L

Skรปtsjekrant 2018

31

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

ALGAVELAN 100% natuurlijk AlgaVelan Coating & AlgaVelan Golf werken uitstekend tegen groene aanslag en mossen. Door zijn unieke fysieke werking en samenstelling is AlgaVelan een veilig alternatief voor chemische en biologische producten met schadelijke effecten voor de omgeving.

ALGAVELAN® • zeer eenvoudig aan te brengen • lage kosten • langdurig resultaat!

• duurzaam voor uw hout • tijdsbesparing, 3 à 4 x sneller dan reinigen onder druk Het bestaat uit plantaardige ingrediënten zoals; eiwitten, zetmeel en plantaardige olie. AlgaVelan vormt een zeer dunne coating op het oppervlak waarop het is aangebracht. De coating werkt verstikkend voor algen en mossen. Resultaten zullen binnen enkele dagen zichtbaar zijn.

De korstmossen zijn wat hardnekkiger, dit duurt langer De groene aanslag, algen en mossen vormen een probleem op steigers, bruggen en vlonders in veel jachthavens. Ze kunnen glad worden en een gebrek aan preventief onderhoud verkort de levensduur. Probleem daarbij is echter dat u in deze situaties weinig tot niets mag toepassen. Geen biociden, geen reinigers of wat dan ook.

AlgaVelan® kan en mag bij oppervlaktewater toegepast worden door het ontbreken van schadelijke ingrediënten. Het is altijd belangrijk om zoveel mogelijk te voorkomen dat de spuitvloeistof het oppervlakte water raakt. Gebruik bij voorkeur een spuitkap.

Referenties

Jachthaven, Holland Sport Boat Center Amsterdam Pieter: ‘Dit hadden we nodig. Het kost meer dan water. Maar door tijdsbesparing, gemak en duurzaamheid verdient het zich gemakkelijk terug.’

Jachthaven, IJsseldelta Marina Hattem Rene: ‘Er zit nu een duidelijke scheidingslijn op de meerpaal daar waar je proefspoot’.

Jachthaven, WSV Aalsmeer Havenmeester: ‘Nu ná twee jaar gebruik worden de steigers stroever. Ook bij nat weer’.

info@algavelan.nl www.algavelan.nl

NIEUW! ALGAVELAN® DEKZEIL REINIGER Dekzeil Reiniger is speciaal voor dekzeilen van bijvoorbeeld boten die het hele jaar buiten liggen/staan. Werkt zeer effectief en langwerkende en is volledig biologisch afbreekbaar.

Bij normaal gebruik onschadelijk voor mens en dier.

‘We pakken alles aan wat drijft’ Goliath is een no nonsens bedrijf en van alle markten thuis. Of het nu een casco of een super de luxe motorschip is. Binnen of buitenland. Het maakt ons niet uit.

Want ervaring en deskundigheid is er.

En als we iets niet weten, dan zeggen we dat gewoon. Bij een aanvraag proberen we altijd vrijblijvend langs te komen.

Goliath is een samenwerkingsverband van ongeveer 50 zelfstandige jachtbemiddelaars in binnen- en buitenland.

We zitten voornamelijk in Nederland.

Ook hebben we waardevolle contacten in België, Duitsland, Engeland, Frankrijk, Portugal, Zweden, Kroatië, Rusland en Polen.

We maken reclame voor uw schip op meer dan 50 botensites. Onze eigen site is voortdurend in beweging en wordt dagelijks up to date gehouden.

De site trekt momenteel gemiddeld ruim 1000 unieke bezoekers per dag.

S c h e e p s m a k e l a a r d i j Goliath Hendrik Bulthuisweg 2 8606 KB Sneek Telefoon: +31 (0)515 560410 info@scheepsmakelaardijgoliath.nl www.scheepsmakelaardijgoliath.nl

32

GRUNO 1100 AK

€ 39.500

Invoerdatum 231017 Merk schip Gruno 1100 ak Type schip Motorjacht Naam schip White Pearl 1e oude vraagprijs € 49.500 2e oude vraagprijs € 44.500 Vraagprijs Te koop voor € 39.500 In prijs verlaagd Ja Btw Betaald Afmeting 11.20 x 3.65 x 1.00 Bouwjaar schip 1982 Motor Ford Diesel 120 pk Materiaal Staal Slaapplaatsen 4 Ligplaats Sneek Ligplaats in provincie Friesland Ligplaats in land Nederland

IN PRIJS VERLAAGD

TJALK 22.73

€ 129.500

Invoerdatum 031117 Merk schip Tjalk 22.73 Naam schip Horizon Vraagprijs Te koop voor € 129.500 Btw Betaald Afmeting 22.73 x 5.30 x 0.90 Bouwjaar schip 1895 Motor DAF DD 575 88kW Materiaal Staal Slaapplaatsen 4 Ligplaats Lelystad-Haven Ligplaats in provincie Flevoland Ligplaats in land Nederland Bijzonderheden Authentieke historische Tjalk met veel mogelijkheden maar met achterstallig onderhoud en geen certificaat van onderzoek. De foto’s zijn gemaakt op 02.11.17.

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Marten Douma van auto’s naar jachten

Innovatie als uitdaging oog op het gewicht, veelvuldig kunststof onderdelen toegepast.

Enerzijds bouwt Polynautic complete boten, zoals nu een 8,5m lange motorboot die helemaal elektrisch vaart, dus zonder gebruik te maken van fossiele brandstoffen. Anderzijds leveren Douma en zijn mannen complete onderdelen voor nieuwe schepen, zoals een interieur met ronde banken en zwevende leuningen rond een soms brandende haard, waar wel twintig mensen geriefelijk op moeten kunnen zitten.

‘Uitdagend’ is nog een zwak woord voor wat zich hier voordoet. De nieuwste technieken worden toegepast. En toch wordt ook weer teruggegrepen op oude kennis, inclusief materialen als vlas, hennep en jute. Die kunnen gebruikt worden om laminaten te versterken.

EENHEIDSKLASSE V20 Het succesnummer van Polynautic en Vripack moet de V20 worden, de nieuwe eenheidsklasse. Daarvan zijn er nu al zeven exemplaren gebouwd.

Hij kost vaarklaar tachtigduizend euro. Een handige doe-het-zelver heeft hem voor 45K. Het duurt even, maar Douma is er van overtuigd dat deze ruim 5.80m lange racer (het getal 20 in de aanduiding slaat op de container waarin het vervoerd kan worden, van 20 voet) de wereld zal inspireren.

Hij is, opgebouwd uit carbon plaatwerk, ijzersterk en toch superlicht en zeer wendbaar.

De conclusie van Douma: ‘De techniek die we toepassen in onze racer is het zelfde als in de F1 wagens. En die technieken gebruiken we weer in de jachtbouw.’

Samen met Vripack werkt het Sneker Polynautic aan ‘s werelds enige eenheidsklasse voor raceboten op zonne-energie. Dit is de V20, waarvan er inmiddels zeven gebouwd zijn. Ze vormen de voorhoede van een spectaculaire innovatie in de boten jachtbouw. Het is allemaal kunststof, want dat is Vliegende ‘Lift’ is een belangrijke eigenschap in licht en sterk. de zeilerij. Voorheen werd dit aspect De 62-jarige Marten Douma was Citroën-dealer in Leeuwarden tot hij acht jaar geleden in de jachtbouw verzeild raakte. Het begon eerst hobbymatig, vertelt hij in zijn kantoor aan het water van het Ges in Sneek. Want Douma was van plan om het na tropenjaren in de autohandel een beetje rustiger aan te doen.

Maar gaandeweg werd Polynautic een volwaardig bedrijf, met drie vaste krachten in dienst. Een van hen is een ervaren scheepstimmerman, die de mallen kan maken waarlangs een nieuw jacht gevormd kan worden. Met opdrachten die van over de hele wereld komen – en toch vaak weer een regionaal accent hebben. Wat dat betreft is huisvesting op deze locatie tussen jachtverhuurders, bouwers en schilders uitermate geschikt.

van elkaar te leren. Ouderen als Douma inspireren tot vernieuwend denken. ‘Helemaal nieuw is dat voor ons niet’, merkt hij op. ‘De auto-industrie maakte de laatste jaren van mijn dealerschap ook allerlei vernieuwingen door.’ En ook daar werden, met het

voornamelijk gekoppeld aan de zeilen, die de wrijving van de romp moesten verminderen. Hoeveel meer lift, des te beter.

De nieuwe generatie solarboten, maar ook zeilboten in bijvoorbeeld de America’s Cup en de Volvo Oceanrace, vliegen zelf. Ze hebben alleen

nog contact met het wateroppervlak via daar overheen scherende voetjes.

Dit principe relativeert oude kennis die bij de Skûtsjesilerij jarenlang tot uiting werd gebracht in het veelvuldig beleden cliché ‘Lengte loopt’.

Het elektrisch varen en daarbij ook de foiltechniek is in op mars in de jachtbouw. Daarbij wordt gebruik gemaakt van technieken die voor de luchtvaart zijn ontwikkeld, zoals de luchtvaart profiteert van kennis die in de ruimtevaart is opgedaan.

We staan, daar is Douma vast van overtuigd, voor een revolutie in de jachtbouw. Of eigenlijk is die al gaan-

de, zonder dat iedereen het in de gaten heeft. Wat dat betreft lijkt het op de automobielindustrie, waar de doorbraak naar elektrisch rijden niet meer te keren is – met alle gevolgen van dien.

Zwolsmanweg 10 in Sneek www.polynautic.nl

In de frontlinie

Dankzij samenwerking met Vripack en opdrachten van Brandsma Jachten en Jetten Shipyard uit Sneek en De Vries Scheepsbouw in Makkum beweegt Douma van Polynautic zich met zijn bedrijf in de frontlinie van de vernieuwende jachtbouw. Daar zijn vaak scheepsarchitecten bij betrokken, die in opdracht van kapitaalkrachtige, dus kritische klanten werken. Maar ook de gewone man wil vaak wat nieuws.

In deze branche is van alles gaande, vertelt Douma. Interessant is vooral hoe een optimaal resultaat bereikt kan worden in de driehoek gewicht (minder), wrijving (zo weinig mogelijk) en sterkte/stijfheid (zo groot mogelijk).

Effectief en snel varen is de trend.

Aan universiteiten in de hele wereld wordt voortdurend onderzocht hoe deze aspecten zich verhouden met de specifieke eigenschappen van water.

Coatings zijn daarbij ook van belang.

Wat voor onze vingertoppen stroef lijkt, is vaak niet stroef, maar in het water spekglad. ‘Daar zit een luchtlaagje tussen, en dan een waterfilmpje’, doceert Douma. ‘Daarom hebben de meeste vissen ook schubben. Daar zitten allemaal minuscule luchtbelletjes tussen. Wij hoeven niet te denken dat we miljoenen jaren evolutie zomaar even kunnen verbeteren.’

Nieuwste technieken

In dit werk stromen ook bij het Sneker bedrijf veel jonge krachten in die van Douma een tweede kans krijgen om zo gezamenlijk sterk te worden en

33

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Echtenerbrug, de poort tot Friesland en Overijssel is het ideale vertrekpunt voor een onvergetelijke watersportvakantie!

Vroegboekkorting tot 20%! Zonder vaarbewijs!

Voor dagverhuur hebben we sloepen, toervletten en enkele Doerakken ter beschikking!

Yachtcharter Turfskip

Turfkade 15 - NL 8539 SV Echtenerbrug Tel. 0031 (0)514 54 14 67 Fax: 0031 (0)514 54 16 06 info@turfskip.com - www.turfskip.com

SKUTSJESILEN Datum

Vanuit

Wedstrijdveld

Vertrektijd

4 aug.

8 aug 9 aug

Prijs

Sneek

Grou

10.00

€ 17,00

Sneek

Terherne

12.00

€ 17,00

Sneek

Langweer

11.00

€ 17,00

10 aug

Sneek

Elahuizen

10.30

€ 17,00

11 aug

Lemmer

Stavoren

10.00

€ 20,00

13 aug

Sneek

Woudsend

10.30

€ 17,00

15 aug

Lemmer

Lemmer

11.30

€ 17,00

16 aug

Lemmer

Lemmer

11.30

€ 17,00

17 aug

Sneek

Sneek

11.00

€ 17,00

ZOMERPROGRAMMA 2017 Zondag juli / aug Maandag juli / aug Dinsdag 10,17, 24 en 31 juli Woensdag juli/ aug. m.u.v. 4 juli en 8, 15 aug.

Donderdag 12,19,26 juli / 2 aug

Rondvaart vanuit Lemmer Fountaintour vanuit Lemmer / Sneek Pannenkoektocht / Rondvaart vanuit Lemmer Dorpentocht vanuit Lemmer

Pannenkoektocht / Rondvaart vanuit Sneek Donderdag 23 aug.

Giethoorntocht vanuit Sneek Trossenlostocht: Compleet verzorgde dagtocht incl diner 24 mei, 21 juni, 27 juli, 30 aug, 20 sept

14.00 tot 16.00 10.00 tot 16.00 13.00 tot 15.00 11.00 tot 15.00 13.00 tot 15.00 09.30 tot 18.00

Prijzen en reserveren zie: www.rondvaart-vandijk.nl 34

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

De ‘Roos van Dekema’ keer terug in de vloot

Nieuwe ‘Freonskip’ voor Blauwhuis De ‘Roos van Dekema’, nu nog in eigendom van Het skûtsje de familie B ­ leckman van ‘De Kuilart Recreatie’ in De ‘Freonskip’ werd in 1909 voor het transport van terpaarde en turf Koudum, keert terug in de I­FKS-vloot. Met een gro- gebouwd door Jan Oebeles van der te B in het zeil zal ze voortaan zeilen als ­‘Freonskip’ Werff te Buitenstvallaat bij Drachten. was Jan Lammerts voor Blauwhuis. Het skûtsje werd sinds begin de- Opdrachtgever Brouwer uit Kooten, echtgenoot van cember 2017 te koop aangeboden op Markt- Aaltje Bies en vader van de skûtsplaats, eind maart 2018 meerde ze af aan de Syl- jeschippers Lammert, Pieter, Willem, Eelse en Tjitte. Hij noemde het schip roede in Blauwhuis.

‘De Jonge Jan’, naar de naam van zijn De Blauwhuisters, met schipper Hartman Witteveen aan het roer, debuteerden in 2017 met de ‘Oant Moarn’ van Jacob Huisman. Een prima leerschip, waar eerder ook het team van Alisa Stekelenburg de eerste wedstrijden mee zeilde. Witteveen en zijn bemanning deden het in het eerste jaar netjes, met een zesde plaats in het eindklassement van de IFKS.

Al voor hun eerste wedstrijdervaring gaven de Blauhústers aan dat ze na het eerste jaar wilden evalueren en zien wat de mogelijkheden waren voor een stap vooruit. Die hebben ze gevonden in de voormalige ‘Roos van Dekema’, een skûtsje dat tussen 1995 en 2011 met Lieuwe en later zijn broer Tjitze de Jong ook al in de IFKS uitkwam, Lieuwe zelfs nog even in de A-klasse.

Reitsma Verhuur Broer de Wittestrjitte 4 8615 LD Blauwhuis 06 209 890 86 info@reitsmaverhuur.nl

www.reitsmaverhuur.nl

oudste kleinzoon Jan Lammertszoon Brouwer. Die werd echter geen schipper maar evangelist, want vooral het jagen ‘yn ‘e beage’ kon hem gestolen worden.

De tweede eigenaar was Willem Siemens Boorsma uit Eernewoude (tegenwoordig Earnewâld). Samen met zijn vrouw had hij een binnenvaartbedrijf. Hij zeilde er (in 1926) één wedstrijd mee in zijn woonplaats. Hij

werd toen vierde achter Sytse Jiskes Sytema, Lammert Brouwer en Jan Bonnes Bergsma, geduchte zeilers met allemaal een mooi palmares.

Het grote gezin met veertien kinderen verbleef op dit schip, al was de oudste al lang van boord toen de jongste werd geboren. In totaal zijn er veertien kinderen aan boord geboren. Helaas zijn er zes jong gestorven.

Uiteindelijk hielden de Boorsma’s vier jongens en vier meiden over. Het schip heette na de overname dan ook ‘De Vier Gebroeders’, naar de vier jongens van Willem Siemens Boorsma.

Na de tweede wereldoorlog nam zoon Bonne Boorsma het schip over om er op te gaan wonen in de Wieringermeerpolder, waar hij bij een wegenbouwbedrijf werkte. Daarna is het schip in handen gekomen van baggerbaas Vis uit Nieuwveen. Die heeft

het aangepast met een opbouw zodat hij er met zijn gezin als woonboot op kon wonen. De naam was in die tijd ‘Beatrix’, naar de populaire prinses, later koningin en daarna wederom prinses. Tot begin jaren ’90 van de vorige eeuw woonde Vis nog op het schip. Maar in 1994 kocht Willem Timmer uit Sneek het casco. Deze handelaar verkocht het op zijn beurt door aan de familie Romke de Jong, die het recreatiecentrum de Kuilart in exploitatie had genomen.

Het schip werd doormidden gezaagd, verlengd tot meer dan twintig meter en opnieuw getuigd naar IFKS-normen. Toen werd de huidige naam eraan verbonden.

Vitusdijk 8 8615 LN. BLAUWHUIS 0515 579 859 info@itri.nl ing. B. Leibbrand bert.leibbrand@itri.nl 06 27 74 60 88

Stêd Dockum, Noarderling, Lauwersmar

Dokkumers weer skûtsjegek Museumskûtsje ‘De Noarderling’ uit Dokkum is dit voorjaar weer uit de mottenballen gehaald. Het neemt deel aan Turfrace Smallingerland editie 2018. De ‘Stêd Dockum’ oftewel ‘Ebenhaëzer’ met schipper Kees van der Kooij uit Woudsend is ondertussen druk aan het trainen voor het komende IFKS-kampioenschap.

Twee skûtsjes voor de oude admiraliteitsstad, wat een luxe! En nog mooier is het dat het eerste seizoen met de nieuwe schipper voor de ‘Ebenhaëzer’, 2017, uitstekend is verlopen.

Dit schip is niet ergens op een verre werf gebouwd, zoals lang was aangenomen. Het komt van onder de rook van Dokkum vandaan, van de oude Barkmeijerwerf ‘De Nijverheid’. Die stond weliswaar op het grondgebied van Aalzum, maar aan de westkant

van Dokkum, en dus niet de oostkant zoals men zou verwachten. Daar bouwde de uit Stroobos overgekomen Gerrit Douwes Barkmeijer (18531927) zijn schepen. Sinds 1925 hoort dit stukje grond, dat in de zeventiende eeuw wegens financiële problemen van de stad was vervreemd, weer bij Dokkum. Hier ligt na de nodige herindelingen en de aanleg van de Centrale As weer het warm kloppend hart van de gemeente Dongeradeel.

Skûtsje ‘Stêd Dockum’ heet nu Ebenhaëzer en promoveerde in 2017 naar de B-klasse van de IFKS.

Vorig jaar zeilde de SKS-vloot onder auspiciën van een Dokkumer commissie op de Lauwersmar. Dat werd niet echt een succes omdat de wind wegviel en de schepen op tijd terug moesten zijn in Dokkum. Daarom werd de tweede manche voortijdig afgeblazen – met de finishboei na één ronde in zicht. Dat gebeurt een volgende keer, wellicht volgend jaar, niet weer zo, zegt organisator W. Douma.

Leuk was wel dat in deze wedstrijd op de Lauwersmar de nieuwe schipper op de Sneker Pan, Jappie Visser, zich nadrukkelijk manifesteerde.

Echt Dokkumer skûtsje

Een van de klanten van de werf van Aalzum-Dokkum was Sybren van der Werf uit het toenmalige Bergum. Die liet er in 1907 een skûtsje bouwen dat hij ‘Ebenhaëzer’ noemde. Deze bijbelse naam betekent letterlijk ‘Tot zo ver heeft de Heere ons geholpen’.

Een school in Dokkum draagt dezelfde naam. Omdat het registratienummer L 1026 N verdwenen was, wist tot vorig jaar niemand welke geschiedenis aan de ‘Frisia’ van Jelle Jan en Robert de Jong was verbonden. Maar sneuper en scheepskenner Simon van der Meulen (inmiddels verhuisd van Warten naar Leeuwarden) raakte er geïntrigeerd door. En samen met documentalist en skûtsjekenner Frits Jansen uit Grou, beheerder van de website www.skutsjehistorie.nl, vond hij uit dat de inwendige maten van dit schip exact overeen kwamen met die van deze oude ‘Ebenhaëzer’.

Het bijzondere was dat de Dokku-

Ter gelegenheid van de herdoop van het schip werd ook een boekje gepresenteerd over het skûtsje.

mer eigenarencommissie net na een teleurstellend jaar 2016 afstand had gedaan van schipper Jelmer Bloembergen en het skûtsje ‘Waaksdom’.

Daarop zou Ulbe Zwaga met een nieuw geleend tuig in 2017 excelleren, maar dat konden ze in Dokkum natuurlijk niet weten. Zij kozen voor huur van de ‘Frisia’, dat dus echt uit Dokkum-Aalzum afkomstig is.

Het nieuws was zo mooi dat Sytse van der Werf en vele andere nazaten

van de opdrachtgever tot bouw en meting zich ermee bemoeiden. Dat resulteerde in een mooi boek over de ‘Ebenhaëzer’, dat in korte tijd uitverkocht was. Er blijkt nog veel meer over te vertellen. Duik maar eens in de geschiedenis van een latere schippersfamilie, die van Willem Stenekes. De van Omrop Fryslân bekende Noardewyn-presintator Willem ‘Wâldpyk’ de Vries stamt van hem af.

35

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

“Al ruim 95 jaar vertrouwd afscheidnemen” www.kuiperslemmer.nl

Bezoekadres Harinxmalaan 1 - 8602 CN Sneek T (0515) 416 114 E info@deboeruitvaart.nl

deboeruitvaart.nl

Al meer dan 25 jaar, op een prachtige locatie direct aan de Houkesloot, nabij het centrum van Sneek, midden in het Friese Merengebied.

YachtElectronics Rimare BV is een relatief klein bedrijf, maar is groot in: - Serviceverlening - Advisering naar aanleiding van uw wensen - Kennis van - en ervaring met apparatuur - Beoordeling van de mogelijkheden bij u aan boord - Levering en inbouw aan werf en particulier - Uitgebreide reparatiemogelijkheden aan boord, maar zeker ook op de Technische Dienst binnen het bedrijf

Door regelmatige bijscholing en tussentijdse technische updates, wordt de kennis van de medewerkers op hoog niveau gehouden, op het gebied van stroomvoorziening, kachelsystemen, koelsystemen, warmwatervoorziening, kookplaten, beveiligingssystemen, navigatieapparatuur, cartografie en besturingssystemen van de grotere, kwalitatief betere merken.

Deze kennis wordt gebruikt voor het adviseren, leveren en installeren op nieuwe schepen, maar ook voor het inpassen van nieuwe apparatuur in bestaande systemen aan boord, voor reparaties van uw apparatuur, vervangen van defecte onderdelen, en altijd zoveel mogelijk op uw wensen aangepast.

De werkzaamheden aan boord, of dit nu advisering of daadwerkelijk montagewerkzaamheden zijn, kunnen zowel op locatie, bijvoorbeeld op uw vaste ligplaats, als bij YachtElectronics Rimare BV zelf uitgevoerd worden.

Onze elektronicaspecialisten kunnen, in de meeste gevallen, met de benodigde apparatuur naar u toe komen, maar u kunt ook met uw boot aanleggen aan de steiger voor het bedrijf, direct aan de Houkesloot.

Natuurlijk bent u van harte welkom in onze showroom. Hier kunt u de nieuwste apparatuur en mogelijkheden bekijken en ervaren hoe deze functioneren. We zullen u graag rondleiden en wegwijs maken in de wereld van de moderne maritieme navigatie-apparatuur.

YachtElectronics Rimare BV

Oude Oppenhuizerweg 89

RAYMARINE WEBASTO SIMRAD B&G GARMIN FURUNO INTELLIAN ICOM C-MAP NAVIONICS ISOTHERM WALLAS FUSION MASTERVOLT 8606 JC SNEEK

0515-412396

w w w. r i m a r e . n l 36

info@rimare.nl

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Sanco Processing Nu meer dan 10 jaar houdt Sanco Processing zich bezig met het ontwerpen, fabriceren, automatiseren en installeren van complete procesinstallaties, veelal geschikt voor voedingsmiddelen.

Als watersportliefhebber maakt eigenaar Sander Jansen naast zijn werk tijd vrij voor het skûtsjesilen. De meeste aandacht gaat uit naar de prestaties van het Makkumer Skûtsje onder leiding van Klaas Kuperus. Sanco is sponsor van deze lokale trots, die in 2016 het kampioenschap in de A-Klasse IFKS wist binnen te slepen.

Sanco Processing is ontstaan uit het in 2007 opgerichte Sanco Projects.

De doelstelling was toen om complete projecten te realiseren op het gebied van indampers en sproeidrogers.

Inmiddels is Sanco Projects van een klein bedrijf gegroeid is naar Sanco Processing. De projecten begonnen klein en werden steeds omvangrijker.

Sinds 2012 opereert Sanco Processing ook internationaal.

‘Onze filosofie is het uitvoeren van de diverse projecten samen met door ons geselecteerde toeleveranciers.

Deze toeleveranciers zijn zeer divers, van draaiwerk tot kant en klare componenten. Met de diverse fabricagefaciliteiten waarmee we werken zorgen we ervoor dat we flexibel blijven en de planning kunnen garanderen’,

aldus Sander. ‘We zijn continu bezig producten te verbeteren of nieuwe componenten te ontwerpen. In de voorgaande 10 jaar zijn er verschillende producten vernieuwd en verbeterd of is er een fabricage verfijnd wat tijdbesparend werkt. Zo hebben we veel input gestoken in het, vaak on-site, bouwen van torenkamers, indirecte luchtverhitters en proces filters (cip reinigbaar).

Het 10-jarig jubileum werd in maart 2017 gevierd binnen een uitgebreid team van specialisten op procesgebied in een ruim en modern pand met alle faciliteiten om de projecten uit te kunnen voeren. ‘Een bijzonder gevoel om je te realiseren dat dat tien jaar terug aan de keukentafel is begonnen’.

Ervaring en enthousiasme bij DJS Jachtservice Jan Slump is een ervaren bouwer die alle facetten van de jachtbouw kent. Na bij diverse jachtwerven gewerkt te hebben kwam Jan bij Abma’s jachtwerf in de cascobouw. Tim de Jong begon hier in 2009 als stagiair, waarbij zij veel samenwerkten. Tim bleek een snelle leerling, want binnen een jaar verstond hij het vak van cascobouwer.

Vanwege de grote passie voor de jachtbouw besloten Tim en Jan in 2014 om een eigen bedrijf te starten. Er werd een geschikte loods gevonden aan de Zwaan 18 B te Woudsend. Een jaar later werd er vanwege de vele opdrachten al een tweede aangrenzende loods bij gehuurd.

Onderhand zijn er meer dan 30

casco’s gebouwd, voor o.a. Jetten Shipyard en Brandsma Jachten.

Tevens voeren ze ook complete refits (ombouwen en restylen van bestaande boten) uit.

DJS Jachtservice, dat staat voor ­De-Jong-Slump, is trots op het behaalde resultaat. Na drieënhalf jaar hard werken staat er een prachtig florerend bedrijf.

DJS Jachtservice De Zwaan 18B 8551 RK Woudsend www.facebook.com/DJS-Jachtservic info@djsjachtservice.nl Jan Slump 06-14205953 Tim de Jong 06-15596125 www.djsjachtservice.nl

37

HEROPENING THEEHUIS

Maatschap Osinga feliciteert de familie Slump met de opening van het nieuwe Theehuis te Grou.

“Het Theehuis krijgt een moderne uitstraling. Bakker Vakkeuken is de trotse leverancier van de keukenapparatuur, koeltechniek, afzuigapparatuur en spoelkeuken van Het Theehuis.”

Het Theehuis, Grou

Van tijdelijke keuken naar een compleet nieuwe inrichting in ‘Het Theehuis’ in Grou Bij Bakker Vakkeuken werken we aan prachtige projecten in de horeca, het onderwijs, zorginstellingen en de maritieme sector. Dankzij jarenlange ervaring van onze vakmensen staan we garant voor de kwaliteit van onze diensten en producten. We werken uitsluitend met eigen gekwalificeerde monteurs en zijn trots op ons werk!

Vorig jaar is Het Theehuis in Grou volledig verwoest door een brand. Om sluiting te voorkomen hebben verschillende partijen geholpen om een tijdelijk paviljoen neer te zetten. Bakker Vakkeuken heeft destijds een tijdelijke keuken geplaatst. Vol enthousiasme slaan we de handen nu ineen om ook in het nieuwe Theehuis een prachtige keuken te plaatsen die past bij de uitstraling en wensen. Samen maken we er een groot succes van. Van advies en ontwerp tot plaatsing en onderhoud.

Benieuwd wat we voor ú kunnen betekenen? Bel 0518 - 46 30 00.

Bakker Vakkeuken Bûtenpôle 1 Berlikum

www.bakkervakkeuken.nl

38

ambacht maakt het verschil

HEROPENING THEEHUIS

Nieuw Theehuis als sieraad van Grou

‘Ze moeten zich welkom voelen’ overzicht begane grond

Het nieuwe Theehuis aan de Pikmar bij Grou is prachtig geworden. Veel glas aan het water, echt riet op het dak, ruime terrassen. Binnen kunnen onder en boven samen 240 man zitten. Buiten bij redelijk weer nog ietsje meer: samen meer dan 500.

‘In de brand, uit de brand’ gaat in ieder geval niet op voor het exploitantenpaar Timo Slump (46) en Marieke Warmerdam (47), en pandeigenaar Maatschap Osinga. De vlammenzee die het oude Theehuis op zondag 26 februari 2017 in de as legde, heeft alle partijen handen vol geld gekost.

En heel veel hoofdbrekens. Want je wilt niet weten, zegt Timo, hoeveel bureaucratie er los komt als verzekeraars tonnen moeten uitkeren. Dan komt het ene rapport na het andere op tafel, met bevindingen die soms tegenstrijdig aan elkaar zijn.

Nu is dat leed goeddeels geleden, al heb je een gat in de begroting natuurlijk niet binnen een jaar gevuld.

Acro Bouw uit Leeuwarden heeft een achteraanzicht bar

mooi en zeer toegankelijk nieuw pand op de oude locatie gebouwd. Boven is genoeg plaats voor mooie feesten en partijen – waarvan Timo al een flink aantal heeft ingeboekt. Daar en beneden heb je uitzicht over het PM-kanaal, de Pikmar en de Burd – mooier kan haast nauwelijks. Net als vroeger kunnen boten en schepen gewoon weer aan de steigers worden gelegd, want het ‘noodpaviljoen’ is opgeruimd.

Grou wordt aan de waterkant trouwens toch al veel boeiender, want aan de Hellingshaven verrijst een nieuwe wijk. Een rij populieren is er afgelopen winter voor gekapt. De woonschepen, waaronder de watervilla van de familie Couperus, verhuist naar de overkant van het water.

‘Stuurhut’

‘Kajuit’

‘Smûk’

Timo en Marieke hebben gekozen voor een ‘smûke’, warme inrichting.

‘Iedereen moet zich hier welkom voelen’, zegt Marieke. Dat is nogal een opdracht, want de doelgroep is zeer breed. Die varieert van Duitse toeristen, met Mercedes en luxe jacht, tot Grousters die hier een slokje of biertje willen drinken – en alles wat daartussen zit. Zelfs klompendragers zijn welkom, als ze het houten schoeisel maar even bij de deur uitdoen.

Dat heeft uiteraard invloed op de menukaart en de prijzen. Verwacht hier kwaliteit, zonder dat de keuken wordt opgejaagd naar modieuze culinaria. ‘De prijs voor een biertje of frisje gaat misschien wel wat omhoog, maar beperkt,’ zegt Marieke. Toch is

Icoon aan de Friese wateren Theehuis in Grou is de afgelopen maanden compleet opnieuw opgetrokken. Aardse kleuren, pure vloeren en de bar als nieuwe eyecatcher, staan centraal in het nieuwe interieur van het restaurant.

Vorm Martini is door de enthousiaste horeca-ondernemers Timo en Marieke gevraagd om het interieur te ontwerpen en realiseren.

Uitgangspunten hierbij waren: een ontwerp creëren met een knipoog naar het oude theehuis en integratie van materiaal, vorm en kleur van de nieuwe architectuur in het interieur.

Verrassende elementen en verlichting past bij de nieuwe stijl, maar steeds is er een link naar de waterrijke omgeving. Dit om een breed publiek, want

iedereen is welkom (!), aan te spreken en thuis te laten voelen.

De vertrouwde, gemoedelijke, huiselijke en gastvrije sfeer is in stand gebleven, maar het Paviljoen aan het water heeft een geheel nieuwe look & feel gekregen. De donkere houtkleuren hebben plaatsgemaakt voor zachte aardse kleuren, en een blauwe twist. Daarnaast is gekozen voor een mix van verschillende stijlen en zitjes.

Hierbij zijn zowel het meubilair alsook de accessoires aangepast op de des-

betreffende stijl, met een knipoog naar de watersport.

Mede door de ruime opzet van het nieuwe paviljoen, de grote raampartijen en de nieuwe zichtlijnen is de ervaring met het buitenleven vergroot.

Het eindresultaat mag er zijn; een indrukwekkend Paviljoen, dat een subtiele mix is tussen moderne vormgeving en de karakteristieke watersport van weleer.

het haar ambitie dat op deze plek het mooiste terras van Fryslân zal verrijzen, met dat unieke uitzicht. Dat is ook echt haar ding, de ‘zachte’, creatieve en menselijke kant van het horecabedrijf. Timo is meer voor de leveranciers en de ingrediënten.

Om echt de huiskamer te worden van de Grouster dorpsgemeenschap,

is er ergens in juni een open dag. Dan kan iedereen langskomen voor een gratis hassebassie.

Het nieuwe restaurantbedrijf is dan al dik twee maanden open, want volgens de planning starten de activiteiten met een feest voor Bouwe de Groot van de Pikmeerkruisers op 15 april.

ZONDAG THÉ DANSANT Het Paviljoen aan het Pikmeer maakte vroeger deel uit van Hotel Oostergo in Grou. Hier werd op zondagmiddag geregeld een Thé Dansant gehouden. Grousters konden er dan onder het genot van een kopje thee ’s middags even van de vloer. Misschien dansten ze als klapstuk van de middag de Vileta wel, met de man in de rol van de krachtpatser die de vrouw hoog de lucht in slingerde.

Timo en Marieke hebben nog een oud nummer van It Heitelân uit 1930 waarin zo’n Thé Dansant wordt aangekondigd.

stamtafel

‘In de nok’

bar en halfhoge statafels

‘Gespecialiseerd in de conceptontwikkeling, het ontwerpen en het realiseren van vernieuwde horeca- en retailconcepten in zowel binnen- als buitenland.’

Nieuwsgierig wat wij voor u kunnen betekenen?

De thee staat voor u klaar !

Vorm Martini feliciteert Het Theehuis met de (her)opening van hun Paviljoen!

39

Skûtsjekrant 2018

TELECOM NETWERKEN ALARMSYSTEMEN CAMERASYSTEMEN BRANDBEVEILIGING GLASVEZELNETWERKEN

W W W. S K U T S J E . N L

Avai Beveiliging It Molelan 6a 9001 XS Grou 0566 - 84 01 40 info@avai.nl

info@avai.nl - www.avai.nl

T (+ 3 1) 5 6 6 - 8 4 01 4 0

Onafhankelijk en professioneel, met meer dan 10 jaar ervaring in zowel nieuwe als gebruikte schepen.

Dealer van TUNA Boats (alu. toer- & visboten), Liberty sloepen, Gentle boten & I-trailers (TTH).

De Opper 6 te Heeg (showroom, walplaatsen & 50 ligplaatsen)

M: +31 (0) 612150830 E: info@mdjachtbemiddeling.nl

MOTORINSTRUMENTEN GEMAAKT VOOR EN DOOR WATERSPORTERS

Waarom moeilijk doen als het ook makkelijk kan? CN Instruments heeft een heldere lijn instrumenten voor aan boord ontworpen en geproduceerd: eenvoudig in te bouwen, simpel in gebruik én zeer voordelig geprijsd. Of het nu gaat om temperatuur, waterdruk of snelheid, voor elk gebruik heeft CN Instruments de juiste meter. Kijk op de site voor het volledige assortiment en vooruit, alle handleidingen met inbouwinstructies staan er ook gelijk voor je klaar.

vind je dealer op

www.MOTORINSTRUMENTEN.NL CN INSTRUMENTS IS EEN ONDERDEEL VAN COMBI NOORD B.V., GROU

BIJ BRINKSMA & YKEMA OPTIEK VINDEN WE DE KWALITEIT VAN ONZE PRODUCTEN ERG BELANGRIJK. ELK VARILUX BRILLENGLAS DAT OP DE MARKT WORDT GEBRACHT IS GETEST EN GOEDGEKEURD DOOR BRILDRAGERS. KOMT U BIJ ONS IN DE WINKEL LANGS, DAN ADVISEREN WIJ U VRIJBLIJVEND OVER HET VARILUX BRILLENGLAS DAT HET BESTE AANSLUIT OP UW LEVENSSTIJL. KIEST U VOOR VARILUX X-SERIES BRILLENGLAZEN DAN KIEST U ALTIJD VOOR EEN MAATW ERKOPLOSSING. WANT NIET ALLEEN UZELF, MAAR OOK UW OGEN ZIJN UNIEK EN VERDIENEN ALLEEN DE BESTE KIJKOPLOSSINGEN.

40

Brinksma Optiek SCHOOLSTRAAT 2A 9251 EC BURGUM 0511-464555 WWW.BRINKSMA-OPTIEK.NL

Ykema Optiek MARKTPLEIN 4 8701 KG BOLSWARD 0515-577601 WWW.YKEMA-OPTIEK.NL

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

SILERSAGENDA 2018 Juni 8 Rabo Hurdsilerij SKS, Snitsermar www.skutsjesilen.nl

28 Sprintwedstrijden SKS, De Fluezen www.skutsjesilen.nl

9 Friso Bokaal SKS, Snitsermar www.skutsjesilen.nl

28 Prolooch Fryske Boerepream en Nije Sylpream, Terherne www.defryskeboerepream.nl

9 Drakenbootrace, Kollum www.drakenbootfestivalkollum.nl

4 t/m 17 SKS Kampioenschap www.skutsjesilen.nl 18 t/m 25 IFKS Kampioenschap www.ifks.frl 24 en 25 24-uursrace Medemblik www.24uurszeilrace.nl

28 IFK Sloeproeien, Lemmer www.zevenwolden.nl

15 Skûtsje ûndernimmersdei SKS, 25- jarig jubileum, Snitsermar www.skutsjesilen.nl

28 Mattenschippersrace, Blokzijl www.mattenschippersrace.nl

16 Waterpoortrace SKS, Snitsermar www.skutsjesilen.nl

Mei 4 t/m 6 Friese Sleepbootdagen, Woudsend www.friesesleepbootdagen.nl

16 en 17 Slach om Heech www.wsheeg.nl

5 Brio Zeilmarathon, Terherne www.briozeilmarathon.nl 5 en 6 Competitie Fryske Boerepream, Wâldsein www.defryskeboerepream.nl 11 HT Sloepenrace, Harlingen – Terschelling www.sloeproeien.nl 10 t/m 12 Lemmer Ahoy www.zevenwolden.nl 18 t/m 21 Skûtsje Lange Afstand Kampioenschappen www.slak.orionis.nl 19 en 20 Watersportdagen, Earnewâld 19 en 20 Competitie Nije Sylpream, Koudum Fluezen – Holken www.nijesylpream.nl 24 en 25 Harlingen – Terschelling Zeilrace www.htrace.nl 25-26 Turfrace Smallingerland, Rottevalle, Drachten en Leeuwarden www.turfracesmallingerland.nl 30-31 mei en 1 juni Skûtsjesilen Holland, Kralingse Plas www.skutsjesilenholland.nl

September 29 augustus t/m 1 september Harlinger Visserijdagen www.visserijdagenharlingen.nl 8 Amateurzeilen SKS, Sneek www.skutsjesilen.nl 1 en 2 Skegrace, Lemmer www.zevenwolden.nl

23 en 24 Competitie Fryske Boerepream, Aldegea (SWF) www.defryskeboerepream.nl 23 en 24 Competitie Nije Sylpream www.nijesylpream.nl 29-30 juni en 1 juli Schuttevaerrace, Stavoren www.schuttevaerrace.nl Juli 6 t/m 8 Jan Haringrace, Monnickendam www.janharingrace.nl 14 SKS Proloog, Grou www.skutsjesilen.nl 19 t/m 22 Hout Vaert IJlst www.ijlst750.nl/houtvaert 20 en 21 Visserijdagen Stavoren www.visserijdagenstavoren.nl Augustus 27 juli tm 5 augustus Skûtsjewike Grou www.skutsjewike.nl 3 t/m 6 Tall Ships Races, Harlingen www.thetallshipsracesharlingen.n 3 t/m 12 Sneekweek www.sneekweek.nl

6 t/m 9 Admiraliteitsdagen, Dokkum www.admiraliteitsdagen.nl 15 en 16 SKK, Skûtsje Kortebaan Kampioenschappen http://skk.histos.nl 15 en 16 Skûtsjesilen yn ‘e Wâlden, Burgumermar www.skutsjesilenynewalden.nl 21 en 22 Jeugdzeilen, Pikmeer, Grou www.skutsjehistorie.nl/jeugdzeilen 22 en 23 Hylper Hurdsilerij, Hindeloopen 22 en 23 Kampioenschap Nije Fryske Sylpream, Langwar www.denijesylpream.nl Oktober 6 en 7 Friese Hoek Race, Lemmer www.ifks.frl 6 IFKS Slotdag, Heeg www.ifks.frl 20 en 21 Roekoepôlle Race, Sneek www.sneekweek.nl 20 en 21 Brandarisrace, Harlingen www.kuiperbrandarisrace.nl 20 tm 28 Strontrace, Beurtveer en Visserijdagen, Workum www.strontrace.nl

‘Brijbek’ nieuw voor Workum Meer dan een eeuw geleden werd dit schip voor houthandelaar Gerrit ter Horst uit Sneek en zeilmaker Simke Molenaar uit Grouw gebouwd. Drie generaties later was Jappie Lodewijks Meeter uit Zwaagwesteinde eigenaar.

Onder Riezebos werd het skûtsje opgeknapt en tot wedstrijdschip gepromoveerd. Een aantal keren danste het heen en weer tussen de A- en de B-klasse van de IFKS. ‘Een goede B-klasser’, zegt Riezebos.

Een club Workumers, van wie de namen Bouke-Jan de Jong en Minne Okkema als eigenaar vermeld staan bij skutsjehistorie.nl, kon het schip voor executiewaarde kopen. Er is al weer in geïnvesteerd. Na een mooie gebogen giek van Hans Boersma kwam er een nieuwe fok. Daarmee moet dit skûtsje goed mee kunnen doen.

Tientallen Workumers zijn bereid het nieuwe initiatief te ondersteunen.

De naam ‘Brijbek’ verwijst naar de schimpnaam die een oprechte Workumer vroeger met trots droeg.

Workum had eerder ook al een eigen skûtsje. Dat is de ‘Redbad’, waarop de van oorsprong Staverse marketingmanager Wietze Bandstra als schipper fungeert. Hij zeilde vorig jaar voornamelijk in de middenmoot van de B-klasse.

ra

ar

Jeroen Sytsma wordt de nieuwe schipper op de ‘Brijbek’, het schip dat komend seizoen met het zeilteken WK bij de IFKS uitkomt voor Workum. Het is de bij Bijlsma in Wartena gebouwde ‘Nooit Volmaakt’ [L 1065 N], waar Cees Riezebos uit Hindeloopen vele jaren mee heeft gevaren bij de IFKS. Hij gunt het de bemanning, van wie de meesten jarenlang bij hem voeren, van harte. ‘Een enthousiaste club van aanpakkers’, zegt Riezebos vol waardering.

Sk

ûtsje

en

April 14 en 15 Skûtsjesilen Langwar www.skutsjesilenlangwar.nl

ng e me nt

M: 06 5337 1710

Voor een unieke beleving zijn maar een paar simpele ingrediënten nodig…

Zon, water, wind en authentieke skûtsjes.

Voeg daar kundige bemanningsleden aan toe en je hebt de dag van je leven.

Cees en Jackie Riezebos charteren al meer dan dertig jaar op traditionele skûtsjes en mogen zich pioniers noemen op dit gebied.

Groepsarrangementen van 10 tot 250 personen geheel verzorgd vanuit diverse locaties.

U vindt ons op

www.skutsjearrangementen.nl

41

TERUG NAAR HEEG

42

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Sailing Dutchman Events Niets is zo inspirerend dan op reis te gaan. Je horizon verleggen, andere werelden ontdekken, nieuwe ­ ervaringen opdoen, tot verrassende inzichten komen…. Bij Sailing Dutchman vindt u hetzelfde gevoel voor avontuur.

Wij zijn altijd op zoek naar de mooiste bestemmingen, de mooiste plekken en de mooiste ervaringen. En dat doen we bij voorkeur op en rond het water. Want water geeft ruimte. Water is leven. En water verbindt.

Kom ook 30 juni ‘18 WATERCONCERT HEEG verschillende sloepen en andere boten spreiden zich als een olievlek rondom het podium op het eerste eiland van de Hegemer Mar, wachtend op een majestueuze entree van Karin Bloemen op De Palingaak. Zij neemt het publiek mee in het verhaal van haar terugkomst naar Heeg samen met haar vrienden Jeroen van der Boom, Hans Klok, Iris Kroes, ­Maaike Schuurmans, dirigent Theo Brouwer met zijn orkest.

Voor Particuliere Kaarten of Zakelijke Arrangementen, kijk dan op www.terugnaarheeg.nl. Zakelijk kunt u terecht op; www.sailingdutchman.nl of bel met 0566-622222.

Beleef het van 3 tm 6 augustus 2018 TALL SHIPS RACES 2018/SAIL HARLINGEN De historische havenstad Harlingen is het decor en de ­finishhaven van de grootste internationale zeilwedstrijd voor Tall Ships ter wereld. Behalve een indrukwekkend schouwspel voor het publiek zijn The Tall Ships Races een evenement met een missie: het geven van unieke zeiltrainingen voor jongeren, ongeacht nationaliteit, cultuur, religie, geslacht of sociale achtergrond.

Beleef het van 3 t/m 6 aug. ‘18

Diverse activiteiten

De Tall Ships arriveren op vrijdag 3 augustus in Harlingen en verblijven daar tot en met maandag 6 augustus. Tijdens het verblijf van de Tall Ships worden er zowel voor het publiek als voor de crew diverse activiteiten georganiseerd op de kade en op het water.

Zakelijk arrangement Sail Harlingen

De Tall Ships Races bieden tal van mogelijkheden op De Tall Ships Races bieden tal van mogelijkheden op het gebied van relatiemarketing, zakelijke bijeenkomst of bedrijfsuitje.

Dompel u samen met uw relaties en/of collega’s onder in de magie van deze prachtige en imposante schepen.

Sailing Dutchman Events • De Finnen 10 • 9001 XW Grou • The Netherlands • 06-54296464 • 0566-622222 • www.sailingdutchman.nl

Kijk voor zakelijke & publieke arrangementen op; www.sailharlingen.nl of www.sailingdutchman.nl

43

TERUG NAAR HEEG Bungalow - Watersportpark De Pharshoeke 25

Pharshoeke 61 8621 CW Heeg 0515 442314 www.pharshoeke.nl info@pharshoeke.nl

NIEUW: POINTER 22 MULTI PURPOSE Veelzijdig in gebruik en trailerbaar

BESTEL NU BIJ JACHTWERF HEEG

Distributeur voor Nederland

It Bûtlân 9 • 8621 DV Heeg www.destilleboot.nl

www.JACHTWERFHEEG.nl

Randmeer

Zoekt u een ligplaats in een rustige, gezellige jachthaven, voorzien van alle gemakken en op loopafstand van het centrum van Heeg?

Veenstra|fritom voor uw logistieke rust

Jachthaven: Ontzorging: • Beschutte ligging, • Winterstalling, • Op loopafstand van centrum, • Motoronderhoud, • Parkeren op eigen terrein, • Lak- en schilderwerk, • Goede sanitaire voorzieningen, • Polyester reparatie, • Technische installatie, • Walstroom & drinkwater, • RVS laswerk • Wifi, • Polijsten / poetsen • Dieselpomp aanwezig, • Etc. • Vuilwaterpomp aanwezig.

ACTIE: tegen inlevering van deze advertentie krijgen nieuwe ligplaatshouders

‘van beurtschipper naar logistiek dienstverlener’ 44

het eerste jaar 10% korting op het liggeld!!

Van Roeden Watersport | Gouden Boaijum 13 | 8621CV Heeg 0515-443330 | vanroedenwatersport.nl | info@vanroedenwatersport.nl

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Nick Faber levert veel hout voor restauraties

Deens eiken is beter Voor ongeveer honderdduizend euro eikenhout zit Al bijna een eeuw er aan een grote nieuwe botter van tegen de zes- Een kleine eeuw geleden, in 1930, legde opa Klaas Faber in Franeker het tien meter. Houtcompagnie Almenum in H ­ arlingen fundament van het huidige Houtcomlevert het van stammen die in Denemarken speci- pagnie Almenum. In de kantine van het kantoorgebouw op het bedrijfsterrein aal zijn uitgezocht en gekapt. Stap bij Nick Faber hangt een huldeblijk voor ‘Klaas Faaan de Kanaalweg 108 in Harlingen in de wereld ber, 40 jaar in hout’. Daarop staat nog de Franeker monnikmolen De Haan, van hout en je weet niet wat je meemaakt. waar voorheen de wind drie verticale

Eikenhout bijvoorbeeld. In het prachtige standaardwerk The Woodbook staan wel 35 soorten afgebeeld. De 48-jarige eigenaar Nick Faber van Houtcompagnie Almenum in Harlingen houdt het voor Europa bij Deens eiken. Dat is taai, hard en duurzaam en goed te verwerken. Hij gaat zelf geregeld naar Denemarken om geschikt hout uit te zoeken. Er lopen ook toeleveranciers rond die weten waar Faber naar op zoek is en op stam voor hem

kopen wat in Harlingen kan worden gezaagd. Goed hout, anders hoeft het niet. Want Faber voelt zich verantwoordelijk voor wat hij levert.

‘Een tijdje terug kwam er ineens veel geld vrij voor molenrestauraties.

Toen werd nogal wat Frans eiken toegepast, want dat was goedkoper.

Nou, dat hebben ze geweten.’ Frans eiken gaat namelijk minder lang mee; het wordt gauwer aangevreten door insecten.

Deens eiken is langzaam gegroeid en te verkrijgen in lange, dikke stammen. Extra voordeel: er zit veel kromhout aan, waar spanten en stevens uit gekapt kunnen worden. En kromhout van voldoende dikte is zeldzaam.

Reeds in het begin van de zeventiende eeuw wist men dat het eikenhout uit Sleeswijk en Pommern de voorkeur verdiende voor scheepsbouw (Nicolaas Witsen).

De grootste lengte die Faber over de weg kan ontvangen, is 23m. Bij transport van langere eenheden moeten er namelijk te kostbare kunstgrepen worden toegepast.

raamzagen aandreef. Die konden in één gang drie stammen zagen.

Nicks vader nam het bedrijf ruim een generatie later over, in 1964. Zelf kwam de huidige eigenaar in 1993 in de zaak, om deze in 2000 over te nemen. Zijn vrouw, afkomstig uit Elburg, verzorgt een paar dagen per week administratie en boekhouding. Ze wonen in hartje Franeker.

Tegenwoordig wordt in het Harlinger bedrijf met de mechanische kracht van band-, lint- en cirkelzagen gezaagd door zijn zwager Erik Pereboom en algemeen productiemedewerker Richard Huizinga. Als de zaag in bedrijf is, moeten bezoekers uit de buurt blijven, staat op een bordje. Uiteraard zijn de gevaarlijke apparaten beveiligd en dragen de medewerkers helm en gehoorbescherming.

Veel werk is nog ambachtelijk georganiseerd. Hoe veel vingers kost dat per jaar? ‘Het gaat eigenlijk nooit mis’, zegt Faber. ‘Mijn vader heeft eens een wond aan zijn hoofd gehad en hij mist een topje van een vinger, niet door een zaag maar doordat die was afgeknepen.’

Ontdek Fryslân vanaf het water Zeilen in een platbodem alleen weggelegd voor doorgewinterde zeilers? Helemaal niet! De platbodemliefhebbers van Wellekom Watersport in Woudsend zijn van mening dat iedereen met zeilervaring in valken en/of kajuitzeilboten ook kan zeilen met een platbodem.

Wellekom Watersport maakt zeilen op een platbodem voor iedereen laagdrempelig toegankelijk. Het schip wordt rustig aan u overgedragen en u krijgt er een uitgebreide instructie bij. Aan `onervaren` zeilers wordt veel aandacht besteed aan het manoeuvreren op de motor en het gebruik van de zwaarden, zowel in theorie als in de praktijk. Persoonlijke cursussen zijn ook mogelijk.

De zeer verzorgde verhuurvloot van Wellekom bestaat uit kleine en grote platbodems (van 7 tot 13,5 meter) in verschillende types zoals grundels, zeeschouwen en lemsteraken.

De Zwaan 8 8551 RK WOUDSEND (Friesland) Telefoon +31 (0) 514 – 59 28 00 Mobiel +31 (0) 6 – 29 27 30 37

Vakantie vieren op de mooiste plekken !

Lemsteraken Zeeschouwen

www.wellekom-watersport.nl info@wellekom-watersport.nl

Platbodemverhuur

voor vakanties en dagtochten

Schokkers Grundels

45

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

KRANEN

POMPEN

SCHROEFAS SYSTEMEN

ROER SYSTEMEN

BOEGSCHROEVEN

KAAPSTANDERS

FLEXOFOLD

LIEREN

SCHROEVEN

AP Marine | Oude Oppenhuizerweg 87a Sneek | 06 13 89 28 24 | www.ap-marine.nl | info@ap-marine.nl Advertentie_260x185_Skutsjekrant_v2.indd 1

DRIJVENDE KRACHT ACHTER HET ONTWERPEN EN REALISEREN VAN UW HUISVESTING

Welkom bij ‘t Skûthûs ‘t Skûthûs ligt in het hart van Warten met een prachtig terras aan het water!

Komt u met de fiets, auto of boot? ‘t Skûthûs is altijd goed bereikbaar. U kunt uw boot aanleggen aan één van onze steigers.

Uiteraard kunt u ook binnen genieten van een heerlijk kopje koffie, lunch, diner of gewoon een drankje bij de open haard.

Heeft u iets vieren? Ook dan is ‘t Skûthûs de locatie.

Samen stellen wij uw feest samen naar wens en zorgen dat het voor u een onvergetelijk dag wordt.

Wij verwelkomen u graag in ’t Skûthûs!

46

15-1-2018 20:28:33

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Escaperoom in skûtsjeruim slaat aan

Het verborgen kind Er is veel belangstelling voor de escaperoom bij ‘De Twirre’ in Earnewâld. Werd het voorheen in oktober na de herfstvakantie al heel rustig bij dit centrum voor actieve groepsuitjes, nu loopt het seizoen gewoon door. En er melden zich volgens de exploitanten René en Judith Janssen interessante partijen, die de Escaperoom ook gebruiken voor een soort ‘assessment’.

In de Escaperoom, ontworpen en gemaakt door Sietse Bruinsma en Louter van der Kolk, staat het echtpaar Jan van der Berg en Sjoerdtje van der Meer centraal. Zij leefden als ‘Jan en Sjut’ in de eerste helft van de vorige eeuw in ‘It Kokelhûs’. Dat is nu een museumpje. Skûtsjeschipper Joop Mink komt er nog wel eens, want Jan en Sjut waren zijn pake en beppe, van moederskant.

Door het filmbedrijf TH Producties is een professioneel promotiefilmpje voor De Twirre gemaakt, op basis van een concept van Klaas Jansma. Dit heet ‘It Ferburgen Bern’, en gaat over een skûtsje dat vastloopt in grondijs.

De opdracht van de redders is het verstopte kindje Rienk van den Berg te vinden. De film is Friestalig, maar wordt ondertiteld.

Bijgaand de Nederlandse versie van de tekst en een paar beelden uit de film, die nog niet technisch bewerkt zijn. De oudere man is Klaas Jansma, het jonge paar wordt gespeeld door Fonger de Vlas en Judith ­Janssen-Oomes.

Het verborgen kind

Jan van der Berg en Sjoerdtje van der Meer leefden rond de eeuwwisseling.

Het waren hardwerkende, veelzijdige mensen. Pas getrouwd hadden ze een

winkeltje in Earnewâld, waar nu het Kokelhûs zit, dat kleine museumpje.

Jan en Sjut werden ze hier genoemd.

Zo zijn ze ook bekend gebleven.

Hij was barbier en in de wintermaanden rietsnijder. Vissen deed hij ook, of eigenlijk was het stropen. En Sjoerdtje was een schippersdochter. Dus toen er een schip te koop kwam, boden zij een flinke prijs. Het kon altijd uit, dachten ze, om zelf de boodschappen uit de stad te halen. En dan konden ze voor anderen ook wel wat transporteren. Het was een soort beurtschip, wel wat groot voor hun bedoeninkje, maar je kunt beter uit de ruimte dan uit de krapte, zei Sjoerdtje altijd.

Er was één probleem. Sjoerdtje was nogal bijgelovig, en ze moesten over de Langesleatten als ze de kortste weg naar Leeuwarden kozen. En in die wereld, met veel bosjes op de kant, huisde de Langsleattemer Man, een spookfiguur. Die had al menig Earnewâldster bij de kladden gehad, vooral als het mistig was of als in de wintermaanden de zon vroeg onderging en er af en toe nog een eenzame schaatser langs kwam.

Eigenlijk durfde Sjoerdtje niet over de Langesleatten, al helemaal niet toen ze een zoontje hadden gekregen, de jonge Rienk. Maar om nou altijd maar de Holstmar over te varen

om met een omweg in Leeuwarden te komen, dat vond Jan gekkenwerk.

Daarom maakte hij aan boord een plekje waar ze Rienk konden verbergen en allemaal puzzels die alleen hij en Sjoerdtje zouden kunnen oplossen.

Voor het geval de Langsleattemer Man zou langskomen en hen iets aandoen.

Op een avond in de vroege winter van 1902 kwamen ze uit Leeuwarden terug naar Earnewâld. Een paar mensen daar zagen in de verte het dansende lichtje van hun schip. Tot het ineens stil lag. En stil bleef liggen. Toen was er een Toering, altijd nieuwsgierig, die alarm sloeg. Er was wat met dat schip van Jan en Sjut aan de hand!

Ja, dat was ook zo. Het was ingevroren in het grondijs. Dat zie je van bovenaf niet, maar het is er wel. Het groeit bij invallende vorst soms vanaf de bodem naar boven. Alles wat zich tussen bodem en wateroppervlak bevindt, kan

erdoor verrast worden, of het nu vissen zijn, watervogels of schepen. Dat was met dit schip op de Langesleatten gebeurd, en Toering begreep het.

In no time had hij een reddingsploegje gevormd met sterke Earnewâldster knapen en een paar flinke vrouwen, die in de kou en de duisternis het pad naar het stilliggende schip wel durfden af te leggen. Het was een hele optocht, wel zo’n drie kilometer worstelen door de drek van doorweekt veenland.

Toen ze bij het schip aankwamen, was daar niemand aan boord. Dus riepen ze: ‘Jan! Jan, wêr biste!’ En ‘Sjoerdtsje, jou lûd!’ Ineens vond iemand Sjoerdtje half in de modder vastgezogen vlak bij de kant. Ze was half bewusteloos en kon alleen nog mompelen: ‘Rienk. Help Rienk derút!’

O jee, het zoontje was dus aan boord. Maar waar? De redders kon-

den alleen in het ruim komen, want de roef zat op slot. Daar hoorden ze het ruisen van water, wat wees op een lek.

Er was een klinknagel losgesprongen.

Jan was vast in de bosjes gesprongen om hulp te halen, wat Sjoerdtje mogelijk ook had geprobeerd.

Maar waar was Rienk?

Die vraag houdt bezoekers van onze spaceroom nog steeds bezig. Van Rienk is alleen nog een spoor. Hijzelf is nergens te bekennen.

Binnen het uur moeten we hem gevonden hebben, want anders zinkt het schip helemaal naar de bodem. En wie weet wat dan ons droeve lot is, en dat van hem.

Producer: Jasper de Bruijn Cameraman & Editor: Timo Hensen.

Productiebedrijf: TH Producties.

Website: www.thproducties.nl

‘De Stripe’

Historische Scheepswerf / Skûtsjemuseum

Open van 28 april t/m 30 september 2018 op za. en zo. 13:00 - 17:00 uur.

Juli en aug: alle dagen 13:00 - 17:00 uur behalve op maandag.

Voor groepen (min. 10 personen) het gehele jaar geopend, 's morgens, 's middags en 's avonds, alleen op afspraak.

Entree € 3,- Kinderen t/m 12 j. € 1,-.

De Stripe 12 • 9264 TW Earnewâld • www.aebelina.nl www.skutsjemuseum.nl • e-mail: info@skutsjemuseum.nl • Info: 06-16933805

James Wattstraat 4 8912 AR LEEUWARDEN Tel 058 284 94 10 www.uitgeverijpenn.nl info@uitgeverijpenn.nl

Fotografie Tom Coehoorn Kees Klip Ontwerp/vormgeving Kees Klip

Redactie Martsje de Jong Klaas Jansma

Lemsteraak 11.00 x 4.00, motor 90pk Mitsubishi, boegschroef, genarator enz.

Prijs €82.500.-

Acquisitie Eddie Ferbeek Auke Prins Coördinatie Martsje de Jong

Websites www.skutsje.nl www.ifks.nl www.skutsjesilen.nl www.skutsjehistorie.nl www.facebook.com/skipperspraat

Druk Hoekstra Krantendruk Emmeloord ISSN 1874-0073 NB: Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van de uitgever worden overgenomen.

Colofon

De Skûtsjekrant is een uitgave van

Te koop:

47

Skûtsjekrant 2018

W W W. S K U T S J E . N L

Fabrikant van schuifraamsystemen, gevestigd in De Lemmer

Dé oplossing voor monumentale schuiframen Door een ingenieus ontwikkeld balansmechanisme is een zwaar schuifraam met isolatieglas volledig in balans en kan eenvoudig omhoog worden geschoven.

Het raam blijft in elke gewenste stand openstaan.

Vooral in historische gebouwen en Rijksmonumenten worden HappyLift producten toegepast. Het kan natuurlijk ook in een boerderijtje of grachtenpand met schuiframen.

Dit met behoud van authentieke uitstraling van het raam.

HappyLift, een begrip bij architecten, monumentenzorg en timmerbedrijven.

Professionele tocht- en geluidsafdichting, raamkatrollen, schuifraamsloten, raamgrepen en alle toebehoren worden vanuit Lemmer wereldwijd geleverd.

Voor meer informatie: www.happylift.nl Enkele referentie projecten: Rijksmuseum - Amsterdam

Hotel The Grand - Amsterdam

Raad van State - Amsterdam

Textielmuseum - Tilburg

Landgoed Beukenrode - Doorn

Muzerije - ‘s Hertogenbosch

Feadship de Vries - Makkum

HappyLift is hoofdsponsor van het Lemster skûtsje HappyLift B.V.

Kadijk 16

8531 XD Lemmer

+31(0)514-533969

sales@happylift.nl

www.happylift.nl